Bir adam ve bebek arasındaki her şey
sonraki sayfa
Biradam Birbebek Aralık 2011 Yıl:2 Sayı:2
İrem Erdilek Bir babadan erkek çocuk yetiştirme klavuzu
Sağlık
Derya Akkaya
Gebelikte diş sağlığının önemi
Ortak ilgi alanları...
Eğitim
İrem Doruk
Deprem çocuklara nasıl anlatılmalı?
Teknolojik çocuklar
U
IN AY
*Sağlık
S NU
KO
*Moda
Bal
*Eğlence
*Alışveriş
*Beslenme
sonraki sayfa
İmtiyaz Sahibi Turcreative adına Cesur Doruk Genel Yayın Yönetmeni Cesur Doruk Editör İrem Gürel Doruk Tasarım Turcreative Reklam ve Pazarlama Cesur Doruk bilgi@turcreative.com Yazarlar Derya Akkaya, İrem Erdilek, İrem Gürel Doruk Dağıtım biradambirbebek.com / issue.com İletişim info@biradambirbebek.com
sevgiyle
editordenMerhaba, Aralık sayısı ile sizlerle beraberiz, Bu ay sağlık köşesi bölümümüzde “Gebelikte Diş Sağlığının Önemi” konusunu ele aldık Ayın konusu vazgeçilmez ve en doğal besin olarak kabul edilen “Bal” İrem Erdilek “Bir Babadan Erkek Çocuk Yetiştirme Klavuzu” başlıklı yazısı ile bizlerle. Eğitim köşemizde depremin çocuklara nasıl anlatılması gerektiğini uzman gözü ile sayfalarımıza aldık Anneden köşemizde İrem Doruk “Teknolojik Çocuklar” ile tekrar aramızda Yaşam koçumuz Derya Akkaya he zamanki gibi yine bizlerle. Her türlü soru ve görüşünüz için bir de mail adresi verelim info@biradambirbebek.com Cesur d.
sonraki sayfa
Kısaca Bu Sayıdakiler
Aralık Ayın Konusu
Bal
İrem Erdilek Bir Babadan Erkek Çocuk Yetiştirme Klavuzu
Derya Akkaya
Ortak İlgi Alanları
İrem Doruk
Teknolojik Çocuklar
Anneden
Teknolojik cocuklar
"Bir fikrim var, iPad oynayalım mı?" Bu aralar Nazlı’nın en sevdiği vakit geçirme yöntemi. Kendisi için indirilmiş yapbozlar, hareketli masallar, boyama uygulamaları ile uğraşmaktan büyük keyif alıyor. Tabii oynamaya başlamadan önce her seferinde bizimle biraz pazarlık yapmak zorunda kalıyor, zira aslında pek de taraftar değiliz iPad ile çok fazla zaman geçirmesine. Bu sebeple eğer çok isterse sadece akşamları biraz oynaması için izin veriyoruz. Bu konu aslında çok tereddüde düştüğüm bir durum. Evet zaman değişti, çocuklar teknolojiyle artık çok daha erken karşılaşıyorlar, haşır nesir oluyorlar. Örneğin Nazlı için gördüğü her ekran dokunmatik, gördüğü tüm ekranları parmağı ile kaydırmaya çalışıyor. Zamanı erken yakalamak bir yere kadar iyi olabilir, ama nereye kadar... İşte genelde takıldığım yer de tam burası, bu kadar erken yasta teknolojinin içinde ne kadar yer almak gerekir.
6
biradambirbebek
sonraki sayfa
Anneden
Uzmanlar genellikle çocukları teknolojiye esir etmemek gerektiğini, bunun çocukların yalnızlaşmasına ve hayal güçlerini kaybetmesine yol açtığını söylüyorlar. Asıl olan çocuğun yaşıtlarıyla oynaması, yaratıcılığını ortaya çıkaracak aktivitelerde bulunması, sokakta koşup zıplaması, doğal bir hayatın parçası olması. Benzer eleştiriler daha önce televizyon ve bilgisayar için yapılırken, artık akıllı telefonlar, tabletler, oyun konsolları için de yapılıyor. Biz nasıl ki televizyon seyretmeyi az ve de öz yapmaya çalışıyorsak, bu tür araçların kullanımını da mümkün olduğunca kısıtlamaya, oynarken de mümkün mertebe beraber olmaya çalışıyoruz. Her zaman ve her konuda olduğu gibi azı karar, çoğu zarar. Teknolojiyi bilsinler tabii ama bu kadar erken yaşta esir olmaya da gerek yok, değil mi?
7
biradambirbebek
Sağlık
Gebelikte Diş Sağlığı Önemsenmelidir
Planlanmış bir hamilelikte nasıl öncelikle muayene olup gerekli tetkikler yapılıyorsa gebelik öncesinde de, tüm ağız içi muayene ve gerekli röntgenler alınmalıdır. Böylece önceden çeşitli önlemler alınarak sorunsuz bir gebelik geçirilebilir.
