Magazine 42 by www.bonusmallmag.gr

οκτωβΡΙΟΣ '15

Δημήτρης ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ Όσα δεν έχουμε πει...

magaz!ne www.bonusmallmag.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Edito_real

Με τα μάτια του μυαλού

Mισή μερίδα λόγια

του Β_56

ΦΛΑΜΙΝΓΚΟΣ

της Έλενας Καρανικολού

SABINE STRAUB Εικονογράφος

Υπάρχει λόγος

ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ...

της Κυριακής Αιλιανού

10 Ταξίδι

ΣΑΜΟΣ

της Λίνας Ιορδάνου

Lapsus Kλάψους

Τέλος στους τελων[ε]ιακούς!

της Ράνιας Μπουμπουρή

Φύσηξε ο Βαρδάρης

Καλώς μας ήρθες Οκτώβρη! της Christine

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ

40 Θέατρο

Καλό ταξίδι Αγαπημένη Μαρία Χορς

της Χριστιάνας Κανδυλιώτη

Μέιλ από τη Γερμανία

ενα γραμμα στον γιο μου

του Γιώργου Λίλλη

Μικρές ιστορίες

οι αισιοδοξοι προσφυγεσ

του Κωστή Μακρή

Παιδιά & Σχολείο

Δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου

της Κατερίνας Τζαβάρα

Παρουσίαση

Μικρές ιστορίες

O ATYXHΣAΣ ΚΟΜΠΑΡΣΟΣ

του Αλέξανδρου Αραμπατζή

Τσαλακωμένα Ποιήματα Ο ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΜΙΑΣ ΞΕΧΑΛΒΑΛΩΜΕΝΗΣ ΧΟΡΔΗΣ του Νικόλα Αντώνη Πολυκανδριώτη

Μικρές ιστορίες

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΟΥ ΣΚΙΑΧΤΡΟΥ

της Τζίνας Μιτάκη

Ιστορίες του δρόμου

πρεπει.

της Ελένης Παναγιώτου

του Β_56

Οι φωτογραφίες που έχουν χρησιμοποιηθεί einai από το internet

ΜΕΝΑ 84

Υγεία, Ψυχολογία

ο φοβοσ για το αγνωστο της Δήμητρας Σταύρου

Κόκκινο γράφουμε του Γιάννη Παπαϊωάννου

Τα ευπώλητα

ΤΟΥ ΙΑΝΟΥ

ΣΕ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοπαρουσίαση

«ΦΥΛΛΟ ΜΗΔΕΝ»

της Ειρήνης Μανδηλαρά

106

Μύθι παραμύθι

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ...

της Κέλλυς Δοβέλου

110

Διατροφή & Υγεία

HANGOVER ΑΥΤΗ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

της Γεωργίας Δουκοπούλου

108

Άσκηση & Ευεξία

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΡΙΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ γυμναστικη του Αλέξανδρου Λαμπρόπουλου

128

JukeBox ΓΡΑΜΜΑΤΑ της Ρούλας Μονογυιού

130

Επίλογος ΤΡΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ της Έλλης Φθενάκη

Η ομάδα μας • ΛΙΝΑ ΙΟΡΔΑΝΟΥ • KYΡΙΑΚΗ ΑΙΛΙΑΝΟΥ • ΡΑΝΙΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΗ • ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΤΑΥΡΟΥ • ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ • ΚΩΣΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ • ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΛΛΗΣ • ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ • ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ • CHRISTINE • ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ • ΕΛΛΗ ΦΘΕΝΑΚΗ • ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗΣ • ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΟΜΟΝΗ • ΕΛΕΝΑ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΟΥ • ΕYTYΧΙΑ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ • ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ • EΛENH ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ • ΚΕΛΛΥ ΔΟΒΕΛΟΥ • ΤΖΙΝΑ ΜΙΤΑΚΗ • ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΑΒΑΡΑ • ΡΟΥΛΑ ΜΟΝΟΓΥΙΟΥ • ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΡΔΑσ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ MAGAZ!NE ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ KI OXI KAT’ ΑΝΑΓΚΗ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ

ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ "Η ΠΟΛΗ ΓΥΑΛΙΝΟ ΚΑΡΑΒΙ" ΑΠΟ ΤΟ CD "ΚΛΕΙΣ' ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΤΑ" ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗ

ΕDITO_REAL

Με τα μάτια του μυαλού 6

Έγραψα, έσβησα, πέταξα αρκετά χαρτιά προσπαθώντας να καταλήξω σε αυτό που κάθε μήνα διαβάζετε, σαν edito_ real. Σήμερα, θα σας πω μια ιστορία... Κάτι προσωπικό; Διαβάστε το όπως θέλετε. Ήταν μια φορά στην Ιαπωνία ένας νεαρός σαμουράι. Είχε μεγάλη ικανότητα στο σπαθί, αλλά αυτή του η ικανότητα τον έκανε τις περισσότερες φορές να είναι παρορμητικός και να στηρίζεται μόνο σ' αυτό. Κάποιο βράδυ, συναντήθηκε σ' ένα ναό με έναν μοναχό. Ο μοναχός, κάθονταν ακίνητος για πολλή ώρα και με τα μάτια μισόκλειστα παρατηρούσε το νεαρό σαμουράι. Ο σαμουράι, τον πλησίασε και με σεβασμό τον ρώτησε τί είναι αυτό που βλέπει τόση ώρα σε εκείνον. Ο μοναχός του χαμογέλασε και του είπε: - Βλέπω ότι τα “μέσα” σου είναι τόσο εξεγερμένα που ζητάνε να βγουν προς τα έξω με ορμή που θα σε παρασύρουν σαν αγριεμένο ποτάμι. Προσπαθείς να τα τιθασεύσεις για να μη φύγουν σα "δραπέτες" από τη φυλακή κι αρχίσουν

να τρέχουν από εδώ και από εκεί. Κάποιες φορές τα καταφέρνεις, αλλά τις περισσότερες δεν μπορείς και τότε τα κυνηγάς με το σπαθί σου σηκωμένο, έτοιμος να τα τεμαχίσεις. Ο νεαρός σαμουράι απάντησε: - Nαι, αυτό συμβαίνει και σχεδόν πάντα αισθάνομαι ότι όλο μου το σώμα έχει γεμίσει μάτια και μέσα μου υπάρχουν δαίμονες που βλέπουν έξω και μου φωνάζουν. Καλά δε βλέπεις αυτό; Δε βλέπεις το άλλο; Αυτός προσπαθεί να πάρει κάτι δικό σου, ο άλλος σε συκοφαντεί. Τι περιμένεις; Μαλάκωσες; Κουράστηκες; - Και εσύ τι κάνεις; ρώτησε ο μοναχός; - Σηκώνω το σπαθί και κόβω αυτούς που με ενοχλούν, απάντησε ο σαμουράι. Ο μοναχός τον κοίταξε και του είπε… - Όσο είσαι καλύτερος στην τεχνική του σπαθιού θα επιβιώνεις. Όταν όμως βρεθεί κάποιος με καλύτερη τεχνική τότε αυτός θα σε κόψει και θα σε τεμαχίσει. Μήπως ήρθε η στιγμή να βελτιώσεις την τεχνική του μυαλού σου και αυτό να οδηγεί την τεχνική του σπαθιού; Να είσαι βέβαιος, συνέχισε ο μοναχός, όταν το μυαλό σου θα οδηγεί

του Β_56

το σπαθί, τότε δε θα χρειάζεται να είσαι πάντα με το σπαθί στο χέρι. - Πως θα το κάνω αυτό; ρώτησε ο νεαρός σαμουράι. Ο μοναχός του είπε: - Να βλέπεις τα πάντα, να παρατηρείς με προσοχή το τρυφερό άγγιγμα της μέλισσας όταν παίρνει τη γύρη από το λουλούδι, το ήρεμο πέταγμα του αετού και τη σιγουριά της τίγρης πριν από το τελικό της άλμα προς το θήραμα. Να μη βιάζεσαι να συγκρουστείς, γιατί τίποτα δεν κερδίζεται αν πρώτα δεν έχει οργανωθεί η στρατηγική για τη μάχη. Να γνωρίσεις πρώτα τον εαυτό σου και μετά τον αντίπαλο ό,τι και αν ορίζεις σαν αντίπαλο. Αν στη δράση του άλλου του κάνεις δώρο τη δική σου άμεση αντίδραση, τότε το μόνο που θα καταφέρεις είναι μια πρόσκαιρη δήθεν ικανοποίηση. Το ζητούμενο είναι να αντιμετωπίζεις με ψυχραιμία την κάθε πρόκληση όποια μορφή και αν έχει. Να σκέφτεσαι ποια θα είναι η επόμενη κίνηση του “αντιπάλου” σου πάνω στη νοητή σκακιέρα της καθημερινότητας. Να τον αφήσεις να φαντάζεται τον εαυτό του νικητή, αλλά να φροντίσεις την ώρα που θα περιμένει να τον βραβεύσουν να μην έχει ούτε βάθρο αλλά και να μην υπάρχει βραβείο για να του δώσουν. Χρειάζεται υπομονή, σκέψη, οργάνωση. Δώσε στον άλλο χώρο και άφησέ τον να πιστεύει ότι εισχωρεί νικητής στο δικό σου κάστρο κι εσύ, οργάνωνε το σημείο που θα δώσεις τη μάχη, μάθε τα τρωτά του σημεία και κάνε την πολεμική σου φορεσιά άτρωτη από κάθε αντίπαλο και κάθε όπλο.

Την κατάλληλη στιγμή, τότε που ο άλλος θα μεθά από τις φαινομενικές κατακτήσεις του, τότε είναι η δική σου σειρά να εμφανιστείς όσο δυνατός είσαι και να βάλεις όλα τα πράγματα στη θέση τους. Για να το πετύχεις αυτό είναι σημαντικό να παλεύεις κάθε στιγμή με τον εαυτό σου να δίνεις μάχες μαζί του και να προσπαθείς να μην κάνεις λάθη ή τουλάχιστον τα λάθη σου, να μην επηρεάζουν τους άλλους. Να είσαι σίγουρος ότι αν πιστέψεις σε εσένα και όχι στο σπαθί σου τότε, σε όλες τις μάχες που θα δώσεις θα είσαι δυο βήματα πιο μπροστά από τον κάθε σου αντίπαλο. Κανείς πλέον δε θα σε ενοχλεί και θα σταματήσεις να έχεις μάτια σε όλο σου το σώμα γιατί θα σου είναι αρκετά τα δυο που έχεις στο κεφάλι σου. Να είσαι σίγουρος ότι θα βλέπεις με το μυαλό και θα μιλάς με την ψυχή σου. Κανείς δε θα τολμήσει να σε κάνει να βγάλεις το σπαθί από τη θήκη του γιατί θα ξέρει ότι μόνο θα έχει να χάσει από εσένα. Αυτά είπε ο μοναχός και σταμάτησε να έχει το κεφάλι του στραμμένο προς το νεαρό σαμουράι. Ο νεαρός σαμουράι σηκώθηκε σιγά σιγά και έφυγε με σκυμένο κεφάλι. Λίγο πιο πέρα ένα άλλος σαμουράι τον ρώτησε τι του έλεγε ο μοναχός; - Αυτά που βλέπει σε μένα, του απάντησε. Ο άλλος σαμουράι τότε του είπε: - καλά πως τα είδε αφού είναι τυφλός; Με τα μάτια του μυαλού, σκέφτηκε χαμογελώντας ο νεαρός σαμουράι.

υπαρχει λογοσ

Ξημερώνει…

Η κούραση της ημέρας με ακινητοποιεί. Βουλιάζω στην πολυθρόνα και αφήνω την ησυχία της νύχτας να κάνει αυτό που ξέρει, πάντα, τόσο καλά. Να τα βάζει όλα στη θέση τους. Όμως, τον τελευταίο καιρό, δεν τα καταφέρνει… Οι εικόνες, ο ήχος κι ο απόηχος, η πληροφορία, είναι το βάσανο και το σαράκι. Δεν ησυχάζω. Δεν ηρεμώ. Η ψυχή μου είναι

γεμάτη πτώματα. Κι η καρδιά μου θρηνεί. Αναλογίζομαι, την αγωνία, το φόβο, τον τρόμο και την οδύνη όσων προσπάθησαν, προσπαθούν και θα προσπαθούν, να σωθούν από το παράλογο του άνισου πολέμου, στις χώρες που δοκιμάζονται, από το παιχνίδι του κέρδους και της επικράτησης του οικονομικού συμφέροντος. Πτώματα ή στην καλύ-

τερη περίπτωση, άνθρωποι εξαθλιωμένοι από το κυνήγι της σωτηρίας. Και πρόσφυγες παντού. Άμαχοι… ανυποψίαστοι, μέχρι χθες, και ακούσια ηττημένοι. Όμορφοι και ηττημένοι! Και παιδιά… πολλά παιδιά. Που ψηλάφισαν το θάνατο, που ένοιωσαν το χνότο του στο πρόσωπό τους, τόσο νωρίς, που το

της Κυριακής Αιλιανού Την Κυριακή Aιλιανού την ακούμε κάθε απόγευμα 16:00 -18:00 από το www.toradiofono.gr

μπέρδεψαν με το νανούρισμα στην αγκαλιά της μάνας. Γυναικόπαιδα και άντρες που γέρασαν πριν την ώρα τους κυνηγώντας τα αυτονόητα. Και μια πατρίδα, η δική μας, η μητέρα της φιλοξενίας, η γεμάτη ιερά του Ξένιου Δία, με τα παιδιά της, να τρώνε τις σάρκες τους πια, για το αν οι μετανάστες είναι personae non gratae ή σάρκα

από τη σάρκα του ανθρώπινου είδους. Και πώς να πλαγιάσεις; Πώς να ονειρευτείς; Όταν το υποσυνείδητο, αντιγράφει το συνειδητό τις νύχτες και οι εφιάλτες είναι πια τα όνειρά σου: Βάρκες άδειες και σκισμένες στα δυο, καρφωμένες στην άμμο, σωσίβια ξεβρασμένα στις ακτές, ρούχα, παπούτσια, παιχνίδια, βαλίτσες… να έρχονται καταπάνω

σου και να σε πετούν στην ακτή της δικής σου ευθύνης. Βουλιάζουμε, συνέλληνες… βουλιάζουμε και πνιγόμαστε. Πίνουμε νερό θαλασσινό με αίμα. Που καίει τον οισοφάγο της ύπαρξής μας. «Ζητείται Ελπίς!» Ζητείται Σωτηρία! Ζητείται Ζωή! Ζητείται ο Άνθρωπος!

. . . a Ì ˆ Ú ¤ Ì K·Ïﬁ ÍË ‡ Ô Ó · È Ï ¬ K˘ÚÈ·Î‹ A

TAΞΙΔΙ

ΣΑΜΟΣ

ένας ολόκληρος πλανήτης σε μια τόση δα μικρή γωνιά!

της Λίνας Ιορδάνου

TAΞΙΔΙ

Ίσως και να΄πιε το γλυκό της κρασί ο Πυθαγόρας και ο Αρίσταρχος ή ίσως απλώς να είναι ο αέρας στα νότια του Αιγαίου που κάνει τέτοια θαύματα. Γη αρχιτεκτόνων, καλλιτεχνών και μηχανικών μα και γη μαγική, τέτοια ομορφιά πώς τάχα να τη χώρεσε, τόσο κοσμική όσο και απόκοσμη, νερά να σε πλανέψουν και παραλίες μπροστά στα πόδια σου υπέροχες, μα και άλλες απάτητες σα μεγάλο μυστικό.

Χωριά μοναδικής ομορφιάς και ορεινά ανάγλυφα με οργιώδη βλάστηση και ζωή... Ατενίζει τη νωχελική και κούκλα Ικαρία και οι δυο τους πιάνουν ψιλή κουβέντα πάνω στα νερά του Αιγαίου... Είναι η Σάμος, ένας ολόκληρος πλανήτης σε μια τόση δα μικρή γωνιά. Καταπράσινη με ακτές μαγικές. Βλάστηση πάμπλουτη μα και ...τρελή, τόσο τρελή που μπορεί να δεις δίπλα-δίπλα ένα έλατο με

της Λίνας Ιορδάνου

ένα φοίνικα. Πανίδα εξίσου πλούσια, σπάνια πουλιά, τσακάλια, παράξενα κουνάβια εως και χαμαιλέοντες... Η πατρίδα του "Ευπαλίνειου ορύγματος" δε θα μπορούσε παρά μόνο η Σάμος να είναι, η γη των επιστημόνων. Το πρώτο τούνελ στην ιστορία που κατασκευάστηκε με ταυτόχρονη εργασία και από τις δυο πλευρές και που όταν ενώθηκε η απόκλιση ήταν μικρή, πράγμα που και στις μέρες μας θα

θεωρείτο μέγα επίτευγμα. Το μεγάλο λιμάνι και η πρωτεύουσα είναι το Βαθύ. Όμορφα νεοκλασικά μα και ένα εντυπωσιακό μουσείο που φιλοξενεί τον πεντάμετρο Κούρο μαζί με αγάλματα απο το ιερό της Ήρας και μια σπάνια και μοναδική συλλογή ξύλινων αντικειμένων του 7ου αιώνα. Λίγο ψηλότερα το Άνω Βαθύ, ο παλιός οικισμός κλέβει την παράσταση καθώς έχει να καυχιέται για τα γραφικά

TAΞΙΔΙ

του στενά σοκάκια, τα όμορφα σπίτια με τις ξύλινες κεραμοσκεπές, χρωματιστά πορτοπαράθυρα και φροντισμένες ολάνθιστες αυλές. Και για να ξαποστάσεις, μικρές πλατεΐτσες με βρυσούλες κάθε λίγο να παρουσιάζονται μπροστά σου. Το άλλο το λιμάνι στα νότια. Χτισμένο στα ερείπια της αρχαίας Σάμου, το αρχαιότερο τεχνητό λιμάνι της Μεσογείου, το Πυθαγόρειο. Ξεχωρίζει η πλακόστρωτη προκυμαία μα και η ζωντάνια του. Ζωή και διασκέδαση παντού. Στα καφενεδάκια και τα μεζεδοπωλεία, γεύσεις μικρασιάτικες κυρίως. Σε κάθε στενό παρέες γεμίζουν με ζωή το τοπίο, ενώ το άγαλμα του Πυθαγόρα μαζί με το θεώρημά του επιβλέπει θαρρείς ό,τι γίνεται. Από τούτο το λιμάνι φεύγουν κάθε μέρα καϊκάκια για τις απόκρυμνες ακτές, τη Σαμιοπούλα, τα Τσόπελα, τον Άσπρο Κάβο. Πιο εύκολα προσβάσιμες, η Αλυκή, η Ψιλή άμμος και το Ποτοκάκι υπόσχονται υπέροχα μπάνια και βουτιές στα καταγάλανα νερά. Εδώ και το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο με το ονομαστό όρυγμα, για γνωστό και ως 8ο θαύμα για την κατασκευαστική του αρτιότητα και περί τα 8 χλμ από το Πυθαγόρειο βρισκόμαστε στο Ηραίο, τον ονομαστό ναό της Ήρας. Εδώ ήταν η πατρίδα της Ήρας. Ο αρχαιολογικός

της Λίνας Ιορδάνου

χώρος έχει χαρακτηριστεί μνημίο παγκόσμιας κληρονομιάς απο την Unesco. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως πρόκειται για το μεγαλύτερο ναό στην Ελλάδα. Πάνω απο το Πυθαγόρειο και στην κορυφογραμμή του όρους Κάτρο, βρίσκονται τα τείχη του Πολυκράτη. Στο δρόμο που συνδέει το Πυθαγόρειο με τη Χώρα, την παλιά πρωτεύουσα του νησιού που στέκει πανέμορφη και γραφική, είναι οι λίμνες Γλυφάδες και ο βιότοπος της Αλυκής. Θα δεις σπάνια είδη πουλιών. Μόλις 17 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο είναι ο Πύργος. Εδώ πιάνουμε τα ορεινά και απολαμβάνουμε τη φύση που οργιάζει. Τη φύση που επιμένει ακόμα και μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 2000. Τα αμπέλια σέρνουν το χορό και ευθύνονται για το μοναδικό Σαμιώτικο κρασί. Καλντερίμια γεμάτα λουλούδια, χρώματα κι αρώματα... και πού και πού έρχεται η μυρωδιά απο το ουζάκι που σερβίρουν στα γραφικά καφενεδάκια μαζί με λουκουμάδες με μέλι. Κάπου εκεί κοντά και οι Κουμαραδαίοι. Μικρό χωριουδάκι και γραφικό. Εύκολα συμπεραίνει κανείς από το όνομα πως εδώ οι Κουμαριές

TAΞΙΔΙ

οργιάζουν. Οι δρόμοι γεμάτοι παραδοσιακά υφαντά και κεραμικά, με τη ...δίκαιη κούπα του Πυθαγόρα να δεσπόζει στα εργαστήρια κεραμικής, η κούπα της ισορροπίας και του μέτρου. Σειρά έχει το Καρλόβασι. μεγάλο σε έκταση μα αραιοκατοικημένο, μιας και πρόκειται για τρεις στην ουσία οικισμούς που ενώθηκαν, το Παλιό, το Μεσαίο και το Νέο. Λιμάνι εντυπωσιακό το Καρλόβασι, συνήθως εδώ πιάνει πρώτα το πλοίο απο τον Πειραια. Χρωματισμένο από το γαλάζιο της θάλασσας και το πράσινο της πυκνής βλάστησης στέκει πανέμορφο, και η βαθυκόκκινη πινελιά απο τις στέγες με τα κεραμίδια. Στο Νέο Καρλόβασι και η έδρα της Μαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Φεύγοντας απο το Καρλόβασι και προς τα δυτικά μας περιμένει μια έκπληξη. Πρώτα θα δούμε την όμορφη βοτσαλωτή παραλία του Καρλοβασίου

της Λίνας Ιορδάνου

17 με μια γλώσσα άμμου να μπαίνει στη θάλασσα φτιάχνοντας ένα τοπίο εκπληκτικό, και στο λόφο πάνω από την παραλία, το εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη. Κάπου εκεί ξεκινάει μια διαδρομή, ένα πεζοπορικό μονοπάτι χαμένο μέσα στη βλάστηση που μας οδηγεί στο ναό της Μεταμόρφωσης. Εδώ η φύση δίνει ρεσιτάλ! Τα δέντρα κρύβουν τον ουρανό αφήνοντας χαραμάδες να λαθρομπαίνει καμιά αχτίδα του ήλιου, μια δροσιά σε αγκαλιάζει... και ξαφνικά κάτι ξύλινα σκαλοπάτια στην πλαγιά του βουνού σε προκαλούν να τα ανεβείς. Κι εκεί... το θαύμα! Ανάμεσα στις κατάφυτες πλαγιές των γύρω λόφων ...καταρράκτης. Κι αν ακολουθήσεις και μπεις στα νερά της λίμνης που δημιουργείται από την κατάληξη των νερών του καταρράκτη, θα βρεθείς και σε άλλον, μεγαλύτερο. Η φύση γιορτάζει και κερνάει! Οι εκπλήξεις δεν τελειώνουν. Νοτιοδυτικά του νησιού ο Μαραθόκαμπος. Πανέμορφο παραδοσιακό χωριό, πέτρινα σπίτια επιβλητικά, πλατείες που σε αγκαλιάζουν και σε καλούν να τις σεργιανίσεις, νερά στις κρίνες να χαρίζουν απλόχερα δροσιά, κι αν τύχεις απόκριες, θα δεις και τα "φρατζόλια", έτσι λένε τους μασκαράδες της περιοχής.

TAΞΙΔΙ

Μόλις 11 χιλιόμετρα από το Μαραθόκαμπο, ο Πλάτανος με το ονομαστό νερό. Λένε είναι θεραπευτικό. Στο όρος της Αμπέλου και οι Βουρλιώτες, η γνωστή "Μικρασία της Σάμου", καθώς οι πρώτοι κάτοικοι ήσαν Μικρασιάτες. Εύλογες και εμφανείς λοιπόν οι επιρροές. Γαλαζοπράσινα πατζούρια, ασβεστωμένα σκαλοπάτια, κολλημένα τα σπιτάκια μεταξύ τους, παλιά παραδοσιακά μπακάλικα και το Σαμιώτικο κρασί να ρέει άφθονο, καθώς τα αμπέλια είναι η κύρια ενασχόληση των κατοίκων. Σκαρφαλωμένοι στην Άμπελο και οι Μανωλάτες. Πανέμορφος ορεινός οικισμός που συνεχώς αναπτύσσεται! Ένα υπέροχο μονοπάτι απ' την παραλία του Αγίου Κωνσταντίνου ως τις Μανωλάτες σε προκαλεί να το περπατήσεις μέσα σ ένα τοπίο ονειρικό και καταπράσινο. Αυτοκίνητα εδώ δεν υπάρχουν, τα καλντερίμια στέκουν γραφικότατα να τα περπατήσεις και να ξεχαστείς στα εργαστήρια τέχνης, κεραμικής μα και κοσμημάτων χειροποίητων, όπως το "Αλλιώς" και το "Keranymi" της αγαπημένης μου φιλενάδας Μαρίας... Ακόμη και εργαστήρια αγιογραφίας μα και αργαλειού θα δεις! Όσο για το Κοκκάρι, για να πιάσουμε και λίγο θάλασσα, ένα μαγευτικό ψαροχώρι που σε παραπέμπει σε κυκλαδίτικο τοπίο! Καταγάλανα νερά, όμορφα ψαροκάικα, πικροδάφνες να στολίζουν το τοπίο και να σπάνε το απόλυτο γαλάζιο, ταβερνάκια πάνω στο κύμα, σοκάκια πανέμορφα... και τρεις παραλίες...

της Λίνας Ιορδάνου

TAΞΙΔΙ

της Λίνας Ιορδάνου

Κι αν δε σου φτάνουν αυτές, τα Λεμονάκια, η Τσαμαδού, η Τσαμπού, τα Αυλάκια θα σε ξελογιάσουν να κολυμπήσεις... Τα ντολμαδάκια με τα αμπελόφυλλα, οι ψευτοκεφτέδες μα και το άφθονο ψάρι θα συνοδεύουν το κρασί ή το ουζάκι σου! Η σπάνια ομορφιά της θα συνοδεύει τη σκέψη σου, αν τη δεις τη Σάμο μια φορά και σου κλέψει την καρδιά! Τότε θα ξαναπάς... και θα ξαναπάς... και κάθε φορά θα σου αποκαλύπτεται σα νέα έκπληξη... σα να είναι η πρώτη φορά... ξανά και ξανά!

