BRUZZ actua - editie 1698 by bruzz.be

Rubrieknaam

#1698 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

I N

D E

S TA D

N I E U W S

A C H T E R G R O N D

O P I N I E

04 | 03 | 2020

BRUZZ | RUBRIEK

L E V E N

KATLEEN VAN LANGENDONCK KAAITHEATER

VOORBIJ HET GLAZEN PLAFOND ‘Met quota alleen komen we er niet’ KAREN CELIS VUB-POLITICOLOGE

GROWFUNDING GEEFT BRUSSEL EEN SMOEL

‘Nu ook Vlaanderen veroveren’

Dansaertstraat verliest met Hoet opnieuw sterkhouder

Edito

SPREEKTIJD Katleen Van Langendonck (Kaaitheater) en Veerle Kerckhoven (Bronks)

STADSLEVEN

Straatnamen verwĳzen zelden naar vrouwen 04

De week

Interview Karen Celis over quota

16 18

Stadsleven VUB duikt in de Brusselse geschiedenis

Samenleving Growfunding

Enfant Terrible Sue-Yeon Youn, danseres

Kunst Tijdschrift 7 Arts herdacht

Nick Trachet Gele erwten

Big City Gaz à l'étage

Architectuur Golvende Gebouwen

NOG MEER BRUZZ radio in je broekzak FM of digitaal? Je vindt BRUZZ radio op FM 98.8, maar ook digitaal op de BRUZZ site en de app. Voortaan kan je ook naar BRUZZ luisteren via Radioplayer.be en de Radioplayer-app. Radioplayer heeft een digitaal luister-aanbod van maar liefst 140 Belgische radiostations.

▲

BRUZZ radio FM 98.8, BRUZZ.be, BRUZZ app, Radioplayer Brusselse cultfilmfestival Offscreen

W IN

Luister deze week naar BRUZZ Radio en win gratis tickets voor het Brusselse cultfilmfestival Offscreen

oe meer macht, hoe meer mannen.” Wat leest als een boutade, wordt verderop in dit magazine uitgebreid aangetoond door enkele van de talentvolle vrouwen die Brussel rijk is. Dat zelfs in sectoren waar vrouwen sterk vertegenwoordigd zijn – de kunsten, de zorgsector – nog steeds hoofdzakelijk mannen worden gerekruteerd voor de top, bijvoorbeeld. Of dat quota een goede eerste stap zijn, maar eigenlijk weinig zoden aan de dijk brengen als het gaat om diverse vrouwen van verschillende achtergronden op de juiste posities te brengen. En toch gaat er vaak een voorzichtige ‘zucht’ door de kamer als het gaat over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Al te vaak denken we dat de strijd al gestreden is, zeker hier in het geprivilegieerde Westen. Nochtans vallen er nog elke dag subtiele, maar tekenende voorbeelden te noteren die bewijzen dat dat niet zo is. Ook – en misschien zeker – op nieuwsredacties. “Krijgen we wel nog tien wijze mannen bij elkaar,” klonk het in een verder uitstekend analysestuk over de politieke impasse in ons land. Of neem de talloze ‘moeder wordt ceo’-interviews. Ook op onze eigen redactie is een moment van onoplettendheid snel een feit: bijvoorbeeld in een nieuwsbericht over het Belgisch Kampioenschap veldlopen waarin enkel de mannelijke winnaar aan bod komt. Of een dossier over het confederalisme waarin alleen mannen zich uitspreken over de toekomst van het land. MATHIAS DECLERCQ Maar ook voorbij de gelijkheid REDACTIECHEF tussen man en vrouw is er nog veel werk aan de winkel. Op de sportpagina van een nationale nieuwswebsite dook dit weekend plots de term ‘kleine kleurling’ op om de snelle flankaanvaller Jerémy Doku van RSC Anderlecht te omschrijven. Nu is een mooie alliteratie vaak een aanwinst voor een artikel, maar de krant in kwestie zag zich al snel genoodzaakt tot een correctie en welgemeende excuses aan het adres van Doku. Daarnaast was er dan weer een zekere T. Francken die het nodig vond om op Twitter een campagne van de webwinkel Zalando op de korrel te nemen omdat die een jongen in een jurk afbeeldt om zo net de klassieke genderstereotypes te doorbreken. Nu, je kan terecht veel slechts zeggen over Twitter, maar de repliek die de heer T. Francken daarop kreeg was blijkbaar zodanig overtuigend dat de tweet intussen naar de vergeetput der sociale media is verbannen. Maar terug naar de vrouwen dus. Iedereen is gebaat bij het verder doorbreken van het glazen plafond, zegt onderzoekster Karen Celis (VUB). Want ook mannen gaan gebukt onder de gebruikelijke genderstereotypering, het klassieke kostwinnersmodel en de traditionele rolverdeling. Misschien zou er met meer vrouwen aan het politieke firmament ook sneller werk gemaakt worden van vaderschapsverlof die naam waardig. En moeten we, zoals Veerle Kerckhoven van jeugdtheater Bronks het stelt, op termijn naar genderquota in heel de maatschappij om zo ook genoeg mannen in het onderwijs en zorgcentra te krijgen. Bring it on!

“Al te vaak denken we dat de strijd voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen al gestreden is"

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

JAN MARTENS, LIVORNOSTRAAT ELSENE "If you think education is expensive, try ignorance. Met deze uitspraak van Churchill heb ik mijn ouders ervan overtuigd om na mijn studies in Leuven nog een jaar te studeren aan de London School of Economics. Vandaar ging het rechtstreeks naar een job

in de consultancy bij een van wat toen de Big 5 waren. De consultancy bracht me van Londen naar Washington DC, Genève en Sydney, en de liefde bracht me naar Parijs. Twee zonen en een twintigtal jaar later is het tijd voor iets anders. Ik heb mijn job

opgezegd en heb me ingeschreven voor een cursus om wijnbouwer te worden. We zijn op zoek naar een wijndomein. Binnenkort verhuizen we naar Perpignan. De kapotte knie is van het skiën. Ik probeerde mijn oudste zoon te volgen."

4 MAART 2020

De week

Terugblik op het nieuws

Docks

Niet Nederlandstalig

Het winkelcentrum Dockx aan de Van Praetbrug kon in 2019 volgens algemeen directeur Mathias Blot rekenen op 5 procent meer bezoekers. “We hebben ons doel van vijf miljoen bezoekers behaald.”

Achttien van de 34 postkantoren in Brussel beschikken niet over Nederlandstalig personeel. Barbara Pas (Vlaams Belang) vroeg die cijfers op bij federaal minister van Telecommunicatie en Post Philippe De Backer (Open VLD). Van de 237 personeelsleden behoren er 42 tot de Nederlandse taalrol (17,7 procent).

Amper zes slachtoffers van homofoob geweld hebben zich bij het daarvoor opgerichte meldpunt gemeld sinds de oprichting in mei 2019. “We zijn een grootse campagne aan het voorbereiden, in de aanloop van de Gay Pride,” zegt Ilse Van de Keere, woordvoerster van de politiezone Brussel Hoofdstad/Elsene.

DANSAERTSTRAAT VERLIEST OPNIEUW STERKHOUDER

Hoet houdt het voor bekeken in Brussel BRUZZ | DE WEEK

Optiek Hoet, de bekende zaak van designerbrillen, sluit na twintig jaar zijn winkel in de Dansaertstraat. “Steeds meer klanten komen liever naar onze winkel in Brugge.” — BETTINA HUBO

e klanten van Hoet kregen de afgelopen week een brief in drie talen in de bus: op 25 april is het afgelopen met de Brusselse winkel. Als ze na die tijd nog een Hoet-bril willen of een reparatie willen laten uitvoeren moeten ze naar Brugge, sinds jaar en dag de uitvalsbasis van de familie Hoet. De Brugse familie zit al zes generaties lang in de brillenverkoop. De grote bekendheid kwam toen Patrick Hoet in 1987 begon met het ontwerpen van eigen monturen, zo onder meer de speelse Theo-lijn. Twintig jaar geleden besloot hij een tweede zaak te openen in de Brusselse Dansaertstraat. Het begon met een bescheiden winkeltje op nummer 81, waar nu ontwerpster Sabeth zit. In 2005 schoof de opticien op naar nummer 97, een veel groter en prestigieuzer pand dat ooit dienst deed als goudraffinaderij. De winkel was ingericht door Patrick Hoets dochter Bieke, die er ook zelf ontworpen meubelen, tapijten en lampen verkocht. Inmiddels ligt de focus weer op de brilmonturen. “We verkopen voor 85 procent onze eigen ontwerpen, aangevuld met wat externe collecties,” zegt Frederik Ghes-

4 MAART 2020

quière, de schoonzoon van Patrick Hoet, die samen met echtgenote Lieselotte Hoet de winkels in Brugge en Brussel runt. Dat de Brusselse zaak nu afgestoten wordt, heeft verschillende oorzaken, zegt Ghesquière. Een belangrijke reden is de schommelende verkoop. “In Brugge hebben we een mooie constante verkoop, met een kleine groei. In Brussel lukt dat niet. Daar fluctueren de cijfers al twintig jaar. Bepaalde dingen werken er ook niet. Onze 3D-geprinte brillen, die het in Brugge goed doen, komen in Brussel totaal niet van de grond.” Ghesquière zag het bezoekersaantal van de Brusselse winkel de afgelopen jaren dalen. “Ik hoor van klanten dat ze de stad vuil vinden en het centrum moeilijk te bereiken. De werken aan de tunnels blijven ook maar aanslepen.” “Een pak van onze klanten, ook mensen uit Lennik of Grimbergen, komt tegenwoordig liever naar onze winkel in Brugge. Dan weten ze om hoe laat ze arriveren en wanneer ze weer thuis zijn, zeggen ze. Ze rijden liever een uurtje met de trein of de auto naar Brugge. Sommigen maken er een stop van op weg naar zee. Anderen gaan eens lekker eten of flaneren in de stad, terwijl ze op de

Optiek Hoet zag het aantal bezoekers van de Brusselse winkel de afgelopen jaren dalen.

reparatie van hun bril wachten. Ik hoor het steeds vaker: Brussel is niet meer de hoofdstad waar men graag naartoe gaat om te shoppen.” De voetgangerszone zal wellicht beterschap brengen, verwacht Ghesquière. “Maar het heeft veel te lang geduurd. De werkzaamheden hebben een jaar stilgelegen. Toen was het echt een vieze boel, met boomstammen die dienst deden als zitbanken.”

CONCURRENTIE In de Dansaertstraat kreeg Hoet de afgelopen jaren nieuwe concurrenten. Daar heb je nu ook het Belgische brillen- en horlogemerk Komono en de Nederlandse keten Ace & Tate. Heeft hun komst een rol gespeeld bij de beslissing om uit Brussel te vertrekken? “Niet echt,” zegt Ghesquière. “Komono is een verkoophuis, geen opticien. Ace & Tate zit wel een beetje in ons vaarwater, maar werkt

anders en heeft een ander, losser cliënteel. Je kan het vergelijken met de aankoop van een bloesje bij de H&M. Als dat na twee keer wassen helemaal gekrompen is, keer je niet terug. Wij zitten in een hoger segment, dat van de maatwerkmonturen.” Wat volgens Ghesquière wel heeft meegespeeld bij het besluit is het feit dat de huur nog maar eens steeg. “Bovendien kampen we in Brussel voortdurend met een tekort aan geschikt personeel. We zoeken meertalige en als opticien opgeleide mensen, maar die zijn steeds moeilijker te vinden. In Brugge is het ook lastig, maar daar lukt het nog net.” Het nieuws van de sluiting van Hoet komt hard aan bij de handelaars in de Dansaertbuurt. “Hoet is een van de sterkhouders van de wijk. Als zo iemand wegtrekt, is dat heel jammer,” zegt Carine Lauwers van handelaarsvereniging Downtown Dansaert.

Duurdere vis

Bloementapijt

Zij-instromers

Bij vishandel De Noordzee en verschillende Brusselse groothandels voor vis klinkt hetzelfde geluid: door de aanhoudende stormen zijn bepaalde vissoorten duurder. Prijzen kunnen tot 30 of 40 procent stijgen. Sommige soorten worden nauwelijks gevangen tijdens een storm.

In de Sint-Hubertusgalerij maken vrijwilligers met meer dan 10.000 origami-edelweissen een bloementapijt om aandacht te vragen voor zeldzame ziekten. De actie gaat uit van de Belgische koepelvereniging voor zeldzame ziekten (RaDiOrg).

Samen met Teach For Belgium wil de Vlaamse Gemeenschapscommissie 100.000 euro vrijmaken voor het aantrekken van zij-instromers in het Nederlandstalig onderwijs. De nieuwe leraren krijgen een pedagogisch project van twee jaar voorgeschoteld, en worden daarop ingeschakeld in knelpuntvakken.

