Indx6

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

WAARDERINGSRATIO’S

Schipper mag ik overvaren… en moet ik dan een cent betalen?

Dollar en grondstoffen: tegendraads

Ratio ontleed: Current en Quick ratio

P.10

P.18

P.32

MAGAZINE VAN BOLERO

INDUSTRY WATCH

OLIVIER CHAPELLE

“Recticel was een groot klein bedrijf, maar ook een klein groot bedrijf.”

P.12

AUGUSTUS 2015

#6

AUGUSTUS 2015

IN BEELD

Rente revival TUTORIAL

Wegwijs in Bolero Crowdfunding COLUMN

Jaarverslag EVENT IN DE KIJKER

Biotech boven ONDER DE LOEP

Technische analyse INDUSTRY WATCH

Schipper, mag ik

03

ACHTER DE BEURSSCHERMEN

05

TIMELINE

06 08 10

UITGELICHT

Is de smartwatch the next big thing?

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Dollar en grondstoffen, tegendraads

Iconische merken op de beurs Dit is 2015 … in woord en beeld BOEK IN DE KIJKER

Hoe topbeleggers de markt kloppen DE SPECIALIST

Vers bloed op de Brusselse beurs DE BELEGGER

dan een cent betalen?

Olivier Chapelle, CEO Recticel, meer koppel met kleinere motor

Ackermans & van Haaren

04

overvaren … en moet ik

HET GESPREK

GESPOT

61% winst in 6 maanden?

12

WAARDERINGSRATIO’S

Ratio ontleed: Current en Quick ratio

16

BEURSWIJSHEDEN

Rentescenario’s TIPS&TRICKS

18

Handige weetjes over het Bolero-platform

20 22 24 26 28 30 32 34 35

COLOFON INDX INDX is een magazine van Bolero (KBC Securities) Verantwoordelijke uitgever: Bart Vanhaeren, Havenlaan 12, 1080 Brussel Bladmanagement, realisatie, vormgeving: Kunstmaan Redactie: Sarah De Pauw, Tom Simonts, Katrien Rasschaert, Steven Vandenbroeke, Frederik Vanhaverbeke Fotografie: Jan Pollers Contact: Bolero (KBC Securities), www.bolero.be, Havenlaan 12, 1080 Brussel DISCLAIMER - Aan deze publicatie werd de grootst mogelijke zorg besteed. Noch de mate waarin de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen, noch de mate waarin zij in de realiteit tot uiting zullen komen, kunnen echter worden gewaarborgd. De prognoses zijn indicatief. De gegevens in deze publicatie zijn algemeen en louter informatief. Ze mogen niet worden beschouwd als beleggingsadvies conform de Wet van 6 april 1995 inzake secundaire markten, het statuut van en het toezicht op beleggingsondernemingen, de bemiddelaars en beleggingsadviseurs.

KBC Securities kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid of de volledigheid ervan. De beschreven meningen en vooruitzichten zijn die zoals ze gelden op datum van de redactie.

IN BEELD

RENTE REVIVAL Sinds de publicatie van de vorige INDX is er heel veel gebeurd. Vanuit een helicopterperspectief gingen vooral de Europese aandelen door op het elan van de voorbije jaren en lukten in amper enkele maanden in 2015 een winst van 20%. En zelfs de breed en lang uitgemolken Griekse Saga heeft niet eens geleid tot een trendbreuk die naam waardig, al leverde de onzekerheid wel de nodige bloedrode dagen op. De Amerikaanse aandelen stegen sinds het jaarbegin heel wat minder, maar hadden dan ook geen last van de Europese appelflauwte in het begin van mei en daaropvolgende Griekse Dramatiek. Ook daar werden hoogterecords aan elkaar geregen, geruggesteund door de nog steeds lage rentestanden. Maar boven alles speelden de obligaties zich in de kijker door de belegger in een mum van tijd wel de nodige schrik aan te jagen. Na een jarenlange stijging van de koersen van langetermijnobligaties, lees een daling van de rentetarieven op 10 jaar, kwam daar in de loop van mei abrupt verandering in. De Duitse rente steeg van 0,5% tot op een bepaald moment zelfs 1,05%, in een beweging waar marktwaarnemers nog steeds niet unaniem een oorzaak voor hebben kunnen aanduiden.

Die beweging is in onze ogen geen crash, maar dat de beweging bijzonder fors was, is wel een feit. En dat vastrentende producten daardoor opnieuw een plaats verworven hebben op de voorpagina’s van de schrijvende pers is dat ook. Het opvallende aan deze rente revival is dat ze haaks staat op de inspanningen van de ECB specifiek, en de meeste centrale banken van deze wereld in het algemeen: er worden nog steeds massale hoeveelheden cash aan het werk gezet om overheidspapier op te kopen in een poging de rente laag te houden of lager te duwen, wat op zijn beurt inflatie en investeringen moet aanwakkeren. Of die inspanningen überhaupt de gewenste groeiresultaten opleveren, is op het moment van schrijven absoluut niet duidelijk, getuige daarvan de traagheid waarmee de econo­ mische groeischeuten in de Europese Unie en Azië tot wasdom komen. Tegelijkertijd zorgen de bedrijven er op de aandelenbeurs wel voor dat u als aandeelhouder goed verwend wordt, want de hoeveelheid cash dat terugvloeit in de vorm van dividenden en aandeleninkoopprogramma’s heeft ongeziene historische hoogtes bereikt. Is er eigenlijk een deur waarlangs de cash niet binnen komt waaien? En dat is meteen een reden om te vermoeden dat de renterevival, ondanks zijn prille leeftijd, misschien een stille dood te wachten staat.

Op korte termijn alvast, al is die wel langer dan de tijd die nodig is om INDX6 te consumeren. Laat hem u in elk geval smaken.

TOM SIMONTS Marktenspecialist Bolero, KBC Securities 3

TUTORIAL

Wegwijs in Bolero Crowdfunding De steile opmars van Bolero Crowdfunding ging niet ongemerkt voorbij. Met meer dan 1.700 leden groeit deze ‘community’ gestaag aan. Ondertussen gaven zo’n 400 ‘backers’ het nodige financiële duwtje in de rug aan projecten als BensBugs, neoScores en InclusieInvest. Om aandeelhouder te worden van een Belgische start-up, doorloopt u slechts drie stappen.

Bekijk het filmpje

Overzicht in een notendop …

Bekijk de pitch en het business plan, volg de laatste nieuwtjes en neem gerust contact op met de ondernemers voor vragen of suggesties

Steun hun campagne door ze te delen op social media

Volg de onderneming en alle updates op de voet

1. Word gratis lid

2. Vind een investering

3. Overtuigd? Investeer!

Surf naar www.bolero-crowdfunding.be en word gratis lid. Zo blijft u als eerste op de hoogte van alle investeringsopportuniteiten.

Ga naar Investeer en bekijk de starters waarin u kan investeren.

Klik op Investeer nu. Zin om te investeren in het bedrijf van jouw keuze? Kies hoeveel aandelen u wenst te kopen en klik vervolgens op Investeer nu. Bezorg ons uw identiteits­ gegevens en voer de betalingsinstructies uit.

Proficiat! U heeft succesvol geïnvesteerd en ontvangt een bevestigingsmail.

KBC Securities Entrepreneurial Summit INVEST AND GROW TOGETHER - 17 oktober 2015, Leuven Op zaterdag 17 oktober 2015 brengt Bolero investeerders in contact met startende ondernemers. Op het programma staan boeiende lezingen over ondernemerschap. Een 40-tal innovatieve start-ups staan klaar om u kennis te laten maken met hun projecten. Ontdek meer informatie over dit event en Bolero Crowdfunding op www.bolero-crowdfunding.be.

4

TOM SIMONTS Marktenspecialist Bolero, KBC Securities @TSimonts

Equity crowdfunding Bij Bolero Crowdfunding investeert u in het project en ontvangt u in ruil aandelen.

De financiële motivatie is belangrijk, maar de investering kan ook sociaal/intrinsiek gedreven zijn.

Hoe werkt Bolero Crowdfunding?

Alles vertrekt vanuit een goed idee. Nu nog op zoek naar financiering.

De ondernemer stelt zijn uitgebreid business plan en de voorwaarden van investeren voor.

Potentiële investeerders beoordelen de campagne, en engageren zich om te investeren.

Als de financieringsdoelstelling wordt bereikt, ontvangt het project/bedrijf het geld en worden de backers investeerders. Zo niet krijgen alle investeerders hun inbreng terug na afloop van de campagne.

Hulp nodig?

Bekijk de stappen nog eens via het YouTube kanaal van Bolero Crowdfunding, of contacteer ons via info@bolerocrowdfunding.be

JAARVERSLAG Zeil zetten naar het lieflijke Gent is nooit een straf. De bestemming was dan wel niet de Watersportbaan, waar menig voor elkaar voorbestemd koppel lief en leed deelt op een verdwaald bankje, maar wel een plechtstatige aula.

Op een nochtans mooie lenteavond bracht de Vlaamse Economische Kring (VEK) er een verdacht omvangrijk allegaartje studenten op de been. Nog te kneden investeerders die voorrang gaven aan de lokroep van een avond­ lijke kroes studentikoos gerstenat. Het typeert de tegenwoordige herople­ ving van de aandelenbeurs. En van de “beleggende student”, die de stempel ‘ingeburgerd’ verdient omdat hij/zij voortborduurt op het pionierswerk van verenigingen zoals het Antwerpse Capitant. Die claimt “the student’s gate­ way to the financial markets” te zijn. En dat lukt, getuige daarvan de snelle nationale expansie naar Brussel, Gent en Leuven en het omnipresent aan­ wezig zijn op hoogmissen zoals Finance Avenue van De Tijd of de jaarlijkse VFB-happening. Op de afsluitende vergadering van de VEK-beleggingsclub mocht ik wat strooien met inzichten in macro-economische trends, waarde­ ringen van beursgenoteerde activa en een handvol ‘hot items’. Maar ook om er de drijfveren achter het forse 21,4% rendement van hun portefeuille sinds oktober 2014 te bespreken. Misschien puur geluk? Mogelijk, want zelfs een ratjetoe “pijltjeswerpende apen” nam ooit de maat van topbelegger Peter Lynch. Enkel op korte termijn evenwel, want die vogelpikstrategie staat niet garant voor structurele meerwaarde op lange termijn. De factor geluk dient dus zoveel mogelijk uitgesloten te worden. Dat is zelfs cruciaal, want beleg­ gers die winst maken omwille van foute redenen en zichzelf daardoor niet meer in vraag stellen zijn nefast voor hun eigen, toekomstige feestvreugde.

Zeker te vermijden bij deze jonge aspiranten, al duurt een schooljaar natuurlijk té kort om de ware belegger van de ietwat gelukkige inves­ teerder te scheiden, maar de door hen geselecteerde posities in CFE en Ackermans & van Haaren deden alvast het beste vermoeden. En ook was de keuze voor AB Inbev en Ageas strategisch hoopgevend. Om de geluksfactor uit te filteren, stel ik altijd graag deze simpele vraag: “Vertel eens heel beknopt hoe exact dit bedrijf waarde creëert en waar het concurrentiële voordeel uit bestaat”. Dat is bij Google alleszins niet door ‘van die nieuwe brillen op de markt te brengen’, zoals een gladjanus mij eens probeerde aan te praten. Maar ook voor de meer bekende bedrijven, veel dichter bij huis, is het lang niet altijd evident om die vraag met een gedegen antwoord te counteren. Dat bleek ook dinsdag in Gent, al bedekken we die ontoereikende kennis met de mantel der jeugdigheid. Nochtans, beste belegger, ligt het ant­ woord zwart op wit, digitaal en analoog, gratis en voor niets voor het oprapen.

Elk beursgenoteerd bedrijf pent namelijk maandenlang aan de meest toe­ gankelijke schat aan informatie en verplichte lectuur: het jaarverslag. Voor de ‘gewone belegger’ zijn er vooral de beschrijvende gedeelten, het voor­ woord en de kerncijfers, terwijl ook de allerfijnste financiële cijfers degus­ teerbaar zijn (al mag u die ook overlaten aan de getallenfetisjisten, genaamd analisten). Vermijd valse gelukstreffers en download dus nu meteen het jaarverslag voor elk van uw portefeuilleaandelen. Slorp die kennis op.

U zult er financiële updates sneller en correcter door kunnen wegen op hun merites, eerder dan op de commercieel goed bekkende titels. In het jaarver­ slag schuilt immers een van de sleutels waardoor “de gewone belegger” op zijn minst de maat moet kunnen nemen van zijn professionele evenknie. En kijk eens aan? Viva die ene VEK-student die die les blijkbaar wel begrepen had. Een hand die de lucht inschoot. Ja, hij had wel degelijk enkele jaar­ verslagen doorgenomen. Zou diens achternaam misschien Van der Vorm, Frère of Buffett of Van der Mersch geweest kunnen zijn?

en bel ons op 02 429 00 32 5

EVENT IN DE KIJKER

Biotech boven Een terugblik op de ontmoeting met de top van Belgische biotechbedrijven België is een van de leidende regio’s in biotech. Dat valt onmiddellijk op wanneer u een blik werpt op het programma van het Life sciences beleggerscongres dat Bolero samen met FlandersBio en Gimv op zaterdag 21 maart 2015 organiseerde.

300 beleggers konden er beter kennis-maken met top Belgische beursgenoteerde biotech-bedrijven, waaronder ook enkele recente nieuwkomers op Euronext Brussel.

BELGISCHE BIOTECH DOET HET GOED Jan De Kerpel, senior analist en de bio­ techspecialist bij KBC Securities, trapte de beleggersdag op gang. Onder “life sciences” en biotech valt een breed palet van bedrijven.

