Cadeau Magazine no. 3 by Olivier Ruit

CADEAU MAGAZINE NO. 3 | NAJAAR 2009 | WAARDE € 5,95

KUNST – CULT UUR – DUUR Z A A MHEID – SPIR IT UA LIT EIT

PAN Amsterdam | Monique Rozanès | Soeﬁsme Historisch Haarlem | Honduras | Amur panters

OPENING EXPOSITIE | RECHTSTRAAT 27A 2 | Cadeau

detail schilderij acryl | LEOPOLDO TORRES AGÜERO

MAASTRICHT | WWW.AGNIFINEART.COM detail beeld acrylaat | MONIQUE ROZANÈS

Cadeau | 3

Mila koningin van de zeven zeeën van Jette Carolijn van den Berg Als het schip dat Mila en haar familie naar Ceylon moet brengen in een hevige storm terechtkomt, slaat Mila overboord. Als ze wakker wordt ligt ze op een onbewoond eiland, zonder haar familie. Ze is aan haar lot overgelaten en moet zorgen dat ze in leven blijft. Geen luxe diners meer, niet meer paardrijden op het landgoed van haar vader en nooit meer de warme armen van Doushka, haar kindermeisje, om zich heen.

4 | Cadeau

Als ze na een paar dagen een jongen op het strand ziet lopen, denkt ze dat ze gered is. De jongen vertelt dat hij op het schip De Zwarte Dame woont en neemt haar mee naar de rest van de bemanning. Maar als blijkt dat de bemanning een piratenbende is en kapitein Branko Mila aanziet voor een jongen, begint haar avontuur pas echt... 224 pagina’s - € 12,95 ISBN 978 90 488 0286 9

Kleurrijke inspiratie

erfst is een van de meest kleurrijke seizoenen van het jaar. Bomen tooien zich in ﬂamboyante kleuren; groen, geel, rood, bruin, oranje. En dan beginnen de bladeren te vallen. Als kleurrijke vliegers in de lucht. Ik geniet van dit schouwspel van draaiende, vliegende blaadjes, en hoe ze zich uiteindelijk op de grond vleien. Zo voel ik me een met de kringloop van de natuur. Ik ben er onderdeel van, ik leef! Wanneer de natuur een prachtig gouden tapijt neerlegt denk je dat het glad en glibberig is. Maar niets is minder waar. Heeft u wel eens met blote voeten op versgevallen bladeren gelopen. Ze zijn zo zacht. Waarom vinden we de natuur vanzelfsprekend maar hechten we er pas waarde aan wanneer we de natuur exploiteren? Ik heb nooit begrepen dat een boom pas economische waarde krijgt wanneer hij wordt omgehakt en niet wanneer hij in volle glorie leeft. Kent u de vreugde van een kind dat achter een vallend boomblaadje aanrent?

Hij vangt het en neemt de nieuw verworven schat voorzichtig mee naar huis. “Kijk deze is mooi, nee die is nog mooier.” De vrolijkheid, de verwondering, de vreugde laat ons zien wat werkelijk waarde heeft. Het koesteren van de natuur en de kinderlijke verwondering kost niets en heeft alle waarde van de wereld. Daarom is het zo belangrijk dat we de natuur opnieuw leren waarderen en een cultuur creëren die in al haar kleuren straalt. De herfst is een seizoen van opruimen en afsluiten. Juist in deze tijd is het de kunst om nadruk te leggen op wat positief is. Genieten van wat waardevol is en dáár de nadruk op leggen. Cadeau staat weer boordevol voorbeelden van hoe dit kan. De inspiratie van het Universele Soeﬁsme, de speciale sculpturen van Monique Rozanès, en het betrekken van de hele keten bij jouw hotelbedrijf. Veel leesplezier! Marie Six

