BouwTotaal maart 2013 by Nederlandse HandelsUitgaven BV

jaargang 10 / nummer 3 maart 2013

Met Slimbouwen uit de crisis! Als het aan prof. dr. ir. Jos Lichtenberg ligt dan gaan we vanaf morgen allemaal Slimbouwen. ‘Slimbouwen is geen bouwsysteem, maar een visie, een gedachtegoed. Het is een antwoord op de problemen die Jos Lichtenberg, voorzitter Stichting Slimbouwen: ‘Innovaties zijn niet op de keten gericht, maar op veelal geïsoleerde producten en processen. Stapelinnovaties, noem ik dat. De integrale samenhang in het bouwproces wordt daarmee niet bevorderd, waardoor de faalkosten in de bouw hoog blijven.’

de bouwsector kenmerken. Innovaties op bedrijfsniveau zijn niet meer voldoende om de bouw drastisch te verbeteren en uit de crisis te geraken. Slimbouwen is daarom een visie op integraal niveau. Daarbij wordt voor alle spelers in de bouw een samenhangende oplossing geboden om tot noodzakelijke vernieuwingen te komen.’ BouwTotaal vindt Slimbouwen dermate belangrijk dat vanaf nummer 4 Slimbouwen een integraal onderdeel van dit toonaangevende vakblad in de bouw gaat worden. Lees verder op pagina 14

Niet meer zweten in regenkleding De meeste beschermkleding beschermt wel tegen regen en kou, maar je gaat er hevig in transpireren bij inspanning. Zelfs de meest ademende PU stretch kleding kan nog oncomfortabel aanvoelen doordat het zweet na enige tijd inspanning onvoldoende wordt afgevoerd. Als er iemand veel van regenkleding weet in Nederland, dan is het wel directeur Gerard Cramer van Hydrowear. Hij heeft jarenlang gezocht naar de ideale werkkleding die ademt, regendicht is, comfortabel, sterk en ook nog eens aan alle Europese normen voor veiligheidskleding kan voldoen. Het lijkt onmogelijk, maar het is hem gelukt met Hydrowear Simply No Sweat. BouwTotaal toog naar Emmen om zijn verhaal te horen.

Slimbouwen Houten koepel met luchtkussendak

Prestaties inzichtelijk met Business Intelligence PBM: Niet meer zweten in regenkleding

PBM: Huidkanker als

PBM: Veilig en comfor-

beroepsziekte tabel het voorjaar in Technische Bureau Afbouw Factor mens wordt onderschat in bouwwereld Sigma Congres: inspiratie om crisis te overleven

EN VERDER 33 Bouwkosten 37 Bouwgebreken 39 Fiscaal & Personeel Gerard Cramer, directeur Hydrowear, zit met een dilemma: ‘Ik weet dat de Hydrowear Simply No Sweat een doorbraak betekent op het gebied van betaalbare regenkleding die zelf ventileert, maar hoe leg ik dat de klant uit?’

(Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken Nieuw BIA LockBlock

zie www.bia-beton.nl

GROEN ÉN HET IS

SUPER

STERK

SP: DE NIEUWE GENERATIE LIJMKITTEN

41 Product in beeld 44 Productnieuws

WWW.OMNICOL.INFO

www.roval.eu FORECO 30 JAAR

HET IS

WWW.STABILIGHT.NL

Altrex ActieWeken Acties en innovaties!

www.altrex.com

14 16

TEL.: 024 - 648 84 84

Lees verder op pagina 20

I N HOU D

Innovatief in hout

• 60.000 m2 voorraad • prefab inclusief montage • speeltoestellen op maat • bergingen en gevelbekleding Online bestellen op www.forecowoodshop.nl

VOOR UW TEGELWERKADVIEZEN

Bouw Match.nl vacatures voor bouwprofessionals

www.peugeot.nl

SUCCES DWING JE AF met de nieuwe bedrijfsauto’s van Peugeot

Uw bedrijf upgraden doet u met de nieuwe Peugeot bedrijfsauto’s met Pack Pro Edition. Compleet met extra’s zoals meegespoten bumpers, RVS sidebars, lichtmetalen velgen en optioneel lederen bekledingen. Kijk, daar knapt ieder bedrijf van op. Nu tijdelijk met 1.9% Financial Lease. Ga dus snel naar de Peugeot-dealer voor meer informatie. Het ﬁnancial lease actietarief van 1,9% is geldig bij orders van bedrijfsauto’s t/m 30-06-2013 en geldig voor de contractduur van de ﬁnancial lease-overeenkomst (12, 24 of 36 maanden). Afgebeeld model kan afwijken van de werkelijkheid. Wijzigingen voorbehouden. Ga naar uw dealer voor meer informatie en de voorwaarden of kijk op www.peugeot.nl.

PEUGEOT PACK PRO EDITION

ACTUEEL

Internationale BouwBeurs uitstekend verlopen Bezoekers van de Internationale BouwBeurs waren vooral op zoek naar natuurlijke bouwmaterialen, integrale oplossingen en producten voor energiezuinig bouwen. Zeventig procent beoordeelde de beurs met ‘goed’ en ‘ uitstekend’. De bouw kan in crisis verkeren, op de beursvloer was daar allerminst sprake van. Exposanten hebben over de volle breedte goede zaken gedaan. BouwTotaal kreeg veel waardering voor de dagelijkse beursjournaals van BouwTotaal TV. De Internationale Bouwbeurs werd van 4 tot en met 9 februari 2013 gehouden in de Jaarbeurs in Utrecht. Volgens organisator VNU Exhibitions heeft de beurs in alle opzichten aan de verwachting voldaan. Bezoekers beoordelen de beurs met hoge cijfers, exposanten hebben veel contacten gelegd met decisionmakers. In totaal heb-

Utrecht. Over de hele linie zijn exposanten tevreden. Het ging even niet over een teruglopend bouwvolume, maar over innovaties en hoe we de markt gezamenlijk een boost kunnen geven.’ Hij vervolgt: ‘Als je al wil vergelijken met twee jaar geleden – maar wie zou dat willen, want er is wel het een en ander ge-

Wij gaan slim bouwen! bitions blijkt dat 35% directeur/eigenaar is, 8 procent werkt in de verkoop, 7 procent is lid van de bedrijfsleiding/ management. 17 procent van het bezoek werkt als werkvoorbereider, werkuitvoerder of projectleider in de bouw. Het overgrote deel van het bezoek werkt in de aannemerij (23%), heeft een klussenbedrijf, inclusief ZZP-ers (8%) of is werkzaam in de afbouw (4%). Architectenbureaus en advies- en ingenieursbureaus waren met 10 procent goed op de beursvloer vertegenwoordigd. BouwTotaal TV BouwTotaal oogstte veel lof op de Bouwbeurs met het dubbeldikke beursnummer en een primeur: BouwTotaal TV. Dagelijks bezocht de redactie van BouwTotaal innovatieve standhouders en de volgende ochtend was het vergaarde nieuws te zien op BouwTotaal TV. Een regelrechte hit, die veel complimenten kreeg van de beursorganisatie, standhouders en bezoekers. De beursjournaals zijn terug te zien op www. bouwbeurs.nl en uiteraard op de site van BouwTotaal (www.bouwtotaal-online.nl). Zeker is nu al dat in 2015 het BouwTotaal beursjournaal weer op de beursvloer en internet te zien zal zijn!

Week van de Bouw 2015

ben de ruim 700 exposanten gezamenlijk een kleine half miljoen (480 duizend) businesscontacten gelegd. Gezien de malaise in de bouw was op voorhand duidelijk dat de editie-2013 minder bezoekers zou trekken. Het totaal aantal bezoekers is uitgekomen op 80.040. Project manager Martijn Carlier is opgelucht: ‘De crisis bestond even niet in

beurd – valt op dat het aantal eindbeslissers in absolute zin gelijk is gebleven. Zestig procent van het bezoek zet zijn handtekening als het op inkopen en investeren aankomt. Nog eens vijftien procent heeft een adviserende rol. Het neusje van de zalm liep op de beurs rond. Dat verklaart ook de tevredenheid van exposanten.’ Uit de bezoekersregistratie van VNU Exhi-

Acht van de tien bezoekers hebben aangegeven ook de volgende editie van de BouwBeurs te bezoeken. Dat zal dan gebeuren als onderdeel van de Week van de Bouw 2015. De initiatieven hiervoor werden na maandenlange voorbereiding tijdens de BouwBeurs gelanceerd. De reacties van de aanwezige exposanten waren unaniem enthousiast. De komende maanden gaat VNU Exhibitions met alle partijen verder in gesprek om de Week van de Bouw vanaf de allereerste beursdag als het nieuwe ijkpunt in de bouw te positioneren.

Vanaf BouwTotaal nummer 4 gaan we de lezers adviseren over slim bouwen. In dit nummer de aftrap door middel van een interview met de ‘slimste man in de bouw’: prof.dr.ir. Jos Lichtenberg. We hebben nu lang genoeg maar wat aan gerommeld en de crisis doet er nog een schep bovenop. We gaan dus niet langer alleen maar voor de laagste prijs. Want goedkoop is duurkoop, hebben we altijd geleerd. Daarnaast overwinnen we onze schroom en gaan we tijdig samen om tafel te zitten met de diverse bouwpartners om van te voren van elkaars kennis gebruik te maken. Het is even eng natuurlijk, om de aannemer en installateur al tijdens het ontwerpproces uit te nodigen, want dan zit je er verdorie al aan vast! En dan vragen ze straks ook nog de hoofdprijs! Nou, zo heet zal de soep niet gegeten worden en hoeveel denkt u wel niet te besparen doordat u van te voren al veel afstemmingsproblemen tijdens de bouw kunt elimineren. Ik durf zelfs te beweren dat u bakken met geld gaat verdienen door al die fouten tijdens het uitvoeringsproces te elimineren. Uw winstmarge en ‘angstopslag’ gaan dan niet langer op aan zaag-, haken snijafval, niet passende elementen, wachttijden, talrijke hersteluren, onvoorziene werkzaamheden, et cetera. En we stoppen ook met het rotsvast instorten van leidingen in vloeren en wanden. Iedere aanpassing in de toekomst wordt een haken sloopdrama om leidingen om te leggen en/of aan te passen. Waarom leidingen en installaties niet in holle wanden en vloeren aanbrengen, zodat alles bereikbaar blijft? Dan hoeft de installateur ook pas aan de slag wanneer een gebouw wind- en waterdicht is, hetgeen voor de arbeidsomstandigheden, snelheid en kwaliteit van het werk ook positief is. Tevens is een kwaliteitsslag te maken door bouwelementen zoveel mogelijk te prefabriceren. Die elementen worden geVoor Voor bouwprofessionals bouwprofessionals maakt in geconditioneerde omstandigheden, hetgeen ook weer gunstig is voor kwaliteit, snelheid en arbeidsomstandigheden. Op de bouwplaats hoeft er dan alleen nog geassembleerd te worden, waardoor de afhankelijkheid van het weer en de kans op fouten afneemt. Tot slot nog een paar slimmerikken die alle aansluitingen van bouwdelen drie-dimensionaal kunnen beheren, bijvoorbeeld met BIM, en we gaan een gouden toekomst in de bouw tegemoet! Wordt de bouw tegelijkertijd ook aantrekkelijker voor jonge vakmensen, want die gaan we straks bij een aantrekkende bouw vreselijk tekortkomen! Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal

(Advertentie)

Voor bouwprofessionals

Renovatie en waterdichting van kelders

Hoofdredacteur Frank de Groot interviewt een exposant, terwijl videoproducer Bernd Kruyt van DutchUncle.tv het gesprek opneemt. Foto: Ronald Wientjes

Saneerpleistersystemen

Bitumenafdichtingslagen

Injecteringssystemen

n Mortels, pleisters, spatlagen en fijnkorrelige eindlagen n Voor complete sanering en waterdichting van kelders n Op binnenmuren, buitenmuren boven het maaiveld, sokkels en vloeren

n Primers voor beton of voor metselwerk n Eéncomponentige of snelle tweecomponentige afdichtingslagen n Tweecomponentenlijm voor isolatieen drainplaten

n Horizontale afdichting n Tegen opstijgend vocht in muren n Injectievloeistof, vulmortel en vloeistofhouders

Tegellijmsystemen en bouwchemische producten

www.PCI-Afbouw.nl

Slimme oplossingen... Sterke materialen! GB Bouwverankering

GB Tuinbeslag

GB Spouwankers

GB Klein IJzerwaren

GB Houtverbindingen

GB Specials/Maatwerk

Atoomweg 2 - Postbus 1, 2420 AA Nieuwkoop â&#x20AC;˘ Tel.: (0172) 52 01 10 - Fax: (0172) 57 17 53

ACTUEEL PUR-schuimen Tremco illbruck niet schadelijk voor de gezondheid In de media is sinds enkele weken veel ophef over PUR sprayfoam. Door het isoleren van begane grondvloeren van huizen met twee componenten (2K) polyurethaan sprayfoam, kunnen vermoedelijk gezondheidsproblemen ontstaan voor de verwerker en de bewoners. Tremco illbruck produceert en levert geen sprayfoam. De bussen PUR-schuim van Tremco illbruck bevatten een één component schuim. De mix van chemische bestanddelen heeft al plaatsgevonden bij het vullen van de bus. Er wordt geen puur isocyanaat uitgespoten. Het nieuws betreft twee componenten (2K) polyurethaan sprayfoam dat in grote hoeveelheden op grote oppervlakken wordt verwerkt. Bij dit type schuim vindt de chemische reactie plaats door het samenvoegen van de chemische bestanddelen na het verlaten van het spuitsysteem. Dit wordt veelvuldig toegepast bij het na-isoleren van de begane grond, zoals ook te zien was op TV.

Geen chemische reactie bij verwerking

Tremco illbruck produceert en levert niet de 2K-sprayfoam, zoals getoond in het nieuwsitem. Tremco illbruck is fabrikant van PUR-schuimen in aerosolverpakking. Het belangrijkste verschil is dat onze bussen PUR-schuim een één component schuim bevatten. De mix van chemische bestanddelen heeft al plaatsgevonden bij het vullen van de bus. Uitharding is de enige reactie die nog moet plaatsvinden na het verlaten van het spuitsysteem en gebeurt door vochtopname uit de lucht en de ondergrond.

Geen spray, maar schuim in busvorm

“Wij betreuren de ongenuanceerde berichtgeving ten zeerste”, aldus Constanz Bothof, Sales Director Benelux van Tremco illbruck. “Meestal associeert men PUR-schuim met het één component product in de bus, daar is de problematiek bij standaard gebruik niet aan de orde.” Overigens produceert Tremco illbruck wel 2K-schuim producten in busvorm, aldus Bothof, “maar ook deze hebben niets te maken met het product om vloeroppervlak te isoleren.” Het verschil hier is dat de tweede component bestaat uit een versneller en niet uit een chemisch bestandsdeel. Bovendien komt schuim uit de bus als een dikke rul naar buiten, waardoor er geen druppeltjes worden gevormd die vervliegen.

Hoogste classificatie normering

Voor eventuele emissies na verwerking bestaat normering volgens de Emicode. Tremco illbruck heeft daarbij de hoogste classificatie EC1 Plus: nauwelijks tot geen emissie meetbaar na applicatie. Voor verdere info over de Europese associatie van OCF (PU foam technology) - producenten, werkend onder de FEICA, zie http://www.feica.com/ our-industry/pu-foam-technology-ocf. Ook de Feica beraadt zich op een reactie naar aanleiding van het nieuws in de media.

Onrust over gebruik purschuim Het isoleren van woningen met purschuim mag voortaan alleen nog als er strenge veiligheidsmaatregelen in acht worden genomen. Dat heeft de Europese brancheorganisatie Isopa besloten naar aanleiding van gezondheidsproblemen bij tientallen bewoners. Zij werden waarschijnlijk ziek van de chemische dampen die vrijkwamen toen hun vloer werd geïsoleerd met purschuim. TNO onderzoekt inmiddels door middel van metingen welke emissies precies vrijkomen bij het aanbrengen van pur-schuim aan de onderkant van vloeren. Om de vloer van een woning te isoleren met purschuim worden twee chemische componenten samengevoegd. Die worden in de kruipruimte tegen de vloer van de woning gespoten. Jaarlijks worden meer dan 10.000 woningen op deze manier geisoleerd. Nu mogen bewoners nog gewoon in huis blijven als dat gebeurt en meestal gaat dat goed. Maar soms gaat er iets fout, vermoedelijk bij het mengen van de chemicaliën. Dan stopt het chemische proces niet en blijven er dampen vrijkomen. De bewoners worden ziek en worden zo gevoelig voor die giftige stoffen dat ze een allergische reactie krijgen als ze er weer mee in aanraking komen. Daardoor kunnen ze niet meer in hun woning blijven wonen.

mond en Malden, maar inmiddels kunnen ook gezinnen in Hoofddorp, Aadorp, Terwispel, Leusden en Ede niet meer thuis wonen. Ook in Tiel moet een familie hoognodig weg

ze manier geïsoleerd. Jarenlang zijn er geen klachten geweest. Vandaar dat de kwestie me erg bezighoudt’, reageert André Donders, directeur van de Vereniging van Polyurethaan Hardschuim-fabrikanten (NVPU) in Cobouw. NVPU, waarvan ook verwerkers lid zijn, is ook opdrachtgever van het onderzoek door TNO. De verwachting dat de resultaten van het onderzoek binnenkort worden gepubliceerd. Minister Blok van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties voelt daarnaast niets voor een verbod op het gebruik

Richtlijnen

Lange tijd heeft de branche ontkend dat er een verband kon zijn tussen de gezondheidsklachten en de aangebrachte purlaag, maar nu komen er toch maatregelen. De nieuwe Europese richtlijnen zijn:  bewoners moeten voortaan hun huis uit als de woning met purschuim wordt geisoleerd;  er moet grondig geventileerd worden tijdens het werken met pur;  er moet achteraf geïnspecteerd worden of er nog giftige stoffen aanwezig zijn in het huis;  voor isolatiebedrijven komt er een nieuw streng Europees certificaat. De NOS heeft geïnventariseerd dat inmiddels minstens acht gezinnen hun woning moesten verlaten. Bekend waren al gevallen in Eg-

uit hun huurhuis, maar zij zijn daartoe financieel niet in staat. De gedupeerden hebben 21 februari een meldpunt voor lotgenoten geopend. Inmiddels heeft zich ook een oud-medewerker van een purbedrijf gemeld met gezondheidsproblemen. Ook hij brengt zijn klachten in verband met het werken met pur in kruipruimten.

Eerste reacties

‘We hebben in de afgelopen dertig jaar per jaar enkele tienduizenden woningen op de-

van purschuim en hij is ook niet voor een tijdelijke stop. Dat zei hij op 26 februari in de Tweede Kamer naar aanleiding van kritische vragen van de PvdA. Blok noemde de beelden op tv ‘indringend’. Maar hij benadrukte dat de isolatiesector de problemen serieus neemt. En het verbieden van purschuim gaat hem te ver. Blok zei dat hij nader onderzoek afwacht en dat hij de vinger aan de pols houdt, maar voorlopig wil hij niet dat Nederland als enige land in Europa het materiaal niet meer toestaat.

Maurice van Sante ING Economisch Bureau Maurice.van.sante@ing.nl Twitter: @MauricevanSante

Investeringen in de woningbouw blijven dalen In 2012 namen de investeringen in woningen met bijna 10% af ten opzichte van 2011. De vooruitzichten blijven ook in mineur. Door het lage aantal transacties op de woningmarkt is er weinig doorstroming waardoor ook weinig nieuwbouwwoningen worden verkocht. Dalende prijzen van bestaande woningen zorgen er voor dat ook ontwikkelaars van nieuwbouwwoningen hun prijzen moeten verlagen om concurrerend te blijven. Daarbij maken de btw-verhoging naar 21% die ook voor nieuwbouwwoningen geldt en de blijvende verlaging van de overdrachtsbelasting naar 2% nieuwbouwwoningen ook relatief duurder. Prijzen nieuwbouwwoningen 20% lager dan in 2007 Particulieren die hun bestaande woning voor 2004 hebben gekocht hebben nog wel enige overwaarde. Hierdoor kunnen zij hun prijs verlagen en zo toch nog een “boekwinst” maken of zij hebben geen urgentie om te verhuizen. Voor projectontwikkelaars geldt dat er wel urgentie is om nieuwbouw te verkopen. De kosten van bouwgrond blijven bijvoorbeeld op de balans drukken zolang de woningen nog niet zijn verkocht en gebouwd. Daarbij tikken voor bouwbe-

drijven ook de loonkosten van (overtollig) personeel zwaar aan. Door de lagere prijzen van bestaande woningen moeten ook projectontwikkelaars hun nieuwbouwwoningen met flinke kortingen aanbieden om concurrerend te blijven. Ten opzichte van de top eind 2007 zijn nieuwbouwwoningen ruim 20% goedkoper geworden en liggen net als bestaande woningen momenteel op het prijsniveau van 2004. Om bij

deze lagere prijzen toch nog te kunnen overleven doen aannemers er alles aan om nog efficiënter te werken en faalkosten te beperken. De urgentie is hoog en het personeel en de directie van veel bedrijven zijn hierdoor ook erg gemotiveerd, omdat zij doordrongen zijn van het feit dat de eigen baan dan wel het voortbestaan van de onderneming op het spel staat.

Figuur Prijsontwikkeling bestaande woningen ten opzichte van nieuwbouwwoningen, 1998- 3e kwartaal 2012 120 110 100 90

Prijsontwikkeling nieuwbouwwoningen loopt gelijk op met bestaande woningen

80 70 60 50 Index 2005=100 40 1998 2000

2002

2004

2006

Gem. verkoopprijs nieuwbouw koopwoningen

Bron: CBS en MNW, bewerkt door ING Economisch Bureau

2008

2010

2012

Bestaande woningen

Vooruitgang op het gebied van isolatie betekent zich ook laten inspireren door de natuur

ACTIS ISOLATIE MATERIAAL OP BASIS VAN HOUTVEZELS Omdat hout een hoogwaardig natuurlijk isolatiemateriaal is, heeft ACTIS zich hierdoor laten inspireren bij de ontwikkeling van een assortiment milieuvriendelijke en uitstekende isolatiematerialen. De isolatiepanelen van ACTIS zijn gefabriceerd op basis van onbehandelde, gerecycleerde houtvezels en bieden door de combinatie van een hoge dichtheid en een hoge thermische inertie zowel ’s winters als ’s zomers maximale efficiëntie. De panelen zijn leverbaar in een flexibele en harde uitvoering en zijn daardoor geschikt voor allerlei toepassingen. RCS CARCASSONNE 380 986 265

ACTIS, is een onderneming met een ISO 9001-kwaliteitscertificaat en een ISO 14001-milieucertificaat. Certified company

Voor meer informatie kunt u contact openen met 06-46612360 of kunt u een e-mail sturen aan verkoop@actis-isolation.com Ook kunt u een bezoek brengen aan onze website www.actis-isolation.com

AC57_BOIS_BouwTotaal_265x385_HOLL_NL.indd 1

Standnummer 11.G015

KEYMARK gecertificeerd

PEFC/10-31-2030 Promoting sustainable forests management

05/12/11 15:30

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Atlas Copco viert 140 jaar industriële innovatie Atlas Copco vierde op 21 februari zijn 140-jarig bestaan. In de 170 landen waar het bedrijf is, wordt dit jubileum gevierd met tal van festiviteiten. Atlas Copco Nederland vierde in Zwijndrecht het 140-jarig bestaan met alle medewerkers van de verschillende lokale vestigingen. Tijdens de feestelijk bijeenkomst ontving het personeel onder meer een jubileumboek met de historie van de Atlas Copco groep. Voor de Nederlandse zakenrelaties worden dit jaar vier speciale regiobijeenkomsten georganiseerd die allen in het teken staan van innovatie. Het bedrijf brengt de Eén van de eerste Atlas nieuwste hoogdiesel-compressoren. efficiënte producten op de markt, waarmee klanten energie kunnen besparen en het milieu wordt ontzien. Tijdens de regiobijeenkomsten worden workshops gegeven over duurzame productieoplossingen die door klanten van Atlas Copco zijn gerealiseerd. ‘Dit 140-jarig jubileum is een geweldige gelegenheid om de relatie met onze klanten te verdiepen, om onze bedrijfswaarden te vertalen naar onze dagelijkse werkzaamheden en om synergiën met ons klanten te behalen’, aldus Bob van Wijnen, general manager van Atlas Copco Nederland. ‘Het is ook het moment om met onze medewerkers terug te kijken op de innovatieve geschiedenis van Atlas Copco, maar het is ook zeker het moment om vooruit te kijken. Eén van onze belangrijkste doelen is om de energie-efficiëntie van onze klanten bij voortduring te verbeteren en met die drijfveer zullen we in de toekomst nog menige innovatieve mijlpaal behalen.’ Als onderdeel van de viering van het 140-jarig jubileum, luidde de President en CEO van Atlas Copco, de heer Ronnie Leten, de openingsbel bij de aandelenbeurs NASDAQ in New York. De aandelen van Atlas Copco, het grootste industriële bedrijf op basis van marktkapitalisatie in de Noord-Europese regio, zijn genoteerd op NASDAQ OMX in Stockholm, Zweden, de thuisbasis van het bedrijf. Andere activiteiten die wereldwijd plaatsvinden, zijn de opening van een nieuwe compressorfabriek in de omgeving van Puna, India en verschillende klantevenementen. Een podcast met een bijzondere audio-geschiedenis van de industriële multinational is te downloaden via de website: www.atlascopco.com/history. Op deze site is eveneens een e-book-beschrijving van een aantal van Atlas Copco’s belangrijke mijlpalen van de afgelopen 140 jaar.

Nieuwe Sphinx websites voor consument en professional BV De Sphinx Maastricht heeft haar websites volledig vernieuwd en aangepast aan de eisen van deze tijd en aan de wensen van de verschillende doelgroepen. De vernieuwde website www.sphinxpro.nl maakt het de professional gemakkelijk specifieke badkameronderdelen snel te vinden en deze te verwerken in de Bestekservice.

Vervolg op pagina 9

Bijna helft Nederlanders heeft geen CV-onderhoudscontract Een CV-ketel die niet regelmatig wordt gecontroleerd, vormt een risico voor de bewoners. Toch blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy in opdracht van UNETOVNI dat 44% van de woningbezitters géén jaarlijks onderhoudscontract voor de CV-ketel heeft. UNETO-VNI werkt daarom aan een methodiek voor vrijwillige keuringen. De ondernemersvereniging voor de installatiebranche werkt samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken, Agentschap NL en de fabrikanten van CV-ketels om zo’n systeem tot stand te brengen. Een CV-ketel die niet tijdig wordt gecontroleerd en afgesteld, kan voor gevaar in huis zorgen. Een gasexplosie en koolmonoxidevergiftiging zijn reële risico’s en komen in ons land met enige regelmaat voor. Veiligheid is dan ook een belangrijke reden om de CV-ketel minimaal één keer per jaar door een erkende installateur te laten controleren. Daar zijn de Nederlandse woningbezitters het overigens mee eens: 71% geeft aan dat een veilige CV-ketel belangrijk is.

Energiezuinig

Naast veiligheid zijn er ook economische motieven om regelmatig een deskundige naar de CV-ketel te laten kijken. Een goed afgestelde verwarmingsketel is zuiniger met energie. Bovendien kan gericht onderhoud de levensduur van het apparaat aanzienlijk verlengen. En dat is een relevant

voordeel, want 69% van de woningbezitters hecht er waarde aan dat de CV-ketel lang meegaat.

Sticker

Installateurs die zijn aangesloten bij UNETO-VNI plakken na iedere controle- en onderhoudsbeurt een sticker op de CV-ketel. De tekst op de sticker is even simpel als duidelijk: ‘Gecontroleerd’ plus het jaartal waarin de controle heeft plaatsgevonden. Dat de sticker zijn werk goed doet, blijkt uit onderzoek: één op de drie consumenten zegt de sticker te kennen. Met de methodiek voor vrijwillige controles wil UNETO-VNI de Nederlandse huishoudens veiliger en energiezuiniger maken. Daarnaast vormt een beter systeem voor controles een impuls voor de ondernemers in de installatiebranche.

Nieuwe, veiligere opbouw van rolsteigers een feit

Tijdens het recent gehouden VSB-symposium ‘De eerste stap naar een nieuwe toekomst’ ontving Marga Zuurbier, directeur Inspectie SWZ uit handen van VSB-voorzitter Frank Klessens, het eerste exemplaar van een uitgave waarin de nieuwe, veiligere opbouw van rolsteigers wordt gepresenteerd. Het nieuwe, veiligere opbouwen is het resultaat van afspraken die zijn gemaakt bij de totstandkoming van het A-blad Rolsteigers. Deze afspraken zijn ingegeven door het feit dat de rolsteiger veelal wordt gebouwd door de gebruiker, wiens kernactiviteit niet het monteren van aluminium rolsteigers is. Schilders, gevelwerkers, installateurs, zzp’ers en particulieren: allemaal maken ze gebruik van de rolsteiger voor het uitvoeren van werkzaamheden op hoogte. Het opbouwen moet dan ook zó eenvoudig zijn, dat er alleen maar veilig gemonteerd of gedemonteerd kan worden. De nieuwe, veiligere opbouw is door fabrikanten (Altrex, ASC, Custers, Layher en

Skyworks) ‘vertaald’ naar hun rolsteigers. Uitgangspunt hierbij is de bescherming tijdens het opbouwen: het platform mag nu pas worden betreden nadat deze rondom beveiligd is met heupleuningen. Op deze manier wordt voorkomen dat de gebruiker bij de montage vrij staat en dat er sprake is van valgevaar. Daartoe wordt door de fabrikanten gebruik gemaakt van leuningconstructies, voorloopleuningen, verplaatsbare voorloopleu-

Voorbeeld van een document met veilige opbouw van een rolsteiger. In dit geval van Layher.

ningen en voorloopleuningen die buitenom met speciale haken, dan wel binnenuit van onderaf naar boven worden gebracht. De komst van het nieuwe, veiligere opbouwen betekent dan ook niet dat nieuwe rolsteigers moeten worden aangeschaft. Het betreft hulpmiddelen en werkmethoden die op de bestaande rolsteigerconfiguraties kunnen worden toegepast. De verschillende methoden zijn vervat in een handzaam document dat via de VSB kan worden besteld: www.vsb-online.nl.

