BouwTotaal december 2012

jaargang 9 / nummer 12 december 2012

I n dit nummer

Bouwen met carbon composiet constructies

10 Bouwen met carbon

composiet constructies

12

De enorme rotorbladen van windmolens bestaan uit superlichte en zeer sterke carbon composiet constructies. Waarom zouden we die techniek dan ook niet voor gevels, vloeren of zelfs hele casco’s gebruiken? Inmiddels is er al een voetgangersbrug van 10 meter vervaardigd en in Estland lopen er gesprekken om bij woongebouwen de gevels te vervangen door carbon gevels. Brein achter al deze ontwikkelingen is scheepsontwerper Jaap van Ballegooij, die de in Duitsland ontwikkelde techniek op de Nederlandse markt wil brengen. BouwTotaal polste de mogelijkheden.

3D-units in houtskeletbouw

Lees verder op pagina 10

14

Turn key renoveren

met een visie

17 Bouwkosten metselwerk

Turn key renoveren met een visie

18 Bouwkosten geisoleerde

dakelementen

21 Bouwgebreken

EN VERDER

23 Fiscaal en Personeel

25 Aangepaste

Geen woorden maar daden, dat typeert Jesse Buitelaar. Deze vastgoedondernemer investeert in duurzame renovatie van Rotterdamse etagewoningen. Hij levert de woningen turn key op voor de verhuur. Zijn visie: voor woningen met kwaliteit is er altijd een markt en door renovatie verbeter je de wijk.

kruiwagens rijden lichter en stabieler 27 Schroef is ook stuk veiligheidl 28 Productnieuws

Bouw Match.nl

(Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken Nieuw BIA LockBlock

vacatures voor bouwprofessionals

www.roval.eu

zie www.bia-beton.nl D e

Glaslift verhuur/verkoop, Hoogwerkerverhuur 033 - 4331075

www.glaslift.nl

g r o o t s t e

e n

v e i l i g s t e

t o o l - w e b s h o p

v a n

TEL.: 024 - 648 84 84

Lees verder op pagina 14

N e d e r l a n d !

Bezoek onze website voor de beste bouwmaterialenaanbiedingen!

WWW.OMNICOL.INFO VOOR UW TEGELWERKADVIEZEN

Meer Mogelijk. Het systeem voor steigers.

Lissenveld 18 Postbus 167 4940 AD Raamsdonksveer

Tel.: 0162 58 68 00 Fax: 0162 58 68 88

mail@layher.nl www.layher.nl

Perfect Foam Scan de QR-code voor meer info!

www.toolprof.nl Professional tools for your profit

Just one click away!

www.perfectfoam.nl

adv. 1/32 65x45mm Bj.indd 1

12-12-11 12:18

ACTUEEL

3

Kamer: geen verplicht energielabel De Tweede Kamer heeft een streep gehaald door het voorstel om bij de verkoop van huizen een energielabel verplicht te stellen. Regeringspartij VVD stemde tegen. Door het voorstel zouden per 1 januari volgend jaar huizen alleen nog verkocht mogen worden met een energielabel. Daarin staat hoe energiezuinig het huis is. Zonder zo'n label zou een notaris de verkoopakte niet mogen passeren.

SKW Certificatie heeft met verbazing kennis genomen van het feit dat de Tweede Kamer tegen het wetsvoorstel aangaande ‘Wet Kenbaarheid Energieprestatie Gebouwen’ heeft gestemd. Hierdoor heeft de verplichting van het hebben van een energielabel bij waardeoverdracht van vastgoed nog geen rechtskracht. Daardoor voldoet Nederland nu nog steeds niet aan de Europese Richtlijn Energieprestatie van Gebouwen (recast mei 2010 EPBD). De VVD vindt echter dat de EU zich niet met de Nederlandse huizenmarkt moet bemoeien, zeker niet in een tijd dat er al zo weinig huizen worden verkocht.

De Raad van State heeft tot twee maal toe in een eerder stadium in een advies ondubbelzinnig aangegeven dat dit een verplichting vanuit Europa is waar Nederland zich niet aan kan onttrekken. Er staat een boete op niet naleving van de Europese richt-

ties heft. Nederland blijft dan immers nog steeds in gebreke en is hiervoor al door de EU in april 2010 ook daadwerkelijk in gebreke gesteld. De uiterste datum waarop Nederland sancties in de Wet opgenomen moet hebben is 9 januari 2013 (zie artikel 28 van de recast EPBD).

Sancties nog niet van tafel

lijn. Deze kan oplopen tot € 260.000,00 per dag De boete is dan maximaal 95 miljoen euro per jaar zolang Nederland géén sanc-

Volgens SKW Certificatie betekent het feit dat de Tweede Kamer het wetsvoorstel verworpen heeft dan ook zeker niet dat het stellen van sancties van tafel is. Er is namelijk een aantal mogelijkheden. Belangrijk is dat de minister voor Wonen en Rijksdienst, de heer Stef Blok nog niet besloten heeft dat hij géén sancties zal invoeren. Bij Koninklijk Besluit of een Algemene Maatregel van Bestuur kunnen andere sancties worden afgekondigd om te gaan voldoen aan de Europese richtlijn. Ieder land mag zelf bepalen welke sancties men invoert, als men maar sancties invoert die voldoen aan de eisen in de richtlijn. De minister heeft aangegeven met Brussel te gaan overleggen over de mogelijkheden.

Niet meer alle bouwplannen naar welstandscommissie Vanaf medio januari 2013 hoeft niet meer elk bouwplan voorgelegd te worden aan de gemeentelijke welstandscommissie.

Nu is dat nog wettelijk verplicht, straks ‘kan’ een gemeentebestuur besluiten om het plan aan de commissie voor te leggen.

Als dat niet gebeurt, dan toetsen niet de onafhankelijke commissieleden, maar de eigen gemeentelijke ambtenaren of het bouwplan voldoet aan ‘redelijke eisen van welstand’.

Het is overigens wettelijk niet toegestaan om een andere partij om een welstandsadvies te vragen dan de door de gemeenteraad benoemde welstandscommissie of

stadsbouwmeester. Hoewel de welstandstoets dus gewoon blijft bestaan, meent het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK), dat voor dit onderwerp verantwoordelijkheid draagt, dat de ‘kan-bepaling’ een jaarlijkse besparing oplevert voor bedrijven van 2,6 miljoen euro en voor burgers van 1,3 miljoen euro.

Het kabinetsvoorstel is voor commentaar naar de Tweede en Eerste Kamer gezonden. Zij hadden vier weken de tijd om te reageren. Daarna is het voorstel naar de Raad van State gezonden om advies. Het besluit wordt van kracht op de dag nadat het in het Staatsblad wordt gepubliceerd. Dat ge-

Aanbestedingsblog gepubliceerd Op 7 november 2012 wordt het Aanbestedingsblog gepubliceerd via aanbestedingen. hetartikel.nl. Het laatste nieuws, zoals actualiteiten, belangrijke gebeurtenissen en ontwikkelingen op het gebied van aanbestedingen zijn daarmee handig en inzichtelijk in één online overzicht opgenomen.

Dagelijks verschijnen op het Aanbestedingsblog de actualiteiten, belangrijke gebeurtenissen van de dag en ontwikkelingen met betrekking tot aanbestedingen. Het Aanbestedingsblog bevat actuele nieuwsberichten, een dagelijks overzicht van uitspraken gerelateerd aan het aanbestedingsrecht,

alsmede achtergrond- en opinieartikelen en twitterberichten over aanbestedingen.

Ook de arresten van de EU gerechten worden op de voet gevolgd. Het Aanbestedingsblog is te vinden via aanbestedingen.hetartikel.nl.

Pieter Kuypers, advocaat Europees en Mededingingsrecht en partner bij AKD: ‘Relevante en objectieve informatie, daar zijn aanbesteders en inschrijvers naar op zoek. Deze informatie is vanaf vandaag op één centraal punt terug te vinden op het Aanbestedingsblog. Deze blog bevat up-to-date informatie en is overzichtelijk.

Het biedt voorts de mogelijkheid om kennis op een laagdrempelige manier te delen en te vergroten, want dit platform nodigt uit tot discussie en reacties. Wij hopen in de toekomst op participatie door zowel aanbesteders, belanghebbenden als commerciële partijen.’

beurt naar verwachting halverwege januari 2013.

Handreiking

De Federatie Welstand en de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland hebben een Handreiking opgesteld, waarin wordt benadrukt dat een gemeente expliciete keuzes moet maken over de toepassing van deze kan-bepaling, om niet beschuldigd te worden van willekeur en onbehoorlijk bestuur. De handreiking kwam tot stand met medewerking van de VNG en het Ministerie van BZK. Deze handreiking verschijnt binnen enkele weken.

Houdt u de (vernieuwde!) website van de Vereniging BWT Nederland in de gaten: www.bwtinfo.nl.

Respect!

Het sneeuwt en de temperatuur ligt maar net boven nul. De bouwvakkers die nog steeds druk aan mijn woning en kantoor werken hebben zeilen voor de gevel gespannen en er een blower onder geplaatst. Zo kan de metselaar nog steeds steenstrips verlijmen op de hardschuim isolatieplaten. Hij vindt het maar niks, dat geplak. Echt metselwerk, dat blijft het mooist. ‘Maar het is wel leuk om iets nieuws te leren’, zegt hij erbij.

Hij blaast nog eens warme lucht tussen zijn verkleumde vingers. Er wordt niet geklaagd, maar doorgewerkt. De timmerman heeft aan de achterzijde een overkapping gemaakt, om Zweedse rabatdelen van Cape Cod te verwerken. Ook hij gaat onverstoorbaar verder. Ik besluit weer mijn warme kantoor op te zoeken. Respect voor deze mannen!

Ik hoop dat de overheid dat respect ook heeft en nu eindelijk eens met drastische maatregelen komt om de bouw weer aan de gang te helpen. Deze week maakte Bouwend Nederland bekend dat het voor 2013 verwacht dat er ‘weer honderden faillissementen en weer minstens tienduizend ontslagen’ bijkomen. Volgens Bernard Wientjes, voorzitter van VNO-NCW, hebben bouwbedrijven moeite hun financiering rond te krijgen. Banken hebben volgens hem door te strenge kapitaaleisen minder financieringsruimte. Als pensioenfondsen een deel van hun vermogen investeren in hypotheken, zouden banken meer lucht krijgen om de noodzakelijke geldkraan naar het bedrijfsleven open te zetten. Verder zou het kabinet zich moeten inzetten om de positie van starters op de woningmarkt te verbeteren, zodat zij ook huizen gaan kopen.

Volgens Wientjes is er met het kabinet zaken te doen: ‘Het kabinet weet ook dat de tijd van Voor Voor bouwprofessionals bouwprofessionals mooie verhalen voorbij is. We hebben een groot economisch probleem in dit land. En als we niet snel iets doen, groeien we naar een veel groter probleem dan we nu hebben.’ Daar sluit ik me helemaal bij aan. Het is toch doodzonde dat ervaren vakmensen, zoals die bij mij aan het werk zijn, straks misschien verloren gaan voor de bouw? Kortom: met z’n allen de schouders eronder, ook de overheid!

Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal

(Advertentie)

Voor bouwprofessionals

Renovatie en waterdichting van kelders

Saneerpleistersystemen

Bitumenafdichtingslagen

Injecteringssystemen

n Mortels, pleisters, spatlagen en fijnkorrelige eindlagen n Voor complete sanering en waterdichting van kelders n Op binnenmuren, buitenmuren boven het maaiveld, sokkels en vloeren

n Primers voor beton of voor metselwerk n Eéncomponentige of snelle tweecomponentige afdichtingslagen n Tweecomponentenlijm voor isolatieen drainplaten

n Horizontale afdichting n Tegen opstijgend vocht in muren n Injectievloeistof, vulmortel en vloeistofhouders

Tegellijmsystemen en bouwchemische producten

www.PCI-Afbouw.nl

AN

STAL P O T E M T N BEGI

E I T A U T I S E K L E R VOO G N I S S O L P O EEN

REN E V O N E R N MODER

e et bestaand h m o r a a d we gelijk laten en aan de o o m ld o n ? v ie S d te I In m .

AT GOEDergiebesparend renoveren lechts een upgrade nodig o renoveren niet als W N E R E D ERWIJ m, milieuvriendelijk en en eds, maar heeft deze s ovatie-element. Wij zien voldoen aan de V M O R A A te W ren g ste rzaa ern jasje om opbouw no n het juiste d eren is duu k a o v a v o d m n n e a e re d g tr n e n x r a o e e v toe een Mod besta de woning ij door het voldoet de w n k e a n v a e e V d g ie t. ij b c W ta ling. grade dak in n tijdverspil n. Deze up e e e is g e l, e a s fv g a a een hedenda evoegen. G to ls a r a ar? a lijk, nietwa e afbreken, m k k a m e G . se eisen hedendaag

WWW.OPSTALAN.NL

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Nieuwe showroom voor werkkleding Wiltec presenteert de succesvolle FristadsKansas Essential lijn in een geheel vernieuwde showroom. Deze uitgebreide collectie werkkleding komt hier goed tot haar recht, dankzij de praktische indeling en duidelijke presentatie. Op een oppervlakte van maar liefst 700 m2 zijn alle kledinglijnen vertegenwoordigd, waarbij de allernieuwste artikelen uiteraard niet ontbreken.

Bezoekers kunnen alle modellen uit de nieuwe Essential- en de verbeterde GEN Y 1.1 lijn bekijken. De kleding is voor meerdere doelgroepen en branches inzetbaar; van schilders tot monteurs en van wegenbouw tot cleanroom. Ook is er een speciale lijn Corporate Identity kleding, voor bedrijven die hun kleding zelf naar wens willen samenstellen, passend bij het imago en de huisstijl. Het is zelfs mogelijk de kleding te passen.

Verschillende beroepen eisen verschillen-

de soorten beroepskleding. Wiltec is met haar ruime assortiment in A-merken van alle markten thuis. Iedereen is van harte welkom om een kijkje te komen nemen in deze vernieuwde showroom. Meer informatie? Kijk op www.wiltec.nl.

Beste Leerbedrijf 2012 Verweij Houttechniek uit Woerden is uitgeroepen tot Beste Leerbedrijf 2012 in de hout- en meubelbranche. Op 13 november jl. ontving het bedrijf de onderscheiding uit handen van juryvoorzitter Paul Peters (Kenniscentrum SH&M).

Bewoners krijgen Climate OK-keurmerk Brink Climate Systems, leverancier van ventilatiesystemen, heeft een eigen keurmerk ontwikkeld: Climate OK. Met dit keurmerk is de klant ervan verzekerd dat alles tot in de puntjes is geregeld: de apparatuur voldoet aan strenge eisen, en zowel ontwerp als installatie worden alleen door gecertificeerde bedrijven uitgevoerd. te de gewenste temperatuur heeft. Bovendien bespaar je ruimte: je hoeft geen radiatoren te plaatsen. Ook voldoet het systeem aan de laatste geluidsnormen. VBM Ontwikkeling verwacht dat meer ontwikkelaars voor zulke systemen zullen kiezen.

Over ruim twee jaar zullen de energieprestaties van huizen weer aangescherpt worden. Met dit systeem zullen we daar gemakkelijk aan voldoen. Het energieverbruik gaat met circa twintig procent omlaag!’

Geeft een projectontwikkelaar de voorkeur aan zijn vaste (niet-gecertificeerde) installateur, dan zorgt Brink Climate Systems ervoor dat er een zorgvuldige audit plaatsvindt. Na goed resultaat bij meerdere audits kan de installateur vervolgens ook zelf gecertificeerd worden. Tot slot krijgt ook de gebruiker instructies over het onderhoud van het systeem, dat indien wenselijk ook door een gecertificeerd bedrijf uit handen kan worden genomen. Het Climate OK-label is niet alleen een keurmerk voor ventilatie, maar ook voor verwarmings-, koeling- en warmwaterinstallaties.

gebouwd, waardoor de ongewenste ventilatie door kieren en scheuren wegvalt. Dat maakt een goed ventilatiesysteem onmisbaar. En de bewoners verdienen volgens VBM een gegarandeerd optimaal wooncomfort.

Projectontwikkelaar Ed van Nimwegen van VBM Ontwikkeling: ‘Het gaat om een geïntegreerde oplossing van luchtverwarming én ventilatie. Dat is erg efficiënt. Het luchtverwarmingssysteem heeft een snelle opwarmtijd, terwijl het bij radiatoren en vloerverwarming even duurt voor de ruim-

2015: mechanisch ventileren

Frank Klessens nieuwe voorzitter VSB

In 2015 moeten alle nieuwe woningen die mechanisch worden geventileerd, worden opgeleverd met een mechanisch ventilatiesysteem dat volledig aan de overeengekomen kwaliteitseisen voldoet. Veel projectontwikkelaars kiezen ervoor om lagere eisen te gaan stellen aan de energetische prestatie van woningen om zo de beloften in de praktijk waar te kunnen maken. VBM Ontwikkeling uit Alkmaar legt samen met Brink Climate Systems de lat juist hoger.

In het te realiseren project ‘Land van Luna’ in Heerhugowaard, worden alle woningen voorzien van een systeem dat luchtverwarming combineert met ventilatie. De systemen worden zo gemaakt dat ze van Brink Climate Systems het Climate OK-keurmerk krijgen. Dat keurmerk geeft bewoners de garantie voor een energiezuinig, gezond en comfortabel binnenklimaat.

In het project Plandeel 4 in Heerhugowaard, waar de komende jaren een kleine honderd woningen moeten komen, wil VBM voldoen aan het Climate OK-keurmerk. Haar nieuwbouwwoningen worden namelijk heel goed geïsoleerd en kierdicht

Tijdens de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging van Steiger-, hoogwerk- en betonbekistingbedrijven (VSB) is Frank Klessens benoemd tot voorzitter van de vereniging. Hij nam daarbij de voorzittershamer over van René van Zutven, die sinds mei 2012 de functie van waarnemend voorzitter vervulde.

Het voltallige bestuur bestaat nu uit Frank Klessens, directeur van Alimak Hek (voorzitter) die de sectie hoogwerkbedrijven vertegenwoordigt, René van Zutven, directeur van Peri Nederland (penningmeester) en Niko van Ruitenburg, directielid van BIS Industrial Services Nederland die respectievelijk de secties betonbekistingbedrijven en steigerbedrijven vertegenwoordigen.

De bestuurswisseling vindt plaats in een periode waarin het ledental van de vereni-

ging - tegen het economisch tij in - toeneemt. Daarnaast staat de VSB aan de vooravond van een jaar waarin veel staat te gebeuren. Zo viert de vereniging in 2013 haar 35-jarig bestaan en wordt actief deelgenomen aan de Bouwbeurs 2013. De vereniging geeft daarbij niet alleen acte de présence op de beursvloer, maar organiseert ook een hoogwaardig symposium over het veilig werken op hoogte en introduceert - in nauw overleg met Inspectie SWZ - een nieuwe opbouwmethode voor rolsteigers. Andere speerpunten vormen de diverse Richtlijnen, waarbij - naast techniek en veiligheid - scholing en opleiding centraal staan.

Het bestuur van de Sectie Steigerbedrijven werd bovendien uitgebreid door de verkiezing van de heren Jeroen Bierman (Hertel) en Peter van den Berg (BIS).

Het blijft kwakkelen in de meeste sectoren De horeca en de detailhandel blijven ook volgend jaar onder druk staan door de dalende koopkracht.

De bouwsector laat dit jaar van alle sectoren de grootste krimp zien en de gematigde economische verwachtingen voor volgend jaar zorgen ook voor 2013 nog niet voor herstel, al lijkt de bodem wel in zicht.

en dergelijke hebben het door de vastgelopen woningmarkt zwaar. Ook voor 2013 verwacht ING nog een krimp in de detailhandel.

Dalende volumes in horeca en detailhandel

Volumemutaties naar bedrijfstak, 2011-2013 (%j.o.j.)*

Dit en volgend jaar daalt het volume in de horeca. Door de afnemende koopkracht geeft de consument minder uit. Ondanks de teruglopende omzetten geeft een toenemend aantal horecaondernemers door duurdere inkoopkosten, accijnsverhogingen en de btw-verhoging aan de prijzen te (moeten) gaan verhogen. Positief voor de horeca is wel dat het aantal buitenlandse gasten in 2012 met bijna 4% stijgt. In de detailhandel weten alleen de supermarkten nog omzetstijging te realiseren, welke echter dit jaar voor een groot deel door prijsstijgingen wordt gerealiseerd. Vooral meubelzaken Vervolg op pagina 7

5

De bouw blijft het zorgenkindje

In de bouw blijft het tegen zitten. De bouwproductie krimpt in 2012 met meer dan

Maurice van Sante ING Economisch Bureau Maurice.van.sante@ing.nl Twitter: @MauricevanSante

-7% waardoor de productie bijna 20% lager ligt dan op de top in 2008. De gematigde economische verwachtingen voor 2013 zorgen ervoor dat de bouwsector ook volgend jaar nog niet op herstel kan rekenen maar een kleine krimp van -1% zal vertonen. Pas in 2014 zal er dan lichte groei zijn.

