Édito
Artistes
Loukia Alavanou
Lara Almarcegui
Carlos Amorales
Iván Argote
John Bock
Mohamed Bourouissa
Olaf Breuning
Chicks on Speed
Clément Cogitore
Keren Cytter
Marcel Dzama
Hanakam & Schuller
Su Hui-Yu
Mire Lee
Erik van Lieshout
Renzo Martens
MASBEDO
Christodoulos Panayiotou
Cesare Pietroiusti
Agnieszka Polska
PPKK (Schönfeld & Scoufaras)
L.A. Raeven
Ricarda Roggan
Santiago Sierra
Shelly Silver
Su-Mei Tse
Raphaela Vogel
Simon Wachsmuth
Clemens von Wedemeyer
Tobias Zielony
Thomas Zipp
Portia Zvavahera
FR Cet été le Casino Luxembourg invite les artistes et les publics à réfléchir ensemble à la question de l’« après ». Qu’est-ce qui reste ? Des artistes ? De l’art ? Des humains ?
Pour l’exposition My Last Will (Mes dernières volontés), les artistes et commissaires M+M (Marc Weis et Martin De Mattia) ont réuni les œuvres de trente-deux artistes et duo d’artistes dans lesquelles ils·elles expriment de manière individuelle et créative leurs dernières volontés, c’est-à-dire ce qu’ils·elles souhaitent léguer après leur décès. Les artistes rappellent l’importance de vivre pleinement chaque instant et de laisser une empreinte positive dans le monde qui nous entoure, car même après leur mort, leurs idées et leurs pensées continueront d’exister à travers leurs œuvres.
Les dernières volontés sont généralement exprimées dans une lettre manuscrite : un testament. Celui-ci permet à une personne, de son vivant, de faire part de ses souhaits quant à la disposition de ses biens (héritage) et de son corps après sa mort.
LU Dëse Summer invitéiert de Casino Kënschtler:innen an de Public fir zesummen iwwer d’Fro “Wat bleift?” nozedenken: Vun de Kënschtler:innen? Vun der Konscht? Vun de Mënschen?
Fir d’Ausstellung My Last Will (Mäi leschte Wëllen), hunn d’Kënschtler:innen an d’Kommissären M+M (Marc Weis a Martin De Mattia) Wierker vun 32 internationale Kënschtler:innen a Kënschtler:innen-Duo’en zesummebruecht. Si all drécken hir lescht Wënsch op eng individuell a kreativ Manéier aus. Si erënneren eis och un d’Wichtegkeet all Moment vollstänneg ze liewen an e positiven Ofdrock op eiser Welt ze hannerloossen. Och wann dës Kënschtler:innen enges Dags net méi do sinn, wäerten hir Iddien an hir Gedanken duerch hir Konschtwierker weider existéieren.
Et kann ee seng „lescht Wënsch“ an engem handgeschriwwene Bréif festhalen. Dat nennt een en Testament. An sou engem Testament deelt ee zu Liefzäite mat, wat nom Doud mat engem senger Ierfschaft/Besëtz oder och sengem Kierper soll geschéien.
Interview
FR Vous êtes les commissaires de l’exposition My Last Will, mais vous êtes artistes avant tout. Pourquoi travaillez-vous en duo ?
Au début, nous avons expérimenté avec différentes formes d’expression artistique. Notre collaboration et nos discussions autour de nos projets ont été très enrichissantes. Au fil du temps, nous avons régulièrement élargi cette collaboration à d’autres artistes visuels, mais aussi à des acteur·rices, des musicien·ne·s, des scientifiques ou des ingénieur·e·s.
Comment vous est venue l’idée de cette exposition collective ?
Chaque artiste se pose régulièrement la question sur le sens de son travail artistique. Qu’est-ce qui est important (pour moi) ? Quelle est l’idée centrale de mon travail ? Qu’est-ce que je veux transmettre aux générations futures ? Nous avons posé ces questions à de nombreux artistes que nous apprécions beaucoup. Il
Tu as certainement déjà remarqué le tapis jaune dans les salles d’exposition du Casino. Pour une exposition, c’est un choix de couleur de tapis plutôt inhabituel. Mais le tapis jaune a pour but de relier toutes les pièces entre elles. Quel est l’effet de cette couleur sur toi ? As-tu des sentiments positifs ou négatifs ? Que te rappelle le jaune ?
en est résulté un panorama passionnant de réponses individuelles.
