BOp magazine juli - augustus 2021

BOp magazine juli - augustus 2021

jaargang 40 l nr. 314 l tweemaandelijks

Doelen stellen

Geeft je houvast

Het woonzorgcentrum van de toekomst Blijf bewegen

België-Belgique P.B. 1000 Brussel 1 1/1757 P 006265

afgiftekantoor BRUSSEL 1

Corsendonk Duinse Polders in Blankenberge Eindelijk kunnen we proeven van de vrijheid en daar hoort ook vakantie bij.

Genieten van de vele activiteiten, de gezellige babbels en de gezonde lucht …

Niemand twijfelt eraan dat dit deugd zal doen.

Het vakantiecentrum Duinse Polders staat borg voor ruimte, comfort, lekker eten en een prima accommodatie.

Bovendien ligt het gezellige centrum van Blankenberge op wandelafstand.

Voor wie niet meer zo goed ter been is, is er de tramhalte vlakbij.

Nog niet ingeschreven ?

Vraag snel het inschrijvingsformulier aan

ber van 24 september tot 1 okto

Prijs per persoon in volpension: Eenpersoonskamer: 820 euro Per 2 in een kamer: 710 euro g: 25 euro

Busvervoer vanuit Brussel heen en teru

ben recht op een voordelig tarief)

(personen met een Omnio-statuut heb

Tijdens deze vakantieweek zullen we de eventuele geldende coronamaatregelen strikt volgen.

l

l l

Voorwoord

Kom buiten met het BOp H

et is zomer. Reden om de deuren te sluiten voor het publiek en te wachten tot september voor het hervatten van de activiteiten. Niet zo bij het BOp. Zoals elke zomer hebben we een aantrekkelijk aanbod dat je buiten met ons kan beleven.

foto © Claudine Dewettinck

Gelukkig is de coronasituatie danig verbeterd en zijn de maatregelen in die mate versoepeld, dat we heel wat kunnen organiseren op een veilige en gezonde manier. Je kan met ons wandelen in de natuur of in de stad, fietsen in clubverband, sporten in open lucht, meegaan op uitstap met bus, trein of boot … Je bent ook welkom op twee koffiemomenten en even langskomen in het BOp kan opnieuw.

derzoek aangetoond dat zowat 44% van de 70-plussers in hun leven slachtoffer geweest zijn van seksueel geweld en 1 op 12 van hen dit meegemaakt hebben gedurende de laatste 12 maanden. Als je als oudere daarmee te maken krijgt, weet dat je het niet alleen hoeft te torsen en dat je terecht kan bij het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling. Je leest er meer over verder in het magazine.

Het ziet ernaar uit dat er vanaf september opnieuw activiteiten binnen kunnen, maar daar verneem je meer over in het volgend magazine. We focussen ons nu op een min of meer onbezorgde zomer. Dat hebben te danken aan de vaccinatiebereidheid van het merendeel van de bevolking.

Ook het BOp zelf is een boodschapper in dit gebeuren, want wij blijven opkomen voor de belangen van de ouderen. Hoe we dat vorig jaar aangepakt hebben kan je lezen in ons jaarverslag (www.bop.brussels/nl/page/62/jaarverslag), maar we nemen ons voor omdat dit in de toekomst nog meer te doen.

Naast heel wat andere speerpunten is die versterking van de belangenbehartiging opgenomen in ons nieuw beleidsplan (20212025), dat we recentelijk ingediend hebben bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). In het najaar vertellen we je meer over dit beleidsplan.

Aanvankelijk bevonden de woonzorgcentra zich in het epicentrum van de coronacrisis. Nu zo goed als alle bewoners gevaccineerd zijn, kunnen we weer in vertrouwen denken over het ‘wonen’ in die rusthuizen. Aan de hand van een interview met Bert Anciaux – als directeur van het woonzorgcentrum De Overbron – en een uitgebreide bespreking van het boek Verplant van Ann Peuteman, besteden we ruime aandacht aan het heden en de toekomst van die woonzorgcentra. Hopelijk heeft de coronacrisis voor een versnelling gezorgd in de aandacht ervoor en voor die van de ouderenzorg in het algemeen.

We nodigen je uit om de draad weer op te nemen deze zomer.

Het zet je in beweging. En dat bewegen belangrijk is voor je – fysieke en mentale – gezondheid, daarover getuigen collega’s Anick en Ann. Hoe dan ook, hou het veilig en gezond. Zodat we nog lang van je aanwezigheid kunnen genieten. n Bart Braeckevelt

En die ouderenzorg kan ver gaan. Zo heeft een recent on-

Colofon Uitgever: Brussels Ouderenplatform vzw Zaterdagplein 6 1000 Brussel Tel. 02 210 04 60 info@bop.brussels www.bop.brussels

Het onthaal is open op werkdagen van 9 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur.

Het BOp is gesloten op 19, 20 en 21 juli.

Hoofdredacteur: Bart Braeckevelt Medewerkers: Claudine Dewettinck, Machteld De Schrijver, Luc De Munck, Leo-Jo Estercam, Ida Hendrickx, Inge Janssens, Claudine Pauwels, Marie-Henriette Struyf Lay-out: Johan Van Nieuwenborgh

Dit magazine wordt gedrukt bij EPO in Berchem, Antwerpen.

Abonnementen en verzending: Brussels Ouderenplatform vzw, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel Prijs jaarabonnement (6 nummers): 12,50 euro.

Prijs abonnement Nederland en Luxemburg: 20 euro.

Buiten Benelux: 25 euro.

Steunabonnement: vanaf 30 euro.

Per los nummer: 2,50 euro.

Verantwoordelijke uitgever: Piet Coenen Ondertekende artikels vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteur.

Abonnement kan op ieder tijdstip ingaan. Bedrag over te schrijven op IBAN nr. BE67 4300 3759 7187 van het Brussels Ouderenplatform, met vermelding van ‘abonnement BOp Magazine’

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

3

Inhoud

l l l

Inhoud

5 │ Bert Anciaux over heden en

toekomst van woonzorgcentra

8 │ De visie van Ann Peuteman

3 Voorwoord

29 Welzijn

Kom buiten met het BOp

Over dipjes en doelen stellen

5 Het Interview

32 Welzijn

Bert Anciaux over heden en

Op zoek naar oplossingen

toekomst van de woonzorgcentra

voor oudermisbehandeling

8 Woonzorgcentra

34 Digitaal

De visie van Ann Peuteman en

Het BOp neemt de digitale trein

de rusthuiswerking van het BOp

10 Kalender

36 Sport en Welzijn Bewegen met Ann en Anick

Het aanbod van gekende en nieuwe activiteiten in en buiten het BOp

21 │ De vlucht naar Europa

Met dagkalender, omruilvoordelen Paspartoe en inschrijvingsvoorwaarden

Op de cover

21 Tentoonstelling De vluchtroutes naar Europa

24 │ De Zeyp in coronatijd

in het Migratiemuseum

22 Musea Een parcours vol opmerkelijke vrouwen

24 Gemeenschapscentra 29 │ Dipjes en kleine doelen

in de kijker De Zeyp in coronatijd

26 Muziek 36 │ Bewegen met Ann en Anick

4

l

l l

BOp magazine

Een merkwaardig verhaal over de Koningin Elisabethwedstrijd

juli - augustus 2021

Ook in het centrum van Brussel – hier in de voetgangerszone – kan je genieten van het groen en de zon. foto: visit.brussels © Jean-Paul Remy

l

l l

Het

i n t e r vi e w

Bert Anciaux over heden en toekomst van woonzorgcentra

‘We moeten evolueren naar een kleinschaliger woonzorgbeleid’

B

ert Anciaux hoeven we waarschijnlijk niet voor te stellen aan de lezers van dit magazine: schepen van de stad Brussel van 1992 tot 1994, voorzitter van de Volksunie van 1992 tot 1998, senator van 1995 tot 1999, Vlaams en federaal minister van onder meer Cultuur, Jeugd, Brusselse Aangelegenheden, Mobiliteit en Sociale Economie van 1999 en 2009.

Sinds 2010 zetelt Anciaux voor SP.A (nu Vooruit) in de Senaat. In 1997 stichtte hij met zijn broer Jan en vier vrienden de vzw De Overbron in Neder-over-Heembeek, met de bedoeling een kleinschalig en betaalbaar woonzorgcentrum uit te bouwen voor Vlaamse ouderen in Brussel.

Ondertussen zijn we meer dan twintig jaar verder, huisvest De Overbron 59 bewoners en wordt er volop gewerkt aan de verdere vernieuwing van het centrum.

Maar ook hier vroeg corona het voorbije jaar veel aandacht. Daarover, en over de toekomst van de woonzorgcentra, sprak ik met Bert Anciaux, sinds 2010 directeur van het woonzorgcentrum.

In welke mate heeft corona het leven in De Overbron beïnvloed?

Meteen na de uitbraak van de pandemie werden we al met corona geconfronteerd.

Tijdens de eerste golf - van midden maart tot eind april 2020 - hadden we verschillende besmettingen, die we gelukkig ook zeer vlug opspoorden. Er zijn toen twee bewoners aan covid overleden. Een ervan werd midden maart naar het ziekenhuis gebracht, maar werd geweigerd op Intensieve Zorg, omdat een opname wegens

onderliggende ziektes niet zinvol werd bevonden. We hebben dan zeer snel veel getest en zijn ook meteen overgaan tot een grootschalige aankoop van mondmaskers en ander beschermingsmateriaal. Daardoor is ons centrum van 1 mei 2020 tot nu volledig coronavrij gebleven.

Wat moet ik me voorstellen bij die massale aankoop?

Meteen na de uitbraak konden we rekenen op stoffen mondmaskers, die we van vrijwilligers kregen. Het heeft me veel moeite én geld - in totaal zo’n 35.000 euro - gekost om op korte termijn een grote stock aan te leggen, die nog vele jaren zal meegaan. Naast de kosten die gepaard gingen met een personeelsuitbreiding, is dat een van de redenen waarom we het voorbije jaar met verlies hebben gedraaid. Dit jaar zullen we zeer waarschijnlijk zelfs nog meer verlies lij-

den, maar het welzijn van onze bewoners gaat voor alles.

Begrijp ik het goed dat jullie door corona extra personeel hebben aangeworven?

Ik ben inderdaad fier om te kunnen zeggen dat we in het voorbije jaar geen enkele dag te weinig personeel hadden.

Integendeel, er is blijvend geïnvesteerd in bijkomend personeel. In het voorbije jaar zijn zieke personeelsleden altijd vervangen en evolueerden we van 48 naar 

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

5

Het

i n t e r vi e w

l l l

 55 personeelsleden. Daarmee ligt De Overbron 35 % boven de Vlaamse personeelsnorm, die strenger is dan de Brusselse norm. Volgens mij is dat geen luxe, maar een noodzaak voor onze bewoners.

Zo hebben wij niet minder dan 5 animatoren.

Je verwijst zowel naar de Vlaamse als naar de Brusselse norm. Onder welke overheid vallen jullie als Vlaams centrum in Brussel?

Van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en van de stad Brussel (waarvan Neder-over-Heembeek deel uitmaakt, red.) hebben we nog nooit een euro ontvangen. Integendeel, de stad Brussel heeft ons zeker in de beginperiode - toen we een bouwvergunning moesten krijgen stokken in de wielen proberen te steken.

Het is dus enkel de Vlaamse overheid die ons subsidieert. Tijdens het voorbije jaar heeft het Agentschap Zorg en Gezondheid ons zeer goed geholpen. Zo kregen we via hen na een tijdje ook mondmaskers, waardoor onze eigen voorraad nog gevoelig werd uitgebreid. Daarnaast maken we als centrum eveneens deel uit van Zorgnet Icuro.

De Overbron is het enige woonzorgcentrum in Brussel dat uitsluitend Vlaamse bewoners en Nederlandstalig personeel heeft.

Dat is waarschijnlijk geen evidentie in Brussel.

Inderdaad, en zeker naar de toekomst toe ben ik er niet gerust in. Als de plannen van PS-voorzitter Paul Magnette, maar spijtig genoeg ook van tal van Vlaamse politici, voor een overheveling van de Vlaamse gemeenschapsbevoegdheden naar het Brussels Hoofdstedelijk

Gewest doorgevoerd worden, is het einde van alle Vlaamse initiatieven in zicht.

Dan zullen die immers allen verplicht tweetalig worden. In de praktijk zal dat dan neerkomen op eentalig Frans. Dat zien we trouwens nu al gebeuren in de zeven andere Vlaamse woonzorgcentra in Brussel.

We hebben overeenkomsten met het UZ Brussel en het AZ Jan Portaels in Vilvoorde, om in geval van nood bewoners van ons centrum naar hen over te brengen. We vermijden om de spoeddiensten te bellen, want dan krijgen we Franstalige ambulanciers die naar Franstalige ziekenhuizen rijden. Zo hebben we in het verleden transporten gehad naar het Paul Brienziekenhuis in Schaarbeek, een afdeling van Brugmann, waar Nederlandstaligen aan hun lot worden overgelaten. Daarom bellen we nu in dringende gevallen altijd naar de MUG, omdat er dan meestal een Nederlandstalige spoedarts meekomt.

Diversiteit is een belangrijk thema in Brussel. Hoe zit dat in De Overbron?

Bij ons personeel zijn er niet minder dan 25 verschillende etnieën. Maar ze hebben gemeenschappelijk dat ze allen Nederlands spreken en dus onze bewoners de beste zorgen in hun moedertaal kunnen geven. We werken aan een bewust intercultureel beleid voor personeel en bewoners, en zetten in op een non-discriminatiebeleid. Eigenlijk willen we een weerspiegeling van de samenleving binnen ons woonzorgcentrum. We werven de beste mensen, los van welke origine ook. We investeren ook in Neder-

6

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

landse taallessen voor ons personeel en zorgen ervoor dat ze zich goed voelen op hun werk.

Gerontoloog Peter Jansen schreef in De Standaard dat corona ‘het failliet van de woonzorgcentra aantoonde’.

Wat denk je als je dat leest?

Er zijn zeker fouten gebeurd in het voorbije jaar, zowel in Brussel als in Vlaanderen, maar een dergelijke uitspraak is veel te veralgemenend. Dat geldt ook voor de spraakmakende onderzoeken van Amnesty International en Artsen Zonder Grenzen. Zo valt het me bij het rapport van laatstgenoemde op dat slechts enkele centra werden gecontacteerd, en dat het in Brussel alleen over Franstalige centra ging. Ik durf met de hand op het hart stellen dat wij het als centrum zeer goed hebben gedaan.

Schandalige toestanden, zoals in eenzaamheid sterven of geïsoleerd worden op de kamers, zijn onaanvaardbaar en hebben zich in ons woonzorgcentrum nooit voorgedaan. Ik hoop wel dat corona de aanzet biedt om eindelijk het kaf van het koren te scheiden. Er zitten nu gangsters onder de centra, waarbij enkel het commerciële aspect van tel is. Die grootschalige fabrieken moeten er dringend uit en de kwaliteitsnormen moeten opgetrokken worden. In die zin kan corona aan de basis liggen van een toekomstig kwaliteitsvoller woonzorgbeleid.

In haar boek Verplant schetst Knack-journaliste Ann Peuteman het woonzorgcentrum van de toekomst. Hoe zie jij dat?



l 

Laat me om te beginnen zeggen dat ik haar boek met veel interesse heb gelezen, en dat ik me kan vinden in haar voorstellen. We moeten evolueren naar kleinschaligere woonleefcentra, ook al zal dat bijkomende investeringen vragen. In De Overbron gaan we bijvoorbeeld binnenkort een Groentheater met podium bouwen, waar niet alleen onze eigen bewoners maar ook de wijkbewoners van concerten zullen kunnen genieten. Daarvoor krijgen we financiële steun van Vlaams minister Benjamin Dalle. We werken ook actief samen met het Gemeenschapscentrum Nohva, het lokaal dienstencentrum en een aantal scholen en verenigingen.

Daarbij wordt ingezet op het groepsgebeuren, in functie van de wensen van de bewoners. Zo hebben we een groot stuk tuin kunnen bijkopen, waarvan onze bewoners veel gebruik maken. Groen in de stad is hier de realiteit.

Bij de Koning Boudewijnstichting hadden we voor corona ook al een project ingediend voor de zogeheten tubbe-werking. Dit is een uit Zweden overgewaaid organisatie- en managementmodel, waarbij de nadruk ligt op een meer relatiegerichte zorg. Daarbij geldt als basisprincipe dat bewoners zoveel mogelijk (mede)zeggenschap behouden over hun leven en over de plek waar ze wonen. Ze worden uitgenodigd om mee te denken en te beslissen, waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met hun persoonlijkheid, wensen en capaciteiten. Zo moet bijvoorbeeld niet iedere bewoner van De Overbron op hetzelfde ogenblik eten. De bewoners stappen op die wijze uit hun zorgbehoevende rol, terwijl wij als directie overschakelen van een dirigerende naar een coachende rol. Daarvoor krijgen we een coach gesubsidieerd, die de bewoners centraal plaatst.

verwachten dat ze nog een tandje bijsteken. We stimuleren ook de bewoners om niet zomaar klakkeloos te zeggen dat het hier goed is. Net zoals de familie moeten ook zij opgevoed worden: de huidige generatie bewoners is vaak nog te volgzaam, ze mogen gerust wat meer op tafel slaan. En het personeel moet daarbij beseffen dat ze dankzij die bewoners in De Overbron kunnen werken. Naast onze bewoners willen we uiteraard eveneens ons personeel gelukkig maken, want dat heeft grote invloed op het leven van de bewoners.

Wordt de familie van de bewoner erbij betrokken?

De tubbe-werking heeft geen betrekking op de familie. Soms moeten we ze wel een beetje mee opvoeden, in de zin dat ze de inspraak van hun familieleden die hier wonen moeten respecteren.

Maar de familie wordt wel zeer nauw betrokken bij de werking van het centrum.

Zo heeft onze dagelijkse verantwoordelijke Veerle Geens zowat dagelijks contact met de familieleden.

Aan al onze personeelsleden geven we ook uitdrukkelijk mee dat ze moeten beseffen dat gewerkt wordt in het huis van de bewoners. Het is voor ons niet voldoende dat ze zomaar hun best doen, we

Hoe komt het toch dat de Vlaamse beleidsmakers nooit ernstig in de woonzorgcentra en de ouderenzorg in het algemeen hebben geïnvesteerd?

Het is inderdaad verbazend hoe weinig middelen er naar ouderenzorg gaan.

Ook bij corona was het trouwens opvallend: alle aandacht ging naar de ziekenhuizen, de woonzorgcentra werden zeker in de eerste fase volledig genegeerd. De politiek is er nog nooit in geslaagd om op dat vlak met een voldragen beleidsplan te komen, dat adequaat inspeelt op de toekomstige ontwikkelingen. Nochtans weet iedereen dat we met een vergrijzende bevolking zitten. Een van de redenen

Ook wat de vaccinatiebereidheid onder het personeel betreft, is er het besef dat dit noodzakelijk is voor het welzijn van de bewoners. Daarbij hebben we respect voor de angst van sommige personeelsleden en zijn we met hen in gesprek gegaan. Op die wijze hebben we uiteindelijk het volledige personeel meegekregen, met inbegrip van de twee personeelsleden die zwanger zijn.

l l

Het

i n t e r vi e w

is volgens mij dat - met alle respect - de huidige oudere generatie over het algemeen te braaf is en daardoor onvoldoende gewicht in de schaal legt. Ik verwacht echter binnenkort een omslag, want de huidige generatie van 60-plussers is veel mondiger dan de vorige generaties en zal haar eisen voor een krachtig beleid sterker laten weerklinken. Als zij erin slaagt om daardoor meer respect af te dwingen, zal de politiek ongetwijfeld volgen.

Daarbij kunnen ook de belangenverenigingen voor ouderen een belangrijke rol spelen. In dat verband is er volgens mij in de komende jaren in Brussel een grote rol weggelegd voor het BOp. Ik zou jullie wel willen vragen om zeer waakzaam te zijn voor de politieke evolutie: als de eerder aangehaalde overheveling van Vlaamse bevoegdheden naar het Brussels Gewest zich doorzet, dan zal ook het BOp tweetalig worden en voorspel ik dat het op termijn eentalig Frans wordt.

