Zuyd Legal Lab: voorkom dat probleem een juridisch geschil wordt

Laagdrempelige juridische dienstverlening door studenten slaat aan

Mr. Frank Visser lost sinds dit najaar dagelijks eenvoudige juridische vraagstukken op in het TV-programma Wordt U Al Geholpen? Precies wat het Zuyd Legal Lab van de opleiding HBO-Rechten van Zuyd Hogeschool al enkele jaren doet. En dat blijkt een concept te zijn dat niet alleen bij consumenten en ondernemers aanslaat, maar ook bij de studenten.

De juridische opleiding van Zuyd startte enkele jaren geleden het Legal Lab, een leerbedrijf voor studenten. Het brede publiek, burgers en ondernemers, krijgen laagdrempelig toegang tot juridische advisering over alledaagse vragen. Studenten pakken deze op, ondersteund (en gecontroleerd) door docenten. Tegelijkertijd worden studenten en docenten zo uitgedaagd na te denken hoe je juridische dienstverlening kunt verbeteren en dichter bij de mensen brengen. Jasmijn Keulers, sinds 1 september coördinator, merkt namelijk dat de drempel naar juridische hulp nog altijd hoog is voor velen. “Om persoonlijke redenen. Bang voor procedures, voor kosten; ze weten niet wat ze moeten verwachten”, somt ze enkele redenen op waarom mensen zich laten afschrikken. Onterecht is haar ervaring. Vaak kan het probleem met goede communicatie al worden opgelost. Een brief, een e-mail, een telefoontje. “Dikwijls is het niet ingewikkeld, omdat wij al in actie komen voordat iets een juridisch geschil wordt. We zijn vooral preventief bezig.” Zowel particulieren als ondernemers kunnen normaal gesproken - vóór de coronabeperkingen - vrij binnenlopen bij het Legal Lab, gehuisvest in een winkelpand in de Sittardse binnenstad. Bellen kan ook. En steeds meer informatie is online te vinden. In een intakegesprek verhelderen de studenten de vraag en gaan ze aan de slag met de oplossing. Jasmijn vergelijkt het Legal Lab met de rol van de huisarts. “Wij zijn de juridische huisarts; het eerste aanspreekpunt. Bij zaken waar geen advocaat verplicht is, zoals bij de kantonrechter, kunnen wij procederen. Als het te specialistisch wordt, verwijzen we door naar een advocatenkantoor en begeleiden we de klant in die stap.” Op die manier concurreert het Legal Lab niet met de juridische dienstverleners, maar pakt een deel van de vragen op die anders blijven liggen.

Jasmijn Keulers, alumna HBO-Rechten, werkt sinds kort als coördinator in het Legal Lab van deze Zuyd-opleiding.Vanuit andere HBO-Rechtenopleidingen in het land wordt het initiatief van Zuyd met veelbelangstelling gevolgd.

Duidelijker profileren

De afgelopen maanden heeft het Legal Lab organisatorisch een aantal zaken veranderd. De benoeming van Jasmijn Keulers als coördinator is er daar één van, tot voor kort lag die taak bij twee docenten. Daarnaast zijn er expertiseteams gevormd, ondersteund door docenten die van zo’n deelgebied veel afweten. “We willen ons duidelijker profileren en met de expertisegroepen kunnen docenten gerichter helpen”, zegt Jasmijn. Ook is gestart met juridische advisering rond corona-zaken. Dat doen de studenten volledig gratis, voor de andere advisering moet men betalen. Bij de particulieren spelen rond corona vooral vragen rond de reisvouchers. Ondernemers zijn onder andere geholpen op het vlak van privacyregels toen de horeca opeens contactgegevens van bezoekers moest gaan registreren. “Rutte zei wel dat je klanten gewoon de namen onder elkaar in een schriftje kunt laten schrijven, maar in feite heb je dan al een datalek”, waarschuwt Jasmijn Keulers. De advisering rondom corona-gerelateerde vragen illustreert hoe het Legal Lab vanuit individuele vragen thema’s naar een hoger niveau kan tillen. “Studenten hebben een online checklist gemaakt voor de horecaondernemers. Daarvan hebben we een flyer afgeleid voor ondernemers die digitaal minder actief zijn.” Ook werken de studenten met infographics om lastige juridische kwesties voor een bredere groep toegankelijk te maken. Zo sijpelen ook zaken vanuit het Legal Lab door naar het onderwijs. Jasmijn geeft als voorbeeld de AGV-regelgeving, die de privacy van persoonsgegevens beschermt. “Omdat we daar regelmatig vragen over kregen, is de vraag gerezen of we daar iets mee moeten doen in het onderwijs. Zo is de AGV in het onderwijs terecht gekomen.”

Brede ervaring

Jasmijn Keulers noemt de brede ervaring die de studenten opdoen de meerwaarde van Zuyd Legal Lab. Studenten leren er ondernemen en preventief juridische dienst verlenen. “Je moet hier ook plannen, organiseren, communiceren. Nu zijn ze bezig met chatbots: eerst moeten ze de vragen bedenken, de beslisboom maken; daarna moeten ze de chatbot programmeren. In dat opzicht is het hier ook het ontwikkellaboratorium voor de opleiding.” Deze brede inzet laat studenten ontdekken waar hun echte voorkeuren liggen en maakt ze bewust dat bij het runnen van een juridische dienstverlening veel komt kijken.

Alumna HBO-Rechten

Jasmijn Keulers heeft zelf in Sittard de HBO-Rechten studie afgerond. Ze heeft in het vierde jaar stage gelopen bij het Legal Lab. “Hier krijg je de ruimte om er alles uit te halen.” Jasmijn heeft haar scriptie gewijd aan het onderwerp auteursrechten in de muziekwereld. “Als een robot met kunstmatige intelligentie een nummer componeert en een muzikant voert dit uit, waar liggen dan de auteursrechten?”, vat ze haar onderzoeksvraag samen. Deze kennis komt dan later beschikbaar voor de andere studenten in Zuyd Legal Lab. Na een jaartje op een advocatenkantoor te hebben gewerkt, is ze begin dit studiejaar als coördinator Legal Lab aan de slag gegaan. “Hier sta ik echt voor: mensen helpen, mogelijkheden onderzoeken en mee helpen ontwikkelen.”