400

01:Layout 1

12/16/2012

9:57 PM

Page 1

:"rÈkôB_" ½G ,sõýð þéüºk R»ýü qõc ÿq»wõðq»w

QÉG»ø óBýýñÉùð ÿºô»ðõG½Ü »Ü»Ü»K ôBýÜqõO AkBPxÉC»è »ãðºq

2012/12/17 »í컄 ôk )400( ºqBìu

»ü»ðBPÔ»ø þýO»ü»ì½Ü ,ÿrýHÜBðôq ,þwBýw þÜ»ü»ìBðu¼q

þðAqBPðBì»èqBK»è »ðBw»c ÿºô»ðlð»w ,»üAõýÉK )sõýð þéüºk R»ýü qõc( ÿq»wõðq»w| :R»HüBO -rÈkôB_ AkBPxÉC»è ,QÉðAsBð þ…ü q ôk»G RBÜôBø .RBܺkrOs½¾BC »Ü»wrK ô»ýýwArÜõíükBð þÝÈ qBÜ ,BýÜqõO»è kqõÜ þÝÉñOô»ÝÉKôB_»è ,òýÝO»ü kAqõì .QÉG»ø Ak»Ü»Ü»K ôBýÜqõO þO»ìõÝc þðBwrK q»G óAõÉð»è þñÉùð ÿºô»ðõG½Ü þðBwrK q»G AkBPxÉC»è »ãðºq" Qɾºk ,ºô»OºôArÜôÃG Ak9 ºo»Kæ»è ÿ»Ü»Øºk »Ü ,"rÈkôB_" Á»â»è AlO»HüBO ï»G ,»ýýð ºô»ðBwrK q»G ó»üæ»è ÞÉðAôlÉè aýø ºlð»_q»ø ,ó»ÝG ½âõPÕâ þñÉùð»G ,»Ü»Ü»K ôBýÜqõO þO»ìõÝc þðBܺô»ðõG½Ü þìºôk þèõg »ãðºq »Ü óºkºlðB…ýð óBìºô»C ÿ»Üºqºkºlü qBü µóArü sºõܼ q»w þðBÜ»Oô #| .ºô»OBÝHÉLPwºk R»ìõÝc ô»Ü»Ü»K óAõÉð ÿ½éw½C

ºô»PÉGºkrPÝütð óBPwkqõÜ þO»¾ôºk þðõHPwô qk ÿq»â»C QÈkBO "»ýýð »Ü»_ôBð þðBÜ»ýü qBÝðAo½â ½G þüºô»O»ð þÜ»ü»ìBðq»G kqõÜ" ºô»ðkrÝPwAq ÿõ…ÉK ÿºqBìu ÿqBOô q»w»ƒè ÿ»¾»ø ÿ½ø»G ,AlðBƒì»ƒÜ»ƒìBƒðu ¼ q »ðAô»`ÉK qBìBC Ëlð»ø ºô»ýýÝýñÜ»O þðAtðBíPxüõÉK»G »ƒÜ ,ºô»ƒO»ƒðõƒG ï»G òü»ÝG ½G óBƒüºô»ƒðkrƒÝƒPƒwAq :ºôºqAõg ÿ»üºõÉ„ ,ºôArwõð Ak»ƒÜºqBƒOô q»ƒw»ƒè ÿ»Ü»ýýO»üBƒÜ¼ q»ƒw »ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø»ƒè ÿ sAôBƒýƒƒW»ƒƒG þƒƒwq õƒƒì ,Akrƒƒxƒýƒì ,óBƒƒÜ»ƒƒãƒƒðºk ÿ rƒƒƒOBƒƒü s ÿ)%80.1( ﻃƒG ,ºôºkrƒƒG ÿ»ƒƒÜºq»ƒƒGBƒƒÜq»ƒƒƒè | . »ü)%1.80( ÿ»Ü»PwAq þðBÜ»ãðºk ÿºvÈ q ÿ ½Ü ÿºqBG»è ºôArwõð ,Ak»Ü»ðkqAvH¾»ø»è þwq õƒì ÿ»ƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒƒPƒƒƒƒƒwAq ﻃƒƒƒƒG ,)%73.51( .»ü)%51.73( þðBÜ»ãðºk ÿºvƒÈ q ÿºqBƒG»ƒè ,þwq õì ÿ q»GBÜq þÙýÔ»„ k»íc»C ÚƒƒýƒƒÔ»ƒƒ„ k»ƒƒíƒƒc»ƒƒƒC ,ºôArƒƒƒwõƒƒƒð ,BñÉùPwºk»G þðBÜ»ãðºk ÿ)%47.48( | .º)%48.47( ÿ»Ü»PwAq ï»G ºôArƒwõƒð Ak»ƒÜºqBƒOô q»ƒw»ƒè -| ô»ƒC þƒPƒ…ƒâ ÿBƒíƒðõƒƒ„»ƒƒð ÿºvƒƒÈ q ,ºôArÜ AlÉO óBýðBÜ»ñü o»KAq ÿ»ðBOÂô ï»G ,ºõG )7.4( 2011 þ¾Bw †ÉK .º)4.7( ÿ»Ü»PwAq

4

þýwBýw ÿ»…g»ð»è Ëõð þƒÝƒÉƒÐBƒð½ƒØ ,ºõG»ƒð þƒðõƒG rƒPƒ…ƒÉƒK »ƒÜ ,»ƒÜ»ƒ_ôBƒð .ºôAqBC»PÉñÈk þPxðAs þÜ»üBPw½ìBì ,ºô»ý„½hüæ ,þƒƒðBƒƒíƒƒÉƒƒéƒƒw ÿ ½ƒƒÝƒƒðAs»ƒƒè þƒƒwBƒƒýƒƒw óBƒùƒƒýƒƒW õƒƒì»ƒƒø ,RBƒƒÜºkºô»ƒƒGºuBƒìBƒC kq õÜ þwrƒK »ƒÜ ÿºô»ƒC »ƒOºõƒPƒ…ƒü»ƒâ µQÈkAkq»w»G þƒü»ƒ…ƒü q þƒü qBƒÝƒðAo½ƒâ þðBÜ»ýýÔArâõW »…g»ƒð Alƒ„õƒOBƒøAk»ƒè »wrK »ì»Pw»C ‡ºô»G ,QÈ o½âºk kq õÜ ºôAôk ôºq»ƒG kq õƒÜ þƒðBƒÜ»ƒýƒƒýƒƒwBƒƒýƒw .ºô»ñÈ o»ãG ,»ƒüAõƒýƒ…ƒÉƒK ,îƒü q»ƒƒÜ qAõƒƒHƒƒÈ q.k »ƒð»ƒüæ þƒýƒãƒƒðºlƒƒÜ»ƒƒü AkBƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒC»ƒƒè þðBÜ»_qBK ï»Wq»ƒw þƒðBƒÜ»ƒýƒükq õƒÜ q»ƒø »ƒÝƒðõƒ_ ,»ƒ¾Bƒc»ƒì óBƒPƒwkq õƒƒÜ óBü½g þýO»HüBO ÿ sAõÉ„»G óBýÝÉÜ»ü óBýýíÈ q»ø þP…L¾BƒK ôºô»ƒð»ƒÜºkrƒýƒG þƒwrƒK kq õƒÜ QƒÉƒGºk ﻃƒG ,»ƒƒü»ƒƒø þðkrÜB„Bì»O ÿ qºõÉK »OBÝG þüºô»O»ð q»ø»è ,ô»Ü»_ôBð þÜ»ýü qBÝðAo½â q»ø ºkrƒÜq»ƒw QƒÉƒGBƒð ,Alƒ…ƒýƒÝƒÉƒÐBƒƒð½ƒƒØ µJtc þO»GBG ,kq õÜ þðBÜ»ýýwBƒýƒw »Ýðõ_ ,YðBìBC »ð»ÝG óBÜ»ýƒPƒÉƒw»ƒÜ .ºô»ñGºkºqBGôk ôkrGAq þðBÜ»¾»ø óBì»ø þƒü rƒãƒ¾Aô»ƒø þƒƒOq ½ƒƒKAq þƒƒÉƒƒK»ƒƒG ÿq»â»C ,»Ýük þÝÉOÂô lð»_ ôBÝü q»ì»C þðBÜ»ýü qB݃ðAo½ƒâ þƒìBƒXƒð»ƒC»ƒè ºq ¼ s þ¾Bw 20 ½G 15 »è ,AlPwAoºôBð þO»øu ¼ q óBƒƒPƒƒwkqõƒƒÜ þƒƒƒO»ƒƒƒ¾ôºk AkõƒƒƒOBƒƒøAk ,ºô»ƒƒ„»ƒƒüºqBƒƒGô»ƒƒè .QƒƒÉƒHƒHƒPƒƒwô qk þü rã¾Aô»ø þð»ìõƒXƒð»ƒC þƒÝƒÉƒOq ½ƒKAq RBܺlýñýH…ÉK ,BÝü q»ì»C þƒüºô»ƒO»ƒð þðBÜ»ýükqõÜ »_ôBƒð Ak2030 þƒ¾Bƒw»ƒè ôºô»ƒñƒHƒGBƒƒýƒƒW »ƒƒOÂô ô»ƒƒè BƒƒýƒƒÜqõƒƒO #.óBPwkqõÜ þO»¾ôºk Al…ýìBXð»C»è

þðBܺqBÜ ½G ºqBK 2013 ÿ»WkõG»è ºôArÜ»ñðBgq»O ÿrýHñ„¼q þPg»PüBK

AlƒÝƒÉƒOBƒÜ»ƒè| :R»ƒHƒüBƒO -rƒÈkôBƒ_ Bâsºk»è ÞÉ„»G µþwBýw þðArÈkôB_ þñýH…ÉK ,óBùýW þðBÜ»ýƒü rƒãƒ¾Aô»ƒø µþü qBÝðAo½ƒâ ÿ½ƒø»ƒG ,ó»ƒÜºkºô»ƒC ºô»PwAoºôBð þO»øu ¼ q þðBÜ»OBù…ÉK þO»¾ôºk AkõOBøAk þ¾Bw 30 ½G 20 »è .QÉHHPwô qk óBPwkqõÜ ÿ½g»Gq»w þÜ»ü»ìBðq»G ÿ½g kqõÜ BPxÉCBO" ï»G »ðBýü qBÝðAo½â ô»C ½G þüºô»O»ð þðô q óBü s òü rOºq ô»â ‡»ì»C »ãðºq ô"»ýýð ,ºô»ý„½hüæ .RAlG kqõƒÜ ÿs ¼k»ƒè ô q»wõƒð ,þƒÝƒ`ƒ…ƒÉƒG êƒýƒÌBƒíƒxƒýƒC ,BýÜqõO þãðBƒGôBƒð»ƒG þƒwBƒñƒ¾»ƒì½ƒÜ þƒðÂBƒw»ƒè ,ºô»ƒOBƒÜºkºô»ƒéƒPƒƒg»ƒƒW q ¼ s kqõÜ þðBÜ»Oô»ÝPwºk AkõOBøAk .òGºkrOrýãìBØ»w ô rOBü s BPxÉC»è

ÿlð»H…Ø»ð óAq ½w :½O½Ô

QÉG»ø þüºô»O»ð þÜ»üºu ¼ rK q»â»C kqõÜ ½G QÉGºk äðrâ þÝÉè»ø »Ü»_ôBð þðBÜ»ýü qBÝðAo½â

þÜ»ü»ìBðq»G ôºu ¼pK µòýðAô pƒÉƒO »ƒÜ þðBÜ»ýü qBÝðAo½â ÿºlñƒüBƒC ½ƒG þƒðô q þÝÈ qBOõâ BP…Éø »OAô ,»ýýð »Ü»_ôBð ÿºô»C½G ,»ýýð óBìrãýP…â þüºô»O»ð ÿ»ðB_qBK ô»ƒC ÿkq õƒÜ þƒýƒðAõƒýƒPƒ…ƒK ½ƒG Á ô»ƒø »ƒÜ òƒü»ƒÝƒƒG óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ óBýðBÜ»ýwBýw »ýü qBÜAôAk þðBñÉùük»G | .óºkºk ,»ƒüAõƒýƒ…ƒÉƒK ,óAq ½ƒâ Öƒƒwõƒƒü.k k»ƒw»ƒC ÿ»ƒÜ»ƒíƒÈ u q »ƒðBƒƒÝƒƒü tƒƒñƒƒì»ƒƒG Ëlƒƒƒƒð»ƒƒƒƒƒø ‡ºô»ƒƒƒƒƒG µQƒƒƒƒƒÉƒƒƒgô oºk Ak»ƒƒÜ»ƒƒ_ôBƒƒð»ƒƒè ÿ rƒƒýƒƒâq»ƒƒƒxƒƒƒì»ƒƒƒW ÿ tƒÉƒø þƒãƒð»ƒwqBƒƒK µòƒƒGºlƒƒPƒƒwô qk ôºq»G QwAoºôBð þO»øq ½g þýwBýw ‡ºô»ƒƒC ,RAô oºk rƒƒOBƒƒƒü s þƒƒƒðAo½ƒƒƒâ

3

þðBPwkq õÜ Á»â»è óBýülðºõü»K ó ½_q»ø ‡BG þülðºõü»K ‡AôBC ,»ü»ø Akq õ„BG ."òPw»HG Bü q õw ÿkq õÜ Á»â»è »Ü ,»üAlÝÉOBÜ»è »ðBýñýH…ƒÉƒK ﻃC ÿ q õ„BG»è kq õÜ ,AsºqB„ Ëlð»ø ÿAo»G ô q»ƒƒâ»ƒƒC ½ƒƒG ÿ ½ƒƒg ,óBƒƒƒPƒƒƒwkq õƒƒƒÜ ôºôkrÜ»ðºkBìBC »Ü»_ôBð þðBÜ»OBù…ÉK þƒÝƒÈ qBƒƒOõƒƒâ µó ô q þƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒìBƒƒðq»ƒƒG .»ýýð »ðBýü qBÝðAo½â ô»C ½G þðBíP…ýð þƒÝƒÈ qBƒÜ»ƒÄ¼ rƒ„ ,ºô»ƒƒüºqBƒƒGô»ƒƒè ,lðBƒü»ƒâAq ÿ"rƒÈkôBƒ_"»ƒG ,þƒwBƒýƒw äðrâ þÝÉ„»G ߺô kq õÜ ºlð»_q»ø þƒðBƒÜ»ƒýƒü qBƒÝƒðAo½ƒâ ÿ»ƒ…ƒÉƒÜôBƒƒø»ƒƒè þãð»w ô»ãÉK AlPwAoºôBð þO»øq ½g »üºô»C þðBÜ»…ÉÜ»è ÞÉÜ»ü ï»G ,»ü»ø

þÝèBì ÿ»Ýük þÝÉðçK "rÈkôB_|" RBܺkArÝ„BC ßõÜq»Ü»è

:"rÈkôB_" ½G ÛArýÌ þÝÈ qBPðBì»èqBK

þôlG»Ì ëkBÌ ôBð»è óBíðBÜ»ãðºk ÿºô»ðkrÜs q»G »üAõíɃK ßBg q»w»è óBì»èqBK ÿºôºqºk»è µóBì»èqBK rP…ÉK »Ü sBâ µRô»ð q»w»è ߺô ,ºõGrPì»Ü #."óBìkrÜ »üAk4 ºo»Kæ»è »Ü»ñOô»ÝÉKôB_ þغk

4

krÜ þOô»ð ½G kAlлG»è kqõÜ ÿºô»C »üAkrÝG þðAqBGBýíýÜ µëBÕð»C þxü»Ü ½G »üAõGºk »O»ðõOBø BwBüºu ¼ rK Ëlð»ø" Qɾºk "rÈkôB_" ½ƒƒG óBƒƒü q ¼ s þƒƒƒãƒƒƒðºk µóBƒƒƒì»ƒƒƒèqBƒƒƒK ôBƒƒƒð µRô»ð ÿBwBüºu ¼ rK R»HüBO»G ,ºô»OºôArÜs q»G ô»ƒƒƒC õƒƒƒHƒƒƒPƒƒƒxƒƒƒü õƒƒƒÉƒƒƒK ÿ ½ƒƒƒg »ƒƒƒƒÜ ,sBƒƒƒâ ÿºô»ðkrÜõGºq»Ø ½G rOBüs »üºô»ðkrÜs q»Hãðºk »ü½G ,»üAõG óAqBGBýíýÜ µëBÕð»C ÿ qBÜõw»Ü

òüBC þðkrÜ»ÄAq µlü ¼rÔ lð½íãýw k»ì»dì ôºp…ÉK .ô

½G kq õÜ þðAq»ñÈõð ÿ»üºô»ðkrÜs q»Hãðºk ô»C ÿºô»ðkrÜõGºq»Ø ½G ,krÝðBüºk sBâ µRô»ð ."»üAkrÝðBýG óAôArÝèBÕð»C ÿ qBÜõw»Ü þPxýè ÿ qBPðBì»èqBK ,þôlƒG»ƒÌ ëkBƒÌ þð»ìõXð»ƒC»ƒè óBƒPƒwkq õƒÜ þƒýƒðBƒíƒü»ƒK ôBƒø Á»â»è AlýÝÉñOô»ÝÉK ôB_»è ,ÛArýÌ þðAq»ñÈõð

þܼ q»w ÿ rãÉW| :R»HƒüBƒO -rƒÈkôBƒ_ þwBýw þðBýýðAlƒñƒü s µóAlƒýƒø»ƒ„ ÿ»ƒðvƒýƒè ,RBܺkºô»G ºuBìBC ,ÛArƒýƒÌ þƒðBƒì»ƒèqBƒK»ƒè ,óAqBGBýíýÜ µëBÕð»C ÿºô»ðkrÜõGºq»Ø þxü»Ü þðBÜ»ð»üæ þýwBýw þñOô»ÝÝÈ q»G þPxü õÉK õHýPxü õÉK" QÉðºkAl„ºô»HðAk ,ô»ü»ø ÛArýÌ

AlO»HüBO þÝÈ qAlük»è q»øs»ì ëBì»Ü .k q½xýÔ¼rK óBdGõw óAq»ìBÜ .Bw

6

þülðºõü»K ‡»ì»C ,òGºkrOrýãƒìBƒØ»ƒw ,»ýýð ºôBýÜq õO þO»ìõÝc þO»wBýw»G µRBG»g þðAk»ñ¾½Ü»G þülðºõü»K õݾ»ƒG

êƒýƒÌBƒíƒxƒýƒƒC ,2012/12/15 Ë rƒƒÉƒƒK þƒW½ƒè½ƒýƒw½ƒw ô q»ƒwõƒð ,þƒ`ƒÝƒ…ƒÉƒG ÿAôk»ƒƒè ,BƒƒƒýƒƒƒÜq õƒƒƒO þƒƒƒãƒƒƒðBƒƒƒGôBƒƒƒð»ƒƒƒG þwrK" þxðArÕð½Ü»è þðkrƒÝƒü qAlƒ„»ƒG þPxðAs ÿ ½ÝðAs»è "óBPwkq õÜ ôkq õƒÜ Á»â»è AlýÝÉñOô»ÝÉK ôB_»è ,Á õHð»PxýC»è Á»â»è kq ôAq»G »G ,lðBü»ãüAq ,|imc þ¾Bð»Ü

AkõOBøAk þðÂBw»è :þÝ`…ÉG êýÌBíxýC | òGºkrOBüs BPxÉC»è q¼s kqõÜ þðBÜ»Oô»ÝPwºk .»ü»ø ºôºkq õÜ þðB„½ÝÉO Bü q õw»è þì½ð½O½C" þ…ýOô ,ôArGôB𠻃Pƒxƒü õƒÉƒK »ƒü½ƒG ,QƒÈlƒük»ƒG kq õƒÜ ½ƒG ,òwrO»ð ºô»è »Ü»_ôBð þðBÜ»O»ìõÝc

kq õÜ þwrK BPxÉC AlðBÜ»Pw»„ þðÂBw »è ,»üAkrOõOô»Ý…ÉK þÝÉÐBð½Ø»è BýÜq õO»è þè»â þðBÜ»Oô»Ýwºk Al„ºlñüBC þ¾Bw 30 ô rƒƒƒOBƒƒƒü s BƒƒƒPƒƒƒxƒƒƒƒÉƒƒƒƒC»ƒƒƒƒè q ¼ s kq õƒƒƒƒÜ

þwrO µÁ»ì½Ü»è þðBìõâ ,õOrãÜ»ü »ü»ø ó½ýws½K ½C ÿºq»G ÿºô»ðlðB„ºõ¾»ø»è AkBPxÉC»è ,ó õOô»Ü "rÈkôB_" Qwºk ÿ»ðBýü qBýðAs ô»C þÉK»G| :R»HüBO -rÈkôB_ RºqBG»w ,ô»ü»ø þð½ýws ½K ½C ÿºq»G ÿºô»ðlðB„ºõ¾»ø þwrO þìçxýC ÿ õOrãÜ»ü .»ü»ø óBýðBìõâ þìçxýC þ¾»ì½Ü»è óBý„ºô»ðõHÝü tð»G "rÈkôB_" Qwºk ,ºôºôArÝÉK oºôBG þÜ»üºôB_q»w»è ÿ»ðBýü qBýðAs ô»C þÉK»G ,ô»ü»ø ó ½ýws ½K ½C ÿºq»G ÿºô»ðlðB„ºõ¾»ø»è þwrO þìçxýC ÿ õOrãÜ»ü ,ó õOô»Ü ó ½ýws ½K ½C ÿºq»G ,»üAõðBýÉK »Gtc ô»C þýwBýw þG»PÜ»ì þðBìAlð»C ÿ q ¼ s þ„»G ,òðAsºk õOrãÜ»ü ÿ»ãÉK q»w ½G þwrO»ì»G ‡»ì»C .QÉ_ºk ºô»ðB„ºõ¾»ø ôºq»G õOrãÜ»ü þðArãð»üæ µïAlð»C ,ºõHPwô qk ó ½ýws ½K ½C ÿºq»G ÿ»Oºô»è »üAõðBýÉK »Ýðõ_ ºôB_q»w ,þìçxýC þ¾»ì½Ü Á»â»è óBý„ºô»ðõHÝü tð ÿºqBG»ƒè .ºôkrƒÝƒükBƒü s óBü õì»ø õOrãÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ì þðBìAlð»C" þOô ,"rÈkôB_" ÿ»ÜºôArÝÉK oºôBG ï»G ,ß»ü »ñHG AlýìçxýC þ¾»ì½Ü Á»â»è QÉGBð »Ü ÿºô»C q»w»è òPxÈõ¾»øôBø ‡ô s µòýð QxÈõ¾»ø ß»ü Á»ì½Ü þýO»üAkrÜq»w ,»üAõðBýÉK »Ýðõ_ ,òHÝü tñÝÉè ."ºô»ñGºk óBíý„»K óBýðBÜ»ñɾ»G»è »üAõýÉK õOrãÜ»ü" þOô ,»ÜºôB_q»w ,‡õOrãÜ»ü µþOqBK þülðºõü»K ÿºqBG»è Á»â»è þýãð»øBì»ø óBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿAôk ÿºô»C½G ,»ü»ø õOrãÜ»ü»G þPxü õÉK þOqBK ÿ»ðAô»C R»HüBO»G ,»Ü»Gtc þýwBýw þG»PÜ»ì þðBìAlð»C þÝÉ„»G ï»G ,RBÝHPwô qk µïAlð»C þüAsºoBð »ýýãð»øBì»ø ï»C »Ü »ü»ø óBüºô»C þwrO ,òýýðBíÉéw ÿ q õñw»è ,òðBñükBG ÿ»_ôBð»è ÿ»ðAô»C R»HüBO»G †ü rO ÿ»Ü»„»G ,ºô»PÈ ô»ÝHÉè þðArãð»üæ QÉGºk ô»ãðrâ óBñükBG »è óBýðArãð»üæ µïAlð»C þñPwAqBK ½G »ýýãð»øBì»ø ï»C »üAõðBýÉK #."QÈ rÝG

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫تايبةت‬

‫كۆنگرەی رۆماو گفتوگۆی شارستانێتییەكان‬

‫هاشم ساڵح‬ ‫و‪ :‬سەروەر پێنجوێنی‬

‫ئەلعەفیف ئەلئەخزەر هەمو بابەتەكەی‬ ‫لەیەك دەستەواژەدا كورتكردەوە كاتێك ئەو‬ ‫گوتە ناودارەی بێرتراند راسڵی هەڵدایەوە‬ ‫كە دەڵێت «رۆشنگەریی فیكری سەد كەس‬ ‫بەئەنجامیان گەیاندوەو ئەگەر بێتو تێرۆر‬ ‫بكرانایە ئەم رۆشنگەریە شارستانیە‬ ‫ئەورپاییە چەند سەدەیەك دوا دەكەوت!»‬

‫لەكۆتایی���دا‪ ،‬بەسەرس���امیەوە ب���ەم‬ ‫س���یمینارەی كە س���ەقفی چاوەڕوانیەكانی‬ ‫تێپەڕاندبو‪ ،‬لەڕۆما گەڕامەوە‪ .‬من ترس���ی‬ ‫ئەوەم هەبو س���یمینارێكی روكەش بێت كە‬ ‫زەردەخەنەی بێماناو موجامەلەی دوڕوانەو نەخوێندەواری‌و هەژاری‌و ئەو فاكتەرانەی كۆششی رۆشنگەرەكانی عەرەب بەدرێژایی‬ ‫وتەی ئینش���ائیانە لەگەڵ یەك بگۆڕینەوە‪ ،‬تر كە دەبنە پاڵپشتی پێگەی جەماوەریی یەك س���ەدە بەزای���ە نەچ���وە‪ ،‬بەبەڵگەی‬ ‫كەچی چوە ناو كرۆكی بابەتەكەوە! ئەمەش ئوس���وڵیەكان‌و وایان لێدەكەن بەئاس���انی ئەوەی ئێس���تە لەمیس���ر رودەدات‪ .‬ئێستە‬ ‫لەڕاس���تیدا یان خوا وای رێكخس���توە یان بەسەرماندا سەربكەون‪ .‬سەرباری ئەوانەش ئیسالمیەكان خۆیان وایان لێهاتوە بەزمانی‬ ‫بەرەكەتی ڤاتیكانە‪ ،‬چونكە س���یمینارەكە مزگەوتی���ان بەدەس���تەوەیەو هەروەه���ا نوێگەری‌و دیمۆكراسی دەدوێن دوای ئەوەی‬ ‫لەزانك���ۆی ڤاتی���كان بەڕێوەچ���و كە زۆر ئاهەنگ���ە ئایینیەكان‌و كەناڵە ئاس���مانیە ئەم دوانە (نوێگەری‌و دیمۆكراس���ی) بەالی‬ ‫بێدەن���گ‌و پاكوخاوێن���ە‪ .‬چاوەڕێی ئەوەم ئوس���وڵیەكان‌و ئەو س���ەرۆكە عەرەبانەی ئەوان���ەوە پێش تەنها بیس���ت س���اڵ هەر‬ ‫لێمەكەن هەر مش���تومڕو بەشدارییەك لەو مەیل���ی فیكری ئوس���ولییان هەی���ە‪ .‬ئەمە كوفری���ش ب���ون‪ .‬ئایا ئەمە س���ەركەوتنی‬ ‫س���یمینارەدا كرابێت بۆت���ان بگوێزمەوە‪ ،‬لەكاتێكدا كە ئێمەی مۆدێرنیست (حداثي) رۆش���نگەری‌و بیری لیبراڵ���ی نیە؟! ئەمە‬ ‫چونك���ە ئەمە دەی���ان الپ���ەڕەی دەوێت‪ .‬چنگێك���ی بچوكی���ن‌و هیچ پاڵپش���تێكمان عەبدولڕەحم���ان ئەڵ‪-‬ڕاش���دیش لەیەكێك‬ ‫لەبەرئەوە لەكورتی دەیبڕمەوەو زیاتر تیشك نیە‪ ..‬ئیتر چۆن دەتوانین لەكەش���ێكی لەم لەوتارە درەوشاوەكانی لەڕۆژنامەی «الشرق‬ ‫دەخەمە س���ەر ت���ەوەرە بنچینەییەكانی‪ .‬ش���ێوەیەدا تەرازوی هێ���زەكان بگۆڕین؟! االوس��ط»دا وتویەتی‪ .‬توێژەری ئەمریكایی‬ ‫لەالیەن���ە عەرەبیەكە ئەمانە بەش���داربون‪ :‬شاكر نابلوسی شتێكی باسكرد كە بۆ ئێمە «سیباس���تن گ���ۆركا» یش ك���ە هەڵگری‬ ‫خات���و رەج���ا ب���ن س���ەالمە‪ ،‬ئەلعەفیف ش���ۆك‌و چاوەڕواننەكراو ب���و‪ ،‬وتی «كاتی دكتۆرای فەلس���ەفەو الهوتە ل���ەو بڕوایەدا‬ ‫ئەلئەخزەر‪ ،‬ش���اكر نابلوسی‪ ،‬عەبدولحەمید خۆی شەیخولئیس�ل�ام سوڵتانی عوسمانیی لەگەڵی تەبابو‪ .‬و وت���ی‪ :‬دوێنێ لەتوركیا‬ ‫ئەنس���اری‪ ،‬عەبدولخالق حوس���ەین‪ ،‬كامل لەكارخس���توەو كوش���تویەتی لەبەرئەوەی بوم‌و س���ەرنجم دا ئوس���وڵیەكان دانە دانە‬ ‫نەججار‪ ،‬ئەش���رەف عەبدولق���ادرو بەندە‪ .‬ئامادەی ئاهەنگێكی مۆسیقا بوە لەخانەی بەردەكانی میرات���ی عەلمانیی ئەتاتوركیان‬ ‫لەالیەنە خۆرئاواییەكەش ئەوانەی بەشداری ئۆپێ���را لەپاریس! ئیتر لێ���رەوە دیارە كە لێكهەڵدەوەش���اند‪ .‬ئیت���ر بەمش���ێوەیە‬ ‫بنەڕەتی بون ئەمانەن‪ :‬سیباس���تن گۆركا دەسەاڵت‌و هەژمونی پیاوانی ئایینی بەسەر گۆڕان���كاری لەس���ەرەوە‪ ،‬وەك���و ئەوەی‬ ‫‪ Sebastian Gorka‬پرۆفێس���ۆر كۆمەڵگه‌كانی ئێمەدا ش���تێك نیە گاڵتەی سەركردەی توركی «ئەتاتورك» كردویەتی‬

