INDX 7 by Bolero

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

WAARDERINGSRATIO’S

Voorsprong door techniek: sport en technologie

Goud: Quo vadis?

Winstmarge als waarderingsinstrument

P.10

P.16

P.30

MAGAZINE VAN BOLERO

INDUSTRY WATCH

JOHN PORTER (CEO TELENET):

“Content is de lijm in de relatie met de klanten” P.12

MAART 2016 3

MAART 2016

IN BEELD

Zaaien of oogsten om goed te boeren in 2016? EVENT IN DE KIJKER

De tijd van toen, herinneringen ONDER DE LOEP

Hoe wordt uw rendement berekend? COLUMN

De Potente Pennenstreek DE BELEGGER

Trips voor beleggers: Reims en Amsterdam INDUSTRY WATCH

Voorsprong door techniek HET GESPREK

John Porter, CEO Telenet FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Goud: Quo vadis? UITGELICHT

De Belgische belegger? ACHTER DE BEURSSCHERMEN

Iconische merken op de beurs

03 04 06

TIMELINE

Dit was 2015 … in woord en beeld BOEK IN DE KIJKER

Hoe voorzichtiger op de beurs, hoe hoger de return BEURSWIJSHEDEN

Slim het slimme geld volgen TIPS&TRICKS

07 08

Handige weetjes over het Bolero-platform GESPOT

General Electric WAARDERINGSRATIO’S

Ratio ontleed: de winstmarge als basis

TUTORIAL

Hoe stelt u koersalerts in?

Test uw beurskennis

Twitter en beleggen

KRUISWOORDRAADSEL

SOCIAL MEDIA

22 24 26 27 28 30 32 34 35

COLOFON INDX INDX is een magazine van Bolero (KBC Securities) Verantwoordelijke uitgever: Bart Vanhaeren, Havenlaan 12, 1080 Brussel Bladmanagement, realisatie, vormgeving: Kunstmaan Redactie: Sarah De Pauw, Tom Simonts, Katrien Rasschaert, Steven Vandenbroeke, Ruben Vandemaele Fotografie: Jef Boes Contact: Bolero (KBC Securities), www.bolero.be, Havenlaan 12, 1080 Brussel DISCLAIMER - Aan deze publicatie werd de grootst mogelijke zorg besteed. Noch de mate waarin de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen, noch de mate waarin zij in de realiteit tot uiting zullen komen, kunnen echter worden gewaarborgd. De prognoses zijn indicatief. De gegevens in deze publicatie zijn algemeen en louter informatief. Ze mogen niet worden beschouwd als beleggingsadvies conform de Wet van 6 april 1995 inzake secundaire markten, het statuut van en het toezicht op beleggingsondernemingen, de bemiddelaars en beleggingsadviseurs. KBC Securities kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid of de volledigheid ervan. De beschreven meningen en vooruitzichten zijn die zoals ze gelden op datum van de redactie.

IN BEELD

ZAAIEN OF OOGSTEN OM GOED TE BOEREN IN 2016? Bij het ter perse gaan van het vorige INDX-magazine parelde het angstzweet op menig beleggershoofd. Terecht, want in de tweede zomermaand groeide de vrees dat de aanloop naar een eerste officiële Amerikaanse renteverhoging een wereldwijde stijging van de rentevoeten zou kunnen uitlokken, met alle gevolgen van dien voor de aandelenmarkten. Hoewel die renteverhoging uiteindelijk tot december op zich liet wachten, had dit slechts een minimale impact op de wereldwijde rentemarkt. Een teleurstelling? Nee, veeleer een schoolvoorbeeld van hoe anticipatie op de beursvloer vaak veel grotere proporties aanneemt dan de achterliggende realiteit verdient. De richting van de reactie kwam trouwens in de vorm van het tegendeel van de anticipatie: de Europese obligaties scheerden in de tweede jaarhelft nieuwe toppen en schopten het, onder meer dankzij nieuwe stimulusmaatregelen van de ECB, zelfs tot best presterende activaklasse in 2015. Opvallend, want werd er niet al enkele jaren gewaarschuwd voor overdreven hoge waarderingen in het rentegevoelige segment? Obligaties, zo klonk het bijna unisono, waren absoluut te mijden en dus niet aanwezig in de top-10 lijstjes van 2015. Maar eens te meer bleken theorie en praktijk twee verschillende beestjes te zijn. Op basis van een brede waaier aan indicatoren bleek in de tweede jaarhelft van 2015 geen sprake van een aantrekkende groei van de wereldeconomie. Integendeel, naast de energieprijzen gingen immers ook de grondstoffenprijzen fors aan het schuiven. Gevolg van een producentenoorlog met als inzet marktaandeel, of op zijn minst cash flows, die een strategisch gat sloeg in de begrotingen van zowat alle opkomende economieën. Zeg in 2016 dus niet BRICS, maar Fragile 5. En zeg niet langer “rente”, maar neem het woord “groei” gretig in de mond. Of beter gezegd het gebrek daaraan, want als de officiële eerste Amerikaanse renteverhoging al een boreling had, dan is dat zeker de groeivraag. Centraal op het voorplan van 2016 staan de zorgen over de sterkte en de stabiliteit van de Chinese economie. Ziedaar de verklaring voor de slechtste openingsweek op de beurzen sinds lang. Ook de aanhoudende recessie in Japan, Rusland en Brazilië blijft hardnekkig aanwezig, maar vooral onopgelost. Zo ook de vraag hoe het nu verder moet met de nog steeds fors negatieve Europese begrotingstekorten, de opflakkerende geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten, een mogelijke uitstap van het VK uit Europa (Brexit) en de blijvend hoge waarderingen op de financiële markten. Ondanks de traditionele goede voornemens, staat 2016 niet helemaal onterecht in het teken van de angst en onzekerheid. Een explosieve stijging van de volatiliteit en een omslag van de beursbarometer naar storm is daar nu al getuige van. Laat ons het hoofd echter vooral zo koel mogelijk houden, ondanks de hete omstandigheden. Wanneer storm en zon elkaar afwisselen, is het immers vaak goed boeren. Misschien is het net daarom verstandig om in het Chinese jaar van de aap vooral goed te willen zaaien, eerder dan nog maar eens goed te oogsten.

TOM SIMONTS Marktenspecialist Bolero, KBC Securities

EVENT IN DE KIJKER

De tijd van toen, herinneringen Academische, economische en culturele wereld belichten samen dementieproblematiek

Bolero organiseert vele events, bedrijfsbezoeken, opleidingen enz. voor haar klanten. Zo kunnen zij steeds met kennis van zaken op de beurs beleggen. Via deelname aan onze events zitten klanten letterlijk ‘op de eerste rij’ wanneer bedrijfsleiders hun toekomstplannen uit de doeken doen. En dat biedt inzicht. Wie deelneemt aan Bolero’s Tips & Trends event weet dat we alle trends op de voet volgen, analyseren en delen met onze klanten. Ook voor onze evenementenorganisatie gaan we innovatie niet uit de weg. Bolero lanceerde eind 2015 een nieuw eventconcept waarbij een maatschappelijke kwestie centraal staat en de economische vertaling aangevuld wordt door wetenschappelijke en culturele experten. Zo werkte Bolero samen met het Leuvense Museum M en KU Leuven een thema-event uit rond de problematiek van dementie waarnaar wereldwijd onderzoek gedaan wordt. Een verslag. DEMENTIE EN DE WETENSCHAP Dementie is een verzameling van verschijnselen waaronder geheugenverlies, problemen met oriëntatie, gedrag en/of taal. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende (ongeveer 70%) vorm van dementie. De ziekte werd genoemd naar de Duitse neuroloog en psychiater Alois Alzheimer (1864-1915) die het eerste onderzoek deed.

Prof. De Strooper, wereldautoriteit dementie onderzoek en verbonden aan KU Leuven, gaf de Bolero-klanten inzicht in de onderzoeksresultaten van de afgelopen jaren. Hij sprak over een echte doorbraak in de diagnose van de ziekte in de periode 20102015. De biochemische letsels in de hersenen die de ziekte veroorzaken, kunnen nu vastgesteld worden. Hoe ontstaan die kleine fouten in het erfelijke materiaal? Daarop is recent dementieonderzoek toegespitst. Kunnen we de ziekte van Alzheimer ooit terugdraaien? Met deze hamvraag stak spreker Koen De Witte van wal. In opdracht van verschillende farmabedrijven test reMYND nv de werking van bestaande behandelingen voor de ziekte van Alzheimer. Daarnaast ontwikkelen zij eigen geneesmiddelen. Hun specifieke traject in de ontwikkeling van nieuwe behandelingen die de ziekte van

Alzheimer proberen te vertragen toont niet alleen tegenvallers maar ook lichtpunten die redenen geven om te geloven dat we de ziekte fundamenteel zullen kunnen behandelen in de toekomst. Hij benadrukte dan ook het belang van verdere verdieping van de wetenschappelijke inzichten in de ziekte en toonde aan dat er door de toegenomen interesse in de ziekte nu ook meer investeringen gebeuren in bedrijven die zich toespitsen op hersenaandoeningen. Dr. Jan De Kerpel, senior biotech analist KBC Securities, legde ten slotte als derde spreker de link naar de bedrijfswereld.

APART DEMENTIETRAJECT IN MUSEUM M Na de toespraken verzorgde het Museum M een rondleiding langs de specifieke ruimtes waar ze de dementiekwestie vanuit cultureel standpunt in de kijker zetten. Zo is er een ‘herinneringsparcours’ aangelegd, i.e. een aparte audiotour waarbij bezoekers de verhalen van vroeger kunnen beluisteren zoals spraakzame, dementerende bezoekers die vertelden wanneer ze dezelfde kunstwerken in 1. Met volle aandacht volgde het publiek de uiteenzettingen van alle interessante sprekers - 2. Bart De Strooper (KU Leuven) en Bart Vanhaeren (Bolero) 3. Snuisteren in de “herinneringskast”

‘Wereld van herinnering. Alles vervaagt behalve de verwondering.’ Deze tentoonstelling in het Leuvense Museum M loopt nog tot en met 30 juni 2016.

Museum M aanschouwden. Deze authentieke stroom van herinneringen gaf een extra dimensie aan het museumbezoek. “Verhalen en schilderijen komen opnieuw tot leven dankzij de verbeelding van elke bezoeker,” horen we Peter Rouffaer vertellen. Er is ook een geheugenkamer ingericht. De tentoongestelde spullen in de ‘geheugenkast’ brengen stuk voor stuk een ‘wereld van herinnering’ naar boven. “Doe alsof je thuis bent. Ga zitten en kijk rustig rond. Iemand die een plaatje wil draaien uit ‘de tijd van toen’?” aldus het devies van de Museum M gids. Dat Museum M ook kinderen als doelgroep beoogt, blijkt uit de knusse vertelhoek waar ons het boek ‘Mijn opa is een boom’ voorgelezen wordt. Of hoe dementie in Museum M bespreekbaar gemaakt wordt voor jong en oud.

EEN SPRAAKMAKEND BOLERO THEMA-EVENT Afsluiten van deze wetenschappelijke, economische en culturele avond deden we met een lekker hapje en een drankje. Er werd heel wat nagepraat. Dementie is een thema dat heel wat mensen duidelijk nauw aan het hart ligt. “De aandacht die Bolero schonk aan het

WERELD VAN HERINNERING Alles vervaagt, behalve de verwondering 14.09.15 >< 30.06.16 er ook heel wat in de culturele en academische probleem van dementie en de manier waarop wereld. Staan al die zaken los van elkaar? zijn hartverwarmend,” schreef een van onze Zijn er elementen die deze verschillende klanten. “Dit event sprak me onmiddellijk aan werelden verbinden? Dat is een fascinerende omdat het anders is. De mix van wetenschap, zoektocht waaraan we met een uniek Bolero financiën en het museum deed me inschrijven. thema-event als dat over dementie trachten Ik ben blij dat ik geweest ben. Het was intedeel te nemen. In de huidige digitale wereld ressant,” vernamen wij van een andere deel- Museum M, Dat Leuven houden wij bij Bolero bovendien vast aan nemer. 09/12/2015 Bedankt voor deze fijne reacties. u persoonlijk contact met onze klanten. Een iets bijleert, daar is het ons immers om te doen. thema-event dat al deze aspecten verenigt, is Bart Vanhaeren, algemeen directeur Bolero: voor ons het vernieuwende pad dat we graag “Met de Bolero nieuwsbrieven, webinars, tuverder zouden bewandelen in 2016.” torials, bedrijfsbezoeken en events nemen wij talrijke initiatieven om de belegger zo goed mogelijk te informeren. Daarnaast beweegt

Een andere kijk...

