RenovatieTotaal april 2013

Praktijkblad voor de renovatiesector Jaargang 3 # 2, April 2013

Gr abonneatis ment?

RENOVATIE

TOTAAL

Mail info@re naar nov totaal.n atiel

13 Renovatievloer 20 Wonen in een klooster 24 Schimmels in hout 28 Bijzonder installatieconcept voor scholen

DiViSiOn inSUlATiOn

Maak kennis met het uitgebreide assortiment van Unilin

ISOLERENDE DAKELEMENTEN EN ISOLATIEPLATEN Als opdrachtgever of ontwerper stelt u hoge eisen aan de gebouwschil. Unilin heeft het meest uitgebreide assortiment aan isolerende dakelementen en isolatieplaten. Denk daarbij aan duurzaamheid, maatwerkoplossingen en een zeer ruime keuze aan afwerkingen en toepassingsmogelijkheden. Unilin heeft de technische kennis en jarenlange ervaring om samen met u de optimale gebouwschil te ontwerpen en te realiseren.

Unilin insulation bv - Beneluxstraat 1 - 5061 KD Oisterwijk - T +31(0)13 523 13 13 - info.nl@unilin.com - www.unilininsulation.com

BRICKS & BRICK SOLUTIONS

Esthetisch

Economisch

Efficiënt

Ecologisch

Energiebesparend

GEVEL RENOVEREN & METEEN ISOLEREN! e-brick & e-board, de slimme 2-in-1 oplossing.

Esthetisch, Ecologisch, Efficiënt, …

Deze combinatie van isolatiepanelen en baksteen van Vandersanden biedt niets dan voordelen.

• Isoleren en afwerken in één handeling • Geen nieuwe funderingen nodig • Een geld- en tijdbesparende oplossing • Isolatiedikte in functie van de gewenste isolatiewaarde • 2 varianten: ideaal voor elke behoefte en elk budget!

Meer weten? www.e-brick.nl www.e-board.nl +31 416 36 96 96 Wij komen u graag persoonlijk informeren.

Kijk nu al via onze websites hoe uw eigen project er zal uitzien. Handig, zo’n Exterior Makeover!

! w eu

Ni

EXPRESS VAN POLY MAX速 DE HOGESNELHEIDSLIJM Wij weten dat u graag tijd bespaart. Daarom zijn de montagelijmen van Bison Professional er nu ook in razendsnelle Express formuleringen. Deze Express-versies bereiken al na 4 uur de volledige eindsterkte. Dat is ruim 10 keer sneller dan de bestaande varianten. Verbindingen kunnen veel sneller worden belast, waardoor u als vakman geen kostbare tijd hoeft te

Bison Professional is een merk van Bison International.

verliezen. Voor een echt snelle verbinding kiest u dus een variant uit de range hogesnelheidslijmen van Poly Max速: SMP Polymer voor een hoge eindsterkte, High Tack voor een hoge aanvangshechting en Lijmkit voor een hoge elasticiteit.

Express van Poly Max速: de beste 辿n snelste oplossingen voor al uw professionele lijm-, montage- en afdichtingsklussen.

Voor vakwerk pak je Bison.

www.bisonprof.nl

In dit nummer

Redactioneel

Over de streep

20

Project in beeld: W onen in een klooster

24

Restauratietechniek: S chimmels in hout

Ik beken: die verlaging van het btw-tarief van 21 naar 6 procent heeft ook mij over de streep getrokken. Net zoals zoveel Nederlanders was ik aanvankelijk niet van plan om renovatiewerkzaamheden aan mijn huis te laten uitvoeren. En nu komt over enkele weken de schilder voor de buitenboel én overweeg ik ook de binnenboel maar eens een frisse schilderbeurt te laten geven.

Het kan werkenden in de bouw nauwelijks zijn ontgaan: per 1 maart 2013 is tijdelijk – voor de duur van 1 jaar – het btw-tarief verlaagd: het 6%-tarief is van toepassing op alle renovatieen herstelwerkzaamheden in en aan een woning. En het geldt zelfs al voor woningen ouder dan twee jaar. Wie heeft er nou niet een klus die al langer is uitgesteld? Daarbij geldt wel: het verlaagde tarief is uitsluitend van toepassing op de arbeidskosten en niet op de gebruikte materialen.

Na een aanvankelijk aarzelend begin – mede ingegeven door het koude weer en de lange winter – begint het effect nu duidelijk te worden, zó blijkt uit een onderzoek van Woonkennis, marktinformatieleverancier voor de woon-, doe-het-zelf- en huizenbranche. 300.000 huishoudens – waarvan ik er dus één ben – hadden in eerste instantie geen plannen. Bovendien bleek dat zo’n 22 procent van de huishoudens eerst zelf wilde gaan klussen, maar door deze maatregel besloot dat toch maar aan een professional over te laten. En zeg nou zelf: die kan het niet alleen (vaak) beter, maar ook veel sneller.

Ook de Aannemersfederatie hoorde dezelfde positieve geluiden en is uiteraard blij. De koepelorganisatie krijgt zelfs signalen van opdrachtgevers dat zij extra werk willen laten uitvoeren, min of meer ‘betaald’ door de besparing die ze realiseren door de 6% regeling. De vorige verlaging van de btw op onderhoud leverde maar liefst 18 procent méér omzet op voor mkbbouwbedrijven, aldus de federatie. Positief effect is ook dat veel vakmensen in de bouw behouden kunnen blijven. Want als de crisis voorbij is, zullen we die weer hard nodig hebben.

Carla Debets Hoofdredacteur RenovatieTotaal

Reageren? redactie@renovatietotaal.nl

COLOFON

28 6 9 11 13 16 19 27 31 33 35 37

Installaties: I nstallatieconcept voor scholen

Actueel Column André Thomsen OudNieuw Techniek: Renovatievloer Actueel: Dag van de Bouw Techniek: Balkkoprenovaties (2) Hout Installaties: Verlichting Sparta Stadion Installatienieuws Bouwkosten: Renovatiekosten buitenschilderwerk Productoverzicht

RenovatieTotaal is een onafhankelijke informatiebron en verschijnt 6 maal per jaar. RenovatieTotaal gaat over renovatie, restauratie, herbestemming, onderhoud, op- en aanbouwen en alles wat met de bestaande bouw te maken heeft.

Ontwerp en Opmaak De opmaakredactie, Wehl www.deopmaakredactie.nl

Jaargang 3. nummer 3, april 2013

Druk Dijkman, Diemen

Uitgever André Lardinois Hoofdredactie Carla Debets Redactie Frank de Groot Ronald van Bochove Paul Engels Medewerkers Ed de Rechteren van Hemert André Thomsen, Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten, Casa Data Advertenties André Lardinois (0570) 654660 E-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers (0570) 623852 E-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends (0570) 861007 E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl

Fotografie cover Zwolle, renovatievloer VBI, zie pagina 13

RenovatieTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 7421 ZC Deventer Tel. 0570 – 654660 Fax. 0570 – 656580 E-mail: info@handelsuitgaven.nl Copyright Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is zorgvuldig en naar het beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

nr. 2 | april 2013

5

Actueel

Metaforum, Eindhoven

Rijksmuseum, Amsterdam

Nominaties Gulden Feniks 2013 Dit jaar kreeg de jury van de Gulden Feniks 2013 maar liefst 92 projecten toegezonden. De jury noemde dit een verrassend hoog aantal dat erop wijst dat renoveren en transformeren van bestaand vastgoed in het brandpunt van de belangstelling staat. Ook dit jaar zitten er weer zeer uiteenlopende projecten bij.

Kenmerkend voor de Gulden Feniks is het integrale karakter van de prijs, die daarmee direct aansluit op de uitdagende opgave waarvoor de sector staat.

De categorie Transformatie telt 39 inzendingen en de categorie Renovatie 44 inzendingen. In de categorie Gebiedstransformatie dingen dit jaar 9 projecten mee naar de prijs. Niet alleen het aantal ingezonden projecten maakt de keuze voor de jury dit jaar extra moeilijk, maar ook de hoge kwaliteit en soms bijzondere oplossingen. Belangrijke criteria bij de beoordeling zijn duurzaamheid, sublimatie, economie, innovatie en maatschappelijke meerwaarde.

Monarch I, Den Haag (zie ook RenovatieTotaal 01, februari 2013)

De nominaties zijn inmiddels bekend; de volgende projecten zijn genomineerd: - Categorie Renovatie R13 Monarch I, Den Haag R28 Rijksmuseum, Amsterdam R31 Apollohuis, Amsterdam R34 Justus van Effen, Rotterdam - Categorie Transformatie T19 Metaforum, Eindhoven T23 Rembrandtparkgebouw, Amsterdam

Strijp-S, Eindhoven

De Beoordelingsrichtlijn Erkend Restauratie Bouwbedrijf is recent aangepast aan de praktijkervaringen en wijzigingen in de regelgeving. De nieuwe richtlijn biedt opdrachtgevers meer inzicht in de kennis en kunde van een gecertificeerd aannemer.

De Beoordelingsrichtlijn Erkend Restauratie Bouwbedrijf bevat de kwaliteitsafspraken voor de bedrijfsvoering van de in restauratie van gebouwde monumenten gespecialiseerde hoofdaannemer. De richtlijn legt de belangen en eisen vast van opdrachtgevers, subsidiegevers, bevoegd gezag (meestal de

6

nr. 2 | april 2013

T39 Museumkwartier, Den Bosch - Categorie Gebiedstransformatie G3 Strijp-S, Eindhoven G4 Blaauwlakenblok, Amsterdam G8 Nieuwe Binnenweg, Rotterdam Alle ingezonden projecten voor de Gulden Feniks 2013 staan inmiddels compleet met beeldmateriaal op de website www.guldenfeniks.nl. Op dinsdag 4 juni worden om 13.00 uur de prijzen uitgereikt op PROVADA, in Amsterdam, op het NRP-Plein in Hal 9.

Erkend Restauratie Bouwbedrijf gemeente) en de hoofdaannemer zelf.

De hoofdaannemer die aan alle eisen voldoet krijgt een certificaat en wordt vermeld op de lijst erkende restauratiebouwbedrijven. Dit is een belangrijke indicatie voor opdrachtgevers, overheden en subsidiegevers.

De voorschriften in de Beoordelingsrichtlijn zijn op basis van de vele in praktijk opgedane ervaringen meer relevant, eenduidig, meetbaar en verouderings­bestendig geformuleerd.

Dit biedt duidelijkheid vooraf aan

opdrachtgevers, subsidiegevers en aan bedrijven die zich laten toetsen. Tegelijk houdt de regeling meer rekening met verschillen tussen bedrijven en projecten en met het maatwerk dat dit vraagt van vaklieden. Zodat restaureren het beoogde effect heeft, keuzes zijn te verantwoorden en risico’s zijn te beheersen. Waar de vorige versie van de BRL de concrete invulling van bepaalde voorschriften overliet aan het kwaliteitssysteem van het bedrijf, geeft deze versie meer richting aan bijvoorbeeld

het uitwisselen en overdragen van kennis en aan ketengerichte samenwerking met andere disciplines. De Beoordelingsrichtlijn Erkend Restauratie Bouwbedrijf heeft inmiddels een lange historie. De Beoordelingsrichtlijn is geïnitieerd door de Vakgroep Restauratie. De richtlijn wordt dagelijks toegepast door zo’n 40 bedrijven op restauratiewerken van uiteenlopende aard. De Beoordelingsrichtlijn wordt beheerd door de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM).

Een toekomst voor watertorens

De Van Nelle Ontwerpfabriek en de gemeente Rotterdam hebben de voorbereidingen afgerond om de Van Nellefabriek, een icoon voor Rotterdam en een rijksmonument, op de UNESCO Werelderfgoedlijst te zetten. Een plaats op de Werelderfgoedlijst betekent een wereldwijde erkenning van de culturele en natuurlijke waarde van een gebouw, plaats of gebied.

Werelderfgoed is erfgoed waarvan vaststaat dat het uniek en onvervangbaar is en de betekenis ervan het nationale belang overstijgt. De Van Nellefabriek is om meerdere redenen van uitzonderlijke en universele waarde.

Het is architectonisch bijzonder en technologisch zeer hoogstaand.

Het complex markeert een bijzondere waarde in de geschiedenis en is ontstaan door een unieke samenwerking van de opdrachtgever met architecten, constructeurs en vormgevers met als doel een nieuw type fabriek te maken waarin rekening werd gehouden met het belang van de werknemers. UNESCO besluit in 2014 of zij de Van Nellefabriek opneemt op de Werelderfgoed-

In de reeks over herbestemming van monumenten publiceerde de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de handreiking Een toekomst voor watertorens. Sinds de jaren ’70 van de twintigste eeuw hebben veel watertorens in ons land hun oorspronkelijke functie verloren.

Van Nellefabriek op naar UNESCO Werelderfgoed lijst. De Rijksoverheid ondersteunt de voordracht met een bedrag van € 300.000,-. Hiervoor ondertekende minister Bussemaker samen met de gemeente Rotterdam en de Stichting Vrienden Van Nellefabriek de uitvoeringsovereenkomst ‘Visie Erfgoed en Ruimte, Kiezen voor karakter’. De doelstelling van deze overeenkomst is

invulling te geven aan onder meer de planologische borging, de toeristischrecreatieve ontwikkeling, duurzame instandhouding en het vergroten van het merk Werelderfgoed.

De gemeente Rotterdam en de Van Nelle Ontwerpfabriek dragen gezamenlijk ook € 300.000,- bij aan het realiseren van deze ambities.

Hogere energie-eisen per juli 2013?

Vanaf juli 2013 gaan er waarschijnlijk minimumeisen op het gebied van energiebesparing gelden, voor ingrijpende renovaties en technische gebouwsystemen.

Dit meldde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onlangs. De regels gaan gelden voor renovaties waarbij meer dan 25 procent van de gebouwschil wordt aangepakt. De eigenaren van gebouwen en woningen moeten straks voldoen aan minimale rendementseisen bij het vernieuwen, veranderen of vergroten van de installatie voor verwarming, warmwater of airconditioning.

43 procent van de woningeigenaren vindt duurzaamheid (zeer) belangrijk bij hun renovatieplannen. Veel woningeigenaren weten niet hoe ze hun woning duurzaam kunnen maken.

Daarom gaan zij op zoek naar informatie over duurzame producten. Dat doen ze vooral via zoekmachines op internet, brochures of via vrienden en kennissen. Dat blijkt uit de BouwKennis Renovatie Monitor.

Op de groeiende renovatiemarkt speelt energiezuinigheid de komende jaren een grote rol. De aandacht zal hierbij uitgaan naar het verduurzamen van de huidige woningvoorraad. Hier valt immers nog een grote winst te behalen. BouwKennis onderzocht onder meer hoe woningeigenaren zoeken naar informatie over duurzame producten.

Bijna zeven op de tien woningeigenaren heeft minstens één klus in huis die

Nieuwe bestemmingen en een duurzame invulling voor deze gebouwen vragen om forse aanpassingen.

Deze brochure helpt om een balans te vinden tussen het behoud van het monumentale karakter en een duurzame nieuwe invulling.

Vanaf 1854 werden in Nederland de eerste watertorens gebouwd om de woonhuizen in de grote steden te voorzien van schoon drinkwater.

Inmiddels zijn in Nederland 190 watertorens aangewezen als rijksmonument; ze werden gezien als iconen van de vooruitgang, waarbij veel aandacht werd besteed aan de bouw en vormgeving. Er zijn architecten die zich zelfs in het ontwerp van watertorens specialiseerden, zoals Jan Schotel (1845 – 1912) en Hendrik Sangster (1892 – 1971).

De handreiking is bedoeld voor opdrachtgevers, architecten en gemeenten die de uitdaging aangaan om de creatieve zoektocht naar herbestemming van dit uitzonderlijke erfgoed te ondernemen. Een toekomst voor watertoren is de zevende uitgave in deze publicatiereeks. Naast inspirerende praktijkvoorbeelden bevat de uitgave een overzicht van wet- en regelgeving, subsidiemogelijkheden en nuttige adressen. De uitgave is te bestellen via de InfoDesk van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, info@cultureelerfgoed.nl

Duurzaamheid van belang bij renovatie Informatiebron voor duurzame producten (in %) Totaal

tot 35 jaar

35 - 55 jaar

vanaf 55 jaar

Internetzoekmachines

38

26

38

45

In brochures/ magazines

18

14

16

23

Vrienden/ kennissen

16

16

14

19

Professional

13

10

12

18

Via sites fabrikanten

13

7

12

18

Aankoopplaats

9

8

6

13

Via sites handelaren

7

3

5

11

Via online communicaties/fora

7

8

6

7

Social media

5

2

5

5

Via verwerker

1

1

1

2

Zoekt geen informatie hierover

28

36

28

24

Anders

1

0

1

0

Weet niet/ geen mening

14

21

14

10

Bron: Bouwkennis RenovatieMonitor, november 2012

de komende twee jaar uitgevoerd moet worden, variërend van schilderen, vloeren leggen tot sanitair vervangen. Aan woningeigenaren die van plan zijn hun woning duurzamer te maken, is gevraagd waar ze informatie over duurzame producten gaan zoeken.

Gemiddeld 38 procent zoekt die informatie via online zoekmachines, 18 procent raadpleegt brochures en 16 procent vraagt informa-

tie aan vrienden of kennissen. Ook de professional wordt geraadpleegd voor informatie. 13 procent gaat direct naar de professional en eenzelfde deel zoekt informatie via websites van fabrikanten. Slecht 28 procent zoekt geen informatie over duurzame producten.

Een en ander betekent dat fabrikanten van duurzame producten hun communicatieboodschap zowel offline als online moeten toespitsen op de doelgroep. De BouwKennis Renovatie Monitor vertelt onder meer hoe consumenten op de renovatiemarkt te werk gaan; kortom: deze vormt een basis voor een marktbewerkingplan voor fabrikanten en toeleveranciers.

Meer informatie: Jacco Ridderhof (0102066996, ridderhof@bouwkennis.nl).

nr. 2 | april 2013

7

Actueel Gratis beschikbare marktprijzen Sinds 1 januari 2013 zijn de marktprijzen voor bouwkundige en installatiematerialen van het Nederland Bouwkosten Instituut gratis. NBI heeft namelijk subsidie gekregen voor de opzet van het Nederlandse deel van een Europese databank van bouwkosten.

De informatie moet dan wel gratis beschikbaar zijn voor iedereen die werkzaam is in de bouwsector. Er wordt gestart met de materiaalprijzen.

De marktprijzen worden elf keer per jaar verzonden, voor een uitgebreid en actueel overzicht van materiaalprijzen, zowel wat bouwkundige materialen betreft, als installatiematerialen. De materiaalprijzen zijn netto prijzen die gehanteerd kunnen worden voor calculaties en voor het toetsen van offertes. Van meer dan 3.500 materialen worden de prijzen maandelijks aangepast. De materiaalprijzen zullen steeds worden uitgebreid met nieuwe materialen. Mist u prijzen, dan kunt u die opvragen en ze worden dan het volgende kwartaal opgenomen in de lijst.

Voorwaarde voor de verkregen Europese subsidie is dat men zich moet registreren, zodat de Europese subsidieverstrekker kan zien wie deze ontvangen en welke type bedrijf het is.

Voor deze registratie (handelingkosten en verzenden) zijn de kosten slechts eenmalig € 10,-, excl. BTW. Daarvoor wordt een factuur verstuurd. Na ontvangst van het bedrag zendt Multi Consultants iedere eerste volle week van de maand de marktprijzen in PDF toe. Multi Consultants is het adviesbureau van het NBI. Meer informatie: info@multiconsultants.nl

Primeur in kazerne Mariniers System Solutions, de nieuwe dienst van Forbo, heeft zijn primeur beleefd in de renovatie van de Sneeuwmeeuw, de huisvesting voor mariniers op de locatie de Rijkswerf in Den Helder.