‫هەوڵ‌و كۆششی رۆشنگەرەكانی عەرەب بەدرێژایی یەك سەدە‬ ‫بەزایە نەچوە‪ ،‬بەبەڵگەی ئەوەی ئێستە لەمیسر رودەدات‪ .‬ئێستە‬ ‫ئیسالمیەكان خۆیان وایان لێهاتوە بەزمانی نوێگەری‌و دیمۆكراسی‬ ‫دەدوێن لەكاتێكدا (نوێگەری‌و دیمۆكراسی) بەالی ئەوانەوە پێش‬ ‫تەنها بیست ساڵ هەر كوفریش بون‪ .‬ئایا ئەمە سەركەوتنی‬ ‫رۆشنگەری‌و بیری لیبراڵی نیە؟!‬ ‫لەزانكۆی بەرگریی نیش���تمانی لەئەمریكا‪ ،‬پێبكرێ���ت‪« .‬س���ەعید ئەلكوح���ل» یش‬ ‫لەگەڵ ژنە كاڵیلە جوانەكەی كاترین گۆركا پێش���نیاری ئەوەی كرد بگەینە دەسەاڵت‬ ‫‪ Katherine Gorka‬بەڕێوەب���ەری بۆئەوەی ئەوانی تر لێمان بترسن‪ ،‬و وتی‪:‬‬ ‫كارگێڕی���ی پەیمان���گای وێستمینیس���تەر نوێگەری (حداثة) پێویس���تیی بەدەسەاڵت‬ ‫لەواشینتۆن‪ .‬هەروەها لەوانەی بەشداربون‪ :‬هەیە! كوا دەس���ەاڵتی نوێگەریو شمشێری‬ ‫رۆبێ���رت رەیل���ی ‪ Robert Reilly‬هەڵكێشراوی نوێگەری؟!‬ ‫توێژەر لەپەیمانگای سیاس���ەتی دەرەوەی‬ ‫بەاڵم دكت���ۆر عەبدولحەمید ئەنس���اری‬ ‫ئەمەریكا‪ .‬بێگومان ناكرێت ناوی سەرۆكی وەاڵم���ی دای���ەوە و وت���ی‪ :‬گۆڕان���كاری‬ ‫كۆنگرەك���ەش نەبەی���ن كە س���تیڤن ئولف لەس���ەرەوەو لەرێگەی دەسەاڵتەوە ناكرێت‬ ‫‪ ،Stephen Ulph‬و خانمە سكرتێرە بەڵك���و لەژێ���رەوە دەكرێ���ت‪ ،‬ئەگەرن���ا‬ ‫نەرمونۆڵەك���ەی كە رەنگە خانمە ئەكتەری دەبێتە سەركێش���ییەك كە س���ەرنجامێكی‬ ‫فرانس���ی مارلی���ن جۆبێ���ر ‪ Marlène‬مس���ۆگەری نیەو ناچەسپێت‌و بەڕوكەشی‬ ‫‪ Jobert‬ت بیربخات���ەوەو‪ .‬كاتێكی���ش دەمێنێتەوەو بەئاسانی كودەتای بەسەردا‬ ‫چەند جارێك موغازەلەم كردو پێموت وەكو دەكرێت‪ ،‬وەكو چۆن لەم دواییانەدا بەسەر‬ ‫كچە فڕەنسیەكان جوانە‪ ،‬بەدەمارگیرییەوە میرات���ی ئەتات���ورك‌و میرات���ی بورقێبەدا‬ ‫وەاڵمی دایەوە‪ :‬من ئینگلیزم! ئەم توڕەبونە هات لەسەر دەس���تی ئیسالمیەكان‪ .‬بەاڵم‬ ‫مێیانە توندەو ئەم بڕوابەخۆبونە نەتەوەییە لەهەمانكاتدا ئەنس���اری پێی وتین هەوڵ‌و‬ ‫بەخود سەرس���امی ك���ردم‪ .‬ئیت���ر ئەوەم‬ ‫بیركەوتەوە كە چۆن فڕەنسیەكان‌و ئینگلیز‬ ‫بەدرێژایی مێژو دوژمنی یەك بون‌و پاشان‬ ‫بونە دۆس���تی یەكتر لەس���ایەی یەكێتیی‬ ‫ئەروپ���او روناكبونەوەی عەقڵی‪ ..‬ئەی ئایا‬ ‫دەكرێت دوای یەك ملیۆن ساڵی تر خەون‬ ‫ببینین بەئاش���تبونەوەی ئەهلی س���وننەو‬ ‫شیعەوە؟! لێگەڕێن خەونی پێوە ببینم!‬ ‫مامۆس���تا شاكر نابلوس���ی كۆنگرەكەی‬ ‫بەموحازەرەی���ەك كردەوە بەناونیش���انی‪:‬‬ ‫«چاكس���ازیی ئیس�ل�امی‪ ..‬لەمپەرەكان‌و‬ ‫هەل���ەكان»‪ .‬پێ���ی وتین ئێم���ە خاوەنی‬ ‫كەلەپورێكین كە ش���انی ق���ورس كردوین‌و‬ ‫ناتوانین بەئاس���انی تێی بپەڕێنین‪ ..‬ئێمە‬ ‫بەرهەمی (س���ەدەو نیوێكی فەرمانڕەوایی‬ ‫س���وڵتانە مەمالیكەكان‌و ـ راستەوخۆ دوای‬ ‫ئەوانی���ش ـ چوار س���ەدەی فەرمانڕەوایی‬ ‫زۆرداری‌و س���تەمكاری عوس���مانیەكان)‬ ‫ی���ن‪ .‬بەكورتی ئێمە بەرهەمی س���ەردەمی‬ ‫داڕوخ���ان‌و تاریكی���ن‪ ..‬ئەمە س���ەرباری‬

‫كاتێ���ك عەلمانیەتی س���ەپاندوە بەس���ەر‬ ‫كۆمەڵگه‌ی توركیدا‪ ،‬رەنگە گۆڕانكارییەكی‬ ‫خێراو بەكاربێت بۆ س���اتەوەختێك‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕوكەشی‌و تەنكی دەمێنێتەوە‪ .‬گۆڕانكاری‬ ‫دەبێت لەخوارەوە بۆ س���ەرەوە بێت نەك‬ ‫بەپێچەوان���ەوە‪ .‬و وت���ی‪ :‬ئ���ەوەی ئەمڕۆ‬ ‫پێویس���تیمان پێیەتی لێك‌هەڵوەش���اندنی‬ ‫داخراویی الهوتی‌و عەقائیدیە لەئیسالمدا‪.‬‬ ‫مامۆس���تا عەبدولخالیق حوس���ەینیش‪،‬‬ ‫س���ەركۆنەی خۆرئاوای كرد لەس���ەرئەوەی‬ ‫لەگەڵ ئەو س���ەركردانەی ئوسولیەكان كە‬ ‫لەبریتانیاو خۆرئاوا بەگش���تی دادەنیش���ن‬ ‫ش���لگیرییان ك���ردوەو‪ ،‬نمون���ەی زۆری بۆ‬ ‫ئەمە هێنایەوەو‪ ،‬داواكار بو لەڕۆشنبیران‌و‬ ‫بەرپرسانی خۆرئاوا كە پشتگیریی دۆستانی‬ ‫ئازادی بكەن نەك دوژمنانی‪.‬‬ ‫خات���و «رەج���ا ب���ن س���ەالمە»یش‪،‬‬

‫بەخۆرئاواییەكانی كۆنگرەكەم وت‪:‬‬ ‫چاوەڕێ مەبن ئەوەی ئێوە لەچوار سەدەدا‬ ‫بەدیتان هێناوە‪ ،‬ئێمە بتوانین لەچوار رۆژدا‬ ‫بەدیبهێنین! بێگومان ناتوانین هەمو ئەو شۆڕشە‬ ‫الهوتی‌و زانستی‌و فەلسەفیانەی لەپێش چوار‬ ‫سەدەو هەتا ئێستا بەسەر ئه‌وروپادا هاتون‬ ‫هەزم بكەین‪ .‬لەبەرئەوە ـ بەڕێزان! ـ پەلەمان‬ ‫لێمەكەن‌و كەمێك مۆڵەتمان بدەن‬

‫س���ەرۆكی س���ایتی «االوان»‪ ،‬ل���ە الیەن‬ ‫خۆی���ەوە بەش���داریەكەی خۆی لەباس���ی‬ ‫ئەزمونی ئێس���تای تون���س چڕكردەوەو‪،‬‬ ‫قس���ەكانی پشتئەس���تور بون بەنمونەی‬ ‫واقیع���ی‌و كردەیی ن���ەك تیۆریس���ازیی‬ ‫هەرزان‌و‪ .‬ئەوە لەقسەكانی تێگەشتین كە‬ ‫گۆڕانكاری مومكین���ە هەرچەند هێزەكانی‬ ‫كۆمەڵگ���ه‌ی مەدەن���ی ناچ���ارن لەهەمو‬ ‫ساتێكداو رۆژانە بەرگری بكەن لەدەوڵەتی‬ ‫ماف‌و یاس���او ئازادیە گشتیەكان‌و‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئ���ەم بەرگری���ە خۆبەختكارانەیە نەبێت‪،‬‬ ‫ئوس���وڵیەكان دەتوانن دەس���تكەوتەكانی‬ ‫ژنی تونسی هەڵبتەكێنن كە ژنی عەرەبی‬ ‫بەگش���تی ئێرەییان پێدەبەن لەسەر ئەو‬ ‫دەستكەوتانە‪.‬‬ ‫داوای لێبوردن���م هەی���ە ل���ەو برایانەی‬ ‫ت���ر ئەگەر باز بدەم بەس���ەر بەش���داریە‬ ‫بەنرخەكانیان‪ ،‬لەبەر تەس���كیی بوارەكەم‬ ‫لێرەدا‪ .‬تەنها ئەوەندە دەڵێم كە ئەلعەفیف‬ ‫ئەلئەخ���زەر هەم���و بابەتەك���ەی لەیەك‬ ‫دەستەواژەدا كورتكردەوە كاتێك ئەو گوتە‬ ‫ناودارەی بێرتراند راس���ڵی هەڵدایەوە كە‬ ‫دەڵێت «رۆش���نگەریی فیكری سەد كەس‬ ‫بەئەنجامیان گەیاندوەو ئەگەر بێتو تێرۆر‬ ‫بكرانایە» ئەم رۆش���نگەریە شارس���تانیە‬ ‫ئەورپاییە چەند سەدەیەك دوا دەكەوت!»‬ ‫لەكۆتاییدا باز بەس���ەر بەش���داریەكەی‬ ‫خۆیش���مدا دەدەم‌و تەنها باسی یەك خاڵ‬ ‫دەكەم كە سەبارەت بەبەندیی الهوتی یان‬ ‫داخران���ی عەقائیدیە لەئیس�ل�امدا‪ ..‬ئێمە‬ ‫هەمومان لەن���او گروپ���ە ئایینیەكانمان‌و‬ ‫رێب���ازە ئایینیەكانمان���دا بەندكراوین‪ ،‬جا‬ ‫بمانەوێت یان نا‪ ..‬بۆچ���ی؟ لەبەرئەوەی‬ ‫لەمنداڵیەوە لەسەر ئەو رێبازانە پەروەردە‬ ‫بوین‌و لەگەڵ شیری ساواییدا خواردومانە‪،‬‬ ‫بەو پێیەی ك���ە كۆمەڵێك باوەڕی پیرۆزو‬ ‫بێهەڵ���ەو لەكەن كە مش���تومڕ هەڵناگرن‪.‬‬ ‫لەبەرئەوە قورسیش���ە خۆمان راپسكێنین‬ ‫لەكۆت‌و بەندیان‪ ،‬مەگەر الس���ایی دیكارت‬ ‫بكەینەوە كاتێك (دوای ئەوەی بەتەواوی‬ ‫پێگەیشت‌و تەمەنی كرد) لەچركەساتێكدا‬ ‫هەمو بیركردنەوەكانی پێشوی تێك‌شكاند‪.‬‬ ‫لەهەمان كاتیش���دا لەزەینماندا چەسپیوە‬ ‫كە ئایینی ئەوانی ترو رێبازە ئایینیەكانیان‬ ‫هەموی���ان گومڕایی ت���ەواون‪ .‬ئیتر چۆن‬ ‫دەتوانی���ن خۆش���مان بوێن ی���ان رێزیان‬ ‫لێ بگری���ن؟ ئەوان‌و هەم���و ئایینەكانیان‬ ‫بەالی ئێمەوە هیچن‪ .‬مەترس���یە گەورەكە‬ ‫لێرەدایە كە هەڕەش���ە لەهەم���و جیهانی‬ ‫ئیس�ل�امی دەكات‪ ،‬لەبەرئەوەی لەقۆناغی‬ ‫پێ���ش قۆناغ���ی نوێگەری���دا دەژی‪ ،‬واتە‬ ‫پێش رۆش���نگەریی زانس���تی‌و فەلسەفی‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم لەهەم���ان كات���دا بەبەش���داربوە‬ ‫خۆرئاواییەكانی كۆنگرەكەم وت‪ :‬چاوەڕێ‬ ‫مەبن ئەوەی ئێوە لەچوار سەدەدا بەدیتان‬ ‫هێن���اوە؛ ئێم���ە بتوانین لەچ���وار رۆژدا‬ ‫بەدییبهێنین! بێگومان ناتوانین هەمو ئەو‬ ‫شۆڕش���ە الهوتی‌و زانستی‌و فەلسەفیانەی‬ ‫لەپێش ‪ 4‬س���ەدەو هەتا ئێس���تا بەس���ەر‬ ‫ئورۆپادا هاتون ئ���ەزم بكەین‪ .‬لەبەرئەوە‬ ‫ـ بەڕێزان! ـ پەلەم���ان لێمەكەن‌و كەمێك‬ ‫مۆڵەتم���ان بدەن‪ .‬توێ���ژەری ئەمه‌ریكایی‬ ‫رۆبێرت رەیلی كە بەقوڵی لەدانیش���تنێكی‬ ‫تایبەت���دا لەهۆڵی هۆتێلەك���ەدا وتوێژمان‬ ‫كرد؛ لەگەڵم هاوڕا بو لەو مەبەس���تەدا كە‬ ‫ئاماژەم بۆ كردو‪ ،‬ئەو كتێبەی خۆیش���ی‬ ‫پێش���ان دام كە بەناونیشانی «داخستنی‬ ‫عەقڵی ئیسالمی‪ .‬چۆن خۆكوژیی فیكری‬ ‫سەریكێش���اوە ب���ۆ قەیرانی ئیس�ل�امیی‬ ‫هاوچەرخ» دەرچوە‪.‬‬ ‫ئایا كێ دەزانێت كە زاراوەی «خۆكوژیی‬ ‫فیكری» (االنتحار الفكري) لەقس���ەكانی‬ ‫نوێك���ەرەوە (موجەددید)ی ئیس�ل�امیی‬ ‫پاكس���تانیی بەناوبانگ (فض��ل الرحمن)‬ ‫(‪ )1988-1919‬ـەوە وەرگیراوە؟ بیرۆكەی‬ ‫كتێبەكە الی زاناكانی خۆرئاواو خۆرهەاڵت‬ ‫یەكدەنگیی بەدەس���ت هێناوە‪ ،‬كە لەوەدا‬ ‫گەاڵڵە دەبێت كە بزوتنەوەكانی توندڕەوی‌و‬ ‫تاریك���ی راس���تەوخۆ لەخۆكوش���تنی‬ ‫فەلس���ەفەو عەقڵەوە لەزەمینی ئیسالمدا‬ ‫پەیدابون‪ ،‬هەر لە كاتی چونە ناو تونێلی‬ ‫دورودرێژی سەردەمانی داڕمان‌و داڕزانەوە‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫هاشم صاحل‪ ،‬مؤمتر روما وحوار احلضارات‪.‬‬ ‫(الشرق االوسط)‪ ١٢ ،‬دیسمبر ‪.٢٠١٢‬‬ ‫‪http://www.aawsat.com/‬‬ ‫‪leader.asp?wrid=151‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪2‬‬

‫بڵێ‌و مەڵێ‌‬ ‫خالد القشطینی*‬ ‫لەدوبەیەوە فڕۆكەكە گەیاندمییە كوردس���تانی عیراق‪ ،‬لەڕێگەدا خاكی‬ ‫گەندەڵی���ی و ئیرهاب و دواكوتووییمان لەباش���وورو ناوەڕاس���تی عیراق‬ ‫تێپەڕان���د‪ ،‬بەئاس���مانەوە بوین كە وتەكانی محەم���ەد مەهدی جەواهیریم‬ ‫دەوتەوە‪:‬‬

‫قلبي لكردستان یهدي والفم‬ ‫ولقد یجود باصغریة المعدم‬

‫دڵم بەكوردستانەوە بوو‪ ،‬لەكوڕێنیما كاتێك بۆ یەكەمینجار تامی تااڵو‬ ‫و شیرینی دڵداریم كردو لەگەڵ كیژێك لەكیژە شۆخەكان‪ ،‬دڵداریم دەكرد‪.‬‬ ‫فڕۆك���ە ئیماراتیەك���ە لەش���اری س���لێمانی‪ ،‬پایتەختی رۆش���نبیریی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دایبەزاندین‪ .‬دەبوو لەكۆنگرەی یەكەمی دەستەی بەرگریكردن‬ ‫لەش���وێنكەوتوانی ئای���ن‌و ئاینزاكانی عیراق بەش���داری بك���ەم‪ .‬هەر كە‬ ‫چوم���ە كۆبونەوەكە‪ ،‬هەس���تمكرد دەبێت زمانی خۆم راس���ت بكەمەوەو‬ ‫نەڵێم (كەمایەتییەكان) بەڵك���و (پێكهاتەكان)‪ ،‬چونكە كەمایەتی مانای‬ ‫پەراوێزكردن و بچوككردنەوەی كۆمەڵێك دەدات كە بەشدارە لەپێكهێنانی‬ ‫كۆمەڵ و گەل و نیشتماندا‪.‬‬ ‫مەڵ���ێ كەمینەو بڵێ پێكهاتە‪ ،‬چونكە ئ���ەو پێكهاتەیە ئەم قەوارەیەی‬ ‫بەدرێژایی سەدەكان پێكهێناوە‪ .‬مەش���ڵێ بانگەشەی لێبوردەیی دەكەم‪،‬‬ ‫بەڵك���و بڵێ «پێكەوەژی���ان»‪ ،‬چونكە لێبوردن بەمان���ای ئەو پێكهاتەیە‬ ‫كەتنێ���ك یان ش���ەرمەزارییەكی ئەنجامداوەو تۆش ب���ەو لێبوردنە خێری‬ ‫پێدەكەیت‪.‬‬ ‫م���ەال بەختیار‪ ،‬ئەندامی بەرزی س���ەركردایەتیی یەكێتی نیش���تمانیی‬ ‫كوردس���تان وتەكەم���ی راس���تكردەوە‪ ،‬ئیدی راس���ت نابێ���ت كە بڵێم‬ ‫(كوردەكان‪-‬االكراد) بەڵكو (كورد) چونكە كوردەكان مانای كۆكردنەوەی‬ ‫كۆمەڵێكە لەتاكە پەرتەوازەكان‪.‬‬ ‫(كورد) بەرجەس���تەی گەلێك وەك قەوارەیەكی نیش���تمانیی دەكات‪.‬‬

‫م����ەال ب���ەخ���ت���ی���ار‪ ،‬ك��ۆن��گ��رەك��ەی‬ ‫ب��ەوت��ارێ��ك ك����ردەوە‪ ،‬ك��ە زۆر كەم‬ ‫ل��ەو ج��ۆرەم لەسەركردەیەكی دیكە‬ ‫ب��ی��س��ت��وە ل��ەرەوان��ب��ێ��ژی��ی��ەك��ەی��ی‌و‬ ‫ع�����ەق��ڵ��ان�����ی�����ی�����ەت�����ەك�����ەی�����ی‌و‬ ‫ری��زب��ەن��دی��ی‬ ‫عەلمانییەتەكەیی‌و‬ ‫لۆژیكیی لەبیرۆكەكانیدا‬ ‫بێگومان مەش���ڵێ (كرد) بەڵكو (كورد) چونكە ك���ورد رێز لەبزوێنەكان‬ ‫دەگرن‪ ،‬كاتێك دەنووسن و پشتگوێیان ناخەن وەك عەرەب‪.‬‬ ‫ئەم تاقیكردنەوەیە ئەو ستوونە بەناوبانگەی بیرخستمەوە كە كوردێكی‬ ‫دیكە دەینووسی‪ ،‬بلیمەت و دانا‪ ،‬مستەفا جەواد كە بێوچان چەندین ساڵ‬ ‫ستوونە رۆژنامەوانییەكەی (قل وال تقل)ی باڵودەكردەوە بۆ راستكردنەوەی‬ ‫وتەكانی ئێمەی عەرەب‪ ،‬لەبەكارهێنانی زمانەكەماندا‪.‬‬ ‫بەاڵم من ئەمڕۆ ئومێدەوارم كوردستان بەخشندەبێت بۆ راستكردنەوەی‬ ‫ن���ەك تەنها زمانەكەم���ان‪ ،‬بەڵكو بیركردنەوەكەش���مان‪ .‬بۆنموونە مەڵێ‬ ‫(ناكۆكی���ی لەبۆچوون���دا) بەڵكو بڵێ (ش���ەڕ لەس���ەر كێ���ك)‪ ،‬مەڵێ‬ ‫دیموكراسیی‪ ،‬بەڵكو بڵێ مەرجەعیەت‪.‬‬ ‫مەال بەختیار‪ ،‬كۆنگرەكەی بە(وتارێك)* كردەوە‪ ،‬كە زۆر كەم لەو جۆرەم‬ ‫لەس���ەركردەیەكی دیكە بیس���توە لەرەوانبێژییەكەیی‌و عەقاڵنییەتەكەیی‌و‬ ‫عەلمانییەتەكەیی‌و ریزبەندیی لۆژیكیی لەبیرۆكەكانیدا‪.‬‬ ‫ئامادەبوان چەپڵەیەكی لەسەرخۆو بەئەدەبیان بۆ لێدا‪ ،‬من چاوەڕوانی‬ ‫گەردەلولی هاوارو چەپڵەم دەكرد‪ ،‬دیواری هۆڵەكە بهێنێتە لەرزین‪ ،‬ئەوە‬ ‫رووینەدا‪ .‬ئەوە شاری سلێمانییەو وادیارە خەڵكە كوردەكەی بیركردنەوەی‬ ‫زانس���تی‌و مەنتیقی بەشتێكی ئاس���ایی دادەنێن و س���ەرنج راناكێشێت‪،‬‬ ‫ه���ەر وەك حاڵی جیهان���ی عەرەبیمان كە هەركەس���ێك بەم عەقاڵنییەتە‬ ‫بیربكاتەوە‪ ،‬دەخرێتە بەندیخانەوە‪ ،‬ی���ان بۆمبێك لەژێر ئۆتۆمبێلەكەیدا‬ ‫دەتەقێننەوە‪ .‬جگە لەوەش‪ ،‬بینیم ئەو س���ەركردە كوردە‪ ،‬وتەكەی خۆی‬ ‫بەعەرەبییەكی رەوان و بەوتاری نەنوس���راو پێشكەشكرد‪ ،‬ئەمەش دیسان‬ ‫كوردەكەی دیكەی كە باسكرا (مستەفا جەواد)ی بلیمەتی بیرخستمەوە‪.‬‬ ‫بیرۆكەی سەرەكیی لەپشت بیرۆكەكانیەوە بریتین لە(ئاین بۆ خواوەندو‬ ‫نیش���تمانیش بۆ هەمووان) بەمان���ای جیاكردنەوەی ئایین لەسیاس���ەت‪،‬‬ ‫ئەوانەی بەش���داری كۆنگرە بوون باوەڕیان بەوە هەبوو و بانگەش���ەیان‬ ‫بۆ دەكرد‪ .‬ئەوانە پێكهاتبوون لەنوێنەرانی س���ەرجەم تائیفە ئایینیەكانی‬ ‫عیراق‪ ،‬ئەو واڵتەی گەورەترین ژمارەی تائیفەی ئایینی تێدایە لەجیهاندا ‪.‬‬ ‫گوێم لەكۆمەڵێك باس و رووداوی بێزاركار گرت‪ ،‬كە ئەم كۆمەاڵنە ئێستا‬ ‫لەعیراق���دا رووبەرووی دەبنەوە‪ ،‬ك���ە زۆربەیانی ناچاركردووە واڵتەكەیان‬ ‫بەجێیهێڵن‪ ،‬كە سەدان ساڵە تیایدا ژیاون‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬رۆژنامەی (الشرق االوسط)‬ ‫ژمارە ‪12430‬ی رۆژی ‪9‬ی دیسێمبەری ‪2012‬‬ ‫*مەبەستی (خالد قشطیين) لەوتارەكەی مەال بەختیار‪ ،‬ئەو وتارەیە كە مەال بەختیار‬ ‫لەدەستپێكی كۆنگرەی (دەستەی بەرگریی لەشوێنكەوتوانی ئاین‌و مەزهەبە ئایینییەكانی‬ ‫عیراق) رۆژی ‪ 2012/11/21‬لەهۆڵی تەالری هونەر لەش���اری س���لێمانی پێشكەش���یكرد‪.‬‬ ‫لەژمارەی داهاتودا «چاودێر» دەقی وتارەكەی مەال بەختیار باڵودەكاتەوە‪.‬‬

3

Rq½KAq

info_chawder@yahoo.com

ÿBâkAk»è òðAõOºk ßõÜq»Ü þðBýOÂôBø" "ó»ÝGqBì½O ÂBÝw ÛArýÌ ÿÂBG

þñüpG þ¾ô»ø AlлG RAkºk ßõÜq»Ü ÿ»Üºqæ¼k¼rPK | :rÈkôB_ -ßõÜq»Ü þð»ìõXð»C µRBܺk qæ¼k¼ rPK ÿºqBK þñü pG ÿ»„ºo»ø q õÜBG þOô»ð ÿBýðBLì½Ü ,ÞÉOô»ð »éýìq»G q»ø ½G RBܺk qæ¼k YñÉK ÿ pG ÿAôAk †ýÜõÜq»ƒÜ ÿBƒâtƒÈ qBƒK Qɾºk †ükq õÜ þÝÈ qBPðBì»èqBK .òðAq»ãýð ÛArýÌ þO»ìõÝc ÿ»¾ô»ø ô»G †ýðBýOÂôBø þOBÜ»è ,QÈ pHG qæ¼k¼ rPK ÿºqBK µRBhHÜ»K »üºu ¼ rK ô»C »ýýð ÿ ½G ÞÉð»üæ aýø" | ."ó»ÝGqBì½O ÂBÝw ÛArýÌ ÿÂBG ÿBâkAk»è òðAõOºk ßõÜq»Ü þðBýOÂôBø Alý…ýñü pG þÉK»G ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,q õÜBG þOô»ð ÿBýðBLì½Ü»ƒè ß»ƒüºôBƒ_q»ƒw| þülð»ìAsºq »Ü ,ÛArýÌ þðArüsºõܼ q»w þÝèBì ÿ q õð þO»HüBO ÿ»ãñýwõð þÝÈ ôArwõð AôAk ,ºq»w»è ÿºs ô ÿ qBGô qBÜ ½G óArü sºõܼ q»w ÿ rãÉW þðBPwrø»„ òÉxƒc ÿ qBìBC ß»üºõÉ„ aýø»G µË rãGAq qæ¼k¼ rPK ÿºu ¼ rK ,RBܺk q õÜBG þOô»ð ÿBýðBLì½Ü»è q õÜBG þOô»ð ÿBýðBLì½Ü ÿ»ýÉK ô»G ,RBÜ»ð ßõÜq»Ü ÿºqAlýC ÿ»PwAoBC Rô»ð ÿ»ðAu ¼ q | .ºô»ÜõÜq»Ü ÿBâtÈ qBK»G »ýýð Qwºõü»K ô»ýülðºôBð þO»wºk»G q»w þðAlìBXð»C»G q õÜBG þOô»ð ÿBýðBLì½Ü ÿ q»GºõÈ o»G ,lðBü»ãý„Aq ,»üºôB_q»w ô»C QÉ_ºlÉK ôºô»OºôAk þÝèBì ÿ q õð ÿ»ÜºôArwõð þìºô ,»wrK ô»C q»w»è ºô»ñý¾½Ýýè | .QÈ rñýHG ºôArwõð ô»C ÿºô»ðAlãðºq Ak»ãðBì ï»C þüBO½Ü»è ÿ"rÈkôB_"»G ,ßõÜq»Ü ÿBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þܼ q»w ÿ rãÉW ,Akq»HìAq»G»è êýìq»G qAs»ø 45 »O½P…ü»â ÿ»ðAu ¼ q þOBøAk Rô»ð ÿBýðBLì½Ü AkBPxÉC»è ,lðBü»âAq þü q õGBC þðBgrÈ u µó rãGqºô »OBøAk ô»è kõw rOBüs ºqB„ ï»C þݾ»g ÿºô»C½G ,Rô»ð qæ¼k YñÉK ÿ pG AlÝÉOô»ð »éýìq»G q»ø þOBøAk»è ó»ÜºkAôAk ,QÈ rÝG óºu ½ð ÊK ÿ»ÜºqB„ þðBܺoAsBG»è þð»ì»Oõw þgrð AkBPxÉC»è ÿºô»Cq»G»è ,QÈ rÝHðBgq»O ßõÜq»Ü ÿ qB„ ½G .ºõýñýGºô ½g»G ÿºô»ðôõGs q»G AlðBùýW ÛArýÌ þO»ìõÝc ô q õÜBG þOô»ð ÿBýðBLì½Ü ,ô o»Pxg þ„ºô»C ,þðBG»¾BO qAõHÈ q ,»Pxü õÉK þ…ýðkrÜkBüs ô»Ý¾»g þÔBì ÿºô»Cq»G»è ,ó pHG »üºqBK ô»C »ýýð óBüºô»C þÔBì | .ºrOBüs»G þPxü õÉK ßõÜq»Ü »Ýðõ_ þð»ìõXð»C ÿ»PwAoBC »Ü ,AlýüAsºoBð þÜ»ü»ìBñðBü»G»è †ýÜõÜq»Ü þðBýOÂôBø þðBýOÂôBø ÿkõw ÿ»ðAu ¼ rK ô»è QÈ rÜ»ð ÿ rãÈ q ,krÝðBüAôAk ,ºôkrÜ óBýØArýÌ þðAq»ñÈõð | .»üAlÉO ,ÛArýÌ þðAq»ñÈõð þð»ìõXð»C»è þüAqAk ÿ»ðvýè þìAlð»C ,qkBØ rÉèk ,ºô»üºqBGô»è q»ø þðBýOÂôBø þÔBì ÿ ôAô»O þü rýãP…K AlðAq»ñÈõð þð»ìõXð»C»è ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,ó»ÝG »üºqBK ºpG ô»C þðkrÜkBüs ÿAôAk q»â»C »ðBü½g þÔBì µó»Üºk ßõÜq»Ü ÿ qB„ þOBÜ»è ,QÈ pHG qæ¼k¼ rPK ÿºqBK µRBhHÜ»K »üºu ¼ rK ô»C »ýýð ÿ ½G ÞÉð»üæ aýø" #| ."ó»ÝGqBì½O ÂBÝw ÛArýÌ ÿÂBG ÿBâkAk»è òðAõOºk ßõÜq»Ü þðBýOÂôBø Alý…ýñü pG »Ýðõ_ ,QÈ rÝG ÿ rÈkôB_ ºô»ýü rÈkôB_ ,ºôArÝü qBük ókrܺlð»ƒâBƒK ô pƒK ÿºôBƒì ½gô»PwAoBð»G þÝèBì BPxÉC ÿºô»C ï»G þðBÜBwBü ÿ»ðAô»`ÉK ,ºôkrÝÉLýPwºk .»ð½ýxýì½Ü ,krÝý„ArÝ„BC ,rÜ»GõG»C kAsBC þƒO»ƒì½ƒO»ƒG ރɃð»ƒüæ q»ƒƒø q»ƒƒâ»ƒƒC ,ókqAvH¾»ø þðBƒÜBƒxƒÈ q þƒðlƒðBƒÝƒ„ ,RBÝGqBì½O þÝèBì ÿ q õð q»w»è ÂBÝw þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC»ƒè kq õƒÜ ߺô óAô»ƒC Akq»HìAq»G»è þPxÈõƒ¾»ƒø óAq»ƒñƒÈõƒð õì»ø QƒÉƒGºk »ƒÝƒðõƒ_ ,ó rƒâºkqºô #.QÉG q õPwºk ÿlð»GBK ÞÉð»üæ