Hamile kadınlarda hormonal dengenin (östrojen, progestenon) ani değişimine bağlı olarak, özellikle diş etleri diş iltihaplanmalarına çok eğilimlidir. Eğer dişler üzerinde biriken yiyecek artıkları tamamen temizlenmezse, basit dişeti iltihabı adı verilen “Gingivitis” gelişir. Diş etleri şişkin, kırmızı ve kanamalı bir hal alır. Bunu engellemek, etkili bir şekilde fırçalayarak ve diş ipi kullanarak mümkün olabilmektedir.
8
biradambirbebek
sonraki sayfa
Sağlık
Ayrıca hamilelik döneminde iyi huylu diş eti tümörleri de gelişir ve gebelik sonunda kendiliğinden geçer.
Sabah bulantıları olan, sık sık kusan gebelerde, ağız ortamı asit seviyesi yüksek olduğu için dişlerde aşınma, çürüme, hassasiyet oranı artar. Bu da yine iyi bakımla önlenebilir. Fakat kusmadan hemen sonra fırçalamak ortam asiditesinin maksimum olmasından dolayı pek tercih edilmez. Çünkü dişlerde arınma görülebilir. Bu yüzden kusmadan hemen sonra ağzı bol su ile çalkalamak ve ancak 20-30 dakika sonra dişleri fırçalamak daha uygundur. Gebelerde fırçalama bulantıyı artırıyorsa, en azından bol su ile ağzı çalkalamak yine de faydalı olacaktır. Çevremizde anne karnındaki bebeğin, annenin vücudunda bulunan kalsiyumu çektiği ve dişlerini çürüttüğü gibi bir inanış vardır. Fakat bu doğru değildir. Bebek kalsiyumu önce tüketilen gıdalardan, sonra da annenin kemiklerinden sağlar. Hamilelik esnasında oluşan çürükler yetersiz ağız bakımı ve diğer faktörlerden kaynaklanır. Gebeliğin ilk 3 ayı bebeğin oluşumunun başladığı ve en hızlı gerçekleştiği evredir. Bu dönemde, mecbur kalmadıkça diş uygulaması yaptırmaktan kaçınmak gerekir. Dişetlerinde şişme, kızarıklık, kanama arttığı için diş temizliği ve ağız hijyen eğitimi bu dönemde önemlidir. 3 – 6 ay arasındaki dönemde röntgen ve diş çekimi dâhil tüm uygulamalar yapılabilmektedir. Bu dönemde ihmal edilebilecek her sorun, ileride ağrı ile doğumun daha erken başlamasına sebep olabilir.
9
biradambirbebek
Sağlık Bu yüzden başlangıçta, yani gebelik öncesi kontrolden geçmediyseniz bile 3 – 6 aylık dönemde mutlaka kontrolden geçilmelidir. İlk 3 aylık dönemde oluşabilecek sorunlarda mecbur kalınmadıkça daha çok geçici tedaviler uygulanıp, kalıcı tedaviler 3 – 6 ay arasındaki döneme veya gebelik sonrasına bırakılır. Doğru olan, hastanın kadın doğum uzmanıyla görüşüp kişinin düşük, erken doğum riski, aşırı korku, panik gibi faktörler elenirse her dönemde diş çekilebilir, dolgu yapılabilir, apse tedavi edilebilir. Çünkü ağrının yaptığı stres bebek için daha zararlı olabilir. Gebelik döneminde tükürük akışının azalmasıyla da zaten hassas olan diş etleri, tükürüğün yıkayıcı etkisinin azalmasıyla da daha da kötü bir hal alabilir. Bu yüzden ağızda oluşan plak çok iyi bir şekilde uzaklaştırılmalı ve azalan tükürüğün yıkayıcı etkisi iyi fırçalama, diş ipi kullanımı ve bol su ile çalkalama ile önlenmelidir. Gebelik döneminde oluşan apselerde kadın doğum uzmanıyla görüşerek tetrasiklin grubu antibiyotikler dışındakiler görüşülerek kullanılabilir. Eğer çok gerekli değil ise röntgen de anneye giydirilen kurşun önlük ile çekilebilir. Gebelik döneminde direnç, dengeli beslenme, sağlıklı olma, ilaçlardan uzak durma, bebeğin gelişimi için en önemli faktörlerdir. Flor dişler üzerinde koruyucu etkiye sahiptir. Fakat gebelikte alınacak florün bebek üzerinde ekstra bir faydası pek yoktur. Kaynak:Kadıköy Şifa Hastanesi
10
biradambirbebek
sonraki sayfa
İrem Erdilek
Bir babadan erkek çocuk yetiştirme Geçen haftalarda rastladım bu yazıya. Öyle hoşuma gitti ki... Yazıyı kaleme alan Thomas Matlack. Başından iki evlilik geçmiş, 3 çocuk babası. Babble.com’daki ‘Raising Boys’ yazısında erkek çocuk yetiştirmenin püf noktalarını veriyor biz annelere:
n
m Tura
af:Özle Fotoğr
Mağara adamını düşünün. Yetişkin bir kadının binlerce duygusal hali vardır.