Cadeau | 5

Kasteel in beeld pagina 14

Bijenvolken pagina 20

Arboretum Utrecht pagina 25

Inhoud Ambacht in beeld : Stroop

Ondernemen in beeld : Honduras

Beroep in beeld : Leonora Zijlstra

Overnachten

Beurs in beeld : PAN Amsterdam

Passie in beeld : Jos Ruijs

Column : Arnoud Six

Schrijver in beeld : Dr. Witteveen

Gedicht : Clementine Noordzij

Talent in beeld : Monique Rozanès

Expositie in beeld : Cuba

Vrouw van de wereld : Jeanine Kunze

6 | Cadeau

Dit magazine is gedrukt op FSC-papier. FSC is het keurmerk voor verantwoord bosbeheer. Cadeau is een uitgave van uitgeverij Now Jam en verschijnt vier keer per jaar. Het magazine wordt cadeau gegeven en selectief verspreid in hotels, restaurants, musea en galerieën. Het magazine mag niet worden verkocht. Meer informatie : www.cadeaumagazine.nl © 2009 | Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen, gekopieërd of op andere wijze worden verveelvoudigd. Met grote zorgvuldigheid wordt het magazine samengesteld. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade welke voorkomt uit informatie welke in het magazine is gepubliceerd.

Jackie Thomas

Historisch Haarlem pagina 28

Engeland pagina 42

Amur Panters pagina 50

Herfstkleuren

Acquisitie

Contact

Website

Arnoud Six, Jolanda Coomen, Marie Six-Duponcheele, Nancy Hermsen, Olivier Ruit Uitgeverij Now Jam Waldeck Pyrmontstraat 49 6224 LM Maastricht www.cadeaumagazine.nl

Redactie Eindredactie Productie FotograďŹ e

Arnoud Six, Clementine Noordzij, Marie Six-Duponcheele, Marion Bertrand, Nancy Hermsen, Olivier Ruit Marie Six-Duponcheele, Marion Bertrand, Olivier Ruit Olivier Ruit Arnoud Six, Ivan & Ilia, Jack Snijders, Jackie Thomas, Jonathan Buckmaster, KingofColeslaw, Marie Six-Duponcheele, Scott Liddell, WHF / Fraser Stroud Cadeau | 7

14 | Cadeau

Château de Blois

eden van de Staten Generaal” zo begint de koningin haar jaarlijkse troonrede in Den Haag. Een soortgelijk tafereel moet zich hier in het verleden hebben afgespeeld. We staan in de Ridderzaal van Château de Blois, midden in het Loire gebied. In de 16e eeuw werden in deze zaal de Staten Generaal bijeengeroepen door de Franse koning Henry III. Nu is het een grote kale ruimte met in de hoek een troon. De troon staat er nog om het gevoel compleet te maken. Want eigenlijk is die nep, gebruikt voor de opnamen van een Disneyfilm. Toch mist de troon zijn effect niet. Kind na kind mag erop klimmen voor de foto en voelt zich even een echte koning of koningin! Hugenoten Blois was in de 16e eeuw een soort tweede hoofdstad van Frankrijk. Een Frankrijk dat verwikkeld was in een zich voortslepende burgeroorlog tussen katholieken en protestanten, de Hugenoten. De scheld- en later geuzennaam Hugenoot is afgeleid van het woord “le roi Hugon” wat kwade geest betekent. Henri III –Duc d’Agnou- was de lievelingszoon van Catherine de Médicis en stond aan het hoofd van het leger dat tegen de Hugenoten vocht, maar de strijd was onbeslist. Catherine kwam met een strategische zet, ze huwde een van haar dochters uit aan de protestantse Henri Prins de Navarre. De officiële reden was dat ze zo de vrede in het land terug zou brengen door katholiek en

protestant te verzoenen. Maar het vreselijke verhaal is bekend. Tijdens het huwelijk en de daaropvolgende Bartholomeusnacht werden zo veel mogelijk protestantse huwelijksgasten vermoord waaronder de protestantenleider Gaspard de Coligny. Hierop volgde een lynchpartij waarbij in Parijs 2000 protestanten omkwamen en in heel Frankrijk waarschijnlijk meer dan 20.000.

Vrede Henry III werd in 1573 verkozen tot koning van Polen en toen Charles, zijn oudste broer, een jaar later overleed verwierf hij ook de troon van Frankrijk. Hierop werd hij in Reims tot koning gekroond. De erfopvolger werd François, zijn jongere broer. De rust keerde weer, want na jaren van strijd tekende Henry III in 1576 de vrede van Monsieur waarmee de gevechten tussen protestanten en katholieken ophielden. Maar dat was maar tijdelijk. De strijd laaide weer op toen François overleed. Want hierdoor werd de troonopvolger Henri, Prins de Navarre. Hoewel hij het Protestantisme had moeten afzweren vertrouwden de katholieken hem niet. De katholieken begonnen weer met verzet onder leiding van Henri duc de Guise. Moord En hiermee zijn we terug in het Château de Blois. De Katholieke beweging werd steeds fanatieker en de Cadeau | 15