»ð»üæ rOBü s ‡ºô»è »ãW ,QÈ rܺlPwô qk µR»ƒwºk»ƒG kq õƒÜ þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒwBƒƒýƒw ôºô»ñGºlÝü tð rƒPƒÜ»ƒü»ƒè ó ½ƒýƒws ½ƒK ½ƒC .QÉGºkrOq ¼ s óBý„»ðBíPì ókqAvH¾»ø ÿ»„»ãðBG þðkrÝÉLPwºk ºuBìBC ,þwBýw þðArÈkôB_»è Ëlð»ø »Pgºõ…ÉK ÿºlð»âBK ôpK þðkrÝÉLPwºk»G ,ºô»ü»Ü»Pxýè µþÝèBì ó»ü滃è ó»ƒÜºk ,kq õÜ þÝÈ qBPðBì»èqBK ,Akq»HìAq»G»è ï»G þƒÝƒèBƒƒì q»ƒƒâ»ƒƒC ,RAkºkºô»ƒƒG ºuBƒƒìBƒƒC ókqAvH¾»ø ÿºlð»âBƒK ô pƒK »ƒPƒgºõƒ…ƒÉƒK þO»wºk ó»üæ»è QÉGºk ,RBÝHÉLPwºk

2012/12/17 »í컄 ôôk )400( ºqBìu

,AlðBܺôArñÈpGAk »_ôBð»è kqõÜ þýPxýéÜ»ü ºô»OBܺlPwAq ôkrGAq þðBÜ»¾»ø :þPÉÜ»ü þðkqAvH¾»ø þG»PÜ»ì ÿôArwrLÉè ,êýÌBíxýC ‡o½„

ºô»OBGºk »Ýük þðBÜ»ñý…ðkqõÜ »_ôBð µßõÜq»Ü ÿBâtÈ qBK kqõÜ µó»w»c òýHÈ q – rÈkôB_ þôlG»Ì k»íc»C

ÿlð»H…Ø»ð óAq ½w :½O½Ô Àwõì ô»èBük µòük»c»w þðBÜBâtÈ qBK»è q ¼ s þƒƒÝƒƒÉƒƒãƒƒðºk QƒƒÉƒƒƒðAõƒƒƒOºk kq õƒƒƒÜ kAlлG»è »ü»ø †ü q»â»C ,QÉñÉùHPwºk»G ß»ƒƒƒýƒƒƒýƒƒƒwq õƒƒƒÜ QƒƒƒÉƒƒƒðAõƒƒƒPƒƒƒG kq õƒƒƒƒÜ .QÉñÉùHPwºk»G ‡»GôBø þOBýè»ì»Ì þÝÈ q ôu þðBÜ»ýüBwBü »ƒýƒü sAôBƒýƒW ÿºqBƒG»ƒè ÿ õ…ÉK ÿ qBW µºqBXì»C þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø óBƒíƒÉƒéƒw ,óBƒÜBƒâtƒÈ qBƒK þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC þÜ»ýü sAôBýW aýø ,ºôºkrÝýðô q ,BÔ»Pxì ÿ qBìBC AlðBÜ»ðkqAvH¾»ø»è ,»ýý𠽃Oô»ƒC aýø ‡ºô»C ôºôArýâqºô ßAq ½g þðõG½Ü þðkrÝü qBük ÿºvÈ q q»w»G ÿAô þÝÉðAo½â þÉK»G ôºôBñÉø»ð óBÜ»ýýwq õÜ ÿºqBìu ÿÂBƒƒƒG þƒƒƒð½ƒƒƒýƒƒƒxƒƒƒýƒƒƒƒì½ƒƒƒƒÜ ÿBƒƒƒwBƒƒƒü ôºôArðAk þwq õÜ 25 ,†ýðBÜ»ðkqAvH¾»ø rO þÜ»ýýwq õÜ ÞÈ qAs»ø 500 q»ø ½G rOAôk .QÈ rܺkkBü s þýPxýéÜ»ü ÿ q»ãü qBÜ»G RºqBG»ƒw ÿ q õñw ÿºôºqºk»è ÿ»ðB_ôBð ô»è kq õÜ ,»üAsºqB„ ô»C ,òðBPwkq õÜ þƒíƒÈ q»ƒø ºqBXì»C ÞÉP„ q»ø»è q»G ,ºôºkrÝýPg»W þÝÈ q ô u µQÉGºk ÿ qBƒOõƒâ ß»ƒü kq õƒÜ »ðB_ôBð ô»è †ýƒ„»ƒGôBƒø þƒOBƒýƒè»ƒì»ƒÌ

ºô»OBÝG ôkrGAq þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿõGºq»Ø QÈô»üºk kqõÜ ,ºqBXì»C þðkqAvH¾»ø ,ºô»OBܺklýÝC»O þüºvÈ q þýO»üAq»ñÈõð þíPxýw ÿºõÉ„»G ÿºô»C ½G ôºqAkq õñw ÿºôArÜ þýP…â q»ø »Pxü õÉK ,òG»ðlð»ìqºqºs óBÜ»Pxýè lülðBÜ ,ÿ ½g ÿ»ãÉK þÉK»ƒG ÿ»ƒPƒxƒýƒè ÿlülðBÜ Ê¾»ì½Ü q»â»C »Ýðõ_ ,QÉñGAk µòGºkôÃGõ„q»K óBÜ»ãðºk ,QÈ rñGAk q ¼ s Qxü õÉK þýwq õÜ QÈ rðAõO»ð »ü»ðAô»ƒè .QÈ rñÉùHPwºk»G ÿ qºôBì»W ÿ»ãÉK ÊK»G ,BƒÔ»ƒƒPƒƒxƒƒì óBƒƒíƒƒÉƒƒéƒƒw ÿAô pƒƒG»ƒƒG ß»ü»G kq õÜ ÿºqBXì»C þðkrÝü qAl„»G þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø»ƒè Qƒxƒƒýƒƒè ½ƒƒG ºô»ƒƒPƒƒÈ o»ƒƒâºk ,AlƒƒðBƒƒÜBƒƒƒâtƒƒƒÈ qBƒƒƒK ô»G ,ôkrGAq þðBÜ»¾»ø»è òOrâqºôkõƒw þíPxƒýƒw þƒüBƒñƒ„¼ q q»ƒG»ƒè ,‡»ƒýƒÉƒK q»ƒø ½ƒG »ƒÜ ,þƒüºvƒÈ q þƒýƒO»ƒüAq»ƒñƒÈõƒƒð ß»ü»ðsBG»G ôºôArÝü qBük ß»ƒüBƒâtƒÈ qBƒK þPxýèºrÔ ,QÈ rܺk ókqAvH¾»ø ÿ qAl„»G .»ýýð kq õÜ ÿ»OBùÝÉK þXðAsBØ»è q»ƒâ»ƒC ,ºôºkqBƒ…ƒýƒ„»ƒð ,ôArƒƒGôBƒð )2010/3/7( þðBÜ»ðkqAvH¾»ø þìBƒXƒð»ƒC þPxýè þãðºk óAk»w ,òü rãGqºô »ðõíð»G »ðB_ôBð ô»è óBPwkq õÜ þýðBƒíƒü»ƒK ôBƒø ÿ»ÜºqBܽø ‡ºô»C þ݃Ƀ„»ƒG ôBƒOô»ƒÔ ºqBXì»C »ü½G ,õG ºô»ð½ýws ½K ½C ÿ ½ø»G

þƒíƒÈ q»ƒø þƒðBƒÜ»ƒð»ƒüæ µJtƒƒc õƒƒì»ƒƒø ókrƒƒÝƒƒü qAlƒƒƒ„»ƒƒƒG ½ƒƒƒG óBƒƒƒPƒƒƒwkq õƒƒƒÜ »_ôBð»è AkõOBƒøAk þƒðBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø»ƒè rOBü s þüBwq õØ µäð»w ,AlðBƒÜºôApƒGAk QÉGºk †ÝÉìBü»K µRAkºk kq õÜ ÿ tÉø»G ô»C »Ü ,q»Gô q ôºk þðBOÂô µkAlлG ½G .òðBPwkq õÜ þÜBg þÝÉ„»G »ðB_ôBð þƒƒwBƒƒG ,ꃃýƒƒÌBƒƒíƒƒxƒƒýƒƒC ‡o½ƒƒƒ„| þݾ»g ,Akõ…ÉK þðkqAvH¾»ø»è ,krÝ„ºô»è ºô»ðBÜ»ýükq õÜ ºtÉø þýܽÜBð ÿ ½ø»G q ¼ s »ƒGtƒc»ƒƒG óBƒƒýƒƒãƒƒðºk Ak»ƒƒðBƒƒ_ôBƒƒð ô»ƒƒè ÿ q ¼ s þÝÉ„»G ‡ºô»G µAk»ð óBÜ»ýükq õÜ ºqBXì»C ï»G ,õ_¼pýÔ»G kq õÜ þãðºk »ðBýOÂôBø ô»C ÿ rOBü s þü qAl„»G þñýH…ÉK .QÈ rܺk þñƒýƒHƒ…ƒÉƒK»ƒG RºqBƒG»ƒw ôArƒGôBƒð| †ƒýƒðBƒÜ»ƒãƒðºk ÿºvƒÈ q ÿºô»ƒðõƒGs q»ƒƒG þðkqAvH¾»ø»è kq õÜ ,krܺô»G ÿºuBìBC µßõÜq»Ü ÿBâtÈ qBK QÉðAõOºk ,AkõOBøAk þðBÜBâtÈ qBK þðBÜ»ñƒ…ƒýƒðkq õƒÜ »ƒ_ôBƒð .ºô»OBHG òük»c»w ô»èBük µAô»ñü»ð Ak»Ü»ýýPxýéÜ»ü»è QÉGBð QÉG»ø q ¼ s ÿlülðBÜ ,ókqAvƒHƒ¾»ƒø ÿ qAõƒG þƒÜ»ƒüAsºqBƒ„

,óBÜ»ýýðBPwkqõÜ »ð»üæ ,ºqBü pGAô þðkqAvH¾»ø»è þü qAl„»G Qxýè ß»ü»G »_ôBð»è óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C ÿõOBøAk ÿAsºqB„ ÿAq»G .ó»ÝG AlðBܺôAq rñÈ pGAk ºqBƒXƒì»ƒC ,†ƒýƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø ÿqAõƒƒG ô»èBük µòük»c»w þƒðBƒÜBƒâtƒÈ qBƒK»ƒè q ¼ s þÝÉãðºk ,QÉðAõOºk kqõÜ Àwõì »ü»ø †ƒü q»ƒâ»ƒC ,QƒÉƒñƒÉƒùƒHƒPƒwºk»ƒG .QÉñÉùHPwºk»G ß»ýýwqõÜ kAlлG»ƒè þƒýƒðBƒíƒü»ƒK ôBƒø þƒÝƒƒÈ qBƒƒPƒƒðBƒƒì»ƒƒèqBƒƒK q»ƒø ,ºôºkrƒÝƒýƒðô q ,†ƒýƒðBƒPƒwkqõƒƒÜ þðlðBÝ„ þO»ì½O»G q»ƒâ»ƒC ރɃð»ƒüæ q»w»è ÂBÝw ,ókqAvH¾»ø þðBƒÜBƒxƒÈ q kqõÜ ßºô ,RBÝGqBì½O þ݃èBƒì ÿqõƒð ÛArƒýƒÌ þƒðAq»ƒñƒÈõƒð þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC»ƒè | .ó râºkqºô QxÈõ¾»ø | Ak¼ pýÔ»G ÿq ¼ s þãðºk þPxýèºrÔ þPxýè»è ÛArýƒÌ þƒÝƒÈ qBƒPƒðBƒì»ƒèqBƒK ÿ"rÈkôB_"»G ,óBPwkq õÜ þýðBíü»K ôBø ½gô»PwAoBð þÜ»üºõƒÉƒ„»ƒG ,lƒðBƒü»ƒâAq ÿºlƒð»ƒâBƒK ô pƒK þƒÝƒèBƒì ,ºôBƒPƒxƒƒÉƒƒC»ƒƒè þñƒOBƒø ôºôkrƒÝƒÉƒLƒPƒwºk þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø »_ôBð ½G »éXük þð½ýwAq»K ½C þðBܺtÉø .»ü»ã¾»G òü rP„BG óBܺôArñÈ pGAk ,ºôºkrÝý…ýðô q ,rƒÜ»ƒGõƒG»ƒC kAsBƒC ÿ õ…ÉK þðBÜ»ðkqAvH¾»ø»è þƒPƒxƒýƒèºrƒÔ kq õÜ krÝüAô ,AlðBܺôArñƒÈ pƒGAk »ƒ_ôBƒð ÿ qBGq»w ,RAôpG ¼pýÔ»G ÿ q ¼ s þÝÉãðºk ô»C þGºq»Ì þݾ»g õ…ÉK ÿ qBW ÿºô»C ,Ak»ð þÝèBì ÿ»Ü»Pxýè»G óBýãðºk »ðB_ôBð þO»ýýPw»G»ì þƒÝƒèBƒì ºqBƒXƒì»ƒC ﻃG ,óºlHÉK þãðºk »ðB_ôBð ô»C þðBÜ»Gºq»Ì þO»ü õýðAõO ß»üºsAlƒð»ƒCBƒO ‡ºô»ƒC ½ƒG .QÉ…ÉÝGAq Alü½g ÿæ»G óBÜ»Gºq»Ì ºô»OBGºk ßõÜq»Ü kqõÜ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø þG»PÜ»ì þwrK q»G »G ,óBPwkq õÜ þýðBíýP…ýð þýƒPƒÉƒÜ»ƒü þO»ýýðBíü»K ôBø ,lðBü»âAq ÿ"rƒÈkôBƒ_"

ºô»PÈrܺks q»G óBÜ»Gºq»Ì ÿ»éK µòÈrgºktÈ ôAq»K óBíÜqõO ôkqõÜ

µþñì»C Bâsºk »ð»âºk þÝèBì þðBÜ»ðçK ßõÜq»Ü þðBÜ»ýürã¾Aô»ø

óAq ½w :½O½Ô

RBܺkºoõO ßõÜq»Ü þðBÜ»ðBíÜqõO µkqõÜ »xýè½K þÝèBì

þXðBìBC" þ…ýOô ,þü»¾Bw fBG»ƒw þðkrÝðAôArÔ ½G þÝèBì ÿ»ÜºqBÜ þìºôk þðBÜ»ðkqAvH¾»ƒø ÿ»ƒ„»ƒãƒðBƒG þƒüBƒPƒðBƒK QÉðAõPG õÜBO ,»ðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C AlÝÉOBÜ»è ,QÉñɃùƒG Qƒxƒü õƒÉƒK þƒãƒðºk þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC ÿ2010 þƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø»ƒƒè þðAõPü»ð þƒÝƒèBƒì AlƒØArƒýƒÌ þƒðAq»ƒñƒÈõƒð ß»ƒƒýƒƒýƒƒwq õƒƒƒÜ aƒƒƒýƒƒƒø ßõƒƒƒÜq»ƒƒƒÜ»ƒƒƒè ôkq»ø ,»üAõý…ɃK ."QƒÉƒñƒÉƒùƒHƒPƒwºk»ƒG ï»C q»w ½G þwrO»ì †ýÝèBì ÿ»ÜºôBãð»ø AlƒÝƒÉƒOBƒÜ»ƒè ,RBƒÜºlƒPƒwô qk »ƒüBƒâtƒƒÈ qBƒK µþñì»C Bâsºk õÉð »O¼lðBü»â þðBƒÜ»ƒðçƒK ÛArƒýƒÌ þƒO»ƒìõƒÝƒc þƒðBƒÜ»ƒýƒƒü rƒƒãƒƒ¾Aô»ƒƒø | .ßõÜq»Ü»è rOBüs ÿ qBýðAs þñOrâqºô ½G "rÈkôB_" þðArü sºõƒÜ¼ q»ƒw ÿºqBƒÜ ﻃC ÿºqBƒGqºk ÿºlðBìq»Ô þðAôlÉè Alü q ¼ s þ¾ô»ø ÛArýÌ ï»ƒG ,QƒÈ rƒãƒGqºô ßõƒÜq»ƒÜ þƒxƒýƒƒè½ƒƒK óBýÝÉðAôlÉè õì»ø ºôºkAlлG»è »Ü ,lðBü»ãüAq #| .ºôArܻкk»Ø Êè

ÿ»Ýü tð ,ºô»PÈ rãðBüºk þÝèBì ÿºqBü pG ï»C þðBܺô»O»ð»è ‡»Ýük þxýè½K qAs»ø YñÉK | .ó õH„»G ÊG ºqBü pG ï»è kq õÜ µóBíÜq õO ÿ»PÔ»ø»è ,krÝý„Ar݃„BƒC ,ôArƒGôBƒð µòü pGqºk þüAsºoBð þPw»G»ì»G ,AkõOBøAk ﻃƒC ÿºqBƒƒGqºk òƒƒOrƒƒâqºõƒƒPƒƒxƒƒÈõƒƒ¾»ƒƒƒø óArƒƒƒü sºõƒƒƒÜ¼ q»ƒƒƒw ÿ»ƒƒƒƒýƒƒƒƒü qBƒƒƒƒÜBƒƒƒƒýƒƒƒW | .óºkºlìBXð»C ÞÉðAlðB…ýK ½g »ü»ø þXðBìBC ôk óArü sºõܼ q»w þƒÝƒÈ qBƒÜ»ƒÄ¼ rƒƒ„ ,ºô»ƒƒýƒƒ„½ƒƒhƒƒüæ YðBìBC ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,þwBýw ½G óBýì»Ü»ü ,»ðô q þÝèBì ÿºqBƒÜ ﻃè ÿ»ýüu râ ô»C ÿBK»è ºkq õÜ þðkrÝýO»üAuk þO»ìõÝc óAõÉð»è ºõHƒPƒwô qk BƒPƒxƒÉƒC þðkrÝýO»üAuk Aô q»ø ,kAlлƒG µîƒÈ q»ƒø þPƒxƒÈõƒ¾»ƒø ÿºô»ƒC ÿ rƒG»ƒè óBƒíƒÜq õƒO ÿºlƒðBƒìq»ƒÔ ½ƒG óBƒýƒðkrƒƒÝƒƒü rƒƒýƒãƒPƒ…ƒK ôºõü pG»ðqºk »éXük þðBÜ»ð½ýwAq»ƒK ½ƒC | .ºôlðAõð óBýð»üçÉG

ʃG»ƒG ,ºôkrƒÜ þƒðBƒÜ»ƒGºq»ƒÌ ºlƒð»ƒìqBƒƒÜ | .óBíÜq õO µkq õÜ þðBܺô»O»ð ,krÝýƒ„ArƒÝƒ„BƒC ,»ƒüºôBƒ_q»ƒw ô»ƒC ô»éK ÿ ôAô»O ºôAlü qBü pG óArü sºõܼ q»ƒw þðAlð»ìqBÜ µyýè½K ô q»ƒxƒÔ»ƒC ÿ»ƒ_õƒì lƒð»ƒ_ µ»ƒÜ»ƒýƒýƒO»ƒüAq»ƒGºõƒÈ o»ƒG þƒGºq»ƒƒÌ kAlлG»G q»w ÿ rã¾Aô»ø ÿ»Ýük þÜ»üBâsºk µyƒýƒè½ƒK Alƒ„ºqBƒÜ ﻃè ,ºô»ƒOBƒÝƒGs q»ƒƒG µRBgºktÈ ôAq»K óBíÜq õO ôkq õÜ þðAq»xÔ»C ÿkq õÜ þƒðAlƒð»ƒìqBƒÜ þƒüAsºoBƒð ‡»ƒì»ƒG | .ºô»Oô»ÝÉè þÜõÜq»Ü þxýè½K ºô»PÈ râºk Jºq»Ì óAk»w »ÜºqBü pG þýO»üAq»GºõÈ o»G»è ,òƒýƒwBƒü óAq ½ƒw :lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,ßõÜq»Ü þxýè½K µyýè½K 630 µJºq»Ì ÿ q»xÔ»C 350 »è rOBüs ÿ»Ýük ÿlð»ìqBÜ 120 ô sºô»Õì 250 ÿ»Ýü tð þxýè½K þýO»üAq»GºõÈ o»G ÿ q õñw»è þüBwBC ÿºkq ôBø óBü»Gq ¼ s µòGºq»Ì »Ü ßõÜq»Ü ,òØArýÌ ÿ q õ„BG µQwAoºôBð þðBÜBâtÈ qBK

| :òük»ìBwõc Aõýø - ßõÜq»Ü þüBPðBK þðkrÝðAôArÔ þƒPƒw»ƒG»ƒì»ƒG ÿBâtÈ qBK ÿqõñw»è ókqAvH¾»ø ÿ»„»ãðBG þ ð A r ü s º õ ܼ q » w þ Ý è B ì ÿ q õ ð , ß õ Ü q » Ü þýO»üAuk µQÈvÈ oºkAk Ëõð þÝÉðçK ÛArýÌ ô»C ½ƒG ,RBƒÜºlƒÉƒK þƒðBƒíƒÜqõƒO ôkqõƒÜ þðBÜ»Gºq»Ì ÿôBƒð ÿAôAk ‡»ƒPƒw»ƒG»ƒì óBü»éK õÜBO ºôkrÜ ßõÜq»Ü þxýè½K»ƒè ôkqõÜ Al…ü q»HìAq»G»è ,ºô»PÈ r݃Gs q»ƒG .ºõPxhÈõãP…K þðBíÜqõO | RBܺk óBÜ»Gºq»Ì ÿôBð ÿAôAk þƒýƒPƒwAq R»ƒHƒüBƒO þƒÜ»ƒüºôBƒƒ_q»ƒƒw ÿ"rƒÈkôBƒ_"»ƒG µlƒðBƒíƒè»ƒw ÿ»ƒÜ»ƒƒ¾Aô»ƒƒø ºtÉø þýP…â ÿºlðBìq»Ô »Ü þÝèBì ,lðBü»âAq þÝÈ ôArwõð»G ,»…ýØArýÌ þðBƒÜºqAlƒÜ»ƒ_ ÿ»ƒƒPƒƒwAoBƒƒC »ƒƒÜ þƒƒñƒƒÉƒƒƒùƒƒƒð µR»ƒƒƒHƒƒƒüBƒƒO ,ºôkrÜ þÜõÜq»Ü þxýè½K þýO»üAq»GºõÈ o»G ô q»xÔ»C µyýè½K ÿ ôBð ÿAôAk Bùð»O AlýÉO

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫ديالؤط‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لەبودجەی ‪2013‬دا هیچ بڕێك بۆ پایتەختی رۆشنبیری دانەنراوە‬

‫‪4‬‬

‫د‪.‬كاوە مەحمود‪ ،‬وەزیری رۆشنبیری‌و الوانی هەرێم‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬سەرخێڵ هاشم‬ ‫وەزیری رۆشنبیریی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫ئاش���كرایدەكات‪ ،‬لەبودجەی ساڵی ‪2013‬‬ ‫دا هیچ بڕێك بۆ سلێمانی وەك پایتەختی‬ ‫رۆش���نبیری دانەنراوە‪ ،‬بەهۆكاری ئەوەی‬ ‫بڕیارەك���ە دوای ئامادەكردن���ی بودج���ە‬ ‫هاتۆتەپێشەوە‪.‬‬ ‫د‪.‬كاوە مەحمود‪ ،‬ل���ەم چاوپێكەوتنە‬ ‫تایبەتەیدا لەگەڵ «چاودێر»‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بەكاركردنی���ان ب���ۆ الوان‪ ،‬دەڵێ���ت‬ ‫«ئەوەندەی كار بۆ رۆشنبیری دەكرێت‪،‬‬ ‫ئەوەندەش كار بۆ الوان دەكرێت»‪.‬‬

‫پایتەخبونی س���لێمانی‪ ،‬لێكدانەوەیەكی‬ ‫ناوچەگەریی یان جۆرێك لەحەساسیەت‬ ‫لەگەڵ شارەكانی تردا دروستبكات؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحمود‪ :‬نەخێر بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫پێموایە ئەمە هەنگاوێكی گرنگە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوە س���ەرەتایەكی باش���ە بۆ سەرجەم‬ ‫ناوچەكانی دیكەی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬بەپێی بڕیارەكەی پارلەمان‪،‬‬ ‫وەزارەت���ی رۆش���نبیری چ���ی ئەركێكی‬ ‫دەكەوێـتەسەرش���ان ب���ۆ خزمەتكردنی‬ ‫سلێمانی لەروی روناكبیری‌و كلتورییەوە؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحمود‪ :‬وەزارەتی رۆشنبیری‌و‬ ‫الوان ئەركێكی زۆری دەكەوێتەسەر‪ ،‬ئەمە‬ ‫ێ‬ ‫لەگەڵئەوەی كە ئەو بڕیارە بڕیارێكی نو ‌‬ ‫نیە‪ ،‬بەڵك���و زۆر دەمێك���ە بیرۆكەیەكی‬ ‫لەوش���ێوەیە هەیە‪ ،‬بۆیە ئامادەكاری بۆ‬ ‫بەپایتەختبوونی رۆش���نبیریی سلێمانی‬ ‫ك���راوە‪ ،‬زۆر پ���ڕۆژەی گرن���گ ه���ەن‬ ‫جێبەجێدەكرێت لەسلێمانی‪.‬‬

‫چاودێر‪ :‬ئای���ا بەبۆچونی ئێوە بڕیاری‬ ‫بەپایتەختی رۆش���نبیریبونی س���لێمانی‬ ‫بڕیارێك���ی سیاس���ی بو‪ ،‬ی���ان بڕیارێكە‬ ‫پڕاوپر بەمێژوی سلێمانی لەخزمەتكردنی‬ ‫كلتورو روناكبیریی كوردستاندا؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحمود‪ :‬ئ���ەو بڕیارە ناكرێت‬ ‫بەوش���ێوەیە جیاكاری بۆ بكرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬لەماوەیەك���ی زەمەنیدا ئەو‬ ‫دەبێ���ت والێكبدرێت���ەوە ك���ە بڕیارێكی‬ ‫گرنگ���ە‌و ل���ەڕوی سیاس���ی‌و كلت���وری‌و كۆمەڵە كارەتان پێدەكرێت كە پێویستە‬ ‫رۆش���نبیرییەوە پێویس���تی ب���ەو بڕیارە بكرێت؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحم���ود‪ :‬ئەم���ە كارێك نیە‬ ‫هەبو‪ ،‬چونكە پێویستە سلێمانی بكرێتە‬ ‫ش���ارێكی نمونەیی‪ ،‬بۆئ���ەوەی كە هەمو بڵێن لەماوەیەكی كورتدا دەكرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كوردستان بكرێتە پایتەختی رۆشنبیری‪ ،‬پێویس���تی بەچەندین س���اڵ هەیە تاكو‬ ‫وەك لەواڵتانی دیك���ەدا هەیە‪ ،‬بۆیە ئەم پ���رۆژەكان بەت���ەواوی جێبەجێ‌ بكرێن‪،‬‬ ‫بڕی���ارە ناكرێ���ت بەوش���ێوەیە جیاوازی چەندین ساڵ بەو مانایەی دواكەوتن نیە‪،‬‬ ‫بەڵك���و بەو مانای���ەی كارەكە ئەوەندەی‬ ‫تێدابكرێت‪.‬‬ ‫دەوێت‪ ،‬واتە بەردەوام كاركردنی دەوێت‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬هەرئ���ەوە واینەك���ردوە لەماوەی ئەم چەندین ساڵەدا‪.‬‬

