MAG 68

Page 1

68 magaz!ne www.bonusmallmag.gr

Το π ε ρ ι ο δ ι κ ό τ η ς π α ρ έ α ς

Kαλή χρονιά!




ΠΕΡΙΕΧΟΜ ! α ν ε μ ό περιεχ 6 8 18

Edito_real: του Βασίλη Αρδά Tαξιδι ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ της Λίνας Ιορδάνου Φύσηξε ο Βαρδάρης της Christine

20

ΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΗΣΟΥΜΕ του Γεράσιμου Γεωργάτου

30

EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ της Κατερίνας Γεμελιάρη

36

ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ της Κατερίνας Παναγιωτοπούλου

42 44 46

ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ του Aλέξανδρου Αραμπατζή ΜΙΣΗ ΜΕΡΙΔΑ ΛΟΓΙΑ της Έλενας Καρανικολού ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ του Κωστή Α. Μακρή

48

ΥΓΕΙΑ|ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ της Δήμητρας Σταύρου

56

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ της Μαριάννας Κουμαριανού


ΜΕΝΑ

Μιχαλακοπούλου 99 / Αθήνα 115 27 T. 210 7482544 E. magazine@bonusmallmag.gr www.bonusmallmag.gr www.facebook.com/bonusmallmag

Η ΠΑΡΕΑ μας ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ της Ειρήνης Μανδηλαρά

62

• λινα ιορδανου • ΚΩΣΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΥΓΕΙΑ, της Γεωργίας Δουκοπούλου

70

• ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ • EΛΛΗ ΦΘΕΝΑΚΗ

ΣΥΝΤΑΓΕΣ CLASSY MOVIES της Λίλλυς Παπασπυροπούλου

DVD & CINEMA

74

• ΕΛΕΝΑ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΟΥ • ΛΙΛΛΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

88 94

• ΣΠΥΡΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ • ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΤΑΥΡΟΥ • Κατερινα γεμελιαρη • αχιλλεασ ιιι

JUKE BOX

96

• ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΚΡΟΓΙΩΡΓΟΥ • Maριαννα κουμαριανου

ΕΠΙΛΟΓΟΣ της Έλλης Φθενάκη

98

• KATEΡΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ • ΚΑτερινα θωμοπουλου • γερασιμοσ γεωργατοσ • ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ • EΛENH ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ • ΡΟΥΛΑ ΜΟΝΟΓΥΙΟΥ • ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΡΔΑσ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ MAGAZ!NE ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ KI OXI KAT’ ΑΝΑΓΚΗ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ


ΕDITO_REAL

6

ΕΤΟΙΜΑΣΑΜΕ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΚΑΛΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ: Ειδήσεις, δεν είναι μόνο αυτές που γεννούν φόβο και ποτίζουν την αδιαφορία. Τις καλές ειδήσεις, τις δημιουργούν οι διπλανοί μας, οι απέναντι μας, οι φίλοι μας, εμείς... Ελάτε, στην παρέα μας για να γίνουμε όλοι φορείς καλών ειδήσεων!


του Βασίλη Αρδά

ΚΑΝΕ ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ! Σε λίγες μέρες έρχεται ο νέος χρό-

είμαστε εμείς.

νος.

Τώρα λοιπόν, που κλείνει ένας ημε-

Τι σημαίνει αυτό; Θα δώσουμε πολ-

ρολογιακός κύκλος και ανοίγει ένας

λές ευχές και θα δεχτούμε άλλες τό-

άλλος είναι ευκαρία να σκεφτούμε

σες. Θα κάνουμε σκέψεις για νέα

τη στρατηγική που είναι απαραίτητη

αρχή σε πολλά θέματα και μετά όπως

ν’ακολουθήσουμε ώστε να πετύχου-

πάντα θα περιμένουμε να πραγματο-

με αν όχι όλα, τουλάχιστον τα περισ-

ποιηθούν... από μόνα τους;

σότερα από τα «θέλω» μας.

Δηλαδή, μετά τις γιορτές θα ξαναγυ-

Και να μην ξεχνάμε ότι το "ΣΥΝ ΑΘΗ-

ρίσουμε στα ίδια και στα ίδια που δε

ΝΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑ ΚΙΝΕΙ" δεν ήταν απλά

θα έχουν κάποιο αποτέλεσμα.

μια ρήση έτσι για να λεχθεί, έχει ου-

Το σίγουρο είναι ότι αν δεν αποφα-

σιαστικό νόημα για την προσπάθεια

σίσουμε να κάνουμε πράξη όλα τα

που είναι απαραίτητη να γίνει από

όνειρά μας όλες τις σκέψεις μας, τότε

εμάς για να πετύχουμε ό,τι θέλουμε.

θα μένουμε με την απογοήτευση της

Ευχόμαστε λοιπόν καλές γιορτές και

αποτυχίας.

το 2019 ας είναι η χρονιά που θα

Και όμως, οι μόνοι φταίχτες για τη μη

έχει σα μήνυμα ΚΑΝΕ ΕΣΥ ΚΑΤΙ ΓΙΑ

πραγματοποίησή των «θέλω» μας θα

ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ!

το τραγουδι που ακούγεται εχει τιτλο το παιδι απο το cd "παραξενα πουλια" που κυκλοφορησε το 2018, σε μουσικη του παναγιωτη κουτσουρα, στιχους ΆνναΣ Δαρδαμάνη - Δημήτρη Zερβουδάκη ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΑ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ

7


TAΞΙΔΙ

8

"Πες τους από μένα, πες τους από τα δάκρυά μου, ότι επιμένω ακόμη πως ο κόσμος Είναι όμορφος! ... Και ένα βουνό είναι ένα ποίημα που σου γυρεύει να τ 'ακούσεις..." Νικηφόρος Βρεττάκος


της Λίνας Ιορδάνου

9

Ορεινή

Ναξοσ


TAΞΙΔΙ

10


της Λίνας Ιορδάνου

11 Γιατί και πέρα απο τις πανέμορφες θάλασσες, πέρα από τις μαγευτικές ακτές και τα καταγάλανα νερά, η Νάξος αποκαλύπτει ένα μοναδικό θησαυρό στα ορεινά της... στα μαγικά της τα βουνά, στα μαγικά της τα χωριά... Απείρανθος: ένα πλακόστρωτο μυστήριο. Ένας πίνακας ζωγραφικής του πιο κεφάτου ζωγράφου. Οι Ναξιώτες τη λένε "τ΄Απεράθου" ...έτσι κι αλλιώς εκεί η ντοπιολαλιά είναι εμφανής όσο πουθενά αλλού στο νησί. Στέκει μόνη της, σαν απομονωμένη, στους πρόποδες του Φαναριού. Κάθε καλντερίμι πιο όμορφο απ' τ' άλλο, όλα πλακόστρωτα, μαρμάρινα, με καμάρες και πανέμορφα σπίτια. Πλατείες γραφικές με καφενέδες και μαγαζιά να μαζεύουν τις παρέες των ντόπιων μα και των επισκεπτών. Είναι ο τόπος του Μανώλη Γλέζου και καμαρώνουν γιαυτό... σαν τους πύργους τους ενετικούς τους πανέμορφους που στέκουν καμαρω-

τοί στο χωριό. Καμάρι είναι και η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη των Κυκλάδων που βρήκε τη θέση της στ' Απεράθου... Κόρωνος: Το γνωστό και πανέμορφο σμυριδοχώρι της Νάξου. Η εξόρυξη της σμυρίδας του έδωσε την αίγλη και τη φήμη. Ο Θεός της ομορφιάς του έδωσε αυτή τη μοναδική γοητεία. Καλντερίμια σα μικροί λαβύρινθοι που θες να χαθείς μέσα τους... σκαλοπάτια και πεζούλες...


TAΞΙΔΙ

12


της Λίνας Ιορδάνου

13

μικρά γραφικά σπιτάκια με αυλές γεμάτες λουλούδια, χρώματα και μυρωδιές. Κάθε γειτονιά έχει τη μικρή της πλατεία και στο κέντρο του χωριού η Πλάτσα... έτσι λένε οι ντόπιοι τη μεγάλαη την πλατεία με την ωραία εκκλησιά της. Απόλλωνας: λίγο μετά την Κόρωνο... με θέα στο πέλαγος... με το αρχαίο λατομείο του μαρμάρου και με τον ξαπλωμένο Κούρο που μοιάζει να κοιμάται και να βλέπει το πιο όμορφο όνειρο. Χαλκί: ...και ξαφνικά... πλατάνια, βελανιδιές, αμπέλια... αρχοντικά σπίτια, μικροί δρόμοι πλακόστρω-


TAΞΙΔΙ

14

τοι, κάθε γωνιά και μια φωλιά, πανέμορφες πόρτες και αυλές και η επιβλητική Παναγιά η Πρωτόθρονη μα και ο πανέμορφος πύργος Μπαρότσι - Γκρατσία. Φιλώτι: Το πιο μεγάλο χωριό του νησιού στους πρόποδες του Ζα. Το Ραχίδι και ο Κλέφαρος οι δυο του γειτονιές. Θα δεις απο πολιτιστικά κέντρα και μνημεία, ως μαγαζάκια παραδοσιακά, ταβέρνες στους πανέμορφους δρόμους του και στις καλοφτιαγμένες γειτονιές.


της Λίνας Ιορδάνου

Στο γυναικείο συνεταιρισμό θα βρεις υπέροχα γλυκά του κουταλιού και φυσικά το χωριό φημίζεται για τα κτηνοτροφικά του προϊόντα και τα υπέροχα τυριά, τη γραβιέρα, το αρσενικό, το ξυνότυρο και το κεφαλοτύρι. Εγγαρές: απλωμένες στον πιο γόνιμο και εύφορο κάμπο του νησιού. Όταν ο Καζαντζάκης μιλούσε για τον επίγειο παράδεισο στο έργο του "Αναφορά στο Γκρέκο", μιλούσε για τις Εγγαρές της Νάξου. Νομίζω μετά απ' αυτό δε χρειάζεται να κάνουμε καμιά περιγραφή στο χωριό αυτό. Σαγγρί: Ενα απο τα ομορφότερα χωριά του νησιού με την πιο εντυπωσιακή αρχιτεκτονική. Αποτελείται απο το άνω και το κάτω Σαγγρί με το δεύτερο να θεωρείται οικισμός διατηρητέος. Ενετικοί πύργοι, βυζαντινές εκκλησιές, ασβεστωμένα γραφικά σοκάκια με πανέμορφα σπίτια και μαγαζιά και με τον αρχαιολογικό χώρο του Γύρουλα να δεσπόζει με τον μαρμάρινο ναό της Δήμητρας. Μέλανες: Από τα παλαιότερα και πιο πράσινα χωριά της Νάξου. Οι νερόμυλοι κλέβουν την παράσταση. Ο έταιρος κούρος της Νάξου, μετά απο κείνον του Απόλλωνα, βρίσκεται εδώ, στις Μέλανες, στην τοποθεσία Φλεριό. Εδώ και το αρχαίο υδραγωγείο εδώ και το παλάτι των Ιησουιτών. Η Γαλήνη... το Κεραμί... ο Κυνίδαρος... η Κεραμωτή... ο Καλόξυλος με τα σπάνια λουλούδια... ο Δανακός με τα ρυάκια του να τραγουδούν... οι Ακαδήμοι... ο Αγιος Αρσένιος... ο Δαμαριώνας... πρωταγωνιστές στο πιο όμορφο

15


TAΞΙΔΙ

16

θέατρο, ή μάλλον στο πιο όμορφο παραμύθι. Γιατί η Νάξος είναι βγαλμένη απο τα παραμύθια. Από εκείνα που θες να σου λένε και να σου ξαναλένε. Αλλά κυρίως απο αυτά που θες να τα δεις ζωντανά με τα μάτια σου που δε χορταίνουν και δεν προλαβαίνουν τόσες ομορφιές μαζεμένες... Αυτή είναι η Νάξος!


της Λίνας Ιορδάνου

17


ΦΥΣΗΞΕ Ο ΒΑΡΔΑΡΗΣ...

Στολίστηκε και φέτος η πόλη τυλίχτηκαν τα δέντρα με φωτάκια, καθώς πέφτει η νύχτα λαμπυρίζει σε κίτρινους μπλε και κόκκινους τόνους και σε παρηγορεί. Ξεχνάει για λίγο τη φτώχεια της και χορεύει μέσα στη χρυσόσκονη της αυταπάτης μιας περασμένης αίγλης και μεγαλοπρέπειας. Μέσα από τις αντιφάσεις της με φέρνει πιο κοντά στις αλήθειες των καιρών. Να ζεις σε μια εποχή που η εικόνα γίνεται πιο σημαντική από την αφήγηση. Έχουμε ξεχάσει να λέμε και να φτιάχνουμε παραμύθια. Πατάμε το κουμπί στο κινητό και έχουμε απαθανατισμένη τη στιγμή. Χάνεται ένα ακόμη κομμάτι περιγραφικού λόγου. Δεν θα καθίσω με τη φίλη μου να της πω πως πέρασα, να διηγηθώ τι είδα και πως ένιωσα, θα τα έχω κάνει ήδη μια κοινοποίηση στο fb οπότε περιττεύει. Όμως ο λόγος ησυχάζει και ηρεμεί ενώ η εικόνα λει18

τουργεί διεγερτικά. Ο λόγος χρειάζεται το χρόνο του, ενώ η εικόνα μπορεί να διαδέχεται η μια την άλλη με καταιγιστικό ρυθμό χωρίς να αφήνει χρόνο στο συναίσθημα ευχάριστο η δυσάρεστο να βιωθεί. Γεννήθηκα κι έζησα τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής μου σε μια χώρα του βορρά κι έτσι ήρθα σε επαφή με τα παραμύθια του Άντερσεν που με στιγμάτισαν κι εξακολουθώ να τα θυμάμαι με μεγάλη ακρίβεια. Τα αγαπούσα τόσο σαν παιδί που ονειρευόμουν να γίνω κι εγώ όταν μεγαλώσω «παραμυθάς». Αργότερα ήθελα να γίνω συγγραφέας. Κάποιες περισσότερο ασυνείδητες επιλογές με οδήγησαν μακριά από το μονοπάτι της παιδικής φαντασίωσης, ο πόθος όμως παρέμεινε να σιγοκαίει. Βρήκε μια μικρή χαραμάδα και τρύπωσε σ’ αυτές τις σελίδες που μου δίνουν μεγάλη χαρά και ανακούφιση. Τα Χριστούγεννα μου φέρνουν πάντα στο μυαλό το κοριτσάκι με τα σπίρτα, δίπλα στα στολίδια των δέντρων και τα στρωμένα τραπέζια υπάρχει πάντα χώρος στην άκρη του μυαλού για το πικρό παραμύθι, το οποίο για κάποιο λόγο πιστεύω ότι ο Άντερσεν εμπνεύστηκε από αληθινό περιστατικό. Τελευ-


της Christine christina.micheli

ταία άκουσα άλλο ένα παραμύθι που με γοήτευσε. Σε μια παραλία πολύ μεγάλης έκτασης, ύστερα από μια νυχτερινή παλίρροια ξεβράστηκαν στην ακτή χιλιάδες αστερίες. Ο ήλιος ανέτειλε και όσο προχωρούσε η μέρα η αστερίες αργοπέθαιναν κάτω από το καυτό φως. Ένας διαβάτης παρατήρησε ένα παιδί στην παραλία το οποίο περπατούσε και κάθε λίγο σταματούσε, έπιανε στα χέρια του έναν αστερία και τον έριχνε πίσω στη θάλασσα. Ο περαστικός κο-

19

ντοστάθηκε κι ύστερα φώναξε δυνατά στο παιδί «Τι κάνεις εκεί; Είναι πάρα πολλοί οι αστερίες, είναι μάταιο, δεν έχει κανένα νόημα αυτό που κάνεις» Το παιδί έστρεψε το κεφάλι τον κοίταξε, έπιασε άλλον έναν αστερία και τον πέταξε στη θάλασσα. «Γι’ αυτόν όμως έχει» είπε απλά. Ο συμβολισμός από πίσω είναι διττός και μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε ότι τόσο οι πράξεις μας στον εξωτερικό κόσμο, όσο μάταιες κι αν φαίνονται έχουν αντίκτυπο σε συγκεκριμένους ανθρώπους, όσο και τα κομμάτια του εαυτού μας που είναι αδύνατο να τα σώσουμε όλα, όμως κάποια μπορούμε και γη σωτηρία τους έχει για τον καθένα μας νόημα. Έτσι για τα Χριστούγεννα κρατώ το τραγούδι που μου ήρθε στο μυαλό όσο έγραφα «Την πόρτα ανοίγω το βράδυ, τη λάμπα κρατώ ψηλά….» και την ευχή μου σε όλους, για ένα γλυκό αύριο που να έχει για τον καθένα μας ξεχωριστά νόημα και σημασία….

Christine


Ας φιλοσοφήσουμε…

Ας φιλοσοφήσουμε… 20


του Γεράσιμου Γεωργάτου

Ο Αναξιμένης, ο τρίτος κατά σειρά από τους Μιλήσιους φιλοσόφους, δεν έχει τη μεγάλη φήμη του Θαλή και ακολουθεί αμέσως μετά από ένα σημαντικό στοχαστή, τον Αναξίμανδρο. Θα λέγαμε ότι κατά ένα περίεργο τρόπο είναι και ο πιο αδικημένος της ιστορίας παρόλο που η συμβολή του στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης υπήρξε καθοριστική. Έπεται κατά μία γενιά από τον Αναξίμανδρο, κατά τριάντα περίπου χρόνια, με την ακμή του να τοποθετείται γύρω στο 545 π.Χ., και είναι σχεδόν συνομήλικος με τον Πυθαγόρα και τον Ξενοφάνη. Από την κοινή καταγωγή με τον Αναξίμανδρο και την απόσταση μόλις μιας γενιάς, αλλά και λόγω της κοινότητας των αντιλήψεών τους, μπορούμε να υποθέσουμε, χωρίς να διαθέτουμε κάποια σχετική μαρτυρία, ότι υπήρξε μια σχέση μαθητείας ή ότι σίγουρα γνώριζε τους προβληματισμούς του.

21


Ας φιλοσοφήσουμε…

Ο αέρας ως ενιαία αρχή

22

Η ουσία της φιλοσοφίας του Αναξιμένη είναι ότι στη θέση του «απείρου» του Αναξίμανδρου, έβαλε τον «αέρα». Μετά το νερό του Θαλή, το δεύτερο από τα τέσσερα βασικά στοιχεία της αρχαιότητας βρίσκει τη θέση του ως ενιαία «αρχή» του κόσμου. Θα ακολουθήσουν η γη και η φωτιά. Γιατί όμως ο αέρας; Μια πιθανή υποθετική ερμηνεία είναι ότι το άπειρο, φάνηκε πολύ απροσδιόριστη έννοια στον Αναξιμένη. Ο αέρας έχει και αυτός κάποια απροσδιόριστα χαρακτηριστικά, όπως το άπειρο, αλλά ταυτόχρονα είναι στοιχείο πιο φυσικό και πιο περιγράψιμο. Ως στοιχείο, ο αέρας, είναι λιγότερο απτός και περιγράψιμος από το νερό, τη γη και τη φωτιά, αλλά κάπως πιο σα-

φής από το απολύτως απροσδιόριστο άπειρο του Αναξίμανδρου. Και μην ξεχνάμε ότι ακόμα, και μέχρι τον Πλάτωνα, δεν έχουν αναπτυχθεί αφηρημένες έννοιες, ούτε υπήρχε η έννοια της ύλης. Όλα ονομάζονταν και γίνονταν αντιληπτά ως σώματα. Συνεπώς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Αναξιμένης με τον αέρα επιχειρεί μια μετάβαση από το εντελώς απροσδιόριστο άπειρο του Αναξίμανδρου σε κάτι πιο συγκεκριμένο που έχει όμως και κάποια από τα χαρακτηριστικά του. Ο νεοπλατωνικός Σιμπλίκιος που είναι ένας πολύ καλός δοξογράφος του 6ου μ.χ αιώνα, επί Ιουστινιανού, και μας μεταφέρει με ακρίβεια απόψεις παλαιοτέρων φιλοσόφων,


του Γεράσιμου Γεωργάτου

συνδέει τον Αναξίμανδρο με τον Αναξιμένη, αναφέροντας συγκεκριμένα: «Ο Αναξιμένης ο Μιλήσιος, ο γιός του Ευρύστρατου, αφού έγινε εταίρος, (σύντροφος δηλαδή ή μαθητής του Αναξίμανδρου), υποστήριζε και αυτός ότι μια είναι η υποκείμενη φύση των πραγμάτων και ότι είναι άπειρη. Δεν την άφησε όμως όπως εκείνος, ακαθόριστη, αλλά την προσδιόρισε λέγοντας ότι είναι ο αέρας. O αέρας διαφοροποιείται ως προς την πυκνότητα και την αραιότητα σε κάθε οντότητα. Όταν αραιώνει γίνεται φωτιά· όταν πυκνώνει γίνεται άνεμος και μετά σύννεφο· όταν πυκνώνει περισσότερο γίνεται νερό, μετά γη, μετά πέτρες. Όλα τα άλλα πράγματα γίνονται από αυτά». Το κείμενο του Συμπλίκιου συσχετίζει σαφώς το άπειρο του Αναξίμανδρου με τον αέρα του Αναξιμένη στον οποίο αποδίδει τον χαρακτηρισμό «άπειρος αέρας». Αυτό δεν σημαίνει βέβαια, όπως είπαμε, ότι καταλαμβάνει μια άπειρη έκταση, με τη σημερινή έννοια του όρου, αλλά σύμφωνα με την αντίληψη του 6ου αι. π.Χ, σήμαινε διαχεόμενος, δύσκολα προσδιορίσιμος, δύσκολα διαπεράσιμος, μη διαπεράσιμος από άκρη σε άκρη. Άπειρος αέρας όμως, όχι σκέτο

άπειρο. Κάτι δηλαδή κάπως πιο συγκεκριμένο. Το δεύτερο μέρος του αποσπάσματος είναι όμως το πιο σημαντικό. Εδώ φαίνεται η πρωτοτυπία και η συμβολή του Αναξιμένη στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης και στην ιστορία της φιλοσοφίας. Ο Αναξιμένης δεν περιορίζεται απλώς στον προσδιορισμό μιας «αρχής», όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης. Αλλά μας λέει με σαφήνεια ότι από τον αέρα γεννιούνται τα πάντα και εκεί καταλήγουν τα πάντα. Ο αέρας είναι τα πάντα. Δηλώνεται καθαρά στην τελευταία πρόταση του αποσπάσματος του Συμπλίκιου: όλα τα άλλα γεννιούνται από μεταμορφώσεις του αέρα. Δηλαδή ο αέρας μεταμορφώνεται σε φωτιά, μεταμορφώνεται σε νερό, μεταμορφώνεται σε γη, σε άνεμο και σε όλα τα στοιχεία που παρατηρούμε στην εμπειρική πραγματικότητα.