System Solutions is een service waarbij Forbo de vloer levert, maar ook de lijm en de installateur. Dit geeft de klant het voordeel dat ze voordelig uit is, zeker is van een goede verwerking en daarnaast ontvangt de klant ook nog een supergarantie.

In Den Helder gaf Forbo ook advies over de renovatie van de vloeren. Uiteindelijk werd besloten om de kamers (bijna 10.000 vierkante meter) te voorzien van het superduurzame Marmoleum dat ook nog eens heel lang meegaat (levensduur van 30 jaar en meer) en heel veel designmogelijkheden kent met bijna 160 kleuren en dessins.

De vloeren in de gangen - ruim 3.000 vierkante meter - werden voorzien van Eternal. De Dienst Vastgoed Defensie is zeer tevreden over de levering en de goede samenwerking tussen Forbo Flooring, Forbo Eurocol en installateur Erkamp.

8

nr. 2 | april 2013

Nieuwe functie voor ENKA Kantinegebouw Op het ENKA-terrein in Ede, vlakbij het station, wordt een nieuwe woonwijk gerealiseerd. Echter: een aantal gebouwen van de oude ENKA fabriek zijn behouden gebleven, waaronder het Kantinegebouw uit 1951.

Inmiddels is BOEi gestart met het groot onderhoud van het Kantinegebouw dat circa 4000 m2 groot is. In het gebouw komen nieuwe functies die te

maken hebben met spelen, leren en werken, ofwel thema’s die aansluiten bij de behoefte van de toekomstige bewoners van de wijk. Op het terrein worden circa 1300 nieuwe woningen gebouwd; 200 zijn er inmiddels gerealiseerd.

Het gebouw heeft een lichte structuur van betonnen gevels, stalen kozijnen en grote open ruimtes, kenmerkend voor het naoorlogs optimisme.

Koninklijke Woudenberg voert het groot onderhoud uit: de aanpak betreft de complete buitenschil, waarbij bijzondere elementen zoals de balustrades en geglazuurde stenen op de kopgevels, worden gerestaureerd. Volgens planning is de buitenkant van het Kantinegebouw in november 2013 gereed.

Financiers van het groot onderhoud zijn het Rijk, en de marktpartijen AM en ASR Vastgoed.

Rietveld Schröderhuis zichtbaar voor iedereen De Stichting Rietveld Schröderhuis, de Gemeente Utrecht, het Centraal Museum en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) gaan samenwerken aan het beter beleefbaar maken van Rietvelds nalatenschap in de stad Utrecht.

Het in 1924 door Gerrit Rietveld gebouwde huis staat bekend als het Rietveld Schröderhuis, naar de opdrachtgeefster Truus Schröder-Schräder. Om dit UNESCO Werelderfgoed bij een breder publiek bekend te maken, zijn een aantal plannen ontwikkeld die in de periode 2013-2015 ten uitvoer worden gebracht.

Het Rijk ondersteunt deze plannen met een bedrag van € 185.000,-.

Eén van de plannen bestaat uit het zichtbaar maken van dit 20e eeuwse cultureel erfgoed binnen de grenzen van de stad Utrecht. Alle Rietveld gebouwen krijgen een speciaal ontworpen Rietveld-schildje, er komt een bewegwijzerde route en er worden digiHet Nationaal Renovatie Platform (NRP) organiseert met de TU Delft, Nyenrode en de Hogeschool Utrecht de NRP Academie voor Renovatie en Transformatie. De NRP Academie richt zich op het verwerven van kennis, inzicht en vaardigheden die nodig zijn voor de innovatie van de renovatie- en transformatiepraktijk.

Na het volgen van de NRP Academie ontvangt de cursist een diploma van door de praktijk erkend renovatie- en

taal en analoog wandel-, fiets-, en autoroutes beschikbaar gesteld.

Het Centraal Museum wijdt in 2014 een tentoonstelling aan de bewoningsgeschiedenis van het huis en aan het leven en de ideeën van Truus Schröder.

NRP Academie in september van start transformatieprofessional.

Diverse gerenommeerde onderwijsinstellingen werken aan de opleiding samen onder verantwoordelijkheid van prof.

Vincent Gruis, hoogleraar Housing Management aan de afdeling Real Estate & Housing van de TU Delft. De NRP Academie voorziet de renovatieen transformatieprofessional van bagage om succesvol te opereren in

Daarvoor doet het museum onderzoek naar haar brieven, foto’s en bibliotheek.

Met dit gedigitaliseerde archief zal een documentaire gemaakt worden. Ook komt er een digitale driedimensionale verbeelding van het Rietveld-Schröderhuis. een veranderend werkveld. De NRP Academie is een opleiding van één jaar en richt zich op in de praktijk werkzame professionals die zich verder willen bekwamen in het vakgebied van renovatie en transformatie. De opleiding start in september 2013 en eindigt eind juni 2014. De aanmelding is vanaf heden geopend. De brochure en het inschrijfformulier zijn te vinden op de site van het Nationaal Renovatie Platform www.nrplatform.nl onder de tab NRP Academie.

Column

Duurzaam beheer

Grootscheepse renovatie Dolfinarium In en om het Dolfinarium in Harderwijk wordt hard gewerkt. 27 april a.s. openen de deuren weer en dan moet de grote verbouwing zijn afgerond.

Waterfront heet het project dat Harderwijk weer volop op de kaart moet zetten als toeristische trekpleister. De grootscheepse verbouwing van het Dolfinarium maakt daar deel van uit: straks zal het dolfijnentheater op een eiland komen te liggen met rondom onder andere nieuwe winkeltjes, horeca en botenhuizen.

Bij de verbouwing krijgt ook de Koepel, in 1969 ontworpen door architect J.C.

Deelman als eerste en enige overdekte dolfijnentheater in Europa, zijn oorspronkelijke futuristische uiterlijk terug. Daarbij wordt onder andere de binnenkant grondig aangepakt: de betonnen constructie, de zitplaatsen en het decor worden vervangen om een betere akoestiek voor zowel de bezoekers als de dolfijnen te realiseren. In het dak worden lichtkoepels aangebracht voor meer daglicht. ‘Bovendien komen er duurzame luchtbehandelinginstallaties voor een betere temperatuur en luchtvochtigheid in de koepel. Een duurzame en milieuvriendelijke aanpak staat bij alle activiteiten voorop.

Ik heb het hier al vaker betoogd: levensduurverlenging van gebouwen is veel duurzamer dan slopen en vervangen. Onderzoek heeft dat inmiddels ruimschoots aangetoond. Daar komt bij dat hergebruik ook in maatschappelijk en cultuurhistorisch opzicht - en meestal ook in economisch opzicht - verre de voorkeur verdient. En, wat mij betreft, ook in emotioneel opzicht: ik houd gewoon van gebouwen en daarom snijdt slopen mij door het hart.

Dat snijdende gevoel kreeg ik enkele dagen geleden van een foto van de Koepelgevangenis in Haarlem. Samen met de koepelgevangenis in Breda en nog een groot aantal andere gevangenissen staan ze op de nominatie om wegbezuinigd te worden. De foto laat een indrukwekkend interieur zien, zo specifiek als gevangenis gebouwd dat een andere functie niet echt goed denkbaar is. Hotel? Studentenflat? Sporthal? Circus? Het is niet bij voorbaat onmogelijk, maar gezien het specifieke gebouwtype weinig waarschijnlijk en de kans dat sluiten uitdraait op slopen is dus groot. Daarmee ontstaat de bizarre situatie dat het rijk met de ene hand een gebouw weggooit dat het met de andere hand als rijksmonument moet beschermen.

Dat er bezuinigd moet worden, staat op zich niet ter discussie.

En ook niet dat sloop soms onvermijdelijk is; een leeg gebouw moet je niet willen. Als bijvoorbeeld een andere functie voor de Bijlmerbajes - gezien het gebouwtype waarschijnlijker dan voor een koepelgevangenis - niet gevonden kan worden, zal ik geen traan laten als die torens om gaan.

Ik ken de precieze details van de gevangenisplannen niet, maar het zal niet de eerste keer zijn dat gebouwen om gaan door een te kortzichtig één-dimensionaal bezuinigingsbeleid dat vervolgens aanzienlijk meer kost dan het oplevert. Vooral bij grote organisaties gaat het met het gebouwbeheer en het opdrachtgeverschap nogal eens mis. Is er bij de keuze welke gevangenissen moeten sluiten voldoende gekeken naar de mogelijkheden van hergebruik en renovatie, de monumentale waarde en de gevolgen voor de omgeving? Bezuinigt het rijk waardevol bezit weg dat overmorgen onmisbaar en onvervangbaar blijkt? Doet het rijk net zoveel om zijn waardevolle gebouwen - en de mensen die er in werken - overeind te houden als al die kleine aan­ nemers die nu tot het uiterste gaan om hun mensen en hun bedrijf te behouden?

Voor gebouwbeheer is een koele zakelijke analyse alleen niet voldoende. En ook dat heb ik al vaker betoogd: zonder liefde zijn ook gebouwen en hun beheerders geen lang leven beschoren.

André Thomsen

BouwBeter-dagen: praktijkgerichte trainingen Xella organiseert de BouwBeter-dagen. Dit zijn gratis praktijk- en belevingsdagen voor iedereen die is geïnteresseerd in het werken met de bouwproducten en -systemen van Silka kalkzandsteen, Ytong cellenbeton en de Multipor minerale isolatieplaat.

Productspecialisten van Xella laten tijdens praktijksessies zien hoe met de producten snel en voordelig kan worden gebouwd en gerenoveerd. Daarbij besteden ze speciaal aandacht aan energiezuinige oplossingen. Bezoekers kunnen vervolgens zelf met de producten en systemen aan de slag en ervaren zo hoe deze in de praktijk werken. De dagen zijn bedoeld voor zzp’ers

tot uitvoerders en van bouwers tot medewerkers in de bouwmaterialenhandel. Onder andere wordt aandacht besteed aan oplossingen voor het isoleren van gevels, plafonds en daken.

Bezoekers mogen ook zelf aan de slag, vragen stellen, het geleerde in praktijk brengen en met elkaar van gedachten wisselen over aanpak en werkwijze.

De Xella BouwBeter-dagen vinden minimaal twee keer per maand plaats in de BouwBeter-demoruimte in de Xella-fabriek in Echt (Limburg). Arrangementen voor groepen zijn mogelijk.

Geïnteresseerde bouwers, architecten en anderen kunnen zich aanmelden via www.bouwbeterdagen.nl, via de bouwmaterialenhandel of via de vaste Xella Adviseur.

In elk nummer van RenovatieTotaal geeft prof. ing. André Thomsen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’.

André Thomsen is als emeritus hoogleraar Woningverbetering en Woningbeheer verbonden aan het Onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft en onder meer voormalig voorzitter jury Nationale Renovatie Prijs, thans Gulden Feniks.

72 uur levering Het is mogelijk om kozijnen te leveren in 72 uur. Met snelle samenwerking kunnen wij maximaal 5 kozijnen per dag leveren met draairaam, draai-kiepraam, klepraam, stapeldorpel deur, dubbele deuren en hefschuifdeuren.

Gageldijk 2 • 3602 AL Maarssen • T 030-261 20 57 F 030-261 57 04 • E contact@bluemink.nu

Meer informatie en de voorwaarden kunt u opvragen via contact@bluemink.nu

www.toiletservicetwente.nl Droogtoiletten voor renovaties nr. 2 | april 2013

9

De slimste wanden voor

[schroefvastheid]

Waarom? Omdat een FAAY-wand een massieve kern van geperste vlasvezels heeft. Daarin vindt elke schroef houvast, z贸nder plug: schroefvast met een uittrekkracht van 110 kg (gewone schroef) tot 230 kg (houtdraadbout). Een wastafel kan zonder achterhout worden opgehangen! FAAY is gewoon de b茅ste wand als het gaat om schroefvastheid. Meer weten? Kijk op www.faay.nl of bel met (0347) 376 624.

OudNieuw De bewoners van de flat aan de Zijpendaalstraat in de wijk Hatert in Nijmegen hebben Portaal gevraagd de tocht in hun woningen tegen te gaan en de oubollige uitstraling weg te werken.

Zij vroegen en kregen een energiezuinige woning. Het energielabel ging van F naar B. In 2012 zijn verschillende werkzaamheden uitgevoerd, zowel in de woningen als aan de buitenzijde. Zoals plaatsing van dubbel glas en isolatie van het dak en de plafonds van de kelders. In overleg met bewoners werkte INBO architecten een kleurenplan uit, waarna het complex werd geschilderd. Alle appartementen kregen een eigen verwarmingsinstallatie. Daarnaast werd een videofoon geplaatst en in 2013 werd ook de lift vervangen; de be-

woners maakten toen gebruik van een tijdelijke lift. Alle maatregelen zorgen ervoor dat de woningen van energielabel F naar B zijn gegaan. Portaal praat - samen de bewoners - over de manier waarop de bewoners hun woning het beste kunnen bewonen. Denk aan energiebesparing, ventilatie- en stookgedrag.

De woonomgeving is eveneens onderwerp van gesprek. Installatiebedrijf De Leeuw plaatste de individuele cv en de andere werkzaamheden werden uitgevoerd en gecoördineerd door Talen Vastgoedonderhoud.

Meer lezen? Zie de nieuwsbrieven op http://www.portaal.nl/GrootonderhoudZijpendaalflat.aspx (Foto’s: INBO architecten (oude situatie) en Joppe Fotografie (nieuwe situatie))

Uitdaging!

Heeft u ook meegewerkt aan zo’n mooi voorbeeld van renoveren, restaureren, herbestemming, onderhoud, enzovoort?

En is het project in 2011 of 2012 opgeleverd? Laat het ons weten!

Mail een foto van vóór de aanpak en na de aanpak naar RenovatieTotaal (info@handelsuitgaven.nl) en wie weet staat uw project de volgende keer op deze plaats! nr. 2 | april 2013

11

!

NI

EU

W

Stap 1: Isoleren

Stap 2: Houten raamwerk

Stap 3: Esthetisch afwerken

SlimFort

GEPATENTEERD

®

De beste isolatie-oplossing voor droge gevelsystemen De beste isolatie • Doorlopende isolatielaag = geen koudebruggen.

• Een dunnere gevelopbouw.

• Automatisch optimaal geventileerd = langere levensduur.

• Unieke messing/groef-verbinding.

• Geen uitzakkende isolatie.

• DUBOkeur® gecertificeerd (fiscale voordelen).

Het snelst verwerkbaar • Met geïntegreerde metalen beugels.

• Snel en eenvoudig verwerkbaar in slechts 3 stappen.

• Zeer eenvoudig stelwerk.

• Door één persoon verwerkbaar.

Veel voordeliger

SlimFort®

Traditionele methode

• Aanzienlijke materiaalbesparing t.o.v. de traditionele bouwwijze*.

Besparing aantal m3 isolatiemateriaal

Besparing aantal m3 hout

Besparing folie (overbodig bij SlimFort®)

Onderdeel van:

15% 50%-75%

100%

R

OD

UC T

P

* Gebaseerd op berekeningen conform NEN 1068:2001

www.isobouw.nl/SlimFort 20138147_SlimFort_264x370_RenovatieTotaal.indd 1

16-04-13 12:11

Techniek

Lichte renovatievloer past in passief renovatie

▲ In Veenendaal zijn de liggers opgelegd op hoeklijnen aan het metselwerk

▲ De vloeren in Zwolle zijn voorzien van een vulbetonvloer.

In Zwolle is het project Binnengasthuizen passief gerenoveerd. Des te opmerkelijker omdat deze renovatie is gebeurd met behoud van het historische, monumentale karakter. Om de kleine woningen te vergroten is aan de achterzijde een aanbouw gemaakt. Daarbij werd meteen de complete begane grondvloer vervangen door de ‘natte’ PS-renovatievloer van VBI. Maar de ontwikkelingen gingen ondertussen door en leiden tot een droge variant van de PS-renovatievloer.

Het complex Binnengasthuizen in Zwolle dateert uit 1923 en heeft nog veel karakteristieke details, zoals de raamverdeling, grote dakoverstekken en luifels boven de voordeuren.

Villanova architecten ontwierp levensloopbestendige plattegronden voor ouderen in de 24 huisjes. Hiervoor werden onder meer alle achtergevels gesloopt en vervangen door nieuwe prefab houtskeletbouw aanbouwen.

Voor de renovatie volgens het Passief Bouwen principe moest een pakket duurzaamheidmaatregelen worden uitgevoerd, waarbij de verwarming niet meer energie mag verbruiken dan 25 kWh per m2 per jaar. Dat betekende voor de schil hoge isolatieeisen van circa 6 tot 10 m2k/W.

Natte PS-renovatievloer Wat de begane grondvloeren betreft, werd aanvankelijk gedacht om de oorspronkelijke houten vloeren te verlagen, mede in verband met de

geringe verdiepingshoogte, in combinatie met de nieuwe aanbouw. Op deze manier bleek het echter moeilijk om de gewenste prestatie-eisen te halen. Daarom werd besloten de complete begane grondvloer te vervangen. De keuze voor de nieuwe vloer viel daarbij op de PS-renovatievloer van VBI. Ronald Haafkes, directeur Dura Vermeer Onderhoud en Renovatie: ‘Door deze keuze konden we eenvoudig de gewenste prestatie-eis van 7,35 m2K/W halen.

In de kruipruimte zijn namelijk ook nog eens 15 centimeter isolatieparels aangebracht.’

De nieuwe vloer bestaat uit stalen liggers met een gewicht van slechts 6,5 kg/m1, die 900 mm h.o.h. liggen. Deze werden opgelegd in de lengterichting van de woning, deels in de bestaande voorgevels en deels op nieuwe funderingsbalken. Tussen de liggers zijn EPS vulelementen (‘broodjes’) gelegd, met een lengte van 1200 mm. Op deze vloer is een vulbetonvloer

▲ De Binnengasthuizen in Zwolle waren kleine woningen die dankzij een uitbouw nét geschikt gemaakt konden worden voor ouderen.

(betonnen druklaag met wapeningsnet) aangebracht van 70 liter/m2.

Bovendien werd nog een zwevende dekvloer aangebracht van Fermacell 2E32, in verband met de hoge isolatieeisen van Passief Bouwen. Belangrijk daarbij was ook het volledig afkitten van de vloer rondom, in verband met de vereiste luchtdichtheid.

De voordelen van deze nieuwe begane grondvloer waren vooral het lichte gewicht van de verschillende elementen; zo wegen de liggers circa een vijfde van het gewicht van betonnen balken. Daardoor kan er sneller en met minder mensen gewerkt worden. En hijsmiddelen zijn voor deze vloer niet nodig.

De – nieuwe – droge variant Twee jaar na de introductie van de (standaard) natte PS-renovatievloer kwam VBI met een droog vloersysteem. Deze variant is inmiddels onder meer toegepast bij woningen in Veenendaal. In dit project waren de oude houten begane grondvloeren zodanig aangetast door schimmels en zwammen dat besloten werd deze compleet te vervangen. Lagerweij bestrijding en bescherming, een bedrijf dat is gespecialiseerd in onderzoek en bestrijding van onder andere schimmels en zwammen, kwam niet alleen met de oplossing de bestaande houten begane grondvloeren te vervangen, maar bracht deze vloeren ook zelf aan.

In dit project werd gekozen voor de nieuwe – droge – variant van de PSrenovatievloer van VBI. Belangrijk voordeel van deze vloer is, aldus directeur/eigenaar Henk Dijkstra van Lagerweij, het gegeven dat geen droogtijd voor de beton meer nodig is.