‫چاودێر‪ :‬ئایا بڕی���اری بەپایتەختبونی‬ ‫رۆش���نبیریی س���لێمانی‪ ،‬وادەكات ك���ە‬ ‫لەبودج���ەی ‪2013‬دا حكومەت پارەیەكی‬ ‫تایبەت بۆ ئەو مەسەلەیە تەرخان بكات؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحمود‪ :‬نەخێر‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫دوای ئامادەكردن���ی بودج���ەی ‪2013‬‬ ‫بڕیارێكی لەوش���ێوەیە هاتۆتەپێش���ەوە‪،‬‬ ‫ێ لەبودجەی پەرەپێدانی‬ ‫بەاڵم دەتوان���ر ‌‬ ‫پارێزگاكان‌و هەروەها ل���ەو بودجەی بۆ‬ ‫كاروچاالكی���ی س���لێمانی تەرخاندەكرێت‬ ‫پارەی بۆ دابین بكەین‪.‬‬

‫بەش���داربن‪ ،‬بەاڵم كاتێك بڕیارێك بەدڵی‬ ‫كەسێك نەبێت‪ ،‬ئەوە مانای بەحزبیكردنی‬ ‫فێستڤاڵ یان هەرش���تێك ناوی دەنرێت‬ ‫نیە‪ ،‬بۆیە پێش���بینی باشتر لەفێستڤاڵی‬ ‫ئەمساڵ دەكرێت‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬بەو پێی���ەی وەزارەتەكەتان‬ ‫جگ���ە لەب���واری رۆش���نبیری‪ ،‬الوانیش‬ ‫دەگرێت���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم وەك هەس���تی‬ ‫پێدەكرێ���ت وەزارەتەكەتان زیاتر الیەنی‬ ‫رۆش���نبیرییەكەی دیارە‪ ،‬ئایا ئەوە مانای‬ ‫ئ���ەوە نییە ك���ە خزمەتكردن���ی الوانتان‬ ‫فەرامۆش���كردبێت؟ ئەگ���ەر وا نیی���ە چ‬

‫زۆربەی فێستیڤاڵەكان ئامانجی خۆیان‬ ‫نەپێكاوە‌و وەكو پێویست نین‬ ‫چاودێر‪ :‬لەس���ااڵنی پێش���ودا دەوترا‬ ‫(فێس���تیڤاڵی الوی س���اڵ) ب���ۆ بوارە‬ ‫جۆراوج���ۆرەكان‪ ،‬بابەتییان���ە نەب���وەو‬ ‫حزبەكان دەس���تی تێ���وەردەدەن‪ ،‬یان‬ ‫خزمخزمێن���ەی تێدایە‪ ،‬ئایا بۆ ئەمس���اڵ‬ ‫چیتانكردوە كە ئەو قسەو قسەڵۆكانەتان‬ ‫نەیەتەسەر؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحم���ود‪ :‬ئەمس���اڵ جیاواز‬ ‫لەس���ااڵنی پێش���و‪ ،‬لیژن���ە پێكهێنراوە‌و‬ ‫داوا لەپارلەمان���ی كوردس���تانیش كراوە‬ ‫لیژنەیەك پێكبهێنێت بۆ ئەو مەبەس���تەو‬

‫پرۆژەیەك���ی جدیت���ان ب���ۆ الوان هەبوە‬ ‫لەماوەی ئەم چەند ساڵەی وەزیر بون؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحم���ود‪ :‬من ئەو تێڕوانینەم‬ ‫نی���ە‪ ،‬بەڵكو پێموایە رۆش���نبیری‌و الوان‬ ‫دوش���تی لەیەكت���ر جیاكراوەنین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئەوەندەی كار بۆ رۆش���نبیری دەكرێت‪،‬‬ ‫ئەوەندەش كار بۆ الوان دەكرێت‪ ،‬پاشان‬ ‫ئێس���تا بەڕێوەبەرایەتی���ەك كراوەتەوە‬ ‫تایبەت بەكاروباری الوان‪ ،‬بۆیە كاركردن‬ ‫بۆ الوان بەردەوام بوە لەدۆزینەوەی هەلی‬ ‫كار‌و كۆمەڵێك شتی تر‪.‬‬

‫زیاتر هەیە‪.‬‬

‫چاودێر‪ :‬ب���ەاڵم ئەوەندەی كێش���ەی‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬س���ااڵنە پارەیەك���ی زۆر‬ ‫دارایی‌و نەبونی ش���وێنی نیش���تەجێبون‬ ‫كێش���ەی گەنجانە‪ ،‬ئەوەن���دە كردنەوەی ب���ۆ فێس���تیڤاڵە جۆراوج���ۆرەكان‬ ‫تەرخاندەكرێ���ت‪ ،‬ئای���ا پێتانوای���ە ئەو‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیەك كێشە نیە؟‬ ‫د‪.‬كاوە مەحم���ود‪ :‬هەماهەنگی���ی فێس���تیڤااڵنە مەبەستی خۆیان دەپێكن‪،‬‬ ‫نێوان وەزارەتی رۆش���نبیری‌و وەزارەتی یان تەنیا پارە سەرفكردنە؟‬ ‫كاروكاروب���اری كۆمەاڵیەتی هەیە‪ ،‬ئەمانە‬ ‫د‪.‬كاوە مەحم���ود‪ :‬بەبۆچوون���ی م���ن‬ ‫هەمو بەمیكانیزم‌و پالن رێكخراون‪ ،‬بەاڵم بەشێكی زۆری ئەو فێستیڤااڵنە ئامانجی‬ ‫ناكرێت لەماوەی س���اڵێكدا هەرگەنجێك خۆیان نەپێكاوە‌و وەكو پێویس���ت نین‪،‬‬ ‫بێت‌و بڵێن ئەوە كلیلی خانویەك‪ ،‬چونكە بەاڵم فێس���تیڤاڵی باشیش هەیە‌و كراوە‪،‬‬ ‫میكانیزمەكە ئەوەنی���ە‪ ،‬بەاڵم بەرنامەی هەشمانە وەك پێویست نیە‪.‬‬

‫قەرەبوكردنەوەی كەسوكاری ئەنفال پێویستی بەرێككەوتنی سیاسی هەیە‬ ‫جێگری لیژنەی شەهیدان‌و زیندانیانی سیاسی‪ ،‬لەپارلەمانی عیراق‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬ئارام بۆرە‬ ‫پارلەمانتارێك���ی عی���راق لەلیس���تی‬ ‫هاوپەیمانی���ی كوردس���تان رایگەیان���د‪،‬‬ ‫سەبارەت بەقەرەبوكردنەوەی كەسوكاری‬ ‫ئەنفال‌و كیمیاباران‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬ئەم پرسە‬ ‫پێویس���تی بەرێككەوتن‌و پشتیوانییەكی‬ ‫سیاسی هەیە‪.‬‬ ‫عادل عەبدوڵاڵ‪ ،‬ك���ە هاوكات جێگری‬ ‫سەرۆكی لیژنەی ش���ەهیدان‌و زیندانیانی‬

‫سیاسیش���ە لەپارلەمان‪ ،‬ل���ەم دیالۆگە‬ ‫تایبەتەی���دا لەگ���ەڵ «چاودێ���ر»‪،‬‬ ‫دانبەوەش���دادەنێت‪ ،‬پرۆژەیاس���ا هەبوە‬ ‫دەنگ���ی زۆری ب���ۆ بەرزكراوەتەوە‪ ،‬كە‬ ‫پێویستبو ئەو دەنگبەرزكردنەوەیە زیاتر‬ ‫بۆ قەرەبوكردنەوەی كەسوكاری ئەنفال‌و‬ ‫كیمیاباران بوایە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬سەبارەت بەقەرەبوكردنەوەی‬ ‫زیانلێكەوتوانی كیمیاباران‌و ئەنفال ئێوە‬ ‫وەك‌و پارلەمانتاران���ی ك���ورد لەبەغداد‬

‫چیتان بۆ ئەم مەبەستە كردوە؟‬ ‫ع���ادل عەبدوڵ�ڵ�ا‪ :‬س���ەبارەت‬ ‫بەقەرەبوكردنەوە ئ���اگادارم كە دادگای‬ ‫بااڵی تاوانەكانی عیراقی تاوانی ئەنفالی‬ ‫بەتاوان���ی جینۆس���اید لەقەڵەمداوە‪ ،‬كە‬ ‫دەتوانم بڵێ���م ئەمە لەڕوی مەعنەوییەوە‬ ‫دەس���تكەوتێكی زۆر گرنگ���ە ب���ۆ كورد‬ ‫بەگش���تی‌و قوربانییان���ی س���ەربەرزو‬ ‫كەس���وكاری ئەنفالكراوان‪ ،‬ئەوەی ئێستا‬ ‫هەی���ە س���ەبارەت بەقەرەبوكردن���ەوەی‬ ‫ئەوان���ە‪ ،‬ئێمە وەك لیژنەی ش���ەهیدان‌و‬

‫زیندانییە سیاسییەكانی دو پرۆژەیاسامان‬ ‫لەبەردەستدایە‪ ،‬یەكێكیان بۆ دامەزراندنی‬ ‫س���ندوقێك ب���ۆ قەرەبوكردن���ەوەی‬ ‫ئەوان���ەی ك���ە لەالیەن بەڵگ���ەی تاوانی‬ ‫عیراقی بڕیاریان ب���ۆ دەرچوەو تاوانەكە‬ ‫بەجینۆساید لەقەڵەمدراوە‪ ،‬هەروا لەالیەن‬ ‫وەزارەت���ی ش���ەهیدان‌و ئەنفالكراوەكان‬ ‫لەهەرێم���ی كوردس���تان پێش���نیارێكی‬ ‫یاس���ایی ئامادەك���راوەو گەاڵڵەكراوە بۆ‬ ‫قەرەبوكردنەوەی س���ەرجەم الیەنەكانی‬ ‫زیانلێكەوت���وی عی���راق‪ ،‬لەناویش���یاندا‬

‫پارلەمانی عیراقدا ئەنفال بەجینۆس���اید‬ ‫ناس���راوە‪ ،‬ب���و بەبڕیارێ���ك‪ ،‬رێگریەكی‬ ‫وام���ان نەبو لەناو كوتلە سیاس���یەكان‪،‬‬ ‫بەڵكو بەگشتی بەزۆرینەی دەنگ ئەنفال‬ ‫بەجینۆس���اید لەقەڵەمدرا‪ ،‬بۆیە پێموایە‬ ‫سەبارەت بەقەرەبوكردنەوەی كەسوكاری‬ ‫قوربانیی���ان پێویس���تی بەرێككەوت���ن‌و‬ ‫پش���تیوانییەكی سیاسی هەیە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫پەسەندبكرێت‪ ،‬بەهیوای ئەوەین پاڵپشتی‬ ‫پەیدابكەین‪.‬‬

‫قوربانییانی كیمیاب���اران‌و ئەنفال‪ ،‬بەاڵم ش���ەهیدان‌و قوربانیانی بێسەروش���وێن‬ ‫تا ئێستا ئەم پێش���نیارە بەدەست ئێمە گەاڵڵەك���راون پەس���ەندكراون‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫نەگەیشتوە‪ .‬سەبارەت بەو دو پێشنیارە لەعیراقدا حسابیان بۆ دەكرێ‌‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لیژنەیەكی ترمان پێكهێناوە‪ ،‬خۆش���مان ئەوانەی بڕیاری جینۆسایدیان لەدادگای‬ ‫وەك لیژن���ەی ش���ەهیدان‌و زیندانیی���ە ب���ااڵی تاوانەكانی عیراق ب���ۆ دەرچوە‪،‬‬ ‫سیاس���یەكان بۆئ���ەوەی پوختەیەك لەو مانگان���ە بەپێی ئ���ەو پرۆژەیاس���ایانە‬ ‫پێشنیارە یاس���اییە گەاڵڵەبكەین‌و زیاتر م���اف‌و ئیمتیازات وەردەگرن‪ ،‬یاس���اكان‬ ‫بیخەین���ە كارنامەی پارلەم���ان‌و بتوانین یاسای ئیتیحادین‪ ،‬بەاڵم لەهەمانكاتیشدا‬ ‫متمان���ەی پارلەم���ان بەدەس���تبێنین‪ ،‬لەگەڵ بودج���ەی ل���ە‪%17‬ی حكومەتی‬ ‫تاك���و ئێس���تاش ئ���ەو لیژنەی���ە دو هەرێم پارەی دەزگای ش���ەهیدانی هەرێم‬ ‫كۆبونەوەمانك���ردوە خەریك���ی ئەوەی���ن رەوانەك���راوە‪ ،‬خاڵەك���ە لەس���ەرەتاوە‬ ‫چاودێر‪ :‬دوای ئەوەی كە لەپارلەمانی‬ ‫پێشنیارە یاس���اییەكە زیاتر شێوەیەكی بوەتە پرۆژەیاس���ایەكی ئیتیحادی‪ ،‬هەمو‬ ‫ئیتح���ادی وەربگرێت‪ ،‬چونك���ە پێموایە چی���ن‌و توێژەكانی قوربانیانی دەس���تی عیراق ئەم كەیسە بەجینۆساید ناسێنرا‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەم پێشنیارە یاساییە شێوەیەكی رژێم بگرێت���ەوە‪ ،‬گەاڵڵەنەك���راوە‪ ،‬بۆیە بۆچ���ی ت���ا ئێس���تا بەفەرم���ی لەالیەن‬ ‫ێ رەنگ���ە متمان���ەی ئەو یاس���ایانەی ئێمە لەبەغ���داد كاریان حكومەتی عیراقەوە یاخود بەمەرسومێكی‬ ‫تایب���ەت وەربگ���ر ‌‬ ‫الیەنەكان���ی تر بەدەس���تنەهێنین‪ ،‬بەاڵم پێدەكەین لەهەرێمی كوردس���تان یاسای كۆماری دەرنەچو‪ ،‬كە هەندێ لەچاودێران‬ ‫تا ئێس���تا كۆتایی نەهاتوە بەدانیشتنی جیاوازتر هەیە‪ ،‬گرفتەكە لێرەدایە‪ ،‬بۆیە ئەم���ە وەك «دانپیانەنان» بەپرس���ەكە‬ ‫لیژن���ەكان‌و نەگەیش���تونەتە ئەنجامێكی لەهەوڵی ئەوەداین كە پڕۆژە یاس���ایەكی دەبینن؟‬ ‫عادل عەبدوڵاڵ‪ :‬كە لەپارلەمانی عیراق‬ ‫تایب���ەت ی���ان پێش���نیارێكی تایب���ەت‬ ‫كۆتایی‪.‬‬ ‫بەقوربانیانی جینۆس���اید گەاڵڵەبكەین‪ ،‬بەجینۆس���اید لەقەڵەمدراوە گەورەترین‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬بەپێ���ی راپۆرتێكی ژمارەی بۆئەوەی قەرەبوبكرێنەوە‪ ،‬هەمو هەوڵێك دەس���تكەوتە‪ ،‬گرنگ تەنیا دەستكەوتی‬ ‫پێش���وی رۆژنام���ەی «چاودێ���ر»‪ ،‬دەدەین‌و بەئەرك���ی خۆمانی دەزانین كە مادی نیە‪ ،‬دەس���تكەوتی مەعنەوی زۆر‬ ‫«حكومەتی عیراق بەرامبەر بەم كەیسە لەبەغداد خزمەتی كەسوكاری سەربەرزی گرنگە بەنس���بەت ك���ورد‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫س���ەدان ملیاری كورد ق���ەرزارە»‪ ،‬ئێوە ش���ەهیدان‌و ئەنفالك���راوان‌و كیمیابارانی یەكەم هەنگاوە بۆ بەجینۆسایدناساندنی‬ ‫ئەنفال‪ ،‬هەروا ئەم هەنگاوەی پارلەمانی‬ ‫بەدواداچونتان بۆ ئەم مەبەستە نەكردوە‪ ،‬كوردستان بكەین‪.‬‬ ‫عیراق كاریگەریی لەسەر واڵتانی جیهان‬ ‫كە بۆچی حكومەتی عیراق تا ئێستا ئەو‬ ‫هەبوە‪ ،‬ئێمەش وەك لیژنەی ش���ەهیدان‬ ‫لەهەوڵی ئەوەداین نوسراوێك ئاراستەی‬ ‫عادل عەبدوڵاڵ حەمەد‬ ‫یەكێتی���ی ئەوروپ���ا بكەی���ن‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫رانیە‬ ‫چوارقورنە‪-‬‬ ‫لەدایكبوی ‪1976‬‬ ‫بەهەمانشێوەی واڵتی سوید ئەم كەیسە‬ ‫بەجینۆساید لەقەڵەم بدەن‪.‬‬ ‫بەكالۆریۆس لەیاسا‬ ‫جێگ���ری س���ەرۆكی لیژن���ەی ش���ەهیدان‌و زیندانیانی سیاس���ی‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬پێتوای���ە لەدواكەتن���ی‬ ‫لەپارلەمانی عیراق‬ ‫زیانلێكەوتوان���ی‬ ‫قەرەبوكردن���ەوەی‬ ‫قوربانیان���ی جینۆس���اید كەمتەرخەمیی‬ ‫چاودێر‪ :‬س���ەرباری ئەوەی كە كەیسی لەالی���ەن س���ەركردایەتیی سیاس���یی‬ ‫قەرەبوەی نەكردۆتەوە؟‬ ‫ع���ادل عەبدوڵ�ڵ�ا‪ :‬تائیس���تا هی���چ ئەنف���ال‌و كیمیاب���اران بەجینۆس���اید كوردس���تانەوە ی���ان نوێنەران���ی كورد‬ ‫بەدواداچونێكم���ان نەك���ردوە‪ ،‬بەه���ۆی ناسراوە‪ ،‬بەاڵم باسلەوەدەكرێ كە الیەنە لەبەغداد هەبوبێت؟‬ ‫هەن���دێ گرفت���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم لەعیراق���دا عەرەبی���ەكان دژی قەرەبوكردن���ەوەی‬ ‫ع���ادل عەبدوڵ�ڵ�ا‪ :‬لەخول���ی پێش���و‬ ‫دەزگایەكم���ان هەی���ە بەن���اوی دەزگای خەڵك���ی كوردس���تانن‪ ،‬لەبەرامب���ەردا نوێنەرانمان لەحكومەت تاڕادەیەكی زۆر‬ ‫ش���ەهیدان‌و دەزگایەكی تریشمان هەیە‪ ،‬چیتانكردوە؟‬ ‫كەمتەرخەم بون‪ ،‬نوێنەرانمان لەحكومەت‬ ‫ع���ادل عەبدوڵ�ڵ�ا‪ :‬هەم���و الیەن���ە راستەوخۆ لەدەس���ەاڵتی جێبەجێكارین‪،‬‬ ‫بەناوی دەزگای زیندانییە سیاسیەكانەوە‪،‬‬ ‫لەخولی پێش���وی پارلەمانیشدا كۆمەڵێ سیاس���ییەكانی ناو پارلەمان هاوسۆزبون ئەوەی كە لەس���ەر پارلەمانە داڕش���تنی‬ ‫پرۆژەیاس���ا س���ەبارەت بەكەس���وكاری لەگەڵ كەیس���ی ئەنف���ال‪ ،‬چونكە لەناو یاس���ایە‪ ،‬ب���ەاڵم دەك���را لەس���ەردەمی‬

‫مەجلیس���ی حوكم‪ ،‬یان لەخولی یەكەمی‬ ‫پارلەمان���دا ئ���ەو كارە ئاس���انتربوە‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی پێگ���ەی بەهێزت���ر بوە‪،‬‬ ‫هەروا هاوپەیمانەكانیش���ی هاوپەیمانیی‬ ‫جدیتربون‪ ،‬بەاڵم لەئێس���تادا پەیوەندیی‬ ‫الیەن���ە سیاس���ییەكان‌و نێ���وان كوتلە‬ ‫گەورەكان س���اردو ئاڵۆزە‪ ،‬بۆیە پێموایە‬ ‫لەقۆناغ���ی یەكەمدا پەیوەن���دی كارێكی‬ ‫ئاس���ان نیە‪ ،‬لەراب���ردودا كەمتەرخەمی‬ ‫هەبوە‪ ،‬هەم لەنوێنەرانی كورد لەبەغداد‪،‬‬ ‫هەم لەنوێنەرانیش���مان لەناو پارلەمان‌و‬ ‫لەناو حكومەتدا‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬لەراپۆرتەكەی چاودێردا كە‬ ‫تایبەت بو بە كەیس���ی قەرەبوكردنەوەی‬ ‫ئەنفال‌و كیمیاباران‪ ،‬مەال بەختیار دەڵێت‬ ‫«كەیسی قەرەبوكردنەوەی ئەنفالكراوان‬ ‫بەئەندازەی كەیسی نەوت‪ ،‬لەكوردستان‌و‬ ‫دەرەوەی كوردس���تانیش گرن���گ‌و‬ ‫كاریگەرە‪ .‬كەمتەرخەمییەك لەسیاسەتی‬ ‫س���ەركردایەتیی سیاس���یی كوردستان‌و‬ ‫حكوم���ەت‌و پارلەمان���ی كوردس���تانیش‬ ‫لەمبارەیەوە هەیە» ئێ���وە لەمبارەیەوە‬ ‫چی دەڵێن؟‬ ‫عادل عەبدوڵاڵ‪ :‬منیش لەس���ەر هەمان‬ ‫بۆچونی بەرێز م���ەال بەختیارم‪ ،‬چونكە‬ ‫هەندێ‌ پرۆژەیاس���ا هاتۆتە ناو پارلەمان‬ ‫دەنگی زۆری بۆ بەرزكراوەتەوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫پرۆژەیاسای نەوت‌و گاز كێشەی زۆریشی‬ ‫لەناو پارلەمان‌و لەدەرەوەی پارلەمانیش‬ ‫لەسەر دروس���تكراوە‪ ،‬كە خۆی پێویست‬ ‫ب���و ئ���ەو دەنگبەرزكردنەوەی���ە زیات���ر‬ ‫ب���ۆ قەرەبوكردن���ەوەی كەس���وكاری‬ ‫ئەنف���ال‌و كیمیاباران بوای���ە‪ ،‬گرنگ نیە‬ ‫ل���ەروە مادیەكەی ئەم كەیس���ە چەندە‬ ‫قازانجی هەبو‪ ،‬ب���ەاڵم دەنگدانەوەیەكی‬ ‫جیهانیی زۆرباش���ی دەبو‪ ،‬بۆیە پێموایە‬ ‫بەرزكردن���ەوەی دەنگەكانم���ان لەن���او‬ ‫پارلەمان‌و لەدەرەوەی پارلەمان لەس���ەر‬ ‫خ���اك كەمتربوە‪ ،‬وەك لەس���ەر نەوت‌و‬ ‫گاز پێش���تر كردمان‪ ،‬ئێستاش پێویستە‬ ‫لەس���ەر ناوچ���ە داب���ڕاوەكان دەنگمان‬ ‫بەرزبكەین���ەوە‪ ،‬چونكە خ���اك گرنگترە‬ ‫لەنەوت‌و گاز‪.‬‬

‫َ‬ ‫طةآللةدةكر َين‬ ‫دو ثرؤذةياسا بؤ قةربوكردنةوةي قوربانيانى كيميابارانء ئةنفال‬

‫ناوخؤ‬

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫تۆڕەكانی كارەبا مەترسیی بۆ سەر ژیانی هاواڵتیان دروستدەكەن‬ ‫پێی دەبەینە دواوە‪.‬‬

‫چاودێر‪ -‬تابان رەزا‪:‬‬

‫سەندیكای كرێكاران‪ :‬كارەبا بەنیازە‬ ‫كرێكاران هۆشیاربكاتەوە‬ ‫سەرۆكی بەشی بیناسازیی سەندیكای‬ ‫كرێكارانی كوردستان‪ ،‬ئاماژە بەوەدەكات‪،‬‬ ‫پێویس���تە كرێكاران خۆیان بەئاگابن لەم‬ ‫جۆرە ئیشانە‌و سەالمەتی خۆیان بپارێزن‪،‬‬ ‫خ���اوەن پرۆژەكانی���ش بەش���ێوەیەك‬ ‫نەخشەكان دابڕێژن كە شوێنی كاركردنی‬ ‫كرێكاران دوربێت لەستونەكانی كارەباوە‬ ‫بۆ پاراستنی گیانی كرێكاران‪.‬‬ ‫عوسمان زیندانی‪ ،‬باس لەوەشدەكات‪،‬‬ ‫لەالی���ەن بەڕێوەبەرایەتی���ی كارەب���ای‬ ‫س���لێمانیەوە ئاگاداری���ان كردینەوە كە‬ ‫بەنی���ازن لەداهاتودا خولی هۆش���یاری‬ ‫بكەنەوە‌و رێنمای���ی لەناوەندەكانی كاردا‬ ‫باڵوبكەنەوە تا بتوانن سەالمەتی خۆیان‬ ‫بپارێ���زن‪ ،‬ب���ەاڵم لەگ���ەڵ فەرمانگ���ەی‬ ‫شارەوانیی هیچ پەیوەندییەكمان نییە‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتیش���ی "لەماوەی ‪ 11‬مانگی‬ ‫رابردودا ‪ 23‬حاڵەتی گیان لەدەس���تدانی‬

‫بەه���ۆی نزیك���ی بین���اكان لەت���ۆڕو‬ ‫س���تونەكانی كارەب���اوە‪ ،‬مەترس���ی بۆ‬ ‫س���ەر ژیان���ی هاواڵتی���ان دروس���تبوەو‬ ‫ه���ەر بەو هۆیەش���ەوە ژمارەیەك كرێكار‬ ‫لەكاتی كاركردندا ب���ەو هۆیەوە گیانیان‬ ‫لەدەس���تداوە‪ ،‬ب���ەڕای ش���ارەزایانیش‬ ‫چارەسەری ئەو كێشەیە بەكێڤڵكردن یان‬ ‫ژێرخاككردن���ی تۆڕەكانی كارەبا دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەڕێوەب���ەری راگەیاندنی كارەبای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬دەڵێت "ئەو پرۆژەیە قورسە‌و‬ ‫حكومەتی هەرێم توانای دروس���تكردنی‬ ‫نییە"‪.‬‬ ‫كارەبا‪ :‬دەتوانین لەكاتی پێویستدا‬ ‫كارەبا بكوژێنینەوە‬ ‫ش���ارەزایانی بواری بیناسازی ئاماژە‬ ‫بەوەدەك���ەن‪ ،‬ئێس���تا كە بین���اكان رو‬ ‫لەبەرزبونەوە دەكەن‪ ،‬لەگەڵ ستونەكانی‬ ‫كارەب���ا هاوتادەبن‪ ،‬ئەم���ەش گرفت بۆ‬ ‫نیشتەجێی بیناكان‌و كرێكارانیش لەكاتی‬ ‫ئیش���دا دروس���تدەكات‪ ،‬بۆیە پێویس���ت‬

‫بەڕێوەبەرایەتیی‬ ‫كارەبا‪ :‬كێڤڵكردنی‬ ‫تۆڕەكانی كارەبا‬ ‫لەئێستادا‬ ‫بەحكومەت ناكرێـت‬ ‫دەكات كە تۆڕەكانی كارەبا بكرێنە كێڤڵ‬ ‫یان ژێر خاك بكرێن‪.‬‬ ‫ئەم���ەش لەكاتێكدایە ك���ە هەرچەندە‬ ‫س���ەندیكای كرێ���كاران ب���اس لەگی���ان‬ ‫لەدەس���تدانی دو كرێ���كار ب���ەو هۆیەوە‬

‫بةث َيويست دةزانر َيت دانانى تؤ ِرةكانى كارةبا لةكطةأل ش َيوازى بيناسازى ئ َيستادا بطوجن َيتنر َيت‬

‫خۆی بەرپرس���یاردەبێت لە هەر رودانی‬ ‫روداوێك‪ .‬وتیش���ی "پێوەرێكمان داناوە‬ ‫كە دەبێ���ت هاواڵتیان پابەن���دی بن كە‬ ‫دیواری بیناكانیان مەترو نیوێك لەستونی‬ ‫كارەباوە دوربن"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی كردن���ی ت���ۆڕی‬ ‫كارەبا بەكێڤڵ س���یروان محمەد‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوەدەكات‪ ،‬ئ���ەو پرۆژەیە لەئێس���تادا‬ ‫زۆر گران���ە‌و تێچونێك���ی زۆری دەوێت ‪،‬‬ ‫حكومەت���ی هەرێم توان���ای كەمە‪ ،‬بۆیە‬ ‫خاوەن بیناكان دەتوانن لەس���ەر حسابی‬ ‫خۆیان تۆڕی كارەبای سنوری بیناكانیان‬ ‫بكەنە كێڤڵ ‪.‬‬

‫دەكات‪ ،‬ب���ەاڵم بەپێ���ی زانیارییەكان���ی‬ ‫چاودێر كە لەرێگەی هاواڵتیانەوە دەستی‬ ‫كەوت���وە ژمارەی ئەو كەس���انەی كارەبا‬ ‫گرتونی لەكاتی كاردا لەو ژمارەیە زیاترە‪.‬‬ ‫بەڕێوەب���ەری راگەیاندن���ی كارەب���ای‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ب���اس ل���ەوە دەكات‪ ،‬پێیان‬ ‫ناخۆش���ە هاواڵتیی���ەك ی���ان كرێكارێك‬ ‫بەه���ۆی لەكات���ی ئیش���كردندا گی���ان‬ ‫لەدەستدەدەن‪ ،‬بەاڵم ئەوە لەسەر خاوەن‬ ‫بیناكانە‌و پێویس���تە داواكاری پێشكەش‬ ‫بەبەڕێوەبەراتیەتییەكەی���ان بك���ەن كە‬ ‫بیناكەیان زۆر نزیكە لەستونی كارەباوە‌و‬ ‫مەترسیی بۆ سەر گیانی كرێكاران هەیە‪.‬‬ ‫سیروان محەمەد ئاماژەی بەوەشكرد‪،‬‬ ‫شارەوانیی‪ :‬خاوەن بیناكان بەرپرسن‬ ‫ئام���ادەن لەكاتی كاركردندا كارەبای ئەو‬ ‫الی خۆی���ەوە بەڕێوەب���ەری كاروباری‬ ‫شوێنە بكوژێننەوە كە مەترسی دروست‬ ‫دەكات‪ ،‬بەپیچەوان���ەوە خ���اوەن بین���ا هونەری لەش���ارەوانیی سلێمانی‪ ،‬دەڵێت‬