Tot slot een persoonlijke vraag: kan Bert Anciaux zich voorstellen dat hij in de toekomst in een woonzorgcentrum gaat wonen?

Voorlopig nog niet, want mijn vrouw Damienne is tien jaar jonger en ik hoop dat zij nog zeer lang goed voor mij zal zorgen (lacht). Maar als ik alleen zou vallen, zal ik niet aarzelen indien ik terecht kan in een kleinschalig en betaalbaar centrum als De Overbron (de dagprijs voor een eenpersoonskamer ligt er nu tussen 50,43 en 62,81 euro, zo’n 10 euro goedkoper dan het gemiddelde in Vlaanderen en 20 euro dan dat in Brussel, red.), waar ten volle rekening wordt gehouden met de wensen van de bewoner. Ik ben ervan overtuigd dat we meer en meer zullen evolueren naar dergelijke centra, die hun plaats als volwaardige woonheden zullen opeisen in de samenleving. Maar tegelijkertijd besef ik dat er nog een lange weg af te leggen vooraleer dit zal gerealiseerd worden, ook op politiek vlak.

Bedankt, Bert, voor jouw openhartige kijk op de huidige en toekomstige werking van de woonzorgcentra. En voor het hoopvol perspectief dat het op termijn overal heerlijk wonen kan zijn in het woonzorgcentrum, om de ondertitel van het boek van Ann Peuteman te citeren (zie volgende pagina’s).

juli - augustus 2021

n Tekst: Luc De Munck Foto’s: Bert Anciaux e.a.

BOp magazine

l l l

7

Woonzorgcentra

l l l

Ann Peuteman

K

nack-journaliste Ann Peuteman verdiept zich al jaren in het leven van ouderen. In 2019 publiceerde ze Grijsgedraaid, waarin ze een antwoord probeerde te geven op de vraag waarom we bang moeten zijn om oud te worden.

Uit de reacties bleek dat er iets was waar mensen nog banger voor waren: verhuizen naar een woonzorgcentrum. Daarom onderzoekt ze in haar nieuwe boek Verplant, dat eind vorig jaar verscheen, hoe dat komt én hoe dat kan veranderen.

In zeven hoofdstukken gaat ze dieper in op de verschillende oorzaken voor die weerstand, laat daarover getuigen aan het woord en schetst ook een (amusant) beeld over hoe zij zichzelf binnen veertig jaar ziet functioneren in een woonzorgcentrum.

Een contract voor de kamerinrichting ?

Doorheen het boek verwijst ze meermaals naar voorstellen, die vandaag in sommige centra al in de praktijk worden gebracht. Zo maakt ze in het eerste hoofdstuk over de bewoonbaarheid van de centra melding van het project One Night Sleep, dat ervoor ijvert om een logeerbed te voorzien in elke rusthuiskamer. Daardoor zouden partner, zoon/ dochter, kleinkind of vriend(in) af en toe kunnen blijven slapen: niet alleen omdat het handig is, maar minstens evenzeer voor de gezelligheid.

Wat die bewoonbaarheid betreft, citeert Peuteman overigens uit een bevraging bij oudere Aalstenaars, waaruit bleek dat een van de belangrijkste redenen om nooit naar een rusthuis te willen verhuizen het feit was dat ze dan (een groot deel van) hun bezittingen moeten achterlaten. Maar het zou toch mogelijk moeten zijn dat bewoners zelf hun kamer inrichten met de spullen die hen dierbaar zijn, oppert de auteur. Daarbij zou dan een contract kunnen afgesloten worden, waarin bepaald wordt dat de kamer uiteindelijk weer in de oorspronkelijke staat achtergelaten wordt.

8

l

l l

BOp magazine

‘Tegen de tijd dat ik oud ben, zal er niemand meer voor ons zorgen’ Ook het ‘imago’ van werken in een woonzorgcentrum - door corona nog acuter geworden - komt aan bod. Verpleegkundige Kurt formuleert het als volgt: ‘Ouderen zijn een vergeten groep, waarover ook onder verpleegkundigen veel misverstanden bestaan. Er wordt nog altijd neergekeken op het werk in een woonzorgcentrum en ik vrees dat we dat beeld ook zelf een beetje in stand houden’. De lage verloning maakt de ouderenzorg niet meteen aantrekkelijk voor jonge mensen. Het valt te hopen dat de recente stappen naar een billijker verloning vanwege de federale en Vlaamse regering hieraan zullen verhelpen. Een zorgcoördinator van een woonzorgcentrum is er alvast niet gerust is: ‘Tegen de tijd dat wij oud zijn, zal er niemand meer zijn om voor ons te zorgen’, vertrouwt ze Peuteman toe.

4 euro per dag voor de maaltijden Een ander heikel punt is het eten in de woonzorgcentra. De auteur geeft toe dat ze de laatste jaren een heel scala van uitvluchten heeft bovengehaald om niet te moeten mee-eten in een woonzorgcentrum, omdat het vaak letterlijk nergens naar smaakt. Niet zo verwonderlijk, als uit onderzoek blijkt dat er gemiddeld minder dan 4 euro per dag mag besteed worden aan de maaltijden. Waarom kunnen rusthuiskamers niet standaard voor-

juli - augustus 2021

over het woonzorgcentrum van de toekomst

zien worden van een waterkoker, koffiezet, koelkast en eventueel magnetron, vraagt Peuteman zich af. Ze verwijst ook naar goede voorbeelden, zoals kleinschalige woonzorgcentra die een open keuken hebben waar bewoners gebruik van mogen maken, of rusthuizen waar een kok regelmatig met een keukentje op wielen bij de bewoners langsgaat.

Rekening houden met de bewoners Meestal hebben bewoners geen andere keuze dan meedraaien in het bestaande regime en moeten ze heel wat van hun gewoonten opgeven. Ook hier zijn er woonzorgcentra die ervoor zorgen dat mensen de touwtjes van hun leven zelf in handen kunnen houden. Rudi, directeur van een woonzorgcentrum verwijst naar een gouden regel in zijn centrum: ‘Nooit bespreken we een bewoner zonder dat hij er zelf bij is. Sommige wensen kunnen we meteen inwilligen. Als iemand vraagt om elke dag om elf uur te ontbijten of in de namiddag in bad te gaan, bijvoorbeeld.

Bij andere vragen moeten we de haalbaarheid nagaan’. Maar vermoedelijk is dat eerder uitzondering dan regel en zijn er nog altijd meer directeurs zoals deze van het woonzorgcentrum van Helène, die haar tot twee keer suste met de boodschap dat hij over haar voorstellen zou nadenken en vervolgens niets meer van zich liet horen. Of nog erger: een bewoonster die ontdekte dat er in haar woonzorgcentrum al meer dan een jaar in de klachtendoos bij het onthaal dezelfde negen ongeopende brieven zaten. 

l 

Pleidooi voor een maximumfactuur Uiteraard komt ook de (on)betaalbaarheid van de woonzorgcentra aan bod.

Peuteman stelt terecht dat de overheid op dat vlak best wat ambitieuzer zou mogen zijn. Zij pleit voor het invoeren van een maximumfactuur voor woonzorgcentra, naar analogie met die voor gezondheidszorg. Ook zouden mensen kunnen gestimuleerd worden om geld opzij te zetten, via een fiscaal aantrekkelijk systeem van zorgsparen (vergelijkbaar met pensioensparen), waardoor ze in hun laatste levensjaren de nodige zorg kunnen betalen. Dé oplossing is ongetwijfeld een fatsoenlijk pensioen voor iedereen. In het regeerakkoord van de huidige federale regering staat dat het minimumpensioen zal opgetrokken worden ‘in de richting van 1500 euro’, waardoor de financiering van een rusthuisverblijf nu in Vlaanderen gemiddeld 1790 euro

- betaalbaarder zou worden. Maar het is nog maar de vraag of deze intentie door de huidige budgettaire toestand effectief zal gerealiseerd worden …

Ook oude bomen kun je verplanten Meer in het algemeen vreest Peuteman dat de maatregelen die politici voor ouderen zullen nemen te mager en te vrijblijvend zullen zijn. Zij besluit dat het hoog tijd is dat rusthuisbewoners - én ouderen die nog thuis wonen- eindelijk een stem krijgen. Daarbij pleit ze voor een ouderencommissaris, in de lijn van de oproep van Johan Leman in het vorige nummer van dit magazine. Maar ze voegt er meteen aan toe dat ook die pas iets ten goede zal kunnen veranderen als hij of zij luistert naar degenen over wie het écht gaat.

De auteur geeft in haar boek alvast het goede voorbeeld, door tachtigplussers als

l l

Woonzorgcentra

de (ondertussen overleden) radiocoryfee Lutgart Simoens, Roger Lybaert (die ook tweemaal zijn verhaal mocht doen in De Afspraak en over wie een documentaire te zien was op Canvas), Frans Goethals en Leontine Schramme uitvoerig aan het woord te laten. Dit vlot geschreven en zeer leesbaar boek legt de vinger op talrijke wonden, maar schetst tegelijkertijd aan de hand van concrete voorbeelden ook een hoopvol perspectief voor het woonzorgcentrum van de toekomst. De auteur gelooft dat je oude bomen nog kunt verplanten … maar dan moeten ze wel in goede grond - lees: goede woonzorgcentra - terechtkomen! n Luc De Munck Ann Peuteman, Verplant., Waarom het heerlijk wonen kan zijn in het woonzorgcentrum, Uitgeverij Vrijdag, Antwerpen, 2020, 205 pagina’s, 20 euro.

De rusthuiswerking van het BOp N

u de meeste bewoners van de rusthuizen gevaccineerd zijn tegen het coronavirus kan ook weer in volle vertrouwen nagedacht worden over een verhuizing daarheen.

Ieder mens heeft recht op een zo persoonlijk mogelijke behandeling. Als mensen een nieuw thuis krijgen zijn zij daar de coaches van het personeel. Verhuizen naar het rusthuis zou moeten voelen als echt thuiskomen in je nieuwe woonst. Niet meer alleen thuis maar altijd met iemand om je heen die voor je zorgen kan. Want mensen die zich goed voelen hebben meestal ook een betere gezondheid.

Waar het goed wonen is

Als verhuizen naar het rusthuis wenselijk wordt, helpt het BOp je graag in je zoektocht naar het meest aangepaste verblijf. Dat kan bv. via home-info.be. Daar vind je een uitgebreide lijst van woonvormen met alle informatie die het best bij je persoonlijkheid past.

Het BOp verleent zijn medewerking aan diverse projec-

ten, in het belang van de ouderen. Zo zoeken we samen met ergotherapeuten en woonleefbegeleiders naar een zinvolle invulling van de dag. Soulcenter.be biedt een schat aan informatie rond betekenisvol wonen en werken in het rusthuis en het welbevinden van bewoners. Lezen is zo’n zinvolle bezigheid. Een aantal vrijwilligers volgde een opleiding van ‘Het Lezerscollectief’ in het BOp en leest verhalen en poëzie samen met rusthuisbewoners.

Dit jaar staat er ook nog een wandeling in het Josaphatpark op de agenda voor de bewoners van de Brusselse Woonzorgcentra, onder begeleiding van vrijwilligers.

Zinvolle tijdsbesteding en deugddoende activiteiten met nabije en inspirerende mensen zijn van het allergrootste belang. Hulpverlening en ondersteuning blijven een heel individueel proces, waarbij de relatie met de rusthuisbewoner en zijn naasten het belangrijkste is. Het woonzorgcentrum blijft in de eerste plaats een plek zijn waar het goed wonen is. Een plek waar ook mensen uit de buurt regelmatig over de vloer komen, zodat ze met eigen ogen kunnen vaststellen dat het er goed toeven is. n Claudine Pauwels, rusthuiswerking BOp juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

9

BOp-info

l l l

HOE VEILIG DEELNEMEN AAN DE ACTIVITEITEN VAN HET BOp ?

V

anaf 1 juli mogen we weer meer en dat is fijn. Het BOp kiest ervoor om in de zomer enkel activiteiten in open lucht te organiseren. Dat is aangenamer, gezonder en veiliger. Vanaf september kan het ook binnenshuis, als de coronasituatie het toelaat.

l Hou er rekening mee dat er voor elke activiteit bijkomende regels kunnen gelden. l Verwittig op voorhand als je na inschrijving toch niet kan komen.

Dan kunnen we iemand anders met jouw vrijgekomen plaats plezier doen.

l Het basisprincipe is en blijft dat je deelneemt op eigen verantwoordelijkheid. Hierover lees je alles in het charter van het Agentschap Zorg en Gezondheid. l Bij enige twijfel over je gezondheid: blijf thuis en contacteer de huisarts. l Cash betalen kan opnieuw, via het onthaal van het BOp.

l Verder gelden de gekende maatregelen van basishygiëne, afstand houden, mondmasker … en blijven we de instructies van de – lokale – overheden opvolgen. l Geniet van onze activiteiten in alle veiligheid, zodat we met zijn allen gezond blijven. Je laten vaccineren helpt daarbij zeker.

Inschrijven via de website ? Zo eenvoudig !

1. Surf naar www.bop.brussels.

2. Ga naar activiteiten en klik op de gewenste rubriek: concerten, tentoonstellingen …

1.

3. Bv. Sport: je krijgt een overzicht van de verschillende sportactiviteiten die we organiseren (afb. 1).

4. Klik op het gewenste lezing: bv. EKSTEROOG: WEMMEL op 13 juli. Nu krijg je een omschrijving en alle praktische informatie te zien.

5. Klik op de groene knop inschrijven (afb. 2).

6. Vul minstens je naam, voornaam en e-mail in. Geef het juiste aantal personen tegen het correcte tarief in en vink het vakje ‘ik ben geen robot’ aan. Soms krijg je dan enkele foto’s te zien, waarbij je gevraagd wordt alle etalages of verkeersborden of andere items aan te vinken. Dit is een test die bewijst dat je geen (spam)robot bent. Als je dit goed doorlopen hebt, kan je daaronder op de knop inschrijven klikken (afb. 3).

2.

7. Nu krijg je op je scherm alle details van je inschrijving te zien. In je mailbox ontvang je een inschrijvingsbevestiging: als je die niet ontvangen hebt, dan ben je NIET ingeschreven!

Neem dan zeker contact op met het onthaal.

8. Er is een extra voordeel om in te schrijven via onze website. Twee dagen voor aanvang van de activiteit waarvoor je ingeschreven bent, ontvang je een herinneringsmail. Handig om je afspraak niet te vergeten!

9. Inschrijven kan ook door te klikken op een gewenste dag in de maandagenda of door te klikken op een ‘activiteit in de kijker’. Daarna verloopt het zoals hierboven beschreven.

En bovendien zal het onthaal je dankbaar zijn.

Het is voor hen een administratieve last minder en zo hebben ze meer tijd om je te ontvangen en verder te helpen!

10

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

3.

l Donderdag 1 juli l Fietsclub l Fit en fel online l Qigong online Vrijdag 2 juli l Repetitie BOcantus Maandag 5 juli l Koffiecontact ‘Hoe gaat het met jou?’

Dinsdag 8 juli l Fietsclub

l l

Dagkalender 1

15

september

Woensdag 28 juli l Busuitstap Beaufort - westkust

Vrijdag 20 augustus l Repetitie BOcantus

Donderdag 29 juli l Fietsclub l Wandeling Vilvoorde

Dinsdag 24 augustus l Eksteroog

2021

Woensdag 25 augustus l Busuitstap Beaufort – oostkust l Plazey met het BOp

Vrijdag 30 juli l Repetitie BOcantus Zondag 1 augustus l Fototentoonstelling ‘Eindeloos op de vlucht’

Donderdag 26 augustus l Fietsclub l Zomerwandeling Abdij Ter Kameren

Vrijdag 9 juli l Repetitie BOcantus

Dinsdag 3 augustus l Koffiecontact ‘Hoe gaat het met jou?’

Dinsdag 13 juli l Eksteroog l Nordic Walking

Woensdag 4 augustus l Plazey met het BOp l Street Art wandeling

Woensdag 14 juli l Natuurwandeling Poelbos

Donderdag 5 augustus l Fietsclub

Donderdag 15 juli l Fietsclub l Treinuitstap Antwerpen

Vrijdag 6 augustus l Boottocht Halle - Ronquières l Repetitie BOcantus

Vrijdag 16 juli l Repetitie BOcantus

Dinsdag 10 augustus l Eksteroog l Nordic Walking

Donderdag 22 juli l Fietsclub l Treinuitstap Ninove

juli tot

Vrijdag 27 augustus l Repetitie BOcantus Maandag 30 augustus l Kruidenworkshop Woensdag 1 september l Jazz Binnenstebuiten Donderdag 2 september l Fietsclub l Metaforo Vrijdag 3 september l Repetitie BOcantus Maandag 6 september l Schrijfatelier BOp

Woensdag 11 augustus l Plazey met het BOp

Dinsdag 7 september l Nordic Walking

Vrijdag 23 juli l Fonteinenwandeling l Repetitie BOcantus

Donderdag 12 augustus l Fietsclub l Wandeling Park van Lijn 28

Zondag 25 juli l Wandeling 'van de kaart naar de straat'

Vrijdag 13 augustus l Repetitie BOcantus

Vrijdag 10 september l Repetitie BOcantus

Woensdag 18 augustus l Plazey met het BOp l Street Art wandeling

Dinsdag 14 september l Eksteroog l Praatcafé Dementie ‘Hulpmiddelen’

Maandag 26 juli l Wandeling ‘in het spoor van Charlatan’ Dinsdag 27 juli l Eksteroog

Donderdag 9 september l Fietsclub

Donderdag 19 augustus l Fietsclub l Treinuitstap Brugge - Triënnale

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

11

Kalender 1

juli tot

15

september

2 021

l l l

CURSUS AQUARELATELIER In deze cursus leer je de nodige vaardigheden van aquarelleren aan. Zowel beginners als gevorderden zijn welkom. Het betreft een lessenreeks met 4 bijeenkomsten.

Je kan niet per keer inschrijven, wel voor de hele reeks.

Begeleiding Lucienne Nijsters.

De lessen hebben telkens plaats op vrijdagvoormiddag van 9.30 tot 12 uur in het BOp. Deelname aan de reeks van 4 lessen: 60 euro, met BOp-kaart 44 euro, koffie of frisdrank inbegrepen of frisdrank). Noteer alvast de datums van het najaar: 24 september, 29 oktober, 26 november en 17 december. Interesse voor het atelier? Neem contact op met het onthaal. Code 43050.

FOTOCLUB EN FILMCLUB METAFORO De fotoclub en de filmclub van het BOp, geleid door Leo Jo Estercam, zijn beide geschikt voor zowel beginners als gevorderden. De bijeenkomsten of workshops zijn steeds op donderdagnamiddag, van 14 tot 16 uur in het BOp. Vanaf begin september starten deze twee aparte workshops opnieuw. Vraag gratis en vrijblijvend de detailfolders op bij het onthaal. Meer details in het magazine van september-oktober.

JAZZ BINNENSTEBUITEN Jazz is een fascinerende muziekvorm van de zwarte mensen uit de Verenigde Staten, ontstaan eind 19de eeuw en wereldwijd bekend vanaf de jaren dertig van de 20ste eeuw.

Voordrachtgever is professor Piet van de Craen, lid van de Antwerpse jazzclub. Dit najaar gaat de nieuwe reeks over Groten van de hedendaagse jazzmuziek en naar wie ze opkijken.

Van 14 tot 16 uur in het BOp. Inclusief een syllabus en koffie.

