BouwTotaal mei 2013 by Nederlandse HandelsUitgaven BV

jaargang 10 / nummer 5 mei 2013

Boomstammendak op

Nieuw ‘beterhuis’ in

Lees verder op pagina 11

Foto: bewerking van foto Knauf.

SIP: nieuwe generatie houtbouwmethodiek den toegepast, maar in Nederland moet het systeem nog voet aan de grond krijgen. Green Label Products heeft de handschoen opgepakt en introduceert dit bouwsysteem in Nederland.

www.altrex.com

WWW.OMNICOL.INFO VOOR UW TEGELWERKADVIEZEN

• 60.000 m2 voorraad • prefab inclusief montage • speeltoestellen op maat • bergingen en gevelbekleding Online bestellen op www.forecowoodshop.nl

HET IS

GROEN ÉN HET IS

WWW.STABILIGHT.NL

www.roval.eu

duurzaam Slimbouwen Slim ruimtegebruik: The Cube

EN VERDER 29 Bouwkosten 33 Bouwgebreken 35 Fiscaal & Personeel 37 Maatschappelijk Ver41 Product in beeld 43 Productnieuws

Innovatief in hout

Trap én Werkbank

Zwolle: kleurrijk en

antwoord Ontslaan Lees verder op pagina 16

FORECO 30 JAAR

X-Pro®

23 26

‘grondulows’

SUPER

STERK

SP: DE NIEUWE GENERATIE LIJMKITTEN

(Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken Nieuw BIA LockBlock

zie www.bia-beton.nl

Bouw Match.nl vacatures voor bouwprofessionals

TEL.: 024 - 648 84 84

Structureel Geisoleerde Paneel (SIP)-technologie is de volgende generatie van houtgebaseerde bouwmethoden. Deze technologie vormt de basis voor het Kingspan TEK Bouwsysteem. Dit bouwsysteem wordt in en buiten Europa al in veel lan-

I N HOU D

SUCCES DWING JE AF met de nieuwe bedrijfsauto’s van Peugeot

FINANCIAL

LEASE NAVTEQ EDITION MET O.A.:

MEEGESPOTEN BUMPERS, SPIEGELS EN STOOTLIJSTEN, AIRCO, CRUISE CONTROL, REGENSENSOR EN PEUGEOT CONNECT NAV (KLEURENSCHERM, BLUETOOTH, USB)

NAVTEQ EDITION

VOORDEEL TOT

€ 1.995

Succes dwing je af. Tenminste, als u nu een Partner of Expert NAVTEQ aanschaft. Want die is zo rijk uitgerust; zo komt u altijd goed voor de dag! Bovendien profiteert u ook nog van 1.9% Financial Lease. Het financial lease actietarief van 1.9% is geldig bij orders van bedrijfsauto’s t/m 30-06-2013 en geldig voor de contractduur van de financial leaseovereenkomst (12, 24 of 36 maanden). Afgebeeld model kan afwijken van de werkelijkheid. Wijzigingen voorbehouden. Ga naar uw dealer voor meer informatie en de voorwaarden of kijk op www.peugeot.nl.

ACTUEEL

Hollandse dakpannen voor paleis van sultan Johor Begin april bezochten de aannemer en de importeur van de sultan van het Maleisische Johor de fabriek van Wienerberger in Tegelen. Zijn paleis wordt grondig gerenoveerd, waaronder ook het dak. De bestelde dakpannen zijn gekeurd en de order is getekend.

Legolisering

Op het dak van het paleis van Sultan Ibrahim Ibni Al-Marhum Sultan Iskandar lagen groen geglazuurde pannen van ‘Meeuwissen de Valk’ uit 1931. Vandaar dat de sultan weer pannen uit Holland wilde en via de importeur bij Wienerberger terechtkwam. De order voor ruim 6.000 m2 dakpan is vol-

Exportmanager Wienerberger Patrick Jansen tekent de order, rechts adviseur van de sultan Dato Paiman Bin Keromo.

Het oude groen geglazuurde pannendak van het paleis.

ledig maatwerk en de kleur is exact nagemaakt. Als de sultan eind van dit jaar zijn verjaardag viert, moet de gehele renovatie gereed zijn. Eind vorig jaar is het dak van het tweede paleis van de sultan reeds met

Madura roodbruine Engobe dakpannen vernieuwd. Gepland is nog drie gebouwen van nieuwe daken te voorzien: een paleis, een eetzaal en een gebouw dat gebruikt wordt voor officiële gelegenheden.

Johor

De sultan is geboren in 1958 en volgde zijn vader op na diens dood in januari 2010. Hij

is getrouwd, heeft zes kinderen en volgde een militaire opleiding in de VS. Johor is één van de meest ontwikkelde Maleisische staten met ruim 3 miljoen inwoners, in het zuiden van het schiereiland. Zijn paleis staat in de hoofdstad Johor Bahru, dat na Kuala Lumpur de grootste stad van het land is.

Instroom vakopleiding onvoldoende De instroom in bouwopleidingen is niet genoeg om op termijn te kunnen voldoen aan de vraag naar gekwalificeerd bouwpersoneel. Dat constateert Fundeon in de recent verschenen ‘Rapportage Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie 2013’. Daarin zet Fundeon de instroom af tegen de minimale behoefte en raamt de gewenste instroom voor het komend schooljaar per sector en kwalificatie.

categorie 55+ is 17 procent van de werknemers werkloos; zij komen vrijwel zeker niet meer terug in het arbeidsproces waardoor arbeidspotentieel en vakkennis verdwijnen. Gecombineerd met de dalende instroom van leerlingen en de verwachte daling van de beroepsbevolking, leidt dit tot een kwalitatief en kwantitatief tekort op de bouwarbeidsmarkt. Gebrek aan de juiste arbeidskrachten vormt dan een rem op de productie. De gerealiseerde instroom blijft achter bij de instroombehoefte, maar neemt wel af: van 1.881 in 2009 naar 1.594 in 2012. Zo lang de productie daalt, levert dit geen problemen op. Als de uitgestelde vraag, met name in de woningbouw, moet worden ingehaald ontstaat een kwantitatief en een kwalitatief tekort aan bouwarbeidskrachten.

De arbeidsproductiviteit in de bouw is de afgelopen vijftien jaar nauwelijks gestegen, vooral als dit vergeleken wordt met andere maaksectoren zoals de industrie, waar die zelfs 50 procent toenam. Dat blijkt uit de Bouwmonitor B&U die BouwTotaal deze uitgave publiceert. ‘Er wordt al zeer lang met de huidige veelgebruikte bouwmethodes gebouwd. Het huidige bouwproces bestaat nog vaak uit veel kleine verbeterstapjes waarbinnen de grenzen voor verdere optimalisering van alle verschillende ambachten zijn bereikt’, zegt Maurice van Sante van het ING Economisch Bureau. In Eigen Huis Magazine lees ik dezelfde woorden uit de mond van bouwgoeroe Hennes de Ridder, emeritus hoogleraar methodisch en integraal ontwerpen aan de TU Delft en 22 jaar civiel ingenieur bij de voormalige Hollandsche Beton Groep (HBG): ‘Methoden en producten worden niet doorontwikkeld, omdat niemand er belang bij heeft. De bouw wordt beheerst door partijen die alles willen houden zoals het is. Het is vooral die vreselijke projectcultuur die de bouw in z’n greep houdt. Iedere partij vecht alleen voor z’n eigen belang om ten koste van een ander een zo hoog mogelijke marge te pakken. De efficiëntie van gewone bouwvakkers ligt nu rond de 40 procent. Want waarom zou je nog je best doen? Zowel consumenten als belastingbetalers draaien hier wel mooi voor op.’ Harde woorden, maar waar ligt dan de oplossing? De auto-industrie is een lichtend voorbeeld voor De Ridder. ‘We moeten op industriële, flexibele en demontabele wijze bouwen. Complete, flexibel toepasbare onderdelen van woningen kunnen in een fabriek worden geproduceerd. De bouw zelf kost dan maar een paar dagen. Net als lego. Aannemers moeten een eigen bouwdoos hebben: een set aan onderdelen voor gebouwen van het type waarin zij zijn gespecialiseerd.’ Als de auto-industrie hetzelfde zou werken als de bouw waren auto’s volgens De Ridder onbetaalbaar. ‘Consumenten laten de nieuwbouw mede links liggen, omdat ze het niet meer pikken. Bouwers denken dat ze na de crisis weer op oude voet verder kunnen, maar dat is een grote denkfout. Wie niet innoveert gaat onherroepelijk kapot.’ BouwTotaal ondersteunt deze visie van harte. Daarom zetten we ook stevig in op Slim Bouwen. Mede daarom ben ik ervan overtuigd dat dit blad en de bijbehorende webportal de komende jaren een belangrijke informatiebron voor de bouw zal blijven. Samen slaan we nieuwe wegen in om de bouwsector weer succesvol te maken! Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal

waterdichtiging bouwtotaal 132x94_Opmaak 1 2/05/13 11:36 Pagina 1 (Advertentie)

Voor bouwprofessionals

Waterdicht is waterdicht Het jaar 2012 was slecht voor de bouwnijverheid: 35 procent meer faillissementen, de bouwproductie daalde met 7% tot 52,4 miljard euro en het aantal werkloosheidsuitkeringen steeg met 70 procent tot 16.500 personen. Daarnaast nam het aantal

deelnemers in de mbo bouwopleidingen af met nog eens 12 procent. De uitstroom van werknemers was hoog in 2012. Bepaalde beroepsgroepen, zoals metselaars, hebben sinds de crisis al de helft aan cao-personeel verloren. In de leeftijds-

Compleet assortiment afdichtingssystemen voor < Badkamers en douches < Balkons en terrassen < Zwembaden < Kelders en gevels

PCI Tegellijmsystemen en bouwchemische producten

www.PCI-Afbouw.nl

DiViSiOn inSUlATiOn

Maak kennis met het uitgebreide assortiment van Unilin

ISOLERENDE DAKELEMENTEN EN ISOLATIEPLATEN Als opdrachtgever of ontwerper stelt u hoge eisen aan de gebouwschil. Unilin heeft het meest uitgebreide assortiment aan isolerende dakelementen en isolatieplaten. Denk daarbij aan duurzaamheid, maatwerkoplossingen en een zeer ruime keuze aan afwerkingen en toepassingsmogelijkheden. Unilin heeft de technische kennis en jarenlange ervaring om samen met u de optimale gebouwschil te ontwerpen en te realiseren.

Unilin insulation bv - Beneluxstraat 1 - 5061 KD Oisterwijk - T +31(0)13 523 13 13 - info.nl@unilin.com - www.unilininsulation.com

ACTUEEL Bedrijfsnieuws ASSA ABLOY producttrainingen voor relaties ASSA ABLOY Nederland organiseert in de showroom in Raamsdonksveer negen verschillende producttrainingen, waarvan drie trainingen in samenwerking met HID Global, TRAKA Nederland en Avensus.

Wie levert vernieuwend idee voor natuur? Voor de vijfde keer organiseert het Cement&BetonCentrum de ideeënprijsvraag ‘In de kiem gescoord’. Thema voor dit jaar is ‘Beton voor de natuur’. De organisatie daagt iedereen die wil bijdragen aan ‘beton voor de natuur’ uit een vernieuwend idee te presenteren voor de toepassing van beton ten behoeve van natuurbeleving, -ontwikkeling en/of -bescherming. Het vernieuwende karakter kan betrekking hebben op zowel de toepassing (functie), als het materiaal (materiaaleigenschappen/productiemethode). Voorop staat wel dat de voorgestelde toepassing en/of producteigenschappen aantoonbaar bijdragen

De producttrainingen zijn speciaal voor relaties die hun kennis willen opfrissen op het gebied van mechanische en elektromechanische producten, de trends in de markt en actuele weten regelgeving. Iedere training wordt twee keer gegeven in een twee uur durende ochtend- of avond-sessie. De resterende trainingsagenda voor 2013 ziet er als volgt uit:  Training: Management van codedragers (28 en 30 mei)  Training: Bezoekersregistratie en toegangscontrole in relatie tot veilig vluchten (4 en 6 juni)  Training: Draadloze oplossingen (11 en 13 juni)  Training: Sluitsystemen, mechanische & elektromechanisch (18 en 20 juni)  Training: Mechanische sloten en beslag (17 en 19 september)  Training: Elektromechanische vergrendelingsoplossingen (24 en 26 september)  Training: Toekomstige ontwikkelingen (5 en 7 november)

Faay Vianen B.V. mag sinds 1 april 2013 twee extra keurmerken voeren: het FSC-keurmerk en het PEFC-keurmerk. Beide keurmerken staan voor verantwoord beheer van bossen wereldwijd, zowel loofhout als naaldhout. Met de FSC- en PEFC-certificaten garandeert Faay Vianen de klant dat de gebruikte houtproducten afkomstig zijn uit een duurzaam beheerd, gecertificeerd bos. Het bedrijf wil actief bijdragen aan een gezonde leefomgeving. Daarom kiest het bedrijf voor onuitputtelijke grondstoffen en milieuvriendelijke materialen. Vlas, gips en hout vormen al sinds 1972 de basis van alle FAAYscheidingswanden en -plafondsystemen. Elk stukje hout dat hierin wordt verwerkt, is afkomstig uit duurzaam beheerde bossen. Alle leveranciers van Faay Vianen zijn namelijk gecertificeerd voor FSC (Forest Stewardship Council) of PEFC (Programme for Endorsement Forest Council). Alleen kon Faay Vianen dat tot voor kort nog niet bewijzen met eigen certificaten. Maar nu wel, dankzij de eigen FSC- en PEFC-certificering. ‘Chain of custody’ Faay Vianen was al gecertificeerd voor KOMO, ISO 14001 (milieu-effecten) en ISO 9001 (kwaliteitsmanagement). Zodoende waren het FSC- en PEFC-keurmerk eenvoudig te integreren in de bedrijfsprocessen. Dit betekent dat de gegarandeerd verantwoorde herkomst van het gebruikte hout te allen tijde te herleiden is. Zo draagt het bedrijf bij aan de ‘chain of custody’, de gecertificeerde handelsVervolg op pagina 7

aan natuurbeleving, -ontwikkeling en/of -bescherming. De ideeënprijsvraag is laagdrempelig. Iedereen die denkt een vernieuwend idee te hebben voor beton voor de natuur kan meedoen. Aanmelding is mogelijk via de website www.indekiemgescoord.nl.

Prijsuitreiking

Het beste idee wordt beloond met een voucher ter waarde van € 5.000,- voor onderzoek of advies voor verdere ontwikkeling van het idee. De deadline voor de inzending is 20 oktober 2013. De uitslag wordt bekend gemaakt tijdens een speciaal te organiseren thema-evenement op vrijdag 29 november 2013.

Vakkundige jury

De inzendingen worden beoordeeld door een speciaal voor deze prijsvraag samengestelde vakkundige jury onder voorzitterschap van Madeleine Maaskant, architect bij Natuurmonumenten. De overige juryleden zijn: Gerard Vos, secretaris, Imago Bouwers; Wim Pingen, Geelen Beton; Erick de Lyon, Atelier de Lyon en Hans van Rooijen van Hogeschool Van Hall Larenstein.

Bouwend Nederland: Bouwleges kostendekkend Volgens Aedes en Neprom brengen gemeenten te hoge legeskosten in rekening bij grote bouwprojecten. Daarover hebben de brancheorganisaties een brandbrief gestuurd aan minister Plasterk. Bouwend Nederland onderschrijft dat de tarieven die gemeenten in rekening brengen, gekoppeld moeten zijn aan de werkelijk gemaakte kosten die zij maken voor de vergunningverlening. Projectontwikkelaars, beleggers en woningcorporaties worden in veel Nederlandse gemeenten geconfronteerd met sterk stijgende legestarieven voor een omgevingsvergunning. Ook de zogeheten ‘kruissubsidiëring’ is de partijen een doorn in het oog. Ontwikkelaars betalen bij omvangrijke nieuwbouw-

Deelname aan de producttrainingen is geheel kosteloos. Voor meer informatie en inschrijving kunt u terecht op: www.assaabloy.nl/ trainingsagenda.

Faay Vianen nu ook FSC- en PEFCgecertificeerd

projecten legeskosten tot meer dan een miljoen, terwijl de werkelijke kosten voor de gemeente minder dan 50.000 euro bedragen. Daar staat tegenover dat burgers voor een aanvraag voor een dakkapel of kapvergunning maar een fractie van de werkelijke kosten betalen.

Maurice van Sante ING Economisch Bureau Maurice.van.sante@ing.nl Twitter: @MauricevanSante

Innovatie is key Ondanks de recessie is er in 2013 nog voor ruim € 70 miljard euro aan bouwomzet te verdelen onder bouwbedrijven. Voor bouwbedrijven die beter presteren dan hun concurrenten is er dus nog steeds wel wat te halen. Innovatie is hiervoor de sleutel. Innovatie staat in de bouw nog in de kinderschoenen. Zo laat de figuur zien dat de arbeidsproductiviteit in de bouw de afgelopen vijftien jaar nauwelijks is gestegen, vooral als dit vergeleken wordt met andere maaksectoren zoals de industrie. De lage groei van de afgelopen jaren zorgt ervoor dat er juist nog veel kansen zijn. Zo ligt het volgens een innovatieve bouwer nog bomvol met schatten in de bouw.

namelijk al zeer lang met de huidige veelgebruikte bouwmethodes gebouwd. Specialistische bedrijven van verschillende deelprocessen zoals metselaars en stukadoors hebben hierbinnen hun eigen proces geopFiguur Ontwikkeling arbeidsproductiviteit

Echt innoveren door samenwerking van verschillende disciplines

Echte innovatie ontstaat pas als bedrijven verschillende disciplines combineren of als verschillende ondernemers in de keten de handen ineen slaan. Verdere optimalisatie van het bouwproces komt door het bundelen van verschillende disciplines, omdat innovatie in de deelprocessen zijn grenzen heeft bereikt. Er wordt

Bron: CBS, bewerkt door ING Economisch Bureau

timaliseerd. Het huidige bouwproces bestaat daardoor nog vaak uit veel kleine verbeterstapjes waarbinnen de grenzen voor verdere optimalisering van alle verschillende ambachten zijn bereikt.

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Vervolg van pagina 5 keten die garandeert dat er geen onverantwoord hout wordt gebruikt. FSC en PEFC zijn beide erkend en goedgekeurd door de Nederlandse overheid.

A. van Liempd Sloopbedrijven start asbestsaneringsbedrijf Om klanten volledig te ontzorgen en kwaliteit te kunnen garanderen, is A. van Liempd Sloopbedrijven uit Sint-Oedenrode zelf een asbestsaneringsbedrijf begonnen: A. van Liempd Asbestsanering. Algemeen directeur Arie van Liempd noemt de oprichting van een eigen asbestsaneringsbedrijf een logische stap: ‘Bij sloopprojecten krijgen wij regelmatig te maken met asbest. Omdat er nauwelijks asbestsaneringsbedrijven zijn die aan onze hoge kwaliteitseisen kunnen voldoen, hebben wij besloten deze expertise zelf in huis te halen’, vertelt Van Liempd.

Aannemersfederatie Nederland: schijnzelfstandigheid aanpakken Aannemersfederatie Nederland onderschrijft de problematiek van de vele ‘schijnzelfstandigen’ in de bouw, die FNV Bouw einde april aan de orde stelde bij de politiek. De Aannemersfederatie heeft dit al eerder aangekaart bij parlement en minister en dat is de reden dat de minister hierop nu actie onderneemt. Het probleem heeft echter meerdere oorzaken dan FNV Bouw aangeeft. De arbeidsmarkt in de sector is verziekt door de veel te starre en dure CAO, het alsmaar zoeken naar nog ‘diepere’ bodemprijzen door zowel overheden als particuliere opdrachtgevers en de toestroom van goedkope arbeidskrachten, die per 1 januari 2014 opnieuw zal toenemen. Al enkele jaren is de arbeidsmarkt in bouw en infrasector in beroering. Vaste arbeidspatronen maken plaats voor flexibeler arrangementen en de opmars van zzp’ers is nergens zo zichtbaar als in deze sector. Redenen hiervoor zijn onder meer de hoge loonkosten en de starre CAO, lage prijzen, zware concurrentie, de hang naar zelfstandigheid, de voor de bouw enorme conjuncturele dips en de enorme toestroom van goedkopere arbeidskrachten, die met de openstelling van de EU-grenzen voor een aantal Oost-Europese landen per 1 januari opnieuw zal toenemen.

Tweede Kamer maatregelen aankondigt om schijnconstructies aan te pakken, regels op het gebied van arbeid door vreemdelingen wil aanscherpen en rechten en plichten voor zelfstandigen beter en gelijkwaardiger wil regelen.

dewerkers kende van 80-20, tenderen de cijfers nu naar het omgekeerde. Begrijpelijk, gezien de oorzaken, maar wel verontrustend. Het mkb in de bouw drijft immers op kwaliteit, vakmanschap, continuïteit en service en daar ligt ook de concurrentiekracht. En die kracht kan het beste worden ingezet met een team van medewerkers dat maximaal op elkaar is ingespeeld en waarvan ieder weet wie wat kan. Dat er

Aanpak schijnconstructies minister Ascher Met het behalen van het SC 530 Certificaat voldoet A. van Liempd Asbestsanering aan alle wettelijke eisen om van start te kunnen gaan: ‘Hierdoor kunnen wij de veiligheid bij asbestsaneringswerkzaamheden vanaf nu zelf waarborgen en onze opdrachtgevers een eerlijke prijs aanbieden. Natuurlijk maken wij graag tijd vrij om partijen een deskundig advies te geven over hun sloopproject of asbestsaneringsproject.’ Kwaliteit Net als bij haar sloopbedrijven legt A. van Liempd Asbestsanering de lat hoog als het gaat om kwaliteit. Arie van Liempd: ‘Vroeger was het gebruik van asbest in gebouwen heel gewoon. Veel woningcorporaties, vastgoedondernemingen, gemeenten en defensie hebben daardoor nog altijd te maken met gebouwen waarin asbest verwerkt is. Door de kennis die wij in de loop der jaren hebben opgebouwd bij onze sloopprojecten, kunnen wij in veel gevallen al in vroeg stadium zien of er asbest aanwezig is in een gebouw. Daardoor kunnen wij onze opdrachtgevers vaak van tevoren al informeren over wat er aan de hand is en komen zij niet voor verrassingen te staan. Wij zorgen er vervolgens voor dat de asbest op een deskundige manier en volgens de wettelijke regels wordt verwijderd en afgevoerd, zodat onze klanten zich daar geen zorgen over hoeven te maken. Naast hun sloopwerkzaamheden kunnen zij ook asbestsanering voortaan met een gerust hart aan ons overlaten.’

Knauf biedt stukadoors gratis advies en praktijktrainingen Het nieuwe buitenpleisterseizoen kan elk moment van start gaan. Knauf biedt de stukadoor alle mogelijke ondersteuning om een perfect, risicoloos eindresultaat te realiseren bij zijn projecten. Met kosteloos advies op maat, (praktijk)trainingen in de Knauf Akademie, een gloednieuwe brochure én een nieuwe kleurenkaart is Knauf helemaal klaar voor het nieuwe buitenseizoen. De Commercieel Technisch Adviseurs van Knauf kunnen zowel mondeling als schriftelijk deskundig advies geven, afhankelijk van de vraag van de stukadoor. In een schriftelijk Vervolg op pagina 9

Om de problematiek van de schijnzelfstandigheid aan de kaak te stellen heeft de Aannemersfederatie vorig jaar een zwartboek schijnzelfstandigen uitgebracht, waaruit naar voren komt dat een aantal wettelijke maatregelen onontkoombaar is, om dit fenomeen een halt toe te roepen. Zo moeten er meer eisen aan zzp’ers worden gesteld, zoals pensioen, verzekeringen en opleiding en zal een zzp’er een hoger uurtarief moeten rekenen. De AFNL is verheugd dat minister Asscher in zijn brief aan de

Flexibele arbeidsrelaties binnen CAO

Door de CAO flexibeler te maken en met flexibele contracten meer zekerheden en verplichtingen op te leggen, groeien deze naar elkaar toe. Waar het gemiddelde mkb-bedrijf een jaar of zes geleden nog een verhouding tussen vaste en variabele me-

meer ruimte komt voor flexibeler arbeidsrelaties juicht de AFNL toe, ook al om in tijden van stilstand of achteruitgang even op de rem te kunnen trappen. Maar de Aannemersfederatie wil die flexibele relaties binnen de CAO, waarover tot op heden met de vakbeweging niet te praten valt.

Prefab dakenproducenten ontvangen Komo-certificaat De prefab dakenproducenten, verenigd binnen de NBvT (Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie), hebben collectief het Komo-certificaat ontvangen. Na veel testwerk en uitwerken van hoogwaardige details hebben de producenten van de scharnierdaken hun interne kwaliteitsketen geborgd door middel van het Komo-certificaat. De feestelijke gebeurtenis was de afsluiting van lange tijd van onderzoeken, ontwerpen, detailleren en testen. Directeur Oscar van Doorn van SKH (Stichting Keuringsbureau Hout) reikte de certificaten uit en prees de groep van dakenproducenten voor hun kwaliteitsdenken maar met name voor de kwaliteitsborging die binnen de productie plaatsvindt. Oscar van Doorn: ‘Steeds meer wordt de bouw afgerekend op de afgesproken prestaties. Door in het productieproces de kwaliteit aantoonbaar te borgen worden de prestaties van het bouwonderdeel tijdens de gebruiksfase gehaald en wordt de gebruiker niet voor verrassingen gesteld.’

zonnecollectoren, dakkapellen en installaties aan het specialisme van de producent toevertrouwd. Totaal geïntegreerde dakoplossingen waarbij de producent verantwoordelijk is voor het totale dak inclusief montage zijn geen uitzonderingen meer. De prefab daken worden ook steeds meer toegepast bij renovatieprojecten. Door de hoge snelheid van renoveren wordt de overlast voor bewoners tot een minimum beperkt. Voorzitter van de dakenproducenten Chris Cobussen: ‘Door samen te werken binnen een branchevereniging kunnen individuele bedrijven zich collectief profileren op kwaliteit. Nu de bouw en renovatie steeds meer gebruik maakt van prefab bouwonderdelen zijn we er trots op dat de klant ook een aantoonbare kwaliteit vanuit de fabriek toegeleverd krijgt.’

Uitreiking van de Komo-certificaten aan de prefab dakenproducenten.

Bedrijven die het Komo-certificaat uitgereikt kregen:  Brabant Prefab b.v.  De Groot Vroomshoop Houtbouw b.v.  De Mar Houtkonstrukties b.v.  Vogelzang Dakelementen b.v.  Vurenhawa productie b.v.