‫"ش���ارەوانی تەنها مۆڵ���ەت دەدەنە ئەو‬ ‫بینایانەی هیچ جۆرە كێش���ەیەكیان نییە‬ ‫كە بەر شەقام نەكەوێت یان لەستونەكانی‬ ‫كارەباوە زۆر نزیك نەبێت"‪.‬‬ ‫ئ���اری خ���وا رەحم‪ ،‬وتیش���ی "ئێمە‬ ‫ب���ەردەوام لەگەڕاندای���ن بۆ پش���كنینی‬ ‫بین���اكان‌و لەبونی هەر س���ەرپێچەیەك‬ ‫ئاگاداردەكرێن���ەوە‌و ئیش���ەكەیان پ���ێ‬ ‫رائەگرین ت���ا س���ەرپێچییەكانیان چارە‬ ‫نەك���ەن‪ ،‬مۆڵەت���ی كاركردنی���ان پ���ێ‬ ‫نادرێتەوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو باسی لەوەشكرد كە پەیوەندیی‬ ‫بەردەوامی���ان لەگ���ەڵ بەڕێوبەرایەتی���ی‬ ‫كارەبا هەیە لەكاتی پەس���ەندكردنی هەر‬ ‫نەخش���ەیەكدا‪ .‬رونیش���یكردەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بزانی���ن دیواری هەر بینایەك زۆر هاتۆتە‬ ‫پێش���ەوە‌و نزیكە لەستونەكانی كارەباوە‬

‫شاره‌زایه‌کی‬ ‫بیناسازی‪:‬‬ ‫كێڤڵكردنی‬ ‫تۆڕەكانی كارەبا‬ ‫لەگەڵ شێوازی‬ ‫بیناسازیدا‬ ‫چارەسەرە‬ ‫كرێكاران هەبوە كە نۆیان بیانین‌و ئەوانی‬ ‫تری���ش ناوخۆیین لەناویان���دا دو حاڵەت‬ ‫بەكارەبا یەكیان لەشارباژێر ئەوەی تریان‬ ‫دەربەندیخ���ان ك���ە لە كات���ی كاركردندا‬ ‫بەكارەبا گیانیان لەدەستداوە"‪.‬‬

‫هەندێ فرۆشیار لەكێشانەدا فێڵ لەكڕیارەكانیان دەكەن‬

‫لیژنە هاوبەشەكان‪ :‬دەبێت هەمو فرۆشیارەكان تەرازوەكانیان بكەنە ئەلیكترۆنی‬ ‫چاودێر‪ -‬پەپولەعەبدوڵاڵ‪:‬‬ ‫هاواڵتی���ان باس ل���ەوە دەك���ەن كە‬ ‫هەندێ لەدوكاندارو دەستگێڕو ئۆتۆمبێلە‬ ‫میوەفرۆش‌و مریشكفرۆشەكان لەكێشاندا‬ ‫فێڵ دەكەن‌و دەس���تكاری تەرازوەكانیان‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬وەك هاواڵتیای���ەك دەیخاتەڕو‬ ‫ك���ە ئۆتۆمبێلێك���ی مریش���ك ف���رۆش‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫كیلۆیەك مریش���كی پێ فرۆشتوە بەس ‌‬ ‫ه���ەزارو نیو‪ ،‬ب���ەاڵم ‪ 750‬گرام بوە نەك‬ ‫كیلۆیەك‪ ،‬س���ەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی‬ ‫قایمقامییەتی س���لێمانیش رایدەگەیەنێت‬ ‫كە ئاگاداری هەمو فرۆشیارەكانیان كردوە‬ ‫كە تەرازوەكانی���ان بكەن بەئەلیكترۆنی‪،‬‬ ‫ئەوەی پابەندیش نەبێت سزای دەدەن‪.‬‬ ‫‪ 750‬گرام بەكیلۆیەك دەفرۆشێت‬ ‫مەجید س���ەعدی ك���ە هاواڵتییەكەی‬ ‫تەمەن ‪ 46‬ساڵە‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات كە‬ ‫رۆژێك ئۆتۆمبێل لەكۆاڵنەكەیاندا هاواری‬ ‫دەكرد كیلۆیەك مریش���ك بەسێ‌ هەزارو‬ ‫نیوە‪ ،‬ئەویش مرێشكێكی سێ‌ كیلۆیی لێ‬ ‫كڕێوە "بەاڵم كاتێك هەستم كرد كە تەواو‬ ‫نییە بۆیە كێش���امەوە‪ ،‬بۆم دەركەوت كە‬ ‫لەهەر كیلۆی���ەك ‪ 250‬گرامی كەمە‪ ،‬واتە‬ ‫‪ 750‬گرامی بەسێ هەزار دەفرۆشت نەك‬ ‫كیلۆیەك"‪.‬‬ ‫ئەس���مەر عەبدوڵاڵ تەمەن ‪ 35‬س���اڵ‪،‬‬ ‫ب���اس لەوە دەكات ك���ە دوكانێكی نزیك‬ ‫ماڵ���ی خۆیان مریش���كی كڕی���وە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوات���ر ب���ۆی دەركەوت���وە كەمتری بۆ‬

‫دەكێش���ێت بۆیە داوای كردوە بەتەرازوی‬ ‫خۆی مریش���كەكەی بۆ بكێشێت‪ ،‬بەاڵم‬

‫لەكێش���انەدا كیلۆی تەواو ناكێشن‌و فێڵ‬ ‫لەخەڵك دەكەن‪.‬‬

‫ئ���ەو دوكان���دارە وتیش���ی "رەنگ���ە‬ ‫هەن���دێ دوكانداری���ش بەو ج���ۆرە فێڵ‬

‫هاواڵتییەك‪ :‬فرۆشیارێك لەهەر كیلۆیەك‬ ‫‪ 250‬گرامی لێبردم‬ ‫دوكاندارەك���ە رازی نەبوە‪ ،‬وتویەتی هەر‬ ‫بەتەرازوەكەی خۆم دەیكێشم‪.‬‬ ‫بەوتەی عەباس قادر كە هاواڵتییەكی‬ ‫‪ 24‬س���اڵە‪ ،‬لەنێو بازاڕدا میوەی كڕیوە‪،‬‬ ‫هەس���تی كردوە كە ت���ەرازو و كیلۆكانی‬ ‫فرۆش���یارەكە ت���ەواو نیی���ە‪ .‬وتیش���ی‬ ‫"پێویستە لەو دوكاندارانە بپرسرێتەوە كە‬ ‫تەرازوەكانیان تەواو نییەو فێڵ لەخەڵك‬ ‫دەكەن"‪.‬‬ ‫دوكاندارێك‪ :‬ئۆتۆمبێلەكان‬ ‫كڕیارەكانمان دەبەن‌و فێڵیشیان‬ ‫لێدەكەن‬ ‫خ���اوەن دوكانیكی مریشكفروش���یش‬ ‫بەناوی س���ەالم ق���ادر ك���ە لەناوەندی‬ ‫گەڕەكێكدا بەپیش���ەكەیەوە خەریك بو‪،‬‬ ‫ئام���اژەی بەوە ك���رد ك���ە بەكارهێنانی‬ ‫چەندین ت���ەرازو و قەپانی كۆن لەالیەن‬ ‫ئۆتۆمبێلەفرۆش���یارەكانەوە بەكاردێ���ت‌و‬ ‫كڕیارەكان���ی ئێم���ە بۆ خۆی���ان دەبەن‪،‬‬ ‫بەنرخ���ی كەمت���ر هاوار دەك���ەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫راستییەكەی ئەوەیە نرخی كەمتر دەڵێن‌و‬

‫تةرازوي ئاسايي ش َيوازى ف َيلكردنى ت َيدا زياترة بةبةراورد لةطةأل تةرازوى ئةليكرتؤنى‬

‫لەكڕیارەكانیانبك���ەن‪ ،‬بەاڵم ئێمەوە ئەوە‬ ‫ناكەین"‪.‬‬ ‫لیژنە هاوبەشەكان‪ :‬روبەڕوی‬ ‫ئیجرائاتی یاسایی دەبنەوە‬ ‫الی خۆش���یەوە س���ەرۆكی لیژن���ە‬ ‫هاوبەش���ەكانی قایمقامیەتی س���لێمانی‬ ‫ئاماژەی بەوەكرد‪ ،‬بەه���ۆی بێدەنگبونی‬ ‫هاواڵتی���ان ی���ان هەس���ت نەكردنی���ان‬

‫‪5‬‬

‫خزمەتكردنی‬ ‫مێژوەكەمان‬ ‫مێژو گێڕان���ەوەی دیرۆكی مرۆڤ‌و‬ ‫مرۆڤایەتیی���ە بەش���ێوەو ش���ێوازی‬ ‫جیاجی���او لەس���ەر جوگرافی���ای‬ ‫جیاواز‪ ،‬میللەتان بەهەمو ش���ێوازێك‬ ‫لەهەوڵی ئ���ەوەدان مێژویەكی باش‌و‬ ‫پڕ س���ەروەریان هەبێت‌و شانازیشی‬ ‫پێوەبكەن‌و لەگشت شوێن‌و بۆنەكاندا‬ ‫نمایش���ی بك���ەن‪ ،‬كاتێ���ك وەك‬ ‫گەشتیارێك دەچیتە واڵتێكی دور یان‬ ‫نزیك لەخۆت هەس���تدەكەیت هێشتا‬ ‫ماوتە بیگەیتێ‌‪ ،‬هێش���تا نەتتوانیوە‬ ‫خزمەتی واڵتی خ���ۆ بكەیت‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەوەش بزانین مێ���ژو تەنها دیرۆكی‬ ‫نێ���و دو بەرگ���ی ت���ۆز لێنیش���توی‬ ‫كتێب���ان نییە‪ ،‬یان نوس���ینەوەیەكی‬ ‫كاڵوكرچی بیرەوەرییەكانی تاكەكانی‬ ‫نێ���و كۆمەڵگا نییە ك���ە ئەمڕۆ ئێمە‬ ‫دەستمان داوەتێ‌‌و وەك هەر شتێكی‬ ‫دیكە خەریكە دەیكەین بەچاولێكەری‌و‬ ‫تێیدا هەموشمان خۆمان بەپاڵەوان‌و‬ ‫قارەمان دێتە بەر چاو‪.‬‬ ‫ئێم���ەی كورد كە پی���اوو ناوداری‬ ‫باش���مان ه���ەن‪ ،‬نەمانتوانی���وە بۆ‬ ‫مێ���ژوی خۆمان تەوزیفی���ان بكەین‪،‬‬ ‫یان ئەوانیش نەیانتوانیوە سەروەت‌و‬ ‫س���امانی خۆی���ان بكەن���ە قوربانی‬ ‫ب���ۆ واڵت‌و میللەتی خۆی���ان تا ببنە‬ ‫مێژویەك���ی گ���ەورەو ئیرادەیەك���ی‬ ‫هەمیشەیی بۆ میللەتەكەیان‪.‬‬ ‫خزمەتك���ردن مێژوی نەتەوەكەمان‬ ‫لەهەم���و بوارەكان���دا‌و خس���تنەڕوی‬ ‫بەتایب���ەت ل���ەڕوی گەش���تیارییەوە‬ ‫گرنگی خۆی هەی���ە‪ ،‬جگە لەمانەش‬ ‫الیەنێكی دیك���ە هەیە كە لەرێگایەوە‬ ‫دەمانتوان���ی‌و دەش���توانین خزمەت‬ ‫بەمێ���ژوی خۆمان بكەی���ن‪ ،‬ئەویش‬ ‫هێش���تنەوەو جوانكردن���ی ئەو گۆڕە‬ ‫غەریبانەی���ە لەكوردس���تان ك���ە‬ ‫پەڕاگەندەبون‌و خەریكە دەسڕێنەوە‪،‬‬ ‫دەكرێ���ت ئەگ���ەر پیاوچ���اك بوبن‪،‬‬ ‫ئ���ەوا تێك���ەاڵ بەكلت���وری خۆمانی‬ ‫بكەی���ن‪ ،‬ئەگ���ەر پیاوخ���راپ بوبن‌و‬ ‫هاتبن بۆ ش���ێواندنی واڵتی ئێمە‪ ،‬بۆ‬ ‫نەوەكانی خۆم���ان وەك كارەكتەری‬ ‫نێگەتیڤ نمایشیان بكەین‌و بەدنیاش‬ ‫بڵێین ئەمانە هاتونەتە س���ەر خاكی‬ ‫خۆم���ان‌و دەس���تدرێژیان كردۆت���ە‬ ‫س���ەر پیرۆزییەكانم���ان‪ ،‬بۆیە لێرەدا‬ ‫ك���وژراون‪ .‬بەهەرحااڵ ئێمەی كورد تا‬ ‫ئێس���تا كە نەمانتوانیوە شانبەشانی‬ ‫ژی���ان مێژوەكەم���ان پاكبكەینەوە‪،‬‬ ‫ئەم���ەش بەتەنیا ئەرك���ی حكومەت‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵك���و ئەركی هەموانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێویستە الیەنە پەیوەندیدارەكان لەم‬ ‫بوارەدا هاندەربن‪.‬‬ ‫ئەحمەد عارف‬ ‫ب���ەو فێڵە‪ ،‬ئ���ەوە حاڵەت���ە لەهەندێك‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی گەڕۆك���دا كە فرس���ەتیان‬ ‫هێن���اوە بەش���اراوەیی ماوەت���ەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫داوای لەهاواڵتی���ان دەكەی���ن ك���ە لەو‬ ‫روەوە س���كااڵیان هەبێت‌و پەیوەندیمان‬ ‫پێوەبك���ەن‪ ،‬ئ���ەوەش بەگرتنی ژمارەی‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانیان‪ ،‬ی���ان هەر بەڵگەیەكی‬ ‫تر تاوەك���و ئێمەش پەیوەن���دی بكەین‬ ‫بەبەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی سلێمانیەوە بۆ‬ ‫بەدواداچون‌و كۆنترۆڵكردنی ئەو حاڵەتە‪.‬‬ ‫عوس���مان ئەبوبەك���ر‪ ،‬وتیش���ی "هەر‬ ‫مریش���ك فرۆش���ێك لەهەر ش���وێنێكدا‬ ‫بەتایبەت���ی لەئۆتۆمبێل���ە گەڕۆكەكاندا‬ ‫ئەگ���ەر تێبین���ی ئ���ەوەی لێبكرێت ئەوا‬ ‫روبەڕوی ئیجرائاتی یاسایی دەبێتەوە"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیش���یكردەوە‪ ،‬چاودێریی‬ ‫كێش���ەكان‌و ت���ەرازوەكان دەك���ەن‬ ‫لەكۆاڵنەكانیش���دا ب���ۆ ئ���ەو مەبەس���تە‬ ‫لیژن���ەی تایبەتمان هەی���ە‪ ،‬جگە لەبونی‬ ‫لیژنەیەك���ی تر لەش���ارەوانی س���لێمانی‬ ‫ك���ە تایبەت ك���راوە بەدواداچونی كەمی‬ ‫كێش���ی تەرازوەكان‪ ،‬ئاگاداری سەرجەم‬ ‫شوێنەكانی فرۆشتنمان كردوە بۆ گۆڕینی‬ ‫تەرازوەكانی���ان بەت���ەرازوی ئەلیكترۆنی‬ ‫ئەوەش پابەند نەبێت ئیجرائاتی یاسایی‬ ‫بەرامبەر دەكەین‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫َ‬ ‫هةوال‬ ‫ل َيكدانةوةى‬

‫ئەنفال تاوانی دژ بەمرۆڤایەتییە‪،‬‬ ‫با بەقوربانی سیاسەت نەكرێت‬ ‫پارێزەر ‪ :‬ئەحمەد فاتیح محەمەد‬ ‫ئیس���رائیل دەوڵەتێك���ی نەتەوەی���ی‬ ‫نی���ە‪ ،‬بەڵك���و دەوڵەتێك���ی ئاینی���ە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم تاوان���ی هۆڵۆكۆس���ت بۆت���ە‬ ‫ناس���نامەی بەدەوڵەتبونیان‪ .‬پرۆس���ەی‬ ‫تاوان���كاری لەناوبردن���ی گەل���ی كورد‪،‬‬ ‫لەژێ���ر ن���اوی ئەنف���ال‪ ،‬تاوانێك���ی دژ‬ ‫بەمرۆڤایەت���ی‌و پەیماننامە‌و رێكەوتننامە‬ ‫نێودەوڵەتییەكان بو‪ ،‬ئەو پەیماننامانەی‬ ‫نەتەوەكانی���ان‬ ‫قەتڵوعامكردن���ی‬ ‫بەجینۆس���اید ناس���اندوە ك���ە تاوانێكی‬ ‫نێودەوڵەتی���ە‪ .‬ڤاتی���كان بەتاوانی (دژ‬ ‫بەخودا) وەسفیدەكات‪ .‬بەاڵم ئەم پرۆسە‬ ‫بەدناوە كەلەواڵتێكی عەرەبی‌و ئیسالمی‌و‬ ‫بەناوی یەكێك لەس���ورەتەكانی قورئان‬ ‫ئەنجامدرا‪ ،‬نەبوە ه���ۆی ئەوەی بوێری‌و‬ ‫شكۆی دەس���ەاڵت‌و ش���ەقامی عەرەبی‬ ‫ببزوێنێت‪ .‬تاوانی ئەنفال كەبەشێوەیەكی‬ ‫سیستماتیك‌و بەرنامە دارێژراو لەسیاقی‬ ‫هەڵمەتێكی سەربازی فراوان ئەنجامدرا‪،‬‬ ‫تەنان���ەت س���وپای هەندێ���ك لەواڵتانی‬ ‫عەرەبیش تێدا بەشداربون‪ ،‬هیچ كەسێك‬ ‫بەدەستەبژێرەكانی عەرەبیشەوە نەهاتنە‬ ‫گ���ۆ‪ ،‬ئەم���ەش هێمایە ب���ۆ نەخەمڵینی‬ ‫فەرهەنگ���ی دیموكراس���ی‌و لیبڕاڵ���ی‬ ‫ه���زری عەرەبی‪ ،‬هێمایە ب���ۆ رێزنەگرتن‬ ‫لەمافەكانی مرۆڤ‪ ،‬پاشان نەبون‌ویژدانی‬ ‫ئاینی‌و مرۆی���ی‪ .‬كۆم���ككاری عەرەبی‪،‬‬ ‫رێكخراوە عەرەبی‌و ئیس�ل�امییەكان زۆر‬ ‫ێ بایەخان���ە ل���ەم روداوە گەورەیەیان‬ ‫ب‌‬ ‫دەڕوانی‪ ،‬كەهیچی لەتاوانی ئیبادەكردنی‬ ‫ئەرمەن���ەكان‌و یەه���ود‌و تۆتس���ییەكانی‬ ‫رواندا كەمتر نەبو‪ ،‬هیچی لەئیبادەكردنی‬ ‫موسوڵمانەكانی بۆس���نە‌و هرزەگۆڤینیا‬ ‫كەمتر نەبو‪ ،‬كەواڵتانی عەرەب‌و ئیسالمی‬ ‫زۆر بەتون���دی دەنگی���ان بەرزكردبۆوە‪.‬‬ ‫هەنوك���ەش نەحكومەت���ی عیراق���ی‌و‬

‫نەالیەن���ە عەرەبیەكانی نێ���و پارلەمانی‬ ‫عیراقی‌و تەنانەت رێكخراوەكانی كۆمەڵی‬ ‫مەدەنی���ش‪ ،‬ئامادەنی���ن داوای لێبوردن‬ ‫لەگەلی كورد بك���ەن‪ .‬حکومه‌تی عیراقی‬ ‫فیدراڵی���ش‪ ،‬هیچ رێکارێکی یاس���ایی بۆ‬ ‫قه‌ره‌بوکردن���ه‌وه‌ی م���ادی و مه‌عن���ه‌وی‬ ‫ب���ۆ که‌یس���ی ئه‌نف���ال نه‌هاویش���توه‌‪،‬‬ ‫ئەم���ە ماهییەتی هزری ناسیۆنالیس���تی‬ ‫شۆڤێنیزمی عەرەبی عیراقی دەردەخات‪،‬‬ ‫بەهەردو مەزهەبی ش���یعی‌و سونییەوە‪..‬‬ ‫ئێم���ە لەكوردس���تانیش تائێس���تا وەك‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان گوتارێكی‬ ‫یاس���ایی‌و سیاسی‌و دبلۆماس���یمان نیە‬ ‫بۆ ئەم كەیس���ەو بۆ ئەوەیش كە لەگەڵ‬ ‫‌واڵتانی ئیقلیمی‌و لەگەڵ واڵتانی ئەوروپا‌و‬ ‫ئەمەری���كا‌و نەتەوەیەكگرت���وەكان باس‬ ‫لەبەفەرمی ناس���اندنی كەیس���ی ئەنفال‬ ‫بكەین‪.‬‬ ‫ئەم تاوانەی بەبەرچ���اوی جیهانەوە‬ ‫ئەنجامدرا‪ ،‬هەم���و روكنەكانی تاوانكاری‬ ‫نێودەوڵەتی تێدایە‪ ،‬بەفەرمی بەجینۆساید‬ ‫بناسرێت‪ ،‬ئەنفال تاوانێكە دەرهەق بەكورد‬ ‫ك���راوە‪ ،‬ئایدی���ا‌و جیهانبین���ی حزبەكان‬ ‫دەبێ���ت لەوە گەورەتر بێ���ت چ الیەنێك‬ ‫دەتوانێت كاری باش لەسەر ئەم كەیسە‬

‫ب���كات‪ ،‬بۆیە گوت���اری یەكگرتو دەبێتە‬ ‫هۆی ئەوەی ش���ەقامی كوردی بجوڵێت‌و‬ ‫داوای بەفەرمی ناس���اندنی ئەنفال بكات‌و‬ ‫رەوەندی كوردیش لەدەرەوە‪ ،‬فشاری زۆر‬ ‫بكەنە سەر پارتەكانی ئەوروپا‪ ،‬پاشانیش‬ ‫ئ���ەو كونس���وڵگەرییانەی دێن���ە هەرێم‬ ‫دەبێت حكومەتی هەرێم لێزانانە بتوانێت‬ ‫گوتارێكی دیپلۆماس���یان ئاراستە بكات‬ ‫دەربارەی ئەنفال‪ ،‬هەروەها ئەو كۆمپانیا‬ ‫بیانیان���ەی دێنە كوردس���تان فش���اریان‬ ‫بخرێتەسەر كە هیچ بۆندێكی ستراتیژییان‬ ‫لەگەڵ���دا ناكرێن ئەگەر ه���اوكار‌و هێزی‬ ‫فشارنەبن بۆسەر رای گشتی واڵتەكانیان‪.‬‬ ‫بیریش���مان نەچێت‪ ،‬فاكت���ەری ئابوری‬ ‫رۆڵێك���ی گرنگ���ی هەیە لەم كەیس���ەدا‪،‬‬ ‫چونك���ە هۆڵۆكۆس���ت بەهۆی فش���اری‬ ‫لۆبیی���ە یەهودییەكان بۆتە جینۆس���اید‪،‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا قەتڵوعامی ئەرمەنییەكان‬ ‫ێ تائێستا‬ ‫بەجینۆساید نەناسێنراوە‪ .‬وەل ‌‬ ‫ئێمە پارلەمانی كوردس���تان تائێستا ئەم‬ ‫پرۆس���ەیەی بەجینۆس���اید نەناساندوە‬ ‫كە ئەمە كەلێنێك���ی گەورەیە لەهەرەمی‬ ‫یاس���ایی هەرێمدا‪ .‬بۆی���ە نابێت چی تر‬ ‫لەسەر ئەم پشتگوێخس���تنی ئەم تاوانە‬ ‫بوەستین‪ ،‬گریان‌و فرمێسك بڕێژین‪ ،‬بەڵكو‬

‫لەناوخۆ لەپارلەمان بەفەرمی بناسرێت‪،‬‬ ‫رۆژی ‪ 4/14‬ی هەم���و س���اڵێك بكرێتە‬ ‫رۆژی ماتەمینی‌و پش���وی فەرمی‪ ،‬نەك‬ ‫یادێكی راگوزەر‪ ،‬تەنانەت لەسەرتاسەری‬ ‫عیراق پش���وبێت‪ ،‬پارلەمان‌و حكومەت‌و‬ ‫الیەن���ە سیاس���ییەكانیش بەگوتارێك���ی‬ ‫كوردان���ە دور لەبەرژەوەندیی حزبەكان‪،‬‬ ‫لەگەڵ پارلەم���ان‌و حكومەت���ی عیراقی‬ ‫بكەن ئەم كەیسە چیتر مامەڵەی سیاسی‬ ‫پێوەناكرێ���ت‌و دەبێ���ت بەش���ێوەیەكی‬ ‫یاس���اییانە‌و لەس���یاقی رێكەوتننام���ە‬ ‫نێودەوڵەتییەكان بەجینۆس���اید بكرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئێم���ە تائێس���تاش مامەڵە لەگەڵ‬ ‫ئەقڵی دۆگم���ای نوخبەی عەرەبیش���دا‬ ‫دەكەین‪ ،‬ئەوەتا ماددەی ‪ 140‬دەس���تور‬ ‫هەیە‪ ،‬ب���ەاڵم ئامادەنی���ن رۆچنە بواری‬ ‫جێبەجێكردن���ەوە‪ ،‬ب���ۆ ئێم���ەی كورد‬ ‫بەفەرمی ناساندنی ئەنفال وەك جینۆساید‬ ‫كۆكردن���ەوەی گەلی كوردە بەگش���تی‪،‬‬ ‫ناكرێت ئێمە خۆمان بەدەس���تی خۆمان‬ ‫ئەم دۆس���ێیە پەراوێز بخەین‌و رادەستی‬ ‫رێكخراوەكانی بكەی���ن‪ ،‬كە بەدڵنیاییەوە‬ ‫رێكخراوەكان���ی كۆمەڵی مەدەنی تایبەت‬ ‫بەم كەیسە باشتر كاردەكەن‪.‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪8‬‬

‫مەسئولی‬ ‫ب ‌ێ مەزرەعە!‬ ‫پ‪.‬ی‪.‬د‪ .‬وەلی مەحمود حەمەد*‬ ‫من بەش���بەحاڵی خۆم لەس���ەردەمانی رژێم‪ ،‬ناوی یەك دو كەس���ی ش���ارەكەم‬ ‫(هەولێر)م دەبیس���ت كە (مەزرەعە)یان هەبێ���ت‪ ،‬دواتر بڕیارێك دەرچو ناویان نا‬ ‫(تفرغ زراعی)‪ ،‬واتە خۆتەرخانكردنی كش���توكاڵی‪ ،‬ئەویش بۆ هەڵگرانی بڕوانامەی‬ ‫كشتوكاڵی بو (بەكالۆریۆس‪ ،‬پەیمانگا‪ ،‬ئامادەیی)‪ ،‬ئەگەر وازبهێنن لەوەزیفە پارچە‬ ‫ێ ئەنجامدەدا‪ .‬ئەوانیش ژمارەیان زۆر‬ ‫زەوی���ان وەردەگرت‌و پڕۆژەی بەرهەمهێنانی ل ‌‬ ‫كەمبو‪ ،‬زۆربەیان پارەدارێكیان دەكرد بەهاوبەش لەگەڵ خۆیان‪ ،‬چونكە پارەی ئەم‬ ‫پڕۆژەیان بەتەنها نەبو‪ .‬كاتی س���ەفەری بەغداد‌و ئەو ش���وێنانەم دەكرد دەمبیست‬ ‫دارودەس���تەی حكومەتی بەغدادیش كە ئەوانیش ژمارەكانیان زۆر كەم بو كەس���ە‬ ‫نزیك‌و خزم‌و بااڵدەس���تەكانی نزیكی سەدام حسین پڕۆژەی كشتوكاڵی‌و ئاودێریان‬ ‫هەبو‪ ،‬وە هەندێكیان داگیریان كردبو‪.‬‬ ‫بەاڵم ماشااڵو حاڵی حازر لەكوردستانی خۆمان كە جارێك (هەمو دەستكەوتەكان‪،‬‬ ‫نە دەوڵەتی س���ەربەخۆین‪ ،‬نە كۆنفیدڕاڵیش���ین‪ ،‬هەتاوەكو فیدڕاڵیەكەش���مان پڕ‬ ‫لەكێش���ەیە‌و نەچەس���پاوە‪%30 ،‬ی زیاتری خاكی كوردستان‌و نزیكی ئەم رێژەیەش‬ ‫خەڵكم���ان ماوەتەوە لەناوچە دابڕێندراوەكان‌و ناویان بۆلێناوین بەناوچەی كێش���ە‬ ‫لەس���ەر)‪ ،‬پڕبوە لەمەزرەعە‌و تەلبەند‌و ڤێلالی س���ەرگرد‌و تەپۆلكە‌و كارەبای فول‌و‬ ‫بیر‌و حەوزی مەلەوانی‌و داگیركردنی شوێنی گەشتیاری‌و زەوی بەپیتی كشتوكاڵی‪،‬‬ ‫كە بەداخەوەم ئەگەر بەدواداچونی وردیان بۆبكرێت‌و لێپێچینەوە لەگەڵ كەسەكان‌و‬ ‫ج���ۆری زەویەكان بكرێت‪ ،‬بەش���ی هەرە زۆریان تەجاوز‌و لەیاس���ا الدان‌و غەدرن‪.‬‬ ‫خۆزگەشمان دەخوازت كە بەشێكی ئەم مەزرەعانە بۆ قازانجی گشتی‌و وەبەرهێنان‬ ‫بونایە‌و پڕۆژەی ژێرخانی ئابوری بونایە‪ ،‬نەوەك بیبەری س���وری‌و خەیاری ئێرانی‌و‬ ‫توركی‌و ش���وتی لەدورترەوە بهێنن ب���ۆ گومرگ‌و بازاڕەكان‪ ،‬كە خوانە خواس���تە‬ ‫ێ سنورەكانمان توشی گەمارۆیەك بن‪ ،‬كەس بەحاڵمان نەبێ‌‪.‬‬ ‫سبەین ‌‬ ‫ێ هەندێ بەرپرسی حیزبی‌و حكومی‬ ‫ێ ئەوەندە زەق‌و بێزاركەرب ‌‬ ‫بابەتەكە لەوەدەچ ‌‬ ‫ێ لەبەرچاوی خەڵكی كوردستان (چ خەڵكی وشیار چ خەڵكی‬ ‫ناشیرین‌و رەش كردب ‌‬ ‫س���ادە)‪ .‬خۆم وەك ش���اهیدحاڵێك لەم رۆژانە لەشوێنێك بوم لەكۆیە الی هەندێك‬ ‫فەرمانبەر‌و بەرپرسی كشتوكاڵی‪ ،‬باسی ئەوەیان دەكرد كە هەندێك نەمام‌و پەین‌و‬ ‫ش���ت هاتوە بۆ هۆبەكانی كش���توكاڵی‪ ،‬ئەوانیش دەیانەویست دابەشیبكەن‪ ،‬لەپڕ‬ ‫یەكێكی���ان كە دیارە منی دەناس���ی وت���ی‪ :‬دكتۆر گیان تۆ چەن���د نەمامی مێوت‬ ‫ێ بكەم؟ وتی بۆ مەزرەعەكەت!‪،‬‬ ‫ێ چی ل ‌‬ ‫پێویستە؟‪ ،‬وتم ناوەڵاڵ من بۆچیمە هیچم ناو ‌‬ ‫منی���ش بەپێكەنینەوە وتم كامە مەزرەعە؟‪ ،‬وتی ها؟ بۆچی تۆ مەزرەعەت نییە؟‪،‬‬ ‫وتم نە بەخوای‪ ،‬من مامۆس���تام‌و كادیری حیزبیش���م‪ ،‬ئیتر مەزرەعەم چۆن هەبێ‌‪،‬‬ ‫ێ مەزرەعە هەیە)؟!‬ ‫لەوەاڵمدا وتی‪( :‬چما مامۆستا مەسئولی ب ‌‬ ‫*ئەندامی ئەنجومەنی ناوەندی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪.‬‬

