«ԱՄԵՆԱՓՈՔՐԵՐԻՑ ՄԵԿԸ». ԾԱՌԱՅԵԼՈՎ ԿԱՐԻՔԱՎՈՐՆԵՐԻՆ

ԱՍՏՎԱԾԱՇՆՉԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿ ՇԱԲԱԹՕՐՅԱ ԴՊՐՈՑԻ ՀԱՄԱՐ Հուլիս, օգոստոս, սեպտեմբեր 2019թ.

«ԱՄԵՆԱՓՈՔՐԵՐԻՑ ՄԵԿԸ». ԾԱՌԱՅԵԼՈՎ ԿԱՐԻՔԱՎՈՐՆԵՐԻՆ Ջոնաթան Դաֆֆի

Բովանդակություն Դաս 1. Դաս 2. Դաս 3. Դաս 4.

29.06–05.07 06.07–12.07 13.07–19.07 20.07–26.07

Դաս 5. Դաս 6. Դաս 7. Դաս 8. Դաս 9.

27.07–02.08 03.08–09.08 10.08–16.08 17.08–23.08 24.08–30.08

Դաս 10. 31.08–06.09 Դաս 11. 07.09–13.09 Դաս 12. 14.09–20.09 Դաս 13. 21.09–27.09

Աստված ստեղծեց…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ավելի լավ աշխարհի ծրագիր. . . . . . . . . . . . . 15 Շաբաթ` ազատության օր . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Ողորմությունն ու արդարությունը Սաղմոս եվ Առակաց գրքերում. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Մարգարեների աղաղակը. . . . . . . . . . . . . . . . 44 Երկրպագե՛ք Արարչին . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Հիսուսն ու կարիքավորները. . . . . . . . . . . . . . 64 Ամենափոքրերից մեկը . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Ծառայությունը Նոր Կտակարանի եկեղեցում. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Ապրելով Ավետարանը . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Ապրելով գալիք հույսով. . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Ողորմություն սիրել . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Ծառաների համայնք. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

Աստվածաշնչի ուսումնասիրու­թյան ձեռնարկ շաբաթօրյա դպրոցի համար 2019 թվականի երրորդ եռամսյակ «ԱՄԵՆԱՓՈՔՐԵՐԻՑ ՄԵԿԸ». ԾԱՌԱՅԵԼՈՎ ԿԱՐԻՔԱՎՈՐՆԵՐԻՆ Ջոնաթան Դաֆֆի Գլխավոր խմբագիր` Թարգմանիչ` Վերստուգող` Գրական խմբագիր` Համակարգչային ձևավորող` Թարգմանություն անգլերենից։

Պավել Սարգսյան Ասյա Խաչոյան Կարինե Մարգարյան Ալվարդ Մադոյան Կորյուն Կակոյան

Դիտողությունների և առաջարկների համար գրել sargsyan@esd.adventist.org

Ամենափոքրից մեկը… ­Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­դիստ­նե­րը կանչ­ված են հա­մայն աշ­խար­հին հռչա­կե­լու «հա­վի­տե­նա­կան ա­վե­տի­քը» (­Հայտ­նու­թյուն 14.6)։ Այդ ա­նե­ լով՝ մենք պար­զա­պես են­թարկ­վում ենք ա­շա­կեր­տե­լու, մկրտե­լու վե­րա­ բեր­յալ Հի­սու­սի խոս­քե­րին, ինչ­պես նաև «սո­վո­րեց­նե­լով, որ ա­մեն ինչ որ ձեզ պատ­վի­րե­ցի, պա­հեն» (­Մատ­թեոս 28.20)։ Նա հանձ­նա­րա­րեց նաև ծա­ռա­յել վշտա­ցած­նե­րին, ոտ­նա­կոխ ե­ղած­նե­րին, աղ­քատ­նե­րին, քաղ­ցած­նե­րին և բան­տարկ­ված­նե­րին։ Ի վեր­ջո Հի­սուսն էր, որ բա­րի սա­մա­րա­ցու մա­սին ա­ռա­կը պատ­մե­ լուց հե­տո (­Ղու­կաս 10.30-36), Իր ունկն­դիր­նե­րին պատ­վի­րեց. «Գնա, դու էլ այն­պես ա­րա» (­Ղու­կաս 10.37)։ Հի­սուսն էր, որ ազ­գերն Իր առջև բա­ժա­նե­լու ժա­մա­նա­կը նկա­րագ­րե­լիս, «ինչ­պես հո­վի­վը բա­ժա­ նում է ոչ­խար­ներն այ­ծե­րից» (­Մատ­թեոս 25.32), խո­սեց այն մա­սին, թե ի­րա­կա­նում որ­քան կարևոր է քաղ­ցա­ծին, հի­վան­դին, մեր­կին և բան­տարկ­վա­ծին օգ­նե­լը։ «Ճշ­մա­րիտ ա­սում եմ ձեզ, ո­րով­հետև այս իմ փոքր եղ­բայր­նե­րից մե­կին ա­րիք, ինձ ա­րիք» (­Մատ­թեոս 25.40)։ Այլ խոս­քե­րով, փրկու­թյան, սրբա­րա­նի, մե­ռել­նե­րի վի­ճա­կի և­օ­րեն­քի մշտնջե­նա­կա­նու­թյան մա­սին մե­ծա­գույն լու­րե­րը հռչա­կե­լու հետ մեկ­ տեղ, մենք պետք է ծա­ռա­յենք ու­րիշ­նե­րի կա­րիք­նե­րին։ Ու­րիշ ի՞նչ ա­վե­լի լավ ճա­նա­պարհ կա մարդ­կանց սրտե­րին հաս­նե­լու, քան նաև նրանց հա­մար աշ­խա­տե­լը։ Ինչ­պես հաս­տա­տում են Է­լեն Ուայ­թի հան­րա­հայտ բա­ռե­րը. «­Միայն Քրիս­տո­սի մե­թո­դը մարդ­կանց հաս­նե­լու գոր­ծում ի­ րա­կան հա­ջո­ղու­թյուն կբե­րի: Փր­կի­չը մարդ­կանց հետ վար­վում էր որ­ պես Մե­կը, Ով նրանց բա­րին էր կա­մե­նում։ Նա Իր կա­րեկ­ցանքն էր ցույց տա­լիս նրանց, ծա­ռա­յում էր նրանց կա­րիք­նե­րին, շա­հում էր նրանց վստա­հու­թյու­նը, հե­տո հոր­դո­րում. «­Հետևե՛ք Ինձ»»։ Բժշ­կու­թյան ծա­ ռա­յու­թյուն, էջ 143։ Հաշ­վարկ­նե­րից մե­կի հա­մա­ձայն՝ Սուրբ Գր­քում կա 2103 հա­մար, ո­րոնք ար­տա­հայ­տում են Աստ­ծո յու­րա­հա­տուկ մտա­հո­գու­թյունն աղ­ քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի նկատ­մամբ։ Հա­մե­մա­տած հա­վա­տի, վար­դա­ պե­տու­թյան և­ առ­հա­սա­րակ քրիս­տո­նեա­կան կյան­քի շատ տե­սա­կետ­ նե­րի հետ` կա­րի­քա­վոր­նե­րին ծա­ռա­յե­լու փաս­տարկ­ներն իս­կա­պես ծան­րակ­շիռ են։ Մենք պետք է լրջո­րեն վե­րա­բեր­վենք մեր շուրջն առ­կա ցավն ու տա­ռա­պան­քը թեթևաց­նե­լու ուղ­ղու­թյամբ կա­տար­վող աշ­խա­ տան­քին։ Սա ստվեր չի գցում Ա­վե­տա­րա­նը տա­րա­ծե­լու մեր գոր­ծի վրա, հա­կա­ռա­կը, կա­րող է դա ա­նե­լու հզոր գոր­ծիք դառ­նալ։ Ի­հար­կե, լավ բան է ու­րիշ­նե­րին օգ­նե­լը պար­զա­պես օգ­նե­լու հա­մար։ Մենք պետք է «ի­րա­վունք ա­նենք» (տե՛ս Մի­քիա 6.8) պար­զա­պես ո­րով­

հետև «ի­րա­վունք ա­նե­լը» ճիշտ է և լավ։ Եվ սա­կայն, արդ­յո՞ք է՛լ ա­ վե­լի լավ չէ ի­րա­վունք ա­նե­լիս, կա­րի­քա­վոր­նե­րին ի­րենց հրա­տապ և ժա­մա­նա­կա­վոր կա­րիք­նե­րում օգ­նե­լիս նաև ցույց տալ նրանց «ձեր մեջ ե­ղած հույ­սի ... պատ­ճա­ռը» (Ա Պետ­րոս 3.15), ո­րը Քրիս­տո­սով հա­վի­տե­նա­կան կյան­քի խոս­տումն է։ Հի­սու­սը բժշկում էր հի­վան­դու­թյուն­ներ, տե­սո­ղու­թյուն վե­րա­ դարձ­նում կույ­րե­րին, սրբում բո­րոտ­նե­րին և նույ­նիսկ հա­րու­թյուն տա­լիս մե­ռել­նե­րին։ Բայց բո­լոր նրանք, ում Նա ծա­ռա­յում էր, վաղ թե ուշ մա­հա­նա­լու էին, այն­պես չէ՞։ Ուս­տի, ի վեր­ջո, ինչ բա­րիք էլ որ Նա ա­ներ նրանց հրա­տապ կա­րիք­նե­րի հա­մար, Նա ա­նում էր նաև ա­վե­ լին։ Ա­յո, Հի­սու­սը ծա­ռա­յում էր տա­ռապ­յալ­նե­րին, սա­կայն հե­տո հոր­ դո­րում՝ Հետևե՛ք Ինձ։ Եվ հենց սրա հա­մար մենք ևս պետք է ծա­ռա­ յենք տա­ռապ­յալ­նե­րին և հե­տո հոր­դո­րենք նրանց՝ Հետևե՛ք Նրան։ Կաս­կած չկա, որ աշ­խար­հում ար­դա­րու­թյուն և բա­րու­թյուն ո­րո­ նե­լով՝ մենք Աստ­ծո ար­քա­յու­թյան փորձն ենք կա­տա­րում (տե՛ս Ղու­ կաս 4.18, 19). դա առն­վազն նույն­քան հա­վա­տա­րիմ, վա­վե­րա­կան և մի­գու­ցե արդ­յու­նա­վետ է, որ­քան այդ ար­քա­յու­թյու­նը քա­րո­զե­լը։ Երբ հոգ ենք տա­նում աղ­քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի մա­սին, ի­րա­կա­նում պատ­վում և­երկր­պա­գում ենք Աստ­ծուն (տե՛ս Ե­սա­յիա 58.6-10)։ Սա­ կայն ե­թե չենք ծա­ռա­յում վշտա­ցա­ծին, տա­ռապ­յա­լին և սր­տով կոտր­ վա­ծին, սխալ ենք ներ­կա­յաց­նում Աստ­ծուն (տե՛ս Ա­ռա­կաց 14.31)։ Այս ե­ռամս­յա­կի ըն­թաց­քում մենք ու­սում­նա­սի­րե­լու ենք, թե ինչ է ա­սում Աստ­ծո Խոս­քը (իսկ այն շատ բան է ա­սում) մեզ շրջա­պա­տող­ նե­րի կա­րիք­նե­րին ծա­ռա­յե­լու մեր պար­տա­կա­նու­թյան մա­սին։ «Ձ­րի ա­ռել եք, ձրի տվեք» (­Մատ­թեոս 10.8)։ Ս­րա­նով ա­մեն ինչ աս­ված է։ Ջո­նա­թան Դաֆ­ֆին 2012թ.-ից ծա­ռա­յել է որ­պես ԱԶՕԿ Մի­ջազ­գա­ յի­նի (ADRA International) տնօ­րեն։ Մինչև 2008թ.-ին ԱԶՕԿ Ավստ­րա­ լիա­յին միա­նա­լը նա ծա­ռա­յել է որ­պես Ադ­վեն­տիս­տա­կան Ե­կե­ղե­ցու Հա­րա­վա­յին Խա­ղա­ղօվ­կիա­նոս­յան բա­ժան­մուն­քի ա­ռող­ջու­թյան հար­ ցե­րով բաժ­նի տնօ­րեն, որ­տեղ մեծ փոր­ձա­ռու­թյուն է ձեռք բե­րել ա­ռող­ ջու­թյան խրա­խուս­ման և հա­մայն­քա­յին ա­ռող­ջու­թյան զար­գաց­ման ո­լոր­տու­մ։

4

ԴԱՍ 1 ՀՈՒ­ՆԻ­ՍԻ 29–ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 5

ԱՍՏՎԱԾ ՍՏԵՂԾԵՑ… Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Ծնն­դոց 1–3, Գործք ա­ռա­քե­լոց 17.28, Սաղ­մոս 148, Սաղ­մոս 24.1, Ծնն­դոց 4.1–9, Մատ­թեոս 22.37–39, Հայտ­նու­թյուն 14.7: Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Աղ­քա­տին նե­ղո­ղը նրա Ա­րար­չին է ա­նար­գում, բայց Նրան պատ­վո­ղը տնան­կին կո­ղոր­մի» (Ա­ռա­կաց 14.31):

Ե

րբևէ փոր­ձե՞լ եք ստեղ­ծել որևէ բան, մի­գու­ցե ար­վես­տի կամ ձեռ­ քի գործ, ու­տե­լիք կամ որևէ այլ բան, ո­րը կոտ­րել կամ մեր­ժել է այն մար­դը, ում տվել եք այն։ Ե­թե ա­յո, ա­պա մի քիչ կպատ­կե­րաց­նեք, թե ինչ զգաց Աստ­ված, երբ ա­րա­րեց այս աշ­խար­հը և կ­յանք տվեց մարդ­կանց, և հե­տո տե­սավ, թե ինչ­պես Իր ա­րար­չա­գոր­ծու­թյունն ա­ ղա­վաղ­վեց մեղ­քով։ Աստ­վա­ծա­շունչն ա­սում է, որ աշ­խարհն ստեղծ­վեց ա­մե­նայն ման­րա­մաս­նու­թյամբ և «բա­րի» կեր­պով։ Թե ինչ էր Աստ­ված զգում Իր ա­րա­րա­ծի նկատ­մամբ, մեզ հա­մար պարզ է դառ­նում Ծնն­դոց 1-ին և 2-րդ գ­լուխ­նե­րում ներ­կա­յաց­ված պատ­մու­թյու­նից։ Սա այն հա­մա­տեքստն է, ո­րում մենք պետք է կար­դանք անկ­ման և Աստ­ ծո վշտա­բեկ սրտի մա­սին պատ­մու­թյու­նը Ծնն­դոց 3-րդ գլ­խում, երբ Նա դեմ առ դեմ կանգ­նում է Իր ա­րա­րած մարդ­կանց առջև։ Զար­մա­նա­լիո­րեն, մեր աշ­խար­հը շա­րու­նա­կում է լի­նել մի բան, որն Աստ­ված սի­րում է, նույ­նիսկ ի հե­ճուկս մեղ­քի, բռնու­թյան, ա­ նար­դա­րու­թյան և­ ակն­հայտ ապս­տամ­բու­թյան հա­զա­րամ­յակ­նե­րի։ Եվ, ինչն ա­վե­լի զար­մա­նա­լի է, երբ Աստ­ված գոր­ծար­կեց աշ­խար­հը փրկագ­նե­լու և վե­րաա­րա­րե­լու Իր ծրա­գի­րը, Նա մեզ՝ որ­պես հա­վա­ տաց­յալ­ներ, դե­րեր տվեց՝ ի­րա­կա­նաց­նե­լու Իր մեծ ծրագ­րում։ Ա­յո՛, մենք Նրա շնոր­հի ըն­դու­նող­ներն ենք, բայց մեր ստա­ցած շնոր­հից մեզ տրվել է կա­տա­րե­լու աշ­խա­տանք որ­պես Աստ­ծո գոր­ծա­կից­ներ։ Ինչ­պի­սի՜ լուրջ և սուրբ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն։ Դաս 1

5

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ՆԻ­ՍԻ 30

Աստված. հայացք արարչագործությանը Այս աշ­խարհն ու դրա­նում ըն­թա­ցող կյան­քը, մեր սե­փա­կան կյանքն ու այն ա­մե­նը, ինչ դրա հետ կապ­ված է, մեզ շրջա­պա­տող բո­լո­րի կյան­քը, ու թե ինչ­պես ենք մենք հա­րա­բեր­վում միմ­յանց հետ, կյանքն ինք­նին, և թե ինչ­պես պետք է այն լա­վա­գույնս ապ­րել՝ այս ա­ մենն սկիզբ է ա­ռել Աստ­ծուց, «ո­րով­հետև մենք Նրա­նով ենք ապ­րում և շարժ­վում և կանք» (­Գործք ա­ռա­քե­լոց 17.28)։ Այս­տե­ղից է սկսվում աստ­վա­ծաշնչ­յան պատ­մու­թյու­նը. «Սկզ­ բումն Աստ­ված ստեղ­ծեց եր­կին­քը և­ եր­կի­րը» (Ծնն­դոց 1.1)։ Եվ այն փաս­տը, որ Նա «ա­սաց» և­ի­րա­կա­նա­ցավ, ցույց է տա­լիս այն զո­րու­ թյու­նը և­ըն­թաց­քը, ո­րը մենք նույ­նիսկ երևա­կա­յել չենք կա­րող։ Եվ, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Աստ­ված չէր ա­րա­րում հեռ­վում կանգ­ նած, Նա ան­մի­ջա­կա­նո­րեն ներգ­րավ­ված էր գոր­ծըն­թա­ցին, հատ­ կա­պես, երբ հեր­թը հա­սավ ա­ռա­ջին մարդ­կանց ա­րար­մա­նը (տե՛ս Ծնն­դոց 2.7)։ ­Կար­դա­ցե՛ք ա­ռա­ջին մարդ­կանց ա­րար­ման պատ­մու­թյու­նը Ծնն­ դոց 1.26–31 հա­մար­նե­րում։ Ի՞նչ կարևոր բան է այս պատ­մու­ թյունն ա­սում մեզ Աստ­ծո մա­սին։ Ի՞նչ կարևոր բան է այն ա­սում մարդ­կանց մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հա­ճախ է աս­վել, որ մենք կա­րող ենք շատ բան սո­վո­րել Աստ­ծո մա­սին բնու­թյան մեջ ժա­մա­նակ անց­կաց­նե­լով, Նրա ստեղ­ծա­գոր­ծու­ թյա­նը նա­յե­լով և դ­րա­նում Իր՝ Ա­րար­չի բնա­վո­րու­թյան շո­ղե­րը նշմա­ րե­լով։ Սա­կայն մենք կա­րող ենք նաև տես­նել, թե ինչ­պես Աստ­ված ա­րա­րեց աշ­խար­հը՝ քննե­լով Իր՝ Աստ­ծո մեր ըն­կա­լու­մը։ Օ­րի­նակ, ե­ թե Աստ­ված կար­գու­կա­նո­նի Աստ­ված է, մենք պետք է ակն­կա­լենք կար­գու­կա­նոն գտնել Նրա ա­րար­ման մեջ։ Կամ ե­թե հա­վա­տում ենք, որ Աստ­ված ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան Աստ­ված է, մենք չպետք է զար­մա­ նանք Նրա ա­րա­րած աշ­խար­հում այդ ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան ան­հա­ վա­նա­կան օ­րի­նակ­նե­րին հան­դի­պե­լիս։ Նմա­նա­պես, մենք հա­վա­տում ենք, որ Աստ­ված փոխ­հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի Աստ­ված է, այդ իսկ պատ­ճա­ռով տես­նում ենք, որ աշ­ 6

Դաս 1

խարհն ա­րա­րե­լու բուն կո­րի­զը փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն են։ Նա ա­րա­րել է աշ­խար­հի յու­րա­քանչ­յուր տարր ողջ Ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան հետ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյան մեջ։ Նա ա­րա­րել է կեն­դա­նի­նե­րին ներ­ դաշ­նակ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մեջ։ Նա ա­րա­րեց մար­դուն Իր, միմ­յանց և­ ողջ Ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան հետ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­ րի մեջ։ Ճիշտ է, Աստ­ծո մա­սին մեր պատ­կե­րա­ցու­մը սահ­մա­նա­փակ է շատ կեր­պե­րով, սա­կայն այն, ին­չը մենք կա­րող ենք տես­նել Նրա բնա­վո­րու­թյու­նից, պետք է խթան դառ­նա մեզ հա­մար վե­րա­նա­յե­լու այն փաս­տը, թե ինչ­պի­սին պետք է լի­նի աշ­խար­հը։ Ինչ­քա՞ն օգ­տա­կար է աշ­խար­հի՝ ձեր ըն­կալ­ման հա­մար դի­տար­ կել այն որ­պես Աստ­ծո բնա­վո­րու­թյան ար­տա­ցո­լում, նույ­նիսկ այդ­քան ակն­հայտ մեղ­քի կոր­ծա­նում­նե­րի հետ մեկ­տեղ։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 1

Լիարժեք աշխարհ ­Հեշտ է բաղ­ձանք զգալ Ե­դե­մի նկատ­մամբ։ Այն պար­տե­զի կարճ նկա­րագ­րու­թյան մեջ, որն Աստ­ված ստեղ­ծեց որ­պես Ա­դա­մի և Ե­վա­ յի տուն, կա մի բան, ո­րը կա­րո­տի զգացո­ղու­թյուն է ա­ռա­ջաց­նում մեր սրտե­րում։ Մենք կա­րող ենք չհաս­կա­նալ, թե ինչ­պես կա­րող է այդ­պի­սի աշ­խարհ գո­յու­թյուն ու­նե­նալ, սա­կայն կփա­փա­գեինք այն­ տեղ ապ­րել։ Երևում է, որ Աստ­ված վե­րապ­րում էր նաև բա­վա­րար­վա­ծու­թյան և լիար­ժե­քու­թյան զգա­ցո­ղու­թյու­նը. «Եվ Աստ­ված տե­սավ բո­լորն, ինչ որ ա­րել էր, և­ ա­հա շատ բա­րի էր» (Ծնն­դոց 1.31)։ Աստ­ված ստեղ­ ծել էր մի բան, ո­րը և՛ գե­ղե­ցիկ էր, և՛ գոր­ծուն։ Դրա ո­ճը նրբին էր և՛ ձևով, և՛ գործ­նա­կա­նում։ Այն աչ­քի էր ընկ­նում կյան­քով և գու­նե­ ղու­թյամբ, ինչ­պես նաև լի էր կյան­քի ծաղկ­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ ա­մեն ին­չով։ Զար­մա­նա­լի չէ, որ Աստ­ված դա­դար տվեց խորհր­դա­ծե­ լու, որ այս աշ­խար­հը, որն Ին­քը ստեղ­ծում էր, բա­րի էր։ ­Կար­դա­ցե՛ք Ծնն­դոց գրքի 1-ին գլու­խը: Ըստ ձեզ՝ ի՞նչ ի­մաստ են պա­րու­նա­կում «Եվ Աստ­ված տե­սավ, որ բա­րի է» կրկնվող պնդում­նե­րը։ Տե՛ս Ծնն­դոց 1.4, 10, 12, 18, 25 և 31 հա­մար­նե­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Դաս 1

7

Թեև Աստ­վա­ծա­շունչն ամ­բող­ջո­վին գրվել է ան­կու­մից հե­տո, այն լցված է բնու­թյան մեջ տո­նախմ­բու­թյամբ, ինչ­պի­սիք են Հոբ 38-41 գլուխ­նե­րը և Սաղ­մոս 148-ը։ Եվ պետք է հի­շենք, որ դրանք գրված չեն որ­պես հա­յացք դե­պի անց­յա­լը, թե ինչ­պի­սին էր աշ­խար­հը, երբ նոր էր ա­րար­վել, և մեղք չկար, այլ գրված են ներ­կա ժա­մա­նա­կով՝ տո­նե­լով այն բա­րու­թյու­նը, ո­րը դեռևս առ­կա է մեր աշ­խար­հում։ Հի­սու­սը նույն­պես Աստ­ծո բա­րու­թյան և հո­գա­տա­րու­թյան օ­րի­ նակ­ներ էր բե­րում բնու­թյու­նից (տե՛ս օ­րի­նակ՝ Մատ­թեոս 6.26, 28– 30)՝ կոչ ա­նե­լով և՛ ա­պա­վի­նել Աստ­ծուն, և՛ գնա­հա­տել այն փոք­րիկ պարգև­նե­րը, ո­րոնք զար­մա­նա­լիո­րեն շրջա­պա­տում են մեզ։ Ե­թե բա­ցենք մեր աչ­քե­րը և նա­յենք ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան հրաշք­նե­ րին, կա­րող ենք տես­նել, որ, հի­րա­վի, մեր Ա­րար­չի զար­մա­նահ­րաշ պարգև­նե­րի հաս­ցեա­տե­րերն ենք։ Նույ­նիսկ փոր­ձու­թյուն­նե­րի մեջ մեր պա­տաս­խա­նը պետք է լի­նի ե­րախ­տա­գի­տու­թյու­նը, շնոր­ հա­կա­լու­թյու­նը և խո­նար­հա­բար հանձն­վե­լը պարգև­ներ Տ­վո­ղին։ Որ­պես Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­տիստ­ներ, ով­քեր տո­նում են Ա­րա­ րումն ու սպա­սում Աստ­ծո գա­լիք թա­գա­վո­րու­թյա­նը, մենք պետք է գի­տակ­ցենք, որ այն գե­ղեց­կու­թյու­նը, ու­րա­խու­թյու­նը և բա­րու­թյու­ նը, որ տես­նում և զ­գում ենք աշ­խար­հում, փոք­րիկ ակ­նարկ­ներ են այն բա­նի, թե ինչ­պի­սին էր աշ­խար­հը ժա­մա­նա­կին, և թե ինչ­պի­սին այն կլի­նի նո­րից։ Բնու­թյան հետ ձեր շփման ըն­թաց­քում ի՞նչն եք ա­մե­նից ա­ռա­ վել գնա­հա­տում Ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան հրաշք­նե­րում։ Ձեր ա­ռօր­յա կյան­քում ինչ­պե՞ս կա­րող եք Տի­րոջն ա­վե­լի լավ ճա­նա­չել բնու­ թյան հրաշք­նե­րի մի­ջո­ցով։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 2

Երկրի տնտեսները ­Հա­մա­ձայն Աստ­վա­ծաշն­չի՝ Ե­դե­մի այ­գին և նո­րաս­տեղծ եր­կիրն ա­ռա­տու­թյան վայ­րեր էին՝ ստեղծ­ված կյան­քի բար­գա­վաճ­ման և մաս­նա­վո­րա­պես մարդ ա­րա­րա­ծի վա­յել­քի հա­մար։ Բայց Աստ­ված ա­ռա­ջին տղա­մար­դուն և կ­նո­ջը, ինչ­պես նաև նրան­ցից հե­տո ե­կող բո­լո­րին դեր հատ­կաց­րեց Իր ա­րար­չա­գոր­ ծու­թյան մեջ։ Շատ ա­րագ պարզ է դառ­նում, և­ ոչ միայն Աստ­ծո ա­ րար­չա­գոր­ծու­թյան ե­ղա­նա­կից, որ Ա­դամն ու Ե­վան յու­րա­հա­տուկ կար­գա­վի­ճակ պետք է ու­նե­նա­յին այս նոր աշ­խար­հում։ 8

Դաս 1

Ա­դա­մին ա­ռա­ջի­նը տրվեց կեն­դա­նի­նե­րին և թռ­չուն­նե­րին ա­նուն տա­լու գոր­ծը (տե՛ս Ծնն­դոց 2.19)։ Հե­տո նրան տրվեց մեկ այլ դեր, ո­ րը ներ­կա­յաց­վեց որ­պես օրհ­նու­թյուն հենց Ի­րե­նից՝ Աստ­ծուց. «Աստ­ ված օրհ­նեց նրանց, և Աստ­ված ա­սաց նրանց. Ա­ճեք և շա­տա­ցեք, և լց­րեք եր­կի­րը, և տի­րեք նրան, և­ իշ­խեք ծո­վի ձկնե­րի, և­ երկն­քի թռչուն­նե­րի վրա, և­ երկ­րի վրա սո­ղա­ցող բո­լոր կեն­դա­նի­նե­րի վրա» (Ծնն­դոց 1.28)։ ­Կար­դա­ցե՛ք և հա­մե­մա­տե՛ք Ծնն­դոց 1.28 և 2.15 հա­մար­նե­րը: Մեկ-եր­կու բա­ռով ինչ­պե՞ս կբնու­թագ­րեք մար­դուն տրված աշ­ խա­տան­քի նկա­րա­գի­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Քրիս­տո­նեու­թյան պատ­մու­թյան մեջ շատ հա­ճախ Ծնն­դոց 1.28 հա­մարն օգ­տա­գործ­վել է որ­պես շա­հա­գործ­ման՝ ընդ­հուպ մինչև բնու­թյու­նը ոչն­չաց­նե­լու աս­տի­ճա­նի թույլտ­վու­թյուն։ Ա­յո՛, աշ­խարհն ակն­հայ­տո­րեն ա­րար­վել է մարդ­կա­յին կյան­քի և վա­ յել­քի հա­մար։ Սա­կայն մարդ­կանց պա­տաս­խա­նատ­վու­թյունն այն մշա­կելն ու պա­հելն է, ինչ­պես կար­դում ենք Ծնն­դոց 2.15 հա­մա­ րում։ Երբ խո­սում ենք տնտես­վա­րու­թյան մա­սին, հա­ճախ մեր ա­ռա­ ջին միտ­քը փողն է, սա­կայն Աստ­վա­ծաշն­չում տնտես­վա­րու­թյան ա­ռա­ջին հանձ­նա­րա­րու­թյունն այն եր­կի­րը մշա­կելն է, որն Աստ­ված ա­րա­րել և մեզ է վստա­հել։ Ա­դա­մին և Ե­վա­յին տրված հանձ­նա­րա­ րու­թյու­նը նաև նա­խա­տե­սում էր, որ եր­կի­րը պետք է բա­ժան­վի նրանց ե­րե­խա­նե­րի և հե­տա­գա սե­րունդ­նե­րի միջև։ Աշ­խար­հի հա­ մար նա­խա­տես­ված սկզբնա­կան ծրագ­րում ա­րար­ված աշ­խար­հը պետք է շա­րու­նա­կեր լի­նել կյան­քի, բա­րու­թյան և գե­ղեց­կու­թյան աղբ­յուր բո­լոր մարդ­կանց հա­մար, իսկ Ա­դամն ու Ե­վան մեծ դեր պետք է ու­նե­նա­յին դրա մա­սին հոգ տա­նե­լու գոր­ծում։ Եր­կի­րը շա­րու­նա­կում է մնալ Տի­րոջ սե­փա­կա­նու­թյու­նը (տես՛ Սաղ­մոս 24.1), իսկ մենք շա­րու­նա­կում ենք կանչ­ված լի­նել որ­պես այն ա­մե­նի տնտես­ներ, ինչ Աստ­ված տվել է մեզ։ Մի­գու­ցե կա­րո­ղա­ նանք նաև եզ­րա­կաց­նել, որ ըն­կած աշ­խար­հում մեր պա­տաս­խա­ նատ­վու­թյու­նը որ­պես տնտես­ներ ա­վե­լի մեծ է։ Ի՞նչ է ձեզ հա­մար նշա­նա­կում ըն­կած աշ­խար­հում այ­սօր լի­նել երկ­րի տնտես։ Ինչ­պե՞ս պետք է այս պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան գի­տակ­ցումն ազ­դի ձեր ա­ռօր­յա կյան­քի վրա։ Դաս 1

9

ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 3

Փշրված աշխարհ ­Մի բան, որն Աստ­ված տվեց Ա­դա­մին և Ե­վա­յին, և սա­կայն չտվեց երկ­րի վրա ու­րիշ ոչ մե­կի ու ոչն­չի, բա­րո­յա­կան ա­զա­տու­թյունն էր։ Նրանք բա­րո­յա­կան էակ­ներ էին, ինչ­պի­սին ո՛չ բույ­սե­րը, ո՛չ կեն­դա­ նի­նե­րը, ո՛չ ծա­ռե­րը եր­բեք չէին դառ­նա։ Աստ­ված այն­քան բարձր էր գնա­հա­տում այս բա­րո­յա­կան ա­զա­տու­թյու­նը, որ թույլ տվեց այն «հնա­րա­վո­րու­թյու­նը», որ մար­դիկ կա­րող էին ընտ­րել չհնա­զանդ­վե­ լը։ Այս ա­նե­լով՝ Նա վտան­գի տակ էր դնում այն ա­մե­նը, ինչ ստեղ­ծել էր Իր ա­րա­րած մարդ­կանց հետ սի­րո և­ա­զատ կամ­քի վրա հիմն­ված հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի՝ ա­վե­լի լայն նպա­տա­կի հա­մար։ Սա­կայն կար նաև կոր­ծա­նող մե­կը (այս բա­րո­յա­կան ա­զա­տու­ թյու­նը տրված էր նաև հրեշ­տակ­նե­րին), ով ու­զում էր քայ­քա­յել Աստ­ծո ա­րա­րած բա­րի և կա­տար­յալ աշ­խա­րը և դա ա­նե­լու հա­ մար օգ­տա­գոր­ծել երկ­րի վրա Աստ­ծո յու­րա­հա­տուկ ա­րա­րած­նե­րին՝ մարդ­կանց։ Խո­սե­լով օ­ձի մի­ջո­ցով՝ սա­տա­նան կաս­կա­ծի տակ դրեց Աստ­ծո տրա­մադ­րա­ծի լիար­ժե­քու­թյունն ու բա­վա­րար լի­նե­լը (տե՛ս Ծնն­դոց 3.1–5)։ Ա­ռաջ­նա­յին գայ­թակ­ղու­թյունն Աստ­ծո տրա­մադ­րա­ ծից ա­վե­լին տեն­չալն էր, Աստ­ծո բա­րու­թյա­նը կաս­կա­ծե­լը և սե­փա­ կան ան­ձին ա­պա­վի­նե­լը։ Այդ ընտ­րու­թյամբ և­ ա­րար­քով այն հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք Աստ­ծո ծրագ­րով ա­րար­ման ան­բա­ժա­նե­լի մասն էին, փշրվե­ցին։ Ա­ դամն ու Ե­վան այլևս չէին վա­յե­լում ի­րենց Ա­րար­չի հետ հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րը, ինչ­պես որ ծրագր­ված էր (տե՛ս Ծնն­դոց 3.8–10)։ Այս եր­կու մարդ ա­րա­րած­նե­րը հան­կարծ գի­տակ­ցե­ցին, որ մերկ են, և­ ա­մա­չե­ցին, և միմ­յանց հետ նրանց հա­րա­բե­րու­թյու­նը գրե­թե ան­ դառ­նա­լիո­րեն փոխ­վեց։ Երկ­րի մնա­ցած մա­սի հետ նրանց հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րը ևս­ա­րա­տա­վոր­վե­ցին և քայ­քայ­վե­ցին։ ­Կար­դա­ցե՛ք Ծնն­դոց 3.16-19 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչ են մեզ ա­սում այս տեքս­տե­րը մարդ ա­րա­րա­ծի և բ­նու­թյան միջև փոխ­ված հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մեղ­քի հետևան­քով կյան­քը հան­կարծ ան­հա­մե­մատ բար­դա­ ցավ Ա­դա­մի, Ե­վա­յի և մ­նա­ցած ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան հա­մար։ Մեղ­ քի հետևանք­ներն ի­րա­կան են, հատ­կա­պես, երբ դրանք ազ­դում 10

Դաս 1

են մարդ­կու­թյան և մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի վրա։ Ինչ-որ ի­մաս­ տով մենք հե­ռու ենք մեր Ա­րար­չից՝ Աստ­ծուց։ Մեր ըն­տա­նիք­նե­րը ևս շատ ձևե­րով կրում են այդ ազ­դե­ցու­թյու­նը, և­ ու­րիշ­նե­րի հետ մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը հա­ճախ դառ­նում են մար­տահ­րա­վեր։ Մենք նույ­նիսկ պայ­քա­րում ենք շրջա­կա մի­ջա­վայ­րի և­այն աշ­խար­հի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում, ո­րում ապ­րում ենք։ Մեր կյան­քի և մեր աշ­ խար­հի բո­լոր տե­սանկ­յուն­նե­րը ցույց են տա­լիս մեղ­քի պատ­ճա­ռած քայ­քա­յու­մը։ Բայց Աստ­ված այս­պի­սին չէր ստեղ­ծել աշ­խար­հը։ Ծնն­դոց 3-րդ գլ­խի ա­նեծ­քը տրվեց խոստ­ման հետ, որ Աստ­ված մեր աշ­խար­հը վերս­տեղ­ծե­լու և հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը վե­րա­կանգ­նե­լու ու­ղի կգտնի, ո­րոնք կոր­ծան­վել էին մեղ­քի հետևան­քով։ Քա­նի դեռ մենք շա­րու­ նա­կում ենք պայ­քա­րել մեղ­քի և մեր կյան­քում դրա ու­նե­ցած ազ­դե­ ցու­թյան դեմ, մենք կանչ­ված ենք պա­հե­լու աշ­խար­հի սկզբնա­կան բա­րու­թյու­նը և փոր­ձե­լու ի­րա­գոր­ծել մեր կյան­քում այն ծրա­գի­րը, որն Աստ­ված նա­խա­տե­սել է այս աշ­խար­հի հա­մար։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 4

Մարդկության ընտանիքի ցանցը Մեղ­քի ներ­խու­ժու­մից հե­տո շատ ժա­մա­նակ չպա­հանջ­վեց աշ­ խար­հի հե­տա­գա քայ­քայ­ման հա­մար։ Նա­խան­ձից, թյու­րի­մա­ցու­ թյու­նից և բար­կու­թյու­նից բռնկված ա­ռա­ջին սպա­նու­թյու­նը տե­ղի ու­նե­ցավ ա­ռա­ջին եղ­բայր­նե­րի միջև։ Երբ Աստ­ված հարց տվեց Կա­ յե­նին իր մեղ­քի մա­սին, նրա պա­տաս­խա­նը թվում է հեգ­նա­կան և ճար­տա­սա­նա­կան. «­Մի՞­թե ես եղ­բորս պա­հա­պանն եմ» (Ծնն­դոց 4.9), իսկ Աստ­ծո տված հար­ցը են­թադ­րում էր. «­Միան­շա­նա­կո­րեն ա­ յո, դու քո եղ­բոր պա­հա­պանն ես»։ ­Կար­դա­ցե՛ք Ա­ռա­կաց 22.2 հա­մա­րը: Ի՞նչ ի­մաստ է թաքն­ված այս ակն­հայ­տո­րեն պարզ պնդման մեջ։ Ի՞նչ է դա մեզ ա­սում այլ մարդ­կանց հետ մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ­Մեզ հան­դի­պած յու­րա­քանչ­յուր մարդ Աստ­ծո ստեղ­ծած էակ է՝ ա­րար­ված Նրա պատ­կե­րով, նաև մա­սը հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի այն ցան­ցի, ո­րը մեզ բո­լո­րիս միա­վո­րում է Աստ­ծո ա­րար­ման մեջ, որ­քան Դաս 1

11

էլ որ այն փշրված և քայ­քայ­ված լի­նի։ «­Մենք բո­լորս միահ­յուս­ված ենք մարդ­կու­թյան ցան­ցում։ Այն չա­րի­քը, որն ընկ­նում է այս մեծ եղ­ բայ­րու­թյան յու­րա­քանչ­յուր մա­սի վրա, վտանգ է ա­ռա­ջաց­նում բո­լո­ րի հա­մար»։ Է­լեն Ուայթ, Բժշ­կու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 345։ Դուր է գա­լիս դա մեզ թե ոչ, այս ընդ­հա­նուր կա­պի պատ­ճա­ռով մենք Աստ­ ծուց տրված պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն ենք կրում Աստ­ծո և միմ­յանց ա­ռաջ (տե՛ս Մատ­թեոս 22.37–39)։ Ողջ Աստ­վա­ծաշն­չի ըն­թաց­քում այն պնդու­մը, որ Աստ­ված մեր Ա­րա­րիչն է, պար­բե­րա­բար կրկնվում է։ Օ­րի­նակ՝ դա տրված է որ­ պես շա­բա­թը հի­շե­լու (տե՛ս Ե­լից 20.11), ինչ­պես նաև վեր­ջին ժա­ մա­նակ­նե­րում Աստ­ծուն երկր­պա­գե­լու պատ­ճառ­նե­րից մե­կը (տե՛ս Հայտ­նու­թյուն 14.7)։ Այն տրված է նաև որ­պես ու­րիշ­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լու, կա­րի­քա­վոր­նե­րի հա­մար ան­հանգս­տա­նա­լու ա­ռաջ­նա­յին դրդա­պատ­ճառ։ Մենք բո­լորս կապ­ված ենք Աստ­ծո մեջ մեր ընդ­հա­նուր ծագ­ման կա­պե­րով։ «Աղ­քա­տին նե­ղո­ղը նրա Ա­րար­չին է ա­նար­գում, բայց Նրան պատ­վո­ղը տնան­կին կո­ղոր­մի» (Ա­ռա­կաց 14.31)։ Էլ որ­քա՞ն պարզ պետք է այդ կա­պը լի­ներ։ Որ­պես մեր Ա­րա­րիչ՝ Աստ­ված մե­զա­նից պա­հանջ ու­նի, որն ընդգր­կում է մեր ողջ կյան­քը՝ նե­րա­ռե­լով մեր երկր­պա­գու­թյու­նը, ծա­ ռա­յու­թյու­նը և­ ու­րիշ­նե­րի մա­սին հո­գա­տա­րու­թյու­նը։ Որ­քան էլ որ ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ այդ հո­գա­տա­րու­թյու­նը դժվա­րին, հիաս­ թա­փեց­նող և­ ան­հար­մար լի­նի, մենք իս­կա­պես մեր «եղ­բոր պա­հա­ պանն ենք»։ Ի՞նչ եք կար­ծում, ին­չո՞ւ է Աստ­ծո Ա­րա­րիչ լի­նե­լու պնդումն այդ­ քան կրկնվում Աստ­վա­ծաշն­չում։ Ին­չո՞ւ է դա այդ­քան կարևոր, և­ ինչ­պե՞ս պետք է այս ի­րա­կա­նու­թյունն ազ­դի մեր՝ ու­րիշ­նե­րի հետ վար­վե­լու վրա։ ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 5

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ գրքի 44–51 է­ջե­րի «Ա­րա­րու­մը» գլու­խը։ ««Աստ­ված սեր է»։ … Նրա բնույ­թը, Նրա օ­րեն­քը սեր են։ Դրանք միշտ են ե­ղել և միշտ կշա­րու­նա­կեն լի­նել։ «­Բարձ­րը և Բարձր­յա­լը, հա­վի­տե­նա­կա­նու­թյան մեջ բնակ­վո­ղը», Ով «հա­վի­տե­նա­կան ըն­ 12

Դաս 1

թացք ու­նի», չի փո­փոխ­վում։ Նրա «մեջ բնավ փո­փո­խում կամ դարձ­ ված­քի շուք չկա» … Ա­րար­չա­գոր­ծա­կան զո­րու­թյան յու­րա­քանչ­յուր դրսևո­րում ան­ սահ­ման սի­րո ար­տա­հայ­տու­թյուն է։ Աստ­ծո գե­րա­գույն իշ­խա­նու­ թյու­նը նե­րա­ռում է բո­լոր ա­րար­ված էակ­նե­րի օրհ­նու­թյան լիու­թյու­նը։ Է­լեն Ուայթ, Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ, էջ 33։ «Ե­թե մար­դիկ կա­տա­րեին ի­րենց պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը որ­ պես ի­րենց Տի­րոջ բա­րիք­նե­րի հա­վա­տա­րիմ տնտես­ներ, չէր լի­նի հա­ցի խնդիր, զրկան­քի տա­ռա­պանք, չէին լի­նի մերկ և կա­րի­քա­ վոր մար­դիկ։ Մարդ­կանց ան­հա­վա­տար­մու­թյունն է, որ հա­րու­ցում է տա­ռա­պան­քը, ո­րի մեջ մարդ­կու­թյու­նը մխրճված է։ … Աստ­ված մարդ­կանց դարձ­րել է Իր տնտես­նե­րը, և Նրան չպետք է մե­ղադ­րել մարդ­կու­թյան տա­ռա­պանք­նե­րի, թշվա­ռու­թյան, մեր­կու­թյան և կա­ րիք­նե­րի հա­մար։ Տերն ա­ռատ պա­շար­ներ է նա­խա­տե­սել բո­լո­րի հա­ մար»։ Է­լեն Ուայթ, Բա­րե­գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 16։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

14. Ու­շա­դիր կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի՝ վե­րը նշված վեր­ջին մեջ­բե­րու­ մը։ Ի՞նչ է նա ա­սում։ Ըստ նրա՝ ո՞վ է կրում բա­ցար­ձակ պա­տաս­ խա­նատ­վու­թյունն այն լայ­նա­ծա­վալ աղ­քա­տու­թյան, ո­րը մենք տես­նում ենք։ Ի՞նչ պետք է դա մեզ ա­սի հա­վա­տա­րիմ տնտես­վա­ րու­թյան կարևո­րու­թյան մա­սին։ 15. Մեղ­քիպատ­ճա­ռածքայ­քայ­մանհա­զա­րա­վորտա­րի­նե­րիցհե­տո ինչ­պե՞ս է հնա­րա­վոր դեռևս տես­նել Ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան բա­րու­ թյու­նը։ Որ­պես մար­դիկ, ով­քեր հա­վա­տում են Ա­րա­րիչ Աստ­ծուն, ի՞նչ կա­րող ենք ա­նել՝ օգ­նե­լու ու­րիշ­նե­րին տես­նել Նրա ա­րար­չա­ գոր­ծու­թյան բա­րու­թյու­նը։ 16. Ի՞նչ եք հաս­կա­նում տնտես­վա­րու­թյուն ա­սե­լով։ Այս շա­բաթ­վա դա­սի ըն­թաց­քում որևէ բան օգ­նե՞ց ընդ­լայ­նել ձեր ըն­կա­լումն այն մա­սին, ինչ ա­սել է լի­նել տնտես, հատ­կա­պես, երբ Աստ­ված է մեզ այդ­պես կո­չում։ 17. Ինչ­պե՞ս կփոխ­վեր մեր վե­րա­բեր­մունքն ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ, ե­թե մեզ հան­դի­պած յու­րա­քանչ­յուր մար­դու վրա նշան տես­ նեինք, ո­րը մեզ կհու­շեր այն մա­սին, որ այս մար­դուն «Աստ­ված ա­րա­րել է Իր պատ­կե­րով և սի­րում է նրան»: ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Աստ­ված ա­րա­րեց բա­րի և կա­տար­յալ աշ­խարհ և հանձ­նա­րա­րեց Իր պատ­կե­րով ստեղծ­ված մարդ ա­րա­րա­ծին, որ Դաս 1

13

«մշա­կի և պա­հի» Իր ա­րար­չա­գոր­ծու­թյու­նը։ Թեև մեղ­քը քայ­քա­յեց այն հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք Աստ­ված ի սկզբա­նե նա­խա­տե­ սել էր մեզ հա­մար, մենք դեռևս դեր ու­նենք խա­ղա­լու որ­պես ա­րար­ չա­գոր­ծու­թյան բա­րիք­նե­րի տնտես­ներ և մարդ­կանց հա­մար հոգ տա­նող­ներ։ Այդ դերն ի­րա­կա­նաց­նելն Աստ­ծուն որ­պես մեր Ա­րա­րիչ պատ­վե­լու ճա­նա­պարհ­նե­րից մեկն է։

14

Դաս 1

ԴԱՍ 2 ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 6–12

ԱՎԵԼԻ ԼԱՎ ԱՇԽԱՐՀԻ ԾՐԱԳԻՐ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Ե­լից 3.7, Մատ­թեոս 22.37–40, Ե­լից 22.21–23, Երկ­րորդ Օի­ նաց 14.22–29, 26.1–11, Ղև­տա­ցոց 25.9–23: Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Վ­րեժ չառ­նես, և քո ժո­ղովր­դի որ­դի­նե­րին ոխ չպա­հես, այլ քո ըն­կե­րին սի­րես քո ան­ձի պես. Ես եմ Ե­հո­վան» (Ղև­տա­ ցոց 19.18):

Ի

ր ո­ղոր­մու­թյան մեջ Աստ­ված միշտ ու­նե­ցել է մար­դիկ, ում հետ ու­ նե­ցել է յու­րա­հա­տուկ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ։ Ե­նով­քի, Նո­յի, Աբ­րա­ հա­մի, Ի­սա­հա­կի և Հա­կո­բի, ինչ­պես նաև այ­լոց պատ­մու­թյուն­նե­րում մենք տես­նում ենք, որ Աստ­ված ձգտում է վե­րա­կանգ­նել մարդ ա­րա­ րա­ծի հետ քայ­քայ­ված հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը։ Սա­կայն այդ միայն այս մի քա­նի ան­հատ­նե­րի և նրանց ըն­տա­նիք­նե­րի բա­րօ­րու­թյան հա­մար չէր նա­խա­տես­ված։ Երբ նրանք կապ­ված էին Աստ­ծո հետ և­ օրհն­վում էին Նրա կող­մից, դա ի­րե­նից ներ­կա­յաց­նում էր հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րը վե­րա­կանգ­նե­լու և­ օրհ­նու­թյուն­ներն ու­րիշ­նե­րի հետ կի­սե­լու մեծ ծրագ­րի մի մա­սը։ Աստ­ված Աբ­րա­հա­մին ա­սաց. «Ես քեզ մեծ ազգ պի­տի շի­նեմ և քեզ օրհ­նեմ և քո ա­նու­նը մե­ծաց­նեմ, և դու օրհն­յալ կլի­նես ... և­երկ­րի բո­լոր ազ­գե­րը քե­զա­նով կօրհն­վեն» (Ծնն­ դոց 12.2, 3)։ Քա­նի որ նա օրհն­ված էր, կա­րող էր օրհ­նու­թյուն լի­նել ու­րիշ­նե­րի հա­մար։ Այս օրհ­նու­թյու­նը պետք է գար Իս­րա­յե­լի ազ­գի և հատ­կա­պես Մե­սիա­յի մի­ջո­ցով, Ով պետք է դուրս գար այդ ազ­գից։ Ս­տեղ­ծե­լով Իս­րա­յե­լի ժո­ղովր­դին՝ Աստ­ված այժմ գոր­ծում էր մի ողջ ազ­գի հետ։ Այս­պի­սով Նա սկսեց տալ նրանց օ­րենք­ներ, կա­նոն­ներ, տո­ներ և­ ա­րա­րո­ղա­կար­գեր, ո­րոնք կեն­սա­կերպ էին դառ­նա­լու այն­պես, որ Աստ­ծուց օրհն­ված­նե­րը կա­րո­ղա­նա­յին օրհ­նել նաև ու­րիշ­նե­րին։ Ոչ մի կաս­կած չկա, որ այս սկզբուն­քը գոր­ծում է մինչ օրս։

Դաս 2

15

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 7

Լսող Աստվածը «Ի­րավ տե­սա Իմ ժո­ղովր­դի չար­չա­րան­քը, որ Ե­գիպ­տո­սում է, և գոր­ծա­վար­նե­րի պատ­ճա­ռով նրանց ա­ղա­ղա­կը լսե­ցի. ո­րով­հետև նրանց նե­ղու­թյուն­ներն ի­մա­ցա» (Ե­լից 3.7): Չորս հար­յուր տա­րին եր­կար ժա­մա­նակ է սպա­սե­լու հա­մար, հատ­կա­պես, երբ այդ սպա­սու­մը տե­ղի է ու­նե­նում հա­րա­ճուն ծան­ րա­ցող ստրկու­թյան պայ­ման­նե­րում։ Աստ­ված խոս­տա­ցել էր, որ հետ կդառ­նա դե­պի Իր ժո­ղո­վուր­դը և նրանց դուրս կհա­նի Ե­գիպ­ տո­սից, սա­կայն սերն­դե­սե­րունդ նրանք մնում էին կա­ռու­ցե­լու ի­րենց կռա­պաշտ կե­ղե­քիչ­նե­րի հարս­տու­թյու­նը և­ իշ­խա­նու­թյու­նը, և­ այդ ողջ ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում Աստ­ված լուռ էր թվում։ Այ­նու­հետև Աստ­ված ցույց տվեց Ի­րեն ե­զա­կի ձևով։ Նա հայտ­վեց հե­ռա­վոր ա­նա­պա­տում վառ­վող թփի մեջ մե­կին, ով ընդ­հան­րա­պես նման չէր ա­ռաջ­նոր­դի՝ փախս­տա­կան ար­քա­յազ­նի և խո­նարհ հով­ վի, ում ա­նու­նը Մով­սես էր։ Նա դժկամ Մով­սե­սին գործ տվեց ա­նե­լու, և­այդ գոր­ծի ա­ռա­ջին մասն էր վե­րա­դար­ձը Ե­գիպ­տոս՝ իս­րա­յե­լա­ցի­ նե­րի մոտ՝ լու­րով, որ Աստ­ված լսել և տե­սել է նրանց կե­ղե­քու­մը ու, ա­յո՛, Նա ան­հանգս­տա­նում է։ Ի­րա­կա­նում Նա պատ­րաստ­վում էր ա­նել մի բան, որն ար­մա­տա­պես կփո­խեր նրանց ի­րա­վի­ճա­կը։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­լից 3.16, 17 հա­մար­նե­րը: Ին­չո՞ւ էր Աստ­ծո հա­մար կարևոր Իր ծրա­գիրն այս մարդ­կանց հա­մար այս ա­ռանձ­նա­հա­ տուկ լու­րով ընդգ­ծե­լը։ Ի՞նչն է գրա­վում ձեր ու­շադ­րու­թյունն Աստ­ծո կող­մից ար­ված այս հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Բայց Աստ­ված կանգ չա­ռավ այս­տեղ։ Նա ոչ միայն ա­վե­լի լավ երկ­րի ծրա­գիր ու­ներ, այլ նաև չէր նա­խա­տե­սել, որ ժո­ղո­վուր­դը Ե­ գիպ­տո­սից հե­ռա­նա իբրև չքա­վոր։ Չորս հար­յուր տա­րի նրանք նպաս­տել էին Ե­գիպ­տա­կան կայս­րու­թյան հարս­տա­նա­լուն։ Աստ­ված կան­խա­տե­սել էր փա­րա­վո­նի սկզբնա­կան դի­մադ­րու­թյու­նը, սա­կայն Նա վստա­հեց­րեց Մով­սե­սին, որ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րը կփոխ­հա­տուց­վեն ի­րենց տա­րի­նե­րի ծանր աշ­խա­տան­քի հա­մար. «Եվ այս ժո­ղովր­դին շնորհք կտամ Ե­գիպ­տա­ցի­նե­րի ա­ռա­ջին, և­ երբ որ դուրս գաք, դա­ տարկ չէք դուրս գա» (Ե­լից 3.21)։ 16

Դաս 2

Տա­րի­նե­րի կե­ղե­քու­մից հե­տո Աստ­ված Իր ձեռ­քը վերց­րեց նախ­ կին ստրուկ­նե­րից նոր հա­սա­րա­կու­թյուն կեր­տե­լու գոր­ծը։ Նա ցան­ կա­նում էր, որ նրանք ու­րիշ կերպ ապ­րեն և կա­մե­նում էր ստեղ­ծել մի հա­սա­րա­կու­թյուն, ո­րը կշա­րու­նա­կեր լի­նել կա­յուն և կեն­սու­նակ։ Նրա ծրա­գիրն էր, որ այս նոր հա­սա­րա­կու­թյու­նը կա­տա­րե­լա­տիպ դառ­նար շրջա­կա ազ­գե­րի հա­մար և, ինչ­պես Աբ­րա­հա­մի դեպ­քում, Աստ­ծուց ստա­ցած ի­րենց օրհ­նու­թյուն­ներն օրհ­նու­թյուն դառ­նա­յին ողջ աշ­խար­հի հա­մար։ Որ­քա՞ն կարևոր է ձեզ հա­մար, որ Աստ­ված մի Աստ­ված է, Ով տես­նում է աշ­խար­հում ապ­րող մարդ­կանց տա­ռա­պան­քը և լ­սում օգ­նու­թյուն ա­ղեր­սող նրանց լա­ցը։ Ի՞նչ է սա ձեզ ա­սում Աստ­ծո մա­սին։ Քն­նար­կե՛ք Ե­լից 4.31 հա­մա­րը։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 8

Տասը պատվիրանները Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 22.37-40, հե­տո Ե­լից 20.1-17 հա­մար­նե­ րը: Ինչ­պե՞ս է պատ­վի­րան­նե­րի՝ Հի­սու­սի հա­մա­ռոտ շա­րադ­րումն օգ­նում ըն­կա­լել դրանք, երբ կար­դում եք Տա­սը պատ­վի­րան­նե­րից յու­րա­քանչ­յու­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Տա­սը պատ­վի­րան­ներն ըն­կալ­վում են որ­պես սահ­մա­նադ­րու­ թյուն։ Հա­կիրճ նա­խա­բա­նից հե­տո, ո­րը սահ­մա­նում է այն հիմ­քը, ո­րի վրա ար­ված են այս հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, տվյալ դեպ­քում Աստ­ծո՝ Իր ժո­ղովր­դին ա­զա­տագ­րե­լու փաս­տը, փաս­տա­թուղ­թը թվար­կում է այն կարևոր սկզբունք­նե­րը, ո­րոնց վրա հիմն­ված է ազ­ գը։ Այս դեպ­քում կա­յին հա­տուկ հրա­ման­ներ, թե ինչ­պես մար­դիկ կա­րող են լա­վա­գույնս ցու­ցա­բե­րել ի­րենց սերն Աստ­ծո և միմ­յանց նկատ­մամբ։ Զար­մա­նա­լի չէ, որ քրիս­տո­նեա­կան ժա­ռան­գու­թյամբ շատ ազ­գե­րի օ­րենք­նե­րի հիմ­քում ըն­կած են այս ա­ռաջ­նոր­դող սկզբունք­նե­րը։ Թեև այս հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րից շա­տե­րը հա­կիրճ են, մենք չպետք է թե­րագ­նա­հա­տենք դրանց ազ­դե­ցու­թյան շրջա­նա­կը և Տա­ սը պատ­վի­րան­նե­րի ընդգր­կու­նու­թյու­նը որ­պես կյան­քի օ­րենք։ Օ­րի­ նակ, վե­ցե­րորդ պատ­վի­րա­նը՝ «Ս­պա­նու­թյուն մի՛ ա­րա» (Ե­լից 20.13), Դաս 2

17

ամ­փո­փում և նե­րա­ռում է «ա­նար­դա­րու­թյան բո­լոր ա­րարք­նե­րը, ո­րոնք միտ­ված են կրճա­տել կյան­քը», ինչ­պես նաև «կա­րի­քա­վո­ րի կամ տա­ռապ­յա­լի նկատ­մամբ հո­գա­տա­րու­թյան ե­սա­սի­րա­կան ար­հա­մար­հան­քը»։ Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ, էջ 308։ Նմա­ նա­պես, գո­ղա­նա­լու ար­գել­քը (տե՛ս Ե­լից 20.15) դա­տա­պար­տում է «ստրկու­թյու­նը և­ ար­գե­լում նվա­ճո­ղա­կան պա­տե­րազմ­նե­րը»։ Այն «պար­տադ­րում է պարտ­քե­րի և­ աշ­խա­տա­վար­ձե­րի ար­դա­րա­ցի վճա­րում», ինչ­պես նաև ար­գե­լում է «ու­րի­շի ան­տեղ­յա­կու­թյու­նից, թու­լու­թյու­նից կամ դժբախ­տու­թյու­նից օգտ­վե­լու յու­րա­քանչ­յուր փորձ»։ Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ, էջ 309։ Մենք կա­րող ենք հեշ­տու­թյամբ ինք­ներս մեզ ա­սել, որ վատ մար­ դիկ չենք։ Օ­րի­նակ, ե­թե ուղ­ղա­կիո­րեն ներգ­րավ­ված չենք մար­դաս­ պա­նու­թյան կամ ակն­հայտ գո­ղու­թյան մեջ, կա­րող է թվալ, թե շատ լավն ենք։ Սա­կայն երբ Հի­սու­սը խո­սեց պատ­վի­րան­նե­րի մա­սին, պար­զո­րոշ ցույց տվեց, որ պատ­վի­րան­նե­րը հնա­րա­վոր չէ պա­հել պար­զա­պես մի քա­նի ա­ռանձ­նա­հա­տուկ ա­րարք չկա­տա­րե­լով։ Հա­ կա­ռա­կը, մեր մտքե­րը, դրդա­պատ­ճառ­նե­րը, նույ­նիսկ չա­նելն այն, ին­չը գի­տենք, որ պետք է ա­նենք, կա­րող են խախ­տել Աստ­ծո օ­րեն­քը (տե՛ս Մատ­թեոս 5.21–30)։ Պատ­կե­րաց­րեք մի հա­սա­րա­կու­թյուն, որ­տեղ Տա­սը պատ­վի­ րան­նե­րից յու­րա­քանչ­յու­րին վե­րա­բեր­վեին լրջո­րեն և լիար­ժե­քո­րեն ապ­րեին դրան­ցով։ Այն կդառ­նար ակ­տիվ, կեն­սու­նակ հա­սա­րա­կու­ թյուն, ո­րում յու­րա­քանչ­յուր ոք խան­դա­վա­ռու­թյամբ կի­րա­կա­նաց­ ներ Աստ­ծո նկատ­մամբ իր ու­նե­ցած սե­րը՝ սի­րե­լով միմ­յանց և հոգ տա­նե­լով ի­րար հա­մար։ Ին­չո՞ւ ենք մենք հակ­ված հաս­կա­նալ Տա­սը պատ­վի­րան­ներն ա­վե­ լի «նեղ» հա­մա­տեքս­տում՝ հա­ճախ ար­հա­մար­հե­լով այս կարևոր սկզբունք­նե­րի ա­վե­լի լայն կի­րա­ռու­մը մեր կյան­քում։ Ին­չո՞ւ է ա­ վե­լի նեղ ըն­կա­լումն ա­վե­լի հեշտ ի­րա­կա­նաց­նել գործ­նա­կա­նում։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 9

Ստրուկներ, այրիներ, որբեր, օտարականներ ­ ար­դա­ցե՛ք Ե­լից 23.9 հա­մա­րը: Ո՞րն է Իս­րա­յե­լին ուղղ­ված Աստ­ Կ ծո պատ­գամն այս­տեղ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 18