Geïntegreerde dakoplossingen

De toeleverende industrie krijgt een steeds belangrijkere rol in het bouwproces. Dat merken ook de dakenproducenten. Waar het in het verleden om een kapconstructie ging, krijgt de industrie steeds meer de totaalverantwoording. Bij de productie van prefab daken worden ook dakdoorvoeren,

 de perfecte oplossing  tevens leveren wij voor nieuwbouw en lichtstraten, isopanelen, renovatie! afwerkprofielen en  in diverse kwaliteiten accessoires van o.a. Corus Colorcoat,  alles klantspecifiek en Tata Steel en Ruukki met snelle levertijden!

tel. (0166) 66 70 15, fax (0166) 66 70 16 www.dutchprofiles.nl / e-mail: info@dutchprofiles.nl

Beers Bouwproducten BV Bouwen met vertrouwen

uw leverancier van: Polyester dakgoten Polyester windveren & boeiborden Polyester deurluifels Aluminium deurluifels Polyester dakkapellen Polyester schoorsteenomkledingen Polyester raamluiken Polyester gevelelementen Keralit Leuningverhogers voor o.a. galerijen

SikaHyflex®-250 Façade, dé nieuwe duurzame voegafdichtkit

Beers Bouwproducten B.V. voor de zakelijke- en professionele markt

De hoogwaardige SikaHyflex®-250 Façade is een nieuwe waterdichte en weersbestendige, elastische afdichtkit. Deze is speciaal geschikt voor het opvangen van bewegende voegen in gevels en voldoet een de hoogste technische eisen: EN 15651-1, klasse 25 LM; ISO 11600, F 25 LM ISO 16938-1 veroorzaakt geen verkleuring van marmer Hoge UV-stabiliteit Duurzaam toelaatbare vervorming +100/-50%

Metselbedrijf M t lb d ijf G Gebr. b van d der Heijden BV

Houtkopersgilde 2a 1671 RB Medemblik Tel. (0227) 712 362 Fax (0227) 712 363

Metselbedrijf M t lb d ijf G Gebr. b van d der Heijden BV

Sika Nederland B.V. - www.sika.nl

W W W.BEER S B O U WP RO D U C TEN. NL 1000-21-2000-1847 BNA Archtect. 2012/2013 Kl: fc 1_4_StA4_fc_A.indd 1

3/27/2012 3:36:03 PM

Raamdorpelelementen R d l l BV

Kijk voor een razendsnelle offerte op www.HeBlad.com

Diamantzaagbladen & -boren

• •

De professional weet waarom

• • • • •

Saint-Gobain Abrasives BV - T: +31 (0)545 466 466 E: sales.nl@saint-gobain.com Saint-Gobain Abrasives NV - T: +32 (0)2 267 21 00 E: sales.be@saint-gobain.com

Elke kozijnmaat leverbaar Speciaal voor renovatie: 13cm raamdorpelsteen Levering 1 tot 4 weken Geleverd in stalen bakken en rekken Eenvoudig en snel te plaatsen Montage ook mogelijk Tot 3 meter uit één stuk!

HeBlad Raamdorpelelementen BV - T 0497 - 36.07.91 - F 0497 - 38.09.71 - info@HeBlad.com

Specialist in kwalitatief hoogwaardige netten en doeken en persoonlijke beschermingsmiddelen De leverancier voor al uw Veiligheids-, Sport- en Tuinnetten: - Veiligheidsnetten voor volwassen en kinderen - Afdekzeilen - Steigernetten - Container- en vrachtafdekkingen - Balvangnetten - Diversen soorten doelnetten (voetbal / hockey) - Klimnetten - Touwladders - Zandbaknetten - Zichtschermen - Kunsthaag - Vijvernetten - Volièrenetten - Zonneschermen Schaduwnetten - Insectennetten -

www.jenetje.com

*Introductie Korting*

Veiligheidsset Lanex LX 1

Mobiele Leeflijn 20 meter tot 3 personen

AE 320

Aanbieding € 65,00 ex BTW

Normaal € 71,40 ex BTW

Harnas LX 1

Vallijn met demper Karabijnhaak en steigerhaak 1,8 mtr

Draagtas

Aanbieding € 74,30 ex BTW Normaal € 86,57 ex BTW

Van Linschotenstraat 7, 554 PM Valkenswaard, Tel: 040-2070605, Fax: 040-2300111, Email: info@jenetje.com

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Vervolg van pagina 7 advies staat voor zijn specifieke project tot in detail beschreven welke handelingen gedaan moeten worden om tot een kwalitatief goed eindresultaat te komen. Met een (gratis) Knauf Advies heeft de stukadoor altijd Knauf als partner achter zich staan, want het bedrijf geeft automatisch volledige garantie op elk project waar het schriftelijke advies is gevolgd.

Eenderde bouwbedrijven ervaart belemmering van regelgeving ervaren daardoor hinder van regels die deze activiteit bemoeilijken. Ruimtelijke ordening grootste pijnpunt Welke specifieke regelgeving vinden de marktpartijen het meest belemmerend? Gemiddeld genomen ondervinden de marktpartijen de grootste belemmering van weten regelgeving op het gebied van ruimtelijke ordening (32%). Daarna worden aanbestedingsregels (16%), bouwtechnische regelgeving (13%) en natuur- en milieuregelgeving (10%) het meest genoemd. Per marktpartij verschillen de meningen, vooral ingegeven door de eigen werkpraktijk. Zo hebben onderaannemers vooral last van aanbestedings- en arbo-regels. Woningcorporaties geven relatief vaak aan hinder te ondervinden van regels rond ruimtelijke ordening en wetgeving voor natuur- en milieu. Ook ontwikkelaars worden belemmerd door RO-regels. Daarnaast zijn bouwtechnische regels voor hen een specifiek pijnpunt.

Opfristraining Ook de trainers van Knauf staan open om al hun kennis en ervaringen te delen. In de Knauf Akademie zijn, eveneens kosteloos, speciale trainingen op het gebied van cementgebonden pleisters te volgen. Ideaal voor stukadoors of medewerkers van bouwmaterialenhandelaren die graag opgefrist willen worden over (het gebruik van) cementgebonden pleisters. Op www.knauf.nl/ akademie is het volledige cursusaanbod te vinden.

De invloed van weten regelgeving wordt door de jaren heen regelmatig genoemd als belemmerende factor in het bouwproces. Dit is zowel in hoog- als laagconjunctuur het geval. Toch wordt juist in het kader van de structureel dalende woningbouwproductie vaak op regelgeving gewezen als boosdoener. BouwKennis onderzocht in hoeverre regelgeving door marktpartijen in de bouw als een belemmering wordt ervaren. En van welke regels hebben ze dan de meeste hinder?

Nieuwe brochure en kleurenkaart Onlangs heeft Knauf een nieuwe brochure uitgebracht, met daarin praktische informatie over de voordelen, toepassingsgebieden en verwerking van de cementgebonden pleisters. Een aantal cementgebonden pleisters is ook in kleur leverbaar. Sinds kort heeft Knauf het aantal beschikbare kleuren sterk uitgebreid. De mogelijkheden zijn daarmee onbegrensd bij het kiezen van de gewenste uitstraling van een buitengevel. Zowel de brochure als kleurenkaart zijn gratis bij Knauf op te vragen of te downloaden op www.knauf.nl/documentatie.

De bouw maakt lastige tijden door. Naast moeilijke financiering en vraaguitval zet ook de toegenomen regeldruk een rem op de bouwproductie. De complexiteit van het planproces leidt namelijk tot extra vertragingen. De tijd van ruime uitleglocaties en bouwen ‘in de wei’ is echter definitief voorbij en binnenstedelijk bouwen gaat nou eenmaal gepaard met meer regels. Daarnaast worden ook de aanbestedings-, arboen milieuregels onder andere vanuit Europa steeds verder aangescherpt. Grote verschillen per marktpartij Maar hoe groot is het probleem van de

regelgeving eigenlijk in de bouwsector? Om dit te achterhalen is bouwpartijen is de stelling voorgelegd: ‘Ik ervaar regelgeving als belemmering in mijn werkzaamheden’. Per saldo ervaart gemiddeld 32% van de bedrijven regelgeving als belemmering. Daarbinnen zijn echter grote verschillen tussen de marktpartijen. Zo komt dit saldo bij advies- en bouwmanagementbureaus uit op 5%, terwijl het bij ontwikkelaars 69% is. Dat verschil komt voort uit hun werkzaamheden. Adviseurs halen hun bestaansrecht uit de complexe omgeving van wetten en regels. Ontwikkelaars willen projecten van de grond krijgen en

Duurzaam Bouwen met Beton Praktijkseminar 5 juni 2013, Venlo Duurzaam Bouwen stelt steeds nadrukkelijker eisen aan het keuzeproces van ontwerp tot en met uitvoering. Essentiële vraag is dan waar het optimum ligt voor duurzaam bouwen met beton. De carbon footprint van productie en uitvoering alleen is niet zaligmakend. Levensduur is minstens even belangrijk; functionaliteit en hergebruiksmogelijkheden niet minder. Hoe ziet het dashboard voor duurzaam beton er tegenwoordig uit? Aan welke knoppen kunt ú draaien? Wat zijn de actuele ontwikkelingen? Hoe draagt thermische activering van de betonconstructie bij aan een energiezuinig gebouw, of zelfs een

energieproducerend gebouw? Hoe kunnen architectuur, installatie en constructie optimaal worden geïntegreerd? Wat zijn de kostenconsequenties? En wat schiet de gebruiker er mee op? Deze en vele andere vragen komen aan de orde in de seminar-serie ‘Duurzaam Bouwen met Beton’. Dit zijn regionale bijeenkomsten, kleinschalig en interactief, kort en krachtig. De tweede editie vindt plaats op woensdagmiddag 5 juni 2013 in Venlo, in de Innovatoren, broedplaats van innovatie en kennis. Voor deze bijeenkomst is de 16e verdieping beschikbaar gesteld. Deelname is kosteloos; aanmelding is verplicht. Maximum aantal deelnemers: 50. Deelnemers krijgen na afloop de beschik-

king over twee praktische ontwerptools, dat zijn ‘Groen Beton’ en ‘Thermisch Actieve Gebouwen’. Deze zijn ontwikkeld in CUR-verband.

Aanmelden

info@cementenbeton.nl

Informatie

Hans Köhne Cement&BetonCentrum T. (073) 640 12 51 E. hanskohne@cementenbeton.nl

Wet- en regelgeving serieuze belemmering Wet- en regelgeving wordt door de bouwmarktpartijen als een serieuze belemmering gezien. Dit geldt specifiek voor de partijen voorin de keten. Per saldo ervaart gemiddeld 32% regelgeving als belemmering. Bij ontwikkelaars is dit saldo maar liefst 69%. Voor architecten en hoofdaannemers B&U is dit respectievelijk 48% en 42%. Vooral de partijen die veel te maken hebben het opstarten van projecten lopen hier dus tegen problemen aan. Gemiddeld genomen ontstaat de grootste belemmering door weten regelgeving op het gebied van ruimtelijke ordening. Toch zijn er ook hier grote verschillen, vooral ingegeven door de eigen werkpraktijk. Fabrikanten van bouwmaterialen doen er dus goed aan te achterhalen met welke specifieke regelgeving hun doelgroepen te maken hebben en hierop in te spelen. Door materialen of gereedschappen te produceren die aan de regelgeving voldoen, of dit in elk geval gemakkelijker maken, kunnen ze hun afnemers een grote zorg uit handen nemen.

De slimste wanden voor

[schroefvastheid]

Waarom? Omdat een FAAY-wand een massieve kern van geperste vlasvezels heeft. Daarin vindt elke schroef houvast, z贸nder plug: schroefvast met een uittrekkracht van 110 kg (gewone schroef) tot 230 kg (houtdraadbout). Een wastafel kan zonder achterhout worden opgehangen! FAAY is gewoon de b茅ste wand als het gaat om schroefvastheid. Meer weten? Kijk op www.faay.nl of bel met (0347) 376 624.

Faay adv_Schroefvastheid_270x375.indd 1

30-01-12 16:06

BRANDVEILIGHEID

Stop met monofunctioneel denken De focus bij de keuze van bouwmaterialen is nog te vaak gericht op monofunctionaliteit, zoals brandveiligheid. Ook andere eigenschappen, zoals veiligheid, gezondheid en milieu moeten bij die keuze worden meegewogen. Vooral de marktverschuiving van nieuwbouw naar bestaande bouw vraagt om anders denken. Dat bleek uit de presentaties van Joost Pothuis en Rudolf van Mierlo tijdens het Nationaal Brandveiligheidscongres 2013, dat SBR in april in Ede organiseerde. Voorafgaande aan zijn presentatie bedankt Joost Pothuis, sr. consultant bij Arcadis, Ruud van Herpen en Harry Nieman van Nieman Raadgevende Ingenieurs voor hun klankbordrol en Rockwool voor het faciliteren van de ontwikkeling van deze nieuwe visie. Hij vervolgt: ‘We zien een verschuiving van nieuwbouw naar bestaande bouw. Ik zie echter nogal wat adviseurs die denken vanuit nieuwbouw, maar dat proces is wezenlijk anders. Ook andere partij-

dan de bouwregelgeving. Ten aanzien van milieu/energie gaat de markt op een 7 zitten, waar de regelgeving een 5 vraagt. Bij bruikbaarheid komen we zelfs op een 9, terwijl de regelgeving niet verder komt dan een schamele één. Bij gezondheid neemt het enthousiasme om aanvullende eisen te stellen al af en gaan we voor een 5,5 in plaats van een 4,5 in het Bouwbesluit. Bij veiligheid (inclusief brandveiligheid) gaan

11 der worden aangescherpt. Pothuis: ‘Naar verwachting zal de markt zelf hogere eisen gaan stellen boven al die pijlers van het Bouwbesluit. Per saldo komen we in de toekomst dus nog een stuk hoger uit. En dan missen we nog de kolom ‘schadebeperking’. De markt zal zelf die verantwoordelijkheid moeten oppakken; scharen we dat onder veiligheid dan wordt die kolom wellicht vier keer zo hoog?’

Privaat of publiek toezicht?

Ook de wijze van toetsing van aanvragen voor een omgevingsvergunning en toezicht tijdens de bouw heeft invloed op het te bereiken kwaliteitsniveau. Er zijn tegenwoordig private advies- en ingenieursbureaus gecertificeerd om bouwplannen te toetsen en ook is er privaat toezicht op de bouw mogelijk. De gemeente controleert dan alleen de certificering van het toetsende bureau en zou in principe ‘blindelings’ akkoord kunnen gaan met de bevindingen van dat bureau, maar dat laatste is wettelijk nog niet vastgelegd. Ir. Rudolf van Mierlo, senior projectleider fire safety engineering bij Efectis Nederland, ziet wel iets in een zogenoemd ‘duaal’ systeem, waarbij de private partijen

inventaris, bedrijfsvoering en esthetica zijn niet geregeld in het Bouwbesluit! Het Bouwbesluit richt zich namelijk op de veiligheid van bewoners en gebruikers van een gebouw, dus dan praten we over het beperken van bijvoorbeeld instortingsgevaar en brandgevaar en het veilig kunnen vluchten bij brand’, vertelt Pothuis. Het nieuwe systeem is uiteraard gebaseerd op de minimale uitgangspunten van het Bouwbesluit. Deze dienen echter door de

Joost Pothuis, sr. consultant bij Arcadis: ‘Het Bouwbesluit is geen ontwerpinstrument, maar geeft louter het minimumniveau aan: zeg maar een vijf op een schaal van tien.’

Foto: bewerkte foto van Knauf.

en in de keten moeten leren denken in bestaande bouw. De focus moet liggen op een integrale benadering van brandveiligheid, veiligheid, gezondheid en milieu.’ ‘Innovaties ontstaan de laatste jaren juist door het combineren van eigenschappen. We moeten in de bouwproductie meer toe naar samenhang en een integrale aanpak. We zijn nu teveel versnipperd bezig. De complexiteit van de vraagstukken neemt ook toe, waardoor ontwikkeling en instandhouding van kennis ook steeds belangrijker wordt. Benut ook de ruimte die de regelgeving biedt. Neem daarbij zelf de verantwoordelijkheid voor beslissingen en loop er niet voor weg omdat je hebt afgesproken dat een ander verantwoordelijk is.’

Integrale kwaliteit

‘Het Bouwbesluit is geen ontwerpinstrument, maar geeft louter het minimumniveau aan op het gebied van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, milieu en energiezuinigheid. Zeg maar een vijf op een schaal van tien. Zie het Bouwbesluit als een voedingsbodem voor kwaliteit, net zoals de bodem in een bos. Je bent echter zelf verantwoordelijk voor wat er op groeit. Zaken als schadebeperking aan een gebouw,

markt aangevuld te worden tot een acceptabel niveau waarbij de eindgebruiker centraal staat. Pothuis: ‘Het Bouwbesluit is in de kern van de zaak niet meer dan een calamiteitenregeling; als er slachtoffers vallen bij een ramp dan worden er nieuwe regels verzonnen. Voor een veilig en goed gebouw is meer nodig.’ Pothuis waarschuwt dat je er niet bent met alleen een brandveilig gebouw: ‘Ga uit van een integraal ontwerp en maak duidelijk welk kwaliteitsniveau er gevraagd wordt: dat is de uitdaging voor de ontwerper. De ontwerpopgaaf moet gericht zijn op de integrale kwaliteit van het gebouw, de organisatie, de installaties en de gebruikers. Integrale kwaliteit wil zeggen: de kwaliteit van de bruikbaarheid, energetische en milieu-eigenschappen, veiligheid en gezondheid van een gebouw. Maar ook maatschappelijke verantwoordelijkheid en betaalbaarheid spelen een rol. De markt moet leren om zelf dat integrale kwaliteitsniveau te bepalen, die boven het minimumniveau van het Bouwbesluit ligt. Kan de markt die luxe aan?’ De sr. consultant laat een staafdiagram zien (zie figuur 1) waarin is te zien in hoeverre de markt al zelf hogere eisen stelt

we zelfs maar van een 6 naar een 6,5. ‘Veiligheid is echter meer dan publiekrechtelijke eisen en veiligheid van gebruikers en buren. Dit lijkt zorgwekkend maar is het niet. Het verschil tussen wat de regelgeving vraagt en de markt resulteert, staat model voor een overheid die zich terughoudend opstelt bij het stellen van eisen en een markt die zelf haar verantwoordelijkheid moet nemen.’ Gezien het streven naar deregulering bij de overheid zullen de publiekrechtelijke eisen ten aanzien van bruikbaarheid, veiligheid en gezondheid richting 2020 alleen nog maar afnemen. Alleen de eisen op het gebied van milieu en energie zullen nog ver-

Figuur 1. Staafdiagram.

de standaard projecten toetsen, die zo’n 80 procent van de aanvragen betreft. De 15 procent specialistische en 5 procent specialistische en risicovolle projecten worden dan getoetst door de overheid. ‘Dat legt de verantwoordelijkheid bij de private partijen als dat kan en bij de overheid als dat moet. Voor eigenaren zijn er weinig drijfveren tot verplichte veiligheid en is er weinig aandacht voor economisch optimale veiligheid. Daar valt nog veel te winnen. Zet private toetsing dus in bij minder risicovolle projecten en optimalisatie van de veiligheid.’ Bij de twintig procent specialistische projecten is ook specialistisch toezicht nodig.

Scan deze QR met uw smartphone om naar de CO2rekenmodule te gaan

Kranige jongens!

Bekijk RenovatieTotaal nu ook online! Minder Uren Minder Mensen Minder Inspanning

Minder Kosten Minder Zorgen Minder Onderhoud

Meer Rendement

+31 (0)546-544724 www.all-up.nl

www.renovatietotaal.nl

BRANDVEILIGHEID ‘Daar heb je tools voor nodig, zoals Fire Safety Engineering. Niet de regelgeving staat bij Fire Safety Engineering centraal, maar de brandveilige oplossing. Er wordt uitgegaan van risico’s, in plaats van de regelgeving. Als we overigens in risico’s denken en kijken waar de slachtoffers vallen, dan komen we bij woningen uit. Zo valt in woningen 80 procent van de slachtoffers bij brand, door de grote verblijftijd en de slaapfunctie. De risicogroepen zijn echter het moeilijkst te bereiken en het brandveiligheidsprobleem is grotendeels niet via bouwvoorschrif- Zie het Bouwbesluit als een voedingsbodem voor kwaliteit, net zoals ten op te lossen. Daarde bodem in een bos. entegen vallen er in de weten of uw gebouw zodanig brandveimeeste bedrijfsgebouwen relatief weinig lig is dat de economische schade bij brand slachtoffers, dus daar zou je de wettelijke beperkt blijft. Dat is een andere drive dan eisen kunnen verlagen, indien er een klei-

lijkheid en kies voor een optimalisatie van de veiligheid door verder te kijken dan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit.’

Materiaal- en systeemkeuze

De keuze van de juiste materialen, producten en bouwsystemen moet zijn gebaseerd op het in de ontwerpopgave vastgestelde integrale kwaliteitsniveau. Pothuis noemt een voorbeeld: ‘Een isolatiemateriaal moet niet alleen goede thermische isolerende eigenschappen hebben, maar ook brandveilig zijn, gezond tijdens verwerking en gebruik, milieuverantwoord en bruikbaar. Bij dat laatste kun je bijvoorbeeld denken aan goede akoestische eigenschappen bij binnen toepassing. De keuze van isolatiemateriaal gaat dus verder dan alleen een Rcwaarde van 3,5 m2K/W!’ Daarnaast is het volgens hem van belang dat de opdrachtgever zelf verantwoordelijkheid durft te dragen voor de ontwerpoplossingen en niet gemakshalve leunt op de minimale bouwregelgeving. Ook krijgen

13 uw buurman, deze buurman geen regresrecht heeft: hij kan de schade dus niet verhalen op de veroorzaker. Zou wel regres genomen kunnen worden, dan zullen verzekeraars alerter worden op gevolgen van brand voor eigendommen van anderen. Er zou dan een einde kunnen komen aan de vreemde situatie dat de bewoners van een woongebouw, waaronder een garagebedrijf zit, een hogere premie voor hun brandverzekering moeten betalen. Nee, de lasten behoren meer bij de veroorzaker van het risico te liggen. Deze kan dan, bijvoorbeeld in overleg met zijn eigen verzekering, bepalen welke maatregelen passend zijn om tot een te dragen risico en een daar op afgestemde verzekeringspremie te komen.’ Pothuis gaat weer terug naar het al eerder getoonde bos. ‘Deregulering biedt kansen voor de markt. Vertaalt naar het bos: snoei geeft groei. We moeten ook bijzaaien en mest geven om het bos gezond te houden. Maar als we niets aan de wortels doen – het Bouwbesluit – dan blijft wat je ge-

Risicopiramide.

Ir. Rudolf van Mierlo, senior projectleider fire safety engineering bij Efectis Nederland: ‘Richt u niet op het minimumniveau van de bouwregelgeving, maar optimaliseer uw eigen veiligheid.’

ne kans op schade is aan derden, zoals op een naastgelegen perceel. Grote risico’s zijn publieksgebouwen met een grote bezetting en de zorgsector met minder zelfredzamen.’ ‘Nogmaals, publieke voorschriften zijn er niet voor het beperken van het eigen risico, zolang er uiteraard geen slachtoffers vallen. De economische risico’s liggen bij de markt. Richt u niet op het minimumniveau van de bouwregelgeving, maar optimaliseer uw eigen veiligheid. Verzekeraars gaan dat ook in toenemende mate eisen als de tendens naar afrekenen via aansprakelijkheid doorzet. De verzekeraars willen

Integrale kwaliteit

de overheid die naar wettelijke eisen kijkt. Door het afrekenen via aansprakelijkheid zwaarder aan te zetten wordt het nuttiger om de verzekeraar al bij het ontwerp te betrekken.’ Over al die erkenningen en certificeringen is Van Mierlo niet erg te spreken: ‘Ik zie BRL’s, certificaten en verklaringen, maar wat wordt er dan verklaard? Als ik dan het bijbehorende gebouw zie, dan vraag ik me oprecht af of de verstrekker van die verklaring ooit in de buurt van dat gebouw is geweest. En heeft die persoon wel voldoende kennis om die verklaring af te geven? Conclusie: neem uw eigen verantwoorde-

verzekeraars een steeds grotere invloed op de minimale eisen, zoals in Groot-Brittannië waar de NHBC (National House-Building Council) al ruim tachtig procent van de nieuwe woningen heeft verzekerd onder hogere eisen dan de nationale bouwregelgeving. Er worden momenteel nog teveel verkeerde, onvolledige en vooral ook onvoldoende integrale rekensommetjes gemaakt. Waarom vraagt de bank niet naar de energielasten van een woning bij het bepalen van de hoogte van de toelaatbare hypothecaire lening? Lage energielasten brengen de woonlasten flink omlaag, dus zou er bij een hogere energiezuinigheid meer ruimte moeten zijn voor een hogere lening! En dan hebben we nog de vreemde situatie dat bij brand die overslaat naar

snoeid hebt weer uitlopen. Een mooi voorbeeld zijn de Japanse Bonsai-boompjes, waarbij de groei van takken en wortels keurig in balans wordt gehouden.’ ‘Vertaal de prestatie-eisen naar praktische oplossingen’, zegt de sr. consultant. ‘De markt biedt ook genoeg indicaties voor kwaliteit, zoals private keurmerken, certificatie of een Nederlandse Praktijkrichtlijn. Dit gaat verder dan een simpele oplossing: het gaat om toekomstvisie en cultuur. Het gaat niet alleen om de deskundigheid van diegenen die de regelingen toepassen, maar het gaat om de bereidheid tot samenwerken en verantwoordelijkheid te nemen voor een afwijkende visie.’

In de transitie naar integrale bouwkwaliteit moeten we de politici oproepen om bij besluitvorming over bouwregelgeving (aanscherpen dan wel dereguleren) te opteren voor een gebouwprestatie aanpak waarbij uiteindelijk de eindgebruiker centraal staat. Het Bouwbesluit waarborgt een veilig, gezond en duurzaam basisniveau. De consument verwacht echter een goed gebouw en daarvoor is meer nodig. Niet meer regelgeving, maar wel een nieuw kwaliteitskompas dat minder dwingend richting geeft, maar wel de gelegenheid biedt een ferme kwaliteitskoers uit te zetten. Stop met monofunctioneel denken zoek meer samenhang. Werk met elkaar aan een integrale kwaliteit. Immers wie is er nu niet gebaat bij kwaliteit in de gebouwde omgeving?