16 | Cadeau

Duc de Guise vond Henry III maar een slappe koning. Had Henry niet geprobeerd om vrede met de Hugenoten te sluiten? De katholieken begonnen een opstand in Parijs waarop Henry III werd gedwongen om in 1588 Parijs te ontvluchten. Een paar maanden later nam hij wraak. Tijdens een bijeenkomst van de Staten Generaal in de Ridderzaal van Blois liet hij de Duc de Guise en zijn broer de Kardinaal van Lotharingen vermoorden. Twee dagen later overleed Catherine de Médicis die in hetzelfde kasteel was opgesloten. Deze gebeurtenissen verhardde de katholieke beweging en hij werd gedwongen om samen met De Navarre naar Parijs op te trekken. Hier werd Henri III door een Jacobijnse monnik neergestoken. Op zijn sterfbed wees hij Henri Prins de Navarre aan als opvolger. De nieuwe koning -Henri IVbracht vrede in het land. In 1598 kregen de Hugenoten hun felbegeerde Godsdienstvrijheid. Trappen Het is stil in het kasteel. We bezoeken het buiten het toeristenseizoen en laten alles op ons inwerken. Hoewel het kasteel teruggaat tot de 13e eeuw is het grootste deel gebouwd in een prachtige Franse Renaissance stijl. Beroemd is de open wenteltrap die rijk bewerkt uitkijkt op de binnenplaats. In het kasteel zijn verschillende musea gevestigd, waaronder het ‘Musée Lapidaire’ en het museum van Schone Kunsten. In het ‘Musée Lapidaire’ zijn de originele

beeldhouwwerken en afgietsels en studies die voor de restauratie zijn gebruikt te bezichtigen. In het museum voor Schone Kunsten zijn met name schilderijen en beeldhouwwerken te zien uit de 16e tot en met de 19e eeuw. Want na de 16e eeuw hebben nog veel koningen het kasteel bewoond. Veel is nog terug te vinden. De kamer van Catherine de Médicis met het originele meubilair, de overblijfselen van de Chapelle St.-Calais, een privé-kapel van Koning Lodewijk XII. We lopen trap op trap af maar met zo’n historie krijgt een gebouw een heel andere lading en doen de kunstvoorwerpen er steeds minder toe. We pauzeren bij de Tour du Foix, een onderdeel van de middeleeuwse vestingmuur. Hoog boven de stad, het kasteel achter ons. Een schitterend uitzicht op de Loire. Ik doe mijn jas nog even dicht en ben aan het mijmeren over alles wat zich hier heeft afgespeeld. Want wat hebben wij een geluk dat we nu leven en niet in een tijd van religieuze oorlog en ellende. Tevreden stappen we in de auto, terug naar het nu, terug naar het mooie Nederland van 2009. Marie Six

Chateau de Blois is het hele jaar te bezoeken. www.chateaudeblois.fr Cadeau | 17

Bijenvolken in het nauw

20 | Cadeau

k heb prachtige jeugdherinneringen aan de bij. Mijn ouders hadden een veld en op een dag kwam een oude man vragen of hij drie bijenkorven kon plaatsen. Dat mocht. Het was een groot ongerept veld, hoog gras vol wilde bloemen en met enorm veel insecten. Een soort kinder-jungle. En daar stonden ze, drie kleine huisjes aan de rand van het bos. Wij mochten niet meer dichtbij komen en liepen er met een grote boog – mond stijf dicht – omheen. Op een dag kwam de oude man weer terug, grappige hoed op zijn hoofd en in zijn hand een vreemd pistool waar rook uit kwam. Na een tijdje mochten we mee. Een wereld ging voor me open. De prachtige vorm van de honingraad, de boze bijen die rustig werden van de rook. Ik mocht zelfs meehelpen om de rook te maken. Met ontzag keek ik naar de grijze man die vol aandacht de honingraten leeghaalde terwijl hij overal in zijn handen werd geprikt. Ik was boos “Hoe durft u het eten van de bijen te stelen?”, dat had ik namelijk net op school geleerd. Hij lachte me aan en zei “Dat klopt, maar we geven ze er lekker suiker voor in de plaats.” Met een gerust hart genoot ik vervolgens van de