Kız çocuklarının aynı şekilde üstelik. Konu erkeklere gelince olay basit: deli, üzgün, mutlu. Karmaşık duygusal yaşantınızı oğullarınıza yansıtmayın. Onun derdi zannettiğiniz kadar zor olmayabilir. Oğlunuz yemek yemek, kaka yapmak ve koşmak istiyor. Gerçekten kötü bir günündeyse istediği tek şey elinden alınan oyuncağına tekrar kavuşmak. Yoksa 8 yaşındaki bir kız çocuğunun yaptığı gibi bir camın kenarında oturup uzun uzun düşenceli şekilde dışarıya bakmak veya hayatın anlamı hakkında sonu gelmez tartışmalara girmek istemiyor.
12
biradambirbebek
sonraki sayfa
İrem Erdilek
Vücut dilini izleyin. Durum yine aynı. Yetişkin bir erkekte olduğu gibi oğlunuzun
ne hissettiğini, ne düşündüğünü anlamak için vücut dilini takip etmelisiniz. Eğer devamlı sıçrama, atlama, hoplama durumundaysa bu mutlu olduğunu gösterir. Düşük omuzlar kötü bir durumu anlatır. Bağırıyorsa iyidir. Sessizse dikkat etmek gerekir.
Şüpheye düştüğünde sarıl. Erkek çocuklar, kızlara oranla sorunlarını dile
getirmekte daha fazla zorlanırlar. Oysa bir kız çocuğu, uzun uzun neye neden kızdığını anlatır, anlatmaya bayılır. 5 yaşındaki erkek çocuk önemsiz bir olaydan sonra göz yaşlarına boğuluyorsa, ortada bir sorun var demektir. Ancak bunun ne olduğunu anlamak için hemen harekete geçmek yerine, biraz beklemek en iyisi. Çözüm fiziksel olmalı sözel değil. Sarılın. İşe yarıyor. Biraz sonra eski gürültücü haline döner. Aslında her şey kaka ile ilgili. Kızların tuvalet eğitimi erkeklerden 6-9 ay önce tamamlanıyor. Ancak erkekler bir kere öğrendiğinde artık onları kimse tutamaz. Tuvalet saatlerine bayılırlar. Birileri onlarla bu anları paylaşsın ve sanki yemek
13
biradambirbebek
İrem Erdilek
Batman sonsuza kadar yaşar. Kazanmak önemlidir ancak tahmin Erkekler oldukça erken yaşlarda süper ettiğinizden daha az. Erkek çocuklar güçlü kahramanların varlığını ve önemini fark ederler. İyi karakter olmak isterler. Bu efsanevi kahramanlarla özdeşleşirler, bu kahramanların kıyafetlerini giyerler, onlar gibi konuşmaya çalışırlar. Bu çok önemlidir onlar için. Bunu anlamalı ve buna saygı göstermeli ebeveynler.
kendilerini kızlara göre okulda, spor aktivitelerinde ve sosyal ortamlarda daha fazla stres altına sokarlar ve bu konuda çok az konuşurlar. Yenilginin acısı da kızlara göre daha derinde hissedilir. Erkeklere için bir yenilgiden çıkarılan dersler, ‘ne pahasına olursa olsun’ kazanmaktan daha önemlidir. Sınıftaki en başarılı öğrenci olmak veya futbol maçlarını kazanmak iyi olmak Anlamsız Fiziksel Aktiviteler için yeterli değildir. Nazik, yardımsever olMükemmeldir. Bize saçma gelen aktiviteler erkek mak da gerekir. çocuklar için önemli olabilir. Bir plajda saatlerce küçük kayaları oradan oraya Kıyafetler önemlidir. Küçük bir kız taşıyabilirler. Gidip yüzseler ya dersiniz için giysi seçeneği erkeklere oranla kat içinizden. Oysa onlar için ağır kayaları kat fazladır. Bu da bir kot, bir t-shirt yeter yerlerinden kaldırmak, taşımak hem erkeklere fikrinin benimsenmesine neden zevklidir hem de bir anlamda güç oluyor. Ancak doğru kot pantalon ve doğru gösterisidir. Ebeveynlerde oğlanların bu t-shirt olduğundan emin olmalısınız. Erkek harıl harıl çalıştıkları(!) saatlerde biraz çocuklar hem rahat olmak hem de havalı kafa dinlerler. görünmek isterler.
14
biradambirbebek
sonraki sayfa
İrem Erdilek
Kalabalık, çok olmasa iyi olur.
Kız çocuklar bir topluluğa girdiklerinde hemen fark edilirler. Ancak erkekler(çoğu yetişkin de dahil) kendilerini rahat hissetmezler ve utangaç olurlar. Böyle durumlarda onları çok zorlamamalı ve kendilerini güvende hissedecekleri sınırlarda olmalarına izin vermeliyiz.
Uyku saatleri kutsaldır.
Erkekler oldukça hareketli olduklarından, onları sabitlemek(!), bir yerde sakince oturmalarını sağlamak çok zordur. Günün en güzel anı ise uykudan önceki on dakikadır. Yatakta boğuşursunuz, kitap okursunuz ve iyice mayışana kadar sarılırsınız. Aşırı enerjik oğlunuzun yanına uzanın, uykuya geçerken gevşeyen vücudunu hissedin ve horlamaya başlamasıyla nasıl bu kadar çabuk uykuya geçtiğine şaşırın. Ben henüz işin başında olan bir oğlan annesi olarak bu yazıdan sonra erkeklerle kadınların ne kadar farklı olduklarını bir kez daha anladım. Ne kadar çok okusak da, en mükemmel anne olduğumuzu zannetsek de kadınız işte sonuçta. Farklı hissediyoruz, farklı düşünüyoruz.