23


Ας φιλοσοφήσουμε…

Η διατύπωση ενός φυσικού νόμου

24

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η έννοια της πυκνότητας και της αραιότητας. Γιατί ο αέρας μεταμορφώνεται σε όλα τα άλλα μέσω όμως ενός μηχανισμού. Όταν πυκνώνει γίνεται νερό ή γη και όταν αραιώνει γίνεται φωτιά ή άνεμος και από αυτά παράγονται όλα τα υπόλοιπα. Η πυκνότητα και η αραιότητα είναι δηλαδή το μέσο, ο μηχανισμός μετάβασης που καθορίζει τις μεταμορφώσεις του αέρα. Εδώ πρόκειται για κάτι μεγαλειώδες. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης έχουμε την διατύπωση ενός φυσικού νόμου: η πύκνωση και η αραίωση οδηγεί σε διαφορετικές μορφές της υλικής πραγματικότητας. Ο Αναξιμένης δεν περιορίστηκε στη διατύπωση μιας ενιαίας αρχής, να πει απλά ότι ο αέρας είναι τα πάντα, αλλά

επιχείρησε να μας εξηγήσει και τον τρόπο, με τον οποίο ο αέρας μετασχηματίζεται σε όλα τα άλλα. Με αυτή την έννοια, της διατύπωσης για πρώτη φορά ενός φυσικού νόμου, προώθησε ένα ακόμα βήμα την ανθρώπινη σκέψη μετά τον Αναξίμανδρο και άνοιξε ένα πολύ γόνιμο μονοπάτι που θα αξιοποιηθεί από μεταγενέστερους φιλοσόφους. Γι` αυτό του αξίζει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της φιλοσοφίας.


του Γεράσιμου Γεωργάτου

Η σύνδεση μικρόκοσμου και μακρόκοσμου

Με βάση όμως και ένα απόσπασμα που μας σώζεται, του ίδιου του Αναξιμένη, να σχολιάσουμε και κάτι επιπλέον και εξίσου σημαντικό. Σε αυτό το απόσπασμα ο Αναξιμένης μιλάει για τον αέρα ως αναπνοή. Ο αέρας δεν είναι μόνο φυσικό στοιχείο, είναι και το στοιχείο που μας δίνει τη ζωή. Πολύ πιθανό, ένας πρόσθετος λόγος για τον οποίο ο Αναξιμένης επέλεξε τον αέρα, να είναι η λειτουργία και η πρωταρχική σημασία της αναπνοής, για την διατήρηση της ζωής στα ζώα και στον άνθρωπο. Σε όλους τους πολιτισμούς, παλαιότερους και νεότερους, σχεδόν μέχρι και σήμερα, κέντρο του οργανισμού των έμβιων όντων θεωρείται το στήθος. Από τον Όμηρο ακόμη, όταν πεθαίνει κάποιος χάνεται η πνοή του, τελειώνει η πνοή του. Η

αίσθηση λοιπόν που έχει ο απλός άνθρωπος είναι ότι ζω επειδή αναπνέω. Ο αέρας μπαίνει και βγαίνει από μέσα μου κι αν σταματήσω να αναπνέω, θα σταματήσω να ζω. Λέει λοιπόν ο Αναξιμένης στο συγκεκριμένο απόσπασμα: «οἱον ἡ ψυχὴ ἡ ἡμετέρα ἀὴρ οὖσα συγκρατεῖ ἡμᾶς καὶ ὅλον τὸν κόσμον πνεῡμα καὶ ἀὴρ περιέχει». Μετάφραση: «όπως η ψυχή λοιπόν η δική μας, όντας αέρας μας συγκρατεί και όλο τον κόσμο τον περιέχει το πνεύμα και ο αέρας». Η ψυχή μας λοιπόν στην οποία οφείλουμε τη ζωή μας είναι αέρας, αλλά ο αέρας και το πνεύμα (δηλαδή η πνοή) περιέχει και όλο τον κόσμο. Δηλαδή τα πάντα οφείλονται στον αέρα. Υπάρχει εδώ μια ενδιαφέρουσα σύνδεση και αναλογία. Ο Αναξιμένης επιχειρεί μέσα από το γνωστό

25


Ας φιλοσοφήσουμε…

26

και οικείο να εξηγήσει το ευρύτερο και άγνωστο, που είναι ο κόσμος και η σχέση του με τον αέρα. Εξηγώ τον κόσμο με βάση την σχέση που έχει ο αέρας με εμένα, με την ψυχή μου και τη ζωή μου. Χωρίς ίσως να το συνειδητοποιεί ο Αναξιμένης εκκινεί από τον μικρόκοσμο, την ατομική ψυχή, για να ερμηνεύσει τον μεγάκοσμο, το σύνολο των όντων. Συνδέει δηλαδή τον μικρόκοσμο με τον μακρόκοσμο. Ο άνθρωπος είναι ο μικρόκοσμος του σύμπαντος. Είναι μια ιδέα που στον Πλάτωνα και ειδικά στον Τίμαιο, θα γίνει εξηγητική αρχή της πραγματικότητας. Σε αυτό λοιπόν το μικρό κείμενο κρύβονται κάποιες πάρα πολύ γόνιμες ιδέες. Μην ξεχνάμε ότι σήμερα η σύγχρονη φυσική ερευνά τη συμπεριφορά των υποατομικών σωματιδίων, δηλαδή τον μικρόκοσμο, για να εξηγήσει πολλά φαινόμενα στο σύμπαν, δηλαδή στον μακρόκοσμο. Άρα, συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι ο Αναξιμένης ως στοχαστής προώθησε σημαντικά την ανθρώπινη σκέψη. Με τον αέρα διατύπωσε μια ενιαία αρχή των πάντων, με την πύκνωση και την αραίωση διατύπωσε για πρώτη φορά ένα φυσικό νόμο και για πρώτη επίσης φορά συνέδεσε τον μικρόκοσμο με τον μεγάκοσμο. Με τον Θαλή και το νερό, τον Αναξίμανδρο και το άπειρο και


του Γεράσιμου Γεωργάτου

τον Αναξιμένη και τον αέρα ολοκληρώνεται η τριάδα των προσωκρατικών, φυσικών, Μιλήσιων φιλοσόφων που έκαναν τα πρώτα τολμηρά βήματα να εξηγήσουν τον κόσμο μέσα από φυσικά και όχι υπερφυσικά – θεολογικά αίτια, για να περάσει η ανθρώπινη σκέψη από τον Μύθο στο Λόγο. Μια πορεία που θα έχει μακρά διάρκεια και θα γνωρίσει πολλές οπισθοδρομήσεις και υπαναχωρήσεις. Στο επόμενο σημείωμά μας θα εγκαταλείψουμε τη Μίλητο και τα ιωνικά παράλια για να μεταφερθούμε στην άλλη, τη δυτική πλευρά της Μεσογείου, στη νότια Ιταλία και τη Σικελία για να παρακολουθήσουμε τον προβληματισμό και τη συμβολή άλλων αξιόλογων στοχαστών στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης ξεκινώντας από τον Πυθαγόρα και τη σχολή των Πυθαγόρειων.

27


ΘΕΑΤΡΟ ∆ΙΑΝΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 7, ΚΕΝΤΡΟ • ΤΗΛ.: 2103626596

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΠΟ∆ΟΣΗ: ΕΛΕΝΗ ΡΑΝΤΟΥ - ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ βασισµένη σε σενάριο του ΓΟΥΝΤΥ ΑΛΕΝ

ΕΛΕΝΗ ΡΑΝΤΟΥ ΜΑΞΙΜΟΣ ΜΟΥΜΟΥΡΗΣ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΟΣ ΓΑΛΗΝΗ ΧΑΤΖΗΠΑΣΧΑΛΗ ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΑΡΥ∆ΑΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ∆ΕΝΤΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ


ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΦΑΣΟΥΛΗΣ


EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΜΙΑ ΦΩΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ

Γιατί μαμά… γιατί μπαμπά; «Μαμά άκουσες για το ατύχημα, τρία παιδιά νεκρά» πόσες φορές ακούσατε τη φράση αυτή, τα τελευταία εικοσιτετράωρα; 30

Πόσες φορές ανάμεσα στη ρουτίνα κρύψατε επιμελώς τα δάκρυα σας μπροστά στο άκουσμα του δυστυχήματος αυτού; Πόσες φορές πήρατε το παιδί σας τηλέφωνο τις τελευταίες 24 ώρες;


της Κατερίνας Γεμελιάρη

Συντετριμμένη η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί τις σκηνές… πράξη πρώτη τρεις μαθητές αποφασίζουν να κάνουν κοπάνα από το σχολείο τους. Εφηβική συνήθεια που όλοι είχαμε. Πράξη δεύτερη αποφασίζουν να πάρουν το αυτοκίνητο για να κάνουν μια βόλτα. Πράξη τρίτη το αυτοκίνητο βγαίνει εκτός πορείας και δυστυχώς καταλήγουν νεκροί οι τρείς μαθητές. Πράξη τέταρτη, πέμπτη και έκτη οι νεκρώσιμες ακολουθίες των παιδιών. Ταυτοχρόνως τα «αγαπημένα» μέσα μαζικής ενημέρωσης ξεχειλώνουν τα γεγονότα και εμπορεύονται το πόνο και την θλίψη όλων προσπαθώντας να ανεβάσουν τα νούμερα τηλεθέασης και να «συμβουλεύσουν» γονείς και μαθητές αυτοί που τα πάντα εν σοφία ποιούν. Ναι αυτοί που σχολιάζουν τις ενδυματολογικές προτιμήσεις, που φροντίζουν να μας παρουσιάζουν ανελλιπώς τα νέα της κλειδαρότρυπας, αυτοί που παίζουν με τις λέξεις και παρουσιάζουν τις ειδήσεις όπως τους συμφέρει, αυτοί θεωρούν πως είναι και αρμόδιοι συμβουλάτορες για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας. Μην εκπλήσσεστε, εμείς τους δώσαμε το δικαίωμα να θεωρούν τους εαυτούς τους φωτεινούς παντογνώστες, εμείς ανεχόμαστε να μας μιλάνε από τα studio τους παστωμένες με καλλυντικά και να μας υψώνουν το χέρι.

τηλεοράσεις, τρείς υπολογιστές, ένα τάμπλετ και τέσσερα κινητά τελευταίας τεχνολογίας. Έτσι αν τυχόν κάποιο απόγευμα βρεθούμε όλοι μαζί στο σαλόνι μπροστά από το αναμμένο τζάκι θα έχουμε ο καθένας τη δικιά του οθόνη και δεν θα χρειαστεί να πούμε και πολλά πολλά μεταξύ μας.

Αλήθεια όμως αν θέλουμε να σταματήσουμε να είμαστε θεατές τέτοιων δυστυχημάτων πρέπει μάλλον να αναλογιστούμε ο καθένας μας τι είναι τελικά αυτό που προσφέρουμε στα παιδιά μας. Φτιάξαμε μεγάλα σπίτια και ζεστά, με μεγάλα παράθυρα με σύγχρονους εξοπλισμούς, έχουμε μέσα τουλάχιστον δυο

Ανέκαθεν πίστευα πως η ανατροφή παιδιών είναι η πιο σημαντική αποστολή του ανθρώπου. Η σωστή ανατροφή για να ανοίξουν τα παιδιά

Ίσως αυτό είναι το πρώτο μας λάθος. Σταματήσαμε να μιλάμε πια… χωμένοι σε ένα κόσμο διαδικτυακό ζούμε δυο ζωές παράλληλες… αυτή των κοινωνικών δικτύων και αυτή της πραγματικότητας. Μα αλήθεια ποια από τις δυο ζωές μας ενδιαφέρει περισσότερο;

31


EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

μας τα φτερά τους μια μέρα και να πετάξουν στους δικούς τους ουρανούς και όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή να γίνουν κι αυτοί γονείς και να αναθρέψουν με αγάπη και αφοσίωση τα παιδιά τους. Αυτό ονομάζεται κύκλος της ζωής και εμείς δυστυχώς τον σπάμε.

32

Δεν θέλω να αποδώσω ευθύνες σε κανέναν, άλλωστε είμαι της άποψης ότι όταν χάνονται μικρά παιδιά έχουμε αποτύχει όλοι στο σύνολο μας ως κοινωνία. Αποτυγχάνουμε ως γονείς που δεν δείξαμε στα παιδιά μας το σωστό δρόμο, που δεν τους βάλαμε όρια όταν έπρεπε γιατί λυγίσαμε μπροστά στα δάκρυα τους. Αποτυγχάνουμε σαν εκπαιδευτικοί που δεν διδάξαμε σωστά στα παιδιά μας τις συνέπειες των πράξεων τους, δεν τα μάθαμε αν θέλετε να φιλτράρουν σωστά τον κίνδυνο, να υπολογίζουν και την πιθανότητα του ατυχήματος ακόμα και του δυστυχήματος. Αυτά βεβαία είναι αποτέλεσμα του παπαγαλίζειν πάνω στο οποίο στηρίζεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα, και ενώ θα έπρεπε να αποκτούν από την παιδική τους ηλικία τις στοιχειώδεις τουλάχιστον γνώσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας εμείς προτιμάμε να τους μεταφέρουμε μισές γνώσεις. Η ημιμάθεια όμως είναι χειρότερη της αμάθειας γιατί εχεί την ιδιότητα να μας «γεμίζει» το μυαλό με έναν υπέρμετρο εγωισμό που πολλές φορές μας τυφλώνει. Πόσες φορές οδηγήσαμε με τα παιδιά μας μέσα στο αυτοκίνητο χωρίς ζώνη; Πόσες φορές παραβιάσαμε το σήμα του stop, πόσα κόκκινα φανάρια περάσαμε λέγοντας αστειευόμενοι «είναι βαθύ πορτοκαλί»; Πόσες φορές ξεπεράσατε το όριο ταχύτητας ενώ στο πίσω κάθισμα κάθονταν τα παιδιά σας για

να προλάβετε; Πόσες φορές είπατε φλώρο εκείνον που φοράει το κράνος του και πόσες φορές δώσατε το τιμόνι στα χέρια του ανήλικου γιού σας για να γίνει σιγά-σιγά μάγκας; Εσύ δάσκαλε πόσες φορές είδες τους μαθητές σου να κάνουν κόντρες με τα μηχανάκια και δεν τους έκανες μια σύσταση για να μην μπλέξεις; Εσύ κράτος πως προστάτευσες αυτά τα τρία παιδιά από τις κακοτεχνίες του οδικού άξονα και εσύ πολιτικέ που σήμερα κάνεις δηλώσεις για πένθος γιατί έβαλες την υπογραφή σου κάτω από το έργο της κατασκευής του δρόμου; Εσείς κύριοι και κυρίες δημοσιογράφοι και εσείς οι ιδιοκτήτες των καναλιών γιατί δεν αφιερώσατε ποτέ ως τώρα λίγα λεπτά από τον τηλεοπτικό χρόνο για να


της Κατερίνας Γεμελιάρη

επιμορφώσετε σωστά αυτή τη γενιά αλλά αντιθέτως φροντίζετε κάθε μέρα να τις σερβίρεται κατώτατης ποιότητας προγράμματα που τα αποπροσανατολίζουν από τους στόχους τους και μολύνουν το μυαλό τους με κίβδηλα πρότυπα;

παιδιά εν καιρώ ειρήνης καλό είναι να στερεύουν οι λέξεις… να μεσολαβεί ένα διάστημα εσωτερικής περισυλλογής και έπειτα να μην έρχεται ξανά η αδράνεια και η αδιαφορία. Όταν χάνονται παιδιά μην κρύβετε τα δάκρυα σας… μην πνίγετε την οργή σας, αλλάξτε πρώτα εσείς κι έπειτα δείξτε και σε εκείνα το σωστό δρόμο. Μην ξεχνάτε τα παιδιά μας μεγαλώνουν και μαθαίνουν πρώτα από εμάς και έπειτα από τους άλλους εκεί έξω… μας μιμούνται κι αν η μίμηση που βλέπουμε δεν μας αρέσει είναι γιατί μιμούνται λάθος δικές μας συμπεριφορές.

Δεν θέλω να αποδώσω ευθύνες σε κανέναν γιατί όπως βλέπετε όλοι είμαστε συνένοχοι για αυτό το δυστύχημα. Όταν χάνονται μικρά

Η ζωή λοιπόν δεν είναι μια μεγάλη πλάκα, είναι ένας καθημερινός αγώνας κι εμείς θα δείξουμε το σωστό σε όλους τους μικρούς. Όπως μας τον έδειξαν κι εμάς. Ας γίνουμε λοιπόν όλοι μαζί πιο υπεύθυνοι κι ας είναι αυτά τα τρία παιδία οι τελευταίοι νεκροί στο δρόμο.

33


βιβλια

Τα βιβλία έχουν τους ίδι την υγρασία, την ανοησία, το

ΑΚΜΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

ΤΡΙΑ ΠΡΩΙΜΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΔΡΑΜΑ NIETZSCHE FRIEDRICH

Εκδόσεις ΡΟΕΣ

34

«Η τραγωδία, η οποία ανάβλυσε από την βαθιά πηγή του συμπάσχειν, είναι στην ουσία της πεσιμιστική. Η ύπαρξη είναι σ' αυτήν κάτι πολύ φρικτό, ο άνθρωπος πλάσμα πολύ ανόητο [...] Η διαλεκτική αντίθετα είναι από τα βάθη της ουσίας της οπτιμιστική· πιστεύει στην αιτία και το αιτιατό κι έτσι σε μια αναγκαία σχέση ενοχής και τιμωρίας, αρετής και ευτυχίας [...] Όταν το στοιχείο αυτό εισχωρεί στην τραγωδία, προκύπτει ένας δυϊσμός όπως ανάμεσα στην νύχτα και την ημέρα, την μουσική και τα μαθηματικά.» Στα τρία κείμενα της παρούσας έκδοσης (δύο διαλέξεις και μία σύντομη πραγματεία), ο Νίτσε εξετάζει την βαθύτερη ουσία του αρχαιοελληνικού δράματος και, υπό το φιλοσοφικό αυτό πρίσμα, την ακμή και την παρακμή του. Στο πρώτο από τα κείμενα, ο φιλόσοφος αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα του αρχαίου δράματος ως «καθολικού έργου τέχνης» και την ριζική του διαφορετικότητα σε σχέση με σύγχρονες μορφές θεάτρου. Στο δεύτερο, αποδίδει την ταχεία παρακμή του δράματος στον σωκρατικό ορθολογισμό και την βασισμένη σ' αυτόν ορθολογική αισθητική του Ευριπίδη. Στο τρίτο, τέλος, αναλύει την βαθύτερη μεταφυσική ουσία του δραματικού έργου τέχνης ως τον συγκερασμό του απολλώνιου και του διονύσιου και επισημαίνει την βαθιά μεταφυσική σημασία της μουσικής· εκθέτει δε συνοπτικά υπό το πρίσμα αυτό και βασικές αρχές μιας γενικής θεωρίας της τέχνης και της γλώσσας. Τα τρία κείμενα της παρούσας έκδοσης αποτελούν το τεκμήριο της εντατικής προεργασίας του Νίτσε για το κύριο πρώιμο έργο του, την "Γέννηση της τραγωδίας". Παρουσιάζουν τον στοχασμό του φιλοσόφου για την αρχαία τραγωδία κατά την διαμόρφωσή του και συμπεριλαμβάνουν αναλύσεις που στην Γέννηση της τραγωδίας είτε εμφανίζονται υπό διαφορετικό πρίσμα είτε έχουν παραλειφθεί. Εμπεριέχουν πλήθος διανοημάτων που, σε ορισμένο βαθμό αλλαγμένα και μετασημασιοδοτημένα, διαπνέουν και καθορίζουν όλον τον μεταγενέστερο στοχασμό του Νίτσε.