Een waaier van evenementen in 2015 • BEDRIJFSBEZOEK DECEUNINCK 27/10/15 met analist Wim Hoste • BEDRIJFSBEZOEK ABLYNX 24/11/15 met analist Jan De Kerpel • BOLERO TIPS & TRENDS, 12/09/15 Antwerpen • DEELNAME AAN BEURS zoals Finance Avenue, nationale geldbeurs voor spaarders en beleggers, 14/11/15 in Tour & Taxis • KBC SECURITIES ENTREPRENEURIAL SUMMIT 17/10/15 KBC-gebouw Leuven

• DEELNAME AAN REGIONALE KBC-EVENTS Antwerpen Gent Brussel • TRIPS VOOR BELEGGERS een organisatie van Omnia Travel, REIMS EN AMSTERDAM (zie verslag op pag 8) • MUSEUM M ZET DEMENTIE IN DE KIJKER (zie verslag op pagina hiernaast) 09/12/15 LEUVEN

Met Bolero op de eerste rij, ook in 2016 • BEDRIJFSBEZOEK SIOEN INDUSTRIES 2/03/16 • VFB HAPPENING ANTWERPEN 16/04/16 • BOLERO TIPS & TRENDS 10/09/16 • FINANCE AVENUE 19/11/16 • BOLERO CROWDFUNDING INSPIRATIESESSIES: Antwerpen (3/03/16 + 13/04/16), Gent (20/04/16) en Brussel (26/05/16) Wij raden u aan om regelmatig een kijkje te nemen op www.bolero.be Nieuwe events worden daar continu aangevuld.

ONDER DE LOEP

Hoe wordt uw rendement berekend? Het portefeuillerapport geeft een gedetailleerd overzicht van het rendement op uw totale portefeuille MWRR voor alle Bolero-klanten

Elke belegger is er tuk op om een mooi rendement te realiseren op zijn beleggingsportefeuille. Bij Bolero hoeft u niet zelf aan het rekenen te gaan. U krijgt de performance van uw portefeuille voorgeschoteld volgens de zogenaamde MWRR-methode. Rendement voor uw individuele portefeuilleposities In uw portefeuilleoverzicht (onder Portefeuille > Posities) vindt u per positie uw koersrendement terug. Daarvoor wordt het verschil gemaakt tussen uw gemiddelde aankoopprijs (inclusief kosten) en de laatst gekende koers. Er wordt bij dit rendement dus geen rekening gehouden met de verkoopkosten, noch met eventuele wisselkoersen of dividenden die u tussentijds opstrijkt.

Globaal rendement van uw portefeuille Bij Bolero bieden we twee mogelijke methodes aan om het rendement op de portefeuille te berekenen. Alle klanten krijgen hun rendement te zien volgens de MWRR- of “money weighted rate of return”-methode. Beleggingsclubs kunnen ook hun rendement volgens de TWRR-methode of “time weighted rate of return” opvolgen.

MWRR staat voor “money weighted rate of return”. Het rendement wordt op een gewogen manier berekend op basis van de dag-aan-dag waardewijziging van de portefeuille (=uw effecten en uw cash). De berekening houdt rekening met de timing en de groottes van de cash flows en gebeurt dus niet zomaar door de eindwaarde van uw portefeuille te vergelijken met de beginwaarde. De methode laat toe om enkel de pure stijging en daling die gelinkt is aan uw investeringsbeslissingen in rekening te brengen. Als u bijvoorbeeld cash bijstort, zal de totale waarde van uw portefeuille verhogen, maar dat zal geen impact hebben op het rendement van uw portefeuille. Hebt u een portefeuille van 10.000 euro en u stort 1.000 euro bij, dan hebt u niet opeens 10% rendement gerealiseerd. Het bijstorten of overschrijven van geld of inkomende en uitgaande transfers worden uit uw rendement gefilterd. Anderzijds stijgt uw cash wel door een dividend dat u ontvangt en wordt dit wel impliciet meegenomen in de rendementsberekening. De MWRR-methode wordt in de literatuur breed aanvaard om het rendement op een beleggingsportefeuille te bepalen.

TWRR voor de beleggingsclubs De TWRR- of “time weighted rate of return”-methode is geschikt om het rendement te berekenen van een portefeuille waarvan de beheerder zelf geen invloed heeft op de in- of uitstroom van middelen. Daarom wordt deze methode vaak gebruikt om fondsbeheerders te evalueren. Ook voor uw beleggingsclub kan het zijn dat u geen invloed hebt op de in- en uitstroom van cash. Bijvoorbeeld omdat de regels rond het ophalen of uitkeren van cash in de statuten van de club vastgelegd worden. In dat

TOM SIMONTS Marktenspecialist Bolero, KBC Securities @TSimonts

DE POTENTE PENNENSTREEK

Index

1. Inde x

2. Overzicht

Top 5 positie s

Cash

S pre iding van uw porte fe uille

Be sc hikbaar voor orde rs

3. Posities in de tail

Aande e l

Obligatie

Fonds

Optie

Ce rtific aat

Me taal

Trac ke r

Warrant

Cash

Evolutie van uw porte fe uille

4. Re nde me nt porte fe uille Pe rform anc e porte fe uille (MWRR)

5. Juridische voorwaarde n

14 15

gedetailleerd rapport

geval gebruikt u om het rendement van uw beleggingsclub te evalueren best de TWRR-methode. Uw rendement is dan niet afhankelijk van het moment waarop cash in of uit de portefeuille gaat.

Een portefeuillerapport voor elke Bolero-klant Bolero-klanten kunnen op het online beleggingsplatform of in de iPad-app op elk moment een gedetailleerd overzicht opvragen van het actuele rendement. Ga hiervoor naar ‘Portefeuille’ en klik op ‘Gedetailleerd rapport van uw portefeuille’ (of op de tab ‘Rapporten’). Dan krijgt u een PDF waarin uw volledig portefeuilleoverzicht, maar ook het rendement op uw totale portefeuille belicht wordt. U kunt zelf kiezen over welke periode u dit wenst.

Nee, ik houd niet van koersdoelen. Ik vind ze intrinsiek een aanfluiting van het waarderingsmodel dat erachter schuilgaat. Dat werd me duidelijk toen iemand me onlangs vroeg “waarom de koersdoelen voor eenzelfde aandeel toch zoveel verschillen, terwijl de analisten allemaal dezelfde informatie hebben.” Omdat er simpelweg geen informatie is. In het beste geval geven bedrijven ietwat richting aan de omzet- en winstverwachtingen voor het huidige jaar en daarmee moeten analisten dan aan het werk. Net dat gefundeerd veronderstellen is hun specifieke metier. Bondgenoten in hun queeste zijn consulenten, specialisten, sectorstudies en waar mogelijk het bedrijf zelf. Die laatste draagt via (eventuele) feedback een grote verantwoordelijkheid, want wie anders kan de evolutie op langere termijn van de business het meest correct inschatten? Maar het bedrijf is natuurlijk niet loslippig en vaak niet altijd gespeend van het optimisme dat een ondernemer eigen is. De lacune aan informatie maakt dat het bouwen van waarderingsmodellen een intensief, complex en gevoelig proces is, dat voor de belegger dan nog eens noodzakelijkerwijs moet culmineren in dat ene, ongenuanceerde en kwetsbare koersdoel. En wat moet u dan eigenlijk aan met een koersdoel? Dat mysterieuze cijfer stuurt de beurskoersen, maar wordt zonder noemenswaardige vraag naar duiding doorgeslikt door particuliere en institutionele beleggers. De ongenuanceerdheid van die gretige slikbeweging stoort me, voornamelijk omdat bij een onverwachte koersevolutie de verantwoording als een lege verpakking op tafel blijft liggen. “It’s all fun until someone loses an eye.” En dat oog hangt uit de kas als het koersdoel niet, of vooral niet snel genoeg, wordt bereikt. Kop van jut is dan de analist of het beurshuis in kwestie, maar enkel en alleen als het mis gaat natuurlijk. Het koersdoel is in weze gedegradeerd tot variabele schietschijf en dat is intellectueel oneerlijk als de ontstaansgeschiedenis niet meegerekend wordt. Zonde ook, want het cijfertje is naast kwetsbaar ook vooral zielig: het bestaat uit ocharme een, twee, drie of meer digits, terwijl het nochtans geboren wordt uit een complexe veelheid van veronderstellingen, assumpties, keuzes en intensieve informatiesprokkeling. Een minieme, maar opmerkelijk potente pennenstreek, dat eens losgelaten, miljarden aan beurswaarde kan maken of kraken. Het cijfer is zelfs zo weergaloos krachtig dat beleggers de bijsluiter in de vorm van een analistenrapport niet eens lijken te hoeven. De tegenstelling tussen deze potentie

en de impliciete eenvoud intrigeert en frustreert me. Hoewel het koersdoel de exponent van een waarderingsmodel zou moeten zijn, reduceert het de financiële waardering immers geenszins tot de essentie. Integendeel: het koersdoel staat daar mijlenver van, voornamelijk voor wat betreft zijn tijdshorizon. Het roept mysterie op en schept naar believen vreugde, maar meer nog verwarring. Want wat eens het koersdoel bereikt wordt? Verkopen of wachten tot een analist het liefst fors optrekt, de analyse “in de tijd doorrolt” of simpelweg hogere multiples van sectorgenoten lineair doorrekent. En dan is er nog de fabricatie op biologisch niveau. Die is bijzonder onstabiel, weet u, want het wordt opgekweekt door behoorlijk wispelturige bacteriën. Neem bijvoorbeeld de impact van de bèta. Aan die elusieve marktgevoeligheid kan geen mens een logisch touw knopen, maar het leidt wél tot giganteske schommelingen in de waardering. En weet u welke langetermijngroeivoet achter het koersdoel van uw portefeuillelieveling schuilgaat? Frons op voorhand de wenkbrauwen bij een cijfer boven of gelijk aan 2. En als we de huidige 10-jaarsrente gebruiken in de WACCberekening, dan kan de voltallige beurs vlot 50% hoger. Maar wat is de “juiste” genormaliseerde langetermijnrente in een economie die bij gebrek aan structurele groei blijvend onder zijn potentieel zal blijven presteren? 1%? 1,5%? 2%? Proficiat, u goochelde zonet met misschien wel 40% van de teruggerekende cashflowwaarde! Daarnaast dienen er nog heel wat meer keuzes gemaakt te worden, zoals bijvoorbeeld over de lengte en diepte van de economische cyclus of de impact van variabelen zoals de evolutie van het bierverbruik per capita. Al deze assumpties culmineren uiteindelijk via omvangrijke Excel-bestanden in dat ene, mysterieuze richtcijfer. Deze van informatie ontdane boreling, ocharme, heeft daarbovenop slechts een levensverwachting van amper zes maanden. Als u zich afvraagt waarom overnemers van welke slag dan ook bedrijven van de beurs willen plukken, is dat heus niet omdat ze naar koersdoelen kijken. Wel naar de bouwstenen en naar de kwaliteit van de gebruikte materialen. En omdat ze op langere termijn denken. Beste belegger, kijk dus niet naar de analistenbaby in zijn wieg, maar probeer de moeilijker te doorgronden, opgroeiende puber te zien. Of de aantrekkelijke jongedame op ietwat lange termijn. Of hoe koersdoelen vaak zoals een vrouw zijn: mooi om naar te kijken, maar het is de inhoud die ze vooral waardevol maakt. 9

DE BELEGGER

Trips voor beleggers: Reims en Amsterdam In 2015 hield Bolero â&#x20AC;&#x2DC;Trips voor Beleggersâ&#x20AC;&#x2122; boven het doopvont. Na twee succesvolle beleggersreizen naar Reims en Amsterdam, maakte reisorganisator Omnia Travel werk van de transatlantische opvolger van deze reizen met New York als bestemming. Benieuwd naar enkele reacties van de Reims/Amsterdam deelnemers?

“Zeer geslaagd weekend”

“Een gediversifieerd geheel, afgewerkt tot in de puntjes”

Reims

“Het was interessant, leerrijk en aangenaam”

et concept van de ’Trips voor Beleggers’? Internationale, begeleide reizen met gedetailleerde organisatie. Telkens gelinkt aan de beurs met interessante bezoeken, begeleid door gidsen. De eerste Beleggerstrip ging richting Reims en de Champagnestreek. Dat prikkelde meteen de interesse van een volle bus deel-

nemers. Een bezoek aan de historische steden Reims en Epernay kon niet ontbreken. En uiteraard enkele gerenommeerde champagnehuizen. Bolero-beursexpert Tom Simonts verrijkte het team met zijn bruisende beleggerstips. Leest u hierboven even mee wat de deelnemers van deze reis vonden?