De maatregelen zĳn volledig disproportioneel en ingegeven door politiek activisme MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID MAGGIE DE BLOCK over het besluit van burgemeester BRUZZ | DE WEEK

Olivier Maingain om in Sint-Lambrechts-Woluwe mensen die terugkeren uit risicogebieden te weren uit publieke gebouwen

Cartoon Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

“We hadden juist het gevoel dat het de laatste maanden beter ging. ‘Als de voetgangerszone ter hoogte van de Beurs klaar is, zijn we opnieuw vertrokken,’ zo klinkt het bij de handelaars. We krijgen ook weer vragen van mensen die op zoek zijn naar een winkelpand in de buurt. Dat is een goed teken.” Ook mode- en Dansaertkenner Linda Van Waesberge betreurt het vertrek. “Bij Maison Margiela, dat afgelopen zomer na zeventien jaar dichtging, was het hetzelfde verhaal. De klanten uit Vlaanderen wilden niet meer komen. Ze vinden Brussel-Centrum niet meer plezant. Ze denken dat de stad per auto niet meer bereikbaar is en met het openbaar vervoer willen ze niet.” Volgens Van Waesberge zijn de huurprijzen in de Dansaertstraat door de reputatie van de wijk ‘belachelijk hoog’ geworden. “Ze staan niet meer in verhouding tot de potentiële omzet. Het is er alleen nog haalbaar voor wie een eigen pand heeft. Of voor ketens.” 4 MAART 2020

Spreektijd

BRUZZ | DE VERHALEN

Alle dagen vrouwendag in Bronks en Kaaitheater

Katleen Van Langendonck (vooraan) en Veerle Kerckhoven: "Hoe meer geld en macht, hoe meer mannen: dat is een maatschappelĳk probleem."

4 MAART 2020

‘Meer vrouwen in de kunsten, meer mannen in het onderwijs’

In de aanloop naar Internationale Vrouwendag zondag loopt op verschillende locaties in de stad het vierde Wowmen!-festival rond gender, kunst en maatschappij. Het laatste festival dat artistiek Kaai-directeur Katleen Van Langendonck samenstelde. “Op de podia zijn we al heel lang vernieuwend, maar de structuren zijn nog vaak te paternalistisch.” — MICHAËL BELLON, FOTO’S IVAN PUT zakelijke verantwoordelijke vaker een man. De artistieke directeur is dan vaker een vrouw, maar het artistieke is er ook meer onderworpen aan het zakelijke beleid. Verder zou het interessant zijn om te onderzoeken of er in de podiumkunsten grotere budgetten naar mannelijke artiesten dan naar vrouwelijke gaan. Er wordt vaak gezegd dat vrouwen voor iedereen goed kunnen onderhandelen behalve voor zichzelf. VEERLE KERCKHOVEN: Hoe meer geld en macht, hoe meer mannen: dat is een maatschappelijk probleem. Alsof het iets natuurlijks is. Daarom denk ik ook dat vooral de mentaliteit en de maatschappij van onderuit moeten veranderen. VAN LANGENDONCK: In Wowmen! gaat het inderdaad niet alleen over kunst. We openden het festival met een debat rond genderquota. Onder meer politicologe Karen Celis van de VUB (zie ook p.15, red.) stelde de vraag of genderquota wel volstaan. Dat ze werken, zie je onder meer in de politiek, waar ondertussen veel meer vrouwen op belangrijke posities zitten (het man-vrouwritssysteem zal in Brussel voortaan ook op de kieslijsten voor de gewestverkiezingen worden toegepast, red.). Er is dus een trage, maar goede evolutie bezig. Maar Celis is één van diegenen die stellen dat ook de structuur moet volgen. Ik heb dat zelf ook vaak ondervonden. Als je na een vergadering naar huis gaat om de babysit af te lossen, dan gaan de gesprekken nog informeel door en blijven veelal de mannen over. Die homosociale netwerken waarvan niets op papier staat, maar waar toch contacten worden gelegd en zaken worden geregeld zijn moeilijk te doorbreken en vaak mannelijk. ▲

KATLEEN VAN LANGENDONCK: In 2014 hebben we in het kader van Wowmen! onderzoek gedaan naar de

vertegenwoordiging van vrouwen in de podiumkunsten, en daaruit bleek dat de situatie in kleinere organisaties of in het jeugdtheater wat anders is dan in de grotere instellingen. Hoe groter de organisaties worden en hoe meer geld ermee gemoeid is, hoe mannelijker ze worden aan de top. In Brussel staan alleen bij kleinere Vlaamse organisaties zoals Workspace Brussels (Elke Decoker en Valerie Wolters), kunstenwerkplaats Pianofabriek (Karlien Vanhoonacker), en bij Bronks vrouwen aan het hoofd. In Antwerpen is er mijns inziens geen enkele grotere organisatie waar een vrouw de leiding heeft, behalve jeugdtheater hetpaleis (met Els De Bodt). Kleinere organisaties als het Theaterfestival (Kathleen Treier) en de werkplaatsen (wpZimmer met Carine Meulders en de Theatermaker met Elsemieke Scholte) tellen dan weer wel vrouwen aan het hoofd … In Gent is alles mannelijk in de sector: NTGent, Vooruit, Campo, Kopergietery, de Opera … En dat terwijl in de kunsten veel vrouwen werkzaam zijn. Net zoals in de verpleegkunde heb je in de cultuursector meer dan in andere beroepen heel veel vrouwen in de organisaties. Dat je uit zo’n massa gekwalificeerde vrouwen dan toch niet rekruteert voor de top, maakt het nog erger. Daaraan voel je dat er structureel iets niet klopt. Uit onderzoek blijkt ook dat als de algemene en artistieke directies op hetzelfde niveau opereren, de artistieke directeur vaker een man is, en de zakelijke vaker een vrouw, en dat het zakelijke dan meer gedefinieerd wordt als faciliterend voor het artistieke. In Nederland is het dan weer dikwijls omgekeerd. Daar wordt de algemene leiding eerder aan de zakelijke kant gekoppeld, en is die

BRUZZ | DE VERHALEN

atleen Van Langendonck en Bronks-collega Veerle Kerckhoven hebben allebei een belangrijke functie in de culturele wereld en willen naar aanleiding van Vrouwendag hun licht weleens laten schijnen over genderquota, genderstereotypen, gelijkwaardigheid in de kunsten, de opwaardering van beroepen, en een gepaste opvoeding voor onze kinderen. Het gesprek begint met een ironische noot, want het blijkt dat onze zonen allemaal netjes voetbal spelen, terwijl de dochter van Katleen zomaar ter vermeerdering van het bruto nationaal geluk heerlijke koekjes gebakken heeft, waar wij van mogen proeven. Dat moeten die zonen en die dochter vooral blijven doen, maar misschien kan het ook geen kwaad dat hun ouders ondertussen nog wat aan de heersende genderstereotypen blijven sleutelen. Van Langendonck en Kerckhoven praktiseren de preek van de gelijkheid tussen de seksen al heel hun beroepsleven. Toen bekend werd dat Agnes Quackels en Barbara Van Lindt voortaan de algemene en artistieke coördinatie van het Kaaitheater op zich zullen nemen, werd her en der gesproken van een primeur in de podiumkunsten, maar Kerckhoven begon eerder al als artistiek leider van Bronks, toen in tandem met Marij De Nys, en met afscheidnemend Van Langendonck had Kaaitheater al jaren een vrouwelijke artistiek directeur in de rangen aan de zijde van Guy Gypens.

4 MAART 2020

Katleen Van Langendonck en Veerle Kerckhoven

▲

Het organigram van Kaaitheater is nu wel héél vrouwelijk ingevuld. Behalve dan de technische ploeg.

KERCKHOVEN: Ik ben absoluut

BRUZZ | DE VERHALEN

voorstander van volledig gemengde teams zoals bij ons in Bronks. Ik werk samen met Piet De Coster die de zakelijke leiding doet, en voor het overige zitten we ongeveer met de helft vrouwen en de helft mannen. Maar juist omdat het structureel anders moet op alle vlakken, ben ik niet zo’n voorstander van genderquota. Als de mentaliteit blijft dat de vrouw voor de kinderen moet zorgen heeft dat volgens mij niet zoveel impact. Ik zou het ook vreemd vinden dat ze mij zouden kiezen omdat ze een vrouw nodig hebben. VAN LANGENDONCK: Het moet bij quota altijd gaan over mensen die capabel zijn, maar ik geloof ook dat ze tot die structurele veranderingen kunnen leiden. Gender in balans krijgen is inderdaad het belangrijkste. Guy Gypens en ik deelden de artistieke leiding en ik vond dat er zo bijna vanzelf een genderevenwicht in de programmering kwam. Ik kwam vaak uit bij vrouwelijke artiesten en Guy vaker bij mannen. Ook het feit dat ik hier begon als vrouw met twee jonge kinderen, die vaststelde dat vrienden niet meer naar het theater gingen zodra ze daar een babysit moesten voor engageren, heeft bijvoorbeeld geleid tot een formule als Matinee Kadee, dat een paar keer per jaar op zondagnamiddag een voorstelling aanbiedt met ondertussen gratis opvang of workshops voor de kinderen. De vraag is of iemand zonder kinderen dat zou introduceren. KERCKHOVEN: Wat ik ook spijtig vind is dat er in de zorgsector en het onderwijs te weinig mannen zijn. Moeten we geen genderquota hebben in heel de maatschappij? Ook de helft mannen in het onderwijs of in de woonzorgcentra: daar wil ik voor strijden. Als een groot bedrijf als Proximus een vrouwelijke CEO heeft dan is dat een ‘topvrouw’, en is het glazen plafond doorbroken. Maar als een vrouw hoofdverpleegkundige van de palliatieve afdeling wordt, dan hecht men daar veel minder waarde aan. Dan is dat gewoon ons Lydia die het goed gedaan heeft. Heel veel jobs waar veel vrouwen in zitten, worden ondergewaardeerd. En mannen die kleuterleider, verpleger of huisman zijn, worden - vaak door mannelijke vrienden - raar bekeken. Als je echt sociale, politieke en

4 MAART 2020

studeert Romaanse filologie en Theaterwetenschappen werkt eerst als leerkracht Frans wordt na een scholenproject door Oda Van Neygen aangeworven als productiemedewerker bij Bronks, neemt in 2014 de artistieke leiding van Bronks op

“Van bij de geboorte zouden we de focus op gender moeten kunnen vermijden” VEERLE KERCKHOVEN, BRONKS

economische gelijkheid wil voor de seksen, denk ik dat we nog meer moeten inzetten op een andere opvoeding voor onze kinderen en jongeren. Hen begeleiden en met hen in gesprek gaan over de genderstereotypen die op hen worden afgevuurd. Als wij voorstellingen spelen waarin het daar al dan niet toevallig over gaat, dan zien wij aan de reacties dat die stereotypen nog steeds sterk aanwezig zijn. Van bij de geboorte zouden we de focus op gender moeten kunnen vermijden, en tegen de kinderen moeten kunnen zeggen dat er van hen op dat vlak niets wordt verwacht. We moeten gewoon kijken naar wat ze graag doen en wat ze te bieden hebben.

Hebt u voorbeelden van recente voorstellingen die dat thema behandelen? KERCKHOVEN: De voorstelling Gratis

Chips! van Compagnie Barbarie had als ondertitel ‘Feminisme voor kleuters’. Die was voor vierjarigen en ging over stereotypen. Dat je niet per se in de kookhoek of in de autohoek hoeft te gaan spelen. Dat is echt een stuk dat er voor kinderen toe doet.

VAN LANGENDONCK: We hebben net twee nieuwe vrouwen geëngageerd voor de technische ploeg! Wie weet moet er op termijn inderdaad zelfs een quotum voor mannen komen, maar we zijn nu pas op het punt dat er met Agnes en Barbara twee vrouwen de algemene én artistieke coördinatie doen, als duo. Merk ook op dat intussen het woord ‘directie’ in hun titel vervangen werd door ‘coördinatie’. Ze werken met twee op hetzelfde niveau en zullen inclusie structureel in het programma, de werking en de organisatie binnenbrengen. Bijvoorbeeld door open source te gaan werken, waardoor mensen en minderheidsgroepen van buitenaf het Kaaitheater kunnen innemen. Ik ben dan ook erg blij om mijn Kaaitheater-periode nu af te sluiten met een laatste WoWmen!, om dan de fakkel volledig door te geven aan hen. Als verhoudingen tussen geprivilegieerden en gemarginaliseerden op alle niveaus veranderen, zijn aparte focussen als WoWmen! hopelijk snel overbodig. KERCKHOVEN: Ik zou ook bij Bronks graag nog horizontaler willen werken. We hebben daarom een artistiek team samengesteld waarin behalve Piet en ik ook collega’s uit communicatie, publiekswerking en internationale spreiding zitten. Dat team staat nu ook zo op onze website vermeld. Iedereen die bij Bronks werkt, zou vanuit zijn of haar invalshoek betrokken moeten zijn bij wat we programmeren, produceren en prospecteren. Is dat altijd de meest efficiënte manier van werken? Nee, want je moet veel overleggen. Is het de meest boeiende manier van werken? Absoluut! VAN LANGENDONCK: Niet iedereen wil of hoeft die verantwoordelijkheid te nemen, maar ik vind het wel een volgende stap voor de samenleving. En zeker in de kunsten. Op de podia zijn we al heel lang vernieuwend, maar de structuren zijn nog vaak te paternalistisch. Bronks is daar echt een voorbeeld in. Misschien mag het dat zelfs nog meer uitdragen. KERCKHOVEN: Toen ik voor dit gesprek werd uitgenodigd, lachten de collega’s omdat ik hen zei dat ik niet zo met dit soort zaken bezig was. Veel is voor mij al sinds mijn opvoeding vanzelfsprekend. Mijn ouders hebben altijd tegen mij en mijn broer gezegd dat we gelijk

WOWMEN! 2/3 > 8/3 verschillende locaties www.kaaitheater.be

De feministische strijd staat niet op zichzelf. Intersectionalisme wijst op de gezamenlijke strijd voor verschillende minderheden. En als het bijvoorbeeld over mensen van kleur gaat, is er misschien nog meer werk aan de winkel.