(Advertentie)

 de perfecte oplossing  tevens leveren wij voor nieuwbouw en lichtstraten, isopanelen, renovatie! afwerkprofielen en  in diverse kwaliteiten accessoires van o.a. Corus Colorcoat,  alles klantspecifiek en Tata Steel en Ruukki met snelle levertijden!

tel. (0166) 66 70 15, fax (0166) 66 70 16 www.dutchprofiles.nl / e-mail: info@dutchprofiles.nl

DiViSiOn inSUlATiOn

Maak kennis met het uitgebreide assortiment van Unilin

ISOLERENDE DAKELEMENTEN EN ISOLATIEPLATEN Als opdrachtgever of ontwerper stelt u hoge eisen aan de gebouwschil. Unilin heeft het meest uitgebreide assortiment aan isolerende dakelementen en isolatieplaten. Denk daarbij aan duurzaamheid, maatwerkoplossingen en een zeer ruime keuze aan afwerkingen en toepassingsmogelijkheden. Unilin heeft de technische kennis en jarenlange ervaring om samen met u de optimale gebouwschil te ontwerpen en te realiseren.

Unilin insulation bv - Beneluxstraat 1 - 5061 KD Oisterwijk - T +31(0)13 523 13 13 - info.nl@unilin.com - www.unilininsulation.com

AGENDA Bedrijfsnieuws Vervolg van pagina 7 Professionele gebruikers, zoals architecten, aannemers en installatiebedrijven, vinden op de vernieuwde website onder meer een schat aan informatie over de projectserie Sphinx 300 en alle productsegmenten die hieronder vallen. Zoek- en filterfuncties maken het eenvoudig om een specifiek badkameronderdeel te vinden. Daarnaast heeft deze site een handige Bestekservice, waarmee Sphinx-producten rechtstreeks in een bestekverwerker geplaatst kunnen worden. De nieuwe website voor consumenten biedt uitgebreide informatie over en sfeerbeelden van alle Sphinx badkamerconcepten. Dankzij de verschillende, intuïtieve zoeken filterfuncties is het eenvoudig om een specifiek badkameronderdeel te vinden. Voor hulp nodig bij het visualiseren van de badkamer naar individuele wens, biedt de site een handige tool. Met de Badkamer composer maakt de consument in enkele stappen een moodboard en een plattegrond. Deze kunnen dienen als een uitgangspunt voor de inrichting van de badkamer en maken de keuzebepaling eenvoudiger.

All-up keurt volgens Tüv-normen Het Almelose All-up, leverancier van ladderliften en aluminium hijskranen, kan sinds kort eigenhandig de strenge Tüv-keuringen uitvoeren en keurmerken. Het certificaat hiertoe werd kortgeleden ontvangen. Volgens Raymond Damhuis en Ard Nijkamp van All-up, betekent deze toevoeging veel: ‘Onze organisatie is in vijf jaar tijd enorm hard gegroeid, tegen de economische stor-

men in eigenlijk. We leveren nu vrijwel alle producten van de bekende merken Klaas, Paus en Geda en hebben ook een stevige voet tussen de deur gekregen in de verhuurmarkt. Met dit pas verkregen certificaat tonen we nu ook aan kwalitatief veel in onze mars te hebben.’ Een en ander betekent dat de All-up monteurs vanaf nu geheel zelfstandig de keuringen kunnen uitvoeren volgens T-SPEC, een door TÜV Nederland gefaciliteerd keuringssysteem. Het systeem voorziet in een constructie waarmee een organisatie zelf haar arbeidsmiddelen kan keuren. De daarmee belaste medewerkers zijn opgeleid tot keurmeester, waarop TÜV Nederland het toezicht verzorgt. Bovendien voert TÜV Nederland jaarlijks steekproeven uit om de kwaliteit van de keuringen en het niveau van kennis op het gebied van het arbeidsmiddel te waarborgen. Het T-SPEC certificaat heeft een geldigheid van vier jaar.

Drie nieuwe bestuursleden bij UNETO-VNI In het algemeen bestuur van UNETO-VNI zijn drie nieuwe leden benoemd. Het zijn Claudia Reiner (directeur Installatiebedrijf Caris en Reiner), Martijn Dekker (directeur DIGIT Elektrotechniek) en Marco Feijen (Divisiedirecteur Building Systems bij SPIE Nederland). Claudia Reiner (42) neemt plaats in het algemeen bestuur namens de Groep Klein, Martijn Dekker (35) en Marco Feijen (42) doen dat namens respectievelijk de beleidsadviescomVervolg op pagina 11

SGA Gorinchem 2013

Beursnieuws: Van Cascobouw tot Afbouw? Wat: Waar: Wanneer:

Oktober staat ook dit jaar weer in het teken van Schilder, Glas & Afbouw Vakdagen Gorinchem. Gedurende drie dagen kunnen verschillende toeleveranciers en fabrikanten van deze drie branches hun doelgroep

Beton- en afbouwbeurs Evenementenhal Gorinchem 15 t/m 17 oktober 2013

In één beursbezoek uw kennis verrijken betreft de dragende constructie van uw (toekomstige) project en daarnaast ook in contact komen met exposanten die u kunnen helpen betreft de afwerking van wanden en vloeren? Beton Vakdagen Gorinchem vindt dit jaar voor het eerst plaats in combinatie met Schilder, Glas & Afbouw Vakdagen Gorinchem op 15, 16 en 17 oktober 2013. Daar waar deze vakbeurzen samenkomen, wordt draagvlak gecreëerd voor afnemers, aannemers, inkopers en architecten om hun branchekennis van cascobouw tot afbouw te verbreden, te netwerken en zaken te doen.

Beton Vakdagen Gorinchem 2013

Beton Vakdagen Gorinchem 2013, is het platform waar de hele betonbranche bijeenkomt. Tijdens deze drie daagse vak-

beurs heeft u de mogelijk om face to face in contact te komen met alle facetten uit de betonbranche: van wapening, bekistingen, betonmortel, montagematerieel tot steigers.

Waar: Wanneer:

Nieuwe toepassingen voor gebouwen en het versterken van kunstwerken Voormalige Caballerofabriek, Den Haag (Ketelhuis en Laurenszaal) Dinsdag 16 april 2013, 12:00 – 18:00 uur

De VBR (Vereniging van gecertificeerde BetonReparatiebedrijven) wordt gevormd door de top van bedrijven in Nederland die

treffen, maar ook op de hoogte blijven van de laatste noviteiten binnen de markt. Alle takken van de drie branches worden vertegenwoordigd, van automatisering, gereedschap, onderwijs, verf en tapes tot wandbekleding, werkkleding, hoogwerksystemen, glas en nog veel meer.

Openingstijden Beton Vakdagen Dinsdag Woensdag Donderdag

15 oktober 16 oktober 17 oktober

13.00 – 21.00 uur 13.00 – 21.00 uur 13.00 – 21.00 uur

Openingstijden Schilder, Glas & Afbouw Vakdagen Dinsdag Woensdag Donderdag

15 oktober 16 oktober 17 oktober

14.00 – 22.00 uur 14.00 – 22.00 uur 14.00 – 22.00 uur

Informatie: www.evenementenhal.nl

VBR inspiratie- en praktijksymposium ‘Beton draagt de toekomst’ Wat:

De eerste, door All-up Tüv-gekeurde machine, verkrijgt de felbegeerde sticker.

zich speciaal toeleggen op het constructief repareren en onderhouden van betonnen gebouwen, bruggen, viaducten, et cetera. De VBR staat voor brancheontwikkeling met de thema's: meerwaarde, duurzaamheid, kennis en kwaliteit. De leden pakken gezamenlijk kennis, kwaliteits- en scholingsprojecten gaan. Onderhoud en reparatie van bestaand beton, het op verantwoorde wijze herbestemmen van gebouwen en bewaren van ons industrieel erfgoed zijn ook voor de VBR actuele thema’s.

Inhoud

Ter gelegenheid van het 30-jarige bestaan van de VBR organiseert de vereniging een middagsymposium voor opdrachtgevers/ beslissers in de woning-, utiliteits- en infrabouw, architecten, ingenieurs, adviseurs en overige belangstellenden. Tijdens dit symposium gaan we op zoek naar antwoorden op vragen, zoals:  Hoe komt een opdrachtgever tot keuzes bij herbestemming van betonnen gebouwen?  Keuzes maken, maar op basis waarvan?  Hoe komt de besluitvorming tot stand? Voor meer informatie: VBR Annelies Zijp Postbus 5135 1410 AC Naarden Tel. 023 5557920 info@vbr.nl www.vbr.nl

Demodag bij Böcker Nederland BV Op vrijdag 19 april 2013 zal bij Böcker Nederland een grootse DEMODAG worden georganiseerd. Op de Nederlandse vestiging van de Duitse producent kan men op deze dag, onder het mom van ‘Test The Best’, machines van Böcker in de praktijk zien en testen. Op het gebied van aanhangerkranen zal er naast de vertrouwde aanhangerkranen ook de nieuwste AKH34/1800 ‘Solid-Flex’ in de praktijk worden getest. De aanhangerkraan met de grootste reikwijdte op de markt. Als grootste fabrikant van aluminium autokranen laat het bedrijf in Velddriel zien waarom de Böcker autokraan toonaangevend

is. U kunt draaien met de AK44/4000 SPS, waarmee 500 kg maar liefst 30 meter zijdelinks kan worden weggezet. Veel aandacht zal er tijdens de DEMODAG zijn voor de vernieuwde ladderliften van Böcker. De volledig vernieuwde Junior met een werkhoogte van 18 tot en met 24 meter, de nieuwste Avario met een vol-

automatisch geïntegreerd knikstuk en een werkhoogte van 27 meter en de Arriva steigerbouwlift met maar liefst 400 kg hefvermogen en een werkhoogte van 34 meter, zullen worden gedemonstreerd. Voor de verhuizers zullen er demonstraties zijn met aanhanger- en verhuisliften opgebouwd op voertuig. Een Eyecatcher is de Junior 24 meter verhuislift opgebouwd op een Piaggio Porter Euro5. Bent u op zoek naar een goede occasion, dan bent u ook bij Böcker op het juiste adres. Op de DEMODAG kan men tevens rondkijken in de Service-werkplaats. Zowel onderweg als op de centraal in Nederland gelegen werkplaats verzorgt het bedrijf onderhoud, reparaties en keuringen aan ieder merk en soort ladderlift. Mogelijk kunt u veel kosten sparen door uw liften bij Böcker Nederland in Velddriel te brengen. De openingstijden tijdens de DEMODAG op 19 april zijn van 08.00 uur tot 18.00 uur. U kunt uzelf aanmelden via de website: www.boecker.nl of stuur even een e-mail naar info@boecker.nl.

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Vervolg van pagina 9 missie Economische Zaken en de beleidsadviescommissie Onderwijs. De nieuwe bestuursleden nemen de plaats in van Paul Tersmette, Bert de Vries en Adrie Stuij. Claudia Reiner is al jaren actief binnen UNE- Claudia Reiner. TO-VNI als voorzitter van de regio Zuid. Ze hecht veel belang aan een slagvaardige vereniging die zich extern krachtig profileert. Ze gaat zich daarnaast inzetten voor de vernieuwing van de secMartijn Dekker tor: ‘Energiebesparing en verduurzaming van de gebouwde omgeving vragen om een integrale aanpak.’ Martijn Dekker wil als bestuurslid van UNETO-VNI de sector op economisch en financieel gebied versterken: ‘Best practices in beeld Marco Feijen. brengen en daarvan leren, is één van de speerpunten voor de komende periode. Ook ziet Dekker het als zijn taak om de economische belangenbehartiging stevig op de agenda te houden. Hij heeft een lange staat van dienst binnen UNETO-VNI. Eerder was hij al bestuurslid van de Vakgroep Technische Automatisering en van de Innovatiegroep. Marco Feijen heeft binnen het algemeen bestuur de belangrijke portefeuille onderwijs. De beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel is volgens Feijen één van de uitdagingen voor de installatiebranche. Hij vindt dat de branche op onderwijsgebied vooruitstrevender mag zijn: ‘Zonder goed opgeleide werknemers kunnen bedrijven niet innoveren. En dat laatste is voor de installatiebranche juist van levensbelang.’ Bestuur UNETO-VNI Ondernemersorganisatie UNETO-VNI kent een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Beide besturen zijn representatief voor de aangesloten leden. Dat betekent dat zowel installatiebedrijven als technisch detaillisten zijn vertegenwoordigd. Het algemeen bestuur bepaalt het beleid van de vereniging en is verantwoording verschuldigd aan de ledenraad.

ISSO en AircoKenniscentrum.nl slaan handen ineen Het Kennisinstituut voor de installatiesector (ISSO) en het Airco-Kenniscentrum.nl gaan een intensieve samenwerking aan om het kennisniveau en de voorlichting aan de gebruikers van ventilatie en airconditioning te verbeteren. Het kopen van een black box zorgt nu nog te vaak voor miscommunicatie en conflicten tussen gebruiker èn installateur. Het bundelen van expertise en het vergroten van transparantie biedt soelaas. De vraag naar ventilatie- en airconditioningoplossingen neemt in Nederland nog steeds toe. Bij de realisatie van complexe installaties is vaak een adviseur betrokken, maar voor middelgrote tot kleinere installaties blijven deze specialisten achterwege. Door het ontbreken van voldoende expertise, maakt de gebruiker vaak een verkeerde keuze. Door een onterechte focus op prijs kiest hij dan voor een black box. Met als gevolg dat de installatie geen optimaal resultaat oplevert. Een conflict tussen gebruiker en leverancier, met soms zelfs een rechtszaak, is dan het gevolg. Peter Uges, initiatiefnemer van het AircoKenniscentrum: ‘Vanuit ons kenniscentrum richten wij ons voornamelijk op het voorlichten van gebruikers en opdrachtgevers over Vervolg op pagina 13

Nieuw boek: Dit is GEEN economische crisis! ‘We leven helemaal niet in een economische crisis. Wat er dan wel aan de hand is? De maatregelen en strategieën waarmee we sinds de Tweede Wereldoorlog tien malaises overwonnen hebben, schieten te kort. We hebben op alle denkbare vlakken dus te maken met een systeemcrisis’, aldus bedrijfsverloskundige Guido Thys in het pas verschenen boek ‘Dit is GEEN economische crisis! 6 gevaarlijke mythes die ons in de crisisgreep houden en wat eraan te doen’.

Notoir dwarsdenker Thys hoort al twintig jaar lang bij de top van zakelijke sprekers in Nederland en is auteur van vijftien boeken. Zijn analyse van de maatschappelijke, economische, monetaire, politieke, sociale en bedrijfskundige omgeving waarin we leven en werken oogst veel bijval, met name bij ondernemers. In ‘Dit is GEEN economische crisis!’ legt hij de pijnlijke vinger op zes zere plekken die ons al vijf jaar lang beletten om de dalperiode achter ons te laten. Zijn remedie is simpel en begint bij de basis: het bestaansrecht van bedrijven, organisaties, stichtingen, instellingen en instituten. Vandaar toont hij aan de hand van eenvoudige stappen hoe de mythes af te gooien en weer uit te gaan van zelfstandig denken, eigen kracht, ondernemerschap en creativiteit. ‘Nee’, benadrukt hij, ‘het ligt niet aan de

Giraf of olifant? De economen vallen van de ene verbazing in de andere: consumentenvertrouwen loopt uit de pas met bestedingen, werkloosheid met de evolutie van het GBP, enzovoort. Hun enige verklaring is dat dit toch wel een heel uitzonderlijke economische crisis is. Wanneer iemand meldt dat er een giraf voor de deur staat, maar die blijkt geen lange nek te hebben, grijs te zijn en te beschikken over grote oren en een slurf, kun je er beter van uit gaan dat er een olifant voor de deur staat. De simpelste verklaring is altijd de beste. Krampachtig behoudsgezinde denkers blijven volhouden dat we in een economische crisis zitten terwijl er steeds minder kenmerken van blijken te kloppen. Conclusie: dit is geen economische crisis, maar een systeemcrisis: onze modellen en structuren deugen niet meer en zijn niet meer in staat om ons uit de dip te liften. De werkloosheid neemt niet af omdat de economie op een laag pitje staat. Beide fenomenen hebben dezelfde oorzaak: we beleven een radicale herschikking van ruilprocessen tussen klanten en leveranciers. Minder traditionele jobs, meer nieuwe. Hou op met de schuld ergens heen te schuiven waar ze niet ligt en ga (weer) ondernemen. Guido Thys

economie. Nee, wat er speelt is geen overmacht. Nee, het waait nooit meer over. Nee, winst en marktwerking maken het niet beter. Nee, we kunnen niet blijven denken en doen zoals vroeger. Maar tegelijk: nee, al het oude hoeft niet op de schop.’

Op werkavontuur

Het boek is bedoeld voor iedereen die op een andere manier naar de omgeving wil kijken en korte metten wil maken met het negatieve sentiment dat ons al vijf jaar in zijn greep houdt. Thys pretendeert niet de waarheid in pacht te hebben. Wel is het

zijn bedoeling om de lezer uit zijn comfortzone te lokken en aan het denken te zetten. Met uitspraken als ‘blinde halsstarrigheid kost onze bedrijven en samenleving vele miljarden’, ‘bestuurslagen zijn een stroopfabriek en geen slagvaardige verdedigers van het algemeen belang’ en ‘we komen nergens met het huidig voortschreinend inzicht en het eindeloze gediscuzeur’, is hij daar goed in geslaagd. In dit lees- en werkboek neemt hij de lezer vervolgens mee op een werkavontuur om meer waarde te creeren dan ooit tevoren.

Enkele pinnige uitspraken uit het boek                           

Reden waarom dit geen economische crisis is #1/3: Sentiment en bestedingen lopen uit de pas. Reden waarom dit geen economische crisis is #2/3: klassieke maatregelen helpen niet. Reden waarom dit geen economische crisis is #3/3: het duurt al 2x langer dan normaal. Het idee dat dit een economische crisis is, is een verlammende massahysterie. Dit is een systeemcrisis: samenleving, economie, politiek, sociaal stelsel, bedrijfsleven: iedereen bedient zich van verouderde instrumenten. Structuren en verdienmodellen hebben een levenscyclus. De meeste zijn einde oefening. Onze denkwereld stort in elkaar. En wij staan erbij en kijken ernaar. Enkel doorbraakinnovaties kunnen ons uit de put helpen. De grote technologische innovaties hebben het huidige innovatietekort veroorzaakt. Als de crisis overmacht was, zou geen enkel bedrijf nog succesvol kunnen zijn. Als onze voorouders even hulpeloos geweest waren als wij, dan woonden we nog steeds in grotten. Bestuurslagen zijn een stroopfabriek en geen slagvaardige verdedigers van het algemeen belang. Blind vertrouwen is populairder dan zelfstandig denken. Blinde halsstarrigheid kost onze samenleving vele miljarden. Collectieve behoudsgezindheid leidt tot stagnatie, tot de huidige crisis. De ‘visies’ van dit moment zijn heel bekrompen, in ruimte én in tijd. Titel: ‘Dit is GEEN economische criWe komen nergens met het huidig voortschreinend inzicht en het eindeloze gediscuzeur. sis! 6 gevaarlijke mythes die ons in de crisisgreep houden De huidige crisis is niet plots gekomen en ze zal dus ook niet plots weer verdwijnen. en wat eraan te doen’ Herstel is altijd bevochten, vaak met bloed, zweet en tranen. Auteur: Guido Thys Alle goede oplossingen zijn simpele oplossingen. Inhoud: 140 pagina’s inclusief werkDe snelst groeiende bedrijven van Nederland laten groeicijfers zien van 127 tot 1.507%. boek 75% van de snelst groeiende bedrijven pakt de zaken anders aan dan anders en/of dan anderen. ISBN: 978-90-820282-0-1 Boekhandel: 7 februari 2013 Commerciële bedrijven leven in de levensbedreigende waan dat winst maken het bedrijfsdoel is. Uitgeverij: De Dwarsdenkerij bv Het doel van bedrijven is om waarde te creëren, ongeacht de omringende omstandigheden. Contact: www.guidothys.nl Doorbraakinnovaties ontstaan door het omkeren van systemen en traditionele denkpatronen. hemzelf@guidothys.nl Het onderscheid tussen for en not-for-profit is kunstmatig. 06 12828389 Het voortbestaan van bedrijven hangt of van de geldstromen die ze op gang weten te brengen.

Kranige jongens! dé

krachtpatser

www.boecker.nl info@boecker.nl

tel. 0418-571.444

Minder Uren Minder Mensen Minder Inspanning

+31 (0)546-544724 www.all-up.nl

Mark S. Clarkelaan 21, Haven M530, Haven van Moerdijk, 4761 RK Zevenbergen

MOERDIjk, NEDERLAND

U bent al vanaf 18 maart welkom op het veilingterrein om de machines die tijdens de veiling verkocht zullen worden te bekijken en te testen.

21 & 22 MAARt 2013 | 8:30

2008 CaterPiLLar 980h

Meer Rendement

veilinglocatie

OPENBARE VEILING ZONDER VOORBEHOUD

2009 CaterPiLLar D6n LgP

Minder Kosten Minder Zorgen Minder Onderhoud

2 – 2008 CaterPiLLar 963D

2007 VoLVo g930

2 – ongebruikt – 2012 komatSu PC210LC-8k

7 – 2010 Liebherr r934C hDS LitroniC

2008 CaterPiLLar Pm102

1 / 6 JLg 450aJ 4x4

ongebruikt – 2011 Power CruSher PC1055J

1 / 25 – 2011 SCania g420 6x4

www.rbauction.com | 076.524.2600

2010 hamm 3518 CPV & 2 / 4 2010 hamm 3518

2011 iVeCo aD380t38wh 6x6 w/ hiab 288 eP-5

3 – ongebruikt – 2012 SermaC 4Z36

2008 Sennebogen 821

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Vervolg van pagina 11 ventilatie en airconditioning. In toenemende mate wordt onze website ook bezocht door architecten, aannemers en makelaars. Het ISSO richt zich op haar beurt specifiek op de installateur. Door beide werelden, laagdrempelig, overzichtelijk en onafhankelijk, bij elkaar te brengen neemt het kennisniveau toe en is er een betere aansluiting tussen opdrachtgevers en leveranciers.’ Platform voor samenwerking en innovatie Naast het bundelen van expertise en het vergroten van transparantie in de branche, biedt het platform eveneens een podium aan innovaties. Deze bereiken nu vaak niet of te traag de opdrachtgever, architect en aannemer. Het promoten van innovaties zal het kwaliteitsniveau van de gehele branche naar een hoger plan trekken. Om deze doelen te realiseren en om expertise te bundelen is er een speciaal partnerprogramma ingericht, waarvoor verschillende partijen zich kunnen aanmelden en eigen expertise kunnen inbrengen. Voor meer informatie kijk op: www.airco-kenniscentrum.nl of www.isso.nl.

Knauf vervoer per schip Sinds eind 2010 ontvangt Knauf in Utrecht gipsblokken per schip. Maar liefst 2.000 pallets (60 vrachtwagens!) per keer worden via de binnenvaart aangeleverd vanuit de productielocatie van Knauf Isolava in Wielsbeke (België). Knauf wil hiermee een positieve bijdrage leveren aan het milieu en vermindering van de verkeersdruk op de weg. Onlangs heeft Knauf financiële steun gekregen van het Vlaamse ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken.

Nieuwe scholingsstructuur steigerbouw De op handen zijnde update van de Richtlijn Steigers, die vóór de zomer van dit jaar zal verschijnen, heeft belangrijke gevolgen voor de scholingsstructuur voor de steigerbouw. De nieuwe structuur wordt gezien als impuls voor het aantoonbaar maken van de vakbekwaamheid van steigermonteurs.

Dick Koster, voorzitter van de Scholingscommissie VSB (links) reikt tijdens de BouwBeurs 2013, het eerste exemplaar van de routekaart voor de nieuwe scholingsstructuur voor de steigerbouw uit aan Peter Rijnbeek, voorzitter Richtlijn Steigers.

De bestaande kwalificaties Steigerbouwer A en Steigerbouwer B worden geüpgraded tot Monteur en 1e Monteur. De nieuwe scholingsstructuur geeft opdrachtgevers en overheden meer duidelijkheid bij de vraag wie wel of niet beschikt over het nodige specialisme voor steigermontage. De steigermontagebedrijven zelf, krijgen met de nieuwe structuur een instrument in de vorm van een routekaart voor het maken van een keuze voor de meeste geschikte opleiding en diplomering of certificering. De routekaart is vanaf dit voorjaar beschikbaar. De nieuwe scholingsstructuur, die in de Richtlijn Steigers wordt geborgd, is van toe-

passing voor iedereen die steigers monteert. De structuur is van kracht vanaf het moment waarop de update van de Richtlijn Steigers verschijnt en uiterlijk vanaf 1 januari 2017 voor iedereen. Na die datum moet iedereen die steigers monteert, beschikken over een door de overheid en branche erkend diploma op MBO-niveau, dan wel een branchecertificaat onder persoonscertificering. Deze kwalificaties zijn te bereiken via het leer-/werktraject van Opleidingsbedrijf VSB of via een combinatie van praktische en theoretische trainingen en cursussen. Daarnaast kan een zogenaamd EVC-traject worden doorlopen. Hierin worden competenties die een steigerbouwer in de praktijk heeft verworven, erkend. Voor de overgangsperiode van 2013 tot 1 januari 2017 wordt een versnelde EVC-procedure ontwikkeld. Hiermee kunnen bestaande monteurs meteen over de branche-erkende certificaten beschikken. Naast Opleidingsbedrijf VSB kan de vereiste opleiding worden gevolgd bij een opleider die aantoonbaar werkt conform hoofdstuk 7 van de Richtlijn Steigers en (persoons)certificerende instanties die beschikken over erkenning van de Raad voor de Accreditatie.

Voor meer informatie:

Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven (VSB), Zoetermeer, (088) 400 84 58, info@vsb-online.nl, www.vsb-online.nl

Omnicol en LATICRETE slaan handen ineen Met de ‘steunmaatregel voor palletvervoer via binnenwateren’ wil de Vlaamse regering koplopers in het vervoer van pallets via binnenvaart stimuleren. ‘De bedrijven die meestappen in dit project zijn koplopers in een nieuw vervoersconcept, ze hebben een voorbeeldfunctie voor andere sectoren en verdienen een duw in de rug’, aldus Vlaams minister Hilde Crevits. Dankzij de steun is het voor Knauf financieel haalbaar om verder te investeren in efficiency en veiligheid van het schip. Het proces van vervoer over water is door Knauf in de afgelopen twee jaar geoptimaliseerd, mede dankzij een constructief samenwerkingsverband met Shipit, een multimodale transportorganisatie. Zo is een veiliger ‘bordes’ op de zijkant van het schip geplaatst. Dit had een positief effect op de snelheid van laden en lossen van de pallets gipsblokken. Ook de bouw van een nieuwe kade in Utrecht in 2012 heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de efficiëntie. Op financieel gebied heeft nu ook een belangrijke ontwikkeling plaatsgevonden. Mede dankzij de financiële ondersteuning van de Vlaamse regering kan Knauf investeren in de ontwikkeling van een met speciale kraan uitgerust schip. Deze zorgt voor meer veiligheid en efficiency tijdens het laden en lossen. Het kraanschip zal naar verwachting in april 2013 operationeel zijn.

Per januari 2013 sloegen de merken Omnicol en LATICRETE International, Inc. de handen ineen om samen hun knowhow en techniek in te zetten voor de creatie van innovatieve producten en systemen. Deze zullen voor verwerkers, voorschrijvers en architecten in de bouwbranche een positieve meerwaarde bieden. In de vorm van dual branding, waarbij de individuele bedrijven hun eigen identiteit behouden, zal de samenwerking leiden tot meer diversiteit in het productenassortiment en de realisatie van specifieke probleemoplossers voor de (afbouw-)sector. De bundeling van krachten leidt tot meer ontwikkelkracht, slagkracht en kennisdeling om zo snel op ontwikkelingen in de markt te kunnen anticiperen. Nauwe samenwerking leidt ook tot R&D-optimalisatie. Partijen hoeven niet apart het wiel uit te vinden, maar

kunnen hun kennis combineren om tot succesvolle innovaties te komen. Het voordeel voor de klant is dan ook te vinden in deze nieuwe kwaliteitsproducten. Naast op de thuismarkt van Omnicol, de Benelux, hebben partijen ook de intentie om de dienstverlening, verder midden Europees uit te rollen. Internationaal opererende bouworganisaties kunnen hierdoor hun projecten met uniforme producten en systemen realiseren.