Hierdoor kan er nóg sneller gewerkt worden. En het (snel) leggen van een houten vloer als vloerafwerking is ook geen probleem meer.

Er zijn uiteraard een groot aantal overeenkomsten met de natte ‘standaard’ renovatievloer, maar ook enkele essentiële verschillen. Zo wordt er bijvoorbeeld geen betonnen druklaag meer toegepast. Deze betonlaag was noodzakelijk om doorbuiging van de vloer met liggers h.o.h. 900 mm, te voorkomen. Daarvoor is nu de liggerafstand verkleind naar 610 mm. De EPS-vulelementen zijn daardoor ook smaller, maar hebben dezelfde lengte gehouden. De Rc-waarden van de vloer zijn respectievelijk 4,0 m2K/W (wit EPS) en 5,2 m2K/W (grijs EPS).

Op de vloer kunnen diverse plaatmaterialen worden aangebracht, zoals bijvoorbeeld underlayment of cementgebonden platen. Deze platen zijn minimaal 18 mm dik.

In de woningen in Veenendaal zijn de liggers in de breedterichting opgelegd, in de bouwmuren en op hoeklijnen aan het metselwerk. Er is gekozen voor aan afwerking met cementgebonden platen.

▲ De renovatievloer met cementgebonden platen zoals toegepast in Veenendaal is een nieuwe – droge – variant van VBI.

nr. 2 | april 2013

13

Saving the world’s energy A.O. Smith heeft ruim 40 jaar ervaring in het maken van boilers voor professionele toepassingen en het grotere woningsegment. A.O. Smith investeert in energiezuinige en efficiënte manieren om warm water te bereiden zonder verlies van comfort. Minder verbruik van fossiele brandstoffen, meer gebruik van zon, lucht, techniek en geïntegreerde systemen. De thermische zonne-energiesystemen, condenserende en warmtepomptechnieken van A.O. Smith verzorgen uw warme tapwater op de meest energie-efficiënte manier.

www.aosmith.nl

Actueel

Dag van de renovatie BUVA organiseerde onlangs een speciale Dag van de renovatie, gericht op woningcorporaties en vastgoedonderhoudsbedrijven. Tijdens deze dag kwamen diverse actuele onderwerpen uit de renovatiemarkt aan de orde én uiteraard hoe het bedrijf een bijdrage kan leveren aan specifieke problemen in de renovatie.

‘Samenwerking in de keten leidt tot betaalbare, energiezuinige en comfortabele woningen met minimale overlast voor de bewoners’, was de overtuiging van Willem Otter, directeur BAM Woningbouw W&R en W&R Renovatie. ‘Je hebt daarbij samen een doel om het wonen én de woonconsument centraal te stellen.’ Bij samenwerking in de keten moeten opdrachtgevers, hoofdaannemer, onderaannemers en leveranciers ook continu het proces optimaliseren. Samenwerken betekent ook dat je elkaar moet vertrouwen, ook over de betalingen, kwaliteit, afspraken maken en ook nakomen én elkaar op de hoogte houden. ‘Je moet als totale groep betrouwbaar overkomen.’

Over kwaliteit gesproken, Harm Valk, senior adviseur bij Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. weet daar alles van. ‘In renovatie is kwaliteit zeker niet vanzelfsprekend, maar ook niet het verbeteren van de kwaliteit. De verschillende vormen – certificaten, Bouwbesluit, A-label, gebruikerservaring, de energierekening – maken het er bovendien allemaal niet eenvoudiger op.’ Zoek het in robuuste oplossingen, was zijn

advies, en denk daarbij ondermeer in systemen en samenhang. Drie voorbeelden van bouwkwaliteit passeerden daarbij de revue: luchtdicht bouwen, het installatiegeluid en problemen integraal aanpakken. Mét voorbeelden van hoe het wel en niet moet.

De EPDB-richtlijn en de herziene richtlijn – en dan vooral de onderdelen die betrekking hebben op de bestaande bouw – hebben voor Raymond Beuken, senior adviseur bij AgentschapNL, geen geheimen. Hij deed helder uit de doeken wat de stand van zaken is rondom het energielabel (nadat het wetsvoorstel voor handhaving en sanctionering niet werd aangenomen).

Productoverzicht Nieuwe versie Handboek Verfspuitapparatuur en Pompen

Informatiegids duurzame kozijnbescherming

Nieuwe serie valbeschermers De regelgeving voor het werken op hoogte worden steeds strenger en verder aangepast. Je Netje komt daarom nu met een vernieuwende serie valbeschermers en leeflijn systemen, met als doel deze voor zoveel mogelijk gebruikers toegankelijk te maken.

WSB Finishing Equipment heeft een nieuwe 2013 editie van het Kompas gepresenteerd. Het nieuwste exemplaar van dit bekende Wagner handboek voor Oppervlaktetechnieken omvat het complete productenprogramma spuitapparatuur, pompen en accessoires.

Ventistone heeft jarenlange kennis en ervaring met duurzaam onderhoud van kozijnen en geveltimmerwerk gebundeld in een handzame informatie- en instructiegids. Met deze gids in de hand én het Ventistone renovatiesysteem behoort schade aan kozijnen en houten gevelelementen door verfgebreken, houtrot en constructiefouten snel tot het verleden.

Het nieuwe handboek van WSB Finishing Equipment verschijnt ook dit jaar weer in A4-formaat. Het rijk geïllustreerde en goed toegankelijke Kompas 2013 is onderverdeeld in producten en systemen voor de schilder en stukadoor. Daarnaast omvat het handboek een variëteit aan producten en systemen voor de hout- en metaalbewerkende bedrijven. Kompas 2013 geeft een totaaloverzicht van applicatietechnieken, waarbij onder meer de volgende technieken worden onderscheiden: XVLP, Airless, AirCoat, FineFinish, verwarmd spuiten, pleisterspuiten en markeren. Voor iedere productgroep worden alle bijbehorende producten, zoals pistolen, lansen, spuittips en spuittiphouders, alsmede alle toebehoren gepresenteerd. Nieuw in deze editie is het onlangs geïntroduceerde XVLP spuitsysteem. Deze nieuwste spuittechniek draagt bijzonder bij aan het efficiënter werken voor de schilder. Bijzonder nuttig voor de gebruiker zijn ook de vele praktische tips en adviezen die in het Kompas 2013 worden gegeven.

Exemplaren van het handboek Kompas 2013 kunnen kosteloos worden aangevraagd bij WSB Finishing Equipment B.V. te Utrecht of Wolvertem.

De instructiegids geeft snel inzicht in de verschillende onderdelen, mogelijkheden en de montage van deze onderhoudsarme oplossing voor renovatie van geveltimmerwerk. Het systeem, dat gebaseerd is op een optimale ontluchting en waterwering aan de buitenzijde van gevels, voorkomt zo houtrotschade en verfgebreken. Het boekje bevat naast technische merkbladen en meetinstructies ook verwerkingsvoorschriften, exploitatieoverzichten en diverse voorbeelden. Die tonen dat door toepassing van Ventistone neuslatten, profielen en dorpelafdekkers de detaillering van woningen en gebouwen verbetert. Het systeem maakt een einde aan houtrotschades en vervanging van gevelelementen is niet langer nodig. Het voorkomt terugkerende dure schilderbeurten en daarmee samenhangende steigerkosten. Hierdoor resulteert Ventistone bekleding in een besparing van 40 tot 50 procent op de onderhoudskosten van kozijnen.

Geïnteresseerden kunnen de informatie- en instructiegids gratis opvragen via info@ventistone.nl of www.ventistone.nl

Je Netje heeft reeds enkele jaren de materialen van LANEX in het assortiment.

Toetreding tot de Europese unie was voor LANEX een stimulans om te komen met een vernieuw aanbod van persoonlijke beschermingsmiddelen. Het bedrijf introduceerde begin jaren negentig de eerste serie valbescherming, harnassen, veiligheidstouwen en leeflijnen. Je Netje biedt een volledige scala van valbeveiligingssystemen met touw grijpers, zelfspannende leeflijnen, karabijnhaken en accessoires aan. De valbeveiliging- en leeflijnsystemen moeten voldoen aan de eisen van de klant, dus kwaliteit, flexibiliteit en hoge waarde van de producten en diensten moeten worden aangeboden tegen een gunstige prijs. De vernieuwde serie van valbeschermers en leeflijnsystemen zijn al via verschillende verkooppunten in de Benelux te verkrijgen.

WSB Finishing Equipment, Utrecht, (030) 241 41 55, www.wsb-wagner.eu

Ventistone, Tiel, (0344) 68 00 00, www.ventistone.nl

Je Netje BV, Valkenswaard, (040) 207 06 05, www.jenetje.nl

nr. 2 | april 2013

15

Actueel / Dag van de Bouw

Zaterdag 1 juni: Dag van de Bouw Ook hoogstandjes in renovatie Op zaterdag 1 juni 2013 vindt de achtste editie van de Dag van de Bouw plaats. De dag is onderdeel van de imagocampagne ‘De Bouw maakt het’ die werkgeversvereniging Bouwend Nederland samen met haar leden voert.

O

p de dag stellen leden van Bouwend Nederland kleine en grote bouw- en infraprojecten open voor het publiek. Zoals wegen, spoor- en vaarwegen, woningen en woonwijken, winkelcentra, kantoorpanden, zorg- en sport accommodaties en scholen. De diversiteit laat zien hoe belangrijk de sector is rond kernwaarden als wonen, werken, mobiliteit, recreatie en milieu. De dag staat open voor iedereen die een kijkje achter de hekken van een bouwlocatie wil nemen. Elke locatie is gratis te bezoeken. Het groeiende aantal bezoekers (vorig jaar 115.000) toont aan dat de dag in een grote behoefte voorziet. Het is voor de deelnemende bedrijven een uitgelezen kans om te laten zien tot welke hoogstandjes ze in staat zijn.

Ingenieus ontwerpen en bouwen is de dagelijkse uitdaging waar de bedrijfstak voor staat en uiting aan wil geven. Niet alleen in de nieuwbouw maar ook in de renovatie, het onderhoud en de restauratie. Met inbreng van nieuwe inzichten, productiemethodes en materialen verbetert de sector eerder gebouwde woningen, kantoorpanden, scholen, zorgcomplexen, en aangelegde wegen, vaarwegen, spoorwegen, viaducten en ondergrondse kabel en leidingnetwerken en bouwen wij bij waar de maatschappij behoefte aan heeft. De leden van Bouwend Nederland zijn trots op hun prestaties en de Dag van de Bouw is een unieke kans om dat met u en alle andere bezoekers te delen. Kortom: laat u informeren, verrassen en inspireren.

Herbestemming Raadhuis Moordrecht

Herbestemming van voormalig weeshuis en raadhuis, tot een zorgvilla met behoud van historische uitstraling. Het pand is in eigendom van de Drost Ijzerman stichting die ook de mogelijkheid biedt tot deze herbestemming. Het pand behoudt in zijn buitenschil het oude karakter en wordt deels gerenoveerd en vernieuwd, architectonisch ontworpen en bewaakt door ARCO architecten te Oudewater. Van binnen worden op meerdere verdiepingen kamers ingericht voor de zorgfunctie, alsmede zal de trouwlocatie in ere worden hersteld.

Tijdens de start van de werkzaamheden in het gebouw kwamen in twee kamers juweeltjes van ornamentenplafonds onder de systeemplafonds vandaan. Deze plafonds worden in originele staat teruggebracht. Een gespecialiseerd restauratiebedrijf uit Haarlem heeft hiervoor mallen gegoten, een tijdrovende aangelegenheid en een precisiewerk. De prognose voor het herplaatsen van de ornamenten staat gepland in week 17 of 18 2013, tijdens de werkzaamheden van de stukadoor. Op de Dag van de Bouw zijn ook deze ornamenten te bewonderen.

Locatie: Westeinde 1, Moordrecht Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: J.J. van der Speld en Zn. B.V. Geschatte opleveringsdatum: Juli 2013 Website: www.vdspeld.nl

Restauratie Landgoed Eemwijk, Voorburg Mauritshuis, Den Haag

Restauratie en uitbreiding van het Mauritshuis te Den Haag. Een ondergrondse foyer gaat het museum verbinden met het tegenovergelegen pand, Plein 26.

Daardoor verdubbelt het oppervlak en komt er meer ruimte voor kunst, tentoonstellingen, educatie en evenementen. In het nieuwe museum is de entree teruggebracht naar de voorkant van het Mauritshuis. Bezoekers komen weer binnen via het grote hek rond het voorplein en dalen vanaf daar af naar de lichte, ondergrondse foyer. In het Mauritshuis blijft de vaste collectie zichtbaar. Plein 26 gaat ruimte bieden aan een educatieruimte, een auditorium en een tentoonstellingsruimte. Ook worden hier de vernieuwde museumwinkel, een stijlvol museumcafé en de kantoren ondergebracht.

In een bijzondere landschapstuin liggen Huize Eemwijk, een portierswoning annex koetshuis, een monumentaal toegangshek (alle drie rijksmonument) en twee kantoorgebouwen uit de zeventiger en tachtiger jaren. Het koetshuis is inmiddels door Weboma gerestaureerd en opgeleverd. Huize Eemwijk wordt momenteel gerestaureerd. De kantoorgebouwen zullen gesloopt worden en plaats maken voor luxueuze appartementen

Locatie: Korte Vijverberg 8, Plein 26, Den Haag Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Koninklijke Woudenberg Ameide B.V. Geschatte opleveringsdatum: 2014 Website: www.mauritshuis.nl

Restauratie zondagsschool, Aalten

Restauratie/verbouw van een vroeg 20e eeuws zondagschoolgebouw tot vakantiehuis voor vier tot zes personen. Dit gemeentelijk monument was in een zeer matige staat en wordt nu verbouwd tot een pand met de hedendaagse gemakken met behoud van alle architectuurhistorische elementen.

Locatie: Sondernweg 1a, Aalten Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Te Winkel Bouwbedrijf Geschatte opleveringsdatum: Oktober 2013 Website: www.tewinkelbouw.nl Facebook pagina De Zondagschool ‘Lintelo Veur’

16

nr. 2 | april 2013

Locatie: Oosteinde 114, Voorburg Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Weboma Bouwmaatschappij Geschatte opleveringsdatum: augustus 2013 Website: www.weboma.nl

Renovatie Raadhuis, Velsen

Het oorspronkelijke stadhuis van Velsen, gebouw B, vormt nog steeds een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke huisvesting in Velsen. Gebouw B is een fraai gemeentelijk en toekomstig Rijksmonument, ontworpen door de bekende architect Dudok. In gebouw B zijn kantoorruimten, de representatieve functies zoals de raadzaal, de burgerzaal, de trouwzaal en de bestuurskamers gesitueerd rondom een binnentuin. In de representatieve ruimten zijn de oorspronkelijke stijlkenmerken goed behouden gebleven. In het gebouw is asbest aangetroffen en er zijn veel klachten over het thermisch comfort. De gemeente wil het gebouw renoveren met als belangrijk speerpunt het verduurzamen van het gebouw. Voorbeelden van genomen maatregelen zijn een WKO-installatie, glasvervanging, zolderisolatie, LED verlichting en nieuwe ketels. Dit leidt tot een verbetering van het energielabel. Er wordt gewerkt met een GPR-score van 7,4.

Herbestemming De Kaap, Utrecht

Het bestaande kantoorgebouw Kaap Hoorndreef 10-22 wordt op duurzame wijze getransformeerd naar een woongebouw, daarbij zal de huidige kantoorfunctie op de begane grond gehandhaafd blijven. In samenwerking met Architectenbureau StrandNL, Jebber en de gemeente Utrecht is het bestaande kantoorgebouw Kaap Hoorndreef 10-22 ontwikkeld tot woongebouw met een kantoorfunctie op de begane grond. Het programma zal naast de kantoorfunctie bestaan uit 50 appartementen en twee penthouses op de zesde verdieping. De voornaamste doelgroep van dit project zijn starters (netafgestudeerden). Bij het ontwerp is zeer veel aandacht besteed aan het creëren van efficiënte plattegronden waarbij gestreefd is naar optimaal gebruik van de beschikbare vierkante meters, met veel aandacht voor het wooncomfort. Omdat het plan een herontwikkeling van een bestaand pand betreft, is de bouwtijd zeer kort in vergelijking met nieuwbouwprojecten.

Locatie: Kaap Hoorndreef 10-22, Utrecht Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: J.P. van Eesteren B.V. vest Bunnik Geschatte opleveringsdatum: Augustus 2013 Website: www.jebber.nl/projecten/de-kaap-overvecht-utrecht.html

Uitbreiding/renovatie Gemeentehuis Margraten Het nieuwe gemeentehuis is deels een ingrijpende verbouwing van het huidige gemeentehuis aan het Amerikaplein in Margraten, deels betreft het een nieuw aan te bouwen deel. Afgelopen jaar is het definitieve ontwerp van het nieuwe gemeentehuis vastgesteld. Centraal staat een goede dienstverlening en een goede, eigentijdse huisvesting voor de bestuurlijke en ambtelijke organisatie.

Locatie: Amerikaplein 1, Margraten Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Haegens Bouw Horst B.V. Geschatte opleveringsdatum: Juli 2013 Website: www.eijsden-margraten.nl

Verbouw Villa pastorie, Tilburg Restauratie De Langhuisstolp, Enkhuizen

In opdracht van Intermaris Projecten BV is de E.A.B. BV uit Enkhuizen bezig met de restauratie / verbouwing van de rijksmonumentale stolp. Na oplevering worden hier namens de Prinsenstichting 10 mensen met een (verstandelijke) beperking gehuisvest, die onder begeleiding gaan wonen.

Locatie: Schoolstraat 43, Aartswoud Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Enkhuizer Aannemersbedrijf (E.A.B.) B.V. Geschatte opleveringsdatum: September 2013 Website: www.eab-enkhuizen.nl

Het verbouwen / renovatie van een oude pastorie in Tilburg tot een horecagelegenheid. Het pand is gelegen aan de Piushaven in Tilburg, een binnenstadsgebied dat opnieuw wordt ontwikkeld voor wonen, werken en recreëren. Er is een bijzonder horecaconcept ontwikkeld : Bed, Brunch, Boot.

Locatie: Piushaven, Tilburg Openingstijden: 10:00 - 16:00 uur Uitvoerende partij: HAWEE Bouw B.V. Geschatte opleveringsdatum: Oktober 2013 Website: www.villapastorie.nl

Herbestemming in Ridderkerk

Het oorspronkelijk in de jaren dertig gebouwde Groene Kruisgebouw heeft de laatste 20 jaar dienst gedaan als kantoorruimte.

Dit pand is door Stichting Woonvisie aangekocht om te verbouwen tot acht appartementen voor mensen met een lichamelijke beperking. In het pand zal tevens een liftinstallatie worden aangebracht en zullen alle overige installaties worden vervangen.

Restauratie De Pelikaan, Enkhuizen

In opdracht van de Stichting Stadsherstel Enkhuizen restaureert E.A.B. BV het voormalige monumentale W.I.C. pakhuis tot drie vrije sector huurappartementen. Na de oplevering zal het pand worden overgedragen aan Welwonen Enkhuizen.