“Er is ook een probleem aan de bron. De kunstenhumaniora zijn bijna volledig wit” KATLEEN VAN LANGENDONCK, KAAITHEATER

studeert Germaanse filologie en Filosofie werkt als literair recensent tot 1997 assistente podiumkunsten bij deSingel tot 2002 en tot 2007 docent aan de Universiteit Antwerpen sinds 2007 bij Kaaitheater als programmator, later als coartistiek directeur gaat nu aan de slag bij Europalia Arts Festival, en als docent aan het Conservatorium in Antwerpen

wordt dat hij of zij dan alles maar moet oplossen, of als bijvoorbeeld enkel de publieksmedewerker van kleur is. Ik ga zelf meestal ook in op uitnodigingen die misschien alleen maar komen omdat ik een vrouw ben. Niets doen zou ook jammer zijn omdat je toch ervaringsdeskundige bent en makkelijker kan wijzen op wat er nog niet klopt. Dat neemt niet weg dat er ook een probleem is aan de bron. De kunsthumaniora zijn bijna volledig wit. Er is nog veel werk om ook mensen van andere afkomst ervan te kunnen overtuigen dat in de kunsten een professionele toekomst mogelijk is. Schoolvoorstellingen zijn daarin trouwens belangrijk. Mijn eerste belangrijke theaterervaringen waren ook schoolvoorstellingen. KERCKHOVEN: 95 procent van de jongeren die met school bij ons naar theater komen kijken, zou anders nooit naar het theater gaan. Daarvan heeft waarschijnlijk tachtig procent voorouders van andere origine. Ook in onze vrijwillige ateliers zien we dat het publiek gemengder wordt. Het gaat traag, maar geef ons nog vijf jaar en er komt vanzelf meer kleur. We hebben nu al topspelers als Arber Aliaj, Rachid Laachir en Atta Nasser. VAN LANGENDONCK: Toch moeten we alert blijven, want er zijn ook al lang meer vrouwen dan mannen. Maar dat is dus nog geen garantie dat er in alle geledingen wat verandert.

Als jeugdtheater zo’n sleutelrol speelt, komt de beperkte besteding van middelen aan jeugdtheater dan niet neer op discriminatie van de jeugd? KERCKHOVEN: Al jaren kloppen wij

op dezelfde nagel dat werken voor jongeren ontzettend intensief is. Je werkt met dezelfde acteurs en dezelfde professionele omkadering als in het volwassentheater, maar het brengt economisch minder op. In de 6,5 euro per ticket die we voor schoolvoorstellingen rekenen, zit behalve de voorstelling zelf, ook een atelier in de klas door acteurs of ervaren theaterdocenten. Toch is dat nodig, want met de reacties in de zaal moet je achteraf aan de slag. Bij een voorstelling als Show over gender en seksualiteit hebben we te maken met gastjes van tien die ‘hoer’ roepen naar de actrice tijdens een scène waarin zij suggestief danst. Bij een voorstelling van Theater Artemis zijn op een bepaald moment een aantal jongens boos rechtgestaan toen een personage zich outte als homo. Op dat soort momenten moet je het gesprek kunnen voeren over seksualiteit, over geaardheid, over het beeld van de vrouw, over porno. Juist dan kan je voor een stuk de maatschappij veranderen. Theater leent zich ook tot dat gesprek omdat het mensen samenbrengt rond bepaalde thema’s.

BRUZZ | DE VERHALEN

waren, en mochten doen wat we graag deden. Ik heb nooit het gevoel gehad in een bepaalde richting geduwd te zijn. Ook mijn broer is een feminist. Ik besef elke dag dat dat niet voor alle kinderen zo is, en daar moet dringend aan gewerkt worden in onze maatschappij. VAN LANGENDONCK: Toch zie ik om mij heen vooral nog ongelijkheid op het moment dat er kinderen komen. Dan kiezen vriendinnen vaak voor parttimewerk of bescheidener jobs. Voelde jij dat niet toen je aan kinderen begon? KERCKHOVEN: Rond mij wel, maar ikzelf wist al van toen ik als technicus met Bronks rondreisde dat ik niet veel thuis zou zijn voor de kinderen. Dat ik een man had die ook wel huisman wilde zijn, maakte veel mogelijk. Maar dan moet je wel weten wat je wil, erover durven te praten en samen de beslissing durven te nemen. Als vrouw en als man, want ook van mannen die huisman worden, denkt men al snel dat er iets mis mee is. Ook voor mannen gelden helaas vaak stereotypen. VAN LANGENDONCK: Ook dat verhaal is vrij uitzonderlijk. Daar moet je echt mee naar buiten komen als rolmodel.

VAN LANGENDONCK: Heel veel feministische strategieën kunnen toegepast worden op andere gemarginaliseerde groepen. Daarnaast moeten we ook weg van het binaire denken en meer rekening houden met tussenposities. In ons programma hebben we de eerste stappen gezet, maar ook in onze organisatie is nog veel werk. Ik geloof wat dat betreft ook in quota om de dingen sneller te doen gaan. Toen de Brits-Australische Sara Ahmed hier voor een uitverkochte zaal van 750 mensen een lezing over machtsmisbruik in de academische wereld kwam geven, vertelde ze dat ze vaak gevraagd werd in allerlei commissies omdat ze van kleur is. Ze vindt het mechanisme dat iemand vooral gekozen wordt omdat hij of zij een representant is van een ondervertegenwoordigde minderheid vooral een probleem als verwacht 4 MAART 2020

KLARA FESTIVAL 12——29.3 2020 GLITTER & DOOM

19.3 BOZAR

23 & 24.3 Abbaye de La Cambre

Ensemble intercontemporain Matthias Pintscher Studio Robert Henke

B’Rock Andreas Küppers Luigi De Angelis

FROM WITHIN … I. Expo

ST JOHN PASSION SCARLATTI

AGENDA

II. III. IV.

05.03.20

OPENING NIGHT

14.03.20

[N O CT U R N E ]

19.03.20

[TO U R ] Serge Goyens de Heusch (kunstverzamelaar / kunsthistoricus)

Museum Night Fever

14 – 17.04.20

[AT E L IE R ]

Abstractie (5 – 8 jaar)

14 – 17.04.20

[AT E L IE R ]

1922, een bouwgrond (9 – 12 jaar)

07.05.20

[TO U R ] Xavier Canonne (tbc) (Musée de la photographie Charleroi)

09.05.20

[WO R K SH O P ]

14.05.20

by Institut Saint-Luc

[TO U R+C O N C E RT ]

& Frauke Elsen

21.05.20

[F IL M ]

07.06.20

FINISSAGE

by Salvatore Sclafani

Introducing: Charles Dekeukeleire

7 ARTS (1922–1928)

C I.II.III.IV. A

06.03.20 — 07.06.20 A

www.civa.brussels Rue de l’Ermitage 55 Kluisstraat, Ixelles 1050 Elsene

Belgian avant-garde

Culture — Architecture

GENDERWEEK 20 tot 13/3 www.vub.be/gender-week

‘Quota gaan voorbij aan de diversiteit onder vrouwen’ “Je komt er niet door gewoon wat vrouwen toe te voegen en dan eens goed te roeren - ‘add woman and stir’.” Dat zegt politicologe Karen Celis over quota, in de aanloop naar de Genderweek van de Vrije Universiteit Brussel. — MICHAËL BELLON

e Genderweek van de VUB overlapt deels met het festival Wowmen! van het Kaaitheater (zie p.10-13), en behandelt op en naast de campus niet alleen concrete onderwerpen als genderquota, ongewenste intimiteiten, of het gelijkheidsactieplan van de VUB, maar ook meer filosofische thema’s als posthumanisme. De week wordt georganiseerd door RHEA, het expertisecentrum Gender, Diversiteit en Intersectionaliteit, van de VUB. VUB-politicologe Karen Celis is covoorzitster van RHEA. Zij doet onderzoek naar diversiteit in de politiek en de kwaliteit van democratie vanuit het perspectief van gemarginaliseerde groepen. Celis schetst de contouren van de themaweek.

Misschien kan een korte definitie geen kwaad: ‘gender’ betreft de socioculturele aspecten van het man- of vrouwzijn, correct? KAREN CELIS: Inderdaad. Waar sekse

wijst op biologische kenmerken, is gender de sociale constructie van mannen en vrouwen die geënt wordt op die biologische categorieën: hoe we mannelijkheid en vrouwelijkheid invullen, wat we geschikt en gepast vinden voor mannen en vrouwen …

In de Genderweek zitten ook programma’s rond zwart feminisme, de raciale oorsprong van ‘fat phobia’ of ‘vetvrees’, of zelfs dementiezorg. Als het gaat over dat snijpunt van verschillende vormen van uitsluiting en marginalisering heeft men het over Intersectionaliteit? CELIS: Klopt, gaandeweg ging de

academische literatuur erkennen dat de categorieën ‘man’ en ‘vrouw’ geen homogene blokken zijn. Simpel

gezegd: een hoogopgeleide, witte, heteroseksuele vrouw heeft een andere structurele positie in de samenleving dan andere, minder geprivilegieerde vrouwen. Dus ook binnen de groep vrouwen heb je processen van privilegering en marginalisering, net zoals binnen de groep mannen trouwens: niet alle mannen zijn geprivilegieerd. Intersectionaliteit vat die complexiteit. In essentie gaat het over die processen van inclusie en exclusie, van privilegering en marginalisering. Die worden nooit door gender alleen bepaald, maar altijd ook door zaken als etniciteit, seksuele oriëntatie, fysieke en mentale capaciteiten, klasse en leeftijd.

Tijdens het eerste Wowmen! festival van het Kaaitheater zat u al in een debat over genderquota in de politiek. Ondertussen pleit u voor verdere stappen, voorbij die quota. CELIS: Toen werd er nog stevig gedebatteerd over het nut en wenselijkheid van quota in de politiek. Ondertussen zien we dat ze heel erg belangrijk zijn om meer diversiteit in de politiek te brengen, maar verre van voldoende. Samen met professor Sarah Childs van Birkbeck, University of London, heb ik het boek Feminist Democratic Representation geschreven, waarin we uitleggen wat er nog allemaal nodig is. Ten eerste is die intersectionaliteit van belang: de logica achter de quota gaat voorbij aan de diversiteit onder vrouwen. Quota kunnen in principe enkel witte, hoogopgeleide, linkse, heteroseksuele vrouwen ten goede komen. Ten tweede kom je er niet met gewoon wat vrouwen toe te voegen en dan

eens goed roeren - add women and stir. Ook de politieke agenda, de relaties tussen politici en tussen burgers en politici, de aard van de debatten moeten meer afgestemd raken op hoe vrouwen over hun politieke belangen denken.

Om daar iets aan te doen pleit u voor ingrijpende veranderingen in het politieke proces. CELIS: Het enige moment waarop

politici nu verantwoording afleggen aan de burgers zijn de verkiezingen. Wij pleiten voor een proces met systematische momenten van overleg met en verantwoording ten aanzien van groepen die op een specifieke manier betrokken zijn bij een thema. Bijvoorbeeld over de hoofddoek, prostitutie of abortus. Bij dat soort kwesties zou er in het parlement een uitgebreid moment moeten zijn waarbij politici beter geïnformeerd worden over hoe

vrouwen, in al hun ideologische en intersectionele diversiteit, denken over die problematieken. Politici moeten die verschillende visies beter leren kennen, maar ook aanvoelen, er zich aan blootstellen. Wanneer ze hun beslissing genomen hebben, zouden ze die ook moeten uitleggen aan die vrouwen en verdedigen waarom dat de beste beslissing is. Ze moeten dan ook luisteren naar de eventuele kritieken van vrouwen, of hun lof natuurlijk. Bij uitbreiding kan je dat soort momenten van beter informeren en rechtstreeks verantwoording afleggen ook voor andere gemarginaliseerde groepen organiseren. Dat zou de kloof tussen politiek en burgers kunnen helpen dichten. Het voordeel ten opzichte van de introductie van willekeurig samengestelde burgerpanels in de politiek is dat de mensen op wie de betreffende wetgeving van toepassing is ook het meest gehoord zullen worden.