Bijdrage voordracht: 6 euro, met BOp-kaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, mits omruiling van 15 Paspartoepunten gratis. Code 41725. l Woensdag 1 september: Evan Christopher kijkt op naar Sidney Bechet en Jimmie Noone. We gaan van start met klarinettist Evan Christopher en zijn geestelijke mentoren Sidney Bechet en Jimmie Noone. Hoewel Christopher geboren is in Californië, klopt zijn hart voor New Orleans, waar hij woont en werkt als hij niet op tournee is. Hij is de bedenker van de groep ‘Django à la créole’, werkt vaak nauw samen met mensen uit de ‘jazz manouche’ wereld en beschikt vooral over een heerlijke houten toon op de klarinet verwijzend naar zijn grote voorgangers Bechet en Noone. Evan Christopher is gewoon een van de belangrijkste klarinettisten van het ogenblik. In een muzikaal gefragmenteerde wereld betekent Evan Christopher luistergenot van de bovenste plank. Als naar gewoonte rijkelijk met films geïllustreerd.

12

l

l l BOp magazine

juli - augustus 2021

Noteer alvast de volgende datums en thema’s van het najaar.

6 oktober: Gitarist en zanger Jontavious Willis kijkt op naar Robert Johnson en Big Bill Broonzy - 10 november: Zangeres Cécile McLorin Salvant kijkt op naar Billie Holiday en Ella Fitzgerald - 1 december: Toots Thielemans 100 jaar herdacht met ‘Toots and Friends’.

LEESLAMP In Muntpunt Maandelijks komen we bijeen om samen een boek te bespreken. In een ongedwongen sfeer kan je met je medelezers van gedachten wisselen over het betreffende boek.

Leeslamp is een leesclub voor iedereen die overdag tijd heeft. Je hoeft niet de hele reeks bij te wonen. Ken je iemand die geïnteresseerd is om mee te praten over een van de boeken? Breng haar of hem gerust mee. Probeer bij voorkeur het boek te ontlenen bij je plaatselijke bibliotheek. Zo niet, kan je nog steeds terecht in Muntpunt. Dit zijn de boeken die we lezen en bespreken in het najaar. l 21 september: Kindertijd - Tove Ditlevsen. Het eerste deel van de autobiografische trilogie van de Deense schrijfster Tove Ditlevsen (1917–1976). Ditlevsen werd jarenlang gezien als een schrijfster die niet in de literaire kringen van haar tijd paste. Ze was een huisvrouw uit de arbeidersklasse met vier gestrande huwelijken en een sluimerende drugsverslaving. Intussen is haar oeuvre herontdekt, en wordt ze nu gezien als een van de grote literaire sterren van Denemarken. (143 pagina’s).

l 19 oktober: De andere kant van de zee – Antonio Lobo Antunes. In dit boek denkt een legerofficier op leeftijd in Lissabon terug aan zijn tijd in Angola, vooral aan 1961, toen de zwarte bevolking in opstand kwam, wat het startsein was voor een koloniale oorlog die bijna vijftien jaar zou duren.

Ook de dochter van een katoenplanter herinnert zich zoveel jaren later aan de kust van Portugal de gewelddadigheden van toen, evenals een ambtenaar, die na de oorlog in Angola is gebleven. Alle drie zijn ze getekend door dat wrede verleden, alle drie zeulen ze hun frustraties en trauma’s met zich mee, die in de loop van de roman steeds wranger en navranter in beeld komen. Dit is een meesterlijke driestemmige roman over herinneren, van de hand van de belangrijkste hedendaagse Portugese schrijver die zelf als arts in de oorlog in Angola moest dienen en er nooit meer uit weggekomen is. (415 pagina’s).

Op dinsdag van 14 tot 15.30 uur, eenmaal per maand. Volgende bijeenkomsten op 21 september, 19 oktober, 23 november en 21 december. Op 23 november bespreken we ‘Domein van Licht’ van Yuko Tushima, op 21 december ‘Het drielichamen-

l probleem’ van Cixin Liu. Plaats: Muntpunt, 5de verdieping. De boeken van Leeslamp vind je online, met cover en korte inhoud op www.muntpunt.be/bezoeken/agenda/leeslamp. Gratis deelname. Info: Bart Braeckevelt, tel. 02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop.brussels.

In Oudergem en Watermaal-Bosvoorde Samen met de bibliotheken van Watermaal-Bosvoorde (W-B) en Oudergem (O) hebben we een tweede leesclub opgericht. Het opzet is hetzelfde als Leeslamp in Muntpunt (zie hierboven).

De tweede woensdag van de maand, om de twee maanden.

Afwisselend in de bibliotheek van Oudergem (O) en die van Watermaal-Bosvoorde (W-B). Telkens van 10 tot 12 uur.

Volgende bijeenkomsten op 11 augustus (O), 13 oktober (W-B) en 8 december (O). Gratis deelname. Info: Bart Braeckevelt, tel.

02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop.brussels.

POËZIECAFÉ In samenwerking met De Markten en Muntpunt organiseert het BOp dit najaar opnieuw een reeks van poëzienamiddagen.

Voordrachtgever is Ivo van Strijtem: dichter, vertaler, essayist, bloemlezer en leraar literaire creatie. “Poëzie moet uit haar boeken treden” beweert hij en die stelling maakt hij keer op keer waar. Het poëziecafé is net als Moeder Aarde: alles draait rond, alles keert terug. Of is het een mallemolen waarop de poëzieminnaars in het gezelschap van hun geliefde dichters graag een rondje meedraaien? ‘Verzen’, ‘versus’: alles keert terug. Zo ontmoeten we dit jaar opnieuw grote tenoren van de poëziegeschiedenis. Zoals altijd schenken wij ruime aandacht aan de Nederlandstalige poëzie en brengen we een (heel) oud en een (splinter)nieuw gedicht. Benieuwd of ze de confrontatie met elkaar aankunnen. Met de steun van Literatuur Vlaanderen.

Telkens op woensdagnamiddag van 14 tot 16 uur en op wisselende locaties. Bijdrage voordracht: 6 euro, met BOpkaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro, mits omruiling van 15 Paspartoepunten gratis. Inclusief syllabus en koffie.

Code 44050. l Woensdag 22 september: Gek van Liefde. Over Gustaf Fröding, Werner Aspenström en andere hoogtepunten uit de Zweedse poëzie. Noem mij maar zot van Zweden. Het Zweedse landschap, de Zweedse cinema met Ingmar Bergman als uitzonderlijk hoogtepunt, het Zweedse toneel met het fenomeen August Strindberg en de Zweedse literatuur met uitschieters als Selma Lagerlöf (Nils Holgersson), Stig Dagerman (Het verbrande kind) en Hjalmar Söderberg (Dokter Glas). Zweedse dichters als Gustaf Fröding, Werner Aspenström, Karl Vennberg, Karin Boye, Harry Martinson en Tomas Tranströmer evenwel moeten voor deze wereldbekende kunstenaars niet onderdoen.

Variatie en intrinsieke zeggingskracht zijn ontegensprekelijk van het

l l

Kalender 1

juli tot

15

september

2021

beste dat de Europese poëzie te bieden heeft. Met een paar gedichten van Lieke Marsman wordt de lezing geopend.

In de Markten. Volgende voordrachten op 20 oktober (BOp), 17 november (Muntpunt) en 15 december (BOp). Lees er meer over in ons volgende magazine of vraag gratis en vrijblijvend de detailfolder aan.

SCHRIJFATELIER In het BOp Er wordt veel geschreven en er zijn veel schrijfcursussen. Dit atelier onderscheidt zich door een platform aan te bieden, waar men zich kan uiten en zich op zijn gemak kan voelen.

Het heeft niet de structuur van een cursus en er is geen druk.

Het atelier wil je stimuleren om te schrijven en daarmee naar buiten te komen, in een veilige en gemoedelijke omgeving.

Je kan er ervaren hoe anderen zich uitdrukken en zo van elkaar leren. Begeleider: Frans Vervliet.

Als je een idee wil hebben van de teksten van het Schrijfatelier, kan je altijd een tekst lezen op onze website: klik op Projecten en vervolgens op Schrijfatelier.

Telkens op maandag om 14 uur, zowat om de drie weken in de lokalen van het BOp. Volgende bijeenkomsten op 6 en 27 september, 18 oktober, 8 en 29 november, 20 december. Gratis deelname.

Informatie en inschrijven: Bart Braeckevelt, tel. 02 210 04 75, bart. braeckevelt@bop.brussels.

In de bibliotheek van Ukkel Samen met de bibliotheek van Ukkel hebben we een schrijfatelier opgericht. De filosofie is dezelfde als van het hierboven beschreven schrijfatelier. Begeleider: Frans Vervliet.

Telkens op vrijdag van 13 tot 15 uur, eenmaal per maand. Volgende bijeenkomsten vanaf september. In de Bibliotheek Ukkel, De Broyerstraat 27, 1180 Brussel. Gratis deelname. Informatie en inschrijven: Bart Braeckevelt, tel. 02 210 04 75, bart.braeckevelt@bop.brussels.

TAALLEERGANGEN l Topics & Practice (conversatie Engels). Lerares: Veronique Steens. Elke maandag om 9.30 uur. Code: 43001. Start nieuwe module 20 september. l Practical English (conversatie Engels). Lerares: Michelle Mildiner. Elke donderdag om 10 uur. Code: 43010. Start nieuwe module 23 september. l Hablemos español (conversatie Spaans-gevorderden).

Lerares: Blanca Prieto. Elke maandag om 10 uur. Code: 43020.

Start nieuwe module 20 september. l Hablemos español intermedio (conversatie Spaans).

Lerares: Blanca Prieto. Elke maandag om 14 uur. Code: 43019.

Start nieuwe module 20 september. l Spaans 3. Lerares: Blanca Prieto. Elke dinsdag om 10 uur.

Code 43021. Start nieuwe module 21 september. l Parla Italiano 4. Lerares: Deborah Bandini. Elke dinsdag om 14 uur. Code: 43013. Start nieuwe module 21 september.

Prijs per module van 15 lessen: 78 euro, met BOp-kaart 58 euro.

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

13

Kalender 1

juli tot

15

september

2 021

l l l

Geen lessen tijdens schoolvakanties. De 3 modules die geen online lessen genoten in het voorjaar betalen eenmalig de helft van het cursusgeld, zijnde 39 euro of 29 euro met BOp-kaart.

Het gaat om de cursisten van Spaans 3, Hablemos intermedio en Practical English. De nieuwe cursisten betalen het volledige bedrag. Info: Rony Verhasselt, tel. 02 210 04 62, rony.verhasselt@bop.brussels.

CULTUUR OP STAP Met de trein l Donderdag 15 juli: Tentoonstelling 100 x Congo in het MAS & wandeling stationsbuurt Antwerpen. Precies 100 jaar geleden werd de stad Antwerpen, in volle koloniale tijd, eigenaar van een Congolese collectie. ‘100 x Congo’ zet 100 blikvangers in de kijker. Welke verhalen schuilen er achter de objecten? Wat was hun betekenis voor Afrikaanse volkeren? En waar ligt de toekomst van de collectie? Voor deze tentoonstelling werkt het museum samen met Belgische en Congolese kunstenaars, filmmakers en onderzoekers. Ze gaat in dialoog met Antwerpenaren van Belgische en Afrikaanse afkomst. De omgeving van het station is een caleidoscoop van wat de stad te bieden heeft: de Joodse buurt, de drukke uitgaansbuurt van het stationskwartier, de Chinese wijk, het wonen op gemeubelde kamers, de Afrikanen … We nemen een kijkje in winkels en warenhuizen om de gewoonten en gebruiken van verschillende culturen beter te leren kennen. Enkele stopplaatsen: het Astridplein, de Criée, een Chinese supermarkt, een Afrikaanse kapper en kruidenier, een modern shoppingcentrum, de synagoge van de Hoveniersstraat en een Joodse traiteur.

Afspraak om 8.45 uur in de lokettenhal van het Centraal Station Brussel. Prijs: 27 euro, met BOp-kaart 25 euro, voor toegang en gidsen. Exclusief trein- en tramtickets, vrij middagmaal.

Code: 41624. l Donderdag 22 juli: Ninove - De oudste, stoutste en wijste der steden. Na koffie en koek wandelen we langs de mooiste en belangrijkste bezienswaardigheden: de abdijkerk, oud-stadhuis en Koepoort. Spotnamen en folklore komen onvermijdelijk aan bod. Bekende Ninovieters als Doktor Hemerijckx en Despauterius passeren de revue. We wandelen over de vernieuwde Graanmarkt met dansende fontein. Kortom een kennismaking met een minder toeristisch bekende stad. Gids: Petrus Hellinckx.

Afspraak om 8.45 uur in de lokettenhal van het Centraal Station Brussel. Prijs: 14 euro, met BOp-kaart 12 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Exclusief treinticket. Code: 41625.

14

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

l Donderdag 19 augustus: Brugge-Triënnale. Tot 24 oktober vormt Brugge opnieuw het decor voor Triënnale Brugge, een uniek kunstentraject waar dertien nationale en internationale kunstenaars en architecten hun installaties aan het grote publiek voorstellen. Deze editie heeft als thema ‘TraumA’. Met een gids gaan we op zoek naar het verborgene en balanceren we tussen droom en realiteit, privé en publiek.

Samen gaan we op zoek naar de minder zichtbare kant van het ‘perfecte plaatje Brugge’. Bij aankomst in Brugge wacht ons eerst een koffie en koek.

Afspraak om 8.45 uur in de lokettenhal van het Centraal Station Brussel. Prijs: 15 euro, met BOp-kaart 13 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Exclusief treinticket. Code: 41626.

Met de bus & boot l Woensdag 28 juli en 25 augustus: Beaufort 2021. Op 28 juli bezoeken we de westkust, van Oostende tot De Panne.

Op 25 augustus de oostkust, van Oostende tot KnokkeHeist. Beaufort 2021 is de zevende editie van de Triënnale voor hedendaagse kunst aan zee. De openluchttentoonstelling loopt van 27 mei tot 7 november. Alle badplaatsen doen deze keer mee. 21 Belgische en internationale kunstenaars zullen een sculptuur maken voor Beaufort 21. Een terugkerend onderwerp in de kunstwerken is hoe de mens onderhevig is aan de wil van de natuur. We starten onze uitstap telkens in Oostende voor een koffie met koek. Bij elk traject houden we halverwege halt voor een lunch. Een gids geeft uitleg op de autocar. Uiteraard stappen we regelmatig uit om de objecten van naderbij te bekijken en gezonde zeelucht op te snuiven. Goede wandelschoenen zijn dan ook onontbeerlijk op een vaak zanderige bodem.

Vertrek telkens om 7.45 uur aan de Loksumstraat in 1000 Brussel, busmaatschappij Van Eyken Tours, bus met groene tinten.

Prijs: 65 euro, met BOp-kaart 62,50 euro per uitstap. Exclusief drank bij middagmaal. Code: 41515 + datum. l Vrijdag 6 augustus: Boottocht Halle-Ronquières & SintMartinusbasiliek. Na een koffie en koek krijgen we de animerende film ‘Het mysterie van de bouwmeester’ waarin acteur Hubert Damen (alias Witse), samen met Karel Breda, de architect van de restauraties, op zoek gaat naar de middeleeuwse bouwmeester. Zij brengen je op heel unieke plaatsen en dompelen je onder in de rijke en boeiende geschiedenis van deze 14de-eeuwse basiliek. Nadien bezoek met gids in en rond het gebouw. In Halle gaan we aan boord van ‘De Ark’ (Rivertours) voor een tochtje met gids, dat ons voert tot aan de voet van het Hellend vlak van Ronquières.

l Het eens zo grauwe kolenkanaal is nu een oase van groen en rust. Aan boord wacht er een koude schotel met vlees en vis of vegetarisch. Keuze aangeven bij inschrijving.

Vertrek om 8.30 uur aan de Loksumstraat in 1000 Brussel. Prijs: 67,50 euro, met BOp-kaart 65 euro. Exclusief drank bij middagmaal en consumpties tijdens de boottocht. Code: 41514.

Te voet l Woensdag 14 juli: Poelbos, Moeras van Ganshoren & Laarbeekbos. Het Laarbeekbos vormt samen met het Poelbos en het Dielegembos, een deel van het Koning Boudewijnpark en de vijvers van Jette en Ganshoren een speciale beschermingszone ‘Natura 2000’. Het is een merkwaardige woudzone van meer dan 50 hectare aan de noordwestelijke rand van het Brussels Gewest. Gids: Willy Vanbeneden.

Afspraak om 14 uur aan de Laarbeeklaan, halte UZ Brussel (Tram 9). Bijdrage: 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoekansentarief 2 euro. Code: 41413 + datum. l Vrijdag 23 juli: Fonteinenwandeling in historisch Brussel. Naast de Zenne had Brussel vroeger nog andere watervoorzieningssystemen zoals fonteinen en waterreservoirs.

Vanaf de 19de eeuw werd er huis aan huis water verdeeld en verdwenen veel fonteinen. Vanaf de 20ste eeuw worden de fonteinen vooral decoratief, sommigen zijn nu beschermd.

We maken een verfrissende wandeling langs onder andere de Kunstberg, het Warandepark en de oude haven. Gids: Machteld De Schrijver.

Afspraak om 14 uur aan het grote ronde waterbekken in de middenas van het Warandepark. Bereikbaar met tram 92.

Bijdrage: 6 euro, met BOp-kaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41413 + datum. l Zondag 25 juli: Van de kaart naar de straat. Deze wandeling had normaliter plaats in het kader van het Erfgoedweekend en de tentoonstelling ‘Brussel in historische kaarten’. Erfgoedactiviteiten en tentoonstelling zijn uitgesteld tot volgend jaar, maar aan de wandeling kan je nu al deelnemen. We stellen vast dat sommige locaties van vandaag al zichtbaar zijn op de eerste, 16de -eeuwse kaarten. We volgen de evolutie door de eeuwen heen. Daarna gaan we op stap ‘in de geschiedenis’ en beleven we de mutaties van een stadsgedeelte. Documenten illustreren de veranderingen uit de Oostenrijkse en Franse periode. We houden halt bij verschillende plaatsen zoals de Vismarkt, de haven, de enorme kloosterdomeinen, de loop van de Zenne … Van elke periode krijg je ook een voorbeeld van de woningarchitectuur te zien. Gids is Luc Surdiacourt (Bruniek vzw).

l l

Kalender 1

juli tot

15

september

2021

Afspraak om 10.30 uur aan het BOp. Deelname: 5 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41429. l Maandag 26 juli: In het spoor van Charlatan. Een wandeling waarin de Oostendse Brusselaar Arno Hintjens centraal staat. Muziek en optredens zijn de levenslijn voor deze artiest, die een carrière van bijna 50 jaar achter de rug heeft bij bands als Freckleface, Tjens Couter, TC Matic en solo. De wandeling vertrekt aan de AB, waarna we via café ‘Le Coq’ door de Dansaertstraat wandelen. Midden jaren tachtig, toen de buurt nog grauw en saai was, streek Sonja Noël er neer met Stijl, een winkel met hoofdzakelijk Belgische ontwerpen. Zo groeide de buurt uit tot het hippe modehart zoals we dat nu kennen. Eindigen doen we aan een andere mythische plek uit de jaren ’80: Plan K in de Manchesterstraat.

Dit was de plek waar je rock, punk, new wave en avant-gardeperformance kon gaan bekijken. Gids: Paul Grard.

Afspraak om 14 uur aan de AB, Anspachlaan 110 in 1000 Brussel. Bijdrage: 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoekansentarief 2 euro. Code: 41413 + datum. l Donderdag 29 juli: Vilvoorde City. “Vilvoorde City … jij ellendig nest” zong Kris De Bruyne of is het beeld genuanceerder? Waarschijnlijk is deze provinciestad een van de boeiendste plekken in het land omdat het door de eeuwen heen gebalanceerd heeft tussen provincialisme en moderniteit. De wandeling start aan de nieuwe wijk ‘4 Fonteinen’.

