DEN HAAG // EEN ZEE VAN GROEN

Page 1




Den Haag, groene stad aan zee

Francien van Westrenen

Programmamaker architectuur Stroom Den Haag

Steden presenteren zich graag in slogans, met

werelden schuil. Het zichtbaar maken van die werelden

aantrekkelijke beelden die in één oogopslag te

tast wellicht de gewenste eenduidigheid aan, maar kan

snappen zijn. Beeld en tekst zijn daarin vaak een

ook een verrassende verrijking van het beeld betekenen.

positieve vereenvoudiging van de werkelijkheid die

Kunst-en architectuurcentrum Stroom Den Haag is

natuurlijk oneindig veel complexer en weerbarstiger

om die reden een aantal jaren geleden gestart met een

is. Dit soort beelden is dan ook bedoeld om te

onderzoek naar de relatie tussen het beeld van de

werven, niet om tot nadenken te stemmen, laat staan

stad en de werkelijkheid. Fotograaf Ralph Kämena en

om zichzelf terdiscussie te stellen.

grafisch ontwerper Minke Themans kregen de opdracht om de betekenis te onderzoeken van het beeld van

Den Haag vormt hier geen uitzondering op. Van

Den Haag als groene stad aan zee.

Cultuurstad, Woonstad en Groene stad, tot Wereldstad

4

aan Zee en Internationale Stad van Vrede en Recht.

Zij namen het beleidsplan ‘Groen kleurt de stad’

Achter al deze identiteiten gaan interessante, werkelijke

(2005 – 2015) van de gemeente Den Haag als vertrekpunt.


Het beleidsplan stelt dat het Haagse groen zeer divers

Ze zijn daarop onbevangen op zoek gegaan naar

is in stadsparken, duinen, bossen, landgoederen,

de wereld achter de groene stad, om vervolgens

recreatiegebieden, straatbomen, sportvelden enz.

te ontdekken dat er op z’n minst 539 kleuren

Er is veel aandacht voor beheer, gebruik, onderhoud

groen bestaan: van fantoomgroen, cohesiegroen,

en verdeling van groen over de stad. Groen is

kredietgroen en zwartgroen tot wederopbouwgroen,

daarin recreatief, educatief, natuurlijk, ruimtelijk of

Noorderlingengroen, pauzegroen en ADOgroen.

cultuurhistorisch. Deze termen zeggen echter weinig over de betekenis die groen krijgt door het diverse

Dit boek is een uitnodiging om zelf te ontdekken en

gebruik, de plaats, waardering of beleving ervan.

te voelen hoe groen de stad werkelijk kleurt. En hoe

Kämena en Themans vroegen zich af of een meer

dat je eigen handelen als bewoner, sporter, ontwerper,

tactiele indeling van groen tot een rijker beeld zou

automobilist, politicus, ADO-fan, natuurbeschermer,

leiden en wellicht tot een andere omgang met groen.

tuinier, historicus of wandelaar beïnvloedt.

5


Titel: sportiefgroen / grensgroen / gescheidengroen Datum: augustus 2010 Plaats: Laakkwar tier, Janssoniusstraat

6


De stad heeft de ruimte, het groen heeft de tijd

David Hamers

Het groen in de stad heeft vele kleuren. Van het bruine

Het ruist en knispert. Het groen kleedt de stad aan.

poepgroen in de volksbuurt en het zaterdag-ochtendgroen

Vale plekken worden gevoerd met groen. Kale plekken

van voetbalvelden net voor de aftrap tot het pauzegroen in

krijgen een groene kraag. Het groen verruimt de stad.

nieuwbouwwijken in aanbouw en de groene daken van de

Waar de bebouwing stopt, houdt de stad niet op, omdat

toekomst. En van de stoepgroente tussen de trottoirtegels,

het groen stedelingen van binnen meeneemt naar buiten.

het schaamgroen rond platte bedrijfsdozen en het kijkgroen

Het groen verleidt, verlegt de grens. Tegelijkertijd moet

in flatwijken via het aandoenlijke groen van geveltuintjes,

het groen zijn plaats kennen. Waar de stad het wil, wijkt

het statige groen langs luxe lanen en het rangerovergroen

het groen. Buitenwijken slokken het op. Buitenwijkers

van de klimop tegen de gevel van een notariskantoor tot

gaan er wonen. Hun gazon herinnert aan het landschap

het royale parkgroen waar blauw bloed door stroomt.

dat verdween.