2011

2012

2013

Agrarische sector

-0,6%

1,1%

0,7%

Bouw

3,9%

-7,3%

-1,0%

Detailhandel

-1,0%

-2,4%

-1,8%

Groothandel

2,6%

-2,5%

-1,0%

Horeca

1,4%

-0,3%

-1,0%

Industrie

2,5%

-1,3%

0,5%

Transport & opslag

2,0%

-0,5%

0,0%

Zakelijke dienstverlening

-0,3%

-1,0%

-0,2%

Onderwijs

0,7%

-0,2%

-0,2%

Overheid

-3,4%

0,5%

-0,4%

Zorg

3,4%

3,5%

3,0%

BBP

1,0%

-1,0%

-0,5%

Bron: CBS en ING Economisch Bureau

KWINTET Workwear BV - Hoge Mosten 8-14 - 4822 NH BREDA - T +31 76 5725625 - WWW.KWINTET.COM BouwTotaal 2012.indd 1

13-12-2011 13:57:49

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Vervolg van pagina 5 Kenniscentrum SH&M organiseert jaarlijks deze verkiezing en nomineert de winnaars vervolgens voor de nationale en sectoroverstijgende verkiezing uitgeschreven door het ministerie van OCW. De prijsuitreiking vond plaats bij Schilte Houtbewerking, het winnende leerbedrijf van 2011.

De jury verkoos na uitvoerig beraad Verweij Houttechniek omdat het opleiden in alle lagen binnen de Woerdense onderneming aanwezig is. De grote gedrevenheid bij de praktijkopleiders viel de jury op, maar ook de betrokkenheid bij de omgeving. Zo is Verweij actief deelnemer aan de Woerdense Techniek Driedaagse, het evenement waar kinderen van de regionale basisscholen enthousiast worden gemaakt voor techniek.

50 jaar opleiden Het juryrapport looft het feit dat Verweij Houttechniek ‘van hoog tot laag weet wat opleiden betekent’. De onderneming heeft ruim 50 jaar ervaring met opleiden, en heeft minstens 180 leerlingen in de praktijk naar een vakdiploma begeleid. Verweij heeft inmiddels een breed netwerk van opleidingspartners om zich heen verzameld en is al jaren lid en grootafnemer van het Samenwerkingsverband Midden Nederland. Daarnaast zijn ze mede initiator en organisator van vele promotionele activiteiten om het beroep en de branche onder de aandacht te brengen bij een breed publiek.

Verweij Houttechniek is er trots op deze prijs te hebben ontvangen. Janneke van Dijk (afdeling P&O): ‘Het is een waardering voor onze jarenlange inzet bij het opleiden in de praktijk, en een stimulans om onze focus op ontwikkeling van mensen scherp te houden.’

Nieuwe marketing manager bij Siniat Benelux Op 5 november 2012 startte Bert Van Buggenhout als nieuwe marketing manager bij Siniat BV (voorheen Lafarge Gips). Bert zal in deze functie de nieuwe marketingstrategie van Siniat Benelux verder verfijnen en implementeren.

Siniat is de nieuwe naam van Lafarge Gips.

De rebranding van het bedrijf en het merk staan hoog op de prioriteitenlijst van Bert.

Vanaf 2013 biedt Van Buggenhout ook ondersteuning aan de marketing & communicatie activiteiten van Siniat in Scandinavië. Bert was voorheen actief in diverse marketing functies bij vloerenfabrikant Tarkett, SaintGobain Gyproc en Eternit. Zijn expertise ligt op het vlak van marketing, communicatie en management. Aanvullend heeft hij een brede kennis van de gipssector.

Voor meer informatie kunt u bellen met Siniat Benelux: +31 596 64 93 19 of mailen naar bert.vanbuggenhout@siniat.com.

Wijziging Bouwbesluit 2012

Op 22 oktober 2012 is het besluit tot wijziging van Bouwbesluit 2012 en het Besluit omgevingsrecht naar de Tweede en Eerste Kamer gestuurd. Hiermee is de voorhangprocedure in gang gezet en is het ontwerpbesluit openbaar. Dit besluit treedt naar verwachting in januari 2013 in werking.

Het wijzigingsbesluit bevat de invulling van de toezeggingen aan de Tweede Kamer over welstand, over de aanscherping van de minimale isolatiewaarde voor ramen, deuren en kozijnen voor nieuwe bouwdelen (bijvoorbeeld dakkapellen, aan- en uitbouwen) en over de aansluitplicht op warmtenetten.

Ook de verdere uitvoering van de motie over doorvalbeveiliging, zoals besproken in het algemeen overleg op 18 januari 2012, is in dit besluit opgenomen.

Verder zijn enkele wijzigingen voor Bouwbesluit 2012 meegenomen die voortkomen uit elf meldingen die zijn ontvangen bij het Meldpunt Bouwbesluit 2012. Dit meldpunt is naar aanleiding van het eerdergenoemd algemeen overleg opgezet. De meldingen betreffen met name verduidelijkingen en verbeteringen van verwijzingen en inconsistenties.

Belangrijkste wijzigingen op een rij

Bouwstudio PelserHartman te ’s-Hertogenbosch heeft de belangrijkste wijzigingen op hun website (www.ph-bouwadvies.nl) op een rij gezet:  Een aantal nieuwe begripsbepalingen: ‘distributienet voor warmte’, ‘warmteplan’ en ‘veiligheidsroute’.  Een aantal gewijzigde begripsbepalingen: ‘beschermd subbrandcompartiment’, ‘subbrandcompartiment’ en ‘vrije breedte’.  In de artikelen 2.19 en 2.20 is de overklauterbaarheidseis uitgebreid naar alle bouwwerken waar mogelijkerwijs kinderen jonger dan 12 jaar aanwezig kunnen zijn.  In artikel 3.9, lid 2, wordt ‘verblijfsgebied’ vervangen door niet-gemeenschappelijke verblijfsruimte. Hiermee is het tweede lid in overeenstemming gebracht met het eerste lid. De geluidseisen zijn nu in beide leden gekoppeld aan verblijfsruimten.

Hiermee is het maximum installatie-geluidsniveau van een mechanische voorziening voor luchtverversing, warmteopwekking of warmteterugwinning in alle gevallen voldoende gewaarborgd voor verblijfsruimten.  In artikel 3.32, lid 5, is ‘met een gebruiksoppervlakte van niet meer dan 50 m²’ vervallen. Hiermee is duidelijk dat de eisen aan de luchtverversing voor parkeergarages ongeacht de omvang gelden.  In het nieuwe tweede lid van artikel 5.6 (verbouw) is een specifiek voorschrift voor nieuwe dakkapellen en aan-of uitbouwen opgenomen. Bij het geheel oprichten of geheel vernieuwen van een dakkapel of van een aan-of uitbouw van een woning (bijvoorbeeld een serre) geldt wat betreft de thermische isolatie en de luchtvolumestroom het nieuwbouwniveau onverkort. Bij nieuwe dakkapellen en aan- of uitbouwen mag dus in afwijking van het algemene voorschrift niet worden uitgegaan van het rechtens verkregen niveau.  In artikel 5.3, lid 3, is “functieruimte’ vervangen door een ruimte die niet wordt verwarmd of die wordt verwarmd uitsluitend voor een ander doel dan het verblijven van personen. Met deze wijziging

wordt tot uitdrukking gebracht dat er naast functieruimten ook andere ruimten zijn die niet worden verwarmd of beperkt worden verwarmd. Een technische ruimte of een onverwarmde sporthal zijn voorbeelden van dergelijke ruimten. Het derde lid, dat eisen aan de warmteweerstand (Rc-waarde) van de inwendige scheidingsconstructie met een verblijfsgebied, een toiletruimte of een badruimte stelt, is dus ook op dergelijke ruimten van toepassing. Hiermee is het derde lid in overeenstemming gebracht met het vergelijkbare voorschrift uit het Bouwbesluit 2003.  In artikel 5.3, lid 4, is de warmtedoorgangscoëfficiënt (U waarde) van ten hoogste 2,2 W/m².K aangescherpt naar 1,65 W/m².K.  In artikel 5.9 wordt voortaan gesproken van ‘milieuprestatiekengetallen emissies en grondstoffen’ in plaats van de uitstoot van broeikasgassen en de uitputting van grondstoffen.  In artikel 6.2, lid 4, is het begrip ‘beschermde route’ toegevoegd. Hiermee is ook voor beschermde routes in bestaande bouwwerken noodverlichting verplicht.  Op basis van artikel 6.10, lid 3, is nu de verplichting om aangesloten te zijn op het warmtenet niet alleen afhankelijk van de aansluitafstand maar ook van de vraag of het in het warmteplan geplande aantal aansluitingen op het distributienet op het moment van het indienen van de aanvraag om vergunning voor het bouwen nog niet is bereikt.  In het warmteplan moet het geplande aantal aansluitingen op het distributienet worden aangegeven. Dat is van belang omdat de aansluitplicht op grond van artikel 6.10, derde lid, zoals dat in onderdeel is aangepast, niet meer van toepassing is op in het warmteplangebied te bouwen bouwwerken wanneer het in het warmteplan geplande aantal aansluitingen daadwerkelijk is bereikt. Dit wordt beoordeeld op het moment van het indienen van de aanvraag om vergunning voor het bouwen. Als aan het geplande aantal aansluitingen is voldaan is vrijwillige aansluiting uiteraard niet uitgesloten. In de fase dat bedoeld aantal aansluitingen nog niet is bereikt, geldt de aansluitplicht overigens ook wanneer het definitieve distributienet nog niet gereed is en bouwwerken tijdelijk collectief van warmte worden voorzien door transport van in hulpketels opgewekte warmte totdat de definitieve infrastructuur gereed is.  In de artikelen 6.20 en 6.32 is het begrip ‘bestaande’ geschrapt. In beide artikelen werd gesproken van bestaande installaties, terwijl het in andere artikelen alleen om installaties gaat.  Brandmeldinstallaties, ontruimingsalarminstallaties, automatische brandblusinstallaties en rookbeheersingssystemen moeten voor in alle gevallen tijdig voorzien zijn van een geldig certificaat.

Dit is dus ongeacht of het om een nieuwe of om een bestaande installatie gaat.  Een brandmeldinstallatie met volledige bewaking en doormelding is nu verplicht bij een logiesfuncties zonder 24-uurs bewaking als de hoogste vloer hoger dan 1,5 meter is gelegen.  Heeft een logiesfunctie in een logiesgebouw een vloeroppervlakte groter dan 250 m2, dan is – los van het al dan niet aanwezig zijn van 24-uurs bewaking – in alle gevallen een brandmeldinstallatie met volledige bewaking noodzakelijk, dus ook in het geval dat de gehele logiesfunctie op de begane grond is gelegen.  In artikel 6.23, lid 1, is de verplichting om een (door het bevoegd gezag) goed-

7 Oprichting Bouwtechniekacademie Er is veel kritiek op het huidige hoger beroepsonderwijs in Nederland. In een toenemend aantal industriële sectoren organiseren bedrijven eigen opleidingen, omdat ze ontevreden zijn met het niveau van afstudeerders uit het reguliere HBO. Betonvereniging en Bouwen met Staal hebben daarom besloten gezamenlijk de oprichting van een Bouwtechniekacademie te gaan onderzoeken.

Ook vanuit de bouw is er veel kritiek. Uit een recent onderzoek door VN constructeurs (2012) bleek dat HBO-afstudeerders van de 21 noodzakelijk geachte constructieve competenties er 14 niet in huis hebben.

Al eerder hebben andere instituten zware kritiek geuit (zoals de Betonvereniging) op het gebrek aan praktische technische kennis van afstudeerders.

Ondanks de crisis is de markt voor postacademiaal en post-HBO-opleidingen onverminderd groot. Voor een groot deel wordt dit veroorzaakt door het gebrekkige reguliere uitstroomniveau. Betonvereniging en Bouwen met Staal hebben daarom besloten gezamenlijk de oprichting van een

Bouwtechniekacademie te gaan onderzoeken. Hierbij gaat het om één instituut voor levenslang leren, gericht op bouwtechniek. Het betreft niet alleen post-HBO of cursorisch onderwijs, maar ook regulier bacheloronderwijs voor 18-jarigen. De ambitie is een HBO-topinstituut. Van studenten wordt een aanzienlijke inzet gevraagd; hiertegenover staat een topopleiding met een verregaande invloed vanuit het bedrijfsleven en een baangarantie bij afstuderen. Op dit moment wordt overleg gevoerd met een HBO-instelling over mogelijke samenwerking.

gekeurd programma van eisen te hebben geschrapt. Een dergelijk programma wordt ook niet bij de brandmeldinstallatie gevraagd. Het is niet nodig een separaat door het bevoegd gezag goedgekeurd programma van eisen te hebben nu het ontwerp van alle voorgeschreven brandveiligheidsinstallaties in het kader van de aanvraag om vergunning voor het bouwen wordt beoordeeld door het bevoegd gezag.  In artikel 9.2, lid 4, is 1 januari 2017 vervangen door 1 april 2022. Tot 1 april 2022 blijven de voorschriften van afdeling 4.11 van het Bouwbesluit 2003, zoals die voor inwerkingtreding van dit besluit luidden, van toepassing. Deze nieuwe datum sluit beter aan op het actualiseringsfrequentie voor bestemmingsplannen zoals vastgelegd in artikel 3.1, tweede lid, van de Wet ruimtelijke ordening en kunnen de regels omtrent stallingruimte van fietsen mee worden genomen in de reguliere actualisering van bestemmingsplannen.

AC20_ «IMR» format : 265 x 385_ BOUWTOTAAL_ VERSION 2012_HOL-NL _ PPQ _ V1 _ 100%

Kleiner, dunner, beter : dát is technologische vooruitgang Waarom zou het voor uw isolatiematerialen anders zijn?

ACTIS, DUNNE MULTIREFLECTERENDE ISOLATIE

RCS CARCASSONNE 380 986 265

ACTIS heeft de weg van de vooruitgang gekozen bij de ontwikkeling van een exclusieve isolatietechnologie voor daken, zolders, muren en vloeren: een dun, reflecterend meerlaagse isolatiemiddel dat zowel ’s zomers als ’s winters een uitstekend thermisch comfort biedt. ACTIS meet de thermische efficiëntie van haar isolatiematerialen aan de hand van een methode die gebaseerd is op testen in werkelijke gebruiksomstandigheden.

Met de eenvoudig te plaatsen dunne isolatiematerialen van ACTIS kunt u ruimte besparen maar bent u alsnog verzekerd van een duurzame en efficiënte isolatie.

AB

RIQUE E N

F

Voor meer informatie kunt u contact openen met 06-46612360 of kunt u een e-mail sturen aan verkoop@actis-isolation.com Ook kunt u een bezoek brengen aan onze website www.actis-isolation.com

A

UF

D

M

N

IN

France

ACTUR

E

AC20_2012_IMR_265x385_Bouwtotaal_HOL-NL.indd 1

01/02/12 09:23

ACTUEEL

9

Aannemersfederatie: risico faillissement inperken via bouwdepotrekening Bouwopdrachtgevers moeten een bouwdepotrekening nemen of een garantiefonds oprichten om mkb- en gespecialiseerde aannemers die voor hen werken en wat verder in de keten zitten, te kunnen blijven betalen. Ook de rechtstreekse betaling van opdrachtgever aan onderaannemer, zoals voorgestaan in de concept Europese Aanbestedingswet, kan een oplossing zijn om de kredietrisico’s, die nu veelal bij de mkb-aannemers liggen, weg te nemen.

Aannemersfederatie Nederland zoekt met een bouwdepotrekening, garantiefonds of rechtstreekse betalingsregeling een oplossing voor mkb-aannemers, die nu het gevoel hebben dat zij de rekening betalen voor de kredietproblemen voortvloeiend uit de economische crisis en worden meegezogen in faillissementen.

Op dit moment vragen banken een enorme mate aan zekerheid voor kredieten en lijkt het alsof de bouwketen met lange beta-

lingstermijnen onderling, elkaar en zichzelf aan kredietfaciliteiten probeert te helpen.

Kredietrisico’s horen te liggen bij partijen die krediet verstrekken en niet bij de mkbaannemers, aldus de Aannemersfederatie.

Er worden in deze tijd zo’n 100 faillissementen per maand aangevraagd in de bouwsector en evenzoveel ondernemers blijven na afrekening door fiscus, banken en bedrijfsvereniging met een schuld zitten. In veel gevallen koopt een groot bouwbedrijf vervolgens uit de failliete boedel voor een appel en een ei de krenten uit de pap van het failliete bouwbedrijf. Door deze ontwikkelingen komt de sector steeds verder in het dal en mkb-aannemers zijn het beu meegezogen te worden in faillissementen.

Bouwdepotrekening

Omdat het einde van de crisis in de bouw nog niet in zicht is, moet er iets gebeuren. De Aannemersfederatie stelt voor dat opdrachtgevers bijvoorbeeld termij-

nen storten op een bouwdepotrekening of geblokkeerde rekening, waarvan de aannemerstermijnen worden betaald. Ook kunnen zij een garantiefonds opzetten waaruit mkb-aannemers worden betaald. En, in dit verband zou ook vooruit kunnen worden gelopen op de Europese Aanbestedingswet, waarin de rechtstreekse betaling van opdrachtgever aan onderaannemer wordt geregeld. Mkb-aannemers kunnen daarnaast besluiten alleen nog te werken voor bedrijven die dekking hebben via een kredietverzekering, maar dan zal er een aantal afvallen. Met deze oplossingen hoopt de Aannemersfederatie te voorkomen dat in de bouwkolom het ene bedrijf het andere meesleurt in een negatieve spiraal.

Trotse winnaars Nederlandse Bouwkampioenschappen 2012 Tegelzetter Jeroen Sanders uit Deurne, metselaar Reno de Ling uit Gilze en timmerman Bas Kerkwijk zijn donderdag 15 november 2012 uitgeroepen tot de winnaars van de Nederlandse Bouwkampioenschappen 2012.

De Nederlandse Bouwkampioenschappen werden gehouden bij opleidingsbedrijf S.B.R.Amersfoort B.V. te Amersfoort.

Donderdagmiddag 15 november reikten Timo Jansen, directeur S.B.R.Amersfoort B.V. , Sander van Bodegraven, algemeen directeur van Fundeon en Rob van Bekkum, voorzitter afdeling Amersfoort e.o. van Bouwend Nederland de prijzen uit.

De winnaars hebben samen met veertien andere deelnemers (in totaal vijf tegelzetters, zes metselaars en zes timmerlieden) vier dagen hard gewerkt aan pittige werkstukken. Voor de timmerlieden stond er een kapconstructie op het programma, waarin een aantal moeilijke elementen was verwerkt. Bas Kerkwijk van Bouwopleiding ’s-Hertogenbosch won de titel bij

De trotse winnaars van de Nederlandse Bouwkampioenschappen 2012. Van links naar rechts: Bas Kerkwijk, Jeroen Sanders en Reno de Ling

timmeren: ‘Ik had dit echt niet verwacht.

De werkstukken van de andere jongens zagen er ook goed uit en bij je eigen werkstuk zie je ieder minpuntje.’