heerlijkste honing, goudkleurig en vermengd met was. Op school hoorde ik verder dat de bij, net als de mens zich vanuit Afrika naar Europa had verspreid. Ook dat er drie typen bijen zijn: de koningin, de werksters en de darren. En ik wilde die koningin wel eens zien. Onmogelijk. Tot ik op een dag geluk had. Op weg naar de kippen zag ik in het gras een hele zwerm bijen. Een drukte en een kabaal van belang. Ik rende snel naar huis en riep “Een nieuwe koningin is geboren!” Een deel van de kolonie had haar gevolgd. We bouwden een afdak boven de nieuwe kolonie in de hoop dat ze zouden blijven. Maar helaas ze waren weggevlogen naar een onbekende plek. Ik heb ze nog vaak in het bos gezocht maar zonder succes. Maar dit alles was niet het einde, in de bijenkorven leefde nog het restant van de kolonie. Iedere jaar kregen wij nog een deel van de honing en proefde ik het gele goud weer op mijn tong. Maar op een dag was het deﬁnitief voorbij. De kasten waren leeg, de koningin gestorven, spinnen hadden van hun huis bezit genomen. Ongerust vroeg ik of we nog wel appels konden eten, en ook pruimen, Reine Claudes en Mirabellen. Want ik was dol op alle vruchten Cadeau | 21

22 | Cadeau

uit de boomgaard en ik wist dat we dankzij bijen vruchten konden eten. Tot op de dag van vandaag weet ik niet waarom de kolonie uitstierf. Wat was er aan de hand? Leden ze aan de verdwijnziekte, verdwenen ze door gewone wintersterfte of door een gevaarlijke parasiet zoals de Varraomijt of de Nosema Ceranae. Wereldwijd verdwijnen bijenvolken in een rap tempo, maar naast de afnemende vitaliteit van de bijen zijn er nog andere oorzaken. De achteruitgang van de natuur, de toenemende bevolking en het gebruik van pesticiden bijvoorbeeld. Reden tot ongerustheid, want de massale bijensterfte gaat door.

De bij is onze belangrijkste bestuiver en die rol kan niet worden overgenomen door andere bestuivers, zoals de hommel. In mijn tuin heb ik bewust bloemen gepland waar bijen op afkomen. Niet alleen voor het voorjaar maar ook voor de zomer en de herfst. Alle soorten en kleuren van lavendel maar ook de zonnehoed en ik laat de paardenbloemen gewoon staan. Want ik wil nog lang genieten van de dans van de bijen en van hun gele snoet. Marie Six www.bijensterfte.nl

Cadeau | 23

In Luik is een bijzonder fototentoonstelling over Cuba en Mexico. Place Délices nodigt u uit voor de foto-expositie van de fotograaf Patrick Devillé onder de titel: “Mensen van Cuba” en “Kleine handelaars in Mexico”. En Féronstrée, 121, B 4000 Luik. Openingstijden: 10 tot 18 uur behalve ma. Tel. +31(0)4 / 250.05.40 | www.placedelices.be

34 | Cadeau

goede koffie op de heuvelrug

FAMILIETRADITIE IN DUURZAME DETAILS

een hogere kwaliteitscontrole in de hele keten en door zorgvuldiger te doseren. Peeze, de koﬃebrander, is inmiddels zo duurzaam dat ze zelfs het vliesje van de koﬃeboon als brandstof gebruiken in het brandingsproces.

Jos is net terug uit Peru, waar hij met Max Havelaar koffieplantages heeft bezocht. Tien jaar geleden was FIGI de eerste grote horeca onderneming die uitsluitend Max Havelaar koffie ging schenken, een trendsetter in de sector. Het was een spannend experiment. De koffie werd geselecteerd op kwaliteit, prijs en duurzaamheid en de tests werden blind uitgevoerd. Reacties van het publiek boven verwachting goed. De zakelijke kant ervan klopte ook door