L’art nous amène-t-il à apprécier plus la vie ?
L’art ouvre certainement de nouvelles perspectives sur la vie et incite à la réflexion. Reste à savoir si l’on apprécie davantage la vie ou si on la voit d’un œil plus critique.
Combien d’humour faut-il à l’art ?
Il y a des artistes tristes qui font des œuvres pleines d’humour et des artistes drôles qui font des œuvres foncièrement tristes.
Marc, que souhaites-tu dire à Martin ?
Ce que tu peux faire aujourd’hui …
Et toi, Martin, que souhaites-tu dire à Marc ?
… ne le remets pas à demain.
À travers l’histoire, la couleur jaune a eu différentes symboliques. Elle représentait par exemple la maladie, la jalousie, l’avarice et la trahison. Mais le jaune a aussi une connotation positive. Ainsi, dans la Chine ancienne, seul l’empereur pouvait porter des vêtements de cette couleur. Encore aujourd’hui, le jaune est le symbole de la sagesse et de la tolérance.
LU Dir sidd d’Kommissäre vun der Ausstellung My Last Will, an virun allem Kënschtler. Firwat schafft dir gären am Duo?
Am Ufank hu mir mat verschiddene kënschtlereschen Ausdrocksforme gespillt an experimentéiert. Mir hunn d’Zesummenaarbecht an d’Diskussioun iwwer eis Projeten immens genoss. Mat der Zäit hu mir eisen Duo erweidert an hunn ugefaang mat anere visuelle Kënschtler:innen zesummezeschaffen, awer och mat Schauspiller:innen, Museker:innen, Wëssenschaftler:innen an Ingenieur:innen.
Wéi si dir op d’Iddi fir dës Gruppenausstellung komm?
All Kënschtler:in stellt sech reegelméisseg d’Fro nom Sënn vun der eegener kënschtlerescher Aarbecht. Wat ass wichteg (fir mech)? Wat ass déi zentral Iddi vu menger Aarbecht? Wat wëll ech un déi nächst Generatioune weiderginn? Mir hunn dës Froen u vill Kënschtler:inne gestallt, déi mir interessant fannen. D’Resultat ass e faszinéierende Panorama vu ganz individuellen Äntwerten.
Léiert d’Konscht eis d’Liewe méi schätzen?
D’Konscht gëtt engem nei Iddien iwwert d’Liewen an hëlleft eis aneschters ze denken. Da bleift ze gesinn, ob mir d’Liewe
méi schätzen oder awer méi kritesch gesinn.
Wéi vill Humor brauch d’Konscht?
Et ginn traureg Kënschtler:innen, déi witzeg Wierker maachen an witzeg Kënschtler:innen déi grondsätzlech traureg Wierker maachen.
Marc, wat wëlls du dem Martin nach mat op de Wee ginn?
Wat gemaach ass …
An du, Martin, wat wëlls du dem Marc nach soen?
… ass gemaach.
Iech ass bestëmmt de knallgielen Teppech an de Säll vum Casino opgefall. Fir eng Ausstellung ass dëst eng zimmlech ongewéinlech Faarfwiel. De gielen Teppech huet als Zil all Raum mateneen ze verbannen.
Wéi een Effekt huet dës Faarf op iech? Hu dir positiv oder negativ Gefiller? U wat erënnert d’Faarf giel?
Geschichtlech betruecht hat d’Faarf giel verschidde Symboliken. Zum Beispill Krankheet, Näid, Gier a Verrot. Giel huet awer och eng positiv Konnotatioun: Am anticke China duerft nëmmen de Keeser giel Kleeder undoen. Giel ass dofir och haut nach ëmmer e Synonym fir Wäisheet an Toleranz.