Het meeste groen heeft de stad niet nodig. Natuurlijk,

De kleuren op de kaart geven aan waar de stad rood is en

het laffe schaamgroen heeft de lelijke loods nodig, zoals

waar ze groen mag zijn. Die indeling geeft richting, scheidt

kijkgroen niet zonder kijkers kan. Veruit het meeste groen

en beschermt. Ze misleidt echter evengoed. Het rood loopt

kan echter met gemak zonder stad. Andersom geldt dat

in het groen over of is ermee verweven – denk aan de

niet. De stad heeft het groen hard nodig. Voor haar ligging,

stedelijke noch landelijke stadslandbouw van volkstuinen,

voor verkoeling, voor rust en allure, en als ruimte voor

het groen van de trambaan dat het buitenleven in de

uitbreidingswijken. Ze onderhouden een spannende relatie,

Vinexwijk de stad in leidt, en de achtertuinen die grenzen

de stad en het groen. Te midden van het geraas, gebonk,

aan speelveldjes. Geleidelijke overgangen genoeg.

getoeter en geroezemoes verzacht het groen.

Maar de stad heeft ook contrasten nodig. Die kunnen

7


Titel: luistergroen / duurzaamgroen / glooiendgroen / retentiegroen / panoramischgroen Datum: mei 2009 Plaats: Vissershaven, Houtrustweg

14


15


Titel: economischgroen / eendimensionaalgroen / verlorengroen / toekomstiggroen / reclamegroen Datum: november 2008 Plaats: Vogelwijk, Houtrustweg

18


Titel: dichtgroen / verdwenengroen / vervallengroen / fantoomgroen Datum: november 2009 Plaats: Transvaalkwar tier, Her tzogstraat

19


Titel: dekgroen / verstoptgroen / overwoekerendgroen Datum: september 2011 Plaats: Zeeheldenkwar tier, Anna Paulownaplein

22

Titel: perfectgroen / gemanipuleerdgroen Datum: augustus 2010 Plaats: Bezuidenhout, Sibergstraat


Titel: kadergroen / omhooggetrokkengroen / afschermendgroen / achterdochtiggroen Datum: november 2008 Plaats: Park Leeuwenbergh, Virulylaan

23


Titel: figuratiefgroen / gemeentegroen / bordergroen / geordendgroen Datum: april 2009 Plaats: Rivierenbuur t, Lauwersstraat

24


Titel: rastergroen / semi-openbaargroen / onderhoudsarmgroen / m 2groen Datum: november 2008 Plaats: Bezuidenhout, Schenkkade

Datum: juni 2009 Plaats: Binckhorst, Saturnusstraat

Titel: beperktgroen / romantischgroen / verzorgdgroen / keuriggroen Datum: september 2010 Plaats: Westbroekpark

Datum: juli 2010 Plaats: Westbroekpark

25


Titel: hofgroen / traditioneelgroen / klassiekgroen Datum: juni 2010 Plaats: Centrum, Hofje van Nieuwkoop

32


Titel: opengroen / moderngroen / buurtparkgroen / omzoomdgroen / uitnodigendgroen Datum: juni 2009 Plaats: Bloemenbuur t, Papaverhof

33


Titel: gecultiveerdgroen / designgroen / terrasgroen / commercieelgroen Datum: juni 2009 Plaats: Centrum, Spui

34


Titel: catalogusgroen / gepiktgroen / plasticgroen / platgroen Datum: augustus 2010 Plaats: Moerwijk, Erasmusweg

35


Titel: historischgroen / waardevolgroen Datum: april 2009 Plaats: Zeeheldenkwar tier, Paleistuin

40

Titel: hoffelijkgroen / koninklijkgroen Datum: juni 2009 Plaats: Zeeheldenkwar tier, Noordeinde


Titel: toeristischgroen / wandelgroen / symmetrischgroen Datum: november 2008 Plaats: Haagse Bos, Leidsestraatweg

41


Titel: begraafplaatsgroen / eeuwiggroen / erosiegroen / mystiekgroen Datum: januari 2009 Plaats: Begraafplaats Oud Eik en Duinen

46


Titel: grauwgroen / noodzakelijkgroen Datum: januari 2009 Plaats: Rijswijk, Van Vredenburchweg

47


Titel: uitkijkgroen / kindergroen / ontdekgroen Datum: januari2009 Plaats: Moerwijk, Sammersweg

50


Titel: ingekapseldgroen / sportterreingroen / verdrongengroen / overgangsgroen Datum: november 2008 Plaats: Houtrust, Houtrustweg

51


Titel: bosgroen / behanggroen / knispergroen / struingroen Datum: november 2008 Plaats: Haagse Bos

56


57


Titel: speelgroen / onveiliggroen / bruingroen Datum: januari 2010 Plaats: Segbroek, Segbroeklaan

58


Titel: verlatengroen / hanggroen / territoriaalgroen Datum: maar t 2011 Plaats: Benoordenhout, Oostduinlaan, Park Oostduin