Locatie: Paktuinen 12, Enkhuizen Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Enkhuizer Aannemersbedrijf (E.A.B.) B.V. Geschatte opleveringsdatum: Oktober 2013 Website: www.eab-enkhuizen.nl

Locatie: Kievitsweg 71, Ridderkerk Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Gebrs. Hooghwerff B.V. Geschatte opleveringsdatum: juni 2013 Website: www.gebrs-hooghwerff.nl

Locatie: Dudokplein 1, IJmuiden Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: BAM Utiliteitsbouw, regio Noordwest Geschatte opleveringsdatum: december 2013 Website: www.BAMutiliteitsbouw.nl

Renovatie Koning Willem III kazerne, Apeldoorn

In opdracht van Dienst Vastgoed Defensie wordt het bestaande kazernegebouw van de Koning Willem III kazerne te Apeldoorn grondig gerenoveerd. Inpandig wordt het gebouw geheel gestript, constructief aangepast, vervolgens opnieuw afgebouwd en voorzien van nieuwe installaties. Aan het bestaande gebouw wordt een uitbreiding gerealiseerd met o.a. een betonkelder met gymzalen en schietbanen. Het buitenterrein wordt opnieuw ingericht waarbij ook een verdiepte parkeervoorziening wordt gemaakt. In het gehele project wordt circa 6.000 m3 beton en 700.000 kg wapeningsstaal verwerkt.Het totale project heeft een bruto vloeroppervlakte van circa 16.000 m2.

Locatie: Sportlaan 55, Apeldoorn Openingstijden: 10.00 - 16.00 uur Uitvoerende partij: Burgland Bouw B.V. Geschatte opleveringsdatum: April 2014 Website: www.burglandbouw.nl/projecten/ bedrijfsgebouwen

nr. 2 | april 2013

17

DE RENOVATIESPECIALIST IN HOUTEN RAMEN EN DEUREN

Nieuw!

Online Bestekservice op www.weekamprdc.nl

• • • •

Vervanging van houten ramen en deuren Gehele renovatietraject barcode gecodeerd Volledige verzorging bewonerscommunicatie Eigen productielijnen ramen en deuren FEDERATIE NEDERLANDSE DEURENINDUSTRIE

• Volledige logistieke ontzorging • Eigen montageteams • Duurzame renovatie voor meer informatie: www.weekamprdc.nl info@weekamprdc.nl tel. 0523 - 625 475

Techniek

Het versterken van oude houten balken (2) Om bestaande slechte houten balken te versterken, worden vaak nieuwe houten balken aan weerszijden gemonteerd. Ofwel met spijkers, deuvels of schroeven. De houtschroef van HECO-Schrauben, de HECO-TOPIX-CC maakt de renovatie - dankzij de dubbele schroefdraad met samentrekeffect – gemakkelijker en herstelt de draagkracht. ► De HECO-TOPIX-CC in detail.

Tekst: Maarten Lowie

N

adat het te renoveren gebouw met daarin de rotte of slechte houten balken is geïnventariseerd (stap 1), moet de restauratie worden gepland en ingemeten. Bij deze stap (2) kan gebruik worden gemaakt van de HECO-dimensioneringssoftware. Bij stap 3 – de voorbereiding - worden alle te restaureren balken in het

gebouw gestut en gezekerd. Bovendien is het belangrijk ook de oorzaak van de schade weg te nemen. Dan volgt de daadwerkelijke uitvoering.

Stap 4: bevestiging van de houten balken Nadat de oorzaak van de beschadigde balken weggenomen is, worden de nieuwe houten balken precies op de

▲ Alvorens met de uitvoering van de renovatie wordt begonnen, wordt eerst het beschadigde stuk hout weggezaagd.

▲ De HECO-TOPIX-CC wordt kruislings bevestigd met behulp van een boordriehoek.

oplegging geplaatst. Hierna worden deze vastgeschroefd volgens de berekening van de Heco-software. In het voorbeeld worden 2 x 8 HECOTOPIX-CC-schroeven kruislings onder een hoek van 45 graden in de balk geschroefd, waarbij gelet wordt op de voorberekende afstand van de rand en de asafstand. Een ‘inschroefhulp’ zorgt ervoor dat onder de juiste hoek wordt geboord.

Voordeel bij de bevestiging van de balken is het samentrekeffect van de HECO-TOPIX-CC. Doordat de schroef over twee schroefdraden met een verschillende spoed beschikt, worden de nieuwe balken tegen de bestaande dakbalk getrokken. Hierdoor ontstaat een sterke verbinding, zonder dat bij de montage schroefklemmen gebruikt zijn. Dankzij deze oplossing worden de houten balken, ook op moeilijk bereikbare montageplekken, gemakkelijk vastgeschroefd.

Zodra de renovatie klaar is, kan de stut afgebroken worden. De balken liggen op de oplegging en zitten vast aan de originele dakbalk. Zij nemen de functie van de originele en beschadigde balk over en vangen de krachten op.

Moderne oplossing voor traditionele bouw Dit voorbeeld laat zien dat traditionele renovatiemethodes, zoals het plaatsen van balken aan weerszijden van een dakbalk, dankzij de schroef met dubbele schroefdraad nu makkelijker zijn toe te passen. Tot nu toe werden hier draadstangen voor gebruikt, een oplossing die een stuk arbeidsintensiever was. Bovendien trekt de HECO-TOPIX-CC de bouwdelen samen doordat de schroef uit twee schroefdraden bestaat met een verschillende spoed. De balken worden via de schroefdraad aan de balk gefixeerd en kunnen hogere trek- en druklasten aan, waardoor er minder bevestigingspunten nodig zijn.

Schroeven met dubbele schroefdraad met gelijke spoed fixeren zich daarentegen door de schroefkop en kunnen minder last dragen, waardoor er altijd meer montagepunten nodig zijn.

Auteur Maarten Lowie is importeur van HECO-schroeven voor Jac.Lowie & Zoon bv.

▲ De balken zijn aan de zijkant van de oplegging gemonteerd en de draagkracht is weer hersteld.

nr. 2 | april 2013

19

Project in beeld

Wonen in een klooster Dat het meer dan 100 jaar oude klooster in ’s Heerenberg behouden zou blijven; daarover bestond geen twijfel. Maar het zou tot zeker 10 jaar na de aankoop duren, voordat Woonzorg eindelijk kon starten met de verbouwing. In het gebouw wonen straks ouderen in een bijzondere mix van modern wonen met 100 jaar oude, sfeervolle en authentieke details.

Tekst en beeld: Carla Debets Bouwtekst

H

et U-vormige gebouw met twee kapellen in het verlengde van de zijvleugels bestaat uit vier woonverdiepingen.

Op de begane grond komen ook nog een aantal ruimtes voor culturele of recreatieve bestemmingen zoals een balie van de gemeente, mogelijk een politiepost, en de raadzaal van de gemeente Montferland. In de zijvleugels op de begane grond en de drie bovenliggende verdiepingen zijn 46 levensloopbestendige woningen gerealiseerd: twee- en driekamerwoningen die zijn onderverdeeld in 33 huurappartementen in de vrije sector en 13 huurappartementen in de sociale sector. De oppervlaktes variëren van 71 tot 193 m2; de twee grootste woningen liggen in één van de kapellen: daar zijn twee cascowoningen gerealiseerd die naar behoefte verder vrij indeelbaar zijn.

De huurprijzen variëren van 550 tot 1500 euro per maand, exclusief servicekosten.

Elk appartement heeft nog wel een of meer karakteristieke details van het oude klooster, zoals de hoge boogramen met

opvallend hang- en sluitwerk, maar ook fraaie metselwerkdetails. Daarnaast zijn nog oude houten deuren met halfronde bovenlichten aanwezig en behouden, alsmede de originele tegelvloeren in de gangen op de begane grond. Ook glas-inlood ramen – vooral in de kapellen – sieren nog diverse ruimten, evenals opmerkelijke natuurstenen kolommen. De (luie!) trappen tussen de verdiepingen zijn bovendien voorzien van fraai gedetailleerde hekwerken.

Niet de eerste renovatie

Het St. Bonifatiusklooster heeft een bijzondere geschiedenis. Naast klooster en seminarie staat het gebouw in de omgeving vooral bekend onder de naam Gouden Handen, naar aanleiding van de gelijknamige expositie die van 1975 tot 1999 in het klooster plaatsvond betreffende producten van vrijetijdsbesteding. Ook vonden er een groot aantal paranormale en alternatieve manifestaties plaats. In 1999 sloot Gouden Handen en kocht Woonzorg het complex voor 5,5 miljoen

gulden. Diverse bestemmingen bleken niet haalbaar, totdat werd besloten het klooster om te bouwen tot appartementen voor senioren.

Alle herbestemmingen – en dus diverse verbouwingen – én jarenlange leegstand hadden het complex geen goed gedaan.

Achterstallig onderhoud (ten tijde van de tentoonstellingen) en lekkages deden hun werk. Daarnaast bleek uit bouwtechnisch onderzoek dat het klooster qua constructies niet bepaald een consistent geheel was; er bleken Nederlandse en Duitse bouwmethoden door elkaar heen gebruikt te zijn. Het vermoeden bestond ook dat zodra men er niet meer met de berekeningen uitkwam, er gewoon een laag extra beton werd aangebracht.

Rijksmonument

Een Rijksmonument stelt altijd bijzondere eisen aan een verbouwing of herbestemming. Er mogen zo min mogelijk ingrepen plaatsvinden en bij de verbouwing geldt dat geen of zo weinig mogelijk historisch materiaal verloren mag gaan. De bestaande structuur bleef zo goed mogelijk gehandhaafd, hoewel deze na de renovatie nog hoofdzakelijk op de bouwtekeningen zichtbaar is. In de oorspronkelijke opzet bestonden de plattegronden namelijk vooral uit middengangen met aan weerszijden kamers. Om de appartementen zoveel mogelijk uitzicht te geven naar twee kanten, zijn de badkamers en toiletten van de appartemen-

Fraaie oorspronkelijke kenmerken zijn de bijzondere zuilen en de fraaie natuurstenen vloeren in de gangen op de begane grond. Gecombineerd met een moderne glazen lift. p

20

nr. 2 | april 2013

ten op de plaats van de lange middengang gesitueerd.

Voor een betere toegankelijkheid van de verdiepingen zijn naast de twee hoofdtrappenhuizen glazen liften aangebracht. Omdat de middengangen vervielen (voor het uitzicht naar twee kanten) moest voor de appartementen een nieuwe ontsluiting worden gemaakt.

Hiervoor zijn galerijen aan de achterzijde van het complex geplaatst: eenvoudige staalconstructies met prefab betonplaten. Het betekende wel dat op diverse plaatsen de ramen in de achtergevels aangepast moesten worden om als deurkozijnen te fungeren.

Daglicht

Het uitzicht naar twee kanten biedt de appartementen natuurlijk ook daglicht van twee zijden. Daarbij hebben de relatief hoge ruimtes van soms wel 4,20 meter hoog, ook relatief hoge ramen. In deze ramen mocht echter vanwege de monumentale status, geen dubbelglas geplaatst worden. Bovendien moesten

p Fraai gedetailleerd zijn ook de trappenhuizen. Het meeste glas-in-lood is echter vervangen voor méér daglicht.

p Aanzicht voorzijde van het oude kloostercomplex. Zowel links- als rechtsvoor op de hoeken zijn oorspronkelijk kapellen gebouwd.

p Oude – de gele, méér gedetailleerde - en nieuwe balkons aan de zuidoostgevel.

Projectgegevens

Opdrachtgever: Woonzorg Nederland, Amstelveen Architect: Tak architecten, Arnhem Uitvoering: Veluwezoom Verkerk Bouw BV (VolkerWessels), Zevenaar Constructies: Blaauw, Groningen Bruto vloeroppervlak: 9200 m2 Start renovatie: anuari 2011 Oplevering: februari 2013

p Om de woningen vanaf de nieuwe galerij toegankelijk te maken, zijn sommige ramen uitgezaagd en verlaagd tot op vloerniveau.

de oorspronkelijke stalen kozijnen en ramen zoveel mogelijk behouden en hersteld worden. In de ramen is nu speciaal glas met folie aangebracht, dat wél is toegestaan. Er waren geen voorzetramen aan de buitenzijde toegestaan, en alle dubbele ramen mét speciaal hang- en sluitwerk zijn gehandhaafd.

Voor het realiseren van de loftappartementen in de voormalige kapel zijn een

aantal glas-in-loodramen vervangen door aluminium kozijnen met isolatieglas.

Voor de appartementen op de bovenste verdieping – op de zolderverdieping - is geen galerijontsluiting toegepast, maar deze woningen zijn bereikbaar via een gang aan de achtergevel. Voor voldoende daglicht in deze woningen zijn de bestaande dakkapellen gerestaureerd, maar bovendien hoge Velux dakramen in de steil oplopende dakvlakken geplaatst. In de wanden tussen de binnengangen en appartementen is ook extra glas toegepast voor extra daglichttoetreding.

Buitenruimten

Nagenoeg geen appartement is gelijk, maar in elke woning bleven nog wel een of meerdere oude houten deuren behouden.

p

Belangrijke wens van Woonzorg was ook dat alle appartementen zouden worden voorzien van een buitenruimte, vaak een moeilijk punt bij Monumenten. Echter: het klooster had al enkele balkons aan de achter- en zijgevels, op de tweede verdieping. Deze bestaande constructies dienden als uitgangspunt voor de nieuwe balkons: met schuin geplaatste HE-stalen als consoles die de prefab betonvloer ondersteunen; ook het stalen balkonhek is qua maatvoering en indeling een eenvoudigere versie van het oorspronkelijke hekwerk. Voor de toegangen tot de balkons werden – net als bij de galerijen – de ramen verlaagd tot op het niveau van de vloeren en de natuurstenen raamdorpels werden verplaatst naar vloerniveau.

p In de loftwoningen – in één van de kapellen – is eveneens een deel glas-in-lood vervangen door aluminium ramen met helder glas.

nr. 2 | april 2013

21

Investeer samen met Isotechniek in een energie zuinige toekomst

Met Isotechniek is het direct besparen!

Als bouwprofessional bent u voortdurend bezig met het realiseren van de woonwensen van uw klant. Het realiseren van een prettige woonomgeving waar uw klant zich thuis voelt, is hierbij het belangrijkste uitgangspunt. Een prettig woonklimaat levert namelijk een essentiële bijdrage aan het wooncomfort. Zorg vandaag nog voor een prettig woonklimaat voor uw klant!

Als één van de weinige na-isolatiebedrijven van Nederland biedt Isotechniek u het totale scala aan na-isolatieoplossingen en denkt daarom in creatieve zin graag met u mee. Uiteraard verwerken wij uitsluitend hoogrenderende en milieuvriendelijke isolatiematerialen. Dat maakt ons niet alleen een isolatiebedrijf maar tevens dé sparringpartner om het ideale werk- of wooncomfort te creëren.

Maak daarom een afspraak met een van onze Isotechniek adviseurs voor een vrijblijvend gesprek wat de diverse na-isolatiemethoden voor u, maar vooral uw klanten kunnen betekenen. We helpen u graag verder!

Isotechniek Nederland B.V. Segment 3 - 6921 RC Duiven - Tel. 0313 - 422 422 - Email post@isotechniek.nl - isotechniek.nl ISOT0025 Adv Renovatie totaal 264x375.indd 1

17-01-13 11:41

Techniek

Inspectie van zonnepanelen met warmtebeeldcamera’s Zonnepanelen vergen meestal een redelijke investering die – afhankelijk van het rendement – in kortere of langere tijd wordt terugverdiend. Het is dan wél belangrijk dat de panelen goed blijven functioneren. En niet alleen de panelen zelf, maar ook alle andere onderdelen van de installatie. Met warmtebeeldcamera’s is het mogelijk problemen op te sporen.

Het is zelfs zó dat een storing in één van de cellen van het zonnepaneel er al toe kan leiden dat het vermogen van het zonnepaneel geheel of gedeeltelijk wegvalt. Dit is onder meer afhankelijk van hoe het zonnepaneel is opgebouwd en of de cellen in serie zijn geschakeld om de door de omvormer benodigde spanning te bereiken.

Als een cel niet functioneert (of geen energie opwekt omdat hij geen zonneenergie opvangt) is mogelijk de polariteit van die cel omgekeerd. De cel gedraagt zich dan als een lading in plaats van als een generator, wat kan leiden tot een hoge wamteafgifte. Deze situatie kan eenvoudig worden vastgesteld met be-

hulp van een Fluke-warmtebeeldcamera met IR-Fusion®-technologie. Deze warmtebeeldcamera maakt tegelijkertijd een volledig radiometrische warmtebeeldopname (infrarood licht) en een visuele opname (zichtbaar licht). Beide opnames worden pixel voor pixel met verschillende doorzichtigheid over elkaar heen gelegd. Het ontstane beeld toont enerzijds de oppervlaktetemperaturen van de zonnepanelen en anderzijds een visueel beeld waarop de verschillende elementen goed herkenbaar zijn. De warmtebeeldcamera laat zien hoe de defecte cellen oververhit raken.

Problemen in verband met oververhitting kunnen ervoor zorgen dat de cellen

▲ Een zonnepaneel met een defecte cel.

▲ Een paneel met onregelmatige warmteontwikkeling door schaduwen.

naast de defecte cel minder efficiënt werken of zelfs helemaal uitvallen.

Met de warmtebeeldcamera kunnen zonnepanelen zowel aan de voorzijde als aan de achterzijde worden onderzocht.

Daarnaast kunnen ook alle andere elementen van de installatie worden geïnspecteerd, zoals de aansluitingen, motoren, transformatoren en omvormers.

Thermografie kan een essentieel hulpmiddel zijn, zowel bij de inbedrijfstelling

van de zonnepanelen (snel fabricagefouten opsporen en aanspraak maken op garantie) als voor het analyseren van de werking en efficiëntie van de verschillende elementen waaruit de installatie bestaat. Een afname van het rendement van de zonnepanelen kan leiden tot een aanzienlijk langere afschrijvingsperiode.

Meer informatie: Fluke Nederland B.V., Eindhoven, (040) 267 51 00, www.fluke.nl

Accoya en vuren

15 jaar onderhoudsvrij ‘De ramen zijn getest en hebben de test doorstaan; de kozijnen zijn nu in productie en worden binnenkort getest’. Carel Doornenbal – eigenaar van Timmerselekt Doornenbal - is duidelijk enthousiast over de nieuwe ontwikkeling van zijn bedrijf én over de voortgang. Hij verwacht dat nog vóór de bouwvak het eerste proefproject van start gaat.

Natuurlijk is er een lange zoektocht aan vooraf gegaan, aan de ontwikkeling van het nieuwste houten kozijn. Dat bestaat uit Accoya aan de buitenzijde en vurenhout aan de binnenzijde. Opzet: een kozijn dat vijftien jaar niet geschilderd hoeft te worden.

Zowel het toegepaste hout als de verf spelen daarin een belangrijke rol.

Doornenbal stelde tien verbeterpunten op voor het nieuwe kozijn: 1. betere afwatering, 2. betere beluchting, 3. kit definitief tot 15 jaar garantie, 4. glas tot 15 jaar garantie, 5. onderdorpel opnieuw gedetailleerd, 6. nieuwe neuslatten/ dorpelafdekking, 7. ronde kant van de ramen aangepast, 8. isolatiewaarde van het kozijn verhoogd (vooral van belang bij passiefkozijnen), 9. toepassing van Accoya en vuren, of Robinia en vuren, én 10. verf die 15 jaar mee kan.

De combinatie met Accoya aan de buitenzijde zorgt er vooral voor dat minder krimp en zwelling optreedt, zodat ook de verf minder hoeft ‘mee te bewegen’. En de combinatie met vurenhout houdt het kozijn beter betaalbaar.