FR Il est impossible de parler d’héritage sans en même temps parler d’avenir. L’artiste Iván Argote réfléchit beaucoup à la manière de se souvenir de personnages historiques en érigeant des statues et des monuments à leur mémoire. Il constate que la manière dont les populations voient ces personnages historiques a évolué au fil du temps. Les actions de certains « héros » de l’histoire occidentale ont causé des souffrances à d’autres cultures. Iván Argote a choisi de transformer les statues et les monuments en pots de fleurs afin d’attirer l’attention sur le présent, la nature vivante et le changement. Que voudrais-tu voir à la place des statues ? Quelles valeurs et souvenirs aimerais-tu commémorer ?
LU Et ass onméiglech iwwer d’Ierfschaft ze schwätzen ouni och iwwer d’Zukunft ze schwätzen. De Kënschtler Iván Argote denkt vill driwwer no, wéi een un historesch Figure mat Denkmäler a Monumenter erënnert. Hie fënnt datt d'Aart a Weis, wéi d’Gesellschafft sëch un dës bekannte Leit erënnert, sëch mat der Zäit verännert huet. D’Aktioune vun e puer „Helden“ an der westlecher Geschicht hu Leed an anere Kulture verursaacht. Den Iván Argote transforméiert d’Denkmäler an d’Monumenter a Blummendëppen, fir op déi haiteg, lieweg Natur an d’Verännerung opmierksam ze maachen. Wat géift dir gären amplaz vun de Statue setzen? Wat fir engen Erënnerungen a Wäerter géift dir gäre gedenken?
FR Thomas Zipp propose l’idée de revivre sa vie une deuxième fois après la mort mais en inversant les couleurs. Cela signifierait que tout ce qui était noir avant serait blanc et inversement, comme tu peux le voir dans son œuvre Infinity (Inverted). Le texte en arrière-plan contient également une théorie qui suggère que le voyage dans le temps sera un jour possible.
Y a-t-il un moment de ta vie que tu aimerais revivre (dans les « mêmes couleurs » – à l’identique – ou dans les couleurs inversées) ? Dans quels autres moments du passé ou du futur aimerais-tu voyager ?
LU De Kënschtler Thomas Zipp proposéiert säi Liewen eng zweete Kéier nom Doud erëm z’erliewen, awer ëmgedréint, also an den ëmgekéierte Faarwen. Dat géif heeschen, datt alles, wat virdru schwaarz war elo wäiss gëtt an ëmgedréint, sou wéi a sengem Wierk Infinity (Inverted). Den Text am Hannergrond beschreift eng Theorie, déi vermutt, dass Zäitreesen enges Daags méiglech kéinte sinn.
Gëtt et e Moment an dengem Liewen deen s du gären erëmbeliewen wëlls (an den urspréngleche Faarwen – also genau d’selwescht – oder an ëmgedréinte Faarwen)? A wat fir aner Momenter – an der Vergaangenheet oder an der Zukunft –géif s du gäre reesen?
FR As-tu vu l’œuvre Zodiac de Clément
Cogitore qui montre une photo du dos d’un homme en train d’être tatoué ? Le grand tatouage représente les constellations telles qu’on les trouve dans le ciel. Ces constellations représentent des récits et des histoires très anciens (de l’Antiquité) –un véritable héritage visuel.
Si tu devais choisir un tatouage, que représenterait-il ? À quoi te ferait-il penser ?
FR Olaf Breuning réalise une série d’autoportraits qui s’effacent progressivement. Finalement, il ne reste que quelques lignes et l’emoji d’un pouce levé – un symbole positif et humoristique d’une tâche accomplie, d’une disparition réussie. Que se passe-t-il si tu choisis un autre emoji à la place du pouce ? Cela change-t-il le message de la série de photos ?
LU Hues du schonn d’Wierk Zodiac vum Clément Cogitore entdeckt, déi grouss Foto vun engem tätowéierte Réck? De groussen Tattoo weist Stärebiller wéi een se am Nuetshimmel gesäit. Dës Stärebiller representéieren ganz al Erzielungen a Geschichten (aus der Antikitéit) – e richtegt visuellt Ierwen!