BRUZZ | DE VERHALEN

Voor VUB-politicologe Karen Celis is kennis over gender essentieel

Strategieën tegen anti-gendercampagnes is ook een van de thema’s tijdens de Genderweek. Ook uw onderzoeksdiscipline ligt onder vuur. CELIS: Er is een anti-gelijkheids- en

een anti-genderbeweging op gang gekomen die genderstudies afdoet als ideologie en brainwashing van studenten. Dat mensen die onderzoek doen naar ongelijkheden als gevaarlijk worden gezien en bekampt worden, is iets waar we het over moeten hebben, want om op langere termijn gelijkheid te realiseren heb je kennis over gender en intersectionaliteit nodig.

Karen Celis: “Quota kunnen in principe enkel witte, hoogopgeleide, linkse, heteroseksuele vrouwen ten goede komen.” © IVAN PUT 4 MAART 2020

Stadsleven

Maar weinig Brusselse straatnamen verwijzen naar een vrouw

BRUZZ | DE VERHALEN

Vrouw zoekt straat

Van alle straten in Brussel die naar een persoon zijn vernoemd, verwijst maar 6,1 procent naar een vrouw. Dat blijkt uit een nieuwe kaart op basis van een kruising van open data. Gemeentebesturen proberen iets te doen aan die wanverhouding, maar het is een traag proces. “Als burgers er zelf om gaan vragen, zullen politici makkelijker straatnamen veranderen.” Wie dat wil, kan in de komende maanden zelf suggesties doen. — SARA DE SLOOVER

Z 12

4 MAART 2020

straatnamen. We willen daarbij vooral de data laten spreken.” Ongeveer 43 procent van de ruim vijfduizend Brusselse straten en pleinen zijn vernoemd naar een persoon, stelden de vrijwilligers vast. Het enorme overwicht van de mannennamen valt meteen op: 93,9 procent, tegenover maar 6,1 procent straten met een vrouwennaam. Eén straat is sinds de zomer van vorig jaar vernoemd naar een transgender: de Willy De Bruynstraat in de Noordwijk. Een jaar geleden deed Canvas dezelfde oefening in acht grote Vlaamse steden. Daaruit bleek dat van alle straten die de naam van een persoon kregen, er 85 procent naar een man

▲

estig vrijwilligers bouwden samen de nieuwe kaart op. Zij kruisten afgelopen week de openlijk toegankelijke kaart van Open Street Maps met ‘wikidata’, de gegevens die je terugvindt op Wikipedia. De vzw Open Knowledge Belgium, die instaat voor de promotie van open data in België, kreeg hiervoor projectsteun van gewestelijk agentschap Equal. Brussels. “Het project bestaat eigenlijk uit twee fasen,” zegt coördinator Dries Van Ransbeeck. “In een eerste fase wilden we in kaart brengen hoe het staat met de genderverdeling in Brusselse

JO COX Britse Labour-politica

Jo Cox kantte zich tegen de uitstap van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Een week voor het referendum in 2016 werd ze op 42-jarige leeftijd vermoord om haar politieke visie. Cox werkte zes jaar in Brussel, onder meer voor het Europees Parlement en ging in die tijd geregeld naar de Ancienne Belgique. Het plein achter de AB werd in 2018 naar haar vernoemd.

Naar wie zijn de Brusselse straten met vrouwennamen vernoemd? PRINSESSEN EN KONINGINNEN

SINT-ANNA Moeder van Maria

LOUIZA Prinses

SINT-CECILIA Heilige

MARIA CHRISTINA Lid van de adel

MINERVA Mythische figuur

AUDREY HEPBURN Actrice

YVONNE NÈVEJEAN Verzetsstrĳdster uit WO II

MARIA MALIBRAN Operazangeres

VROUWELIJKE HEILIGEN EN MYTHISCHE FIGUREN

ARTISTIEKE VROUWEN

VERZETSSTRIJDSTERS

SCHRIJFSTERS

BRUZZ | DE VERHALEN

POLITICA’S

ACTIVISTES

ANDERE/ONBEKEND

YVONNE JOSPA Verzetsstrĳdster

MARIE DEPAGE Verpleegster

Marie Depage (Ukkel) is ook bekend onder haar meisjesnaam Marie Picard. Deze verpleegster stichtte samen met haar man, hofchirurg Antoine Picard, het instituut dat later uitgroeide tot de eerste verpleegkundeschool in Brussel. Ze stond tijdens WO I in voor de fondsenwerving in de VS voor het militaire hospitaal L’Océan. Picard stierf toen het schip waarmee ze

terugkeerde werd gebombardeerd door de Duitsers. Ze verzorgde eerst gewonden voor ze zelf van boord sprong, maar bleef vasthaken in touwen en verdronk.

In 2019 werd een straat in de nieuwe Tivoliwijk in Laken naar de Lakense Yvonne Nèvejean, verzetsstrijdster uit WO II, genoemd. Nèvejean, die in Gent en New York gestudeerd had, verborg als directrice van een netwerk van kindertehuizen ongeveer 4.000 Joodse kinderen. Ze werd in 1965 door de Israëli’s uitgeroepen tot ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’, een eretitel voor mensen die Joden ten tijde van de Holocaust hielpen overleven.

In 2018 besliste het toenmalige gemeentebestuur van Elsene om aan de Malibranstraat expliciet de voornaam ‘Maria’ toe te voegen. Zo wilde het gemeentebestuur benadrukken dat de straat naar een vrouw is vernoemd. ‘La Malibran’, geboren als Maria Félicita Garcia, was een Frans-Spaanse operazangeres. Toen ze op 28-jarige leeftijd zwanger was van haar tweede kind, stierf ze na een val van haar paard. De mezzosopraan was een van ‘s werelds eerste en grootste operadiva’s. Het stadspaleis aan het Fernand Cocqpleinwaarin ze met haar Belgische man woonde, werd na haar dood het gemeentehuis van Elsene. 4 MAART 2020

Vrouwelijke straatnamen

▲

werden genoemd, en 15 procent naar een vrouw. Brussel presteert dus nog een stuk slechter.

WEINIG POLITICA’S

BRUZZ | DE VERHALEN

In totaal dragen ongeveer 130 Brusselse straten, bruggen en pleinen de naam van een vrouw, tegenover zowat 2.100 met een mannennaam. Meer dan de helft van die straten is opgedragen aan mythische vrouwelijke wezens, dames van adel of koninklijke huize, en vrouwelijke heiligen. “Na de Belgische onafhankelijkheid, toen Brussel aan het uitbreiden was, werden veel straten naar leden van het koningshuis vernoemd, zowel naar mannen als vrouwen,” zegt Els Flour, archivaris bij het Archiefcentrum voor Vrouwengeschiedenis. “Vrouwen maakten deel uit van die families, en kwamen op dat vlak qua straatnamen nog vrij ‘makkelijk aan de bak’, om het zo te zeggen.” Hoe anders is het bij de politici. Onlangs kregen twee buitenlandse vrouwen – de Française Simone Veil, en de vermoorde Britse Jo Cox – een eigen plek in Brussel, maar verder hebben enkel oud-burgemeester Andrée Payfa in WatermaalBosvoorde en vier andere lokale politica’s een straat die naar hen gedoopt is. “In de negentiende en begin twintigste eeuw werden nieuwe straten vaak vernoemd naar lokale politici die verantwoordelijk waren voor grote stedenbouwkundige projecten, zoals Jules Anspach of Adolphe Max,” zegt Flour. “Vrouwen deden pas veel later hun intrede in de politiek. Ze schopten het heel af en toe tot schepen, maar zonder zware bevoegdheden. De kans dat ze zoveel naam en faam maakten dat inwoners hen zouden willen eren met een straat, was daardoor bijzonder klein.” “Dat kleine aantal vrouwelijke politici met een eigen straat valt op. Zeker voor de hoofdstad, het machtscentrum van het land,” zegt Liesbet Stevens, adjunct-directeur bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. “Terwijl het natuurlijk niet aan geschikte kandidaten ontbreekt. Maar die wanverhouding geldt net zo zeer bij de schrijfsters of schilderessen. Vrouwen hadden heel lang geen plaats in de publieke ruimte, terwijl straten meestal vernoemd worden naar mensen die in het publieke leven veel weerklank hebben gekregen. Als je die vrouwelijke verdiensten dan ook nog eens minder ziet en waardeert, is het eindresultaat 6,1 procent straatnamen vernoemd naar vrouwen: een zware ondervertegenwoordiging.”

DRUK VAN ONDERUIT Een tiental straten kreeg namen van actrices à la Marilyn Monroe of Marlène Dietrich, danseressen als Akarova of zangeressen als Maria Malibran of Nellie Melba. “Operazangeressen als ‘la Malibran’ (zie p.7) waren eind negentiende, begin twintigste eeuw echt grote sterren,” legt archivaris Flour uit. “De bourgeoisie, die de straatnamen bepaalde, wilde het culturele leven van Brussel in die tijd ongetwijfeld in de verf zetten.” Vrouwelijke verzetsstrijders werden vrij snel na de oorlogen voorgedragen voor een straat14

4 MAART 2020

naam. “Hun heroïsche, atypische gedrag trok de aandacht,” zegt Flour. “Dat is toch anders voor de vrouwenrechtenactivistes. Zowel activistes uit de negentiende eeuw als Marie Popelin als meer recente figuren als Suzan Daniel of Éliane Vogel-Polsky hebben pas onlangs straatnamen gekregen. Die beslissingen komen er deels door druk van onderuit. Dat zien we ook bij andere groepen in de samenleving, zoals de activisten die ijveren voor een Lumumbaplein in Brussel bijvoorbeeld.” De kaart die Open Knowledge Belgium nu vrijgeeft, krijgt een staartje in de vorm van acht workshops in verschillende gemeenten in het gewest. De vzw Non Peut-Être organiseert die in de komende maanden om suggesties te verzamelen voor nieuwe straatnamen. De naamsuggesties zullen aan de Brusselse gemeenten worden bezorgd, en komen ook terecht op de website van het project.

ANNA BOCH Meer en meer steden en gemeenten bellen het expertisecentrum voor Gender en Feminisme Rosa om suggesties voor vrouwennamen, bevestigt directrice Bieke Purnelle. “Ze zijn zeker van goede wil, maar die inhaalbeweging is pas heel recent begonnen. Het thema is actueel. Daar heeft de actie ‘Meer vrouw op straat’ van presentatrice Sofie Lemaire zeker toe bijgedragen.” Stadsbesturen proberen nu een inhaalbeweging te maken, maar dat is moeilijk, zegt Purnelle. “Ze veranderen niet graag de namen van bestaande straten. Meestal kun je dus pas vrouwennamen kiezen als er nieuwe straten worden aangelegd.” Dat gebeurde niet lang geleden ook in de Tivoliwijk, waar Brussel-Stad twee verzetsstrijdsters met een eigen straat eerde, en de nog aan te leggen woonwijk aan Thurn & Taxis. Regisseuse Chantal Akerman, de eerste vrouwelijke dokter Isala Van Diest werden door het publiek aangedragen, en schepen Ans Persoons (SP.A/ One.Brussels) besliste om de hoofddreef op de site te vernoemen naar schilderes Anna Boch, hoewel oorspronkelijk een andere naam was voorzien. “We stelden vast dat er veel te weinig vrouwelijke straatnamen waren,” zei Persoons. “Op dit moment proberen we met de regering de straatnamen te vervrouwelijken - dat is een manier om vrouwen duidelijk in de geschiedenis te plaatsen. Rond de site van Thurn & Taxis zagen we een kans om dat niet alleen bij kleine straatjes te doen.” “Het is een heel traag proces,” zegt Liesbet Stevens van het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen. “Mensen voelen zich emotioneel verbonden met hun straat en zien niet graag dat de naam veranderd wordt. Lokale politici gaan daar niet graag tegenin. Het is dus zaak om de bevolking te mobiliseren. Als burgers zelf vragende partij zijn voor een naamswijziging, zullen politici daar makkelijker in meegaan.”

5.237 aantal straten in Brussel

ISABELLE GATTI DE GAMOND Feministe

BRUZZ | DE VERHALEN

MARIE POPELIN De eerste vrouwelĳke jurist

Isabelle Gatti de Gamond (Ukkel) was een Belgische negentiende-eeuwse feministe die achttien meisjesscholen oprichtte in Brussel. Veel feministische pioniers waren oud-leerlingen van die scholen, zoals de eerste vrouwelijke jurist Marie Popelin, de eerste vrouw in het parlement, Marie Spaak-Janson, en filosofe Louise Van Duuren.