“Uitstekend”

“Unieke combinatie van cultuur en infosessies”

Amsterdam

“Interessante reis, aangenaam gezelschap, goede organisatie”

eisorganisator Omnia Travel blikte tevreden terug op de reis naar de Champagnestreek en stak van wal met een volgend initiatief: een exclusief beleggersweekend in Amsterdam. Op het programma: bezoeken aan de Beurs van Amsterdam, de Jordaan, het Scheepvaartmuseum en het Hermitage

Amsterdam, een rondvaartlunch en… twee buitenkansen op meer beursinzicht dankzij de tips van Dirk Verbiesen, expert in Nederlandse aandelen, en Wouter Vanderhaeghen, ervaren analist in de scheepvaartsector. Bekijk hierboven de reacties van de reizigers die samen met Bolero inscheepten naar Amsterdam.

Bolero steekt binnenkort de plas over! Na succesvolle beleggerstrips naar Reims en Amsterdam slaan Bolero en Omnia Travel opnieuw de handen in elkaar voor New York. Hét moment voor de

deelnemers om een bezoek aan Wall Street, het kloppende financiële hart van ‘The Big Apple’, nu eindelijk van hun ‘bucket list’ te schrappen.

Alle informatie over de beleggerstrip naar New York vindt u op www.bolero.be/nl/ tripsvoorbeleggers/newyork

INDUSTRY WATCH

Voorsprong door techniek Hoe technologie in toenemende mate zijn stempel op sport drukt

Techneuten en topsporters. Die combinatie loopt meestal wat mank, vooral geïnspireerd door de karakterschetsen in Hollywood. Nochtans kan die combinatie voor heel wat bedrijven - en dus ook voor heel wat investeerders - wél het verschil maken. Dat blijkt uit de cijfers: in 2014 werd meer dan 1 miljard dollar risicokapitaal geïnvesteerd in de combinatie sport en technologie.

ie fondsen worden niet zelden geleid door voormalige topsporters zoals NBA-iconen Steve Nash en Carmelo Anthony en tennissterren Novak Djokovic en Billie Jean King. En dat is niet verwonderlijk, want het huwelijk tussen sport en technologie houdt al geruime tijd stand en lijkt bovendien sterker te worden met de jaren.

Een verstandshuwelijk ingegeven door het toegenomen financiële belang; de gouden medaille is al lang niet meer voor de beste sportieve prestatie, al blijft dat voorlopig nog steeds de basis voor winst. Van een ezel zal je immers nooit een racepaard kunnen maken. Maar de ‘icing on the cake’ voor elke topsporter komt steeds meer van de technologische ondersteuning die ervoor zorgt dat het net dat tikkeltje hoger, sneller en verder gaat. Zo bijvoorbeeld in de autosport, waar technologie sinds jaar en dag waarschijnlijk het meest zichtbaar van alle sporten is. En ook het meest voelbaar voor Jan Modaal. De inspanningen die gedaan worden om nieuwe niveaus van motorperformantie te behalen, sijpelen via lichtere, sterkere en zuinigere exemplaren namelijk door in de auto waarmee wij elke dag het verkeer trotseren. Mercedes, Renault en Honda zijn daar schoolvoorbeelden van en stuurbekrachtiging, actieve ophanging, etc. de exponenten. In de zoektocht naar die nanoseconde extra snelheid staat de ontwikkeling van nieuwe materialen centraal. McLaren was de eerste die in 1981 een F1-wagen van carbon het circuit op stuurde en daarmee meteen ook de Grand-Prix van Engeland won. De stevigheid van het materiaal werd enkele

weken later aan de tand gevoeld toen de bolide in Monza crashte en piloot John Watson er ongeschonden uit stapte. BMW ontwikkelde een nieuwe, ultralichte carbonvezel die gebruikt wordt om het zwaardere gewicht van de batterijen in de elektrische i3 en i8 te compenseren.

“Het huwelijk tussen sport en technologie houdt al geruime tijd stand en lijkt sterker te worden met de jaren.” Nieuwe materialen, zoals titanium, aluminium en koolstofweefsel, die lichter en minstens even sterk zijn, passeren ondertussen vlot de revue. Net als hun producenten zoals het door Solvay overgenomen Cytec. Ze drukken hun stempel op nagenoeg alle belangrijke sportdisciplines en dat laat zich zien in de materiaalkeuze van de wielersport. Elke Vlaamse wielertoerist wurmt zich wekelijks in een zo aerodynamisch mogelijke outfit om door de Vlaamse Ardennen te kunnen stampen en neemt daarmee ver voorsprong op de wapperende wollen Molteni-shirts waarin Eddy Merckx floreerde. Ook de vederlichte carbonfietsen zijn in niets meer te vergelijken met het gietijzeren ros waarmee de Kannibaal zijn concurrenten in de vernieling reed. In het zwemmen werden de minuscule speedo’s, we doelen hier op de soortnaam en niet op de merknaam, en volledig getrimde lichamen uit de jaren 80 vervangen door letterlijk

op het lichaam gegoten badpakken waarmee de atleten door het water klieven als een pas gewet mes door ranzige boter. Ook van het merk Speedo trouwens. Tennisrackets van hout promoveerden naar het speelgoedmuseum na de introductie van hoogtechnologische kunststof die de speler het instrument net genoeg doet voelen om de impact en de slag perfect in te kunnen leiden. In het basketbal gooien de Michael Jordans en de Magic Johnsons van vandaag niet meer op versleten sneakers naar de korf en eeuwige roem. Ze gaan geschoeid op hoogtechnologische instrumenten die zonder aanslag op de kniegewrichten toch de hoogste sprongen toelaten. Als het op nieuwe materialen aankomt, hebben we hier in België trouwens een topper in huis. Materialise is een toonaangevend 3D-printing bedrijf dat ondertussen al enkele jaren zijn sporen heeft verdiend in de medische sector, onder meer door de productie van heel specifieke onderdelen die door artsen worden ingebracht en het menselijk lichaam op dreef houden. En dat mag in sommige gevallen heel letterlijk genomen worden. 3D-printing heeft ondertussen echter ook al zijn afdruk nagelaten in de sportsector. De groep werd door adidas aan boord gehaald om, eenvoudig gesteld, sportschoenen op maat te printen. En ook dat mag letterlijk genomen worden. Er is natuurlijk altijd de ogenschijnlijke uitzondering op de regel. De technologie lijkt in het voetbal ondergeschikt aan de kwaliteit van de individuele speler en diens interactie met het team. Wordt daar niet net als 100 jaar geleden nog steeds achter een varkensblaas (tegenwoordig in de vorm van een bal) gehold op een grasmat? Of de introductie van de Brazuca van

Ook de vederlichte carbonfietsen zijn in niets meer te vergelijken met het gietijzeren ros waarmee de Kannibaal zijn concurrenten in de vernieling reed.

adidas nu zo’n doorbraak was voor de sport, durven we te betwijfelen. De Duitse sportgigant legt ondertussen met zijn hoogtechnologische schoenen wel concurrent Nike het vuur aan de schenen. Maar niet zo langs de zijlijn. Denk aan de groteske inspanningen om een wedstrijd in beeld te brengen, zoals de kwaliteit van de gewone beelden en super slow motion shots. Ook de video- en doellijntechnologie die wordt ingezet om quasi live de verschillende wedstrijdfasen te analyseren zijn zonder meer indrukwekkend. Dezelfde technologie vinden we ook in het tennis terug, waar de legendarische discussies en scheldpartijen tussen John McEnroe en de scheidsen lijnrechters over een bal die binnen of buiten was, helaas voltooid verleden tijd zijn. Met de groeten van een systeem dat ontwikkeld werd door het Britse Hawk-Eye. Ook het gebruik van dat beeldmateriaal laat behoorlijk wat meer toe dan vroeger. Het voorbeeld van het nieuwe 49ers stadion zegt alles: ‘the ultimate man cave’ is de technologisch meest geavanceerde sporttempel ter wereld, met High Definition videomuren over meer dan 1200 vierkante meter, supersnelle Wi-Fi die toelaat om beelden te streamen vanuit de zetel en aangepaste apps die toelaten om de kortste weg

naar de toog te vinden en live de match te blijven volgen vanuit de sanitaire blok. De hoeveelheid data die daarbij van de fans in kwestie wordt opgeslagen is immens, en dan hebben we het niet over het bezoek aan het sanitair. Ook daarmee weet IBM’s big data monster Watson wel raad.

“In de zoektocht naar die nanoseconde extra snelheid staat de ontwikkeling van nieuwe materialen centraal.” Naast en ver buiten de zijlijn is de grootste technologische evolutie echter meer dan waarschijnlijk te vinden in de medische sector. Spelers worden tot op bacterieel en biologisch niveau nauwkeurig opgevolgd om optimale prestaties te bereiken. Noem het technologische doping, vandaag is de grootste gemene deler in alle sporten immers een immense verzameling gegevens over elke speler. Die data worden onder meer gecollecteerd door Nike, dat ver vóór de technologiespurt al de Nike Air basketbalschoen ontwikkelde. De gepatenteerde technologie op basis van lucht gaf de aanzet voor technologische diepgraverij: Nike bouwt vandaag meetsensoren in zijn schoenen in om via Apple de connectie tussen schoen en mp3-speler te leggen en zo het

trainingsschema te optimaliseren. Daarmee liet de groep natuurlijk enkel het topje van de ijsberg zien, want ondertussen werd ook al aansluiting gevonden bij Garmin, TomTom, Wahoo Fitness en Netpulse. Sectorgenoten zetten eveneens in op in kleding ingewerkte sensoren die toelaten om live de verzuring te meten (en bij te sturen vanuit de volgwagen of dug-out) van zowat elke duursporter. Dat kost allemaal geld, waardoor de sportieve klassenstrijd meer met de portefeuille dan de talentenbundel wordt gevoerd. Maar dat geld is er, met dank aan de media. Geld dat de Duitse softwaregigant SAP toelaat om via zijn STATSports oplossing met de grootste sportclubs samen te werken om data te combineren naar een geïntegreerde oplossing om de output in gestroomlijnde vorm weer te geven en de revalidatie van elke speler minutieus te evalueren. En nu we het toch over de portefeuille hebben. Het mag duidelijk zijn dat dankzij de juiste keuze, investeerders en bij uitbreiding ook beleggers een graantje kunnen meepikken wanneer hun favoriete ploeg of sportman/ vrouw de felbegeerde beker mee naar huis neemt, Vlaanderens mooiste op zijn palmares schrijft of een met diamanten belegde tennisracket op zijn schoorsteenmantel heeft staan pronken.

HET GESPREK

Content is de lijm in de relatie met klanten INDX sprak met John Porter, CEO van Telenet Sinds John Porter in 2013 aan het Telenet-stuur mag draaien, heeft het Mechelse bedrijf al een flinke weg afgelegd. In februari 2015 zette hij met de overname van de helft van de aandelen van De Vijver Media het strategische belang van ‘content’ in de verf. Nauwelijks enkele maanden later deed hij hetzelfde met de ambitie om een mobiel netwerk in handen te hebben; de overname van BASE kreeg begin 2016 haar beslag. Voldoende reden om de “thunder from down under” zijn verhaal te laten doen over het bijzondere parcours dat hij reed. Van Zagreb over Sydney naar Mechelen. Een gesprek met passie voor ‘zijn’ Telenet. Toen John Porter afstudeerde, kreeg hij de kans om een postgraduaat te volgen in het vroegere Joegoslavië en ging er aan de universiteit van Zagreb hedendaagse geschiedenis studeren. In die periode was hij deeltijds aan de slag bij de Amerikaanse televisiezender NBC. Die was in 1982 op dat moment bezig aan de voorbereidingen voor de Olympische Spelen in Sarajevo. De basis voor zijn carrière in de televisiesector was gelegd.

Een carrière die hem via verschillende buitenlandse projecten, waarvan tot dusver de langste in Australië, naar België bracht. Een leuke kennismaking? Ik moet eerlijk bekennen dat ik vroeger enkel maar op doorreis ben geweest langs België. Ondertussen mag ik België al drie jaar mijn thuis noemen en ik moet zeggen dat ik me geen ander land kan voorstellen waar ik liever zou werken in Europa. Ze zouden me eigenlijk een zetel in de raad van bestuur van de toeristische dienst moeten geven want ik ben waarschijnlijk de grootste fan van België. Ik hou ervan om hier te wonen en te werken en de kwaliteit van de mensen is uitstekend, niet in het minst bij Telenet. Het is bovendien een markt die innovaties en kwaliteit waardeert en waar klanten zeer loyaal zijn ten opzichte van lokale kampioenen als Telenet. Daarmee zitten we in een unieke positie om vol vertrouwen onze middelen te herinvesteren in groei en technologische innovatie en om een zichzelf versterkende beweging te creëren voor onze activiteiten.

2016 zal voor Telenet geboekstaafd staan als het jaar waarin de sprong werd gemaakt naar een eigen mobiel netwerk. Hoe belangrijk is dit voor de groep? De overname van BASE is een cruciaal keerpunt voor Telenet, maar het moet gezegd dat mijn voorganger (nvdr. Duco Sickinghe) een groot voorstander was van een eigen mobiel netwerk. Hij was binnen Liberty Global de voorloper met dit idee en heeft de voorbereidingen gedaan om alle neuzen in die richting te krijgen. Ik zorgde voor de executie. BASE is de derde poot in de strategie (nvdr. na het vast netwerk en content) die onze

ambitie perfect invult: een mobiel netwerk hebben dat de vergelijking met dat van onze belangrijkste concurrenten kan doorstaan en waarop een waaier aan interessante toepassingen, oplossingen en entertainment beschikbaar zijn op om het even welk toestel.