BIK en Vaculux verder als JET BIK BIK in Opmeer en Vaculux in ’s-Hertogenbosch gaan sinds 1 januari 2013 samen verder als JET BIK. Deze organisatie maakt deel uit van de internationale JET Group, de Europese marktleider in daglichtoplossingen en systemen voor rook- en warmteafvoer. De portfolio’s van BIK en Vaculux worden samengevoegd en verrijkt met de kennis, ervaring en het productportfolio van de JET Group. Dankzij deze schaalgrootte kan optimaal worden geïnvesteerd in sterke, innovatieve, klantgerichte daglichtoplossingen. JET BIK biedt het grootste assortiment daglichtoplossingen in kunststof en glas, zowel standaard als maatwerk. In 2013 worden ook de eerste nieuwe producten uit het portfolio van de JET Group geïntroduceerd. JET BIK Producten is gevestigd in ’s-Hertogenbosch; vanuit hier vinden de verkoop en de productie van daglichtproducten plaats. JET BIK Projecten zal zich vanuit het kantoor in Opmeer richten op het adviseren, verkopen en

produceren van projectmatige daglichtoplossingen. De transitie naar één merk heeft grote voordelen voor aannemers, architecten, dakdekkers en handelspartners. Allereerst omdat nu optimaal gebruik kan worden gemaakt van de gezamenlijke expertise. De nieuwe organisatieopzet met efficiënte, gespecialiseerde teams garandeert snelle levertijden en een doeltreffend antwoord op vragen van de klant. Daarnaast kan JET BIK door de schaalgrootte sneller en adequater inspelen op veranderingen in de Europese weten regelgeving. Voor meer informatie: www.jet-bik.nl.

Het kraakt…. Het kraakt momenteel in de bouw. Afgelopen jaar alleen al verlieten rond de 50.000 werknemers de bouwsector en komen die ooit terug? Samenwerkingsverbanden in de bouw die al jaren garant staan voor instroom in de sector hebben het momenteel zo moeilijk dat hun voortbestaan gevreesd word. Leerlingen die de afgelopen jaren voor de bouw gekozen hebben om hun lijf en leden in te zetten worden nu geconfronteerd met het werken in de hal van het samenwerkingsverband in plaats van werkervaring opdoen bij één van de aangesloten bouwbedrijven. Je kunt er donder opzeggen dat als ze nu de opleiding verlaten er nooit meer in terug te keren. Heb daar maar eens geen begrip voor. Daarnaast gaat het ene bouwbedrijf na het andere failliet en de ondernemers van deze bedrijven hebben geen enkele aanspraak op welke uitkering (en begrip) dan ook. Het kraakt in de bouw, maar niet alleen in de bouw. Overal gaat de hand op de knip terwijl Nederland één van de rijkste landen ter wereld is. Pensioenfondsen bulken nog van het geld en consumenten blijven op hun spaarcentjes zitten om het in de komende jaren nog vol te kunnen blijven houden. De mensen die nog wel willen worden nu niet bepaald ruimhartig geholpen aan financieringen die nodig zijn om een boost aan hun bedrijf of aan de economie in zijn algemeen te geven. Daardoor heeft natuurlijk de gehele bouwkolom last van deze situatie waarin we nu al sinds 2008 in zitten en voorlopig dus nog wel niet uit zullen komen. Het kraakt in de bouw, maar afgelopen maanden ook op het ijs. Tot overmaat van ramp kon er afgelopen maanden nauwelijks gewerkt worden in verband met de vorst en sneeuw. Een slechte maand betekent nog geen slecht jaar, maar een slecht kwartaal (en daar kunnen we inmiddels wel over spreken) betekent waarschijnlijk wel een slecht jaar. Laat het alstublieft vanaf nu warm water regenen zodat we geen verlet dagen meer hebben dit jaar. Het kraakt… Laat je hersenen de komende tijd kraken hoe we met z’n allen het tij kunnen keren. Welke kansen liggen er nog op straat die we kunnen oprapen. Welke hulp kunnen we verwachten van Provincies en Gemeenten. Laten we met z’n allen kijken wat er allemaal WEL kan in plaats van wat er NIET kan. Er zijn nog wel mogelijkheden en “potjes” die we dit jaar kunnen aanspreken om bijvoorbeeld bedrijventerreinen en gebouwen op te knappen. Misschien moet je je bedrijfsvisie 30 graden draaien en een andere “markt” aanboren. Durf bijvoorbeeld nog eens te vragen om de opdracht die je al lang had willen krijgen. Krakende wagens lopen het langst en krakend ijs breekt niet. Zorg dat je je bedrijf in de benen houd!! Veel sterkte. C.J. (Cor) Spronk SB&A

Twitter: CJSpronk LinkedIn: http://nl.linkedin.com/in/corspronk

Slimbouwen

Met Slimbouwen uit Als het aan prof. dr. ir. Jos Lichtenberg ligt dan gaan we vanaf morgen allemaal Slimbouwen. ‘Slimbouwen is geen bouwsysteem, maar een visie, een gedachtegoed. Het is een antwoord op de problemen die de bouwsector kenmerken. Innovaties op bedrijfsniveau zijn niet meer voldoende om de bouw drastisch te verbeteren en uit de crisis te geraken. Slimbouwen is daarom een visie op integraal niveau. Daarbij wordt voor alle spelers in de bouw een samenhangende oplossing geboden om tot noodzakelijke vernieuwingen te komen.’ ‘Er wordt veel geïnnoveerd in de bouw. De innovaties zijn echter niet op de keten gericht, maar op veelal op zichzelf staande producten en processen. Stapelinnovaties, noem ik dat. De leverancier van spouwankers ontwikkelt een geïsoleerd spouwanker. Prachtige innovatie, maar de integrale samenhang in het bouwproces wordt daarmee niet bevorderd, waardoor de faalkosten in de bouw hoog blijven. Niemand is eigenaar van het probleem’, aldus Jos Lichtenberg, voorzitter van de Stichting Slimbouwen en hoogleraar productontwikkeling aan de TU/e faculteit Bouwkun-

de. Hij is sinds 1976 actief op het gebied van innovatie in de bouw. Aanvankelijk als productontwikkelaar in dienst van en later als adviseur voor de bouwindustrie. Hij was ook hoofdredacteur van ‘BouwIQ’, vakblad voor vernieuwers in de bouw, auteur van het boek Slimbouwen en hij schrijft regelmatig in diverse vakbladen. Verder trekt hij momenteel ook mee aan ActiveHouse en de op Slimbouwen aansluitende skeletbouw. Onder andere in zijn eigen project House of Tomorrow Today, maar ook als innovatievoorzitter van de houtskeletbouwers.

Tot circa 1900 is er volgens Lichtenberg in de bouwwijze sinds de Romeinen aan het begin van onze jaartelling structureel niet veel veranderd. Een uitzondering hierop is de hoogbouw op basis van staalskeletten, die rond die tijd in met name de Verenigde Staten ontstond. ‘Ook nu nog bouwen we hoofdzakelijk op basis van stapel-, gietbeton of skeletconstructies. Methoden die allemaal bij de Romeinen al werden gepraktiseerd. Wel hebben we de afgelopen eeuw veel verbeterd op componentniveau. Dat geldt voor isolatie, geluidswering, brandveiligheid, afdichtingen en vooral op het gebied van de installatietechniek.’ ‘We hebben de structuur van het bouwen echter bij deze verbeteringen nooit aangepakt en hebben steeds opgeteld. Met name de installatietechniek – 30 tot 40 procent van de bouwkosten - die we meestal niet in het zicht willen hebben, is inmiddels fors aanwezig en is sterk verweven met de bouwkundige constructiedelen. Deze optelinnovaties en vervlechting hebben bijna onmerkbaar, stap voor stap, een bouw gecreëerd die inmiddels op een dood spoor lijkt te zitten.’

Traditionele bouw in cijfers

Dat de traditionele bouw niet optimaal functioneert laat Lichtenberg aan de hand van enkele cijfers zien: De (traditionele) bouw genereert:  25% van het wegtransport.  35% van de nationale afvalberg.  >40% van de energieconsumptie en CO2emissie. De bouw is daarbij weinig efficiënt:  >10% faalkosten.  < 40% effectieve tijdsbesteding.  30% van al het bouwen sloopafval ontstaat in de nieuwbouw ten gevolge van het bouwen.  overdadig materiaal- en volumegebruik (We hebben exclusief fundering 1,5 ton materiaal nodig om één m2 gebruiksoppervlak te realiseren. Slechts 75% van het bruto bouwvolume is ruimte). De hoogleraar reageert: ‘In de industrie maakt men, in tegenstelling tot de bouwsector, rendementen van 10%! Faalkosten liggen hier lager dan 1%! In de bouw is het net andersom: 10% faalkosten en een bedrijfsrendement van circa 1%. Slimbouwen

BouwTotaal helpt u slim te bouwen! Vanaf heden gaat BouwTotaal u helpen met Slimbouwen. Waarom? Omdat Slimbouwen u heel veel voordelen biedt. Denk aan reductie van faalkosten, minder afval, milieuverantwoord bouwen en bouwen met een hogere kwaliteit. Slimbouwen biedt ook een antwoord op het tekort aan vakmensen dat straks gaat ontstaan wanneer de economie weer aantrekt. Om u te kunnen informeren over Slimbouwen is BouwTotaal een samenwerking aangegaan met de Stichting Slimbouwen, in Nieuwegein. In iedere uitgave van BouwTotaal zal de Stichting Slimbouwen u tips geven en een overzicht van activiteiten en wetenswaardigheden rond Slimbouwen. Voorzitter prof. dr. ir. Jos Lichtenberg, zal u maandelijks prikkelen met een column en uiteraard is er veel ruimte voor slimme projecten! BouwTotaal zal in samenwerking met de stichting ook kennisbijeenkomsten organiseren, waarover u natuurlijk tijdig wordt geïnformeerd in dit blad. Stichting Slimbouwen Bezoekadres Eindhoven: Lichttoren 32 Nieuwegein: Einsteinbaan 1 Postadres: Postbus 1127 3430 BC Nieuwegein T (030) 7509805 E info@slimbouwen.nl I www.slimbouwen.nl

Jos Lichtenberg, voorzitter Stichting Slimbouwen: ‘Slimbouwen is nadenken over de wijze van bouwen en het bouwproces. Belangrijk daarbij is het fysiek en organisatorisch ontkoppelen van leidingen en/of installaties van het casco.’

Project Venco Campus, Eersel, fotograaf: C&C Photography.

kan dan ook helpen om die cijfers om te gooien van 10% naar 1% faalkosten!’

Wat is Slimbouwen?

‘Slimbouwen is nadenken over de wijze van bouwen en het bouwproces. Belangrijk daarbij is het fysiek en organisatorisch ontkoppelen van leidingen en/of installaties van het casco. In het traditionele bouwproces worden de leidingen veelal ingestort of ingefreesd in vloeren en wanden. Hierdoor wordt het proces ingewikkeld doordat uitvoerende partijen onderling afhankelijk zijn en deze vaak op de bouwplaats moeten terugkomen. Kijkende naar het gebruik van het gebouw wordt ook de flexibiliteit gefrustreerd door leidingen die we niet meer kunnen verplaatsen of aanpassen of alleen na ingrijpend sloop- en hakwerk. Door het ontkoppelen van leidingen van het casco en andere gebouwonderdelen, blijven gebouwen voor meerdere functies in de toekomst aanpasbaar. Dat betekent een aanzienlijk hoger aanvangsrendement, lagere exploitatiekosten, een langere exploitatieperiode en een hogere restwaarde’, aldus Lichtenberg. De installateur voegt in dit proces pas de

Slimbouwen

de crisis! installaties en leidingen toe als het gebouw water- en winddicht is. Dat vraagt om een bouwmethodiek met open wanden of vloeren, waar in een later stadium leidingen aan zijn toe te voegen. Die bouwsystemen zijn al op de markt, zoals het VBI Flexcasco, de Wingvloer en Cable Stud. Ook de skeletbouw speelt hierop in. Dit soort systemen bieden ook flexibiliteit tijdens de gebruiksfase, wanneer er behoefte is aan wijzigingen door nieuwe bewoners, gezinsaanpassing of functieverandering.’ Ontvlechting van installaties en leidingen vraagt stekkerklare elementen of elementen waarin ruimte is gelaten voor het achteraf inbrengen of wijzigen van leidingen en installaties. ‘We praten dan over industrieel bouwen. Prefabricage of het aanbrengen van leidingen in een water- en winddichte omgeving bieden het voordeel dat er onder geconditioneerde omstandigheden gewerkt kan worden en daardoor de kans op fouten afneemt. Bovendien worden de arbeidsomstandigheden beter dan bij het werken in weer en wind, waardoor de bouw aantrekkelijker wordt voor instromers. Tot slot is prefabricage minder arbeidsintensief, waardoor er een oplossing

sen door de crisis de bouw hebben verlaten en door het slechte imago van de bouw, waardoor steeds minder jongeren voor een toekomst in de bouw kiezen. Ook de vergrijzing speelt daarbij een rol.’

Knooppunten beheersen

Slimbouwen gaat verder dan louter ontvlechting van leidingen en casco. Die ontvlechting vraagt namelijk een ande-

het eten gooien. Mijn voorstel is om daarom eerst je bouwpartners uit te kiezen en gezamenlijk het ontwerp te maken. Zorg daarbij voor transparantie van de bouwkosten. Vervolgens kun je het project Europees aanbesteden met de voorwaarde dat nieuwe partijen ook de engineeringskosten van diegenen betalen die in het voortraject de kastanjes uit het vuur hebben gehaald.’ ‘Ketenintegratie en toepassing van BIM passen prima binnen Slimbouwen’, zegt Lichtenberg. ‘3D ontwerpen is een belangrijke voorwaarde om de knooppunten goed te beheersen. Vooral bij aansluitingen gaat er veel fout in de bouw doordat we nog teveel in 2D ontwerpen. BIM betekent overigens nog veel meer, omdat het tijdens het ontwerpen informatie genereert over het te bereiken eindresultaat’

re bouwwijze en een ander bouwproces. Lichtenberg daarover: ‘Het is zinvol om het bouwproces op te knippen in vier fasen: casco, schil, installatietechniek en afbouw. Eventueel kun je de schil nog splitsen voor een gevel- en dakaannemer en de installaties voor de W- en E-installateur. Bij renovatie vervalt de casco-fase en eventueel de schil. Je zou dan met een doos-in-doosconstructie flexibiliteit kunnen creëren. De leverancier van een bouwfase draagt zijn deel pas over, wanneer deze door de opvolger is goedgekeurd.’ Opsplitsing van het bouwproces in casco, schil, installatietechniek en afbouw en verdergaande prefabricage vragen een veel betere beheersing van het bouwproces dan nu het geval is. Bouwpartners moeten al vroegtijdig met elkaar om tafel om de bouwsystemen op elkaar af te stemmen. Lichtenberg reageert: ‘Helaas kunnen de Europese Aanbestedingsregels roet in

Het doel van Stichting Slimbouwen  Nederlandse bouw inspireren, stimuleren en ondersteunen om slim te gaan bouwen door middel van kennisverspreiding, lezingen, cursussen en trainingen.  Community van Slimbouwen Participanten organiseren en samenbrengen;  nieuwe kansen creëren voor Slimbouwen Participanten in de bouwkring;  projecten ontwikkelen (of doen ontwikkelen) en uit te voeren volgens de Slimbouwen methode;  initiëren en ondersteunen van R&D;  problematiek op gebied van duurzaamheid en materialentekort aanpakken;  samenwerken aan een betere leefomgeving, meer kwaliteit en waarde, creativiteit en het behalen van economisch voordeel voor de markt! Meer informatie: www.slimbouwen.nl

Kernwaarden van Slimbouwen Slimbouwen is gebaseerd op vier kernwaarden (FRED):  Flexibiliteit / levensduurbestendig bouwen  Reductie van materiaal en volume  Efficiëntie door industrialisatie van het bouwproces  Duurzaamheid

1. Flexibiliteit / levensduurbestendig bouwen

De aanpasbaarheid van het gebouw naar andere functies en de mogelijkheid om comfort/kwaliteit te kunnen verhogen, verlengen aantoonbaar de levensduur van het gebouw. De gewenste flexibiliteit wordt bereikt door bijvoorbeeld de leidingen niet alleen een fysieke plek te geven, maar deze ook bereikbaar te houden in de gebruiksfase. Een andere belangrijke spelregel in relatie tot flexibiliteit is dat de constructie geen ‘sta in de weg’ vormt bij latere veranderingen. Met Slimbouwen worden vloeren lichter en slanker, met als voordeel ruimtebesparing en lagere eisen aan de ondersteuningsconstructies!

2. Reductie van materiaal en volume

Project Het Dorp, Arnhem. Rendering: ArchipelOntwerpers.

wordt geboden voor het dreigend tekort aan vakmensen in de nabije toekomst. Dat tekort gaat ontstaan doordat veel vakmen-

Gevolg van Slimbouwen is ook dat de hoeveelheid bouwafval enorm afneemt: bouwdelen komen immers volledig geprefabriceerd op de bouwplaats aan en snij-, zaag- en hakverliezen zijn nihil. ‘Door de doordachte wijze van bouwen kun je te-

Door het materiaalgebruik (lichter bouwen) en het volumegebruik (slanker construeren en detailleren) te reduceren nemen ook de hoeveelheid transport, fijnstof, bouwen sloopafval, de energieconsumptie en CO2-uitstoot af. Een simpele knop om aan te draaien met grote positieve effecten op de milieubelasting.

3. Efficiëntie door industrialisatie van het bouwproces

De scheiding van leidingen van de bouwkundige delen ondersteunt het industriële proces. Belangrijk daarbij is dat de installatietechniek niet alleen een fysieke plaats krijgt, maar ook een plaats in het proces. Dit moet dan uiteraard wel door de bouwtechniek worden gefaciliteerd. Industrialisatie voorkomt faalkosten, verhoogt de kwaliteit van de producten en maakt het bouwproces efficiënter! In de praktijk wordt er met een gezonde winstmarge zeer concurrerend mee gebouwd.

4. Duurzaamheid Gyproc Cable Stud.

vens heel energiezuinig bouwen. Koudebruggen door slechte aansluitingen worden bijvoorbeeld voorkomen’, aldus Lichtenberg. ‘De herbezinning op materiaal- en volumegebruik en de levensduurverlenging ten opzichte van het traditionele bouwen, resulteert in een spectaculaire reductie van de milieubelasting. Je kunt veel lichter bouwen, met geringere constructiediktes (slim betekent ook slank), minder CO2-uitstoot, minder transport, minder afval en vermindering van fijnstof! Dat alles is niet slechts academische theorie. Slimbouwen is circa tien jaar geleden als visie gelanceerd en kent inmiddels tientallen prominente projecten waarin het is gepraktiseerd. Als voorbeelden gelden de Rode Haan in Delft, Kraanspoor in Amsterdam, La Fenêtre in Den Haag, Park 2020 in Hoofddorp en recent de Venco Campus in Eersel’, besluit Lichtenberg.

We zullen naar gebouwen moeten die het ook in de toekomst, volgende generaties mogelijk maakt een comfortabel bestaan op te bouwen. Met flexibiliteit en reductie van materiaalgebruik zet je al een stap in de goede richting. Slimbouwen pretendeert echter ook breder naar duurzaamheid te kijken. Zo ligt in combinatie met ActiveHouse een zero energy policy binnen handbereik. Met Slimbouwen draagt ook u efficiënt bij aan een mooiere toekomst!

N.b.: Met de beginletters van kernwaardes wordt het woord FRED gevormd, de basis voor het keurmerk dat Slimbouwen gebruikt om Slimbouwen projecten en producten erkenning te geven.

TECHNIEK

Houten koepel met lu voor Diergaarde Blijd In Diergaarde Blijdorp in Rotterdam opent binnenkort een nieuwe attractie: de Amazonica Dome, met als thema: de wereld van de Amazone. Voor dit gebouw werd gekozen voor een geodetische koepelconstructie, uitgevoerd in hout, met een doorsnede van 56 meter. Om zonlicht met UV binnen te laten, is een luchtkussendak toegepast. Tekst: Carla Debets Bouwtekst Foto’s: Emil Lüning, Gert-Jan de Jong

In de nieuwe attractie in Diergaarde Blijdorp wordt een natuurlijke biotoop van flora en fauna gerealiseerd, met daarin een rivier, reptielen, schildpadden en vlinders. De toepassing van een houten constructie ligt daarbij voor de hand; dit heeft onder meer te maken met de natuurlijke inpassing in het dierenpark. Daarvoor is de koepel ook omgeven door een oplopend talud. Aan de oostzijde is de koepel afgesneden door een glazen wand, waardoor extra veel ochtendlicht naar binnen valt.

(40 meter). De écht grote koepels zijn nog in voorbereiding zoals in Warschau (88 meter) en drie koepels met een diameter van 144 meter in Brindisi/ Italië. ‘Maar geodetische koepels van hout kunnen wel tot circa 300 meter overspannen’, zegt Emil Lüning.

Houten koepel

De constructie van de koepel is samengesteld uit rechte gelamineerde vurenhouten staven van 200 x 540 mm. In dit project is gekozen voor vurenhout met FSC-keurmerk. De staven zijn relatief wat breder en minder hoog dan bij toepassing van bij-

Opbouw van de eerste ring met staven en driehoeken, op de 3,5 meter hoge betonkolommen.

De keuze voor een geodetische koepel heeft alles te maken met het voordeel dat een dergelijke koepel in één keer de ruimte overspant. Projectleider René Reusen van Diergaarde Blijdorp: ‘Wij hebben zelf contact gezocht met GeoDomeDesign, omdat we niet alleen op zoek waren naar een bijzonder gebouw, maar ook een gebouw dat geen kolommen in de ruimte heeft. Dat geeft ons de mogelijkheid om het landschap binnen vrij in te richten.’ Bij een koepel met een doorsnede van 56 meter gaat het om een vloeroppervlak van circa 2500 m2; het gebouw is daarbij in het midden circa 18 meter hoog. Architectuurstudio Arc2 ontwierp het koepelvormige gebouw en Lüning Adviesbureau voor technische houtconstructies engineerde de constructie. Samenwerken doen beide bureaus al zo’n twaalf jaar in GeoDomeDesign dat zorgt voor het compleet ontwerpen en engineeren van houten geodetische koepels. Lüning ontwikkelde daarvoor speciale rekenprogramma’s. Inmiddels zijn er in diverse plaatsen houten koepels gerealiseerd, zoals in Bristol (25 meter) en Marin

De koepel in Diergaarde Blijdorp in aanbouw; aanzicht van het recht afgesneden koepeldeel op het Oosten.

Zowel de houten staven als de stalen connectoren – strippensterren – werden compleet geprefabriceerd aangeleverd.

Aansluiting van de onderste knooppunten op de trekring van stalen kokerprofielen.

De connector of strippenster van bovenaf gezien. Deze zijn ingelaten in het hout om de profielen voor het bevestigen van de folie in één lijn te laten doorlopen.

voorbeeld een gesloten dakbedekking die ook nog zijdelingse ondersteuning kan bieden. In dit geval worden de staven wat meer op knik belast. Met de houten staven worden vormvaste driehoeken gemaakt. Deze driehoeken vormen samen vijf- of zeshoeken. Daarbij varieert de lengte van de houten staven van circa 6 tot 7,50 meter.

Met behulp van computerprogramma’s wordt de constructie geoptimaliseerd. Gert-Jan de Jong van Arc2: ‘Enerzijds wil je zo min mogelijk hout toepassen, maar ook niet teveel knooppunten. Kortere staven betekenen weliswaar dunnere staven, maar ook meer stalen knooppunten. Dit laatste heeft weer extra productie én extra montagetijd tot gevolg.’

Voor de onderlinge verbinding van de houten staven in de knooppunten dienen stalen koppelingen, zogenoemde connectoren. Deze bestaan uit een centrale buis met drukstukken voor het overbrengen van de drukkrachten, en een centreerring voor het overbrengen van de dwarskrachten. De houten staven worden aan de centrale buis bevestigd met behulp van twee strip-

TECHNIEK

uchtkussendak dorp Zó is de Amazonica Dome opgenomen in het talud.

Luchtkussendak voor UV-licht

De driehoekige dakvlakken zijn voorzien van luchtkussens die bestaan uit Katalite Tripl Clear, een nieuw type kunststof, afkomstig uit de kassenbouw. Deze keuze is gemaakt omdat de luchtkussens transparant zijn en UV-licht doorlaten, wat erg belangrijk is voor de biotoop van het Amazonegebied. Andere transparante materialen, zoals polycarbonaatplaten, laten eveneens daglicht door, maar minder UV-licht. De luchtkussens zijn dubbelwandig en bestaan uit twee lagen van 200 micron dik. Compressoren blazen lucht tussen deze twee lagen, die de kussens op druk houdt. Door het inblazen van verwarmde lucht wordt condensvorming en algengroei voorkomen. Doordat alle driehoeken verschillen, zijn niet alleen alle strippensterren verschillend, maar ook de afmetingen van de luchtkussens. Voor het bevestigen van de luchtkussens zijn speciale aluminium profielen ontwikkeld die bovenop de houten staven zijn bevestigd. Om deze profielen in één lijn door te laten lopen, zijn de stalen strips van de strippensterren aan de bovenzijde bevestigd in uitgefreesde groeven in het hout. De aluminium profielen zijn 190 mm breed, zodat van binnenuit alleen de houtconstructie en de luchtkussens zichtbaar zijn. De folies van de luchtkussens zijn aan twee zijden in de aluminium profielen ingeklemd zodat de constructie ook waterdicht is. Aan de bovenzijde van de stalen strippensterren zijn ook nog ogen (rond 30 mm) gemaakt. Deze maken het mogelijk om de koepel aan de buitenzijde te beklimmen, bijvoorbeeld voor onderhoud.

Tropisch binnenklimaat

Projectgegevens Opdrachtgever: Diergaarde Blijdorp, Rotterdam Ontwerp: Arc2 architecten, Almere Ontwerpteam: Gert-Jan de Jong, Egbert Eshuis, Ernst van der Vecht, Emil Lüning Constructeur: Adviesbureau Lüning, Doetinchem Installaties: Wolter&Dros, Rotterdam Aannemer ruwbouw: Kroes, Maasland Aannemer gevels en luchtkussens: Reytec, Monster Levering houten koepel: GeoDomeDesign, Almere-Doetinchem. Bruto vloeroppervlak: 2.600 m2 Start bouw: mei 2012 Oplevering: april 2013 Bouwkosten: € 2,5 miljoen, inclusief installaties, exclusief BTW

In de Amazonica Dome wordt een tropisch binnenklimaat gecreëerd, waarvan relatief hoge temperaturen en een hoge vochtigheid de belangrijkste kenmerken zijn. Voor de verwarming, ventilatie, maar ook koeling zorgt een gebalanceerd ventilatiesysteem dat geconditioneerde lucht tegen het koepeloppervlak blaast. In het ventilatiesysteem is een warmteterugwinunit opgenomen en een slimme regeling voor beperking van het energieverbruik. Bij de luchtvochtigheid speelt ook de besproeiing van de planten in de koepel een rol; zo nodig wordt de lucht aanvullend bevochtigd. Een groot waterreservoir dient als watervoorziening voor de besproeiing.

Ogen aan de bovenzijde van de strippensterren maken het mogelijk de koepel aan de buitenzijde te beklimmen, bij voorbeeld voor onderhoud.

Op de houten staven zijn aluminium profielen bevestigd voor het inklemmen van de luchtkussens van kunststof folie.

Doordat de vorm en afmetingen van alle driehoeken verschillen, verschillen ook de vorm en afmetingen van de luchtkussens.

Tegenover de verticale transparante gevel ligt in de rondgang het servicegebied met dierenverblijven.

pensterren, één aan de onderzijde en één aan de bovenzijde. Zo op het oog lijken alle strippensterren op elkaar, maar schijn bedriegt: ze verschillen allemaal, onder meer afhankelijk van de hoeken die de staven met elkaar maken. De houten staven zijn aan de uiteinden enigszins afgeschuind, omdat anders bij de verbinding – waar meestal zes staven bij elkaar komen – niet

voldoende ruimte is. De strippensterren worden tegenwoordig met water gesneden voor een nog grotere nauwkeurigheid. Deze productiewijze biedt zelfs de mogelijkheid om automatisch nummers uit te frezen voor de montagevolgorde. De koepelconstructie rust op een trekring van stalen kokerprofielen, die op betonkolommen ligt. De betonkolommen zijn

circa 3,5 meter hoog, de hoogte van het talud. Ter plaatse van de afsnijding aan de oostkant van de koepel zijn houten kolommen toegepast. De stalen kokers zijn ter plaatse van de kolommen gekoppeld met gelaste platen; in deze koppeling is ook de connector geïntegreerd voor de verbinding met de onderste ring houten staven.

Aan weerszijden van de cirkelvormige Amazonica liggen twee entreepartijen. In de zuidelijke entree is een educatieruimte opgenomen. De transparante gevel op het oosten biedt ook treinreizigers – de nieuwe Dome ligt vlak aan de spoorlijn – een kijkje in de tropische vlindertuin. Tegenover deze gevel ligt in een rondgang het servicegebied met dierenverblijven.

FIGHT FOR YOUR RIGHTS Hard werkende vakmensen zoals jezelf verdienen het beste. Neem dus nooit genoegen met minder dan de ultieme on-the-job functionaliteit, veiligheid en bescherming. Dat doen wij ook nooit. Al meer dan 30 jaar zijn wij baanbrekend in het ontwikkelen van geavanceerde werkkleding gebaseerd op de werkelijke behoeften van de vakmensen die moeten kunnen rekenen op hun uitrusting. Wij vechten elke dag om uw professionele leven makkelijker, veiliger en meer productief te maken. Ontdek onze nieuwe range en u zult het meteen zien. We weten wat nodig is om de klus te klaren.