De zogenaamde rode biotech specialiseert zich in medicijnen en diagnostica; onder groene biotech valt de genetische manipu­ latie/celtherapie en witte biotech omvat al de rest. “Cash is king” bij biotechbedrijven.

Daardoor vormen ze een buitenbeentje tegenover meer traditionele beursbedrijven.

Waar de koers van traditionele aandelen beïnvloed wordt door macro-economische of sectorevents, zorgt de eigen product­ ontwikkeling bij biotechbedrijven voor de belangrijkste koersbewegingen. Het is dan ook geen toeval dat elk biotechbedrijf uitge­ breid de tijd neemt om de productpijplijn en de testresultaten in de kijker te zetten.

6

EEN BELANGRIJK JAAR VOOR DE BOEG Ablynx, één van de waarden in de Bolero top pick selectie, mocht de presentaties van de biotechbedrijven openen. Na een korte terugblik op het sterke jaar 2014 en een inleiding tot de nanobodietechnologie zoomt CFO Wim Ottevaere vooral in op “het belangrijke jaar 2015” dat Ablynx voor de boeg heeft. Er wordt wel wat nieuws verwacht voor de belangrijkste producten in hun pijplijn. Zo wordt er in de tweede helft van 2015 gestart met de fase III-studie voor caplacizumab, een middel ontwik­ keld voor de behandeling van de zeldzame bloedziekte TTP. Daarnaast wil Ablynx naar de vierde klinische proof-of-concept voor ALX-0171 om RSV-infectie bij baby’s te behandelen en ook de resultaten van Fase IIb RA voor ALX-0061, voor de behandeling van auto-immuunziekten staan binnenkort op de agenda.

WAT MET JETREA? De vraag die menig belegger in de zaal zich stelde was wat er met Jetrea zal gebeuren.

Patrik De Haes, CEO van ThromboGenics, ging uitgebreid in op de verkoop van zijn sterproduct Jetrea voor de behandeling van de oogziekte vitreomaculaire tractie.

Twijfels rond de veiligheid van het medi­ cijn worden dankzij meer data en een betere medische begeleiding van de oogartsen weg­ genomen. Zo wil het bedrijf dit jaar de ver­ koop van Jetrea in de VS een nieuw duwtje in de rug geven. Daarnaast wil het bedrijf ook nagaan of het Jetrea kan inzetten voor patiënten met oogproblemen door diabetes.

En dan was het tijd voor een relatieve nieuwkomer op de beurs: Bone Therapeutics.

De beleggers hingen aan de lippen van CFO Wim Goemaere om de baanbre­ kende celtherapie van het bedrijf beter te leren kennen. Bone Therapeutics richt

zich op breukherstel, maar ook breukpreventie (tegengaan van osteoporose). De markt waar het bedrijf op mikt, wordt bere­ kend op zo’n 12 miljoen mensen.

EEN DRUKKE PIJPLIJN Het volgende biotechbedrijf op de agenda is TiGeniX. CTO Wilfried Dalemans gaat in detail in op de uitgebreide studiepijplijn. Zo is de fase III-studie aangevat voor CX601, een middel voor de behandeling van com­ plexe perianale fistels bij Crohn-patiënten.

In 3Q 2015 en 1Q 2016 volgen de resultaten.

In 2015 wil TiGenix ook focussen op de mogelijke commercialiseringstrategie van het product in de VS.

BIOTECH DOOR DE OGEN VAN DE PROFESSIONALS Gimv is een van de medeorganisators van het life sciences event en dat is geen toeval.

Het bedrijf investeert al jaren in jonge Healthcare & biotechbedrijven. Christophe Van Vaeck van Gimv legt uit wat de facto­ ren zijn waarop venture capitals letten als ze investeren in life sciences bedrijven: een unieke technologie met een pijplijn aan

“De zogenaamde rode biotech specialiseert zich in medicijnen en diagnostica, groene biotech staat voor genetische manipulatie/celtherapie en witte biotech omvat al de rest.”

Tijdens het Life sciences beleggerscongres konden 300 beleggers beter kennismaken met top Belgische beursgenoteerde biotechbedrijven.

producten, een grote markt met weinig con­ currentie, een management met bewezen capaciteiten, … Een handige checklist voor particuliere biotechbeleggers!

FOCUS OP KANKER & AUTO-IMMUUNZIEKTEN CEO Tim Van Hauwermeiren vertelt met veel passie over arGEN-X. Het bedrijf maakt, net zoals Ablynx, gebruik van nano­ bodies of antistoffen, maar focust zich vooral op de bestrijding van kanker en auto-immuunziekten. Enkele belangrijke partnerships met Shire, Bayer en Lilly zijn alvast beklonken. Ook de financiële cijfers en de resultaten ontbraken niet: arGEN-X sloot 2014 af met 56 miljoen cash op de balans.

INZETTEN OP DE FASE III-STUDIE VAN PROCERVIX Een jaar geleden trok Genticel zijn beurs­ gang op gang. Genticel bestrijdt het humaan papillomavirus (HPV) dat de oorzaak is in 99% van de gevallen van baarmoeder­ halskanker. Zo’n 275.000 vrouwen of 58% van de vrouwen die aan baarmoederhalskanker lijden, sterven jaarlijks aan de ziek­ te. CEO Benedikt Timmerman gaat uitge­ breid in op ProCervix, het therapeutisch vac­ cin dat het ontwikkelt en dat de fase II-studie ingaat. Dit vaccin richt zich op het HPV-type 16/18, samen verantwoordelijk voor 70% van de baarmoederhalskankers.

Vicepresident Research & Development Peter de Waele zakte naar Leuven af om beleggers Cardio3 BioSciences (recent her­ noemd naar CELYAD) voor te stellen. Het bedrijf dat in 2013 naar de beurs van Brussel en Parijs trok, biedt een technologieplat­ form voor de behandeling van cardiovas­ culaire ziekten en kanker. Hun product C-Cure focust op hartfalen, een brede markt van ongeveer 1 miljoen Europese en Amerikaanse patiënten. De fase II-resultaten waren alvast positief. Nu is het wachten op

de resultaten van de fase III-studie die in 2016 verwacht worden.

CFO Bart Filius mocht de indrukwekkende reeks van biotechbedrijven afsluiten met Galapagos. 2014 was voor het bedrijf een

“Gimv is een van de medeorganisators van het life sciences event en dat is geen toeval.” robuust jaar dat eindigde met een record aan cash van bijna 200 miljoen euro op de balans. Veel in biotechtermen. Vervolgens gaat hij dieper op Filgotinib, hun middel voor reumatoïde arthritis, een ziekte die ongeveer 1% van de ontwikkelde wereld­ bevolking treft. De resultaten van de fase II-studie van Filgotinib en de mogelijke deal met AbbVie zullen vooral de outlook voor 2015 bepalen.

UNIEKE NETWERKGELEGENHEID Na de presentaties was er uitgebreid de tijd voor een hapje en een drankje. Dé unieke gelegenheid om de aanwezige bedrijven en analisten aan de tand te voelen over de aandelen in kwestie. De aanwezigen konden alvast met een hele hoop biotechinzichten en inspiratie huiswaarts keren.

JAN DE KERPEL Senior equity analyst, Pharma & Biotech, KBC Securities WIM OTTEVAERE CFO, Ablynx PATRIK DE HAES CEO, ThromboGenics WIM GOEMAERE CFO, Bone Therapeutics WILFRIED DALEMANS CTO, TiGeniX CHRISTOPHE VAN VAECK Principal Health & Care, Gimv TIM VAN HAUWERMEIREN CEO, arGEN-X BENEDIKT TIMMERMAN CEO, Genticel PETER DE WAELE VP research & development, Cardio3 BioSciences BART FILIUS CFO, Galapagos

Kom zelf eens naar een Bolero-event Wilt u zelf eens een van onze unieke beursevents bijwonen? Neem dan zeker een kijkje op de kalender op www.bolero.be

7

ONDER DE LOEP

Technische analyse Beurswijsheid in lijnen en grafieken

Steunen, weerstanden, candlesticks, RSI, … Klinkt het u bekend in de oren? Dan bent u waarschijnlijk al thuis in technische analyse.

Over technische analyse bestaan vele meningen. Er zijn sterke believers, maar ook heel wat criticasters. Als belegger kunt u alleszins met technische analyse heel praktisch aan de slag om koop- of verkoop-momenten te ontdekken.

FUNDAMENTEEL ANDERS OF TOCH NIET? Technische analyse wordt vaak als antipool van fundamentele analyse beschouwd. Tech­ nische analisten bestuderen historische koersevoluties om er weerkerende patronen in te herkennen en zo toekomstige koersstijgin­ gen/dalingen te voorspellen. Bij fundamen­ tele analyse, waar Warren Buffett een van de sterkste voorstanders van is, wordt er op basis van verscheidende financiële ratio’s en balanscijfers getracht om de toekomst van een aandeel te voorspellen. Toch kunnen technische analyse en fundamentele analy­ se perfect complementair zijn (dat is alvast onze mening). Dankzij fundamentele analyse krijgt u als belegger een idee wat u moet ko­ pen of verkopen, terwijl technische analyse u een indicatie geeft wanneer u het best koopt of verkoopt.

GRAFIEKENSTUDIE Bij technische analyse staat grafiekenstudie centraal. Allerhande types van grafieken kun­ nen gebruikt worden: lijn-, staaf- of kaars­ grafieken, … De meeste grafieken plotten de koers uit tegenover de tijd (per dag, per week, intraday) om trends te ontdekken. Ook het volume in een aandeel wordt vaak onderaan in technische analysegrafieken toegevoegd.

Bij een langetermijngrafiek opteert u voor een lijngrafiek het best voor een logaritmische

8

schaal. Daar wordt een gelijke procentuele stijging even groot weergegeven. Een stijging van €1 naar €2 is een stijging van 100% en zal bij een logaritmische schaal dus groter weergegeven worden dan een stijging van €10 naar €11, wat maar een stijging is van 10%.

TIP! Start altijd met een langetermijngrafiek. Nadien kunt u nog altijd op een kortere periode inzoomen.

Een ander bekend grafiektype bij techni­ sche analyse zijn de zogenaamde candlesticks of kaarsgrafieken. Een candlestick geeft een breder beeld en omvat vier ele­ menten: de slotkoers, de openingskoers en de hoogste en laagste koers. Het lichaam van de candlestick geeft het verschil aan tus­ sen de slot- en de openingskoers. De uitlo­ pers of ‘schaduwen’ boven- of onderaan dui­ den de hoogste en laagste koers aan. Bij een witte of blauwe candlestick ligt de slotkoers boven de openingskoers, wat wijst op een stijgende koers. Rode of zwarte kandelaars duiden de dalers aan. Deze kaarsgrafieken worden zeer vaak gebruikt om koop- en ver­ koopmomenten te detecteren aan de hand van omkeerpatronen.

THE TREND IS YOUR FRIEND Technische analisten gaan op zoek naar trends. Volgen steeds hogere toppen en ho­ gere bodems elkaar op, dan zien we een stij­ gende trend. Een neerwaartse trend wordt gekenmerkt door een serie van lagere top­ pen en lagere bodems. Om een trendlijn te kunnen tekenen moet u minimaal 3 steunof weerstandpunten met elkaar kunnen ver­ binden. Wanneer de koers door de trendlijn breekt, is dat een belangrijk signaal dat er een mogelijke koers- of trendwijziging op til is.

dan is de kans groot dat het aandeel nog ster­ ker doordaalt. Bij een weerstand zijn de ver­ kopers sterk genoeg om een stijgende trend af te breken of om te keren. Een weerstand is dus een potentieel verkoopsignaal. Breekt de koers toch door een weerstand, kan ze ook snel doorstijgen. Houd dus het steun- en weerstandniveau van een aandeel in de gaten om te bepalen wanneer u het best uw stop loss- of kooporder plaatst.

TECHNISCHE INDICATOREN Om nog beter trends en omkeermomenten te detecteren, bestaan er ook tal van technische indicatoren. Baseer uw analyse niet op een enkele technische indicator. Hoe meer indi­ catoren in dezelfde richting wijzen, hoe ster­ ker uiteraard het signaal!

De Relative Strength-index of RSI, een van de meest populaire technische indicatoren, geeft aan wanneer een markt of een bepaald aandeel overkocht of oververkocht is. Een andere bekende indicator is het voortschrij­ dende gemiddelde of de Moving Average. Het kruisen van de koers door zo’n voortschrij­ dend gemiddelde is een belangrijk signaal.

Bij een neerwaartse kruising (van boven naar beneden toe) is er mogelijk kans dat een opwaartse trend in een neerwaartse overgaat.

Bij een opwaartse kruising (van onder naar boven toe), kan de neerwaartse trend over­ gaan in een opwaartse. Vaak houden beleg­ gers het 50-daags en 200-daags voortschrij­ dende gemiddelde in de gaten.

hoogste

Slotkoers

Openingskoers

Openingskoers

Slotkoers

STEUN & WEERSTAND Elke trend heeft een steun of een weerstand.

Bij een “steun” dagen er genoeg kopers op om de koers boven een bepaald niveau te houden en een dalende trend te breken of om te keren.

De steun vormt als het ware een bodem onder de koers en kan dus een mogelijk koopmo­ ment zijn. Valt de koers toch door de steun,

laagste

Aan de slag! met technische analyse

W

ilt u concreet met technische analyse aan de slag gaan? In het Bolero-platform vindt u enkele handige technische analysetools. Bolero werkt hiervoor samen met Recognia, een Amerikaanse topspeler op het vlak van fun­ damentele en technische analyse.

Zo kunt u voor elk aandeel de technische analyse bestuderen in de uitgebreide Hotspot. Hoe komt u er? Zoek het aan­ deel van uw keuze op en klik op de naam.