TECHNIEK

Boomstammendak op ‘grondulows’ Letterlijk onderkomens. Dát zijn de innovatieve recreatiewoningen die de familie Alferink samen met Dijkhuis Aannemersbedrijf bedacht. Wonen, eten en slapen onder een dak van boomstammen. Hout speelt een belangrijke rol in de ecologwsche woningen, net als de gebogen grasdaken, waardoor de woningen opgenomen lijken in de weilanden.

Zes van de achttien ‘grondulows’ zijn nu gerealiseerd. Passend in het Sallandse landschap.

Op de betonnen begane grondvloer is eerst de draagconstructie aangebracht van kalkzandsteen blokken en staal.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst Foto’s: Dijkhuis, familie Alferink, Carla Debets

Gaan we ons bedrijf voortzetten of het over een andere boeg gooien? Dat is een keuze waar veel agrarische bedrijven voor staan. Zó ook de familie Alferink in het Overijsselse Heeten. ‘De vergunning voor een uitbreiding met twee grote stallen hadden we weliswaar binnen’, vertelt Loes Alferink. ‘Maar de vraag was of we over een aantal jaren niet wéér tegen de grenzen van ons bedrijf aan zouden lopen en opnieuw een grote investering zouden moeten doen. Mijn ouders wilden het bedrijf niet kwijt en toen zijn we gaan denken: waar worden we écht blij van. En van mijn vader wisten we al dat hij graag wilde vertellen over het boerenbedrijf. We verhuurden immers al sinds 2006 de boerderij als vakantieruimte, als ‘Koe in de Kost’. Zó zijn we op het idee van de bouw van extra recreatiewoningen gekomen.

Op de boomstammen zijn 19 mm dikke underlaymentplaten aangebracht …

duurzame en gezonde materialen. Daarbij kwamen we op het plan om de ‘jappelkoele’ als uitgangspunt te nemen’, licht Loes Alferink toe. ‘Dat is het Sallandse woord

voor een aardappelberging, warm in de winter en koel in de zomer. Zó konden we ook woningen realiseren en ontstond de benaming ‘grondulows’. In samenwerking

met Dijkhuis Aannemersbedrijf hebben we deze plannen verder uitgewerkt.’ Het uiteindelijke plan bestaat uit achttien grondulows, waarvan er in de eerste fase zes zijn gebouwd. De woningen hebben een grote woon-/eetkamer met keukenblok, twee of drie slaapkamers, een toilet en één of twee badkamer(s). De woningen met twee slaapkamers en één badkamer zijn geschikt tot vijf personen, in de grotere woningen kunnen tot acht personen verblijven. Alle woonkamers bieden uitzicht op het weiland.

Gebogen vorm

Groene onderkomens

De familie Alferink wilde geen gewone recreatiewoningen, maar iets bijzonders. ‘Groen’ was daarbij een belangrijk uitgangspunt, dus met zoveel mogelijk

… vervolgens isolatieplaten, een EPDM-dakbedekking en een zandpakket met het grasdak.

De boomstammen voor het dak liggen in de geknikte stalen spanten.

Als constructie voor de woningen dienen gemetselde kalkzandsteenwanden en een constructie met stalen spanten (HEprofielen). Hoewel het grasdak erover een vloeiend gebogen vorm heeft, zijn de stalen spanten geknikt. Voor de staalprofielen is gekozen omdat een gebogen houtconstructie een aanzienlijk forsere constructie zou zijn en daardoor teveel ruimte zou innemen. Aannemer Dijkhuis: ‘Dan had ook het dak hoger moeten worden en dat kost meer materiaal en dus geld.’ Rondgebogen stalen spanten waren op zich geen probleem geweest, maar zouden

TECHNIEK

15 Projectgegevens Opdrachtgever: familie Alferink, Heeten, www.koeindekost.nl Realisatie: Dijkhuis Aannemersbedrijf, Hardenberg, www.dijkhuis.nu Leverancier boomstammen: Foreco, Dalfsen Bouwperiode: - ruwbouw: juni – juli 2012 - afbouw: september – oktober 2012 Vloeroppervlak: 8-persoons: 110 m2; 5-persoons: 90 m2

Aansluitend bij de woonkamer is een zonwering en terrasoverkapping gemaakt, eveneens van boomstammen

De kopgevels bestaan uit kalkzandsteenblokken, afgewerkt met houten delen, én grote houten kozijnen.

vooral bij de aansluitingen met bijvoorbeeld het metselwerk tot veel extra werk hebben geleid. ‘Rond zagen daarvan én daarbij ronde aftimmeringen maken is veel duurder dan in twee delen schuin maken. Van binnenuit valt het segmenteren van de staalconstructie best mee en van buitenaf kon de ronde vorm alsnog eenvoudig worden aangebracht door het zandpakket’, aldus Dijkhuis. De stalen spanten zijn aan de onderzijde met hout afgetimmerd.

Alle grondulows zijn ‘gekoppeld’ aan een koe. Vanuit de woonkamer kun je je ‘eigen’ koe in de wei zien lopen.

(ontdaan van de bast) en niet verder behandeld. Dit is zowel vanwege het uiterlijk als vanwege de kosten gedaan. En voor de toepassing binnen is behandeling ook niet nodig. Voordeel is bovendien dat binnen het hout te ruiken is. Het boomstammendak is niet alleen zichtbaar in de woon-/eetkamer, maar ook

De achtpersoons grondulow heeft twee tweepersoons slaapkamers en een slaapkamer met vier bedden. Onder de boomstammen.

in de slaapkamers, in de toiletruimte en zelfs in de badkamers.

Dakopbouw

Bovenop de boomstammen zijn platen underlayment aangebracht met een dikte van 19 mm, vervolgens 120 mm PS-isolatieplaten en een EPDM dakbedekking. Om

Boomstammen

De gebogen vorm van het dak was eerst gedacht in een betonconstructie met een aftimmering van houten delen aan de onderzijde. Het idee om de dakconstructie uit te voeren in boomstammen, bleek een gouden greep: de boomstammen bleker niet alleen voldoende sterk te zijn maar ook goedkoper. De stammen hebben een diameter die verloopt van 110 naar 140 mm. De toegepaste lengtes zijn 2400 en 2800 mm. Ze liggen deels in de staalprofielen en deels op het metselwerk van kalkzandsteen blokken. De vrije hoogte in de ruimtes is op het hoogste punt 2600 mm. De boomstammen zijn alleen geschild

de vloeiend gebogen vorm van de woningen te maken varieert het zandpakket van een dikte van 200 tot 500 mm. ‘Dit zandpakket zal in de praktijk vooral een warmteaccumulerende werking hebben’, aldus Dijkhuis. ‘In de berekening van de isolatiewaarde is het zandpakket niet meegenomen omdat dit ook helemaal verzadigd kan zijn met water. Daarom geldt alleen de waarde van de 120 mm dikke PS-isolatieplaten. Dit levert een Rc-waarde op van 3,5 m2K/W.’ Tenslotte is een grasdak aangebracht. Voor dit grasdak is gekozen – en niet voor een mos-sedumdak – omdat dit beter past in het weidelandschap. Het dak loopt aan de kant van de woonkamer min of meer over in de zonwering: de boomstammen zijn doorgezet boven het terras, waarbij gebogen houten spanten aan de andere zijde ondersteunen. De boomstammen liggen hierbij deels dicht tegen elkaar (om schaduw te bieden), maar deels ook met grote openingen ertussen om de zon toe te laten. ‘Dit hebben we

Woonkamer onder de boomstammen; ook de keuken is afgewerkt met houten deuren en de eettafel is eveneens van hout.

vooral gedaan om te voorkomen dat iedere bezoeker zijn eigen gekleurde parasol opzet’, licht Loes Alferink toe. ‘Hiermee blijven de woningen mooi in het landschap passen.’

Duurzaam en gezond

De toepassing van veel hout past in het uitgangspunt om duurzame ‘groene’ woningen te realiseren. Behalve de boomstammen zijn er merantihouten kozijnen toegepast en zijn gesloten geveldelen (van kalkzandsteen) afgewerkt met fijn bezaagde vuren delen 22 x 175 mm, die zijn behandeld met woodlife. De kalkzandsteen vellingblokken van 100 mm dik zijn eenvoudig aan de binnenzijde op kleur gebracht en in de spouwruimte van de gevels is nog 140 mm glaswol aangebracht als isolatie. Als begane grondvloer is een geïsoleerde betonvloer gerealiseerd. Deze is alleen gevlinderd voor een gladde afwerking, in de eerste gerealiseerde grondulow is daarbij een groene afwerklaag gekozen. In de vloer is vloerverwarming opgenomen en voor verdere verwarming is een pelletkachel aanwezig.

TECHNIEK

SIP: nieuwe generatie houtbouwmethodiek Structureel Geïsoleerde Paneel (SIP)-technologie is de volgende generatie van houtgebaseerde bouwmethoden. Deze technologie vormt de basis voor het Kingspan TEK Bouwsysteem. Dit bouwsysteem wordt in en buiten Europa al in veel landen toegepast, maar in Nederland moet het systeem nog voet aan de grond krijgen. Green Label Products heeft de handschoen opgepakt en introduceert dit bouwsysteem in Nederland. Tekst: Ing. Frank de Groot

Het Kingspan TEK®-bouwsysteem bestaat uit 142 mm dikke geïsoleerde constructiepanelen (SIP’s) voor wanden en daken en die met een uniek verbindingssysteem worden gekoppeld. Het systeem kan uitgevoerd worden met dragende vloeren met I- of vakwerkliggers. De bouwsysteempanelen bestaan uit een sterke, starre urethaanisolatiekern met nul ozonafbre-

de hele wereld, zoals: Building Life Plans, Homebond, HAPM, NHBC en Zürich Municipal. Het is daarnaast voorzien van diverse certificaten: BBA, IAB, BM Trada and Zulassung Certification.

Systeemopbouw

De panelen worden onderling gekoppeld met speciale koppelstijlen die in de sleuf aan de kopse kant van de panelen vallen. Die sleuf wordt gecreëerd door fabrieksma-

Binnenzijde woning met Kingspan TEK®-bouwsysteem.

kend vermogen (Ozone Depletion Potential, ODP). De urethaanisolatiekern is opgesloten tussen twee lagen OSB van type 3 (OSB/3 Exterieur kwaliteit). Tijdens de productie wordt de isolatiekern van de bouwsysteempanelen zelfhechtend verbonden met het oppervlak van het OSB/3. Dit proces levert een nog betere hechting op dan bij het secundaire lijmproces dat wordt toegepast bij de fabricage van de meeste andere geïsoleerde constructiepanelen (bij hogere temperaturen laat de lijm los). Het Kingspan TEK®-Bouwsysteem is erkend door grote bouwgarantiefondsen over

tig of op de bouwplaats de isolatiekern tussen de OSB-platen tot een diepte van 5 centimeter weg te frezen. Doordat de koppelstijlen dezelfde opbouw hebben met een urethaanisolatiekern tussen twee lagen OSB ontstaan er geen koudebruggen. Slechts vier procent van de wanden vormt een koudebrug, tegen vijftien procent bij standaard houtskeletbouw. Bij schuine daken is slechts één procent koudebrug, tegen zes procent bij standaard daken bij woonhuizen. Door vlak voor de plaatsing de sleuven te voorzien van pur-

TECHNIEK

Vrijstaande woning onder een ton

Een vrijstaande woning in oud-hollandse stijl, met bouwkosten onder de € 100.000,- (excl. btw). Ideaal voor starters op de woningmarkt die een ambitie hebben tot vrijstaand wonen. Een huis is immers pas een echt huis als je er omheen kunt lopen. Deze woning is ontwikkeld door Green Label Houses, een zuster onderneming van Green Label Products, de leverancier van KingspanTEK in de Benelux. Op basis van de constructieve isolerende bouwplaat KingspanTEK met een Rc-waarde van 5,1 m2K/W, bij een wanddikte van 142 mm, is een comfortabele woning ontworpen in een gezellige oud-hollandse stijl. Met een bruto vloer oppervlakte van meer dan 115 m2 en laag energieverbruik is het huis niet alleen prettig om in te wonen, maar ook financieel haalbaar voor vele starters op de woningmarkt. Een starter kan zijn eigen woning laten bouwen voor bouwkosten beneden de € 100.000,-, exclusief btw en kavel. Bij een gemiddelde kavelgrootte van 150 - 200 m2 en eventueel bijkomende kosten van een paalfundering en BTW, kan een vrijstaande woning worden aangeschaft rond de € 155.000,-. Standaard procedé Uitgangsprincipe van deze TEK-woning is het reduceren van de kosten en de mogelijkheid om laagdrempelig toegang te verkrijgen tot het wonen en in eigendom hebben van een energie-arme en onderhoudsvriendelijke woning. Deze kostenbesparende lijn is in het gehele traject doorgevoerd door bepaalde standaard procedés in één stichting onder te brengen. Deze procedés zijn:  Standaard maatvoering modulair uit te breiden.  Eén notariskantoor voor overdracht verkoop woning.  Bouwdepot blijft op derdenrekening van notaris tot termijnen zijn afgewerkt, bouwkundig zijn gecontroleerd en inspectie toestemming geeft te betalen.  De woning is reeds zover ontworpen dat zonder kosten van een architect de aanvraag voor een bouwvergunning direct bij de gemeente kan worden ingediend. De woning moet nog wel op de beschikbare kavel worden ingetekend.  EPC kleiner dan 0,6 is standaard bij aanschaf woning.  Constructie berekening is reeds uitgewerkt.  Bouwen volgens Bouwbesluit 2012.  Keuzemogelijkheid uit drie kleuren stenen en dakpannen.  Hoog kwalitatieve en onderhoudsarme materialen.  Oplevering woning is gegarandeerd door dat gelden bij notaris staan ‘geparkeerd’ totdat bouwinspectie toestemming geeft uit te betalen.  Aannemer werkt onder bouwgarant en factureert alleen werkbare vooraf afgesproken uren.  Geen discussies meer over meer- of minderwerk;  Snellere bouwtijd, minder bouwrente.

2600 2970

7817

2247

Green Label Houses is tevens op zoek naar gemeenten, woningbouwverenigingen of plaatselijk particulieren die reeds een grondposities of een kavel beschikbaar hebben en die een aantrekkelijk vrijstaand energiezuinig huis willen bouwen tegen beperkte kosten.

ZUIDGEVEL

OOSTGEVEL

NOORDGEVEL

WESTGEVEL

8820

hwa

inhoud woning 363 m3 bruto vloeroppervlak 117,6 m2 gebruiksoppervlak 86,9 m2 verblijfsruimten 51,2 m2

Woonhuis gebouwd met Kingspan TEK®bouwsysteem te Amstelveen. Inhoud 322 m3, oppervlak 725 m2.

dm 900x2300

6664

verblijfsruimte 35,6 m2

dm 900x2300

bergruimte 3,9 m2

dm 900x2300

verkeersruimte 6,2 m2

toiletruimte 1,4 m2

dm 900x2300

hwa

BEGANE GROND

WERK : Standaard TEK-starterswoning type Edam

1500+ badruimte 5,5 m2

OPDRACHTGEVER : Greenlabel-housing Koelmalaan 330 1812 PS Alkmaar

2600+

dm 900x2300

verblijfsruimte 9.0 m2

dm 900x2300

schuim, is de verbinding ook luchtdicht. De panelen worden geplaatst op een betonnen vloer waarop houten kimbalken worden aangebracht. De sleuf aan de onderzijde van de panelen valt hier precies overheen. De verdiepingsvloer kan worden samengesteld uit houten I- of vakwerkliggers, waarop houten platen worden aangebracht. Bij een overspanning van 3,60 meter maximaal kan men zelfs gebruikmaken van de panelen als platdak, waarbij de verbindingsveren

BVO = 58,8 m2 GO = 49,7 m2 VB = 35,6 m2

verkeersruimte 2,1 m2

vlizo

WERKNUMMER : 1233

verblijfsruimte 6,6 m2

FORMAAT : A1

dm 900x2300

SCHAAL : 1: 100 50

bergruimte 2,0 m2

GETEKEND : 11.02.2013 LAATST GEWIJZIGD : ONDERWERP : Definitief ontwerp

DOORSNEDE VERDIEPING

BLADNUMMER

BVO = 58,8 m2 GO = 37,2 m2 VB = 15,6 m2

DO-01.1

zijn vervangen door houten C24 balken. Een overstek van maximaal 1 meter is ook haalbaar, waardoor de platdak doos in één keer gelegd kan worden. Ook is een betonnen kanaalplaatvloer mogelijk, maar dan moeten de geïsoleerde koppelstijlen wel worden vervangen door massieve houten stijlen. De panelen zijn verder te gebruiken als hellende dakplaten en bij de opbouw van dakkapellen. Omdat alle delen eenvoudig op maat zijn te leveren, heeft de ontwerper een grote ontwerpvrijheid. De panelen zijn leverbaar in lengten van 4,80 tot 7,50 meter. In samengestelde delen is zelfs een gevel met een breedte van ongeveer 9,00 meter prefabriceerbaar in de werkplaats, waardoor op de bouwplaats minder tijd verloren gaat. Aansluiting gevelpanelen.

Eigenschappen

Het Kingspan TEK®-bouwsysteem kent di-

SWANNEDRIFT 1 9022 AR MANTGUM 058-2501098 INFO@MA2.NL WWW.MA2.NL

verse aantrekkelijke eigenschappen. In de eerste plaats de hoge isolatiewaarde: bij een paneeldikte van 142 mm wordt al een Rc-waarde van 5,1 m2K/W behaald. Door het toevoegen van additionele isolatie aan binnen- of buitenzijde wordt eenvoudig een Rc-waarde van 10 m2K/W gehaald. Een voorbeeld is toevoeging aan de buitenzijde van een hardschuim isolatieplaat met steenstrips, of een Kingspan Kooltherm K18 plaat aan de binnenzijde. De totale dikte van de constructieve muur zal dan slechts 280 mm bedragen. Het systeem is door de opbouw ook zeer luchtdicht: een luchtdichtheidsniveau van 1 m3/uur/m2 bij een luchtdrukverschil van 50 Pa is mogelijk. Door de slanke detaillering kan binnen een ruimtewinst worden geboekt van ongeveer Lees verder op pagina 19

! NI

Stap 1: Isoleren

Stap 2: Houten raamwerk

Stap 3: Esthetisch afwerken

SlimFort

GEPATENTEERD

De beste isolatie-oplossing voor droge gevelsystemen De beste isolatie

• Doorlopende isolatielaag = geen koudebruggen. • Een dunnere gevelopbouw. • Automatisch optimaal geventileerd = langere levensduur. • Unieke messing/groef-verbinding. • Geen uitzakkende isolatie. • DUBOkeur® gecertificeerd (fiscale voordelen).

Het snelst verwerkbaar

• Met geïntegreerde metalen beugels. • Snel en eenvoudig verwerkbaar in slechts 3 stappen. • Zeer eenvoudig stelwerk. • Door één persoon verwerkbaar.

Veel voordeliger

SlimFort®

Traditionele methode

• Aanzienlijke materiaalbesparing t.o.v. de traditionele bouwwijze*. Besparing aantal m3 isolatiemateriaal

Besparing aantal m3 hout

Besparing folie (overbodig bij SlimFort®)

Onderdeel van:

15% 50%-75%

100%

UC T

* Gebaseerd op berekeningen conform NEN 1068:2001

www.isobouw.nl/SlimFort 20138147_SlimFort_265x385_BouwTotaal.indd 1

15-04-13 11:18

TECHNIEK

19 Vervolg van pagina 17 tien procent, vergeleken met een traditioneel bouwsysteem met dezelfde hoge isolatiewaarde. Verder kent het systeem door de hoge mate aan prefabricage een zeer hoge bouwsnelheid en weinig afval en ook minder faalkosten. Door de gevel- en dakplaten aan de buitenzijde te voorzien van een dampdoorlatende, waterkerende folie wordt er direct een water- en winddichte schil gevormd en kan de aannemer het project sneller voltooien. De keuze van de gevelbekleding staat vrij en het systeem vraagt weinig onderhoud. Met een gewicht van slechts 25 kg/m2 is het ook een licht bouwsysteem dat vooral op minder draagkrachtige ondergrond tot grote voordelen leidt doordat een lichtere fundering kan worden toegepast. Het geringe gewicht geeft ook voordelen bij transport en de kraaninzet op de bouwplaats. De brandwerendheid van de panelen is 30 minuten. Om een hogere brandwerendheid te krijgen zijn combinaties met gipsplaat, gipsvezelplaat of cementvezelplaat aan de binnenzijde noodzakelijk. De geluidsreductie van de panelen is 28 tot 31 dB. In combinatie met gipsplaat op regels aan de binnenzijde is dat 38 tot 41 dB. Het systeem kent een brede toepassing, zoals woningen, chalets, woonarken, woonwagens, wanden, buitengevel- en dakrenovatie, uitbouwen, binnenwanden, optoppingen, dakopbouwen en dakkapellen. Het Kingspan TEK®-bouwsysteem is leverbaar via een netwerk van leveringspartners die verantwoordelijk zijn voor het ontwerp, de productie en montage van dit bouwsysteem.

€549,-

Ideaal daglicht!

€399,-

Lichtkoepels

Nu €150n, ! bespare

Lichtplaten

Lichtstraten

Hoogwaardige kunststoffen scheppen onbeperkte mogelijkheden. In de hedendaagse architectuur speelt daglicht een belangrijke rol. Van Boven geldt als pionier op het gebied van kunststof bouwproducten en heeft zich ontwikkeld tot één van de belangrijkste producenten van kunststof daglicht producten. Voor vrijwel iedere toepassing wordt een lichtdoorlatend kunststof product geleverd.

Het krachtigste Renovatiesysteem ter wereld FEIN SuperCut Construction op stroom en Accu (18V) in tijdelijke “Edition” uitvoering voor een aantrekkelijke prijs Prijzen zijn excl. btw.

FEIN Nederland

Tel: 0180-441600

Web: www.fein.nl

Schelluinsestraat 52-56 | 4203 NN Gorinchem Telefoon 0183 63 34 77 | www.van-boven.com

BOS RECLAME GORINCHEM

Meer weten? Kijk op www.greenlabelproducts.nl, H. Rutte, Verkoop Benelux, (06) 4w3 66 47 70, hrutte@ greenlabelproducts.nl

AFBOUW

Nieuw ‘beterhuis’ in Zwolle: kleurrijk en duurzaam Vanaf augustus 2013 beschikt Zwolle over het grootste topklinische ziekenhuis van Nederland. Met de nieuwbouw van de Isala Klinieken - opening in het najaar - is een zorginstelling verrezen met een vloeroppervlak van zo’n 110.000 vierkante meter, bijna 900 bedden en ongeveer 5.000 medewerkers. En dat allemaal verpakt in een organisch, kleurrijk ontwerp dat in ex- en interieur tot in detail is doorgevoerd. De kern: een duurzaam gebouwd ‘beterhuis’ dat in vorm, functie en omgeving het herstel van patiënten bevordert. Zo’n 90.000 vierkante meter Forbo vloer levert letterlijk en figuurlijk een bijdrage. Tekst: Bas Goedvolk, PR-adviesbureau Procomm

In de aanblik van het nieuwe ziekenhuis is onmiddellijk de ontwerpfilosofie herkenbaar van architectenbureau Alberts & Van Huut uit Amsterdam: geen lijn is recht,

onbevooroordeeld al eens ‘het mooiste ziekenhuis van Nederland’. Of dat zo is, kan ieder voor zichzelf beoordelen; het is in elk geval het eerste ziekenhuis dat Alberts & Van Huut ooit ontwierp. Daarom zette het

In de operatiekamers zijn Colorex SD vinyltegels toegepast. Deze halfgeleidende vloerbedekking zorgt ervoor dat statische elektriciteit op een veilige manier wordt afgevoerd.

In de woorden van het architectencollectief: geen ziekenhuis, maar een ‘beterhuis’.

Omgeving waar mensen van houden Het nieuwe gebouw is samengesteld uit vier clusters – ‘vlinders’ – die liggen aan een centrale straat, de Passage. Het interi-

Het interieur vloeit als het ware voort uit de architectuur van de buitenkant van het complex.

geen hoek haaks en het gebruik van nietalledaagse kleurcombinaties wordt niet geschuwd. Eerder ontwierp het gerenommeerde bureau met de Gasunie in Groningen al eens ‘het mooiste gebouw van Nederland’. Het nieuwe ziekenhuis is ook fraai en apart. Zo ziet het ziekenhuis er aan de buitenkant uit als een flinke rij huizen op een Amsterdamse gracht. Paul Smaling, directeur Bouw van de Isala Klinieken, noemde het gebouw niet geheel

bureau een architectenmaatschap op met a/d amstel architecten uit Amsterdam. De uitkomst is een gebouw waarin de menselijke maat centraal staat en de natuur een belangrijke rol speelt. Ondanks de grootte oogt het complex kleinschalig, veel minder massief dan het in werkelijkheid is. Vrijwel alle patiëntenkamers kijken uit op groen, met positieve gevolgen voor wie er verblijft: een omgeving waarin mensen zich op hun gemak voelen en sneller herstellen.

eur van elke vlinder heeft een eigen identiteit: een eigen kleur – geel, oranje, groen, blauw – en een eigen binnenhof met een groene tuin als natuurlijke buffer tussen binnen en buiten, ontworpen in samenwerking met de gerenommeerde tuinen landschapsarchitect Jørn Copijn. Elke bin-

AFBOUW

organisch,

ook zeer duurzaam nieuw ziekenhuis. Zo is onder meer warmte-koudeopslag in de bodem toegepast, zit er extra isolerend glas in de gevels, werd zo veel mogelijk samengewerkt met regionale partners om lokale betrokkenheid te vergroten en is waar mogelijk bouwafval hergebruikt. Rens Polinder, projectdirecteur BAM Utiliteitsbouw: ‘Ons consortium blijft nog jaren medeverantwoordelijk voor de prestaties van het gebouw. We hebben samen een hele duurzame ambitie geformuleerd: Nederlands fabricaat, een lange levensduur, voor een groot deel herbruikbaar, gebaseerd op hergebruikte materialen en geproduceerd op een acceptabele transportafstand. Forbo paste precies in dat plaatje. Zelf als BAM hebben we bijvoorbeeld sloopmateriaal verwerkt tot onderlaag en asfalt voor de

21 Marmoleum, samen met hout de duurzaamste vloer ter wereld. Forbo-salesmanager Victor Mulder: ‘Doorslaggevend voor Isala was echter het feit dat deze vloerbedekking ook resistent is tegen desinfectanten. Bovendien heeft het bacteriostatische eigenschappen; bacteriën vermenigvuldigen zich dus niet. Onderhoud vraagt de vloer bijna niet en reinigen gaat heel eenvoudig.’ In de operatiekamers zijn Colorex SD vinyltegels toegepast, in totaal zo’n 6.000 vierkante meter. Deze halfgeleidende, door TNO gecertificeerde vloerbedekking, zorgt ervoor dat statische elektriciteit op een veilige manier wordt afgevoerd. De wand achter elk bed, tenslotte, is voorzien van het zelfherstellende linoleumproduct Bulletin Board, dat dienst doet als prikbord. Pa-

De vloer is in de moderne gezondheidszorg letterlijk de basis van een hygiënische en schone omgeving.

nenhof fungeert als ‘landmark’ en oriëntatiepunt aan de Passage. Zo vinden gebruikers gemakkelijk de juiste weg. Sterker: er is zo’n 70% minder bewegwijzering nodig dan gebruikelijk in een gebouw van deze omvang. Het is net als in een winkelstraat: in de winkel blijft de straat het oriëntatiepunt. Het architectencollectief spreekt van het ‘voorkomen van desoriëntatie’ en ‘zorgen voor het gevoel van contact met het gebouw; het scheppen van een omgeving waar mensen van houden’. Het interieur vloeit als het ware voort uit de architectuur van de buitenkant van het complex. Van plafond tot vloer gaat het in uitstraling en kleurstelling mee in het organische ontwerp. De verpleegkamers, de poliklinieken, de spreek- en onderzoekskamers, de ontvangsthal en de centrale straat: alles ademt een open, natuurlijke sfeer. Tegelijk worden er nogal wat eisen gesteld aan de gebruikte materialen. Neem de vloer: die is in de moderne gezondheids-

zorg letterlijk de basis van een hygiënische en schone omgeving. Chemicaliën en desinfecterende middelen mogen geen schade veroorzaken en moeten gemakkelijk te verwijderen zijn. Bacteriën moeten geen kans krijgen zich op de vloer te vermenigvuldigen. In bijvoorbeeld operatiekamers moet statische elektriciteit efficiënt worden afgevoerd. En natuurlijk moet de vloer bestand zijn tegen intensief gebruik en gemakkelijk zijn schoon te maken. Juist die uitgangspunten, maar ook duurzaamheid waren volgens bouwdirecteur Paul Smaling van Isala Klinieken reden om te kiezen voor Forbo Flooring.

