BRUZZ editie 1917 (08-01-2025)

Filosoof Philippe

Van Parijs wil nieuwe kiesregels in Brussel

‘Putain’-actrice Laura Darnovsky over haar favoriete plek in de stad

Rapper Jazz Brak als nieuwe huiscolumnist

Botox in Brussel

Wildgroei aan medisch toerisme, gebrek aan controle

Ontdek alles over aanmelden en inschrijven voor het Nederlandstalig onderwijs in Brussel.

Mis het schooljaar 2025-2026 niet en kijk snel op: www.inschrijveninbrussel.be

Inschrijven in het kleuterof lager onderwijs

20.01.2025 – 31.01.2025 Voorrang broers en zussen

25.02.2025 – 18.03.2025 Online aanmelden

28.04.2025 – 19.05.2025 Inschrijven aangemelde leerlingen

Vanaf 27.05.2025 Vrij inschrijven

01.09.2025 Start schooljaar 2025-2026

Schrijf alle kinderen geboren in 2023 in, ook als ze pas starten in september 2026.

Informatie over de procedure in het buitengewoon onderwijs?

Ga naar inschrijveninbrussel.be

Inschrijven in het 1ste leerjaar van het secundair onderwijs

31.03.2025 – 25.04.2025 Online aanmelden (ook broers en zussen)

20.05.2025 – 16.06.2025 Inschrijven aangemelde leerlingen

Vanaf 20.05.2025 Vrij inschrijven

01.09.2025 Start schooljaar 2025-2026

Inschrijven in de hogere jaren van het secundair onderwijs

Vanaf 02.06.2025 Inschrijven

02.06.2025 – 05.06.2025 Voorrang leerlingen met een Nederlandstalige ouder 01.09.2025 Start schooljaar 2025-2026

Van Damme, leidend ambtenaar, Emile Jacqmainlaan

Metamorfose Meer stemmen uit de grootstad capteren

Brussel beweegt, dus moet ook BRUZZ meebewegen, om nog beter de tijdgeest, het rumoer op straat en het leven achter de gevels te vatten.

Daarom voerde het magazine met het nieuwe jaar een aantal wijzigingen door die op een elegante manier de leeservaring en de blik op het gewest verrijken.

Voortaan reserveert de redactie een volledige spread (vakjargon voor twee aaneensluitende pagina’s) voor opinie en debat. Elke week krijgt een prominente stem, een expert in zijn veld, of een Brusselaar met een scherpe mening ruim de plaats om kritisch een fenomeen of een tendens in de hoofdstad tegen het licht te houden. Philippe Van Parijs, internationaal beroemd als filosoof van het basisinkomen, bijt de spits af door te pleiten voor een nieuw kiessysteem bij de regionale verkiezingen. Een explosieve stelling die doet wat een goed opiniestuk moet doen: vastgeroeste denkpatronen in beweging zetten.

Op die spread komen tevens reacties van lezers, die zich mengden in de onlinedebatten op de BRUZZ-website, en ook een heel leuke nieuwigheid: Stadsleven, een korte column waarbij de auteur in minder dan duizend tekens een fijne, grappig of schokkende anekdote vertelt over Brussel. Opmerkelijk: niet alleen de redacteurs van BRUZZ mogen die plek vullen, maar ook de lezer zelf – u, dus.

manier wordt de hoofdstad ontsloten via de blik, de leefwereld en de wijsheid van de jeugd. Laura Darnovsky, die momenteel meespeelt in de Streamz-reeks Putain, vertelt als eerste over haar favoriete hotspot: een bankje aan het Poelaertplein waar ze samen met vriendinnen chips eet.

“Een nieuwe opiniepagina, Jazz Brak als columnist … het magazine onderging een aantal cruciale veranderingen”

Jongeren krijgen een prominente plek in de metamorfose van het magazine. De reeks De Slaapkamer verdwijnt na een dikke honderd edities en wordt vervangen door The hang-out, waarbij een straffe ket iedere week zijn favoriete plaats in zijn wijk toont. Op die

Nog een grote verandering die BRUZZ als uniek stadsmedium op de kaart zet: de nieuwe namen van columnisten. Niemand minder dan Jazz Brak zal om de twee weken schrijven over zijn leven als rapper, leraar en vader in Brussel. Bij zijn bijdrages komt telkens een foto, die hij zelf nam. Beeld en tekst versterken elkaar op een natuurlijke manier. De tweede columnist voor komend seizoen publiceert onder haar artistieke naam: La Morrigasme, en zij is een jonge, Franstalige vrouw die als danseres in stripclubs optreedt en die op haar Instagram-pagina het ware verhaal vertelt van sekswerk in Brussel. Een wereld die ook in de reguliere media de nodige aandacht mag krijgen. Alle wijzigingen gebeuren met maar één doel: het magazine nog rijker maker. De mix nog beter krijgen. Want het komende jaar belooft op inhoudelijk vlak spannend te worden. Escaleert het straatgeweld? Dreigt de verhouding tussen een deel van de Brusselse jeugd en het gezag nog harder gebrouilleerd te raken, zoals op oudejaarsnacht bleek? Als – áls – de Brusselse politieke partijen er ooit in slagen om een regering te vormen, hoelang zal het duren eer die stokken in de eigen wielen steekt? Wat met de budgettair onhoudbare situatie van het gewest? Wat met … Om maar te zeggen: boeiende tijden, en hopelijk meer dan ooit boeiende BRUZZmagazines.

Coördinator magazine. Op deze pagina werpt een BRUZZ-redacteur een blik op Brussel.

Lees meer Tijd voor een nieuwe Shame-betoging: filosoof Philippe Van Parijs over de Brusselse regeringsvorming op p.22

een toneelspel van Yasmina Reza

BRUSSELS VOLKSTEJOÊTER

11/12/18/19/25/26 januari

1/2 februari

Aanvang op za. 20u en zo. 14u30

ZINNEMA

Veeweidestraat 24-26, 1070 Anderlecht

REGIE: Hans Van Cauwenberghe / VERBRUSSELING: Luc De Smet / ASSISTENTIE: Monique Boonen / DECOR- EN LICHTONTWERP: Marc Cnops / KOSTUUMS: Marnik Baert / REKWISIETEN: Chantal Vermeir / GRIME: Gerlinde Vervenne / CAST: Kevin Van Doorslaer, Kathleen Seghers, Anouk Van Doosselaer en Davy Van Stichel

€18 / €20 / €57

Reservaties brusseleir.eu of 02 502 55 09

Lieve Buyse trekt de deur van haar schoenenwinkel Hatshoe definitief dicht.

OP DE COVER

14Beauty Wildgroei aan esthetische chirurgen in Brussel

20Beauty ‘Je wil toch geen Kim Kardashian zijn’

ACTUALITEIT

03Vooraan Metamorfose

06Het gesprek Fabrice Cumps

12Fenomeen van de week De Brusselaar houdt van alcoholvrij bier

13Cartoon Delphine Frantzen

22Opinie Philippe Van Parijs wil nieuwe kiesregels in Brussel

23Debatteer mee Was de avondklok een goed idee?

26Interview De moeders van Front de mères: ‘De avondklok is stigmatiserend’

32Nieuwigheden 2025 Nieuwe regels en maatregelen in Brussel

VERHALEN

34Mode Schoenenwinkel Hatshoe sluit de deuren

ELKE WEEK

10In beeld Saskia Vanderstichele: Brusselse ijsberen

22 Stadsleven Robin Hood

25Beestig Brussel Soigneurs in het Zoniënwoud

28Big City Het grootste bombardement ooit in Brussel

29 Sporting Flagey Basketter Manu Lecomte

29Meer BRUZZ Wat is er te doen op de andere BRUZZ-kanalen?

30Hang-out Laura

36Column Twee weken niks doen. Tarara!

SELECT

37 Pianist Bram De Looze pakt driemaal het Brussels Jazz Festival in 41 Klein onderhoud Wim Delvoye

43Eat & Drink Gazzosa

44Inzichten Soe Nsuki

COLOFON

BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar OPLAGE 46.000 exemplaren ADVERTEREN? Sacha Devos en Angela Mngongo 02-650.10.81 sacha.devos@brusselmedia.be angela.mngongo@brusselmedia.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir ALGEMEEN HOOFDREDACTEUR Klaus Van Isacker ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Tom Zonderman (redacteurs); Johan Baeten, Michaël Bellon, Jazz Brak, Jasper Croonen, Andy Furniere, Tom Peeters, Indra Rypens, Niels Ruëll, Marjon Udo, Matisse Van der Haegen, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, Aurélien Garcia, George Holmer FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Emiel Viellefont VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Dirk De Clippeleir, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

‘Anderlechtenaren vragen net om meer politie op straat’

Een onthutsend OCMW-schandaal, schietpartijen in de Aumale-wijk en een controversiële avondklok voor min-16-jarigen in Kuregem. Fabrice

Cumps (PS) wist wat te doen bij de overgang van zijn eerste naar tweede termijn als burgemeester. “Dat jonge volwassenen vuurwerk afschieten naar de politie, is geen typisch Anderlechts probleem.”

door Johan Baeten foto’s Ivan Put

In een gezwind tempo en op witte sneakers beklimt de 55-jarige Fabrice Cumps de treden van het gemeentehuis van Anderlecht richting zijn statige kantoor. “Het waren drukke dagen,” fluistert hij. Toch oogt de PS-burgemeester kloek. Dat Cumps op oudejaarsavond min-16-jarigen in Kuregem een avondklok oplegde, verdedigt hij vastberaden.

U blikt er nogal positief op terug.

FABRICE CUMPS: Kijk, je zit met twee groepen op oudejaarsavond. Relschoppers die vaak tussen 17 en 24 jaar oud zijn en de gewelddadige confrontatie met de ordediensten opzoeken. Des casseurs. Mijn maatregel viseerde hen niet. Het ging over die andere groep, min-16-jarigen die uit enthousiasme en op zoek naar spektakel de straat opgaan, terwijl ze in levensgevaarlijke situaties kunnen terechtkomen.

U koos niet voor huisarrest voor relschoppers die de voorbije jaren aangehouden

zijn, wat Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) wel deed. Waarom niet?

CUMPS: Hij viseert de casseurs. Wij wilden de jongeren beschermen, en met resultaat: in Kuregem is geen enkele min-16-jarige aangehouden omdat die zich in de openbare ruimte bevond na 22 uur. De boodschap aan die jongeren was duidelijk: jullie hebben op oudejaarsnacht niets te zoeken in Kuregem.

Volgens buurtbewoners was er geen verschil met voorgaande jaren. U gaf zelf toe dat er dan wel minder incidenten waren, maar dat ze heviger van aard waren.

CUMPS: Het was gewelddadiger, dat ontken ik niet. Maar ik herhaal dat ik met mijn besluit minderjarigen wou beschermen.

Het werd beschouwd als een stigmatiserende maatregel. Hebt u daar begrip voor?

CUMPS: Is het stigmatiserend om mensen te beschermen? Om jongeren weg te houden

van een decor waar vuurwerk horizontaal wordt afgestoken in de richting van de ordediensten? We bekijken het binnenkort met een werkgroep, maar dit jaar wil ik een gelijkaardige maatregel nemen.

Die casseurs zijn ondertussen een kwalijke traditie geworden bij de jaarwisseling.

CUMPS: Wie de ordediensten aanvalt, houden we uiteraard aan. Het zijn telkens nieuwe mensen. Daarom ga ik niemand onder huisarrest plaatsen. Maar, dat jonge volwassenen dit ritueel jaar na jaar in stand houden, is geen Anderlechts probleem.

Maar het gebeurt ook, en overduidelijk, in uw gemeente. Wat wil u daaraan doen?

CUMPS: We werken aan acties in overleg met de Gewestelijke Veiligheidsraad, want ik blijf herhalen dat dit geweld ook in andere Brusselse gemeenten een probleem vormt, en we mikken op sensibilisering. Bij tabaksproducten wordt ook de link met het

BIO

• Geboren in Watermaal-Bosvoorde in 1969

• Studeert Economische Wetenschappen aan de ULB

• Werkt jarenlang als medewerker en kabinetschef bij Brusselse ministers

• Sinds 2000 gemeenteraadslid in Anderlecht, tussen 2006 en 2020 schepen

• Volgt in 2020 Éric Tomas op als burgemeester van Anderlecht

gevaar voor de gezondheid gelegd, dat moeten wij met vuurwerk ook doen.

U wijst weer naar andere gemeenten, maar geen enkele Brusselse burgemeester heeft uw avondklokmaatregel gevolgd. Dan is er toch meer aan de hand in Anderlecht?

CUMPS: Op oudejaarsnacht vonden er evenzeer incidenten plaats in Vorst, Sint-Gillis en Molenbeek, telkens in kwetsbare wijken. Ik ga Kuregem niet stigmatiseren, wel de jongeren uit de wijk beschermen. Trouwens, u moest eens weten hoeveel jeugdverenigingen en ouders de maatregel op prijs stelden.

Toch zijn er ook jongeren die zich afvragen: zal de overheid ons nu telkens opsluiten als ze ons wil beschermen?

CUMPS: (Windt zich op) Ik begrijp waar u naartoe wil, maar het is toch een blijk van gezond verstand om ervoor te zorgen dat jongeren zich niet in een guerrilla-omgeving begeven? Ik begrijp niet hoe je daartegen kan zijn.

Dan rest de vraag: hoe kunnen we bereiken dat de jongeren die u wil beschermen geen casseurs worden?

CUMPS: De levenskwaliteit in wijken zoals Kuregem moet omhoog. Ik ben schepen van Onderwijs geweest. Op de lange termijn blijft onderwijs de belangrijkste tool om het leven van jongeren in moeilijke wijken te verbeteren. Onze scholen moeten kwalitatiever worden, daar maak ik deze legislatuur een punt van. Verder heb je de uitbouw van zaken zoals preventie en straathoekwerk.

De politiezone Zuid (Anderlecht, Sint-Gillis en Vorst) vraagt al jarenlang extra middelen.

CUMPS: Mijn verantwoordelijkheid ligt in de verdere ontwikkeling van de nabijheidspolitie. Het gaat nu over oudejaarsnacht, maar de 364 andere dagen van het jaar worden

onze burgers geconfronteerd met straatdeals en andere criminaliteit. Ik zal die misdaad zelf niet uit de wereld kunnen helpen, maar ik moet wel de impact ervan op de Anderlechtenaren verlichten.

Hoe wil u dat concreet doen?

CUMPS: Daar heeft onze politie extra middelen voor nodig. We zijn de derde armste gemeente van het land. Naar inwonersaantal zijn we de zevende grootste van België. Maar tegelijkertijd hebben we de onroerende voorheffing enkele keren moeten verhogen en swingen de uitgaven voor het OCMW en de politie de pan uit. Dat is onoplosbaar. Anderlecht krijgt 12 miljoen euro minder dan Schaarbeek, terwijl we ongeveer evenveel inwoners telle,n maar met een armere bevolking zitten. De solidariteit onder de Brusselse gemeenten moet in vraag gesteld worden.

Sinds september kreeg de wijk rond metrostation Aumale te maken met zes schietpartijen. Hoe kan de rust terugkeren? CUMPS: Er is een territoriumoorlog gaande tussen bendes. Het is onleefbaar geworden voor buurtbewoners. Ik wil benadrukken dat we een aanzienlijk aantal extra mankrachten op Aumale hebben gezet. Er zijn twee methodes om die bendes te bestrijden. Ten eerste: arrestaties, maar de gearresteerden staan vaak snel op straat, omdat het sans-papiers zijn of omdat ze niet veroordeeld worden met tien gram hasj op zak. Toch moet je die dealers blijven lastigvallen, ook al rol je daar de grote vissen achter die straatdealers niet mee op. Ten tweede mikken we op onderzoeken met alle mogelijke middelen, denk aan camera’s en telefoontaps. Nogmaals: de grote vissen vangen we daar niet mee, die zitten in Dubai of elders. Om het middle management te identificeren, heb je zulke onderzoeken nodig, al vragen die tijd. Dat

“Het is toch legitiem dat de PS niet in de Brusselse regering wil stappen met een rechtse partij die mijlenver van haar af staat?”

doen we samen met de federale politie en die leveren wel veroordelingen op.

Werpt de hotspotstrategie van de Brusselse regering haar vruchten af, wijken waar een tandje wordt bijgestoken in de strijd tegen drugsgeweld?

CUMPS: Door de hotspots worden de middelen gestructureerd en duidelijker gecoördineerd. Ik ben de Brusselse regering dankbaar dat Aumale aan de lijst met hotspots is toegevoegd.

Die hotspots komen de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen verschillende spelers ten goede, hoor ik u zeggen. Dat zijn argumenten die ook gebruikt worden om de politiezones te fuseren.

CUMPS: (Lacht) Integendeel: er moet net meer aandacht zijn voor de lokale realiteit. Als er nood is aan een gewestelijk commando hebben we een mechanisme dat in werking treedt, bijvoorbeeld op oudejaarsnacht. Die coördinatie functioneert heel goed. De politiezones fuseren, zou betekenen dat de middelen zich zullen concentreren in het centrum. De periferie zou eronder lijden.

