I CTUpdate JAARGANG 12 EDITIE 4
HET MANAGEMENTBLAD IN IT EN TELECOM
.
Introducing Unify. Unifying business communications for the new way to work. unify.com/nl
ICT UPDATE | JAARGANG 12 | EDITIE 4
Keep the Conversation going
Jeroen Verkroost, Chief Digital Officer De Persgroep
“Breng de business naar het digitale domein” BTG EN AGENTSCHAP TELECOM : AANDACHT VOOR TELEKWETSBAARHEID
00 COVER_4.indd 1
HOE HACKERS EEN CONCERN TOT AAN DE AFGROND WETEN TE BRENGEN
DOSSIER THE VIRTUAL ENTERPRISE: DIGITALISEER OF GA TEN ONDER
06-01-15 13:24
546.005 Conclusion FIT ad WT v1 • Perc. opmaak 100% • Perc. uitdraai 100% • A4 LL (210 × 297 mm) • FC • 4/0
You’re thinking, Ik zoek één partij die Public, Private en Hybrid Cloud-diensten biedt én helpt mijn datacenter voor te bereiden op de toekomst.
IT done differently
We’re doing...
Conclusion FIT is anders dan andere bedrijven. We onderscheiden ons in kwaliteit, enthousiasme voor het vak, plezier in ons werk en onze wil en kunde om nauw samen te werken met de klant om tot de beste IT-oplossing te komen. Wilt u meer weten, kijk dan op www.conclusionfit.nl
Next generation cloud-diensten Dimension Data is een IT system integrator én leverancier van cloud-diensten. Wij helpen onze opdrachtgevers hun datacenter voor te bereiden op de toekomst en bieden cloud-diensten waarmee ze hun business versnellen. Onze publieke, private & hybride (IaaS) cloud-diensten zijn wereldwijd beschikbaar via datacenters in Amsterdam en Londen en via datacenters in de Verenigde Staten, Australië, Zuid-Afrika, Japan en China. Dimension Data biedt next generation cloud-diensten afgestemd op de behoeften van het bedrijfsleven, ecommerce en SaaS-leveranciers. Onze cloud-architectuur op basis van componenten van A-leveranciers zoals Cisco biedt drie tot zes keer betere prestaties tegen lagere kosten vergeleken met andere cloud providers. Ontdek en probeer onze cloud gratis op: www.cloudvoorons.nl
www.dimensiondata.com Conclusion FIT is onderdeel van Conclusion, dé zakelijke dienstverlener op het gebied van IT- en Organisatie.
00 COVER_4.indd 2
546.005 Conclusion FIT ad WT v1.indd 1
06-01-15 13:24 15-12-14 14:24
I CTUpdate INHOUD
TREnds
COVER
6
Editorial
8
Langetermijncontracten nodig voor breedband bij elke EU-burger
10
Telecom Time 2014
14
YotaPhone 2 bereikt Nederland
16
HP-topvrouw is niet spraakzaam over tweedeling van het bedrijf
18
Microsoft herdoopt Lync naar ‘Skype for Business’
20
Telekwetsbaarheid onderbelicht
22
30
Op het visitekaartje van Jeroen Verkroost prijkt de titel ‘Chief Digital Officer’. Een functie die hij bekleedt bij het mediaconcern De Persgroep. Hij is verantwoordelijk voor het ‘naar het digitale domein brengen van de business’. En daar is bij het concern genoeg emplooi voor. En ook bij de lezers: “Een krant voedt de hersenen!”
nEdERland ICT 22
Innovatie maakt het brein begrijpelijk
25
Column Lotte de Bruijn, directeur Nederland ICT: “Niet minder, maar meer banen”
26
Uitgelicht: De Ictivity Groep
27
Uitgelicht: SYSQA
CIOnET
18
28
Interview met Jeroen Verkroost, Chief Digital Officer De Persgroep
33
Agenda & Colofon CIONET
www.ict-update.nl | 3
02-05 Inhoud 4.indd 3
06-01-15 14:58
InhOud
48
34
dOssIER ThE VIRTual EnTERpRIsE 34
36
42
46
Server virtualisatie: Een kwestie van schaal?
COlumn 45
Marktonderzoeker Gartner: “Digitaliseer of ga ten onder” Adviesbureau Strict: “Er is niks virtueels aan de Virtual Enterprise” Hoe Shell met Big Data en HP-tools zijn horizon verbreedt
Glenn Fassett, General Manager International Curvature: ‘Switch van capex naar opex opent weg naar kostenbesparingen’
CIO updaTE 52
Simulatie cyberaanval: Hoe een internationaal concern op de knieën wordt gedwongen
TOOls 58
YotaPhone 2: smartphone met twee beeldschermen scoort
60
Apple iPad Air 2: dunner, degelijker en duurder
sERVICE 62
In het volgende nummer
62
Advertentie-index
4 | www.ict-update.nl
02-05 Inhoud 4.indd 4
06-01-15 14:58
ud
02-05 Inhoud 4.indd 5
06-01-15 14:58
EDITORIAL Redactie-adres Channel B.V. Communicatieweg 1 3641 SG Mijdrecht +31 (0) 20 347 26 70 Hoofdredactie Paul Teixeira paul@channelbv.nl Medewerkers Jasper Bakker, Egbert Jan van Bel, Sjoerd van der Helm, Mirjam Hulsebos, Dirkjan van Ittersum, Marco Mekenkamp, HP van Tilburg, Ferry Waterkamp Columns Arnold Jesserun Fotografie Thomas Fasting – Fasting Fotografie Marco Mekenkamp Commercie Rick Vos: +31(0)35 7630 675 rick@channelbv.nl Directie Fred Schuit fred@channelbv.nl Art direction Annette van de Sluis annette@channelbv.nl Abonnementen Als vakblad zijnde, hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op. Telefoon: 0900-ABOLAND (0900-22 65 263, 10 ct/min) Fax: 0251-31 04 05 Niets uit deze uitgave mag in zijn geheel of gedeeltelijk worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder bronvermelding én uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Hoewel deze uitgave op zorgvuldige wijze is samengesteld, zijn uitgever en auteurs niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden in deze uitgave. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van generlei aard, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
HOE DIGITAAL BENT U EIGENLIJK?
W
Wie vroeger aan het hoofd van een grote onderneming stond, moest op zijn minst een behoorlijk groot kantoor met veel ramen bevolken. En als het even kon ook graag op de hoogste verdieping van een immens bedrijfspand. Als je de zaken goed voor elkaar had, dan claimde je zelfs een gehele verdieping voor de directie. Leuk voor het topmanagement en ook een mooie manier om aan de rest van de wereld te laten zien dat het hier om een echte grote onderneming ging. Tegenwoordig hoeft de grootte van het fysieke hoofdkantoor geen absolute graadmeter meer te zijn voor de omvang of de financiële prestaties van een organisatie. Met dank aan de ICT-technologie. Want met zaken als virtualisatie en cloud computing vervalt de noodzaak voor een eigen al dan niet inpandig datacentrum en vaste werkplekken. Het is tijd voor de ‘Virtual Enterprise’, of ‘Digital Enterprise’ zoals het toonaangevende marktonderzoeksbureau, en kennispartner van ICT Update, Gartner het liever noemt. In deze editie vindt u de nodige praktijkvoorbeelden en onmisbare handvatten waarmee het glorieuze maar glibberige pad naar een Digital Business kan worden geplaveid. Ondernemingen zoals Burberry (het Britse kledingmerk), de online retailer Wehkamp en De Persgroep (het Vlaams/Nederlandse mediaconcern) zijn u al met aantoonbaar succes voorgegaan. Het tekent de wereld waarin wij leven: omvang is niet zaligmakend. Een Digital Business onderscheidt zich onder andere door het feit dat het onder nagenoeg alle omstandigheden wendbaar en flexibel kan opstellen. En dat het daarmee een mooi groeipercentage en meer dan gezonde financiële prestaties weet neer te zetten. Voor CIO’s betekent de transformatie naar een Digital Business een gouden kans. Zij weten immers als geen ander wat de (on)mogelijkheden zijn van ICT en hoe dat kan worden vertaald naar zakelijke kansen. Voor dat alles is het wel vereist dat de CIO in kwestie niet blijft steken in de rol van ‘enabler’: hij of zij die de business van de onderneming ondersteunt. De Digital Business vereist een CIO die de business juist weet te vertellen waar de nieuwe kansen ligt. Een Digital CIO als het ware. Dus stel uzelf alvast de vraag: “Hoe digitaal ben ik eigenlijk?” Paul Teixeira Hoofdredacteur Vragen, opmerkingen, suggesties of zomaar een teken van leven? Mail gerust naar paul@channelbv.nl
Copyright © Channel B.V
6 | www.ict-update.nl
06 Editorial_nr4.indd 6
07-01-15 11:20
Colt is een internationaal bedrijf dat IT-diensten levert Wij helpen bedrijven beter te presteren door de complexiteit weg te nemen rond de implementatie en integratie van netwerk-, datacenter- en IT-diensten.
Colt biedt maatwerk aan grote ondernemingen, kleine bedrijven, kanaalpartners en operators, variĂŤrend van afzonderlijke producten tot volledig geĂŻntegreerde oplossingen.
Ons netwerk omvat 22 Europese landen, 20 datacenters en we hebben een groeiende aanwezigheid in de Verenigde Staten, AziĂŤ en Afrika. Colt levert hoogwaardige zakelijke prestaties waar onze klanten
die nodig hebben. Onze klanten maken gebruik van eenvoudige, transparante oplossingen die de complexiteit van IT-diensten wegnemen, zodat zij zich kunnen richten op hun eigen bedrijfsdoelstellingen.
Contactgegevens: Voor meer informatie bezoek www.colt.net/nl of bel +31 20 888 20 20
06 Editorial_nr4.indd 7
06-01-15 12:33
TRENDS
Günther Oettinger, Europees commissaris voor Digitale Economie en Samenleving
LANGETERMIJNCONTRACTEN NODIG VOOR BREEDBAND BIJ ELKE EU-BURGER
Om breedbandige internetverbindingen naar zogenoemde ‘witte vlekken’ te krijgen, zouden operators en internetproviders in staat moeten worden gesteld om met de bewoners van dergelijke gebieden contracten voor langere termijn (lees: langer dan twee jaar) af te sluiten. Dat oppert tenminste Günther Oettinger, de kersverse Europese commissaris voor Digitale Economie en Samenleving. Tekst: Paul Teixeira
Met de verzamelnaam ‘witte vlekken’ worden gebieden aangeduid waar tot dusver geen breedbandverbindingen met het internet voorhanden zijn. Dat kan bijvoorbeeld het platteland zijn of andere dunbevolkte regio’s. Voor operators en internetproviders is het doorgaans lastig om een sluitende business case te maken voor het aansluiten van de bewoners van dergelijke gebieden. Om dat toch mogelijk te maken, zou het volgens EC-commissaris Günther Oettinger verstandig zijn om marktpartijen in staat te stellen om meerjarige contracten af te sluiten met mensen die in de ‘witte vlekken’ wonen. Hierdoor zou de business case voor operators en internetproviders wellicht wel rond te krijgen zijn. ANDERE RICHTING Met zijn uitlating slaat Oettinger een andere richting in dan zijn voorganger, Neelie Kroes. Zij was juist voorstander
van het makkelijker maken voor consumenten om van operator of internetprovider te wisselen. Volgens Oettinger is het ontsluiten van de witte vlekken in Europa echter een voorwaarde om de door de EU zelf opgelegde doelstelling te halen van minimaal 30 Mbps internetverbinding voor elke EU-burger in 2020. In Nederland speelt de discussie rond het aansluiten van bewoners in wittevlekgebieden eveneens. Zo doet het ministerie van Economische Zaken op dit moment onderzoek naar de mogelijkheden om Nederlandse witte vlekken te ontsluiten. Naar verluidt, moet het rapport hierover ‘begin 2015’ aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Nu is echter al naar buiten gekomen dat het ministerie overweegt om de snelle mobiele netwerkinfrastructuur LTE/4G aan te merken als dé manier om bijvoorbeeld plattelandsbewoners te voorzien van breedbandige internetverbindingen. Het zou ook voor minister Henk Kamp (Economische Zaken) persoonlijk een mogelijke uitkomst kunnen zijn: hij heeft eerder in de pers aangegeven in een ‘witte vlek’ te wonen. NEDERLAND “Ook onze leden hebben last van ‘witte vlekken’ in Nederland”, zegt Teus van der Plaat, woordvoerder van de Branchevereniging Telecommunicatie Grootverbruikers (BTG), de onafhankelijke Nederlandse vereniging van grote telecomafnemers in de profit- en non-profitsectoren. “De dekking buitenshuis is in Nederland redelijk goed vergeleken met andere EU-landen, maar op het vlak van de zogenoemde ‘in house-dekking’ kan ook in ons land het nodige verbeteren. Dit zal enerzijds gebeuren door de
8 | www.ict-update.nl
08-09 Trends Breedband.indd 8
06-01-15 11:46
ICT UPDATE
‘In Nederland speelt de discussie rond het aansluiten van bewoners in wittevlekgebieden eveneens’
volledige landelijke uitrol van de 4G 800 MHz-frequenties (alleen Tele2 is thans nog niet operationeel) en de 900 MHz LTE-uitrol , zoals T-Mobile deze in de planning heeft voor midden 2015.” 700 MHZ Voor de dekking binnenshuis ziet BTG-woordvoerder Van der Plaat nog mogelijke alternatieven: “Dan praat je over technologische oplossingen zoals Distributed Antenna Systems en picocellen. Die bieden mogelijkheden tot verbetering van in house-dekking.” De BTG-zegsman ziet in de toekomst steeds minder witte vlekken overblijven in Nederland: “Een verdere verbetering valt te verwachten na de veiling en uitrol van de 700 MHz-frequenties zoals deze
is voorzien in 2016/2017. Die veiling biedt bij uitstek de mogelijkheid voor de overheid om indoor- en outdoor-dekkingseisen te stellen aan de kopers van deze frequentieblokken. 700 MHz heeft een nog grotere in house dekkingspenetratie dan de thans gebruikte frequenties.” De BTG zit ondertussen zelf niet stil, zegt Van der Plaat. “Wij zijn een werkgroep gestart waarin de indoordekkingsproblematiek en de benodigde standaarden onderwerpen van gesprek zijn. Grote onroerendgoedbedrijven, bouwers en ziekenhuizen doen reeds mee in de werkgroep. Maar anderen die dit een belangrijk onderwerp vinden, kunnen zich uiteraard ook melden bij het secretariaat van de BTG.”•
www.ict-update.nl | 9
08-09 Trends Breedband.indd 9
06-01-15 11:46
TRENDS
Bijna 3000 unieke bezoekers zien telecomwereld convergeren
WE KOMEN SAMEN, MAAR KIJKEN NOG WEL DE KAT UIT DE BOOM Voor het tweede jaar op rij waren de events Lync Day, Telecom Xperience (by A&C systems) en Telecom Time versmolten tot een groot telecom-event. Nog altijd een beetje onwennig stonden de werelden van vast, mobiel, zakelijk en consument elkaar zo twee dagen aan te kijken. Dat de bijna 3.000 bezoekers er ruim meer waren dan de afzonderlijke events vroeger bewees echter weer dat we wat met elkaar moeten. De telecomwereld convergeert, maar gaat dat nu harder of langzamer dan we denken? Tekst: HP van Tilburg FotograďŹ e: Paul Teixeira, Marco Mekenkamp en Riechelle van der Valk
10 | www.ict-update.nl
10-13 Trends TelecomTime.indd 10
06-01-15 11:48
ICT UPDATE
N
Los van de gebruikelijke feestjes georganiseerd door de verschillende exposanten op Telecom Time, konden er twee dagen lang allerlei zeer interessante keynotes en break-outsessies worden bezocht. Zo stond moderator Rens de Jong (bekend als presentator bij het radiostation BNR) op de eerste dag met een groot aantal telecomprofessionals de trends en topics te bespreken. Ook de vele break-outsessies gaven veel inhoud en denkrichting voor de komende twaalf maanden. Wat heel duidelijk werd op deze editie van Telecom Time, is dat de convergentie tussen vast en mobiel nu heel hard doorzet. De kloof tussen hardware als covers en chargers (accessoires) en callcentersoftware is best groot te
noemen. Toch is het goed om te zien wat er zich allemaal in het telecomspectrum afspeelt. Elke zakelijke gebruiker is in de trend van BYOD ook steeds meer een consument en andersom. LTE-DAG De BTG de Branchevereniging Telecommunicatie Grootverbruikers (BTG), de onafhankelijke Nederlandse vereniging van grote telecomafnemers in de profit- en non-profit-sectoren, had op de tweede en laatste dag van Telecom Time een eigen evenement: de zogenoemde ‘LTE-dag’. Diverse marktpartijen en grootzakelijke telecomgebruikers gaven tijdens de op de Telecom Time-beursvloer gehouden sessies hun visie op de praktische toepassingen van deze snelle mobiele netwerkinfrastructuur.• >>
www.ict-update.nl | 11
10-13 Trends TelecomTime.indd 11
06-01-15 11:49
TRENDS
‘What ever happens… telecommers houden van een feestje’
12 | www.ict-update.nl
10-13 Trends TelecomTime.indd 12
06-01-15 11:49
ICT UPDATE
CeBIT 2015 De wereld wordt digitaal. Bent u er klaar voor? Bezoek΄s werelds grootste IT vakbeurs en conferentie voor professionals en ontdek alle mogelijkheden die ICT en digitalisering te bieden heeft. 16 t/m 20 maart 2015 Hannover ▪ Duitsland
Voor atie: egistr ticketr
om cebit.c
New Perspectives in IT Business
Hannover Consultancy B.V. ▪ Tel. +31 18 4 69 30 50 ▪ info@hf-netherlands.com ▪ Twitter: @HCnederland
10-13 Trends TelecomTime.indd 13
www.ict-update.nl | 13
06-01-15 11:49
TRENDS
YOTAPHONE 2 BELEEFT NEDERLANDSE INTRODUCTIE Tijdens een drukbezochte persconferentie in het Amstelveense Cobra Museum heeft Yota Devices op vier december jongstleden zijn YotaPhone 2-smartphone in Nederland geïntroduceerd. Het kersverse apparaat onderscheidt zich met name door het feit dat het standaard over twee aanraakschermen beschikt. Elders in deze editie van ICT Update is een uitgebreide test van de YotaPhone 2 te vinden.