Wéi een Tattoo wéils du gäre fir ëmmer op denger Haut droen a wat géif en fir dech bedeiten?
LU Den Olaf Breuning weist eng Serie vu Autoportraiten, déi no a no verschwannen. Um leschte Bild bleiwe just e puer Konturen an den Daum-erop Emoji iwwreg – e positiivt an humoristescht Symbol vun enger fäerdeger Aufgab, vun engem erfollegräiche Verschwannen. Wat geschitt wann s du den Daum-Emoji duerch en aneren Emoji ersetz? Verännert sech dann de Message vun der Fotoserie?
Ateliers de vacances Vakanzenatelieren
VACANCES D’ÉTÉ / SUMMERVAKANZ
Mercredi / Mëttwoch 31.07.2024
L’art de l’écoute et images sonores. Comment et pourquoi notre environnement résonne-t-il ? avec Sam Erpelding, artiste sonore
Entre écologistes et artistes sonores, les enfants apprendront à être à l’affût des sons de leur environnement : animaux, activités humaines, sons de l’eau, des arbres et du sol, etc. À l’aide de différentes techniques d’enregistrement, les enfants compilent ensuite les sons enregistrés en une œuvre sonore et son image sonore.
Héierkonscht a Klangbiller. Wéi a wisou kléngt eis Ëmwelt?
mam Sam Erpelding, Klangkënschtler
An dësem Atelier ginn d’Kanner zu Ëmweltfuerscher:innen a Klangkënschtler:innen a sollen duerch spilleresch Aktivitéiten d’Kläng vun der Ëmwelt mat Tountechnik ophuelen a verschaffen. Vun de Geräischer vun Déier a Mënsch, bis hin zu Kläng am Waasser, an de Beem an am Buedem. Esou kënnen d’Kanner hir eegen Héierspiller produzéieren a mat verschiddene Moltechniken eege Klangbiller schafen.
Inscrivez-vous! Schreift Iech an!
Mercredi / Mëttwoch 04.09.2024
Le temple des objets oubliés avec Romain Fassotte, architecte
Chaque enfant amènera un objet auquel il tient particulièrement, un jouet préféré qui, avec le temps, a fini par rendre l’âme. Ensemble nous créerons un temple monumental temporaire de modules emboitables, une sorte de centre d’art dans le centre d’art où les objets seront exposés et honorés comme il se doit.
Den Tempel vun de vergiessene Saachen mam Romain Fassotte, Architekt
An dësem Atelier gedenken d’Kanner hirer léifster Spillsaach, déi iergendwann de Geescht opgin huet. All Kand bréngt dofir eng Spillsaach oder e Géigestand mat mat deem en immens gäre gespillt oder geknéchelt huet, fir dorauser e monumentalen, mee kuerzliewegen Tempel, nom Prinzip vum Baukastesystem ze schafen. D’Geleeënheet fir eng Konschthal an enger Konschthal ze bauen!
Ateliers & activités pour enfants et familles
Public
fir Familljen an de jonke
Aktivitéiten
Eis
Ateliers pour enfants
Ateliers créatifs inspirés par l’exposition.
Participation : 6€ par enfant / gratuit avec la KLIK-Kaart ou le Kulturpass
Kanner-Atelieren
Kreativ Atelieren déi sech un der Ausstellung inspiréieren.
Participatioun: 6€ pro Kand / gratis mat der KLIK-Kaart oder mam
Kulturpass
Le grand atelier
De groussen Atelier
15h00 – 17h00
Le samedi, pour les enfants de 6 à 12 ans
Samschdes, fir Kanner vu 6 bis 12 Joer
Le petit atelier
De klengen Atelier
11h00 – 12h00
Le premier dimanche du mois, pour les enfants de 3 à 6 ans accompagnés d’un·e adulte
All 1. Sonndeg am Mount fir Kanner vun 3 bis 6 Joer a Begleedung vun engem Erwuessenen
Klik Klak Box
Nos mallettes Klik Klak contenant des activités en lien avec les expositions sont mises gratuitement à la disposition des enfants et des familles dans notre espace ateliers.