VIND UW DEALER OP WWW.SNICKERSWORKWEAR.NL

FIGHTING FOR BETTER WORKWEAR

ORGANISATIE

Heembouw maakt prestaties inzichtelijk met Business Intelligence Bouwbedrijven moeten steeds creatiever omgaan met de effecten die de crisis heeft: de marges staan onder druk en bedrijven moeten zich in een uniforme markt blijven onderscheiden van de concurrentie. Dat betekent dat het steeds belangrijker wordt om zo efficiënt mogelijk te werken. Veel organisaties worstelen met deze uitdagingen en Heembouw, totaalaanbieder in de bouwbranche op het gebied van architectuur, nieuwbouw en renovatie, hanteert daarvoor de volgende filosofie: Lean bouwen. BouwTotaal sprak met John Overdevest, inkoopmanager bij Heembouw, over wat het resultaat is van Lean bouwen, wat daar allemaal bij komt kijken en wat andere bouwbedrijven daar van kunnen leren.

John Overdevest: ‘We zijn in 2004 met Lean bouwen gestart. Voor ons betekent dit het creëren van toegevoegde waarde voor de klant. De belangrijkste pijlers van Lean bouwen zijn optimale samenwerking en het in gezamenlijk overleg creëren van klantwaarde. Een belangrijk onderdeel van deze Lean filosofie is visueel management: op elk moment goed inzicht hebben in alle projecten, zodat je precies weet hoe alle projecten ervoor staan, waar risico’s en kansen zitten en op welke processen je scherper moet sturen. Dat inzicht hadden we, maar het produceren van de dashboards kon efficiënter en daar wilden we graag een efficiencyslag in maken.’

zoomen op de informatie. Bovendien was die handmatige verwerking echt een struikelblok voor ons, we hadden behoefte aan automatisering van de rapportages.’ Het ontbrak Heembouw aan een tool om alle informatie uit de bouwketen op de juiste manier bij elkaar te brengen en op een een-

kunnen gebruikers via inzichtelijke dashboards real-time alle informatie rond de status van projecten, inkoop, financiën, leveranciers en klanten bekijken, analyseren en op basis daarvan gerichte beslissingen nemen.

Sturen op cijfers

Overdevest: ‘Een afvalverwerker met wie we veel samenwerken maakte al gebruik van QlikView. Ze beschikten over een portal waar we, als klant, op in konden loggen en al onze gegevens rond het afvalscheidingsproces direct in konden zien. We kregen inzicht in alle onderdelen van de afvalverwerkingsketen en konden daardoor gericht sturen op het verwerkingsproces. Zo hebben we met behulp van cijfers uit de portal projectteams kunnen motiveren om het verwerkingsproces duurzamer in te richten. Dit past ook precies bij onze lean filosofie over efficiënter werken met een beter resultaat. Door deze ervaring met QlikView zijn we gaan praten met E-mergo, Business Intelligence specialist in de bouw en partner van QlikView.’ E-mergo organiseerde een Seeing is Believing sessie voor Heembouw, waarbij in een aantal dagen een projectdashboard ontworpen werd. Heembouw bracht vervolgens precies in kaart aan welke informatie de organisatie behoefte had en schetste een zogenaamde ‘informatie-bouwtekening’. Daaruit bleek dat Heembouw het meeste baat had bij een project-, een inkoop- en een ICT-dashboard. Het inkoopdashboard biedt Heembouw een duidelijk en real-time overzicht van de omzet van alle leveranciers over een bepaalde periode. Dit kan vervolgens gerelateerd worden aan de leveranciersbeoordeling, het jaarcontract of een omzetbonusregeling. Daar-

19 Advies voor andere bouwbedrijven Heembouw heeft een aantal tips voor bouwbedrijven die ook dashboards willen automatiseren. 1. Zorg dat je van te voren goed in kaart brengt waar je informatiebehoefte ligt, maak daarom een informatie-bouwtekening. Denk na over je precieze behoefte aan informatie, inzicht en dashboards. Waar stuur je op en hoe wil je dat het liefst weergegeven hebben? 2. Denk goed na over wie met de dashboards gaan werken. Zijn dat alleen de managers, of wil je ook medewerkers van sales, P&O, finance en andere afdelingen met dashboards laten werken? Breng dit van te voren in kaart, zodat dit goed aansluit op de licentiestructuur. 3. Wanneer je een grote IT-upgrade gepland hebt, is het aan te raden om de Business Intelligence tool daarna te implementeren. Op die manier heb je geen last van oude systemen, verouderde databases of andere erfenissen van vóór een upgrade. 4. Zoek een Business Intelligence partner die gespecialiseerd is in de bouw en precies weet wat er speelt. Die is bekend met zaken die spelen in de bouwsector en kan een oplossing bieden die het beste bij jouw organisatie past en dus de taal spreekt en begrijpt.

onze manuren besparen. Bovendien worden er geen fouten meer in de rapportages gemaakt, omdat het allemaal geautomatiseerd gaat. Wat ik ook interessant vind, is dat we de informatie van onze leveranciers nu veel beter in kaart kunnen brengen. Je ziet vaak dat bouwbedrijven niet het beste uit hun leveranciers halen, omdat beoordelingen niet goed geregistreerd zijn. Performance wordt steeds meer onderdeel van de toekomst en dankzij dit systeem kun-

Geautomatiseerde rapportages

Heembouw maakt voor haar CRM, projecten, inkoop en administratie gebruik van Navision, waarin maandelijks gerapporteerd wordt over de status van alle projecten. Omdat er behoefte was aan visualisatie van de informatie in deze rapportages, ontwikkelde Heembouw zelf Exceldashboards. Het invoeren van alle gegevens in Excel kostte niet alleen veel tijd, het bleek ook een foutgevoelige methode. Overdevest legt uit: ‘De overzichten in Excel waren daarnaast ook nogal statisch en gaven ons niet de mogelijkheid om dieper in te

voudige manier te analyseren, zodat het management op basis van data de juiste beslissingen kan nemen. Heembouw wilde een oplossing voor dit probleem en kwam in aanraking met QlikView, de Business Intelligence tool van QlikTech. Met QlikView

Wat is Business Intelligence? Business Intelligence betekent dat mensen op de werkvloer zelf antwoorden op vragen kunnen vinden en data kunnen analyseren, zonder tussenkomst van een IT-afdeling. Het elimineert bovendien de beperkingen van spreadsheet-programma’s als Excel. Business Intelligence systemen lijken op apps, met sterke industriele software onder de motorkap. Ze verzamelen informatie uit vele brondatabases, spreadsheets en alles wat daartussen zit en laden deze in het geheugen voor directe en zeer snelle analyse.

naast biedt het projectdashboard een heldere visualisatie van alle projectdata. De projectteams en het management hebben nu inzicht in de voortgang van alle projecten in uren (bouwtijd), budgetten (bouwkosten), kwaliteitsdoelstellingen, klanttevredenheid, opleverpunten en duurzaamheid. Overdevest licht toe: ‘Met deze applicatie krijgen wij ook de risico’s en kansen van nieuwe projecten in beeld en kunnen we deze vertalen in cijfers en grafieken. Bovendien zit er een handige samenwerkingstool in, zodat we bepaalde gegevens eenvoudig kunnen delen met bijvoorbeeld klanten, partners of leveranciers.’

Direct resultaat

Direct na de implementatie van QlikView merkte John Overdevest al verschil. ‘Het feit dat we niet meer elke maand hoeven te knutselen in Excel maakt dat we direct op

nen we de beoordelingen visualiseren daar scherper op sturen. Het inzichtelijk maken van risico’s en kansen in het projectdashboard heeft ervoor gezorgd dat we deze beter kunnen beheersen.’ Heembouw heeft als doel om de hele keten beter te laten presteren. Nu de voorkeursleveranciers in kaart gebracht zijn, wil Heembouw deze leveranciers een introductie geven over wat Lean produceren voor hun kan betekenen en hoe zij zelf meer met minder kunnen bereiken. Op die manier wordt de Lean filosofie over de hele bouwketen verspreid. Overdevest: ‘In de bouw is snel inzicht cruciaal. Je hebt met zoveel verschillende soorten data te maken binnen projecten, het is belangrijk om snel te kunnen schakelen met leveranciers en vragen van klanten snel te kunnen beantwoorden.’

Persoonlijke Beschermingsmiddelen

Niet meer zweten in regenkleding De meeste beschermkleding beschermt wel tegen regen en kou, maar je gaat er hevig in transpireren bij inspanning. Zelfs de meest ademende PU stretch kleding kan nog oncomfortabel aanvoelen doordat het zweet na enige tijd inspanning onvoldoende wordt afgevoerd. Als er iemand veel van regenkleding weet in Nederland, dan is het wel directeur Gerard Cramer van Hydrowear. Hij heeft jarenlang gezocht naar de ideale werkkleding die ademt, regendicht is, comfortabel, sterk en ook nog eens aan alle Europese normen voor veiligheidskleding kan voldoen. Het lijkt onmogelijk, maar het is hem gelukt met Hydrowear Simply No Sweat. ‘Wat mij nou altijd weer verbaast in de bouw is dat je altijd zo vreselijk gaat zweten in regenkleding. In de middag ben je al kapot. Dat moet toch anders kunnen dacht

soft.’ Is dat geen kannibalisme op een eigen kledinglijn? ‘Nee, want ik denk dat de Simply No Sweat regenkleding de markt voor werkkleding volledig gaat overnemen. Wie

Gerard Cramer, directeur Hydrowear, zit met een dilemma: ‘Ik weet dat de Hydrowear Simply No Sweat een doorbraak betekent op het gebied van betaalbare regenkleding die zelf ventileert, maar hoe leg ik dat de klant uit?’

materiaal dat beide eigenschappen optimaal combineert: het resultaat is een stof die aan de buitenzijde uit zeer sterk polyester bestaat en aan de binnenzijde uit een PU-laminaat.’ De polyester toplaag is net zo sterk als de Cordura kniestukken. In testinstituten wordt de wrijvingssterkte gemeten door middel van de zogenoemde Martindale-test. Er worden machinaal maximaal 30.000 wrijvingen op de stof toegepast. Cramer: ‘Hydrowear Simply No Sweat haalde het beste testresultaat, vergelijkbaar ik, maar de oplossing is niet zo eenvoudig als het lijkt’, zegt Gerard Cramer in de showroom van Hydrowear in Emmen. Het bedrijf ontwerpt, ontwikkelt en vervaardigt hoogwaardige industriële waterdichte beschermkleding voor de industrie en bouw. Met name personeel van nutsbedrijven en overheden, maar ook grote bedrijven in binnen- en buitenland, lopen met de regenkleding van dit bedrijf rond. ‘Natuurlijk is er wel goed ademende regenkleding te krijgen, maar die is zo duur dat veelal alleen de hoofduitvoerders en projectleiders in die kleding rondlopen. Maar de mensen op de werkvloer die deze kleding het hardste nodig hebben moeten het doen met goedkopere varianten die het transpiratievocht onvoldoende afvoeren. Wij hebben na jaren testen nu regendichte en ademende werkkleding die maar een fractie duurder is dan de goedkopere pu-stretch regenkleding, die wij overigens ook leveren onder de naam Hydro-

wil er nu niet vijf euro bruto meer betalen voor een jas die acht tot twintig keer beter ademt en tegelijkertijd zeer sterk is en aan alle Europese veiligheidsnormen kan voldoen? Maar dan moet ik natuurlijk wel het verhaal achter die kleding kunnen vertellen.’

Werking

Een mooi verhaal, maar waarom is Cramer zo overtuigd van zijn visie? We krijgen een spoedcursus eigenschappen kledingmaterialen: ‘Materialen die voor regenkleding worden gebruikt moeten zowel ademen als vocht weren. Dat is een lastige combinatie voor één materiaal. Daarom zie je vaak combinaties van bijvoorbeeld een ademende stof met een regenwerende coating aan de buitenzijde. Nadeel van de coating is dat deze kan slijten of beschadigen tijdens het gebruik, waardoor de waterdichtheid afneemt. De coating beperkt verder het ademend vermogen. Ik heb gezocht naar een

met de Cordura kniestukken. Omdat polyester wat stugger is dan PU is de stof met polymeren gemodificeerd, waardoor het net zo soepel aanvoelt en er ook uitziet als textiel.’ Een zwakke schakel vormen verder de naden in de kleding. Die moeten met speciale tape waterdicht worden gemaakt. Cramer: ‘Het opbrengen van die tape is een lastig proces, waarbij snelheid, druk, temperatuur en gebruikte tape zorgvuldig op elkaar afgestemd moeten zijn. In Duitsland moeten de jassen van wegwerkers bijvoorbeeld in-

Persoonlijke Beschermingsmiddelen

Veel uitvoeringen De Hydrowear Simply No Sweat regenkleding is in alle uitvoeringen leverbaar, zoals jassen, broeken, overalls, pilootjassen en parka’s. Er is ook een multifunctionele jas, die in de winter is te voorzien van een voering. In de zomer kunnen de mouwen eraf en heb je een body-warmer. De capuchon sluit naadloos aan op de jas en het hoofd, zodat het water niet in de nek loopt, maar over de jas. Door de goede aansluiting van de capuchon op het hoofd kan men het hoofd draaien zonder ineens in de binnenkant van de capuchon te kijken. Een klepje houdt de ogen droog en membraantjes bij de oren zorgen voor een goed gehoor. De kleding is verkrijgbaar in uitvoeringen volgens alle Europese veiligheidsnormen voor kleding. De meest uitvoerige modellen halende de volgende normeringen:  EN 11612 en EN533/EN14116: Bescherming tegen hitte en vuur  EN11611: Bescherming voor lassers  EN1149-2-3-5: Bescherming tegen statische elektriciteit  EN61482-2: Bescherming tegen elektrische vlamboog  EN343-3-3: Bescherming tegen regen en wind  EN13034-6 en EN368: Bescherming tegen chemische vloeistoffen  EN471: Hoge zichtbaarheidsnorm  ATEX-137: Atmosfeer Explosie bescherming  EN340: Algemene richtlijnen voor beschermende kleding

No Sweat haalt een RET van slechts 5,2. Cramer: ‘Sommige fabrikanten schermen met EN343-3-3, waarbij ze dus aangeven dat hun kleding in beide categorieën klasse 3 haalt. Maar in klasse 3 kun je dus ook nog grote verschillen hebben, alleen maakt de Europese norm dat onderscheid niet meer.’

dustrieel worden gewassen en moeten ze tevens voldoen aan de Europese zichtbaarheidsnorm EN471. Industrieel wassen is heel iets anders dan je kleding afgeven bij de wasserij of thuis wassen. Het gaat om wasprocessen bij hogere temperatuur en met bepaalde chemicaliën. Vaak zie je dat de tape dan na een aantal keer wassen loslaat.’ Na veel onderzoek is Hydrowear er in geslaagd de tape zodanig aan te brengen dat deze minimaal 25 keer industrieel gewassen kan worden, zonder los te laten. ‘Bij een nieuwe jas halen we een waterdichtheid van 9 meter waterkolom. Na 25 keer wassen is de waterdichtheid op de naden nog 4,9 meter waterkolom. Dat is onafhankelijk getest door een erkend keuringsinstituut. Volgens de EN 343 ‘Bescherming tegen regen en wind’, klasse 3, moet je minimaal 1,3 meter waterkolom halen. Dus 4,9 meter is drie keer hoger dan de hoogste norm na 25 keer industrieel wassen!’

RET-waarde

In de Europese norm EN343 zijn de kwaliteitsnormen voor regenen windbestendige kleding opgenomen. De belangrijkste eisen zijn de waterdichte en ademende eigenschappen. Beide eigenschappen hebben drie kwaliteitsniveaus: klasse 1, 2 en 3, waarbij 3 de hoogste klasse is. Het hoogste niveau voor de waterdichte norm is waterdicht met de druk van een waterkolom van tenminste 1,3 meter. Hydrowear Simply No Sweat is getest op 9 meter, dus het zesvoudige van de hoogste norm. De ademende factor wordt bepaald door de RET-waarde. RET is een afkorting van retentie (weerstand). Hoe lager de weerstand in de poriën, des te beter de ademende factor. De hoogst haalbare klasse is klasse 3 met een RET beneden de 20. De Simply

De extreem lage RET-waarde is gehaald door te zoeken naar een stof met microporiën die wel waterdamp doorlaten, maar geen water. Door de temperatuurverschillen tussen lichaamsoppervlak en de buitenlucht ontstaat er een dampdrukverschil waardoor het transpiratievocht kan uit-

dampen. Cramer: ‘Ter indicatie: een goedkope PVC regenjas heeft een RET van meer dan 1200. Een standaard ademende PU jas een RET van 600 en een PU-stretch jas van Hydrowear heeft een RET van 38. Veelal wordt een coating aan de buitenzijde of laminaat aan de binnenzijde gebruikt voor de waterdichtheid, maar dat gaat dan weer ten koste van het ademend vermogen.’ ‘Normaal gesproken is regenkleding met de eigenschappen van Simply No Sweat onbetaalbaar, maar door de productie in China is het prijsniveau vergelijkbaar met regenpakken die een acht- tot twintigvoudig slechtere ademende eigenschap hebben’, aldus de directeur. ‘We streven nu naar multinorm kleding, die aan alle Europese normen voor veiligheidskleding kan voldoen. We kunnen Simply No Sweat zelfs leveren met fluorescerende kleuren in combinatie met vlamvertragende en antistatische eigenschappen. Ik heb al veel reacties gehad op internationale beurzen van mensen die bijna niet konden geloven dat dit allemaal te combineren is in één kledingmateriaal.’

WWW.FRISTADSKANSAS.COM

DO BETTER IN COMFORT BouwTotaal_2013.indd 1

8-1-2013 10:21:51

Persoonlijke Beschermingsmiddelen

Huidkanker als beroepsziekte Met mooi weer zijn we eerder geneigd de zonnige kant van alles te zien. Toch zit er ook een schaduwzijde aan. Want bij overmatige blootstelling aan zonlicht is er een verhoogde kans op huidkanker. Er is zelfs sprake van een beroepsziekte voor mensen die veel buiten werken. Nu de lente en zomer naderen is het weer tijd voor extra aandacht voor bescherming tegen uv-straling. Volgens de laatste gegevens van KWF Kankerbestrijding zijn volwassenen redelijk goed op de hoogte van de risico's van te veel zon, maar handelen hier niet naar, zo blijkt uit onderzoek. De afgelopen tien jaar is het aantal gevallen van huidkanker gestegen van 15.000 naar 40.000 per jaar, zo

len zijn wanneer de werknemer zich niet houdt aan deze instructies. Denk hierbij aan beschermende kleding, een goede zonnebril en uv-werende smeermiddelen. Laat de werkgever één of meerdere van deze verplichtingen na, dan is hij aansprakelijk voor de mogelijk schadelijke gevolgen

opgesteld om buitenwerkers tegen uv-straling te beschermen: 1. Werkplanning. De werkplanning zo organiseren dat het werken in de zon tussen 12.00 en 15.00 uur wordt vermeden. 2. Afschermingen. Het aanbrengen van dekzeilen of andere schermen boven de plek waar gewerkt wordt. 3. Persoonlijke beschermingsmiddelen. Het ter beschikking stellen van persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm’s) met duidelijke gebruiksinstructies ten aanzien van uv-werende kleding, nekflap aan de helm/pet, oogbescherming, anti-zonnebrandmiddelen, et cetera. 4. Voorlichting. Het informeren van medewerkers via posters, toolboxmeetings,

Tips om de kans op huidkanker te verkleinen 1. Probeer de zon tussen 12.00 en 15.00 uur te vermijden door een andere werkplanning. 2. Zorg voor afscherming van de zon. 3. Draag speciale uv-beschermende kleding. 4. Draag een pet of helm met een nekflap. 5. Smeer u om de twee uur in met een anti-zonnebrandmiddel van minimaal factor 30 en doe dit vaker als u veel zweet. 6. Draag een zonnebril met een uv-filter. 7. Ga naar de dokter als een moedervlek verandert of een zweertje niet overgaat. 8. Ga uit de zon als uw huid vreemd reageert met bijvoorbeeld uitslag, jeuk, erg snelle verbranding en raadpleeg een arts.

le uv-straling wegfiltert bestaat niet. Zelfs anti-zonnebrandmiddelen die uiterst doeltreffend zijn tegen zowel uv-a als uv-b straling kunnen geen volledige bescherming bieden. Sun Protection Factor of beschermingsfactor, gewoonlijk afgekort tot SPF, is een maat voor de doeltreffendheid bij het tegenhouden van uvb-straling. De SPF-aanduiding is een relatief getal dat aangeeft hoeveel langer iemand die beschermd is mét anti-zonnebrandcrème in de zon kan blijven dan iemand zonder bescherming, voordat er zonnebrand optreedt. blijkt uit cijfers van KWF Kankerbestrijding. Dit als gevolg van een toename van zonnebaden en zonvakanties. Het zal duidelijk zijn dat met ruim een half miljoen mensen die beroepsmatig buiten werken de risico’s navenant groot zijn. Dat geldt vooral voor mensen met huidtype 1 of 2. (voor meer informatie: www.zonverstandig.nl )

bij de werknemer die ontstaan tijdens het werk of door risicovolle arbeidsomstandigheden. De werkgever moet bewijzen dat hij aan zijn verregaande zorgplicht heeft voldaan. Blijft de werkgever in gebreke dan kan het gevolg zijn dat de werknemer die door of in verband met het werk arbeidsongeschikt is geworden, twee jaar lang moet worden doorbetaald.

Aansprakelijkheid werkgever

Stappenplan op basis van RI&E

De Arbowet spreekt over een beroepsziekte als een ziekte of aandoening in hoofdzaak het gevolg is van arbeid of arbeidsomstandigheden. In het Burgerlijk Wetboek (art. 7:658) is de zorgplicht van de werkgever opgenomen. In geval van een claim zal de werkgever moeten aantonen dat al het mogelijke is ondernomen om de werknemer te wijzen op de mogelijke gevolgen van ‘foutief’ gedrag. Zoals het instrueren hoe schade voor de gezondheid te voorkomen, het verstrekken van de juiste beschermingsmiddelen en informatie hoe met deze middelen dient te worden omgegaan. En voorts wat de gevolgen zulHuidbeschermer Stoko UV30.

Door het Centrum Gezondheidsbevordering op de werkplek is een vierstappenplan

Nekflap voor aan de helm.

het personeelsblad, et cetera, over de vuistregels voor veilig in de open lucht werken.

Anti-zonnebrandmiddel wordt pbm

Anti -zonnebrandmiddelen bevatten zogenoemde uv-filters waardoor minder uvstraling de huid bereikt. Een middel dat al-

Uv-werende kleding

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, biedt ‘normale’ kleding zoals een katoenen T-shirt onvoldoende bescherming voor mensen. De uv-protectiefactor is slechts 15. Na een aantal keer wassen kan dit oplopen tot een factor 20. Is het T-shirt nat dan neemt de beschermingsfactor weer met de helft af. 100% polyester komt gemiddeld niet hoger dan factor 10. Gewone kleding biedt onvoldoende bescherming tegen de gevolgen van uvstraling.

Wat kan Intersafe voor u betekenen? Consultants van Intersafe kunnen u ondersteunen bij het opstellen en implementeren van een uv-protocol. Daarnaast levert het bedrijf diverse oplossingen op het gebied van pbm’s. Tot slot heeft Intersafe een campagne ontwikkeld om u te hebben bij het informeren van uw medewerkers over de risico´s van uv-straling. Intersafe levert kleding uit de Sibex uv-beschermende werkkledinglijn die beschikt over de hoogste waarde uit de uv-beschermingsnorm (UPF 50+, Ultraviolet Protection Factor). Alle modellen uit het Sibex uv-concept filteren 97% van de uv-straling en voldoen ruimschoots aan de zwaarste UPF 50+ norm, waarmee optimale bescherming tegen uv-straling wordt geboden. Wilt u meer weten over de oplossingen die Intersafe biedt op het gebied van uv-bescherming, neemt u dan contact op met uw Customer Service medewerker of met Martijn van Amelsfort, General Manager, Intersafe Services B.V., T +31 (0)76 618 14 00. Meer weten? Ga naar www.zonverstandig.nl of www.intersafe.eu

EXTREMELY IRRESISTIBLE WORKWEAR

Ontdek de volledige collectie

www.dassydna.eu

Verdeeld in Nederland door INTERPROTECT BV - info@interprotect.nl - 0515.429.580

Persoonlijke Beschermingsmiddelen

Veilig en comfortabel het voorjaar in Veiligheidsbril

Wiltec komt in de aanloop naar het voorjaar met diverse noviteiten. Zo introduceert men een aantal nieuwe artikelen van A-Code: die ideaal zijn voor gebruik in het vroege voorjaar. Nieuw is ook een vloeistofdichte en ademende handschoen, een vernieuwde dakdekkerschoen en veiligheidsbrillen die UV-bescherming bieden. Ademende handschoen

Nieuwe jacks van A-Code, ideaal voor het vroege voorjaar.

Een doubleface kwaliteit sweat jack met capuchon, uitgevoerd in 80% katoen en 20% polyester opent het gamma, ideaal voor de frisse voorjaarsdagen met het eerste lentezonnetje. De frisse, oranje kleur met grijze accenten kondigt de zomer alweer aan! Verder voor de nog wat minder warme dagen is er de winddichte en waterafstotende gevoerde zwarte parka, verkrijgbaar in zowel dames als heren uitvoering. De introductie van deze nieuwe producten wordt gecompleteerd met een gewatteerde bodywarmer en een gewatteerd jack, beide ook verkrijgbaar in zowel dames als heren uitvoering. Verkrijgbaar in drie frisse kleuren.

Showa introduceert de eerste handschoen die zowel vloeistofdicht als ademend is. De Temres 281 is een vloeistofdichte handschoen met een ademend membraam tussen de coating en de liner. De ademende membraam technologie houdt water en vloeistof uit de handschoen, terwijl warmte en vocht van binnen naar buiten kan zodat de handen droog blijven. De naadloze dunne, duurzame nylon liner is uiterst slijtvast terwijl de ademende micro ventilerende polyurethaan coating speciaal is ontworpen om transpiratie in de handschoen te verminderen. De handschoen biedt een maximaal comfort en is zeer flexibel. De opgeruwde vingertoppen zijn voorzien van een nitril coating voor een optimale grip.

Vernieuwde dakdekkerschoen

Voor dakdekkers zijn een goede zool en comfort belangrijk bij veiligheidsschoenen. De Neskrid dakdekkerschoe-

Showa introduceert de eerste handschoen die zowel vloeistofdicht als ademend is.

De veiligheidsbrillen van Dräger (X-pect 8310) bieden de hoogst mogelijke UV-bescherming.

nen zijn daarom vernieuwd en nu nóg beter afgestemd op de eisen die het vak stelt. De voordelen: lichter in gewicht, hoger draagcomfort en een betere zoolhechting. De hoge gesp- en vetermodellen zijn voorzien van de nieuwe DUO loopzool. Deze zolen zijn aangespoten in plaats van gelijmd en de onderlaag is van Nitril. Het voordeel hiervan is dat de zool hittebestendig en profielloos is, ter voorkoming van voetstappen. De PU tussenlaag werkt schokdempend en isolerend. Daardoor zijn de schoenen ook zeer geschikt voor asfaltwerkzaamheden. Naast de nieuwe loopzool, hebben de dakdekkerschoenen nu ook een aluminium neus. De schoen is gemaakt van volnerf rundsleder, met enkelpolstering en watertong. Bovendien zijn deze veiligheidsschoenen voorzien van een kruipneus en verkrijgbaar in maat 38 t/m 48.

De veiligheidsbrillen van Dräger (X-pect 8310) zijn uitermate geschikt voor gebruik bij de eerste zonnestralen. De robuuste ruit biedt namelijk de hoogst mogelijke UVbescherming en de beste optische klasse (klasse 1) voor langdurig gebruik. Daarnaast zijn de brillen uitzonderlijk licht in gewicht en hebben zij een lange levensduur, dankzij het breukvaste polycarbonaat. De speciale krasbestendige laag en anti-condenscoating zorgt ervoor dat het zicht altijd goed is. Het aansprekende, stijlvolle en unisex design geeft een moderne en sportieve look. Het ergonomische design

Vernieuwde Neskrid dakdekkerschoen.

zorgt voor hoog draagcomfort, met extra platte brillenpootjes en universeel neusstuk. Tot slot is deze veiligheidsbril zeer geschikt om te combineren met stof- en halfgelaatsmaskers van Dräger en gecertificeerd volgens EN 166:2001 en CE-gekeurd. Wiltec, Uden, (0413) 24 44 44, www.wiltec.nl

(Advertentie)

• Asbestverwijdering • Dakbedekking een max aan

technologie

Drachten

T 0512 - 54 44 45

Bedum Beilen

T 050 - 301 35 13 T 0593 - 72 11 00

www.manenmach.nl Volg ons op:

@bouwtotaal www.boecker.nl info@boecker.nl

tel. 0418-571.444

aluminium carports serredak dubbele carport metalen carport deurluifel rokersoverkapping overkapping auto terras overkapping veranda afdak

Nobelstraat 26 | 3846 Cg HarderwijkT 0341 460444 | F 0341 412224 | E info@carportharderwijk.nl

AFBOUW

Technisch Bureau Afbouw: van kwaliteitscontrole tot bouwbegeleiding Vooruitlopend op de door het kabinet verlangde opheffing van alle publiekrechtelijke organisaties, is een deel van het takenpakket van het Bedrijfschap Afbouw dit jaar ondergebracht in het nieuwe Technisch Bureau Afbouw (TBA) in Den Haag. Zo blijft waardevolle vakkennis voor de afbouwsector behouden en de onafhankelijk dienstverlening aan ondernemers en particulieren gegarandeerd. Algemeen directeur Anton van Kruistum en operationeel directeur Laura Seegers over elan in een zelfstandige toekomst. Tekst: Kees de Vries

In zijn eerste tweet op 2 januari van dit jaar stelden hij en zijn team 'ervoor te gaan'. En dat gevoel is in de maanden daarna alleen maar versterkt. Algemeen directeur Anton van Kruistum geeft samen met operationeel directeur Laura Seegers leiding aan het op 2 januari gestarte Technisch Bureau Afbouw (TBA). En hoewel nog pril, de eerste ervaringen zijn positief. ‘Het is leuk met een nieuw bedrijf te kunnen beginnen. En qua omzet loopt het met zeventig klanten in de eerste maand zoals verwacht. Dus wat wil een mens nog meer,’ aldus Van

Kruistum. Het nieuwe adviesbureau van twaalf personeelsleden, waaronder vier technisch adviseurs, pakt naadloos de technische dienstverlening op van het als gevolg van een kabinetsbesluit met opheffen geconfronteerde Bedrijfschap Afbouw.