ιους εχθρούς με τον άνθρωπο: τη φωτιά, ο χρόνο και το ίδιο τους το περιεχόμενο.

Πωλ Βαλερύ

ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΔΟΚΙΜΙΑ CHARLES BAUDELAIRE Εκδόσεις PRINTA

Ο σφυγμός της καλλιτεχνικής ζωής πριν από ενάμιση αιώνα, με επίκεντρο το Παρίσι, μας μεταφέρεται εδώ ολόφρεσκος με τη σφραγίδα ενός σπινθηροβόλου πνεύματος. Διεισδυτικός και τολμηρός, ο Μπωντλαίρ παίρνει την προσωπική του θέση σε ό,τι αφορά τα αισθητικά ζητήματα και τα μεγάλα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής του. Και, το κυριότερο, η θέση αυτή διατηρεί και σήμερα ακέραιη την επικαιρότητά της, καθώς ευρίσκεται σε διαρκή συνάφεια με διαχρονικές εστίες προβληματισμού κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου: ο ρόλος της κριτικής, η σχέση του καλλιτέχνη με τον καθημερινό βίο, η κεφαλαιώδης σημασία της φαντασίας στη σύλληψη και εκτέλεση ενός σημαντικού έργου, η οριοθέτηση μεταξύ τέχνης και φιλοσοφίας, οι κίνδυνοι από την κυριαρχία των υλικών κριτηρίων και της τεχνολογικής προόδου στη σύγχρονη ζωή, είναι μερικά μόνο από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο Μπωντλαίρ, μεταφέροντάς μας έξοχα ερεθίσματα για γόνιμη σκέψη.

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

FERNANDO PESSOA Εκδόσεις PRINTA

Ο Πεσσόα υπήρξε ένας ιδιαίτερος λογοτέχνης, μια προσωπικότητα ιδιόρρυθμη και πολυσχιδής που ενσάρκωνε διαφορετικές τάσεις της ανθρώπινης ψυχής. Γράφοντας άλλοτε με το δικό του όνομα και άλλοτε φορώντας τη μάσκα των ετερώνυμων (των φανταστικών προσώπων, με τα ονόματα των οποίων υπέγραφε πολλά έργα του) μπόρεσε να εκφραστεί πολύπλευρα και ολοκληρωμένα. Όμως, είτε ως σοφός λάτρης της φύσης, είτε ως φιλόλογος θαυμαστής της αρχαίας γραμματείας, είτε ως παγανιστής, μηδενιστής, επικούρειος ή στωικός, εξπρεσιονιστής, αισθησιακός ή ρομαντικός νοσταλγός του παρελθόντος ή υμνητής της τεχνολογίας και των νέων καιρών -όλα χαρακτηριστικά και θέσεις των ετερώνυμων- παραμένει ο ποιητής που αρνείται και ταυτόχρονα αναζητά απεγνωσμένα τον εαυτό του έξω από αυτόν. Έτσι, πίσω από τις φωνές του Alexander Search, του Alberto Caeiro, του Ricardo Reis, του Alvaro de Campos και των άλλων, ακούγεται πάντα η φωνή του Φερνάντο Πεσσόα, φωνή ενός ποιητή που, αν και ο ίδιος απέχει από τη ζωή και την επαφή με τους ανθρώπους, καταφέρνει να εκφράζει τις μύχιες σκέψεις και τις αγωνίες όλων μας.

35


ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο Μαραθώνιος 36

«Ποιος ήταν ο νικητής του πρώτου ολυμπιακού Μαραθωνίου το 1896;» ρωτάει ο παρουσιαστής της τηλεοπτικής εκπομπής. Η νεαρά μπομπονιέρα καρφώνει το βλέμμα της στο ταβάνι και σκέφτεται, παίζοντας με μια μπούκλα από τα μαλλιά της. «Νερουλάς ήταν ο τύπος που το τερμάτισε. Μμμ, δεν θυμάμαι τώρα το όνομά του» ψιθυρίζει με τη ροζ φωνή της.


της Κατερίνας Παναγιωτοπούλου

Τζάμπα υπολόγισα στον αντιπερισπασμό της τηλεόρασης, μετά τη δεύτερη αλλαγή στο πλάνο δεν κατάφερνα να συντονίσω ήχο και εικόνα. Οι ατάκες τρύπαγαν τις σκέψεις μου και ο νους μου, υποκλινόμενος στην αυτοσυντήρηση, έμπαινε κατευθείαν στο αύριο. Τι τα ήθελα εγώ αυτά; Το «δέκα μετράς μία κόβεις» με βόλευε. Τουτέστιν, σκέψου πριν αγοράσεις. Με άλλα λόγια, μην προτρέχεις και κατά συνέπεια μην τρέχεις, πάτα στα πόδια σου σταθερά και άσε να κόψει το νήμα κάποιος άλλος. Άλλωστε φαινόταν ότι δεν τα πήγαινα καθόλου καλά με το τρέξιμο. Τη μία σκόνταφτα όπου εύρισκα, την άλλη γύριζα αστράγαλο μέσα σε λακκούβα, την τρίτη μού ερχόταν μία ζαλάδα και το κεφάλι μου άρχιζε να χτυπάει σαν γκαζοτενεκές· εν ολίγοις, αν είναι να σκέφτεσαι δέκα ώρες για μια άμεση αντίδραση δε φτουράς, καλύτερα να την αναβάλεις. Κι εγώ αυτό έκανα, την ανέβαλα συνεχώς. Ένας καλεσμένος στην εκπομπή, που δήλωνε προπονητής, προσπαθούσε να με πείσει πως όλα τα έκανα λάθος μόνο και μόνο επειδή τα σκεφτόμουν λάθος. Επέμενε πως το μυστικό συστατικό της επίδοσης βρίσκεται μέσα μας και ότι μπορούμε να τρέξουμε πολύ καλά, ακόμα κι αν δεν έχουμε προπονηθεί ιδανικά για τον αγώνα μας. Τώρα, εμένα αυτό με βόλευε και, καθώς εκείνος επαναλάμβανε πως το είχε δει να συμβαίνει ξανά και ξανά, κόντευα να το πιστέψω. Βέβαια, αυτό δεν με εμπόδιζε να παραδεχτώ ότι για δεύτερη φορά είχα αποφασίσει απερίσκε-

πτα να λάβω μέρος σε μαραθώνιο. Η πρώτη ήταν στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου – εξατάξιο ακόμα – ούτε θυμάμαι πόσα χρόνια πριν. Η καθηγήτρια της γυμναστικής απογοητευμένη για τη μεγάλη αποχή από το μάθημά της έριξε το δόλωμα «οι πρώτοι είκοσι, που θα τερματίσουν στον μαραθώνιο, θα πάρουν είκοσι» κι εγώ τσίμπησα. Έτρεξα, τερμάτισα στη δέκατη όγδοη θέση και λιποθύμησα. Το εικοσάρι όμως το πήρα· χαλάλι οι φουσκάλες στα πόδια από τις ελβιέλες. Άφησα την τηλεόραση να μουρμουρίζει και σκεφτόμουν ότι στα χρόνια που πέρασαν από τότε δεν είχα ξανατρέξει σε Μαραθώνιο. «Τι τα θες εσύ αυτά;» μονολογούσα κι άλλαζα πλευρό, ξανά και ξανά, μπας και έρθει ο ύπνος να με πάρει. Που τέτοια τύχη. Τα «πρέπει» με πλάκωναν όλα μαζί: να μην ανησυχώ, να ηρεμίσω, να κοιμηθώ, να ξεκουραστώ για τον αγώνα. Τι είχα να χάσω;

37


ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

38

Ο Χαρίλαος Βασιλάκος (Τρίπολη 1877 - Αθήνα 1 Δεκεμβρίου 1964) ήταν Έλληνας αθλητής του στίβου και ο πρώτος άνδρας που κέρδισε έναν μαραθώνιο. Κέρδισε επίσης το αργυρό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 στην Αθήνα. Γεννήθηκε το 1877 στον Πειραιά της Αττικής και καταγόταν από το Λυγερέα Μάνης. Στις 10 Μαρτίου 1896 διεξήχθησαν οι πρώτοι σύγχρονοι Πανελλήνιοι Αγώνες, με κυριότερο στόχο να αναδειχθούν οι αθλητές που θα επάνδρωναν την ελληνική ομάδα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, οι οποίοι ήταν και οι πρώτοι σύγχρονοι. Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες ήταν νεαροί νεοσύλλεκτοι του στρατού, οι οποίοι είχαν επιλεγεί από τους διοικητές τους εξαιτίας των ικανοτήτων τους στον αθλητισμό. Στον αγώνα νικητής αναδείχθηκε ο Βασιλάκος ο οποίος εκείνη την εποχή σπούδαζε στην Αθήνα, με χρόνο 3 ώρες και 18 λεπτά. Ο Βασιλάκος μαζί με άλλους 16 αθλητές αγωνίστηκε στον μαραθώνιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Τερμάτισε στην 2η θέση, πίσω από τον Σπύρο Λούη, με χρόνο 3:06.03 και ήταν ένας από τους εννέα συνολικά που κατάφεραν να τερματίσουν. Αμφότεροι οι αγώνες ήταν των 40 χιλιομέτρων. Μετά την νίκη του στην Ολυμπιάδα εργάστηκε σε τελωνείο στην Αθήνα, όπου και πέθανε την 1η Δεκεμβρίου του 1964. Κηδεύτηκε στο Νεκροταφείο Αναστάσεως του Πειραιά. Πηγή

Άλλωστε, τόσοι μεγάλοι άνθρωποι θα έτρεχαν μαζί μου. Η Εύα με παρακίνησε, αυτή έφταιγε· φίλη να σου πετύχει. Τελευταία είχε αφήσει τους άντρες στην ησυχία τους και είχε περιλάβει εμένα. Στενό μαρκάρισμα και υποδείξεις· κοίτα πως κατάντησες και πόσα κιλά πήρες τελευταία και η καθιστική ζωή είναι θάνατος και θα πεθάνεις στην καρέκλα. Βέβαια, σκεφτόμουν, δεν είναι και το καλύτερο πράγμα να πεθαίνεις σε κρεβάτι με παυσίπονα αλλά αυτό με την καρέκλα δεν το άντεχα· με φόβιζε περισσότερο. Παρότι δεν ήθελα ν’ αποφασίσω από φόβο, τελικά βαρέθηκα να την ακούω, βάφτισα την επιμονή της ενδιαφέρον και είπα το «ναι» με βαριά καρδιά, χωρίς να το πάρω απόφαση.


της Κατερίνας Παναγιωτοπούλου

«Έχετε τρέξει ποτέ σε μαραθώνιο;» είπε ο παρουσιαστής μέσα από ένα μακρινό πλάνο και σκέφτηκα πως ήταν ένα καλό ερώτημά προς τη φραουλίτσα. «Έχω στα παιδικά μου» είπε εκείνη και τίναξε υπεροπτικά τη φράντζα, που έκρυβε το ένα μάτι της. «Τα παπούτσια;» ρώτησε πάλι ο παρουσιαστής. «Όχι καλέ, στα μικράτα μου. Πως το λένε;» Ούτε ήξερα πως το λέγανε κι ούτε είχα καταλάβει. Όμως, ο σχετικός που παρακολουθούσε απευθύνθηκε σε μένα: «Είναι σημαντικό να σταματήσετε να βάζετε τρικλοποδιές στον εαυτό σας. Εσείς βάζετε τα όρια όχι εκείνος. Εκεί είναι το κλειδί.» «Εύκολο να το λες» είπε η φραουλίτσα

κι έξυσε το μέτωπό της. Συμφώνησα μαζί της. Αυτή τη φορά είχαμε καταλάβει και οι δύο. Είδα κι έπαθα μέχρι να κατεβάσω τα πόδια μου από το κρεβάτι. Ύστερα, άφησα την τηλεόραση να παίζει και χώθηκα στο ντους με κλειστά μάτια. Το νερό έτρεχε πάνω μου αρκετή ώρα. Όταν ξύπνησα για τα καλά φόρεσα καθαρή φόρμα, πήρα ένα μπουκάλι νερό και βγήκα στη νύχτα. Ευτυχώς ο καιρός ήταν δροσερός και δεν εμπόδιζε την ανάσα μου. Έτρεξα τα 42.195 χιλιόμετρα του αυθεντικού μαραθωνίου μέσα στο σκοτάδι, χωρίς το «μπαμ» της εκκίνησης, χωρίς το δάσος των πολύχρωμων δρομέων, χωρίς να τσούζουν τα μάτια μου από τον ιδρώτα. Μέσα από τις υψομετρικές εναλλαγές

της διαδρομής μέτρησα τα βήματα του πειραιώτη Χαρίλαου Βασιλάκου* όταν, στις 10 Μαρτίου 1896, έτρεξε στον πρώτο σύγχρονο Μαραθώνιο δρόμο και τερμάτισε πρώτος, με χρόνο 3 ώρες και 18 λεπτά, και ...ήρθε δεύτερος. Όλη τη νύχτα έτρεχα. Το πρώτο φως με βρήκε να τερματίζω στο άδειο Καλλιμάρμαρο. Μια καμπάνα χτυπούσε χαρμόσυνα. Τα χειροκροτήματα του ήλιου, που έβγαινε από το πέταλο του σταδίου, μου τρυπούσαν τα μάτια. Η κούραση τραβούσε το σώμα μου στο έδαφος. «Δεν είμαι για τέτοια εγώ», σκέφτηκα και γύρισα πλευρό.

39


Α κι αυτο

βιβλια

Νύχτωσε πάλι κι είναι αργά Γιώτα Γερογιώργη ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

Νύχτωσε πάλι κι είναι αργά… Είναι η ώρα που οι λέξεις στήνουνε χορό. Ζωγραφίζεις μ’ αυτές όνειρα, ελπίδες, σχέδια. Κρατάς τις στιγμές, τα συναισθήματα, τις εικόνες. Ξορκίζεις το κακό. Φωνάζεις την αλήθεια σου. Υμνείς την αγάπη και τον έρωτα. Νοσταλγείς… Ταξιδεύεις… ΠΟΙΗΣΗ

40 ΕΡΗΜΩΣΗ

Αρνάου Πονς Η έκδοση υποστηρίχθηκε από το Institut Ramon Llull Εκδόσεις ΒΑΚΧΙΚΟΝ

Το βιβλικό ποίημα του Αρνάου Πονς Ερήμωση, γίνεται ταυτόχρονα αντικείμενο πρόκλησης και αγάπης, ενώ ανατρέπεται στο δικό του επίπεδο, το ποιητικό· και όταν συναντάμε αποσπάσματα - συχνά κομμένα στη μέση σε μια ξένη γλώσσα, αυτές οι αναφορές, που ωθούν την ανάγνωσή μας συγκρατώντας την, μας υπενθυμίζουν ότι κάθε αληθινή ποίηση γράφεται μαζί με κάποια άλλη ποίηση, του παρελθόντος και κόντρα σ’ αυτή: φόρος τιμής και σύγκρουση, στοιχεία αναμεμειγμένα,

αδιαίρετα. Η Ερήμωση (Desertar) αποτελεί την πρώτη μετάφραση έργου του Καταλανού ποιητή, μεταφραστή, δοκιμιογράφου και εκδότη Αρνάου Πονς στα ελληνικά.


Αυτοί που διαβάζουν έχουν τον κόσμο οί που βλέπουν τηλεόραση τον χάνουν. Werner Herzog

100 Φινλανδικές Καινοτομίες Επιμέλεια Δρ. Ίλκκα Τάιπαλε Εκδόσεις ΜΕΛΛΟΝ

Αποτελεί παρανόηση η σκέψη ότι οι τεχνολογικές καινοτομίες είναι η βάση της ανάπτυξης και της προόδου. Αυτό είναι λάθος. Η ύπαρξή τους είναι αδύνατη χωρίς τις κοινωνικές καινοτομίες. Το βιβλίο αυτό είναι το δεύτερο πιο μεταφρασμένο βιβλίο στην ιστορία της χώρας μετά την Καλεβάλα, το εθνικό έπος της Φινλανδίας. Η φτωχή και υπανάπτυκτη Φινλανδία ήταν η πρώτη χώρα, στην οποία παρείχε αναπτυξιακή βοήθεια η UNICEF μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πώς όμως πραγματοποιήθηκε η μετάβαση της χώρας στη σημερινή ευημερία; Υπάρχουν έξι «μυστικά»: α) Αυτονομία της τοπικής αυτοδιοίκησης, λήψη αποφάσεων σε επίπεδο Δήμων και δημοτική φορολογία. β) Δωρεάν εκπαίδευση μέχρι και στα πανεπιστήμια. γ) Ισότητα μεταξύ των φύλων και των γενεών. δ) Εκατοντάδες χιλιάδες μη κυβερνητικές οργανώσεις. ε) Σύστημα λήψης αποφάσεων με γενική συναίνεση μέσα από το τρίπτυχο πολιτεία-επιχειρήσεις-εργαζόμενοι. στ) Κυβερνήσεις συνασπισμού. Οι Φινλανδοί εμπιστεύονται τους δημόσιους υπαλλήλους, το δημόσιο σχολείο, τους γείτονές τους. Το πνεύμα της καθημερινής συνεργασίας, όπως το “talkoot” (εθελοντική εργασία) δεν έχει εξαφανιστεί.

Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

ΣΕΜΠΑΣΤΙΑΝ ΜΠΑΡΥ Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Η Ροσίν ΜακΝάλτι, μειλίχιο πλάσμα κι αιωνόβια τρόφιμος της –προσεχώς υπό κατεδάφιση και μετακίνηση– Ψυχιατρικής Κλινικής του Ροσκόμον, αποφασίζει, κρυφά, αθόρυβα, ν' αφήσει το χνάρι της: μια προσωπική μαρτυρία με την οποία πασχίζει να ιστορήσει τον τραυματικό της βίο και παράλληλα να διαψεύσει τα μυθεύματα που την κράτησαν ισοβίως άνθρωπο του περιθωρίου. Στην αφήγηση της Ροσίν πλέκεται περίτεχνα η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ψυχιάτρου της, δόκτορος Γκρεν, για χρόνια θεράποντος ιατρού της Ροσίν, ο οποίος βυθίζεται σε μια ολοένα και πιο προσωπική εμμονή όσο περισσότερο ανασκαλεύει το παρελθόν της υπερήλικης ασθενούς του, με την οποία νιώθει να τον συνδέει ένας δεσμός μυστηριώδης, ανεξιχνίαστος. Με το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο-επίτευγμα συναρπαστικής μυθοπλασίας και ποιητικής κατάδυσης στο μυστήριο της ανθρώπινης ψυχής, ο σπουδαίος Ιρλανδός συγγραφέας μας χαρίζει –όπως δηλώνει και ο τίτλος– ένα βιβλίο σχεδόν ιερό: ένα αφιέρωμα στον πανταχού παρόντα θεό της αγάπης. Από τα σπουδαιότερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα της τελευταίας δεκαετίας.

41


ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

του Αλέξανδρου Αραμπατζή

Σ Η Τ Π Η Λ Α Ρ Α Π Σ Ο ΓΝΩΣΤ

Α

Όταν χωρίσανε, έκαψε όλες τις ερωτικές επιστολές που απηύθυνε σ' Εκείνη και που Εκείνη κυνικά του επέστρεψε, εκτός από το πρώτο γράμμα που της έστειλε και το οποίο έγινε η αφορμή για να ξεκινήσει 42

η ερωτική τους σχέση. Σκέφθηκε, λοιπόν, αυτό το πρώτο γράμμα να το ξαναστείλει, έτσι ώστε να πυροδοτηθεί εκ νέου η διαδικασία εξέλιξης της ερωτικής τους περιπέτειας, γιατί, κατά βάθος, ήθελε να πιστεύει πως η σχέση τους δεν τέλειωσε, αλλά με την αποστολή του πρώτου εκείνου γράμματος θα ξεκινούσε πάλι με τον ίδιο τρόπο από την αρχή. Αλλά, δυστυχώς γι' αυτόν, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα φαντάσθηκε. Το γράμμα επέστρεψε στον αποστολέα του με τυπωμένη την σφραγίδα του ταχυδρομείου: ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ. Τελικά τι να κάνει: κι αυτό το γράμμα το έκαψε.


Θησέως 25 & Δ. Πλακεντίας, Χαλάνδρι τηλ.: 210 6830 220, www.periousias.gr

43

Είναι αναγκαίο να ζητάμε την «ουσία», κάθε στιγμή. Την «ουσία» στις σχέσεις, στις σκέψεις, στις παρέες και φυσικά στις ...γεύσεις!


