( )1ارائه معلومات :دانستن آنچه از در پروسه تحقیقات اتفاق افتاده پیش شرط عملی شدن الزامات عدالت است .تحقیقات و نبش قبرهای دسته جمعی ،از طریق معلوماتی که افشا سازی می کند ،می تواند به دستیابی به حقیقت کمک نماید و پیش زمینه عملی شدن اهداف عدالت در بعضی از سطوح باشد. به طور مشخص ،نتایج تحقیقات و مستندات قبرهای دسته جمعی می تواند به ارائه موارد ذیل کمک کند: •معلومات مربوط به حوادث منجر به نقض حقوق بشر؛ •برگرداندن بقایای انسانی به منظور برگزاری مراسم یادبود ،و در نتیجه صدور تصدیق فوت (یا معادل آن) برای محافظت از حیات اقتصادی یک خانواده ،از جمله تعلیم و تربیه و نیازمندیهای صحی؛ •شناسایی قربانی و همچنین بازماندگان؛ و •شناسایی مرتکبان. ( )2جبران :بر اساس این معلومات ،می توان سایر حقوق مربوط به عدالت ،جبران خسارت و ادعاهای حقوقی را برای اهداف ذیل برآورده کرد: •تسهیل اقدامات جبرانی ،از جمله به رسمیت شناختن ،جبران خسارت، جلب رضایت و برگزاری مراسم یادبود. •ارائه درخواست بر اساس مقررات داخلی ،منطقه ای و/یا بین المللی حقوق بشر؛ و •پیشبرد تعقیبات جزایی. ( )3ممنوعیت و مجازات یا استرداد :تحقیقات در مورد قبرهای دسته جمعی و تحقیقات جنایی با هدف جوابدهی مرتکبان باید بطور متقابل یکدیگر را تقویت کنند و وجود کانال های ارتباطی روشن با مقامات حارنوالی/قضایی ضروری میباشد. ارزش خاص تحقیقات در مورد قبرهای دسته جمعی برای پروسه های قضایی می تواند شامل موارد زیر باشد: •تأیید روایت های شهود؛ •تعداد مرگ ها؛ •علت ،نحوه و تاریخ/ساعت مرگ؛ •جنسیت ،سن و قومیت قربانیان؛ •هویت قربانیان؛ •کوشش برای پنهان کردن جنایت با انتقال اجساد از قبرهای اول به قبرهای بعدی؛ و •شواهد ارتباط دهنده به مرتکبان.
74
تکمیل هرنوع تحقیقات قضایی و پروسه تعقیب قانونی نباید باالی ادامه تحقیقات و محافظت از قبرهای دسته جمعی تأثیر منفی داشته باشد. ( )4درحصه تالش های دولت با هدف عملی شدن عدالت و جوابدهی، راپور مستقل و معتبر نتایج تحقیق ،بعنوان جزء الینفک پروسه تحقیق می تواند به عملی شدن حق قربانی برای دانستن آنچه اتفاق افتاده است، همچنین به حافظه جمعی و حمایت از حاکمیت قانون ،کمک کند.
74
77 75 76
78
16
بنابراین نتایج تحقیقات در مورد قبرهای دسته جمعی باید به عموم مردم راپور داده شود ،مگر اینکه با انجام این کار تعقیبات جزایی کنونی یا آینده ای به خطر بیفتد.
.Gیادبود نورمهای بین المللی بطور کلی حق دفن اعضای خانواده از طریق حفاظت از زندگی خصوصی و خانوادگی احتوا میشود 75.نحوه دفن مردگان می تواند بخش مهمی از فعالیت های مذهبی را شکل بدهد که براساس مفاد آزادی فکر ،وجدان و مذهب تحت محافظت قرار میگیرد 76.عالوه بر این ،ساخت بناهای یادبود برای متوفی می تواند قسمتی از تضمین تالش برای عدم تکرار وقایع باشد 77.اصول اورنتلیچر مکلف میکند که کشورها حافظه 78 جمعی وقایع را حفظ کنند (اصول اورنتلیچر ،اصل .)3 در قاعده CIHL 115آمده است “مردگان باید به شکلی محترمانه دفن شوند و باید به قبرهای آنها احترام گذاشته شده و به قسم صحیح نگاهداری شوند”.