Դաս 2

Որ­պես նոր ա­զա­տագր­ված ստրուկ­ներ՝ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րը գի­ տեին, թե ինչ ա­սել է լի­նել ճնշված, շա­հա­գործ­ված և­ ան­տես­ված։ Եվ երբ տո­նում էին ի­րենց ա­զա­տու­թյու­նը, Աստ­ված մտա­հոգ­ված էր, որ­պեսզի նրանք չմո­ռա­նան, թե որ­տե­ղից են գա­լիս, ին­չի նման է մերժ­ված լի­նե­լը, և թե ինչ է Ինքն ա­րել նրանց փրկե­լու հա­մար։ Նա հաս­տա­տեց Զա­տի­կը որ­պես հի­շա­տա­կի տոն և պատ­մու­թյու­նը վե­րա­պատ­մե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն. «Ե­հո­վան մեզ Ե­գիպ­տո­սից՝ ծա­ ռա­յու­թյան տնից զո­րա­վոր ձեռ­քով հա­նեց» (Ե­լից 13.14)։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­լից 22.21-23 հա­մար­նե­րը: Որ­քա՞ն կարևոր էր ի­րենց սե­փա­կան ստրկու­թյան մա­սին հի­շո­ղու­թյունն այն ցու­­ցում­նե­րում, թե ինչ­պես պետք է մար­դիկ վե­րա­բեր­վեին կա­րի­ քա­վոր­նե­րին ի­րենց նոր հա­սա­րա­կու­թյան մեջ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Տա­սը պատ­վի­րան­նե­րը տա­լու ար­ձա­գանք­նե­րը հա­զիվ էին մա­ րել, երբ Աստ­ված Մով­սե­սին կան­չում է ա­վե­լի շատ ժա­մա­նակ անց­ կաց­նե­լու Իր հետ և նրան տա­լիս է ման­րա­մասն ցու­ցում­ներ այն մա­սին, թե ինչ­պես պետք է այս մեծ պատ­վի­րան­նե­րը կի­րառ­վեն իս­ րա­յե­լա­ցի­նե­րի հա­սա­րա­կու­թյան մեջ։ Նույ­նիսկ խո­րա­նը կա­ռու­ցե­լու ցու­ցում­նե­րից ա­ռաջ Աստ­ված ե­րեք գլուխ նե­րա­ռող օ­րենք­ներ տվեց այն­պի­սի բա­նե­րի մա­սին, ինչ­պի­սիք էին ստրուկ­նե­րի հետ հա­մա­ պա­տաս­խան վե­րա­բեր­մուն­քը, օ­րենք­ներ, ո­րոնք զար­մա­նա­լիո­րեն տար­բեր­վե­լու էին այն վե­րա­բեր­մուն­քից, ո­րին շատ իս­րա­յե­լա­ցի­ներ ար­ժա­նա­ցել էին։ Կա­յին դա­ժան հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րին, սե­փա­ կա­նու­թյա­նը և­ ա­ռօր­յա կյան­քին վե­րա­բե­րող օ­րենք­ներ, ինչ­պես նաև դա­տա­րան­ներ հիմ­նե­լու սկզբունք­ներ՝ այս օ­րենք­նե­րը կի­րա­ ռե­լու և­ ար­դա­րու­թյամբ ա­ռաջ­նորդ­վե­լու հա­մար (տե՛ս Ե­լից 21-23 գլուխ­նե­րը)։ Այս օ­րենք­նե­րի մեջ աչ­քի էր ընկ­նում այս նոր հա­սա­րա­կու­թյան մեջ դրա­ցի­նե­րի մա­սին մտա­հո­գու­թյու­նը, ինչ­պես նաև մտա­հո­ գու­թյու­նը կողմ­նա­կի ան­ձանց և­ ա­մե­նա­խո­ցե­լի դա­սի նկատ­մամբ։ Այս մար­դիկ չպետք է շա­հա­գործ­վեին. նրանց նույ­նիսկ տրված էր ի­րա­վունք սնունդ ձեռք բե­րել այն­պի­սի ճա­նա­պար­հով, ո­րը չէր վի­ րա­վո­րի նրանց ար­ժա­նա­պատ­վու­թյու­նը, օ­րի­նակ՝ բեր­քա­հա­վաքն ան­ցած դաշ­տե­րից հա­վա­քել մնա­ցած հաս­կե­րը։ «­Կողմ­նա­կի­նե­րի» և­օ­տա­րա­կան­նե­րի նկատ­մամբ նման վե­րա­բեր­մուն­քը սո­վո­րա­կան Դաս 2

19

չէր հին աշ­խար­հում։ Նույ­նիսկ այ­սօր ո­մանք, թվում է, մո­ռա­նում են այս­տեղ նե­րա­կա­յաց­ված այ­լոց վե­րա­բեր­վե­լու մա­սին կարևոր բա­ րո­յա­կան սկզբունք­նե­րը։ Ձեր փոր­ձա­ռու­թյան մեջ ո՞ր հի­շո­ղու­թյունն է ձեզ դարձ­նում ա­վե­ լի կա­րե­կից և մ­տա­հոգ ու­րիշ­նե­րի տա­ռա­պանք­նե­րի կամ նրանց հետ կա­տար­ված ա­նար­դա­րու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 10

Երկրորդ տասանորդ Շատ քրիս­տոն­յա­ներ ըն­դու­նում և հետևում են տա­սա­նոր­դը վճա­րե­լու կամ վե­րա­դարձ­նե­լու աստ­վա­ծաշնչ­յան ցու­ցու­մին։ Այն մի պարզ բա­նաձև է, ո­րը սո­վո­րա­բար վերց­վում է Մա­ղա­քիա 3.10 հա­ մա­րից, ո­րի հա­մա­ձայն հա­վա­տաց­յալ­նե­րը տա­լիս են ի­րենց ե­կա­ մու­տի կամ «շա­հույ­թի» 10 տո­կո­սը՝ ա­ջակ­ցե­լու ե­կե­ղե­ցու գոր­ծին Ա­վե­տա­րա­նը տա­րա­ծե­լու հար­ցում։ Ըն­դու­նե­լով այս տա­սա­նորդ­նե­ րը՝ ե­կե­ղե­ցի­նե­րը սո­վո­րա­բար մշա­կում են խիստ ու­ղե­ցույց­ներ, թե ինչ­պես տնօ­րի­նել այս մի­ջոց­նե­րը՝ ա­ռաջ­նա­յին հա­մա­րե­լով այն օգ­ տա­գոր­ծել ուղ­ղա­կի ծա­ռա­յու­թյան և­ա­վե­տա­րան­չու­թյան վրա։ Կար­դա­ցե՛ք Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 14.22-29 հա­մար­նե­րը: Այս ցու­ ցում­նե­րում ո՞րն է տա­սա­նոր­դի ա­ռաջ­նա­յին նպա­տա­կը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Գայ­թակ­ղու­թյուն է կար­ծել, թե մենք ի­րա­կա­նաց­րել ենք տա­լու մեր ա­ռա­քե­լու­թյու­նը՝ տա­լով այդ 10 տո­կո­սը։ Սա­կայն Իս­րա­յե­լին տրված ցու­ցում­նե­րը են­թադ­րում են, որ 10 տո­կո­սը մեկ­նար­կա­յին կետն էր։ Ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­նե­րը ցույց են տա­լիս, որ հին Իս­րա­յե­ լում Ղև­տա­կան օ­րեն­քի հա­մա­ձայն ապ­րող և տ­վող ան­հատն Աստ­ծո գոր­ծի հա­մար տա­լիս էր մի­ջի­նում տա­րե­կան ե­կա­մու­տի մեկ քա­ռոր­ դից մինչև մեկ եր­րորդ մա­սը՝ ա­ջակ­ցե­լու հա­մար քա­հա­նա­նե­րին, սրբա­րա­նին, ինչ­պես նաև աղ­քատ­նե­րին։ Ո­րոշ գիտ­նա­կան­ներ նկա­րագ­րում են այս տվա­ծը, որն իբրև երկ­ րորդ տա­սա­նորդ հիմ­նա­կա­նում ուղղ­վում էր օ­տա­րա­կան­նե­րին, որ­ բե­րին և­ այ­րի­նե­րին ա­ջակ­ցե­լուն։ Ակն­հայտ է, որ մար­դիկ պետք է վա­յե­լեին ի­րենց աշ­խա­տան­քի պտուղ­նե­րը և տո­նեին ի­րենց բեր­քա­ հա­վա­քը։ Աստ­ված խոս­տա­ցավ օրհ­նել նրանց, հատ­կա­պես ի­րենց 20

Դաս 2

նոր երկ­րում, սա­կայն նրանք չպետք է այդ օրհ­նու­թյա­նը վե­րա­բեր­ վեին ինչ­պես սո­վո­րա­կան մի բա­նի կամ մո­ռա­նա­յին նրանց, ով­քեր այդ­քան էլ օրհն­ված չէին։ Սո­վո­րա­կան տա­րի­նե­րին բեր­քի այդ մա­սը պետք է բեր­վեր սրբա­ րան և­ այն­տե­ղից բա­ժան­վեր։ Սա­կայն ա­մեն եր­րորդ տա­րին ի­րենց օրհ­նու­թյուն­ներն ի­րենց իսկ սե­փա­կան հա­մայն­քում բա­ժա­նե­լուն ա­ռանձ­նա­հա­տուկ նշա­նա­կու­թյուն էր տրվում։ Բեր­քա­հա­վա­քի այս տո­նա­կա­տա­րու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ յու­րա­հա­տուկ ու­շադ­րու­թյան էին ար­ժա­նա­նում նրանք, ով­քեր կա­րող էին հեշ­տու­թյամբ ան­տես­ վել կամ մո­ռաց­վել։ «Նրանց Ղև­տա­ցուն, օ­տա­րա­կա­նին, որ­բին և­ որբևայ­րուն տաս, և նրանք քո դռնե­րումն ու­տեն և կշ­տա­նան» (Երկ­ րորդ Օ­րի­նաց 26.12)։ Ըստ Աստ­ծո ցու­ցում­նե­րի՝ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի տվա­ծի գո­նե ո­րո­ շակի մա­սը պետք է տրա­մադր­վեր ֆի­նան­սա­կան և գործ­նա­կան օգ­նու­թյուն հատ­կաց­նե­լու նրանց, ով­քեր ա­մե­նա­շա­տը դրա կա­րիքն ու­նեին։ Եվ կրկին, սրա հիմ­քում ըն­կած էր մարդ­կանց հի­շո­ղու­թյունն ու գնա­հա­տան­քը, թե որ­քան ո­ղոր­մած և­ար­դար է գտնվել Աստ­ված ի­րենց նկատ­մամբ։ Կար­դա­ցե՛ք Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 26.1-11 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչ է Տերն ա­սում նրանց։ Ինչ­պե՞ս պետք է մենք այն կի­րա­ռենք կա­րի­քա­ վոր­նե­րի հան­դեպ մեր սե­փա­կան դիր­քո­րոշ­ման ա­ռու­մով։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 11

Հոբելյան տարի Ճա­նա­չե­լով իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին որ­պես ժո­ղո­վուրդ, ով չու­ներ իր սե­փա­կան տու­նը և ս­պա­սում էր Ա­վետ­յաց եր­կիր իր ժա­ման­մա­նը՝ Աստ­ված գի­տեր, թե որ­քան կարևոր նշա­նա­կու­թյուն կու­նե­նա հո­ղը, երբ նրանք հիմ­նեն ի­րենց նոր հա­սա­րա­կու­թյու­նը Քա­նա­նում։ Հե­ սուի ա­ռաջ­նոր­դու­թյամբ Աստ­ված վե­րահս­կում էր ցե­ղե­րի ըն­տա­նե­ կան խմբե­րի միջև հո­ղի կա­նո­նա­վոր բաշխ­մա­նը։ Սա­կայն Նա նաև գի­տեր, որ ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում հո­ղա­տի­րու­ թյու­նից բխող հարս­տու­թյու­նը, հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը և մի­ջոց­նե­րը կկենտ­րո­նա­նան քչե­րի ձեռ­քում։ Ըն­տա­նե­կան դժվա­րու­թյուն­նե­րը, տկար ա­ռող­ջու­թյու­նը, սխալ ո­րո­շում­նե­րը և­այլ դժբախ­տու­թյուն­ներ ստի­պե­լու էին ո­րոշ հո­ղա­տե­րե­րի վա­ճա­ռել ի­րենց հո­ղա­տա­րածք­ ներն ա­րագ ե­կամ­տի կամ պար­զա­պես գո­յատևե­լու հա­մար, սա­կայն Դաս 2

21

սա կա­րող էր նշա­նա­կել, որ ըն­տա­նի­քի հե­տա­գա սե­րունդ­ներն ըն­ չա­զուրկ էին դառ­նա­լու։ Աստ­ված հար­ցը լու­ծեց՝ վճռե­լով, որ հողն ըն­հան­րա­պես են­ թա­կա չէ վա­ճառ­քի։ Փո­խա­րե­նը, հո­ղը կա­րող էր վա­ճառ­վել միայն մինչև հա­ջորդ «հո­բել­յան տա­րին», ո­րից հե­տո այն պետք է վե­րա­ դարձ­վեր այն ըն­տա­նի­քին, ո­րին ի սկզբա­նե շնորհ­վել էր, ինչ­պես նաև վա­ճառ­ված ցան­կա­ցած հո­ղա­տա­րածք կա­րող էր հետ գնվել վա­ճա­ռո­ղի կամ նրա ըն­տա­նի­քի ցան­կա­ցած ան­դա­մի կող­մից ցան­կա­ցած պա­հի։ Եվ կրկին, Աստ­ված մարդ­կանց հի­շեց­նում է Իր հետ ու­նե­ցած հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մա­սին, և թե ինչ­պես է դա ազ­դում ու­րիշ­նե­րի հետ ու­նե­ցած նրանց հա­րա­բե­րու­թյուն­ նե­րի վրա. «Եր­կի­րը պի­տի չծախ­վի մշտնջե­նա­պես, ո­րով­հետև եր­կիրն Իմն է, և դուք Ինձ մոտ պան­դուխտ­ներ և հ­յու­րեր եք» (Ղև­ տա­ցոց 25.23)։ Կար­դա­ցե՛ք Ղև­տա­ցոց 25.8-23 հա­մար­նե­րը: Ըստ ձեզ՝ որ­քա՞ն տար­բեր կլի­ներ հա­սա­րա­կու­թյու­նը, ե­թե այս սկզբունք­նե­րը կի­ րառ­վեին, հատ­կա­պես հետև­յալ բա­ռե­րը՝ «ձե­զա­նից մեկն իր ըն­ կե­րին ա­նի­րա­վու­թյուն չա­նի»։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ «Այն կա­նոն­նե­րը, ո­րոնք Աստ­ված սահ­մա­նեց, միտ­ված էին սո­ ցիա­լա­կան հա­վա­սա­րու­թյա­նը նպաս­տե­լուն։ Տա­րե­կան տո­նի և հո­ բել­յան տա­րի­նե­րի նա­խա­պատ­րաս­տու­թյուն­նե­րը մե­ծա­մա­սամբ ուղ­ղում էին այն, ին­չը ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում սխալ էր ըն­թա­ցել ազ­գի սո­ցիա­լա­կան և քա­ղա­քա­կան տնտե­սու­թյու­նում»։ Է­լեն Ուայթ, Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ, էջ 534։ Աստ­վա­ծաշն­չի պատ­մա­բան­նե­րը վստահ չեն կա­րող ա­սել, թե արդ­յոք այս տնտե­սա­կան և սո­ցիա­լա­կան ռիթ­մե­րին մար­դիկ երբևէ ամ­բող­ջո­վին հետևե՞լ են որևէ նշա­նա­կա­լից ժա­մա­նա­կաըն­թաց­ քում (տե՛ս Բ Մ­նա­ցոր­դաց 36.21)։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, այս կա­նոն­նե­րը տա­լիս են հե­տաքր­քիր պատ­կե­րա­ցում­ներ այն մա­սին, թե ինչ­պի­ սին կլի­ներ աշ­խար­հը, ե­թե Աստ­ծո օ­րենք­նե­րը լիար­ժե­քո­րեն պահ­ վեին։ Ա­վե­լին, դրանք ընդգ­ծում են աղ­քատ­նե­րի և­ ան­տես­ված­նե­րի նկատ­մամբ Աստ­ծո հա­տուկ հո­գա­տա­րու­թյու­նը, ինչ­պես նաև Նրա մտա­հո­գու­թյու­նը, որ մեր աշ­խար­հում յու­րա­հա­տուկ կեր­պով ար­դա­ րու­թյուն դրսևոր­վի։ 22

Դաս 2

ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 12

Հետագա ուսումնասիրության համար Կար­դա­ցեք Է­լեն Ուայ­թի Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ գրքի 303–314 է­ջե­րի «Իս­րա­յե­լին տրված օ­րեն­քը» և 530–536 է­ջե­րի «Աստ­ ծո հո­գա­տա­րու­թյունն աղ­քատ­նե­րի նկատ­մամբ» գլուխ­նե­րը։ «Աստ­ծո օ­րենք­ներն ըն­դու­նե­լուց հե­տո չկա ո­չինչ, որ ա­վե­լի շատ ընդգ­ծի Մով­սե­սի տված օ­րենք­նե­րը, քան աղ­քատ­նե­րի նկատ­մամբ ցու­ցա­բեր­վող ա­զատ, քնքուշ և հ­յու­րըն­կալ ո­գին։ Թեև Աստ­ված խոս­ տա­ցել էր ա­ռա­տա­պես օրհ­նել Իր ժո­ղովր­դին, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, չէր նա­խա­տե­սել, որ աղ­քա­տու­թյու­նը չի բա­խե­լու նրանց դու­ռը։ Նա հայ­ տա­րա­րեց, որ աղ­քատ­նե­րը եր­բեք չպետք է վտար­վեն երկ­րից։ Նրանց մեջ մշտա­պես լի­նե­լու էին այն­պի­սի­նե­րը, ով­քեր կհա­րու­ցեին նրանց կա­րեկ­ցան­քը, քնքշու­թյունն ու բար­յա­ցա­կա­մու­թյու­նը։ Այն ժա­մա­նակ էլ, ինչ­պես այժմ, մար­դիկ են­թա­կա էին դժբախ­տու­թյան, հի­վան­դու­ թյան, սե­փա­կա­նու­թյան կորս­տի, սա­կայն այն­քան ժա­մա­նակ, որ­քան նրանք կհետևեին Աստ­ծո ցու­ցում­նե­րին, նրանց մեջ մու­րաց­կան­ներ չէին լի­նե­լու, ոչ էլ մար­դիկ, ով­քեր ու­տե­լի­քի կա­րիք էին ու­նե­նա­լու»։ Է­լեն Ուայթ, Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ, էջ 530, 531։ «Այս կա­նոն­նե­րը նա­խա­տես­ված էին օրհ­նե­լու հա­րուստ­նե­րին ոչ պա­կաս, քան աղ­քատ­նե­րին։ Նրանք պետք է հե­ռու մնա­յին ա­գա­ հու­թյու­նից և­ ինք­նա­մե­ծար­ման հա­կու­մից և­ ի­րենց մեջ բար­յա­ցա­ կա­մու­թյան վեհ ո­գի զար­գաց­նեին: Բո­լոր դա­սա­կար­գե­րի մեջ բա­րի կամք և վս­տա­հու­թյուն խրա­խու­սե­լով՝ նրանք պետք է նպաս­տեին սո­ցիա­լա­կան կար­գի ա­ռող­ջաց­մա­նը և կա­ռա­վար­ման կա­յու­նու­թյա­ նը։ Մենք բո­լորս միահ­յուս­ված ենք միմ­յանց մարդ­կու­թյան մե­ծա­ գույն ցան­ցում, և­այն, ինչ կկա­րո­ղա­նանք ա­նել ու­րիշ­նե­րի օ­գու­տի և պաշտ­պա­նու­թյան հա­մար, կար­տա­ցոլ­վի մեզ վրա թափ­ված օրհ­նու­ թյուն­նե­րում»։­էջ 534, 535։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Աստ­ծո՝ Մով­սե­սին և­ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին տված հա­սա­րա­կու­թյան տե­սա­կի մա­սին պատ­կե­րա­ցու­մից, ո­րը նրանք պետք է հաս­տա­ տեին, ո՞ր գծե­րը, օ­րենք­նե­րը կամ կա­նոն­ներն են ա­մե­նա­շա­տը գրա­վում ձեր ու­շադ­րու­թյու­նը (ան­կախ նրա­նից՝ դա ձեզ հան­դի­ պել է այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյա՞ն, թե՞ ձեր ա­վե­լի լայն ըն­թեր­ցում­նե­րի ըն­թաց­քում)։ Դաս 2

23

2. Աստ­ծո՝ Իր ժո­ղովր­դին տված օ­րենք­նե­րից ել­նե­լով՝ ին­չո՞ւ եք կար­ ծում, որ Աստ­ված այդ­քան կենտ­րո­նա­ցած է ա­մե­նա­խո­ցե­լի­նե­րի խնդիր­նե­րի վրա։ 3. Ինչ­պե՞ս պետք է հաս­կա­նանք այս օ­րենք­ներն ու ինչ­պե՞ս պետք է վե­րա­բեր­վենք դրանց այ­սօր։ Ինչպե՞ս ենք մենք պարզում, թե այս օրենքներից ո՞րն է կիրառելի և հրատապ մեր օրերում։ Այս ման­րա­մասն ցու­ցում­նե­րից ի՞նչ կարևո­րա­գույն դաս կա­րող ենք քա­ղել ի­րենց հա­սա­րա­կու­թյու­նը և կ­յան­քը կար­գա­վո­րե­լու իս­րա­ յե­լա­ցի­նե­րի փոր­ձից։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Աստ­ված լսեց Ե­գիպ­տո­սում տա­ռա­պող Իս­րա­յե­լի ժո­ ղովր­դի ա­ղա­ղա­կը և մի­ջամ­տեց՝ փրկե­լու նրանց։ Նա ցան­կա­նում էր ուխ­տի յու­րա­հա­տուկ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ ստեղ­ծել և­աշ­խա­տել նրանց հետ նոր հա­սա­րա­կու­թյուն ստեղ­ծե­լու հա­մար, որն օրհ­նու­ թյուն կլի­ներ բո­լո­րի, նույ­նիսկ նրանց հա­մար, ով­քեր հա­ճախ մո­ռաց­ ված, ան­տես­ված ու խո­ցե­լի էին։

24

Դաս 2

ԴԱՍ 3 ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 13–19

ՇԱԲԱԹ` ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Ե­լից 16.16–18, Ե­լից 20.8–11, Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 5.12–15, Մատ­թեոս 12.9–13, Ղև­տա­ցոց 25.1–7: Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Եվ նրանց ա­սաց. Շա­բա­թը մար­դի հա­մար ե­ղավ, և­ոչ թե մար­դը շա­բա­թի հա­մար» (­Մար­կոս 2.27):

Ա

ստ­ված ա­րա­րեց շա­բա­թը որ­պես ա­րար­ման շա­բա­թի վեր­ջին գոր­ծո­ղու­թյուն։ Կար­ծիք կա, որ շա­բաթ օրն Աստ­ված ոչ միայն հանգս­տա­ցավ, այլ ա­րա­րեց հան­գիս­տը որ­պես աշ­խար­հի լի­նե­լիու­ թյան ան­քակ­տե­լի մաս։ Շա­բաթն ա­պա­ցույց էր այն փաս­տի, որ մենք ա­րար­վել ենք Աստ­ծո և միմ­յանց հետ շփվե­լու հա­մար։ Ուս­տիև բնավ զար­մա­նա­լի չէ, որ մենք գտնում ենք շա­բաթն Իր ժո­ղովր­դի հա­մար նա­խա­տե­սած Աստ­ծո ծրագ­րի՝ պատ­վի­րան­նե­րի շար­քում, ո­րը հայտն­վում է վաղ շրջա­նում՝ նոր իս­րա­յե­լա­կան ազ­ գի ստեղծ­ման ժա­մա­նակ։ Այն պետք է ա­ռանց­քա­յին դեր ու­նե­նար հրեա­նե­րի կյան­քում։ Հա­ճախ, երբ խո­սում ենք շա­բա­թի մա­սին, խո­սակ­ցու­թյունն ա­ րա­գո­րեն անց­նում է այն պա­հե­լու ձևին՝ ինչ կա­րող ենք ա­նել, ինչ չենք կա­րող, և նմա­նա­տիպ խո­սակ­ցու­թյուն­ներ։ Սա­կայն, որ­քան էլ կարևոր են այս հար­ցե­րը, մենք պետք է հաս­կա­նանք այն լիար­ժեք դե­րը, ո­րը շա­բա­թը պետք է խա­ղար աշ­խար­հի և Աստ­ծո ժո­ղովր­դի կյա­նում որ­պես Աստ­ծո շնոր­հի և­ա­պա­հով­ման խորհր­դա­նիշ։ Ինչ­պես Հի­սուսն ա­սաց, յո­թե­րորդ օր շա­բաթն ստեղծ­վել էր հա­ մայն մարդ­կու­թյան հա­մար։ Երբ մենք իս­կա­պես «հի­շենք շա­բա­թը», կփոխ­վենք շա­բաթ­վա յու­րա­քանչ­յուր օր­վա ըն­թաց­քում, և­ ինչ­պես Հի­սու­սը ցույց տվեց, այն նաև կա­րող է լի­նել ու­րիշ­նե­րին օրհ­նե­լու մի­ջոց։

Դաս 3

25

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 14

Բավականաչափ մանանա Սե­րունդ­ներ տևած ստրկու­թյու­նից և Իր ճնշված ժո­ղովր­դի վրա այդ վի­ճա­կի ա­ռաջ բե­րած սո­ցիա­լա­կան ան­կու­մից հե­տո Աստ­ված ցան­կա­նում էր բարձ­րաց­նել նոր ա­զա­տագր­ված իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին՝ ցույց տա­լով նրանց շատ ա­վե­լի լավ կյանք և տա­լով նրանց օ­րենք­ ներ ի­րենց նոր հա­սա­րա­կու­թյու­նը լա­վա­գույնս կազ­մա­կեր­պե­լու հա­մար։ Սա­կայն այս գոր­ծըն­թա­ցի ա­ռա­ջին մա­սե­րից մե­կը տրվեց որ­պես գործ­նա­կան և­ու­սու­ցա­նող տե­սա­նե­լի դաս։ Ա­նա­պա­տում ու­ղիղ 40 տա­րի թա­փա­ռում­նե­րի այդ կյան­քի ռիթ­մը, Աստ­ծո տված ա­պա­հո­վու­թյան և գործ­նա­կան ա­նե­սա­սի­րու­թյան ա­ պա­ցույ­ցը պետք է դառ­նա­յին իս­րա­յե­լա­կան մշա­կույ­թի մի մա­սը։ Այն տրվում էր մա­նա­նա­յի տես­քով, կե­րա­կուր, ո­րը հայտն­վում էր ա­մեն ա­ռա­վոտ գետ­նի վրա իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի ճամ­բա­րա­տե­ղիի շուր­ջը։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­լից 16.16-18 հա­մար­նե­րը: Ըստ ձեզ՝ ո՞րն է այս տեքս­տե­րում ընդգծ­ված յու­րա­քանչ­յուր մար­դու հա­մար նա­խա­ տես­ված հա­տուկ չա­փա­բաժ­նի նշա­նա­կու­թյու­նը։ ________________________________________________________________________ Բ Կորն­թա­ցիս 8.10–15 հա­մար­նե­րում Պո­ղո­սը վկա­յա­կո­չում է այս պատ­մու­թյու­նը որ­պես քրիս­տո­նեա­կան վար­վե­լա­կեր­պի օ­րի­նակ. «­Բայց հա­վա­սա­րու­թյու­նով՝ այժմ­յան ժա­մա­նա­կում ձեր ա­վե­լու­թյու­ նը ծա­ռա­յի նրանց պա­կա­սու­թյա­նը, որ նրանց ա­վե­լու­թյունն էլ ծա­ ռա­յի ձեր պա­կա­սու­թյա­նը, որ հա­վա­սա­րու­թյուն լի­նի» (հա­մար 14)։ Աստ­ված բա­վա­կա­նա­չափ ա­ռա­տա­ձեռն է գտնվել Իր ժո­ղովր­դի և Իր ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան հա­մար: Սա պետք է իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին և մեզ դաս լի­նի։ Ե­թե մենք վերց­նենք միայն ինչ­քան մեզ հար­կա­վոր է և պատ­րաս­տա­կամ լի­նենք ա­վե­լա­ցա­ծով կիս­վել ու­րիշ­նե­րի հետ, դրա­նով բո­լո­րի մա­սին հոգ կտա­նենք, և բո­լո­րին պա­շար­ներ կտրա­ մադր­վեն։ Միայն տվյալ օր­վա հա­մար բա­վա­րար չա­փով հա­վա­քե­լը մարդ­կան­ցից պա­հան­ջում էր վստա­հել, որ հա­ջորդ օրն ա­վե­լի շատ կլի­նի։ Իս­րա­յե­լա­ցի ստրուկ­նե­րի նման ճնշված մար­դիկ հակ­ված են կենտ­րո­նա­նա­լու ի­րենց սե­փա­կան գո­յատև­ման վրա, սա­կայն Աստ­ ված կա­մե­նում էր նրանց ցույց տալ վստա­հու­թյան, ա­ռա­տա­ձեռ­նու­ թյան և­ու­նե­ցա­ծով կիս­վե­լու կյան­քը։ Բայց այս կեն­սա­կերպն ու­ներ ևս մեկ, ա­վե­լի ու­շագ­րավ հար­թու­ թյուն։ Ա­մեն ուր­բաթ մա­նա­նա­յի կրկնա­կի չա­փա­բա­ժին էր հայտն­ 26

Դաս 3

վում գետ­նին, և­ այդ օ­րը, բա­ցա­ռա­պես այդ օ­րը, մար­դիկ պետք է հա­վա­քեին կրկնա­կի չա­փա­բաժ­նով մա­նա­նա՝ պատ­րաստ­վե­լու հա­ մար շա­բա­թին։ Շա­բա­թի յու­րա­հա­տուկ նա­խա­պատ­րաս­տու­թյու­նը նրանց հա­մար դար­ձավ ևս մեկ ճա­նա­պարհ վստա­հե­լու Աստ­ծուն ի­ րենց բո­լոր կա­րիք­նե­րի հա­մար։ Մա­նա­նա­յի այդ ա­վել չա­փա­բա­ժի­նը՝ Աստ­ծո կող­մից շնոր­հի քայ­լը, նրանց հնա­րա­վո­րու­թյուն տվեց ա­վե­լի լիար­ժե­քո­րեն վա­յե­լել հան­գիս­տը, որն Աստ­ված խոս­տա­ցել էր նրանց յո­թե­րորդ՝ շա­բաթ օ­րը։ Ի՞նչ կա­րող ենք ա­նել ուր­բաթ օ­րե­րին, ին­չը մեզ կօգ­նի ա­վե­լի լավ վա­յե­լել այն, ինչ Աստ­ված ա­ռա­ջար­կում է մեզ շա­բաթ օ­րը։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 15

Երկու փաստարկ շաբաթի օգտին Կար­դա­ցե՛ք Ե­լից 20.8-11 և Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 5.12-15 հա­մար­ նե­րը: Չոր­րորդ պատ­վի­րա­նի այս եր­կու տար­բե­րակ­ներն ինչ­պե՞ս են լրաց­նում մե­կը մյու­սին: ________________________________________________________________________ Հի­շե­լը կարևո­րագ­ույն բաղ­կա­ցու­ցիչ է այն հա­րա­բե­րու­թյան, որն Աստ­ված փոր­ձում է վե­րա­հաս­տա­տել Իր ժո­ղովր­դի հետ, հա­րա­բե­ րու­թյուն, ո­րը կենտ­րո­նա­ցած է այն փաս­տի վրա, որ Աստ­ված մեր Ա­րա­րիչն ու Փր­կագ­նողն է։ Եր­կու դե­րերն էլ ի հայտ են գա­լիս չոր­րորդ պատ­վի­րա­նի եր­կու տար­բե­րա­կում էլ և­այդ­պի­սով սեր­տո­րեն կապ­ ված են շա­բա­թի և­այն պա­հե­լու հետ։ Դուրս գա­լով այդ­քան կեղծ աստ­ված­նե­րով լցված երկ­րից՝ իս­րա­ յե­լա­ցի­նե­րը կա­րիք ու­նեին հի­շե­լու իբրև Ա­րա­րիչ ճշմա­րիտ Աստ­ծո դե­րի մա­սին։ Շա­բա­թը դա ա­նե­լու կարևոր ճա­նա­պարհ էր։ Այն ա­վե­ լի նշա­նա­կա­լից դար­ձավ շա­բա­թա­կան ցիկ­լի հա­մա­տեքս­տում ուր­ բաթ օ­րե­րին ա­վել մա­նա­նա տրա­մադ­րե­լու արդ­յուն­քում, որն Աստ­ծո ա­րար­չա­գործ ու­ժի զո­րեղ օ­րի­նակ էր։ Չոր­րորդ պատ­վի­րա­նի Ե­լից 20-րդ գլ­խում ներ­կա­յաց­ված տար­բե­րա­կում Աստ­ված ա­մե­նա­պարզ կեր­պով բա­ցա­հայտ­ված է որ­պես մեր Ա­րա­րիչ։ Իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի ա­զա­տագ­րու­մը, փրկագ­նու­մը և փր­կու­թյու­ նը Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 5-րդ գլ­խում ներ­կա­յաց­ված չոր­րորդ պատ­ վի­րա­նի ա­ռանց­քա­յին գա­ղա­փարն է։ Սա մի պատ­մու­թյուն է, որն իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րը պետք է սերն­դե­սե­րունդ պատ­մեին. նրանք դրան միա­նալ կա­րող էին հատ­կա­պես ա­մեն շա­բաթ օր։ Նրանց ա­ռա­ջին Դաս 3

27

պատ­մու­թյու­նը Ե­գիպ­տո­սի ստրկու­թյու­նից ի­րա­կան, ֆի­զիկա­կան փրկու­թյան մա­սին էր, բայց երբ Աստ­ծո և Նրա փրկու­թյան մա­սին ժո­ղովր­դի հաս­կա­ցո­ղու­թյունն ա­ճեր, շա­բա­թը պետք է դառ­նար նաև նրանց հոգևոր փրկու­թյան շա­բա­թա­կան խորհր­դա­նիշ և տոն։ Շա­բա­թի այս եր­կու շար­ժա­ռիթ­ներն էլ Աստ­ծո և Նրա ժո­ղովր­դի հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը վե­րա­կանգ­նե­լու մա­սին էին. «Իմ շա­բաթ­նե­րը տվի նրանց, որ նշան լի­նի Իմ և նրանց մեջ, որ ի­մա­նան, թե Ես եմ նրանց սրբող Տե­րը» (Ե­զե­կիել 20.12)։ Եվ ինչ­պես տե­սանք, սա եր­բեք չի ե­ղել մի­միայն այս մի խումբ մարդ­կանց հա­մար։ Այս հա­րա­բե­րու­ թյան հիմ­քի վրա նրանք նոր հա­սա­րա­կու­թյուն պետք է հիմ­նեին, ո­րը բա­րու­թյուն կցու­ցա­բե­րեր օ­տա­րա­կա­նի նկատ­մամբ և­ օրհ­նու­թյուն կլի­ներ ի­րեն շրջա­պա­տող աշ­խար­հի հա­մար։ «Նրա հա­մար քո Ե­հո­վա Աստ­ված քեզ պատ­վի­րեց, որ հանգս­ տու­թյան օ­րը պա­հես» (Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 5.15)։ Շա­բա­թը պա­հե­լով որ­պես մեր ա­րար­ման ու փրկագն­ման հի­շա­տակ և տոն՝ մենք կա­ րող ենք շա­րու­նա­կել ա­ճել մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում ոչ միայն մեր Տի­րոջ, այլև մեր շրջա­պա­տի մարդ­կանց հետ։ Աստ­ված ո­ղոր­մած է մեր նկատ­մամբ, ուս­տի մենք ևս պետք է ո­ղոր­մած լի­նենք ու­րիշ­նե­րի հան­դեպ։ Ի՞նչ կերպ շա­բա­թը պա­հե­լը մեզ պետք է դարձ­նի ա­վե­լի բա­րի, ա­վե­լի լա­վը, ա­վե­լի հո­գա­տար ու կա­րե­կից։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 16

Հավասարության օր Ե­լից 20 և Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 5-րդ գ­լուխ­նե­րում տրված Տա­սը պատ­վի­րան­նե­րի ա­րագ ըն­թեր­ցու­մից մի բան ակն­հայտ է դառ­ նում, որ, ան­կաս­կած, չոր­րորդ պատ­վի­րանն ա­մե­նա­ման­րակր­կիտ ներ­կա­յաց­վածն է։ Այն դեպ­քում, երբ ո­րոշ պատ­վի­րան­ներ շատ թարգ­մա­նու­թյուն­նե­րում ներ­կա­յաց­ված են ըն­դա­մե­նը ե­րեք բա­ռով (եբ­րա­յե­րե­նում ո­րոշ­նե­րը կա­րող են ար­տա­հայտ­ված լի­նել ըն­դա­մե­ նը եր­կու բա­ռով), չոր­րորդ պատ­վի­րա­նը պա­տաս­խա­նում է շա­բաթ օ­րը հի­շե­լուն վե­րա­բե­րող «ին­չո՞ւ», «ինչ­պե՞ս» և «ո՞վ» հար­ցե­րին։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­լից 20.8-11 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչ են այս տեքս­տերն ա­սում ծա­ռա­նե­րի և­ օ­տա­րա­կան­նե­րի, նույ­նիսկ կեն­դա­նի­նե­րի մա­սին, և­ի՞նչ է դա նշա­նա­կում: ________________________________________________________________________ 28

Դաս 3

Շա­բա­թին վե­րա­բե­րող այս ման­րա­մաս­նե­րում աչ­քի է զար­նում ու­շադ­րու­թյունն ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ։ Սիգ­վե Տոնս­թա­դը պնդում է, որ նմա­նա­տիպ պատ­վե­րը ե­զա­կի է աշ­խար­հի բո­լոր մշա­կույթ­ նե­րում։ Նա բա­ցատ­րում է, որ շա­բա­թի պատ­վի­րանն «ա­ռաջ­նայ­ նու­թյան շեշ­տը դնում է ներքևից դե­պի վերև ուղ­ղու­թյամբ, այլ չի նա­յում վերևից ներքև՝ տա­լով նախ­նա­կան նկա­տա­ռում­ներ հա­ սա­րա­կու­թյան ա­մե­նա­թույլ և­ ա­մե­նա­խո­ցե­լի ան­դամ­նե­րի առն­ չու­թյամբ։ Նրանք, ով­քեր ա­մե­նա­շա­տը հանգս­տի կա­րիք ու­նեն՝ ստրուկ­նե­րը, օ­տա­րա­կան­նե­րը և բեռ­նա­կիր կեն­դա­նի­նե­րը, յու­ րա­հա­տուկ կեր­պով են ընդգծ­ված։ Յո­թե­րորդ օր­վա հանգս­տի հա­մա­տեքս­տում աղ­քատ­նե­րը, նույ­նիսկ ա­նա­սուն կեն­դա­նի­նե­ րը դաշ­նա­կից են գտնում»։ Յո­թե­րորդ օր­վա կորս­ված ի­մաս­տը (­Մի­չի­գան, Էնդր­յու­սի հա­մալ­սա­րա­նի տպագ­րու­թյուն, 2009թ.), էջ 126, 127։ Պատ­վի­րա­նը հատ­կա­պես կենտ­րո­նա­նում է այն պնդման վրա, որ շա­բա­թը վա­յել­քի օր է բո­լո­րի հա­մար։ Շա­բա­թի լույ­սի ներ­քո մենք բո­լորս հա­վա­սար ենք։ Ե­թե դուք գոր­ծա­տու եք շա­բաթ­վա ըն­թաց­քում, ա­պա ի­րա­վա­սու­թյուն չու­նեք ձեր աշ­խա­տող­նե­րին ստի­պե­լու աշ­խա­տել շա­բաթ օ­րը։ Եվ սա այն պատ­ճա­ռով, որ Աստ­ ված նրանց ևս հանգս­տի օր է տվել։ Ե­թե դուք աշ­խա­տող եք, կամ նույ­նիսկ ստրուկ շա­բաթ­վա մնա­ցած օ­րե­րին, շա­բա­թը հի­շեց­նում է ձեզ, որ դուք էլ մյուս­նե­րի պես ստեղծ­վել և փր­կագն­վել եք Աստ­ ծո կող­մից, և Աստ­ված հրա­վի­րում է ձեզ տո­նել այն ձեր ա­ռօր­յա հոգ­սե­րից տար­բեր­վող ձևով։ Նույ­նիսկ շա­բա­թը պա­հող ժո­ղովր­ դին չպատ­կա­նող մար­դիկ՝ «քո դռան օ­տա­րա­կա­նը» (Ե­լից 20.10), պետք է օգտ­վեն շա­բա­թից։ Իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի հա­մար այս գա­ղա­փա­րը պետք է լի­ներ հե­ռան­ կա­րի նշա­նա­կա­լից փո­փո­խու­թյուն. դա ստրկու­թյան և­ան­տես­վա­ ծու­թյան թարմ փոր­ձա­ռու­թյունն էր։ Այժմ, երբ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րը պետք է հաս­տատ­վեին նոր երկ­րում, Աստ­ված չէր կա­մե­նում, որ նրանք ձեռք բե­րեին ի­րենց կե­ղե­քիչ­նե­րի սո­վո­րու­թյուն­նե­րը։ Ի­րենց հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար ման­րակր­կիտ օ­րենք­ներ տա­լու հետ մեկ­տեղ, Աստ­ված տվեց նրանց (ի­րա­կա­նում մեզ բո­լո­րիս) շա­բա­ թա­կան մի հզոր հի­շե­ցում, թե ի­րա­կա­նում որ­քան հա­վա­սար ենք մենք բո­լորս Աստ­ծո ա­ռաջ։ Ինչ­պե՞ս կա­րող եք կի­սել շա­բա­թը ձեր հա­մայն­քում, այլ խոս­քե­ րով, ի՞նչ կա­րող է տալ ձեր հա­մայն­քի ան­դամ­նե­րին ձեր կող­մից շա­բա­թը պա­հե­լը։ Դաս 3

29

ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 17

Բժշկության օր Թեև շա­բա­թի և շա­բա­թը պա­հե­լու սկզբնա­կան տես­լա­կանն ընդգր­կուն և հա­մա­պար­փակ էր, շատ կրո­նա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րի հա­մար այն դար­ձել էր ար­մա­տա­պես տար­բեր մի բան այն ժա­մա­ նակ, երբ Հի­սուսն աշ­խարհ ե­կավ։ Ա­զա­տու­թյան և հա­վա­սա­րու­ թյան օր­վա փո­խա­րեն շա­բա­թը դար­ձել էր մարդ­կանց հո­րի­նած ա­վան­դա­պաշ­տա­կան կա­նոն­նե­րի և սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րի օր։ Իր օ­րե­րում Հի­սու­սը դեմ գնաց այս դիր­քո­րո­շում­նե­րին, հատ­կա­պես, երբ դրանք պար­տադր­վում էին ու­րիշ­նե­րին: Որ­քան հե­տաքրք­րա­ կան է, որ Նա դա ա­րեց ա­մե­նան­շա­նա­կա­լից կեր­պով՝ շա­բաթ օ­րը մի շարք բժշկու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լով։ Ա­սես Հի­սու­սը նպա­տա­կադր­ ված էր այս հրաշք­ներն ա­նում հենց շա­բաթ օ­րը, այլ ոչ թե ու­րիշ մի օր՝ մատ­նան­շե­լու հա­մար կարևոր մի բան, թե ի­րա­կա­նում շա­բաթն ինչ պետք է լի­նի։ Հա­ճախ այս պատ­մու­թյուն­նե­րում Հի­սու­սը մեկ­ նա­բա­նու­թյուն էր ա­նում շա­բաթ օ­րը բժշկու­թյուն կա­տա­րե­լու պա­ տե­հու­թյան վե­րա­բեր­յալ, և հա­ճախ փա­րի­սե­ցի­ներն օգ­տա­գոր­ծում էին Նրա խոս­քե­րը որ­պես պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյուն Հի­սու­սին սպա­ նե­լու ի­րենց հե­ռա­հար ծրագ­րե­րում։ Կար­դա­ցեք Հի­սու­սի շա­բաթ օր­վա բժշկու­թյուն­նե­րի պատ­մու­թյուն­ նե­րը Մատ­թեոս 12.9–13, Մար­կոս 1.21–26, 3.1–6 և Հով­հան­նես 9.1–16 հա­մար­նե­րում։ Ո­րո՞նք են ա­մե­նան­շա­նա­կա­լից պա­րա­գա­ նե­րը, ո­րոնք դուք նկա­տում եք այս պատ­մու­թյուն­նե­րում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հի­սու­սը հաս­տա­տեց, որ շա­բա­թը կարևոր է։ Մենք պետք է շա­ բաթն ա­ռանձ­նաց­նենք այն յու­րա­հա­տուկ կեր­պով պա­հե­լու հա­մար և թույլ տանք, որ շա­բաթ­վա մեջ այս մեկ օ­րը մեզ հա­մար հնա­րա­վո­ րու­թյուն դառ­նա զար­գաց­նե­լու մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն Աստ­ծո, մեր ըն­տա­նիք­նե­րի, մեր ե­կե­ղե­ցու և մեր հա­մայն­քի հետ։ Սա­կայն շա­բա­թը պա­հե­լը չպետք է ե­սա­սի­րա­բար վե­րա­բե­րի բա­ցա­ռա­ պես մեզ։ Հի­սուսն ա­սաց. «Ար­ժան է շա­բաթ օ­րը բա­րիք գոր­ծել» (­Մատ­թեոս 12.12)։ Ե­կե­ղե­ցու շատ ան­դամ­ներ բա­րի գոր­ծեր են ա­նում՝ ու­րիշ­նե­րի մա­ սին հոգ տա­նե­լու հա­մար։ Բայց մեզ­նից շա­տերն էլ զգում են, որ ա­ վե­լի շատ պետք է ա­նեն օգ­նե­լու հա­մար։ Մենք գի­տենք, որ Աստ­ված 30

Դաս 3

հոգ է տա­նում տա­ռապ­յալ­նե­րի, մո­ռաց­ված­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի մա­սին, և­որ մենք ևս պետք է նույնն ա­նենք։ Ո­րով­հետև մեզ պատ­ վիր­ված է չա­նել մեր ա­ռօր­յա գոր­ծե­րը, մեզ ա­զա­տու­թյուն է տրված շա­բաթ­վա լար­վա­ծու­թյու­նից, շա­բաթ օ­րը մեզ ժա­մա­նակ է տրված կենտ­րո­նա­նա­լու ու­րիշ­նե­րի հոգ­սե­րի վրա՝ որ­պես շա­բա­թը պա­հե­լու ճշմա­րիտ և գոր­ծուն ճա­նա­պարհ։ «­Չոր­րորդ պատ­վի­րա­նի հա­մա­ ձայն՝ շա­բա­թը նվիր­ված էր հանգս­տին և կ­րո­նա­կան երկր­պա­գու­ թյա­նը։ Ողջ աշ­խար­հա­յին գոր­ծե­րը պետք է դա­դա­րեց­վեին, սա­կայն ո­ղոր­մու­թյունն ու բա­րե­գոր­ծու­թյու­նը հա­մա­պա­տաս­խա­նում էին Տի­ րոջ նպա­տա­կին։ … Տա­ռապ­յալ­նե­րի բե­ռը թեև­թաց­նե­լը, վշտա­ցած­ նե­րին մխի­թա­րե­լը սի­րո գործ է, ո­րը պատ­վում է Աստ­ծո սուրբ օ­րը»։ Է­լեն Ուայթ, Բա­րե­գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 77։ Ի՞նչ եք ա­նում ու­րիշ­նե­րի բա­րօ­րու­թյան հա­մար շա­բաթ օ­րը։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 18

Շաբաթի հանգիստը հողի համար Ինչ­պես տե­սանք, շա­բաթն Իս­րա­յել ժո­ղովր­դի կյան­քի ցիկ­լի ար­ մա­տա­ցած մասն էր։ Սա­կայն շա­բա­թի սկզբուն­քը պար­զա­պես ա­մեն շա­բաթ կրկնվող օր­վա մա­սին չէր։ Այն նաև նե­րա­ռում էր յու­րա­հա­ տուկ հան­գիստ յու­րա­քանչ­յուր յո­թե­րորդ տա­րին՝ գա­գաթ­նա­կե­տին հաս­նե­լով հո­բել­յան տա­րում յոթն ան­գամ յոթ տա­րի հե­տո, այ­սինքն 50-րդ տա­րին։ Կար­դա­ցե՛ք Ղև­տա­ցոց 25.1-7 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչն է ու­շագ­րավ նմա­նա­տիպ հրա­հան­գում։ Ի՞նչ հնա­րա­վոր ճա­նա­պար­հով կա­րող եք մարմ­նա­վո­րել այս սկզբուն­քը ձեր կյան­քում և­աշ­խա­տան­քում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Շա­բա­թը խորհր­դան­շող տա­րին թույ­լատր­ված էր հողն անմ­շակ թող­նել մեկ տա­րի։ Սա հո­ղը կա­ռա­վա­րե­լու հայտ­նի գյու­ղատն­տե­սա­ կան պրակ­տի­կա էր, և դ­րա ի­մաս­տու­թյու­նը լայ­նո­րեն ըն­դուն­ված էր։ Յո­թե­րորդ տա­րին նշա­նա­կա­լից էր նաև ստրուկ­նե­րի հա­մար (տե՛ս Ե­լից 21.1–11)։ Այն դեպ­քում, երբ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րից ո­մանք այն­քան էին պարտ­քեր կու­տա­կում, որ ստիպ­ված ի­րենց ստրկու­ թյան էին վա­ճա­ռում, նրանք պետք է ա­զատ ար­ձակ­վեին յո­թե­րորդ տա­րին։ Նույն կերպ շատ մեծ պարտ­քե­րը պետք է չե­ղարկ­վեին յո­թե­ րորդ տար­վա վեր­ջին (տե՛ս Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 15.1–11)։ Դաս 3

31

Ինչ­պես մա­նա­նան, որն Աստ­ված տա­լիս էր իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին ա­նա­պա­տում, այդ­պես էլ յո­թե­րորդ տա­րին հա­ցա­հա­տիկ չցա­նե­ լը վստա­հու­թյան դրսևո­րում էր առ Աստ­ված, որ Նա բա­վա­կա­նա­ չափ կտա նա­խորդ տա­րին, դրան կգու­մար­վի նաև այն, ինչ հո­ղը կա­ճեց­նի յո­թե­րորդ տա­րին՝ ա­ռանց սերմ­նա­ցա­նի։ Նմա­նա­պես ստրուկ­նե­րին ա­զա­տելն ու պարտ­քե­րը թող­նե­լը ո­ղոր­մա­ծու­թյան քայլ էր, սա­կայն նաև Աստ­ծո զո­րու­թյա­նը վստա­հե­լու դրսևո­րում, որ Նա կտա մեր կա­րիք­նե­րի հա­մար։ Ո­րո­շա­կի ի­մաս­տով, մար­դիկ պետք է սո­վո­րեին, որ չպետք է ճնշեն ու­րիշ­նե­րին ի­րենց կա­րիք­նե­ րը հո­գա­լու հա­մար։ Շա­բա­թի սկզբունք­ներն ու օ­րի­նա­կը պետք է սեր­տո­րեն կապ­վեին իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի հա­սա­րա­կու­թյան կա­ռուց­ված­քին որ­պես մի ամ­ բող­ջու­թյուն։ Նմա­նա­պես ժա­մա­նա­կա­կից շա­բա­թը պա­հե­լը պետք է լի­նի հոգևոր կար­գա­պա­հու­թյուն, ո­րը կվե­րա­փո­խի մեր բո­լոր մնա­ ցած օ­րե­րը։ Գործ­նա­կան ի­մաս­տով, շա­բա­թը ա­ռաջ Իր ար­քա­յու­թյու­ նը ո­րո­նե­լու Հի­սու­սի ցու­ցու­մը վե­րապ­րե­լու ճա­նա­պարհ­նե­րից մեկն է. «­Ձեր երկ­նա­վոր Հայ­րը գի­տի, որ այդ ա­մե­նը պետք է ձեզ … և­այդ ա­մե­նը կտրվի ձեզ» (­Մատ­թեոս 6.32, 33։ Ին­չո՞վ պետք է ա­ռանձ­նա­նա շա­բա­թը պա­հե­լը շա­բաթ­վա ձեր մյուս օ­րե­րից։ Ի վեր­ջո, ե­թե դուք ա­գահ, ե­սա­սեր և­ ան­տար­բեր եք կի­րա­կիից մինչև ուր­բաթ, ի­րա­կա­նում ի՞նչ նշա­նա­կու­թյուն ու­նի, ե­թե այդ­պի­սին չեք շա­բաթ օ­րը (սա­կայն կա­րո՞ղ եք ճշմար­ տա­պես այդ­պի­սին չլի­նել շա­բաթ օ­րը, ե­թե այդ­պի­սին եք շա­բաթ­ վա մնա­ցած բո­լոր օ­րե­րին)։­ ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 19

Հետագա ուսումնասիրության համար Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ գրքի 295–297 է­ջե­րի «­Կար­միր ծո­վից Սի­նա» գլու­խը, Դա­րե­րի Փա­փա­գը գրքի 281–289 է­ջե­րի «­Շա­բա­թը» գլու­խը, Սիգ­վե Տոնս­թա­դի Յո­թե­ րորդ օր­վա կորս­ված ի­մաս­տը գրքի 125–143 է­ջե­րի «­Յո­թե­րորդ օր­վա սո­ցիա­լա­կան ըն­կա­լու­մը» գլու­խը։ «­Հի­սու­սը հայտ­նեց նրանց, որ դժբախտ­նե­րին օգ­նե­լու գոր­ծը չի հա­կա­սում շա­բաթ­վա պատ­վի­րա­նին: Այն ներ­դաշ­նակ է Աստ­ծո հրեշ­ տակ­նե­րի ծա­ռա­յու­թյա­նը, ով­քեր ան­դա­դար շարժ­ման մեջ են երկն­քի և­երկ­րի միջև` տա­ռապ­յալ մարդ­կու­թյա­նը ծա­ռա­յե­լու հա­մար …

32

Դաս 3

Եվ մար­դիկ նույն­պես աշ­խա­տանք ու­նեն ա­նե­լու այդ օ­րը: Անհ­ րա­ժեշտ է հո­գալ կեն­սա­կան կա­րիք­նե­րը, խնա­մել հի­վանդ­նե­րին, բա­վա­րա­րել չքա­վոր­նե­րի կա­րիք­նե­րը: Նա, ով զլա­նում է շա­բաթ օրն օգ­նել տա­ռապ­յա­լին, չի կա­րող ան­մեղ լի­նել: Աստ­ծո հանգստ­յան սուրբ օ­րը մար­դու հա­մար է սահ­ման­ված, և­ ո­ղոր­մու­թյան գոր­ծե­րը կա­տա­րե­լա­պես հա­մա­պա­տաս­խա­նում են դրա նշա­նա­կու­թյա­նը: Աստ­ված չի ու­զում, որ Իր ա­րա­րած­նե­րը թե­կուզ մեկ ժամ տա­ռա­պեն այն ցա­վից, ո­րը կա­րե­լի է թեթևաց­նել շա­բաթ օ­րը կամ ցան­կա­ցած ու­րիշ օր»։ Է­լեն Ուայթ, Դա­րե­րի Փա­փա­գը, էջ 206, 207։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Ի՞նչ կերպ է ձեզ հա­մար շա­բա­թը ե­ղել առ Աստ­ված վստա­հու­ թյան դրսևո­րում։ Մա­նա­նա­յի նման փոր­ձա­ռու­թյուն ու­նե­ցե՞լ եք ձեր կյան­քում, երբ Աստ­ված ձեզ տվել է ի պա­տաս­խան Իր նկատ­ մամբ ցու­ցա­բե­րած ձեր վստա­հու­թյան։ Ե­թե ա­յո, կիս­վեք ձեր պատ­մու­թյամբ դա­սա­րա­նում և­ա­սա­ցեք, թե ինչ դաս եք քա­ղել։ 2. Ինչ­պես տե­սանք Ե­լից 20.8–11 և Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 5.12–15 հա­ մար­նե­րում ներ­կա­յաց­ված չոր­րորդ պատ­վի­րա­նում, Աստ­ված ընդգ­ծում է շա­բա­թի տար­բեր տե­սանկ­յուն­ներ։ Ո՞րն է շա­բա­թի այն տե­սանկ­յու­նը, որն ա­մե­նից շատ եք գնա­հա­տում։ 3. Դա­սա­րա­նում կամ ան­հա­տա­պես խո­սեք այն մա­սին, թե ինչ­պես կա­րող եք կի­սել շա­բա­թի օրհ­նու­թյուն­ներն ու ա­ռա­վե­լու­թյուն­նե­րը ձեր հա­մայն­քում։ 4. Ո­րո՞նք են այն ճա­նա­պարհ­նե­րը, ո­րոն­ցով շա­բա­թը փո­խում է ձեր կյան­քը։ Ձեր կյան­քում կա՞ն տե­սանկ­յուն­ներ, ո­րոն­ցում շա­բա­թի սկզբունք­ներն ու օ­րի­նակ­նե­րը պետք է ա­վե­լի մեծ ազ­դե­ցու­թյուն ու­նե­նան։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Աստ­ված տվեց շա­բա­թը որ­պես ա­րա­րումն ու փրկագ­նու­մը հի­շե­լու մի­ջոց, բայց այն ու­նի նաև բա­զում գործ­ նա­կան օ­գուտ­ներ։ Այն սո­վո­րեց­նում է մեզ վստա­հել, որ Աստ­ված կտրա­մադ­րի մի­ջոց­ներ մեր կա­րիք­նե­րի հա­մար, այն սո­վո­րեց­նում է հա­վա­սա­րու­թյուն և կա­րող է դառ­նալ մեր բո­լոր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­ րը բա­րե­նո­րո­գող հոգևոր կար­գա­պա­հու­թյուն։ Հի­սու­սը ցույց տվեց շա­բա­թի Իր կա­տա­րե­լա­տի­պը՝ բժշկու­թյուն կա­տա­րե­լով հի­վանդ­նե­ րի հա­մար և­ընդգ­ծե­լով շա­բա­թը որ­պես կա­րի­քա­վոր­նե­րի խնդիր­նե­ րի մա­սին հոգ տա­նե­լու օր։ Դաս 3

33

­ԴԱՍ 4 ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 20–26

ՈՂՈՐՄՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒ ԱՐԴԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՍԱՂՄՈՍ ԵՎ ԱՌԱԿԱՑ ԳՐՔԵՐՈՒՄ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Սաղ­մոս 9.7–9, 13–20, Սաղ­մոս 82, Սաղ­մոս 101, Սաղ­մոս 146, Ա­ռա­կաց 10.4, Ա­ռա­կաց 13.23, 25, 30.7–9: Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Ի­րա­վունք ա­րեք աղ­քա­տին և­ որ­բին, ար­դա­րաց­րեք խեղ­ ճին և­ աղ­քա­տին։ Փր­կեք աղ­քա­տին և խեղ­ճին, ա­զա­տեք ամ­բա­րիշտ­նե­րի ձեռ­քի­ց» (­Սաղ­մոս 82.3, 4):

Ս

աղ­մոս­ներ և Ա­ռա­կաց գրքե­րը նկա­րագ­րում են Աստ­ծո հետ ապ­ րե­լու փոր­ձա­ռու­թյու­նը կյան­քի ա­մե­նա­տար­բեր պա­րա­գա­նե­րում, և­ ոչ միայն երկր­պա­գու­թյան կամ այլ կրո­նա­կան ա­րա­րո­ղու­թյուն­ նե­րի ժա­մա­նակ։ Մինչ Ա­ռա­կաց գիրքն ա­ռա­ջար­կում է պրակ­տիկ ի­ մաս­տու­թյան խոր­հուրդ­նե­րի շարք՝ սկսած հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րից և­ ըն­տա­նի­քից մինչև գոր­ծա­րա­րու­թյունն ու կա­ռա­վա­րու­թյու­նը, Սաղ­ մոս­նե­րը եր­գե­րի հա­վա­քա­ծու են, ո­րոնք նե­րա­ռում են տա­րա­տե­սակ ապ­րում­ներ և հոգևոր փոր­ձա­ռու­թյուն­ներ՝ սկսած ող­բե­րից մինչև ցնծա­ցող փա­ռա­բա­նու­թյան հույ­զեր։ Հեշտ է նկա­տել, որ մեր հա­վա­ տը պետք է տար­բեր­վի մեր կյան­քի յու­րա­քանչ­յուր տե­սանկ­յան և փոր­ձա­ռու­թյան մեջ, ո­րով­հետև Աստ­ված հոգ է տա­նում մեր կյան­քի բո­լոր տե­սանկ­յուն­նե­րի մա­սի­ն։ Միև­նույն ժա­մա­նակ, այս ըն­կած աշ­խար­հի կյան­քի մա­սին յու­րա­ քանչ­յուր խո­հի մեջ դժվար ան­տես­վի այն ա­նար­դա­րու­թյու­նը, որն այ­սաս­տի­ճան խո­ցում է մարդ­կա­յին վի­ճա­կը։ Ի­րա­կա­նում, ա­նար­ դա­րու­թյու­նը շա­րու­նա­կա­բար նկա­րագր­վում է որ­պես մի բան, ո­րի մա­սին մեր Տերն ան­հանգս­տա­նում է և­ ո­րից փոր­ձում է մեզ ա­զա­ տագ­րել, Նա, Ով ան­հույ­սի հույսն է։ Թեև մենք կա­րող ենք քննար­կել միայն այն­քա­նը, ինչ­քա­նի մա­սին այս գրքե­րը մեզ տե­ղե­կաց­նում են այս թե­մա­յի վե­րա­բեր­յալ, մի­գու­ցե 34 ­Դաս

այս դա­սը ո­գեշն­չի լի­նել ա­վե­լի ե­ռան­դուն մեզ շրջա­պա­տող աղ­քատ­ նե­րի, ճնշված­նե­րի և մո­ռաց­ված­նե­րի կա­րիք­նե­րին ծա­ռա­յե­լու գոր­ ծում, ում պար­տա­վոր ենք օգ­նել։ ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 21