Een miniHotspot verschijnt rechts in het scherm, klik door naar de volledige Hotspot via “Volledige details”. Kies bovenaan in de menubalk voor Technische analyse.

U kunt er de grafiek van het aandeel op korte, middellange of lange termijn bestude­ ren of een lijn-, staaf- of kaarsgrafiek opvra­ gen. Het technische analysewerk wordt voor u gedaan: u heeft onmiddellijk zicht op de steun, de weerstand of de technische events die zich voordoen.

Wilt u op zoek gaan naar aandelen of ande­ re effecten die aan een specifiek technisch event voldoen? Neem een kijkje in het Idea center. Onder “Top ideeën” krijgt u in de “Recognia Technicals” aandelenideeën op basis van nakende technische events. Bij de “Aandelenscreeners” kunt u met de basis of meer geavanceerde technischeanalysescreener zelf zoeken naar aandelen op Euronext Brussel of andere markten die aan zeer specifieke technische events voldoen.

Wilt u zich nog wat meer verdiepen in technische analyse of de verschillende technische indicatoren? Neem dan zeker een kijkje in de Bolero Academy: www.bolero.be/nl/academy Lees er een van de infobrochures of bekijk de beknopte tutorial waarin Koen De Leus u alle basics over technische analyse meegeeft.

Dankzij fundamentele analyse krijgt u als belegger een idee wat u moet kopen of verkopen, terwijl technische analyse u een indicatie geeft wanneer u het best koopt of verkoopt.

9

INDUSTRY WATCH

Schipper, mag ik overvaren … en moet ik dan een cent betalen?

De maritieme sector is goed vertegenwoordigd op de Brusselse beursvloer. Met niet minder dan drie Belgische bedrijven kan een aandeelhouder zich op alle zeven wereldzeeën begeven: CMB, Euronav en Exmar.

In dit sectoroverzicht gaan we op zoek bij welke rederij u best aan boord gaat. Daarvoor gingen we op de koffie bij Wouter Vanderhaeghen, sectoranalist van KBC Securities.

H

oe verschillend de drie scheep­ vaartgroepen ook zijn, ze hebben allemaal dezelfde stamboom: de Compagnie Maritime Belge. Voor de rijke geschiedenis van de groep verwijzen we graag naar de website van CMB.

Wij pikken de draad op in de tweede helft van de vorige eeuw. Toen nam de familie Saverys het roer en vooral de meerderheid van de aandelen in handen. De Antwerpse groep werd omgevormd van een scheep­ vaartgroep met een koloniaal verleden en een holding met uiteenlopende activiteiten (rede­ rijen, verzekeringen Antwerpse havenactivi­ teiten) tot een scheepvaartgroep die onder de naam Bocimar droge bulkgoederen vervoert.

En parcours de route werden de divisies Exmar en Euronav afgesplitst en vonden die hun weg naar de koerstabellen van Euronext Brussel. En in het geval van Euronav ook al die van Wall Street.

Als we er de koersgrafieken van de drie bedrijven in kwestie bij nemen, springt echter onmiddellijk in het oog dat niet alle scheep­ vaartbedrijven dezelfde route bevaren. Terwijl Euronav duidelijk de wind in de rug heeft en op de hoogste golven surft, zitten Exmar en vooral CMB in moeilijker vaarwater. Hoe kunnen deze verschillen verklaard worden?

10

Om dat te begrijpen is het onder meer van belang om de evolutie van de vrachttarieven die de scheepvaartbedrijven aanrekenen, eens tegen het licht te houden. Want ook al zijn alle rederijen ter wereld actief in dezelfde brede macro-economische omgeving, toch houden ze niet allemaal dezelfde ballen in de lucht. We spreken immers over heel verschillende segmenten, zoals bijvoorbeeld bulktransport en stuktransport. En binnen deze twee hoofdcategorieën zijn er nog verschillende subsectoren die ook elk een eigen dynamiek hebben.

Er is echter ook een gemene deler: de cyclus volgens dewelke de scheepvaartsector zich beweegt. Verschillende factoren bepalen die cyclus: de vrachttarieven, de tweedehandsprijzen en de nieuwbouwprijzen. Als we het voorbeeld van Bocimar nemen dan zitten we in de fase van de overcapaciteit met lage tarieven. Een weinig aantrekkelijke markt dus en dat vertaalt zich in dalende nieuw­ bouwprijzen. Toch worden er weinig nieuwe schepen besteld. Op het dieptepunt van de markt worden schepen zelfs versneld ver­ schroot waardoor op termijn de wereldvloot

weer in balans komt. Dit heeft een positieve invloed op de tarieven en door het gestegen vertrouwen stijgen met wat vertraging ook de tweedehandsprijzen. Door de hoge tarie­ ven genereren de scheepvaartbedrijven hoge kasstromen en op dit moment wordt steeds opnieuw, dezelfde fout gemaakt. Gesterkt door de stevige kaspositie worden nieuwe schepen besteld aan hogere prijzen die na 2 tot 3 jaar worden opgeleverd en de wereld­ wijde vloot opnieuw doen groeien. De gevol­ gen voor de tarieven laten zich raden.

Hoe lang zo’n cyclus duurt, is niet éénduidig te zeggen, maar afhankelijk van de intensiteit kunnen we spreken van 3 tot 8 jaar. Over alle sectoren heen spelen dezelfde factoren, maar de fase waarin ze zich bevinden, verschilt van sector tot sector. En de intensiteit waarmee ze getroffen worden, hangt vanzelfsprekend af van het algemene economische klimaat.

Hoe het met de markt is gesteld, kunt u voor­ al aflezen in de evolutie van de vrachttarieven en die hangen in belangrijke mate af van het soort transport: tripcharters of tijds­ bevrachting. Bij tripcharters wordt een schip

300

300

250

250

EURONAV CMB EXMAR BEL 20

200

200

150

150

100

100

50

50

0

0 ‘05

‘06

‘07

‘08

‘09

‘10

‘11

‘12

‘13

‘14

De Belgische heersers over de zeven wereldzeeën (koersprestatie, herberekend naar 100), Bron: Thomson Reuters Datastream

gehuurd voor één traject. Daarbij betaalt de huurder een bepaald bedrag per ton of per vat en daarmee is voor de klant de kous af. Op het einde van de rit gaat de reder berekenen wat de vracht hem effectief heeft opgebracht: de Time Charter Equivalent.

Als reder neem je dan de totale opbrengst, verminderd met de kost van de brandstof en gedeeld door het aantal dagen op zee.

De reder heeft dus een aantal elementen

Sinds de familie Saverys het roer en vooral de meerderheid van de aandelen in handen nam onderging CMB een heuse metamorfose. Een aantal activiteiten werden verkocht en andere (Exmar en Euronav, zie verder) werden afgesplitst en kregen een afzonderlijke notering. Na de verkoop en de afsplitsing van de verschillende activiteiten stond een nieuw CMB in de steigers dat niet langer tegen een forse schuldenberg aankeek en waar ruimte was voor groei. Niet enkel in schepen, maar ook in andere activiteiten. Zo differentieerde de groep zijn cargoactiviteiten van de zee naar de lucht om het totaal op vier te brengen. Bocimar omvat de droge­ bulkactiviteiten van CMB. Dit bulkgoed, massagoed of stortgoed bestaat uit goederen die niet per stuk worden verpakt en geladen (zoals pallets of dozen) en die los in het ruim van een schip worden gestort. (bijvoorbeeld ijzererts, graan, steenkool, fosfaten, …)

Met ASL Aviation, een joint venture van CMB (51%) en 3P Air Freighters (49% - een privaat equityfonds beheerd door Petercam), biedt de groep ook luchtvaartactiviteiten aan. De groep kan daarvoor beschikken over een eigen vloot van eigen (39) en gecharterde vliegtuigen. Eind vorig jaar kwam daar met de overname van Delphis ook nog een containeractiviteit bij. Als de transactie zijn beslag heeft gekregen, zal CMB beschikken over een vloot van 14 containerschepen, voornamelijk van het Panamax-type.

in handen om, op basis van de ontvangen inkomsten, het transport zo rendabel moge­ lijk te doen.

Een tweede manier om goederen te ver­ voeren is via tijdsbevrachting. Hier huurt de klant een schip voor een bepaalde periode, van enkele maanden tot een aantal jaar en betaalt hiervoor een tarief per dag.

Hij staat daarbij zelf in voor de brandstof.

Net als bij voormalig zusterbedrijf Euronav komen we Exmar tegen in de stamboom van CMB. Sinds het een zelfstandige koers kon varen, is de groep geëvolueerd van een puur scheepvaartbedrijf naar een leverancier van maritieme en logistieke oplossingen voor het transport, hervergassen en vloeibaar maken binnen de olie- en gasindustrie. Op die manier schoof de groep in de waardeketen op en kan het een groter deel van de koek binnenhalen.

De activiteiten van Exmar zijn verdeeld over vier divisies. Met een omzet van 126 miljoen euro in 2014 is LPG de grootste, gevolgd door Offshore met 95,2 miljoen euro. LNG volgt op de voet met 84 miljoen euro omzet en de resterende 46,6 miljoen is voor de Dienstendivisie. Via deze activiteiten levert Exmar een brede waaier aan diensten als leverancier voor de toeleveringsketen van de energie. Het bedrijf kreeg in de zomer van 2003 een eigen notering op Euronext Brussel en ambieert sinds de tweede helft van 2014 een notering op Wall Street. Meer bepaald zou Exmar Energy Partners, bestaande uit 5 van de 6 schepen uit de LNG-vloot, via een MLP-constructie (Master Limited Partnership) een notering in de VS moeten krijgen, maar dat project belandde in de ijskast en zal er pas uit kunnen komen wanneer het eerste FLNG-project in een definitieve plooi is gevallen.

Bocimar heeft een groot deel van zijn sche­ pen via tijdsbevrachting vastgelegd. Dat heeft als voordeel dat je over een langere periode verzekerd bent van een bepaalde prijs, het nadeel is dat je niet kan profite­ ren van een tussentijdse stijging van de tarieven. Omgekeerd ondervind je ook niet de hinder van de daling van de spottarieven.

Van de drie op Euronext Brussel genoteerde bedrijven bevindt tankerrederij Euronav zich momenteel op het meest gunstige punt in de cyclus. De sector komt uit een lange periode van crisis. In een dergelijke omgeving waren vanzelfsprekend weinig scheepvaartbedrijven geneigd om nieuwe schepen te bestellen.

En dus is langs de aanbodkant wat krapte ontstaan. Het ideale moment dus om, wanneer de balans het toelaat, schepen te kopen. Wat Euronav trouwens vorig jaar ook heeft gedaan en daar nu ten volle de vruchten van plukt (Euronav kocht 19 bestaande tankers van Maersk waardoor er bovendien geen impact was op de totale capaciteit van de markt).

Onder meer door die transactie is Euronav vandaag met straatlengtes voorsprong de grootste beursgenoteerde tankerrederij ter wereld en noteert sinds kort ook op de NYSE, wat het internationale belang van de groep extra in de verf zet. Euronav verzette bij die gelegenheid voor 229 miljoen dollar aan aandelen over de Atlantische oceaan, maar de families Saverys en Livanos zijn wel nog steeds referentieaandeelhouders (samen net geen 30%).

11

Recticel, meer koppel met kleinere motor INDX sprak met Olivier Chapelle, CEO van Recticel

12

HET GESPREK

De Belgische schuimrubberproducent Recticel heeft net een omvangrijke kapitaalverhoging achter de rug. Via de uitgifte van nieuwe aandelen werd ongeveer 75 miljoen euro vers kapitaal opgehaald. De extra financiële middelen zal de groep vooral gebruiken om de schulden af te bouwen en om in groei te investeren. Gecontroleerde en vooral rendabele groei, geen groei om de groei. Een breuk met het verleden en binnenkort mogelijk ook een breuk met de autodivisie van de groep. Geen evidente keuze, zeker met een CEO die een passie heeft voor auto’s. Eenmaal aan het stuur van Recticel haalt de ratio het echter van het hart.

Een gesprek met Olivier Chapelle.

Met de kapitaalverhoging van mei en de aanstelling van Johnny Thijs als nieuwe voorzitter van de raad van bestuur slaat Recticel duidelijk een bladzijde om van een bewogen verhaal. U kwam in 2010 als CEO aan het hoofd van de groep te staan en lijkt nu op kruissnelheid te komen.

Na vijf jaar. Was het zo’n moeilijke oefening?

Toen ik de rol van CEO bij Recticel aanvaardde, wist ik dat er uitdagingen zouden zijn. Als buitenstaander genoot ik het voordeel dat ik een stap terug kon zetten om het grote geheel te bekijken. Ik wist dat de groep sterktes, maar ook zwaktes had. Het viel me op dat Recticel kon steunen op een groot menselijk potentieel. Werknemers met veel goodwill en met veel loyauteit ten aanzien van het bedrijf maar tegelijkertijd ook een nood aan nieuw bloed en meer marktgedreven beslissingen.

Ik merkte ook dat het een zeer complex bedrijf was, met veel verschillende activitei­ ten, veel fabrieken, veel vennootschappen, veel joint ventures en veel producten, … te complex voor een bedrijf van die omvang.

Recticel was een groot klein bedrijf, maar ook een klein groot bedrijf. En daar moest aan gewerkt worden.

Het resultaat was onder meer dat u het aantal fabrieken aanzienlijk verminderde.

Het was bij de start van het proces niet duide­ lijk hoeveel fabrieken we zouden afstoten. Het was door de handen uit de mouwen te steken en regio per regio, segment per segment door te lichten, dat we gaandeweg tot de conclusie kwamen dat Recticel het met 40 fabrieken minder kon doen. Dit inzicht kwam progres­ sief door de diagnose grondig te maken. Het was een moeilijke periode, maar uiteindelijk zijn we er vandaag in geslaagd om drie vierde van het beoogde aantal te sluiten.