ΜΙΣΗ ΜΕΡΙΔΑ ΛΟΓΙΑ

Κανέλα και πορτοκάλι 44


της Έλενας Καρανικολού

http://missy-merida.blogspot.gr/

Τα δικά μου Χριστούγεννα μυρίζουν κανέλα και πορτοκάλι. Τα χέρια της γιαγιάς γεμάτα άχνη ζάχαρη και καβουρντισμένα φιλιά, τραγανά σαν τα αμύγδαλα που θα μάζευε στο χωριό. Πρασίνιζαν τα χέρια και μάς έλεγε ξωτικά. Ανακατεμένα γέλια και στρωμένο κατακόκκινο τραπέζι, στα δεξιά ο παππούς κι απέναντι εκείνη, δακρυσμένη και ευγνώμων να μοιράζει τροφή, τροφή για σκέψη χρόνια μετά που χαθήκαμε. Μικραίνουν τα τραπέζια και τα γέλια σπανίζουν, είμασταν πολλοί μα τώρα μείναμε λίγοι. Σκορπιστήκαμε στις υποχρεώσεις και στα σπουδαία σχέδιά μας, τα μεγαλόπνοα. Όμως αν κάποιος σε ρωτήσει τι είναι Χριστούγεννα, θα γυρίσεις πάλι εκεί. Φέτος, γέμισε το τραπέζι σου και την καρδιά σου όπως άλλοτε, "χώρεσε" στην ζωή σου όλους εκείνους που αγαπάς, εκείνους που "ταΐζουν" την ψυχή σου αναμνήσεις και γέλια. Γιατί θέλεις να γυρίζεις. Θέλεις να θυμάσαι. Πάντα θα μυρίζεις κανέλα και πορτοκάλι..

45


ιστοριεσ του χειμωνα

Το δώρο μου στον Άγιο Βασίλη 46


του Κωστή Μακρή

Έντεκα μήνες ζει μέσα σε μια κούτα, στο πατάρι. Αρχές Δεκεμβρίου βγαίνει και παίρνει τη θέση του στο σαλόνι. Πάντα χαμογελαστός, στρουμπουλός, με τα άσπρα του μαλλιά και γένια. Με την κόκκινη στολή του, με το κόκκινο σκουφί και με την άσπρη φούντα. Είναι ο αγαπημένος μας Άγιος Βασίλης, φερμένος από αγαπημένα χέρια -πριν από χρόνια- στο σπίτι μας. Τα παιδιά που τον βλέπουν όλο και κάτι θα του ζητήσουν να τους φέρει τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά. Ό,τι κι αν ακούει αυτός, το χαμόγελό του δεν αλλάζει. Κάτι μεταξύ υπόσχεσης, συγκατάβασης, δέσμευσης και ειρωνείας. Φέτος, όταν βγήκε από την κούτα του, τον πήρα αγκαλιά και του είπα στ’ αυτί: «Ούτε και φέτος θα σου ζητήσω να μου φέρεις κάτι άλλο από το χαμόγελό σου. Δεν είμαι παιδί άλλωστε… Αλλά αποφάσισα να σου κάνω εγώ ένα δώρο, τόσα χρόνια που είσαι στο σπίτι μας».

Του πήρα μέτρα. Μέτρησα την περιφέρεια στον πισινό του. Απόσταση από την αρχή των ποδιών του μέχρι τις μασχάλες. Μήκος χεριών. Μήκος ποδιών. Συνολικό ύψος, μαζί με το σκουφί. Έφτιαξα ένα πρόχειρο σκαρίφημα. Σχεδίασα τα τμήματα της κατασκευής που είχα σκεφτεί σε ένα κομμάτι πλακάζ. Τέσσερα κομμάτια. Τα έκοψα και τα συνέδεσα. Έφτιαξα την πολυθρόνα του Άγιου Βασίλη μας. Αυτό θα ήταν το αντίδωρό μου για τη χαρά που μας φέρνει κάθε χρόνο. Να κάθεται να χαίρεται, να μας καμαρώνει και να τον καμαρώνουμε. Να έχει, επιτέλους μετά από τόσα χρόνια μια δική του πολυθρόνα. Γιατί, καλή η θέση μας στην καρδιά των άλλων αλλά και μια πολυθρόνα ολόδικιά μας δεν μας πέφτει πλάκωμα. Μέτρησα, σχεδίασα, έκοψα, τρύπησα, βίδωσα, στερέωσα, κόλλησα, γυαλοχάρτισα, πέρασα αστά-

ρι, ξαναέτριψα με γυαλόχαρτο, έβαψα πρώτο και δεύτερο χέρι… Μετά από αρκετή δουλειά, έτοιμη η πολυθρόνα του Άγιου Βασίλη μας. Όταν τον έβαλα να καθίσει, μια εντύπωση είχα ―μπορεί να ήταν η φιλοδοξία μου― ότι το χαμόγελό του είχε μεγαλώσει. Μη με ρωτήσετε όμως αν πιστεύω, κατά βάθος, στον Άγιο Βασίλη. Θα είναι σαν να με ρωτάτε αν πιστεύω στη χαρά, στην προσφορά, στη συμπόνια, στη χαρούμενη παιδική ηλικία, στη φιλία, στις όμορφες οικογενειακές και φιλικές γιορτές, στην αλληλεγγύη, στις δίκαιες μοιρασιές, στην ελπίδα… Είναι τόσα πολλά… Εικόνα όλων αυτών είναι ο Άγιος Βασίλης μας. Και τους μοιάζει.

47


ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

48

Ο ΓΟΝΙΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ


από τη Δήμητρα Σταύρου

http://psyhismos.blogspot.gr/

Έχετε παρατηρήσει ένα βρέφος που είναι στην αγκαλιά της μητέρας ή του πατέρα του, όταν έρχεται σε επαφή με κάποιον άγνωστο; Αυτό που σχεδόν αυτόματα κάνει το παιδί, αφού αντιληφθεί την ύπαρξη του νέου προσώπου, είναι να στραφεί προς το πρόσωπο της μητέρας για να καταλάβει αν πρέπει να ανησυχήσει ή αν το νέο άτομο πρόκειται

για κάποιον που αξίζει να τον εμπιστευτεί. Η ικανότητα της ενσυναίσθησης είναι εδώ ο βασικός μηχανισμός που επιτρέπει μία τέτοια συμπεριφορά. Το βρέφος ήδη από το ξεκίνημα της ζωής, έχει την ικανότητα να "διαβάζει" το πρόσωπο της μητέρας αλλά και των άλλων. Το ίδιο και η μητέρα του, μπορεί να "διαβάζει" το πρόσωπο του βρέφους για να κατανοήσει τι μπορεί να αισθάνεται, αφού δεν υπάρχει ακόμη λόγος. Το βρέφος συνεχίζει να ζητά την μετάφραση της πραγματικότητας από τον γονιό δείχνοντας του με το δάκτυλό του ένα εξωτερικό αντικείμενο που του κάνει εντύπωση και περιμένοντας την αντίδραση-απάντηση του. Σε αυτό το σημείο φαίνεται να μπαίνουν ψυχολογικά οι βάσεις του "Εμείς κι ο άλλος", η σχέση των τριών διαστάσεων, η οποία απουσιάζει ή δυσλειτουργεί στον αυτισμό (όπου δεν βλέπουμε αυτή την συμπεριφορά το παιδί να χρησιμοποιεί τον δείκτη του χεριού του στοχεύοντας το εξωτερικό αντικείμενο απευθυνόμενο σε κάποιον).

49


ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Ο ΓΟΝΙΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ

50

Με την εμφάνιση του λόγου η ενσυναίσθηση δίνει την θέση της στην ταύτιση. Το παιδί κατά την παιδική ηλικία, έχει πρότυπο τον γονιό του. Ο γονιός γίνεται ενδιάμεσος έτσι στην επαφή του παιδιού με τον έξω κόσμο. Του μαθαίνει το πώς λειτουργεί μία οικογένεια, την σχέση του ζευγαριού (ανάλογα πως είναι εκείνος με τον άλλον γονιό του παιδιού), πώς αντιδρά κανείς σε προβλήματα που εμφανίζονται στην ζωή, τι κάνει το άγχος του, τον θυμό του κλπ. Αν ο γονιός, για παράδειγμα, παθαίνει κρίσεις πανικού, είναι πάρα πολύ πιθανό και το παιδί του αργότερα να παθαίνει το ίδιο μην μπορώντας να διαχειριστεί το άγχος με άλλο τρόπο. Αν ο γονιός σωματοποιεί το άγχος, το ίδιο θα συμβεί και στο παιδί του. Αν είναι κοινωνικός ή γλεντζές, το παιδί θα εκπαιδευτεί σε μία τέτοια κουλτούρα και θα αναζητά παρόμοια στοιχεία στη ζωή του κλπ. Ο άνθρωπος λοιπόν μεγαλώνει μέσα σε ένα πλήθος βεβαιοτήτων για τις οποίες ποτέ ως την ενηλικίωση (στην καλύτερη περίπτωση) δεν έχει αναρωτηθεί και τις

λαμβάνει ως αξιώματα κι ως μοντέλα συμπεριφοράς τα οποία θα στηρίξουν την δική του συμπεριφορά αργότερα. Η εφηβεία είναι η περίοδος που η ταύτιση φεύγει από τον γονιό για να πάει σε κάποιο άλλο πρόσωπο εκτός οικογένειας. Αντίθετα, θα λέγαμε ότι σχεδόν εμφανίζει μία αντίταύτιση με τον γονιό ο οποίος κρίνεται με αυστηρότητα από τον έφηβο. Ο έφηβος, ειδικά αν υφίσταται πίεση, αντιδρά, κάνει δηλ. το αντίθετο από αυτό που του λέει ο γονιός, στην προσπάθεια του να αποστασιοποιηθεί και να επιχειρήσει να βρει την δική του ταυτότητα μέσα από νέα πρότυπα και νέες ομάδες αναφοράς Κατά την ενηλικίωση ο άνθρωπος βρίσκει την φωνή του, όπως έχουμε δει εκτενέστερα σε πολλά προηγούμενα άρθρα αυτού του ιστολογίου. Όπως όλα όμως δείχνουν, υπάρχουν αρκετοί που πάντα θα ψάχνουν για "μεγαλύτερους" και "σοφότερους" για να τους νουθετήσουν, να τους υποδείξουν τον δρόμο που πρέπει να βαδίσουν, να τους διδάξουν το σωστό και το λάθος. Με συγχωνευτική προ-

σκόλληση σε συγκεκριμένες ομάδες, κόμματα, μεθόδους, δόγματα πετυχαίνουν την άνεση που κρύβεται στην βεβαιότητα, που δεν ενέχει την παραμικρή αμφιβολία, έρευνα ή ακόμη και ερώτηση. Σε μία τέτοια ενότητα δεν υπάρχουν διλήμματα, συγκρούσεις και αντιφάσεις. Ακολουθούν απλά την γραμμή. Υπό αυτή την έννοια, αυτή η λειτουργία του μικρού παιδιού που χρειάζεται μεταφραστές για να μπορεί να τοποθετηθεί στον κόσμο -γιατί μόνο του δεν ξέρει και δεν μπορεί- φαίνεται να είναι μία λειτουργία που ποτέ δεν χάνεται ολοκληρωτικά για ορισμένους ανθρώπους κι ίσως για τους περισσότερους. Στην περίπτωση αυτή το γονεϊκό πρόσωπο αντικαθίσταται από ένα πρόσωπο εξουσίας ή κάποιο πρόσωπο που θεωρείται αυθεντία. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για ολοκληρωτικά καθεστώτα, ενώ εύκολα μπορεί κάποιος να γίνει μέρος της μάζας, όπως μας κατέδειξε ο μεγάλος κοινωνικός ψυχολόγος LeBon στις αρχές του 20ου αιώνα με το βιβλίο του "Η ψυχολογία των μαζών". Ο


από την απόΔήμητρα τη Δήμητρα Σταύρου Σταύρου

http://psyhismos.blogspot.gr/

άνθρωπος παλινδρομεί και επαναλαμβάνει ότι κάνει το βρέφος με τον γονιό. Ο "μεγάλος" είτε αδερφός, είτε δάσκαλος, είτε αρχηγός κόμματος, είτε ηγέτης μικρότερης ή μεγαλύτερης ομάδας ή εκπρόσωπος μίας φιλοσοφικής ή θεολογικής θεώρησης του κόσμου ανάγεται σε "μεταφραστή" μεταξύ του υποκειμένου και του έξω κόσμου, ο οποίος γίνεται αντιληπτός ως ακατανόητος και ζητά να επενδυθεί με νόημα. Νόημα που έρχεται από "αυτόν που ξέρει" προς αυτόν που δεν ξέρει. Ο μεταφραστής της εμπειρίας γνωρίζει τι είναι καλό και τι είναι κακό, τι μπορούμε να εμπιστευτούμε και τι όχι. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με μία ομάδα αναφοράς. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα πολιτικό συμβάν μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας. Τι γίνεται τότε; Πώς τοποθετούμαστε σε σχέση με αυτό το γεγονός; Βλέπουμε λοιπόν, ότι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το βρέφος κοιτάζει το πρόσωπο της μητέρας για να δει πώς θα τοποθετηθεί μπροστά στο άγνωστο, το άτομο στρέφεται ανεπαίσθητα να πληροφορηθεί πρωτίστως για το τι λέει για το συμβάν η ομάδα στην οποία ανήκει, ή ο αρχηγός της. Μόνο τότε οι περισσότεροι θα μιλήσουν και "θα έχουν άποψη", θα πάρουν θέση, ενώ στην πραγματικότητα αυτό που θα κάνουν είναι να γίνουν η ηχώ της ομάδας στην οποία αναφέρονται ή του ηγέτη χωρίς να έχουν οι ίδιοι ερευνήσει παραπάνω. Όπως πολύ σωστά λέει η Simone Weil "Ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν είναι η τάση της συλλογικότητας να συμπιέζει το άτομο, αλλά η τάση του προσώπου να γκρεμίζεται, να πνίγεται μέσα στη συλλογικότητα". Όμως η φιλόσοφος μας δίνει και το αντίδοτο: "Χρειάζεται γύρω από το πρόσωπο να υπάρχει ελεύθερος χώρος, ένας βαθμός ελεύθερης διάθεσης του χρόνου, δυνατότητα για το πέρασμα σε ένα όλο και μεγαλύτερο βαθμό προσοχής, μοναξιά, σιωπή. Πρέπει ταυτόχρονα το πρόσωπο να ζει μέσα στη ζεστασιά,

Simone weil

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΙΕΡΟ

Το "Πρόσωπο και το ιερό" είναι πολεμικό κείμενο. Στρέφεται με ένταση εναντίον της ιδέας του προσώπου και κυρίως εναντίον της σύνδεσης του ανθρώπινου προσώπου με το ιερό. Υπάρχει πράγματι κάτι ιερό στον άνθρωπο, δέχεται και η Βέιλ, αλλά αυτό δεν είναι το πρόσωπο, ιερό στον άνθρωπο είναι το απρόσωπο, και μόνο αυτό. Μέσα σε κάθε άνθρωπο ζει ανεπίγνωστα, στο βάθος της καρδιάς του, η προσδοκία του καλού. Η ιερότητα του ανθρώπου είναι ακριβώς η επιθυμία να μην του κάνουν κακό, το παράπονο όταν του κάνουν κακό, και η προσδοκία να του κάνουν καλό. Στη μακρά ιστορία του κακού, οι αναρίθμητοι άνθρωποι που έχουν βασανιστεί από τους κάθε λογής ισχυρούς, οι τσαλαπατημένοι άνθρωποι, οι σκλάβοι, αυτή την επιθυμία και προσδοκία δεν μπορούν πάντα να την εκφράσουν. Μένει ωστόσο ανεξάλειπτα ζωντανή, ένας αλάλητος στεναγμός, μια ανεκφώνητη διαμαρτυρία. Αντηχεί μέσα τους αδιάκοπα η βουβή κραυγή "γιατί μου κάνετε κακό;". Ο αλάλητος στεναγμός των αδικημένων, το ψέλλισμά τους, η βουβή κραυγή της οδυνηρής έκπληξής τους όταν τους κάνουν κακό, τίποτε από όλα αυτά δεν έχει προσωπικά χαρακτηριστικά. Αυτή η απρόσωπη, βουβή διαμαρτυρία ενάντια στο κακό, αξεχώριστα με την ανεπίγνωστη προσδοκία του καλού, αυτό είναι το ιερό!

Εκδόσεις πολισ

51


ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Ο ΓΟΝΙΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ

52

ώστε η απόγνωση να μην το εξαναγκάζει να πνίγεται στη συλλογικότητα" (απόσπασμα από το βιβλίο της Simone Weil: "Το πρόσωπο και το ιερό", 2018, εκδ. Πόλις). Αυτός που δεν έχει χρόνο να σκεφτεί, ή αυτός που δεν μπορεί να μείνει λεπτό μόνος φοβούμενος την μοναξιά, αυτός που δεν είχε ασφαλείς δεσμούς κατά την παιδική ηλικία, αυτός που είναι διαρκώς σε θόρυβο και δεν έχει ανθρώπους να αγαπάει και να τον αγαπούν, αυτός που δεν έχει βρει ακόμη την ταυτότητά του είναι συνήθως αυτός που αποφεύγει να σκεφτεί και να κρίνει από μόνος του. Χρειάζεται κάποιον "γονιό" με τον οποίο να ταυτιστεί και να του επιτρέψει να του μεταφράσει τον έξω κόσμο. Πρόκειται για τον άνθρωπο που δεν έχει ακόμη αποκτήσει εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, στο νου του, στην κρίση του. Υπάρχει και η περίπτωση ανθρώπων που πνίγονται από τις υποχρεώσεις τους και τον ζυγό της καθημερινότητας, άνθρωποι που παλεύουν να τα βγάλουν πέρα και που δεν τους μένει ενέργεια και χρόνος για να σκεφτούν. Προτιμούν να ανοίξουν την τηλεόραση και να καταπιούν αμάσητες τις ειδήσεις, να διαβάσουν μόνο τους τίτλους των εφημερίδων της πολιτικής παράταξης στην οποία ανήκουν, ώστε να έχουν άποψη για τα τεκταινόμενα. Με ποιο δικαίωμα άραγε θα μπορούσαμε να τους κατηγορήσουμε για γνωστική οκνηρία αν η κοινωνική τους κατάσταση είναι τέτοια που δεν έχουν κουράγιο να σκεφτούν αυτοδύναμα λόγω της κόπωσης; Μήπως αν κατάφερναν να το κάνουν, σύντομα άλλαζε και η θέση τους; Στην πραγματικότητα, όταν χρειαζόμαστε μεταφραστή για την εξωτερική πραγματικότητα δεν έχει επιτευχθεί

πλήρως η ενηλικίωση. Ο όρος ενηλικίωση σημαίνει εξατομίκευση. Όταν κάποιος γίνεται ολοκληρωμένο άτομο, ο πυρήνας του είναι εντός του. Αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη της ύπαρξής του και του δρόμου του. Γίνεται αυτόφωτος οργανισμός και δεν ψάχνει έξωθεν το φως. Αυτό ίσως να ακούγεται μεταφυσικό αλλά δεν είναι. Εννοώ ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται μεταφραστές πια για να πιστοποιήσει την εμπειρία του. Καταλαβαίνει μόνος του τι τον ωφελεί και τι όχι. Αναγνωρίζει ότι υπάρχει πλήθος "αληθειών". Έχει επαρκώς αναπτύξει τον Λόγο ώστε να είναι σε θέση να κρίνει τον κόσμο και το περιβάλλον σύμφωνα με την εμπειρία του και ό,τι έχει πια αποκομίσει αλλά και μεταβολίσει - "μαγειρέψει" και μετατρέψει σε μία δική του κοσμοθεωρία, σε μία δική του μέθοδο ανάγνωσης του κόσμου, η οποία ωστόσο, ας μην κοροϊδευόμαστε, έχει κι αυτή τα όρια της, καθώς ποτέ δεν είναι απολύτως αυτούσια. Το άτομο ανήκει σε ένα κοινωνικό γίγνεσθαι, σε μία εποχή, σε μία γεωγραφία, και είναι απόρροια μίας ιστορίας οικογενειακής και συλλογικής. Συμφωνώ απόλυτα με την Simon Weil για το ότι δεν χρειαζόμαστε συλλογικότητες που πνίγουν τα άτομα αλλά συλλογικότητες που απαρτίζονται από άτομα. Τότε πράγματι μπορούμε να περιμένουμε έργα προερχόμενα από την κοινωνική δημιουργικότητα. Ας τελειώσουμε και σήμερα με τέχνη αυτό το άρθρο. Πρόκειται για δύο αποσπάσματα από δύο ταινίες-αριστουργήματα όπου και στις δύο ερχόμαστε σε επαφή με την στρέβλωση της πραγματικότητας από τον γονιό-μεταφραστή. Αν και τα κίνητρα των ηρώων είναι εντελώς


από την απόΔήμητρα τη Δήμητρα Σταύρου Σταύρου

http://psyhismos.blogspot.gr/

διαφορετικά, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Η διαμεσολαβημένη και μεταφρασμένη εμπειρία, η οποία δίνεται ως "μασημένη τροφή" στο παιδί. Στην τρυφερή και πανέμορφη ταινία "Η ζωή είναι ωραία" ο Εβραίος ήρωας μεταφράζει την εμπειρία του στρατοπέδου συγκέντρωσης σε πεδίο παιχνιδιού για τον γιο του προκειμένου να τον προστατέψει από την φρίκη. Η περίπτωση του "Κυνόδοντα" του ταλαντούχου σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου, είναι μία άλλη εμπειρία στρέβλωσης και διαμόρφωσης κατά τα πρότυπα της οικογενειακής μετάφρασης του κόσμου. Άλλα τα κίνητρα της οικογένειας, άλλη η δυναμική, άλλη η ατμόσφαιρα. Εδώ οι γονείς δεν επιτρέπουν το μεγάλωμα των παιδιών. Για να σπάσουν τους δεσμούς των

παιδιών με την κοινωνία αλλάζουν την γλώσσα. Τα παιδιά (που δεν είναι και τόσο παιδιά) μιλούν μία γλώσσα κωδικοποιημένη που μόνο αυτοί καταλαβαίνουν Ακραία και τα δύο παραδείγματα, δύο μεταφορές που μας έρχονται από την τέχνη για να μας υπενθυμίσουν την δύναμη που έχει ο γονέας στην διαμόρφωση της κοσμοθεωρίας. Ο γονιός θα είναι πράγματι καλός γονιός αν καταφέρει κι επιτρέψει την εξατομίκευση στο παιδί του καθώς αυτό μεγαλώνει. Μόνο τότε αυτό θα μπορέσει να εξελιχθεί, να γίνει ελεύθερος άνθρωπος και πολύ αργότερα να οδηγηθεί προς την σοφία που δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά το απόσταγμα της εμπειρίας της ζωής χωρίς την βοήθεια μεσαζόντων.