Vreest u niet dat de onveiligheid in uw gemeente de middenklasse wegjaagt?

CUMPS: Ik wind er geen doekjes om: dat onveiligheidsgevoel beroert de inwoners. Er is een golf nieuwe inwoners aangekomen in Anderlecht die zich niet ver van de grens met Brussel-Stad heeft gevestigd en die mensen vragen net om meer politieaanwezigheid. Van een exodus van de middenklasse is geen sprake. Daarbij: we

blijven de middenklasse aantrekken met de wijken die we aan het Kanaal bouwen.

Hoe is de situatie op het OCMW?

CUMPS: De rust is teruggekeerd, maar de problemen zijn niet verdwenen. Het belangrijkste: de subsidies zijn op 1 januari stopgezet, waardoor de eerste taak van de nieuwe OCMW-voorzitter is om na te gaan welke diensten we afbouwen, terwijl de aanvragen stijgen.

De benoeming van de OCMW-voorzitter Guy Wilmart (PS) verliep opvallend. De aftredende OCMW-raad raakte niet aan het quorum om een opvolger voor Lotfi Mostefa (PS) aan te duiden, waardoor ex-MR-lid Jean-Jacques Boelpaepe als oudste het voorzitterschap kreeg. Daar stak u een stokje voor.

CUMPS: We zaten in een tussenfase. De gekozenen van de voorbije legislatuur zitten nog tot februari in de OCMW-raad en hebben de zitting geboycot waarin Wilmart aangeduid moest worden. (Lacht) Dan is de 80-jarige Boelpaepe voorzitter geworden, die zei dat hij dat ook zou blijven. De wet staat mij toe om een nieuwe zitting bijeen te roepen en zo is Wilmart aan het roer gekomen van het OCMW.

Was u niet vooral bang dat er onder Boelpaepe nog lijken uit de kast zouden vallen? In Brussel-Stad en Molenbeek gaf de PS het OCMW-voorzitterschap aan andere partijen.

CUMPS: Waarom zit dat voorzitterschap vaak bij de PS? Omdat het in het DNA van onze partij zit om die solidariteit te organiseren. Ik denk niet dat Philippe Close met plezier het voorzitterschap aan de MR

Burgemeester Fabrice Cumps: “De politiezones fuseren, zou betekenen dat de middelen zich zullen concentreren in het centrum. De periferie zou eronder lijden.”

heeft gegeven, zoiets maakt deel uit van de onderhandelingen.

Erkent u dat er fouten gemaakt zijn bij het OCMW? De twee vorige voorzitters lijken veel moeite te hebben om dat toe te geven.

CUMPS: Er zijn technische fouten gemaakt. Dat hebben enkele individuele dossiers uit de Pano-reportage aangetoond. Dat er kritiek komt op het feit dat we mensen helpen die buiten Anderlecht gedomicilieerd zijn ... Daar zijn wij bevoegd voor. Het is niet omdat iemand in Ranst woont, maar op ons grondgebied steun vraagt, dat wij niet moeten ingaan op zijn noden.

U gaat er licht over. De reportage toonde niet alleen fouten in een aantal dossiers aan. De geur van cliëntelisme is toch onmiskenbaar?

CUMPS: De grote problemen zijn de werkdruk en dossierachterstand. Dat blijkt ook uit de audits. Dat komt door het gebrek aan middelen en het personeelstekort. En als

mensen veel langer dan wettelijk toegestaan op hun steun moeten wachten, blijven ze niet bij de pakken zitten. Dan komen ze tot bij mij, of tot bij de OCMW-voorzitters. Ik ben er trots op dat ik mensen kan ontvangen. Als ik dat niet doe, krijg ik het verwijt dat ik in een ivoren toren leef.

U ontvangt mensen die op steun wachten en vraagt of hun dossier versneld kan worden?

CUMPS: Helemaal niet. Ik vraag een update van hun dossier.

Als de OCMW-voorzitter zo’n bericht krijgt van de burgemeester, is die misschien geneigd om dat bewuste dossier te doen versnellen.

CUMPS: De meeste mensen die ik ontvang, kampen met huisvestingsproblemen. Dan breng ik de Anderlechtse Haard (vastgoedmaatschappij met sociale woningen, red.) op de hoogte. Dat gebeurt in een bepaald kader, waarin de volgorde niet aangetast wordt ... Als iemand zich echt in heel moeilijk vaarwater bevindt, kan er wel naar een dringende oplossing gezocht worden.

Hoe kijkt u naar de Brusselse formatie?

CUMPS: Het Brusselse model is op zijn limieten gebotst. Er zijn Nederlandstalige en Franstalige lijsten, en twee taalgroepen in het parlement, maar er is volgens mij één regering die een beleid moet uitdragen – als het over gewestelijke materie gaat. Dan is het toch legitiem dat onze partij niet in die regering wil stappen met een rechtse partij (N-VA, red.) die mijlenver van ons af staat? Bij de verkiezingen werd duidelijk dat enkele honderden Franstalige stemmen voldoende zijn – voor Groen of Team Fouad Ahidar – om bijna incontournable te zijn, terwijl een parlementslid van Ahidar (Ilyas El Omari, red.) niet eens Nederlands blijkt te spreken. Daar moeten we toch vragen bij stellen.

‘CE

COUVRE-FEU, C’ÉTAIT POUR PROTÉGER LES JEUNES’

FR Un scandale au CPAS, des fusillades à Aumale et un couvre-feu controversé pour les moins de 16 ans à Cureghem : Fabrice Cumps (PS) a dû faire face à de nombreux défis en passant à son second mandat de bourgmestre à Anderlecht. « Nous voulions protéger les jeunes, et les résultats sont là : aucun mineur n’a été interpellé après 22 heures à Cureghem. Le message était clair : ils n’avaient rien à y faire cette nuit-là », souligne-t-il.

‘WE WANTED THE CURFEW TO PROTECT YOUNG PEOPLE’

EN An OCMW/CPAS scandal, shootings around Aumale, and a controversial curfew for anyone under 16 in Kuregem/Cureghem. Fabrice Cumps (PS) had his hands full as he transitioned from his first to second term as mayor of Anderlecht. “We wanted to protect young people and it worked: nobody under 16 was arrested in Kuregem/ Cureghem after 10 pm. The message was clear: you have no business here on New Year’s Eve.”

In beeld door Saskia Vanderstichele

Brusselse ijsberen

25 bezoekers waagden afgelopen zondag de sprong: letterlijk. Want de Brusselse ijsberen gingen het ijskoude water van Pool is Cool in. Dat het regende, maakte de duik in Anderlecht alleen maar heldhaftiger, samen met een temperatuur van 1 graad. Fris. Voor de twee jonge vrouwen links was het de eerste keer. Na de plons kreeg de bezoekers een warm drankje aangeboden. MG

Alcoholvrij bier

Brusselse brouwers

surfen mee op 0.0-trend

Alcoholvrije bieren zijn in opmars en Brusselse brouwerijen laten die golf niet aan zich voorbijgaan, zo blijkt aan het begin van Dry January. “De verkoop ervan vormt tot 40 procent van de omzet.”

Van de Abstinence Absolue en Hop Water tot 6 Roses en de Delta Zero3: het afgelopen jaar kwamen heel wat Brusselse brouwerijen met nieuwe alcoholvrije bieren op de proppen. BRUZZ telt er vijf bij evenveel brouwerijen: een bloeiende markt, zo blijkt. In 2019 pionierde Brussels Beer Project (BBP) nog als eerste Brusselse brouwerij met een alcoholvrije variant, de Pico Bello. “Sindsdien groeide het segment tot negen procent van de omzet, goed voor een half miljoen flesjes,” vertelt Sébastien Morvan.

Hij ziet zijn klanten, ook zonder campagnes als Dry January of Tournée Minérale, almaar vaker naar de 0.0 grijpen. “Die tendens gaat gepaard met zebradrinken: veel consumenten kiezen niet meer voor alles of niets, maar willen tijdens de avond switchen tussen alcoholische en non-alcoholische dranken. Het fenomeen komt overgewaaid uit het Verenigd Koninkrijk.” Brussels Beer Project bouwde als voorloper intussen een

klein gamma uit aan alcoholloze bieren, met sinds enkele dagen een derde variant: de Delta Zero3.

Daarnaast is ook DrinkDrink een early adopter, en dat legde de Anderlechtse brouwerij geen windeieren. “De Trotinette (0,4%) werd in 2021 ons vierde bier, maar blijkt ondertussen goed voor 40 procent van de verkoop, ongeveer 32.000 liter per maand,” legt Frederique Lefevre uit. Binnen anderhalve week brengt DrinkDrink een nieuwe variant uit.

Pasteuriseren

Ondanks die successen keken de meeste brouwerijen – tot voor kort – de kat uit de boom. Een van de redenen daarvoor is dat Brussel veel kleinere spelers telt met weinig marge voor experimenten. Ze speelden dus liever op safe, want relatief gezien blijft alcoholvrij bier – wettelijk gezien tussen 0 en 0,5 procent alcohol – een klein segment. Inmiddels zou het gaan om 6 à 7 procent van de Belgische biermarkt.

Daarnaast is het voor een kleinere speler ook niet zo evident om zomaar een 0.0-bier te maken, onder andere door het proces van pasteuriseren, legt Aylin Fastenau uit van de Jetse brouwerij en stokerij Tipsy Tribe. Alcohol heeft van nature een conserverende werking en zonder zijn bieren gevoelig voor bederf en smaakverandering. Het pasteuriseren gaat dat proces tegen.

“Alleen hebben veel kleine brouwerijen zelf de apparatuur niet om te pasteuriseren,” zegt Fastenau. “Uiteindelijk opteerden wij daarom, na lang zoeken, voor een andere aanpak met een Amerikaanse techniek. Daarbij wordt hop toegevoegd aan water, dat vervolgens koolzuurhoudend wordt gemaakt.” Het resultaat, Hop Water gedoopt, kwam enkele dagen geleden op de markt en smaakt volgens kenners net als een IPA-biertje (India pale ale).

Brasserie Surréaliste stuitte op hetzelfde ‘pasteuriseer-probleem’ en ging daarom in zee met de Brouwerij Anders in

Halen waar ook DrinkDrink zijn Trotinette produceert. De samenwerking resulteerde een half jaar geleden in de Abstinence Absolue. Het is het eerste alcoholvrije bier van Brasserie Surréaliste en intussen goed voor 5 à 10 procent van de verkoop.

Recept vinden

Een ander struikelblok voor de kleine brouwerijen blijkt het vinden van een recept dat zonder alcohol toch de smaak en kwaliteit van Belgisch bier evenaart. Ter illustratie: naar eigen zeggen zocht brouwerij DrinkDrink ruim twee jaar naar de perfecte smaak.

Belgian Balance, de eerste Brusselse speler die zich specifiek richt op non-alcoholische bieren, wil op dat vlak als katalysator dienen. De brouwerij ging begin vorig jaar van start. “Wij kennen de markt goed en willen andere brouwerijen assisteren om hun assortiment uit te breiden,” legt mede-oprichter Pierre uit. Belgian Balance vertrekt voor zijn recepten vanuit een

2019

was het jaar waarin Brussels Beer Project als eerste Brusselse brouwerij een alcoholvrije variant op de markt bracht

2jaar zocht brouwerij DrinkDrink naar een goed recept voor alcoholvrij bier, dat de smaak van gewoon bier evenaart

Amerikaanse gist die in staat blijkt om de aroma’s van normaal bier te produceren, maar tegelijk de hoeveelheid alcohol te beperken. “We zitten samen met onze partners om een recept te vinden dat bij hen past. Het is niet de bedoeling een bestaand succesnummer te repliceren, maar om echt een nieuw bier te maken.”

Tot nog toe werkte de brouwerij al samen met La Source in Laken en Beerstorming in Sint-Gillis. Zowat een jaar geleden kwam die laatste op de proppen met de IPA Belgian Balance.

Dat resulteerde in 10.000 liter, goed voor 30.000 blikjes, aldus Jary Ponta van Beerstorming. “Die verdeelden we fiftyfifty, maar de onze zijn al allemaal verkocht, het liep echt als een trein. Er is gewoon erg veel vraag naar, dat blijkt bijvoorbeeld ook tijdens degustaties en ateliers. Klanten vragen steeds vaker naar alcoholvrije varianten. Tot enkele jaren terug gebeurde dat nooit.”

Ook bij de Brusselse brouwers lijkt inmiddels dus het besef ingedaald dat de vraag naar alcoholvrij meer is dan een hype. Sébastien Morvan ziet het aandeel van de alcoholvrije verkoop bij BBP in de volgende vier jaar zelfs toenemen tot 20 à 25 procent. “Vooral de jongere generatie lijkt duidelijk overtuigd.”

Pierre van Belgian Balance beaamt: “Mensen letten gewoon meer op hun gezondheid. Dat gaat op voor suiker en calorieën, maar dus ook voor alcohol.”

Of consumenten dan niet eerder voor andere dranken zullen opteren? “Je hebt inderdaad steeds meer nieuwe alcoholvrije drankjes als maté, kombucha en kefir, maar veel mensen houden nu eenmaal van bier. Dit is tenslotte België.”

Matisse Van der Haegen

Beauty Wildgroei aan esthetische chirurgie in Brussel

Botox, cava en Russian lips

Thalys-artsen, botoxfeestjes met schuimwijn, en beautysalons met anonieme buitenlandse dokters: de esthetische geneeskunde boomt in Brussel, mede dankzij agressieve wervingscampagnes op TikTok. De beroepsvereniging klaagt echter het gebrek aan controle en scholing aan. “Patiënten kunnen blind worden door slecht toegebrachte botox.”

door Eva Christiaens foto’s Saskia Vanderstichele

Als jonge arts merk ik dat veel patiënten nog altijd meer geloofwaardigheid hechten aan oudere dokters, die misschien meer ervaring uitstralen. Een George Clooney-type, zeg maar. Als zo’n dokter dan nog eens uit Parijs komt, is het helemaal ‘wauw’.” Louise Cuveele is net dertig en voltijds esthetisch arts in Elsene. Haar privépraktijk is nu een dik jaar open. Ze behandelt diverse patiënten vanaf halverwege de twintig tot tachtigplussers. Vaak komen die patiënten uit de Europese bubbel, op zoek naar een “frisser gezicht”. Als voormalig anesthesiste mag Cuveele geen chirurgische ingrepen uitvoeren, maar wel botox of andere injecties toedienen. “Aan Belgische universiteiten is er geen erkende specialisatie voor esthetische geneeskunde, dus moet je jezelf bijscholen. Ik doe dat aan privé-instituten.”

De verhalen over Franse George Clooney’s hoort ze wel vaker, vooral als het foutloopt. “Die dokters hebben mooie Instagram-pagina’s en zijn een keer of twee per maand in Brussel, maar dat zegt niets over hun ervaring. Een patiënt vertelde zelfs eens dat ze tot buiten had aangeschoven voor een Oost-Europese arts, die hier maar één week per jaar komt injecteren in een kliniek in de Louizawijk. Een mogelijk gevaar is dan dat die arts niet meer bereikbaar is in geval van complicaties.”

Precieze namen kennen of lossen de artsen die BRUZZ sprak niet, maar dat dit soort medisch toerisme in Brussel bestaat, weten ze wel. “Kleinere medische centra en schoonheidssalons voeren daarrond soms zeer agressieve marketing. Ze publiceren de buitenlandse artsen niet officieel online, maar zeggen het bijvoorbeeld tijdens consultaties met patiënten,” weet Moustapha Hamdi, diensthoofd plastische heelkunde in het UZ Brussel en het private Deltaziekenhuis van Chirec. Hij heeft zelf een privékliniek langs de Louizalaan en werkt soms in het Spaanse Marbella, en was vroeger voorzitter van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Plastische, Reconstructieve en Esthetische Chirurgie (RBSPS). “Niet dat de Franse dokters betere chirurgen zijn dan de Belgische. Het enige voordeel dat ze bieden, is privacy.” En een beetje exclusiviteit. “Het is een hype,” zegt Hamdi.

