Bouwtotaal juni 2013 def by Nederlandse HandelsUitgaven BV

jaargang 10 / nummer 6 juni 2013

I N HOU D

Vallen van hoogte blijft risicofactor

Thema

Verantwoord

Aandacht voor

Bij een controle in 2012 van de Inspectie SZW, gericht op voorkomen van valgevaar op bouwlocaties in binnenstedelijk gebied, zijn op 84% van de bezochte locaties overtredingen geconstateerd. Het ging hier om het veilig gebruik van ladders, trappen en steigers op binnenstedelijke locaties. Maar ook op andere gebieden is vallen van hoogte in de bouw nog altijd de grootste risicofactor. In 2006 is daarom door het Hoofd Bedrijfschap Ambachten (HBA) het Platform Preventie Valgevaar opgericht. Inmiddels hebben zich twintig organisaties aangesloten. BouwTotaal ging aan tafel met HBA en de leden OSB, SBD en VSB en peilde de laatste stand van zaken. Daarnaast in deze uitgave nog veel meer informatie over veilig werken op hoogte.

gebouwonderhoud inspectie klimmaterieel VSB Forumdiscussie

TECH N I EK

16.000 Autobanden voor aardehuizen

Lees verder op pagina 9

1 m2 Huis: kleinste footprint ter wereld Het kleinste huis, 1 m2 vloeroppervlak, is in 2012 uitgevonden door Van Bo Le-Mentzel. Het is voor mensen die geloven dat we een betere wereld krijgen als we meer bouwen en minder kopen. Voor dit huisje vraag ik uw bijzondere aandacht. Het is het kleinste multifunctionele huisje, dat ik ken. Uitgevonden door een man met een missie. Laat u verbazen en inspireren door zijn visie op wonen en werken.

23 26

Slim bouwen Slim ruimtegebruik

EN VERDER 28 Bouwkosten 31 Bouwgebreken

Le-Mentzel is succesvol conceptontwikkelaar bij buro Dan Pearlman in Berlijn. Zijn specialisme is het ontwerpen en bouwen van Doe Het Zelf meubelen. Buro Pearlman is onder andere actief in de belevingsarchitectuur (dierentuinen en pretparken) en merkenstrategie.

33 Fiscaal & Personeel 34 Product in beeld 35 Productnieuws

Lees verder op pagina 26

Energie besparen? Maak het luchtdicht!

Luchtdicht bouwen

X-Pro

Adv3_Bouwtotaal_LDB_65x45mm.indd 1

WWW.STABILIGHT.NL

www.roval.eu FORECO 30 JAAR

11-04-13 14:45

Innovatief in hout

Trap én Werkbank www.altrex.com

WWW.OMNICOL.INFO VOOR UW TEGELWERKADVIEZEN

BLD_65x45webshop.indd 1

• 60.000 m2 voorraad • prefab inclusief montage • speeltoestellen op maat • bergingen en gevelbekleding Online bestellen op www.forecowoodshop.nl

TEL.: 024 - 648 84 84

met Tremco illbruck

(Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken 6/11/13 Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken Nieuw BIA LockBlock

zie www.bia-beton.nl

3:42 PM

DiViSiOn inSUlATiOn

Maak kennis met het uitgebreide assortiment van Unilin

ISOLERENDE DAKELEMENTEN EN ISOLATIEPLATEN Als opdrachtgever of ontwerper stelt u hoge eisen aan de gebouwschil. Unilin heeft het meest uitgebreide assortiment aan isolerende dakelementen en isolatieplaten. Denk daarbij aan duurzaamheid, maatwerkoplossingen en een zeer ruime keuze aan afwerkingen en toepassingsmogelijkheden. Unilin heeft de technische kennis en jarenlange ervaring om samen met u de optimale gebouwschil te ontwerpen en te realiseren.

Unilin insulation bv - Beneluxstraat 1 - 5061 KD Oisterwijk - T +31(0)13 523 13 13 - info.nl@unilin.com - www.unilininsulation.com

ACTUEEL

Dag van de Bouw weerstaat crisis Met een mobiele kraan opende Minister Blok (Wonen) op 1 juni in Rijnsburg bij woningnieuwbouwproject De Bloem de achtste editie van de Dag van de Bouw. Blok stuurde het hijswerktuig vanaf de grond aan en onthulde zo het grote spandoek van deze dag, die door heel Nederland in totaal ruim 125.000 bezoekers trok. Crisis of niet, op 231 bouwprojecten werd het een mooie, ietwat frisse dag, die vanwege de vele innovaties in de sector in het teken stond van het Nieuwe Bouwen. Minister Blok werd vergezeld door Bouwend Nederland-voorzitter Elco Brinkman en directeur Paul Brandjes van De Raad Bouw, de bouwer van De Bloem. Brandjes leidde zijn gasten daarna door het project waar bijna 400 nieuwe woningen verrijzen op de plaats waar vroeger een veiling stond. Ook wees Brandjes de minister op het feit dat de banken hun verantwoordelijkheid onvoldoende nemen om de bouwproductie te stimuleren. Hij riep Blok op om zijn positie aan te wenden om hier verandering in te brengen. Minister Blok onderkende volmondig de ernst van de situatie in de bouwsector. Hij noemde daarom de maatregelen die de afgelopen tijd genomen zijn om de bouw weer op gang te krijgen. Hij liet ook weten op niet al te lange termijn perspectief te zien.

‘Zonder de bouw gaat het niet’

‘De Dag van de Bouw is ook dit jaar toch een feestelijke dag voor de leden van Bouwend Nederland. Ondanks de crisis, die we in de bouw dit jaar harder dan ooit voelen, zien we dat onze sector het verschil maakt. We bieden oplossingen voor vele maatschappelijke en economische problemen. Al is het nu vaak nog latent, er is een enorme behoefte voor de producten en diensten van onze sector. Met nieuwe investeringen - er ligt bijvoorbeeld nog een miljard op de plank bij diverse overheden - kan de bouw opnieuw een economische motor worden’, aldus Elco Brinkman. ‘De bouw maakt het, de bouw onderhoudt het; zonder de bouw gaat het niet in Nederland.’

Veilig werken is te duur?

Laatste editie voor Brinkman

Na Rijnsburg waren de minister en Brinkman te gast in De Meelfabriek in Leiden waar een groot herbestemmingsproject op gang komt. Straks worden daar wonen, werken en recreëren gecombineerd. Directeur Ab van der Wiel van het gelijknamige bouwbedrijf lichtte toe hoe veel moeite en tijd het heeft gekost om dit project van de grond te krijgen. Ook hij ging in op de grote problemen om de financiering rond te krijgen. Voor Brinkman is dit de laatste editie van de Dag van de Bouw als voorzitter. Op 1 juli neemt Maxime Verhagen de hamer over en daarom gaf de aankomend voorzitter in zijn geboortestad Maastricht alvast acte de présence bij de openstelling van de dubbeldeks A2-tunnel, waarmee Strukton en Ballast Nedam op een vernuftige manier de verkeersproblemen rond Maastricht helpen oplossen. De hoeveelheid voertuigen bovengronds neemt daardoor met maar liefst 80% af terwijl er op het oude tracé een mooie parklaan overblijft, met volop

Lancering BouwApp Tijdens de Dag van de Bouw is tevens de BouwApp gelanceerd. De BouwApp is de verbindende schakel tussen bouwbedrijf en klant. Het biedt een platform dat bouwbedrijven op eenvoudige wijze in staat stelt, foto's en teksten te delen van lopende bouwen infraprojecten. Zo blijven klanten, omwonenden en andere geïnteresseerden op de hoogte van de dagelijkse stand van zaken. De BouwApp is een initiatief van Concepteurs B.V. in samenwerking met Bouwend Nederland. Een huis laten bouwen is een ingrijpende gebeurtenis: zowel financieel als emotioneel. In korte tijd moeten klanten veel keuzes maken: vloerverwarming of niet, waar komt de berging, wat wordt de kleur van de douchetegeltjes? Zoveel vragen, zoveel onzekerheden. Dus is de informatiebehoefte van klanten groot. De BouwApp voorziet in die informatiebehoefte: het stelt klanten gerust en het toont de actuele stand van zaken op de bouw. Dit gebeurt door middel van het uploaden van foto’s en teksten. ‘De gemaakte foto’s kunnen direct vanaf de smartphone of tablet geupload worden. De BouwApp zorgt ook voor portfolio opbouw, doorverwijzingen naar de (project)website en het geeft klanten de kans om foto's te delen op andere social media zoals Twitter en Facebook. Bouwend Nederland is positief over het initiatief. Circa 160 deelnemende projecten zijn sinds de Dag van de Bouw te volgen via de BouwApp. Meer informatie over de BouwApp is te vinden op www.debouwapp.nl.

ruimte voor fietsers en voetgangers. Bouwend Nederland kijkt terug op een plezierig verlopen Dag van de Bouw. Verspreid over het land zette de sector in zijn volle breedte z’n hekken open op meer dan 230 locaties: complete stationsgebieden, woonwijken in aanbouw, scholen, renovatieprojecten, snelwegen en provinciale wegen, vaarwegen, kerken, ziekenhuizen en zorginstellingen. Met die grote keus krijgt het publiek ook dit jaar weer een goed beeld hoe belangrijk de sector is, voor wonen, werken, verplaatsen, recreëren en milieu. De leden van Bouwend Nederland hadden op deze zaterdag veel werk gemaakt van hun openstellingen. Voor de ruim 125.000 belangstellenden waren er rondleidingen, demonstraties, imposant materieel, verzorgde catering en attracties. Voor jonge kinderen waren er ook clowns, springkussens en andere activiteiten. Rijkswaterstaat was behulpzaam bij diverse infraprojecten, onder meer met bussen voor het bezoekersvervoer. Onder de belangstellenden waren twitteraars goed vertegenwoordigd; de hele middag stond #dagvandebouw in de top 3 van de Nederlandse trending topics.

Een greep uit de best bezochte projecten, met bezoekersaantallen: Noord/Zuidlijn Amsterdam 16.500 A2 Maastricht 8.500 Zuid-Willemsvaart Rosmalen 7.300 Tramremise De Hallen Amsterdam 2.200  N201 Mijdrecht 2.000

   

Nog steeds gebeuren er in de bouw relatief veel ongevallen. De kans om in de bouw slachtoffer te worden van een ongeval is ruim vijf keer groter dan in de andere sectoren. Dit blijkt uit het Inspectierapport Bouw van de Inspectie SZW. Bij controleacties vorig jaar bleek dat op 84 procent van de onderzochte locaties onveilig werd gewerkt. Gelet op de ernst van het risico blijft de Inspectie SZW de komende jaren aandacht besteden aan valgevaar en bedrijven die bij herhaling dezelfde overtreding begaan worden streng aanpakt. Vooral het vallen van hoogte is een probleem. Daar besteden we in deze uitgave dan ook ruim aandacht aan. Hoe komt het nou toch dat we zo onveilig blijven werken? Bij een verbouwing van mijn woning de afgelopen maanden stonden er twee dakdekkers ook te werken op het platte dak zonder randbeveiliging. Sterker nog: één van de dakdekkers was er alleen om de ander te instrueren en zelf lichte werkzaamheden uit te voeren, want hij was net geopereerd aan zijn schouder. Door een val van het dak in het verleden had hij blijvende pijn aan zijn schouder overgehouden. En dan toch geen valbeveiliging…. Ja, de volgende dag stond er ineens een verrijdbare randbeveiliging, maar toch. Waar komt die hardnekkige ontkenning van het gevaar toch vandaan? Is veilig werken met hekken en lijnen niet stoer? Tien jaar geleden wellicht, maar tegenwoordig niet meer. Er zijn zelfs werknemers die elkaar wijzen op het dragen van een helm of veiligheidslijn. Eigenlijk hetzelfde bij auto’s: daar is het nu stoer om een lichtere motor te hebben die minder verbruikt! Een zescilinder, drie liter turbo slurpbak doet het niet goed meer op verjaardagsfeestjes. Wat is het dan wel? Ik denk vooral de gedachte dat veilig werken duurder is. Je moet veiligheidsmiddelen aanschaffen en telkens aanbrengen en weer demonteren. Ook het werken met veiligheidsmiddelen wordt als storend ervaren. Toch kan het vroegtijdig nadenken over veilig werken juist tot synergetische voordelen leiden. Gerrit Sluyer van het gelijknamige dakdekkersbedrijf bedacht bijvoorbeeld in 2011 samen met zijn medewerkers de ‘Veiligwerkbak’: een goederenbak met randbeveiliging. De materialen kunnen ze op de grond in de goederenbak plaatsen. Deze wordt vervolgens met een verreiker naar boven getransporteerd. De goederenbak is voorzien van een randbeveiligingssysteem, zodat boven meteen een deel van de dakrand is beveiligd. Met dit systeem wordt niet alleen veiliger, maar ook veel sneller gewerkt. En dat levert dus weer geld op! Zo zijn er wel meer voorbeelden van innovaties die voortkomen uit de noodzaak tot veilig werken. En we weten ook dat de premies van verzekeraars steeds hoger worden voor bedrijven waar veel ongevallen gebeuren. Veilig werken is dus uiteindelijk ook nog goedkoper! Wat houdt ons nog tegen? Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal

elke toep geschikt syst bouwtotaal 132x94_Opmaak 1 10/06/13 11:28 Pagina 1

(Advertentie)

Voor elke toepassing een geschikt systeem

Voor bouwprofessionals

Tegellijmsystemen

Betonreparatie en waterdichting

Bouwchemische hulpstoffen

< Egalisatie- en uitvlakmortels < Primers < Waterdichtingssystemen < Tegellijmen en vloeibedmortels < Voegmortels en kitten < XPS-bouwplaten en douche-elementen

< Reparatiemortels < Snelcementen/waterplug < Aangiet- en ondersabelingsmortels < Keldersanering < Horizontale afdichting < Gevelhydrofobering

< Kleurstoffen en vezels < Ontkistingsolie < Plastificeerders en antivries < Waterdichtingspoeder/vloeistof < Hechtemulsie < Reinigingsmiddelen

Tegellijmsystemen en bouwchemische producten

www.PCI-Afbouw.nl

Dakdoorvoeren van hoog niveau!

Ubbink combineert optimale prestatie met perfecte afwerking Rookgasafvoer en luchtaanvoer voor de HR-ketel, mechanische ventilatie, afvoer van de afzuigkap, rioolbeluchting en kabels van zonnepanelen: allemaal voorbeelden van leidingen die veelal door het dak naar buiten gaan. Door toepassing van verkeerde dakdoorvoeren en lelijke montage, ontstaat al snel een oerwoud aan pijpjes die schots en scheef op het dak staan. Voor hetzelfde geld en met minder moeite monteert u eenvoudig de nieuwste generatie slimme dakdoorvoeren van Ubbink, voor een beter resultaat ĂŠn uiterlijk! www.ubbink.nl/dakdoorvoeren

Bevestigingsmaterialen

Luchtdicht

Ubbink, dat installeert wel zo makkelijk! UBB13-1012 Adv Dakdoorvoeren_265x380_v2.indd 1

13-06-13 14:46

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Met de Greyhound bus naar de klanten ‘Terwijl iedereen anders waarschijnlijk aan een ‘gepimpte’ SRV-wagen zou denken, koos Tricorp voor het meest exclusieve dat mogelijk is om dealers een rijdende showroom te bieden: een originele Greyhound bus.

Principebesluit tot samenwerking AFNL en NOA Besturen van Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) en Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven (NOA) hebben het principebesluit genomen tot nauwere samenwerking tussen de beide organisaties. Ontwikkelingen in de sectoren, mede als gevolg van crisis, veranderende vraag, afname van het bouwvolume en fundamentele wijzigingen in de arbeidsmarkt, liggen aan deze krachtenbundeling ten grondslag. Ook het feit dat de werkzaamheden van de leden van beide organisaties in elkaars verlengde liggen, heeft aan dit principebesluit bijgedragen. Met name op de inhoudelijke terreinen arbeidsmarkt (werkgelegenheid, onderwijs, opleidingen) en het sociale vlak (arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en pensioenen) liggen beleidspunten bij beide organisaties dicht tegen elkaar aan. In de komende maanden kunnen eerste gezamenlijke stappen worden gezet. De organisaties streven in dit verband zowel naar samenwerking op het gebied van collectieve belangenbehartiging als op dat van individuele dienstverlening. Daarnaast wordt gekeken in welke vormen van individuele dienstverlening, dienstverlening voor

branches en ondersteunende diensten samenwerking kan worden gezocht.

Uitgangspunten samenwerking

Centraal uitgangspunt voor de samenwerking is dat deze geschiedt op basis van twee zelfstandige en gelijkwaardige organisaties. Beide organisaties - AFNL en NOA - hebben hun eigen activiteiten, begroting en personeelsbestand. Om de samenwerking vanuit juridisch, organisatorisch en financieel oogpunt goed te laten verlopen, wordt onderzocht hoe de vormgeving van deze samenwerking kan worden ver-

ankerd. Bij de totstandkoming van deze samenwerking zijn besturen van mening dat het uit oogpunt van efficiency, zowel inhoudelijk als financieel, verstandig is de secretariaten van beide verenigingen in één pand te huisvesten. De huidige locatie van NOA in Veenendaal, biedt hiervoor de beste gelegenheid.

AFNL en NOA staan voor 3.400 bedrijven

AFNL en NOA vertegenwoordigen samen 3.400 bedrijven in de sectoren hoofdaannemers bouw, hellende-, leien- en rieten daken, metselen, voegen, tegelzetten, grondweg- en waterbouw, mechanisch straten, steigerbouw, wapeningsstaal, zink, slopen, betonboren, kitten, kalkzandsteen lijmen, stukadoren en afbouw, plafond- en wandmontage, vloeren- en terrazzobedrijven.

Milieuwinst door nieuwe laktechniek KTL Met een nieuwe bedrijfshal en installatie voor het toepassen van laktechniek KTL, kan Kamp Coating uit Apeldoorn nu ook op grote schaal, grote producten een langere levensduur geven. Met minder materiaalgebruik en zeer weinig afval en uitstoot. Bij KTL wordt de lak in een dompelbad elektrolytisch aangebracht met een zeer gelijkmatige laag.

In de jaren 50 werden in totaal 1001 exemplaren gemaakt van de Greyhoud Scenicruiser. Het ontwerp van de legendarische designer Raymond Loewy straalt in alles schoonheid, kracht en vrijheid uit. Exact de eigenschappen van Tricorp Workwear. Na lang naspeuren werd in Texas nog een exemplaar gevonden, dat naar Nederland werd geëxporteerd. Hier is de bus volledig gereviseerd, gerestaureerd en ingericht met een fraaie showroom ten dienste van de dealers. Basisidee van de bus was het creëren van de mogelijkheid voor de dealers om naar hun klanten toe te gaan, voor het presenteren en doorpassen van Tricorp Workwear. Vaak ontbreekt het de klanten immers aan tijd om naar de dealers toe te gaan. Presentatieruimte en paskamer zorgen ervoor dat ter plekke alle mogelijke aandacht en service gegeven kan worden, terwijl de klant dat minimale tijd kost. Door dit tijdsaspect te combineren met de ‘looks’ van de Greyhoud Scenicruiser, zal met name ook het personeel van de klant veel meer bereid zijn om de kleding te passen. ‘Toegankelijkheid door nieuwsgierigheid’ noemt Hendrik Stiksma, commercieel directeur van Tricorp Quality Workwear, dat. Brede functionaliteit De Greyhound Scenicruiser is in eerste instantie bedoeld als mobiele showroom, maar kan door de dealers van Tricorp ook worden ingezet bij bijvoorbeeld evenementen, open dagen en bedrijfsopeningen. Behalve als showroom, zet het bedrijf de bus soms ook in voor de recent opgerichte Tricorp Campus. ‘Onze dealers hebben de mogelijkheid om zich door onze experts, in samenwerking met Detex – dé opleider voor de modebranche – een dag extra te laten scholen op het gebied van ‘alles’ dat te maken heeft met textiel. Normaal gesproken vinden die trainingen (waaraan een officieel certificaat verbonden is) plaats in de showroom van Tricorp te Rijen. Eventueel kan de training, op verzoek van een dealer, ook in de bus plaatsvinden.’

Het kathodisch dompellakken (KTL) werd wel al in Nederland toegepast, maar niet voor grote producten. Kamp Coating wilde de techniek opschalen naar baden met de minimale grootte van verzinkerijen, zodat ze op die manier voor grote producten een minstens zo goed, goedkoper en milieuvriendelijker alternatief kunnen bieden voor verzinken.

In de nieuwe hal staat onder meer een speciaal gemaakt KTL-bad van 5 meter lang en 2,5 meter diep.

Met subsidie van het programma Milieu & technologie van Agentschap AGNL is eerst uitgebreid de KTL-techniek vergeleken met thermisch verzinken en natlakken, zowel op financieel, milieutechnisch als organisatorisch gebied. In 2012 is in de vestiging in Apeldoorn een aangebouwde bedrijfshal van in totaal

3.600 m2 opengegaan voor het machinaal stralen, KTL’en en poedercoaten van grote producten. In de hal staat onder meer een speciaal gemaakt KTL-bad van 5 meter lang en 2,5 meter diep. Kamp Coating is hiermee de enige in Nederland. De KTL-techniek heeft als grootste voordeel een laag grondstofverbruik. In vergelijking met natlak en verzinken, heeft KTL weinig emissies en afval. Echter: klanten juichen milieuvriendelijkheid toe, maar niet tegen iedere prijs. De kostprijs van de KLT-techniek is echter in vergelijking met zink laag, door de lagere grondstofen milieukosten. Daarnaast zijn de stijgende energiekosten in het bedrijf ondervangen door een warmteterugwinsysteem aan de nieuwe installatie te koppelen. Hiermee wordt nu het gehele bedrijf van warmte voorzien.

Maurice van Sante ING Economisch Bureau Maurice.van.sante@ing.nl Twitter: @MauricevanSante

Nog geen groei in meeste sectoren Niet alleen in de bouw zit het economisch tegen. Alle sectoren blijven in 2013 last houden van beperkte afzetmogelijkheden in binnen- en buitenland. De groothandel, transportsector en industrie vertonen door een zwakke vraag vanuit Europa in 2013 nog geen groei. De volumes in de detailhandel en de horeca blijven onder druk staan door een consument waarvan de koopkracht daalt.

Groei blijft uit in exporterende sectoren

De zwakke vraag vanuit Europa zet druk op de productie in de industrie. Naar verwachting krimpt de industriële productie in geheel 2013 met 0,5%. De marges blijven daarbij onder druk staan, al geven dalende grondstofprijzen wel een beetje lucht. Doordat de afzet niet stijgt blijft er met name in de chemie, rubber, kunststof en grafische industrie een situatie van overcapaciteit bestaan.

Horeca en detailhandel wederom in de min Voor de horeca en detailhandel is 2013 opnieuw een jaar van krimp.

Ondanks dat consumenten de laatste maand iets minder pessimistisch zijn, is het niet te verwachten dat zij binnenkort de portemonnee flink trekken. De dalende koopkracht, de hard oplopende werkloosheid en het vooruitschuiven van (eventuele) bezuinigingen houden consumenten terughoudend. Vooral de non-food ondervindt hiervan de gevolgen maar ook in su-

permarkten is inmiddels de volumegroei minimaal. In de horeca is er nog wel flinke groei van toeristen uit onder andere China en Japan. Hun bijdrage aan de verwachte groei van het aantal buitenlandse bezoekers is echter beperkt waardoor het totale aantal buitenlandse bezoekers aan Nederland hierdoor nauwelijks extra toeneemt.

Volumemutaties naar bedrijfstak (% j.o.j.)

2012

2013

2014

Bouw

-8,0%

-4,0%

1,5%

Detailhandel

-2,5%

-2,1%

-0,8%

Groothandel

-0,3%

0,0%

1,8%

Horeca

-0,3%

-1,0%

0,5%

Industrie

-0,7%

-0,5%

1,0%

Transport & opslag

-0,8%

-0,5%

1,3%

Zakelijke dienstverlening

-1,1%

-0,5%

1,0%

Onderwijs

-0,1%

-0,3%

-0,4%

Overheid

0,0%

-0,1%

0,0%

Zorg

3,6%

3,0%

BBP

-1,0%

-0,9%

0,7%

Agrarische sector

Bron: CBS en ramingen ING economisch Bureau

-0,5%

0,7%

1,0%

WWW.FRISTADSKANSAS.COM

DO BETTER IN COMFORT BouwTotaal_2013.indd 1

8-1-2013 10:21:51

ACTUEEL Bedrijfsnieuws IsoBouw FSC- en PEFC gecertificeerd Sinds enige tijd mag IsoBouw twee nieuwe keurmerken voeren voor haar isolerende sandwich dakelementen en haar prefabkappen: het FSC- en het PEFC-keurmerk. Keurmerken die staan voor het verantwoord beheer van bossen wereldwijd. Dankzij deze keurmerken kan IsoBouw SlimFix dakelementen en Prefab daksegmenten leveren waarbij het gebruikte hout aantoonbaar afkomstig is uit een duurzaam beheerd, gecertificeerd bos.

Eerder dit jaar ontving IsoBouw als enige leverancier al een DUBOkeur voor haar SlimFix dakelementen. Dit keurmerk wordt uitgereikt door het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) aan producten die de beste milieubeoordeling krijgen. Middels onafhankelijk wetenschap onderzoek, gebaseerd op de Levencyclus analyses (LCA’s), vergelijkt NIBE de milieubelasting van vergelijkbare producten, waaronder ook isolerende dakelementen. Het aan IsoBouw verleende DUBOkeur betekent dat SlimFix aantoonbaar de meest verantwoorde keuze is als het om duurzaamheid gaat. Behalve SlimFix zijn ook de plat dak isolatieplaten ThermoTop CTG en PolyTopHR Flex en het gevelisolatiesysteem SlimFort gecertificeerd met een DUBOkeur. Een bijkomend financieel voordeel is de verlening van fiscale voordelen bij de toepassing van DUBOkeurproducten. Meer info op: agentschap.nl.

