De favoriete werkvorm van Jenny Blaauwbroek

De ACT-matrix

‘Wat een geweldig mooi gedachtegoed, dacht ik toen in aanraking kwam met ACT en ProSocial. Dit wilde ik toepassen in groepen. De ProSocial-opleiding heb ik online bij de grondlegger Paul Atkins gevolgd.’ Inmiddels traint Jenny Blaauwbroek groepen en professionals in act en ProSocial. Haar favoriete werkvorm is de ACT-matrix. ‘Deze geeft heel snel inzicht in gedrag als reactie op gedachten en emoties. Wat doe je als er een gedachte voorbij komt?’

Met haar coachee vult ze de matrix in. ‘Een coachee had bijvoorbeeld angst voor conflicten en daardoor vermeed hij contacten. Met de matrix kwamen we er snel achter dat hij juist behoefte heeft aan verbinding. Hij reageerde op de angst door zich terug te trekken, met als resultaat dat hij eenzaam werd en geen verbinding ervoer. Het omgekeerde gebeurde dus.’ Dit ziet Jenny vaak, en de matrix kan daardoor een enorme eyeopener zijn. ‘Wanneer je de matrix invult, kom je heel snel met je coachee tot de kern. Vervolgens gebruik ik ACT-interventies om verder te gaan.’ Jenny gebruikt de matrix ook graag met teams. ‘De sfeer verandert in zo’n team, er zijn minder oordelen.’

Psycholoog Kevin Polk ontwikkelde de ACT-matrix. Deze bestaat uit vier vlakken waarbij de onderkant staat voor de binnenwereld, gedachten en emoties en de bovenkant voor gedrag dat je bij wijze van spreken kunt filmen. De rechterkant staat voor dat waar je naartoe wilt en links dat waar je minder van wilt. Bij ProSocial wordt de matrix gebruikt bij de acht kenmerken van een effectief team, waarvoor Elinor Ostrom de Nobelprijs ontving.

Dat de toepassing van ProSocial kan leiden tot een andere werksfeer, laat een revalidatieteam zien dat Jenny begeleidt. ‘De medewerkers hebben bij mij een workshop gevolgd; ze willen nu ProSocial zelf kunnen toepassen en overdragen. “Zo willen wij omgaan met elkaar”, zeggen ze: prosociaal gedrag tonen, dus ieders behoeften erkennen én samenwerken aan een gemeenschappelijk doel. Je leert dat je je gedachten niet hoeft te volgen en dat alle emoties er mogen zijn. Deze manier van samenwerken verspreidt zich als een olievlek in de organisatie, prachtig.’

Dat Jenny vol is van de ACT-matrix blijkt ook uit het boek dat ze samen met Matthijs Steeneveld schreef. In Teamkracht met Prosocial komt de matrix een aantal keer voor. ‘We hebben ’m ook zelf gebruikt toen ik merkte dat de redactieslag van Matthijs bij mij het gevoel triggerde: Ik doe het niet goed. Omdat hij me wél mocht corrigeren, hebben we ervoor gekozen geen wijzigingen bij te houden in Word. Zo konden we samen het boek afmaken.’

De kern van deze werkvorm is dat hij laat zien dat de oplossing in het gedrag zit. ‘Je hebt geen controle over je binnenwereld, maar wél over je gedrag. Dus neem één ademteug om te bepalen hoe je wilt reageren: links om weg te willen van ongewenste gedachten en emoties of rechts vanuit je hart naar de gedeelde purpose.’ (NvO)