Inleiding

‘ProRail verbindt, verbetert, verduurzaamt’, zo luidt onze missie. Het Programma Verlichting van ProRail geeft invulling aan deze misse.

We hebben bij de uitvoering van ons programma steeds de verbinding gezocht met alle belanghebbenden bij goede stationsverlichting. Omdat het een meerjarig programma is, konden we investeren in goede relaties en zo wederzijds begrip opbouwen. Niet alleen met beheerders, maar juist ook met eindgebruikers als slechtziende reizigers, omwonenden en gemeenten. Het Programma Verlichting ging niet alleen om het vervangen van de functionele verlichting, maar ook om het toekomstvast maken van licht op stations. Toekomstvast betekent hierbij niet alleen energiezuinig maar ook aangenaam en onderhoudsvriendelijk. Door verbinding te zoeken met stakeholders (zoals Visio, monumentencommissies, omwonenden) hebben we begrip en goodwill gekweekt.

Bij het vervangen van de verlichting ging het ons altijd om verbeteren. De nieuwe armaturen geven bijvoorbeeld minder strooilicht. Dit geeft minder overlast voor omwonenden en houdt meer rekening met flora en fauna. Verder gaan de nieuwe lampen 5x langer mee. Dat scheelt overlast voor de reizigers en onderhoudskosten.

Tot slot draagt het Programma Verlichting in belangrijke mate bij aan het verduurzamen van de assets van ProRail. Stationsverlichting maakt 30% uit van het totale energieverbruik van ProRail. Programma Verlichting draagt bij aan duurzaamheid door 50% energiebesparing te realiseren op stationsverlichting. Door het licht te dimmen als er geen reizigers aanwezig zijn besparen we nog eens 50%. In het licht van het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 moet ProRail 30% energie besparen. Door het energieverbruik van stationsverlichting te halveren, bespaart ProRail al 15% van het totale energieverbruik. Het Programma Verlichting heeft zo al de helft van de ProRail-besparingsdoelstelling gerealiseerd. Verlichting was ooit een sluitstuk bij het ontwerp van een gebouw. Als de architect klaar was met het bouwkundig ontwerp mocht de installateur de verlichtingsinstallatie in het gebouw inpassen. Tegenwoordig is verlichtingskunde een multidisciplinair vakgebied. De verlichting is een integraal onderdeel van het ontwerp van een gebouw, zodat die de architectuur ondersteunt en onzichtbaar is wegwerkt. Een multidisciplinair lichtontwerp houdt rekening met architectuur, sociale veiligheid, contrast, verblinding, lichtoverlast, flora en fauna, onderhoudbaarheid, en beheer. Bij het moderniseren van verlichting op bestaande stations hebben we daarom steeds gekozen voor een multidisciplinaire aanpak. U vindt er alles over in dit boek.

Station Amsterdam Sloterdijk Hemboog. De architect wil de bogen van de kap niet verstoren met armaturen en heeft voor lichtmasten onder de kap gekozen. Om verblinding te voorkomen zijn hogere masten toegepast dan op normale perrons.