Elk project een eigen onderhoudsgids Ecophon lanceert een nieuwe webapplicatie: de Onderhoudsgids voor akoestische plafonds en wandpanelen. Vanaf nu kan ieder montagebedrijf dat met Ecophon akoestische plafondpanelen werkt via de website van het bedrijf zelf een specifieke onderhoudsgids genereren voor het project dat hij net heeft opgeleverd. Deze gids kan het montagebedrijf aan de eindgebruiker of facility manager aanbieden als extra serviceverlening. De gids bevat de gegevens van het montagebedrijf, de technische gegevens van het plafondsysteem en de reinigingsvoorschriften: allemaal specifiek op maat voor elk individuele project. De onderhoudsgids is een webbased tool om onderhoudsinstructies op maat te kunnen uitvoeren voor Ecophon plafond- en wandsystemen. Er wordt een ‘op maat gemaakt’ document samengesteld met informatie over de juiste behandeling tijdens de levensduur van het plafond. Er worden geen gegevens door Ecophon bewaard, dus elk document is strikt vertrouwelijk. Ecophon Nederland, Etten-Leur, (076) 502.00.00, www.ecophon.nl/onderhoudsgids

Verschillen UAV 2012 en UAV 1989 overzichtelijk gebundeld Petersen Civiele Techniek heeft het handzame boekje ‘De UAV 2012 naast de UAV 1989’ samengesteld. Deze uitgave maakt de verschillen tussen de UAV 2012 en de UAV 1989 in één oogopslag zichtbaar. Dankzij de synchroon naast elkaar geplaatste UAV’s kunnen zowel lopende contracten op basis van de UAV 1989, als nieuwe contracten op basis van de UAV 2012, met één boekje bekeken worden. Het boekje bevat veel toelichtingen, tips en handige extra’s. Om het digitaal zoeken in de UAV te vergemakkelijken, heeft Petersen Civiele Techniek ook een applicatie ontwikkeld voor laptop, tablet en smartphone. Deze applicatie is gratis te gebruiken via www.m.petersen.nl of www.petersen.nl. De UAV 2012 staat voor Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken, vastgesteld in januari 2012. Het zijn de voorwaarden die in de bouw

toegepast worden bij traditionele bouwcontracten. Hoewel de herziening van de UAV 1989 naar de UAV 2012 niet heeft geresulteerd in veel ingrijpende wijzigingen, vinden partners in de markt het prettig de verschillen in één boekje te kunnen nakijken.

Handige extra's

Het boekje bevat een helder stappenplan op basis waarvan snel op te maken is hoe in geval van afwijkingen, bijvoorbeeld stagnatie, overschrijdingen of bestekswijzigingen, gehandeld moet worden. De vijftig meest relevante artikelen zijn blauw gedrukt, zodat deze direct de aandacht van de lezer trekken. Daarnaast zijn circa veertig toelichtingen opgenomen die bepalingen makkelijker leesbaar en toepasbaar maken. Het boekje is uitgevoerd met een ringband en een handige opbergstrip voor archivering in een ordner. Verder bevat het

De handige uitgave ‘De UAV 2012 naast de UAV 1989’ maakt de verschillen tussen de UAV 1989 en de UAV 2012 in één oogopslag inzichtelijk.

een aantal fel gekleurde zelfklevende markeringsstrips om snel een markering te kunnen aanbrengen. Deze uitgave van de UAV 2012 vormt een vast onderdeel van het UAV-spel waarmee Petersen de kennis van aannemers, gemeentelijke opdrachtgevers en directievoerders over de UAV uitbreidt of opfrist.

Transparantie in uitzendbranche topprioriteit Begin mei 2013 werd in Dagblad van het Noorden bekend dat de vakbond voor één van de bouwplaatsen in het hoge Noorden, het faillissement heeft aangevraagd voor een actief uitzendbureau. Dit uitzendbureau was door de rechter veroordeeld tot een nabetaling van zo’n tweehonderd Poolse steigerbouwers die aan het werk waren op de bouwplaats. De uitzender betaalde de medewerkers op structurele basis te weinig. Ook gaat de vakbond verhaal halen bij de opdrachtgevers, omdat zij hadden kunnen weten dat de Poolse uitzendkrachten flink onderbetaald kregen. ‘Met dit soort gebeurtenissen komt dus niet alleen de uitzendbranche slecht in het nieuws, maar ook de sector en de bouwbedrijven waar het voorval is gebeurd’, stelt Vincent Kersten, regiomanager bij uitzendorganisatie Creyf’s. ‘Dit voorval toont aan dat goede en strikte naleving van cao’s en arbeidsvoorwaarden belangrijk is.’ Kersten stelt dat er drie belangrijke groepen zijn die hierin een grote en actieve rol zouden moeten spelen: ‘Zowel uitzendorganisaties, als de klanten en de uitzendkrachten zelf moeten zich dit soort problemen aantrekken.’

Spelregels volgen

Het hanteren van een te laag uurtarief zorgt voor oneerlijke concurrentie tussen uitzendorganisaties. Kersten: ‘Het klinkt misschien simpel, maar malafide zaken voorkom je door de regels te volgen. Daarmee perk je een flink aantal risico’s in. Je loopt dan onder andere geen risico op nabetalingen en boetes.’ Bang voor het mislopen van opdrachten hoeven uitzendorganisaties volgens Kersten niet te zijn: ‘Leg aan je klant uit hoe het cao technisch hoort en leg uit hoe de tarieven zijn opgebouwd, wat de opdrachtgever daarvoor krijgt en mag verwachten en probeer daar zoveel mogelijk transparantie mee te creëren. We merken bij Creyf’s dat dit werkt. Zo zie ik bijvoorbeeld dat klanten ons bellen om te verifiëren of een bepaald uurloon wel klopt. Bedrijven gaan uiteindelijk voor kwaliteit en zekerheid.’ Niet alleen de uitzendorganisaties, maar ook de bedrijven die de uitzendkrachten inhuren, kunnen bijdragen aan een eerlijke en open uitzendbranche. Door het inhuren van krachten die betaald krijgen volgens een passend cao worden bedrijven ontzorgd en kunnen zij zich richten op de broodnodige zaken: het realiseren van projecten en het binnenhalen van nieu-

we klanten. ‘Als een uitzendorganisatie een NBBU of een ABU keurmerk heeft, dan weet een bouwbedrijf direct dat ze te maken hebben met een goed uitzendbureau, die volgens de bouw cao moeten werken’, aldus Vincent Kersten.

De uitzendkracht

Tenslotte zijn er de uitzendkrachten. Zij horen te krijgen waar ze recht op hebben. Dat houdt in: een passend salaris, vergoedingen voor bijvoorbeeld gereedschappen en pensioen en in het geval van arbeidsmigratie: goede huisvesting en sociale voorzieningen. Dit zorgt ervoor dat iemand gemotiveerd blijft en van toegevoegde waarde is voor een bedrijf. ‘Ook als uitzendkracht

is het belangrijk om te controleren of je wel werkt voor de juiste bedrijven. Wat we bij Creyf’s vaak merken is dat het voor uitzendkrachten een behoorlijke stap is om bij een vakbond aan te kloppen. Dat is ook helemaal niet nodig, want ook het uitzendbureau kan inzicht geven. Ik merk dat veel uitzendkrachten toch bang zijn om dat te doen. Zij zijn allang blij dat ze een baan hebben en willen geen slapende honden wakker maken. Het is erg zorgwekkend dat het zo ver is gekomen. Een relatie tussen opdrachtgever, uitzendkracht en uitzendbureau moet gebaseerd zijn op openheid.’ Vincent Kersten concludeert: ‘Transparantie is eigenlijk topprioriteit binnen de uitzendbranche. Als bedrijven, uitzendorganisaties en de uitzendkrachten continu inzicht hebben in hoe iedereen te werk gaat en controleert of dat allemaal volgens de regels gaat, kunnen we voorbeelden zoals recentelijk in de krant heeft gestaan voorkomen.’

Uitkijktoren omkleed met duurzaam hardhout Vanuit een burgerinitiatief in de gemeente Zuidhorn is jaren geleden een idee ontstaan voor een uitkijktoren. Hiervoor is een strategische plek uitgekozen aan de zuidzijde van het drukke Starkenborghkanaal, precies tussen Aduard en Zuidhorn. Er is gekozen voor een aangepaste, bestaande staalconstructie, omkleed met NobelWood®. De omkleding is haaks op de staanders aangebracht in de vorm van lamellen. Ook de balustrades zijn op vergelijkbare wijze bekleed. Dit geeft een besloten gevoel en toch voldoende transparantie in de kijkrichting. De omkleding met NobelWood® geeft de toren een fraaie natuurlijke uitstraling die past in het landschap. De staanders van de toren krijgen hierdoor meer body met een relatief laag gewicht. De keuze voor een stalen frame biedt de mogelijkheid voor een praktisch, betaalbaar en veilig ontwerp. ezoekers lopen via een vijftal korte trappen naar boven om vervolgens het hoofdbordes op een hoogte van 7,5 meter te bereiken. Vanaf de toren hebben bezoekers uitzicht over het natuurgebied. Om nog extra beleving toe te voegen werd in één van de staanders een spreekbuis verwerkt zodat men van beneden met boven kan communiceren. IJreka Playgrounds is verantwoordelijk voor het ontwerp van de toren. NobelWood® is een volwaardig alternatief voor

tropisch hardhout. Op basis van een nieuwe technologie wordt snelgroeiend naaldhout tot in de kern gemodificeerd. Het zachte naaldhout wordt door-en-door geïmpregneerd met in water oplosbare biopolymeren afkomstig van suikerrietstengels uit de rietsuikerindustrie. De basis is het dennenhout dat afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen op basis van FSC-certificering. Kortom, van duurzaam verbouwd laagwaardig dennenhout wordt met biobased materiaal een hoogwaardig, 100% biologisch alternatief voor hardhout gecreëerd. Foreco Dalfsen BV, Dalfsen, (0529) 43.15.48, www.foreco.nl

SERVICE all-inclusive Veilig investeren. Eenvoudig meer voordeel. 36 maanden verzekerd tegen: ALLE reparatiekosten inclusief accu’s, lagers & koolborstels Diefstal van uw machine

„Ik kies voor zekerheid, ik kies voor Festool“

“Festool heeft niet alleen machines van de beste kwaliteit maar zij kunnen mij als enige fabrikant garanderen dat ik 36 maanden lang door kan werken. Zonder extra kosten. Daarnaast werkt het gereedschap zeer prettig. Altijd nauwkeurig.

Gereedschap voor het beste resultaat

Altijd schoon. Met extreem veel kracht. Daarom kies ik voor Festool.” Duncan Abrahams Standbouw & Timmerwerken, Bekend van TV-programma ‘s ‘Uitstel van Executie’, ‘In Holland staat een huis’ en het nieuwe TV-programma ‘Kijk op wonen’

Meer informatie over SERVICE all-inclusive vindt u bij uw dealer of op www.festool.nl/service

www.festool.nl

Thema Veilig werken op hoogte

Vallen van hoogte blijft risicofactor Bij een controle in 2012 van de Inspectie SZW, gericht op voorkomen van valgevaar op bouwlocaties in binnenstedelijk gebied, zijn op 84% van de bezochte locaties overtredingen geconstateerd. Het ging hier om het veilig gebruik van ladders, trappen en steigers op binnenstedelijke locaties. Maar ook op andere gebieden is vallen van hoogte in de bouw nog altijd de grootste risicofactor. In 2006 is daarom door het Hoofd Bedrijfschap Ambachten (HBA) het Platform Preventie Valgevaar opgericht. Inmiddels hebben zich twintig organisaties aangesloten. BouwTotaal ging aan tafel met HBA en de leden OSB, SBD en VSB en peilde de laatste stand van zaken.

Van links naar rechts: Jos van der Borgt (SBD), Ilse Mariën (OSB), Peter Hecker (VSB) en Richard Vixseboxse (HBA): ‘Veilig werken op hoogte moet meer tussen de oren komen’.

2012 Bouwbesluit 2012 gewijzigd. De wijziging houdt in dat bij de verlening van een bouwvergunning voorwaarden worden gesteld ten aanzien van het veilig kunnen onderhouden van het betrokken gebouw in de toekomst.’

Risicofactoren

Waarom zijn er nog steeds zoveel risico’s verbonden aan het werken op hoogte? ‘Dat kan door economische motieven zijn, waardoor veiligheidsmaatregelen in concurrentie worden weggestreept, door gebrek aan kennis of door onvoldoende handhaving’, zegt Jos van der Borgt, coördinator Stichting Bedrijfstakregelingen Dakbedekkingsbranche (SBD). Ook het grote aantal zzp’ers dat op het dak of aan de gevel werkt zorgt vaak voor onveilige situaties: ‘Veel zzp’ers werken met onveilige arbeidsmiddelen, vaak gekocht bij de plaatselijke bouwmarkt. Ook denken werkgevers dat ze niet verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van zzp’ers. Maar de Arbowet bepaalt dat opdrachtgevers bij risicovolle werkzaamheden, zoals werken op hoogte, wel degelijk verantwoordelijk zijn voor de veiligheid

In 2006 is het Convenant Gevelonderhoud door de overheid opgezegd. Het Convenant ging uit van vrijwillige inspanningen van alle betrokken partijen om voor veilige arbeidsomstandigheden te zorgen bij het werken op en aan gebouwen. Met name de ontwikkelaars en gebouweigenaars lieten het in de ogen van de minister afweten. ‘Door het opzeggen van het convenant dreigde de situatie te ontstaan dat er bij aanbestedingen door bedrijven weer geconcurreerd ging worden op onveilige arbeidsomstandigheden. Dat wilden we voorkomen’, zegt Ilse Mariën, Coördinator Specialismen & Platforms bij de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB). ‘We hebben in datzelfde jaar op verzoek van de OSB en de Stichting Bedrijfstakregelingen Dakbedekkingsbranche het Platform Preventie Valgevaar opgericht. Inmiddels hebben zich twintig brancheorganisaties en vakbonden bij het Platform aangesloten, als actief lid of als ‘agenda-

lid’. Ook Arbouw is lid van het platform. De kernactiviteit van al deze branches is het werken op en aan gebouwen, zoals glazenwassers, dakdekkers, steigerbouwers, schoorsteenvegers, voegers, natuursteenwerkers, glazeniers en zonweringinstallateurs’, vult platform voorzitter mr. Richard Vixseboxse aan, die tevens Staffunctionaris Juridische Zaken bij HBA is. Hij vervolgt: ‘Wij hanteren als platform twee speerpunten die de betrokken branches beter samen kunnen oppakken. In de eerste plaats is dat de bronaanpak. Preventie van valgevaar moet nadrukkelijk op de politieke agenda komen, zodat op voorhand optimale veiligheid bij onderhoudswerkzaamheden beter is te waarborgen. In de tweede plaats zetten we in op ketenaanpak, door samenwerking in de keten van ontwerp tot onderhoud van gebouwen, waarbij ook de meeste aangewezen ministeries betrokken zijn. In dat kader is in 2011 een grote manifestatie ‘Veilig op de Hoogte 2011’ georganiseerd. Vervolgens is op 1 juli

van zzp’ers. Maar de zzp’er is zelf ook verantwoordelijk voor de arbeidsmiddelen die hij gebruikt.’ Groot probleem is volgens Van der Borgt dat de bouwplaats van niemand is: ‘Maar op een locatie van Shell zijn de eigendomsverhoudingen wel duidelijk en gelden er strenge veiligheidsrichtlijnen.’ Vixseboxse reageert: ‘Ik denk niet dat de oplossing alleen ligt bij strengere regelgeving. Wij geloven meer in het opzoeken van de dialoog met de markt. Denk aan de Roadshow, seminars, opleidingen, et cetera. Ook contractvormen als EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving, red.) dragen bij aan een groter veiligheidsbewustzijn. Het gaat niet alleen om de prijs.’ ‘Iedereen moet veilig met arbeidsmiddelen kunnen werken. Dat blijkt in de praktijk helaas anders te zijn’, zegt Peter Hecker, secretaris van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerker- en Betonbekistingbedrijven (VSB). ‘Vooral bij steigers, ladders en trappen zien we veel onveilig gebruik, veelal door onderaannemers en zzp’ers. De steiger wordt immers opgebouwd door de hoofdaannemer, waarna de voegers, schilders, gevel-

In dit schema wordt gevisualiseerd dat het noodzakelijk is om in een vroeg stadium van het ontwerpproces aandacht te schenken aan V&G in ontwerp, realisatie, onderhoud en sloop van een object. Bron: Platform Preventie Valgevaar HBA.

Thema Veilig werken op hoogte

Bescherming bij vallen Vallen is extra riskant bij werkzaamheden op 2,50 meter of hoger. Dat is dan ook de grens voor het verplicht gebruik van valbeveiligingsmiddelen. Vanaf deze hoogte gelden Europese richtlijnen die bijvoorbeeld stelt dat ladders voor deze hoogte niet meer gebruikt mogen worden. Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn altijd noodzakelijk als collectieve voorzieningen voor valbeveiliging onvoldoende mogelijk zijn.

montagebedrijven en andere disciplines er ook gebruik van maken. Dan worden er al snel onderdelen van een steiger weer weggehaald die in de weg zitten. Ook rolsteigers worden nog wel eens onveilig opgebouwd en gebruikt. Ze worden gemakkelijk even gehuurd en onvolledig opgebouwd. Oorzaak is vaak tijdgebrek en onvoldoende kennis. Wij pleiten dan ook voor een betere informatievoorziening door verhuurders. Voor rolsteigers hebben we verder

meer installaties op het dak aan. En dat moet allemaal onderhouden worden. Dat geeft nieuwe risico’s voor gebouweigenaren, die moeten zorgen voor veilig onderhoud van hun dak’, zegt Van der Borgt. Volgens de coördinator zijn aanscherping en verbetering van de weten regelgeving op het gebied van valgevaar, innovaties bij producenten en aannemers en een beinvloeding van de gedragskant belangrijke aandachtsgebieden. In de dakenbranche

Vanaf 2,50 meter spreekt men van werken op hoogte. Dan zijn er specifieke maatregelen ter voorkoming van valgevaar nodig. Een val vanaf deze hoogte kan ernstige gevolgen hebben. Bij werk op een hoogte van minder dan 2,50 meter is valbeveiliging ook verplicht wanneer er sprake van een verhoogd valrisico is, bijvoorbeeld bij werken boven water, op verkeerswegen of nabij uitstekende delen. Veel valpartijen ontstaan ook doordat afval is blijven liggen, gereedschap rondslingert of materialen ‘even’ in de looproute zijn opgeslagen. Aandacht hiervoor moet dan ook onderdeel zijn van werkinstructies en veiligheidsplannen. Valgevaar dient altijd – bij elke hoogte – in een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te worden meegenomen als een potentieel risico. In het Arbobesluit 3.16 is meer te lezen over voorzieningen bij valgevaar.

Arbeidshygiënische strategie

Als er op hoogte gewerkt moet worden, zijn volgens de arbeidshygiënische strategie (een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico’s) de volgende niveaus van beveiliging mogelijk: 1. Een werkplek moet bij voorkeur permanent worden aangepast door bijvoorbeeld vaste balustrades of leuningen te plaatsen. 2. Er moeten tijdelijke voorzieningen worden getroffen, zoals steigers of verplaatsbare dakrandbeveiliging. De organisatie dient erop gericht te zijn valgevaar als continue actief risico te beschouwen. 3. De planning moet zo worden ingericht dat tijdens een bouwproject zo snel mogelijk vaste trappen worden geplaatst. 4. Wanneer de voorgaande collectieve voorzieningen niet mogelijk blijken, dan is persoonlijke valbeveiliging noodzakelijk.

Persoonlijke valbeveiliging

Als collectieve maatregelen niet afdoende zijn, dan is persoonlijke valbeveiliging noodzakelijk. Een goede valbeveiliging voorkomt de volgende risico’s:  vallen van hoogte;  abrupt breken van de val (klap); en  afknelling door vallijn.

Valbeveiliging moet uit drie onderdelen bestaan. De werksituatie bepaalt welke valbescherming de voorkeur verdient.

 een vast en stevig bevestigingspunt voor de beveiligingskabel;  een harnas dat de medewerker via een kabel verbindt met het bevestigingspunt; en  een valstopapparaat of valdemper. Een positioneringslijn mag uitsluitend worden gebruikt als gebiedsbeperking en nooit in situaties waarbij een val mogelijk is. Met de juiste lijnlengte kan men voorkomen dat iemand in een gevaarlijk valgebied terecht komt.

Zo hoort het dus niet…

nieuwe opbouwmethoden ontwikkeld, die dit arbeidsmiddel meer ‘hufterproof’ moeten maken. Daarnaast zetten we sterk in op scholing, opleidingen, trainingen en voorlichting. Dat was voor ons ook de aanleiding om in te stappen bij het Platform Preventie Valgevaar. Je pakt de hele keten en probeert al voortijdig na te denken over de onderhoudsfase. Ook moet je toe naar één loket voor valgevaar en dat is www.veiligopdehoogte.nl.’

Dakenonderhoud

Een sector die veel te maken heeft met valgevaar is de dakenbranche. De Stichting Bedrijfstakregelingen Dakbedekkingsbranche (SBD) is daarom, samen met de OSB, mede-initiatienemer van het Platform Preventie Valgevaar. SBD is het kennisinstituut voor de dakenbranche inzake arbeids-

zelf is naast valgevaar, de fysieke belasting een groot risico. Uit onderzoek is gebleken dat bijna de helft van de dakdekkers het werk te zwaar vindt. Tegenwoordig is ook de zogenoemde Psycho Sociale Arbeidsbelasting (PSA) een risicofactor. Denk aan stress door een hoge werkdruk en slechte communicatie. ‘Een integrale aanpak van de problemen op het dak levert meer op dan specifieke aandacht voor één veiligheidsaspect. Denk aan de ontwikkeling van dakproducten die zowel de fysieke belasting en PSA verminderen, als de veiligheid verhogen.’

Gevelonderhoud

Kijken we naar veiligheid bij gevelonderhoud, dan komt OSB nadrukkelijk in beeld. ‘Wij maken in onze branche een grote slag met de introductie van het OSB-Keurmerk.

Glas- en gevelreiniging

Voor de keuze van het juiste arbeidsmiddel bij glasen gevelreiniging verwijzen we naar het Werkmethode-keuzemodel in de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) voor de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche, Module Glas- en Gevelreiniging, Veilig werken op hoogte. Deze methode helpt bij het maken van een keuze uit een staande ladder, wassteelmethode, hoogwerker, safesit, gevellift(gondel)installatie, permanente hangladder/mastinstallatie, glazenwasbalkon, van binnenuit wassen en werkmethoden dakbewassing (glas). Het keuzemodel kunt u gratis downloaden op de site van de OSB: www.osb.nl -> Arbo en milieu -> Veilig werken op hoogte. Bron: onder meer Arboportaal.nl, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Kijk ook op:     

www.veiligopdehoogte.nl www.arbouw.nl www.arbocatalogi-bouweninfra.nl en klik bij risico’s op ‘Werken op hoogte’ www.arbocatalogus-plattedaken.nl (valt niet onder arbocatalogi bouw en infra) www.osb.nl en klik bij Arbo en milieu op ‘Veilig werken op hoogte’ Te lange veiligheidslijn.

omstandigheden- en arbeidsmarktbeleid. ‘Er komen steeds meer disciplines op het dak. Vroeger alleen de dakdekkers voor aanleg, onderhoud en vervanging van dakbedekking. Tegenwoordig heb je echter ook tuindaken, parkeerplaatsen, zonnepanelen, zonnecollectoren, GSM-antennes en windturbines op het dak. Ook treffen we steeds

Sinds 1 januari 2013 moeten alle OSB-leden aan de keurmerkeis voldoen’, zegt Ilse Mariën. Ze legt uit dat het OSB-keurmerk uit drie delen bestaat: 1. NEN 4400-1 norm; NEN 4400-1 is een nationale norm. Deze norm stelt eisen aan in Nederland gevestigde (onder) aannemers van werk over de afdracht

Thema Veilig werken op hoogte van belastingen en sociale premies en het gerechtigd zijn van medewerkers tot het verrichten van arbeid in Nederland. Het doel van de norm is het beperken van het risico voor opdrachtgevers op verhaal en boetes van de Belastingdienst, de Arbeidsinspectie en andere overheidsinstanties. 2. Code Verantwoordelijk Marktgedrag; de doelstelling van de code is onder andere de verbetering van de kwaliteit van de gehele sector, maar ook de verbetering van de arbeidsomstandigheden van het personeel. 3. Specifieke OSB-eisen die onder andere betrekking hebben op de communicatie met medewerkers, kwaliteitsborging van werkzaamheden, het beschikken over een adequate aansprakelijkheidsverzekering en het naleven van de CAO. ‘Het OSB-Keurmerk gaat dus verder dan enkel de NEN 4400-1 norm. Er worden ook eisen gesteld aan de arbeidsomstandigheden. Daarnaast zijn we de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) voor de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche aan het updaten. Het gaat dan om de Module Glasen Gevelreiniging, waarbij het risico op vallen van hoogte een grote rol speelt. In deze module wordt de stand van de techniek weergegeven, die geldt als de invulling van het wettelijk vereiste minimale niveau. Dit minimale niveau wordt door de Inspectie SZW gehanteerd bij het toezicht/de inspectie op naleving van de wetgeving en bij de handhaving daarvan. De RI&E maakt onderdeel uit van de arbocatalogus voor de schoonmaak- en glazenwassersbranche.’ Er loopt momenteel ook in de glasen gevelreiniging een onderzoek naar de werkbelasting van vier werkmethodes: wassteel, staande ladder, hoogwerker en staand werk (in de gondel). De Arbeidsmonitor, een project gefinancierd vanuit het HBA, geeft vanaf eind 2013 inzicht in de werkbelasting van de genoemde werkmethodes. De monitor bestaat uit drie aspecten: de meting in de praktijk, de vragenlijst naar de beleving van de medewerkers en

Nieuwe scholingsstructuur steigerbouw

En nu nog wachten tot iemand van dit dak valt…

een literatuuronderzoek door de Erasmus Universiteit naar de meting van de fysieke belasting per werkmethode.