Of aan alle tien punten wordt voldaan is nog even

afhankelijk van de testen die SKH en SHR nog moeten doen: ‘Bij SKH moet het kozijn nog worden getest op wind- en waterdichtheid, de nieuwe manier van montage van een paneel in een kozijn (in verband met de inbraakwerendheid) en de combinaties Accoya/ vuren en Robinia/vuren.’ Doornenbal is ervan overtuigd dat het goed komt, want: ‘we hebben alles zelf natuurlijk ook al grondig getest.’ Dan gaat het nog om de keuze van een verfleverancier. Op het moment zijn nog drie leveranciers in de race. In april worden de proeven gedaan, bij SHR. ‘Het is mogelijk dat er twee soorten verf uitkomen, maar die moeten dan wél gelijkwaardig zijn. Daarbij kunnen ze in detail nog verschillen, bijvoorbeeld de ene is wat goedkoper en de andere heeft een wat betere verwerkbaarheid. Eind mei verwachten we dat alles rond is. Er is al veel belangstelling voor dus waarschijnlijk kunnen we nog voor de bouwvak starten met het eerste proefproject.’

Informatie: Timmerselekt Doornenbal, Veenendaal, (0318) 52 26 03, www.doornenbal.com

▲ Binnenzijde kozijn.

▲ Buitenzijde kozijn.

nr. 2 | april 2013

23

Restauratietechniek

Schimmels in hout Hout kan weliswaar eeuwen mee, maar niet als het langdurig vochtig is.

Schimmels of zwammen kunnen dan het hout afbreken, met houtrot als gevolg. Om dit probleem op te lossen, moeten alle vochtproblemen aangepakt worden en aangetast hout worden vervangen.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst Beeld: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

S

chimmels zijn schadelijk omdat ze de bouwstoffen van hout – cellulose en lignine – afbreken en opnemen. Het hout verliest dan gewicht en sterkte, ofwel: er treedt houtrot op.

Bij hout dat door schimmels is aangetast, worden twee typen onderscheiden: bruinrot en witrot. Bruinrot ontstaat als de schimmels de cellulose in hout afbreken; hout met bruinrot is donkerder van kleur. Schimmels die naast de cellulose ook de lignine afbreken, leiden tot witrot. In beide gevallen valt het hout in vezels uiteen, maar bij witrot laat het hout zich niet tot poeder fijnwrijven.

Schimmels in hout De schimmelsoorten die hout aantasten, kunnen verschillen in schimmelweefsel, vruchtlichamen en soms ook strengen en sporen. Schimmelweefsel is het ‘lichaam’ van schimmels,

vruchtlichamen zijn de voortplantingsorganen, strengen zijn koordachtige structuren en sporen zijn microscopisch kleine voortplantingscellen.

Omdat veel schimmels op elkaar lijken, is het belangrijk voor een betrouwbare bepaling een deskundige te raadplegen.

Voor een goede aanpak is het van belang de huiszwam te onderscheiden van andere schimmels. Schade aan hout door zuren of basen, zogenoemde vervilting, lijkt op schimmelaantasting, maar is dat niet. Het komt voor bij hout in kappen en klokkenstoelen, onder loodbekleding en tegen metselwerk. Het heeft een vezelige, viltachtige structuur die echter zelden verder gaat dan het buitenste laagje hout, terwijl schimmels juist diep in het hout zitten.

Vocht als oorzaak Schimmels hebben water nodig om

▲ Achter houtrot zit altijd een vochtprobleem, zoals hier een lekkende goot (foto: Michiel van Hunen).

met hun verteringssappen (enzymen) schade aan te kunnen richten. Vanaf een vochtgehalte van 22 procent groeien de schimmels nog traag, maar vanaf 26 procent gaat de verspreiding sneller. En dan moet het (meeste) hout ook nog langdurig vochtig zijn.

In droog hout groeien geen schimmels.

Een hoger vochtgehalte dan 22 procent komt vooral voor bij fouten in de bouw of bij gebrekkig onderhoud.

Voorbeelden zijn: slechte ventilatie, te hoge grondwaterstand, slecht voegwerk of lekkages van daken, goten, leidingen en rioleringen. Zelfs in een onverwarmd gebouw liggen de vochtpercentage meestal nog tussen de 16 en 18 procent.

De huiszwam, ook droge rot genoemd, heeft de naam dat hij droog hout kan aantasten door zelf het hout vochtiger te maken. Echter: dat doen alle schimmels.

Bestrijding De belangrijkste maatregel om schimmels te voorkomen, is het drogen van vochtige constructies. Daarnaast/ vervolgens kunnen bestrijdingsmiddelen worden ingezet, maar dan meer als middel om tijd te winnen bij hout dat niet voldoende snel kan drogen.

▲ Door schimmels aangetast hout, met scheuren in een kubusachtig patroon, zogeheten bruinrot (foto: Aad Buijs).

▲ Vruchtlichamen van de huiszwam in plaatvorm. De huiszwam vormt vaak vruchtlichamen op de overgang hout – muur (foto links) of op kruipruimtebodems (rechts) (foto’s: TNO Bouw en Ondergrond).

24

nr. 2 | april 2013

▲ Vruchtlichaam in consolevorm van de huiszwam. Onder afsluitende verflagen kan de huiszwam al enigszins vochtig hout gemakkelijke aantasten (foto: Janssen Pharmaceutica).

Vergunning en subsidie Grootschalige injectie van bestrijdingsmiddelen in hout of metselwerk, grootschalige verwijdering van pleisterwerk, omvangrijke vervanging van aangetast hout en ingrijpend constructief herstel brengen veelal wijzigingen of schade aan een monument met zich mee, waardoor volgens de Monumentenwet 1988 een vergunning nodig is.

Bestrijdingsmaatregelen tegen houtaantastende schimmels in het belang van behoud van cultuurwaarden komen in beginsel in aanmerking voor subsidie.

In de aanpak van schimmelaantasting zijn vier stappen: - stap 1. Vochtgehalte verlagen.

Het oplossen van vochtproblemen is de belangrijkste stap. Het opsporen hiervan én de aanpak van de oorzaken is belangrijker dan het opsporen van de laatste restjes schimmel. De groei van de schimmels wordt vertraagd door afsnijden van de vochttoevoer, en vervolgens wordt het houtvochtgehalte verlaagd tot 22 procent, of beter nog: 20 procent. Bij grote vochtproblemen moeten niet alleen deze worden opgelost, maar het gebouw dient ook goed geventileerd te worden. Hiervoor kan het ook noodzakelijk zijn constructies enige tijd bloot te leggen. Om lucht langs vochtige constructies te laten circuleren, kunnen ventilatoren worden toegepast. Met behulp van vochtmeters is het proces te controleren.

- stap 2. Aangetast hout opsporen en vervangen.

Het is belangrijk om de grenzen van een schimmelaantasting nauwkeurig te bepalen. Bij ernstige aantastingen is dit geen probleem, maar wél bij constructies of bouwdelen die uit het zicht zitten, zoals kruipruimten en geheel aangemetselde balkkoppen.

Soms moeten constructies voor inspectie worden blootgelegd. Aantasting laat zich bovendien niet altijd aan het oppervlak aflezen.

Aangetast hout dient zoveel mogelijk verwijderd te worden, zeker bij huiszwamaantasting. Voor de zekerheid kan hout tot een afstand van 30 tot 45

▲ Hout dat niet door schimmels is aangetast, maar door hoge concentraties aan zouten, zogeheten vervilting.

De schade is hier relatief ernstig (foto: Huub van de Ven).

BOS RECLAME GORINCH EM

Ideaal daglicht!

Hoogwaardige kunststoffen scheppen onbeperkte mogelijkheden.

In de hedendaagse architectuur speelt daglicht een belangrijke rol. Van Boven geldt als pionier op het gebied van kunststof bouwproducten en heeft zich ontwikkeld tot één van de belangrijkste producenten van kunststof daglicht producten. Voor vrijwel iedere toepassing wordt een lichtdoorlatend kunststof product geleverd.

▲ Door schimmels aangetast hout, met een vezelachtige structuur, zogeheten witrot (foto: Aad Buijs).

centimeter worden weggenomen.

Hoe lichter het hout is, hoe sneller het droogt en hoe kleiner de afstand kan zijn. Ook alle zichtbare schimmels op het hout of metselwerk moeten verwijderd worden om verdere verspreiding te beperken. Vervolgens moet de constructie weer aangeheeld worden, bij voorkeur met hout van dezelfde soort, dat vooraf is verduurzaamd. De zaagvlakken en pennenen-gaten bestrijken met een bestrijdingsmiddel. Nieuw, verduurzaamd hout dat wordt opgenomen in vochtig metselwerk moet worden afgeschermd tegen muurvocht, ofwel door een geventileerde constructie, of met een waterkerende folie.

- stap 3. Niet-aangetast hout zonodig beschermen.

Soms kan vochtig, niet-aangetast hout niet snel genoeg drogen. In dat geval moet het hout worden behandeld met een bestrijdingsmiddel. Dit moet echter tot diep in het hout gebeuren, door middel van injectie.

Het besproeien van complete ruimten en constructies met bestrijdingsmiddel is meestal nutteloos, omdat het middel slechts 1 tot 2 mm in het hout dringt; de schimmelaantasting zit veel dieper onder het houtoppervlak. Of het nodig is om vochtig, niet-aangetast hout met een bestrijdingsmiddelen te beschermen is een kwestie van inschatten: het hangt af van de geraamde droogtijd.

- stap 4. preventie.

Door regelmatige controle op kleine onderhoudsgebreken en herstel daarvan, kunnen vochtproblemen worden

Restauratietechniek De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort stelde vele technische brochures samen over diverse aspecten van restauratie.

RenovatieTotaal besteedt aandacht aan diverse restauratietechnieken, waarvoor medewerking van de Rijksdienst werd verkregen.

Meer informatie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Postbus 1600, 3800 BP Amersfoort, tel. 033 - 4217421, Info@cultureelerfgoed.nl en www.cultureelerfgoed.nl

Lichtplaten

▲ Vruchtlichaam van een bekerzwam.

Een van de schimmelsoorten die wijzen op veel vocht, maar die hout niet aantasten (foto: Brian Ridout).

gesignaleerd en verholpen, nog voor de schimmels zich ontwikkelen.

Mocht er toch schimmelaantasting zijn ontstaan dan houden deze onderhoudsinspecties de herstelkosten binnen de perken.

Huiszwam De huiszwam kan goed gedijen in gebouwen, maar hij komt alleen voor bij onderhouds- of vochtproblemen.

De huiszwam vereist enkele aanvullende maatregelen bij de bestrijding.

Een belangrijk verschil met andere schimmels is dat de huiszwam door vochtige muren en pleisters heen groeit. Dus als het hout met huiszwam uit een gebouw verwijderd is, blijft de zwam altijd in het metselwerk aanwezig. Bovendien verspreidt de huiszwam zich wat verder van de plaats waar vochtinfiltratie is. Andere schimmels komen meer plaatselijk voor en zijn daardoor gemakkelijker te behandelen. Bij vochtgebrek sterven huiszwamaantastingen vanzelf af, maar oude schimmelweefsels en strengen blijven soms nog tientallen jaren op het hout of metselwerk zitten.

Aanpak van actieve huiszwamaantasting vereist twee aanvullende maatregelen naast de hiervoor genoemde stappen 1 tot en met 4. De eerste maatregel heeft te maken met zijn vaak goede verspreiding door gebouwen: bepaal de volledige omvang van de aantasting. De huiszwam beperkt zich weliswaar tot vochtig hout en metselwerk, maar kan zich wijd verspreiden bij ernstige of langdurige vochtproblemen.

De tweede extra maatregel heeft te maken met het vermogen om ook door metselwerk te groeien.

Huiszwam in metselwerk is niet met bestrijdingsmiddelen te doden, maar hij sterft in muren wel snel af als vocht en hout niet meer voorhanden zijn.

Meer informatie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Techniekbrochure 21.

Schimmels in hout.

Lichtstraten

Schelluinsestraat 52-56 | 4203 NN Gorinchem Telefoon 0183 63 34 77 | www.van-boven.com

Lichtkoepels | Polyester platen | Daglichtconstructies

15 JAAR GEGARANDEERD VAKWERK IN DAKWERK Garanties op materialen en hun functionaliteit krijgt u al van de fabrikanten. Met DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS heeft u nu ook zekerheid over de manier waarop het Hellend Dak gemaakt is.

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS VAN DE STICHTING DAKMEESTER

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS BELOOFT DAT EEN HELLEND DAK

Daksysteemgarantie PLUS is een product van de Stichting Dakmeester; de kwaliteitsspecialisten in hellende daken. Met Daksysteemgarantie PLUS willen Dakmeesters opdrachtgevers nog meer zekerheid bieden over de kwaliteit van de door hen gemaakte daken. Met name het zorgvuldig, digitaal, opgebouwde dossier wat bij oplevering wordt overhandigd is in dit kader een unieke kwaliteitsimpuls. Daarnaast nemen Dakmeesters verplicht deel aan relevante fabrikantenopleidingen in het kader van regelgeving.

• is gemaakt door een dakdekker met het Komoproces-certificaat hellende daken, aangesloten bij de Stichting Dakmeester; • beschikt over vastlegging van alle relevante facetten tijdens de bouw in een digitaal dossier; • is gecontroleerd door het onafhankelijke IKOB/BKB; • wordt opgeleverd met een garantiecertificaat voor 15 jaar met bijbehorend bouwdossier.

VOOR MEER INFORMATIE Stichting Dakmeester | Postbus 29 | 3417 ZG Montfoort Kijk op www.dakmeester.nl voor de Dakmeester bij u in de buurt.

nr. 2 | april 2013

25

TONZON voor comfortabel, energiezuinig en gezond wonen

met slimme oplossingen voor o.a. koude vloeren en radiatoren “Een prima besteding van spaargeld.

Onder de vloer heeft het meer rendement en je krijgt een prettiger huis op de koop toe.”

TONZON isoleert als een thermosfles

“Het verschil is direct merkbaar.

Hadden we dat maar eerder gedaan.”

TONZON produceert opvouwbaar isolatiemateriaal dat is gebaseerd op het thermosflesprincipe. Bestaande vloeren worden nog warmer dan in de nieuwbouw. Omdat u lucht gebruikt die overal gratis aanwezig is, is het volume zeer beperkt. Het TONZON principe is van toepassing op vloeren, muren (voorzetwanden), daken, radiatoren, verwarmingsbuizen, baden, sauna’s, woonboten, chalets en zomerhuisjes.

Meer comfort en lagere stookkosten met vloerisolatie van TONZON Veel beganegrondvloeren in Nederland zijn onaangenaam koud. Dit probleem blijkt eenvoudig te verhelpen met TONZON Thermoskussens. Ook bij vloeren die al met andere isolatiematerialen zijn geïsoleerd, kunt u met deze unieke Nederlandse uitvinding uw vloer extra isoleren. Zo geniet u van een nóg fijner binnenklimaat.

Deze waarde is fors hoger dan van bijvoorbeeld 15 cm PUR-schuim of van de dikke pakken EPS die in de nieuwbouw worden gebruikt.

Voor Koud en klam

Radiatorfolie doet onzichtbaar zijn werk Een radiator straalt nu nog naar twee kanten.

Niet alleen naar de kamer maar ook naar de muur daarachter. Dat laatste is jammer, want veel warmte gaat zo onbenut verloren. TONZON heeft een nieuw concept ontwikkeld om dit probleem op een slimme en elegante manier te lossen. Niet zoals vroeger met een folie op de muur, maar met een folie die op de achterkant van de radiator zelf wordt aangebracht. Bekijk het filmpje op onze website www.tonzon.nl en zie hoe eenvoudig het aanbrengen gaat.

Snel terugverdienen met radiatorfolie TONZON radiatorfolie is de makkelijkste manier om energie te besparen en voor het milieu de meest effectieve. De energie die nodig is voor

Infraroodfoto van jaren 30 woning met erker.

Waarom zouden we buitenmuren zo intensief opwarmen?

de grondstoffen, de productie, het transport en de montage bedraagt circa 0,1 m3 gas. Maar u bespaart jaarlijks een veelvoud.

Nu online te bestellen in onze webshop via www.tonzon.nl. De radiatorfolie wordt u per post toegestuurd, het past door de brievenbus.

Extra kostenbesparend Een van de bijzondere eigenschappen van het Thermoskussen is dat de vloer nog warmer wordt dan de lucht erboven.

Het systeem bespaart mede daarom veel meer energie dan een gewone vloerisolatie.

Bij de bepaling van het energielabel telt het met Rc=3,8 m²K/W zeer hoog mee.

Na Warm en droog

Gezondheid binnenmilieu De warmere vloer en de droge kruipruimte heeft een positief effect op de gezondheid van het binnenmilieu, dat in veel woningen nog zeer te wensen overlaat. Dat bleek onlangs weer in het programma Apotheek en Gezondheid TV-Magazine van RTL4.

Voor een samenvatting van enkele afleveringen kijk op www.TONZON.nl/tv.

Direct zien hoe het werkt?

Scan de code en bekijk de filmpjes.

TONZON BV • Enschede • T: 053 - 433 23 91 • E: info@tonzon.nl • www.tonzon.nl • YouTube: TONZONHR

FitStream ventilatieroosters Eén model, vier doorlaten

Hardglas ramen Onderhoudsvrij

Verhoog het comfort, verlaag de kosten!

Hardglas ramen In renovatiekader

Er DPS dorpelafdekkers Duurzaam en onderhoudsvriendelijk

zijn

vele

redenen

om

te

renoveren. BUVA adviseert u over verhoging

van

het

comfort,

verbetering op het energielabel, goede

SolidSeal renovatiekader Blijvende dichting

inbraakwering,

verlaging

van de onderhoudskosten en een frisse uitstraling van de gevel.

Corrector Zelfstellende sluitkom

Meer weten? Bel 0180 - 69 7500 en vraag naar een van onze adviseurs.

Atlas Control Nastelbaar scharnier

BUVA-IsoStone renovatiedorpel IJzersterk, vederlicht, eenvoudige montage

0180 - 697500 | buva.nl

Hang- en sluitwerk | Woonhuisventilatie | Hardglas ramen | Aluminium- en glasvezel versterkte profielen

Hout

Timmerindustrie ondersteunt aannemer bij verlenging SGT-garantie Concept II Bij gevelrenovatie is het mogelijk te kiezen voor diverse vormen van afleverconcepten van houten kozijnen. Op kozijnen die helemaal beglaasd en afgewerkt in het werk worden geplaatst (Concept III en IV) geldt een SGT-garantie van tien jaar. Bij Concept II geldt een garantie van zes jaar vanwege de gedeelde verantwoordelijkheid van de afwerking door timmerfabriek en aannemer. Een bouwplaatsinspectie die aantoont dat er volgens de meegeleverde verwerkingsvoorschriften van de fabrikant wordt gewerkt, verlengt de garantietermijn in dat geval echter ook tot tien jaar. De keus is aan de klant.

Tekst: Kees de Vries

E

en goede beginkwaliteit en een lange duurzame levensduur van houten geveltimmerwerk worden voor een belangrijk deel bepaald door behandeling, montage en afwerking in het werk. Hiervoor kunnen naast de timmerfabrikant diverse partijen verantwoordelijk zijn zoals de aannemer, maar in voorkomende gevallen ook de beglazer/glaszetter. Dat is de reden dat het nieuwe garantiereglement van de Stichting Garantie Timmerwerk een differentiatie in garantietermijnen aanbrengt naar mate van de betrokkenheid van de timmerfabrikant bij het eindproduct.