15
biradambirbebek
Sosyal
Club Biradambirbebek Dedik ki bir kulüp kuralım sadece babalar ve baba adayları katılsın. Mail grubunda bilgi birikimlerini paylaşalım, sorularımıza cevap bulup, sıkıntıları ve sevinçleri beraber yaşayalım. O da az gelir; eşlerden gizli kapaklı ara sıra toplanıp sohbet edelim, yiyelim, içelim, eğlenip sosyal ağımızı genişletelim. Güzel de bir isim bulalım buna, diyelim ki Club Biradambirbebek (Private Member Club). Bir mail adresiniz olması ve davette çıkan soruya içten cevap vermeniz gruba girmek için yeterli. İşte bunlar da adresleri; http://www.club.biradambirbebek.com İlk Buluşma çok yakında, üye olup bizi takip edin mail grup: http://groups.google.com/group/clubbiradambirbebek
sonraki sayfa
Eğitim
Deprem Çocuklara Nasıl Anlatılmalı?.. Van'da yaşanan deprem felaketi ülkenin gündemine bomba gibi düşmüş, ülke genelinde herkes bir şekilde bu felaketten etkilenmişken, depremi birebir yaşamamış dahi olsa birçok evde başka bir telaş yaşanmakta. Birçok ebeveyn gerek yazılı gerek görsel medyanın odağını oluşturan deprem haberleri karşısında bu trajediyi çocuklarına nasıl açıklayacakları konusunda doğal bir endişe duymakta.
KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Uzman Klinik Psikoloğu Merve Büyükkucak çocuklara deprem ve etkilerini nasıl anlatmamız gerektiği konusunda bilgi veriyor. Deprem, tıpkı diğer doğal afetler gibi depremi doğrudan yaşamayan çocuklarda dahi çeşitli korkulara sebep olabilir. Bazen gerçek olaylarla ilgili bu korkularla, çocuklarda sıklıkla rastlanan canavar veya hayalet korkusu gibi hayal ürünü olan birtakım korkulara oranla baş etmek daha güç olabilir.
18
biradambirbebek
sonraki sayfa
Eğitim Peki Deprem Çocuklara Nasıl Anlatılır? Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili çocuğa yapılacak olan açıklama da çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygun olmalıdır. Okul Öncesi Dönemde: Bu yaş grubundaki çocuklar size yaşananlarla ilgili birçok “neden?” sorusu sorabilir. Buna hazırlıklı olun ve mümkün olduğu kadar basit cevaplar vermeye çalışın. Örneğin “yer çok hızlı sallandığından binalar ayakta durmakta zorlanmış” gibi basit bir açıklama yapabilirsiniz. Ancak bu çocuklar çoğunlukla depremle ilgili çok spesifik sorular sormayabilirler, fakat onları dikkatle dinlediğinizde aslında siz ebeveynlerinden duymak istedikleri şeyin güvende olup olmadıkları sorusunun cevabı olduğunu fark edebilirsiniz. Böyle bir felaket okul öncesi dönemdeki bir çocuğun dünyayı güvenilir ve tahmin edilebilir bir yer olarak görme ihtiyacına darbe vururken, çevresindeki yetişkinlerin becerilerine olan güveninin sarsılmasına da sebep olabilir. Bu nedenle aynı felaketin kendilerinin ve ailelerinin de başına geleceğine dair endişe ve korkular yaşayabilirler. Bu noktada kendisinin ve sizlerin güvende olduğunuzu ve her şeyin yolunda olduğunu ona sıklıkla tekrar etmeniz gerekecektir. Bu esnada ona endişelenmemesini ya da korkmamasını söylemek işe yaramaz, çünkü bu sözler onun bu şekilde hissetmesine engel olmaz. Bunun yerine ona “tüm bu olanlar seni korkutmuş ve endişelendirmiş olabilir, ama bizler annen ve baban olarak senin yanındayız ve bir tehlike anında seni koruyabilmek için hazır olacağız” diyerek onun duygularını anladığınızı ve kabul ettiğinizi ona hissettirebilirsiniz. Özellikle yanında olmayan yakınları için endişelenebilirler, çünkü onların olay yerinden uzakta olduklarını kavrayamayabilirler. O nedenle bu kişilerin de güvende olduklarını söyleyip gerekirse onları telefonla
19
biradambirbebek
Eğitim Bu dönemde süreklilik ve kalıcılık kavramları henüz tam oturmadığından ölümlerin ya da yıkılan binaların tekrar geri döndürülebileceğini düşünebilirler. Bu nedenle bu yaş grubundaki çocuğunuzun konuyla ilgili sıklıkla size soru yöneltmesi sizi şaşırtmasın. Bu yaşlardaki çocuklar böyle bir durumda çok farklı tepkiler verebilirler. Bu çocukların kaygıları oyun, uyku ya da yeme rutinlerinde değişim gibi daha çok sözel olmayan yollarla kendisini gösterir. Çocuğunuzun bu türden sözel olmayan kaygı belirtilerine karşı uyanık olmanız, sarılma ve kucaklamalar gibi yine sözel olmayan yollarla onun kaygılarına cevap vermeniz önemlidir. Sözel ifadesi henüz sınırlı olan daha küçük çocuklar için de bazı duyguları siz isimlendirebilir, korku temalı oynadıklarında onlara engel olmayarak kendi duygularını ifade etmeleri için onlara alan tanıyabilirsiniz. Eğer depreme ya da depremle ilgili haber ve görüntülere maruz kalmamış ise neredeyse hiç tepki vermeyebilecekleri gibi böyle bir durumda daha çok ebeveynlerinin tepkilerinden de etkilenebilirler. Aslında çocuklar hepimizin tahmin ettiğinden çok daha dirençlidirler. Önemli olan çocuğunuzun kaygı ve korkularına yardımcı olabileceğiniz ve ona kendisini sizin yanınızda güvende hissedebileceği konusunda sizin kendinize güvenebilmenizdir. Bunun yolu da kendi hislerinizin farkına varmanız ve kendi kaygı ve korkularınızı kontrol edebilmenizden geçer. Eğer çocuğunuzun depremle ilgili fazla bir şey duymadığından ve bu nedenle de çok etkilenmediğinden çok eminseniz o zaman konuyu açmak ve detaylandırmak konusunda çok ısrarcı olmayın. Okul öncesi dönemdeki çocuklar için bazen bu tarz korkutucu haberlerden bihaber olmak çoğu zaman yeğlenir bir durumdur.