Սաղ­մոս­ներ` հույ­սի եր­գեր ճնշված­նե­րի համար

Ինչ­պես ար­դեն տե­սանք, Աստ­ված տես­նում և լ­սում է այն մարդ­ կանց, ով­քեր վշտի և փոր­ձան­քի մեջ են։ Շատ հա­ճախ Սաղ­մոս­նե­ րում մենք լսում ենք այն մարդ­կանց ա­ղա­ղակ­նե­րը, ով­քեր վստա­հել են Աստ­ծուն, սա­կայն ար­դա­րու­թյուն չեն տես­նում։ Կար­ծես թե Աստ­ ծո բա­րու­թյան, ար­դա­րու­թյան և զո­րու­թյան հա­վաս­տիա­ցում­նե­րը խամ­րում են այն ա­նար­դա­րու­թյան և կե­ղեք­ման ներ­քո, ո­րոնք այս եր­գե­րում ա­ղա­ղա­կող­նե­րը վե­րապ­րում են կամ ո­րոնց ա­կա­նա­տեսն են լի­նում։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, սրանք այն մարդ­կանց եր­գերն են, ով­քեր շա­ րու­նա­կում են եր­գել։ Ո՛չ նրանց կյան­քը, ո՛չ նրանց հա­վա­տը չեն մա­ րել։ Նրանք դեռ հույս ու­նեն և հոր­դո­րում են Աստ­ծուն մի­ջամ­տել, քա­նի դեռ շատ ուշ չէ, քա­նի չա­րը չի հաղ­թա­նա­կել, քա­նի ճնշված­ նե­րը չեն կոր­ծան­վել ի­րենց դեմ դուրս ե­կած չա­րի ու­ժից։ Այս կերպ Սաղ­մոս­նե­րի հե­ղի­նակ­նե­րը փոր­ձել են կամր­ջել ի­րենց հա­վա­տի հա­վաս­տիա­ցում­նե­րի, կյան­քի փոր­ձու­թյուն­նե­րի և­ ող­բեր­գու­թյուն­ նե­րի ան­դուն­դը։ Կար­դա­ցե՛ք Սաղ­մոս 9.7-9, 13-20 հա­մար­նե­րը: Կա­րո՞ղ եք պատ­ կե­րաց­նել այն հան­գա­մանք­նե­րը, ո­րոն­ցում հայտն­վել էր Դա­վի­ թը՝ Սաղ­մո­սի հե­ղի­նա­կը։ Կա­րո՞ղ եք զգալ այն լար­վա­ծու­թյու­նը, որ գո­յու­թյուն ու­ներ առ Աստ­ծո բա­րու­թյուն նրա հա­վա­տի և նրա ներ­կա փոր­ձա­ռու­թյան միջև։ Ինչ­պե՞ս եք վար­վել խիստ փոր­ձու­ թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ առ Աստ­ված ու­նե­ցած ձեր հա­վա­տի դեմ պայ­քա­րի հետ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Սաղ­մոս­նե­րի գրքում այս լար­մա­նը տրվող շա­րու­նա­կա­կան պա­ տաս­խանն Աստ­ծո բա­րի և ճշ­մա­րիտ դա­տի հույսն ու խոս­տումն է։ Չարն ու ա­նար­դա­րու­թյու­նը կա­րող են հաղ­թա­նա­կած թվալ այժմ, սա­կայն Աստ­ված դա­տե­լու է չա­րա­գործ­նե­րին և­ ա­նար­դար­նե­րին։ ­Դաս

35

Նրանք կպատժ­վեն, մինչ­դեռ այն մար­դիկ, ում նրանք ճնշել և կե­ղե­ քել են, կվե­րա­կանգն­վեն և կ­նո­րա­նան։ Խո­հեր Սաղ­մոս­նե­րի մա­սին գրքում Կ. Ս. Լ­յուի­սը նկա­րագ­րում է իր նախ­նա­կան զար­մանքն Աստ­ծո դա­տաս­տա­նի նկատ­մամբ ոգևո­րու­թյու­նից ու սպա­սու­մից, ին­չը բազ­միցս ներ­կա­յաց­վում է Սաղ­մոս­նե­րում։ Հետևե­լով այն միտ­մա­նը, որ այ­սօր Աստ­վա­ծաշն­ չի շատ ըն­թեր­ցող­ներ դա­տաս­տա­նը հա­մա­րում են մի բան, ո­րից հար­կա­վոր է սար­սա­փել, նա դի­տար­կում է սկզբնա­կան հրեա­կան ըն­կա­լումն ու գրում, որ «հա­զա­րա­վոր մարդ­կանց, ում «զրկել են այն ա­մե­նից, ինչ ու­նեին, մարդ­կանց, ում կող­մում է ի­րա­վուն­քը, վեր­ջա­պես կլսեն։ Ի­հար­կե, նրանք չեն վա­խե­նում դա­տաս­տա­նից։ Նրանք գի­տեն, որ ի­րենց հայցն անժխ­տե­լի է, ե­թե միայն այն լսվե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ստա­նա։ Եվ երբ Աստ­ված գա դա­տե­լու, ի վեր­ջո նրանց հայ­ցը կլսվի»։ Կ. Ս. Լ­յուիս, Խո­հեր Սաղ­մոս­նե­րի մա­սին (Նյու Յորք. Հար­քորթ, Բրեյս ընդ Քոմ­փա­նի, 1958թ.), էջ 11։ Սաղ­մոս­նե­րում հույս ենք տես­նում ճնշված­նե­րի հա­մար, նույ­ նիսկ հի­մա, նույ­նիսկ ներ­կա տա­ռա­պանք­նե­րի և հու­սա­հա­տու­ թյան մեջ։ Ի՞նչ փաս­տարկ­ներ ու­նենք դա­տաս­տա­նի գա­ղա­փա­րը դրա­կան դի­տար­կե­լու հա­մար, այլ ոչ մի բան, ո­րից պետք է սար­սա­փել։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 22

«Վե՛ր կաց, ով Աստված» Կար­դա­ցե՛ք Սաղ­մոս 82: Ո՞րն է այս Սաղ­մո­սի՝ մեզ ուղղ­ված լու­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Ի հե­ճուկս կար­գադ­րու­թյուն­նե­րի և կա­նոն­նե­րի, որ Աստ­ված տվել էր իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին նրանց պատ­մու­թյան տար­բեր ժա­մա­նա­կա­ հատ­ված­նե­րում, նրանք չկա­րո­ղա­ցան ապ­րել այս ծրագ­րի հա­մա­ ձայն։ Նրանք շատ հեշ­տու­թյամբ նման­վե­ցին ի­րենց շրջա­պա­տող ազ­գե­րին՝ ա­ռաջ­նորդ­վե­լով ա­նար­դա­րու­թյան և կե­ղեք­ման օ­րի­նա­ կով։ Ա­ռաջ­նորդ­ներն ու դա­տա­վոր­ներն ա­ն­հանգս­տա­նում էին մի­ միայն ի­րենց հա­մար, և նրանց բա­րե­հա­ճու­թյու­նը կա­րե­լի էր գնել կա­շառ­քով։ Չու­նե­նա­լով դա­տա­րան­ներ ի­րենց պաշտ­պա­նե­լու հա­ մար՝ սո­վո­րա­կան մար­դիկ, հատ­կա­պես աղ­քատ­նե­րը, են­թարկ­վում էին շա­հա­գործ­ման։ 36 ­Դաս

Սաղ­մոս 82-ը պա­տաս­խան է նմա­նա­տիպ ի­րա­վի­ճա­կի։ Այն նկա­րագ­րում է Աստ­ծո դե­րը որ­պես Գե­րա­գույն Դա­տա­վոր և պատ­ կե­րում մի ի­րա­վի­ճակ, ո­րում Նա դա­տում է ժո­ղո­վուրդ­նե­րի ա­ռաջ­ նորդ­նե­րին և նույ­նիսկ դա­տա­վոր­նե­րին։ Այս սաղ­մոսն ընդգ­ծում է այն, որ հա­սա­րա­կու­թյուն մեջ նման դիր­քեր զբա­ղեց­նող մար­դիկ «նշա­նակ­ված են դա­տա­վոր­ներ լի­նե­լու Նրա հսկո­ղու­թյան ներ­քո»։ Է­լեն Ուայթ, Մար­գա­րե­ներ և թա­գա­վոր­ներ, էջ 198։ Նրանք զբա­ ղեց­նում են ի­րենց դիրքն ու վա­րում ի­րենց գոր­ծե­րը որ­պես Աստ­ ծո ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ և Նրա ստո­րա­դաս­ներ։ Ըստ սաղ­մո­սեր­գուի՝ Աստ­ծո ար­դա­րու­թյունն օ­րի­նակ է, թե ինչ­պես պետք է գոր­ծի երկ­ րա­յին ար­դա­րու­թյու­նը, այն նաև տրա­մադ­րում է չա­փա­նիշ­ներ, ո­ րոնց հա­մա­ձայն ար­դա­րու­թյունն ու ա­նար­դա­րու­թյու­նը և դ­րանք տա­րա­ծող­նե­րը պետք է դատ­վեն։ Սաղ­մո­սը եզ­րա­փակ­վում է Աստ­ծուն ուղղ­ված գոր­ծե­լու, մի­ջամ­ տե­լու և­ ա­նար­դա­րու­թյու­նը դա­դա­րեց­նե­լու յու­րա­հա­տուկ կո­չով (­Սաղ­մոս 82.8), որն այդ­քան գե­րակշ­ռում է ազ­գի մեջ։ Ինչ­պես սաղ­ մոս­նե­րից շա­տե­րը, սա ևս ձայն է տա­լիս ձայ­նա­զուրկ­նե­րին և կե­ղեք­ ված­նե­րին, նրանց, ում ձայ­նը լռեց­վել է այն ա­նար­դար հա­մա­կար­գի կող­մից, որ­տեղ նրանք ապ­րում և­աշ­խա­տում են։ Սաղ­մոս 82-ը բո­ղոք է ներ­կա­յաց­նում Աստ­ծուն տիե­զեր­քի և բո­ լոր ազ­գե­րի Գե­րա­գույն Դա­տա­վո­րի և Սու­վե­րեն Ղե­կա­վա­րի Իր դիր­քում։ Չ­կա ա­վե­լի բարձր դա­տա­րան կամ իշ­խա­նու­թյուն, ո­րին կա­րե­լի է նման բո­ղոք ներ­կա­յաց­նել։ Տր­վում է հա­վաս­տիա­ցում, որ երբ երկ­րա­յին դա­տա­րան­նե­րը չեն լսում կամ չեն պաշտ­պա­նում աղ­ քատ­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի դա­տը, ո­րը շատ հա­ճախ է հան­դի­պում այս սաղ­մո­սում, դեռևս մնում է օգ­նու­թյուն կան­չե­լու ան­հեր­քե­լի մի հնա­րա­վո­րու­թյուն։ Մեր կյան­քի տար­բեր ժա­մա­նա­կա­հատ­ված­նե­րում մենք կա­ րող ենք դառ­նալ ա­նար­դա­րու­թյան զոհ, սա­կայն ինչ-որ ժա­մա­նակ կա­րող ենք լի­նել մարդ, ով ա­նար­դա­րու­թյուն է գոր­ծում կամ շահ է ստա­նում դրա­նից։ Սաղ­մոս 82-ի նման հատ­ված­նե­րում կա­րող ենք ըմբռ­նում և­ ի­մաս­տու­թյուն գտնել՝ լի­նենք մենք ա­նար­դա­րու­ թյուն գոր­ծո­ղը թե դրա զո­հը։ Տե­րը մտա­հոգ­ված է նաև ա­նար­դար դա­տա­վոր­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյամբ՝ նկա­րագ­րե­լով նրանց որ­պես Իր զա­վակ­ներ և ցան­կա­նա­լով, որ նրանք ընտ­րեն ա­վե­լի լավ ապ­րե­լու ու­ղին (տե՛ս Սաղ­մոս 82.6)։ Եվ ու­րեմն, հույս կա նաև ա­նար­դա­րու­ թյան մյուս կող­մում կանգ­նած­նե­րի հա­մար, ե­թե նրանք փոխ­վե­լու պատ­րաս­տա­կա­մու­թյուն հայտ­նեն։ ­Դաս

37

Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 23

Թագավորի խոստումներ Կար­դա­ցե՛ք Սաղ­մոս 101: Թե­կուզև գրված ա­ռաջ­նորդ­նե­րի հա­ մար՝ ի՞նչ կարևոր խոր­հուրդ կա­րող ենք քա­ղել մենք մեզ հա­մար, ինչ­պի­սին էլ լի­նի մեր դիր­քը կյան­քում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Սաղ­մոս 101-ը գրված է ա­ռաջ­նորդ­նե­րի հա­մար։ Կար­ծիք կա, որ Դա­վի­թը հե­ղի­նա­կել է այս տո­ղե­րը որ­պես Իս­րա­յե­լի թա­գա­վոր իր թա­գա­վո­րու­թյան վաղ շրջա­նում։ Դրանք նույ­նիսկ կա­րող են վերց­ ված լի­նել այն եր­դում­նե­րից, ո­րոնք նա ա­րել է թա­գա­վոր օծ­վե­լու ժա­ մա­նակ։ Սա­վու­ղի հա­մար որ­պես ռազ­միկ ծա­ռա­յե­լու, հե­տո նրա­նից փախ­չե­լու իր փոր­ձա­ռու­թյուն­նե­րում Դա­վի­թը վկա դար­ձավ և դաս քա­ղեց այն բա­նից, թե ինչ­պես ճիշտ ճա­նա­պար­հից շեղ­ված թա­գա­ վո­րը կա­րող է վնա­սել ազգն ու իր սե­փա­կան ըն­տա­նի­քը։ Դա­վի­թը վճռեց, որ ինքն ու­րիշ ա­ռաջ­նորդ է դառ­նա­լու։ Մե­զա­նից քչերն են քա­ղա­քա­կան կամ ազ­գա­յին ա­ռաջ­նորդ­ներ, սա­կայն մենք բո­լորս էլ դեր ու­նենք կյան­քում, ո­րում հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նենք ազ­դե­լու ու­րիշ­նե­րի վրա և խ­րա­խու­սե­լու նրանց։ Դա կա­րող է լի­նել մեր աշ­խա­տա­վայ­րում, հա­մայն­քա­յին կյան­քում, ըն­տա­նի­քում կամ ե­կե­ղե­ցում։ Է­լեն Ուայթն այս­պես է մեկ­նա­բա­նում ա­ռաջ­նոր­դու­ թյան այս դրույթ­նե­րից մե­կը. «101 սաղ­մո­սում ար­ձա­նագր­ված Դավ­թի եր­դում­նե­րը պետք է լի­նեն բո­լոր նրանց եր­դում­նե­րը, ում վրա դրված է տան ազ­դե­ցու­թյուն­նե­րը վե­րահ­սե­լու պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը»։ Խոր­հուրդ­ներ ծնող­նե­րին, ու­սու­ցիչ­նե­րին և­ու­սա­նող­նե­րին, էջ 119։ Երբ էլ որ հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­նանք, պետք է պատ­րաստ լի­ նենք ա­ռա­ջար­կե­լու և պաշտ­պա­նե­լու այս սկզբունք­նե­րը նրանց, ով­քեր զբա­ղեց­նում են ղե­կա­վար դիր­քեր։ Եվ մենք բո­լորս մեր՝ ա­ ռաջ­նոր­դի և­ ազ­դե­ցու­թյան դիր­քե­րում հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նենք կի­րա­ռե­լու Դավ­թի ղե­կա­վա­րու­թյան սկզբունք­նե­րը, ին­չը կօգ­նի մեզ օրհ­նու­թյուն լի­նել ու­րիշ­նե­րի հա­մար։ Դավ­թի հա­մար ե­լա­կետն Աստ­ծուն պատ­վելն է Նրա ո­ղոր­մու­թյան և­ ար­դա­րու­թյան հա­մար (­Սաղ­մոս 101.1), ին­չը դար­ձավ այն ա­մե­նի հիմ­նա­քա­րը, ին­չը Դա­վի­թը ձգտում էր պաշտ­պա­նել իր ղե­կա­վա­րու­ թյամբ։ Նա ձգտում էր սո­վո­րել և­ օգ­տա­գոր­ծել այս նույն ա­ռանձ­նա­ հատ­կու­թյուն­ներն իր կյան­քում և­ աշ­խա­տան­քում։ Դա պա­հան­ջում 38 ­Դաս

էր դի­մա­կա­յել սխա­լի, այ­լա­սեր­ման և­ ա­նազն­վու­թյան գայ­թակ­ղու­ թյուն­նե­րին, ո­րոն­ցից յու­րա­քանչ­յուրն իշ­խա­նու­թյան և ղե­կա­վա­րու­ թյան նա­վում գտնվող­նե­րի հա­մար հա­տուկ ծու­ղակ է։ Ի­մա­նա­լով, թե որ­քան կարևոր դեր ու­նեն լավ խորհր­դա­կան­նե­րը, մա­նա­վանդ բա­րին գոր­ծե­լու հար­ցում, Դա­վի­թը պար­տա­վոր­վում է փնտրել վստա­հե­լի խորհր­դա­կան­ներ և նշա­նա­կել ազ­նիվ պաշ­տոն­ յա­ներ։ Ար­դա­րու­թյունն ու ո­ղոր­մու­թյու­նը պետք է ա­ռանձ­նա­հա­տուկ դարձ­նեին Դա­վի­թի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը, նույ­նիսկ նրանց մեջ, ով­քեր աշ­խա­տում էին իր հետ և­իր հա­մար։ Մենք կա­րող ենք չլի­նել այն­պի­սի դիր­քում, որ խորհր­դա­կան­ներ և պաշ­տոն­յա­ներ ու­նե­նանք, բայց ինչ­պե՞ս կա­րող ենք լցնել մեր կյանքն ազ­դե­ցու­թյուն­նե­րով, ո­րոնք կօգ­նեն մեզ ապ­րել և ղե­կա­ վա­րել (որ­տեղ որ կա­րող ենք) ար­դա­րու­թյամբ և­ ո­ղոր­մու­թյամբ այն մարդ­կանց հա­մար, ով­քեր դրա կա­րիքն ու­նեն։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 24

Քայլելով Տիրոջ հետ Որ­քան մո­տե­նում ենք Սաղ­մոս­նե­րի գրքի ա­վար­տին, կար­ծես փա­ռա­բա­նու­թյան բա­ցա­կան­չու­թյուն­նե­րը գնա­լով ա­վե­լի հնչեղ են դառ­նում։ Վեր­ջին հինգ սաղ­մոս­ներն սկսվում են պարզ և­ու­ղիղ հրա­ մա­նով. «Օրհ­նե՛ք Տի­րո­ջը», սա­կայն 146 սաղ­մո­սի սկիզ­բը յու­րա­հա­ տուկ կեր­պով է շեշ­տադ­րում Աստ­ծո մտա­հո­գու­թյունն աղ­քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի նկատ­մամբ՝ որ­պես նման օրհ­նու­թյան ա­ռաջ­նա­յին պատ­ճառ։ Կար­դա­ցե՛ք Սաղ­մոս 146: Ի՞նչ լուր կա այս­տեղ մեզ հա­մար։ Ի՞նչ է Աստ­ված ա­սում, հատ­կա­պես Սաղ­մոս 146.5–9 հա­մար­նե­րում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Նույն վստա­հու­թյամբ, որ Աստ­ված այս աշ­խար­հի Ա­րա­րիչն է (տե՛ս Սաղ­մոս 146.6), այս Սաղ­մո­սը նկա­րագ­րում է Աստ­ծո շա­րու­ նա­կա­կան գործն աշ­խար­հում որ­պես դա­տա­վոր, մա­տա­կա­րար, ա­զա­տագ­րիչ, բժիշկ, օգ­նա­կան և պաշտ­պան, և­ այս բո­լոր հատ­ կա­նիշ­նե­րը կի­րառ­վում են այն մարդ­կանց հա­մար, ով­քեր ու­նեն այս յու­րա­հա­տուկ կա­րիք­նե­րը։ Ո­գեշն­չող տես­լա­կան է այն, թե ինչ է Աստ­ ված ա­նում և փոր­ձում ա­նել մեր կյան­քում, մեր հա­մայնք­նե­րում և մեր աշ­խար­հում։ ­Դաս

39

Եր­բեմն կար­ծում ենք, թե կա­րի­քա­վոր­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լը մի բան է, ո­րը մենք պար­տա­վոր ենք ա­նել, ո­րով­հետև Աստ­ված է այդ­ պես ա­սել։ Սա­կայն Սաղ­մոս 146-ն­ ա­սում է, որ Աստ­ված դա ար­դեն ա­նում է և հ­րա­վի­րում է մեզ միա­նալ Ի­րեն։ Երբ մեր ջան­քե­րը կենտ­ րո­նաց­նում ենք աղ­քա­տու­թյան, կե­ղեք­ման և հի­վան­դու­թյան դեմ, մենք ի­րա­պես աշ­խա­տում ենք Աստ­ծո հետ և Նրա նպա­տակ­նե­րի հա­մար։ Ի՞նչ ա­վե­լի մեծ ա­ռա­վե­լու­թյուն կա­րող է լի­նել, քան հա­մա­ գոր­ծակ­ցել Աստ­ծո հետ և­ի­րա­կա­նաց­նել մի բան, ին­չը Սաղ­մոս 146ի նման ո­գեշն­չող է։ Սա­կայն մեզ հա­մար էլ օ­գուտ կա։ Քրիս­տոն­յա­նե­րը հա­ճախ են խո­սում Աստ­ծուն ո­րո­նե­լու և Նրա հետ ա­վե­լի մտե­րիմ փոխ­հա­րա­ բե­րու­թյուն ու­նե­նա­լու ի­րենց ցան­կու­թյան մա­սին։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Սաղ­մոս 146.7–9-ի նման հա­մար­նե­րը և մի շարք այլ հա­մար­ներ ցույց են տա­լիս, որ Աստ­ծուն գտնե­լու ճա­նա­պարհ­նե­րից մե­կը Նրան միա­ նալն է այն գոր­ծում, ո­րը Նա ա­նում է։ Ուս­տի ե­թե Նա աշ­խա­տում է աղ­քատ­նե­րին, հի­վանդ­նե­րին և ճնշ­ված­նե­րին պաշտ­պա­նե­լու հա­ մար, ինչ­պես Սաղ­մոս 146-ն­ է փաս­տում, մենք էլ պետք է Նրա հետ աշ­խա­տենք։ «Քրիս­տո­սը ե­կավ այս եր­կիր քայ­լե­լու և­ աշ­խա­տե­լու աղ­քատ­նե­րի և տա­ռապ­յալ­նե­րի մեջ։ Նրանք ստա­ցան Նրա ու­շադ­ րու­թյան մե­ծա­գույն բա­ժի­նը։ Եվ այ­սօր, ի դեմս Իր զա­վակ­նե­րի, Նա այ­ցե­լում է աղ­քատ­նե­րին և կա­րի­քա­վոր­նե­րին՝ փա­րա­տե­լով նրանց վիշտն ու թեթևաց­նե­լով տա­ռա­պանք­նե­րը։ Ե­թե տա­ռա­պանքն ու կա­րի­քը չլի­նեին, մենք ոչ մի կերպ չէինք հաս­կա­նա Աստ­ծո ո­ղոր­մու­թյունն ու սե­րը, չէինք ճա­նա­չի կա­րե­կից և ցա­վակ­ցող երկ­նա­յին Հո­րը։ Ա­վե­տա­րա­նը եր­բեք չի մատ­նան­շել ա­վե­լի մեծ սի­րո մա­սին, քան երբ այդ սե­րը բեր­վում է ա­մե­նա­կա­րի­ քա­վոր և չ­քա­վոր շրջան­ներ»։ Է­լեն Ուայթ, Վ­կա­յու­թյուն­ներ ե­կե­ղե­ցու հա­մար, հա­տոր 7, էջ 226։ Ո՞րն է ե­ղել ձեր անձ­նա­կան փոր­ձա­ռու­թյու­նը, երբ ծա­ռա­յել եք ու­րիշ­նե­րին և դ­րա­նով մո­տե­ցել Աստ­ծուն։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 25

Առակաց գիրք. ողորմություն աղքատներին Որ­պես ի­մաս­տուն ա­սույթ­նե­րի հա­վա­քա­ծու՝ Ա­ռա­կաց գիրքն անդ­րա­դառ­նում է բազ­մա­զան թե­մա­նե­րի և կ­յան­քի փոր­ձա­ռու­թյուն­ նե­րի։ Դրան­ցից են խո­հերն աղ­քա­տու­թյան, հարս­տու­թյան, գո­հու­ 40 ­Դաս

նա­կու­թյան, ար­դա­րու­թյան և­ ա­նար­դա­րու­թյան մա­սին, և­ եր­բեմն՝ տար­բեր տե­սանկ­յուն­նե­րից։ Կ­յան­քը միշտ չէ հեշտ ու շի­տակ, և Ա­ռա­կաց գիր­քը նա­խազ­գու­շաց­նում է մեզ տա­րա­տե­սակ հան­գա­ մանք­նե­րի և­ընտ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին, ո­րոնք ազ­դում են մարդ­կանց կյան­քի վրա, նույ­նիսկ նրանց, ով­քեր հա­վա­տա­րիմ են Աստ­ծուն։ Կար­դա­ցե՛ք և հա­մե­մա­տե՛ք Ա­ռա­կաց 10.4, 13.23, 25, 14.31, 15.15, 16, 19.15, 17 և 30.7-9 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչ են ա­սում այս տեքս­տե­րը հարս­տու­թյան, աղ­քա­տու­թյան և կա­րի­քա­վոր­նե­րին օգ­նե­լու առն­չու­թյամբ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Ա­ռա­կաց գիրքն ընդգ­ծում է այն մտա­հո­գու­թյունն ու ու­շադ­րու­ թյու­նը, որն Աստ­ված ցու­ցա­բե­րում է աղ­քատ և խո­ցե­լի մարդ­կանց նկատ­մամբ։ Եր­բեմն մար­դիկ աղ­քատ են հան­գա­մանք­նե­րի բե­րու­ մով՝ աղ­քատ ընտ­րու­թյուն կամ շա­հա­գոր­ծում, սա­կայն ինչ էլ որ լի­նի նրանց վի­ճա­կի պատ­ճա­ռը, Տե­րը, միև­նույնն է, նկա­րագր­վում է որ­ պես նրանց Ա­րա­րիչ (տե՛ս Ա­ռա­կաց 22.2) և Պաշտ­պան (տե՛ս Ա­ռա­ կաց 22.22, 23)։ Այս մարդ­կանց չի կա­րե­լի ճնշել կամ օգտ­վել նրանց վի­ճա­կից, ինչ սխալ էլ որ նրանք ա­նեն։ Ճիշտ է, Ա­ռա­կաց գիրքն ա­ռա­ջար­կում է ա­վե­լի լավ կյանք ի­մաս­ տու­թյունն ու Աստ­ծուն հնա­զանդ­վելն ընտ­րե­լու ճա­նա­պար­հով, սա­ կայն հարս­տու­թյու­նը միշտ չէ, որ Աստ­ծո օրհ­նու­թյան արդ­յունքն է։ Հա­վա­տար­մու­թյունն Աստ­ծուն միշտ դի­տարկ­վում է ա­վե­լի կարևոր և, ի վեր­ջո, ա­վե­լի օգ­տա­կար մի բան, քան նյու­թա­կան հարս­տու­ թյու­նը. «­Լավ է քի­չը ար­դա­րու­թյու­նով, քան թե շատ ե­կա­մուտ­ներ՝ ա­ռանց ի­րա­վուն­քի» (Ա­ռա­կաց 16.8)։ Ա­ռա­կաց գրքում մտա­հո­գու­թյուն է ար­տա­հայտ­ված նաև ազն­վու­ թյան, առ­հա­սա­րակ գոր­ծի, կա­ռա­վա­րու­թյան և դա­տա­վա­րու­թյան մեջ ար­դա­րու­թյան հաս­տատ­ման ա­ռու­մով (տե՛ս Ա­ռա­կաց 14.5, 25, 16.11–13, 17.15, 20.23, 21.28, 28.14–16)։ Ա­ռա­կաց գիր­քը մտա­հոգ­ ված չէ միայն ան­հատ­նե­րի կյան­քով, այն նաև ա­ռա­ջար­կում է հաս­ կա­նալ, թե հա­սա­րա­կու­թյու­նը որ­պես մեկ միա­վոր ինչ­պես պետք է գոր­ծի բո­լո­րի, հատ­կա­պես նրանց բա­րօ­րու­թյան հա­մար, ով­քեր պաշտ­պա­նու­թյան կա­րիք ու­նեն։ Մեզ նո­րից հի­շեց­վում է այն մա­սին, որ նրանք, ով­քեր կա­ռա­վա­րում և­ա­ռաջ­նոր­դում են լա­վա­գույնս, դա ա­նում են Աստ­ծո օգ­նու­թյամբ (տե՛ս Ա­ռա­կաց 8.15, 16) և պետք է գոր­ծեն որ­պես Նրա շնոր­հի և կա­րեկ­ցան­քի գոր­ծա­կալ­ներ կա­րի­քա­ վոր­նե­րի նկատ­մամբ։ ­Դաս

41

Հեշտ է վատ զգալ անմ­խի­թար կա­ցու­թյան մեջ հայտն­ված­նե­րի հա­մար։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, ինչ­պե՞ս կա­րող ենք այդ վշտի զգա­ցո­ ղու­թյու­նը վե­րա­ծել գոր­ծո­ղու­թյան։ ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 26

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ գրքի 746–755 է­ջե­րի «­Դավ­թի վեր­ջին տա­րին» գլու­խը, Կ. Ս. Լ­յուի­սի Խո­ հեր Սաղ­մոս­նե­րի մա­սին գրքի 15–22 է­ջե­րի «­Դա­տաս­տա­նը Սաղ­մոս­ նե­րում» գլու­խը։ «­Դավ­թի սաղ­մոս­նե­րը փոր­ձա­ռու­թյուն­նե­րի մի ամ­բողջ շարք են ներ­կա­յաց­նում՝ գի­տա­կից մեղ­քի և­ինք­նա­դա­տա­պարտ­ման խոր­քե­ րից մինչև ա­մե­նա­մեծ հա­վատն ու Աստ­ծո հետ ա­մե­նա­վեհ հա­ղոր­ դակ­ցու­թյու­նը։ Նրա կյան­քի պատ­մու­թյու­նը փաս­տում է, որ մեղ­քը կա­րող է բե­րել միայն ա­մոթ և վիշտ, սա­կայն Աստ­ծո սերն ու ո­ղոր­ մու­թյու­նը կա­րող են հաս­նել ա­մե­նաան­հա­սա­նե­լի խոր­քե­րը: Եվ մի­ միայն հա­վա­տը կա­րող է բարձ­րաց­նել ա­պաշ­խա­րող հո­գուն՝ կի­սե­լու Աստ­ծո զա­վակ­ներ լի­նե­լու կար­գա­վի­ճա­կը։ Նրա խոս­քում ամ­փոփ­ ված բո­լոր հա­վաս­տիա­ցում­նե­րից սա ա­մե­նաու­ժեղ վկա­յու­թյուն­ նե­րից մեկն է հա­վա­տար­մու­թյան, ար­դա­րու­թյան և Աստ­ծո ուխ­տի ո­ղոր­մու­թյան մա­սին»։ Է­լեն Ուայթ, Նա­հա­պետ­ներ և մար­գա­րե­ներ, էջ 754։ Ինչ վե­րա­բե­րում է Ա­ռա­կաց գրքում ներ­կա­յաց­ված ի­մաս­տու­թյա­ նը, «Ս­րանք սկզբունք­ներ են, ո­րոն­ցից կախ­ված են հա­սա­րա­կու­թյան և՛ բա­րե­կե­ցու­թյու­նը, և՛ աշ­խար­հիկ, և՛ հոգևոր միա­վո­րում­նե­րը։ Այս սկզբունք­ներն են, որ ա­պա­հո­վու­թյուն են հա­ղոր­դում սե­փա­կա­ նու­թյանն ու կյան­քին։ Այն ա­մե­նի հա­մար, ին­չը վստա­հու­թյունն ու հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը հնա­րա­վոր է դարձ­նում, աշ­խար­հը պար­ տա­կան է Աստ­ծո օ­րեն­քին, ո­րը տրված է Նրա խոս­քում և մինչև հի­ մա հան­դի­պում է այն տո­ղե­րում, ո­րոնք հա­ճախ ան­հաս­կա­նա­լի են և ջնջ­վել են մարդ­կանց սրտե­րից»։ Է­լեն Ուայթ, Կր­թու­թյուն, էջ 137։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Ո՞ր դեպ­քե­րում եք ձեզ հա­մա­րում ա­ռա­ջա­տար կամ ազ­դե­ցու­ թյան տակ գտնվող։ Ինչ­պե՞ս կա­րող եք լի­նել ար­դա­րու­թյան ջա­ տա­գով ձեր կյան­քի այդ տեսակետից։ 42 ­Դաս

2. Խոր­հե՛ք ձեր երկ­րի մշա­կույ­թի և սո­ցիա­լա­կան կա­ռուց­ված­քի մա­ սին։ Ի՞նչ կերպ կա­րող եք աշ­խա­տել՝ գո­յու­թյուն ու­նե­ցող հա­մա­ կար­գի ներ­սում բա­րե­լա­վե­լու կա­րի­քա­վոր­նե­րի կա­ցու­թյու­նը։ 3. Ին­չո՞ւ են ար­դա­րու­թյան և­ ազն­վու­թյան սկզբունք­ներն այդ­քան կարևոր ու­ժեղ հա­սա­րա­կու­թյուն կա­ռու­ցե­լու հար­ցում։ 4. Ճիշտ է, Ա­ռա­կաց գիր­քը շեշ­տադ­րում է կյան­քը լավ ապ­րե­լու ի­ մաս­տու­թյու­նը, սա­կայն ի՞նչ է այն մեզ ա­սում այն մա­սին, թե ինչ­ պի­սին է Աստ­ված։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Սաղ­մոս­նե­րի ու Ա­ռա­կաց գրքե­րը հատ­կա­պես շեշ­ տադ­րում են ազ­նիվ կեն­սա­կեր­պը կյան­քի սո­վո­րա­կան փոր­ձա­ռու­ թյուն­նե­րի և փոր­ձու­թյուն­նե­րի մեջ։ Եր­կուսն էլ ա­ռա­ջար­կում են հա­սա­րա­կու­թյան Աստ­ծո տես­լա­կա­նի ըն­կա­լու­մը և Նրա ա­ռանձ­նա­ հա­տուկ մտա­հո­գու­թյունն աղ­քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի նկատ­մամբ։ Սաղ­մոս­նե­րի ա­ղա­ղա­կը և Ա­ռա­կա­ցի ի­մաս­տու­թյունն այն են, ինչ Աստ­ված նկա­տում է, և Նա կմի­ջամ­տի՝ պաշտ­պա­նե­լու չա­փից շատ ան­տես­ված­նե­րին և շա­հա­գործ­ված­նե­րին։ Եվ ե­թե սա այն է, ին­չի մա­ սին Աստ­ված ան­հանգս­տա­նում է, ա­պա մենք ևս պետք է դա ա­նենք։ 5.

­Դաս

43

ԴԱՍ 5 ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 27–Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 2

ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԻ ԱՂԱՂԱԿԸ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Ա Թա­գա­վո­րաց 8.10–18, Ա­մովս 5.10–15, Մի­քիա 6.8, Ծնն­ դոց 19.1–13, Ե­զե­կիել 16.49, Ե­սա­յիա 1.15–23: Հի­շե­լու հա­մա­րը. «­Քեզ հայտ­նել է, ով մարդ, թե ինչ է բա­րին, և Տերն ի՞նչ է ու­զում քե­զա­նից, այլ միայն ի­րա­վունք ա­նել, ո­ղոր­մու­ թյուն սի­րել և խո­նար­հու­թյամբ վար­վել քո Աստ­ծո հետ» (­Մի­քիա 6.8):

Հ

ին Կ­տա­կա­րա­նի մար­գար­ներն Աստ­վա­ծաշն­չի ա­մե­նա­հե­տաքր­ քիր գոր­ծող ան­ձան­ցից են։ Նրանց խիստ ձայ­նը, հա­մար­ձակ լու­ րե­րը, տրտմու­թյան, բար­կու­թյան և վր­դով­մուն­քի զգա­ցո­ղու­թյունն ու լու­րե­րի ճշգրիտ ի­րա­կա­նա­ցում­նե­րը նրանց դարձ­նում էին մար­դիկ, ում չէր կա­րե­լի ան­տե­սել, նույ­նիսկ ե­թե միշտ չէ, որ նրանց կող­քին լի­նե­լը լավ էր։ Ու­ղարկ­ված նախ և­ա­ռաջ Իս­րա­յել և Հու­դա՝ նրանք ընտր­յալ ժո­ ղովր­դին հոր­դո­րում էին հետ դառ­նալ Աստ­ծուն ի­րենց կանչ­վա­ծու­ թյա­նը։ Ժո­ղո­վուր­դը և նրա ա­ռաջ­նորդ­նե­րը շատ հեշ­տու­թյամբ էին ընկ­նում շրջա­կա ազ­գե­րի կուռ­քե­րի և կեն­սա­կեր­պի ազ­դե­ցու­թյան տակ։ Մար­գա­րե­նե­րի անշ­նոր­հա­կալ հանձ­նա­րա­րու­թյունն էր հոր­ դո­րել նրանց ա­պաշ­խա­րել՝ եր­բեմն հի­շեց­նե­լով նրանց նկատ­մամբ Աստ­ծո սի­րո և նրանց հա­մար անց­յա­լում կա­տա­րած Աստ­ծո գոր­ծե­ րի մա­սին, իսկ եր­բեմն էլ նա­խազ­գու­շաց­նե­լով հետևանք­նե­րի մա­ սին, ե­թե նրանք շա­րու­նա­կեին հե­ռա­նալ Աստ­ծուց։ Ինչ­պես մենք ևս կ­տես­նենք, ա­մե­նա­մեծ մեղ­քե­րից և չա­րիք­նե­ րից մե­կը, ո­րոնց դեմ նրանք նա­խազ­գու­շաց­նում էին ժո­ղովր­դին և­ ա­ռաջ­նորդ­նե­րին, ի­րենց կող­քին գտնվող աղ­քատ­նե­րին, կա­րի­քա­ վոր­նե­րին և­ ան­հույս­նե­րին ճնշելն էր։ Ա­յո՛, կուռ­քե­րին երկր­պա­գե­լը վատ էր, ա­յո՛, կեղծ կրոն­նե­րի ա­րա­րո­ղա­կար­գե­րին հետևե­լը վատ էր, սա­կայն թույ­լե­րի և­ աղ­քատ­նե­րի վի­ճա­կից օգտ­վե­լը ևս­ ար­ժա­նի էր դա­տա­պար­տու­թյան։ 44

Դաս 5

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 28

Արդարության կրկնվող կոչը Ի հե­ճուկս Իս­րա­յել ազ­գի հա­մար մշակ­ված Աստ­ծո ման­րակր­ կիտ ծրագ­րի՝ այդ ժո­ղո­վուր­դը հազ­վա­դեպ էր իր կյան­քում ի­րա­գոր­ ծում իր կանչ­վա­ծու­թյու­նը։ Երկ­րում հաս­տատ­վե­լուց շատ չան­ցած՝ նրանք խնդրե­ցին Սամ­վելին, ով մար­գա­րե և դա­տա­վոր էր, թա­գա­ վոր նշա­նա­կել ի­րենց ազ­գը կա­ռա­վա­րե­լու հա­մար, «ինչ­պես որ ա­ մեն ազ­գե­րը» (Ա Թա­գա­վո­րաց 8.5)։ Կար­դա­ցե՛ք Ա Թա­գա­վո­րաց 8.10-18 հա­մար­նե­րը: Ո՞րն էր Սամ­ վելի նա­խազ­գու­շա­ցու­մը ժո­ղովր­դին՝ ի պա­տաս­խան նրանց թա­ գա­վոր ու­նե­նա­լու պա­հան­ջին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Սամ­վելը սրա մեջ տե­սավ մնա­ցած հար­ցե­րում ևս­ու­րիշ ազ­գե­րի նման լի­նե­լու քայլ։ Մինչ Սա­մվե­լը ձգտում էր խոր­հուրդ տալ ա­ռա­ ջին թա­գա­վոր Սա­վու­ղին, շատ չան­ցած, նրա մար­գա­րեու­թյուն­ներն սկսե­ցին ի­րա­կա­նա­նալ։ Նույ­նիսկ Իս­րա­յե­լի թա­գա­վո­րու­թյան ծաղկ­ ման գա­գաթ­նա­կե­տին Դա­վիթն ու Սո­ղո­մոնն ի­րենց մեջ ուժ չգտան խու­սա­փե­լու գայ­թակ­ղու­թյուն­նե­րից, այ­լա­սեր­վա­ծու­թյու­նից և­ իշ­ խա­նու­թյան չա­րա­շա­հու­մից։ Իս­րա­յե­լի և Հու­դա­յի թա­գա­վոր­նե­րի ողջ թա­գա­վո­րու­թյան ըն­ թաց­քում Աստ­ծո պա­տաս­խան­նե­րից մե­կը մար­գա­րե ու­ղար­կելն էր, ով կհա­ղոր­դեր Իր կամ­քը և կ­հի­շեց­ներ Իս­րա­յե­լի ա­ռաջ­նորդ­ նե­րին և ժո­ղովր­դին հա­սա­րա­կու­թյան մո­ռաց­ված ան­դամ­նե­րի նկատ­մամբ ու­նե­ցած ի­րենց աստ­վա­ծա­տուր պա­տաս­խա­նատ­վու­ թյուն­նե­րի մա­սին: Հրեա մար­գա­րե­նե­րի գրվածք­նե­րի մեջ մենք տես­նում ենք շա­րու­ նա­կա­կան և­ ա­նընդ­հատ կրկնվող կոչ՝ ապ­րել ար­դար և­ ա­նել ար­ դա­րու­թյուն հա­սա­րա­կու­թյան մեջ։ Ի հա­կադ­րու­թյուն Իս­րա­յե­լի և նրա ա­ռաջ­նորդ­նե­րի ան­հա­վա­տար­մու­թյա­նը՝ մար­գա­րե­նե­րը կա­նո­ նա­վոր և հ­րա­տապ ձայն էին ձայ­նա­զուր­կե­րի հա­մար, հատ­կա­պես նրանց, ով­քեր տա­ռա­պում էին Իս­րա­յե­լի՝ Աստ­ծո կամ­քին չհետևե­լու պատ­ճա­ռով։ Անդ­րա­դառ­նա­լով հինկ­տա­կա­րան­յան մար­գա­րե­նե­րի ավ­յու­նին՝ Աբ­րա­համ Ջո­շուա Հես­կե­լը հա­կադ­րում է մեր ինք­նա­հա­վա­նու­ Դաս 5

45

թյու­նը նրանց կող­մից հնչեց­վող ար­դա­րու­թյան հրա­տապ կո­չե­րին. «Այն բա­նե­րը, ո­րոնք սար­սա­փեց­նում էին մար­գա­րե­նե­րին, մինչև օրս ա­մեն օր հան­դի­պող դեպ­քեր են ողջ աշ­խար­հում։ … Նրանց շնչակ­տուր ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյունն ա­նար­դա­րու­թյան նկատ­մամբ մեզ կա­րող է հիս­տե­րիա թվալ։ Ինք­ներս շա­րու­նա­կա­ բար ա­կա­նա­տես ենք լի­նում ա­նար­դա­րու­թյան գոր­ծե­րի, կեղ­ծա­վո­ րու­թյան դրսևոր­ման, ստի, ա­նար­գան­քի, թշվա­ռու­թյան, սա­կայն հազ­վա­դեպ ենք դրան­ցից վրդով­վում կամ չա­փից շատ հուզ­վում։ Մար­գա­րե­նե­րի հա­մար ա­նա­րա­դա­րու­թյան նույ­նիսկ ա­մե­նաչն­չին դրսևո­րու­մը հաս­նում էր տիե­զե­րա­կան չա­փե­րի»։ Մար­գա­րե­նե­րը (Նյու Յորք, Ա­մե­րի­կա­յի հրեա­կան հրա­տա­րակ­չա­կան միու­թյուն, 1962թ.), էջ 3, 4։ Այն, ինչ այս մար­գա­րե­ներն ա­ռա­ջար­կում են, Աստ­ծո սրտի և մտ­ քի մեջ ներ­թա­փան­ցելն է։ Խո­սե­լով Աստ­ծո ա­նու­նից՝ նրանք կա­րող են օգ­նել մեզ տես­նե­լու մեր աշ­խար­հի ա­նար­դա­րու­թյունն ու տա­ ռա­պանքն Աստ­ծո՝ ար­ցուն­քով լցված աչ­քով։ Սա­կայն նրանց ե­ռան­ դը նաև կոչ է գոր­ծո­ղու­թյան, Աստ­ծո հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լու՝ մեզ շրջա­պա­տող­նե­րի կե­ղե­քումն ու վիշ­տը թեթևաց­նե­լու և բու­ժե­լու հա­մար։ Ինչ­պե՞ս ենք եր­բեմն փոր­ձում լի­նել «ինչ­պես որ ա­մեն ազ­գե­րը», այն­պես, որ դա կա­րող է վնա­սել մեզ և­ու­րիշ­նե­րին։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 29

Ամովս «Ես մար­գա­րե չեմ և մար­գա­րեի որ­դի չեմ, այլ տա­վա­րած եմ ես և մո­լա­թուզ քա­ղող։ Բայց Տերն ինձ վեր ա­ռավ հո­տե­րի հետևից, և Տերն ինձ ա­սաց. Գնա մար­գա­րեա­ցիր Իմ Իս­րա­յել ժո­ղովր­դին» (Ա­ մովս 7.14, 15): Ա­մով­սը բա­վա­կա­նին ան­կաշ­կանդ կեր­պով է ըն­դու­նում մար­գա­ րել լի­նե­լու իր ո­րա­կա­վոր­ման պա­կա­սը, սա­կայն իր լու­րը Իս­րա­յել ազ­գին ներ­կա­յաց­նե­լիս նա ցույց է տա­լիս ակն­հայտ ու­նա­կու­թյուն իր ունկն­դիր­նե­րին իր ցան­կա­ցա­ծը լսե­լի դարձ­նե­լու, նրանց տվյալ հար­ցում ներգ­րա­վե­լու մեջ։ Նա սկսում է հայտ­նի նա­խա­բա­նով՝ թվար­կե­լով շրջա­կա ազ­գե­րը՝ Սի­րիան, Փղշ­տա­ցի­նե­րը, Փ­յու­նի­կիան, Ե­դո­մը, Ամ­մո­նը և Մո­վա­բը, և ման­րա­մաս­նո­րեն ներ­կա­յաց­նե­լով նրանց հան­ցանք­նե­րը, ա­նար­ 46

Դաս 5

գանքն ու վայ­րա­գու­թյուն­նե­րը, ո­րոնց հա­մար Աստ­ված կպատ­ժի նրանց (տե՛ս Ա­մովս 1.3–2.3)։ Դժ­վար չէ պատ­կե­րաց­նել, որ իս­րա­յե­ լա­ցի­նե­րը հա­վա­նու­թյուն էին տա­լիս ի­րենց թշնա­մի­նե­րի դեմ ուղղ­ ված այս մե­ղադ­րանք­նե­րին, հատ­կա­պես այն պատ­ճա­ռով, որ այս ազ­գե­րի հան­ցանք­նե­րից շա­տերն ուղղ­ված էին ի­րենց՝ իս­րա­յե­լա­ցի­ նե­րի դեմ։ Այ­նու­հետև Ա­մով­սը մի փոքր ա­վե­լի է մո­տե­նում բուն թե­մա­յին՝ հայ­տա­րա­րե­լով Աստ­ծո դա­տաս­տա­նը Հու­դա­յի՝ Իս­րա­յե­լի հա­ րա­վա­յին հարևան­նե­րի դեմ այն ժա­մա­նակ­վա բա­ժան­ված թա­ գա­վո­րու­թյու­նում։ Խո­սե­լով Աստ­ծո ա­նու­նից՝ Ա­մով­սը մեջ­բե­րում է Աստ­ծուն նրանց մեր­ժե­լը, նրանց անհ­նա­զան­դու­թյու­նը Նրա պատ­վի­րան­նե­րին և­ այն պա­տիժ­նե­րը, ո­րոնք գա­լու են նրանց վրա (տե՛ս Ա­մովս 2.4, 5)։ Եվ կրկին, մենք կա­րող ենք պատ­կե­րաց­ նել, թե ինչ­պես էր հյու­սի­սա­յին թա­գա­վո­րու­թյան ժո­ղո­վուր­դը հա­ վա­նու­թյուն տա­լիս, երբ Ա­մով­սը մատ­նան­շում էր իր հարևան­նե­րի սխալ­նե­րը։ Սա­կայն հե­տո Ա­մով­սը շրջվում է դե­պի իր լսա­րա­նը։ Գր­քի մնա­ ցած մա­սե­րը կենտ­րո­նա­նում են Իս­րա­յե­լի գոր­ծած չա­րիք­նե­րի, կռա­ պաշ­տու­թյան, ա­նար­դա­րու­թյան և Աստ­ծո աչ­քում շա­րու­նա­կա­կան ձա­խո­ղում­նե­րի վրա։ Կար­դա­ցե՛ք Ա­մովս 3.9-11, 4.1, 2, 5.10-15 և 8.4-6 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչ մեղ­քե­րի մա­սին է նա զգու­շաց­նում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Թեև Ա­մով­սի նա­խազ­գու­շա­ցում­նե­րը կոր­ծան­ման մա­սին են, և նրա լե­զուն ա­մենևին էլ դի­վա­նա­գի­տա­կան չէ, նրա լու­րը հա­մեմ­ ված է Աստ­ծուն վե­րա­դառ­նա­լու ա­ղեր­սանք­նե­րով։ Սա նո­րո­գե­լու էր նրանց ա­րա­դա­րու­թյան զգա­ցու­մը և­ի­րենց կող­քին գտնվող աղ­քատ­ նե­րի նկատ­մամբ հո­գա­տա­րու­թյու­նը. «­Բայց թող ի­րա­վուն­քը հոր­դի ջրի պես, և­ար­դա­րու­թյու­նը՝ վա­րար գե­տի պես» (Ա­մովս 5.24)։ Ա­մով­ սի մար­գա­րեու­թյան վեր­ջին մի քա­նի հա­մար­նե­րը մատ­նան­շում են Աստ­ծո ժո­ղովր­դի ա­պա­գա վե­րա­կանգ­նու­մը (տե՛ս Ա­մովս 9.11–15). «Նրանց խո­րա­գույն հա­վա­տու­րա­ցու­թյան և մե­ծա­գույն կա­րի­քի ժա­մին ի­րենց ուղղ­ված Աստ­ծո լու­րը ներ­ման և հույ­սի լուր էր»։ Է­լեն Ուայթ, Մար­գա­րե­ներ և թա­գա­վոր­ներ, էջ 283։ Լի­նո՞ւմ են ժա­մա­նակ­ներ, երբ մենք պետք է խո­սենք խստո­րեն, որ­պես­զի ուղ­ղենք սխալ­նե­րը։ Ինչ­պե՞ս հաս­կա­նանք՝ ե՞րբ նման խո­սե­լաո­ճը պա­տեհ կլի­նի։ Դաս 5

47

Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 30

Միքիա «­Քեզ հայտ­նել է, ով մարդ, թե ինչ է բա­րին, և Տերն ի՞նչ է ու­զում քե­զա­նից, այլ միայն ի­րա­վունք ա­նել, ո­ղոր­մու­թյուն սի­րել և խո­ նար­հու­թյամբ վար­վել քո Աստ­ծո հետ» (­Մի­քիա 6.8): Ո­րո՞նք են այն ճա­նա­պարհ­նե­րը հենց հի­մա, ո­րոն­ցով կա­րող եք կյան­քի կո­ չել այս բա­ռե­րը: ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մի­քիա 6.8 հա­մա­րը թերևս Սուրբ Գր­քի ա­մե­նա­հայտ­նի հա­մար­ նե­րից է։ Սա­կայն ինչ­պես շատ այլ հա­մար­ներ, ո­րոնք մենք դարձ­նում ենք կար­գա­խոս­ներ և «պաս­տառ­ներ», մենք հա­վա­նա­բար ա­վե­լի քիչ ենք ծա­նոթ հա­մա­րի հա­մա­տեքս­տին, քան կա­րող ենք կար­ծել։ Կար­դա­ցե՛ք Մի­քիա 2.8-11 և 3.8-12 հա­մար­նե­րը: Ի՞նչ էին ա­նում մար­դիկ, և­ի՞ն­չը Մի­քիան դա­տա­պար­տեց։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Որ­պես Հու­դա­յի թա­գա­վոր՝ Ա­քա­զը իր թա­գա­վո­րու­թյան շրջա­նում Աստ­ծո ժո­ղովր­դին հասց­րեց անկ­ման մի նոր մա­կար­դա­կի նաև ազ­գի հոգևո­րու­թյան ա­ռու­մով։ Կ­ռա­պաշ­տու­թյունն ու դրա տա­րա­ տե­սակ չար ա­րա­րո­ղա­կար­գե­րը թափ էին առ­նում։ Միև­նույն ժա­ մա­նակ, ինչ­պես նկա­տել են այդ ժա­մա­նակ­վա այլ մար­գար­ներ ևս, աղ­քատ­նե­րին շա­րու­նա­կում էին շա­հա­գոր­ծել և կե­ղե­քել։ Մի­քիան իր ժա­մա­նակ­նե­րից պա­կաս կոր­ծան­ման լուր բե­րող մար­գա­րե չէ։ Նրա մար­գա­րեու­թյան ա­ռա­ջին ե­րեք գլուխ­նե­րի մեծ մասն ար­տա­հայ­տում են Աստ­ծո բար­կու­թյունն ու տա­ռա­պանքն այն չա­րի­քի հա­մար, որ Իր ժո­ղո­վուրդն ա­րել էր, ինչ­պես նաև այն կոր­ ծան­ման հա­մար, ո­րը կախ­ված էր նրանց գլխա­վերևում։ Սա­կայն Աստ­ված հույ­սը չէր կորց­րել Իր ժո­ղովր­դից։ Նույ­նիսկ մար­գա­րե­նե­րի սուր ձայ­ներն ու ծանր լու­րերն էին ցույց տա­լիս Աստ­ ծո շա­րու­նա­կա­կան շա­հագրգռ­վա­ծու­թյունն Իր ժո­ղովր­դի նկատ­ մամբ։ Աստ­ված նրանց նա­խազ­գու­շաց­նում էր, ո­րով­հետև սի­րում էր նրանց և հոգ էր տա­նում նրանց մա­սին։ Նա փա­փա­գում էր նե­րել և վե­րա­կանգ­նել նրանց։ Աստ­ված հա­վիտ­յան բար­կա­ցած չէր մնա­լու (տե՛ս Մի­քիա 7.18–20)։ 48

Դաս 5

Սա է հան­րա­ճա­նաչ «բա­նաձևը»՝ ի­րա­վունք ա­նել, ո­ղոր­մու­թյուն սի­րել և խո­նար­հու­թյամբ վար­վել։ Կա­րող է պար­զու­նակ թվալ, սա­ կայն ի­րա­կան կյան­քում նման հա­վատ ապ­րելն ան­հա­մե­մատ ա­վե­լի դժվար է, հատ­կա­պես, երբ այդ­պես ապ­րե­լը հա­մար­յա անհ­նա­րին է թվում շրջա­պա­տող հա­սա­րա­կու­թյան մեջ։ Երբ ու­րիշ­ներն օ­գուտ են քա­ղում ա­նար­դա­րու­թյու­նից, ծաղ­րում են ո­ղոր­մու­թյունն ու քայ­լում են հպար­տու­թյամբ, ի­րա­վունք ա­նե­լու, ո­ղոր­մու­թյուն սի­րե­լու և խո­ նար­հու­թյամբ վար­վե­լու հա­մար խի­զա­խու­թյուն և հաս­տա­տա­կա­ մու­թյուն է պա­հանջ­վում։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, մենք միայ­նակ չենք, երբ վար­վում ենք այս կերպ. մենք քայ­լում ենք մեր Աստ­ծո հետ։ Ո՞րն է ի­րա­վունք ա­նե­լու, ո­ղոր­մու­թյուն սի­րե­լու և Աստ­ծո ա­ռաջ խո­նար­հու­թյամբ վար­վե­լու միջև կա­պը։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՀՈՒ­ԼԻ­ՍԻ 31

Եզեկիել Ե­թե մի խումբ քրիս­տոն­յա­նե­րի հարց­նենք «­Սո­դո­մի ա­նօ­րե­նու­ թյան» մա­սին, ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ շա­տե­րը կսկսեն նկա­ րագ­րել տա­րա­տե­սակ սե­ռա­կան մեղ­քե­րը և­այ­լա­սեր­վա­ծու­թյան այլ ձևե­րը։ Ի վեր­ջո, Ծնն­դոց 19.1–13 հա­մար­ներն իս­կա­պես նկա­րագ­ րում են հի­վանդ և­ այ­լա­սեր­ված հա­սա­րա­կու­թյուն, որն ա­վե­լի քան հա­սու­նա­ցել էր ոչն­չաց­ման հա­մար։ Եվ այ­դու­հան­դերձ, բա­վա­կա­նին հե­տաքր­քիր է, որ պա­տաս­խանն ա­վե­լի բարդ է, քան պար­զա­պես վե­րը նկա­րագր­վա­ծը։ Դի­տար­կե՛ք Ե­զե­կիե­լի նկա­րագ­րու­թյու­նը. «Ա­հա սա էր քո քույր Սո­դո­մի ա­նօ­րե­ նու­թյու­նը, հպար­տու­թյուն, հա­ցի կշտու­թյուն և­ ան­հոգ հանգս­տու­ թյուն ու­ներ նա և­ իր աղ­ջիկ­նե­րը, և խեղ­ճի ու աղ­քա­տի ձեռ­քը չէր ու­ժո­վաց­նում» (Ե­զե­կիել 16.49)։ Թեև ոչ մի դեպ­քում Աստ­ված չէր պատ­րաստ­վում աչ­քա­թող ա­նել քա­ղա­քում տեղ գտած այ­լա­սեր­վա­ ծու­թյան մյուս ձևե­րը, այս­տեղ Ե­զե­կիե­լը շեշ­տադ­րում է տնտե­սա­կան ա­նար­դա­րու­թյու­նը և կա­րի­քա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ հո­գա­տա­րու­ թյան բա­ցա­կա­յու­թյու­նը։ Կա­րո՞ղ է պա­տա­հել, որ տնտե­սա­կան այս մեղ­քերն Աստ­ծո աչ­ քում նույն­քան զազ­րե­լի էին, որ­քան սե­ռա­կան մեղ­քե­րը։ Գա­լով Ա­մով­սից, Մի­քիա­յից և Ե­սա­յիա­յից հե­տո, Ե­զե­կիե­լի վաղ մար­գա­րեու­թյուն­նե­րը կրում էին նա­խազ­գու­շաց­ման նմա­նա­տիպ նո­տա գա­լիք կոր­ծան­ման մա­սին։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Ե­րու­սա­ղե­մի Դաս 5

49

ան­կու­մից և ժո­ղովր­դի՝ Բա­բե­լոն գե­րե­վար­վե­լուց հե­տո Ե­զե­կիե­լի շեշ­ տադ­րումն ա­վե­լի լիար­ժե­քո­րեն է ուղղ­վում վե­րա­կանգն­ման մա­սին Աստ­ծո խոս­տում­նե­րին։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­զե­կիել 34.2–4, 7–16 հա­մար­նե­րը։ Հա­մե­մա­տե՛ք Իս­րա­յե­լի այ­լա­սեր­ված ա­ռաջ­նորդ­նե­րին տված Աստ­ծո գանա­հա­ տա­կանն Իր սե­փա­կան հով­վու­թյան հետ։ Ինչ­պե՞ս է ա­մե­նա­թույլ «գա­ռի» նկատ­մամբ նրանց վե­րա­բեր­մուն­քը հա­կադր­վում Իր մե­ թոդ­նե­րի հետ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Նույ­նիսկ լի­նե­լով այն­քան վա­տը, որ հա­մե­մատ­վում են Սո­դո­մի հետ, Աստ­ված դեռ փոր­ձում էր հաս­նել այդ մարդ­կանց այն հույ­սով, որ հետ կդարձ­նի նրանց ի­րենց չա­րու­թյուն­նե­րից։ Ժո­ղովր­դի հա­ մար նո­րո­գած Աստ­ծո ծրագ­րով նա­խա­տես­ված էր, որ ժո­ղո­վուր­դը հետ դա­ռա իր եր­կիր, Ե­րու­սա­ղե­մը վե­րա­կանգն­վի, իսկ տա­ճա­րը վե­րա­կա­ռուց­վի։ Աստ­ծո տված տո­նե­րը նո­րից կտոն­վեին, և հո­ղե­ րը նո­րից հա­վա­սա­րա­պես կբաշխ­վեին ժո­ղովր­դի մեջ որ­պես ի­րենց ժա­ռան­գու­թյուն (տե՛ս Ե­զե­կիել 47.13–48.29)։ Ակն­հայտ է, որ Աստ­ծո նպա­տակն էր, որ Իր ժո­ղովր­դի հա­մար Իր նա­խա­տե­սած ծրա­գի­ րը, որն ա­ռա­ջին ան­գամ տրվեց Մով­սե­սին և Իս­րա­յե­լի ժո­ղովր­դին Ե­գիպ­տո­սից նրանց ա­զա­տագ­րու­մից հե­տո, վերսկս­վի Իր ժո­ղովր­դի՝ գե­րու­թյու­նից հետ վե­րա­դառ­նա­լով։ Սա նե­րա­ռում էր նաև մտա­հո­ գու­թյուն հա­սա­րա­կու­թյան ա­մե­նա­թույլ ան­դամ­նե­րի, ինչ­պես նաև նրանց նկատ­մամբ, ով­քեր կա­րող էին հա­մար­վել կողմ­նա­կի ան­ձինք։ Որ­քա՞ն կարևոր է ձեզ հա­մար, որ մեր Տերն այն­պի­սի Աստ­ված է, Ով երկ­րորդ և դեռ ա­վե­լի հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս նույ­նիսկ Իր այն ժո­ղովր­դին, ով սխալ ճա­նա­պարհ էր ընտ­րել՝ ճշմա­րիտն ու ա­վե­լի լավն ընտ­րե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ ու­նե­նա­լով։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 1

Եսայիա Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա 1.15–23, 3.13–15 և 5.7, 8 հա­մար­նե­րը։ Ինչ­ պե՞ս կնկա­րագ­րեք մար­գա­րեի պա­տաս­խա­նը նրան, ինչ նա դի­ տար­կում է ի­րեն շրջա­պա­տող հա­սա­րա­կու­թյան մեջ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 50