Het betreft een buurt die nieuwbouw combineert met gerestaureerde industriële infrastructuur. De stad ontdekt als het ware zijn grootste troef: het water. De nieuwe buurt sluit naadloos aan bij het voormalige Tuchthuis. Dit werd op het einde van de 18de eeuw gebouwd en ademt de sfeer van de Verlichting, omdat de nadruk lag op heropvoeden en niet op lijfstraffen. Het tweede deel van de wandeling legt de nadruk op een weinig bekend stuk van de stad die gebouwd werd in de ‘golden sixties’. Proef van de sfeer van de expo ’58, met gebouwen van de hand van de Vilvoordse architecten, Roger De Winter en Lucien Engels. Zij bouwden uitbreidingswijken aan beide zijden van de Hendrik I lei. Deze gebouwen vormen een perfecte staalkaart van het internationaal modernisme van de periode ’50-’70. De functionele architectuur met decoratieve en inventieve details sluit aan bij de toenmalige ludieke sfeer die je ook terugvindt in stripverhalen en design. Gids: Paul Grard.

Afspraak om 14 uur aan de MIVB-bushalte ‘4 Fonteinen’ van de buslijn 58 (vertrek Noordstation). Einde aan bushalte ‘Station’. Bijdrage: 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoekansentarief 2 euro. Code: 41413 + datum.

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

15

Kalender 1

juli tot

15

september

2 021

l l l

l Woensdag 4 & 18 augustus: Street Art wandeling in de Kanaalzone. Brussel ging zowat dertig jaar geleden in tegen de grote publicitaire affiches die het stadscentrum ‘vervuilden’. Alleen, toen die affiches eenmaal verwijderd waren, bleven er verwaarloosde muren achter die om restauratie smeekten. Zo ontstonden de eerste stripmuren in het stadscentrum en in de Marollen. Wij kiezen voor een wandeling in de Kanaalzone, een gebied waar de straatkunst goed gedijt.

Gids: Paul Grard.

Afspraak om 14 uur aan Kanal Centre Pompidou, Sainctelettesquare 21 in 1000 Brussel. Bereikbaar via metrolijn 2 en 6, halte IJzer. Bijdrage 6 euro, met BOp-kaart 5 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41428. l Donderdag 12 augustus: Park van Lijn 28. Op de site van Thurn en Taxis werd een aantal jaren terug een nieuw park ingehuldigd. Het grootste van het gewest sinds de periode van Koning Leopold II. Het park van zowat 10 ha doorkruist de site van noord naar zuid en volgt de spoorlijn 28 tot aan de oevers van het kanaal. Het park is een verweven onderdeel van de landschapsvisie van het groot gewestpark. De kunstmatige spoorwegvallei is overkapt met drie prachtige industriële bruggen, waarop men een schitterend zicht heeft op de Noordwijk. Gids: Johan Burgers.

Afspraak om 14 uur aan het voormalig gemeentehuis op het Bockstaelplein, halte Bockstael. Bijdrage: 4 euro, met BOpkaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41413 + datum. l Donderdag 26 augustus: Van de Abdij Ter Kameren via Koningstuin en Tenboschpark naar Hortamuseum. Een rustoord in het lawaai van de stad, een schilderachtige plek rijk aan geschiedenis. De tuinen van de Terkamerenabdij, aangelegd in het begin van de 18de eeuw, bestaan uit vijf opeenvolgende terrassen. De tuin van de Koning opent het perspectief vanuit het rondpunt van de Louisalaan naar de vijvers van Elsene toe, in de Maalbeekvallei. Het Tenboschpark telt heel wat bomen en planten met een grote rijkdom.

Op weg naar het Hortamuseum (geen bezoek) genieten we van art nouveau gebouwen. Gids: Johan Burgers.

Afspraak om 14 uur aan het kruispunt van de Emile Demotlaan en Louisalaan aan de zijde van de Abdij. Te bereiken met tram 8 of 93 halte ‘Abdij’. Tram 7 halte ‘Legrand’, 300 meter stappen. Bijdrage 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41413 + datum. l Wandelzoektocht ‘Ongewoon Pentagoon, stap het af met Madame Chapeau’. Gedurende de maanden juli en augustus kan je individueel of in je zelf samengestelde kleine

16

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

groep de Brusselse vijfhoek uitkammen, het gebied binnen de Kleine Ring. De wandeling situeert zich in het zuidelijk gedeelte van de Pentagoon: Sint-Jacobswijk, Anneessenswijk, Stalingrad … en brengt je langs verrassende, minder gekende plekken. Zoals het standbeeld van Madame Chapeau in de Mussenstraat. Ze werd bekend als personage uit Bossemans en Coppenolle.

Vertrek aan het BOp. Vragenlijst en stadsplan zijn aan het onthaal van het BOp beschikbaar vanaf juli. Bijdrage: 4 euro, met BOp-kaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41414. Winnaar vragenlijst en schiftingsvraag heeft recht op een gratis BOp-kaart voor 1 jaar, met een maximum van 2 BOp-kaarten/deelnemers van de winnende ingediende vragenlijst.

TENTOONSTELLINGEN & MUSEA l Zondag 1 augustus: Migratiemuseum – Eindeloos op de vlucht. We bezoeken de fototentoonstelling ‘Eindeloos op de vlucht’, over twee routes die vluchtelingen volgen om Europa te bereiken. Aan haar ‘vitrine’ neemt Ayan Mohamud Yusuf het over, die het van Somalische vluchtelinge schopte tot Vlaams kabinetsmedewerker. Dit persoonlijk verhaal voegt er uiteraard een extra dimensie aan toe. Meer informatie hierover op pagina 21.

Afspraak om 14 uur in het Migratiemuseum, Werkhuizenstraat 17, 1080 Molenbeek. Deelname: 4 euro, met BOpkaart 3 euro, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 41371.

SPORT l Fietsclub. Fietstochten van ongeveer 60 km. Start om 10 uur, ’s middags picknickt in een lokaal café, einde rond 16 uur. Eigen fiets meebrengen. Vraag uitgebreide folder aan bij Ingrid Peeters: ingrid.peeters@bop.brussels of 02 210 04 65. Belangrijk: inschrijven bij de tochtleider is verplicht!

1 juli: Scheldelandroute (V). Info: 02 267 58 67. 8 juli: Haaltert-Hemelveerdegem-Haaltert (LH). Info: 053 83 39 46.

15 juli: Rond de luchthaven (LH). Info: 0478 78 87 55. 22 juli: Lierke Plezierkeroute (V). Info: 0479 01 38 56. 29 juli: WaalsBrabant, Roux-Miroir (LH). Info: 0498 64 12 91. 5 augustus: Haaltert-Denderbelle-Haaltert (V). Info: 0474 81 77 05. 12 augustus: Rivierenroute (V). Info: 0486 64 12 75. 19 augustus: Berg en Neteroute (V). Info: 0479 01 38 56. 26 augustus: Tussen Lane en IJse (LH). Info: 0478 78 87 55. 2 september: In en om de Keureroute (LH). Info: 0472 44 43 27. 9 september: Zoniën en zijn achtertuin (H). Info: 0475 97 60 48. 16 september: Groene Gordel-Scheldeland (V). Info: 0497 43 58 62. l Nordic Walking. Wandeltochten van ongeveer 8 km.

Aanvang om 10 uur en einde tussen 12 en 12.30 uur.

Tweewekelijks op dinsdag. Vraag de uitgebreide folder aan bij FedOS, 02 218 27 19. 13 juli: Amelgemwandeling. Info: 0486 73 66 17. 10 augustus: Margijswandeling. Info: 0473 92 36 44.

l 7 september: Daguitstap Averbode. Info: 0476 26 77 62. 21 september: Kesterbeekwandeling. Info: 0476 68 41 21. l Wandelen met Eksteroog. Tweemaal per maand op dinsdag een wandeling van een halve dag. Van 10.30 tot 13 u. Maximum afstand 7 km. Gedetailleerde folder te verkrijgen bij de Sportdienst, tel. 02 210 04 64. Gelieve altijd de tochtleider te contacteren, voor het geval er wijzigingen zijn. 13 juli: Wemmel. Info: 0471 38 67 86, 0475 76 64 12. 27 juli: Neder-OverHeembeek. Info: 0471 38 67 86, 0475 76 64 12. 10 augustus: Anderlecht. Info: 0477 04 72 65. 24 augustus: StrombeekBever. Info: 0471 38 67 86, 0475 76 64 12. 14 september: Foeksemboswandeling Ossel. Info: 0476 83 33 26 en 0474 70 98 23.

WEKELIJKS SPORTAANBOD van het BOp, VGC, FedOS, GC De Kroon, GC Essegem en LDC ADO Icarus De Sportdienst van het BOp en van de VGC zijn bezig met een mooie puzzel van het Sportaanbod, dat start vanaf half september. Deze sportactiviteiten vind je terug in het magazine van september-oktober en in een uitgebreide folder.

We rekenen erop dat alles ‘fysiek’ zal kunnen plaatshebben, mits het respecteren van de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen.

Meer info: Sportdienst van het BOp, Ingrid Peeters, tel: 02 210 04 65 of ingrid.peeters@bop.brussels en Ann Derkinderen, tel: 02 210 04 64 of ann.derkinderen@bop.brussels.

Zomeraanbod: SAMEN FIT

Beide sportdiensten hebben een aantrekkelijk aanbod voor juli en augustus uitgewerkt. Ook het lokaal dienstencentrum (LDC) Ado Icarus springt mee op de kar met 2 originele sporten: bewegingsdrum en ‘bougeer mee’. De nadruk ligt op het buiten sporten, veilig en coronaproof. Daarnaast kan je genieten van Qigong, sportieve wandelingen, Tai Chi, Fit en Fel, gegidste BOpwandelingen en een wandelzoektocht op eigen houtje.

Inschrijven is noodzakelijk via www.bop.brussels, info@bop. brussels of 02 210 04 60. Voor bewegingsdrum en ‘bougeer mee’: inschrijven via Conny Roekens van LDC ADO Icarus, 0474 90 04 04.

WELZIJN l Maandag 5 juli en dinsdag 3 augustus: Koffiecontact: hoe gaat het met jou? Binnen blijven beschut je tegen slecht weer, niet tegen gedachten die in je hoofd dwarrelen. Dan kan een babbel in groep deugd doen. Inge van het BOp trekt met koffie en thee naar de binnenkoer van GC De Markten om er met jullie te praten over wat je bezighoudt op het moment. Hoe besteed jij je dag? Hoor je dat ook graag van anderen? Schrijf je dan in en kom erbij. Het is gratis, veilig, gezellig en zelfs de regen kan ons niet deren, want we zitten in een partytent.

l l

Kalender 1

juli tot

15

september

2021

Telkens van 10 tot 11.30 uur op de binnenkoer van GC De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, op wandelafstand van het BOp. Gratis, inschrijven via het onthaal. l Van 1 tot 31 augustus: Plazey. Tijdens de maand augustus huist Plazey weer in het Elisabethpark. Met muziek, kinderanimatie, sport & spel … en een containercafé dat zijn deuren opent op woensdag, vrijdag en zondag telkens van 16 tot 22 uur. Elke woensdag zorgt het BOp voor een namiddag-activiteit: samen lezen, petanque, gezelschapspelen, volksspelen, zeg eens euh, gezond bewegen, musette … Reserveren hoeft niet, behalve voor de musette.

Meer info op www.plazey.be en www.bop.brussels. l Dinsdag 14 september: Praatcafé Dementie - hulpmiddelen. Het Praatcafé Dementie is een ontmoetingsplaats voor iedereen die in contact komt met personen met dementie of interesse heeft in dit thema. Bij elke bijeenkomst belicht de spreker een specifiek thema rond dementie. Na de uiteenzetting is er tijd voor vragen en uitwisseling van ervaringen. Tijdens deze editie kan je kennismaken met een uitgebreid gamma van hulpmiddelen en bruikbare tips die het omgaan met dementie en dementerende personen kunnen vergemakkelijken.

Om 14 uur in Woonzorgcentrum Alegria, Henri Simonetlaan 39 te Anderlecht. Deelname is gratis. Op inschrijving.

KRUIDENWORKSHOPS NAJAAR Eind september is er een workshop specifiek rond oliën. Een antiviruskruid bestaat niet, doch de workshops van het najaar tonen je hoe je met kruiden preventief je immuniteit en balans kan verhogen. Eind augustus is er een inleiding voor beginners, maar voor wie deze workshops volgt is het ook een opfrissing van de kennis. Lesgeefster is Eliane Vanhoovels, herborist en kruidenverwerker.

Telkens op maandagvoormiddag van 10 uur tot 11.30 uur in de grote zaal van het BOp. Per voordracht betaal je 14 euro, met BOp-kaart 12 euro, mits 15 Paspartoepunten 5 euro korting, Paspartoe-kansentarief 2 euro. Code: 30020. Logo Paspartoe. l Maandag 30 augustus: Kruidenpreparaten, wat waarom hoe? In deze workshop bespreken we verschillende kruidenpreparaten en gaan we na wat het verschil is tussen onder andere infusen, decocten, tincturen, maceraten, strooisels in poedervorm. We leggen vaak het accent op het kruid zelf, toch is de verwerking ook belangrijk. Nu eens is een type verwerking geschikt, dan weer niet. Na deze workshop heb je een goede basis mee voor de volgende kruidenworkshopreeks en kan je thuis met de opgedane kennis aan de

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

17

Kalender 1

juli tot

15

september

2 021

l l l

slag. Dit is een workshop voor starters, maar diegenen die deze basis misten of deze nog eens willen opfrissen zijn natuurlijk ook van harte welkom. l Maandag 27 september: Helende en heilzame oliemaceraten. Waarom zouden ouderen uitwendige kruidenoliën gebruiken? Welk kruid en welke olie passen best bij jou?

Enkele soorten olie worden besproken en de kruidenkeuze krijgt natuurlijk de volle aandacht. Ook een praktische oefening wordt voorzien. l Maandag 25 oktober: Andere tijden, andere kruiden?

Introductie. Onverwacht kan een virus een hele bevolking overvallen. Onzekerheid woedt dan alom. Kunnen we preventief kruiden inzetten om deze periode te verzachten?

Zijn dat dezelfde kruiden als anders? De focus ligt niet op anti-virus-mogelijkheden, maar op balancering door kruiden. Dit is een verkennende workshop.

l Maandag 29 november: Andere tijden, andere kruiden?

Uitdieping. We gaan tijdens deze workshop verder met ondersteuningsmogelijkheden in deze uitzonderlijke periode.

De algemene lijnen werden tijdens de vorige workshop gegeven. In deze verdiepende workshop wordt de kruidenkeuze uitgebreid en dieper besproken. Met als focus: balancering door kruiden. l Maandag 20 december: Bijzonder verwarmende kruiden. Er ontstaat bij ouderen een daling van aanpassingsvermogen in stresserende situaties. Dit heeft gevolgen op de gezondheid. Adaptogenen hebben de mogelijkheid om dit verouderingsproces te vertragen. Via theorie en praktijk kan je na deze workshop met verwarmende adaptogene kruiden aan de slag.

BOfort Brusselse Ontmoetingsplek voor iedereen geraakt door kanker – quand le cancer vous concerne. BOfort is de Brusselse Ontmoetingsplek voor iedereen geraakt door kanker.

Ontmoetingen vormen onze kerntaak. Door deze ontmoetingen willen we kracht en ondersteuning aanreiken aan iedereen die er nood aan heeft. Dit door verschillende activiteiten en ontmoetingen te organiseren. Maar ongeacht of er wel of niet iets op ons programma staat, ben je - tijdens de openingsuren - altijd welkom! In het kader van de coronamaatregelen gebeurt dit tot nader order op afspraak, om ieders veiligheid en gezondheid maximaal te verzekeren.

Ons adres: Zaterdagplein 9, 1000 Brussel. Tel. 02 210 04 72.

BOfort is open op dinsdag, woensdag en vrijdag, telkens van 9.30 tot 12 uur en van 13.30 tot 16 uur. Gesloten op feestdagen.

Tenzij anders vermeld is deelname aan de activiteiten gratis,

18

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

altijd na inschrijving via bofort@bop.brussels. Meer informatie en het volledig programma of eventuele wijzigingen op www. bofort.org.

Digitaal aanbod l Yoga. Dinsdag van 14.30 tot 15.30 uur. Volgende datums: 6-13-27 juli. 3-10-17-24-31 augustus. l Koffiemoment - Let’s talk let’s get together. Vrijdag om 10 uur. Volgende datums: 16 juli en 6 augustus.

Coronaproof activiteiten (niet-digitaal) l Mindful & Relax wandelen door Laerbeekbos met Valerie. Op woensdag 7 juli om 14 uur aan de Chalet (Laerbeeklaan 145, 1090 Jette). l Wandeling: BOfort is Riebedebie ‘Besmette stad’. Op donderdag 15 juli om 13.30 uur aan de Hooikaai. l Wandeling: BOfort is Riebedebie - Laerbeekbos. Op woensdag 28 juli om 13.30 uur aan de Chalet (Laerbeeklaan 145, 1090 Jette). l Wandeling: BOfort is Riebedebie - Groene Wandeling ‘De Woluwevallei’. Op donderdag 30 juli om 13.15 uur aan de uitgang van metrostation Vandervelde. l Wandeling: BOfort is Riebedebie Groene Wandeling ‘Het Zoniënwoud en het zuiden van Ukkel’. Op donderdag 6 augustus om 13.15 uur aan halte Wiener. l Wandeling: BOfort is Riebedebie Groene Wandeling ‘Het Heizelplateau en de Koninklijke parken’. Op donderdag 20 augustus om 13.15 uur aan de Metrohalte Stuyvenberg (Laken).

VERENIGING VOOR WEDUWEN EN WEDUWNAARS (WW) WW is een zelfhulpgroep. De activiteiten van deze vereniging zijn in de eerste plaats bedoeld voor weduwen en weduwnaars, maar ook wie alleen is en/of zich eenzaam voelt is van harte welkom.

Gezien de coronamaatregelen is er voorlopig geen datum geprikt voor een gezellig samenzijn in het BOp. We contacteren je als we weer van start gaan.

GRATIS IN BRUSSEL Circusfestival Hopla, tot 4 juli Tijdens vier weekends kan je genieten van gratis circusvoorstellingen in stadswijken en parken. Op zaterdag 3 juli zijn de studenten van de circusopleiding ESCA aan de beurt (om 15 uur) en League & Legend (om 15.15 en 17 uur). Op zondag geven nogmaals de studenten van ESAC een voorstelling (om 15 uur). Telkens op het Museumplein (naast het Koningsplein).

Info: www. hopla.brussels.

Concerten in de Tuin van de burgers, tot 30 september Van maandag tot vrijdag zijn er in de Tuin van de burgers dagelijks gratis klassieke muziekoptredens. Op het programma staan virtuozen zoals Mischa Maisky of opkomende talenten zoals Elen Shahinans, een 16-jarige Belgisch-Armeense. Een unieke kans om wereldberoemde Brusselse muzikanten te zien optreden in een intieme openluchtsetting. Het programma biedt een gevarieerde mix van stijlen, van klassiek tot jazz en wereldmuziek. De Tuin opende in 2020 zijn deu-

l ren voor het publiek als een groene oase midden in de bruisende Europese wijk. Op de plaats waar vroeger de schilder Antoine Wiertz woonde, heeft het Europees Parlement met de restauratie van de tuin bijgedragen tot het behoud van het Brussels erfgoed. De concerten herdenken de soirées en bijeenkomsten van de 19e-eeuwse Belgische kunstenaar, die de tuin heeft gemodelleerd naar het oude Griekenland en Rome.

Van 1 tot 16 juli, van maandag tot vrijdag telkens van 18 tot 18.30 uur en van 1 tot 30 september van 13 tot 13.30 uur. Locatie: Vautierstraat 62, 1050 Brussel. Bij slecht weer gaan de klassieke concerten in de Burgertuin niet door. Hou de facebookpagina van Visit European Parliament in de gaten voor realtime updates. Gelieve tijdens de concerten een mondmasker te dragen en de richtlijnen over social distancing te volgen. De concerten zijn gratis, maar het aantal bezoekers is beperkt tot 50. Je komt best vroeg, zodat je plaats kan nemen voor de optredens beginnen. Info: Facebookevent Citizens’ Garden – free classical music concerts, https://www.europarl.europa.eu/visiting/en/events/brussels/citizens-garden-concerts.