20
biradambirbebek
sonraki sayfa
Eğitim Okul Çağında: Bu yaş grubundaki çocuklar okul ve benzeri faaliyetler sebebiyle daha fazla evin dışında olduklarından daha fazla bilgiye açık hale gelirler. Okul öncesi dönemdeki çocuklardan farklı olarak devamlılık ve süreklilik kavramlarının bu yaş grubundaki çocuklarda oturmuş olmasına, ölümün kalıcı bir durum olduğunu artık bilmelerine rağmen kendilerinden çok uzakta gerçekleşen bir felaketin bile çok yakın zamanda kendi başlarına gelebileceği ile ilgili kaygı duyar ve bu kaygıyı kontrol etmekte zorlanırlar. Okul çağındaki çocuğunuzla konuşmaya kendi hislerinizden başlayabilir, olanların sizi gerçekten üzdüğünü söyleyip onun nasıl tepki vereceğini bekleyebilirsiniz. Bu yaştaki çocuklar gerçek ve düşlemi birbirinden ayırt edebildiğinden çocuğunuzun olaylar ile ilgili ne bildiğini, bunu okulda arkadaşları ya da öğretmenleri ile konuşup konuşmadığını öğrenebilirsiniz. Ona yer kabuğunun hareketliliği ve bununla bağlantılı olarak depremin nasıl bir doğa olayı olarak ortaya çıktığını çok fazla coğrafi detaya girmeden anlatabilirsiniz. Bu noktada önemli olan çocuğunuzu kaldırabileceğinden fazla bilgiye boğmamaktır. Başka sorusu olup olmadığını sorun. Unutmayın ki yaşı büyüdükçe sorduğu soru sayısı ve öğrenmek isteyeceği ayrıntı miktarı artacaktır. Bu sorulara doğru ancak kısa ve net cevaplar vermeye çalışın. Bu çocuklar yaşları itibariyle zaman zaman olaylar arasındaki sebep ve sonuç ilişkilerini kurmakta zorlanabildiklerinden bir sonraki adım onlara depremin binalara, evlere, insanlara verebileceği olası zararlardan bahsetmek olmalıdır. Deprem ve etkileri hakkında kısaca bilgilendirilmiş olan çocuğunuzun ihtiyacı ise kendisinin güvende olduğu hissetmektir. Bunu kendi evinizin güvenliği konusunda ne tür önlemler aldığınızı, annesinin, babasının, büyükanne ve büyükbabasının onu çok sevdiğini, onun güvenliğini sağlamak için yanında ve hazır olacağınızı sıklıkla belirterek yapabilirsiniz. Çocuğunuz eğer deprem bölgesindeki çocuklar için endişe edecek olursa onlara yardım etmek üzere çevrelerinde bir sürü yetişkinin olduğunu söyleyerek onu rahatlatabilirsiniz. Böyle zamanlarda çocukların, yetişkinlerin kendilerini koruyacağına dair olan inançları zedelenir.
21
biradambirbebek
Eğitim Bu yaş grubundaki çocuklar yetişkinlerin neden bu tür felaketleri önleyemedikleri konusunda öfkelenebilir ve birisini suçlamaya ihtiyaç duyabilir. Bu noktada ona “bu durumu önleyebilecek bir şey yapabilmeyi hepimiz çok isterdik, ancak sen de görüyorsun ki birçok kişi depremzedelere yardımcı olmaya ve bu durumun bir daha yaşanmamasına çalışıyor” diyebilir, kendisini öfkeli ve kızgın hissetmesinin doğal olduğunu söyleyebilirsiniz. Okul çağındaki çocuklar yaşamlarında diğer her şey yolunda gidiyor olsa dahi sık sık ağlayabilir, geceleri korkunç rüyalar görmeye ya da karın ağrısından şikâyet etmeye başlayabilir, derslerine konsantrasyon konusunda zorluklar yaşayabilirler. Daha büyük yaştaki çocuklar ve ergenler ise depremin etkilerini daha rahat anlayabilirler ancak onların esas ihtiyacı bu olayın neden gerçekleştiğini bilmektir. Bu noktada bazı doğa olaylarını tıpkı yaşamımızdaki birçok olayı olduğu gibi tahmin etmemiz ve kontrol etmemizin güç olduğunu, ancak kendimizi korumak adına ne tür önlemler alabileceğimizi onlara anlatabilirsiniz. Aynı zamanda bu vesileyle onlara dayanışmanın ve empatinin önemini de anlatma şansınız olacaktır.