Δήμητρα Σταύρου Σπουδές Ψυχολογίας στη Γαλλία και στην Ελλάδα. Σπουδές στη Δραματοθεραπεία τετραετούς κύκλου. Εργασία, ως ψυχολόγος, σε Δημοτικά προγράμματα ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα, σε 75 περίπου σχολεία ιδιωτικά και δημόσια, στον ΟΚΑΝΑ κ.ά. Ως Eρευνήτρια, στο ΕΠΙΨΥ και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ως Δραματοθεραπεύτρια στο Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα, στις φυλακές Κορυδαλού, σε δραματικές σχολές, με στελέχη επιχειρήσεων, με εξαρτημένους και τις οικογένειες τους, με καλλιτέχνες για την ανάπτυξη της δημιουργικότητάς τους. Μέλος της Ένωσης Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Ελλάδας, του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων, της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κοινωνικής Ψυχολογίας κ.ά. Συμμετοχή σε πολλά συνέδρια με ανακοινώσεις.

53


Βιβλία

βιβλια ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ

τα ... μικρομέγαλα ! Τα “μικρομέγαλα” βιβλία είναι αυτά που αγαπάμε ...χμ περισσότερο!

ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΟΥΛΝΤΟΥΜΗ ΤΟ ΤΕΜΠΕΛΙΚΟ ΜΥΡΜΗΓΚΙ Εκδόσεις μεταιχμιο

54

Αννέτα Μαρκογιαννάκη Η ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ Η ΤΕΤΡΑΓΩΝΟΜΑΤΑ ΕλληΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ

Ο μικρός Τάκης περνάει πολύ χρόνο στο ίντερνετ με το τάμπλετ του. Όλα δείχνουν πως κινδυνεύει να πάθει αυτό που οι μεγάλοι λένε εξάρτηση… Η εμφάνιση, όμως, μιας κουκουβάγιας, που είναι άσχετη σε θέματα τεχνολογίας και ίντερνετ, φέρνει την ανατροπή! Μια ιστορία για την ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας και του ίντερνετ.

Ξεχάστε ό,τι ξέρατε για τα εργατικά και προκομμένα μυρμήγκια. Πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας είναι ο Ζήσης, ένα τεμπέλικο μυρμήγκι που θα σας κλέψει την καρδιά με τη λαχτάρα του για ανέμελη ζωή, γλέντια και ξάπλα! Άραγε θα βάλει μυαλό όταν η αγάπη τού χτυπήσει την πόρτα; ΤΟ ΚΑΤΣΙΚΑΚΙ ΜΕ ΤΗ ΓΡΑΒΑΤΑ ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΑΜΠΕΤΑ Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ο Ηλίας είναι το κατσικάκι το πιο μικρό. Άραγε είναι άτυχο ή τυχερό;


ΚΑΙ ΒΓΑΖΩ ΤΟ ΚΑΠΕΛΟ ΜΟΥ... ΚΑΡΑΒΙ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ Λίνα Μουσιώνη Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Τι κάνεις όταν δεν ταιριάζεις με την οικογένειά σου; Τίποτε. Γιατί οι οικογένειες είναι σαν τα δώρα, λέει ο Ανδρέας. Τα κρατάς ό,τι κι αν κλείνουν. Ο Θάνος και η Ναυσικά συμφωνούν. Κρίμα που έχουν όλοι απαράδεκτες οικογένειες. Ώσπου μια γιαγιά –απαράδεκτη κι αυτή– αποκαλύπτει το μυστικό. Έχουν όλες αστέρι στο ουρανό. Θα το βρεις;

ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ ΔΕΜΕΝΗ Είναι μια όμορφη ηλιόλουστη μέρα κι αυτός ξυπνάει με καλή διάθεση και αποφασίζει να βγει βόλτα. Πηγαίνει σ' ένα πανέμορφο πάρκο κι εκεί συναντάει τρία παιδιά που ετοιμάζονται να παίξουν το "Λύκε, λύκε" και ψάχνουν για τον τέταρτο της παρέας. Γίνεται εκείνος ο τέταρτος και το παιχνίδι ξεκινάει. Είναι όμως τόσο καλός όσο δείχνει; Και ήταν σωστή η απόφαση των παιδιών να τον αφήσουν να παίξει μαζί τους; Πολλές φορές τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται...

ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΜΠΑΜΠΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΜΑ ΠΟΥ ΜΑΛΩΝΟΥΝ γιωργοσ μπουμπουσησ / ΕλληΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ Τα παιδιά πολλές φορές αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα καλύτερα από τους μεγάλους. Μέσα από το "Γράμμα στον μπαμπά και τη μαμά που μαλώνουν" ένα μικρό παιδί ανοίγει την ψυχή του και μοιράζεται μαζί μας σκέψεις, ανησυχίες και συναισθήματα. Με λόγια τρυφερά τούς απευθύνει ερωτήσεις ζητώντας απαντήσεις σε όσα δυσκολεύεται να καταλάβει. Διαβάστε το! Θα μιλήσει στην ψυχή σας και ίσως... όλα αλλάξουν!

55


το αλφαβηταρι τησ ζωησ

A(λφα) όπως αυθεντία 56

Να μια λέξη που μπαίνει σε βάθρο! Αυθεντία. Σύμφωνα με το λεξικό είναι το αναμφισβήτητο κύρος ενός ανθρώπου, μιας ιδέας ή ενός πράγματος, για λόγους (όμως) άσχετους προς τη λογική. Το πρώτο σκέλος είναι γνωστό σε όλους. Το δεύτερο σκέλος είναι κάτι που δεν γνώριζα και διαβάζοντάς το με εξέπληξε. Λόγοι άσχετοι προς τη λογική. Ήδη μόνο από τον ελλιπή ορισμό, η έννοια αρχίζει να αποκτά άλλο νόημα – σημασία – βαρύτητα. Αυθεντία, πλέον, δε λογίζεται η επιλογή ενός ανθρώπου βάσει κάποιων κριτηρίων αλλά μια άλογη θεώρηση. Αυτό αποδυναμώνει την όλη σημασία και θέτει υπό αμφισβήτηση την αξία που δίνουμε σε… . Ας δούμε τώρα πώς λειτουργεί (συνήθως) ο όρος αυτός μέσα στην οικογένεια.


της Μαριάννας Κουμαριανού

Εξ ορισμού, οι γονείς είναι αυτοί που έχουν την ευθύνη για το μεγάλωμα των παιδιών. Καλύπτουν υλικές και ψυχικές – πνευματικές ανάγκες στα παιδιά. Τα διαπαιδαγωγούν. Αποτελούν την πρώτη ομάδα, την πρώτη κοινωνία που βρίσκεται και δρα ένας άνθρωπος. Ταυτόχρονα οι γονείς είναι υπεύθυνοι για θέματα ασφάλειας. Εδώ έχουμε και την έννοια των ορίων, δηλαδή τι πρέπει ή δεν πρέπει, πόσο, πώς, γιατί κ.ο.κ.. Από τον ρόλο αυτό και μόνο ο γονεάς μπορεί να θεωρηθεί ως αυθεντία για το παιδί του. Η γνώμη του, οι πιθανές γνώσεις του, οι αποφάσεις του έχουν κύρος. Επιβάλλεται λόγω θέσης, παρόλο που μπορεί οι γνώσεις κάποιες φορές να είναι περιορισμένες ή όχι αρκετές, και επειδή το παιδί υστερεί – του λείπει η γνώση και οι εμπειρίες, είναι απολύτως αναγκαία η καθοδήγηση.

Αυτό από τη μία είναι σωτήριο. Ένας άνθρωπος έρχεται στον κόσμο και αναλαμβάνουν άλλοι να του προσφέρουν όση φροντίδα χρειάζεται, ώστε όταν θα φτάσει στην ενηλικίωση, να μπορεί να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του. Κι αυτό είναι αναμφισβήτητο. Όμως, όπως όλα, έτσι κι αυτό έχει δύο πλευρές. Η άλλη πλευρά, είναι το πώς αυτό εκλαμβάνεται από τα παιδιά. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται την αυθεντία των γονιών τους. Οι γονείς για αυτά είναι νησίδα ασφάλειας. Από την άλλη αντιπροσωπεύουν το κατεστημένο που δεν τους αρέσει, τους δυσκολεύει κ.λπ.. Όμως, όσο κι αν αντιδρούν, κατά βάθος γνωρίζουν ότι ο γονιός προστατεύει, δηλαδή έχει τη γνώση και βάζει όρια. Στην ουσία οι αντιδράσεις είναι ο τρόπος να τσεκάρουν πόσο ο γονιός

57


το αλφαβηταρι τησ ζωησ

A(λφα) όπως αυθεντία είναι σταθερός ή ευάλωτος σ’ αυτά. Εδώ ο καθένας έχει πολλές ιστορίες και παραδείγματα που μπορούν να το επιβεβαιώσουν…

58

Καταρχήν, στις μικρές ηλικίες, βλέπουμε παιδιά που κάνουν ή δοκιμάζουν να κάνουν αυτό που «απαγορεύεται» και ταυτόχρονα κοιτούν το γονιό για να δουν πώς θα αντιδράσει. Ελέγχουν έτσι τη συνέπεια και σταθερότητα των γονιών τους αλλά και τις αντοχές τους. Ενώ άλλες φορές, αντιδρούν με κλάματα ή διεκδίκηση αυτών που θέλουν πολύ πιο δυναμικά, προσπαθώντας να καταργήσουν ή/και να νικήσουν την αυθεντία που λέγεται «γονείς». Στην περίπτωση αυτή, το μόνο που έχουν να κάνουν οι γονείς είναι να παραμείνουν σταθεροί και συνεπείς, χωρίς να χάσουν την υπομονή τους. Ας δούμε όμως τι συμβαίνει με τους εφήβους που δεν αντιδρούν (απλά) αλλά παράγουν λόγο και επιχειρήματα για να «χτυπήσουν» την αυθεντία– γονείς. Εδώ τα πράγματα αλλάζουν. Δεν είναι τόσο απλά. Οι έφηβοι ήδη έχουν κάποιες εμπειρίες, έχουν αναπτύξει βασικές ικανότητες και δεξιότητες και έχουν και τόση γνώση ώστε να μπορούν να παράγουν επιχειρήματα με σκοπό να υπερασπιστούν δικαιώματα και επιθυμίες. Επίσης, συχνά γίνονται

εκρηκτικοί και εριστικοί, γεγονός που κάνει τη δουλειά των γονιών πιο δύσκολη. Από την άλλη, τους λείπει ακόμα πολλή εμπειρία και γνώση ώστε να μπορούν να αναλάβουν τα του εαυτού τους χωρίς τον κίνδυνο ή την πιθανότητα να πέσουν σε παγίδες… Και κάθε γονέας ξέρει ότι μαζί με τις ελευθερίες που αυξάνονται, ταυτόχρονα πρέπει και να προστατέψει το έφηβο παιδί του. Όλο αυτό θυμίζει ένα κουβάρι ή έναν γρίφο που ψάχνει να λυθεί… Για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να μπορούμε να δίνουμε στα παιδιά τον χώρο που διεκδικούν αλλά ταυτόχρονα να κρατάμε τον ρόλο μας και την ευθύνη που μας αντιστοιχεί. Γεγονός είναι ότι ως γονείς έχουμε τη γνώση ότι π.χ. το να πίνουν αλκοόλ (ή άλλες ουσίες), το να οδηγούν χωρίς δίπλωμα και κρυφά, το να κάνουν απουσίες – κοπάνες, το να ξενυχτάνε… είναι καταστάσεις που όλοι βρεθήκαμε λίγο ως πολύ, με μικρότερο ή μεγαλύτερο κόστος. Επίσης είναι καταστάσεις που πάντα έφερναν και φέρνουν τους γονείς με τα παιδιά σε σύγκρουση. Ο γονέας, από τη μία, έχει την υποχρέωση να βάζει φρένο στο παιδί του αλλά! από την άλλη, το παιδί, μπροστά σε αυτή την προσπάθεια απαντά με


της Μαριάννας Κουμαριανού

μεγαλύτερη κόντρα και πείσμα ώστε να κάνει αυτό που θέλει. Τι κάνουμε λοιπόν εδώ; Πώς μπορούμε να έχουμε ένα αποτέλεσμα, χωρίς το χάσμα να μεγαλώνει αλλά να γεφυρώνεται; Εδώ, ξαναρχόμαστε στην αρχική μας λέξη: «αυθεντία». Και τι εννοώ με αυτό; Πριν προλάβει το παιδί μας να καταρρίψει την αυθεντία που λέγεται «γονιός», πρώτα εμείς να βγούμε από τον ρόλο αυτό. Αυτό είναι κάτι που επιτυγχάνεται με την επικοινωνία. Λέγοντας επικοινωνία και κατάρριψη της αυθεντίας εννοώ οι φωνές, οι κόντρες, η αυταρχικότητα, η επιβολή να πάψουν και τη θέση τους να πάρει ένα μοίρασμα δεδομένων, σκέψεων, συναισθημάτων και ανησυχιών. Έτσι, συζητάμε εμείς με το παιδί για δεδομένα που ίσως δεν γνωρίζει. Δεδομένα με εγκυρότητα, όχι με σκοπό να προκαλέσουν φόβο αλλά ό,τι ισχύει και συμβαίνει. Έτσι για παράδειγμα θα μιλήσουμε για την επίδραση ουσιών από την πιο απλή, όπως ο καφές, μέχρι τις πιο επικίνδυνες, όπως τα ναρκωτικά. Ταυτόχρονα, μέσα σε αυτό, θα μιλήσουμε για το πώς εμείς αισθανόμαστε ως προς τη στάση του παιδιού, όχι κατηγορώντας το και λέγοντας χαρακτηρισμούς αλλά εκφράζοντας την ανησυχία ή ό,τι άλλο και θα προτείνουμε «λύσεις» που θα συμφωνηθούν από κοινού.

Με τον τρόπο αυτό έχουμε κάνει εμείς το πρώτο βήμα καταργώντας την «αυθεντία». Έχουμε δώσει πραγματικά στοιχεία και έχουμε εκφραστεί με σεβασμό προς τον άνθρωπο που κάνει φαινομενικά απερίσκεπτα ή ατσούμπαλα βήματα και επιλογές. Αυτές λοιπόν είναι οι δύο πρώτες ροές που μας ενδιαφέρουν (τι ισχύει στο περιβάλλον, εγώ ως προς τον εαυτό μου και εσένα). Αν σε αυτά το παιδί – έφηβος πάρει το μήνυμα ενός ανθρώπου που θέλει να σταθεί και νοιάζεται (αντί να θέλει να επιβληθεί), τότε θα αρχίσει σιγά σιγά να ξεκλειδώνει και να μας αποκαλύπτει δικές του πτυχές και πραγματικότητες που συχνά τον πονάνε και τον δυσκολέυουν. Θυμάμαι, πρόσφατα, με τον γιο μου (μαθητής λυκειού) που είχα κάνει μαζί του μια παρόμοια συζήτηση για ένα αντίστοιχο θέμα. Αφού του μίλησα, του έδωσα τον λόγο (ΟΧΙ για να υπερασπιστεί τον «ένοχο εαυτό του» αλλά για να πει τις σκέψεις του ή ό,τι άλλο). Αυτό που μου είπε, εν ολίγοις, ήταν «το κάνω αυτό γιατί με κάνει να νιώθω χρήσιμος και να με θέλουν». Έπαιρνε αξία μέσα από αυτό που είχε επιλέξει, γεγονός που τον έκανε να παραγκωνίζει κάθε άλλη συνέπεια που έφερνε η επιλογή του… Όσο σημαντικά ήταν τα προηγούμενα εξίσου σημαντικό και με μεγάλη βα-

59


το αλφαβηταρι τησ ζωησ

της Μαριάννας Κουμαριανού

A(λφα) όπως αυθεντία ρύτητα είναι και το τελευταίο. Εγώ, ως ενήλικας, γνωρίζω τα αντικειμενικά δεδομένα που ισχύουν και γνωρίζω και τις πράξεις του παιδιού μου. Όμως η γνώση αυτή είναι μισή αν δεν μάθω την πραγματικότητα του παιδιού μου, η οποία θα με οδηγήσει στο να βρεθεί λύση. Μόνο έτσι θα εντοπιστεί και θα αναγνωριστεί το όντως πρόβλημα και θα διαχωριστεί από τα συμπτώματα.

60

Έχοντας όλοι περάσει από την εφηβία, γνωρίζουμε καλά το πόσο θέλαμε να είμαστε αρεστοί στην ομάδα που διαλέγαμε. Είναι η περίοδος που το ενδιαφέρον μετατοπίζεται: η επιθυμία να είμαστε οι «καλοί μαθητές» ή τα «καλά και υπάκουα παιδιά» κ.ο.κ., όπου ο στόχος είναι οι ενήλικες, παύει και τη θέση της παίρνει το πώς να αποκτηθεί ταυτότητα αναγνωρίσιμη από τη ομάδα των συνομιλήκων. «Η ψυχή» της παρέας ή «ο καλλιτέχνης» της παρέας ή/και πολλοί άλλοι χαρακτηρισμοί που ο έφηβος αναζητά προκειμένου να βρει χώρο ύπαρξης και αναγνώρισης μέσα στην ομάδα.

Με άλλα λόγια να γίνει αυτός αυθεντία στον ρόλο που επιλέγει. Εμείς; Ως «αυθεντία» στα παιδιά μας; Ποιος είναι τώρα ο ρόλος μας μέσα και μετά από όλα αυτά; Ποιος θα έχει την …πρωτοκαθεδρία; Σχηματοποιώντας θα έλεγα ότι ο ρόλος μας είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να οδηγηθούν σε αποφάσεις και δράσεις όπου δε θα έχουν ανάγκη να πάνε κόντρα και να πολεμήσουν την αυθεντία-γονιός αλλά ως σύμμαχοί τους, να τα βοηθήσουμε και να τα εμπιστευτούμε στο να πάρουν αποφάσεις όπου θα τους οδηγήσουν σε έναν υγιή ρόλο μέσα στην ομάδα που θα επιλέξουν, χωρίς να βάζουν σε κίνδυνους τους εαυτούς τους. Θέλει υπομονή, επιμονή και συχνά καρτερία. Όμως αυτά –μαζί με την πίστη και εμπιστοσύνη στο παιδί μας– είναι που θα έχουν αποτέλεσμα. Σκοπός δεν είναι η κυριαρχία ούτε η ασυδοσία. Η σχέση με το παιδί είναι μια σχέση που -όπως όλες- δημιουργούνται και χτίζονται (ή γκρεμίζονται) κάθε στιγμή. Κι έτσι μετά από αλλεπάλληλες δοκιμές και προσπάθειες και με εμάς από δίπλα, θα υπάρξει ένα καλύτερο αποτέλεσμα!


βιβλια

ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ Ποίηση για παιδιά Μαριάνθη Πλειώνη Εκδόσεις: ΡΟΕΣ

61 Εικονογράφηση: Αθηνά Πετούλη

Η ελπίδα είναι ένα πουλάκι με κατακόκκινα φτερά, που χτίζει πάντα τη φωλιά του σε κάθε ανθρώπινη καρδιά. Ψηλά πετάει και φτερουγίζει στις γρίλιες των παραθυριών, χαράς χαμόγελα χαρίζει στο προσκεφάλι των παιδιών.


ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ* ΜΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ...