De tegelzetters hebben de vlag van Duits-

Nieuwe steigersystemen voor Opleidingsbedrijf VSB Op 29 oktober jl. ontving Opleidingsbedrijf VSB op haar nieuwe locatie in Hoogeveen steigermateriaal van Layher. Daarmee kunnen toekomstige steigermonteurs de verschillende typen configuraties monteren, die zij in het kader van hun opleiding (MBO2 en 3) moeten beheersen. Ook de bijbehorende werktekeningen zijn geleverd door Layher en voldoen geheel aan de Richtlijn Steigers. Layher-directeur René Lijzenga begeleidde de eerste zending en droeg deze over aan Addo Kraan, leerlingcoördinator van Opleidingsbedrijf VSB. Op initiatief van de leden van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven VSB werd in 2008 de start gemaakt met het eigen Opleidingsbedrijf, dat zich primair richt op het opleiden en di-

Layher-directeur René Lijzenga (links) overhandigt moderne steigers aan Addo Kraan (rechts), leerlingcoördinator van Opleidingsbedrijf VSB.

plomeren van steigermonteurs. Daarnaast biedt Opleidingsbedrijf VSB ook alle mogelijkheden om trainingen en cursussen te volgen, waaraan branche erkende certificaten verbonden zijn. Dat geldt niet alleen voor steigerbouw, maar op den duur ook voor het werken met andere arbeidsmiddelen waarmee een tijdelijke werkplek op hoogte wordt geboden. Momenteel heeft Opleidingsbedrijf VSB 35 leerlingmonteurs in dienst, dagelijks werkzaam bij steigermontagebedrijven en betrokken bij een grote variatie van projecten. Het Opleidingsbedrijf richt zich op steigerbouw in alle denkbare sectoren, zoals de industrie, bouw, infra, petro-chemie, energiesector, off-shore en scheepsbouw.

land en de Brandenburger Tor in kleurrijk tegelwerk uitgevoerd. Daar kwam veel snijwerk aan te pas. De Nederlands Bouwkampioen tegelzetten Jeroen Sanders van SBRH Mierlo, straalt van blijdschap: ‘Ik vind dit helemaal geweldig. Ik dacht dat ik een beetje in het midden zat, dus ik ben echt heel blij.’

Ook de metselaars hebben in een muur de Brandenburger Tor verwerkt, evenals een groot glas Duits bier. In de categorie metselen werd Reno de Ling van S.S.P.B. Regio Breda e.o., benoemd als winnaar: ‘Hier kwam ik voor. Ik ben super blij. Ik heb hard getraind en mijn doel bereikt. Vannacht zal ik vast heel erg lekker slapen.’

De deelnemers aan de Nederlandse Bouwkampioenschappen hebben eerder dit jaar deelgenomen aan de regionale bouwkampioenschappen, die zijn gehouden in Den Haag, Nijmegen en Zwolle. De beste twee per beroepscategorie mochten hun regio vertegenwoordigen in Amersfoort.

In al deze sectoren wordt volop gebruik gemaakt van de standaardconfiguraties en complexe steigers die met het Layher Allround-systeem kunnen worden geconstrueerd. Het bedrijf biedt oplossingen voor steigers in de bouw, industrie, offshore, bij evenementen, overkappingen, voetgangersbruggen, ondersteuningen, et cetera.

Door nieuw steigermateriaal ter beschikking te stellen, investeert marktleider Layher nu ook in Opleidingsbedrijf VSB en daarmee in de toekomst van de steigerbouw. Daarmee wordt daadwerkelijk inhoud gegeven aan het eigen devies, dat met Layher ‘Meer mogelijk’ is.

Erkend leerbedrijf Eind november 2012 werd door een adviseur Beroepspraktijk de notitie van het bestuur van Fundeon overhandigd waarin werd aangegeven dat de erkenning voor erkend leerbedrijf per 1 januari 2013 (over drie weken!) wordt ingetrokken. Buiten het feit dat dit mijns inziens erg onzorgvuldig de markt wordt ingebracht, was er een aantal zaken die onjuist zijn aan de berichtgeving. De rechtsongelijkheid naar detacheringbureaus gaat ten opzichte van samenwerkingsverbanden (ook opleidende detacheerders) door.

Fundeon stelde dat de intermediair de BPVovereenkomst niet meer mag/kan ondertekenen. Dat dit geheel tegen de Belastingdienstregels in ging deerde hen niet.

De feitelijke werkgever, de intermediair, zou alleen deze overeenkomst als werkgever kunnen ondertekenen. Dat er naast deze handtekening ook een handtekening op een bijlage bij de BPV-overeenkomst moet komen van het erkende leerbedrijf waar de leerling zijn werkzaamheden uitvoert, staat buiten kijf. Fundeon suggereerde hiermee echter dat de intermediair de WVA onderwijs ook niet meer kan toepassen. Dit is natuurlijk onjuist en ronduit belachelijk.

Met het intrekken van de erkenningen in plaats van omzetten naar erkende detacheerders, brengt Fundeon een negatief signaal richting de toch al zo'n moeilijke tijd waarin de bouw en infra zich bevindt.

Een markt die inmiddels bol staat van de certificaten en dergelijke, waarin vastlegging van zaken op papier inmiddels belangrijker lijkt te zijn geworden dan het correct uitvoeren van werk. De leerlingen, die de komende jaren hard nodig zullen zijn, worden hier nu de dupe van.

Het feit dat samenwerkingsverbanden eigenlijk ook niet meer zijn dan opleidende detacheerders staat volgens enkele opleidingsfondsen ook buiten kijf. Ook zij voeren de werkzaamheden niet zelf uit en kunnen in hun eigen of gehuurde praktijkopleidingruimten slechts de werkzaamheden simuleren. Wat is dit anders dan dat wij ook praktijkruimtes afhuren om onze werknemers op te leiden in theorie en praktijk? Blijven deze detacheerders buiten schot of gaat de rechtsongelijkheid door?

Kort samengevat zullen de meeste opleidende detacheerders hun zaken goed voor elkaar hebben en doen zij het volgens de geldende regels van de Belastingdienst. Ze spreken met hun opdrachtgevers af hoe de baten van de WVA worden verdeeld en spreken af welke rol de leermeester van de intermediair inneemt en wat er van de leermeester/praktijkbegeleider van het inlenende leerbedrijf verwacht mag worden.

Door deze proactieve houding van intermediairs wordt de sector gevoed met goede vakkrachten die nu, maar zeker in de toekomst, hard nodig zijn.

Beloon ze daarvoor en werk ze niet tegen!

C.J. (Cor) Spronk SB&A

Twitter: CJSpronk LinkedIn: http://nl.linkedin.com/in/corspronk

(Advertentie)

aluminium carports serredak dubbele carport metalen carport deurluifel rokersoverkapping overkapping auto terras overkapping veranda afdak

Nobelstraat 26 | 3846 Cg HarderwijkT 0341 460444 | F 0341 412224 | E info@carportharderwijk.nl

TECHNIEK

10

Bouwen met carbon composiet De enorme rotorbladen van windmolens bestaan uit superlichte en zeer sterke carbon composiet constructies. Waarom zouden we die techniek dan ook niet voor gevels, vloeren of zelfs hele casco’s gebruiken? Inmiddels is er al een voetgangersbrug van 10 meter vervaardigd en in Estland lopen er gesprekken om bij woongebouwen de gevels te vervangen door carbon gevels. Brein achter al deze ontwikkelingen is scheepsontwerper Jaap van Ballegooij, die de in Duitsland ontwikkelde techniek op de Nederlandse markt wil brengen. BouwTotaal polste de mogelijkheden.

‘Stabwickelverfahren’ is een nieuwe techniek om hoogwaardige raamwerken van composiet te maken. Net zoals de bekende honingraatstructuren, combineert ook de carbon composiet constructie een grote sterkte aan een zeer gering gewicht.

De techniek komt van Baltico GmbH, een in het Duitse Rostock gevestigd bedrijf dat composiet toepassingen ontwikkeld.

op de plank liggen. Vervolgens zoek ik dan de juiste gespecialiseerde onderaannemers om een schip te bouwen. Uiteindelijk lever ik een schip turn-key aan een klant.’

Volgens de ontwerper biedt carbon (koolstofvezel) grote mogelijkheden voor alle toepassingen waarbij licht bouwen zeer grote voordelen biedt: ‘Denk aan de bovenbouw van schepen, maar ook gevels, da-

Carbon biedt ook grote mogelijkheden voor de bovenbouw van schepen.

Scheepsontwerper Van Ballegooij kwam in 1994 met het bedrijf in aanraking nadat hij getipt was over de ontwikkeling van carbon scheepschroeven: ‘Ik was in die tijd bezig met de ontwikkeling van het cruiseschip Erasmus. Ik ontwerp voornamelijk cruiseschepen voor de rivieren, waarvan de ontwerptekeningen inmiddels compleet

ken, vloeren of zelfs hele casco’s voor gebouwen.’

Productietechniek

Een vrij recente ontwikkeling (2009) binnen Baltico is het ‘Stabwickelverfahren’, vrij vertaald ‘staafwikkelprocédé’. Hierbij worden in twee-componenten hars ge-

drenkte strengen (Ø 1mm), die zijn opgebouwd uit carbonvezels, via knooppunten doorgetrokken. Dit gebeurt met een robotarm, in een robotportaal, die om het object kan bewegen. Ook het object kan draaien, waardoor zeer complexe drie-dimensionale raamwerken zijn te maken. Aanvankelijk zijn de strengen nog slap, maar na enige uren uitharding zijn de strengen keihard.

De gehele carbon composiet constructie krijgt hierdoor een zeer grote stijfheid in alle richtingen. Deze techniek is de laatste jaren door Baltico in samenwerking met vooraanstaande kennisinstituten, zoals het Fraunhofer Institut en de Universiteit Rostock, ontwikkeld en beproefd. Met behulp van speciale software kan Baltico het opti-

male vezelnetwerk berekenen. De maximale afmetingen van een raamwerkmodule zijn in verband met de afmetingen van de robotportaal 8 x 4 x 4 meter. Maar de productiecapaciteit zal binnen afzienbare tijd worden opgevoerd.

De carbon composiet constructie wordt sinds 2010 toegepast bij de productie van de rotorbladen van windmolens. Bladen met een lengte van bijvoorbeeld 30 meter, worden daarbij in delen van 10 meter op locatie afgeleverd en ter plaatse verbonden. Van Ballegooij over de vele voordelen: ‘De constructie is niet alleen licht, duurzaam en sterk, maar biedt ook de mogelijkheid om een object in delen aan te leveren. Daartoe worden er tijdens de productie carbon of stalen koppelplaten aan de constructie gemaakt. In het werk kunnen de koppelplaten van de diverse delen met bouten of door lassen worden verbonden.

Het geringe gewicht biedt ook voordelen tijdens het transport en montage. Denk bijvoorbeeld aan de kraaninzet. Ook de fundering van de windmolens kan lichter worden uitgevoerd.’

Gevels

De carbon composiet constructie wordt sinds 2010 toegepast bij de productie van de rotorbladen van windmolens.

Van Ballegooij zag al snel meer mogelijkheden. ‘Ik las dat Rotterdam 400 bruggen wil vernieuwen. Toen dacht ik gelijk aan toepassing van de carbon composiet constructie bij bruggen. Ik heb vervolgens ingenieursbureaus en bedrijven benaderd met dit idee. Uiteindelijk is hier een samenwerking uitgekomen met Aannemersbedrijf Damsteegt BV uit Meerkerk. Dit bedrijf vervaardigt al composiet brugdekken. We hebben nu een voetgangersbrug gemaakt. Deze 10 meter lange brug was te zien op de Infra Relatiedagen Gorinchem. De opdrachtgever kan kiezen voor iedere toplaag, zoals asfalt, kunststof of stenen. Op basis van de beursdeelname is Baltico door Rotterdam uitgenodigd om 33 bruggen te offreren in een open aanbesteding.’

Er zijn echter meer mogelijkheden dan bruggen. Ook de bovenbouw van schepen kan prima worden uitgevoerd met carbon composiet constructies. Van Ballegooij: ‘Als ik de bovenbouw van een cruiseschip van carbon maak in plaats van staal, dan weegt dat schip bijvoorbeeld geen 250 ton,

TECHNIEK

constructies maar slechts 48 ton! Ook de carbon scheepschroeven hebben een gering gewicht en zijn erg sterk. Ik heb die carbon schroeven uiteindelijk in Nederland geleverd aan binnenvaartschepen, Rijkswaterstaat en de Koninklijke Marine.’

Als een bovenbouw van een deinend schip van carbon composiet gemaakt kan worden, dan lijkt de stap naar bouwdelen niet zo groot. ‘Dat klopt’, beaamt de scheepsontwerper. ‘Je kunt met dit systeem ook prima superlichte geveldelen maken met een grote stijfheid. Zo kun je hardschuim in het netwerk spuiten en uit laten harden tot een oersterk en licht element. Een andere methodiek is vacuüminjectie (zie kadertekst, red.). Hierbij wordt onder vacuüm een element van glasweefsel met hardschuim, met hars geïnjecteerd. Met deze techniek zijn de meest denkbare vormen uit te voeren. Voor koppeling aan andere bouwdelen kun je bijvoorbeeld stalen of houten bevestigingsdelen in de constructie laten opnemen.’

Inmiddels lopen er gesprekken met een woningbeheerder in Estland. Die wil talrijke eenvormige, betonnen woongebouwen renoveren. ‘Die casco’s zijn door de Russen voor de eeuwigheid gemaakt, maar de gevels kun je prima vervangen. Door carbon composiet gevels toe te passen gaat niet alleen de technische kwaliteit vooruit, maar ook de esthetische kwaliteit. Je kunt kiezen voor diverse kleuren en allerlei afwijkende raamvormen, waardoor een levendige

11

Erasmus Klimtoren Een 60 meter hoge klimtoren van carbon composiet dingt mee naar de 2,5 miljoen euro die Stadsinitiatief Rotterdam ter beschikking stelt aan het beste plan voor een mooier en sterker Rotterdam. Uiteindelijk selecteert de board de vijf beste plannen. De Rotterdammers bepalen vervolgens waar de 2,5 miljoen naartoe gaat. Er zijn 27 inzendingen.

De Erasmus klimtoren is een idee van Jaap van Ballegooij. De klimtoren is gedacht aan de voet van de Erasmusbrug of door de stad zelf te bepalen plaats en is een multifunctioneel kunstwerk, een beeldschoon icoon en Landmark voor de stad Rotterdam. De klimtoren bevordert bewegen en heeft een fantastisch panoramisch uitzicht, overdag maar ook bij avondlicht.

Verder bevat de klimtoren een tweetal horecagelegenheden en op een 12-tal plateaus ruimte voor onder andere beeldende kunstenaars en fitness apparatuur.

De klimtoren heeft circa 300 wenteltraptreden en op elke 4 meter een royaal platform met over de gehele toren een rondom vrij uitzicht door de unieke carbon composiet constructie. Er wordt gebruik gemaakt van 40 mm dikke gevlochten carbon composiet vezels. Deze constructie is vier keer lichter dan staal en geeft de toren zijn karakteristieke, luchtige, fraaie en herkenbare uitstraling.

Op de top bevindt zich een moderne geluidsarme Design Windturbine voor eigen stroomvoorziening. Bij duisternis zal de toren nog eens 10 meter visueel worden verhoogd met een Laser show; een in het oog springend herkenningspunt. Op de top is ook een lichtkrant, met tijd-, temperatuur-, wind- en naamsaanduiding en reclameboodschappen voorzien.

aanblik ontstaat. Door het geringe gewicht ontstaan er verder geen problemen voor de bestaande draagconstructie en fundering.

Een dakconstructie van dit materiaal is ook mogelijk. Die kan wel 2 meter sneeuw hebben.’

Casco’s

Er zijn volgens Van Ballegooij niet alleen gevelelementen uit carbon composiet te maken, maar ook dak- en vloerelementen en zelfs complete dragende casco’s. ‘Je kunt de leidingen van te voren al in het carbon composiet raamwerk opnemen. Na het plaatsen van de leidingen schuim je het raamwerk vol. Vervolgens heb je de keus voor een afwerking met elk type materiaal. Zo kun je de buitenkant met een plaatmateriaal afwerken en binnen kies je voor glasvlies. Dat kun je direct schilderen.’

Een carbon composiet casco is nu nog duurder dan een betonnen casco. Maar daar staan grote besparingen tegenover. Zo kan de fundering veel lichter worden uitgevoerd, wat vooral bij een minder draag-

krachtige ondergrond een groot voordeel is. Ook zijn er grote besparingen mogelijk tijdens het transport en bij de kraaninzet.

‘En dit systeem is ideaal voor de bouw van drijvende woningen. Zelfs het drijflichaam kun je van carbon composiet maken’, aldus Van Ballegooij.

Het materiaal is volgens de bedenker bestand tegen trillingen, zouten, zuren en uv-straling. ‘Dit biedt grote mogelijkheden voor de bouw van woningen in aardbevingsgevoelige gebieden. Ik denk wel eens: als alle woningen in getroffen gebieden van carbon composiet waren geweest, dan waren er veel minder slachtoffers gevallen! Het materiaal is verder ook milieuverantwoord en tijdens de productie ontstaat er geen afval.’

Meer informatie: kijk op www.baltico.eu.

Brugdekken met vacuüminjectie Naast de mogelijkheden van het ‘Stabwickelverfahren’, is vacuüminjectie een aangewezen en beproefde methode om constructies in infra-, woning- en scheepsbouw te realiseren.

De bruggen zijn in principe tot elke overspanning te bouwen. De breedte is in principe onbeperkt, omdat er oneindig veel elementen naast elkaar gelegd kunnen worden. Deze delen kunnen koud tegen elkaar gelegd, verlijmd of in het werk met behulp van boutverbindingen verbonden worden. De maximale standaardbreedte per element bedraagt 6 meter.

Composite Structures is specialist in het ontwerpen, construeren en bouwen met composietmaterialen. De producten worden met behulp van vacuüminjectie geproduceerd. Met behulp van vacuüminjectie zijn constructies in infra-, woning- en scheepsbouw te realiseren.

Wat betreft de infrabouw, gaat het voornamelijk om de bruggenbouw. Naast de volledige composietbrug, biedt het bedrijf ook composietbrugdekken aan. De bruggen en brugdekken zijn opgebouwd uit een sandwichconstructie met een schuimkern.

Doordat het schuim volledig is opgesloten tussen composietlaminaten, komt alleen de uit composiet bestaande buitenhuid in aanraking met de omgeving. Omdat het materiaal UV-bestendig is en het niet kan rotten of roesten, is de constructie onderhoudsvrij. Ook heeft het materiaal een levensduur van meer dan 50 jaar.

Met deze methodiek kunnen zeer lichte, duurzame en onderhoudsvrije constructies gerealiseerd worden. Er zijn oplossingen voor waterbouwkundige, woningbouwkundige en scheepsbouwkundige constructies. Kijk voor meer informatie op de website: www.compositestructures.nl.

TECHNIEK

12

Woningconcept met 3d-units Groote Veen is de nieuwste uitbreiding van Eelde. Hier realiseert VDM Woningen in samenwerking met Stichting Eelder woningbouw 64 woningen: 37 koopwoningen en 27 huurwoningen. VDM bouwt de woningen in houtskeletbouw en past hierbij een bijzonder concept toe.

Het betreft compleet geprefabriceerde 3d-units, zowel voor de hal met toiletruimte en meter- en techniekkast, als ook voor de badkamer.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst Foto’s: VDM Woningen

Een compleet geprefabriceerde badkamer is op zich niet bijzonder; er zijn inmiddels veel projecten – zoals studentenkamers en hotels – waarin prefab badkamers zijn toe-

toiletruimte, technische ruimte en meterkast op de begane grond geprefabriceerd zou kunnen worden. Het is eigenlijk ook een logische dóórontwikkeling van de werkwijze van het bedrijf met geprefabriceerde 2d houtskeletbouw wand- en vloerelementen. Belangrijk voordeel is uiter-

In de badkamer is (in de fabriek) een zwevende dekvloer aangebracht, waarin de vloerverwarming is opgenomen én die al betegeld is.

gepast, maar nog niet in de woningbouw.

Belangrijkste reden daarvoor is dat er bij de bouw en afwerking van een badkamer veel disciplines betrokken zijn die dikwijls na elkaar hun werkzaamheden moeten uitvoeren. Hierdoor kost de uitvoering op de bouwplaats veel tijd en is de kwaliteit minder beheersbaar. En dat voor een relatief kleine ruimte.

VDM Woningen bedacht dat behalve de badkamer als compleet geprefabriceerde 3d-unit op de verdieping ook de hal met

aard verkorting van de bouwtijd en een verdere verhoging van de kwaliteit. Resultaat voor VDM is dat het bedrijf met behulp van dit bijzondere concept in twaalf weken tijd een blok van vier woningen kan realiseren, van uitzetten tot en met oplevering. VDM is van mening dat het product

Op de bouwplaats worden eerst de twee units gemonteerd: de onderste unit op de gevlinderde betonvloer en de badkamerunit er bovenop.

de verdieping. Deze hebben gelijke afmetingen van 2,75 x 2,85 meter (b x l). Alleen de hoogte verschilt: 2,85 meter voor de unit op de begane grond en 3,35 meter voor de unit op de verdieping. De badkamer is compleet uitgerust met alle sanitaire voorzieningen, het tegelwerk op de vloer en wan-

compleet afgewerkt dat het een kwestie is van plug en play.