Geen collectieve gelden

Technisch Afbouw Bureau is enerverend gestart met evenveel leden als het Bedrijfschap, namelijk tienduizend. Maar hoewel de dienstverlening op eenzelfde hoge niveau is gebleven, wijkt de onderliggende financieringsstructuur drastisch van de oude situatie af. In de opstartfase wordt een

Ik wil een vakman Om de dialoog met marktpartijen aan te gaan en beter zichtbaar te zijn bij bedrijven, opdrachtgevers en consumenten ontplooit Technisch Afbouw Bureau een aantal activiteiten. Opdrachtgevers en afbouwbedrijven kunnen elkaar vinden op www.afbouwnet.nl. Laura Seegers zegt: ‘Het is één van de meest succesvolle afbouwsites waar bouwsector en klanten elkaar businessto-business kosteloos kunnen vinden. Op deze site worden ook klussen gemeld. Daarnaast lanceren we in mei voor de particuliere markt een geheel vernieuwde versie van www.ikwileenvakman.nl. Particulieren kunnen er inspiratie opdoen en (NOA-lid)bedrijven zoeken.’

Algemeen directeur Anton van Kruistum geeft samen met operationeel directeur Laura Seegers leiding aan het op 2 januari gestarte Technisch Bureau Afbouw (TBA).

AFBOUW deel van de TBA-organisatie nog bekostigd uit de paritaire Opleidings- en Ontwikkelingsfonds van de sector, maar de bedoeling is dat die bijdrage door de commerciële activiteiten van TBA op termijn overbodig wordt. Operationeel directeur Laura Seegers zegt: ‘Het lidmaatschap van TBA is kosteloos, er is dus niet zoals bij het Bedrijfschap sprake van een verplichte afdracht. We zitten in een overgangsfase, maar de verplichte ondernemersbijdrage aan het Bedrijfschap is al drastisch verlaagd en zal (naar alle waarschijnlijkheid in 2015) helemaal vervallen. TBA-leden betalen alleen als ze ons ook daadwerkelijk inschakelen. Het is de bedoeling hiervoor geen collectieve gelden meer in te zetten.’ Daar is overigens al direct een klein voorbehoud op te maken. van Kruistum: ‘TBA speelt ook een rol in het zogenoemde FNV/CNV-project. Als tijdens een Periodiek ArbeidsGezondheidskundig Onderzoek (PAGO) blijkt dat een werknemer de kans loopt op een termijn van twee of drie jaar arbeidsongeschikt te worden, bieden we een traject aan naar ander werk, inclusief opleiding. Dat werd voorheen bekostigd door het Bedrijfschap, dan zal in de toekomst via paritaire middelen door TBA worden gedaan. Voordeel is dat zo wordt voorkomen dat iemand arbeidsongeschikt wordt en dat de bedrijven dat traject niet zelf hoeven op te zetten.’

Breed

TBA richt zich met zijn specialistische technische dienstverlening op bedrijven die niet-constructieve afbouwwerkzaamheden uitvoeren als stukadoorsbedrijven, vloerenen terrazzobedrijven, plafond- en wandmontagebedrijven, blokkenstellers en lijmbedrijven Maar ook particulieren kunnen er met hun vragen terecht. Het dienstenpakket is breed. Naast algemeen technisch advies over stucwerk, vloeren, plafonds en wanden, kunnen bedrijven en consumenten kwaliteitscontrole aanvragen van geleverd werk. De technisch medewerkers verrichten echter ook geluidsmetingen (geluidsweerstand en contactgeluid) en vlakheidsmetingen in geval het opgeleverde werk naar mening van de klant niet aan de gevraagde eisen voldoet. Ook voeren de

technisch experts diagnoses uit bij schadegevallen als scheurvorming, verzakkingen en verkleuringen. In die gevallen leveren ze een voor betrokken partijen bindend advies. TBA geeft verder in opdracht van de rechtbank of een geschillencommissie bindend advies over de geleverde producten. Getracht wordt de expertise zo breed mogelijk in te zetten.

Onafhankelijkheid

Vanwege die bemiddelende rol hecht Van Kruistum er aan de onafhankelijke positie en werkwijze van TBA te benadrukken: ‘Het Bedrijfschap was in feite een verlenging

Afbouw op z’n Italiaans Technisch Afbouw Bureau zal zich de komende tijd krachtig presenteren op beurzen en evenementen. De traditionele aanwezigheid bij de Stucadoorsdag, Vloerendag, de Plafond- en Wanddag van de NOA (Nederlandse Ondernemersvereniging van Afbouwbedrijven) behoeft geen betoog. ‘Maar,’ zegt Laura Seegers, ‘TBA zal zich ook in de kijker gaan spelen bij particulieren. Zo zullen we aanwezig zijn op het evenement De Smaak van Italië dat van 31 mei tot en met 2 juni wordt gehouden in Kasteel De Haar in Haarzuilens. Daar worden fraaie afwerkingen als terrazzo en Italiaanse sierpleisters onder de aandacht van de consument gebracht. Verder zullen we op 30 mei in Apeldoorn acte de présence geven op de Aedes Corporatiedag 2013.’ Kijk voor een agenda op www.tbafbouw.nl.

van overheid. Ons unieke verkoopargument was dat we als gevolg daarvan totaal onafhankelijk waren en moesten zijn. Zo kent de markt ons, en daardoor hebben we vertrouwen opgebouwd. Die positie willen we ook in de nieuwe situatie tot het uiterste verdedigen. Dat betekent dat we bij ons advieswerk niemand napraten. Het is zoals het is. Dat wil niet zeggen dat onze klanten dat altijd even leuk zullen vinden, maar dat is wel wat we zijn en wat we blijven. Onze technische adviseurs maken hun rapporten zonder inmenging van wie dan ook. Zou

die onafhankelijkheid in het geding komen, dan valt de bodem onder ons werk vandaan.’

Doelgroepuitbreiding

Nu de technische dienstverlening van het Bedrijfschap is ondergebracht in een aparte organisatie, is het mogelijk de opgebouwde kennis en ervaring ook in te zetten voor andere dan de traditionele doelgroepen. Van Kruistum: ‘Naast de bedrijven kan in feite een ieder bij ons terecht voor technische ondersteuning en advies. Dat is nieuw. De komende periode gaan we alle relevante doelgroepen dan ook actief benaderen. We willen het bestaande netwerk in aanpalende branches ook te gebruiken. Zo zullen we binnenkort een opdracht voor de natuursteensector gaan verrichten. Maar dat kan vanzelfsprekend ook voor de bouw, de dakdekkers, de mortelbedrijven. We zoeken actief naar uitbreiding.’ Seegers vult aan: ‘Zo willen we aan afbouwbegeleiding doen waarbij we

een aantal keren langskomen om te kijken of het werk kwalitatief verloopt zoals het moet verlopen. Achteraf kun je vaak niet meer nagaan of de stucadoor bijvoorbeeld de goede onderlagen heeft gebruikt. Dat kan op die manier wel. We zullen onszelf op de consumentenmarkt we actief gaan promoten.’

Promotie van vakmanschap

De activiteiten van Technisch Advies Bureau staan volledig in het teken van vakmanschap. Daaraan is ook actieve promotie van de branche onder de doelgroepen onlosmakelijk verbonden. Zo is TBA te vinden op b2b- en consumentenbeurzen (zie kader, red). Ook geeft TBA het vakblad Mebest uit. Van Kruistum: ‘Wij zetten ons in voor een sterke sector met ruimte voor kwaliteit en innovatie. Daar wordt iedereen namelijk beter van: de ondernemers en de consument. Wij geven deskundig advies waar betrokken partijen echt wat aan hebben. Van kwaliteitscontrole tot bouwbegeleiding.’ Meer informatie over TBA is te vinden op www.tbafbouw.nl.

ORGANISATIE

Factor mens wordt onderschat in harde bouwwereld In de bouwwereld worden veel indrukwekkende projecten ontworpen en gerealiseerd. Van krachtcentrales tot huisvestingsprojecten, van turnkey opgeleverde fabrieken tot hoog technologische bouwinstallaties. Hoe groot, indrukwekkend en kostbaar de projecten vaak ook zijn, de aandacht voor de menselijke factor is erg bescheiden. Terwijl de menselijke factor het meest kritische element is voor het welslagen van een groot ontwikkelen bouwproject. Tekst: Jo Krill, Insights Benelux

Grootschalige bouwen constructieprojecten zijn complex en vereisen samenwerking van een grote groep uiteenlopende bedrijven en vakmensen met verschillende disciplines. De samenwerking komt echter niet goed uit de verf doordat projectteamleden elkaar onvoldoende kennen en relaties op basis van vertrouwen niet makkelijk tot stand komen. Als projecten uit de rails lopen, gebeurt dat zelden omdat het vakmanschap of de techniek ontoereikend is, maar juist omdat de verschillende bouwprofessionals die het werk moeten doen onbewust langs elkaar heen werken, slecht communiceren, elkaar niet begrijpen, conflicten krijgen en/of moeite hebben met de stress als gevolg van de grote belangen die in het geding zijn. Gek genoeg krijgt die kant van de medaille pas aandacht als het mis gaat; en het gaat nog wel eens mis. Dan wordt alles uit de kast gehaald om een conflict op te lossen en een team weer op de rails te krijgen. Dit betekent voor een opdrachtgever kostbaar herstelwerk en ‘damage control’. Onder druk van grote belangen, deadlines en omvangrijke budgetten lukt dit herstel soms wel, maar soms ook niet.

Samenwerken ingewikkeld

Het is niet zo verrassend dat de menselijke factor de meest kritische factor is voor het welslagen van een ontwikkel- of bouwproject. Wat de opdrachtgever wil is dat een project binnen budget, binnen de tijd en met een constructieve samenwerking tussen partijen wordt uitgevoerd. Natuurlijk

is er daarbij een verschil tussen projecten waar de opdrachtgever oog heeft voor een langdurige of duurzame relatie met de uitvoerende ingenieursbureaus, aannemers en bouworganisaties en eenmalige projecten. Bij die laatste is vooral de prijs doorslaggevend en wordt minder aandacht besteed aan de relatie tussen opdrachtgever en bouwprofessionals. In alle gevallen is het niet slim om bij aanvang van het project geen aandacht te hebben voor de factor ‘mens’. Je zou kunnen zeggen dat men in de bouwwereld vaak ‘pennywise pound foolish’ is. Immers, het gezonde verstand dicteert dat preventief onderhoud meer oplevert dan reparatie achteraf. Niet zelden ervaart men dat het toch wel erg ingewikkeld is om met en in een projectteam te werken dat vaak is samengesteld uit gedetacheerde professionals van andere partijen en – zeker bij grote projecten – ook nog vaak met diverse multiculturele achtergronden (mensen uit meer dan drie landen is geen uitzondering). Zie hier maar eens leiding aan te geven of mee samen te werken. En stem hier maar eens mee af hoe je om moet gaan met ‘direct reports’, met interfaces, met andere disciplines en met tijdsplanning. Hier is het beheersen van het vak en het zijn van een goede projectmanager niet meer toereikend.

High performing teams maken verschil

Bouwteams worden samengesteld op basis van de competenties en expertises die nodig zijn voor het project. Maar evenzeer op basis van welke bouwprofessionals op

dat moment beschikbaar zijn voor de klus. Die groep mensen moet een team vormen dat de klus ook kan klaren. We weten dat een team aan twee voorwaarden moet voldoen om ook een echt team te zijn. Ten eerste moet er een gemeenschappelijk gedragen doel zijn en ten tweede moet er sprake

zijn van onderlinge afhankelijkheid. Aan die eerste voorwaarde wordt heel vaak wel voldaan. Immers, het is duidelijk waar het project toe moet leiden, alhoewel subdoelen per contractpartij nog wel eens kunnen verschillen. De onderlinge afhankelijkheid wordt echter sterk bepaald door het type contract dat met de opdrachtgever is gesloten. Welke afspraken zijn er gemaakt over bonus of malus, over meerwerk en betaling van ‘lump sum’ of uurtarief? En zelfs als al die zaken goed geregeld zijn, is er nog steeds geen garantie op succes. Inzicht in elkaars persoonlijkheden, culturele verschillen, tegengestelde belangen en omgaan met stress en feedback zijn belangrijk om een goed ‘high performing’ team te worden en resultaten te boeken. Om goed te kunnen samenwerken is het belangrijk dat bouwprofessionals die deel uit maken van een projectteam, elkaar voldoende kennen en vertrouwen. Bouwondernemingen, aannemers, ingenieursbureaus en opdrachtgevers zouden daarom oog moeten hebben voor het belang van het bouwen van een ‘high performing’ projectteam. Het volstaat niet om te denken dat verschillende professionals samen automatisch inhoudelijk goed werk afleveren. Ook een voetbalteam van elf uitstekende individualisten is nog geen team. Aandacht in een sterk bouwteam aan de voorkant is echt nodig. Dat lijkt misschien een behoorlijke investering, maar is als percentage van de totale bouwsom vaak te verwaarlozen. Terwijl het rendement van die investering enorm is. Sterke teams bouwen is geen kunst, het is een vak. En dat gaat al heel lang veel verder en dieper dan samen vlotten bouwen en een biertje drinken. Het begint bij zelfinzicht en leidt tot het leren waarderen en gebruiken van de

ORGANISATIE verschillen. En het leren omgaan met en geven van effectieve feedback. Hetzelfde geldt voor het omgaan met stresssituaties. Teamleden zullen gedurende intensieve en langdurige trajecten constant met druk en stress worden geconfronteerd. En natuurlijk weten we ook wel dat de APK van onze auto jarenlang overslaan of het groot onderhoud aan het huis uitstellen uiteindelijk duurkoop is. Schade door fouten, onderlinge misverstanden of vertragingen kost al snel heel veel geld. Om nog maar te zwijgen van de positieve effecten wanneer je met een voldaan gevoel aan het volgende project kunt beginnen. Tel uit je winst!

Bouwen teams kent wetmatigheden

Al in de zestiger jaren van de vorige eeuw heeft Bruce Tuckman onderzoek gedaan naar het wel en wee van teams. Zijn bevindingen zijn nog steeds actueel. Hij maakt onderscheid tussen verschillende teamfases, waar elk team doorheen gaat. Als we ons van die teamfases meer bewust zijn kunnen we ook sneller en soepeler door die fases heen.

van het team en de inschatting van de kansen op succes. Norming Als de posities zijn bepaald en de rollen verdeeld, worden ook de gedragsregels (impliciet en expliciet) met elkaar afgesproken. De werkwijzen zijn bekend en worden nageleefd. Het vermogen om elkaar constructieve feedback te geven is gegroeid. Er is acceptatie van het teamlidmaatschap en opluchting. Stilte na de storm. Performing Dit is de fase waarin het team echt presteert. Er is beter inzicht in elkaars kwaliteiten, sterktes en zwaktes. De verschillen worden gewaardeerd en benut in het belang van het behalen van het gemeenschappelijke doel. Er sprake van een ‘flow’.

Jo Krill is partner en consultant bij Insights Benelux. Sinds tien jaar werkt hij als adviseur en procesbegeleider voor grotere bureaus in de wereld van Engineering & Construction. Dit artikel is gebaseerd op zijn praktijkervaring bij projecten van (grote) ingenieursbureaus en (grote) bouwondernemingen waar sprake was van een grote projectomvang en samenwerking tussen veel partijen. www.insightsbenelux.com

Als een projectteam wordt gevormd, doorloopt het altijd deze fases van Tuckman. Als het team van samenstelling verandert, bijvoorbeeld door vervanging van teamleden, dan valt het team collectief terug naar een voorafgaande fase. En dat is één van grote leerpunten voor projectteams. We moeten accepteren dat we even pas op

Forming In deze fase wordt het team gevormd. Van een echt wij-gevoel is nog geen sprake. Posities zijn nog niet ingenomen. In het gedrag van de teamleden zien we opwinding, verwachtingen, optimisme en trots, maar ook wantrouwen en angst. Storming In deze fase zoeken en vinden teamleden hun eigen positie en rol. Conflicten horen daarbij, net als weerstand tegen taken en voorgestelde werkwijzen die anders zijn dan gebruikelijk. Spanningen lopen op, in het gedrag zien we ongeduld en er zijn grote fluctuaties in de houding ten aanzien

de plaats moeten maken bij verandering van het team. Dit zorgt ervoor de nieuwkomers weer volledig geïntegreerd kunnen worden en dat vraagt opnieuw om een korte storming en norming. Als dat door de waan van de dag wordt vergeten, dan lopen bouwteams het risico op miscommunicatie en conflicten. Het is dus verstandig om even te vertragen om daarna te kunnen versnellen. Juist in die vertragingsmomenten kan stilstaan bij je eigen persoonlijkheidsvoorkeuren een grote toegevoegde waarde hebben. De effectiviteit van teams kan omhoog door projectteams wat tijd te gunnen om elkaar al vanaf de start persoonlijk en buiten de werkvloer te leren kennen. Medewerkers die elkaars persoonlijke gedragsvoorkeuren en beperkingen kennen en benutten, kunnen beter samen presteren, zeker ook onder druk. Medewerkers durven elkaar aan te spreken op gedrag en het aantal conflicten vermindert hierdoor. De praktijk laat zien dat het werkt bij grote baggeraars en bouwers, bij ingenieursbureaus en bouwprojecten in diverse hoeken van Nederland en daarbuiten. Maar van een algemeen inzicht lijkt nog geen sprake. Hoe zou dat nou toch komen? Zou investeren in mensen dan toch nog als soft worden bestempeld en minder stoer?

* KL E

INCLUSIEF

Installatie Vakbeurs richt zich op branchegerichte informatie en producten op het gebied van o.a. verwarmingssystemen, sanitair, meet- en regelapparatuur, klimaattechnieken en bevestigingsmaterialen.

Energie & Besparing

TRANSP

Dé vakbeurs voor de installatie- en sanitairbranche

Installatie vakbeurs

(Advertentie)

EIN

Nieuw

Alle energiebesparende oplossingen onder één dak

Venray - 16, 17 en 18 april 2013 Openingstijden - 13.00 - 21.00 uur Beide vakbeurzen vinden gelijktijdig plaats. Met één entreebewijs kunt u beide vakbeurzen bezoeken. Registreer u nu via www.evenementenhal.nl/ energie-installatie met onderstaand registratienummer en ontvang twee gratis entreebewijzen.

De nieuwe vakbeurs Energie & Besparing richt zich op ondernemers in de bouwen installatiesector die actief bezig zijn met energiebesparing in de utiliteitsbouw, hoogbouw en woningbouw.

8130001808

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

www.evenementenhal.nl

Ons evenement. UW MOMENT.

lift de prijs niet in de hoogte

Verkrijgbaar bij de volgende dealers:

www.boecker.nl info@boecker.nl

tel. 0418-571.444

Almelo – Holland bedrijfskleding Bedrijvenpark Twente 411 www.hollandbedrijfskleding.nl

Amsterdam – Hijman B.V. De Flinesstraat 26 www.hijman.nl

Den Haag – De Tijd Bedrijfskleding Van Geenstraat 104 www.detijdbedrijfskleding.nl

Doornspijk – Firma L. van den Hardenberg Zuiderzeestraatweg - West 105 www.hardenberg-doornspijk.nl

Ede – Handelsonderneming Van Huigenbos Lorentzstraat 2 – 1 www.handelsonderneminghuigenbos.nl

Elspeet – Conﬁx Workwear Staverdenseweg 73 www.conﬁx.nl

Emmeloord – Welkoop Emmeloord Industrieweg 6 www.welkoop.nl

Genemuiden – Bouw Waar Sisalstraat 81 - 4 www.bouwwaar.nl

Harderwijk – Klaassen Handelsonderneming B.V. Nobelstraat 21 www.klaassenbvharderwijk.nl

Hoogerheide – Landa Safety Huijgensstraat 135 www.landa-safety.com

Kesteren – Proﬁstep Industrieweg 2b www.proﬁstep.nl

Kootwijkerbroek – Van Roekel Reklame De Spil 10 www.vanroekelreklame.nl

Milheeze – Perfekt Promotie en Reklame Milheesestraat 7 www.perfektie.nl

Schore – Merkwaaardig! (vormstudio) Steenweg 6d www.merkwaaardig.nl

Strijen – DB Workwear B.V. Kerkstraat 9 www.dbworkwear.nl

Utrecht – Jos Reinke Corporate Fashion Vasco da Gamalaan 27 www.reinke.nl

Zwaagdijk-Oost – Agriﬁrm Zwaagdijk Marktweg 12 T: 0228 - 56 71 15

Specialist in kwalitatief hoogwaardige netten en doeken en persoonlijke beschermingsmiddelen De leverancier voor al uw Veiligheids-, Sport- en Tuinnetten: - Veiligheidsnetten voor volwassen en kinderen - Afdekzeilen - Steigernetten - Container- en vrachtafdekkingen - Balvangnetten - Diversen soorten doelnetten (voetbal / hockey) - Klimnetten - Touwladders - Zandbaknetten - Zichtschermen - Kunsthaag - Vijvernetten - Volièrenetten - Zonneschermen Schaduwnetten - Insectennetten -

www.jenetje.com

SUPER SNELLE VERWERKING

VEILIGSTE KEUZE

*Introductie Korting*

Veiligheidsset Lanex LX 1

Mobiele Leeflijn 20 meter tot 3 personen Harnas LX 1

AE 320

Aanbieding € 65,00 ex BTW

Normaal € 71,40 ex BTW

Vallijn met demper Karabijnhaak en steigerhaak 1,8 mtr

Draagtas

Aanbieding € 74,30 ex BTW Normaal € 86,57 ex BTW

Van Linschotenstraat 7, 554 PM Valkenswaard, Tel: 040-2070605, Fax: 040-2300111, Email: info@jenetje.com

Afdekken en beschermen van vloeren, trappen, kozijnen en nog veel meer Easydek is voorloper op het gebied van slimme, handige en tijdbesparende afdekmaterialen voor het tijdelijk beschermen van het interieur van gebouwen, woningen en schepen tijdens nieuwbouw, renovatie en onderhoud.

Voor meer informatie en advies neem contact met ons op: 033 - 285 92 22

WEINIG AFVAL

WWW.EASYDEK.NL

ORGANISATIE

SigmaCongres 2013: inspiratie om de crisis te overleven Crisis – hoezo crisis? Wie zelf het heft in handen neemt, verder kijkt dan zijn neus lang is en buiten de gebaande paden durft te treden, heeft als ondernemer niks met ‘de crisis’ te maken. Die laat zich inspireren om het anders te doen. Wie dacht dat het tiende congres van Sigma Coatings op donderdag 24 januari 2013 in Hangaar 2 in Katwijk over verf ging, had het mis. Het ging ‘Vandaag Over Morgen’, over hoe we morgen creëren, leven en werken, en hoe we daar vandaag al mee kunnen beginnen. Een keur aan sprekers, van een bevlogen trendwatcher tot een blinde vliegenier, voerden de ruim 800 bezoekers in woord en beeld mee in een achtbaan van nieuwe ideeën en visionaire opvattingen. Een impressie. Hangaar 2 was voor de gelegenheid voor de helft omgebouwd tot lounge en voor de andere helft tot onverwacht knusse arena met een centraal, langzaam ronddraaiend podium. ‘Hoe creatief denkt u dat u

Hans Biesheuvel: ‘Nederlandse ondernemers zijn lui’ bent?’, begon dagpresentator Rens de Jong van BNR Nieuwsradio al meteen met het uitdagen van de honderden directeuren van woningbouwcoöperaties, zorg-, onderwijs- en overheidsinstellingen, technische adviesbureaus, aannemers, vastgoedonderhoudsbedrijven, institutionele beleggers, architecten, grote schildersbedrijven en brancheorganisaties. Hij zette aan tot nadenken over krantenkoppen waarin een woord was weggevlakt. Ondersteund door beelden en films op de vier gigantische projectieschermen rondom de arena was het vervolgens een opeenvolging van vaak persoonlijk getinte

Ashok Bhalotra: ‘Kijken door de ogen van een kind’ verhalen over anders kijken naar jezelf, je werk en je omgeving. De Jong begaf zich tussendoor met regelmaat tussen de bezoekers om hun mening te vragen – al dan niet naar aanleiding van tweets die zij via

over het in beweging krijgen van mensen door dat wat je doet aantrekkelijk te maken, zoals hij als achttienjarig broekie deed als surfinstructeur op Mallorca. Hij trok de parallel met een markt die tot stilstand is gekomen en op de een of andere creatieve manier moet worden vlotgetrokken. Trendwatcher Farid Tabariki nam de stormachtige opkomst van popfenomeen Lady Gaga als uitgangspunt om te laten zien dat mensen, en ook de bouwsector, hun wereld steeds meer zelf kunnen creëren en organiseren dankzij sociale media. ‘Als een platenlabel je niet wil, dan promoot je gewoon

Paul Iske: ‘Laat je niet vangen in je eigen ravijn’ jezelf via YouTube.’ Architect Ashok Bhalotra noemde zijn boodschap eenvoudigweg ‘verwondering’. De basis van creativiteit is volgens hem het kijken door de ogen van een kind: ‘De fascinatie van de verbeelding dwars door de scepsis heen. Het geheim volgens mij: kwetsbaar durven zijn.’ In een dialoog over ondernemend Nederland stelde Fred Boot, producent van de musical Soldaat van Oranje, dat het zaak is ‘te ondernemen vanuit ‘management by democracy’, zodat iedereen gelooft in beslissingen.’ Hans Biesheuvel, voorzitter van MKB Nederland, maakte een ander statement: ‘Nederlandse ondernemers zijn lui’, zo stelde hij. ‘Ze denken niet creatief en zoeken niet actief naar nieuwe doelgroe-

Duurzaamheidsgoeroe Ruud Koornstra laat via tal van persoonlijke voorbeelden zien dat duurzaamheid vandaag al loont.

op het podium tijdelijk in die van het televisieprogramma Zomergasten. Paul Iske, hoogleraar Open Innovation and Business Venturing aan de Universiteit van Maastricht, liet zich door Rens de Jong aan de hand van uiteenlopend beeldmateriaal het hemd van het lijf vragen over het werken van morgen. ‘Veel mensen en organisaties laten zich vangen in traditionele patronen zoals een rivier zich laat vangen in zijn eigen ravijn, terwijl ze juist zouden moeten experimenteren. Werkgevers moeten een omgeving creëren die medewerkers ondersteunt bij innovatie, creativiteit en ondernemerschap: de ‘Next Generation Organisation’.’ Vervolgens schoof Mabel Nummerdor aan, auteur van het boek Miss Marketing, die de rol van vrouwen als beslisser en consument belichtte. ‘Marketeers moeten zich meer dan ze nu doen verplaat-

Ruud Koornstra: ‘Niet bang zijn voor verandering’

#Sigma13 stuurden – en hen te prikkelen tot een actieve bijdrage aan de dialoog met de sprekers en met elkaar. Striptekenaar Bas Köhler maakte gedurende het congres een verslag in stripvorm (zie Cobouw zaterdag 26 januari 2013) en geen bezoeker was veilig voor de vragen van mini-Jakhals Sam (13) naar drijfveren bij het ondernemen.

Zelf je wereld creëren

Sigma’s Country Manager Gert Rademaker opende de rij sprekers met een relaas

pen en afzetmogelijkheden voor hun producten en diensten. Terwijl juist het MKB

Farid Tabariki: ‘We zijn allemaal Lady Gaga’tjes’ de mouwen zou moeten opstropen om Nederland er economisch bovenop te helpen.’

Niet bang zijn voor verandering

Na de middagpauze veranderde de setting

sen in de wereld van de vrouw. Oók in de bouwsector, want de vrouw neemt in de meeste gevallen de beslissing over verbouwingen in huis.’ Daarna was het podium voor duurzaamheidsgoeroe Ruud Koornstra, die via tal van persoonlijke voorbeelden liet zien dat duurzaamheid vandaag al loont. ‘Het gekke is: alles wat we technisch nodig hebben voor een duurzame samenleving, is er. We zijn alleen bang voor verandering. Daartegen moeten we zélf in verzet komen, zelf dissident zijn.’ Tot slot gaf inspirator Miles Hilton Barber zijn gehoor in hoog tempo les in het overwinnen van tegenslagen. ‘Ieder mens heeft te maken met ongewenste veranderingen. Neem de mijne: ik werd op mijn twintigste volledig blind. Net als iedereen drukte ik mezelf eerst in de slachtofferrol, maar dat is het slechtste wat je kunt doen.’ Inmiddels leerde Barber on-

danks zijn handicap onder meer vliegen op gehoor, reed hij in verschillende raceauto’s en stak hij als eerste blinde in een

Miles Hilton Barber: ‘Slachtofferrol is slechtste wat je kunt doen’ lichtgewicht vliegtuig Het Kanaal over. ‘Ik ben succesvoller en gelukkiger dan ik zou zijn geweest als ik nog zou hebben kunnen zien.’