Դաս 5

Ե­սա­յիա­յի բաց­ման քա­րո­զը՝ ա­ռա­ջին հինգ գլուխ­նե­րը, խառ­ նուրդ է սուր քննա­դա­տու­թյան՝ ուղղ­ված այն հա­սա­րա­կու­թյա­նը, ինչ­պի­սին որ դար­ձել է Աստ­ծո ժո­ղո­վուր­դը, վե­րա­հաս դա­տաս­տա­ նի նա­խազ­գու­շաց­ման՝ ի պա­տաս­խան նրանց՝ Աստ­ծուն մեր­ժե­լու և շա­րու­նա­կա­կան մեղ­քե­րի, նաև ա­ռա­ջարկ­վող հույ­սի, ե­թե ժո­ղո­ վուր­դը հետ դառ­նա Աստ­ծուն և բա­րե­նո­րո­գի իր կյան­քը։ Սա­կայն, թերևս, նրա խոս­քե­րի ա­մե­նաուժ­գին հույ­զը տրտմու­թյան զգա­ցո­ ղու­թյունն է։ Հիմն­վե­լով իր ճա­նա­չո­ղու­թյան վրա, թե ով է Աստ­ված և­ ինչ է ցան­կա­նում Իր ժո­ղովր­դի հա­մար՝ մար­գա­րեն սգում է նրա հա­մար, ինչ կորս­վել է՝ տա­ռա­պող ան­թիվ-ան­հա­մար մար­դիկ և­այն դա­տաս­տա­նը, ո­րը պետք է գա ազ­գի վրա։ Ե­սա­յիան շա­րու­նա­կում է այս օ­րի­նակն իր մար­գա­րեա­կան ծա­ ռա­յու­թյան մի­ջո­ցով։ Նա հոր­դո­րում է մարդ­կանց հի­շել, թե ինչ է Աստ­ված ա­րել ի­րենց հա­մար։ Նա նաև այս մար­դկանց տա­լիս է այն հույ­սը, թե ինչ է Աստ­ված ու­զում ա­նել ի­րենց հա­մար ա­պա­գա­յում։ Ուս­տի նրանք պետք է ո­րո­նեն Աստ­ծուն հի­մա, քա­նի որ Նրա հետ այս նո­րոգ­ված հա­րա­բե­րու­թյու­նը կնե­րա­ռի ա­պաշ­խա­րու­թյուն ի­ րենց ներ­կա­յիս մեղ­քե­րից և­ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ ի­րենց վե­րա­բեր­ մուն­քի փո­փո­խու­թյուն։ 58, 59-րդ գ­լուխ­նե­րում Ե­սա­յիան ա­ռանձ­նա­հա­տուկ կեր­պով վե­ րա­դառ­նում է ար­դա­րու­թյան հա­մար իր մտա­հո­գու­թյա­նը։ Նա նո­րից նկա­րագ­րում է մի հա­սա­րա­կու­թյուն, ո­րում «դա­տաս­տա­նը հետ է դա­ռել, և­ար­դա­րու­թյու­նը՝ հեռ­վանց կանգ­նել, ո­րով­հետև ճշմար­տու­ թյու­նը գլոր­վում է հրա­պա­րա­կում, և­ ուղ­ղու­թյու­նը չի կա­րո­ղա­նում ներս մտնել» (Ե­սա­յիա 59.14)։ Բայց նա նաև հաս­տա­տում է, որ Աստ­ ված տեղ­յակ է դրա­նից, և­որ Աստ­ված փրկե­լու է Իր ժո­ղովր­դին՝ «Փր­ կիչ պի­տի գա» (Ե­սա­յիա 59.20)։ Ե­սա­յիա­յի ողջ գրքում մար­գա­րեի ու­շադ­րու­թյան զգա­լի մա­սը հատ­կաց­ված է սպաս­վող Մե­սիա­յի լու­րի հռչակ­մա­նը, այն Մե­կի, Ով վերջ­նա­կա­նա­պես կվե­րա­հաս­տա­տի Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյու­նը երկ­րի վրա և կ­բե­րի ար­դա­րու­թյուն, ո­ղոր­մու­թյուն, բժշկու­թյուն և Իր հետ հաշ­տե­ցում։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա 9.6, 7, 11.1–5, 42.1–7 և 53.4–6 հա­մար­նե­ րը։ Ինչ­պե՞ս են այս մար­գա­րեու­թյուն­նե­րը հա­մա­պա­տաս­խա­նում նրան, ին­չը դուք հաս­կա­նում եք Հի­սու­սի կյան­քի, ծա­ռա­յու­թյան և մահ­վան մա­սին։ Ի՞նչ են ա­սում այս մար­գա­րեու­թյուն­նե­րը Նրա՝ այս աշ­խարհ գա­լու նպա­տա­կի մա­սին։ Դաս 5

51

ՈՒՐ­ԲԱԹ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 2

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Մար­գա­րե­ներ և թա­գա­վոր­ներ գրքի 279–292 է­ջե­րի «Ա­սո­րա­կան գե­րու­թյու­նը» և 303–310 է­ջե­րի «Ե­սա­ յիա­յի կանչ­վե­լը» գլուխ­նե­րը։ «­Մար­գա­րե­ներն ի­րենց ձայնն էին բարձ­րաց­նում նկա­տե­լի ճնշման, դա­րի սար­սա­փե­լի ա­նար­դա­րու­թյան, ան­սո­վոր շքե­ղու­ թյան ու շռայ­լու­թյան, ա­մո­թա­լի խնջույք­նե­րի ու գի­նար­բուք­նե­րի, խայ­տա­ռակ սան­ձար­ձա­կու­թյուն­նե­րի ու խա­բե­բա­յու­թյուն­նե­րի դեմ, սա­կայն նրանց բո­ղոք­ներն ա­պարդ­յուն էին, ի­զուր էին նրանք դա­տա­պար­տում մեղ­քը»։ Է­լեն Ուայթ, Մար­գա­րե­ներ և թա­գա­վոր­ ներ, էջ 282։ Ե­սա­յիա­յի հա­մար «հատ­կա­պես վհա­տեց­նող էր ժո­ղովր­դի սո­ ցիա­լա­կան վի­ճա­կի հե­ռան­կա­րը: Շա­հույ­թի փա­փա­գով տար­ված՝ մար­դիկ ա­վե­լաց­նում էին տու­նը տան և­ ար­տը՝ ար­տի վրա: … Ար­ դա­րու­թյու­նը խե­ղա­թյուր­վել էր, և­ աղ­քատ­նե­րի նկատ­մամբ ոչ մի կա­րեկ­ցանք չէր դրսևոր­վում … Նույ­նիսկ դա­տա­վոր­նե­րը, ո­րոնց պար­տա­կա­նու­թյու­նը խեղ­ճե­րին պաշտ­պա­նելն էր, խլաց­րել էին ի­ րենց ա­կան­ջը աղ­քատ­նե­րի և կա­րի­քա­վոր­նե­րի, որբևայ­րի­նե­րի և­ որ­բե­րի կան­չե­րի հան­դեպ … Այս­պի­սի պայ­ման­նե­րի առ­կա­յու­թյամբ զար­մա­նա­լի չէր, որ Ո­զիա­ յի կա­ռա­վար­ման վեր­ջին տա­րում, երբ Ե­սա­յիան կանչ­վեց՝ Հու­դա­յին տա­նե­լու Աստ­ծո նա­խազ­գու­շա­կան և հան­դի­մա­նա­կան ու­ղերձ­նե­րը, նա խույս տվեց պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նից: Ե­սա­յիան շատ լավ գի­ տեր, որ հան­դի­պե­լու է հա­մառ դի­մադ­րու­թյան»։ Էջ 306, 307։ «­Մար­գա­րե­նե­րի ... այս պարզ ար­տա­հայ­տու­թյուն­նե­րը պետք է ըն­դուն­վեն մեր կող­մից որ­պես Աստ­ծո ձայն` ուղղ­ված բո­լոր մարդ­ կանց: Մենք չպետք է կորց­նենք ո­ղոր­մու­թյան գոր­ծեր գոր­ծե­լու, բեռ­ նա­վոր­ված­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի հան­դեպ քնքուշ հո­գա­տա­րու­թյուն և ք­րիս­տո­նեա­կան բա­րեկր­թու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­լու ոչ մի հնա­րա­վո­րու­ թյուն»։ Էջ 327 Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Մենք հա­ճախ մար­գա­րեու­թյան գոր­ծա­ռույթն ըն­կա­լում ենք որ­ պես ա­պա­գա­յի կան­խա­գու­շա­կում։ Այն ճա­նա­չու­մը, որ հինկ­տա­ կա­րան­յան մար­գա­րե­նե­րը շեշ­տադ­րում էին այն աշ­խար­հը, ո­րում 52

Դաս 5

ի­րենք ապ­րում էին, ինչ­պե՞ս է փո­խում մար­գա­րեի դե­րի ձեր ըն­ կա­լու­մը։ 2. Մար­գա­րե­նե­րի կյանքն ու պատ­գա­մը ցույց են տա­լիս, թե որ­քան դժվար և վ­տան­գա­վոր կա­րող է լի­նել ճշմա­րու­թյու­նը պաշտ­պա­ նե­լը։ Ըստ ձեզ՝ ին­չո՞ւ էին նրանք ա­նում այն, ինչ ա­նում էին, և խո­սում այն­պես, ինչ­պես խո­սում էին։ 3. Մար­գա­րե­նե­րի գրվածք­նե­րում կար­ծես ի­րար են հա­ջոր­դում Աստ­ ծո բար­կու­թյունն ու Իր ժո­ղովր­դի նկատ­մամբ ու­նե­ցած խո­րա­ գույն մտա­հո­գու­թյու­նը։ Ինչ­պե՞ս եք ի­րար հար­մա­րեց­նում Աստ­ծո բնա­վո­րու­թյան այս եր­կու տե­սանկ­յուն­նե­րը: ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Հինկ­տա­կա­րան­յան մար­գա­րե­ներն ի­րենց ժո­ղովր­դի մեջ ավ­յու­նով լի և հա­ճախ բար­կա­ցած ու տրտում պաշտ­պան­ներն էին Աստ­ծո կամ­քի և ճա­նա­պարհ­նե­րի։ Ար­տա­ցո­լե­լով Իր՝ Աստ­ծո ար­ տա­հայտ­ված մտա­հո­գու­թյու­նը՝ այս ե­ռան­դը նե­րա­ռում էր աղ­քատ­ նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի նկատ­մամբ ար­դա­րու­թյան խիստ շեշ­տադ­րում։ Դե­պի Աստ­ծուն վե­րա­դառ­նա­լու մար­գա­րե­նե­րի կո­չե­րը նե­րա­ռում էին ա­նար­դա­րու­թյա­նը վերջ դնե­լը, մի բան, որ Աստ­ված ևս խոս­ տա­ցել էր ա­նել Իր ժո­ղովր­դի հա­մար ա­վե­լի լավ ա­պա­գա­յի Իր տես­ լա­կա­նում։

Դաս 5

53

ԴԱՍ 6 Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 3–9

ԵՐԿՐՊԱԳԵ՛Ք ԱՐԱՐՉԻՆ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Սաղ­մոս 115.1–8, Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 10.17–22, Սաղ­մոս 101.1, Ե­սա­յիա 1.10–17, Ե­սա­յիա 58, Մար­կոս 12.38–40։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Ա­հա սա է ծո­մը, ո­րին Ես հա­վա­նում եմ՝ լու­ծիր ա­նի­րա­վու­ թյան կա­պանք­նե­րը, բաց ա­րա լու­ծի կոշ­կոռ­նե­րը և ջարդ­ ված­նե­րին ա­զատ թող տուր, և­ա­մեն տե­սակ լուծ կոտ­րեք։ Ա­յո, հացդ կտրիր տուր սո­վա­ծին, և թա­փա­ռա­կան խեղ­ճե­ րին տար տունդ, երբ որ մի մերկ տես­նես, նրան հագց­րու, և քեզ պես մար­մին ու­նե­ցո­ղից քեզ մի ծած­կիր» (Ե­սա­յիա 58.6, 7)։ ինկ­տա­կա­րան­յան մար­գա­րե­նե­րի խոս­քի նույ­նիսկ հապ­ճեպ ըն­ թեր­ցու­մը մեզ զգու­շաց­նում է աղ­քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի նկատ­ մամբ վատ վե­րա­բեր­մուն­քի հա­մար. մար­գա­րե­նե­րի մտա­հո­գու­թյունն ակն­հայտ է։ Մար­գա­րե­նե­րը և Աստ­ված, Ում ա­նու­նից նրանք խո­սում էին, վրդով­ված էին այն ա­մե­նից, ինչ կա­տար­վում էր բո­լոր շրջա­կա ազ­գե­րի մոտ (տե՛ս օ­րի­նակ Ա­մովս 1-ին և 2-րդ գ­լուխ­նե­րը)։ Սա­կայն նրանք ա­ռանձ­նա­հա­տուկ զայ­րույթ և տրտ­մու­թյուն էին զգում այն ա­ նօ­րե­նու­թյուն­նե­րի հա­մար, ո­րոնք կա­տար­վում էին Աստ­ծո ժո­ղովր­դի կող­մից, մարդ­կանց, ով­քեր այդ­քան շատ աստ­վա­ծա­յին օրհ­նու­թյուն­ ներ են ստա­ցել։ Ու­նե­նա­լով ի­րենց պատ­մու­թյու­նը, ինչ­պես նաև Աստ­ ծուց տրված օ­րենք­նե­րը՝ այս մար­դիկ պետք է ա­վե­լի լավ ի­մա­նա­յին։ Դժ­բախ­տա­բար, այդ­պես չէր, և մար­գա­րե­նե­րը շատ ա­սե­լիք ու­նեին ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի այս տխուր վի­ճա­կի մա­սին։ Հե­տաքրք­րա­կան է նաև բա­ցա­հայ­տե­լը, որ Հին Կ­տա­կա­րա­նի մար­գա­րե­նե­րի՝ ար­դա­րու­թյանն ու ա­նար­դա­րու­թյա­նը վե­րա­բե­րող լավ հայտ­նի պնդում­նե­րից շա­տերն ի­րա­կա­նում տրվել են երկր­պա­ գու­թյան մա­սին ցու­ցում­նե­րի հա­մա­տեքս­տում։ Ինչ­պես կտես­նենք, ի­րա­կան երկր­պա­գու­թյու­նը միայն այն գոր­ծո­ղու­թյու­նը չէ, ո­րը տե­ղի է ու­նե­նում կրո­նա­կան ա­րա­րո­ղա­կար­գի ժա­մա­նակ։ Ճշ­մա­րիտ երկր­ պա­գու­թյու­նը նաև այն­պի­սի կյանք ապ­րելն է, ո­րում կկի­սեք Աստ­

Հ

54

Դաս 6

ծո մտա­հո­գու­թյու­նը ու­րիշ­նե­րի բա­րօ­րու­թյան հա­մար և կ­փոր­ձեք բարձ­րաց­նել նրանց, ով­քեր ոտ­նա­կոխ են ար­վել և մո­ռաց­վել։ ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 4

Կռապաշտություն և կեղեքում Ե­գիպ­տո­սից Իս­րա­յե­լի որ­դի­նե­րին դուրս հա­նե­լուց ան­մի­ջա­պես հե­տո, Աստ­ված նրանց հետ հան­դի­պեց Սի­նա սա­րի վրա՝ տա­լով նրանց Տա­սը պատ­վի­րան­նե­րը գրա­վոր տես­քով, ո­րի ա­ռա­ջին եր­ կու պատ­վի­րան­ներն ու­րիշ աստ­ված­նե­րի չպաշ­տե­լու և կուռ­քեր չշի­նե­լու մա­սին էին (տե՛ս Ե­լից 20.2–6)։ Ի պա­տաս­խան՝ ժո­ղո­վուր­դը խոս­տա­ցավ ա­նել ա­մեն բան, ինչ որ ի­րենց պատ­վիր­վել էր, և­ապ­րել որ­պես Նրա ժո­ղո­վուրդ (տե՛ս Ե­լից 24.1–13)։ Սա­կայն այն ժա­մա­նակ Մով­սե­սը սա­րում մնաց մոտ վեց շա­ բաթ, և ժո­ղո­վուրդն սկսեց ան­հանգս­տա­նալ, թե նրա հետ ինչ ե­ղավ։ Խառ­նամ­բո­խի ճնշման տակ Ա­հա­րո­նը ոս­կե հորթ պատ­րաս­տեց և­ ա­ռաջ­նոր­դեց ժո­ղովր­դին դրա առջև զո­հեր մա­տու­ցե­լիս, ո­րից հե­ տո «ժո­ղո­վուր­դը նստեց ու­տե­լու և խ­մե­լու և վեր կա­ցան խա­ղա­լու» (Ե­լից 32.6)։ Ե՛վ Տե­րը, և՛ Մով­սե­սը վրդով­ված էին, թե որ­քան ա­րագ ժո­ղո­վուդ­րը ե­րես դարձ­րեց Աստ­ծուց դե­պի կռա­պաշ­տու­թյու­նը, և կար­ծես թե միայն Մով­սե­սի բա­րե­խո­սու­թյունն էր, որ փրկեց Իս­րա­յե­ լին ար­ժա­նի պատ­ժից (տե՛ս Ե­լից 32.30–34)։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, կռա­պաշ­տու­թյու­նը մի գայ­թակ­ղու­թյուն էր, ո­րի մեջ Աստ­ծո ժո­ղո­վուր­դը շատ հա­ճախ էր ընկ­նում։ Իս­րա­յե­լի և Հու­դա­յի թա­գա­վոր­նե­րի պատ­մու­թյունն ընդ­միջ­վում է կռա­պաշ­տա­կան ժա­մա­ նա­կա­հատ­ված­նե­րով, ո­րոնք նե­րա­ռում են ան­պա­տիվ գոր­ծո­ղու­թյուն­ ներ: Դրանք կա­տար­վում էին թա­գա­վոր­նե­րից ո­մանց դրդմամբ հենց այլևայլ աստ­ված­նե­րի երկր­պա­գու­թյան ըն­թաց­քում։ Այս ան­հա­վա­ տար­մու­թյունն Աստ­ծո մար­գա­րե­նե­րի շեշ­տադր­ման շա­րու­նա­կա­կան թե­ման էր, ով­քեր ու­ղարկ­վում էին ժո­ղովր­դին հետ կան­չե­լու դե­պի ճշմա­րիտ Աստ­ված։ Շատ հա­ճախ, վե­րածնն­դի և բա­րե­նո­րո­գու­թյան կան­չե­րի հետ հնչում էին աղ­քատ­նե­րի, կա­րի­քա­վոր­նե­րի և հու­սա­ հատ­նե­րի նկատ­մամբ ա­վե­լի լավ վե­րա­բեր­մուն­քի կո­չեր։ Կար­դա­ցե՛ք Սաղ­մոս 115.1–8 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ կարևո­րա­գույն հարց է հե­ղի­նակն այս­տեղ բարձ­րաց­նում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Դաս 6

55

Մարդ­կա­յին մի­տումն այն է, որ մենք դա­ռում ենք նման այն ի­րին կամ ան­ձին, ում երկր­պա­գում ենք և­ ում վրա կենտ­րո­նա­ցած ենք։ Ուս­տիև օ­րի­նա­չափ էր, որ մտա­հո­գու­թյունն ու­րիշ­նե­րի և­ար­դա­րու­ թյան նկատ­մամբ հօդս ցնդեր, երբ Աստ­ծո ժո­ղո­վուրդն ար­դա­րու­ թյան Աստ­ծուն երկր­պա­գե­լուց թեք­վեց դե­պի շրջա­կա ազ­գե­րի կեղծ աստ­ված­նե­րին երկր­պա­գե­լը, ո­րոնք հա­ճախ ներ­կա­յաց­վում էին որ­ պես պա­տե­րազ­մի կամ պտղա­բե­րու­թյան աստ­ված­ներ։ Երբ ժո­ղո­ վուրդն ընտ­րեց այլ աստ­ված­նե­րի, նա փո­խեց իր դիր­քո­րո­շու­մը շատ հար­ցե­րում, նաև ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ վար­վե­լա­կեր­պի մեջ։ Ե­թե նրանք հա­վա­տա­րիմ մնա­յին Ե­հո­վա­յին, կկի­սեին Նրա մտա­հո­գու­ թյունն ի­րենց մեջ գտնվող կա­րի­քա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ։ Խոր­հե՛ք այն մտքի շուրջ, որ մենք նման­վում ենք մեր երկր­պա­ գու­թյան ա­ռար­կա­յին։ Ինչ­պե՞ս ենք ա­կա­նա­տաես լի­նում այս սկզբուն­քի ժա­մա­նա­կա­կից դրսևո­րում­նե­րի։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 5

Երկրպագելու պատճառ Ողջ Աստ­վա­ծաշն­չի ըն­թաց­քում Աստ­ծո ժո­ղովր­դը հոր­դոր է ստա­նում երկր­պա­գել Աստ­ծուն, բայց մենք ևս շա­րու­նա­կա­բար փաս­տարկ­ներ ենք ստա­նում այդ ա­նե­լու հա­մար։ Մեզ աս­վում է երկր­պա­գել Նրան Իր Ով լի­նե­լու հա­մար, Իր ա­րած­նե­րի և Իր բազ­մա­ թիվ հատ­կու­թյուն­նե­րի հա­մար։ Դրան­ցից են Նրա բա­րու­թյու­նը, ար­ դա­րու­թյու­նը և­ո­ղոր­մու­թյու­նը։ Երբ մեզ հի­շեց­վում է, թե ինչ­պի­սին է Աստ­ված, ինչ է Նա ա­րել մեզ հա­մար (հատ­կա­պես Քրիս­տո­սի խա­չի վրա) և­ինչ է խոս­տա­նում ա­նել, մե­զա­նից և­ոչ մե­կին եր­բեք չպետք է պա­կա­սի Աստ­ծուն երկր­պա­գե­լու և փա­ռա­բա­նե­լու պատ­ճա­ռը։ Կար­դա­ցե՛ք Եր­կորդ Օ­րի­նաց 10.17–22, Սաղ­մոս 101.1, 146.5–10, Ե­սա­յիա 5.16, 61.11 հա­մար­նե­րը։ Ո­րո՞նք են այս տեքս­տե­րում տրված Աստ­ծուն երկր­պա­գե­լու և փա­ռա­բա­նե­լու շար­ժա­ռիթ­նե­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Երկր­պա­գու­թյան նման փաս­տարկ­նե­րը նո­րու­թյուն չէին Աստ­ծո ժո­ղովր­դի հա­մար։ Նոր ա­զատ­ված իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի ա­մե­նաոգևոր­ ված երկր­պա­գու­թյան ժա­մա­նա­կաշր­ջան­նե­րից մեկն ե­ղավ ի պա­ տաս­խան ի­րենց օգ­տին Աստ­ծո ակն­հայտ մի­ջամ­տու­թյա­նը։ Օ­րի­նակ, 56

Դաս 6

Ե­գիպ­տու­սից դուրս գա­լիս կամ Կար­միր ծովն անց­նե­լիս Մով­սեսն ու Մա­րիամն ա­ռաջ­նոր­դում էին ժո­ղովր­դին՝ փա­ռա­բա­նու­թյուն եր­գե­լով Աստ­ծուն նրա հա­մար, ինչ տե­սան և­ին­չից փրկվե­ցին (տե՛ս Ե­լից 15)։ Նման ի­րա­վի­ճակ­նե­րում ցու­ցադր­ված Աստ­ծո ար­դա­րու­թյունն ու ո­ղոր­մու­թյու­նը չպետք է մո­ռաց­վեին։ Քա­նի դեռ մար­դիկ այս պատ­ մու­թյուն­նե­րը վառ էին պա­հում՝ ա­նընդ­հատ պատ­մե­լով դրանք, Աստ­ծո գոր­ծերն ու ար­դա­րու­թյու­նը շա­րու­նա­կում էին ո­գեշն­չել նրանց ի­րենց հե­տա­գա տա­րի­նե­րի և հա­ջորդ սե­րունդ­նե­րի երկր­ պա­գու­թյան ժա­մա­նակ։ Պատ­մե­լու և­ երկր­պա­գե­լու օ­րի­նակ­նե­րից մեկն ար­ձա­նագր­ված է Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 10.17–22 հա­մար­նե­րում։ Նախ և­ա­ռաջ, Աստ­ծո ար­դա­րու­թյու­նը պար­զա­պես Նրա էու­թյան մի մասն է, Նրա բնա­վո­րու­թյան հիմ­նա­կան բա­ղադ­րի­չը։ «­Բայց հի­ րա­վի Աստ­ված ա­նօ­րե­նու­թյուն չի ա­նի, և Ա­մե­նա­կա­րո­ղը չի ծռի ի­ րա­վուն­քը» (­Հոբ 34.12)։ Աստ­ված ար­դար է և­ ան­հանգս­տա­նում է ար­դա­րու­թյան հա­մար, և սա Նրան երկր­պա­գե­լու և փա­ռա­բա­նե­լու պատ­ճառ է։ Երկ­րորդ, Աստ­ծո ար­դա­րու­թյու­նը երևում է Իր ժո­ղովր­դի և բո­լոր նրանց հա­մար ար­ված Նրա ար­դար և շի­տակ գոր­ծե­րում, ով­քեր աղ­ քատ և կե­ղեք­ված են։ Նրա ար­դա­րու­թյու­նը եր­բեք պար­զա­պես Նրա բնա­վո­րու­թյան նկա­րագ­րու­թյու­նը չէ։ Աստ­վա­ծա­շունչն ա­վե­լի շուտ պատ­կե­րում է մի Աստ­ծո, Ով լսում է «աղ­քա­տի ա­ղա­ղա­կը» (­Հոբ 34.28) և­ե­ռան­դուն ու մտա­հոգ է մեր աշ­խար­հում այդ­քան ակն­հայ­ տո­րեն կա­տար­վող ա­նար­դա­րու­թյուն­ներն ուղ­ղե­լու գոր­ծում։ Եվ վեր­ ջա­պես, դա լիար­ժե­քո­րեն կգի­տակց­վի Աստ­ծո վեր­ջին դա­տաս­տա­նի և­աշ­խար­հը վերս­տեղ­ծե­լու մեջ։ Ե­թե հին Իս­րա­յելն Աստ­ծուն փա­ռա­բա­նե­լու պատ­ճառ ու­ներ, ա­ պա Խա­չից հե­տո Նրան փա­ռա­բա­նե­լու որ­քա՜ն ա­վե­լի շատ պատ­ ճառ մե՛նք ու­նենք: Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 6

Կրոնական կեղեքիչներ Իս­րա­յե­լի և Հու­դա­յի թա­գա­վո­րու­թյուն­նե­րի լա­վա­գույն ժա­մա­նակ­ նե­րում մար­դիկ վե­րա­դառ­նում էին տա­ճա­րին և Աստ­ծո երկր­պա­ գու­թյա­նը, թեև նույ­նիսկ այդ ժա­մա­նակ նրանց երկր­պա­գու­թյու­նը միա­խառն­ված էր կռա­պաշ­տու­թյու­նից և շր­ջա­կա ազ­գե­րի կրոն­ նե­րից ներ­խու­ժած տար­րե­րի հետ։ Սա­կայն, հա­մա­ձայն մար­գա­րե­ Դաս 6

57

նե­րի՝ նրանց նույ­նիսկ լա­վա­գույն կրո­նա­կան ջան­քե­րը բա­վա­րար չէին հետ դարձ­նե­լու նրանց ի­րենց երկ­րում և­ա­ռօր­յա կյան­քում կա­ տար­վող չա­րիք­նե­րից։ Եվ կարևոր չէ, թե որ­քան ջա­նա­սի­րա­բար էին մար­դիկ աշ­խա­տում կրո­նա­կան թվալ երկր­պա­գու­թյան ա­րա­րո­ղա­ կար­գե­րի մի­ջո­ցով, միև­նույնն է, նրանց օրհ­ներ­գե­րի ե­րաժշ­տու­թյու­ նը չէր կա­րող խլաց­նել աղ­քատ­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի ա­ղա­ղա­կը։ Ա­մովսն իր ժա­մա­նա­կի մարդ­կանց նկա­րագ­րում է որ­պես «տնան­ կին կլա­նող­ներ, և­երկ­րի աղ­քատ­նե­րին փչաց­նել ցան­կա­ցող­ներ» (Ա­ մովս 8.4)։ Նա տես­նում էր ի­րենց ծի­սա­կար­գե­րից ձեր­բա­զատ­վե­լու նրանց փա­փա­գը, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նա­յին վե­րա­բա­ցել շու­կան և վե­ րա­դառ­նալ ի­րենց ա­նազ­նիվ առևտ­րին. «որ փո­ղով ծա­խու առ­նենք աղ­քատ­նե­րին, և տ­նանկ­նե­րին մի զույգ կո­շի­կով» (Ա­մովս 8.6)։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա 1.10–17, Ա­մովս 5.21–24 և Մի­քիա 6.6–8 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ էր Աստ­ված ա­սում այս կրո­նա­վոր մարդ­կանց ի­րենց ծի­սա­կար­գե­րի մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Իր մար­գա­րե­նե­րի մի­ջո­ցով Աստ­ված խիստ լե­զու է կի­րա­ռում՝ ծաղ­րե­լու կրոնն ու երկր­պա­գու­թյու­նը, որն ան­հա­ղորդ է և հա­կադր­ վում է նրանց շուր­ջը գտնվող­նե­րի տա­ռա­պանք­նե­րին և կե­ղեք­մա­նը։ Ա­մովս 5.21–24 հա­մար­նե­րում մենք տես­նում ենք, որ Աստ­ված ա­սում է, որ «ա­տում է», «մեր­ժում է» և­ առ­հա­սա­րակ զզվանք է ապ­րում նրանց երկր­պա­գու­թյու­նից։ Նրանց հա­վա­քույթ­նե­րը նկա­րագր­վում են որ­պես «գար­շա­հո­տու­թյուն», իսկ նրանց ըն­ծա­նե­րը և­ե­րաժշ­տու­ թյու­նը մերժ­վում են որ­պես ա­վե­լի քան ա­նար­ժեք։ Մի­քիա 6-րդ գլ­խում մենք տես­նում ենք մի շարք հա­րա­ճուն կեր­ պով ուռ­ճաց­ված, նույ­նիսկ ծաղ­րա­կան ա­ռա­ջարկ­ներ, թե ինչ­պես կա­րող են հնա­րա­վո­րինս պատ­շաճ երկր­պա­գել Աստ­ծուն։ Մար­ գա­րեն ծաղ­րա­բար ա­ռա­ջար­կում է ող­ջա­կեզ­ներ մա­տու­ցել, այ­նու­ հետև ա­ճեց­նում է դրանց թի­վը մինչև «հա­զա­րա­վոր խո­յե­րի, կամ բյու­րա­վոր յու­ղի գե­տե­րի» (­Մի­քիա 6.7)՝ ընդ­հուպ մինչև սար­սա­փե­ լի, բայց ոչ ան­հայտ մո­լե­ռան­դու­թյու­նը, երբ զո­հա­բե­րում են ի­րենց ա­ռաջ­նեկ­նե­րին՝ Աստ­ծո բա­րե­հա­ճու­թյու­նը և նե­րո­ղամ­տու­թյու­նը շա­հե­լու հա­մար։ Վեր­ջում, թեև այն, ինչ իս­կա­պես Աստ­ված ու­զում էր նրան­ցից, հետև­յալն էր. «­Միայն ի­րա­վունք ա­նել, ո­ղոր­մու­թյուն սի­րել և խո­նար­ հու­թյամբ վար­վել քո Աստ­ծո հետ» (­Մի­քիա 6.8)։ 58

Դաս 6

Երբևէ զգա­ցե՞լ եք, որ ա­վե­լի շատ ան­հանգս­տա­նում եք կրո­նա­ կան ձևա­պաշ­տու­թյան և ծի­սա­կա­տա­րու­թյան, քան հենց ձեր կող­քին գտնվող կա­րի­քա­վոր­նե­րին ա­ջակ­ցե­լու հա­մար։ Ի՞նչ եք սո­վո­րել այդ փոր­ձա­ռու­թյու­նից։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 7

Երկրպագության ձև Ըստ մար­գա­րե­նե­րի՝ երկր­պա­գու­թյան և­ ար­դա­րու­թյան միջև ե­ ղած հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում կար ևս մեկ քայլ՝ աղ­քատ­նե­րի և կե­ ղեք­ված­նե­րի բե­ռը թեթևաց­նե­լու և կար­քա­վոր­նե­րին օգ­նե­լու հա­մար ե­ռան­դուն ան­հանգս­տու­թյու­նը: Դա բուն երկր­պա­գու­թյան կարևո­ րա­գույն մա­սե­րից մեկն է։ Ե­սա­յիա 58-ն­ այն գլուխ­նե­րից է, ո­րոնք պար­զո­րոշ ցույց են տա­լիս այս կա­պը։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա 58 գլու­խը։ Ի՞նչն այն չէր Աստ­ծո և Իր ժո­ ղովր­դի միջև հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում, ո­րը նկա­րագր­ված է այս գլխի սկզբում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Ինչ­պես տե­սանք, այս քննա­դա­տու­թյունն ուղղ­ված է այն ժո­ղովր­ դին, ով ե­ռան­դա­գին կրո­նա­պաշտ է։ Թվում է՝ նրանք ջա­նա­սի­րա­բար ո­րո­նում են Աստ­ծուն, սա­կայն ակն­հայ­տո­րեն դա արդ­յունք չի տա­ լիս։ Ուս­տի Աստ­ված ա­սում է, որ նրանք պետք է փո­խեն ի­րենց երկր­ պա­գու­թյան ձևը, փոր­ձեն Աստ­ծուն ծա­ռա­յե­լու այլ ե­ղա­նակ։ Ե­թե Նա ընտ­րեր, թե ինչ­պես նրանք ծա­ռա­յեն Ի­րեն, դա կլի­ներ հետև­յա­լը. «­Լու­ծիր ա­նի­րա­վու­թյան կա­պանք­նե­րը, բաց ա­րա լու­ծի կոշ­կոռ­նե­րը, և ջարդ­ված­նե­րին ա­զատ թող տուր, և­ ա­մեն տե­սակ լուծ կոտ­րեք» (Ե­սա­յիա 58.6)։ Նրանք նաև պետք է կե­րակ­րեին սո­վա­ծին, ա­պաս­ տան տա­յին ան­տու­նին և­օգ­նեին կա­րի­քա­վոր­նե­րին։ Այս գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը չեն ներ­կա­յաց­վում որ­պես երկր­պա­գու­ թյան միակ ձև, սա­կայն Աստ­ված հոր­դո­րում է դրանք ի­րա­կա­նաց­ նել որ­պես երկր­պա­գու­թյան ձև, ո­րը կա­րող է նա­խընտ­րե­լի լի­նել մարդ­կանց ա­ռա­վել ա­վան­դա­կան երկր­պա­գու­թյան ձևե­րից։ Որ­ պես այդ­պի­սին՝ երկր­պա­գու­թյու­նը չի շեշ­տադ­րում միայն ներ­քին կարևո­րու­թյու­նը, այլ մի բան, որն օրհ­նու­թյուն է բե­րում Աստ­ծուն երկր­պա­գող­նե­րի շուր­ջը գտնվող բո­լոր մարդ­կանց։ «Կ­րո­նի ճշմա­ Դաս 6

59

րիտ նպա­տա­կը մարդ­կանց ի­րենց մեղ­քի բե­ռից ա­զա­տագ­րելն է, ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյունն ու կե­ղե­քու­մը վե­րաց­նե­լը և­ ար­ դա­րու­թյան, ա­զա­տու­թյան և խա­ղա­ղու­թյան ա­ռաջ­խա­ղաց­մա­նը նպաս­տե­լը»։ ՅՕԱ աստ­վա­ծաշնչ­յան մեկ­նա­բա­նու­թյուն­ներ, հա­տոր 4, էջ 306։ Ե­սա­յիա 58.8–12 հա­մար­նե­րում Աստ­ված խոս­տա­նում է օրհ­ նու­թյուն՝ ի պա­տաս­խան այս երկր­պա­գու­թյան ձևի։ Ի­րա­կա­նում, Աստ­ված ա­սում է, որ ե­թե մար­դիկ ա­վե­լի քիչ կենտ­րո­նա­նան ի­րենց ան­ձե­րի վրա, նրանք կգտնեն Աստ­ծուն ի­րենց հետ աշ­խա­տե­լիս և­ ի­րենց մի­ջո­ցով բժշկու­թյուն և վե­րա­կանգ­նում բե­րե­լիս։ Հե­տաքրք­րա­կան է, որ այս գլու­խը երկր­պա­գու­թյան այս ձևը կա­ պում է նաև շա­բա­թը պա­հե­լու «ու­րա­խու­թյան» նո­րոգ­ման հետ։ Մենք ար­դեն դի­տար­կել ենք շա­բա­թի և ծա­ռա­յու­թյան միջև ե­ղած մի քա­նի ու­ժեղ կա­պեր, սա­կայն այս տեքս­տե­րը նե­րա­ռում են ժո­ղովր­ դին ուղղ­ված այս կո­չում ե­ղած գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, որ­պես­զի նրանք վե­րա­կեն­դա­նաց­նեն ի­րենց երկր­պա­գու­թյու­նը և բա­ցա­հայ­տեն Աստ­ ծո օրհ­նու­թյուն­նե­րը։ Խոր­հե­լով այս հա­մար­նե­րի վրա՝ Է­լեն Ուայ­թը մեկ­նա­բա­նել է. «­Տի­րոջ շա­բա­թը պա­հող­նե­րի վրա դրված է ո­ղոր­մու­ թյուն և բա­րե­գոր­ծու­թյուն ա­նե­լու պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն»։ Բա­րե­ գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 121։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 8

Ողորմություն և հավատարմություն Երբ Հի­սու­սին ընդ­դի­մա­նում էին Իր ժա­մա­նա­կի ո­րոշ կրո­նա­ կան ա­ռաջ­նորդ­ներ, ով­քեր քննա­դա­տում էին Նրան «մե­ղա­վոր­նե­ րի» հետ ու­տե­լու հա­մար, Նա մեջ­բե­րեց Ով­սեե մար­գա­րեի խոս­քե­րը՝ հոր­դո­րե­լով նրանց հետ դառ­նալ ի­րենց գրքե­րին և բա­ցա­հայ­տել, թե Աստ­ված ի­րա­կա­նում ինչ նկա­տի ու­ներ, երբ ա­սում էր. «Ո­ղոր­մու­ թյուն եմ կա­մե­նում՝ և­ ոչ զոհ» (­Մատ­թեոս 9.13 մեջ­բեր­ված Ով­սեե 6.6 հա­մա­րից)։ Ինչ­պես բո­լորս տես­նում ենք, Հի­սուսն ապ­րեց հո­գա­տա­րու­թյան և ծա­ռա­յու­թյան կյանք։ Նրա շփու­մը մարդ­կանց հետ, Նրա բժշկու­ թյան հրաշք­նե­րը և Նրա ա­ռակ­նե­րից շա­տե­րը ցույց էին տա­լիս և նաև հոր­դո­րում, որ այդ կերպ ապ­րած կյան­քը Աստ­ծուն նվիր­ վա­ծու­թյան լա­վա­գույն մի­ջոցն է։ Կ­րո­նա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րը Նրա մե­ծա­գույն քննա­դատ­ներն էին, սա­կայն նաև Նրա ա­մե­նա­խիստ 60

Դաս 6

քննա­դա­տու­թյան թի­րա­խը։ Ինչ­պես Ե­սա­յիա­յի օ­րե­րի կրո­նա­կան ժո­ղո­վուր­դը, նրանք կար­ծում էին, թե ա­պա­հո­վագ­րել են ի­րենց յու­ րա­հա­տուկ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն Աստ­ծո հետ ի­րենց կրո­նա­կան ծի­սա­կար­գե­րի շնոր­հիվ, մինչ­դեռ, միև­նույն ժա­մա­նակ, շա­հա­գոր­ ծում էին աղ­քատ­նե­րին և­ ան­տե­սում կա­րի­քա­վոր­նե­րին։ Նրանց երկր­պա­գու­թյու­նը չէր հա­մա­պա­տաս­խա­նում նրանց գոր­ծե­րին, և Հի­սու­սը վե­րա­պա­հում­ներ չէր ա­նում նման կեղ­ծա­վո­րու­թյու­նը դա­ տա­պար­տե­լիս։ Կար­դա­ցե՛ք Մար­կոս 12.38–40 հա­մար­նե­րը։ Արդ­յո՞ք Հի­սու­սի՝ «որբևայ­րի­նե­րի տնե­րը ու­տում են» մեկ­նա­բա­նու­թյունն ան­պա­ տեհ է այս ցու­ցա­կում, կամ արդ­յո՞ք դա հենց այն է, ինչ Հի­սու­սը փոր­ձում է ա­սել։ Ինչ­պե՞ս կբա­ցատ­րեք ին­չո՞ւ «դրանք ա­վե­լի ևս դա­տա­պար­տու­թյուն կառ­նեն» ար­տա­հայ­տու­թյու­նը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հա­վա­նա­բար, Հի­սու­սի ա­մե­նա­սար­սա­փազ­դու քա­րո­զը, հատ­կա­ պես կրո­նա­վոր մարդ­կանց հա­մար, Մատթևոս 23 գլխի քա­րոզն է։ Հի­սու­սը ոչ միայն նկա­րագ­րում է նրանց կրո­նը որ­պես այն­պի­սին, ո­ րը չի օրհ­նում մարդ­կանց, ով­քեր կյան­քի դժվա­րու­թյուն­նե­րի մեջ են, այլև ա­սում է, որ նման կրոնն ա­վե­լի է ծան­րաց­նում նրանց բե­ռը։ Հի­սուսն ա­սում է, որ ի­րենց գոր­ծե­րով, իսկ եր­բեմն էլ այս գոր­ծե­րի և հո­գա­տա­րու­թյան բա­ցա­կա­յու­թյամբ նրանք փա­կում են «երկն­քի ար­քա­յու­թյու­նը մարդ­կանց ա­ռաջ» (­Մատ­թեոս 23.13)։ Սա­կայն, ար­ձա­գան­քե­լով դա­րեր ա­ռաջ ապ­րած մար­գա­րե­նե­ րին՝ Հի­սու­սը նաև ուղ­ղա­կիո­րեն ար­ծար­ծեց այն ան­դուն­դի հար­ ցը, որն ըն­կած է նրանց լրջա­գույն կրո­նա­կան ա­րա­րո­ղա­կար­գե­րի և­ այն ա­նար­դա­րու­թյուն­նե­րի միջև, ո­րոնց վրա աչք են փա­կում և­ օ­գուտ քա­ղում։ «­Վայ ձեզ, դպիր­ներ և փա­րի­սե­ցի­ներ՝ կեղ­ծա­ վոր­ներ։ Որ ա­նա­նու­խի և սա­մի­թի և չա­մա­նի տա­սա­նոր­դը տա­լիս եք, և թո­ղում եք օ­րեն­քի ծանր-ծանր բա­նե­րը՝ դա­տաս­տա­նը և­ ո­ ղոր­մու­թյու­նը և հա­վատ­ը» (­Մատ­թեոս 23.23)։ Հի­սու­սը շտա­պեց ա­վե­լաց­նել, որ կրո­նա­կան ծե­սերն ու ա­րա­րո­ղա­կար­գերն ինք­նին սխալ չէին, բայց դրանք չպետք է զբա­ղեց­նեն ու­րիշ­նե­րի հետ ար­ դար վար­վե­լու տե­ղը։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք խու­սա­փել այն ծու­ղա­կից, որ չկար­ծենք, թե ճշմար­տու­թյու­նը ճա­նա­չելն ու ու­նե­նա­լը բա­վա­կան է։ Դաս 6

61

ՈՒՐ­ԲԱԹ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 9

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Բա­րե­գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 29–34 է­ջե­րի «Ե­սա­յիա 58՝ աստ­վա­ծա­յին դե­ղա­տոմս» և Դա­րե­րի Փա­ փա­գը գրքի 610–620 է­ջե­րի «­Վա՛յ փա­րի­սե­ցի­նե­րին» գլուխ­նե­րը։ «­Մարդ­կանց ու­շադ­րու­թյու­նը կենտ­րո­նաց­նե­լով գործ­նա­կան բա­րե­պաշ­տու­թյան կարևո­րու­թյա­նը՝ մար­գա­րեն միայն կրկնում էր դա­րեր ա­ռաջ Իս­րա­յե­լին տրված խոր­հուր­դը։ … Այս խոր­հուրդ­ նե­րը դա­րե­դար կրկնվել էին Ե­հո­վա­յի ծա­ռա­նե­րի կող­մից նրանց հա­մար, ով­քեր ձևը պա­հե­լու և­ ո­ղոր­մու­թյու­նը մո­ռա­նա­լու վտան­ գի մեջ էին»։ Է­լեն Ուայթ, Մար­գա­րե­ներ և թա­գա­վոր­ներ, էջ 326, 327։ «Ինձ ցու­ցում է տրվել մեր ժո­ղովր­դի ու­շադ­րու­թյու­նը հրա­վի­ րել Ե­սա­յիա հի­սու­նու­թե­րորդ գլխի վրա։ Ու­շա­դիր կար­դա­ցե՛ք այս գլու­խը և հաս­կա­ցե՛ք, թե ծա­ռա­յու­թյան որ տե­սա­կը կյան­քի կկո­ չի ե­կե­ղե­ցի­նե­րը։ Ա­վե­տա­րա­նի գոր­ծը պետք է ա­ռաջ ըն­թա­նա մեր ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյան, ինչ­պես նաև մեր գոր­ծե­րի շնոր­հիվ։ Երբ օգ­ նու­թյան կա­րիք զգա­ցող տա­ռապ­յալ­նե­րի եք հան­դի­պում, օգ­նե՛ք նրանց։ Երբ քաղ­ցած­նե­րի եք հան­դի­պում, կե­րակ­րե՛ք նրանց։ Սա ա­նե­լով՝ Քրիս­տո­սի ծա­ռա­յու­թյա­նը հա­մա­հունչ կգոր­ծեք։ Վար­պե­տի սուրբ գոր­ծը բա­րե­գոր­ծու­թյուն էր։ Թող աշ­խար­հի բո­լոր ծայ­րե­րում ապ­րող մեր մար­դիկ խրա­խուս­վեն մասն ու­նե­նա­լու դրա­նում»։ Է­լեն Ուայթ, Բա­րե­գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 29։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Երբևէ մտա­ծե՞լ եք ի­րա­վունք ա­նե­լու և­ո­ղոր­մու­թյուն սի­րե­լու մա­ սին որ­պես երկր­պա­գու­թյան բաղ­կա­ցու­ցիչ մա­սեր։ Ինչ­պե՞ս կա­ րող է դա փո­խել ձեր մո­տե­ցու­մը ու­րիշ­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­ լու ա­ռու­մով։ Ինչ­պե՞ս կա­րող է դա փո­խել ձեր մո­տե­ցու­մը դե­պի երկր­պա­գու­թյու­նը։ 2. Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք զգու­շա­նալ «օ­րեն­քի ծանր բա­ներն» ան­տե­ սե­լուց (­Մատ­թեոս 23.23) մեր քրիս­տո­նեա­կան կյան­քի ըն­թաց­ քում և՛ ան­հա­տա­պես, և՛ որ­պես ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայնք։ Կա­րո՞ղ եք նկա­տել ո­րոշ օ­րի­նակ­ներ ձեր սե­փա­կան փոր­ձա­ռու­թյան մեջ, երբ մի­գու­ցե «մժե­ղը քա­մել, բայց ուղ­տը կուլ եք տվել» (­Մատ­թեոս 23.24): 62

Դաս 6

3. Ին­չո՞ւ է կեղ­ծա­վո­րու­թյունն այս­քան մեծ մեղք հա­մար­վում։ Լավ չէ՞ գո­նե փոր­ձել ցույց տալ, թե մենք լավն ենք դառ­նում։ 4. Ինչ­պե՞ս է մար­գա­րե­նե­րի մի­ջո­ցով ար­տա­հայտ­ված Աստ­ծո տես­ լա­կանն ու ավ­յունն աղ­քատ­նե­րի և կա­րի­քա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ փո­խում աշ­խար­հի հան­դեպ ձեր տե­սանկ­յու­նը։ Ինչ­պե՞ս այլ կերպ կկար­դա­յիք կամ կլսեիք տե­ղա­կան լու­րե­րը, ե­թե տես­նեիք և լ­սեիք մար­գա­րեի աչ­քե­րով և­ա­կանջ­նե­րով։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Ճիշտ է, մար­գա­րե­ներն ան­հանգս­տա­ցած էին երկ­ րում տի­րող չա­րի­քի հա­մար, սա­կայն նրանք մաս­նա­վո­րա­պես շեշ­տադ­րում էին այն չա­րիք­նե­րը, ո­րոնք կա­տար­վում էին այն մարդ­ կանց կող­մից, ով­քեր երկր­պա­գում էին Աստ­ծուն և Նրան ի­րեն­ցը հայ­ տա­րա­րում։ Մար­գա­րե­նե­րի և Հի­սու­սի հա­մար երկր­պա­գու­թյու­նը չի կա­րող գո­յատևել ա­նար­դա­րու­թյան հետ, և նման կրո­նը կեղ­ծա­վո­ րու­թյուն է։ Այն ի­րա­կան երկր­պա­գու­թյու­նը, որն Աստ­ված ո­րո­նում է, նե­րա­ռում է կե­ղեք­ման դեմ պայ­քարն ու աղ­քատ­նե­րի և կա­րի­քա­ վոր­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լը։

Դաս 6

63

ԴԱՍ 7 Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 10–16

ՀԻՍՈՒՍՆ ՈՒ ԿԱՐԻՔԱՎՈՐՆԵՐԸ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Ղու­կաս 1.46–55, 4.16–21, 7.18–23, Մատ­թեոս 12.15–21, Մատ­թեոս 21.12–16, Մար­կոս 11.15–19, Ե­սա­յիա 53.3–6։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «­Տի­րոջ Հո­գին Ինձ վրա է, ո­րի հա­մար էլ օ­ծեց Ինձ. Նա Ինձ ու­ղար­կել է աղ­քատ­նե­րին ա­վե­տա­րա­նե­լու, սրտով կոտր­ ված­նե­րին բժշկե­լու, գե­րի­նե­րին թո­ղու­թյուն քա­րո­զե­լու, և կույ­րե­րին տե­սու­թյուն, խոց­ված­նե­րին ար­ձա­կե­լու ա­զա­ տե­լով, Տի­րոջ ըն­դու­նե­լի տա­րին քա­րո­զե­լու» (­Ղու­կաս 4.18, 19)։

Ի

ր՝ մար­մին հագ­նե­լու մի շարք պատ­ճառ­նե­րի մեջ էր նաև այն, որ Հի­սու­սը ե­կավ մեզ ցույց տա­լու, թե ինչ­պի­սին է Աստ­ված։ Նա դա ա­րեց Իր վար­դա­պե­տու­թյամբ, Իր զո­հով և Իր կյան­քով, այ­սինքն սո­ վո­րա­կան մարդ­կանց հետ շփվե­լով։ Նրա գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից շա­ տե­րը մարդ­կանց կյան­քի վրա ներ­գոր­ծում էին շատ ա­րագ և բե­րում ի­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ։ Մե­սիա­յի կյան­քի այս տե­սանկ­յու­նի մա­սին խո­սել են Հին Կտա­ կա­րա­նի մար­գա­րենե­րը, Հի­սու­սի մայր Մա­րիա­մը և նույ­նիսկ Ին­ քը՝ Հի­սու­սը, երբ Նա նկա­րագ­րեց Իր ա­ռա­քե­լու­թյունն Իր ա­ռա­ջին իսկ ար­ձա­նագր­ված քա­րո­զում (­Ղու­կաս 4)։ Բա­ցի այդ, Ա­վե­տա­րա­ նի հե­ղի­նակ­նե­րը շատ էին օգ­տա­գոր­ծում Հին Կ­տա­կա­րա­նի մար­ գա­րե­նե­րի լե­զուն՝ բա­ցատ­րե­լու, թե Հի­սուսն ինչ էր ա­նում, երբ պատ­մում էին Նրա պատ­մու­թյու­նը։ Այս կերպ Հի­սու­սի կյան­քը պար­զո­րոշ երևում էր այս մար­գա­րե­նե­րի ա­վան­դու­թյան մեջ՝ նե­ րառ­յալ նրանց կա­րեկ­ցանքն աղ­քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի նկատ­ մամբ։ Կ­րո­նա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րը, սա­կայն, Հի­սու­սի մեջ սպառ­նա­լիք էին տես­նում։ Ա­նար­դա­րու­թյան և դա­ժա­նու­թյան սար­սա­փազ­դու օ­րի­նակ դառ­նա­լով՝ նրանք Հի­սու­սին ձեր­բա­կա­լե­ցին, ա­նար­դա­րա­ ցիո­րեն դա­տե­ցին և խա­չե­ցին։ Հի­սու­սով Աստ­ված վե­րապ­րեց՝ ինչ 64

Դաս 7

ա­սել է ա­նար­դա­րու­թյուն, իսկ Նրա մա­հով մեր­կաց­րեց չա­րի սար­ սա­փը։ Սա­կայն Նրա հա­րու­թյամբ Աստ­ված հաղ­թա­նա­կեց կյան­քի, բա­րու­թյան և փր­կու­թյան հա­մար։ ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 11

Մարիամի երգը Պատ­կե­րաց­րեք տե­սա­րա­նը. Մա­րիամն ըն­դա­մե­նը մի քա­նի օր ա­ռաջ Գաբ­րիել հրեշ­տա­կից լուր էր ստա­ցել։ Նա ա­սել էր, որ Մա­ րիա­մը պետք է դառ­նա Հի­սու­սի՝ Բարձր­յա­լի Որ­դու մայ­րը։ Նա ոչ ո­քի ո­չինչ չի ա­սում, այլ գնում է Ե­ղի­սա­բե­թին՝ տա­րի­քով ա­վե­լի մեծ իր բա­րե­կա­մու­հուն տե­սակ­ցու­թյան, ով նույն­պես հրա­շա­մա­նու­կի է սպա­սում։ Հոգևոր խո­րա­թա­փան­ցու­թյամբ Ե­ղիաս­բեթն ի­մա­նում է Մա­րիա­մի լու­րի մա­սին, մինչ Մա­րիա­մը կհասց­նի որևէ բառ ար­ տա­սա­նել, և միա­սին նրանք տո­նում են Աստ­ծո խոս­տում­ներն ու բա­րու­թյու­նը։ Կար­դա­ցե՛ք Ղու­կաս 1.46–55 հա­մար­նե­րը։ Ու­շադ­րու­թյուն դարձ­ րեք մի­միայն իր հա­մար նա­խա­տես­վա­ծի՝ «ո­րով­հետև Հզո­րը մե­ծա­մեծ բա­ներ ա­րեց ինձ» (­Ղու­կաս 1.49) և­ ա­վե­լի ընդ­հան­րա­ կա­նի փա­ռա­բա­նու­թյան հա­մադ­րու­թյա­նը։ Ին­չո՞ւ պետք է Աստ­ծո մեր փա­ռա­բա­նու­թյունն ու երկր­պա­գու­թյու­նը նե­րա­ռի և՛ անձ­նա­ կան, և՛ ընդ­հա­նուր շեշ­տադ­րում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Սա ու­շագ­րավ երգ է և հիա­նա­լի կեր­պով կա­րող էր տեղ գտնել սաղ­մոս­նե­րի կամ հրեա մար­գա­րե­նե­րի գրվածք­նե­րի շար­քե­րում։ Մա­րիա­մի մեջ հոր­դում է առ Աստ­ված ու­նե­ցած նրա ե­րախ­տա­ գի­տու­թյան և­ ու­րա­խու­թյան զգա­ցո­ղու­թյու­նը։ Նա ակն­հայ­տո­րեն տե­սավ Աստ­ծուն իր սե­փա­կան կյան­քում գոր­ծե­լիս, բայց նա նաև գի­տեր իր ազ­գի և մարդ­կու­թյան հա­մար Աստ­ծո ծրագ­րի ա­վե­լի լայն կի­րա­ռու­թյան մա­սին։ Սա­կայն, Մա­րիա­մի ըն­կալ­մամբ, Աստ­ված ոչ միայն զո­րա­վոր է և փա­ռա­բա­նու­թյան ար­ժա­նի, այլև ո­ղոր­մած է և յու­րա­հա­տուկ վե­րա­ բեր­մունք ու­նի խո­նարհ­նե­րի, ոտ­նա­կոխ ե­ղած­նե­րի և­ աղ­քատ­նե­րի նկատ­մամբ։ Հրեշ­տա­կը հա­զիվ էր հե­ռա­ցել Մա­րիա­մին ա­ռա­ջի­կա Դաս 7

65

ծննդա­բե­րու­թյան «բա­րի լուրն» ա­վե­տե­լուց հե­տո, երբ նա սկսեց եր­գել. «­Զո­րա­վոր­նե­րին ա­թոռ­նե­րից ի­ջեց­րեց, և խո­նարհ­նե­րին բարձ­րաց­րեց։ Սո­ված­նե­րին բա­րիք­նե­րով լցրեց, և հա­րուստ­նե­րին դա­տարկ ար­ձա­կեց» (­Ղու­կաս 1.52, 53)։ Հի­սու­սի երկ­րա­յին կյան­քի պատ­մու­թյան հենց սկզբում Նա ներ­ կա­յաց­վում է որ­պես ղե­կա­վար (տե՛ս Ղու­կաս 1.43), սա­կայն մի ու­րիշ տե­սա­կի թա­գա­վո­րու­թյան ղե­կա­վար։ Ինչ­պես շատ մեկ­նա­ բան­ներ նկա­րագ­րել են, Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյու­նը, ո­րը Հի­սու­սը ե­ կավ հաս­տա­տե­լու, պետք է լի­ներ «շուռ տված թա­գա­վո­րու­թյուն», ե­թե հա­մե­մա­տենք այս աշ­խար­հի թա­գա­վո­րու­թյուն­նե­րի սո­վո­րա­ կան սո­ցիա­լա­կան կար­գի հետ։ Այն նկա­րագ­րու­թյամբ, որն ու­նենք Հի­սու­սի թա­գա­վո­րու­թյան մա­սին, այս աշ­խար­հի հա­րուստ­ներն ու զո­րա­վոր­նե­րը վեր­ջին­ներն են, իսկ աղ­քատ­ներն ու կե­ղեք­ված­ներն ա­զա­տագր­ված են, «լցված» և բարձ­րաց­ված։ Ե­թե ե­կե­ղե­ցին պետք է լի­նի Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյան ար­տա­հայ­ տում, ա­պա որ­քա՞ն լավ է այն ցույց տա­լիս Մա­րիա­մի նկա­րագ­ րած «շուռ տված թա­գա­վո­րու­թյու­նը»։ Ինչ­պե՞ս կա­րող է նման մի բան ձևա­վոր­վել, սա­կայն ա­ռանց ա­նար­դա­րու­թյուն գոր­ծե­լու հա­ րուստ­նե­րի և զո­րա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ, ով­քեր նույն­պես Աստ­ծո սի­րո ա­ռար­կա­ներն են։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 12

Հիսուսի առաքելության հայտարարությունը Արդ­յոք դա օր­վա նա­խա­տես­ված ըն­թեր­ցա­նու­թյո՞ւնն էր, թե՞ Հի­ սու­սը մի­տում­նա­վոր գտավ հա­մա­պա­տաս­խան հա­մար­ներն (Ե­սա­ յիա 61.1, 2) ըն­թեր­ցա­նու­թյան հա­մար Ի­րեն տրված մա­գա­ղա­թում, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, զու­գա­դի­պու­թյուն չէ, որ այս տեքս­տե­րը Նրա ա­ ռա­ջին հա­սա­րա­կա­կան քա­րո­զի թե­ման էին։ Զու­գա­դի­պու­թյուն չէ նաև այն, որ Ղու­կաս 4.16–21 հա­մար­նե­րում ներ­կա­յաց­ված Հի­սու­սի կարճ քա­րո­զի պատ­մու­թյու­նը՝ «Այ­սօր այս գիր­քը կա­տար­վեց ձեր ա­ կանջ­նե­րում», սկսում է Հի­սու­սի հա­սա­րա­կա­կան ծա­ռա­յու­թյան Ղու­ կա­սի ար­ձա­նագ­րու­թյու­նը։ Հի­սուսն ա­սես վերց­նում է «շուռ տված թա­գա­վո­րու­թյան» մա­սին Մա­րիա­մի եր­գի լեյտ­մո­տիվն ու սկսում այն ի­րա­գոր­ծել Իր ծա­ռա­յու­ թյան մեջ։ Հի­սու­սը, ինչ­պես նաև Ղու­կա­սը, երբ պատ­մում է Հի­սու­սի մա­սին, օգ­տա­գոր­ծում է Ե­սա­յիա­յի մար­գա­րեու­թյու­նը՝ բա­ցատ­րե­լու, 66

Դաս 7

թե ինչ էր Հի­սուսն ա­նում և­ ինչ էր պատ­րաստ­վում ա­նել: Սա­կայն դա նաև մեկ այլ ձև­ էր՝ ար­տա­հայ­տե­լու այն, ին­չը Մա­րիա­մը նկա­ րագ­րել էր 30 տա­րի ա­ռաջ։ Աղ­քատ­նե­րը, տա­ռապ­յալ­ներն ու կե­ղեք­ ված­նե­րը ստա­նում են յու­րա­հա­տուկ ու­շադ­րու­թյուն, ինչ­պես նաև Հի­սու­սի բե­րած բա­րի լու­րը։ Հի­սու­սը Ե­սա­յիա 61-րդ գլ­խի այս հա­մար­նե­րը վերց­րեց որ­պես հայ­տա­րա­րու­թյուն Իր ծա­ռա­յու­թյան մա­սին։ Նրա ծա­ռա­յու­թյունն ու ա­ռա­քե­լու­թյու­նը պետք է լի­նեին և՛ հոգևոր, և՛ գործ­նա­կան, և Նա պետք է ցույց տար, որ հոգևորն ու գործ­նա­կանն ի­րա­րից այ­դաս­տի­ ճան հե­ռա­ցած չեն, որ­քան մենք ենք եր­բեմն ե­նադ­րում։ Հի­սու­սի և Նրա ա­շա­կերտ­նե­րի հա­մար մարդ­կանց մա­սին ֆի­զի­կա­պես և գործ­ նա­կա­նում հոգ տա­նելն առն­վազն նրանց մա­սին հոգևո­րա­պես հոգ տա­նե­լու մի մասն է։ Կար­դա­ցե՛ք և հա­մե­մա­տե՛ք Ղու­կաս 4.16–21 և 7.18–23 հա­մար­ նե­րը։ Ի՞նչ եք կար­ծում, ին­չո՞ւ Հի­սուսն այս կերպ պա­տաս­խա­նեց։ Ինչ­պե՞ս կպա­տաս­խա­նեք Հի­սու­սի աստ­վա­ծու­թյան և Մե­սիա լի­նե­ լու մա­սին նմա­նա­տիպ հար­ցի։

________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________

Երբ Հի­սուսն ու­ղար­կեց Իր ա­շա­կերտ­նե­րին, այն հանձ­նա­ րա­րու­թյու­նը, ո­րը Նա տվեց նրանց, հա­մա­պա­տաս­խա­նում էր այդ ա­ռա­քե­լու­թյա­նը։ Մինչ նրանք պետք է հայ­տա­րա­րեին, որ «երկն­քի ար­քա­յու­թյու­նը մո­տե­ցել է» (­Մատ­թեոս 10.7), Հի­սու­սը տվեց հե­տա­գա ցու­ցում­ներ Իր ա­շա­կերտ­նե­րին. «­Հի­վանդ­նե­րին բժշկեք, բո­րոտ­նե­րին սրբեք, մե­ռել­նե­րին հա­րու­ցեք, դևե­րը հա­ նեք. ձրի ա­ռել եք, ձրի տվեք» (­Մատ­թեոս 10.8)։ Հի­սու­սի ա­նու­ նով նրանց ծա­ռա­յու­թյու­նը պետք է ար­տա­ցո­լեր և գոր­ծեր այն ար­ժեք­ներն ու սկզբունք­նե­րը, ո­րոնք հա­տուկ էին Հի­սու­սի ծա­ ռա­յու­թյանն ու այն թա­գա­վո­րու­թյա­նը, ուր Նա հրա­վի­րում էր մարդ­կանց։ Ա­շա­կերտ­նե­րը ևս պետք է միա­նա­յին Հի­սու­սին կո­ րած­նե­րին, վեր­ջին­նե­րին և­ ա­մե­նա­փոք­րե­րին բարձ­րաց­նե­լու Նրա ա­ռա­քե­լու­թյան մեջ։ Ինչ­պե՞ս ենք մենք հա­վա­սա­րակշ­ռում այս գոր­ծը ե­րեք հրեշ­տակ­ նե­րի պատ­գա­մը կո­րած աշ­խար­հին քա­րո­զե­լու կարևո­րա­գույն լու­րի հետ։ Ին­չո՞ւ այն ա­մե­նը, ինչ մենք ա­նում ենք, այս կամ այն կերպ պետք է կապ­ված լի­նի «ներ­կա ճշմար­տու­թյու­նը» հռչա­կե­ լու հետ։ Դաս 7