In Hotel Theater FIGI komt duurzaamheid op verschillende manieren terug: LED verlichting in de vergaderzalen, biologische wijnen en duurzaam gevangen MSC vis. Paling staat bijvoorbeeld niet meer op het menu want de hoeveelheid glasaal (jonge paling) is sinds de jaren ‘70 afgenomen tot 1% van het oorspronkelijke niveau. Toen er in Harderwijk een wedstrijd werd georganiseerd wie het grootste broodje paling kon maken, seinde Jos dan ook direct het Wereldnatuurfonds in. En in een Amsterdams sterren-restaurant liep hij naar de keuken omdat ze in het verkeerde seizoen Tarbot serveerden. Dit is geen kwade wil van mensen maar vaak onwetendheid. Zelfs in Nederlandse kookprogramma’s gaat dat nog wel eens mis. Zo was er eerder dit jaar een Nederlandse TV-kok die met kandidaten zeeschildpad ging koken in een gebied waar ze in het wild zijn uitgestorven. En dan te bedenken dat die dieren zich niet laten fokken.

ie Jos Ruijs voor het eerst ontmoet raakt onder de indruk van zijn gevoel voor detail. Het zit hem in de genen. Hij leidt ons rond in Hotel Theater FIGI, een familiebedrijf dat 150 jaar bestaat. Vol passie vertelt hij over zijn bedrijf en hoe een duurzame manier van zakendoen daar vanzelfsprekend in past. Het moderne hotel heeft ﬁnesse, dat blijkt bijvoorbeeld uit de inrichting die door de Franse ontwerpersgroep Ravage is gedaan. In het hele hotel kom je de ontwerpen tegen. Van een prachtige fries in het theater tot de vloerbedekking en zelfs de ijsbekertjes. Moderne Art Deco waar je geen duurzaamheid zou verwachten. Maar schijn bedriegt.

Cadeau | 35

36 | Cadeau

De basis van het probleem is dat veel leveranciers de verbinding met het product totaal zijn verloren. Maar het kan ook anders. Zo was een van zijn leveranciers, de eerste Urker visser die schol op een goede manier ging vangen, dat wil zeggen zonder met korven de hele zeebodem om te ploegen. Niet alleen beter voor de vis, de schol is ook onbeschadigd, veel lekkerder en dus meer waard. Alleen hij kon die top schol in het begin niet goed kwijt. Er was simpelweg geen vraag naar, maar nu weten de betere restaurants hem te vinden. Een probleem waar iedere koploper tegenaan loopt. Terug naar Peru. Vol enthousiasme vertelt hij over de koﬃeproevers van de lokale coöperatie, hun trots voor het produkt, maar ook het oorverdovende geslurp dat met het proeven gepaard gaat. Je ziet het voor je. Naast de zakelijke kant is de mensenkant van duurzaamheid net zo belangrijk. Zo werd linnengoedleverancier Blycolin in contact gebracht met de stichting Colour4kids, met wie FIGI een transport van dekbedden naar een weeshuis in Litouwen had verzorgd, en deze helpt nu veel in Oost Europa. En FIGI sponsort een school in Costa Rica en helpt via de organisatie van Sister Cyrill straatkinderen in Calcutta. Een paar jaar geleden organiseerde Hotel Theater FIGI een fundraising-event voor Sister Cyrill waarbij een paar kinderen naar Zeist waren gekomen. De medewerkers van FIGI vonden het prachtig om juist die leeftijdsgenoten van dienst te zijn, en voor deze Indiase meisjes was dat ook een

ongelofelijke ervaring. Een mooier compliment dan hun glunderende glimlach bestaat er niet voor de gastvrijheid van dit hotel. We vergeten bijna de rol van kunst in het geheel. FIGI hangt vol met moderne kunst die prima past bij de bijzondere inrichting van Ravage. Tijdens zijn reizen in Zuid Amerika is Jos op iets bijzonders gestuit. Figuratieve quilts. De bijzondere doeken bestaan uit verschillende lapjes stof, rijk bewerkt en fijn bestikt met afbeeldingen. De tekstuur komt ook overeen met hetgeen is afgebeeld. Huisjes, bomen, poppetjes. Zo voelt een lama ook echt als een lama. De doeken zijn niet alleen bijzonder mooi, maar hebben ook een bijzondere cultuurhistorische waarde. Wist u bijvoorbeeld dat ze oorspronkelijk werden gebruikt om geheime boodschappen de gevangenis in te smokkelen? Ontstaan zowel in Chili ten tijde van Pinochet als in Peru ten tijde van Het Lichtend Pad tegen terrorisme aan weerzijde van het politieke spectrum. Met een heerlijk biologisch FIGI witbier nemen we afscheid van Jos Ruijs. En dat biologisch ook mooi kan zijn bewijst de verpakking: op het flesje prijkt een FIGI etiket ontworpen door de designers van Ravage. Arnoud Six www.figi.nl www.colour4kids.nl