In de huurwoningen zijn alle units gelijk; voor de koopwoningen hebben de bewoners keuze uit drie badkamerindelingen en is er keuze in het tegelwerk, de afmetingen en kleuren. In dit project hebben de units

Een goede logistiek is zowel in de fabriek als op de bouwplaats erg belangrijk. Op de achtergrond te zien: de meterkast die is voorbereid met loze leidingen.

niet alleen past in haar eigen productie, maar ook uitstekend geschikt is voor andere bouwers die het product kunnen toepassen in hun eigen cascosysteem.

Plug en play

In de productiestraat kunnen bijvoorbeeld de installateurs of tegelzetters snel van de ene unit overstappen naar de andere; op de bouwplaats is dit wel anders.

De 27 huurwoningen zijn inmiddels nagenoeg opgeleverd. VDM Woningen won samen met J2AP architectuur & stedenbouw de prijsvraag die de Stichting Eelder Woningbouw had uitgeschreven. De huurwoningen zijn onderverdeeld in blokken van vijf woningen; ze hebben twee bouwlagen met een kap en een bruto vloeroppervlak van circa 130 m2. De uitvoering van de woningen gebeurde met de standaard bouwmethode van VDM, ofwel met grote geprefabriceerde wand- en vloerelementen in houtskeletbouw. In 2d dus.

Het 3d-concept is ingezet voor de houtskeletbouw units op de begane grond en op

De vloerverwarming op de verdieping is geïntegreerd in de badkamerwand en kan worden geregeld via een demontabele plaat in de unit, die aansluit bij een slaapkamer.

den, tot aan de spiegel boven de wastafel toe. In de unit op de begane grond is de toiletruimte compleet ingericht en de meterkast voorbereid met loze leidingen en gereed voor het plaatsen van alle meters die door de nutsbedrijven worden aangebracht. Bovendien bevat de unit een technische ruimte voor de CV-ketel, de vloerverdeler voor de begane grond en douchepijp WTW. Bovendien is er nog ruimte voor het plaatsen van een wasmachine, eventueel gestapeld met een droger. De units zijn zó

van de begane grond en verdieping dezelfde afmetingen (grondoppervlak), maar dit is niet persé noodzakelijk.

Prefabricage

De 3d-units worden geprefabriceerd in de fabriek van VDM. Net als voor de 2d elementen voor wanden en vloeren geldt dat de geconditioneerde omstandigheden zorgen voor een betere kwaliteit van de producten.

Voor de 3d-units hoefde VDM geen speci-

TECHNIEK

in houtskeletbouw de typen houtskeletbouwwanden: binnenwanden van 100 mm dik, binnenwanden van 174 mm dik, woningscheidende wanden van 159 mm én buitenwanden van 174 mm. De kant van de woningscheiden-

13 van tengels en panlatten. Het verschil in dikte van de binnenwanden wordt veroorzaakt door de al of niet dragende functie: de unit op de verdieping is (in de fabriek) voorzien van twee vloeren, waarop (op de bouwplaats) de overige vloerdelen van de vloeren aansluiten.

De verdiepingsvloer tussen de units bestaat uit houten I-liggers van 380 mm hoog. Dit biedt voldoende ruimte voor diverse leidingen, onder andere voor de ventilatie. Het vloersysteem wordt in de fa-

Het plafond van de begane grondunit vormt samen met de I-liggers én de vloer van de badkamer een intelligent vloersysteem dat in de bouw gekoppeld wordt.

voering. Daardoor konden we ook in deze prefab units volledige plaatlengtes en dergelijke toepassen zodat we weinig tot geen restmateriaal overhouden. Wél hebben we voor deze units in de fabriek een speciale straat ingericht waar de units in zeven stappen van casco naar sleutelklaar worden gemonteerd. We zouden kunnen spreken van een productiemethode ‘VDM 2.0’’

Samenstelling units

De units zijn opgebouwd uit verschillen-

De huurwoningen hebben twee bouwlagen en een kap. Voor zover mogelijk zijn de geveldelen van de units al voorzien van tengels en panlatten voor de dakpannen.

de wand sluit aan op de woningscheidende wand van de naastliggende woning; de 3d-unit maakt dus ook deel uit van de constructie van de woning. Tussen de vuren regels van 144 mm dik is tevens 135 mm isolatie aangebracht.

Aan de zijde van de buitenwand vormt de unitwand het binnenspouwblad in de gevel. Ook hierin is 135 mm isolatie aange-

Bouwgegevens Opdrachtgever (huurwoningen): Stichting Eelder Woningbouw, EeldePaterswolde Ontwerp: J2AP architectuur & stedenbouw, Drachten Levering houtskeletbouw elementen (2d en 3d) en montage op de bouwplaats: VDM Woningen, Drogeham Bruto vloeroppervlak: 152 m2 Bruto inhoud: 460 m3 Start bouw: juli 2012 Oplevering: november 2012 Stichtingskosten: huurwoning vanaf €149.950,- incl. BTW en incl. 15 jaar planmatig onderhoud.

ale producten of technieken te ontwikkelen. Projectleider Kees Praamstra: ‘De units zijn een doorontwikkeling van onze standaard houtskeletbouw producten en maat-

Vervolgens wordt om de units heen de rest van de woning opgebouwd, in 2d houtskeletbouw elementen.

briek in twee delen gemaakt, waarbij één deel ten behoeve van het plafond is en één deel ten behoeve van de badkamervloer.

De badkamerunit is aan de bovenzijde afgewerkt met het complete zoldervloersysteem, inclusief plafondbeplating.

Op de bouwplaats

Op de bouwplaats worden eerst de units gestapeld gemonteerd. De onderste unit wordt op de gevlinderde begane grondvloer geplaatst en met stelpoten die in de wanden vallen precies waterpas gesteld. De onderste unit is alleen ter plaatse van de toilet voorzien van een vloer, namelijk een cementgebonden bodemplaat, mét vloertegels. Deze past precies in een sparing die in de betonvloer is aangebracht. In de rest van deze unit – de hal, technische ruimte en eventueel meterkast – moet de vloer dus nog worden voorzien van afwerking (evenals de woonkamer en keuken). Vervolgens wordt het tweede deel van het vloersysteem met badkamerunit op de onderste unit geplaatst, met daarop de badkamerunit.

‘De reden dat eerst de twee units per woning worden gemonteerd, heeft vooral met de logistiek te maken’, licht Praamstra toe.

‘Er wordt gebruik gemaakt van een speciaal door VDM ontwikkeld frame om de units op hun plek te monteren. Dit frame wordt gebruikt voor de unit op de begane grond én op de verdieping. Zodra de units geplaatst zijn, hoeft dit frame niet meer gebruikt te worden en kunnen de overige 2d elementen rondom worden geplaatst. Te-

Kenmerkend voor de architectuur is dat de dakpannen van de kap deels doorlopen over de gevel van de verdieping, met verspringende gootlijnen.

VDM ontwikkelde voor het plaatsen van de 3d units op de bouwplaats een speciaal hijsframe.

bracht en de wand is aan de buitenzijde voorzien van een DHF-plaat. Voor de units op de verdieping waarop dakpannen als gevelafwerking zijn toegepast, geldt dat de buitenwand ook al in de fabriek is voorzien

vens kan op deze wijze zo efficiënt mogelijk het transport worden ingezet en bereiken we hiermee een zo laag mogelijk kostenniveau.’

TECHNIEK

14

Upgrade van energielabel G naar A++

Turn key renoveren met een visie

Jaren ’30 etagewoningen in de Rotterdamse Tarwewijk. JB Invest investeert in deze huurwoningen en renoveert deze van energielabel G naar A++.

Geen woorden maar daden, dat typeert Jesse Buitelaar. Deze vastgoedondernemer investeert in duurzame renovatie van Rotterdamse etagewoningen. Hij levert de woningen turn key op voor de verhuur. Zijn visie: voor woningen met kwaliteit is er altijd een markt en door renovatie verbeter je de wijk.

Tekst: Jan Bol - Bolster Journalistiek Foto’s: Jan Bol - Bolster Journalistiek

Zowat om de hoek bij het Zuidplein, in Rotterdam-Zuid, ligt de Tarwewijk. Het is een wijk van eind jaren ’30 van de vorige eeuw, toen bedoeld voor niveau middenstand. De bebouwing in de rechte straten bestaat aan weerszijden uit etagewoningen. Meestal vierlaags, met een woning op de begane grond en twee woningen op de eerste en tweede verdieping, die beide een derde verdieping en het trappenhuis delen. ‘Als je

Projectgegevens Duurzame renovatie van twaalf etagewoningen in Rotterdam-Zuid Realisatie / uitvoering: JB Invest, Maasland Energielabel: Energy Labelling Services BV, Geleen Kunststof kozijnen: Gealan NL, Berkel-Enschot Binnenwanden / voorzetwanden: Faay BV, Vianen Keuken/-apparatuur: Ikea CV-ketel: Remeha, type Tzerra PV-panelen/-installatie: JB Solar, Maasland

’s morgens je slaapkamer uit kwam, liep je in het trappenhuis de buren tegen het lijf’, vertelt Jesse Buitelaar, ‘Misschien wel gezellig, maar niet meer van deze tijd.’

Buitelaar investeert onder de naam JB Invest als vastgoedondernemer onder andere in het duurzaam renoveren van etagewoningen in de Tarwewijk, voor de huurmarkt. Hij is begonnen met zestien etages, ofwel twaalf woningen, in de Bonaventurastraat. Daarnaast verbetert Buitelaar bedrijfspanden en ontwikkelt zo nieuwe werkruimten voor de verhuur aan kleine(re) bedrijven. ‘Ook zo’n wijk als deze heeft te maken met huisjesmelkers’, zegt Buitelaar: ‘Die hebben heel veel panden, die ze nauwelijks onderhouden. De huren zijn relatief laag. Door onverschilligheid van huiseigenaren en bewoners verpaupert de wijk. Dat is nadelig voor de leefomgeving, je komt in een neerwaartse spiraal’.

Visie

De visie van Jesse Buitelaar is dat investeren in het duurzaam renoveren van bestaand vastgoed de leefomgeving ten goede komt en altijd loont, omdat kwaliteit een goede kwaliteit huurders trekt. Vanzelfsprekend gaat het in het kader van duurzaamheid ook om energie besparen en comfortverbetering. Door bouwkundige en installatietechnische verbeteringen krijgen de woningen van JB Invest in de Bonaventurastraat een upgrade van energielabel G naar A++. Het label is in november 2012 afgegeven voor een eerste etagewoning van bijna 96 m2.

‘Zulke investeringen kun je zelfs doen in

Voor de upgrade van G naar A++ is de renovatie van de schil natuurlijk belangrijk. De meeste van de bestaande houten raamkozijnen en deuren zijn rot of op zijn minst verwaarloosd.

TECHNIEK

15

JB Invest Jesse Buitelaar, de directeur-eigenaar van JB Invest, is een ondernemerszoon uit het Westland.

Hij vertelt nuchter over zijn wijze van duurzame renovatie van etagewoningen in de Tarwewijk in Rotterdam-Zuid. Tegelijkertijd glundert hij wel van trots dat er vanuit de overheid belangstelling is voor zijn visie, onder meer vanuit de deelgemeente Charlois en vanuit het platform Het Rotterdam Climate Initiative (RCI), een klimaatprogramma waarin vier partijen een samenwerking zijn aangegaan: de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs. Het RCI heeft als ambitie het met vijftig procent verminderen van CO2-uitstoot in 2025, peiljaar 1990, voorbereiding op klimaatverandering en versterking van de Rotterdamse economie.

geen zin in of hebben het te druk. Als ik het voor hen regel, dan weet ik zeker dat het goed gebeurt. Ja, dat gaat zelfs tot en met het boren en schroeven in de muur. Als er iets moet gebeuren in een woning, ze bellen me en ik ben er zo. De houten vloeren op houten balklagen zijn in de meeste woningen nog in orde. Om lawaaioverlast te-

De kunststof kozijnen zijn van het type Gealan NLplus, met een verdiept blokprofiel. Deze zijn voorzien van HLV (houtlook-verbinding) aan de buitenzijde en houtnerfstructuur aan binnen- en buitenzijde. De beglazing is drielaags. Het glas in lood is nieuw naar oud voorbeeld.

Het nieuwste type HR-ketel, de Tzerra van Remeha, levert warmwater en cv. PV-panelen op het dak kunnen in principe een woning van voldoende elektriciteit voorzien.

De gevelopeningen worden allemaal voorzien drie lagen isolerend glas, waardoor de U-waarde daalt van 1,5 naar 0,8 W/ (m2.K). De dichte delen van de gevels zijn steens gemetseld. Met behulp van het systeem W’all-in-One PG90 van Faay, voorzien van PIR-schuim, komt de R-waarde van de dichte delen in combinatie met een luchtspouw, boven de 3 m2.K/W. Ter verbetering van het deels schuin, deels platte dak, zijn PIR-panelen van 120 mm dik gebruikt.

Op het platte dak liggen PV-panelen voor het leveren van elektriciteit. Buitelaar: ‘De zonnepanelen kunnen de voor een woning benodigde elektriciteit volledig opwekken.

De opbrengst van de PV-panelen is voor mijn rekening, en wordt door middel van een tussenmeter met de huurders afgerekend. Voor het gasverbruik zijn ze zelf contractant met het energiebedrijf.’

De bouwfysische verbeteringen van de schil betreffen ook de balkons, die qua aansluitingen en bouwkundige staat meestal zo lek zijn als een mandje. De waterafvoer is vaak slecht in orde, en moet ook bouwtechnisch aangepakt worden. Het trappenhuis is het sluitstuk van de renovatie. Voor de etagewoningen is er nog steeds een gemeenschappelijk trappenhuis, maar etages worden niet meer gedeeld. De nieuwe geluiddichte en brandveilige binnenwanden in de woningen, kunnen op de bestaande houten vloer staan. De woning lay-out werd aangepast. Mooie nieuwe paneeldeuren met een ruitje vervangen de oude binnendeuren. Het hang- en sluitwerk, zoals de klinken, ademt de jaren ’30 sfeer.

gen te gaan, worden de verdiepingsvloeren voorzien van isolatie.’

Verbeteringen

De huurwoningen worden turn key opgeleverd. Het keukenblok van Ikea is inclusief vaatwasser en koelkast en vriezer.

deze tijd van economische recessie’, licht Buitelaar toe, ‘Of, juist in deze tijd, want de prijzen voor vastgoed zijn behoorlijk lager geworden. Bovendien, een kwalitatief goede woning krijg ik binnen een dag verhuurd, voor een marktconforme goede prijs. Dus ik heb vrij snel return on investment. Én, ik heb het voordeel dat ik het meeste bouwkundige en installatiewerk zelf kan uitvoeren. Dat scheelt een hoop.’

‘Ik kan natuurlijk niet alle woningen tegelijk aanpakken. Zodra er één vrij komt begin ik met verbouwen en verbeteren.

Voorwaarde bij mijn aankoop van etagewoningen is dat ik verticaal wil kunnen werken. Dat ik beneden tot aan de nok kan

aanpassen, verbouwen en op elkaar af kan stemmen.’

Turn key

Buitelaar vervolgt: ‘De woningen lever ik altijd turn key op. Dat wil zeggen dat er standaard een goed en complete standaard keuken is geïnstalleerd, inclusief goede apparatuur, zoals vaatwasser, vriezer en koelkast. De vloerafwerking is van laminaat, de natte cel is compleet met inloopdouche, badmeubel en toilet en de nieuwste versie HR-ketel zorgt voor verwarming en warmwater.’

‘Ten eerste willen de meeste bewoners helemaal niet klussen in huis. Ze hebben er

De schil van de woningen, dat wil zeggen de voor- en achtergevel en het dak, is een zwaartepunt in de duurzame renovatie. ‘Zodra het kan, vervang ik de houten ramen, deuren en kozijnen voor en achter door kunststof. De vormgeving, zoals de profieldikten, sluit aan bij het jaren ’30 ontwerp, bij het straatbeeld, inclusief strookjes glas-in-lood bovenin.’

(Advertentie)

 de perfecte oplossing  tevens leveren wij voor nieuwbouw en lichtstraten, isopanelen, renovatie! afwerkprofielen en  in diverse kwaliteiten accessoires van o.a. Corus Colorcoat,  alles klantspecifiek en Tata Steel en Ruukki met snelle levertijden!

tel. (0166) 66 70 15, fax (0166) 66 70 16 www.dutchprofiles.nl / e-mail: info@dutchprofiles.nl

Bewust

4 - 9 februari 2013 Jaarbeurs Utrecht

Bouwen : o.a. t e m uild b n e Gre aviljoen ard v tp Hou ie Boule erp ovat s Ontw n n e R and viljoe l l o H rpa ICT a l o S w& u o B

GRATIS TOEGANG

Ga naar bouwbeurs.nl/registreren en registreer nu met code: 100.000.534

#bouwbeurs

Internationale BouwBeurs

BOUWKOSTEN

17

Bouwkosten metselwerk Tekst: Ed de Rechteren van Hemert Nederlands Bouwkosten Instituut Edrecht@nbi-online.nl

Betrouwbare kostengegevens van metselwerk zijn in deze tijd een must.

Deze kosten zijn niet alleen noodzakelijk voor aannemers, maar zeker net zo belangrijk voor opdrachtgevers. Het maken van een juiste begroting moet als één van de belangrijkste werkzaamheden in de bouwsector worden beschouwd. Een juiste begroting is in het belang van alle partijen. Een te lage begroting zou verlies betekenen als er een gunning uit voortvloeit, met een hoop ellende van dien. Een te hoge begroting zou tot gevolg kunnen hebben dat men het werk niet krijgt.

Voor het maken van een juiste begroting moet men uit kunnen gaan van de juiste bouwkosten. Het spreekt vanzelf, dat het uittrekken van de benodigde hoeveelheden zo nauwkeurig mogelijk dient te gebeuren.

In de tabel vindt u de omschrijving van het type steen en het formaat. Van belang is te weten van welk verband men is uitgegaan.

Voor het bepalen van de bouwkosten zijn de hoeveelheden van belang. De in de tabel opgenomen bedragen zijn totaalbedragen.

In deze bedragen zijn opgenomen de arbeidskosten (manuren x het uurloon) en de materiaalkosten. In de totaalbedragen zijn alle direct aan het onderdeel toe te rekenen kosten opgenomen. De totaalbedragen zijn exclusief bouwplaatskosten en de indirecte

kosten van de aannemer. Dus niet zijn algemene kosten, winst en risico en de BTW.

Materiaalprijzen

Bouwkosten zijn regioafhankelijk en moeten getoetst worden aan de omstandigheden per regio. De materiaalprijzen zijn gebaseerd op het landelijke gemiddelde en marktprijzen. Plaatselijke omstandigheden, hoeveelheden en individuele prijsafspraken kunnen invloed hebben op het prijsniveau. De materiaalprijzen berusten op ervaringscijfers van deskundige calculatoren en kostendeskundigen en zijn bepaald op basis van een enquête onder de leden van het NBI en bouwers.

Uren (manuren)

De opgenomen calculatienormen berusten op ervaringscijfers en zijn samengesteld in samenwerking met deskundigen.

De normen zijn gebaseerd op gedetailleerde waarnemingen over mensuren die opgebouwd zijn uit in de praktijk gemeten tijden, zonder de bouwplaatstoeslag daarin te betrekken. De toeslag voor project- of organisatie-invloeden wordt door de calculator doorgaans zelf bepaald, afhankelijk van de locatie en regio.