Çocuklar Haberlerdeki Görüntülerden Nasıl Etkilenir? Her ne kadar çocukları depremle ilgili üzücü ve korkutucu görüntülerden uzak tutmamız gerekse de kimi zaman bunu başaramayabiliyoruz ve maalesef çocuklar birçok insanın yaşamını kaybettiği bu olay ile ilgili çok sayıda şey duyuyor ve görüyorlar. Araştırmalar çok küçük çocukların dahi haberlerdeki duygusal tonu kavrayabildiklerine işaret ediyor. Bu temelden yola çıkarak böyle bir durumda çocukların aynı felaketin kendilerinin ve ailelerinin de başına gelebileceklerinden endişe etmeye, hatta daha önce hiç olmayan korkular geliştirmeye başlamaları oldukça doğal olacaktır. Doğal afetlerin etkilerine ilişkin detaylı görüntüler içeren haberler çocukların dünyayı güvenilmez ve tehditler içeren bir yer olarak algılamalarına sebep olabilir. Daha da önemlisi 7-8 yaşlarına, yani ilkokul çağına kadar çocuklar gerçeklerle düşlemleri ayırt etmekte zorlandıklarından televizyon ekranında gördüklerini fazla gerçekçi algılayıp, gördüklerini içselleştirerek tüm olanların kısa zamanda kendi başlarına geleceğine dair büyük korkular yaşamaya başlayabilirler.
22
biradambirbebek
sonraki sayfa
Eğitim Elbette ki öncelikli amaç çocukların televizyon ekranında maruz kalabilecekleri bu tarz haberleri ve görüntüleri mümkün olduğunca denetleyebilmek olmalıdır. Eğer haberleri veya depremle ilgili programları izleyecekseniz içeriği denetleyebilmek adına mutlaka çocuğunuzun yanında olmalısınız. Eğer programın içeriği çocuğunuzun yaşına uygun değilse o programı değiştirmeli veya televizyonu kapatmalısınız. Özellikle okul öncesi dönemde bu tarz haber ve tekrarlayan görüntüler çocuğun kaygısını gittikçe artırabileceği gibi aynı zamanda tek bir olayın tekrar tekrar meydana geldiğini düşündürtebilir. Şahit oldukları görüntüler her ne kadar kendi çevrelerine ait olmasa da birtakım benzerlikler kurabilir ve evinden çok uzakta olan bir felaketi yanı başlarında gibi anlayabilirler. Bu tarz yanlış anlaşılmaları önleyebilmek için yaşanan olayları nasıl anladıklarını çocuklarla konuşabilmek önemlidir. Haberlerin çocuklar üzerindeki etkilerini azaltabilmek için ebeveynler depremle ilgili çocuğun ihtiyacı olduğu ve ilgilendiği kadar bilgiyi doğru bir şekilde çocukla paylaşmalı ve onu mümkün olduğu kadar güvende hissettirmeye çalışmalıdır. Deprem ne yazık ki kontrol edilebilir bir durum değildir, ancak bu durum ebeveynlerin çocuklarının korkularını paylaşmaları için onlara bir alan açmalarına engel olmamalıdır. Çocuğunuzu, korkuları hakkında açıkça konuşmaya teşvik etmelisiniz. Bunun için sizin de onu dinlemeye istekli olmanız önemlidir. Ebeveynler Olarak Siz Neler Yapabilirsiniz? Özellikle televizyonda depremle ilgili biz yetişkinler için dahi korkutucu olabilecek tekrarlayan görüntülerden çocukları uzak tutmak, konuyla ilgili haberler izlenecekse bunu çocukların uyuduğu bir saatte yapmayı tercih etmek bu süreçte çok önemlidir. Birçok çocuk ve yetişkin için bir felaket karşısında somut bir harekete geçmek kaygıyı azaltır. Böyle bir doğal afetten sonra çocuklara depreme birebir maruz kalmış kişilere somut yardım edebilme fırsatı verilirse kendilerini daha fazla kontrole sahip ve güvende hissederler. O nedenle çocuğunuzla depremzedelere birlikte nasıl yardım edebileceğiniz hakkında konuşun. Örneğin ona ailenizin diğer bireyleri ile birlikte yardım kuruluşlarına bağışta bulunma konusunda aktif rol verebilir, giyilmeyen eşyaları birlikte paket edip depremzedelere gönderebilir ya da kendi arkadaşları ile bir araya gelerek nasıl bir yardım projesi oluşturabileceklerini bulması konusunda ona destek olabilirsiniz. Bu, kaygıyı azalttığı gibi aynı zamanda çocuğunuzda empati ve dayanışma kavramlarının gelişmesine de yardımcı olacaktır.