‫مەترسیی كلتوری (ئەنفال ــ جینۆساید) لەهزری دەسەاڵتی نوێی عیراقیدا‬

‫ئومێد مەحمود‬ ‫جینۆس���اید بەمانا عەرەبییەكەی واتە‬ ‫(االب���ادة الجماعی���ة)‪ ،‬دوای ناس���اندنی‬ ‫پرۆس���ەی كۆمەڵكوژیكردن‌و كاولكردنی‬ ‫نیش���تمان‌و تااڵنك���ردن‌و بەدیلك���ردن‌و‬ ‫كۆیلەكردنی كچ���ان‌و كوڕانی الوی كورد‬ ‫لەالی���ەن س���وپای عیراقی بەعس���ەوە‪،‬‬ ‫لەنێوەندە سیاسی‌و دادگایی‌و پارلەمانییە‬ ‫مَ‬ ‫لةطةلانداية‬ ‫ئةنفال؛ نةلةث َيشمانةوة‪ ،‬نة لةدوامانةوةية‪ ..‬تارماييةك هةميشة‬ ‫جیهانیی���ەكان‪ ،‬ئ���ەم تاوان���ە بەتاوانی‬ ‫جینۆس���اید ناس���را‪ ،‬واتە ئێمە دەتوانین لەروی مرۆڤدۆس���تییەوە تەماشا بكرێت‪ ،‬پراكتیكدا لەالی بەشێك لەدەسەاڵتدارانی‬ ‫زاراوە‌و چەمك���ی (ئەنف���ال) بەرامب���ەر تاوانێك بو دژ بەس���ەرجەم مرۆڤایەتی‪ ،‬نوێی عیراق‪ ،‬مەترس���یدارترین كێش���ە‌و‬ ‫بەچەمك���ی جینۆس���اید بەكاربهێنی���ن‌و هەربۆیە ویژدانی ت���ەواوی ئازادیخوازان‌و گرفتی پێشكەوتن‌و بەدیموكراتیزەكردنی‬ ‫كۆمەڵگ���ەی عیراقییە‌و ئ���ەوەی مرۆڤ‬ ‫لەزم���ان‌و فەرهەنگی كوردی���دا بەرامبەر مرۆڤدۆستانی جیهانی هەژاند‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی جێ���ی سەرس���وڕمان‌و نائومێد دەكات لەچارەسەركردنی كێشە‬ ‫یەكتریان دابنێین‪.‬‬ ‫نامەوێ���ت لێرەدا بگەڕێمەوە بۆ مێژوی پرس���یاركردنە تا ئێس���تا بەشێكی زۆر سیاس���ییەكان‪ ،‬هەستكردن‌و بینینی ئەم‬ ‫بەكارهێنانی ئەم وشەیە كە یەكەمینجار لەش���ەقام‌و نێوەندە سیاسییە عەرەبییە ئاوەز‌و هزرەیە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەوەی لەش���ەڕی تایفی نێوان‬ ‫كێ‌ بەكاریهێناو دواتر چۆن لەفەرهەنگی عیراقیی���ەكان‌و واڵتان���ی عەرەب���ی بڕوا‬ ‫زمان‌و سیاس���ەتی عەرەب���دا جێگیر بو‪ ،‬بەراس���تییی رودانی ئ���ەم تاوانە ناكەن سوننە‌و ش���یعەی ناوچەكانی ناوەڕاست‌و‬ ‫ئەوەی ب���ەالی منەوە گرنگ���ە مانەوەی یان خۆیان گێل دەكەن لەراس���تییەكەی‪ ،‬باشوری عیرقدا بینرا لەماوەی رابردودا‪،‬‬ ‫تائێس���تای ئ���ەم چەم���ك‌و زاراوەیەیە نەك ه���ەر ئەوەن���دەش تەنانەت رەوتی كە دواتر ئاشكرا بو كە چەندین لێپرسراوی‬ ‫لەكلتور‌و هزر‌و ئاوەز‌و سیاس���ەتی تاك‌و عروبەچ���ی ش���ۆڤێنی لەهەندێك كات‌و دەس���ەاڵتداری سیاس���ی‌و ئەمن���ی لەو‬ ‫ح���زب‌و الیەنە سیاس���ییە عەرەبییەكان بۆنەدا بەئاش���كرا دەڵێن «ئەوەی كراوە تاوانانە تێوەگالون‪ ،‬ئەوەی لەناوچەكانی‬ ‫هێش���تا كەمە‪ ،‬ئەگەر بێینەوە دەسەاڵت س���ەعدیە‌و جەالوال‌و حەویجەدا بینرا‪ ،‬كە‬ ‫بەتایبەتی عیراقی‪.‬‬ ‫گوایە بەعس���ی‌و قاعیدە لەپشتییەوەن‪،‬‬ ‫الی هەم���وان ئاش���كرایە گەورەترین‌و لەوە خراپتریان پێدەكەین!»‬ ‫ئ���ەوان بەن���اوی پارێزگاریك���ردن‌و دواتر بەبڕیارێكی سەرۆكوەزیران زۆربەی‬ ‫دڵڕەقتری���ن‌و قێزەوەنتری���ن تاوان���ی‬ ‫س���ەدام‌و بەعس���ییەكان تاوانی ئەنفال داكۆكیك���ردن لەواڵتی ع���ەرەب‌و عروبە‪ ،‬ئەو بەن���او قاعیدە‌و بەعس���ییانە (معزز‬ ‫ب���و‪ ،‬بێگوم���ان تاوان���ی كیمیابارانكرنی پاس���اوی قێزەونترین تاوانەكانی خۆیان وكرم) گەڕێنرانەوە نێو سوپای عیراقی‌و‬ ‫هەڵەبج���ەش دەچێتە نێو هەمان چێوەی دەك���ەن‌و ئەنجامدەرانیش���ی بەقارەمان‌و پلەكانیش���یان بەرزكرای���ەوە‪ ،‬ئینس���ان‬ ‫تا ئەوپ���ەڕی نائومێدبون ل���ەم ئایندەی‬ ‫ئ���ەو تاوان���ەوە‪ ،‬ئ���ەم تاوان���ەش تەنها پاڵەوانی (امة) دەناسێنن!!‬ ‫ئ���ەم ه���زر‌و ئ���اوەزە لەبیركردنەوە‌و گەش‌و ئاسۆی چارەسەكردنی كێشەكان‬ ‫دژ بەگەل���ی كورد نەب���و‪ ،‬بەڵكو ئەگەر‬

‫نائومێد‌و رەشبین دەبێت‪.‬‬ ‫لێپرس���راوان‌و‬ ‫بانگەش���ەكانی‬ ‫حكومەتەك���ەی‬ ‫دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫سەرۆكوەزیرانی عیراقی بۆ گەڕاندنەوەی‬ ‫هێزەكانی پێش���مەرگە بۆ پێش س���اڵی‬ ‫‪‌2003‬و پێكهێنانی ئۆپراسیۆنی (منطقطة‬ ‫الشمال) واتە (مكتب منظومات الشمال)‬ ‫ەك���ەی بەعس���ییەكان‪ ،‬ك���ە (عەل���ی‬ ‫كیمیاوی) لێپرس���راوی ب���و‪ ،‬خۆدزینەوە‬ ‫لەجێبەجێكردن���ی م���اددەی (‪،)140‬‬ ‫بەرهەڵستكاریی‌و دوژمنداكاریی مافەكانی‬ ‫حكومەت���ی هەرێ���م‌و پاش���گەزبونەوە‌و‬ ‫لەرێككەوت���ن‌و‬ ‫پەش���یمانبوەنەوە‬ ‫پرۆتۆكۆلەكان���ی نێوان هەرێ���م‌و الیەنە‬ ‫عەرەبییە دەسەاڵتدارەكان‪ ،‬ئاماژەگەلێكن‬ ‫كە پێویستە الی هیچ تاكێكی ئازادیخواز‌و‬ ‫عەدالەتخ���وازی ئ���ەم واڵتە بەس���انایی‌و‬ ‫بەس���وك تەماش���ا نەكرێت‪ ،‬بەڵكو زۆر‬ ‫بەجددی بەهەند وەربگیرێت‪.‬‬ ‫ئەوەی تائێستا جێگای هەڵوەستكردن‌و‬ ‫پرسیاركردنە ئەوەیە كە بۆچی دەوڵەتی‬

‫ێ (مەبەس���تم لەحكومەت‌و‬ ‫عیراقی ن���و ‌‬ ‫دەوڵەت���ی عیراق���ی‪ ،‬الیەنە سیاس���ییە‬ ‫عەرەبییەكانە) خۆدەزنەوە لەوەی داوای‬ ‫لێبوردن لەگەلی كورد بكەن‪ ،‬كاتێك كە‬ ‫ئەم پرسیارەیان لێدەكرێت‌و سوك‌و ئاسان‬ ‫دەڵێن»خۆ ئێمە ئەو تاوانەمان نەكردوە!»‬ ‫ێ بنەمایە‪،‬‬ ‫چەندە پاس���اوێكی الواز‌و ب��� ‌‬ ‫خۆی مافی خۆم���ان ئێمەش بڵێین‪ ،‬خۆ‬ ‫سوپا‌و حكومەتەكەی راوێژكاری ئەلمانی‬ ‫(مێرگی���ل) یەهودییەكانی جینۆس���اید‬ ‫نەك���رد‌و هۆلۆكۆس���ۆتی ئەنج���ام نەدا‪،‬‬ ‫خۆ حكومەتەكەی ئێس���تای فەرەنساش‬ ‫جەزائیرییەكانی كۆمەڵگوژ نەكرد‪ ،‬كەچی‬ ‫ئێس���تا داوای لێبوردن لەگەلی جەزائیر‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫ئەم خۆشاردنەوە‌و سوڕانەوەیە لەپشت‬ ‫راس���تییەكانەوە‪ ،‬من وەك تاكێكی ئەم‬ ‫واڵت���ە زیات���ر دەترس���ێنێ‌‌و بەدگومان‌و‬ ‫نیگەران���م دەكات لەئاین���دە‌و دوارۆژی‬ ‫دەسەاڵتدارانی ئێس���تا‌و ئەو گومانانەی‬ ‫كە پێش���تر ئاماژەم پێكردن زیاتر‌و زیاتر‬

‫دەكات‪.‬‬ ‫رەخنەیەكیش كە پێویس���تە روبەڕوی‬ ‫خۆمان‌و نوێنەرانمانی لەبەغداد بكەینەوە‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە بۆچی تائێستا هەوڵیان نەداوە‬ ‫ی���ان نەیانتوانیوە حكومەتە یەك لەدوای‬ ‫یەكەكانی دوای پرۆس���ەی ئازادیی ناچار‬ ‫بەو لێبوردنە بكەن؟‬ ‫ێ بچمە سەر ئەو رەخنە‌و‬ ‫لێرەدا نامەو ‌‬ ‫گللەییانەی كە كەس���وكاری ئەنفالكراوان‬ ‫لەحكوم���ەت‌و بڕیاربەدەس���تانی هەرێمی‬ ‫دەكەن‪ ،‬چونك���ە ئەوە رۆژان���ە لەهەمو‬ ‫كەن���اڵ‌و دەزگا راگەیاندنەكانەوە خۆیان‬ ‫دەیبینن‌و گوێی���ان لێیدەبێت‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫نابێت ئەو خزمەتانەی كە بەكەس���وكاری‬ ‫ئەنفالكراوەكان كراوە نادیدە بكرێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێموایە هێش���تا زۆر زۆر زیاتر پێویستە‬ ‫بایەخ‌و گرنگیی���ان پێبدرێت‌و حكومەتی‬ ‫هەرێم بەدەنگ دواكارییەكانیانەوە بچێت‬ ‫كە گرنگترینیان دادگاییكردنی تاوانبارانی‬ ‫ئەنفالە‪ ،‬لەنێویش���یاندا س���ەرۆك جاش‌و‬ ‫موستەشارەكان‪.‬‬

‫كوردستان سةرانسةر‬

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪9‬‬

‫سەرنوسەری حورییەت دەیلی نیوز‪ ،‬بۆ «چاودێر»‪:‬‬

‫بەڵگەنامەكانی‬ ‫روداوەكەی رۆبۆسك ‌ێ‬ ‫وندەكرێن‬

‫قەیرانی عیراق‌و توركیا‪ ،‬پەیوەندیی بەناوخۆی عیراقەوە هەیە‬ ‫سازدانی‪ :‬هێژا دڵشاد‬ ‫لەدیدارێك���ی تایبەت���دا نوس���ەرو‬ ‫رۆژنامەنوس���ی توركی���ا م���وراد یەتكین‬ ‫ب���ۆ «چاودێ���ر» ئام���اژە بەئەگ���ەری‬ ‫جەنگێكی گەورە لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫دەكات‪ .‬ناوبراو س���یگناڵی ئ���ەوە دەدا‬ ‫كە كۆبونەوەكانی ئۆس���لۆ بەش���اراوەیی‬ ‫دەس���یپێكردبێتەوە‪ .‬یه‌تکی���ن ك���ە‬ ‫سەرنوس���ەری حوریی���ەت دەی���ل نیوزە‬ ‫پێیوای���ە قەیرانی نێ���وان توركیا‌و عێراق‬ ‫لەئەنجامی قەیران���ی ناوخۆیی عێراقەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتوە‪.‬‬

‫ه���ەردو پارێزەری كوش���تارگەكەی‬ ‫ێ رایانگەیان���د‪ :‬ئ���ەو دو‬ ‫رۆبۆس���ك ‌‬ ‫بەڵگەنامەیە كە لەگەڵ سكااڵنامەكاندا‬ ‫پێش���كەش ب���ەدادگاكان ك���راون‬ ‫بەش���ێوەیەكی گومان���اوی ونك���راون‪.‬‬ ‫ش���ایانی باس���ە بەڵگەنامەكان ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەكەن كە ئەردۆغ���ان فەرمانی‬ ‫كوشتارەكەی دابێت‪.‬‬

‫ئه‌ندامێتی پ‪.‬ی‪.‬د‬ ‫هەڵدەپەسێردرێت‬

‫ئەنجومەن���ی ناوەن���دی دەس���تەی‬ ‫هەماهەنگ���ی نیش���تمانیی س���وریا‪،‬‬ ‫لەكۆبون���ەوەی دوایی خۆیدا بڕیاریداوە‬ ‫كە لەب���ەر پابەندنەب���ون بەپەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی���ی دەس���تەكەوە ئەندامێت���ی‬ ‫پارت���ی یەكێـتی���ی دیموكراتی كورد‬ ‫هەڵپەس���ێرێت‪ .‬بڕی���ارە لەكۆبونەوەی‬ ‫رۆژی پێنجەش���ەممەدا ئەم���ە‬ ‫یەكالییبكرێتەوە‪.‬‬

‫چاودێ���ر‪ :‬لە مانگی رابردودا س���ەدان‬ ‫مانگرتوی كورد لەبەندیخانەكان لەس���ەر‬ ‫بانگەوازی عەبدوڵ�ڵ�ا ئۆجەالن كۆتاییان‬ ‫بەمانگرتنەكەی���ان هێن���ا‪ .‬دەبینی���ن‬ ‫حكومەتی ئاك پارت���ی هیچ هەنگاوێكی‬ ‫ج���دی دەرب���ارەی داخوازییەكان���ی‬ ‫مانگرتوەكان نەناوە‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫موراد یەتكین‪ :‬ئەوە راس���ت نییە كە‬ ‫بەتەنه���ا داواكاری مانگرتوەكان بخەینە‬ ‫پاڵ چارەس���ەری پرس���ی كورد‪ ،‬چونكە‬ ‫پرسی كورد ئەوەندە پرسێكی سادە نییە‬ ‫كە بەمانگرتن چارەبكرێت‪ .‬پرسەكەو رێگا‬ ‫چارەكەی زۆر لەوە ئاڵۆزترو گشتگیرترە‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬بانگەوازەك���ەی ئۆج���ەالن‬ ‫دیس���ان كاریگەریی ناوب���راوی بۆ رایی‬ ‫گش���تی دەرخس���توە‪ .‬ئایا ئەمە دەبێتە‬ ‫هۆی ئ���ەوەی كۆبونەوەكانی ئۆس���لۆی‬ ‫دوەم دروسببێتەوە؟‬ ‫ێ‬ ‫م���وراد یەتكی���ن‪ :‬لەئێس���تادا هەند ‌‬ ‫نیشانەی گونجاو دەركەوتون كە دۆخەكە‬ ‫لەبارە بۆ دەس���تپێكردنەوەی ئۆس���لۆی‬ ‫دوەم‪ .‬هەریەك لەوتەكانی رەجەب تەیب‬ ‫ئەردۆغان‪-‬ی س���ەرۆكوەزیران‌و بەش���یر‬ ‫ئات���ااڵی یاری���دەدەری س���ەرۆكوەزیران‬ ‫ئەوەم���ان پ���ێ نیش���اندەدەن ك���ە‬ ‫پێدەچ���ێ‌ بەش���اراوەیی كۆبونەوەكان‬ ‫دەسپێبكاتەوە‪ .‬لەوانەش���ە بەشاراوەیی‬ ‫گفتوگ���ۆ هەبێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم لەئێس���تادا‬ ‫لێدوانی تەواوەتی لەالیەن بەرپرس���انەوە‬ ‫لەوبارەیەوە نییە‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬لەهەڵبژاردن���ی ‪ 2014‬ی‬ ‫س���ەرۆككۆماریدا‪ ،‬گەر بێت���و ئەردۆغان‬ ‫ببێتە سەرۆككۆمار‪ ،‬ئایا ئەوكات بەرامبەر‬ ‫بەپرسی كورد هەڵوێستی توندتر دەبێت؟‬ ‫م���وراد یەتكی���ن‪ :‬پێم وانیی���ە ئەمە‬ ‫وابێت‪ .‬واتە چارەی پرس���ەكە پەیوەندی‬ ‫بەهەڵبژاردنی ‪ 2014‬ی سەرۆككۆمارییەوە‬

‫پڕۆفای���ل‪ :‬ل���ە‪1959‬‬ ‫ل���ە عەنت���اپ لەدایكبوە‪.‬‬ ‫لە‪ 2001‬وە لەرۆژنامەی‬ ‫رادیكاڵ گۆشەنوس���ە‌و‬ ‫نوێن���ەری رۆژنامەكەیە‬ ‫لەئەنق���ەرە‪ .‬راوێژكاری‬ ‫كەناڵی‪CNNTURK‬ە‪.‬‬ ‫ل����ەه����ەم����ان����ك����ات����دا‬ ‫س��������ەرن��������وس��������ەری‬ ‫رۆژن��ام��ەی حورییەت‬ ‫دەیلی نیوزە‪ .‬خاوەنی‬ ‫چوار كتێبە‌و یەكێكیان‬ ‫دەربارەی پرسی كوردە‬ ‫ب����ەن����اوی «ئ���ۆج���ەالن‬ ‫لەشامەوە بۆ ئیمرالی»‪.‬‬

‫ث َيدةض َيت بةشاراوةيي طفتوطؤ لةن َيوان توركياو ث‪.‬ك‪.‬ك هةب َيت‬ ‫نییە‪ .‬مەبەس���تم ئەوەیە كە هەڵبژاردن‌و‬ ‫پرسی كورد هەردوكیان دو پرۆسەی لێك‬ ‫جیاوازن‌و پێكەوە پەیوەست نین‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬دەرب���ارەی لێس���ەندنەوەی‬ ‫حەسانە لە پارلەمانتارانی ب‪.‬د‪.‬پ‪ ،‬راتان‬ ‫چیی���ە؟ ئایا ئەمە نابێت���ە هۆی ئەوەی‬ ‫رەوشەكە گرژتر بكات؟‬ ‫م���وراد یەتكی���ن‪ :‬لێس���ەندنەوەی‬ ‫حەس���انە لەپارلەمانتاران���ی ب‪.‬د‪.‬پ‬ ‫كارێكی نادیموكراتییە‪ .‬لەهەمانكاتیش���دا‬ ‫هەنگاوێكە بۆ ئەوەی چارەی پرس���ەكە‬ ‫ئاڵۆزت���رو قورس���تر بكات���ەوە‪ .‬ل���ە‬ ‫راب���ردودا توركیا ئ���ەم ئەزمونە خراپەی‬ ‫تاقیكردۆتەوە‪ .‬لێس���ەندنەوەی حەسانە‬ ‫ل���ە پارلەمانت���ارە ك���وردەكان دەبێتە‬ ‫مەس���ەلەیەك كە پ‪.‬ك‪.‬ك بیكاتە بیانو‬ ‫ب���ۆ زیادكردنی هێرش���ەكانی بۆ س���ەر‬

‫چۆن دەبینیت؟‬ ‫موراد یەتكین‪ :‬لەراس���تیدا قەیرانەكە‬ ‫پەیوەندی بەتوركیاوە نییە‪ ،‬بەڵكو لەسەر‬ ‫مەس���ەلەی نەوتە‌و كێشەیەكە پەیوەندی‬ ‫بەناوخۆی عیراقەوە هەیە‪ .‬توركیا یەكێكە‬ ‫لەو ‪ 19‬واڵتەی كە نەوت‌و گازی لەعیراق‬ ‫دەوێ���ت‪ .‬واتە توركیا بەكێش���ەی خۆی‬ ‫نازانێت‪ ،‬لەبەر ئەوەی كێش���ەكە لەنێوان‬ ‫هەرێمی كوردس���تان‌و ناوەندی عیراقدایە‬ ‫كە پێویس���تە هەردوال بەگفتوگۆ چارەی‬ ‫بكەن‌و بەرێكەوتن بگەن‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬پێ���ش دوس���اڵ لەمەوبەر‬ ‫ئەردۆغ���ان بەبەش���ار ئەس���ەدی دەوت‬ ‫«ئەس���ەدی برام»‪ .‬كەچی ئێس���تا هیچ‬ ‫س���ەرۆكوەزیرانێكی دنیا وەك ئەردۆغان‬ ‫خواستی بۆ روخانی ئەسەد نییە‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫موراد یەتكی���ن‪ :‬بەتەنه���ا ئەردۆغان‬

‫‪ 100‬ساڵ لەمەوبەر شەڕی قورس لە رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا‬ ‫لەسەر نەوت كراوە‪ ،‬ئێستاش بۆنی شەڕێكی لەوجۆرە دێت‬ ‫خاكی توركیا‪ .‬لەكاتێك���دا لەم دواییەدا یاخود توركیا خواس���تیان ب���ۆ روخانی‬ ‫ئەس���ەد نییە‪ .‬ئەوەتا بەش���ێكی زۆری‬ ‫هێرشەكانی زیاتر كردوە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬قەیرانی نێوان توركیا‌و عیراق خەڵكی سوریا لەگەڵ البردنی ئەسەددان‌و‬

‫بۆ ئەو مەبەس���تەش چەكیان هەڵگرتوە‌و‬ ‫دژی ئەس���ەد دەجەنگن‪ .‬لەسەرتاسەری‬ ‫س���وریا ش���ەڕی ناوخۆیی هەی���ە‪ .‬ئەمە‬ ‫بەتەنه���ا ناكۆكی نێوان دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫توركیا‌و س���وریا نییە‪ ،‬بەڵكو هەمو دنیا‬ ‫لەناو شەڕەكەدایە‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬لەتوركی���ا بەهۆی پرس���ی‬ ‫كوردەوە ناڕەحەت���ی زۆر لەئارادا هەیە‪.‬‬ ‫ئۆپەراسیۆنی س���ەربازی‪ ،‬ئۆپەراسیۆنی‬ ‫مەدەنی‪ ،‬خوێندن بەزمانی دایك‌و ئازادی‬ ‫رادەڕبڕی���ن‌و هتد‪ ،‬ئایا چارەی پرس���ەكە‬ ‫لەسەر دەستی ئەردۆغان دێتەئاراوە؟‬ ‫م���وراد یەتكین‪ :‬هی���چ رێكخراوێك لە‬ ‫دنیادا تەنها بۆ خوێندن بەزمانی دایك دە‬ ‫هەزار چەكدار پێكناهێنێت‪ .‬باوەڕ كردن‬ ‫بەمە شتێكی گرانە‪ .‬بۆ چارەی پرسەكە‬ ‫ێ رۆڵی گرنگ‌و جدی‬ ‫ئەردۆغان دەتوان��� ‌‬ ‫بگێڕێت‪ ،‬بەاڵم چارەكە بەتەنها لەس���ەر‬ ‫ێ پ‪.‬ك‪.‬ك یش‬ ‫دەس���تی ئەو نیی���ە‪ .‬دەب ‌‬ ‫واز لەخەباتی چەكداری‌و كوشتنی مرۆڤ‬ ‫بهێنێت‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬داهاتوی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫چۆن دەبینی���ت؟ ئایا ئەگەری ش���ەڕی‬ ‫قورس لەناوچەكەدا هەیە؟‬ ‫م���وراد یەتكین‪ :‬داهات���وی رۆژهەاڵتی‬

‫ناوەڕاس���ت باش نابینم‪ .‬پێش سەد ساڵ‬ ‫لەمەوبەر ش���ەڕی ق���ورس لەناوچەكەدا‬ ‫لەس���ەر نەوت ك���راوە‪ .‬ئێس���تاش بۆنی‬ ‫شەرێكی قورس���ی لەوجۆرە دێت‪ .‬ئەم‬ ‫جەنگ���ە ئەگ���ەری گۆڕان���ی رژێمەكان‌و‬ ‫سنورەكان لەگەڵ خۆیدا دەهێنێتەكایەوە‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬دانانی موش���ەكی پاتریۆت‬ ‫لەخاك���ی توركیا لەالی���ەن ناتۆوە مانای‬ ‫چی دەگەیەنێت؟‬ ‫موراد یەتكین‪ :‬توركیا بەشێكە لەناتۆ‪،‬‬ ‫بەدڵنیایی���ەوە ب���ۆ پاراس���تنی توركیا‌و‬ ‫رێگرتن لەهەر هێرشێك توركیا پەنای بۆ‬ ‫ناتۆ بردوە‪ ،‬بۆیە ئ���ەو رادارانە دانراون‪.‬‬ ‫ئەم موش���ەكانە چەكی هێرش���كاری نین‬ ‫بەڵك���و ب���ۆ بەرەنگاربونەوەی هێرش���ی‬ ‫موشەكین‪ ،‬واتە چەكی بەرگرین‪.‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬لێدوانەكان���ی هەری���ەك‬ ‫لەس���ەرۆكوەزیرانی عیراق‌و توركیا‪ ،‬ئەمە‬ ‫نابێتە ه���ۆی ئەوەی بەرەیەكی ش���یعە‬ ‫لەعیراق دژی توركیا دروسببێت؟‬ ‫م���وراد یەتكین‪ :‬پێویس���تە هیچ كات‬ ‫عی���راق‌و توركی���ا دژ بەی���ەك نەب���ن‌و‬ ‫كێش���ەكانیان بەدیالۆگ چارەسەر بكەن‪.‬‬ ‫لەب���ەر ئ���ەوەی ه���ەردوال بەرژەوەندی‬ ‫مەزنیان لەنێواندا هەیە‪.‬‬

‫رەهەندەكانی ئیئتیالفی نیشتمانیی سوریا‬

‫بارەگای پارتی ئازادی‬ ‫كوردی دەسوتێنرێت‬ ‫هۆزان خەلیل عەفرینی‬

‫لە ش���اری س���ەری كان���ی هەندێك‬ ‫كەس���ی نادی���ار پەالماری ب���ارەگای‬ ‫پارتی ئازادی ك���وردی دەدەن‌و پاش‬ ‫تااڵنكردنی ئاگری تێبەردەدەن‪ .‬پێش‬ ‫ێ‬ ‫چەن���د رۆژێك ئەم پارتە لەگەڵ س��� ‌‬ ‫پارتی تر یەكێتیی سیاسی دیموكرات‪-‬‬ ‫یان راگەیاندوە‪.‬‬

‫لێسەندنەوەی حەسانە‬ ‫لەپارلەمانتارانی ب‪.‬د‪.‬پ‬ ‫كارێكی نادیموكراتییە‬ ‫لەهەمانكاتیشدا هەنگاوێكە‬ ‫بۆ ئەوەی چارەی پرسەكە‬ ‫ئاڵۆزتر بكات‬