Waarom kon die ambitie beter ingevuld worden met BASE dan met Mobistar? We zijn het slachtoffer van ons eigen succes. Met een MVNO-overeenkomst heb je niet de flexibiliteit om te doen wat je eigenlijk zou willen doen voor je klanten. De MVNO-over-

“Ik ben waarschijnlijk de grootste fan van België.” eenkomst werd voor een periode van 5 jaar onderhandeld en dat is een te lange periode in onze sector. Laat me het als volgt uitleggen: met een MVNO-overeenkomst betaalt Telenet per consumptie: voor elk gsm-gesprek, voor elke sms en, belangrijker nog, voor elke megabyte. Als je weet dat het dataverbruik momenteel over een periode van 18 maanden verdubbelt dan besef je dat het niet houdbaar is om per consumptie te moeten aankopen en per vat te moeten verkopen. We hadden kunnen onderhandelen over een nieuw contract vanaf 2017, maar dat risico wilden we niet lopen omdat we vandaag 1 miljoen mobilofonieklanten hebben. Ja, het was zonder enige twijfel de juiste beslissing om BASE over te nemen. We gaan er heel wat aandeelhouderswaarde mee creëren.

Telenet in cijfers (Bronnen: KBC Securities en Bloomberg)

1076

‘Triple Play’ (tv, internet en telefonie) klanten

2060

Tv-abonnees

Samen met de overnameprijs werd tevens een enveloppe van 240 miljoen euro opzijgelegd voor investeringen. Een fors bedrag. Waarvoor worden die centen gebruikt? Het grootste deel gaat naar het netwerk. Zonder in detail te treden, kan ik zeggen dat we vandaag tussen de 3.000 en de 4.000 zendmasten hebben. Om het netwerk dichter te maken, moet er 20% tot 25% bijkomen. Dat is nodig om de extra capaciteit aan te kunnen want het BASE-netwerk krijgt er in één klap zo’n 1 miljoen Telenet-klanten bij. Extra capaciteit ook om de groei die we verwachten aan te kunnen. We willen investeren in de toekomst, zoals dat in het Telenet-DNA gebakken zit. We willen altijd de trend zetten, de eerste zijn. Dat willen we ook bij BASE doen, met aandacht voor historische troeven van Telenet zoals snelheid en customer service.

Met de overname van Base verandert de relatie met Mobistar. De leverancier van het mobilofonienetwerk wordt een concurrent op de kabel? Hier was al lang sprake van, lang voor ik als CEO bij Telenet aan de slag ging, maar het is nu eenmaal wat het is. Het blijft natuurlijk ongewoon en er is geen precedent omdat het eenvoudigweg nog nooit gebeurd is. Maar goed, we zullen met de nieuwe situatie rekening houden en ik heb alle vertrouwen in de historische band met onze klanten.

Zijn die klanten dan niet prijsgevoelig? En als dusdanig vatbaar voor de verlokking van een goedkopere prijs? Sommigen beweren dat onze prijzen te hoog 16

244

‘Play’ & ‘Play more’ klanten

5587

Marktkapitalisatie (01/02/2016)

zijn, maar daar ben ik het niet mee eens. Als we de prijzen vergelijken met onze buitenlandse sectorgenoten bevinden we ons in het midden van het peloton, maar op het niveau van dienstverlening laten we de meesten ver achter ons. Dat is volgens mij ook de juiste plaats om als operator gepositioneerd te zijn in Vlaanderen. Klanten weten kwaliteit naar waarde te schatten. In Frankrijk, bijvoorbeeld, werd een race naar beneden ingezet. Het resultaat? Een zwakke infrastructuur in een super concurrentiële markt waar de klant niet beter van geworden is. Slechts 15% van de Franse markt heeft toegang tot 30 Mbps. En dan wil ik het nog niet hebben over de manier waarop klanten worden bediend. Het resultaat van de drang naar goedkope tarieven is dat Frankrijk nu slecht gepositioneerd is voor de toekomst.

Moet België zich ook schrap zetten voor ‘een race naar beneden’? Mobistar heeft zonet laten verstaan dat ze met een goedkoop aanbod zullen komen en ze zullen vanzelfsprekend klanten krijgen. Er is vandaag trouwens ook al Scarlet dat een pakket televisie-, telefonie- en internetdiensten aanbiedt aan de onderkant van de prijsvork.

Waar zal de groei bij Telenet in de toekomst vandaan komen? Het zakensegment is ongetwijfeld een belangrijke groeipoot voor de toekomst. Maar met inbegrip van BASE hebben we daar nu een marktaandeel van licht boven de 10%. Het is een grote markt met een omzetpotentieel van ongeveer 3 miljard. Door nu ook eigenaar te zijn van een mobiel netwerk zijn we in staat om kleine, middelgrote én grote bedrijven

Voorzitter

Bert De Graeve

CEO

John Porter

een volledige oplossing aan te bieden. We hebben nu een goede connectiviteit, zowel vast als mobiel, en bieden goede oplossingen aan waaraan we de voorbije jaren hebben gewerkt zoals veiligheid, hosting…

“We willen investeren in de toekomst, zoals dat in het TelenetDNA gebakken zit.” Maar wat werkelijk het verschil moet maken, is de evolutie naar een relatie met onze klanten die meer ‘data centric’ wordt. Kijk, als klant heb je een aantal toestellen die allemaal data verbruiken, maar die achterliggend wel nog steeds verschillende technologieën gebruiken. Dat zal de komende jaren veranderen: alles wordt digitaal. Daarbij willen wij meer en meer de ‘data provider of choice’ zijn. De volgende vraag is dan: hoe kan je je differentiëren van de concurrentie? En zo komt content in de picture. Vroeger hebben we daaraan niet zoveel aandacht besteed, maar de laatste tijd des te meer. We zijn een ‘commitment’ aangegaan om ook entertainment aan te bieden en dat is naast de vorige pijlers een belangrijk onderdeel van ons groeiplan. En het werkt duidelijk als we kijken naar het succes van Play, Play More en Play Sports.

Content dus? Maar koken is duur. Ik zal eerlijk zijn. We verdienen niet veel geld met content. Maar we kijken op de lange termijn. Er zullen veel concurrenten zijn die op het vlak van connectiviteit doen wat wij doen.

35% Publiek

57%

Bedrijfsdiensten

Breedband internet

Liberty Global Group

Mobiele telefonie

Digitale tv

Vaste telefonie

Andere

Medewerkers

Eigen aandelen

3% 4%

BNP Paribas Investment Partners SA

Norges Bank

Aandeelhouders, Bron: Website Telenet 01/02/2016

Proximus zal ook niet stil blijven staan en beter en sneller worden. Maar volgens ons is de lijm in de relatie met de klanten unieke content die makkelijk bereikbaar is, met een smart user interface en die de klanten comfort biedt bij de manier waarop ze de content willen gebruiken. Ook wat de content zelf betreft blijven we innoveren. We introduceren ‘binge viewing’, waarbij je op meerdere dagen alle afleveringen van je favoriete serie kan bekijken, en we maken nieuwe content. Vlaamse content. In Vlaanderen gemaakt. Logisch, want kijk naar de cijfers van de meest bekeken programma’s: binnen de top-20 is geen enkel buitenlands programma terug te vinden. Daarom namen we een belang in De Vijver Media, eigenaar van VIER en VIJF. Niet alleen kunnen we het bedrijf een extra duwtje geven om sterker te worden, zij kunnen ons ook heel wat bijbrengen om goede content te maken.

Het zwaartepunt van de activiteiten van Telenet ligt vandaag vooral in Vlaanderen. Zijn er plannen om ook het zuiden van het land te veroveren? We hebben er nooit een geheim van gemaakt dat we de beste operator in heel België willen zijn en als er zich kansen zouden voordoen om in het Franstalige deel van het land een overname te doen, dan zijn wij zeker de logische gesprekspartner. Maar momenteel is dat niet het geval en dus blijven we doen wat we doen en geloof me, we hebben de komende maanden de handen vol met de integratie van Base. Maar laat me duidelijk zijn: het is onze ambitie om voorzichtig de kabelindustrie in dit land te consolideren.

0 2013

2014

2015

2016

2017

Omzet per divisie (in miljard EUR) Bron: KBC Securities

Hoe zit het met de verhouding tussen Telenet en Liberty Global?

Hoe ga je om met de huidige volatiliteit van de beurskoers?

We hebben een interessante relatie met onze meerderheidsaandeelhouder, al voelen we ons soms wel het buitenbeetje binnen de Liberty Global-familie. Maar we voelen ons er daar wel kiplekker bij en beide partijen halen het beste uit de relatie. We profiteren bijvoorbeeld van het feit dat we onderdeel zijn van een grote groep want hoe groter de omvang, hoe meer initiatief je kunt nemen op het niveau van innovatie. Zo hebben we een aantal zeer interessante ontwikkelingen gedaan die hun weg vonden doorheen de rest van Liberty Global. Het is onze Wifi-technologie bijvoorbeeld die ervoor zorgt dat je bij elke router verbinding hebt.

Toen ik nog in Australië werkte, was mijn bedrijf in december 1999 3 miljard waard en in januari 2002 was dit nog 200 miljoen. We hebben het uiteindelijk voor 2 miljard verkocht. Ik zit in deze business sinds 35 jaar en heb ondertussen al 5 cycli doorworsteld. Dus, neen, ik lig daar ’s nachts niet wakker van, want ik weet dat er meer waarde zit in ons bedrijf dan de huidige koers. En onze klanten zullen altijd nodig hebben wat wij aanbieden. Zolang we die zichzelf versterkende beweging draaiende houden, zullen we blijven groeien.

Heeft Liberty Global geen honger naar meer? Tuurlijk. Telenet is de primus in hun portefeuille. Als de sterren gealigneerd zijn en de waardering van de beide bedrijven juist, dan lijkt het me duidelijk dat Liberty Global een groter stuk van de aandelen wil hebben en mogelijk zelfs allemaal. Daar hebben ze nooit een geheim van gemaakt. Maar er zijn altijd verschillende en soms concurrerende elementen in beweging. We moeten door deze periode van volatiliteit en bovendien moet Liberty Global nog de overname van Cable & Wireless verwerken. Op korte termijn zie ik dus niet onmiddellijk een verandering in het aandeelhouderschap, maar zoals ik zei, ze willen wellicht wel graag een groter belang hebben.

“Het is onze ambitie om voorzichtig de kabelindustrie in dit land te consolideren.” Met John Porter nog lang aan het stuur? Hopelijk maak ik me hiermee geen leugenaar, maar ik ben echt toegewijd om het werk verder te zetten dat we hier begonnen zijn: het businessmodel rond kabeltelevisie opnieuw uitvinden. Ik heb deze dingen in beweging gezet en ik houd eraan om dat tot een goed einde te brengen en de return op te leveren die al onze aandeelhouders verwachten. Ik ben van plan om hier nog heel lang te blijven.

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Goud: Quo vadis? Voormalig Federal Reserve voorzitter Ben Bernanke omschreef goud als ‘traditie’. Volgens zijn confrater Alan Greenspan kon goud gelijkgesteld worden aan valuta. John Maynard Keynes had het dan weer over een ‘barbaars relikwie’, al werd later duidelijk dat deze uitspraak over de toen heersende goudstandaard ging en niet over het metaal zelf.

e verschillende omschrijvingen illustreren dat de financiële wereld en dus ook de investeerders niet goed weten wat aan te vangen met goud. De meningen van economen en beleggingsspecialisten over het gele metaal lopen dan ook sterk uiteen, wat vaak tot gevolg heeft dat beleggers door het bos de bomen niet meer zien. We zetten daarom één en ander op een rijtje.