Verwerkingsvoorschriften Op Concept I van de BRL 0801(een ruw metselkozijn dat door de aannemer in de gevel wordt gemonteerd en afgewerkt) is om die reden niet langer SGT-garantie van toepassing. Op Concept III en IV waarbij het kozijn

zijn beglazing en verfsysteem in de fabriek krijgt is een SGT-garantie van tien jaar te verkrijgen. Concept II is een mengvorm tussen beide afleverconcepten, waarbij een deel van de verantwoordelijkheid voor montage en afwerking van het gevelelement door fabrikant en aannemer wordt gedragen. Hierop geldt in principe een standaardgarantie van zes jaar, die met een bouwplaatsinspectie door een onafhankelijk expert is te verlengen tot tien jaar als montage en de afwerking geschiedt volgens de door de fabrikant aangegeven verwerkingsvoorschriften.

Checklist Bij de inspectie wordt samen met de uitvoerder op het werk een checklist doorgenomen met daarop een breed scala aan onderwerpen die loopt van opslag en transport op de bouwplaats, via aansluitingen/kozijnkoppelingen, afhangen, beschermen en reparaties,

▲ De bouwplaatsinspectie komt voor rekening van SGT.

▲ De bouwplaatsinspectie is de basis voor verlenging van de garantietermijn.

De situatie ter plekke levert waardevolle aanwijzingen op voor het succesvol toepassen van geveltimmerwerk.

laksysteem en beglazing naar eindafwerking. Daar waar de bouwplaatsinspectie bij nieuwbouw de nadruk voor een belangrijk deel ligt op behandeling en bescherming van het timmerwerk tegen de elementen en metselspecie, zijn bij renovatieprojecten de aansluiting op het bouwkundig kader en de beglazing belangrijke onderwerpen van onderzoek.

De resultaten van de inspectie worden teruggekoppeld aan de timmerfabrikant die vervolgens de aannemer op de hoogte stelt. Zonder tekortkomingen wordt de garantietermijn verlengd. Ook is het mogelijk dat daarvoor eerst aanpassingen gedaan moeten worden, die bij een tweede inspectie worden beoordeeld. De bouwplaatsinspectie komt geheel voor rekening van het SGT.

Terugkoppeling Een van de experts die de inspecties verricht is Gerard Roest. Hij is positief over wat hij op de bouwplaatsen aantreft, als ook over de feedback die hij krijgt. ‘Zowel opdrachtgever als bouwer hebben belang bij kwalitatief goed werk. Er is een groeiende kennisbehoefte hoe te werken. En dat zie je in het aantal aanvragen terug.’

Na de introductie in juli zijn er vorig

▲ Het standaard gereedschap voor een bouwplaatsinspectie geveltimmerwerk: digitale camera, bouwsleutel, voelermaat (onder andere voor het constateren van de hieldichting op de glaslat) en deurwig (om de omtrekspeling van een deur te bepalen). Niet op de foto: de houtvochtmeter.

jaar in totaal 88 projecten aangemeld voor SGT-garantie. Meer dan de helft daarvan (nieuwbouw- en renovatie) betrof Concept II samen met een bouwplaatsinspectie. ‘De inspecties verhogen de kennis en verlagen tegelijkertijd de kans op toekomstige schades en dragen zo bij aan het waarborgen van een langdurige kwaliteit.’

Voor meer informatie: www.sgtonline.nl

nr. 2 | april 2013

27

Installaties

Gezonde en zuinige scholen dankzij slim installatieconcept Duizenden bestaande scholen in Nederland komen in aanmerking voor een nieuw initiatief van een groep partijen uit de bouw- en installatiewereld in combinatie met financiers. Zij bieden (basis)scholen en gemeenten aan om het schoolgebouw te voorzien van een modulair pakket installatietechniek, zonder initiële investering. ‘Door maatregelen op het gebied van een lager energieverbruik in de vorm van witte dakbedekking, zonnecollectoren, warmte/koude installaties en/of energiezuinige verlichting, kan het gebouw ook gezond worden gemaakt met goede ventilatie.’

Tekst: Paul Engels Teksten Beeld: WeKa, Dubotechniek

D

ick Groenenberg en Kees Meijnen van WeKa Daksystemen en Ad van Rijsewijk van Dubotechniek bieden namens meerdere partijen de scholen een geheel nieuw concept aan: frisse en zuinige scholen zonder daarvoor bij aanvang diep in de buidel te tasten. Er zijn inmiddels drie schoolgebouwen geselecteerd als pilotproject.

Dick Groenenberg, commercieel adviseur bij WeKa: ‘Het is een revolutionair concept waaraan wij drie jaar hebben gewerkt. Maar we willen stap voor stap beginnen door eerst een aantal scholen op deze manier installatietechnisch te verbeteren. Zien doet geloven; ik ben er dan ook van overtuigd dat er heel wat belangstelling komt vanuit de duizenden scholen in Nederland. Er zijn alleen al 2300 scholen die voor 1973 zijn

▲ De installatiemodule wordt fabrieksmatig vervaardigd en kan in één dag in een school worden gemonteerd.

28

nr. 2 | april 2013

gebouwd. Vaak zijn het prima gebouwen, ruim van opzet en karakteristiek in architectuur. Alleen zijn ze installatietechnisch ver onder de maat, soms zelfs een ramp. Uit diverse rapporten blijkt bijvoorbeeld dat kinderen en leerkrachten in een gebouw met slechte ventilatie slechter presteren en meer ziek thuis blijven. Er is vanuit de rijksoverheid jaren geleden weliswaar het programma frisse scholen gestart om dit te verbeteren, maar als je geen geld hebt, houdt het op. Het kan wel door de investering terug te verdienen via lagere exploitatiekosten in de energiehuishouding en het beheer.

Wij hebben banken bereid gevonden zulke investeringen te financieren.’

WeKa Daksystemen uit Giessenburg maakt duidelijk dat het initiatief - dat overigens ook geldt voor nieuwbouw is bedacht vanuit de slechte ventilatie.

Daar zit het probleem voor een gezond binnenklimaat. Commercieel adviseur Kees Meijnen vult aan: ‘Om dat te verbeteren moet je als schoolbestuur of gemeente investeren. De crux in ons verhaal is dat je een frisse,

▲ Onthulling van de prefab installatie van Dubotechniek.

comfortabele school moet koppelen aan een spaarzame school. Een school die veel minder energie verbruikt. Fris kost zeker bij renovatie veel geld en hoe kun je dit koppelen aan investeringen die dit compenseren? Gemiddeld verbruikt een bestaande school 55.000 kWh aan energie per jaar. Als je het energieverbruik weet te beperken, blijkt dat je binnen 10 tot 15 jaar via lagere exploitatiekosten de initiële investering kunt terugverdienen. Dan zijn er ook nog subsidiemogelijkheden en kan via een speciale constructie voor de school de btw worden teruggevorderd. Niet voor niets zijn er vooraanstaande banken/financiers die mee willen doen met dit concept.’

Installatie in één dag Het concept bestaat uit twee fasen: ten eerste het advies en de ontwikkeling. Dit gebeurt door de centrale projectorganisatie. Ten tweede de realisa-

tie door de partij die er het beste voor geschikt is. Dubotechniek uit Zaltbommel is de partner in de projectorganisatie. Het bedrijf heeft naam en faam op het gebied van installatietechnische innovaties. In Zaltbommel is een waar belevingscentrum ingericht, waarbij een complete woning is gerealiseerd voorzien van moderne installatietechnieken (warmte/koude, water, verlichting). Bezoekers kunnen ervaren hoe alles werkt.

Voor algemeen directeur Ad van Rijsewijk was de opgave van installatietechnische renovatie van scholen technisch niet zo moeilijk. ‘Je moet natuurlijk voorkomen dat je een hele school overhoop haalt. Daarom hebben wij prefab modules ontwikkeld voor verschillende warmte/koudesystemen, op lucht, met water, met warmtepomp, complete WKO-installaties, combinatie met zonnepanelen, allemaal afhankelijk van het fysieke

▲ Witte dakbedekking zorgt er dankzij de reflectie voor dat het onder de dakbedekking niet warmer wordt dan 28 graden Celsius.

schoolgebouw en de wensen van de school. Die prefab bouw doen wij al jaren met complete ketelhuizen.

Plug and play in de installatietechniek. Compleet met lasrobots om de modules te prefabriceren, zonder faalkosten. We zorgen ervoor dat je de prefab module in de school tussen de bestaande pijpen kunt schuiven, aansluiten en klaar. In één dag kunnen wij de module installeren en laten draaien.’

Waar het dak van de school het mogelijk maakt, wordt een combinatie gezocht met witte dakbedekking en/ of zonnecollectoren. Een ‘ultieme’ oplossing is een verhuisbaar dak, handig als er later wordt geschoven met schoollocaties. Dick Groenenberg: ‘De combinatie witte dakbedekking en solar is helemaal mooi, omdat de witte dakbedekking er al voor zorgt dat de temperatuur onder de dakbedekking door de hoge mate van reflectie nooit hoger wordt dan 28 graden Celsius. Het blijkt tevens dat door die reflectie ook de zonnepanelen een 20 procent hoger rendement hebben.

Ook hierbij geldt dat het afhankelijk is van het schoolgebouw en de wensen van het schoolbestuur. Het benutten van het dak voor energiezuinigheid is samen met andere maatregelen onderdeel van het ‘cafetariapakket’, zoals ik het noem. Men kan kiezen uit verschillende combinaties. Van energiezuinige verlichting tot zuinig watergebruik. Het is wel zo dat de gekozen maatregelen geld moeten opleveren in de exploitatiefase om ook het betere comfort en gezonde binnenklimaat te financieren.’

Twijfel wegnemen De partijen zijn overtuigd van de haalbaarheid van de oplossing. Kees

▲ Installatietechnische verbetering van scholen door middel van plug and play, in één dag geïnstalleerd.

Meijnen: ‘Technisch en financieel zijn wij rond. We zullen de twijfel bij schoolbesturen en gemeenten moeten overwinnen. Want het klinkt natuurlijk heel bijzonder. Daar waar scholen al vele jaren zoeken naar mogelijkheden om het binnenklimaat en de energiezuinigheid van het gebouw aan te pakken, leverde dit vaak obstakels op. Zelfs bij nieuwbouw is het al lastig, laat staan bij een bestaand gebouw. Het is ook logisch dat schoolbesturen en zelfs gemeenten geen expertise van installatietechniek in huis hebben.

Wij willen het concept met de pilotprojecten bewijzen. Daarbij hebben wij met opzet drie totaal verschillende scholen gekozen: een oud gebouw met architectuur in stijl van de Amsterdamse school, een complex van een grote onderwijsconglomeratie en een school van een gemeente. Uiteenlopende opgaven waarin het concept inpasbaar is. En wij verzorgen het onderhoud en geven 25 jaar garantie op onze daksystemen. Ook andere partijen geven lange garan-

ties en ontzorgen de schoolbesturen. Zo is er een 24/7 service voor de installatietechniek.’

Beoogde gezonde onderwijshuisvesting en de krappe budgettaire mogelijkheden zorgen per definitie voor een spagaat bij schoolbesturen en gemeente. Ad van Rijsewijk: ‘Toch kan het niet bestaan dat 30 kinderen in een lokaal de lucht in luttele uren zodanig verpesten dat hun gezondheid en leerprestaties minder worden.

We zouden kinderen ook veel meer primaire kennis over dit soort vraagstukken moeten bijbrengen. Onze rol in de organisatie is het bieden van één voordeur waar de school of gemeente aanklopt voor warmte/koude, ventilatie, verlichting, dakbekleding, solar etc. We beginnen meestal met het terugbrengen van hoge temperatuurverwarming naar lage temperatuurverwarming. Zo gaan we verder totdat wij - als het kan - een energieneutraal schoolgebouw hebben. Je wilt in elk geval naar het A-label komen. En een gebouw waarin kinderen plezierig kunnen verblijven. Een gezond, pres-

▲ Scholen kunnen kiezen uit een modulair pakket, afhankelijk van de fysieke mogelijkheden van het gebouw en de wensen van het schoolbestuur en gemeente; zonnepanelen zijn daarbij een optie.

tatiebevorderend gebouw trekt ook extra leerlingen aan...’.

Kees Meijnen besluit: ‘Na zeven jaar praten over frisse scholen wachten we nog op de eerste renovatiescholen waar dit lukt. Er is gebrek aan tijd, geld, kennis en gevoel van urgentie bij gemeenten. Gemeenten gaan vaak ook liever voor nieuwbouw, want dan kunnen ze op de vrijgekomen schoollocatie huizen bouwen. Maar in deze tijd wordt de vrijkomende grond niet of slechts met grote moeite verkocht.

Daarom is de stap naar het renoveren van scholen groter dan ooit. Met een slim en rendabel installatiepakket, zonder investering vooraf.’

▲ Werkende voorbeeldinstallaties in het belevingscentrum van Dubotechniek.

nr. 2 | april 2013

29

SHR, UW STEUN BIJ RENOVEREN SHR voor technisch en wetenschappelijk onderzoek en advies voor de houtverwerkende industrie, toeleveranciers, aannemers en gebouwbeheerders.

U kunt ons inschakelen voor: • ontwerpadvies, bestekbeoordeling, bouwplaatsinspectie • advies bouwfysica, houtconstructie, coatings,

• testen in het laboratorium, • inspecties en schadebeoordelingen

Nieuwe Kanaal 9b • Postbus 497 • 6700 AL Wageningen • Tel: (+31) 0317 467 366 • Fax: (+31) 0317 467 399 • W: www.shr.nl • E: info@shr.nl

SUPER SNELLE VERWERKING

VEILIGSTE KEUZE

Afdekken en beschermen van vloeren, trappen, kozijnen en nog veel meer Easydek is voorloper op het gebied van slimme, handige en tijdbesparende afdekmaterialen voor het tijdelijk beschermen van het interieur van gebouwen, woningen en schepen tijdens nieuwbouw, renovatie en onderhoud.

Voor meer informatie en advies neem contact met ons op: 033 - 285 92 22

WEINIG AFVAL

WWW.EASYDEK.NL

Scan deze QR met uw smartphone om naar de CO2rekenmodule te gaan

Installaties

Vernieuwing en uitbreiding van verlichting Sparta Stadion In Het Kasteel, de bekende bijnaam voor het Sparta Stadion, is begin dit jaar de verlichting van de vier masten vernieuwd en uitgebreid. Het stadion diende het lichtniveau op het veld op te krikken om in elk geval aan de jongste KNVB-eisen te voldoen. Het mooiste zou zijn om ook de zogeheten categorie 3 te halen, waarmee ook aan de UEFA-eisen wordt voldaan. Dan namelijk kunnen in Het Kasteel internationale (jeugd) wedstrijden en toernooien worden gespeeld.

D

ergelijke internationale wedstrijden vormen extra inkomsten voor een stadioneigenaar. Niet verwonderlijk dat alles op alles wordt gezet om deze eis te halen. Met de uitbreiding met 64.000 Watt aan lichtcapaciteit zit men er heel dicht tegenaan. Door de verlichting de komende tijd samen met de leverancier nog beter uit te richten, hoopt men aan de UEFAeisen te voldoen. Extra uitbreiding kan namelijk niet meer in de vier lichtmasten, maar zou nog kunnen langs de rand van het dak van de langstribunes, waar verlichting voor de reclameborden hangt. Maar die stap is nu nog niet aan de orde.

Rond de winterstop HIG Elektrotechniek uit Heerhugowaard heeft de installatietechnische werkzaamheden rond de winterstop uitgevoerd. Er moest daarbij ook tussen twee thuiswedstrijden door worden gewerkt, waarbij te allen tijde de

verlichting bij de eerstvolgende thuiswedstrijd moest werken. Een lastige klus, aldus projectleider Rob Gloudemans van HIG Elektrotechniek, zeker voor het team monteurs dat op 50 meter hoogte in de masten aan de slag moest. ‘Er lag een tijdsdruk op het project en het was een koude klus midden in de sneeuwperiode. Ik heb respect voor de monteurs van ons.

Want als je beneden stond dan dacht je dat de wind wel meeviel, maar deze blies bovenin op 50 meter hoogte om hun oren. Die wind gooide ook roet in het eten wat de beoogde uitvoering betreft. In eerste instantie is geprobeerd om vanaf de openbare weg met een hoogwerker de armaturen in de masten aan te brengen. Maar hoogwerker én masten bewogen teveel door de wind. Dus moesten de jongens in de masten omhoog klimmen.

Ze konden, ondanks de speciale warmteoveralls die wij hebben aangeschaft, maar anderhalf uur daar werken en moesten dan naar bene-

▲ Vooraf is via een lichtplan uitgerekend hoe het veld evenwichtig kan worden verlicht; daarbij heeft elk armatuur door een individuele stand en kromming van de reflector een eigen lichtbundel.

Op 50 meter hoogte en in weer en wind moesten de monteurs van HIG Elektrotechniek de lampen (de)monteren.

t

den om warm te worden.’ Uiteraard waren ook alle veiligheidsmaatregelen genomen. De monteurs waren op hoogte altijd in hun veiligheidsharnas aangelijnd.

Van deze tijd Per mast zijn 8 armaturen bij de bestaande 22 armaturen geplaatst, totaal 30 stuks op elke hoek van het veld. In elk armatuur zit een lamp van 2000 Watt; 240.000 Watt veldverlichting in de nieuwe situatie. De aanwezige, 15 jaar oude armaturen zijn verwijderd en vervangen door nieuwe exemplaren en uitgebreid met de extra armaturen. De fabrikant die destijds de armaturen had geleverd, kon passende exemplaren leveren.

Opvallend was dat in de armatuurrekken nog plaats vrij was voor extra armaturen op de rail. Alsof er ooit al rekening was gehouden met de latere strengere eisen en benodigde extra lichtcapaciteit. Dat is dan geweest bij de renovatie in 1998 toen Het Kasteel, dat dateert uit 1916, grondig werd gerenoveerd naar een ontwerp van architectenbureau Zwarts & Jansma.

Daarbij werd het veld een kwartslag gedraaid en kwam de poort van Het Kasteel aan de hoofdtribune te liggen.

Toen werden ook de masten vernieuwd. Sindsdien zijn de eisen voor verlichting regelmatig aangescherpt.

Sparta kreeg enkele keren dispensatie van de KNVB. Met de nieuwe renovatieslag is de verlichting van deze tijd.

Verdeelkasten Elk armatuur heeft een bepaalde stand en kromming van de reflector achter de lamp. De ene lamp schijnt wat breder en dichterbij op het veld, de andere lamp haalt de middenstip met een smalle bundel licht. Er is vooraf een lichtplan opgesteld zodat het hele veld evenwichtig wordt ver-

▲ De lichtcapaciteit van de vier masten is uitgebreid tot 240.000 Watt.

licht. Het is mogelijk het samenspel nog te optimaliseren om het UEFAniveau te halen. Voor de monteurs van HIG betekende het opletten dat het juiste armatuur op de juiste positie kwam te hangen. Tot de overige installatietechnische werkzaamheden behoorden behalve het vernieuwen van de armaturen het uitbreiden van de verdeelkasten op 5 m hoogte in de masten en het vervangen van de elektrakabels langs de masten. Rob Gloudemans: ‘In die verdeelkasten zitten relaisschakelaars die op tijd werken. Je wilt niet hebben dat alle lampen tegelijk aangaan, want dan is de piekspanning te hoog. Nu komt de verlichting stapsgewijs op. Er zijn moderne PLCtechnieken in plaats van tijdrelais die een heel enkele keer kunnen blijven hangen - maar dat zou een extra investering vergen. Zo werkt het ook.

Alles is doorgemeten en in februari kon de nieuwe verlichting in gebruik worden genomen.’

nr. 2 | april 2013

31

�167,7-delig set accessoire �39,-

Koffer �19,-

Fein MultiMaster: De Master onder de multi’s Tijdelijke uitvoering van de Multimaster met Quick-In Snelspansysteem. Actieprijzen voor accessoireset en koffer alleen in combinatie met Multimaster Actieset in sporttas. *Alle genoemde prijzen zijn exclusief BTW.