Vandaag nog aan iets nieuws beginnen

‘Tijdens het SigmaCongres 2013 hebben we iets willen losmaken dat dieper zit dan een concreet antwoord op een vraag over verf of onderhoud’, aldus Country Manager Gert Rademaker. ‘We hebben ondernemers de overtuiging willen meegeven dat ze vandaag nog aan iets nieuws kunnen beginnen. Dat we samen moeten werken aan oplossingen voor bestaande problemen. Dat vraagt lef en creativiteit, maar als iedereen er in gelooft, wordt het resultaat prachtig. Dan zet je vandaag al stappen voor morgen.’ De reacties naderhand waren in elk geval vrijwel zonder uitzondering positief: ‘Inspirerend’, ‘echt eens wat anders’, ‘erg afwisselend en aantrekkelijk’. En nu maar zien wat de dag van morgen écht brengt.

Meer beleven? Kijk voor meer impressies in woord en beeld op www.sigmacongres. nl. Meer over Sigma Coatings voor professionals: www.sigma.nl.

972/7 Bouwtotaal advertentie.indd 1

17-01-13 11:46

BOUWKOSTEN

Veel vragen over verlaagd BTW-tarief

33 Ed weet raad

Het BTW-tarief voor onderhoudswerk is verlaagd naar 6 procent. Ondanks de vele aandacht voor dit onderwerp blijven de vragen komen. Niet alleen bij het Nederlands Bouwkosten Instituut (NBI), maar ook bij verschillende andere instanties. Er zijn blijkbaar nog veel onduidelijkheden. We beantwoorden daarom hier de belangrijkste vragen.

Ed de Rechteren van Hemert

men van renovatiewerkzaamheden vallen onder de regeling, ook als de sloper en degene die daarna opbouwwerkzaamheden verricht verschillende ondernemers zijn. Wanneer er sprake is van alleen sloop van een object valt dit niet onder de regeling.

Hoe moet de berekening zijn voor de verlaging voor de 6% regeling?

Foto: JW Bol. Tekst: Ed de Rechteren van Hemert NBI (Nederlands Bouwkosten Instituut. edrecht@NBI-online.nl

We hebben de vragen voor u op een rijtje gezet met natuurlijk het juiste antwoord. En u treft een rekenvoorbeeld aan hoe de berekening volgens de minister van financiën moet zijn.

Waar geldt de verlaging voor?

Het verlaagde tarief geldt voor alle bedrijven die renovatie- en herstelwerkzaamheden uitvoeren aan woningen, als verder aan de voorwaarden wordt voldaan.

Wat zijn de voorwaarden om in aanmerking te komen voor het verlaagde btw-tarief (6%) voor renovatie- en herstelwerkzaamheden?

 Het verlaagde tarief is van toepassing op alle renovatie- en herstelwerkzaamheden die in en aan een woning worden verricht.  Renovatie- en herstelwerkzaamheden zijn: het vernieuwen, vergroten, herstellen of vervangen en onderhouden, van (delen van) de woning. Dus ook voor het aanbrengen van dubbel glas. Het verlaagde tarief is uitsluitend van toepassing op de arbeidscomponent van de renovatie- en herstelwerkzaamheid en dus niet de materialen.  De woning moet minimaal twee jaar oud zijn (na eerste ingebruikneming van die woning).

Voor welke werkzaamheden geldt het verlaagde btw-tarief niet?  Glazenwassen.

 Aanleg en onderhoud van tuinen, ook het plaatsen van omheiningen.  Vervangen van gordijnen en zonwering.  Leggen en onderhouden van vloerbedekking en vloeren, met uitzondering van het onderhoud van (houten) vloeren die in bouwkundig opzicht onderdeel uitmaken van de woning.  Diensten van architecten die verricht worden ter voorbereiding van de renovatie- en/of herstelwerkzaamheden.  Sloopwerkzaamheden die niet in het kader van renovatie- en herstelwerkzaamheden plaatsvinden.

Voor welke periode geldt het verlaagde btw-tarief?

Het verlaagde tarief is van toepassing als de werkzaamheden zijn afgerond op of na 1 maart 2013 en vóór 1 maart 2014.

De verbouwingswerkzaamheden zijn nu al gestart, is het verlaagde btw-tarief van toepassing?

Als de werkzaamheden worden afgerond op of na 1 maart 2013 en vóór 1 maart 2014 is het verlaagde btw-tarief van toepassing op de arbeidscomponent van de gehele verbouwing of renovatie. Dus ook op de werkzaamheden die al vóór 1 maart 2013 zijn uitgevoerd.

De verbouwing wordt in maart 2014 afgerond, geldt het verlaagde btw-tarief? Als de werkzaamheden niet vóór 1 maart 2014 zijn afgerond, dan geldt het verlaagde btw-tarief niet. Ook niet voor de werkzaamheden die vóór 1 maart 2014 zijn verricht.

Hoe komt men in aanmerking voor het verlaagde btw-tarief?

Het is de verantwoordelijkheid van de aannemer om het juiste btw-tarief toe te passen. Als men twijfelt of het juiste btwtarief is toegepast, informeer dan bij de aannemer.

Geldt het verlaagde btw-tarief ook voor de bewoners van een appartementencomplex als die hun woning renoveren of verbouwen?

Ja, ook in deze situatie geldt het verlaagde btw-tarief. Ook aanleunwoningen en studentenflats komen in aanmerking voor het verlaagde btw-tarief.

Valt de verbouwing van een garage onder de regeling?

Ja, ook garages, schuren, serres, aan- en uitbouwen vallen onder het begrip ‘woning’ als zij zich bevinden op hetzelfde perceel als de woning.

Er is al een prijs afgesproken, moet de aannemer de prijs nu aanpassen omdat het verlaagde btw-tarief van toepassing is? Indien de werkzaamheden worden afgerond op of na 1 maart 2013 en vóór 1 maart 2014 dan is het verlaagde btw-tarief van toepassing. De ondernemer moet dan 6% btw in rekening brengen. Indien er al een deelfactuur met 21% btw is afgegeven, dan moet de ondernemer het tarief in de eindfactuur corrigeren.

Vallen sloopwerkzaamheden onder de regeling?

Sloopwerkzaamheden die onderdeel vor-

De verhouding tussen de materialen en de arbeidscomponent van de renovatie-/ herstelwerkzaamheid wordt vastgesteld door de ondernemer die de bedragen factureert voor materialen en de verrichte arbeid. Als voor het geheel één vergoeding in rekening wordt gebracht en er is op de factuur geen splitsing aangebracht tussen de materialen en de arbeid, dan dient voor de splitsing tussen de arbeid en de materialen aangesloten te worden bij de marktwaardemethode. Dit betekent een vergelijking met soortgelijke prestaties op de markt. Als die soortgelijke prestaties ontbreken dan wordt gesplitst op basis van de kostprijs. Daarbij vallen de kosten van in eigen productie vervaardigde materialen onder materiaalkosten (ook de factor arbeid). Overheadkosten mogen naar evenredigheid over de arbeid en de materialen worden verdeeld. Voorbeeld: Arbeidsuren (A) Bouwmateriaal (B) Overheadkosten totaal Aanneemsom (excl. btw) Toerekenen overheadkosten: Overhead kosten A: € 10.000/€ 12.500 x € 1.500 = Overhead kosten B: € 2.500/€ 12.500 x € 1.500 = De btw bedraagt: - Arbeidskosten (€ 10.000 + € 1.200) x 6% = - Materiaalkosten (€ 2.500 + € 300) x 19% = Totaal Aanneemsom (Incl. btw) € 14.000 + € 1.204 =

€ 10.000,€ 2.500,€ 1.500,€ 14.000,-

€

1.200,-

€

300,-

€

672,-

€ €

532,1.204,-

€

15.204,-

Op de juiste verhouding arbeid/materiaalkosten zal worden gecontroleerd. Meestal door genormeerde kengetallen, zoals Kleine Werken en klusprijzen van MBCP (www. klusprijzen.info).

BOUWKOSTEN

Kosten van het tijdelijk bes Bij een verbouw of onderhoudsproject is het vaak nodig om een bestaande vloer tijdelijk afdoende te beschermen tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. In dit artikel gaan we wat dieper in op de kosten van de verschillende soorten afdekmiddelen, zoals diverse typen stuclopers en een aantal speciale beschermmaterialen van Easydek. Door www.casadata.nl.

Van oudsher beschermt men bestaande vloeren tijdelijk met kartonnen stuclopers, die men voldoende moet aftapen. In dit artikel geven we van enkele typen stuclopers van Kwabo, Easydek en Bouwcenter de kosten weer. De Kwabo stucloper bestaat uit nieuw kartonmateriaal met speciale vezels, waardoor de stucloper zeer sterk is. Het karton is aan beide zijden afgewerkt met een PE laag, die de stucloper volledig vloeistofdicht maakt. Doordat de Kwabo stucloper een speciale vezelstructuur heeft, kan Kwabo desgewenst ook zeer dunne stuclopers maken. De Easydek stucloper wordt gemaakt van nieuw en onbedrukt materiaal en is verkrijgbaar in een lichte kwaliteit onder de naam Easystuc en in een zware kwaliteit onder de naam Easystuz. De Easydek stucloper in een lichte kwaliteit bestaat uit beschermingskarton, dat aan één zijde is voorzien van een PE coating. In de lichte kwaliteit zijn de rollen 1,0 meter breed. De Easydek stucloper in een zware kwaliteit is ook uit protectiekarton samengesteld,

maar heeft aan beide zijden een PE coating. In de zware kwaliteit zijn de rollen 1,3 meter breed. De Bouwcenter stucloper is geplastificeerd professioneel beschermingskarton voor het afdekken van vlakke vloeren, zoals tapijt, laminaat, parket en natuursteen. Dit karton is tweezijdig gecoat met een PE-laag en volledig waterdicht. Daardoor kan men het afnemen, afwassen en meerdere malen gebruiken. De BouwCenter stucloper is vervaardigd uit sterk en duurzaam kar-

ton. Men kan het ook op trappen of steigers plaatsen. Na het goed aftapen kan men de neergelegde stucloper intensief gebruiken.

Easydek beschermingsmateriaal

Behalve de kartonnen stuclopers zijn er al een aantal jaren speciale beschermingsmaterialen verkrijgbaar, die zijn afgestemd op de te beschermen onderliggende vloer of vloerafwerking. Voor het beschermen van een harde vloer, parket, laminaat of linoleum vermelden we een aantal speciale Easydek producten, zoals de Floor Cover, de Multi Cover Basic en de Multi Cover Premium. Omdat deze afdekmaterialen beter zijn afgestemd op de te beschermen ondergrond vallen daarvan de materiaalprijzen in het algemeen wat hoger uit dan bij de stuclopers. Deze hogere aanschafprijzen worden echter weer grotendeels gecompenseerd door de snellere verwerkingstijden omdat

men niet hoeft af te tapen en het materiaal ook sneller te verwijderen is. De Easydek Floor Cover is een sterk, doorzichtige PE folie met aan één zijde een licht klevende hechtlaag op waterbasis voor een optimale hechting op allerlei harde vloeren. De Floor Cover is zo opgerold, dat de hechtlaag aan de buitenzijde zit. Na het verwijderen van de verpakking kan men het materiaal van de rol meteen uitrollen en komt de folie direct strak vast te liggen. Floor Cover is leverbaar in verschillende diktes. Bij het verwijderen van de folie zo veel mogelijk de hoeken van een ruimte naar elkaar toebrengen en vervolgens alles in een zak opvouwen. De Easydek Multi Cover Basic is een vochten schokabsorberend vilt dat een optimale bescherming biedt voor het afdekken van parket, laminaat en natuursteen. Multi Cover Basic heeft een anti-slip folie en blijft daardoor goed liggen op deze vloeren en voorkomt uitglijden en struikelen. Dit vilt is zo opgerold, dat de anti-slip onderlaag aan de buitenzijde zit. Na het verwijderen van de verpakking kan men het materiaal van de rol uitrollen en een strook afknippen of afsnijden. Indien gewenst kan men de naden met tape afplakken. Na het gebruik kan men het afdekmateriaal verwijderen door het weer op te rollen en weg te zetten, als het niet teveel vervuild is. De Easydek Multi Cover Premium is een dubbellaags afdekmateriaal met een speciale non-woven vezelstructuur, voorzien

BOUWKOSTEN

schermen van vloeren van een anti-slip kleeflaag, voor het tijdelijk beschermen van allerlei bestaande vloeren en gelakte trappen. Ook kan men met de Multi Cover Premium prefab betonnen galerijen en trappen afdekken. Bij het toepassen van het afdekmateriaal moet de ondergrond droog, schoon en volledig uitgehard zijn. Na het verwijderen van de buitenste folieverpakking kan men de rol met de hand over een strook van circa 100 mm afrollen. De rol op de grond leggen, de folie aanwrijven en vervolgens met de hand of voet afrollen. Bij het afdekken van een trap moet men bovenaan beginnen en indien nodig bij een bocht met een mesje insnijden. Als bij het verwijderen van de Multi Cover Premium het afdekmateriaal niet al te veel is vervuild, kan men het afdekmateriaal weer oprollen en wegzetten voor een volgende keer. Daarnaast kan men voor het afdekken van pas gelegde vloeren, zoals gietvloer, natuursteen of parketvloer

ademend afdekmateriaal toepassen, zoals Multi Cover Ademend. Dit afdekmateriaal is vanaf de onderzijde zeer dampdoorlatend (2.000 gr per m2 per 24 uur) en zorgt voor het veilig â&#x20AC;&#x2DC;uitwasemenâ&#x20AC;&#x2122; van de vloer. Door een speciale membraam is dit beschermmateriaal toch vanaf de bovenkant vocht dicht.

Bouwkosten

In de kostenberekeningen is uitgegaan van de uitvoeringstijden voor de werkzaamheden en van de bruto prijzen voor de materialen en producten zonder inkoopkortingen. Voor het aanbrengen van stuclopers is bij de benodigde tijd ervan uitgegaan dat men de stuclopers in voldoende mate met tape bevestigt. De kosten zijn steeds uitgedrukt per vierkante meter vloeroppervlakte. Elk kostenbedrag is gedetailleerd berekend met alle directe uitvoeringskosten van arbeid en materiaal. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, alge-

mene bedrijfskosten en winst en risico. Alle complete calculaties van de tijdelijke beschermingsmaterialen kunt u na het inloggen op www.casadata.nl zien. Deze calculaties kunt u dan ook meteen downloaden in Excel en eenvoudig aanpassen. In de kostenberekening is uitgegaan van een vloeroppervlakte van 25 en 100 vierkante meter. Bij andere oppervlakten zullen de uitkomsten anders kunnen zijn. De bouwkosten zijn exclusief de kosten van het afvoeren van de gebruikte materialen. Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost Gelderland (postcode 7000 - 7100). Op www.casadata.nl ziet u het kostenniveau van uw eigen regio door het opgeven van de postcode. Bij de indirecte kosten is gerekend met een toeslag op de directe kosten van 17%. Dit toeslagpercentage bestaat uit 8% voor algemene bedrijfskosten, 5% voor winst en 3% voor risico.

Simpel werken met de 18.600 calculaties van www.casadata.nl Voor betrouwbare richtprijzen van de bouwen onderhoudskosten ga je naar www.casadata.nl. Daar vind je ruim 18.600 richtprijzen op basis van complete calculaties. Elke calculatie kun je na het inloggen direct bekijken, downloaden, aanpassen of er een eigen begroting of offerte mee maken.

Kijk op www.casadata.nl voor de prijzen uit uw regio Kostentabel tijdelijk beschermen van vloer, kosten per m2 excl. btw, bron casadata.nl Activiteit

Benodigde oppervlakte

Type beschermmateriaal

Rolafmeting

Oppervlakte per rol

Directe kosten

Indirecte kosten en bedrijfsmarge

Totaal

Vloer tijdelijk beschermen met afdekmateriaal

25 m2 oppervlakte

Kwabo stucloper, in wit

Rol 0,65 x 58 m

37,7 m2

2,31

0,39

2,70

BouwCenter stucloper, bruin/wit

Rol 1,30 x 38,5 m

50,0 m2

2,19

0,37

2,56

Easydek stucloper, lichte kwaliteit

Rol 1,00 x 65 m

65,0 m2

2,20

0,37

2,57

Easydek stucloper, zware kwaliteit

Rol 1,30 x 50 m

65,0 m

2,21

0,38

2,59

Easydek Floor Cover

Rol 0,60 x 60 m

36 m2

1,99

0,34

2,33

Easydek Multi Cover Basic

Rol 1,00 x 50 m

50 m2

1,74

0,30

2,04

Easydek Multi Cover Premium

Rol 0,80 x 25 m

20 m2

2,76

0,47

3,23

Kwabo stucloper, in wit

Rol 0,65 x 58 m

37,7 m2

1,61

0,27

1,89

100 m2 oppervlakte

Rol 1,30 x 58 m

75,4 m

1,52

0,26

1,78

Kwabo stucloper, in bruin/wit

Rol 1,30 x 58 m

75,4 m2

1,37

0,23

1,60

BouwCenter stucloper, bruin/wit

Rol 1,30 x 38,5 m

50,0 m

1,51

0,26

1,77

Easydek stucloper, lichte kwaliteit

Rol 1,00 x 65 m

65,0 m2

1,49

0,25

1,74

Easydek stucloper, zware kwaliteit

Rol 1,30 x 50 m

65,0 m

1,50

0,26

1,76

Easydek Floor Cover

Rol 0,60 x 60 m

36 m2

1,50

0,25

1,75

Rol 0,90 x 60 m

54 m2

1,51

0,26

1,77

Rol 1,00 x 50 m

50 m2

1,25

0,25

1,50

Rol 2,00 x 50 m

100 m

1,24

0,21

1,45

Rol 0,80 x 25 m

20 m2

2,31

0,39

2,70

Rol 1,00 x 50 m

50 m

1,98

0,34

2,32

Easydek Multi Cover Basic Easydek Multi Cover Premium

Kostenspecificatie tijdelijke bescherming aanbrengen met Easydek Floor Cover, rol 0,60 x 60 m1, oppervlakte 25 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Tijdelijke vloerafdekking aanbrengen

0,025

0,625

32,67

20,42

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

Easydek Floor Cover, zelfklevend, blank, rol 0,6 x 60 m

0,625 0,75

rol

20,42 39

29,25

Subtotaal materiaalkosten

29,25

Eindtotaal directe kosten

49,67

Kostenspecificatie tijdelijke bescherming aanbrengen met Kwabo stucloper bruin/wit, rol 1,30 x 58 m, oppervlakte 100 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Stucloper aanbrengen

100

0,03

32,67

98,01

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

98,01

Kwabo stucloper, bruin-wit blok 2 C1S, rol 1,3 x 58 m

1,5

rol

18,00

27,00

Kip Ductape, zilver, rol 0,05 x 50 m1

2,5

rol

5,20

13,00

Subtotaal materiaalkosten

40,00

Eindtotaal directe kosten

138,01

Airdeck maakt uw bouwproject zoveel lichter. ®

De voordelen van een Airdeck vloer op een rij: • Flexibele ruimtelijke indeling

• Grotere overspanning, minder kolommen

• Optimalisatie van de bouwhoogte

• Geen kolomkoppen

• Dunnere vloerplaat, slankere kolommen

• Vlakke onderzijden

www.airdeckvloer.nl

ADV Pulsa800_2013_NL.eps

15 JAAR GEGARANDEERD VAKWERK IN DAKWERK Garanties op materialen en hun functionaliteit krijgt u al van de fabrikanten. Met DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS heeft u nu ook zekerheid over de manier waarop het Hellend Dak

12/03/13

09:01

Metselbedrijf M t lb d ijf G Gebr. b van d der Heijden BV

CMY

gemaakt is. Metselbedrijf M t lb d ijf G Gebr. b van d der Heijden BV

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS VAN DE STICHTING DAKMEESTER

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS BELOOFT DAT EEN HELLEND DAK

Daksysteemgarantie PLUS is een product van de Stichting Dakmeester; de kwaliteitsspecialisten in hellende daken. Met Daksysteemgarantie PLUS willen Dakmeesters opdrachtgevers nog meer zekerheid bieden over de kwaliteit van de door hen gemaakte daken. Met name het zorgvuldig, digitaal, opgebouwde dossier wat bij oplevering wordt overhandigd is in dit kader een unieke kwaliteitsimpuls. Daarnaast nemen Dakmeesters verplicht deel aan relevante fabrikantenopleidingen in het kader van regelgeving.

• is gemaakt door een dakdekker met het Komoproces-certificaat hellende daken, aangesloten bij de Stichting Dakmeester; • beschikt over vastlegging van alle relevante facetten tijdens de bouw in een digitaal dossier; • is gecontroleerd door het onafhankelijke IKOB/BKB; • wordt opgeleverd met een garantiecertificaat voor 15 jaar met bijbehorend bouwdossier.

VOOR MEER INFORMATIE Stichting Dakmeester | Postbus 29 | 3417 ZG Montfoort Kijk op www.dakmeester.nl voor de Dakmeester bij u in de buurt.

Raamdorpelelementen R d l l BV

Kijk voor een razendsnelle offerte op www.HeBlad.com • • • • • • •

Elke kozijnmaat leverbaar Speciaal voor renovatie: 13cm raamdorpelsteen Levering 1 tot 4 weken Geleverd in stalen bakken en rekken Eenvoudig en snel te plaatsen Montage ook mogelijk Tot 3 meter uit één stuk!

HeBlad Raamdorpelelementen BV - T 0497 - 36.07.91 - F 0497 - 38.09.71 - info@HeBlad.com

BOUWGEBREKEN

Lekkage na plaatsen nieuwe pui Een pas getrouwd stel laat na overdracht van hun pas gekochte woning, de houten kozijnen vervangen door kunststof kozijnen. Na het vervangen van de houten kozijnen door kunststof kozijnen voorzien van isolerende beglazing, lekt het bij vrijwel elke regenbui. Na uitvoerig onderzoek en uitgebreid testen op waterdichtheid van de kozijnen en de aansluiting van de kozijnen op het metselwerk, blijkt door een verkeerde plaatsing van de kozijnen het water eenvoudig naar binnen te worden getransporteerd. Tekst: Ing. E.P.G. Borgers Bureau voor Bouwpathologie BB

Het betreft een voormalige huurwoning die begin jaren zeventig is gebouwd. De woning is slecht onderhouden. De nieuwe eigenaar begint de woning volledig te renoveren, waarbij ook het vervangen van de oude houten kozijnen op de planning staat. Het vervangen van de kozijnen wordt uit-

mer begint bij de minste of geringste regenbelasting er enige tijd later water aan de binnenzijde over het glas te stromen. De bouwpatholoog is de situatie ter plaatse gaan onderzoeken en beproeven (kunstmatig beregenen). Hierbij zijn alle relevante zaken onderzocht. Omdat de renovatie van de woning nog in volle gang was, ontbrak nog een gedeelte van het plafond in de woonkamer. Hierdoor was goed de op-

waterdichtheid van de aansluiting van het kozijn op de gevel, ontstond al zeer snel lekkage aan de binnenzijde. Hiertoe is eerst een gieter water boven de zonwering langs de gevel geleegd. Hierbij was zeer duidelijk waarneembaar dat het afstromende water direct een weg naar binnen zocht en via het waterhol in de latei op het kozijn terecht kwam. Later is met water tegen de gevel gespoten. Kort daarop begon het binnen te lekken. Verder blijkt dat het kozijn vrij ver naar buiten is geplaatst, zeker als het wordt vergeleken met de overige kozijnen. Het kozijn van de woonkamer heeft een negge van nog geen 20 mm.

Analyse en Conclusie

Wat betreft de lekkage is de oorzaak van

Herstel

Om de lekkage problematiek op te lossen zou het kozijn geheel moeten worden gedemonteerd en verder naar binnen worden geplaatst. Doordat de borstweringen slechts uit een halfsteens muur bestaan, is het kozijn dan niet meer goed te verankeren. Een eenvoudigere oplossing is het ervoor zorgen dat boven het kozijn een strook lood worden aangebracht, zodat van de gevel afstromend water wat afdruipt van de latei, op het lood terecht komt en naar buiten toe wordt afgevoerd. Hiertoe zal van binnenuit een nieuwe strook lood over het kozijn naar buiten moeten worden doorgevoerd. Dit lood moet aan de buitenzijde circa 10 mm over het kozijn heen moeten worden gebogen. Aan de binnenzijde

zal het lood voldoende hoog (circa 100 mm) moeten worden opgezet en ondersteund. De verschillende stroken lood, dienen aan elkaar te worden gefelst of middels een daartoe geëigende kit waterdicht worden verbonden. De breedte van het kozijn is namelijk te groot om het lood uit één stuk te laten bestaan. Om te voorkomen dat tussen het lood en het kozijn het water naar binnen kruipt, zal de aansluiting van lood op het kozijn eveneens middels een daartoe geëigende kit moeten worden afge-

besteed. Bij oplevering van de nieuw geplaatste kunststof kozijnen, ziet het er allemaal netjes uit. Echter, bij de eerste de beste regenbui begint het in de woonkamer te lekken. Het water stroomt daarbij over de bovenzijde van het kozijn naar binnen. Daarop wordt de kozijnleverancier en de bouwpatholoog er bijgehaald om gezamenlijk de oorzaak van de lekkageproblemen vast te stellen en tot een gedegen oplossing te komen.

Onderzoek

In de woning zijn alle oude kozijnen vervangen. Er is gekozen voor het aanbrengen van onderhoudsvriendelijke kunststof kozijnen voorzien van isolerende beglazing en ventilatieroosters. Alleen bij het nieuw geplaatste kozijn van de woonka-

bouw van de gevel boven het kozijn en de aansluiting van het kozijn op de gevel waarneembaar. Het boven het kozijn gelegen metselwerk wordt ondersteund door een betonnen latei. De borstwering boven en onder het kozijn bestaat uit een halfsteens muur aan de buitenzijde en aan de binnenzijde een geisoleerd houten frame. De aansluiting van het kozijn op het erboven gelegen metselwerk is afgedicht middels PUR. Plaatselijk is de PUR verwijderd. Doordat het plafond deels ontbrak was goed een strook lood boven het plafond waarneembaar. Dit lood eindigde vlak boven het kozijn. Waarneembaar was dat het lood ten behoeve van het plaatsen van het kozijn was afgesneden. Tegen de latei is een lat aangebracht. Deze lat is bevestigd middels beugels aan de strijkbalk van de verdiepingsvloer. Tussen de lat en de latei is enige ruimte aanwezig. Hier tussen bevindt zich het lood wat verder is opgezet tegen klossen op de lat. Aan de buitenzijde is boven de latei een zonwering geplaatst. Tussen het kozijn en de latei is een comprimerend tochtbandje aangebracht. Dit bandje is in het waterhol van de latei aangebracht. Bij beproeven van de

de lekkage vrij eenvoudig. Bij het vervangen van het kozijn is er voor gekozen het kozijn zo ver mogelijk naar buiten te plaatsen, zodat het aan de boven- en onderzijde in de metselwerk borstweringen bevestigd kon worden. Hierdoor komt van de gevel afstromend water via het waterhol van de latei op het kozijn terecht. Dit water vindt vervolgens eenvoudig een weg naar binnen. Doordat de voorgevel op het zuidwesten is georiënteerd, zal vaak de regen tegen de gevel slaan. Dit verklaart dat vrijwel altijd als het regent het begint te lekken

werkt. Om het lood te kunnen vervangen, zal de lat waartegen het huidige lood is bevestigd, moeten worden verwijderd. Ook de PUR en de compriband, waarmee het kozijn is afgewerkt aan de binnenzijde en buitenzijde, moet worden verwijderd. De bevestigingen waarmee het kozijn in de latei is verankerd moeten worden verwijderd om het lood tussen kozijn en latei door naar buiten te kunnen schuiven. Wanneer het lood is aangebracht kan de lat middels de beugels worden teruggeplaatst om hiermee het lood op te zetten.

— Een veilige werkomgeving, dat is toch de normaalste zaak van de wereld . . .

SINDS 1 JANUARI WORDEN OVERTREDINGEN STRENGER BESTRAFT

. . . we zorgen er altijd voor dat ál onze werknemers gezond kunnen werken, in een veilige werkomgeving. Je hebt als werkgever gewoon een verantwoordelijkheid voor je mensen. Ik heb daarom ook totaal geen probleem met strengere straffen bij overtredingen. —

G E Z O N D E N V E I L I G W E R K E N ? K I J K O P W E E T H O E H E T Z I T. N L D I T I S E E N I N I T I AT I E F V A N H E T M I N I S T E R I E V A N S Z W I N S A M E N W E R K I N G M E T D E S V B , U W V E N G E M E E N T E N

Beers Bouwproducten BV Bouwen met vertrouwen

uw leverancier van: Polyester dakgoten Polyester windveren & boeiborden Polyester deurluifels Aluminium deurluifels Polyester dakkapellen Polyester schoorsteenomkledingen Polyester raamluiken Polyester gevelelementen Keralit Leuningverhogers voor o.a. galerijen

Beers Bouwproducten B.V. voor de zakelijke- en professionele markt Houtkopersgilde 2a 1671 RB Medemblik Tel. (0227) 712 362 Fax (0227) 712 363

thermische isolatie in de winter

bescherming tegen zomerhitte

geluidsisolatie

brandveiligheid

diffusieopen

ecologie/ cradle to cradle duurzaam bouwen/ CO² reductie

swiss made

Pavatex Benelux b.v., Stentorlaan 5 NL-7534 HT Enschede

Telefoon +31 (0)53 433 17 69 info@pavatex.nl Vraag naar onze dealers in uw regio.