Cadeau | 37

Michiel HĂśtte

Een gedreven Hollander in SiberiĂŤ 50 | Cadeau

e staan voor het hok in Artis. ‘Wist je dat er meer Amur Panters in dierentuinen leven dan er in het wild zijn?’ zegt Michiel Hötte. Om ons heen dartelende kinderen, ijsjes, zon, gezelligheid. Niet echt een omgeving om je zorgen te maken. Toch is het zo. De Amur Panter is een van de meest bedreigde katachtigen ter wereld, er leven er nog dertig (ja 30!) in het wild. Aan dit dier wijdt Michiel zijn leven. Het begon al vroeg. Als kind was hij al een natuurmens, vogels kijken bij het Naardermeer, dat soort werk. Maar zijn echte passie: grote poezen. Eigenlijk zien we de panter in zijn hok maar nauwelijks. Hij is in een boom geklommen en je moet goed kijken waar hij is. ‘Het is niet eens een echte’ zegt Michiel. Hij bedoelt dat het dier geen volbloed is. Maar ook al weet je dat de meeste Amur Panters in dierentuinen in het verleden gemengd zijn met een andere ondersoort, het is een mooi mannetje. Goed dat dierentuinen de fokprogramma’s tegenwoordig wel serieus nemen. Zo zorgen ze voor behoud van zoveel mogelijk genetische variatie, een voorwaarde voor het overleven van de soort. En wellicht worden ze op een dag weer uitgezet in het wild.

Voorlopig zijn er andere prioriteiten en dat is behoud van het laatste ongestoorde gebied waar dit dier leeft, een streek van 250 x 30 kilometer in het Russische Verre Oosten. En ongestoord is ook echt ongestoord. Michiel verhaalt hoe hij op een dag zijn goed betaalde consultancy werk bij een gerenomeerd adviesbureau vaarwel zei. Hij stapte in de trein naar Wladiwostock omdat hij had gehoord dat daar nog panters leefden. En in de trein leerde hij snel wat Russisch – toch wel handig als je naar Rusland gaat. Michiel was een van de eerste Westerlingen in het gebied, het IJzeren gordijn was nog maar net open... Hij mocht slapen bij een Russische familie, maar echt vertrouwen deden de mensen hem niet. De koude oorlog was maar net voorbij. Michiel ging met een plaatselijke bioloog op expeditie. Doel: tijgers en panters vangen om ze een halsband met zender om te doen. Zo zijn ze beter te volgen. Saai of spannend? Iedere dag jouw paadje aﬂopen en kijken of je er een hebt gevangen lijkt een saaie vakantie, maar dat viel wel mee. Twee weken onophoudelijke regen zorgde ervoor dat de droge rivierbedding waarover ze met een legertruck het gebied waren ingereden was veranderd in Cadeau | 51

een woeste kolkende rivier. Gelukkig was het een zware oude legertruck. En zo werd het toch nog een spannend avontuur. De Camel Trophee maar dan zonder camera ploeg of iemand die je kan vinden als het mis gaat. De eerste bewoning, vele dagen lopen. Toen de cabine van de truck onderliep begon Michiel door te hebben dat dit niet zomaar een tochtje was. Hadden ze eigenlijk een Amur panter gevangen? Helaas nee, er zijn er nog zo weinig.

Overigens is het voornaamste wapenfeit van Michiel niet dat hij een goedlopende stichting heeft opgericht en inmiddels de plaatselijke staf alles heeft geleerd dat er te leren valt. Maar wel dat een van zijn talenten het lobbyen is. Hij heeft ervoor gezorgd dat een Russische energiegigant een voorgenomen pijpleiding om het gebied heen heeft gelegd, in plaats van er dwars doorheen zoals eerst de bedoeling was. En als je weet dat iedere verbindingsroute hordes stropers aantrekt is dat een geweldig resultaat. Een resultaat dat werd bekroond toen hij de internationale Future for Nature award ontving. Intussen blijft de vraag naar huiden, botten en andere panterdelen alleen maar groeien. De toegenomen Chinese welvaart is hier debet aan. Als schrikbeeld heeft Michiel de situatie rond de Siberische tijger die in hetzelfde gebied voorkomt. De tijger wordt in het vlakbij gelegen China vermengd met andere tijgerrassen en als varkens in