“Vrouwenrechtenactivistes hebben pas heel recent een eigen straatnaam gekregen” ELS FLOUR, ARCHIVARIS ARCHIEFCENTRUM VOOR VROUWENGESCHIEDENIS

VIRIGINIE PLAS Brusselse politica

In 2012 herdoopte de gemeente Evere een kort doodlopend straatje aan natuurgebied Moeraske om tot de Viriginie Plasstraat. Zij is daarmee een van de weinige Brusselse politica’s die in het gewest een straat naar zich vernoemd hebben gekregen. De liberale Plas was van 1965 tot 1997 onafgebroken lid van de gemeenteraad.

2.133

130

aantal straten in Brussel vernoemd naar een man

aantal straten in Brussel vernoemd naar een vrouw

aantal straten in Brussel vernoemd naar een transgender

ROSALIE UYTTENHOVE, Eeuwelinge

Rosalie Uyttenhove (Jette) was een kranige eeuwelinge in 1920, die toen te kennen gaf dat ze graag de koninklijke familie wou toejuichen voor haar dood. Een jaar later kwam de koning effectief bij haar op bezoek.

4 MAART 2020

Samenleving

Brussels crowdfundingplatform rondt kaap van 1,5 miljoen euro

Growfunding lonkt naar Vlaanderen BRUZZ | DE VERHALEN

In zes jaar tijd haalde Growfunding anderhalf miljoen euro op. Liefst 180 projecten gebruikten dat geld om Brussel een ‘smoel’ te geven. Het crowdfundingplatform met sociale inslag acht nu de tijd gekomen om voet aan de grond te zetten in Vlaanderen. “Omdat er vraag naar is. Maar ook om het imago van Brussel buiten de gewestgrenzen te verbeteren.” — TIM DE NEVE

inds het eerste geslaagde project in 2014 – stadsboerderij Le Chant des Cailles in WatermaalBosvoorde – stopten growfunders samen anderhalf miljoen euro in de maatschappelijke en culturele projecten van het Brussels crowdfundingplatform. “Is dat echt?” reageert bezieler Frederik Lamote verrast. “Ach, dat bedrag is niet belangrijk. De 181 projecten, de mensen erachter en de growfunders ken ik wel uit het hoofd.” Kersvers directeur Charlotte Brandsma beaamt. “Meer dan dertigduizend mensen stortten geld en participeren aan de projecten. Dat is de mooiste mijlpaal.” Growfunding is niet zomaar een crowdfundingplatform. Financiële groei is in tegenstelling tot gelijkaardige initiatieven niet de eerste ambitie. “Wij gebruiken crowdfunding om vanuit de onderbuik aan Brussel te bouwen,” zegt Brandsma. “Iedereen kan bij ons aankloppen om een inzamelcampagne op te starten. We stellen slechts één voorwaarde: elk project moet inspelen op een stedelijke uitdaging.” Geld inzamelen via Growfunding is intens. Soms duurt het twee jaar voor een campagne online raakt.

4 MAART 2020

“Maar die aanpakt loont. Meer dan tachtig procent van onze projecten haalt het gewenste bedrag op, omdat we zoveel energie steken in de voorbereiding,” aldus Brandsma. “We leren onze projecthouders hoe ze hun boodschap aan de man moeten brengen en hoe ze een netwerk uitbouwen.” Dat levert niet alleen fondsen op, maar ook duurzame organisaties. “De meeste van onze projecten bestaan nog. Dat komt omdat Growfunding een draagvlak creëert,” zegt Lamote. Daar draagt het reward based-principe toe bij. Wie Bierbox ondersteunde, kreeg geen return on investment, maar werd uitgenodigd op het lanceringsfeest en mocht een biertje proeven. “Het is een veel betere manier om mensen te betrekken en zo een communitygevoel te ontwikkelen.” Intussen verankerde Growfunding zich diep in het maatschappelijke weefsel van de stad. Het platform beschikt over een uitzonderlijk netwerk, vol geëngageerde Brusselaars. “Dat zetten we actief in. Door bruggen te slaan tussen burgers, maar ook door politici en ondernemingen erbij te betrekken. De juiste mensen samenbrengen, is deel van onze service. Dat verhoogt namelijk de kans op slagen,” merkt Brandsma

Frederic Lamote van Growfunding: “We willen die boost van sociaal vertrouwen als een olievlek verspreiden.” © SASKIA VANDERSTICHELE

op. “Zo brachten we samen met Toestand en Communa de problematiek van leegstand op de politieke agenda,” vult Lamote aan.

GEEN SUBSIDIES

“Wij gebruiken crowdfunding om vanuit de onderbuik aan Brussel te bouwen” CHARLOTTE BRANDSMA, GROWFUNDING

Geld vragen, geld krijgen en die middelen herinvesteren in de stad. Het lijkt op subsidiëring. “We zijn geen alternatief, maar een aanvulling op subsidies,” zegt Lamote fijntjes. “Een subsidie moet passen binnen een afgelijnd vakje. Je moet de juiste structuur hebben en het beleid uitdragen. Veel jongeren botsen op die politieke bovenbouw. Growfunding is flexibeler en overstijgt dat hokjesdenken. Idealiter zijn wij een opstapje naar een subsidie, die doorgaans toch van een grotere omvang is.” Het succes van Growfunding gaat niet onopgemerkt voorbij. De interesse vanuit Vlaanderen zet de sociale onderneming aan om de gewestgrenzen over te steken. “Daar zetten we vanaf dit jaar hard op in. In Vlaanderen ziet men dat onze

Zoniënhout Om de biodoversitet van het Zoniënwoud in stand te houden, kapt Leefmilieu Brussel jaarlijks honderden beuken, eiken en andere bomen. Die worden zorgvuldig vervangen door nieuwe. Dat gecontroleerde proces levert 20.000 kubieke meter hout op, dat grotendeels wordt verscheept naar China. Compleet absurd, vindt coöperatieve Sonian Wood Coop. Vooral omdat onze Belgische infrastructuur vaak bestaat uit geïmporteerd hout uit exotische landen. De nadelige milieueffecten spreken

voor zich. De houtbewerkers van Sonian Wood Coop willen die scheve situatie omkeren en begonnen daarom een growfundingcampagne. Ze zochten 15.000 euro om een eerste partij Zoniënhout te kopen om dat door lokale vakmensen te laten transformeren tot meubels en andere voorwerpen. Kortom: het hout in Brussel houden en tegelijkertijd lokale tewerkstelling ondersteunen. Daarnaast beloofde de coöperatieve workshops rond houtbewerking te organiseren.

Sonian Wood Coop haalde het bedrag in recordtempo op en klokte dankzij 275 growfunders zelfs af op net geen 27.000 euro. Dat is bijna het

dubbele van het verhoopte bedrag. In ruil krijgen de investeerders een houten snijplank, een designstuk of een houtbewerkingscursus.

BRUZZ | DE VERHALEN

aanpak werkt. De reacties die we krijgen zijn heel positief. Het zal tijd kosten, maar die hebben we,” vertelt Brandsma. Tegen de zomer wil Growfunding een zevental projecten uitrollen in Leuven. “We zoeken achter de schermen naar strategische partners en bouwen netwerken. Ons investeringsmodel kan nu eenmaal flexibel aangepast worden aan de lokale context,” aldus Lamote, die luidop droomt van een uitrol in Nijvel, Mechelen of Waver. “We willen die boost van sociaal vertrouwen als een olievlek vanuit Brussel verspreiden over de rest van het land.” In die optiek komt er voor de zomer een nieuwe website, die nu nog uitsluitend op Brussel gefocust is. “De hoofdstad blijft wel de motor van Growfunding. Dat laat ons toe om het imago van Brussel buiten de gewestgrenzen te verbeteren. Hier zijn schitterende verhalen te rapen van inspirerende mensen. De Brusselaar toont al jaren hoe je lokale problemen kan oplossen. Het is altijd een ambitie geweest om de barrières tussen Brussel en Vlaanderen af te breken.”

WIN-WINSITUATIE Growfunding lonkt ook naar private ondernemingen. Een aantal succesvolle campagnes, zoals de samenwerking tussen Permafungi en Exki (zie kaderstuk), bewijst dat daar nog groeimarge zit. “Dergelijke ‘matchfunding’ is in België nog niet gebeurd,” stelt Brandsma. “Wij garanderen bedrijven een grote maatschappelijke meerwaarde, met zichtbaarheid op onze website en toegang tot unieke netwerken vol betrokken mensen. Daar zit een win-winsituatie in, want bedrijven komen nauwelijks in contact met die doelgroep.” Growfunding is volgens Lamote de ontbrekende schakel. “Rechtstreeks naar een bedrijf stappen voor fondsen heeft geen zin. Louter de haalbaarheidsanalyse maken, kost een onderneming al meer geld dan de projecthouder zoekt. Onze cijfers bewijzen dat we kwaliteitsvolle projecten op poten kunnen zetten. Onze droom is om tien ondernemingen te vinden die jaarlijks 10.000 euro in een fonds steken, waarmee projecten voor maximaal 25 procent gefinancierd worden. Meer niet, want dan doorbreek je de sociale dynamiek.”

Permafungi Permafungi kweekt sinds 2014 oesterzwammen en witloof in de kelders van Thurn & Taxis. Als meststof gebruikt het daarvoor koffiegruis, het overblijfsel van de gebruikte gemalen koffiebonen. Die haalt het bedrijf per fiets op in een veertigtal restaurants in de hoofdstad. Zo wordt er elke maand vijf ton aan koffiegruis gerecycleerd. De circulaire onderneming geeft bovendien kansen aan laaggeschoolden die moeilijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt. Dit jaar verloor Permafungi zijn subsidie voor sociaaleconomische integratie, waarmee de werknemers werden betaald.

Permafungi haalde 34.000 euro op via Growfunding. © SASKIA VANDERSTICHELE

Om het voortbestaan van de coöperatieve te kunnen garanderen, zocht het bedrijf 25.000 euro via Growfunding. Geholpen door 250 growfunders haalde Permafungi in slechts drie maanden tijd het bedrag op. Dankzij een

akkoord met Exki en Extensa, die de bijdrage met vijftig procent verhoogden, klopte de campagne af op 34.000 euro. Daarmee zal het bedrijf zijn oesterzwammenproductie verdubbelen door nieuwe teelkamers in te richten en een

ventilatiesysteem aan te kopen. Bovendien kan Permafungi eindelijk zijn ‘Lumifungi’ lanceren. Dat is een volledig composteerbare lampenkap op basis van organisch afval afkomstig van de productie van oesterzwammen.

4 MAART 2020

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

‘Mĳn tweede leven begon in Brussel’ Sue-Yeon Youn, danseres

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

oen ik zes jaar was, stuurde mijn mama me naar de dansles. Het duurde niet lang of ik droomde ervan om danseres te worden. Ik herinner me nog dat ik de balletvoorstelling Giselle op tv zag. Ik kon blijven kijken naar de video van een optreden van een Russisch balletgezelschap in Seoel. Ik wilde ook dansen. Die droom ben ik blijven najagen. Dansen betekent jezelf volledig geven, met lichaam en ziel. Je maakt al bewegend een transformatie door. Dansen geeft je ook de kans om elke dag beter te worden. Door te oefenen ontdek je steeds nieuwe details. Ik wilde het voorspelbare pad verlaten. Ik heb me vanaf mijn kindertijd toegelegd op de traditionele Koreaanse dans. Die is zacht, harmonieus, rond en sierlijk, volgens de principes van yin en yang. Mijn interesse in eigentijdse dans en ballet groeide geleidelijk aan. Een Franse gastchoreograaf aan de kunsthogeschool van Seoel opende bij mij een nieuwe deur. Het avontuurlijke sprak me aan. Mijn omgeving was er niet blij mee. Docenten noemden andere dansvormen rommel en mijn ouders vreesden dat ik me overgaf aan een bevlieging, waarvan ik later spijt zou krijgen.