Metselwerk buitenspouwblad, schoonwerk Omschrijving

Verband

Oppervlak

eenheid

€

Halfsteens/klezoor verband

tot 10 m2

m2

56,00

tot 25 m

m

2

51,00

tot 50 m2

m2

47,00

tot 10 m2

m2

73,00

tot 25 m2

m2

69,00

tot 50 m

2

m2

62,00

tot 10 m2

m2

49,00

tot 25 m

m

2

46,00

tot 50 m2

m2

42,00

tot 10 m

m

2

65,00

tot 25 m2

m2

62,00

tot 50 m

m

2

58,00

tot 10 m2

m2

52,00

tot 25 m

m

2

49,00

tot 50 m2

m2

44,00

tot 10 m

m

2

66,00

tot 25 m2

m2

62,00

tot 50 m

m

2

57,00

tot 10 m2

m2

50,00

tot 25 m

m

2

46,00

tot 50 m2

m2

42,00

tot 10 m2

m2

64,00

tot 25 m2

m2

60,00

tot 50 m

m

2

56,00

tot 10 m2

m2

49,00

tot 25 m2

m2

46,00

tot 50 m

m

2

40,00

tot 10 m2

m2

65,00

tot 25 m2

m2

61,00

tot 50 m2

m2

57,00

tot 10 m

m

2

48,00

tot 25 m2

m2

45,00

tot 50 m

m

2

41,00

tot 10 m2

m2

63,00

tot 25 m2

m2

59,00

tot 50 m2

m2

56,00

Baksteen, Strengpers/geperforeerd Waalformaat, 210 x 100 x 50 mm

Wild, staand, kruis, vlaams en ketting verband

Dikformaat, 210 x 100 x 65 mm

Halfsteens/klezoor verband

Wild, staand, kruis, vlaams en ketting verband

2

2

2

2

Baksteen, handvorm Waalformaat, 210 x 100 x 50 mm

Halfsteens/klezoor verband

Wild, staand, kruis, vlaams en ketting verband

Dikformaat, 210 x 100 x 65 mm

Halfsteens/klezoor verband

Wild, staand, kruis, vlaams en ketting verband

Amstelformaat, 210 x 100 x 72 mm

Halfsteens/klezoor verband

Wild, staand, kruis, vlaams en ketting verband

Maasformaat, 210 x 100 x 82 mm

Halfsteens/klezoor verband

Wild, staand, kruis, vlaams en ketting verband

2

2

2

2

2

2

2

2

BOUWKOSTEN

Geïsoleerd dakelement bij verschillende dakvormen enkel woonhuis In dit artikel laat casadata.nl de bouwkosten van een geïsoleerd dakelement op een zadeldak en een piramidedak van een enkel woonhuis zien.

Dit artikel is een vervolg op het vorige artikel, waarin casadata.nl de verschillen in bouwkosten liet zien bij een geïsoleerd dakelement op een bestaande dubbele woning met een zadeldak zonder en met wolfseind en met een schilddak. In dit artikel zijn de kosten gebaseerd op een Unilin ES-Univision-12 dakelement.

Door www.casadata.nl.

De Unilin ES-Univision-12 dakelementen zijn enkelschalige elementen voor hellende pannendaken of rieten daken. Door het toepassen van PU-isolatie kunnen deze ele-

menten slank blijven. Hiermee zijn grote overspanningen mogelijk. Standaard zijn de elementen voorzien van een witgelakte onderplaat van krasvaste melamine V313 verlijmde houtspaanplaat met een persing

van 720 kg per kubieke meter. Bij een onderplaat van 22 mm dik is een brandwerendheid van 30 minuten mogelijk.

Op de Univision elementen kan men gemakkelijk panlatten of rietlatten bevestigen op de vier vurenhouten sporen h.o.h.

390 mm. De panlatten mogen geen groter overstek hebben dan 200 mm. Bij zeer vlakke pannen of leien moet men eventueel de panlatten uitvullen. Bij de dakelementen springen het linker spoor en het rechter

18 Plaatsing

spoor 8 mm in. Als een daksparing van 300 x 300 mm binnen de twee buitenste sporen valt, hoeft men geen onderraveling aan te brengen.

Bij beschadiging van het isolatiemateriaal moet men dit afdichten met PUR-schuim om het indringen van vocht in het isolatiemateriaal en in de onderplaat te voorkomen. De verticale langsnaden tussen de elementen moet men onderling volledig afdichten met PUR-schuim. De horizontale stuiknaden tussen de elementen moet men afdichten met een plastisch blijvende bi-

De enkelschalige PU dakelementen moet men opleggen op een voldoende sterke houten onderconstructie van tenminste een nokgording en muurplaat, met mogelijk één of meer tussengordingen en/of dragend knieschot. De maximale overspanning van het dakelement hangt af van de dakhelling en belasting.

Men moet de dakelementen met de houten sporen aan de bovenzijde haaks van goot naar nok aanbrengen in de richting van de gordingen/muurplaat. Men mag deze elementen niet horizontaal van bouwmuur naar bouwmuur toepassen. De elementen moet men strak tegen elkaar aan plaatsen, waarbij men ter plaatse van de bouwmuur een stelruimte van 15 mm moet aanhouden. Doordat het linkerspoor en het rechterspoor 8 mm inspringen kan men de elementen zowel van links naar rechts, als van rechts naar links plaatsen.

Alle ondersteuningen moet men vlak afwerken. Alle dwarsnaden tussen de dakelementen moet men ondersteunen. Elk dakelement moet men op iedere ondersteuning

tumenkit. Voordat men de elementen gaat plaatsen moet men de langsnaden van de witte zichtzijde aan de binnenkant afwerken met een wit kunststof afdekprofiel.

Alle dakelelementen kan men op de gewenste lengtemaat leveren, zodat men geen standaardlengten hoeft te verzagen.

Zo nodig voorziet men de paselementen van een extra spoor voor de sterkte van het element en voor de ondersteuning van de panlatten. Aan goot of nokzijde kan men de elementen afschuinen tot een dakhelling van 58 graden.

minimaal 30 mm opleggen. Bij meerveldsoverspanningen moeten de tussenondersteuningen een oplegging hebben van tenminste 59 mm. Bij doorgaande opleggingen op staal of op steenachtig materiaal moet men onder het dakelement een doorgaande strook drukverdelend vilt van 5 mm dik aanbrengen.

Voor de loodrechte belasting op het dakvlak moet men ieder dakelement op elke kruising van spoor en ondersteuning (nokgording, tussengording en muurplaat) bevestigen met geringde nagels in combi-

BOUWKOSTEN natie met volghaken ter plaatse van de middelste sporen of met houtdraadbouten in combinatie met beugels ter plaatse van de buitenste sporen.

Voor het opvangen van de afschuifkrachten moet men met voldoende duplex nagels of geringde nagels de dakelementen met de muurplaat bevestigen. De duplex nagels of geringde nagels tussen de sporen behoeft men dus niet in de tussenliggende ondersteuningen te slaan. De nagels zijn bedoeld om de afschuifkrachten op te nemen en moet men gelijkmatig verdelen tussen de sporen over de elementbreedte, h.o.h. minimaal 150 tot 200 mm. Men hoeft geen volgplaatje onder de kop van de nagel te gebruiken.

Dakelementen bij verschillende dakvomen

Op Casadata.nl vindt u richtprijzen met calculaties van geïsoleerde dakelementen, die zijn toegepast bij verschillende dakvormen. Zo staan er aparte kostentabellen voor:  Piramidedak op enkel woonhuis met afmeting 10.00 x 10.00 m;  Zadeldak op enkel woonhuis met een afmeting van 6.00 x 10.00 m;  Zadeldak op dubbel woonhuis met afmeting 12.00 x 10.00 m;

 Zadeldak met wolfseinden op dubbel woonhuis met afmeting 12.00 x 10.00 m;  Schilddak op dubbel woonhuis met afmeting 12.00 x 10.00 m.

Deze dakvormen en dakafmetingen zijn ook als uitgangspunt genomen bij de kostentabellen met dakpannen als dakbedekking bij de hellende daken. Hierdoor kan men de diverse kostengegevens gemakkelijk combineren.

Bouwkosten met de uitgangspunten voor de kostenberekeningen

In de kostenberekeningen zijn altijd de beginplaat en eindplaat bij de kopgevels meegenomen. Het dakbeschot wordt volledig afgewerkt, gereed om de panbedekking te kunnen aanbrengen. De overstek van de kopgevel is gereed voor het aanbrengen van houten of kunststof boeiboorden. De gootzijde is gereed voor het monteren van zinken goten met beugels of voor kunststof goten met bevestiging. De dakplaten hebben 150 mm overstek bij de kopgevel.

Er is uitgegaan van het aanbrengen van het geïsoleerd dakelement op een dak van enkel woonhuis met een dakhelling van 50 graden. Bij het zadeldak gaat het om een enkele woning van 6 x 10 meter met een dakoppervlakte van 96 m2 en bij het piramidedak gaat het om een woning van 10 x

19

Inmiddels ruim 18.200 richtprijzen beschikbaar Ruim 18.200 richtprijzen staan op casadata.nl klaar voor gebruik. Na het inloggen ziet men alle complete kostencalculaties en kan men deze aanpassen of er mee begroten. Je kunt ook in je eigen calculatieprogramma met die calculaties werken.

10 meter met een dakoppervlakte van 160 m 2.

De kosten zijn exclusief sloopkosten, kraankosten, materieelgebruik, bouwplaatskosten, afkomende materialen en stortkosten.

De kosten zijn inclusief nokafschuining, panlatten, gootlat, dakruiter met ruitersteunen, afdekprofielen en aftimmerlatten aan de binnenzijde. In de kostenberekeningen is uitgegaan van uitvoeringstijden voor de werkzaamheden en met de bruto prijzen voor de materialen en producten zonder inkoopkortingen. Elk kostenbedrag is gedetailleerd berekend met alle directe uitvoeringskosten van arbeid en materiaal. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, algemene bedrijfskosten en winst en risico.

De bouwkosten van dakelementen met andere isolatiewaarden en andere typen / merken dakelementen ziet men op casadata.nl. Alle complete calculaties daarvan ziet men na het inloggen. Al deze calculaties kan men meteen downloaden in Excel of importeren in het eigen calculatieprogramma. Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost Gelderland (postcode 7000 - 7100). Op www.casadata.nl ziet men het kostenniveau van de eigen regio door het opgeven van de postcode. Bij de indirecte kosten is gerekend met een toeslag op de directe kosten van 17%. Dit toeslagpercentage bestaat uit 8% voor algemene bedrijfskosten, 5% voor winst en 3% voor risico.

Kijk op www.casadata.nl voor de prijzen uit uw regio Bouwkosten geïsoleerd dakelement Unilin Univision 12-ES-PU aanbrengen op enkel woonhuis, kosten per m2 excl. btw, bron casadata.nl Activiteit Geïsoleerd dakelement Unilin Univision 12-ES-PU aanbrengen op nieuw dak van enkel woonhuis

Isolatiewaarde

Daktype

Directe kosten

Indirecte kosten

Totaal

Dakelement type 12-ES-PU-120

Rc = 3,00 m2.K/W

Zadeldak met 96 m2 dakoppervlakte

60,30

10,25

70,55

Piramidedak met 160 m2 dakoppervlakte

64,76

11,01

75,77

Dakelement type 12-ES-PU-170

Rc = 3,00 m .K/W 2

Rc = 4,00 m2.K/W Rc = 5,00 m2.K/W

2

Zadeldak met 96 m dakoppervlakte

65,23

11,09

76,32

Piramidedak met 160 m2 dakoppervlakte

70,94

12,06

83,00

Zadeldak met 96 m2 dakoppervlakte

71,34

12,13

83,47

Piramidedak met 160 m2 dakoppervlakte

77,58

13,19

90,77

Zadeldak met 96 m2 dakoppervlakte

77,76

13,22

90,98

Piramidedak met 160 m2 dakoppervlakte

84,39

14,35

98,74

Kostenspecificatie aanbrengen geïsoleerd dakelement Unilin ES-Univision-12 op enkel woonhuis, Rc = 4,00 m2.K/W, excl. btw, bron casadata.nl Omschrijving

Eenheid

Norm of prijs per eenheid

Hoeveelheid

Directe kosten

Zadeldak

Piramidedak

96

160

Zadeldak

Piramidedak

Algemene informatie: Dakvlak:

m2

Totaal aantal uren

uur

Uurloon

€

Loonkosten, subtotaal

96,00

160,00

36,33

65,90

38,34

38,34

1.392,70

2.526,61

Materiaalkosten, subtotaal

5.455,79

9.885,48

Eindtotaal directe kosten

6.848,49

12.412,09

Directe kosten per m2 dak

71,34

77,58

948,92

1.533,60

Specificatie van normuren en loonkosten: Geïsoleerd dakelement aanbrengen

m2

0,25

99

Zaagwerk geïsoleerd dakelement

m

0,10

Panlatten aanbrengen

m

0,03

300

Panlatten aanbrengen, brede lat ter plaatse van goot

m

0,05

Ruiterlat, inclusief ruitersteun, aanbrengen

m

0,15

160 38

145,69

480

345,06

20,6

40

39,49

76,68

10,3

38

59,24

218,54

1.392,70

2.526,61

Subtotaal loonkosten

552,10

Specificatie van hoeveelheden en materiaalkosten: Geïsoleerd dakelement Univision type 12-ES-PU-4,0-170

m2

49,92

100

179

4.992,00

8.935,68

Geringde nagels voor dakelement Unilin, 5,6 x 240 mm

doos

26,93

1

2

26,93

53,86

Losse volghaak voor dakelement Unilin

doos

14,02

1

2

14,02

28,04

Houtdraadbout voor dakelement Unilin, 250 mm

doos

23,92

1

3

23,92

71,76

Montagebeugel voor dakelement Unilin

doos

42,17

1

3

42,17

126,51

Geringde nagels voor dakelement Unilin, 5,6 x 220 mm

doos

22,71

1

2

22,71

45,42

Afdekprofiel voor dakelement Unilin, SWH 16x30 mm

stk

4,80

20

30

96,00

144,00

PUR-schuim, afdichting verticale naden dakelement Unilin

bus

8,13

2

4

16,26

32,52

Vurenhout C, ruw, 22 x 50 mm

m

0,46

300

480

138,00

220,80

Vurenhout C, ruw, 22 x 125 mm

m

1,24

21

41

26,04

50,84

Vurenhout C, geschaafd, 28 x 96 mm

m

1,95

10,8

39

21,06

76,05

GB ruitersteun, verzinkt, 30x2,0 mm

stk

1,48

11

40

16,28

59,20

Meranti plint, afgelakt 12 x 55 mm

m

1,02

20

40

Subtotaal materiaalkosten

20,40

40,80

5.455,79

9.885,48

WARMTE REFLECTERENDE DAKCOATING SYSTEMEN exclusief importeur Mawipex Nederland De Poort 21 4411 PB Rilland Tel: 0113 - 55 77 77 Fax: 0113 - 55 77 78

70 % 40 % 25 %

warmte reflectie lagere oppervlakte temperatuur energiebesparing

LOONDIENSTSERVICE VOOR ZORGELOOS WERKEN

* Deze actie is geldig van 14 december 2012 t/m 31 januari 2013 Prijzen zijn netto en exclusief BTW. Maattoeslag op maat 3XL en 4XL Exclusief verkrijgbaar bij de volgende dealers: Almelo – Holland bedrijfskleding Bedrijvenpark Twente 411 www.hollandbedrijfskleding.nl

Amsterdam – Hijman B.V. De Flinesstraat 26 www.hijman.nl

Den Haag – De Tijd Bedrijfskleding Van Geenstraat 104 www.detijdbedrijfskleding.nl

Doornspijk – Firma L. van den Hardenberg Zuiderzeestraatweg - West 105 www.hardenberg-doornspijk.nl

Ede – Handelsonderneming Van Huigenbos Lorentzstraat 2 – 1 www.handelsonderneminghuigenbos.nl

Elspeet – Confix Workwear Staverdenseweg 73 www.confix.nl

Emmeloord – Welkoop Emmeloord Industrieweg 6 www.welkoop.nl

Genemuiden – Bouw Waar Sisalstraat 81 - 4 www.bouwwaar.nl

Harderwijk – Klaassen Handelsonderneming B.V. Nobelstraat 21 www.klaassenbvharderwijk.nl

Hoogerheide – Landa Safety Huijgensstraat 135 www.landa-safety.com

Kesteren – Profistep Industrieweg 2b www.profistep.nl

Kootwijkerbroek – Van Roekel Reklame De Spil 10 www.vanroekelreklame.nl

Milheeze – Perfekt Promotie en Reklame Milheesestraat 7 www.perfektie.nl

Schore – Merkwaaardig! (vormstudio) Steenweg 6d www.merkwaaardig.nl

Strijen – DB Workwear B.V. Kerkstraat 9 www.dbworkwear.nl

Utrecht – Jos Reinke Corporate Fashion Vasco da Gamalaan 27 www.reinke.nl

Zwaagdijk-Oost – Agrifirm Zwaagdijk Marktweg 12 T: 0228 - 56 71 15

Payrollen is ook in de bouw een voordelige oplossing Payroll Intermediair werkt flexibel en is kostprijsverlagend.

U betaalt alleen de verloning van gewerkte uren. Het ziekterisico wordt overgenomen en u heeft geen administratieve lasten.

Hoeveel ú kunt besparen? Vraag een vrijblijvende offerte op maat!

WWW.PAYROLL-INTERMEDIAIR.NL | T 088-0027350

Bekijk BouwTotaal nu ook online!

www.bouwtotaal-online.nl

BOUWGEBREKEN

21

‘Donkere vlek in kelderkast’ In een benedenwoning uit 1900 en gelegen in het midden van het land, is al lange tijd een donkere vlek in de kelderkast waar te nemen. Er is geen sprake van een echte lekkage, maar van donkere vlekvorming. Na verschillende keren te hebben geprobeerd om de vlek te schilderen heeft de bewoner de bouwpatholoog verzocht om het probleem te onderzoeken.

Tekst: ing. S.J.A. Nomen Bureau voor Bouwpathologie BB www.bouwpathologie.nl

Tijdens de bespreking is door de bewoner aangegeven dat hij circa één jaar geleden de woning heeft gekocht. De vorige bewoners hebben tijdens de verkoop van de wo-

van de opstaande randen trad er in de benedenwoning een lekkage op tussen het plafond en de pui in de achtergevel van de benedenwoning (foto 3). Deze lekkage was nog niet bekend bij de bewoner.

In overleg met de bewoner is toen besloten om het plafond van de kelderkast te verwijderen, om zo de achterliggende con-

Foto 1.

ning verteld dat er in het verleden lekkages zijn geweest die werden veroorzaakt door het balkon van de bovenburen. De donkere vlek in het plafond van de kelderkast zou het gevolg zijn van de toenmalige lekkage

structie te bekijken. Tijdens het verwijderen van het plafond werd duidelijk dat op de gipsplaten dekens van minerale wol waren aangebracht. De dekens van minerale wol waren helemaal doorweekt van het

De oorzaak van de donkere vlek in het plafond van de kelderkast was terug te vinden in lekke gresbuis van de bovenwoning.

Wanneer het toilet van de bovenwoning werd doorgespoeld lekte er water langs de buis op de ondersteuningen en druppelde vervolgens op de minerale wol die op het

Hersteladvies

Om van de problematiek te zijn verlost

plafond van de kelderkast lag. De minerale wol op het plafond van de kelderkast heeft een absorberende functie en kan het water opnemen. Bij langdurige lekkage verzadigt de minerale wol en worden de gipsplaten

moet de oude gresbuis worden verwijderd.

Aangezien de woning in begin 1900 is gebouwd is het raadzaam om zowel de gresbuis als de standleiding in het geheel te vervangen. Om dit herstel uit te kunnen

Foto 5.

vocht. Ook hing er boven het plafond een rioollucht. Vanuit de kelderkast was de vloerconstructie van de bovenwoning di-

Onderzoek

De bouwpatholoog heeft daarop, als eerste stap in het onderzoek, de vlek gemeten op vochtigheid. Hieruit bleek dat het plafond in de kelderkast vochtig tot nat was. Omdat er is aangegeven dat de lekkage afkomstig was van het balkon van de bovenburen is dit balkon eveneens onderzocht Wat betreft het balkon zijn er op enkele plaatsen inwateringspunten aangetroffen. Deze inwateringspunten betroffen de opstaande randen van de dakbedekking van het balkon (foto 2). Bij het kunstmatig beregenen

Conclusie

pogingen om de vlekken te overschilderen en door het continue lekken bij gebruik van de gresbuis, bleef de constructie vochtig tot nat waardoor de vlekken terug kwamen en de verf niet kon hechten.

De lekkage die door het balkon van de bovenwoning werd veroorzaakt trad op bij hevige regenval in combinatie met wind.

Wanneer het hard regende en het water tegen de gevel werd gestuwd kwam het water onder de dakbedekking in de constructie. Het water stroomde via de constructie van het balkon de woning in waar het tussen het plafond en het kozijn de benedenwoning in kwam.

Foto 4.