Origami for Life, tot 31 december Met ‘Origami for Life’, een project van de Belgische ontwerper Charles Kaisin, palmen meer dan 20.000 papieren kraanvogels de grote hall van de Musea voor Schone Kunsten in. Deze gigantische installatie - 5m hoog en 16m lang - is

l l

Kalender 1

juli tot

15

september

2021

een participatief kunstwerk dat het daglicht zag tijdens de eerste lockdown in maart 2020. Charles Kaisin nodigde het publiek uit om zelf origami te vouwen en naar hem op te sturen. Voor elke ingezamelde origami, boden mecenassen financiële steun aan het wetenschappelijk onderzoek in de strijd tegen Covid-19. Een jaar na het begin van de pandemie, benadrukt dit samenwerkingsproject meer dan ooit het belang van wederzijdse hulp en solidariteit. Tegelijkertijd biedt het ons ook een moment van poëzie en ontsnapping.

Dinsdag tot vrijdag van 10 tot 17 uur, zaterdag en zondag van 11 tot 18 uur in het Forum van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Regentschapsstraat 3, 1000 Brussel. Info: www.fine-arts-museum.be.

Tijdelijk lockdownmuseum Om de herinnering te bewaren van de impact die deze buitengewone periode heeft op ons dagelijks leven en onze gewoontes, besliste de Université Libre de Bruxelles om de creaties, voorwerpen en getuigenissen van de universitaire gemeenschap te verzamelen. Tussen schok en ontzetting, maar ook hoop, werd het idee voor een tentoonstelling geboren: het Tijdelijk Lockdownmuseum-ULB. Op enkele maanden tijd heeft ULB Culture een honderdtal objecten, tekeningen, verhalen, foto’s, montages en muziekclips verzameld. De tentoonstelling biedt een overvloed aan spontane expressies, humor, ontvluchting, spotprenten, zwaarmoedigheid en dromen. In het hart van dit Tijdelijk Lockdownmuseum klopt een culturele expressie die in crisistijden, en vooral voor studenten, werkt als kunsttherapie; een essentiële cultuur om de isolatie tegen te gaan. In het verlengde van de tentoonstelling heeft het Archief van de ULB-getuigenissen verzameld over deze periode uit onze geschiedenis, zowel geschreven als digitaal. De bezoekers kunnen ook hun gevoel en eigen ervaringen delen voor de camera in een getuigenisruimte, in het hart van de tentoonstelling.

Van maandag tot zaterdag van 12 tot 17 uur in Espace Allende, campus Solbosch, Hégerlaan, 1000 Brussel. De expo zal permanent aangevuld worden met bijdragen van de universitaire gemeenschap. Voorlopig is geen einddatum voorzien.

omruilvoordelen PASPARTOE in het BOp l 15 punten: gratis deelname aan de natuurwandeling in het Poelbos, moeras van Ganshoren & Laarbeekbos op 14 juli l 15 punten: gratis deelname aan de fonteinenwandeling in historisch Brussel op 23 juli l 15 punten: gratis deelname aan de wandeling ‘In het spoor van Charlatan’ op 26 juli l 15 punten: gratis deelname aan de wandeling in Vilvoorde City op 29 juli l 15 punten: gratis deelname aan de Street Art wandeling in de Kanaalzone op 4 of 18 augustus l 15 punten: gratis deelname aan de wandeling Park van Lijn 28 op 12 augustus l 15 punten: gratis deelname aan de wandeling van de abdij Ter Kameren tot het Hortamuseum op 26 augustus l 15 punten: gratis deelname aan de wandelzoektocht Ongewoon Pentagoon in juli & augustus

l 15 punten: 5 euro korting op de kruidenworkshop van 30 augustus l 15 punten: gratis deelname aan jazz binnenstebuiten op 1 september l 15 punten: gratis deelname aan de fotoclub op 2 september Voor meer informatie: raadpleeg de kalender in dit magazine of op www.bop.brussels.

Plaatsen volgens beschikbaarheid. Reserveren via het onthaal is noodzakelijk.

Nog geen Paspartoepas? Kom langs in het BOp, wij maken je graag een pas aan. juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

19

B Op -I n f o

l l l

inschrijvingsvoorwaarden l Tenzij anders vermeld moet je voor elke activiteit inschrijven, met vermelding van naam, adres, telefoonnummer, e-mail. Dat kan per post, telefoon of e-mail. Je kan ook inschrijven via het onthaal, elke werkdag van 9 tot 12.30 u. en van 13.30 tot 16.30 u. l Na bevestiging schrijf je het juiste bedrag over op onze rekening, ten laatste zeven dagen voor de activiteit. Vermeld enkel de juiste code en datum, andere informatie is overbodig. Voor gratis activiteiten is er geen code. Inschrijven tijdens de laatste week voor de activiteit kan enkel via het onthaal, cash of met bancontact. Wens je in te schrijven voor meerdere activiteiten, gelieve per activiteit een aparte overschrijving te maken. l Kan je niet aanwezig zijn op een activiteit waarvoor je ingeschreven hebt? Verwittig tijdig het Brussels Ouderenplatform (BOp). Bij een voldoende aantal deelnemers of bij aflevering van een medisch attest kan je een gedeeltelijke terugbetaling krijgen. Zonder verwittiging is geen terugbetaling mogelijk. l Brussels Ouderenplatform vzw, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel, tel. 02 210 04 60, info@bop.brussels, www.bop.brussels.

Rekening: BE67 4300 3759 7187.

Uw voordeel met de BOp-kaart (25 euro) Met de BOp-kaart (voorheen de Actiefkaart) geniet je van aanzienlijke kortingen op de deelnameprijs voor onze activiteiten. Je krijgt er bovendien een jaarabonnement op het BOp Magazine (waarde 12,50 euro) bij en 10 euro korting per reis georganiseerd door het Brussels Ouderenplatform. Interesse? Neem contact op met het BOp (zie hierboven).

Steunabonnement 30 euro Het Brussels Ouderenplatform (BOp) is een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). Met onze beperkte middelen doen wij er alles aan om het naar uw zin te maken. Koken kost echter geld.

Je kan ons helpen met een ‘steunabonnement’ van 30 euro voor een jaar (BOp Magazine + BOp-kaart). In ruil hiervoor vermelden wij jouw naam, zo weet iedereen dat jij het BOp een warm hart toedraagt!

Steunabonnees: hartelijk dank voor jullie bijdrage !

Baarslag Mariennet, Etterbeek Baeté Irene, Laken Baeten Marie-Rose, Ukkel Bamberg Marie Therese, Anderlecht Belaen Willy, Oudergem Beuckelaers Paul, Tervuren Biesemans Herman, Merchtem Blevi Janine, Dilbeek Bogaert Maria, Grimbergen Bogaert Myriam, SintLambrechts-Woluwe Bosman Marie-Claire, Anderlecht Bracke Clara, Ganshoren Bracke Emmanuel, Brussel Brams Anna, Zaventem Bresseleers Robert, Sint-UlriksKapelle Brouwers Rik, Molenbeek Brynaert Paula, Sint-AgathaBerchem Burgers Johan, Jette Buyens Mariette, Evere Callaerts Godelieve, Jette Callahan-Moerman David & Marjoleine, WatermaalBosvoorde Coene Florentine, Anderlecht Coppens Luc, Jette Cuypers Hugo, Sint-GenesiusRode De Block Christiane, Lebbeke De Boever Mariette, Overijse De Decker Denise, Molenbeek De Greef Felix, Brussel De Groote Linda, Brussel

20

l

l l

BOp magazine

De Keyzer Bertha, Etterbeek De Mesmaeker Paula, Vorst de Sévaux Emile, Elsene De Smul Georges, SintLambrechts-Woluwe De Vos Marie-Louise, Jette De Wandeler Ida, Schaarbeek Debackere Raoul, Jette Decoutere Nicole, Elsene Dejonghe Micheline, SintLambrechts-Woluwe Dekens-Wellemans, Dilbeek Deklerck Marie-Louise, Dilbeek Deraeck Andrea, SintLambrechts-Woluwe Deschepper Marie, Wambeek Dugernier Arlette, SintAgatha-Berchem Ferdinande Agnes, Evere Geboors Henriette, Molenbeek Geryl Christiane, Sint-PietersWoluwe Gevaert Paul, Sint-PietersWoluwe Ghekiere Guido, Brussel Gillet Marius, Molenbeek Gils Jozef, Antwerpen Goedgezelschap Victoire, Asse Gooris Brigitte, Jette Gysen Louis, Molenbeek Hanssens Germaine, Evere Hautman Rogine, Anderlecht Hermans Germaine, SintLambrechts-Woluwe Hermans Yolande, Jette Hermans Odette, Ternat juli - augustus 2021

Jacobs Nelly, Molenbeek Jespers Edgard, Erps-Kwerps Kempeneers Jeannine, Watermaal-Bosvoorde Knebusch Gyde, Elsene Louwet Jeamy, WatermaalBosvoorde Luëger Doris, Hoeilaart Maarse Willy, Grimbergen Mels-De Potter, SintLambrechts-Woluwe Mestdagh Maria, 3000 Leuven Michiels Joanna, Anderlecht Mosselmans Gilberte, Evere Naegels Walter, Tervuren Neirinckx Hugo, Grimbergen Neukermans Jeannine, Beersel Parasie Rene, Oudergem Pauwels Guido, Sint-Niklaas Peeters Josseline, Heverlee Pireyn Francine, StrombeekBever Rage Paula, Sint-MartensLennik Rega Louise, Sint-JansMolenbeek Roegies Hubert, Assenede Roegies Lieve, Evere Rogner Margriet, Londerzeel Rombaut Magda, Zaventem Sablon Frieda, Merchtem Schrevens Nan, Kessel-Lo Stallaert Jean, Meise Steenhout Karine, Oudergem Stijfhals Greet, Elsene Struijlaert-Van Nechel Willy & Marie-Josée, Vlezenbeek Vanantwerpen Agnes, Groot-

Bijgaarden Van Caesbroeck Godelieve, Merchtem Van Dam Anna, Steenokkerzeel Van Den Abbeel Victoire, Jette Vanden Bavière Cecile, Jette Vanden Borre Hennie, Molenbeek Vandervondelen Jacqueline, Jette Vandeweyer René, Overijse Van Dijck Rita, WatermaalBosvoorde Van Driessche Viviane, Evere Van Helden Wilma, Hoeilaart Van Hemelryck Aleidis, Watermaal-Bosvoorde Van Londerseele Hilda, Jette Van Rijsselberge Gilberte, Zingem Vanthoor Jessica, Leuven Venstock Giselle, Sint-PietersLeeuw Verlee Francine, Overijse Vermaesen Andre, Londerzeel Vermaesen Paula, Sint-PietersWoluwe Vertongen Frans, Edegem Vervliet Raymond, Halle Vits – Van Assche Dora, SintJoost-ten-Node Wenes Georgette, Anderlecht Wieers Reinhilde, Molenbeek Wieken Betty, Sint-Joost-tenNode Wyverkens Magda, Halle

l

l l

Tentoonstelling

De vlucht naar

Europa

S

ommigen onder ons durven het wel eens vergeten of ontkennen, maar ook vluchtelingen hebben rechten. 70 jaar geleden, op 28 juli 1951, had in Genève de ondertekening plaats van het Internationaal verdrag over de status van vluchtelingen. Dit en de actualiteit van de vluchtelingenstromen vormden de aanleiding voor een fototentoonstelling in het Migratiemuseum in Molenbeek.

Volgens Amnesty International zijn er wereldwijd 68 miljoen mensen op de vlucht, in en buiten hun land. De internationale gemeenschap ontloopt vaak haar verantwoordelijkheid en de (mensen)rechten van vluchtelingen worden veelvuldig geschonden: terugsturen naar onveilige gebieden, mishandeling, ontvoering, onmenselijke leefomstandigheden in kampen enz.

De grenzen van Europa Ook de EU schiet te kort in de bescherming van de vluchtelingen. EU-landen schuiven de verantwoordelijkheid naar elkaar door en politici proberen te scoren bij de kiezers door hun land zo onaantrekkelijk mogelijk voor vluchtelingen te maken. Daarbij stellen ze ook mensenrechtenverdragen in vraag.

Omdat meer en meer routes naar Europa afgesloten worden, nemen vluchtelingen grotere risico’s om ons continent te bereiken. Zo kiezen veel mensen voor de zeeroute vanaf Libië naar Italië. Die route is veel gevaarlijker dan de Egeïsche Zee tussen Griekenland en Turkije en eist meer slachtoffers. Smokkelaars gebruiken ook vaak gammelere bootjes en vervoeren meer mensen tegelijk. Daardoor verdrinken meer mensen dan ooit

op zee, in hun poging Europa te bereiken.

Twee routes in beeld De tentoonstelling in het Migratiemuseum brengt twee – van de vier – belangrijke routes die vluchtelingen volgen om Europa te bereiken, in beeld. Het gaat om de Balkanroute vanuit Turkije over zee naar Griekenland en verder over land, en de gevaarlijkere route vanuit Libië over zee naar Zuid-Italië en dan verder over land. Sommige mensen bereiken Brussel, nog anderen trekken verder richting Groot-Brittannië.

Vier reeksen foto’s belichamen die routes en zijn van de hand van beroepsfotografen die een deel van die routes mee afgestapt hebben. Zoals Elio Germani, die mensen op de Balkanroute begeleid heeft. Francesco Campisi interviewde en fotografeerde vluchtelingen in een Siciliaans opvangcentrum. Een derde reeks foto’s is van Virgilio Martini, die tijd doorbracht bij mensen die een poging ondernamen om Frankrijk via het gebergte te bereiken. Beneden zie je de foto’s van Franky Verdickt (zoals de foto’s hierboven) van situaties in Brussel, Calais en Duinkerke, aangevuld met foto’s van Fernand Marechal/Lieven Soete van Zeebrugge.

Maar ook in de permanente collectie van het museum zijn de vluchtelingen nadrukkelijk aanwezig: een installatie van aangespoelde wrakstukken van een vluchtelingenbootje van de Siciliaanse kunstenaar Elia Li Gioli, een video met het verhaal van een vluchteling uit Conakry, een compositie van Elio Germani en een beeld van artists without a name voor refugees without a name.

Persoonlijk verhaal Met het BOp bezoeken we niet enkel de tentoonstelling, maar na de rondleiding wacht Ayan Mohamud Yusuf ons op. Op haar 17de vluchtte ze uit Somalië en kwam ze in België terecht. Intussen schopte ze het van vluchtelinge tot kabinetsmedewerker van Vlaams minister-president Jan Jambon. Ongetwijfeld wordt dit een boeiende, persoonlijke getuigenis.

Afspraak op zondag 1 augustus om 14 uur in het Migratiemuseum, Werkhuizenstraat 17 in Molenbeek. Inschrijven en andere praktische informatie: zie de rubriek cultuur/musea & tentoonstellingen op de kalenderbladzijden.

juli - augustus 2021

n Tekst: Bart Braeckevelt Foto’s: Franky Verdickt BOp magazine

l l l

21

Musea

l l l

Op zoek Naar Opmerkelijke vrouwen H

et Museum voor Kunst & Geschiedenis en het Muziekinstrumentenmusem (MIM) hebben een parcours uitgestippeld en een brochure uitgegeven, waarbij opmerkelijke vrouwen centraal staan. Een wandeling met aandacht voor vrouwen die in de geschiedenis iets hebben betekend of een symbool van emancipatie zijn geworden. De twee musea wensen de bezoeker een unieke ervaring aan te bieden en hebben ingehaakt op de ‘Gender Mainstreaming’ politiek, die bij de wetenschappelijke instellingen gevoerd wordt.

Er werden 17 werken uit verschillende beschavingen geselecteerd en beschreven. De brochure, beschikbaar bij het onthaal van de musea, werd uitgegeven met steun van het fonds Belspo. De geselecteerde kunstwerken dateren uit verschillende periodes van 2300 voor Christus tot 1998.

ris uit de Fajoemstreek die een altaar lieten oprichten en keizerin Livia, de tweede vrouw van Octavianus en de latere kei-

Van koninginnen tot godinnen In het Museum voor Kunst en Geschiedenis gaat de wandeling langs verschillende afdelingen van de Oudheid, de niet-Europese beschavingen en de toegepaste kunsten. We maken niet alleen kennis met de Akkadische prinses Enheduanna, die zowel hogepriesteres als schrijfster van hymnen was, maar ook met de oud-Egyptische koningin Teje. Evenals met twee dochters van een hoge functiona-

22

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

zer Augustus, die haar man gedurende 51 jaar ter zijde stond.

Het gaat zowel om geschreven documenten als reliëfs en busten die ons meer informatie bieden over deze merkwaardige vrouwen. Enheduanna is de eerste vrouwelijke schrijfster uit het gebied van het Tweestromenland, leefde rond 2300 voor Christus en schreef dus eeuwen voor de Griekse dichteres Sappho. Teje was een kind van welgestelde burgers en bracht het tot ‘Grote Koninklijke Gemalin’. Ze trouwde op 13 jaar met farao Amenhotep III en werd moeder van 6 kinderen, waaronder Amenhotep IV of Echnaton.

Ze vergezelde haar echtgenoot op alle plechtigheden, had verschillende titels en was een belangrijke raadgeefster op het vlak van diplomatie. Het reliëf is een van de mooiste kunstwerken van de Egyptische afdeling. 

l koppelaarster. Haar naam wordt gelinkt aan de heilige Ode, die in de collegiale sinds de 10de eeuw vereerd wordt.

Van Zenobia tot Josephine Baker



In de niet-Europese afdelingen gaat het parcours verder langs enkele merkwaardige terracottabeelden uit de 10 de eeuw, uit China en Mexico. We leren een belangrijke godin van de Mexicaanse Golfkust kennen, de godin Cihuateptl, die de beschermster en de gezellin was van vrouwen, overleden in het kraambed. Daardoor kregen de overleden vrouwen dezelfde status als gevallen krijgers en mochten ze de zon mee begeleiden.

Een prachtig grafbeeldje van een polospeelster te paard, uitgebeeld in volle actie, bewijst dat vrouwen in de Tangtijd een opmerkelijke bewegingsvrijheid hadden.

In de Merovingische en Karolingische afdeling gaat de aandacht naar een afgietsel van een sarcofaag, waarin Chrodoara begraven werd. De originele sarcofaag werd ontdekt in 1977 en bevindt zich in de collegiale kerk van Amay (Luik). Chrodoara was een weldoenster van allerlei religieuze gebouwen en een

Het museum heeft een grote afdeling gewijd aan de toegepaste kunst en verschillende zalen, waar men prachtige wandtapijten of reeksen (‘kamers) van wandkleden kan bewonderen. En zo zijn er twee Doornikse en Brusselse wandtapijten uit de 16de en de 17de eeuw geselecteerd, die verschillende gebeurtenissen uit het leven van heldinnen voorstellen.

We maken kennis met koningin Zenobia van Palmyra en met Judith, die erin slaagde om de vijand Holofernes te vermoorden. Judith wordt beschreven in de Bijbel in het boek ‘Judith’ en werd zowel bij katholieken als protestanten het symbool van moed en kuisheid. Zenobia leefde in de 3de eeuw na Christus en was de vrouw van koning Septimus Odaenathus van Palmyra (Syrië). Ze voerde het leger aan en veroverde na de dood van haar man niet alleen delen van Egypte, maar ook van in Anatolië, Syrië, Palestina en Libanon. Zenobia vergrootte daardoor haar rijk, tot ze in 272 door de Romeinse Aurelianus werd verslagen en meegevoerd werd naar Rome, als blikvanger van de keizerlijke triomftocht. Wat er nadien met haar gebeurd is, is onzeker.

Zenobia werd voor de enen het symbool van luxe, verfijning en ambitie en voor anderen het symbool van moed. Ten slotte staan we ook stil in de afdeling van de toegepaste kunsten bij twee beeldjes uit de 18de en de 20ste eeuw. Een beeldje uit wit Doorniks porselein vereeuwigt onze Oostenrijkse keizerin Marie-Theresia (1748- 1780). Het andere beeldje

l l

Musea

uit 1932 is gemaakt bij Boch Frères door Charles Catteau, en is een eerbetoon aan Joséphine Baker. Baker leefde in Amerika en Frankrijk. Ze was danseres, revuester, zangeres, filmactrice, verzetsstrijdster en moeder van 12 adoptiekinderen.