67

Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 13

Հիսուսը բուժում է Ա­վե­տա­րան­նե­րը հա­մեմ­ված են Հի­սու­սի հրաշք­նե­րի պատ­մու­ թյուն­նե­րով՝ հատ­կա­պես բժշկու­թյան վե­րա­բեր­յալ։ Ինչ­պես մար­ գա­րեա­ցել է Ե­սա­յիան, Նա բժշկում էր կույ­րե­րին և­ ա­զա­տագ­րում հի­վան­դու­թյա­նը գե­րի ե­ղած մարդ­կանց՝ եր­բեմն տա­ռա­պան­քի բա­ զում տա­րի­նե­րից հե­տո (տե՛ս օ­րի­նակ Մար­կոս 5.24–34, Հով­հան­նես 5.1–15)։ Սա­կայն Նա ա­րեց ա­վե­լին. Նա կա­ղե­րին ստի­պեց կրկին քայ­լել, նա բժշկեց բո­րոտ­նե­րին ոչ միայն խոս­քով, այլև նրանց դիպ­չե­լով, որ­քան էլ նրանք «ան­մա­քուր» լի­նեին: Նա հա­նում էր մարդ­կանց մտքին ու մար­մին­նե­րին տի­րած դևե­րին և նույ­նիսկ հա­ րու­թյուն էր տա­լիս մե­ռած­նե­րին։ Մի­գու­ցե մտա­ծենք, որ այս հրաշք­ներն ար­վում էին ամ­բո­խի ու­ շադ­րու­թյու­նը գրա­վե­լու և սե­փա­կան զո­րու­թյունն ի ցույց դնե­լու հա­մար նրանց, ով­քեր կաս­կա­ծում և քն­նա­դա­տում էին Նրա զո­րու­ թյու­նը։ Սա­կայն միշտ չէ, որ այդ­պես էր։ Հա­կա­ռա­կը, Հի­սու­սը հա­ ճախ էր բժշկված մարդ­կանց ար­գե­լում որևէ մե­կին պատ­մել այդ մա­սին։ Ճիշտ է, բժշկված մար­դիկ չէին կա­րո­ղա­նում հետևել Հի­ սու­սի ցու­ցում­նե­րին և­ այդ հիա­նա­լի լու­րը պա­հել միայն ի­րենց մեջ, բայց Հի­սու­սը փոր­ձում էր ցույց տալ, որ Իր հրաշք­ներն ան­հա­մե­մատ ա­վե­լի կարևոր ի­մաստ ու­նեն, քան պար­զա­պես ցու­ցադ­րու­թյու­ նը։ Վերջ­նա­կան նպա­տա­կը, ի­հար­կե, այն էր, որ մար­դիկ ըն­դու­նեն փրկու­թյունն Ի­րե­նում։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Հի­սու­սի բժշկու­թյան հրաշք­նե­րը Նրա կա­րեկ­ ցան­քի ար­տա­հայ­տումն էին։ Օ­րի­նակ, հինգ հա­զար հո­գուն կե­րակ­ րե­լու դեպ­քից ան­մի­ջա­պես ա­ռաջ Մատ­թեո­սը պատ­մում է. «Երբ որ Հի­սու­սը դուրս ե­կավ, շատ ժո­ղո­վուրդ տե­սավ և գ­թաց նրանց վրա և բժշ­կեց նրանց հի­վանդ­նե­րին» (­Մատ­թեոս 14.14)։ Հի­սուսն զգում էր տա­ռապ­յալ­նե­րի ցա­վը և­ա­րեց ա­ռա­վե­լա­գույ­նը այն մարդ­կանց հա­ մար, Ում հետ շփվում էր, օգ­նեց և բարձ­րաց­րեց նրանց։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա­յի մար­գա­րեու­թյու­նը Մատ­թեոս 12.15–21 հա­մա­րում։ Ի՞նչ կերպ են Ե­սա­յիան և Մատ­թեո­սը բա­ցատ­րում այն, ինչ Հի­սուսն ա­նում էր որ­պես ա­վե­լի մեծ մի բան, քան մի քա­նի կամ նույ­նիսկ մի քա­նի հար­յուր մարդ բժշկե­լը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 68

Դաս 7

«Քրիս­տո­սի գոր­ծած ա­մեն մի հրաշք նշան էր Նրա աստ­վա­ծու­ թյան: Նա կա­տա­րում էր հենց այն գոր­ծը, որն ըստ մար­գա­րեու­թյան պի­տի ա­ներ Մե­սիան, բայց փա­րի­սե­ցի­նե­րի հա­մար ո­ղոր­մու­թյան այս գոր­ծե­րը բա­ցար­ձակ վի­րա­վո­րանք էին: Հրեա ա­ռաջ­նորդ­ներն ան­գութ ան­տար­բե­րու­թյամբ էին նա­յում մարդ­կա­յին տա­ռա­պանք­ նե­րին: Շատ դեպ­քե­րում մարդ­կանց տա­ռա­պանք­նե­րը, որ թեթևաց­ նում էր Քրիս­տո­սը, նրանց ե­սա­սի­րու­թյան և ճնշ­ման արդ­յունքն էին, դրա հա­մար էլ Նրա հրաշք­նե­րը հան­դի­մա­նու­թյուն էին նրանց հաս­ ցեին»։ Է­լեն Ուայթ, Դա­րե­րի Փա­փա­գը, էջ 406։ Հի­սու­սի բժշկու­թյան հրաշք­նե­րը կա­րեկ­ցան­քի և­ ար­դա­րու­թյան գոր­ծեր էին։ Սա­կայն, բո­լոր դեպ­քե­րում, դրանք ինք­նան­պա­տակ չէին։ Ի վեր­ջո, այն ա­մե­նը, ինչ Քրիս­տոսն ա­րել է, նպա­տակ է ու­ նե­ցել ա­ռաջ­նոր­դել մարդ­կանց դե­պի հա­վի­տե­նա­կան կյանք (տե՛ս Հով­հան­նես 17.3)։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 14

Տաճարն ազատելը Երբ Ա­վե­տա­րան­նե­րում կար­դում ենք Հի­սու­սի պատ­մու­թյուն­նե­ րը, մեզ հա­ճախ գրա­վում է Հի­սու­սի մեղմ պատ­կե­րը՝ Նրա հո­գա­ տա­րու­թյու­նը հի­վանդ­նե­րի և­ե­րե­խա­նե­րի նկատ­մամբ, կո­րած­նե­րին ո­րո­նե­լու մա­սին Նրա պատ­մու­թյուն­նե­րը և Աստ­ծո ար­քա­յու­թյան մա­սին Նրա զրույց­նե­րը։ Սա է պատ­ճա­ռը, որ ո­րոշ պատ­մու­թյուն­նե­ րում, երբ տես­նում ենք Նրան խիստ և­ու­ղիղ գոր­ծե­լիս, հատ­կա­պես Իր ժա­մա­նակ­նե­րի կրո­նա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րի և նրանց ո­րո­շա­կի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի դեմ, կա­րող ենք զար­մա­նալ։ Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 21.12–16, Մար­կոս 11.15–19, Ղու­կաս 19.45–48 և Հով­հան­նես 2.13–17 հա­մար­նե­րը։ Ո՞րն է այն փաս­ տի նշա­նա­կու­թյու­նը, որ նմա­նա­տիպ պատ­մու­թյուն­նե­րի կա­րող ենք հան­դի­պել Ա­վե­տա­րան­նե­րից յու­րա­քանչ­յու­րում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Զար­մա­նա­լի չէ, որ այս դեպ­քը նե­րառ­ված է բո­լոր Ա­վե­տա­րան­ նե­րում։ Այն դրա­մա­տիկ, գոր­ծո­ղու­թյամբ և կր­քե­րով լի մի պատ­ մու­թյուն է։ Հի­սուսն ակն­հայ­տո­րեն ան­հանգս­տա­ցած էր տա­ճա­րի այ­սօ­րի­նակ կի­րառ­մամբ և ճշ­մա­րիտ երկր­պա­գու­թյան փո­խա­րին­ Դաս 7

69

մամբ զո­հա­բե­րու­թյան հա­մար նա­խա­տես­ված կեն­դա­նի­նե­րի վա­ ճառ­քով։ Ինչ­պի­սի՜ պղծու­թյուն այն գա­ղա­փա­րի, ինչ որ պետք է այդ բո­լոր զո­հե­րը ներ­կա­յաց­նեին, որն, ըստ էու­թյան, Նրա փո­խա­րի­նող մահն էր աշ­խար­հի մեղ­քե­րի հա­մար։ Այս­պի­սի ուղ­ղա­կի գոր­ծո­ղու­թյու­նե­րը լավ էին տե­ղա­վոր­վում հրեա­կան մար­գա­րե­նե­րի ա­վան­դու­թյան մեջ։ Այս միտ­քը տրվում է յու­րա­քանչ­յուր Ա­վե­տա­րա­նում կա՛մ Հի­սու­սի, կա՛մ հե­ղի­նա­կի կող­ մից, ով­քեր մեջ­բե­րում էին Ե­սա­յիա­յին, Ե­րե­միա­յին կամ Սաղ­մոս­նե­րը՝ բա­ցատ­րե­լու, թե ինչ էր կա­տար­վում այս պատ­մու­թյան մեջ։ Ժո­ղո­ վուր­դը ճա­նա­չում էր Հի­սու­սին որ­պես մար­գա­րե (տե՛ս Մատ­թեոս 21.11) և գա­լիս էր Նրա մոտ, քա­նի որ Նա բժշկում էր և սո­վո­րեց­նում տա­ճա­րի բա­կում, այն բա­նից հե­տո, երբ վտա­րեց առևտ­րա­կան­ նե­րին և դ­րա­մա­փոխ­նե­րին։ Ժո­ղո­վուրդն էր, որ բժշկու­թյուն գտավ Նրա հպման մեջ, իսկ նրանց սրտե­րում ա­ճում էր հույ­սը, երբ լսում էին Նրա դա­սե­րը։ Կ­րո­նա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րը ևս Հի­սու­սին ճա­նա­չում էին որ­պես մար­գա­րե, որ­պես մե­կը, ով սպառ­նում էր ի­րենց իշ­խա­նու­թյա­նը և­ ի­րենց սո­ցիա­լա­կան կար­գի կա­յու­նու­թյա­նը, և ծ­րագ­րեր մշա­կե­ցին Հի­սու­սին սպա­նե­լու, ճիշտ այն­պես, ինչ­պես ի­րենց նախ­նի­նե­րը ծրագ­րեր էին մշա­կել մար­գա­րե­նե­րի դեմ անց­յալ դա­րե­րում (տե՛ս այս հա­կադ­րու­թյու­նը Ղու­կաս 19.47, 48 հա­մար­նե­րում)։ Որ­պես ե­կե­ղե­ցու ան­դամ­ներ՝ ինչ­պե՞ս կա­րող ենք կա­տա­րել մեր բա­ժին պարտ­քը՝ հա­մոզ­վե­լու, որ մեր տե­ղա­կան ե­կե­ղե­ցի­նե­րը եր­բեք չեն դառ­նա վայ­րեր, ո­րոնք կա­րիք կզգան մի բա­նի, ին­չի կա­րիքն ու­ներ տա­ճա­րը Հի­սու­սին օ­րե­րում։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք խու­սա­փել այդ հոգևոր վտանգ­նե­րից։ Ի՞ն­չը, օ­րի­նակ, կա­րող է լի­նել հոգևոր վտանգ։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 15

Քրիստոսի խաչը Այն փաս­տը, որ Աստ­ված այն­պի­սին է, որ լսում և տես­նում է աղ­ քատ­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի ա­ղա­ղակ­նե­րը, մխի­թա­րա­կան է։ Այն, որ Աստ­ված այն­պի­սի Աստ­ված է, որ Հի­սու­սով վե­րապ­րեց և տո­կաց աշ­խար­հի ա­մե­նա­վատ ան­մարդ­կայ­նու­թյու­նը, ճնշումն ու ա­նար­ դա­րու­թյու­նը, ապ­շե­ցու­ցիչ է։ Հա­կա­ռակ այն ողջ կա­րեկ­ցան­քին և բա­րու­թյա­նը, որ Հի­սուսն ի ցույց դրեց Իր կյան­քի և ծա­ռա­յու­թյան 70

Դաս 7

ըն­թաց­քում, Նրա մա­հը դար­ձավ ա­տե­լու­թյան, նա­խան­ձի և­ ա­նար­ դա­րու­թյան ար­գա­սիք։ Գեթ­սե­մա­նի այ­գում Հի­սու­սի տա­ռա­պա­լից ա­ղոթք­նե­րից մինչև Իր ձեր­բա­կա­լու­թյու­նը, «դա­տա­վա­րու­թյու­նը», կտտանք­նե­րը, ծաղ­ րու­ծա­նա­կը, խա­չե­լու­թյու­նը և մա­հը, Նա տա­րավ ու­ժաս­պա­ռու­թյան աս­տի­ճա­նի ցավ, դա­ժա­նու­թյուն, չա­րու­թյուն և ճն­շում։ Այս ա­մենն ա­վե­լի էր սրվում դրանք Կ­րո­ղի ան­մե­ղու­թյամբ, մաք­րու­թյամբ և բա­րու­թյամբ, Ով «Իր անձն ու­նայ­նաց­րեց, և ծա­ռա­յի կեր­պա­րանք առ­նե­լով՝ մարդ­կանց նման լի­նե­լով և կեր­պա­րան­քով մար­դի պես գտնվե­լով՝ Ի­րեն խո­նար­հեց­րեց, և հ­նա­զանդ ե­ղավ մինչև ի մահ և­ այն էլ խա­չի մահ» (­Փի­լիպ­պե­ցիս 2.7, 8)։ Փր­կու­թյան պատ­մու­թյան մի­ջո­ցով մենք տես­նում ենք հա­նուն մեզ կա­տա­րած Հի­սու­սի զո­հա­ բե­րու­թյան գե­ղեց­կու­թյու­նը, բայց չպետք է մո­ռա­նանք տա­ռա­պան­ քի և­ա­նար­դար­թյան այն վայ­րա­գու­թյու­նը, ո­րը Նա կրեց։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա 53.3–6 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ է սա մեզ ա­սում այն մա­սին, թե ինչ պա­տա­հեց Հի­սու­սին՝ մե­ղա­վոր­նե­րի փո­խա­ րեն տա­ռա­պող ան­մե­ղին։ Ինչ­պե՞ս է սա մեզ օգ­նում հաս­կա­նալ, թե ին­չի մի­ջով Նա ան­ցավ մեզ հա­մար։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հի­սու­սի օ­րի­նա­կով Աստ­ված գի­տի, թե ինչ ա­սել է լի­նել չա­րու­ թյան և­ա­նար­դա­րու­թյան զոհ։ Ե­թե ան­մեղ մար­դու դա­տա­պար­տու­ թյու­նը բռնու­թյուն է, ա­պա որ­քան ա­վե­լի՝ Աստ­ծո սպա­նու­թյու­նը։ Աստ­ված Ի­րեն նմա­նեց­րեց մեզ մեր ըն­կած ու կոտր­ված վի­ճա­կում, որ­պես­զի մենք չկաս­կա­ծենք Նրա կա­րեկ­ցան­քին, գթասր­տու­թյա­ նը և հա­վա­տար­մու­թյա­նը. «Ո­րով­հետև ոչ թե այն­պի­սի քա­հա­նա­ յա­պետ [­Հի­սու­սը] ու­նենք, որ չկա­րո­ղա­նա մեր տկա­րու­թյուն­նե­րի հետ կա­րե­կից լի­նել. այլ մի այն­պի­սին, որ ա­մեն բա­նով փորձ­ված մեր նմա­նու­թյամբ, բայց ա­ռանց մեղ­քի» (Եբ­րա­յե­ցիս 4.15)։ Մեր Աստ­ծո բնա­վո­րու­թյան ինչ­պի­սի՜ հայտ­նու­թյուն։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք սկսել խոր­հել Աստ­ծո մա­սին բա­րի լու­րի շուրջ, ո­րը ներ­կա­յաց­ նում է խա­չը։ Այն ա­մե­նում, ինչ մենք ա­նում ենք Տի­րոջ հա­մար, հատ­կա­պես կա­րի­քա­վոր­նե­րին օգ­նե­լու խնդրում, որ­պես մեր Փո­խա­րի­նող՝ Հի­սու­սին ու Նրա խա­չը, ոչ միայն մեզ հա­մար, այլ նաև նրանց, ում մենք օգ­նում ենք, ին­չո՞ւ պետք է մշտա­պես պա­հենք մեր ա­ ռա­քե­լու­թյան և նպա­տակ­նե­րի կենտ­րո­նում։ Դաս 7

71

ՈՒՐ­ԲԱԹ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 16

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Բա­րե­գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 117–124 է­ջե­րի «­Վար­պե­տի հետ­քե­րով», Բժշ­կու­թյան ծա­ռա­յու­ թյուն գրքի 29–50 է­ջե­րի «­Ծա­ռա­յու­թյան օ­րեր» և Դա­րե­րի Փա­փա­գը գրքի 589–600 է­ջե­րի «­Վերս­տին սրբված տա­ճա­րը», 723–740 է­ջե­րի «­Պի­ղա­տո­սի դա­տա­րա­նում» գլուխ­նե­րը։ «Աստ­ված Իր Խոս­քում հստա­կո­րեն ա­սում է, որ կպատ­ժի Իր օ­ րեն­քը խախ­տող­նե­րին: Նրանք, ով­քեր շո­ղո­քոր­թում են ի­րենց այն մտքով, թե Նա չա­փա­զանց ո­ղոր­մած է, որ­պես­զի դա­տա­պար­տի մե­ ղա­վո­րին, թող միայն նա­յեն Գող­գո­թա­յի խա­չին: Աստ­ծո ան­բիծ Որ­ դու մա­հը վկա­յում է, որ «մեղ­քի վարձ­քը մահն է», որ Աստ­ծո օ­րեն­քի յու­րա­քանչ­յուր խախ­տում պետք է ստա­նա իր ար­ժա­նի պա­տի­ժը: Քրիս­տո­սը, որ ան­մեղ էր, մեղք դար­ձավ մար­դու հա­մար: Նա կրեց ա­նօ­րե­նու­թյան հան­ցան­քը, ու երբ Հայ­րը ծած­կեց Նրա­նից Իր դեմ­քը, Նրա սիր­տը պայ­թեց, և Նա մե­ռավ: Այս մեծ զո­հա­բե­րու­թյունն ար­վեց մե­ղա­վոր­նե­րին փրկե­լու հա­մար: Ու­րիշ ոչ մի կերպ մար­դը չէր կա­րող ա­զատ­վել մեղ­քի պատ­ժից: Եվ յու­րա­քանչ­յուր ոք, ով հրա­ժար­վում է ըն­դու­նել այս­պի­սի գնով ձեռք բեր­ված քա­վու­թյու­նը, ան­ձամբ պետք է կրի ա­նօ­րե­նու­թյան հան­ցանքն ու դրա պա­տի­ժը»։ Է­լեն Ուայթ, Մեծ պայ­քար, էջ 539, 540։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի վե­րը նշված հայ­տա­րա­րու­թյու­նը։ Խո­ սե՛ք ա­նար­դա­րու­թյան ի­րա­կա­նու­թյան մա­սին. Քրիս­տո­սը՝ ան­ մե­ղը, տա­ռա­պում է մե­ղա­վո­րի պատ­ժով։ Ին­չո՞ւ է կարևոր այս մե­ծա­գույն ճշմար­տու­թյու­նը միշտ մեր առջև պա­հե­լը։ 2. Հի­սու­սը եր­բեք չի քա­րո­զել քա­ղա­քա­կան բա­րե­փո­խու­թյուն Իր «թա­գա­վո­րու­թյու­նը» բե­րե­լու հա­մար։ Ի վեր­ջո, պատ­մու­թյու­նը լցված է շատ տխուր ի­րո­ղու­թյուն­նե­րով այն մարդ­կանց մա­սին, ով­քեր կի­րա­ռել են բռնու­թյուն և ճն­շում, և­ այդ ա­մենն ա­րել են հարս­տա­հար­ված­նե­րին և ճնշ­ված­նե­րին օգ­նե­լու քո­ղի ներ­քո։ Սա­կայն շատ հա­ճախ այն ա­մե­նը, ինչ տե­ղի է ու­նե­ցել, ըն­դա­մե­նը մի ճնշող դա­սա­կար­գի՝ մեկ ու­րի­շով փո­խա­րին­վելն է ե­ղել։ Թեև քրիս­տոն­յա­նե­րը կա­րող են և պետք է գոր­ծեն իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հետ բա­ցա­ռա­պես հարս­տա­հար­ված­նե­րին օգ­նե­լու նպա­տա­կով, 72

Դաս 7

ին­չո՞ւ պետք է միշտ զգու­շա­նան այս նպա­տակ­նե­րով քա­ղա­քա­ կա­նու­թյան կի­րա­ռու­մից։ 3. Խոր­հե՛ք այն մա­սին, թե ինչ հետևանք ու­նե­ցավ փրկու­թյան ծրա­ գի­րը։ Հի­սու­սը՝ ար­դա­րը, տա­ռա­պեց ա­նար­դար­նե­րի՝ այ­սինքն յու­րա­քանչ­յու­րիս հա­մար։ Ին­չո՞ւ պետք է մեզ հա­մար ար­ված այս մե­ծա­գույն զո­հը մեզ նոր մար­դիկ դարձ­նի Քրիս­տո­սով։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Ա­վե­տա­րան­նե­րում Հի­սու­սի ծա­ռա­յու­թյու­նը ներ­կա­ յաց­վում և բա­ցատր­վում է Հին Կ­տա­կա­րա­նի մար­գա­րե­նե­րի գոր­ծի վկա­յա­կո­չու­մով։ Աղ­քատ­նե­րի հա­մար հնչող բա­րի լու­րը, ճնշված­նե­ րի ա­զա­տագ­րու­մը և կոտր­ված­նե­րի բժշկու­թյու­նը հռչակ­վում էին որ­պես Մե­սիա­յի նշան­ներ և բա­ներ, ո­րոնք Հի­սու­սը ցույց տվեց Իր ծա­ռա­յու­թյան ըն­թաց­քում։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Իր մա­հով Նա նաև տա­ռա­պեց ա­նար­դա­րու­թյան հնո­ցում և վերջ­նա­կա­նա­պես հաղ­թեց ըն­կած մարդ­կու­թյան և­ան­մարդ­կայ­նու­թյան վա­տա­գույ­նին։ Մեզ հա­ մար տե­ղի ու­նե­ցած Նրա ա­նար­դար մահ­վան շնոր­հիվ մեր մեղ­քե­րը կա­րող են ներ­վել, և մենք ու­նենք հա­վեր­ժա­կան կյան­քի խոս­տու­մը։

Դաս 7

73

ԴԱՍ 8 Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 17–23

ԱՄԵՆԱՓՈՔՐԵՐԻՑ ՄԵԿԸ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Մատ­թեոս 5.2–16, 38–48, Հռո­մեա­ցիս 12.20, 21, Ղու­կաս 16.19–31, 12.13–21, Մատ­թեոս 25.31–46։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «­Թա­գա­վորն էլ կպա­տաս­խա­նի և կա­սի նրանց. Ճշ­մա­րիտ ա­սում եմ ձեզ, ո­րով­հետև այս իմ փոքր եղ­բայր­նե­րից մե­կին ա­րիք, ինձ ա­րիք» (­Մատ­թեոս 25.40)։

Տ

ես­նե­լով, որ Հի­սուսն ապ­րեց ու­րիշ­նե­րի՝ հատ­կա­պես տա­ռապ­ յալ­նե­րի և կո­րած­նե­րի մա­սին մտա­հոգ­ված կյանք՝ մենք պետք է ակն­կա­լենք, որ Հի­սու­սը նաև շատ ա­սե­լիք կու­նե­նար ու­րիշ­նե­րի հա­ մար հոգ տա­նե­լու մա­սին։ Եվ Նա ու­ներ։ Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյու­նը գործ­նա­կան է, շեշ­տադ­րում է այն, ինչ ա­սել է ապ­րել՝ լի­նե­լով Աստ­ծո հետևորդ։ Որ­պես այդ­պի­սին՝ մենք կա­րող ենք տես­նել, որ Հի­սու­սը մեզ հոր­դո­րում է կա­տա­րել ար­դա­ րու­թյան, բա­րու­թյան և­ ո­ղոր­մու­թյան գոր­ծեր, ինչ­պի­սիք Հի­սուսն Ինքն ա­րեց, երբ ապ­րում էր երկ­րի վրա։ Ե­թե հետևենք Նրա օ­րի­նա­ կին, մենք կծա­ռա­յենք ու­րիշ­նե­րին, ինչ­պես Ինքն ա­րեց։ Հի­սու­սը նաև խո­սում էր երկ­նա­յին ար­քա­յու­թյան մա­սին։ Ըստ Հի­սու­սի նկա­րագ­րու­թյան՝ երկ­նա­յին ար­քա­յու­թյու­նը մի ի­րա­կա­նու­ թյուն է, ո­րի մա­սը մենք կա­րող ենք կազ­մել նույ­նիսկ հենց հի­մա։ Այն մի կեն­սա­կերպ է, ո­րը գոր­ծում է երկ­րա­յին թա­գա­վո­րու­թյուն­նե­րից տար­բեր­վող ա­ռաջ­նայ­նու­թյուն­նե­րով և բա­րո­յա­կան ար­ժեք­նե­րով։ Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյուն­նե­րը գծում են այս թա­գա­վո­րու­թյան ուր­վագ­ծե­րը, և­ այն նե­րա­ռում է ցայ­տուն շե­շ­տադ­րում, թե ինչ­պես ենք մենք ծա­ռա­յում Աստ­ծուն, և Նրան ծա­ռա­յե­լով՝ ինչ­պես պետք է վար­վենք ու­րիշ­նե­րի հետ։ Մենք նաև բա­ցա­հայ­տում ենք, որ ու­րիշ­ նե­րին ծա­ռա­յե­լը՝ նրանց մա­սին հոգ տա­նե­լը և նրանց բարձ­րաց­նե­լը, այն ճա­նա­պարհ­ներն են, ո­րոն­ցով կա­րող ենք ուղ­ղա­կիո­րեն ծա­ռա­ յու­թյուն մա­տու­ցել Աստ­ծուն։ 74

Դաս 8

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 18

Ներկայացնելով Լեռան քարոզը Հի­սու­սի ա­մե­նաեր­կար քա­րո­զը, կամ վար­դա­պե­տու­թյուն­նե­րի հա­վա­քա­ծուն, Լե­ռան քա­րոզն է։ Ե­րեք գլուխ ձգվող Նրա՝ կյան­քի այս ու­սում­նա­սի­րու­թյունն Աստ­ծո ար­քա­յու­թյու­նում սկսվում է ար­ ժեք­նե­րի մա­սին հայ­տա­րա­րու­թյամբ, ո­րոնք հայտ­նի են դար­ձել որ­ պես Ե­րա­նե­լի­ներ։ Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 5.2–16 հա­մար­նե­րը։ Ո­րո՞նք են այս ինն ար­ժեք­նե­րի կամ մարդ­կանց տե­սակ­նե­րի ընդ­հա­նուր գծե­րը, ո­ րոնք Հի­սու­սը նկա­րագ­րում է որ­պես «ե­րա­նե­լի»։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Այս բա­ռե­րի խո­րը հոգևոր կի­րա­ռու­թյան հետ մեկ­տեղ, մենք չպետք է աչ­քա­թող ա­նենք դրանց գործ­նա­կան ի­մաս­տը։ Հի­սու­սը խո­ սում էր մեր մեջ և մեր աշ­խար­հում աղ­քա­տու­թյան ճա­նաչ­ման մա­ սին։ Նա նաև խո­սում էր ար­դա­րու­թյան, հե­զու­թյան, ո­ղոր­մու­թյան, խա­ղա­ղա­րա­րու­թյան և սր­տի մաք­րու­թյան մա­սին։ Մենք պետք է հաշ­վի առ­նենք այն գործ­նա­կան տար­բե­րու­թյուն­նե­րը, որ այս հատ­ կա­նիշ­նե­րը կբե­րեն մեր կյանք և մեր աշ­խարհ, երբ դրան­ցով ապ­ րենք։ Այս գործ­նա­կան մո­տե­ցումն ընդգծ­ված է Հի­սու­սի հա­ջորդ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րում, որ­տեղ Նա հոր­դո­րում է Իր ա­շա­կերտ­նե­ րին լի­նել աշ­խար­հի աղն ու լույ­սը (­Մատ­թեոս 5.13–16)։ Պատ­շաճ կեր­պով օգ­տա­գործ­վե­լիս աղն ու լույ­սը տար­բե­րու­թյուն են բե­րում այն­տեղ, որ­տեղ ա­վե­լաց­վում են։ Ա­ղը հա­մե­ղաց­նում և պահ­պա­նում է ու­տե­լի­քը, այն խորհր­դան­շում է բա­րու­թյու­նը, ին­չը պետք է դրսևոր­վի մեր վար­վե­լա­կեր­պում։ Իսկ լույ­սը վա­նում է խա­ վա­րը, բա­ցա­հայ­տում խո­չըն­դոտ­ներն ու վտանգ­նե­րը՝ քա­ղա­քը կամ տունն ա­վե­լի ա­պա­հով դարձ­նե­լով և­ ըն­թաց­քի ու­ղի ա­ռա­ջար­կե­լով, նույ­նիսկ ո­րո­շա­կի հե­ռա­վո­րու­թյան վրա։ Ինչ­պես լույ­սը խա­վար գի­ շե­րում, «Այս­պես լու­սա­վո­րի ձեր լույ­սը մարդ­կանց ա­ռաջ, որ ձեր բա­րի գոր­ծե­րը տես­նեն, և փա­ռա­վո­րեն ձեր Հո­րը, որ երկն­քում է» (­Մատ­թեոս 5.16)։ Եվ՛ ա­ղի, և՛ լույ­սի խորհր­դա­նիշ­նե­րը մատ­նան­շում են ա­շա­կերտ­ նե­րի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյունն ի­րենց շրջա­պա­տող­նե­րի կյան­քի վրա ազ­դե­լու և­ այն բա­րե­լա­վե­լու գոր­ծում։ Մենք աղ և լույս ենք, երբ ապ­րում ենք կյանք, ո­րը սգում է պա­տեհ ժա­մա­նակ, ու­նի սրտի Դաս 8

75

մաք­րու­թյուն, հեզ է, ո­ղոր­մու­թյուն է ցու­ցա­բե­րում, խա­ղա­ղու­թյուն է ա­նում և տա­նում է հա­լա­ծան­քը։ Այս­պի­սով, Հի­սուսն սկսում է այս քա­րո­զը՝ կոչ ա­նե­լով մարմ­նա­վո­րել Իր ար­քա­յու­թյան այս՝ եր­բեմն «թե­րագ­նա­հատ­ված ար­ժեք­նե­րը»։ Ի՞նչ կերպ է ձեր ե­կե­ղե­ցին գոր­ծում որ­պես աղ և լույս ձեր հա­ մայն­քում։ Ինչ­պե՞ս է ձեր հա­մայնքն ա­վե­լի լավ վայր դառ­նում, քա­նի որ ձեր ե­կե­ղե­ցին գոր­ծում է այն­տեղ։ Մ­յուս կող­մից, ե­թե ձեր ե­կե­ղե­ցին ցրվի, ի՞ն­չը կփոխ­վի ձեր հա­մայն­քում։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 19

Բարիով հաղթելով չարին Երբ դի­տար­կում ենք Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյուն­նե­րը, ար­ժե հի­շել այն մարդ­կանց մա­սին, ում հետ Նա խո­սում էր, և­ այն հան­ գա­մանք­նե­րը, ո­րոն­ցում նրանք ապ­րում էին։ Հի­սուսն սկսել էր մեծ ամ­բոխ­նե­րի ու­շադ­րու­թյու­նը գրա­վել այն վայ­րե­րից, որ­տեղ ծա­ռա­յել էր (տե՛ս Մատ­թեոս 4.25, 5.1)։ Շա­տե­րը սո­վո­րա­կան մար­դիկ էին, ով­քեր ապ­րում էին Հռո­մեա­կան կայս­րու­թյան գե­րիշ­խա­նու­թյան ներ­քո, սա­կայն ո­մանք հրեա կա­ռա­վա­րիչ­ներ և կ­րո­նա­կան ա­ռաջ­ նորդ­ներ էին։ Սո­վո­րա­կան մար­դիկ դժվար էին գո­յատևում։ Նրանք ի­րենց կյան­քի հա­մար շատ քիչ ընտ­րու­թյուն ու­նեին՝ բեռն­ված ծանր հար­կե­րով և կ­քած կրո­նա­կան ա­վան­դույթ­նե­րի տակ։ Սո­վո­րեց­նե­լով այս մարդ­կանց՝ Հի­սուսն ակն­հայ­տո­րեն կա­մե­նում էր նրանց ա­վե­լի լավ, ար­ժա­նա­պատ­վու­թյամբ և քա­ջու­թյամբ ապ­րե­ լու ճա­նա­պարհ ա­ռա­ջար­կել, ինչ­պի­սին էլ որ լի­նեին նրանց հան­գա­ մանք­նե­րը։ Ս­րա օ­րի­նակ­նե­րից մե­կը գտնում ենք Մատ­թեոս 5.38–48 հա­մար­նե­րում։ Այս ցու­ցում­նե­րը՝ «մյուսն էլ նրան դարձ­րու», «քո բաճ­կոնն էլ թող նրա մոտ» և «նրա հետ եր­կու­սը գնա», դար­ձել են լեզ­վա­կան սահ­մա­նում­ներ։ Սա­կայն այս ի­մա­ցու­թյու­նը հա­կա­սում է այն ար­մա­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին և դիր­քո­րո­շում­նե­րին, ո­րոնք Հի­սու­սը սո­վո­րեց­նում է այս­տեղ։ Այն սցենարները, որոնք Հի­սու­սը նկա­րագ­րում էր, սո­վո­րա­կան բան էին Իր ունկն­դիր­նե­րից շա­տե­րի հա­մար։ Նրանք հա­ճախ էին բռնու­թյան են­թարկ­վում ի­րենց «գե­րա­դաս­նե­րի» կամ տե­րե­րի կող­ մից, հա­ճախ էին խրված լի­նում պարտ­քե­րի մեջ և հ­րա­ժար­վում ի­րենց սե­փա­կա­նու­թյուն­նե­րից հո­ղա­տե­րե­րի և պար­տա­տե­րե­րի օգ­տին։ Հռո­մեա­կան զին­վոր­նե­րը շատ դեպ­քե­րում ստի­պում էին 76

Դաս 8

նրանց աշ­խա­տել։ Հի­սու­սը սո­վո­րեց­նում էր ազն­վու­թյամբ պա­տաս­ խա­նել, կե­ղե­քիչ­նե­րին վե­րա­բեր­վել ա­վե­լի լավ, քան նրանք ար­ժա­նի են, և­ այդ­պես ա­նե­լով՝ դի­մա­կա­յել ի­րենց մարդ­կու­թյու­նը կորց­նե­լու վտան­գին։ Մինչ կե­ղե­քիչ­նե­րը փոր­ձում էին գոր­ծի դնել ի­րենց իշ­ խա­նու­թյու­նը, մար­դիկ ու­նեին ընտ­րու­թյան ի­րա­վունք, թե ինչ­պես պա­տաս­խա­նեն, և դի­մա­կա­յե­լով ա­ռանց բռնու­թյան և պա­տաս­խա­ նե­լով ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյամբ՝ նրանք մեր­կաց­նում էին կա­տար­վող կե­ ղեք­ման և­ա­նար­դա­րու­թյան չա­րի­քը։ Հա­մե­մա­տե՛ք Մատ­թեոս 5.38–48 հա­մար­նե­րը Հռո­մեա­ցիս 12.20, 21 հա­մար­նե­րի հետ։ Ինչ­պե՞ս պետք է կի­րա­ռենք այս ար­մա­տա­ կան սկզբունք­նե­րը մեր կյան­քում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հի­սուսն ամ­փո­փեց բո­լոր «օ­րեն­քը և մար­գա­րե­նե­րը»՝ բո­լոր սուրբ գրվածք­նե­րը, ո­րոնք մենք հա­ճախ նկա­րագ­րում ենք որ­պես Հին Կ­տա­կա­րան, մի պարզ սկզբուն­քով, ո­րը ճա­նաչ­վեց որ­պես Ոս­ կի կա­նոն. «Ա­մեն ինչ որ կա­մե­նում եք, թե ձեզ ա­նեն մար­դիկ, այն­պես էլ դուք ա­րեք նրանց» (­Մատ­թեոս 7.12)։ Ի՞նչ կերպ հենց հի­մա կա­րող եք ջա­նալ ա­նել այն, ին­չը Նա մեզ պատ­վի­րում է այս­ տեղ, ան­կախ նրա­նից, թե դա ինչ կար­ժե­նա։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 20

Բարի սամարացին Կար­դա­ցե՛ք Ղու­կաս 10.25–27 հա­մար­նե­րը։ Հի­սու­սին հարց տված օ­րի­նա­կանն ա­ռա­ջար­կեց Հին Կ­տա­կա­րա­նի պատ­վի­րան­ նե­րի ամ­փո­փու­մը որ­պես Աստ­ծո հա­մար ըն­դու­նե­լի կյան­քի օ­րի­ նակ։ Ինչ­պե՞ս են կապ­ված այս եր­կու պատ­վի­րան­նե­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Երբ Հի­սու­սին հարց էին տա­լիս, Նա հա­ճախ էր եզ­րա­փա­կում Իր պա­տաս­խան­ներն այն­պի­սի ել­քով, ո­րին ա­մե­նա­քիչն էին սպա­սում հարց տվող­նե­րը։ Ղև­տա­ցոց 19.18 հա­մա­րում տրված «քո ըն­կե­րին սի­րես քո ան­ձի պես» ցու­ցու­մին ի պա­տաս­խան, թվում է, Նրա օ­րե­ րում ապ­րող շատ կրո­նա­վոր մար­դիկ շատ ժա­մա­նակ ու ե­ռանդ էին ծախ­սել՝ վի­ճա­բա­նե­լով այս «ըն­կե­րոջ» սկզբուն­քի չա­փի և սահ­ման­ նե­րի շուրջ։ Դաս 8

77

Հի­սուսն ար­դեն փոր­ձել էր ըն­դար­ձա­կել այս եզ­րույ­թի՝ Իր հետևորդ­նե­րի ըն­կա­լու­մը՝ հոր­դո­րե­լով նրանց ոչ միայն սի­րել ի­րենց ըն­կեր­նե­րին, այլև բա­րին ա­նել բո­լո­րին. «­Բայց Ես ա­սում եմ ձեզ. սի­ րեք ձեր թշնա­մի­նե­րին ... և­ ա­ղօթք ա­րեք ձեզ չար­չա­րող­նե­րի և ձեզ հա­լա­ծող­նե­րի հա­մար, որ որ­դիք լի­նեք ձեր Հորն, որ երկն­քում է։ Ո­ րով­հետև Նա Իր ա­րե­գա­կը ծա­գեց­նում է չա­րե­րի և բա­րի­նե­րի վրա և­ անձրև է բե­րում ար­դար­նե­րի և­ ա­նի­րավ­նե­րի վրա» (­Մատ­թեոս 5.44, 45)։ Սա­կայն երբ կրո­նա­կան օ­րեն­քի գի­տակն ու­զեց փոր­ձել Հի­սու­ սին, նա վե­րա­դար­ձավ ա­մե­նա­վի­ճա­բան­վող հար­ցին. «Ո՞վ է իմ ըն­կե­րը» (­Ղու­կաս 10.29)։ Ի պա­տաս­խան Հի­սու­սը պատ­մեց բա­րի սա­մա­րա­ցու պատ­մու­թյու­նը, սա­կայն օ­րի­նա­կա­նի հար­ցի վերջ­նա­ կան պա­տաս­խա­նը միտ­ված չէր «ըն­կեր» եզ­րույ­թի բա­ցատ­րու­թյա­ նը։ Փո­խա­րե­նը Հի­սուսն ըստ էու­թյան ա­սաց. «Գնա և­ ըն­կեր ե­ղիր բո­լո­րին, ով քո կա­րիքն ու­նի» (տե՛ս Ղու­կաս 10.36, 37)։ Կար­դա­ցե՛ք Ղու­կաս 10.30–37 հա­մար­նե­րը։ Ո՞րն է այն հա­կադ­ րու­թյան նշա­նա­կու­թյու­նը, ո­րը Հի­սուսն ա­նում է այն ե­րեք ան­ ձանց միջև, ով­քեր տես­նում են ճա­նա­պար­հին ըն­կած և­ ի­րենց օգ­նու­թյան կա­րիքն զգա­ցող մար­դուն։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Ինչ­պես հա­տուկ էր Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյա­նը, Նրա ա­մե­նա­ սուր քննա­դա­տու­թյունն ուղղ­ված էր նրանց, ով­քեր հայ­տա­րա­րում էին, թե բա­րե­պաշտ են, սա­կայն շատ քիչ մտա­հո­գու­թյուն էին ցու­ ցա­բե­րում ու­րիշ­նե­րի տա­ռա­պան­քի նկատ­մամբ։ «­Բա­րի սա­մա­րա­ ցու օ­րի­նա­կով Քրիս­տո­սը լու­սա­բա­նում է ճշմա­րիտ կրո­նի էու­թյու­նը: Նա ցույց է տա­լիս, որ կրո­նի ի­մաս­տը ոչ թե դա­վա­նու­թյան, ծե­սե­րի և­ա­րա­րո­ղու­թյուն­նե­րի, այլ գթու­թյան գոր­ծե­րի, ու­րիշ­նե­րի բա­րօ­րու­ թյա­նը ծա­ռա­յե­լու և­ան­կեղծ բա­րու­թյան մեջ է»։ Է­լեն Ուայթ, Դա­րե­րի Փա­փա­գը, էջ 497։ Հի­սուսն Իր դա­սե­րում մատ­նան­շում է կողմ­նա­կի մե­կին, ով հա­ մար­վում է Աստ­ծուն ան­հա­վա­տա­րիմ՝ ցույց տա­լու, թե ինչ է կանչ­ վա­ծու­թյունն Աստ­ծուց բո­լոր նրանց հա­մար, ով­քեր փաս­տում են, որ Նրա հետևորդ­ներն են։ Ինչ­պես Նրա ա­ռա­ջին ունկն­դիր­նե­րը, երբ մենք գա­լիս ենք Հի­սու­սի մոտ հարց­նե­լու, թե ինչ պետք է ա­նենք հա­ վի­տե­նա­կան կյան­քը ժա­ռան­գե­լու հա­մար, Նա վեր­ջին հաշ­վով հրա­ հան­գում է մեզ գնալ և յու­րա­քանչ­յուր կա­րի­քա­վո­րի ըն­կե­րը դառ­նալ։ 78

Դաս 8

ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 21

Հարուստն ու Ղազարոսը Հա­րուստ մար­դու և Ղա­զա­րո­սի ա­ռա­կում (տե՛ս Ղու­կաս 16.19– 31) Հի­սու­սը հա­կադ­րում է եր­կու մար­դու կյանք՝ մե­կը հա­րուստ, մյուսն ան­հույս աղ­քատ։ Սո­ցիա­լա­կան ա­պա­հո­վու­թյան, հա­մայն­քա­ յին հի­վան­դա­նոց­նե­րի և­ անվ­ճար խո­հա­նոց­նե­րի բա­ցա­կա­յու­թյան պայ­ման­նե­րում սո­վո­րա­կան բան էր, որ կա­րի­քա­վոր­նե­րը, հաշ­ման­ դամ­նե­րը կամ այլ ան­բա­րեն­պաստ պայ­ման­նե­րում հայտն­ված­նե­րը հա­րուստ­նե­րի տնե­րի մոտ ո­ղոր­մու­թյուն խնդրեին։ Նրանք ակն­կա­ լում էին, որ հա­րուստ­ներն ա­ռա­տա­ձեռն կգտնվեին և­ ի­րենց հարս­ տու­թյու­նից մի փոք­րիկ մաս կհատ­կաց­նեին ի­րենց տա­ռա­պան­քը մեղ­մաց­նե­լու հա­մար։ Սա­կայն այս պատ­մու­թյան մեջ հա­րուստ մար­ դը «ե­սա­սի­րա­բար ան­տար­բեր էր իր տա­ռապ­յալ եղ­բոր կա­րիք­նե­ րի նկատ­մամբ»։ Է­լեն Ուայթ, Քրիս­տո­սի ա­ռակ­նե­րը, էջ 261։ Կ­յան­քի ըն­թաց­քում նրանց հան­գա­մանք­նե­րը հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար ան­ փո­փոխ մնա­ցին, սա­կայն մահ­վա­նից հե­տո, քա­նի որ նրանք ան­ցան Աստ­ծո դա­տաս­տա­նը, նրանց դիր­քերն ար­մա­տա­պես փոխ­վե­ցին։ Հա­մե­մա­տե՛ք Ղու­կաս 16.19–31 հա­մար­նե­րը Ղու­կաս 12.13–21 հա­մար­նե­րի հետ։ Ո­րո՞նք են այս եր­կու պատ­մու­թյուն­նե­րի նմա­ նու­թյուն­ներն ու տար­բե­րու­թյուն­նե­րը, և դ­րանք միա­սին ի՞նչ են մեզ սո­վո­րեց­նում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Այս պատ­մու­թյուն­նե­րից ոչ մե­կում ոչ մի ա­պա­ցույց չկա, որ մար­ դիկ հարս­տա­ցել էին որևէ սխալ բան ա­նե­լով։ Մի­գու­ցե նրանք եր­ կուսն էլ շատ էին աշ­խա­տել, լավ էին տնտե­սել և­օրհն­վել էին Աստ­ծո կող­մից։ Սա­կայն կար­ծես կյան­քի, Աստ­ծո, փո­ղի և­ու­րիշ­նե­րի նկատ­ մամբ նրանց դիր­քո­րոշ­ման մեջ ինչ-որ բան է փոխ­վում, և դա նրանց հա­մար նշա­նա­կա­լի և հա­վի­տե­նա­կան հետևանք է ու­նե­նում։ Վերց­ված Հի­սու­սի օ­րե­րում տա­րած­ված հան­դերձ­յալ կյան­քի պատ­կե­րա­ցում­նե­րից՝ հա­րուստ մար­դու և Ղա­զա­րո­սի պատ­մու­թյու­ նը սո­վո­րեց­նում է, որ այս կյան­քում մեր կա­տա­րած ընտ­րու­թյուն­նե­ րը կարևոր են նաև մյու­սում։ Թե ինչ­պես ենք մենք պա­տաս­խա­նում նրանց, ով­քեր մեր օգ­նու­թյունն են փնտրում, այն ճա­նա­պարհ­նե­րից է, ո­րով ի ցույց են դրվում մեր ընտ­րու­թյուն­ներն ու ա­ռաջ­նա­հեր­թու­ Դաս 8

79

թյուն­նե­րը։ Ինչ­պես «Աբ­րա­համն» է մատ­նան­շում տա­ռա­պող հա­ րուստ մար­դուն, Աստ­վա­ծա­շուն­չը տրա­մադ­րում է լավն ընտ­րե­լու ա­վե­լի քան բա­վա­րար ցու­ցում. «Նրանք Մով­սե­սին և մար­գա­րե­նե­ րին ու­նեն, թող նրանց լսեն» (­Ղու­կաս 16.29)։ Հի­սու­սը սո­վո­րեց­նում էր, որ հարս­տու­թյան գայ­թակ­ղու­թյու­նը, ան­կախ նրա­նից՝ մենք այն ու­նենք, պա­հում ենք թե ո­րո­նում, կա­ րող է հե­ռաց­նել մեզ Իր թա­գա­վո­րու­թյու­նից, հե­ռաց­նել ու­րիշ­նե­րից և տա­նել դե­պի ինք­նա­կենտ­րո­նա­ցում և­ինք­նա­պա­վի­նում։ Հի­սու­սը կոչ էր ա­նում ա­ռաջ Իր ար­քա­յու­թյու­նը փնտրել և մեզ շրջա­պա­տող­ նե­րի, հատ­կա­պես կա­րի­քա­վոր­նե­րի հետ կի­սել մեր ստա­ցած օրհ­ նու­թյուն­ներ։ Ինչ­պի­սին էլ որ լի­նի ձեր ֆի­նան­սա­կան կար­գա­վի­ճա­կը, ինչ­պե՞ս կա­րող եք զգու­շա­նալ՝ թույլ չտա­լու, որ փո­ղը կամ փո­ղի նկատ­ մամբ սե­րը քայ­քա­յեն ձեր պատ­կե­րա­ցում­ներն այն մա­սին, թե ին­ չը քրիս­տոն­յան պետք է շեշ­տադ­րի կյան­քում։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 22

Ամենափոքրերից մեկը Եվս մի պատ­մու­թյուն, երբ Հի­սու­սին հարց տվե­ցին, և պա­տաս­ խանն ընդ­հան­րա­պես այն չէր, ինչ կա­րող էր ակն­կալ­վել, գտնում ենք Մատ­թեոս 24 և 25-րդ գ­լուխ­նե­րում ար­ձա­նագր­ված քա­րոզ­նե­ րում։ Ա­շա­կերտ­նե­րը ե­կան Հի­սու­սի մոտ և հարց­րե­ցին Ե­րու­սա­ ղե­մի տա­ճա­րի կոր­ծան­ման և Հի­սու­սի վե­րա­դար­ձի մա­սին (տե՛ս Մատ­թեոս 24.1–3)։ Հի­սու­սի ծա­վա­լուն պա­տաս­խա­նի եզ­րա­հան­ գու­մը հա­սավ քաղ­ցած­նե­րին կե­րակ­րե­լուն, ծա­րավ­նե­րին ջուր տա­լուն, օ­տա­րա­կան­նե­րին ըն­դու­նե­լուն, մեր­կե­րին հագց­նե­լուն, հի­վանդ­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լուն և բան­տարկ­յալ­նե­րին այ­ցե­լե­ լուն։ Նա նրանց հա­վաս­տիաց­րեց. «Ե­թե ա­րիք, կամ մեր­ժե­ցիք իմ փոքր եղ­բայր­նե­րից կամ քույ­րե­րից մե­կին, ինձ ա­րիք» (տե՛ս Մատ­ թեոս 25.40, 45)։ Սա կապ­ված է այն հար­ցի հետ, որն սկսեց այս վար­դա­պե­տու­ թյու­նը որ­պես վեր­ջին դա­տաս­տա­նի նկա­րա­գիր։ Մատ­թեոս 24 գլխում Հի­սուսն ա­վե­լի ուղ­ղա­կի պա­տաս­խան­ներ ներ­կա­յաց­րեց ա­շա­կերտ­նե­րի հար­ցե­րին՝ տա­լով Ե­րու­սա­ղե­մի կոր­ծան­ման և­ երկ­ րի վեր­ջի նշան­ներն ու նա­խազ­գու­շա­ցում­նե­րը, սա­կայն ընդգ­ծեց Իր երկ­րորդ գա­լուս­տի խոստ­ման լույ­սի ներ­քո «ար­թուն» կե­նա­լու 80

Դաս 8

և լավ ապ­րե­լու կա­րի­քը։ Մատ­թեոս 25-րդ գլ­խի ա­ռա­ջին մա­սում ի­ մաս­տուն և հի­մար կույ­սե­րի պատ­մու­թյու­նը ցույց է տա­լիս անս­պա­ սե­լի կամ ու­շա­ցած վե­րա­դար­ձին նա­խա­պատ­րաստ­վե­լու կա­րի­քը։ Ե­րեք ծա­ռա­նե­րի պատ­մու­թյու­նը ներ­կա­յաց­նում է լավ և­ ար­գա­սա­ բեր ապ­րե­լու կա­րի­քը, մինչ սպա­սում ենք, իսկ ոչ­խար­նե­րի և­ այ­ծե­ րի ա­ռակն ա­վե­լի կոնկ­րետ է ներ­կա­յաց­նում այն գոր­ծե­րը, ո­րոն­ցով պետք է զբաղ­ված լի­նեն Աստ­ծո մար­դիկ։ Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 25.31–46 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ է Հի­սուսն ա­ սում մեզ այս­տեղ։ Ին­չո՞ւ սա գոր­ծե­րով փրկու­թյուն չէ։ Բայց ի՞նչ են Նրա խոս­քերն այս­տեղ սո­վո­րեց­նում այն մա­սին, թե ինչ է նշա­ նա­կում ճշմար­տա­պես փրկա­րար հա­վատ ու­նե­նա­լը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հի­սու­սի այն հայ­տա­րա­րու­թյու­նը, թե ծա­ռա­յե­լով ու­րիշ­նե­րին, ծա­ ռա­յում ենք Ի­րեն, պետք է փո­խի մեր բո­լոր հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն ու դիր­քո­րո­շում­նե­րը։ Պատ­կե­րաց­րեք, որ կա­րող եք Հի­սու­սին ճա­շի հրա­վի­րել կամ այ­ցե­լել Նրան հի­վան­դա­նո­ցում կամ բան­տում։ Հի­ սուսն ա­սաց, որ մենք դա ա­նում ենք, երբ այդ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը մա­տու­ցում ենք մեր հա­մայն­քի մարդ­կանց։ Ի՜նչ ան­հա­վա­նա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն է Նա մեզ ա­ռա­ջար­կում այս կերպ։ Ա­ղոթ­քով կար­դա­ցե՛ք, թե ինչ է ա­սում Հի­սուսն այս տեքս­տե­րում։ Ինչ­պե՞ս ենք հաս­կա­նում այն միտ­քը, որ Նա Ի­րեն հա­մար­յա հա­ վա­սա­րեց­նում է սո­վա­ծի, մեր­կի և բան­տարկ­վա­ծի հետ։ Ի՞նչ հզոր պար­տա­կա­նու­թյուն է սա դնում մեզ վրա այն ա­ռու­մով, թե ինչ կեն­սա­կեր­պով ենք մենք ապ­րում։ ՈՒՐ­ԲԱԹ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 23

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Դա­րե­րի Փա­փա­գը գրքի 497–505 է­ջե­րի «­Բա­րի սա­մա­րա­ցին» և 637–641 է­ջե­րի «Այս իմ փոքր եղ­բայր­նե­րից մե­կին», Քրիս­տո­սի ա­ռակ­նե­րը գրքի 260–271 է­ջե­րի «­Հաս­տատ­ված մեծ ան­դուն­դը» և 376–389 է­ջե­րի «Ո՞վ է իմ ըն­կե­րը» գլուխ­նե­րը։ «Քրիս­տո­սը պատ­ռում է բա­ժա­նու­թյան, անձ­նա­սի­րու­թյան, ազ­ գու­թյուն­նե­րի բա­ժա­նա­րար նա­խա­պա­շար­մունք­նե­րի պա­տը և սո­վո­րեց­նում է սեր դե­պի հա­մայն մարդ­կա­յին ըն­տա­նի­քը: Նա մարդ­ կանց վեր է հա­նում այն նեղ շրջա­նա­կից, ո­րը են­թադ­րում է նրանց Դաս 8

81

ե­սա­սի­րու­թյու­նը, Նա վե­րաց­նում է բո­լոր տա­րած­քա­յին սահ­մա­նագ­ ծե­րը և հա­սա­րա­կու­թյան ար­հես­տա­կան տար­բե­րու­թյուն­նե­րը։ Նա տար­բե­րու­թյուն չի դնում ըն­կե­րոջ և­օ­տա­րա­կա­նի, բա­րե­կա­մի և թշ­ նա­մու միջև։ Նա մեզ սո­վո­րեց­նում է ու­շա­դիր լի­նել յու­րա­քանչ­յուր կա­րի­քա­վոր մար­դու նկատ­մամբ որ­պես մեր ըն­կեր, իսկ աշ­խար­հի՝ որ­պես մեր դաշտ»։ Է­լեն Ուայթ, Խո­հեր Օրհ­նու­թյան սա­րից, էջ 42։ «Ոս­կի կա­նո­նի չա­փա­նի­շը քրիս­տո­նեու­թյան ճշմա­րիտ չա­փա­ նիշն է, դրա­նից զուրկ ցան­կա­ցած բան մո­լո­րու­թյուն է։ Այն կրո­նը, որն ստի­պում է մարդ­կանց թե­րագ­նա­հա­տել մարդ ա­րա­րա­ծին, ում Քրիս­տոսն այն­քան մեծ ար­ժեք տվեց, որ Իր կյան­քը զո­հեց նրա հա­մար, այն կրո­նը, ո­րը կա­ռաջ­նոր­դի մեզ ան­տար­բեր դառ­ նալ մարդ­կանց կա­րիք­նե­րի, տա­ռա­պանք­նե­րի կամ ի­րա­վունք­նե­րի նկատ­մամբ, շին­ծու կրոն է։ Ան­տե­սե­լով աղ­քատ­նե­րի, տա­ռապ­յալ­նե­ րի և մե­ղա­վոր­նե­րի պա­հանջ­նե­րը՝ մենք մեզ դրսևո­րում ենք որ­պես Քրիս­տո­սին դա­վա­ճա­նած­ներ։ Քրիս­տո­նեու­թյունն այս­քան քիչ ուժ ու­նի աշ­խար­հում այն պատ­ճա­ռով, որ մար­դիկ ի­րենց վրա են վերց­ նում Քրիս­տո­սի ա­նու­նը, սա­կայն կյան­քում մեր­ժում են Նրա բնա­վո­ րու­թյու­նը»։ Է­լեն Ուայթ, Հիսուսի լեռան քարոզը, էջ 136, 137։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Այս շա­բաթ­վա դա­սից ո՞ր հատ­վա­ծը ձեզ ա­մե­նա­շա­տը դուր ե­ կավ։ Ին­չո՞ւ։ 2. Տե­սե՛ք, թե Է­լեն Ուայթն ինչ է գրում այն մա­սին, թե ինչ­պես հա­ վա­տը, «ո­րը կա­ռաջ­նոր­դի մեզ ան­տար­բեր դառ­նալ մարդ­կանց կա­րիք­նե­րի, տա­ռա­պանք­նե­րի կամ ի­րա­վունք­նե­րի նկատ­մամբ, շին­ծու կրոն է»։ Ին­չո՞ւ պետք է զգույշ լի­նենք՝ խու­սա­փե­լու այն հեշտ ծու­ղա­կից, որ չկար­ծենք, թե քա­նի որ ու­նենք «ճշմար­տու­ թյու­նը» (ին­չը մենք ու­նենք), ու­րիշ ո­չինչ կարևոր չէ։ 3. Ինչ­պե՞ս են հինգ­շաբ­թի օր­վա հա­մար­նե­րը մեզ ցույց տա­լիս, թե «ճշմար­տու­թյունն» ու­նե­նալն է՛լ ինչ է են­թադ­րում։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյու­նը թե­լադ­րում է այլ կեն­ սա­կերպ նրանց հա­մար, ով­քեր Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյան քա­ղա­քա­ ցի­ներն ու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն են։ Հիմն­վե­լով Հին Կ­տա­կա­րա­նի գրքե­րի վրա՝ Նա ըն­դար­ձա­կեց աղ­քատ­նե­րի և ճնշ­ված­նե­րի մա­ սին հո­գա­տա­րու­թյան շեշ­տադ­րու­մը՝ ընդգ­ծե­լով, որ Իր ժո­ղո­վուր­դը պետք է ապ­րի որ­պես կա­րեկ­ցան­քի և­ո­ղոր­մու­թյան ժո­ղո­վուրդ, մինչ սպա­սում է Իր վե­րա­դար­ձին։ 82

Դաս 8

ԴԱՍ 9 Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 24–30

ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԻ ԵԿԵՂԵՑՈՒՄ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Գործք ա­ռա­քե­լոց 2.42–47, 4.32–37, Մատ­թեոս 25.38, 40, Գործք ա­ռա­քե­լոց 9.36, Բ Կորն­թա­ցիս 8.7–15, Հռո­մեա­ցիս 12, Հա­կո­բոս 2.1–9։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «­Սուրբ և­ ա­նա­րատ կրո­նա­սի­րու­թյունն Աստ­ծո և Հոր ա­ ռաջ սա է, որ­բե­րին և­այ­րի­նե­րին այ­ցե­լել նրանց նե­ղու­թյան մեջ, և­ իր անձն աշ­խար­հից ա­նա­րատ պա­հել» (­Հա­կո­բոս 1.27)։

Ո

ր­պես Մե­ծա­գույն հան­ձա­նա­րա­րու­թյուն՝ հայտ­նի հա­մար­ներն (­Մատ­թեոս 28.18–20) ա­մե­նա­ճա­նաչ­ված­նե­րից են Աստ­վա­ծաշն­ չում, առն­վազն քրիս­տոն­յա­նե­րի կող­մից։ Այս տեքս­տե­րը հա­ճախ նկա­րագր­վել են որ­պես մեր ա­ռա­քե­լու­թյան սահ­մա­նում և բո­լոր տե­ սա­կի ա­ռա­քե­լու­թյուն­նե­րի և­ ա­վե­տա­րան­չա­կան ծրագ­րե­րի ո­գեշնչ­ ման ա­ռար­կան են ե­ղել։ Եվ իս­կա­պես, ո­գեշնչ­ված այս հա­մար­նե­րով՝ քրիս­տոն­յա­ներն ան­ցել են ամ­բողջ աշ­խար­հը՝ տա­րա­ծե­լու Ա­վե­տա­ րա­նը: Շատ հա­ճախ դա ի­րա­գործ­վել է ծանր անձ­նա­կան զո­հո­ղու­ թյուն­նե­րի գնով: Եվ ի՞նչ է Հի­սուսն ա­սում Մե­ծա­գույն հանձ­նա­րա­րու­թյան մեջ։ Մարդ­կանց ա­շա­կեր­տել, մկրտել և սո­վո­րեց­նել. «որ ա­մեն ինչ որ ձեզ պատ­վի­րե­ցի՝ պա­հեն» (­Մատ­թեոս 28.20)։ Եվ ինչ­պես տե­սանք, Հի­սու­սի՝ մեզ տված հանձ­նա­րա­րու­թյուն­նե­րի մեծ մասն առնչ­վում է կա­րի­քա­վոր­նե­րի, տա­ռապ­յալ­նե­րի, ի­րենց մա­սին հոգ տա­նել չկա­ րո­ղա­ցող­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լու հետ։ Որ­պես այդ­պի­սին՝ մենք պետք է հի­շենք, որ Իր ա­ռա­ջին ա­շա­կերտ­նե­րին տված Հի­սու­սի այս հանձ­նա­րա­րու­թյուն­նե­րը նրանց հա­մար նո­րու­թյուն չէին, մի բան, որ նախ­կի­նում եր­բեք չէին լսել կամ տե­սել, այլ, ա­վե­լի շուտ, շա­րու­նա­ կու­թյունն էին այն ա­ռա­քե­լու­թյան, ո­րը Հի­սուսն ար­դեն գոր­ծում էր ի­ Դաս 9