Het gaat niet alleen om plastisch chirurgen, maar ook andere dokters of zelfs schoonheidsspecialisten zonder medische scholing. Die laatsten mogen in ons land helemaal geen ingrepen uitvoeren. “Maar het gebeurt wel, en meer en meer sinds de covidcrisis,” zegt voorzitter Jean Hébrant van de Belgische vereniging voor esthetische geneeskunde (BVEG). Hij spreekt over artsen uit Frankrijk, Turkije, Colombia en Dubai, en schoonheidsspecialisten uit binnen- en buitenland. De BVEG kreeg sinds 2021 minstens tien klachten over

De beroepsvereniging BVEG kreeg sinds 2021 minstens tien klachten over schoonheidssalons in Brussel waar onwettig botox of andere injecties werden toegediend, bijvoorbeeld zonder arts.

schoonheidssalons in Brussel waar onwettig botox of andere injecties werden toegediend, bijvoorbeeld zonder arts. “Dat is zeker een onderschatting, want wij krijgen meestal pas een melding als er een medische fout is gemaakt,” zegt Hébrant. Zelf werkt hij in Namen. Hij stuurde twee

klachten door naar het Brussels parket. “Er zijn enkele dossiers gekend over deze problematiek,” is de enige reactie daar. Een ander fenomeen zijn zogenaamde botoxparty’s, een Amerikaanse uitvinding die ook al in Vlaanderen opdook: met een glaasje cava erbij nodigt een groep

vrienden thuis een arts uit om iedereen beurtelings een injectie te geven. “Dat gebeurt ook in Brussel,” zegt Moustapha Hamdi. Soms is het een beautysalon dat een arts uitnodigt. “Botox toedienen duurt maar een kwartiertje, maar dat is natuurlijk onwettig. Een dokter is verplicht om patiënten eerst te informeren tijdens een consultatie en hen de nodige bedenktijd te geven,” zegt Hébrant. Alcohol helpt niet bij zo’n nuchtere overweging.

vermelde centra niet bereiken voor commentaar.

Moustapha Hamdi is diensthoofd plastische heelkunde in het UZ Brussel:”Wie botox slecht toedient, kan iemands gezicht asymmetrisch trekken.”

Thalys-artsen

“Een buitenlandse vrouw geeft hier weleens opleidingen over botox aan schoonheidsspecialisten, die dat helemaal niet mogen toedienen,” zegt Moustapha Hamdi. “Ze geeft de locatie pas enkele uren op voorhand door en is een dag later weer weg.”

Op een gelijkaardige manier is de BVEG alert voor een opleidingscentrum in de Regentstraat, geleid door een Roemeense onderneemster. In Molenbeek geeft McKenzy Beauty dan weer lessen om zelf schoonheidsspecialist te worden. Op de

Dat zijn de verhalen. Toch zijn harde klachten zeldzaam. De Orde van Artsen krijgt er nauwelijks binnen en bij medische fouten wordt vaker een schikking getroffen dan dat de zaak het parket bereikt, zeggen artsen die BRUZZ sprak. Is het dan wel zo riskant? “Natuurlijk kan het misgaan. Fillers kunnen infecties veroorzaken en zelfs huidnecrose, afgestorven huid. Wie botox slecht toedient, kan iemands gezicht asymmetrisch trekken. In de ergste gevallen worden patiënten blind,” zegt UZ-chirurg Hamdi. Bij grotere ingrepen door buitenlandse chirurgen is dan weer amper opvolging. “Ik heb al vaker buikwandcorrecties of borstvergrotingen gecorrigeerd die slecht waren uitgevoerd in kleinere Brusselse centra, maar waar de arts alweer naar Frankrijk was vertrokken,” zegt Hamdi. Een van de klinieken waar zulke buitenlandse dokters al eens passeren, is volgens hem het Churchill Aesthetics Center in Ukkel. Dat werd in 2007 opgericht

“Sommige patiënten halen er zelfvertrouwen uit, maar we moeten af van het idee dat botox alles zal of kan oplossen”

Moustapha Hamdi

Diensthoofd plastische heelkunde in het UZ Brussel

website vind je onder meer een cursus ‘Russian lips’ om de contouren van iemands lippen op te spuiten tot een hartvorm. De techniek is populair in Oost-Europa en Rusland, maar het gebeurt met een injectie van hyaluronzuur en moet dus door een arts gebeuren. Bij McKenzy Beauty kan je na vier lesuren, en 1.200 euro inschrijvingsgeld, zelf met een naald en eerste kit fillers aan de slag. BRUZZ kon de

door een Franse plastisch chirurg, die al jaren in Linkebeek woont, maar heeft weinig eigen personeel. Het is eerder een open kabinet waar specialisten zoals dermatologen, cardiologen en chirurgen eigen patiënten ontvangen. Ook buitenlandse namen, die er niet voltijds werken. Op de website zijn alle artsen wel degelijk aangesloten bij het Riziv en dus erkend in België. Maar wat tijdens consultaties

gezegd wordt, is moeilijk te controleren. De oprichter en zijn secretariaat reageerden niet op onze vragen. Via sociale media promoot de kliniek dokters die zichtbaar enkele George Clooney-hokjes afvinken.

“Ik noem dat Thalys-artsen,” zegt Jean Hébrant van de BVEG over de pendelaars tussen Brussel en Parijs. “Franse artsen mogen in ons land alleen medische ingrepen uitvoeren als ze aangesloten zijn bij de Orde der Artsen, maar sommigen doen het wel degelijk zonder. Wat in Brussel gebeurt, zal de Franse fiscus nooit weten.” Het gaat volgens hem niet enkel om injecties, maar ook liposucties, waar in Frankrijk andere regels voor gelden. “Bovendien zijn er meer esthetisch artsen in Frankrijk dan in België,” benadrukt Hébrant. Mocht Frankrijk het aantal toegelaten studenten voor die specialisatie beperken, wat volgens hem op tafel ligt, kan de doorstroom naar Brussel nog groeien.

Dat terwijl Brussel nu al zestig esthetische artsen telt bij de BVEG: de meesten in Ukkel, Elsene of de Woluwes. Het gaat dan om artsen die een erkende opleiding hebben gevolgd om injecties te spuiten, bijvoorbeeld in Frankrijk, Nederland of bij een farmaceutische producent. Huisartsen of specialisten die in bijberoep botox spuiten, zijn daar nog niet bijgeteld.

Chirurgische ingrepen blijven bovendien voorbehouden voor plastisch chirurgen of specialisten in hun eigen vakgebied. Een oogarts mag bijvoorbeeld ooglidcorrecties uitvoeren, een neus-keeloorarts neusoperaties, enzovoort. Ook zij zijn goed vertegenwoordigd in Brussel: het Riziv telt 58 plastisch chirurgen in Brussel, ofwel meer dan 4,6 chirurgen per 100.000 inwoners. Ter vergelijking, in heel België zijn minder dan drie plastisch

chirurgen voorhanden per 100.000 inwoners.

Voor de dermatologen geldt hetzelfde: Brussel heeft er ruim twaalf per 100.000 inwoners, de rest van België minder dan acht. De opmars van botox en injectables is dan misschien in het hele land aan de gang, het aantal artsen dat de producten mag toedienen ligt in de hoofdstad naar verhouding dus een pak hoger dan in de rest van het land. Het Riziv heeft geen zicht op het aantal uitgevoerde behandelingen in Brussel of op het aantal nieuwe privépraktijken.

Lucratief

Ook bij patiënten is de cosmetische markt niet beperkt tot Belgen, zo blijkt in Brusselse centra. “Ik heb veel klanten uit Noord-Frankrijk omdat ik mijn Instagramen TikTok-marketing daarop afstem,” zegt Hafsa Khomsi El Haddad van Relife Clinic Therapy aan de Akenkaai. Het beautysalon is vorig jaar opgericht en telt volgens de Vilvoordse zaakvoerster vier zelfstandige artsen en verpleegkundigen. Ze noemt hun namen of Riziv-nummers niet, online vind je die evenmin. Dat is ook zo in andere schoonheidscentra in Brussel. “Omdat artsen geen reclame mogen maken voor hun ingrepen, doe ik dat voor hen,” zegt Khomsi El Haddad. Zelf heeft de jonge vrouw geen medisch diploma op zak. “Ik ben onderneemster,” zegt ze. Op hetzelfde adres heeft haar vader een poetsbedrijf geregistreerd en haar broer een opleidingscentrum voor jongeren. Het oogt wat anoniem, maar er zijn geen klachten bekend tegen deze kliniek. De prijzen zijn marktconform.

“Als esthetisch arts is het moeilijk om je eigen patiëntenbestand op te bouwen. Ik moest van nul beginnen,” zegt een arts met praktijk in Thurn & Taxis, die na drie jaar

“Ik heb veel klanten uit Noord-Frankrijk omdat ik mijn Instagram- en TikTokmarketing daarop afstem”

Hafsa Khomsi El Haddad Relife Clinic Therapy

nog geen winst boekt. Zij was vroeger gynaecologe, maar besloot uit onvrede met de wachten en werkdruk in haar vroeger ziekenhuis voltijds voor esthetische geneeskunde te gaan.

De flexibiliteit spreekt trouwens wel meer jonge dokters aan: Louise Cuveele gooide het roer om tijdens haar assistentschap. “Ik had vooral een drang naar autonomie. Ik draai nu niet minder uren in

Het Churchill Aesthetics Center in Ukkel werd in 2007 opgericht waar verschillende artsen eigen patiënten ontvangen.

door een Franse plastisch chirurg. Het is een open kabinet,

mijn eigen zaak dan in een ziekenhuis, maar haal er wel meer voldoening uit.”

Huisartsen kiezen dan weer graag voor esthetisch werk als bijverdienste.

“Het is manueel en artistieker dan een intellectuele consultatie,” zegt Ophélie Brouckaert van praktijk Lumen in het centrum. Ze werkt daar nu twee dagen per week, de overige tijd blijft ze huisarts. “Het is relaxter werken. In een uur als

“Fillers kunnen infecties veroorzaken en zelfs huidnecrose, afgestorven huid”

Moustapha Hamdi

Diensthoofd plastische heelkunde in het UZ Brussel

huisarts moet ik al snel vier consultaties plannen, als esthetisch arts is niets écht dringend.”

Brouckaert werft geen patiënten via haar groepspraktijk (Spectrum), zegt ze, maar legt er wel een flyer in de wachtzaal. Ook andere artsen noemen marketing tricky. Louise Cuveele baat haar praktijk uit met haar vriend Jef De Smet, die zelf geen arts, maar ingenieur is. Het koppel gebruikt vooral Instagram, heeft een hippe website met gele, ronde letters en speelt Biscuit, hun Coton de Tuléar-hond, uit als mascotte.

Ze dromen al van een tweede pand. “Maar kwaliteit en vertrouwen staat voor mij boven kwantiteit. Als patiënten onrealistische verwachtingen hebben, leg ik hen dat eerlijk uit en bespreken we samen hoe we tot een realistisch resultaat kunnen komen,” zegt Cuveele.

Bij grotere spelers, zoals Faceland in de Koningswijk, is dat vaak minder een bezwaar. “Ze zijn niet goedkoper, maar werken veel sneller. Waar wij één patiënt zien in een uur, zien zij er vier,” zegt een andere arts aan BRUZZ. Faceland was niet bereikbaar voor een reactie.

BOTOX, CAVA ET LÈVRES À LA RUSSE

Hoelang kan die opmars nog duren?

“Ik zie de vraag nog wel een tijd toenemen. Esthetische geneeskunde is niet langer voor de elite en dat vind ik niet slecht. Sommige patiënten halen er belangrijk zelfvertrouwen uit,” zegt Moustapha Hamdi van het UZ Brussel. “We moeten wel af van het idee dat botox alles zal of kan oplossen. Anti-aginggeneeskunde gaat veel breder: het begint bij gezonde voeding, beweging, voldoende slaap en water.” Hoe meer artsen de overstap maken naar een esthetische praktijk, hoe groter bovendien het tekort in de reguliere geneeskunde.

Met een erkende opleiding zoals in Frankrijk vermijd je dat,” vindt Jean Hébrant van de BVEG, want dat verhoogt de controle. “Ik stel alleen vast dat het geen prioriteit is van de politiek of andere artsen. Technieken die twee jaar geleden zijn gekeurd door de Hoge Gezondheidsraad, zijn nu alweer ingehaald. Trends raken uit de mode en we weten niet hoe de consistentie van huidige lipfillers over vijf jaar zal evolueren. Ik vind het moreel niet meer te verantwoorden.”

FR Entre les « médecins du Thalys », les soirées botox arrosées de cava et les salons de beauté employant des praticiens étrangers anonymes, la médecine esthétique explose à Bruxelles. Une popularité largement alimentée par des campagnes publicitaires agressives sur TikTok. Pourtant, l’association professionnelle tire la sonnette d’alarme, dénonçant l’absence de contrôle et les lacunes en formation. « Une injection mal faite peut provoquer la cécité », avertit-elle.

BOTOX, CAVA, AND RUSSIAN LIPS

EN From travelling “Thalys doctors”, botox parties with sparkling wine, and beauty salons with anonymous doctors from abroad: aesthetic medicine is big and booming business in Brussels, thanks not the least to aggressive TikTok marketing. But the professional association is now sounding the alarm and complains about a lack of control and training. “Badly applied botox can make people blind,” they warn.

‘Iedereen is ermee bezig, maar je wil ook geen Kim Kardashian zijn’

Ze duiken op in de kaaienwijk, langs de Louizalaan en rondom Thurn & Taxis: medische centra waar je –soms voor een prikje –fronsrimpels of donkere wallen laat wegwerken. “Artsen verkopen het idee dat veroudering een ziekte is.”

door Eva Christiaens

“Ik moet er zelf nog aan wennen dat ik botox heb.” De 33-jarige Manon belde begin september met een vraag over hoofdpijn naar Faceland, een esthetische kliniek in de Koningswijk. Het Amsterdamse merk heeft filialen in Vlaamse steden. In Brussel zijn ze drie jaar open. “Ik kende de naam en wou advies inwinnen. Botox kan blijvende hoofdpijn mee verhelpen en ik had wat rimpeltjes op mijn voorhoofd. Ik mocht een uur na mijn telefoontje al langskomen. Ter plekke vroegen ze me of ik er nog even over wou nadenken of meteen een inspuiting wou. De arts liet me een fiche invullen met eventuele gevaren, maar het ging allemaal heel snel. De hele afspraak heeft nog geen halfuur geduurd. Alsof je een pak bananen gaat kopen.” Manon kreeg een tiental spuitjes in haar voorhoofd. “Je ziet daarna wat kleine vlekjes, zoals muggenbeten, maar na een uur zijn die weg.”

Manon is een zelfverklaarde Dansaertvlaming. Ze is single, haar situationship niet meegeteld, woont in het centrum en

werkt als leerkracht in Anderlecht. “Ik schrik ervan hoeveel vriendinnen al botox hebben of erover nadenken. Zodra je het zelf hebt gedaan en weet hoe zo’n voorhoofd er de eerste dagen uitziet, merk je het meer,” zegt ze. Het gaat onder meer om single vrouwen van haar leeftijd, ziet Manon, maar ook gay mannen, jonge twintigers en zelfs enkele van haar tienerleerlingen. “Iedereen is ermee bezig, maar het mag zo weinig mogelijk opvallen. Je wil geen Kim Kardashian zijn,” zegt ze. De medische wereld heeft die vraag goed begrepen. Het aanbod aan esthetische centra in Brussel blijft groeien. De hoofdstad telt naar verhouding het hoogste aantal plastisch chirurgen van ons land en de gespecialiseerde esthetisch artsen zijn hier al met bijna even veel als zij (lees ook p.14). Met dat aanbod groeit ook de vraag. Of was het omgekeerd? “Ik denk dat we er meer over nadenken omdat het zo toegankelijk en zichtbaar wordt,” zegt Manon. Marketing via Instagram en TikTok, huisartsen met eigen randpraktijken of schoonheidssalons die al eens een arts uitnodigen voor botoxparty’s: het toont dat uiterlijk in Brussel meespeelt.

“Mensen vragen om natuurlijk ogende ingrepen die je zo min mogelijk ziet. Vaak wordt zo’n injectie niet geregistreerd, waardoor we geen duidelijke cijfers hebben. Maar het is niet omdat je het niet in het straatbeeld ziet, dat cosmetische ingrepen niet vaak gebeuren,” zegt sociologe Sanne Pieters (KU Leuven). Ze doet als doctoraatstudent onderzoek naar schoonheid en esthetische geneeskunde in

Brussel. “De grote meerderheid van de mensen zal nooit zo’n ingreep laten doen, maar op sociale media zien we veel mensen die wél cosmetisch behandeld zijn. Dat kan de stap naar een ingreep verkleinen.”

Natuurlijke schoonheid

In hyperdivers Brussel meten we ons wel nog altijd aan uiteenlopende schoonheidsidealen, ziet Pieters in haar onderzoek. “Dat is interessant: het uit zich in een heel brede waaier aan vragen bij esthetische artsen.” Echte trends zijn moeilijk te herkennen. Valt wel op: niemand klopt aan bij zo’n arts om er onnatuurlijk uit te zien. “Iedereen streeft op zijn eigen manier naar een vorm van ‘natuurlijke schoonheid’. Maar wat jij natuurlijk vindt, kan verschillen van wat je arts daarover denkt. Moet een lip natuurlijk gevormd zijn of ook gevuld met natuurlijke producten?”

Toch is de natuurlijke beweging in opmars. Zowel bij dertigers als Manon, die niet willen dat hun botox opvalt, als bij vijftigers die ‘wat frisser’ naar het werk of een feest willen. “Bij oudere vrouwen leeft meer schroom om het toe te geven. Men vindt het een exorbitante uitgave of hoopt dat mensen zeggen dat ze er uitgerust uitzien,” zegt Pieters.