Vrouwen en muziek(instrumenten) In het Muziekinstrumentenmuseum (MIM) zijn er verschillende instrumenten die tot vrouwen hebben behoord of door vrouwen werden bespeeld. Dat is onder andere het geval met de harp, de hommel, de theremin en het virginaal.

Antwerpen was de stad waar een belangrijke klavecimbelbouwers familie actief was. De Poolse en pedagoge muzikante Wanda Landowska bezat een instrument van Andreas Rückers. Ze richtte in Frankrijk een Centrum voor oude muziek op en was vanaf de tweede wereldoorlog actief in Amerika. Het museum bezit ook een piano van onze 2de vorstin, koningin Marie-Hendrika. Ze was zowel een goede muzikante als een fervent paardrijdster.

Ze heeft ook 2 prijzen in het leven geroepen in het Koninklijk Muziekconservatorium van Brussel.

Andere instrumenten die aan vrouwen gelinkt zijn, zijn een glasharmonica, een hommel die eigendom was van de WestVlaamse Leontina Dekant en een theremin, bespeeld door de Amerikaanse Clara Rockmoke (overleden in 1998).

Beide musea maken deel uit van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Zowel het Museum voor Kunst & Geschiedenis in het Jubelpark als het MIM aan de Hofberg zijn gesloten op maandag. Info: www.kmkg-mrah.be. Op deze website kan je ook de brochure van het parcours downloaden. n Tekst: Machteld de Schrijver vzw Culturama juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

23

Gemeenschapscentrum

in de kijker

l l l

Uitdagingen in coronatijden H

et was er plots, de wereldwijde pandemie die ons al meer dan een jaar in haar greep houdt. Het heeft ons dagelijkse leven door elkaar geschud. Ook de gemeenschapscentra hebben hun werking moeten heruitvinden. En iets later nog eens. En daarna nog eens.

Balancerend op de koord van de wisselende veiligheidsmaatregelen was het een bijzonder jaar in onze gebouwen.

Vooral de stilte klonk oorverdovend.

Geen concerten of theater meer, ateliers en cursussen die het grootste deel van de tijd niet mochten doorgaan, zelfs onze medewerkers konden niet dagelijks meer komen werken.

Iedereen online, of niet ?

We hebben alternatieven moeten zoeken voor onze werking en onze communicatie. Het was en is nog steeds een beetje in het duister tasten. Waar en hoe kunnen we de mensen helpen? Waar hebben de mensen nood aan? Hoe doen we dit veilig? Hoe houden we de moed erin?

Er werd veel ingezet op de onlinewereld: lessen en voorstellingen gebeurden online, samenkomen en vergaderen gebeurde via het scherm, de laatste nieuwsjes werden via het wereldwijde web gedeeld.

Maar hoe bereiken we de mensen zonder smartphone of computer? De mensen die informatie bekomen door naar ons te komen en hier een praatje te slaan?

24

l

l l

BOp magazine

Een van de belangrijkste dingen die we het voorbije jaar geleerd hebben is dat we zelf naar de mensen toe moeten stappen, zeker in deze moeilijke tijden van afstand en isolatie.

te bereiken drukten we extra exemplaren af die verdeeld werden door de bibliotheek (bij afhaalpakketjes boeken) en het lokaal dienstencentrum De Rotonde (bij leveringen van maaltijden).

Alternatieve krant

Wat er wel kon

Het dagelijkse werk dat in onze gebouwen gebeurt moest herdacht worden, vaak van thuis uit en op afstand van de collega’s. Niet vanzelfsprekend. Maar al snel hadden we het idee om in de plaats van onze krant (die tijdelijk niet meer gemaakt kon worden) een alternatief blad te maken om contact te houden. Dit doopten we ‘Verhalen vanuit je kot’. We interviewden (telefonisch) vaste bezoekers van het centrum, collega’s, buren, inwoners en al wie te kennen gaf interesse te hebben om zijn of haar verhaal te vertellen. We hoorden dat het de mensen goed deed het even kwijt te kunnen, vooral diegenen die alleen woonden hadden nood aan een praatje.

Deze verhalen bundelden we als een krantje, en dit werd digitaal rondgestuurd. Om de mensen zonder computer

De activiteitenkalender bleef lange tijd leeg. Gelukkig konden we in de zomermaanden opnieuw wat evenementen plannen. Zo organiseerden we in het kader van Plazeyfestival deur-aan-deur concertjes en speelden deze muzikanten ook in de binnentuin of aan het raam van woonzorgcentra in de buurt. Er werden ook raamtekeningen aangebracht langs waar je een wandelingetje kon maken.

In het najaar en in de winter kregen we opnieuw een lockdown. Het koude weer en de hoge besmettingscijfers maakten het veel moeilijker om activiteiten en acties op te zetten.

Net voor de feestdagen zorgden we voor een hartverwarmende actie. We stuurden pakketjes postkaartjes uit met de vraag of mensen deze naar personen die ze misten wilden sturen. En een 

juli - augustus 2021

l

 groep van medewerkers en vrijwilligers schreven wenskaarten naar zo’n 120 inwoners van Home Heydeken, om ze een hart onder de riem te steken. De kaartjes werden coronaproof afgeleverd aan het onthaal van het WZC, het team verspreidde nadien de warme wensen.

In februari zorgden we voor gebakken koekjes en live poëzie aan de deur. Mensen konden een dichter aan huis bestellen voor een geliefde partner of buur, een vriendin of familielid die ze al lang moesten missen. Twee dichters gingen op zondag 14 februari, Valentijn, van deur tot deur in Ganshoren en omstreken, om mensen met liefde te overspoelen.

We blijven verder werken aan manieren om mensen een hart onder de riem te steken. Heb jij een idee? Laat het ons dan zeker weten.

LDC DE ROTONDE Ook voor het Dienstencentrum De Rotonde stond plots de wereld stil. Door de opmars van het coronavirus moesten ze vanaf 12 maart alle activiteiten annuleren. De Rotonde kwam ogenschijnlijk tot stilstand. Ogenschijnlijk, want hoewel een aantal zaken verplicht ‘on hold’ werden gezet, zagen ze door de verplichte lockdown ook heel wat kansen. De verplichte sluiting raakte hen in de kern van hun werking: elkaar ontmoeten was niet meer mogelijk. De tweede ‘thuis’ die zij voor veel van hun gebruikers zijn, was er niet meer. Hoe konden ze via telewerk hun opdracht vervullen en mensen ondersteunen om zo lang mogelijk thuis te blijven? Hoe konden ze in contact blijven met hun gebruikers?

Acties Ook voor de Rotonde kwam het erop neer om persoonlijk naar de mensen toe te stappen, aankloppen aan de deuren, mensen op te bellen. Ze hebben hun werking volledig moeten aanpassen. De zogenaamde ContactActies, bestaande uit belrondes, stoepbabbels en Take Away verrassingen, werden in hun werking op-

l l

Gemeenschapscentrum

genomen. Het positieve aan dat verhaal is dat hun bereik gegroeid en gevarieerder geworden is. Mensen die voorheen niet zelf het initiatief namen om naar hen toe te stappen, werden nu zelf gecontacteerd. Ook hebben ze op een andere manier samen kunnen werken met hun vrijwilligers en hebben ze spontaan nieuwe vrijwilligers ontmoet die graag bellen en persoonlijk contact aanleggen.

Dit was een mooie ervaring in tijden van deze coronacrisis.

Digitale kloof De al lang gekende zogenaamde digitale kloof was voelbaarder dan ooit. Juist nu de mensen wordt aangeraden zoveel mogelijk thuis te blijven en de sociale contacten te beperken is het gebruik van digitale hulpmiddelen belangrijker dan ooit. Hoe bereiken we onze doelgroep op een effectieve manier in deze tijd? Door geruststellende, warme ondersteunende nieuwbrieven naar hen te sturen, via ... e-mail? Het bereik via de digitale weg is helaas zeer beperkt, slechts een derde van het doelpubliek werkt met computers en smartphones. Het woord Digibeet is plots heel relevant. We printen hun nieuwsbrieven en delen deze deur aan deur uit met een stoepbabbel, met de medewerking van enthousiaste vrijwilligers.

Een nieuwe uitdaging doet zich sneller en dwingender voor: hoe kunnen we dit essentiële probleem aanpakken? Van op een afstand is dit haast onmogelijk. Hoe pakken we het post-Corona grondiger aan om mensen wegwijs te maken in de huidige onmisbare communicatiemidde-

in de kijker

len, om isolement te vermijden?

De Rotonde organiseerde al computerlessen, in samenwerking met CVO Lethas. Ze werkten samen met een zeer gepassioneerde leerkracht, die enorm gemotiveerd is om oudere mensen in onze samenleving te stimuleren en te ondersteunen en om hen op een aangename, laagdrempelige manier wegwijs te maken in het digitale leven. Maar door de coronamaatregelen werden deze lessen noodgedwongen stopgezet.

Momenteel is De Rotonde volop bezig om manieren te bedenken om hun doelpubliek te overtuigen en enthousiast te maken over deze ‘nieuwe’ technologische snufjes. In nieuwsbrieven sturen ze tips en links om kennis bij te brengen, maar dat heeft maar een beperkt bereik. Ook werken ze, samen met de Gemeente Ganshoren en verschillende andere partnerorganisaties, aan een project om de kwetsbaren in de gemeente laagdrempelig toegang tot de digitale wereld te verlenen.

Mocht je dit artikel lezen, en graag je steentje bijdragen aan het vrijwillig doorgeven van je digitale kennis aan de kwetsbaren van Ganshoren om zodoende de digitale kloof te dichten, laat het hun weten, zij zullen een en al oor zijn.

Info: www.dezeyp.be. Schrijf je in op onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van al het nieuws in en rond Ganshoren.

De hele maand augustus is het weer feest in het Elisabethpark met Plazey, een organisatie van de gemeenschapscentra Platoo en de Zeyp. Op woensdag, vrijdag en zondag opent het containercafé zijn deuren van 16 tot 22 uur. Ook op het programma: muziek, kinderanimatie, sport & spel én elke woensdagnamiddag staat het BOp in voor een activiteit: samen lezen, petanque, musette … Meer informatie in onze kalenderbladzijden, rubriek welzijn. n Tekst: Jill Tersago Foto’s: De Zeyp

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

25

Muziek

l l l

Koningin Elisabethwedstrijd

I

n mei had de Koningin Elisabethwedstrijd plaats, gewijd aan de piano. Een uitgestelde editie, verhinderd in 2020 door corona.

Dit jaar kon het dus wel, maar dan zonder publiek. De laatste editie mét publiek was in 2019. Chris Rachel Spatz schreef daarover een sfeerstuk, dat we je niet willen onthouden.

Wanneer, tegen valavond, opgeklede dames en heren in strak pak met rood boek onder de arm richting Brusselse kunsttempel Bozar flaneren, dan weet je dat de finaleweek van de Koningin Elisabethwedstrijd is aangebroken. Ook jongeren, wat meer losjes in kledij, zijn welkom.

Markante Joodse aanwezigheid

dens een wandeling door de geschiedenis van de Koningin Elisabethwedstrijd.

De droom van een koningin Aanvankelijk werd de internationale muziekwedstrijd, die in 1937 van start ging met viool, vernoemd naar de in 1931 overleden Eugène Ysaÿe. Koningin

Naast de namen van winnaars Miriam Fried (viool 1971) en Boris Giltburg (piano 2013) staat een Israëlisch vlaggetje.

Meerdere namen van laureaten verraden echter hun joodse achtergrond. Theodor Olof Schmuckler (vierde laureaat viool 1951) droeg aanvankelijk de achternaam van zijn moeder en niet die van zijn vader, Wolffberg. Vanwege de toenemende haat tegen Joden in nazi-Duitsland veranderde hij zijn naam. Zijn tweede voornaam werd zijn achternaam. Philippe Hirschhorn, zoon van een Duits-Joodse vader en een Letse moeder won het concours in 1967 met de uitvoering van het eerste vioolconcerto van Paganini. De naam van deze laureaat kruiste telkens weer mijn pad tijdens de finale van 2019.

Hij werd mijn compagnon de route tij-

26

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

Elisabeth, een verwoede amateurvioliste, was gek op klassieke muziek en misschien nog wel meer op haar uitvoerders.

Ysaÿe was haar leraar en goede vriend.

De eerste winnaar, de Russisch-Joodse violist David Oistrach, bezorgde het concours meteen internationale weerklank.

Violiste Elisabeth Gilels, eveneens van joodse origine, werd dat jaar tweede. De Tweede Wereldoorlog bevroor het prestigieuze, muzikale evenement.

Vanaf 1951 veranderde de naam in Koningin Elisabethwedstrijd. Het volgende jaar mocht piano ‘de eerste viool’ spelen.

Pianist Emil Gilels, broer van Elisabeth, won het concours. Elisabeth huwde Leonid Kogan, ook van joodse komaf en winnaar van de eerste versie met de nieuwe naam (viool 1951). It’s all in the family, kan men zeggen. Dat zoveel Russen wonnen, kwam omdat ter plekke zware schiftingsproeven werden gehouden. De fakkel is de laatste jaren absoluut overgenomen door Aziatische kandidaten.

Muzikale estafette De zoektocht naar afwisselend de beste violist, pianist en componist, gevolgd door een rustjaar was telkens een muzikaal feest voor liefhebbers van klas- 

l  sieke muziek. Serenade voor orkest van de Pools-Joodse Michael Spisak werd in 1957 bekroond (compositie). In 1975 volgde een switch in de volgorde opdat de vioolwedstrijd zou samenvallen met de honderdste verjaardag van de geboorte van Koningin Elisabeth. Vanaf 1991 werd de wedstrijd compositie herzien.

De winnaar zou voortaan het verplichte stuk voor viool en piano leveren. Nieuwe, gedurfde klanken deden het publiek meermaals slikken en pasten vaak bij het klassieke repertoire als een tang op een varken. De finalisten krijgen nog steeds de partituur van het opgelegde stuk slechts een week vooraf aangeboden.

Op initiatief van Gerard Mortier werd in 1988 zang toegevoegd aan het prestigieuze concours; cello moest wachten tot 2017. De Koningin Elisabethwedstrijd is, naast de vijfjaarlijkse Chopin-wedstrijd voor piano te Warschau (opgericht in 1927) en het vierjaarlijkse vioolconcours te Moskou de top voor het ontdekken van ‘s werelds beste talenten.

Een culturele marathon Het is een uitputtingsslag, in de eerste plaats voor de kandidaten, maar ook voor de jury, het orkest, de dirigent, de onthaalgezinnen waar de kandidaten zijn ondergebracht en niet te vergeten, de trouwe melomanen. Vroeger hadden kwartfinale en halve finale plaats in het Brusselse Conservatorium. Koningin Fabiola fladderde er rond tussen het publiek. Tijdens de pauze werden taartjes, gebakken door oudere vrijwillige medewerkers, aangeboden. Gezelligheid troef.

Nu zijn de twee schiftingsrondes ver-

huisd naar Flagey. Met zoals steeds een namiddag- en een avondsessie voor de boeg, heel vermoeiend. Zeker ook voor de twaalf juryleden. Ze geven elk afzonderlijk punten. Volgens artikel 41 van het reglement is elk overleg onder juryleden verboden. Het resultaat kan beschouwd worden als de grootste gemene deler van hun diverse meningen en appreciaties.

Punten behaald in de kwartfinale worden niet meegenomen naar halve finale en finale. De volgorde van optreden wordt bepaald door het lot. Een onschuldige hand neemt, onder toezicht van een gerechtsdeurwaarder, een letter van het alfabet uit een urne. Te beginnen met die letter treden de kandidaten op in alfabetische volgorde.

Sommige laureaten werden jurylid.

Philippe Hirshhorn mocht punten uitdelen in 1989, toen violist Vadim Repin op het hoogste schavotje stond. In 2019 zat Repin in de jury. Ook instrumenten keren terug. Soms wordt de viool van een vroegere laureaat bespeeld door een kandidaat van de nieuwe lichting. Voorzitter Marcel Poot werd in 1983 vervangen door Eugène Traey. In 1996 gaf deze het voorzittersbelletje door aan Arie Van Lysebeth. Vanaf 2019 neemt Gilles Ledure (directeur van Flagey, n.v.d.r.) de honneurs waar. Dat publiek, commentatoren en jury het niet altijd eens zijn, is wel vaker voorgekomen.

The Winners Tijdens het vioolconcours 2019 ontmoette ik Shirly Laub in Bozar. Ze zat in het commentatorpanel van de rechtstreekse televisie-uitzending. Ze is een oud-leerlinge van Philippe Hirshhorn.

‘Hij was de meest geniale mens die ik ooit

l l

Muziek

ontmoette,’ vertrouwde ze me toe tijdens ons minimalistisch interview. De geniale violist was pas eenentwintig toen hij het concours won. Zijn technische vaardigheid en muzikaliteit grensden volgens sommige getuigen aan de perfectie. Hij sloeg een aanbod van Herbert von Karajan af omdat diens muzieksysteem hem niet zinde. Helaas fnuikte zijn gezondheid zijn carrière. In de documentaire The winners vertelt hij hoe zijn ziekte hem belette nog grote concerten te geven. Het is een aangrijpend verhaal dat gaat over de mens naast de violist. Na het gesprekje met zijn oud-leerlinge besloot ik Hirshhorns graf te bezoeken.

Dieweg Het is een heiige dag, ook al is het eind mei. Misschien wel de juiste sfeer voor een bezoek aan een begraafplaats. Tramhalte Dieweg draagt de naam van de dodenakker. Op het terrein stond vroeger het kasteel van gravin de Coghen. Aan de hoek van het gebouwtje hangt een plakkaat: voor alle inlichtingen gelieve de klok te luiden. Een rondbuikige en vriendelijke man troont me mee naar een kamertje waar het patroon van de oude vloer identiek is als deze in de keuken van mijn grootmoeder. ‘Het is een geklasseerd gebouw’, zegt hij fier wanneer ik het hem vertel.

‘Hirshhorn?’ De man duikt in de la van zijn bureau en na enig zoeken haalt hij een dun dossiertje tevoorschijn. Op een foto zie ik een prachtige graftombe met op de top een viool. ‘Het gebouwtje op het graf is een maquette van het Brusselse conservatorium. Hirshhorn gaf er les. Maar er schiet niets meer over van dit graf; het viooltje werd meermaals 

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

27

Muziek

l l l

 gestolen. Nu ligt er een platte steen, daar kunnen ze niets van ontvreemden.’

Dirk, zoals de man heet, neemt me mee naar het graf. We stappen letterlijk het groen in dat woekert op en rond de soms scheefgezakte graven. De begraafplaats werd in 1877 gedeeltelijk opengesteld foto © Rita Saerens

voor de Joodse gemeenschap van Brussel en in 1958 buiten dienst gesteld. De man klaagt over de onmogelijkheid deze dodentuin te onderhouden. ‘Alleen met twee bijna pensioengerechtigde medewerkers is er geen beginnen aan,’ luidt zijn lamentatie. ‘Al jaren mag niemand hier meer begraven worden. Het is dankzij koningin Fabiola dat Hirshhorn hier werd toegelaten. Ik geloof zelfs dat het Hof zijn graf heeft betaald.’

Een voorzichtig zonnetje breekt door en belicht de grafsteen van Philippe Hirshhorn. Hij werd geboren in Riga (Letland) en stierf in Brussel, slechts 50 jaar oud. Een briljante geest geveld door een hersentumor. Op de platte steen staan bloemen in art nouveau stijl gegrift, alsook een viool. Een bosje serrebloemen zou kunstmatig lijken in deze jardin sauvage waarin vogels wellustig stoeien en sterke struiken zerken in twee splijten. Mijn begeleider leidt me zuchtend rond, maar somt evenwel met kennis van zaken namen op van menige bloem, boom en struik. Wat hij slordige wildgroei vindt, beschouw ik als een natuurparadijs. In de gang achter Hirshhorns graf ligt een andere bewoner met speciale toelating: George Prosper Remi, beter gekend als Hergé.