Stand der techniek

Van belang is volgens Van der Borgt dat de toelichting van de Arbowet stelt dat de genomen veiligheidsmaatregelen naar de hoogste stand van de techniek worden genomen. ‘Wat is dan de laatste stand der techniek? In het geval van valgevaar zijn dat bijvoorbeeld de arbocatalogi, zoals de Arbocatalogus Bouw en Infra en de Arbocatalogus Schoonmaak- en Glazenwassersbranche, waarin bijvoorbeeld de RI&E voor het Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf is opgenomen. In de Arbocatalogus Bouw en Infra staan ook veiligheidsmaatregelen voor het werken op hoogte. De veiligheidsmaatregelen zijn geordend volgens de arbeidshygiënische strategie (zie kadertekst, red.). De Inspectie SZW hanteert de Arbocatalogi als laatste stand der techniek, dus indirect zijn ze wettelijk verplicht om op te volgen.’ Hij vervolgt: ‘Verder moet de nieuwe generatie ontwerpers leren dat een gebouw niet

alleen mooi moet zijn, maar ook veilig te onderhouden. Dat zal in de opleidingen al naar voren moeten komen. We zijn met andere bouwpartners bezig met een voorstel om het lesprogramma aan te passen en dit vervolgens aan te bieden aan HBO-instellingen en de TU. Er is al veel kennis aanwezig bij onze leden, dus waarom zou je die dan niet benutten? Veiligheid valt nu nog te vaak weg in het offerte-stadium als een gebouw te duur is.’ Van der Borgt denkt tot slot dat veilig werken helemaal niet duurder hoeft te zijn: ‘Door integraal naar veiligheid te kijken, kom je vaak tot oplossingen die ook het werkproces verbeteren. Daarnaast zullen in de toekomst de verzekeringspremies omhoog gaan bij veelvuldige ongevallen. Verzekeraars gaan ook steeds meer eisen stellen aan veilig werken.’ Peter Hecker vult aan: ‘Veilig werken bevordert ook het welbevinden van de werknemers. Men merkt dat de werkgever aandacht heeft voor de veiligheid van zijn mensen en dat bevordert indirect ook de kwaliteit van het werk.’ Meer weten? Kijk op www.veiligopdehoogte.nl

RoadShow ‘ladder- en steigerhelden’ De roadshow ‘Op zoek naar ladder- en steigertoppers’ is een initiatief van het Platform Preventie Valgevaar van het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA). Het betreft een demontabel, mobiel gebouw op ‘caravan-formaat’ waarop, waaraan en waarin diverse, dagelijks voorkomende onderhoudswerkzaamheden op hoogte kunnen plaatsvinden. Voor groepen van 6 tot maximaal 24 personen kan de instructiewagen bij bedrijf, school, bouwmarkt, bouwplaats, beurs, en dergelijke worden ingezet. Binnen de instructiewagen wordt voorlichting gegeven met diverse filmpjes, opdrachten en bespreking van diverse hulpmiddelen. In ieder geval zijn daar alle workshoppresentaties van het kennisevenement Veilig op de Hoogte beschikbaar en actuele filmpjes en informatiemateriaal van de samenwerkende organisaties in het Platform Preventie Valgevaar HBA. Eén van de aanbevelingen uit een door TNO en SBD (Stichting Bedrijfstakregelingen Dakbedekkingsbranche) uitgevoerd onderzoek betreft het effectiever aanpakken van de veiligheid onder laaggeschoolde werknemers. Dit kan onder meer worden bereikt door de inzet van zogenaamde microtools waarmee gedrag van werknemers wordt aangesproken en herkenbare, laagdrempelige oplossingen worden gesimuleerd voor veelvoorkomende risico’s. De roadshow met een verplaatsbaar instructiemodel voor doelgroepen met een hoog risicoprofiel is een uitvloeisel van deze aanbevelingen. Daarnaast richt het Platform Preventie Valgevaar zich ook met andere acties op het stimuleren van samenwerking tussen doelgroepen in de bouwketen voor verbetering van de veiligheid bij gebouwonderhoud. De roadshow bestaat uit een aanhangwagen met opbouw, gevuld met arbeidsmiddelen, die in elk bedrijf en op elke locatie kunnen worden gedemonstreerd. Uitermate geschikt voor toolbox-meetings, demonstraties aan het personeel, voor zzp’ers, op de bouwplaats, bij scholen en opleidingscentra en is op afroep beschikbaar.

De op handen zijnde update van de Richtlijn Steigers, die medio dit jaar zal verschijnen, heeft belangrijke gevolgen voor de scholingsstructuur voor de steigerbouw. De nieuwe structuur wordt gezien als impuls voor het aantoonbaar maken van de vakbekwaamheid van steigermonteurs. De bestaande kwalificaties Steigerbouwer A en Steigerbouwer B worden geüpgraded tot Monteur en 1e Monteur. De nieuwe scholingsstructuur geeft opdrachtgevers en overheden meer duidelijkheid bij de vraag wie wel of

niet beschikt over het nodige specialisme voor steigermontage. De steigermontagebedrijven zelf krijgen met de nieuwe structuur een instrument in de vorm van een routekaart voor het maken van een keuze voor de meeste geschikte opleiding en diplomering of certificering. De routekaart is vanaf dit voorjaar beschikbaar. De nieuwe scholingsstructuur, die in de Richtlijn Steigers wordt geborgd, is van toepassing voor iedereen die steigers monteert. De structuur is van kracht vanaf het moment waarop de update van de Richtlijn Steigers verschijnt en uiterlijk vanaf 1 januari 2017 voor iedereen. Na die datum moet iedereen die steigers monteert, beschikken over een door de overheid en branche erkend diploma op MBO-niveau dan wel een branchecertificaat onder persoonscertificering hebben. Deze kwalificaties zijn te bereiken via het leer-/werktraject van Opleidingsbedrijf VSB of via een combinatie van praktische en theoretische trainingen en cursussen. Daarnaast kan een zogenaamd EVC-traject worden doorlopen. Hierin worden competenties die een steigerbouwer in de praktijk heeft verworven, erkend. Voor de overgangsperiode van 2013 tot 1 januari 2017 wordt een versnelde EVC-procedure ontwikkeld. Hiermee kunnen bestaande monteurs meteen over de branche-erkende certificaten beschikken. Naast Opleidingsbedrijf VSB kan de vereiste opleiding worden gevolgd bij een opleider die aantoonbaar werkt conform hoofdstuk 7 van de Richtlijn Steigers en (persoons)certificerende instanties die beschikken over erkenning van de Raad voor de Accreditatie. Voor meer informatie: Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven (VSB) Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer T. 088 - 400 84 58 E. info@vsb-online.nl W. www.vsb-online.nl

Thema Veilig werken op hoogte

Verantwoord gebouwonderhoud Vallen van hoogte is een groot gevaar bij gebouwonderhoud. Niet voor niets stelt Bouwbesluit 2012 nu sinds een jaar eisen aan veilig onderhoud van nieuw te bouwen gebouwen. Maar ook de Arbowet en het Burgerlijk Wetboek stellen eisen. Waar moet u nu aan voldoen? Verantwoord gebouwonderhoud is onderhoud dat voldoet aan de weten regelgeving. Maar ja, welke weten regelgeving is van toepassing?

Burgerlijk Wetboek

Werkgevers hebben een zorgplicht en kunnen aangesproken worden op onveilige onderhoudswerkzaamheden. Het Burgerlijk Wetboek stelt namelijk in Boek 7, artikel 658, Lid 2: ‘De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.’ Ook zelfstandigen, zoals zzp’ers kunnen onder bepaalde omstandigheden opdrachtgevers aanspreken. In Lid 4 van het bovengenoemde artikel lezen we namelijk: ‘Hij die in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door een persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft, is overeenkomstig de leden 1 tot en met 3 aansprakelijk voor de schade die deze persoon in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. De kantonrechter is bevoegd kennis te nemen van vorderingen op grond van de eerste zin van dit lid.’

Zorgplicht

Artikel 1a van de Woningwet richt zich zowel op de bouwer als op de eigenaar, en verplicht hen de nodige zorg te betrachten, zodat gevaar voor gezondheid of veiligheid wordt voorkomen. Artikel 1a Woningwet, lid 2 luidt: 2. Een ieder die een bouwwerk bouwt, gebruikt, laat gebruiken of sloopt, dan wel een open erf of terrein gebruikt of laat gebruiken, draagt er, voor zover dat in diens vermogen ligt, zorg voor dat als gevolg van dat bouwen, gebruik of slopen geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt.

Arbobesluit Artikel 3.16

Het Arbobesluit is een nadere uitwerking van de Arbowet. Artikel 3.16 in het Arbobesluit gaat specifiek in op het voorkomen van valgevaar: Artikel 3.16 Arbobesluit 1. Bij het verrichten van arbeid waarbij valgevaar bestaat is zo mogelijk een veilige steiger, stelling, bordes of werkvloer aangebracht of is het gevaar tegengegaan door het aanbrengen van doelmatige hekwerken, leuningen of andere dergelijke voorzieningen. 2. Er is in elk geval sprake van valgevaar bij aanwezigheid van risico verhogende omstandigheden, openingen in vloeren, of als het gevaar bestaat om 2,5 meter of meer te vallen. 3. Het eerste lid is niet van toepassing op arbeid onder omstandigheden waarin het gebruik van ladders en trappen is toegestaan als bedoeld in artikel 7.23, tweede lid. 4. Indien de in het eerste lid genoemde voorzieningen niet of slechts ten dele kunnen worden aangebracht of indien het aanbrengen of wegnemen daarvan grotere gevaren meebrengt dan de arbeid ter beveiliging waarvan zij zouden moeten dienen, zijn ter voorkoming van het gevaar voldoende sterke en voldoende grote vangnetten op doelmatige plaatsen en wijze aangebracht of worden doelmatige veiligheidsgordels met vanglijnen van voldoende sterkte gebruikt dan

wel worden andere technische middelen toegepast, die ten minste een zelfde mate van beveiliging van de in het eerste lid bedoelde arbeid geven. Daarbij hebben maatregelen gericht op collectieve bescherming de voorrang boven maatregelen gericht op individuele bescherming.

Arbobesluit Artikel 7.23

Een tweede belangrijk artikel ter beperking van vallen van hoogte is Artikel 7.23 in het Arbobesluit. Dit is een uitgebreid artikel met veel aanwijzingen ten aanzien van het gebruik van arbeidsmiddelen. Artikel 7.23. Algemeen 1. Indien tijdelijke werkzaamheden op hoogte niet veilig en onder passende ergonomische omstandigheden op een daartoe geschikte werkvloer kunnen worden uitgevoerd, worden de meest geschikte arbeidsmiddelen gekozen om veilige arbeidsomstandigheden te waarborgen en te handhaven. Om dit te bereiken: a. krijgen collectieve veiligheidsmaatregelen voorrang boven persoonlijke veiligheidsmaatregelen; b. zijn de afmetingen van de arbeidsmiddelen: I. afgestemd op de aard van de te verrichten werkzaamheden; II. afgestemd op de voorzienbare belastingen, en III. zodanig dat zonder gevaar doorgang mogelijk is; c. worden de meest geschikte toegangsmiddelen voor de tijdelijke arbeidsplaats op hoogte gekozen afhankelijk van het verkeer, de te overbruggen hoogte en de gebruiksduur; d. biedt het gekozen toegangsmiddel de mogelijkheid van ontruiming bij dreigend gevaar; e. levert het overstappen van een toegangsmiddel op platformen, vloeren of loopbruggen en omgekeerd geen extra valrisico's op. 2. Met inachtneming van het eerste lid wordt het gebruik van ladders en trappen als arbeidsplaatsen op hoogte beperkt tot omstandigheden waarin het gebruik van andere, veiliger arbeidsmiddelen niet gerechtvaardigd is in verband met het geringe risico, en a. vanwege de korte gebruiksduur, of b. de bestaande kenmerken van de locaties die de werkgever niet kan veranderen. 3. Toegangs- en positioneringstechnieken met lijnen worden alleen gebruikt onder omstandigheden waarin uit de risico-inventarisatie en -evaluatie, bedoeld in artikel 5 van de wet, blijkt dat het werk veilig kan worden uitgevoerd en waarin het gebruik van andere, veiliger arbeidsmiddelen redelijkerwijs niet mogelijk is. 4. In het geval, bedoeld in het derde lid, wordt, rekening houdend met de risicoinventarisatie en -evaluatie, bedoeld in artikel 5 van de wet, en met de duur van de werkzaamheden en met de ergonomische vereisten, voorzien in een zitje met geschikte toebehoren. 5. Afhankelijk van het te gebruiken arbeidsmiddel worden ter minimalisering van de aan dit arbeidsmiddel verbonden risico's voor de werknemers, de nodige

maatregelen genomen. Zo nodig worden valbeveiligingen aangebracht. 6. De valbeveiligingen zijn van een zodanige configuratie en sterkte dat vallen van hoogte wordt voorkomen of dat een eventuele val wordt gestopt, zodanig dat letsel bij de werknemers zoveel mogelijk wordt voorkomen. 7. De collectieve valbeveiligingen worden alleen onderbroken daar waar zich een toegang tot een ladder of trap bevindt. 8. Wanneer de uitvoering van werkzaamheden vereist dat een collectieve valbeveiliging tijdelijk wordt verwijderd, wordt gezorgd voor doeltreffende, vervangende veiligheidsvoorzieningen. 9. De werkzaamheden, bedoeld in het achtste lid, worden niet uitgevoerd zolang deze vervangende voorzieningen niet zijn getroffen. 10. Na de definitieve of tijdelijke beëindiging van de werkzaamheden, bedoeld in het achtste lid, worden de collectieve valbeveiligingen weer aangebracht. 11. Tijdelijke werkzaamheden op hoogte worden slechts uitgevoerd wanneer de weersomstandigheden de veiligheid en gezondheid van de werknemers niet in gevaar brengen. Artikel 7.23a. Specifieke bepalingen betreffende het gebruik van ladders en trappen 1. Ladders en trappen worden zodanig geplaatst dat hun stabiliteit tijdens het gebruik is gewaarborgd. In ieder geval worden hiertoe de volgende maatregelen genomen: a. de steunpunten van draagbare ladders en trappen rusten op een stabiele, stevige en onbeweeglijke ondergrond van voldoende omvang, zodat de sporten horizontaal blijven; b. hangladders worden stevig vastgemaakt en, met uitzondering van touwladders, zodanig dat zij niet kunnen verschuiven en dat heen en weer zwaaien wordt vermeden.

2. Bij het gebruik van ladders en trappen worden in ieder geval de volgende maatregelen genomen: a. het wegglijden van de voet van draagbare ladders en trappen tijdens het gebruik wordt tegengegaan door de boven of onderkant van de ladderbomen vast te zetten, of door middel van een antislipinrichting of een andere, even doeltreffende oplossing; b. toegangsladders steken tenminste 1 meter uit boven het toegangsniveau, tenzij andere voorzieningen een veilig houvast mogelijk maken; c. meerdelige ladders en schuifladders worden zodanig gebruikt dat de verschillende delen niet ten opzichte van elkaar kunnen verschuiven; d. verrolbare ladders en trappen worden vastgezet voordat zij worden betreden. 3. Ladders en trappen worden zodanig gebruikt dat de werknemers steeds veilige steun en houvast hebben. In elk geval mag het met de hand dragen van lasten op een ladder of een trap niet een veilig houvast belemmeren.

Thema Veilig werken op hoogte Artikel 7.23b. Specifieke bepalingen betreffende steigers 1. Wanneer voor de gekozen steiger de sterkte- en stabiliteitsberekening niet beschikbaar is of de overwogen structuurconfiguraties in de berekening niet zijn voorzien, wordt alsnog een sterkte- en stabiliteitsberekening uitgevoerd, tenzij de steiger wordt opgebouwd volgens een algemeen erkende standaardconfiguratie. 2. Afhankelijk van de complexiteit van de gekozen steiger wordt door een daartoe bevoegde persoon een montage-, demontage- en ombouwschema opgesteld. Dit schema kan de vorm hebben van een algemeen uitvoeringsschema, dat voor specifieke steigers is aangevuld met detailtekeningen. 3. De ondersteuningen van een steiger worden beveiligd tegen wegglijden, hetzij door bevestiging aan het steunvlak, hetzij door een antislipinrichting of een andere, even doeltreffende oplossing. 4. Het dragende oppervlak van de ondersteuningen heeft een voldoende capaciteit. 5. De stabiliteit van de steiger is verzekerd. Ongewilde bewegingen van rolsteigers tijdens werkzaamheden op hoogte worden door een passende voorziening voorkomen. 6. De afmetingen, de vorm en de ligging van de vloeren van een steiger worden aan de aard van de te verrichten werkzaamheden en aan de te dragen lasten aangepast en zijn zodanig dat veilig verkeer kan plaatsvinden en veilig kan worden gewerkt. 7. De vloeren van steigers zijn zodanig gemonteerd dat hun onderdelen bij normaal gebruik niet kunnen bewegen. Tussen de onderdelen van de vloeren en de verticale inrichtingen van de collectieve valbeveiligingen komen geen gevaarlijke openingen voor. 8. Indien bepaalde gedeelten van een steiger niet gebruiksklaar zijn, worden deze gedeelten met inachtneming van afdeling 2 van hoofdstuk 8 gemarkeerd met waarschuwingssignalen en behoorlijk af-

Lancering campagne ‘Zzp Veilig Werken’ Hoe goed zijn zzp’ers voorbereid op risicovolle situaties op het werk? Wat weten ze over het voorkomen van gevaarlijke situaties? En weten ze wat ze moeten doen als het mis gaat? Dit zijn allemaal vragen die centraal staan in de campagne ‘Zzp Veilig Werken’. Een klein ongeval kan zeker bij zzp’ers verstrekkende gevolgen hebben. Bewustzijn van gevaarlijke situaties en de maatregelen die er te nemen zijn, helpen de zzp’er om arbeidsrisico’s uit te sluiten of tot een minimum te beperken. Voldoende kennis van arboregels en –voorschriften is daarbij ook zeker van belang. Om het veiligheidsbewustzijn bij zzp’ers te vergroten, start het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in samenwerking met FNV Zelfstandigen en het Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO) in juni 2013 de campagne ‘Zzp Veilig Werken’. Mobiele website Op de mobiele campagnewebsite www.zzpveiligwerken.nl vinden zzp’ers informatie over mogelijke gevaren en over wat ze zelf kunnen doen om risico’s op de werkvloer te verkleinen. De website biedt een aansprekende test die de zzp’er laat zien wat zijn of haar risicoveiligheidsprofiel is. Drie films spelen in op de ‘eigen effectiviteit’ van de zzp’er. Door herkenbare voorbeelden indringend in beeld te brengen, krijgt de kijker inzicht in waar hij of zij mee te maken krijgt en wat hij of zij kan doen om het werk zo goed en veilig mogelijk uit te voeren.

gebakend door materiële elementen die de toegang tot de gevarenzone beletten. 9. Steigers worden alleen opgebouwd, afgebroken of ingrijpend veranderd onder leiding van een bevoegde persoon en door werknemers die voor de beoogde werkzaamheden een toereikende en specifieke opleiding hebben ontvangen met betrekking tot de specifieke risico's die in het bijzonder is gericht op: a. het begrijpen van het montage-, demontage- en ombouwschema van de betreffende steiger; b. het veilig monteren, demonteren of ombouwen van de betreffende steiger; c. maatregelen ter preventie van het risico dat personen of voorwerpen vallen; d. veiligheidsmaatregelen bij veranderende weersomstandigheden die afbreuk kunnen doen aan de veiligheid van de betrokken steigers; e. de toelaatbare belasting, en f. ieder ander risico dat de montage-, demontage- of ombouwwerkzaamheden met zich mee kunnen brengen.

2. Bij ministeriële regeling kunnen voorschriften worden gegeven over het in het eerste lid bepaalde. Deze eisen zijn alleen van toepassing op nieuwbouw. Dus niet op bouwwerken ‘geen gebouw zijnde’ en evenmin op bestaande bouw of verbouw daarvan. Uiteraard is het wel aan te bevelen ook bij verbouw of bestaande bouw de checklist te gebruiken. Artikel 6.52 en 6.53 gelden net als alle overige artikelen overigens ook voor vergunningvrije gebouwen, nieuwbouw. Het toetsingskader heeft als doel om expliciet te maken op welke veilige wijze het gebouw waarvoor de vergunning wordt aangevraagd veilig kan worden onderhouden.

10. De persoon die de werkzaamheden leidt en de betrokken werknemers moeten beschikken over het montage-, demontage- en ombouwschema, bedoeld in het tweede lid, met inbegrip van eventuele daarbij behorende instructies.

Bouwbesluit 2012

Sinds 1 juli 2012 stelt Bouwbesluit 2012 eisen aan veilig onderhoud van nieuw te bouwen gebouwen. Bestaande gebouwen vallen daar dus buiten! De ‘Checklist veilig onderhoud op en aan gebouwen 2012’, ook wel Toetsingskader genoemd, helpt daarbij. Door middel van de checklist wordt aannemelijk gemaakt of de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het bouwen voldoet aan Bouwbesluit 2012. De checklist is dan ook in de Regeling omgevingsrecht (Mor) opgenomen als indieningsvereiste voor een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het bouwen. Wat eist Bouwbesluit 2012? Artikel 6.52 Aansturingsartikel 1. Een te bouwen gebouw is zodanig dat onderhoud aan het gebouw veilig kan worden uitgevoerd. 2. Aan de in het eerste lid gestelde eis wordt voldaan door toepassing van de voorschriften in deze afdeling en de krachtens die bepalingen gegeven voorschriften. Artikel 6.53 Veiligheidsvoorzieningen voor onderhoud 1. Indien onderhoud niet veilig kan worden uitgevoerd zonder gebouwgebonden veiligheids-voorzieningen, heeft een te bouwen gebouw daarvoor voldoende gebouwgebonden veiligheidsvoorzieningen.

Het dwingt ontwerpers van gebouwen om al bij het ontwerp na te denken over veilig onderhoud en in de constructie de benodigde voorzieningen op te nemen. De genoemde werkmethoden (in volgorde van de arbeidshygiënische strategie) zijn een handreiking aan ontwerpers, projectontwikkelaars, architecten, et cetera, om de nieuw te ontwerpen gebouwen te laten voldoen aan de arbeidsveiligheidseisen die aan het onderhoud ervan worden gesteld. Het staat vergunningaanvragers dus vrij om alternatieve technische oplossingen en werkmethoden te gebruiken mits deze werknemers tijdens onderhoudswerkzaamheden hetzelfde beschermingsniveau bieden. Het Bouwbesluit eist hiervoor geen aanvullende beoordeling door een onafhankelijke derde.

Kanttekeningen bij werkmethoden

Bij een aantal werkmethoden kunnen kanttekeningen worden geplaatst. Zo is de safesit expliciet gekwalificeerd als een

werkmethode die alleen kan worden toegepast als andere, veiliger technieken aantoonbaar niet mogelijk zijn. De ladder is verder geen arbeidsplaats maar een arbeidsmiddel om ergens te komen. Werken op ladders is daarom in principe niet toegestaan. Naast de safesit wordt ook de wassteel niet als een geëigende methode beschouwd, tenzij het niet anders kan. Overigens zijn ladders, safesit en wassteelmethode voor glazenwassers werkmethoden in de categorie ‘acceptabel mits’. Het zijn werkmethoden waarbij de risico’s van valgevaar en overmatige fysieke belasting gewogen zijn en vertaald zijn naar beperkingen in maximale glasomvang dan wel werkhoogte. Ook ankerpunten op daken zijn in principe geen zelfstandige veiligheidsvoorziening. Ankerpunten kunnen een oplossing bieden (in combinatie met andere arbeidsmiddelen) indien er geen permanente dakrandbeveiliging is. Deze werkmethoden zijn alleen dan toegestaan als het aantoonbaar technisch niet mogelijk is de werkzaamheden op een andere manier uit te voeren. De ladder, de ankerpunten en de wassteel zijn niet als werkmethoden volgens de stand der techniek opgenomen. Bij het ontwerp van het gebouw moet naast een veilige werkmethode voor onderhoud tevens worden gezorgd dat de werkplek veilig kan worden bereikt. In het algemeen wordt hieraan voldaan als de toegangsweg geen risico voor ‘valgevaar’ (vallen van hoogte en/of struikelen, fysieke belasting) oplevert. Ook het risico voor ‘te water raken /verdrinking’ dient te worden beoordeeld. In de artikeltekst van Bouwbesluit 2012 is sprake van ‘gebouwgebonden voorzieningen’. Rolsteiger, hoogwerker, hefsteiger (of hefplateau) en steiger zijn op zich niet gebouwgebonden, maar komen alleen in aanmerking als hiervoor een bruikbare opstelplaats aanwezig is. Een opstelplaats die bij gebruik het verkeer onaanvaardbaar belemmert is aan te merken als ‘niet bruikbaar’. Bij het ontwerp van een gebouw zal rekening moeten worden gehouden met de vervangbaarheid van geveldelen, zoals zonweringen en grote ramen. Vervanging van geveldelen – zowel binnen als buiten – moet op een veilige en gezonde wijze kunnen plaatsvinden. Reparatie en vervanging van dergelijke elementen zijn op te vatten als incidenteel onderhoud, waarvoor redelijkerwijs andere eisen gelden dan voor periodiek onderhoud, zoals het glazen wassen. In sommige situaties zal voor dat laatste mogelijk geen oplossing geboden kunnen worden, maar moet wel worden aangegeven op welke wijze veilig in incidenteel onderhoud kan worden voorzien.

Kranige jongens!

Wij geven daken nieuwe perspectieven

m tot 320 Diktes verbaar le

Berijdbare thermische dakisolatie beschermd de dakmembraan Met een hoge druksterkte Jackodur thermische isolatie Is een vlakdak mede toepasbaar als een parkeerdak. De weersbestendige XPS hardschuim isolatieplaten worden direct op de waterkerende dakmembraan aangebracht en met een berijdbaar (tegel) systeem verlegd. Door deze optimale dakisolatie wordt de levenscycli van de totale dakconstructie aanzienlijk verlengd. JACKON Insulation – efficiëntie met nieuwe perspectieven.

Minder Uren Minder Mensen Minder Inspanning

Minder Kosten Minder Zorgen Minder Onderhoud

Meer Rendement

JACKON Insulation GmbH Carl-Benz-Str. 8 D-33803 Steinhagen www.jackon-insulation.com

+31 (0)546-544724 www.all-up.nl

ADV Pulsa800_2013_NL.eps

Tel: +49-5204-9955-320 Fax: +49-5204-9955-300 E-Mail: info@jackodur.com 1

12/03/13

Anz_NL_Umkehr_RenovatieTotaal_132x190_01Ausgabe.indd 1

KUNSTSTOF KOZIJNENFABRIEK ■ kwaliteit: 28 jaar ervaring met VEKA Wij maken kunststofkozijnen levertijd standaard kleuren 10 kunststofkozijnen ■ snelheid: werkdagen, sneller in overleg. ■ Bezorgen: eigen transport uitsluitend voor ■ Scherpe prijs ■ CE Keurmerk de zakelijke ■ Naast de versteklas tevens HoutVerbinding-Look markt! ■ Offerte: binnen 24 uur

■ Ook met hogere druksterktes zoals 500 & 700 kPa toepasbaar. ■ Uitvoering dakoppervlak met beton, parkeerdaksystemen en speciale daktegels op (verstelbare) tegeldragers. ■ Bouwfysisch correcte éénlaagse plaatsing mogelijk tot dikte 320 mm. ■ XPS thermische isolatie beschermd de dakmembraan tegen alle weersinvloeden.