Hoe liggen de kaarten vandaag?

De situatie op de markten waar we actief zijn, ziet er vandaag alvast een heel stuk anders uit dan enkele jaren geleden. De grootste nega­ tieve trends lijken me achter de rug, onder meer in de autosector, waar sinds oktober 2013 voor het eerst sinds heel lang sprake is van een herstel. Dat gezegd zijnde, we are not out of the woods yet. Zuid-Europa lijkt zich te herpakken, al is het vanuit een zeer laag niveau, terwijl Frankrijk in het hart van Europa een probleemkind blijft. Ook de Scandinavische landen hebben het niet onder de markt, terwijl zowel in Duitsland als in het VK de situatie een pak gunstiger is. Wat Recticel betreft, genieten we sinds de tweede helft van vorig jaar van twee “rugwind”-effecten.

Er is de evolutie van de dollar en het pond die duidelijk in ons voordeel spelen en er is de

“De footprint van de fabrieken is momenteel correct gedimensioneerd en geherstructureerd.” gedaalde olieprijs. Die laatste heeft een posi­ tieve impact op de koopkracht, maar vooral ook op de grondstofprijzen die lager zijn en een positieve impact hebben op de winst­ gevendheid. Door een tegenvaller eind vorig jaar bij een leverancier van propyleenoxide, de basisgrondstof voor polyol waarmee wij onze producten maken, hebben we weliswaar nog niet ten volle kunnen profiteren van de prijsdaling, wel in tegendeel, maar dat is zich momenteel aan het herstellen.

13

Recticel in cijfers (Bron: Recticel.com data van 2014)

7578 12

Aantal werknemers

Aantal joint-ventures

Staat Recticel vandaag waar het zou moeten staan? Of is er nog werk aan de winkel?

We zijn vandaag een bedrijf met een betere focus, een footprint die meer in lijn is met de noden van het bedrijf en een duidelijke klem­ toon op innovatie. Vergelijk ons met een auto.

Een aantal jaren geleden waren we nog een Volvo 240, een indrukwekkende en degelijke wagen, maar tegelijk één die veel benzine verbruikte en niet echt behendig was in het verkeer. Vandaag behouden we die degelijk­ heid, maar zijn we een meer efficiënte en zui­ nige Volvo V60, een plug in hybrid. Nog geen XC90 dus, om even binnen hetzelfde merk te blijven, maar we schuiven wel in die richting op. Vergelijk het met mijn beslissing om mijn klassieke bedrijfswagen te vervangen door een kleine elektrische variant: de BMW i3.

Dat was een radicale beslissing, maar teke­ nend voor waar ik met Recticel naartoe wil: innovatie en duurzame ontwikkeling.

Over auto’s gesproken. Dat Recticel zich wil concentreren op drie segmenten is geen geheim. Vrij snel na uw aantreden als CEO heeft u te kennen gegeven dat er op lange termijn geen plaats is voor de automobieldivisie in de strategie van de groep.

Waarom?

Onze Automotive divisie is een kapitaalin­ tensieve activiteit en we ontbreken kritische massa om de vaste kosten te dragen en onze oplossingen aan de klanten te verkopen. De bedoeling om destijds in de automobielsec­ tor te stappen was goed. Als we vandaag de

14

99 240 000 000

Aantal fabrieken

Marktwaarde

balans opmaken stel ik vast dat we de juiste technologie, de juiste producten en de juiste oplossingen in huis hebben en daarvoor ook erkend worden door onze klanten. Maar de gecumuleerde investering van 250 miljoen euro in deze divisie was te zwaar om te dragen voor een groep met de omvang van Recticel die een omzet haalt van 1,3 miljard euro.

Bovendien werden die investeringen voor een groot deel met schulden gefinancierd en zijn de verwachte kasstromen er onder meer door de crisis niet gekomen.

“We zijn vandaag een bedrijf met een betere focus.”

Waarom duurt het proces om er van af te geraken zo lang?

Dat het zo lang duurt om de activiteiten ook effectief te verkopen, is te wijten aan diverse factoren. Niet in het minst juist door die tegenvallende marktomstandigheden.

Tussen 2008 en eind 2013 ging de sector door een diep dal en belandde 25% onder het niveau van voor de crisis. Niet direct een omgeving dus om een activiteit, waarin we trouwens nooit ons vertrouwen hebben verlo­ ren, van de hand te doen. Bovendien wilde ik de divisie niet verkopen met een zwak order­ boek. En dat is vandaag zeker niet langer het geval, onder meer dankzij de introductie van nieuwe innovatieve producten. En, last

Voorzitter

Johnny Thijs

CEO

Olivier Chapelle

but not least, de footprint van de fabrieken is momenteel correct gedimensioneerd en geherstructureerd. We hebben een mooie bruid klaargestoomd. En die zou wel eens voor het einde van het jaar het ouderlijk huis kunnen verlaten.

U bent zelf een autoliefhebber. Doet het geen pijn om de activiteiten waar u het meeste affiniteit mee heeft te moeten verkopen?

Automotive is een opwindende sector, niet enkel voor mezelf, maar ook voor de hele ploeg. Maar we moeten redelijk blijven en de emotionaliteit in dergelijke beslissingen over­ boord gooien. De beslissing om te verkopen is er één van puur strategische aard. We hebben ervoor gekozen om de groep te vereenvoudi­ gen en ons te concentreren op drie segmen­ ten (isolatie, soepelschuim en bedding) waar we sterk staan en de nummer 1 of 2 positie kunnen claimen in de markten waar we actief zijn. Dat zou niet lukken met automotive en dus moet je een rationele keuze maken om de activiteiten te verkopen en de vrijgekomen financiële middelen in te zetten waar ze het meeste waarde kunnen creëren. We willen inzetten op groei voor de isolatie-activiteiten en verder werken aan kostenefficiëntie en omzetgroei door te investeren in branding voor soepelschuim en bedding. Denk bijvoor­ beeld aan het succes van Geltex in de matras­ sensector. Een sterk merk met een hoge toe­ gevoegde waarde. Dat is precies waar we met Recticel naartoe willen.

28,17%

19%

Compagnie du Bois Sauvage

Automobiel

43%

Soepelschuim

3,99% Delen

0,61%

Eigen aandelen

0,22%

Andere partijen gelieerd aan Bois Sauvage

17% Isolatie

21%

67%

Slaapcomfort

Publiek

Aandeelhouders, Bron: recticel.com 10/06/2015

Zoals u daarnet al aanstipte heeft dat verleden Recticel wel met een pak schulden en een ongezonde balans opgezadeld. Dat is dankzij de kapitaalverhoging deels verholpen, maar heeft u daardoor de voorbije jaren kansen gemist?

De financiële beperkingen die ons door de ongezonde balans werden opgelegd, hebben ons ook een stuk gedisciplineerder gemaakt.

Er zijn de voorbije jaren investeringen en overnames niet gedaan omdat er twijfels waren over het project. In het verleden heeft Recticel heel erg actief meegedaan in de con­ solidatie van de PU-sector. In de jaren 90 en 2000 werden tientallen overnames gedaan.

De meeste van de overnames waren de juiste en de prijs die betaald werd, was redelijk.

Maar je moet de nieuwe activiteiten inte­ greren. En dat is niet gebeurd. We bleven bijgevolg te lang zitten met een veelheid aan fabrieken die niet volgens gemeenschappe­ lijke processen werken en dus op een eiland opereren.

Overnemen zonder te integreren?

Dat klinkt als fotograferen zonder opslagkaart.

Het was een “fast forward move”. Het ging allemaal ook zo snel dat er geen tijd voor was, net zomin er structuren waren binnen Recticel om het integratieproces op te starten.

Bovendien was de economische omgeving toen dragend waardoor je ook niet onmid­ dellijk de nadelen ziet van het gebrek aan integratie. Maar vanaf de zomer van 2008

Gecombineerde bedrijfsopbrengsten (voor intra-Groep eliminaties), Bron: recticel.com

kwam daar abrupt verandering in en toen kwamen de zwaktes naar boven.

Het is waarschijnlijk ook geen toeval dat u General Electric in portefeuille heeft?

Als u vandaag beslissingen neemt, kijkt u dan meer naar de balansimpact?

Neen, want ik heb eindeloos veel respect voor de voormalige topman van GE, Jack Welch.

Hij is erin geslaagd om over zijn eerste peri­ ode van 10 jaar het bedrijf weer op de rails te zetten. Het is geen makkelijke periode geweest, maar hij heeft een conglomeraat dat zo’n beetje alle kanten op ging weer focus en waarde gegeven. En niet dat ik de pretentie heb om mezelf met Jack Welch te vergelij­ ken, maar er zijn toch heel wat analogieën tussen het traject dat GE onder Welch heeft afgelegd en het werk dat we de voorbije jaren bij Recticel hebben verricht, en ook nog zullen verrichten. Op het vlak van innovatie bijvoorbeeld.

Vandaag draait alles om cashflow. De enige manier om waarde te creëren is de economi­ sche waarde. Een collega omschreef het ooit als volgt: “Sales is vanity, profit is sanity en cash is reality”. Dat is voor mij zeer belang­ rijk. Uiteindelijk kan je op lange termijn enkel waarde creëren door cash te genere­ ren. Waarde is cash. Om een beslissing te nemen over een overname, baseren we ons in belangrijke mate op de “discounted cashflow” methode.

Nu we het over investeren hebben.

Als Bolero kunnen we niet anders dan de vraag stellen natuurlijk: “Bent u een actief belegger?”

Zeker. Ik beleg vooral voor de lange termijn en kijk daarvoor onder meer naar de kwaliteit van het management, want het zijn uiteindelijk toch vooral personen die een bedrijf maken.

Enkele namen misschien?

(Neemt er zijn smartphone bij) In België heb ik, uiteraard, aandelen in Recticel en Tessenderlo en in het Europese luik van mijn portefeuille zitten Boskalis, Alcatel-Lucent, Carrefour. In de VS heb ik onder meer General Electric in portefeuille.

“Uiteindelijk kan je op lange termijn enkel waarde creëren door cash te genereren.”

En naar wiens voorbeeld richt u zich op dat vlak ?

Dan denk ik spontaan aan Steve Jobs. De man heeft producten ontwikkeld waar klan­ ten het bestaan niet van wisten, laat staan de nood eraan kenden. De komende jaren zou ik dus liever meer Jobs zijn dan Welch.

15

16

17

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Dollar en grondstoffen, tegendraads De rally van de Amerikaanse dollar startte in de zomer van vorig jaar en won tijdens het eerste kwartaal van 2015 verder aan kracht.

De dollarindex, die de waarde van de Amerikaanse munt afzet tegenover die van zes belangrijke handelspartners, klom eerder dit jaar naar het hoogste niveau sinds 2003. Dat voelen niet alleen de bedrijven, consumenten en beleggers. Ook de grondstoffen gedroegen zich hierdoor tegendraads.

Vale torst een schuld van bijna 25 miljard dollar waarbij maar liefst 96 procent in dollar uitstaat.

18

A

l sinds de Tweede Wereldoorlog is de dollar de internationale reservemunt. Door die status, worden de meeste grondstoffen wereldwijd in dollars verhandeld. Een duurdere Amerikaanse munt maakt grond-stoffen voor verbruikers buiten de dollarzone dus duurder.

Bij gelijke vraag (en andere parameters) zou de grondstoffenprijs moeten dalen om het valutaverschil te compenseren. Natuurlijk spelen er ook andere factoren een rol voor de grondstoffenprijzen (bijvoorbeeld evoluties aan de aanbodzijde en geopolitieke gebeurtenissen) maar niettemin is de impact van valutabewegingen erg groot.

De focus van de markt op de sterke dollarevolutie leidde ertoe dat de Bloomberg Commodity Index van 22 grondstoffen eerder dit jaar terugviel naar het laagste peil sinds

augustus 2002. Het lijstje met winnaars over het eerste kwartaal is dan ook bijzonder kort.

Van alle op de termijnbeurzen genoteerde grondstoffen werden enkel loodvrije benzine, zilver en katoen duurder. De prijsevolutie tijdens de eerste maanden van 2015 bevestigt dus de inverse correlatie tussen de dollar en de grondstoffenprijzen.

In de eerste jaarhelft moest de Amerikaan足 se munt terug wat terrein prijsgeven. Be足 leggers namen met hun dollarposities een voorschot op een snel en krachtig econo足 misch herstel dat een nieuwe cyclus van monetaire verstrakking in gang zou kunnen zetten. Daar ziet het op dit moment echter niet naar uit. De speculatie over een rente足 verhoging in de Verenigde Staten houdt de markten nu al bijna een jaar in zijn greep.

De macro-economische indicatoren zenden

1.4

1.3

500

Bloomberg Commodity Index (rechteras)

450

US Dollarindex (invers, linkeras)

400

1.2 350 1.1

300 250

1.0

200 0.9

150

0.8

100 98

00

02

04

06

08

10

12

14

Inverse correlatie tussen de Dollarindex en Bloomberg Commodity Index (Bron: Thomson Reuters Datastream)

“Een duurdere Amerikaanse munt maakt grondstoffen voor verbruikers buiten de dollarzone dus duurder.” gemengde signalen uit en wereldwijd maakt monetaire versoepeling nog steeds de dienst uit. De relatieve sterkte van de dollar is gro­ tendeels terug te brengen tot de zwakte van concurrerende valuta als de euro, de Japanse yen en het Britse pond. De status van reserve­ munt, de hogere rente en het feit dat de markt voor dollarschuldpapier de meest liquide ter wereld is, maken dat er voorlopig nog veel investeringsgeld in de richting van de dollar blijft vloeien. De sterk in waarde gedaalde munten van klassieke grondstoffenlanden als Brazilië, Zuid-Afrika en Australië (en in min­ dere mate ook Canada) lijken op het eerste ge­ zicht een goede zaak voor de lokale producenten.