LAPSUS* ΚΛΑΨΟΥΣ

της Ράνιας Μπουμπουρή

raniouska.blogspot.gr

Τέλος στους τελων[ε]ιακούς! Δύσκολα μπερδεύει κανείς την ορθογραφία των λέξεων τελωνείο και τελώνιο: το τελωνείο, ως δηλωτικό μέρους-τόπου, παίρνει την κατάληξη έψιλονγιώτα, το τελώνιο σκέτο γιώτα. Μέχρι εδώ, καλά. Έλα όμως που υπάρχει κι αυτό το άτιμο το επίθετο, που δηλώνει ό,τι έχει σχέση με το τελωνείο, ακόμα και τον υπάλληλο: τελωνειακός. Κι έλα όμως που πολλοί, λες και τους παίρνει τα

μυαλά κανένα τελώνιο, τρώνε το γιώτα και γράφουν: τελωνιακός. Τι, υπερβολές; Για ρίξτε μια ματιά σε δημοσιεύματα που αναφέρονται στους τελωνειακούς, κι ύστερα τα ξαναλέμε… Πώς θα δοθεί ένα τέλος στη σύγχυση αυτή; Μήπως να μπει κάποιο τέλος, σε όσους τρώνε το γιώτα από τους τελωνειακούς; Μπα! Ατελές, και τελικά ατελέσφορο…

ή ρ υ ο π μ υ ο π Ράνια Μ

*Lapsus είναι στα λατινικά το λάθος, το ολίσθημα. Lapsus linguae, γλωσσικό ολίσθημα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΡΑΝΙΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΗ

ΕΝΑ ΤΡΕΛΟ ΤΡΕΛΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ Στο αγρόκτημα του κυρ Νίκου και της κυρα-Θοδώρας επικρατεί αναστάτωση μεγάλη. Έχουν έρθει για επίσκεψη τα δύο εγγονάκια τους, η Ζέτα και ο Χάρης, που είναι πολύ σκανταλιάρικα κι ενοχλούν τα ζώα. Έτσι, τα ζώα του αγροκτήματος αναλαμβάνουν δράση, ώστε να μάθουν τα παιδιά κάποια σημαντικά πράγματα γι’ αυτά και την προσφορά τους στους ανθρώπους. Τι λέτε, θα τα καταφέρουν; Δώρο το CD με τα 14 τραγούδια του βιβλίου, σε μουσική του Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλου και με τη συμμετοχή πολύ αγαπημένων, γνωστών καλλιτεχνών.

ΦΥΣΗΞΕ Ο ΒΑΡΔΑΡΗΣ...

Καλώς μας ήρθες

Οκτώβρη!

Ο Σεπτέμβρης φέτος σηματοδότησε μέσα μου, πιο έντονα από ποτέ, μια καινούρια αρχή. Οι μέρες του ζεστές, τραγανές και ζουμερές σαν ρώγες σταφυλιού, κουβάλησαν ελπιδοφόρα μηνύματα. Στα πρόσωπα φίλων και γνωστών μαζί με την αγωνία για το αύριο, είδα να αχνοφέγγει μια ελπίδα για το σήμερα. Ένας νέος τρόπος σκέψης, νιώθω πως έχει την

τάση να γίνει συλλογική συνείδηση. Να ζήσουμε στο τώρα, χωρίς αγκυλώσεις, βαρίδια, στερεότυπα, ιδεοληψίες του παρελθόντος. Τα δεινά των Σύριων προσφύγων

βάζουν φρένο στην ενασχόλησή με τη δυσκολία του καθενός μας μόνο. Οι εκδηλώσεις συμπαράστασης πληθαίνουν εδώ και σ' ολόκληρο τον κόσμο. Η ανθρώπινη ιστορία για όσους ξέρουν να τη διαβάζουν και να συγκρατούν στη μνήμη τους τα γεγονότα, επαναλαμβάνεται. Τα χρόνια των "παχιών αγελάδων" τα διαδέχονταν ανέκαθεν τα χρόνια των "ισχνών αγελάδων". Και τα πρώτα εκείνα χρόνια εμείς στη χώρα γκρνιάζαμε για τον καιρό. Θεωρούσαμε πως το χειρότερο το οποίο μπορούσε να μας συμβεί ήταν μια βροχή. Ή ένα χιόνι. Ή ένας καύσωνας. Μα το χειρότερο είναι άλλο κι αυτό μπορεί να μας

της Christine christina.micheli

συμβεί. Δεν είναι η οικονομική κρίση και το ζόρι. Είναι να πάψουμε να είμαστε άνθρωποι. Να βλέπουμε συνανθρώπους μας σε κατάσταση απόλυτης ανάγκης και να φοβόμαστε μη βρομίσουν τις πλατείες και τα χωριά μας. Να έρχονται με τη ψυχή στο στόμα άνθρωποι, οι οποίοι γλίτωσαν από του χάρου τα δόντια, από σφαγές και βομβαρδισμούς, κρατώντας τα μωρά τους στα χέρια και να τους χτυπάνε έλληνες «πατριώτες» με τη συνδρομή της αστυνομίας, να τους βάζουν τρικλοποδιά «δημοσιογράφοι», ή να τους εκμεταλλεύονται σύγχρονοι μαυραγορίτες. Δεν θέλω να ασχολούμαι με αυτά τα ανθρώπινα σκουπίδια, την ελπίδα μου κρατάνε ζωντανή εκείνοι που συγκεντρώνουν τρόφιμα και ρούχα, που προσφέρουν άπειρες ώρες εθελοντικής εργασίας για την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου και δηλώνουν έμπρακτα με κάθε τρόπο την αλληλεγγύη τους. Καμαρώνω γιατί έχω φίλους, οι οποίοι ταπεινά και χωρίς να δηλώσουν πουθενά το όνομά τους, πρόσφεραν από φορτηγά για τη διανομή 1 τόνου τροφίμων που συγκεντρώθηκαν σε συναυλία αλληλεγγύης στους πρόσφυγες μέχρι 4.000 μερίδες φαγητού. Καμαρώνω για το σύντροφό μου που διέθεσε για άλλη μια φορά τη φωνή και την ευαισθησία του εκεί που χρειαζόταν κι έφερε αποτέλεσμα. Δίπλα στο γλυκό Σεπτέμβρη, ο οποίος σε προσωπικό επίπεδο μου φέρνει πολλές γιορτές και γενέθλια αγαπημένων, στέκεται ο Οκτώβρης και με κοιτά. Είναι χαμογελαστός και μου κλείνει το μάτι. Δεν θέλω άλλους εφιάλτες για μέρες που ξημερώνουν χειρότερες. Θέλω να κρατηθώ στη φωτεινή πλευρά γιατί αυτό με κάνει να νιώθω ήρεμη και ασφαλής. Θέλω να περιμένω

το χειμώνα με χαρά, γιατί θα φέρει κι άλλες γιορτές, θα μας πάει σε θέατρα και μουσικές σκηνές, θα μας φέρει πιο κοντά για να ζεσταθούμε. Καλό μας μήνα….

Christin

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

από τον Β_56

Δημήτρης ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ Όσα δεν έχουμε πει... Στην παρουσίαση του Δημήτρη Ζερβουδάκη για το περιοδικό της παρέας θα προσπαθήσουμε να απομακρύνουμε το όποιο υποκειμενικό μας στοιχείο αφορά το πρόσωπό του. Θα μας είναι δύσκολο, γιατί ο Δημήτρης είναι πια δικός μας άνθρωπος, όπως άλλωστε είναι και για όλους όσοι ακούν τα τραγούδια του. Παρ’ όλα αυτά, τι θα μπορούσες άραγε να ρωτήσεις τον Δημήτρη Ζερβουδάκη για τη μουσική και το έργο του που να μην το έχει ρωτήσει κάποιος άλλος όλα αυτά τα χρόνια που εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές και συναυλιακούς χώρους σε όλη την Ελλάδα; Έχει δεχτεί ερωτήσεις για τα πάντα γύρω από το έργο του και ίσως, όχι μόνο γιαυτό. Έχει απαντήσει, χωρίς υπεκφυγές σε πολλές ερωτήσεις και μάλιστα, δίνοντας καυστικές απαντήσεις χωρίς να σκέφτεται διπλωματικά. Αυτό, είναι ιδιαίτερο γνώρισμά του.

Είναι αυτό που βλέπεις.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Δημήτρης ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ Όσα δεν έχουμε πει...

από τον Β_56

Έχει παγιωμένες θέσεις και δεν «κυκλοφορεί παρέα με την υπαρξιακή ανασφάλεια», κάτι που είναι σύνηθες φαινόμενο στο χώρο του.

Θα τον δείτε, να συμμετέχει σε κάθε κάλεσμα που έχει κοινωνικό χαρακτήρα και ανάγκη ενίσχυσης.

Δεν κρύβεται πίσω από δικαιολογίες και παίρνει θέση για τα προβλήματα της καθημερινότητας. Αυτό το τελευταίο, ίσως και να του έχει κοστίσει επαγγελματικά, αλλά ο Δημήτρης που γνωρίζουμε είναι για τα δύσκολα. Τον Δημήτρη Ζερβουδάκη, τον ακούγαμε και τον συναντούσαμε σε μουσικές παραστάσεις σχεδόν από την αρχή του. Κάποια στιγμή τον γνωρίσαμε όμως και τότε, λύθηκαν όλες μας οι απορίες σχετικά με το πως είναι δυνατόν την ώρα της παράστασης να γίνεται η μουσική σκηνή μια παρέα φίλων. Άγνωστοι, έξω από τη μουσική σκηνή, γινόμαστε όλοι ένα και καταλήγουμε να κάνουμε νέους φίλους με κέντρο και αφορμή τον Δημήτρη. Στις συναυλίες του, δεν περνάμε απλά ...καλά.

ΓΙΝΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΑ! Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης επαγγελματικής εμπειρίας του. Είναι αποτέλεσμα της αστείρευτης πηγής

συναισθημάτων που έχει μέσα του και χωρίς δεύτερη σκέψη τα στέλνει απλόχερα, με τις νεράιδες του, τα ξωτικά, τη μάγισσα τη Λάρλα και τη Γοργόνα του, σε εμάς.

Νιώθουμε, ότι κατεβαίνει από το «πατάρι» που λένε οι μουσικοί και βρίσκεται ανάμεσά μας. Κι εμείς, του ανοίγουμε μια μεγάλη αγκαλιά τον δεχόμαστε, του στέλνουμε τα δικά μας συναισθήματα και γινόμαστε ένα μαζί του.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Δημήτρης ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ Όσα δεν έχουμε πει...

Στον Δημήτρη, δε θα κάνουμε ερωτήσεις σχετικά με το έργο του και τις εμφανίσεις του. Οι φίλοι του, γνωρίζουμε και το έργο του και τις εμφανίσεις του. Μάλιστα, πολλές φορές μαθαίνουμε για τις εμφανίσεις του και πριν από τον ίδιο... Το μόνο επαγγελματικό που θα τον ρωτήσουμε θα είναι για το ΚΥΜΑ, τη Δισκογραφική «Ευκαιρία» που έχει δημιουργήσει. Και στη συνέχεια με αφετηρία κάποιες λέξεις, θα τον αφήσουμε να ξεδιπλώσει σκέψεις, "θέλω" και ελπίδες, με τον δικό του τρόπο πάνω σε καθημερινά θέματα που μας απασχολούν όλους.

Το "ΚΥΜΑ" αποτέλεσε την ικανή και αναγκαία λύση, προκειμένου να γίνει πιο "άμεση" η σχέση μας με το κοινό. Αναφέρομαι σε μια "ευκαιρία" για μουσική όπως με εκφράζει να το ονομάζω. Καμμία σχέση με εταιρία και την λογική της. Στόχος μας είναι το φυσικό προιόν (μουσική παραγωγή) που είναι αποτέλεσμα κοινωνίας και πνευματικής προσπάθειας, να ξαναβρεί τη θέση του στην καρδιά του κοινού, με την λογική του βιβλίου. Βασιζόμαστε αποκλειστικά και μόνον στις ίδιες μα και στις δυνάμεις των φίλων μας. Δεν είμαστε κυνηγοί (κεφαλών) "ταλέντων". Δεν προσδοκούμε εμπορική υπεραξία (όλοι ξέρουν τι συμβαίνει στις μέρες μας στην "αγορά"). Οι εκδόσεις μας είναι περιορισμένες μιας και οι παραγωγές μας απλά φιλοξενούνται στο ΚΥΜΑ. Αναλογιστείτε όλους αυτούς τους δημιουργούς που ασφυκτιούν. Χρη-

ματοδοτούν τις προσπάθειές τους μόνοι τους, δουλεύοντας σε όποια άλλη δουλειά φαντάζεστε. Ανεξάρτητες παραγωγές καθαρόαιμες και χειροποίητες! Οι δυνατότητές μας βέβαια είναι σαφώς περιορισμένες. Είμαστε υποχρεωμένοι να συμμετέχουμε με όρους αγοράς όσο αφορά στο φορολογικό, την νόμιμη έδρα κ.ά. Έχουμε ένα εμπόδιο στη συμβατική μας σχέση με τους δημιουργούς, μιας και καταργήσαν όλοι τις επαγγελματικές τους ιδιότητες λόγω φορολόγησης. Έχουμε δηλαδή να κάνουμε με ανθρώπους ανεπάγγελτους τελικά. Θα το παλαίψουμε όμως κι αυτό. Από το ΚΥΜΑ κυκλοφόρησαν μέχρι στιγμής: 1) Δημήτρης Ζερβουδάκης "Πως να αναπνεύσω" 2) Σοφία Γεωργαντζή "Ζωγραφίζω όνειρα" 3) Γιώργος Αετόπουλος "Η ζωή μου γελά" 4) Δημήτρης Ζερβουδάκης "Ζωής Παιχνίδια"

από τον Β_56

Αυτόν τον καιρό είναι σε εξέλιξη στο στούντιο δουλειές νέων δημιουργών όπως: Μαργαρίτα Λιτητάρη (Σύνθεση - στίχος ερμηνεία - λαούτο-τζουρά) Κώστας Τηλαβερίδης (Σύνθεση - στίχος ερμηνεία - κιθάρα) με συμμετοχή έκπληξη. Επανεκδίδουμε την "Πανσέληνη

χώρα" όπως επίσης γίνεται συζήτηση να επανεκδοθούν οι "Νέοι Επιβάτες". Το ΚΥΜΑ είναι ό,τι λέει η λέξη. Τέλος μια μικρή αποκάλυψη. Η ιδέα για το όνομα ΚΥΜΑ προέρχεται από τα αρχικά των ονομάτων των παιδιών μου του Κυριάκου και της Μαριάνθης. Καλή μας αντάμωση στον "αφρό" της μουσικής!

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Δημήτρης ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ Όσα δεν έχουμε πει...

Πολιτικά κόμματα και Πολιτικοί Το ζητούμενο της κοινωνίας είναι πολύ δυσάρεστο για τον μαγικό κόσμο των κομάτων μα και των πολιτικών. Πρέπει πρώτα να ξεχρεώσουν αυτά που χρωστάνε. Στη συνέχεια να διαλυθούν στα εξ ων συνετέθησαν. Γενικά όλη η διαδικασία της αντιπροσώπευσης μας στα πλαίσια της κοινοβουλευτικής διαδικασίας να μπει σε νεα βάση (αριθμός, αμοιβές βουλευτών, αρμοδιότητες, συντάξεις κλπ) Συνδιαλέγονται αυτή την ώρα έχοντας 45% αποχή, αν δεν κάνω λάθος. Άρα τι τους νομιμοποιεί σε τόσο σοβαρές αποφάσεις; Τίποτε απολύτως. Αν το συνδυάσει κάποιος αυτό και με το ισχύον εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης, έχουμε έλλειμμα Δημοκρατίας εδώ και χρόνια. Αυτό το καλλιέργησαν και το αξιοποίησαν τα κόματα σαν μηχανισμοί, (πρόσχημα σταθερής διακυβέρνησης) στην προσπάθεια να ποδηγετήσουν τον κόσμο και να τον "μαντρώσουν" στα κοματικά τους μαντριά! Αποτέλεσμα; Όλοι μας στο περιθώριο, στην γωνία, μακρυά από την "βρώμικη" πολιτική. Αυτοί; Αλωνίζουν και με την "τρελλίτσα τους να γεμίζουν την κοιλίτσα τους" όπως λέει ο σοφός Λαός! Εθνοσωτήριο εκλογικό έτος 2015 45% Αποχή...Ποιός νίκησε; Πρόσφυγες "Οι παπούδες μας πρόσφυγες! Οι γονείς μας μετανάστες! Εμείς Ρατσιστές;" Δεν ταιριάζει με τίποτε. Δεν βγαίνει. ΄Όλο είναι φτιαχτό. Ναι, σε

επίπεδο αρχών δοκιμάζεται η Νεοελληνική μας κοινωνία. Σε επίπεδο ανθρωπιάς όμως, ο λαός μας, για μια ακόμη φορά, καταγράφει μεγαλείο ψυχής! Έλληνες μετανάστες του σήμερα Νεόπτωχοι Έλληνες. Νέοι άνθρωποι που αναγκάζονται να φύγουν τρέχοντας από αυτή τη χώρα κατ΄επιταγή της Λαγκάρντ και του Σόιμπλε. Νέοι ικανότατοι επιστήμονες αποψιλώνονται κυρίως από την έρευνα σε μια χώρα που έπρεπε αυτό το πεδίο να είναι σε πρώτο πλάνο. Ο ανθός της χώρας διώκεται, τσαλαπατιέται, απαξιώνεται. Εύχομαι σε όλους καλή και γρήγορη επιστροφή! Σύστημα Υγείας Το έζησα πρόσφατα με μια περιπέτεια υγείας του αδελφού μου. Οι άνθρωποι που στελεχώνουν το Ε.Σ.Υ (ότι απέμεινε) είναι ΗΡΩΕΣ και το κρατούν όρθιο όπως μπορούν. "Στον πατριωτισμό των Ελλήνων..." το θυμάστε; Παιδεία Σημείο 0. Φυσικό κι επόμενο. ¨Όταν ο προϋπολογισμός του κράτους αφορά κυρίως στα όπλα; Δεν θέλουν παιδεία για το λαό μας οι "δανειστές" μας. Εμείς; Το θυμάστε το παροιμιώδες 15% για την παιδεία; Ακόμη και σαν σύνθημα έμεινε στα χαρτιά πια... Κοινωνικό κράτος W.C

από τον Β_56

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Δημήτρης ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ Όσα δεν έχουμε πει...

Μ.Κ.Ο George Papandreou Αλληλεγγύη O μόνος δρόμος που είναι ανοιχτός μπροστά μας. Η μόνη έννοια που αυτή τη δύσκολη εποχή μας παρηγορεί και μας χαρίζει στιγμές αγαλίασης και ανάτασης. Δεν μπορεί να λείψει κανείς μας από αυτήν. Η δε λαϊκή αλληλεγγύη, που ο λαός μας τη γνωρίζει καλά είναι ένα παγκόσμιο περίφημο δείγμα κοινωνικού πολιτισμού!

Οικογένεια Χαρά! Παιδικό χαμόγελο Φως εκ φωτός...

Φιλία Θέλει αγώνα η φιλία να την κρατήσεις ζωντανή. Τα λάθη; Πολλά ενοείται. Καλό είναι να μην απομακρύνονται οι άνθρωποι βυθισμένοι στην στείρα ατομικότητά τους. Συγχωρώ σημαίνει: Χωρώ με κάποιον στον ίδιο χώρο. Δεν είναι μαγικό αυτό; Εγώ δεν μπορώ χωρίς φίλους. Είμαι τυχερός γιατί νοιώθω πως έχω παλιούς και καλούς φίλους. Μακάρι να είμαι και εγώ το ίδιο για αυτούς! Αγάπη Το ένα, κορυφαίο και μοναδικό πανανθρώπινο συναίσθημα μα και μήνυμα.

από τον Β_56

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

από τον Β_56

ταξίδι Κάθε στίχος και ένα ριπέτεια μια πε Κάθε ταξίδι και Κάθε περιπέτεια... ία! ρ ι ε π μ ε ή κ ι ωπ και μια προσ

1985

ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΝΕΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ

1989

ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ

1992

ΑΠΟ ΜΑΡΤΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

1994

ΕΧΕ ΤΟ ΝΟΥ ΣΟΥ

1996

ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΑΞΗ

1998

ΚΛΕΙΣ’ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΤΑ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ Ώρα μηδέν (Ρεπορτάζ 1985) Στο Πολυτεχνείο (Τολμηρή επικοινωνία 1987) Σώμα (Μυστικά τραγούδια 1991) Έχω να σε δω (Μυστικά τραγούδια 1991) Γυάλινη γυναίκα (Μυστικά τραγούδια 1991) Εδώ ξυπνούν τα όνειρα (Εδώ ξυπνούν τα όνειρα 1999) Έχω να σε δω (Μυστικά τραγούδια 1991) Κατέβα βάλ’τα κόκκινα (Μυστικά τραγούδια 1991) Στο σου μι τζου κάποια βραδυά (Η νύχτα κατεβαίνει 1993) Γιάννη μου το μαντίλι σου (Η νύχτα κατεβαίνει 1993) Με το ίδιο μακό (Η νύχτα κατεβαίνει 1993) Πριν το τέλος (Η νύχτα κατεβαίνει 1993) Οι γλάροι (Η νύχτα κατεβαίνει 1993) Σεντόνια δίχτυα ( Πνοή του ανέμου 1994) Άτιτλο (Σε μια χορδή 1998) Εαρινή συμφωνία (Μελοποιημένοι ποιητές 1999) Για δικό τους πάθος (Μια φορά και έναν καιρό 2003) Η Πούλια και ο Αυγερινός (Μια φορά και έναν καιρό 2003) Το πέταγμά σου (Του έρωτα και τ’ουρανού 2004) Άνοιξη (Άνοιξη 2004) Ότι με πληγώνει (2005) Παράξενο να μοιάζεις (Του μάγου τα παιχνίδια 2005) Οι ερχόμενες (Του μάγου τα παιχνίδια 2005) Του μάγου τα παιχνίδια (Του μάγου τα παιχνίδια 2005) Δρόμος (Του μάγου τα παιχνίδια 2005) Όχι και να κλαίμε (Του μάγου τα παιχνίδια 2005) Ρώτα τον έρωτα (Πρωί της Κυριακής 2005) Σαν μικρό τρενάκι (Τρέχα 2006) Σε ψηλό βουνό (ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΕΤΡΟ) Τα μαύρα μάτια είναι φυλακή (Θησέας που επιστρέφει 2007) Ελεύθερη πτώση (Οι τροβαδούροι της καρδιά μου 2007) Θησέας που επιστρέφει (Θησέας που επιστρέφει 2007) Εν τέλει τι είναι ανθρώπινο (Περί μπάζων και λοιπών απορριμάτων 2008) Περί μπάζων και λοιπών απορριμάτων (Περί μπάζων και λοιπών απορριμάτων (2008) Όταν τον δείτε (Περί μπάζων και λοιπών απορριμάτων 2008) Οι νικητές (Το κελί 2008) Στοιχειωμένα μου στιχάκια (Καλό ταξίδι 2008) Στα φεγγάρια λησμονιέσαι (Ίσαλος Γραμμή 2008) Βόρειος καημός (με τη φωνή της Αρετής 2009) Του μετανάστη ( Στις όχθες της αυγής 2010) Στη δρακότρυπα ( Στις όχθες της αυγής 2010) Το σίδερο ( ΚΑΡΑΝΤΖΗΣ ΤΟ ΣΙΔΕΡΟ Αφήγηση 2011) Μια απουσία (Ζωγραφίζω Όνειρα 2011)

2001

ΠΑΝΣΕΛΗΝΗ ΧΩΡΑ

2002

ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ

2003

ΤΟ ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΒΟΥΝΟ

2006

ΣΤΑ ΧΑΜΗΛΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΨΗΛΑ

2009

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΩ

2014

ΖΩΗΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΜΙΣΗ ΜΕΡΙΔΑ ΛΟΓΙΑ

Φλαμiνγκος 38

Κοίταξε τον ουρανό, είπε: Μωβ σαν την ψυχή σου την μέρα που έφυγε ο πατέρας. Τα μάτια γέμισαν βροχή και σημαδέψαμε ένα αστέρι στον ουρανό και έπειτα στο σώμα μας. Αγκαλιαστήκαμε όπως ποτέ αλλοτε. Και σωπάσαμε μέσα μας λέξεις που δεν θα ρίζωναν ποτέ πια. Μόνες και απέραντες σαν τον μωβ ουρανό που στόλιζε την θλίψη μας. Μα μου υποσχέθηκε φλαμίνγκος

της Έλενας Καρανικολού

http://missy-merida.blogspot.gr/

και τώρα που έφυγε, μισώ το ρόζ. Και τα φτερά που δεν έχω να τον φτάσω. Κι όσα ποτέ δεν είπαμε, λιμνούλες στα μάτια μου κάθε πρωί. Κι όταν ο ουρανός ντύνεται μωβ. Ακίνητη στο χτες. Στην στιγμή που δεν θα ξαναγυρίσει. Στο χώμα. Στο σήμερα και σε όλα τα αύριο χωρίς εκείνον. Χωρίς εμάς. Χωρίς.

θεατρο

Φωτογραφία: Χριστιάνα Κανδυλιώτη

της Χριστιάνας Κανδυλιώτη

Καλό ταξίδι Αγαπημένη

Μαρία Χορς 41

16 Σεπτεμβρίου 2015. Από το πρωί στο ραδιόφωνο παίζουν Μαρία Κάλλας, μιας και πέθανε σαν σήμερα. Κάποια στιγμή, προς το μεσημέρι, χαζεύοντας στο facebook, πέφτω πάνω στην ανακοίνωση της δασκάλας μου Χ. Τζαρδή "Έφυγε η δασκάλα μας" κι από κάτω η φωτογραφία της Μαρίας Χορς. Η πρώτη λέξη που μου ήρθε στο μυαλό είναι "όχι". Κι αυτή η άρνηση δεν αφορά την ηλικία, αλλά την προσωπικότητα της Χορς. Της κυρίας Μαρίας Χορς. Γνωρίζω πως όταν ένας άνθρωπος φεύγει από τη ζωή, παύουμε να τον αποκαλούμε κύριο ή κυρία. Είχαμε κάνει ολόκληρη συζήτηση στο σπίτι της στην Αρεοπαγίτου γι'αυτό. Όμως, πώς μπορώ

να αφαιρέσω τη λέξη κυρία από το όνομά της; Στο μυαλό μου έρχονται ένα σωρό στιγμές που μου χαρίσε. Και ξαφνικά θυμάμαι την πρώτη φορά που τη συνάντησα. Είχα πάει στη Δραματική σχολή του Εθνικού θεάτρου, για να της ζητήσω να μου επιτρέψει να φωτογραφίσω στα μαθήματά της. Έτρεμα σαν το ψάρι. Επαναλάμβανα διαρκώς από μέσα μου "Μα πώς τολμώ να ζητώ κάτι τέτοιο!" Ξαφνικά την βλέπω να κατεβαίνει τη σκάλα κι αυτομάτως πετάγομαι όρθια. Την πλησίασα, με πήρε και κάτσαμε στο παγκάκι, κι εκεί της είπα τι θέλω κι εκείνη είπε ναι. Είπε ναι! Πόσο με χαροποίησε η θετική της απά-

θεατρο

Καλό ταξίδι Αγαπημένη

Μαρία Χορς

ντηση. Πετούσα στα σύννεφα. Έτσι δώσαμε το πρώτο "ραντεβού" μας για την επόμενη Παρασκευή. 12-2. Θα φωτογράφιζα τα μαθήματα των τριτοετών. Στην επιστροφή μου προς το σπίτι σκεφτόμουν πώς μια γυναίκα με τόσο μεγάλη καριέρα, μπορεί, τελικά, να είναι τόσο προσιτή και λιτή. Μου έκανε εντύπωση. Κι αυτό που ένιωσα, όταν μου πρωτοέπιασε τα χέρια. Τι ενέργεια! Μόνο όποιος το έζησε, μπορεί να καταλάβει, γιατί ακριβώς μιλώ. Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε η γνωριμία μας. Έτσι γνώρισα τον "μύθο" Μαρία Χορς. Τόσο δοτική, τόσο ζεστή, τόσο ζωντανή. 83 ετών τότε, κι όμως, κάθε κίνηση που ζητούσε από τους μαθητές της, την έδειχνε η ίδια πρώτη. Με απίστευτη τελειότητα! Αυτές οι στιγμές θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στο μυαλό μου. Ήταν πολύ πιο εποικοδομητικές και σημαντικές από πολλά μαθήματα που παρακολούθησα στη δραματική σχολή που φοίτησα. Και δεν υπερβάλω. Είδα στην κηδεία πολλούς από τους μαθητές εκείνης της χρονιάς. Θυμηθήκαμε πολλά. Και καθώς τα λέγαμε, κλάψαμε και γελάσαμε μαζί. Εδώ οφείλω να πω πως εκείνη ήταν η αιτία να γνωρίσω κάποιους ανθρώπους, που είναι πολύ σημαντικοί για μένα. Και είναι φίλοι μου και δάσκαλοί μου.