Foto 2.

en zou zijn verholpen. De kelderkast grenst aan de achtergevel, waar ook het balkon van de bovenburen zich bevindt. De huidige bewoner heeft de vlek geschilderd, maar de vlek bleef terugkomen en voelde klam aan (foto 1).

rect zichtbaar. Hierbij waren de waterleidingen, afvoerleidingen en cv-leidingen zichtbaar. Ook was er een oude gresbuis te zien, die een doorvoer had in de achtergevel van de woning. Uit het testen van de leidingen en afvoeren bleek dat de gresbuis de afvoer was van het toilet en dat deze bij het doorspoelen van het toilet van de bovenburen lekte (foto’s 4 en 5).

Foto 3.

langzaam nat. Als gevolg van langdurige vochtigheid verkleurde het plafond en ontstonden er donkere vlekken. Ondanks de

voeren moet een groot deel van het plafond van de woning worden geopend om de gresbuis te kunnen vervangen door een andere afvoer. Ook moet er bij de doorvoer naar buiten een nieuwe muurdoorvoer worden gemaakt. Dit houdt in dat de standleiding die langs de achtergevel loopt ook vervangen moet worden.

Om de lekkage van het balkon te verhelpen moet de opstaande rand van de dakbedekking worden gedicht. Hiervoor moet er een nieuwe strook tegen de huidige opstand worden verkleeft. Ook is het raadzaam om het balkon vrij te maken, zodat het water makkelijk en snel naar de afvoeren kan worden geleid.

Valbeveiliging tijdens montage zonnepanelen RSS

Roof Safety Systems

Zeker

75%

goedk dan ste

oper

igerbo

uw!

06 21 89 77 31 - www.RoofSafetySystems.com

• • • • • • •

Diverse profielen beschikbaar Hoge slagvastheid Goede thermische isolatie Duurzaam helder Licht van gewicht Overspanning tot 3 m haalbaar Eenvoudig in montage

Hèt adres voor: ► verkoop en reparatie van o.a. B-Mac en Oscar machines ► Bladen en discs

Tel. (0252) 41 90 33, Mail info@atlasacomfa.nl

Saadiyat brug, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Staten

WWW.STABILIGHT.NL

Emmeloord

Siegfried Eichinger, uitvoerder Leonard Weiss GmbH & Co, KG, Satteldorf: „Van PERI ontvangen wij voor iedere aanvraag een passende oplossing. Met PERI UP Rosett kunnen ondersteuningen ook voor grote hoogte eenvoudig en snel gemonteerd worden.

Zelfs 12 m hoge PERI UP vlechtsteiger eenheden laten zich met gemak met de kraan omzetten, dat is goud waard.“

PERI UP Rosett Efficiënt omhoog en kosten omlaag

NL PERI/10.196

PERI UP Rosett Modulesysteem Veilig: door geïntegreerde bordeszekering en dwarsbalk montage uit een gezekerde positie Snel: door lichte onderdelen en duidelijke rastermaten met opbouwen gebruiksaanwijzingen Kostenbesparend: door efficiënt gebruik van materialen zijn minder investeringen nodig

Tel.nr. 06 - 55 73 72 85

www.vloerbewerkingsmachines.nl

Bekisting Steigers Engineering www.peri.nl

FISCAAL & PERSONEEL

23

BTW-tips!

De afgelopen jaren heb ik weinig tot niets geschreven over de omzetbelasting. Ik moet bekennen dat dit vooral komt omdat het niet mijn specialiteit is. Sterker nog, ik loop er altijd met een grote boog omheen. Bedrijfsopvolging en BV-problematiek zijn nu eenmaal interessanter. Mijn collega, Harm Jan de Boer, denkt daar heel anders over. Hij is dan ook BTW-specialist. Onderstaande tips zijn van hem.

Tekst: Mr. Frank Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs fkerkhof@alfa.nl

Veel Europese klanten? Stap over op e-factureren

Vanaf 1 januari 2013 treedt de Europese richtlijn factureringsregels in werking.

Hierdoor krijgen ondernemers de wettelijke mogelijkheid om grensoverschrijdend elektronische facturen naar elkaar te sturen. Binnen Nederland was dit al vanaf begin 2009 mogelijk. De e-factuur moet dan wel voldoen aan speciale eisen. Die regels gelden nu binnen Nederland ook al. De e-factuur moet ori-

gineel zijn, goed leesbaar en niet te vervalsen.

Bovendien moet de factuur voorzien zijn van echtheidskenmerken, zoals een elektronische handtekening. Elektronisch factureren kan een kostenvoordeel opleveren. Bedraagt de volledige verwerking van een elektronische factuur gemiddeld € 6 per stuk, de papieren tegenhanger kost maar liefst zo’n € 30. Bijkomende voordelen van een digitale en geautomatiseerde verwerking zijn een betere controle op uw financiële administratie en een kortere doorlooptijd van het factuurproces.

Nieuwe BTW-factureringsregels!

Vanaf 1 januari 2013 gaan er nieuwe BTWfactureringsregels gelden. Naast alle gegevens die u nu al moet vermelden op de factuur, is er een aantal versoepelingen en wijzigingen. Mogelijk moet u dus uw facturen hier nog op aanpassen. Zo kan het zijn dat u in sommige gevallen volgend jaar wat extra gegevens op de factuur moet vermelden. Wanneer u als afnemer de factuur uitschrijft, het zogeheten self-billing, bent u verplicht de tekst ‘factuur uitgereikt door afnemer’ te vermelden. Hetzelfde geldt als de BTW is verlegd, maar dan met de tekst ‘BTW verlegd’. Doet u zaken over de grens,

dan moet u in principe een factuur uitreiken die voldoet aan de eisen van de lidstaat waar uw goederenlevering of uw dienst belast is. Is de BTW-schuld verlegd naar de afnemer, dan mag u straks de factureringsregels van Nederland toepassen.

Vereenvoudigde factuur

Vanaf 2013 mag u een vereenvoudigde factuur uitreiken voor bedragen tot € 100 en voor creditnota’s. Er hoeven dan minder gegevens op de factuur te staan. Een vereenvoudigde factuur mag echter niet worden uitgereikt bij grensoverschrijdende afstandsverkopen, bij intracom-

munautaire leveringen tegen het nultarief en als uw diensten belast zijn in een andere lidstaat dan waar u zelf bent gevestigd.

BTW-verhoging niet doorberekend?

Het algemene BTW-tarief is per 1 oktober 2012 omhooggegaan van 19 naar 21%. Op goederen die u levert of diensten die u verricht op of na 1 oktober 2012, moet u dus 21% BTW in rekening brengen. Nu kan het zijn dat u bijvoorbeeld in september een factuur met 19% heeft uitgereikt voor prestaties die (deels) na 1 oktober plaatsvinden of werden voltooid. In dat geval had u op de vergoeding voor die prestaties 21% in rekening moeten brengen. Misschien wilt u deze extra verschuldigde BTW niet op uw afnemers verhalen, omdat u het sturen van een extra factuur bijvoorbeeld te duur vindt. In dat geval mag u 21/121-19/119 van het originele brutobedrag aan de Belastingdienst betalen.

Tenslotte

Tot zover zijn BTW-tips. Ik hoop dat u er iets mee kunt. En let op: bij vragen, opmerkingen en/of klachten moet u niet bij mij zijn.

Mijn collega staat u vast graag te woord.

Voor uw gemak meld ik even zijn emailadres: hdeboer@alfa.nl.

Laat uw bedrijfsverlies niet lopen!

Volgens gezaghebbende economen (jazeker, die zijn er ook nog) hebben we de ‘double dip’ achter ons gelaten. Anders gezegd: Nederland is door de tweede recessie in korte tijd. Maar, zo zeggen weer andere economen, juich niet, want de ‘triple dip’ staat voor de deur.

Zo noemt de ING het onwaarschijnlijk dat de binnenlandse vraag in ons land op korte termijn flink zal aantrekken.

Dit laatste sluit aan bij de stemming in het MKB en in de bouwbranche in het bijzonder. Ik heb nog nooit, en ik loop echt al wat jaren mee, zo’n collectieve negatieve stemming bij ondernemers meegemaakt. En is dit vreemd? Nee, natuurlijk niet. Als ondernemer onderga je de zoveelste crisis die alweer veroorzaakt is door zaken waarop je geen enkele invloed hebt. Eigenlijk probeert iedereen zo lang mogelijk het hoofd boven water te houden. Maar dat veel ondernemers in de bouw- en aanverwante branches inmiddels (al jaren) in de rode cijfers zitten is een feit.

Gelukkig is het wel mogelijk om verlies van het ene jaar te verrekenen met de winst van een ander jaar. Op die manier kan in ieder geval nog een deel van de in het verleden betaalde belasting worden terugontvangen. Helaas gelden hiervoor wel, hoe kan het ook anders, beperkende voorwaarden. Volgens de hoofdregel mag de terugwenteling (‘carry back’) van een verlies maar één jaar terug. Hierdoor is een verlies van (bijvoorbeeld) 2011 slechts te verrekenen met de winst van 2010, terwijl de ‘vette’ jaren, met veel winst, daarvóór liggen.

De wetgever heeft dit langer geleden gelukkig ook al ingezien. Daarom geldt voor de jaren 2009 tot en met 2011 een tijdelijke crisismaatregel. Hierdoor is het mogelijk om een verliesjaar te verrekenen met de winst uit de drie (!) voorgaande jaren. Een verlies van 2009 kon dan verrekend worden met de winst van 2006. De keerzijde is wel dat de verrekeningsmogelijkheid naar toekomstige jaren (‘carry forward’) wordt verkort van negen naar zes jaren. Om gebruik te maken van deze crisismaatregel moest u daarvoor kiezen in de aangifte. Maar wat nu als u door een ‘fout’ niet heeft gekozen voor deze regeling of als u wilt terugkomen op uw eerdere keuze? Dan heb ik voor u een tip. De Belastingdienst biedt u een extra keuzemogelijkheid tot uiterlijk 31 december 2012. U kunt zelfs nog terugkomen op uw keuze als de aanslag vennootschapsbelasting inmiddels definitief vaststaat. Uw verzoek moet wel uiterlijk op 31 december 2012 bij de Belastingdienst binnen zijn. Overleg daarom met uw adviseur wat in uw geval de beste keuze is.

Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs fkerkhof@alfa-accountants.nl

Een slimme ondernemer is nooit de Sjaak.

Jaarlijks vinden er 25.000 arbeidsongevallen plaats.

Hiervan worden 14.000 slachtoffers behandeld op een spoed eisende-hulpafdeling van een ziekenhuis. Met 6.300 ongevallen per 100.000 werknemers is daarmee het veiligheidsrisico in de bouw het grootst.

In de bouw gaan machocultuur en veiligheid slecht samen. Hoe kun je dan toch veilig werken beter bespreekbaar maken op de bouwplaats?

Door veilig werken met simpele taal en handige hulpmiddelen zo toegankelijk te maken dat het op een natuurlijke manier niet belerend is.

Met de Sjaak-campagne hebben

VeiligheidNL en koepelorganisaties ervoor gezorgd dat meer dan 2500 ondernemers en hun werknemers niet snel meer het bokje, de klos of de Sjaak zijn door een bedrijfsongeval.

De Gele Truidrager van de week!

Bij Verkoelen Dakdekkers hangen overal stickers en posters van de Sjaak-campagne in het bedrijf. In de kantine, bij de planning en zelfs in ruimtes voor de werkvoorbereiding.

Met het gele Sjaak T-shirt werd iets ludieks bedacht: zoals ook in de Tour de France, wordt de ‘Gele Trui’ uitgedeeld aan diegene die in de betreffende week het beste is omgegaan met veiligheid: de Gele

advertorial

“Sjaak bleek de sleutel die we al jaren zochten.”

Veilig werken moet net zo ingebed zijn in de dagelijkse routine van de werknemer als eten en drinken. De cultuur van de organisatie moet veiligheid ademen. Door zich met zo’n cultuur te associëren, committeren de werknemers zich aan een aantal, vaak ongeschreven, afspraken over hoe men zich behoort te gedragen. Bij veiligheid is het van groot belang om van elkaar te willen leren.

Bij dakdekkers- en installatiebedrijf Gebr. Janssen BV was men al jaren bezig met de vraag waarom mensen veiligheidsmaterialen of procedures niet altijd gebruiken.

Met Sjaak krijg je mensen mee.

“Het is belangrijk om mensen mee te krijgen. Als ze zelf willen, werkt dat positief ”, vindt men bij Gebr. Janssen. “Het onderwerp moet leven bij het personeel. Met Sjaak kan je het bewustzijn ten aanzien van veiligheid echt op de werkvloer verankeren. Sjaak maakt veiligheid op een simpele manier zichtbaar en bespreekbaar.

Door steeds weer nieuwe materialen uit de Sjaak-campagne in te zetten, blijven we dit keer op keer onder de aandacht brengen. En dat werkt.”

Sjaak maakt veiligheid herkenbaar en bespreekbaar.

Veiligheid zit niet in één persoon alleen, het hele bedrijf dient zich hieraan te committeren.

Truidrager van de week! Herkenbaar en een voorbeeld voor alle collega’s, wat op veel bijval mag rekenen.

Belangrijk is dat je naar elkaar luistert!

De investeringen die bij Verkoelen Dakdekkers in bewustwording voor veilig gedrag werden gestopt, zijn Veiligheid onder de aandacht lucratief. Mede als gevolg van Sjaak houden. gaat het personeel bewuster om Als algemeen directeur van Verkoelen met risico’s en spreekt men elkaar Dakdekkers is Peter van Wegberg aan op onveilig gedrag. zelf degene geweest die het start- De werkplekken zijn beter opgepakket van Sjaak in zijn bedrijf ruimd, de ladders vaker geborgd. introduceerde.

Van Wegberg: “Mensen komen “Ik wilde ermee laten zien hoe be- ook vaker met probleempjes naar langrijk ik veilig werken vind. de leiding toe. En wij doen daar Gewoon omdat niemand de Sjaak ook wat mee als leiding. Belangrijk wil zijn!” Je moet elkaar er op blij- is dat je naar je personeel luistert. ven wijzen, daar isHOI. Verkoelen vandeal.”

Veiligheid waarborgen doe je met ”Geen Geen overtuigd. elkaar!”

Stuur uw praktijkvoorbeeld in en maak kanS op 10.000 euro!

Op het onlineplatform www.werkveilig.nu staan goede praktijkvoorbeelden van andere bedrijven. U kunt daar ook uw eigen praktijkvoorbeeld inzenden om uw eigen werk en bedrijf in het zonnetje te zetten.

Want als u genomineerd wordt, komen wij een reportage maken en maakt u kans op de Werk Veilig Award, inclusief 10.000 euro!

Kijk voor meer informatie of bestel uw eigen Sjaakpakket op

Bert Kamp, mediamanager Rabobank

”Geen HOI. Geen deal.”

Bert Kamp, mediamanager Rabobank

Een adverteerder die wil weten of hij het juiste bedrag betaalt voor z'n advertentie kijkt of een titel het HOI-keurmerk heeft. Dan zijn de oplagecijfers gecontroleerd en zijn de advertentietarieven daarop gebaseerd.

PS Deze titel heeft het HOI-keurmerk.

Een adverteerder die wil weten of hij het juiste bedrag betaalt voor z’n advertentie kijkt of een titel het HOI-keurmerk heeft. Dan zijn de oplagecijfers gecontroleerd en zijn de advertentietarieven daarop gebaseerd. PS Deze titel heeft het HOI-keurmerk.

HOI. De Harde Cijfers. www.hoi-online.nl Een adverteerder die wil weten of hij het juiste bedrag betaalt voor z’n advertentie kijkt of een titel het HOI-keurmerk heeft. Dan zijn de oplagecijfers gecontroleerd en zijn de advertentietarieven daarop gebaseerd. PS Deze titel heeft het HOI-keurmerk.

HOI. De Harde Cijfers. www.hoi-online.nl

PRODUCT IN BEELD

Aangepaste kruiwagens rijden lichter en stabieler De nieuw ontwikkelde ergonomische kruiwagen Toro ziet er duidelijk anders uit dan een traditionele kruiwagen. En als je ermee gaat rijden, is het verschil ook direct te voelen. Dat geldt ook voor de nieuwe stenenwagen Arbo; de aanpassing daaraan is dat hij nu twee wielen heeft in plaats van één. Het doel van de ontwikkelingen van beide wagens is bereikt: voldoen aan de Arbo-eisen. Dus minder tillen en stabieler vervoeren.

Tekst: Joop Wilschut Beeld: Matador BV, Helvoirt

Twee jaar geleden is men bij Matador, een metaalverwerkend bedrijf gespecialiseerd in de fabricage van speciale producten, gestart met de ontwikkeling van een ergonomisch verantwoorde kruiwagen. Aanleiding was de aanscherping van de eis dat er maar maximaal 25 kilogram getild mag worden. Kruien is tillen, maar met de aangescherpte eis zou dat betekenen dat je een kruiwagen niet meer zou mogen volladen, die optillen en ermee gaan lopen. Daar moest dus een oplossing voor gezocht worden.

In het verlengde van het bedenken van een nieuwe kruiwagen is ook voor een steenwagen een aangepaste versie ontwikkeld.

Mede door vragen vanuit de markt. Want voor een volle steenwagen geldt hetzelfde als voor een kruiwagen: wettelijk verboden die te tillen en te vervoeren bij een tilgewicht van meer dan 25 kilogram. Ook de nieuwe steenwagen zou dus aan gestelde tileis moeten voldoen.

Kruiwagen

Het belangrijkste verschil tussen de nieuwe en een traditionele kruiwagen is dat je de last nu duwt in plaats van tilt. Om dat voor elkaar te krijgen, zijn er de nodige aanpassingen doorgevoerd. Zo heeft de nieuwe kruiwagen voor elke handeling en verplaatsing van de lading, zoals draaien, keren en leegkiepen, de juiste handvatten gekregen.

De twee omhoogstekende handvatten zijn bedoeld om de wagen te duwen, waarbij de rug recht blijft. Je kunt de wagen hiermee ook dompen om hem bij voorbeeld over een drempel of zo te krijgen. Met de andere twee handvatten kan je

De nieuwe kruiwagen Toro valt direct op door een dubbel stel handvatten en de extra wielen.

Het wezenlijke verschil van de nieuwe kruiwagen ten opzichte van de ‘oude’ is dat de last wordt geduwd in plaats van getild.

Na het bouwen van verschillende prototypes en uitvoerige testen onder diverse omstandigheden heeft Matador kortgeleden de nieuwe kruiwagen Toro en de steenwagen Arbo geïntroduceerd. Bij de ontwikkeling is nauw samengewerkt met het ergonomisch adviesbureau vhp uit Den Haag.

Inmiddels is voor de kruiwagen al wel een keurmerk voor ergonomisch verantwoord werken verleend; de steenwagen is aangemeld voor zo’n keurmerk.

kiepen van de wagen ook makkelijker en lichter. De beide extra steunen aan de voorkant van de kruiwagen naast het voorwiel werken daarin mee.

Omdat duwen in plaats van tillen nu de norm is geworden, heeft de Toro twee extra wielen gekregen naast/onder de poten. Deze wielen maken dat de wagen ook over rulle grondslag makkelijk blijft rijden.

Doordat de wagen nu op drie wielen staat, was een rem noodzakelijk. Dat is een voetrem geworden, midden onder de wagen maar makkelijk met de voet te bereiken.

Een ingetrapte rem zet de wagen stil en is ook handig bij het kiepen van de lading.

En tenslotte de laadbak. Die is van kunststof en heeft een inhoud van 90 liter in plaats van 80. De bak is ook vlak geplaatst,

25 Dit maakt hem niet alleen stabieler, maar zorgt ook voor een betere krachtenopvang.

Om de laatstgenoemde reden is ook het laadrooster of stenenbord naar voren, beter boven de wielen geplaatst. Bovendien is het rooster in lengte en hoogte enkele centimeters ingekort om overbelading te voorkomen. In de ergonomische uitvoering is het mogelijk 64 stenen te tillen en te kruien met minder dan 23 kilogram in de handen.

De steenwagen Arbo heeft geen twee paar handvatten. Het enige dat er aan de handvatten is gebeurd, is dat ze iets hoger geplaatst zijn, opnieuw om het tilgewicht gunstig te beïnvloeden. De nieuwe steenwagen heeft standaard beschermingshandgrepen van flexibel rubber met een extra lip aan de buitenzijde om de knokkels te beschermen. Deze handgrepen zijn ook op de Toro kruiwagen te leveren. Een voetrem is op de steenwagen niet nodig. De wagen staat al stabiel op zijn twee wielen en beide poten.