Panters redden voor het te laat is

Hoe belangrijk is de natuur eigenlijk voor de Russen? Russen zijn met wilde natuur opgegroeid en hebben er een heel andere verhouding mee dan wij Westerlingen. Veel natuurlijker, dieper. Een innige liefde, maar minder respect. Het is ook moeilijk om uit te leggen. Zeker als je gewend bent om in een gebied zo groot als 1/3 van Nederland geen sterveling tegen te komen. Het bos ziet er overigens Europees uit, maar dan met veel meer soorten. Zo zie je bijvoorbeeld achttien soorten Esdoorn in plaats van twee bij ons. 52 | Cadeau

SIBERISCHE TIJGER ERNSTIG BEDREIGD Naast de Amur Panter is ook de Siberische tijger zwaar bedreigd. Een recent rapport van de Siberian Tiger Monitoring Program laat zien dat de aantallen tijgers in het Russische verre oosten snel afnemen. Stropers en aantasting van het leefgebied zijn hier debet aan. Oﬃciële schattingen komen van onderzoek dat iedere tien jaar wordt uitgevoerd. Het laatste onderzoek, uit 2005, schatte het aantal tijgers in Oost-Siberië op zo ń 428-502, dat was een kleine groei ten opzichte van tien jaar daarvoor. Maar één keer per tien jaar meten is wel erg weinig, daarom worden er sinds 1998 steekproeven gedaan. 16 onderzoeken in een gebied van 23.555 km2. Wat gelijk staat aan 15-18% van het leefgebied. Uit de meest recente steekproef van 2009 blijkt dat maar 56 volwassen tijgers werden geteld. Dit staat gelijk aan een afname van 40%. Stichting Tigris zet zich ook in voor de bescherming van de Siberische of Amur tijger.

kleine betonnen hokken doorgefokt om te eindigen in de traditionele Chinese medicijnen. Intussen is zijn habitat kaalgevreten en gecultiveerd. Er is zelfs geen wilde paddenstoel meer te vinden, zo eﬃciënt wordt alles in de resterende bossen benut. De bevolking van China rukt op bij de grens in een gebied dat tot Mao volledig leeg was. Temeer reden om de habitat van de Amur panter in Rusland te blijven beschermen. Hoge straﬀen op stroperij en een justitieel apparaat dat mensen veroordeelt, horen daarbij en daar mankeert het nog aan. Om mensen een alternatief te bieden is er ook nog veel wel mogelijk. Zo zijn er hele gebieden waar je pijnboompitten en andere bosproducten kan oogsten zonder het bos aan te tasten of de panter in de weg te zitten. Ook moeten er betere afspraken worden gemaakt met de lokale jagers. Genoeg te lobbyen, maar dat zit Michiel in het bloed! Arnoud Six

www.tigrisfoundation.nl Cadeau | 53

Eerste eco

ack Snijders heeft een droom, hij wil het eerste duurzame vakantieresort van Midden Amerika bouwen. Een resort zonder afval of CO2 uitstoot maar een die zijn eigen 100% groene energie opwekt. En zoals zoveel dromen is ook deze ontstaan uit idealisme. Maar ook uit frustratie over hoe het toerisme zich in het Caraïbisch gebied ontwikkelt. Het moet en kan anders als je tenminste de kansen wilt zien. Miljoenen mensen bezoeken de eilanden, komen met hun enorme Cruiseschepen of logeren in grote hotels die weinig rekening houden met de natuur of de plaatselijke bevolking. Ook economisch klopt het niet; miljarden worden er aan de toeristen verdiend, maar slechts 3% van het geld blijft ter plaatse, 97% gaat naar de rijke landen, met name de Verenigde Staten. Resultaat: een arme bevolking, een strand waar alleen nog hotelgasten welkom zijn, een gebrek aan drinkwater en ernstig bedreigde koraalriﬀen.