DE FYSIEKE GOUDMARKT Enerzijds is er de fysieke goudmarkt, die volledig los gezien moet worden van de handel in futures of termijncontracten (niet-fysieke of papieren goudmarkt). Nemen we er het Gold Demand Trends Report van de World Gold Council (http://www.gold.org) bij, dan zien we een jaarlijkse mijnproductie van ongeveer 3000 ton. Daar komt nog eens 1100 ton gerecycleerd goud (scrap) bij, afkomstig van hersmolten juwelen of andere bronnen. Beide componenten samen vormen het fysieke aanbod. Aan de vraagzijde komt het grootste deel van het fysieke goud terecht in de juwelenindustrie. Volgens de prognoses zou het dit jaar gaan om ongeveer 2500 ton. Industriële toepassingen verbruiken jaarlijks zo’n 350 ton, waarvan later dus een deel terugvloeit via recyclage. Dan zijn er de centrale banken, waarvan de nettovraag naar fysiek goud op ongeveer 600 ton zal uitkomen. De investeringsvraag (munten en staven) bedraagt volgens de World Gold Council bij benadering zo’n 1000 ton. Een aantal van deze vraag- en aanbodcomponenten is erg volatiel. Zo is de hoeveelheid aangeboden goud voor recyclage sterk afhankelijk van de prijsevolutie. Hoe lager de prijs, hoe minder scrap. Als gevolg van de fors gedaalde goudprijs werd de voorbije jaren steeds minder geïnvesteerd in uitbreidingsinvesteringen en nieuwe exploratie. De mijnproductie zal daarom in het beste

geval eerst stabiliseren en binnen enkele jaren onvermijdelijk afnemen. Aan de vraagzijde is vooral de investeringsvraag erg volatiel. Die component is ook heel moeilijk meetbaar want het is onmogelijk te achterhalen hoeveel goud er van eigenaar wisselt. Het overgrote deel van alle goud dat ooit werd gemijnd, is namelijk nog steeds in omloop. In die zin is goud dan ook een atypische grondstof. Zeker is wel dat de fysieke goudmarkt alleen de prijsbewegingen van het metaal niet kan verklaren.

“Het kopen van fysiek goud is dus eigenlijk een motie van wantrouwen tegen het financiële systeem.” DE PAPIEREN GOUDMARKT Over naar de papieren goudmarkt of de handel in termijncontracten en afgeleide producten. De bedoeling van termijnmarkten is enerzijds om een bepaald bedrijfsrisico af te dekken (hedgen). Zo zal bijvoorbeeld een grote chocoladeproducent of een textielfabrikant zich indekken tegen schommelingen in respectievelijk de cacao- en de katoenprijs. Anderzijds zijn er ook financiële partijen of speculanten actief die enkel inspelen op de prijswijzigingen van de onderliggende waarde. In dit geval gaat het dus om goud, maar in feite doet het er niet toe. Het gaat erom dat fysieke levering niet aan de orde is, het gaat enkel om het inspelen op de prijsschommelingen. De papieren goudmarkt is veel groter

dan de fysieke goudmarkt. Op het moment van schrijven waren er op de Comex (grootste beurs voor goudfutures) bijna 300 keer zo veel termijncontracten in omloop als er fysieke voorraden op die beurs beschikbaar waren. Nu zijn er weliswaar tal van verklaringen die deze hoge hefboom nuanceren, maar het is wel een feit dat de markt van papiergoud voor een groot stuk op vertrouwen draait. Vertrouwen dat de papieren beloftes kunnen voldaan worden door de levering van fysiek metaal. Dit vertrouwen geldt overigens ook voor de

“De markt van papiergoud draait voor een groot stuk op vertrouwen.”

banksector en bij uitbreiding voor het hele financiële systeem. Vertrouwen in de centrale bankiers is dan weer cruciaal om het financiële systeem overeind te houden. Centrale banken geven met geld een papieren belofte uit. Gebruikers ervan moeten erop vertrouwen dat de monetaire en politieke overheden er zullen in slagen om de koopkracht van dat geld op peil te houden. Dit lijkt misschien evident, maar er zijn in de monetaire geschiedenis tal van voorbeelden waarbij dit niet gelukt is.

systeem. Wie van mening is dat het monetaire experiment van de centrale banken na de crisis van 2008 in een tranendal zal eindigen, kan een bezoek aan de goudhandelaar overwegen. Beleggers die daarentegen overtuigd zijn van de stabiliteit van het monetaire systeem hebben bij fysiek goud niets te zoeken.

Dit is een bijdrage van grondstoffen- en goudexpert Koen Lauwers.

EEN BEZOEK AAN DE GOUDHANDELAAR OF BELEGGEN IN HET METAAL ZELF? Fysiek goud staat de facto buiten het financiële systeem omdat het niet uitgegeven wordt door centrale banken en in tegenstelling tot papiergeld dus ook geen schuldinstrument is. Het kopen van fysiek goud is dus eigenlijk een motie van wantrouwen tegen het financiële

“Fysiek goud staat de facto buiten het financiële systeem omdat het niet uitgegeven wordt door centrale banken en in tegenstelling tot papiergeld dus ook geen schuldinstrument is.”

Obligaties

Beleggers Top 5

Beleggen met inzicht

Transactiekosten Euronext

Beleggen met experts

Fondsen

20%

40,3%

van de Waalse beleggers beheert zijn beleggingen volledig autonoom.

Belgische beleggers Wie zijn ze, hoe oud zijn ze, waar en hoe beleggen ze en… zijn er verschillen tussen Vlamingen en Walen? We zochten het voor u uit.

VLAANDEREN 20

25% 23%

Beleggersgedrag

Gratis realtime koersen op Euronext

WALLONIË

Aandelen

Afgeleide producten zijn iets populairder bij de Vlaamse beleggers.

Zowel in Vlaanderen als Wallonië staan de volgende 5 elementen in de top-5 van belangrijke criteria voor beleggers. Gebruiksvriendelijk platform

ac Tr

37% 38%

25% 29%

97% 97%

Pro

40%

Op welke markten investeren de Belgische beleggers nog?

oducten

s er k c

11%

Leeftijd

53%

Bijna de helft van de Belgische online beleggers is tussen de 35 en 54 jaar oud.

s o’s tie b p r O Tu 6%

55%

Canada

35-54 jaar < 35 jaar

14%

11%

> 54 jaar

Azië

Wist je dat de overgrote meerderheid van de Waalse beleggers die online in aandelen investeren, jonger is dan 55 jaar?

9% 7%

Marktaffiniteit 89%

97%

De meerderheid van de Belgische beleggers investeert op de beurs van Brussel.

42%

47%

van de Waalse beleggers vertrouwt zijn investeringen volledig toe aan een bancair raadgever.

59%

52%

van de Waalse beleggers investeert op de beurs van Parijs.

Meer dan de helft van de vrouwelijke Waalse beleggers vertrouwt dit toe aan hun bancaire raadgever.

van de beleggende Vlamingen investeert op de beurs van Amsterdam.

Online beleggen

Weetje 79% van de Belgische beleggers zijn mannen. De andere 21% zijn vrouwelijke beleggers.

64%

44% 40%

4/10

beleggers zijn online beleggers, zowel in Vlaanderen als in Wallonië.

Bron Ivox en Ipsos onderzoek 21

ACHTER DE BEURSSCHERMEN

Iconische merken op de beurs INDX schetst het portret van vijf beursgenoteerde bedrijven met een iconisch merk in portefeuille.

Gyproc

Saint-Gobain THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2016 DIVIDENDRENDEMENT

Frankrijk 21,1 miljard EUR 15,3 3,3%

McCulloch

Husqvarna THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2016 DIVIDENDRENDEMENT

De renovatiepremie wordt opnieuw ingevoerd en dan begint het bij elke diehard doe-het-zelver te jeuken. En wie klusjes zegt, denkt ongetwijfeld aan Tec-7, maar zeker ook aan Gyproc gipsplaten. Naar analogie met bijvoorbeeld Bic en Tipp-Ex een merknaam die het tot productnaam heeft geschopt. Het merk is onderdeel van de Franse bouwmaterialengroep Saint-Gobain die bij het grote publiek vooral bekend is als glasproducent en als bedrijf ouder is dan de Franse Revolutie. De groep vindt haar oorsprong in de productie van spiegels waarmee kastelen en landhuizen versierd werden die in Frankrijk rijkelijk aanwezig waren. De echte groei van Saint-Gobain startte echter in de 20ste eeuw toen de groep in sneltempo nieuwe producten lanceerde. Glasvezel bijvoorbeeld, dat zijn weg vond naar isolatiemateriaal en het merk Isover in het leven riep. De uitbreiding naar een brede bouwmaterialengroep kwam er in de jaren 80 toen Saint-Gobain voor de tweede keer in zijn geschiedenis geprivatiseerd werd. Dat was meteen ook het moment waarop Gyproc een plaats in het assortiment van de voormalige Franse hofleverancier verwierf en ongetwijfeld ook in het renovatiebudget van de kastelen. In lijn met zijn geschiedenis van prestigeprojecten is trouwens flink wat Gyproc gebruikt bij de bouw van het Ferrari-themapark in Abu Dhabi.

Zweden 31,3 miljard SEK (Zweedse kroon) 14,4 3,4%

Hoe begint u aan een extreme make-over van een compleet verwilderde tuin? Napalm is ietwat te driest, de Black & Decker machines wegen te licht en met Stihl bent u niet vertrouwd genoeg. Bovenhalen dus die ouwe getrouwe kettingzaag van McCulloch, dat in 1949 met de lancering van de ĂŠĂŠnhandszaag de NoordAmerikaanse bosindustrie volledig op zijn kop zette. Doorgedreven vernieuwing leidde in 1972 tot de lancering van de eerste elektrische kettingzaag. En tot de interesse van het Zweedse Husqvarna AB, dat in 1999 de Europese afdeling van McCulloch in handen kreeg en in 2008 de rechten op de Noord-Amerikaanse markt verwierf. De iconische kettingzaag genereert samen met enkele kleinere merken dik 30% van de omzet van de Husqvarna groep en gaat daarmee een ander iconisch merk in de portefeuille vooraf: het bekende Gardena tekent namelijk voor 13% van de omzet. En dan zwijgen we nog over de tegenwoordig populaire robotmaaiers. Wie dus geen groene vingers heeft of de al dan niet verwilderde tuin ontbeert, kan zich op de Zweedse beurs toch een perfect onderhouden tuintje kopen. Met een druk op de knop, zoals met die kettingzaag.

Bostitch Het welkomstpakket van een nieuwe werknemer bestaat meestal uit een notitieblok, een balpen, een perforator en een nietjesmachine. Niet zelden is dit laatste toestel van het merk Bostitch. Een oerdegelijk gebruiksvoorwerp waarop geklopt en mee geschoten wordt. Je hoeft geen regisseur of scenarioschrijver te zijn van Het Eiland om enkele leuke scenes te bedenken waarin de Bostitch een hoofdrol kan spelen op kantoor. Op de beursvloer speelt de producent van de nietjesmachine alvast een rol van formaat voor eigenaar Stanley Black & Decker. Zoals de naam van het moederbedrijf al doet vermoeden is Bostitch lang niet alleen het zwarte kleinood dat vlugger van eigenaar verwisselt op kantoor dan de gemiddelde vrouw van schoen. Het assortiment bestaat uit heuse werktuigen waarmee in de VS volledige huizen in elkaar worden “geschoten”. In een poging om alle originaliteit vakkundig de nek om te wringen doopte de fusiegroep zichzelf tot Stanley (de cuttermessen) Black & Decker (de handwerktuigen). Gelukkig stopte het daar want als we de merkenportefeuille bekijken dan had het net zo goed Stanley Black & Decker DeWalt Porter & Cable Bostitch Proto MacToolsFacom Powers Sidchrome Vidmar Sonitrol Lista kunnen worden.

Post-It Nog in de rubriek bureaugarnituur komen we naadloos bij Post-it aan. De zelfklevende memo-briefjes zijn ondertussen een vertrouwd beeld op kantoor maar even goed thuis waar ze dienst doen als geheugensteuntjes, bladwijzer of om op het voorhoofd te hangen bij een spelletje wie-ben-ik. Er wordt zelfs kunst mee gemaakt, moderne kunst en performance art. Het succes van de van oorsprong gele en vierkante papiertjes is vooral te verklaren door het niet-kleverige zelfklevende strookje waardoor de briefjes kattebelletjes worden die nagenoeg overal aan bevestigd kunnen worden: aan en in de koelkast, op de voordeur,… En even makkelijk weer verwijderd worden wanneer de opdracht volbracht is. Het was Dr. Spencer Silver die de formule voor de makkelijk verwijderbare kleefstof bedacht, maar hij vond er zelf geen toepassing voor. Het was uiteindelijk de uitvinder Art Fry, die op de loonlijst van 3M stond, die het concept van de Post-It bedacht toen hij het beu was dat de bladwijzer in zijn boek steeds zijn doel voorbijschoot. Voor 3M, voluit Minnesota, Mining and Manufacturing, was het in elk geval een schot in de roos. Post-It kreeg snel een eigen assortiment en wist zich op te werken tot sterkhouder binnen de consumentendivisie, naast Scotch-plakband.