Tekst & fotografie: Paul Teixeira
De YotaPhone 2 (versie 1 is een jaar geleden tijdens het Mobile World Congress als ‘proof of concept’ aan het grote publiek getoond) mag een aparte smartphone worden genoemd. Het apparaat onderscheidt zich van de concurrentie met name door het simpele feit dat het twee beeldschermen in zich verenigt. Het eerste is een ‘regulier’ kleurenaanraakscherm (Amoled) dat niet direct
zorgt voor een enorme verrassing. Het tweede scherm deed echter wel de wenkbrauwen van de in Amstelveen aanwezige pers fronsen: een e-Ink-variant die normaliter alleen in e-book readers wordt aangetroffen. Volgens Jens-Uwe Theumer – Managing Director Yota Devices Germany GmbH & Vice President, Europe, Middle East & Africa - is het e-Ink-scherm van de YotaPhone 2 voor
14 | www.ict-update.nl
14-15 Trends Yota.indd 14
06-01-15 12:38
ICT UPDATE
diverse doeleinden te gebruiken. “Allereerst kun je als gebruiker ervoor kiezen om apps en dergelijke op het tweede scherm te laten weergeven. Dat kan bijvoorbeeld een mailapp zijn, gecombineerd met een agenda- en een klok-app. Daarbij hoef je niet bang te zijn dat hierdoor de accu overmatig wordt belast: het e-Ink-scherm verbruikt namelijk een fractie van wat het Amoled-scherm nodig heeft. Met andere woorden: de apps en de gegevens kunnen zonder energieproblemen blijven staan op het e-Ink-scherm. Ik gebruik die mogelijkheid zelf voor onder andere mijn elektronische instapkaart als ik moet inchecken op de luchthaven.” SCHIPHOL De YotaPhone 2 heeft een Nederlandse adviesprijs van 699 euro inclusief btw meegekregen (exclusief mobiel abonnement). Ingram Micro is onder andere in Nederland als distributeur aangesteld. Consumenten kunnen de smartphone via Coolblue online in Nederland en België aanschaffen. Op de luchthaven Schiphol (en op andere luchthavens in de wereld) biedt de internationale retailer Capi de YotaPhone 2 aan. Op 4 december is tevens de officiële verkoop van de smartphone in een Capi-winkel op Schiphol (voor de douane) op feestelijke wijze van start gegaan.• www.ict-update.nl | 15
14-15 Trends Yota.indd 15
06-01-15 12:39
TRENDS
16 | www.ict-update.nl
16-17 TRENDS HP.indd 16
06-01-15 12:43
ICT UPDATE
HP BLIJFT STIL OVER PROCES TWEEDELING De tweedeling van Hewlett-Packard moet meer opleveren dan de som der delen. Met die belofte heeft HP-CEO Meg Whitman onlangs het jaarlijkse bedrijfsevenement HP Discover in het Spaanse Barcelona geopend. Zij leek met die boodschap met name in te spelen op de sceptische geluiden die beleggers en industrieanalisten de afgelopen tijd hebben laten horen naar aanleiding van de voorgenomen opsplitsing van het ICT-concern. Tekst & fotografie: Paul Teixeira
Weliswaar stond topvrouw Meg Whitman tijdens haar openingstoespraak op HP Discover 2014 even stil bij de aanstaande tweedeling van haar bedrijf, maar tegelijkertijd gaf zij geen nieuwe inzichten in de verdere uitwerking van haar plan. Ook het lokale Nederlandse management van HP Nederland hield, tijdens een voorafgaande persontmoeting in Barcelona, de kaken stijf op elkaar over de opsplitsing. Zeker is in ieder geval dat aan einde van HP’s boekjaar 2015 er twee aparte beursgenoteerde ondernemingen zullen zijn die de HP-bedrijfsnaam voeren. Allereerst is er HP Enterprise, dat een aardig gevulde bruidsschat meekrijgt: cloud-oplossingen, diensten, servers en software voor de zakelijke markt. Het zijn deze activiteiten die het grootste groeipotentieel met navenante winstmarges vertonen. In de tweede onderneming, HP Inc gedoopt, wordt de productie en verkoop van de zogenoemde ‘hoge volume-lagere-marge-producten’ (zoals pc’s, laptops, tabletcomputers en printers) ondergebracht. Deze activiteiten zijn de afgelopen jaren geplaagd door teruglopende vraag en afnemende winstmarges. Hoewel vaagheid vooralsnog troef blijft als het gaat om de bedrijfsstrategische toekomst van HP, zit het ICT-concern op het gebied van nieuwe diensten en producten niet stil. Tijdens het Discover 2014-evenement heeft het bedrijf een reeks aankondigingen gedaan. Zo is ‘Haven’, een bundel Big Data-hulpmiddelen uit zowel eigen keuken als afkomstig van derden, voortaan ook als een clouddienst af te nemen (‘Haven OnDemand’). Tevens heeft HP zijn bestaande productreeksen op het gebied van opslag (3Par), high end servers (Superdome en Integrity) en beheer (OneView) uitgebreid met nieuwe modellen en versies. Ook heeft het nu een grootzakelijke variant van Microsoft Office365 in zijn portfolio opgenomen. HP heeft aan deze hosted kantoorsoftware een aantal eigen beheer- en rapportagemodulen toegevoegd. Ook zegt HP garanties te kunnen afgeven voor de geografische locatie van de Office 365-data. En passant is door het ICT-bedrijf ook een aantal nieuwe notebooks aangekondigd. Volgens HP zijn de apparaten lichter (1 kilo) en dunner (15,7 millimeter) dan wat er op dit moment al verkrijgbaar is.
Verder heeft HP laten weten dat het zijn bedrijfskritische Integrity-servers gebaseerd op de weinig populaire Itanium-processor, die ooit in samenwerking met fabrikant Intel is ontwikkeld, voortaan ook in varianten met een andere Intel-processor (Xeon) gaat leveren. Hoewel HP andere motieven aanvoert, lijkt deze beslissing met name op economische gronden te zijn gebaseerd: de verkoop van de Itanium-servers is alleen al in het afgelopen kwartaal met 29 procent gedaald. Volgens Antonio Neri, senior vice president & general manager van de Enterprise Group, kunnen klanten die nu over Itanium-systemen beschikken ‘zeker tot 2025’ rekenen op ondersteuning. Ook stelt hij dat er nog zal worden geïnvesteerd in de ontwikkeling van zowel de Itanium-processor als de besturingssystemen HP-UX en OpenVMS. “Ik verwacht dat er nog wel een volgende generatie Itanium-CPU zal komen, met een snelheidswinst tot maximaal vijftien procent”, aldus Neri. Antonio Neri is ook verantwoordelijk voor wat vooralsnog ‘The Machine’ is gedoopt. Achter die codenaam gaat een ambitieus onderzoeksproject schuil dat uiteindelijk een radicaal ander - sneller en energiezuiniger- soort computersysteem moet gaan opleveren. “Het zal zeker nog tot 2016 gaan duren voordat er onderdelen van wat wij in The Machine voorzien, in onze andere meer conventionele systemen zullen worden verwerkt”, zegt hij. “Je moet denken aan zaken als een geheel nieuw soort geheugen en koppelingen tussen en in chips die op basis van licht tot stand komen.” Voor The Machine is ook een nieuw besturingssysteem en bijbehorende programmeertalen nodig, weet de HP-topman. Vreemd genoeg betrekt HP daar zijn partner Microsoft niet bij. Neri: “Dat is een bewuste keuze. Wij zijn van mening dat een revolutionair computerconcept als The Machine alleen tot zijn recht kan komen als het in alle opzichten wordt gedragen door een grote en brede community. Daar hoort ook een besturingssysteem bij dat op basis van het open source model wordt gemaakt. Een open besturingssysteem inderdaad. En dat is niet mogelijk met Microsoft.”•
www.ict-update.nl | 17
16-17 TRENDS HP.indd 17
06-01-15 12:44
TRENDS
MICROSOFT DOOPT LYNC OM IN SKYPE FOR BUSINESS In de eerste helft van 2015 zal Microsoft zijn communicatietool Lync omdopen in Skype for Business. De nieuwe versie verenigt volgens Microsoft het beste van Skype en Lync in een nieuwe applicatie die communiceren nog makkelijker moet maken. Dat maakte Gurdeep Pall, corporate vice president for Skype begin november bekend in een blogposting op het Office Blog. Tekst: Sjoerd van der Helm
“Met Skype for Business brengen we de bekende ervaring en gebruiksplezier van Skype samen met de veilige en uitgebreide mogelijkheden die bedrijven kennen van Lync. Daarmee creëren we het meest geliefde en vertrouwde communicatieplatform om samen dingen te bereiken, zowel zakelijk als privé”, aldus Gurdeep Pall in zijn blog. De nieuwe versie van Skype for Business bevat qua vormgeving verschillende elementen van zowel Skype als Lync. De bekende Skype-iconen zijn geïntegreerd, net als de ‘call monitor’ van Skype. Elementen van Lync, zoals het delen van content en telefonie zijn uiteraard ook behouden in de nieuwe versie. Met de introductie van Skype for Business wordt het tevens mogelijk om met iedere Skype-gebruiker wereldwijd te communiceren.
UITROL Op dit moment is er nog geen exacte beschikbaarheid van de nieuwe software bekend. Microsoft heeft wel laten weten dat Skype for Business vanaf begin 2015 wordt uitgerold. Gebruikers van Lync server 2013 krijgen de beschikking over de nieuwe versie door een update naar Skype for Businnes Server te installeren. Gebruikers van Office 365 krijgen de update automatisch als onderdeel van het softwarepakket.•
OVERNAME SKYPE Microsoft nam Skype in 2010 over voor een bedrag van omgerekend 6 miljard euro. Het doel van de overname was destijds om de communicatietool te integreren in de diverse communities van de softwaregigant, waaronder gameplatform Xbox Live, Office-toepassingen en Microsoft Lync.
18 | www.ict-update.nl
18-19 Trends Skype for Business.indd 18
06-01-15 12:50
ICT UPDATE
www.ict-update.nl | 19
18-19 Trends Skype for Business.indd 19
06-01-15 12:50
BTG VISIE
BTG-THEMASESSIE TELEKWETSBAARHEID VORMT AANZET TOT PUBLIEKE DISCUSSIE Burgers en bedrijven bewust maken van hun grote afhankelijkheid van data- en telecommunicatie. Met dat doel gaan grote telecomafnemers, operators en overheid de komende tijd gezamenlijk aan de slag. Dit was de uitkomst van de themasessie ‘telekwetsbaarheid’ die door de Branchevereniging Telecommunicatie Grootverbruikers (BTG) – de onafhankelijke Nederlandse vereniging van grote telecomafnemers in de profit- en non-profitsectoren – onlangs werd gehouden. Tekst & fotografie: Paul Teixeira
Grote telecomstoringen of 112-centrales die onbereikbaar zijn: de afhankelijkheid van telecommunicatie, ook wel ‘telekwetsbaarheid’ genoemd, trekt in toenemende mate de publieke aandacht. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt niet alleen bij de overheid of telecombedrijven. Organisaties hebben hierin ook een belangrijke verantwoordelijkheid te nemen. Intensievere samenwerking tussen overheid, telecombedrijven en eindgebruikers is daarbij van essentieel belang. Dit was de conclusie aan het eind van de themasessie ‘telekwetsbaarheid’. Aan de discussie namen vertegenwoordigers van telecomproviders, BTG-leden en overheid deel. “Wij hebben als maatschappij op dit moment een grote mate van telekwetsbaarheid. Zonder telecommunicatie stopt alles. Ik durf zelfs te zeggen dat innovatie in Nederland afhankelijk is van onze netwerkinfrastructuur”, meende Peter Spijkerman, directeur van Agentschap Telecom, onderdeel van het ministerie van Economische Zaken. Tegelijkertijd is, aldus Spijkerman, het idee van ‘100 procent dekking van het mobiele netwerk en 100 procent bereikbaarheid’ een utopie. “Je kunt niet alles overlaten aan de overheid en de telecomproviders. Consumenten en bedrijven hebben hierin zelf ook een verantwoordelijkheid. Zij moeten eigenlijk een plan B ontwikkelen. Ik
20 | www.ict-update.nl
20-21 Trends Telekwetsbaarheid.indd 20
06-01-15 12:52
ICT UPDATE
In Nederland speelt de discussie rond het aansluiten van bewoners in wittevlekgebieden eveneens.
vind het tijd om een brede discussie te voeren om eenieder bewust te maken van de grote telekwetsbaarheid die wij hebben.” De term ‘telekwetsbaarheid’ is overigens door Agentschap Telecom-directeur Spijkerman in het jaarverslag 2013 van de overheidsinstantie geïntroduceerd. Voor de door Spijkerman gewenste discussie is een aftrap gegeven door de BTG, de belangenbehartiger van Nederlandse bedrijven en instellingen die op grote schaal gebruikmaken van bedrijfscommunicatie. In samenwerking met Agentschap Telecom, CIONET (het kennisplatform van ict-directies), TMA (Telecom Management Associatie, Beroepsvereniging voor Managers van Communicatietechnologie) en drie grote telecombedrijven is besproken hoe de BV Nederland beter bewust kan worden gemaakt van de afhankelijkheid van telecommunicatie. “Telekwetsbaarheid is nog onvoldoende ‘top of mind’ bij de ict-directeuren in Nederland”, zo erkende
Frits Bussemaker, partner bij CIONET, tijdens de discussie. Jan van Alphen, voorzitter van het bestuur van BTG: “Bedrijven en medewerkers rekenen op de beschikbaarheid van verbindingen voor spraak- en dataverkeer. Doordat we de netwerken steeds intensiever gebruiken, neemt de afhankelijkheid ervan toe, maar worden de verbindingen kwetsbaarder. Wij stimuleren onze leden dan ook om fall-back-scenario’s op orde te hebben in geval van incidenten en om kennis en ervaring op dit gebied met elkaar te delen.” Uit de discussie kwam verder naar voren dat Nederlandse bedrijven bereid zijn om meer te betalen voor een hogere mate van zekerheid van hun spraak- en dataverkeer voor bedrijfskritische processen. Ook zouden providers meer moeten samenwerken om een dergelijke infrastructuur met ’garanties’ te realiseren voor bedrijven.*
www.ict-update.nl | 21
20-21 Trends Telekwetsbaarheid.indd 21
06-01-15 12:56
Brains Unlimited, winnaar Nederland ICT Impact Award
Innovatie maakt het brein begrijpelijk Onderzoekers die gebruik willen maken van een 9,4 Tesla MRI-scanner kunnen maar op vier plekken ter wereld terecht. Op slechts één locatie vinden ze daarnaast ook een 3 en een 7 Tesla-scanner: bij Brains Unlimited in Maastricht. Brains Unlimited biedt zowel onderzoekers als de industrie de unieke mogelijkheid om te werken met het beste van het beste op MRI-gebied. Op 30 september 2014 won Brains Unlimited de ICT Impact Award van Nederland ICT. Jacques Beursgens en Nadine Reijnders vertellen wat Brains Unlimited zo bijzonder maakt. “We willen onze academische kennis en techniek inzetten om iets aan de maatschappij terug te geven.”