4 MAART 2020

Ik moest naar Europa gaan om de vocabulaire van de hedendaagse dans onder de knie te krijgen. In Rotterdam heb ik veel heimwee gehad. Ik voelde me als op een filmset. Andere gewoonten, andere talen: ik kwam terecht in een vreemde realiteit. Ik moest op mijn eigen benen leren te staan en mijn achterstand inhalen tegenover de andere studenten. Ik was onzeker over mijn toekomst. Mijn tweede leven begon in Brussel. In dansschool P.A.R.T.S. heb ik een mooie tijd beleefd. Ik kreeg les van bekwame leraars en bouwde een internationale vriendenkring op. Toen ik afstudeerde, nodigde Anne Teresa De Keersmaeker me uit voor een workshop. Daarna mocht ik meedoen aan de voorstelling Steve Reich Evening. Ik heb intussen veel bijgeleerd over dans en muziek, en ga steevast op zoek naar nieuwe manieren van bewegen. Bij Rosas worden de dansers sterk betrokken bij de creatie van een voorstelling. Als ik in een repertoirestuk de rol van iemand anders overneem, is het alsof ik in andermans kleren moet passen. Een boeiende confrontatie. Een persoonlijk hoogtepunt? Mijn solo bij een expositie in Bozar. Ik voerde heel trage bewegingen uit, geïnspireerd door het werk van

Brancusi, en mocht me niet laten afleiden door de museumbezoekers. Ik hoop dat ik kan blijven groeien als danser. Ik doe er alles aan om fit te blijven. Mijn man Carlos heb ik leren kennen in mijn eerste jaar bij P.A.R.T.S. Pas tien jaar later sloeg de vonk over. We proberen als koppel onze eigen culturele mix te maken. In België, geografisch mooi in het midden tussen Brazilië en Korea. Doordat we allebei bij Rosas werken, spenderen we veel tijd samen en begrijpen we elkaar. We wisselen ideeën uit en geven elkaar feedback. Maar we kunnen onze job ook gemakkelijk loslaten. We genieten ervan om thuis samen te koken en te eten, en naar films en documentaires te kijken. Ik woon graag in Vorst. Forest forever (lacht). Het is dicht bij het werk, maar vooral heel rustig en groen, met bijvoorbeeld het Dudenpark en de met bomen beplante Guillaume Van Haelenlaan. Brussel is niet pretentieus. Je kunt er gewoon jezelf zijn en je wordt geaccepteerd zoals je bent. En de frietjes zijn er lekker (lacht). Seoel is niet alleen veel groter, het tempo ligt er hoger en de mensen werken zich te pletter. — TOM VAN BOGAERT

Sue-Yeon Youn (39) danst sinds 2007 bij Rosas. Ze studeerde dans in Seoel, Rotterdam en Brussel. Dit voorjaar toert ze met ‘The Six Brandenburg Concertos’ en performt ze als danseres en muzikante in ‘Moving Ballads’ van Femke Gyselinck. Ze woont met haar man, de Braziliaanse danser en bluesgitarist Carlos Garbin, in Vorst.

4 MAART 2020

Architectuur

HOOFDZETEL BNP PARIBAS Promotor BNP Paribas Architect Baumschlager Eberle & Jaspers-Eyers

Brusselse gebouwen krijgen steeds vaker rondingen

4 MAART 2020

Waar? Kanselarijstraat, tussen Warande en Centraal Station Voorheen: hoofdzetel van Generale Maatschappij

(1971), een gebouw van de architecten Hugo Van Kuyck, Pierre Guillissen, Christian Housiaux, Jacques Boccard met interieurs van Jules Wabbes 2017-2021 Voor wie? Zesduizend werknemers van BNP Paribas

van Etterbeek (1909)

Promotor Gemeente Etterbeek

2017-2020

Architect BAEB & Jaspers-Eyers Waar? De Jacht in Etterbeek (Beckersstraat) Voorheen: oud-ziekenhuis

Voor wie? Een kleine multifunctionele wijk met onder meer een administratief centrum voor de gemeente Etterbeek, OCMW en politiecommissariaat, appartementen, rusthuis, wijkhuis

TREBEL/WILFRIED MARTENS GEBOUW Promotor Atenor

Johan Van Dessel, Paul Lievevrouw (Groep Planning)

Architect Jaspers-Eyers

2014-2016

Waar? Belliardstraat

30.000 vierkante meter

Voorheen: hoofdzetel Bacob (1986) van Jan Tanghe,

Voor wie? Europees Parlement

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

JACHTHOF

Golfslag Brussel Is de golvende architectuur de nieuwe trend voor Brussel? Aan de foto’s te zien duidelijk wel. Maar een echte verklaring lijkt er niet te zijn. — STEVEN VAN GARSSE, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

“Er is niet meteen een reden voor de ronde architectuur,” zegt Wachtelaer die de gebouwen en de architecten goed kent. “Soms kijken de architecten wat naar elkaar, of is het een beeld dat in hun hoofd opkomt. Bij het gebouw van BNP Paribas is er ongetwijfeld een verband met de gebogen rooilijn van de Ravensteinstraat. Je bent architect, je krijgt een terrein, je hebt een potlood en dan teken je die golvende lijn.” ▲

e steken ons licht op bij de Brusselse architect Philemon Wachtelaer, een oude rot in het vak. Hij stond aan de wieg van Archi+I dat later fuseerde tot B2Ai. Na de fusie, in 2017, is Wachtelaer met een nieuw klein bureau begonnen archi.be, samen met Peter Swinnen, de voormalige Vlaamse bouwmeester. Wachtelaer is ook voorzitter van de Brusselse architectenvereniging.

4 MAART 2020

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Golfslag Brussel

QUATUOR Promotor Befimmo Architect Jaspers-Eyers Waar? Begin van de Noordwijk ▲

“Voor het nieuwe gemeentehuis van Etterbeek van Emmanuel Bouffioux is dat niet veel anders. Er zijn twee volumes. Door met de ronde vormen te spelen creëer je verschillende perspectieven naargelang de plek vanwaar je het gebouw bekijkt. De locatie bepaalt de architectuur. De ronde vormen die we zien opduiken zijn dus eerder anekdotisch.” “Kijk, ik heb zelf een gebouw ontworpen met een ronde vorm (het Kluizenaarsnest in Elsene, een opmerkelijk gebouw op palen, red.),” vertelt Wachtelaer. “Het staat op een spitse hoek. Op een bepaald moment denk je: die scherpte moet ervan af, en dan maak je die hoek wat ronder. Zo simpel is het eigenlijk.”

Het gebouw van BNP Paribas is een groot gebouw. Dienen de ronde vormen niet gewoon om het enorme volume te camoufleren? PHILEMON WACHTELAER: Op de maquette zag het gebouw er inderdaad verleidelijk en soepel uit. Maar zoals het er nu staat is dat gevoel toch wat weg. Omdat de ramen vrij diep in de uitsparingen zitten, geven de verticale lijnen zelfs heel erg het effect van een enorme massieve muur.

Trebel en Quatuor lijken dan weer wat op elkaar. WACHTELAER: Ze zijn dan ook van dezelfde

Voorheen: Koning Boudewijngebouw van Vlaamse administratie, ook wel ‘De Schans’ (1990) van architect Michel Jaspers 2018-2020 60.000 vierkante meter Voor wie? Deels verhuurd aan Beobank

WACHTELAER: Ik ben hier niet om Jaspers te verdedigen, ik weet dat hij vaak bekritiseerd wordt, maar ik kan wel zeggen dat Michel Jaspers een zeer intelligente man is, die een succesvol businessmodel heeft ontwikkeld in Brussel. De afgesproken termijnen en het budget respecteren, en de technische kwaliteit staan bij hem voorop. Dat hebben klanten graag. Jaspers pleziert de bouwheer. Dat is zeker een van de redenen waarom hij zo alomtegenwoordig is. Dat verklaart ook waarom hij geen eigen stijl heeft. Maar hij slaagt er wel in om binnen de eigentijdse contouren te blijven.

architect.

Meer nog. Jaspers-Eyers is bij alle vier de gebouwen betrokken als architect. 22

4 MAART 2020

Deze gebouwen vallen wel op. Brussel kreeg rond de jaren 2000 weleens het verwijt alleen banale architectuur te produceren. Er ontstond

zelfs een roep om spektakelarchitectuur. Zijn de golvende gebouwen hier een antwoord op? WACHTELAER: Ik heb het al eerder gezegd. Een spectaculair gebouw als het Guggenheimmuseum (Bilbao) neerzetten in Brussel is totale nonsens. En ja, als je naar Kopenhagen gaat, of naar andere steden, dan zie je interessante gebouwen. Maar veel belangrijker is het algemene gevoel dat je krijgt bij een stad. Dat is het samenspel van de publieke ruimte, de gebouwen, de mensen, et cetera. Het is misschien vreemd om dit als architect te zeggen, maar ik vind dat men te veel aandacht besteedt aan architectuur. Een spectaculair gebouw zal de stad heus niet veranderen.

“Een spectaculair gebouw zal de stad heus niet veranderen” PHILEMON WACHTELAER, ARCHITECT

Stadsleven

Onderzoek naar historisch Brussel bloeit

Er was eens … Brussel

an Broekzele naar hoofdstad van Europa. De geschiedenis van Brussel heeft veel facetten, en dat beseffen ook de historici aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). “Onderzoek naar de geschiedenis van Brussel is niet altijd vanzelfsprekend,” vertelt Dennis De Vriese, historicus aan de VUB. “Door het bombardement op Brussel in 1695 gingen heel wat archiefstukken verloren. Dat bemoeilijkt natuurlijk het onderzoek.” Door geldgebrek zijn de beschikbare bronnen bovendien niet altijd geïnventariseerd, vult Ayfer Erkul, historica aan de VUB, aan. “Het lijkt me dat, in vergelijking met sommige andere steden, historisch onderzoek naar de stad Brussel wat verwaarloosd wordt. En op het vlak van bronnen is het soms huilen met de pet op. Maar dat laatste is vermoedelijk niet anders voor andere steden.” Onderzoek naar de geschiedenis van de hoofdstad is essentieel, menen de onderzoekers. “Brussel is niet alleen de hoofdstad van België, maar ook van Europa. En door de geschiedenis heen was het, ook voor het ontstaan van België, een belangrijke stad. Onderzoek ernaar kan clichés ontkrachten, en mythes bevestigen.”

HOE GING DE POLITIE OM MET MIGRANTEN IN 1880-1914 “Ik wil weten welke migranten op het einde van de negentiende eeuw in aanraking kwamen met de politie,” vertelt Ayfer Erkul, die de interactie onderzoekt tussen migranten en de Brusselse politie. “Mijn hypothese is dat het vooral marginale migranten betreft: de

ongewenste armen die naar Brussel trokken in de hoop er werk te vinden. Hoe verliepen de contacten tussen hen en de politie? Op welke manier deed de politie aan migratiecontrole? Dat is de focus van mijn werk. In die periode begon de stad sterk te investeren in haar politieapparaat. Onder meer door de enorme menselijke mobiliteit, maar ook door de misdaad die, dankzij het uitgewerkte transportnetwerk, mobieler was geworden. De perceptie ontstond ook dat die misdaad enorm was gestegen. De burgemeester stond onder druk om te reageren. Tegen 1914 had Brussel relatief gezien het grootste politiekorps in Europa.” Volgens Erkul zal haar onderzoek aantonen dat de bezorgdheid om migratie, en de politionele aanpak ervan, geen recente fenomenen zijn. “Bovendien zien we dat het onderscheid tussen de gewenste en de ongewenste migranten door de tijd heen aan andere criteria onderhevig is. Etnische factoren speelden toen amper een rol, terwijl dat nu wel het geval is.” Voor Erkul is het van belang dat haar onderzoek ook buiten de academische wereld waarde heeft. “Onderzoek naar migratiecontrole door de politie kan toelaten fenomenen zoals de gebeurtenissen in het Maximiliaanpark beter te kaderen.”

“Het lijkt me dat historisch onderzoek naar de stad Brussel wat verwaarloosd wordt” AYFER ERKUL, VUB-HISTORICA

producenten hun levensstandaard konden behouden – werd op een bepaald ogenblik het consumentenbelang steeds vaker aangehaald als reden om de vleesmarkt te reguleren. En mijn voorspelling is dat de stad Brussel daar een voorname rol in speelde,” zegt De Vriese. “In mijn periode veranderde de vleesmarkt sterk. Waar in 1770 het vlees verkocht werd in een handvol vleeshuizen waar alle beenhouwers samen hun waren, voorbereid in hun ateliers nabij de Beenhouwersstraat, aanboden, is dat tegen 1860 volledig veranderd. Toen kon zowat iedereen beenhouwer worden en bijna overal een eigen winkeltje oprichten, waar men vlees verkocht voor de prijs bepaald door de vrije markt. In Brussel was die transformatie bovendien sterker dan in andere steden door de aanwezige elites. Er was toen nog een zekere welstand nodig om vlees te kunnen kopen,” zegt De Vriese. Volgens de onderzoeker zal zijn studie inzicht bieden in hoe de evolutie naar de massaconsumptie zich in de hoofdstad – en daarbuiten – voltrok. “Brussel is in dit geval bijzonder interessant omdat enkele fenomenen zich hier in vergelijking met andere plekken erg vroeg voordeden.”