Νιώθω απέραντη ευγνωμοσύνη. Δεν ξέρω τι να πρωτοπώ. Ίσως και να πρέπει να σταματήσω κιόλας. Για το βιογραφικό της δε θα πω κάτι. Το ξέρει όλος ο κόσμος. Κάθε φορά που ανέφερα το όνομά της κάπου, όλοι ήξεραν, τουλάχιστον, την κυρία με το τυμπανάκι σε κάθε αφή της Ολυμπιακής Φλόγας μέχρι και το 2006. Αυτό το τυμπανάκι που ήταν τόσο συνυφασμένο με την παρουσία της. Αυτό το τυμπανάκι που την ακολούθησε στην τελευταία της κατοικία. Όπως εκείνη επιθυμούσε. Έφυγε την ίδια μέρα με την Μαρία Κάλλας. Δεν είναι τυχαίο. Οι δυο Μαρίες κάτι όμορφο ετοιμάζουν πάλι. Και θα το παρουσιάσουν εκεί ψηλά. Κι εμείς εδώ γινόμαστε ακόμη πιο φτωχοί με την απουσία της. Γιατί το κενό είναι μεγάλο. Θα μου λείψει. Και θα λείψει και σε όλους τους μαθητές της, τους συνεργάτες της, τους φίλους της, τους συγγενείς της. Θα κλείσω με αυτό που της έλεγα κάθε φορά που την αποχαιρετούσα. Ευχαριστώ. Ευχαριστώ για όλα. Μόνο που τα μάτια, τώρα, βουρκώνουν, γιατί ξέρω πως δεν μπορώ να σας το ξαναπώ και τα χέρια σας να είναι μπλεγμένα με τα δικά μου. Καλό ταξίδι αγαπημένη κυρία Μαρία Χορς.

της Χριστιάνας Κανδυλιώτη

Φωτογραφία: Χριστιάνα Κανδυλιώτη

Η Χριστιάνα είναι μια νέα ηθοποιός που γεννήθηκε βράδυ, ένα μήνα νωρίτερα απ’ ότι έπρεπε, ίσως γιατί από τότε δεν άντεχε τον εγκλεισμό. Για τους λάτρεις των ζωδίων, είναι Ψάρι με ωροσκόπο Τοξότη κι αυτό εξηγεί πολλά. Είχε ευτυχισμένα παιδικά χρόνια μεγαλώνοντας στη Θήβα, αν και δεν κατάγεται από εκεί. Με καταγωγή από το Μεσολόγγι και το Χρισσό Φωκίδος, τώρα πια της αρέσει να δηλώνει πολίτης όλου του κόσμου. Σπούδασε στο ΤΕΙ Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών, κάτι που της έδωσε αρκετά εφόδια στη μετέπειτα πορεία της. Έχει συμμετάσχει σε όμορφες δουλειές με όμορφους ανθρώπους. Εκάβη, Θη.Πε. Θε. (Πανευρωπαϊκό Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος, Ισπανία), Φαέθων (φεστιβάλ εφέσου) και Βάκχες σκην. Νίκου Χαραλάμπους, το αγόρι με τη βαλίτσα σκην. Κώστα Γάκη, Ο κηπουρός του ουρανού σκην. Ειρήνη Μελά, Και έβρασαν οι ιπποπόταμοι στις γούρνες τους σκην. Άγη Eμμανουήλ, Νιάρα και Φουτουρία σκην. Hippo theatre Group (περιοδεία σε πολλές χώρες του εξωτερικού, Chaos.gr perfomance στη Νέα Υόρκη με τους Hippo, Lie lie lie σκην. Hippo. Έχει παίξει σε πολλές ταινίες μικρού μήκους, αλλά έχει δουλέψει και πίσω από τις κάμερες.

μεϊλ απο τη γερμανια

Το καράβι

κόσμος 44

Σκέφτομαι φορές πως ο κόσμος είναι ένα μεγάλο καράβι όπου πλέει μέσα στον χρόνο. Όλη η ιστορία της ανθρωπότητας στοιβαγμένη στα αμπάρια, όχι σαν εμπόρευμα, αλλά σαν ένα μεγάλο αρχείο που έχει καταγραφεί με λεπτομέρεια η πορεία μας ως εδώ. Τι συμπέρασμα θα έβγαζε ένας αρχειοθέτης του μέλλοντος για τις ζωές που ζήσαμε; Ακούγεται λίγο παράδοξο, αλλά θα διαπιστώσει πως ήμασταν υπαίτιοι για την εξαφάνιση του είδους μας, παρά εξωγενείς παράγοντες ή φυσικές καταστροφές. Η πραγματικότητα, αυτή η απόλυτα ξεκάθαρη εικόνα των πράξεων μας στον καθρέφτη της, δεν ψεύδεται. Ίσως να θολώσαμε το γυαλί με διάφορα τεχνάσματα για να κρυφτούμε από την αλήθεια, όπως με τη θρησκεία, τη

πολιτική, τις τέχνες και τη τεχνολογία, αλλά κατά βάθος παραμένουμε ακόμα ανώριμοι, αδαείς. Αυτή ίσως η αντιπαράθεση πραγματικότητας και φαντασίας να μας έχει οδηγήσει στο να απεχθανόμαστε ότι φανερώνει την αληθινή μας φύση. Τι κι αν φοράς κοστούμι και φιλοσοφείς, όταν πεθαίνουν ακόμα γύρω σου παιδιά από την πείνα, όταν μισείς τον συνάνθρωπό σου

επειδή έχει άλλο χρώμα και άλλη κουλτούρα, τι κι αν θέλησες να εξευγενιστείς μέσω του λόγου και της πίστης σε κάτι ανώτερο, όταν καταβροχθίζεις με την αδιαφορία σου τον γείτονά σου; Όποιος αναμετριέται με το χάος δεν ορίζει ούτε ορίζεται. Εδώ ανακατασκευάζεται η ταπείνωση, η δουλικότητα, η αμφισβήτηση. Βρίσκονται όλοι τους εδώ. Οι βραβευμένοι κό-

του Γιώργου Λίλλη

λακες. Οι διανοούμενοι. Και οι ταπεινοί χειρώνακτες. Σκαρφαλώνουν από τα εργαστήρια της νόησης στην νεκρή ζώνη, εκεί όπου ο χρόνος ως σύνορο ή τείχος, τους εμποδίζει να εξακριβώσουν μαζί με τα γραφόμενά τους την αυτογνωσία. Πάνω στο καράβι επικρατεί αναρχία. Αντί να έχουμε κοινούς στόχους, ομαδοποιηθήκαμε. Σε θρησκείες και κόμματα. Σε βιοτικά επίπεδα. Σε καλούς και κακούς, για να είναι πιο εύκολος ο διαχωρισμός. Μολύναμε το πνεύμα και την σάρκα με το να διακηρύσσουμε πίστη στο απόλυτο. Αντί να σεβαστούμε τον μικρό αυτό χώρο, σπάσαμε τα κατάρτια, βεβηλώσαμε την ομορφιά με άσχημα κακέκτυπα που θεωρούμε ότι μας αντιπροσωπεύουν, άθλιες τσιμεντένιες πόλεις, τείχη και σύνορα. Βρομίσαμε τον λιγοστό αυτό χώρο, στενέψαμε την αίσθηση του απέραντου, και στο τέλος, για μια ακόμη φορά στραφήκαμε ενάντια στον εαυτό μας, κάνοντας ανταρσία σε μια ειρηνική προοπτική διαβίωσης. Θεοποιήσαμε το

χρήμα, φορέσαμε τα εύσχημα της δόξας, εκφέραμε εντυπωσιακούς λόγους, παρ΄ όλα αυτά ούτε ένα βήμα δεν καταφέραμε προς τον χαμένο παράδεισο. Το καράβι συνεχίζει την πορεία του ακυβέρνητο. Χωρίς καπετάνιο, μα με εκατοντάδες που το παίζουν καπετάνιοι. Στην πραγματικότητα δεν ακολουθεί κάποια συγκεκριμένη πορεία. Αναζητούμε έναν τρόπο να υποτάξουμε την έπαρσή μας και να συνεχίσουμε έχοντας έναν κοινό στόχο, αλλά δεν το έχουμε καταφέρει. Επιμένουμε με πείσμα στην προσωπική μας λύτρωση, ξεχνώντας ότι δεν υπάρχει προσωπική λύτρωση αν δεν επιτευχθεί πρώτα μια συλλογική. Ένα μέρος του σαπιοκάραβου πια, ονομάζεται Ευρώπη. Σε αυτό γεννήθηκα και μεγάλωσα. Γαλουχημένος σε μια γλώσσα που μιλιέται χιλιάδες χρόνια τώρα, από εκείνους τους μακρινούς μου πρόγονους που ήταν από τους πρώτους επιβάτες. Η κουπαστή Ευρώπη έχει μετατραπεί σε μια άθλια γωνιά. Δεν λέω, κάποιοι επίδο-

ξοι για χρόνια προσπάθησαν να κρύψουν τις πληγές από τις βιαιοπραγίες δυο παγκόσμιων πολέμων κι άλλων τόσων ανισοτήτων, αλλά τον τελευταίο καιρό δεν αρκεί ούτε αυτή η προσπάθεια. Κάποιοι άλλοι, πέταξαν στην άκρη τα ρούχα του δικτάτορα, τα σύμβολα, και το τρομακτικό τους προσωπείο και φόρεσαν τα καλά τους. Μας μοιάζουν κι έτσι δεν τους φοβόμαστε. Κι όμως, οι στόχοι τους παραμένουν οι ίδιοι: να εξουσιάσουν με κάθε τίμημα τον λαό, να επωφεληθούν από την εμπιστοσύνη που τους δείχνουν. Η ρητορεία τους έχει βελτιωθεί στο έπακρο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που στο καράβι παίζουν καίριο λόγο για την εκλεπτυσμένη τους προπαγάνδα, κατάφεραν χωρίς αυτή την φορά την επιβολή των όπλων να δημαγωγήσουν, να κατακλέψουν, να υποτιμήσουν, να κυριαρχήσουν. Ποιο έξυπνοι αυτοί από τους προκατόχους τους, επανέφεραν την σκλαβιά με τόσο ήπιο τρόπο που οι κάτοικοι εκείνης της μικρής γωνίας του καρα-

μεϊλ απο τη γερμανια

του Γιώργου Λίλλη

Το καράβι

κόσμος

βιού να προσφέρουν μόνοι τους τα χέρια για τα δεσμά. Επίχρυσα αυτά τα νέα δεσμά, φανταχτερά, γυαλίζουν, παραπλανούν. Και τώρα να που φτάσαμε να αρχίσουμε να ξυπνάμε από τον τηλεοπτικό λήθαργο, με τρόμο στα μάτια, και απορία για το πως βρεθήκαμε εδώ, υποχείρια τραπεζών, ομολόγων και δανείων.

Αυτό που εύχομαι να μην γίνει το καράβι κάποτε όπως το ναυάγιο της Μέδουσας, όπου οι επιζήσαντες, πάνω σε μια σχεδία, χωρίς φαγητό και νερό, άρχισαν να σκοτώνουν και να τρώνε τους πιο αδύναμους. Εύχομαι κάποτε να πιστέψουμε στην δύναμη της αγάπης, του αλτρουισμού και της αλληλεγγύης, στην άλλη

μας πλευρά, την φωτεινή, κι όχι στις ψεύτικες ελπίδες, στον ατομικισμό, απαρνούμενοι την άγρια και σκοτεινή μας εικόνα. Εύχομαι κάποτε αυτό το καράβι να επιδιορθωθεί, και να πλεύσει για τον νέο κόσμο, αυτόν που ήδη υπάρχει μέσα μας, στις αισθήσεις μας, αλλά που ξεχάσαμε τις διόδους που οδηγούν προς τα εκεί.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Γιώργος Λιλλησ

Ἀρλεκίνος

Εκδόσεις Περισπωμένη

ς ε ί ρ ο φ ο λ κ υ Νέες κ 47

Να κοιτάζω —εγωιστικά— τις σταγόνες της βροχής να δημιουργούν μονοπάτια διάφανα στο κατακόρυφο τζάμι με το προφίλ μου ατόφιο να φωτογραφίζεται από άγνωστους ιερόσυλους. Έτσι σε διαβαίνω καιρέ. Με λασπωμένα άρβυλα. Έτσι σε διανύω εαυτέ. Με υπερθετική μοναξιά. Δοσμένος σ' ένα έργο που δεν τελειώνει ποτέ.

μIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Οι αισιόδοξοι πρόσφυγες 48

Αισιοδοξία είναι να προσδοκεί κανείς έντονα ότι όλα θα πάνε καλά στη ζωή, ασχέτως των εμφανιζόμενων εμποδίων και των απογοητεύσεων. Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

του Κωστή A. Μακρή

Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι αισιόδοξοι άνθρωποι. Πληρώνουν μεγάλα ποσά για να βρουν μια θέση σ’ ένα φουσκωτό σκάφος που θα τους μεταφέρει με κίνδυνο της ζωής τους στην Ελλάδα ή αλλού στην Ευρώπη. Φεύγουν από την πατρίδα τους, όπου κατά τη γνώμη τους δεν υπάρχει ελπίδα να πάνε όλα καλά γι’ αυτούς, και περνούν μια θάλασσα για να πάνε σ’ ένα άγνωστο μέρος και μετά απ’ αυτό σ’ ένα άλλο και μετά σ’ ένα άλλο με την έντονη προσδοκία ότι όλα θα πάνε καλά στη ζωή τους. Μερικοί χάνουν τη ζωή τους σ’

αυτό το μεγάλο ταξίδι αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή οι προσδοκίες τους είναι μεγάλες. Εκτός βέβαια από τα πολύ μικρά παιδιά και τα βρέφη που δεν είναι και τόσο συνειδητά και απλώς εμπιστεύονται τους γονείς τους. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι αισιόδοξοι άνθρωποι. Αρνούνται να μείνουν στον τόπο τους και να πολεμήσουν επειδή έχουν τη σχεδόν παθολογική αισιοδοξία ότι ο πόλεμος, οι θρησκευτικές έριδες, ο φανατισμός, η μισαλλοδοξία και τα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων και μικρών δυνάμεων που τρώνε σαν λέ-

μIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

πρα τον τόπο τους, είναι κάτι που μπορούν να αγνοήσουν φεύγοντας και ταυτόχρονα να πάρουν μαζί τους την αγάπη για τον τόπο τους, όπως ήταν πριν του φάει τα σωθικά και τις σάρκες η λέπρα του πολέμου και της ανθρώπινης αγριότητας. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι αισιόδοξοι άνθρωποι.

Μπορούν ακόμα και να διεκδικούν ανθρώπινη μεταχείριση σ’ έναν ξένο τόπο όπου και σ’ αυτόν ―όπως και στον τόπο που άφησαν πίσω τους― υπάρχουν άνθρωποι που τους βλέπουν σαν λέπρα που μπορεί να φάει τις σάρκες του τόπου που τους φιλοξενεί προσωρινά. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι αισιόδοξοι άνθρωποι. Μπορούν να κλαίνε, μπορούν να γελάνε, μπορούν να φιλιούνται μέσα σε μια σκηνή, μπορούν να φορτίζουν τα κινητά τους για να επικοινωνούν με τους δικούς τους ανθρώπους σαν φυσιολογικοί άνθρωποι, μπορούν να τρέχουν να προστατευτούν από τη βροχή με το χαμόγελο, επειδή ποτέ καμιά βροχή από σταγόνες νερού δεν μπορεί να τους απειλήσει όπως μια βροχή από βόμβες βαρελιών ή από σφαίρες ή από μαχαίρια ή μια καταιγίδα από φανατισμένο όχλο. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που

του Κωστή A. Μακρή

έρχονται στην Ελλάδα είναι αισιόδοξοι άνθρωποι. Αλλά δεν είναι ούτε παράλογα αισιόδοξοι ούτε ανόητοι. Θέλουν να φύγουν όσο γίνεται πιο γρήγορα από την Ελλάδα επειδή η Ελλάδα, παρ’ όλο που είναι όμορφη χώρα και γενικά κατοικείται από καλούς και αισιόδοξους ανθρώπους, δεν είναι ακόμα έτοιμη να θεωρηθεί από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που έρχονται εδώ τον τελευταίο καιρό, σαν ένα κανονικό Ευρωπαϊκό κράτος. Αλλά εγώ, που είμαι αρκετά αισιόδοξος ―σχεδόν σαν πρόσφυγας― τρέφω μεγάλες προσδοκίες για τον τόπο μου και θα μείνω εδώ. Κι όχι μόνο θα μείνω, αλλά και θα προσπαθήσω όσο μπορώ να τον κάνω λίγο καλύτερο. Όχι ότι μπορώ να τον αλλάξω, αλλά να προσπαθώ, όσο περνάει από το χέρι μου, να εμποδίζω την αποσάθρωσή του. Κι αν μπορώ, να επηρεάζω μερικούς άλλους αισιόδοξους να προσπαθούν για το καλύτερο. Από λιγότερες γόπες στις παραλίες μέχρι λιγότερους επίορκους δημόσιους λειτουργούς. Ναι, σκέφτομαι ότι αξίζει τον κόπο να προσπαθήσω. Τόσο, όσο χρειάζεται για να πείσω μερικούς αισιόδοξους πρόσφυγες ότι δεν είναι δα και το χειρότερο μέρος της Ευρώπης η Ελλάδα μας.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

ΘΑΝΟΣ ΑΝΕΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΡΧΙΖΩ ΜΕ ΤΟ Σ' ΑΓΑΠΩ ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒLIOTEQUE

Απουσία

Βουρκωμένη έρημη νύχτα Πνίγει τις φωνές μέσα μου, τις φωνές απ’ τον πεζόδρομο Τη βοή απ’ τα καθισμένα παιδιά στο πλακόστρωτο που σιγά σιγά όσο περνάει η ώρα και πάει να ξημερώσει εξασθενεί. Τα στόρια απ’ τα δυο μου παραθύρια -καπάκια από φέρετρα- κηδεία της νύχτας Το κλείσιμό τους – αρραβώνας με την μέρα Το δάκρυ ενός παιδιού πάνω απ’ την κιθάρα του η τελευταία ανάμνηση. Το τελευταίο χτύπημα. Έτσι είναι οι νύχτες μου από ’δω και πέρα. Μοιρασμένες σε κενοτάφια που δημιούργησε η απουσία. Βυθισμένες σε πονεμένα σπλάχνα. Βροχή από αλάτι Και ένα βουνό από σπασμένα σώματα να βαραίνει την προσπάθεια για ύπνο λευκό. Τώρα είμαι ξυπόλητος γυμνός πάνω από τα μαχαίρια κάτω απ’ τις μυλόπετρες του μελανιού. Μόνος με τα χέρια μου γεμάτα με πετράδια απ’ τα μαλλιά της. Καθώς με νιώθω ακίνητο στην μέση του στενού αυτού δωματίου Η μοναξιά τυλίγει αυτό που άγγιξα με τα μάτια. Αυτήν την χαίτη, της βουρκωμένης έρημης νύχτας. Καθώς με βλέπω αΰπνωτο Σπίτι έρημο Και πρωινό θολό Σαν χώρα μοιάζω.

ΠΑΙΔΙΑ & ΣΧΟΛΕΙΟ

της Κατερίνας Τζαβάρα

Δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου Η κατάκτηση της αυτονομίας στην προσχολική ηλικία

Οι σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις, που οδήγησαν στην ανασύσταση των προγραμμάτων σπουδών στο εκπαιδευτικό σύστημα, κατέδειξαν την ανάγκη ανάπτυξης ενός σχολείου, ανοιχτού στην κοινωνία, που θα προσφέρει ένα ελκυστικό και ευέλικτο περιβάλλον μάθησης για τα παιδιά, μέσα από τη διαδικασία της βιωματικής ανακάλυψης της γνώσης. Κι αν ακόμη στις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης αυτή η αλλαγή δεν επιτεύχθηκε με επιτυχία, στον τομέα της προσχολικής αγωγής προσέφερε επιπλέον ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων γνωστικών και κοινωνικών δεξιοτήτων στους μαθητές και τις μαθήτριες με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση της σωματικής και ψυχικής υγείας και την ψυχοκοινωνική τους προσαρμογή.

y v R ω τ

Από τους πρώτους μήνες της ζωής του ένα παιδί προσπαθεί να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους στο περιβάλλον του με διάφορους τρόπους και να ανακαλύψει νέους για να ικανοποιήσει τις ζωτικές του ανάγκες αλλά και την ανάγκη για κοινωνική επαφή, αυτονομία και κατάκτηση. Στην ηλικία των 3-5 ετών είναι, ήδη, έτοιμο να λειτουργήσει αυτόνομα σε πολλά επίπεδα χτίζοντας, έτσι, τα πρώτα σκαλοπάτια της διαδρομής του προς την ατομική ανεξαρτησία. Οι παιδαγωγοί ανέπτυξαν τεχνικές για την ενθάρρυνση των παιδιών στην κατάκτηση της αυτονομίας τους και ενσωμάτωσαν στις διδακτικές τους πρακτικές κατάλληλα σχεδιασμένα παιχνίδια ώστε τα παιδιά να εξασκούνται καθημερινά

στην ατομική τους φροντίδα, την ανάληψη ρόλων κι ευθυνών, την ασφάλεια και προστασία τους. Πολλές φορές οι γονείς εκμυστηρεύονται στους παιδαγωγούς πως το «μικρό» τους δεν τα καταφέρνει πολύ καλά στο ντύσιμο, την τουαλέτα, το φαγητό… Ζητούν την κατανόηση και τη βοήθεια της/του νηπιαγωγού «τουλάχιστον, για τις πρώτες μέρες…». Από το ύφος και την επιλογή των λέξεων που χρησιμοποιούν, αμέσως, καταλαβαίνουμε πως η εικόνα που έχουν οι γονείς για το παιδί τους είναι αυτή του αδύναμου, ανήμπορου, να κατακτήσει πράγματα, μωρού που χρειάζεται ντάντεμα και κάποιον να τρέχει από πίσω του για να το βοηθήσει… Στην πραγματικότητα, όλα τα παιδιά «μπορούν να τα καταφέρουν» για-

τί έχουν πολλαπλές δυνατότητες και εμφανίζουν συγκεκριμένες δεξιότητες σε διαφορετικές ηλικίες. Ονομάζονται «ηλικίεςκλειδιά»(developmental milestones) και ισχύουν με μικρές παραλλαγές για τα περισσότερα παιδιά με φυσιολογική ανάπτυξη. Αν κάποιες από τις δεξιότητες δεν εμφανίζονται ακριβώς σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο, όπως θα σας το περιγράψει ο παιδίατρός σας, δεν σημαίνει πως υπάρχει κάποια αναπτυξιακή διαταραχή. Κάθε παιδί έχει τον δικό του, ατομικό ρυθμό ανάπτυξης που διαφοροποιείται από των συνομηλίκων του. Παρ’όλα αυτά, αν διατηρείτε ανησυχίες για συνήθειες και δεξιότητες που σας προβληματίζουν ή αργούν αρκετά να εμφανιστούν στο παιδί σας, καλό είναι να

α u χ β k ε

ΠΑΙΔΙΑ & ΣΧΟΛΕΙΟ

Δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου Η κατάκτηση της αυτονομίας στην προσχολική ηλικία

απευθυνθείτε στον παιδίατρο που θα σας κατευθύνει ανάλογα. Ας δούμε τι μπορεί να κάνει μόνο του ένα παιδί σ’αυτές τις ηλικιακές περιόδους και πώς μπορούμε να το βοηθήσουμε για να αποκτήσει τον έλεγχο σε όλες τις λειτουργίες που το αφορούν. Στην ηλικία των 3 ετών μπορεί να τρώει μόνο του, να παίζει ατομικά και συνεργατικά, να χρησιμοποιεί το συμβολικό παιχνίδι, να περιγράφει με λέξεις μια κατάσταση, να τακτοποιεί τα παιχνίδια και τα βιβλία του αν του ζητηθεί, να παρακολουθεί την αφήγηση/ ανάγνωση ιστοριών, να επαναλαμβάνει αυτούσιες λέξεις και φράσεις του κειμένου, να απαριθμεί μέχρι το 4-5. Μπορεί να τρέξει, να σταθεί στο ένα πόδι, να

ανέβει σκάλες, να πέφτει και να σηκώνεται χωρίς να χρησιμοποιεί τα χέρια του για στήριγμα και να μένει στεγνό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στην ηλικία των 4 ετών μπορεί να χρησιμοποιεί τα χέρια του για να ζωγραφίζει, να γράφει, να πιάνει ψαλίδι, να ενώνει αντικείμενα, να περνάει κορδόνια μέσα από μικρές τρύπες, να ντύνεται και να πλένεται, μπορεί να ξεχωρίζει μεγέθη, χρώματα και να τα ονοματίζει, να τρέχει πηδώντας εμπόδια, να κάνει ποδήλατο, να κολυμπάει. Ακόμη, ξέρει την ηλικία του, το όνομά του (πολλές φορές και το τηλέφωνο και τη διεύθυνσή του) και μπορεί να το γράφει. Τέλος, μπορεί να δραματοποιήσει μια ιστορία, να χρησιμο-

ποιεί σύμβολα και μεταφορές στο λόγο του, να κάνει χιούμορ, να αναδιηγηθεί τα βασικά σημεία ενός γεγονότος ή ενός παραμυθιού. Στην ηλικία των 5 ετών μπορεί να συντονίζει τις κινήσεις των ποδιών ώστε να τρέχει, να κλοτσάει τη μπάλα και να παίζει κουτσό, να ανεβοκατεβαίνει σκαλιά με το ένα πόδι και να κινείται στο ρυθμό γύρω από σχεδιασμένη διαδρομή με εμπόδια. Μπορεί να ντύνεται και να ξεντύνεται μόνο του, να περιγράφει το υλικό κατασκευής των αντικειμένων, να ονοματίζει και να ξεχωρίζει τα αντίθετα και τα γεωμετρικά σχήματα, να μετρά και να απαριθμεί μέχρι το 10-15. Τέλος, μπορεί να σχεδιάζει τον εαυτό του και σχήματα ανθρώπων και ζώων και να παίζει με σύνθετες κατασκευές και puzzle. Από τα παραπάνω είναι φανερό πως τα παιδιά στην προσχολική ηλικία μόνο «ανήμπορα» δεν είναι και πως οι όποιες δυσκολίες τους στο να συντο-

της Κατερίνας Τζαβάρα

νίζουν αποτελεσματικά τις κινήσεις τους εξαρτώνται από τον ατομικό ρυθμό ανάπτυξης αλλά και το περιβάλλον μάθησης στο οποίο

θα βρεθούν. Στα σχολεία, διεθνώς, έχουν υιοθετηθεί πολλές προσεγγίσεις που συμβάλλουν στη δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος μάθησης. Αυτό σημαίνει πως ο/η παιδαγωγός δημιουργεί εκείνες τις συνθήκες που θα βοηθήσουν κάθε παιδί χωριστά και όλα μαζί να καλλιεργήσουν τις ξεχωριστές δεξιότητες και παράλληλα να τις αξιοποιήσουν προς όφελος της ομάδας της τάξης. Παιχνίδια, θεατρικές και αθλητικές δράσεις, συζητήσεις και αναγνώσεις