INFLATIE IMPORTEREN De opbrengst van de geproduceerde grond­ stoffen komt namelijk binnen in dollar ter­ wijl het grootste deel van de kosten in lokale valuta wordt afgerekend. Toch is er ook een keerzijde aan de medaille. De prijsdaling van de meeste grondstoffen is in lokale valuta een stuk kleiner terwijl de inputkosten van bij­ voorbeeld energie dalen. In eerste instantie heeft dit een gunstig effect op de operationele gang van zaken. Op iets langere termijn zorgt een goedkope munt er wel voor dat u inflatie gaat importeren. Een goed voorbeeld daarvan

zien we in Zuid-Afrika. Door de hoge inflatie klinkt de roep naar hogere lonen bij de arbei­ ders uit de mijnbouwindustrie steeds luider.

De Zuid-Afrikaanse mijnbouwsector is erg arbeidsintensief waarbij loonkosten ongeveer de helft van de totale productiekost uitmaken.

De timing is bijzonder slecht, want de huidige overeenkomsten over loon- en arbeidsvoor­ waarden lopen in juni af en moeten opnieuw onderhandeld worden voor de komende twee jaar. De National Union of Mine workers, die naar eigen zeggen 57 procent van de arbei­ ders in de goudmijnindustrie vertegenwoor­ digt, gaf al een eerste schot voor de boeg door een loonsverhoging met 75 procent te eisen.

IMPACT OP LOKALE MUNT Een ander nadeel is dat grondstofbedrijven die uitstaande dollarschulden hebben, deze steeds zwaarder voelen doorwegen in lokale munt. Eén van de meest extreme voorbeelden zagen we bij de Braziliaanse ijzerertsproducent Vale. Het bedrijf torst een schuld van bijna 25 miljard dollar waarvan maar liefst 96 procent in dollar uitstaat. De forse daling van de Braziliaanse real (BRL) tegenover de dollar kostte Vale in het eerste kwartaal meer dan 3 miljard dollar en ook de kredietrating van het bedrijf werd verlaagd.

Het blijft een open vraag in hoeverre de focus van de grondstoffenmarkten de komende maanden zal verschuiven van de valutaperi­ kelen naar geopolitieke factoren of naar het (on)evenwicht tussen vraag en aanbod. De lichte heropleving van de grondstoffenprijzen bij de start van het tweede kwartaal ging alvast hand in hand met een daling van de dollarindex. Voorlopig houdt de inverse cor­ relatie tussen dollar en grondstoffenprijzen dus nog steeds stand.

19

GESPOT Voor deze nieuwe reeks selecteren wij voor u telkens een beursgenoteerd bedrijf met een rijke historische achtergrond.

Ackermans & van Haaren Een gediversifieerde groep die actief is in 5 kernsectoren. AvH realiseerde in 2014, via haar aandeel in de participaties, een omzet van 5,9 miljard euro en stelt 22.633 mensen tewerk. (€) 100

AvH aandeelprijs: 13,9% Eigen vermogen per aandeel: 13,4%

2014

2010

2005

2000

1995

0

1985

“Het is onze missie aandeelhouderswaarde te creëren door te investeren op lange termijn in een beperkt aantal strategische participaties met internationaal groeipotentieel.”

1990

Bel All-Share Index: 6,8%

50

Gemiddelde jaarlijkse groei (1984-2014). Evolutie aandeelprijs AvH en eigen vermogen per aandeel vergeleken met Belgian All-Share index (excl. dividend). Belgian All-Share index herberekend naar AvH aandeelprijs op 20/06/1984. Bron: AvH, Thomson Reuters Datastream

LUC BERTRAND CEO Ackermans & van Haaren

Stap voor stap

1984 Beursnotering AvH (marktkapitalisatie € 50 mio, vandaag € 3,7 mia).

20

1876

1924

Eerste samenwerking tussen Hendrik Willem Ackermans & Nicolaas van Haaren.

Oprichting van Ackermans & van Haaren NV (te Antwerpen).

1903

1964

1986

Eerste Trans-Atlantische opdracht: baggerwerken in Argentinië voor de uitbreiding van de haven van Bahia Blanca.

Eerste diversificatie: off shore olieboringen (Forasol-Foramer).

Diversificatie naar brouwerijsector (Alken-Maes).

Cijfers: AvH, 31/12/2014

22.633

Medewerkers

8.440

5.028

1.020

1.982

6.163

Marine Engineering & Infrastructure

Development Capital

Private Banking

Real Estate, Leisure & Senior Care

Energy & Resources

5.862 miljoen €

Pro forma omzet

(per sector, miljoen €)

3.870

1.134

Nettoresultaat

215,1 miljoen €

Medewerkers in de wereld

Nettoresultaat

6,49

€/aandeel

453 Eigen vermogen

71,71 €/aandeel

291

114

Brutodividend

1,82

7.953 5.012 9.668 België

Europa

Rest van de wereld

Marktkapitalisatie

4,34

(Bloomberg, 25/06/2015)

miljard €

€/aandeel

1.783,7

300,5

Private Banking

Development Capital

167,7

Sectoren waarde (miljoen euro)

Energy & Resources

303,5

1.774,5

Real Estate, Leisure & Senior Care

Marine Engineering & Infrastructure

Bron: KBC Securities research

1991

2005

Oprichting van DEME door de inbreng van Dredging International en Baggerwerken De Cloedt (AvH: 39,5%).

1992

Verkoop van Solvus aan USG People.

1999

Fusie tussen AvH and Delen markeert de start van de private banking afdeling.

Beursintroductie van vastgoedbevak Leasinvest Real Estate.

1991

1996

2011

Overname van Creyf’s Interim (later “Solvus” genoemd): start uitzendarbeid.

IPO van Forasol-Foramer op Nasdaq en verkoop aan Pride Petroleum.

Bank J.Van Breda & Co neemt Antwerps Beroepskrediet over en Delen Private Bank verwerft JM Finn & Co.

21

ACHTER DE BEURSSCHERMEN

Iconische merken op de beurs INDX schetst het portret van vijf beursgenoteerde bedrijven met een iconisch merk in portefeuille.

Tommy Hilfiger

PVH Corp.

THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2015 DIVIDENDRENDEMENT

VS 8.767 miljoen USD 13,8 0,0%

Washington Post

Amazon.com, Inc. THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2015 DIVIDENDRENDEMENT

Met 30 jaar is het merk misschien wat over haar hoogtepunt heen, maar Tommy Hilfiger is vandaag nog steeds een naam van betekenis in de modewereld. Dat is niet in het minst te danken aan de man die er bij geboorte 63 jaar geleden zijn naam aan verleende. Thomas Jacob Hilfiger zette zijn eerste stappen in de kledingsector toen hij in New York bestaande jeansbroeken een eigen touch gaf om die vervolgens aan kledingzaken door te verkopen. Gedreven door het succes, opende hij snel een eigen winkel in de kelder van een commercieel centrum, The People’s Place. Het avontuur duurde zeven jaar, maar eindigde met een faillissement. Tommy was toen 25 en klaar voor een nieuw hoofdstuk: ontwerpen van eigen kleding. Dat mondde in 1985 uit in de oprichting van de Tommy Hilfiger Corporation, toen met de steun van de Indische Murjani Group. Het merk kende een steile vlucht, maar is zoals de meeste merken niet immuun voor de grillen in de modewereld. In 2006 verkocht Tommy zijn bedrijf aan de financiële investeerder Apax Partners en verzilverde zijn naam voor 1,6 miljard dollar. Vier jaar later veranderde het bedrijf voor zo’n 3 miljard dollar opnieuw van eigenaar en kwam bij de PVH Groep (Phillips-Van Heusen) wel opnieuw in een modehuis terecht.

En kreeg daar meteen ook een bekende stiefbroer: Calvin Klein.

VS 201.961 miljoen USD 166,4 0,0%

Voor iedereen die van dicht of van ver iets met media te maken heeft, klinkt de naam The Washington Post als een klok, al was het maar omdat het met de journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein aan de basis ligt van het Watergate schandaal dat president Nixon tot ontslag dwong. En het mag dan al één van de oudste in zijn soort zijn, geboren in 1877, de krant is wel volledig mee met zijn tijd.

Om de kosten onder controle te houden is de geprinte versie van de krant enkel beschikbaar langs de oostkust van de VS. Daarmee leek het in de sterren geschreven te zijn dat The Post ooit in han­ den zou komen van een onlinegigant. Dat gebeurde in 2013 toen Amazon.com 250 miljoen dollar op tafel legde voor het instituut.

Gegevens bedrijven per 15 juni 2015

22

Walibi Nu de zomervakantie volop bezig is, is ook meteen de tijd van familie-uitstapjes en zomerkampen aangebroken. En voor wie niet zo nodig aan cultuur wilt doen, is een uitstapje naar een pretpark mooi meegenomen. Naar de streek van Wavre, Limal en Bierges bijvoorbeeld waar de Antwerpse zakenman Eddy Meeus er in de jaren 70 een waterskidomein oprichtte. En al klinkt het met die wetenschap in het achterhoofd wat vreemd, met een kangoeroe als logo kende Walibi een snelle groei en kwam het in 1998 in handen van Six Parks. Beleggers die vandaag een ticketje willen kopen, moeten aankloppen aan het loket van Compagnie des Alpes. Met een aandeel van Compagnie des Alpes wordt u trouwens meteen ook een beetje eigenaar van Parc Astérix in de buurt van Parijs en Bellewaerde.

En als u op 30 september 200 aandelen van Compagnie des Alpes in bezit hebt en lid wordt van de aandeelhoudersclub, krijgt u er een skipas voor twee dagen in één van de vooraanstaande Franse skistations of een duoticket voor een attractiepark uit de CDAportefeuille naar keuze bovenop. Bij 400 stuks wordt dit voordeel met drie vermenigvuldigd.

Batavus Fietsen Nederland, fietsland. Een cliché zo veelbesproken als de Amsterdamse grachten, maar geen mens kan er omheen. Alle pogingen van Vlaanderen Vakantieland ten spijt steken onze noorderburen ons nog steeds met enkele fietslengtes voorbij als het op het gebruik van de tweewieler aankomt. En België heeft weliswaar ook een lange, in de meeste gevallen weliswaar ter ziele gegane, traditie van fietsenmerken, geen naam doet in de sector meer fietsbellen rinkelen dan Batavus. Het begon in 1904 nochtans met uurwerken en naaimachines. Pas later werden ook fietsen aan het gamma toegevoegd die vanuit Duitsland werden geïmporteerd en kwamen er ook motorfietsen bij. Na de Tweede Wereldoorlog wordt een nieuwe fietsfabriek gebouwd en komt de groei van Batavus in een stroomversnelling.Samen met het succes van de fietsverkoop rijgt ook de Batavus wielerploeg de overwinningen aaneen. Maar zoals wel vaker gaan zakelijk en sportief succes niet samen. De groep komt in moeilijke financiële papieren en wordt in 1986 overgenomen door de Atag Cycle om eind jaren 90 opgevist te worden door Accell Group, een Nederlandse beursgenoteerde holding gespecialiseerd in fietsen (75% van de omzet) en fitnessapparatuur.

Immoweb Iedereen die op zoek geweest is naar een nieuwe woonst, hetzij een huis hetzij een appartement, of zijn vastgoedeigendom te koop wil zetten, is ongetwijfeld langs Immoweb gepasseerd. De huizenzoekertjessite wist zich in een mum van tijd op te werken tot de grootste in België en speelde zich daarmee meermaals in de kijker.

De website verscheen zelfs op de radar van de grote jongens die steeds op zoek zijn naar de referentie in een bepaald domein en dus werd het in november 2012 voor 127 miljoen euro overgenomen door Axel Springer. Immoweb bevindt zich daarmee in goed gezelschap want de Duitse uitgever heeft ook nog klinkende namen als Die Welt en Bild in portefeuille.

Compagnie des Alpes SA THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2015 DIVIDENDRENDEMENT

Frankrijk 411 miljoen EUR 14,1 2,8%

Accell Group N. V. THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2015 DIVIDENDRENDEMENT

Nederland 423 miljoen EUR 12,2 4,2%

Axel Springer SE THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2015 DIVIDENDRENDEMENT

Duitsland 4.974 miljoen EUR 19,1 3,9%

23

TIMELINE

Dit is 2015 … in woord en beeld

15 JANUARI

Na een vorstvrij eindejaar, bewijzen winterbanden pas in de lente hun nut

De Zwitserse frank kent sterkste winst ooit.

1 JANUARI De BEL20 klokte in 2014 af op 14% winst. Doen we beter in 2015?

8 APRIL Farmareus Mylan doet bod op Omega Pharma-eigenaar Perrigo.

9 APRIL De Apple watches in voorverkoop zijn in een mum van tijd uitverkocht.

28 APRIL Albert Frère trekt definitief de deur bij GBL dicht.

15 APRIL Mario Draghi wordt aangevallen op persconferentie.

27 APRIL

30 APRIL

Biocartis maakt vliegende start bij eerste notering (+14%).

Tesla kondigt nieuwe (huis)batterij aan.

5 MEI

20 APRIL Telenet neemt Base over voor 1,3 miljard euro cash.

24

Regering maakt weg vrij voor privatisering Proximus en bpost.

25 JANUARI

30 JANUARI

Linkse partij Syriza wint de Griekse verkiezingen.

Roebel in vrije val na plotse renteknip.