83

րենց մեջ։ Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյան այս տե­սանկ­յու­նը պար­զո­րոշ երևում է նոր ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայն­քի կյան­քում որ­պես Մե­ծա­գույն հանձ­նա­րա­րու­թյան ի­րա­կա­նա­ցում։ ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 25

Նոր տեսակի համայնք Հի­սու­սի համ­բար­ձու­մից և Պեն­տե­կոս­տեի օ­րը Սուրբ Հո­գու հե­ղու­ մից հե­տո մի խումբ հա­վա­տաց­յալ­ներ ա­րագ ա­ճե­ցին և ս­տեղ­ծե­ցին վաղ ե­կե­ղե­ցին՝ Հի­սու­սի հետևորդ­նե­րի շրջա­նում մի նոր հա­մայնք, որն սկզբում ղե­կա­վա­րում էին Նրա ա­ռա­ջին ա­շա­կերտ­նե­րը։ Այ­նուա­ մե­նայ­նիվ, այս նոր հա­մայն­քը մի­միայն ի­րենց մեջ և­ ի­րենց հա­մար ստեղծ­ված կա­ռույց չէր, այլ կա­ռուց­ված էր Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­ թյան և ծա­ռա­յու­թյան հի­ման վրա և հեն­վում էր հրեա­կան Սուրբ Գր­ քե­րի և դ­րանց մար­գա­րե­նե­րի եր­կար պատ­մու­թյան վրա։ Կար­դա­ցե՛ք Գործք ա­ռա­քե­լոց 2.42–47 և 4.32–37 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչն եք հա­մա­րում գլխա­վոր տար­րեր վաղ ե­կե­ղե­ցա­կան հա­ մայն­քի այս նկա­րագ­րու­թյան մեջ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մինչ իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րը չկա­րո­ղա­ցան լիար­ժե­քո­րեն ի­րա­գոր­ ծել ար­դար և­ ա­ռա­տա­ձեռն հա­սա­րա­կու­թյուն լի­նե­լու նա­խա­գի­ծը, վաղ ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայն­քը լրջո­րեն մո­տե­ցավ «քեզ մոտ աղ­քատ չգտնվի» (Երկ­րորդ Օ­րի­նաց 15.4) հրա­հան­գին։ Նրանց հա­վա­տի գործ­նա­կան ար­տա­հայ­տու­թյուն­նե­րից մեկն ի­րենց նյու­թա­կան մի­ ջոց­նե­րը կի­սելն էր՝ նույ­նիսկ ի­րենց հո­ղե­րը վա­ճա­ռելն ու ա­ջակ­ցելն այն հիմ­նադ­րամ­նե­րին (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 4.34–5.2), ո­րոնք ստեղծ­վել էին ի­րենց հա­վա­տա­կից­նե­րի կա­րիք­նե­րը հո­գա­լու, ինչ­ պես նաև նո­րաս­տեղծ հա­մայն­քից դուրս գտնվող­նե­րին օրհ­նու­թյուն լի­նե­լու հա­մար, հատ­կա­պես բժշկու­թյան ծա­ռա­յու­թյան մի­ջո­ցով (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 3.1–11, 5.12–16)։ Եվ սա­կայն այս հա­մայնքն ու­տո­պիս­տա­կան հա­սա­րա­կու­թյուն չէր, և­ ոչ մի երևա­կա­յա­կան գիծ չկար դրա­նում։ Երբ ան­դամ­ներն ա­վե­լա­ցան, այս մի­ջոց­նե­րի վար­չա­կան կա­ռա­վար­ման շրջա­նում լար­վա­ծու­թյուն ա­ռա­ջավ, հատ­կա­պես այ­րի­նե­րի սննդի ա­մե­նօր­ յա բաշխ­ման հար­ցի շուրջ (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 6.1)։ Այն ա­շա­ կերտ­նե­րը, ով­քեր խմբի բնա­կան ա­ռաջ­նորդ­ներն էին, ցան­կա­նում 84

Դաս 9

էին կենտ­րո­նա­նալ Ա­վե­տա­րա­նը քա­րո­զե­լու գոր­ծի վրա։ Ծա­ռա­ցած ի­րա­վի­ճա­կը հար­թե­լու հա­մար նրանք պետք է վե­րաձևա­վո­րում կա­ տա­րեին։ Ուս­տի յոթ հո­գի նշա­նակ­վե­ցին՝ որպեսզի կարգավորեն ե­կե­ղե­ ցա­կան հա­մայն­քի գործ­նա­կան հար­ցե­րը։ Սա, թերևս, ե­կե­ղե­ցում տար­բեր ծա­ռա­յու­թուն­նե­րի և­ ու­նա­կու­թյուն­նե­րի գոր­ծադր­ման ա­ ռա­ջին ճա­նա­չումն էր, միև­նույն ժա­մա­նակ այն ցույց էր տա­լիս ե­ կե­ղե­ցու կյան­քի և վ­կա­յու­թյան հա­մար գործ­նա­կան ծա­ռա­յու­թյան կարևո­րու­թյու­նը։ «­Բա­րե­պաշ­տու­թյան և­ ար­դա­րու­թյան միև­նույն սկզբունք­նե­րին, ո­րոնք պետք է ա­ռաջ­նոր­դեին Աստ­ծո ժո­ղովր­դի ղե­ կա­վար­նե­րին Մով­սե­սի և Դավ­թի օ­րե­րում, պետք է նաև հետևեին նրանք, ում տրվել էր նոր ձևա­վոր­ված Աստ­ծո ե­կե­ղե­ցու վե­րահս­կո­ ղու­թյունն Ա­վե­տա­րա­նի պա­հան­ջի հա­մա­ձայն»։ Է­լեն Ուայթ, Գործք ա­ռա­քե­լոց, էջ 95։ Փոր­ձե՛ք պատ­կե­րաց­նել, թե ինչ­պի­սին այն պետք է ե­ղած լի­ներ վաղ հա­մայն­քում։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք ար­տա­ցո­լել այդ նույն սկզբունք­ներն այ­սօր։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 26

Այծեմնիկի ծառայությունը և վկայությունը Քա­նի որ ե­կե­ղե­ցին սկսեց տա­րած­վել, ինչ­պես Հի­սու­սը կան­խա­ գու­շա­կել էր, «Ե­րու­սա­ղե­մում և բո­լոր Հրեաս­տա­նի և Սա­մա­րիա­յի մեջ մինչև երկ­րի ծայ­րե­րը» (­Գործք ա­ռա­քե­լոց 1.8), նոր հա­վա­տաց­ յալ­ներն ըն­դու­նե­ցին Հի­սու­սի հա­վատն ու ծա­ռա­յու­թյու­նը։ Նրանց շար­քե­րում էր նաև Հոպ­պե քա­ղա­քում Տա­բի­թա (Այ­ծեմ­նիկ) ա­նու­նով հայտ­նի մի կին։ Նա ակն­հայ­տո­րեն շատ լուրջ էր ըն­դու­նել Հի­սու­ սի այն ա­ռանձ­նա­հա­տուկ հրա­հան­գը, որ մեր­կե­րին հագց­նե­լով՝ նա հագց­նում էր Ի­րեն՝ Հի­սու­սին (տե՛ս Մատ­թեոս 25.38, 40)։ Կար­դա­ցե՛ք Այ­ծեմ­նի­կի և նրա ծա­ռա­յու­թյան նկա­րագ­րու­թյու­նը Գործք ա­ռա­քե­լոց 9.36 հա­մա­րում։ Ինչ­պե՞ս կա­րող է ձեր սե­փա­ կան կյանքն ու ծա­ռա­յու­թյու­նը նկա­րագր­վել այս տեքս­տի ձևա­ չա­փով։ Ինչ­պե՞ս կցան­կա­նա­յիք, որ ձեզ նկա­րագ­րեին: ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Երևում է, որ Այ­ծեմ­նի­կի ծա­ռա­յու­թյունն այն­պի­սին էր, որ նրա նկա­րագ­րու­թյու­նը որ­պես «ա­շա­կերտ» (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 9.36) Դաս 9

85

և նրա հա­վա­տար­մու­թյու­նը, ե­ռան­դը և­ու­րիշ­նե­րի մա­սին հո­գա­տա­ րու­թյու­նը հայտ­նի էին նաև նրա քա­ղա­քի սահ­ման­նե­րից դուրս։ Պետ­րոսն այ­ցե­լում է մո­տա­կայ­քում գտնվող Լիդ­դա քա­ղա­քը, և Հոպ­պեի բնա­կիչ­նե­րը խնդրում են նրան այ­ցե­լել Այ­ծեմ­նի­կին նրա վա­ղա­ժամ մահ­վան ա­ռի­թով (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 9.37–41)։ Ժա­ մա­նե­լով Հոպ­պե՝ Պետ­րո­սը հան­դի­պեց շատ մարդ­կանց, ում Այ­ծեմ­ նիկն օգ­նել էր։ Նրանք Պետ­րո­սին ցույց տվե­ցին Այ­ծեմ­նի­կի կա­րած շո­րերն ու պատ­մե­ցին մի շարք պատ­մու­թյուն­ներ, թե ինչ­պես էր նա օգ­նել ի­րենց և շատ այլ մարդ­կանց։ Այն, որ Պետ­րոսն ա­ղո­թեց Այ­ծեմ­նի­կի հա­մար, և Աստ­ված նրան կյան­քի վե­րա­դարձ­րեց, ի­հար­կե, ե­րաշ­խիք չէ, որ կյան­քը միշտ հրա­ շա­լի կլի­նի նրանց հա­մար, ով­քեր ի­րենց կյան­քը նվի­րում են ու­ րիշ­նե­րի ծա­ռա­յու­թյա­նը։ Ի վեր­ջո, Այ­ծեմ­նիկն ար­դեն տա­ռա­պել էր հի­վան­դու­թյամբ և մեկ ան­գամ մա­հա­ցել, և Ս­տե­փա­նո­սը՝ ա­ռա­ջին ե­րեց­նե­րից մե­կը, ով նշա­նակ­ված էր ծա­ռա­յե­լու ե­կե­ղե­ցու այ­րի­նե­ րին, նույն­պես դար­ձավ ա­ռա­ջին նա­հա­տա­կը (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­ լոց 7.54–60)։ Ծա­ռա­յու­թյան կյան­քը հարթ ճա­նա­պարհ չէ, եր­բեմն այն կա­րող է լի­նել նույ­նիսկ ա­մե­նադժ­վար ու­ղին։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, այս պատ­մու­թյան մեջ Աստ­ված օգ­տա­գոր­ծեց Այ­ծեմ­նի­կի կյան­քի և մահ­վան մեջ Իր սի­րո և զո­րու­թյան ճա­նա­չու­մը՝ Հոպ­պեի մարդ­կանց վրա ուժ­գին ազ­դե­ցու­թյուն թող­նե­լու հա­մար. «Եվ հայտ­նի ե­ղավ բո­լոր Հոպ­պեի մեջ, և շա­տե­րը հա­վա­տա­ցին Տի­ րո­ջը» (­Գործք ա­ռա­քե­լոց 9.42)։ Ե­թե դուք մա­հա­նա­յիք, արդ­յո՞ք ձեր ու­նե­ցած ա­վանդն այդ­պես կպա­կա­սեր և ձեզ հա­մար այդ­պես կսգա­յին, ինչ­պես հի­շում և սգում էին Այ­ծեմ­նի­կի ծա­ռա­յու­թյան հա­մար։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք ա­վե­լի լավ ծա­ռա­յու­թյան ժա­ռան­գու­թյուն թող­նել։ Ի՞նչ գործ­ նա­կան հմտու­թյուն­ներ ու­նեք (ինչ­պես, օ­րի­նակ, Այ­ծեմ­նիկն էր հա­գուստ կա­րում), ո­րը կա­րող եք օգ­տա­գոր­ծել ու­րիշ­նե­րին ծա­ ռա­յե­լու մեջ։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 27

Տալը որպես կիսվելու ձև Իր դար­ձից հե­տո Պո­ղոս ա­ռաք­յալն ստանձ­նեց Ա­վե­տա­րա­նը հե­ թա­նոս աշ­խար­հին բե­րե­լու ա­ռա­քե­լու­թյու­նը։ Այն հա­ջո­ղու­թյու­նը, որն Աստ­ված տվեց նրան, էա­կան հար­ցեր ա­ռա­ջաց­րեց նո­րաս­տեղծ 86

Դաս 9

քրիս­տո­նեա­կան հա­վա­տի հրեա­կան ար­մատ­նե­րի և Հի­սու­սի նոր հե­թա­նոս հետևորդ­նե­րի միջև ե­ղած հա­րա­բե­րու­թյան մա­սին։ Հե­թա­ նոս և հ­րեա քրիս­տոն­յա­նե­րի ա­ռաջ­նորդ­նե­րի խոր­հուրդ գու­մար­վեց Ե­րու­սա­ղե­մում այս բարդ հար­ցե­րը քննար­կե­լու և Աստ­ծո ա­ռաջ­նոր­ դու­թյու­նը փնտրե­լու հա­մար։ Հան­դի­պումն ու դրա ելքն ար­ձա­նագր­ ված են Գործք ա­ռա­քե­լոց 15-րդ գլ­խում։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Գա­ղա­տա­ցիս 2-րդ գլ­խում ար­ձա­նագր­ված այս հան­դիպ­ման ժա­մա­նակ ար­ված իր զե­կույ­ցում Պո­ղոսն ա­վե­լաց­նում է ևս մեկ շատ կարևոր տարր այն ցու­ցու­մին, որն ստա­ցել էր Ե­րու­ սա­ղե­մի խորհր­դից հե­թա­նոս­նե­րի շրջա­նում իր շա­րու­նա­կա­կան ծա­ ռա­յու­թյան հա­մար. «­Բայց միայն որ աղ­քատ­նե­րը հի­շենք. որ ես էլ ջանք ա­րի նույնն ա­նե­լու» (­Գա­ղա­տա­ցիս 2.10)։ Եվ Պո­ղո­սը շա­րու­նա­կեց ան­ձամբ և­ իր ողջ ծա­ռա­յու­թյան ըն­ թաց­քում հետևել այս մո­տեց­մա­նը (տե՛ս, օ­րի­նակ՝ Գործք ա­ռա­քե­լոց 20.35)։ Ինչ­պես Ե­րու­սա­ղե­մի վաղ ե­կե­ղե­ցին, Պո­ղոսն ըն­դար­ձա­կեց քրիս­տո­նեա­կան հա­մայն­քի տես­լա­կա­նը, ո­րը պետք է ընդգր­կեր բո­ լոր հա­վա­տա­կից­նե­րին։ Կար­դա­ցե՛ք Բ Կորն­թա­ցիս 8.7–15 հա­մար­նե­րը։ Ինչ­պե՞ս է Պո­ղո­ սը կա­պում Ա­վե­տա­րանն ու ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյամբ տա­լը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Պո­ղո­սը վկա­յա­կո­չեց նաև Հին Կ­տա­կա­րա­նի եր­կու դեպք՝ հա­վա­ տաց­յալ­նե­րին ուղ­ղոր­դե­լու ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյան և դժ­վա­րին ի­րա­վի­ ճա­կում գտնվող ի­րենց հա­վա­տա­կից­նե­րին օգ­նե­լուն։ Նա մեջ­բե­րեց Աստ­ծո կող­մից ա­նա­պա­տում իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րին ա­ռա­տա­ձեռ­նո­րեն մա­տա­կա­րա­րա­րած մա­նա­նա­յի պատ­մու­թյու­նը որ­պես ե­կե­ղե­ցու ա­վե­լի լայն հա­մայն­քում կի­սե­լու և տա­լու օ­րի­նակ (տե՛ս Բ Կորն­ թա­ցիս 8.15)։ Նա նաև մեջ­բե­րեց Սաղ­մոս 112.9 հա­մա­րը. «Փ­ռեց՝ աղ­քատ­նե­րին տվեց. Նրա ար­դա­րու­թյու­նը մնում է հա­վիտ­յան» (Բ Կորն­թա­ցիս 9.9)։ Պո­ղո­սը նաև կո­չեց իր ունկն­դիր­նե­րին նպա­տա­կամղ­ված տալ՝ կա­նո­նա­վոր կեր­պով մի կողմ դնել ի­րենց ե­կա­մու­տի մի մա­սը, որ­ պես­զի հեշտ լի­ներ տա­լը, երբ ին­քը կամ Տի­տոսն այ­ցե­լեին ի­րենց ե­կե­ղե­ցի՝ հա­վա­քե­լու ի­րենց ըն­ծա­ներն ու դրանք տա­լու Ե­րու­սա­ ղե­մի կա­րի­քա­վոր քրիս­տոն­յա­նե­րին։ Նա բե­րեց մի ե­կե­ղե­ցու օ­րի­ նա­կը՝ մյուս­նե­րին նա­մա­նա­տիպ ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյան քա­ջա­լե­րե­լու հա­մար։ «Որ այս պաշ­տո­նի փոր­ձով Աստ­ծուն փա­ռա­վո­րեն ձեր Քրիս­տո­սի Ա­վե­տա­րա­նին հնա­զանդ դա­վա­նու­թյան հա­մար. և­ այն Դաս 9

87

ա­ռատ հա­ղոր­դու­թյան հա­մար, որ նրանց և­ ա­մե­նին լի­նում է» (Բ Կորն­թա­ցիս 9.13)։ Ինչ­պե՞ս պետք է ա­ռաջ­նայ­նու­թյուն դնենք կա­րիք­նե­րի մեջ, երբ չենք կա­րող տալ մեզ ներ­կա­յաց­ված բո­լոր դեպ­քե­րի և կա­րիք­նե­ րի հա­մար։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 28

Պողոսի առաջնորդությունը՝ ապրել և սիրել լավը Հռո­մեա­ցի­նե­րին ուղղ­ված Պո­ղո­սի նա­մա­կը հայտ­նի է նրա­նով, որ ման­րա­մաս­նո­րեն բա­ցատ­րում է առ Քրիս­տո­սի մահն ու­նե­ցած հա­վա­տով փրկու­թյան մե­ծա­գույն վար­դա­պե­տու­թյու­նը։ Բայց այս վար­դա­պե­տու­թյու­նը բա­ցատ­րող 11 գլուխ­նե­րից հե­տո նա փո­ խում է շեշ­տադ­րու­մը։ Պո­ղոսն ա­ռա­ջար­կում է գործ­նա­կան ա­ռաջ­ նոր­դու­թյուն լավ ապ­րե­լու և լա­վը սի­րե­լու հա­մար, ո­րը հիմն­ված է Աստ­ծո շնոր­հի և սի­րո վրա, ո­րը բա­ցա­հայտ­ված է Հի­սու­սում Ա­վե­ տա­րա­նի պատ­մու­թյան մեջ. «Արդ ա­ղա­չում եմ ձեզ, եղ­բարք, Աստ­ ծո ո­ղոր­մու­թյու­նով, որ ձեր մար­մին­նե­րը ներ­կա­յաց­նեք կեն­դա­նի, սուրբ և Աստ­ծո ըն­դու­նե­լի պա­տա­րագ, որ է ձեր բա­նա­վոր պաշ­ տո­նը» (Հռո­մեա­ցիս 12.1)։ Ըստ էու­թյան, Պո­ղոսն ա­սում է, որ նրա հա­մար, ինչ Աստ­ված ա­րեց հա­նուն մեզ Հի­սու­սով, ա­հա այս­պես մենք պետք է ապ­րենք։ Կար­դա­ցե՛ք և­ ամ­փո­փե՛ք Հռո­մեա­ցիս 12-րդ գ­լու­խը՝ հատ­կա­ պես ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նե­լով ու­րիշ­նե­րին, մաս­նա­վո­րա­պես, կա­րի­քա­վոր­նե­րին սի­րե­լու և նրանց մա­սին հոգ տա­նե­լու ցու­ ցում­նե­րին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Ո­րոշ ա­ռու­մով, Հռո­մեա­ցիս 12-րդ գ­լուխն ամ­փո­փումն է շատ թե­մա­նե­րի, ո­րոնց Պո­ղոսն ա­վե­լի ման­րա­մասն ու­շադ­րու­թյուն է դարձ­նում իր ո­րոշ այլ նա­մակ­նե­րում։ Նա խո­սում է ե­կե­ղե­ցու ներ­ սում տար­բեր դե­րե­րի և պարգև­նե­րի մա­սին, նե­րառ­յալ ու­րիշ­նե­րին ծա­ռա­յելն ու քա­ջա­լե­րե­լը և­ ա­ռա­տա­ձեռ­նո­րեն տա­լը (տե՛ս 3–8 հա­ մար­նե­րը)։ Սա­կայն այս ա­մե­նը ոչ միայն պետք է ար­վեն, այլ պետք 88

Դաս 9

է ար­վեն ե­ռան­դով, ոգևո­րու­թյամբ և, ա­մե­նից ա­ռա­վել, սի­րով (տե՛ս 9–11 հա­մար­նե­րը)։ Գործ­նա­կան եզ­րույթ­նե­րով Պո­ղո­սը նկա­րագ­րում է, թե ինչ ա­սել է այս­պի­սի կյան­քը։ Նա հոր­դո­րում է հա­վա­տաց­յալ­նե­րին համ­բե­րա­ տար լի­նել դժվա­րու­թյուն­նե­րի և հա­լա­ծան­քի մեջ, հոգ տա­նել կա­րի­ քա­վոր­նե­րի մա­սին, խա­ղա­ղա­րար լի­նել որ­տեղ և­երբ դա հնա­րա­վոր է և, ինչ­պես տե­սանք ա­վե­լի վաղ, չա­րին և­ ա­նար­դա­րու­թյա­նը պա­ տաս­խա­նել բա­րու­թյամբ, բա­րիով չա­րին հաղ­թե­լով (տե՛ս Հռո­մեա­ ցիս 12.20, 21)։ Այս գլուխն ընդգ­ծում է, թե ինչ է նշա­նա­կում ապ­րել որ­պես նոր մարդ՝ ծա­ռա­յե­լով Աստ­ծուն ան­հա­տա­պես և­ որ­պես հա­վա­տի հա­ մայն­քի ան­դամ։ Հի­սու­սի այս նոր հետևորդ­նե­րին Պո­ղոսն ա­սաց, որ նրանց կյան­քը, ա­ռաջ­նայ­նու­թյուն­նե­րը և գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը պետք է փոխ­վեն ի պա­տաս­խան նրա, թե ինչ ա­րեց Հի­սուսն ի­րենց հա­մար խա­չի վրա Իր մահ­վամբ և­ ի պա­տաս­խան հա­վի­տե­նա­ կան կյան­քի հույ­սի։ Նույ­նիսկ ապ­րե­լով Հռո­մեա­կան կայս­րու­թյան կե­ղե­քիչ և դա­ժան հա­սա­րա­կու­թյան սրտում՝ Պո­ղո­սը հոր­դո­րում է նրանց այլ կերպ ապ­րել. «Եվ մի կեր­պա­րան­վեք այս աշ­խար­հի կեր­պա­րան­քով, այլ նո­րոգ­վեք ձեր մտքի նո­րո­գու­թյամբ» (Հռո­մեա­ ցիս 12.2)։ Ո՞րն է այն դիր­քո­րո­շումն ու գոր­ծե­լա­կեր­պը, ո­րին պետք է դի­մա­ կա­յեք ձեր հա­մայն­քում, ին­չը կօգ­նի ձեզ ապ­րել լավ և սի­րել լա­վը որ­պես Հի­սու­սի մե­րօր­յա հետևորդ։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 29

«Արդար» Հակոբոսը Քրիս­տո­նեա­կան ա­վան­դու­թյունն ա­ռա­ջար­կում է, որ Հա­կո­բո­սը՝ Հի­սու­սի եղ­բայ­րը կամ խորթ եղ­բայ­րը, ով դար­ձավ Ե­րու­սա­ղե­մի վաղ ե­կե­ղե­ցու ա­ռաջ­նոր­դը, հենց այն Հա­կո­բոսն էր, ով գոր­ծում էր որ­պես Ե­րու­սա­ղե­մի խորհր­դի նա­խա­գահ (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 15-րդ, ինչ­պես նաև Գա­ղա­տա­ցիս 1-ին և 2-րդ գ­լուխ­նե­րը)։ Ե­թե այդ­պես է, ա­պա հա­վա­նա­կան է, որ հենց նա է Աստ­վա­ծաշն­չում որ­պես Հա­կո­ բո­սի գիրք հայտ­նի նա­մա­կի հե­ղի­նա­կը։ «­Հա­կո­բոս» ա­նունն այն ժա­մա­նակ­նե­րում տա­րած­ված էր, սա­ կայն ե­թե սա նույն մար­դը լի­ներ, ա­պա նա նաև պետք է լի­ներ «ար­դար» Հա­կո­բոս ան­վամբ հայտ­նի ե­կե­ղե­ցու ա­ռաջ­նոր­դը, ին­չը Դաս 9

89

են­թադ­րում է ի­մաս­տուն ա­ռաջ­նորդ, ով պատ­շաճ կեր­պով ա­ռաջ­նա­ կար­գում է իր վե­րա­բեր­մունքն ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ և հոգ տա­նում մո­ռաց­ված­նե­րի և­ ոտ­նա­կոխ ե­ղած­նե­րի մա­սին։ Նրա ա­նու­նը կրող գիր­քը նկա­րագր­վում է որ­պես «­Նոր Կ­տա­կա­րա­նի Ա­ռա­կաց գիրք», ո­րը շեշ­տադ­րում է գործ­նա­կան բա­րե­պաշ­տու­թյունն ու որ­պես Աստ­ ծո հետևորդ ի­մաս­տուն կյան­քը։ Հա­կո­բոս գրքի հե­ղի­նա­կը ցան­կա­նում էր իր քրիս­տոն­յա ըն­թեր­ ցող­նե­րին հի­շեց­նել. «­Խոս­քը ա­նող ե­ղեք, և­ ոչ միայն լսող­ներ՝ ձեր ան­ձե­րը խա­բե­լով» (­Հա­կո­բոս 1.22), և­ որ այն կրո­նը, որն ի­րա­կանն է՝ Աստ­ծո աչ­քին մա­քուրն ու հա­րատևը, կենտ­րո­նա­ցած է կա­րի­ քա­վոր­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լու, ինչ­պես նաև շրջա­պա­տող հա­սա­րա­կու­թյան այ­լա­սեր­ված ազ­դե­ցու­թյուն­նե­րին դի­մա­կա­յե­լու վրա (տե՛ս Հա­կո­բոս 1.27)։ Կար­դա­ցե՛ք Հա­կո­բոս 2.1–9 և 5.1–5 հա­մար­նե­րը։ Հա­րուստ­նե­ րի նկատ­մամբ Հա­կո­բո­սի դիր­քո­րո­շումն ին­չո՞վ է տար­բեր­վում շատ հա­սա­րա­կու­թյուն­նե­րում առ­կա դիր­քո­րո­շու­մից։ Ո­րո՞նք են նրա գործ­նա­կան ցու­ցում­ներն այն մա­սին, թե հա­մայն­քի ներ­ սում ինչ­պես պետք է վե­րա­բեր­վել հա­րուստ­նե­րի և­աղ­քատ­նե­րի նկատ­մամբ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հա­կո­բո­սը պնդում է, որ ինչ-որ մե­կին լա­վը, նույ­նիսկ Աստ­ծո ա­ ռատ օրհ­նու­թյուն­նե­րը ցան­կա­նա­լը շատ քիչ մխի­թա­րու­թյուն կբե­ րի նրա հո­գուն, երբ նա տա­ռա­պում է ցրտից և սո­վից։ Ու­տե­լիք և հա­գուստ տրա­մադ­րելն ա­վե­լի օգ­տա­վետ կլի­նի նրա մա­սին ձեր մտա­հո­գու­թյունն ար­տա­հայ­տե­լու հար­ցում, քան բո­լոր վսեմ զգա­ցո­ ղու­թյուն­ներն ու բա­րի ցան­կու­թյուն­նե­րը (տե՛ս Հա­կո­բոս 2.14–16)։ Հա­կո­բոսն օգ­տա­գոր­ծում է սա որ­պես հա­վա­տի և գոր­ծե­րի միջև փոխ­կա­պակց­վա­ծու­թյուն Աստ­ծո հետ մեր ու­նե­ցած հա­րա­բե­րու­ թյուն­նե­րի հա­մա­տեքս­տում։ Նա նաև կրկնում է (­Հա­կո­բոս 2.8) այն, ինչ Հի­սու­սը սո­վո­րեց­րեց ըն­կե­րո­ջը սե­փա­կան ան­ձի պես սի­րե­լու մա­ սին՝ ցույց տա­լով, թե ինչ­պես պետք է ա­ռօր­յա կյան­քում հնա­զանդ­ վել այս պատ­վի­րա­նին։ Այն պետք է ապ­րել Աստ­ծուն և­ ու­րիշ­նե­րին ծա­ռա­յե­լով ոչ թե փրկու­թյուն վաս­տա­կե­լու հա­մար, այլ ո­րով­հետև դա է ճշմա­րիտ հա­վա­տի դրսևո­րու­մը։ Ին­չո՞ւ ենք միշտ, նույ­նիսկ են­թա­գի­տակ­ցո­րեն, հա­րուստ­նե­րին աղ­քատ­նե­րից գե­րա­դա­սում։ 90

Դաս 9

ՈՒՐ­ԲԱԹ

Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 30

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Բա­րե­գոր­ծա­կան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 66, 67 է­ջե­րի «Այ­ծեմ­նիկ՝ նրա ծա­ռա­յու­թյունն ու դրա ազ­դե­ցու­թյու­նը», Գործք ա­ռա­քե­լոց գրքի 335–345 է­ջե­րի «­Լի­բե­րալ ե­կե­ղե­ցի» և Բա­րե­ գոր­ծա­կան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 35–41 է­ջե­րի «­Սա է մա­քուր կրո­նը» գլուխ­նե­րը։ «Փր­կի­չը զո­հել է Իր թան­կա­գին կյան­քը, որ­պես­զի ստեղ­ծի մի ե­կե­ղե­ցի` ըն­դու­նակ հոգ տա­նե­լու դժբախտ և փորձ­վող հո­գի­նե­ րի մա­սին: Հա­վա­տաց­յալ­նե­րը կա­րող են լի­նել աղ­քատ, ա­նու­սում և չ­ճա­նաչ­ված, սա­կայն Քրիս­տո­սով նրանք կա­րող են այն­պի­սի աշ­խա­տանք կա­տա­րել տա­նը, հարևա­նու­թյան մեջ, ե­կե­ղե­ցում և նույ­նիսկ «հե­ռա­վոր երկր­նե­րում», ո­րի արդ­յուն­քը նույն­քան հե­ռա­ հար կլի­նի, որ­քան հա­վեր­ժու­թյու­նը»։ Է­լեն Ուայթ, Դա­րե­րի Փա­փա­ գը, էջ 640։ «Ան­շա­հախն­դիր ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյու­նը վաղ ե­կե­ղե­ցուն ու­րա­ խու­թյուն էր բե­րում, քա­նի հա­վա­տաց­յալ­նե­րը գի­տեին, որ ի­րենց ջան­քերն օգ­նում էին բա­րի լու­րը հասց­նել խա­վա­րում գտնվող­նե­րին։ Նրանց բա­րե­գոր­ծու­թյու­նը ցույց էր տա­լիս, որ նրանք ի­զուր չէին ստա­ցել Աստ­ծո շնոր­հը։ Ի՞ն­չը կա­րող էր նման ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյուն շնոր­հել, ե­թե ոչ Հո­գու սրբա­ցու­մը։ Հա­վա­տաց­յալ­նե­րի և­ ան­հա­վա­ տա­նե­րի աչ­քե­րում դա շնոր­հի հրաշք էր»։ Է­լեն Ուայթ, Գործք ա­ռա­ քե­լոց, էջ 344։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Ինչ­պե՞ս կա­րող է ձեր ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայնքն ա­վե­լի նման­վել այն հա­մայն­քին, ո­րը նկա­րագ­ված է Գործք ա­ռա­քե­լոց գրքի ա­ռա­ ջին մի քա­նի գլուխ­նե­րում։ Ո­րո՞նք պետք է լի­նեն այն գործ­նա­կան քայ­լե­րը, որ ձեր ե­կե­ղե­ցա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րը կա­րող են ձեռ­նար­ կել՝ քա­ջա­լե­րե­լու ե­կե­ղե­ցուն այդ ուղ­ղու­թամբ շարժ­վե­լիս։ 2. Յոր­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­տիստ­նե­րի հա­մաշ­խար­հա­յին ե­կե­ղե­ցին կի­րա­ռում է այս շա­բաթ­վա դա­սի ըն­թաց­քում քննար­կած ո­րոշ սկզբունք­ներ, որ­պես­զի ուղ­ղոր­դի տա­սա­նորդ­նե­րի և­ ըն­ծա­նե­րի բաշ­խու­մը աշ­խար­հի տար­բեր մա­սե­րի միջև։ Ո­րո՞նք են մի­ջոց­ նե­րի հա­մաշ­խար­հա­յին բաշխ­ման այս հա­մա­կար­գի ա­ռա­վե­լու­ թյուն­նե­րը։ Դաս 9

91

3. Օ­րի­նակ, Հռո­մեա­ցիս 12-րդ գլ­խում ներ­կա­յաց­ված կյան­քի ցու­ ցում­նե­րը ի­րա­կան, գործ­նա­կան կեն­սա­կերպ կա­րո՞ղ են լի­նել, դրանք «ի­րա­կան աշ­խար­հում» կգոր­ծե՞ն, թե՞ ա­վե­լի շատ նման են «սուր­բե­րի» վիտ­րաժ­նե­րի գա­ղա­փա­րա­յին պատ­կեր­նե­րի։ 4. Հա­կո­բոս 5.1–5 հա­մար­նե­րում օգ­տա­գործ­վում է խիստ լե­զու, որն ար­ձա­գան­քում է Հին Կ­տա­կա­րա­նի մար­գա­րե­նե­րի տված խիստ զգու­շա­ցում­նե­րին։ Ին­չո՞ւ է նման խիստ ար­տա­հայ­տու­մը պա­ տեհ և­անհ­րա­ժեշտ։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Ո­գեշնչ­ված Հի­սու­սի հանձ­նա­րա­րու­թյամբ և Սուրբ Հո­գու զո­րու­թյամբ՝ ա­շա­կերտ­ներն ու վաղ հա­վա­տաց­յալ­նե­րը ստանձ­նե­ցին կի­սել Հի­սու­սի լուրն ու ա­ռա­քե­լու­թյու­նը որ­քան հնա­ րա­վոր է լայն սահ­ման­նե­րում։ Հիմն­ված Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­ թյան և հ­րեա­կան Սուրբ Գր­քե­րի վրա՝ վաղ ե­կե­ղե­ցին նոր տե­սա­կի հա­մայնք էր, ո­րը կի­սում էր իր ու­նե­ցա­ծը կա­րի­քա­վոր­նե­րի հետ և՛ հա­մայն­քի ներ­սում, և՛ դրա­նից դուրս։ Այս ե­կե­ղե­ցի­նե­րին ուղղ­ված ի­րենց նա­մակ­նե­րում ար­ձա­նագր­ված ի­րենց իսկ օ­րի­նա­կով և վար­ դա­պե­տու­թյամբ վաղ քրիս­տոն­յա ա­ռաջ­նորդ­նե­րը կո­չում էին հա­ վա­տաց­յալ­նե­րին հա­վա­տար­մու­թյան և ծա­ռա­յու­թյան հատ­կա­պես հա­նուն կա­րի­քի մեջ գտնվող­նե­րի։

92

Դաս 9

­ԴԱՍ 10 Օ­ԳՈՍ­ՏՈ­ՍԻ 31–ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 6

ԱՊՐԵԼՈՎ ԱՎԵՏԱՐԱՆԸ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Հռո­մեա­ցիս 8.20–23, Հով­հան­նես 3.16, 17, Մատ­թեոս 9.36, Ե­փե­սա­ցիս 2.8–10, Ա Հով­հան­նես 3.16, 17, Հայտ­նու­թյուն 14.6, 7։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Ո­րով­հետև շնորհ­քով եք փրկված հա­վա­տի ձե­ռով. և սա ոչ թէ ձե­զա­նից է, այլ Աստ­ծո պարգևն է, ոչ թէ գոր­ծե­րից, որ մե­կը չպար­ծե­նա։ Վասն­զի Նրա ստեղծ­վածն ենք՝ Քրիս­տոս Հի­սու­սով հաս­տատ­ված բա­րի գոր­ծե­րի հա­մար, ո­րոնց հա­ մար Աստ­ված ա­ռա­ջուց պատ­րաս­տեց մեզ, որ նրան­ցում վար­վենք» (Ե­փե­սա­ցիս 2.8–10)։

Ե

րբ խո­սում ենք Աստ­ծո պատ­վի­րան­նե­րի, պա­հանջ­նե­րի կամ հրա­հանգ­նե­րի մա­սին, կանգ­նում ենք մի վտան­գի կամ նույ­ նիսկ գայ­թակ­ղու­թյան ա­ռաջ՝ կար­ծե­լով, թե մեր ա­րածն ինչ-որ կերպ կա­րող է վաս­տա­կել մեր փրկու­թյու­նը կամ նպաս­տել դրան, կամ էլ որևէ կերպ շա­հել Աստ­ծո բա­րե­հա­ճու­թյու­նը։ Սա­կայն Աստ­ վա­ծա­շուն­չը մեզ շա­րու­նա­կա­բար ա­սում է, որ մենք մե­ղա­վոր­ներ ենք՝ փրկված Աստ­ծո շնոր­հով Հի­սու­սի և Նրա՝ խա­չի վրա մեր փո­ խա­րեն մահ­վան մի­ջո­ցով։ Ի՞նչ կա­րող ենք ա­վե­լաց­նել սրան։ Կամ ինչ­պես գրել է Է­լեն Ուայ­թը. «Ե­թե մեկ­տեղ հա­վա­քենք մար­դու մեջ ե­ղած բա­րին, սուր­բը, վսե­մը և հա­ճե­լին, ներ­կա­յաց­նենք այն Աստ­ծո հրեշ­տակ­նե­րին իբրև մար­դու հո­գու փրկու­թյան հար­ցում դե­րա­կա­ տար, այս ա­ռա­ջար­կը կմերժ­վի որ­պես դա­վա­ճա­նու­թյուն»։ Հա­վատ և գոր­ծեր, էջ 24։ Ուս­տիև նույ­նիսկ կա­րի­քա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ կա­տա­րած մեր ո­ղոր­մու­թյան և կա­րեկ­ցան­քի գոր­ծե­րը չպետք է դի­տարկ­վեն որ­պես օ­րի­նա­պաշ­տու­թյուն։ Հա­կա­ռա­կը, երբ փրկու­թյան մեր ըն­կա­լումն ու գնա­հա­տանքն ա­ճում է, Աստ­ծո սի­րո և­ աղ­քատ­նե­րի ու կե­ղեք­ ված­նե­րի նկատ­մամբ Նրա մտա­հո­գու­թյան միջև կա­պը փո­խանց­ վում է մեզ՝ Նրա սերն ստա­ցող­նե­րին։ Մենք ստա­ցել ենք, ու­րեմն նաև ­Դաս 1

93

կտանք։ Երբ տես­նում ենք, թե որ­քան է Աստ­ված մեզ սի­րում, զգում ենք նաև, թե որ­քան շատ է Նա սի­րում ու­րիշ­նե­րին. Նա մեզ կոչ է ա­ նում նույն­պես նրանց սի­րել։ ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 1

«Որովհետև Աստված այնպես սիրեց…» Հով­հան­նես 3.16 հա­մարն ա­սում է. «Ո­րով­հետև Աստ­ված այն­ պես սի­րեց աշ­խար­հը … »: Հու­նա­րեն բնօ­րի­նա­կում օգ­տա­գործ­վում է կոս­մոս բա­ռը, ո­րը նշա­նա­կում է «աշ­խար­հը որ­պես ա­րար­ված, կազ­մա­կերպ­ված միա­վոր»։ ՅՕԱ աստ­վա­ծաշնչ­յան մեկ­նա­բա­նու­ թյուն­ներ, հա­տոր 5, էջ 929։ Այս տեքս­տում խոս­վում է մարդ­կու­թյան փրկու­թյան մա­սին, բայց փրկու­թյան ծրա­գի­րը հետևանք է թող­նում նաև հա­մայն ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան վրա։ ­Կար­դա­ցե՛ք Հռո­մեա­ցիս 8.20–23 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ է սա մեզ սո­վո­րեց­նում փրկու­թյան ծրագ­րի ա­վե­լի ընդգր­կուն հար­ցե­րի մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Ի­հար­կե, մի կող­մից, Տի­րոջ հետ մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը անձ­ նա­կան են, փրկու­թյունն՝ ան­հա­տա­կան: Սա­կայն այն է՛լ ա­վե­լին է։ Ար­դա­րա­ցու­մը պար­զա­պես մեր մեղ­քե­րի նե­րու­մը չէ։ Ըստ էու­թյան, այն պետք է լի­նի այն մա­սին, թե ինչ­պես է Հի­սու­սի և Սուրբ Հո­գու զո­րու­թյան մի­ջո­ցով Տերն ստեղ­ծում Աստ­ծո ըն­տա­նի­քը, ո­րի ան­դամ­ նե­րը տո­նում են ի­րենց նե­րումն ու փրկու­թյան հա­վաս­տիա­ցու­մը՝ այլ բա­նե­րի հետ մեկ­տեղ աշ­խար­հի հա­մար լի­նե­լով վկա­ներ ի­րենց բա­ րի գոր­ծե­րով։ Կար­դա­ցե՛ք Հով­հան­նես 3.16, 17։ Ինչ­պե՞ս է 17-րդ հա­մա­րը նպաս­տում 16-րդ հա­մա­րի ա­վե­լի լայն ըն­կալ­մա­նը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մենք կա­րող ենք ըն­դու­նել, որ Աստ­ված բա­ցի մեզ­նից սի­րում է նաև այլ մարդ­կանց։ Նա սի­րում է նրանց, ում մենք սի­րում ենք, և մենք ու­րա­խա­նում ենք դրա­նից։ Նա սի­րում է նաև նրանց, ում մենք փոր­ձում ենք օգ­նել, և­ այս ճա­նա­չո­ղու­թյու­նը հա­ճախ մեր՝ նրանց օգ­նե­լու շար­ժա­ռիթն է դառ­նում։ Սա­կայն Նա նաև սի­րում է նրանց, ում հետ մենք մեզ վատ ենք զգում, կամ նույ­նիսկ վա­խե­նում ենք 94 ­Դաս 1

նրան­ցից։ Աստ­ված սի­րում է ա­մեն տեղ ապ­րող բո­լոր մարդ­կանց, նույ­նիսկ նրանց, ում մենք կա­րող ենք ա­ռանձ­նա­պես չսի­րել։ Ա­րա­րու­մը սրա ար­տա­հայտ­ման ձևե­րից մեկն է։ Աստ­վա­ծա­ շուն­չը հետևո­ղա­կան կեր­պով մատ­նան­շում է մեզ շրջա­պա­տող աշ­խար­հը որ­պես Աստ­ծո բա­րու­թյան ա­պա­ցույց. «­Նա Իր ա­րե­գա­ կը ծա­գեց­նում է չա­րե­րի և բա­րի­նե­րի վրա, և­ անձրև է բե­րում ար­ դար­նե­րի և­ ա­նի­րավ­նե­րի վրա» (­Մատ­թեոս 5.45)։ Կ­յանքն ինք­նին պարգև է Աստ­ծուց և, ան­կախ ան­հա­տի՝ առ Աստ­ված ու­նե­ցած դիր­ քո­րո­շու­մից կամ պա­տաս­խա­նից, յու­րա­քանչ­յուր ոք ստա­նում է այդ պարգևը։ Ինչ­պե՞ս պետք է մեր դիր­քո­րո­շումն ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ փոխ­ վի, երբ մենք գի­տակ­ցում ենք, որ նրանք ա­րար­ված և սիր­ված են Աստ­ծո կող­մից։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 2

Կարեկցանք և ապաշխարություն Փր­կու­թյան միա­խառն­ված պատ­մու­թյուն­ներն ու մեծ պայ­քա­րը կոչ են ա­նում մեզ ըն­դու­նել կյան­քին առնչ­վող այն ճշմար­տու­թյու­նը, ո­րը հիմ­նա­վոր է աշ­խար­հի՝ մեր ըն­կալ­ման հա­մար, այն է՝ մենք և մեր աշ­խարհն ըն­կած ենք, կոտր­ված և մե­ղա­վոր։ Մեր աշ­խարհն այն չէ, ինչ­պի­սին պետք է լի­ներ, և թեև մենք դեռևս կրում ենք մեզ ա­րա­րած Աստ­ծո պատ­կե­րը, մենք կազ­մում ենք այս աշ­խար­հի կոտր­վա­ծու­ թյան մի մա­սը։ Մեր կյան­քում տեղ գտած մեղքն ու­նի նույն բնույ­թը, ինչ այն չա­րի­քը, որն այդ­քան շատ ցա­վի, կե­ղեք­ման և շա­հա­գործ­ ման պատ­ճառ է դառ­նում ամ­բողջ աշ­խար­հում։ Ուս­տի ճիշտ է, որ մենք զգանք աշ­խար­հի և մեզ շրջա­պա­տող մարդ­կանց տա­ռա­պան­քը, ան­հար­մա­րա­վե­տու­թյու­նը, վիշ­տը և­ ող­բեր­գու­թյու­նը։ Մենք առն­վազն ռո­բոտ­ներ պետք է լի­նեինք այս կյան­քի ցա­վը չզգա­լու հա­մար։ Սաղ­մոս­նե­րի գրքի ող­բե­րը, Ե­րե­ միա­յի և­ այլ մար­գա­րե­նե­րի վիշ­տը և Հի­սու­սի ար­ցունք­ներն ու կա­րեկ­ցան­քը ցույց են տա­լիս աշ­խար­հին և դ­րա­նում առ­կա չա­ րի­քին այդ կերպ ար­ձա­գան­քե­լու պա­տե­հու­թյու­նը, և հատ­կա­պես նրանց, ով­քեր այդ­քան հա­ճախ տա­ռա­պում և չա­րի­քի զոհ են դառ­նում։ Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 9.36, 14.14, Ղու­կաս 19.41, 42 և Հով­ հան­նես 11.35 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչն էր այս բո­լոր տեքս­տե­րում, որ ­Դաս 1

95

շար­ժեց Հի­սու­սի կա­րեկ­ցան­քը։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք ու­նե­նալ այն­ պի­սի սիրտ, ո­րը փափ­կում է ի պա­տաս­խան շրջա­պա­տի ցա­վի։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մենք պետք է նաև հի­շենք, որ մեղքն ու չա­րի­քը պար­զա­պես «այն­տեղ»՝ մեզ­նից հե­ռու ինչ-որ տեղ չեն, որ դրանք ու­րիշ­նե­րի կոր­ծան­վա­ծու­թյան արդ­յունք չեն. «Ե­թե ա­սենք, թե մեղք չու­նենք, մեր ան­ձե­րը խա­բում ենք, և ճշ­մար­տու­թյու­նը չկա մե­զա­նում» (Ա Հով­հան­նես 1.8)։ Աստ­վա­ծաշնչ­յան մար­գա­րե­նե­րի ըն­կալ­ման մեջ մեղ­քը ող­բեր­գու­թյուն էր ա­մե­նից ա­ռաջ ոչ այն պատ­ճա­ռով, որ ինչոր մե­կը խախ­տել է «կա­նոն­նե­րը», այլ ո­րով­հետև մեղ­քը կոր­ծա­նել էր Աստ­ծո և Նրա ժո­ղովր­դի հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը, ինչ­պես նաև ո­րով­հետև մեր մեղ­քը վնաս է պատ­ճա­ռում ու­րիշ­նե­րին։ Սա կա­րող է տե­ղի ու­նե­նալ մեծ կամ փոքր չա­փա­բաժ­նով, սա­կայն միև­նույն չա­րիքն է։ Ե­սա­սի­րու­թյու­նը, ա­գա­հու­թյու­նը, նեն­գու­թյու­նը, նա­խա­պա­շար­ մուն­քը, տգի­տու­թյունն ու ան­տար­բե­րու­թյու­նը հա­մայն չա­րի­քի, ա­ նար­դա­րու­թյան, աղ­քա­տու­թյան և կե­ղեք­ման ար­մատ­ներն են։ Եվ մեր մե­ղա­վո­րու­թյու­նը խոս­տո­վա­նելն այս չա­րի­քին դի­մա­կա­յե­լու ա­ ռա­ջին քայլն է, ինչ­պես նաև ա­ռա­ջին քայ­լը, որ­պես­զի թույլ տանք, որ Աստ­ծո սերն իր լիի­րավ տեղն զբա­ղեց­նի մեր սրտե­րում. «Ա­պա թե մեր մեղ­քե­րը խոս­տո­վա­նենք, Նա հա­վա­տա­րիմ է և­ ար­դար, որ մեր մեղ­քե­րը թո­ղի մեզ, և սր­բի մեզ ա­մեն ա­նի­րա­վու­թյու­նից» (Ա Հով­ հան­նես 1.9)։ Զն­նե՛ք ինք­ներդ ձեզ (սա­կայն ո՛չ շատ ու­շա­դիր, ո՛չ էլ շատ եր­ կար)։ Ի՞նչ կերպ եք դուք կոտր­ված և­ի՞նչ կերպ եք կազ­մում ա­ վե­լի մեծ խնդրի մի մաս։ Ո՞րն է միակ պա­տաս­խանն ու միակ տե­ղը, ուր կա­րող եք նա­յել։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 3

Շնորհ ու բարի գործեր Ամ­փո­փե՛ք Ե­փե­սա­ցիս 2.8–10 հա­մար­նե­րը ձեր բա­ռե­րով։ Ի՞նչ են մեզ ա­սում այս տեքս­տե­րը շնոր­հի և բա­րի գոր­ծե­րի միջև ե­ղած հա­րա­բե­րու­թյան մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 96 ­Դաս 1

Աստ­վա­ծա­շունչն ա­սում է մեզ, որ այլ նպա­տակ­նե­րի հետ մեկ­ տեղ, մենք ա­րար­վել ենք Աստ­ծուն երկր­պա­գե­լու և­ այ­լոց ծա­ռա­յե­լու հա­մար։ Միայն մեր երևա­կա­յու­թյան մեջ մենք կա­րող ենք փոր­ձել հաս­կա­նալ՝ ինչ­պի­սին կլի­նեն այս գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ա­ռանց մեղ­քի մի­ջա­վայ­րում։ Ա­ռայժմ, մեղ­քի պատ­ճա­ռով, մենք ճա­նա­չում ենք միայն կոտր­ված և­ ըն­կած մի աշ­խարհ։ Բա­րե­բախ­տա­բար, Աստ­ծո շնոր­հը՝ ար­տա­ հայտ­ված և մարմ­նա­վոր­ված աշ­խար­հի մեղ­քե­րի հա­մար Հի­սու­սի զո­ հում, ներ­ման և բժշ­կու­թյան հա­մար դուռ է բա­ցում։ Ուս­տի նույ­նիսկ այս կոտր­ված գո­յու­թյան մեջ մեր կյանքն ա­վե­լի լիար­ժեք է դարձ­նում Աստ­ծո վար­պե­տու­թյու­նը, և Աստ­ված օգ­տա­գոր­ծում է մեզ, որ­պես­զի բժշկի և վե­րա­կանգ­նի ու­րիշ­նե­րի կյան­քի վշտերն ու տա­ռա­պանք­ նե­րը (տե՛ս Ե­փե­սա­ցիս 2.10)։ «Նրանք, ով­քեր ստա­նում են, պետք է փո­խան­ցեն ու­րիշ­նե­րին։ Ա­մեն կող­մից օգ­նու­թյան կան­չեր են լսվում։ Աստ­ված կոչ է ա­նում մարդ­կանց ու­րա­խու­թյամբ ծա­ռա­յել ի­րենց ըն­ կեր­նե­րին»։ Է­լեն Ուայթ, Բժշ­կու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 103։ Եվ կրկին, մենք չենք ա­նում բա­րի գոր­ծեր՝ աղ­քատ­նե­րի մա­սին հոգ տա­նե­լով, կե­ղեք­ված­նե­րին պաշտ­պա­նե­լով, քաղ­ցած­նե­րին կե­ րակ­րե­լով, որ­պես­զի վաս­տա­կենք փրկու­թյուն կամ ար­դա­րու­թյուն Աստ­ծո աչ­քում։ Քրիս­տո­սում հա­վա­տով մենք ու­նենք երբևէ մեզ հար­կա­վոր ողջ ար­դա­րա­ցումն Աստ­ծո աչ­քում։ Ա­վե­լի շուտ, մենք ճա­ նա­չում ենք մեզ որ­պես մե­ղա­վոր­ներ և մեղ­քի զո­հեր, ով­քեր, այ­նուա­ մե­նայ­նիվ, սիր­ված և փր­կագն­ված են Աստ­ծո կող­մից։ Մինչ մենք շա­րու­նա­կում ենք պայ­քա­րել ե­սա­կենտ­րո­նու­թյան և­ ա­գա­հու­թյան գայ­թակ­ղու­թյան դեմ, Աստ­ծո անձ­նու­րաց և խո­նարհ շնոր­հը մեզ նոր կյանք և սեր է ա­ռա­ջար­կում, ո­րը կփո­խի մեր կյան­քը։ Երբ մենք նա­յում ենք Խա­չին, տես­նում ենք մեզ հա­մար ար­ված մեծ և կա­տար­յալ զո­հը և գի­տակ­ցում, որ մենք չենք կա­րող ա­վե­լաց­ նել ո­չինչ նրան, ինչ ա­ռա­ջարկ­վում է մեզ Քրիս­տո­սով։ Սա­կայն սա չի նշա­նա­կում, որ մենք ոչ մի բան չպետք է ա­նենք ի պա­տաս­խան նրա, ինչ մեզ տրվել է Քրիս­տո­սով։ Հա­կա­ռա­կը, մենք պետք է պա­տաս­ խա­նենք, և չ­կա մեզ տրված սի­րուն պա­տաս­խա­նե­լու ա­վե­լի լավ մի­ ջոց, քան այն ու­րիշ­նե­րին ցույց տա­լը։ Կար­դա­ցե՛ք Ա Հով­հան­նես 3.16, 17 հա­մար­նե­րը։ Ինչ­պե՞ս են այս տեքս­տերն այդ­քան զո­րեղ կեր­պով ներ­կա­յաց­նում այն, թե ինչ­ պի­սին պետք է լի­նի մեր ար­ձա­գան­քը խա­չին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ­Դաս 1

97

ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 4

Մեր ընդհանուր մարդկությունը Իր ծա­ռա­յու­թյամբ և վար­դա­պե­տու­թյամբ Հի­սուսն ար­մա­տա­ կան ներգ­րավ­վա­ծու­թյան կոչ էր ա­նում։ Նրա ու­շադ­րու­թյունն ազ­ նիվ շար­ժա­ռիթ­նե­րով փնտրող­նե­րը՝ վատ համ­բավ ու­նե­ցող կա­նայք, մաք­սա­վոր­նե­րը, բո­րոտ­նե­րը, սա­մա­րա­ցի­նե­րը, հռո­մեա­ցի հար­յու­ րա­պետ­նե­րը, կրո­նա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րը, ե­րե­խա­նե­րը՝ բո­լորն էլ ար­ժա­նա­նում էին Նրա ան­կեղծ ջեր­մու­թյանն ու հո­գա­տա­րու­թյա­նը։ Սա նե­րա­ռում էր փրկու­թյան պարգևի ա­ռա­ջար­կը, քա­նի որ վաղ ե­կե­ղե­ցին պետք է բա­ցա­հայ­տեր ար­մա­տա­կան բա­րե­փո­խում­ներ։ Քա­նի որ ա­ռա­ջին հա­վա­տաց­յալ­նե­րը կա­մաց-կա­մաց հաս­կա­ նում էին Ա­վե­տա­րա­նի հա­մա­պար­փա­կու­թյու­նը, նրանք ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ կա­տա­րած ի­րենց բա­րի գոր­ծե­րը չէին ա­վե­լաց­նում ի­ րենց հա­վա­տին պար­զա­պես որ­պես մի «լավ» ա­րարք։ Այն Ա­վե­ տա­րա­նի՝ ի­րենց ըն­կալ­ման հիմ­նա­քարն էր, քա­նի որ նրա­նում էին վե­րապ­րել Հի­սու­սի կյան­քը, ծա­ռա­յու­թյու­նը և մա­հը։ Երբ պայ­քա­րում էին ծա­ռա­ցած հար­ցե­րի և խն­դիր­նե­րի դեմ, նախ՝ ան­հա­տա­պես ա­ ռաջ­նորդ­նե­րի հա­մար, ինչ­պի­սիք էին Պո­ղոսն ու Պետ­րո­սը (տե՛ս, օ­ րի­նակ՝ Գործք ա­ռա­քե­լոց 10.9–20), այ­նու­հետև՝ որ­պես ե­կե­ղե­ցա­կան մար­մին Ե­րու­սա­ղե­մի խորհր­դի ժա­մա­նակ (տե՛ս Գործք ա­ռա­քե­լոց 15), նրանք սկսե­ցին գի­տակ­ցել այն նշա­նա­կա­լից փո­փո­խու­թյու­ նը, ո­րը բա­րի լու­րը հասց­րել էր Աստ­ծո սի­րո և հա­մա­պար­փա­կու­ թյան նրանց ըն­կալ­մա­նը, և թե ինչ­պես դրանք պետք է դրսևոր­վեին նրանց կյան­քում, ով­քեր հայ­տա­րա­րում էին, որ հետևում են Նրան։ Ի՞նչ է հետև­յալ հա­մար­նե­րից յու­րա­քանչ­յու­րը սո­վո­րեց­նում մեզ մեր ընդ­հա­նուր մարդ­կու­թյան մա­սին։ Ինչ­պե՞ս պետք է յու­րա­ քանչ­յուր միտք ազ­դի ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ մեր վե­րա­բեր­մուն­քի վրա։ Մա­ղա­քիա 2.10 ______________________________________________________ ________________________________________________________________________ Գործք ա­ռա­քե­լոց 17.26 _____________________________________________ ________________________________________________________________________ Հռո­մեա­ցիս 3.23 _____________________________________________________ ________________________________________________________________________ Գա­ղա­տա­ցիս 3.28 ___________________________________________________ ________________________________________________________________________ 98 ­Դաս 1

Գա­ղա­տա­ցիս 3.28 հա­մա­րը բա­րի սա­մա­րա­ցու մա­սին Հի­սու­սի պատ­մու­թյան աստ­վա­ծա­բա­նա­կան ամ­փո­փումն է։ Վի­ճե­լու փո­խա­ րեն, թե ում ենք պար­տա­վոր ծա­ռա­յել, պար­զա­պես գնա­ցեք և ծա­ռա­ յեք, պատ­րաստ ե­ղեք նաև ծա­ռա­յու­թյուն ստա­նալ նրան­ցից, ու­մից ա­մե­նա­քիչն եք սպա­սում։ Հա­մաշ­խար­հա­յին մարդ­կա­յին ըն­տա­նի­ քի ընդ­հա­նուր տարրն ա­վե­լի բարձր մա­կար­դա­կում ճա­նաչ­վում է նրանց ընդ­հա­նուր ըն­տա­նի­քում, ով­քեր կապ­ված են Ա­վե­տա­րա­նով, Աստ­ծո փրկա­րար սի­րով, ո­րը մեզ Նրա­նում միա­բա­նու­թյան է կան­ չում։ «Ո­րով­հետև մենք էլ ա­մենքս մեկ Հո­գով մկրտվե­ցինք մեկ մար­ մին լի­նե­լու, թե՛հ­րեա­ներ, թե՛ հույ­ներ, թե՛ ծա­ռա­ներ, թե՛ ա­զատ­ներ» (Ա Կորն­թա­ցիս 12.13)։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 5

Հավիտենական ավետիք Ա­վե­տա­րա­նի վե­րա­փո­խող հրա­վերն ու կոչն «ա­մեն ազ­գի և ցե­ղի և լեզ­վի և ժո­ղովր­դի» (­Հայտ­նու­թյուն 14.6) շա­րու­նակ­վել է ողջ քրիս­տո­ նեա­կան պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Հայտ­նու­թյու­նը նկա­րագ­րում է այս լու­րի նո­րոգ­ված հռչա­կում ժա­մա­նակ­նե­րի վեր­ ջում՝ Հի­սու­սի մա­սին բա­րի լուրն ու այն ա­մե­նը, ինչ այն են­թադ­րում է։ Կար­դա­ցե՛ք Հայտ­նու­թյուն 14.6, 7 հա­մար­նե­րը։ Ա­վե­տա­րա­նի ընդ­հա­նուր ըն­կա­լու­մը, որն ամ­փոփ­ված է Հավ­հան­նես 3.16 հա­ մա­րում, ինչ­պե՞ս է նե­րառ­ված հրեշ­տա­կի՝ 7-րդ հա­մա­րի յու­րա­ հա­տուկ լու­րի մեջ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հայտ­նու­թյուն 14.7 հա­մա­րը միա­վո­րում է ե­րեք կարևոր տար­րեր, ո­րոնք մենք ար­դեն նկա­տել ենք ողջ Աստ­վա­ծաշն­չի պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում չա­րի­քի, աղ­քա­տու­թյան և կե­ղեք­ման մա­սին Աստ­ծո մտա­հո­գու­թյան ու­սում­նա­սի­րու­թյան ժա­մա­նակ՝ Դա­տաս­տան։ Դա­տաս­տա­նի կամ ար­դա­րու­թյան վե­րա­կանգն­ ման կո­չը ե­ղել է նրանց շա­րու­նա­կա­կան կո­չը, ով­քեր պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում կե­ղեք­վել են։ Բա­րե­բախ­տա­բար, Աստ­վա­ծա­շունչն Աստ­ ծուն նկա­րագ­րում է որ­պես Մե­կը, Ով լսում է դժբախտ­նե­րի ա­ղա­ ղա­կը։ Ինչ­պես հա­ճախ ներ­կա­յաց­վում է Սաղ­մոս­նե­րում, օ­րի­նակ, նրանց հա­մար, ում հետ ա­նար­դա­րա­ցիո­րեն են վար­վել, դա­տաս­ տա­նը բա­րի լուր է։ ­Դաս 1