Intussen evolueren de technieken razendsnel. “Hoe meer manieren er zijn om veroudering tegen te gaan, hoe beter mensen zich daarmee kunnen onderscheiden. Een paar jaar geleden waren hyaluronzuurfillers nog dé manier om je gezicht optisch te verjongen. Nu wordt al snel gesproken over een overfilled gezicht. Wie

genoeg financiële middelen en kennis heeft, kiest voor iets nieuws of laat oude fillers weghalen.” Starten met esthetische geneeskunde is een levenslange investering, benadrukt Pieters. “Je stapt mee in het idee dat je controle kan winnen over je verouderingsproces.”

Dat beseft Manon. Ze liet al neusfillers zetten en denkt na over haar volgende prik. Dat heeft een prijskaartje: botox vraagt elke vier à zes maanden onderhoud. Kraaienpootjes of een fronsrimpel wegprikken, kost zo’n 90 euro per keer. Voor lipfillers betaal je rond de 200 euro. Een volledig voorhoofd behandelen, begint vanaf 350 euro. DNA van zalmen

Nieuwe technieken op de markt vragen dan weer meerdere sessies na elkaar. Drie behandelingen met Platelet-Rich-Plasma (PRP) kosten samen tot 1.000 euro. Het is wat men weleens de vampire facial noemt: een injectie met lichaamseigen bloedplasma moet de collageenproductie in de huid of nieuwe haargroei stimuleren. Van zulke zogenoemde biostimulatoren zijn er al meerdere op de markt. Ook polynucleotiden, afgeleid uit het DNA van zalmen, boosten je eigen collageenproductie.

“Die regeneratieve technieken verbeteren de huidkwaliteit progressief en trager. Ik werk zoveel mogelijk met lichaamseigen materiaal of groeifactoren,” zegt esthetisch arts Gunther Gijsen. Hij richtte anderhalf jaar geleden House of Glow op in Etterbeek. Je kan er onder meer terecht voor botox, PRP of bovengenoemd zalm-DNA, maar ook voor preventieve gezondheidschecks en

ademhalingstherapie. Gijsen bereikt opvallend veel mannen, zo’n veertig procent van zijn patiënten, dikwijls uit de LGBTQI+-gemeenschap. Ruim de helft van zijn publiek is Nederlandstalig. “Als arts groei je mee met je cliënteel. In een stad trek je vaak een publiek aan dat op je lijkt.”

Zelf startte Gijsen zijn privépraktijk na een burn-out. “Ik werkte tijdens de covidcrisis als politiek adviseur. Daar miste ik het klinische werk en contact met patiënten, maar ik wou niet terug naar de klassieke huisartsgeneeskunde. Ik besloot twee dingen te combineren die ik graag doe: esthetisch werk en ademhalingsthera-

“Een volledig voorhoofd behandelen met fillers begint vanaf 350 euro”

pie,” zegt hij. Gijsens partner is overigens medeoprichter van yogastudio Yyoga in het stadscentrum. “Ik bereik mijn patiënten vooral via mond-tot-mondreclame. In mijn geval is dat vaker de typische Dansaertvlaming: de jonge, urban generatie die bezig is met een gezonde levensstijl en zelfzorg. Niet iedereen die hier komt ademen, gebruikt botox of omgekeerd. Het enige wat ik vraag, is dat men het ene of andere niet afkeurt. Dat lukt aardig.”

Is botox deel van de wellnesscultuur?

“Bij de mensen die ik vooral zie, is het antwoord ja,” zegt Gijsen, die liever spreekt over lifestylegeneeskunde. “Het klinische gesprek met een gespecialiseerde arts blijft belangrijk. Zit iemand goed in zijn of haar vel? Heeft die een gezond lichaamsbeeld of is die er net slachtoffer van? Een injectie kan een toegevoegde waarde hebben voor iemands zelfbeeld, het is nooit het enige,” zegt Gijsen. “Alleen maar grotere lippen spuiten omdat het een modetrend is, daar zou ik niet goed van slapen.”

Gijsen merkt dat heteromannen het vaakst haarfillers wensen, waar de mannelijke LGBTQI+-gemeenschap sneller injecties vraagt in de vorm van brotox (botox voor mannen) of biostimulatoren. Zo goed als niemand merkt duidelijke verschillen op tussen Nederlandstalige of Franstalige patiënten en ook rond etniciteit ziet sociologe Pieters weinig verschillen. Volle lippen zouden wel een breed cliënteel aanspreken en in de Europese bubbel zijn veel jonge expats goed op de hoogte van de nieuwste producten.

In deze groeiende markt blijft het ijl balanceren tussen commercie en geneeskunde, zegt Pieters. “De meeste artsen doen hun best om patiënten tijdens consultaties zo eerlijk mogelijk te adviseren en durven wensen van patiënten te counteren. Toch verkopen ze allemaal het idee dat veroudering een ziekte is,” zegt ze. “Op biomedisch vlak is dat misschien waar, maar als je het cultureel doortrekt, kunnen mensen gaan denken dat ze de volledige controle over hun gezondheid kunnen nemen. Dat is niet zo. Gezondheid is net als zelfvertrouwen vaak ingebed in grotere patronen van ongelijkheid.”

Agisme of leeftijdsdiscriminatie speelt bijvoorbeeld meer voor vrouwen dan mannen, zegt ze. “Vrouwelijke eurocraten denken echt niet alleen uit zichzelf dat ze mooier zijn als ze jonger lijken. Maar, dat schoonheid je succes op de werkvloer of dating markt bepaalt, is een hardnekkige mythe die niet eenduidig klopt.”

Esthetisch arts Gunther Gijsen: “Ik werkte tijdens de covidcrisis als politiek adviseur. Ik miste het klinische werk en contact met patiënten. Ik besloot daarop esthetisch werk te doen.” © SASKIA VANDERSTICHELE

Opinie

Het Brusselse kiesmodel moet op de schop

Het kiesmodel in Brussel, dat belet om gezamenlijke lijsten in te dienen bij de regionale verkiezingen, is volgens Philippe Van Parijs disfunctioneel geworden. “Het draagt bij tot de huidige patstelling.”

Philippe Van Parijs

• Als politiek filosoof verbonden aan de UC Louvain en KU Leuven

• Verwierf internationale faam door zijn pleidooi voor een basisinkomen

• Woont in Brussel

In de jaren 1980 was het onvoorstelbaar dat een Franstalige voor een Nederlandstalige kandidaat zou stemmen, of omgekeerd. Om de legitieme belangen van de Nederlandstalige minderheid te beschermen, werd een kiesstelsel ingevoerd met twee aparte kiescolleges. Brussel is echter veranderd. Brusselaars van buitenlandse afkomst vormen niet langer 20 procent van het electoraat, maar intussen al twee derde. Mobiliteit en laïciteit hebben het taalbeleid verdrongen als dominante politieke splijtzwammen. Het aandeel Nederlandstaligen in de bevolking bleef dalen: tussen 2006 en 2024, volgens de VUB-Taalbarometer, van 6,8 procent naar 6,3 procent voor de puur Nederlandstaligen, en van 8,7 procent naar 5,5 procent voor de deels Nederlandstaligen. Toch steeg tussen 2009 en 2024 het aandeel uitgebrachte stemmen in het Nederlandstalige kiescollege van 11,2 procent naar 17,1 procent. Voor dat stijgende aantal stemmen zijn meerdere verklaringen te

Stadsleven Robin Hood door Jasper Fonteyn

Mijn zoon is een Brusselaar. Leeft en werkt in het centrum. Het platteland is niets voor die jongen. Stilte is voor hem oorverdovend luid. In het café waar hij werkt, deint hij mee op het ritme van de stad. De ochtenden en avonden vloeien allemaal door elkaar. Koud of warm, de

bedenken. Zo zijn er niet-Nederlandstalige kiezers die het doorzettingsvermogen van minister Elke Van den Brandt (Groen) waardeerden, die zich het beste vertegenwoordigd voelden door Fouad Ahidar of in de eerste plaats aan hun kinderen dachten - 91 procent van de leerlingen in het Brusselse Nederlandstalige onderwijs heeft minstens één niet-Nederlandstalige ouder. Zo’n kiesgedrag is een perfect democratisch gebruik van een weliswaar disfunctioneel model.

Alle burgers gelijk

“De Franstalige veto’s tegen Fouad Ahidar en de N-VA zijn misplaatste pogingen om nieuwe cordons sanitaires op te leggen”

stoeltjes en tafeltjes van het terras worden iedere dag opengeklapt. Een dakloze man aanschouwt het tafereel en biedt hulp. Voor een koffie en een muntstuk. De dagen nadien staat de dakloze man er opnieuw. Van mijn zoon krijgt hij opnieuw een koffie en een

Dat huidige model belet immers dat Franstalige en Nederlandstalige partijen gemeenschappelijke lijsten indienen voor de regionale verkiezingen, terwijl ze dat wel doen voor de federale en de gemeenteraadsverkiezingen. Bovendien draagt het bij tot de huidige patstelling. De Franstalige veto’s tegen Ahidar en de N-VA zou je kunnen zien als schendingen van de autonomie van de formatie aan Nederlandstalige kant of zelfs als misplaatste pogingen om nieuwe cordons sanitaires op te leggen. Toch zijn ze begrijpelijk: per slot van rekening gaat het erom om een ploeg samen te stellen die hecht genoeg is om vijf jaar lang, zonder al te veel gekibbel, samen te werken.

muntstuk. Enkele dagen later zijn ze al met twee. De geruchtenmolen draait op volle toeren. Een nieuwe Robin Hood lijkt geboren. Maar de muntstukken worden duur. De baas roept mijn zoon tot de orde. Gedaan met vrijgevigheid. Mijn zoon knikt en legt er zich bij neer. Hij tapt intussen een nieuwe verse pint. Mijn zoon is een Brusselaar.

In Stadsleven vertellen redacteurs en lezers in maximaal 1000 tekens een verrassende anekdote over Brussel. Insturen kan via redactie@bruzz.be

De Shame-betoging in 2011 was een initiatief van vijf studenten als protest tegen het uitblijven van een federale regering.

Het dubbele kiescollege moet volgens mij op de schop, maar de gegarandeerde vertegenwoordiging van de Nederlandstaligen moet blijven. Brusselaars van Vlaamse afkomst hebben uiteraard geen recht op meer macht dan bijvoorbeeld Brusselaars van Marokkaanse afkomst. In een democratie zijn alle burgers gelijk.

Maar het is in het legitieme belang van Brussel dat in de besluitvormingsorganen voldoende mensen zitten die wederzijds begrip en samenwerking kunnen bevorderen met de Nederlandstalige regio die Brussel omringt en met een federale staat waarin de Nederlandstaligen de meerderheid vormen. Bovendien moeten er voldoende geschikte gekozenen zijn om in de organen

van de Gemeenschapscommissies te zitten en Brussel in de gemeenschapsparlementen te vertegenwoordigen. Dat is allemaal mogelijk zonder aparte kiescolleges, al zal dat niet eenvoudig zijn. Daarom zou het goed zijn om de voor- en nadelen van de verschillende opties nu al te bespreken, zodat de nodige hervorming tegen 2029 ingevoerd is.

Betoging

Wel moeten de tekortkomingen, die voortvloeien uit het huidige model en uit de enge partijbelangen, snel worden overwonnen en moet er snel een regering gevormd worden. Die zal pijnlijke, maar gerechtvaardigde beslissingen moeten nemen, en dat vergt moed. Als onze Brusselse politici daarin slagen, verdienen ze het dat we trots op hen zijn. Kunnen ze dat niet, dan moeten de Brusselaars vrezen voor hun moeizaam verworven autonomie.

In januari 2011, zeven maanden na de verkiezingen, was er nog geen zicht op een federale regering. Vijf studenten organiseerden toen de Shame-betoging, uit schaamte dat die regering uitbleef. Als de regionale formatie blijft aanslepen en iemand opnieuw zo’n initiatief neemt, dan loop ik zeker mee.

Reageren of zelf een opiniestuk insturen? Mail naar redactie@bruzz.be

Was de avondklok in Kuregem een goede maatregel?

Het Eurovisiesongfestival is dit jaar aan de 69e editie toe. Het zou toch fantastisch zijn mocht België die winnen om dan de 70e editie in Brussel te organiseren, exact 40 jaar nadat Sandra Kim voor Belgische winst heeft gezorgd”

Resultaten onlinebevraging, op 2 januari 2025 via Rhetoric (75 reacties)

Ja

“Als de ouders hun kinderen niet willen opvoeden en in toom houden, is er geen andere oplossing dan repressie. Tolerantie en preventie brengen geen zoden aan de dijk, dat zou intussen toch voor iedereen duidelijk moeten zijn.”

Johan V.

Ik twijfel

“Hoewel de avondklok in Kuregem heeft geleid tot minder incidenten, is het zorgwekkend dat de incidenten die wel plaatsvonden, veel heviger waren.”

Barnard M.

Nee

“Investeer elke dag van het jaar in jongeren in je gemeente in plaats van ze te stigmatiseren. Dit is weer een onproductieve oplossing.”

An P.

Lezersbrief

Met het nieuwe jaar wou ik toch even stilstaan bij de dingen die ik apprecieer. En één hiervan is BRUZZ. Ik wil jullie bedanken voor jullie boeiende aanbod, dat niet alleen gevarieerd is, maar ook nuttig, interessant en leuk.

BRUZZ helpt me écht trots te zijn op onze prachtige hoofdstad, en dankbaar te zijn dat ik hier mag wonen.

Charlotte uit Brussel-Stad

Ouders

‘Zo’n avondklok kan voortaan tegen elke etnische groep ingezet worden’

De moeders achter de organisatie Front de mères hekelen het politieoptreden tegen de jongeren in Kuregem op oudejaarsavond. “Alsof de agenten klaar waren om naar het front te trekken.”

door Indra Rypens

Front de mères ontstond in Frankrijk, maar heeft intussen ook al vier jaar een Brusselse afdeling. En die ontstond in de nasleep van de dood van Mawda, de IraaksKoerdische peuter die door een politieagent werd doodgeschoten, terwijl ze in een bestelwagen zat die doorreismigranten naar het Verenigd Koninkrijk zou brengen. Op hun Instagram-pagina neemt de groep geen blad voor de mond en hekelt in luide bewoordingen het onrecht dat Brusselse jongeren ondervinden, onder andere, door de politie en het beleid. Naar aanleiding van de avondklok in Kuregem werd de organisatie meer vocaal in haar verzet en riep ze op tot “joyeuses révoltes et bonnes resistances”. En voor wie nog zou twijfelen wat ze vonden van de beperkende maatregel zelf, benadrukte Front de mères dat het om “fascisme” ging.

BRUZZ sprak met Malika, Selma en Naïma, drie moeders en leden van het Front de mères. Selma en Naïma wonen allebei in de desbetreffende wijk en hebben elk vier kinderen. Malika woont net over de grens met Schaarbeek en heeft een dochter.

Jullie zijn duidelijk tegen de avondklok. Maar die maatregel vormde een antwoord op de rellen en de overlast van vorig jaar. Er moest iets gebeuren.

SELMA: Uiteraard keuren we het geweld af dat vorige jaren en ook dit jaar op Nieuwjaar heeft plaatsgevonden. Ook wij vinden het verschrikkelijk dat de auto van een alleenstaande moeder uitbrandt, maar dat rechtvaardigt niet dat alle min-zestienjarigen uit Kuregem worden gecriminaliseerd en op 31 december niet buiten mogen vieren met hun vrienden.

MALIKA: De maatregel schept ook een precedent voor andere Brusselse gemeenten. Verschillende van hen lieten al weten het een goed idee te vinden, hoewel de maatregel illegaal is.

NAÏMA: Klopt, zij zullen misschien gelijkaardige maatregelen willen nemen in de toekomst, en mogelijk andere groepen viseren. Dit besluit richt zich nu specifiek tegen min-zestienjarigen, maar je kan je inbeelden dat er binnenkort gelijkaardige wetten worden ingevoerd tegen andere etnische of religieuze groepen. Is dat wat we willen voor onze samenleving?

Kennen jullie jongeren die op oudejaar op straat zijn gekomen om te rellen?

SELMA: Nee, ik heb geen idee wie die mensen zijn. Ook twijfel ik er sterk aan of er überhaupt jongeren onder de zestien bij betrokken waren. Ze leken ouder.

De Raad van State heeft het beroep tot schorsing van de avondklok verworpen. Waarom waren jullie aanwezig bij die zitting?

MALIKA: Voor ons is de avondklok een duidelijk voorbeeld van discriminatie

“De focus van politici op de jongeren die vuurwerk afsteken, lijkt eerder een poging om hun falende beleid te maskeren”

Rechts: een still uit beelden van rellen op

Op oudejaarsavond kwam het tot rellen tussen politie en jongeren (foto rechts).

tegen kinderen en een vorm van stigmatisering. Ze richt zich specifiek op jongeren van kleur uit een van de armste wijken van België. Ik zeg niet dat geen enkele jongere strafbare feiten pleegt, maar alle min-zestienjarigen straffen is volledig buiten proportie. Bovendien was het ook in strijd met de wet. Een burgemeester kan een dergelijke maatregel niet op eigen houtje nemen, hoewel de Raad van State de maatregel niet vernietigd heeft.