ONDERZOEK NAAR FUNDAMENTELE NEUROWETENSCHAPPELIJKE VRAGEN De scanners van Brains Unlimited worden vooral gebruikt om neurowetenschappelijk onderzoek te doen. Zo wordt veel aandacht besteed aan veelvoorkomende aandoeningen zoals Alzheimer, Parkinson en MS. “Bij ons wordt onderzoek gedaan naar het ontstaan van deze aandoeningen. Dat is cruciaal om te komen tot een uiteindelijke behandeling of zelfs het voorkomen ervan,” aldus Jacques Beursgens, deputy director en informatiemanager bij de Faculty of Psychology and Neuroscience bij de Maastricht University. De aanwezigheid van top of the line MRI-apparatuur maakt het voor het onderzoek bij Maastricht University mogelijk om in de wereldtop mee te kunnen doen, zegt Nadine Reijnders, Projectmanager bij Scannexus. “Met de nieuwe scanners kunnen onderzoekers de volgende stap zetten. Zo kan het hoge
magnetische veld van de 9.4 Tesla scanner, structuren in het brein laten zien, die tot op heden onbekend waren. Dat stelt ons in staat om op zoek te gaan naar antwoorden op fundamentele neurowetenschappelijke vraagstukken.” TOEGANG VOOR BEDRIJFSLEVEN Brains Unlimited is daarmee belangrijk voor het onderzoek bij Maastricht University. Maar ook onderzoekers van andere instellingen en uit de industrie kunnen gebruikmaken van de faciliteiten van Brains Unlimited. “Iedereen die de MRI-apparatuur wil inzetten, kan hiervoor letterlijk per uur tijd ‘inkopen’ bij Scannexus, dat zorgt voor de exploitatie van de scanners. Of het nu gaat om een kleine start-up of een multinational, we behandelen iedereen daarin gelijk. De boekingen zijn online in te zien, zodat gebruikers hun onderzoek optimaal kunnen inplannen,” vertelt Reijnders. Bedrijven kunnen daarbij niet alleen
22 | www.ict-update.nl
22-27 Nederland ICT.indd 22
07-01-15 08:50
Fotobijschrift uitreiking: ‘Op 30 september 2014 nam Jacques Beursgens de ICT Impact Award namens Brains Unlimited in ontvangst. Foto: tychoseye.nl’
gebruik maken van de scanners, maar kunnen de expertise van Scannexus inhuren. “Op die manier komt wat men wil toetsen optimaal in beeld.” De scanners worden door het bedrijfsleven ingezet voor onderzoek naar diverse onderwerpen, vertelt Reijnders. “Farmaceutische bedrijven kunnen bij ons bijvoorbeeld onderzoeken wat de effecten van bepaalde geneesmiddelen op de hersenen zijn.” Twee van de drie scanners bij Brains Unlimited zijn full-body scanners, zodat onderzoek zich niet hoeft te beperken tot de hersenen. Zo behoort bijvoorbeeld ook onderzoek naar gewrichten of blaasproblemen tot de mogelijkheden. ICT MAAKT ENORME SPRONGEN Voortschrijdende MRI-techniek stelt ook hoge eisen aan ICT: “Omdat MRI driedimensionaal werkt, leidt een vertienvoudiging van de resolutie tot een verduizendvoudiging van het aantal
voxels, een soort driedimensionale pixels. Koppel dit aan het feit dat wij (f)MRI-onderzoek doen, waarbij sequenties van MRI-opnames worden verwerkt tot één geanimeerd beeld, en je begrijpt dat het om enorme hoeveelheden data gaat,” vertelt Beursgens. Per scan kan een scanner in 2014 wel 2 TB per scan genereren, tot 24 TB per dag. Tien jaar geleden werd dat nog in MB’s gemeten. De benodigde rekenkracht, opslag en communicatieverbindingen die nodig zijn om dat te verwerken, zijn dan ook nauwelijks nog te vergelijken met een decennium geleden. “Als je nu als consument een snelle PC en een NAS koopt in een computerzaak, heb je ongeveer wat wij tien jaar geleden hadden staan. Nu hebben wij drie HP Tesla-rekenclusters op basis van GPU’s. Elk rekencluster kan de data een factor 100 tot 1000 sneller doorrekenen dan het ene workstation dat we vroeger hadden. We maken gebruik van snelle glasvezelverbindingen om gegevens door te sturen
www.ict-update.nl | 23
22-27 Nederland ICT.indd 23
07-01-15 08:50
van de workstations bij de scanners naar de rekenclusters, en onze storage partners Open Line en EMC2 hebben een opslagsysteem van 200 TB geleverd, dat in principe onbeperkt schaalbaar is,” aldus Beursgens. “Processen die voorheen uren in beslag namen, kunnen tegenwoordig bijna real-time plaatsvinden.”
Fotobijschrift foto scanner: ‘Foto: Brains Unlimited’
IMPACT Door het hoogwaardige onderzoek, het faciliteren van onderzoek voor zowel de internationale academische wereld en de industrie én de aanwezigheid van de beste MRI- en ICT-apparatuur past Brains Unlimited uitstekend in het toekomstperspectief van Nederland als Digital Delta, waarbij Nederland op verschillende vlakken koploper is in Europa. Dat de ICT Impact Award door Nederland ICT aan Brains Unlimited werd toegekend, voelt dan ook als erkenning, aldus Beursgens: “Impact, daar doen we het uiteindelijk voor. De inzichten die we opdoen bij het onderzoek dat bij Brains Unlimited wordt gedaan, dragen bij aan het bestrijden of effectiever behandelen van ziektes of, bijvoorbeeld, dyslexie bij kinderen. Valorisatie van kennis is voor Maastricht University ontzettend belangrijk. We willen onze wetenschappelijke kennis en techniek inzetten om iets te kunnen teruggeven aan de maatschappij.”•
22-27 Nederland ICT.indd 24
07-01-15 08:50
Niet minder, maar meer banen Robots zijn hot. Door de uitspraken van minister Lodewijk Asscher staat robotica in één klap hoog op de agenda. Het houdt de gemoederen zodanig bezig dat de minister nu ook aan de SER advies heeft gevraagd over de gevolgen van technologische vooruitgang voor de arbeidsmarkt. Het bericht dat door robots miljoenen banen zullen verdwijnen heeft gezorgd voor een flinke schok. Twee dingen vallen op. De definitie van robot is wel heel ruim gesteld. In een krantenartikel werd zelfs de handscanner in de supermarkt als voorbeeld genoemd als verdringer van de caissière. En er wordt van uitgegaan dat alles wat geautomatiseerd of gerobotiseerd kan worden, ook zal gebeuren. Ik geloof echt niet dat alle obers brodeloos worden omdat hun werk technisch gezien door een robot kan worden gedaan. Het eten zou mij in ieder geval minder smaken. Technologische vooruitgang heeft in de loop der tijd gezorgd voor grote veranderingen. Dat gold voor de stoommachine, de auto en ook voor de computer. Geen van alle hebben ze gezorgd voor massawerkloosheid. Het is niet zo dat banen verdwijnen, maar beroepen verdwijnen als gevolg van die ontwikkelingen. De hoefsmid zag zijn markt wegvallen door het in onbruik raken van paard en wagen. Nog in de jaren 80 van de vorige eeuw bestond het fenomeen typekamer, waar typistes wedijverden om wie de meeste aanslagen per minuut had. In de ICT sector alleen werken zo’n kwart miljoen mensen. Die hebben een beroep dat veertig jaar geleden nog niet bestond. Sterker nog, stel dat je terug kon reizen in de tijd en vertelde over app-ontwikkelaars of big data analisten, dan werd je niet-begrijpend aangekeken. Omdat we niet weten om wat voor beroepen en banen het over vijf, tien of twintig jaar gaat, liggen er enorme kansen. Als Nederland zich ontwikkelt tot proeftuin voor technologische ontwikkeling, kunnen wij als eerste ervaring opdoen met de beroepen van de toekomst. Ons land heeft de perfecte uitgangspositie om de eerste echt digitale economie van Europa te worden. Dat betekent niet dat we alles wat los en vast zit automatiseren en van elke werknemer een robot willen maken. Door werkzaamheden te automatiseren komt er tijd vrij voor andere zaken. Dat geldt thuis en op het werk. We worden productiever en krijgen een leuker leven en leuker werk. De vaatwasser en wasmachine willen we toch ook niet meer kwijt? Robots zijn in staat om bepaald werk nauwkeuriger te doen dan mensen. Een
operatierobot kan operaties uitvoeren die voor een chirurg te moeilijk zijn of zelfs onmogelijk. Hij maakt de chirurg heus niet overbodig. Als het werk van een stratenmaker wordt gedaan door een robot, scheelt dat heel wat versleten knieën en ruggen. VDL heeft na de overname van de Nedcar fabriek het productieproces verder gerobotiseerd. Desondanks werken daar nu meer mensen dan voor de overname. Voor de Nederlandse industrie liggen in de combinatie met ICT grote kansen. Hetzelfde geldt voor de agrosector. De melkrobot is daar al sinds jaar en dag een welkome hulp voor de boer. En Air France hoeft niet bang te zijn dat de automatische piloot gaat staken. Als ik minister Asscher was zou ik de vraag aan de SER herformuleren. Wat zijn de kansen van technologische ontwikkeling voor Nederland?, lijkt me een betere. Mijn advies aan de SER: zet vol in op robotica, internet-of-things, 3D-printing en big data. Dan verdwijnen er geen banen, maar wordt Nederland de Digital Delta van Europa (www.thedigitaldelta.nl). De technologische proeftuin zal werken als een magneet op start-ups en grote spelers in de markt. Dat is pas een banenmotor voor nieuwe hoogwaardige, uitdagende en creatieve beroepen. Met een (digitale) economie die sneller groeit dan in de landen om ons heen.
www.ict-update.nl | 25
22-27 Nederland ICT.indd 25
07-01-15 08:50
Uitgelicht Iedere editie van ICT Update stellen we bedrijven voor uit de achterban van Nederland ICT die het ICT-landschap kleur geven. Deze keer vertellen Ictivity Groep en SYSQA over hun ambities, de meerwaarde van het Nederland ICT-lidmaatschap en wat hen anders dan anderen maakt. Sinds 1998 kunnen klanten met vraagstukken op het gebied van infrastructuren en kantoorautomatisering terecht bij De Ictivity Groep uit Eindhoven. De 120 medewerkers van het bedrijf houden zich bezig met het beheren van de totale infrastructuur en projecten op het gebied van onder andere virtualisatie, securityoplossingen en mobile device management. 325 opdrachtgevers, waaronder verschillende gemeentes, de Amsterdamse Brandweer, Tivoli Vredenburg en Brabant Water wisten de weg naar Ictivity al te vinden. “Wij zorgen voor de continuïteit van ICT omgevingen bij organisaties tussen de 75 en 2000 geautomatiseerde werkplekken,” aldus commercieel directeur Wilbert van Beek.
Wat doet De Ictivity Groep dat andere bedrijven niet doen? “Wij baseren al onze adviezen op onze User Based Computing-visie. We denken daarbij vanuit de eindgebruiker. Hoe maken we zaken minder complex? Dat is ons uitgangspunt bij het ontwerpen, implementeren en beheren van ICT-omgevingen.” Wat zijn de ambities van uw bedrijf? “IT-afdelingen staan onder steeds grotere druk om de strategische doelen van hun organisaties te ondersteunen en tegelijkertijd hebben ze te maken met steeds complexer wordende IT. Ons speerpunt voor de komende jaren is om de zorg van het IT beheer van de totale infrastructuur inclusief IT innovaties van hen over te nemen zodat ze zich kunnen richten op hun core business.” Waar ligt u ’s nachts wakker van? “Ik slaap gelukkig erg goed, maar wat me bezig houdt is het feit dat ICT opnieuw moet worden uitgevonden binnen organisaties. IT is onnodig complex en kostbaar geworden en je vernieuwt het IT-landschap niet door alleen het aantal applicaties te reduceren. Voor ons noodzaak om deze handschoen op te pakken en klanten nog actiever te begeleiden bij het opnieuw vormgeven van ICT en de ICT-afdeling.” Waarom bent u lid van Nederland ICT en hoe gebruikt u het lidmaatschap? “We gebruiken de juridische expertise van Nederland ICT bij aanbestedingstrajecten. Daarnaast hanteren we de Nederland ICT Voorwaarden en zijn we regelmatig bij seminars en workshops te vinden.” Welke ICT-ontwikkelingen volgt u op de voet of vindt u interessant? “De mate waarin de markt cloudtechnologie accepteert. Steeds meer organisaties maken de overstap en besteden (delen van) hun ICT uit en maken gebruik van (vormen van) cloud computing.”
26 | www.ict-update.nl
22-27 Nederland ICT.indd 26
07-01-15 08:50
“De businesskant van organisaties staat of valt bij goedwerkende IT’, aldus Jan Gieles, algemeen directeur van SYSQA. “Wij zorgen dat de businessdoelstellingen bij ICT-activiteiten worden behaald door het toepassen van Quality Assurance (QA).” SYSQA, dat in 1999 werd opgericht en gevestigd is in Almere, biedt niet alleen management consultancy aan, maar vervult ook een uitvoerende rol op het gebied van regievoering, project assurance, testen, requirements, functioneel beheer en procesverbetering. Met succes, want de inmiddels 200 medewerkers bedienen grote klanten als KPN, PGGM en Rijkswaterstaat. Wat doet SYSQA dat andere bedrijven niet doen? “Wij werken voor klanten die geen falende ICT meer accepteren en zorgen ervoor dat organisaties ICT ervaren als een vliegwiel, zodat het business accelereert in plaats van belemmert. Wij bieden niet alleen maar management consultancy aan, maar wij doen ook. We zijn, anders dan softwarehuizen, objectief en onafhankelijk en onderscheiden ons van testbureau’s omdat we niet alleen specialist zijn in testen, maar in een breder scala aan QA-diensten.” Wat zijn de ambities van uw bedrijf? “In 2020 willen we dé partij in QA zijn, zodat elke beslisser bij belangrijke ICT-vraagstukken overweegt om ons in te zetten. Daarnaast willen we onze diensten actueel en relevant houden en willen we dat SYSQA een bedrijf is waar QA-professionals graag en met trots werken.” Waar ligt u ’s nachts wakker van? “Ik lig wel eens wakker van opwinding over een nieuw idee dat ik heb.” Waarom bent u lid van Nederland ICT en hoe gebruikt u het lidmaatschap? “We willen de kennis en ervaring die we in de afgelopen 15 jaar hebben opgebouwd graag delen. Nederland ICT biedt ons een platform waar we kunnen netwerken met leden en andere relevante partijen. Daarnaast zijn we graag aanwezig bij workshops en bijeenkomsten, zoals het CIO Café, waar ICT-bedrijfsleven en overheid samenkomen.” Welke ICT-ontwikkelingen volgt u op de voet of vindt u interessant? “Steeds meer organisaties besteden ICT-werkzaamheden uit en leggen meer verantwoordelijkheid bij ICT-leveranciers. Tot hoever gaat dat? En tot hoever gaat dat goed? Ontzorgt de ontzorging? Ik heb daar diverse positieve ervaringen mee.”
www.ict-update.nl | 27
22-27 Nederland ICT.indd 27
07-01-15 08:51
What’s next. Jeroen Verkroost, chief digital officer De Persgroep
“VERPLICHT POLDEREN TUSSEN BUSINESS, ICT EN Het had ook anders kunnen lopen, aanmerkelijk anders zelfs. Anno 2014 prijkt er op het visitekaartje van Jeroen Verkroost weliswaar de titel ‘Chief Digital Officer’ bij het mediaconcern De Persgroep, maar hij had evengoed een bekende popster kunnen zijn. Tot zijn dertigste was dat in ieder geval zijn streven. Het was pas na het bereiken van die leeftijd dat het snijvlak van ICT en media zijn hart definitief won als hét gebied waarin hij met veel passie en overtuiging carrière zou maken. Een keuze waar hij met passie over spreekt: “Een krant voedt de hersenen!” Tekst en fotografie: Paul Teixeira
Jeroen Verkroosts werkgever heeft in België en Nederland een breed portfolio: van dagbladen tot websites en radiostations. De Persgroep geeft in Nederland de landelijke dagbladen Trouw, De Volkskrant en het Algemeen Dagblad uit. In België gaat het om De Morgen en Het Laatste Nieuws. Maar ook vallen diverse websites (zoals AutoTrack, Intermediair en Tweakers), tijdschriften (Dag Allemaal), televisiestations (bijvoorbeeld VTM) en het radiostation Q-Music onder het van origine Vlaamse bedrijf. In België exploiteert het concern zelfs nog een mobiele operator (JIM Mobile) die zich op de jongerenmarkt richt. In 2013 wist De Persgroep een totale omzet van 900,8 miljoen euro te behalen, met een Ebita (winst voor belastingen en afschrijvingen) van 100,6 miljoen. De Persgroep blijft, onder leiding van CEO Christian Van Thillo, ook volop in beweging, getuige het feit dat eerder dit jaar een bod is gedaan op branchegenoot Mecom, in Nederland bekend door de dochteronderneming Wegener, uitgever van diverse regionale kranten. Een uitgeef- en overnamemachine, zo lijkt het. En dat is ook te zien aan de manier waarop ICT in de eerste instantie wordt ingezet. “Feitelijk biedt De Persgroep als onderneming een ICT-platform waarop diverse, al dan niet overgenomen, mediamerken kunnen worden ‘ingeplugd’”, zegt Chief Digital Officer Jeroen Verkroost, “Daarmee realiseer je synergie, eigenlijk gewoon verstandige bedrijfsvoering, omdat je niet voor elk medium weer een nieuwe ICT-infrastructuur nodig hebt. Daarmee hebben wij, net als andere organisaties, ICT vrij lang gezien als een manier om met name kosten te besparen. Dat is de klassieke manier waarop bijvoorbeeld CIO’s naar ICT kijken.” Voor De Persgroep heeft dat overigens tot dusver zijn vruchten afgeworpen, >>
28 | www.ict-update.nl
28-33 CIONET.indd 28
06-01-15 13:17
EN
CIO NET UPDATE
REDACTIE ZORGT VOOR HET BESTE RESULTAAT”
‘Het gaat niet om concurrentie tussen digitaal en papier. Mensen hebben bij ons een abonnement op informatie’
www.ict-update.nl | 29
28-33 CIONET.indd 29
06-01-15 13:17
What’s next.
aldus Verkroost. Een goed praktijkvoorbeeld daarvan was de overname van het Nederlandse krantenconcern PCM (uitgever van het Algemeen Dagblad, Het Parool, Trouw en De Volkskrant). Door onder andere het combineren van de achterliggende ICT-infrastructuur en –systemen werd binnen relatief korte tijd een aanmerkelijke kostenbesparing bereikt. “Dat was broodnodig omdat sommige van de overgenomen kranten er financieel gezien niet al te best voor stonden”, zegt Verkroost. Nadat het ‘klassieke’ deel van de ICT-inzet achter de rug was, kwam de noodzaak om ‘digitaal’ op een andere manier te omarmen. ”Twee jaar geleden waren de kosten omlaag gegaan en de kwaliteit van de kranten omhoog gebracht. Het was tijd om vooruit te kijken en de business naar het digitale domein te krijgen.” De digitalisering is voor de toekomst van De Persgroep ook een absolute vereiste, meent Jeroen Verkroost. Een constatering die wordt onderbouwd door het feit dat de directie hem op de nieuwe functie ‘Chief Digital Officer’, met een directe rapportagelijn naar CEO Christian Van Thillo, heeft benoemd. Het is een complementaire rol, waarbij Verkroost erg nauw samenwerkt met Luc Verbist, de CIO van De Persgroep. “Hij is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken op ICT-gebied, terwijl ik vanuit een business- en usability-perspectief naar de
inzet van ICT kijk. Zo help ik onze landenorganisaties om een nieuwe generatie digitale producten te ontwikkelen.” Hij vervult daarbij ook een ‘brugfunctie’ tussen de diverse delen van de business (bijvoorbeeld sales, marketing en redactie) en de ICT-organisatie. “Als je bijvoorbeeld vraagt aan een redacteur en een ICT’er om de vereisten voor een content management systeem op te schrijven, dan krijg je twee verschillende lijstjes. Daar heb ik, gezien het feit dat een CMS van strategisch belang is voor De Persgroep, dan een leidende rol in zodat er uiteindelijk een content management systeem komt met functionaliteit die verder gaat dan wat een redacteur of een ICT’er spontaan kon bedenken.” GEEN CONCURRENTIE DIGITAAL EN PAPIER De mediasector worstelt al enige jaren met het verdienmodel als het gaat om digitale uitgaven. Bij De Persgroep ziet men het net even anders, zegt Verkroost. “Het gaat niet om concurrentie tussen digitaal en papier. Mensen hebben bij ons een abonnement op informatie, zij zijn ‘lid’ van een mediamerk. Je kiest voor de inhoud en niet voor de distributiemethode. Die informatie kan op verschillende manieren naar hen toe komen en is op verschillende manieren te raadplegen.” Die zienswijze is onlangs tastbaar gemaakt tijdens de lancering van
30 | www.ict-update.nl
28-33 CIONET.indd 30
06-01-15 13:17
CIO NET UPDATE
‘Ik kijk vanuit een business- en usabilityperspectief naar de inzet van ICT en zorgt voor de ontwikkeling van nieuwe digitale producten’
de nieuwe website en app van De Volkskrant. Voor dat dagblad zijn nu drie abonnementsvormen voorhanden: •
100% Digitaal (onbeperkte toegang tot Volkskrant Online via web en app, dagelijks de digitale krant op de tablet/pc/smartphone en de Select app: tien artikelen uit de krant van morgen);
•
Zaterdag + Digitaal (alles uit 100% Digitaal plus de papieren weekendkrant op zaterdag thuisbezorgd);
• •
Compleet (alles uit Zaterdag + Digitaal met daarbij nog zes keer per week de papieren krant thuisbezorgd).