99

Երկր­պա­գու­թյուն։ Հրեա մար­գա­րե­նե­րի գրվածք­նե­րը հա­ճախ են կա­պում երկր­պա­գու­թյան և բա­րի գոր­ծե­րի թե­մա­նե­րը, հատ­կա­պես, երբ հա­մե­մա­տում են նրանց երկր­պա­գու­թյու­նը, ով­քեր հայ­տա­րա­ րում էին, թե Աստ­ծո ժո­ղո­վուրդն են, բայց շա­րու­նա­կում էին նախ­ կի­նում գոր­ծած ի­րենց սխալ­նե­րը։ Ե­սա­յիա 58-րդ գլ­խում օ­րի­նակ, Աստ­ված պար­զո­րոշ հայ­տա­րա­րում է, որ այն երկր­պա­գու­թյու­նը, ո­ րը Նա ա­մե­նա­շատն է ցան­կա­նում, աղ­քատ­նե­րի և կա­րի­քա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ դրսևո­րած բա­րու­թյան և հո­գա­տա­րու­թյան գոր­ծերն են (տե՛ս Ե­սա­յիա 58. 6, 7)։ Ա­րա­րում։ Ինչ­պես տե­սանք, Աստ­ծո կող­մից ար­դա­րու­թյան կո­չի հիմ­նա­քա­րա­յին տար­րե­րից մե­կը մարդ­կու­թյան ընդ­հա­նուր ըն­տա­ նիքն է, որ մենք բո­լորս ա­րար­ված ենք Նրա պատ­կե­րով և սիր­ված Նրա կող­մից, որ մենք բո­լորս ար­ժեք ու­նենք Նրա աչ­քում, և­ ոչ ոք չպետք է շա­հա­գործ­վի կամ կե­ղեք­վի մեկ ու­րի­շի ա­նար­դար ե­կամ­ տի կամ ա­գա­հու­թան պատ­ճա­ռով։ Թվում է՝ պարզ է, որ վեր­ջին ժա­ մա­նակ­նե­րի Ա­վե­տա­րա­նի այդ հռչա­կու­մը ըն­դար­ձակ և հե­ռա­հար կոչ է՝ ըն­դու­նե­լու այն ա­զա­տագ­րու­մը, փրկագ­նու­մը և վե­րա­կանգ­ նու­մը, որն Աստ­ված ցան­կա­նում է ըն­կած մարդ­կու­թյան հա­մար։ Այդ պատ­ճա­ռով, նույ­նիսկ ճշմա­րիտ և կեղծ երկր­պա­գու­թյանն առնչ­վող խնդիր­նե­րի և հա­լա­ծան­քի թո­հու­բո­հում (տե՛ս Հայտ­նու­թյուն 14.8– 12) Աստ­ված կու­նե­նա ժո­ղո­վուրդ, ով կկանգ­նի ճշմա­րի­տի, Աստ­ծո պատ­վի­րան­նե­րի և Հի­սու­սի հա­վա­տի կող­մը նույ­նիսկ չա­րիք­նե­րից վա­տա­գույ­նի պայ­ման­նե­րում։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք ճա­նա­պարհ­ներ գտնել ծա­ռա­յե­լու կա­րի­ քա­վոր­նե­րին՝ միև­նույն ժա­մա­նակ նրանց հետ կի­սե­լով ե­րեք հրեշ­տակ­նե­րի պատ­գա­մում գտնված և՛ հույ­սը, և՛ նա­խազ­գու­ շա­ցու­մը։ ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 6

Հետագա ուսումնասիրության համար ­ ար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Դա­րե­րի Փա­փա­գը գրքի 19–26 է­ջե­րի Կ «Աստ­ված մեզ հետ» և Բժշ­կու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 95–107 է­ջե­ րի «Փրկ­ված ծա­ռա­յե­լու հա­մար» գլուխ­նե­րը։ «Աստ­ված ողջ եր­կի­րը հայ­տա­րա­րում է Իր այ­գին։ Թեև հի­մա այն գտնվում է հափշ­տա­կո­ղի ձեռ­քե­րում, միև­նույնն է, պատ­կա­ նում է Աստ­ծուն։ Փր­կագն­մամբ էլ, ոչ պա­կաս, քան ա­րար­մամբ, այն 100 ­Դաս 1

պատ­կա­նում է Նրան։ Քրիս­տո­սի զո­հը կա­տար­վեց աշ­խար­հի հա­ մար։ «Աստ­ված այն­պես սի­րեց աշ­խար­հը, որ Իր միա­ծին Որ­դին տվեց» Հով­հան­նես 3.16։ Այս մեկ պարգևի մի­ջո­ցով է, որ մնա­ցած բո­լոր պարգև­նե­րը հա­սա­նե­լի են դառ­նում մար­դուն։ Ա­մեն օր ողջ աշ­խարհն օրհ­նու­թյուն­ներ է ստա­նում Աստ­ծուց։ Անձրևի յու­րա­ քանչ­յուր կա­թի­լը, մեր անշ­նոր­հա­կալ ցե­ղի վրա ծա­գած արևի յու­րա­ քանչ­յուր ճա­ռա­գայ­թը, յու­րա­քանչ­յուր տերևը, ծա­ղիկն ու պտու­ղը վկա­յում են Աստ­ծո մե­ծա­գույն համ­բե­րա­տա­րու­թյան և Նրա ան­սահ­ ման սի­րո մա­սին»։ Է­լեն Ուայթ, Քրիս­տո­սի ա­ռակ­նե­րը, էջ 301, 302։ «Այլևս ոչ հրեա կա և­ոչ հույն, ոչ ծա­ռա կա և­ոչ ա­զատ ... դուք ... մո­տա­վոր ե­ղաք Քրիս­տո­սի ար­յու­նով» (­Գա­ղա­տա­ցիս 3.28, Ե­փե­սա­ ցիս 2.13)։ «Որն էլ որ լի­նի կրո­նա­կան հա­վա­տամք­նե­րի տար­բե­րու­թյու­նը, տա­ռապ­յալ մարդ­կու­թյան կան­չին պետք է ա­կանջ դնել և պա­տաս­ խա­նել։ … Մեզ շրջա­պա­տում են աղ­քատ և կե­ղեք­ված մար­դիկ, ով­քեր կա­ րիք ու­նեն կա­րե­կից խոս­քե­րի և­ օգ­նող գոր­ծե­րի։ Որբևայ­րի­նե­րը կա­րեկ­ցան­քի և­ օգ­նու­թյան կա­րիք ու­նեն։ Քրիս­տո­սը հրա­հան­գել է Իր հետևորդ­նե­րին ըն­դու­նել որ­բե­րին որ­պես վստա­հու­թյուն Աստ­ ծուց։ Բայց նրանք շատ հա­ճախ են ար­ժա­նա­նում ար­հա­մար­հան­քի։ Նրանք կա­րող են լի­նել պա­տա­ռոտ­ված շո­րե­րով, անխ­նամ, ա­մեն ին­չով անհ­րա­պույր, սա­կայն նրանք Աստ­ծո սե­փա­կա­նու­թյունն են։ Նրանց հա­մար գին է վճար­վել, և նրանք նույն­քան թանկ են Աստ­ծո աչ­քում, որ­քան մենք։ Նրանք Աստ­ծո մեծ տնտե­սու­թյան ան­դամ­ներ են, և ք­րիս­տոն­յա­նե­րը՝ որ­պես Նրա տնտես­ներ, պա­տաս­խա­նա­տու են նրանց հա­մար»։ Է­լեն Ուայթ, Քրիս­տո­սի ա­ռակ­նե­րը, էջ 386, 387։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Փոր­ձե­լով կա­տա­րել բա­րի գոր­ծեր և­ օգ­նել ու­րիշ­նե­րին՝ ինչ­պե՞ս կա­րող ենք դի­մա­կա­յել գայ­թակ­ղու­թյա­նը և չ­կար­ծել, թե դա ինչոր կերպ մեզ ա­վե­լի լավն է դարձ­նում և մեզ ար­ժա­նիք­ներ հա­ղոր­ դում, ո­րոնք Աստ­ված պետք է ճա­նա­չի։ 2. Արդ­յո՞ք ձեր ե­կե­ղե­ցին այն­պի­սի հա­մայնք է, ո­րում չկա ոչ մի «տար­բե­րու­թյուն», այլ բո­լո­րը մեկ են Քրիս­տո­սով։ Ինչ­պե՞ս կա­ րող ենք ա­վե­լի շատ այդ­պի­սին դառ­նալ։ Որ­քա՞ն նե­րա­ռա­կան է ձեր ե­կե­ղե­ցին։ 3. Ինչ­պե՞ս ենք ճիշտ հա­վա­սա­րակշ­ռու­թյուն գտնում կա­րի­քա­վոր­ նե­րի հա­մար բա­րի գոր­ծեր ա­նե­լու և նրանց Ա­վա­տա­րա­նի լու­րը ­Դաս 1

101

հասց­նե­լու միջև, երբ նրանց օգ­նե­լու պատ­ճա­ռը բա­ցա­ռա­պես նրանց՝ կա­րի­քի մեջ լի­նելն է և մեր՝ օգ­նել կա­րո­ղա­նա­լը։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք սո­վո­րել ա­նել եր­կուսն էլ, և­ ին­չո՞ւ է միշտ ա­վե­լի լավ ա­նել եր­կուսն էլ։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Աստ­ծո սե­րը, որն ար­տա­հայտ­ված է փրկու­թյան ծրագ­րում և մարմ­նա­վոր­ված Հի­սու­սի կյան­քի և զո­հա­բե­րու­թյան մեջ, ա­ռա­ջար­կում է մեզ նե­րում, կյանք և հույս։ Որ­պես այս շնորհն ստա­ցող­ներ՝ մենք փոր­ձում ենք կի­սել այն ու­րիշ­նե­րի հետ ոչ թե փրկու­թյու­նը վաս­տա­կե­լու հա­մար, այլ ո­րով­հետև մենք ստեղծ­վել և վերս­տեղծ­վել ենք դա ա­նե­լու։ Որ­պես այդ­պի­սին՝ Ա­վե­տա­րա­նը վե­ րա­փո­խում է հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը և դր­դում մեզ ծա­ռա­յել հատ­կա­ պես նրանց, ով­քեր ա­մե­նա­շատն են կա­րի­քի մեջ։

102 ­Դաս 1

ԴԱՍ 11 ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 7–13

ԱՊՐԵԼՈՎ ԳԱԼԻՔ ՀՈՒՅՍՈՎ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Ղու­կաս 18.1–8, Մատ­թեոս 24–25, Ա Կորն­թա­ցիս 15.12–19, Ժո­ղո­վող 8.14, 12.13, 14, Հայտ­նու­թյուն 21.1–5, 22.1–5։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «Ու­րեմն, սի­րե­լի եղ­բարքս, հաս­տատ ե­ղեք, ան­շարժ կա­ ցեք, ա­մեն ժա­մա­նակ ա­վե­լի ա­ռա­ջա­ցեք Տի­րոջ գոր­ծում, գի­տա­ցեք, որ ձեր աշ­խա­տան­քը զուր չէ Տե­րում» (Ա Կորն­ թա­ցիս 15.58)։

Հ

ի­սու­սը հայ­տա­րա­րեց, որ Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյու­նը ներ­կա ի­րա­ կա­նու­թյուն է, ո­րի մա­սը կա­րող ենք կազ­մել այ­սօր։ Նա ու­ղար­կեց Իր ա­շա­կերտ­նե­րին ա­նե­լու նույն հայ­տա­րա­րու­թյու­նը և ներ­կա­յաց­ նե­լու Իր թա­գա­վո­րու­թյունն Ա­վե­տա­րա­նը քա­րո­զե­լու և մարդ­կանց ծա­ռա­յե­լու մի­ջո­ցով, այ­սինքն տա­լով ձրի, քա­նի որ ստա­ցել էին ձրի (տե՛ս Մատ­թեոս 10.5–8)։ Բայց Հի­սու­սը նաև շատ պար­զո­րոշ ա­սում էր, որ Իր թա­գա­վո­ րու­թյու­նը այլ տե­սա­կի թա­գա­վո­րու­թյուն է` «այս աշ­խար­հից չէ» (­Հով­հան­նես 18.36), ո­րը դեռևս պի­տի գա լիար­ժե­քո­րեն։ Իր՝ մար­մին հագ­նե­լով, ծա­ռա­յու­թյամբ, մա­հով և հա­րու­թյամբ Հի­սու­սը կա­տա­ րեց Աստ­ծո ար­քա­յու­թյան բա­ցու­մը, բայց Նա նաև սպա­սում էր այն ժա­մա­նակ­վան, երբ Իր թա­գա­վո­րու­թյունն ամ­բող­ջո­վին կփո­խա­րի­ ներ այս աշ­խար­հի թա­գա­վո­րու­թյուն­նե­րին, և Աստ­ծո ղե­կա­վա­րու­ թյու­նը լիար­ժեք կդառ­նար։ Ադ­վեն­տիստ­նե­րը, ում ա­նու­նը նշա­նա­կում է մար­դիկ, ով­քեր սպա­սում են այս գա­լուս­տին և­ այս թա­գա­վո­րու­թյա­նը, հույ­սի մար­ դիկ են։ Սա­կայն այս հույ­սը միայն ա­պա­գա նոր աշ­խար­հին չի վե­ րա­բե­րում։ Ա­պա­գա­յին նա­յե­լիս հույ­սը վե­րա­փո­խում է ներ­կան հենց հի­մա։ Նման հույ­սով մենք ապ­րում ենք ներ­կա օ­րե­րում և ս­պա­սում ա­պա­գա­յին, աշ­խա­տում ենք այժմ մեր ճա­նա­պարհ­նե­րը տար­բեր դարձ­նել՝ հա­մա­պա­տաս­խան ա­պա­գա աշ­խար­հին, ինչ­պի­սին մենք ակն­կա­լում ենք մի օր այն տես­նել։ Դաս 11

103

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 8

«Ով Զորաց Տեր, մինչև ե՞րբ» Ողջ Աստ­վա­ծաշն­չում կրկնվող ա­ղա­ղակ­ներ են հնչում Աստ­ծո ժո­ ղովր­դի, հատ­կա­պես նրանց կող­մից, ով­քեր ստրուկ են, աք­սոր­յալ, կե­ղեք­ված, աղ­քատ կամ այլ ա­նար­դա­րու­թյան կամ ող­բեր­գու­թյան զոհ, որ­պես­զի Աստ­ված մի­ջամ­տի։ Ե­գիպ­տո­սի ստրուկ­նե­րը, Բա­բե­ լո­նում գե­րե­վար­ված իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րը և շատ ու­րիշ­ներ կան­չում էին Աստ­ծուն՝ տես­նե­լու և լ­սե­լու ի­րենց տա­ռա­պանքն ու ուղ­ղե­լու այդ սխա­լը։ Եվ Աստ­վա­ծաշն­չում տեղ են գտել նշա­նա­կա­լից օ­րի­նակ­ներ, երբ Աստ­ված գոր­ծել է փրկե­լու և վե­րա­կանգ­նե­լու Իր ժո­ղովր­դին, իսկ եր­բեմն նույ­նիսկ վրեժխն­դիր ե­ղել նրանց կե­ղե­քիչ­նե­րից և թշ­ նա­մի­նե­րից։ Բայց այս փրկու­թյուն­նե­րը կար­ճա­ժամ­կետ էին, և տար­բեր մար­գա­րե­ներ շա­րու­նա­կում էին մատ­նան­շել վերջ­նա­կան մի­ջամ­ տու­թյու­նը, երբ Աստ­ված վերջ կդնի չա­րի­քին և կ­բարձ­րաց­նի ան­տես­ ված­նե­րին։ Միև­նույն ժա­մա­նակ այս մար­գա­րե­նե­րը շա­րու­նա­կում էին ա­ղա­ղա­կել, «Ով Զո­րաց Տեր, մինչև ե՞րբ»։ Օ­րի­նակ, Տի­րոջ հրեշ­ տա­կը հարց­րեց իս­րա­յե­լա­ցի­նե­րի աք­սո­րի մա­սին. «Ով Զո­րաց Տեր, մինչև ե՞րբ չես ո­ղոր­մե­լու» (­Զա­քա­րիա 1.12)։ Սաղ­մոս­նե­րը լի են ող­բե­րով ամ­բա­րիշտ­նե­րի ակն­հայտ բար­գա­ վաճ­ման և հա­ջո­ղա­կու­թյան մա­սին, մինչ­դեռ ար­դար­նե­րին բռնու­ թյան են են­թար­կում, շա­հա­գոր­ծում և ս­նան­կաց­նում։ Սաղ­մո­սեր­գուն պար­բե­րա­բար կոչ է ա­նում Աստ­ծուն մի­ջամ­տել՝ վստահ լի­նե­լով, որ աշ­խար­հը ներ­կա­յումս այն­պի­սին չէ, ինչ­պի­սին Աստ­ված ստեղ­ծել է կամ կցան­կա­նար, որ այն լի­ներ, և նաև բարձ­րաց­նում է մար­գա­ րե­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի ա­ղա­ղակ­նե­րը։ «­Մինչև ե՞րբ, Տեր» (տե՛ս, օ­րի­նակ՝ Սաղ­մոս 94.3–7)։ Ո­րոշ ա­ռու­մով, ա­նար­դա­րու­թյունն ա­վե­լի ան­տա­նե­լի է նրանց հա­մար, ով­քեր հա­վա­տում են ար­դար Աստ­ծուն, Ով ար­դա­րու­թյուն է փա­փա­գում Իր ողջ ժո­ղովր­դի հա­մար։ Աստ­ծո ժո­ղո­վուրդն աշ­ խար­հում տի­րող ա­նար­դա­րու­թյան նկատ­մամբ մշտա­պես ան­հան­ դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյան զգա­ցո­ղու­թյուն կու­նե­նա, իսկ Աստ­ծո թվաց­յալ ան­գոր­ծու­թյունն ան­համ­բե­րու­թյան ևս մեկ աղբ­յուր է։ Այս­տե­ղից էլ գա­լիս է մար­գա­րե­նե­րի եր­բեմն խիստ հնչող հար­ցը. «­Մինչև ե՞րբ, ով Տեր, ա­ղա­ղա­կեմ ես, և Դու չլսես, ա­ղա­ղա­կեմ դե­պի Քեզ զրկա՜նք, և Դու չա­զա­տես» (Ամ­բա­կում 1.2)։ 104

Դաս 11

Նմա­նա­տիպ ա­ղա­ղակ բարձ­րաց­վում է Նոր Կ­տա­կա­րա­նում, որ­ տեղ նույ­նիսկ ա­րար­չա­գոր­ծու­թյունն ինք­նին ա­ղեր­սում է Աստ­ծուն ա­զա­տել և վերս­տեղ­ծել (տե՛ս Հռո­մեա­ցիս 8.19–22)։ Հայտ­նու­թյուն 6.10 հա­մա­րում այս «­Մինչև ե՞րբ, ով սուրբ Տեր» ա­ղա­ղա­կը բարձ­ րաց­վում է նրանց ա­նու­նից, ով­քեր նա­հա­տակ­վել են առ Աստ­ված ու­նե­ցած ի­րենց հա­վա­տի պատ­ճա­ռով։ Բայց այն մնում է այն նույն ա­ղա­ղա­կը, ո­րը կան­չում է Աստ­ծուն մի­ջամ­տե­լու Իր կե­ղեք­ված և հա­ լած­ված ժո­ղովր­դի օգ­տին։ Կար­դա­ցե՛ք Ղու­կաս 18.1–8 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ է Հի­սուսն ա­սում Աստ­ծո ար­ձա­գան­քին և մի­ջամ­տու­թյա­նը սպա­սող, շա­րու­նակ առ Երկ­նա­վորն ա­ղա­ղա­կող և­ ա­ղո­թող ժո­ղովր­դի խնդրանք­նե­րին Աստ­ծո պա­տաս­խա­նի մա­սին։ Ինչ­պե՞ս է սա կապ­վում հա­վա­տի անհ­րա­ժեշ­տու­թյան հետ։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 9

Որոշակի հույս Հա­ճախ են քննա­դա­տում կրոնն այն պատ­ճա­ռով, թե իբր այն հա­վա­տաց­յալ­նե­րին կտրում է այս կյան­քի ի­րա­կա­նու­թյու­նից՝ ստի­ պե­լով հու­սալ հե­տո ե­կող ա­վե­լի լավ կյան­քի։ Քն­նա­դա­տու­թյունն այն է, որ այլ կյան­քի վրա կենտ­րո­նա­ցու­մը դառ­նում է սրբաց­ված փա­ խուս­տի մի­ջոց և հա­վա­տաց­յա­լին դարձ­նում ոչ պի­տա­նի աշ­խար­ հի և հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար։ Եր­բեմն հա­վա­տաց­յալ­նե­րը տե­ղի են տվել նման քննա­դա­տու­թյան, եր­բեմն նույ­նիսկ զար­գաց­րել, քա­րո­ զել և կի­րա­ռել են նման դիր­քո­րո­շում­ներ։ Մենք ևս, ու­նենք հե­ղի­նա­կա­վոր մարդ­կանց սար­սա­փե­լի օ­րի­նակ­ ներ, ով­քեր հա­վա­տաց­րել են աղ­քատ­նե­րին և կե­ղեք­ված­նե­րին ըն­ դու­նել ի­րենց դա­ժան ճա­կա­տա­գի­րը, ո­րով­հետև, երբ Հի­սու­սը գա, ա­մեն ինչ իր տե­ղը կընկ­նի։ Ա­յո, մեր աշ­խարհն ըն­կած, կոտր­ված և­ ող­բեր­գա­կան մի վայր է, և­ոչ մի վատ կամ ան­պա­տեհ բան չկա այն ժա­մա­նակ­վան սպա­սե­լու մեջ, երբ Աստ­ված կուղ­ղի ա­մեն ինչ աշ­խար­հում, երբ վերջ կդնի ա­ նար­դա­րու­թյա­նը, ցա­վին և վշ­տին և­երբ ներ­կա­յիս քաո­սը կփո­խա­ րի­նի Իր փա­ռա­հեղ և­ ար­դար թա­գա­վո­րու­թյամբ։ Ի վեր­ջո, ա­ռանց այդ հույ­սի, ա­ռանց այդ խոստ­ման, մենք իս­կա­պես ան­հույս ենք։ Աշ­խար­հի վեր­ջի մա­սին Իր քա­րո­զում (տե՛ս Մատ­թեոս 24 և 25րդ գ­լուխ­նե­րը) Հի­սուսն Իր խոս­քի ա­ռա­ջին մա­սում ման­րա­մաս­նեց Դաս 11

105

փա­խուս­տի անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը, նույ­նիսկ այն աս­տի­ճա­նի, որ ա­ սաց. «Ե­թե այն օ­րե­րը չկար­ճաց­վեին, ոչ մի մար­մին չէր փրկվի» (­Մատ­թեոս 24.22)։ Բայց սա ա­վե­լի շատ Աստ­ծո այս խոս­տում­նե­ րի նշա­նա­կու­թյան Նրա բա­ցատ­րու­թյան նե­րա­ծու­թյունն է։ Կենտ­ րո­նա­նալ միայն, կամ նույ­նիսկ ա­ռաջ­նա­յին կեր­պով, ա­պա­գա­յին առնչ­վող քրիս­տո­նեա­կան հույ­սի «փա­խուս­տի» տե­սանկ­յուն­նե­րի վրա, նշա­նա­կում է ան­տե­սել Հի­սու­սի մատ­նան­շած ա­վե­լի խո­րը կե­տե­րից ո­րոշ­նե­րը։ Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 24 և 25-րդ գ­լուխ­նե­րը։ Ըստ ձեզ՝ ո­րո՞նք են Հի­սու­սի այս քա­րո­զի ա­մե­նա­կարևոր կե­տե­րը։ Ինչ­պե՞ս կամ­ փո­փեք Հի­սու­սի՝ մեզ տրված ցու­ցու­մը, թե ինչ­պես պետք է ապ­ րենք, մինչ սպա­սում ենք Իր վե­րա­դար­ձին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Այն, ին­չին հա­վա­տում ենք ա­պա­գա­յի առն­չու­թյամբ, կարևոր ազ­դե­ցու­թյուն է ու­նե­նում, թե ինչ­պես ենք ապ­րում այժմ։ Մեր աշ­ խար­հի հա­մար Իր նա­խան­շած ա­պա­գա­յի վե­րա­բեր­յալ Աստ­ծո խոս­տում­նե­րի նկատ­մամբ ու­նե­ցած ա­ռողջ ա­պա­վի­նու­մը պետք է լի­նի ակ­տիվ ներգ­րավ­վա­ծու­թյան կա­տա­լի­զա­տոր, պետք է լի­ նի այն կյան­քի կայ­ծը, ո­րը հա­րուստ է ու խո­րը և տար­բեր­վում է մյուս­նե­րից։ Հի­սու­սի վե­րա­դար­ձի խոս­տումն ու հույսն ինչ­պե՞ս կա­րող է և պետք է ազ­դի մեր ներ­կա­յիս կյան­քի վրա, հատ­կա­պես կա­րի­քա­ վոր­նե­րին օգ­նե­լու հա­մա­տեքս­տում։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 10

Հարության հույս Հի­սու­սի երկ­րորդ գա­լուս­տի վե­րա­բեր­յալ քրիս­տոն­յա­նե­րի ու­ նե­ցած հույ­սը չի վե­րա­բե­րում միայն պայ­ծառ ա­պա­գա­յին։ Վաղ քրիս­տոն­յա­նե­րի հա­մար Հի­սու­սի մարմ­նա­վոր հա­րու­թյու­նը Նրա վե­րա­դար­ձի խոստ­մանն ա­մուր հիմք հա­ղոր­դեց։ Ե­թե Նա կա­րող էր վե­րա­դառ­նալ մա­հա­ցած վի­ճա­կից, ին­չին ինք­ներն էին ա­կա­նա­ տես ե­ղել, Նա ան­պայ­ման հետ կգար ա­վար­տե­լու մեղքն ու դրա հետևանք­նե­րը հե­ռաց­նե­լու և­աշ­խար­հը նո­րաց­նե­լու ծրա­գի­րը (տե՛ս Ա Կորն­թա­ցիս 15.22, 23)։ 106

Դաս 11

Պո­ղոս ա­ռաք­յա­լի հա­մար հա­րու­թյու­նը գա­լուս­տի խոստ­ման կաևո­րա­գույն տարրն էր։ Նա պատ­րաստ էր իր քա­րո­զած ա­մեն ին­ չի ար­ժա­նա­հա­վա­տու­թյու­նը հիմ­նա­վո­րել Հի­սու­սի պատ­մու­թյան այս գա­գաթ­նա­կե­տա­յին հրաշ­քով. «Ե­թե Քրիս­տո­սը հա­րու­թյուն չի ա­ռել, ու­նայն է ձեր հա­վա­տը» (Ա Կորն­թա­ցիս 15.17)։ Խոր­հե՛ք նրա այս խոս­քե­րի մա­սին, և­ որ­քա՞ն կարևոր է Քրիս­տո­սի հա­րու­թյունն այն ա­մե­նի հա­մար, ին­չի հույ­սը մենք ու­նենք։ Կար­դա­ցե՛ք Ա Կորն­թա­ցիս 15.12–19 հա­մար­նե­րը։ Ինչ­պե՞ս կբա­ ցատ­րեք հե­տաքրքր­վող ոչ հա­վա­տաց­յա­լին, թե ին­չու է հա­րու­ թյան ճշմար­տու­թյունն այդ­քան ա­ռանց­քա­յին քրիս­տո­նեա­կան հույ­սի հա­մար։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հի­սու­սի հա­րու­թյանն ա­կա­նա­տես լի­նե­լը վե­րա­փո­խեց ա­ռա­ջին ա­շա­կերտ­նե­րին։ Ինչ­պես տե­սանք, Հի­սու­սը նրանց ու­ղար­կել էր Աստ­ծո ար­քա­յու­թյու­նը հռչա­կե­լու և ներ­կա­յաց­նե­լու (տե՛ս Մատ­թեոս 10.5–8), բայց Հի­սու­սի մա­հը տա­տա­նեց նրանց խի­զա­խու­թյունն ու ջախ­ջա­խեց նրանց հույ­սե­րը։ Հա­րու­թյուն ա­ռած Հի­սու­սից ստա­ ցած և Սուրբ Հո­գու գա­լուս­տով հաս­տատ­ված (տե՛ս Գործք ա­ռա­ քե­լոց 2.1–4) նրանց վեր­ջին հանձ­նա­րա­րու­թյու­նը (տե՛ս Մատ­թեոս 28.18–20) նրանց դրեց աշ­խար­հը փո­խե­լու և Հի­սու­սի հաս­տա­տած թա­գա­վո­րու­թյունն ապ­րե­լու ճա­նա­պար­հին։ Ա­զատ­ված մահ­վան իշ­խա­նու­թյու­նից ու վա­խից՝ վաղ հա­վա­ տաց­յալ­ներն ապ­րում և հա­մար­ձա­կո­րեն բա­ժա­նում էին ու­նե­ցա­ ծը Հի­սու­սի ա­նու­նով (տե՛ս, օ­րի­նակ՝ Ա Կորն­թա­ցիս 15.30, 31)։ Այն չա­րը, ո­րը մահ է բե­րում, նույն չարն է, որ բե­րում է տա­ռա­ պանք, ա­նար­դա­րու­թյուն, աղ­քա­տու­թյուն և կե­ղե­քում ի­րենց բո­ լոր դրսևո­րում­նե­րով։ Սա­կայն Հի­սու­սի և մահ­վան նկատ­մամբ Նրա տա­րած հաղ­թա­նա­կի շնոր­հիվ այս ա­մե­նը մի օր կա­վարտ­ վի։ «­Հե­տին թշնա­մին, որ կխա­փան­վի, մահն է» (Ա Կորն­թա­ցիս 15.26)։ Ի վեր­ջո, կարևոր չէ, թե մենք հի­մա ում ենք օգ­նում, միև­նույնն է, նրանք բո­լորն էլ մա­հա­նա­լու են։ Ի՞նչ է այս դառն ի­րա­կա­նու­թյու­ նը մեզ սո­վո­րեց­նում այն մա­սին, թե որ­քան կարևոր է տե­ղե­կաց­ նել ու­րիշ­նե­րին այն հույ­սի մա­սին, ո­րը նրանք կա­րող են գտնել Հի­սու­սի մահ­վան և հա­րու­թյան մեջ։ Դաս 11

107

ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 11

Դատաստանի հույս Կար­դա­ցե՛ք Ժո­ղո­վող 8.14 հա­մա­րը։ Ինչ­պե՞ս եք տես­նում այս­ տեղ գրվա­ծի խիստ և հ­զոր ի­րա­կա­նու­թյու­նը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Թեև տա­ռա­պան­քը, կե­ղե­քու­մը և­ ող­բեր­գու­թյու­նը տա­նելն ինք­ նին ծանր է, ա­նար­դա­րու­թյու­նը կամ վի­րա­վո­րանքն է՛լ ա­վե­լի ծանր է։ Վշ­տի հա­վա­նա­կան ան­հե­թե­թու­թյունն ա­վե­լի ծանր է, քան դրա սկզբնա­կան բե­ռը։ Աշ­խարհն ա­ռանց վերջ­նա­կան ար­դա­րու­թյան դա­ժան ան­հե­թե­թու­թյան գա­գաթ­նա­կետն է։ Զար­մա­նա­լի չէ, որ քսա­ նե­րորդ դա­րի ա­թեիստ գրող­նե­րը գան­գատ­վել են, որ այն, ին­չին հա­ վա­տում են ի­րենք, մարդ­կու­թյան գո­յու­թյան «ան­հե­թե­թու­թյունն» է։ Ե­թե չլի­ներ ար­դա­րու­թյան, ար­դա­րա­դա­տու­թյան, սխալ­ներն ուղ­ղե­ լու հույս, մեր աշ­խարհն իս­կա­պես կլի­ներ ան­հե­թեթ աշ­խարհ։ Սա­կայն Ժո­ղո­վող 8.14 հա­մա­րի ա­ղա­ղա­կը պատ­մու­թյան վեր­ջը չէ։ Այս բո­ղո­քի վեր­ջում Սո­ղո­մոնն անս­պա­սե­լի շրջա­դարձ է կա­տա­ րում։ Ա­նի­մաս­տու­թյան վե­րա­բեր­յալ իր գան­գա­տի վեր­ջում նա, ըստ էու­թյան, ա­սում է. Կանգ ա­ռեք մի պահ, Աստ­ված գա­լիս է դա­տե­լու, ուս­տի ա­մեն ինչ ա­նի­մաստ չէ, ի­րա­կա­նում հի­մա, ա­մեն ինչ և­ա­մեն­ քը կարևոր են։ Կար­դա­ցե՛ք Ժո­ղո­վող 12.13, 14 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ են դրանք ա­ սում մեզ այն մա­սին, թե որ­քան կարևոր է այն ա­մե­նը, ինչ մենք ա­նում ենք այս­տեղ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Դա­տաս­տա­նի հույ­սը հան­գում է նրան, ին­չին մարդ հա­վա­տում է Աստ­ծո բնույ­թի, կյան­քի և­ այս աշ­խար­հի մա­սին։ Ինչ­պես տե­սանք, Աստ­վա­ծա­շուն­չը պնդում է, որ մենք ապ­րում ենք այն աշ­խար­հում, որն Աստ­ված ա­րա­րել և սի­րում է, սա­կայն ո­րը սխալ ճա­նա­պար­հով է ըն­թա­ցել: Այն վերս­տեղ­ծե­լու հա­մար Աստ­ված գոր­ծի է դնում Իր ծրա­գի­րը և­այս ա­մե­նը՝ Հի­սու­սի կյան­քի և մահ­վան մի­ջո­ցով։ Աստ­ծո դա­տաս­տանն այս աշ­խարհն ուղ­ղե­լու կարևո­րա­գույն բա­ղադ­րիչ­նե­ րից է։ Նրանց հա­մար, ով­քեր ե­ղել են այս աշ­խար­հի այդ­քան շատ չա­րիք­նե­րի զո­հը, ով­քեր ան­տես­վել են, բռնու­թյան են­թարկ­վել, կե­ 108

Դաս 11

ղեք­վել և շա­հա­գործ­վել, դա­տաս­տա­նի խոս­տու­մը միան­շա­նա­կո­րեն բա­րի լուր է։ Ի՞նչ է նշա­նա­կում ձեզ հա­մար ի­մա­նալ, որ մի օր, այն­պես, որ չենք էլ կա­րող պատ­կե­րաց­նել, այն ար­դա­րու­թյու­նը, որն այդ­քան փա­փա­գում ենք այժմ, վեր­ջա­պես գա­լու է։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք հույս քա­ղել այս խոս­տու­մից։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 12

Այլևս ոչ մի արցունք կամ ցավ Կար­դա­ցե՛ք Հայտ­նու­թյուն 21.1–5, 22.1–5 հա­մար­նե­րը և ժա­ մա­նակ տրա­մադ­րեք՝ փոր­ձե­լով պատ­կե­րաց­նել, թե ինչ­պի­սին է լի­նե­լու այս­տեղ նկա­րագր­ված կյան­քը։ Ին­չո՞ւ է դժվար կյան­քը պատ­կե­րաց­նել ա­ռանց մեղ­քի, մահ­վան, ցա­վի և­ար­ցունք­նե­րի։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մեղ­քից հե­տո ե­կող աշ­խար­հի աստ­վա­ծաշնչ­յան նկա­րագ­րու­ թյուն­նե­րը, ինչ խոսք, հիաս­քանչ են և փա­ռա­հեղ, և կաս­կած չկա, որ հա­զիվ թե ի զո­րու են ներ­կա­յաց­նե­լու մեզ սպաս­վող աշ­խար­հը։ Նույ­նիսկ այս հա­մար­նե­րում նկա­րագ­րու­թյունն ա­վե­լի շատ խո­սում է այն մա­սին, թե ինչ չի լի­նե­լու այն­տեղ, քան ինչ լի­նե­լու է։ Երբ այն ա­ մե­նը, ինչ մենք ճա­նա­չում ենք, այս աշ­խարհն է, դժվար կլի­նի պատ­ կե­րաց­նել կյանքն ա­ռանց ցա­վի և տա­ռա­պան­քի, մահ­վան ու վա­խի, ա­նար­դա­րու­թյան ու աղ­քա­տու­թյան։ Այն­տեղ ոչ միայն չկա այս ա­մե­նը, այլև նկա­րագ­րու­թյունն ա­վե­ լաց­նում է անձ­նա­կան մո­տե­ցում. «Եվ կջնջի Աստ­ված բո­լոր ար­տա­ սու­քը նրանց աչ­քե­րից» (­Հայտ­նու­թյուն 21.4)։ Փրկ­ված մարդ­կանց հա­մա­տեքս­տում Աստ­ծո կա­րեկ­ցան­քը նրանց նկատ­մամբ, ով­քեր տա­ռա­պել են մարդ­կու­թյան պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում, հաս­նում է իր գա­գաթ­նա­կե­տին այս մի նա­խա­դա­սու­թյան մեջ։ Նա ոչ միայն վերջ է դնում նրանց տա­ռա­պան­քին, այլև ան­ձամբ մաք­րում է նրանց աչ­ քե­րի ար­տա­սու­քը։ Մեղ­քի կյան­քից ու ա­նար­դա­րու­թյան ու ող­բեր­գու­թյան աշ­խար­ հից ծեծ­ված ու վի­րա­վոր, Հայտ­նու­թյան գրքում կա­րող ենք տես­նել ակ­նարկ­ներ բո­լո­րի բշժկու­թյան վե­րա­բեր­յալ, ով­քեր ե­ղել են մեղ­քի զոհ շատ տար­բեր ձևե­րով։ Նկա­րագ­րե­լով կյան­քի ծա­ռը՝ Հով­հան­նե­ Դաս 11

109

սը բա­ցատ­րում է, որ «այն ծա­ռի տերևը բժշկում էր հե­թա­նոս­նե­րին» (­Հայտ­նու­թյուն 22.2)։ Կր­կին, Աստ­ված ցույց է տա­լիս, որ հաս­կա­ նում և կա­րեկ­ցում է մարդ ա­րա­րա­ծին, և­ ինչ է նշա­նա­կում զգալ, վե­րապ­րել, ա­կա­նա­տես լի­նել և նույ­նիսկ մաս­նակ­ցել այս աշ­խար­հի չա­րի­քին։ Մեր աշ­խար­հը վերս­տեղ­ծե­լու Նրա ծրա­գի­րը նե­րա­ռում է յու­րա­քանչ­յու­րիս վե­րա­կանգ­նումն ու բժշկու­մը։ Մինչ այդ, մենք փոր­ձում ենք հնա­րա­վո­րինս լա­վը լի­նել Քրիս­տո­ սով՝ ի­րա­գոր­ծե­լով մեր մա­սը, որ­քան էլ անվճ­ռա­կան և փոք­րիկ այն լի­նի, ծա­ռա­յե­լու մեր շուր­ջը գտնվող այն մարդ­կանց, ով­քեր ու­նեն մեր ա­ռա­ջար­կա­ծի կա­րի­քը։ Լի­նի դա բա­րի խոսք, տաք կե­րա­կուր, բժշկա­կան կամ ա­տամ­նա­բու­ժա­կան օգ­նու­թյուն, հա­գուստ, խոր­ հուրդ, ինչ էլ որ ա­նենք, պետք է ա­նենք այն ինք­նա­մերժ և­ինք­նա­զոհ սի­րով, ո­րը Հի­սու­սը ցու­ցա­բե­րեց, երբ այս­տեղ էր։ Ի­հար­կե, աշ­խար­հը գնա­լով կվա­տա­նա, ի հե­ճուկս մեր լա­վա­գույն ջան­քե­րի։ Հի­սու­սը դա գի­տեր, սա­կայն դա Նրան չստի­պեց դա­դա­րել ու­րիշ­նե­րին ծա­ռա­յել, այն նաև մեզ չպետք է ստի­պի այդ ա­նել։ ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 13

Հետագա ուսումնասիրության համար ­ ար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Գործք ա­ռա­քե­լոց գրքի 309–322 է­ջե­րի Կ «­Կանչ­ված ա­վե­լի բարձր չա­փա­նի­շի հաս­նե­լու» և Մեծ պայ­քար գրքի 653–661 է­ջե­րի «Երկ­րի ա­մա­յա­ցու­մը» գլուխ­նե­րը։ «­Գե­րու­թյու­նից կյան­քի կո­չե­լով Իր ժո­ղովր­դին` Աստ­ծո ձայ­նը զար­հու­րե­լի կեր­պով կսթա­փեց­նի նրանց, ով­քեր կյան­քի մեծ պայ­ քա­րում կորց­րել են ա­մեն ինչ: Մինչ փորձ­նա­կան ժամ­կե­տը դեռ շա­ րու­նակ­վում էր, նրանք, սա­տա­նա­յի խա­բեու­թյուն­նե­րից կու­րա­ցած, ար­դա­րաց­նում էին ի­րենց մե­ղա­վոր կյան­քը: Հա­րուստ­նե­րը հպար­ տա­նում էին ի­րենց գե­րա­զան­ցու­թյամբ նրանց հան­դեպ, ով­քեր ա­ վե­լի պա­կաս ունևոր էին, բայց նրանք հարս­տա­ցել էին` խախ­տե­լով Աստ­ծո օ­րեն­քը: Նրանք հրա­ժար­վել են քաղ­ցած­նե­րին կե­րակ­րե­լուց, մեր­կե­րին հագց­նե­լուց, ար­դա­րա­ցի չեն վար­վել և­ ո­ղոր­մու­թյուն չեն սի­րել: … Նրանք ի­րենց հո­գի­նե­րը վա­ճա­ռել են երկ­րա­յին հարս­տու­ թյան ու հա­ճույք­նե­րի հա­մար, և չեն ձգտել հարս­տա­նալ Աստ­ծով: Արդ­յուն­քում` նրանց կյան­քը ձա­խող­ված է, նրանց հա­ճույք­նե­րը լե­ղի են դար­ձել, իսկ գան­ձերն` ա­պա­կա­նու­թյուն»։ Է­լեն Ուայթ, Մեծ պայ­ քար, էջ 654։ 110

Դաս 11

«­Մեծ պայ­քարն ա­վարտ­ված է: Մեղք և մե­ղա­վոր­ներ այլևս չկան: Ամ­բողջ տիե­զեր­քը մա­քուր է: Ներ­դաշ­նա­կու­թյան և­ ու­րա­խու­թյան մեկ զարկ է բա­բա­խում ամ­բողջ ան­ծայր ա­րար­չա­գոր­ծու­թյան մեջ: Նրա­նից, Ով ստեղ­ծել է ա­մե­նը, կյանք, լույս ու բերկ­րանք է հոր­դում ա­նեզր տիե­զեր­քի բո­լոր տի­րույթ­նե­րը: Փոք­րա­գույն ա­տո­մից մինչև մե­ծա­գույն աշ­խար­հը, ա­մեն բան` շնչա­վոր թե ան­շունչ, իր անս­քող գե­ղեց­կու­թյամբ և կա­տար­յալ ու­րա­խու­թյամբ հռչա­կում է, որ Աստ­ ված սեր է»։ Է­լեն Ուայթ, Մեծ պայ­քար, էջ 678։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Բա­ցատ­րե՛ք թե ինչ­պես է այս շա­բաթ մեր սո­վո­րա­ծը ցույց տա­ լիս, որ կյան­քը, այս­տեղ և­ այժմ, շատ կարևոր է։ Հա­մե­մա­տե՛ք դա ո­րոշ մարդ­կանց այն հա­մոզ­մուն­քի հետ, որ մենք այս կյան­քի և­ այս աշ­խար­հի հա­մար ան­հանգս­տա­նա­լու կա­րիք չու­նենք, ո­ րով­հետև Աստ­ված այդ ա­մե­նը կոր­ծա­նե­լու է և նորն է ստեղ­ծե­լու։ Ինչ­պե՞ս կա­րող ենք զգու­շա­նալ, որ­պես­զի նոր գո­յու­թյան խոստ­ ման այս ճշմար­տու­թյու­նը չօգ­տա­գոր­ծենք՝ ար­հա­մար­հե­լու և­ան­ տե­սե­լու կա­րի­քա­վոր­նե­րին (չէ՞ որ վեր­ջում Աստ­ված ա­մեն ինչ իր տեղն է գցե­լու)։ Ինչն ա­վե­լի վատ է, ինչ­պե՞ս կա­րող ենք վստահ լի­նել, որ չենք դար­ձել նրան­ցից մե­կը, ով­քեր օգ­տա­գոր­ծել են այս ճշմար­տու­թյունն ու­րիշ­նե­րին շա­հա­գոր­ծե­լու հա­մար։ 2. Աստ­վա­ծաշնչ­յան մար­գա­րեու­թյուն­նե­րի Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­ տիս­տա­կան ըն­կա­լումն ակն­կա­լում է, որ քա­նի մո­տե­նանք Հի­սու­ սի վե­րա­դար­ձին, չա­րը, դժբախ­տու­թյուն­նե­րը և տա­ռա­պան­քը կա­վե­լա­նան։ Երբ նման բա­ներ են կա­տար­վում, մենք հա­ճախ վկա­յա­կո­չում ենք Մատ­թեոս 24-րդ գ­լու­խը։ Ինչ­պե՞ս պետք է դի­ տար­կենք այս ող­բեր­գու­թյուն­նե­րը Մատ­թեոս 25-րդ գլ­խի լույ­սի ներ­քո։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Մեր Աստ­վա­ծը թույլ չի տա, որ չա­րի­քը հա­վերժ շա­ րու­նակ­վի։ Աստ­վա­ծաշն­չի մե­ծա­գույն հույ­սը Հի­սու­սի վե­րա­դարձն է, ո­րը վերջ կդնի չա­րին, կբու­ժի ա­նար­դա­րու­թյունն ու կստեղ­ծի նոր աշ­խարհ, որն ի սկզբա­նե պետք է լի­ներ։ Հիմն­ված լի­նե­լով Հի­սու­ սի հա­րու­թյան վրա՝ այս հույսն այ­սօր վե­րա­փո­խում և խ­րա­խու­սում է մեր ծա­ռա­յու­թյունն Աստ­ծո և­ ու­րիշ­նե­րի հա­մար, քա­նի դեռ մենք սպա­սում ենք Նրա վե­րա­դար­ձին։

Դաս 11

111

ԴԱՍ 12 ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 14–20

ՈՂՈՐՄՈՒԹՅՈՒՆ ՍԻՐԵԼ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Մատ­թեոս 6.25–33, Հա­կո­բոս 1.5–8, 2.15, 16, Ե­սա­յիա 52.7, Ա Հով­հան­նես 3.16–18, Ե­սա­յիա 58.1–10։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «­Խա­վա­րի մեջ լույս է ծա­գում ու­ղիղ­նե­րի հա­մար. ո­ղոր­մած, գթած և­ ար­դար է։ Ե­րա­նի այն մար­դուն, ով ո­ղոր­մած է և փոխ է տա­լիս և­ իր բա­նը շի­նում է ի­րա­վուն­քով» (­Սաղ­մոս 112.4, 5)։

Ի

նչ­պես տե­սանք, Աստ­վա­ծա­շուն­չը լի է աղ­քատ­նե­րի և կե­ղեք­ ված­նե­րի նկատ­մամբ Աստ­ծո մտա­հո­գու­թյան բուռն նկա­րագ­ րու­թյուն­նե­րով, ինչ­պես նաև Նրա ժո­ղովր­դին ուղղ­ված կո­չե­րով, ո­րոնք հոր­դո­րում են աշ­խա­տել այդ մարդ­կանց հա­մար։ Հա­կա­ռակ այն ու­շադ­րու­թյան, ո­րը հատ­կաց­ված է այս հար­ցին, այս աստ­վա­ ծաշնչ­յան հրա­հանգն ի­րա­գործ­վել է միայն եր­բեմն-եր­բեմն և մաս­ նա­կի կեր­պով, սա­կայն իր լիար­ժեք ի­րա­կա­նա­ցու­մը կգտնի միայն Քրիս­տո­սի վե­րա­դար­ձով և դ­րան հա­ջոր­դող գերբ­նա­կան ի­րա­դար­ ձու­թյուն­նե­րով։ Իսկ մինչ այդ, չա­րը գո­յատևում է շատ կեր­պե­րով՝ սնուց­վե­լով սա­տա­նա­յի և նրա հրեշ­տակ­նե­րի խա­վար հոգևոր ազ­դե­ցու­թյամբ։ Այս չա­րը հա­ճախ ա­մե­նա­ցայ­տուն կեր­պով դրսևոր­վում է աղ­քա­ տու­թյան, բռնու­թյան, կե­ղեք­ման, ստրկու­թյան, շա­հա­գործ­ման, ե­սա­սի­րու­թյան և­ ա­գա­հու­թյան մեջ։ Այս­պի­սի աշ­խար­հում մեր հա­ մայնք­նե­րը, ե­կե­ղե­ցի­նե­րը և­ըն­տա­նիք­նե­րը պետք է ա­մուր կանգ­նեն այս չա­րիք­նե­րի դեմ, ան­կախ նրա­նից, թե որ­քան դժվար կա­րող է դա լի­նել։ Ի պա­տաս­խան Աստ­ծո սի­րո և պատ­վի­րան­նե­րի, ապ­րե­ լով Հի­սու­սի կյան­քի և ծա­ռա­յու­թյան լույ­սի ներ­քո և լիա­զոր­ված և­ ա­ռաջ­նորդ­ված Սուրբ Հո­գու ներ­կա­յու­թյամբ՝ մենք պետք է լի­նենք կա­րե­կից, ստեղ­ծա­րար և հա­մար­ձակ՝ փոր­ձե­լով «ի­րա­վունք ա­նել, ո­ղոր­մու­թյուն սի­րել և խո­նար­հու­թյամբ վար­վել քո Աստ­ծո հետ» (­Մի­քիա 6.8)։ 112

Դաս 12

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 15

Թագավորության առաջնայնություններ Ինչ­պես պար­զա­բան­վել է Հի­սու­սի վար­դա­պե­տու­թյան մեջ և Նոր Կ­տա­կա­րա­նի գրվածք­նե­րում, նրանք, ով­քեր ընտ­րում են որ­պես Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյան ան­դամ­ներ ապ­րե­լը, ի­րենց կյանքն ապ­ րում են այս աշ­խար­հից տար­բեր­վող ար­ժե­քա­յին հա­մա­կար­գով և­ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն­նե­րով։ Կար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 6.25–33 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ հա­վաս­տիա­ ցում է մեզ տրված այս տեքս­տե­րում, և­ինչ­պե՞ս պետք է այդ հա­ վաս­տիա­ցումն ազ­դի մեր ա­ռաջ­նայ­նու­թյուն­նե­րի վրա։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հի­սու­սը սո­վո­րեց­նում էր, որ «կյանքն ա­վե­լի է կե­րա­կու­րից, և մար­ մի­նը՝ հա­գուս­տից» (­Մատ­թեոս 6.25)։ Ի­հար­կե, դրանք ևս կարևոր են, սա­կայն մենք դրանք պետք է դի­տար­կենք Աստ­ծո ար­քա­յու­թյան լույ­սի ներ­քո, ին­չը նշա­նա­կում է, որ պետք է վե­րաար­ժե­քա­վո­րենք մեր կյանքն ի­րա­կան և գործ­նա­կան քայ­լե­րով։ Երբ մենք ըն­դու­նում ենք ողջ Աստ­վա­ծաշն­չում հնչող ու­րիշ­նե­րին օգ­նե­լու և նրանց մա­սին հոգ տա­նե­լու կո­չը, այն ևս դառ­նում է մեր ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն­նե­ րից մե­կը, քան­զի մենք ցան­կա­նում ենք հետևել Հի­սու­սի քայ­լե­րին։ Ըստ էու­թյան, այս կո­չը պետք է օգ­նի մեզ ա­վե­լի քիչ կենտ­րո­նա­նալ մեզ վրա և­ա­վե­լի շատ՝ ու­րիշ­նե­րի։ Այս տար­բեր­վող ար­ժե­հա­մա­կար­գը փո­խում է նաև մեր հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րը նրանց հետ, ով­քեր իշ­խա­նու­թյուն ու­նեն կե­ղեք­ ված­նե­րի, ճնշված­նե­րի և նաև մեզ վրա։ Մինչ Աստ­վա­ծա­շուն­չը հրա­հան­գում է քրիս­տոն­յա­նե­րին հար­գել և հ­նա­զանդ­վել ի­րենց իշ­ խա­նու­թյուն­նե­րին այն­քա­նով, որ­քա­նով որ դա հնա­րա­վոր է (տե՛ս, օ­րի­նակ՝ Հռո­մեա­ցիս 13.1–7), կան նաև դեպ­քեր, երբ մենք պետք է ար­ձա­գան­քենք Պետ­րո­սի խոս­քե­րին. «Աստ­ծուն պետք է ա­վե­լի հնա­ զան­դել, քան թե մարդ­կանց» (­Գործք ա­ռա­քե­լոց 5.29)։ Հի­սուսն այս եր­կու սկզբունք­նե­րը հա­վա­սա­րակշ­ռեց Իր այն պա­տաս­խա­նում, ո­ րը տվեց Ի­րեն փոր­ձող­նե­րին. «­Կայս­րի­նը կայս­րին տվեք և Աստ­ծու­ նը՝ Աստ­ծուն» (­Մատ­թեոս 22.21)։ Նրանք, ով­քեր իշ­խա­նու­թյուն ու­նեն, ան­կախ նրա­նից՝ կա­ռա­վա­ րու­թյան մեջ են թե այ­լուր, հա­ճախ գոր­ծի են դնում և պահ­պա­նում այդ իշ­խա­նու­թյու­նը սպառ­նա­լիք­նե­րի և­ ու­ժի մի­ջո­ցով։ Ինչ­պես տե­ Դաս 12

113

սանք Հի­սու­սի կյան­քում, հա­վա­տա­րիմ կյան­քը միշտ և ցան­կա­ցած ի­րա­վի­ճա­կում չէ, որ պա­հան­ջում է լռել չա­րի­քի ա­ռաջ։ Օ­րի­նակ, Ա­ մե­րի­կա­յի ստրկու­թյան մա­սին Է­լեն Ուայ­թը գրել է. «Երբ մարդ­կանց օ­րենք­նե­րը հա­կա­սում են Աստ­ծո խոս­քին և­ օ­րեն­քին, մենք պետք է հնա­զանդ­վենք վեր­ջի­նին, ինչ­պի­սին էլ լի­նեն հետևանք­նե­րը։ Մեր երկ­րում գոր­ծող օ­րեն­քին, ո­րը պա­հան­ջում է ստրու­կին իր տի­րո­ջը հանձ­նել, մենք չպետք է հնա­զանդ­վենք, և պետք է կրենք այս օ­րեն­ քը խախ­տե­լու հետևանք­նե­րը։ Ստ­րու­կը որևէ մար­դու սե­փա­կա­նու­ թյու­նը չէ։ Աստ­ված է նրա լիի­րավ տե­րը, իսկ մարդն ի­րա­վունք չու­նի յու­րաց­նել Աստ­ծո ձեռ­քի գործն ու այն իր սե­փա­կա­նու­թյու­նը հայ­տա­ րա­րել»։ Վ­կա­յու­թյուն­ներ ե­կե­ղե­ցու հա­մար, հա­տոր 1, էջ 201, 202։ Ո՞րն է սահ­մա­նա­գի­ծը իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին հնա­զանդ­վե­լու և կե­ ղե­քիչ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի զո­հե­րին պաշտ­պա­նե­լու միջև։ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 16

Հոգնություն կարեկցանքից Դի­մա­կա­յե­լով մեր բա­րի մտադ­րու­թյուն­նե­րին «աշ­խար­հի բո­լոր ցա­վե­րով» ճնշվել թույլ տա­լու հա­վա­նա­կա­նու­թյա­նը՝ մե­զա­նից շա­ տե­րը կցան­կա­նա­յին ա­վե­լին ա­նել տա­ռապ­յալ­նե­րին օ­գուտ տա­լու հա­մար։ Կան մի քա­նի դիր­քո­րո­շում­ներ և գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ, ո­րոնք կօգ­նեն մեզ դրա­կա­նա­պես ար­ձա­գան­քել կա­րի­քա­վոր­նե­րին։ Կա­րեկ­ցանք. ինչ­պես տե­սանք, տա­ռա­պո­ղի ցա­վը ճա­նա­չելն ու նրան կա­րեկ­ցե­լը գոր­ծո­ղու­թյան տա­նող ա­ռա­ջին քայ­լերն են։ Մենք պետք է զար­գաց­նենք և պահ­պա­նենք տա­ռապ­յալ­նե­րի նկատ­մամբ մեր զգա­յու­նու­թյու­նը։ Այ­սօր մար­դիկ խո­սում են «կա­րեկ­ցան­քից հոգ­նե­լու» մա­սին, ո­րը նշա­նա­կում է, թե այն­քան բաց ենք կա­րեկ­ցե­ լու վշտի ու ող­բեր­գու­թյան դեպ­քում, որ մե­զա­նից շա­տե­րը հոգ­նում են այն բազ­մա­թիվ դեպ­քե­րից, ո­րոնք մե­զա­նից հու­զա­կան է­ներ­գիա են խլում, նաև պա­հան­ջում ֆի­նան­սա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն։ Հի­սու­սը հիա­նա­լի կեր­պով տեղ­յակ էր Իր շուր­ջը ծա­վալ­վող չա­րի­քից ու ցա­ վից, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Նա կա­րեկ­ցե­լու զգա­ցո­ղու­թյու­նը չկորց­րեց։ Մենք ևս չ­պետք է կորց­նենք։ Գի­տե­լիք. Քա­նի որ ա­նար­դա­րու­թյան և­ աղ­քա­տու­թյան շատ ի­ րա­վի­ճակ­ներ խրթին են, կարևոր է լսել և հաս­կա­նալ, թե ինչ կա­րող ենք ա­նել այս ի­րա­վի­ճակ­նե­րում։ Շատ օ­րի­նակ­ներ են ե­ղել, երբ բա­րի մտադ­րու­թյուն­նե­րով մար­դիկ վնաս են հասց­րել այլ մարդ­կանց կյան­ 114

Դաս 12

քին՝ օգ­նել փոր­ձե­լով։ Ճիշտ է, սա ան­գոր­ծու­թյան ար­դա­րա­ցում չէ, մենք պետք է փոր­ձենք գոր­ծել բա­նի­մա­ցու­թյամբ և խո­րա­գի­տո­րեն։ Ա­ղոթք. Երբ մենք խնդիր ենք տես­նում, մեր ա­ռա­ջին միտ­քը «գործ­նա­կան» քայ­լեր ձեռ­նար­կելն է լի­նում։ Սա­կայն Աստ­վա­ծա­ շուն­չը հի­շեց­նում է, որ ա­ղոթ­քը գործ­նա­կան քայլ է։ Մենք կա­րող ենք աղ­քատ­նե­րի և կե­ղեք­ված­նե­րի կյան­քը փո­խել նրանց և նրանց վրա իշ­խա­նու­թյուն ու­նե­ցող­նե­րի հա­մար մեր ա­ղոթք­նե­րով (տե՛ս Ա Տի­մո­ թեոս 2.1, 2), ինչ­պես նաև ո­րո­նենք Աստ­ծո ա­ռաջ­նոր­դու­թյունն այն հար­ցում, թե ինչ­պես կա­րող ենք լա­վա­գույնս ար­ձա­գան­քել օգ­նու­ թյուն ա­ռա­ջար­կե­լով (տե՛ս Ա­ռա­կաց 2.7, 8)։ Ակն­կա­լիք­ներ. Վիշ­տը թեթևաց­նե­լու գոր­ծում մեկ այլ կարևոր տարր է ճիշտ ակն­կա­լիք­ներ ու­նե­նա­լը՝ հաշ­վի առ­նե­լով սո­ցիա­լա­ կան, քա­ղա­քա­կան և­ անձ­նա­կան հան­գա­մանք­նե­րը։ Մեր հույ­սը պետք է լի­նի մարդ­կանց ընտ­րու­թյուն և հ­նա­րա­վո­րու­թյուն տա­լը, ո­ րոնք նրանք այլ կերպ չէին ու­նե­նա։ Այն, թե ինչ են մար­դիկ ա­նում այս հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի հետ, եր­բեմն կհիաս­թա­փեց­նի մեզ, բայց մենք պետք է հար­գենք այդ ընտ­րու­թյուն­նե­րը։ Ինչ ճա­նա­պար­հով էլ որ փոր­ձենք օգ­նել տա­ռապ­յալ­նե­րին, մեզ ա­ռաջ­նոր­դող սկզբուն­քը պետք է լի­նի. «Ա­մեն ինչ որ կա­մե­նում եք, թե ձեզ ա­նեն մար­դիկ, այն­ պես էլ դուք ա­րեք նրանց» (­Մատ­թեոս 7.12)։ Կար­դա­ցե՛ք Հա­կո­բոս 1.5–8 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ դեր պետք է խա­ղա ա­ղոթ­քը քրիս­տոն­յա­յի գոր­ծե­րում։ Ի՞նչ են Հա­կո­բոս 2.15, 16 հա­ մար­ներն ա­ռա­ջար­կում այն մա­սին, թե ինչ­պես կա­րող ենք նպաս­ տել ու­րիշ­նե­րի հա­մար մեր ա­ղոթք­նե­րին պա­տաս­խա­նե­լուն։ Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 17

Առատաձեռնություն «Աստ­ված սի­րում է ու­րախ տվո­ղին» (Բ Կորն­թա­ցիս 9.7), և­ ա­ ռա­տա­ձեռ­նո­րեն տա­լը քրիս­տո­նեա­կան կյան­քի կարևոր տե­սանկ­ յուն­նե­րից մեկն է։ Խիստ կարևոր է, թե ո­րոնք են մեր ֆի­նան­սա­կան ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն­նե­րը: Ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյունն ա­վե­լին է, քան պար­զա­պես ինչ-որ բա­նի հա­մար գու­մար տա­լը՝ ան­կախ նրա­նից, թե որ­քան ար­ժա­նի է այն։ Փո­խա­րե­նը, ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյու­նը կյան­քի դիր­քո­րո­շում­նե­րից ա­մե­նաըն­դար­ձակն է և կարևո­րա­գույն հատ­կա­նի­շը նրանց, ով­քեր «վա­խե­նում են Տի­րո­ջից», ինչ­պես նշված է Սաղ­մոս 112-ում։ «Ե­րա­ Դաս 12