NAÏMA: Een hele groep jongeren werd gestraft voor het gedrag van enkelingen. In Anderlecht lopen om de twee weken ook heel wat hooligans rond tijdens voetbalwedstrijden. Dan maar alle supporters preventief weren, of alle voetbalwedstrijden afschaffen? Ook in het centrum van Brussel liepen dronken mensen rond die overlast veroorzaakten op oudejaarsavond, dus alle dronken

mensen van straat plukken? Als moeders wilden ons verzetten tegen die hypocrisie.

Hoe moet een buitenstaander het geweld dat op nieuwjaarsnacht plaatsvond begrijpen?

SELMA: Het is belangrijk om de context waarin die jongeren opgroeien te begrijpen. Kuregem is een van de armste wijken van België, met veel jongeren, maar er zijn nauwelijks publieke voorzieningen of activiteiten voor hen. Het is ook begrijpelijk dat jongeren frustraties voelen tegenover de samenleving en onze politici. Ons wordt steeds verteld dat we in een democratie leven die mensenrechten respecteert, maar wanneer mensenrechten in Palestina worden geschonden, kijkt men vaak weg. Of wanneer Didier Reynders beschuldigd wordt van het witwassen van een miljoen euro lijkt dat iets banaals.

Moeilijke context of niet: het blijft geweld. En niet iedereen die arm is, grijpt naar molotovcocktails.

NAÏMA: Dat is waar, maar ook de politie speelt zelf – al dan niet bewust – een rol in de verhitte situatie. Op voorhand zeiden ze in de pers dingen als: “We zijn klaar voor Nieuwjaar,” alsof ze klaar waren om naar het front te trekken en het niet hadden over minderjarigen.

Blijft de vraag: hoe die onlusten vermijden?

SELMA: In de eerste plaats moet er perspectief gecreëerd worden voor jongeren. Momenteel zijn er weinig kansen op de arbeidsmarkt, hobby’s of groene ruimte in Anderlecht. Ook worden de wijken al langer geteisterd door geweld en schietpartijen, door bendes uit onder andere Frankrijk en Antwerpen. Jongeren groeien op in een omgeving waar geweld schering en inslag is.

Als ouder ben je vaak bang om je kind ’s avonds op straat buiten te laten gaan om een pakje frieten te gaan eten, uit angst dat hen iets zou overkomen, maar daar sluit de politiek grotendeels haar ogen voor. Als politici de wijk echt veiliger willen maken, moet dat een van hun prioriteiten zijn. Hun focus op de jongeren die vuurwerk afsteken, lijkt eerder een poging om hun falende beleid te maskeren.

NAÏMA: Over enkele jaren zullen de jongeren die nu geviseerd worden, mogen gaan stemmen. Die vormen het potentiële kiespubliek van de huidige burgemeester, Fabrice Cumps (lees ook het interview op p.6). Daarom begrijpen we niet waarom hij dat hij ervoor kiest dit beeld van zichzelf op te hangen.

© PHOTONEWS/X/COLLAGE: BRUZZ Links: politieagenten tijdens een betoging in maart.

oudejaarsavond

4 ans plus tard, cette pièce chorégraphique et théâtrale multimédia a encore gagné en pertinence pour réfléchir aux issues de la crise sociale et environnementale dans laquelle nous nous trouvons.»

Fabio de Santi, L’Adige, septembre 2023

Kom langs voor een rondleiding en ontmoet de leerkrachten! 13u - 19u

Zaterdag 25 januari

Inschrijven(verplicht)rondleiding

(verplicht)

Soigneurs Nieuw team van vrijwilligers moet boswachters Zoniënwoud bijstaan

Tegen de lente moet voor het eerst een team van zestig tot honderd vrijwilligers, zogenoemde Soigneurs, de boswachters van het Zoniënwoud bijstaan om de biodiversiteit te beschermen. Ze zullen bijvoorbeeld wandelaars aanspreken die van het pad afwijken.

door Andy Furniere

Het huidige bospersoneel doet er sinds jaar en dag alles aan om het fragiele ecosysteem van het Zoniënwoud te beschermen, maar het kan wel wat assistentie gebruiken. Binnen enkele maanden krijgt ze die van de zogenoemde Soigneurs, vrijwilligers die de Stichting Zoniënwoud zelf opleidt.

“De vraag om meer te doen voor het bos kwam van bezorgde burgers en verenigingen,” zegt Sanne De Troyer, communicatieverantwoordelijke van Stichting Zoniënwoud. “Veel mensen onderhouden een heel persoonlijke band met het Zoniënwoud en willen hun steentje bijdragen om het gezond te houden.”

Momenteel worden er infosessies gehouden, waarna geïnteresseerden een opleiding tot Soigneur kunnen volgen. Kandidaten krijgen een theoretische uitleg en het bospersoneel geeft op het terrein praktische kennis mee. Tegen de lente moet een team van zestig tot honderd vrijwilligers klaar zijn voor de dienst.

“Tijdens de winter is het nog rustig in het bos, maar in de lente trekken meer mensen de natuur in, terwijl dat ook de broed- en bloeiperiode bij uitstek is,” zegt De Troyer. Soigneurs zullen recreanten bewust maken van het belang om op de paden te blijven – en erop te letten dat hun honden hetzelfde doen. “Ze kunnen uitleggen hoe zelfs maar de verspreiding van hun geur in het bos dieren kan afschrikken zodat ze hun nesten in de steek laten. Daarnaast moeten mensen beseffen dat het

• Op 15 januari 2025 vindt een Nederlandstalige infosessie plaats in GC De Bosuil in Jezus-Eik. Info via zonienwoud.be

• De organisatie onderzoekt momenteel of de Soigneurs een eigen uniform krijgen

verboden is om al die mooie voorjaarsbloeiers te plukken.”

Een van de planten die wel wat bescherming kunnen gebruiken, blijkt daslook te zijn. De kruiden bezitten uitgesproken culinaire kwaliteiten, met een smaak die zachter aandoet dan knoflook.

“Soigneurs zullen niet constant met een vermanend vingertje zwaaien, ze moeten vooral een toegankelijk aanspreekpunt vormen voor hun medeburgers, ook bijvoorbeeld bij vragen over de mooiste wandelroutes,” benadrukt De Troyer. “Ze hebben geen bestraffende bevoegdheid zoals boswachters, al zullen ze die als het nodig is wel inlichten.”

Soigneurs zullen het bospersoneel een handje toesteken bij kleine onderhoudswerken. “Om bijvoorbeeld Amerikaanse vogelkers te verwijderen, een invasieve plantensoort die de inheemse overwoekert, een arbeidsintensief karwei,” zegt De Troyer. “Ook tijdens de paddentrek zal hun hulp van grote waarde zijn.”

Andere voorbeelden van activiteiten waarbij ze in sterke mate ingezet zullen worden zijn teambuildings, opruimacties en de Dag van het Zoniënwoud. De Soigneurs zullen voor het eerst in actie komen op 23 maart, tijdens activiteiten naar aanleiding van de Dag van het Bos.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

‘Ik ben nu

een

ancien’

Na een seizoen vol blessureleed kan basketballer Manu Lecomte in de Poolse studentenstad Lublin weer herademen. “We waren met de Belgian Lions al dicht bij het WK. In 2027 moet het lukken.”

door Johan Baeten

De Brusselse Manu Lecomte is een globetrotter. Op zijn basket-cv staan passages in de Verenigde Staten, Spanje, Duitsland, Frankrijk, Litouwen, Israël en Montenegro. Afgelopen zomer voegde Lecomte Polen toe aan dat exotische lijstje.

De pointguard landde in de zuidoostelijke stad Lublin, minder dan tweehonderd kilometer verwijderd van het Oekraïense Lviv, waar hij na een hachelijk seizoen opnieuw matchritme kan opdoen.

“In 2023 liep ik in november een zware achillespeesblessure op,” vertelt Lecomte na een trainingsavond. “De rest van mijn seizoen – ik speelde voor Luik – moest ik wijden aan revalideren. Daarna tekende ik een contract bij Lublin en kon ik meteen meedoen vanaf het voorseizoen.”

Competitief

Lublin staat te boek als een levendige studentenstad, waar sport een centrale rol speelt. “De stad is geroemd om haar volleybal-, handbal- en vrouwenbasketteam. Als basketter is vooral de Poolse competitie interessant: die is heel competitief, met veel ploegen met een vergelijkbaar niveau. Elke match is uitdagend.”

“Mijn contract loopt na dit jaar af, maar het is de bedoeling om in Polen te blijven. Bij Lublin, of bij een andere club,” vertelt Lecomte aan de telefoon net na een teamevent in de kerstperiode.

Na tien wedstrijden pronkt Lublin op een vijfde plek in het Poolse basketkampioenschap. Ondertussen maakte

Lecomte ook zijn comeback bij de Belgian Lions, het nationale basketteam. In de EK-kwalificaties moesten de Lions in november tweemaal nipt het onderspit delven tegen zwart beest Letland, al was Lecomte een van de uitblinkers. “Frustrerend, want we hadden grotendeels de bovenhand.”

“Ik heb bij elke ploeg de rol van leider een beetje vanzelf op mij moeten nemen”

In februari volgen confrontaties tegen Slowakije en Spanje. “Een van die twee wedstrijden zullen we moeten winnen om erbij te zijn op het EK in 2025,” beseft Lecomte. “Het zal vooral zaak zijn om iedereen speelklaar te krijgen.” Ook Lecomte zelf, want begin december viel hij uit met een hamstringblessure. “Maar het gaat goed, ik ben bijna opnieuw fit.”

Leider

Bij de Lions is de 29-jarige Lecomte uitgegroeid tot een van de steunpilaren. “Het team heeft een verjongingskuur ondergaan

en ik ben nu een van de anciens. Ik probeer dus een leider te zijn op het terrein en ernaast de jongeren bij de hand te nemen. Dat zit in mij, het loopt heel naturel.”

Als pointguard ben ik sowieso al de spelmaker,” vervolgt Lecomte. “Ik heb dus bij elke ploeg de rol van leider een beetje vanzelf op mij moeten nemen.”

“Mijn sportieve ervaring doorgeven, is een van de zaken die ik ben beginnen te appreciëren. De jongeren staan open voor de tips die ik hen wil geven. Het is dan ook belangrijk dat de volgende generatie van onze nationale basketploeg zich snel aanpast aan het niveau.”

In Sporting Flagey zoekt BRUZZ een interessant verhaal uit de Brusselse sportwereld. Deze week: basketter Manu Lecomte droomt van het WK met de Belgian Lions.

Big City

zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Bart uit Sint-Agatha-Berchem.

door Luana Difficile

Wat was het grootste bombardement op Brussel?

Vraag Ook in Brussel vielen slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lezer Bart uit Sint-Agatha-Berchem vraagt zich af of geweten is wanneer het grootste bombardement op de stad plaatsvond.

Antwoord Dinsdag 7 september 1943 was een gitzwarte dag in de Brusselse oorlogsgeschiedenis. Wat een heldenactie van de geallieerden moest worden, draaide uit op een tragedie voor de Brusselse burgers. Brussel was op dat moment bezet door het Duitse leger en de geallieerden bereidden grote tegenoffensieven voor. Het Amerikaanse leger viel vanuit Groot-Brittannië wel vaker strategische Duitse doelwitten aan. Die bewuste septemberdag werden ’s morgens vroeg ongeveer 250 bommenwerpers naar drie plaatsen gestuurd: het vliegveld van Leeuwarden in Nederland, een geheime lanceerbasis voor raketten in Noord-Frankrijk en het militaire vliegveld in Evere. Vlak naast die luchthaven herstelden Duitsers in grote hangars in Haren jachtvliegtuigen en bommenwerpers. Het is de plek waar de Navo nu gevestigd is. Onderweg naar die laatste locatie liep het mis, om verschillende redenen. Op dezelfde hoogte als de militaire luchthaven in Evere lag het militaire oefenplein in Elsene, op de grens met Etterbeek, vandaag de buurt waar onder meer de VUB is. Beide locaties lagen op dezelfde lijn, bovendien leken ze van op zevenduizend meter hoogte sterk op elkaar. En het was dan ook nog een bewolkte dag.

282 mensen stierven meteen bij de bombardementen. Meer dan 260 anderen raakten zwaargewond, 1.200 huizen werden beschadigd. De hulpdiensten raakten moeilijk ter plaatse omdat het wegdek zwaar beschadigd was.

Uiteindelijk vlogen de bommenwerpers wel door naar het bewuste doelwit in Evere. Daar vielen nog eens negentien doden bij de aanval.

Drie dagen na de tragedie werd er in de Heiligkruiskerk in Elsene een plechtigheid voor 120 van de slachtoffers gehouden (zie foto). Veel mensen woonden die herdenking bij. Honderden onschuldige burgerslachtoffers die omkwamen door een luchtoffensief van het Amerikaanse leger, dat was voor de Duitsers voer voor een propagandacampagne. Ze drukten affiches met foto’s van de slachtoffers die dag, die ze ook in Brussel ophingen. De eigenwijze Brusselaars waren echter niet zo gevoelig voor die retoriek.

Een jaar later in september 1944, bevrijdden de geallieerden de hoofdstad. Conclusie Het was dus een reeks aan misverstanden, waardoor het Amerikaanse leger het militaire oefenterrein in Etterbeek bombardeerde in plaats van de militaire luchthaven in Evere, die leidde tot het dodelijkste bombardement in de Brusselse geschiedenis.

In de nieuwe reeks ‘Tussen Hoop en Huis’ brengt BRUZZ elke dinsdag van januari een intiem en menselijk portret van migranten, asielzoekers en vluchtelingen.

BRUZZ ICE-INVITES

Vier het nieuwe jaar met een concert in de VK in Molenbeek. Voor slecht 14 euro kan je Peet, Martha Da’ro en LeBlanc checken. De muzikale omkadering wordt voorzien door de BRUZZ Ice-dj’s. Luister naar BRUZZ

KETPORTRET

Het bomalarm ging af, maar de Brusselaars waren na drie jaar oorlog al een stuk minder bang. Dat alles maakte dat de gevolgen catastrofaal waren.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Elke maand gaat BRUZZKet op zoek naar een inspirerende ket. Deze maand is dat Marius, die meespeelt in de film Young hearts.

Bekijk de video op Instagram, TikTok of YouTube via @BRUZZKet

Meer BRUZZ

radio en win tickets

TUSSEN HOOP EN HUIS

Elke dinsdag op BRUZZ tv en via BRUZZ.be

BIO

Naam: Laura

Leeftijd: 14 jaar

Woont samen met: haar ouders en haar oudere broer

Gemeente: Schaarbeek

School: Sint-Jozefscollege in Sint-Pieters-Woluwe

Beste frietjes: Master Frites in Schaarbeek

The hang-out

‘Al wandelend voer ik de beste gesprekken’

In deze nieuwe reeks toont een straffe Ket zijn favoriete plek in Brussel om rond te hangen. Laura Darnovsky, die Lisa speelt in de Streamz-reeks Putain, bijt de spits af en vertelt over het zitbankje aan het Poelaertplein.

door Marjon Udo foto Saskia Vanderstichele

Leuk dat je wil meedoen. Ken je veel fijne plekken in Brussel?

Ik vind het heel moeilijk om één plek te kiezen, want het liefst loop ik rond. Dus ik denk dat de straten van Brussel mijn favoriete plek vormen. Ik vind het leuk om ergens te vertrekken, bijvoorbeeld in het centrum, en dan meer de achterafstraatjes op te zoeken.

Onze afspraak was aan het panorama bij het Justitiepaleis. Kom je hier veel?

Ik ga graag shoppen aan Louiza. En dan komen we al wandelend weleens op het Poelaertplein terecht. Als het goed weer is, zetten we ons op de leuning met een zak chips, maar ik zit eigenlijk niet graag stil.

Waarom wandel je graag?

Als je wandelt, hoef je elkaar niet aan te kijken, dan is het soms makkelijker om een gesprek te voeren. En als er een stilte valt, voelt die niet zo ongemakkelijk aan.

Met wie wandel je graag door Brussel?

Met mijn vrienden. Ik heb veel vrienden, maar ik spreek het liefst af in een klein groepje. Mijn vrienden zijn belangrijk voor mij. Met hen praat ik over van alles, over grote en kleine dingen.

Wat maakt een vriendschap tot een goede vriendschap?

Het is belangrijk dat ik blij ben nadat ik hen gezien heb. Dat ik met een lach naar huis kan gaan. Soms heb ik geen energie meer als ik met iemand heb afgesproken, die mensen zie ik liever niet meer. Ik denk dat ik zelf een goede vriend ben, omdat ik goed kan luisteren en ook eerlijk ben. Ik zal nooit zo maar zeggen dat alles goed komt.

Heb je nieuwe vriendschappen overgehouden aan de draaiperiode van Putain?