W W W.BE E R S B O U W PRODUC TE N. NL 1000-21-2000-1847 BNA Archtect. 2012/2013 Kl: fc

Zwitserse houtvezelisolatieplaten Materialen uit de natuur

www.pavatex.nl

PAVATEX, de échte natuurlijke isolatie Daken, gevels, vloeren, hsb-elementen en passiefhuizen kunnen met PAVATEX houtvezel-isolatieplaten snel en eenvoudig worden geïsoleerd. De drukvaste én flexibele PAVATEX houtvezelisolatie biedt zowel bescherming tegen de kou als tegen de zomerhitte, heeft een uitstekende geluidsisolatie, is dampdiffusie-open en reguleert de vochtigheidsbalans. Aan PAVATEX worden geen vervuilende producten toegevoegd en de platen worden gebonden met het houteigen lignine. Dus PAVATEX is zowel natuurlijk in samenstelling als in kleur!

Voor gezonder wonen, het hele jaar door!

afmeting: 132x190mm(bxh) cmyk: 60; 0; 80; 0

FISCAAL & PERSONEEL

Aandeelhouders opgepast! Elke BV heeft statuten. Hierin zijn bijvoorbeeld afspraken vastgelegd over de bevoegdheden van het bestuur en de aandeelhoudersvergadering. Zonder meer belangrijk, maar pas op. De statuten regelen ook veel niet. Soms komen aandeelhouders daar op een vervelend moment achter. Vaak is het dan te laat om ongewenste gevolgen te voorkomen. Een goed voorbeeld is wat er gebeurde bij een bouwbedrijf in het zuiden van het land. Tekst: Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs FKerkhof@alfa.nl

Familiebedrijf

De drie broers waren samen al jaren, ieder via een eigen holding, eigenaar van de aan-

overlijden van één van de broers. Van een plicht om de aandelen Bouw BV aan de oudere broers aan te bieden was al helemaal geen sprake. Toen de echtgenote dat hoorde, greep zij haar kans. Nu zij het bestuur vormde van de holding van haar man, beschikte zij in feite over een derde van de stemmen in de aandeelhoudersvergadering van Bouw BV. Natuurlijk was dit een minderheidsbelang, maar voor belangrijke

ke mogelijkheid is de aandeelhoudersovereenkomst. Dit is een overeenkomst tussen de aandeelhouders waarin zij onderlinge rechten en plichten vastleggen die niet in de statuten zijn geregeld. Voornoemd voorbeeld had hiermee voorkomen kunnen worden. Maar er kan (moet) nog veel meer.

Arbeidsongeschiktheid en overlijden

Weet u wat er gebeurt als uw compagnon arbeidsongeschikt wordt? Of als uw compagnon stopt met werken? Blijft hij dan toch aandeelhouder? Bedenk wel dat hij dan (zonder te werken) blijft delen in de winst van de onderneming. Uit ervaring weet ik dat veel aandeelhouders/compagnons geen idee hebben of (laat staan hoe) dit in hun geval geregeld is. Maar voor de continuïteit van het bedrijf is het wel van groot belang dit soort zaken vooraf, in de statuten of in een aandeelhoudersovereenkomst, te regelen.

En weg is de stemming … Laatst mocht ik op uitnodiging van ‘de bank die ook het Nederlandse Elftal sponsort’ de wedstrijd Vitesse – PSV bijwonen. Terwijl buiten een sneeuwstorm zorgde voor een gure en vooral witte wereld, zat ik warm en goed verzorgd in een schitterende skybox onder het dak van de Gelredome. De wedstrijd begon traag, maar werd steeds spannender. Op de valreep lukte het Vitesse zelfs nog om met tien spelers een achterstand om te zetten in een gelijkspel. Alleen daarom al begonnen we vrolijk aan de borrel. Totdat … tja, totdat iemand meende de crisis te moeten noemen.

delen in een groot en succesvol bouwbedrijf (Bouw BV). De broers waren ‘zes handen op één buik’. Helaas gold dit niet voor de achterban. De echtgenote van de jongste broer ergerde zich al jaren aan de in haar ogen veel te dominante rol van de oudere broers. Vaak kwam die ergernis tijdens familiebijeenkomsten op een vervelende manier tot uiting. Enfin, u kunt zich hierbij vast wel iets voorstellen. Jarenlang werd de lastige echtgenote voor lief genomen of genegeerd. Totdat de jongste broer voor iedereen onverwacht overleed. De oudere broers veronderstelden dat zij de leiding over het bedrijf als vanzelfsprekend in handen hielden. Ook dachten ze dat de holding van de jongste broer de aandelen in Bouw BV wel aan hen zou moeten overdragen. Maar de werkelijkheid bleek anders.

Aanbiedingsplicht in de statuten

In de statuten van Bouw BV stond weinig tot niets over wat er moet gebeuren bij

besluiten was haar stem volgens de statuten wel nodig. Voor de continuïteit van het bouwbedrijf was dit, u begrijpt dit, geen goede zaak.

Holdingstructuur

Natuurlijk is dit maar een voorbeeld. Maar voorkomen is beter dan genezen. Anders gezegd: als u in een vergelijkbare BV-structuur zit, is het verstandig om de statuten op dit punt te controleren. Als de statuten inderdaad tekortschieten adviseer ik u hiervoor nu, samen met uw compagnon(s), een regeling te treffen.

Statuten wijzigen of een aandeelhoudersovereenkomst

Eén van de mogelijkheden is het wijzigen van de statuten. Zeker sinds de ‘Flex BV wetgeving’ van kracht is geworden (met ingang van 1 oktober 2012) liggen hier goede mogelijkheden. Een andere aantrekkelij-

TIP: Werken u en uw com-

pagnon samen in een BV-structuur? Controleer dan wat u onderling heeft afgesproken over arbeidsongeschiktheid en pensionering. Tot slot

Om samenwerken in een BV-structuur ‘in voor- en tegenspoed’ te laten slagen zijn duidelijke en vooral schriftelijke vastgelegde afspraken tussen de aandeelhouders/ compagnons nodig. In de praktijk blijkt te vaak dat de statuten van de BV tekortschieten. Voorkom vervelende verrassingen en regel het nu in een aandeelhoudersovereenkomst.

Hij had zijn huis al jaren te koop staan en er was nog niet één kijker geweest. Inmiddels was de vraagprijs al 30% gezakt. Een ander reageerde dat hij bijna de helft van zijn werknemers heeft moeten ontslaan en nog steeds was de toekomst van zijn bedrijf onzeker. Weer een ander was zelf ontslagen en geloofde nauwelijks in het vinden van nieuwe baan. Ik probeerde het tij te keren door (nog) een rondje bier aan te bieden, maar het was tevergeefs. Altijd weer die crisis. Ook enkele weken daarvoor merkte ik hoe diep deze in de Nederlanders zit. Ik onderhandelde met de belastingdienst over een bedrijfsopvolging in een (nog steeds) goed renderend bouwbedrijf. Een veelbelovende werknemer mocht als aandeelhouder toetreden. De waarde van de aandelen werd vastgesteld en vervolgens ter goedkeuring aan de belastingdienst voorgelegd. Kort daarna werd ik door de belastingdienst uitgenodigd voor een gesprek. Meestal betekent dit weinig goeds. Was de waarde toch te laag? Of klopte de fiscale opzet niet? Tijdens het gesprek bleek dat de heren zich zorgen maakten. En dan niet over de waarde van de aandelen of de fiscale aspecten van de toetreding, maar over de werknemer. Zij wilden zich er niet mee bemoeien, maar was het wel verstandig in deze moeilijke tijd te investeren in een bouwbedrijf? Was het risico voor hem niet veel te groot? Ik wist toch wel dat de bouw in een crisis zit? Zover is het dus al gekomen: de belastingdienst die zich zorgen maakt over de ondernemers in de bouw. Uiteraard deed deze opmerking de stemming van de werknemer geen goed. Gelukkig heeft hij (evenals Vitesse) doorgezet en is hij nu de trotse mede-eigenaar van een bouwbedrijf.

Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs fkerkhof@alfa-accountants.nl

De slimste wanden voor

[schroefvastheid]

Waarom? Omdat een FAAY-wand een massieve kern van geperste vlasvezels heeft. Daarin vindt elke schroef houvast, z贸nder plug: schroefvast met een uittrekkracht van 110 kg (gewone schroef) tot 230 kg (houtdraadbout). Een wastafel kan zonder achterhout worden opgehangen! FAAY is gewoon de b茅ste wand als het gaat om schroefvastheid. Meer weten? Kijk op www.faay.nl of bel met (0347) 376 624.

Faay adv_Schroefvastheid_270x375.indd 1

30-01-12 16:06

PRODUCT IN BEELD

Nieuwe generatie dakramen

41 nele kringen erover eens is dat een goede energiebalans bereikt wordt als zowel de thermische isolatie uitstekend is als ook de mogelijkheden voor toetreding van zonnewarmte goed zijn. Wat betreft thermische isolatie zijn er in de nieuwe generatie dakramen ook innovatieve ontwikkelingen gedaan. Op diverse plaatsen is hoogwaardig isolatiemateriaal toegepast. Deze ThermoTechnology zorgt ervoor dat de isolatie van zowel de grenenhouten als de onderhoudsarme Velux dakramen van de nieuwe generatie volledig optimaal is. Een ander onderdeel dat het energieverbruik terugdringt, is het Integra bedieningstablet. Hiermee bedient men op een eenvoudige wijze alle Velux producten. Dankzij slimme (voorgeprogrammeerde) functies is het binnenklimaat met groot gemak te controleren. Het energieverbruik van de stand-by functie van het Integra dakraam is met 80% gereduceerd. Bovendien is de motor voor het openen en sluiten

Meer daglicht, meer comfort, minder energieverbruik; dat zijn de belangrijkste kenmerken van de nieuwe generatie dakramen die Velux heeft ontwikkeld. Daarnaast heeft het raam een modernere, meer hedendaagse uitstraling gekregen en is de montage aanzienlijk vereenvoudigd. Kortom, een dakraam om naar uit te kijken.

Minder energiegebruik

De nieuwe generatie dakramen van Velux herbergt een fors aantal vernieuwingen.

De universele montagebeugel maakt een standaard èn een verdiepte inbouw mogelijk.

Het grotere glasoppervlak heeft ook invloed op de energiebalans. Er valt niet alleen meer daglicht binnen, wat op zich al minder elektrisch licht vergt, maar er treedt ook meer zonnewarmte binnen tijdens het stookseizoen. En dat heeft een gunstige uitwerking op het energieverbruik, zo laat Velux weten. Het bedrijf beroept zich erop, dat men het in professio-

van op afstand te bedienen dakramen stiller en verbruikt deze minder energie. Al met al is de U-waarde van de nieuwe generatie dakraam met 1,3 W/m2K aanzienlijk omlaag gebracht. Een verdiepte inbouw kan dat nog verdere omlaag brengen naar 1,2 W/m2K.

Eenvoudige montage

De ThermoTechnology zorgt voor een optimale isolatie op meerdere aspecten.

Tekst: Joop Wilschut Beeld: Velux Nederland BV, De Meern

De afgelopen maanden heeft Velux hem in zes pre-introductie avonden aan een kleine schare geïnteresseerden getoond, maar op de Bouwbeurs in Utrecht werd hij aan het grote publiek getoond: de nieuwe generatie dakramen van Velux, die in het voorjaar op de markt komt. Het bedrijf heeft behoorlijk ‘gesleuteld’ aan het product. Er is bij de ontwikkelingen goed gekeken naar de behoeften van de consument, waarvoor een gedegen marktonderzoek is uitgevoerd, zo laat men weten. Wat direct opvalt, is dat de nieuwe grenenhouten dakramen standaard 100% wit afgelakt zijn, afgestemd op het hedendaagse Nederlandse interieur. Maar er zijn meerdere in het oog springende veranderingen doorgevoerd. Zo zijn de kozijnen van het draaiende gedeelte van het dakraam slanker en hebben de ventilatieklep en de bedieningshandgreep een nieuw design gekregen. Het nieuwe ontwerp van deze laatste maakt de bedie-

De vlakkere en afgeronde deklijsten en slankere bovenkap geven het dakraam een harmonischer aanzien.

ning bovendien comfortabeler, stiller en meer ergonomisch, zowel bij handmatige als bij elektrische bediening. Ook aan de buitenzijde zijn de dakramen van de nieuwe generatie behoorlijk veranderd. De deklijsten, die niet meer geschroefd maar vastgeklikt worden, zijn vlakker en hebben afgeronde vormen. En ook de bovenkap is veel slanker. Wat niet zo direct opvalt, maar wel een grote impact heeft op het comfort, is dat de nieuwe dakramen een groter glasoppervlak hebben. Bij een gelijk formaat dakraam in de oude uitvoering tot wel 18% groter. Dit is bereikt door de positie van de ventilatieklep te optimaliseren en het draaiende deel zo slank mogelijk te houden.

De bedieningshandgreep heeft een nieuw, eleganter design gekregen.

Een nieuwe handigheid bij de montage is dat de afdeklijsten op het dakraam worden geklikt in plaats van geschroefd. Wanneer men de lijsten weer moet weghalen, is een druk op de knop onder de lijsten voldoende om ze ‘vrij’ te geven. Daarnaast is de voorbereiding van de montage door het nieuwe verpakkingsconcept door één persoon uit te voeren; ook bij grotere dakramen. Voorgeperforeerde randen en speciale openingen in de doos maken het eenvoudiger om de verpakking zonder gereedschap open te ritsen en zonder het dakraam te beschadigen. De nieuwe universele montagebeugel tenslotte biedt de mogelijkheid een dakraam op standaardhoogte en op 40 mm verdiept aan te brengen. Door de verdiepte inbouw worden de warmte-isolerende eigenschappen van de nieuwe generatie dakramen verder benut. Bovendien zorgt een verdiepte inbouw voor een harmonieus opgaan van het dakraam in het dakvlak. Velux laat weten trots te zijn op de nieuwe generatie dakramen zoals ze die ontwikkeld hebben en binnenkort in de markt gaan zetten. Met een nog beter comfort, minder energieverbruik en een meer doordachte wijze van monteren is men klaar voor de toekomst.

LaDura: De stootvaste vezeLversterkte gipskartonpLaat LaDura is een opmerkelijk stootvaste gipskartonplaat. Hij is extra brandveilig, bijzonder vochtwerend, ongekend geluidsisolerend en zeer geschikt voor zware belastingen. Bovendien kunt u nog steeds met 0,6 mm staalprofielen werken. Meer weten? Bel voor technische info: 0596 64 93 33.

www.siniat.nl

Ladura adv 264x375 BouwTotaal.indd 1

16-01-13 15:47

PRODUCT IN BEELD

Bouwsysteem van holle houtbeton blokken Met Isospan Bouwblokken zijn snel stabiele en dunne gevels en binnenwanden op te trekken. De blokken van houtbeton zijn in de kern deels gevuld met isolatiemateriaal; de resterende holle ruimte wordt gevuld met beton. Afhankelijk van het toegepaste isolatiemateriaal zijn Rcwaarden van 4,4 tot 7,85 m2K/W te behalen. Daarnaast heeft het systeem een aantal kenmerkende eigenschappen. Tekst: Joop Wilschut Beeld: Isospan Nederland, Zutphen

Snelheid van bouwen, geringe constructieve dikte en goede isolerende eigenschappen zijn vandaag de dag items die hoog op het wensenlijstje van opdrachtgevers, architecten en bouwers staan. Het bouwsysteem van Isospan, dat kortgeleden in ons land is geïntroduceerd, voldoet aan deze wensen. Het stoelt op vijftig jaar ervaring in elf Europese landen. Het komt van oorsprong uit Oostenrijk waar een kwart van de woningen met dit systeem gerealiseerd wordt. In ons land zijn er al woningen mee gebouwd in Maarssen, Joure en Doetin-

constructies en hoeken eindblokken. Ook zijn stelblokken te leveren in de gewenste hoogte, maar aangezien de blokken eenvoudig te zagen zijn, zou men deze ook ter plaatse zelf kunnen maken. Verder bevat het systeem geïsoleerde en ongeïsoleerde kozijnplaten, die een constructie ter plaatse van een kozijnopening kunnen afdekken, waarna later het kozijn te stellen is. Bijzondere elementen voor bijvoorbeeld gebogen werk zijn op maat geprefabriceerd te leveren. Naast blokken voor gevels zijn er ook blokken voor binnenwanden. Deze blokken hebben dezelfde opbouw, maar in de holle kern zit geen isolatie; die wordt volledig

Isospan Bouwblokken zijn holle elementen van houtbeton, die in halfsteensverband op elkaar gestapeld worden tot een gevel of binnenwand.

chem. Het systeem is gecertificeerd door Nature Plus inclusief alle technische toelatingen.

Uitvoeringen

Isospan Bouwblokken worden gemaakt van naaldhoutsnippers, die worden vermengd met cement, water en mineralen. Het zijn blokken, die in de kern hol zijn en waarbij enkele ribben voor de stabiliteit tijdens transport en verwerken zorgen. In de holle ruimte is aan de buitenzijde isolatiemateriaal opgenomen; de rest van de holle ruimte wordt na het stellen van de blokken gevuld met beton. Afhankelijk van de gewenste isolatiewaarde zijn er verschillende isolatiematerialen toe te passen, zoals witte EPS (4,4 m2K/W), grijze EPS (5,27 m2K/W), PUR (6,45 m2K/W) en resolschuim (7,85 m2K/W). Met speciale isolatiematerialen zijn nog hogere Rc-waarden te bereiken. Door te spelen met isolatie zijn dus goede thermisch isolerende resultaten te behalen zonder dat de dikte van de constructie toeneemt. De gevel blijft zo dik als de blokken zijn; slank dus. De blokken voor gevels hebben standaard afmetingen van 365 x 250 x 1250 mm (b x h x l). De isolatie is in de meeste gevallen 165 mm dik, waardoor er een ruimte van 120 mm overblijft voor het beton. Naast standaard blokken zijn er speciale uitvoeringen voor vloeropleggingen, waarbij de binnenschaal verlaagd is, stortstenen voor latei-

Bij de gevelblokken is de holle ruimte deels gevuld met een isolatiemateriaal en wordt de rest volgestort met beton.

Het systeem kan bogen op vijftig jaar ervaring in elf Europese landen. In ons land is al een aantal projecten gerealiseerd.

gevuld met beton. Er zijn meerdere varianten, afhankelijk van de wanddikte die men wil realiseren.

Verwerking

Om een gevel of wand te bouwen, worden de blokken los op elkaar gestapeld in halfsteensverband. Door de hoge wrijvingsweerstand tussen de blokken blijven deze op hun plaats. In deze werkwijze zit al direct een belangrijk voordeel van het Isospan systeem. Het gaat snel en er wordt in één keer een gevelopbouw opgetrokken met minder kans op faalkosten. Er zijn namelijk geen drie partijen of arbeidsgangen nodig zoals bij een traditionele gevelconstructie van binnenblad, isolatie en buitenblad. Bij losse blokken kan men maximaal zes lagen hoog stapelen om daarna de constructie te vullen met beton. In principe is er geen verticale wapening nodig, want de gevel wordt een monolithische constructie. Maar het is aan een constructeur om dat te bepalen en/of te berekenen. Boven gevelopeningen is altijd (horizontale) wapening nodig om de trekkrachten op te nemen. Door ter plaatse van een aansluiting op een binnenwand het binnenblad van een gevelblok gedeeltelijk weg te zagen, zijn met het vulbeton goede trekvaste verbindingen tussen de twee wanden te maken. Door het monolithische karakter van de wand levert het boren of zagen van sparingen geen problemen op. Naast stapelen van losse blokken zijn er door Isospan ook prefab elementen te leveren. Deze elementen van gelijmde blokken zijn 2,50 meter breed en verdiepinghoog. Nadat de elementen zijn gesteld en onderling gekoppeld, moeten ze voor het storten wel geschoord worden.

Voor de oplegging van vloeren zijn speciale blokken ontwikkeld waarbij de blokwanden en ribben deels zijn verwijderd of ingekort.

Voor gebogen werk zijn op maat geprefabriceerde blokken en elementen te leveren.

Qua afwerking van een Isospan gevel heeft men alle vrijheid. Dat kan stucwerk zijn rechtstreeks op het houtbeton oppervlak, dat een goede hechtingsondergrond biedt. Een uitgebreid buitengevelisolatiesysteem is niet nodig, want de isolatie zit al in de constructie. Men kan de gevel ook afwerken met allerlei beplatingsystemen of er alsnog een gemetselde wand voorzetten. In deze twee laatste gevallen gaat het voordeel van een relatief dunne, geïsoleerde gevelconstructie natuurlijk wel verloren.

Eigenschappen

Behalve de goede thermische isolatiewaarden, die al eerder genoemd zijn, beschikt een gevel van Isospan Bouwblokken over nog een aantal opmerkelijke eigenschappen. Zo bezit de gevel door de massa en de houtcement basis hoge akoestische isolatiewaarden. Door de ribben en de gebruikte basismaterialen van het blok ontstaat tevens een dampopen constructie, waardoor woonvochtproblemen achterwege blijven. Bovendien geven de blokken de wanden gunstige warmteaccumulerende eigenschappen, zodat er een aangenaam binnenklimaat ontstaat. Bouwfysisch levert het systeem ook een goede prestatie, want het dauwpunt zit in het beton. Isospan Bouwblokken en isolatieplaten onttrekken het effectieve broeikasgas CO2 aan het milieu door dit in de vorm van koolstof in de houtsnippers op te slaan. Ze dragen dus bij aan een vermindering van de CO2-uitstoot. En tenslotte heeft de constructie van gevulde houtbetonblokken een brandwerendheid van 180 minuten (brandklasse A2-s1 d0 volgens EN 13501-1) voor zowel gevels als binnenwanden. Resumerend biedt het Isospan Bouwsysteem een goed alternatief voor traditionele gevelconstructies, zoals de resultaten en ervaringen in andere landen bewezen hebben. Het is een slanke constructie met hoge isolatiewaarden en goede eigenschappen qua bouwfysica, akoestiek en brandwerendheid. En het bouwen gaat snel. Het zal alleen een kwestie van acceptatie en gewenning zijn.

PRODUCTNIEUWS Vernieuwde muurdemper De muurdemper Silenzio van Duco Ventilation & Sun Control heeft een complete restyling ondergaan, waardoor dit product er esthetisch heel strak uitziet. De veranderingen zijn evenwel niet beperkt gebleven tot het uiterlijk, want de Silenzio is nu ook beschikbaar met zelfregelende klep en is dus probleemloos bij renovatie in een

Veiligheidsheksysteem XP tegen valgevaar Doka Nederland introduceert het veiligheidsheksysteem XP voor alle ruwbouwfasen. De nieuwe valbeveiliging is universeel in te zetten en leent zich voor alle soorten hekbeveiligingen, bekistingen, trapleuningen en randen van gebouwen. Een leuningstaander vormt het centrale element voor alle soorten leuningbeveiligingen, zoals veiligheidshekken, hout, steigerbuizen, volle beplanking, en dergelijke. Hiermee wordt tot 1,20 meter hoogte volledige veiligheid geboden. Deze hoogte is eenvoudig te vergroten tot 1,80 meter met behulp van een speciale extra leuningstaander. Twee soorten leuningstaanders volstaan daar-

mee voor een optimale valbeveiliging. Vijf praktische bevestigingsonderdelen maken de staander geschikt voor toepassing in nagenoeg alle ruwbouwsituaties. De leuningstaander van het XP veiligheidsheksysteem is uitgevoerd met een zogenaamde easy-click-functie. Daarmee is de staander met één beweging snel, eenvoudig en betrouwbaar te monteren. Het veiligheidsheksysteem XP wordt geleverd als te huren totaalsysteem en maakt deel uit van een compleet pakket veiligheidssystemen waartoe ook werken veiligheidssteigers, veiligheidsschermen en toegangssystemen behoren.

Natuurlijke vervanger van laminaat

ventilatiesysteem te integreren. De Silenzio ‘ZR’ muurdemper is een geluiddempend ventilatierooster, dat in een (buiten)muur wordt aangebracht. Het product bestaat uit een aluminium buitenkap, een esthetische aluminium vlakke binnenplaat en een PVC-buis met geperst vlokkenschuim voor een optimale geluidwering. De PVC buis, met een diameter van 250 mm, wordt in een door de muur geboord gat geplaatst. De muurdemper garandeert een demping tot 39 dB(A) en de extra akoestische variant een demping tot 48 dB(A). De ventilatiecapaciteit (telkens bij 1Pa) bedraagt: 16,6 dm³/s of 9 dm³/s voor de extra akoestische variant. Duco Ventilation & SunControl, Veurne, 00.32.58.33.00.33, www.duco.eu

PERI Nederland start Plywooddivisie PERI Nederland is sinds begin dit jaar gestart met een PlywoodDivision. Naast de bekistingen steigersystemen levert het bedrijf nu ook een compleet pakket plaatmaterialen voor elke toepassing. Met deze uitbreiding van het assortiment wordt bestaande klanten in de bouwsector nog meer comfort en service geboden. Daarnaast kunnen met de uitbreiding nieuwe afzetkanalen en doelgroepen worden benaderd, zoals de groothandel en de verpakkings-, en andere houtverwerkende industrie. Al in het midden van de 90-er jaren van de vorige eeuw startte het bedrijf in Duitsland met een aparte PlywoodDivision. Sindsdien heeft PERI zich ontwikkeld tot één van de grootste, voorraadhoudende importeurs van Europa. De uitgebreide marktkennis en het grote inkoopvolume bij strategisch gekozen partners, garanderen een stabiele aanvoer en goede prijzen voor relaties. PERI Nederland, Schijndel, (073) 547.91.00, www.peri.nl

Moso lanceert Topbamboo, een innovatieve vloer die een milieuvriendelijk alternatief biedt voor de gangbare laminaatvloer. De vloersysteem met een geavanceerde kliksysteem is opgebouwd uit natuurlijke materialen met een bamboe toplaag. Hierdoor is het antistatisch en antiallergisch en heeft de vloer erg lage VOC emissies (vluchtige organische stoffen). Door de grote groeisnelheid en hoge hardheid wordt bamboe steeds meer toegepast als alternatief voor hardhout. Het product is uitgebreid getest om

Doka Nederland, Oss, (0412) 65.30.30, www.doka-nederland.nl de beste balans te vinden tussen stabiliteit, gebruiksgemak (makkelijke plaatsing) en een lage prijs. Topbamboo is opgebouwd uit een combinatie van een bamboe toplaag met een kern van HDF (High Density Fibre board) en een onderlaag van zachthout. Hierdoor ontstaat een zeer stabiel product (weinig krimp en zwel) dat ook nog eens erg makkelijk te plaatsen is dankzij het ingebouwde Uniclic® systeem. Topbamboo heeft een productgarantie van tien jaar en is prima te combineren met vloerverwarming. Moso International, Zwaag, (02290 26.57.32, www.moso-bamboe.nl

Verankeren zonder plug, chemisch anker of spreidanker Bij de montage van de Multi-Monti, het betonanker van Heco-Schrauben, moet men allereerst een gat in het beton boren dat even groot is als de diameter van de kern van het anker. Daarna kan de betonschroef dankzij de geoptimaliseerde betonschroefdraad eenvoudig en zonder plug, chemisch anker of spreidanker in het beton gedraaid worden. De montage is hierdoor snel en eenvoudig, waardoor de montagetijd tot 50% is te reduceren. Het schroefanker mag na de montage meteen worden belast en

kan een grotere last aan dan betonschroeven met een spreidanker of schroeven met een plug. Doordat de Multi-Monti zonder spreidanker of plug in het beton gedraaid wordt, is het mogelijk om hem dichtbij de rand te plaatsen en kan de betonschroef op elk gewenst moment gedemonteerd worden. Het assortiment bevat ook kabelklemschroeven en ringschroeven. Jac. Lowie & Zoon, Eemnes, (035) 541.59.58, www.heco-schrauben.de

Unieke spantconstructie voor duurzame stal Kerto-S dakliggers geklemd. De onderdelen zijn door middel van een boutverbinding aan elkaar gekoppeld. Door de dwarsfineren (tegen het splijten) en de hoge stuiksterkte, komt Kerto hier goed tot zijn recht. De verbindingen zijn niet maatgevend waardoor liggers en kolommen zeer slank zijn uit te voeren. De gordingen van 69 x 330 mm liggen hart op hart op een afstand van 1,38 meter.