115

նի այն մար­դին, որ ո­ղոր­մած է և փոխ է տա­լիս, և­իր բա­նը շի­նում է ի­րա­վուն­քով» (­Սաղ­մոս 112.5)։ Ի՞նչ են սո­վո­րեց­նում հետև­յալ հա­մար­նե­րը կա­րի­քա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյան մա­սին։ Ղև­տա­ցոց 25.35–37, Սաղ­մոս 119.36, Բ Կորն­թա­ցիս 8.12–15, Ա Հով­հան­նես 3.16–18, Ա Տի­մո­թեոս 6.17–19։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Նորկ­տա­կա­րան­յան իր նա­մակ­նե­րում Պո­ղո­սը մշտա­պես մեջ­բե­ րում է Աստ­ծո ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյու­նը որ­պես քրիս­տո­նեա­կան հույ­ սի աղբ­յուր, որն ա­վե­լի լի­րա­ժե­քո­րեն ար­տա­հայտ­վում է Հի­սու­սի՝ Իր կյան­քը մեզ հա­մար տա­լու մեջ։ Իր հեր­թին, Նրա մա­հը մեզ հա­ մար նաև ու­րիշ­նե­րի նկատ­մամբ ա­ռա­տա­ձեռն կյանք ապ­րե­լու մեր դրդա­պատ­ճառն է. «­Գո­հա­նում եմ Աստ­վա­ծա­նից ...որ քո հա­վա­տի հա­ղոր­դակ­ցու­թյու­նը պտղա­բեր լի­նի այն ա­մեն բա­րի բա­նե­րի գի­ տու­թյու­նով, որ ձե­զա­նում է Քրիս­տոս Հի­սու­սում» (­Փի­լի­մոն 1.4, 6)։ Ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյու­նը դիր­քո­րո­շում է կյան­քի նկատ­մամբ, որն ըն­դար­ձակ է, հա­մար­ձակ և հա­մա­պար­փակ։ Մեր անձ­նա­կան կյան­քում, հա­սա­րա­կու­թյան մեջ և մ­շա­կույ­թում այն­քան շատ բան է դրդում մեզ կենտ­րո­նա­նալ մեզ վրա, պա­հել որ­քան հնա­րա­վոր է շատ մեզ հա­մար։ Եվ ե­կե՛ք խոս­տո­վա­նենք, միև­նույնն է, շա­տե­րիս հա­մար կան­խադր­ված տար­բե­րակն է՝ ես, ես, ես։ Ե­թե մեր հա­վատն ի­րա­կան է, այն մեզ կստի­պի մա­հա­նալ ես-ի հա­մար և­ ա­վե­լի շատ ապ­րել հա­նուն ու­րիշ­նե­րի։ Մեր հա­վատն օգ­ նում է մեզ պատ­կե­րաց­նել աշ­խարհն ու դրա­նում ապ­րող մարդ­կանց այն­պես, ինչ­պես Աստ­ված է տես­նում նրանց և՛ ի­րենց բա­րու­թյան, և՛ ի­րենց կոտր­վա­ծու­թյան մեջ, և­ այն դրդում է մեզ հնա­րա­վո­րու­թյան սահ­ման­նե­րում փոր­ձել օգ­նել կա­րի­քա­վոր­նե­րին։ Որ­պես կյան­քի հատ­կա­նիշ՝ ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյու­նը պատ­րաս­տա­ կա­մո­րեն գնա­հատ­վում է դրա­մա­հա­վաք­նե­րի և բա­րե­գոր­ծա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից։ Նման ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյու­նը չա­ փե­լի է և­ան­մի­ջա­կա­նո­րեն գոր­ծուն։ Սա­կայն մե­ծա­մեծ նվի­րատ­վու­ թյուն­նե­րը ոչ միշտ են խո­սում ա­ռա­տա­ձեռն կյան­քի մա­սին (տե՛ս Մար­կոս 12.41–44)։ Ա­ռա­տա­ձեռն կյանքն ա­վե­լի լայն ի­մաստ ու­նի և­ ա­վե­լի ար­ժե­քա­վոր է, քան որևէ նվի­րատ­վու­թյուն։ Մենք պետք է ա­ վե­լի լավ գնա­հա­տենք ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյան հո­գին և զար­գաց­նենք այն մեր ա­րած ա­մեն քայ­լում։ Շատ մարդ­կանց հա­մար ա­ռա­տա­ձեռ­ 116

Դաս 12

նու­թյու­նը բնա­ծին հատ­կա­նիշ չէ, այն շնորհ է, ո­րը մենք պետք է ար­ տա­հայ­տենք մեր կյան­քում ակ­տիվ և նպա­տա­կաուղղ­ված կեր­պով՝ ան­կախ նրա­նից, թե ուր է ձգում մեզ մեր մե­ղա­վոր և­ե­սա­սեր մարդ­ կայ­նու­թյու­նը: Բա­ցի գու­մար տա­լուց, նույ­նիսկ շատ ա­ռա­տա­ձեռ­նո­րեն, ո­րո՞նք են այն ո­լորտ­նե­րը, որ­տեղ պետք է ա­ռա­տա­ձեռ­նու­թյան ո­գի ցու­ ցա­բե­րենք։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 18

Խաղաղություն անել ­ ար­դա­ցե՛ք Մատ­թեոս 5.9 հա­մա­րը։ Այն աշ­խար­հում, որ­տեղ մենք Կ ապ­րում ենք, ինչ­պե՞ս ենք ա­նում այն, ինչ Հի­սուսն ա­սում է այս­ տեղ։ Ի վեր­ջո, որ­քա­նո՞վ դա մեզ կհա­ջող­վի։ Տե՛ս Մար­կոս 13.7։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Դա­ժան հա­կա­մար­տու­թյու­նը տա­ռա­պան­քի լուրջ պատ­ճառ է։ Պա­տե­րազ­մի գնի մեջ նե­րառ­ված են զո­հերն ու քայ­քայ­ված կյան­ քե­րը, ռազ­մա­կան զի­նամ­թեր­քին հատ­կաց­ված ու­շադ­րու­թյունն ու մի­ջոց­նե­րը, ո­րոնք ա­վե­լի լավ կլի­ներ հատ­կաց­վեին մարդ­կա­յին կա­ րիք­նե­րը հո­գա­լուն և կեն­դա­նի մնա­ցած պա­տե­րազ­մի տու­ժած­նե­րի տա­ռա­պան­քը թեթևաց­նե­լուն, նույ­նիսկ «հաղ­թող­նե­րի» շրջա­նում։ Կան շատ նմա­նա­տիպ հա­կա­մար­տու­թյուն­ներ, ո­րոնք սպի են թող­ նում ան­թիվ-ան­հա­մար կյան­քե­րի վրա ըն­տա­նիք­նե­րում և հա­մայնք­ նե­րում։ Որ­պես այդ­պի­սին՝ ար­դա­րու­թյան ցան­կու­թյու­նը չի կա­րող ան­տե­սել խա­ղա­ղա­րա­րու­թյան ցու­ցու­մը։ Հի­սու­սի Ա­վե­տա­րա­նի սրտում Աստ­ծո փա­ռա­հեղ և շ­նոր­հա­լի խա­ղա­ղա­րա­րու­թյունն է, ո­րը հաշ­տեց­նում է մե­ղա­վոր մարդ­կանց ի­րենց Ա­րար­չի հետ (տե՛ս Բ Կորն­թա­ցիս 5.18–21)։ Եվ այդ հաշ­տու­ թյու­նը, ո­րը մենք ստա­նում ենք, մեզ օ­րի­նակ է ծա­ռա­յում, որ­պես­զի ու­րիշ­նե­րի հա­մար դառ­նանք այդ հաշ­տու­թյան «դես­պան­նե­րը»։ Ե­սա­յիա 52.7։ Ինչ­պե՞ս ենք կի­րա­ռում այս հա­մա­րը մեր կյան­քում։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Խա­ղա­ղու­թյան Ա­վե­տա­րա­նը բռնու­թյամբ լի մեր աշ­խար­հում դառ­նում է խա­ղա­ղու­թյուն գոր­ծե­լու շարժա­ռի­թը, օ­րի­նա­կը և մի­ջո­ ցը. «Այն սիր­տը, ո­րը ներ­դաշ­նակ է Աստ­ծո երկ­նա­յին խա­ղա­ղու­թյան Դաս 12

117

հետ և հա­ղոր­դա­կից է դրան, կտա­րա­ծի դրա օրհն­ված ազ­դե­ցու­ թյունն իր շուր­ջը։ Խա­ղա­ղու­թյան հո­գին ա­ղավ­նու պես կնստի աշ­ խար­հա­յին կյան­քի պայ­քա­րից հոգ­նած և տանջ­ված սրտե­րի վրա»։­ է­լեն Ուայթ, Խո­հեր Օրհ­նու­թյան սա­րից, էջ 28։ Լե­ռան քա­րո­զի ժա­մա­նակ Հի­սուսն ա­սաց. «Ե­րա­նի խա­ղա­ղու­ թյուն ա­նող­նե­րին, որ նրանք Աստ­ծո որ­դիք կկոչ­վեն» (­Մատ­թեոս 5.9)։ Զար­գաց­նե­լով թե­ման՝ Նա ոչ միայն հաս­տա­տեց սպա­նու­թյան նկատ­մամբ դա­տա­պար­տու­թյու­նը, այլև ա­սաց, որ մենք չպետք է բար­կա­նանք կամ ոխ պա­հենք (տե՛ս Մատ­թեոս 5.21–26), և­ որ պետք է սի­րենք մեր թշնա­մի­նե­րին և­ ա­ղո­թենք մեզ հա­լա­ծող­նե­րի հա­մար (տե՛ս Մատ­թեոս 5.43–48), ին­չը նշա­նա­կում է, որ մենք ե­ ռան­դուն քայ­լեր պետք է ձեռ­նար­կենք նրանց բա­րօ­րու­թյան հա­մար։ Շատ ո­գեշն­չող պատ­մու­թյուն­ներ կան այն մարդ­կանց մա­սին, ով­ քեր նվի­րել են ի­րենց կյանքն աշ­խար­հի «տաք օ­ջախ­նե­րում» խա­ ղա­ղա­րա­րու­թյա­նը՝ բե­րե­լով հաշ­տու­թյուն և բժշ­կու­թյուն և հա­ճախ թեթևաց­նե­լով այս հա­կա­մար­տու­թյուն­նե­րի բե­րած ա­նար­դա­րու­ թյունն ու տա­ռա­պան­քը։ Ո­րո՞նք են այն ճա­նա­պարհ­նե­րը, ո­րոն­ցում ձեր ե­կե­ղե­ցին իր տե­ ղա­կան մա­կար­դա­կում կա­րող է գոր­ծել որ­պես խա­ղա­ղա­րար։ ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 19

Ձայն ձայնազուրկների համար Սո­ղո­մո­նը գրել է, որ կա «լռե­լու ժա­մա­նակ և խո­սե­լու ժա­մա­նակ» (­Ժո­ղո­վող 3.7)։ Նա ճիշտ էր, և­այդ հա­վա­սա­րակշ­ռու­թյու­նը գտնելն այն­ քան էլ հեշտ չէ մեզ հա­մար։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, երբ խոս­քը վե­րա­բե­րում է կե­ղեք­ված­նե­րի օգ­տին խո­սե­լուն, ձայ­նա­զուրկ­նե­րի ձայ­նը բարձ­րաց­նե­ լուն և չա­րը բա­րիով հաղ­թե­լուն, հնա­րա­վո՞ր է, որ որ­պես ե­կե­ղե­ցի մենք սխալ­ված լի­նենք չա­փից շատ լռե­լով, երբ պետք է խո­սեինք։ Քրիս­տոն­յա­նե­րը հա­ճախ են խո­սել Քրիս­տո­սի ձեռ­քերն ու ոտ­քե­ րը լի­նե­լու մա­սին՝ մատ­նա­ցույց ա­նե­լով ու­րիշ­նե­րին գործ­նա­կա­նո­ րեն ծա­ռա­յե­լու կո­չը, ինչ­պես Հի­սու­սը կցա­նակա­նար, որ ա­նեինք։ Սա­կայն մար­գա­րեա­կան դե­րա­կա­տա­րու­թյան մեջ, ինչ­պես ցու­ ցադր­ված է Աստ­վա­ծաշն­չում, Աստ­ծո ա­ռա­ջին կո­չը տղա­մարդ­կանց և կա­նանց Իր ձայ­նը լի­նելն է, Աստ­ծո ա­նու­նից խո­սե­լը, ինչ­պես նաև նրանց օգ­տին խո­սե­լը, ում Աստ­ված ու­զում է պաշտ­պա­նել (տե՛ս Սաղ­մոս 146.6–10)։ 118

Դաս 12

Կար­դա­ցե՛ք Ե­սա­յիա 58.1–10 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ պետք է իր յու­րա­ հա­տուկ ժա­մա­նակ, յու­րա­քանչ­յուր վայ­րում և հա­մա­տեքս­տում տրված այս լու­րը մեզ ա­սի այ­սօր՝ մեկ այլ ժա­մա­նակ, մե­կ այլ վայ­րում և հա­մա­տեքս­տում։ Ինչ­քա՞ն բան է իս­կա­պես փոխ­վել Ե­սա­յիա­յի՝ այս լու­րը գրե­լու ժա­մա­նակ­նե­րից մինչև մեր օ­րե­րը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Մար­գա­րե­նե­րի ար­դա­րու­թյան կո­չը եր­բեք հան­րա­ճա­նա­չու­ թյուն չի վա­յե­լել։ Սա­կայն Աստ­ծուց ստա­ցած ի­րենց հանձ­նա­րա­րու­ թյամբ ո­գեշնչ­ված, հաս­կա­նա­լով Աստ­ծո նա­խան­ձախնդ­րու­թյունն ար­դա­րու­թյան նկատ­մամբ, կա­րեկ­ցե­լով նեղ վի­ճա­կում գտնվող աղ­քատ­նե­րին ու կե­ղեք­ված­նե­րին և­ ո­րո­նե­լով լա­վա­գույնն ի­րենց հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար՝ այս մար­գա­րե­նե­րը հա­մար­ձա­կու­թյուն ու­նեին լի­նե­լու ձայ­նա­զուրկ­նե­րի ձայնն ի­րենց ապ­րած ժա­մա­նակ և­ ի­րենց ապ­րած վայ­րում՝ ի հե­ճուկս ճնշման, ան­հար­մա­րու­թյան և վտան­գի (տե՛ս Ա Պետ­րոս 3.17)։ Հիմն­վե­լով Ա­վե­տա­րա­նի մեր ըն­կալ­ման և Հի­սու­սին աշ­խար­հին ներ­կա­յաց­նե­լու կո­չի վրա՝ Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­տիստ­նե­րը նույն­ պես շատ լավ ա­ռա­ջարկ­ներ ու­նեն աշ­խար­հում չա­րի դեմ պայ­քա­րե­ լու ա­ռեն­չու­թյամբ։ Դրան­ցից են. «­Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­տիստ­նե­րը հա­վա­տում են, որ աղ­քա­տու­թյունն ու դրան ու­ղեկ­ցող ա­նար­դա­րու­թյուն­նե­րը կրճա­ տե­լուն ուղղ­ված գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը քրիս­տո­նեա­կան սո­ցիա­լա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան կարևոր մաս են կազ­մում։ Աստ­վա­ծա­ շուն­չը պար­զո­րոշ ներ­կա­յաց­նում է Աստ­ծո յու­րա­հա­տուկ հո­գա­ տա­րու­թյունն աղ­քատ­նե­րի նկատ­մամբ և Նրա ակն­կա­լիք­նե­րը, թե ինչ­պես Իր հետևորդ­նե­րը պետք է ար­ձա­գան­քեն նրանց, ով­քեր ու­նակ չեն ինք­նու­րույն հոգ տա­նե­լու ի­րենց մա­սին։ Բո­լոր մար­դիկ կրում են Աստ­ծո պատ­կե­րը և Աստ­ծո օրհ­նու­թյուն­ներն ստա­ցող­ներ են (­Ղու­կաս 6.20)։ Աղ­քատ­նե­րի հետ աշ­խա­տե­լիս մենք հետևում ենք Հի­սու­սի օ­րի­նա­կին և վար­դա­պե­տու­թյա­նը (­Մատ­թեոս 25.35, 36)։ Որ­պես հոգևոր հա­մայնք՝ Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­տիստ­նե­րը պաշտ­պա­նում են աղ­քատ­նե­րին և խո­սում են «համ­րի հա­մար» (Ա­ռա­կաց 31.8) և նրանց դեմ, ով­քեր «աղ­քատ­նե­րի դա­տաս­տա­նը ծռում» են (Ե­սա­յիա 10.2)։ Մենք մաս­նակ­ցում ենք Աստ­ծո գոր­ծին, Ով «ի­րա­վունք» է ա­նում «աղ­քա­տի հա­մար» (­Սաղ­մոս 140.12)»։ Դաս 12

119

ՅՕԱ պաշ­տո­նա­կան հայ­տա­րա­րու­թյու­նը հա­մաշ­խար­հա­յին աղ­քա­ տու­թյան վե­րա­բեր­յալ, 2010թ. հու­նի­սի 24: ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 20

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Բժշ­կու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 503– 516 է­ջե­րի «Ա­վե­լի վեհ փոր­ձա­ռու­թյուն», Վ­կա­յու­թյուն­ներ ե­կե­ղե­ցու հա­մար գրքի 3-րդ հա­տո­րի 511–526 է­ջե­րի «­Պարտք դժբախտ­նե­րի առջև», «­Մար­դու պարտքն իր ըն­կե­րոջ առջև» և Վ­կա­յու­թյուն­ներ ե­ կե­ղե­ցու հա­մար գրքի 2-րդ հա­տո­րի 24–37 է­ջե­րի «Ա­նե­լով Քրիս­տո­սի հա­մար» գլուխ­նե­րը։ «Ո­րո­նե՛ք երկն­քում և­ երկ­րի վրա, սա­կայն չեք գտնի ա­վե­լի զո­րեղ բա­ցա­հայտ­ված ճշմար­տու­թյուն, քան նրանք, որ բա­ցա­հայտ­վում են ո­ղոր­մու­թյան գոր­ծե­րում նրանց նկատ­մամբ, ով­քեր մեր կա­րեկ­ցան­քի և­օգ­նու­թյան կա­րիքն ու­նեն։ Սա է այն ճշմար­տու­թյու­նը, ո­րը Հի­սու­սի մեջ է։ Երբ Քրիս­տո­սի ա­նու­նը դա­վա­նող­նե­րը կի­րա­ռեն ոս­կի կա­նո­նի սկզբունք­նե­րը, ա­ռաք­յալ­նե­րի ժա­մա­նակ ե­ղած զո­րու­թյու­նը կայ­ցե­լի Ա­վե­տա­րա­նին»։ Է­լեն Ուայթ, Խո­հեր Օրհ­նու­թյան սա­րից, էջ 137։ «­Գե­րա­գույն սեր Աստ­ծո նկատ­մամբ և­ ան­շա­հախն­դիր սեր միմ­ յանց նկատ­մամբ. սա է լա­վա­գույն պարգևը, ո­րը մեր երկ­նա­յին Հայ­ րը կա­րող է տալ։ Այս սերն ազ­դակ չէ, այլ աստ­վա­ծա­յին սկզբունք, հա­րատև զո­րու­թյուն։ Չսր­բա­գործ­ված սիր­տը չի կա­րող սկզբնա­վո­ րել կամ ար­տադ­րել այն։ Այն կա­րող է գտնվել միայն այն սրտում, որ­տեղ թա­գա­վո­րում է Հի­սու­սը։ … Սր­տում փայ­փայ­ված այս սե­րը քաղց­րաց­նում է կյան­քը և մաք­րա­գոր­ծող ազ­դե­ցու­թյուն տա­րա­ծում շրջա­պա­տող­նե­րի վրա»։ Է­լեն Ուայթ, Գործք ա­ռա­քե­լոց, էջ 551։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Ինչ­պես տե­սանք այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան ըն­թաց­քում, Ա­վե­տա­րա­նը մնում է ու­րիշ­նե­րի հա­մար գոր­ծե­լու օ­րի­նակն ու դրդա­պատ­ճա­ռը, ինչ­պես Հի­սու­սը գոր­ծեց մեզ հա­մար։ Ինչ­պե՞ս է դա ընդ­լայ­նել այն բա­րի լու­րի ձեր ըն­կա­լումն ու գնա­հա­տան­քը, թե ինչ է մեզ հա­մար Աստ­ված ա­րել և­ ինչ­պես է ցույց տա­լիս Իր սե­րը մեր նկատ­մամբ։ 2. Ձայ­նա­զուրկ­նե­րի հա­մար մեր ձայ­նը բարձ­րաց­նե­լը, խա­ղա­ղու­ թյուն ա­նե­լը և նմա­նա­տիպ գոր­ծու­նեու­թյու­նը կա­րող է մեզ քա­ 120

Դաս 12

ղա­քա­կան և հա­սա­րա­կա­կան աս­պա­րեզ ներ­քա­շել։ Այ­նուա­մե­ նայ­նիվ, Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­տիս­տա­կան ե­կե­ղե­ցին ե­ղել է ջա­տա­գով պե­տու­թյու­նից ե­կե­ղե­ցու բա­ժան­ման հար­ցում։ Ո՞րն է ան­պա­տեհ քա­ղա­քա­կան ներգ­րավ­վա­ծու­թյան և հա­սա­րա­կայ­ նո­րեն խա­ղա­ղու­թյուն հաս­տա­տե­լու հա­մար խո­սե­լու և գոր­ծե­լու տար­բե­րու­թյու­նը։ 3. Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան ըն­թաց­քում քննարկ­ված ո՞ր քայ­լը կցան­կա­նա­յիք կի­րա­ռել ձեր կյան­քում և հա­մայն­քում։ Ինչ­ պե՞ս կա­րող եք այն ի­րա­կա­նու­թյուն դարձ­նել։ 4. Ձեր հա­մայն­քում կամ դրա­նից դուրս առ­կա չա­րի­քի և ճնշ­ման ի՞նչ հար­ցի հա­մար եք ո­րո­շել ա­ղո­թել։ ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Հի­սու­սի հետևորդ դառ­նա­լը կփո­խի մեր կյան­քը շատ ձևե­րով՝ նե­րառ­յալ այն, որ մեր մեջ ավ­յուն կա­ռա­ջա­նա Նրան միա­նալ աղ­քատ­նե­րի և­ոտ­նա­կոխ ե­ղած­նե­րի մա­սին Նրա ե­ռան­դուն մտա­հո­գու­թյան հար­ցում։ Չ­լի­նե­լով հեշտ ա­ռա­ջադ­րանք՝ մաս­սա­ յա­կա­նու­թյուն չվա­յե­լող այս մո­տե­ցու­մը կփո­խի մեր ա­ռաջ­նայ­նու­ թյուն­նե­րը և կդր­դի մեզ ե­ռան­դուն քայ­լեր ձեռ­նար­կել մեր շրջա­կա աշ­խար­հի տա­ռապ­յալ­նե­րին բժշկե­լու հա­մար։

Դաս 12

121

ԴԱՍ 13 ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 21–27

ԾԱՌԱՆԵՐԻ ՀԱՄԱՅՆՔ Այս շա­բաթ­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար կար­դա­ցե՛ք. Բ Կորն­թա­ցիս 2.14–16, Ե­լից 32.1–14, Ա Պետ­րոս 2.12, Փի­ լիպ­պե­ցիս 2.15, Ե­փե­սա­ցիս 2.19, Եբ­րա­յե­ցիս 10.23–25։ Հի­շե­լու հա­մա­րը. «­Պինդ բռնենք հույ­սի դա­վա­նու­թյու­նը՝ ան­սայ­թաք, որ հա­ վա­տա­րիմ է խոս­տա­ցո­ղը։ Եվ զգու­շա­նանք ի­րար հա­մար՝ դե­պի սեր և բա­րի գոր­ծեր գրգռե­լով» (Եբ­րա­յե­ցիս 10.23, 24)։

Փ

որ­ձե­լով ի­րա­կա­նաց­նել քրիս­տո­նեա­կան ա­ռա­քե­լու­թյու­նը՝ մենք չպետք է թե­րագ­նա­հա­տենք ե­կե­ղե­ցու նե­րու­ժը որ­պես հա­վա­ տաց­յալ­նե­րի կազ­մա­կերպ­ված հա­մայնք։ Մենք ար­դեն անդ­րա­դար­ ձել ենք այն մար­տահ­րա­վեր­նե­րին, ո­րոնց կա­րող ենք բախ­վել, երբ փոր­ձում ենք պայ­քա­րել ա­նար­դա­րու­թյան և­ աղ­քա­տու­թյան դեմ։ Բայց հա­վատ­քի հա­մայն­քում հա­վա­տա­կից­նե­րի հետ աշ­խա­տե­լով՝ մենք կա­րող ենք մեզ շրջա­պա­տող­նե­րի հա­մար օրհ­նու­թյուն լի­նել։ Գայ­թակ­ղու­թյունն այն է, որ երբ մենք հա­վաք­վում ենք միա­սին որ­պես ե­կե­ղե­ցի, մենք շեղ­վում ենք այն ուղ­ղու­թյամբ, որ փոր­ձում ենք բո­լոր ու­ժե­րը ներդ­նել ե­կե­ղե­ցու մեջ՝ մո­ռա­նա­լով, որ ե­կե­ղե­ցին ստեղծ­վել է աշ­խար­հին ծա­ռա­յե­լու հա­մար, ո­րի մեջ Աստ­ված է այն դրել։ Որ­պես ե­կե­ղե­ցի՝ մենք չպետք է ան­տե­սենք մեզ շրջա­պա­տող տա­ռա­պանքն ու չա­րը։ Ե­թե Քրիս­տոսն այն չի ան­տե­սել, մենք էլ չպետք է ան­տե­սենք։ Մենք պետք է Ա­վե­տա­րա­նը քա­րո­զե­լու մեր կոչ­ մա­նը հա­վա­տա­րիմ լի­նենք, իսկ այն քա­րո­զե­լու հետ մեկ­տեղ գա­լիս է ճնշված­նե­րին, քաղ­ցած­նե­րին, մեր­կե­րին և­ա­նօգ­նա­կան­նե­րին օգ­ նե­լու գոր­ծը։ Որ­պես ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայնք և կազ­մա­կեր­պու­թյուն՝ միա­սին մենք Քրիս­տո­սի մար­մինն ենք (տե՛ս Ա Կորն­թա­ցիս 12.12–20)։ Որ­պես հա­մայնք՝ մենք պետք է քայ­լենք այն­պես, ինչ­պես Հի­սու­սը քայ­լեց, օգ­նու­թյան հաս­նենք, ինչ­պես Հի­սուսն ա­րեց և­ այ­սօր աշ­խար­հում ծա­ռա­յենք որ­պես Հի­սու­սի ձեռ­քեր, ոտ­քեր, ձայն և սիրտ։ 122

Դաս 13

ՄԻԱ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 22

Փոփոխության ջատագովներ Գործք ա­ռա­քե­լոց գրքի ա­ռա­ջին գլուխ­նե­րից գի­տենք, թե ինչ­պես քրիս­տոն­յա հա­վա­տաց­յալ­նե­րը հիմ­նե­ցին տար­բեր­վող հա­մայնք՝ հոգ տա­նե­լով ի­րենց շար­քե­րում գտնվող կա­րի­քա­վոր­նե­րի մա­սին և միա­ սին օգ­նե­լով հա­մայն­քից դուրս ե­ղող­նե­րին՝ ա­ռա­ջար­կե­լով նրանց օգ­նու­թյուն, ինչ­պես նաև հրա­վի­րե­լով միա­նալ նրան, ինչ Աստ­ված ա­նում էր ի­րենց շար­քե­րում։ Հա­վե­լե­լով Հի­սու­սի՝ ա­ղի և լույ­սի մա­սին նկա­րագ­րու­թյու­նը՝ Պո­ղոսն օգ­տա­գոր­ծում է մի շարք փո­խա­բե­րու­թյուն­ներ՝ նկա­րագ­ րե­լու ե­կե­ղե­ցու գոր­ծու­նեու­թյունն աշ­խար­հում։ Մի շարք նկա­րագ­ րու­թյուն­նե­րի շար­քում ընդգ­ծում է, որ նրանք, ով­քեր ապ­րում են որ­պես Աստ­ծո ժո­ղո­վուրդ՝ իբրև Աստ­ծո ըն­դու­նե­լի պա­տա­րագ (տե՛ս Հռո­մեա­ցիս 12.1), Քրիս­տո­սի մար­մին (տե՛ս Ա Կորն­թա­ցիս 12.12–20), որ­պես դես­պան­ներ (տե՛ս Բ Կորն­թա­ցիս 5.18–20) և­ որ­պես հոտ (տե՛ս Բ Կորն­թա­ցիս 2.14–16)։ Այս նկա­րագ­րու­թյուն­ նե­րից յու­րա­քանչ­յու­րում Աստ­ծո ժո­ղովր­դի դե­րի մա­սին մա­սին խոս­վում է որ­պես Նրա թա­գա­վո­րու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ և գոր­ծա­կալ­ներ նույ­նիսկ հի­մա, նույ­նիսկ մեծ պայ­քա­րի թո­հու­բո­ հում ա­մա­յա­ցած աշ­խար­հում։ Վե­րա­նա­յե՛ք վե­րը նշված այս «ներ­կա­յա­ցուց­չա­կան» նկա­րագ­րու­ թյուն­նե­րից յու­րա­քանչ­յու­րը։ Ո՞րն է ա­մե­նա­լա­վը նկա­րագ­րում, թե ինչ­պես դուք կցան­կա­նա­յիք ներ­կա­յաց­նել Աստ­ծուն և Նրա ճա­նա­ պարհ­նե­րը ձեր հա­մայն­քում, և­ին­չո՞ւ։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Այս նկա­րագ­րու­թյուն­նե­րից յու­րա­քանչ­յուրն ի­րեն վե­րագր­վող գոր­ծո­ղու­թյուն է են­թադ­րում՝ ոչ թե որ­պես Աստ­ծո աչ­քին ըն­դու­նե­լի լի­նե­լու մի­ջոց, այլ որ­պես Քրիս­տո­սի զո­հով Աստ­ծո կող­մից ար­դեն ըն­ դուն­ված ժո­ղո­վուրդ, ով պա­տաս­խա­նել է Աստ­ծո սի­րուն և շ­նոր­հին՝ դառ­նա­լով Նրա գոր­ծա­կա­լը տա­ռա­պող և մա­հա­ցող աշ­խար­հում։ Սա­կայն դրանք կա­րող են ա­վե­լի խո­րը մա­կար­դա­կում դի­տարկ­ վել, ո­րով­հետև Աստ­ծո ար­քա­յու­թյունն Աստ­ծո սի­րո և շ­նոր­հի մա­սին է, և­երբ մենք տա­լիս ենք ու­րիշ­նե­րին Նրա սերն ու շնոր­հը, մաս­նակ­ Դաս 13

123

ցում ենք այդ հա­վի­տե­նա­կան թա­գա­վո­րու­թյան կա­ռուց­մա­նը նույ­ նիսկ հենց հի­մա։ Մի­ջազ­գա­յին ի­րա­վուն­քում ըն­դուն­ված է, որ ազ­գա­յին դես­պա­ նա­տու­նը հա­մար­վում է իր ներ­կա­յաց­րած ազ­գի մի մա­սը, նույ­նիսկ երբ ֆի­զի­կա­պես օ­տար երկ­րում է, ո­րը մի­գու­ցե շատ հե­ռու է սե­ փա­կան երկ­րից։ Նույն կերպ, Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյան ճա­նա­պարհ­ նե­րը կա­ռու­ցե­լուն մաս­նակ­ցե­լը թույլ է տա­լիս գա­ղա­փար կազ­մել այն հա­վեր­ժա­կան ի­րա­կա­նու­թյան մա­սին այժմ և­այս­տեղ և­որ­պես այդ­պի­սին մատ­նա­ցույց է ա­նում ու կան­խա­գու­շա­կում չա­րի վերջ­ նա­կան պար­տու­թյու­նը։ Այդ­պի­սով, որ­պես Քրիս­տո­սի դես­պան­ներ և գոր­ծա­կալ­ներ՝ մենք կա­րող ենք վե­րապ­րել Նրա սի­րո և­ ար­դա­ րու­թյան ի­րա­կա­նու­թյու­նը մեր սե­փա­կան կյան­քում, ե­կե­ղե­ցում և նրանց կյան­քում, ում փոր­ձում ենք ծա­ռա­յել։ Կար­դա­ցե՛ք Բ Կորն­թա­ցիս 2.16 հա­մա­րը։ Ո՞րն է եր­կու հո­տե­րի միջև տար­բե­րու­թյու­նը, և­ ինչ­պես կա­րող ենք ի­մա­նալ՝ ո՞րն ենք մենք։­ ԵՐ­ԿՈՒ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 23

Ծառայող մնացորդը Աստ­վա­ծաշնչ­յան մար­գա­րեու­թյուն­նե­րում նշված մնա­ցորդ ժո­ ղովր­դի ստան­դարտ սահ­մա­նու­մը գտնում ենք Հայտ­նու­թյուն 12.17 հա­մա­րում՝ նրանք, «որ Աստ­ծո պատ­վի­րան­նե­րը պա­հում են, և Հի­ սու­սի [Քրիս­տո­սի] վկա­յու­թյունն ու­նեն» (տե՛ս նաև Հայտ­նու­թյուն 14.12)։ Աստ­վա­ծաշն­չում այս հատ­կա­նիշ­ներն ընդգ­ծում են երկ­րի պատ­մու­թյան վեր­ջին փու­լի Աստ­ծո ժո­ղովր­դին։ Սա­կայն նույն Աստ­ վա­ծաշն­չում մենք գտնում ենք օ­րի­նակ­ներ, թե ինչ­պես է գոր­ծում նման մնա­ցոր­դը, և հատ­կա­պես ինչ­պես է այս ժո­ղո­վուր­դը ծա­ռա­ յում ու­րիշ­նե­րին։ Մով­սե­սի օ­րի­նակն այս առն­չու­թյամբ վհա­տեց­նող է։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­լից 32.1–14 հա­մար­նե­րը։ Այս պատ­մու­թյան մեջ ո՞րն է Մով­սե­սի և Հայտ­նու­թյուն 12.17 հա­մա­րում նկա­րագր­ված մնա­ցոր­դի հա­ մե­մա­տու­թյու­նը։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 124

Դաս 13

Բար­կա­նա­լով Իս­րա­յե­լի ժո­ղովր­դի վրա՝ Աստ­ված սպառ­նում էր կոր­ծա­նել նրանց, և Աբ­րա­հա­մին տված խոս­տում­նե­րը, որ նրա սե­ րունդ­նե­րը մեծ ազգ էին դառ­նա­լու, փո­խան­ցել Մով­սե­սին և նրա ըն­ տա­նի­քին (տե՛ս Ե­լից 32.10)։ Սա­կայն Մով­սե­սը դա չէր ու­զում։ Ընդ­հա­կա­ռա­կը, նա հա­մար­ ձա­կու­թյուն ու­նե­ցավ վի­ճա­բա­նել Աստ­ծո հետ՝ ա­սե­լով, որ այն­պես գոր­ծե­լը, ինչ­պես Աստ­ված սպառ­նում է գոր­ծել, Նրան վատ համ­բավ կբե­րի (տե՛ս Ե­լից 32.11–13)։ Հե­տո Մով­սեսն ա­վե­լի ա­ռաջ է գնում և հաս­նում սահ­մա­նագ­ծին. և Աստ­ված հետ է առ­նում այն չա­րի­քը, որ իր ժո­ղովր­դին պի­տի ա­ներ։ Մով­սե­սը պայ­քա­րում էր այս ժո­ղովր­դին ա­նա­պա­տից հա­նե­լու հա­մար։ Նրանք բո­ղո­քում և տրտն­ջում էին ա­զա­տու­թյուն ստա­նա­ լու ա­ռա­ջին իսկ պա­հից։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Մով­սեսն Աստ­ծուն ա­սում է. «...ջնջիր ինձ Քո գրած գրքից»(Ե­լից 32.32), ե­թե նրանց նե­րել հնա­ րա­վոր չէ: Մով­սե­սը պատ­րաստ է հրա­ժար­վել հա­վի­տե­նու­թյու­նից, որ­պես­զի փրկի նրանց, ում հետ կի­սել է այս ճամ­փոր­դու­թյու­նը։ Ինք­նա­զոհ միջ­նոր­դու­թյան ինչ­պի­սի՜ հզոր օ­րի­նակ նրանց հա­ մար, ով­քեր ար­ժա­նի չեն դրան։ Եվ ողջ փրկու­թյան ծրագ­րի ինչ­պի­ սի՜ հզոր խորհր­դա­նիշ։ «Երբ Մով­սե­սը միջ­նոր­դում էր Իս­րա­յե­լի հա­մար, նա կորց­րեց իր երկ­չո­տո­թյունն իր խո­րը շա­հագրգռ­վա­ծու­թյան և սի­րո մեջ նրանց հան­դեպ, ում հա­մար այդ­քան շատ բան ա­նե­լու հա­մար Աստ­ված նրան Իր ձեռ­քում գոր­ծիք դարձ­րեց։ Աստ­ված լսեց նրա ա­ղա­չանքն ու տվեց նրա ան­շա­հախն­դիր ա­ղոթ­քի պա­տաս­խա­նը։ Աստ­ված ա­ պա­ցու­ցեց Իր ծա­ռա­յին, Նա ստու­գեց նրա հա­վա­տար­մու­թյու­նը և սե­րը սխա­լա­կան, ե­րախ­տա­մոռ ժո­ղովր­դի նկատ­մամբ, իսկ Մով­ սե­սը վե­հանձ­նո­րեն ան­ցավ փոր­ձու­թյու­նը։ Նրա մտա­հո­գու­թյունն Իս­րա­յե­լի նկատ­մամբ չէր բխում ե­սա­սի­րա­կան դրդա­պատ­ճա­ռից։ Աստ­ծո ընտր­յալ ժո­ղովր­դի բար­գա­վա­ճումն ա­վե­լի թանկ էր նրա հա­մար, քան անձ­նա­կան պա­տի­վը, քան հզոր ազ­գի նա­խա­հայր դառ­նա­լը։ Աստ­ծուն դուր ե­կավ նրա հա­վա­տար­մու­թյու­նը, նրա սրտի կա­րեկ­ցան­քը և շի­տա­կու­թյու­նը: Որ­պես հա­վա­տա­րիմ հո­վիվ՝ Մով­սե­սին Նա հանձ­նա­րա­րեց Իս­րա­յե­լին խոս­տաց­ված եր­կիր ա­ ռաջ­նոր­դե­լու մե­ծա­գույն գոր­ծը»։ Է­լեն Ուայթ, Նա­հա­պետ­ներ և մար­ գար­ներ, էջ 319։ Ի՞նչ է սա մեզ ա­սում այն մա­սին, թե հնա­րա­վո­րու­թյան սահ­ման­ նե­րում ինչ­պես պետք է մենք վար­վենք մեզ շրջա­պա­տող սխա­լա­ կան մարդ­կանց հետ։ Դաս 13

125

Ե­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 24

Հասնելով հոգիներին Ե­կե­ղե­ցի­նե­րում քննար­կու­մը եր­բեմն կանգ է առ­նում ընտ­րու­ թյան ակն­հայտ կա­րի­քի վրա՝ կենտ­րո­նա­նալ հաս­րա­կա­կան գոր­ծի՞, թե՞ Ա­վե­տա­րա­նի գոր­ծի, բա­րե­գոր­ծու­թյա՞ն, թե՞ վկա­յու­թյան, ար­ դա­րու­թյա՞ն, թե՞ ա­վե­տա­րան­չու­թյան վրա։ Սա­կայն երբ ա­վե­լի լավ ենք հաս­կա­նում այս գա­ղա­փար­նե­րից յու­րա­քանչ­յուրն ու ու­սում­ նա­սի­րում Հի­սու­սի ծա­ռա­յու­թյու­նը, դրանց միջև տար­բե­րու­թյու­նը վե­րա­նում է, և մենք գի­տակ­ցում ենք, որ բա­րի լու­րը քա­րո­զելն ու մարդ­կանց օգ­նե­լը սեր­տո­րեն կապ­ված են։ Իր հայտ­նի պնդում­նե­րից մե­կում Է­լեն Ուայ­թը բա­ցատ­րում է այդ կա­պը հետև­յալ կերպ. «­Միայն Քրիս­տո­սի մե­թո­դը մարդ­կանց հաս­ նե­լու գոր­ծում ի­րա­կան հա­ջո­ղու­թյուն կբե­րի: Փր­կի­չը մարդ­կանց հետ վար­վում էր որ­պես Մե­կը, Ով նրանց բա­րին էր կա­մե­նում։ Նա Իր կա­րեկ­ցանքն էր ցույց տա­լիս նրանց, ծա­ռա­յում էր նրանց կա­րիք­ նե­րին, շա­հում էր նրանց վստա­հու­թյու­նը, հե­տո հոր­դո­րում նրանց. «­Հետևեք Ինձ։ … Աղ­քատ­նե­րի բե­ռը պետք է թեթևա­նա, հի­վանդ­նե­րը՝ բուժ­վեն, տա­ ռապ­յալ­ներն ու վշտա­ցած­նե­րը՝ մխի­թար­վեն, ա­նուս­նե­րը՝ կրթվեն, ան­փորձ­նե­րը՝ խոր­հուրդ ստա­նան։ Մենք պետք է լաց լի­նենք լա­ցող­ նե­րի հետ և­ու­րա­խա­նանք ու­րա­խա­ցող­նե­րի հետ»։ Է­լեն Ուայթ, Բժշ­ կու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 143։ Ինչ­պես տե­սանք, ար­դա­րու­թյունն ու ա­վե­տա­րան­չու­թյու­նը՝ ար­ քա­յու­թյան այս եր­կու գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, սեր­տո­րեն կապ­ված էին ոչ միայն Հի­սու­սի ծա­ռա­յու­թյան, այլ նաև Իր ա­շա­կերտ­նե­րին տված Նրա ա­ռա­ջին հանձ­նա­րա­րու­թյան մեջ. «Երբ որ կգնաք, քա­րո­զեք և­ ա­սեք, թե երկն­քի ար­քա­յու­թյու­նը մո­տե­ցել է։ Հի­վանդ­նե­րին բժշկեք, բո­րոտ­նե­րին սրբեք, մե­ռել­նե­րին հա­րու­ցեք, դևե­րը հա­նեք, ձրի ա­ռել եք, ձրի տվեք» (­Մատ­թեոս 10.7, 8)։ Կարճ ա­սած, մարդ­կանց սրտին հաս­նե­լու լա­վա­գույն ճա­նա­պարհ­նե­րից մե­կը նրանց կա­րիք­նե­րին ծա­ռա­յելն է։ Կար­դա­ցե՛ք Ա Պետ­րոս 2.12 և Փի­լիպ­պե­ցիս 2.15 հա­մար­նե­րը։ Ի՞նչ են Պետ­րոսն ու Պո­ղոսն ա­սում Աստ­ծո ժո­ղովր­դի կա­տա­րած բա­րի գոր­ծե­րի զո­րու­թյան մա­սին։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 126

Դաս 13

Աստ­ծո բա­րի լու­րի ա­վե­լի լայն ըն­կալ­ման մեջ ա­վե­տա­րան­չու­ թյունն ա­նի­մաստ է դառ­նում, երբ չկա սեր մարդ­կանց նկատ­մամբ։ Այն­պի­սի հա­մար­ներ, ինչ­պի­սիք են Ա Հով­հան­նես 3.16–18-ը և Հա­կո­ բոս 2.16-ը, ընդգ­ծում են բա­րի լուրն ա­վե­տե­լու, սա­կայն այն սե­փա­ կան կյան­քում չապ­րե­լու հա­կա­սու­թյու­նը։ Իր լա­վա­գույն դրսևոր­մամբ ա­վե­տա­րան­չու­թյու­նը՝ հույ­սի, ա­զա­տագր­ման, ա­պաշ­խա­րու­թյան, վե­րա­փոխ­ման և Աստ­ծո հա­մա­պար­փակ սի­րո լու­րի հռչա­կու­մը, ար­ դա­րու­թյան ար­տա­հայ­տու­թյուն է։ Ե՛վ ա­վե­տա­րան­չու­թյու­նը, և՛ ար­դա­րու­թյան ցան­կու­թյու­նը ծնունդ են առ­նում կո­րած, կոտր­ված և վշ­տա­ցած մարդ­կանց նկատ­մամբ Աստ­ծո սի­րո գի­տակ­ցու­մից, ո­րը նաև ծիլ է տա­լիս մեր սրտե­րում Աստ­ծո՝ մեր կյան­քում ու­նե­ցած ազ­դե­ցու­թյան շնոր­հիվ։ Մենք չենք ընտ­րում այս կամ այն գոր­ծո­ղու­թյու­նը, այլ աշ­խա­տում ենք Աստ­ծո շնոր­հով մարդ­կանց հետ ի­րա­կա­նաց­վող գոր­ծում՝ հո­գա­լով նրանց կա­րիք­նե­րը և­ օգ­տա­գոր­ծե­լով այն մի­ջոց­նե­րը, ո­րոնք Աստ­ված վստա­հել է մեզ։ Մ­յուս կող­մից էլ, ինչ­պե՞ս կա­րող ենք հա­վաս­տիա­նալ, որ ու­րիշ­ նե­րի հա­մար բա­րի գոր­ծեր ա­նե­լիս չենք ան­տե­սում փրկու­թյան բա­րի լու­րը քա­րո­զե­լը։ ՉՈ­ՐԵՔ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 25

Շնորհը եկեղեցում Հո­բի գրքի սկզբում Աստ­ված մատ­նա­ցույց է ա­նում Հո­բին և նրա հա­վա­տար­մու­թյունն Իր հան­դեպ որ­պես Աստ­ծո ճա­նա­պարհ­նե­րի և­ ըն­կած մար­դու­թյան հետ Նրա գոր­ծե­րի բա­րու­թյան ցու­ցադ­րում (տե՛ս Հոբ 1.8)։ Ու­շագ­րավ է, որ Աստ­ված թույլ է տա­լիս, ու Իր համ­ բա­վը կախ­ված լի­նի նրա­նից, թե ինչ­պես է Իր ժո­ղո­վուրդն ապ­րում իր կյանքն այս երկ­րի վրա։ Բայց Պո­ղոսն ըն­դար­ձա­կում է այս հա­ վա­տի թե­ման, որն Աստ­ված ու­նի Իր ո­րոշ «սուր­բե­րի» նկատ­մամբ, ով­քեր ընդգրկ­ված են ե­կե­ղե­ցու հա­մայն­քի մեջ. «Որ հի­մա իշ­խա­ նու­թյուն­նե­րին և պե­տու­թյուն­նե­րին երկ­նա­վոր­նե­րում ե­կե­ղե­ցու ձեռ­քով հայտն­վի Աստ­ծո բազ­մա­պա­տիկ ի­մաս­տու­թյու­նը» (Ե­փե­ սա­ցիս 3.10)։ Կար­դա­ցե՛ք Ե­փե­սա­ցիս 2.19 հա­մա­րը։ Ըստ ձեզ՝ ի՞նչ է նե­րառ­ ված այն գա­ղա­փա­րի մեջ, որ ե­կե­ղե­ցու հա­մայն­քը նկա­րագր­ված Դաս 13

127

է որ­պես Աստ­ծո «ըն­տա­նիք»։ Ինչ­պե՞ս պետք է այս նկա­րագ­րու­ թյունն ազ­դի կազ­մա­կերպ­ված ե­կե­ղե­ցու գոր­ծե­լա­կեր­պի վրա։ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Յու­րա­քանչ­յուր հա­մայնք կամ կազ­մա­կեր­պու­թյուն իր ան­դամ­ նե­րի նկատ­մամբ վե­րա­բեր­մուն­քով ար­տա­ցո­լում է իր հիմ­նա­րար ար­ժեք­նե­րը։ Որ­պես Աստ­ծո ըն­տա­նիք, Քրիս­տո­սի մար­մին և Հո­գու հա­մայնք՝ ե­կե­ղե­ցին ստա­ցել է կանչ­վա­ծու­թյուն­նե­րից ա­մե­նավ­սե­մը՝ սե­փա­կան կյան­քով ցույց տալ, որ «Աստ­ված խռո­վու­թյան Աստ­ված չէ, այլ խա­ղա­ղու­թյան, ինչ­պես սուր­բե­րի բո­լոր ե­կե­ղե­ցի­նե­րում» (Ա Կորն­թա­ցիս 14.33)։ Աստ­ծո ար­դա­րու­թյան, շնոր­հի և սի­րո մեջ ցու­ցադր­ված ար­դա­ րու­թյան, շնոր­հի և սի­րո ար­ժեք­նե­րը պետք է կա­ռա­վա­րեն ե­կե­ղե­ցում կա­տար­վող ա­մեն ինչ։ Տե­ղա­կան ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայն­քից մինչև ե­կե­ղե­ցու հա­մաշ­խար­հա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն, այս սկզբունք­նե­ րը պետք է ղե­կա­վա­րեն ե­կե­ղե­ցու ա­ռաջ­նորդ­նե­րին գոր­ծե­լիս, ո­րո­ շում­ներ կա­յաց­նե­լիս և­ե­կե­ղե­ցում գտնվող­նե­րից «ա­մե­նա­փոք­րե­րի» նկատ­մամբ հո­գա­տա­րու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­լիս։ Նրանք պետք է նաև ա­ռաջ­նոր­դեն ե­կե­ղե­ցու ան­դամ­նե­րի մեջ ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ ծա­գող վե­ճե­րի լու­ծում­նե­րը։ Ե­թե չենք կա­րո­ղա­նում մեր մեջ գտնվող­ նե­րին վե­րա­բեր­վել ար­դա­րու­թյամբ և­ ար­ժա­նա­պատ­վու­թյամբ, ինչ­ պե՞ս կկա­րո­ղա­նանք դա ա­նել ու­րիշ­նե­րի հետ։ Երբ ե­կե­ղե­ցին մարդ­կանց աշ­խա­տանք է ա­ռա­ջար­կում, պետք է լի­նի ա­ռա­տա­ձեռն գոր­ծա­տու, ով գնա­հա­տում է մարդ­կանց և գոր­ ծում ան­դամ­նե­րի հետ ա­նար­դար վե­րա­բեր­մուն­քի դեմ։ Ե­կե­ղե­ցի­նե­ րը պետք է լի­նեն ա­պա­հով վայր, որ­տեղ բո­լոր ան­դամ­նե­րը կա­նեն ի­րենց ու­ժե­րի սահ­ման­նե­րում ա­մեն ինչ՝ պաշտ­պա­նե­լու խո­ցե­լի­ նե­րին։ Եվ ինչ­պես տես­նում ենք վաղ ե­կե­ղե­ցում, ե­կե­ղե­ցա­կան հա­ մայն­քը պետք է ու­նե­նա յու­րա­հա­տուկ պատ­րաստ­վա­ծու­թյուն իր ե­կե­ղե­ցա­կան «ըն­տա­նի­քի» այն ան­դամ­նե­րին ա­ջակ­ցե­լու և­օգ­նե­լու հա­մար, ով­քեր տա­ռա­պում են կամ կա­րի­քի մեջ են։ Հի­սու­սը սա որ­պես հրա­ման տվեց՝ ա­սե­լով, որ այն ոչ միայն կվե­ րա­փո­խի հա­վա­տի հա­մայն­քը, այլ նաև կցու­ցադ­րի նրանց հա­վա­ տի ի­րա­կա­նու­թյունն այն մարդ­կանց, ով­քեր նա­յում են ի­րենց. «­Նոր պատ­վի­րան եմ տա­լիս ձեզ, որ ի­րար սի­րեք, ինչ­պես Ես ձեզ սի­րե­ցի, որ դուք էլ ի­րար սի­րեք։ Ս­րա­նով կգի­տե­նան ա­մեն­քը, թե Իմ ա­շա­ կերտ­ներն եք, ե­թե ի­րար վրա սեր ու­նե­նաք» (­Հով­հան­նես 13.34, 35)։ 128

Դաս 13

ՀԻՆԳ­ՇԱԲ­ԹԻ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 26

Խրախուսեք միմյանց բարի գործեր գործելու Նույ­նիսկ լա­վա­գույն դրդա­պատ­ճառ­նե­րով, ազ­նիվ նպա­տակ­նե­ րով, հաս­տա­տուն հա­վա­տով, որ մենք Աստ­ծո և բա­րու­թյան կող­մում ենք, Տի­րոջ հա­մար աշ­խա­տե­լը կա­րող է լի­նել բարդ և հիաս­թա­փեց­ նող։ Մեր աշ­խար­հի տխրու­թյունն ու ցավն ի­րա­կան են։ Սա պատ­ ճառ­նե­րից մեկն է, որ մենք ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայն­քի կա­րիք ու­նենք։ Հի­սուսն Իր ա­շա­կերտ­նե­րի հետ ձևա­վո­րեց նմա­նա­տիպ ա­ջակ­ցող հա­մայնք։ Նա հազ­վա­դեպ էր մարդ­կանց մե­նակ ու­ղար­կում, իսկ ե­թե դա պա­տա­հում էլ էր, նրանք շու­տով նո­րից հա­վաք­վում էին միա­սին և կի­սում ի­րենց պատ­մու­թյուն­ներն ու թար­մաց­նում ի­րենց ե­ռանդն ու խի­զա­խու­թյու­նը։ Կար­դա­ցե՛ք Եբ­րա­յե­ցիս 10.23–25 հա­մար­նե­րը։ Եբ­րա­յե­ցիս 10.25-ը այս հա­մար­նե­րից ա­մե­նա­ճա­նաչ­վածն է. ու­րեմն ի՞նչ են եր­կու նա­խորդ հա­մար­ներն ա­վե­լաց­նում այս հան­րա­ճա­նաչ հա­ մա­րի մեր ըն­կալ­մա­նը։ Ո­րո՞նք են այն ճա­նա­պարհ­նե­րը, ո­րոն­ցով կա­րող ենք միմ­յանց մղել «դե­պի սեր և բա­րի գոր­ծեր»: ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Հա­մար­յա բո­լոր ա­ռա­ջադ­րանք­նե­րում, գոր­ծե­րում կամ նա­խագ­ ծե­րում միա­սին աշ­խա­տող մարդ­կանց խում­բը կա­րող է հաս­նել ա­ վե­լի շատ բա­նի, քան ա­ռան­ձին աշ­խա­տող բո­լոր մար­դիկ։ Սա մեզ կրկին հի­շեց­նում է ե­կե­ղե­ցու՝ Քրիս­տո­սի մար­մի­նը լի­նե­լու մա­սին (տե՛ս Հռո­մեա­ցիս 12.3–6), ո­րում մենք բո­լորս ու­նենք տար­բեր, բայց միմ­յանց լրաց­նող դե­րեր։ Երբ յու­րա­քանչ­յուրս ա­նում ենք այն, ինչն ա­մե­նա­լավն ենք կա­րո­ղա­նում, և­ ա­նում ենք միաս­նա­բար, կա­րող ենք հա­վա­տով վստահ լի­նել, որ մեր կյանքն ու գոր­ծե­րը նշա­նա­կու­ թյուն կու­նե­նան հա­վի­տե­նու­թյան հա­մար։ Ճիշտ է, արդ­յունք­նե­րը կարևոր են, երբ փոր­ձում ենք ա­նել այն, ին­չը ճիշտ է: Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, դրանք մարդ­կանց և նրանց կյան­քի մա­սին են, և­ ու­րեմն, պետք է լիար­ժե­քո­րեն ա­պա­վի­նենք Աստ­ծուն։ Եր­բեմն, երբ աշ­խա­տում ենք աղ­քա­տու­թյու­նը թեթևաց­նե­լու, խո­ցե­ լի­նե­րին պաշտ­պա­նե­լու, կե­ղեք­ված­նե­րին ա­զա­տե­լու և ձայ­նա­զուրկ­ նե­րի փո­խա­րեն խո­սե­լու հա­մար, մենք քիչ ա­ռա­ջըն­թաց կնկա­տենք։ Սա­կայն ու­նենք այն հույ­սը, որ աշ­խա­տում ենք ան­հա­մե­մատ ա­վե­լի Դաս 13

129

մեծ և­ ան­խու­սա­փե­լիո­րեն հաղ­թա­կան գոր­ծի հա­մար. «Եվ չձանձ­ րա­նաք բա­րին գոր­ծե­լուց, ո­րով­հետև իր ժա­մա­նա­կին կհնձենք, ե­ թե չթու­լա­նանք։ Ու­րեմն քա­նի որ ժա­մա­նակ ու­նենք, բա­րի գոր­ծենք ա­մե­նին, մա­նա­վանդ հա­վատ­քի ըն­տա­նի­նե­րին» (­Գա­ղա­տա­ցիս 6.9, 10, տե՛ս նաև Եբ­րա­յե­ցիս 13.16)։ Ա­հա թե ին­չու ենք կոչ­ված քա­ջա­լե­րե­լու, տա­ռա­ցիո­րեն քա­ջու­ թյուն ո­գեշն­չե­լու միմ­յանց։ Հա­վատ­քով ապ­րե­լը և՛ բերկ­րա­լի է, և՛ դժվար։ Ար­դա­րու­թյան մեր Աստ­վա­ծը և­ար­դա­րու­թյան մեր հա­մայն­ քը մեր մե­ծա­գույն ա­ջակ­ցու­թյունն են և­այն, ին­չին մենք մարդ­կանց հրա­վի­րում ենք միա­նալ։ Ո՞ւմ եք ճա­նա­չում կամ ո՞ւմ մա­սին գի­տեք, ով ա­նընդ­հատ աշ­ խա­տում է ու­րիշ­նե­րի տա­ռա­պանք­նե­րը թեթևաց­նե­լու հա­մար։ Ինչ­պե՞ս կա­րող եք խրա­խու­սել այդ մար­դուն կամ մարդ­կանց խմբին ի­րենց ա­րած բա­րի գոր­ծում։ ՈՒՐ­ԲԱԹ

ՍԵՊ­ՏԵՄ­ԲԵ­ՐԻ 27

Հետագա ուսումնասիրության համար ­Կար­դա­ցե՛ք Է­լեն Ուայ­թի Գործք ա­ռա­քե­լոց գրքի 546–556 է­ջե­րի «­Հա­վա­տա­րիմ վկա», Բա­րե­գոր­ծու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն գրքի 81–86 է­ջե­րի «­Բա­րու­թյու­նը՝ սրտեր տա­նող բա­նա­լի» գլուխ­նե­րը։ «Ա­ռաք­յալ­նե­րի ա­րած գոր­ծը պետք է ա­նենք նաև մենք։ Յու­րա­ քանչ­յուր քրիս­տոն­յա պետք է ա­վե­տա­րա­նիչ լի­նի։ Կա­րեկ­ցան­քով և բա­րեգ­թու­թյամբ մենք պետք է ծա­ռա­յենք օգ­նու­թյան կա­րիք ու­նե­ ցող­նե­րին՝ ան­շա­հախն­դիր ե­ռան­դով փոր­ձե­լով թեթևաց­նել վշտա­ ցած մարդ­կու­թյան բե­ռը։ … Մենք պետք է կե­րակ­րենք քաղ­ցա­ծին, հագց­նենք մեր­կին և մխի­ թա­րենք տա­ռապ­յա­լին ու ճնշվա­ծին։ Մենք պետք է ծա­ռա­յենք և հույս ներշն­չենք հու­սալք­վա­ծին։ Քրիս­տո­սի սե­րը՝ ի ցույց դրված ան­շա­հախն­դիր ծա­ռա­յու­թյան մեջ, ա­վե­լի արդ­յու­նա­վետ կլի­նի չա­րա­գոր­ծին վե­րա­փո­խե­լու հար­ ցում, քան սու­րը կամ դա­տա­րա­նը։ … Շատ հա­ճախ հան­դի­մա­նու­ թյու­նից կարծ­րա­ցող սիր­տը հալ­վում է Քրիս­տո­սի սի­րուց»։ Է­լեն Ուայթ, Բժշ­կու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն, էջ 104, 106։ «Ստր­կու­թյու­նը, սո­ցիա­լա­կան շեր­տա­վոր­ման հա­մա­կար­գը, ա­ նար­դար ռա­սա­յա­կան նա­խա­պա­շար­մունք­նե­րը, աղ­քատ­նե­րի կե­ղե­քումն ու դժբախտ­նե­րի ան­տե­սու­մը հա­մար­վում են հա­կաք­րիս­ 130

Դաս 13

տո­նեա­կան և լուրջ սպառ­նա­լիք մարդ­կա­յին ցե­ղի բա­րօ­րու­թյա­նը, ինչ­պես նաև չա­րիք­ներ, ո­րը Քրիս­տո­սի ե­կե­ղե­ցին իր Տի­րոջ կող­մից հրա­հանգ­վել է հաղ­թա­հա­րե­լու»։ Գե­րա­գույն հա­մա­ժո­ղո­վի նա­խա­ գահ Ա. Գ. Դե­նիել­սը կար­դում է Է­լեն Ուայ­թի մա­հա­խո­սա­կա­նը վեր­ ջի­նիս՝ Է­լեն Ուայ­թի կյան­քի ուր­վագ­րեր գոր­ծի հի­ման վրա, էջ 473։ Հար­ցեր քննարկ­ման հա­մար

1. Աշ­խար­հում շատ մար­դիկ, խմբեր և կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ներ կան, ո­րոնք փոր­ձում են թեթևաց­նել կա­րի­քը։ Յո­թե­րորդ օր­վա ադ­վեն­ տիս­տա­կան ե­կե­ղե­ցին ի՞նչ ե­զա­կի ուժ, ըն­կա­լում և մի­ջոց­ներ կա­ րող է հա­ղոր­դել այս ա­ռա­ջադ­րան­քին։ 2. Կա­րո՞ղ եք մտա­բե­րել ժա­մա­նակ, երբ խրա­խու­սանք և­ա­ջակ­ցու­ թյուն եք զգա­ցել ձեր հա­մայն­քի կող­մից։ Դաս քա­ղե­լով այդ փոր­ ձա­ռու­թյու­նից՝ ինչ­պե՞ս կա­րող եք միև­նույն խրա­խու­սան­քը փո­ խան­ցել ու­րիշ­նե­րին։ 3. Ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայն­քի ա­ջակց­ման հետ մեկ­տեղ ու­րիշ է՞լ ինչ կա­րող է օգ­նել ձեզ «չձանձ­րա­նալ բա­րին գոր­ծե­լուց»։ 4. Այ­սօր աշ­խար­հում ՅՕԱ ե­կե­ղե­ցու կող­մից ա­ջակց­վող ի՞նչ ար­դա­ րու­թյան խրա­խուս­ման, աղ­քա­տու­թյան դեմ պայ­քա­րի ծրագ­րե­ րից և նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րից եք տեղ­յակ։ Ինչ­պե՞ս կա­րող եք ա­ջակ­ցել ե­կե­ղե­ցու գոր­ծու­նեու­թյան այս ո­լոր­տին։ 5. ՎԵՐՋԱԲԱՆ. Ա­յո, մենք՝ որ­պես քրիս­տոն­յա­ներ, կանչ­ված ենք ծա­ ռա­յե­լու ու­րիշ­նե­րի, հատ­կա­պես նրանց կա­րիք­նե­րին, ով­քեր վշտի, տա­ռա­պան­քի և կե­ղեք­ման մեջ են։ Ճիշտ է, ան­հա­տա­կան պա­ տաս­խա­նատ­վու­թյուն­ներ ու­նենք այս ո­լոր­տում, սա­կայն որ­պես հա­ մայնք, ո­րը շեշ­տադ­րում է ու­րիշ­նե­րին ծա­ռա­յե­լը, մենք կա­րող ենք գոր­ծել ան­հա­մե­մատ ա­վե­լի արդ­յու­նա­վետ՝ աշ­խա­տե­լով միա­սին որ­ պես ե­կե­ղե­ցա­կան ըն­տա­նիք։

Դաս 13

131