De nieuwe abonnementsvorm is voor de andere dagbladen van de Persgroep niet geheel één-op-één doorgevoerd. De Volkskrant is vooralsnog de enige die zijn lezers, via de Select app, een ‘voorproefje’ op de krant van morgen gunt. Wel kennen de drie andere dagbladen eenzelfde opbouw in de abonnementsvormen (Digitaal, Zaterdag + Digitaal en Compleet). Het is tekenend voor de manier waarop Verkroost de toegevoegde waarde van ‘zijn’ media bekijkt: de informatie is waardevol, ongeacht de distributievorm. Zo is Jeroen Verkroost enthousiast meegegaan in het Nederlandse Blendle-initiatief, een online platform waar journalisten en media artikelen per stuk te koop aanbieden voor een relatief laag tarief (van tien eurocent). Inmiddels verkoopt Blendle ook complete edities van kranten en tijdschriften. “Het is geen kannibalisatie op onze eigen kranten. Kannibalisatie bestaat alleen als je exact hetzelfde doet op twee verschillende plaatsen. Dus in ons geval:
dat je een krant op het internet probeert te maken. Dat is een verschrikkelijk onzalig idee. Doen wij dan ook niet. Met een initiatief als Blende krijgen wij er juist een distributiemedium bij. Ik zie het als een extra verkooppunt voor de losse verkoop van onze kranten en artikelen. Je bereikt er ook mensen mee die normaliter onze dagbladen niet zouden kopen. Denk bijvoorbeeld aan de jongere generatie die opgegroeid is met websites als NU.nl: gratis online content die eigenlijk alleen maar op generieke ANP-berichtgeving was gebaseerd. Zij hebben niet of nauwelijks kennis kunnen maken met goede redactionele content in de vorm van onderzoeksjournalistiek of gedegen achtergrondartikelen. Een platform als Blendle biedt ons ook een mogelijkheid om die mensen in contact te brengen met onze journalistieke producten.” VERPLICHT POLDEREN Om tot goede innovatieve producten voor De Persgroep te komen, is een vruchtbare dialoog tussen de belangrijkste afdelingen nodig, aldus Jeroen Verkroost. “Wij hebben als uitgangspunt voor het uitvoeren van projecten dat er overeenstemming moet zijn tussen vertegenwoordigers van de commercie, de redactie en de productorganisatie, waar zaken als usability en klantkennis onder vallen. Concreet gesteld: bij de ontwikkeling van een nieuwe app moeten er goede commerciële posities in zitten, dient de redactionele informatie goed tot zijn recht te komen en is het belangrijk dat het een en ander makkelijk te gebruiken valt. Je zou het verplicht polderen kunnen noemen. Dat is soms moeilijk, want je praat over mensen die passie hebben voor hun vak en hun merk, maar tot nu toe is het een succesvolle aanpak gebleken.” >>
www.ict-update.nl | 31
28-33 CIONET.indd 31
07-01-15 11:21
What’s next.
OVER JEROEN VERKROOST Succesvol muzikant, rockster zelfs. Dat was eigenlijk de droom van Jeroen Verkroost. Het liep echter anders. “Ik was in 1995 gefascineerd geraakt door de opkomst van wat ik in de eerste instantie met name als nieuw massacommunicatie-medium zag. Ik ben naar de winkel gegaan en heb een computer gekocht. Puur om te kunnen internetten.” In de vroege jaren van het internet raakte Jeroen Verkroost in de ban van ‘online’. Het duurde dan ook niet lang, in 1996 om precies te zijn, voordat hij actief was als freelance designer en bouwer van websites Een jaar later ging Verkroost bij de ‘vind-service’ Scoot Nederland aan de slag, waar hij het in 1999 tot Manager Internet bracht. Internet bleef ook in de jaren daarna een grote aantrekkingskracht op Jeroen Verkroost uitoefenen. In 1999 trok hij naar de Nederlandse vestiging-in-wording van de Finse operator Sonera, waar hij als het management team versterkte, met de webportal soneraplaza.nl als specifieke verantwoordelijkheid. Een jaartje later zwaaide hij als chief commercial officer bij de Internet Service Provider Wish de scepter over de activiteiten op het gebied van sales, marketing en de webportal. In 2002 maakte Verkroost de overstap naar het mediaconcern SBS Broadcasting (bekend van merken als Net 5, SBS6 en Veronica). Daar kon hij als ‘interactive director’ zijn internetkennis combineren met de diverse mediasoorten (waaronder televisie en internet) die door het concern werden geëxploiteerd. Na een tussentijds dienstverband bij een joint venture van operator KPN en de Streamgroup (als content & product director) kwam Verkroost in 2007 bij de Amerikaanse ICT-gigant te werken. Daar zwaaide hij in 2013 (als country manager Microsoft Advertising & Online) af om bij De Persgroep chief digital officer te worden. Een droombaan, aldus Verkroost: “Het snijvlak van communicatie en techniek vind ik het interessantste wat er is.”
32 | www.ict-update.nl
28-33 CIONET.indd 32
06-01-15 13:17
CIO NET UPDATE
COLOFON CIONET Update komt tot stand onder redactionele eindverantwoordelijkheid van CIONET Nederland. CIONET Update verschijnt als speciaal onderdeel van het onafhankelijke managementtijdschrift ICT Update. ICT Update, inclusief CIONET Update, wordt naar alle leden van CIONET Nederland verzonden.
Redactie CIONET Update: Frits Bussemaker, Herman van Bolhuis, Jeroen Kleinhoven, Marita Vleugel
AGENDA 2015 5 februari 2015 Digital Strategies: organize and monetize 9 april 2015 Cyber Security Strategies: achieving cyber resilience 29 mei 2015 ICT Leaders Cycling Challenge 2 juli 2015 The Great Transformation in demand – een gek kan meer vragen dan‌ 10 september 2015 Enterprise Mobility and Big Data: beauty versus the beast? 8 oktober 2015 Data Driven Infrastructure Innovation 17 december 2015 Smart Systems Drivers: towards digital business leadership
www.ict-update.nl | 33
28-33 CIONET.indd 33
06-01-15 13:17
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
SERVER VIRTUALISATIE: EEN KWESTIE VAN SCHAAL? We maken steeds meer en vaker gebruik van virtualisatie. Het lijkt er erg sterk op dat de schaal van onze automatisering (aantallen werkplekken, aantallen servers) een duidelijke voorwaarde is bij onze keuze voor het toepassen van -in dit geval- server virtualisatie.
Virtualisatie is al geen hype woord meer. De groei in de afgelopen jaren is aanzienlijk geweest en lijkt structureel te zijn. Zowel MKB als grotere organisaties zetten in steeds grotere mate virtualisatie in op server, desktop of applicaties. Het verder uitnutten of ontsluiten van IT-middelen door middel van virtualisatie techniek is dus nog steeds een duidelijke groeimarkt. Keala interviewde 4.100 bedrijven en instellingen waarbij ondermeer naar het gebruik en de inzet van virtualisatie oplossingen is gevraagd. Wanneer we een vergelijking maken tussen bedrijven en instellingen waar men wel en bedrijven en instellingen waar men geen gebruik maakt van server virtualisatie dan valt onmiddellijk op dat gebruikers van virtualisatie gemiddeld veel meer fysieke servers hebben staan dan niet gebruikers. Dit is een beeld dat in alle sectoren van de Nederlandse zakelijke markt terug komt. Kijken we naar grootteklasse (aantal werknemers) dan komt hetzelfde beeld ook tevoorschijn. Gebruikers van
virtualisatie hebben vaak duidelijk meer servers in huis dan niet-gebruikers. En dit beeld zet zich zoals mocht worden verwacht ook door in het aantal seats (geautomatiseerde werkplekken). Gebruikers van servervirtualisatie hebben substantieel meer geautomatiseerde werkplekken in huis dan nietgebruikers. Vooral in dienstverlenende en non profit sectoren is het beschreven verschil wel zeer duidelijk! Server virtualisatie mag dan voorkomen binnen organisaties waar de schaal van inzet van automatiseringsmiddelen (servers, seats) groot is. Het wil nog niet zeggen dat elke fysieke server ook veel meer werkplekken ‘bedient’. Nee op sites waar geen server virtualisatie wordt toegepast ligt het kengetal van het aantal seats per server op een vergelijkbaar nivo. Voorzichtig kan de conclusie worden getrokken dat virtualisatie van servers vooral een functionele toepassing kent dan dat men optimaliseert voor schaal.•
Aantal serversystemen dat men gemiddeld op de vestiging heeft staan 30 Maakt gebruik van server virtualisatie
25
Maakt geen gebruik van server virtualisatie
20
15
10
5
0
js
le j. Onderwi i. Financië t uw b. Industrie Bouw/installatie reca h. Zakelijke d. Transpore. Detailhandel c. ng dienstverlening ndel g. Ho ni rle ve st f. Grootha dien
a. Landbo
d
k. Overhei
l. Zorg
Totaal
34 | www.ict-update.nl
034-037 Keala_2p.indd 34
06-01-15 13:18
ICT UPDATE Aantal serversystemen dat men gemiddeld op de vestiging heeft staan 80 Maakt gebruik van server virtualisatie
70
Maakt geen gebruik van server virtualisatie
60 50 40 30 20 10 0 s emers s werknemer ers ers rknemers emers werknemer tot 50 werknemers emers b. 5 tot 10 0 werknem 100 tot 250 werknem g. 250 tot 500 we 1.000 werkn c. 10 tot 20 meer werkn Totaal d. 20 e. 50 tot 10 f. h. 500 tot i. 1.000 of
a. <5 werkn
Aantal geautomatiseerde werkplekken dat men gemiddeld op de vestiging heeft 2000 Maakt gebruik van server virtualisatie Maakt geen gebruik van server virtualisatie
1500
1000
500
0 s emers s werknemer ers ers rknemers emers werknemer tot 50 werknemers emers b. 5 tot 10 0 werknem 100 tot 250 werknem g. 250 tot 500 we 1.000 werkn c. 10 tot 20 meer werkn Totaal d. 20 e. 50 tot 10 f. h. 500 tot i. 1.000 of
a. <5 werkn
Aantal geautomatiseerde werkplekken dat men gemiddeld op de vestiging heeft 350
300
Maakt gebruik van server virtualisatie Maakt geen gebruik van server virtualisatie
250
200
150
100
50
0
js
le j. Onderwi i. FinanciĂŤ t uw b. Industrie Bouw/installatie reca h. Zakelijke d. Transpore. Detailhandel c. ndel g. Ho ning dienstverlening f. Grootha dienstverle
a. Landbo
d
k. Overhei
l. Zorg
Totaal
www.ict-update.nl | 35
034-037 Keala_2p.indd 35
06-01-15 13:18
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
36 | www.ict-update.nl
36-41 Virtual Enterprise_Gartner.indd 36
06-01-15 13:19
ICT UPDATE
DIGITALISEER OF GA TEN ONDER Jarenlang was het nagenoeg een vereiste voor grotere organisaties om omvangrijke (hoofd) kantoren te bevolken met een schare aan personeel. Het was niet alleen noodzakelijk om de ‘business te runnen’, maar het gaf ook een duidelijk signaal naar de buitenwereld: “Dit is echte een hele grote organisatie”. Inmiddels kunnen concerns echter zonder tienduizenden vierkante meters toe. Met behulp van ICT-oplossingen kun je tegenwoordig goed toe met kleinere kantoren en minder personeel. En zelfs diensten en producten hoeven niet meer per se uit de eigen koker te komen. Welkom bij de ‘Virtual Enterprise’, of ‘Digital Enterprise’ zoals het toonaangevende marktonderzoeksbureau, en kennispartner van ICT Update, Gartner het liever noemt. Tekst: Paul Teixeira
ICT heeft de manier veranderd waarop organisaties zowel in- als extern opereren. En dat wordt in de (nabije) toekomst alleen nog extremer. Dat zegt althans Ken McGee, vice president en Fellow bij marktonderzoeksbureau Gartner. Hij voorspelt zelfs dat in 2017 zo’n 25 procent van de grotere ondernemingen wereldwijd ernstig aan concurrentiekracht zal hebben ingeboet omdat er in onvoldoende mate de transitie is gemaakt van een traditionele modus operandi naar een ‘Digital Enterprise’. Daarbij zal, aldus McGee, geen enkele industrie of sector worden gespaard. Maar wat is ‘Digital Business’ nu eigenlijk? Gartner-topman McGee: “CIO’s die bij die term direct denken aan ‘ICT’, hebben het fout. Digital Business is niet synoniem aan ICT. Maar het is wel zo dat ICT-technologieën en –toepassingen voor het eerst in het hart van de organisatie zitten en medebepalend zijn voor cruciale zaken zoals de definitie van de kernactiviteiten en hoe er (additionele) omzet kan worden gegenereerd. Daarnaast zorgt het voor meetbaar concurrentievoordeel en een duidelijke waardecreatie voor de organisatie. Digital Business zet meer dan ooit de wereld op zijn kop en dat is voor CIO’s een uitgelezen kans om nog beter te laten zien wat voor essentiële rol zij binnen de organisatie spelen. Een moderne CIO is immers als geen ander in staat om zijn inzicht in ICT te vertalen naar concrete waarde voor de business.” Wat Gartner betreft, is Digital Business meer dan alleen
maar het verder en dieper inzetten van ICT binnen een organisatie. “Digital Business Leaders moeten op een fundamenteel andere manier naar ICT kijken dan zij voorheen hebben gedaan”, aldus het marktonderzoeksbureau. “Het is niet zozeer meer een ‘enabler’ voor wat de onderneming wil doen, maar het verwordt juist tot bron van innovatie en kansen voor wat het bedrijf zou kunnen doen. Je praat hier over een ‘proactief model’, dat draait om creatieve ‘disruptie’ en nieuwe business modellen waarmee concurrentievoorsprong kan worden verkregen. Er komen in toenemende mate zogenoemde ‘business moments’: momenten waarop er zich de mogelijkheid aandient om bestaande of nieuwe zakelijke kansen te benutten. Om daar snel op in te kunnen spelen, is het van essentieel belang dat de ICT en de CIO binnen de organisatie volgens het nieuwe model opereren.” DIGITALE LEIDERS Een Digital Business heeft behoefte aan ‘Digitale Leiders’, constateert Gartner. De traditionele leiderschapsrollen moeten hiervoor worden aangepast. De marktonderzoeker zegt dat er drie typen ‘Digitale Leiders’ zijn aan te wijzen: • • •
De Digitale Strateeg De Digitale Marketing Leider De Digitale Business Unit Leider
>>
www.ict-update.nl | 37
36-41 Virtual Enterprise_Gartner.indd 37
06-01-15 13:19
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
Het gaat hier om rollen en niet zozeer functies, aldus Gartner. Als er naar functietitels wordt gekeken, dan duikt de zogenoemde ‘Chief Digital Officer’ het meest op. Een voorbeeld van een dergelijke CDO, is Jeroen Verkroost, de Chief Digital Officer van het Vlaams-Nederlandse mediaconcern De Persgroep (elders in deze uitgave van ICT Update is een interview met Verkroost te vinden). Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van business-mogelijkheden op basis van ICT-mogelijkheden en dient als bruggenbouwer tussen de verschillende disciplines (redactie, marketing en sales) die binnen het mediabedrijf actief zijn. Maar de rol van Digitale Leider – meestal die van Digitale Strateeg - kan ook heel goed door een Chief Information Officer worden vervuld, zegt Gartner. Het is wel zo dat de drie digitale rollen van tijdelijke aard zijn. Binnen een jaar of tien speelt ICT immers bij alles en iedereen binnen organisaties zo’n fundamentele rol dat er geen sprake meer zal zijn van een aparte ‘Digitale Leider’. In Nederland is er bijvoorbeeld bij de online retailer Wehkamp al sprake van een dergelijke situatie. Daar zijn de rollen van Chief Marketing Officer en Chief Information Officer verenigd in één persoon. Voor Wehkamp is ICT geen aparte ‘enabler’ meer, maar eerder een absolute voorwaarde om zowel de huidige business te kunnen doen als om nieuwe diensten en producten te kunnen ontwikkelen. Zowel De Persgroep als Wehkamp zijn echter vooralsnog witte raven te noemen. Voor de organisaties die nog niet zover zijn als dit duo, is het volgens Gartner raadzaam om alvast een ‘Digital Business Center of Excellence’ (COE) op te richten. Een digitale proeftuin, vrij vertaald. Binnen
een COE moeten zowel werknemers uit de organisatie als externe partijen (denk aan huidige klanten en potentiële afnemers) bij elkaar worden gebracht om de bestaande én nieuwe diensten of producten langs de digitale meetlat te leggen. Verder is het verstandig om de COE de sterke en zwakke punten van de organisatie te laten analyseren. Met name dat laatste kan de bedrijfsleiding nieuwe inzichten brengen, aldus Gartner. DIGITALE STRATEGIE Uiteindelijk moet het een en ander leiden tot de totstandkoming van een ‘Digitale Strategie’ voor de onderneming. Om daar te komen, is er echter meer nodig dan alleen maar het oprichten van een Digital Business Center of Excellence. Gartner heeft vijf onderdelen benoemd waar directies scherp naar moeten kijken: Digitale Business Modellen Digitale Business Modellen zorgen voor nieuwe omzetstromen en leveren, gedurende enige tijd, een flinke concurrentievoorsprong op. Het bedenken en implementeren van nieuwe business modellen zal overigens een vast onderdeel worden van een Digitale Strategie. Diensten en Producten Portfolio De voortschrijdende digitalisering van de business, zorgt er automatisch voor dat het bestaande diensten en producten portfolio van een onderneming ingrijpend gaat veranderen. Zo is het bijvoorbeeld niet meer een gegeven dat producten ook een ‘fysieke’ invulling krijgen: het kunnen heel goed louter digitale producten zijn (denk aan apps).