09:01

11.04.13 10:03

CMY

Molenlei 8 1921 CZ Akersloot Tel. 072 534 1005 - Fax. 072 532 3648 Email: mail@luten-kozijnen.nl www.luten-kozijnen.nl

SHR, MEER DAN ALLEEN HOUTONDERZOEK SHR is het onafhankelijk onderzoeksinstituut dat technisch en wetenschappelijk onderzoek uitvoert voor de houtverwerkende industrie en al haar toeleveranciers. U kunt bij ons terecht voor: • Product-, proces- en materiaalontwikkeling: Innoveren is van essentieel belang voor bedrijven, overheden en de economische ontwikkeling van Nederland. SHR vertaalt de beschikbare wetenschappelijke kennis naar de praktijk, úw praktijk. • Testen en onderzoek: het testen op van producten op materiaal-eigenschappen; het toetsen van de prestaties van halffabrikaten en eindproducten. Wij beschikken over uitstekende testen laboratorium-faciliteiten. Aan de hand van de specifieke wensen van de klant, leveren wij maatwerk. • Advisering en schadeonderzoek: SHR kan voor u op snelle en adequate wijze adviseren in materiaalkeuze, bewerkings- en applicatiemethoden, certificatietrajecten (IKB) en bedrijfsprocessen. Tevens hebben wij ruime ervaring in het vaststellen van oorzaken van schade vaststellen en het geven van adviezen voor verbeteringen om herhalingen te voorkomen.

Nieuwe Kanaal 9b • Postbus 497 • 6700 AL Wageningen • Tel: (+31) 0317 467 366 • Fax: (+31) 0317 467 399 • W: www.shr.nl • E: info@shr.nl

Thema Veilig werken op hoogte

Aandacht voor kwaliteit inspectie klimmaterieel De sectie hoogwerkbedrijven van de VSB heeft geconstateerd dat de inspectie van klimmaterieel, zoals ladders, trappen en rolsteigers, te lichtzinnig wordt opgevat. Niet alleen laat de kwaliteit van de feitelijke inspectie te wensen over, ook het aantal vakbekwame en goed getrainde inspecteurs neemt af en wordt er te vaak gebruik gemaakt van ‘goedkope alternatieven’ met toenemend valgevaar tot gevolg.

De jaarlijkse inspectie van klimmaterieel is sinds 24 september 1998 verplicht. Deze inspectie moet volgens de Arbowet door een deskundige worden uitgevoerd. Aanvullend aan wettelijke eisen op het gebied van arbeidsomstandigheden werken steeds meer eindgebruikers van klimmaterieel volgens een kwaliteits- en/of veiligheidszorgsysteem, zoals ISO en VCA. Bij dergelijke systemen komt het inspecteren van klimmaterieel eveneens ter sprake. Tweedaagse cursus Om als inspecteur te voldoen aan de in de Arbowetgeving gestelde eisen van deskundigheid is er door de VSB (Vereniging van steiger- en hoogwerk- en betonbekistingbedrijven) een tweedaagse cursus Inspectie van Draagbaar Klimmaterieel ontwikkeld. De cursus wordt door een erkende cursusinstantie gegeven en geldt als enige geaccrediteerde training op dit gebied. De cursus wordt afgesloten met een examen en een vakbekwaamheidscertificaat als bewijs dat de deelnemer geleerd heeft om klimmaterieel te inspecteren. Inspecteurs die de cursus met goed gevolg doorlopen, zijn dan ook in het bezit van het vakbekwaamheidscertificaat conform de ISO 17024. Hiermee kunnen werkgevers aantonen dat hun werknemers beschikken over de juiste beroepspecifieke deskundigheid en geregistreerd staan in de internationale databank www.certcheck.nl. Werkgevers zijn wettelijke verplicht ervoor zorg te dragen dat hun werknemers beschikken over de juiste beroepsspecifieke opleiding en deskundigheid. Het bewijs hiervoor is met het persoonscertificaat Inspectie van Draagbaar Klimmaterieel gegarandeerd, omdat de examens worden afgenomen door een onafhankelijk examenbureau, dat onder toezicht staat van een Certificatie Instelling Det Norske Veritas Certification die weer onder toezicht staan van de Raad voor Accreditatie.

Bezorgdheid Naast deze door de VSB ontwikkelde tweedaagse cursus, worden er door derden nu ook verkorte trainingen inspectie klimmaterieel aangeboden. Hierbij wordt echter het noodzakelijke niveau van veiligheid uit het oog verloren. Deze trainingen nemen

een halve dag in beslag; de deelnemer ontvangt na afloop een bewijs van deelname. Het spreekt voor zich dat dit bewijs in geen verhouding staat tot het vakbekwaamheidscertificaat volgens de ISO 17024. De VSB is dan ook bezorgd dat deze korte trainingen ten onrechte de indruk wekken dat de betreffende inspecteur automatisch vakbekwaam is. De deskundigheid na een halve dag training kan immers niet worden vergeleken met de deskundigheid van een inspecteur die een tweedaagse opleiding heeft genoten. Goed onderhoud vergt een goede opleiding én de juiste deskundigheid. Om mogelijke ongevallen te voorkomen, adviseert de vereniging dan ook gebruik te maken van de officiële cursus en van inspecteurs die beschikken over een persoonscertificaat en de benodigde deskundigheid. Het is daarbij van belang om te beseffen dat goed onderhouden arbeidsmiddelen niet alleen meer veiligheid garanderen maar ook langer meegaan.

De VSB bundelt de belangen van bedrijven die actief zijn in de bouw en de industrie, waarbij het leveren van een tijdelijke werkplek op hoogte of bekistingtechnieken centraal staan. Het ledenbestand wordt gevormd door fabrikanten, leveranciers, montagebedrijven en verhuurbedrijven van steigers, aluminium rolsteigers, hefsteigers, ladders, gevelonderhouds- en hangbruginstallaties, bouwliften, hoogwerkers, betonbekistingen, ondersteuningsconstructies en hun toeleveranciers. Voor meer informatie: Vereniging van Steiger-, hoogwerk- en betonbekistingbedrijven (VSB) Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer T. 088 - 400 84 58 E. info@vsb-online.nl W. www.vsb-online.nl

Thema Veilig werken op hoogte

VSB Forumdiscussie

Scholing en opleiding vereisen Scholing en opleiding staan in de bouw en industrie volop in de belangstelling. Dat geldt zeker voor die beroepen die direct of indirect gerelateerd zijn aan het werken op hoogte. Juist voor deze beroepen dient de hoogste prioriteit bij scholing te liggen: scholing van de monteur én de gebruiker. Hoe is het met die scholing en de kwaliteit ervan in de praktijk gesteld? Is de scholing van voldoende hoog niveau of is er ruimte voor verbetering? En waar moet rekening mee worden gehouden wanneer een opleiding wordt gekozen? Deze en andere vragen werden beantwoord tijdens de VSB-forumdiscussie Scholing en opleiding. Tekst: Martin Franke, Beta Public Relations BV

Wanneer scholing voor het werken op hoogte ter sprake komt, wordt al snel gedacht aan de opleiding van monteurs die steigers, hefsteigers, liften of hangbruginstallaties bouwen. Minder vaak wordt er stilgestaan bij de scholing van gebruikers. En dat terwijl het werken op hoogte juist voor hen een ‘noodzakelijk kwaad’ is; een discipline waar ze niet voor opgeleid zijn. Daar komt nog eens bij dat er, zeker als het om de montage van stalen steigers gaat, veel onduidelijkheid is over de waarde van certificaten, pasjes, en dergelijke. De VSB zet zich op alle mogelijke manieren in om hier zoveel mogelijk duidelijkheid te geven. Op welke wijze zijn de deelnemers aan de forumdiscussie beMarcel Koerts: ‘Goed opgeleid personeel zorgt voor meer veiligheid en efficiency.’

trokken bij het scholen van monteurs en gebruikers en in welke mate is er afstemming tussen beide? Jan Ockhuizen van Layher: ‘Werkgevers hebben een wettelijke verplichting om ervoor te zorgen dat hun werknemers beschikken over de juiste be-

roepsspecifieke opleiding en deskundigheid. Je zou zeggen dat daarmee veel getraind en opgeleid moet worden. Maar het begrip deskundigheid is rekbaar. In sommige gevallen ben je deskundig na het doorlopen van een checklist terwijl in andere situaties de deskundigheid pas wordt verkregen na het volgen van een meerjarige opleiding. Zelf hebben wij als Layher eendaagse cursussen ontwikkeld voor Layher Allround, Blitz en evenementbouw. Een rolsteigerinstructie gebeurt op klantverzoek door onze buitendienst, dikwijls op locatie. Op deze manieren proberen we tegemoet te komen aan vragen uit de markt.’

Opleiding op maat

Opleiding en scholing zijn niet voor ieder arbeidsmiddel hetzelfde. Dat merkt ook Koen Geuens van Alimak Hek: ‘Bij onze hefsteigers is de gebruiker tegelijkertijd de bediener. Dat kan alleen als die daarvoor getraind is. Die training bestaat uit een bedieningsinstructie en het doorlopen van de belangrijkste controlepunten.’ Marcel Koerts van Opleidingsbedrijf VSB vult aan: ‘Het is daarom goed om vooraf vast te leggen waar het over gaat. Een gebruiker of bediener kan per arbeidsmiddel verschillen. En ieder arbeidsmiddel wordt anders of meer of min-

VSB-Forumdiscussie De VSB-Forumdiscussie is een initiatief van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven (VSB). Door hun jarenlange ervaring beschikken de VSB-leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid. Die knowhow wordt onder meer via de forumdiscussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De VSB-Forumdiscussie wordt vier maal per jaar georganiseerd, waarbij actuele of relevante onderwerpen centraal staan. De bijeenkomsten staan onder leiding van Frank de Groot, hoofdredacteur van BouwTotaal en vinden plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de VSB. Deelnemers aan de VSB-Forumdiscussie over scholing en opleiding waren Marcel Koerts van Opleidingsbedrijf VSB (Rotterdam), Matthijs Pitlo van Yelloo (Zwolle), Koen Geuens van Alimak Hek (Middelbeers), Jan Ockhuizen van Layher (Raamsdonkveer), Hans Aarse van IPAF (‘s Gravendeel) en Arnoud Gerritsen van Mol Verhuur (Dordrecht).

der intensief gebruikt. Neem alleen de steiger: er zijn maar liefst 34 verschillende beroepsgroepen die de steiger gebruiken. Daar komt nog eens bij dat opleiden en trainen twee begrippen zijn die vaak door elkaar worden gehaald. Er is een behoorlijk verschil: opleiden leidt tot een diploma; traiKoen Geuens: ‘Zwaar werk op hoogte is alleen te doen als je goed getraind bent.’

nen tot een certificaat. Daartussen bevindt zich echter een groot grijs gebied.’ Arnoud Gerritsen van Mol Verhuur: ‘De gebruiker van een bouwlift brengt alleen goederen op en neer en mag in principe niets anders doen dan dat. Eventuele wijzigingen aan de bouwlift moeten door een opgeleide monteur worden doorgevoerd. Momenteel wordt hard gewerkt aan het definiëren van de eindtermen voor een opleiding die door Opleidingsbedrijf VSB zal worden verzorgd. Delen van de kennis die aan monteurs wordt overgedragen, wordt ook behandeld in trainingen van gebruikers; een goede mogelijkheid om een beter bewustzijn van veiligheid bij te brengen.’ Hans Aarse van IPAF, Arnoud Gerritsen: ‘Wie ’s avonds weer gezond thuis wil komen, móet overdag veilig werken. Dat vergt training en opleiding.’

gespecialiseerd in opleidingen voor hoogwerkers, verklaart de manier waarop cur-

sussen voor hoogwerkers worden ingevuld: ‘Bij een hoogwerker is de gebruiker ook vaak de bediener. Daar zijn verschillende cursussen voor. Waar wij steeds vaker onze aandacht op richten is het management. Wij willen ook de leidinggevenden bewust maken van hun rol als het om het veilig werken met en bedienen van hoogwerkers gaat. Daar hebben we een speciale cursus voor ontwikkeld. Tijdens deze cursus wordt onder meer antwoord gegeven op vragen zoals ‘is het juiste arbeidsmiddel gekozen?’ en ‘is de keuze van de machine terecht?’’

Betrokken en bewust

Scholing en opleiding hebben alles te maken met veiligheid; een onderwerp waar de branche van nature nadrukkelijk bij betrokken is en bewustzijn van alle betrokken partijen vergt. In hoeverre zijn de deelnemers aan de forumdiscussie betrokken bij scholing en de keuze daarvoor? Marcel Koerts: ‘Als Opleidingsbedrijf VSB zijn wij onlosmakelijk verbonden met de opleidingen (1e) Monteur Steigerbouw en de leerbedrijven die daarbij betrokken zijn. De keuze voor zo’n opleiding wordt door de werknemer of het bedrijf zelf gemaakt. Wat ons betreft kan dat niet breed genoeg zijn: steigerbouw is een specialisme en een kleine aannemer zou er goed aan doen, wanneer hij één van zijn metselaars aanmeldt voor een cursus waarmee minimaal een steigerpas met persoonscertificering wordt behaald. Die situatie doet zich alleen niet vaak voor.’

Thema Veilig werken op hoogte

betrokkenheid en bewustzijn Hij vervolgt: ‘Opleidingsbedrijf VSB heeft natuurlijk wel alles te maken met de nieuwe scholingsstructuur die vanaf 1 juli 2013 geldt. Doel daarvan is om te komen tot een omgeving waarin wordt gewerkt met gekwalificeerd personeel. Als het om steigerbouw gaat, kan dat gekwalificeerde personeel uitstekend via ons worden verzorgd. En tot op zekere hoogte kunnen wij voor andere ‘takken van sport’ de trainingen en cursussen verzorgen. Zo zijn we inmiddels betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe cursussen voor de secties betonbekistingen hoogwerkbedrijven van de VSB en wordt nadrukkelijk ook de Matthijs Pitlo: ‘Helaas sneuvelen opleidingen vaak in de bezuinigingsrace binnen bedrijven.’

deur opengehouden naar andere branches en individuele bedrijven. Centraal daarbij staat steeds: professionalisering van het veilig werken op hoogte.’

Kennis aantoonbaar maken

Waar persoonscertificering ook gereguleerd wordt voor de steigerbouw, wordt dit al geruime tijd toegepast voor hangbruginstallaties. Matthijs Pitlo: ‘Voor hangbruginstallaties geeft STE trainingen en instructies die veelal worden afgerond met persoonscertificering. Het examen wordt afgenomen door een onafhankelijk examen bureau wat onder toezicht staat van D.N.V.’ Daarnaast geeft Matthijs Pitlo zelf al meer dan 25 jaar hangbrug- en rolsteigerpresentaties op locatie. ‘De presentatie kan bestaan uit een theorie- met een praktijkgedeelte. Deelnemers ontvangen na afloop een bewijs van deelname. De mogelijkheid bestaat dat deze presentaties met praktijkgedeelte ook worden afgesloten met een toets. Het is echter geen ‘rijbewijs’ voor hangbruginstallaties en rolsteigers en daarmee blijft het een beetje een grijs gebied.’ Dat grijze gebied zou zich ook kunnen voordoen tussen leveranciers en verhuurders van arbeidsmiddelen. Is er inderdaad een verschil in de opleiding en scholing die door deze groepen worden verzorgd? Koen Geuens: ‘Als verhuurbedrijf moet je aantoonbaar kunnen maken dat je instructies hebt gegeven. Bij hefsteigers is de bediener tegelijkertijd de gebruiker. Deze moet dan ook instructies hebben gekregen en hiervoor hebben geteJan Ockhuizen: ‘Wettelijk vereiste deskundigheid rekbaar begrip.’

kend. Dat wil echter niet zeggen dat ze het ook hebben begrepen.’ Hans Aarse vult aan voor de hoogwerkers: ‘Volgens de Arbowet moeten gebruikers van hoogwerkers een adequate bedieningsinstructie hebben gekregen. Dat is echter veelal niet voldoende. Je zult een kwalitatief goede cursus moeten geven. Daar is onze managementtraining ook voor bedoeld: managers ervan be-

wust maken dat scholing belangrijk is. Als IPAF bieden wij daarbij als voordeel dat onze cursussen overal hetzelfde zijn en wereldwijd worden geaccepteerd. In Amerika zijn we nu zelfs al bezig met e-learning. De theorie wordt daarbij via internet bijgebracht maar tijdens de examendag wordt zowel de praktijk als de theorie ‘live’ getoetst.’

Vrijwillig of verplicht?

Van levensbelang of noodzakelijk kwaad? Die vraag blijft toch vaak hangen als het om scholing gaat. Het feit dat het management daar tijdens trainingen op moet worden gewezen, is al veelzeggend. Blijft er rondom scholing en opleiding niet te vaak een zweem van vrijwilligheid hangen? ‘Dat denk ik niet’, aldus Koen Geuens. ‘Als er in de dagelijkse praktijk iets misgaat, dan loop je als werkgever het risico dat de jurist op de stoep staat om te vragen of de trainingen wel goed verzorgd waren. Dat betekent ook dat je vóóraf goed moet nadenken over competenties en eindtermen van opleidingen. Als die goed zijn en het examen is daarvan afgeleid, dan kun je ervan uitgaan dat de opleiding Hans Aarse: ‘Management bewust maken van verantwoordelijkheid voor goede opleiding.’

goed is. Dat staat los van de vraag hoe die opleiding heeft plaatsgevonden.’ Ook Hans Aarse kan zich niet vinden in vrijwilligheid: ‘Cursussen zijn een verplichting voor iedereen die zijn mensen veilig wil laten werken. Het gaat niet om cursusinkomsten maar om de veiligheid van mensen: gebruikers, bedieners en monteurs.’ Zijn opleiden en examineren daarmee gescheiden trajecten of onlosmakelijk met elkaar verbonden? Marcel Koerts: ‘Het komt vaak voor dat beide activiteiten worden gecombineerd. Dat is te vergelijken met een slager die zijn eigen vlees keurt: we moeten dat zoveel mogelijk uitbannen; de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid zijn daarmee in het geding. Vergeet niet dat de monteur van een steiger de verantwoordelijkheid draagt voor de 34 beroepsgroepen die op zijn steiger gaan werken. Daar kan je niet losbollig mee opgaan. Examineren moet daarom absoluut onafhankelijk zijn en blijven.’ Koen Geuens: ‘Je kunt het vergelijken met autorijles: je leert het van een instructeur en wordt vervolgens getest door een examinator.’

Branche wijst de weg

Voor bouwliften is het volgens Arnoud Gerritsen minder goed geregeld. ‘Vanuit de

VSB zijn we dat nu beter aan het structuren. Er worden eindtermen gedefinieerd en een examenstructuur vastgelegd. Vanuit de markt is daar veel vraag naar. Waar we bij de ontwikkeling van de cursus tegenaanlopen, is het ontbreken van standaardisatie bij liften. Dat betekent dat de eindtermen voor de opleiding zoveel mogelijk machine-onafhankelijk zijn samengesteld. Daarnaast is er vraag naar praktische hands-on informatie. Vroeger plaatsten onze monteurs de bouwlift en gaven vervolgens een korte instructie. Tegenwoordig wordt er naast gekwalificeerde trainingen door de aannemer expliciet gevraagd om een toolboxmeeting. Dat komt niet alleen de veiligheid van de gebruiker ten goede. De leverancier weet zich op deze manier ook verzekerd van gebruikers die zorgvuldiger met zijn materiaal omgaan. Dat is voor beide partijen gunstig.’ Koen Geuens: ‘Met de komst van dergelijke opleidingen bewijst de branche dat zij uitstekend in staat is om opleidingen vorm en inhoud te geven. De VSB is geen commerciële partij en heeft dan ook geen financieel voordeel bij cursussen. Sterker nog: als branche wil je ten koste van alles negatieve publiciteit voorkomen. Er is de branche dan ook alles aan gelegen om hoogwaardige trainingen en cursussen te ontwikkelen. Bovendien gaan de faalkosten met goed getraind personeel naar beneden. Daar profiteren de bedrijven dus zelf ook van.’ Marcel Koerts vult aan: ‘De industrie bewijst dat ze uitstekend in staat is om antwoord te geven op de vragen uit de markt. Het gemeenschappelijk belang: het kaf van het koren scheiden.’

Nieuwe scholingsstructuur

Dat de branche een grote rol speelt bij scholing en opleiding bewijst de VSB met een breed scala aan initiatieven: symposia, checklists, demonstraties en toolboxmeetings, richtlijnen, een roadshow - allemaal initiatieven om het kennisniveau van monteurs, gebruikers en bedieners te verhogen. Dezelfde drijfveer geldt ook voor de nieuwe scholingsstructuur voor steigerbouw. Marcel Koerts hierover: ‘In de nieuwe structuur zijn de bevoegdheden beter gedefinieerd en wordt het huidige passensysteem vervangen door een systeem met persoonscertificering. Daarmee worden ook de huidige cursussen wat verzwaard en wordt er nadrukkelijker gekeken naar de opleiding van buitenlandse werknemers.’ ‘Als Opleidingsbedrijf VSB richtte de aandacht zich vanaf de oprichting primair op steigers. De steiger neemt nog steeds een prominente plaats in, maar er zijn meer arbeidsmiddelen waarmee op hoogte wordt gewerkt. Steeds vaker vraagt de branche ons om ook daarvoor een opleiding, cursus of training te bieden. Daarmee verbreedt ons werkterrein zich over de vakgebieden van de VSB.’

Erkenning van specialisme Tijdens de Bouwbeurs 2013 kondigde de VSB een nieuwe scholingsstructuur aan. Met het initiatief moet meer duidelijkheid voor alle partijen worden gecreëerd als het om scholing voor de steigerbouw gaat. Dat geldt niet alleen voor klanten die nu beter zicht hebben op de vraag wie wel en wie niet voldoet. Maar ook voor steigermontagebedrijven, voor wie de keuze voor een opleider wordt vergemakkelijkt. Dat inzicht en die helderheid draagt bij aan verdere verbetering van de vakbekwaamheid van steigermonteurs en daarmee aan de kwaliteit en veiligheid in de branche. De nieuwe scholingsstructuur is dan ook een nog duidelijkere erkenning van het specialisme steigermonteur. De disciplines steigerbouwer A en B worden, zonodig met bijscholing, geüpgraded naar Monteur en 1e Monteur. De nieuwe scholingsstructuur is van toepassing op iedereen die steigers monteert en wordt geborgd in de Richtlijn Steigers. De structuur is sinds de presentatie tijdens de Bouwbeurs van kracht en geldt uiterlijk 1 januari 2017 voor iedereen. Binnen de scholingsstructuur kan een door de overheid en de branche erkend diploma op MBO-niveau worden behaald of een door de branche erkend branchecertificaat onder persoonscertificering. Om dit te behalen biedt Opleidingsbedrijf VSB leer/werktrajecten aan. Daarnaast kunnen theoretische en praktische trainingen en cursussen worden gevolgd die worden afgesloten met een gecertificeerd examen. Daarnaast biedt de nieuwe scholingsstructuur een traject waarmee verworven competenties kunnen worden erkend (EVC). Tijdens dit traject worden de opgedane kennis, vaardigheden en ervaring (vakbekwaamheid) aangetoond en formeel vastgelegd in een portfolio, waarmee de vakbekwaamheid kan worden beoordeeld en erkend. Met de EVC kunnen monteurs steigerbouw worden gekwalificeerd en kunnen eventueel ontbrekende vakbekwaamheden worden vastgesteld en gekoppeld aan een scholingsadvies. Voor de overgangsperiode van 2013 tot 1 januari 2017 is speciaal een versnelde EVC-procedure ontwikkeld, waarmee monteurs over de branche-erkende certificaten kunnen beschikken.

TECHNIEK

16.000 Autobanden voor Hergebruik van afval- en tweedehands materiaal is één van de drie belangrijke uitgangspunten bij de bouw van 23 aardehuizen in Olst. Daarnaast is het concept gebaseerd op het zelf bouwen én niet afhankelijk willen zijn van fossiele brandstoffen. De eerste twee woningen in het project zijn onlangs opgeleverd. Het bouwproces leidt – mét de zoektocht naar de juiste materialen – tot een opmerkelijk project. Met een schat aan ervaring voor de – voor het merendeel nog – toekomstige bewoners van de wijk. Tekst: Carla Debets Bouwtekst Foto’s: Vereniging Aardehuis Oost-Nederland, Carla Debets

Zeven jaar geleden startte het initiatief voor een wijk met aardehuizen. Na een zoektocht naar een locatie kwam een groep enthousiaste mensen – verenigd in de Vereniging Aardehuis Oost-Nederland - uit op een terrein bij Olst. In december 2011 kon worden gestart met de eerste bouwvoorbe-

Bezoeken?

Het project Aardehuizen in Olst is écht uniek in Nederland. Op dit moment zijn alle fasen – van start bouw tot oplevering – zichtbaar. Het Aardehuis-terrein is echter uitsluitend te bezoeken tijdens rondleidingen. Die worden om de week gehouden. Zie voor meer informatie (ook over het meewerken als vrijwilliger), bezoekdagen en tijden (meestal vrijdags om 17.15 uur):www.aardehuis.nl.

waarbij sommige woningen nog een koepel hebben die circa 27 m2 extra vloeroppervlak oplevert. Het ontwerp van de woningen is gemaakt door architect Michel Post van Orio Architecten. De opdracht van de groep was: een simpel concept. Het resultaat is 23 woningen die onderling allemaal verschillend zijn; er was veel vrije keuze, maar er werden wel veel beslissingen samen genomen, vooral als iets duur of ingewikkeld bleek te zijn.

Over de bandenwand wordt ter plaatse een betonnen ringbalk gestort.

Op de betonnen begane grondvloer worden de bandenwanden gestapeld en volgestampt met zand.

Door het dikke isolatiepakket is nauwelijks verwarming nodig. Sommige bewoners kozen voor een vloerverwarming en een houtkachel.