Duurzaam

Het ziekenhuis was met bouwconsortium Designed2Build (D2B), bestaande uit BAM Utiliteitsbouw, BAM Techniek regio Oost, Unica Installatiegroep, Croon Elektrotechniek en Kropman Installatietechniek, uit op een niet alleen mooi en functioneel, maar

Bacteriën moeten geen kans krijgen zich op de vloer te vermenigvuldigen.

wegen rond het nieuwe ziekenhuis.’ Verreweg het grootste deel van de vloerafwerking en ook een deel van de wandbekleding in het nieuwe ziekenhuis komt van Forbo: 90.000 vierkante meter op een totaal vloeroppervlak van 110.000 vierkante meter. Net als vrijwel alles in het interieur voegt het zich in vorm en kleur naar het ontwerp, maar tegelijk naar alle eisen die gelden voor topklinische gezondheidszorg. Circa 50.000 vierkante meter vloer in algemene ruimten, verpleeg-, spreek- en onderzoekskamers is bedekt met superduurzame

tiënten hebben dus straks genoeg ruimte om hun ontvangen beterschapkaartjes een plek te geven – nóg een aansporing om snel beter te worden. De komende maanden wordt het nieuwe Zwolse ‘beterhuis’ ingericht en wordt proefgedraaid. De verhuizing van de oude naar de nieuwe locatie staat gepland voor het weekend van 3 augustus. De officiële opening van de nieuwe Isala Klinieken is komend najaar.

online faillissementsveiling 24 t/m 28 mei 2013

aannemersbedrijven hoenderboom b.v. /rougor b.v. Verreiker • voertuigen • houtbewerkingsmachines • aanhangers • intern transport • houtvoorraad • containers • rolsteigers • gereedschappen • ladderliften • bouwliften • etc.

kijkdag: Vrijdag 24 mei 2013 van 10.00 tot 16.00 uur adres: Dorpsstraat 27, 7136 le Zieuwent

online veiling 24 t/m 29 mei 2013

heftrucks en materieel electro / diesel / lpg heftrucks cap. 1,5 tot 18 ton w.o. ‘Linde – Yale – TCM – Toyota – Hyster – Heli – Manitou – BT – CAT – Komatsu - Kalmar’ • overige materieel w.o. verreikers • hoogwerkers • veegmachines • mini rupsgraafmachines • schranklader • leger rupsvoertuig • etc.

kijkdag: Vrijdag 24 mei 2013 van 10.00 tot 16.00 uur adres: Spoorstraat 8, 4431 nk ‘s-Gravenpolder

online veiling 31 mei t/m 5 juni 2013

machines, gereedschappen en voertuigen Bouwmaterieel • gereedschap • tuinen parkmachines • grondverzetmachines • voertuigen • aanhangwagens • containers • aggregaten • graafbakken • heftrucks • etc. kijkdag: Vrijdag 31 mei 2013 van 10.00 tot 16.00 uur adres: Veursestraatweg 292-d, 2265 cl Leidschendam

online executieveiling 1 t/m 4 juni 2013

martens aannemersbedrijf b.v. Vrachtwagens • trailers • kippers • bestelbussen • personenauto’s • aanhangers • containers • gereedschap • intern transport • heftrucks • machines • olie-installaties • compressoren • etc.

kijkdag: Zaterdag 1 juni 2013 van 10.00 tot 16.00 uur adres: Sanderboutlaan 51, 6181 dn Elsloo

online faillissementsveiling 8 t/m 12 juni 2013

eggengoor materieel b.v. Graafmachines • trekkers • dumpers • vrachtwagens • bedrijfsauto’s • aanhangwagens • kantoorunits • diepladers • agrarische machines • hout en metaalbewerkingsmachines • etc.

kijkdag: Zaterdag 8 juni 2013 van 10.00 tot 16.00 uur adres: Heembadweg 8, 9561 cz Ter Apel

BVA-AUCTIONS.COM Altijd wat te bieden

Slimbouwen TECHNIEK

Het belang van het gat Gaten zijn handig om leidingen door te voeren, je kunt er iets aan bevestigen. Ze wegen niets, het is eigenlijk anti-materiaal. Gaten kun je dan ook niet verkopen. Ze kosten niets, dus je kunt er ook niets aan verdienen. Eigenlijk zouden we daarom graag met gaten willen bouwen, maar dat is wel erg virtueel. Gebakken lucht eigenlijk. Er bestaat ook geen handel in gaten. Tenzij ze onderdeel van een product zijn. Letterlijk een gat of een holle ruimte, om gewicht te sparen of om ruimte voor leidingen te creëren. Dan opeens heeft het gat waarde. Een gat heeft dan zelfs een zeer hoge toegevoegde waarde en is zelfs heel duur geworden, zeker per kilogram. Het weegt namelijk niets en dan leidt elk bedrag tot een oneindig hoge kilogramprijs.

Gaten kunnen ook wel lucht- of geluidslekken vormen, zelfs verzwakkingen, qua sterkte of brandwerendheid. De oplossing is dan om ze te dichten. Met dekseltjes of proppen. Het klinkt hilarisch, maar let maar eens op hoe we aan het veranderen zijn van massieve betonnen en steenachtige wanden vloerconstructies, naar tweeschalige houtof staalskeletbouw of metal stud binnen-

wanden. Die hebben veel holle ruimtes en dat is een zegen voor installaties. Die kunnen prefab als kabelbomen worden aangebracht, waarmee je efficiënter bouwt en je kunt er ook later nog bijkomen en dat maakt gebouwen aanpasbaar. De revival van het gat is misschien wel de belangrijkste ontdekking van Slimbouwen. In ieder geval met een enorme impact. Commercieel is het gat een fantas-

Hoe veranderen we de bouw?

Soms vallen er besluiten met ernstige gevolgen zonder dat we het in de gaten hebben. De beslissing valt niemand op omdat de gevolgen pas worden begrepen als de schade al is aangericht. Momenteel speelt er zoiets met mogelijk desastreuze gevolgen voor de bouw. Vorig nummer kondigden we al aan dat de Technische Universiteit Eindhoven heeft besloten de mastertrack Building Technology op te heffen. Een mastertrack is de laatste fase van een universitaire opleiding. Een specialisatie derhalve. Juist deze track waarin de vereniging van Productontwikkeling en Uitvoeringstechniek een prachtig uitgangspunt biedt voor innovatie en waarbij afstudeerders niet als gespecialiseerd bouwfysicus of constructeur, maar juist met overzicht worden opgeleid. Vooral de proceskennis van het maken, en dat gezien in een snel veranderende omgeving, onderscheidt deze ingenieur.

Impact van het besluit

De faculteit heeft naar eigen zeggen move-

rende redenen om tot dit besluit te komen. Vanzelfsprekend zijn er redenen, maar ook grote gevolgen voor de buitenwereld. Het gevolg is namelijk dat 80% van deze waardevolle ingenieurs gaat ontbreken. Delft leidt er tien tot vijftien per jaar op, Eindhoven veertig tot vijftog! Feit is dat zelfs in deze tijd deze ingenieur nog naadloos emplooi vindt. Met name bij bouwbedrijven en in de industrie. Ze zijn gewild omdat bedrijven behoefte hebben aan fris denken. Voor bouwbedrijven en productiebedrijven moeten dat procesdenkers zijn. Zowel in termen van productie-, bouw-, gebruiks- als productontwikkelingsproces. Veel kleinere bouwbedrijven of onderaannemers zal dit allemaal niet veel zeggen. Zij nemen doorgaans geen ingenieurs in dienst. Voor hen zijn het wellicht de jon-

tisch product. Een gat in de markt eigenlijk. Heeft u een product met gat en gat in de markt? Geef het dan op voor de prijsvraag

ge mensen bij hun toeleveranciers die door advies van betekenis zijn zodat zij hun concurrentiepositie kunnen verbeteren. Juist het kleinbedrijf kan immers gemakkelijker de koers bijstellen. Indirect heeft dit type bedrijf dus ook een groot belang bij de bouwtechnoloog. Misschien zou de bouwwereld in debat moeten met het faculteitsbestuur om de redenen voor sluiting weg te nemen of af te zwakken. De Technische Universiteit kan dan wel moverende redenen aanvoeren, voor de markt is dit rampzalig en een TU heeft toch ook een maatschappelijke functie. Feit is dat het ontbreken van deze jonge op maken gerichte denkers een forse streep door de innovatierekening van de BV Nederland zal betekenen. Zo veranderen we nooit.

Wat kunt u doen?

Voor wie het aan het hart gaat. Er kan een petitie getekend worden via www.axci.nl/ bouwtechniekuitvoeringstechniek. Wilt u verder op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen, acties die worden opgezet, of wilt u zelf actief deelnemen? Maak dit dan bij Slimbouwen kenbaar via info@slimbouwen.nl. Meer informatie en argumenten voor en tegen sluiting, achtergronddocumenten, et cetera, kunt u vinden op de website van Studievereniging SUPport: www.support.tue.nl.

Slimbouwen Product van 2013. Zie voor meer informatie de website van Slimbouwen: www.slimbouwen.nl.

Slimbouwen Agenda 2013  1 juni: Sluiting inschrijving Slimbouwen item van 2013 Hebt u een slim product, project of concept? Meldt deze dan aan via info@slimbouwen.nl!  26 juni: Innovatie Community  1 juli: Bekendmaking top 10 kanshebbers Slimbouwen item van 2013  5 september: Slimbouwen excursie; Bekendmaking winnaar Slimbouwen item van 2013  31 oktober: Congres; Bouwmaterialen & Innovatie  12 november: Innovatie Community Voor informatie en deelname zie www.slimbouwen.nl of stuur een email naar info@slimbouwen.nl.

Airdeck maakt uw bouwproject zoveel lichter. ®

De voordelen van een Airdeck vloer op een rij: • Flexibele ruimtelijke indeling

• Grotere overspanning, minder kolommen

• Optimalisatie van de bouwhoogte

• Geen kolomkoppen

• Dunnere vloerplaat, slankere kolommen

• Vlakke onderzijden

Bouwboeken.nl

www.airdeckvloer.nl

Nederlands Bouwkosten Instituut

Bouwprijzen Kleine Werken 2013 Boekwerk/E-book Software Vanaf heden is deze uitgave ook in E-book te bestellen. In de E-book kunt u ook zoeken. INHOUDSOPGAVE

Titelblad Voorwoord Algemeen Toelichting Voorbeeldberekening Kostentabellen Aan de woning of gebouw Funderingen Aanbouw Gevels Deuren en Kozijnen Dak en Dakgoot Dakraam en Dakkapel Schilderwerk In de woning of gebouw Vloeren Wanden Trappen Binnendeuren en Kozijnen Plafonds Badkamers en Keukens Schilderwerk Installaties In de tuin of terrein Bestrating Afrastering Vijvers Nieuwbouw Funderingen Ruwbouw Afbouw Afwerkingen Installaties Vaste voorzieningen

1 5 7 10 14

19 25 33 39 45 61 67

Bouwprijzen Kleine Werken 2012

In Bouwprijzen Kleine Werken zijn betrouwbare kostengegevens opgenomen om klantenwerk (burgerwerk) en kleine aannemingen en nieuwbouw te berekenen of te controleren. Aanbouw, gevels, badkamer en keuken, daken en goten, dakramen en dakkapellen, deuren en kozijnen, schilderwerk & installaties.

Kleine Werken

2012

77 85 97 101 107 113 123 131

Per onderdeel worden de manuren, loonkosten, materieelkosten, materiaalprijzen en de totaalprijs gegeven. 151 155 167 171 181 209 229 243 251

NBI

Nederlands Bouwkosten Instituut

N.B.I.

ISBN 978-94-6046-027-2

Bouwprijzen

Prijs: € 59,- (excl. verzendkosten en BTW) Prijs E-book: € 39,95 (excl. BTW) 9 789460 460272

NBI

Nederlands Bouwkosten Instituut

Voor meer info of bestellen kijk op:

BOUWBOEKEN.NL

NBI

Nederlands Bouwkosten Instituut

Postbus 189 - 7000 AD DOETINCHEM - T 085-4010460

Het Online Calculatiepakket Kleine Werken is een calculatiepakket met daarin opgenomen Bouwprijzen Kleine Werken. Dit is een gebruikersvriendelijk & betaalbaar calculatieprogramma waarmee u snel begrotingen, offertes en facturen kunt opstellen. Kostengegevens De bouwprijzen zijn opgebouwd met manuren, materiaal- en materieel/diverse prijzen. Alle bouwprijzen, omschrijvingen en uurlonen kunt u naar eigen inzicht aanpassen. Offertes en facturen opstellen Met Online Calculatiepakket Kleine Werken kunt u eenvoudig een offerte met voorblad en facturen opstellen, de bouwprijzen worden automatisch overgenomen uit uw calculatie. Waarom Online Calculatiepakket Kleine Werken: • Snel en makkelijk begrotingen/offertes opstellen. • Gebruik van bouwprijzen Kleine Werken met marktprijzen. • Snel van offerte een factuur genereren. • Bouwprijzen worden meerdere malen per jaar aangepast aan de markt. • Met handige filmpjes voor de uitleg over het programma. Prijs per jaar: € 150,-

(excl. BTW)

Voor meer info of bestellen kijk op:

BOUWKOSTEN-SOFTWARE.nl

Slimbouwen

Wist u dat…

De bouw verantwoordelijk is voor 35% van alle afval in Nederland? Nederland produceert jaarlijks meer dan 60 miljoen ton afval, waarvan ongeveer 23 miljoen ton bouwen sloopafval. Deze cijfers zijn al jaren constant. Waarom realiseren wij nog steeds willens en wetens gebouwen op een wijze, waarvan bekend is dat deze al tijdens de bouw een enorm afvalprobleem opleveren? Doordat de bouw zo versnipperd is, lijkt niemand zich hier echt iets van aan te trekken. De trend is echter dat de afvalkosten alleen maar zullen stijgen en dat het probleem dus toe neemt. De kosten hiervan zullen uiteindelijk toch door iemand betaald moeten worden? Het gevoel wat het echt kost ontbreekt volledig. Het wel zichtbaar maken leidt ongetwijfeld tot bewustwording en reactie. Momenteel kost het slopen, afvoeren en storten van afval gemiddeld circa een vierde van de nieuwbouwkosten. Per m2 vloeroppervlak uitgedrukt: orde grootte € 350,-, afvalkosten tegen € 1.400,- nieuwbouwkosten. De trend is bovendien dat de afvalkosten alleen maar zullen stijgen en dat het probleem dus toeneemt.

Het kan anders!

Oorsprong van het afval

Een groot deel van het afval is sloopafval. Maar wat opvallend is, is dat tijdens het bouwproces al een derde van al het bouwen sloopafval wordt gegenereerd. Dit afval bestaat uit verpakkingsmateriaal, snijverliezen, overschotten, maar ontstaat ook door het vervaardigen en monteren van producten op de bouwplaats, het oplossen van daaruit voortkomende bouwfouten, het traditionele frezen, bikken en breken of zelfs het slopen van wandjes die op de verkeerde plaats staan, et cetera. Het overige afval ontstaat gedurende het gebruik en tijdens de sloopfase. De traditionele bouw wordt gekenmerkt door het vervlochten materiaalgebruik. Leidingen worden in de vloeren gestort en in wanden weggewerkt. De toegepaste materialen hebben echter allemaal een andere levensduur. Deze manier van werken zorgt ervoor dat het onmogelijk is om materiaal op basis van levensduur van elkaar te scheiden. Daarnaast is de traditionele bouw niet voorbereid op functieverandering gedurende de levensduur. Iedere gebruiker is anders, waardoor de wens ook constant varieert. Veranderingen gaan gepaard met grootschalig materiaalverlies, wat resulteert in afval.

Afvalkosten

Bij nieuwbouw worden de afvalkosten niet zichtbaar. Bij de aannemer zit een deel in het afvoeren van bouwpuin en bij sloop zit het in de begroting van de projectontwikkeling. Voorts betaalt ook de overheid (wij dus) nog mee, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies, om recycling mogelijk te maken of om bij te dragen in de herstructurering van stedelijke gebieden. Door de onzichtbaarheid lijkt het of die kosten er niet zijn. Het gaat zoals dat heet ‘van de grote hoop’.

De eerste stappen om het bouwen sloopafval te beperken beginnen reeds bij het ontwerp, materiaalkeuze en detaillering. De toepassing van het Slimbouwen principe: scheiden van casco, schil, inbouw en afbouw, garandeert de mogelijkheid van scheiding van systemen met verschillende levensduren. Alleen dit al vermindert de afvalkosten aanzienlijk. Daarnaast heeft de inrichting van het bouwproces, de samenwerking en afstemming tussen de bedrijven, en het industrieel vervaardigen van producten en componenten grote impact. Slimbouwen leidt vooral ook tot lichtere gebouwen. Met bij nieuwbouw een halvering van het gewicht (reeds bewezen technologie) neemt straks ook de hoeveelheid

afval evenredig af. Doordat de casco’s relatief bepalend zijn qua gewicht en deze een langere levensduur krijgen wordt het afval verder gereduceerd.

Gebouw als grondstoffenbank

Met het groeiende besef van een toekomstige materiaalschaarste, ontstaat de kans om gebouwen te zien als grondstoffenbank. Gebouwen vervaardigd uit ontkoppelbare en ontleedbare elementen zijn de toekomst. Hierin worden materialen tijdelijk opgeslagen en na gebruik weer teruggegeven aan de producent. De producent behoudt zo zijn waardevolle materialen en kan deze in een ander gebouw terugplaatsen of weer omzetten naar grondstof. Van bouwen sloopafval is dan niet langer meer sprake! Het biedt tevens mogelijkheden om de kosten te drukken door het hergebruik van materialen.

Denken in producten en levens

Er moet dus wat gebeuren om bouwtradities en gewoontes te doorbreken. Een verwijderingsbijdrage zou kunnen helpen om het ‘de vervuiler betaalt’ principe ook in de bouw in te voeren. Maatschappelijke kosten met betrekking tot afval worden dan in de initiatieffase als een soort voorschot ingehouden. De bouwwijze bepaalt dan de mate van afval in de toekomst en dus de hoogte van de bijdrage. Als gebouwen bijvoorbeeld zouden worden getoetst op het gewicht per m2 vloeroppervlak en er een belasting van een eurodubbeltje per kg boven de 600 kg per m2 vloeroppervlak zou worden geheven, levert dit een forse belastingopbrengst op (bij de huidige bouwwijze landelijk geschat op een miljard euro). Dat zou dan weer een zinvolle financiering voor onder andere kennisontwikkeling kunnen zijn. Toch een prachtige prikkel voor de bouw!

Innovatie moet De markt is veeleisend. Velen zullen verzuchten dat het onmogelijk is om daaraan nog tegemoet te komen. Maar wees eerlijk, als je in deze tijd blijft doen wat je altijd al deed, dan kom je vanzelf in een vechtmarkt. De markt is al gekrompen en zal niet op korte termijn en waarschijnlijk zelfs nooit meer terugveren. Je zult dus wel moeten ontsnappen aan de middenmoot. Niet innoveren is geen optie. De bouw heeft, omdat het nooit echt nodig was, geen rijke R&D reputatie. De denkkracht is dus wel een zwak punt, maar de sector heeft ook veel positiefs te bieden. Nergens vind je bijvoorbeeld een flexibiliteit die zo vergaand is, als in de bouw. Tot op het laatst toe zijn bouwers bereid om wensen van opdrachtgevers te verwezenlijken. Daar betaal je dan ook voor. Meerkosten vallen vaak tegen, maar het kan in ieder geval. Probeer maar eens een week voor levering de stoffering van je nieuw bestelde auto te wijzigen. En dan heb je het nog maar over keuzes uit standaardpakketten. In de 60-er jaren introduceerde John Habraken al het onderscheid tussen drager en inbouw. Tussen vast en variabel. Zo zouden bouwbedrijven in die geest niet alleen diensten kunnen aanbieden en via aanbestedingen werk veroveren, maar ook proactief op opdrachtgevers kunnen afstappen. Een bouwaanpak met vast en standaardisatie voor het deel waarin inspraak geen issue is en daarnaast al dan niet gestandaardiseerde keuzepakketten, die wellicht deels door bewoners in de DHZ sfeer kunnen worden uitgevoerd. Zo geef je wat de markt wil en blijf je binnen de budgettaire grenzen. Dat is goed nieuws voor opdrachtgevers, die zijn blij met dit soort ideeën en zo creëer je je eigen werk. Als u dit spoor zou willen oppakken: Slimbouwen biedt een handvat. Deze column is niet de plaats om het uit te leggen, maar neem maar aan dat het kan. Deze benadering is overigens ook uitstekend voor bestaand vastgoed in te zetten. Uiteraard leidt het tot andere oplossingen, maar ook hier kan het. Kortom mogelijkheden genoeg. En dan is dit nog maar één voorbeeld van hoe je als bouwbedrijf zou kunnen innoveren. Voor wie het wil, snap ik ook wel dat het niet slechts een trucje is. De organisatie vraagt ook aanpassingen. Naast denkkracht om het te ontwikkelen vraagt het ook strategisch vermogen om bewust te luisteren, naar klanten en andere lange termijn partners als de gemeente, energieleverancier, et cetera. In een wereld die nooit hoefde te veranderen, al met al een loodzware opgave. Maar zeker niet onmogelijk. De artikelen op deze pagina(‘s) laten regelmatig het succes zien. Innovatie moet, maar het begint met bewustwording en wilskracht! Jos Lichtenberg Prof. dr. ir. Jos Lichtenberg Jos Lichtenberg is hoogleraar productontwikkeling aan de TU Eindhoven, is voorzitter van Slimbouwen, mede-initiatiefnemer van Inno-Experts. Hij publiceert regelmatig over innovatie in de bouw en is actief onder andere als voorzitter in commissies en stuurgroepen met betrekking tot innovatie, duurzaamheid en regelgeving.

SLIM RUIMTEGEBRUIK

Kompakte Kubus: Opmaat voor het nieuwe werken Z.z.p.’ers, freelancers, schoolverlaters, startende ondernemers, creërende en zorgende beroepen; ze gaan ons allemaal voor in het nieuwe werken. Of het nou een oude leegstaande fabriek is, een braakliggend stukje grond of een reststukje in de achtertuin. Het motto voor de werkruimtes is: inspirerend en divers, zelfstandig en flexibel én natuurlijk lage maanlasten. Kompakte Kubussen, zoals The Cube, passen perfect binnen het nieuwe werken. Standalone of in een groepje samenwerkende kubussen, binnen of buiten, het kan allemaal. De kubus laat zich gemakkelijk verplaatsen en is ook nog eens prima te gebruiken als gastverblijf of hobbyruimte. En zelfs als geluidsbufferende oefenruimte voor je drumcarrière.

miskenbare gevoel van ‘thuis zijn’ naar de werkvloer. Bovendien is de constructie met zijn ergonomische vorm bijzonder praktisch. Een werkplek op maat, geheel afgestemd op persoonlijke wensen en behoeften. En dat alles in een heel natuurlijke en inspirerende omgeving. Zo beantwoordt de professionele werkplek aan dezelfde eisen als een woonruimte.’ ‘Basiskenmerken zijn het gebruik van herontdekte duurzame materialen, de aandacht voor de mens en haar omgeving en de noodzakelijke techniek als hulpmiddel. De som van deze delen leidt eenvoudig tot een ideale werkplek: in de tuin, als uitbreiding van het kantoorgebouw of als invulling van de leegstaande loods. De mogelijkheden worden slechts beperkt door grenzen aan je fantasie.’

tie, die is afgewerkt met binnen- en buitenbeplating. De constructie van The Cube is geïnspireerd op de vliegtuigbouw. In plaats van aluminium werken we met een verlijmde houtconstructie. De wanden, de vloer en het dak vormen één schijf waardoor er een oersterk geheel ontstaat. De berekeningen tonen aan dat The Cube aardbevingen kan weerstaan, Huricane 5 proof is en de zwaarste sneeuwval moeiteloos

Kunnen functies gemakkelijk worden gewijzigd?