Fein Nederland

Tel: 0180-441600

Web:www.fein.nl

me isolatie a z r u u d t h c E én afwerking, e! euz een gezonde k

Het kozijn van de toekomst: “niet duurder, wel beter!”

Wilt u geld verdienen ?

Kies dan voor het 3D-Combikozijn concept III

REPAIR CARE: DÉ NUMMER 1 LEVERANCIER VAN REPARATIEPRODUCTEN VOOR GEVELTIMMERWERK

Na-isolatie

Als marktleider en totaalleverancier is Repair Care al sinds 1989 toonaangevend op het gebied van duurzaam onderhoud van geveltimmerwerk - met name houten kozijnen. Hoogwaardige kozijnrenovatie is namelijk dé oplossing voor houtrotproblemen waarbij tot meer dan 70% van de vervangingskosten bespaard wordt!

Wandverwarming

Kalk

Silicaatverf

Leem

Leemverf

Technostuc is leverancier van natuurlijke afwerkingsmaterialen en isolatiesystemen.

Natuurlijke bouwmaterialen hebben een positieve invloed op de gezondheid en het wooncomfort.

Geschikt voor nieuwbouw, verbouw én renovatie.

Natuurlijke materialen zijn stijlvol, modern, ecologisch, maar bovenal duurzaam en gezond.

Repair Care, ook uw expert op het gebied van onder andere: • 100% inventarisatie • Het verzorgen van EPA labeling • NEN 2767 en bijbehorend meerjaren onderhoudsbegroting • Verftechnisch en bouwkundig onderzoek • Projectbegeleiding • Opleiden van opzichters Kijk op onze website voor meer informatie over onze dienstverlening of neem contact met ons op: tel.: 0416 65 00 95.

Verstand van stucwerk

Voor meer informatie en advies: +31 (0)53 433 03 60

www.technostuc.nl

afmeting: 132x190 mm (bxh)

WWW.REPAIR-CARE.COM

Installatienieuws Kampioenen in installatietechniek De beroepenmanifestatie Skills Masters in Rotterdam heeft vorige maand zeven kampioenen installatietechniek opgeleverd. Op deze groots opgezette beroepenmanifestatie konden jonge vaktalenten tijdens wedstrijden hun deskundigheid tonen.

hebben met hun winst op Skills Masters een plek veroverd voor World Skills dat dit jaar van 2 t/m 7 juli in Leipzig plaatsvindt.

De drie medaille winnaars World Skills 2013 Sanitair- & verwarmingstechniek: Joost Aben (goud), Nick van Heesch (zilver) en Dylan Peperkamp (brons).

Veilige rookgasafvoer voor renovatieprojecten

Solar Days Van 5 t/m 16 mei a.s. vindt het evenement Solar Days 2013 plaats. Installateurs spelen een actieve rol door bijvoorbeeld een informatiemarkt of open huis te organiseren voor consumenten en professionals, waarbij zonne-energie centraal staat.

Net als voorgaande jaren organiseerde OTIB de wedstrijden voor de technische installatiebranche. Meer dan 15.000 belangstellende jongeren bezochten de manifestatie. Voor het eerst werden ook de Skills Juniors voor leerlingen van groep 7 en groep 8 van de basisschool georganiseerd. De vijf Nederlandse Skills Masters kampioenen (mbo) zijn: Joost Aben (Sanitair- en verwarmingstechniek), Paul Groen (Elektrotechniek gebouwen), Stefan Wiltink (Koude- en luchtbehandelingstechniek), Gerbrand Schouten (Metalen dakdekken) en Brian Vonken (Telematica/Infra). De twee Skills Best Men op vmbo-niveau zijn: Sander Bruggeman (Elektrotechniek) en Marick van der Meer (Installatietechniek).

De vijf Nederlandse Skills Masters kampioenen (mbo)

De ECONEXT® Chimney cover van Cox Geelen is een innovatieve en moderne uitmondingsconstructie voor plaatsing op een grespot.

Er zijn informatiesessies, themabijeenkomsten en open huizen te bezoeken. Daar kunnen bezoekers van dichtbij zonnepanelen of een zonneboiler in werking zien en de verhalen uit de praktijk horen over aanschaf, installatie en gebruik. Tevens wordt deze dag de Solar City van het jaar bekend gemaakt, een Nederlandse gemeente die volop zonne-energiesystemen toepast en het gebruik van zonne-energie stimuleert. De Solar Days campagne wordt in Nederland georganiseerd door verschillende belangenorganisaties, waaronder Holland Solar (de branchevereniging voor de zonne-energiesector), ODE (de belangenvereniging voor gebruikers van duurzame energie), UNETO-VNI (de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche), Vereniging Eigen Huis en AgentschapNL (het agentschap van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie).

In situaties waarbij een ouderwets cv-toestel wordt vervangen door een moderne HR cv-ketel dient men ook het rookgasafvoersysteem snel en veilig te kunnen vervangen. Bij renovatieprojecten van rookgasafvoerkanalen, in veelal 60/70er jaren bouw, wordt dikwijls gebruik gemaakt van bestaande rookgaskanalen, waarbij men regelmatig een schoorsteen aantreft met één of meerdere grespotten. De innovatieve totaaloplossing bestaat uit een dubbele trekvaste verbinding, één aan de onderzijde van de schoorsteen bij de muur aansluitplaat en de andere aan de bovenzijde van de schoorsteen bij de uitmonding, de ECONEXT® Chimney cover.

Daarnaast garandeert het ingenieuze ontwerp een hoog installatiegemak. Het product is geschikt voor aansluiting op condenserende HR gas- en oliegestookte verwarmingstoestellen (T120) gemonteerd in combinatie met het kunststof flexibel rookgasafvoersysteem CoxDENS® PPs Flex.

Informatie: www.solardays.nl

Informatie: www.coxgeelen.nl

Wij geven daken nieuwe perspectieven

mm tot 320 Diktes verbaar le

Berijdbare thermische dakisolatie beschermd de dakmembraan Met een hoge druksterkte Jackodur thermische isolatie Is een vlakdak mede toepasbaar als een parkeerdak.

De weersbestendige XPS hardschuim isolatieplaten worden direct op de waterkerende dakmembraan aangebracht en met een berijdbaar (tegel) systeem verlegd.

Door deze optimale dakisolatie wordt de levenscycli van de totale dakconstructie aanzienlijk verlengd.

JACKON Insulation – efficiëntie met nieuwe perspectieven.

JACKON Insulation GmbH Carl-Benz-Str. 8 D-33803 Steinhagen www.jackon-insulation.com

■ Ook met hogere druksterktes zoals 500 & 700 kPa toepasbaar.

■ Uitvoering dakoppervlak met beton, parkeerdaksystemen en speciale daktegels op (verstelbare) tegeldragers.

■ Bouwfysisch correcte éénlaagse plaatsing mogelijk tot dikte 320 mm.

■ XPS thermische isolatie beschermd de dakmembraan tegen alle weersinvloeden.

Tel: +49-5204-9955-320 Fax: +49-5204-9955-300 E-Mail: info@jackodur.com

Anz_NL_Umkehr_RenovatieTotaal_132x190_01Ausgabe.indd 1

nr. 2 | april 2013

11.04.13 10:03

33

Beers Bouwproducten BV Bouwen met vertrouwen

uw leverancier van:

Komt u in uw dagelijks werkzaamheden scheuren in muren tegen en wilt u dit constructief repareren? Dat kan met de materialen van ABC ADAMAS. Wij hebben een compleet assortiment in huis waarmee u vakwerk kunt leveren zodat de reparatie nagenoeg onzichtbaar is.

Help!

Scheuren in de muur,

Wij kunnen alle soorten spiraalanker wapening en bijhorende materialen leveren voor zowel grote en kleinere klussen. Speciaal voor de kleinere klussen hebben we een Basis-Set in ons assortiment waarmee u direct kunt beginnen.

Nu ook verkrijgbaar bij uw vertrouwde bouwmaterialen leverancier. Vraag er naar!

wat nu?

Polyester dakgoten Polyester windveren & boeiborden Polyester deurluifels Aluminium deurluifels Polyester dakkapellen Polyester schoorsteenomkledingen Polyester raamluiken Polyester gevelelementen Keralit Leuningverhogers voor o.a. galerijen

ABC ADAMAS is tevens de leverancier van renovatiespouwankers. Wij hebben voor praktisch elke situatie een oplossing.

Voor verankeringen in een betonnen binnenmuur hebben wij het A-SYMMETRISCHE spouwanker. Dit is het enige juiste wokkelvormige anker voor deze toepassing!

Door uw keuze voor het juiste anker levert u de kwaliteit die nodig is!

Ondersteuning en advies nodig? Wij helpen u graag!

Jupiter 10M, 8448 CD Heerenveen Tel.085-4011320 info@abcadamas.nl

TEL 085-4011320

Ons complete assortiment vindt u op

www.abcadamas.nl

WWW.ABCADAMAS.NL

HYPERTECTUMďż˝

DĂŠ vloeibare dakbedekking

Beers Bouwproducten B.V. voor de zakelijke- en professionele markt Houtkopersgilde 2a 1671 RB Medemblik Tel. (0227) 712 362 Fax (0227) 712 363

VOOR HypertectumÂŽ is een vloeibare dakbedekking zonder vezels of kunststof versterkende matten, en zonder naden. HypertectumÂŽ kan uitstekend geplaatst worden op horizontale en verticale vlakken. Aansluitingen op doorvoeren, dakkapellen, opstaande randen en andere onderbrekingen zijn geen probleem vanwege de uitstekende hechtingseigenschappen.

NA

Importeur Nederland: Coating Products • ‘t Goor 55 7071 PC Ulft • 0314 200 125 info@coatingproducts.nl • www.coatingproducts.nl

W W W. BEERS BOU WP RO D UC T E N . N L 1000-21-2000-1847 BNA Archtect. 2012/2013 Kl: fc GLASFIKS De Glasschade-expert 3/27/2012 3:36:03 PM Glasschade-expertisekantoor INTERNATIONALÂŽ GLASRENOVATIE

1_4_StA4_fc_A.indd 1

Innovatief “vloerlift�-systeem middels schuimbeton-injecties

krasverwijderen van alle soorten glas en kunststofkozijnen, verwijderen cementsluier.

OfďŹ cial CLEAR SHIELDÂŽ applicatiebedrijf.

Oudeweg 23 4301 TC Zierikzee Tel: +31(0)111 - 414941 Fax: +31(0)111 - 412185 Internet: WWW GLASFIKS NL e-mail: INFO GLASFIKS NL

Oudeweg 23 4301 TC Zierikzee Tel.: 0111 - 422771 Fax: 0111 - 422884 info@deglasschadeexpert.nl www.deglasschadeexpert.nl

Met een combinatie van

De beste basis onder iedere afwerking!

specialistische kennis van de materie, vakbekwame medewerkers en state-ofthe-art machines, kunnen wij iedere opdracht aan.

De Glasschade-expert

GlasďŹ ks antiscratch ďŹ lm,

STOFVRIJ WERK Stralen Diamantschuren Schaven STOFARM WERK Schuren Trommelfrezen Excentrisch frezen Sponsstralen DROOGSTRALEN Openstralen Droogijsstralen NATSTRALEN Reinigen Stoomreinigen OPEN STRALEN Gritstralen OVERIGE TECHNIEKEN Slopen Strippen Egaliseren Electrische vloerverwarming Infrezen vloerverwarming

Nieuwenhuis Stofvrij Stralen B.V. Hambakenwetering 22 | 5231 DC ‘s-Hertogenbosch | T (073) 548 24 82

www.nieuwenhuis.nl

voor het liften van verzakte vloeren • vullen van holle ruimtes • stabiliseren van vloeren snel • effectief • 100% recyclebaar Fagro BV • Lemsterpad 54 • 8531 AA Lemmer • tel. 0514-533174 • info@vloerliften.nl • www.vloerliften.nl

Coenen is al jarenlang ĂŠĂŠn van de toonaangevende bedrijven in de branche op het gebied van kitten, afdichten, gevelrenovatie, -onderhoud en na-isolatie.

EN GEVELTECHNIEK D AFDICHTINGSN Vandaag de dag zijn er continue ruim 65 man bij Coenen werkzaam op het gebied van A afdichtingstechniek, geveltechniek en -onderhoud. Coenen werkt in veel gevallen in TA ...

S onderaanneming voor de grote bouwers in Nederland of rechtstreeks OG ERK voor woningbouwverenigingen en gemeenten.

O Kwaliteit staat hoog in het vaandel, Coenen is VCA en ISO gecertiďŹ ceerd.

H ELW V Coenen Afdichtingsbedrijf BV en Coenen Geveltechniek BV: E G Valkenierstraat 38, 2984 AZ Ridderkerk, Telefoon: 0180 - 486 866,

COENEN

Fax: 0180 - 486 867, info@coenen.nl, www.coenen.nl

Valbeveiliging tijdens montage zonnepanelen RSS

Roof Safety Systems

Zeker

75%

goedk dan ste

oper

igerbo

uw!

06 21 89 77 31 - www.RoofSafetySystems.com

Bouwkosten

Renovatiekosten schilderwerk buiten Gebouwen zullen na een bepaalde periode onderhouden moeten worden, om weer aan de hedendaagse esthetische eisen te voldoen.

Door: Ed de Rechteren van Hemert, Multiconsultants, Edrecht@multiconsultants.nl, www.bouwboeken.nl

A

an deze onderhouds- /renovatiewerkzaamheden hangt vaak een ander prijskaartje dan aan het normale onderhoud. Deze werkzaamheden worden in het algemeen uitbesteed.

Deze gegevens zijn een greep uit het E -Book Schilderwerk 2013 van het NBI (Nederland Bouwkosten instituut). In het E-book, staan de marktprijzen schilderwerk voor de verschillende regio’s. De prijzen worden gegeven voor verschillende ondergronden, verfsoorten en voor details.

Toelichting

Oude verflagen verwijderen: het verwijderen van dunne, slechte en aangetaste verflagen, geheel of gedeeltelijk.

Schuren: het oppervlak glad maken door wrijving met een ruw oppervlak van grotere hardheid.

Plamuren: glad maken, te gebruiken voor het repareren en egaliseren van houten ondergronden met lakplamuur.

Gronden: van een laag grondverf voorzien.

Afschilderen: het aanbrengen van de laatste laag verf.

De in de tabel opgenomen kostengegevens zijn voor compleet uitgevoerde werkzaamheden. Alle kosten, zoals arbeids-, materiaal- en materieelkosten en staartkosten zijn inbegrepen.

Schilderwerk op kozijnen / Kozijnen met vast glas

Schilderwerk op kozijnen / Kozijnen met draaiende delen Midden

Onderhouds schilderwerk op kozijn met dekkende verf Verwijderen oude lagen 100 procent, geheel gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 30 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m22 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 10 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op kozijn met dekkende verf Gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op voorbehandeld kozijn met dekkende verf Schuren, spaarzaam bijplamuren, bijgronden en afschilderen Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2

Noord

Kosten per m2 Oost

Zuid

West

64,90 41,15 27,93

61,01 38,68 26,25

59,71 37,86 25,70

62,95 39,92 27,09

72,04 45,68 31,00

54,76 35,97 22,47

51,47 33,81 21,12

50,38 33,09 20,67

53,12 34,89 21,80

60,78 39,93 24,94

47,14 31,11 19,92

44,31 29,24 18,72

43,37 28,62 18,33

45,73 30,18 19,32

52,33 34,53 22,11

43,16 26,12 19,01

40,57 24,55 17,87

39,71 24,03 17,49

41,87 25,34 18,44

47,91 28,99 21,10

27,69 18,73 12,15

26,03 17,61 11,42

25,47 17,23 11,18

26,86 18,17 11,79

30,74 20,79 13,49

Onderhoudsschilderwerk op kozijn met dekkende verf Verwijderen oude lagen 100 procent, geheel gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 30 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 10 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op kozijn met dekkende verf Gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op voorbehandeld kozijn met dekkende verf Schuren, spaarzaam bijplamuren, bijgronden en afschilderen Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2

Midden

Noord

Kosten per m2 Oost

94,11 59,67 40,50

88,46 56,09 38,07

86,58 54,89 37,26

91,28 57,88 39,28

104,46 66,23 44,95

79,40 52,16 32,58

74,64 49,03 30,63

73,05 47,98 29,97

77,02 50,59 31,60

88,14 57,89 36,17

68,35 45,11 28,88

64,25 42,40 27,15

62,88 41,50 26,57

66,30 43,76 28,02

75,87 50,07 32,06

62,58 37,87 27,56

58,83 35,60 25,91

57,58 34,84 25,36

60,70 36,74 26,74

69,47 42,04 30,60

27,69 18,73 12,15

26,03 17,61 11,42

25,47 17,23 11,18

26,86 18,17 11,79

30,74 20,79 13,49

nr. 2 | april 2013

Zuid

West

35

(advertorial)

Renovatie galerijflat Zeist:

Kwaliteit willen én kunnen garanderen Zowel voor Breijer Projecten als voor Sika Nederland B.V., leverancier van bouwchemische producten, was de renovatie van de L-flat in Zeist een uitdagende opdracht. Niet alleen door de omvang van de flat, met 728 woningen waarbij de bewoners in hun appartement bleven tijdens de verbouwing, ook door de soms deplorabele staat van de bestaande galerij- en balkonvloeren waarop nieuwe coating moest worden aangebracht. De flat ziet er echter weer als nieuw uit en de bewoners en opdrachtgever zijn dik tevreden over de renovatie- en isolatiemaatregelen.

Bij de bouw in 1968 was het de grootste flat van Europa: de L-flat in Zeist. Woningbouwvereniging de Kombinatie besloot in 2011 tot een grondige renovatie, omdat sloop en nieuwbouw grote problemen zouden opleveren voor de tijdelijke herhuisvesting van de liefst 728 huishoudens in de flat. Een flinke opknapbeurt met een investering van 20 miljoen euro was nodig om de flat naar de eisen van vandaag de dag te tillen. Vooral de energiehuishouding was dramatisch, mede als gevolg van ongeïsoleerde spouwmuren en dak, enkel glas en een enorme collectieve CV-ketel uit 1968, die rijp voor de sloop was. De woningbouwvereniging wilde op zijn minst 50% energie besparen en van het G-label naar een B- of C-label gaan. Die sprong is gelukt na alle isolatiemaatregelen en het installeren van collectieve HR-ketels met individuele meters in de woningen.

Juiste spelregels Daarnaast moest de flat een frisse uitstraling krijgen door nieuwe balkon- en galerijhekken en aanpassing van liften en entreehallen. Ook zijn de vloeren van de galerijen en balkons opgeknapt en voorzien van een robuuste meerlaagse coating. Aannemer Breijer Projecten uit Rotterdam moest maar liefst 17.000 m2 vloeren en plafonds repareren en voorzien van een scheuroverbruggend coatingsysteem van Sika. Ook de 2.000 m2 vloeren bij de bergingen moest worden behandeld met coating en de 12.000 m1 diktekant van balkons en galerijen en beton kolommen zijn voorzien van Sikagard®-545 Flexfill W en Sikagard®-550 Elastoflex W. De plafonds zijn behandeld met Sikagard®-675 Color W. Ing. Wesly Verhaert, Bedrijfsleider Utiliteit, spreekt van een megaklus: “De omvang van de renovatie was natuurlijk al uniek, maar het complexe in de uitvoering was dat de bewoners in hun huizen bleven tijdens de renovatie. Je kon slechts een paar meter galerij tegelijk aanpakken. Dit betekende dat je continu op de galerijen met loopplanken in de weer was om tijdelijke toegangsvoorzieningen naar de woningen te maken. De balkons werden geheel afgesloten gedurende enkele weken. De bewoners hadden dus de nodige overlast van ons. Maar je wilt de hoogwaardige coatingsystemen op een correcte manier aanbrengen, laag voor laag met voldoende droogtijd daartussen. Geen haast- en broddelwerk.