38 | www.ict-update.nl
36-41 Virtual Enterprise_Gartner.indd 38
06-01-15 13:20
ICT UPDATE
Informatie als activa Gebouwen en machines waren voorheen goede voorbeelden van activa waarover een onderneming beschikte. In een digitale wereld zijn gegevens (en het correct interpreteren en toepassen daarvan) echter de nieuwe activa. Deze ‘digitale assets’ zorgen voor innovatie en concurrentievoordeel. Waarbij organisaties wel moeten blijven kijken naar zaken als weten regelgeving op het gebied van privacy. TECHNOLOGIE STRATEGIE Waar vroeger de ICT van een organisatie volgens een vooraf bepaalde standaard werd ingericht, is dat tegenwoordig bij veel bedrijven niet meer het geval. Ontwikkelingen als Bring your Own Device, cloud computing en Big Data zorgen er voor dat er een veelvoud aan ICT-hulpmiddelen tot de beschikking staat van werknemers. Het maakt de ontwikkeling van een eenduidige en min of meer toekomstbestendige ICT-strategie complexer dan ooit. Maar tegelijkertijd is een dergelijke technologische strategie voor elke onderneming essentieel. Content, Media en Kanalen Een succesvolle Digitale Strategie is gebouwd op een aantal pijlers. Een daarvan is de kennis over de huidige én de potentiële klantenkring. Wat willen zij aan informatie (content) ontvangen? Op welke manier (media) en via welke kanalen?
CHARME OFFENSIEF Het hebben van een Digitale Strategie is een levensvereiste, zegt Gartner. Maar een strategie alleen levert nog geen extra omzet of concurrentievoordeel op. Het moet ook worden uitgevoerd en bijgestuurd als de omstandigheden dat vereisen. Het marktonderzoeksbureau pleit dan ook voor een personeelsbeleid dat zich richt op het vinden van werknemers met de juiste combinatie van zakelijke vaardigheden en ICT-kennis uit alle gelederen van de organisatie. Hetzelfde geldt voor de werving en selectie van nieuw personeel. Het aantrekken van de juiste mensen (de toekomstige ‘Digitale Leiders’) zal echter niet meer op de oude, conventionele manier kunnen worden gedaan. De talentvolle jongeren laten zich in steeds mindere mate lokken door personeelsadvertenties in papieren of online media. Zij moeten worden verleid om bij een organisatie te komen werken, meent Gartner. De nieuwe werknemer wordt gevonden in (informele) online netwerken of heeft de eerste schreden op het digitale ondernemerspad gezet. Goede arbeidsvoorwaarden en de reputatie van een onderneming voldoen dan niet meer. Om hen binnen te halen, is een charme offensief nodig gecombineerd met het inzichtelijk maken van de Digitale Strategie van de organisatie.• >>
www.ict-update.nl | 39
36-41 Virtual Enterprise_Gartner.indd 39
06-01-15 13:20
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
ZEVEN EIGENSCHAPPEN VAN EEN EFFECTIEVE DIGITALE ORGANISATIE Marktonderzoeker en ICT Update-kennispartner Gartner is niet de enige die zich bezig houdt met het nadenken over Digitale Business. Het bekende Amerikaanse organisatieadviesbureau McKinsey & Company heeft in de praktijk van alledag gezocht of er eigenschappen zijn die succesvolle Digitale Organisaties gemeen hebben. Het bureau heeft er zeven gevonden. Waarbij de McKinsey-consultants wel optekenen dat er eigenlijk geen universele blauwdruk bestaat voor een ‘effectieve Digitale Organisatie’. 1. WEES ONREDELIJK AMBITIEUS Traditionele directieteams proberen een ambitieus doel te stellen dat toch haalbaar lijkt. Digitale Leiders gaan echter een stapje verder, zo heeft McKinsey ondervonden. Zij zetten een stip aan een verre horizon, zodat inen externe belanghebbenden (werknemers en aandeelhouders) zich afvragen of dat überhaupt wel haalbaar is. In de praktijk werkt dat echter wel. “Als de nieuwe bedrijfsdoelstelling er niet voor zorgt dat het merendeel van de mensen binnen de organisatie er nerveus van wordt, dan schiet de CEO naar alle waarschijnlijkheid tekort als het gaat om ambitie.” McKinsey geeft hier het voorbeeld van Angela Ahrendts. Zij werd in 2006 CEO van het oude Britse kledingmerk Burberry. Ahrendts trof destijds een stagnerende onderneming aan. De nieuwe CEO zag echter kansen voor het bedrijf om zich om te vormen van een klassieke kledingmaker naar een high end digitaal modemerk. Om dat te bereiken, formuleerde en implementeerde Ahrendts een Digitale Strategie met een bijzonder hoog ambitieniveau. Zo werd er een website gemaakt waar klanten als modellen fungeerden, kwam er een betere afstemming tussen de online catalogus en de winkelvoorraad en werden de fysieke winkels ‘gedigitaliseerd’ met innovatieve zaken als RFID. Het resultaat was uiteindelijk een verdrievoudiging van de omzet. Angela Ahrendts is inmiddels bij Burberry vertrokken: zij is door fabrikant Apple aangetrokken om de retailtak van het bedrijf te leiden. Het organisatieadviesbureau voert ook Netflix als voorbeeld op. Het Amerikaanse bedrijf was weliswaar succesvol met het online verhuren van DVD-films, maar de directie zag dat het business model eindig was. De snelle opmars van breedband en de voortschrijdende digitalisering van de huiskamers zou er volgens Netflix voor gaan zorgen dat online streaming van videobeelden dé toekomst vertegenwoordigde van de sector. Het bedrijf zette alles op alles en investeerde grootschalig in online streaming. Ruim voordat andere partijen dat als kans zagen. Het resultaat anno 2014? Netflix heeft wereldwijd meer dan 40 miljoen abonnees en is verantwoordelijk voor circa een derde van het mondiale downstream videoverkeer via internet. 2. ZORG VOOR DE JUISTE MENSEN McKinsey en Gartner zijn het roerend eens over de noodzaak om de juiste mensen met de juiste digitale kennis en vaardigheden aan te trekken. Het organisatieadviesbureau stelt zelfs dat CEO’s niet meer louter kunnen vertrouwen op het bestaande personeelsbestand als het gaat om het bouwen van een effectieve Digitale Organisatie. De blik moet hiervoor ook buiten de bedrijfsmuren worden gericht. Sterker nog, McKinsey signaleert dat effectieve Digitale Organisaties zelfs mensen aan hebben getrokken die niet in dezelfde sector werkten. Dat hoeft overigens niet zozeer alleen via werving en selectie te gebeuren: overnames van branchevreemde partijen zijn eveneens een goede manier om dergelijk talent binnen te halen. Zo wijst McKinsey op de Britse supermarktketen Tesco die de noodzakelijke digitale talenten wist aan te trekken door heel doelgericht te acquireren. Gedurende een periode van twee jaar kocht Tesco successievelijk blinkbox (een video streaming dienst), We7 (een digitale muziekwinkel) en Mobcast (een e-book platform). Hierdoor was de supermarktketen in staat om snel en effectief een succesvolle entree te maken in de wereld van digitale media. 3. KOESTER TALENT De snelste en meest effectieve manier om digitaal talent om zeep te helpen, is hen middenin de bestaande organisatie te plaatsen. Althans, dat constateert McKinsey. Geef hen een eigen plek, is het devies. Het organisatieadviesbureau verwijst naar de Amerikaanse supermarktketen Wal-Mart. In 2011 kreeg die onderneming het maar niet voor elkaar om een substantieel aandeel te verwerven in de e-tail markt. Het boekte destijds een schamele 5 miljard dollar omzet, een schijntje vergeleken met de 48 miljard dollar die online concurrent Amazon wist te boeken. Voor een niet onbelangrijk deel was dat te wijten aan het feit dat de retailspecialisten
40 | www.ict-update.nl
36-41 Virtual Enterprise_Gartner.indd 40
06-01-15 13:20
ICT UPDATE
van Wal-Mart bang waren voor kannibalisatie op hun traditionele business model (verkoop via de supermarktvestigingen). Om dat tij te keren, zette de directie van Wal-Mart een aparte divisie op: @WalmartLabs. Dat onderdeel was met zijn kantoorpand in Silicon Valley allereerst fysiek verwijderd van het hoofdkantoor (dat in de staat Arkansas is te vinden). Maar ook werd de nieuwe bedrijfstak een grote mate van zelfstandigheid toegekend. Het resultaat was er naar: niet alleen kwamen er tal van innovatieve ideeën uit voort, het zorgde ook in 2013 voor een online omzetgroei van dertig procent. En dat groeicijfer is hoger dan dat van Amazon. 4. STEL ALLES TER DISCUSSIE Om nieuwe business modellen de ruimte te geven en een echte Digitale Organisatie te worden (en te blijven) is het van belang dat er geen heilige huisjes worden gespaard. McKinsey heeft ontdekt dat succesvolle Digitale Organisaties in principe alles ter discussie stellen: van de status quo tot historische waarden of ingeburgerde processen. “Waarom?” is de cruciaal vraag die keer op keer moet worden gesteld. Ga er tevens van uit dat kleine startende bedrijven die vraag stellen als zij naar de bestaande grote concurrenten kijken: “Waarom zouden wij hen niet kunnen onttronen?” Maar ook is de Waarom-vraag te stellen als het gaat om het bestormen van markten die niet in het verlengde van de oude kernactiviteiten van de organisatie liggen. Een mooi voorbeeld daarvan, aldus McKinsey, is Apple die zich van zieltogende computerfabrikant wist om te vormen tot een mondiale grootmacht op het gebied van online muziekverkoop. 5. WEES SNEL EN DATAGESTUURD Snelle besluitvorming en een hoge mate van wendbaarheid zijn twee zaken die ten grondslag liggen aan elke succesvolle Digitale Organisatie. McKinsey voegt daar nog een ander element aan toe: neem de snelle beslissingen op basis van geïntegreerde data uit zowel in- als externe bronnen. De tijd is voorbij dat er twaalf maanden overheen moesten gaan om een nieuw product of dienst van concept naar marktintroductie te krijgen. Continue (door)ontwikkeling, ultra-korte ‘time to market’-tijden en live bèta-stadia met klantenfeedback zijn de nieuwe waarheden, aldus McKinsey. En daarbij is de integratie en interpretatie van alle beschikbare data uit eigen en externe bronnen een absolute voorwaarde. Neem U.S. Xpress, een Amerikaanse transporteur. Dat bedrijf verzamelt realtime informatie afkomstig uit tienduizenden bronnen; van sensoren die zich in de eigen voertuigen bevinden tot geospatiale systemen. Op basis van die gegevens is U.S. Xpress al tot een aardig aantal nieuwe en lucratieve inzichten gekomen. Zo heeft de onderneming in het eerste jaar dat het die aanpak implementeerde al ruim 20 miljoen dollar bespaard op brandstofkosten. Hoe? Door de data te analyseren die onder andere door het eigen wagenpark werden gegenereerd. 6. VOLG HET GELD Veel organisaties richten zich op het vergaand digitaliseren van de activiteiten die een grote mate van klantencontact met zich meebrengen. Denk aan self service via websites of apps. Maar het is volgens McKinsey ook belangrijk om te kijken naar zogenoemde ‘back office’-processen die door verdere digitalisering een kostenbesparing kunnen opleveren. Geef de ICT-afdeling en de CIO een extra stimulans om dat te bewerkstelligen door bijvoorbeeld uit te gaan van een ‘nul-euro budget’ en eventuele ICT-investeringen direct te koppelen aan de waarde die zij aantoonbaar creëren voor de organisatie. Kijk bij het digitaal optimaliseren van processen ook verder dan het eigen bedrijf: neem de hele supply chain goed onder handen. 7. HOU DE KLANT ALTIJD VOOR OGEN Het is inmiddels een cliché te noemen, maar het is ook bij succesvolle Digitale Organisaties een waarheid als een koe: hou bij alles wat je doet de wensen van de klant voor ogen. Sterker nog: wees geobsedeerd door de klant en de ervaring die hij heeft bij het zaken doen met de organisatie. En wees niet bang om – indien noodzakelijk - ‘vreemde maatregelen’ te treffen. De Amerikaanse online retailer Zappos is daarvan een mooi voorbeeld, aldus McKinsey. Als er bij Zappos een bepaald product niet op voorraad is, dan schroomt het bedrijf niet om de klant naar een concurrent te leiden die wel kan leveren. Die bijna obsessieve klantenaanpak werpt zijn vruchten af: ruim 75 procent van de bestellingen die bij Zappos worden geplaatst, komen van vaste klanten.
www.ict-update.nl | 41
36-41 Virtual Enterprise_Gartner.indd 41
06-01-15 13:20
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
Ronald Kunneman, programmamanager bij Stipt-ICT (links) en Eildert van Dijken, senior consultant Strict.