‫ل���ەدوای راگەیاندن���ی ئیئتیالف���ی‬ ‫نیش���تمانیی س���وریا ك���ە لەزۆرین���ەی‬ ‫هێزو الیەنەكانی ئۆپۆزس���یۆنی س���وریا‬ ‫پێكهات���وە‪ ،‬لەالیەن ‪ 100‬واڵتی جیهانەوە‬ ‫دانی پێدان���راوەو ئەمریكاش یەكێكە لەو‬ ‫واڵتان���ەی كە بەفەرمی دان���ی پێداناوەو‬ ‫بەنوێن���ەری رەوای گەل���ی س���وریای‬ ‫دەناسێت‪.‬‬ ‫هەروەه���ا دوای ئ���ەوەی ئیئتیالف���ی‬ ‫نیشتمانی س���وریا لەگەڵ الیەنی كوردی‬ ‫پەیوەندییەكان���ی باش���كردوەو بەڵێنی‬ ‫چارەسەركردنی كێش���ەی كوردی داوە‌و‬ ‫لەگەڵ شاندی فەرمی كوردی لەمەراكش‬ ‫گفتوگۆی دەسپێكردوە‪ ،‬ئەمە ئەمریكای‬ ‫دڵنیاكردۆتەوە ك���ە بەفەرمی ئیئتیالفی‬ ‫نیشتمانی سوریا یناسێ‌و دانی پێدابنێت‌و‬ ‫وەك نوێنەری فەرمی شۆڕش���ی س���وریا‬ ‫پێشوازی لێبكات‪.‬‬ ‫چاودێران���ی سیاس���یش پێیانوایە كە‬ ‫ئیتر واڵتانی جیهان ناچارن راستیەكانی‬ ‫خەڵكی س���وریا بناسن‌و دان بەوەدا بنێن‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هەیەو زۆرینەشیان بەشداری‬ ‫ئیئتیالفی نیشتمانی بەسەرۆكایەتی شێخ‬ ‫موعاز ئەلخەتیب بون‪ .‬بەشدارنەبونی ئەم‬

‫الیەنانە روبەروی بەرپرسیارێتی مێژوییان‬ ‫دەكاتەوە‪ .‬واقع‌و راستیەكانی گەلی سوریا‬ ‫تایبەتمەندی خۆی هەیە‪ .‬گەلی س���وریا‬ ‫قوربانیەك���ی زۆری داوە‌و توانیویەت���ی‬ ‫ماڵ‌و مناڵ‌و سەروەت‌و سامانی پێشكەش‬ ‫بەشۆڕش���ەكەی بكات بۆ ئەوەی لەڕژێمی‬ ‫دیكتاتوری بەعسی ئەسەد رزگاری بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە هەندیك لەواڵتانی جیهان‬ ‫نیازیان نیە كە بەش���ێوەی راس���تەوخۆ‬ ‫هاوكاری ئۆپۆزسیۆنی سوریا بكەن‪.‬‬ ‫هەندێك لەچاودێ���ران دەڵێن هۆكاری‬ ‫یارمەتینەدان���ی واڵتان���ی جیه���ان ب���ۆ‬ ‫شۆڕش���ی س���وریا ئەوەیە ك���ە هەندێك‬ ‫لەگروپە چەكدارەكانی نێو ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫س���ەر بەڕێكخراوی ئەلقاعیدەن‌و كردوەی‬ ‫تێرۆریستی ئەنجامدەدەن‌و هەندێكیان بۆ‬ ‫پاراس���تنی بەرژەوەندییە سەرەكییەكانی‬ ‫ئیسرائیل توخنی ئەم شۆڕشە ناكەون‪.‬‬ ‫ئەمریكا لەكۆنگرەی سێیەمی دۆستانی‬ ‫سوریادا دان بەئیئتیالفدا دەنێت‬ ‫یەكێ���ك لەمەرجەكان���ی دەوڵەت���ی‬ ‫ئەمریكا بۆ ئۆپۆزسیۆنی سوریا ئەوە بوە‬ ‫كە پێویس���تە هەمو الیەن‌و پێكهاتەكانی‬ ‫سوریا لەخۆبگرێ‪ ،‬بەتایبەت پێداگیریان‬ ‫لەس���ەر الیەن���ی كوردی ك���ردوە‪ .‬دوای‬ ‫ئەوەی دەستەی بااڵی كوردی لەڕۆژئاوای‬

‫كوردس���تان بری���اری بەش���داربونی‬ ‫لەئیئتالف���ی نیش���تمانی س���وریا داوە‌و‬ ‫گفتوگۆی���ان دەس���پێكردوەو الیەنەكانی‬ ‫ئیئتیالفی���ش رەزامەن���دی خۆی���ان بۆ‬ ‫بەشداریكردنی الیەنی كوردی نیشانداوە‪،‬‬ ‫لەالیەن خۆیەوە سەرۆكی ئەمریكا باراك‬ ‫ئۆبام���ا دان پێدانان���ی فەرمی واڵتەكەی‬ ‫بەئیئتالفی س���وریا راگەیاندوە‌و لەڕێگای‬ ‫هی�ل�اری كلینتۆن���ی وەزی���ری دەرەوەی‬ ‫ئ���ەو واڵتەوە لەكۆنگ���رەی مەغریب ئەم‬ ‫هەڵوێس���تە ئاش���كراكراوەو كلینت���ۆن‬ ‫بەرەس���می پیرۆزبای���ی لەموعاز خەتیب‬ ‫سەرۆكی ئیئتیالف كردوەو داوای لێكردوە‬ ‫كە سەردانی واڵتەكەی بكات‪.‬‬ ‫بەشداری الیەنی كوردی لەناو‬ ‫ئیئتیالفی نیشتمانی سوریا‬ ‫پێدەچێ‌ رەوش���ی بزوتنەوەی سیاسی‬ ‫كورد زۆر لەبار نەبێت چونكە پارچەبون‪،‬‬ ‫فرەحزب���ی‌و فرەالیەن���ی لەئاس���تێكی‬ ‫بەرزدایە‌و ئەمەش وادەكا كە ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫عەرەبی زاڵبێت‌و بڕیارەكانی خۆی بەسەر‬ ‫الیەنی كوردیدا بسەپێنێت‪ .‬بەاڵم خەڵكی‬ ‫كورد لەڕۆژئاوای كوردستان لەحزبەكان‌و‬ ‫ئەنجومەنەكانی���ان زیات���ر یەكگرت���و‪،‬‬ ‫هاوس���ۆز‌و هاوخەباتە‪ ،‬بەتایبەت لەدوای‬ ‫هێرش���ی چەكدارەكانی سەر بەئیسالمیە‬

‫توندڕەوەكان���ی جەبه���ەی نەس���رەت‌و حكومەتێكی تازەی سوریادا بەشداربێت‪.‬‬ ‫غوربا‌وەلشامو هتد ئەم یەكڕیزییە پتەوتر‬ ‫دوای ئه‌سه‌د‬ ‫بوە‪.‬‬ ‫چاودێرانی سیاس���ی دەڵێ���ن لەدوای‬ ‫ئ���ەوەی‬ ‫هەولێ���ر‬ ‫پەیمان���ی‬ ‫پشتراس���تكردۆتەوە ك���ە پێویس���تە روخانی رژێمی بەش���ار ئەس���ەد ش���ەڕو‬ ‫هەموالیەك‌و هەم���و كار‌وخەباتی هەردو پێكدان���ەكان لەنێ���وان عەلمانی���ەكان‌و‬ ‫ئەنجومەن���ی نیش���تمانی ك���وردی و ئیس�ل�امیە رادیكاڵەكاندا دەستپێدەكات‬ ‫ئەنجومەن���ی گەلی كوردس���تان لەڕێگای و رەوشی س���وریا ئاڵوزتر دەبێت‪ .‬لەبەر‬ ‫دەس���تەی بااڵی كوردیی���ەوە نوێنەرێتی ئەوەی لەئێس���تادا هەندێك لەو گروپانە‬ ‫بكرێ���ت‌و بەن���اوی دەس���تەی ب���ااڵوە دەس���تیان بەهێرش���كردن بۆ سەر گەلی‬ ‫سیاسەت‌و دیپلوماسیەتی كوردی لەگەڵ كورد‪ ،‬ئاش���وری‪ ،‬س���وریانی ك���ردوە‌و‬ ‫واڵتان���ی دەرەوەو هەرێمی كوردس���تان هەڕەشەی لەناوبردنیان لێدەكەن‪.‬‬ ‫هەروەها ئەو هێرش���ەی ئیسالمیەكان‬ ‫بەڕیوەبەرن‌و یەكڕیزی نیشتمانی كوردی‬ ‫بۆ سەر س���ەری كانی روبەروی شكست‬ ‫بپارێزن‪.‬‬ ‫هەروەها بەگوێ���رەی ڕێكەوتنامەكەی بۆت���ەوە‌و لەبەرامبەر ی‪.‬پ‪.‬گ و ئیرادەی‬ ‫هەولێ���ر ك���ە دوای نوێكردن���ەوەی ئەو ئازادی گەلی كورددا ناچار بەپاشەكشێ‬ ‫پەیماننامەیە لە‪ 2012/11/23‬دا ئاماژەی كراوە‪ .‬لەبەرامبەر ئەمەدا تەنها هێزەكانی‬ ‫پێك���راوە‌و لەنێوان ه���ەردو ئەنجومەنی ی‪.‬پ‪.‬گ سەربەپارتی پ‪.‬ی‪.‬د‪ ،‬بەرگریان‬ ‫كوردی ڕۆژئاوای كوردس���تاندا مۆركراوە لەخەڵكی فەقی���رو هەژاری كورد كردوە‪.‬‬ ‫ئەمە پێی لەس���ەر داگیراوەتەوە‪ .‬لەدوای بەداخ���ەوە هەندێ���ك لەس���ەرچاوەكان‬ ‫كوبۆنەوەی ئەنجومەنی نیشتمانی كوردی ئام���اژە ب���ەوە دەكەن ك���ە كەتیبەكانی‬ ‫لەس���وریاو دواتر تەڤگ���ەری كۆمەڵگەی مەش���عەل تەمۆو سەالحەدین كە بەناوی‬ ‫دیموكرات���ی‌و ئەنجومەن���ی رۆژئ���اوای كوردوە دامەزراون‪ ،‬هاوكاری ئیس�ل�امیە‬ ‫كوردستان بریاردراوە كە پێویستە كورد توندڕەوەكان دەكەن ل���ەدژی هێزەكانی‬ ‫بەناوی دەستەی بااڵی كوردییەوە تێكەڵ كورد وەستاونەتەوە‪.‬‬ ‫بەئیئتیالفی نیش���تمانی س���وریا ببێت‌و‬ ‫‪efrinzan@gmail.com‬‬ ‫ڕۆڵی خ���ۆی بیبینێ���ت‌و لەدامەزراندنی‬

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫كؤمةآليةتى‬

‫تەحەڕوش‌و زومی ئاوێنە لەتاكسیدا‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪10‬‬

‫«كێشەكە ئەوەیە لەهەرێم هەمو كەس ئازادە ببێتە شۆفێری تاكسی»‬ ‫چاودێر‪ -‬گۆران دڵشاد‌و‬ ‫سابیری سەندیكا‪:‬‬ ‫بەوتەی بەشێك سەرنشینان‪ ،‬هەندێك‬ ‫لەش���ۆفێری تاكسیەكان دەس���تدرێژیان‬ ‫دەكەن���ە س���ەر‪ ،‬ب���ەوەی داوای كاری‬ ‫سێكس���یان لێدەكەن‪ ،‬یان لەكاتی باقی‬ ‫پێدانەوەدا ژم���ارەی تەلەفۆن دەدەنەوە‬ ‫بەكچ���ان‪ ،‬لەالیەكیتریش���ەوە ژن���ان‬ ‫باس���لەوەدەكەن كاتێك سواری تاكسی‬ ‫دەب���ن یەكس���ەر ش���ۆفێرەكە ئاوێنەكە‬ ‫زومدەكاتە سەریان‪.‬‬ ‫بە هۆڕن لێدان خۆیان ناشرین كردوە‬ ‫ش���اد‪ ،‬كچێك���ی تەمەن ‪ 29‬س���اڵە‌و‬ ‫باس���لەوەدەكات‪ ،‬ش���ۆفێر تاكس���ی‬ ‫كەدەبینن خ���ۆت جوانكردوە یان جلێكی‬ ‫سەرنجڕاكێش���ت لەبەردای���ە‪ ،‬وادەزان���ن‬ ‫خراپی���ت‌و ح���ەزت لەخراپەی���ە لەگەڵ‬ ‫پیاواندا‪ ،‬دەس���ت دەكەن بەهۆڕن لێدان‬ ‫وەك ئ���ەوەی بەهۆڕینەك���ەی ئەو بچیت‬ ‫س���ەربكەویت‪ ،‬نازانن ب���ەو هۆڕین لێدانە‬ ‫خۆیان ناشریندەكەن‪ .‬وتیشی «ئەوەندە‬ ‫ئەم حاڵەتە ناش���رینەم بینیوە ئێس���تا‬ ‫سوار تاكسی نابم»‪.‬‬ ‫هەندێك لەشۆفێرەكان وادەكەن‬ ‫نەشمیل‪ ،‬باس���لەوەدەكات‪ ،‬گەر پاس‬ ‫ێ بڕواتەوە نەك‬ ‫نەبێ���ت ئامادەیە بەپ��� ‌‬

‫بەتاكس���ی‪ ،‬خراپی مامەڵەی تاكسیەكان‬ ‫بەزی���ان ب���ۆ كەس���ایەتی ش���ۆفێرەكان‬ ‫ناودەبات‪ ،‬پێشی وایە مەرج نییە زۆربەی‬ ‫خاوەن تاكس���ییەكان بەو جۆرە رەفتار‬ ‫بكەن لەگەڵ خەڵكیدا‪.‬‬ ‫ئاستی رۆشنبیریان الوازە‬ ‫سەربەستی شۆفێری تاكسی‪ ،‬دەڵی»‬ ‫ئەو شۆفێرانە ئەخالقی ناشرین دەنوێنن‬ ‫ئەوانە نەخوێندەوارو ت���ازە پیاكەوتون‪،‬‬ ‫فەخ���ر بەخراپ���ەوە دەك���ەن‪ ،‬ئاس���تی‬ ‫رۆشنبیریان الوازە‌و خاوەنی شەرەفێكی‬ ‫خێزانی خاوێن نین»‪.‬‬ ‫خ���اوەن تاكس���یەكە جەختدەكاتەوە‪،‬‬ ‫پێویس���تە لەكاتی روداوی لەو شێوەیەدا‬ ‫هاواڵتیان ئەوە قبوڵ نەكەن‪ ،‬س���كااڵیان‬ ‫لەس���ەر تۆمار بك���ەن‪ ،‬لەس���ەر الیەنی‬ ‫پەیوەندیداری���ش پێویس���تە بەقورس���ی‬ ‫مامەڵە لەگ���ەڵ ئەو ش���وفێرانەدابكات‪،‬‬ ‫تادەگاتە ئاس���تی لێسەندنەوەی مۆڵەت‌و‬ ‫ئۆتۆمبێ���ل‌و‬ ‫دەستبەس���ەرداگرتنی‬ ‫بەندكردنی شۆفێرەكە‪.‬‬ ‫بەشێك لەهۆكارەكەی كچان خۆیانن‬ ‫شۆفێری تاكسیەكیتر ماوەی نۆ ساڵە كەسەركەوتون باس���ی هەندێك بابەتی‬ ‫پیشەی ش���ۆفێری تاكسیە خۆی بەوریا‪ ،‬خراپیان كردوە‪ ،‬یان بەشێوەیەكی خراپ‬ ‫ناساند‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪ ،‬هۆكاری هەندێك مامەڵەیان كردوە كەناكرێت باسبكرێت‪.‬‬ ‫ش���ۆفێرەكە دەڵێت «دوجار روبەڕوی‬ ‫لەكێشەكان بۆ خودی ژنان‌و كچان خۆیان‬ ‫دەگەڕێت���ەوە‪ ،‬چونكە كات���ی وا هەبوە هەندێك ژن بوەتەوە جواڵندویانە‌و بەرەو‬

‫شۆفێرێكی تاكسی‪ :‬هەندێك لەژنان خۆیان مەوزوع دەكەنەوە‬ ‫كاری خراپ بردویانە‪ ،‬پارەیان نەبوە یان‬ ‫ئەوە بوە بەتەنها ژیاون»‪.‬‬ ‫هاتوچۆ بەرپرس نیە‬ ‫بەڕێوەب���ەری بەش���ی مۆڵ���ەت‬

‫لەبەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی س���لێمانی‪،‬‬ ‫رونیدەكات���ەوە‪ ،‬بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆ‬ ‫ئەوەندە بەرپرس���ن لەپێدانی مۆڵەت بۆ‬ ‫ئەوكەس���انەی كەدەیانەوێت ببنە شۆفێر‬ ‫تاكس���ی لەالی���ەن ئەوان���ەوە ڕەوانەی‬

‫نەخۆش���خانە دەكرێن بۆدڵنیابون لەباری‬ ‫تەندروستی ئەو كەس���ە پاشان لەالیەن‬ ‫نوس���ینگەكانەوە پێدانی مۆڵەت‌و وانەی‬ ‫تایبەتی بەوشۆفێرانە دەوترێتەوە‪.‬‬ ‫ق���ادر‪،‬‬ ‫ئەحم���ەد‬ ‫بەره���ەم‬ ‫باسلەوەیشدەكات‪ ،‬لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫هیچ یاس���ایەكی تایبەت بۆ ئەوكەسانەی‬ ‫كەدەیانەوێت ببنە شۆفێری تاكسی نیە‪،‬‬ ‫بەڵك���و هەموك���ەس ئازادە لەش���ۆفێری‬ ‫كردنی تاكسی‪ ،‬وەك بەڕێوەبەرایەتی هیچ‬ ‫لێپێچینەوەیەك لەگەڵ هیچ ش���ۆفێرێك‬ ‫ناك���ەن لەكاتی دەس���تدێژ كردنەس���ەر‬ ‫سەرنشینان بەڵكو دۆسێی ئەوان لەالیەن‬ ‫سكااڵكارانەوە رەوانەی بنكەكان پۆلیس‬ ‫دەكرێت پاش���ان دادگابڕیار لەبارەوەیان‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫«بەڕای شارەزایانی ئەو بوارە یەكێك‬ ‫لەهۆكارەكان���ی زیادبون���ی تەحەڕوش‌و‬ ‫دەس���تدرێژیكردنە س���ەر ژن���ان لەن���او‬ ‫تاكس���یدا دەگێڕنەوە ب���ۆ ئەوەی هەمو‬ ‫كەس ئازادە ببێتە ش���ۆفێری تاكس���ی‌و‬ ‫هی���چ رێگری���ەك‌و س���نور دانانێك نیە‬ ‫لەالیەن���ی پیوەندی���دارەوە‪ ،‬ئەمەی���ش‬ ‫وادەكات‪ ،‬خەڵكان���ی جۆراوج���ۆر ببن���ە‬ ‫شۆفێرو روداوی نامو روبدات‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫لەواڵتانی ئەوروپ���او زۆر لەواڵتانی دیكە‬ ‫بون بەش���ۆفێری تاكسی مەرج‌و رێنمایی‬ ‫خۆی هەیە»‬

‫ژنان بۆچی توندوتیژیی سێکسی ده‌شارنه‌وه‌؟‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری به‌دواداچونی توندوتیژیی دژی ژنان‪ :‬نیوه‌ی زیاتری ئه‌و ژنانه‌ی توندوتیژی سێکسیان به‌رامبه‌ر ده‌کرێت سکااڵ تۆمار ناکه‌ن‬ ‫چاودێر‪-‬پەپولە عەبوڵاڵ‪:‬‬ ‫هەندێك لەتوندوتیژیەكان بەسێكس���ی‬ ‫ش���اراوە ناودەبرێ���ن‪ ،‬ئەوانەیش���ی ئەو‬ ‫توندوتیژیەی���ان بەرامب���ەر دەكرێ���ت‪،‬‬ ‫لەترس���ی كلتورو دابونەریت‌و كوشتنیان‬ ‫ناوێرن دەستدرێژیكردنە سەریان ئاشكرا‬ ‫بك���ەن‪ ،‬بەش���اراوەیی دەیهێڵنەوە‪ ،‬الی‬ ‫خۆیش���یەوە بەڕێوه‌ب���ەری بەدواداچونی‬ ‫توندوتی���ژی دژی ژن���ان‪ ،‬لەس���لێمانی‬ ‫ڕایدەگەیەنێ���ت‪ ،‬بۆهەڵماڵینی ئەم جۆرە‬ ‫توندوتیژییە داوای���ان لەوەزارەتی ناوخۆ‬ ‫كردوە كە گوزارش���تێك بۆدەربڕینی ئەم‬ ‫جۆرە توندو تیژییە دابنرێت‪.‬‬ ‫برا سێكس لە لەگەڵ‬ ‫خوشكەكەیدا دەكات‬ ‫(ل‪ .‬س‪ .‬ی) تەمەن ‪23‬س���اڵ‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوەدەكات‪ ،‬ئەوكاتەی تەمەنی تەنها‬ ‫‪14‬س���اڵ‪ ،‬بوە براك���ەی یەكەم‬ ‫كەس بوە بە زەبر هاتوەتە‬ ‫الی‌و دەس���تدرێژی‬ ‫سێكس���ی كردوەتە‬ ‫س���ەر‪ ،‬ئیت���ر ئەوە‬ ‫لەناخیدا ماوەتەوە‌و‬ ‫نەیوێ���راوە‬

‫ئاشكرایبكات‪.‬‬ ‫وتیش���ی «هەرجارێك براكەم دەبینم‬ ‫وەك كەسێكی خراپ‌و بێكەڵك‌و ترسناك‬ ‫دێتە پێش چاوم‌و لێی دەترسم‪ ،‬هەمیشە‬ ‫لەبی���ری ئ���ەوەدام بەش���ێوەیەك لێ���ی‬ ‫دوربكەومەوە كە هەرگیز نەیبینمەوە»‪.‬‬

‫هەنسك‪ ،‬ئەوەشی ئاشكرا كرد‪ ،‬ئێستە‬ ‫لەب���ەردەم ئازاری دەرونی‌و هەڕەش���ەی‬ ‫ناوزڕانددایە ناشتوانێت لەچەقبەستویی‬ ‫عەقڵیەتی خێزانەك���ەی دەربچێت‌و هیچ‬ ‫داوایەك تۆم���ار بكات‪ ،‬لەبەرئەوەی نەك‬ ‫بیكوژن‪.‬‬

‫مۆبایل یەكێكە لەهۆكارەکان‬ ‫هەنسكی تەمەن ‪ 15‬ساڵ‪ ،‬قوربانیەكی‬ ‫تری توندوتیژی سێكس���یە‪ ،‬وەك خۆی‬ ‫دەڵێت‪ ،‬لەڕێگەی موبایلەوە تەحەروش���م‬ ‫پێكرا‪ ،‬بەاڵم وامدەزانی خۆشەویس���تی‌و‬ ‫بایەخ پێدانی ئەوە بۆم تا گەیشتە ئاستی‬ ‫بینین‌و داواكردنی سێكسی بەجۆرێك تا‬ ‫دەهات داواكارییەكانی ئ���ەو بۆم زیاترو‬ ‫مەرجداتر دەبو ئیدی لێرەوە چاوترسێنی‬ ‫كردم‌و سێكسم لەگەڵدا دەستپێكرد‪.‬‬

‫ئامارەكان لەهەڵكشاندان‬ ‫بەڕێوب���ەری بەدواداچونی توندوتیژی‬ ‫دژی ژنان له‌ س���لێمانی‪ ،‬ئام���اژە بەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬هەرچەن���دە بەهۆی ش���اراوەیی‬ ‫حاڵەتەكانی ئ���ەم ج���ۆرە توندوتیژییە‬ ‫ئامارێك���ی ورد ناتوانرێت دەستنیش���ان‬ ‫بكرێت‪ ،‬ب���ەاڵم تۆماركردنی ‪ 81‬حاڵەتی‬ ‫بەردەست لەچاو ساڵی ڕابردو دەریدەخات‬ ‫كە قوربانیانی ئەم ج���ۆرە توندوتیژییە‬ ‫‪ 10‬ب���ۆ‪ 15‬حاڵەت زیادی كردوە ئەوەیش‬ ‫پەیوەندی بەناهۆشیاری‬ ‫گەنجان���ەوە‬ ‫هە یە‬

‫لەبەستنی پەیوەندییە سۆزدارییەكان بە‬ ‫تایبەت بەهۆی ئامێرەكانی تەكنەلۆژییەوە‬ ‫تاوەكو كەوتنە داوی كچان لەالیەن كوڕان‬ ‫بە ناوی هاوس���ەرگیرییەوە دەستدرێژی‬ ‫كردنە سەریان لەكۆتایشدا ئەم حاڵەتانە‬ ‫بەكۆمەڵێك باگراوندی كلتوری‌و ترس���ی‬ ‫خێزان‌و چاوی كۆمەڵ روپۆش دەكرێت‪.‬‬ ‫س���ەركەوت ئەحم���ەد‪ ،‬ڕایگەیان���د‪،‬‬ ‫لەكۆنفراس���ی هەفت���ەی ڕاب���ردو‬ ‫بۆبەرەنگاربون���ەوەی توندوتیژی داوایان‬ ‫لەزی���اد كردن���ی گوزارش���تێك ك���رد‪،‬‬ ‫لەیاس���اكەدا كە كاری وەزارەتی ناوخۆیە‬ ‫بۆئ���ەوەی جگە لەقوربان���ی لەجواڵندنی‬ ‫سكااڵدا كەسی تریش كەشاهیدبن بتوانن‬ ‫س���كااڵ تۆماربكەن‌و داواكاری گش���تیش‬ ‫بتوانێت ل���ەو روەوە هاوكاربێت ئەمەش‬ ‫دەبێت���ە هەنگاوێك���ی باش���ی حوكمەت‬ ‫بۆڕوبەڕوبونەوەی توندوتیژی سێكسی‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بەوەش���كرد‪ ،‬تاوەكو‬ ‫ئێس���تا القەكردن لەلوتك���ەی ئەو جۆرە‬ ‫توندوتیژییەداب���وە كاتێك گەیش���تۆتە‬ ‫حاڵەتی س���كااڵكردن ب���ەدەر لەحاڵەتە‬ ‫تۆماركراوەكانی���ش چەندەه���ا حاڵەتی‬ ‫شاراوە كە لەنیوە زیاترە شاراوەتەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی « بۆهەڵماڵینی ئەم‬ ‫ج���ۆرە توندوتیژیی���ە داوای���ان‬ ‫لەوەزارەت���ی ناوخۆ كردوە‪ ،‬كە‬ ‫گوزارشتێك بۆدەربڕینی ئەم‬ ‫جۆرە توندوتیژییە دابنرێت‪،‬‬ ‫تەنیا كەسی قوربانی سكااڵ‬ ‫نەجوڵێنێت‪ ،‬بەڵكو كەسی‬ ‫شاهیدیش بۆی هەبێت‌و‬ ‫یارمەت���ی دەربێ���ت‬ ‫لە ئا ش���كر ا كر د نی‬ ‫حاڵەتەكان»‪.‬‬ ‫جۆرەكانی‬ ‫توندوتیژی‬ ‫خۆش���یەوە‬ ‫الی‬ ‫بەرپرس���ی بەش���ی یاسایی‬ ‫لەبەڕێوبەرێت���ی بەدواداچونی‬ ‫توندوتی���ژی دژی ژنان‪ ،‬باس���لەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬توندوتیژی سێكسی لە وشەو‬ ‫ئاماژەو توانج لێدانەوە دەس���تپێدەكات‬ ‫تاقورسترینی كە مەس���ەلەی القەكردن‬

‫و البردنی پەردەی كچێنی‌و سكپڕكردنە‪،‬‬ ‫ئەمەیش لەڕێگەی پزیش���كی دادوەری‌و‬ ‫دەس���تەی لێكۆڵین���ەوەی دادوەری‬ ‫دوای لێكۆڵین���ەوە ئیس���پات دەكرێت‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوەكەی���ش بەپێ���ی كۆمەڵێ���ك‬ ‫بنەمای وەك نەبون���ی ڕەزامەندی‌و زۆرە‬ ‫ملێی سێكس���ی‪ ،‬قوربانی دەستدرێژی‌و‬ ‫توندوتیژی سێكسی خوار تەمەن‪18‬ساڵ‪،‬‬ ‫سێكس���ی پێكەوەی���ی چەند كەس���ێك‬ ‫بۆكەس���ێك وێنەگرتن‌و ڤیدۆو ناوزڕاندن‬ ‫ئەمانەو چەندین بنەمای تر هەریەكەیان‬ ‫بە گوێرەی قورس���ی‌و س���وكی تاوانەكە‬ ‫لەچوارچێ���وەی توندوتی���ژی سێكس���ی‬ ‫لێپرسینەوەی یاسایی بۆدەكرێت‌و سزای‬ ‫یاسای لەبەرامبەرە‪.‬‬ ‫پش���دەر ڕەش���ید ئەمین‪ ،‬ئاشكراشی‬ ‫ك���رد‪ ،‬زۆرب���ەی كەیس���ەكانی قوربانی‬ ‫توندوتی���ژی سێكس���ی لەهۆكارەكان���ی‬ ‫خێزان���ی‌و‬ ‫هەڵوەش���اندنەوەی‬ ‫هەڵەبەكارهێنانی ئامرازەكانی تەكنەلۆژی‬ ‫موبایلن‪ ،‬جگە لەبەدواداچونیش كەكاری‬ ‫ئەم بەڕێوەبەرایەتیە داوایان لەحكومەت‬ ‫ك���ردوە‪ ،‬دەس���ەاڵتی لێكۆڵین���ەوەش‬ ‫بدرێت بە س���ەرجەم بەڕێوەبەرێتیەكانی‬ ‫توندوتی���ژی‌و ژنی���ش خ���ۆی زیاتر رۆڵ‬ ‫ببینێ���ت لەمەس���ەلەكانی ژنان���دا‪ ،‬وەك‬ ‫لەپلەكانی ئەفسەری توێژەری‌و دادوەری‬ ‫هاوكات لەگەڵ كردنەوەی چەندین بنكەی‬ ‫پۆلیسی توندوتیژی خێزانی هەموئەمانە‬ ‫كۆمەڵێ���ك كارو هەوڵی جدین لەو روەوە‬ ‫بۆ روبەڕوبونەوەی توندوتیژی دراون‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیش���ی «زۆربەی كەیسەكانی‬ ‫قوربان���ی توندوتی���ژی سێكس���ی‬ ‫لەهۆكارەكانی هەڵوەشاندنەوەی خێزانی‌و‬ ‫هەڵەبەكارهێنان���ی ئام���رازی تەكنەلۆژی‬ ‫مۆبایلن»‪.‬‬ ‫هۆكارەكانی روپۆشكردنی‬ ‫توندوتیژی‬ ‫چاالكوانێكی ب���واری مافەكانی ژنان‪،‬‬ ‫باسلەوەدەكات‪ ،‬هۆكارەكانی روپۆشكردنی‬ ‫توندوتی���ژی سێكس���ی لەچوارچێ���وەی‬ ‫نەبونی هێزی یاس���ایە لەپێش���ێلكردنی‬ ‫مافی تاك���ەكان‌و دۆڕاندن���ی متمانەیان‬ ‫بەیاسا‪ ،‬لەڕوی دەرونیەوە ناتوانیت ببێتە‬