Constructieve opbouw van de woningen met houten stammen, samengestelde houten kolommen en houten dakliggers.

reidingen voor een wijk met 23 aardehuizen. Deze aardehuizen zijn een variant op het Earthship-ontwerp van de Amerikaanse architect Michael Reynolds. In Zwolle is in 2008 het eerste Earthshipsproject in Nederland gebouwd: een autarkisch theehuis. Behalve de 23 woningen wordt er ook nog een bezoekerscentrum en een gemeenschapshuis gebouwd. Van de 23 woningen zijn er twintig koopwoningen; de overige drie woningen zullen worden verhuurd via corporatie Salland Wonen. De woningen zijn/ worden gebouwd in clusters van twee, drie of vier en zijn voor het merendeel éénlaags. Ze hebben een vloeroppervlak variërend van 75 tot 175 m2,

Gebruik van afvalmateriaal

Autobanden vormen een afvalproduct, waarvan er circa 6 miljoen per jaar in Nederland worden afgedankt. De autobanden worden hier gebruikt voor de achterwand op het noorden. Eigenlijk zijn het meer aarden wallen, waarvoor de gestapelde autobanden als verticale wand dienen. Daarvoor zijn de autobanden volgestampt met zand en ligt er bovenop de wanden van autobanden een betonnen ringbalk. Wie denkt dat een muur bouwen van autobanden eenvoudig is, heeft het mis. De autobanden moeten zorgvuldig geselecteerd worden, vooral op dezelfde maten: als de ene band net iets groter of dikker is dan de

andere zou dit tot scheve muren of ongelijke diktes kunnen leiden. Ook het stampen is ‘vakwerk’; een autoband met zand gevuld weegt circa 100 kg en de banden moeten dus eerst op hun plaats gelegd worden en vervolgens gestampt. Hiervoor zijn onder andere ook veel vrijwilligers ingeschakeld. De wanden zijn circa negen autobanden hoog. Of autobanden ‘gezond’ zijn? Milieudeskundige Lucas Reinders heeft dit onderzocht, met name ook voor de toepassing van rubber in buitensportvloeren. Daaruit bleek dat de uitspoeling nihil is. Omdat de banden aan de binnenzijde worden afgewerkt met een dikke leemlaag, is dit vol-

gens de brandweer voldoende brandvertragend. Aanvankelijk was de hechting van de leemlaag op de (gladde) banden een probleem; nu wordt er kippengaas op de banden geniet voor een betere hechting. In eerste instantie zou voor de woningen ook veel gebruikt worden gemaakt van bijvoorbeeld hergebruikte kozijnen en glas. Er bleken op de tweedehandsmarkt echter vooral aluminium kozijnen aangeboden te worden en dat wilde de groep niet uit milieuoverwegingen. Bovendien – zo stelde de energiedeskundige die werd geraadpleegd – zijn deze kozijnen meestal zo lek als een mandje en dat geldt ook voor tweedehands isolatieglas. Dat strookte niet met het uit-

TECHNIEK

23 aardehuizen Door het rondlopen van de koepel is het aanbrengen van de isolatieplaten een hele puzzel.

Aanzicht aan de zuid(zon)zijde van de twee woningen die nagenoeg opgeleverd zijn. Nu de afwerking binnen nog.

19 Projectgegevens Opdrachtgever: Vereniging Aardehuis Oost-Nederland Ontwerp: Orio Architecten, Maarssen Adviezen: BAM Woningbouw, Advies- en ingenieursbedrijf Grontmij, Adviesbureau Nieman-Valk Start bouw: 2011 Oplevering (planning): 2015 Projectbegroting: totaal 5,5 miljoen euro

Elektriciteit wordt opgewekt door de zonnepanelen op het dak waarbij het teveel aan energie kan worden teruggeleverd aan het net. De bewoners wilden geen aansluiting op het riool, maar alle afvalwater zuiveren via een helofytenfilter in het terrein en vervolgens op een sloot. Echter: een aansluiting op het riool is in Nederland verplicht. Bovendien vond het waterschap het lozen op een sloot (die ook door een woonwijk gaat) geen goed idee. Het grijze water van douche en keuken wordt nu wel naar een helofytenfilter geleid; voor de toiletten zijn composttoiletten gekozen. Drinkwater krijgen de bewoners via een zuiveringssysteem met twee geslagen waterputten van 30 meter diep. Later werd alsnog ontheffing verkregen voor de rioolaansluiting.

Zelf bouwen

Bijzonder is uiteraard dat alle bewoners zelf meehelpen aan het bouwen van alle woningen: ze hebben zich verplicht één dag in de week mee te bouwen, gedurende de hele bouwperiode. Niet alleen aan hun eigen huis, maar ook aan alle andere woningen én aan de gemeenschappelijke voorzieningen. De groep kan voor de technische begeleiding en aansturing een beroep doen op een aantal deskundigen die worden ingehuurd. En voor het bouwen zelf melden zich veel vrijwilligers, die soms voor korte of langere tijd komen meebouwen. De bouwkosten van de woningen va-

Lichtkoepel op het dak. Deze bewoner kozen ervoor om het daglichtpunt extra te benadrukken.

Een koepel op het dak zorgt voor 27 m2 extra ruimte. De koepel bestaat uit houten vliegervormen.

gangspunt om zo energiezuinig mogelijk te bouwen. Dus komen er nieuwe houten kozijnen van accoya of douglas. Ook de houtconstructie is nieuw; deze bestaat uit houten stammen, samengestelde kolommen en houten dakliggers. Deze komen zoveel mogelijk uit de nabije omgeving. De houten dakliggers zijn oplopend naar de voorgevel op het zuiden geplaatst, om zoveel mogelijk glas toe te kunnen passen. Voor de houten daken werden er dakdozen geprefabriceerd in een van de loodsen, met onder andere een dik isolatiepakket en tweedehands underlayment aan de bovenzijde. Een groendak zorgt voor de dakafwerking. Een aantal woningen heeft nog

een extra koepel die is samengesteld uit geprefabriceerde houten ‘vliegers’. Lichtkoepels of dakramen zorgen voor extra daglicht in de ruimten die niet aan de zuidgevels grenzen. De begane grondvloer bestaat uit een (dik) geïsoleerde betonvloer, die is gefundeerd op betonpalen. De toekomstige bewoners waren hier aanvankelijk niet gelukkig mee, maar vanwege een veenlaag in de bodem was de bouw anders niet mogelijk. De (niet-dragende) woningscheidende wanden bestaan uit stampleem; de overige binnenwanden zijn uitgevoerd in houtskeletbouw met rietmatten en afgewerkt met leemstuc.

Aan de noordzijde van de bandenwanden komen nog aarden wallen.

Geen fossiele brandstoffen

Het ontwerp van de woningen is gericht op veel warmteaccumulatie, onder meer door de grote glasvlakken op het zuiden, en de aarden wal met autobanden en het zware vloerpakket als warmteaccumulerende oppervlakken. Vloeren, daken en gesloten geveldelen (van strobalen) zijn bovendien dik geïsoleerd. Hierdoor is al een groot deel van het jaar geen verwarming nodig. Sommige bewoners hebben daarnaast gekozen voor vloerverwarming en een houtkachel. De vloerverwarming is gekoppeld aan een buffervat; het water hierin wordt opgewarmd door een warmtewisselaar in de houtkachel én door de zonnecollectoren.

Met leem afgewerkte wanden. Bewoners maken zich de woning eigen door een grote diversiteit in afwerkingen, zoals hier boven het toekomstige keukenblok.

riëren van 175.000 euro tot 300.000 euro, onder meer afhankelijk van de grootte. Uit deze bouwkosten worden ook de deskundigen betaald. Er worden regelmatig rondleidingen gegeven voor de vele belangstellenden. Estella Franssen is één van de toekomstige bewoners die rondleidt: ‘In eerste instantie was ons doel om duurzame woningen te realiseren. Dat is het nog steeds. Maar daarnaast kwamen we terecht in een project waarin samenwerken en samen bouwen centraal staat. En blijkt dát het meest waardevolle van dit bijzondere project!’

MOCHT ER ’NS EEN DINGETJE ZIJN

DAN HEEFT U DE ZEKERHEID VAN RENAULT PRO+

RENAULT TRAFIC: LAGE KOSTEN PER KILOMETER LAGE KOSTEN PER MAAND: € 240,- FINANCIAL LEASE LAGE AANSCHAFPRIJS: VANAF € 15.590,-

Met de Renault Trafic hoeft u zich nergens druk over te maken. U heeft de zekerheid van lage kosten per kilometer en van PRO+. Met voor elk probleem de perfecte oplossing. Bijvoorbeeld vervangend vervoer en een haal- en brengservice. Zo verliest u nauwelijks tijd. Want tijd is geld.

Alle genoemde maandbedragen en vanafprijzen zijn inclusief het zorgeloos rijden voordeel van € 2.000,- excl. BTW, BPM en kosten rijklaar maken. Trafic vanafprijs van € 240,- per maand is gebaseerd op de Renault Trafic L1H1 T27 dCi 90 Générique. Financial leaseprijs Renault Trafic vanaf € 240,- op basis van Financial Lease via Renault Business Finance met een looptijd van 60 maanden met een rentepercentage van 4,9%. Leaseprijs per 01-04-2013. Financieringsaanbod alleen geldig op nieuwe Renault bedrijfswagen orders t/m 31-08-2013. Maximaal te financieren bedrag

Min./max. 6,8–8,0 l/100km. Resp. 14,7–12,5 km/l. CO 2: 178-210 g/km.

www.renault.nl

DRIVE THE CHANGE van € 20.000,- (aanbetaling mogelijk, slotbetaling niet mogelijk). Renault Business Finance en Renault Nederland behouden zich het recht voor de actie op elk moment zonder opgave van reden te wijzigen of te beëindigen. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de exacte voorwaarden kijk op renault.nl of bel gratis 0800- 0303. Bedragen zijn afgerond op hele euro’s. Rentewijzigingen voorbehouden.

ACTUEEL

BEURS BOUW COMPLEET: KENNISPROGRAMMA

Gratis aanmelden

Van 10 t/m 12 september 2013 vindt in de evenementenhal Gorinchem de beurs Bouw Compleet plaats (voorheen Bouw Relatiedagen Gorinchem). Tijdens de beurs vindt een kennisprogramma plaats. Anno 2013 volstaat een vakbeurs namelijk niet alleen met exposanten en noviteiten! Duurzaamheid en kennisoverdracht worden steeds belangrijker, zeker gezien de huidige markt. Op woensdag wordt het kennisprogramma ingevuld door de officiële mediapartner BouwTotaal. Kennisoverdracht biedt meerwaarde aan uw beursbezoek, kom ook! In het kenniscentrum op de beursvloer worden onder andere lezingen gehouden door dhr. J. van der Doelen (senior Sectormanager Bouw, Onroerend Goed & Leisure, dhr. E. de Rechteren van Hemert (directeur) en dhr. F. Kerkhof. Onderwerpen zullen zijn: Kansen in de Bouwsector, ook in economisch uitdagende crisisomstandigheden, Slim calculeren en begroten van bouwwerken conform nieuwe NEN 2699 en fiscale gevaren en vooral de kansen die daarbij een rol kunnen spelen.

Bedrijfsopvolging

Natuurlijk heeft u nu vooral aandacht voor de crisis die de bouw teistert. Maar ondertussen moet u uw bedrijfsopvolging niet vergeten. Want deze is vroeg of laat toch aan de orde. Dan kunt u maar beter voorbereid zijn. Daarom gaat Frank Kerkhof in op de fiscale gevaren en vooral de kansen die daarbij een rol kunnen spelen. Alfa Accountants en Adviseurs Mr. F. Kerkhof

Slim Calculeren en begroten

Een juiste Calculatie maken is het begin van alle werk. Waar moet men op letten bij calculeren? Een aanneemsom die te laag is begroot kan tot forse verliezen leiden. Voorkom valkuilen en bezoek deze lezing.

Zorg dat u er bij bent en meld u GRATIS aan. Wees er snel bij want vol is vol. Voor aanmelding kunt u bellen met: 0570-861007 of mail naar info@handelsuitgaven.nl o.v.v. Kennisprogramma.

Kansen in de Bouw

In de huidige tijd valt het niet mee om uw hoofd boven water te houden, zeker niet in de bouwwereld. Mr. Jan van der Doelen van ING geeft hun visie op de bouwsector. De huidige markt brengt ook uitstekende kansen en uitdagingen met zich mee. Welke kansen zijn er? Hoe zit het met financieren in de bouw? ING Economisch Bureau Bouw Mr. J. van der Doelen

NBI (Nederlands Bouw Instituut) Dhr. E. de Rechteren van Hemert

KENNISPROGRAMMA

Woensdag 11 september 15.00 uur – 17.00 uur Onderwerpen zullen zijn:  Kansen in de Bouwsector, ook in economisch uitdagende crisisomstandigheden;  Slim calculeren en begroten van bouwwerken conform nieuwe NEN 2699;  fiscale gevaren en vooral de kansen die daarbij een rol kunnen spelen.

SERVICE all-inclusive Veilig investeren. Eenvoudig meer voordeel. 36 maanden verzekerd tegen: ALLE reparatiekosten inclusief accu’s, lagers & koolborstels Diefstal van uw machine

“Wij kiezen voor zekerheid, wij kiezen voor Festool’ “Festool heeft niet alleen machines van de beste kwaliteit, maar zij kunnen ons als enige fabrikant garanderen dat wij 36 maanden lang door kunnen werken. Zonder extra kosten. Daarnaast werkt het gereedschap zeer prettig. Altijd nauwkeurig. Altijd schoon. Met extreem veel kracht.

Gereedschap voor het beste resultaat

Daarom kiezen wij voor Festool.” Duncan, Thomas & Michel Bekend van TV-programma ‘s ‘Uitstel van Executie’, ‘Eigen Huis & Tuin’ en ‘Herrie in de keuken’

www.festool.nl

Slimbouwen TECHNIEK

Open innovatie biedt mogelijkheden Het innovatieve vermogen van de bouwsector is erg laag in vergelijking met andere sectoren. De huidige tijden dragen helaas niet bij om hier op grote schaal verandering in te brengen. Maar als je goed zoekt, vinden we ook nu bedrijven in de bouw die in tijden van crisis hun nek uitsteken en het lef hebben om te investeren in de toekomst. Zij beseffen dat alleen op deze wijze vooruitgang te boeken is en zij zo als overwinnaar het bloederige slagveld gaan verlaten. Op de bijeenkomst van Slimbouwen op 23 april werd duidelijk hoe lastig het is om ook nu het licht te blijven zien. Door open te praten over verschillende innovatie initiatieven in de bedrijven en in innovatieteams, zijn obstakels besproken en tips gedeeld. Conculega’s helpen elkaar verder,

gezelschap, hebben bedrijven hun angsten en vragen aan elkaar durven tonen en laten zien waar ze tegen aan lopen. Dit is de basis van open innovatie. Samen staan we sterk! Met frisse moed, boordevol nieuwe ideeen en kansen hebben we de middag af-

Slimbouwen Agenda 2013

openen hun begrotingen en maken samen de stap naar een betere toekomst. Tijden om alleen in een lab opgesloten te innoveren zijn voorbij. Er moet verder gekeken worden over de grenzen van eigen muren. Door op de bijeenkomst een ‘open en vertrouwde’ omgeving te creëren met select

gesloten met een inhoudelijke lezing met betrekking tot de ontwikkeling en integratie van solar en kaswoningen. Ook u kunt deelnemen aan een van de bijeenkomsten van Slimbouwen. Neem voor meer informatie contact op met Slimbouwen.

 26 juni: Slimbouwen Innovatie Community: De wind in de zeilen!  15 juli: sluiting inschrijving Slimbouwen item van 2013  Begin september: bekendmaking top 10 kanshebbers Slimbouwen item van 2013  19 september: Slimbouwen excursie en bekendmaking winnaar Slimbouwen item van 2013  31 oktober: Congres: Bouwmaterialen & Innovatie  12 november: Innovatie Community Voor informatie en deelname zie www.slimbouwen.nl of stuur een email naar info@slimbouwen.nl.

Slimbouwen zoekt vernieuwers Sluitingsdatum aanmelding prijsvraag verlengd tot 15 juli Onlangs heeft de Stichting Slimbouwen de wedstrijd ‘Slimste item van 2013’ uitgeschreven. De jury werd flink verrast door de enorme verscheidenheid aan inzendingen. Daarom is besloten om niet één winnaar, maar er drie uit te roepen! Eén per categorie: Slimbouwen Project, Slimbouwen Concept en Slimbouwen Product. De termijn voor indienen is daarmee uitgesteld naar maandag 15 juli. Ik ben FRED, en u?

FRED is Flexibel, Reduceert zijn footprint, houdt van Efficiency, en is dol op Duurzame oplossingen. Kan u wat FRED kan? Voldoet uw Slimme Project, Slimme Product of Slimme Concept als beste aan de kernwaarden van FRED? Meldt dan uw item gratis vóór maandag 15 juli aan. Download het indieningsformulier op www.slimbouwen.nl. Overtuig de jury bestaande uit Prof. Dr. Ir. Jos Lichtenberg (voorzitter expertcommissie), Dr. Ir. Elma Durmisevic (TU Twente, 4D

drie foto’s van een topfotograaf die voor eigen doeleinden gebruikt kunnen worden.

Ga met FRED mee op excursie

De bekendmaking van de winnaars vindt plaats tijdens de SlimbouwenKeurmerk Excursie op donderdag 19 september. Deze dag vindt er een verrassende tocht plaats langs een keur aan innovatieve en slimme projecten, concepten en producten. Zet 19 september daarom nu alvast in de agenda! Aanmelden voor de excursie verloopt via de website van Slimbouwen. Voorregistratie start nu. Voor leden van de Stichting Slimbouwen is deelname aan deze excursie gratis. Niet-leden betalen € 99,-

architects), Dr. Ir. Haico van Nunen (Bouwhulp Groep) en Ir. Monique Blacha (Stichting Slimbouwen) en geef een bondige omschrijving van uw item. Aan de hand van het benchmarksysteem beoordeelt de jury welke items het beste voldoen aan FRED en wie zich winnaar mag noemen.

Prijs

De winnaars ontvangen naast het SlimbouwenKeurmerk, een mediapakket. Hierin wordt een artikel geschreven over uw pro-

Meer informatie: www.slimbouwen.nl

ject, concept of product. Per prijs worden de bijbehorende media geselecteerd en benaderd. Daarnaast ontvangen de winnaars

Dycore introduceert: gemarkeerde tralieknopen voor veilig hijsen op de bouwplaats Het werken op de bouwplaats brengt veel gevaren met zich mee. Daarom moet veilig werken altijd voorop staan. Ook het hijsen van een breedplaatvloer vraagt een zorgvuldige voorbereiding. Het gewicht moet goed verdeeld worden om de vloer gelijkmatig en nagenoeg horizontaal te kunnen hijsen. Daarom heeft Dycore een nieuwe ontwikkeling waarmee het hijsen en monteren van vloerplaten een stuk veiliger wordt. Op onze breedplaatvloeren staan voortaan gemarkeerde tralieknopen, aanpikpunten voor de vier- of achtsprong. De hijspunten worden door onze tekenkamer bepaald en fabrieksmatig op de elementen aangebracht. Zo zorgen we niet alleen voor meer veiligheid op de bouwplaats, maar ook voor meer werkgemak. Wilt u meer weten over het veilig werken met Dycore systeemvloeren? Neem dan contact op met de afdeling verkoop. T +31 (0) 162 477 477 | E info@dycore.nl Of kijk op www.dycore.nl

Dycore systeemvloeren maakt deel uit van CRH Structural NL. Met de 4 ijzersterke merken Alvon, Calduran Kalkzandsteen, Heembeton en Dycore is CRH Structural NL de ruwbouwpartner voor Nederland.

CRH1332 Veilig hijsen adv Bouwtotaal_265x190 mm_FC.indd 1

Ruim 100 jaar kwaliteit en ervaring in veilig werken op hoogte voor bouw, industrie, renovatie en schilder.

www.wienese.nl

Er kan er maar 1 de beste zijn !

artilan Triangelbrug速

Kijk op artilan.nl of mail uw vraag naar info@artilan.nl

13-06-13 13:35

Slimbouwen

Wist u dat: veilig werken aanzienlijk vergroot door efficiënt bouwproces? In de vorige editie van BouwTotaal is aandacht besteed aan het afval dat de bouwsector produceert. Een groot deel van het afval wordt geproduceerd tijdens de bouwfase. Het betreft onder andere verpakkingsmateriaal en bouwpuin dat rondslingert op de bouwplaats. Naast zwervend afval is er ook een grote hoeveelheid materiaal en materieel op de bouwplaats aanwezig. Soms netjes opgestapeld, maar regelmatig ook verspreid over de grond. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Wanneer een werknemer kijkend naar een smsje of what’s app op zijn telefoon even niet op let, zijn materiaal, materiaal, puin, afval en natte vloeroppervlakken door hevige regenval grote struikelblokken. Een geordend en gestructureerd bouwproces waarbij de verschillende disciplines niet voor elkaars voeten lopen levert per definitie een beter werkklimaat.

Door het bouwproces op te knippen in vier stukken (casco, schil, inbouw, afbouw) wordt het bouwproces gestructureerd.

Een groot deel van het afval wordt geproduceerd tijdens de bouwfase.

Veilig bouwen Veiligheid op de bouw kent veel aspecten. Direct denkt iedereen aan de valbeveiligingen en het aanlijnen. Nog steeds is de bouw een onveilige sector, waar relatief veel ongelukken voorkomen. Vallen is daarvan maar een deel. Nog steeds zie ik op bouwplaatsen planken met naar boven uitstekende spijkerpunten liggen, nog steeds dragen gasten geen veiligheidsschoenen of zijn de helmen niet goed afgesteld. Nog steeds ligt er rommel met struikelrisico’s, nog steeds lopen bouwvakkers onder het werk te telefoneren.

Met veel verzet investeren bedrijven in valbeveiligingen of valnetten. Ze menen daardoor in een slechte concurrentiepositie te komen met andere bedrijven die de regelgeving aan hun laars lappen. Niet onwaar, maar de echte oplossing ligt niet in het nemen van een paar opgelegde maatregelen. Die ligt in het bewust door veiligheidsogen naar de bouw kijken. Door je personeel een veilige bouwplaats te geven. Orde levert ook een prettiger werkklimaat en daardoor een hogere kwaliteit op. Het loont dus ook gewoon. Natuurlijk moet je hier en daar wat extra’s doen, maar het begint met gestructureerd werken inclusief opruimen. Het kan merkwaardig klinken maar eigenlijk helpt Slimbouwen daar enorm bij. Het ideale slimbouwen project is bijvoorbeeld de tweede week na het casco al wind- en regendicht. Alleen op het dak is dan nog een valbeveiliging nodig, maar binnen is het klimaat aangenaam en kan iedereen de concentratie opbrengen om met aandacht de klus te klaren. Disciplines werken ook achter elkaar en niet door elkaar, wat ook al veel ‘botsingen’ voorkomt. Je struikelt immers altijd over andermans rommel en daarmee wordt ook een negatieve spiraal ingezet. Veilig werken begint met een doel en een overtuiging. Van daaruit vind je werkmethodes die in de basis veiliger zijn dan andere. Bijvoorbeeld omdat de duur van de klus beperkt is. Hoe korter de blootstelling aan risico des te geringer is ook de kans op

Door het bouwproces op te knippen in vier stukken (casco, schil, inbouw, afbouw) wordt het bouwproces gestructureerd. Dit werkt alleen wanneer de onderlinge producten en componenten op elkaar afgestemd worden. Om het bouwproces gestructureerd te laten verlopen en bouwtijd te verkorten, biedt industrieel bouwen een oplossing. Er wordt dan gedacht in componenten, die op de bouwplaats geassembleerd kunnen worden. De elementen worden in een werkplaats onder gecontroleerde klimaatgegevens vervaardigd. Ook weersinvloeden van buitenaf hebben geen effect op het proces en veiligheid meer. Daarnaast worden arbeidsomstandighe-

den van werkgevers verbeterd; niet langer op de knieën of gebukt in rare houdingen, maar ergonomisch verantwoord. Kortom: Veilig en slim bouwen doet u door uw bouwproces te optimaliseren!

ongevallen. Die aanpak heeft ook de neiging om concurrerend te zijn. Dan kost veilgheid opeens niets, maar brengt het iets op! Binnen slimbouwen werk je ook met een geringer aantal onder- of nevenaannemers. Die kunnen elk voor hun eigen voorzieningen zorgen. Ze zijn specialist en nemen hun kennis van bouwplaats tot bouwplaats mee. Als daarin dan ook nog door slimbouwen een herkenbare structuur zit, snapt iedereen dat dat in het voordeel werkt. Het is niet voor niets dat industriële technieken ook leiden tot een betere beheersing van processen. Dat werkt ook veiligheid in de hand. Met Slimbouwen wordt ook het bouwproces een stuk industrieler. Het begint dus allemaal met willen en nadenken. Dan is er veel mogelijk.

Kansen in Renovatie In mei was ik betrokken bij de organisatie en invulling van een congres over Renovatie en Kennis. Het uitgangspunt was de vaststelling dat renovatie de laatste pakweg 20 jaar weinig aandacht heeft gehad en dat daarmee veel kennis verloren is gegaan. Ooit in de 70-er en 80-er jaren floreerde het onderwerp en was het ook in opleidingen prominent aanwezig. Tegenwoordig lijkt het net alsof renovatie iets is wat je er wel even bij doet. In opleidingen kom je het thema niet prominent tegen. En dat terwijl de markt erom schreeuwt. Ik zat er met gemengde gevoelens omdat recent is aangekondigd dat mijn eigen master Building Technology zal worden beëindigd en dat die nu juist bij uitstek wel het een en ander aan de ontwikkeling van renovatie-technologie doet. Het leuke van het congres was dat een opbouwende sfeer domineerde. Veel onderwerpen zijn aangestipt. Nog wel niet hoe dit naar het onderwijs vertaald zou moeten worden, maar het werd volstrekt duidelijk dat het vakgebied veel uitdagingen kent waarop het onderwijs nauwelijks antwoord geeft. Veel van het onderwijs kabbelt voort op de oude wereld en die is nu zo snel en drastisch aan het veranderen dat vrijwel iedereen moet resetten. Geen evolutie maar revolutie. En dat is buitengewoon zorgelijk met onderwijs dat de oude rollen bevestigt, geen visie op de verandering levert, waar zelfs zinvolle kennis verloren gaat. Het aardige van een bedreigde master is dat het reacties uitlokt. Veel bedrijven reageren, ook Bouwend Nederland is bezorgd komen informeren wat er speelt. Dat krijgt nog een follow up. Wellicht dat dit soort aardschokken nodig zijn om wat denken op gang te brengen. Wie zal het zeggen. Het congres besloot met een manifest. Een start voor een ambitie om aan de weg te gaan timmeren. De eerste deelnemers hebben ook al aangegeven actief mee te willen werken aan de toekomst van de renovatie, die overigens veel breder is dan alleen het verlengen van de levensduur van woningen. Met utilitaire gebouwen heb je het snel over functieveranderingen en dan heet het transitie. Er waren zoals vaak nauwelijks bouwers aanwezig. Jammer, want ik zie gouden kansen door met op gebruikers gerichte concepten te komen en aldus een soort proactieve aanbieder van oplossingen te worden. Niet offreren en bouwen, vooral voorafgaande aan het bouwen meedenken met de klant (ontwikkelen) en na oplevering faciliteren en beheren. Dat is echt de moeite van het verdiepen waard! Wie interesse heeft kan zich nog met het manifest bemoeien of anderszins de vinger opsteken. Onder www.renda.nl/Manifest_Renovatie_2020 is het te lezen en kan er worden gereageerd. Jos Lichtenberg Prof. dr. ir. Jos Lichtenberg Jos Lichtenberg is hoogleraar productontwikkeling aan de TU Eindhoven, is voorzitter van Slimbouwen, mede-initiatiefnemer van Inno-Experts. Hij publiceert regelmatig over innovatie in de bouw en is in dat kader actief in diverse nationale commissies en stuurgroepen.