9 FEBRUARI Vakbonden en Delhaize bereiken herstructureringsakkoord na maanden onderhandelen.

9 MAART ECB start met haar Quantitative Easing programma.

10 MAART De Belgische 10-jaarsrente duikt onder de 0,5%.

2 MAART Nasdaq heeft na 15 jaar eindelijk de internetbubbel verteerd.

14 MAART BelgiÍ blijft ’s werelds grootste frietproducent.

8 MEI 25 MAART

Delhaize en Ahold hebben zich aan de fusietafel gezet.

Heinz en Kraft fuseren.

7 MEI Onverwacht sterke verkiezingsoverwinning Cameron laat het Britse pond niet onberoerd.

14 MEI Beurswaarde Galapagos explodeert na sterk debuut op Nasdaq tot boven de 2 miljard euro.

6 MEI Olieprijs staat al 50% hoger sinds dieptepunt in januari.

26 MEI Liberty Global zet 78 miljard dollar aan het werk met overname van Time Warner Cable en Brighthouse Networks door Charter Communications.

22 MEI Studio 100 wil geld ophalen bij Belgische spaarder.

29 MEI Mark Coucke en Imec financieren Milab, een technologisch platform voor medische diagnostiek.

25

BOEK IN DE KIJKER

Hoe topbeleggers de markt kloppen Auteur Frederik Vanhaverbeke had rond de eeuwwisseling een onfortuinlijke ervaring in de aandelenmarkt. Hoe slaagden beleggers als Warren Buffett, Peter Lynch, Joel Greenblatt, John Templeton, Seth Klarman en Benjamin Graham erin om de markt met lengtes voorsprong te kloppen? In het boek ‘Excess Returns’ ging hij op zoek naar de strategie en tactieken van heel wat succesvolle beleggers.

T

ijdens zijn ver doorgedrevenzoek­ tocht naar de geheimen van beurs­ legendes op basis van honderden boeken, artikels, interviews, jaar­ verslagen, etc. stelde Frederik tot zijn verbazing vast dat, hoewel de meeste van die topbeleggers onafhankelijk werkten

“Die topbeleggers gingen toch op een heel gelijkaardige en onconventionele manier tewerk.”

26

van elkaar, ze toch op een heel gelijkaardige en onconventionele manier te werk gingen.

Een andere vaststelling was dat hun adviezen en werkwijzen perfect passen binnen de nieuwe academische discipline van ‘behavioral finance’. Alhoewel de auteur de groten van Wall Street aanvankelijk bestudeerde louter met de bedoeling om zelf iets te leren en een betere belegger te worden, merkte hij nader­ hand dat zijn bevindingen uiterst geschikt waren om samen te vatten in een praktische gids voor beleggers: “Excess Returns.”

Frederik stelde vast dat topbeleggers zich doorgaans aangetrokken voelen tot precies die types aandelen die de meeste andere beleggers links laten liggen. Enkele voorbeel­ den hiervan zijn spin-offs, saaie bedrijven, aandelen die niet populair zijn of bedrij­ ven die een groot probleem proberen op te lossen. Populaire en overgehypte aandelen zijn dan weer niet aan hen besteed. De manier waarop ze geselecteerde aandelen analyseren, is bovendien eerder onconventi­ oneel. Ze gaan grondig te werk en besteden veel aandacht aan subtiele elementen die andere beleggers over het hoofd zien. Warren Buffett zal bijvoorbeeld niet in een bedrijf beleggen als hij twijfelt aan de integriteit van het management. Een rode draad doorheen de adviezen van topbeleggers is ook dat ze zelden hun geld stoppen in bedrijven met een hoge schuldgraad. En de manier waarop ze aandelen waarderen heeft weinig gemeen met de professionele DCF-analyse die aan de meeste business schools wordt onderwezen.

Ze benadrukken dat beleggers hun waarde­ ringsmethodes eenvoudig moeten houden en dat het belangrijk is om conservatieve

Jaarlijks rendement bovenop de S&P 500 (dividenden geherinvesteerd)

35% Joel Greenblatt

Jim Rogers

30%

Graham aanhangers Buffett aanhangers andere fundamentele investeerders macro investeerders

25% S. Druckenmiller

20%

Charles Munger

Soros

15% Warren Buffett

Peter Lynch David Einhorn

10%

Shelby Davis

Benjamin Graham Anthony Bolton

5%

John Templeton

Walter Schloss Philio Carret

0% 10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

Aantal jaren

De figuur toont het jaarlijkse meerrendement ten opzichte van de Amerikaanse S&P 500 (inclusief dividenden) over hun carrière in functie van de duur van hun carrière.

maatstaven te gebruiken. Waar de meeste beleggers zich bijvoorbeeld blindstaren op de (mogelijke) toekomstige winstontwikkeling, besteden zij ook de nodige aandacht aan de bedrijfsbalans.

Het kopen en verkopen van aandelen is een bijkomend aspect waarmee het kransje van uitzonderlijke beleggers zich onderscheidt van de doorsnee belegger. Ze kopen en ver­ kopen doorgaans gespreid in de tijd. Ze geven

“Beleggers moeten hun waarderingsmethodes eenvoudig houden.” hun winnaars de ruimte om uit te groeien tot grote posities, en aarzelen niet om aandelen met verlies te verkopen als ze het vertrouwen erin verliezen. Ze verkopen of gaan aan de zij­ lijn staan wanneer de markten het (te) goed doen en kopen massaal wanneer de beurs onderuit gaat. Gevierde beleggers zoals Prem Watsa en Seth Klarman deinzen er ook niet voor terug om zich defensief op te stellen in anticipatie van een financiële storm jaren vóór die storm effectief uitbreekt (waardoor ze een aantal jaren ver achter kunnen blijven op de beurs).

Tot slot steken topbeleggers de draak met de academische visie op risicobeheer. Vola­ tiliteit zien ze niet als een risico, maar als een opportuniteit om aandelen goedkoop te

kopen en duur te verkopen. De visie dat het verstandig is om uw portefeuille te spreiden over een groot aantal aandelen bestempelen ze als absurd voor beleggers die weten waar ze mee bezig zijn. De belangrijkste elementen van risicobeheer zijn volgens hen kennis (heel goed weten waarin men belegt), onafhanke­ lijk denken en discipline.

Het boek besteedt ook ruime aandacht aan de set van “soft skills” die topbeleggers una­ niem als essentieel beschouwen om een kans te maken om de markt te kloppen. Beleg­ gers worden namelijk voortdurend belaagd door tal van psychologische invloeden die leiden tot klassieke beleggingsfouten. Eigen­ lijk is het ”buikgevoel” vaak één van de ergste vijanden van de doorsnee belegger. Topbeleggers leggen er dan ook de nadruk op dat succesvolle beleggers de correcte attitudes moeten hebben om dit buikgevoel het hoofd te bieden. Bovendien hebben de meesten een aantal gewoontes ontwikkeld die hen helpen om klassieke fouten te vermijden.

De manier waarop die topbeleggers te werk gingen, heeft hen geen windeieren gelegd.

Dat is duidelijk te zien op de figuur met de track records van een hele groep beleggers die prominent in het boek aan bod komen.

De figuur toont het jaarlijkse meerrendement ten opzichte van de Amerikaanse S&P 500 (inclusief dividenden) over hun carrière in functie van de duur van hun carrière. Zo klopte Warren Buffett over een periode van 57 jaar de beurs met ongeveer 12% per jaar, waardoor hij erin slaagde om $1 te laten aan­ groeien tot ongeveer $100,000. Een ander duizelingwekkend resultaat is dat van Joel

Greenblatt die tussen 1985 en 1995 een gemiddeld rendement haalde van 50% per jaar, en die tussen 1985 en 2004 erin slaagde

“Succesvolle beleggers moeten de correcte attitudes hebben om dit buikgevoel het hoofd te bieden.” om $1 te laten aangroeien tot $840. Het mag dus duidelijk zijn dat wie een voorbeeld durft te nemen aan dit selecte groepje van heel suc­ cesvolle beleggers zijn kansen op goede beleg­ gingsresultaten aanzienlijk kan verhogen.

Naar aanleiding van dit artikel biedt de uitgever het boek via www.harriman-house.com aan met een korting van 30% ten opzichte van de handelsprijs voor zowel de hardcover, paperback als e-versie.

Gebruik hiervoor de promotiecode KBCER30 bij checkout.

27

DE SPECIALIST

Vers bloed op de Brusselse beurs Els Degroote, Hoofd Corporate Finance

Het zijn dit jaar al drukke tijden geweest op de Brusselse beurs. Na jaren van relatieve IPO (initial public offering of beursintroductie)-stilte, kwamen er maar liefst vier nieuwkomers op de tabellen van Euronext Brussel bij. We legden ons oor te luisteren bij Els Degroote, hoofd van de Corporate Finance-afdeling van KBC Securities voor wat meer inzicht in zo’n beursgang.

Els staat aan het hoofd van een 15-koppig team dat dit jaar al Biocartis, TINC, Kiadis en Mithra naar de beurs begeleidde.

Overduidelijk drukke tijden voor uw mensen, waarom krijgen we net nu zoveel beursintroducties? Zit de lage rente daar voor iets tussen?

Het positieve marktsentiment is de grote drijver. Lage rente helpt daarbij, omdat investeerders dan meer op zoek zijn naar alternatieven voor een spaarboekje dat nog amper iets opbrengt. Daarnaast is ook een lagere volatiliteit een goede bodem voor kapi­ taaltransacties. Een stabiel marktklimaat biedt de nodige ondersteuning om een nieuw bedrijf op de beurs te lanceren. Er heerst dan niet te veel onzekerheid in de verschillende sectoren. De tendens in België met een hele reeks van beursintroducties is trouwens geen alleenstaand feit. We zien dat er in alle Europese landen veel kapitaal ter beschik­ king is en dat zorgt ervoor dat tal van private equity-spelers uittreden. Zo trokken onlangs ook Grandvision (het vroegere Pearle Europe), Luca Bols (stokerij van likeur) en Refresco

28

(bottelaar van fruitsappen en soft drinks) naar de beurs van Euronext Amsterdam.

Dat nu andere bedrijven zoals Recticel, Cofinimmo, Care Property Invest, Aedifica, … hun kapitaal verhogen, komt dat ook voort uit dat momentum?

Vastgoedbedrijven zijn iets aparts. Om het statuut van vastgoedbevak te behouden mag de schuldgraad maximum 65% bedragen. We stellen echter vast dat de meeste vastgoed­ bevaks eerder streven naar een schuldgraad rond de 50%. Als zij dus willen groeien en nieuwe gebouwen aan de portefeuille willen toevoegen, doen zij vaak beroep op de markt voor die nieuwe middelen. Bedrijven zoals Recticel maken dan weer gebruik van het momentum om hun balans te versterken.

Anderen leggen een oorlogskas aan voor eventuele acquisities.

Waarom trekt een bedrijf naar de beurs?

Bij sommige beursintroducties heeft het bedrijf nieuw geld nodig om te groeien. Dat is bijvoorbeeld zeker het geval voor biotech­ bedrijven zoals Biocartis. Die hebben veel geld nodig om hun onderzoek te financieren.

Anderzijds zijn er de vastgoedbedrijven die voor die verhouding bankfinanciering versus equity soms nood hebben aan extra kapitaal.

Daarnaast zijn beursintroducties ook een ideale exitstrategie voor een private equi­ ty-speler die zijn aandelen in een bedrijf te koop wil aanbieden. Dat was bijvoorbeeld het geval bij bpost en Ontex.

Wat zijn de voordelen van een beursgang voor een bedrijf?

Het nieuwe geld kan de groeiplannen van het bedrijf mogelijk maken, maar we merken nog altijd dat een beursintroductie een onge­ lofelijke marketingkracht heeft. Het creëert visibiliteit voor het bedrijf, ze trekken zo gemakkelijker klanten, maar ook sterker

personeel aan. Bij familiebedrijven ligt zo’n beursgang soms moeilijker. Zij zijn minder geneigd om hun kapitaal open te stellen. Voor private equity-spelers is een beursgang echt een gericht exitmoment. Soms is zo’n uitstap van een grote speler ook een volgende stap voor het management om een onafhankelijke koers verder te kunnen zetten, los van die referentieaandeelhouder.

Hoelang op voorhand begint uw team op zo’n beursintroductie te werken?

Gemiddeld duurt de voorbereiding van een beursgang 3 maanden tot 1 jaar. Het begint allemaal met de strategie van het bedrijf helder te hebben. Voor heel wat bedrijven moeten in het prospectus voor het eerst uit­ gebreid de activiteiten van het bedrijf, de strategie, de risicofactoren en ook de cijfers op een rij gezet worden. Er zijn bijvoorbeeld 3 jaar historiek aan cijfers nodig. Uit dat alles moet een consistent en bevattelijk verhaal voor de markt komen. We moeten bereke­ nen hoeveel geld het bedrijf precies nodig heeft voor zijn business plan en uitleggen waarom het bedrijf geld ophaalt. Tijdens roadshows met institutionele investeerders toetsen we die visie met de markt af. En dan moet het plaatje kloppen. Die institu­ tionele spelers kennen vaak de sector door en door en kunnen zeer goed de slaagkans van de transactie toetsen. Het moet dan kristalhelder zijn wat de investeringsopportuniteiten ten opzichte van andere spelers zijn.

Wie bepaalt de prijsvork of de waardering van het bedrijf?