Dirk troont me mee tot aan de Joodse grafgaanderij. Ik zie een gapende ruimte en afgesleten treden. ‘Hiervoor heb je een valhelm en een lamp nodig. Het is daar beneden nogal een toestand. Een instor-

tende gaanderij en skeletten in vergane kisten.’ Dit is echter vandaag niet het doel van mijn bezoek. Mijn bereidwillige gids loodst me nog mee naar een andere opening, een vossenhol.

Daarna ga ik, alleen, terug naar dat platte graf. De naam van de violist staat zonder C geschreven. Hirshhorn en niet Hirschhorn zoals staat gedrukt in het boek De droom van een Vorstin van Vic de Donder.

In het winkeltje aan de overkant koop ik een bakje aardbeien voor mijn bereidwillige begeleider. ‘Altijd welkom,’ zegt hij. ‘Tot volgend jaar tijdens de finaleweek van de Koningin Elisabethwedstrijd,’ beloof ik. Zo ontstaan pelgrimages.

Enkele weken na mijn bezoek aan Dieweg speelde Shirly Laub, leerling van Hirshhorn, klezmermuziek in het Joods Museum te Brussel. Voor het concert troonde ze me mee naar de kamer waar ze samen met de klarinettist en pianist wachtte tot de zaal vol zit. Met de strenge veiligheidsvoorschriften, een vrij omslachtig gedoe. Ze nam een fotootje met Hirshhorn en zichzelf uit haar vioolkist.

‘Dat heb ik altijd bij me,’ zei ze zacht. Is het mede daardoor dat de soms melancholische klezmermuziek me die avond extra weemoedig maakte?

In 2020 is de piano aan de beurt (maar door corona is dat 2021 geworden, n.v.d.r.). n Tekst en foto’s: Chris Rachel Spatz

Win de cd-box Koningin Elisabethwedstrijd 2021 Piano Aan de lezers van dit magazine mogen we vijf exemplaren van de 4CD-box wegschenken, met de uitvoeringen van de zes laureaten.

Daarvoor moet je antwoorden op twee vragen: l Wat is de geboorteplaats van de violist Philippe Hirshhorn? l Hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen?

Bezorg je antwoord per brief(kaart) of e-mail tegen 30 juli aan Bart Braeckevelt, BOp, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel, bart.braeckevelt@bop.brussels.

28

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

l

l l

Welzijn

Dipjes en Kleine doelen I

edereen maakt het wel eens mee. Soms lijken de dagen allemaal dezelfde te zijn. De tijd tikt langzaam voort, je doet wat je moet, maar niets lijkt vooruit te gaan.

Soms loop je doelloos rond in je woning, modder je wat aan, zoekend naar iets dat je dag betekenis kan geven. Maar je vindt het niet. Die film op tv kan je slechts met mate boeien. Je gedachten dwarrelen af en je besluit te dan maar gaan slapen. Morgen is een andere dag.

Een gevoel van doelloosheid kan je bekruipen Tijdelijk of gedurende een langere periode in een dip terechtkomen is iets wat je overkomt. Iets wat je zelf niet hebt gewild. Een aangename ervaring is het zeker niet. Soms is er een duidelijke aanleiding en begrijp je waarom je je zo voelt.

Soms lijkt het alsof het gevoel van doelloosheid op kousenvoeten bij je binnensluipt, zonder dat je het hebt zien aankomen. En dan liggen lusteloosheid en piekeren op de loer. In dit artikel proberen we wat achtergrond te geven over het belang van doelen in je leven, hoe klein ze ook zijn, en geven we enkele bruikbare handvaten mee om met piekermomenten om te gaan.

Doelen Geen mens leeft zonder doelen. Elke dag opnieuw. Dat is een deel van het mens-zijn. We nemen rollen op waaraan steeds doelen gekoppeld zijn. Als ouder, als werknemer, als mantelzorger, partner, buur, beoefenaar van een hobby en

noem maar op. Kleine en grote doelen.

Ook gewoon voor jezelf, elke dag opnieuw. Ze zijn er het grootste deel van de tijd, zelfs zonder dat we het steeds beseffen. Wanneer bepaalde rollen wegvallen, door een veranderende levensfase, een verandering in de persoonlijke situatie of door isolement, vallen hiermee ook, tijdelijk of voor altijd, bepaalde doelen weg.

En doelen, hoe klein of groot ze ook zijn, hebben we nodig. Want doelen geven ons een gevoel van bestemming.

Wanneer het allemaal niet echt meer moet, wanneer we door de ene of de andere reden nog maar weinig perspectief hebben, niet veel mensen meer zien en terugplooien op onszelf, kan het wel eens mislopen.

Ronddolende gedachten: je wordt er alleen maar moe van Doelloosheid kan, naast het proberen oplossingen te zoeken voor concrete problemen die zich stellen, leiden tot piekeren.

Je herhaaldelijk vragen stellen als bij-  juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

29

Welzijn

l l l

 voorbeeld ‘hoe is het zover kunnen komen’, ‘hoe zou het zijn als …’, ‘had ik toen niet beter …’, komt bij iedereen wel eens voor. Deze gedachten maken deel uit van het mijmeren over het eigen levensparcours en hoeven geen probleem te vormen. Wanneer dit altijd terugkeert, ook op momenten waarop je hier niet bewust wil aan denken en deze soort spinsels als cirkels in je hoofd blijven ronddraaien en/of zelfs je slaap verstoren, spreken we over piekergedachten. Het kan zelfs zover gaan dat je begint te piekeren over je gepieker: “Het is toch niet normaal dat ik zoveel nadenk!”

Vele mensen piekeren over zaken waar ze nu niets meer kunnen aan doen, bijvoorbeeld piekeren over het verleden. In het geval mensen echter piekeren over problemen waar ze wel iets kunnen aan doen, blijkt dat ze vaak niet echt nadenken over een bepaald probleem, maar dat ze eerder worden overvallen door negatieve emoties. Men wordt onzeker, angstig, bedroefd. Deze negatieve emoties staan het goed overdenken, ordenen en oplossen van het probleem in de weg. Je komt niet tot een oplossing of een actie.

Piekeren levert dus weinig of niets op. Het slorpt heel veel energie op en je wordt er alleen maar moe(deloos) van.

Jaren terug las ik in een boek een Engels gezegde dat volgens mij een prima beeld geeft wat we hier proberen te beschrijven: ‘piekeren is als het zitten in een schommelstoel; het geeft je iets te doen maar het brengt je nergens’. Goed om in het achterhoofd te houden.

ken, hoe groter de kans dat je er juist wél mee bezig zal zijn? Het piekeren wegduwen vraagt veel van onze energie, voedt onze spanning en stress en zal in de meeste gevallen niet lukken. Toch kunnen we er iets tegen doen.

Iedereen is anders, en wat voor de ene helpt, werkt niet noodzakelijk voor de ander. Toch bestaan er een aantal 'gulden regels' waar we allen baat kunnen bij hebben.

Hieronder vind je een aantal tips die een combinatie zijn van informatie uit vakliteratuur en eigen bevindingen, die met positieve resultaten werden getest in ondersteuningsgesprekken. l Weet dat piekeren vaak automatisch begint. Piekeren sluipt als het ware bij je binnen en dikwijls besef je het niet onmiddellijk. Stoppen met piekeren kan pas beginnen wanneer je je ervan bewust bent dus probeer zoveel mogelijk alert te zijn waarover je aan het denken bent en hoe je aan het denken bent. l Probeer negatieve gedachten, wanneer je je hierop betrapt, onmiddellijk te ver-

Piekeren beheersen Vaak proberen mensen piekergedachten en negatieve emoties opzij te duwen.

Maar is het ons niet bekend dat hoe meer je je best doet om ergens niet aan te den-

30

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

vangen door een aangename gedachte 'in je hoofd te duwen': doorbreek de eindeloze cirkel voordat hij een keer rond is gegaan in je gedachten. Het best doe je dat door ook tegelijk letterlijk van plaats te veranderen. Pieker je in bed, sta dan even op. Pieker je in de zetel sta dan even recht en ga ergens anders zitten en pas de tip toe. l Installeer een moment waarop je jezelf toelaat over moeilijke dingen te denken.

Bepaal dit op voorhand met een maximum van 15 minuten. Bepaal ook een plaats waar je dat mag doen. Die gekozen plaats mag niet je slaapkamer zijn of een plaats waar je graag ontspant. Zo negeer je je gedachten niet, maar je bakent de tijd af die je eraan spendeert en bepaal je op welke plek je je piekergedachten toelaat en, vooral, waar niet. l Leg een notaboekje en balpen op verschillende plaatsen in je woning, en zeker op je nachtkastje. Geraak je niet af van terugkerende gedachten en 'moeilijk ontwarbare knopen', schrijf ze onmiddellijk op in het notaboekje dat dicht bij je ligt. Zo kan je ook de cirkel doorbreken, aangezien je gedachten buiten je hoofd zijn geplaatst en op een ander moment kunnen worden bekeken en aangepakt. l Probeer jezelf af te leiden door een fysieke inspanning te doen. Hierdoor maak je deugddoende hormonen vrij die door je lichaam stromen, je gaat vanzelf minder piekeren, je verhoogt je energiepeil en je doorzettingsvermogen.

Bovendien krijg je er een heerlijk ontspannen gevoel van.

Wandelen of fietsen helpt echt. Ook kleine haalbare bewegingen die je aankan. Rek bijvoorbeeld eens je armen en benen, maak je nek losser door hem heen en weer te draaien. Doe een aantal oefeningen buiten- of binnenshuis. Ann en 

l

l l

Welzijn

Bij het onthaal en het Infopunt van het BOp kan je steeds terecht voor een gesprek als je daar nood aan hebt. Contacteer ons tijdens de kantooruren op 02 210 04 60 of 02 210 04 61. Contactmail: inge.janssens@bop.brussels.

Op maandag 5 juli en dinsdag 3 augustus ben je van harte uitgenodigd op een gezellig koffiecontact en gespreksmoment in openlucht. Meer informatie in op de kalenderbladzijden, rubriek Welzijn.

Op 8 oktober organiseren we bovendien een interessante infosessie in het BOp: ‘Loslaten kan je leren’. Noteer dit alvast in je agenda!  Ingrid van onze sportdienst kunnen je tips geven! l Als je je bed inkruipt, maak voor jezelf een oefening: hoe je dag ook geweest is, probeer drie dingen te vinden die je waardevol hebt gevonden, hoe onbenullig ze ook lijken. Probeer dan nog drie dingen te vinden waar je in het algemeen dankbaar voor bent. Zo vorm je een mentale 'barrière' voor insluipende negatieve gedachten.

Doelen stellen: structuur is een handvat Het is belangrijk om een zekere structuur uit te tekenen in het leven van elke dag. Zeker wanneer de dagen op elkaar beginnen te lijken en je je futloos begint te voelen. Structuur biedt houvast en creëert concrete doelen. Het geeft ons wat meer zin om op te staan en aan de slag te gaan. Hieronder enkele tips. l Blijf, als je de hele dag thuis zal blijven, niet in slobber- of nachtkledij rondlopen overdag, verzorg je net zoals je zou buitengaan. Het maakt echt een verschil in hoe je je zal voelen. l Maak een lijstje van taken waarvan je de volgende dag(en) werk wil maken. Dat kan gaan van de huistaken die gewoonlijk doet, tot bijvoorbeeld een voor een je keukenkasten leeghalen en herordenen,

een kennis opbellen die je lange tijd niet hebt gecontacteerd, iets nieuws uitproberen, je inschrijven voor een activiteit, noem maar op. Als je het maar opschrijft als een taak. l Maak je opdrachten haalbaar: hou je in dat lijstje bij kleine taken. Als je ze te groot maakt zal je er misschien niet toe komen, er tegenop zien of de opdrachten niet kunnen afmaken, wat dan weer kan leiden tot frustratie of moedeloosheid.

Heb je grote(re) opdrachten die je wil aanpakken? Die kan je opsplitsen, misschien over verschillende dagen. l Las dagen in waarop je niets echt hoeft te doen. Maar plan ze in je lijstje. l Plan je dag op basis van het lijstje dat je de dag ervoor hebt klaargemaakt: wat ga je doen uit het takenlijstje en wanneer? l Bouw afgebakende ontspanningsmomenten in van een half uur tot een paar uur; het is belangrijk dat inspanning en ontspanning niet door elkaar lopen.

Ontspannen betekent niet noodzakelijk (enkel) in de sofa gaan liggen of een filmpje bekijken, probeer ook te ontspannen door te wandelen, of eenvoudige en haalbare lichaamsoefeningen te doen. l Blijf ook deelnemen aan het aanbod van activiteiten die je interesseren in je omgeving en van het BOp. Ook online als je niet naar buiten kan of wil. l Schrap elk opdrachtje dat je hebt afgerond. Wanneer je je doelen bereikt, geeft dit een positief duwtje aan je zelfvertrouwen en geeft het je een tevreden gevoel.

Je ziet namelijk met je eigen ogen wat je kunt bereiken en wat jouw kwaliteiten en vaardigheden zijn. l Gun jezelf een beloning, doe jezelf een pleziertje als je je dagdoelen hebt gerealiseerd.

Tot slot Deze tips helpen echt. Herlees ze wanneer je klaar bent om tot actie over te gaan. De tips rond het piekeren kan je best zo snel mogelijk beginnen toepassen als je daar last van hebt. Laat de gedachte tot je actieplan, dat wil zeggen de tweede reeks tips, even liggen als je er nu niet aan toe bent. Forceer zeker niets.

Maar wacht niet te lang. Doelloosheid kan, zoals aan het begin van het artikel beschreven, langzaam maar zeker bij je binnensluipen.

En ten laatste deze boodschap: als het wat minder goed gaat, als je even de draad kwijt bent, voel je daar dan zeker niet schuldig over. We zijn immers allen mensen, met ons levensverhaal, onze twijfels, angsten, sterktes en onvolkomenheden.

Laten we deze gedachte alvast meenemen op onze mindere momenten.

juli - augustus 2021

n Tekst: Inge Janssens BOp magazine

l l l

31

Welzijn

l l l

Ouderenmisbehandeling

je hoeft het niet alleen te dragen

15

juni was de internationale dag van de ouderenmis(be)handeling. Een uitgelezen moment om deze problematiek onder de aandacht te brengen.

We gingen praten met Relinda, werkzaam bij de vzw Home-Info en het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling. We vroegen haar wat het meldpunt voor mensen kan betekenen.

Waarvoor kan je beroep doen op het meldpunt?

Wij zijn een meldpunt voor de oudere zelf en voor iedereen die in contact komt met een oudere. Wij bieden een luisterend oor bij elk vermoeden van ouderenmis(be)handeling. Of het nu over objectieve feiten gaat of over een persoonlijk aanvoelen hieromtrent.

een enorme impact op de persoon.

Maar dit zijn niet de enige vormen van ouderenmis(be)handeling. Goed bedoelde hulp van familie, hulpverleners of bekenden kan immers voor de oudere overkomen als bemoeienis en het ontnemen van autonomie. Goede bedoelingen kunnen evenzeer negatieve gevolgen hebben wanneer de naaste, mantelzorger of zorgverstrekker bepaalde handelingen stelt of de persoon benadert uit onkunde

Wat bedoel je met ouderenmis(be)handeling?

Zijn dit bewuste daden van mishandeling of gaat het over meer?

Ouderenmis(be)handeling kan doelbewust en met kwaadwillig opzet gebeuren, maar dat is niet altijd het geval. Duidelijke situaties zijn bijvoorbeeld diefstal of lichamelijke mishandeling. Psychische mis(be)handeling die gepaard gaat met dreigen, kleineren en/of chanteren heeft net zoals lichamelijke mis(be)handeling

32

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

of onwetendheid. Niet iedere mantelzorger is immers een geboren verzorger.

Ook overbelasting, overbevraging en een gevoel van onmacht van de hulpgever kunnen tot handelingen leiden die pijn en verdriet veroorzaken. Soms beseft de ‘pleger’ niet eens dat hij of zij over de schreef gaat.

Ouderenmis(be)handeling gaat dus heel breed. Het gaat in eerste instantie over de persoonlijke beleving van de betrokkene. 

l  Waarvoor contacteren mensen het meldpunt?

Omdat Home-Info al een lange geschiedenis heeft in relatie met woonzorgcentra, hebben we vaak oproepen van familieleden van bewoners. Maar ook bewoners bellen ons op.

Het gaat dan over vragen over de zorgverlening, organisatorische problemen die een negatieve invloed hebben op het verblijf van de bewoner, maar ook over wie men moet aanspreken over een bepaald probleem. Gebrek aan communicatie van de betrokken partijen ligt vaak aan de basis van misverstanden. Bewoners bellen ons omdat er veranderingen gebeuren zoals maaltijdorganisatie, de maaltijden zelf, over medicatie, over bepaalde personeelsleden waarmee de communicatie niet goed verloopt. Maar ze zijn ook op zoek naar een luisterend oor, waarbij ze hun zorgen, verhalen en beleving van een verblijf in een voorziening kwijt kunnen.

Ouderen die ons bellen hebben vaak ook nood aan bevestiging dat wat hen overkomt niet correct is. Dit geeft hun moed om in te gaan tegen het onrecht dat hun wordt aangedaan.

Wij zijn ook een meldpunt voor thuissituaties. Hier zijn het vaak professionelen die contact met ons zoeken over een thuissituatie van een oudere waarbij ze niet meer weten hoe ze kunnen helpen zodat de situatie niet escaleert. Items als verwaarlozing, financieel misbruik, onthouden van zorg, communicatie met buitenwereld belemmeren, maar ook de onmacht bij het weigeren van de dienstverlening door de oudere zijn het onderwerp van deze oproepen.

Hoe gaan jullie te werk?

Wij zijn in de eerste plaats een luisterend oor. Een gesprek aan de telefoon

kan gemakkelijk een half uur of langer duren. In sommige situaties wordt er meermaals gebeld met bijkomende, nieuwe elementen in het verhaal. Dit helpt ons ook om een beter beeld te krijgen van de situatie van de persoon.

Na het luisteren gaan we vragen stellen om zo de sociale situatie van de oproeper in kaart te brengen. We kijken met de melder wat er tot dan toe al gebeurd is en zoeken uit welke pistes we nog zouden kunnen uitwerken.

Wij zullen niets doen zonder de toestemming van de oudere. Dit is voor ons heel belangrijk.

Wat primeert is dat de oudere de ver-

l l

Welzijn

schillende mogelijkheden om iets aan de situatie te veranderen moet kennen om zo, voor zich, de juiste keuze te maken.

Hij/zij blijft steeds de regie van zijn/haar leven bewaren.

Wij gaan met de betrokkenen op zoek daar een oplossing via een nieuwe kijk op de situatie, via contact met alle partijen om tot een vergelijk te komen, via het doorgeven van contactgegevens van instanties die begeleiding kunnen bieden in de concrete situatie.

Maar soms doen we ook niets actiefs.

Omdat dit gevraagd wordt. Dan zijn we vooral een luisterend oor.

Als je met een ouderenmis(be)handeling geconfronteerd wordt, kan je hier terecht:

02 511 91 20 (tijdens de kantooruren) info@home-info.be www.home-info.be Wat je ook voelt, weet dat je het niet alleen hoeft te dragen. n Relinda Vanderstraeten en Inge Janssens juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

33

D i g i ta a l

l l l

EEN ANTWOORD OP JE DIGITALE VRAGEN

D

oor het coronagebeuren hebben meer en meer mensen de digitale communicatie ontdekt. ‘Mee’ zijn was het middel bij uitstek om toch nog sociaal contact te hebben of om aan activiteiten te kunnen deelnemen.