In de reeks word ik door mijn beste vriendin gedumpt, dat is heel erg. Maar in het echt ben ik met Asta (Bakayoko, de actrice die de rol van Gabby speelt,red.) bevriend geraakt. We hebben in korte tijd samen veel meegemaakt, dat schept een band. Ik heb ook heel veel respect voor iedereen die ik heb leren kennen tijdens het draaien. Ik wist niet dat het zoveel tijd kostte om zoiets te maken.

Als ik nu naar een film kijk, denk ik “Putain, daar is veel tijd in gekropen.”

Kan je met je vrienden praten over wat je beleefde tijdens het draaien?

Ik praat daar niet zo snel over. Ik wil niet stoeferig overkomen. Onlangs werd ik herkend op straat, terwijl ik met een aantal vrienden was die niet wisten dat ik in een reeks meespeel. Die begrepen niet wat er gebeurde.

Wil je blijven acteren? Hoe zie je jouw toekomst voor je?

Dat vind ik een hele moeilijke vraag, ik ben pas veertien jaar oud. Op school gaat het daar ook soms over. Maar hoe kan ik nu keuzes maken voor dingen die over tien jaar zullen gebeuren? Ik zou wel graag iets met taal willen doen. Ik schrijf graag. En ik wil zeker blijven acteren.

Wil jij ook je favoriete plek tonen?

Dat zou heel leuk zijn. Stuur een mailtje naar ket@bruzz.be en een journalist neemt contact met je op.

Leukste trend

“Vroeger dacht ik: ‘Hoezo doe je dat aan?’ Maar laatst was ik in een winkel en toen heb ik Uggs gepast en was ik verkocht. Ik doe ze niet meer uit, ze zijn zo lekker warm. Mijn grootouders vroegen of ik op mijn pantoffels gekomen was, maar dat maakt me niet uit. Mijn Uggs zijn mijn baby’s.”

Mijn grote held

“Mijn grootouders. Mijn oma geeft yogales en heeft zo’n actief leven dat ze soms geen tijd voor mij heeft. Met mijn grootvader ga ik graag wandelen in het bos. Als ik ergens mee zit, reageert hij altijd heel kalm.”

Mijn stopwoordje

Op het moment zeg ik superveel du cou en t’inquiète

Na mijn mondeling examen Frans kreeg ik een punt aftrek, omdat ik te veel du cou gezegd had. Ik probeer er echt op te letten om het minder te gebruiken.

Wat verandert er voor de Brusselaar in 2025?

Textiel niet langer bij het restafval, een verbod op vapes en stijgende elektriciteits- en gasdistributietarieven. De start van het nieuwe jaar luidt ook heel wat nieuwe regels en maatregelen in in Brussel.

1

Rookmelders verplicht in alle Brusselse woningen

Rookmelders worden vanaf 1 januari verplicht in alle Brusselse woningen, en niet langer alleen in huurwoningen. De nieuwe reglementering brengt Brussel op één lijn met de andere gewesten.

Het doel is om vermijdbare branden die zich elk jaar in het Gewest voordoen te voorkomen, en tegelijkertijd opnieuw een veiligheidscultuur rond woningbranden te introduceren. Zijn er vier of meer exemplaren nodig, dan is het verplicht om gekoppelde rookmelders of een gecentraliseerd detectiesysteem te plaatsen.

Meer info is terug te vinden op de website brandweer.brussels.

2

Vliegen met Brussels Airlines wordt duurder door milieutoeslag

De Duitse luchtvaartgroep Lufthansa heft vanaf 1 januari een milieutoeslag op vluchten met vertrek uit Europa. Die geldt bij alle luchtvaartmaatschappijen

van de groep, en dus ook bij Brussels Airlines.

De toeslag varieert van 1 tot 72 euro, afhankelijk van de afstand en de reisklasse. Bij Brussels Airlines bedraagt de milieutoeslag maximaal 36 euro. “De toeslag is bedoeld om een deel van de steeds toenemende extra kosten die voortvloeien uit milieuregelgeving, te dekken,” zei de luchtvaartgroep eerder in een persbericht.

De maatschappij verwijst onder meer naar de EU-verplichting om vanaf 2025 duurzamere, maar ook duurdere, brandstof toe te voegen aan de traditionele kerosine. Ook aanpassingen aan het emissiehandelssysteem van de Europese Unie (EU ETS) spelen een rol.

3Huurcontracten tweemaal registreren

In afwachting van een uitspraak van het Grondwettelijk Hof moeten Brusselaars hun nieuwe huurcontracten vanaf 1 januari tweemaal registreren. Dat komt door een geschil tussen het Brussels Gewest en de federale overheid.

In april werd een hervorming goedgekeurd waardoor Brusselse huurders hun huurcontract registreren bij het Brussels Gewest, maar die registratieplicht bestaat ook op het federale niveau.

Volgens Brussels staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) is het Gewest bevoegd in de materie en sluit de nieuwe ordonnantie de huurcontracten die onder de Brusselse Huisvestingscode vallen uit van de federale registratieplicht. De federale regering is het daar niet mee eens en de ministerraad diende een

vordering tot nietigverklaring in bij het Grondwettelijk Hof. Het Hof heeft het beroep in juli ontvangen, maar heeft nog geen zittingsdatum of datum van uitspraak bepaald.

4Textiel niet langer bij het restafval

Vanaf 1 januari mogen Brusselaars textiel niet langer met het restafval wegzetten. Vanaf dan treedt namelijk de Europese richtlijn voor de gescheiden inzameling van textiel in werking.

Behalve de wettelijke verplichting is er ook het milieubelang om het textielafval apart te verzamelen. Volgens een studie in opdracht van het Gewestelijk Agentschap voor Netheid uit 2023 wordt in Brussel jaarlijks naar schatting 13 tot 15 kg textiel per inwoner geproduceerd, wat neerkomt op een totaal van 15.000 ton. Volgens dezelfde schattingen wordt amper 29 procent van die stroom selectief ingezameld en belandt de rest in de

Verplichte rookmelders, het einde van de vapes, duurdere vliegtickets en een vaccin tegen RSV voor zwangere vrouwen en hun baby: allemaal nieuw in 2025.

© SHUTTERSTOCK

verbrandingsoven. Textiel moet voortaan naar een recypark of een textielcontainer. Door textiel afzonderlijk in te zamelen, streeft het Gewest ernaar de hoeveelheid afval die wordt verbrand te verlagen en het ingezamelde textiel opnieuw te gebruiken voor tweedehandswinkels en recycling.

Elektronische wegwerpsigaretten verboden

In heel het land, en dus ook in Brussel is de verkoop van elektronische wegwerpsigaretten of vapes verboden. De maatregel tegen het product dat vooral populair is bij jongeren, moet het gebruik van tabak terugdringen en uiteindelijk leiden tot een rookvrije generatie.

Aantrekkelijke ‘functionaliteiten’ bij e-sigaretten zoals lichtjes waren al verboden. Ook het aroma van de elektronische sigaret mag enkel op een neutrale manier op de verpakking staan. Voor kleinhandelaars geldt tot 11 januari nog een overgangsfase voor die regels.

Uit recente controles van de FOD Volksgezondheid blijkt dat in Brussel 80 procent van de gecontroleerde winkels zich in 2024 niet hield aan de toen al strengere regels.

6Elektriciteits- en gasdistributietarieven in Brussel stijgen

De distributietarieven voor elektriciteit en gas in Brussel stijgen vanaf 1 januari, met een jaarlijkse verhoging van ongeveer 50 euro. Daarnaast moet er ook een specifiek bedrag worden betaald om een aansluitpunt te versterken voor het plaatsen van een laadpaal of het installeren van een warmtepomp.

De distributiefactuur voor een gemiddeld Brussels huishouden dat jaarlijks 2.104 kWh elektriciteit verbruikt, zal in 2025 met 26,58 euro stijgen, een verhoging van 11,6 procent ten opzichte van 2024. De factuur zal in 2026 met 5,1 procent en in 2027 met 4,3 procent stijgen.

De transporttarieven voor 2025, goedgekeurd door de federale regulator, stijgen met meer dan 60 procent, wat betekent dat een gemiddeld Brussels gezin jaarlijks 17,70 euro extra zal betalen.

Voor gas zal een huishouden dat 12.000 kWh per jaar verbruikt, volgend jaar een verhoging van 23 euro voor de distributiekosten ondervinden, wat 12,7 procent meer is dan dit jaar. De verhogingen blijven daarna beperkt tot 1,8 procent in de daaropvolgende jaren, aldus de regulator. Voor een gemiddeld gezin stijgen de distributie- en transportkosten tussen 2024 en 2025 met ongeveer 67 euro.

7Preventief RSV-vaccin voor aanstaande moeders terugbetaald

Vanaf 1 januari betaalt de overheid een vaccin terug waarmee aanstaande moeders hun baby kunnen beschermen tegen RSV, het respiratoir syncytieel virus. De beslissing maakt dat moeders binnenkort twee terugbetaalde opties hebben om hun kind te beschermen tegen RSV. Vorige zomer werd al beslist om het preventieve RSV-medicijn Beyfortus voor baby’s terug te betalen. Binnenkort kan het dus ook via een vaccin voor zwangere vrouwen die bevallen tijdens het RSV-seizoen, dat loopt van september tot maart. RSV is de belangrijkste oorzaak van luchtweginfecties bij jonge kinderen. In ernstige gevallen kan een infectie leiden tot een ziekenhuisopname of zelfs overlijden. Gezondheidsagentschap Sciensano registreert jaarlijks ongeveer 7.000 gevallen in België.

‘Ik hou van aparte schoenen, maar het moet niet te gek zijn’

33 jaar lang verkocht Lieve Buyse designerschoenen in de Dansaertstraat. Ze zag hoe sneakers en e-commerce de schoenenwereld inpalmden, maar hield zelf stevig stand. Nu sluit ze haar boetiek.

door Bettina Hubo foto’s Saskia Vanderstichele

Hoewel het nooit haar bedoeling was om een winkel te openen, stond Lieve Buyse in augustus 1991 plots schoenen te verkopen in een pandje in de Dansaertstraat. Buyse werkte als diëtiste, maar besloot op een gegeven moment om te switchen naar de modewereld, haar grote passie. Het werden schoenen, ze had sinds haar kindertijd al een zwak voor schoeisel.

Buyse werd agent voor enkele Franse luxe schoenenmerken, maar al snel bleek dat het in Brussel ontbrak aan winkels waar die verkocht konden worden. “Daarom ben ik het maar zelf gaan doen,” vertelt ze. Ze kon terecht in een minuscuul winkeltje – zonder toilet – in de Dansaertstraat.

Die wijk had nog maar net de sluier van die grauwe jaren tachtig afgelegd. “Hier in het middendeel van de Dansaertstraat was er helemaal niets van winkels, op een zaak in blikgroenten na. Je voelde wel dat er iets op til was. Modepionier Jenny Meirens was naar de buurt gekomen met haar Japanse modelabels en in het

eerste deel van de straat zat Stijl, dat de jonge Belgische ontwerpers vertegenwoordigde.”

Met haar aanbod van designerschoenen paste Buyse goed in die omgeving. Toen vier jaar later vlakbij een iets grotere ruimte vrijkwam, kocht ze die en verhuisde ze naar nummer 89, waar haar zaak, Hatshoe, nog altijd zit. Rond die tijd, halverwege jaren negentig, verhuisde ook Stijl naar het middenstuk. In de hele straat vestigden zich steeds meer ontwerpers en multimerkenzaken. Stilaan werd Dansaert synoniem voor mode.

In de begindagen verkocht Hatshoe ook hoeden, vandaar de naam. “Grote sjaalhoeden. Mensen vonden het leuk om die te passen, maar kochten ze niet.” Daarom besloot Buyse alleen nog schoenen en een enkele tas te verkopen. Verschillende merken passeerden de revue. Vandaag werkt ze onder meer met Dries Van Noten, Jil Sander, Marni en Maison Margiela. Van dat laatste merk heeft ze elk jaar weer de Tabi-schoenen, het iconische ontwerp met de

gespleten teen dat al 35 jaar meegaat.

In de loop der tijd zag Buyse een en ander veranderen in schoenenwereld. Het aantal kleine ontwerpersmerken nam af en steeds meer designers trokken voor de productie naar landen als Portugal, Spanje of China. “De tijd dat schoenen bijna exclusief in Italië werden gemaakt, is voorbij. De onze komen er meestal wel vandaan.”

Ook heeft Buyse de indruk dat er iets minder originaliteit in de ontwerpen zit. “De signatuur van sommige designers is minder helder,” zegt ze. “Er is in het algemeen iets minder durf, bij de ontwerpers, maar ook bij de consument. De gretigheid om originele schoenen te vinden lijkt wat minder groot.”

Vermaledijde sneakers

Buyse wijt het onder meer aan de komst van de vermaledijde sneakers. “Het is een fenomeen waar je niet omheen kan, maar ik word er niet blij van,” zegt ze. “Ik vind het onelegant, een beetje saai ook. Veel mensen dragen sneakers voor het gemak,

maar ik heb lederen schoenen die net zo makkelijk zijn en waarin je voeten bovendien kunnen ademen.” Ondertussen heeft ze zelf ook sneakers, ze geeft het toe, en staan er bij Hatshoe enkele paren in het rek. “Niet veel, dit is geen sneakerwinkel.”

Gelukkig waren er al die tijd genoeg klanten die zich wilden onderscheiden met bijzondere, lederen schoenen. En die het apprecieerden dat Buyse in het enorme schoenenaanbod een eerste selectie maakte. “Ik heb mijn winkel altijd bewust klein gehouden. Dus moest ik bij het inkopen in de showrooms in Parijs en Milaan strenge keuzes maken. Het voordeel is dat ik me kon beperken tot die modellen waar ik honderd procent achterstond en zo een eigen identiteit kon opbouwen. Nadeel van klein zijn is dat niet alle merken met je willen werken. Soms moet je voor een minimumbedrag inkopen. Dat heb ik nooit gewild.”

Bij de selectie die ze maakte, stond draagbaarheid altijd voorop. “Ik hou van creatieve, schoenen, iets aparts,” zegt Buyse, die zich voor haar laatste seizoen op een paar knalrode haklaarsjes trakteerde. “Maar het moet niet te gek zijn, want dat is commercieel niet interessant.” Hakken van meer dan acht cm of extreem extravagante schoenen zitten niet in de collectie, lacht ze. “Op een leuke uitzondering na, die het goed doet in de vitrine.” Ze neemt uit de etalage een paar grappige muiltjes, gemaakt van koperkleurige glittersprietjes. “Apart, maar het verkoopt niet.”

Schoenen kosten bij Hatshoe doorgaans tussen de vier- en achthonderd euro, met uitschieters tot boven de duizend. “Het duurdere middensegment,” noemt Buyse het. “Voor velen is het een investering,” beseft ze. “Ik heb klanten die zich pijn doen om toch maar die schoenen te

kunnen kopen. Sommigen betalen in twee keer. Maar ik heb er ook die in één klap drie paar schoenen meenemen.”

Dat de e-commerce ook de schoenenhandel inpalmde, vindt ze jammer. “Er gaat zoveel verloren als je online koopt: de beleving, het plezier om rond te kijken en te passen, en de dienst na verkoop.” Toch begon ook zij tijdens corona met een webwinkel. “We moesten wel. Alles was dicht.”

Van de concurrentie van het internet heeft ze al bij al niet heel veel last gehad in haar niche. “Ik heb altijd goede zaken kunnen doen en alle facturen kunnen betalen. Ik kan eindigen in schoonheid.”

Minder exclusief

Want ja, eind januari sluit Hatshoe. “Ik heb de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en wilde graag op een hoogtepunt stoppen,” legt ze uit. In haar winkelpand komt straks een zaak in sjaals en handtassen. Jana Phlips, jarenlang Buyses rechterhand, blijft er werken.

Dat Hatshoe verdwijnt, is ongetwijfeld een verlies voor de Dansaertstraat, die de laatste jaren al meerdere van haar pluimen verloor. Ook Buyse, die tien jaar lang de lokale handelaarsvereniging mee leidde, zag hoe er veel multimerkenwinkels verdwenen en hoe de buurt wat minder exclusief werd. Toch blijft ze geloven in het potentieel van de straat. “Er zijn nog heel mooie winkels, zoals Stijl, Icon en Underwear, en in de buurt zijn er fijne restaurants bijgekomen.”

Het zal lastig worden om nog een schoenwinkel te vinden van het kaliber van Hatshoe. “Mijn klanten vragen er dagelijks naar. Maar, eerlijk, ik ken in Brussel geen enkele winkel met een vergelijkbaar aanbod. Het toont wel dat we iets betekend hebben. We zijn hier niet voor niets geweest.”

Lieve Buyse van Hatshoe trakteerde zichzelf voor haar laatste seizoen op een paar knalrode haklaarsjes.

“Tegen alle verwachtingen in valt een all-inhotel heel goed mee als vakantie. Een aanrader”

Een week niks doen. Tarara!

De voorbije twee weken ontvluchtte ik samen met vrouw en kids even de realiteit en liet ik mijn geliefde Maghrebijnse wijk in Brussel achter voor een Turks equivalent. Ik noteer toch een paar verschillen. We gingen van ons vaak rommelige huis naar een kamer waar de lakens zichzelf verschonen, van kefta op de hoek van de straat naar köfte op de eerste verdieping en van een uitzicht op de Zwarte Vijvers naar eentje op de Middellandse zee.