Corporate Finance zal op basis van het busi­ ness plan van het bedrijf een eerste waar­ dering op het bedrijf plakken. Er wordt ook steeds een van de analisten ingeschakeld om een uitgebreid researchrapport te schrijven voor institutionele investeerders. De analist plakt een waarderingsvork voor de komende 12 maanden op dat bedrijf. Die wordt dan afgetoetst tijdens de premarketingfase met

Biocartis

Prijsvork: 10,5 – 11,5 Naar de beurs aan 11,5 euro Opgehaald bedrag: 115 miljoen euro

TINC

Prijsvork: 10,4 – 11,4 Naar de beurs aan 11 euro Opgehaald bedrag: 110 miljoen euro

Mithra Pharmaceuticals

Prijsvork: 10,5 – 12,5 euro Naar de beurs aan 12 euro Opgehaald bedrag: 83,1 miljoen euro

Kiadis

Prijsvork: 11 – 13,75 euro Naar de beurs aan 12,5 euro Opgehaald bedrag: 37,6 miljoen euro

In 2015 begeleidde KBC Securities al meerdere beursintroducties en obligatie-uitgiftes.

die institutionele spelers. Hun feedback wordt gebruikt om de finale prijsvork te bepa­ len, waarbij wij rekening moeten houden met de wensen van de klant en de investeerders.

Belangrijk is dus dat de prijsvork die wij vooropstellen lager ligt dan die van de ana­ list. Anders zou dat betekenen dat er weinig stijgingspotentieel is voor dat aandeel na de eerste notering.

Wie is er zoal betrokken bij een beursgang?

Naast de mensen van het bedrijf zelf, is er een leger aan juristen, auditors, andere bege­ leidende banken en beurshuizen betrokken.

Meestal wordt er een syndicaat van banken of beurshuizen aangeduid die de beursgang begeleiden. Niet alleen de Corporate Financeafdeling werkt op het dossier. Ook de insti­ tutional sales spelen een cruciale rol om het verhaal bij de professionele beleggers af te toetsen. Daarnaast zitten ook de retailbank­ specialisten aan tafel, die ervoor zorgen dat we het overzichtelijk brengen naar particu­ liere beleggers. Dus in totaal, denk ik toch dat er snel zo’n 30 tot 60 mensen bij een transactie betrokken zijn. Alle informatie moet ook via de F.S.M.A., de toezichthouder, ... passeren.

Niet alleen het prospectus, maar werkelijk elke folder, mailing, … waarin er naar de beursgang wordt verwezen, moet hun kwali­ teitsstempel krijgen.

Biocartis was een paar keer overingetekend. Hoe verloopt de allocatie dan?

Bij institutionele spelers wordt er door de begeleidende banken bepaald wie welke allocatie krijgt op basis van hun “kwaliteit”: zijn ze van plan om langer in het bedrijf te blijven of zien ze dit enkel als een korte ter­ mijn opportuniteit? Voor particuliere beleg­ gers wordt er bij overinschrijving voorrang gegeven aan de beleggers bij het syndicaat van banken/beurshuizen dat de beursintro­ ductie begeleidt. Daarnaast krijgen kleine

orders meestal een preferentiële allocatie ten opzichte van grote orders.

Met Biocartis, Mithra en Kiadis, is biotech erg vertegenwoordigd bij de beursintroducties. Ziet u in België meer appetijt voor die sector?

Toch wel. Enerzijds zorgen enkele succesver­ halen uit het verleden ervoor dat er een sterke biotechappetijt is bij retail beleggers. Ander­ zijds zijn gewoon heel wat jonge biotech­ bedrijven al heel vroeg actief in België dank­ zij de steun van IWT (nvdr Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie), biotechincubators en investeerders zoals Rudi Mariën. Het is ook eigen aan de bio­ techsector dat ze net veel kapitaal nodig hebben. Binnen Euronext Brussel is er echt

“Bedrijven zoals Recticel versterken hun balans.

Anderen leggen een oorlogskas aan.” een cluster rond biotech. Aangezien we met KBC Securities de meeste van die biotech­ bedrijven naar de beurs brachten, hebben we een sterke expertise in dat type beursintroducties opgebouwd. Nu zien we dat zelfs buitenlandse biotechbedrijven zoals Genticel en Kiadis bij de Belgische belegger aankloppen.

Hoe kunt u zich als belegger het best informeren over zo’n beursgang?

Het prospectus is een heel uitgebreide beschrijving van de strategie en cijfers van het bedrijf, maar meestal zorgen we ook nog voor een iets bevattelijker productfiche of bedrijfsfolder voor particuliere beleggers.

Heel recent zijn we ook gestart met webinars, online presentaties waarbij het management wat uitleg geeft over de activiteiten van het bedrijf en de beursgang. Zo heeft u als parti­ culiere belegger, net zoals institutionelen, de kans om het management aan het woord te horen en zelf aan hen vragen te stellen.

KBC Securities maakt in 9 van de 10 kapitaaltransacties deel uit van het syndicaat. Hoe komt dat?

Wij worden in de markt echt gepercipieerd als dé specialist in Belgische equities. Angelsak­ sische bankiers werken graag met KBC samen voor de kennis en kunde van de markt, maar ook voor het sterke retail en private banking netwerk dat KBC heeft om beursintroducties tot een goed einde te brengen. Het is dan ook niet voor niets dat we al 4 jaar op rij de Euronext-award voor Best Finance House in ontvangst mogen nemen.

Met al die beursintroducties en kapitaalverhogingen hebben jullie al een goedgevulde agenda. Waar houdt een Corporate Finance-afdeling zich nogal mee bezig?

Met KBC Securities zijn we marktleider in Belgische kapitaalmarkttransacties. Daarnaast verlenen we ook financieel strategisch advies en assisteren we ondernemingen bij fusies en overnames (vanaf transactiewaarde van circa 10 miljoen euro).

De zomer is vermoedelijk wat tijd om op adem te komen, zou het ook een druk najaar kunnen worden?

Er is zeker en vast nog appetijt bij onderne­ mingen om naar de beurs te gaan maar het is nog te vroeg om hierop verder in te gaan.

29

DE BELEGGER

KBC Beleggerskoers: ook in 2015 een succes!

Bolero beurstips voor jongeren

D

e deelnemers van de Beleggerskoers werden ondersteund met toegang tot alle kennis en kunde die het Bolero team in huis heeft.

Tom Simonts, marktenspecialist Bolero, dompelde hen onder in het beleggersbad en overspoelde hen met praktische beurstips. Tijdens de hele periode van de KBC-Beleggerskoers kregen alle deelnemers de Bolero nieuwsbrieven Beurs bij ’t Ontbijt en Beurs bij de Lunch gratis aangeboden. Er werden ook webinars georganiseerd met heel praktische toelichting over beleggen. Ten slotte vond er ook een interview met Tom Simonts plaats op Jim tv.

KBC-Beleggerskoers

M

eer dan 20.000 personen schre­ ven zich in voor de 10de editie van de KBC-Beleggerskoers.

Daarvan gebruikten zo’n 6000 deelnemers hun Beleggerskoers account heel actief tot op het einde. De populariteit van beleg­ gen spreekt hier zeker. Bovendien is ook de leeftijdsspreiding van de deelnemers opvallend: 50/50 inschrijvingen voor -25 en +25-jarigen. Dat meer en meer jonge­ ren vandaag de weg vinden naar de beurs, daar vloeide al meermaals inkt over in de pers. Wij selecteerden voor u een artikel uit ‘Moneytalk’. U vindt het hiernaast. En hoe vertaalde die evenredige spreiding zich in de resultaten? “De jongeren zijn gewonnen,” vertelt Bart Van De Broek, projectmana­ ger Marketing van de KBC-Beleggerskoers.”

De voornaamste reden die deelnemers op­ geven voor hun deelname is dat ze veel bij­ leren. Ze vinden het bovendien een veilige test voor het ‘echte’ beleggen.” En hoe zit het met hun beleggingsgedrag? “Dat was overwegend offensief te noemen,” aldus Bart. “Tijdens de Beleggerskoers werden in totaal 450.000 orders geplaatst. Dat is best veel.” Komt er een vervolg op de voor­ bije succeseditie, Bart? “In 2016 plannen wij inderdaad opnieuw een KBC-Beleggerskoers.

Wij houden jullie op de hoogte!”

30

Steeds meer jongeren beleggen

B

eleggen is niet langer uitsluitend een zaak van vijftigers of zestigers.

Ook de jongere generatie heeft de smaak te pakken. “Jongeren hoeven niet over een monsterkapitaal te beschikken om in aandelen te stappen.”

Door de historisch lage spaarrentes hebben de aandelenmarkten de wind in de zeilen.

Ook jongeren willen daar een graantje van meepikken. In 2013 was 12 procent van de particuliere klanten van Bolero jonger dan dertig. Vandaag is dat 16 procent. “Met 21 procent van de inflow blijven ze fors inlo­ pen”, zegt Steven Van de Sype van Bolero.

De jonge beleggers zijn vooral geïnteresseerd in technologiewaarden, zoals Apple en in toekomstgerichte sectoren, zoals de biotech­ nologie. “Ook gespecialiseerde producten zo­ als turbo’s vallen bij hen in de smaak. Jonge beleggers hebben ook een grote honger naar stevig onderbouwde beursanalyses die ze me­ teen kunnen gebruiken.”

Bron: Moneytalk.be, 1 april 2015

Leer beleggen zonder kopje onder te gaan.

Maak kans op een trip naar New York.

Doe mee op kbc.be/beleggerskoers 02KBC0124-00_Aff beursspel_1189x840.indd 1

19/08/14 14:00

En de winnaar is …

De 23-jarige Steven legt u uit hoe hij in zes maanden tijd zijn 100.000 euro liet aangroeien tot 161.000 euro. “Veel van de aandelen die ik bij de KBC-Beleggerskoers kocht, heb ik ook in mijn persoonlijke portefeuille.“ Jongeren en beleggen? Absoluut. De tijden zijn veranderd. De lage spaarrentes leiden ook jongeren naar de beurs.

Met de 2015-editie van de KBC-Beleggerskoers zet KBC volop in op educatie van de beginnende belegger. En ook deze volgeboekte editie werd een succes met 20.775 deelnemers. In de categorie jonger-dan25-jarigen viel de hoofdprijs in de schoot van Steven Coppesmette.

Deze beleggerskoerswinnaar wist in een tijdspanne van zes maanden zijn virtuele 100.000 euro om te toveren naar 161.724,12 euro.

Ook benieuwd hoe hij dat aanpakte?

Vanwaar je interesse in de beurs?

Als kind bracht ik veel tijd door met mijn grootvader die nog bij KBC gewerkt heeft.

De interesse in financiën kreeg ik zeker van hem mee. Op mijn 9 jaar kocht ik mijn eerste boekje over beleggen. Het idee dat je een stukje van een bedrijf bezit met de moge­ lijkheid om een mooi rendement te behalen, sprak mij enorm aan.

Hoe heb je het aangepakt om de KBC-Beleggerskoers te winnen?

Ik houd op mijn laptop de koersen en het beursnieuws goed in de gaten. Zo kan ik snel een order invoeren indien nodig. Ik deed ook altijd mijn ‘huiswerk’ voor de volgende dag, zoals analyses maken, het nieuws opvolgen, de beursagenda in de gaten houden en een selectielijst van aandelen maken.

Op welke positie heb je de grootste winst behaald?

Dat weet ik niet precies meer. De meeste aan­ delen hebben mij wel een mooi rendement opgeleverd. Wanneer ik een verdere daling van het aandeel vermoedde, verkocht ik een aandeel met een beperkt of een negatief ren­ dement. Op sommige aandelen leed ik verlies,

maar dat was nooit groter dan 10%. Een ‘stop loss order’ instellen op elk aandeel, vind ik dan ook heel belangrijk.

Fiche van de winnaar

Hoe informeerde je je voor de KBC-Beleggerskoers? Welke informatiebronnen gebruikte je om potentiële aandelen te ontdekken?

NAAM

Ik informeerde mij via De Tijd, Bloomberg en Reuters, maakte fundamentele en tech­ nische analyses en volgde beleggersfora via groepen op Facebook. Ook tips van vrien­ den nam ik mee. Eigen onderzoek is cruciaal.

Uiteindelijk is het jouw geld. Als het aandeel zou zakken, ben jij je geld kwijt. Koop dus altijd een aandeel waarbij je zelf ook een goed gevoel hebt.

ACTIEF OP DE BEURS SINDS

Beleg je al echt op de beurs?

Of ben je het nu van plan?

Steven Coppesmette LEEFTIJD

23 jaar 5 jaar NICKNAME

Mrcashflow STUDIES

Handelswetenschappen KU Leuven

De week waarin ik 18 werd, heb ik mijn effec­ tenrekening bij KBC geopend. Dit jaar word ik 24. Dus ik beleg nu ongeveer 6 jaar op de beurs. Vorig jaar ben ik overgestapt naar Bolero. Ik ben er elke dag mee bezig. Veel van de aandelen die ik bij de KBC-Beleggers­ koers kocht, heb ik ook in mijn persoonlijke portefeuille.

31

WAARDERINGSRATIO’S

Ratio ontleed: Current en Quick ratio In eerdere edities van INDX legden we waarderingsratio’s zoals koerswinst- en koersboekwaarde en Return on Equity onder de loep.

Maar naast waardering kijkt u als belegger best ook naar de financiële gezondheid van een bedrijf. Deze analyse gaat u niets bijbrengen over waardering, maar des te meer over liquiditeit, wat in essentie de mate betreft waarin een onderneming in staat is kasmiddelen in te zetten om haar korte betalingsverplichtingen na te komen. Er zijn heel wat mogelijkheden om deze liquiditeitspositie en de evolutie daarvan te meten. We bekijken de Current ratio (in ruime zin) en de Quick ratio (in enge zin).

CURRENT RATIO

QUICK RATIO

Deze liquiditeitsratio wordt berekend door de vlottende activa (voorraden, vorderingen, cash en gemakkelijk te gelde te maken beleg­ gingen) af te zetten tegenover het vreemd ver­ mogen op korte termijn (te betalen facturen, leningen, kredieten, …). Soms worden bij het berekenen van de current ratio de vorderin­ gen op meer dan 12 maanden afgetrokken van het vlottend actief. Dit zogenaamde ‘beperkte’ vlottend actief biedt een meer eerlijke verge­ lijking met de kortetermijnverplichtingen.