Als Breijer willen én kunnen wij de kwaliteit garanderen. Zeker als wij de juiste producten toepassen en die volgens de juiste spelregels aanbrengen”.

De opdrachtgever, woningbouwvereniging de Kombinatie uit Zeist, had voor de renovatie verschillende coatingsystemen beoordeeld en schreef in het bestek de verschillende systemen van Sika voor.

Wesly Verhaert: “Als allround bouwer, die gespecialiseerd is in renovatie, kennen wij de producten van Sika. Je weet dat je daarmee de vereiste kwaliteit bereikt, mits je zelf goed werk aflevert. Want het is altijd een samenspel tussen een goed product en goede verwerking. De mensen die de coating- en verfsystemen moesten aanbrengen, hebben zelfs enkele kosteloze scholingsdagen van Sika gekregen.”

Verrassingen Ondanks de goede voorbereiding op het werk, kwam Breijer toch voor verrassingen te staan. Wesly Verhaert noemt de slechte staat van de betonnen galerijen en balkons. “Van te voren was gedacht dat 20%

van het betonoppervlak gerepareerd zou moeten worden, maar dat bleek in de uitvoering naar 50% te gaan. Nadat wij de oude dekvloer hadden verwijderd, zijn al die betonreparaties met specifieke Sika producten hersteld. Vervolgens is een primer Sikafloor®-156 aangebracht en - met voldoende tijd om te drogen - twee lagen Sikafloor®-400 N Elastic.

Daarna zijn de vloeren van de galerijen en balkons netjes afgestrooid met flakes en zand. Tot slot is voor de Sikafloor®-410 gekozen als seallaag. Er is gekozen voor het meest geschikte systeem voor deze renovatie. Tot op heden, bijna een jaar nadat de galerijen en balkons zijn opgeknapt, zijn er geen klachten bij ons binnengekomen. De vloeren zien er ook prima uit. Ook de betondelen zijn behandeld.

Dit konden wij netjes vanaf de galerijen doen, waarbij het frame van het hekwerk als valbeveiliging dienst deed. We hoefden de flat niet in de steigers te zetten. Later zijn er nieuwe, vrolijk gekleurde hekwerken aangebracht.”

De opdrachtgever zorgde samen met Breijer voor een goede communicatie richting bewoners wanneer zij aan de beurt waren voor de renovatie van hun galerij en balkon. Zo heeft de aannemer in vier bouwstromen verdiepinggewijs de flat gerenoveerd.

Het was door het vele werk, de extra werkzaamheden door de slechte staat van het betonoppervlak en de slechte weersomstandigheden vorig jaar behoorlijk aanpoten. “Toch lieten wij ons niet verleiden tot haastwerk. Elke ochtend hebben wij eerst zaken als buitentemperatuur, oppervlaktetemperatuur, luchtvochtigheid en dauwpunt gemeten. Je gaat niet onder bepaalde temperaturen aan de slag met de coatings en andere producten. Desondanks hebben wij het project keurig op tijd opgeleverd, mede dankzij de inzet van extra personeel als dat nodig was. Ook voor de renovatie van de vloeren. In goede samenwerking met Sika hebben we een mooi resultaat gerealiseerd. We hebben echt niets aan het toeval overgelaten bij deze renovatie en het resultaat is er naar.”

Sika Nederland B.V. Tel +31 (0)30 - 241 01 20 info@nl.sika.com www.sika.nl

Productoverzicht Rookgasafvoersysteem vervangen

LeakSeal is onder andere te gebruiken op metaal, aluminium, PVC, metselwerk, asfalt, bitumen, vinyl gevelbeplating en Fiberglas. De coating op rubberbasis creĂŤert een blijvend flexibele afdichting onder alle weersomstandigheden. Het aangebrachte product voorkomt zĂł het binnendringen van vocht, roest en corrosie. Het product is 100 procent waterdicht.

Het gebruik van het product is eenvoudig: maak het oppervlak eerst goed schoon en droog en breng daarna het product aan in meerdere dunne lagen. Na 24 uur kan LeakSeal eventueel overgeschilderd worden met een latex- of alkydverf. LeakSeal wordt geleverd in een 500ml spuitbus in de kleur zwart en is verkrijgbaar bij de professionele vakhandel.

Sneeuw en gladheid maken het lastig wanneer een CV toestel moet worden vervangen. Voor deze periode van het jaar heeft Ubbink de oplossing: de Ubbink Rolux Universe Flex is een dakdoorvoer die van binnenuit kan worden gemonteerd.

Samen met de slimme gereedschapset is dit hĂŠt systeem om de veiligheid te borgen; in overeenstemming met de ARBO en VCA regelgeving kan de oude dakdoorvoer van binnenuit worden vervangen door de nieuwe Rolux Universe Flex. Deze dakdoorvoer staat garant voor een uitstekende, veilige regulering van de rookgasafvoer bij CV-ketels. Door toepassing van speciale kunststoffen is deze slagvast, voorzien van een ijspegelvrije kap en universeel toepasbaar. Daarnaast is de rookgasafvoer voorzien van een schuivend broekstuk.

Hierdoor is eenvoudig een aansluiting te maken met het Rolux verlengmateriaal. De dakdoorvoer is beproefd volgens BRl 5102 (de beoordelingsrichtlijn voor afgifte van een KOMO-attest) met productcertificaat voor enkelvoudige rookgasafvoervoorzieningen van gasgestookte toestellen. De dakdoorvoer voldoet daarmee aan het Bouwbesluit en heeft een Gastec QA label.

Ubbink, Doesburg, (0313) 48 03 00, www.ubbink.nl/rookgasafvoer

Lichtgewicht prefab maatwerk schoorstenen

schoorsteenkappen zijn leverbaar in vele modellen.

Nieuw bij MeeKro zijn de aluminium maatwerk prefab schoorstenen inclusief composiet steenstrip met de volgende voorzieningen: cv rookgasafvoer, luchttoevoer, ventilatieafvoer en rioolontluchting. De kanalen voor deze voorzieningen worden los meegeleverd en zijn later door het plug & play principe makkelijk te monteren in de schoorsteen.

Meekro, Noordbroek, (0598) 45 39 92, www.meekro.nl

Spray dicht lekken en scheuren RUST-OLEUMŽ heeft de oplossing voor het dichten van lekken en scheuren: LeakSeal™. Een nieuwe en handige spray voor het behandelen van scheurtjes, breuken en lekkages in bitumen daken, dakgoten, regenpijnen, buitenmuren, schoorsteenranden, rondom dakramen en kozijnen.

RUST-OLEUM, Roosendaal, (0165) 59 36 36, www.rust-oleum.eu/leakseal-nl

Een professioneel doseerpistool Tremco illbruck lanceert een robuust ‘eigen’ doseerpistool, voorzien van een gesloten trekker, een softgrip en een aluminium body. Dat zijn de belangrijkste kenmerken van de illbruck AA255 Power Gun, die Tremco illbruck sinds kort op de markt brengt.

Dit robuuste en duurzame pistool voor het verwerken

MeeKro produceert lichtgewicht prefab maatwerk schoorstenen die absoluut 100 procent lek- en onderhoudsvrij zijn. Bovendien heeft het bedrijf voor elke dakconstructie wel een passende schoorsteen, of het nou gaat om hellende, nok-, platte, piramide- of wolfseinddaken. van pistoolschuim is uitgevoerd met een aluminium body en afgewerkt met groen kunststof. Daarmee heeft dit doseerpistool de herkenbare Tremco illbruck uitstraling. De illbruck AA255 is uitgerust met een gesloten trekker voor een fijnere dosering. De nietafschroefbare doseerknop zorgt daarbij voor een nauwkeurige afstelling van de uitspuitsnelheid en -hoeveelheid. Een stalen naald met PTFE-coating garandeert een luchtdichte afdichting aan de voorzijde van het pistool. De Power Gun is verder voorzien van een zwarte softgrip voor een betere grip en fijnere applicatie. Tremco illbruck levert dit nieuwe lichtgewicht doseerpistool compleet met ĂŠĂŠn PRO-TIP, twee conische opzetstukjes en twee cilindrische slangetjes,

MeeKro schoorstenen worden gemaakt van 3mm dik aluminium plaatmateriaal dat garant staat voor een stevige constructie en een zeer lange levensduur. Het Metselbedrijf Gebr. van der Heijden BV geringe gewicht (circa 75 kilogram, inclusief lood) en de diverse bevestigingssystemen maken dat deze schoorstenen snel en makkelijk te monteren zijn. Om de schoorstenen een traditioneel gemetseld aanzicht te geven, kunnen deze onder andere worden voorzien van een composiet steenstrip (in kleur en nuance overeenkomstig de verwerkte gevelsteen). Een extra uitstraling kan de schoorsteen krijgen door de Metselbedrijf Gebr. van derbijvoorbeeld Heijden BV bovenzijde te voorzien van een rollaag, een sier-/ kraallijst, een betonplaat en/of schoorsteenkap. De

Raamdorpelelementen BV

Kijk voor een razendsnelle offerte op www.HeBlad.com

•

Elke kozijnmaat leverbaar

•

12 kleuren en 10 modellen

•

Levering 1 tot 4 weken

•

Geleverd in stalen bakken en rekken

•

Eenvoudig en snel te plaatsen

HeBlad Raamdorpelelementen BV - T 0497 - 36.07.91 - F 0497 - 38.09.71 - info@HeBlad.com RDE okt2010.indd 1

30-9-2010 14:29:31

Mera Benelux is sinds 1976 importeur / groothandel van meetinstrumenten voor de bouw, installatietechniek, industrie, laboratoria, universiteiten en vele andere toepassingen.

1DDVW HHQ ]HHU JURRW DVVRUWLPHQW DDQ LQIUDURRG VWUDOLQJVWKHUPRPHWHUV HQ WKHUPRJUDĂ€H camera's leveren, kalibreren en repareren wij ook digitale meetinstrumenten en dataloggers voor temperatuur, rv, ph, licht, luchtsnelheid, CO2 en vele andere grootheden.

Mera Benelux BV Imbosweg 30 '' /RHQHQ 1/ 7HOHIRRQ

info@merabenelux.nl www.merabenelux.nl

nr. 2 | april 2013

37

(advertorial)

Nieuwe dakgoot N.A.G. is maatschappelijk duurzaam ondernemen, niet alleen voor 100% recyclebaar, maar ook nog eens veilig beloopbaar.

N.A.G. brengt een voor 100% recyclebare dakgoot op de markt zonder de omstreden P.U.R.-isolatie.

Deze P.U.R.-isolatie is momenteel in het nieuws is vanwege de schade die het kan aanbrengen aan de gezondheid. Waarom dient een dakgoot nu eigenlijk ge誰soleerd te zijn, wat zijn de voordelen hiervan?

N.A.G. is van mening dat er geen voordelen zijn, doch heel veel nadelen. Een van deze nadelen is dat een dakgoot die gevuld is met isolatie in de zomer de warmte, die aan de binnenzijde van de goot onstaat, niet kwijt kan. Hierdoor gaat de binnenzijde geheel afzonderlijk werken van de buitenzijde van de dakgoot, die door deze isolatie juist amper warm wordt. Kortom, twee gootdelen die verbonden zijn door isolatie en die afzonderlijk van elkaar gaan

adv NAG.indd 2

werken kan de kwaliteit voor nu en in de toekomst nooit ten goede komen. Deze nadelen, niet alleen voor het milieu, maar ook gezien de kwaliteit in de toekomst, heeft N.A.G. aan het denken gezet. N.A.G. heeft vervolgens een geheel eigen produkt ontwikkeld en op de markt gebracht.

Inmiddels is deze dubbelwandige dakgoot, met inwendige aluminium gootbeugels, voorzien van een patent en een krachtberekeningsrapport waaruit blijkt dat deze dakgoot ook nog eens veilig beloopbaar is.

Niet dat een dakgoot daarvoor gemaakt is, maar het gebeurd maar al te vaak in de praktijk dat deze er wel voor wordt gebruikt. U herkent dat vast wel; voordat we van de ladder het dak betreden, nog even steun zoeken in de dakgoot.

Wanneer een dakgoot, gevuld met P.U.R. of andere isolatie, gerenoveerd moet worden gaat dit over het algemeen samen met extra onnodige kosten om deze isolatie te scheiden van het aluminium. Om nog maar niet te spreken over de milieubelasting die dit teweeg brengt. Het te slopen en af te voeren materiaal moet dan namelijk grotendeels behandeld worden als chemisch afval. Bij de dubbelwandige dakgoten van N.A.G. krijgt u geld terug en wordt uw dakgoot voor 100% hergebruikt als auto, fiets enz. De gehele dakgoot bestaat alleen uit aluminium en de milieuvriendelijkste poedercoa-

ting, zodat er aan het milieu zo min mogelijk schade word toegebracht. We willen toch allemaal een steentje bijdragen aan een leefbaar klimaat voor onze nieuwe generatie?

We zijn met zijn allen bezig met een groen milieu en met recyclebare produkten, die ook nog eens sterk en betaalbaar zijn toch? Dan heeft u die produkten nu gevonden; de aluminium dubbelwandige dakgoten van N.A.G. voldoen aan al deze eisen. Durft u de uitdaging aan of heeft u nog vragen neem gerust vrijblijvend contact met ons op en het zal u verbazen hoeveel voordelen deze dakgoten voor u hebben.

Zowel de levertijd en de oneindige modellen, maar ook prijstechnisch, komen deze dakgoten u aan alle kanten tegemoet.

Bezoek voor meer informatie onze website www.nag.nl of bel 075-68 77 034.

19-04-2013 11:20:51

1:20:51

Productoverzicht zodat ook smalle voegen gemakkelijk te bereiken zijn.

De illbruck AA255 Power Gun is ook zeer geschikt voor het verwerken van de nieuwste voegenvuller JF100. Dit vulmiddel op basis van watergedragen technologie is geschikt voor constructievoegen in binnenruimtes. De vuller geeft een hoge opbrengst, hecht uitstekend op een grote variatie aan ondergronden, vult tussenruimtes in een oogwenk en expandeert niet na.

Tremco illbruck, Arkel, (0183) 56 80 23, www.tremco-illbruck.nl; www.luchtdichtbouwen.nl.

Eenvoudig inbouwdozen installeren Nog nooit was het zo eenvoudig om inbouwdozen te installeren. Met behulp van HOLE-IN-ONE® kan in vijf snelle stappen een snel en professioneel resultaat worden verkregen.

Een snel en professioneel resultaat, en uitmeten is overbodig geworden. In de eerste stap wordt de inbouwdoos geplaatst. Stap 2 is het plaatsen van de HOLE-IN-ONE® in de inbouwdoos en bij stap 3 wordt de plaat geplaatst én vastgeschroefd. In de vierde stap wordt de zoeker van HOLE-IN-ONE® gebruikt en tenslotte wordt in stap 5 direct het gat geboord. Deze methode is keer op keer te gebruiken, met elke keer een perfect resultaat. Ofwel: geen tijd meer verspillen, snel vakkundig en met ongekende precisie.

Meer informatie: info@melekon.eu

Afdichtingskit in gerecyclede houten kozijnen In het nieuwe Europa-gebouw in Brussel worden gevelelementen toegepast van gerecyclede eikenhouten kozijnen die afkomstig zijn uit diverse Europese landen. Voor de afdichting van de extra transparante veiligheidsglas in de kozijnen is Renoseal van Bloem Sealants toegepast.

Verdraagzaamheid van de afdichtingskit met gelaagd glas (pvb-folie) en duurzame elasticiteit waren de doorslaggevende factoren om voor Bloem Sealants te kiezen. Dit bedrijf levert de duurzaam elastische afdichtingskit Renoseal voor de montage van de gevels van het nieuwe gebouw die bestaan uit 218 unieke, met roestvrijstaal omlijste eikenhouten ramen. Renoseal is toegepast omdat het als één van de weinige kitten op de markt verdraagzaam is met de in het glas aanwezige pvb-folie. Bovendien is Renoseal duurzaam elastisch waardoor zeer weinig onderhoud aan de gevel nodig is en de kans op vochtproblemen minimaal is.

Vanwege de bijzondere gevelelementen die gemaakt zijn van gerecyclede eikenhouten kozijnen afkomstig uit diverse Europese landen koos architect Philippe Samyn niet voor glaslatten, maar voor een kit. Renoseal bevat – in tegenstelling tot veel andere kitten - geen weekmakers die de pvb-folie van het gelaagde glas aantasten.

De kit wordt toegepast in de kleur eiken zodat er geen kleurverschil tussen het kozijn en de kit is.

Bloem Sealants, Den Haag, (070 329 66 01, www.bloemsealants.com

120 pixels) biedt de mogelijkheid om in elke gewenste stand van de camera het beeld te bekijken.

Ieder object geeft warmte af en dankzij de hoge resolutie van de SDS E8 serie kan snel en efficiënt worden beoordeeld wat anders moeizaam gemeten moet worden. In het beeld kunnen verschillende meetspots gedefinieerd worden, minimale of maximale temperatuur kan continue aangewezen worden middels een volgcursor. De SDS camera’s zijn toepasbaar in allerlei markten, zoals de bouw en installatietechniek. Concrete voorbeelden: bepaling van de locatie van (lekkende) verwarmingbuizen in vloeren en/of wanden, overmatige warmte in stroomverdelers/zekeringen, vochtdoorslag in muren, enzovoort.

De beelden kunnen worden opgeslagen en bewerkt op de computer; de software hiervoor wordt standaard meegeleverd.

Mera Benelux BV, Loenen, (055) 505 83 31, www.merabenelux.nl

MeeKro schoorsteen systemen t kwalitei me op éénza hoogte.

Eenvoudig bedienbare warmtebeeldcamera’s

De SDS E8 serie warmtebeeld camera’s van Mera Benelux behoren tot de meest geavanceerde en betaalbare warmtebeeldcamera’s in hun klasse. De camera is zeer eenvoudig te bedienen; richten en klikken volstaan om een gedetailleerd (per 0,1 graad Celsius) temperatuurbeeld te zien.

Het uitklapbare en draaibare 2.5” TFT scherm (160 x

• Asbestverwijdering • Dakbedekking

telefoon 0598-453992

www.meekro.nl

ZORGELOOS UW SCHUIFDEUR NA GEBRUIK ALTIJD MECHANISCH LATEN SLUITEN?

DICT MAT 50 DICTA ervaar zelf het comfort en bedieningsgemak

Drachten

T 0512 - 54 44 45

Bedum Beilen

T 050 - 301 35 13 T 0593 - 72 11 00

www.manenmach.nl

   

Eenvoudige montage, ook ideaal bij renovatie Geruisloos en sluitsnelheid instelbaar Als compleet systeem of in losse componenten Energiebesparend en betrouwbaar

Ook ideaal voor toepassing in bijv. ziekenhuizen en verzorgingstehuizen.

Energieweg 11 8304 AJ Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

nr. 2 | april 2013

39

-

Maximale energiebesparing 100% bestand tegen vocht Hoogste wooncomfort 10 jaar garantie

Postbus 60101 1320 AC Almere tel.036- 538 75 58 fax. 036- 538 75 59

-

λd = 0,036 Brandveilig Voldoet aan strenge ‘milieu’ eisen 40 jaar systeemervaring

email: info@termokomfort.nl internet: www.termokomfort.nl