42 | www.ict-update.nl
42-44 Virtual Enterprise_Strict.indd 42
06-01-15 13:27
ICT UPDATE
ER IS NIKS VIRTUEEL AAN DE VIRTUAL ENTERPRISE Mede dankzij moderne ICT-middelen is het tegenwoordig mogelijk om als virtuele teams te presteren. Helaas is het binnen en tussen veel organisaties niet mogelijk om met ad hoc groepen goed samen te werken, zoals een aantal praktijkvoorbeelden aantoont. Tekst: Ronald Kunneman, programmamanager bij Stipt-ICT en Eildert van Dijken, senior consultant Strict Fotografie: Barend Houtsmuller
Op dit moment zijn er in veel organisaties al duidelijke kenmerken zichtbaar van Virtual Enterprise en menige organisatie is ongemerkt al bezig te transformeren. Deze ontwikkeling zien we in alle branches terug. Tussen organisaties gebeurt dit in samenwerkingsverbanden, in- en out-sourcing en strategische allianties. Binnen organisaties is dit te zien in virtuele teams, externe resources en tijdelijke assignments. In dit artikel wordt ingegaan op welke ICT-middelen worden ingezet om als Virtual Enterprise goed samen te werken en hoe de ICT-manager zijn beleid hierop kan afstemmen. Maar eerst wordt het begrip Virtual Enterprise nader bekeken. DEFINITIE In de literatuur zijn veel verschillende definities terug te vinden. In zijn algemeenheid is een Virtual Enterprise een tijdelijke en dynamische samenwerking tussen verschillende organisaties en mensen om samen een doel te bereiken, waarbij het collectief in staat is om verder te komen dan de individuele partijen. Een Virtual Enterprise is daarmee in principe een op zichzelf staande entiteit gevormd uit mensen van verschillende organisaties. Virtuele Enterprises veranderen bij succes langzaam in fysieke organisaties met een eigen kantoor en faciliteiten. Als grote voordelen van Virtual Enterprises worden gezien snelheid, flexibiliteit en efficiënt gebruik van middelen. Bedreigingen zijn governance, security en onvoldoende mandaat. De definitie van Virtual Enterprise willen wij uitbreiden met virtuele teams. Wij zien als Virtual Enterprise ook een virtueel team dat gefaciliteerd wordt door de
eigen organisatie, waarbij deelnemers uit verschillende afdelingen of andere organisatorische eenheden hun kennis en kunde inbrengen in een project of andere tijdelijke samenwerking. Virtual Enterprise gaat verder dan ‘Het Nieuwe Werken’, waarbij vooral zaken voor de eigen organisatie worden geregeld. Bij Virtual Enterprise gaat het dus om samenwerking tussen organisaties of tijdelijke samenwerkingsverbanden binnen een organisatie. Wellicht is het voor u herkenbaar: bij elk ICT-project zijn idealiter stakeholders uit de business, externen en leveranciers betrokken. Zij werken vaak vanuit verschillende locaties met conference calls en online vergaderingen al samen en vertonen al aspecten van virtuele teams. De uitdaging van iedere organisatie zit in deze transformatie naar het meer opereren als Virtual Enterprise. In dit ontwikkelproces krijgen we te maken met dynamische interactie tussen Business, Organisatie en ICT-voorzieningen. De ICT-manager heeft een centrale rol om de huidige organisatie te ondersteunen en deze transformatie aan te gaan. BUSINESS DRIVERS Steeds meer is er sprake van globalisering, een intensieve en dynamische marktomgeving en kortere doorlooptijden voor productontwikkeling en innovaties. Dit vereist een flexibele inzet van resources en middelen en een snelle besluitvorming. Virtual Enterprise biedt kansen om de concurrentie aan te gaan en de marktpositie te verbeteren. Er is een aantal organisaties dat het principe van Virtual Enterprises gebruikt als basis van nieuwe ontwikkelingen. Een mooi voorbeeld is Feyecon, waarbij op basis van
www.ict-update.nl | 43
42-44 Virtual Enterprise_Strict.indd 43
06-01-15 13:27
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
hun CO2 technologie nieuwe virtuele spin-off bedrijven worden gestart. Deze spin-off bedrijven werken als Virtual Enterprises en zijn succesvol dankzij intensieve samenwerking met partijen uit andere branches. Hierdoor wordt hun CO2 technologie veel breder toegepast dan dat men dat alleen had bereikt. De snelheid van productontwikkeling, innovatie en marktontwikkeling is veel hoger dankzij de inzet van specifieke branchekennis van de betrokken partijen in de Virtual Enterprise. ORGANISATORISCHE ASPECTEN In onze samenleving zijn veel zaken veranderd in de afgelopen 30 jaar. De medewerkers van nu zijn heel anders dan vroeger. Er zijn minimaal 3 generaties actief in de meeste ondernemingen. Elke generatie heeft in principe een eigen aanpak en gebruikt bij voorkeur andere communicatiemiddelen. Waar de oudere generaties vooral rustig overwogen zaken aanpakken, moet het voor veel (jongere) medewerkers snel en dynamisch zijn. Het delen van kennis en informatie is voor velen een tweede natuur geworden. Deze eigenschappen zijn van belang voor samenwerking in Virtual Enterprises. In onze eigen praktijk worden we steeds vaker geconsulteerd door combinaties van ICT- en HR-afdelingen, die advies willen hebben over modernisering van hun ICT-werkplekken in relatie tot aantrekkelijk werkgeverschap. Men wil talentvolle jonge professionals binnen halen, maar zonder moderne werkplekken en communicatiemiddelen is het niet goed mogelijk om de nieuwe generatie aan boord te krijgen. Het is belangrijk dat organisaties een vorm hebben die maximaal ondersteunend is aan de business. Organisaties hadden tot nog maar enkele decennia geleden veelal een sterk hiërarchische structuur. De bekende verticale piramideopbouw heeft in de loop van de tijd steeds minder lagen gekregen en is geëvolueerd cq. gekanteld naar een procesgeoriënteerde organisatie. Daarna is de matrixorganisatie regelmatig toegepast en vervolgens is de netwerkorganisatie gemeengoed geworden. De volgende stap in organisatieontwikkeling is Virtual Enterprise. Deze vorm heeft uitdagingen maar biedt snelheid, flexibiliteit en ondersteuning van samenwerking. Om het rendement van Virtual Enterprise te maximaliseren, is het van belang dat de gehele organisatie zich bewust is van de noodzaak van verandering. ICT SPEELT EEN CRUCIALE ROL De combinatie van snel veranderende businessbehoeften en de nieuwe manier van werken van (jongere) medewerkers geeft een gezonde voedingsbodem voor virtuele teams. Er zijn genoeg uitdagingen op het vlak van de ICT-voorzieningen. In een organisatie hebben we gezien dat er flexplekken waren gedefinieerd, maar de telefoontoestellen konden niet worden meegenomen en bleven rinkelen op het verkeerde bureau. En mobiele
telefoons werden niet door de organisatie geleverd. Of een team wat werd geacht samen te werken, maar waarbij de externe medewerkers officieel geen toegang kregen tot het kantoor, geen toegang tot het netwerk en geen toegang tot internet. Door een smartphone te gebruiken als hotspot was het toch mogelijk om mails te sturen en documenten te ontvangen. Er zijn nog veel meer voorbeelden te geven. Van belang is om te controleren of uw organisatie in staat is om Virtual Enterprise te ondersteunen. Dit heeft te maken met ICT-faciliteiten zoals applicaties die beschikbaar zijn om samen te werken, te communiceren en documenten op te slaan. Daarnaast heeft het te maken met netwerk, architectuur en fysieke toegang, maar ook met werkplekken en de regelingen rondom tijdelijke medewerkers. Afhankelijk van de samenstelling werken sommige teams bij voorkeur met Facebook, via Whatsapp of andere Instant Messaging tools. Voor het delen van bestanden kiest men uit e-mail, Dropbox, Sharepoint of Google Docs. Medewerkers maken daarbij keuzes die niet altijd passen in het beleid van de verschillende organisaties. Collaboratietools brengen presence, chat, spraak en videocommunicatie samen maar missen een goede manier om documenten op te slaan. Microsoft Lync wordt steeds meer gemeengoed, waarbij ook tussen bedrijven kan worden samengewerkt. Ook Sharepoint wordt door veel organisaties al toegepast. De uitdaging zit in twee noodzakelijke randvoorwaarden, namelijk architectuur en infrastructuur. Er zijn organisaties waarbij niet meer het hele bedrijfsnetwerk wordt afgeschermd door Firewalls, maar alleen de informatie zelf (deperimeterisatie). Daarnaast wordt federation en Service Oriented Architecture (SOA) vaker toegepast. Deze ICT-ontwikkelingen zijn goede enablers voor Virtual Enterprises. Virtual Enterprises zijn heel goed te ondersteunen met ICT-middelen. De keuze daarvan wordt onder meer bepaald door de strategische organisatiedoelen, het security beleid en de mate van keuzevrijheid die men de gebruikers geeft. WERKEN AAN UW VIRTUAL ENTERPRISE Ongeacht waar uw organisatie nu staat, is het van groot belang om over facilitering van Virtual Enterprises na te denken. Vanuit een strategisch niveau kan een organisatie kijken waar het zich bevindt in dit proces en waar het in de toekomst wil zijn. Blijven ad hoc groepen problemen ondervinden of krijgen virtuele teams de kans om bij te dragen aan de doelstellingen van de organisatie. Als een transformatie wordt ingezet, is het belangrijk vertegenwoordigers uit alle relevante organisatieafdelingen te betrekken om commitment te krijgen. Door op een goede wijze te communiceren in dit transformatieproces komt er veel positieve energie vrij, is onze ervaring. Virtual Enterprises krijgen zo een gezonde voedingsbodem!•
44 | www.ict-update.nl
42-44 Virtual Enterprise_Strict.indd 44
06-01-15 13:27
COLUMN Glenn Fassett, General Manager International bij Curvature
‘SWITCH VAN CAPEX NAAR OPEX OPENT WEG NAAR KOSTENBESPARINGEN’
D
De switch van capital expenditures (capex) naar operating expenditures (opex) krijgt bij steeds meer bedrijven voet aan de grond. Het terugdringen van het eigen bezit aan hardware- en netwerkapparatuur en meer sturen op operationele kosten gaat in 2015 een grote vlucht nemen. Met de stijgende populariteit van Software Defined Networking (SDN) zal bovendien een toenemend aantal bedrijven zich gaan afvragen of 2015 wel het goede jaar is om de geplande upgrade van applicaties en apparatuur uit te voeren. En begrijp me niet verkeerd, upgraden is goed, maar minstens zo belangrijk is het om goed na te gaan wat je wel of niet wilt vervangen en waarom. ‘ONE-SIZE-FITS-ALL MENTALITEIT VOOR GROTE INVESTERINGEN IS VOORBIJ’ De transitie van investeren in de aanschaf van hard- en software, naar sturen op operationele kosten is niet alleen het gevolg van de huidige economische realiteit. Het is aanvullend ook het gevolg van goed nadenken wat je wel en niet nodig hebt, en waarin je wel en niet kunt en wilt investeren. Rapporten van Gartner en Forrester ondersteunen dit eveneens. Een one-size-fits-all mentaliteit is bij consumenten al lang verdwenen en verliest nu ook in de zakelijke wereld aan populariteit. Uitstel leidt niet tot afstel, maar wel tot meer lucht en ruimte tot nadenken Maar alle veranderingen beginnen bij een bewustzijnstraject. Dat kan ingegeven zijn doordat je als bedrijf te maken krijgt met krimpende budgeten, en iets meer moet doen met minder. Dat is heel normaal in lastige economische tijden. Zo zijn we bij Curvature in gesprek met een groot, wereldwijd opererend oliebedrijf dat onvoldoende budget had voor de gewenste upgrade van de aanwezige netwerkswitches. Dit ineens upgraden zou neerkomen op een capex van ruim honderd miljoen dollar. Voor een fractie van dat geld kan de olieleverancier zijn beslissing om zijn switches te upgraden uitstellen. Dergelijke keuzes geven lucht. Niet om de investering te annuleren, maar om deze te doen op een moment waarop het wel uitkomt. OPENBREKEN TRADITIONELE WERKWIJZEN Bedrijven moeten durven om de controle over het onderhoud en de vervanging van hun apparatuur weer in eigen hand te nemen. Dat betekent wel dat ze bepaalde vicieuze cirkels moeten doorbreken. Dat is niet eenvoudig, dus wat wij proberen te doen is ze met behulp van vragen laten inzien dat ze nu vooral het pad van hun leverancier volgen. Maar deze leverancier heeft uiteraard zijn eigen belang. Voor een succesvolle overgang van werken op basis van capex, naar werken op basis van opex is het openbreken van de traditionele werkwijzen wel noodzakelijk. ‘WELKE CONSEQUENTIES HEBBEN UITSTEL?’ Hoe groot zijn de consequenties van het niet of slechts gedeeltelijk upgraden van producten die volgens een leverancier in de end-of-life fase zijn aangekomen? Of producten waarvan de ondersteuning stopt? Niet heel groot waarschijnlijk. Het is bovendien maar de vraag of bijvoorbeeld een retailer wel moet investeren in switches die vooral toegevoegde waarde bieden bij het versturen en ontvangen van grote hoeveelheden data, zoals streaming diensten. Investeren in de zaken die je business beter maken, zijn dan belangrijker. Dat kan door elders te besparen, door investeringen uit te stellen, door bij contractverlengingen een derde partij uit te nodigen en door alle alternatieven te onderzoeken. En met de snelle opkomst van SDN vraag ik me ernstig af of het niet verstandiger is om even te wachten met grote update-investeringen. Het is immers lastig te bepalen of de keuze die je als bedrijf nu maakt, in 2017 nog steeds de beste blijkt te zijn. www.ict-update.nl | 45
45 COLUMN Curvature.indd 45
06-01-15 13:28
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
HP HAVEn brengt technische data tot leven en analyseert sociale media
SHELL ECO-MARATHON VERBREEDT ZIJN HORIZON Een auto die circa 3.300 kilometer aflegt op één liter brandstof. Het is een wensdroom van menig over brandstofkosten klagende automobilist. Een team van Franse studenten heeft een concept bedacht van een auto die de wensdroom van automobilisten in vervulling laat gaan. De ‘Microjoule’ is ontworpen en gebouwd door studenten van de technische opleiding St. Joseph La Joliverie in het Franse Nantes. Niet alleen is het voertuig ongekend zuinig; het is ook nog eens zo’n 33 keer lichter dan de gemiddelde gezinsauto. De Microjoule was één van de inzendingen die meededen in de jongste editie van de Shell Eco-marathon.
Het idee achter de Eco-marathon stamt al uit 1939. Het was destijds een initiatief van Amerikaanse werknemers van Shell Oil. Zij hadden een vriendschappelijke weddenschap afgesloten met als inzet de vraag wie de grootste afstand kon afleggen op eenzelfde hoeveelheid brandstof. Anno 2014 is de Shell Eco-marathon uitgegroeid tot een evenement dat op drie continenten wordt gehouden en waarin studenten worden uitgedaagd om ultra-energie-efficiënte voertuigen te ontwerpen, te bouwen én in de praktijk te testen. Meer dan 3.000 studenten, verdeeld over 400 teams, hebben aan de Eco-marathon 2014 deelgenomen. Tijdens drie separate evenementen in de stedelijke centra Manila (Filippijnen), Houston (Verenigde Staten) en Rotterdam werden de door de studenten ontworpen en gebouwde voertuigen op speciaal aangelegde testcircuits beproefd op hun brandstofzuinigheid. “Het doel is niet zozeer om te zien hoe snel een dergelijke auto kan gaan, al is het wel zo dat alle deelnemende voertuigen minimaal 25 kilometer per uur moeten kunnen halen”, zegt Norman Koch, technical director Shell Eco-marathon. “Wij willen juist zien welk voertuig de grootste afstand kan afleggen met het geringste verbruik. Wij hebben studententeams die jaarlijks weer meedoen: het is voor hen dé uitgelezen
kans (samen) te werken aan de totstandkoming van nieuwe technologieën.” Uit de resultaten van de afgelopen Shell Eco-marathons is duidelijk te zien dat de technologische ontwikkelingen een grote vlucht hebben genomen. Koch: “In het eerste jaar dat wij de Shell Eco-marathon hebben gehouden, wist het winnende team 680 kilometer af te leggen met één liter brandstof. Dit jaar zijn de winnaars in staat gebleken om maar liefst 3.300 kilometer met dezelfde hoeveelheid brandstof halen. Om het in perspectief te stellen: dat is het equivalent van een rit tussen de Noorse stad Oslo en Athene in Griekenland. Op één liter brandstof.” Elk van de drie Shell Eco-marathons brengt een serieuze hoeveelheid logistieke planning met zich mee. Zo zijn er meer dan 300 medewerkers aanwezig. Alles wat zij ter plekke nodig hebben, moet daar naar toe worden gebracht, vervolgens wordt het allemaal uitgepakt, gebruikt, opnieuw ingepakt en weer weggevoerd. “Een Formule 1-weekend telt gemiddeld zo’n 24 auto’s. Wij hebben er meer dan 200”, merkt Koch op. “Net zoals bij de Formule 1, gaat het bij ons om meer dan alleen maar de race zelf. Het publiek dat wij potentieel bereiken is vele malen groter dan het aantal bij de race zelf aanwezige toeschouwers. Wij hebben tienduizenden aanwezigen bij
46 | www.ict-update.nl
46-51 Virtual Enterprise_Business Case HP.indd 46
06-01-15 12:45
ICT UPDATE
www.ict-update.nl | 47
46-51 Virtual Enterprise_Business Case HP.indd 47
06-01-15 12:45
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
de drie evenementen, maar er zijn ook wereldwijd team supporters die het een en ander willen volgen., Veel data wordt gegenereerd in de testfases en gedurende de ‘live’ prestaties op het circuit. We wilden die gegevens graag publiekelijk beschikbaar stellen, zodat eenieder nog meer bij de evenementen kon worden betrokken. Per evenement nemen meer dan 200 teams deel. Dertig daarvan zijn op elk gegeven moment op het circuit zelf bezig. Voordat zij zich voor de race kwalificeren, moet elk team een uitputtende fase, bestaande uit tien stappen, succesvol weten te ‘overleven’. Op de bijbehorende check-list staan meer dan 100 technische punten. Dit allemaal zorgt voor grote hoeveelheden data die deelnemende teams én supporters heel graag willen kunnen zien.” De organisatie van de Shell Eco-marathon had behoefte aan een manier om de bewuste gegevens te verzamelen, te analyseren en uiteindelijk beschikbaar te stellen aan de geïnteresseerden. Om de Eco-marathon een nog grotere dimensie te geven, wilde de organisatie daarbij ook sociale media platforms inzetten. En ook moesten de deelnemende teams en het publiek op een intuïtieve manier ‘live’ inzicht krijgen op de race en de prestaties van de teams. REAL-TIME TOEGANG Hewlett-Packard, de officiële Global Innovation Partner van de Shell Eco-marathon 2014, zorgde voor de computercapaciteit door middel van zijn Helion Public