23
biradambirbebek
Eğitim
Ülkemizin deprem kuşağında olduğunu düşünecek olursak, her ailenin kendine ait bir deprem planı oluşturması ve bu plan doğrultusunda o anda neler yapılabileceklerini önceden belirlemiş olmaları çocuklara bu durum üzerinde bir parça da olsa kontrol hissi verecektir. Boşanma ya da ölüm gibi aynı esnada başka bir kayıp yaşayan çocuklar böyle bir olay karşısında daha fazla kaygı hissedebilir ve kendilerini daha güvenli hissettikleri daha önceki gelişim dönemlerine dönermişçesine daha küçük bir çocuk gibi davranmaya başlayabilir, ağlayabilir, geceleri sıklıkla uyanabilir veya annelerine yapışıp bırakmayabilirler. Böyle bir durumda çocuğunuza sıklıkla sarılmanız ve onu kucaklamanız sakinleşmesine yardımcı olacaktır. Böylesine bir felaket ciddi kayıplara sebep olurken aynı zamanda gerek çocuk gerek yetişkin olsun herkesin kontrol hissini kaybetmesine yol açar. Çocukların zaten kendi hayatları üzerinde biz yetişkinlere oranla daha az kontrolleri olduğunu düşünürsek özellikle böyle zamanlarda bir miktar da olsa kontrolü ellerinde tutan, güvenilir, güçlü yetişkinleri yanlarında görmeye ve hissetmeye ihtiyaç duyarlar. Bu kontrolün sürdürülebileceği ve güvenlik hissinin de tazelenebileceği en önemli alan günlük rutinlerdir. Bu nedenle böyle zamanlarda çocuğunuzun var olan yemek yeme, uyuma, banyo yapma vs. gibi günlük rutinlerini mümkün olduğunca devam ettirin. Bunların yanı sıra, duyduğu hikâyeler konusunda çocuğunuzun düşüncelerini ve hissettiklerini öğrenmeye çalışabilir, bu olaydan yola çıkarak onunla insanlar arasındaki dayanışmayı ve insanların zor durumlarla mücadele edebilme yetilerini konuşabilirsiniz. Kaynak:Kadıköy Şifa Hastanesi
24
biradambirbebek
sonraki sayfa
Sosyal Sorumluluk
Ayın Konusu
Bal Birçok bal reklamı dönmeye başladı televizyonlarda bu ara. 3 kutu alın bir kutu bizden, gerçek bal bizde, kaşığı alıp kaldırıyoruz kopmuyorsa gerçek baldır vs..Peki nedir bu balın sırrı, faydaları? Nasıl anları gerçek balı? Ne kadar yemeli? Çocuğumuza hangi aydan sonra vermeli? Bal çiçeklerde nektar olarak bilinen hafif tatlı sıvının arının vücuduna girip çeşitli salgı ve enzimlerle birleşmesi sonucu oluşur. Arı nektarın dönüşümünü vücudunda salgıladıktan sonra kovan içindeki peteklere balı boşaltır. Burada sıvısı buharlaşan bal kovan içindeki işçi arıların peteğin ağzını kapatması ile piyasada satın aldığımız son şeklini alır.
Ballar elde ediliş kaynağına göre çiçek ve salgı olarak ikiye, elde ediliş şekline göre ise petekli, süzme ve pres balı olarak ikiye ayrılır.
26
biradambirbebek
sonraki sayfa
Ayın Konusu Çiçek balı adı üstünde balın hammaddesi olan nektarın çiçeklerden elde edilmesi ile üretilir. Salgı balı ise ıhlamur, meşe, erik, çam ağacı gibi bitkilerden sızan şekerli sıvı ile; yaprak bitleri, gibi bazen ufak böceklerin yapraklar üzerine salgıladıkları tatlı sıvıdan meydana baldır. Elde ediliş şekline göre ise petekli bal adı üstünde petek içinde bulunan baldır. Bazı yerlerde arıların petek yapımına enerji harcamaması için yapay petekler kullanılır. Yapay petekler üreticilerden toplanan balmumu kalıntılarının fabrikalarda preslenmesi ile elde edilir. Üretim sırasında bazı ilaç kalıntıları petek üzerinde kalabileceğinden kalıntılı balmumlarının üretimde kullanılmaması gerekir. Süzme bal ise petek gözlerinden dışarıya çıkarılıp kaplara konduktan sonra ya santrifüjle ya da dinlendirilip süzülerek çıkarılan bala “süzme bal” adı verilmektedir. Pres balı ise petekli balın 45 dereceye kadar ısıtılarak basınç altında enzimlerini yitirmeyecek biçimde sızdırılmasıyla elde edilen edilir.Elde ediliş şekli olarak kalitesi en düşük baldır. Gerçek balı sahtesinden nasıl ayırırsınız? Kokusuna, rengine hatta tadına bakarak siz değil uzmanların bile gerçek balı ayırması çok zordur. Balın gerçekliği sadece laboratuar tetkikleri sonucu anlaşılır.