SLIM RUIMTEGEBRUIK

1 m Huis: kleinste footprint ter wereld 2

Het kleinste huis, 1 m2 vloeroppervlak, is in 2012 uitgevonden door Van Bo Le-Mentzel. Het is voor mensen die geloven dat we een betere wereld krijgen als we meer bouwen en minder kopen. Voor dit huisje vraag ik uw bijzondere aandacht. Het is het kleinste multifunctionele huisje, dat ik ken. Uitgevonden door een man met een missie. Laat u verbazen en inspireren door zijn visie op wonen en werken.

Laos naar Duitsland. Dus mijn hele leven vraag ik me af, waar is mijn plaats? Waarom hebben mijn ouders besloten hun land van herkomst te verlaten? Ik werd geboren tijdens de reis van Laos naar Europa in een vluchtelingenkamp in Thailand. Vaste roots heb ik dus niet. Daarom moest ik een nieuwe definitie voor mezelf ontwikkelen van het begrip ‘thuis’.’

Huis op wielen

Het gevecht om een eigen huis te vinden, Tekst: Ir. Marcel van Mierlo

met een verkooploket, raam en slaapplaats. ‘Ik heb de capsule op wieltjes gezet, zodat je de hele wereld kan beschouwen als je huis’, zegt Le-Mentzel. Hij besteedt veel van z’n tijd in vliegtuigen en liet zich inspireren door hun efficiente ruimte-ontwerp. Kennis over de evolutie van vliegtuigcabines hielp hem het 1 m2 huis in de juiste context te ontwikkelen. Terwijl het grootste deel van het huis vrij basic én recht toe recht aan ontwikkeld

Oorspronkelijk is Le-Mentzel afkomstig uit Laos. Hij kwam naar Duitsland als vluchteling en werd geconfronteerd met één van de meest voorkomende problemen van migranten: het vinden van een huis. ‘Iedereen moet zijn eigen huis kunnen hebben, met een raam en een deur. En het moet staan waar je maar wilt’, aldus Le-Mentzel. ‘Ik kwam als kind van vluchtelingen uit

dwong Le-Mentzel om anders te gaan denken. Zijn levenservaring hielp hem om de één-vierkante-meter capsule te maken, inclusief een bureau met zitplaats, staruimte

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/levenintuinen kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. In een twee-wekelijkse interactieve blog op www. levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een hobbit house, mantelzorg in je achtertuin, biologische huisjes en Plug & Play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers. In BouwTotaal zal Marcel van Mierlo in iedere uitgave een slimme oplossing van ruimtegebruik laten zien. De getoonde voorbeelden zijn namelijk niet gebonden aan de achtertuin, maar kunnen overal worden toegepast waar slim ruimtegebruik is gewenst.

is, vroeg de slaapplaats om wat slim ruimtelijk inzicht. Als het tijd is om te slapen, wordt het one-square-meter house namelijk op zijn kant gedraaid. ‘Ik hou van dingen, die eenvoudig van functie kunnen veranderen door gewoon het perspectief te veranderen’, zegt LeMentzel. ‘Dat zouden mensen vaker moeten doen.’ En hij vervolgt enthousiast: ‘Het 1 m2 huis is klein, maar het is een echt huis en gebouwd op dezelfde manier als een echt houten huis is gebouwd. Dus alles wat je met een huis kunt doen, kan hierin ook. En nog meer: Je kunt met dit huisje reizen, zelfs zonder een auto, omdat het wielen heeft en door (metro)deuren past.’

Meer bouwen, minder kopen

Deze manier van kleinschalig wonen staat loodrecht op de Amerikaanse wooncultuur, waar immers geldt: hoe groter, hoe beter.

SLIM RUIMTEGEBRUIK

Dit feit is niet aan Le-Mentzel voorbijgegaan. ‘De meeste mensen in Amerika haten me omdat ik met dit idee, een aanval doe op de kern van de Amerikaanse identiteit: groot leven’, zegt hij. Afgezien van een badkamer, zijn de meest elementaire vormen van leven mogelijk binnen het 1 m2 huis. ‘Met de 1 m2 huisplannen in de hand zijn er een heleboel zeer in-

telligente mensen, die zich nu afvragen of we wel zo’n XXL-leven nodig hebben. Ik zeg: meer bouwen, minder kopen’, aldus LeMentzel. De bouwtekeningen voor het One-SQMHuis zijn gratis online beschikbaar als je een informatieformulier invult. Hierin vraagt Le-Mentzel wel wat je van plan bent te doen met het One-SQM-House en of je

Daklozen in de wereld

Het aantal daklozen in de wereld neemt toe. Zeker 100 miljoen mensen in de wereld leven zonder enige vorm van onderdak en hun aantal neemt toe. Ergens tussen de 30 en 40 miljoen van hen zijn kinderen. Dat zegt huisvestingsexpert van de Verenigde Naties Miloon Kothari. Circa 80 % van alle vluchtelingen wereldwijd kan onderdak worden geboden op basis van de jaarproductie van gerecyclede pallets in Amerika.

foto’s van het gebruik naar hem stuurt om in het boek te gebruiken, dat hij gaat schrijven. Het idee is dat als mensen de tekeningen gratis ontvangen, ze hiermee ook de creatieve licentie verkrijgen om met het huisje te doen wat ze willen en hierdoor ook de doorontwikkeling en het gebruik wereldwijd zullen stimuleren. Het project gaat een zes jaar durende tour over de wereld maken, met stops in onder andere Mumbai en New York. One-SQM-House wordt al gebruikt in meerdere delen van Europa. East Seven Hostel in Berlijn heeft een aantal huisjes te huur als mobiele hotelkamer voor slechts één euro per nacht (de tien euro borg krijg je retour als je het huisje weer inlevert). Workshops Le-Mentzel leidt ook workshops, om mensen te helpen bij het bouwen. Met z’n idee heeft hij de aandacht van de volledige wereldpers getrokken en is inmiddels in vele media enthousiast geschreven over de filosofie achter het 1 m2 huis. Het open source karakter en het feit dat steeds meer mensen het huisje (na)bouwen, heeft bijgedragen aan verbetering van het concept. De bouwtekeningen kunnen eenvoudig worden aangevraagd via het webadres, dat onderaan dit artikel staat. Uitgangspunt voor Le-Mentzel is het gebruik van eenvoudige, goedkope materialen en gereedschap: ‘Gebruik gewoon hout van de lokale Doe Het Zelf zaak of houten latten en platen, die je waarschijnlijk in je schuur of kelder hebt liggen. Het neemt ongeveer een halve dag om het frame te bouwen te bouwen. En inclusief de deuren, klaptafel en venster ben je circa twee dagen bezig.’ Enthousiast vervolgt hij: ‘Er is geen bouwkit en er zijn geen prefab onderdelen, die ik bied of verkoop. Dat is een belangrijk onderdeel van het concept. Het is een manier voor mij om mensen te bewegen te gaan bouwen en minder te kopen. In elke stad van de wereld zou een 1 m2 huisje beschikbaar moeten zijn, waar je simpel kunt inchecken zonder te betalen.’ Circa 250 euro materialen en de bijbehorende instructies volstaan dus om een eigen huisje te bouwen! Gewoon een keer proberen. Meer informatie over het 1 m2 huis is te vinden op de website van Le-Mentzel: http://www.hartzivmoebel.de.

Bestellijst 1 m2 huis Hierbij de bestellijst voor een 1 m2 huis. Naast een dag van je leven om het te bouwen en een schroevendraaier en Japanse zaag, hebt u nodig: Lumber pine square 4x 136 cm 2x 126 cm 13x 63 cm 4x 93 cm 1x 56 cm 1x 33 cm Walls (Multiplex), Thickness 4 mm 2x 136 cm x 70.8cm 2x 70 cm x 70 cm 1x 38 cm x 136 cm 1x 66 cm x 61,7 cm 1x 75 cm x 75 cm 1x 100 cm x 70 cm Boards (Multiplex) Thickness : 6 mm – 8 mm 1x 63 cm x 100 cm 1x 10 cm x 33 cm 1x 60 cm x 36 cm 1x 23 cm x29 cm Door 1x 136 cm x 60 cm Lumber S: 3,4 cm Klavier 150 cm Screws ca. 100 x 3.5 x 50 Frame ca. 100 x 3.5 x 30 Walls Wheels 4x wheels, 10cm, 360° 20 x Screws (6.0 x 50) 20 x Discs, nuts (Unterlegscheiben, Mütter) Window 1x Acryl Glass ca. 66 cm x 62 cm

BOUWKOSTEN

Na-isoleren binnenzijde bestaande De bouwkosten van het na-isoleren aan de binnenzijde van een bestaande gevel met de voorzetwand systemen van Faay staan in deze uitgave centraal. Hiermee eindigt de mini-serie artikelen over het aan de binnenzijde na-isoleren van bestaande gevels. Het aprilnummer betrof een metalstud voorzetwand met Kingspan Kooltherm isolatieplaten of met Ytong Multipor minerale isolatieplaten. In mei kwamen de bouwkosten aan de orde van het plaatsen van een voorzetwand van houten regelwerk met glaswolisolatie of van panlatten met meerlaagse folie, die eenzijdig zijn afgewerkt met dubbele beplating. Tekst: www.casadata.nl.

Een voorzetwand is een niet-dragende, lichtgewicht wand. Deze wand kan men tegen een buitenmuur bevestigen of samenstellen als zelfdragende constructie met daaraan bevestigd wandplaten en isolatiemateriaal. Een zelfdragende voorzetwand moet men op voldoende afstand van de bestaande buitenwand plaatsen, zodat de tussenruimte als een soort spouw kan fun-

geren. Men kan ook prefab voorzetwand systemen toepassen.

Faay VP35 voorzetwand

De Faay voorzetwand type VP35 is een speciaal ontwikkeld verdiepingshoge wandelement, dat uit een kern van vlasscheven bestaat, dat aan weerszijden voorzien is van gipskartonplaat. Deze voorzetwandelementen zijn standaard 600 mm breed en zijn spijker- en schroefvast. Deze wan-

den zijn na montage direct geschikt voor afwerking. De wand kan men fabrieksmatig al eenzijdig voorzien van een vinylafwerking. Men moet de wandelementen los van de achterliggende wand aanbrengen. Door horizontaal een rachel op vilt aan te brengen, voor-

komt men doorbuiging. Bij het toepassen van de elementen als thermisch isolerende voorzetwand voor een gevel moet er een dampremmende folie direct achter het paneel worden aangebracht. Men kan de panelen bevestigen met een houten slof op de vloer en een houten spouwlat aan het

(Bron tabel 37.42.022 en tabel 37.42.021, vrijstaande woning, 140 m2 oppervlakte) Kostentabel binnenzijde gevelmuur na-isoleren met Faay voorzetwand, 140 m2 oppervlakte, kosten per m2 excl. btw, bron casadata.nl Activiteit

Omschrijving

Bijzonderheid

Directe kosten

Indirecte kosten

Totaal

Buitengevel aan binnenzijde naisoleren met Faay voorzetwand

Faay W'all-in One voorzetwand met PIR isolatie, gipsplaat 1-zijdig

Type PG 60, Rd = 2,65 m2.K/W

45,16

7,68

52,84

Type PG 70, Rd = 3,05 m2.K/W

46,89

7,97

54,86

Type PG 90, Rd = 3,85 m2.K/W

51,17

8,7

59,87

Type VP 35, Rd = 1,49 m2.K/W

47,39

8,06

55,44

Faay type VP 35 voorzetwand met vlasscheven, gipsplaat 2-zijdig

Isolatie buitengevel aan binnenzijde aanbrengen d.m.v. voorzetwand, Faay type VP 35, oppervlakte ca. 140 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per Eenheid

Totaal uren Kosten per uur/eenheid Totaal Kosten

Loonkosten

Transport materialen

140

0,06

8,40

38,34

322,06

Dampremmende folie aanbrengen

140

0,03

4,20

34,56

145,15

Montagelatten aanbrengen

302

0,03

9,06

38,34

347,36

Faay panelen monteren

140

0,25

35,00

38,34

1.341,90

Naden afwerken, Faay panelen

140

0,10

14,00

38,34

536,76

Plinten aanbrengen

152

0,04

6,08

38,34

233,11

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

76,74

2.926,34

Faay separatie voorzetwand VP 35, breed 600 mm

147

18,60

2.734,20

Faay, T-profiel vloeraansluiting met airexband

1,60

121,60

Faay plafond/wandaansluiting, verduurzaamd, 50 x 20mm

150

1,00

150,00

Faay tussenregel, verduurzaamd, 50 x 20mm

1,00

76,00

Dampdoorlatende, waterkerende folie, Miofol 150 AG

155

2,00

310,00

Faay Fix t.b.v. naden verlijmen

koker

4,10

73,80

Faay Fill en Finish

emr

34,30

68,60

Faay meranti vloerplint, 56 x 13 mm

1,20

91,20

Faay meranti plafondplint, 45 x 9 mm

0,85

64,60

Faay montageschuim, PUR-schuim

bus

6,00

18,00

Subtotaal materiaalkosten

3.708,00

Eindtotaal directe kosten

6.634,34

BOUWKOSTEN

gevel met voorzetwand

plafond. De slof heeft een sponning, zodat de wandelementen tegen een aanslag zijn te plaatsen. In plaats van een spouwlat tegen het plafond kan men ook de houten slof gebruiken. Men kan de elementen onderling verbinden met een veer/groefconstructie. De onderlinge verbinding van de panelen vindt dan plaats met stalen T-profielen. Voor alle overige toepassingen kan men met Triplex veren werken. Bij natte achterliggende muren moeten er voldoende voorzieningen worden getroffen, zodat de elementen niet door vocht worden aangetast. De elektraleidingen kan men in de spouw opnemen. Bij naadloze verwerking en in natte ruimten moet men alle verbindingen verlijmen met speciale lijm.

De Faay W'all-in-One voorzetwand

De Faay voorzetwand type W'all-in-One is een prefab voorzetwand, waarvan de kern uit PIR-isolatie bestaat, standaard afgewerkt met een 9,5 mm dikke gipskartonplaat met afgeschuinde kanten. Het is nagenoeg onbrandbaar en heeft een minimale rookontwikkeling. De voorzetwand is ongevoelig voor vocht. De toegepaste aluminium cachering op het PIR maakt de wand voldoende dampremmend en de reflecterende werking van de folie verhoogt de R-waarde van de luchtspouw. Door de afgeschuinde kanten kan men de wand traditioneel met gaasband en vuller naadloos afsmeren. Ook kan men de naden in het zicht laten: dan heeft de gipsplaat een facetkant. De panelen hebben

Simpel werken met de 19.800 calculaties van www.casadata.nl

een schroefloze eindbeplating. De wand kan dan al fabrieksmatig eenzijdig worden voorzien van een vinylafwerking. Men moet de wandelementen los van de achterliggende wand aanbrengen. Men kan de panelen bevestigen met een houten slof op de vloer en een houten spouwlat aan het plafond. De slof heeft een sponning, zodat de wandelementen tegen een aanslag zijn te plaatsen. De elementen zijn onderling te verbinden met speciale PG verbindingsregels en de sponningen in de langskanten van de panelen. Deze speciale PG verbindingsregel bestaat uit een lijf van isolerend hardschuim met aan de voorzijde een strook harde, schroefvaste kunststof, dat breder is dan het lijf. Daardoor past de strook in de sponningen in de langskanten van de panelen. De montageprofielen zijn met verzonken schroeven tegen de achterconstructie gemonteerd, waardoor er geen koudebrug ontstaat. Men hoeft de panelen alleen maar op hun plaats te brengen en aan te schuiven. De PG panelen zelf hoeft men dus niet vast te schroeven. De verbindingsregels kan men met een gewone handzaag op maat maken.

Bouwkosten

In de kostenberekeningen is uitgegaan van de uitvoeringstijden voor de werkzaamheden en van de bruto prijzen voor de materialen en producten zonder inkoopkortingen bij 140 m2 wandoppervlakte. Bij andere oppervlakten kunnen de uitkomsten anders zijn. De kosten zijn exclusief het ontruimen van de ruimte, bouwplaatsvoorzieningen, het afvoeren

Voor betrouwbare richtprijzen van de bouwen onderhoudskosten ga je naar www.casadata.nl. Daar vind je ruim 19.800 richtprijzen op basis van complete calculaties. Elke calculatie kun je na het inloggen direct bekijken, downloaden, aanpassen of er een eigen begroting of offerte mee maken.

van de afkomende materialen en stortkosten. De kosten zijn steeds uitgedrukt per vierkante meter wandoppervlakte. Elk kostenbedrag is gedetailleerd berekend met alle directe uitvoeringskosten van arbeid en materiaal. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, algemene bedrijfskosten en winst en risico. Meer richtprijzen van andere voorzetwanden en alle complete calculaties daarvan kunt u na het inloggen op www.casadata.nl zien. Deze calculaties kunt u dan ook meteen downloaden in Excel en eenvoudig aanpassen. Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost-Gelderland (postcode 7000 - 7100). Op www.casadata.nl ziet u het kostenniveau van uw eigen regio door het opgeven van de postcode. Bij de indirecte kosten is gerekend met een toeslag op de directe kosten van 17%. Dit toeslagpercentage bestaat uit 8% voor algemene bedrijfskosten, 5% voor winst en 3% voor risico.

Kijk op www.casadata.nl voor de prijzen uit uw regio Isolatie buitengevel aan binnenzijde aanbrengen d.m.v. voorzetwand, Faay W'all-in One systeem PG 70, vrijstaande woning, oppervlakte ca. 140 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per Eenheid

Totaal uren Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Transport materialen

140

0,06

8,40

38,34

322,06

Montagelatten aanbrengen

226

0,03

6,78

38,34

259,95

Faay panelen monteren

140

0,15

21,00

38,34

805,14

Naden afwerken, Faay panelen

140

0,10

14,00

38,34

536,76

Plinten aanbrengen

152

0,04

6,08

38,34

233,11

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

56,26

2.157,09

Wall-in-One PG 70

147

21,81

3.206,07

Vuren slof t.b.v. Wall-in-One PG 70

2,95

224,20

Plafond-/wandregel, 20 x 50 mm, t.b.v. Wall-in-One systeem

150

0,90

135,00

XPS verbindingsregel met PVC strip (t.b.v. Wall-in-One)

245

2,45

600,25

Faay Fill en Finish

emr

34,30

68,60

Faay meranti vloerplint, 56 x 13 mm

1,20

91,20

Faay meranti plafondplint, 45 x 9 mm

0,85

64,60

Faay montageschuim, PUR-schuim

bus

6,00

18,00

Subtotaal materiaalkosten

4.407,92

Eindtotaal directe kosten

6.564,93

ADVERTORIAL

Veilig werken is een keuze. Er zijn voldoende methoden en hulpmiddelen om veilig te werken op hoogte. Adviseur Valbeveiliging John Westbroek van AaboSafe zoekt samen met zijn opdrachtgevers naar de meest passende oplossing bij elke dakveiligheidssituatie. Dankzij jarenlange ervaring levert AaboSafe praktische, makkelijk toe te passen adviezen en hulpmiddelen waarmee dakveiligheid een vanzelfsprekendheid wordt. ‘Je hoeft niet onveilig te werken,’ zegt John Westbroek. ‘We kunnen met AaboSafe voor alle daksituaties een oplossing op maat leveren en bieden een totaalpakket aan diensten, producten en ondersteuningen die nodig zijn om nieuwe en bestaande daken veilig toegankelijk te maken.’ Omdat de Arbeidsinspectie tegenwoordig

dering meer. ‘Maar bovenal gaat het om de veiligheid van de medewerkers. Want stel je het leed voor als nalatigheid in de toepassing van valbeveiliging een ongeval tot gevolg heeft.’ Het bewust worden van de risico’s bij werken op hoogte is een belangrijke stap om ongelukken te voorkomen. ‘Veel ongevallen gebeuren op momenten van

te monteren tijdelijk randbeveiligingssysteem dat toepasbaar is op de meest voorkomende daksoorten. Door een inventief ontwerp is het makkelijk aan te brengen zonder omslachtige en tijdrovende bevestigingssystemen aan de constructie. Het RSS (Roof Safety Systems) systeem stelt de installateur in staat eigenhandig een licht maar stevig hekwerk aan de dakrand aan te brengen dat door staanders op zijn plaats wordt gehouden. De staanders hangen in de goot en steunen af tegen de gevel. Het systeem is zowel voor het hellende dak als voor platte daken verkrijgbaar.

One stop shopping

onachtzaamheid, bijvoorbeeld aan het eind van de bouw wanneer de steigers of randbeveiliging al zijn weggehaald en er nog “even” een klein klusje op hoogte gedaan moet worden.

Makkelijk toepasbare veiligheidssystemen

streng controleert kan het verzuimen van het aanbrengen van een goed veiligheidsysteem flink in de papieren lopen. Boetes van enkele duizenden euro’s en het stilleggen van het werk zijn al lang geen uitzon-

‘Vele installateurs van de nu zo populaire zonnepanelen hebben moeite deze veilig aan te brengen. Voor het plaatsen van een zonnestroomsysteem moet de installateur het dak betreden. Om hierbij het risico op vallen tot het minimum te beperken adviseren wij veelal de toepassing van een tijdelijk dakrandbeveiligingssysteem. Indien dit niet volledig mogelijk is dient de installateur zichzelf te zekeren door middel van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM). Omdat zonnestroomsystemen in de particuliere markt steeds populairder worden betreedt de installateur steeds vaker “hel-

lende” daken. Omdat er op hellende daken daardoor vaker kortstondige werkzaamheden worden uitgevoerd groeit de vraag naar een veiligheidssysteem dat makkelijk toegepast kan worden. Wij adviseren hiervoor de toepassing van het zogenoemde RSS systeem, een lichtgewicht en makkelijk

AaboSafe is een reeds gefundeerd onderdeel van de steeds verder uitbreidende familie van Aabo Trading. Aabo Trading heeft met al haar specialiteiten voldoende kennis in huis om voor ieder dakgerelateerd vraagstuk een passende oplossing te bieden. Haar zeer complete assortiment aan dakmaterialen en aanverwante producten verspreid over 15 vestigingen in Nederland, haar 8 volwaardige zinkzetterijen met tevens mogelijkheid tot zetten van Plastisol, PVDF en felsbanen, de gereedschapleverancier Aabo Rooftools en het nu al zeer succesvolle nieuwste lid van de familie, zonnestroomspecialist Aabosolar maken van Aabo Trading met recht de meest complete dakgroothandel van Nederland.

AABOSAFE

BOUWGEBREKEN

Lekkende dakserre Een jaar na oplevering van een ‘dakserre’ begint het in de ondergelegen slaapkamer te lekken. Bij ongeveer elke regenbui ontstaat een lekkage. Uit onderzoek blijkt dat de afdichting van de roede op de metalen deklijsten aan de zijkanten van de ‘dakserre’ water doorlaat. Tekst: Ing. E.P.G. Borgers Bureau voor Bouwpathologie BB

Problematiek

De eigenaar van een appartement op de bovenste etage van een wooncomplex, besluit zijn woning uit te breiden met een soort serre, een grotendeels uit glas opgebouwd volume. Deze uitbreiding wordt geplaatst op het platte dak van ondergelegen woning. Ten behoeve van deze verbouwing worden een architect en

Onderzoek

Voorafgaande aan het onderzoek door de bouwpatholoog, is de problematiek met de eigenaar en de aannemer uitgebreid besproken. Daarbij is aangegeven wanneer de ‘dakserre’ is geplaatst en op welke wijze, sinds wanneer en onder welke omstandigheden de lekkage zich voordoet. Bij het onderzoek is onder andere vanaf de binnenzijde de opbouw van de constructie bepaald en vanaf de buitenzijde is getracht de lekkage op te wekken. Vervolgens is aan de binnen- en buitenzijde het waterverloop bepaald. Aan de buitenzijde heeft het onderzoek op een veilige wijze, namelijk vanuit een hoogwerker plaatsgevonden. De woning bevindt zich in een stedelijk gebied in het noorden van het land. De ‘dakserre’ ligt op de vierde etage van het complex. De ‘dakserre’ is aan de westzijde van het gebouw geplaatst op het platte dak van ondergelegen woning. De ‘dakserre’

derzijde naar binnen komt en de lekkage veroorzaakt.

Analyse en conclusie

De lekkage is het gevolg van een verweerde kitnaad tussen de metalen afdekkap en de glasroede. Er is getracht de naad met behulp van kit waterdicht te krijgen. Deze kit is echter zeer onderhevig aan werking van de metalen kap. Doordat de kap ook nog eens donker is geschilderd en de ‘dakserre’ op het westen is georiënteerd, ontstaat veel spanning tussen roede en kap. Als gevolg van inwerking door UV licht verliest de kitnaad haar elasticiteit en gaat de naad open staan.