Klik Klak Box
Wärend den Ausstellungszäiten kënnen eis Klik Klak Koffere mat Aktivitéite fir Kanner a Familljen gratis genotzt ginn.
KLIK-Kaart
Afin de sensibiliser davantage les enfants à l’art contemporain, le Casino Luxembourg propose la KLIK-Kaart, une carte membre pour les enfants de 3 à 12 ans.
Avec la KLIK-Kaart, l’enfant bénéficie pendant 1 an :
› de la participation gratuite aux ateliers du samedi (au lieu de payer 6 € par atelier) ;
› de la participation gratuite aux ateliers intergénérationnels (en binôme)
› d’un prix réduit aux ateliers de vacances : 12 € au lieu de 14 € ;
› d’un envoi à domicile du magazine KLIK contenant le programme des activités pédagogiques organisées dans le cadre des expositions.
La KLIK-Kaart est disponible en vente directe au Casino Luxembourg (40 €).
Visite pour tou·te·s
Cette visite commentée gratuite s’adresse à tout le monde, y compris aux familles. Chaque dimanche de 15h00 à 16h00
Dës kommentéiert gratis Visitt riicht sech u jiddwereen, also och u Familljen.
All Sonnden vun 15.00 bis 16.00 Auer
Visites parents-bébés
Chaque dernier vendredi du mois de 11h00 à 12h00, les jeunes parents accompagnés de leurs tout jeunes enfants (0 – 24 mois) se retrouvent pour une visite guidée gratuite. L’échange avec les autres parents est aussi important que l’art en soi.
Elteren-Bëbeeën-Visitten
All leschte Freiden am Mount, vun 11.00 bis 12.00
Auer, treffe sech jonk Elteren mat hiren 0 bis 24
Méint ale Bëbeeën am Casino fir eng Féierung fir déi Grouss duerch d’Ausstellung ze maachen. Den Austausch mat aneren Elteren ass heibäi genee sou wichteg wéi d’Konscht u sech.
Happy Birthday @ Casino
Pour toute information sur nos offres pour fêter les anniversaires, veuillez consulter notre site Internet. Fir Informatiounen iwwer eis Offere fir
Gebuertsdagsfeieren am Casino, kuckt w.e.g. op eiser Websäit www.casino-luxembourg.lu
41, rue Notre-Dame
L-2240 Luxembourg
Deuxième entrée : 7, boulevard F. Roosevelt L-2450 Luxembourg
Lundi, mercredi, vendredi, samedi, dimanche 11h00 – 19h00
Jeudi 11h00 – 21h00
Fermé le mardi et les 01.01., 24.12., 25.12., Entrée gratuite
Visite contée / Erzielvisite
Pour enfants accompagnés d’un·e adulte, 30-45 min. (âge : 4+)
Fir Kanner a Begleedung vun engem Erwuessenen, 30-45 Minuten (ab 4 Joer)
Dimanche 09 juin 11h (LU/DE)
Dimanche 23 juin 11h (FR)
Dimanche 08 septembre 11h (EN)
Mercredi 24 juillet 11h (LU/DE) 14h (EN) 16h (FR)
Mercredi 07 août 11h (FR) 14h (EN) 16h (LU/DE)
Le programme complet sur www.casino-luxembourg.lu/agenda
Pour toute question : 22 50 45 ou klik@casino-Luxembourg.lu
Éditeur: Casino Luxembourg a.s.b.l. Texter a Koordinatioun: Nadina Faljic, Véronique Kesseler, Katharina Stütze Grafik an Illustratioun: Bakform, Patrick Hallé Mat der Zesummenaarbecht vum Marc Weis an dem Martin De Mattia, dem Sylvie Koenig an dem Casino Team
Drock: Reka, Luxembourg, op 100% recycléiertem Pabeier: Circle Offset White 95, 110 g/m2 Oplo: 500 Ännerunge virbehalen: 01.06.2024 © Casino Luxembourg – Forum d’art contemporain
Le Casino Luxembourg – Forum d’art contemporain bénéficie du soutien financier du Ministère de la Culture.
ISBN 978-2-919790-46-3