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Aan de Vrije Universiteit Brussel zijn enkele onderzoekers nieuwe studies begonnen naar de geschiedenis van Brussel. Naar hoe migranten meer dan honderd jaar geleden in aanraking kwamen met de politie of hoe de vleesmarkt meer rekening ging houden met de consument. Belangrijke vraag: wat leert dat onderzoek over de stad vandaag? — ELLEN DEBACKERE

HOE EVOLUEERDE DE BRUSSELSE VLEESMARKT TUSSEN 1770-1860 Dennis De Vriese mag op zoek naar de rol die de stad Brussel speelde in de regulering van de vleesmarkt. “Waar voordien het belang van de producent doorwoog – men wilde dat

Brusselse politieagenten in 1900: de VUB zoekt uit hoe zij met migranten omgingen. 4 MAART 2020

Kunst

Avant-gardistische tijdschrift 7 Arts herdacht bij CIVA

Kunst voor een betere wereld Hoewel ‘7 Arts’ bij niet zoveel mensen een belletje doet rinkelen, kende het Brusselse avant-gardistische tijdschrift tussen 1922 en 1928 Europese en zelfs internationale weerklank. Een tentoonstelling in architectuurcentrum CIVA geeft het het podium dat het verdient. — ELIEN HAENTJENS

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

ia kunst doordringen in het individuele en collectieve leven, dat was het doel van het avant-gardistische tijdschrift 7 Arts. In de nasleep van de Eerste Wereldoorlog gingen de initiatiefnemers van dat tijdschrift op zoek naar een uitweg uit de impasse van het modernisme, dat volgens hen geen voeling meer had met de moderne beschaving. Zij vonden dat kunst een actieve expressie moest zijn van de beschaving. Om de wereld te kunnen doordrenken van de nieuwe ideeën, zoals mechanisering, snelheid, rationaliteit en orde, was er een nieuwe, universele taal nodig. Die vonden ze in de geometrische abstractie of plastique pure. De kiem voor 7 Arts werd gelegd tijdens een evenement van het tijdschrift La Geste in het Centre d’Art op de Brusselse Coudenberg. Toen de Nederlander Theo Van Doesburg er op 13 maart 1920 kwam spreken over het neoplasticisme, veroorzaakte dat een schok. Hoewel er nauwelijks vijftien mensen opdaagden, waren de gasten niet van de minsten: de broers Pierre en Victor Bourgeois, respectievelijk dichter en architect, schilder en schrijver Pierre-Louis Flouquet, schilder René Magritte, kunstenaars Victor Servranckx en Georges Vantongerloo, al oefenden ook andere Europese avant-gardes, zoals het Italiaanse futurisme, het Oost-Europese constructivisme, het

4 MAART 2020

Franse purisme en het Duitse Bauhaus, een sterke invloed uit op het ontstaan van 7 Arts. In die context stampten vijf piepjonge Brusselaars het tijdschrift in 1922 uit de grond. Behalve de broers Bourgeois, stonden Pierre-Louis Flouquet, schilder Karel Maes en componist Georges Monier mee aan de wieg. Vergaderen deden ze elke zondagochtend in café Hulstkamp bij de Beurs, het tijdschrift drukken gebeurde bij L’Equerre, een coöperatieve drukkerij opgericht door de broers Bourgeois. Bijzonder aan 7 Arts was dat het zich op alle kunsten richtte, inclusief muziek, film en sport, of alles wat deel uitmaakte van het leven van de moderne mens. Architectuur en film stonden centraal, aangezien het vijftal die als intrinsiek geschikt bevonden om alle andere kunstvormen tot een eenheid te brengen én kunst weer in het dagelijkse leven van zowel de massa als de elite te kunnen brengen. Een mooi voorbeeld is de tuinwijk La Cité Moderne van Victor Bourgeois in Sint-AgathaBerchem. “Ook het feit dat 7 Arts wekelijks verscheen, én dat het zes jaar lang bestond, maakte het als avant-gardistisch tijdschrift bijzonder,” vertelt Serge Goyens de Heusch, kunsthistoricus, curator, criticus en in 1976 auteur van het eerste boek over 7 Arts.

NOG ALTIJD RELEVANT In 1928 kwam er een einde aan 7 Arts, wat gepaard ging met een

herleving van het expressionisme in de schilderkunst en de opkomst van het surrealisme. “Hoewel ook bijvoorbeeld René Magritte en kunstschilder Prosper De Troyer zich aansloten bij het ideeëngoed van 7 Arts, keerden ze zich op een bepaald moment af. Magritte koos de weg van het surrealisme, De Troyer keerde terug naar het expressionisme. Dat leidde tot wrevel tussen bijvoorbeeld Magritte en Bourgeois, die zich verraden voelde. Want terwijl de geometrische abstractie inzette op de rationaliteit, voelde het surrealisme voort uit de irrationaliteit. Doordat de kunstenaars de abstractie verlieten, raakte 7 Arts in de vergetelheid,” vertelt Goyens de Heusch. Hoewel de oprichters zichzelf mislukt zagen in hun doel, en de materiële sporen van de invloed van het tijdschrift op het moderne leven inderdaad beperkt waren, is de intellectuele, esthetische en morele invloed dat niet. Ook vandaag werken kunstenaars nog volgens datzelfde gedachtegoed, vertelt Dirk Snauwaert, directeur van Wiels, het Centrum voor Hedendaagse Kunst. “De toenmalige drijfveer om voor geometrische abstractie te kiezen, namelijk een avant-gardistisch streven naar een modernisering van de maatschappij, is niet meer te vergelijken met de huidige motivaties, maar het idee van revolte en maatschappelijke transformatie is iets wat veel kunstenaars nog

bezighoudt. Dat zag je bijvoorbeeld goed tijdens de recente protesten tegen het inperken van de projectsubsidies. Voor veel kunstenaars vormt esthetiek een manier om de maatschappij daadwerkelijk te helpen veranderen,” vertelt Snauwaert. “Een kunstenaar die vandaag sterk politiek analytisch werk maakt, is bijvoorbeeld Kobe Matthys met Agentschap. Via kunst wil hij de maatschappij veranderen en de sociale constructies verfijnen. Ook de Brusselse kunstenares Lise Duclaux werkt vanuit dezelfde utopische concepten rond thema’s als ecologie en duurzaamheid. Of er is Lucy McKenzie die huis De Ooievaar in Oostende, een ontwerp van Jozef De Bruycker uit 1935, aan het restaureren is. Ze knoopt opnieuw aan bij het coöperatief ideaal om collectief samen te leven en werken, en wil een fusie van de kunst en het leven bewerkstelligen. Rond onder meer hun werk zou je vandaag een hedendaagse variant van 7 Arts kunnen maken.”

7 ARTS Belgische avant-garde (1922-1928), van 6 maart tot 7 juni, CIVA. www.civa.brussels

Met zĳn Cité Moderne in Sint-AgathaBerchem wou Victor Bourgeois kunst in het dagelĳkse leven van de massa brengen.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

“Voor veel kunstenaars vormt esthetiek een manier om de maatschappij te helpen veranderen” DIRK SNAUWAERT, DIRECTEUR WIELS

“Anderzijds is er een grote groep mensen, onder wie kunstenaars, architecten en wetenschappers, die ervan overtuigd is dat geometrische formules aan de basis liggen van de wereld. Ze geloven dat als je deze formules verandert, dat alles beïnvloedt. Onder meer de onlangs overleden kunstenaar Philippe Van Snick, wiens werk momenteel te zien is in het Gentse Kiosk, propageerde dat. Maar ook kunstenaars als Greet Billet bouwen verder op de erfenis van Jozef Peeters, die met zijn Zuivere Beelding en tijdschrift Het Overzicht in Antwerpen de abstractie introduceerde zoals 7 Arts dat in Brussel deed. Net als toen vervagen de grenzen tussen disciplines nu ook, zoals bijvoorbeeld bij Richard Venlet of Koenraad Dedobbeleer. Al heeft dat ook te maken met de verstikkende kunstmarkt die kunst te steriel maakt. Om zich niet te laten verstikken en het leefbaar te houden, gaan kunstenaars op zoek naar cross-overs.”

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Gele erwten

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Hipsters zijn steeds op zoek naar dingen die gewone mensen (nog) niet eten. Of niet meer eten. Kwestie van zich wat te onderscheiden van het volk. Nu avocado’s onduurzaam zijn gebleken, gojibessen saai en chiazaad nutteloos, was het even uitkijken naar iets anders en deftigs. Bonen? Die zijn te normaal. Fijne erwtjes? Dat zijn elitaire boontjes, maar heel erg ingeburgerd en dus ‘oude’ keuken. Gelukkig zijn er nog de rustieke erwten: de gele erwten. Gele erwten zijn net zoveel erwt als de groene. Ze behoren tot dezelfde botanische soort Pisum sativum, een plant die oorspronkelijk in het wild gedijde rond de Middellandse Zee. In de hogere kringen werden jonge erwtjes gegeten. Het Grauw at zijn bonen geel en rijp. Gele erwten zijn voedzamer en beter te bewaren, want ze drogen aan de plant zelf. Ze kunnen verder een heel jaar mee tot de volgende oogst: voedsel voor bange dagen. Maar ik heb nooit een tante of moeder gekend die ons tijdens een maaltijd gele erwten voorzette. Voor zover ik weet is de gele erwt verbannen uit het Vlaamse collectieve geheugen. Tot nu dus. De gele erwt is altijd een droge boon. De groene erwt wordt meestal vers gegeten, maar is evengoed gedroogd te vinden. In bijna alle gevallen zijn die erwten ‘gesplit’, ontdaan van hun taaie zaadhuid, hun pericarp, volgens de botanici. Men

4 MAART 2020

spreekt dan van spliterwten. De twee helften van de gesplitte erwt zijn de zaadlobben met daarin voedsel voor de jonge plant. In sommige rurale Franse kookboeken vind je nog een soupe aux pois met gele erwten, maar de academische Franse erwtensoep, de potage Saint-Germain wordt toch vaker met groene klaargemaakt. Gele erwten worden vandaag vooral in Canada geteeld. Op héél grote

oppervlakten. Van daar voorzien zij de hele wereld van spliterwten. De productie is de laatste jaren extra gestegen door de stijgende vraag naar nepvlees. Spliterwten zijn erg goedkoop en dus gebruikt de voedingsindustrie deze het liefst. Je wil niet weten hoe ze dat maken. Maar is er buiten soep en industriële nepvoeding dan geen ander gerecht dat gemaakt wordt met gele

“Voor zover ik weet is de gele erwt verbannen uit het Vlaamse collectieve geheugen”

spliterwten? Uiteraard wel. Ik herinner mij een eenvoudig genieten aan de Waterkant van Paramaribo. Ons schip meerde daar altijd af en werd dan bewaakt door een zonderling figuur: Rasta Jack. Omdat hij op de kaai zelf leefde en sliep, was hij in de stad een vrij bekende verschijning, en hij kon vertellen als honderd. Op een avond, we waren net binnengelopen, zat Jack zijn potje te koken: ‘Het wordt een cookup rice,’ vertelde hij. We zijn allemaal blijven mee-eten, een fles rum was snel gevonden in een winkel aan de overkant. Cookup rice is een emblematisch gerecht van (voormalig Brits) Guyana: Kook de gele erwten in water gedurende een goede tien minuten. Marineer stukken kip (mét vel en beenderen!) minstens een uur in een gepureerd mengsel van ajuin, pijpajuin, look, hete peper (scotch bonnet) en zout. Wrijf het vlees er goed mee in. Bak de kip daarna in wat olie bruin samen met gehakte ajuin, tijm, look en zwarte peper. Voeg er kokosmelk aan toe, de erwten en rijst (long grain) met evenveel volume water als rijst. Breng aan de kook en laat, na wat roeren, zachtjes garen onder deksel. De rijst moet gaar zijn en het vocht ongeveer opgeslorpt. Indien nog niet gaar, voeg dan een weinig water toe. Om het helemaal Guyanees te maken, zou je er nog pekelvlees aan moeten toevoegen en cassareep, een saus van giftige cassave, maar die is hier om die redenen niet te krijgen. Smakelijk. De hele reeks nalezen? BRUZZ.be/trachet

Big City Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar. OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Op heel wat woningen hangt een blauw emailplaatje ‘gaz à l’étage’: wat was de functie hiervan?