«Μία Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» Τσάρλς Ντίκενς

62


της Ειρήνης Μανδηλαρά

Ένα υπέροχο βιβλίο για μικρούς και μεγάλους! «Ο Μάρλευ ήταν νεκρός: αυτό για αρχή. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία περί αυτού. Το μητρώο της ταφής του φέρει τις υπογραφές του κληρικού, του υπαλλήλου, του εργολάβου κηδειών και αυτή από το κύριο πένθιμο πρόσωπο. Ο Σκρούτζ το υπόγραψε … Ο Μάρλευ ήταν τόσο νεκρός όσο ένα καρφί της πόρτας…». (μτφ της υπογράφουσας) Ποιος θέλει να διαβάσει μία Χριστουγεννιάτικη ιστορία με τέτοια μακάβρια αρχή; Πως μπορούν να είναι αυτά τα πρώτα λόγια ενός Χριστουγεννιάτικου βιβλίου; Ο Τζέικοπ Μάρλευ στο κόσμο των ζωντανών ήταν ο συνεταίρος του Εμπενίζερ Σκρουτζ. Οι δυό τους ήταν ιδιοκτήτες ενός λογιστικού γραφείου κι είχαν γίνει πρωταθλητές στην απληστία και στην αθλιότητα. Ο επί επτά χρόνια πεθαμένος Μάρλευ εμφανίζεται ως ένα αποτρόπαιο φάντασμα μπροστά στον Σκρούτζ κι η καταπληκτική αυτή Χριστουγεννιάτικη ιστορία ξεκινά. Ο νεκρός Μάρλευ είναι καταδικασμένος να περιπλανιέται στον κόσμο κουβαλώντας βαριές αλυσίδες κι ελπίζει να σώσει το παλιό του συνεργάτη από μία παρόμοια μοίρα. Το βιβλίο γράφτηκε το φθινόπωρο του 1843 καταμεσής μίας παρατεταμένης περιόδου κατάθλιψης και ανεργίας. Ο Ντίκενς ήταν απασχολημένος με το να συγγράφει σε συνέχειες ένα μυθιστόρη-

μα με τίτλο Martin Chuzzlewit, το οποίο δεν είχε τις αναμενόμενες πωλήσεις. Εκείνη την εποχή ο συγγραφέας ανησυχούσε πολύ για τη κατάσταση της χώρας του. Είχε επισκεφθεί ένα κακόφημο σχολείο, το οποίο πρόσφερε βασική εκπαίδευση σε παιδιά του δρόμου. Παιδιά βρώμικα, παραμελημένα, χωρίς γονείς που έχαναν πολλές φορές τα μαθήματα τους επειδή ήταν στη φυλακή για κλοπές και πορνεία. Παρότρυνε μία πλούσια φίλη του, την κυρία Κάουτς, να στηρίξει αυτά τα σχολεία. Ο Ντίκενς έδινε διαλέξεις υποστήριξης σε διάφορες πόλεις και προσπαθούσε να πείσει τον κόσμο να μεριμνήσει για την περαιτέρω εκπαίδευση των παιδιών αυτών. Άκουσε με τρόμο την έκθεση της Επιτροπής Παιδικής Απασχόλησης κι αποφάσισε να σχεδιάσει « ένα πολύ φθηνό φυλλάδιο» που θα ονομάζεται «Μία έκκληση προς τον λαό της Αγγλίας εξ’ ονόματος του παιδιού του Φτωχού». Το φυλλάδιο δεν γράφτηκε ποτέ. Αντ’ αυτού γεννήθηκε μία Χριστουγεννιάτικη ιστορία. Ο Ντίκενς είπε ότι, όταν επινόησε το βιβλίο του «έκλαψα και γέλασα κατόπιν ξαναέκλαψα κι ενθουσιάστηκα με το πιο εξαιρετικό τρόπο» περπατώντας καθημερινά περί τα 20 μίλια στους νυχτερινούς δρόμους του Λονδίνου. Όταν ολοκλήρωσε το βιβλίο, δήλωσε «ξέσπασα σαν τρελός!» Απαίτησε από τον εκδότη

63


ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

«Μία Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» Τσάρλς Ντίκενς

του μία πολύ όμορφη έκδοση, με έγχρωμες εικόνες και επίχρυσα γράμματα στο εξώφυλλο.

64

Η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία είναι μια αρκετά απλή αλληγορία χτισμένη πάνω σε μια επεισοδιακή αφηγηματική δομή, στην οποία κάθε ένα από τα κύρια περάσματα της έχει ένα σταθερό και προφανές συμβολικό νόημα. Το βιβλίο χωρίζεται σε πέντε τμήματα (ο Ντίκενς τα επισημαίνει ως staves) εκ των οποίων τα τρία μεσαία αφορούν τις περίφημες επισκέψεις των διάσημων φαντασμάτων. Οι τρεις πνευματικοί οδηγοί, μαζί με κάθε ιστορία τους, εκτελούν μια συγκεκριμένη θεματική λειτουργία - Το φάντασμα των Χριστουγέννων του παρελθόντος, με το λαμπερό κεφάλι του, αντιπροσωπεύει τη μνήμη και την ανάμνηση. Το φάντασμα των Χριστουγέννων του παρόντος ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία, την ενσυναίσθηση και την εμπάθεια και το πνεύμα των Χριστουγέννων του μέλλοντος αντιπροσωπεύει το φόβο του Θανάτου. Ο Εμπενίζερ Σκρούτζ επαναλαμβάνοντας τις γνωστές εκφράσεις του «μπα!» κι «απάτη» (bah! και humbug! στο πρωτότυπο) ενσαρκώνει όλα εκείνα που προσπαθούν να μειώσουν, να προσβάλλουν το πνεύμα των Χριστουγέννων: την απληστία, τον εγωισμό και την αδιαφορία για τη δυστυχία του πλησίον. Ο Ντίκενς ελπίζει να μας (από)δείξει ότι, μέσω των ηθικών και των θρησκευτικών διδαγμάτων ακόμη κι οι πιο ανυπόφοροι άνθρωποι μπορεί να γίνουν φιλάνθρωποι, κοινωνικά συνειδητοί και

γεμάτοι από καλές προθέσεις. Η ζεστασιά, η γενναιοδωρία κι η καλή θέληση ξεπερνούν και τελικώς νικούν τη πικρή απάθεια του εγωιστή και τσιγκούνη Σκρούτζ, καθώς συναντά την μνήμη, την ικανότητα της ενσυναίσθησης και το φόβο του για τον θάνατο. Η μνήμη υπενθυμίζει στο Σκρούτζ την εποχή που ήταν ακόμη συναισθηματικά συνδεδεμένος με άλλους ανθρώπους πριν κλείσει τον εαυτό του σε μια αυστηρή κατάσταση αλλοτρίωσης. Η ενσυναίσθηση δίνει τη δυνατότητα στον Σκρούτζ να συμπάσχει και να κατανοεί αυτούς που είναι λιγότερο τυχεροί από τον εαυτό του, όπως ο μικρός Τιμ και ο πατέρας του Μπομπ Κράτσιτ. Ο φόβος του θανάτου υπονοεί την επικείμενη ηθική εκτίμηση - την υπόσχεση αναλόγως της τιμωρίας και της ανταμοιβής. Με την ιστορία του κάθε Φαντάσματος να λειτουργεί ουσιαστικά ως παραβολή, η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία προάγει τα χριστιανικά ηθικά ιδεώδη που συνδέονται με τα Χριστούγεννα - γενναιοδωρία, καλοσύνη και οικουμενική αγάπη για την κοινότητα. Το βιβλίο προσφέρει επίσης μια σαφώς πιο σύγχρονη άποψη των Χριστουγέννων, λιγότερο θρησκευτική, μία και καταπιάνεται από λιγότερο αυστηρές και πιο χαρούμενες παραδόσεις - την ανταλλαγή δώρων και τις εορταστικές εκδηλώσεις. Το βιβλίο περιέχει επίσης ένα -τρόπο τινά- πολιτικό μήνυμα, που απορρέει από την αγωνιώδη προσπάθεια επιβίωσης των φτωχών οικογενειών, όπως η πολύτεκνη οικογένεια Κράτσιτ. Ο Εμπενίζερ Σκρούτζ μένει


της Ειρήνης Μανδηλαρά*

έκθαμβος μπροστά στη καλοσύνη, στο πείσμα και τη δύναμη του μικρού ανάπηρου Τιμ και τελικώς συνδέει τη δική του σωτηρία με εκείνη του φτωχού κι άρρωστου αγοριού. Βοηθά την οικογένεια Κράτσιτ κι υιοθετεί εικονικά τον μικρό Τιμ ενεργώντας σαν ένας δεύτερος πατέρας στο μικρό αγόρι. Το βιβλίο πρωτοδημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο του 1843 σε εικονογράφηση του Τζον Λιτς από τον εκδότη Chapman & Hall. Η πρώτη έκδοση, περί τα 6.000 αντίτυπα, εξαντλήθηκε ως τις παραμονές των Χριστουγέννων, ενώ έως τα Χριστούγεννα του 1844 είχε κάνει δεκατρείς εκδόσεις! Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες κι έχει μεταφερθεί πολλαπλώς τόσο στο θέατρο όσο και στον κινηματογράφο. Έχει παρουσιαστεί επίσης ως όπερα, μπαλέτο, animation και μιούσικαλ. Ο Τσάρλς Ντίκενς ήταν ο πρώτος μεγάλος συγγραφέας που παρουσίασε δημόσια τα έργα του σε μεγάλες αίθουσες παρουσία κοινού. Ακολουθούσε ένα παράξενο διαιτολόγιο τις ημέρες των παραστάσεων. Έπαιρνε δύο κουταλιές ρούμι με γεύση φρέσκιας κρέμας για πρωινό, μια πίντα σαμπάνιας για τσάι και, μισή ώρα πριν από την έναρξη της αφήγησης του, έπινε ένα ωμό αυγό χτυπημένο σε ένα ποτήρι σέρι. Κατά τη διάρκεια του πεντάλεπτου διαλείμματος του, έπινε

πάντα ένα γρήγορο φλιτζάνι βοδινού ζωμού και ξάπλωνε το βράδυ στο κρεβάτι με ένα μπολ σούπα! Ξεκίνησε τις δημόσιες αφηγήσεις του με τη Χριστουγεννιάτικη Ιστορία, δέκα χρόνια μετά τη πρώτη της κυκλοφορία στα 1853 και τελείωσε με αυτήν στις 15 Μαρτίου του 1870. Τελειώνοντας με την ανάγνωση της «μικρής του ιστορίας» στο St James Hall του Λονδίνου, είπε απευθυνόμενος στο ακροατήριο του «Από αυτά τα φανταχτερά φώτα, εξαφανίζομαι τώρα για πάντα, με μια ειλικρινή ευγνωμοσύνη, σεβασμό και ένα στοργικό αποχαιρετισμό.» Με τα δάκρυα να κυλούν στο πρόσωπό του, ο Ντίκενς σήκωσε τα χέρια στα χείλη του σε ένα γλυκό φιλί κι έφυγε από την σκηνή για πάντα. Πέθανε τρεις μήνες αργότερα σε ηλικία 58 ετών. Η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά ως επί το πλείστον σε παιδικές διασκευές από πολλούς εκδότες. Ενδεικτικά αναφέρω τους: Άγκυρα, Μίνωας, Πατάκης, Κέδρος, Παπαδόπουλος, Νάρκισσος, Κουκούτσι, Αίσωπος, Μεταίχμιο, Ψυχογιός, Καστανιώτης, Ερευνητές και Πλατύπους. Για τους ενήλικες προτείνω την πρωτότυπη έκδοση των εκδόσεων Penguin. Καλές Γιορτές!

*Η Ειρήνη Μανδηλαρά στα 5 της έμαθε να διαβάζει κι έκτοτε αμετανόητη βιβλιοεξαρτημένη! Τα τελευταία 28 χρόνια εργάζεται ως bookbuyer σε κεντρικό Αθηναϊκό βιβλιοπωλείο.

65


βιβλια

Υπάρχουν δύο το ένα είναι για να το απολαύσε

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

και η ατέρμονη διάρκεια ζωής James Hillman Εκδόσεις ΚΕΛΕΥΘΟΣ

66

Τα γηρατειά δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός. Είναι ένα απαραίτητο στοιχείο της ανθρώπινης συνθήκης, σχεδιασµένο από την ψυχή. Η γήρανση είναι εγγεγραµµένη στη φύση µας. Κι όµως µας προκαλεί εντύπωση που η ανθρώπινη ζωή εκτείνεται πολύ πιο πέρα από την αναπαραγωγική ηλικία και αντέχει περισσότερο στον χρόνο απ’ ό,τι οι µύες και οι αισθήσεις µας. Για να προσεγγίσουµε τα γηρατειά, χρειαζόµαστε εµπνευσµένες ιδέες που θα µιλήσουν γι’ αυτά µε ένα πνεύµα αντάξιό τους. Αυτή την οπτική θα συναντήσετε σε τούτο το βιβλίο, µια οπτική που υπόσχεται να αναζωογονήσει τη σκέψη του αναγνώστη µε ένα λουτρό εσωτερικής γνώσης, ικανής να επηρεάσει βαθιά και µόνιµα τη µετάβαση στα ύστερα χρόνια.

Μ Train

Patti Smith Μεταφραστής: Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης Εκδόσεις: KEΔΡΟΣ

Η θρυλική Πάτι Σμιθ θυμάται στιγμές από τη ζωή της ανατρέχοντας στους τόπους και στα στέκια στα οποία βρέθηκε. Το μικρό καφέ στο Γκρίνουιτς Βίλατζ όπου έπαιρνε καθημερινά το πρωινό της. Τις επισκέψεις της στους τάφους του Ζαν Ζενέ, της Σίλβια Πλαθ και του Αρθούρου Ρεμπό. Τα χρόνια που έζησε στο Μίσιγκαν μαζί με τον άντρα της, τον Φρεντ Σόνικ Σμιθ, τον οποίο έχασε το 1994. Με το M Train η Πάτι Σμιθ μετακινείται στις περιοχές της μνήμης της. Ένα στοχαστικό κείμενο για τα ταξίδια, τις αστυνομικές σειρές, τη λογοτεχνία και την απόλαυση του καφέ. Ένα δυνατό και βαθιά συγκινητικό βιβλίο, το οποίο η μεγάλη μουσικός και ποιήτρια χαρακτήρισε «οδικό χάρτη της ζωής μου».


κίνητρα για να διαβάσεις ένα βιβλίο: εις το άλλο, για να παινευτείς γι’ αυτό

Μπέρτραντ Ράσελ

Της σάρκας και της ψυχής

Μπόρις Σιρούλνικ Εκδόσεις ΚΕΛΕΥΘΟΣ Όταν τον 19ο αιώνα, ανακαλύφθηκε ο ωκεανός του Ασυνείδητου, ο Φρόυντ, προσεγγίζοντας τη νήσο της Απώθησης, προαισθάνθηκε ότι μακριά, μέσα στην ομίχλη, σχηματίζονταν οι απόκρημνες ακτές του “Βράχου της Βιολογίας”. Οι νευροεπιστήμες όμως εκείνης της εποχής απαγόρευαν την πλεύση προς αυτά τα άγνωστα νερά. Σήμερα, χάρη στις τεχνικές της νευροαπεικόνισης και στα ηθολογικά δεδομένα, τα βάθη αυτά μπορούν να εξερευνηθούν. Ο ερευνητής ανακαλύπτει τότε ένα άλλο ασυνείδητο, βιολογικό αυτήν τη φορά, που διαφέρει από το φροϋδικό και ταυτόχρονα συνδέεται με αυτό με έναν τρόπο συγκρουσιακό, όπως δύο άλογα που τραβούν το ίδιο άρμα προς αντίθετες κατευθύνσεις.

67 ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΤΟΜ ΠΑΧΜΑΝ Εκδόσεις ΑΓΓΕΛΑΚΗ

ΤΙ ΜΑΣ ΝΟΙΑΖΟΥΝ ΕΜΑΣ ΤΑ ΖΩΑ; Αν δεν είμαστε μπαταχτσήδες, ας θυμηθούμε ότι με τα ζώα: • Τρεφόμαστε • Μεταφερόμαστε • Συντροφευόμαστε • Θεραπευόμαστε (χάρις στα πειραματόζωα) • Άσε που παλαιότερα, με τα ζώα δωροδοκούσαμε και τους θεούς μας («θυσίες»)… Λοιπόν, από ευγνωμοσύνη τουλάχιστον, θα θέλαμε να μάθουμε για το «πώς περνάνε» κι αυτά τα έρμα. Βέβαια, κάμποσοι από μας σου λένε κι άλλα: «Μέσα στο σκοτεινό και κρύο σύμπαν, ετούτα τα ζώα είναι συνοδοιπόροι-μας στο σκανδαλώδες φαινόμενο της ζωής. Για αυτό, και οι Αρχαίοι Έλληνες και η Παλαιά Διαθήκη, αναγνωρίζουν ψυχή στα ζώα. Αδέρφια, δηλαδή», σου λέει. Αλλά κι εμείς οι άλλοι που δεν γουστάρουμε τέτοιες συγκινήσεις, ελπίζουμε ότι μελετώντας τα κοινωνικά φαινόμενα των ζώων, ίσως κατανοήσουμε καλύτερα και τις δικές μας κοινωνίες. Ή έτσι ή αλλιώς, λοιπόν, είναι μάλλον δύσκολο να αδιαφορήσεις…


βιβλια

Το διά Το πνεύμα που δεν διαβάζει χάν Η φονική θηλή

Διηγήματα Θάνος Τσιτσής-Κούσκος ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

68

Όλα μπερδεύονται γλυκά στην εύφορη κοιλάδα του μυαλού μου, όπου ένα αγγελάκι κυκλοφορεί με άδειο κεφάλι, μια οικογένεια αποκοιμιέται με ψέματα και ξυπνάει με αλήθειες, ένας συγγραφέας ακροβατεί στην ετοιμόρροπη γέφυρα που ενώνει το Χαλάνδρι με τον Δήμο Ουτοπίας. Στον ίδιο τόπο αλλά σε διαφορετικούς χρόνους, η Ανθή θυμώνει με τον Θωμά αλλά στο τέλος τού κάθεται, μια φίλη βολεύεται με τον φορτηγατζή που έφτυνε εδώ και χρόνια, η Βάσω είναι ζευγάρι με τον Τάκη αλλά αγαπάει και τον Δημοσθένη την αδελφή, ο Φίλιππος παίζει το κεφάλι του με τον διάολο, ο Λεωνίδας πορεύεται με τους… τριακόσιους φόβους του, ενώ πάνω από τα κεφάλια όλων, πετάει ένα τσοπανόσκυλο ελληνικό. Α! Να μην ξεχάσω να σας ξεναγήσω σε μια εφορία γεμάτη ευφορία και να σας εξηγήσω πώς μια αγκαλιά αγκάθια μπορεί να χωρέσει σε μια επιστολή… Όλα δοσμένα με λόγο άμεσο, γεμάτο χιούμορ, ανθρωπιά και φαντασία, σε ένα βιβλίο τρυφερό και σκανδαλιάρικο, που λειτουργεί σαν καλειδοσκόπιο, μέσα από το οποίο βλέπουμε τους χαρακτήρες να ζουν και να αναπνέουν, να συρρικνώνονται και να ποδοπατιούνται, να διαστέλλονται και να ασφυκτιούν, να ερωτεύονται και να ανασταίνονται.

Για πάντα

Μυθιστόρημα Σταμάτης Σουφλέρης ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Τρεις άνθρωποι εντελώς διαφορετικοί αλλά και τόσο όμοιοι μεταξύ τους, σαν τα κομμάτια ενός περίτεχνου ψηφιδωτού: η αρχαιολόγος Ελένη, η οικονομολόγος Μάρω και ο συλλέκτης Πέτρος ζουν, παθιάζονται, μαλώνουν, συμφιλιώνονται, εξελίσσονται και λυτρώνονται κυνηγώντας τα όνειρα και τους στόχους τους. Τρία ανθρώπινα νήματα ζωής άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους με στιγμές πολύτιμες, με αναμνήσεις αλησμόνητες, με εμπειρίες μοναδικές και συναισθήματα αναλλοίωτα στον χρόνο που, παρά τις αναμενόμενες αντιθέσεις, τις απρόσκλητες έριδες και τις επιφανειακές διαφορές τους, συμπορεύονται αμετάβλητα διαχρονικά σαν μία ψυχή, με εφόδια τη βαθιά φιλία και την αμείωτη αγάπη τους. Μέχρι το ένα από τα τρία νήματα να κοπεί απρόσμενα, άδικα και πρόωρα. Ένα σαγηνευτικό χρονικό περιπλάνησης και ταξιδιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μέσα σε μια πραγματικότητα που μεταβάλλεται διαρκώς, από την ανεμελιά της δεκαετίας του ’80 μέχρι την εξέλιξη και την ωρίμανση της δεκαετίας του 2000, αλλά κυρίως στα κατάβαθα της ανθρώπινης ψυχής και των πιο κρυφών και ανεκπλήρωτων πόθων της.


άβασμα είναι όπως η τροφή και το νερό. νει βάρος, όπως ένα σώμα που δεν τρώει.

Βίκτωρ Ουγκώ

Λιβιάχοβο λένε το μοιρολόγι

Μετά την πτώση της Μουργκάνας Νοέμβριος 1948 Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα Στεφανία Ι. Σουλή ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

«Αφήστε τον άντρα μου... Αφήστε τον Στέφο μου... Σας ικετεύω... Λυπηθείτε με... Λυπηθείτε το μωρό μας... Αφήστε τον... Σας παρακαλώ... Τι θ’ απογίνω εγώ... Τι θα κάμω χωρίς τον Στέφο μου... Μη μου τον πάρετε... Τον άντρα μου...» Κάθε βήμα και μια ικεσία. Είχαν φτάσει κοντά στη βρύση και βγήκε απ’ τη φάλαγγα ο θερμόαιμος υπασπιστής, ο Ηπειρώτης, ο κοντός και γεροδεμένος άντρας με τις πλάτες χιλιόμετρο και την περίεργη κορμοστασιά, κι άρχισε να κατηφορίζει προς το μέρος της. Δεκάδες καρδιές πάγωσαν μεμιάς. Δεκάδες ανάσες κρατήθηκαν κι άλλα τόσα μάτια περίμεναν τι θα κάνει αυτός ο αιμοβόρος υπάνθρωπος. Την πλησίασε και με τον υποκόπανο του όπλου του τη χτύπησε με δύναμη στην κοιλιά της. Έπεσε απ’ τα χέρια του η Ρήνα στο χώμα και σώπασε τελείως. Μια γυναίκα και το αγέννητο μωρό στα σπλάχνα της. Οι δύο πρώτοι σκοτωμένοι.