Stressless Op een regenachtige weekenddag is het altijd goed toeven in een klassiek gehaakte wollen trui met een bij voorkeur nog niet half opgegeten pakje ‘Werther’s Echte’. En gezeteld in een modern ogende Stressless ligstoel. Zonder stress, inderdaad, want diens gepatenteerde afstelmechanisme door middel van knoppen en stalen buizen maakt de zithouding in zowat alle mogelijkheden aanpasbaar. Ook op de beursvloer is er geen sprake van stress: met een winst van vlot 900% sinds de beursgang in 1995 legde de iconische fauteuil eigenaar Ekornes bepaald geen windeieren. Sinds die de eerste Stressless in 1971 op de Noorse markt bracht, groeide het al in 1977 uit tot de grootste meubelfabrikant in Scandinavië. En dat is het nog steeds, met dank aan de onvoorwaardelijke trouw en rust van zijn klanten. Over smaken valt natuurlijk niet te twisten en voor een designer Eames lounge Chair betaal je met bijhorende Ottoman snel 7.000 euro. Een Stressless zorgt, zoals de naam het al doet vermoeden, echter voor iets minder spanning op het gezinsbudget. Trouwens, zich bewust van de markt waar het verschil te maken is, richt Stressless zich ook op het kantoorsegment. Misschien te overwegen om tijdens een volgend evaluatiegesprek eens aan te kaarten?

Stanley Black & Decker THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2016 DIVIDENDRENDEMENT

VS 14,5 miljard USD 15,2 2,4%

3M THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2016 DIVIDENDRENDEMENT

VS 92 miljard USD 18,4 3,0%

Ekornes THUISBASIS MARKTKAPITALISATIE KOERS-WINSTVERHOUDING 2016 DIVIDENDRENDEMENT

Noorwegen 3.5 miljard NOK (Noorse kroon) 10,3 6,5%

Gegevens bedrijven 1 februari 2016

TIMELINE

Dit was 2015 … in woord en beeld Onderkoelde beurzen na aanhoudende temperatuurdaling 30 JUNI 12 JULI

Na Biocartis noteert ook Mithra voor het eerst op Euronext Brussel, Kiadis volgt verder op het jaar.

Grieken stemmen voor eigen land en tegen Europa in referendum.

24 JUNI

13 NOVEMBER

Ahold en Delhaize kondigen fusieplannen aan.

Aanslagen in Parijs.

16 NOVEMBER 21 DECEMBER

hoofdecononoom van de ECB, Peter Praet, effent pad naar extra steunmaatregelen.

Laatste handelsdag voor CMB na 104 jaar notering op de Brusselse beurs.

19 NOVEMBER Square Inc. trekt naar de New York Stock Exchange.

7 JANUARI Aandeelhoudersruzie over Airolux-joint venture breekt koers Resilux zuur op.

20 NOVEMBER ABN Amro noteert opnieuw op de beurs.

23 NOVEMBER

17 DECEMBER Fed maakt een einde aan nulrentebeleid.

Pfizer neemt Allergan over voor 160 miljard dollar.

16 DECEMBER 24

Luc Tack weeft Belgische industriële groep, Picanol Tessenderlo Group, in elkaar.

11 AUGUSTUS

16 SEPTEMBER

Google gooit structuur helemaal om en wordt Alphabet.

Glencore haalt 2,5 miljard dollar op.

24 AUGUSTUS Shanghai Composite Index zakt 8,48% in 1 dag.

21 SEPTEMBER Dieselgate komt aan het licht bij Volkswagen.

21 OKTOBER Ferrari racet 5,8% hoger op de eerste dag van notering.

11 SEPTEMBER

29 SEPTEMBER

Marc Coucke en Eric Doms halen Pairi Daiza van de beurs.

Tesla stelt Model X voor.

13 OKTOBER 17 OKTOBER Regering kondigt de plannen aan voor de ‘speculatietaks’.

SABMiller en AB InBev bereiken akkoord over biedprijs van 44 pond.

20 JANUARI 19 JANUARI Brantano wordt uit het faillissement van Macintosh Retail geplukt door onder meer Torfs.

De prijs voor een ruw vat Brent olie zakt naar 27,1 dollar, het laagste peil in meer dan 10 jaar.

31 JANUARI 18 JANUARI Iran wordt verlost van verstikkende economische sancties.

BEL20 sluit januari, net zoals de rest van de aandelenmarkten, met een verlies van meer dan 6% af. 25

BOEK IN DE KIJKER

Hoe voorzichtiger op de beurs, hoe hoger de return Hoe meer risico u neemt, hoe groter de return waarop u mag hopen? Pierre Huylenbroeck betwist die algemeen aanvaarde stelling. Het tegendeel is waar, beweert de auteur van Iedereen belegger: alleen de behoedzame spaarder geniet ten volle van het mirakel van de samengestelde interest. En met ‘mirakel’ bedoelt hij: minstens maal 15 na 40 jaar beleggen. Maar het kan ook maal 100 zijn.

oeltreffend sparen is cruciaal voor de gezondheid en weerbaarheid van een samenleving. Dat is de overtuiging van Pierre Huylenbroeck, de vorige hoofdredacteur van De Tijd en sinds maart 2014 de uitgever van het beleggingsblad Mister Market Magazine. Het is tevens de premisse van zijn boek ‘Iedereen belegger’. De beste manier om over de lange termijn een echt bevredigend rendement te behalen, is via aandelen. Studies wijzen uit dat de beurs een gemiddelde jaarlijkse return van 7% biedt.

Die 7% maakt van elk pakket van 1.000 euro na 40 jaar 15.000 euro. Traditionele spaarrekeningen maken van die 1.000 euro na 40 jaar 2.000 euro, op voorwaarde dat de rente stijgt. 15.000 euro tegenover 2.000 euro, dat verschil is groot. Welke van deze twee burgers zal het meeste vertrouwen hebben in de toekomst? Wie zal verdraagzamer en meer solidair zijn, meer bereidheid tonen zich in te spannen voor een betere maatschappij? En wie van beiden blijft angstig, wantrouwig en verzuurd, omdat hij merkt dat hij met zijn spaargeld al jarenlang niét spaart? Het zijn vragen waarop iedereen weliswaar het antwoord kent, maar bijna niemand dat luidop durft te zeggen. Omdat de beurs een slecht imago heeft. Terwijl de beurs net het fundament is - of hoort te zijn - van een optimistische en betrokken samenleving waar de algemene welvaart toeneemt in plaats van stagneert. Iedereen die wat geld opzij kan zetten, zou moeten beleggen. Maar toegegeven, er schuilt een addertje onder het gras. Eentje van het venijnige soort: wij, mensen, zijn slechte aandelenbeleggers. We kennen allemaal wel iemand die ergens in de winter van 2008-2009, na een maandenlange pijnlijke beurscorrectie, uiteindelijk gedesillusioneerd en gedegouteerd al zijn aandelen verkocht. En we kennen allemaal wel iemand die voordien, in 2006 of 2007, kocht omdat aandelen zo hip en aantrekkelijk

leken. Duur kopen, goedkoop verkopen. Elke belegger laat zich voortdurend foppen. Vandaar dat beroerde imago van aandelen. De beurs zou een gokkershol zijn, een plek waar de argeloze spaarder misleid en bestolen wordt. Dat is larie. Met de beurs is niets mis, net zomin als met een keukenmes in de kundige handen van de kok. Geef dat mes aan een kind - of volwassenen die zich als kinderen gedragen - en het wordt een moordwapen. Idem voor aandelen. Die zijn niet gevaarlijk, het is de belegger die zo vaak gevaarlijk is... voor zichzelf.

“Drie engagementen volstaan opdat iedereen met succes in aandelen kan beleggen.” DOELTREFFEND SPAREN, HET LIJKT MAKKELIJKER GEZEGD DAN GEDAAN. En toch ís het makkelijk, beweert Huylenbroeck. Drie engagementen volstaan opdat iedereen, u ook, met succes in aandelen kan beleggen.

Ik koop

Ik koop 14. De koers stijgt verder. Toch in het oog houden!

2. Ik profiteer van deze correctie om een pakketje bij te kopen.

15. Aha! een correctie. Bijkopen.

1. Aha, de koers stijgt. In het oog houden!

3. Domme markt, ik verdubbel mijn positie. 12. De beleggers zijn gek geworden!

13. Rotaandeel!

4. Ai, dat doet pijn. Bij de volgende stijging verkoop ik. 5. De beleggers zijn gek geworden. 6. Bon, we zullen het filosofisch benaderen. Dit is een belegging op zééééér lange termijn.

Ik verkoop

7. Ik ben het beu! Ik hoef die smerige aandelen niet meer. Weg ermee.

11. Hela, wat gebeurt daar?

10. Zie je wel? Ik heb marktinzicht. 9. Ach, het zal wel opnieuw kelderen.

Karikatuur van een kleine belegger in actie.

8. Nog een geluk dat ik alles verkocht heb.

3 ENGAGEMENTEN 1. Laat de tijd uw bondgenoot zijn. Beleg dus met geld dat u jarenlang niet nodig hebt. Liefst decennialang. Met andere woorden: spaar op de beurs voor het appeltje voor uw oude dag - of voor uw nazaten. Alleen zo zult u met volle teugen van het mirakel van de samengestelde interest genieten. Onder dit punt vallen nog twee deelvoorwaarden. Ten eerste: zodra u op de beurs bent, blijf er dan. Uiteraard dient u uw portefeuille aan te passen via gerichte aan- en verkopen, maar verkoop niet alles tegelijk omdat het al een poos tegenzit. Tracht niet te timen. Wij, mensen, kunnen dat immers niet. Ten tweede: mijd tijdbommen, financiële producten die de tijd als tegenstander hebben, zoals opties en warrants.

2. Laat u begeleiden. Die ene hete tip is allesbehalve een garantie voor succes op lange termijn. Economische omstandigheden veranderen voortdurend.

3. Hang uw emoties buiten aan de kapstok. Hoe? Door slaafs een systeem te volgen dat u voor 100% vertrouwt. Dat kan iedereen. Wij, emotionele mensen, zijn namelijk in één ding minstens even goed als in dwangmatig onze emoties volgen: in gehoorzamen. Dit derde is het belangrijkste punt, dat in ‘Iedereen belegger’ veel aandacht krijgt. De auteur is al 19 jaar lang trouw aan een zelf

ontwikkeld systeem dat ruim zijn deugdelijkheid heeft bewezen: een jaarlijkse gemiddelde return van 12,9%. Zijn pakketten van 1.000 euro zijn dus op weg om na 40 jaar niet 15.000 maar 128.000 euro waard te worden. Het valt natuurlijk nog te bezien of hij die jaarlijkse rendementen van 12,9% kan volhouden. Anderzijds: de voorbije 19 jaar, met twee loodzware beurscrisissen in 2002 en 2008, waren niet de meest beursvriendelijke uit de geschiedenis.

HOE WERKT HET SYSTEEM? OP BASIS VAN GEDULD EN DISCIPLINE. EN EEN REEKS REGELS, WAARVAN WE ER HIER ENKELE VERNOEMEN. • Beperk uw keuze. Ons arme brein kan dat kiezen tussen tienduizenden beschikbare aandelen niet aan. Huylenbroeck vernauwt zijn scope tot bedrijven met een duidelijke Belgische connectie. Dat zijn er nog een kleine 300. Ruim voldoende. • Bouw de portefeuille uit tot 12 à 18 aandelen. Niet meer. • Verkoop een deel omdat het aandeel te veel gestegen is. Geen enkel aandeel mag een te groot gewicht in de portefeuille krijgen. Het systeem gebruikt per aandeel twee toplimieten waartegen de belegger een kleine helft moét verkopen. • Verkoop alles omdat het aandeel te veel gezakt is. Er zijn tevens twee bodemlimieten. Als de koers onder de hoogste van die

twee zakt, verkoop dan zonder nadenken. We willen immers enkel winnaars in portefeuille. Een cruciale regel is dit, die de auteur bovendien toeliet winst te maken op aandelen als Fortis, Dexia, Fagron en Lernout & Hauspie, ondanks hun brokkenparcours.

“De beurs is net het fundament van een optimistische en betrokken samenleving waar de algemene welvaart toeneemt in plaats van stagneert.” In het boek werd het systeem natuurlijk stukken beter uitgewerkt dan wat u hier leest. Het boek zit tevens tjokvol anekdotes en citaten die de ‘fun’ van aandelenbeleggingen benadrukken. Want eigenlijk is dat een vierde voorwaarde om succesvol te zijn als aandelenbelegger:

Amuseer u!