The Cube van Cubicco, een initiatief van Randy Riteco, is gemaakt van materialen met een lage impact en natuurlijke texturen: kurk, hout, en glas. Schelpen voor de grond, houtsplinters voor de tuin er omheen en grassen of sedum op de daken. Een

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/ levenintuinen kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. In een twee-wekelijkse interactieve blog op www.levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een hobbit house, mantelzorg in je achtertuin, biologische huisjes en Plug & Play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers. In BouwTotaal zal Marcel van Mierlo in iedere uitgave een slimme oplossing van ruimtegebruik laten zien. De getoonde voorbeelden zijn namelijk niet gebonden aan de achtertuin, maar kunnen overal worden toegepast waar slim ruimtegebruik is gewenst.

duurzaam uitgewerkt concept. Randy vertelt in een interview enthousiast over z’n drijfveren.

Hoe ben je op het idee gekomen The Cube te bouwen?

‘Cubicco (The Cubic Company) is ontstaan nadat ik tientallen bestuurders van overheden en bedrijven had gevraagd om een top vijf van sociaal-maatschappelijke pro-

blemen. De problemen die zij signaleerden hadden te maken met huisvesting van starters en zzp'ers, huisvesting voor studenten en senioren, minder aantrekkelijke industrieterreinen maar ook niet rendabele VVE's. Het concept van The Cube is ontstaan als antwoord op deze problematiek.’ ‘The Cube is multifunctioneel en verenigt op een natuurlijke manier de essentiële elementen van een prettige woon- en werkomgeving. De kubus brengt het on-

‘De kubus biedt met zijn ergonomische, simpele vorm alle gelegenheid voor een inrichting naar wens. En juist dankzij deze vorm gaat er geen kubieke meter van de ruimte verloren. Cubicco werkt met een modulair bouwsysteem zodat onze klanten exact bepalen hoe hun ruimte eruit komt te zien. Het maakt niet uit wat ze in die ruimte willen doen, creëren of genieten van wat anderen voor hun gecreëerd hebben. Ze kiezen zelf de omvang, de materialen en de inrichting. Maar ook de omgeving, want de kubus heeft een tijdelijk karakter en is verplaatsbaar indien nodig. In het bos, aan het water of in een gebouw; favoriete ruimte en locatie komen samen.’ ‘Gezien het scala aan persoonlijke wensen hebben we ervoor gekozen om per opdracht, samen te werken met binnenhuisarchitecten en interieurbouwbedrijven. Op deze manier blijft het 100% maatwerk. De kleinste Cube die we tot op heden gemaakt hebben heeft een buitenmaat van 3 x 3 x 3 meter met een binnenmaat van 2,4 x 2,4 x 2,4 meter. De standaard heeft een buitenmaat van 3,3 meter en een binnenmaat van 2,7 meter. Omdat we werken met een ras-

termaat van 0,6 meter is ieder veelvoud te produceren. De standaardmaat voor ons grondgebonden appartement van 54 m2 is 9,6 x 6,6 meter. Alle variabelen mits (in delen) over de openbare weg te vervoeren zijn te realiseren.’

Hoe zijn de draagconstructie en dakconstructie gemaakt? En hoe is The Cube afgebouwd? ‘De basis is een houten draagconstruc-

The Cube is eenvoudig te transporteren.

het hoofd kan bieden. Door deze bijzondere manier van ontwerpen blijft The Cube verplaatsbaar en kan eenvoudig gestapeld worden.’

Kan de buitenafwerking worden aangepast aan de omgeving of duurzaamheidswensen?

‘Voor het exterieur bestaat een keuze uit verschillende natuurlijke materialen, waardoor de kubus een heel persoonlijke uitstraling krijgt. Niet in de laatste plaats dient deze uitstraling te passen in de natuurlijke omgeving. Als het even kan in het groen en anders maken we gewoon een groene Cube: compleet met gras op het dak, water langs de wand en een veranda om van te dromen. Want we weten zeker dat de wereld een mooiere plek wordt wanneer iedereen zijn creativiteit de vrije loop laat.’

SLIM RUIMTEGEBRUIK Welke energievoorzieningen zijn mogelijk voor licht en verwarming? En voor het sanitair?

‘We kunnen gebruik maken van zonne-energie door middel van zonnepanelen. Door gebruik te maken van zonnecollectoren kan water op een duurzame manier verwarmd worden. We maken ook gebruik van domotica. Hierbij valt te denken aan verlichting, verwarming, koeling, ventilatie, zonwering, audio- en videosystemen en beveiligingssystemen. Tot op heden zijn alle Cubes aangesloten op de reguliere openbare infrastructuur voor wat betreft wateraanvoer en vuilwaterafvoer.’

Hoe hebben jullie aan de duurzaamheid verder nog invulling gegeven?

‘We voeren de kubus graag uit met een groendak, begroeid met planten, zoals mossen, grassen, kruiden, vetplanten, struiken en eventueel zelfs bomen. Bij de kubussen op

het park hebben we gekozen voor een turfdak met grassen en een sedumdak. Op een turfdak zie je dat het gras langer is dan normale grasdaken en het heeft weinig onderhoud nodig. Driedubbele hoog rendement beglazing zorgt ervoor dat er aanzienlijk op het energieverbruik bespaard kan worden. In vergelijking met een klassieke dubbele of driedubbele beglazing kan dit een besparing van 10% op het jaarlijkse energieverbruik opleveren.’

Hoelang is globaal de bouwtijd?

‘De bouwtijd van een Cube is niet meer dan enkele dagen. Het is de afwerking die wat meer tijd kan vergen. Installatie op locatie kan, nadat er een inspectie heeft plaatsgevonden van bijvoorbeeld de af te leggen route, stabiliteit van de ondergrond en eventueel aanwezige infra, binnen een paar uur gedaan zijn.’

Welke materialen worden gebruikt voor de binnen- en buitenafwerking en voor de isolatie?

‘We werken zo veel mogelijk met kurk, hout en papier; kortom onze basis is een boom. Kurk is een 100% natuurlijk product. De geëxpandeerde kurk wordt gebruikt als isolatiemateriaal en gevelbekleding. In het interieur kan spuitkurk, kurkbehang of kurklaminaat worden toegepast. Zelfs de design meubelen kunnen van kurk worden gemaakt. Naast het kurk kunnen diverse houtsoorten, bijvoorbeeld Red Cedar, Tricoya, et cetera, worden gebruikt. Deze materialen vragen maar beperkt onderhoud. Ook kunnen papiervlokken als isolatie worden toegepast. Deze zorgen voor een bewezen duurzame optimale prijs/ prestatieverhouding qua isolatie.’

het soms een beetje op willekeur kan lijken van de lokale overheid adviseren wij onze klanten altijd te toetsen bij hun gemeente wat wel en niet wordt toegestaan. Uiteraard verwachten wij ook dat de regelgeving in de nabije toekomst serieus wordt vereenvoudigd. Tot op dat moment zijn we liever voorzichtig.’

Waar is deze kompakte kubus inmiddels te bewonderen?

deren hebben we een jaar geleden een park aangelegd. Op deze locatie, Argon, Oud Gastel, valt te zien hoe the Cube is ontwikkeld. We laten openlijk zien waar de fouten zijn gemaakt tijdens deze eerste fase. Tevens staan in de loods op hetzelfde adres, modellen - al dan niet in aanbouw - zoals the Cube er vandaag uitziet; zeg maar versie 2.0. Het blijft verstandig om vooraf even een afspraak te maken via info@cubicco.nl.’

‘Om the Cubes te testen en te laten bewon-

In goed gezelschap

Niet helemaal nieuw; een eigen compacte werkruimte. Materiaalgebruik en duurzaamheid zijn natuurlijk door de eeuwen heen geëvolueerd, maar de motiviatie van Mozart, Roald Dahl en Walt Disney om vanuit een klein vrijstaand gebouwtje te werken, was in de basis waarschijnlijk goed vergelijkbaar met de pioniers van vandaag: vrijheid voelen, concentratie voeden en productie opvoeren. Zo is bekend, dat Wolfgang Amadeus Mozart (1756 -1791) de laatste zomer van z’n leven in het Zauberflötenhäuschen (Wenen) werkte aan zijn laatste opera. Het huisje is bewaard gebleven voor het nageslacht en te bezichtigen in het Mozarteum in Salzburg. En Walt Disney (1901 – 1966) is z’n loopbaan begonnen in een studiootje, in de tuin van z’n oom Robert in Los Angeles. Ook dit huisje heeft de tand des tijds doorstaan en staat trots in het Stanley Ranch Museum. Roald Dahl (1916 – 1990) schreef z’n meeste verhalen in of bij z’n schrijfstudio. Op een oude stoel, plank op schoot. De plank kan je nu vervangen door een tablet, maar dan kom je toch dicht in de buurt van de ideale werkplek voor het nieuwe werken, wat mij betreft. Meer voorbeelden van shed working vindt u op shedworking.co.uk., waar u ook het boek ‘shedworking’ kunt bestellen. Een absolute aanrader is het boek ‘my cool shed’ van Jane Field-Lewis. Meer dan 30 compacte werkruimtes van artiesten, musici, schrijvers (Dylan Thomass, George Bernard Shaw en Virginia Woolf) worden smaakvol beschreven, geïllustreerd met prachtig fotomateriaal.

Welke vergunningen zijn nodig voor de The Cube? ‘Nederland blijft een bijzonder land als het op vergunningen aankomt. Omdat

Zauberflötenhäuschen.

Studiootje Walt Disney. Op de locatie Argon, Oud Gastel, is te zien hoe The Cube is ontwikkeld.

de Greenworks academy opleidinGen opleidin en

Greenworks is de verzamelnaam voor de duurzame bouwmaterialen van Raab Karcher die zijn geselecteerd uit een uitgebreid assortiment. Middels de Greenworksscore is meteen inzichtelijk wat de duurzame materiaal- en productie eigenschappen van deze bouwmaterialen zijn. In Breda is vorig jaar de eerste fysieke Greenworks Academy geopend. DE plaats voor alle partijen in de bouwsector, zoals aannemers, architecten, woningbouwverenigingen en zzp’ers om zich te laten informeren over duurzaam bouwen rondom drie verschillende thema’s Leren, Zien en Doen. Fleur en Willem zijn onze Greenworks ambassadeurs, zij vertellen u graag meer over de opleidingen.

WiLLEM VAKMAN tRAININGEN: t.w.v. € 285,-/€ 570,29 mei

FLEuR In samenwerking met de industrie bieden wij u een interessant opleidingsprogramma aan gericht op duurzaamheid. Na afronding ontvangt u een certificaat en een autosticker en bent u een Greenworks gecertificeerd vakman. De prijzen van de opleidingen variëren van € 190,- tot en met € 570,-, maar bieden wij u tijdelijk gratis aan. Willem vertelt u meer over het opleidingsprogramma.

5 juni 27 juni 21 augustus 3 september 11 september 25 september 23 oktober 30 oktober 7 november 14 november 19 november 5 december

- ZZP’er en kleine aannemer (2-daags) - Stucadoor - Dakdekker - Schilder - Aannemer (2-daags) - Aannemer (2-daags) - Metselaar - ZZP’er en kleine aannemer (2-daags) - ZZP’er en kleine aannemer (2-daags) - Stucadoor - timmerman - tegelzetter - Dakdekker

thEMAtISchE tRAININGEN: t.w.v. € 190,23 mei - Dak- en gevelrenovatie 11 juni - Luchtdicht bouwen 5 september - Luchtdicht bouwen 3 oktober - Binnenafbouw 9 oktober - Passiefhuis 12 november - Isolatie expert 11 december - Dak- en gevelrenovatie Meer informatie over de trainingen vindt u op: WWW.GREENWORKSACADEMY.NL

WWW.GREENWORKSACADEMY.NL

cTie: a l a a T o T w u o B gen alle opleidin Tis! Tijdelijk gra

BOUWKOSTEN

Marktprijzen houten gipsplaten Tekst: Ed de Rechteren van Hemert Multiconsultants Edrecht@multiconsultants.nl

Het NBI (Nederland Bouwkosten instituut) verzorgt het Nederlandse deel van de Europese databank van bouwkosten. De totale data bestaat voor 2013 uit de onderdelen: A: Marktprijzen: bouwkundige en instal-

latiematerialen, verschijnt vier keer per jaar. B: Calculatienormen: manuren uit de praktijk, verschijnt vier keer per jaar. C: Uurlonen en algemene kosten, verschijnt vier keer per jaar. De totale informatie is gratis verkrijgbaar na registratie. Informatie is verkrijgbaar via Info@multiconsultans.nl.

Hout Europees naaldhout, kwaliteit C Geschaafd vuren,

Bouwkosten scheidingswanden Steeds vaker komen we in de praktijk lichte scheidingwanden tegen. Het betreft niet de gemetselde wanden, maar wanden die zijn samengesteld in het werk. Er zijn verschillende mogelijkheden, met een houten of een stalen frame. Verder is een nog de mogelijkheid van een compleet wandsysteem. In deze uitgave zullen we de prijzen van gipsplaten op een metalen frame onder de loep nemen. Deze gegevens zijn een greep uit het E-Book Kleine werken 2013 van het NBI (Nederland Bouwkosten instituut). De in de tabel opgenomen kostengegevens zijn voor compleet uitgevoerde werkzaamheden. Alle kosten, zoals arbeids-, materiaal-, materieel- en staartkosten zijn inbegrepen.

FCS Vurenhout,

Vloerhout, geschaafd en geploegd vuren

Dakbeschot, vuren Daktengels Panlatten, vuren Europees naaldhout, kwaliteit B Geschaafd, vuren,

Scheidingswanden van gipskartonplaten op metalen frame

Enkele beplating aan beide zijden Gipsplaten 12,5 mm Wandikte 70 mm, 40 mm isolatie

Wandikte 80 mm, 50 mm isolatie

Wandikte 100 mm, 80 mm isolatie

Wandikte 120 mm, 90 mm isolatie

tot 10 m2 van 10 tot 20 m2 van 20 tot 30 m2 van 30 tot 40 m2 van 40 tot 50 m2 vanaf 50 m2 tot 10 m2 van 10 tot 20 m2 van 20 tot 30 m2 van 30 tot 40 m2 van 40 tot 50 m2 vanaf 50 m2 tot 10 m2 van 10 tot 20 m2 van 20 tot 30 m2 van 30 tot 40 m2 van 40 tot 50 m2 vanaf 50 m2 tot 10 m2 van 10 tot 20 m2 van 20 tot 30 m2 van 30 tot 40 m2 van 40 tot 50 m2 vanaf 50 m2

Kosten per m Midden Noord

Noors grenen, kwaliteit B Grenen,

41,00 38,95 37,72 36,49 35,26 32,80 43,63 41,45 40,14 38,83 37,52 34,90 46,95 44,60 43,19 41,79 40,38 37,56 49,84 47,35 45,85 44,36 42,86 39,87

38,54 36,61 35,46 34,30 33,14 30,83 41,01 38,96 37,73 36,50 35,27 32,81 44,13 41,93 40,60 39,28 37,95 35,31 46,85 44,51 43,10 41,70 40,29 37,48

Oost

37,72 35,83 34,70 33,57 32,44 30,18 40,14 38,13 36,93 35,72 34,52 32,11 43,19 41,03 39,74 38,44 37,15 34,56 45,85 43,56 42,18 40,81 39,43 36,68

Zuid

39,77 37,78 36,59 35,40 34,20 31,82 42,32 40,21 38,94 37,67 36,40 33,86 45,54 43,26 41,90 40,53 39,17 36,43 48,34 45,93 44,48 43,03 41,58 38,68

West

46,33 44,01 42,62 41,23 39,84 37,06 49,30 46,84 45,36 43,88 42,40 39,44 53,05 50,40 48,81 47,22 45,63 42,44 56,32 53,50 51,81 50,12 48,43 45,06

Gemodificeerd rabatdelen Gemodificeerd Zweeds rabatdelen Hardhouten kozijnprofiel 66x110mm,

Gipsplaat 2600 x 600 mm 2600 x 1200 mm 2600 x 600 mm 2600 x 1200 mm Wit, 2000 x 600 mm Vochtwerend, br. 600 mm, Groen, br. 1200 mm, Ronde kant, br. 600mm, Vellingkant/facet, br. 600mm, Thy stucw., br. 2000x400mm, Vezelsterkte, 1200x600mm, Buiggips, 3000x900mm, Kartonplaat, 2600x600mm,incl. eps-isolatie Gipsvezelplaat, met 4-zijdig afgesch. kant,

22 x 30 mm 22 x 50 mm 44 x 44 mm 50 x 50 mm 50 x 75 mm 50 x 125 mm 50 x 150 mm 63 x 160 mm 63 x 175 mm 75 x 175 mm 75 x 200 mm 75 x 225 mm 100 x 200 mm 100 x 225 mm 32 x 50 mm 44 x 27 mm 44 x 75 mm 68 x 42 mm 77 x 50 mm 200 x 75 mm 18 x 88 mm 22 x 100 mm 22 x 125 mm 25 x 100 mm 25 x 125 mm 32 x 100 mm 32 x 125 mm 32 x 150 mm 19 x 100 mm 19 x 125 mm 11 x 38 mm 22 X 32 mm 19 X 34 mm

m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m

Prijs in â&#x201A;Ź 0,38 0,43 0,77 1,00 1,10 1,73 2,19 3,13 3,94 4,20 4,89 5,62 8,51 10,25 1,69 1,25 2,55 2,31 2,43 9,48 0,79 0,89 1,01 1,07 1,78 1,54 1,97 2,33 0,84 0,95 0,24 0,32 0,34

32 x 125 mm 32 x 200 mm 38 x 125 mm 38 x 200 mm 63 x 100 mm 63 x 125 mm 75 x 100 mm 75 x 125 mm 75 x 150 mm

m m m m m m m m m

0,20 2,86 2,99 3,58 3,83 4,11 4,86 5,11 6,04

75 x 125 mm 44 x 150 mm 38 x 200 mm 22 x 150 mm 20 x 140 mm 18 x 145 mm

m m m m m m

5,56 4,43 5,61 4,81 5,52 5,06

stijlen bovendorpel middenstijl onderdorpel tussendorpel kalfprofiel

m m m m m

10,25 10,30 10,98 12,69 11,29

9,5mm 9,5mm 12,5mm 12,5mm 9,5mm 12,5mm 12,5mm 9,5mm 12,5mm 9,5mm 9,5mm 6,5mm 30mm 10mm 10mm 12,5mm

m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2

1,80 2,30 2,80 3,35 1,65 2,70 2,75 2,72 4,50 5,25 7,62 8,45 4,32 4,89 5,73 5,73

BOUWKOSTEN

Kosten na-isoleren binnenzijde bestaande gevel In het aprilnummer van BouwTotaal stonden de bouwkosten van het naisoleren van een bestaande gevel aan de binnenzijde centraal. Het betrof een metalstud voorzetwand met Kingspan Kooltherm isolatieplaten en een voorzetwand van Ytong Multipor minerale isolatieplaten. In dit artikel gaan we wat dieper in op de kosten van het plaatsen van een voorzetwand van houten regelwerk met glaswolisolatie of van panlatten met meerlaagse folie, die eenzijdig zijn afgewerkt met dubbele beplating. Door www.casadata.nl.

Een voorzetwand is een niet-dragende, lichtgewicht wand. Deze wand kan men tegen een buitenmuur bevestigen of samenstellen als zelfdragende constructie met daaraan wandplaten en isolatiemateriaal

bevestigd. Een zelfdragende voorzetwand moet men op voldoende afstand van de bestaande buitenwand plaatsen, zodat deze ruimte als een soort spouw kan fungeren. Voorzetwanden kan men vrij snel en eenvoudig samenstellen. Om de brandwerende eigenschappen van de voorzetwand

te verbeteren, kan men ook twee gipsplaten toepassen. Daarmee verhoogt men de brandwerendheid. Een afwerking met een dubbele gipsplaat verbetert bovendien de stabiliteit en de geluidwerende eigenschappen van de voorzetwand.

wege de brandwerende eigenschappen daarvan. Vervolgens brengt men een dampremmende folie aan. Tenslotte monteert men aan de binnenzijde de wandplaten. Bij een voorzetwand van panlatten met meerlaagse isolerende folie behandelt men eerst de houten latten met een loodvrije menie. Vervolgens worden op de gewenste hart op hart afstand (h.o.h.) de gemeniede houten latten op de bestaande buitenwand bevestigd. Hierop brengt men de meerlaagse isolerende folie aan en werkt men dit af met aluminiumtape (alutape). Vervolgens brengt men vuren panlatten aan voor een extra tussenlaag of voor het aanbrengen van de wandplaten. Bij een dubbele laag folie worden eerst extra panlatten aangebracht.

Opbouw

Bij een voorzetwand van houten regelwerk met gipsplaten zet men op de gewenste afstand van de bestaande buitenwand de houten regels en stijlen vast aan de vloer en het plafond. Op dit regelwerk brengt men eerst een waterwerende / dampdoorlatende folie aan, waarna men tussen het regelwerk isolatiemateriaal plaatst. Meestal past men als isolatiemateriaal een isolatiedeken van steenwol of glaswol toe van-

(Bron tabel 44.42.292, 44.42.310 en tabel 44.42.307) (Bij vrijstaande woning, 140 m2 oppervlakte, wand 120 mm dik en 2.800 mm hoog) Kostentabel binnenzijde gevelmuur na-isoleren met voorzetwand van houten regelwerk of panlatten met folie en eenzijdig dubbele beplating , 140 m2 oppervlakte, kosten per m2 excl. btw, bron casadata.nl Activiteit

Omschrijving

Bijzonderheid

Dubbele beplating

Directe kosten

Indirecte kosten

Totaal

Buitengevel aan binnenzijde na-isoleren met voorzetwand met eenzijdige dubbele beplating

Vurenhouten panlatten en meerlaagse folie

400 mm h.o.h.

2 Gipsplaten van 12,5 mm dik

49,88

8,48

58,36

Vurenhouten regelwerk 46 x 96 mm

Gipskarton en multiplex

78,51

13,35

91,86

600 mm h.o.h.

2 Gipsplaten van 12,5 mm dik

44,34

7,54

51,87

Gipskarton en multiplex

72,97

12,4

85,37

600 mm h.o.h.

2 Gipsplaten van 12,5 mm dik

52,31

8,8927

61,2

Kostenspecificatie voorzetwand van vurenhouten regelwerk, ĂŠĂŠnzijdig dubbel beplaat met gipsplaten, wanddikte 120 mm, 2.800 mm hoog, oppervlakte 140 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Transport materiaal

280

0,040

11,200

34,56

387,07

Maatvoering voorzetwand

49,84

0,050

2,492

34,56

86,12

Vuren regelwerk aanbrengen

338,8

0,090

30,492

38,34

1.169,06

Waterwerende/dampdoorlatende folie aanbrengen

140

0,025

3,500

34,56

120,96

Isolatie tussen regelwerk aanbrengen

140

0,080

11,200

34,56

387,07

Dampopen folie aanbrengen

140

0,035

4,900

34,56

169,34

Gipsplaten aanbrengen d.m.v. nieten

140

0,170

23,800

34,56

822,53

Gipsplaten (2e laag) aanbrengen d.m.v. nieten

140

0,120

16,800

34,56

580,61

Voegwerk naden aanbrengen

140

0,100

14,000

34,56

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

118,384

483,84 4.206,61

Vurenhout C, geschaafd, 46 x 96 mm

345,52

1,92

663,40

Dampdoorlatende, waterkerende folie, Miofol 125 G

140

1,54

215,60

Glaswolisolatie, dik 100 mm

140

5,40

756,00

Dampdichte folie, Miofol 125 AV

140

1,74

243,60

Gipskartonplaat, dik 12,5 mm, standaardplaat

285,6

3,97

1.133,83

Voegmateriaal t.b.v. naden gipskartonplaten

140

0,28

39,20

Bevestigingsmiddelen

140

0,47

65,80

Subtotaal materiaalkosten

3.117,43

Eindtotaal directe kosten

7.324,04

BOUWKOSTEN Deze wandplaten kunnen uit verschillende materialen bestaan en uiteenlopende breedtes en diktes hebben. Als plaatmateriaal is gipskartonplaat gangbaar vanwege de goede brandwerende eigenschappen. Men kan de gipskartonplaat afwerken met stucwerk, behang of sauswerk. Daarnaast past men ook platen van underlayment toe, die beter geschikt zijn voor montage in het kader van interieurinrichting.

Bouwkosten

In de kostenberekeningen is uitgegaan van de uitvoeringstijden voor de werkzaamheden en van de bruto prijzen voor de materialen en producten, zonder inkoopkortingen. Het betreft een wand van 120 mm dik, 2.800 mm hoog en 140 m2 wandoppervlakte. Bij andere oppervlakten kunnen de uitkomsten anders zijn. De kosten zijn exclusief het ontruimen van de ruimte, bouwplaatsvoorzieningen, het afvoeren van de afkomende materialen en stortkosten. De kosten zijn steeds uitgedrukt per vierkante meter wandoppervlakte. Elk kostenbedrag is gedetailleerd

berekend met alle directe uitvoeringskosten van arbeid en materiaal. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, algemene bedrijfskosten en winst en risico. Meer richtprijzen van andere voorzetwanden en alle complete calculaties daarvan kunt u na het inloggen op www.casadata.nl zien. Deze calculaties kunt u dan ook meteen downloaden in Excel en eenvoudig aanpassen. Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost-Gelderland (postcode 7000 - 7100). Op www.casadata.nl ziet u het kostenniveau van uw eigen regio door het opgeven van de postcode. Bij de indirecte kosten is gerekend met een toeslag op de directe kosten van 17%. Dit toeslagpercentage bestaat uit 8% voor algemene bedrijfskosten, 5% voor winst en 3% voor risico.

Simpel werken met de 19.500 calculaties van www.casadata.nl Voor betrouwbare richtprijzen van de bouwen onderhoudskosten ga je naar www.casadata.nl. Daar vind je ruim 19.500 richtprijzen op basis van complete calculaties. Elke calculatie kun je na het inloggen direct bekijken, downloaden, aanpassen of er een eigen begroting of offerte mee maken.