Cloud-oplossing. Het bedrijf leverde ook HP ElitetPad 900 tabletcomputers, laptops en printers aan de technische teams die de deelnemende voertuigen inspecteerden. En HP zorgde voor verdere publiciteit door het evenement via zijn verschillende kanalen onder de aandacht te brengen. Een in analytische services gespecialiseerd HP-team kreeg een aantal taken mee. Allereerst moesten zij de verschillende soorten gegevens (evenement en telemetrie) maximaal gaan benutten. Verder lag bij hen ook het vraagstuk van hoe sociale media platforms zo efficiënt mogelijk konden worden ingezet om het bereik, de interactie en de betrokkenheid van het publiek te vergroten. Hiervoor gebruikte het HP-team de eigen HAVEnoplossing: een platform waarin verschillende softwarepakketten, diensten en hardware zijn gecombineerd om gegevens (zowel gestructureerd als ongestructureerd) uit een veelheid aan bronnen te verzamelen en te analyseren. Tijdens 2014-editie van de Shell Eco-marathon is voor het eerst gebruik gemaakt van de mogelijkheden die het HP HAVEn data analytics platform biedt als het gaat om het snel verzamelen, beheren en analyseren van grote hoeveelheden data. Het HP-team ontwikkelde, in samenwerking met een solution architect van HP Analytics & Data Management, een speciale oplossing (gebaseerd op HTML 5 en JavaScript) waarmee elk deelnemend voertuig kon worden gevolgd. Sensoren in het voertuig verzamelden onder andere gegevens over waar het zich op het
48 | www.ict-update.nl
46-51 Virtual Enterprise_Business Case HP.indd 48
06-01-15 12:45
ICT UPDATE
www.ict-update.nl | 49
46-51 Virtual Enterprise_Business Case HP.indd 49
06-01-15 12:45
DOSSIER ‘THE VIRTUAL ENTERPRISE’
circuit bevond, het brandstofverbruik, het aantal pogingen dat het team ondernam en de voertuigsnelheid. Die data werden vervolgens in een Vertica real time analytics database in de HP Helion Public Cloud verzameld. De resultaten werden in real time gevisulaeerd beschikbaar gesteld op de evenementlocaties (op grote beeldschermen en de tabletcomputers die ter plekke in gebruik waren) en aan het wereldwijde publiek via een webinterface. Hiervoor werd een zogenoemd ‘next generation’ agile applicatie platform van HP gebruikt. Om het evenement een nog grotere dimensie te geven, werd HP Autonomy Explore Cloud software via de cloud (op basis van het Software-as-a-Service model) gebruikt om de uitingen van mensen over de Shell Eco-marathon op sociale media bij te houden (met name de vele posts op Facebook en de tweets via Twitter). HP Explore Cloud is een visueel analytics platform dat met HP IDOL (‘Intelligent Data Operation Layer’) van HP Autonomy integreert om meer dan 1.000 verschillende bestandstypen en honderden uiteenlopende repositories en databronnen te linken en te indexeren: van Twitter tot Microsoft Exchange en SQL om maar eens een paar te noemen. Dit dient als basis voor ExploreCloud om een volledige en eenvoudig te gebruiken doorzoek- en analyse oplossing te bieden die de uiteenlopende datatypen verenigt. En, niet onbelangrijk: dit alles werd in minder dan acht weken tot stand gebracht. INFORMATIE DELEN HP HAVEn maakte het mogelijk om data via twee ‘streams’ te behandelen. HP Vertica haalde het maximale uit de telemetrische informatie die tijdens de Shell Eco-marathon werd gegenereerd en stelde Shell in staat om die gegevens te publiceren. En ten slotte kon er met behulp van
Autonomy Explore Cloud real time Eco-Marathon gerelateerde uitingen op sociale media worden gemonitord. “HP-technologie is van groot belang geweest voor het succes van de Shell Eco-marathon”, zegt Norman Koch. “HP Vertica stelde ons in staat om de meest relevante data samen te voegen en te visualiseren. Met Explore Cloud konden wij vervolgens de interactie met het publiek aangaan. Dankzij deze verschillende technologieën waren wij in staat om deelnemers en publiek een rijkere beleving te bieden.” “Wij willen onze technische staf de beste toegang tot informatie geven, maar het is ook belangrijk voor de studententeams om de meest actuele gegevens te bekijken en te delen. Het zorgt er mede voor dat het evenement een echte beleving is. Daarom moet de technologie die wij hiervoor gebruiken tijdens de Shell Eco-marathon net zo innovatief zijn als de door de studententeams ontworpen voertuigen.” Naar alle waarschijnlijkheid zullen andere grote, soortgelijke, evenementen in de nabije toekomst gebruik gaan maken van de hechtere en veelomvattendere integratie van actuele gegevensstromen en relevante sociale media publieksreacties die met behulp van de verschillende HP-technologieën (verenigd onder de HP One-vlag) mogelijk is. HP werkt op dit vlak in de Verenigde Staten al samen met de Nascar (autoraces) en de Amerikaanse motorsport organisatie. De samenwerking tussen Shell en HP houdt niet op met de 2014-editie van de Eco-marathon: beide partijen zijn gezamenlijk al druk bezig om te verkennen hoe het project verder kan worden gebracht door bijvoorbeeld de data van de deelnemers te koppelen aan sociale media en reguliere audiovisuele mediakanalen.•
50 | www.ict-update.nl
46-51 Virtual Enterprise_Business Case HP.indd 50
06-01-15 12:46
ICT UPDATE
www.ict-update.nl | 51
46-51 Virtual Enterprise_Business Case HP.indd 51
06-01-15 12:46
CIO UPDATE
52 | www.ict-update.nl
52-57 CIO Update T-Systems.indd 52
06-01-15 13:29
ICT UPDATE
Hoe een internationaal concern op de knieën wordt gedwongen
HARDTMANN ENGINEERING GROUP ONDER VUUR VAN HACKERS In een klein zaaltje zit een tiental mensen gebiologeerd naar twee schermen te kijken. Zij zien in ‘real time’ hoe een gerichte massale aanval op de systemen en de netwerkinfrastructuur van de Duitse multinational Hardtmann Engineering Group het concern volledig lamlegt. De Chief Executive Officer en Chief Financial Officer van de onderneming zijn eveneens aanwezig en doen verwoede pogingen om de almaar ernstiger wordende problemen de baas te worden. Tekst: Paul Teixeira Fotografie: Gert-Jan Bruinsma, Paul Teixeira
Hardtmann Engineering Group is niet zomaar een bedrijf. Het van origine Duitse concern ontwikkelt en verkoopt industriële oplossingen waarmee het mogelijk om met grote precisie op machinale wijze producten te vervaardigen. Met een omzet van ruim zes miljard dollar in 2013, meer dan 14.000 werknemers en vestigingen in 25 landen mag het zich inmiddels marktleider in zijn marktsegment noemen. Bij Hardtmann Engineering Group heeft ICT zich in de loop der jaren ontwikkeld van een ondersteunende factor voor de kantooromgeving en de fabricage-installaties tot één van de primaire bedrijfsprocessen. Zonder ICT is er geen facturatie, geen communicatie met klanten en prospects, geen productie, geen ontwikkeling en ook geen ‘new business initiatieven’. Bij dat laatste is ICT zelfs een onontvreemdbaar onderdeel van de verkochte dienstverlening. En juist de ICT van Hardtmann Engineering ligt nu hevig onder vuur. Zelfs zodanig dat het concern volledig
tot stilstand is gekomen. Met alle desastreuze gevolgen van dien. De CEO en de CFO mogen zich met alle recht zorgen maken over hun baanzekerheid. BERICHT VAN ANONYMOUS Even terug in de tijd: ruim vier uur geleden startte de crisis. Er kwam een mailbericht binnen bij het secretariaat van de CEO van Hardtmann Engineering. Een mail met een grimmig klinkend bericht en een evenzeer grimmig ogende videoboodschap. De afzender: jonhndoe716162@yahoo. com, oftewel de activistische hackergroep Anonymous. “Hardtmann Engineering moet stoppen met de wereldwijde uitbuiting van arbeiders en de vervuiling van het milieu. Wij geven jullie vier uur om een persbericht te publiceren waarin dit wordt toegegeven. Ook moeten jullie bekend maken dat Hardtmann Engineering korte metten maakt met die uitbuiting. En ten slotte eisen wij dat jullie een bedrag van één miljoen euro overmaken >>
www.ict-update.nl | 53
52-57 CIO Update T-Systems.indd 53
07-01-15 11:50
CIO UPDATE
aan Amnesty International. Als Hardtmann Engineering niet aan onze eisen voldoet, zijn de consequenties voor het bedrijf niet te overzien.” De reputatie en staat van dienst van Anonymous is dusdanig dat het bericht nagenoeg direct wordt doorgegeven aan de CEO zelf. Die onderkent het potentiële gevaar en roept het crisisteam (onder andere bestaande uit de CIO, de Chief Legal Officer, de Chief Security Officer, de Risk Manager, de Compliance manager en de directeur Communicatie) bij elkaar. Hij neemt samen met de CFO de leiding over het team. Het duo gaat slagvaardig van start: eerst moeten alle systemen op kwetsbaarheden worden gecheckt. Zowel de servers in de acht datacenters die het concern wereldwijd heeft staan, als alle werkplek-pc’s en de SCADA-productiesystemen die in de verschillende fabrieken in gebruik zijn. Een omvangrijke klus, maar wel één die de absolute prioriteit heeft. Het team besluit om vooralsnog geen bericht aan de media te sturen over de mogelijke cyberaanval. Ook wordt voorlopig geen contact opgenomen met de politie over de dreiging. Het crisisteam is in ‘full swing’. Er komt een mailbericht van de Compliance Manager. Of de CEO een bijgevoegde checklijst wil invullen, zodat er aantoonbaar kan worden gemaakt dat de juiste procedures worden gevolgd. Het document wordt geopend, maar niet ingevuld: er zijn weer andere ontwikkelingen die ondertussen de onverdeelde aandacht opeisen. De netwerkverbindingen dreigen namelijk overbelast te raken door massale DDOS-aanvallen die uit alle hoeken van de wereld lijken te komen. Ook begint één van de datacenters in snel tempo ‘in het rood’ te komen. Er blijkt niet alleen
inkomend verkeer te zijn, maar ook ziet de ICT-afdeling dat een ongehoorde hoeveelheid versleutelde data van de bedrijfsservers naar buiten gaat. Er wordt gevreesd dat het gaat om zaken als patentinformatie en financiële gegevens. Tussendoor komt er nog een telefoontje van de echtgenote van de CEO: de thuiscomputer doet raar. Of hij één van zijn ICT’ers kan sturen? Zichtbaar geïrriteerd laat de topman weten dat hij ‘nu wel iets anders aan zijn hoofd heeft’. OPTIES Wij zijn twee uur verder. De temperatuur in het crisiscentrum loopt op. De gezichten van de CEO en CFO worden roder en roder. Het ene na de andere datacenter gaat uit de lucht. Het haperen van de datacenters heeft inmiddels ook consequenties voor bepaalde klanten van Hardtmann Engineering. Eén van de grootste klanten, R77 Labs, meldt zich met de mededeling dat hun datacenters problemen ondervinden en dat de oorzaak te traceren is naar de systemen van Hardtmann. De CEO en CFO besluiten hun klant vooralsnog met een kluitje in het riet te sturen met de mededeling dat het ‘slechts een vervelende bijkomstigheid van een systeemupgrade’ is. “Niets ernstigs dus.” De CIO van Hardtmann heeft ondertussen niet stilgezeten. Hij presenteert de CEO en de CFO twee opties: het direct uitzetten of het gecontroleerd uitzetten van de gehele ICT-infrastructuur. In beide gevallen wordt de ‘down time’ worden gebruikt om de gehele infrastructuur na te lopen en waar nodig te updaten of ‘besmettingsvrij’ te maken. De eerste optie is het snelste in de uitvoering. Nadeel is
54 | www.ict-update.nl
52-57 CIO Update T-Systems.indd 54
06-01-15 13:29
ICT UPDATE
echter dat het circa 24 uur duurt voordat alle zaken weer op gang zijn. Optie twee kost een uurtje of twee, maar het voordeel is echter dat de boel na circa vier uur weer ‘up & running’ is. Na lang overleg en gedraal wordt er gekozen voor optie twee. En passant keuren de CEO en CFO nog wel goed dat de ICT-afdeling zelf een aanval onderneemt op een server in China met het IP-adres 42.122.13.89. Dit lijkt namelijk één van de aanstuurpunten voor de massale aanval op Hardtmann te zijn. Het is feitelijk een illegale activiteit, maar het bestuursduo maakt zich daar nu geen zorgen over. Wie dan leeft, die dan zorgt. JURIDISCHE NACHTMERRIE De gebeurtenissen komen ondertussen in een nog heviger tempo op het crisisteam van Hardtmann Engineering Group af. Allereerst blijkt nu dat het mailtje van de Compliance manager een vervalst bericht was. Het bijgesloten document bevatte een Trojaans Paard dat allerlei gevoelige informatie uit de beveiligde systemen van de Raad van Bestuur heeft opgehaald en naar een onbekende bestemming buiten het bedrijf heeft gestuurd. Daarnaast meldt een toeleverancier, een bedrijf dat papieren documenten digitaliseert, dat zijn systemen zijn gehacked waardoor er documenten zoals de declaraties van Hardtmann’s Raad van Bestuur zijn ontvreemd. Ook blijken de SCADA-productiesystemen te zijn aangetast. Naar blijkt, zijn de hackers al een maand of drie geleden binnengedrongen. Zij hebben hun pijlen met succes gericht op de geautomatiseerde kwalteitsbewakingssystemen: feitelijk is de gehele productie van het afgelopen kwartaal ondeugdelijk. Helaas hebben de gemaakte
apparaten inmiddels hun weg gevonden naar de klantenkring die er weer eindproducten van maakt: van vliegtuigmotoren tot hartbewakingssystemen en tanks. Er is een levensgrote kans dat al die apparaten en systemen hierdoor uiteindelijk mankementen gaan vertonen. Het is een juridische nachtmerrie, erkent de Chief Legal Officer. Hij ziet in gedachten al de claims en rechtszaken van klanten in groten getale op zich afkomen. Ook komt het bericht binnen dat het Twitter-account van Hardtmann Engineering, met ruim 2,8 miljoen volgers, naar alle waarschijnlijkheid door Anonymous is gekraakt. Er is door hen een tweet de wereld in gestuurd waarin wordt gerept over de overname van branchegenoot Pretoria Engineering. Het bericht berust niet op waarheid: niemand binnen de Raad van Bestuur kent het bewuste bedrijf, laat staan dat er gesprekken mee zijn gevoerd. De pers heeft de tweet echter wel opgemerkt en publiceert er over. Het crisisteam besluit geen poging te ondernemen om het Twitter-account weer ‘terug te hacken’. Er zijn andere problemen die een hogere prioriteit hebben. GEEN COMMUNICATIE MOGELIJK Ook verschijnen er berichten in de media over de kennelijke ICT-problemen waarmee Hardtmann Engineering te kampen heeft. Omdat er een radiostilte heerste bij het concern, zijn journalisten zelf maar aan de slag gegaan met eigen veronderstellingen. In de meeste berichten wordt gesproken over problemen waardoor Hardtmann Engineering ‘maandenlang zo niet een heel jaar niet zal kunnen produceren’. De beurskoers van het aandeel Hardtmann duikt met ruim 24 procent, terwijl de koers
www.ict-update.nl | 55
52-57 CIO Update T-Systems.indd 55
07-01-15 11:50
CIO UPDATE
van Pretoria juist met tientallen procenten stijgt. De CEO en CFO geven hun Communicatie directeur het bevel om nu toch maar contact op te laten nemen met diverse media en persberichten de wereld in te sturen. Helaas zijn de ICT-systemen en de netwerkinfrastructuur nog steeds ‘down’, waardoor er niet kan worden gemaild. Tevens is het niet mogelijk om te bellen, aangezien het gehele concern een jaartje geleden over is geschakeld op Voice over IP. Ook de smartphones van de circa 2.000 personeelsleden in het hoofdkantoor bieden weinig tot geen soelaas: omdat iedereen bijna tegelijkertijd gebruik wil maken van het mobiele netwerk, ligt ook dat grotendeels ‘plat’. KINDERPORNO De ellende blijkt echter nog niet op zijn hoogtepunt te zijn aangekomen. De CEO merkt nu op dat er een paar uur geleden een nieuw mailbericht van Anonymous binnen was gekomen. Hierin vraagt de hackersgroep om 100.000 dollar in ruil voor informatie over de belangrijkste kwetsbaarheid in de systemen van Hardtmann Engineering. Ook wordt tegelijkertijd de bewuste kwetsbaarheid en de ‘exploit’ daarvan tegen betaling aangeboden op een ondergrondse hackerwebsite. Er wordt besloten om op anonieme basis de gewraakte informatie te kopen. Weliswaar is ook dit niet helemaal legaal te noemen, maar ook hier weer: wie dan leeft, die dan zorgt. Weliswaar hadden de twee directieleden nog niet besloten om de politie in te lichten over de cyberaanval, maar dat blijkt ook niet meer nodig. De politie dient zich zelf aan. Zij het met een ander doel: zij hebben een anonieme
tip gekregen (met illustratief bewijsmateriaal) dat de CIO van Hardtmann Engineering kinderporno distribueert. Het bewijs daarvoor zou op zijn werkstation te vinden zijn. Zij willen de man meenemen voor ondervraging en eisen de nodige data op. Het lijkt duidelijk te zijn dat het crisisteam voorlopig zonder hulp van de CIO moet door gaan. De CEO komt nu ook zelf onder vuur te liggen. Een gezaghebbende media website meldt dat zij een anonieme tip (met bewijsmateriaal) binnen hebben gekregen waaruit blijkt dat de hoogste baas van Hardtmann Engineering zich schuldig heeft gemaakt aan beurskoersmanipulatie en handelen met voorkennis. Hij zou nog voor de tweet over de acquisitie van Pretoria Engineering aandelen hebben gekocht in het bewuste bedrijfje. Na de tweet zijn de aandelen weer van de hand gedaan. Hiermee heeft hij een winst van 78.675 euro weten te scoren. De anonieme tipgever heeft belastende informatie, afkomstig van de beurshandelsoftware op de thuis-pc van de CEO, naar de media gestuurd. De politie staat inmiddels ook te popelen om de CEO mee te nemen voor verhoor. De ellende is compleet. Het crisisteam weet even niet hoe te handelen. “REËEL GEVAAR” Het licht gaat aan in het zaaltje. De ‘CEO’ en ‘CFO’ van Hardtmann Engineering Group halen opgelucht adem. Zij namen deel aan een simulatie waarin een grootschalige cyberaanval werd nagebootst. In het dagelijkse leven is de CEO de hoogste ICT-baas van een Europese organisatie en werkt de CFO als Security manager bij
56 | www.ict-update.nl
52-57 CIO Update T-Systems.indd 56
06-01-15 13:30
ICT UPDATE
een groot internationaal concern. Op uitnodiging van ICT-dienstverlener T-Systems hebben zij deelgenomen aan de simulatie, onder leiding van professor Dr. Marco Gercke, directeur van het toonaangevende Cybercrime Research Instute. Volgens Gercke is er bij een grootschalige aanval op meerdere fronten, zoals die op Hardtmann Engineering, geen allesomvattende oplossing. Wel kunnen organisaties zich er tegen wapenen door van te voren na te denken over de mogelijke implicaties van een dergelijke aanval en de noodzakelijke crisisplannen te formuleren, al dan niet in samenwerking met gespecialiseerde partijen uit de ICT-sector. Volgens Cybercrime-specialist Gercke is de nagebootste cyberaanval geen science fiction. “Het is een reëel gevaar waar organisaties rekening mee moeten houden. Het kan vandaag de dag zonder al teveel problemen door een goed georganiseerde groep hackers worden uitgevoerd. In de praktijk komen wij dit al in beperktere mate tegen bij organisaties. Inclusief het betalen van ‘losgeld’ om de bedrijfssystemen weer aan de gang te krijgen. En dat is het laatste dat je zou moeten willen.” •
CYBERCRIME RESEARCH INSTITUTE Het in 2007 opgerichte Cybercrime Research Institute is een onafhankelijke organisatie die, vanuit het hoofdkantoor in het Duitse Keulen, onderzoek doet naar en publiceert over cybercriminaliteit. Onderdeel van de activiteiten van het CRI is het adviseren van diverse organisaties en overheden als het gaat om cybercrime-gerelateerde wetgeving. Zo heeft het onder andere United Nations Office on Drugs and Crime en de Europese Commissie al van raad voorzien. Samen met ICT-dienstverlener T-Systems is het Cybercrime Research Institute ook actief op het gebied van Executive Consulting; het adviseren (onder andere met simulaties) en engageren van directies van ondernemingen in de profit en non-profit sectoren.