Jack wil het anders doen. Want waarom zou de lokale bevolking niet mogen genieten van de opbrengsten van het toerisme en waarom zou je geen hotel kunnen draaien zonder de natuur uit te buiten? Het antwoord is bijzonder: een combinatie van een investeringsmaatschappij, een 54 | Cadeau

commerciële onderneming en twee stichtingen. Zie hier de Coöperatieve vereniging EasySport. Jack legt uit: “Wij zijn een echte proﬁt for change organisatie, want we willen ondernemen voor natuur en tegen armoede.” Aandeelhouders krijgen een reële ledenvergoeding voor hun investering, terwijl 100% van de netto winst terugvloeit in de vorm van onderwijs, omscholing, infrastructuur, kennisuitwisseling en natuurbescherming. Waarom dan zo’n constructie? “Je praat over twee landen met verschillende regelgeving.” Regelgeving die bovendien niet past bij wat Jack wil doen: ondernemen op een manier die commercieel èn ideëel is. Op een van zijn vele reizen kwam Jack op Roatan, een ongerept eiland voor de kust van Honduras. Veertig kilo-meter lang, zes kilometer breed en één van de mooiste duikgebieden op de wereld. Een puur en welhaast ongerept paradijs. Jack werd verliefd en liet niet meer los. Hoe mooi zou het zijn als hij zijn droom hier kon verwezenlijken? De droom; een vier sterren plus resort met alles wat er bij hoort. Zeer hoge kwaliteit, gebouwd en geëxploiteerd volgens de laatste kennis op het gebied van duurzaamheid. 46 Villa’s in een prachtig tropisch park, een trainingscentrum waar de plaatselijke bevolking wordt opgeleid en een congrescentrum

resort in Honduras waar de opgedane kennis breed met de regio wordt gedeeld. In alles duurzaam. Het gevolg: niet alleen de Carbon footprint is beperkt maar ook de ecologische footprint blijft zo klein mogelijk. Een voorbeeld: het wellnesscenter gebruikt alleen maar lokaal geproduceerde oliën en crèmes, het restaurant serveert biologisch voedsel dat op een duurzame manier lokaal is geproduceerd, en de duikschool respecteert het koraal. Bovendien wordt de lokale bevolking opgeleid in concrete duurzame oplossingen, kennis waarmee ze ook zonder het Resort goed hun boterham kunnen verdienen. Helaas heeft het paradijselijke eiland Roatan al kennis gemaakt met de echte wereld. Het bos wordt zomaar gekapt, vissers gebruiken technieken die hetzelfde eﬀect op het koraalrif hebben als een bulldozer in het oerwoud en de eerste toeristenhotels zijn reeds gebouwd. Onvoorstelbare taferelen spelen zich af onder de arme bevolking. Vissers huren arme sloebers in om kreeften te vangen in de diepe zee. Duiken met onveilige of incomplete duikuitrusting, kleine bootjes, levensgevaarlijk. En als het dan fout gaat en iemand komt gewond of met Caisson ziekte weer boven, dan is er niemand die helpt ... er zijn immers zo weer nieuwe arbeiders gevonden.

De Coöperatieve Vereniging EasySport kan de problemen op het Paradijselijke Roatan niet alleen oplossen. Precies de reden waarom er hard wordt gewerkt aan partnerships in binnen- en buitenland. Onderwijsinstellingen, investeerders, natuurbeschermers en ecologen doen mee. En om ondernemers en managers een keer op een heel andere wijze over duurzaam ondernemen te laten nadenken, organiseert EasySport workshops. Die workshops leveren voor de deelnemers en voor EasySport soms verrassende leermomenten op, met mogelijke antwoorden op moeilijke vragen. Zo maakt Jack van de nood een deugd en koppelt hij bestaande kennis aan het project. EasySport wil op die manier een voorbeeldproject worden voor de hele regio. Een hotel dat extreem zuinig is met water, zijn eigen energie opwekt, op duurzame wijze is gebouwd en wordt geëxploiteerd, werk en onderwijs verschaft en ook nog het koraal beschermt. Een hele opgave. Jack’s ogen glimmen. Waar het moeilijk wordt, wordt hij pas warm. Er is nog genoeg te doen! Maar dat is een kolfje naar de hand van Jack, een rasondernemer. www.easysport.org www.worldimprovement.nu | www.proﬁtforchange.org

Cadeau | 55

www.consider-group.com great taste, no nonsense

64 | Cadeau