Keuze in wielen

De kruiwagen Ergo Toro en de steenwagen Arbo zijn beide te leveren in twee uitvoeringen: respectievelijk de M-170-L4 en M-170-CT kruiwagen en de M-220-L4 en M220-CT steenwagen. Het verschil zit ‘m in het type wielen dat onder de wagen wordt geplaatst. L4 zijn luchtbanden van vierlaags rubber.

Deze banden bieden iets meer rijcomfort, zijn veerkrachtiger en goedkoper, maar kunnen lek raken. De CT uitvoering is een homogeen wiel van polyurethaanschuim (PU). Ze zijn stug in het gebruik en duurder in de aanschaf, maar kunnen niet lek gaan.

Beide nieuwe wagens of LVM’s De nieuwe steenwagen Arbo heeft twee voorwielen voor stabiliteit en een betere krachtenopvang.

Door de bovenste handvatten naar beneden te drukken, de wagen te dompen, komt het voorwiel omhoog en is een obstakel simpel te nemen.

de wagen alsnog kruien door smalle doorgangen. Dan moet er dus toch nog getild worden, zul je zeggen. Ja, maar door het gewicht naar voren te plaatsen, meer boven het voorwiel, en de handvathoogte aan te passen, is het tilgewicht van de wagen aanzienlijk minder geworden en de rugbelasting gemiddeld 15% lager. Bovendien hebben de onderste handvatten een extra bocht naar boven gekregen. Door over deze bochten door te pakken gaat het leeg-

waardoor de lading er minder makkelijk uitvalt of uitklotst. Bij een traditionele kruiwagen staat de bak altijd onder een hoek, omdat de achterkant wordt opgetild tijdens het kruien.

Steenwagen

De aanpassingen bij de steenwagen Arbo zijn minder drastisch, maar wel essentieel.

Wat direct opvalt, is dat de nieuwe wagen twee voorwielen heeft in plaats van één.

(ladingverplaatsingsmedium) zoals ze bij Matador ook wel worden genoemd, voldoen dus aan de Arbo eis dat er maximaal 25 kilogram getild mag worden en dat de rugbelasting binnen de perken blijft. De wagens zijn in aanschaf wel duurder dan traditionele krui- en steenwagens. De extra investering is echter verantwoord als je het afzet tegen de fikse boete die je kan krijgen wanneer een arbeidsinspecteur je met een ‘oude’ wagen in de weer ziet, aldus de fabrikant.

Bij Calduran Kalkzandsteen nemen we onze verantwoordelijkheid serieus.

En bouwen we duurzaam met natuurlijke grondstoffen. We werken cradle to cradle.

Dat doen we door puin uit gesloopte woningen opnieuw te gebruiken.

Vanzelfsprekend. Want zorg voor het milieu is een speerpunt in ons beleid.

Neem voor een serieus gesprek contact met ons op.

CALDURAN, BOUWERS VAN MORGEN

CALDURAN Kalkzandsteen bv Postbus 97 • 3840 AB Harderwijk Einsteinstraat 5 • 3846 BH Harderwijk T (0341) 464 000 • F (0341) 464 001 E info@calduran.nl • I www.calduran.nl

CALDURAN, AAN DE BASIS VAN HET BOUWEN

Slimme oplossingen...

Sterke materialen!

GB Bouwverankering

GB Tuinbeslag

GB Spouwankers

GB Klein IJzerwaren

GB Houtverbindingen

GB Specials/Maatwerk

Bekijk RenovatieTotaal nu ook online! www.renovatietotaal.nl Atoomweg 2 - Postbus 1, 2420 AA Nieuwkoop Tel.: (0172) 52 01 10 - Fax: (0172) 57 17 53

PRODUCT IN BEELD

27

‘Schroef is ook een stuk veiligheid’ Al lijkt een schroef maar een schroef, achter dit ogenschijnlijk zo alledaagse product, gaat een heleboel technisch vernuft schuil. Een bouwwerk valt of staat met het gebruik van kwalitatief goede schroeven en de juiste bevestiging daar van. Bovendien wekt kwaliteit vertrouwen, en vertrouwen zorgt voor een goede relatie met de klant. Maar wanneer is een schroef eigenlijk van goede kwaliteit, welke rol spelen certificaten of goedkeuringen en wat is het voordeel voor de vakman? Aan het woord de heer Eisold, kwaliteitsmanager bij HECO-Schrauben.

Volgens de heer Eisold wordt kwaliteit bepaald door bij bepaalde producteigenschappen en bij het gebruik van het product constant beter te zijn dan de norm.

Dit laat zien dat een bedrijf bewust bezig is met kwaliteitsmanagement en een goed product wil leveren aan de klant, vaak met klantenbinding als uiteindelijke doel. Bij

zijn en is er minder kracht nodig, terwijl de veiligheid nog steeds gewaarborgd blijft.

Goedkeuringen en certificaten

Goedkeuringen en certificaten tonen aan dat de producent aan bepaalde richtlijnen of eisen voldaan heeft. Dit betekent echter niet dat aan elke goedkeuring of certi-

Om het breukdraaimoment te bepalen wordt de kern van de schroefdraad gemeten. Een hoog breuk-draaimoment betekent een hoge betrouwbaarheid van de schroef.

taal, het is een stuk veiligheid’, aldus Eisold. ‘Vooral bij de grote merken is er sprake van een schat aan kennis over hun product.

heid en kwaliteit en ze staan garant voor hun product. Het gaat hun niet alleen om het product, ze willen ook een uitstekende service leveren en zijn bereid de handwerker daar waar nodig te adviseren. Door net dit beetje extra, zou ik het gebruik van merkschroeven aanbevelen. En inderdaad, merkschroeven zijn duurder, maar wel veiliger. Momenteel is kwaliteit een belangrijke concurrentiefactor in de bouw. Ongelukken kan men zich niet veroorloven.

Mankementen in de bouw worden niet alleen veroorzaakt door fouten in een bouwtekening of slechte coördinatie, maar ook door slecht materiaal. Iets wat makkelijk te voorkomen is. Wanneer uiteindelijk het resultaat goed is, wint de vakman niet alleen het vertrouwen van de aannemer, maar levert het ook tevreden klanten op. Zo blijkt dat de goedkoopste oplossing niet altijd de gunstigste is.’

Handhaving kwaliteit

Om te voldoen aan een hoge kwaliteits-

Met de Vickers-meetmethode wordt de hardheid van de schroef getoetst. Hiermee worden de mogelijkheden van de schroef en de veiligheid onderzocht. Alle schroeven die een warmtebehandeling hebben gehad, ondergaan deze toets.

schroeven spelen drie aspecten een belangrijke rol. Allereerst is het belangrijk om te weten of bij de productie van een schroef sprake is van een kwaliteitsmanagementsysteem en door wie dit systeem gecontroleerd wordt. Daarnaast is het belangrijk dat de schroef over de relevante certificaten en goedkeuringen beschikt, zoals een SKH-

De hr. Eisold, kwaliteitsmanager bij HECOSchrauben.

certificering of een Bouwkundige Goedkeuring DiBt. Ten slotte moeten de kwaliteitsverschillen zich ook in de uitvoering concreet uiten. Als de schroef daadwerkelijk beter is dan de norm, dan zal dat voordelen opleveren in de praktijk. Zo kan bijvoorbeeld het inschroefdraaimoment lager

ficaat dezelfde waarde gegeven kan worden. Er zijn namelijk wettelijk verplichte goedkeuringen, maar er bestaan ook goedkeuringen die op eigen initiatief worden aangevraagd. Zo wordt de fabrikant om in aanmerking te komen voor een Bouwkundige Goedkeuring DiBt regelmatig door een externe partij gecontroleerd.

Bij een CE-markering laat de fabrikant zien dat het product aan alle Europese regels voldoet. Een CE-keurmerk wordt in tegenstelling tot de Bouwkundige Goedkeuring DiBt, grotendeels door zelfcertificering verkregen. Hierdoor kan de Bouwkundige Goedkeuring DiBt als een onderscheidende goedkeuring gezien worden, terwijl de CE-markering eigenlijk een minimale vereiste is aan een product. Om tot de juiste productkeuze te komen is het voor de vakman dus belangrijk om te weten wat de goedkeuringen en certificaten betekenen en hoe ze verkregen worden. Naast kennis over de relevante goedkeuringen en certificaten is het volgens Eisold van belang dat de vakman behalve de juiste schroef ook het juiste gereedschap gebruikt: ‘Een merkschroef is natuurlijk toleranter dan een private label en/of merkloze schroef. Kleine foutjes van de vakman of slecht materiaal zullen deels opgevangen worden. Een merkschroef zal sneller en met minder kracht in een balk geboord kunnen worden met een zwakke accuboormachine dan een schroef van een private label. Maar zodra een merkschroef met een verkeerd bit geboord wordt of in ongeschikt materiaal, kan ook een merkschroef geen veiligheidsgaranties meer bieden.’

Snel, veilig en duurzaam

‘Een schroef is niet alleen een stuk me-

Tijdens de meting van het inschroefdraaimoment worden onder andere het inschroefdraaimoment en de schroeftijd gemeten. Hoe korter het inschroefdraaimoment, des te minder kracht en belasting op de schroef doorwerkt tijdens het inschroeven. Hierdoor is het een gebruiksvriendelijk product met een hoge veiligheid.

Zij produceren al decennia lang schroeven en beschikken over de nodige ervaring om doordachte en innovatieve schroeven te ontwikkelen. Hun naam staat voor veilig-

De fabrikanten van merkenschroeven beschikken over de kennis om innovatieve en doordachte schroeven te ontwikkelen van hoge kwaliteit. Met name binnen de bevestigingstechniek zouden kwalitatief goede schroeven gebruikt moeten worden, aangezien zij een stuk veiligheid bieden.

standaard, is het voor de fabrikant belangrijk een omvangrijk kwaliteitsmanagementsysteem te hebben, waarbij de interne processen duidelijk gestructureerd en gedefinieerd moeten zijn. De heer Eisold vertelt dat bij HECO-Schrauben schroeven die een warmte behandeling ondergaan hebben, getest worden met de Vickersmeetmethode: ‘Deze methode meet de hardheid van de schroef. De uitkomst zegt iets over de mogelijkheden en de veiligheid van de schroef. Daarnaast zijn metingen van het inschroefdraaimoment en het breukdraaimoment standaard.’

‘Het kwaliteitsmanagementsysteem is een omvattend proces dat over de afdelingsen werkgrenzen heengaat en waar ‘excellent’ de norm is waar iedereen achterstaat.

De medewerkers spelen hierbij een belangrijke rol, aangezien zij bijscholingen zullen moeten volgen om altijd op de hoogte te zijn van de nieuwste stand van de techniek. Logisch gevolg hiervan is dat zich dit vertaalt in de productiekosten. Een excellent product vraagt continue om verbetering en dit lukt alleen door een intensieve samenwerking van alle betrokken partijen.’

PRODUCTNIEUWS Accuslagschroevendraaier geschikt Hygiënische en voor dopsleutels en schroefbits duurzame vloer De GDX 18 V-LI Professional uit de ‘dynamic-serie’ van Bosch is de eerste slagschroevendraaier met een gecombineerde

zeskant/vierkantboorhouder. Hierdoor zijn met deze machine zowel schroefbits als dopsleutels te gebruiken. In plaats van zoals vroeger een adapter te moeten gebruiken of van toestel te moeten wisselen, is nu het wisselen van het accessoire voldoende.

Zo kunnen werklui met slechts één machine alle werkzaamheden uitvoeren, van de plaatsing van grote kabeltracés tot de installatie van stopcontacten. Hierbij zijn dopsleutels voor grote schroefverbindingen in een handomdraai te vervangen door torsiebits voor kleinere schroefverbindingen. De slagschroevendraaier werkt terugslagvrij en de machine wordt gebruikt met een 18 volt Lithium-Ion-accu.

28 Vier nieuwe bouwplaatspompen Met de DP 18-5 SA en de DP 28-10 S Inox introduceert Metabo twee drainagepompen en met de SP 24-46 SG en SP 2850 S Inox twee vuilwaterpompen. Alle vier de pompen wegen tussen de 10 en 20 kg en zijn bijzonder geschikt voor zware toepassingen bij het verpompen van vuil- en schoonwater, kelderdrainage en het afvoeren van water uit bouwputten, vijvers of droogleg-

Bosch Nederland, Breda, (076) 579 54 10, www.bosch-professional.nl

German Design Award voor innovatieve douchegoot In lengte variabel aan te passen en qua ontwerp consequent puristisch. Die eigenschappen zijn kenmerkend voor de innovatieve douchegoot AdvantixVario van Viega en doorslaggevend voor de jury van de Duitse Design Award bij de bekroning van de douchegoot in de categorie ‘Home Interior’. De combinatie van een schijnbaar eenvoudige technische oplossing en het overtuigende design maken de douchegoot AdvantixVario een échte innovatie. Daaraan zijn echter heel wat ontwikkelingsfasen vooraf gegaan. Wat eenvoudig oogt, is het resultaat van een intensief onderzoeksen ontwikkelingstraject. Om een douchegoot te produceren die op de bouwplaats nog kan worden ingekort, moet aan hoge

vereisten materiaal en afdichting worden voldaan.

Viega Nederland, Naarden, (035) 5380442, www.viega.nl

Forbo Flooring uit Krommenie heeft onlangs Flotex Metro op de markt gebracht, een vloerbedekking met een uni-achtige en elegante uitstraling. Dit maakt Metro zeer geschikt voor alle ruimtes waar een textiele en rustige ‘look’ nodig is, maar waar een goed binnenklimaat, hygiëne en een lange levensduur tegelijkertijd belangrijk zijn. De nieuwe collectie is verkrijgbaar in maar liefst 26 kleuren. Flotex heeft de warme uitstraling van een zachte vloer, maar is door de waterdichte rug en alle voordelen ten aanzien van onderhoud gekwalificeerd in de categorie vlakke vloer. Het geïntegreerde antibacteriële middel Sanitized zorgt ervoor dat huisstofmijt binnen acht weken met 86% is verminderd. De vloerbedekking heeft ook akoestische kwaliteiten.

Zo reduceert het contactgeluid met maar liefst 20 dB. Forbo Flooring, Krommenie, (075) 647 78 80, www.forbo-flooring.nl

Uitbreiding assortiment Meteon architectonische platen Trespa heeft het assortiment Meteon gevelplaten uitgebreid met een nieuwe Matt afwerking en een nieuwe range Naturals en Wood Decors. De Matt afwerking is een nieuw oppervlak met een natuurlijk accent en uiterlijk. Door deze afwerking hebben de platen vanuit alle hoeken bekeken een matte uitstraling. De platen zijn zowel te gebruiken om matte accenten aan te brengen binnen een gevel als om een aantrekkelijk, zacht mat oppervlak met glansaccenten te realiseren. De nieuwe reeks van

vijf steendessins met de fijne, natuurlijke vleug van natuursteen maakt compleet nieuwe gevels mogelijk die moderne architectuur met een nieuw natuurlijk accent combineren. En daarnaast zijn er zes nieuwe Wood Decors voor wie een ontwerp met een natuurlijke houtafwerking wil realiseren.

gen van overstroomde gebieden. Met een capaciteit tot 28 kubieke meter per uur, een opvoerhoogte tot 17 meter en een doorlaat voor vaste stoffen tot een diameter van 50 millimeter biedt Metabo voor diverse toepassingen de juiste pomp. De pompen draaien dankzij de vlotterschakelaar ook in de automatische stand. Ze schakelen zichzelf, afhankelijk van de waterstand, automatisch aan of uit en beschikken over een onderhoudsvrije mechanische afdichting en een zelfreinigende Vortexwaaier, die het gevaar voor verstoppingen tot een minimum reduceert.

Metabo Nederland, Breukelen, (0346) 25 90 60, www.metabo.nl

Trespa International, Weert, (0495) 45 83 53, www.trespa.com

Volledig roestvast stalen spaanderplaatschroef

Nog minder fijnstof door nieuwe accessoires

Nestinox heeft haar assortiment uitgebreid met de zogenaamde Quick spaanderplaatschroef. Deze zelfborende schroef is de verbeterde versie van de ‘Cutter’ en is veel sneller te verwerken. De schroef heeft veel exclusieve kenmerken. Voorboren is overbodig door de dubbele boorwerking, waardoor er 40% minder weerstand optreedt. Hij heeft een frezende werking door speciale ribben onder de kop, heeft een dubbele draad en de boorwerking voorkomt het ontstaan van scheuren.

Verder is de schroef voorzien van een gepatenteerde TTAP aandrijving en een voorsnijpunt waardoor het hout niet splijt. De Quick Spaanderplaatschroef is geschikt voor gebruik in diverse hardhout soorten, maar ook als normale spaanderplaatschroef.

De AirBo van Klop Innovations is een industriële fijn- en kwartsstofzuiger met een gesloten stofsysteem en zuigt fijnstof af bij boren, slijpen, zagen en frezen. Twee nieuwe accessoires vergroten zijn functionaliteit om voordelig, gezond en volgens de regels te werken. De MacDust voorafscheider ontlast en verlengt de levensduur van de stofzak.

En met de nieuwe zuigmond van 720 mm breed verandert de stofzuiger in een handomdraai in een veegmachine. De AirBo is enkele jaren op de markt en als enige door TNO getest en goedgekeurd op stofklasse H-filtratie en de A-classificatie industriële stofzuigers. De professional in de bouw- en installatiewereld kan nu met één stofzuiger iedere klus aan waarbij fijnstof vrijkomt.

Nestinox, Best, (0499) 33 90 00, www.nestinox.com

Klop Innovations, Ochten, (085) 902 00 00, www.klopinnovations.com

PRODUCTNIEUWS Werkplatform voor schuine daken

Energiezuinige glazen lichtkoepel Brakel Atmos introduceert een nieuwe glazen lichtkoepel, de Greenlite. Deze maatwerk glazen lichtkoepel is energiezuinig, transparant én kan een effectieve bijdrage leveren aan dagelijkse ventilatie. De lichtkoepel heeft een hoge isolatiewaarde én lichtdoorlatendheid, waarbij de beglazing voor optimale afwatering onder een hellingshoek van 3º ligt . De koepel is in iedere gewenste afmeting en flensmaat te leveren. Daarmee sluit deze strak vormgegeven glazen lichtkoepel altijd exact aan op zowel bestaande als nieuwe onderconstructies. Er zijn Greenlite versies in zowel vaste als ventilerende uitvoering, zodat naast dag-

lichttoetreding ook de dagelijkse ventilatie is te waarborgen. Met een grote openingshoogte van 40 cm is een maximale doorlaat gegarandeerd.

29

Brakel Atmos, Uden, (0413) 33 83 26, www.brakelatmos.com

De Britse schilder Graham Spooner ontwikkelde met de Sloping Roof Buddy een veiligheidsvoorziening waarmee veilig is te werken op schuine daken. Het gaat om een schuin platform dat voorzien is van een leuning en een antisliplaag. De voorziening is aan de steiger te bevestigen en vormt daarmee één geheel. Door deze opzet, en tevens

Flexibel werken met FlexStream luchtkanalen Om het ventilatieprogramma compleet te maken, introduceert BUVA het FlexStream kanalensysteem. In combinatie met de SmartStream en Q-Stream woonhuisventilatoren en de zelfregelende roosters uit de ‘Stream’-serie, biedt het bedrijf nu een totaaloplossing voor ventilatiesystemen.

Het luchtkanalensysteem bestaat uit flexibele kanalen van PVC met een buitendiameter van 91 mm en een binnendiameter

van 78 mm. De buizen met een wanddikte van 0,98 mm dik worden geleverd op rollen van 25 meter en zijn snel en eenvoudig af te korten. De verschillende buislengten en ander componenten zijn onderling te verbinden met een koppelstuk; een soort kliksysteem.

Buva Rationele Bouwprodukten, Barendrecht, (0180) 697500, www.buva.nl

Snel en flexibel bouwen met sandwichpanelen Kingspan Tek is bouwsysteem dat bestaat uit een constructief sandwichpaneel opgebouwd uit twee lagen OSB-3 plaat met een kern van stevige polyurethaan isolatieschuim. Met een dikte van 142 mm haalt het paneel een Rc-waarde van 5,1 m2K/W. De platen zijn te gebruiken voor gevels, daken en vloeren van allerlei soorten gebouwen. De op houtskeletbouw lijkende techniek biedt architecten een grote ontwerpvrijheid en onbeperkte afwerkingmogelijkheden. Met een buitengevelafwerking van bijvoorbeeld isolatiemateriaal met steenstrips of extra harde isolatiepla-

ten en stucwerk en aan de binnenzijde regels met gipsplaat en stucafwerking is een Rc van 6,4 m2K/W te bereiken. Zo’n gevelopbouw blijft bovendien nog onder de 240 mm constructiedikte. De panelen wegen 25 kg/m2 en zijn dus ook geschikt voor het optoppen van bestaande gebouwen, het bouwen van dakkapellen, uitbouwen en aanbouwen.