Deze alternatieve liquiditeitsmaatstaf is strenger dan de current ratio omdat het enkel de meest liquide elementen op de balans mee­ neemt. Zo wordt er geen rekening gehouden met voorraden, bestellingen in uitvoering en vorderingen op meer dan één jaar. Daartegen­ over staat dat er enkel schulden op maximum één jaar in rekening worden gebracht.

Als de vlottende activa groter zijn dan het vreemd vermogen zal de ratio boven 1 uitko­ men: er zal dus aan de kortetermijnverplich­ tingen voldaan kunnen worden. Een current ratio van minder dan 1 kan wijzen op poten­ tiële liquiditeitsproblemen en dient als een ernstig probleem te worden aangemerkt.

=

QUICK OF ACID RATIO Liquiditeitsratio in enge zin

=

Vorderingen op ten hoogste één jaar + geldbeleggingen + liquide middelen Schulden op ten hoogste één jaar

CURRENT RATIO Liquiditeitsratio in ruime zin

Ook hier dient een ratio groter dan 1 door de band positief geïnterpreteerd te worden. Het wijst er immers op dat de onderneming in staat is de schulden op ten hoogste één jaar te financieren met de meest liquide activa.

(Beperkte) Vlottende activa Vreemd vermogen op korte termijn

INTERPRETATIE Een nadeel aan deze ratio’s is dat het lang niet altijd zeker is dat de vlottende activa ook daadwerkelijk snel verkocht zullen kunnen worden en als dusdanig kan de liquiditeits­ positie té positief ingeschat worden. Ook de inning van nog niet betaalde facturen kan vaak moeilijker blijken dan gedacht, door niet-betaling of heel laattijdige betaling. Bij MDxHealth duurt het bijvoorbeeld 200 dagen eer de inning een feit is.

Ook nemen beide ratio’s een foto op een welbepaald moment in de tijd (meestal op het einde van een kwartaal of een semester) en zijn daarom onderhevig aan een scheeftrekkend effect. Op het einde van het boekjaar gaan bedrijven de kas­ middelen maximaal benutten om de kortetermijnschulden aan kredietinstellin­ gen af te bouwen om zo geen kredietoverschrijdende posities in te nemen. Dit verhoogt beide ratio’s, maar houdt vaak geen reële verbetering van de liquiditeitspositie in.

Tot slot is het niet zo dat een hele hoge ratio a priori fantastisch te noemen is. Zo’n situatie kan immers wijzen op overdreven hoge voorraden en handelsvorderingen of – erger – op een niet-geoptimaliseerde financieringswijze.

32

Ratioanalyse in de praktijk

W

e gingen op de website van Bolero op zoek naar een praktische invulling van beide ratio’s. We selec­ teerden AB InBev omdat het een gekend aandeel is dat gevolgd wordt door een grote hoeveelheid analisten. Op basis van een beurskoers van 108,4 euro bedraagt de Current Ratio 0,7x, terwijl de Quick Ratio op 0,6x uitkomt. De theorie indachtig is er dus een kans dat er op korte termijn een probleem kan ontstaan als de schulden terugbetaald moeten worden. Uit de analysedocumenten van KBC Securities, eveneens aanwezig op de website, leren we echter dat AB InBev jaarlijk een kleine 9 miljard dollar aan vrij beschikbare cash flow genereert. En die cash flows zijn wat we noemen structu­ reel: AB InBev heeft meerdere miljoenen klanten die bijna voorspelbaar zeker bier zullen blijven drinken. Hoewel er dus een theoretische kans is dat het bedrijf niet aan zijn verplichtingen zou kunnen voldoen, is het wel zo dat de cash flows garant staan voor inkomsten. Indien nodig, zullen bankiers een slippertje wel door de vingers zien.

Current en Quick ratio, ABInBev

Het aandeel Moury Construct is van een heel ander type. Het Waalse bouwbedrijf noteert in het begin van de lente rond de 132 euro per aandeel, waarvan maar liefst ongeveer 100 euro cash uitmaakt. Een gigantische berg, met andere woorden, die zonder ook maar de minste opbrengst in de kluizen bewaard wordt. De roep om een uitkering, of op zijn minst een goede bestemming in de vorm van een overname, klinkt al langer luid, maar die bede bleef tot dusver onbeant­ woord. Dat maakt dat er aan de verplichtin­ gen op korte termijn zowel volgens de enge als de brede methode makkelijk voldaan zal kunnen worden. Anders gezegd: de Current en de Quick ratio noteren met 2,4x en 2,1x ver boven het niveau van 1x. Een duidelijk voorbeeld dus van een overgekapitaliseerd bedrijf.

Current en Quick ratio, Moury Construct

33 31

BEURSWIJSHEDEN

Rentescenario’s In een omgeving waarin het plots niet meer zeker is of de nu historisch lage renteniveaus nog een lang leven beschoren zijn, moet elke belegger uitmaken in welke mate de portefeuille al dan niet beschermd moet worden. Een plotse rentestijging zou een negatieve impact op de aandelen- en obligatiemarkt moeten hebben, terwijl we van een verdere of nieuwe rentedaling net het omgekeerde effect verwachten. Tenminste, als we de theoretische logica volgen.

W

at u ook onderneemt, elke strategie heeft zijn risico’s en gevolgen en bovenal is er niet één zaligmakende strategie.

Een gediversifieerde aanpak is dus noodza­ kelijk, al was het maar omdat de rentestand niet of nauwelijks te voorspellen is op korte termijn. Wel zeker is dat de rente heel snel kan fluctueren, zoals gedemonstreerd in het begin van mei 2015.

Of u nu speculeert op een stijging of een daling van de rentes, cruciaal is de achter­ liggende reden achter elk van deze bewegin­ gen. Kortweg gezegd gaan we ervan uit dat een acceleratie van de economische groei opwaartse druk op de inflatie tot gevolg zal hebben, zodat de centrale bank genoodzaakt zal zijn om vroeg of laat de rente op te trek­ ken. Zo’n ingreep maakt sparen immers aan­ trekkelijker tegenover investeren, zodat de economie kan afkoelen. Een rentestijging is dus functie van groei en inflatie, terwijl een rentedaling impliceert dat er net té weinig groei is of – erger – dat er gevreesd wordt voor een periode van deflatie.

Rentestijging

Lagere obligatieprijzen aan vaste rente

1.

Lagere marktrente

Verkoop de munt van het land waar­ in de rente gaat stijgen. Hogere groei gaat namelijk vaak hand in hand met een stijgende inflatie, waardoor de munt als corrigerende factor moet werken om de competitiviteit te vrijwaren. De koopkracht­ pariteit-theorie die achter deze redenering zit werkt vooral op (middel)lange termijn.

Maar in de eerste plaats krijgt u een hogere vergoeding op deposito’s in de munt waarvan de rente stijgt. Een stijging van de korteter­ mijnrente die niet het gevolg is van of onmid­ dellijk gepaard gaat met een stijging van het inflatieverschil zal beleggingen aantrekken en op die manier de munt duurder maken.

2.

Koop bedrijven met hoge cash flows, zoals banken, maar meer nog verzeke­ raars. Die laatste zijn immers verplicht om aan de polishouders een vaste uitkering te betalen. Omdat het herinvesteren van de pre­ mies aan hogere rentetarieven zal kunnen ge­ beuren, zal een rentestijging in principe een positieve impact hebben op de marges. Zelf­ de verhaal voor de banksector, dat de cash op de spaarboeken aan een hogere marge zal kunnen herinvesteren.

3.

Koop bedrijven met veel cash op de ba­ lans. De opbrengst van die cash zal im­ mers toenemen, zonder dat de operationele kosten dat doen.

4.

Koop rentegevoelige bedrijven, zoals bedrijven met een hoge schuldgraad (opgelet dit is enkel zo voor langlopende schulden, als ze niet moeten herfinancieren want dan stijgt natuurlijk de herfinancie­ ringskost) of met hoge pensioenlasten. Die last zal door de hogere rente in waarde da­ len en dus een positieve impact hebben op de winstcijfers en het eigen vermogen.

5.

Als de stijgende rente een gevolg is van aantrekkende groei, zijn consument gerichte en industriële aandelen te verkiezen boven defensieve aandelen. Een geleidelijke stijging van de rente is geen obstakel voor een beursstijging, al kan de beurs wel zakken in een eerste reactie op een aankondiging van een beleidsrentestijging.

6.

Vermijd obligaties. Maar als u er toch positie in wil nemen, opteert u best voor kortetermijnschuldpapier, omdat de prijsontwikkeling minder gevoelig is aan ren­ tebewegingen dan langetermijnpapier.

34

Hogere marktrente

Hogere obligatieprijzen aan vaste rente

Marktrentes en prijzen van obligaties aan vaste rente bewegen in tegenovergestelde richting

Rentedaling 1.

Koop aandelen met een stabiel en hoog dividendrendement. De dalende rente op staatsobligaties maakt dat beleggers op zoek gaan naar aandelen met een hoog en houdbaar dividendrendement om te profite­ ren van het verschil tussen beide (spread).

2.

Verkoop aandelen uit de cyclische sec­ toren indien de rentedaling is ingege­ ven door een vrees voor een economische recessie. Dan zijn deze erg kwetsbaar. Aan­ delen uit de defensieve sectoren kun je hou­ den omdat die minder gevoelig zijn voor een economische krimp en zij stabiele en hoge cashstromen hebben om hun dividenden op peil te houden.

Koop obligaties op lange(re) termijn.

Omdat de meeste cash flows immers ver in de toekomst liggen, zal de waardering het meest stijgen.

3.

4.

Koop vastgoed. De lagere rentestand zal de hypothecaire rentes drukken, wat het interessanter maakt om te gaan le­ nen en als dusdanig de vraag naar vastgoed doet stijgen. Een latere rentestijging zal niet noodzakelijk leiden tot een daling van de vastgoedprijzen, aangezien die laatste rede­ lijk rigide zijn.

5.

Ingeval de dalende rente ingegeven wordt door de vrees voor deflatie, geldt de regel dat goud een goede waardebescher­ ming biedt. Het edelmetaal levert dan wel geen dividend op, bij een ultralage rente­ stand kraait daar geen haan naar.

TIPS&TRICKS

Handige weetjes over het Bolero-platform In oktober lanceerde Bolero een gloednieuw online beursplatform.

Met heel wat feedback van klanten werd het platform in een nieuw jasje gegoten, nog gebruiksvriendelijker gemaakt en werden er enkele nieuwe functies én mobiele apps aan toegevoegd. Regelmatig stellen klanten ons praktische vragen over het platform. Een kleine greep uit de vragen mét een antwoord dat ook voor u handig kan zijn!

in mijn ersen onmiddellijk ko k as & d bi de ik Kan portefeuille zien?

1

ille personaliseren U kunt uw portefeu kolommen u en zelf kiezen welke lpagina van uw tai wilt zien. Op de de “Posities”, klikt uw al t me portefeuille r n . Ee pop-upvenste u op de knop men lom ko uw u n ari opent zich wa ep de “kolommen” kunt aanpassen. Sle ille wenst, van feu rte die u in uw po ar de actieve links naar rechts, na lommen niet ko u kolommen. Wilt illeoverzicht, langer in uw portefeu naar hts rec sleep die dan van uw en r” aa ew “b op links. Klik n mum ee in is t portefeuilleoverzich . ast ep ng van tijd aa

3

Hoe kan ik een order laten afrekenen in een andere munt dan euro?

Soms kan Bij Bolero kunt u in meer dan 15 verschillende munten handelen. te dollar in aandeel ans het interessanter zijn om uw order in een Amerika gratis? dat u doet Hoe s. ersverlie wisselko u t vermijd Zo laten afrekenen.

“Voeg Eerst moet u een dollarrekening openen (Ga naar “Rekeningen” – n onderaa u kunt is, geopend kening dollarre uw muntrekening toe”). Zodra uw orderticket dollar als munt van afrekening kiezen.

2

Hoeveel rendement heb ik gehaald dit jaar?

Als belegger bent u altijd geïn teresseerd in het rendement van uw por tefeuille. Bij Bolero zorgen we voor een unieke rendementsberekening. Met de money wei ghted rate of return (MWRR) wordt het echte ren dement berekend waarbij er rekening gehoud en wordt met alle in- en uitstroom van cash/e ffecten. Als u immers 1.000 euro bijgesto rt hebt, geeft dat niet hetzelfde rendement wan neer de waarde van uw portefeuille met 1.00 0 euro gestegen is. Klik in het menu op “Po rtefeuille” en kies voor de tab “Performance”.

Onderaan ziet u uw portefeuillerendement op o.a. 1 maand, 1 jaar, of 5 jaar, maar ook Yea r To Date en sinds u klant bent bij Bolero .

UNIEK Vergelijk uw rendem ent met een benchmark! Wilt u weten of uw portefeuille beter presteert dan de Bel 20 of de Nasdaq?

Voeg een benchmark toe en u ziet het in een oogopslag op grafiek.

Hebt u specifieke vragen over het Bolero-platform? Stuur ze ons door via marketing@bolero.be en wie weet komen ze in een volgende INDX aan bod!

Bolero’s online beleggingsplatform staat niet stil. Ontdek nu de nieuwigheden!

Machtig Makkelijk Voor elke belegger

Nieuw op de beurs? Ervaren belegger? Dankzij de unieke combinatie van gebruiksgemak en krachtige tools kan elke belegger meteen aan de slag op www.bolero.be Bovendien vindt u er de ruimste waaier van nuttige beursinformatie en concrete tips, voor u geselecteerd door ervaren beursexperts.

Ontdek www.bolero.be: bekijk de demo!

Met de beursexpertise van