Herstel

Het herstel zal moeten bestaan uit het op een andere wijze afdichten van de aansluiting. Het is feitelijk het beste om de aansluiting tussen het glas en de metalen kap, middels een dubbele afdichting af te werken. Ook is het van essentieel belang dat de kap op gelijke hoogte ligt als de bovenzijde van de glasplaat, zodat de roede recht ligt. Wat betreft de noodzakelijke aanpassingen betekent dit dat huidige roede moet worden gedemonteerd, net als de metalen kap. De kap moet middels vulhout op hoogte worden gebracht om hierna de naad af te werken. Dit afwerken moet op navolgende wijze gebeuren: direct over de naad

op het glas en de metalen kap moet een strook plakbitumen worden aangebracht. Dit moet een smalle strook zijn, want hier moet de roede overheen vallen. Vervolgens moet de roede, met aan weerszijden een rubberen strip, over de naad en over de bitumentape aangebracht en vastgezet worden. Om de rubbers tegen uitdroging en verwering te beschermen kan er nog weer een lijst over de roede heen worden geklikt.

een aannemer in de arm genomen. De architect maakt een ontwerp en de aannemer voert het vervolgens uit. Echter, een jaar na oplevering blijkt dat de ‘dakserre’ lekt. Ongeveer elke regenbui veroorzaakt een lekkage en de omvang van de lekkage neemt steeds verder toe. Daarop worden de architect en de aannemer er bij gehaald om de problemen op te lossen. Omdat de aannemer en architect van mening zijn niets fout te hebben gedaan en omdat de oorzaak niet kan worden gevonden, wordt de bouwpatholoog erbij gehaald om de zaak te onderzoeken en aan te geven hoe het probleem moet worden opgelost.

lekt met name aan de door wind belaste zijde. De aansluiting van het glazen dak op de gevel, is voorzien van een gezette metalen kap. Deze metalen kap zit net als het glas geklemd onder de roede van het dak. Echter, aan de zijde van het glas is een rubberen afdichting tussen glas en roede aanwezig en aan de kap zijde is een kitnaad toegepast. Ook blijkt dat de roede enigszins scheef ligt omdat de bovenzijde van de kap iets lager ligt dat de glasplaten. Wanneer de kitnaad met water wordt belast blijkt al zeer snel dat het water tussen roede en metaal door naar binnen treedt, vervolgens over de bovenzijde van de houten constructie omlaag zakt en aan de on-

BOUW COMPLEET 2013 Met deze drie unieke regionale vakbeurzen creëren wij een landelijke dekking voor de complete bouwbranche.

Schrijf je nu in voor het uitgebreide kennisprogramma. Thema’s die aan bod komen: - Werken met BIM - Efficiënter werken voor u als ZZP`er

Gorinchem

10, 11 en 12 september

Kijk voor meer informatie op de website van Bouw Compleet.

Hardenberg

8, 9 en 10 oktober

Venray

5, 6 en 7 november

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Evenementenhal Hardenberg Energieweg 2 7772 TV Hardenberg T 0523 - 28 98 98 F 0523 - 28 98 00 E hardenberg@evenementenhal.nl

Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2 4207 HZ Gorinchem T 0183 - 68 06 80 F 0183 - 68 06 00 E gorinchem@evenementenhal.nl

www.evenementenhal.nl

Evenementenhal Venray De Voorde 30 5807 EZ Venray T 0478 - 51 97 90 F 0478 - 51 97 80 E venray@evenementenhal.nl

Ons evenement.

UW MOMENT.

FISCAAL & PERSONEEL

Onverkoopbaar bouwbedrijf? Wie koopt er tegenwoordig nog een bouwbedrijf? Wie durft het risico nog te nemen? En als je al zover komt, hoe krijg je de bank dan aan je zijde? Om met dat laatste te beginnen: in de markt hoor je hierover vrijwel altijd negatieve berichten. Daarnaast blijkt vaak dat koper en verkoper sterk van mening verschillen over de waarde van het bouwbedrijf. Betekent dit dat de ambitieuze jonge aannemer geen bouwbedrijf kan kopen en dat het bouwbedrijf onverkoopbaar is? Of zijn er alternatieven? Tekst: Mr F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs FKerkhof@alfa.nl

Natuurlijk slaat de nog steeds doorwoekerende crisis hard toe in de bouwbranche. Het aantal bedrijfsopvolgingen is daardoor drastisch afgenomen. Banken stellen zich, op zijn zachtst gezegd, zeer terughoudend op: het financieren van een bedrijfsovername is moeilijker dan ooit. Daarnaast

zijn koper en verkoper het in deze onzekere tijden vaak niet eens over de waarde van het bouwbedrijf en dan met name over de goodwill daarin. Maar is de bank nog nodig? En kan een verschil van mening over de waarde van het bouwbedrijf niet eenvoudig worden opgelost?

Bank

Natuurlijk kan de bank een belangrijke rol spelen bij een bedrijfsopvolging. Maar de bank is geen noodzakelijke speler. De verkoper kan immers ook als financier optreden. Anders gezegd: de koper blijft de koopsom voor het bouwbedrijf schuldig. Vervolgens moeten afspraken worden gemaakt over de rente, de af te geven zekerheden en de jaarlijkse aflossing. Op zichzelf zijn dit factoren waar verkoper en koper lang over kunnen onderhandelen, maar het belangrijkste is dat de bedrijfsopvolging tot stand is gekomen zonder de bank.

Oneens over de goodwill

Naast de financiering van de koopsom ligt een minstens even groot probleem: de hoogte van de koopsom. Bij een bedrijfsopvolging zijn koper en verkoper het vrijwel altijd oneens over de hoogte van de goodwill in het bouwbedrijf. De verkoper gaat (veel) stelliger dan de koper uit van zonnige toekomst en daarmee een hogere goodwill. De koper kiest toch vooral een voorzichtige opstelling. Eerst zien en dan

per is dit geen probleem. Zijn bezwaar was niet het betalen voor de aanwezige goodwill, maar de onzekerheid over de hoogte daarvan. Het omgekeerde kan zich ook voordoen. Achteraf blijkt de voorzichtige visie van de koper de juiste. Het winstrecht levert de verkoper dan minder op. Terecht natuurlijk, want achteraf bleek de goodwill ook veel lager te zijn dan hij dacht.

Earn out-methode goed regelen

De earn out-methode is op zichzelf eenvoudig. Toch blijkt deze methode in de praktijk de nodige vragen op te roepen. Hoe lang moet het winstrecht lopen? Hoe hoog moet het percentage van het winstrecht zijn? Welke winst is de grondslag voor de berekening? Hoe controleert de verkoper de berekening van de winst? Het zijn logische, maar niet altijd eenvoudig te beantwoorden, vragen. De antwoorden zijn sterk afhankelijk van de feiten. Partijen moeten dan ook niet lichtzinnig terugvallen op de

geloven is zijn credo. En wie kan hem dit, zeker nu, kwalijk nemen? Natuurlijk kunnen partijen, door goed te onderhandelen, uit deze impasse komen, maar vooral de laatste jaren lukt dit steeds vaker niet. De onzekere toekomst en daarmee de ruimte tussen beide visies op de goodwill is domweg te groot.

earn out-methode. Als partijen, door beide ‘wat water bij de wijn te doen’, het eens kunnen worden over de hoogte van de goodwill, verdient dit vaak de voorkeur. Bedenk dat u als koper en verkoper nog zo lang als het winstrecht duurt aan elkaar verbonden bent.

Oplossing: earn out

Een bedrijfsopvolging in de bouwbranche kan, als de verkoper bereid is als financier op te treden, ook zonder bank tot stand komen. Daarbij kan de earn out-methode een oplossing bieden als partijen het, ondanks hun inspanning, niet eens kunnen worden over de hoogte van de goodwill. Maar als op deze methode een beroep wordt gedaan moet je het winstrecht wel goed regelen en is deskundige begeleiding noodzakelijk. Daarna kan de jonge ambitieuze aannemer (eindelijk) aan de slag.

Ondanks de grote onzekerheid over de hoogte van de goodwill, kan de bedrijfsopvolging toch doorgaan. Wel moeten partijen dan kiezen voor de ‘earn out-methode’. Volgens deze methode wordt de goodwill overgedragen tegen een tijdelijk winstrecht. Het aardige is dat deze ‘earn out’ voor beide partijen een oplossing is. Als de toekomst inderdaad zo zonnig blijkt als de verkoper dacht, levert het winstrecht meer op. Per saldo ontvangt de verkoper de hoge koopsom voor de goodwill. Voor de ko-

Dus..

Onverwachte verrekening Een aannemer uit het zuiden van het land dacht het goed voor elkaar te hebben. Hij was eigenaar van meerdere bouwbedrijven die ieder voor zich in een aparte BV waren ondergebracht. De aandelen in al die BV’s werden gehouden door de gebruikelijke holding. ‘Risicospreiding’ noemde hij het. Als het ene bouwbedrijf ‘omvalt’, had hij in ieder geval de anderen nog om mee door te gaan. Ook had hij alle BV’s ondergebracht in een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op die manier kon hij de verliezen in de ene BV compenseren met de winst van de anderen. Maar zoals een bekende voetballer ooit gezegd schijnt te hebben: ‘elk voordeel heb een nadeel.’ Dit bleek toen één van zijn bedrijven in zwaar weer raakte. Terwijl de crisis in de bouwbranche nog moest beginnen, slaagde dit bedrijf er niet in om uit de rode cijfers te blijven. Projecten duurden, deels door ongemotiveerd personeel, langer dan gedacht en de kosten bleken veel hoger dan begroot. Uiteindelijk zag hij geen andere mogelijkheid dan ‘de stekker eruit te trekken’. Gelukkig was zijn ondernemingsstructuur hierop, zoals gezegd, voorbereid en kon hij verder met zijn andere bouwbedrijven. Toch zat er nog een addertje onder het gras. In de failliete BV zaten ook belastingschulden. Hierover maakte de ondernemer zich geen zorgen: waar geen geld is, kun je het toch ook niet halen!? Helaas zag de ondernemer één regeltje over het hoofd. Normaalgesproken heeft de ‘fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting’, de naam zegt het al, slechts gevolgen voor de heffing van vennootschapsbelasting. Maar hierop bestaat één uitzondering: de belastingdienst kan elke openstaande belastingschuld van de failliete BV verrekenen met aan andere BV’s binnen die fiscale eenheid uit te betalen belastingbedragen. En daar liep deze ondernemer tegenaan. Eén van de BV’s had recht op een forse teruggaaf van omzetbelasting. In de liquiditeitsprognose van die BV was deze teruggaaf ook van groot belang. Het liep dus anders. De belastingdienst wees hem er fijntjes op dat de omzetbelasting niet werd uitbetaald omdat die was verrekend met de openstaande belastingschuld van de failliete BV. Hierdoor raakte ook die andere BV in zwaar weer. Gelukkig heeft deze BV het uiteindelijk wel gered en overleven al zijn andere BV’s waarschijnlijk ook de huidige crisis. Maar eenvoudig was het niet. De les voor u, ondernemers, is duidelijk: de fiscale eenheid in de vennootschapsbelasting heeft naast de gewenste ook minder aantrekkelijke (en vaak minder bekende) gevolgen.

Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs fkerkhof@alfa-accountants.nl

PRODUCT IN BEELD

Vacuüm isolatie isoleert tot vijf keer beter Zowel bij nieuwbouw als renovatie worden steeds hogere eisen gesteld aan de energieprestatie van gebouwen. Dit vraagt om nieuwe, innovatieve oplossingen. Kingspan Insulation heeft daarom een nieuwe stap gezet in de ontwikkeling van hoogwaardige, energiezuinige isolatie. De nieuwste innovatie heet voluit ‘OPTIM-R™: The Next Generation Insulation’. Deze isolatie heeft een extreme isolerende werking en is gebaseerd op vacuüm technologie. Door vacuüm te creëren in de kern van de isolatieplaat ontstaat een hoge warmteweerstand, die tot wel vijf keer beter is dan die van traditionele isolatiematerialen. Het Europees beleid is erop gericht dat nieuwe gebouwen na 2020 bijna geen of een zeer lage hoeveelheid energie gebruiken. De energie die nog nodig is, moet in belangrijke mate afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen. Dit is vastgelegd in de herziene Europese richtlijn EPBD uit 2010. In Nederland is zelfs tussen de overheid en betrokken partijen vastgelegd dat nieuwbouw vanaf 2020 energieneutraal moet

zijn en dat er minimaal 300.000 bestaande woningen of gebouwen per jaar energiezuiniger moeten worden gemaakt. Tevens veroorzaakt de gebouwde omgeving in Europa 40 procent van de CO2-uitstoot. ‘Er ligt dus een forse uitdaging voor de bouw. We moeten nu nadenken over passief bouwen, Aktief Huizen en energieneutraal bouwen’, zegt Pieter Snelder. Hij is manager product marketing & support continental Europe. ‘De Trias Energetica is een drie-stappenstrategie om een energiezuinig ontwerp te maken’, zegt Snelder. ‘De eerste stap is het beperken van het energieverbruik door verspilling tegen te gaan; bijvoorbeeld een compacte gebouwvorm of door isolatie van gevels en daken. De tweede stap is maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen, zoals wind-, water-, en zonne-energie. En de derde stap is het zo efficiënt mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen om in de resterende energiebehoefte te voorzien. Goed isoleren is dus een belangrijk energiemaatregel. Maar hoe kun je bijvoorbeeld energieneutraal bouwen met standaard isolatie zonder dat standaarddetails op zijn kop moeten? We krijgen immers te maken

met enorme isolatiedikten. En wat te denken van de traditionele spouwankers die bij een hoge isolatiewaarden steeds meer als koudebruggen gaan functioneren?’

(0%). Door nu lucht weg te halen, vervallen de geleiding in de gasfase en straling. We hebben het dan over isolatie zonder lucht: OPTIM-R™.’ Het nieuwe isolatiemateriaal heeft een kern van Fumed Silica (gebrand silicium), dat vacuüm is getrokken, verpakt is in een beschermd vlies en vervolgens omhuld is met een extreem dichte aluminium folie. De lambda-waarde is slecht 0,007 W/m.K, terwijl een traditioneel isolatiemateriaal al snel richting 0,030 tot 0,040 W/m.K gaat. Door de lage lambda-waarde is een isolatiedikte van 60 mm al voldoende voor een Rd-waarde van 8,5 m2K/W. Voor een totale wandconstructie ga je dan al snel richting een Rc-waarde van 10,0 m2K/W. Bij minera-

bewoner meer woonruimte op hetzelfde bouwoppervlak.’

Zorgvuldige uitvoering

Toch zijn er bij toepassing van dit materiaal ook aandachtspunten. Doordat de isolatiekern vacuüm is, mag de plaat niet worden doorboord of gezaagd, omdat anders het vacuüm verloren gaat. Spouwankers worden daarom geplaatst door stroken Kingspan Kooltherm platen met een lambda-waarde van slechts 0,021 W/m.K. Het oppervlak van de stroken is op het totale wandoppervlak in verhouding zo gering dat de isolatiewaarde nauwelijks vermindert. Ook ter plaatse van doorvoeren moet Kooltherm isolatie worden toegepast. Om-

Geringe isolatiedikte

De uitdaging is om in een beperkte spouwruimte – vooral in de bestaande bouw – een hoge isolatiewaarde te bereiken. Snelder: ‘Dat kan door aan andere knoppen te

Trias energetica.

draaien. De leidende mechanismen bij traditionele isolatie zijn geleiding door vaste stof (5%), geleiding in de gasfase (60%), straling (35%) en convectie in de gasfase

le wol kom je dan op een isolatiedikte van circa 350 mm! De brandwerendheid van het materiaal is goed. Deze valt nu nog in Euroklasse C-s1, d2 (brandbaar), maar naar verwachting gaat deze naar B (heel moeilijk brandbaar). ‘Er volgen nog aanvullende proeven en we verwachten dat het materiaal dan in een hogere brandklasse valt’, zegt Snelder. De zeer geringe isolatiedikte van OPTIMR™ biedt grote kansen voor ontwerpers om de bestaande bouw energiezuiniger te maken zonder concessies te hoeven doen aan standaarddetailleringen. Snelder: ‘In de bestaande bouw wordt de binnenruimte zoveel mogelijk gespaard door het plaatsen van voorzetwanden met slechts enkele centimeters isolatie. Ook buitengevelisolatie is mogelijk, zelfs in smalle straten in oude binnensteden. En bij nieuwbouw krijgt de

dat de platen niet gezaagd kunnen worden, worden alle platen en pasplaten op maat geleverd, inclusief Kooltherm pasplaten of pasblokken. Daartoe maakt Kingspan een ontwerpplan, vergelijkbaar met een legplan. Dat is onderdeel van de design service die het bedrijf biedt aan ontwerpers. De druksterkte (bij 10 procent vervorming) van de platen is hoog: 180 tot 200 kPa. Hierdoor kan dit materiaal bijvoorbeeld ook onder groene daken worden toegepast. De lengte van de standaardplaten is 300 tot 600 mm, de breedte is 300 tot 1200 mm. Pasplaten zijn op aanvraag leverbaar. Snelder: ‘We moeten OPTIM-R™ niet zien als een isolatieplaat, maar een isolatieconcept. Daar hoort dus een ontwerpplan en voorlichting van de uitvoerders bij.’ Meer weten? Kijk op www.kingspaninsulation.nl.

PRODUCTNIEUWS Inbraakwerend muurrooster sterk staaltje De DucoGrille Solid++ M 30Z is een uitbreiding van de inbraakwerende muur- en raamroosters. Dit rooster kan onzichtbaar als opbouw muurrooster op het kozijn geinstalleerd worden en perfect bijdragen tot de nachtkoeling van een gebouw. Net zoals bij de overige types van het Solid-gamma, doen de geperforeerde lamellen dienst als insectenwering. Het nieuwe opbouw muurrooster is gemaakt van aluminium extrusieprofielen. De meervoudige, ‘stapelbare’ lamellen worden individueel in het met staal versterkte kaderprofiel beves-

geen bevestiging in het zicht komt. Op die manier voldoet de DucoGrille Solid ++ M 30Z moeiteloos aan de Europese norm voor de klasse 2 van inbraakwerendheid. De Zvormige lamel zorgt daarenboven voor een strak design. Het rooster heeft een visuele vrije doorlaat van 60% en een fysische vrije doorlaat van 34%. DE werkende diepte bedraagt 42 mm en het aanslagkader is 12,75 mm. tigd. Bovendien is het rooster van binnenuit vast te schroeven, zodat er van buitenaf

35 Grafieken en tabellen voor construeren in staal Bij Bouwen met Staal is begin mei het boek GTS 2013 verschenen. Deze 176 pagina’s tellende publicatie biedt de constructeur

Duco Ventilation & Sun Control, Veurne, 00.32.58.33.00.33, www.duco.eu

Mix van gevelbakstenen in tien kleurrijke cocktails

‘Cocktails’ is de zomerse verzamelnaam van een nieuwe serie gevelbakstenen van Wienerberger. Deze Cocktail-serie bestaat uit tien verschillende baksteensorterin-

gen, die geheel in stijl genoemd zijn naar een tropische cocktail, zoals Cuba Libre, Margarita, Kir Royal, Mai Tai, Piña Colada, June Bug, Martinez, Punch, Cosmopolitan en Mojito. Elke cocktail is samengesteld uit mixen van diverse kleuren en texturen. Binnen één sortering ontstaan zo levendige en bijzondere combinaties die kleur brengen in het gevelbeeld. De Cocktail sorteringen zijn te leveren in waalformaat. De tien mixen variëren in textuur en kleurschakeringen en lopen uiteen van subtiele ton-sur-ton tot expressieve en knallende kleurencombinaties. Wienerber-

ger levert de sorteringen gemixt aan op de bouw, zodat de kleuren goed gemengd zijn en er geen 'vlekvorming' of clustering van één kleur of baksteen kan optreden. Speciale aandacht gaat ook uit naar de keuze van de kleur mortel. De kleur van de voeg heeft grote invloed op de uitstraling van de gemixte gevel en een goed morteladvies is dus belangrijk. Wienerberger, Zaltbommel, (0418) 59.71.11, www.wienerberger.nl

Boren als met een 230 Volt machine Met de KHA 36 LTX brengt Metabo een snoerloze machine op de markt, die kan wedijveren met een 230 Volt machine. Het is de eerste accu combihamer ter wereld met 36 Volt en compacte 4.0 Ah-accupacks de voordelen van 230 Volt machines combineert met de flexibiliteit van een accumachine. Met zijn slagenergie van 3,1 Joule is de machine een echte krachtpatser. In beton boort de combihamer probleemloos gaten tot 32 mm. Dankzij de hoge capaciteit van de 4.0 Ah-accupacks en de snelle, effectieve boorsnelheid boort de KHA 36 LTX, in

vergelijking met andere accu combihamers in de markt, de meeste gaten per acculading. Bij 10 mm pluggaten ligt de waarde tot circa 60% hoger dan bij vergelijkbare accumachines. Behalve voor pluggaten is de accuhamer ook geschikt voor het boren van doorvoergaten in beton, steen en metselwerk of voor lichte beitelwerkzaamheden zoals het verwijderen van tegels. Bij het boren in beton of metselwerk kan de gebruiker ook werken met boorkronen. Voor het boren zonder slag in hout of metaal kan in slechts enkele seconden, dankzij het Quick-

Gipsplaat voor zeer vochtige ruimtes

Antibacterieel bronzen beslag

Siniat heeft recent haar nieuwe PrégyWAB gipsplaat gelanceerd. Deze plaat met zijn opvallende oranje kleur is speciaal bestemd voor zeer vochtige ruimtes en plekken met verhoogde vochtigheid zoals douches, keukens en sauna’s. Ze biedt een grotere vocht- en schimmelwering in combinatie met de gemakkelijke verwerkbaarheid van gipsplaat. Men kan de plaat snijden met een breekmes, voorboren hoeft niet, ze is makkelijk te schilderen of te bezetten met bijvoorbeeld faience en een primer is niet nodig. Installatie gebeurt met de gebruikelijke profielen en schroeven, voor de voegen heeft Siniat een speciaal extra-vochtwerend voorgemixt voegmiddel ontwikkeld en een voegband van 50 mm. De PrégyWAB-platen zijn te verkrijgen in de dikte 12,5 mm en in de afmetingen van 1200 x 2400, 1200 x 2600 en 1200 x 3000 mm. De plaat is dan een waterwerende cementplaat, een extra voordeel voor de installateur. Ze zijn toe te passen op wanden en plafonds en laten zich moeiteloos combineren met andere gipsplaten van Siniat. Siniat, Kortrijk. 00.32.56.51.51.56, www.siniat.com

Bacteriële besmetting van gebruiksvoorwerpen door aanraking vormt een bedreiging voor de volksgezondheid. Een deur in een publiekelijk gebouw wordt dagelijks talloze malen geopend en gesloten en neemt dus het risico met zich mee om bacteriële kiemen te verspreiden. Het gebruik van kiemdodende materialen kan dit tegen gaan. Uit wetenschappelijk onderzoek dat in 2007 en 2008 is uitgevoerd, is gebleken dat kiemen op het bronzen beslag van FSB binnen enkele minuten tot 99,9% sterven.

systeem, gewisseld worden tussen SDSPlus boorhouder en de snelspanboorhouder voor cilindrische hout- of metaalboren. Metabo Nederland, Breukelen, (0346) 21.79.51, www.metabo.nl

In het onderzoek zijn 26 deurgrepen van het model FSB 6670 getest, die op openslaande deuren waren bevestigd. Uit de studie is gebleken dat kiemen velen malen sneller sterven op brons dan op andere materialen en dat de bacteriën op een deurkruk van FSB al binnen enkele minuten verdwijnen. Deze snelheid heeft te maken met de legering van het materiaal. Bij ongeveer 60% is een kiemdodende werking laag. De legering in de deurkrukken van FSB hebben een kopergehalte van 92% en beschikt daarom over

praktische grafieken en tabellen voor het ontwerpen en dimensioneren van staalconstructies volgens de Eurocodes 0, 1 en 3. Het boek fungeert als hulpmiddel bij het maken van het constructief ontwerp, waarbij snel en eenvoudig een (eerste) constructieve opzet mogelijk is, zónder dat al direct veelomvattende berekeningen nodig zijn. GTS 2013 vervangt, samen met de vorig jaar verschenen publicatie Staal-profielen, het oude boek Staalprofielen dat voor het eerst in 1998 verscheen en was gebaseerd op de TGB 1990. Met de nieuwkomer heeft Bouwen met Staal nu zes Eurocode-boeken gepubliceerd. Eerder verschenen: Brand, Krachtswerking, Staalbeton, Verbinden en Staalprofielen. Bouwen met Staal, Zoetermeer, (079) 353.12.77, www.bouwenmetstaal.nl

een bijzonder hoge kiemdodende werking. F+W Nederland, Zeewolde, (036) 522.56.88, www.fsb.de

Badwanden voor ideale doucheruimten Creëer met het ligbad een ideale doucheruimte zonder hoge kosten! Dat is eenvoudig met de badwandseries Design pure en Design elegance van Hüppe. Pure is minimalistisch en strak, Elegance is natuurlijk en elegant vormgegeven. De badwanden zijn te leveren als één-delige, twee-delige (vast segment met zwaaideur) en als twee

en drie-delige zwaaivouwdeur te combineren met zijwand en fraai geïntegreerde plafondsteun. Er zijn verschillende standaard breedtematen en voor maatwerkprojecten zijn speciale maten aan te maken. De profielen zijn te verkrijgen in de tinten wit, zilvermat en chroomlook. Het 6 mm dikke veiligheidsglas is te leveren in een heldere versie of met de zandstraaldecors Bubbles, Sand Plus of Privatima. Al het glas is bovendien uit te voeren met de glasveredeling anti-plaque. Veredelde glasoppervlakken garanderen dat water als parels naar beneden lopen en minimaliseert vuil- en kalkafzettingen. Voor de meer stoere badkamer biedt het bedrijf de serie Combinett 2. De serie bestaat uit een twee-delige en drie-delige badklapwand. Tevens is er een drie-delige badklapwand met een breed eerste seg-

ment, dat op de kopse kant van het bad is te plaatsen of een zijwand met geïntrigeerde plafondsteun. Dankzij de verschillende oplossingen zijn verschillende en royale instapbreedten te creëren. De profielen zijn leverbaar in het wit en zilvermat. Het kunstglas is voorzien van een druppelmotief. Hüppe BV, Alblasserdam, (078) 610.20.22, www.huppe.nl

Volg ons op:

@bouwtotaal

Akker Units Verhuur Akker Units Verhuur Verhuur-Opslag-Transport Lopikerweg oost 198 A - 3412 KJ Lopikerkapel Tel: 030-6874969 - Fax 030-6874971 www.unitsverhuur.nl - info@unitsverhuur.nl

Verhuur-Opslag-Transport

VERHUUR & VERKOOP van:

vloerbekisting, ondersteuning en wandbekisting

Lopikerweg oost 198 A - 3412 KJ Lopikerkapel Tel: 030-6874969 - Fax 030-6874971 www.unitsverhuur.nl - info@unitsverhuur.nl

tel. 0492 450835 www.coffral.com

COM-keur Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein Tel: 030-6053344 E-mail: info@com-keur.nl Internet: www.comkeur.nl

gespecialiseerd in de im- en export en installatie van airconditioningsystemen. Smeenkhof 33, 7429 AX Deventer - telefoon: 0570-656071

www.starair.nl

3.9

Video Endoscoop

Voor alles rondom glas.