BEURSWIJSHEDEN

Slim het slimme geld volgen Weight Watchers zit nooit om wat media-aandacht verlegen en kan daarvoor ongetwijfeld rekenen op een gedegen marketingen communicatieteam. En blijkbaar ook over een sterk Investor Relations team. Niet helemaal zeker of die met alle eer mogen gaan lopen, maar de groep haalde in elk geval opnieuw de krantenkoppen toen tv-ster en talkshowicoon Oprah Winfrey liet weten een belang te hebben genomen van 10% in de bekende Amerikaanse gewichtscontrolegroep.

e reactie van beleggers bleef niet uit. In geen tijd stegen de aandelen van zo’n 6,75 dollar naar ruim 26 dollar en bleven daarmee nipt onder het hoogste jaarniveau. Ook al ging een deel van die winst ondertussen al verloren, de aandelen staan niettemin nog steeds een flink stuk boven het dieptepunt van minder dan 4 dollar dat in de zomermaanden van 2015 nog op de koerstabellen prijkte. “Follow the smart money”, of in dit geval, “the famous money”, leek hier een niet te versmaden strategie. Waarmee we overigens in geen geval willen suggereren dat Oprah niet verstandig zou zijn als het om haar persoonlijke financiën gaat. Met ‘smart’ wordt in dit geval namelijk “iets of iemand die weet waarover hij spreekt” bedoeld. En als er iets is waar Oprah van op de hoogte is, dan is het wel de “vermageringsbusiness”. In een persbericht ter ondersteuning van haar investeringsbeslissing gaf ze het trouwens met zoveel woorden toe. Onder het motto “volg de investeerder die weet waarover hij spreekt” is het dus misschien geen slecht idee om de sectie op de website van de FSMA in de gaten te hou28

den waar de activiteiten van de zogeheten ‘insiders’ worden gemeld. Personen met een zeker gewicht binnen een bedrijf, hetzij op managementniveau, hetzij op het niveau van de raad van bestuur, die aandelen van het desbetreffende bedrijf kopen of verkopen.

ging van Fagron CEO Ger Van Jeveren die enkele maanden geleden nog met verve liet weten aandelen van het bedrijf te hebben ingekocht. Needless to say more.

Voor een goed begrip, niet dat deze personen handelen op basis van voorkennis. Lang voor duidelijk is dat een belangrijke aankondiging op til is die een invloed op de beurskoers kan hebben, wordt hen immers verboden om in aandelen van het eigen bedrijf te handelen. Als ook de publicatie van de kwartaalcijfers daarbij wordt gerekend, blijven in veel gevallen trouwens maar weinig ramen open om dergelijke transacties te doen.

“Een CEO die een pakket aandelen koopt, blaakt duidelijk van vertrouwen in de toekomst van het eigen bedrijf.”

Wanneer ze dan wel een aankoop of verkoop doen, is het niet onwijs om die transactie als buitenstaander met extra belangstelling te volgen. Een CEO die een pakket aandelen koopt, blaakt duidelijk van vertrouwen in de toekomst van het eigen bedrijf. Niet zelden wordt op die manier echter ook geprobeerd om het vertrouwen van de markt te kopen. Denken we bijvoorbeeld aan de aankondi-

Misschien ook nog deze kanttekening. Het is niet omdat iemand ooit fortuin maakte met een goed idee en zo verstandig was om dit goede idee op het juiste moment van de hand te doen, dat het verstandig is om alle investeringen die hij daarna deed zomaar blindelings te volgen. Een goed ondernemer maakt niet noodzakelijk een goed investeerder. En vice versa.

‘Famous Money’ wordt ‘Smart Money’ • Volgens Investopedia investeerde Ashton Kutcher het geld dat hij als acteur verdiende in onder meer Airbnb, Duolingo, Foursquare en Skype. • William “Captain Kirk” Shatner liet zich voor een optreden in een reclamefilmpje van Priceline.com betalen in opties. • Magic Johnson liet inmiddels de basketbalring al zo’n 20 jaar achter zich, maar richtte de holding Magic Johnson Enterprises op die investeerde in bioscoopzalen, restaurants en gezondheidscentra. Er zijn ook belangen in vastgoedbedrijven, levensverzekeraars, de Franse groep Sodexo en, hoe kan het ook anders, enkele sportteams.

• Will Ferrell investeerde in een website Funny Or Die die weliswaar niet te koop staat, maar toch een waarde krijgt opgekleefd van 100 tot 300 miljoen dollar. • Bono zet samen met zijn oude en nieuwe klassiekers maar wat graag zijn sociaal engagement in de verf, maar laten we vooral ook niet vergeten dat hij via private equity activiteiten al een flinke cent heeft verdiend in de profit sector. Zo is Bono mede-eigenaar van Elevation Partners dat 2 miljard activa onder beheer heeft en onder meer investeert in Facebook en Yelp.

TIPS&TRICKS

Bolero Tips De strafste weetjes over het machtigste platform. Makkelijk aan u uitgelegd. Dat u er niet alleen voor staat bij Bolero, wist u al langer. Bolero begeleidt u in elke fase van uw beleggingsparcours. Met inhoudelijke tips maar ook met handige weetjes om het Bolero-platform nog beter te gebruiken. Hierbij alvast 3 Bolero Tips voor u gebundeld.

Hoe de gratis nieuwsbrieven en de Topics activeren?

Bij Bolero krijgt u toegang tot een rijke waaier aan beursinformatie. U kunt ervoor kiezen om onze dagelijkse nieuwsbrieven of onze uitgebreidere beursanalyses en de updates van onze Top Pick selectie (= Topics) onmiddellijk in uw mailbox ontvangen.

Hoe een rekening aanmaken in andere munt dan euro?

Bij Bolero kunt u maar liefst voor 15 vreemde valuta een rekening aanmaken. Handig als u wisselkoersen wilt vermijden. 1. Klik op Rekeningen in het linkermenu. 2. Onder Cashrekeningen vindt u alle details van uw cashbewegingen. 3. Bovenaan ziet u nu de blauwe knop ‘Voeg muntrekening toe’. Selecteer de munt van uw keuze (Amerikaanse dollar, Britse pond...) en klik op voeg toe. 4. Een bevestigingspop-up van uw toegevoegde rekening verschijnt.

1. Vink onder “Instellingen” (het tandwieltje) rechts bovenaan de nieuwsbrieven en Topics aan. 2. Geef uw e-mailadres in 3. Klik op ‘bewaar instellingen’.

Hoe kunt u een order wijzigen of annuleren?

1. Klik op Orders in het linkermenu. Onder Orderboek vindt u alle rd details van uw recente orders, of de status nu openstaand, uitgevoe en. annuler of wijzigen orders meteen ook kunt U is. eerd of geannul 2. Naast elk openstaand order staan de knoppen ‘order wijzigen’ (een potloodje) of ‘order annuleren’ (een kruisje). e 3. Bij het aanklikken van ‘order wijzigen’ doorloopt u nu de volgend stappen: Wijzig order, Teken Order (met uw digipass) en Bevestig de wijziging. 4. Klik ten slotte op ‘Bekijk orderboek’ en de wijziging in uw order is zichtbaar.

Vragen? In de overzichtelijke rubriek ‘Veelgestelde vragen’ hebben wij alle tips, weetjes, vragen en antwoorden voor u gebundeld. Makkelijk terug te vinden in het Helpcenter van het Bolero-platform. Klik op 29

GESPOT Voor deze nieuwe reeks selecteren wij voor u telkens een beursgenoteerd bedrijf met een rijke historische achtergrond.

General Electric General Electric Company is een wereldwijd gediversifieerde technologie- en financiële dienstverlener. Het producten- en dienstengamma van het bedrijf bestaat onder meer uit vliegtuigmotoren, energieopwekking, waterverwerking, apparaten voor medische beeldvorming, bedrijfs- en consumentenfinanciering en industriële producten.

70 60 50 EIGEN VERMOGEN PER AANDEEL

GE AANDEELPRIJS

S&P 500

20 10

“Het is GE’s missie om het volgende industriële tijdperk uit te vinden, om de wereld te bouwen, te bewegen, te voeden en te genezen.”

2015

2014

2012

2011

2009

2008

2007

2005

2004

2002

2001

1999

1998

1997

1995

1994

1992

1991

1990

1988

1987

1985

1984

1982

1981

1980

1978

1977

1975

1974

1973

Gemiddelde jaarlijkse groei (1973 - 2014). Evolutie aandelenprijs General Electric en eigen vermogen per aandeel vergeleken met S&P500 Composite index. S&P500 herrekend naar General Electric aandeelprijs op 02/01/1973.

JEFFREY R. IMMELT CEO General Electric

Bron: General Electric, Thomson Reuters Datastream

Stap voor stap 1889 Thomas Edison richtte Edison General Electric op door zakelijke interesse in vele elektriciteitgerelateerde bedrijven.

1919 1892 GE maakte zijn beursdebuut op de New York Stock Exchange.

1892

1896

GE werd gevormd uit de fusie van Edison General Electric Company of Schenectady en Thomson-Houston Electric Company of Lynn.

GE was 1 van de 12 originele bedrijven genoteerd op de nieuwgevormde Dow Jones Industrial Average.

GE gebruikte RCA als retailverkoper voor voor de commerciële verkoop van radio’s. Tot de splitsing in 1930.

1940 GE was de wereldleider in turbomotoren toen de oorlog begon.

Bron: Jaarverslag GE 2014

(per sector, miljoen $) 2.585

246

4.973

Nettoresultaat

0,62

6,1

$/aandeel

miljard $

GE Capital

47.000

24.000

24.783 miljoenâ&#x20AC;&#x2030;$

Nettowinst 5.352

Transport

13.000

Gezondheidszorg

51.000

Luchtvaart

44.000

Energie Management

30.000

Olie en gas

44.000

Elektriciteit en water

38.000

30.000

Huishoudtoestellen en verlichting

291.000

Medewerkers

3.047

1.130

431

Brutodividend

7.019

Boekwaarde

0,92

10,73

$/aandeel

Medewerkers in de wereld

8,8% Amerika

47,5%

17%

10,5%

Midden Oosten & Afrika

Verenigde Staten

Europa

16,2% AziĂŤ

Marktkapitalisatie

290

Bron: FactSet 29/01/2016

miljard $

20,5 41,5

Overige

GE Capital

18,3 Gezondheidszorg

Sectoren waarde (miljard $)

23,4 Luchtvaart

26,7 Elektriciteit en water

18,3

Bron: KBC Securities research

Olie en gas

1960

2015

GE was een van de acht grootste computerbedrijven van de jaren 60. 2002

GE gaat de activiteiten van GE Capital afbouwen. 2008

GE Wind Energy werd opgericht na de aankoop van de windturbinefabriek van Enron Wind.

GE Plastics werd verkocht aan SABIC.

1986

2007

GE neemt RCA opnieuw over. Voornamelijk voor het televisienetwerk NBC.

GE neemt Smiths Aerospace over voor 4,8 miljard dollar.

2015 De Amerikaanse overheid verzet zich tegen de overname van de huishoudtoestellendivisie van GE door Electrolux.

WAARDERINGSRATIO’S

Ratio ontleed: de winstmarge als basis In de vorige edities van INDX schotelden we u een aantal waarderingsratio’s voor, die u kort en bondig een inschatting helpen maken van de waardering van een aandeel. Zo passeerden bijvoorbeeld de koerswinst- en koersboekverhouding de revue, maar ook het rendement op eigen vermogen en ratio’s om het balansrisico in te schatten. In deze editie nemen we er de winst- en verliesrekening bij: wat kunt u leren uit de operationele winstmarge? En hangt dit samen met het risicoprofiel van de onderneming in kwestie?

et analyseren van de operationele resultaten is een van de belangrijkste aspecten van de aandelenanalyse. Idealiter gebeurt dit via een inschatting van de omvang, timing en evolutie van de operationele kasstromen. Die vormen immers de basis van de creatie van aandeelhouderswaarde. Een nauwe blik op de operationele winst (of brutowinst) is daarom nooit een overbodige luxe.

De brutomarge berekenen is vooral gemakkelijk, want u dient van de omzet enkel de effectieve kostprijs van de verkochte goederen af te trekken. Of u leest het cijfer gewoon na in elk persbericht dat de resultaten toelicht, dat u nadien deelt door de omzet. Voor de zo bekomen winstmarge geldt “hoe hoger, hoe liever”. Een onderneming die hoge hoeveelheden cash genereert, kan immers vlotjes de investeerders ver32

goeden (zowel aandeel- als obligatiehouders) of nieuwe investeringen financieren. Deze marge is bijzonder handig om te bepalen hoe gevoelig de bedrijfswinst (op nettobasis of via het EBITDA-cijfer) en de uiteindelijke cash flows zijn voor bewegingen in de omzet. U kunt immers afleiden welk deel van de kosten variabel en vast zijn. Bij ondernemingen met een hoge vastekostenstructuur (bijvoorbeeld een hoge maandelijkse huurprijs voor het hoofdgebouw) zal de minste omzetstijging resulteren in een forse stijging van de marge. Of omgekeerd. Maar bij bedrijven met veel variabele kosten, zoals de graanprijs voor bakkerijen of de aluminiumprijs voor een producent van raamprofielen, zal een omzetdaling veel minder snel doorsijpelen naar de winst- en verliesrekening.