Vorig jaar hadden we voor de eerste keer in ons leven toegegeven aan de verleiding van een all-inhotel en dat is ons eerlijk gezegd heel goed bevallen, tegen alle verwachtingen in. In tegenstelling tot vorig jaar namen we deze keer de regen, eigen aan het Belgische landschap, gewoon mee om ons de eerste dagen toch een beetje thuis te voelen. Nee, die hadden we liever gewoon in Brussel gelaten maar ja, Let’s look at it from the bright Side. We waren in Side, een uurtje van Antalya en een minuutje van het binnenzwembad.

Een week niks doen. Tarara! Dat was initieel het plan, maar dat bestaat natuurlijk niet met een baby van anderhalf en een prinses, ah nee, een eenhoorn, ah nee juist … een zeemeermin van vier. Spelen, races, lachen en pampers horen bij het dagprogramma.

De vraag ‘Wat eten we vanavond?’ moest alvast niet meer gesteld worden: een enorm zichzelf aanvullend buffet bood voor iedereen wat wils. Spijtig genoeg betekende dat in het geval van een vierjarige zeemeermin veel overschot … sorry hiervoor. In

ruil probeerde ik juist te kiezen voor de lokale gerechten en at ik mijn bord helemaal leeg.

Terug in Brussel

Ondertussen zijn we weer in Molenbeek geland, waar het leven niet stilstond. Tussen dubbelgeparkeerde wagens en de wapperende Palestijnse vlaggen vinden we ons huis terug. Dat heeft de Molenbeekse folklore van een nieuwjaarsnacht doorstaan zonder al te veel kleerscheuren. Wij vallen al snel terug in onze dagelijkse gewoontes, en dat met uitzicht op de Zwarte Vijvers, kefta op de hoek en lakens op het bed die we zelf verversen.

Toch ben ik hier heel graag, thuis, in Brussel.

Vandaag is het woensdag en dus alweer mijn laatste dag van de week als leerkracht op school. In de namiddag staat een repetitie gepland, want donderdag nemen we een Toots Sessie op in de gebouwen van de VRT. Na twee weken Turkse Rivièra terug naar het leven van een rapper, leerkracht, tekenaar, fotograaf en nu dus ook columnist voor BRUZZ.

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op bruzz.be/column

Uw gids door de culturele agenda 10 > 16/1

‘De

Brusselse jazzscene deelt graag en veel’

Pianist Bram De Looze woont in 2025 tien jaar in de hoofdstad. Flagey nodigde de inwijkeling uit Heist-aan-Zee uit voor een residentie op het Brussels Jazz Festival. Hij is er te gast met drie internationale ensembles, waarvoor hij de voorbije maanden naarstig nieuw materiaal schreef.

door Tom Peeters

Al aan de muziekacademie van Knokke liep pianist en wonderkind Bram De Looze jaren voor op zijn generatiegenoten. Toen zijn Belgische leerkrachten hem niets meer konden bijbrengen, trok hij naar New York. Na dat jazzbad streek hij neer in Brussel, waar de overzees gelegde connecties verder uitgediept werden. Het valt op dat hij tijdens zijn residentie op het Brussels Jazz Festival geen soloset speelt, ook al bracht hij vorig jaar met Spotting gateways opnieuw een sterk soloalbum uit. En ook LABtrio, het gezelschap waarmee hij als jong veulen vanaf zijn zestiende samen met Lander Gyselinck en Anneleen Boehme furore begon te maken in de Belgische jazz, en MiXMONK, zijn geprezen trio met Robin Verheyen en drummer Joey Baron, laat hij thuis.

Wel schuift hij straks in Flagey aan in drie nieuwe verbanden: het kwartet De Looze, Morgan, Baron, Roberts; het trio Vice

Versa (met Eric McPherson & Felix Henkelhausen); en het duo Bram De Looze & DoYeon Kim. “Drie keer de vrijheid krijgen om te doen wat je wilt en daarvoor muzikanten mogen uitnodigen is echt wel uniek,” klinkt Bram De Looze enthousiast, terwijl hij zich in Flagey warmt aan een kop kervelsoep.

Grijp de golf

De voorbije maanden dongen dus vooral nieuwe geluiden om aandacht in het hoofd van de artist in residence van het Brussels Jazz Festival. “Ik schreef kriskras voor de drie verschillende projecten waarmee ik het festival aandoe. Meestal beslis ik ook pas nadat een idee duidelijke vormen aanneemt bij welke band een compositie het beste past. Daarna begin ik aan het arrangement. Soms is het meteen duidelijk dat iets een stuk voor een trio is. Was de melodie gebaat bij een cello, dan ging ze naar mijn band met Joey Baron en bassist Thomas Morgan, waarvoor we ook de hulp van cellist Hank Roberts hebben ingeroepen. Dat vierkoppige ensemble is een droomproject. Ik wilde geen gewoon pianotrio. Het was leuk om er nog iemand

extra bij te hebben. Ik dacht aan Hank, omdat ik fan ben sinds Lander me het album Green had laten horen van Jim Black, waarop Hank en Marc Ducret spelen. In 2015 had ik hem al eens, vergeefs, uitgenodigd voor mijn septet, dit is een herkansing.”

“In een nieuwe band hangt alles af van waar de muziek naartoe gaat. Ik laat me daarbij steevast uit mijn tent lokken door de andere muzikanten. Meestal is dat voorrecht voor de drummer. In de bezettingen waarmee ik aantreed op het Brussels Jazz Festival beslissen Joey Baron, in mijn kwartet, en Eric McPherson, in mijn trio Vice Versa, dus over de vibe van de band. Zij bepalen de context en de drive. Dat heeft te maken met de invulling of onderverdeling van de beat, en hoe ze uit tempo kunnen gaan en weer in tempo komen. Neem een andere drummer en je hebt een andere band. Als pianist surf je op die golf en probeer je die ergens heen te leiden, terwijl de anderen volgen. Zo krijg je een constante wisselwerking. De verdienste van Thomas Morgan en Felix Henkelhausen (respectievelijk bassist in De Loozes kwartet en bassist bij Vice Versa, red.) is dat ze zo makkelijk met alles kunnen meegaan.”

“De non-stopfocus op muziek, die mijn tijd in New York kenmerkte, is weg. Maar met het vaderschap is er iets anders in de plaats gekomen”

“Ik hield mijn composities zo eenvoudig mogelijk, zodat mijn gasten alle vrijheid hebben om ze mee in te vullen. Per slot van rekening heb ik hen gekozen omdat ze zo goed met die vrijheid om kunnen. Waarom zou ik alles uitschrijven als ze als de beste kunnen improviseren? Het is hun sterkte om in het moment zelf te beslissen. Een simpele compositie kan je on the spot altijd complexer maken. Dat is veel leuker dan alles vooraf al meteen vast te leggen.”

Seoel en New York

Ook het duo met de Koreaanse gayageum-speelster DoYeon Kim zat al langer in De Loozes hoofd. “Ik volgde haar al een tijdje, omdat ze een ongelofelijk straffe muzikante is die met weinig materiaal een verhaal kan vertellen. Ze past de hele jazztraditie toe op een traditioneel Koreaans instrument en is zo ook in de improvisatiewereld beland. Die absurde combinatie maakt DoYeon Kim uniek.”

“De gayageum is een

JOHAN JACOBS

snaarinstrument waarvan je de pitch kan aanpassen door op de snaren te drukken. Die vibratie geeft niet direct een stabiele toon, maar precies dat maakt het zo interessant. In vergelijking met een Japanse koto is de geproduceerde klank veel korter. Het is een constante zoektocht om de sound te blenden met mijn piano.”

De Loozes interesse in de Koreaanse cultuur werd aangewakkerd door zijn Koreaanse partner, die ook pianospeelt. “We hebben elkaar ontmoet tijdens mijn studies in New York, maar zelf is ze niet zo bezig met traditionele muziek. Iedere zomer gaan we wel een maand naar Seoel om haar familie te bezoeken. In de toekomst zou ik me meer in de lokale muzikale tradities willen verdiepen, al blijft de taal een barrière. Intussen kan ik de letters en de woorden lezen, maar qua woordenschat en zinsbouw heb ik nog een lange weg af te leggen.”

Zich onderdompelen in een scene blijft behoren tot de corebusiness van De Looze. “Toen ik in New York arriveerde, ging ik iedere avond naar concerten. Later begon ik mijn energie op te sparen om aan eigen materiaal werken. Na anderhalf jaar ben ik er op het juiste moment weer vertrokken. Het Piano e forte-project bood me de kans om mezelf te ontdekken. Eerst de energie van een scene opzuigen om daarna in jezelf te graven is nog steeds de beste manier om te groeien.”

Fietsen in de Alpen

Sinds eind 2015 woont De Looze in Brussel. “De non-stopfocus op muziek, die mijn tijd in New York kenmerkte, is weg. Maar met het vaderschap is er iets anders in de plaats gekomen. Het is een oefening in planning en efficiëntie waar ik steeds beter in word.

Mijn dochter geeft me een reden om wakker te worden én iets te maken. Alleen toen ik onlangs in Australië was voor enkele soloconcerten, had ik het even moeilijk. Als ze wat groter is, wil ik haar graag meenemen. Daar kijk ik nu al naar uit.”

Rust vindt de pianist op zijn koersfiets of mountainbike. “Ook als kind heb ik veel gefietst, vanuit West-Vlaanderen tot ver in Nederland. De vrijheid spreekt me aan. Het is ideaal om mijn hoofd te legen of een nieuwe streek te verkennen. Wandelen vond ik altijd al te traag. Ik fiets graag in de Alpen. Het geeft me een kick om een berg op te rijden, te genieten van het uitzicht en daarna snelheid te maken in de afdaling. Het is een passie die ik deel met Lander, die zelf vaak extreem lange trips maakt. Hier mountainbike ik vooral in het Zoniënwoud.”

Tussen de internationale projecten door laat De Looze zich inspireren door lokale muzikanten. “Neem nu trompettist Jean-Paul Estiévenart. Hij kan me altijd toffe albums aanraden of wijzen op details bij Roy Haynes of Freddie Hubbard waar ik iets van opsteek. Hetzelfde geldt voor Antoine Pierre. De Brusselse jazzscene deelt graag en veel. Dat maakt ze zo leuk. Ze reikt superveel muziek op een zilveren dienblad aan. De meningen en de liefde krijg je er gratis bij, en dan is het heerlijk meesmullen.”

Bram De Looze speelt drie keer op het Brussels Jazz Festival: De Looze, Morgan, Baron, Roberts staan op 10/1 in Flagey; op 12/1 spelen Bram De Looze & DoYeon Kim er; en op 16/1 deelt Bram De Looze er het podium met Eric McPherson en Felix Henkelhausen als trio Vice Versa, flagey.be

BRAM DE LOOZE, ARTISTE EN RÉSIDENCE AU BRUSSELS JAZZ FESTIVAL

FR Inviter le pianiste et prodige Bram De Looze en résidence au Brussels Jazz Festival n’a rien de surprenant. Ce qui l’est davantage, c’est qu’il n’y jouera ni en solo, ni avec ses deux formations phares. Pas de LABtrio, ce groupe qui l’a propulsé dès ses 16 ans sur la scène jazz belge aux côtés de Lander Gyselinck et Anneleen Boehme. Pas non plus de MiXMONK, son trio avec Robin Verheyen et Joey Baron. À la place, trois projets inédits prendront vie à Flagey : le quartet De Looze, Morgan, Baron, Roberts ; le trio Vice Versa ; et un duo intimiste avec la musicienne coréenne DoYeon Kim. « Avoir trois fois carte blanche, c’est une opportunité unique », confie-t-il.

BRAM DE LOOZE, ARTIST IN RESIDENCE AT THE BRUSSELS JAZZ FESTIVAL

EN It is no surprise that the pianist and musical prodigy Bram De Looze was invited by the Brussels Jazz Festival as artist in residence. But it might be surprising that he will not be playing a solo set there and that he is also leaving his two best-known jazz bands at home. In Flagey, there will be no LABtrio, the company with which he, Lander Gyselinck, and Anneleen Boehme created a furore in the Belgian jazz scene from the age of 16, nor MiXMONK, his trio with Robin Verheyen and Joey Baron. Instead, De Looze is presenting three new bands: the quartet De Looze, Morgan, Baron, Roberts; the trio Vice Versa; and the duo Bram De Looze & DoYeon Kim. “Getting the freedom to do what you want three times is unique.”

Pop & JazzExpo Film

Lak aan alle ismen

“Gij die gekke, ik de echte, grote bekken, kleine tetten”: Forsissies neemt geen blad voor de mond op de soundtrack van Putain, waar ze met ‘Bbbitches’ doorheen gieren als een op hol geslagen alarmbel. Zo grof gestemd spuwen ze hun gal over een waslijst aan ismen, zo rauw is hun punkerige, in smerige kelders bij elkaar gekliederde sound. Benieuwd naar wat deze hoofdstedelijke riot grrrls, die eruitzien alsof ze recht uit Love lies bleeding komen gestapt, nog op hun conto hebben.

FORSISSIES 9/1, Atelier 210, atelier210.be

Nomade

Door werken aan het Theater Molière trekt Muziekpublique de hort op. Begin dit jaar meert de vzw onder meer aan in Théâtre Marni met een concert van Jawhar (Basti). Samen met zijn twee trouwe medewerkers, pianist Éric Bribosia en multi-instrumentalist Yannick Dupont, laat de in Brussel residerende Tunesische singer-songwriter zich dit keer vergezellen door de Brusselse zangeres Azza Mezghani, alias Aza.

JAWHAR FEAT. AZA 15/1, Muziekpublique, muziekpublique.be

In de glorie

In een ander leven is Elias Bender Rønnenfelt de frontman van de withete punkband Iceage, maar solo toont de Deense zanger zich van een ingetogener kant. Eerder verkende hij al bluesy paden met het zijproject Marching Church, maar nu doet hij het ook onder eigen naam. Op zijn eind vorig jaar uitgebrachte solodebuut Heavy glory én deze week in de Botanique waren de geesten van Leonard Cohen, Nick Drake en Townes Van Zandt rond. (TZ)

ELIAS RØNNENFELT 14/1, Botanique, botanique.be

Hedendaagse griot

De Beninees-Brusselse kunstenares Pélagie Gbaguidi beweegt zich als een hedendaagse griot tussen individueel en collectief geheugen, om zo (post)koloniale leemtes te vullen met poëtisch verzet. Haar eerste solo in eigen stad schept een tussenruimte die de intimiteit van het atelier (het antre uit de titel) naar de publieke ruimte trekt. Gbaguidi verbeeldt, betovert en verbindt tussen ontheemding en huiselijkheid, het nomadische en het sedentaire.

PÉLAGIE GBAGUIDI: ANTRE 15/1 > 29/3, La Verrière Hermès, fondationdentreprisehermes.org

Verlanger

Brusselaar Kasper Bosmans is een hoogst originele, oorspronkelijke stem in de hedendaagse kunsten. Zijn werk verleidt makkelijk met zijn kleurrijke symboliek en surrealistische verhalen, maar laat zich om dezelfde redenen ook maar moeilijk doorgronden. Ach, dat is hoe verlangen werkt. Bij Fondation CAB kan je de begeerte aanwakkeren op een expo van recente sleutelstukken en nieuwe marmeren werken.

KASPER BOSMANS 16/1 > 15/3, Fondation CAB, fondationcab.com

Moderne Ulysses

Vorig jaar kreeg Corto Maltese een heel eigen ruimte toebedeeld in het Parijse Centre Pompidou, dat voor La BD à tous les étages volledig werd ingepalmd door de strip. Corto Maltese: une vie romanesque zoomde in op wat van Hugo Pratts moderne Ulysses zo’n bijzonder figuur maakt. Bij Champaka wordt het recentste album van Corto Maltese getoond. (KS) RUBEN PELLEJERO: CORTO MALTESE – LA LIGNE DE VIE 9/1 > 1/2, Galerie Champaka, galeriechampaka.com

Kat op Oscar-koers

Kan je je hart verliezen aan een animatiefilm waarin niet wordt gesproken maar gemiauwd? Ja, bewijst het adembenemend mooie Flow van de Let Gints Zilbalodis, dat mee mogelijk werd gemaakt door het Brusselse productiehuis Take Five. De Golden Globe-winnaar volgt een katje dat ontwaakt in een wereld na de zondvloed. Van de mens is er geen spoor meer, op een bootje moet hij zijn waterangst overwinnen en leren opschieten met een onverstoorbare capibara en een dwaze golden retriever.