παιδικής λογοτεχνίας, φυσική άσκηση, εργασία σε ομάδες αλλά και εξατομικευμένη βοήθεια στους μαθητές ενισχύουν την τάση αυτονόμησής τους και βελτιώνουν τη λεπτή και αδρή κινητικότητα. Εμπιστευθείτε και συζητήστε τις ανησυχίες σας με τη/τον νηπιαγωγό του παιδιού σας, είναι κατάλληλα καταρτισμένη/ ος για να συνδράμει στην ανεξαρτητοποίησή του και το μόνο που χρειάζεται είναι η δική σας ειλικρινής στάση και συνεργασία! Αφήστε στην άκρη τις υπερβολικές αντιδράσεις και τη διάθεση να… υπερπροστατεύσετε το αγγελούδι σας και αρχίστε να σημειώνετε όλα αυτά που καταφέρνει να πραγματοποιήσει μόνο του στο σπίτι, χωρίς τη δική σας βοήθεια ή άλλων ενηλίκων. Συγκρίνετε με τις αντίστοιχες δεξιότητες στο σχολείο και θα δείτε πόσα περισσότερα πράγματα κάνει μόνο του εκεί, είτε γιατί υπακούει στους κανόνες της τάξης, είτε γιατί θέλει να νιώθει ικανός και αυτοδύναμος μέσα στην ομάδα των συμμαθητών, είτε γιατί θέλει την επιβεβαίωση της/του νηπιαγωγού, είτε γιατί έχει κατανοήσει την ανάγκη να

προσπαθεί να βελτιώνεται και να κερδίζει τον έλεγχο των κινήσεων και δράσεών του. Αυτό το τελευταίο είναι και το πιο σημαντικό. Ένα μάθημα για όλους μας, μια στάση ζωής που θα πρέπει να εφαρμόζουμε, εμείς οι ενήλικες, είναι το να δημιουργούμε εσωτερικό κίνητρο στο παιδί μας, στους μαθητές μας. Να τους δίνουμε ευκαιρίες για δράση, χωρίς να ευνουχίζουμε την πρωτοτυπία και την ελεύθερη έκφραση που μπορεί να επιδείξουν. Να αποφεύγουμε την επιβράβευση μια επιθυμητής συμπεριφοράς με υλικά δώρα ή ανταποδοτική συμπεριφορά. «Αν τακτοποιήσεις τα παιχνίδια σου θα πάμε στο πάρκο το απόγευμα», «Δεν θα σου πάρω το παιχνίδι που θέλεις αν δεν τρως το φαγητό σου», «Μπράβο, αγάπη μου, ντύθηκες μόνη σου; Να δεις τι έκπληξη σου ετοιμάζει η μαμά που έγινες καλό παιδάκι…». Εκφράσεις και συμπεριφορές τέτοιου τύπου ενισχύουν την πεποίθηση του παιδιού ότι κάθε ενέργεια γίνεται με αντάλλαγμα ένα «δωράκι», πως μπορεί να μετατρέπεται από «κακό» σε «καλό» παιδάκι, όποτε έχει κάτι να κερδίσει και πως οι γονείς του δεν του έχουν πραγμα-

ΠΑΙΔΙΑ & ΣΧΟΛΕΙΟ

Δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου Η κατάκτηση της αυτονομίας στην προσχολική ηλικία

τική εμπιστοσύνη αλλά το καλοπιάνουν για να τους κάνει τις «αγγαρείες» και τα χατίρια. Σίγουρα, δεν θέλουμε να μεγαλώσει με αυτή την αντίληψη το παιδί μας. Μπορούμε να το ενθαρρύνουμε να κατακτήσει την αυτονομία του, παραμένοντας ασφαλές, και να πιστεύει στον εαυτό του και τις δυνατότητές του. Το παρακινούμε «θετικά» δείχνοντας εμπιστοσύνη και αισιοδοξία ότι θα τα καταφέρει. Δεν απαιτούμε και δεν του δείχνουμε ότι αγωνιούμε να πετύχει το.. ακατόρθωτο! Βάζουμε ρεαλιστικούς στόχους με αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας, σταδιακά, ώστε και το παιδί να αισθάνεται ικανοποίηση ότι κάθε φορά κατακτά έναν ακόμη στόχο. Με τον τρόπο αυτό του δημιουργούμε την αίσθηση – και τη στάση ζωής- ότι μπορεί να πετυχαίνει αυτά που

επιθυμεί και ονειρεύεται με επιμονή, προσπάθεια και καλή διάθεση! Ας μην ξεχνάμε ότι οι νουθεσίες για το τι δεν πρέπει να κάνει («μην τρέχεις στις σκάλες», «μην μπαίνεις εκεί μέσα, θα πέσεις», «μην ανοίγεις το ψαλίδι», κλπ.) έχουν αρνητικό αποτέλεσμα, δημιουργούν άγχος και ματαίωση στο παιδί, ενώ η σωστή και ήρεμη καθοδήγηση και παρότρυνση του δείχνουν τον σωστό τρόπο και του προσδίδουν ευφορία για τη διαδικασία («κράτησε με το ένα χέρι την κουπαστή της σκάλας και θα τα καταφέρεις», «έλα να δούμε τι υπάρχει εδώ μέσα και μετά να σκεφτούμε πώς θα περάσεις απέναντι», «μπορείς να κρατήσεις το ψαλίδι χαμηλά για να κοιτάει η «μύτη» του ψαλιδιού το χαρτί σου και θα το κόψεις πιο εύκολα»). Θέτουμε ξεκάθαρους κα-

νόνες και τους τηρούμε όλοι μαζί στην οικογένεια. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα παιδιά ποια είναι τα όρια και το πλαίσιο μιας δράσης. Να τους έχουμε εξηγήσει τις οδηγίες για το πώς περνάμε το δρόμο, πώς ανεβαίνουμε στο πολύζυγο, πώς φτιάχνουμε έναν πύργο από τουβλάκια, πώς χρησιμοποιούμε τα πιάτα στην κουζίνα, πώς σκουπιζόμαστε/ πλενόμαστε στο μπάνιο. Νιώθουν ασφάλεια όταν βλέπουν μια σταθερότητα στη συμπεριφορά μας και μια ήρεμη τήρηση των κανόνων από τη μαμά και τον μπαμπά. Αντιμετωπίζουμε με χιούμορ και υπομονή κάτι που δεν πήγε καλά. Αντί να θυμώσουμε και να επιπλήξουμε το παιδί μας, αστειευόμαστε και το ενθαρρύνουμε πως η επόμενη φορά θα πάει καλύτερα! Όλοι κάνουμε λάθη και τα παιδιά έχουν δικαίωμα να κάνουν περισσότερα, τώρα που δοκιμάζουν τον εαυτό τους σε κάτι καινούργιο. Έτσι μαθαίνουν τι να αποφεύγουν και γίνονται πιο υπεύθυνα για τις επιπτώσεις των πράξεών τους, μαθαίνουν να προσπαθούν περισσότερο, να γίνονται ευέλικτα δο-

της Κατερίνας Τζαβάρα

κιμάζοντας νέους τρόπους και τεχνικές και σιγά-σιγά να προσέχουν περισσότερο τον εαυτό τους και την ασφάλειά τους. Είμαστε κοντά τους διακριτικά και υποστηρικτικά χωρίς εντάσεις και τιμωρίες. Δημιουργούμε ένα μικρό «εργαστήριο» στο σπίτι όπου το παιδί θα δοκιμάζει υλικά εικαστικών, κατασκευές, πειράματα, κλπ. Όσο μικρό κι αν είναι το σπίτι μας πάντα μπορούμε να εξοικονομήσουμε έναν – έστω και κινητό- χώρο για να μπορεί το παιδί να λερώνεται, να παρατηρεί, να δημιουργεί και να παίζει τηρώντας κάποιους κανόνες που θα βάλετε μαζί. Έτσι ούτε εκείνο θα αισθάνεται παροπλισμένο μέσα στο ίδιο του το σπίτι, ούτε κι εσείς θα χρειάζεται να το μαλώνετε

και να ανησυχείτε για την καθαριότητα και τις ζημιές σε… όλο το σπίτι. Αντισταθείτε στις παρακλήσεις και τα κλάματα του παιδιού σας όταν σας ζητάει βοήθεια για κάτι που μπορεί να κάνει μόνο του. Όπως είδαμε και παραπάνω τα παιδιά μπορούν να καταφέρουν να ντύνονται, να τρώνε και να παίζουν με αυτονομία χωρίς πολλά ατυχήματα. Αν τρέχουμε συνέχεια από πίσω τους για να εκπληρώσουμε μια ανάγκη ή επιθυμία τους δεν θα μπορέσουν ποτέ να δοκιμάσουν τις δυνατότητές τους και να έχουν τον έλεγχο πάνω στα πράγματά τους. Κινδυνεύουμε να ευνουχίσουμε τα παιδιά μας και να τους μεταφέρουμε λάθος πρότυπα. Αντίθετα, όσο πιο σταθεροί και ενθαρρυντικοί είμαστε ότι μπορούν να τα καταφέ-

ρουν τόσο τα βοηθάμε να διευρύνουν τη φαντασία και το πεδίο των δεξιοτήτων τους. Πολλές φορές είμαστε εμείς που φοβόμαστε να απελευθερώσουμε τα παιδιά μας από την προστατευτική μητρική αγκαλιά παρά τα ίδια τα παιδιά που λαχταρούν να κάνουν πράγματα μόνα τους. Με την τακτική επεξήγηση των κανόνων, με παιχνίδια μέσα στο σπίτι που προσομοιάζουν καταστάσεις που θα ζήσει το παιδί έξω από το σπίτι, μπορούμε να περιορίσουμε και τον κίνδυνο των ατυχημάτων.

ΠΑΙΔΙΑ & ΣΧΟΛΕΙΟ

Δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου Η κατάκτηση της αυτονομίας στην προσχολική ηλικία

Μικρά tips για μεγάλα αποτελέσματα Παρέχουμε στο παιδί υλικά (πλαστελίνη, τέμπερες, πινέλα, δακτυλομπογιές, μαρκαδόρους, χαρτιά, εφημερίδες, ψαλίδι, κόλλες, κουμπιά, υφάσματα) για την ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας των δακτύλων και φτιάχνουμε πράγματα μαζί του. Παίζουμε θέατρο με δακτυλόκουκλες. Μαγειρεύουμε μαζί δείχνοντας τη σωστή μέτρηση και χρήση των υλικών. Γράφουμε και διακοσμούμε σαν αφίσα για το παιδικό δωμάτιο τους κανόνες οικιακής συμπεριφοράς.

Διαβάζουμε μαζί βιβλία, εφημερίδες, συνταγές, ταξιδιωτικούς χάρτες και παίζουμε το κυνήγι του θησαυρού. Ετοιμάζουμε χειροποίητα δωράκια-έκπληξη για τον μπαμπά ή τη μαμά, τους παππούδες, τους δασκάλους, τα αδέλφια μας. Επισκεπτόμαστε τα μαγαζιά της γειτονιάς δίνοντας κάποιο ρόλο ευθύνης στο παιδί (να βρει το γάλα στο σούπερ μάρκετ, να κρατάει το ψωμί, να είναι υπεύθυνο για τα χρήματα και την απόδειξη, κλπ.) Παίζουμε παιχνίδια με το φως και τη σκιά, με έναν φακό στο δωμάτιο για να εξασκήσουμε τον οπτικό συντονισμό και την παρατηρητικότητα. Γραφόμαστε σε ένα εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης, στο γυμναστήριο του δήμου ή στο κολυμβητήριο. Υπάρχουν τμήματα και επιλογές για όλα τα βαλάντια. Επισκεπτόμαστε μουσεία, αθλητικούς χώρους, κοντινά δάση και ποτάμια, ό,τι μπορεί να δημιουργήσει μια υγιή επαφή του παιδιού με τη φύση, την τέχνη και τον αθλητισμό για να καλλιεργήσουμε την παρατηρητικότητα, τη φαντασία του, τη φυσική δραστηριότητα και την αδρή κινητικότητα και να οικοδομήσουμε αρχές σεβασμού και φροντίδας του τόπου και της κληρονομιάς μας. Όλοι χρειαζόμαστε κάποιον να μας προσέχει, πιο πολύ κι από αυτό χρειαζόμαστε κάποιον να μας αγαπά για να μας δίνει φτερά να πετάξουμε. Κ.Τ.

της Κατερίνας Τζαβάρα

Η Κατερίνα Τζαβάρα γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου ΑΝΑΤΟΛΙΑ, αριστούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ., του τμήματος μετεκπαίδευσης στη Γενική Αγωγή του Διδασκαλείου του Α.Π.Θ. και καθηγήτρια αγγλικής γλώσσας, με σπουδές φωνητικής και πιάνου. Κατέχει πιστοποιητικό κατάρτισης στη Δημιουργική Γραφή και Εκπαίδευση από τη Δομή Δία Βίου Μάθησης του Α.Π.Θ. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος από το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Α.Π.Θ. με ειδίκευση στα προγράμματα φυσικής δραστηριότητας και αγωγής υγείας για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση ως νηπιαγωγός και εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού, όπου και εφάρμοσε τη μέθοδο Montessori, αποκτώντας και το αντίστοιχο τιμητικό δίπλωμα και βρίσκεται στη δημόσια εκπαίδευση, σε θέσεις διδακτικές και διοικητικές από το 1998. Από το 2007 ως το 2010 υπήρξε αποσπασμένη νηπιαγωγός στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. ως υπεύθυνη της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών. Σήμερα εργάζεται ως νηπιαγωγός και συγγραφέας παιδικών και εκπαιδευτικών βιβλίων. Παραδίδει επιμορφωτικά σεμινάρια Διδακτικής Μεθοδολογίας και πρακτικών εφαρμογών της Τέχνης στην εκπαίδευση, για γονείς, φοιτητές και εκπαιδευτικούς και παρουσιάζει

σε σχολεία το πρόγραμμα που προτείνει μέσα από τα βιβλία της για την προώθηση της φιλαναγνωσίας και της προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, μέσα από την Τέχνη. Είναι μέλος του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ(International Board on Books for Young People)- Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, της SCBWI (Society of Children's Book Writers and Illustrators) και αρθρογραφεί σε εκπαιδευτικά blogs και ηλεκτρονικά έντυπα ποικίλης ύλης. Από τις εκδόσεις βιβλιοΔΙΑΠΛΟΥΣ έχουν εκδοθεί τα έργα της: «Το δικό μας θέατρο». Mουσικο-θεατρικές παραστάσεις για τα Χριστούγεννα και το Καλοκαίρι -συλλογικό έργο-(2007) «Με τους μήνες συντροφιά, ζωντανεύω τα παλιά». Η Λαογραφία στο σχολείο -συλλογικό έργο(2008) «Μαγικές Διαδρομές στην Τέχνη». Έλληνες Ζωγράφοι και Ποιητές στο σχολείο- Γ.Σεφέρης, Οδ. Ελύτης, Γ.Δροσίνης, Κ.Παλαμάς, Γ.Ρίτσος/Γ. Ιακωβίδης, Ν.Χ.Γκίκας, Σπ.Βασιλείου, Θεόφιλος Χατζημιχαήλ.(2010) «Έχω ένα μήνυμα για όλα τα παιδιά της γης» Τα Δικαιώματα του παιδιού.(2011) «Πού να απλώσω τόση αγάπη;» (2012), «Πετάει ο γάιδαρος;» (2012) «Εγώ, για σένα» (2012), « Το μυστήριο της παιδικής βιβλιοθήκης» (2013) «Το μαγικό καπέλο της γιαγιάς μου» (2014)

Το 2015 συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από το θάνατο του ζωγράφου μας, Σπύρου Βασιλείου (Αθήνα, 22 Μαρτίου 1985) και το 2016 συμπληρώνονται 20 χρόνια από το θάνατο του ποιητή μας Οδυσσέα Ελύτη ( Αθήνα 18 Μαρτίου 1996). Με αφορμή τα εκπαιδευτικά μου βιβλία από τη σειρά "Μαγικές Διαδρομές στην Τέχνη", οι εκδόσεις ΔΙΑΠΛΟΥΣ Diaplous Ekdoseis,για να τιμήσουν τη μνήμη των δημιουργών και να θυμήσουν τη σπουδαιότητα των αρχών του πολιτισμού στην εκπαίδευση και την κοινωνία, θα πραγματοποιήσουν σε συνεργασία και με τοπικούς φορείς και σχολεία εκδηλώσεις, ημερίδες και βιωματικά επιμορφωτικά σεμινάρια για μαθητές και εκπαιδευτικούς.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Εικονογράφος, μια λέξη που από μόνη της γεννά εικόνες. Σήμερα το Magaz!ne καλωσορίζει τη

e n i b Sa b u a r St

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Sabine Straub

Με λένε Σαμπίνα και κατοικώ στην Ελλάδα από το 1986. Σπούδασα στο "Ανώτατο Γερμανικό Κολλέγιο Γραφικών Τεχνών", όπως και η Ρούλα, αν και γνωριστήκαμε μόλις πριν 5 χρόνια, όταν το Bonus Mall διαφήμισε δυο βιβλία, που είχα εικονογραφίσει τότε. Πάντα θεωρούσα ότι στα δημιουργικά επαγγέλματα μετράει περισσότερο ένα καλό πορτφόλιο. Το 1996 βγαίνει ένα βιβλίο στο Λιβάνη, "Λεονάρδο το ποντικάκι", μια συνεργασία με τη φίλη μου Ζανέτ Άλτερ. Αλλά σοβαρά και αποκλειστικά ασχολούμαι από το 2009 με την εικονογράφιση παιδικών βιβλίων. Η κρίση με ανάγκασε να συνεργάζομαι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο με τη Γερμανία. Ελπίζω αυτό να αλλάξει πάλι. Εικονογράφισα ένα βιβλίο για τη Φράνση Σταθάτου, "Τα περιστέρια και ο μαρμάρινος κόσμος" που βρίσκεται και στο μουσείο της Ακρόπολης. Στενοχωρήθηκα πολύ όταν έμαθα ότι πέθανε το καλοκαίρι του 2014, αφού είχα την τιμή να εικονογραφίσω μια τελευταία ιστορία της για το "Το γέλιο κάνει καλό" το συλλογικό βιβλίο της ΙΒΒΥ. Το πόσο σημαντικά είναι γενικά τα βιβλία, δεν χρειάζεται να πω, το κάνουν η Ρούλα και ο Βασίλης με το περιοδικό τους κάθε μήνα.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Sabine b u a r St

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην προσπάθειά τους και τα αισιόδοξα μηνύματα που μας στέλνουν. Αν θέλει κάποιος να μάθει Ζωγραφική θα πρότεινα ένα από τα πολλά ωραία εργαστήρια ζωγραφικής που υπάρχουν, είναι πιο αποτελεσματικά, αλλά είναι και θεραπεία! How to draw's... στο You Tube κτλ. Μερικά εδώ https://archive.org/details/ drawingmadeeasyh00lutz και σε pdf https://estherstrycharz.files.wordpress. com/2010/03/drawingmadeeasyh00lutz_ bw.pdf https://www.flickr.com/photos/ taffeta/3523046193/in/photostream/ http://design.tutsplus.com/series/how-todraw-animals--vector-21311 animation survival https://www.youtube. com/watch?v=INQx-Lzs8mU http://www.posemaniacs.com/thirtysecond

67 Sabine Straub Illustrator http://sabinestraub.blogspot.gr/

μIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

O AΤΥΧ HΣΑΣ ΚΟΜΠΑΡΣΟΣ 68

Όταν κατέβηκα στην Αθήνα, το 1978, η πρωτεύουσα δεν θύμιζε σε τίποτα αυτήν την παρακμιακή πόλη που είναι σήμερα, την τόσο φριχτή στις συνθήκες διαβίωσής της, επιμολυσμένη στον ομφάλιο λώρο της από τα γκέτο των ταπεινών και καταφρονεμένων όλου του κόσμου, διαποτισμένη μέχρι το μεδούλι της από την απόγνωση και τον θρήνο της συμφοράς.

του Aλέξανδρου Αραμπατζή

Δεν ξέρω εάν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα, ή απλά είναι μια προσωπική μου εντύπωση, ωστόσο, πιστεύω πως, η διαδοχή της καθημερινότητας τότε, ακολουθούσε μια πιο ομαλή πορεία, η λειτουργικότητα της καθημερινής ζωής έμοιαζε περισσότερο ευσταθής και χαλαρή και το πρόσωπο γενικά της καθημερινότητας φάνταζε περισσότερο φωτεινό και αθώο. Όχι ότι δεν υπήρχαν διαταραχές πολιτικο-οικονομικο-κοινωνικού τύπου, πλην όμως, εξελίσσονταν εντός ενός συγκεκριμένου, γνωστού εκ των προτέρων, πλαισίου αισθητικής και δράσης. Οι μεγάλες πόλεις είναι συνήθως σκληρές για τους φτωχούς και χρήσιμες για τους πλούσιους. Πριν κατεβώ στην Αθήνα, σαν φοιτητής, κατέβηκα για πρώτη φορά παρέα με τον παππού μου σε επίσκεψη ενός γιου του και εννοείται θείου μου που έμενε στο Μπραχάμι. Δεν θυμάμαι και πολλά πράγματα από εκείνην την επίσκεψη παρά μόνον ότι ένας με-

ροκαματιάρης μαραγκός δούλευε κυριολεκτικά από τα άγρια χαράματα έως το βράδυ, μία φωτογραφία που βγάλαμε μαζί με τον παππού μου στο Σύνταγμα με τα περιστέρια, και την λαχτάρα του παππού μου να χωθεί δίπλα στον τότε υπουργό των συγκοινωνιών στο Σταθμό Λαρίσης για να βγει μαζί του φωτογραφία στις εφημερίδες. Τότε κατάλαβα ενστικτωδώς ότι ο κάθε άνθρωπος αναζητεί διακαώς τα 1, 2, 3, 5 ή 15 λεπτά δημοσιότητας που του αναλογούν και η αναζήτηση αυτή ισούται σχεδόν με μεταφυσική ανάγκη. Κι αυτό, διότι, κατά την γνώμη μου, ο άνθρωπος, ως θήραμα του χρόνου, θέλει να ξυπνήσει μέσα του μία φωταψία εκδίκησης της αιωνιότητας. Στην καρδιά του κάθε ανθρώπου κρύβεται η φιλοδοξία να ζήσει τη ζωή του με όρους διαβίωσης πάνω από τον μέσον όρο και να τελευτήσει τον βίο του με τον φωτοστέφανο του διακεκριμένου. Το σίγουρο είναι ότι ο ακραίος πόθος της αθανασίας, όχι της ψυχής, αλλά του εγώ,

οδηγεί σε ακραίες πράξεις εκδίκησης του πραγματικού. Θυμάμαι ότι κυριολεκτικά οργώσαμε την Αθήνα με τον πατέρα μου για να βρούμε σπίτι να νοικιάσω σαν φοιτητής. Ώσπου, μετά από πολλές ταλαιπωρίες, εμφανίστηκε μπροστά μας ένας καλός ανθρωπάκος, στρουμπουλός και ευγενικός, οδοντίατρος, άρτι αφιχθείς με τη σύζυγό του, από το σιδηρούν παραπέτασμα, την Τσεχοσλοβακία, και ο οποίος διαχειριζόταν μια γκαρσονιέρα ιδιοκτησίας ενός πλούσιου Κύπριου στο Παγκράτι. Μόλις είχε φύγει μια φοιτήτρια από την γκαρσονιέρα και είχε αδειάσει, αλλά το ζεύγος κρατούσε επιφυλακτική στάση, καθόσον, απ΄ ότι κατάλαβα, ήθελαν να τη νοικιάσουν ξανά σε κοπέλα, για να έχουν το κεφάλι τους, υποτίθεται, ήσυχο από εξάρσεις φοιτητικής κραιπάλης. Το κλίμα, μάλλον, άλλαξε υπέρ μου, όταν πάνω στην συζήτηση αναφέρθηκαν στην ζωή τους στην Πράγα, κι εγώ είπα αυθόρμητα κάτι σαν

μIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

O AΤΥΧ HΣΑΣ ΚΟΜΠΑΡΣΟΣ

– α, η πόλη του Κάφκα- κι αυτοί τόσο πολύ είχαν εκπλαγεί που ένας νεαρός ΄Ελληνας ήξερε τον Κάφκα, ώστε άρδην άλλαξε η ματιά τους απέναντί μου και αμέσως μου την παραχωρήσανε. Οι άνθρωποι αυτοί, απ΄ ότι διαπίστωσα αργότερα, παρότι εθνικοί αγωνιστές κατά των γερμανών και μετά αντάρτες στον Εμφύλιο, κουβαλούσαν μέσα τους φόβους ριζωμένους γερά από το παραπέτασμα και αυτό το συμπέρασμα το συνάγω από δύο γεγονότα: πρώτον, όταν στον στίβο της δια-

δοχής του Κωνσταντίνου Καραμανλή μονομάχησαν ο Αβέρωφ με τον Ράλλη, βλέπω το πρωί την εκ Τσεχοσλοβακίας κυρία, η οποία σημειωτέον δεν ήταν τυχαία, δίδασκε στην Πράγα συνταγματικό δίκαιο και πριν τον πόλεμο εργαζόταν ως προισταμένη του ΙΚΑ, εντελώς κατατρομαγμένη. Μα τι συμβαίνει; την ρώτησα. Δεν μπορείς να το φαντασθείς, μου απάντησε τρέμοντας, στο όνειρό μου είδα ότι βγήκε πρωθυπουργός ο Αβέρωφ. Ευτυχώς, βέβαια, γιαυτήν τελικά δεν επικράτησε ο Αβέρωφ,

ο γνωστός για το άγριο αντικομουνιστικό του μένος και το συναφές μότο του Φωτιά και Τσεκούρι, καθόσον θα ανατρεπόταν άρδην η ομαλή ψυχική υγεία της κυρίας εν μέσω ανωμάλων πολιτικών καταστάσεων. Δεύτερον, ένα θαυμάσιο πρωί, καταφθάνει η εν λόγω κυρία, διστακτική έως μουδιασμένη και μου λέει, μπορείς να μου κάνεις μια χάρη σε παρακαλώ; Παρακαλώ, της λέω. Θέλω να στείλω ένα γράμμα στην κόρη μου, στην Τσεχοσλοβακία, αλλά επειδή έβαλα μέσα λεφτά, φοβά-

του Aλέξανδρου Αραμπατζήl

μαι να το στείλω μην τυχόν και με ανακαλύψουν (η κυρία αυτή, παρακαλώ, σαμποτέρ επί κατοχής, κυκλοφορούσε ανάμεσα σε γερμανικές περιπόλους με πλαστή ταυτότητα), μήπως μπορείς να το κάνεις εσύ για μένα; Εννοείται, είπα. Πήρα το γράμμα και το έστειλα μέσω του ταχυδρομείου της Ομόνοιας χωρίς καμία περιπλοκή. Ηθικόν συμπέρασμα: 1.-Δεν υπάρχει στην ζωή τίποτα πιο πραγματικό από τον φόβο, ο φόβος είναι η τανάλια του μυαλού και της θέλησης. 2.-Οι γενναίοι δεν ξεπερνούν τον φόβο, απλά τον παραμερίζουν χάριν της Ιδέας. Αν η Ιδέα είναι δυνατή δρα καλύτερα και από το όπιο. Ο φόβος έδρασε μέσα μου και ανέστειλε την περιέργειά μου όταν κάποιος από τους φίλους εκείνης της εποχής μου πρότεινε να δοκιμάσω χασίς, επαινώντας με πολύ λαμπρά χρώματα την επίδραση που έχει στα χρώματα, στις ιδέες και στην

επιτάχυνση του εγκεφάλου. Απ΄ ότι μου έλεγε ο νεαρός, μαθητής λυκείου, το χασίς το προμηθεύονταν από τουρίστες στην Πλάκα. Ο νεαρός αυτός, ο οποίος ήταν σημειωτέον από τα καλύτερα και πιο ευαίσθητα παιδιά που έχω γνωρίσει, και ο οποίος μάλιστα διάβαζε πολύ λογοτεχνία και ήθελε να σπουδάσει σκηνοθεσία, έμαθα αργότερα, με ρίγος ανατριχίλας, ότι έχασε τη ζωή του από τα ναρκωτικά. Από τότε δεν επισκέφθηκα ποτέ την πλατεία Βαρνάβα, στο Παγκράτι, την οποία επίσης θυμάμαι με ρίγος, στον τραγικό σεισμό του 1981, κατά-

μεστη από ένα τσούρμο ανθρώπων να διανυκτερεύει γύρω από μία φωτιά στο κέντρο της πλατείας. Ως αφελής τότε νεανίας έκανα γούστο την φριχτή μάσκα του φόβου αποτυπωμένη στα χλωμά πρόσωπα των ταρακουνημένων ανηλεώς ανέμελων Αθηναίων. Οι οποίοι, μάλιστα, Αθηναίοι, προ σεισμού, επιδίδονταν ομαδικώς εις την ηδονήν της τηλεθέασης του ιδιαίτερα δημοφιλούς τότε σήριαλ Το φως του Αυγερινού, εις το οποίο, κάποιο φεγγάρι, έπαιξα και σαν κομπάρσος.

μIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

O AΤΥΧ HΣΑΣ ΚΟΜΠΑΡΣΟΣ

Την στιγμή του σεισμού βρισκόμουν σε μια ταβέρνα, στο υπόγειο μιας παλιάς μονοκατοικίας, στα Εξάρχεια, όταν ξαφνικά έσβησαν τα φώτα και ακούστηκε ένα περίεργο βουητό από τα έγκατα της γης. Παγώσαμε όλοι στο απόλυτο σκοτάδι καθώς φάνηκε η οικοδομή να καταρρέει. Ξαφνική βουβαμάρα κι είπα από μέσα μου, αυτό ήταν, τετέλεσται, και σταμάτησα να σκέφτομαι. Ευτυχώς ξαφνικά σταμάτησε το βουητό της κατάρρευσης και βγήκαμε έξω σκουντουφλώντας σώοι και αβλαβείς. Τελικά το μόνο που είχε καταρρεύσει ήταν το μπαλκόνι της παλαιάς και παραμελημένης εξαρχιώτικης νεοκλασικής οικίας. Περπάτησα ανάμεσα στους δρόμους μιας μισοβομβαρδισμένης Αθήνας, με τον κόσμο αναμαλλιασμένο να βγαίνει από τα σπίτια με τις νυχτικιές, κρατώντας στα χέρια σταυρούς και εικονίσματα, άδοντας θρηνητικές ψαλμωδίες, προσευχές και επικλήσεις. Ειλικρινά πρώτη φορά στη ζωή μου άκουσα τόσες

πολλές φορές το Ιησούς Χριστός νικά όλα τα κακά σκορπά, συνοδευόμενο από κλάξον, ουρλιαχτά, σειρήνες, ένα κομφούζιο δηλαδή τρόμου και αγωνίας. Ομολογουμένως κατέβηκα στην Αθήνα με όλες τις δειλίες και τις προκαταλήψεις που συνοδεύουν ένα επαρχιωτόπουλο. Σε αντιστάθμισμα, καμωνόμουν τον σοβαρό και τον σπουδαίο, έστω κι αν αυτό ήταν μια μικρή δική μου ψευδαίσθηση. Είχα στο νου μου τον επαρχιώτη του παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου που όλοι οι απατεώνες τον μυριζόντουσαν αμέσως και σπεύδανε να του αρπάξουν και το τελευταίο του κομπόδεμα. Κυρίως, όμως, ήμουν ιδιαίτερα κουμπωμένος με τις γυναίκες, πιστεύοντας πως όλες όσες με πλησίαζαν ήταν ένα είδος πλανεύτρας μάγισσας που ο απώτερος σκοπός τους ήταν να με τυλίξουν στα μαύρα δίχτυά τους και να με μετατρέψουν σ' ένα είδος άβουλου και γελοίου ερωτευμένου υπηρέτη.

Μανάδες και κόρες, συνασπισμένες σε μια σατανική συμμαχία, με απώτερο σκοπό να τυλίξουν στα δίχτυά τους τον επαρχιώτη αγαθούλη γαμπρό. Κυριευμένος από εμμονές και παράλογες επιφυλάξεις, ζούσα μέσα σε μια πόλη, ούτως ή άλλως, στρωμένη με νάρκες και κινδύνους, μια πόλη που το κάθε σου βήμα κινδύνευε να εκραγεί από το βλέμμα μιας ωραίας γυναίκας ή από την μολότωφ ενός τρομοκράτη. Ωστόσο, όσο εξοικειωνόμουν με την καθημερινή ζωή της πόλης και το διαρκές κομφούζιο που επικρατούσε, τόσο περισσότερο μου άρεσε να βιώνω τον κίνδυνο και να ακολουθώ τον δυναμισμό της αδιάκοπης ροής της. Η ποικιλία των εικόνων και του συνεχούς θορύβου με ξετρέλαιναν. Θυμάμαι πως κάποτε ρώτησαν τον Σαρτρ γιατί κάθεται πάντα στου Ζόναρς όταν έρχεται στην Αθήνα κι αυτός απάντησε «για να ακούω τον θόρυβο της πόλης». ΄Ηδη, η ζωή της επαρχίας, άρχισε να μου φαίνεται ανιαρή και ανυπόφορη.

του Aλέξανδρου Αραμπατζή

Εγώ ήμουν πλασμένος για τη ζωή της μεγάλης πόλης, για το κονταροχτύπημα των αντιθέσεών της. Πίστευα πως είχα τα μάτια μου πάντα τετρακόσια και ότι η εξυπνάδα μου θα με σώσει από τις κακοτοπιές. Πίστευα πως εγώ δεν θα πιανόμουν ποτέ κορόιδο, ή, τουλάχιστον, όχι και τόσο μεγάλο κορόιδο όσο ο επαρχιώτης των ελληνικών ταινιών που τον ξεμονάχιαζαν και τον ξετίναζαν οι επιτήδειοι και σνομπ πρωτευουσιάνοι. Συν τοις άλλοις, εγώ ήμουν ποιητής, καλλιτέχνης, άλλο αν δεν είχα δημοσιεύσει ούτε αράδα, αλλά έπρεπε να προσπαθήσω, ή τουλάχιστον να προσποιηθώ, πως η ζωή μου ήταν ανάλογη και αντάξια εκείνης ενός Ρεμπώ ή ενός Μπουκόβσκι. Έτσι, λοιπόν, πλημμυρισμένος από οίστρο και καλλιτεχνικές φιλοδοξίες, ενθουσιάστηκα από μια αγγελία που μου έδειξε ο φίλος μου ο Αντώνης: ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ, Ζητούνται κομπάρσοι, Ακαδημίας …Την άλλη μέρα κατα-

φθάνω καμαρωτός καμαρωτός, σίγουρος για το καλλιτεχνικό μου ταμπεραμέντο. Με ρωτήσανε αν έχω μαύρο κοστούμι να πάω το απόγευμα στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, γυρίζουνε μια ελληνική ταινία. Εγώ φυσικά μαύρο κοστούμι δεν είχα, αλλά είχα τέτοια περιέργεια που δανείστηκα ένα μπλέ σακάκι από τον θείο μου τον Χαράλαμπο, μαύρη γραβάτα, άσπρο πουκάμισο κι ένα καφέ βελούδινο παντελόνι. Αλλά, δυστυχώς, με τέτοια αμφίεση δεν έκανα για την χορωδία και τελικά με απορρίψανε. Προηγουμένως, στο ίδιο θέατρο, γύριζε ταινία μια μεγάλη

σταρ του ελληνικού σινεμά, λαμπερή και χαμογελαστή, που πρώτη φορά την έβλεπα από τόσο κοντά. Της χαμογέλασα και μου χαμογέλασε. Βγήκε κι ένας πρωταγωνιστής που έλεγε σε κάποιον δίπλα του «Με πιάνει σύφιλη εδώ μέσα». Κατόπιν έγινε συναυλία με έναν γνωστό τραγουδιστή, πρωταγωνιστή της επόμενης ταινίας, και το θέατρο ήταν φίσκα. Όταν τέλειωσε η συναυλία κράτησαν τους κομπάρσους κι ο σκηνοθέτης μου έδωσε μία φωτογραφική μηχανή να κάνω τον ρεπόρτερ δίπλα στην πρωταγωνίστρια που μου άρε-

μIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

O AΤΥΧ HΣΑΣ ΚΟΜΠΑΡΣΟΣ

σε πάρα πολύ, ακόμα από τότε που ήμουν έφηβος. Η έκσταση ήταν τόσο μεγάλη, που νόμιζα πως θα εκραγώ σαν το καρπούζι στον ήλιο. Ενώ η μαγεία της στιγμής ήταν τόσο μεγάλη και η απόλαυσή μου σχεδόν απόλυτη, για κακή μου τύχη, κατέφθασε φορτσάτος ο διευθυντής του θεάτρου, ανακοινώνοντας ότι σταματούν τα πάντα, το ωράριο τέλειωσε, τα παιδιά (οι υπάλληλοι) πρέπει να πάνε σπίτι για κακά και νάνι, όπως είπε. Δημιουργήθηκε ένα σχετικό τζέρτζελο, οι πάντες βρίζανε τους πάντες, ακό-

μα κι η τρυφερή, γλυκειά και πανέμορφη αγαπημένη πρωταγωνίστρια έβριζε σε έξαλλη κατάσταση, αλλά τελικά μας διώξανε κακήν κακώς. Δυστυχώς δεν έτυχε να ξαναπάω σε γύρισμα αυτής της ταινίας. Μια άλλη μέρα μας στέλνουν σ' ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ, για να συμμετέχουμε σε μια ελληνική κωμωδία, με πολλούς γνωστούς κωμικούς πρωταγωνιστές. Το κακό είναι ότι έπρεπε να περιμένουμε έξω μέχρι να κλείσει το σούπερ μάρκετ και παρακολουθούσαμε με δέος καμιά δεκαπεντα-

ριά ταμίες να μετρούν μάτσα τα χιλιάρικα. ΄Οποιος περνούσε από δίπλα μας, συνήθως κυρίες με τα καροτσάκια τους, ρωτούσε μονότονα «Γυρίζετε ταινία;», κι εμείς απαντούσαμε ναι. Η επόμενη ερώτηση ήταν πως τη λένε τη ταινία, αλλά εκεί πλέον οι απαντήσεις διέφεραν ανάλογα με τον ερωτώμενο. Άλλος απαντούσε Η ιστορία μιας καρφίτσας, άλλος Η ιστορία του σπάγκου και της κουμπότρυπας, άλλος ο Μπρους Λι στο Μεξικό, άλλος το καλοκαίρι μιας παρθένας, άλλος Η ζωή μιας κοπέλας

του Aλέξανδρου Αραμπατζήl

με προβλήματα προστάτη, κ.α. δηλαδή ο καθένας το έριχνε στον χαβαλέ για να περάσει η ώρα. Ο κόσμος πάντως ήταν ευγενέστατος και μας διαβεβαίωνε γελώντας, θα σας δούμε, θα σας δούμε, κι εγώ από μέσα μου έλεγα αν με δείτε γράψτε μου. Όταν, τελικά, γυρίστηκαν οι σκηνές, υποδύθηκα μέσα στο ίδιο σούπερ μάρκετ τρεις διαφορετικούς ρόλους, τον πελάτη, τον υπάλληλο και τον ταμία. Αυτό είναι που λένε πως ο ΄Ελληνας ξέρει να μπαλώνει πολλές τρύπες. Το αποκορύφωμα ήλθε όταν μια πολύ ζεστή μέρα μας μάζεψαν σ΄ ένα λεωφορείο και μας πήγαν κάπου, δεν θυμάμαι ακριβώς που, για μια ταινία ενός πολύ γνωστού σκηνοθέτη που θα γυριζόταν στο Σούνιο. Μας έδωσε να φορέσουμε κάτι μαύρες βρώμικες κάπες,

ντάλα μεσημέρι, και μας άφησε να περιμέναμε έτσι δυο τρεις ώρες. Αφού η υπομονή μας είχε ήδη εξαντληθεί, έρχεται μας ρίχνει μια ματιά και λέει, να μείνουν μόνον οι μουσάτοι να κάνουν τους λήσταρχους, δεν τους θέλω τους άλλους. Μου ανάψανε τα λαμπάκια, δεν άντεξα τον έβρισα, με έβρισε κι αυτός, οι άλλοι πάντως δεν μιλήσανε, αλλά τι να κάνω, βρήκα ένα ταξί κι έφυγα. ΄Ηταν η δεύτερη φορά που ατύχησα σαν κομπάρσος στον κινηματογράφο. Φυσικά δεν ξαναδοκίμασα. Στο Φως του Αυγερινού εκτυλισσόταν μια σκηνή μέσα σ΄ ένα δικαστήριο, όπου η πολύπαθος πρωταγωνίστρια, υποτίθεται παραζαλισμένη και αναμαλλιασμένη, προχωρώντας στον διάδρομο του δικαστηρίου, τελούσα εν συγχύσει, προσκρού-

ει στους γύρω της. Πλην όμως, ένας επίσης πολύπαθος ηλικιωμένος ανθρωπάκος, που ήλθε να κάνει τον κομπάρσο, δεν κατάλαβε και έμπαινε μπροστά στην πρωταγωνίστρια σαν ασφαλίτης που ζητάει ταυτότητα, εμποδίζοντας την πορεία της. Οπότε από το βάθος ακούγεται στεντόρεια και δικαίως αγανακτισμένη η φωνή του σκηνοθέτη: «Ρε μαλάκααααααα….». Αναθυμούμενος τώρα με συμπάθεια τον καημένο γεράκο, που τα κόκαλά του θα έχουν ήδη λιώσει στο καμίνι του αναπότρεπτου, σκέφτομαι πως τελικά η οργισμένη αυτή θεϊκή φωνή από το πίσω μέρος της κάμερας ξεκινάει με το φως του αυγερινού και διαρκεί μέχρι και την δύση της πούλιας.

lΟ Αλέξανδρος Αραμπατζής γεννήθηκε στη Δράμα το 1961. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Ζει και εργάζεται ως δικηγόρος στη Δράμα. Λογοτεχνικά και κριτικά κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά ("Διαβάζω", "Μανδραγόρας", "Λέξη", "Παρέμβαση", κτλ) ενώ συγκαταλέγεται στους τακτικούς εισηγητές του Συμποσίου Ποίησης στην Πάτρα. Είναι πατέρας δύο παιδιών.

ΤΣΑΛΑΚΩΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ο μονόλογος μιας

από το Νικόλα - Αντώνη Πολυκανδριώτη

ξεχαρβαλωμένης χορδής

Ο Νικόλας - Αντώνης Πολυκανδριώτης γεννήθηκε το 2000, φοιτά στο Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Γέρακα κι ονειρεύεται ένα αύριο γεμάτο τέχνη…

εέ μου για πόσους δάκρυσα και πόσοι λίγοι από αυτούς μου έδωσαν τα μαντηλάκια τους; Ελάχιστοι θεέ μου.. Ελπίζει ο κόσμος γύρω μου; σ' ένα βλέμμα, σ' ένα αντίο, ανατρίχιασε. Κι εκείνη μόνο λουλούδια χάρτινα μου χάριζε. Πόση αλήθεια έχασα μέσα στου ύπνου μου τα όνειρα για να έρθουν την ημέρα τόσα ψέματα. Ένα χάλκινο λουλούδι μ' ένα καρφί για ρίζα μου χάρισε η ζωή κι εγώ παντού το φύτεψα κι άνθισε! Ένα θαύμα σου κι αυτό θεέ μου. Μέσα στα μονόπρακτα σφραγίστηκαν τα χείλη μας μέσα στους μονόλογους άλλης ζωής, άλλων ανθρώπων... που κάποτε ίσως να θύμιζαν κάτι από μένα κάτι από εσένα τώρα όχι πια.

ΜΙΚΡΕΣ Ιστορίες

της Τζίνας Μιτάκη

Το όνειρο του σκιάχτρου Αν μπορούσε να δει τον εαυτό του στο καθρέφτη θα ένοιωθε θλίψη και φόβο. Έμοιαζε με άνθρωπο μα δεν ήταν. Για κορμί είχε ένα ξύλο μπηγμένο στο χώμα, για χέρια δυο παλιές αχυρένιες σκούπες, για κεφάλι μια παλιά μαξιλαροθήκη παραγεμισμένη με άχυρο, για μάτια δυο γαλάζια κουμπιά και για στόμα μια μαύρη, ίσια γραμμή, ζωγραφισμένη με ένα κομμάτι κάρβουνο. Φόραγε ρούχα παλιά και παράταιρα και ένα μισοσκισμένο ψάθινο καπέλο.

ΜΙΚΡΕΣ Ιστορίες

Φύλακας θερινός, ανάμεσα στο μποστάνι με τα κηπευτικά και το περιβόλι με τα οπωροφόρα, να σκιάζει τα πουλιά, να τα τρομάζει, για να μην τσιμπολογάνε τους ώριμους καρπούς. Στην αρχή τα πουλιά δεν κοντοζύγωναν στα χωράφια, μα με τον καιρό όταν τα παράταιρα φανταχτερά ρούχα του ξεθώριασαν από τον δυνατό ήλιο και αυτό έμενε πάντα εκεί ανέκφραστο και ακούνητο, με τα χέρια σε έκταση, κατάλαβαν πως δεν είναι άνθρωπος κανονικός, ξεθάρρεψαν και τσιμπολόγαγαν ανενόχλητα. Η θέληση για ζωή νικάει τον φόβο βλέπεις. Δεν το πλησίαζαν το σκιάχτρο όμως στην αρχή τα πουλιά, γιατί ποτέ δεν ξέρεις πως θα συμπεριφερθεί κάτι που μοιάζει με άνθρωπο, μα έκαναν τις επιδρομές τους στα χωράφια ανενόχλητα. Σαν ήρθε το φθινόπωρο, σίγουρα πια τα πουλά πως δεν κινδυνεύουν από το σκιάχτρο, έβρισκαν

Το όνειρο του σκιάχτρου

καταφύγιο από τις ξαφνικές μπόρες κάτω από το καπέλο του, στις τσέπες η στον κόρφο του, ανάμεσα στο πουκάμισο και το αχυρένιο κορμί του. Η ίσια μαύρη γραμμή από κάρβουνο έγινε καμπύλη και το χαμόγελο που σχημάτισε έφτιαξε δυο χαριτωμένα λακουβάκια στα υφασμάτινα μαγουλάκια του. Τα ξεθωριασμένα γαλάζια κουμπένια μάτια του έλαμψαν. Τώρα πια δεν ήταν μόνο του και άχρηστο. Είχε φίλους τα πετούμενα του ουρανού και το κορμί του γινόταν στέγη και καταφύγιο τους. Οι φτερωτοί φίλοι του για να ευχαριστήσουν το σκιάχτρο, κάθε φορά που επέστρεφαν από κάποιο ταξίδι, του εξιστορούσαν τις περιπέτειές τους και όσα θαυμαστά έβλεπαν, για να μαθαίνει το σκιάχτρο πως είναι ο κόσμος έξω από το σύνορο των χωραφιών. Όλο και πιο συχνά το σκιάχτρο σαν έκλεινε τα γαλάζια μάτια του και έγερνε, κουρασμένο από

την ακινησία, το κεφάλι να κοιμηθεί, έβλεπε όνειρο πως δεν ήταν καρφωμένο πια στο σύνορο των χωραφιών να το ξεθωριάζει ο ήλιος, να το χαϊδεύουν ο αγέρας και η βροχή, μα, πως ταξίδευε και αυτό σαν τα πουλιά και γνώριζε τον κόσμο. Ο καιρός πέρναγε και το όνειρο έγινε πόθος και θέριεψε στην αχυρένια καρδιά του σκιάχτρου. Κάποτε το πήρε απόφαση να φύγει από το σύνορο των χωραφιών και να ταξιδέψει και αυτό στον κόσμο. Να γνωρίσει τους ανθρώπους που το επινόησαν, να δει τα σπίτια τους, να μάθει τις συνήθειές τους και τα όνειρα τους. Μια ηλιόλουστη μέρα ήταν όταν βγήκε από τα χωράφια και δρόμο πήρε, δρόμο άφησε για να κάνει πραγματικότητα το όνειρο του. Στο δρόμο του πέρασε μέσα από χωράφια με διαφορετικά δέντρα από κείνα που γνώριζε, πέρασε μέσα από ένα

της Τζίνας Μιτάκη

μεγάλο και πυκνό δάσος και συνάντησε μια πηγή με γάργαρο κρυστάλλινο νερό που γινόταν ποτάμι. Θαύμασε λουλούδια με φανταχτερά χρώματα και μεθυστική μυρωδιά. Έφτασε ως τη παραλία, γνώρισε τη ξανθή άμμο, τις ξασπρισμένες κροκάλες, τα νεροφαγωμένα βράχια και τη θάλασσα με το γαλαζοπράσινο φουστάνι της στολισμένο με τα δαντελένια κύματα. Αγνάντεψε τις ψαρόβαρκες και τα μεγάλα πλοία στα ανοιχτά. Σουρούπωνε σαν έφτασε στη δημοσιά που οδηγούσε στο χωριό, ήταν σίγουρο πως οι άνθρωποι που το επινόησαν και το κατασκεύασαν θα το καλοδέχονταν. Σαν αερικό έφτασε στην πλατεία μα τα παιδιά που το είδαν έτρεξαν τρομαγμένα στα σπίτια τους, οι άντρες στο καφενείο σταυροκοπήθηκαν και ο καφετζής έζωσε ένα μαχαίρι στην ποδιά του για καλό και για κακό και κλείδωσε τη πόρτα. Οι

γυναίκες που μπροστά στις πόρτες καθισμένες άλλες έπλεκαν, άλλες καθάριζαν φακές η φασολάκια κουβεντιάζοντας τα νέα της μέρας που έφευγε, χώθηκαν τρομαγμένες στα σπίτια και κλειδαμπάρωσαν. Οι άνθρωποι είχαν δώσει μορφή και υπόσταση στο φόβο για να στερήσουν το δικαίωμα της τροφής και της ζωής στα πουλιά και τώρα φοβήθηκαν τον ίδιο το φόβο που επινόησαν Το σκιάχτρο έμεινε μόνο και θλιμμένο να περιφέρεται στο άδειο χωριό και μετά πήρε το δρόμο της επιστροφής στο χωράφι, εκεί που μπορούσε να μοιραστεί με τα πετούμενα του ουρανού όσα είχε δει και μάθε, γιατί, τι σημασία έχουν τα ταξίδια και οι γνώσεις αν δεν έχεις κανένα να του περιγράψεις τα όμορφα πράγματα που είδες και έμαθες; Γιατί τι αξία έχει η ζωή αν δεν ξέρεις να την μοιράζεσαι;

Η Τζίνα Μιτάκη, γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια γειτονιά του Περιστερίου Αττικής. Στην άγουρη νιότη της άνοιξε φτερά για τη δική της ζωή και έζησε στα Χανιά επτά ολόκληρα χρόνια. Κέρδος στις αποσκευές της ζωής από αυτό το ταξίδι οι δυο υπέροχοι γιοι της. Επέστρεψε στην Αθήνα, σπούδασε λογιστικά και εργάστηκε επί σειρά ετών στον ιδιωτικό τομέα. Τα πρώτα της γραπτά, με μολύβι Faber Castell σε μικροσκοπικά κομματάκια σχολικού τετραδίου, κρυμμένα στα κενά ανάμεσα στους ασβεστωμένους τσιμεντόλιθους του κοτετσιού της αυλής, ταξίδεψαν στη λήθη φορτωμένα σε ένα φορτηγό με μπάζα όταν γκρεμίστηκε το κοτέτσι. Από το καλοκαίρι του 2010 ζει στη Ζάκυνθο σε ένα παλιό, μικρό, μποέμ, πέτρινο σπίτι στο βουνό. Μαθητευόμενη αγρότισσα και επίμονη ερασιτέχνης της γραφής, «λερώνει» τα χέρια της με χώμα, με μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, σάλτσες σπιτικές και... λέξεις, αναζητώντας και ανακαλύπτοντας τις πραγματικά ακριβές αξίες και ομορφιές της ζωής. Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Νυχτερινές κουβέντες με μια κουκουβάγια» κυκλοφορεί από την Άνεμος εκδοτική http://www.anemosekdotiki.gr/

IΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Πρέπει. 82

Έξι μόλις γράμματα στέκουν σιωπηλά, ανήμπορα χωρίς τη συναίνεσή σου. Έξι γράμματα που ανακατεύτηκαν παίρνοντας το σχήμα του φόβου, της στέρησης της ελευθερίας κι εκείνης της άγευστης ουδετερότητας. Με τα πρώτα κιόλας σου βήματα ηχεί στ' αυτιά σου πρωτόγνωρα κι ενοχλητικά. Αν πέσεις, "πρέπει" να σηκωθείς. Βήμα και πρέπει. Κι ύστερα ο θόρυβος με τα έξι τυχαία γράμματα παύει να σ' ενοχλεί, γιατί τη δύναμη τη συνήθειας σωστά δεν υπολόγισες. Κι έτσι πλέον Πρέπει να κάνεις τα μαθήματά σου, στο δάσκαλο να μην αντιμιλάς, στην τάξη ο πρώτος μαθητής να είσαι. Κι όσο τον κανόνα ακολουθείς, τόσο κι η λίστα μεγαλώνει κι εσύ όλο και μικραίνεις μπροστά στο ανυπέρβλητο ΠΡΕΠΕΙ. Τώρα πια με σύμμαχο τη συνήθεια στον ίδιο δρόμο

της Ελένης Παναγιώτου

προχωράς, στον χιλιοπερπατημένο, τον ευκολοδιάβατο. Ξυπνάς νωρίς να προλάβεις μην τυχόν τον ήλιο αντικρίσεις, στη δουλειά συνεπής να είσαι, με μόνη επιθυμία οι μέρες να περνούν κι ο μήνας να τελειώνει να σε παρηγορίσει ο μισθός, κάποια ακόμα μηδενικά στο σύνολο της υπολοιπόμενης ανυπαρξίας. Τι κι αν ο ήλιος δύει χωρίς εσένα και οι εποχές ταξιδεύουν απ' τα πέρατα του κόσμου φέρνοντας μαζί τα σπανιότερα αρώματα; Εσύ; Απών. Μα αν κάποια μέρα καθώς ξυπνάς ζηλέψεις το τραγούδι του ανέμου και το χορό των χρυσαφένιων φύλλων έναν Οκτώβρη, πάρε χαρτί, πάρε μολύβι το "πρέπει" σου να γράψεις κι ύστερα κάν' το κομμάτια, η φθινοπωρινή βροχή τα ίχνη του να σβήσει.

ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΦΟΒΟΣ ο τ α ι γ

Άγνωστο 84

από τη Δήμητρα Σταύρου

http://psyhismos.blogspot.gr/

Έχουμε πει πολλές φορές ότι αναπαράγουμε το οικείο κι όχι το ευχάριστο. Προτιμούμε το οικείο έχοντας την αίσθηση, ή την ψευδαίσθηση, ότι ασκούμε ένα είδος ελέγχου πάνω του. Άλλωστε ως σήμερα με αυτό το οικείο, έχουμε καταφέρει να επιβιώσουμε, αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι επαναλαμβάνοντάς το θα επιβιώσουμε και αύριο. Τι γίνεται λοιπόν στην περίπτωση που το οικείο είναι δυσάρεστο, απειλητικό και προκαλεί δυσφορία; 85

ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Δυστυχώς ο ψυχισμός μας έχει την τάση να προτιμάει να το αναπαράγει ακριβώς γιατί προτιμά το γνωστό από το άγνωστο. Σε επίπεδο ατομικής ψυχολογίας αναφέρω το παράδειγμα ενός ανθρώπου που έχει ζήσει την σωματική βία μέσα στην πατρική οικογένεια ως παιδί κι ενώ, σε επίπεδο συνειδητό, γνωρίζει ότι αυτό ήταν πηγή μεγάλου πόνου και δυστυχίας κι επιθυμεί να μεγαλώσει ώστε να μπορέσει να ξεφύγει από αυτή την βίαιη οικογένεια, όταν μεγαλώνει ξαναδημιουργεί ή ξανασυναινεί στην ίδια κατάσταση διαιωνίζοντας τη βία μέσα στη γενεολογική αλυσίδα-εφόσον δεν την σταματήσει. Ο φόβος για το άγνωστο υπάρχει πίσω από κάθε αντίσταση στην θεραπεία και συντηρεί για καιρό τον άνθρωπο στην ψυχική ασθένεια. Και αυτό γίνεται παρόλο που η θεραπεία είναι επιθυμητή γιατί ο άνθρωπος υποφέρει και θέλει να αλλάξει. Για να επέλθει η αλλαγή χρειάζεται να συνειδητοποιήσει το ότι είναι ανώφελο να ζει με μάταιο πόνο και να πάρει αυτό το ρίσκο της αλλαγής.

ΦΟΒΟΣ γ ι α το

Άγνωστο

Άλλωστε σε κάθε ανθρώπινο επίτευγμα προηγείται η ανάληψη κάποιου μικρότερου ή μεγαλύτερου ρίσκου. Δεν νοείται πρόοδος και εξέλιξη χωρίς ρίσκο. Ο φόβος για το άγνωστο είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση. Είναι θα λέγαμε ο πιο παράλογος φόβος της ανθρώπινης φύσης. Φοβόμαστε το άγνωστο σημαίνει φοβόμαστε το αύριο, το επόμενο λεπτό, το επόμενο δευτερόλεπτο. Φοβόμαστε την ζωή μας μετά. Και φυσικά στην ρίζα του φόβου για το άγνωστο είναι ο φόβος του θανάτου, που εξίσου είναι παράλογος, αφού αυτή είναι η κοινή μας μοίρα. Δουλεύοντας τα τελευταία τρία χρόνια περίπου πάνω σε έναν κύκλο δραματοθεραπευτικών σεμιναρίων με άξονα την ανθρώπινη ανάπτυξη και την μυθολογία (σε συνεργασία με την εκλεκτή συνάδελφο Φώφη Τριγάζη) συνειδητοποίησα ότι το μυστικό του μεγαλείου του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την επεξεργασία του φόβου του θανάτου. Σε κάθε μυστήριο, σε κάθε τελετή και σε κάθε γιορτή των αρχαίων Ελλήνων ο στόχος είναι να συμφιλιωθεί ο άνθρωπος με την θνητότητά του. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που ο άνθρωπος σε όλα τα αρχαία κείμενα αποκαλείται "θνητός" για να μην ξεχνά την μοίρα του. Σε όλες τις πηγές βλέπουμε ότι όποιος περνούσε από τα Ελευσίνια μυστήρια γινόταν ευτυχέστερος και σοφότερος και δεν ήταν λίγοι οι μεγάλοι ηγέτες όλου του κόσμου τότε που περνούσαν από αυτή τη μύηση. Το άγνωστο δεν μπορούμε να το αποφύγουμε καθώς δεν ξέρουμε και δεν μπορούμε να ελέγξουμε το επόμενο δευτερόλεπτο. Άρα ο φόβος για το άγνωστο πέρα από τον φόβο του θανάτου αφορά και τον φόβο για την μελλοντική ζωή. Τι γίνεται όμως όταν καλούμαστε να πάρουμε μία απόφαση να μείνουμε ή να φύγουμε από μία γνωστή κατάσταση; Σε μία τέτοια περίπτωση, χρειάζεται να έχουμε γνώση του παράλογου φόβου για το άγνωστο, να τον παραμερίσουμε προς στιγμή και να επιστρατεύσουμε όσο μπορούμε τον ορθολογισμό. Η λογική χρειάζεται να μπει μπροστά και να κάνουμε έναν απολογισμό της υπάρχουσας κατάστασης για να δούμε αν πράγματι μένουμε ή φεύγουμε. Η βιολογία μιλά γιαυτό το δίλημμα με όρους "to fight or

από τη Δήμητρα Σταύρου

http://psyhismos.blogspot.gr/

to fly". Είναι μία διαδικασία έμφυτη στην ζωή. Και η απόφαση πάντα πρέπει να γίνεται μετά από νοητική επεξεργασία της κατάστασης. Θα ξαναπάω στο προαναφερθέν παράδειγμα της κακοποίησης στην οικογένεια. Ας υποθέσουμε ότι είναι μία γυναίκα που μπορεί να έχει και παιδιά και που κακοποιείται καθημερινά από τον βίαιο άντρα της. Η βία συμβαίνει κατ' εξακολούθηση κι όλα δείχνουν ότι τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Μένει στο γνωστό και το οικείο ή παίρνει το ρίσκο να φύγει; Τι θα κάνατε στην θέση της; Φοβούμενη το άγνωστο και μην παίρνοντας την απόφαση να φύγει (μπορεί να επικαλεσθεί αφορμές που έχουν να κάνουν με την πρακτική πλευρά της ζωής-όπως π.χ. την απουσία πόρων κ.ά. αλλά στην ρίζα κάθε οικονομικής εξάρτησης βρίσκεται πάντα η συναισθηματική) μένει στον καταστροφικό αυτό γάμο. Με τον ίδιο τρόπο φοβούμενη το άγνωστο και μένοντας με τον βίαιο σύντροφό της Bertrand Cantat (τραγουδιστή του γνωστού γαλλικού συγκροτήματος "Noir Desir") η Marie Trintignan,

ΥΓΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

(κόρη του διάσημου Γάλλου ηθοποιού Jean Louis Trintignan) χάνει την ζωή της τελικά έπειτα από πτώση μετά από ένα βίαιο σπρώξιμο του από ένα μοιραίο χτύπημα στο κεφάλι... Στο δίλημμα "μένω ή αλλάζω" η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων θα απαντήσουν το πρώτο. Είναι λέξεις κλειδιά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε καμπάνιες για να μιλήσουν με το ασυνείδητο του υποκειμένου- που ναρκωμένο και τυφλό δεν σκέφτεται. Ωστόσο, όταν όλα συνάδουν ότι πρέπει κανείς να μετακινηθεί από

ΦΟΒΟΣ γ ι α το

Άγνωστο

το οικείο, γιατί αυτό στρέφεται εναντίον του, και δεν το κάνει, τότε μιλάμε για ψυχική αγκύλωση που μπορεί να σχετίζεται με πλήθος ψυχικών αμυνών με κυρίαρχη την πολύ πρωτόγονη ψυχική άμυνα της άρνησης. "Όχι δεν συμβαίνει κάτι κακό, όχι δεν καίγεται το σπίτι μου για να το εγκαταλείψω (και άρα μένω να καώ)".. Το ασυνείδητο είναι τυφλό. Δεν μπορεί κανείς να το γνωρίσει σε όλο του το μεγαλείο. Όσα χρόνια ψυχανάλυσης κι αν κάποιος κάνει, πάντα κάτι ασυνείδητο θα του διαφεύγει. Μοιάζει με την ίριδα του ματιού που όσο μικρή κι αν γίνεται παραμένει σκοτεινή. Από την άλλη, η αλλαγή για την αλλαγή είναι το ίδιο ανόητη όσο η παραμονή στο οικείο, μόνο και μόνο επειδή είναι οικείο. Η αλλαγή που χρειάζεται ανάληψη ρίσκου μπορεί να είναι προϊόν τυχοδιωκτισμού (εφόσον βέβαια διώχνει κανείς μία καλή τύχη ανατρέχοντας στην ετυμολογία της σύνθετης αυτής λέξης τύχη+διώχνω) ή μπορεί να είναι σωτήρια ακόμη και απαραίτητη για την ζωή και την επιβίωση του ανθρώπου. Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι αποχαύνωσης του κριτικού νου. Και όλες στηρίζονται στην ενεργοποίηση του ασυνειδήτου και του αρχέγονου περιεχομένου του. Οι

από τη Δήμητρα Σταύρου

http://psyhismos.blogspot.gr/

διαφημιστικές καμπάνιες και χειραγωγούμενα μέσα ενημέρωσης έχουν αυτόν τον σκοπό νάρκωσης της κριτικής σκέψης. Στην επιστράτευση του ορθολογισμού χρειάζεται κάποιος να έχει καθαρή σκέψη έχοντας επίγνωση των λιγότερο ή περισσότερο παράλογων φόβων. Να εξετάσει λογικά κάθε παράμετρο στην υπάρχουσα κατάσταση που είναι γνωστή και εφόσον η κατάσταση δεν είναι ωφέλιμη να πάρει το ρίσκο του αγνώστου με στόχο την βελτίωση (ή και την διατήρηση πολλές φορές) της ζωής του. Σε κάθε περίπτωση η διατήρηση του παραλόγου προς χάρην του φόβου του αγνώστου το μόνο που κάνει είναι να τρέφει το παράλογο στο διηνεκές και να το μεγαλώνει. Ο βίαιος σύζυγος θα γίνεται όλο και πιο βίαιος όσο η γυναίκα του παραμένει φοβούμενη το άγνωστο. Ο τοξικομανής γιος θα γίνεται όλο και πιο ακραίος στην συμπεριφορά του, εφόσον το οικογενειακό σύστημα είναι αγκυλωμένο και αρνείται την οποιαδήποτε αλλαγή. Κάθε ανοχή μας στην οποιαδήποτε μορφή βίας

συμβάλλει στην ενδυνάμωσή της. Και τότε μπαίνουμε σε ένα σαδομαζοχιστικό παιχνίδι εξάρτησης από το οποίο μοιάζει (δεν είναι) αδύνατο να ελευθερωθεί το υποκείμενο. Μήπως θα έπρεπε να σκεφτούμε με τους ίδιους

όρους και σε θέματα περισσότερο συλλογικά; Σε αποφάσεις και διλήμματα που σχετίζονται με το "Μένω" ή "Αλλάζω"; Μήπως ενίοτε το άγνωστο είναι πιο ελπιδοφόρο από το οικείο, αν το οικείο γίνεται όλο και πιο δύσκολο για την επιβίωση;

Σπουδές Ψυχολογίας στη Γαλλία και στην Ελλάδα. Σπουδές στη Δραματοθεραπεία τετραετούς κύκλου. Εργασία, ως ψυχολόγος, σε Δημοτικά προγράμματα ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα, σε 75 περίπου σχολεία ιδιωτικά και δημόσια, στον ΟΚΑΝΑ κ.ά. Ως Eρευνήτρια, στο ΕΠΙΨΥ και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ως Δραματοθεραπεύτρια στο Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα, στις φυλακές Κορυδαλού, σε δραματικές σχολές, με στελέχη επιχειρήσεων, με εξαρτημένους και τις οικογένειες τους, με καλλιτέχνες για την ανάπτυξη της δημιουργικότητάς τους. Μέλος της Ένωσης Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Ελλάδας, του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων, της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κοινωνικής Ψυχολογίας κ.ά. Συμμετοχή σε πολλά συνέδρια με ανακοινώσεις.

κοκκινο γραφουμε

- Μαρία καλημέρα, ένα καφέ, ξέρεις εσύ. - Μάλιστα κύριε Λουίζο! - Λοΐζο με λένε, μην το ξεχνάς.

Καλή ανάγνωση και και καλή ακρόαση

Γιάννης Παπαϊωάννου-Τσαρούχης

του Γιάννη Παπαϊωάννου - Τσαρούχη

Κάθε φορά που ερχότανε στο studio, ο ίδιος διάλογος με την Μαρία που ήταν στο μπαρ. Ήταν Έλληνας της Αλεξάνδρειας. Αυτό και μόνο δείχνει την ποιότητα του. Ήταν ευγενής, ευαίσθητος και ήρεμος. Την αγγελική μορφή, την πραότητα και την γλυκύτητα του θα μπορούσαν να κάνουν πορτρέτο ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Πάμπλο Πικάσο και γιατί όχι ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco) εάν ζούσε το 1970-80. Ο Αχιλλέας Θεοφίλου ήταν παραγωγός του αλλά πάνω απ'ολα φίλος του. Πολλά ξενύχτια μαζί και πολλές φορές κατευθείαν στην Columbia για το "Να'χαμε τι να'χαμε", για τα "Τραγούδια του δρόμου", για "Τα νέγρικα", για "Τα τραγούδια της Χαρούλας" για, για...Gauloises ο Αχιλλέας, Rothmans ο Μάνος. Το πόσο καλός συνθέτης ήταν δεν χρειάζεται να σας το πω. Θα σας πω όμως ότι ήμουν τυχερός 12 χρόνια να τον βλέπω και να τον ακούω. Μεγάλη η προίκα (ο γιούκος που έλεγε η γιαγιά μου) για την Χαρούλα Αλεξίου, τον Γιάννη Καλατζή, τον Γιώργο Νταλάρα, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, την Δήμητρα Γαλάνη, την Αλέκα Αλιμπέρτη, τον Κώστα Σμοκοβίτη... Θέλω να μοιραστώ μαζί σας στιγμές που έζησα μαζί του.

1970 στο studio ο Στέλιος Καζαντζίδης για να πει 2 τραγούδια του σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. Το "Όταν βλέπετε να κλαίω" και το "Δεν θα ξανά αγαπήσω". Αρχίζει ο Στέλιος... - Το μερτικό μου απ’ τη χαρά μου το 'χουν πάρει άλλοι γιατί είχα χέρια καθαρά και μια καρδιά μεγάλη, και μόλις μπαίνει στο ρεφρέν...   - Θεέ μου τη δεύτερη φορά που θα 'ρθω για να ζήσω όσο η καρδιά κι αν λαχταρά δε θα ξανά αγαπήσω. Βλέπω τον Μάνο να μένει με το τσιγάρο στο χέρι και να σκουντά τον Αχιλλέα λέγοντας του. - Ρε συ τι κάνει ο άνθρωπος! Τελείωσε το τραγούδι, βγαίνει ο Στέλιος από το καμαράκι και έρχεται στο control να το ακούσουμε μαζί. Μάνος: -Στέλιο σ΄ευχαριστώ πολύ για την ερμηνεία. Στέλιος: - Μάνο εάν θέλεις το ξαναλέω όσες φορές χρειαστεί. (Δεν χρειάστηκε, αλλά αυτό και μόνο που του είπε έδειξε για άλλη μια φορά πόσο μεγάλος τραγουδιστής είναι) 1971 ο Αλέξης Δαμιανός κάνει την ταινία ΕΥΔΟΚΙΑ και η μουσική του Μάνου Λοΐζου. 1972 δίσκος."Να΄χαμε τι να΄χαμε" Δεν

κοκκινο γραφουμε του Γιάννη Παπαϊωάννου - Τσαρούχη

τα Νέ γ

πετάς ούτε μια νότα, ούτε μια λέξη. Στίχοι Λευτέρη Παπαδόπουλου. Μέσα στον δίσκο υπάρχει και ένα ορχηστρικό.Το "Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας". Ο Μάνος έχει ακούσει τον τζουρά του ρεμπέτη Γιώργου Μουφλουζέλη και του αρέσει ο ήχος του. Λέει στον σολίστα του μπουζουκιού Θανάση Πολυκανδριώτη. - Θέλω να παίξεις με τον τζουρά του μπάρμπα Γιώργου. - Ξέρεις Μάνο. Δεν κουρδίζει πολύ καλά το όργανο, δεν... - Ξέρεις Θανάση. Δεν πειράζει. Γιαυτό το λέω σε σένα, ξέρεις τι θα κάνεις... Τελικά είχε δίκιο ο Μάνος και μοναδικό το παίξιμο και το κούρδισμα του Θανάση. 1979 δίσκος. "Τα τραγούδια της Χαρούλας". 9 τραγούδια έχει γράψει ο ο Μανώλης Ρασούλης και 3 ο Πυθαγόρας. Και σε αυτόν τον δίσκο "Τίποτα δεν πάει χαμένο"... Ο Μάνος έχει ένα σπίτι στο Πόρτο Ράφτη και λέει στον Ρασούλη. - Μανώλη πάρε τα κλειδιά πήγαινε στο εξοχικό και κάτσε με την ησυχία σου δίπλα στην θάλασσα να γράψεις τα τραγούδια. Μετά από μια βδομάδα τον παίρνει

ρ ικ

τηλέφωνο και τον ρωτάει. - Τι έγινε Μανώλη; Τελείωσες, πρέπει να μπούμε στο studio. - Στα τελειώματα είμαι... Μετά από μια βδομάδα πάλι τηλέφωνο. - Τι έγινε; - Έρχομαι μεθαύριο έτοιμος. Πράγματι πήγε στον Μάνο με τους στίχους λέγοντας του. Από τις πρώτες μέρες τα είχα γράψει, αλλά κορόιδο ήμουν να έρθω; Καλό φαγητό είχα, έκανα βόλτες και ...τις διορθώσεις μου! 1980 δίσκος. "Για μια μέρα ζωής" Δήμητρα Γαλάνη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δώρα Σιτζάνη και ο ίδιος. Εκείνες τις ημέρες στο διπλανό studio ηχογραφούμε τον Μάνο Χατζιδάκι στον δίσκο "Η εποχή της Μελισσάνθης" με την Μαρία Φαραντούρη, Βασίλη Λέκκα, Στέλλα Γαδέδη και Γιώργο Μιχαλισλή. Όπως κάθομαι στο control βλέπω τον Λοΐζο να στέκεται στην άκρη και να ακούει τον Χατζιδάκι. Και τώρα προσέξτε διάλογο μεταξύ τους. Λοΐζος: -Έμαθα ότι είναι ο Θεός εδώ και ήρθα να πω μια καλημέρα. Χατζιδάκις: -Στους αγγέλους επιτρέπουμε τις επισκέψεις! (O Χατζιδάκις αγαπούσε και εκτιμούσε πολύ τον Λοΐζο) -Καληνύχτα Μαρία. -Καληνύχτα κύριε Λουίζο.! -Λοΐζο με λένε, μην το ξεχνάς...

Υ.Γ. 1) Ήθελα να σας πω ότι τα τραγούδια του έχουν φωλιάσει μέσα μου. Υ.Γ.2) Ένας από τους αγαπημένους μου δίσκους είναι "Τα νέγρικα". Μου αρέσει η ενορχήστρωση, το παίξιμο των μουσικών η ερμηνεία της Μαρίας, αλλά τα λόγια του Γιάννη Νεγρεπόντη σπάνε κόκαλα, τόσο επίκαιρα, τόσο σημερινά και είναι γραμμένα από το 1967 παρακαλώ! Ακούστε τον ολόκληρο και θα καταλάβετε. Υ.Γ.3) Θα σας πω μια μικρή ιστορία για μια πρόχειρη ηχογράφηση.! Ένα απόγευμα πριν 23 χρόνια στο studio Digital με παίρνει στο εσωτερικό τηλ.ο Γιάννης Ιωαννίδης (Ο μακράν καλύτερος που έχουμε στην τελική επεξεργασία πριν την παραγωγή του δίσκου) - Μόλις μπορέσεις έλα κάτω να ακούσεις κάτι.

Πράγματι πάω και μου δείχνει μια κασέτα. - Με πήρε τηλέφωνο ο Αχιλλέας Θεοφίλου και μου είπε: -Σου στέλνω μια πρόχειρη ηχογράφηση με τον Μάνο Λοΐζο στο σπίτι του. Κανε ό,τι μπορείς για να σωθεί... Το έσωσε και είναι αυτό.

Στίχοι: Ακου Δασκαλόπουλου. Κι αν τα μάτια σου δεν κλαίνε έχουν τρόπο και μου λένε για τον πόνο που πονούν μ ένα βλέμμα λυπημένο πρωινό συννεφιασμένο για την άνοιξη ρωτούν Με κοιτάζουν μου μιλούν και απορούν αχ τα μάτια σου... για τα όνειρα που κάναμε ρωτούν αχ τα μάτια σου... αν τα μ άτ

κι

ια σ ο υ

Τα ευπώλητα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΔΟΥΜΑΣ ΚΑΝΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΑΜΠΑ... ΜΙΑ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΑ, Εκδόσεις IANOS ΚΟΡΤΩ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΕΡΩΣ ΑΝΙΚΑΤΕ ΜΑΣΑΝ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ Χ. Α. ΝΙΚΗ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΜΑΝΤΑ ΛΕΝΑ ΜΙΑ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ, Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΜΑΤΙΑΣ ΑΛΜΟΣΙΝΟ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΑΛΚΥΟΝΗ ΘΑ ΞΑΝΑΡΘΟΥΝ ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ, Εκδόσεις ΚΑΛΕΝΤΗΣ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ ΜΑΙΡΗ ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΑΣΗΜΙΑ, Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΠΑΠΑΜΑΡΚΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΓΚΙΑΚ, Εκδόσεις ΑΝΤΙΠΟΔΕΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗ ΡΕΑ Η ΑΚΡΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ, Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ΡΩΣΣΗ ΖΑΙΡΗ ΡΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΤΖΕΗΜΣ ΕΛ ΓΚΡΕΥ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΓΙΑΛΟΜ ΙΡΒΙΝ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ, Εκδόσεις ΑΓΡΑ ΔΟΥΜΑΣ ΚΑΝΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΑΜΠΑ... ΜΙΑ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΑ, Εκδόσεις IANOS ΚΑΛΥΒΑΣ ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ, Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΟΡΤΩ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΕΡΩΣ ΑΝΙΚΑΤΕ ΜΑΣΑΝ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΓΙΩΣΑΦΑΤ ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΝΑ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙ ΚΑΝΕΙΣ Ή ΝΑ ΜΗ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙ, Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ ΝΕΣΜΠΟ ΤΖΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΙΜΑ, Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ Χ. Α. ΝΙΚΗ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΜΑΝΤΑ ΛΕΝΑ ΜΙΑ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ, Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΦΕΡΣΤ ΑΛΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΖΕΗΜΣ ΕΛ ΓΚΡΕΥ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΓΙΑΛΟΜ ΙΡΒΙΝ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ, Εκδόσεις ΑΓΡΑ ΝΕΣΜΠΟ ΤΖΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΙΜΑ, Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΦΕΡΣΤ ΑΛΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΚΕΝΤ ΧΑΝΑ ΕΘΙΜΑ ΤΑΦΗΣ, Εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ ΛΑΚΜΠΕΡΓΚ ΚΑΜΙΛΛΑ Ο ΘΗΡΙΟΔΑΜΑΣΤΗΣ, Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΦΕΡΙ ΚΑΡΙΛ ΧΑΚΑ, Εκδόσεις ΑΓΡΑ ΓΙΟΥΝΑΣΟΝ ΓΙΟΥΝΑΣ Ο ΕΚΑΤΟΝΤΑΧΡΟΝΟΣ ΠΟΥ ΠΗΔΗΞΕ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ, Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΤΡΑ ΜΠΕΛΙΝΤΑ ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΣΚΑΝΗΣ, Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ ΜΠΙΝΕΤ ΛΟΡΕΝ Ο ΧΑΙΝΤΡΙΧ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΤΟΥ ΧΙΜΛΕΡ, Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 27 Αυγούστου 2015 / 27 Σεπτεμβρίου 2015 ΜΕΛΕΤΕΣ-ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΑΛΥΒΑΣ ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ, Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΣΑΦΑΤ ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΝΑ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙ ΚΑΝΕΙΣ Ή ΝΑ ΜΗ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙ, Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ ΝΙΚΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 2015 2016, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΡΟΙΚΑ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΜΙΚΡΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Η ΕΥΡΩΠΗ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ, Εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ ΓΙΑΝΗΣ ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΗ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΜΟΣΣΕ ΚΛΩΝΤ ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΤΣΙΠΟΛΑ ΚΑΡΛΟ ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΗΛΙΘΙΟΤΗΤΑΣ, Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΛΥΒΑΣ ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ, Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΣΑΦΑΤ ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΝΑ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙ ΚΑΝΕΙΣ Ή ΝΑ ΜΗ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙ, Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΡΟΙΚΑ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Η ΕΥΡΩΠΗ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ, Εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ ΓΙΑΝΗΣ ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΗ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΡΑΜΦΟΣ ΣΤΕΛΙΟΣ Η ΝΙΚΗ ΣΑΝ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ, Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ ΜΟΣΣΕ ΚΛΩΝΤ ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ ΡΟΜΠΙΝΣ ΑΝΤΟΝΙ ΞΥΠΝΗΣΤΕ ΤΟ ΓΙΓΑΝΤΑ ΜΕΣΑ ΣΑΣ, Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΟΠΟΣ ΤΟΥ ΑΝΟΙΚΕΙΟΥ ΤΡΟΠΟΥ, Εκδόσεις IANOS

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Αλεξάνδρα Πιπλικάτση

Χειροπέδη από πλατίνα ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ

Χειροπέδη από πλατίνα ή αλλιώς φυλακή από πλατίνα. Οι ήρωες των διηγημάτων φορούν νοητά τη χειροπέδη των στερεοτύπων και των εξαναγκασμών, εγκλωβισμένοι σε σχέσεις, πεποιθήσεις, ορμές και φαντασιώσεις, περιπλανώνται απ' τις αρχές του 20ού αιώνα έως το απροσδιόριστο μέλλον, από την παιδική τους ηλικία έως τα γεράματά τους. Η Κική γράφει στον νεκρό σύντροφό της, ο Μιχάλης καταφέρνει να στείλει ηλεκτρονικό μήνυμα από τον Παράδεισο, η Γεωργία ταξιδεύει στη Βουλγαρία για ν' αποτεφρώσει τη σορό του πατέρα της, ο Μανόλης ανακοινώνει στους γονείς του ότι θα γίνει κλέφτης. Οι ήρωες ταλαιπωρούν τον εαυτό τους κι αναμετριούνται με τα όνειρά τους. Ο μικρός Πέτρος πετάει κονσέρβες στα παιδιά που τον κοροϊδεύουν, η Τζέινα ανοίγει την κιτρινισμένη έκθεσή της από το δημοτικό σχολείο, η Μαργαρίτα ξεθάβει τον σκύλο της θείας Φλώρας, μια κυρία καταμετρά τα δικαιολογητικά για τη σύνταξή της, η Νανά, η Καίτη κι ο Κοσμάς παίζουν με ερωτικά παιχνίδια. Ο αφηγητής, κάποιες φορές θεατής, κρυφακούει τους ήρωες και άλλοτε αφηγείται με χιούμορ και ειρωνεία, άλλοτε μοιάζει ν' απουσιάζει διακριτικά χάρη στη δύναμη των γεγονότων. Η Αλεξάνδρα Πιπλικάτση με την πρώτη της αυτή συλλογή διηγημάτων αναζητά την ουσία, την άγρια και σκληρή πραγματικότητα τόσο όσο χρειάζεται. Στους ήρωές της ο αναγνώστης μπορεί ν' αναγνωρίσει κάτι από τον ίδιο του τον εαυτό.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΣ

ΛΟΓΙΑ ΔΡΑΠΕΤΕΣ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Μαρμάρωσαν τα βλέμματα ανασαίνοντας τα ηλιοτρόπια. Πέτρωσαν τα οράματα μαχόμενα τ’ ανέφικτα. Έμειναν οι προσδοκίες ν’ αναπολούν στα κενά διαστήματα των διαλογισμών και των επαναστάσεων. Κατρακύλησαν τα λόγια, στον κατήφορο της λήθης. Εξαργυρώθηκαν οι προσφορές στους ασεβείς που «διέγνωσαν» αγαθές προθέσεις. Πλόες αρμυρισμένοι προσάραξαν σε ταρσανάδες τα ματαιωμένα ταξίδια. Ενάλιοι σφυγμοί αποσύρθηκαν με παφλασμούς στα υπόγεια ρεύματα. Και τα πουλιά, εραστές των ελεύθερων διαδρομών, προλαλούν τα δεινά μιας απειλητικής νηνεμίας. Εμείς, καρτερούμε την ευσπλαχνία, να μας φιλέψει χρόνο. Εμείς, αλυχτάμε στις καρδιές, να υφάνουν επαναστατικές μορφές. ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ www.anemosekdotiki.gr

Οι αδιάφορες μέρες στη νεκρική κλίνη.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑl ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ

ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ

«ΦΥΛΛΟ ΜΗΔΕΝ» Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

της Ειρήνης Μανδηλαρά

Μιλάνο, Ιταλία 1992. Τότε που ακόμη παίρναμε τις ειδήσεις στα σοβαρά. «Αύριο». Ο τίτλος μίας νέας, πολλά υποσχόμενης και πρωτοποριακής εφημερίδας κι η πυρετώδης προετοιμασία του πρώτου φύλλου της, του φύλλου 0. Η συντακτική ομάδα της εφημερίδας ξεκινά τις μαραθώνιες συσκέψεις της. Κατασταλάζει τις ιδέες της και μοιράζει τις σελίδες και τους τομείς της. Ο διευθυντής της όμως, ο παράξενος κι αρκούντως σνομπ δόκτορ Σιμέι, δεν είναι παρά ο αχυράνθρωπος, η λαμπερή βιτρίνα του «Κομεντατόρε» του άγνωστου και μυστηριώδους χρηματοδότη της. Ο Σιμέι πλαισιώνεται από έξι δημοσιογράφους, με τρεις από αυτούς να αποτελούν τις αιχμές του απίθανου αυτού μιντιακού εγχειρήματος. Ο μεσήλικας ghost writer Κολόνα, η νεαρή «αυτιστική» φιλόλογος και πριγκίπισσα των κουτσομπολίστικων περιοδικών Μάια κι ο επίμονος κυνηγός σκανδάλων Μπραγκαντότσο. Όλοι τους αποτυχημένοι, losers, με τα τσακισμένα όνειρα- φαντάσματα του παρελθόντος τους να τους μπουρδουκλώνουν σε κάθε βήμα. Μόνο ο Κολόνα γνωρίζει τη τρομερή αλήθεια για την εφημερίδα. Του την αποκάλυψε ο Σιμέι. Το «Αύ-

ριο» δεν θα κυκλοφορήσει ποτέ... Ο σκιώδης Κομεντατόρε θέλει απλώς να εκβιάσει το «σύστημα», τους υψηλά ιστάμενους της πολιτικοοικονομικής ελίτ της Ιταλίας με τις επερχόμενες, ενοχλητικές αποκαλύψεις της εφημερίδας του,με απώτερο σκοπό τη ματαίωση της έκδοσης της από αυτούς. Σε αντάλλαγμα ο Κομεντατόρε θα αποκτήσει τη πολυπόθητη πρόσβαση σε όποια εταιρεία, τράπεζα, εφημερίδα ή τηλεοπτικό σταθμό επιθυμεί... Πέντε χρόνια έχουν περάσει από το τελευταίο του μυθιστόρημα κι ο αγαπημένος σημειωτιστής συγγραφέας Ουμπέρτο Έκο με το «Φύλλο Μηδέν» μας παραθέτει αριστοτεχνικά όλη τη σύγχρονη ιστορία της Ιταλίας από τη πτώση του φασισμού το 1945 έως τη δολοφονία του Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Μέσω των μακροσκελών αλλά άκρως ιντριγκαριστικών αφηγήσεων του παρανοικού ηρωά του Μπραγκαντότσο, ο Έκο ουσιαστικά ανασκευάζει την Ιταλική ιστορία μετατρέποντας τη σε θύτη αλλά και θύμα μίας παγκόσμιας συνωμοσίας. Ο Μπραγκαντότσο ασφυκτιά, βιάζεται να τεκμηριώσει τις ανακαλύψεις του τις οποίες διηγείται κομματια-

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

100

στά, σε συνέχειες στο Κολόνα στους αργούς μακρινούς περιπάτους τους, οδηγώντας τον σε μία άγνωστη και συγχρόνως οδυνηρή πραγματικότητα. Μεταξύ άλλων του αποκαλύπτει πως ο Μουσολίνι όχι μόνο δεν συνελήφθει και θανατώθηκε από τους παρτιζάνους στο Κόμο καταλήγοντας μαζί με άλλους φασίστες και ναζιστές στην Αργεντινή, αλλά εξακολουθούσε, μέχρι το πραγματικό του θάνατο πολλά χρόνια μετά, να αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο-πρότυπο, την απόλυτη έμπνευση των απανταχού σκληροπυρηνικών πραξικοπηματιών! Το «Φύλλο Μηδέν» αν και προιόν μίας πικρά χιουμοριστικής μυθοπλασίας διαβάζεται σαν ένα manual κυνικής κι επιβλαβούς δημοσιογραφίας, που μέσα από τις εκ του πονηρού και συστηματικές μεθοδεύσεις της, προσπαθεί να επιτύχει τη πλήρη χαλιναγώγηση της κοινής γνώμης.

της Ειρήνης Μανδηλαρά

(φωτογραφία «Newspaper Man» living statue Puerta del Sol square, Madrid)

l Η Ειρήνη Μανδηλαρά στα 5 της έμαθε να

διαβάζει κι έκτοτε αμετανόητη βιβλιοεξαρτημένη! Τα τελευταία 28 χρόνια εργάζεται ως bookbuyer σε κεντρικό Αθηναϊκό βιβλιοπωλείο.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Απάτες & Σκάνδαλα Ντέηβιντ Όουεν Εκδόσεις ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ

Η υπόθεση του Ντρέυφους, το Ουώτεργκεητ, η απάτη της Τράπεζας του Βατικανού, το πρώτο σχήμα Πόντσι, τα όπλα μαζικής καταστροφής, ο Στάντφορντ και τα δισεκατομμύρια, το σκάνδαλο της Ένρον. 50 οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα που συγκλόνισαν τον κόσμο. Οι έξυπνες απάτες εξάπτουν την φαντασία μας. Οι μηχανισμοί πίσω από τις απάτες και τα σκάνδαλα είναι το αλατοπίπερο της ιστορίας και συναρπάζουν το κοινό ήδη από την αρχαιότητα. Τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης ή προσελκύουν την προσοχή της κοινής γνώμης για ιδιωτικές υποθέσεις ή τις αποκρύπτουν. Το βιβλίο Απάτες & Σκάνδαλα εξετάζει τις συνέπειες 50 από τις διασημότερες πολιτικές συγκαλύψεις του κόσμου.

Συνωμοσίες

Τζόελ Λέβυ Εκδόσεις ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ

Σε έναν κόσμο όπου οι θεωρίες συνωμοσίας είναι περισσότερο δημοφιλείς παρά ποτέ, δύσκολα ξέρουμε ποιόν να εμπιστευτούμε. Πρέπει να φοβόμαστε το φθόριο στο πόσιμο νερό ή τις αόρατες χημικές ουσίες στον αέρα που αναπνέουμε? Τα παγκόσμια ζητήματα διευθετούνται από δημοκρατικά εκλεγμένους πολιτικούς ή από σκιώδεις ομάδες ισχυρών με κρυφές ατζέντες? Από την προσγείωση στην Σελήνη και τον θάνατο της πριγκίπισσας Νταϊάνα έως τα επικίνδυνα επίπεδα μόλυβδου στην οδοντόπαστα, ο Τζόελ Λέβυ εξετάζει προσεκτικά τις λεπτομέρειες 50 δημοφιλών θεωριών συνωμοσίας. Ισορροπώντας τα συνωμοσιολογικά σενάρια με τις επίσημες εκδοχές, σας δίνει όλα τα στοιχεία που χρειάζεστε, για να αποφασίσετε μόνος σας πόσο δικαιολογημένη είναι η ανησυχία.

101

βιβλια

Ο πιο επωφελής τρόπος να χρησιμοποιούμ τους άρχοντες: να μαθαί Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ WILLIAM JAMES Εκδόσεις PRINTA

H Boύληση πίστης είναι ίσως το πλέον δημοφιλές και πολυσυζητημένο δοκίμιο του Αμερικανού φιλόσοφου και ψυχολόγου William James (18421910). Αποτελεί ένα έξοχο δείγμα πραγματιστικής σκέψης, αυτού του πολυδιάστατου διανοητικού ρεύματος που κυριάρχησε σης Η.Π.Α. κατά την περίοδο 1870-1945. Δεν πρόκειται, ωστόσο, για ένα κείμενο που σήμερα ενδιαφέρει μόνο τους μελετητές μιας συγκεκριμένης περιόδου της αμερικανικής φιλοσοφίας. Τα ζητήματα που θίγει αφορούν κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο που τον έχει απασχολήσει το ερώτημα τι σημαίνει και πώς δικαιολογείται να πιστεύει κανείς σε κάτι, είτε αυτό είναι κάτι απλό και τετριμμένο, είτε είναι ο ίδιος ο Θεός.

102

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

THOMAS HOBBES Εκδόσεις PRINTA

Ο Χομπς πέρασε μέσα απ’ το καμίνι του εμφύλιου σπαραγμού στην Αγγλία και των θρησκευτικών πολέμων στη Γαλλία. Και οι απόψεις του διαπνέονται από βαθιά απαισιοδοξία για την ανθρώπινη φύση, που ωθεί τους ανθρώπους στην αλληλοεξόντωση. Αυτόπτης μάρτυρας μιας από τις πιο ταραχώδεις και αιματηρές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας, πιστεύει όπως και ο Θουκυδίδης (τον οποίο είχε μεταφράσει) ότι «είναι έτσι φτιαγμένος ο άνθρωπος, που τα ίδια λίγο-πολύ θα γίνουν και στο μέλλον». Οι άνθρωποι διαφέρουν μόνο ως προς τα πάθη τους. Αλλά είναι όμοιοι ως προς τα ένστικτά τους: ωφελιμιστές, ευδαιμονιστές, ανταγωνίζονται για να αυτοσυντηρηθούν και να κυριαρχήσουν επί των άλλων. Αν αφήνονταν ανεξέλεγκτοι, θα ήταν καταδικασμένοι σε συνεχές αμοιβαίο μακελειό...

ύμε τα βιβλία είναι να τα αντιμετωπίζουμε όπως κάποιοι άνθρωποι ίνουμε τους τίτλους τους και μετά να παινευόμαστε ότι τα ξέρουμε Laurence Sterne

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ WILLIAM JAMES Εκδόσεις PRINTA

Το βιβλίο περιλαμβάνει επτά δοκίμια του William James, του ουμανιστή φιλόσοφου και ψυχολόγου, ο οποίος, ως πανεπιστημιακός καθηγητής στο Χάρβαρντ, υπήρξε γνωστός για τις ριζοσπαστικές του παραδόσεις και διαλέξεις. Τα κείμενα του παρόντος τόμου εξετάζουν ποικίλα ζητήματα: από την παραψυχολογία και τη μεταφυσική, μέχρι τον τρόπο διδασκαλίας στα πανεπιστήμια, τα πτυχία και τα διδακτορικά. Η πολυπρισματική οπτική της ευρυμαθούς και πολύμορφης προσωπικότητας του W. James και η δυνατή αλλά ευαίσθητη πένα του, αποδίδουν στα μεγάλα και στα μικρά πράγματα τις πραγματικές τους διαστάσεις και μας δίνουν για μια ακόμη φορά την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε την αυθεντία και τη διαχρονικότητα της σκέψης των μεγάλων στοχαστών.

ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ

GOETHE Εκδόσεις PRINTA

Ο Γκαίτε υπήρξε ένθερμος λάτρης της Τέχνης, στη μελέτη της οποίας αφιέρωσε μεγάλο μέρος του χρόνου του. Η ποιητική και οξυδερκής ματιά του εισχωρεί με αξιοθαύμαστη διεισδυτικότητα στα ζητήματα της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τα κείμενα του Γκαίτε για την Τέχνη που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό αποτελούν πολύτιμο σύμβουλο κάθε καλλιεργημένου ανθρώπου. Η γενική αισθητική, η τέχνη της κλασικής αρχαιότητας και η μεσαιωνική και αναγεννησιακή τέχνη είναι οι τρεις ενότητες στις οποίες εντάσσονται τα εν λόγω κείμενα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Έλληνα αναγνώστη έχουν τα κεφάλαια που αναφέρονται στα Μάρμαρα του Παρθενώνος (Ελγίνεια) και στο Ανάγλυφο της Φιγάλειας, αλλά και η πληθώρα των παρατηρήσεων του διαπρεπούς Γερμανού ποιητή για το μεγαλείο της αρχαίας τέχνης.

103

βιβλια

Ο λόγος που ο συγγραφέας γ και ο λόγος που ο αναγνώσ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΓΙΓΕΝ ΛΙ Εκδόσεις Καστανιώτη

104

Ένα περίεργο, παρ’ ολίγον θανάσιμο «ατύχημα», με θύμα τη Σαοάι, μια φοιτήτρια που συμμετείχε ενεργά στην εξέγερση της πλατείας Τιενανμέν, σημαδεύει ανεξίτηλα την εφηβεία της Μοράν, του Μπογιάνγκ και της ορφανής Ρουγιού. Το δραματικό συμβάν χωρίζει τους δρόμους των τριών παιδιών οριστικά. Η Μοράν και η Ρουγιού μεταναστεύουν στις ΗΠΑ, σε διαφορετικές πολιτείες, ενώ ο Μπογιάνγκ παραμένει στην Κίνα. Και οι τρεις έχουν εφεύρει τρόπους να συνεχίζουν αποστασιοποιημένοι τη ζωή τους, αλλά το παρελθόν δεν παύει να τους στοιχειώνει. Ώσπου, είκοσι ένα βασανιστικά χρόνια μετά τη μυστηριώδη δηλητηρίασή της, η Σαοάι πεθαίνει. Η είδηση του θανάτου της θα φέρει στην επιφάνεια τα βαθιά θαμμένα συναισθήματα των τριών αλλοτινών φίλων και θα κλονίσει τις επισφαλείς ισορροπίες τους.

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΤΗΣ ΠΤΗΣΗΣ 5403 ΜΠΙΣΙ ΜΙΣΕΛ Εκδόσεις Κέδρος

22 Δεκεμβρίου 1980 Το αεροπλάνο που εκτελεί την πτήση 5403 πέφτει στα γαλλοελβετικά σύνορα και τυλίγεται στις φλόγες. 168 από τους 169 επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία. Σώζεται μόνο ένα κοριτσάκι τριών μηνών. Δύο οικογένειες το διεκδικούν, και δεν υπάρχει τρόπος να διαπιστωθεί η ταυτότητά του. Έτσι ξεκινάει μια διαμάχη που θα διαρκέσει σχεδόν δύο δεκαετίες. Δεκαοχτώ χρόνια αργότερα, ο ιδιωτικός ντετέκτιβ που έχει αναλάβει την υπόθεση η οποία έχει κυριολεκτικά στοιχειώσει τη ζωή του αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Πρώτα όμως καταγράφει όλη του την έρευνα, ώστε να την παραδώσει στην άμεσα ενδιαφερόμενη: τη Λιζ-Ροζ ή την Εμιλί, αυτή την κοπέλα που κανένας δεν γνωρίζει ποια είναι και που όλοι αποκαλούν Λιβελούλα. Καθώς κάθεται στο γραφείο του και ετοιμάζεται να τραβήξει τη σκανδάλη, ανακαλύπτει ένα στοιχείο που ανατρέπει τα πάντα. Δολοφονείται όμως πριν προλάβει να αποκαλύψει την πολυπόθητη αλήθεια...

γράφει ένα βιβλίο είναι για να ξεχάσει ένα βιβλίο στης διαβάζει ένα βιβλίο είναι για να το θυμηθεί

Thomas Wolfe

ΤΡΙΛΟΒΙΤΕΣ

ΜΠΡΙΖ Ντ’ Τζ. ΠΑΝΚΕΪΚ Εκδόσεις Μεταίχμιο

Τα δώδεκα διηγήματα του Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ αποτυπώνουν αριστοτεχνικά το αφιλόξενο φυσικό περιβάλλον και τις αντιξοότητες της ζωής στη γενέτειρά του, τη Δυτική Βιρτζίνια. Οι ήρωές του είναι αγρότες, ανθρακωρύχοι, ξεπεσμένοι πυγμάχοι, νέοι που ασφυκτιούν στην ύπαιθρο, άνθρωποι εγκλωβισμένοι που ξεσπούν σε πράξεις τυφλής βίας. Ο μελαγχολικός κόσμος του αποδίδεται με λιτή και κοφτή γλώσσα, που συχνά διανθίζεται με λυρισμό και σαρκαστικό χιούμορ.

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΑΡΩΜΑ ΖΟΕΛ ΛΑΠΙΝΟ Εκδόσεις Καστανιώτη

Το Μυστικό άρωμα μεταφέρει τον αναγνώστη σε συναρπαστικές εποχές της Ιστορίας, ενώ τον εισάγει στη γοητεία της Ανατολής, στα μυστικά της μαγείας αλλά και στα μυστήρια της ζωής και του θανάτου. Έπειτα από έναν τρομακτικό σεισμό η Πέρσα χάνει τις αισθήσεις της, παγιδευμένη στα συντρίμμια του σπιτιού της. Καθώς οι διασώστες προσπαθούν να την εντοπίσουν, εκείνη βιώνει κάτι αλλόκοτο, μια πρωτόγνωρη κατάσταση που τη συγκλονίζει περισσότερο και από τον σεισμό που γκρέμισε το σπίτι της. Επιθανάτια εμπειρία ή ταξίδι σε προηγούμενες ζωές της; αναρωτιέται. Υπάρχει άλλη ζωή, πεπρωμένο, κάρμα, ή βιώνει παραισθήσεις; Έρχεται κανείς στη γη για κάποιον προκαθορισμένο σκοπό; Υπάρχει αδερφή ψυχή ή όλα αυτά είναι ένας ρομαντικός μύθος; Και τι είναι το μυστικό άρωμα που καλείται η ίδια ν’ ανακαλύψει; Παλεύοντας να βρει το νήμα της αλήθειας, ξεκινά άθελά της ένα μεταφυσικό ταξίδι που θα την παρασύρει στα σαγηνευτικά αρώματα της αρχαίας Αιγύπτου, στη μινωική Κρήτη, στη Νότια Γαλλία του Μεσαίωνα και πιο μακριά ακόμη... σε μέρη όπου, άλλοτε, είχε βιώσει τον πιο δυνατό έρωτα, την ευτυχία αλλά και τη βαναυσότητα των ανθρώπων.

105

MYΘΙ-ΜΥΘΙ ...ΠΑΡΑΜΥΘΙ

106

Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε σ' ένα όμορφο και δροσερό δασάκι ένα τόσο δα μικρό χορτάρι... Σαν ξημέρωνε η μέρα τινάζε με χάρη τις δροσοσταλίδες από το κεφάλι του, τέντωνε τα χέρια του προς τον ουρανό κι άφηνε το χρόνο να κυλήσει νωχελικά χαζεύοντας πότε από εδώ, πότε από εκεί... Μόλις σουρούπωνε μαζεύονταν γρήγορα γρήγορα κι αποκοιμιόταν μ' έναν αναστεναγμό... αχ αχ αχ... κι έτσι περνούσε αχ αχ αχ ο καιρός για το μικρό χορτάρι... Σαν ξημέρωσε μια άλλη μέρα, εκεί που έκανε το χορτάρι να τινάξει τις δροσοσταλίδες, μια δροσερή δροσερή σταγόνα του ψιθύρισε: - Θέλω να φτάσω τον ουρανό! Ήταν όμορφη τούτη εδώ η σταγόνα, το χορτάρι που είχε βαρεθεί να είναι πια μόνο αποφάσισε να της κάνει την χάρη... - Να φτάσουμε ως τον ουρανό! Δεν είναι κι άσχημη ιδέα, σκέφτηκε θα της κάνω το χατίρι κι άμα τα καταφέρω θα ζητήσω να την παντρευτώ! Έτσι το χορτάρι άρχισε να σκαρφαλώνει στο ψηλότερο δέντρο του δάσους, σκαρφάλωνε, σκαρφάλωνε, μα τον ουρανό δεν τον έφτανε. Δεν το έβαζε όμως κάτω κάθε μέρα έβρισκε ένα ψηλότερο δέντρο να σκαρφαλώνει... μα ο ουρανός ήταν πολύ ψηλά εκεί κι όσο κι αν άπλωνε το χορταρένιο του χεράκι δεν τον έφτανε κι όσο δεν τον έφτανε τόσο περισσότερο ερωτεύονταν την όμορφη σταγόνα.

Το χορτάρι και

της Κέλλυς Δοβέλου

Αχ αχ αχ ξανάρθε ο αναστεναγμός στα χείλη... Σταγόνα κι ουρανός έγιναν για το χορτάρι άπιαστο όνειρο. Δεν το έβαζε όμως κάτω, σαν ξημέρωνε έβρισκε ένα ψηλότερο δέντρο και βουρ για τον ουρανό, μα το δέντρο που διάλεξε σήμερα ήταν το σοφότερο όλου του δάσους, είχε ζήσει χρόνια πολλά κι είχαν δει τα μάτια κι η ψυχή του ακόμα περισσότερα! - Σε παρατηρώ χορταράκι μου γλυκό του είπε καιρό τώρα να προσπαθείς ν' ανέβεις στον ουρανό για χάρη μιας δροσοσταλίδας... ο ουρανός δεν πιάνεται δεν στο 'χουν πει ποτέ; Χορτάρι είσαι στην γη ζεις βαθιά ριζωμένο στο χώμα κι εκείνη είναι σταγόνα της δροσιάς... δροσίζει και δροσιζεται! Το δάσος είναι η ζωή κι έχει τόσο όμορφα κι ακόμα ομορφότερα πράγματα να απολαύσετε... άδικα προσπαθείς για έναν άπιαστο ουρανό! Αυτά είπε το σοφό δέντρο αφήνοντας το χορτάρι να αποφασίσει γιατί τις αποφάσισεις στη ζωή τις παίρνουνε μόνοι μας... Σαν ξημέρωσε η επόμενη μέρα το χορτάρι έβαλε τα καλά ρούχα της ψυχής του κι αντίκρισε την όμορφη σταγόνα, την δική του σταγόνα, δεν χρειάστηκε να πει τίποτα, τα είπαν όλα με τα μάτια... Χορτάρι και σταγόνα έζησαν για πολλά πολλά χρόνια αγαπημένοι κι ευτυχισμένοι απολαμβάνοντας τα όμορφα της ζωή, ώσπου μια μέρα έφτασαν στον ουρανό...

η δροσοσταλίδα

107

βιβλια ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ

Βιβλία

τα ... μικρομέγαλα ! Τα “μικρομέγαλα” βιβλία είναι αυτά που αγαπάμε ...χμ περισσότερο! ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΤΣΙΑΜΠΑΛΗ Η ΜΑΓΙΣΣΟΥΛΑ ΠΟΥ ΕΤΡΩΓΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Η μαγισσούλα Φριντανίτα και οι φίλες της είναι πολύ στενοχωρημένες. Ξαφνικά έχασαν τις μαγικές τους ικανότητες! Γιατί, ενώ ζητούν μήλα, φανερώνεται μια καμήλα; Ποιος φταίει που τα ξόρκια αποτυγχάνουν και αντί για παγίδες γέμισε το κάστρο με… γίδες;

108

Ένα παραμύθι που με διασκεδαστικό τρόπο φανερώνει στα παιδιά την αξία των συλλαβών και των φωνημάτων, και πώς αυτά επηρεάζουν τη σημασία των λέξεων.

ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΤΣΙΑΜΠΑΛΗ ΕΝΑ ΠΑΤΩΜΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Ο Νικόλας παίζει όμορφα με τα παιχνίδια του στο δωμάτιό του, μονάχα που μετά είναι πάντα πολύ κουρασμένος για να τα τακτοποιήσει. Έτσι, αναθέτει αυτή τη δουλειά στη μαμά! Όταν όμως εκείνη αρνηθεί να του συμμαζέψει το δωμάτιο, τι θα συμβεί; Αρέσει άραγε στα παιχνίδια να κοιμούνται στο πάτωμα;

ΕΛΕΝΑ ΑΡΤΖΑΝΙΔΟΥ

ΔΕΝ ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΠΙΑ Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Ο Φώτης ντρέπεται για τον αδερφό του τον Κέκο γιατί φωνάζει και δε μιλά, περπατά νευρικά και βγάζει περίεργους ήχους, και τα άλλα παιδιά τους κοιτούν παράξενα όταν περπατούν μαζί στην πλατεία. Όμως όταν μια μέρα ο Κέκος εξαφανίζεται, ο Φώτης στενοχωριέται και ντρέπεται για όσα ένιωθε για τον αδερφό του, γιατί ο Κέκος ξέρει να κάνει πολλά πράγματα καλύτερα από τον ίδιο και από τους άλλους: να τρέχει γρηγορότερα από όλους, να σκαρφαλώνει εκεί που κανένας δεν μπορεί, να έχει μνήμη ελέφαντα… Έτσι, όταν βρίσκουν τον Κέκο, ο Φώτης νιώθει χαρούμενος, περήφανος και δεν ντρέπεται πια που ο αδερφός του έχει αυτισμό.

ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΑΜΠΕΤΑ

ΤΑ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙΑ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Μεγάλο ταξίδι έκανε ο ήρωας σ’ αυτή την ιστορία για να βρει απάντηση στο ερώτημα: Πού να βρίσκεται άραγε η ευτυχία; Μήπως στην ξάπλα και στην παραλία; Στην οικογένεια και στη χειρωνακτική εργασία; Ή στα χρήματα και στην επιτυχία; Τρία γουρουνάκια απαντούν και μοιράζονται μαζί μας όλα αυτά που αγαπούν. Στο χέρι μας είναι τώρα να επιλέξουμε πώς θα ζήσουμε για να γίνουμε ευτυχισμένοι και της ζωής οι κερδισμένοι.

109

διατροφη & ΥΓΕΙΑ

HANGOVER, αυτήη επόμενη μέρα 110

Πόσες φορές σας έχει τύχει να βγείτε για ένα χαλαρό ποτάκι και τελικά η βραδιά να καταλήξει να είναι μία απ’ αυτές που δεν θα ξεχάσετε ποτέ; Είμαι σίγουρη ότι όλοι θα θυμηθείτε από μία! Δε λέω, μια ζωή την έχουμε και πρέπει να τη γλεντήσουμε! Αυτό όμως πολλές φορές συνεπάγεται την παρακάτω εξίσωση: [(καλή παρέα + μουσική) x ποτόν] x ξενύχτι = hangover

Γεωργία Δουκοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Μ. +30 6947 426662 Ε. georgiadk@gmail.com

Αυτό σας θυμίζει κάτι; Είμαι, επίσης, σίγουρη ότι τουλάχιστον μία φορά στη ζωή σας έχετε πάθει hangover και μάλιστα σας φαινόταν ότι ζείτε ένα εφιάλτη.