Efficiënt omgaan met een beperkte hoeveelheid grondstoffen is wel degelijk mogelijk. Dat bewijst het Finse bedrijf Metsä Wood met haar Kerto spantconstructies. Het bedrijf plaatste onlangs haar eerste houten spantconstructie voor Nederland in het Brabantse Riel. Voor de bouw van een biologische stal maakt het bedrijf gebruik van het ultra sterke Kerto, een hoogwaardige houtsoort die haar werk doet waar ‘standaard’ balkhout, gelamineerd hout en triplex reeds tot het uiterste benut zijn. Het Kerto spant is opgebouwd uit dubbele spantbenen met daartussen de

Metsä Wood, Apeldoorn, (055) 538.66.10, www.metsawood.nl

Duurzame gevelbekleding De houtvezels van het plaatmateriaal MediteTricoya zijn geacetyleerd, waardoor de MDF-plaat waterbestendig is en dimensioneel uiterst stabiel. Het resultaat is een beplating die niet rot en zelfs na langdurig contact met water nauwelijks werkt. De plaat behoort dan ook tot duurzaamheidsklasse 1 van de EN350-2. Dit staat voor een zeer hoge duurzaamheid die equivalent is aan die van teak en hoger is dan die van eiken. Het plaatmateriaal wordt dan ook geleverd met 50 jaar garantie. De afmeting van MediteTricoya

platen bedragen 2440 x 1220 mm. Het is te leveren in de diktes 6, 9, 12, 15 en 18 mm. MediteTricoya laat zich op dezelfde manier zagen, coaten, schilderen, schuren, spijkeren, bevestigen én demonteren als elke andere houtvezelplaat. Door de dimensiestabiliteit en duurzaamheid zijn de toepassingsmogelijkheden van het materiaal veelzijdig. Naast gevelbekleding onder meer voor boeiboorden en kozijnen deurdelen, maar ook als geluidsscherm of reclamebord of voor tuinmeubilair en speeltoestellen. Binnens-

huis valt te denken aan natte ruimten, zwembaden, en dergelijke. Coillte Panel Products, Herten, (0475) 39.97.40, www.meditetricoya.nl

PRODUCTNIEUWS

Bevestigers voor glazen panelen

Hybride boor/schroefmachine

Nestinox heeft de exclusieve vertegenwoordiging gekregen om de unieke glasbevestigers van het Italiaanse bedrijf Nuova Oxidal, in de Benelux op de markt te brengen. Het gaat om de systemen Tensyon en Vetra. Het Tensyon systeem speciaal is ontwikkeld om tegemoet te komen aan de Europese richtlijnen waarbij gebouwen zo veel mogelijk energiezuinig moeten zijn. Bij dit systeem behoeven geen gaten in het glas te worden geboord, waardoor er geen warmte verloren gaat. Dit is tevens kostenbesparend bij de voorbereiding van het glas. Het Tensyon systeem is hierdoor ideaal voor een breed scala aan toepassingen, waaronder monolithisch, gelaagd en isolatie glas of bij photovoltaïsche oppervlaktes. Door zijn esthetische uitstraling is Tensyon uitermate geschikt voor gebouwen waarbij design voorop staat. Het Vetra systeem

In de nieuwste hybride accumachine van Makita zijn de vier functies boren, slagboren, schroeven en slagschroeven gecombineerd en vervolgens geoptimaliseerd. Zo beschikt de machine over meer bewerkingsmogelijkheden en slimmigheden en is de machine veelzijdig én intelligent. De machine herkent zelf welke bewerking goed is ingesteld en welke niet. Daar reageert de machine op met een automatisch aangepast toerental of met een veiligheidsstop. Makita brengt deze hybride boor/schroefmachine in vier uitvoeringen op de markt. Als 14,4V machine compleet met oplader en accu's (BTP131RFJ) en in een Basic uitvoering, zonder twee accu's en opla-

wordt gebruikt voor diverse, algemene, toepassingen als gevels, luifels, trappen, glazen vloeren, balkons, balustrades, et cetera. Bij dit systeem worden de bevestigingen wel door middel van geboorde gaten in het glas aangebracht. Nestinox, Best, (0499) 33.90.00, www.nestinox.com

Buitenzonwering voor lichtkoepels op zonne-energie Speciaal voor haar lichtkoepel introduceert Velux een elektrische buitenzonwering op zonne-energie. Deze buitenzonwering zorgt ervoor dat de warmte in ruimtes onder het platte dak aanzienlijk wordt vermindert. De zonwering past perfect tussen het HR++ veiligheidsglaselement en de koepel in. De zonnestralen komen dus wel via de koepel naar binnen, maar worden door de buitenzonwering voor 88% tegengehouden. De warmte wordt via openingen onder de koepel afgevoerd. De stroomvoorziening

van de buitenzonwering wordt geregeld door een geïntegreerde accu die wordt opgeladen door een zonnepaneel. Door de combinatie van een elektrische buitenwering op zonne-energie in de zomer, het efficiënte gebruik van passieve zonne-energie in de winter en natuurlijke ventilatie, kan energie wordt bespaard en een uitgebalanceerd binnenklimaat worden gecreëerd. Velux Nederland, De Meern, (030) 662.96.29, www.velux.nl

Nieuwe technologie basis voor nieuwe voegenvuller JF100 Voegenvuller is het nieuwe, milieuvriendelijke vulmiddel op basis van watergedragen technologie. Het product vertegenwoordigt daarmee de nieuwe klasse vul- en isolatiemateriaal van de toekomst. JF100 is bedoeld voor constructievoegen en kieren in binnenruimtes. Hij is makkelijk te verwerken en geeft geen vlekken, zelfs niet op gevoelige ondergronden. Met 60 dB doet JF100 ook qua geluidwerendheid niet onder voor andere vulmiddelen. Af-

werken van voegen kan al na 5 minuten. De voegenvuller wordt geleverd in een ergonomisch gevormde bus. Die is aan de bovenzijde smaller en dat geeft tijdens het spuiten met de adapter een betere grip. Met een nieuwe spuitmond is gemakkelijk in alle hoeken en standen te spuiten. Op dezelfde bus is ook een pistool te plaatsen. Naast de nieuwe spuitmond is er ook een nieuw pistool beschikbaar; de illbruck AA255 Power Gun.

Krachtenbundeling drie sterke merken

Zelf veiligheidsschoenen beoordelen

De Kracht van de Combinatie is de naam van drie samenwerkende bedrijven die sinds februari hun producten voor verankering, bevestiging en luchtdichting van bouwcomponenten nauwgezet op elkaar afstemmen. Aanleidingen zijn de aanscherping van de EPC-normen in het Bouwbesluit, de toegenomen aandacht voor luchtdicht bouwen en de gezamenlijke ambities van Gebr. Bodegraven, fischer Benelux en Tremco illbruck op het gebied van duurzame oplossingen. Op het gebied van kozijn-gevelaansluitingen, dakconstructies en verdiepingsvloeren staat de optimale combinatie van de producten van de drie bedrijven in de basisdetails van twintig doorsnedes van verschillende bouwdelen uitgewerkt. Ze focussen op de woningbouw. Dit gecombineerd advies in de vorm van een ankerplan (Gebr. Bodegraven) in combinatie met de juiste bevestigingsankers (fischer) en met de juiste luchtdichtingsproducten (Tremco illbruck), levert de aannemer op de bouwplaats direct voordeel. Op de website www.dkvdc.nl zijn alle technische details opgenomen. Tremco illbruck, Arkel, (0183) 56.80.23, www.tremco-illbruck.com

Steel Blue heeft jarenlang wetenschappelijk onderzoek naar veiligheid en comfort van werkschoenen vertaald in een test voor het beoordelen van veiligheidsschoenen. Met deze 'zelfdoe-test' kunnen professionals hun huidige veiligheidsschoenen onderzoeken en nieuwe schoenen beter beoordelen. ‘Onze 'zelfdoe-test' stelt iedereen in staat om op een onderbouwde manier werkschoenen te kiezen die het beste bij hem of haar passen’, aldus Steel Blueimporteur Flavio de Haas. Aan de hand van de test worden alle belangrijke aandachts-

Tremco illbruck, Arkel, (0183) 56.80.23, www.tremco-illbruck.com

punten voor de aanschaf van nieuwe schoenen doorlopen. Naast zorgvuldig passen, komt ook de natuurlijke afwikkeling van de schoen en de torsie aan de orde. Het doel van de test is dat professionals veilige en comfortabele werkschoenen met plezier dragen, ongeacht het merk. Steel Blue is van mening dat de aanschaf van nieuwe

der (BTP131ZJ). Daarnaast is de machine te verkrijgen in een 18V Lithium-ion uitvoering (BTP141RFJ) met oplader en accu's en als Basic 18V uitvoering (BTP141ZJ). De professional kan in dat geval handig gebruikmaken van de Lithiumion accu's van z'n andere Makita machines. Makita Nederland, Eindhoven, (040) 206.40.40, www.makita.nl

Ultramatte muuren plafondverf voor binnen Onder de benaming de UltraMatt Wallpaint introduceert Global Paint Products een professione le ultramatte muuren plafondverf. Het product is een zeer goed dekkende, zeer matte muurverf voor binnen en uitstekend geschikt voor renovatie en nieuwbouw. De verf leent zich voor de afwerking van plafond, metsel- en pleisterwerk, beton, gasbeton, gipselementen, glasweefsel en dergelijke ondergronden. Het nieuwe product heeft een lange ‘open tijd’ en is goed af te wassen en af te schrobben, aanzetvrij, goed dekkend en bestand tegen reinigings- en desinfecteermiddelen. UltraMatt Wallpaint is te verkrijgen in basis 1, 3, 7 en alle kleuren van het CMS kleurenmengsysteem van Global Paint Products. UltraMatt Wallpaint wordt geleverd in bussen van 5 liter en 10 liter. Global Paint Products, Boven-Leeuwen, (0487) 59.51.60, www.globalpaint.com

werkschoenen een zorgvuldig proces moet zijn, waarbij kritisch gekeken wordt naar de eigenschappen van de verschillende veiligheidsschoenen. Ningaloo Trading, Wormerveer, (075) 614.60.27, www.ningalootrading.nl, www.steelblue.nl

Vier innovaties voor het dak Ubbink heeft onlangs vier nieuwe producten geïntroduceerd, allen bedoeld voor daktoepassingen. Universele Ubiflex dakdoorvoerpan 15°-55° is een pan, inclusief schaal, die geschikt is voor hellingshoeken tussen de 15°-55°, voor ieder type pan en voor ieder type dakdoorvoer van ø125-ø131. Kompakt Schoorsteen 2.0 is de universele verzamelkap voor rookgas- en ventilatieluchtsystemen en rioolontspanning. Hij biedt een oplossing voor alle dakhellingen (15°-55°) en is niet alleen eenvoudig te monteren, maar levert ook tijdbesparing op door de haakse doorbreking van het dak. De schoorsteen heeft een geïntegreerd in-

dekdeel en is geschikt voor alle pannen. De WaterpRoof Plakplaat is een universele plakplaat, die speciaal is ontwikkeld voor de dakdoorvoer op het platte dak met een PVC, EPDM of bitumen dakbedekking. De geïntegreerde folie zorgt voor een 100% waterdichtheid. Reinigen of voorbehandelen met primer is overbodig. Er hoeft geen rozet gesneden te worden, deze is immers al met de plakplaat verbonden. Ubiflex Ribbel is speciaal ontwikkeld voor dakpannen en gegolfde dakbedekkingen. De loodvervanger Ubiflex heeft een extra mechanische bewerking ondergaan. Het materiaal is al ‘opgerekt’ en voorge-

vormd. De ribbels bieden de mogelijkheid om nog eenvoudiger én sneller waterdichte aansluitingen te maken op dakpannen en (sterk) gegolfde dakbedekkingen. Ubbink Doesburg, (0313) 48.02.00, www.ubbink.nl

PRODUCTNIEUWS Nieuwe accessoires voor de Fein MultiMaster FEIN heeft voor de MultiMaster nieuwe accessoires ontwikkeld en alle bestaande sets nieuw samengesteld. Nieuw zijn de E-Cut Long-Life zaagbladen voor zagen in hout, gipsplaat, kunststof en GVK. De houtvertanding van bimetaal zorgt voor een drie keer langere levensduur in vergelijking met de E-Cut Standard zaagbladen. Voor een hogere bewerkingssnelheid en langere levensduur is de diameter van de nieuwe segmentzaagbladen hardmetaal en diamant (zaagbreedte 2,2 millimeter) vergroot van 63 naar 90 millimeter. Nieuw zijn ook

Beter-BouwenDagen Xella introduceert de BouwBeter-dagen. Dit zijn gratis praktijk- en belevingsdagen voor iedereen die is geïnteresseerd in het werken met de bouwproducten en -systemen van Silka kalkzandsteen, Ytong cellenbeton en de Multipor minerale isolatieplaat. Tijdens deze praktijksessies laten de productspecialisten van Xella de fijne kneepjes zien van snel en voordelig bou-

een extra dun hardmetalen segmentzaagblad met een zaagbreedte van 1,2 millimeter voor zeer smalle tegelvoegen en een versie met een zaagbreedte van 4 millimeter. Naast het aanwezige stugge plamuurmes is een 18 millimeter langere uitvoering ingevoerd, die het prestatievermogen van de MultiMaster volledig benut en de bewerkingssnelheid duidelijk verbetert.

Xella Nederland, Vuren, (0183) 67.12.34, www.xella.nl

Subsidie voor dakbedekkingen De witte dakdekking Derbibrite NT wordt nu met naam genoemd in de EIA 2013 en wordt in combinatie met een verbetering van de isolatiewaarde van tenminste 1,5 ten opzichte van de bestaande constructie gesubsidieerd. Derbipure is een niet-bitumineuze, plantaardige dakbedekking dat als een zeer duurzaam product wordt gezien. Om die reden wordt ook de toepassing van dit product in 2013 gesubsidieerd. Beide producten zijn al gekend door AgentschapNL en subsidie is dus zonder aanvullende informatie aan te vragen. Met de Vaetech® is men in de fase van voorbereiding en afstemmen van gegevens. De voorwaarden voor subsidie op de witte dakbedekking Derbibrite NT zijn:  Dat deze bestemd is voor de verbetering van de isolatie van bestaande daken van bedrijfsgebouwen, anders dan koel- of vriesruimten.  Dat deze bestaat uit dakisolatiemate-

riaal gecombineerd met witte dakbedekking, waarbij de som van de warmteweerstand van de lagen R = Σ (Rm) = (d.λ-1) toeneemt met ten minste 1,50 m².K.W-1 ten opzichte van de oude situatie. De warmteweerstand moet bepaald zijn conform NEN 1068. Voor Derbipure is er de subsidieregeling MIA-VAMIL voor nieuw- en verbouwprojecten, omdat deze dakbedekking een DUBO keurproduct is. Met Derbipure valt zowel een fiscaal subsidievoordeel als ook een vrije afschrijving (milieusubsidie) te behalen. Het maximumbedrag dat voor Energie-investeringsaftrek in aanmerking komt bedraagt € 30 per vierkant meter te isoleren oppervlak. De begeleiding van aanvragen tot subsidie is door Derbigum uit handen gegeven aan Subvention. Zij zijn graag bereid geïnteresseerden bij het subsidietraject te begeleiden.

Voor meer informatie: Ben Sengers, directeur Derbigum Nederland 06-22.66.08.98 of ben.sengers@derbigum.com Thijs Vaneker, subsidie-adviseur Subvention 06-55.88.82.71 of t.vaneker@subvention.nl

Slagschroevendraaiers voor moeiteloos werken Professionals die veel of zeer grote schroeven moeten indraaien, werken moeiteloos met de lichte en krachtige accuslag schroevendraaier SSD 18 LT met binnen-zeskantopname en de accuslag moersleutel SSW 18 LT met buiten-vierkantopname. De nieuwe modellen zijn nog korter en liggen daardoor beter in de hand. Bovendien heeft Metabo het gewicht in vergelijking met de vorige generatie met 200 gram tot 1,6 kg gereduceerd. Geschikt voor een betere stabiliteit van de machine heeft Metabo vanaf

Nieuwe veiligere opbouw rolsteigers Met de nieuwe Safe-Quick GuardRail rolsteigers realiseert Altrex een nieuwe veiligere opbouwmethode. Deze steigers zijn nu nog veiliger, nog sneller en gemakkelijker op te bouwen en ook gevelvrij toe te passen. Vóór het betreden van het platform is altijd rondom bescherming aanwezig, ook tijdens de opbouw. Met de nieuwe methode worden veel schoren vervangen, waardoor er minder onderdelen nodig zijn. Door de unieke vormgeving is de Safe-Quick GuardRail eenvoudig door één persoon te (de)monteren. Op het steigerframe en op de nieuwe onderdelen zijn QR-codes aan-

gebracht, waarmee eenvoudig de handleiding opbouw en gebruik kan worden geraadpleegd. Altrex biedt twee soorten rolsteigers die elk zijn voorzien van een eigen uitvoering van de nieuwe veiligheidsysteem. Tevens past het op bestaande Altrex steigers (binnen de 5000- en 4000-serie). Altrex, Zwolle, (038) 455.77.00, www.altrex.com

Machine van het jaar 2012 De Hitachi DS14DBL schroefboormachine werd onlangs uitgeroepen tot Gereedschap van het jaar 2012. Er waren liefst vier machines die in aanmerking kwamen voor deze prestigieuze titel, maar de machine

RHH Rotterdams Handelshuis, Ridderkerk, (0180) 44.16.00, www.rhh.nl

oplossingen. Bezoekers kunnen vervolgens zelf met de producten en systemen aan de slag en ervaren zo hoe eenvoudig en snel ze in de praktijk werken. De BouwBeter-dagen vinden minstens twee keer per maand plaats in het opleidingscentrum in de Xella-fabriek in Echt. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden op een datum naar keuze via www.bouwbeterdagen.nl . Aanmelden kan ook via de bouwmaterialenhandel of via de vaste Xella Adviseur. wen en renoveren. Daarbij besteden ze speciaal aandacht aan energiezuinige bouw-

februari met nieuwe bits, moerdoppen en adapters, ook slagvaste toebehoren in het programma. De slagvaste bits, verkrijgbaar in 29 of 49 mm. lengte, zijn speciaal ontworpen voor zeer zware toepassingen en gaan gemiddeld 70% langer mee dan vergelijkbare producten in de markt.

van Hitachi won. De koolborstelloze snoerloze machine liet de concurrenten achter zich voor wat betreft het aantal weggedraaide 5,0 x 60 mm torx houtschroeven en de machine toonde zich oppermachtig tijdens de boortest. De DS14DBL, standaard met twee 14,4V Li-ion batterijen, heeft veel extra’s, die zorgen voor onder andere goede ergonomie en gebruiksgemak. Het toerental van deze machine is in vier standen in te stellen, heeft een licht te bedienen elektronische schakelaar, een batterij indicator zodat u in één oogopslag kunt zien wat de inhoud van batterij is, led verlichting voor goed zicht op uw werk en een riemhaak voor uw comfort. Deze snoerloze boorschroefmachines weegt dan ook slechts rond de 2 kg. Hitachi Power Tools Netherlands BV, Nieuwegein, (030) 608.40.50, www.hitachi-powertools.nl

Ducttape laat geen lijmresten achter Permafix, bekend van Floorguard afdekmaterialen, introduceert een uv-bestendige blauwe ducttape: Permafix 296. Uit praktijktesten blijkt deze tape een veilige tape; ze laat namelijk geen lijmresten achter, zelfs niet na een maand. In de eerste plaats scheelt dat natuurlijk schoonmaak-

Metabo Nederland, Breukelen, (0346) 25.90.60, www.metabo.nl

werk. Maar het betekent vooral dat de tape is toe te passen op nagenoeg alle oppervlakken. Er hoeven immers na verwijdering geen agressieve reinigers te worden gebruikt. Dat biedt ontelbare mogelijkheden in combinatie met parket, laminaat en andere gevoelige ondergronden. Daarnaast is de tape bestand tegen water. Permafix 296 heeft door zijn speciale structuur een hoge sterkte en een uitstekende afscheurbaarheid. Dat maakt het een ideale tape voor bescherming, voor het bundelen van allerlei materialen en voor tijdelijke afdichtingen. Permafix, Waalwijk, (0416) 82.02.48, www.permafix.nl

PRODUCTNIEUWS

Energiezuinig en efficiënt bouwen met Passief Bouwblok ‘Duurzaam, efficiënt en energiezuinig bouwen heeft de toekomst en dat kan met onze bouwelementen’, zegt Dennis de Vries, eigenaar van Passief Bouwblok. ‘Door goede isolatie is het mogelijk om energie te besparen en daarvoor zijn Passief Bouwblokken ideaal.’ Het bouwsysteem werkt heel simpel; de lichtgewicht blokken, gemaakt van Neopor (BASF), worden als legosteentjes in elkaar gestapeld. Daarna wordt in de holle ruimte van het blok wapening aangebracht en beton gestort, waardoor in één keer een geisoleerde binnen- en buitenmuur ontstaat. ‘Grote voordelen van dit systeem zijn de relatief lage bouwkosten, er kan snel en effi-

Monique en Dennis de Vries achter hun Passief Bouwblok.

Colofon Onafhankelijke informatiebron voor de uitvoerende bouw waaronder de aannemers, onderaannemers, inkoopmanagers, metselaars, voegers, dakdekkers, installateurs, stukadoors, zzp-ers en al hun toeleveranciers. jaargang 10, nr. 3, maart 2013 Uitgever André Lardinois Hoofdredacteur ing. Frank de Groot Redactie Carla Debets Jan Bol Joop Wilschut Vaste medewerkers Ed de Rechteren van Hemert Mr. F. J. Kerkhof Ing. Peter Borgers Ing. Arjan van Wingerden Cor Spronk Casadata CV Advertentie André Lardinois telefoon: 0570-654660 e-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers telefoon: 0570-623852 e-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends telefoon: 0570- 861007 e-mail: hugo@handelsuitgaven.nl

Rotbestendig, onbrandbaar en in elke kleur Onder de merknaam Shera brengt Fetim Professional een unieke gevelbekleding op de Nederlandse markt. Door het model en de cederhoutstructuur zijn de delen net zo mooi als echt hout, maar in werkelijkheid is het vezelcement. Voordeel daarvan is dat de delen nooit kunnen rotten of branden. Bovendien ‘werkt’ vezelcement nauwelijks waardoor de coating veel langer mooi blijft. Shera gevelbekleding is in elke RAL of NCS kleur te leveren. De lengte van de delen is aangepast naar drie meter. Hierdoor blijven de delen handzaam en is de kans op schade tijdens transport veel kleiner. Shera is te verkrijgen in een planken de klassieke rabatvorm. Rabat is uniek voor vezelcement en maakt praktische en moderne oplossingen mogelijk met behoud van een traditionele uitstraling.

BouwTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 NHU 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 Nederlandse HandelsUitgaven 7421 ZC Deventer tel.: 0570-654660 fax: 0570-656580 email: info@handelsuitgaven.nl Copyright

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

lijkheden’, zegt De Vries. De blokken zijn zeer geschikt voor (starters)woningen, scholen, kelders, zwembaden, vijvers, et cetera. Passief Bouwblok, Emmeloord, (0527) 62 09 81 / (06) 151 300 26, www.passiefbouwblok.nl

Nieuwe accumachines voor boren en schroeven Met vier nieuwe machines in de LT-klasse zet Metabo zijn innovatieoffensief bij de 14,4 en 18 Volt accumachines voort. De compacte en krachtige accuboor- en schroefmachines BS 14.4 LT en BS 18 LT zijn beschikbaar in een variant met vaste boorhouder en met het praktische Quick-snelwisselsysteem. Daarmee wisselt men in enkele seconden tussen boren, schroeven en haaks schroeven. Neemt de gebruiker de boorkop af dan kan hij met de korte machine, dankzij de in de booras geïntegreerde zeskant-

Fetim Professional, Amsterdam, (020) 580.52.85, www.frontsandfronts.nl

Smartphone app voor bouwplaatsbeveiliging

Ontwerp en opmaak Ronald Wientjes (RoDo grafisch ontwerpburo) e-mail: ronald@rodoweb.nl Abonnementen e-mail: administratie@handelsuitgaven.nl

ciënt gewerkt worden en er komt een einde aan hoge energierekeningen voor de bewoner’, zegt Monique de Vries, mede-eigenaar van Passief Bouwblok. ‘Met dit bouwsysteem kunnen we een Rc-Waarde van meer dan 9 m2K/W halen. Door onze blokken te combineren met daken vloerisolatie en zonnecollectoren heeft de bewoner geen kachel meer nodig, maar kan men zelfs energie terug leveren aan de energieleverancier.’ ‘Omdat het systeem in Nederland relatief onbekend is, bieden wij een totaalpakket aan: van een uitleg bij de architect tot het eventueel begeleiden tijdens het bouwen. Maar ook advisering over de afwerkingsmogelijkheden of het bezoeken van referentieprojecten. Door mijn jarenlange ervaring in de bouw kan ik de klant goed begeleiden en informeren over de moge-

Heras presenteert als eerste bouwplaatsbeveiliger in Nederland een app voor de iPhone en iPad. De Heras EBB app biedt een extra service voor gebruikers van Heras

Elektronische Bouwplaatsbeveiliging. Zo kunnen ze live meekijken wat er op de bouwplaats gebeurt en systemen in- of uitschakelen. De EBB app is het resultaat van ruim een jaar ontwikkeling. De uitdaging zat vooral in de beveiliging en de integratie van de bestaande systemen binnen EBB (Elektronische Bouwplaatsbeveiliging). Ook biedt de app aan iedereen informatie over het EBB systeem en de mogelijkheid tot rechtstreeks contact met Heras. De bedoeling is in de toekomst het aantal functies verder uit te breiden. De app is gratis te downloaden in de Appstore. Heras, Oirschot, (0499) 55.12.55, www.heras-tijdelijkebeveiliging.nl

Nieuwe badkamerserie ‘citterio’ Onder de vlag van het merk Keramag Design introduceert De Sphinx Maastricht de design badkamerserie ‘citterio’. De vormgeving van deze nieuwe serie is van de hand van de internationaal bekende architect en designer Antonio Citterio. Zijn werk is gefundeerd op de pijlers traditie, tijdloosheid, betrouwbaarheid en blijvende waarde. Het nieuwe concept ‘citterio’ kenmerkt zich door een tijdloos moderne, sobere vormentaal en hoogwaardige materialen. Het nieuwe concept omvat diverse keramische badkamerproducten, badmeubels en spiegels in Woodline decor, in de twee kleurva-

opname, zelfs in extreem kleine ruimten zonder problemen schroeven. Met de boorschroefmachine kan men in zachthout schroeven tot 8 mm of gaten tot 38 mm boren. Bij alle vier modellen zorgt de 4-polige Metabo-motor voor meer vermogen en een optimaal koelsysteem voor een hoge overbelastingsgraad. Het controlesysteem met elektronische afschakelfunctie garandeert een lange levensduur. Metabo Nederland, Breukelen, (0346) 25.90.60, www.metabo.nl

de symmetrische en assymetrische wastafelvarianten vormen een kenmerkend stijlelement van het concept. De binnenvorm van de asymmetrische wastafels en opzetkommen heeft een organische lijnenspel wat terugkomt in de vormgeving van de closets en bidets. rianten eiken grijsbruin en eiken natuurbeige. De geometrische buitenvormen van

De Sphinx Maastricht, Maastricht, (043) 351.12.00, www.keramagdesign.com

#probin_nl probin nederland

ER LIT 65

SPECIEKUIP LICHT

SETPRIJS

HAMER BLUESTRIKE

voor specie, zand, puin, water e.d. 465.256.0065 Per stuk € 3,95

de bekende, meest verkochte Bluestrike klauwhamer. Nu met heavy duty handzaag met hardpoint ep. vertanding en comfortabele greep. www.stanleyworks.nl 564.110.2002

10 STUKS

32,50

25,71

15,00 NU MET

GRATIS S

HANDZAAG

RADIO MYTUBE

compacte, oplaadbare FM radio die tevens regen-, vuilen stofbestendig is. Krachtig 360º-geluid door unieke Neodymium speaker, 10 voorkeurszenders, wekker- en klokfunctie, een aux-ingang voor MP3 speler en ﬂexibele, neerklapbare antenne. Eenvoudig te bedienen. www.perfectpro.eu 886.731.4325-27 54

VANAF 206,00

165,

ZUIGNAPHOUD MYTUBE T-SPA ER CE

handige toevoegin g voor de MyTub e radio. Voor onpr aktische situatie s. 886.731.43 4330 Nu € 9,9900 P/STUK

79,00

886 PERFECT PRO RADIOS

TGB

00*

TDO

GRATIS

R EU NG SD IGI BU EIL V BE

TREKHAAKSLOT VAN LOCK bijzonder sterk trekhaakslot ter voorkoming van het ongewenst openen van achterdeuren van bestelbusjes. Wordt geleverd met discusslot. Bestemd voor ALLE trekhaken, dus altijd het juiste slot! www.doublelock.com 135.325.5850

TAURUS TGB/TDO

enkel oploopbare, robuuste industrietrappen. Brede treden van 82 mm. Zwarte coating is vuilafstotend en geeft niet af aan de handen. Uw werkhoogte is de stahoogte plus 2 meter. Leverbaar tot 12 treden. Te belasten tot 150 kg. www.altrex.com

99,00

135.325.5850 TREKHAAKSLOT VAN LOCK

Artikelnummer TGB 143.265.2004 143.265.2005 143.265.2006 TDO 143.265.2104 143.265.2105 143.265.2106

Typenr. Treden

Stahoogte Normaal Nu

191504 191505 191506

4 5 6

0.95 m 1.20 m 1.40 m

€ 206,00 € 231,00 € 265,00

€ 165,00 € 185,00 € 209,00

192604 192605 192606

4 5 6

0.95 m 1.20 m 1.40 m

€ 228,00 € 265,00 € 298,00

€ 179,00 € 209,00 € 239,00

*Bij aankoop van een trap TDO of TGB een extra (thuis)trap S 502 GRATIS.

Sterke landelijke technische groothandel voor bouw en industrie Specialist in hang- en sluitwerk en toegangscontrolesystemen Ruim 25.000 artikelen op voorraad Uitsluitend A-merken KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN ALLE ADRESSEN OP WWW.PROBIN.COM