www.ict-update.nl | 57
52-57 CIO Update T-Systems.indd 57
07-01-15 11:51
TOOLS
YOTAPHONE 2: TELEFOON MET TWEE SCHERMEN Vanaf begin december is de YotaPhone 2 in Nederland verkrijgbaar. Het is een bijzondere smartphone, met aan weerszijden een scherm. Hoe bevalt dat in de praktijk? Tekst: Sjoerd van der Helm
Wie de YotaPhone 2 van voren bekijkt, ziet een doodnormale smartphone voorzien van een 5 inch AMOLED-scherm. Het gaat om een Full HD-scherm van Corning Gorilla Glass 3, dat dus niet snel zal krassen. Opvallend is echter de subtiele uitrusting met een Electronic Paper Display, met e-Ink-technologie, aan de achterzijde. Het is hetzelfde schermtype dat we kennen van e-readers. Het tweede scherm is 4,7 inch groot en heeft een resolutie van 960 x 540 pixels. Verderop in deze review zullen we uitgebreid ingaan op het gebruiksgemak ervan. De YotaPhone 2 draait op een 2,2 GHz quad-core processor, het gaat om de Snapdragon 800 van Qualcomm aangevuld met 2GB RAM geheugen. De YotaPhone 2 ondersteunt daardoor snel internet via 4G (CAT4), wifi (802.11 a/b/g/n/ac), nfc en bluetooth 4.0. Voor het maken van foto’s is er een 8-megapixelcamera aan de ‘achterzijde’ aanwezig, aan de voorkant is de smartphone uitgerust met een 2.1-megapixelcamera. Het interne geheugen bedraagt 32GB en is helaas niet verder uitbreidbaar. De batterij is redelijk fors, met een vermogen van 2500 mAh. Opladen kan via de micro-usbpoort, maar ook draadloos via inductie. De YotaPhone 2 ondersteunt daarvoor de Qi-standaard, die onder andere Nokia en LG ook hanteren.
‘Nieuwe gebruikers zullen even moeten wennen aan het afwisselend gebruik van de beide schermen’
EVEN WENNEN De YotaPhone 2 draait op een redelijk kale versie van Android KitKat (4.4.3). De fabrikant heeft nauwelijks aanpassingen aan de interface gedaan, uitsluitend wat apps en widgets toegevoegd. Aan de voorzijde dus weinig verrassingen, maar aan de achterzijde des te meer. De toevoeging van het tweede scherm moet namelijk voor extra gebruiksgemak zorgen omdat het scherm ‘always on’ is. Door de toepassing van het energiezuinige Electronic Paper Display kan het scherm de hele dag updates tonen. Daardoor hoeft het kleurenscherm niet geactiveerd te worden, bijvoorbeeld om even te kijken hoe laat het is. Wie de YotaPhone voor het eerst opstart, krijgt een kort instructiemenu voorgeschoteld waarin wordt uitgelegd hoe het tweede scherm geactiveerd kan worden en welke toepassingen er voor het e-Ink-scherm zijn. Dat is ook wel nodig, want het gebruik van het tweede scherm is even wennen. Via de app YotaHub kan de gebruiker het e-Ink-scherm naar eigen wens personaliseren. Er kunnen maximaal vier vensters naast elkaar aan de achterzijde gebruikt worden. Yota spreekt voor de indeling van het scherm over ‘panelen’, waarmee verschillende toepassingen kunnen worden gekozen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om continu een klok te tonen, binnenkomende berichten, een RSS-feed, gemiste oproepen of de weersverwachting. In principe kan een snelkoppeling naar iedere app op de smartphone op het tweede scherm geplaatst worden, en het is ook mogelijk om de apps aan de achterzijde te gebruiken. Zo is het mogelijk om ook op het e-Ink scherm een bericht te typen, of om bijvoorbeeld Google Maps te tonen. Het grote voordeel hiervan is dat het tweede scherm nauwelijks energie verbruikt en bovendien onder vrijwel alle omstandigheden goed af te lezen is. Uiteraard is de mogelijkheid om e-books op het e-Ink-scherm te lezen standaard aan boord. Om optimaal gebruik te maken van de zuinige
58 | www.ict-update.nl
58-59 TOOLS_Yota.indd 58
06-01-15 13:31
ICT UPDATE
e-Ink-technologie is er bovendien een energiezuinige modus, Yota Energy, aanwezig. Daarmee kunnen alle energieslurpende functies uitgeschakeld worden, en wordt alleen het tweede scherm nog gebruikt waardoor de accuduur aanmerkelijk verlengd wordt. RIJKE UITRUSTING YotaPhone richt zich nadrukkelijk op het high-end-segment. Dat wordt direct duidelijk wanneer we de verpakking in handen krijgen: het toestel zit verpakt in een luxe zwarte doos waarin ook de mooi vormgegeven accessoires als de headset, oplader en ‘sim-ejector’ zitten. Alles zit afzonderlijk weer verpakt in aparte vakjes; het is duidelijk dat Yota hier veel aandacht aan heeft besteedt. Door de rijke uitrusting en de toevoeging van het tweede scherm bevindt de YotaPhone 2 zich met een adviesprijs van 699 euro ook in het hogere segment. Daarvoor krijgt de consument echter wel een bijzonder degelijk afgewerkte smartphone die prima prestaties levert. Als ‘gewone’ Android-smartphone presteert de YotaPhone 2 gewoon goed. Het toestel is snel genoeg om prettig mee te werken, de accu houdt het goed vol en ook de camera levert heel behoorlijke kwaliteit. Het echte voordeel zit echter in het tweede scherm, dat veel nieuwe mogelijkheden biedt door zijn uitgebreide mogelijkheden. Nieuwe gebruikers zullen even moeten wennen aan het afwisselend gebruik van de beide schermen, maar wie er even mee werkt zal al snel de voordelen merken. Zo is de ‘always on’ functie in de
praktijk erg handig voor het bijhouden van updates en binnenkomende berichten, of gewoon om altijd een klok te tonen. Het gebruik van het tweede scherm, in plaats van het veel minder zuinige AMOLED-scherm, lijkt er in onze korte test inderdaad voor te zorgen dat de accu een stuk langer mee gaat. Daarnaast is het e-Ink-scherm prima geschikt om boeken te lezen op de telefoon, maar ook langere teksten en e-mails. Zelfs websites worden goed getoond. De mogelijke toepassingen zijn enorm, en we zijn dan ook benieuwd welke apps gaan inspelen op het gebruik van een tweede scherm. VERNIEUWEND Met de YotaPhone 2 zien we eindelijk weer eens iets echts vernieuwends op de telecommarkt. Natuurlijk, er was al een eerste versie, maar die was lang niet zo compleet als dit model. Bovendien is die nooit in Nederland uitgebracht. Met de YotaPhone 2 heeft Yota Devices flinke ambities om Nederland te gaan veroveren, en de eerste indruk is in ieder geval goed. De YotaPhone 2 maakt indruk als het gaat om zijn luxe verpakking, goede bouwkwaliteit en rijke mogelijkheden door de uitrusting met twee schermen. Het is even wennen, maar wie de YotaHub gebruikt om het tweede scherm optimaal in te richten zal de YotaPhone 2 al snel gaan waarderen. Bovendien is de smartphone als ‘gewone’ Android-telefoon heel compleet uitgerust en prima in staat om de strijd aan te gaan met de concurrentie.•
www.ict-update.nl | 59
58-59 TOOLS_Yota.indd 59
06-01-15 13:31
TOOLS
IPAD AIR 2: DUNNER, DEGELIJKER EN DUURDER
Onlangs introduceerde Apple de nieuwe iPad Air 2 in Nederland. Wat uiterlijk betreft zijn er maar weinig verschillen. Volgens Apple gaat het dan ook vooral om de prestaties van de nieuwe Air 2. Is dat in de praktijk ook zo? Tekst: Sjoerd van der Helm
De iPad Air 2 is ten opzichte van zijn voorganger aanmerkelijk dunner geworden. Het nieuwe model is slechts 6,1 mm dun, en daarmee is het een van de dunste tablets die we momenteel op de markt zien. Apple is erin geslaagd de iPad dunner te krijgen door aanpassingen aan het touchscreen, waardoor deze bovendien minder last heeft van reflectie van lichtbronnen, zodat het scherm beter afleesbaar is. Verder is er niets veranderd aan het scherm; het gaat opnieuw om een 9,7 Retina HD-scherm met een resolutie van 2048 x 1536 pixels. Onder het scherm heeft Apple de Home-button voorzien van de TouchID-vingerafdrukscanner die we ook in de
recente iPhones zagen. Een andere verbetering is het lagere gewicht: het nieuwe model is zo’n 35 gram lichter dan zijn voorganger. Zoals bij ieder nieuw model heeft Apple ook een nieuwe chipset toegepast. Het gaat om de zelfontwikkelde Apple A8x-chip met 64-bits architectuur, vergezeld van de M8 co-processor voor het registeren van beweging. Ook de camera heeft een upgrade gekregen, naar een 8-megapixel iSight camera. Het nieuwe model is verkrijgbaar in zowel 16, 64 als 128GB. Ook kan er gekozen worden voor een versie met alleen wifi of een wifi + 4G-versie. Die laatste ondersteunt vrijwel alle 4G-banden die wereldwijd in gebruik zijn.
‘Wie de iPad altijd bij zich draagt zal waarschijnlijk wel blij zijn met het lagere gewicht’
NIEUWE VERSIE IOS Speciaal voor de introductie van de nieuwe iPhone en iPad ontwikkelde Apple iOS 8. Inmiddels zijn we al bij versie iOS 8.1, waarop ook de iPad Air 2 draait. Ten opzichte van versie 7 is er wat gebruiksgemak betreft weinig veranderd, en biedt iOS de bekende eenvoud. De voornaamste veranderingen zijn een uitgebreide zoekfunctionaliteit van Finder en de toevoeging van bredere ondersteuning voor TouchID. Daarmee wordt het op termijn mogelijk
60 | www.ict-update.nl
60-61 TOOLS_IPad Air2.indd 60
06-01-15 13:32
ICT UPDATE
om te betalen via Apple Pay, maar ook binnen apps kan de vingerafdrukscanner straks gebruikt worden als wachtwoordvervanger. In het dagelijks gebruik is er ten opzichte van zijn voorganger ook niet heel veel veranderd. Het lagere gewicht en de dunne behuizing zorgen ervoor dat de iPad Air 2 prettig vasthoudt en makkelijk in de hand ligt. Overigens was zijn voorganger nu ook niet bepaald een zwaargewicht, dus wat gebruiksgemak betreft is de winst hier niet al te groot. Wie de iPad altijd bij zicht draagt zal waarschijnlijk wel blij zijn met het lagere gewicht. De nieuwe schermtechnologie is wel een flinke verbetering. De reflectie op het scherm is inderdaad een stuk minder. Dat is niet alleen buiten, in zonnige omstandigheden, te merken, maar ook bijvoorbeeld binnenshuis, onder kunstlicht. DEGELIJK Kwalitatief is er op de nieuwe iPad niet veel aan te merken. De bouwkwaliteit is zeer degelijk en Air 2 is mooi afgewerkt. Ook als het om de prestaties gaat heeft Apple zijn zaken voor elkaar. De vorige iPad was al
niet langzaam, maar het nieuwe model is nog flink stuk sneller en vloeiender, dankzij de nieuwe processor en het uitgebreide werkgeheugen. Het verschil is vooral goed merkbaar bij het gebruik van zware games of foto- en videobewerkingsapps. En ondanks zijn compacte formaat houdt de batterij het ook nog steeds goed vol. Goedkoop is de nieuwe iPad echter opnieuw niet: de wifi 16GB-versie kost 499 euro, de duurste uitvoering (wifi+4G, 128GB) is verkrijgbaar voor 819 euro. BETER De verbeteringen ten opzichte van zijn voorganger zijn op het eerste oog niet al te groot. In de praktijk blijkt er echter wel degelijk veel veranderd. Zo is het scherm beter af te lezen en zijn ook de prestaties van de iPad Air 2 flink verbeterd. Samen met de vingerafdrukscanner is de nieuwe iPad daarmee voorbereid op wat komen gaat: mobiel betalen en zwaardere apps. Wie daar nu nog geen behoefte aan heeft, kan prima voor de eerste iPad Air kiezen, want de prijs van het nieuwe model is nog altijd aan de hoge kant.•
www.ict-update.nl | 61
60-61 TOOLS_IPad Air2.indd 61
06-01-15 13:32
SERVICE
IN HET VOLGENDE NUMMER:
THE STATE OF ICT: STAAT ICT IN NEDERLAND AL OP NUMMER 1? Het is inmiddels een mooie traditie aan het worden: ICT Update brengt één keer per jaar de ‘State of ICT’ in Nederland in kaart. Is dat nog wel nodig? Ja, is het antwoord. Ook ditmaal blijkt uit een rondgang langs verschillende kopstukken uit de ICT-industrie dat het belang van Informatie en Communicatie Technologie nog teveel wordt onderschat door de Nederlandse overheid en de burgers. Weliswaar kunnen wij niet meer zonder internet of smartphone, laptop en tabletcomputer, maar of dat ook door eenieder wordt onderkend? Een ander teer punt is de manier waarop er in Nederland wordt omgegaan met het grootste kapitaal voor de toekomst: de jongeren. Er wordt door de overheid te weinig geïnvesteerd in het onderwijs en dan met name de ICT-elementen daarvan. Dat strekt zich uit van de aanschaf van computers tot digitale leerhulpmiddelen en ICT-gerelateerde onderwerpen zoals programmeren in het curriculum. Dat er geen ongelimiteerde budgeten zijn voor het onderwijs, daarvan zijn de diverse door ICT Update geïnterviewde CEO’s zich terdege bewust. Zij werken vaak zelf immers met budgettaire restricties. Maar net als in hun eigen bedrijfspraktijk is het vaak een kwestie van prioriteiten stellen en daar dan ook de noodzakelijke investeringen tegenover zetten. En dat voorbeeld zou de Nederlandse overheid moeten volgen, zo zeggen zij nagenoeg in koor. In plaats van miljarden te blijven steken in fysieke infrastructuur, zou het helemaal niet zo gek zijn om daar een deel van aan te wenden voor beter onderwijs. Want daarmee jaag je de Nederlandse kenniseconomie blijvend aan.
ADVERTENTIE-INDEX DIMENSION DATA
2
CEBIT
13
WORKSTREAMPEOPLE
5
CONCLUSIONFIT
63
COLT
7
UNIFY
64
62 | www.ict-update.nl
62 Service nr 4.indd 62
06-01-15 13:08
546.005 Conclusion FIT ad WT v1 • Perc. opmaak 100% • Perc. uitdraai 100% • A4 LL (210 × 297 mm) • FC • 4/0
You’re thinking, Ik zoek één partij die Public, Private en Hybrid Cloud-diensten biedt én helpt mijn datacenter voor te bereiden op de toekomst.
IT done differently
We’re doing...
Conclusion FIT is anders dan andere bedrijven. We onderscheiden ons in kwaliteit, enthousiasme voor het vak, plezier in ons werk en onze wil en kunde om nauw samen te werken met de klant om tot de beste IT-oplossing te komen. Wilt u meer weten, kijk dan op www.conclusionfit.nl
Next generation cloud-diensten Dimension Data is een IT system integrator én leverancier van cloud-diensten. Wij helpen onze opdrachtgevers hun datacenter voor te bereiden op de toekomst en bieden cloud-diensten waarmee ze hun business versnellen. Onze publieke, private & hybride (IaaS) cloud-diensten zijn wereldwijd beschikbaar via datacenters in Amsterdam en Londen en via datacenters in de Verenigde Staten, Australië, Zuid-Afrika, Japan en China. Dimension Data biedt next generation cloud-diensten afgestemd op de behoeften van het bedrijfsleven, ecommerce en SaaS-leveranciers. Onze cloud-architectuur op basis van componenten van A-leveranciers zoals Cisco biedt drie tot zes keer betere prestaties tegen lagere kosten vergeleken met andere cloud providers. Ontdek en probeer onze cloud gratis op: www.cloudvoorons.nl
www.dimensiondata.com Conclusion FIT is onderdeel van Conclusion, dé zakelijke dienstverlener op het gebied van IT- en Organisatie.
00 COVER_4.indd 2
546.005 Conclusion FIT ad WT v1.indd 1
06-01-15 13:24 15-12-14 14:24
I CTUpdate JAARGANG 12 EDITIE 4
HET MANAGEMENTBLAD IN IT EN TELECOM
.
Introducing Unify. Unifying business communications for the new way to work. unify.com/nl
ICT UPDATE | JAARGANG 12 | EDITIE 4
Keep the Conversation going
Jeroen Verkroost, Chief Digital Officer De Persgroep
“Breng de business naar het digitale domein” BTG EN AGENTSCHAP TELECOM : AANDACHT VOOR TELEKWETSBAARHEID
00 COVER_4.indd 1
HOE HACKERS EEN CONCERN TOT AAN DE AFGROND WETEN TE BRENGEN
DOSSIER THE VIRTUAL ENTERPRISE: DIGITALISEER OF GA TEN ONDER
06-01-15 13:24