Snelloopdeur voor vriescellen

Profielmatten geven structuur aan betonoppervlakken

Op de beurs Logistica in november heeft Efaflex de nieuwste innovatie op het gebied van snelloopdeuren gepresenteerd: de TK-100 vriesceldeur. Het is de eerste ééndeursoplossing voor koel- en vrieshuizen wereldwijd met gelijktijdig hoge openingssnelheden en een hoge isolatiewaarde, zo laat een trotse producent/leverancier we-

omdat hij uit losse onderdelen bestaat, is de Sloping Roof Buddy eenvoudig mee te nemen met het andere steigermateriaal. Het veiligheidsplatform is aan de hand van een uitgebreide montagehandleiding binnen 20 minuten gebruiksklaar te plaatsen.

De veiligheidsvoorziening is bovendien geschikt voor het werken naast en aan dakkapellen en voldoet aan de Europese Veiligheidsnorm EN 1004.

Spooner Safety, Leimuiden, (0172) 50 75 12, www.spoonersafety.nl

Tilhulp met veelzijdige mogelijkheden

Green Label Products, Haarlem, (06) 43 66 47 70, www.greenlabelproducts.nl

ten. De nieuwe snelloopdeur heeft speciale geïsoleerde lamellen van 100 mm dik, die zijn toe te passen tot situaties van – 30 ºC en die het temperatuurverlies minimaliseren. Daarnaast is de deur uitgerust met een speciaal ontwikkeld afdichtingmechanisme, die hem hermetisch afsluit. De deur heeft in Duitsland de Industry Award 2012 gewonnen.

Efaflex Van der Tol en Keijzer, Utrecht, (0346) 55 71 11, www.efaflex.nl

Met NOEliner brengt NOE-Betonvormgeving een profielmat op de markt voor bekistingen en mallen waarmee betonoppervlakken van een structuur kunnen worden voorzien. De nieuwe matten van 1,3 mm dik slijtvast PVC zijn met name bedoeld om een antislipstructuur te geven aan beloopbare betonvlakken, zoals galerijen, balkons, trappen en bordessen. Er zijn vier verschillende structuren: zand, gaas, piramide en ruit. Speciaal voor het wegwerken van naden en oneffenheden in bekistingen is een gladde versie beschikbaar. NOEliners zijn op elke gewenste lengte te verkrijgen in breedten van 1000, 1500, 2000 of 3000 mm. Speciaal gevormde delen dan wel maatwerk zijn op verzoek te snijden.

Het rugweefsel van de nieuwe profielmatten absorbeert geen water en laat zich met de NOEliner lijm goed verlijmen op vlakke ondergronden. Kleine oppervlakken, zoals stroken voor traptreden, zijn met een zelfklevende laag te leveren.

NOE-Betonvormgeving, Arkel, (0183) 56 98 88, www.betonvormgeving.nl

De hefmobiel Tiller is een wereldwijd gepatenteerd hulpmiddel om voorwerpen te verplaatsen of naar een bepaalde hoogte te tillen. Het is een kruising tussen een elektrisch aangedreven steekwagen en een lichte heftruck. Het apparaat is ontwikkeld om het lichaam te sparen bij tilwerk en onder meer geschikt voor het tillen van dozen, kisten, bouwmaterialen, glasplaten, kozijnen en dakramen. Voor afwijkende producten zijn speciale hulpstukken ontwikkeld. De Tiller is te leveren in twee modellen waarmee respectievelijk 75 en 120 kg is te tillen tot respectievelijke hoogtes van 1,10 en 0,8 meter. In de vrije stand lopen de wielen vrij en is de Tiller als steekwagen te gebruiken; bij het inschakelen van het liftmechanisme blokkeren de aandrijfrollen de wielen.

Tiller, Den Haag, (015) 310 72 55, www.tiller.eu Matador, Helvoirt, (0411) 64 13 88, www.matadorbv.nl

PRODUCTNIEUWS Vuren triplex productfamilie groeit verder Als resultaat van langdurig onderzoek en productontwikkeling introduceert Metsä Wood vier nieuwe producten: Spruce Flex, Spruce FireResist, Spruce Phoenix en Spruce Mouldguard. Spruce Flex is een vuren triplexplaat met thermoplastic witte of grijze toplaag. De plaat is bedoeld voor toepassing in plafonds en op wanden en heeft een hoge slag- en stootweerstand. FireResist bestaat uit een vuren basisplaat met een tegen brandverspreiding geïmpregneerd oppervlak, dat voldoet aan Euroklasse B-s2, d0. De brandclassificatie geldt voor interieurtoepassing in constructieve wanden, plafonds en vloeren. Phoenix is een vuren triplex plaat voorzien van een aluminium coating met brandvertragende eigenschappen (B-s1,d0 volgens EN 135011). De aluminium coating bestaat uit een 4-lagen versterkte coating. Deze plaat is een alternatief voor wand- en plafondconstructies, waarvoor een verbeterde brandveiligheid wordt vereist. Weatherguard is een vuren plaat die is behandeld met een wax en die de plaat tijdelijk een vermin-

derde vochtopname geeft terwijl het uitwasemen van waterdamp mogelijk blijft.

Het biedt zo een prima bescherming tegen regen of sneeuw. MouldGuard is een vuren plaat, waarvan het oppervlak is geïmpregneerd met een anti-schimmel middel, waardoor de plaat geschikt is voor gebruik onder vochtige omstandigheden in wand-, dak- en vloerconstructies.

Metsä Wood, Apeldoorn, (055) 538 66 10, www.metsawood.nl

Gemotoriseerd schuifdeursysteem Het assortiment van Eclisse blijft zich ontwikkelen en uitbreiden. Zo is er nu het nieuwe gemotoriseerde schuifdeursysteem, dat wordt aangedreven door een lineaire motor waardoor er nagenoeg geen aandrijfgeluiden te horen zijn. De gemotoriseerde uitvoering vraagt ook geen extra ruimte om de elektromotor in te bouwen. De benodigde wanddikte blijft slechts 100 mm, zodat ook al geplaatste schuifdeursystemen van Eclisse, zoals Unico, Estensione, Luce, Unilaterale en Sideral zonder problemen te motoriseren zijn. Model (E)Motion is toe te passen in de woningbouw, de zorgsector, de horeca, et cetera. Het model is goed te combineren met houten en hardglazen deuren.

Marsica Special Doors & Frames, Noordwijk, (071) 405 00 50, www.marsica.eu

Design bedieningsplaten voor urinoirs TECE heeft de design serie bedieningsplaten TECEsquare uitgebreid met bedieningsplaten speciaal voor urinoirs. De nieuwe bedieningsplaten zijn te leveren in twee basisuitvoeringen: glas en metaal. De metalen serie bestaat uit drie strakke modellen: één van geborsteld roestvaststaal, één van glanzend chroom en één voorzien van een witte coating. De serie van glanzend glas kent uitvoeringen in de kleuren softgroen, trendy wit of gitzwart. Bij de glazen serie is de toets in vele kleuren leverbaar, waaronder wit, zwart en goudkleurig. De platen zijn vlak in een wand in te bouwen via een handig inbouwraam.

Een dunne slijtvaste beschermlaag op de metalen modellen zorgt ervoor, dat na gebruik geen vingerafdrukken zichtbaar zijn.

TECE Nederland, Smilde, (0592) 41 50 74, www.tece-nederland.nl

Multitool is aantrekkelijk veelzijdig Makita heeft haar assortiment onlangs gecompleteerd met een veelzijdige Lithiumion Multitool. Hiermee kunnen gebruikers schuren, schrapen, snijden, zagen en renoveren zonder van machine te hoeven wisselen. De machine wordt compleet geleverd met oplader en accu's of als Basic model. De professional maakt in dat geval handig gebruik van de 14V of 18V Lithium-ion accu's van z’n andere Makita machines. Speciaal voor de Multitool is ook een assortiment TMA (Multi Tool Accessory) gereedschappen geïntroduceerd. Deze verschillende zaagbladen, segmentfrezen, specieverwijderaars, schrapers, messen en andere speciale producten zijn ook geschikt voor andere merken.

Makita Nederland, Eindhoven, (040) 206 40 40, www.makita.nl

Rekenprogramma uitgebreid en nu ook mobiel Knauf Insulation heeft haar rekenprogramma K.I.T.S.S. (Knauf Insulation Technical Support System) en H.T.S.S. (Heraklith

Snoerloze snelschroefautomaat

Nieuw in het assortiment snoerloze machines van Hitachi is model WF14DSL: een snelschroefautomaat.

Het is een 14,4 Volt machine met standaard 2 Li-ion batterijen met 4.0 Ah. De WF14DSL heeft een uniek Hitachi frictie-koppelingssysteem, dat een perfecte controle geeft over de schroeven, die per 50 stuks op een schroefband zitten.

De machine heeft een stevige anti slip handgreep, een handige batterij indicator zodat je de lading van de batterij in de gaten kan houden en led verlichting voor goed zicht op het werk. Als er even gestopt moet worden, is deze

30

snelschroefautomaat met de riemhaak zo aan je broek te bevestigen. De machine wordt gebruikt voor houtschroeven met een dikte van 4 mm en lengte van 35 - 41 mm en wordt compleet geleverd in kunststof koffer.

Hitachi Power Tools Netherlands BV, Nieuwegein, (030) 60 84 050, www.hitachi-powertools.nl

Technical Support System) verder uitgebreid. Het is een uitgebreid en doeltreffend online zoeksysteem, waarmee eenvoudig Rc berekeningen voor bouwkundige constructies te maken zijn. Voor iedere toepassing is de beste oplossing te berekenen met het volledige gamma isolatieproducten van Knauf Insulation. Het online programma is altijd up-to-date, in lijn met de verscherpte eisen en ontwikkelingen in de markt. Er is voor iedere constructie aanvul-

lende technische en praktische informatie.

Daarnaast is het rekenprogramma ook onderweg of op de bouwplaats te gebruiken met de compacte, mobiele versie. K.I.T.S.S. mobiel is beschikbaar via http://m.knaufinsulation.nl. Download de link op een smartphone of pad door de (sneltoets) toe te voegen aan het begin- of startscherm.

Knauf Insulation, Oosterhout, (0162) 42 12 45, www.knaufinsulation.nl / www.heraklith.nl

PRODUCTNIEUWS Voegmortel voor steenstrips en voegrenovatie De nieuwe voegmortel FX (UA) is door Remix Droge Mortel BV speciaal ontwikkeld voor het voegen van steenstrips, gesiliconiseerde stenen en voegrenovatie. De voegmortel heeft hiervoor extra hechteigenschappen, een zeer lage krimp, een lage wateropname, een hoge bestendigheid tegen zure regen en zouten en is zeer goed verwerkbaar. Al deze eigenschappen maken deze voegmortel bij uitstek geschikt voor het voegen van de vaak smalle steenstrips, eventueel in combinatie met gevelisolatiesystemen. Ook voor voegrenovatie is voegmortel FX (UA) dé geschikte voegmortel.

Door de extra hechteigenschappen hoeft minder diep te worden uitgekapt. Zes millimeter dieper als de voeg verdiept komt te liggen is al voldoende! En dat bespaart tijd,

Colofon

arbeid en ook nog eens voegmortel. Tevens is deze hoogwaardige voegmortel zeer geschikt voor gesiliconiseerde stenen (en andere slecht hechtende ondergronden), voor toepassing in een agressief milieu (kustgebied) en natuurlijk ook voor het navoegen van nieuw metselwerk. Evenals de andere voegmortels van Remix en Sakrete is ook voegmortel UA-FX uitbloeiingsarm.

Door een uitgekiend pakket uitbloeiblok-

Onafhankelijke informatiebron voor de uitvoerende bouw waaronder de aannemers, onderaannemers, inkoopmanagers, metselaars, voegers, dakdekkers, installateurs, stukadoors, zzp-ers en al hun toeleveranciers. jaargang 9, nr. 12, december 2012 Uitgever André Lardinois Hoofdredacteur ing. Frank de Groot

Vaste medewerkers Ed de Rechteren van Hemert Mr. F. J. Kerkhof Ing. Peter Borgers Ing. Arjan van Wingerden Cor Spronk Casadata CV Advertentie André Lardinois telefoon: 0570-654660 e-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers telefoon: 0570-623852 e-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends telefoon: 0570- 861007 e-mail: hugo@handelsuitgaven.nl Ontwerp en opmaak Ronald Wientjes (RoDo grafisch ontwerpburo) e-mail: ronald@rodoweb.nl Abonnementen e-mail: administratie@handelsuitgaven.nl BouwTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 NHU 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 Nederlandse HandelsUitgaven 7421 ZC Deventer tel.: 0570-654660 fax: 0570-656580 email: info@handelsuitgaven.nl Copyright

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

Hang- en sluitwerk in Accoya kozijnen Hout bevat van nature organische zuren.

Per houtsoort kan de hoeveelheid verschillen. Ook Accoya heeft een geringe hoeveelheid zuur in zich dat vrij kan komen en corrosie op niet-edele metalen kan veroorzaken. Om de kans op corrosie te voorkomen, is een aantal spelregels van toepassing voor de verwerking, opslag en montage van de gevelelementen. In een

kers wordt het risico van witte kalkuitbloei aanzienlijk verminderd. Een mooie schone gevel is het eindresultaat. Deze voegmortel is onder de merknamen Remix en Sakrete verkrijgbaar in dertien standaardkleuren en wordt geleverd in zakken van 25 kg.

Remix Droge Mortel BV, Borger, (0599) 287 360, www.remix.nl of www.sakrete.nl.

Dakbaan op basis van pyrolyse olie

Redactie Carla Debets Jan Bol Joop Wilschut

31

Derbigum, specialist in energiebesparende en –producerende dakbedekkingsmaterialen, zet weer een volgende stap naar een

duurzame samenleving volgens de ideeën van de ‘biobased economy’. Na de lancering twee jaar geleden van Derbipure, de allereerste dakbaan ter wereld op basis van plantaardige oliën en harsen, werkt Derbigum aan een nieuwe innovatieve dakbedekking van plantaardige oorsprong, BIOtumen. De nieuwe dakbaan lijkt qua uiterlijk en prestatie op gewone bitumen, maar is niet afkomstig van aardolie maar van geraffineerde pyrolyse olie. Deze olie is gemaakt van schoon resthout en wordt gewonnen uit biomassa. Het is voor de eerste keer toegepast op een testproject in Nijmegen, maar de verwachtingen zijn dat het product pas in 2014 volop te leveren is.

Derbigum Nederland, Delft, (015) 215 40 00, www.derbigum.nl

Dakelement voor passief en energieneutraal bouwen Energie wordt steeds duurder. Daarmee ook de behoefte om het maximale rendement uit de isolatieschil te halen. IsoBouw heeft haar assortiment daarom uitgebreid met SlimFix XT Passief. Deze EPS HR dakelementen met Rc-waarden van 8, 10 of 12 m2K/W maken duurzaam bouwen betaalbaar. Met SlimFix XT Passief zijn op zeer eenvoudige wijze extreem hoge Rc-waarden te bereiken. De beperkte extra investering die hiervoor nodig is, wordt door de alsmaar verder stijgende energieprijzen in korte tijd terugverdiend. De nieuwe dakelementen zijn dubbel duurzaam. Niet alleen de hoge isolatiewaarden, maar ook het gebruik van louter milieuvriendelijke, recyclebare componenten maken het de meest ‘groene’ keuze voor het isoleren van het hellende dak.

De elementen zijn vochtongevoelig, licht in gewicht en hebben een door Efectis gecertificeerde brandreactieklasse C-s2,d0. Hiermee overtreft het element de eisen uit het nieuwe Bouwbesluit.

groot aantal gevallen is BUVA hang- en sluitwerk onder voorwaarden probleemloos toe te passen in Accoya kozijnen.. Het hang- en sluitwerk wordt gestraald, elektrolytisch verzinkt, gepassiveerd en voorzien van een seal-laag. Hiermee voldoen de producten ruimschoots aan klasse 4 volgens EN1670. Speciale, en daardoor dure, extra coatings zijn hierdoor overbodig.

Buva Rationele Producten, Barendrecht, (0180) 69 75 00, www.buva.nl

Scharnier voor residentiële deuren DoorLine Solid 150P is de jongste telg van het uitgebreide gamma producten voor residentiële deuren van het Duitse merk Roto. Het nieuwe model is gericht op de markt van EN gecertificeerde deursets. De unieke anti-uittil functie biedt niet alleen veiligheid aan de huiseigenaren, maar ook voordelen voor de installateurs. De deur is eenvoudig uit te nemen en opnieuw in te hangen, maar de verticale verplaatsing is beperkt bij gesloten deur. Dit maakt het opblokken van de beglazing van de deur eenvoudiger daar het niet meer nodig is het scharnier vast te klemmen en de deur bovenaan te blokkeren. De DoorLine Solid 150P is geschikt voor deuren met een gewicht tot 110 kg. Het scharnier is te leveren in verschillende hoogtes zodat het geschikt is voor de opdekhoogtes van alle gangba-

IsoBouw Systems, Someren, (0493) 49 81 11, www.isobouw.nl

Grootformaat dakluik Staka heeft een dakluik ontwikkeld, waarin heldere, isolerende beglazing is opgenomen.

Met deze uitvoering komt er overdag meer daglicht naar binnen en kan men ‘s nachts

naar de sterren kijken, zo laat het bedrijf weten. Het luik heeft standaard afmetingen van 2400 mm x 900 mm, waardoor het geschikt is voor daktoetreding via een vaste verdiepingstrap. Uiteraard zijn kleinere afmetingen op aanvraag te maken. Het dakluik is uitgerust met een elektrische aansturing met afstandbediening. De dubbelbeglazing bestaat aan de buitenzijde uit zonwerend, gehard glas en aan de binnenzijde uit brandwerend, gelaagd HR++ glas. De totale dikte van de beglazing inclusief spouw bedraagt 32 mm.

Staka Bouwproducten, Oosterhout, (0162) 46 89 50, www.staka-dakluiken.nl

re profielen. Het is in elke gewenste RAL kleur te bestellen. Roto heeft dit scharnier in standaard wit, donker bruin, parel goud (RAL 1063) en zilverkleur in voorraad.

Roto Frank, Nivelles (B), 00 32 67 89 41 40, www.roto-frank.com

#probin_nl

probin nederland

K IE UN

360º LINERPOINT HP

zelf nivellerende laser met een 360˚ horizontale laserlijn. Verder met 4 laserpunten die op 90˚ van elkaar geprojecteerd worden. De laser kan gebruikt worden met een handontvanger, maar ook handmatig worden ingesteld. Perfect voor uitlijnen voor de toepassing op vloeren, plafonds, keukens stellen en tevens voor het stellen van haakse hoeken. www.geo-fennel.de 801.191.1037 • Zelfnivelleerbereik: ± 5˚ • Nauwkeurigheid: ± 3 mm / 10 m • Werkbereik zonder ontvanger: 40 m • Werkbereik met ontvanger: 60 m • Gebruiksduur: 8h • Laserdiode: 635 nm • Voeding 4 x AA Alkaline • Laserklasse 2

54

360º horizontale lijn

Inclusief:

iefbeugel • Wand- en stat htschild ric ch • Magnetis • Laserbril batterijen • Set Alkaline tas de er • Gewatte

T:

GELEVERD ME

• STATIEF FS10 FR55 • ONTVANGER

SETPRIJS

399,

00

+

VERSTELBAAR STATIEF FS10 licht aluminium interieurstatief met opdraaibare middenzuil. Geschikt voor instrumenten met een 5/8” schroefdraad.

• Werkbereik: 67 tot 180 cm • Draaibare statiefkop • Ingebouwde doosniveau • Gewicht: 2,3 kg

Sterke landelijke technische groothandel voor bouw en industrie Specialist in hang- en sluitwerk en toegangscontrolesystemen Ruim 25.000 artikelen op voorraad Uitsluitend A-merken KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN ALLE ADRESSEN OP WWW.PROBIN.COM

ONTVANGER FR55 met LCD display, LED uitlezing aan boven- en zijkant voor snelle en eenvoudige uitlezing.

Nauwkeurigheid ± 1 mm. Akoestisch signaal.

Met behulp van deze ontvanger wordt het werkgebied vergroot tot 60 meter.