ΙΤΣ

Από το Λιβιάχοβο στην Ντουσκάρα Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα Στεφανία Ι. Σουλή ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

«Κείθε όπου σταθείς κρένεις είμαι ο Μάρκος Σουλής, και ρωτάς και τα στόματα παραμένουν ερμητικά και τα βλέμματα γέρνουν σκοτεινιασμένα. Όλους τους βλέπεις συνεργούς, νιώθεις το ίδιο φοβούνται, πως μπορεί να το έκαμε κι αυτός που έριξε το βλέμμα στο χώμα, και μπορεί να το έκαμε και κείνος που αγκομάχησε μπρος σου, κι ίσως και ο άλλος που του έτρεμε το χέρι, συλλογιέσαι κι απορείς που υπάρχουν ακόμα αντάρτες και δεν είναι φιγούρες βγαλμένες από παραμύθια με δράκους και ξωτικά…» Πολλοί οι ένοχοι... Θα τιμωρηθεί κανείς; Κι εάν όλα αυτά έχουν ένα νόημα σήμερα, σχεδόν εβδομήντα χρόνια μετά, είναι που συμπληρώθηκε το παζλ κομματάκι κομματάκι κι έπεσε άπλετο φως πάνω στα γεγονότα και στα πρόσωπα που ενεπλάκησαν άμεσα ή έμμεσα στην τραγωδία αυτή. Εάν ήσουν αναγκεμένος, αγράμματος, μ’ ένα τσούρμο παιδιά στην ορεινή Ήπειρο το 1950, σίγουρα θα έχανες τον δρόμο σου σαν έπεφτε πυκνή αντάρα κι αξεδιάλυτο σκοτάδι στο κακοτράχαλο μονοπάτι που σου έμελλε να διαβείς. Πιο εύκολο ήταν να σηκώσεις το χέρι και ν’ αγγίξεις τον χαμηλωμένο ουρανό παρά να φτάσεις στον προορισμό σου…

69


διατροφη & ΥΓΕΙΑ Γεωργία Δουκοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Μ. +30 6947 426662 www.georgiadoukopoulou.gr Ε. info@georgiadoukopoulou.gr

70

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΓΛΥΚΑ ...και πως να τα τροποποιήσετε!

Αλήθεια, υπάρχει κανείς που στο άκουσμα της λέξης «Χριστούγεννα», να μην του έρχεται στο μυαλό το στολισμένο σπίτι με το δέντρο, τα δώρα, τα φαγητά και… τα γλυκά; Μελομακάρονα, κουραμπιέδες, δίπλες, η βασιλόπιτα στολίζουν το γιορτινό μας τραπέζι και κάνουν τις ημέρες αυτές να είναι απόλυτα συνδεδεμένες με γεύσεις και συναισθήματα. Το ερώτημα που θέτουν οι περισσότεροι λάτρεις αυτών των γλυκισμάτων είναι το πώς μπορούν να τα χωρέσουν στο καθημερινό διατροφολόγιο τους, χωρίς να ανέβει απότομα ο δείκτης της ζυγαριάς μετά τις γιορτές και απογοητευτούν. Εδώ, θα αποφύγουμε τη συζήτηση για δίαιτες γιορτών. Θα γνωρίσουμε κάποια διατροφικά στοιχεία αυτών των εδεσμάτων και θα θέσουμε ρεαλιστικό στόχο να αποφύγουμε τις υπερβολές.


από τη Γεωργία Δουκοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

71 ρασκευάζονται με λάδι, ακόμα και με ταχίνι. Σε κάθε περίπτωση, διαλέξτε τους πιο μικρούς, για να γλιτώσετε λίπος και θερμίδες. Ένα μικρό κουραμπιεδάκι προσδίδει από 170-200 θερμίδες. Τα μελομακάρονα γίνονται με αλεύρι, λάδι, ζάχαρη και χυμό πορτοκαλιού, ενώ σιροπιάζονται με μέλι και πασπαλίζονται με καρύδια. Μπορούμε να μειώσουμε τη θερμιδική τους αξία, αφενός αν δεν τα σιροπιάσουμε, που μοιάζουν με μπισκότα, αφετέρου βάζοντας μικρότερη ποσότητα ζάχαρης και μελιού στο σιρόπι και πασπαλίζοντας με λιγότερα καρύδια. Ένα μεσαίο μελομακάρονο προσδίδει περίπου 150 -180 θερμίδες. Πέρα από το γεγονός πως πρέπει να περαστούν από το τηγάνι, οι δίπλες

<

Καταρχάς, σίγουρα αυτή η περίοδος είναι μια καλή ευκαιρία να επιδοθούμε στη παρασκευή σπιτικών παραδοσιακών συνταγών. Τα σπιτικά γλυκά είναι πιο διαιτητικά και υγιεινά από τα αντίστοιχα του εμπορίου, αφού μπορούμε να ελέγξουμε την ποιότητα και ποσότητα των υλικών τους, αλλάζοντας ίσως και τη δοσολογία τους. Επιπλέον, μπορούμε να περιορίσουμε την ατομική μας μερίδα, πλάθοντας μικρότερες ποσότητες. Το σημαντικότερο είναι να θυμόμαστε ότι τα γλυκά είναι για να μας χαρίζουν την ωραία τους γεύση, και όχι για να χορτάσουν την πείνα μας. Οι κουραμπιέδες γίνονται με βούτυρο, αλεύρι και αμύγδαλα και πασπαλίζονται με ζάχαρη άχνη. Υπάρχουν βέβαια και συνταγές, στις οποίες πα-


< 72

διατροφη & ΥΓΕΙΑ

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΓΛΥΚΑ ...και πως να τα τροποποιήσετε!


από τη Γεωργία Δουκοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

δεν έχουν, στην παραδοσιακή τους συνταγή, πολλές θερμίδες. Είναι τηγανητά κομμάτια ζυμαριού, από αλεύρι και αυγά. Γλυκαίνονται με σιρόπι ή με μέλι και πασπαλίζονται με ψιλοκομμένο καρύδι. Δεν είναι βλαβερό γλυκό, αρκεί να τηγανιστεί σε ελαιόλαδο και όχι σε σπορέλαιο. Επίσης, είναι καλό να τις ακουμπάμε σε απορροφητικό χαρτί, για να στραγγίζουν το λάδι τους. Ένα τεμάχιο προσδίδει από 200-240 θερμίδες. Εφόσον η βασιλόπιτα δεν θα λείψει από το σπίτι μας, ας επιλέξουμε τη διατροφικά καλύτερη. Αυτή είναι η πολίτικη, που έχει λιγότερο λίπος και

γίνεται με προζύμι. Οι άλλες βασιλόπιτες είτε μοιάζουν με τσουρέκι, είτε με κέικ, γίνονται με πολύ βούτυρο ή μαργαρίνη και πολλά αυγά. Ένα κανονικό τρίγωνο κομμάτι προσδίδει 390-450 θερμίδες. Αν κάποιοι από εσάς προτιμάτε κάτι ακόμα πιο διαιτητικό, αλλά εξίσου γλυκό, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να τροποποιήσετε τις συνταγές και ν’ αντικαταστήσετε τη ζάχαρη με στέβια και το μέλι με σιρόπι αγαύης. Ας τιμήσουμε, λοιπόν, τα παραδοσιακά γλυκίσματα του τόπου μας, πάντα όμως με σύνεση και μέτρο στην κατανάλωση. Καλές γιορτές!

73


συνταγεσ

74

ς ό μ ο λ ο σ ς ό η ν σ ι ύ τ ε ρ γ ο ι α ι Γ ν έ τ υ ο ρ φ

η τ ά ρ ε π ι με π α α 4 άτομ Υλικά γι σολομού υ ο κ σ έ ρ φ

ο, γλυκάνισ , ο ν ι ς μ ί ε κ τ από 4 φέ αρικών χ α π σίταρο, μ ο χ α σ μ ο γ μ ί , μ , ο 1 μπαχάρι υκάνισ , λ ) γ ο ν ή ι δ σ ι ε ά ι πρ αστερο αύρο κα μ , ζ ο ρ βο ( ι μπούκο πιπέρια α κ ) η τ σ ύδι ελάχι ο κρεμμ ν δάφνη ( ι κ κ ό κ κά) μμένο υ) ροαιρετι π ( 1 ψιλοκο πυριά το ή σ ρ ε α τ τ υ α ο κ λ λ ά ανταρίνι τσα ο ί μ τ ρ 1 ι ε α ι π ι κ α π κ ο 1 κάλι μμέν , 1 πορτο (το 1 στι ι ν α ι ό δ μ ό ε ρ λ 2 ό1 ύσμα απ ξ ι α κ ό χυμ ασιλικού ύ στίβουμε ξ α φύλλα β τ ε μ ω τ ν ο σολομού. Ε α φιλέτα τ α τ α έ τ ελαιόλαδ η ιλ τ φ ό α σ τ ο ήπ υμε

ις η με την μισ πασπαλίζο ε , μ ν υ ώ ο λαδο. Μόλ ικ ιό ίφ ρ α ο α λ λ Εκτέλεσ χ ε α Α π ο ι. μ ίγ ίν ν λ ε αρ με το μίγμα τω αι το μαντ άνι βάζουμ α αλοίφου γ τ η ι τ α ύ κ θ α α σ β Παίρνουμε ρτοκάλι, το λεμόνι κ ίτ Σε ερ . πο ν τραγανά και την πιπ α 12ωρο. ο υ ν τ ι έ ο δ ι, ύ ίν δ ια μ γ ό γ μ ρ ε α ν ρ ίο ο κ ι ε τ ρ ο υγ ύ μαζί με τ ν καλά μέχ ύσμα των υμε στο ψ ύ ο ξ ο ζ μ ο ο ά ο θ τ λ η β ε ο ψ μ α σ τ ί α ζ ι α ν α τ έ κα με ςμ μια ουμε τα φιλ τους και τα αφήνου ους χυμού ζ τ ά ε β μ ί υ ε ι παίρνουν ο θ α ν κ α τ ίχ ύ ρ ς ο έ ι ζεσ μ ρ ν ο υ ά λ ε γ σο τη και πό τις 2 πλ τα φιλέτα η σαλάτα ιά, και στο ι τ ιν λ ω σ ά π ά φ ρ ε η π μ τ πάλι και α υ ε ό ο απ ωσ βάζ τα φιλέτα ολομό πάν ί η σάλτσα σ ε θ ο τ α τ ε σ μ ε Βγάζουμε υ ζ ο ις ίγο. Σερβίρ ιδών. Μόλ λ ε ο ια ιδ γ ρ ι ε α π κ σ ε βασιλικού. φωτιά α ή λ λ λ η ύ μ φ α ι χ α ε κ ύ βράση σ ρους ροδιο ό π σ ε μ ε μ γαρνίρου


Στόλεν Χριστου

γεννιάτικο κέικ από την Γερμανία

Υλικά 250 γρ. ανάμεικτα γλασέ φρούτα 250 γρ. σταφίδες 3 κουτ. γλ. μαύρο ρούμι 3 κουτ. γλ. χυμό π ορτοκαλιού 1 κυβάκι φρέσκια μαγιά 185 γρ. ζεστό νερό 160 γρ. γάλα 85 γρ. μέλι 850 γρ. αλεύρι γι α όλες τις χρήσεις 1 αβγό 125 γρ. ανάλατο βο ύτυρο 1 κουτ. γλυκού ξύ σμα λεμονιού 1 κουτ. γλυκού αλ άτι ½ κουτ. γλυκού μο σχοκάρυδο 3 κουτ. γλυκού κα νέλα 1 κουτ. γλυκού γα ρύφαλο 125 γρ. αμύγδαλα καβουρντισμένα 125γρ. άχνη ζάχα ρη

Εκτέλεση Σε ένα μπολ τοποθετο ύμε τα φρούτα και τις σταφίδες και τα σκεπ άζουμε με το ρούμι κα ι το χυμό πορτοκαλιού. Σε ένα άλλο σκεύος δι αλύουμε τη μαγιά στο νερό και προσθέτουμ ε 250 γρ. από το αλεύ ρι, το γάλα ζεσταμένο ελαφρά και το μέλι. Αφήνουμε το μίγμα να φουσκώσει σε ζεστό μέρος για μισή περίπο υ ώρα. Αφού φουσκώσει πρ οσθέτουμε τα φρούτα, το αβγό χτυπημένο, το βούτυρο λιωμένο, τα αμύγδαλα τριμμένα, το ξύσμα λεμονιού, το αλάτι και το υπόλοιπο αλεύρι και ζυμώνουμε πολύ καλά, μέχρι να γίνει η ζύμη μας αφρά τη και ελαστική. Πλάθουμε ένα τετράγ ωνο περίπου κομμάτ ι και το διπλώνουμε στ α δύο χωρίς να κλεί σει στην άλλη πλευρά . Την τοποθετούμε σε κα λά βουτυρωμένη λαμαρίνα και την αφήνου με να φουσκώσει μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο. Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180° C και ψήνουμε για 25-3 0 λεπτά. Μόλις ψηθεί πασπαλ ίζουμε με την άχνη ζά χαρη και ...Καλά Χ ριστούγε

ννα!

75


συνταγεσ

α ν α τ σ ά K lace)

g n o r r (ma

76

Υλικά

λα, να μεγά α τ σ ά κ ό 1 κιλ χαρη, 1 κιλό ζά ς νερό, ε π ύ ο κ 2½ ού ς, ς λεμονι 2 βανίλιε ό μ υ χ ύ ο . γλυκ 1/2 κουτ

η λαδο την κατσαρόλα άσουν ιό η λ α λ ά ε γ ε Εκτέλεσ μ ιά λ μια τα χλ ά μια κου ας τις 2½ κούπες άστανα σε ά. Όταν κο κ τ θ π η α ε ο τ λ β ε ( 0 μ 1 υ ά ο τ τικ για Βάζ ό προσθέτον με προσεκ ρια φωτιά υ τ α έ ο λ μ ίζ ό ε δ ρ περίπου απ σ υ α ο ά σ ό λ τ τ ρ π φ α ε ε κ λ ξ ή 8 με νε χ α η τ ρ ι για ίζουμε κα ς τη φωτιά ζάχαρη σε ρια φωτιά α τ τ η έ τ ν μ ο ε ε ν μ σ υ ώ ι λ ο λ η ν τα στραγγ πά αμ Ρίχ λεμονιού, ατσαρόλα κάστανα χ κ βράζουν). ό α ν μ υ ν η υ έ ο τ χ μ π ε ν ισ μ α ο ρ υ ρ τ ώ θα άζο , ρίχνουμε ουμε τα κα ουμε τον νίλια και β ιά τ ζ τ α έ ά β θ ω ιμ σ φ η ο τ ο τ η ρ , Ε τ ό Π . ρ . ες πό νε κοχλασμού ε την κατσαρόλα α για 12 ώρ ε λαδόκολλα και ι υ π ο τ ό ιρ ή μ σ ιγ ο τ μ τ ν ίμ ου τη σ να να πιού υμε ένα μεγάλο ταψ και τα αφήνουμε επτά. Βγάζ λ α τ σ 5 ά η κ μ α ό τ κ νο τά υμε για α , 50°. Στρώ τον αέρα για 30 λεπ και αφήνο 1 ε ς μ υ υ ν θέλουμε ο ο α τ ύ σ ν ε τ ο ν έ α σ ο λ κ τ ε π α μ ς ν υ υ α νο νο ντα άβετε και κτός φούρ ανα. Τα ψή οθερμαίνο λ ε τ ρ ο σ ν π ρ υ ά π κ ο ο ν ν σ α ρ α ν ώ ( ύ έ υ ο φ σμ κρ ικό τα σιροπια α εορταστ πτά. Αφού τ ε ε μ λ ισ ύ λ 0 ο ά τ 3 μ ε ι α θ λ α ο λ κ ά ν τοπ ώσουν για με σελοφά ν η γ σ ε τ η σ ίμ τ α ο ν ρ άπ μέσα να-ένα κατ σβήσε) έ μα! ε μ υ ο ίγ λ με ολόθερ ε ύ ψ ο ά τα τυ τ ο ισ τ ρ σ α ν χ ευ λωθού α, που την σ ίτ β δεν κατανα α ικ Σ ης φίλης Ελέν ς η τ ή γ α τ ν H συ


Μπισκοτογλυκό για όλες τις ε ποχές

Υλικά 1 πακέτο μπισκότα πτι-μπερ σπασμένα στα 4 4 φλ. τσ. γάλα 250 γρ. μαργαρίν η 8 κουταλιές σούπ ας ζάχαρη 6 κουταλιές σούπ ας κορν-φλάουρ 60 γρ. κουβερτούρ α 1 κουτί Morfat crea my φυτική σαντιγί 1 κουτί ζαχαρούχ ο γάλα Νιφάδες κουβερτο ύρας, τριμμένα μπισκότα και τριμμένους ξηρούς καρπούς για το γαρνίρισμα

Εκτέλεση Τοποθετούμε τα σπασ μένα μπισκότα σε παρα λληλόγραμμο σκεύος ή τα ψάκι ή πυρέξ (23Χ33 ) και το αφήνουμε στην άκ ρη. Τοποθετούμε το γάλα σε μια κατσαρόλα, σε μέτρια θερμοκρασία και προσθέτουμε το κορν φλάουρ, ανακατεύον τας διαρκώς με σύρμα ώ στε να διαλυθεί πριν πρ ολάβει να ζεσταθεί πο λύ το γάλα και σβωλι άσ ει. Συνεχίζοντας το ανακ άτεμα, προσθέτουμε στ αδιακά, τη μαργαρίνη, τη ζάχαρη και την κο υβ ερτούρα. Ανακατεύουμ ε διαρκώς μέχρι η κρ έμ α να γίνει λεία, βελούδινη και πηχτή. Εν ανάγκη στ τέλος για να πήξει ο η κρέμα δυναμώνουμ ε γι πολύ λίγο τη φωτιά α και δεν αφήνουμε να πά ρε πάνω από δυο βράσ ι εις. Αποσύρουμε απ ό τη εστία και αδειάζουμε ν αμέσως το περιεχόμεν ο τη κατσαρόλας πάνω στ ς α σπασμένα μπισκότα . Π εριμένουμε να κρυώσε ι! Χτυπάμε τότε στο μί ξε χειρός τη Morfat μέχρ ρ ι να αφρατέψει για 5 λε πτά και προσθέτουμε το ζαχαρούχο με σταθ ερ ροή μέχρι να πετύχο ή υμε μια αφράτη, βελο ύδ ιν κρέμα. Αδειάζουμε τη η ν κρέμα στο σκεύος, πά νω από τα μπισκότα με τη σοκολατένια κρέμα κα ι την απλώνουμε ομοιόμορ φα με μια σπάτουλα. Γαρνίρουμε με νιφάδες σο κολάτας, τριμμένα μπ ισκότα, τριμμένους ξηρούς καρπούς και τοποθετο ύμε στο ψυγείο για αρκε τές ώρες μέχρι να πα γώσει καλά! Κόβουμε σε τε τράγωνα κομμάτια κα ι σερβίρουμε.

77


συνταγεσ για ...ζεστα πota

ο Σκούφος του Αϊ-Βασίλη σε COCKTAIL

78

Συστατικά για μια μερίδα 2 κουταλιές της σούπας ζάχαρη άχνη 1 κουταλάκι του γλυκού νερού 3 κουταλιές της σούπας νιφάδες καρύδας 100ml χυμό κράνμπερι 30ml Coconut Rum 1 κουταλιά της σούπας Grenadine τριμμένη καρύδα για γαρνίρισμα του ποτηριού


www.bonusmall.gr

79

Πολυχώρος ς, προβολής &

επικοινωνία ! ς υ ο δ ρ έ κ ν ω ε σ προτά


αγορά


ΦΙΛΩΝ ΔΩΡΗΜΑ ΦΙΛΩΝ ΔΩΡΗΜΑ το λένε και είναι πραγματικά ένα δώρημα μόνο για φίλους! Ένας μαγικός τόπος που θέλεις να μείνεις εκεί για πάντα. Είναι ένας τόπος σαν εκείνους που όταν ήσουν παιδί περιμένες να ζωντανέψει και να σε πάρει μαζί του σε ένα όνειρο. Ένας παραμυθένιος τόπος για μικρούς και για μεγάλους. Η Ειρήνη και η Στέλλα έχουν φροντίσει και τη παραμικρή λεπτομέρεια ακόμα και στις ιδιαίτερες συσκευασίες τους. Κάθε συσκευασία έχει ένα θέμα ανάλογα σε ποιον απευθύνεται και ο παραλήπτης, ο τυχερός παραλήπτης δεν ξέρει να χαμογελάσει ή να δακρύσει από αυτό που παίρνει στα χέρια του!