Kijk op www.casadata.nl voor de prijzen uit uw regio Kostenspecificatie voorzetwand van vurenhouten panlatten (h.o.h. 400 mm) en meerlaagse folie (Rm = 2,71 m2.K/W), éénzijdig beplaat met multiplex en gipsplaat, wanddikte 120 mm, 2.800 mm hoog, oppervlakte 140 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Transport materiaal

280

0,040

11,200

34,56

387,07

Maatvoering voorzetwand

49,98

0,050

2,499

34,56

86,37

Aanbrengen loodvrije menie op hout

456,68

0,030

13,700

38,34

525,27

Vuren panlat bevestigen op muur

456,68

0,040

18,267

34,56

631,31

0,025

3,500

34,56

120,96

0,040

18,267

34,56

631,31

Meerlaagse folie aanbrengen

140

Vuren panlat voor tussenlaag aanbrengen

456,68

Enkele gipskartonplaat aanbrengen (éénzijdig)

140

0,130

18,200

34,56

628,99

Multiplexplaat aan binnenzijde aanbrengen

140

0,800

112,000

38,34

4.294,08

Voegwerk naden aanbrengen

140

0,100

14,000

34,56

483,84

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

211,633

7.789,21

Vurenhout C, geschaafd, 28 x 46 mm

465,78

1,15

535,65

Méérlaagse, isolerende folie

142,8

1,64

234,19

Aluminiumtape, zelfklevend, voor méérlaagse folie, Foil tape, 75 mm breed

465,78

0,23

107,13

Vurenhout C, geschaafd, 28 x 46 mm

465,78

1,15

535,65

Meranti multiplex, interieur, dik 12 mm

142,8

7,39

1.055,29

Gipskartonplaat, dik 12,5 mm, standaardplaat

142,8

3,97

566,92

Voegmateriaal t.b.v. naden gipskartonplaten

140

0,28

39,20

Loodvrije menie

ltr

8,97

62,79

Bevestigingsmiddelen

140

0,47

65,80

Subtotaal materiaalkosten

3.202,61

Eindtotaal directe kosten

10.991,83

Kostenspecificatie voorzetwand van vurenhouten panlatten (h.o.h. 400 mm) en meerlaagse folie (Rm = 2,71 m2.K/W), éénzijdig dubbel beplaat met gipsplaten, wanddikte 120 mm, 2.800 mm hoog, oppervlakte 140 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Transport materiaal

280

0,040

11,200

34,56

387,07

Maatvoering voorzetwand

49,98

0,050

2,499

34,56

86,37

Aanbrengen loodvrije menie op hout

456,68

0,030

13,700

38,34

525,27

Vuren panlat bevestigen op muur

456,68

0,040

18,267

34,56

631,31

Meerlaagse folie aanbrengen

140

0,025

3,500

34,56

120,96

Vuren panlat voor tussenlaag aanbrengen

456,68

0,040

18,267

34,56

631,31

Gipsplaten aanbrengen d.m.v. nieten

140

0,170

23,800

34,56

822,53

Gipsplaten (2e laag) aanbrengen d.m.v. nieten

140

0,120

16,800

34,56

580,61

Voegwerk naden aanbrengen

140

0,100

14,000

34,56

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

122,033

Vurenhout C, geschaafd, 28 x 46 mm

465,78

Méérlaagse, isolerende folie

142,8

Aluminiumtape, zelfklevend, voor méérlaagse folie, Foil tape, breed 75 mm

465,78

Vurenhout C, geschaafd, 28 x 46 mm

465,78

Gipskartonplaat, dik 12,5 mm, standaardplaat Voegmateriaal t.b.v. naden gipskartonplaten

483,84 4.269,28

1,15

535,65

1,64

234,19

0,23

107,13

1,15

535,65

285,6

3,97

1.133,83

140

0,28

39,20

Loodvrije menie

ltr

8,97

62,79

Bevestigingsmiddelen

140

0,47

65,80

Subtotaal materiaalkosten

2.714,24

Eindtotaal directe kosten

6.983,51

BOUWGEBREKEN

Scheurvorming in natuursteen tegelvloer Vrij snel na de oplevering van de nieuwbouwwoning verschijnen er scheuren in de tegelvloer op de begane grond. Na onderzoek blijkt de scheurvorming afkomstig uit de ondergrond en dan met name uit de constructieve begane grondvloer. Bij een betere inschatting van de beperkingen van de ondergrond vóór het aanbrengen van het tegelwerk, had deze scheurvorming kunnen worden voorkomen. Tekst: Jos van Leeuwen Bureau voor Bouwpathologie BB

De woning is er één uit een seriebouw van vrijstaande woningen. De eigenaren worden door de uitvoerende aannemer bij de

ze oorzaak van de scheurvorming door Bureau voor Bouwpathologie BB. Naast het eerder genoemde wordt gemeld dat de ruwbouw van de woning in een erg nat najaar en natte winterperiode is gerealiseerd. De woning was pas wind- en wa-

zaamheden aan de vloer heeft uitgevoerd, de zandcement dekvloer samen met de aannemer op onvolkomenheden nagezien en als voldoende geaccepteerd. Hiermee was voor de aannemer de begane grondvloer aan de eigenaar opgeleverd. De tegelzetter heeft hierop de sleuven voor de vloerverwarming in de opgeleverde dekvloer gezaagd en gefreesd. Vervolgens zijn de sleuven weer gevuld met een natte zandcementmortel. Hierna zijn de tegels in het afgesproken patroon gelegd en ingewassen. Na enige tijd merkte de eigenaar donkere lijnen in de tegelvloer op, die zich met de tijd doorontwikkelden tot haarscheuren en zelfs breder dan dat. Plaatselijk begonnen de randjes van de scheuren zelfs af te brokkelen.

Onderzoek

33 de scheuren zich voordoen op de plaats van elementnaden en de overgangen tussen verschillende vloervelden, de verschillende compartimenten. De dekvloer blijkt ongewapend direct op deze elementen te zijn aangebracht en dus niet zwevend te zijn uitgevoerd. Doordat de elementen constructief niet gekoppeld zijn, kunnen deze min of meer onafhankelijk van elkaar vervormen. Tevens ontstaat er door verharding en droging enige krimpvervorming van de elementen. Hierbij ontstaat er een scheur in de vulnaad tussen de elementen, die zich doorzet in de dekvloer, niet gehinderd door enige wapening. Een dergelijke vloeropbouw is om die reden dan ook niet geschikt voor directe afwerking met een tegelvloer. Een keramische tegel of een natuursteen tegel maakt dan geen verschil. Het is dan altijd een interessante vraag voor eigenaren wie van de vaklui nu een betere inschatting en voorlichting had moeten of kunnen geven. Had de aannemer nu moeten doorvragen aan de tegelzetter tijdens de oplevering of had de tegelzetter nu een betere inschatting moeten maken en moeten doorvragen bij de aannemer? Beide had in dit geval de scheurvorming in de vloer van de bewoners kunnen voorkomen.

Wanneer de bouwpatholoog de woning betreedt vallen direct de scheuren op. Het betreft haarscheuren waarin plaatselijk de

Herstel

natuursteen is afgebrokkeld. Incidenteel is sprake van splinters natuursteen. Ook is er sprake van een plaatselijk niveau verschil in het oppervlak van de vloertegels aan weerszijden van de scheurvorming. Na het globaal inmeten en het vastleggen van de scheurvorming wordt de kruipruimte bezocht. De constructieve vloer is opgebouwd uit zogenaamde ribcassette vloerelementen. De kruipruimte is opgedeeld in meerdere compartimenten. Na wat controle- en meetwerk wordt vastgesteld dat

vorming op termijn, door de eigenaar zelf gekozen voor de optie om enkel de gescheurde tegels te vervangen en hierin een dilatatievoeg te laten zagen. De dilatatievoeg is afgewerkt met een kitvoeg. Rond de scheurvorming in de ondervloer zal op termijn opnieuw dus onthechting of scheurvorming kunnen optreden. Het risico van breuk in de vloerverwarming nog daar gelaten.

Het herstel van de tegelvloer is mogelijk door het verwijderen van de tegelen de dekvloer, om vervolgens een gewapende zwevende dekvloer aan te brengen, waarop een nieuwe tegelvloer wordt aangebracht. Dit herstel van de tegelvloer is zeer ingrijpend. De gehele vloer, inclusief de zandcement dekvloer, moet dan worden verwijderd. Op de vloerelementen moet een foamlaag of een folie gelegd worden, die ook de niveauverschillen opheft. Om opnieuw scheuren te voorkomen is het noodzaak in de nieuwe zandcement dekvloer een ‘krimp’ wapeningsnet op te nemen. Aan dit wapeningsnet kunnen de slangen van de vloerverwarming vastgezet worden. Op deze wijze wordt er een zogenaamde zwevende vloer gerealiseerd. Ter plaatse van de overgang tussen twee verschillende vloervelden moet in de tegelvloer en onderliggende vloer een dilatatie worden aangebracht. In deze situatie is, met de bijbehorende technisch risico’s voor de vloerverwarming en het opnieuw optreden van scheur-

bouw betrokken en in de afbouwfase krijgen zij de vrijheid om in eigen beheer werkzaamheden in en om de woning uit te (laten) voeren.

Problematiek

Door de aannemer is de constructieve begane grondvloer gelegd en volgens het bestek met een zandcement dekvloer afgewerkt. In eigen beheer hebben de eigenaren naderhand vloerverwarming in de dekvloer aan laten brengen en de vloer laten afwerken met natuursteen tegels. Na verloop van enige tijd is de tegelvloer op meerdere plaatsen scheuren gaan vertonen waarop de aannemer en tegelzetter werden aangesproken. De aannemer, die de woning heeft gebouwd, stelde dat het ‘niet zijn werk’ was dat scheurvorming vertoonde. De tegelzetter stelde dat natuursteen vloertegels altijd kunnen gaan scheuren: ‘dat komt hij wel vaker tegen’. De eigenaar besluit een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar de precie-

terdicht in het vroege voorjaar. De oplevering is begin april geweest. Voorafgaand aan de werkzaamheden van de betreffende eigenaar heeft de tegelzetter, die de werk-

Vooruitgang op het gebied van isolatie betekent zich ook laten inspireren door de natuur

ACTIS ISOLATIE MATERIAAL OP BASIS VAN HOUTVEZELS Omdat hout een hoogwaardig natuurlijk isolatiemateriaal is, heeft ACTIS zich hierdoor laten inspireren bij de ontwikkeling van een assortiment milieuvriendelijke en uitstekende isolatiematerialen. De isolatiepanelen van ACTIS zijn gefabriceerd op basis van onbehandelde, gerecycleerde houtvezels en bieden door de combinatie van een hoge dichtheid en een hoge thermische inertie zowel ’s winters als ’s zomers maximale efficiëntie. De panelen zijn leverbaar in een flexibele en harde uitvoering en zijn daardoor geschikt voor allerlei toepassingen. RCS CARCASSONNE 380 986 265

ACTIS, is een onderneming met een ISO 9001-kwaliteitscertificaat en een ISO 14001-milieucertificaat. Certified company

Voor meer informatie kunt u contact openen met 06-46612360 of kunt u een e-mail sturen aan verkoop@actis-isolation.com Ook kunt u een bezoek brengen aan onze website www.actis-isolation.com

AC57_BOIS_BouwTotaal_265x385_HOLL_NL.indd 1

Standnummer 11.G015

KEYMARK gecertificeerd

PEFC/10-31-2030 Promoting sustainable forests management

05/12/11 15:30

FISCAAL & PERSONEEL

De dubbele pet van de DGA De directeur-grootaandeelhouder (DGA) speelt vaak een dubbelrol. Vooral praktisch is hij eigen baas en ondernemer in zijn eigen bouwbedrijf, maar juridisch is hij ‘gewoon’ werknemer. Ook de wetgever worstelt met deze dubbele pet van de DGA. Een goed voorbeeld is de vraag of de DGA verplicht verzekerd is voor de werknemersverzekeringen. Een eenduidig antwoord geeft de wetgever niet. Er is weliswaar een ‘Regeling’ op grond waarvan vaak een antwoord te geven is, maar er blijven onduidelijke situaties bestaan. Daarnaast is het de vraag of de nieuwe regels van de ‘Flex BV’ nog mogelijkheden bieden. Tekst: Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs FKerkhof@alfa.nl

Gezagsverhouding vaak bepalend

De DGA is verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen als hij in dienstbetrekking werkzaam is voor ‘zijn’ BV. Maar hoe moet je het bestaan van een dienstbetrekking vaststellen? Is een verwijzing naar de arbeidsovereenkomst voldoende of wordt dit toch meer materieel getoetst? Het laatste is het geval. Niet voldoende is dat de DGA op grond van de arbeidsovereenkomst tegen een vergoeding arbeid voor zijn BV verricht. Bepalend is vooral of tussen de BV en de DGA sprake is van een gezagsverhouding.

Gezagsverhouding vaststellen

Maar hoe moet je het bestaan van een gezagsverhouding vaststellen? Het is deze vraag die in de praktijk regelmatig voor een discussie met de belastingdienst zorgt. Van een gezagsverhouding is in ieder geval geen sprake als de DGA zijn eigen ontslag kan tegenhouden. Hierdoor is voor de meerderheidsaandeelhouder de situatie duidelijk (zie voorbeeld 1 en voorbeeld 2): deze is niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen.

Voorbeeld 1

De DGA is houder van alle aandelen ‘Holding BV’, die op haar beurt houder is van alle aandelen ‘Werk BV’. De DGA werkt voor beide besloten vennootschappen. Deze DGA is niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Het is, gezien de stemrechtverdeling in de aandeelhoudersvergaderingen van beide besloten vennootschappen, immers onmogelijk om de DGA zonder zijn instemming te ontslaan. Van een gezagsverhouding is dan geen sprake.

Voorbeeld 2

De DGA is houder van alle aandelen ‘Holding BV’, die op haar beurt houder is van 51% van de stemrecht dragende aandelen ‘Werk BV’. Ook deze DGA is, gezien de stemrechtverdeling in de aandeelhoudersvergaderingen, niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen.

De ‘Regeling’

Helaas laat niet elke situatie zich zo eenvoudig beoordelen. In de praktijk komen nu eenmaal vele en vooral verschillende BVstructuren voor. Veel DGA’s zijn houder van een minderheidsbelang. In beginsel kan

de minderheidsaandeelhouder tegen zijn wil ontslagen worden. Toch zijn DGA’s met een minderheidsbelang volgens de staatssecretaris van Sociale Zaken niet in alle gevallen in een gezagsverhouding werkzaam. Anders gezegd: afhankelijk van de situatie kan ook de DGA met een minderheidsbelang niet verplicht verzekerd zijn. Wanneer hiervan sprake is blijkt uit de ‘Regeling aanwijzing directeur-grootaandeelhouder’. Deze regeling noemt drie voorbeelden (steeds gaat het om de DGA die ‘statutair bestuurder’ van de BV is):  DGA met minderheidsbelang, die zijn ontslag kan tegenhouden;  nevengeschikte DGA;  DGA in de ‘familievennootschap’.

Pensioenellende Zo langzamerhand is het, zelfs voor een ervaren fiscalist, niet meer bij te houden: de voortdurende verandering van de fiscale spelregels rond de pensioenregeling van de DGA. Dit jaar is daarop, met (onder meer) de verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar, geen uitzondering. Ondertussen bent u, zo goed en kwaad als dat gaat, bezig geld te verdienen met uw onderneming. Want uiteindelijk is dat natuurlijk uw echte pensioenvoorziening. Maar pas op, negeer de nieuwe spelregels niet. De belastingdienst zal u anders vroeg of laat weten te vinden en u ongenadig hard aanpakken. Zo erg zelfs dat de continuïteit van uw onderneming in gevaar kan komen. Ik zeg dit omdat ik het al eens van dichtbij heb meegemaakt.

DGA met minderheidsbelang

Voor het ontslag van een DGA kunnen de statuten van de BV een ‘versterkte meerderheid’ eisen. Op deze manier kan, als de statuten op maat zijn gemaakt, ook een DGA met een minderheidsbelang zijn ontslag tegenhouden (zie voorbeeld 3).

Voorbeeld 3

De DGA is houder van alle aandelen ‘Holding BV’, die op haar beurt houder is van 40% van de aandelen ‘Werk BV’. Volgens de statuten van Werk BV is voor het ontslag van een bestuurder een versterkte meerderheid van 61% van de stemmen in de AVA noodzakelijk. Deze DGA is niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen.

Voorbeeld 4

Vijf DGA’s zijn, ieder voor zich, houder van alle aandelen in hun eigen ‘Holding BV’. Iedere Holding BV is houder van 20% van de aandelen ‘Werk BV’. Deze DGA’s zijn niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen.

Nevengeschikte DGA

Volgens de ‘Regeling’ zijn nevengeschikte DGA’s, ook als ze tegen hun wil ontslagen kunnen worden, niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Van ‘nevengeschiktheid’ is sprake als alle DGA’s een nagenoeg gelijk aandelenbelang in de BV hebben (zie voorbeeld 4).

DGA in de ‘familievennootschap’

Het spreekt voor zich dat binnen een familie de gezagsverhouding anders moet worden beoordeeld dan bij ‘derdenverhoudingen’. Binnen een familie spelen andere (en vooral niet-zakelijke) sentimenten een belangrijke rol. Een vader zal zijn zoon niet snel ontslaan. De ‘Regeling aanwijzing directeur-grootaandeelhouder’ beperkt de in

dit kader van belang zijnde familie wel tot de ‘bloed- en aanverwanten tot en met de derde graad’.

Verzekeringsplicht en de Flex BV

Sinds de invoering van de Flex BV wordt in de adviespraktijk vaak aangenomen dat een DGA sneller niet verplicht verzekerd kan zijn voor de werknemersverzekeringen. Dit komt vooral door de ruimere mogelijkheden om aan bepaalde aandelen exclusieve rechten toe te kennen. Denk bijvoorbeeld aan het recht om een bestuurder te benoemen en te ontslaan. Als dit aandeel in handen is van de DGA kan hij (uiteraard) zijn ontslag tegenhouden. Toch ligt dit in de praktijk minder duidelijk. Zo schijnt de belastingdienst niet zonder meer in te stemmen met deze werkwijze.

Tenslotte

De positie van de DGA voor de werknemersverzekeringen is in veel gevallen duidelijk. Maar er blijven, zelfs nu de Flex BV meer speelruimte lijkt te bieden, onduidelijke situaties bestaan. In de praktijk toetst de belastingdienst, ook al heeft de rechter deze rigide werkwijze al eens afgewezen, vooral aan de hand van de ‘Regeling’. Hoe dan ook is het verstandig in de onduidelijke situaties contact op te nemen met een specialist voor een beoordeling ‘op maat’.

De betreffende DGA had, zoals gebruikelijk, met zijn BV een pensioenregeling afgesproken en deze, zoals het hoort, schriftelijk vastgelegd in een pensioenbrief. Sterker nog, de brief was volledig gelijk aan het voorbeeld dat door de belastingdienst, om de praktijk te helpen, was opgesteld. Helaas was de DGA, of was het zijn adviseur, zich niet bewust van een wetswijziging die twee weken eerder was ingevoerd. Daardoor voldeed het voorbeeld, en dus de pensioenbrief, niet meer aan de regels. Vele jaren gingen voorbij zonder dat de fout werd opgemerkt. Ondertussen werd wel een hoge pensioenvoorziening opgebouwd. Uiteindelijk werd de fout toch, door stom toeval (of was het een toevallige stommiteit), ontdekt. Dezelfde adviseur had een voorgenomen herstructurering aan de belastingdienst voorgelegd en de pensioenbrief maakte min of meer per ongeluk (!) deel uit van de bijlagen. De DGA en de adviseur dachten eerst er nog wel mee weg te komen (‘zo groot was de fout toch ook weer niet?’), maar dat bleek al snel een onjuiste inschatting. De belastingdienst zette zonder schroom alle middelen in om er (voor de schatkist) het maximale uit te halen. De in al die jaren opgebouwde pensioenaanspraak (inmiddels meer dan 400.000) werd volledig en ineens tot het loon van de DGA gerekend. U kunt zich de belastingclaim voorstellen. En daar kwam nog een buitengewoon forse boete overheen. Voor mij is duidelijk dat deze sanctie (op zijn zachtst gezegd) onredelijk zwaar is, maar zo zijn nu eenmaal de regels. Dus dames en heren DGA’s: zorg dat u dit drama niet overkomt. Pas uw pensioenbrief vóór het einde van 2013 aan! En maak direct van de gelegenheid gebruik om eens goed na te denken over uw pensioentoezegging. Is voortzetten nog wel zinvol en voordelig? Kan uw BV eigenlijk wel aan haar pensioenverplichting voldoen? Zijn er gunstige alternatieven? Enfin, vragen genoeg. Voor antwoorden kunt u natuurlijk altijd een beroep op mij doen. PS, ter voorkoming van misverstanden: ik was die adviseur niet. Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs fkerkhof@alfa-accountants.nl

! w eu

EXPRESS VAN POLY MAX速 DE HOGESNELHEIDSLIJM Wij weten dat u graag tijd bespaart. Daarom zijn de montagelijmen van Bison Professional er nu ook in razendsnelle Express formuleringen. Deze Express-versies bereiken al na 4 uur de volledige eindsterkte. Dat is ruim 10 keer sneller dan de bestaande varianten. Verbindingen kunnen veel sneller worden belast, waardoor u als vakman geen kostbare tijd hoeft te

Bison Professional is een merk van Bison International.

000108533 TL BIS adv-Poly-Max-Express-Nederland-NL-265x385.indd 1

verliezen. Voor een echt snelle verbinding kiest u dus een variant uit de range hogesnelheidslijmen van Poly Max速: SMP Polymer voor een hoge eindsterkte, High Tack voor een hoge aanvangshechting en Lijmkit voor een hoge elasticiteit. Express van Poly Max速: de beste 辿n snelste oplossingen voor al uw professionele lijm-, montage- en afdichtingsklussen.

Voor vakwerk pak je Bison.

www.bisonprof.nl

04-09-12 09:25

FISCAAL & PERSONEEL

Nieuwe trend: Maatschappelijk Verantwoord Ontslaan Maar al te vaak zijn reorganisaties en de bijbehorende ontslagen een crime voor medewerkers. Alles wordt bezien vanuit de werkgever. En waar blijft de werknemer? Die mag met stille trom via de achterdeur eruit, om meteen door de voordeur van het UWV de WW in te stappen. Met alle gevolgen van dien: nog meer werklozen in Nederland, de economie verslechtert met de dag, hele branches storten in. De bouw is helaas een goed voorbeeld. ‘Dat kan ook anders’, zegt Floris van Kesteren-van den Akker, initiatiefnemer van Wingmen at work. ‘Ontslag op een maatschappelijk verantwoorde manier: MVO!’

Floris van Kesteren-van den Akker, initiatiefnemer van Wingmen at work: ‘We vliegen als het ware als een wingmen naast een ontslagen werknemer om de weg te wijzen en focus aan te brengen.’

Tekst: Miranda van Kesteren - van den Akker

Nog steeds worden reorganisaties via een traditioneel model uitgevoerd. Er wordt in personeel gesneden. Via regels wordt bepaald wie er weg moet. Deze mensen krijgen volgens de kantonrechtersformule wat geld mee en als het mee zit ook nog een potje voor opleidingen, loopbaanbegeleiding of outplacement. Maar dan houdt het vaak wel op. Van Kesteren-van den Akker: ‘De consequenties van een ontslag en de emoties die erbij komen kijken, kunnen heel diep gaan. Met Wingmen at work focussen we juist helemaal op dat wat de werknemer echt nodig heeft.’ ‘Neem bijvoorbeeld emotieverwerking, een belangrijk aspect om weer helemaal open te staan voor een nieuwe toekomst of baan. Bij terugval van inkomsten kan gedacht worden aan budgetcoaching. En om te solliciteren zijn er verschillende hulptroepen: sollicitatietraining, social media, visuele presentatie, CV-building, kleuradvies en leren netwerken. Allemaal gericht op de nieuwe manier van het vinden van een baan. Stress kan weer een factor zijn die de gezondheid beïnvloedt. Wij leren mensen omgaan met die stress. En vervolgens kun je met empowerment je dromen waar gaan maken. Het is een heel breed palet aan diensten om te focussen op een nieuwe toekomst, alles onder één paraplu. We vliegen als het ware als een wingmen naast je om de weg te wijzen en focus aan te brengen.’ Na de start zijn de reacties van de eerste klanten overweldigend. Wat werknemers enorm aanspreekt is de diversiteit aan diensten die Wingmen at work biedt. Maar ook het maatschappelijke karakter. Hun belan-

gen staan voorop, zij kiezen wat echt bij hen past en niet wat de werkgever hen opdringt. Deze nieuwe aanpak sluit aan bij de vernieuwde aanpak van werkloosheid in Nederland. En het is het eerste initiatief vanuit werknemers na de ‘snelle’ proeven van Minister Asscher waarbij de vakbonden mensen begeleiden naar nieuw werk. In december 2010 zijn door het kabinet, vakbonden en werkgevers negen projecten vanuit een pilot gestart die meerwaarde zouden kunnen opleveren bij het traject van werk naar werk begeleiden. Hiervoor is een subsidie toegekend van € 1,938 miljoen om uiteindelijk 785 werknemers te kunnen begeleiden. Voor de bouw zijn destijds twee projecten van start gegaan. Het eerste project was het project Schilderschool - Vastgoedtotaalconcept in de provincie Gelderland. Daarnaast maakte FNV Bouw afspraken in de sociale plannen met betrekking tot de financiering van werk naar werk trajecten.

Maatschappelijk verantwoord

De methodiek van de verschillende professionals van Wingmen at work om niet klakkeloos mensen in een outplacementtraject te zetten, maar eerst eens te kijken wat iemand echt nodig heeft of wil, is maatschappelijk verantwoord. Zo krijgt het fenomeen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, wat onder andere goed werkgeverschap betekent, opeens een verdiepingsslag naar: Maatschappelijk Verantwoord Ontslaan. ‘Wij gaan veel verder dan de traditionele wegen’ aldus Van Kesteren-van den Akker. ‘Wij willen dat de medewerker meteen goed in het zadel wordt geholpen en niet door bij tien verschillende loketten te moeten aan-

kloppen, allemaal met een fiks prijskaartje. De medewerker betaalt en beslist dan ook zelf hoe hij zijn potjes inzet voor zijn toekomst, niet de werkgever. Wij zien het transitiebudget als uitvloeisel van het sociaal akkoord dan ook graag in 2014 zijn intrede doen. Dan heeft de werknemer zijn toekomst weer echt in eigen hand.’

Goed werkgeverschap

Zodra een werkgever kiest voor de maatschappelijk verantwoorde benadering door daadkracht te tonen, zal dit ook op de langere termijn zijn vruchten afwerpen. De ervaring leert dat als een werknemer in een ontslagtraject op een positieve manier wordt behandeld, hij als ambassadeur weggaat, ondanks zijn ontslag. Hij zal niet kwaadspreken over zijn werkgever. Verder draagt goed werkgeverschap ook positief bij aan het verwerken van de emoties bij ontslag. De utopie is dat zodra het weer goed gaat met het bedrijf de werknemer zo weer terug kan komen. Hij staat open voor een terugkeer bij zijn oud-werkgever, omdat hij toen op een goede manier is weggegaan.