Τι είναι όμως το hangover;

Θεωρητικά, ξεκινά πάντα όταν τα επίπεδα τοξικότητας του αλκοόλ στο αίμα μειωθούν σημαντικά. Τα συμπτώματα βέβαια δεν είναι τα ίδια για όλους μας. Το κατά πόσο θα επηρεαστεί ένας οργανισμός από το αλκοόλ, εξαρτάται από την φυσική του κατάσταση, τα κιλά του, την ποσότητα του αλκοόλ, την ηλικία, αλλά και άλλους παράγοντες, που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τους ρυθμούς με τους οποίους ο οργανισμός μεταβολίζει την αλκοόλη. Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας είναι η αφυδάτωση που

από τη Γεωργία Δουκοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

υφίσταται ο οργανισμός εξαιτίας της διουρητικής δράσης της αιθανόλης - της αλκοόλης του οινοπνεύματος, καθώς και η ψυχοσωματική μας κατάσταση κατά τη διάρκεια της κατανάλωσής του, η οποία μπορεί να επιτείνει τη δράση του τελευταίου ή να μας κάνει πιο ευάλωτους στο hangover. Και βέβαια η νικοτίνη, που αθροιστικά επιδεινώνει την κατάσταση. Εσείς, φυσικά, καταλαβαίνετε ότι είναι το σύνολο των παρακάτω συμπτωμάτων: ναυτία, διάρροιες, αφόρητος πονοκέφαλος, υπογλυκαιμία, δυσάρεστη γεύση στο στόμα, δίψα, δυσφορία, αδυναμία, ευαισθησία στο φως και εμετός.

Και τώρα τι πρέπει να γίνει για να το ξεφορτωθείτε; Γιατί όσο κι αν ψάξετε, δεν υπάρχει καμία ιατρικά αποδεδειγμένη αντιμετώπι-

111

διατροφη & ΥΓΕΙΑ

ση, πέρα από κάτι γιατροσόφια, όπως «κατανάλωσε μακαρόνια με κιμά», «πιες πάλι αλκοόλ», «κατανάλωσε ένα γεμάτο πρωινό, όπως το «English breakfast». (βλ. φωτογραφία) Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να βοηθήσετε διατροφικά τον οργανισμό σας να αντιμετωπίσει τα παραπάνω συμπτώματα.

Οπότε επιβάλλεται:

112

• Η κατανάλωση άφθονων υγρών και νερού! Πρέπει να αναπληρώσουμε τα υγρά του οργανισμού που έχουν ελαττωθεί κυρίως μέσω της διούρησης, καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες νερού, καθώς και άφθονους χυμούς από φρούτα και λαχανικά.

HANGOVER, αυτή η επόμενη μέρα • Η κατανάλωση μικρών και ελαφριών γευμάτων. Συνετό θα ήταν να προτιμήσουμε τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες, όπως ψωμί με βούτυρο και μέλι, πατάτες και μακαρόνια σε μικρή ποσότητα και ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Βάλσαμο είναι και οι σούπες από ζωμό κότας, με ή χωρίς λαχανικά. • Η αποφυγή κατανάλωσης καφέ και αλκοολούχων ποτών, καθώς και των αναψυκτικών τύπου κόλα. Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε περαιτέρω αφυδάτωση, λόγω της διουρητικής τους δράσης και θα επιβαρύνουν και το ήδη ταλαιπωρημένο πεπτικό σας σύστημα.

από τη Γεωργία Δουκοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

• Ένα χλιαρό μπάνιο ή μια βόλτα να εισπνεύσετε καθαρό αέρα. Βέβαια, επειδή «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν», την επόμενη φορά θυμηθείτε να μην ξεκινήσετε ποτέ την κατανάλωση αλκοόλ με άδειο στομάχι. Σίγουρα να

μην αναμιγνύετε διαφορετικά είδη ποτών μεταξύ τους, ή τουλάχιστον συνοδέψτε το με παράλληλη κατανάλωση νερού. Το νερό σώζει πολλές φορές τέτοιες καταστάσεις. Α ναι. Και επίσης αν δεν πιείτε πολύ, δεν θα έχετε hangover!

113

ασκηση & ΕΥΕΞΙΑ

Alex Labropoulos Personal Trainer

ΔΙΑΤΡΟΦΗ πριν

κατά την διάρκεια και μετά

τη γυμναστική!

114

Όλοι ξέρουμε ότι οι αθλητές πρέπει να προγραμματίσουν τα γεύματα και το κολατσιό τους πολύ προσεκτικά για να επιτύχουν τους στόχους απόδοσής τους. Αλλά τι γίνεται με εμάς τους υπόλοιπους; Στις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας προσπαθείτε να συμπιέσετε 30-60 λεπτά άσκησης. Πρέπει να προσέξετε τη διατροφή πριν και μετά τις ασκήσεις σας; Πόσες φορές έχετε σκεφτεί πριν την προπόνηση τι θα φάτε; Kατά την διάρκεια; Μήπως σκεφτήκατε τι θα φάτε μετά την προπόνηση; Μιλάω για πραγματικό προγραμματισμό των γευμάτων πριν κατά την διάρκεια και μετά την προπόνηση, ώστε να έχετε την ενέργεια για σκληρές προπονήσεις!

Το τελευταίο πράγμα που θέλετε να κάνετε ακριβώς πριν τη προπόνηση είναι να καταναλώσετε έναν «σκασμό» πρωτεΐνης και λιπών, ακόμη και αν είναι υγιείς πρωτεΐνες και καλά τα λίπη. Τέτοιου είδους ενέργεια παίρνει πολύ ώρα για αφομοιωθεί από τον οργανισμό, καταναλώνει πολύτιμο οξυγόνο και ενέργεια μέσω του πεπτικού συστήματος και αφήνει τους μύς σας χωρίς ενέργεια. Επίσης υπάρχει πιθανότητα πονόκοιλου κατά την άσκηση. Από την άλλη, αν δεν φάτε καθόλου, παίζετε με τις πιθανότητες να τραυματίσετε τους μυς σας και να πιέσετε το σώμα σας πέρα από τα όριά του. Το ιδανικό γεύμα πριν από την προπόνηση, καταναλώνεται περίπου 2 ώρες πριν, περιέχει 300-350 θερμίδες και αποτελείται κυρίως από υγιεινούς υδατάνθρακες. Αν δεν έχετε τον χρόνο τότε ένα μικρό σνακ 50-100 θερμίδων λίγη ώρα πριν (10-15 λεπτά) θα σας δώσει την απαραίτητη ενέργεια π.χ. Χυμός ή Σμούθι φρούτων, Υψηλά γλυκαιμικά φρούτα όπως ο ανανάς, τα βερίκοκα, η μπανάνα, το μάνγκο, και το καρπούζι, Αθλητικά ποτά, Μπρέτζελ ή κουλούρι (αλλά όχι ολικής άλεσης που αφομοιώνεται αργά), Ενεργειακές μπάρες (ψάξτε για 3-5 γραμμάρια πρωτεΐνης, τουλάχιστον 15 γραμμάρια υδατάνθρακες, και πολύ λίγο λίπος) Τι πρέπει να τρώτε κατά την διάρκεια της προπόνησης: Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στις ενεργειακές απαιτήσεις του σώματός σας κατά την διάρκεια της άσκησης και μην σκέ-

του Αλέξανδρου Λαμπρόπουλου

φτεστε τις θερμίδες. Είναι ενδιαφέρον ότι μελέτες έχουν δείξει πως αν ασκείστε για περισσότερο από μία ώρα (60 λεπτά) χωρίς να παρέχετε στο σώμα σας, ενδιάμεσα, θρεπτικά συστατικά, στην ουσία καταναλώνετε λιγότερες θερμίδες και λίπος από ότι αν είχατε φάει κάτι. Επιπλέον, ο ρυθμός μεταβολισμού μετά την προπόνηση και η καύση θερμίδων πέφτουν. Αν σκοπεύετε να ποδηλατήσετε για λιγότερο από μία ώρα δεν χρειάζεται να φάτε κάτι κατά την διάρκεια. Απλά μην ξεχάσετε να ενυδατώνεστε με μικρές γουλιές νερού κατά την διάρκεια. Αν όμως πηγαίνετε για μια προπόνηση που θα κρατήσει πάνω από μία ώρα, προσπαθήστε να καταναλώνετε 50-100 θερμίδες κάθε μισή ώρα από κάποια γρήγορη πηγή υδατανθράκων που είναι εύκολη στην μεταφορά όπως λίγες σταφίδες, μια μπάρα ενέργειας, τζελάκια ή και κάποιο αθλητικό ποτό. Σκοπός δεν είναι να αναπληρώνετε όσες θερμίδες έχετε κάψει, αλλά να δίνετε στον οργανισμό ενέργεια ώστε να συνεχίσει να «εργάζεται» με υψηλό μεταβολισμό. Τι πρέπει να τρώτε μετά την προπόνηση: Υπάρχει ένα «παράθυρο» χρόνου περίπου 20 με 60 λεπτά μετά την προπόνηση που οι μύες σας θα δεχτούν τους υδατάνθρακες και την πρωτεΐνη που θα καταναλώσετε πολύ εύκολα και θα αντλούν από αυτά στοιχεία, μέχρι να αποθηκευτούν ως ενέργεια και δομικά στοιχεία για την αποθεραπεία. Αν καθυστερήσετε πολύ όμως την κατανάλωση κάποιου φαγητού πέρα των 60

λεπτών, τότε το πιο πιθανό είναι το σώμα σας να μην χρησιμοποιήσει αυτό το φαγητό για ενέργεια και αποκατάσταση και μάλλον θα ξεμείνετε από δυνάμεις κατά την επόμενη αθλητική σας δραστηριότητα, είτε είναι λίγες ώρες μετά είτε την επόμενη ημέρα. Το ιδανικό γεύμα μετά την προπόνηση αποτελείται από ένα μείγμα υδατανθράκων και πρωτεΐνης. Υπάρχουν πολλές κλίμακες αναλογίας που χρησιμοποιούν επαγγελματίες αθλητές, αλλά ο βασικός κανόνας είναι να τρώτε λίγους παραπάνω υδατάνθρακες από ό,τι πρωτεΐνη και να καταναλώνετε περίπου 4 θερμίδες υδατανθράκων για κάθε κιλό σωματικού βάρους. Αν για παράδειγμα ζυγίζετε 70 κιλά τότε χρειάζεστε περίπου 280-320 θερμίδες υδατάνθρακες και περίπου τις μισές θερμίδες σε πρωτεΐνη. Μερικά παραδείγματα γευμάτων για μετά την προπόνηση είναι: καστανό ρύζι κι σαλάτα(κυρίως πράσινη) με κοτόπουλο ή ψάρι, μπιφτέκια κοτόπουλο, μπιφτέκια γαλοπούλας, γιαούρτι με αμύγδαλα ή καρύδια, ομελέτα με λαχανικά, μαύρο ψωμί με γαλοπούλα, ζαμπόν, κοτόπουλο ή καπνιστό μοσχάρι Μια μπάρα πρωτεΐνης ή ενέργειας Ένα πρωτεϊνούχο ή ενεργειακό ποτό Συμπεράσματα Όπως βλέπετε για να αποκτήσετε την φυσική κατάσταση που ονειρεύεστε δεν έχει να κάνει μόνο με την ένταση της προπόνησης αλλά και με το φαγητό. Ως ένας μεσαίος αθλούμενος που προγραμματίζει την άσκησή του, έχετε μεγάλη ευελιξία όσον αφορά τον σχεδιασμό του χρόνου των γευμάτων σας και της επιλογής τους. Το πιο σημαντικό είναι να γνωρίσετε το σώμα σας και το πως αντιδρά στην άσκηση, ώστε να του προσφέρετε αυτό που χρειάζεται για να αποδώσει το μέγιστο. Η διατροφή πριν, κατά την διάρκεια και μετά τη γυμναστική σας, την σωστή στιγμή είναι σημαντικό για να διατηρήσετε την ενέργεια σας και την αθλητική σας απόδοση ψηλά και το σώμα σας στην διαδικασία καψίματος λίπους!

115

συνταγεσ

116 Υλικά

Γίγαντες με κάρι

φασόλια γίγαντες Λάδι 1 κρεμμύδι, ψιλοκ ομμένο 1 πιπεριά καυτερ ή ψιλοκομμένη 1 κουτ. γλ. τζίντζερ , 1 σκόρδο λιωμένο ντοματάκια αποφ λοιωμένα σε κονσέρβα 1/4 κουτ. γλ. κάρι 1/2 κουταλάκι σκόν η τσίλι 1 κουτ. γλ. κόλιαν δρο Κόλιανδρος φύλλα

Εκτέλεση Βάζουμε τα φασόλια σε νερό από το βράδ υ. Το πρωί τα μαγειρεύ ουμε μέχρι να μαλακώ σουν. Ζεσταίνουμε λάδι σε ένα τηγάνι. Βάζουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμύδι α και την πιπερίτσα τη ν καυτερή, μέχρι τα κρ εμμύδια να γίνουν δι άφανα. Προσθέτουμε το τζίν τζερ, το σκόρδο και μα γειρεύουμε. Προσθέτουμε τις ντομ άτες και συνεχίζουμ ε το μαγείρεμα για άλλα 5 λεπτά. Προσθέτουμε το κάρι , το τσίλι και τον κοπα νισμένο κόλιανδρο κα ι μετά προσθέτουμε τα βρασμένα φασόλια μα ζί με λίγο από το νερό που έβρασαν. Ανακατεύουμε να εν ωθούν οι γεύσεις κα ι συνεχίζουμε το ψήσιμο σε χαμηλή φωτιά για μισή ώρα ακόμα.

α κ ι τ ά μ ο ρ υ α Σαλάτα με Μ Υλικά

όλια να μαυρομάτικα φασ 2 φλιτζάνια βρασμέ ) σκο ή κατεψυγμένο ρέ (φ ι όκ μπ λα κα ι 1 φλιτζάν , ψιλοκομμένο 1 κόκκινο κρεμμύδι ψιλοκομμένη 1 κόκκινη πιπεριά, ο κόλιαντρο 2 κουταλιές φρέσκ ελαιόλαδο 1/4 του φλιτζανιού ο χυμό λάιμ 1/4 φλιτζάνι φρέσκ γλυκού αλάτι 1/4 κουταλάκι του

σόλια ή Μαυρομάτικα φα στην πράσινη, τρυφερ λα ου άσ φ λο πε αμ ν σα ίο όνομα – γνωστά στοιχεία, όπως κάλιο, νο ιχ ι κα α λλ Τα όσπρια με το αστε τα μέ ά λλ λή οικισμένα με πο ριεκτικότητα). Είναι κα πε λή ψη τους ηλικία – είναι πρ (υ ρο δη σί , της σφορο, μαγγάνιο βοηθούν στη μείωση υ πο ες ίν ές χαλκό, ασβέστιο, φώ ικ υτ φ ές άπτυξη και περιέχουν διαλυτ οι εμποδίζουν την αν οί οπ οι , ης πηγή φυλλικού οξέος άσ τε ω πρ ά στην ς και αναστολείς της (θειαμίνη), που βοηθ Β1 νη μί τα βι χοληστερόλης, καθώ νη θο ου. Παρέχουν επίσης άφ ιτουργία του εγκεφάλ λε καρκινικών κυττάρων. λή κα ην στ ι κα ς ια παραγωγή ενέργε

117

συνταγεσ

118 Υλικά

Um Αli arabic

½ κιλό γάλα 200 γραμ. κρέμα γάλακτος 2 φύλλα σφολιάτα ς* 250 gr ξηρούς κα ρπούς (αμύγδαλα, φουντ ούλι, σταφίφες κλπ) άρωμα βανίλιας και μπόλικη κανέ λα. * αντί για σφολιά τα μπορείτε να χρησιμοποιήσε τε 4 κρουασάν βουτ ύρου και αυτά κομμένα με το χέρι.

Εκτέλεση Σε μία κατσαρόλα βρ άζετε το γάλα. Σ' ένα άλλο μπολ κτυπ άτε τη κρέμα γάλακτ ος. Προσθέτετε στο μπολ το βρασμένο γάλα και αν ακατεύετε καλά. Ψήνετε στο φού ρνο τα φύλλα της σφ ολιάτας μέχρι να ροδίσουν. Τα αφήνετε να κρυώσουν . Παίρνετε ένα ταψί ή ένα πυρέξ και αφού έχ ετε θρυμματίσει τα φύλλα σφ ολιάτας σκεπάζετε το ν πάτο. Προσθέτετε από πάνω τους ξηρούς καρπούς κοπανισμένους. Συνεχίζουμ ε με άλλη μία στρώση από σπασμένη σφολιάτα. Ρίχν ουμε από πάνω το κα υτό γάλα με τη σαντιγύ. Τοποθε τείτε το πυρέξ στο φού ρνο. Ψήνετε στο γκρίλ για 15 λεπτά, στους 180ο Σερβίρετε γαρνίροντα ς με καβουρντισμένα αμύγδαλα φλίδες και πασπαλ ίζετε με μπόλικη κανέ λα.

ΕΚΠΤΩΣΗ ΟΥΣ ΣΤΟΥΣ NΦUΙSΛMALL ΤΟΥ BO

Armani Code Sport Η καρδιά του αρώματος αποκαλύπτει τη δύναμη αποπλάνησης του Code Sport, ξεκινώντας από τα εσπεριδοειδή HONDOS CENTER

αγορά

ESCADA Absolutely Me ένα ζωηρό άρωμα για την γυναίκα που κάνει πραγματικότητα τις πιο λαμπερές φαντασιώσεις της. HONDOS CENTER

Hugo Boss Orange

Πουκάμισο με Δίχρωμες Λεπτομέρειες

ΜOUSOULIS

120

Κρεμαστό κόσμημα σε άργυρο 925 σχέδιο - κατασκευή Γ. Ηλιάδης Γιώργος Ηλιάδης Tommy Hilfiger Ζακέτα Μελανζέ με Κουκούλα και Γούνινη Επένδυση

ΜOUSOULIS Camel Active Ζώνη Δερμάτινη με Vintage Αγκράφα

ΜOUSOULIS ΓΥΑΛΙΑ tommy hilfiger

tommy hilfiger FALL- WINTER COLLECTION 2015/16

αγορά

OΛΑ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΟRRE 1 KAI 1 ΔΩΡΟ! ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΙΜΠΑ ΠΟΝΤΟΥ 54, ΙΛΙΣΙΑ Τηλ.: 210 7709429

οι χειροποιητεσ κουκλιτσεσ τησ κελλυ ΕπικοινωνHΣΤΕ:

122

Χειροποίητες δημιουργιεσ απο τα χερακια

της αννασ Χειροποίητες δημιουργίες από Το παπι και το σουσαμι

Κλασέρ Vintage SKAG.GR

ΕπικοινωνHΣΤΕ:

Θησέως 25 & Δ. Πλακεντίας, Χαλάνδρι τηλ.: 210 6830 220, www.periousias.gr

Είναι αναγκαίο να ζητάμε την «ουσία», κάθε στιγμή. Την «ουσία» στις σχέσεις, στις σκέψεις, στις παρέες και φυσικά στις ...γεύσεις!

μωρουδιακΑ

ΠΛΕΚΩ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ

αγορά Camel Active shoes

124

"Παιχνίδια πολέμου" (2013) 30Χ40 λάδι σε καμβά Γιώργος Ηλιάδης

κατόπιν παραγγελίας Οιδίποδος 20 Θήβα ΕπικοινωνίA nancy_thiva@hotmail.gr

www.bonusmall.gr

Πολυχώρος ς, προβολής &

επικοινωνία ! ς υ ο δ ρ έ κ ν ω ε σ προτά

Πατήστε στην εικόνα και δείτε traller της ταινίας

TAΙΝΙΕΣ

ΒΑΤΙΚΑΝΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ

126

Σκηνοθεσία: ΜΑΡΚ ΝΕΒΕΛΝΤΙΝ Ηθοποιοί: ΝΤΖΙΜΟΝ ΧΟΥΝΣΟΥ, ΜΑΙΚΛ ΠΕΝΙΑ, ΟΛΙΒΙΑ ΤΕΪΛΟΡ ΝΤΑΝΤΛΕΙ, ΚΑΘΛΙΝ ΡΟΜΠΕΡΤΣΟΝ, ΤΖΟΝ ΠΑΤΡΙΚ ΑΜΕΝΤΟΡΙ, ΠΙΤΕΡ ΑΝΤΕΡΣΟΝ Η Άντζελα Χολμς είναι μια συνηθισμένη κοπέλα, μέχρι που η παρουσία της προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε όποιον βρίσκεται κοντά της, μέχρι και θάνατο. Κατά την εξέταση, της υποψιάζονται πως είναι δαιμονισμένη, αλλά όταν το Βατικανό κληθεί για να την εξορκίσει, αποδεικνύεται πως πρόκειται για μια αρχαία σατανική δύναμη, πιο ισχυρή από οτιδήποτε μπορούν να φανταστούν. Ο κλήρος πέφτει στα χέρια του Πάτερ Λοζάνο για να σώσει όχι μόνο την ψυχή της Άντζελας, αλλά και όλη την ανθρωπότητα.

ΚΩΔΙΚΟ ΟΝΟΜΑ U.N.C.L.E

Σκηνοθεσία: ΓΚΑΪ ΡΙΤΣΙ Ηθοποιοί: ΧΙΟΥ ΓΚΡΑΝΤ, ΤΖΑΡΕΝΤ ΧΑΡΙΣ, ΧΕΝΡΙ ΚΑΒΙΛ, ΑΡΜΙ ΧΑΜΕΡ, ΑΛΙΣΙΑ ΒΙΚΑΝΤΕΡ, ΕΛΙΖΑΜΠΕΘ ΝΤΕΜΠΙΚΙ Το 1960, ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν στο Ζενίθ. Παρ’όλα αυτά οι δυο κορυφαίες μυστικές υπηρεσίες CIA και KGB αναγκάζονται να συμπράξουν για να σταματήσουν τη δράση μιας εγκληματικής οργάνωσης που έχει στόχο να διαταράξει την παγκόσμια ισορροπία,χρησιμοποιώντας πυρηνικά όπλα. Οι πράκτορες Σόλο και Κυριάκιν θα ξεπεράσουν τα μέχρι εκείνη τη στιγμή δεδομένα δράσης ώστε να φέρουν εις πέρας αυτή τη δύσκολη αποστολή.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΛΑΜΠΑΜΑ

Σκηνοθεσία: ΚΕΝ ΚΟΥΑΠΙΣ Ηθοποιοί: ΡΟΜΠΕΡΤ ΡΕΝΤΦΟΡΝΤ, ΕΜΑ ΤΟΜΣΟΝ, ΝΙΚ ΝΟΛΤΕ Τι σημαίνει για εσάς η λέξη περιπέτεια; Ότι και αν σημαίνει δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα ζήσει ο Μπιλ όταν αποφασίζει παίρνοντας σύνταξη να περπατήσει 2200 μίλια στα Απαλάχια όρη έχοντας μαζί του το φίλο του τον Κατζ. Μια "σοβαρή" κωμωδία που θα σας γοητεύσει.

ΜΑΘΕ ΜΑΜΑ ΜΟΥ ΣΕΡΦ

Σκηνοθέτης: Helen Hunt Ηθοποιοί: Leonor Varela, Robert Knepper, Jay Huguley, Richard Kind, Willie C. Carpenter, Jordan Lane Price, Jay Russell, Julie Dretzin, Brenton Thwaites, Helen Hunt Οι γονείς ζουν τα ονειρά τους ή τα ξεχνάνε μόλις γίνουν γονείς; Μια μητέρα ακολουθεί τα βήματα του γιού της που άφησε το σχολείο για να γίνει σέρφερ. Σε αυτή την πορεία της θα καταλάβει ότι μπορεί και να μην έζησε όσα ήθελε...

ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ ΚΥΡΙΕ ΛΟΡΕΝΣ

Σκηνοθέτης: Dan Fogelman Ηθοποιοί: Katarina Cas, Eric Michael Roy, Christopher Plummer, Annette Bening, Bobby Cannavale, Jennifer Garner, Melissa Benoist, Al Pacino Ο Ντάνι Κόλινς, δεν λέει να αφήσει πίσω του την έντονη ζωή. Αλλά όταν ο μάνατζέρ του ανακαλύπτει ένα γράμμα του Τζον Λένον προς εκείνον, που γράφτηκε πριν 40 χρόνια αλλά δεν παραδόθηκε ποτέ, αποφασίζει να αλλάξει πορεία και κάνει ένα ταξίδι για να ανακαλύψει την οικογένειά του, να βρει την αληθινή αγάπη και να ξεκινήσει την δεύτερη πράξη της ζωής του.

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΑ 30

Σκηνοθέτης: Lynn Shelton Ηθοποιοί: Jeff Garlin, Jodi Thelen, Mark Webber, Sara Coates, Gretchen Mol, Ellie Kemper, Chloë Grace Moretz, Keira Knightley Ποτέ δεν είμαστε έτοιμοι να κάνουμε αυτό που θέλουν οι άλλοι. Η Μέγκαν, περνά τη ζωή της χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις μέχρι τη στιγμή που ο φιλος της με τον όποίο συζεί της κάνει πρόταση γάμου. Τότε, αποφασίζει να φύγει με διάφορες δικαιολογίες και τότε αρχίζει το πραγματικά δύσκολο προσωπικό ταξίδι στα αληθινά θέλω από τη ζωή.

127

JUKEBOX

128

...επιλέγει η Ρούλα Μονογυιού

γράμματα

Μουσική - Στίχοι: Βασίλης Καζούλλης Πρώτη εκτέλεση: Μιρέλα Πάχου Μαζί με τον Αγαπητό Πάχο

Μ’ ανοιχτά τα παραθύρια και μ’ αρώματα Σβήνω και σου ξαναγράφω χίλια χρώματα Για τις πόλεις πλάι στο κύμα που χαθήκανε Για τα όνειρα που σβήσαν και μ’ αφήσανε. Είναι χρόνος και κυλάει για να σε μετρώ Στις οθόνες που μου δίνεις το φιλί πικρό Και με ξένους χαρακτήρες γράφεις γράμματα Για να μάθεις να μου στέλνεις πάλι κλάματα. Απ’ της Σμύρνης έχω μάθει το τραγούδισμα Που το σέρνει ο αγέρας σα φτερούγισμα Και το φέρνει στο λιμάνι, στον πλατύ γιαλό Στην αγάπη σου να κλαίω και να σου μιλώ. Είναι χρόνος και κυλάει...

129

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

130

της Έλλης Φθενάκη http://elli-seasons.blogspot.gr/

όχι

θα ξεκινήσω μ' ένα έτσι για να με δυσκολέψω να μετρήσω τις αντοχές να πάω κόντρα στην αμφιβολία που κρύβει το ναι. δεν μου το βγάζεις απ' το μυαλό

πίσω απ' το ναι κρύβονται απωθημένα

θα συνεχίσω μ' ένα όχι μου πάει πιο πολύ στο κάτω κάτω

φοβάμαι τα ναι

μου μυρίζουν αδυναμία

131

magaz!ne OKTΩΒΡΙΟΣ '15

Μιχαλακοπούλου 99 / Αθήνα 115 27/ T. 210 7482546 email: magazine@bonusmallmag.gr / www.bonusmallmag.gr