Zo leer je vlot hoe je met Microsoft Teams en Zoom kan werken, hoe je verbinding maakt met een wifinetwerk, hoe je een Google-account aanmaakt, hoe je vrienden kan maken op Facebook, hoe WhatsApp werkt, wat PayPal is en hoe je er mee kan werken en nog zoveel meer.

Ook bij het BOp stelden we vast dat er het aantal deelnemers aan ons digitaal aanbod toenam. Met vallen en opstaan hebben heel wat ouderen de laatste maanden grote vorderingen gemaakt.

Maar … toch zijn er nog veel vragen en onzekerheden. De angst om iets verkeerd te doen en de onwennigheid over de vele handelingen die je vaak moet stellen om tot een resultaat te komen, nemen bij velen de bovenhand.

Daarom zijn we met het BOp op zoek gegaan naar een eenvoudig middel om op een efficiënte manier snel en duidelijk een antwoord te kunnen bieden op een groot deel van de vragen die leven rond het digitale.

Zo kwamen we terecht bij de opleiding Toegepaste Informatica van de Odisee Hogeschool (campus Brussel). Deze opleiding hecht naast het technische ook belang aan het sociale. Zo is er het vak ‘Integration Project’ waarbij studenten van het tweede jaar aan een project werken voor een bepaalde doelgroep. Tijdens een boeiend gesprek over de ouderen in de digitale wereld groeide het idee om aan onze website een link te koppelen waar men met enkele eenvoudige ‘kliks’ een antwoord op zoveel mogelijk vragen kunnen vinden.

34

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

Benieuwd ?

Nog even afwachten, in het najaar zou dit alles moeten terug te vinden zijn op onze website.

n Anick David

l

l l

D i g i ta a l

Brusselse ouderen springen mee op digitale trein H

et Brussels Ouderenplatform (BOp) neemt ouderen mee op de digitale sneltrein die corona ons dwingt te nemen. Achter een computerscherm kunnen Brusselse ouderen Tai Chi beoefenen, de tentoonstelling van Roger Raveel in Bozar bezoeken of poëzielessen volgen. Wie aan het begin van de pandemie nog sceptisch was over de digitale explosie, ademt vandaag vanuit de living mee op het ritme van Qigong, een Chinese bewegingsleer.

Het is halfelf ’s ochtends en stilaan druppelen de sporters binnen in de virtuele Qigongles. Leraar François beweegt zijn lippen, er komt echter geen klank.

Geertrui en Marie-Rose wijzen hem erop dat zijn microfoon uit staat. Na wat geklooi, verschijnt François groot en met geluid op het scherm. Er klinkt opluchting bij de vijf deelnemende dames. De les kan beginnen.

calls liet verlopen in de digitale wereld, viel voor ouderen het leven grotendeels stil. BOp liet zijn ouderen echter niet in de steek en schakelde over op onlineactiviteiten. Een werkgroep ‘Digitalisering’ boog zich over de vraag hoe ouderen digitaal te prikkelen. ‘We zoeken naar alles wat we kunnen aangrijpen om ouderen digitaal mee te krijgen’, vertelt Anick David (beleidsteam BOp).

Het BOp wil Brusselse ouderen motiveren om deel te nemen aan allerlei activiteiten: culturele, sportieve, educatieve of sociaal-toeristische. De coronapandemie dwarsboomde die fysieke activiteiten en veel Brusselse ouderen zaten geïsoleerd thuis. Terwijl de rest van de bevolking zijn leven deels via livestreams en Zoom-

Sociaal contact wint van digitale angst Marie-Rose beweegt soepel mee in haar woonkamer terwijl François de pijl en boogoefening demonstreert. Ze volgt drie dagen per week sportlessen. Dat het via een scherm moet, hindert Marie-Ro-

se niet. ‘Ik kan mijn tafel ineenschuiven en mee sporten. Je wordt zelfs lui, omdat je de moeite niet meer moet doen om ergens naartoe te gaan en je ervoor te douchen (lacht)’. Ze volgde enkele jaren geleden al informaticalessen bij BOp. ‘Mijn zoon vertrok naar het buitenland en wou geen brieven sturen, enkel e-mails’, vertelt Marie-Rose.

Voor velen van hen is het vaak die noodzaak, contact met kinderen en vrienden, die hen op de digitale trein doet stappen.

BOp-medewerker Mohamed Akdad (activiteitenbeheer) bevestigt dit: ‘Ouderen beseffen steeds meer dat ze mee moeten zijn, doordat hun omgeving hen dwingt en ze bijna geen keuze meer hebben nu technologie de bovenhand heeft genomen door corona. Ze zetten zelf ook alles op alles om mee te zijn’.

François rondt de les af met een diepe buiging en zet zich voor de webcam. Iedereen zet de microfoon opnieuw aan.

Beleving van les en lijf worden gedeeld.

‘Bij de sportlessen is de leraar tien minuten voordien ingelogd en blijft die nog tien minuten na de les, de deelnemers kunnen dan wat keuvelen’, vertelt Ingrid Peeters (sportdienst BOp). ‘Zo zien ze elkaar en hebben ze contact, wat een gevoel van samenhorigheid geeft’. Dit moment is voor velen belangrijk. Dankbaarheid wint het dan van de digitale knoppenangst. n Tekst: Nel Lauwerier

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

35

Sport

en

Welzijn

l l l

foto © Claudine Dewettinck

Je bent nooit Te oud om te bewegen

T

ijdens de (voorbije) coronaperiode hebben velen onder ons (her)ontdekt hoe belangrijk bewegen is. Twee personen brengen hierover hun persoonlijke getuigenis, met name de BOp-medewerkers Anick David (beleidsteam, 61 jaar) en Ann Derkinderen (sportdienst, 61 jaar). Bovendien we die getuigenissen wetenschappelijk onderbouwen door een onderzoeker van de KU Leuven.

Hopelijk zet het je aan om – nog meer – te bewegen.

Sporten en bewegen na een intensieve sportcarrière Ann is een van de twee sportverantwoordelijken van het BOp. Na een intensieve sportcarrière heeft ze er alles aan gedaan om een opnieuw een sportieve levensstijl te ontwikkelen. Op een verantwoorde wijze.

Hoe verliep die 15-jarige volleybalcarrière?

We trainden tweemeel per week en elk weekend was er match. De laatste jaren, toen we op topniveau speelden was de medische begeleiding nog zeker niet zoals die nu is. Met een ontstoken pees aan

‘Sport was ingebed in onze familie, heb dit meegekregen en ook doorgegeven aan mijn vier kinderen. Heb ook Lichamelijke Opvoeding gestudeerd. Ik deed verscheidene sportactiviteiten maar eentje sprong eruit: van mijn 14de tot mijn 29ste heb ik intensief volleybal gespeeld.

Een fantastische periode bij SACO-Halle, gestart in tweede provinciale en naar ereklasse opgeklommen. Speelsters werden nog niet betaald, vaders reden vrijwillig met ons naar de locaties van de matchen her en der in België. Mijn competitiegeest en groepsmentaliteit speelden zeker mee.’

36

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

de linkerknie heb ik heel deze periode ingetaped gespeeld. Ook werd mijn rug, bij wat last, door de kinesist van de ploeg met tape ingespalkt. Iedereen had er alles voor over, mét plezier, om de match te spelen en te winnen. Opofferingen waren dus evident. 

l  Waren er lichamelijke gevolgen door dit intensief presteren?

Tijdens deze ganse volleybalperiode werden de nog niet gekende latere blessures opgevangen door een stevig getraind korset van spieren. Toen ik op mijn 29ste stopte zijn allerlei opgelopen kwetsuren door de overbelasting fel naar voren gekomen. De meniscus van mijn linkerknie is afgescheurd, in beide schouders zit artrose ... Maar vooral de ruggengraat van nek tot onderrug heeft geleden: vernauwingen waar zenuwen uit de wervelkolom komen, uitpuiling tussenwervelschijven met jammer genoeg twee stevige hernia’s in de nek en de onderrug, discale degeneratieve gewrichtsslijtage van nek tot onderrug.

Ik heb veel infiltraties gekregen en rugschool gevolgd. Raar maar waar: ik zou àlles opnieuw willen herbeleven, de volleybaljaren waren voor mij heel positieve ervaringen.

Wat was er niet bevorderend in de opbouw naar een opnieuw gezond lichaam?

Na veel gesprekken met en onderzoeken door rugspecialisten, kinesisten en osteopaten waren dit de ‘dont’s’: stilzitten, lang staan, slenteren, te weinig bewegen. Ook de gewoonte om pijnstillers te nemen is niet altijd de juiste oplossing.

Voor de hernia’s werd operatie afgeraden,

Het bewegingsverhaal van Anick Als kind was ik al veel minder soepel dan andere kinderen. Zelf na veel oefenen kon ik nooit met gestrekte benen mijn tenen raken.

Als tiener en twintiger had ik echt plezier in het beoefenen van sport (ik speelde volleybal en was heel goed in de 400 meter lopen) en tijdens mijn opleiding leerkracht lager onderwijs koos ik voor de optie LO. De theorie over sport en beweging triggerde mij.

Van fit naar stram Als twintiger ging ik bij het BOp (toen nog Academie Derde Leeftijd) werken en stond ik in voor mijn gezin. Met kinderen en een fulltime job was er minder tijd om te sporten, maar de kinderen zorgden ervoor dat ik genoeg beweging had. Toch ging ik elke donderdagavond met een vriendin sporten. Eerst fitness, daarna

l l

Sport

en

Welzijn

zolang er natuurlijk geen verlammingsverschijnselen ontstaan. Ook stress is een trigger om blessures pijnlijker aan te voelen.

pijnen in de onderrug, zijn het geworden. Door de intensiviteit krijgt het hele lichaam het warm, ook de onderrug … en weg is die pijn.

Wat helpt er om met je blessures om te gaan?

Beweging en sport! Een spierkorset moet je zélf aanmaken om alle plaatsen waar blessures aanwezig zijn, te versterken. Naast fikse wandelingen, fietsen, zwemmen, boksen, maar eigenlijk zorgt élke sport ervoor dat dit kan. Opnieuw op een intensieve, maar nu verantwoorde wijze. Ik heb de laatste maanden een sportcoach gevonden (Michael Karim), samen hebben we gezocht wat goed was voor mijn lichaam. Heel intensieve sessies, met immer zorg voor de zeurende

Welke boodschap wil je meegeven met deze getuigenis?

Ik besef dat elke topsport te veel vraagt van het lichaam, maar blijf sporten en maak je spieren opnieuw sterk. Heb je nooit gesport, zoek dan een bewegingsactiviteit waarbij je je goed voelt en die je kan volhouden. Doe dit dan regelmatig.

In een latere fase van je leven is dit bewegen een meerwaarde. Denk maar aan valpreventie. Ook voor je welbevinden is het belangrijk: tijdens en na het sporten komen hormonen in de hersenen vrij die je een geluksgevoel geven.

heel lang gym op muziek en dan weer fitness. Mijn kinderen hebben altijd geweten dat de donderdagavond ‘mama-avond’ was. Het sporten deed deugd maar de gezellige babbel met een ‘blancheke’ nadien … deed uiteraard al even veel deugd.

Toen al merkte ik dat na twee maanden vakantie en dus zonder beweging ik last kreeg in mijn onderrug. Na enkele keren weer sporten en wat aan de buikspieren werken ging dit weer over.

Ondertussen werkte ik mee op de sportdienst van het toenmalige Centrum Derde Leeftijd, gaf ik wekelijks een les senioretics, ging ik mee op sportweek, deed ik mee met de fietsclub en hoopte ik stiekem dat ik dit ook nog allemaal zou kunnen als ik de leeftijd van deze deelnemers zal hebben.

Thuis zag ik het helemaal anders. Mijn moeder, een brave huismoeder die haar handen vol had met haar huishouden had het fysiek lang niet zo gemakkelijk: artrose, versleten heup (die zij pas op haar 70e liet vervangen en dan even

wat beter was), osteoporose waardoor ze beide schouders en meermaals haar pols brak … Langzaam zag ik hoe moeilijker zij kon bewegen en uiteindelijk in een rolstoel belandde. Stiekem hoopte ik dat dit mij niet zou overkomen.

Ik ging mij verder verdiepen in ‘het nut van bewegen’ en gaf zelfs vormingen hierover op de cursussen ‘voorbereiding op pensioen’.

Als vijftiger voelde ik meer en meer dat bewegen absoluut noodzakelijk werd.

Bij het opstaan ‘s morgens moet ik eerst boven nog wat treuzelen om vlot de trap af te geraken, de fitness werd van 1 keer per week naar 2 keer per week opgetrokken (met lichte oefeningen), ik ging veel meer wandelen …

En toch voelden mijn spieren nog altijd wat stram aan. Bang dat ik in het straatje van mijn moeder zou belanden werd ik door de huisarts doorverwezen naar een dokter in de fysische geneeskunde en daar kwam het verdict. Hier en daar is inderdaad wat artrose merkbaar en daar is 

juli - augustus 2021

BOp magazine

l l l

37

Sport

en

Welzijn

l l l

 maar een remedie voor: bewegen, dagelijks bepaalde turnoefeningen doen, een voedingssupplement op basis van kurkuma nemen en ja … nog eens bewegen.

Lockdown Toen kwam corona. De eerste lockdown ging ik heel veel wandelen maar tijdens de tweede ging het helemaal fout. Ik maakte van het feit dat ik toch van thuis uit moest werken gebruik om een kleine knieoperatie te laten uitvoeren waardoor ik wat minder mobiel werd. Ik deed wel trouw mijn kiné-oefeningetjes voor de knie maar ging niet meer wandelen. Mijn knie genas goed, maar door het vele werk thuis bleef ik vaak ganser dagen op mijn stoel zitten. Het weer was dan ook wat minder goed, waardoor ik ’s avonds geen zin meer had om naar buiten te gaan.

Na zo’n twee maanden voelden mijn benen uiterst vermoeid en stijf aan.

Trappen afgaan gebeurde stapje voor stapje, uit angst om door mijn benen te gaan, opstaan van een stoel gebeurde moeizaam en de eerste stappen die ik deed waren moeilijk.

Daar had je het … ik was op weg om de fysieke problemen van mijn moeder

te krijgen of een andere spierziekte. Dus maar weer naar de huisarts. Daar moest ik een overzicht geven van mijn beweging in niet-lockdown tijd. Elke dag met het openbaar vervoer naar het werk. In het BOp verschillende verplaatsingen doen: koffie halen, naar een vergadering gaan, tot bij een collega gaan, ’s middags beneden eten … en dit altijd via de trap.

Elke middag een wandelingetje of een boodschap doen. ‘s Avonds nog even te

Veroudering afremmen Het verouderen van de populatie is een wereldwijd fenomeen. Dit is een weerspiegeling van een verhoogde levensduur door de vooruitgang in de medische wereld en dus een menselijk succesverhaal. Maar het is tegelijkertijd ook een uitdaging voor onze huidige maatschappij. Immers, onze publieke gezondheidszorg wordt geconfronteerd met een groeiend aantal ouderen die niet langer in staat zijn om zelfstandig te functioneren, waardoor de levenskwaliteit van deze personen noemenswaardig daalt. Deze functionele achteruitgang is een rechtstreeks gevolg van de leeftijd gerelateerde daling in verschillende aspecten van het menselijk lichaam. Zo gaat veroudering gepaard met een afname in spiermassa, spierkracht, flexibiliteit, balans en uithoudingsvermogen. Al vanaf een leeftijd van 40 à 45 jaar zien we een afname in spierkracht van gemiddeld 1.5% per jaar, en die daling neemt toe naarmate men ouder wordt dan 65.

Bovendien stijgt het valrisico naarmate de spierkracht en het balansvermogen afneemt.

Actief blijven

Hoewel dit verouderingsproces nooit helemaal omgekeerd kan worden, is er wel duidelijk wetenschappelijk bewijs dat je het verouderingsproces kan afremmen door voldoende fysieke activiteit en beweging in te lassen in je dagelijks leven. Je kan er dus wel degelijk iets aan doen en je bent nooit te oud om te bewegen! Je kan als het ware een re-

38

l

l l

BOp magazine

juli - augustus 2021

voet langs bij de winkel. Twee keer per week fitness. En ja … weer kwam ik buiten met de mededeling: bewegen!

En daar ben ik dan maar mee begonnen. Elke dag minsten 45 minuten buiten stappen en bij gebrek aan fitness elke dag een half uur turnoefeningen en ja… Na een dikke week voel ik mij weer 10 jaar jonger en heb ik weer veel meer energie. n Anick David

serve inbouwen, zodat je lichaam minder snel in de problemen komt. ‘Rust roest’ is een oude volkswijsheid die volledig onderbouwd wordt door huidige wetenschappelijke kennis.

Zo resulteert een periode van 5 dagen gedwongen bedrust in een dramatische afname van spierkracht en spiermassa, boven op de al bestaande leeftijdsgebonden daling. Internationale richtlijnen raden daarom aan om minstens 5x per week gedurende 30 minuten matig fysiek actief te zijn. Dit kan bv. fietsen zijn, stevig wandelen, actief spelen met de kleinkinderen, noem maar op. Belangrijk is dat je een activiteit kiest die je graag doet en dan ook lang kan volhouden.

Daarnaast is het ook aangewezen om 2x per week spierversterkende oefeningen uit te voeren. En wederom goed nieuws: dit kan in een fitnesscentrum, maar dit kan evenzeer ‘in je eigen kot’! Oefeningen zoals rechtstaan vanuit zit, een trap opgaan, bergop wandelen, je kleinkind optillen, tegen een balletje trappen … zijn activiteiten die de spierkracht trainen én bovendien oefen je meteen ook je evenwicht.

Deze oefeningen kan je stelselmatig opdrijven, door bv. het aantal herhalingen uit te breiden of extra gewicht toe te voegen, zodat je lichaam geleidelijk aan fitter wordt. En de effecten van dergelijke oefeningen zijn dan ook overweldigend. Na 3 maand kan dit maar liefst een krachtwinst van 10% opleveren! Dus: niet twijfelen, maar bewegen!

Dr. Evelien Van Roie postdoctoraal onderzoeker FWO Vlaanderen Departement Bewegingswetenschappen, KU Leuven

Het BOp organiseert

Midweek in hartje Ardennen Château de Laval (Tillet)

6 - 10 september 2021 Zin om samen te aquarelleren, te wandelen of te fotograferen … of gewoon er even tussenuit knijpen om lekker niets te doen in een prachtige omgeving?

Deelnameprijs: 395 euro per persoon 450 euro in een single kamer Inbegrepen:

n vervoer heen en terug met luxe autocar (vanuit Brussel) n volpension (inclusief maaltijd tijdens heen- en terugrit) n verblijf in een 17e-eeuwse kasteelhoeve (6 vakantiehuisjes met 3 kamers) n gebruik overdekt binnenzwembad n verblijftaksen n huiselijke sfeer met beperkt aantal deelnemers n diensten van een eigen kookploeg en begeleiding vanuit het BOp

via 02 210 04 60 Vraag de detailfolder aan ssels of info@bop.bru Via vergunning A 1425 (Van Eyken Tours)

Wandelmidweek in Nederland Brabantse Wal en Zeeland

23 – 27 augustus 2021

Geniet je van begeleide wandelingen in de natuur afgewisseld met kleine stadsverkenningen? Dan is dit iets voor jou.

Deelnameprijs: amer

Inbegrepen:

580 euro per persoon in een standaardk r 650 euro single in een tweepersoonskame er en met balkon) 630 euro in een comfortkamer (iets ruim 730 euro single via 02 210 04 60 Vraag de detailfolder aan ssels of info@bop.bru

n vervoer heen en terug en alle vervoer ter plaatse met luxe autocar (vanuit Brussel) n volpension in familiaal Hotel Dekkers *** in Ossendrecht n keuze tussen standaard- of comfortkamer n dagelijks begeleide wandelingen met gids BOp n verblijftaksen n bezoeken en wandelingen in Zoutelande, Veere en Middelburg n wandelingen Kalmthoutse heide, Brabantse Wal, Halsteren en omgeving Ossendrecht

Via vergunning A 1425 (Van Eyken Tours)