27
biradambirbebek
Ayın Konusu
Karakovan nedir? Karakovan ıhlamur yada kestane gibi geniş gövdeli ağaçlardan elde edilen 7080 cm çapında 1 metre boyunda kütüklerin içinin elle oyulması ile elde edilir. İçi oyulan kütüğün bir tarafına arıların içeri girebileceği delikler açılmış bir kapak, diğer tarafınada açılır kapanır yine aynı ağaçtan yapılmış bir arka kapak yerleştirilir. Bal alımı bu arka kapaktan yapılır. Kovanın tam ortasına yukarıdan aşağıya bir çıta yerleştirilir. Arka kapaktan bal alımı yapılırken bu çıtaya kadar olan bal alınır ve kalan diğer bal arıların kışı geçirmesi için besin olarak bırakılır. Karakovan balı yüksek rakımlı yerlerde kaya oyuklarına yada ağaçların yüksek dallarına yerleştirilir. Ağaçtan yapılmış kovan arıları kışın soğuğundan, yüksek ve ulaşılması zor yerlere yerleştirilmesi ise ayı saldırılarından korur.
Şekerli bal ne demek? Arının balı çiçeklerden elde ettiği nektardan değil de kovanın önüne konan şekerden elde etmesi ile üretilen baldır ki bu ballar çiçek özlerini içermediğinden tüketene hiçbir faydası yoktur.
Çocuklar bal yemeye ne zaman başlayabilir? Bebeklere bal bir yaşından sonra yemesi önerilir bunun nedeni Clostridium Botulinum bakterisinin balda gelişememesine rağmen, havada, çiğ tüketilen tarımsal ürünlerde de bulunan spor formunun balda da bulunma ihtimalinin olmasıdır. Bu bakteri bağışıklık sistemi tam gelişmemiş 1 yaşından küçük bebeklerde Botulizmi denilen bir hastalığa neden olur. Bu sebeple 1 yaşından önce bebeklere bal verilmesi önerilmez.
sonraki sayfa
Sosyal Sorumluluk
Yaşam Koçu
Ortak ilgi alanları...
İlişkiyi güçlendirmek, monotonluktan kurtarmak için ortak ilgi alanları bulmak bir çözüm olabilir.Yaşamınıza dahil edeceğiz yeni alışkanlıklar, ilişkinizde daha keyifli anlar geçirmenizi sağlar. Ailenize katılan yeni bireyler çocuklarınız için ortak ilgi alanları belirlemek, ileride de aile bağlarınızı güçlendiren ve biraraya gelmeyi herhangi bir baskı ve mecburiyet dürtüsü olmaksızın ,bireylerin kendi seçimi olarak görmesini sağlar. Farklı duygusal paylaşımlar, tarafların ortak bir noktası yokmuş gibi algılanır çoğu kez…. Spor,sohbet,etkinlik izlemek vb. gibi kişiden kişiye değişim gösterir, kimi çok keyif alır kimi çok haz almaz.Ancak bu durum kişilerin birlikte paylaşımda olmasını engelleyen bir durum değildir. • Bir ilişki içinde mutlaka taviz vardır, zevklerden,eski arkadaşlardan uzaklaşılır,sadece ‘’sen ve ben’’ kalması doğru olandır şeklinde ki görüş YANLIŞ algıdan kaynaklanır.
30
biradambirbebek
sonraki sayfa
Yaşam Koçu Bu görüşe sahip kişilerin ilişki sürecinde zaman geçtikçe kişiler birbirinden kopar, çünkü paylaşım azdır ve ilişki sonlanır. Tarafların keyif aldıkları uğraşlara karşılıklı saygı göstermesi, dahil olmaya çaba göstermesi ilişkiyi destekler. Bu çaba birlikte yeni ilgi alanları bulmayı teşvik eder. İlgi alanlarında ortaklık kurulamadığında taraflar yıpranır. İlişkilerin başlarda sahip olduğu tutku,ilgi düzeyi ilişkinin ömrünü belirlemez, ilişkinin ömrü paylaşımların varlığı ile doğru orantılıdır. Yaşamınızdaki öznelere dikkat edin. Sevgilerimle, Derya Akkaya Yaşam Koçu deryaakk@gmail.com
31
biradambirbebek
Yasal
Yasal bıdı bıdılar Dergi içeriği sadece bilgilendirme amaçlı olup hiç bir şekilde tıbbi öneride bulunma amacı taşımaz. Derginin okuyucuları riski tamamen kendilerine ait olmak üzere dergi ve içeriğine erişmeyi kabul ederler. Derginin yazılması ve yayınlanmasında görev alan ve üçüncü kişiler erişimden ve/veya dergideki bilgilere güvenmelerinden kaynaklanan herhangi bir zarar ve/veya kayıptan sorumlu tutulamazlar. Dergi, diğer web sitelerine linkler ve köprüler içermektedir. Biradambirbebek, söz konusu sitelerinin içeriklerinden ve bu sitelerden dolayı kaynaklanan herhangi maddi ve manevi zarar ve kayıplardan sorumlu tutulamaz. İçerikteki yazı ve resimlerin izin alınmadan, izin alındıktan sonrada kaynak gösterilmeden yayınlanması yasaktır. Demedi demeyin