Winstmarge Sioen

Als belegger kan dit inzicht u een heel goede inschatting geven van het risicoprofiel van een aandeel. En in de waardering, want als u mikt op een forse omzetstijging dient u wel te weten in welke mate dat u als aandeelhouders ook effectief cash gaat opleveren. In principe worden bedrijven met veel meer variabele dan vaste kosten geacht “defensiever” te zijn. Nadat zowel de vaste als de variabele kosten verrekend zijn, komt u uit bij het bedrijfsresultaat, oftewel de EBITDA . Deze operationele marge houdt wél rekening met kosten zoals daar zijn de lonen, huurgelden, onderzoeks- en ontwikkelingskosten of uitgaven voor marketing. Afschrijvingen, belastingen en interestbetalingen worden hier niet meegenomen. Ook hier geldt de “zo hoog mogelijk”-regel. Analisten hechten veel belang aan dit cijfer omdat het zo’n beetje de spiegel is van de capaciteit om cash flows te realiseren. En ook omdat een hogere EBITDA via de EV/EBITDA waardering heel snel wil zeggen dat de koers (tenminste wiskundig) zou moeten kunnen stijgen.

Winstmarge Nokia

Ratioanalyse in de praktijk

mdat beelden altijd meer zeggen dan woorden, kunt u op de Bolero-site terecht. Via de hotspot kunt u naar de fundamentele analyse pagina surfen, waar u een kijkje kan nemen naar de financiële ratio’s. Het voorbeeld van Nokia laat marges zien van 41,7%, 12,0% en 23,1%, terwijl dat bij Sioen duidelijk lager is. Let wel, deze marges zeggen niets over de waardering van het aandeel.

We geven hieronder voor een aantal bedrijven een overzicht van de marges,

kwestie van u snel het soms opmerkelijke verschil te laten zien tussen de marges waarmee enkele grote en bekende bedrijven werken. Neem bijvoorbeeld AB InBev, dat doorheen de tijd relatief stabiele EBITDA-marges laat optekenen. Of deze nog verder gaan stijgen is misschien wat optimistisch, maar in elkaar klappen lijkt ook niet meteen iets voor morgen. Bij Bekaert en Air France is er duidelijk veel meer fluctuatie: een snelle blik op de historische koersen levert met andere woorden vaak een betrouwbare inschatting van het bedrijfsrisico op.

Evolutie van de EBITDA-marges

ANHEUSER-BUSH INBEV SA BEKAERT SA AIR FRANCE-KLM SA

50%

40%

30%

20%

10%

0% 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Waar te vinden? 1. Aandeel opzoeken via zoekmotor 2. Klik op volledige details 3. Selecteer de tab ‘fundamentele analyse’ 4. Selecteer de tab ‘financiële ratio’s’ 5. Onderaan: financiële ratio’s uitgelegd

33 31

TUTORIAL

Hoe stelt u koersalerts in? Wilt u een aandeel oppikken als het onder een bepaalde koers gedaald is? Hebt u weinig tijd om continu de beurs en uw portefeuille in de gaten te houden, maar wilt u ook geen koop- of verkoopopportuniteiten missen? Geen probleem! Stel enkele koersalerts in via het Bolero-platform of de mobiele apps. Bolero volgt voor u de beurs op en houdt u meteen op de hoogte van een bepaalde koersbeweging. Alertmelding

Alert inbox

Alert instellen vanuit de mini-Hotspot

Hoe stelt u koersalerts in en beheert u ze? Ontdek het in 4 eenvoudige stappen.

1. Kies het aandeel, effect of index van uw keuze kunt koersalerts plaatsen voor elk type effect (aandeel, tracker...) U of voor een index. Wilt u een alert instellen voor een van de effecten van uw portefeuille of uw watchlist? Klik op het belletje voor die positie. U kunt natuurlijk ook het effect eerst zoeken via de zoekmotor. Als u op de naam van het gezochte effect klikt, verschijnt rechts op uw scherm de mini-Hotspot met alle belangrijke koersinformatie. Daar kunt u klikken op “Stel alert in”. Of ga naar het menu “Alerts”, klik op “Stel alert in” en zoek van daaruit het effect van uw keuze. Wilt u in 1 keer voor alle effecten in uw portefeuille of watchlist een alert instellen, kies dan voor “Stel meerdere alerts in 1 keer in”. Heel handig bijvoorbeeld als u een berichtje wilt krijgen telkens een van uw portefeuilleposities met 20% winst noteert. U hoeft zo maar 1 keer deze alert in te stellen en hij geldt meteen voor alle effecten die u bezit.

2. Stel de alert van uw keuze in Maak uw keuze uit een brede waaier van handige koersalerts. • Absolute koersalert: Gebruik deze alert als u wilt weten wanneer de laatste koers van een effect gestegen/ gedaald is boven een bepaalde waarde (=trigger). Bv. Stuur me een berichtje als de koers van KBC boven € 60 gestegen is. • Procentuele koersalert: Ontvang een berichtje als de laatste koers van een effect gestegen/gedaald is met X% ten opzichte van de koers wanneer u de alert instelt. Deze alert is erg handig wanneer u bv. wilt verkopen of als uw aandeel met 20% gestegen is. Op de dag van aankoop stelt u dan onmiddellijk deze koersalert in en dan krijgt u automatisch een berichtje wanneer u 20% koerswinst gehaald hebt. • Dagwinst/verlies: Deze alert is handig wanneer u grote koersschommelingen wilt detecteren tijdens de beursdag. U wilt op de hoogte gebracht worden als een effect X% gestegen of gedaald is ten opzichte van de slotkoers. Bv. Stuur me een berichtje als KBC op 1,5% dagwinst staat.

3. Kies zelf hoe u het makkelijkst op de hoogte gebracht wordt van uw alert Wanneer uw alert afgegaan is, krijgt u automatisch een melding in uw Alert inbox (onder het belletje rechts bovenaan het platform of in de mobiele apps). U kunt ook kiezen om de alertmelding per mail (gratis), pushbericht op uw iPhone/iPad (gratis) of sms (€ 0,15) toegestuurd te krijgen.

Belangrijk: een alert zorgt er enkel voor dat u op de hoogte wordt gebracht van een bepaalde koersbeweging. Wilt u onmiddellijk een order plaatsen op die koersbeweging, dan maakt u best gebruik van een stop loss- of stop limietorder.

4. U ontvangt een alertmelding Is de koersbeweging een feit en wordt uw ingestelde alert getriggerd, dan ziet u een melding verschijnen bij uw Alert inbox (rechts bovenaan op het Bolero-platform of onder Alerts > Alert inbox) en krijgt u een berichtje via het kanaal dat u gekozen hebt. Uw alert wordt nadien automatisch gedesactiveerd. Wilt u diezelfde alert later opnieuw instellen, dan kunt u die heractiveren onder de tab “Beheer alerts”. Daar kunt u een alert ook wijzigen of verwijderen. Alerts die al een maand geleden afgegaan zijn en niet opnieuw geactiveerd zijn, worden automatisch verwijderd.

KRUISWOORDRAADSEL

Test uw beurskennis

Horizontaal 4. Instrument dat het recht geeft om in de toekomst een onderliggende waarde te verkopen 12. Grafiekenstudie die gebruikt wordt om op basis van trends te beleggen

13. Korf van beursgenoteerde aandelen 14. Duitse sterindex

16. Een markt die zich in een opwaartse trend bevindt 17. Unieke identificatiecode van twaalf karakters van een financieel instrument L

11 I

4 A

10 8

14 C

17 F

Oplossing A

2. Type beursorder 3. Aandeelhoudersvergoeding 5. Ander woord voor de rentevergoeding die u krijgt bij een obligatie, nog verwijzend naar de tijd van de “fysieke” effecten

Maatstaf van beweeglijkheid

Verticaal 1. Belasting op de gerealiseerde meerwaarde op financiële instrumenten

6. Beursgenoteerde bedrijven met een kleine marktkapitalisatie 7. Bekend kwartet van opkomende economieën. 8. Percentage vrij verhandelbare aandelen van een bedrijf

10. Cijfer dat de relatieve beweging van een aandeel ten opzichte van de markt/sector aanduidt 11. Ander woord voor een ETF 15. Engels woord voor het verschil tussen of de bieden laatprijs

9. Amerikaanse index van technologiebedrijven

De oplossing vind je op www.bolero.be/nl/kruiswoordraadsel-indx7.

SOCIAL MEDIA

Twitter en beleggen Hoe beïnvloeden deze elkaar vandaag? Welk effect kunnen de 140-lettertekens tellende boodschappen in Twitter hebben op de beurs? En hoe vertaalt een Twitter hype zich dan naar uw beleggersportefeuille? Ook Bolero gebruikt Twitter. Hoe kunt u als belegger daaruit uw voordeel halen? Moet u zelf actief tweeten? We scheppen voor u graag orde in het sociale medialandschap. HOE KAN TWITTER VOOR U WAARDEVOL ZIJN? Twitter is de laatste jaren uitgegroeid tot een zeer nuttig medium om informatie te vergaren en te verspreiden. Meningen, ideeën en nieuwtjes worden er kort en krachtig en in een mum van tijd wereldkundig gemaakt. Wie zijn Twitter account checkt, detecteert in één oogopslag of er een ‘hype’ aan de gang is. Op Twitter vindt u vaak het nieuws, heet van de naald. Het verslaat in snelheid zo vaak de eerder klassieke media zoals kranten of televisie. Meer en meer beursgenoteerde bedrijven verspreiden ook hun persberichten via Twitter. Kortom: wie de informatiestroom op Twitter volgt, is mee. Zelf actief tweeten, hoeft hiervoor niet. Twitter laat u bovendien toe zelf de lijst samen te stellen van de verschillende personen en nieuwsbronnen wiens informatie u op maat wenst te ontvangen. Tegelijkertijd is enige vorm van behoedzaamheid steeds aangewezen bij het gebruik ervan. Ten slotte kunt u via Twitter ook uw klantenvragen stellen. Beschouw het als een virtuele, gigantische helpdesk waarvan de activiteit steeds ‘en plein public’ te volgen is. Snelheid en klantenservice troef. Niet alleen van de bedrijven zelf trouwens. Ook volgers helpen elkaar in vele gevallen snel op weg naar een oplossing. In een mum van tijd heeft uw vraag

immers een groot publiek bereikt. De kans dat u die dag daadwerkelijk een oplossing vindt, wordt meteen een stuk groter.

HOE ZET BOLERO TWITTER IN? Ook Bolero en KBC Securities gebruiken Twitter als extra communicatiekanaal naar de buitenwereld. Zo heeft Tom Simonts, Bolero marktenspecialist 2.815 volgers en post hij meerdere tweets per dag. Waar haalt Tom Simonts de mosterd voor zijn tweets? In totaal volgt hij op zijn beurt 428 accounts.

WELKE ACCOUNTS ZIJN VOOR U ALS BELEGGER INTERESSANT OM TE VOLGEN? In het algemeen kunnen volgende groepen zeker niet ontbreken op uw lijstje: beursgenoteerde bedrijven, analisten, bedrijfseconomen, beleggersgoeroes en bedrijfsleiders. We hebben ze in een machtig makkelijk lijstje voor u samengevat op media.bolero.be/Twitter_Lijst. Of u volgt Bolero-marktenspecialist Tom Simonts en KBC-markteconoom Koen De Leus. Dagelijks scheiden zij voor u het kaf van het koren zodat u kan focussen op wat echt belangrijk is om uw beleggingsambities waar te maken. Machtig makkelijk!

TWITTER EN DE FINANCIËLE MARKTEN De grootste invloed van Twitter op de financiële markten heeft te maken met de snelheid: informatie wordt op een heel simpele manier razendsnel verspreid. Wereldwijd. Tot die informatiestroom behoren zowel de populaire macro-economische cijfers uit alle hoeken van de wereld, opiniestukken over het beleid van een centrale bank, maar even goed nieuws dat betrekking heeft op kleinere, zelfs illiquide aandelen. Vooral bij die laatste categorie kan een tweet duidelijke gevolgen hebben voor de koersvorming.

Aan de slag met Twitter • Hoe maak ik een Twitter account aan? Registreren op www.twitter.com U hoeft enkel uw naam en e-mailadres in te geven. In uw zelfgekozen twitternaam schrijft u alle tekens aan elkaar bv. @TSimonts, @KoenDeLeus, of @Bolero_be Ten slotte kiest u een wachtwoord om uw Twitter account te beveiligen. • Een uitgebreid stappenplan over hoe u aan de slag kunt met Twitter is terug te vinden op LINK. media.bolero.be/StartMetTwitter

Alerts,

om geen enkele opportuniteit te missen!

Bij Bolero belegt iedereen machtig makkelijk online. Bent u eerder een buy-and-hold belegger of bent u net heel actief? U kunt beide rekenen op de beste tools om uw portefeuille in goede banen te leiden. Neem nu de alerts of koersmeldingen. Hebt u niet altijd de tijd om uw portefeuille of de beurs voortdurend in de gaten te houden, stel een alert in en mis geen enkele koop- of verkoopopportuniteit.

Ontdek alle mogelijkheden op www.bolero.be Met de beursexpertise van 38