0318-553151 www.bohle.nl

met LED belichting InzamelIng en verwerkIng van uw houtvezel, zaagsel of resthout (a-hout).

www.plospan.nl 0418 65 1911

Stรถpler Instrumenten & Apparaten bv Middenwetering 1 - 3543 AR Utrecht the Netherlands tel. +31 30 264 49 11 fax +31 30 261 37 66 www.stopler.com

de specialist voor alle bevestigingen met nieten, krammen, spijkers, schroeven PRess Hechttechniek B.V. Smeenkhof 33, 7429 AX Deventer - telefoon: 0570-658899

www.presshechttechniek.nl

WILT U OOK OP DEZE SPECIALE PAGINA STAAN

NEEM DAN KONTAKT OP EN BEL

0570-654660

PRODUCTNIEUWS

Nieuw assortiment verf voor alle ondergronden Sigma Coatings brengt deze maand met het nieuwe Sigma Multi een assortiment op de markt geschikt voor alle metalen en kunststoffen ondergronden. Met deze vinding vergemakkelijkt Sigma het werk van de schilder; die hoeft immers nog maar één primer mee te nemen naar de werkplaats. De kracht van Sigma Multi is de combinatie van een optimale hechting op diverse ondergronden en zeer goede corrosiewerende

eigenschappen en esthetiek (hele mooie vloei). Sigma Multi is daarnaast gewoon overschilderbaar met houtverf. De primers zijn in alle kleuren te mengen op de dispenser. Binnen het Multi assortiment kan de schilder kiezen voor een oplosmiddelhoudende variant genaamd Sigma Multiprimer of een primer op waterbasis genaamd Sigma Multiprimer Aqua. Naast deze twee primers is er speciaal voor zwaarbelaste

omgevingen een tweecomponenten primer genaamd Sigma Multiprimer 2K EP. En voor het coaten van gevelplaten introduceert Sigma, Sigma Multifinish Aqua Cladding Satin. Sigma Coatings Bouwdivisie, Uithoorn, (0297) 54.19.11, www.sigma.nl

Basic rolluik verduistert en voorkomt oververhitting

Dodemansschakelaar voor kleine slijpmachines

Velux Nederland introduceert een nieuw basic rolluik, dat voor verduistering zorgt en de stralen van de zon tegenhoudt om oververhitting te voorkomen. Naast een eenvoudige montage is het nieuwe rolluik ook simpel in gebruik. Het wordt handmatig bediend door het dakraam met de handgreep 180 graden te laten tuimelen totdat de onderkant van het raam zichzelf aan het rolluik vastklemt. Als men het dakraam vervolgens sluit, sluit het rolluik direct mee. Uiteraard werkt het ook andersom om het luik weer te openen. Het rolluik is te monteren op al ingebouwde, handbediende Velux dakramen vanaf 2001, maar ze zijn ook apart of samen te kopen met de nieuwe generatie dakramen.

Bosch levert sinds kort ook kleine slijpmachines met een dodemansschakelaar, de zogenaamde ‘Veiligheidsschakelaar’. Deze slijpmachines werken alleen als de schakelaar is ingedrukt. Op het moment dat de schakelaar wordt losgelaten, stoppen de machines direct. Bosch introduceert hiermee haakse slijpmachines, waarmee technici in de industriële sector voldoen aan de steeds strenger wordende eisen wat betreft de veiligheid op de werkvloer. De ‘Veiligheidsschakelaar’ heeft een belangrijk voordeel vergeleken met conventionele dodemansschakelaar: hij is zo ontworpen dat de schakelaar te bedienen is over de gehele lengte van de hendel ongeacht of de haakse slijpmachine aan de voorkant, aan de achterkant of in het midden wordt vastgehouden. De gebruiker heeft daardoor altijd volledig

Velux Nederland, De Meern, (030) 662.96.29, www.velux.nl

Vraaggestuurd ventileren op basis van CO2 Onderzoek heeft bevestigd dat v raaggestuu rde ventilatiesystemen met CO2-sensoren de beste resultaten geven qua luchtkwaliteit en thermisch comfort in het belang van de gezondheid van bewoners. Daarom heeft Aralco NVS een serie intelligente ventilatiesystemen ontwikkeld: de OxyGreen CO2 in de uitvoeringen Light, Regular en Optimum. Bij deze systemen wordt de afvoer mechanisch geregeld op basis van de binnenluchtkwaliteit (CO2-

concentratie). De toevoer van verse lucht geschiedt via zelfregelende toevoerroosters. Het basissysteem Light bestaat uit een zeer stille en energiezuinige gelijkstroomventilator en één CO2-sensor. Voor meer gebruikersgemak is de Regular versie in te zetten met drie extra sensoren voor de slaapkamers. Voor een nog hoger comfort en optimale energieprestatie is systeem Optimum toe te passen. Bij dit systeem wordt de woning in twee zones verdeeld en wordt een klepsturing toegevoegd. Bovendien heeft dit systeem zomernachtventilatie. In warme perioden wordt extra koele lucht toegevoerd voor een comfortabele nachtrust. Optioneel zijn voor alle systemen een unie-

Veilig werken op hoogte met LadderLimb Naast laddermatten die voorkomen dat de ladder kan wegglijden en verfblikhouders voor de schilders, is er sinds kort de LadderLimb van Wienese. Een praktisch hulpmiddel waarmee diverse gereedschappen en benodigdheden aan de ladder kunnen worden gehangen op iedere gewenste hoogte. Dit levert in de praktijk

een extra vrije hand op zodat het werken op de ladder een stuk veiliger is. Door de conische vormgeving past de LadderLimb in vrijwel alle aluminiumladders. Het duurzame rubberen gedeelte neemt geleidelijk in diameter toe en klemt zich vast in de sport. De emmer, werktas – met of zonder inhoud, maximaal 10 kg – wordt vervolgens aan de musketonhaak geklikt. De LadderLimb is links en rechts toepasbaar op de ladder en kan ook worden gebruikt om bijvoorbeeld de schroefmachine aan te hangen. Wanneer het nu gaat om een reparatie aan de dakgoot, het snoeien van de haag, het wassen van de ramen of het schilderen van het kozijn, de LadderLimb is het middel om veiliger werken op de ladder mogelijk te maken. De Wienese LadderLimb is verkrijgbaar bij de professionele ijzerwarenhandel, bouwmaterialenhandel of verfgroothandel. De verkoopadviesprijs is € 33,95. Wienese BV, Barneveld, (0800) 943.6.373 (gratis), www.wienese.nl

ke intelligente vochtsensor, handbedieningen en/of extra CO2–sensoren toe te voegen Aralco NVS, Waregem, 00.32.56.52.80.60, www.aralco.nl

Snelsteller voor metselprofielen De Gecko snelsteller is een hulpmiddel waarmee metselprofielen op een snelle manier zijn te plaatsen. De steller bestaat uit een hoekstaal dat tegen de muur wordt geklemd met behulp van een haak die achter het te metselen blad geschoven en een kwart slag gedraaid wordt. Door een vleugelmoer aan te draaien, wordt het geheel tegen de stenen gedrukt. Op het hoekstaal zit een steunvoet met vier schroefgaten waarop het profiel gesteld wordt. Door een sleufgat zijn steun en profiel in elke positie te plaatsen. Er zijn geen klampen, piketten, spijkers of schroeven nodig om het profiel aan de onderzijde van de muur te plaatsen. De Gecko is al vanaf maaiveld te gebruiken en leent zich voor binnen- en buitenhoe-

ken en gebogen werk. Doordat er meerdere profielen op één basisplaat te stellen zijn, is het hulpmiddel ook te gebruiken voor kolommen. Fabrikant/leverancier Matador adviseert wel om een beetje specie te sparen om de haak later makkelijker te kunnen weghalen. De Gecko is geschikt voor muurbreedtes van 40 tot 150 mm. Matador, Helvoirt, (0411) 64.13.88, www.matadorbv.nl

controle over het gereedschap, zelfs in moeilijke werkhoudingen. Bosch Nederland, Breda, (076) 579.54.10, www.bosch-professional.nl

Hoogwaardige afdichting met speciaal band Vulkaband van Vilton is een speciaal ontworpen product, dat een blijvende afdichting realiseert voor gebruik in stortnaden,

constructievoegen en bij leidingdoorvoeren. Het band is niet zwellend, maar gaat een hechting aan met vers gestort beton. Hierdoor ontstaat een hoogwaardige afdichting die de gehele levensduur van het bouwwerk mee gaat. Omdat het band niet afdicht op basis van zwelling maar van hechting, is het ook in natte omstandigheden toe te passen. Het is niet weersgevoelig; regen of sneeuw heeft geen enkele invloed op de prestaties van het product. Vulkaband is uiterst eenvoudig te verwerken. Het wordt geleverd op rollen van 4 meter en heeft aan de bovenzijde een schutfolie. De montage gaat simpel door het band voor de helft in de vers gestorte beton te duwen. De stort van de later te maken delen kan ook na weken of maanden nog zonder problemen plaatsvinden. Aanbrengen kan op aanvraag door Vilton Services verzorgd worden. Vilton, Lelystad, (088) 887.71.22, www.vilton.nl

PRODUCTNIEUWS

Stalen hefschuifdeuren geven ruimtelijk gevoel

Sandwichpaneel als golfplaat

De Janisol hefschuifdeur is speciaal ontwikkeld voor grote openingen en laat binnen- en buitenruimte naadloos in elkaar overvloeien. Het eerste concept van deze deur werd al eerder gepresenteerd, maar is sinds het najaar van 2012 te leveren, omdat nu ook de documentatie en tekeningen compleet en beschikbaar zijn. De deuren zijn opgebouwd uit stalen profielen van verzinkt bandstaal met een poedercoating of natlak, isolatoren uit glasvezelversterkt kunststof en een dorpelprofiel uit glasvezelversterkt kunststof. De manuele hefschuifdeur is te verkrijgen in een één-, twee- of vier-vleugelige uitvoering, waarbij diverse groottes mogelijk zijn. Het schuivende deel tot een breedte van 4270 mm en

een hoogte van 3210 mm. Schuif- en vaste vleugel hebben een inbouwdiepte van 80 mm en de totale inbouwdiepte bedraagt 185 mm. De aanzichtbreedte van een kader met vleugel is 113,5 mm. Het beslag is gebaseerd op een gewicht van 300 kg/vleugel, maar is uit te breiden tot 400 kg/vleugel. De hefschuifdeur heeft een slagregendichtheid klasse 4A-6A, een luchtdoorlatendheid klasse 3-4, een windlastweerstand klasse C2/B2 en een geluidsisolatie tot Rw (C;Ctr) 39 (-1;-3) dB. De Janisol hefschuifdeuren zijn getest op CE-conformiteit.

Het Sinusoidal Roof Wall golfplaatpaneel van Kingspan Geïsoleerde Panelen is een sandwichpaneel dat aan de bovenzijde (buitenzijde) het uiterlijk heeft van een golfplaat. De kern van deze panelen bestaat uit hoogwaardige PIR isolatie met

ODS, Barendrecht, (0180) 64.08.87, www.ods-geveltechniek.nl

60 minuten brandwerendheid voor 40 mm binnendeur Onlangs werd een vernieuwde productontwikkeling door Albo Deuren succesvol afgesloten. Conform de Europese Norm EN1634-1:2000 zijn brandtesten uitgevoerd op slechts 40 mm dikke binnendeuren. Zowel een dichte-, als een glasdeur én een deurstel met hardhouten aanslaglatten zijn getest in een ongevuld stalen kozijn in een metal-stud wand en behaalden een brandwerendheid van 60 minuten. Dit resultaat houdt gelijk in dat de deuren zowel in een stalen- als in een houten kozijn toegepast mogen worden met

een aanslag van 17 of 25 mm. Waar voorheen noodgedwongen gekozen moest worden voor een deurdikte van 54 mm, kan nu volstaan worden met een deurdikte van slechts 40 mm. De toplaag van de deuren bestaat uit voorbewerkt board, hardplastic of Aluplex die tegelijk geschikt is als buitendeur. De deuren hebben tevens een geluidsisolerende werking en reduceren 35 dB aan geluid. Albo Deuren, Albergen, (0546) 44.22.22, www.albo.nl

Cilinders met kerntrekbeveiliging In het PKVW-handboek Nieuwbouw is kerntrekbeveiliging als eis opgenomen in het hoofdstuk W3, Deuren inbraakwerendheid. Met 2003/6 cilinders SKG drie sterren van BUVA wordt aan deze eis voldaan. De cilinders zijn bestand tegen kerntrekken met een kracht van ten minste 15 kN. De producten zijn geschikt zijn voor het afsluiten van woningen, appartementen en kleine bedrijfspanden. Ze hebben een kern van rond 14 mm, zes permutatiestiften per sluitzijde en een conventioneel sleutelprofiel, geschikt voor standaard sluitmo-

gelijkheden. De basislengte is 61 mm. De 2003/6 cilinders hebben standaard drie en bij gelijksluitende woningsets zes monosleutels per set. Ze zijn geschikt voor toepassingen binnen een centraal sluitsysteem (CC), een centraal sluitsysteem met hoofdsleutel over de centraalcilinders (CC+HS) en een hoofdsleutelsysteem (HS). Kenmerken van de cilinders zijn een dubbele boorbeveiliging en standaard een messing vernikkelde uitvoering. De cilinders worden geproduceerd volgens EN 1303 en DIN 18252.

Kingspan Geïsoleerde Panelen, Tiel, (0344) 67.52.50, www.kingspanpanels.nl

Voegengips met open tijd van vier uur BUVA, Barendrecht, (0180) 69.75.00, www.buva.nl

Nieuwe kwaliteitseisen voor vakvullingen SKG introduceert Kwaliteitseisen 3103 voor de certificering van letselveilige en/of inbraakwerende vakvullingen. Deze kwaliteitseisen komen in de plaats van de BRL 3102 en BRL 3103. Voor producten die aan deze eisen voldoen is een productcertificaat te behalen, waarmee een fabrikant een afnemer zekerheid biedt over de kwaliteit en prestaties van het product. Producten die gecertificeerd kunnen worden zijn: letselveilig glas, inbraakwerende vakvullingen, zoals (samengestelde) panelen, waaronder glas/folie combinaties. Met het voldoen aan deze productcertificatie komen de producten tevens in aan-

caat ziet SKG toe op de wijze waarop producten geproduceerd worden en de manier waarop het bedrijf omgaat met kwaliteitsbewaking. Zij controleert of de producten voldoen aan de eisen die gesteld worden in de regelgeving en of de producten geschikt zijn voor toepassing binnen beveiligingsrichtlijnen, waaronder PKVW en de Nationale Beveiligings- Richtlijn (NBR).

merking voor toepassing in projecten in het kader van het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW). Bij een SKG productcertifi-

Excenter schuurmachine op accu De eerste excenter schuurmachine op 18V accu komt van Makita. De ergonomisch ontworpen handgreep zorgt voor een betere machinecontrole. De zacht rubberen handgreep past perfect in de hand. Door zijn compacte design, beperkte hoogte en laag zwaartepunt biedt de machine meer wendbaarheid en is deze makkelijk met één hand te bedienen. En dankzij zijn roterende en oscillerende bewegingen zijn de schuurresultaten zeer goed. De BBO180RFX is geweldig voor kleine oppervlakten en oppervlak-

uitstekende isolatiewaarden en goede brandveilige eigenschappen. Het bedrijf laat weten dat deze panelen beduidend beter presteren dan de grenswaarden van de Europese brandklasse en niet bijdraagt aan branduitbreiding. Bij direct contact met vuur verschroeit het oppervlaktemateriaal kortstondig en vormt het een koollaag, waardoor de kern niet in contact komt met de vlammen en intact blijft. De panelen zijn onder andere ontwikkeld als antwoord op asbestsanering, maar lenen zich ook uitstekend voor nieuwbouw, waar hogere eisen aan isolatie gesteld worden.

Fermacell uit Wijchen introduceert een voegengips met een open tijd van vier uur in plaats van de traditionele 45 minuten. Behalve de open tijd is ook de verpakking verruimd, van 5 kg tot 20 kg. Dit biedt de professionele verwerker de mogelijkheid om in één keer een grote hoeveelheid voegengips aan te maken en hiermee langer door te werken. Fermacell Voegengips 4h

SKG, Wageningen, (0317) 42.17.20, www.skg.nl, www.sterrenwijzer.nl

ten waar geen scherpe hoeken aan zitten. Afhankelijk van het te bewerken oppervlak is de schuursnelheid te bepalen aan de hand van de variabele elektrische toerenregeling waarmee de machine is uitgerust. Een ander voordeel is de geïntegreerde stofafzuiging met stofbox. En extra handig, de schuurmachine is ook aan te sluiten op stofzuigers zonder adapter. De BBO180RFX wordt standaard geleverd met een 22 minuten snellader én in een stapelbare Mbox. Makita Nederland, Eindhoven, (040) 206.40.40, www.makita.nl

is een hoogwaardig voegmiddel voor het vullen van Fermacell gipsvezelplaten met afgeschuinde kant, in combinatie met een Fermacell wapening van papierband AK of gaasband AK. Na uitharding van het product is de hardheid van de voeg hetzelfde als die van de gipsplaat, zodat er geen verschil te zien is in de overgangen tussen de gipsplaten. Fermacell, Wijchen, (024) 649.51.11, www.fermacell.nl

PRODUCTNIEUWS Keurmerken en overname Sinds enige tijd mag IsoBouw het FSC en het PEFC keurmerk voeren voor haar isolerende sandwich dakelementen en haar prefab kappen. De keurmerken staan voor het verantwoord beheer van bossen wereldwijd en wijzen afnemers erop, dat het gebruikte hout voor de dakelementen en daksegmenten aantoonbaar afkomstig is uit een duurzaam beheerd, gecertificeerd bos. Eerder dit jaar ontving IsoBouw als enige leverancier al een Dubokeur voor haar SlimFix dakelementen. Dit keurmerk wordt uitgereikt door het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) aan producten die de beste milieubeoordeling krijgen. Via onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek, gebaseerd op de Levencyclus analyses (LCA’s), vergelijkt NIBE de milieubelasting van vergelijkbare producten.

Colofon Onafhankelijke informatiebron voor de uitvoerende bouw waaronder de aannemers, onderaannemers, inkoopmanagers, metselaars, voegers, dakdekkers, installateurs, stukadoors, zzp-ers en al hun toeleveranciers. jaargang 10, nr. 6, juni 2013 Uitgever André Lardinois Hoofdredacteur ing. Frank de Groot Redactie Carla Debets Jan Bol Joop Wilschut Vaste medewerkers Ed de Rechteren van Hemert Mr. F. J. Kerkhof Ing. Peter Borgers Ing. Arjan van Wingerden Cor Spronk Casadata CV Advertentie André Lardinois telefoon: 0570-654660 e-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers telefoon: 0570-623852 e-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends telefoon: 0570- 861007 e-mail: hugo@handelsuitgaven.nl

Verder meldt het bedrijf uit Someren, dat het per 1 april ExPoSchuim Nijmegen over-

Weersinvloeden en vervuiling werken verkleuring, verkrijting en corrosie in de hand. Dit versnelt het verouderingsproces van materialen, waardoor het oppervlak zijn uitstraling verliest. Reinigen, schilderen of stralen zijn veelal tijdelijke oplossingen, vervangen is duur en weinig duurzaam. Tedac Coating is een langdurig beschermende coating, die kleur en glans terugbrengt op verweerde en verkrijte oppervlakken. Het brengt oude materialen terug in de originele staat en maakt vervanging in veel gevallen niet noodzakelijk. Daarnaast biedt de coating aan nieuwe materialen een goede bescherming tegen UV-straling en vuil. Tedac Coating is bestand tegen onder andere graffiti en chemicaliën, het barst scheurt en schilfert niet bij temperatuurschommelingen, heeft een hoge krasvastheid en is eenvoudig met water te reinigen. Het assortiment bevat Coating Glans, Coating Mat, verharder, verdunner, reiniger en ontvetter. De verwerking moet wel door professionals gebeuren.

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

Dutch Coating Innovators, Heerhugowaard, (072) 572.35.06, www.tedaccoating.nl

Pointmaster krabt uit en verdicht tegelijk Doorstrijken van metselwerk komt steeds vaker voor. Om dat werk te vereenvoudigen heeft Megamix de Easypointer ontwikkeld. Dit hulpmiddel heeft een ietwat gekromde lichtgewicht aluminium greep,

De Kompakt Schoorsteen 2.0 van Ubbink is een universele verzamelkap geschikt voor het collectief ‘opbergen’ van verschillende samenstellingen van rookgas- en ventilatiesystemen en rioolontspanning. Het product vormt één uitvoering voor alle

waardoor het risico op beschadiging van de vingers bij het doorstrijken van voegen tot een minimum wordt teruggebracht. De wielen zijn van massief slijtvast kunststof. Een ander belangrijk voordeel is dat de voegpen gelijktijdig uitkrabt en verdicht en de pen simpel op de gewenste diepte is in te stellen. In de Easypointer zijn verschillende voegpennen te plaatsen. De uitvoering kan daarbij variëren van 4,5 mm tot 13,5 mm, oplopende met sprongen van 1,5 mm. Het makkelijk in de hand liggende apparaat heeft inmiddels bij menig metselaar zijn sporen al verdiend. De reacties zijn overwegend positief.

dakhellingen tussen 15 en 55 graden. De doorvoeren zijn achter elkaar geplaatst; er is geen gespiegelde variant nodig. De kap is te monteren op een haakse doorbreking van het dak en vergt een minimale opening en zo min mogelijk isolatieverlies. Bovendien is de doorvoermanchet luchtdicht volgens de fabrikant/leverancier. De Kompakt Schoorsteen 2.0 valt binnen de breedte van een standaard sneldekpan en is daarmee geschikt voor prefab bouwen. Het geïntegreerde indekdeel maakt toepassing voor alle pannen mogelijk. Een tweede nieuwigheid van het bedrijf uit Doesburg is de universele Ubiflex Dakdoorvoerpan 15-55. Deze pan biedt de oplossing voor 98% van alle toepassingen op dakhellingen tussen 15 en 55 graden. Het basismateriaal van het product is Ubiflex, de loodvervanger van Ubbink, dat zich makkelijk laat verwerken en vormen. De nieuwe pan vraagt niet om een losse schaal, maar heeft een knobbel/schaalfixatie met een vast scharnierpunt. Door deze samenstelling is de Dakdoorvoerpan geschikt voor ieder type dakpan en dakdoorvoer. De pan is gemaakt voor doorvoeren van ø125 tot ø131 mm en sluit zeer goed aan.

Coöperatie MegaMix BA, Almere, (088) 551.08.88, www.megamix.nl

Abonnementen e-mail: administratie@handelsuitgaven.nl

IsoBouw Systems, Someren, (0493) 49.81.11, www.isobouw.nl

Verzamelkap en doorvoerpan voor hellende daken

Multifunctionele coating geeft glans en kleur terug

Ontwerp en opmaak Ronald Wientjes (RoDo grafisch ontwerpburo) e-mail: ronald@rodoweb.nl

BouwTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 NHU 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 Nederlandse HandelsUitgaven 7421 ZC Deventer tel.: 0570-654660 fax: 0570-656580 email: info@handelsuitgaven.nl

genomen heeft. Na de acquisitie van Polycel Gouda eerder dit jaar is dit de tweede EPS-fabrikant die onder de vlag van IsoBouw gaat produceren en leveren. Over de beweegredenen voor deze overnames heeft directeur Kemperman een duidelijk antwoord: ‘De activiteiten van Polycel en ExPoSchuim passen naadloos bij die van ons. Wij kennen de markt en belangrijker, de klanten en hun verwachtingen. De integratie van de productie- en verkoopactiviteiten kan daarom snel en probleemloos verlopen.’

Voorgeteeld bakken voor groendaken Derbisedum Pack is een oplossing voor extensieve groendaken, die door de dakdekker geplaatst kan worden. Het gaat om voorgeteelde bakken met plantjes, substraat en drainage, die rechtstreeks op een wortelwerende dakbedekking van Derbigum is neer te zetten. Het is simpelweg te vergelijken met het aanbrengen van tegels. Men loopt geen risico en heeft er volgens het bedrijf nauwelijks omkijken naar. De beplanting is beperkt tot vetplanten en kruiden, die goed gedijen in koude en warmte. De begroeiingsgraad van de voorgeteelde

bakken is groter dan 80%. De totale dikte van het systeem bedraagt ongeveer 75 mm en het gewicht bij volledige verzadiging circa 95 kg/m2 Derbigum Nederland, Delft, (015) 215.40.00, www.derbigum.nl

Ubbink, Doesburg, (0313) 48.02.00, www.ubbink.nl

Academie voor professionals

! ur erd nu e éé orm en ïnf nn ge Bi dig lle vo

Kom naar onze academie luchtdicht bouwen! Laat u uitgebreid informeren over toepassingen en produkten van luchtdicht bouwen. Zie hieronder voor de data en kom ook! Energiezuinig bouwen heeft de toekomst, zeker nu de overheid de EPC-norm de komende jaren blijft aanscherpen. Luchtdichting is hierbij cruciaal: het energieverlies door luchtlekken kan oplopen tot 30%. Hierdoor neemt de duurzaamheid van een constructie toe en mede door de energiebesparing is het milieuvriendelijk. De vertrekken in het gebouw bereiken én behouden sneller een aangename temperatuur wat weer leidt tot een lager energieverbruik en minder uitstoot van CO2. Wordt zowel toegepast bij nieuwbouw als bij renovatie.

WAAROM LUCHTDICHT BOUWEN? • Vermindert energieverlies tot wel 30%! • Voorkomt vochtproblemen door condensatie • Bepalend onderdeel om de EPC-norm te halen • Compleet geteste systemen zijn beschikbaar • Bij luchtdicht gegarandeerd waterdicht • Verbetering geluidwerendheid gevel

Bezoek onze academie en laat u binnen één uur geheel informeren, terwijl u geniet van een hapje en drankje. We starten om 16.30 uur. Kijk hiernaast voor data en vestigingen bij u in de buurt.

Aalsmeer 24 juni

Zutphen 25 juni

Roelofarendsveen 1 juli

Goor 27 juni

Kaatsheuvel 4 juli

Deze academie wordt verzorgd door probin in samenwerking met Tremco Illbruck. Tremco Illbruck is niet alleen producent, maar ook een specialist op het gebied van luchtdicht bouwen. Het bedrijf ondersteunt met advies op maat en kennisoverdracht. Zie ook www.luchtdichtbouwen.nl

probin adv bouwtotaal juni 2013.indd 1

10-06-13 17:02