FLOW LV, BE, FR, dir.: Gints Zilbalodis

Eindelijk

Eind 2024 won Pedro Almodóvar de Gouden Leeuw in Venetië. Het was de eerste keer dat de Spaanse stilist achter Todo sobre mi madre en Hable con ella de hoofdvogel afschoot op een van de drie grote filmfestivals. In The room next door, zijn eerste Engelstalige film, speelt Tilda Swinton een oorlogsjournaliste die met een euthanasiepil wil voorkomen dat een rijk leven slecht eindigt. Julianne Moore speelt haar vriendin. THE ROOM NEXT DOOR ES, dir.: Pedro Almodóvar, act.: Tilda Swinton, Julianne Moore, John Turturro

Rare vogel

Andrea Arnold (American honey, Fish tank) vindt schoonheid en poëzie waar niemand ze zoekt. In Bird volgt ze de 12-jarige Bailey (revelatie Nykiya Adams) op haar zwerftocht door een achtergesteld stuk Engeland. Haar vader, een onvolwassen tattoofreak, wil met hallucinogeen paddenslijm een nieuw huwelijk financieren, haar moeder wil niet weg van haar agressieve partner. CineFlagey vertoont ook Arnolds oudere films. (NR) BIRD UK, dir.: Andrea Arnold, act.: Nykiya Adams, Barry Keoghan, Franz Rogowski

Flow

Pélagie Gbaguidi: Antre Forsissies

Klein onderhoud

De ‘kakmachine’ van Wim Delvoye bestaat 25 jaar

‘De Cloaca was een kinderdroom’

Dit jaar viert kunstenaar Wim Delvoye de 25e verjaardag van zijn Cloaca, de ‘kakinstallatie’ die al sinds zijn kindertijd door zijn hoofd spookte en waarmee hij in het begin van dit millennium internationaal doorbrak. “De Cloaca was een naïeve kinderfantasie, waar ik in de jaren 1990 eindelijk werk van wilde maken. Al bleef het een project met veel vertragingen. Elke keer als een expert zei dat het nooit zou lukken, stopte ik weer voor een tijd. Maar uiteindelijk stimuleerde het ongeloof mij ook. Dan ging ik toch weer vragen stellen aan mijn elektricien en loodgieter, hoewel ik zelf nooit bezig geweest was met machines en techniek. Het werd een kamikazeklus. Als het allemaal mislukt was, zou ik veel geld kwijtgespeeld zijn. Maar toen nodigde het M HKA, het Antwerpse museum dat in mijn kindertijd altijd symbool had gestaan voor de toekomst, mij uit voor een expo in 2000. Dat jaar wilde ik halen.”

De definitieve doorbraak kwam er toen Delvoye de zaak eerder praktisch dan medisch benaderde. “Zoals een elektricien niets over magnetische golven hoeft te weten, moest ik ook niet per se de werking van maag en darmen helemaal doorgronden. Als ik het chemische proces maar kon reproduceren.”

De originele Cloaca, die in 2000 in het M HKA werd tentoongesteld, was 12 meter lang en bijna 3 meter hoog. Na deze Cloaca original volgden nog negen andere versies, zoals de Cloaca new and improved, die door professionele bedrijven werd gemaakt; de Cloaca turbo, die grote volumes verzette en met wasmachineturbines werkte; en de Cloaca quattro, die door zijn verticale bouw een meer antropomorfe was.

Bij Rodolphe Janssen zal de Cloaca zelf niet te zien zijn, maar de expo toont wel een veertigtal tekeningen, onderzoek, evoluties en ook spin-offs, zoals de Cloaca travel kit, Anal kiss-prints en tal van Cloaca-merchandise. Delvoye: “Ik wilde van bij het begin heel breed gaan. We hebben heel veel gadgets gemaakt. We hebben strontjes bewaard in mooie verpakkingen. Er is een X-ray gemaakt van de Cloaca. En er was een speelgoedversie van de Cloaca, met mezelf als een soort Barbie.”

Voorvoelde Delvoye het succes dat hij zou oogsten? “Goh, een nutteloze machine die menselijke fecaliën produceert gaat best diep, toch? Niemand kan daar neutraal over blijven.”

Cloaca stelt inderdaad vragen over de mens als machine, over voedselconsumptie en verspilling, over kunst en de kunstwereld, en over het taboe dat rond uitwerpselen hangt. “Cloaca maakte veel verschillende reacties los,” knikt Delvoye. “Terwijl in Frankrijk bekende chefs werden uitgenodigd om recepten te bedenken voor de machine, stelde men in Duitsland de vraag of er niet beter meer aandacht was voor honger in de wereld. Maar echt negatieve reacties heb ik nooit gekregen.” MICHAËL BELLON

De tentoonstelling Cloaca. Celebration 2000-2025 van Wim Delvoye opent op 16/1 en loopt tot en met 9/3 bij Rodolphe Janssen, rodolphejanssen.com

Select Aanraders van de week

PodiumKlassiek

DAVID MURRAY QUARTET

DE LOOZE, MORGAN, BARON, ROBERTS

AMY GADIAGA

CAMILLA GEORGE IRREVERSIBLE ENTANGLEMENTS

FLOCK

YOTIS

IMMANUEL WILKINS QUARTET DISHWASHER_

CRAIG TABORN QUARTET & BRUSSELS PHILHARMONIC

ASHLEY HENRY

KHALAB

KVR & MANY MORE

In de zondvloed

“We kunnen niet meer zeggen ‘Na ons de zondvloed’, want we zitten er al in.” Muziektempel AB ontvangt met Exit above een dansvoorstelling met een ecologische laag van choreografe Anne Teresa De Keersmaeker. Met elementen uit Shakespeares The tempest, de nachtegalenstem van singersongwriter Meskerem Mees, de sound van de in 2024 overleden belpoplegende Jean-Marie Aerts, en danser en bluesgitarist Carlos Garbin.

ROSAS: EXIT ABOVE 13 > 15/1, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Ode aan het alledaagse

Wie goed luistert kan in de titel ob•joie de woorden ‘object’ en ‘vreugde’ horen. En inderdaad: in deze woordeloze voorstelling brengen acrobaat Josse De Broeck en percussionist Jef Callebaut een ode aan de alledaagse objecten die ons omringen. Door ze vast te pakken, te voelen, te horen en te manipuleren. Na deze voorstelling kijk je nooit meer op dezelfde manier naar een keerborstel, een kaars of een stoel.

CALLEBAUT & DE BROECK: OB•JOIE 12/1 (7+), BRONKS, bronks.be

De stad verbeeld

Hendrickx Ntela is artiste associée van het Théâtre National. Samen met Roxane Hardy stichtte ze Ruthless, een volledig vrouwelijk collectief dat met krump en hiphop het leven in de stad verbeeldt. Samen met de rapper-slammers Zouz en T.A. en beatmaker YA$KA zorgen ze voor een schurend avondje vol urban vibes met woorden, bewegingen en muziek. (MB)

HENDRICKX NTELA & ROXANE HARDY: RUTHLESS & Z&T: BEAT’UME 15 > 18/1, Théâtre National, theatrenational.be

Zeeën van muziek

Oudemuziekmeester Jordi Savall bevaart met zijn ensemble Hespèrion XXI de Atlantische Oceaan. In hun Un mar de músicas-project klinken zowel West-Europese repertoirestukken als traditionele genres van de vele volkeren die slachtoffer werden van de slavernij. Het is een kritische performance, een pakkende verzoening in stem en klank, maar vooral een jubelende viering van de rijkheid van al deze muzikale praktijken.

JORDI SAVALL & HESPÈRION XXI: UN MAR DE MÚSICAS 10/1, Bozar, bozar.be

In de abdij

In Jette staat de eerste zondag van de maand in de agenda van elke cultuurliefhebber gegrift. Dan klinkt er immers traditiegetrouw klassiek in de abdij. Om iedereen even de tijd te geven om van de eindejaarsindigestie te herstellen, schuift die muziekafspraak in januari een week op. Het nieuwjaarsconcert met het Orchestre Royal de Chambre de Wallonie – uiteraard vol Weense walsen – maakt dat uitstel grandioos goed.

KLASSIEK IN DE ABDIJ: NIEUWJAARSCONCERT 12/1, Abdij van Dielegem, jette.irisnet.be

4 + 4 = 6

Neem twee viertallen die afzonderlijk al tot de toppers van een nieuwe generatie kamermuzikanten worden gerekend, en laat ze in Bozar de krachten bundelen. Strijkkwartetten Leonkoro en Simply moeten voor de wonderschone muziek van Brahms en Schönberg namelijk telkens met wat extra snaren aan de slag. Vier plus vier is zes. Exacte wiskunde is het niet, maar geloof ons: die som is precies juist. (JC)

SIMPLY QUARTET & LEONKORO QUARTETT 16/1, Bozar, bozar.be

Jordi Savall & Hespèrion XXI: Un mar de músicas

Rosas: Exit above

Photo Amy Gadiaga © Johan Jacobs

Sint-Jansstraat 17, Brussel, Instagram: gazzosa.brussels

Met de osteria Gazzosa verleent Lakhdar Lakhdar-Hamina de gerenoveerde Bortiergalerij wat extra geloofwaardigheid. Goede wijn, verrukkelijke pasta, een mooi decor ... wat heb je meer nodig? De renovatie van de Bortiergalerij, een beroemd stukje Brussels architecturaal erfgoed, lag al van bij de aankondiging ervan bijzonder gevoelig. Want was het geen voorbeeld van schaamtelijke gentrificatie om deze tempel van het kostbare boek met de voeten te treden? Of stond er net een onverhoopte herwaardering te gebeuren van een verwaarloosde ruimte middels een commercieel project? Wij lieten het tot nu bewust in het midden. Enkele bezoeken en twee maaltijden later hebben we onze mening klaar: het is een waar geluk om weer aan te knopen met deze neoklassiek getinte plek. Een epifanie,

die we op een zaterdagavond, na een filmvoorstelling in Cinema Palace, aan een test onderwierpen met een diner bij Gazzosa. Die kleine osteria werd geopend door Lakhdar Lakhdar-Hamina, een discrete foodondernemer, die al tekende voor Brusselse plekken als Fight Club, Vérigoud en Malmö. Met Gazzosa schiep de Italië-kenner een adresje dat, gespreid over twee verdiepingen, een uitgepuurde Italiaanse keuken – vier antipasti, vijf pastagerechten en een dessert – paart aan een geïnspireerde kruideniershoek en een pientere wijnhandel, die je ook toestaat om zelf een goede fles wijn mee te nemen als je 10 euro kurkgeld betaalt. Al is hier ook een mooie selectie, niet noodzakelijk Italiaanse, wijnen te vinden, zoals bijvoorbeeld Cambuix (39 euro), een zeer fruitige rode wijn uit Mallorca van Cati Ribot.

In hell with Jesus / Top 40

5x2 tickets, Les Halles, 23/1

De Bulgaarse queer performer Ivo Dimchev bijt van zich af in een subversief cabaret. Mail ‘Hell’

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

De inrichting van Gazzosa is franjeloos maar gezellig, net zoals het onthaal, met formica tafels, een open keuken – waar Matteo Gentile, een chef gevormd bij Nuovo Rosso in Sint-Gillis, de plak zwaait – en een gekoelde toonbank. Om onze appetijt op te wekken, kozen we voor een uitstekend bord coppa (10 euro), de zachte charcuterie van varken uit de Marken, in het bijzonder van bij Lucaioli Pacifico in Chiaravalle. Een streling voor de tong. Het hoofdgerecht was een bereiding van tortellini in brodo (15 euro) ofte met vlees gevulde pasta in een gevogelte-groentebouillon met kruidnagel die zo troostend werkt dat je recht naar een warme familiedis wordt getransporteerd. Goed, eenvoudig en niet duur, meer moet dat niet zijn.

TEKST: MICHEL VERLINDEN FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE Eat & Drink Win Tickets

Liefde / Amour

5x2 tickets, KVS BOX, 25/1

KVS-gezicht Pitcho Womba Konga nodigt je uit om de bokkensprongen van de liefde te verkennen. Mail ‘Liefde’

Gazzosa ••••

Inzichten

Wat weet stand-upcomedian Soe Nsuki van het leven?

‘De Efteling is er niet alleen voor kinderen’

Je bent stand-upcomedian. Heeft je werk je al bijzondere inzichten verschaft?

Dat zelfrelativering heel belangrijk is.

Sommige dingen zijn natuurlijk écht erg of ernstig, maar je moet jezelf in je werk en in het leven niet al te serieus nemen.

Wat helpt jou als je creatief droogstaat?

Dat gebeurt me zelden, omdat ik altijd verschillende dingen tegelijk doe. Die variatie heb ik ook wel een beetje nodig.

Welke levenswijsheid neem je ter harte?

Handelen vanuit liefde. Ik probeer vooral te geven en ten dienste te staan, zonder mezelf te vergeten, natuurlijk.

Wat maakt jou bijzonder? Is er iets wat jij kan dat de meeste anderen niet kunnen?

Ik zie in alledaagse situaties vaak het positieve. Daarnaast kan ik van mijn tong een bloem maken.

Wat helpt je er weer bovenop als je down bent?

Andere mensen. We zijn een sociale soort. We hoeven het niet allemaal alleen te doen, we mogen hulp vragen.

Wat was het beste persoonlijke nieuws dat je de afgelopen weken kreeg?

Eigenlijk alle uitnodigingen van familie en vrienden voor de feestdagen. Ik vind dat niet vanzelfsprekend en word daar heel blij van.

Wat had jij pas op late leeftijd door dat de rest van de wereld allang wist?

Dat je boter niet per se in de koelkast hoeft te bewaren.

Welke lifehack verbeterde je leven?

Voor het VRT-programma De rugzak moesten we warme sokken kopen. Sindsdien draag ik elke dag sokken van merinowol. Wat een comfort!

Welke kooktruc moet iedereen kennen?

Hoe je een avocado ontpit: je snijdt de avocado met een goed mes overlangs door, slaat het mes in de pit en wrikt gewoon eventjes.

Soe Nsuki (1988) schopte het in 2011 tot breakdancekampioen van de Benelux

Als stand-upcomedian maakte ze de shows Soetopia en Soenami

Op televisie is ze te zien in programma’s als Vrede op aarde en De rugzak

Ze schrijft niet alleen scenario’s (Panna, De Shaq), in 2024 debuteerde ze ook als jeugdboekenschrijfster met Imani en de groene revolutie

Wat voor leuks heeft de nabije toekomst voor jou in petto?

Onze dag in de Efteling. Die is er niet alleen voor kinderen.

Wie verdient het écht om ‘heilig’ verklaard te worden?

De Amerikaanse feministische schrijfster bell hooks.

Wie is de bekendste persoon met wie je ooit sprak?

Toen ik nog veel danste, heb ik ooit auditie gedaan in Berlijn, voor een musical over het leven van Michael Jackson. Hij was toen al overleden, maar ik heb toch maar mooi zijn choreograaf ontmoet.

Bij welke historische gebeurtenis was je graag aanwezig geweest?

Ik zou liever naar de toekomst gaan. Doe eens een toekomstvoorspelling.

Ik hoop dat de mensheid evolueert op het vlak van empathie en omgaan met elkaar.

Dat het, ondanks het feit dat we nu op een soort kantelpunt zitten en het misschien eerst nog even heel erg slecht gaat, weer veel beter zal worden.

Voor welke uitvinding ben jij dankbaar?

De fiets.

Welke minder bekende app raad je iedereen aan?

Forest. Die helpt je om te focussen. Wil je je twee uur concentreren, dan kies je een boom die gedurende die twee uur groeit op je scherm. Zo kan je uiteindelijk een hele tuin aanleggen. De organisatie achter de app plant die bomen ook echt.

Typeer Brussel in drie woorden. Familie, want die heb ik in Brussel. Werelds, want elke straat of wijk is weer een andere wereld. Bruisend, want alles loopt er door elkaar als in een gecondenseerd New York.

Soe Nsuki is een van de stand-upcomedians die tijdens een gala-avond op 11/1 het festival HaHalles proper afsluiten, halles.be

in the mood

for lifelong learning

Taalcursussen | Cours de langue

Language courses

Nederlands, français, English, italiano, español

Schrijf je online in voor een dag-, avond- of zaterdagcursus, online of in de klas en start in februari.

Nederlands: Inschrijven is gratis voor beginners en gevorderden, als je in Brussel woont.

Inscrivez-vous en ligne à un cours du jour, du soir ou du samedi, en ligne ou en classe et démarrez en février.

Néerlandais: L’inscription est gratuite pour les niveaux débutants et intermédiaires, si vous habitez Bruxelles

Enrol online for a day, evening or Saturday course, online and in class and start in February.

Dutch: Registration is free for beginners and intermediate levels, if you live in Brussels.

cvosemper.be

02 882 50 70 info@cvosemper.be

SCAN TO SWITCH TO ROULARTA MEDIA GROUP

Werken bij Roularta? Dat is durven. De dag starten met een zot idee, durven te springen en af en toe eens botsen. En dat is doen. Met de handen uit de mouwen, en samen met collega’s die er net zo

SCAN TO SWITCH mijntoekomstbijroularta.be

LUBNA AZABAL, KOEN DE SUTTER, JOERI HAPPEL, AYDIN ÌŞLEYEN, ALAIN FRANCO, LAURA DE GEEST, LISI ESTARAS, PIETRO QUADRINO