Uit onderzoek blijkt dat nog steeds veel werkgevers hun bedrijf liever failliet zien gaan dan dat ze de confrontatie met het personeel moeten aangaan. Soms kan het niet anders doordat de beslissing voor ontslag van medewerkers te vaak vooruit is geschoven. Door in te steken op Maatschappelijk Verantwoord Ontslaan kan de werkgever nu al een budget voor scholing meegeven. Het ontslag van ervaren en goede werknemers krijgt een ander perspectief, zodat een werkgever niet meer hoeft op te zien tegen ontslag. Op die manier kun je als werkgever ook na ontslag de oud-werknemer in de ogen blijven aankijken. De bouwsector wordt het hardst getroffen door de aanhoudende economische crisis en instortende huizenmarkt. De ontslagen stapelen zich op. Juist voor deze sector zou het de oplossing zijn als bij een aantrekkende economie er weer massaal een beroep kan worden gedaan op de ervaren oud-werknemers die nu thuiszitten.

aluminium carports serredak dubbele carport metalen carport deurluifel rokersoverkapping overkapping auto terras overkapping veranda afdak

Nobelstraat 26 | 3846 Cg HarderwijkT 0341 460444 | F 0341 412224 | E info@carportharderwijk.nl

Bert Kamp, mediamanager Rabobank

thermische isolatie in de winter

”Geen HOI. Geen deal.” Bert Kamp, mediamanager Rabobank

Zwitserse houtvezelisolatieplaten Materialen uit de natuur

bescherming tegen zomerhitte

geluidsisolatie

brandveiligheid

diffusieopen

ecologie/ cradle to cradle

Een adverteerder die wil weten of hij het juiste bedrag betaalt voor z'n

duurzaam bouwen/ CO² reductie

advertentie kijkt of een titel het HOI-keurmerk heeft. Dan zijn de oplage-

PAVATEX, de échte natuurlijke isolatie Daken, gevels, vloeren, hsb-elementen en passiefhuizen kunnen met PAVATEX houtvezel-isolatieplaten snel en eenvoudig worden geïsoleerd. De drukvaste én flexibele PAVATEX houtvezelisolatie biedt zowel bescherming tegen de kou als tegen de zomerhitte, heeft een uitstekende geluidsisolatie, is dampdiffusie-open en reguleert de vochtigheidsbalans. Aan PAVATEX worden geen vervuilende producten toegevoegd en de platen worden gebonden met het houteigen lignine. Dus PAVATEX is zowel natuurlijk in samenstelling als in kleur!

cijfers gecontroleerd en zijn de advertentietarieven daarop gebaseerd. swiss made

PS Deze titel heeft het HOI-keurmerk.

verteerder die wil weten of hij het juiste bedrag betaalt voor z’n advertentie een titel het HOI-keurmerk heeft. Dan zijn de oplagecijfers gecontroleerd en advertentietarieven daarop gebaseerd. PS Deze titel heeft het HOI-keurmerk.

HOI. De Harde Cijfers. www.hoi-online.nl Een adverteerder die wil weten of hij het juiste bedrag betaalt voor z’n advertentie kijkt of een titel het HOI-keurmerk heeft. Dan zijn de oplagecijfers gecontroleerd en zijn de advertentietarieven daarop gebaseerd. PS Deze titel heeft het HOI-keurmerk.

Pavatex Benelux b.v., Stentorlaan 5 NL-7534 HT Enschede

Telefoon +31 (0)53 433 17 69 info@pavatex.nl Vraag naar onze dealers in uw regio.

www.pavatex.nl

Voor gezonder wonen, het hele jaar door!

HOI. De Harde Cijfers. www.hoi-online.nl afmeting: 132x190mm(bxh) cmyk: 60; 0; 80; 0

De keuze van de professional

Premium Rolsteiger Traditioneel Z300 Boktrap 2.995,1,35 x 2,50 x 5,20

vanaf

Telescopische Vouwladder 7,2 m werkhoogte vanaf

Sky-Guard upgrade set voor Sky-Line rolsteigers

2 weken huurtegoed bij aanschaf rolsteiger

2x Veiligheidsreling 1x Platform 250 met luik

Vraag naar de voorwaarden

Premium Dubbele vanaf

399,-

DoorwerkZ300 Bordestrap systemen vanaf vanaf

rs en trappen

Alle Premium ladde

3 halen = 2 betalen arden Vraag naar de voorwa

Skyworks Vouwsteiger

Nu voor

Voor meer actieproducten:

skyworks.nl Ook verkrijgbaar via de Sigma grossier Actieperiode: 15 april t/m 14 juni 2013

999,-

Premium Reformladder 2 delig vanaf

199,-

Premium Bordestrap vanaf

vanaf

113,Premium Bordestrap

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.SKYWORKS.NL/ACTIES

Hoe zou u dit probleem in 30 seconden oplossen?

tesa® 4600 - Xtreme Conditions

Xtreme Conditions Onmiddellijke hermetische afsluiting dankzij siliconen in de vorm van een zelfvulkaniserende tape ■ Uitstekend bestand tegen brandbare materialen, oliën, zuren, oplosmiddelen, zout, water en UV-straling ■ Extreem temperatuursbestendig van -60°C tot +260°C ■ Elektrische weerstand tot 8000 Volt ■ Voor lekkages onder hoge druk tot 8 bar ■ Voor permanente en tijdelijke toepassingen, binnens- en buitenshuis ■ Schoon verwijderbaar zonder lijmresten achter te laten op de meeste ondergronden ■

www.tesa.nl

15 JAAR GEGARANDEERD VAKWERK IN DAKWERK Garanties op materialen en hun functionaliteit krijgt u al van

Slimme oplossingen... Sterke materialen!

de fabrikanten. Met DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS heeft u nu ook zekerheid over de manier waarop het Hellend Dak gemaakt is.

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS VAN DE STICHTING DAKMEESTER

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS BELOOFT DAT EEN HELLEND DAK

Daksysteemgarantie PLUS is een product van de Stichting Dakmeester; de kwaliteitsspecialisten in hellende daken. Met Daksysteemgarantie PLUS willen Dakmeesters opdrachtgevers nog meer zekerheid bieden over de kwaliteit van de door hen gemaakte daken. Met name het zorgvuldig, digitaal, opgebouwde dossier wat bij oplevering wordt overhandigd is in dit kader een unieke kwaliteitsimpuls. Daarnaast nemen Dakmeesters verplicht deel aan relevante fabrikantenopleidingen in het kader van regelgeving.

• is gemaakt door een dakdekker met het Komoproces-certificaat hellende daken, aangesloten bij de Stichting Dakmeester; • beschikt over vastlegging van alle relevante facetten tijdens de bouw in een digitaal dossier; • is gecontroleerd door het onafhankelijke IKOB/BKB; • wordt opgeleverd met een garantiecertificaat voor 15 jaar met bijbehorend bouwdossier.

GB Bouwverankering

GB Tuinbeslag

GB Spouwankers

GB Klein IJzerwaren

GB Houtverbindingen

GB Specials/Maatwerk

Atoomweg 2 - Postbus 1, 2420 AA Nieuwkoop Tel.: (0172) 52 01 10 - Fax: (0172) 57 17 53

VOOR MEER INFORMATIE Stichting Dakmeester | Postbus 29 | 3417 ZG Montfoort Kijk op www.dakmeester.nl voor de Dakmeester bij u in de buurt.

• Asbestverwijdering • Dakbedekking Drachten Bedum Beilen

T 0512 - 54 44 45 T 050 - 301 35 13 T 0593 - 72 11 00

Volg ons op:

@bouwtotaal

www.manenmach.nl SUPER SNELLE VERWERKING

VEILIGSTE KEUZE

www.bouwtotaal-online.nl

Afdekken en beschermen van vloeren, trappen, kozijnen en nog veel meer Easydek is voorloper op het gebied van slimme, handige en tijdbesparende afdekmaterialen voor het tijdelijk beschermen van het interieur van gebouwen, woningen en schepen tijdens nieuwbouw, renovatie en onderhoud.

Voor meer informatie en advies neem contact met ons op: 033 - 285 92 22

WEINIG AFVAL

WWW.EASYDEK.NL

PRODUCT IN BEELD

Veel stiller gipswanden plaatsen Terwijl tachtig procent van de traditionele gipsplaatwanden dubbel beplaat is en tegen staanders geschroefd moet worden, is dat bij het WalllinQ Tape Drywall System® niet nodig. Het systeem bestaat uit speciale metalen staanders voorzien van tape, waartegen de enkellaagse gipskartonplaten worden bevestigd. Een innovatieve methode die veel voordelen biedt en tegelijkertijd ruimschoots voldoet aan alle Europese en lokale eisen op het gebied van geluidsisolatie, brandwerendheid, duurzaamheid en Arbowetgeving. Tekst: Joop Wilschut Fotografie: Wall-LinQ, Culemborg

De bijzonderheden van het Wall-linQ Tape Drywall System zijn, dat het in tegenstelling tot andere gipswandsystemen bestaat uit slechts 1 x 15 mm gips(vezel)kartonplaat met vier afgeschuinde kanten en dat er aan-

wanden zijn aan te brengen. Bovendien kan men de wanden door dit éénlaagse systeem eerder isoleren en sluiten, waardoor er sneller met een eindafwerking begonnen kan worden. De verschillende Wall-linQ-concepten, waarover zo meer, maken het mogelijk dat de projecten veelal met één type plaat, één

Principe weergave van een enkelvoudige systeemopbouw.

staalbreedte en met één soort isolatiemateriaal zijn uit te voeren. Hierdoor zijn de faalkosten nihil, zijn er kortere doorlooptijden te realiseren en verloopt het productieproces efficiënter. Het enkellaagse systeem betekent verder dat er minder gipsplaten nodig zijn en er tijdens de montage minder obstakels in een ruimte zijn. Monteurs en overige installateurs krijgen hierdoor een ruimere werkplek. De gipskartonplaten zijn op een aangepaste breedtemaat te leveren. Dat vergroot de efficiency en verkleint de hoeveelheid afval en snijverlies en beperkt rommel op de werkvloer.

Arbeidsaspecten

Met het Drywall System zijn ook de arbeidsomstandigheden veel minder belastend. Het systeem wordt gemonteerd volgens

 Comfort Office Industrial – voor betere prestaties en een prettige, veilige werkplek.  Comfort Educational Institutions – voor betere schoolprestaties en een veilige leeromgeving.  Comfort Health Care Institutions – voor een prettiger verblijf en een sneller herstel.  Protection Computer Data Center – voor een veilige opslag van gegevens. Afhankelijk van het concept en de specifieke eisen die aan de wand gesteld worden, is het systeem uit te voeren als een enkele of een dubbele constructie, waarbij die laatste akoestisch onderbroken is.

Eigenschappen

Het systeem is getest en gecertificeerd conform de Europese normeringen (EN 13502 EN1364-1) en heeft derhalve een brandwerendheid met EI classificering. Het is ook uitvoerig getest conform EN-ISO 140-3 en EN-ISO 717, de Europese richtlijnen voor luchtgeluidsisolatie. Het resultaat is een hoge prestatie van luchtgeluidsisolatie van minimaal 52 dB en hoger. In december 2011 heeft Wall-LinQ een Komo-attest voor het Tape Drywall System gekregen. Hierin zijn onder andere de hoge prestaties van de diverse wandconcepten opgenomen. Daarnaast vermeldt het attest dat de concepten voldoen aan de paragraaf in het Bouwbesluit met betrekking tot duurzaam bouwen en aan de Arbowetgeving.

Milieuaspecten

Ten slotte nog iets over de milieuaspecten van het Wall-LinQ Tape Drywall System. Het wordt dus opgebouwd uit enkellaagse gipsplaten. Hierdoor hoeven er veel minder platen geproduceerd, getransporteerd en verwerkt te worden. Dat betekent minder grondstofverbruik, minder uitstoot van CO2 en minder afval. Met het systeem is duur-

Principe weergave van een akoestisch onderbroken dubbele wandopbouw.

Vooraf aangebrachte tape op de staanders vormt de bevestiging van de gipsplaten. Enkele schroeven doen dienst als extra beveiliging.

merkelijk minder geschroefd hoeft te worden. Monteurs bevestigen de gipskartonplaten op de metalen staanders, die van tape zijn voorzien. Om te voldoen aan de veiligheidseisen worden de platen met een minimaal aantal schroeven bevestigd (negen stuks per m2). De schroeven worden in de afgeschuinde kanten aangebracht. Door deze montagemethode zijn alle componenten stressloos. Dat wil zeggen dat het frame kaarsrecht blijft en er een gladde vlakke wand ontstaat, die geschikt is voor verdere afwerking. Ook de metalen boven- en onderbakken van het Drywall System zijn voorzien van een brede strook krachtige tape. Hoewel de tape voldoende is om de boven- en onderbakken aan het plafond en op de vloer te bevestigen, worden beide bakken nog gezekerd met pluggen; twee à drie stuks per drie meter.

Specifieke concepten

Meer ruimte

Door het éénlaagse systeem is er een grotere spouw. Dit biedt extra ruimte voor installaties, die daardoor gemakkelijker in de

de zogenaamde ‘Fluistermethode’. Omdat de montage nagenoeg zonder schroefwerk plaatsvindt, is de geluidsoverlast minimaal. Dat op zich is al een enorme winst voor de monteurs zelf, die veel minder risico lopen op gehoorbeschadiging. Maar bij verbouw of deelrenovatie hoeven de werkzaamheden vanwege hun geluidsarme karakter niet buiten kantooruren plaats te vinden. Een andere belangrijk aspect van het systeem is dat de gips(vezel)kartonplaten door de horizontale montage altijd met twee personen gemonteerd moeten worden. Dat betekent dat monteurs in duo’s werken en de platen samen tillen. De belasting op het menselijk lichaam wordt hierdoor beperkt tot 16 kg/pp; ver onder de MAL-waarde van 25 kg/pp, waar de Arbeidsinspectie intensief op controleert. Verder beperken de geringere schroefwerkzaamheden het risico op schouder-, nek-, en rugklachten.

De enkellaagse gipsplaten worden horizontaal aangebracht door twee monteurs.

Wall-linQ heeft een aantal zogenaamde Comfortconcepten ontwikkeld voor diverse gebruiksfuncties die bij uitstek geschikt zijn om het systeem toe te passen.  Comfort Living – voor een beter woon-, leef- en werkklimaat.  Comfort Hotel – voor een prettig en veilig verblijf.

Het systeem leent zich in principe voor elk type afwerking van gips(vezel)kartonplaten.

zaam te bouwen conform paragraaf 5.9 van het Bouwbesluit en worden uitstoot van broeikasgassen en uitputting van grondstoffen beperkt. Daarnaast werkt Wall-linQ samen met Gypsum Recycling Nederland. Dit bedrijf heeft een uniek recyclingsysteem, waarmee ze afval van gips(vezel)kartonplaten voor 100% tot gipspoeder kan verwerken, waarvan weer nieuwe gips(vezel)kartonplaten gemaakt worden. Ook de verzinkte stalen staanders en liggers zijn 100% te recyclen. Van ‘downcycling’ is geen sprake: het nieuwe staal behoudt zijn eigenschappen en blijft geschikt voor hoogwaardige toepassingen. Ook bij verzinkt staal wordt het zink eerst gescheiden van het staal en daarna gebruikt bij het maken van nieuw zink. En 100% recycling geldt volgens het bedrijf ook voor het isolatiemateriaal dat men gebruikt.

Withagen Withagen Houtprodukten Houtprodukten BV BV de de specialist specialist in in gelamineerd gelamineerd hout hout 1. NIEUW: Vilam® DUO; een prachtige combinatie van Accoya©© 1. en NIEUW: Vilam® DUO; een prachtige combinatie van Accoya Vilam® Vuren. en Vilam® Vuren. 2. Vilam® Sandwich Lariks; het geïsoleerde kozijnhout met koudebrug 2. onderbreking. Vilam® Sandwich Lariks; het geïsoleerde kozijnhout met koudebrug onderbreking. Voorzien van SKH garantie verklaring en vele referentie projecten. Voorzien van SKH garantie verklaring en vele referentie projecten. 3. Vilam® Lariks; nagenoeg foutvrij hout voor vliesgevels, kozijnen, 3. ramen, Vilam® Lariks; nagenoeg foutvrij hout voor vliesgevels, kozijnen, deuren. ramen, deuren. Ook in lange lengtes en grote afmetingen leverbaar; en toch foutvrij! Ook in lange lengtes en grote afmetingen leverbaar; en toch foutvrij! 4. Gelamineerde houtconstructies zoals spanten, liggers, kolommen in 4. diverse Gelamineerde houtconstructies zoals spanten, liggers, kolommen in houtsoorten. diverse houtsoorten. Projecten in gelamineerd hout; vanaf het ontwerp en met montage! Projecten in gelamineerd hout; vanaf het ontwerp en met montage! 5. Gelamineerd Vuren constructie hout; directe levering op de 5. bouwplaats Gelamineerdbinnen Vuren constructie 2 weken. hout; directe levering op de bouwplaats binnen 2 weken. 6. 3D tekenwerk, en productie tekeningen van gelamineerde 6. houtconstructies 3D tekenwerk, enen productie tekeningen van gelamineerde projecten. houtconstructies en projecten.

Withagen Houtprodukten BV Withagen Houtprodukten BV Exportweg 1 • 9482 WP Tynaarlo

Exportweg 1 • 9482 WP Tynaarlo I: www.withagenhoutprodukten.nl • E: info@withagenhoutprodukten.nl • T: 0592 - 274280 I: www.withagenhoutprodukten.nl • E: info@withagenhoutprodukten.nl • T: 0592 - 274280

Untitled-1 1

15-1-2013 9:46:03

PRODUCTNIEUWS Isoleren en ondersteunen in één product Met de Spouw-Support is snel en eenvoudig een goede ondersteuning te maken voor lateislabben, loodslabben en EPDM-folie in de spouw. Met dit tevens isolerende product sluit de spouwisolatie ook op deze lastige plek volledig aan, waardoor veel voorkomende warmtelekken worden ondervangen. De ondersteuning is zonder bevestigingsmiddelen op harde spouwisolatie te plaatsen, maar het is ook mogelijk hem met de contactlijm Super X1 te verlijmen op beton. De SpouwSupport is standaard 1000 mm lang en te leveren in twee breedtes, die eenvoudig op de

Nieuwe website voor deurbeslag De website van FSB is de afgelopen maanden flink op de schop gegaan. Behalve een nieuw, fris design hebben de ontwikkelaars ook veel tijd gestoken in het optimaliseren van het gebruiksgemak. Vooral voor Nederlandse gebruikers biedt het medium veel verbeterpunten. Zo is de nieuwe website ook in het Nederlands te bekijken en zijn enkele nieuwe functionaliteiten toegevoegd. In handige submenu’s zijn nu in één opslag oplossingen voor de utiliteitsbouw

Lichtere schroefboormachines Bosch brengt met de modellen GSR en GSB 14,4-2-LI Professional accuschroefboormachines en accuklopboorschroefmachines op de markt die nog lichter en compacter zijn dan hun voorgangers: ze wegen respectievelijk slechts 1,2 en 1,3 kg en zijn inclusief 10 mm Auto-Lock-boorhouder maar 169 en 187 mm lang. Daarmee zijn ze circa 15 en 10 procent korter dan de huidige modellen en lossen ze deze als de lichtste en meest compacte apparaten in hun klasse af. De GSR en GSB 14,4-2-LI Professional hebben beide een optimale planeettransmissie met twee

of oplossingen voor de woningbouw afzonderlijk van elkaar te bekijken. Hetzelfde geldt voor diverse productgroepen, materialen of designers. Al deze onderwerpen zijn nu te lezen in het Nederlands en bie-

juiste spouwmaat zijn aan te passen: SpouwSupport 145 voor een spouw van 120 t/m 155 mm en Spouw-Support 205 voor een spouw van 170 t/m 215 mm. Het product is gemaakt van EPS en daardoor licht van gewicht en arbovriendelijk. Het EPS is brandvertragend gemodificeerd volgens NEN 6065/6066. Verder is het product vormvast, drukvast, vochtongevoelig, milieuvriendelijk en duurzaam isolerend. Hakron Nunspeet, Nunspeet, (0341) 27.88.10, www.hakron.nl

den veelzijdige informatie over de filosofie van FSB op deze onderwerpen. Een tweede nieuwe functionaliteit is de verbeterde digitale catalogus. Circa 20.000 producten zijn eenvoudig op artikelnummer op te zoeken. Vervolgens kan het betreffende product naar eigen keuze geconfigureerd worden. Ten slotte zijn vanaf heden ook alle FSB-dealers terug te vinden op de website. Door een postcode in te voeren, zijn direct alle mogelijke FSB-dealers in de omgeving te vinden. F+W Nederland, Zeewolde, (036) 522.56.88, www.fw-nedereland.nl

Vlakke keramische dakpan Wienerberger introduceert een nieuw vlak model dakpan, de Koramic Actua 10, die is afgewerkt met een edel-engobe. Edel-engobe is de oppervlakte afwerking die het midden houdt tussen een reguliere engobe en verglaasd. Dit vlakmodel keramische dakpan met een variabele latafstand van 342 tot 385 mm is te leveren in de kleuren rood, grijs en zwart. De pan heeft een lengte van 474 mm en een breedte van 285 mm. De dekkende breedte bedraagt 248 mm. De Actua 10 is tevens uitstekend geschikt voor verticale gevelbekleding, omdat dit panmodel een zogenaamd StormFix bevestiging, haken en schroeven in één systeem heeft. De pan wordt geleverd met 30 jaar garantie op breuksterkte, waterdichtheid en vorstbestendigheid.

Bosch Nederland, Breda, (076) 579.54.10, www.bosch-professional.nl

Volg ons op:

@bouwtotaal

Brandwerende deur doorstaat watertest Binnen Europa is de weten regelgeving op het gebied van brandveiligheid op een andere manier vastgelegd dan buiten Europa. Het Firelock brandwerend rolluik B120E van Hoefnagels Branddeuren voldeed uiteraard al aan de Nederlandse (NEN6069) en Europese (EN1634-1) wettelijke regels,

maar deze normen zijn niet gelijkwaardig aan de wetgeving in de rest van de wereld. Om aan de groeiende vraag uit regio’s als het Midden-Oosten en Azië te kunnen voldoen, heeft het bedrijf het rolluik succesvol laten testen volgens de norm NFPA80. Expliciet onderdeel van deze test was de water hose test. Dit betekent dat er na afloop van de test met een brandslang gericht water is gespoten op het brandwerend rolluik. Het behaalde UL-certificaat toont aan dat het Firelock brandwerend rolluik B120E in combinatie met een transportband of bagage afhandelingsysteem 120 minuten brandwerend is en voldoet aan alle kwaliteits- en veiligheidsnormen. Hoefnagels Branddeuren, Tilburg, (013) 462.59.59, www.hoefnagels.com

Spatwaterdichte en stofvrije machines De nieuwe Hitachi machines bieden weerstand tegen water en stof volgens de internationale norm IP56. Dit is de zware norm, waarmee de mate van bescherming van de behuizing van een machine wordt aangegeven. Het eerste cijfer staat voor stof, waarbij Hitachi een 5 scoort op de lijst van 6. Het tweede cijfer staat voor vocht, een 6

Wienerberger, Zaltbommel, (0418) 59.71.11, www.wienerberger.nl

standen en massief metalen tandwielen, waardoor er nog krachtiger geboord en geschroefd kan worden. Ze zijn bedoeld voor een toerentalbereik van 0 tot 400 omwentelingen in stand 1 en 0 tot 1300 omwentelingen in stand 2. Dankzij de Auto-Lockboorhouder kunnen zonder moeite gaten tot 30 millimeter worden geboord in hout en gaten tot 10 millimeter in metaal. De maximale schroefdiameter is zeven millimeter. De GSB 14,4-2-LI Professional heeft een geïntegreerde klopboorfunctie, waardoor bovendien gaten tot tien millimeter geboord kunnen worden in metselwerk.

Bijzondere dakbedekking zuivert lucht van stikstofoxide Eén vierkante meter Noxite zuivert elk jaar omgerekend ruim 50.000 m3, oftewel 50 miljoen liter vervuilde lucht volledig van NOx. Aangezien een gemiddelde volwassen Nederlander per jaar zo’n vier miljoen liter lucht gebruikt, wordt er voldoende gereinigd om 12 mensen schone lucht te geven. Om een andere vergelijking te geven: 100 m2 Noxite kan zoveel NOx uit de lucht zuiveren als een gemiddelde auto over 15.000 km produceert. Dit alles volgens fabrikant/ leverancier Icopal. Dit bedrijf heeft het product aanvankelijk on-

der EshaGum 446 Noxite op de markt gebracht. Maar Noxite wordt nu ook op een aantal andere typen dakbanen toegepast: het betreft hier EshaGum 470, EshaFlex 370 en EshaFlex 370 MF, alle met de toevoeging Noxite, waardoor de dakbanen een bredere toepassing kennen. De werking is als volgt: in het granulaat van Noxite zit titaniumdioxide. Die stof werkt als een katalysator: het zet het schadelijke stikstofoxide (NOx) in de lucht om in een onschuldig nitraat dat door de regen wordt weggespoeld. NOx is een verzamelnaam voor stikstofoxiden, waarvan de belangrijkste NO en NO2 zijn. NO ontstaat in alle verbrandingsmotoren (auto’s, vliegtuigen), CV-installaties, energie-installaties, overal waar een brandstof met lucht wordt verbrand. Op verzoek van Icopal heeft TNO het luchtzuiverend vermogen van daken onderzocht. Icopal, Groningen, 06-2061149, www.icopal.nl en/of www.noxite.nl

op een schaal van 8! Zelfs als je de nieuwe snoerloze Hitachi slagschroevendraaiers en slagmoeraanzetters met 100 liter water per minuut zou blijven natspuiten, doen ze gewoon hun werk. In de nieuwste actiefolder introduceert het bedrijf vier machines die voldoen aan de eis: twee Slagschroevendraaiers, WH14DBAL2, 14,4Volt en WH18DBAL2, 18V en twee slagmoeraanzetters WR14DBAL2 en WR18DBAL2 met een aandraaimoment van 160 Nm. Hitachi Power Tools Netherlands Nieuwegein, (030) 608.40.50, www.hitachi-powertools.nl

BOUW COMPLEET 2013 Met deze drie unieke regionale vakbeurzen creëren wij een landelijke dekking voor de complete bouwbranche.