Titel: oasegroen / vrediggroen / exclusiefgroen / weldadiggroen Datum: juni 2009 Plaats: Zorgvliet, Katshuis

59


60


61


64


65


Titel: nieuwbouwgroen / summiergroen / lightgroen Datum: september 2010 Plaats: Ypenburg, Bรถttgerwater

72

Datum: augustus 2010 Plaats: Laakkwar tier, Potgieterstraat


Titel: vinexgroen / contourgroen Datum: juni 2009 Plaats: Ypenburg, Stiemensvaar t

73


Titel: fluweelgroen / erotischgroen / zachtgroen Datum: juni 2009 Plaats: Ypenburg, Laan van Hoornwijck

92


Titel: extreemgroen / bedektgroen / boerkagroen Datum: april 2009 Plaats: Kwintsheul, Slimpad

93


Titel: productiegroen / professioneelgroen / Noorderlingengroen / Westlandgroen Datum: januari 2009 Plaats: Westland

94


95


Titel: schaamgroen / systematischgroen / muurgroen Datum: April 2009 Plaats: Wateringen, Poeldijkseweg, N464

Datum: April 2009 Plaats: Kwintsheul, Slimpad

Datum: januari 2009 Plaats: Westland

Datum: april 2009 Plaats: Bedrijventerrein Westvlietweg, Schuifmaat

96


Titel: chicgroen / landhuisgroen / massiefgroen Datum: oktober 2010 Plaats: Clingendael

97


Titel: gevelgroen / slopendgroen / manischgroen / rangerovergroen Datum: augustus 2010 Plaats: Archipelbuur t, Billitonstraat

98


Datum: juli 2010 Plaats: Stationsbuur t, Spinozastraat

99


Titel: plintgroen / schaamgroen Datum: november 2008 Plaats: Voorburg, Utrechtsebaan

102

Titel: ontoegankelijkgroen / rookgroen Datum: september 2011 Plaats: Rivierenbuur t, Rijnstraat


Titel: onbegaanbaargroen / architectonischgroen / ministerieelgroen Datum: november 2008 Plaats: Bezuidenhout, Juliana van Stolberglaan

Titel: bescheidengroen / ironischgroen Datum: september 2011 Plaats: Rivierenbuur t, Bezuidenhoutseweg

103


Titel: witgroen / ijziggroen / hardgroen / kraakgroen Datum: januari 2009 Plaats: Zuiderpark

110


Titel: cultureelgroen / recreatiefgroen / toegankelijkgroen / multi-cultigroen Datum: juni 2010 Plaats: Zuiderpark

111


Titel: elitairgroen / golfgroen / onderhandelgroen Datum: oktober 2010 Plaats: Wassenaar, Buur tweg

112


Titel: corporategroen / golvendgroen / gladgroen Datum: november 2008 Plaats: Bezuidenhout, Schenkade

113


Titel: kleinschaliggroen / stadsgroen / troostgroen Datum: november 2008 Plaats: Centrum, Oranje Buitensingel

114

Titel: verlichtgroen / complexgroen Datum: november 2008 Plaats: Kor tenbos, Sir temastraat


Titel: eenzaamgroen / sterielgroen / compensatiegroen Datum: september 2011 Plaats: Centrum, Kranestraat

Datum: november 2008 Plaats: Centrum, Turfmarkt

115


Titel: Haagsgroen / politiekgroen Datum: maar t 2011 Plaats: Centrum, Lange Voorhout

116


Titel: wintergroen / koudgroen / tekentafelgroen Datum: november 2008 Plaats: Centrum, Spui

117


Titel: glasgroen / kasgroen / binnengroen / verborgengroen Datum: april 2009 Plaats: Kwintsheul, De Driesprong

120


Datum: januari 2009 Plaats: Rijswijk, Julialaantje

121


Titel: biologischgroen / hipgroen / volkstuingroen / verkoopbaargroen Datum: juli 2010 Plaats: Vruchtenbuur t, Kornoeljestraat

Datum: juli 2010 Plaats: Leyenburg, Vreeswijkstraat

122

Datum: juli 2010 Plaats: Laakkwar tier, Noordpolderkade

Datum: juli 2010 Plaats: Vruchtenbuur t, Mient


Datum: januari 2009 Plaats: Vrederust, Erasmusweg

123


Titel: nepgroen / geurloosgroen / schaafgroen / maquettegroen / beheersbaargroen Datum: november 2008 Plaats: Rivierenbuur t, Hekkelaan

132


Titel: voordeurgroen / kaalgroen Datum: november 2008 Plaats: Rivierenbuur t, Hekkelaan

133



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.