Πίνδου 86 • Μοσχάτο • Τηλ.: 210 48 34 814


αγορά Δημιουργίες της Ελένης Σιούστη

http://www.sioustihelen.gr/

82



αγορά

H μελωδική μου ορθογραφία της Ράνιας Μπουμπουρή ekδοσεισ ΠΑΤΑΚΗ

O Πιοζ Νάμε και οι 5 γάτες του Κωστή Μακρή ekδοσεισ ΠΑΤΑΚΗ

84 Χριστουγεννιάτικες μπάλες σε πολλά μεγέθη Miss Lemon

ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΠΟΥΛΙΑ CD του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΤΣΟΥΡΑ

Έρωτας στον καθρέφτη της Ευριδίκης Αμανατίδου ekδοσεισ ΜΙΝΩΑΣ


Γούρι - στολίδι για το 2019 Miss Lemon Κουμπαράδες για ...σπάσιμο! Miss Lemon

85 OI ΠΡΟΟΔΟΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ του Immanuel Kant ekδοσεισ PRINTA

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ του Friedrich Dürrenmatt ekδοσεισ ΡΟΕΣ

Η ζωή θέλει ...αλατοπίπερο Miss Lemon Hμερολόγια με βότανα Miss Lemon


αγορά ΔΕΝ ΘΑ ΣΕ ΠΕΙΡΑΞΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΚΟΥΤΣΙΑΡΗ ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ

ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ του Αντώνη Νικολή ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

86

H TΕΧΝΗ ΤΟΥ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ του Arthur Schopenhauer ekδοσεισ ΡΟΕΣ

Φωτεινές Χιονόμπαλες ΦΙΛΩΝ ΔΩΡΗΜΑ


ΙDIOSYNCRASY του Αχιλλέα Ε. Αρχοντή ekδοσεισ ANIMA

ΟΠΩΛΕΙΟ Τ Α Μ Η Μ Σ KO ΠΑΝΙΔΗΣ

ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ Η ΜΥΡΤΙΣ ΚΑΙ Η ΜΕΛΟΠΙΤΑ ekδοσεισ ΑΡΜΟΣ

Περσικά Αυθεντικά χαλιά CARPET CENTER

Μια αγκαλιά για τον ...Σαρλό ΦΙΛΩΝ ΔΩΡΗΜΑ

87


ClasSY movies

88


της Λίλλυς Παπασπυροπούλου

Χιροσίμα αγάπη μου* (HirosΗima mon amour)

1959 του Αλέν Ρενέ με τους Εμανουέλ Ριβά, Έϊτζι Οκάντα Μια Γαλλίδα ηθοποιός φτάνει το 1957, 12 χρόνια μετά την καταστροφή της Χιροσίμα στην πόλη για να γυρίσει μια τανία πάνω στην ειρήνη. Η ερωτική περιπέτεια που θα έχει με έναν Ιάπωνα θα την φέρει σε επαφή με το τραυματικό παρελθόν της. Μέσα από τις συζητήσεις που θα έχει μαζί του θα ανασυσταθεί στη μνήμη της ο έρωτάς της με ένα Γερμανό στρατιώτη που σκοτώθηκε στην απελευθέρωση. Η πόλη της, η Νεβέρ συγχέεται στο μυαλό της με τη Χιροσίμα, όπως και η σχέση της με τον * Δείτε την ταινία

Ιάπωνα με κείνη του Γερμανού. Αυτή η οδυνηρή εμπειρία θα την οδηγήσει στην αποδοχή της απώλειας αλλά και στη λήθη. Σπάνια η λογοτεχνία και το σινεμά συνδέθηκαν τόσο στενά όσο σε αυτό το φιλμ, όπου ο σκηνοθέτης χτίζει το έργο του μαζί με τη σπουδαία Μαργκερίτ Ντιράς: ο ίδιος όταν πηγαίνει στη Χιροσίμα αλληλογραφεί τακτικότατα μαζί της, της στέλνει δεκάδες φωτογραφίες της πόλης και ακούει ηχογραφημένη τη φωνή της να του αφηγείται το σενάριο. Αυτή η πρώτη με-

γάλου μήκους ταινία του Ρενέ δεν είναι η μόνη όπου ο σκηνοθέτης απαρνείται την παντοδυναμία του Δημιουργού που επέβαλε η Νουβέλ Βαγκ και εμπιστευεται τη συγγραφή του σεναρίου σε μεγάλους λογοτέχνες. Ακολουθούν συνεργασίες με του Αλέν Ρομπ Γκριγιέ και του Ζαν Καιρόλ (“Πέρσι στο Μαρίενμπαντ”, “Μιριέλ ή ο καιρός μιας επιστροφής”). Με την εμφάνισή της η ταινία εντυπωσιάζει αμέσως με τη νεωτερικότητά της, με την πολιτική, ηθική και αισθητική της τόλμη. Η

89


Classy movies

90


της Λίλλυς Παπασπυροπούλου

κύρια επινόηση της ταινίας έγκειται στον τρόπο που παντρεύει ο Ρενέ τα δύο χρονικά διαστήματα, το “παρόν” και το “παρελθόν”. Εκφράζει στη Ντιράς την επιθυμία του για την απουσία της τεχνικής του φλας μπακ που ήταν ο συνηθισμένος τρόπος της αναγωγής σε μια παλιότερη για τον ήρωα εποχή. Καμία στιγμή το παρόν της Χιροσίμα δεν εγκαταλείπεται για το παρελθόν της γαλλικής Νεβέρ, δεν υπάρχει κανένα άλμα μέσα στο χρόνο, αντί γι'αυτό μάλλον μια προοδευτική είσδυση του παρόντος στο παρελθόν και αντίστροφα, κάτι σαν αδιάκοπη συνομιλία μεταξύ τους. Αυτό το παρελθόν που η ηρωίδα απαρνήθηκε, ξαναπαίρνει το χώρο του μέσα στο παρόν της και το φωτίζει. Ο Ρενέ εξάλλου δεν συμφωνούσε καθόλου με το χαρακτηρισμό που του δόθηκε “ σκηνοθέτης της μνήμης”. Πρόκειται ακριβώς για το αντίθετο, η Χιροσίμα και ο Ιάπωνας εραστής, θα προσφέρουν στη νεαρή γυναίκα την οθόνη όπου θα προβάλλει επιτέλους το παρελθόν της για να το αποχαιρετίσει για πάντα. Μια ταινία που θα μπορούσε να την πει κανείς “ποιητικό ντοκιμαντέρ”: πολύ γρήγορα στη θέαση του φιλμ, η φρικτή ιστορική πραγματικότητα της αφανισμένης πόλης και των κατοίκων της θα φιλτραριστεί από τη διττή ποίηση του λόγου και της εικόνας. Η σκηνή της επίσκεψης στο μουσείο αφιερωμένο στη μνήμη της καταστροφής, σε αντιπαράθεση με τη

μοντέρνα Ιαπωνία, με τα ξεδιάντροπα και σκληρά φώτα νέον, μπλέκει το παρελθόν και τη σύγχρονη πραγματικότητα της μαρτυρικής πόλης, τις μακέτες αεροπλάνων και τη ζωηράδα των παιδιών κι όλα αυτά συνοδευμένα από μια κάπως ειρωνική σχεδόν τζαζ μουσική. Για να καταλήξει κανείς-όπως ανελέητα λέει η ανδρική φωνή που συνοδεύει τις εικόνες-ότι δεν μπορεί κανείς πια τίποτα να διακρίνει στη σημερινή Χιροσίμα από την περασμένη φρίκη: μπορεί ίσως να χύσει ένα δυο δάκρυα ανάμεσα σε τουριστικές επι-

91


Classy movies

92

Ο Αλέν Ρενέ (Γαλλικά: Alain Resnais, 3 Ιουνίου 1922 - 1η Μαρτίου 2014) ήταν Γάλλος σκηνοθέτης γνωστός κυρίως για τις ταινίες του Χιροσίμα αγάπη μου (1959), Πέρυσι στο Μάριενμπαντ (1961) και Providence (1977). Κατά τη διάρκεια της κινηματογραφικής σταδιοδρομίας του κέρδισε πολλές διακρίσεις ενώ συνδέθηκε στενά και με το κινηματογραφικό ρεύμα του "Νέου Κύματος" (Nouvelle Vague). Γεννήθηκε το 1922 στη Βαν (Vannes) της Γαλλίας και ήταν γιος φαρμακοποιού. Το 1940 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου σπούδασε στην κινηματογράφο στο IDHEC. Η πρώτη του σημαντική επιτυχία ήρθε το 1956 με το ντοκιμαντέρ για τα ναζιστικά στρατόπεδα "Νύχτα και ομίχλη". Το 1961 ολοκλήρωσε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο Χιροσίμα, αγάπη μου (1959), με την οποία συστήθηκε στο παγκόσμιο κοινό. Δύο χρόνια αργότερα (1961) κέρδισε το Χρυσό Λέοντα, το ανώτερο βραβείο του Φεστιβάλ της Βενετίας, για την ταινία Πέρυσι στο Μάριενμπαντ, ταινία ιδιόρρυθμη, μη αφηγηματική, που περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες της μνήμης, της σκέψης, του χρόνου, με αφορμή τα ερωτήματα ενός άντρα, τα οποία προκύπτουν από τη συνάντησή του με μία γυναίκα. Οι δύο προηγούμενες ταινίες αποτέλεσαν τριλογία με τελευταία την ταινία "Μύριελ" (1963). Το 1978 και 1994 τιμήθηκε με το βραβείο σκηνοθεσίας για τις ταινίες "Providence" (1997) και "Smoking/No Smoking" (1993) ενώ το 1980 το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών του απένειμε για την ταινία του, "Ο θείος μου από την Αμερική" (Mon oncle d'Amérique, 1980), το Μεγάλο Βραβείο. Το 1998 το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου του απένειμε την Αργυρή Άρκτο[24] για τη συνεισφορά του στην τέχνη του κινηματογράφου. Ήταν παντρεμένος δύο φορές: σε πρώτο γάμο με την Φλοράνς Μαλρώ, κόρη του Αντρέ Μαλρώ και βοηθό σκηνοθέτη του Ρενέ στις ταινίες της περιόδου 1961 - 1986, και σε δεύτερο με την ηθοποιό Σαμπίν Αζεμά (Sabine Azéma). Απεβίωσε την 1η Μαρτίου 2014 σε ηλικία 92 ετών. el.wikipedia.org


της Λίλλυς Παπασπυροπούλου

σκέψεις. Πρέπει εδώ να περάσει κανείς μέσα από μια ατομική ιστορία-έναν οδυνηρό έρωτα- για να μιλήσει για τον πόνο και το θάνατο. Με δυο λόγια, το ανθρώπινο ον είναι ικανό να σταματήσει να ασχολείται με το αβάσταχτο παρελθόν προκειμένου να συνεχίσει να ζει, να αγαπάει και να χαμογελάει.. Η ταινία δεν προβλήθηκε αμέσως στη Γαλλία- από το φόβο μη δυσαρεστήσει τους Αμερικανούς- και την απαρνήθηκαν στις επίσημες προβολές του Φεστιβάλ των Κανών. Προβλήθηκε στο περιθώριο του διαγωνισμού και πήρε το βραβείο Fipresci καθώς και πολυάριθμες διακρίσεις όπου αλλού εμφανίστηκε. Παρόλο που ξεσήκωσε αρκετές αρνητικές κριτικές-ταυτόχρονα με τους διθυράμβους-, το κοινό την αγκάλιασε αμέσως, αναγνωρίζοντας την ιδιοφυία του δημιουργού της. Είπαν άλλωστε πολύ σωστά γι' αυτόν: “ ο Ρενέ είναι κάτι περισσότερο από κινηματογραφιστής. Είναι ένας σεισμογράφος. Συνέλαβε το βασικό στοιχείο της νεωτερικότητας: ότι πρέπει στο σινεμά- και παντού- να υπολογίσει κανείς από εδώ και πέρα ακόμα έναν ακόμα πρωταγωνιστή. Το ανθρώπινο πλάσμα. Γιατί αυτό το πλάσμα εκμηδενίστηκε (στρατόπεδα συγκέντρωσης), βομβαρδίστηκε ( η ατομική βόμβα), εξευτελίστηκε (τα βασανιστήρια) και ο παραδοσιακός κινηματογράφος ήταν ανίκανος να το “αποδώσει” αυτό. Θα έπρεπε να βρεθεί μια φόρμα. Αυτό το έκανε ο Ρενέ”.

93


TAΙΝΙΕΣ

94

Σκηνοθεσία: Jaume ColletSerra Παίζουν: Liam Neeson, Vera Farmiga, Patrick Wilson Διάρκεια: 104'/2018 Είδος ταινίας: ΘΡΙΛΕΡ Ο Μάικλ ΜακΚόλει είναι μάνατζερ σε μία απρόσωπη ασφαλιστική εταιρία και ζει με την σύζυγό του και τον γιό τους σε ένα προάστιο της Νέας Υόρκης. Όπως τόσοι άλλοι σκληρά εργαζόμενοι οικογενειάρχες αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες με τον γιο του να είναι έτοιμος να ξεκινήσει τις σπουδές του στο κολέγιο. Ξαφνικά μία μέρα η κατάσταση του γίνεται ακόμα πιο δύσκολη, πάει στην δουλειά του και του ανακοινώνουν ότι απολύεται...

Η ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΜΟΥ Σκηνοθεσία: James Marsh Παίζουν: Rachel Weisz, Colin Firth, David Thewlis, Mark Gatiss Διάρκεια: 101'/2018 Είδος ταινίας: βιογραφία Η απίστευτη ιστορία της καταστροφικής προσπάθειας του ερασιτέχνη ναυτικού Donald Crowhurst να ολοκληρώσει τον Αγώνα της Χρονιάς Sunday Times το 1968 και τις επακόλουθες προσπάθειές του να καλύψει την αποτυχία του

ΜΕ ΑΓΑΠΗ ΤΖΟΥΛΙΕΤ

Σκηνοθεσία: Mike Newell Παίζουν: Lily James, Michiel Huisman, Matthew Goode, Jessica Brown Findlay Διάρκεια: 124'/2018 Είδος ταινίας: Ιστορική Μια συγγραφέας δημιουργεί έναν απροσδόκητο δεσμό με τους κατοίκους του νησιού Guernsey μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και αποφασίζει να γράψει ένα βιβλίο για τις εμπειρίες τους κατά τη διάρκεια του πολέμου

Πατώντας πάνω στις φωτογραφίες βλέπετε τρέιλερ της ταινίας

Ο ΕΠΙΒΑΤΗΣ


PEpPERMINT

Σκηνοθεσία: Πιέρ Μορέλ Ηθοποιοί: Τζένιφερ Γκάρνερ, Τζον Ορτίζ, Τζον Γκάλαχερ Τζούνιορ, Χουάν Πάμπλο Ράμπα, Άνι Ιλόνζεχ, Τζεφ Χέφνερ, Πελ Τζέιμς Διάρκεια: 101 λεπτά Είδος ταινίας: ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ Η Ράιλι Νορθ (Τζένιφερ Γκάρνερ) είχε μία ευτυχισμένη και χωρίς εκπλήξεις ζωή με τον σύζυγο και τη 10χρονη κόρη τους. Όμως τα μπλεξίματα του συζύγου με το καρτέλ οδηγούν στη βάναυση επίθεση εναντίον της οικογένειας. Η Ράιλι ξυπνάει από κώμα και ανακαλύπτει ότι κόρη και πατέρας έχουν πέσει θύματα δολοφονίας. Το σύστημα αποδεικνύεται διεφθαρμένο και οι δολοφόνοι αθωώνονται. Για να αποδώσει δικαιοσύνη, η Ράιλι απομονώνεται για χρόνια μέχρι που επιστρέφει μεταμορφωμένη από συνηθισμένη γυναίκα σε αδίστακτη τιμωρό.

Ο ΚΥΡΙΟΣ & ΤΟ ΟΠΛΟ

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Λόουερι Ηθοποιοί: Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Κέισι Άφλεκ, η βραβευμένη με 2 Χρυσές Σφαίρες Ελίζαμπεθ Μος και ο υποψήφιος για Όσκαρ Τομ Γουέιτς Διάρκεια: 106 λεπτά «Ο Κύριος & το Όπλο» βασίζεται στην πραγματική ιστορία του Φόρεστ Τάκερ (Ρόμπερτ Ρέντφορντ), από την τολμηρή απόδρασή του από τη φυλακή του Σαν Κουεντίν στην ηλικία των 70 ετών μέχρι τις άνευ προηγουμένου ληστείες που έκαναν την αστυνομία να σαστίσει και μάγεψαν τον υπόλοιπο κόσμο. Μπλεγμένοι στην καταδίωξη του Φόρεστ Τάκερ βρίσκονται ο ντετέκτιβ Τζον Χαντ (Κέισι Άφλεκ), που γοητεύεται από την αφοσίωσή του στην τέχνη του, και μια γυναίκα (Σίσι Σπέισεκ) που τον αγαπά παρά το επάγγελμα που έχει επιλέξει.

ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μαρς Ηθοποιοί: Μάικλ Κέιν, Τζιμ Μπρόντμπεντ κά Διάρκεια: 108 λεπτά Είδος ταινίας: ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ Ο Μπράιαν Ρίντερ υπήρξε διάσημος κλέφτης στα νιάτα του, τώρα στα 77 του συγκροτεί μια συμμορία από αλλοπρόσαλλους εγκληματίες με σκοπό να διαπράξουν μια πρωτοφανή ληστεία στο θησαυροφυλάκιο του HATTON GARDEN. Οι κλέφτες, όλοι μεταξύ 60 και 70ετών, εκτός από έναν, επιστρατεύουν τις παλιομοδίτικές μεθόδους τους και σχεδιάζουν την ληστεία για το Σαββατοκύριακο του Πάσχα. Παριστάνοντας τους εργάτες, μπαίνουν στο θησαυροφυλάκιο, εξουδετερώνουν τον συναγερμό και ξεκινούν να σκάβουν μία τρύπα στον τοίχο του. Δύο μέρες αργότερα κατορθώνουν να το σκάσουν με λεία που ξεπερνάει τα 14 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας, σε κοσμήματα και μετρητά. Καθώς η αστυνομία φθάνει στον χώρο του εγκλήματος και η ανάκριση ξεκινάει, ρωγμές αρχίζουν να διαφαίνονται μεταξύ των μελών της ιδιόμορφης συμμορίας καθώς αδυνατούν να μοιράσουν δίκαια μεταξύ τους την λεία.

95


JUKEBOX

ί δ ι α π o T Στίχοι: Άννα Δαρδαμάνη - Δημήτρης Zερβουδάκης

Μουσική: Παναγιώτης Κουτσούρας Τραγούδι: Δημήτρης Ζερβουδάκης

96


...επιλέγει η Ρούλα Μονογυιού

ι βροχή α κ ο ι λ ή ε μ ί ιδ α π Κείνο το αγουδάει τρ ια ύδ ο γ α τρ ει ά υλ ο π Λουλ ούδια ιτάει ο κ ο μ σ ό κ ν ο τ ή χ και βρο ο ι λ ή ε μ ί ιδ α π ο τ Κείνο ββατο ά Σ ό κ υ λ γ α ρ ώ ν η Ώ ρα μ ε τ ρυ ά κ α μ ς α μ ε ρ ά ψε ύ τ η χ ρ όνε π ιά μια βοριά μια νοτ ρκαγιά ... υ π η π ά γ α η ι α τ ε και γίν ολ ή τ α ν Α η σ ύ Δ η Γ η τ Α π ό όλ η σ π έ ρνε ι α τ α μ ώ ρ χ ι α κ ι ε ν Αρώματα φέρ ολ ή τ α ν Α η σ ύ Δ η Γ η τ Σ’όλη Μην ύματα στέλνει Ώρα με την ώρα ... γα ζ ί α μ ο ι ε δ ά ο τ σ ί ιδ Κείνο το πα ρωτάει ε μ ι ε θ ά μ α ν ή γ η Πως κλ είνει η πλ στικά υ μ ιά λ α π ιά τ ω φ Με μάτια ει... στον χρόνο περνά Ώρα με την ώρα ... τάει! ω ρ ε μ ι ε θ ά μ α ν ή γ Πως κλ είνει η πλη

97


ΕΠΙΛΟΓΟΣ

98


της Έλλης Φθενάκη http://elli-seasons.blogspot.gr/

Εν όψει του χειμώνα γράφω μέρες , σε άδειες σελίδες γεμίζω με λέξεις τις σκέψεις μετράω τον καιρό τις χαμένες ώρες ακολουθώντας το μηδέν ενός λεπτοδείκτη συγχωρώ και συχωριέμαι εν όψει του χειμώνα που έρχεται σφοδρός καταπάνω μου δικαιολογίες και ελαφρυντικά μπήκαν στην μπάντα δεν αντέχω πια τα λόγια μεγάλωσα επιτέλους

99


68 magaz!ne www.bonusmallmag.gr

Το π ε ρ ι ο δ ι κ ό τ η ς π α ρ έ α ς

Μιχαλακοπούλου 99 Αθήνα 115 27 T. 210 7482544 E. magazine@bonusmallmag.gr www.bonusmallmag.gr www.facebook.com/bonusmallmag Μιχαλακοπούλου 99 / Αθήνα 115 27/ T. 210 7482546 email: magazine@bonusmallmag.gr / www.bonusmallmag.gr


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.