Schrijf je nu in voor het uitgebreide kennisprogramma. Thema’s die aan bod komen: - Werken met BIM - Efficiënter werken voor u als ZZP`er

Gorinchem

10, 11 en 12 september

Kijk voor meer informatie op de website van Bouw Compleet.

Hardenberg

8, 9 en 10 oktober

Venray

5, 6 en 7 november

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Evenementenhal Hardenberg Energieweg 2 7772 TV Hardenberg T 0523 - 28 98 98 F 0523 - 28 98 00 E hardenberg@evenementenhal.nl

Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2 4207 HZ Gorinchem T 0183 - 68 06 80 F 0183 - 68 06 00 E gorinchem@evenementenhal.nl

www.evenementenhal.nl

Evenementenhal Venray De Voorde 30 5807 EZ Venray T 0478 - 51 97 90 F 0478 - 51 97 80 E venray@evenementenhal.nl

Ons evenement.

UW MOMENT.

PRODUCTNIEUWS Projectmatige zonwering van gerecyclede petflessen Na het prijswinnende EOS500 rolgordijn systeem komt Hunter Douglas met een nieuwe innovatie op het gebied van projectmatige zonwering. De nieuwe collectie spreekt tot de verbeelding met onder andere stoffen die gemaakt zijn van bijzondere duurzame materialen. Zo bestaat GreenScreen Eco voor honderd procent uit volledig recyclebare polyester vezels, zonder toevoeging van andere stoffen. Hierdoor kan het weefsel na gebruik zonder verdere scheiding weer worden omgesmolten en als grondstof dienen voor andere materialen. Ook de rolgordijnen uit de GreenScreen Revive col-

lectie zijn volledig recyclebaar. Het bijzondere van deze serie is dat de grondstof zelf ook al een recycleproduct is. De garens worden gemaakt van het plastic van volledig pvc-vrije, gerecyclede frisdrank- en waterflessen (petflessen). Het bedrijf werkt hiervoor samen met vuilverwerkingsbedrijven in Japan en Duitsland. In elke vierkante meter stof worden twee halve-liter flessen verwerkt, wat neerkomt op zes flessen per gemiddeld rolgordijn. Hunter Douglas Europe, Rotterdam, (010) 486.99.11, www.hde.nl

45 Dakpan voor koning WillemAlexander Ter gelegenheid van de kroning van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en het 200-jarig bestaan van de monarchie ontwikkelde Monier een klassieke Hollandse dakpan. De eerste kroningsdakpan is met brief en certificaat bezorgd op paleis Noordeinde in Den Haag. De blauw gesmoorde OVH206 kroningsdakpan ver-

Elektrisch gereedschap met 5.2 Ah accu-packs Accuschroefboormachines met lamp Hitachi introduceert een uitbreiding in het assortiment snoerloze machines: type DS14DSFL. Deze 14,4 Volt machine, uit voorraad te leveren, is uitgerust met een snelspanboorhouder (13 mm), 2 Li-ion slide accu’s en een oplaadbare lamp UB18DAL. Alles past in de bijgeleverde kunststof kof-

Een jaar na de wereldpremière van 4.0 Ah accupacks voor elektrisch gereedschap, is Metabo weer de eerste fabrikant ter wereld die de volgende, nog krachtigere, generatie accupacks met 5.2 Ampère-uren (Ah) op de markt brengt. Al met 4.0 Ah accupacks kunnen professionals tot 33% langer te werken. In vergelijking met de 3.0 Ah accupacks, die nog steeds op grote schaal worden gebruikt in de markt, brengt 5.2 Ah nu 75% meer capaciteit. De nieuwe accu-packs zijn net zo licht en handzaam als die met 3.0 en 4.0 Ah en ze hebben niet alleen een zeer robuuste behuizing, maar werken ook op vol vermogen bij zeer koude temperaturen tot -15 graden of in een warme omgeving tot +50 graden Celsius. Een 5.2 Ah accupack heeft voldoende vermogen voor vele toepassingen om twee machines van stroom te voorzien voor een hele werkdag. In veel gevallen is het niet nodig om een nieuwe lader of

een extra accu-pack te kopen bij aanschaf van een nieuwe accumachine. In de 5.2 Ah accu-pack klopt de nieuwste generatie cellen van de Japanse fabrikant Sanyo. Metabo Nederland, Breukelen, (0346) 21.79.51, www.metabo.nl

Veiligheidsbeslag met zelfstellende kerntrekbeveiliging Om inbraak door middel van cilinderkerntrekken tegen te gaan heeft AXA het Curve Veiligheidsbeslag met zelfstellende kerntrekbeveiliging (ZKB) ontwikkeld. Hiermee wordt de cilinder volledig omsloten door een stalen beschermer, maar blijft de cilinder uiteraard wel toegankelijk voor de sleutel. Omdat de lengte van gebruikte profielcilinders zeer variabel is, maakt dit veiligheidsbeslag gebruik van een inventief, gepatenteerd veersysteem, dat zich automatisch instelt op de lengte van de cilinder. Een vocht/tochtbeschermer omvat de cilinder, de kerntrekbeveiliger wordt rammelvrij op de cilinder gefixeerd en de montage is een fluitje van een cent. Niks nastellen, geen losse onderdelen: het past altijd in één keer. Een andere ontwikkeling van AXA betreft

fer. Dit model heeft een slanke softgrip, een traploos regelbaar toerental, is in 22 standen in te stellen en is zeer licht in gewicht (1,5 kg). Toch is dit type uitgerust met een krachtige motor en een aandraaimoment van 34 Nm. De capaciteit in hout is 30 mm en staal/aluminium 12 mm. De Hitachi Lithium Ion slide batterijen zijn zeer compact geproduceerd. Door deze vormgeving is het mogelijk om de producten licht in gewicht te houden. Hitachi Power Tools Netherlands Nieuwegein, (030) 608.40.50, www.hitachi-powertools.nl

tegenwoordigt dubbel Hollands glorie, omdat de kroning de aanleiding vormde en hij volgens een eeuwenoude techniek is geproduceerd. De blauw gesmoorde OVH206 dakpan siert al ruim twee eeuwen de Hollandse daken. De dakpan is gebaseerd op het model Oude Holle, een klassieker in het Hollandse stadsbeeld. De OVH206 combineert een klassieke uitstraling met moderne techniek. Dat maakt hem uitermate geschikt voor renovatie- en restauratieprojecten, maar ook voor nieuwbouw. Van de kroningspan is een gelimiteerde oplage vervaardigd in Monier’s productievestiging in Woerden. Monier, Montfoort, (0348) 47.65.11, www.monier.nl

de wandbedieningsknop Remote 2.0. Voor die situaties waarbij een losse afstandsbediening niet altijd de optimale oplossing is, zoals bij voorbeeld in scholen, sporthallen of andere openbare gebouwen, biedt een wandbedieningsknop nu uiykomst. Hiermee is één of meerdere AXA Remote’s tegelijk te bedienen. Een combinatie van wandbediening en afstandsbediening behoort ook tot de mogelijkheden. Axa Stenman Nederland, Veenendaal, (0318) 53.61.11, www.axa-hang-sluitwerk.nl

Schrotendeuren nu met KOMO

Beschermingsvilten

Weekamp Deuren heeft een nieuwe constructie voor haar schrotendeuren ont-

Vilton heeft diverse producten in zijn programma waarmee schades door stoten of vervuiling te voorkomen zijn. Al deze beschermingsvilten hebben een groot absorberend vermogen waardoor vuil en vocht snel wordt opgenomen en vervuiling wordt voorkomen. De beschermingsvilten zijn te verkrijgen als Antislip, Antilek, of Vlekvrij met ieder hun specifieke eigenschappen. Antislip Beschermingsvilt type AS is voorzien van een speciale antisliplaag waardoor verschuiven van het vilt wordt voorkomen. Antilek Beschermingsvilt type AL heeft een speciale antileklaag, waardoor doorlekken van vloeistof door het vilt wordt tegengegaan. Vlekvrij Beschermingsvilt type 600 is vervaardigd uit hoogwaardige weefsels, waardoor het

wikkeld. Hierdoor voldoen deze schrotendeuren nu aan de KOMO eisen, net als de overige buitendeuren van de collectie van deze fabrikant. Het gaat om de deurmodellen WK 1551 – 1552 – 1553 – 1554 en 1555. Tussen de schroten wordt een speciaal afdichtingsband aangebracht, waardoor de deuren wind- en waterdicht zijn. Om een betere isolatie te krijgen, kunnen de schrotendeuren aan de binnenzijde worden voorzien van een isolatieschuim (tussen de dorpels en de stijlen), die wordt afgewerkt met deklaag van okouméfineer. Weekamp Deuren, Dedemsvaart, (0523) 62.54.66, www.weekamp-deuren.nl

vilt 100% vlekvrij is. Al deze beschermingsvilten bieden tijdens de bouwfase een goede bescherming tegen vervuiling en beschadiging van bijvoorbeeld prefab betonnen onderdelen zoals vloeren, trappen, bordessen, galerij – en balkonplaten. Voor de bescherming van speciale ondergronden zoals natuursteen en marmer is type 600, vlekvrij zeer geschikt. Vlint Holding, Lelystad, (088) 887.71.00, www.vlint.eu

PRODUCTNIEUWS Prefab dagkant maakt het systeem compleet Populair bij onder andere woningcorporaties is momenteel het thermisch isolerend voorzetwandsysteem W’all-in-One van Faay. Een dun systeem met vormvaste HRisolatie en een blijvend hoog rendement. Koudebruggen vormen een zwakke schakel in de isolatieschil van de woning. Deze zorgen immers voor warmteverliezen die funest zijn voor het gebouw en de gezondheid van de bewoners. Het warmteverlies ten gevolge van een koudebrug kan oplopen tot wel 20 procent, aldus het bedrijf uit Vianen. Aanvullend op de elementen

uit het W’all-in-One systeem ontwikkelde Faay een oplossing voor de na-isolatie van dagkanten bij kozijnen. Deze prefab dagkanten sluiten naadloos aan op de andere elementen uit het assortiment. Door deze toevoeging worden koudebruggen effectief voorkomen en kunnen woningen zeer eenvoudig maar effectief worden geïsoleerd. De Prefab bijpassende dagkant maakt het W'all-in-One systeem compleet. Faay Vianen, Vianen, (0347) 37.66.24, www.faay.nl

Eerste elektrische betonmixer in gebruik Medio april heeft betonmortelfabrikant Albeton de eerste elektrische betonmixer officieel in gebruik genomen. Een wereldprimeur in de betonmortelindustrie! Op de betonmortelcentrale en op diverse bouwplaatsen werd de Ecodrive de eerste twee maanden van dit jaar uitgebreid getest door Mulder Europe. ‘Stil tijdens het laden en lossen van betonmortel, 30% zuiniger dan een traditionele betonmixer op diesel en minder CO2 uitstoot. Een prima milieuvriendelijke investering die uitstekend past in het programma Beton Be-

wust waar Albeton mee bezig is. De testperiode gaf uitstekende resultaten om de wagen definitief in gebruik te nemen’, aldus Sjaak van der Wel van Mulder Europe. Wijnand van Aalst voegt toe: ‘Het wereldwijde patent is inmiddels aangevraagd en de Ecodrive is geselecteerd voor de innovatieprijs van de maand van het FITT. Daar zijn we erg trots op.’ Albeton, Amsterdam, (020) 693.29.29, www.albeton.nl

Nieuwe serie valbeschermers De regelgeving voor het werken op hoogte worden steeds strenger en verder aangepast. Je Netje komt daarom nu met een vernieuwende serie valbeschermers en leeflijn systemen, met als doel deze voor zoveel mogelijk gebruikers toegankelijk te maken.

Je Netje heeft reeds enkele jaren de materialen van LANEX in het assortiment. Toetreding tot de Europese unie was voor LANEX een stimulans om te komen met een vernieuw aanbod van persoonlijke beschermingsmiddelen. Het bedrijf introduceerde begin jaren negentig de eerste serie valbescherming, harnassen, veiligheidstouwen en leeflijnen. Je Netje biedt een volledige scala van valbeveiligingssystemen met touw grijpers, zelfspannende leeflijnen, karabijnhaken en accessoires aan. De valbeveiliging- en leeflijnsyste-

Lichtkoepel voor platte daken Onderscheidend aan het ontwerp van de nieuwe lichtkoepel voor platte daken is de toepassing van zowel een vlakke glasplaat als een UV bestendige polycarbonaat koepel. Dit zorgt voor extra isolatie én meer mogelijkheden. Het product is standaard voorzien van Fakro P2 veiligheidsbeglazing. Maar er kan ook gekozen worden voor overige glaspakketten van de fabrikant/ leverancier, zoals de thermo-isolerende U6 of U8 beglazing. De lichtkoepel is daarmee

uitermate geschikt voor toepassing in passiefbouw. Het raamprofiel is opgebouwd uit, deels herwonnen, meercellig PVC. Het profiel wordt opgevuld met polystereen, wat bijdraagt aan de extra isolatie van het product. Het platdakraam maakt gebruik van dezelfde constructie, maar in plaats van de koepel wordt een vlakke glasplaat in een zwart aluminium profiel toegepast. Dit maakt het systeem extra flexibel en kan daarmee in nagenoeg elke maat geleverd worden; zelfs in een maximale maat van 2 x 2 meter. Beide producten worden geleverd

in een vaste of een open variant. Bij deze laatste heeft men de keuze uit een handmatige of elektrische Z-wave bediening. Fakro Nederland, Groesbeek, (024) 397.80.95, www.fakro.nl

men moeten voldoen aan de eisen van de klant, dus kwaliteit, flexibiliteit en hoge waarde van de producten en diensten moeten worden aangeboden tegen een gunstige prijs. De vernieuwde serie van valbeschermers en leeflijnsystemen zijn al via verschillende verkooppunten in de Benelux te verkrijgen. Je Netje BV, Valkenswaard, (040) 207 06 05, www.jenetje.nl

Bauhaus bakstenen geheel van deze tijd In de nieuwe serie Bauhaus gevelbakstenen c ombi ne e r t W i e n e r b e rger verleden en heden in uitstraling en productie. De serie bestaat uit acht verschillende baksteensorteringen, die dankzij het specifieke bakproces allemaal een geheel eigen karakter krijgen. Versmeltingen, sintering en lichte vervormingen geven de bakstenen karakter en maken elke baksteen uniek. De typische kleuren en rustieke oppervlaktes zorgen voor een expressieve uitstraling. De namen van de bakstenen uit deze serie verwijzen naar locaties die bekend zijn geworden met het klassiek modernisme volgens Bauhaus. Rosslau is een dieprode baksteen met een donkere bezandingsstructuur voor een levendige gevel. Weimar is een rode baksteen met een gesinterde oppervlakte. De donkere baksteen Steglitz valt op door een ruwe oppervlaktestructuur. Ook Chicago is een donkere baksteen, waarbij grijze basiskleuren zijn verrijkt met fijne, bruine versmeltingen. Zehlendorf is het tegenovergestelde: gebaseerd op wit kolen met subtiele donkere versmeltingen. Ook baksteen Krefeld is licht van kleur. Het gladde zandkleurige oppervlak is bij deze baksteen doorregen met een grove sintering. Fagus Alfeld heeft een geelbruine structuur die doorspekt is met kleine kraters. Tenslotte is een wisselend kleurenspel karakteristiek voor baksteen Rotterdam met lichtgele, dieprode en antraciete bakstenen. De strengpers bakstenen worden gemaakt op de Duitse productielocatie in Kirchkimmen. Wienerberger, Zaltbommel, (0418) 59.71.52, www.wienerberger.com

Chemisch anker nog veelzijdiger Het chemische anker AC100-PRO van Powers Europe heeft een ETA optie 1 goedkeuring gekregen. Omdat seismische belasting valt binnen deze ETA goedkeuring, is AC100-PRO het eerste chemische anker ter wereld met een ETA goedkeuring voor seis-

Schokabsorberende binnenzool optimaliseert voetcomfort Steel Blue introduceert de schokabsorberende Steel Blue Ortho Rebound. Deze binnenzool heeft een voetbed met een uniek patroon, dat zorgt voor een gelijkmatige verdeling en absorbering van het lichaamsgewicht. Hierdoor wordt de gehele voet ondersteund, verbetert de balans, verminderen gezondheidsrisico's en neemt het draagcomfort toe. De inlegzool ondersteunt ook de boog van de voet en is daardoor geschikt voor een lange draagtijd. De binnenzolen zijn gemaakt van high-tech en veerkrachtig polyurethaan dat ook na langdurig dragen zijn specifieke ei-

genschappen behoudt. Het speciale ontwerp van de inlegzool zorgt ervoor dat de voeten bij iedere stap een luchtstroom voelen. De Ortho Rebound inlegzool is antistatisch, antibacterieel en antischimmel. Steel Blue gaat alle veiligheidsschoenen standaard leveren met deze nieuwe binnenzool. Daarnaast is de inlegzool ook los te verkrijgen in maat de schoenmaten 37 t/m 49. Ningalo Trading, Zaandam, (075) 614.60.27, www.steelblue.nl

mische lasten volgens categorie C1. Tegelijkertijd heeft dit veelzijdige vinylester anker ook de nieuwe Europese ETA goedkeuring voor metselwerk ontvangen. De AC100-PRO kan nu in bijna elk basismateriaal toegepast worden, van beton en natuursteen tot bak- en bouwsteen (volle en holle) en kalkzandsteen. Om het gebruiksgemak te optimaliseren heeft men ook het ontwerp van de 300 ml kokers aangepast. Het folie opent nu automatisch bij het opendraaien van de

dop, openknippen is niet langer nodig. De AC100-PRO 410 ml + 10 ml Easy-pump beschikt over een innovatief kokerontwerp, waarbij de vereenvoudigde grondige menging zorgt voor een gemakkelijke verwerking. Door de drie uitgangen voor verharder is de weerstand minder, het comfort tijdens het uitpompen groter en de verwerking in koude omstandigheden beter. Powers Europe, Wieringerwerf, (0227) 59.47.47, www.powerseurope.nl

PRODUCTNIEUWS Meerlaagse reflectiefolie beperkt energieverlies SuperQuilt is een flexibele meerlaagse isolatiedeken die functioneert op basis van reflectie. Door het gebruik van meerdere isolatielagen en door toplagen van aluminium rekent het materiaal af met energieverlies door conductie, convectie en straling. Het is zowel onder- als bovendaks toe te passen in renovatie- en nieuwbouwprojecten. Door het lage gewicht, de grote rolafmetingen (breedte 1,50 meter, rollengte 10 meter) en de simpele verwerking (op maat snijden of knippen en vastnieten) is het product zeer gebruikersvriendelijk. Voor de verwerking is een uitgebreide installatierichtlijn beschikbaar. SuperQuilt is voorzien van het BDA Keur en naast dak-

Colofon Onafhankelijke informatiebron voor de uitvoerende bouw waaronder de aannemers, onderaannemers, inkoopmanagers, metselaars, voegers, dakdekkers, installateurs, stukadoors, zzp-ers en al hun toeleveranciers. jaargang 10, nr. 5, mei 2013

constructie geschikt voor spouwmuren, binnenmuren en voorzetwanden. YBS Insulation, Odijk, 06.31.95.27.75, www.ybsinsulation.com

Urinoirs met keramisch rooster BV De Sphinx Maastricht introduceert de Sphinx 300 urinoirs met een keramisch rooster. Deze urinoirs voor openbare ruimten met een hoge gebruiksfrequentie bieden optimale hygiëne. Het urinoir inclusief het rooster is volledig vervaardigd van hoogwaardig keramiek uit één stuk, zon-

Uitgever André Lardinois Hoofdredacteur ing. Frank de Groot Redactie Carla Debets Jan Bol Joop Wilschut Vaste medewerkers Ed de Rechteren van Hemert Mr. F. J. Kerkhof Ing. Peter Borgers Ing. Arjan van Wingerden Cor Spronk Casadata CV Advertentie André Lardinois telefoon: 0570-654660 e-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers telefoon: 0570-623852 e-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends telefoon: 0570- 861007 e-mail: hugo@handelsuitgaven.nl Ontwerp en opmaak Ronald Wientjes (RoDo grafisch ontwerpburo) e-mail: ronald@rodoweb.nl Abonnementen e-mail: administratie@handelsuitgaven.nl BouwTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 NHU 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 Nederlandse HandelsUitgaven 7421 ZC Deventer tel.: 0570-654660 fax: 0570-656580 email: info@handelsuitgaven.nl Copyright

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

Lasautomaat voor randen Het lasapparaat Roofon-R van Hertz is specifiek ontwikkeld voor het maken van lasnaden op slechts 20 mm afstand vanaf borstweringen, lichtkoepels en schoorstenen. Met een lasnaad van 40 mm komt men aan een totale overlap van 60 mm. Door de verwarmingsschoen van het mondstuk weg te draaien, wordt lassen op zo’n geringe ruimte mogelijk. Ter bescherming van de laszone is een speciaal systeem ontwikkeld met een silicone aandruksnaar voorzien van een beschermende plaat. Snelheid, temperatuur en luchtstroom zijn traploos in te stellen. Bij de digitale versie van de Roofon-R, die midden van dit jaar op de markt komt, zijn temperatuur en snelheid digitaal aan te passen. Uiteraard is de

machine ook te gebruiken voor ‘normale’ laswerkzaamheden. Almond Techniek, Maarsbergen, (0343) 44.40.55, www.almond.nl

Zes nieuwe persluchtgereedschappen Met de slagmoersleutel DSSW 360, de ratelschroevendraaier DRS 68, de gereedschapslijper DG 25, de beitelhamer DMH 30, de schroevendraaier DS 14 en de boormachine DB 10 presenteert Metabo zes nieuwe pneumatische persluchtgereedschappen voor professioneel gebruik. De luchtgereedschappen hebben een robuuste metalen behuizing en zijn bijzonder duurzaam. Omdat de afvoerlucht via de handgreep wordt geleid, wordt op de werkplek geen stof opgewekt. Voor meer comfort tijdens het gebruik zijn de grepen met rubber bekleed, ergonomisch gevormd en werken bovendien koude isolerend. Met hoge koppels, toerentallen en slagprestaties garanderen de nieuwe pneumatische gereedschappen snelle werkresultaten. Slagmoersleutel, ratelschroevendraaier, gereedschapslijper en beitelhamer biedt Metabo elk in set aan inclusief uitgebreide bijpassende toebe-

horen. Diverse mobiele compressoren en bijbehorende accessoires zoals slangen en onderdelen vullen het programma luchtgereedschappen aan. Metabo Nederland, Breukelen, (0346) 25.90.60, www.metabo.nl

Volgende stap in ontwikkeling professioneel gereedschap der randen of holten waar vuil en kalk zich kunnen hechten. Dit maakt het urinoir zeer eenvoudig te reinigen en te onderhouden. Het ontbreken van een los rooster maakt het urinoir bovendien vandalismebestendig. De urinoirs met keramisch rooster meten 34 x 37 cm en zijn te verkrijgen met achter- of boveninlaat. Beide varianten zijn uit te voeren met of zonder vlieg. Voor optimaal installatiegemak worden de urinoirs geleverd inclusief voorgemonteerde Kerafix montageset. De Sphinx Maastricht, Maastricht, (043) 351.12.00, www.sphinxpro.nl

Bosch heeft de draadloze accuboorhamer GBH 18 V-LI vervangen door een krachtige machine met beitelfunctie: de GBH 18 V-EC Professional. De GBH 18 V-EC Professional

Gewaagde kleuren voor closetzittingen Pressalit, de Deense fabrikant van closetzittingen, introduceert drie nieuwe kleuren binnen de Scandinavia Plus collectie, die zorgen voor een temperamentvolle, exotische sfeer. De drie nieuwe trendkleuren dragen de namen ‘Amazonas Green’, ‘Mellow Lime’ en ‘Exotic Orange’. Deze bijzondere tinten benadrukken de fraaie belijning van de zitting en brengen het temperament van exotische oorden in de badkamer. Organische vormen en zacht gewelfd design: dat klinkt als een droom uit de diepe jungle in het Amazonegebied, aldus het bedrijf. De trendkleur Amazonas Green zorgt voor een sfeer van bruisende levensenergie. Met Mellow Lime is een zeer individuele sfeer te creëren. De zachte, in-

tense tint prikkelt de zintuigen en harmonieert met de perfecte pasvorm van de zitting. Exotic Orange geeft de badkamer een kick vol levenslust. Een tint die uitnodigt tot speels experimenteren voor een sfeer van gloeiende warmte en exotisch genieten, zo meent Pressalit. Met deze inspirerende, vrolijke kleuren krijgt de badkamer een gewaagd accent. De zitting Scandinavia Plus past op closets van nagenoeg alle bekende merken, zoals Sphinx, Keramag, Duravit en Villeroy & Boch. Wijnbeek Sanitair, Uitgeest, (0251) 36.10.10, www.pressalit.nl

weegt slechts 2,6 kilogram en bereikt een individuele slagenergie van 1,7 joule. Hiermee biedt de machine net zoals zijn voorganger de beste verhouding tussen prestatie en gewicht van alle accuboorhamers in de 18-volt-klasse die nu op de markt zijn. De machine verwerkt bij het beitelen tot twaalf kilogram materiaal per uur en beschikt hiermee over de krachtigste beitelfunctie in zijn klasse. De efficiëntie van de boorhamer komt voornamelijk door de koolborstelvrije Bosch EC-motor met een rendement van 80 procent. De GDX 18 V-LI Professional uit de ‘dynamic-serie’ is de eerste slagschroevendraaier met een gecombineerde zeskant-/vierkantboorhouder. In plaats van zoals vroeger een adapter te moeten gebruiken of van toestel te moeten wisselen, is nu het wisselen van het accessoire voldoende. Hierbij zijn dopsleutels voor grote schroefverbindingen in een handomdraai te vervangen door tor-

siebits voor kleinere schroefverbindingen. Het is een universele machine, die gebruikt kan worden voor alle vereiste verbindingen in de installatie-, metaal- en houtbouw. Bosch Nederland, Breda, (076) 579.54.10, www.bosch-professional.nl

Compact

Handvat in trede

Unieke combi trap en werkbank Ideale werktafel

Ideale werktafel

Liggend oplegvlak

3 x V-vorm

Staand oplegvlak

€ 229,-

Robuust en stevig

Professionele trap

De X-Pro®: hét werkmaatje voor iedere professional

#probin_nl probin nederland KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN ALLE ADRESSEN OP WWW.PROBIN.COM

www.altrex.com

Stevige werkbank

Compact op te bergen