قبرهای دسته جمعی می توانند از خصوصیات پیچیده ،چالش برانگیز و/یا بحث برانگیزی در فضای اجتماعی ،سیاسی و جغرافیایی برخوردار باشند. در هنگام تحقیق و کندن کاری ،ممکن است هم قبرهای دسته جمعی سابق و هم مکان های تدفین و یادبود به تازگی ایجاد شده به مکان هایی برای یادبود فردی و/یا جمعی تبدیل شوند؛ یا بیانگر فعالیت های فرهنگی ،مذهبی و سیاسی باشند؛ و قسمتی از جبران غرامات را تشکیل بدهند. به این ترتیب قبرهای دسته جمعی می توانند منابعی برای موارد ذیل باشند: •پیشبرد حافظه تاریخی؛ •کمک به گفتمان ملی در مورد گذشته؛ •سیستم های حمایت روانی -اجتماعی؛ •تأثیرگذار بر سیاست های آینده؛ و/یا •تسهیل کننده شرایط اساسی برای داشتن یک جامعه عادالنه. ممکن است قبرهای دسته جمعی کندن کاری شده منحیث محالت یادبود، در مراحل بعد به شناسایی و محافظت قانونی ضرورت داشته باشند. همچنین محل آن عده از قبرهای دسته جمعی که امکان تحقیقات در مورد آنها وجود ندارد ممکن است به مکان هایی برای یادبود بدل شوند و باید از نظر قانونی به رسمیت شناخته شده و محافظت شوند تا حدی که نسبت به انسجام شواهد در صورت انجام تحقیقات در آینده ،اطمینان حاصل شود.
همانطور که از تجربیات ICTYو دوسیه هایی مانند موارد ذیل گرفته شده است :حارنوال علیه مالدیچ ،حکم 22( IT-09-02-T-117281 ،نوامبر )2017و حارنوال علیه کارادزیچ ،نسخه اصالح شده عمومی حکم صادر شده در 25مارچ 25( IT-95-5/18-T ،2016مارچ .)2016 قسمیکه گفته شد ،برای مثال در سابانچیوا و دیگران علیه روسیه ،حکم ،درخواست ECtHRنمبر 6( 38450/05جون .)2013 جوهانیش کریشه و پیترز علیه جرمنی ،تصمیم ،درخواست ECtHRنمبر 10( 41754/98جوالی .)2001 به عنوان مثال ،قتل عام “الس دوس ارس” علیه گواتماال ،حکم در مورد اعتراضات اولیه ،حکم قطعی ،غرامات و مصارف IACtHR ،سری Cنمبر 24( 211نوامبر )2009 فقره 265و قتل عام پوبلو بلو علیه کلومبیا ،حکم قطعی ،غرامات و مصارف ،محکمه حقوق بشر قاره امریکا سری Cنمبر 31( 140جنوری )2006فقره .278 مالحظات مربوط به حقوق آزادی بیان می تواند در چارچوب این یادبودها یا محل های کشتار جمعی مطرح شود که در دوسیه فابر علیه مجارستان ،حکم ،درخواست ECtHRنمبر 24( 40721/08جوالی )2012بیان شده است ،و در آن محکمه تصریح میکند “که نمایش یک سیمبول مبهم با توجه به زمینه در یک ساحه قتل عام ممکن است در بعضی شرایط با عامالن این جنایات مباشرت یا مطابقت خود را اظهار کند؛ به همین دلیل است که حتی آزادی بیان مورد محافظت در همه مکان ها و همه زمان ها به یک اندازه مجاز نیست” (در فقره .)58