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE

TINE UIT MOLENBEEK

COLOFON

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

az à l’étage, gaz aux étages, en ook Eau et gaz à tous les étages. Marcel Duchamp maakte daar in 1958 een ready-made kunstwerk van en zelfs Serge Gainsbourg liet de frase niet zomaar aan zich voorbijgaan. Het is de titel van een chanson van hem van ruim … zesendertig seconden. Net als in Parijs kan de oplettende pseudo-archeoloog ook in Brussel overgebleven stadsfossielen terugvinden. In Vorst en in Sint-Gillis, maar ook rond het Vossenplein bijvoorbeeld, hangen er op verschillende huizen nog steeds blauwe emailplaatjes. “Awel, dat heb ik mij ook al vaak afgevraagd,” klinkt het wanneer de deur van ’t Huizeke vzw op het Vossenplein opengaat. Daar lijkt het blauwe plaatje perfect te rijmen met het interieur van het gebouw. Kris Raemdonck is de eigenaar van het pand. Zij vertelt dat het stamt uit de tijd dat er stadsgas werd aangelegd. “Het betekende dat er in dat pand op elke verdieping toegang was tot stadsgas, wat in die tijd niet zo frequent voorkwam,” zegt Raemdonck. Sibelga, distributienetbeheerder voor elektriciteit en aardgas in Brussel, bevestigt die uitleg. Gasvoorziening in de negentiende eeuw was

REDACTIE

inderdaad helemaal niet vanzelfsprekend. Gaz à l’étage werd toen dus geëtaleerd om aan te geven dat de gasleiding van de maatschappij op elke verdieping passeerde. Het werd enerzijds gebruikt om veiligheidsredenen, als brandweerverwittiging in het bijzonder. Anderzijds was het een verkooppraatje, want woningen met zo’n plaatje straalden een zeker comfort uit. Het getuigde van een belangrijke sociale vooruitgang die het huiselijke leven van de Brusselaars aanzienlijk verbeterde. Nu is het nut ervan echter achterhaald. De leidingen lopen nog altijd op elke verdieping, maar Françoise Bosmans van de klantendienst van Sibelga vertelt dat mensen een premie krijgen als ze hun gasteller in de kelder laten installeren. “Zo is het toegankelijker voor de brandweer en dus veiliger, en ook voor ons gemakkelijker om de meterstand te kunnen lezen.” Als die bordjes nog aan oude gebouwen hangen, zou dat volgens Bosmans kunnen zijn omdat er nog altijd een aparte gasteller is op elke verdieping. In ’t Huizeke is dat echter niet het geval. Zo’n 25 jaar geleden

VACATURE

Lerian (www.lerian.be) is een dynamische talenschool met kantoren in Antwerpen, Brussel, Gent en Luik. Al meer dan 20 jaar biedt Lerian een waaier van kwaliteitsvolle taaldiensten aan bedrijven aan. Voor de regio Brussel werft Lerian dynamische, gemotiveerde en creatieve freelance taaltrainers Nederlands aan

werden de gasketels en de tellers vernieuwd. Raemdonck heeft verder geen weet van een mogelijke verplichting om dat plaatje te laten hangen. “Bij ons blijft het eerder hangen als een aandenken aan de geschiedenis,” klinkt het. Aan het blauwe plaatje hangt nog een fraaie anekdote vast over hoe een politieagent aan zijn bijnaam kwam. Een stagiair in opleiding bij François De Groodt, toen politieman in Brussel, maakte een proces-verbaal op voor een auto die verkeerd geparkeerd stond. Hij moest de straatnaam op het formulier vermelden, en schreef, nietsvermoedend, Gaz à l’étage op. Het pv was daardoor ongeldig, maar De Groodt vond de fout zo grappig dat hij deed alsof zijn neus bloedde. De stagiair kreeg de bijnaam Gaz, al kon die daar zelf niet zo mee lachen, zo vertelde De Groodt enkele jaren geleden: “Hij was daar boos om, maar enfin, doemei zit kik ni in.”

— EMILIA DE FEYTER

TAAK het geven van privé, duo- en/of groepsopleidingen (drie tot zes cursisten) aan volwassenen in professionele context. De opleidingen zijn functioneel en interactief met focus op communicatie.

Jean-Marie Binst, Eva Christiaens, Filip De Rycke, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Bram Van Renterghem, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Sophie Soukias, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE

Karen De Becker CULTUUR & UIT: Geert Van der Hallen VORMGEVING CULTUUR & UIT: Heleen Rodiers ACTUA: Ruth Plaizier KALENDER UIT

Sam De Ryck VERTALING

John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene. Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

VOLGENDE WEEK Wat gebeurt er met de oranje zak na ophaling?

AANBOD - Een freelance contract met degelijke vergoeding, een job vol uitdagingen in een multiculturele omgeving - Een doorgedreven opleiding door onze pedagogen, didactische onder-

steuning met inhouse ontwikkelde syllabi - Een zeer goed geoliede organisatie. Samen met de planner stel je zelf je uurrooster samen in functie van je beschikbaarheden

Geïnteresseerd? Mail je cv naar conny. awouters@lerian.be. We ontmoeten je graag voor een gesprek! Tot binnenkort.

DB623070I9

500

HOOFDMAATSCHAPPELIJK ASSISTENT B4-B5/voltijds

verse vacatures

MILIEUAMBTENAAR B1-B3/voltijds GEMEENSCHAPSWACHT/VASTSTELLER C1-C3/voltijds

Store Manager Assistant Store Manager Winkelbediende

Infobundel Meer weten over deze contractuele functies van onbepaalde duur en de voorwaarden? Download de infobundel www.sint-pieters-leeuw.be/vacatures of vraag ze op via T 02 371 63 62 of T 02 371 22 47 personeelsdienst@sint-pieters-leeuw.be

Solliciteer nu op werkenbijlidl.be DB656905B0

Voorwaarden Taalvoorwaarde: voldoen aan vereiste over taalkennis opgelegd door wetten op gebruik der talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18/07/1966. Nationaliteitsvoorwaarde: voor milieuambtenaar moet je Belg zijn, voor alle andere functies moet je wereldburger zijn. Diplomavoorwaarden: • Hoofdmaatschappelijk assistent voor het Sociaal Huis: je moet beschikken over een bachelordiploma maatschappelijk assistent. Daarnaast moet je ook beschikken over 4 jaar relevante beroepservaring. • Milieuambtenaar: beschikken over een bachelordiploma ofwel een diploma van het hoger onderwijs van één cyclus of daarmee gelijkgesteld onderwijs.

WIL JIJ OOK WERKEN VOOR DE GEMEENTE TERNAT? SURF NAAR TERNAT.BE VOOR AL ONZE VACATURES. DESKUNDIGE INFORMATICA (WERFRESERVE) (B1-B3) De afdeling algemene zaken staat onder meer in voor de correcte en efficiënte werking van de interne, ondersteunende dienstverlening. De dienst ICT ondersteunt en helpt bij de automatisering binnen de diverse diensten en staat in voor een betrouwbare werking, het beheer, onderhoud en verdere coherente ontplooiing van de informatica, netwerken en telefonie. Naast het dagdagelijkse operationele werk heeft deze dienst ook een adviserende rol naar het gemeentebestuur toe in verband met het opvolgen van de nieuwe technieken & evoluties in de informatica.

OMGEVINGSAMBTENAAR (B1-B3)

Solliciteren Vul het sollicitatieformulier digitaal in via www.sint-pieters-leeuw.be/vacatures en laad je diploma samen met je motivatiebrief op. Heb je geen internet, stuur het sollicitatieformulier samen met een kopie van je diploma en motivatiebrief op per post gericht aan het college van burgemeester en schepenen, Pastorijstraat 21 te 1600 Sint-Pieters-Leeuw of geef ze tegen ontvangstbewijs af op de personeelsdienst. E-mailen mag ook: sollicitatie@sint-pieters-leeuw.be De poststempel of de ontvangstdatum van het digitaal sollicitatieformulier/ e-mailbericht geldt als bewijs. Op 31 maart 2020 sluiten we deze vacatures af en aanvaarden wij voor deze functies geen kandidaturen meer.

Selectieprocedure & werfreserve Indien je geslaagd bent voor de vergelijkende selectieprocedure, word je volgens je behaalde resultaat opgenomen in een werfreserve met een geldigheidsduur van 1 jaar, maximum verlengbaar met 2 jaar. De selecties (m.u.v. hoofdmaatschappelijk assistent = procedure bij aanwerving en bevordering) worden begeven bij procedures van aanwerving, bevordering, interne en externe mobiliteit en gaan door in mei 2020.

DB656775B0

De afdeling grondgebiedzaken heeft tot doel het beleid van de gemeente m.b.t. duurzame ontwikkeling, urbanisatie, werken en nutsvoorzieningen te plannen, uit te werken, uit te voeren en op te volgen. Ze is tevens verantwoordelijk voor het onderhoud van de gemeentelijke infrastructuur en het gemeentelijk patrimonium. De dienst ruimtelijke ordening en stedenbouw staat in voor de ontwikkeling en opvolging van de diverse plannen m.b.t. stedenbouw en ruimtelijke ordening, met als doel de ruimtelijke samenhang van de gemeente te verbeteren. Tevens staat de dienst in voor het verstrekken van de nodige informatie aan de burger en de aflevering en opvolging van de vergunningen zoals stedenbouwkundige vergunningen en verkavelingen (vergunnings- en handhavingsluik). Zij volgt ook het grond- en pandenbeleid en het woonbeleid (o.a. acties rond betaalbaar wonen) op, zonder haar hoofddoel ‘creëren van ruimtelijke kwaliteit’ uit het oog te verliezen.

• Gemeenschapswacht: beschikken over een diploma secundair onderwijs of daarmee gelijkgesteld onderwijs. Als aanvullende voorwaarde moet je ofwel in het bezit zijn van het attest gemeenschapswachter – vaststeller dat vereist is om deze functie te mogen uitoefenen of dit attest behalen na het afronden van de opleiding.

Ons aanbod • Aantrekkelijke verlofregeling. • Verloning met validatie van relevante beroepservaring. • Maaltijdcheques (8€/gewerkte dag). • Tussenkomst in woon-werkverkeer met openbaar vervoer, fietspremie, hospitalisatieverzekering. • Aanvullend pensioen (3%). • Begeleiding en omkadering voor een goede start. • Een uitdagende en boeiende job. • De ruimte om met het team vernieuwende ideeën uit te werken en samen te zorgen voor de positieve uitstraling van onze gemeente.

DESKUNDIGE GEBOUWEN, CONTRACTEN EN OVERHEIDSOPDRACHTEN (B1-B3) De dienst gebouwbeheer, overheidsopdrachten en contracten is verantwoordelijk voor investeringen aan en het onderhoud van de gebouwen van het Lokaal Bestuur Ternat. De dienst heeft tot doel het duurzaam onderhouden van het onroerende gemeentelijk patrimonium binnen het lokaal bestuur met de aanwezige technieken in de gebouwen en zal hiervoor maatregelen nemen die gericht zijn op een verbetering van bestaande infrastructuur. De dienst zal ook de investeringswerken in gebouwen actief opvolgen.

TECHNISCH ASSISTENT GEBOUWEN (D1-D3)

MEER INFO OVER DEZE JOBS? Surf dan snel naar: https://www.ternat.be/vacatureslokaalbestuurternat

JOB DB657667B0

DB658109B0

De afdeling ruimte heeft tot doel het beleid van de gemeente m.b.t. duurzame ontwikkeling, urbanisatie, werken en nutsvoorzieningen te plannen, uit te werken, uit te voeren en op te volgen. Ze is tevens verantwoordelijk voor het onderhoud van de gemeentelijke infrastructuur en het gemeentelijk patrimonium. De technische dienst staat in voor het zo efficiënt mogelijk plannen, uitwerken, uitvoeren en opvolgen van de werken in eigen beheer, uitbestede werken, alsook het goedkeuren en opvolgen van werken van nutsmaatschappijen.

500

verse vacatures Solliciteer nu op werkenbijlidl.be

DB619744H9

verse vacatures

Verpleegkundige

Store Manager Assistant Store Manager Winkelbediende

BV1-BV3/C3-C4 - contractueel - onbepaalde duur Functie: Je staat in voor een optimale verzorging van de bewoners in het Woonzorgcentrum Parkhof. Samen met je collega’s bied je onze residenten een warme thuis. Het werken in shiften, weekends en op feestdagen vormt voor jou geen probleem.

DB652791A0

Lokaal Bestuur Machelen zoekt enthousiaste collega’s (m/v)

Vind een leuke job in jouw buurt. DB652788A0

regiotalent.be

Solliciteer nu op werkenbijlidl.be

Profiel: minstens bachelordiploma verpleegkunde of gebrevetteerd verpleegkundige • ervaring is een pluspunt Wij bieden: mooie work-life balance • maaltijdcheques 7,50 euro • hospitalisatieverzekering • fietsvergoeding • gratis abonnement openbaar vervoer woon- en werkverkeer • meerekenbaarheid relevante dienstjaren

Meer info op www.machelen.be/vacatures

500 verse vacatures

maart

2020

naar

DB657762B0

uiterlijk

machelen.be

Store Manager Assistant Store Manager Winkelbediende Solliciteer nu op werkenbijlidl.be

DB652789A0

Interesse? Solliciteren kan tot personeelsdienst@machelen.be.

10771RLM

13 MAART

m lko we

14 - 18 U

@BRABANTHAL LEUVEN

✓ ✓ ✓ ✓

Spreek met 10-tallen werkgevers uit de buurt. Laat je cv analyseren en krijg loopbaanadvies. Laat je professionele foto nemen voor op je LinkedInprofiel, cv,… Volg een workshop en krijg tips & tricks voor jouw sollicitatie.

SCHRIJF JE GRATIS IN OP: WWW.JOBVILLAGE.BE

DB653153B0