‫پاڵپشتی تاكەكان لەتۆماركردنی سكااڵ‌و‬ ‫داكۆكی لەخۆی���ان بكەن‪ ،‬ترس لەلۆمەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و مۆرك لێدان هاوكات لەگەڵ‬ ‫نەبونی پاڵپشتی دەستە جەمعی‪ ،‬روانین‬ ‫بۆ بابەتەكە وەك مەسەلەیەكی شەرەف‬ ‫هێن بەمەی���ش دەس���تەمۆكردنی ژنان‌و‬ ‫كچانی ئێمە دوج���ار كردونیەتە قوربانی‬ ‫لەم جۆرە توندوتیژیەدا‪.‬‬ ‫س���ەمیرە محەم���ەد‪ ،‬راش���یگەیاند‪،‬‬ ‫توندوتی���ژی سێكس���ی یەكێك���ە ل���ەو‬ ‫جۆرانەی توندوتیژی كە تەواو خەفەكراو‬ ‫دان پیانەن���راوە هەرچەن���دە نمون���ە‬ ‫وەك تەح���ەڕوش پێكردن���ی سێكس���ی‬ ‫لەشوێنكارەكاندا‪ ،‬تانەو تەشەر پێكردن‌و‬ ‫ئاماژە پێكردن بە ئەندامە سێكسیەكانی‬ ‫ڕەگەزی مێین���ە لەشوێنەگش���تییەكاندا‬ ‫هەیە‪ ،‬دەست درێژی سێكسی هاوسەران‬ ‫لەزۆرە ملێی ئەنجامدانی واجباتی زەوجی‬ ‫لەالیەن پیاوانەوە بۆژنان ئەو راس���تییە‬ ‫دەسەلمێنێت كە ئەم جۆرە توندو تیژیە‬ ‫بەرباڵوترین مومارەسەی هەیە لەنیو كایە‬ ‫جیاوازەكاندا‪.‬‬ ‫كەپتكردنی هۆشیارییە سێكسیەكان‬ ‫كۆمەڵناس���ێك پێیوای���ە‪ ،‬كەپتكردنی‬ ‫هۆش���یاییە سێكس���یەكانی گەنجان هەر‬ ‫لەقۆناغەكان���ی س���ەرەتای پێگەیش���تن‬ ‫تاچونە نێو پرۆس���ەی هاوس���ەرگیری‌و‬ ‫توش���بون بە چەندی���ن هەڵ���ەو الدانی‬ ‫سێكسی لەدەرئەنجامی ئەزمون نەكردنی‬ ‫ڕۆش���نبیرییە سێكس���یەكان لەالی���ەك‌و‬ ‫تێرنەكردن���ی پێداویس���تیە ڕوحییەكانی‬ ‫گەنجان‌و هەرزەكاران لەناوخێزانی كوردی‬ ‫لەدروستكردنی بۆش���اییە سۆزدارییەكان‬ ‫لەالیەكی ترەوە فاكت���ەرە بۆتەقینەوەی‬ ‫حاڵەتەكان���ی ئەم ج���ۆرە توندوتیژیە تا‬ ‫دەرئەنجام بونی حاڵەتە خۆكوژیەكان‪.‬‬ ‫ناز عەبدوڵاڵ‪ ،‬وتیش���ی «بەنمونە ئەو‬ ‫منداڵەی لەنێو خێزانەكەیدا خۆشەویستی‬ ‫پێنەدرێ���ت ناچاردەبێ���ت ل���ەدەرەوەی‬ ‫خێزانەك���ەی ئەوبۆش���اییە پڕبكات���ەوە‬ ‫كەڵەكە بونی شكستەكانیش���یان بەرەو‬ ‫خۆك���وژی وتوندوتی���ژی سێكس���یان‬ ‫دەبات»‪.‬‬

‫ثشو‬

‫ذمارة (‪ )400‬دو شةممة ‪2012/12/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫بەب ‌ێ گریان شو ناكەن‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫لەهەرێمی سیشوانی چین‪ ،‬لەكاتی‬ ‫ئاهەنگی هاوسەرگیركردندا بوكەكان‬ ‫دەگ��ری��ن‪ ،‬ئەمەش بۆ ئ��ەوەی لەالیەن‬ ‫ئامادەبوانی ئاهەنگەكەوە گاڵتەیان‬ ‫پێنەكرێت‪ ،‬بوكەكە بەكەسێكی گرانبەها‬ ‫وەس��ف بكەن‪ .‬بۆیە بەناچاری پێش‬ ‫چونە نێو ژیانێكی نوێوە‪ ،‬مانگێك پێش‬ ‫گواستنەوەی بوكەكان لەالیەن دایك یان‬ ‫نەنك یان هاوڕێ كچەكانیەوە راهێنانی‬

‫وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر‬

‫پێدەكرێت لەسەر گریان‪.‬‬ ‫ئ��ەم دابونەریتەش دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫سەدان ساڵ پێش ئێستا‪ ،‬كاتێك یەكێك‬ ‫لەشاژنەكان شوی دەك��رد بەكەسێك‪،‬‬ ‫لەجێگایەكی دور لەخێزانەكەی دایكی‬ ‫بوكەكە دەستی دەكرد بەگریان‌و داوای‬ ‫لێدەكرد لەنزیكترین كاتدا بگەڕێتەوە بۆ‬ ‫الی‪ ،‬دواتر ئەو نەریتە گواسترایەوە بۆ‬ ‫كچەكەو دواتر بۆ ئامادەبوانیش‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دابونەریتێكی خێڵی توجایە لەچین‪.‬‬

‫@@‬

‫‪@@R‬‬ ‫‪@@S‬‬ ‫‪@@T‬‬ ‫‪@@U‬‬ ‫‪@@V‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ئ��ەم ه��ەواڵ��ە مانشێتی رۆژن��ام��ەی‬ ‫(هۆلیۆد پ��اچ) ب��و‪ ،‬كە مانشێـتەكە‬ ‫خوێنەرانی توشی ش��ۆك ك��رد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەناوەڕۆكی هەواڵەكەدا هاتوە ئەو كاڵو‬ ‫و گۆچانە‪ ،‬ناسنامە‌و كەرەستەی دیاری‬ ‫ئەكتەری بەناوبانگی بەڕەگەز بەریتانی‬ ‫چارلی چاپل بون‪ ،‬كە ‪ 35‬ساڵ لەمەوبەر‌و‬ ‫لەتەمەنی ‪ 88‬ساڵیدا لەسویسرا كۆچی‬ ‫دوایی كردوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم م��ەزادە لەیەكێك لەمۆزەخانە‬

‫‪@@W‬‬ ‫‪@@X‬‬ ‫‪@@Y‬‬

‫بەناوبانگەكانی كالیفۆڕنیا سازكرا‌و‬ ‫گ��ۆچ��ان‌و ك�ڵاوەك��ەی چ��ارل��ی وەك دو‬ ‫كەرەستەی دیاری ئەو ئەكتەرە بەشەش‬ ‫دەفتەر دۆالر فرۆشراو لەالیەن بازرگانێكی‬ ‫دیاری كەرەستە دانسقەكانەوە كڕدرا‪.‬‬ ‫ئەو دو كەرەستەی چارلی چاپلن‪،‬‬ ‫لەزۆرێك لەدیمەنی فیلمە بێدەنگییەكانیدا‬ ‫بەكاری هێناوەو پێش زیاتر لەسەد ساڵ‬ ‫لەمەوبەر ئەو ك�ڵاوەی لەزڕباوكەكەی‬ ‫وەرگ���رت���وە ب��ۆ وێنەگرتنی دیمەنی‬ ‫فیلمەكانی‪.‬‬

‫ژیان لەگەڵ پڵنگدا دەباتەسەر‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ژنێكی ئیماراتی كە كێشەكەی ‪ 400‬كیلۆیە‪ ،‬ل ‌ه کاتی گواستنه‌وه‌ی بۆ نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه ‪ 15‬که‌س هه‌ڵیانگرت‪ ،‬رۆژنامەی ئیمارات ئەلیوم باڵویکردۆته‌وه‌ ئەو ژنە نەخۆشە‬ ‫ناوی حەبیسەیەو ماوەی دو ساڵە لەنێو ماڵەكەیدایە‪ ،‬دوای ئەوەی ژیانی دەكەوێتە‬ ‫مەترسیەوەو الیەنی پەیوەندیداری لـی ئاگادار دەكرێتەوە‪ ،‬دەگوازرێتەوە بۆ‬ ‫نەخۆشخانە‪ ،‬لەكاتی گواستنەوەكەیدا توانرا بە ‪ 15‬پیاوی نەخۆشخانەو بەرگری‬ ‫شارستانی بیخەنە ناو ئەمبواڵنسەوە‪.‬‬ ‫بەرێوەبەری نەخۆشخانەكە رایگەیاند‪ ،‬دوای ئاگاداركردنەوەمان چوینە ماڵی‬ ‫ئەو ژنە‪ ،‬ئەوەی بینیمان‪ ،‬زانیمان ئەمە كەسێكی ئاسایی نیەو بەئاسانی ناتوانین‬ ‫بیگوێزینەوە بۆ نەخۆشخانە بۆیە بەناچاری پیاوانی بەرگری شارستانیمان ئاگادار‬ ‫كردەوە بۆئەوەی یارمەتیمان بدات‪.‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫پیاوێكی هیندی بەناوی عەبدوڵاڵ شوعلە‪ ،‬ماوەی چوار ساڵە ژیان لەگەڵ‬ ‫پڵنگێكدابەناوی مۆالن دەباتە سەر‪ ،‬كە وەك خۆی ئاماژەی پێدەدات‪ ،‬لەتەمەنی‬ ‫سێ مانگییەوە ئەو پڵنگەی لەبەنگالدیشەوە هێناوەو خۆی بەخێوی كردوەو ئێستا‬ ‫بەبێ ئەو پڵنگە ناتوانێت بژی‪ ،‬ئەمەش بۆتە جێگەی سەرنج‌و گرنگی پێدانی‬ ‫میدیا‌و رۆژنامە ناوخۆكانی هیندستان‪.‬‬ ‫ئەو پیاوە هیندییە لەبارەی ئەم ژیانەوە لەگەڵ گیاندارێكی دڕەندەدا دەڵێت‪:‬‬ ‫خۆشم نازانم چۆن بوەو لەبەر چی ئەو ژیانەم هەڵبژاردوە‪ ،‬بەاڵم چوار ساڵە‬ ‫لەگەڵ ئەو پڵنگەدا پێكەوەین‌و یاری دەكەین‌و شەڕ دەكەین‌و ژیانیش پێكەوە‬ ‫بەسەر دەبەین‪ ،‬رۆژێك مۆالنم لێ دوربێت ناتوانم بژیم‌و ئەو رۆژە خۆم بەكەسێكی‬ ‫ناتەواو دەزانم‪!.‬‬

‫كاور‬ ‫‪4/20-3/21‬‬

‫دوانة‬ ‫‪6/20-5/21‬‬

‫ـ ش����وێ����ن ك���ارێ���ك‬ ‫مەكەوە كە هی تۆ نییە‪،‬‬ ‫ك��ەم��ێ��ك ب��ەه��ەڵ��ەك��ان��ی‬ ‫راب����ردوت����دا ب���چ���ۆرەوە‪،‬‬ ‫بەبێ‌ خۆشەویستی ژیان‬ ‫گێژاوێكی بەردەوامە‪.‬‬

‫ـ پارەیەكت دێتە دەست‬ ‫ك��ە س����ودی زۆرە‪ ،‬دو‬ ‫دڵ مەبە لەو ك��ارەی كە‬ ‫دەتەوێ‌ بیكەیت‪ ،‬كەسێك‬ ‫پەیمانی خۆشەویستیت‬ ‫دەداتێ‌‪ ،‬وریابە‪.‬‬

‫طا‬ ‫‪5/20-4/21‬‬

‫ـ ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوان��ەدا كە‬ ‫كاریان لەگەڵدا دەكەیت‬ ‫خ��ۆت ب��ەزل م��ەزان��ە‪ ،‬ئەم‬ ‫هەفتەیە پ��ڕە لەخۆشی‪،‬‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ێ��ك��ی ك��ۆن‬ ‫دەبینیتەوە‪.‬‬

‫قرذاأل‬ ‫‪7/20-6/21‬‬

‫ـ بەبێ‌ یارمەتی كەسانی‬ ‫ت��ر ن��ات��وان��ی پ��ڕۆژەك��ەت‬ ‫بەئەنجام بگەیەنیت‪ ،‬خۆت‬ ‫زۆر ه��ی�لاك م��ەك��ە‪ ،‬ئەم‬ ‫ماوەیە خۆشەویستەكەت‬ ‫لێت عاجز دەبێت‪.‬‬

‫‪@@QP‬‬ ‫‪@@QQ‬‬ ‫‪QR‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@‪@S‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫@‪@@@@QR@@@@@@QQ@@@@@QP@@@@@@Y@@@@@@X@@@@@@@W@@@@@@V@@@@@@U@@@@@@T‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫ئاسۆیی‪:‬‬ ‫‪-1‬بەخەڵكی ئەو شوێنە دەڵێن ‪-2‬وەك یەكن‪ ،‬لەیەك دەچن‪ ،‬نیوەی نێرە‪،‬‬ ‫كاس ‪-3‬دوان لەكارڵ‪ ،‬پیتێك‪ +‬لەشاخ دەڕوێ‌‪ ،‬نیوەی بازە ‪-4‬خێرا‪ ،‬ژمارەیەكە‬ ‫«پ»‪ ،‬یەكی بێ‌ كلك‪ ،‬لەچادردایە ‪-5‬ب��ۆ هاندانە «پ»‪ ،‬چەند پیتێكی‬ ‫جیاواز‪ ،‬باڵندەیەكە ‪-6‬خەت‪ ،‬نیوەی هاژە‪ ،‬ژمارەیەكە ‪-7‬بچوك دەدۆزێتەوە‬ ‫‪-8‬گەمە»پ»‪ ،‬وەك یەكن‪ ،‬بەرزایی ‪-9‬رەنگێكە‪ ،‬بەرگ «پ»‪ ،‬رەگەزێكە‪،‬‬ ‫دڕكێكە ‪-10‬ئێمە «پ»‪ ،‬خواردنەوەیەكە‪ ،‬باڵندەیەكە ‪-11‬میوەیەكە‪ ،‬پێداویستی‬ ‫ماڵە ‪-12‬ژمارەیەكە ‪ +‬شایی‪ ،‬خواردنەوەیەكە‪.‬‬ ‫ستونی‪:‬‬ ‫‪-1‬كونكەرە‪ ،‬عەشیرەتێكە ‪-2‬درەختێكە‪ ،‬كامیرا هەیەتی ‪-3‬زامدار‪ ،‬وەك یەكن‬ ‫‪-4‬درەختێكە‪ ،‬بەشێكە لەسەر‪ ،‬پێداویستی كێڵگەیە ‪-5‬شاعیرێكی كۆچكردوی‬ ‫كوردە‪ ،‬ژنە گۆرانیبێژێكی كوردە ‪-6‬تیرەیەكن‪ ،‬دوان لەسیم ‪-7‬ناوێكی كوڕانەیە‬ ‫‪-8‬بێگانە «پ»‪ ،‬جۆرە نانێكە ‪-9‬ج��ۆرە سەیركردنێكە‪ ،‬بەشێكە لەلەش‪،‬‬ ‫باڵندەیەكە «پ» ‪-10‬میوەیەكە‪ ،‬سیان لەوازی ‪-11‬ژمارەیەكە‪ ،‬باڵندەیەكە‪،‬‬ ‫درەختێكە ‪-12‬رەوكەر «پ»‪ ،‬تەڵخ‪.‬‬

‫ئۆتێلێك لەسەهۆڵ‬

‫بە ‪ 15‬كەس دەیخەنە ئەمبۆالنسەوە‬

‫@@@‪@R@ @Q‬‬

‫‪@@Q‬‬

‫گۆچان و كاڵو ێك بەشەش دەفتەر دۆالر‬

‫پلەی گەرمیەكەی ‪ 38‬پلە لەخواری‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ناوچەی گەشتیاری‌و ئوتێلی ئەلفا سفرەوەیەو سەرجەم هۆڵی نانخواردن و‬ ‫ل��ەی��اب��ان‪ ،‬یەكێكە ل��ەن��اوچ��ە ن���اوازەو ژوری نوستن و حەمام و تەنانەت مێزی‬ ‫نمونەییەكانی ج��ی��ه��ان‪ ،‬بەتایبەتی نانخواردنیش لەسەهۆڵ دروستكراوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوان��ەی دەچ��ن��ە نێو پ��رۆس��ەی لەگەڵ ستۆدیۆیەك‪ ،‬بەپێی ئامارێكی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی��ەوە‪ ،‬ی���ان ئ��ەوان��ەی شوێنە گەشتیاریە سەرسوڕهێنەرەكانی‬ ‫لەترسی گەرما رادەك���ەن‌و دەیانەوێت جیهان‪ ،‬ئوتێل ئەلفای یابان لەریزبەندی‬ ‫بچنە شوێنێكی س��ارد‪ ،‬ئوتێلی ئەلفا پێشەوەی ئوتیلەكانی جیهاندایە‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫رَ‬ ‫شي ‪21‬‬ ‫‪8/21-7/‬‬

‫ـ سەرنەكەوتن لەكارێكدا‬ ‫ش��ورەی��ی ن��ی��ی��ە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ك��ۆڵ��دان الوازی���ی مرۆڤە‪،‬‬ ‫ل��ەخ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ش��دا‬ ‫الف���ی گ���ەورەی���ی ب��ەس��ەر‬ ‫خۆشەویستەكەتدا لێمەدە‪.‬‬ ‫فةريك‬ ‫‪9/22-8/22‬‬

‫ێ واز لەخەیاڵ‬ ‫ـ دەك��ر ‌‬ ‫بهێنی‌و خۆت الواز نەكەیت‪،‬‬ ‫ه��ی��چ ك��ارێ��ك ب��ۆ م��رۆڤ‬ ‫عەیب نییە‪ ،‬هیچ نهێنییەك‬ ‫ل��ەخ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت‬ ‫مەشارەوە‪.‬‬

‫لەوشەی «باز» ‪ 25‬وشە‬ ‫بنوسە بەمەرجێك وش��ەی‬ ‫«ب���از» كەوتبێتە كۆتایی‬ ‫وشەكەوە؟‬ ‫بۆ نمونە‪ :‬شاباز‪ ،‬كەوباز‪،‬‬ ‫چەنەباز‪ ..‬هتد‬ ‫خ��ەاڵت��ەك��ەی دو مانگ‬ ‫ێ بەرامبەر‬ ‫رۆژنامەی چاودێر ب ‌‬ ‫وەربگرە‪.‬‬ ‫ب���راوەی ژم���ارەی پێشو‪:‬‬ ‫ساالر محەمەد نادر‪.‬‬

‫با بیربكەینەوە‬ ‫تةرازو‬ ‫‪10/22-9/23‬‬

‫ێ‬ ‫ـ ژیان ئەوەیە كە دەب ‌‬ ‫بڕوات پێی هەبێ‌‪ ،‬خەمۆكی‬ ‫پ��اش��ەرۆژەك��ەی تاریكە‪،‬‬ ‫ئ��اگ��ات ل��ەخ��ۆت ب�ێ‌ خۆت‬ ‫لەدو خۆشەویست بپارێزە‪.‬‬ ‫دوثشك‬ ‫‪11/22-10/23‬‬

‫ێ بیركردنەوە‪،‬‬ ‫ـ بەب ‌‬ ‫چ����ارەن����وس����ی ه��ەم��و‬ ‫ك����ارێ����ك ن�����ادی�����ارە‪،‬‬ ‫ژی����ان ل��ەگ��ۆش��ەگ��ی��ری��دا‬ ‫نەخۆشییەكە بەبێ‌ دەوا‪،‬‬ ‫دڵپیسی كارێكی هەڵەیە‪.‬‬

‫كةوان‬ ‫‪12/20-11/23‬‬

‫ـ ئ��ەم هەفتەیە یەكێك‬ ‫لەئاواتەكانت دێتە دی‪،‬‬ ‫لەكارەكەتدا پەلە مەكە‪،‬‬ ‫كەسێك لەچاوەڕوانیتدایە‪،‬‬ ‫سەردانی بكەو دڵی راگرە‪.‬‬ ‫طيسك‬ ‫‪1/19-12/21‬‬

‫ێ‬ ‫ـ ژی��ان پریەتی لەگر ‌‬ ‫ك���وێ���رە‪ ،‬ب�����ەاڵم ب����اوەڕ‬ ‫ب��ەخ��ۆب��ون س��ەرك��ەوت��ن��ە‪،‬‬ ‫لەخۆشەویستیدا عاجزی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم دڵگەورەیی‬ ‫مەرجە‪.‬‬

‫سةتأل‬ ‫‪2/18-1/20‬‬

‫ـ دەتوانی چەند كاتێك‬ ‫دیاری بكەیت بۆ گەڕان‪،‬‬ ‫ێ لەهێزی‬ ‫م��رۆڤ ناتوان ‌‬ ‫خۆی زیاتر بەكاربهێنێ‌‪،‬‬ ‫كەسێك دەبێتە هاوڕێت‪،‬‬ ‫دڵسۆزە‪.‬‬ ‫نةهةنط‬ ‫‪3/20-2/19‬‬

‫ـ ه��ەواڵ��ێ��ك��ی خۆش‬ ‫دەب��ی��س��ت��ی��ت‪ ،‬ب���اری‬ ‫دارای��ی��ت ب��اش دەبێت‪،‬‬ ‫ب�����ەزۆر ك���ەس ئاشنا‬ ‫دەب��ی��ت یەكێك لەوانە‬ ‫خۆشەوستێكی كۆنە‪.‬‬

‫ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات‬ ‫خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر‪ :‬مةال بةختيار‬ ‫ستافى كارا‪ :‬سامى هادى ‪ -‬بةهمةن تاهير نةريمان ‪ -‬رزطار فايةق‬ ‫بة ِر َيوةبردنى هونةرى‪:‬‬ ‫جةليل حس َين ‪ -‬سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي‬ ‫يةكةمني ذمارةى‬

‫لة ‪ 2004/10/4‬دةرضوة‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫سل َيمانى ‪ -‬طة ِرةكى ئاشتى (‪)104‬‬ ‫كؤآلنى (‪ )41‬ذمارةى خانو (‪)22‬‬ ‫ئاسيا‪07701959999 :‬‬ ‫كوردت َيل‪3290668 :‬‬ ‫فانؤس تيليكؤم‪07480134687 :‬‬ ‫كؤ ِرةك‪07501147133 :‬‬ ‫دابةشكردن‪07701517533 :‬‬ ‫ضاثخانة‪ :‬كوردستان ‪ -‬نرخ‪ )500( :‬دينار‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪w w w . c a w d e r . o r g‬‬

‫‪No. (400) 17-12-2012‬‬

‫‪Political, Educational & Social Weekly Press‬‬

‫‪21‬ی ئەم مانگە «كۆتایی دنیا» نیشان دەدرێت‬ ‫چاودێر‪-‬كامۆ‪:‬‬

‫بڕی���ارە رۆژی هەین���ی ‪21‬ی‬ ‫دیسەمبەر‪ ،‬لەهۆڵی گەلەریی(الوریر‬ ‫ئ���ارت گەلەریی) لەكەن���ەدا‪ ،‬هەردو‬ ‫هونەرمەن���دی ش���ێوەكار دارا ئارام‌و‬ ‫جۆس���ف كۆرسكی‪ ،‬پێش���انگەیەكی‬ ‫هاوبەش���ی ش���ێوەكاری بكەن���ەوە‪،‬‬ ‫پێش���انگەكەش دەرب���ارەی ئ���ەو‬ ‫دەنگۆیانەیە كە باس لەكۆتایی هاتنی‬ ‫دونیا دەكات ل���ەڕۆژی هەینی ‪21‬ی‬ ‫دیس���مبەر‪ ،‬كە ئەو رۆژەش كولتورو‬ ‫ئەفس���انەیەكی كۆنی مرۆڤایەتییە‌و‬ ‫گوایە لەو رۆژەدا دونیا كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫دارا ئارام‪ ،‬لەبارەی ئەو پێشانگەیە‬ ‫ب���ە «چاودێ���ر»ی راگەیان���د‪ :‬ئەم‬ ‫پێشانگە هاوبەش���ەی من‌و جۆسف‬ ‫كۆرسكی دەربارەی كۆتایی جیهانە‪،‬‬

‫كە ئەفس���انە‌و بەس���ەرهاتی كۆنی‬ ‫مێژوی���ی هەی���ە كە دەڵێ���ت رەنگە‬ ‫لە‪21‬ی دیس���ەمبەردا كۆتایی جیهان‬ ‫بێت‪ ،‬رەنگە ئەم ئەفسانە‌و بۆچونەش‬ ‫لەس���ەدا پەنجا راس���ت دەربچێت‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش بەهۆی ئەو كارەس���اتە‬ ‫ژینگەییان���ەی كە ئێس���تا لەدونیادا‬ ‫روی���ان داوە‪ ،‬ه���ەر بۆی���ە ئێمەش‬ ‫پێشانگەكەمان خستە ئەم رۆژە‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئایدی���ای كاركردنی���ان‬ ‫لەم پێش���انگەیە‪ ،‬ئ���ەو هونەرمەندە‬ ‫كوردە وتی «ئایدیای پێش���انگەكە‬ ‫دەربارەی یادكردنەوەی دروستبونی‬ ‫ئ���ەو زریانانە‌و بەرزبون���ەوەی ئاوی‬ ‫زەریاكان‌و بومەل���ەرزە‌و گۆڕانكاری‬ ‫ژینگەیی���ە كە پلەی گەرم���ا بەرەو‬ ‫بەرزبونەوە دەڕوات»‪.‬‬

‫فیلمی «بێكەس» لەدوبەی نمایش دەكرێت‬ ‫چاودێر‪-‬زاموا‪:‬‬

‫دوێنێ یەك ش���ەممە‪ ،‬فیلمی بێكەس لەدەرهێنانی كارزان‬ ‫قادر‪ ،‬لەنۆیەمین خولی فێس���تیڤاڵی سینەمایی دوبەی شان‬ ‫بەش���انی ‪ 160‬فیلمی‌واڵتانی دونیا بەش���داری كرد‪ ،‬فیلمەكە‬ ‫باس لەدو منداڵی كورد دەكات كە دایك‌و باوكیان لەش���ەڕی‬ ‫ئێران‪-‬عیراقدا لەناوچون‪ ،‬بەڕێكەوت فیلمی سۆپەرمان دەبینن‌و‬ ‫خەونی ئەوە دەبینن بچنە ئەمەریكا‌و س���ۆپەرمان بەڕاس���تی‬ ‫ببینن‌و بیهێنن بۆ كوردستان بۆ ئەوەی سەدام لەناوبەرێت‪.‬‬ ‫كارزان ق���ادر لەب���ارەی نمایش���كردنی فیلمەكەی���ان لەم‬ ‫فێس���تیڤاڵەدا رایگه‌یان���د‪ :‬دوای نمایش���كردنی فیلمەكەمان‬ ‫چاومان لەخەاڵتە‪ ،‬پێش���تر لەچەندین فێس���تیڤاڵی جیهانیدا‬ ‫ئەم فیلمەمان نمایش كردوە‪ ،‬هەر لەم مانگەش���دا بەدەر لەم‬ ‫فێستیڤالەلەدو فێستیڤاڵی تری سینەمایی لەئەڵمانیا‌و سوید‬ ‫«بێكەس» نمایش دەكەین‪.‬‬ ‫لەبارەی ستافی فیلمەكەیش‪ ،‬ئەو دەرهێنەرە وتی «هەردو‬ ‫ئەكتەر س���ەروەر فازی���ل‌و زەمەن تەها رۆڵ���ی تێدا دەبینن‌و‬ ‫دیمەنەكان لەكوردس���تان وێنە گیراون‪ ،‬بەاڵم س���تافی پشتی‬ ‫كامێرا پسپۆڕی بیانین»‪.‬‬

‫كورد‪ ،‬لەنێوان پەیامەكانی بەغدا‌و‬ ‫ئەنقەرەدا‬ ‫ئەحمەد عەبدوڵاڵ‬ ‫عیراق‌و توركیا بەهۆی هەڵكەوتەی جوگرافی‌و هاوسنوری نێوانیان‌و پەیوەندی ئاینی‌و مەزهەبییەوە‪،‬‬ ‫س���ەدان ساڵە پەیوەندی بەتین پێكەوەی بەستونەتەوە‪ ،‬هەر پێشهاتێكیش‪ ،‬بۆ هەریەكێك لەو دو‬ ‫واڵتە بەجۆرێك كاریگەری لەس���ەر ئەویتر هەیە‌و لەماوەی رابردوش���دا‪ ،‬چەندینجار ئەم دو دەوڵەتە‬ ‫بۆ یەكالیكردنەوەی پرسە سیاسی‌و سەربازییەكان پرس‌و راوێژیان بەیەككردوە‪ ،‬یان بەپێچەوانەوە‬ ‫دژایەتی یەكتریان كردوە‪ .‬لەدوای روخانی رژێمی پێش���وی عیراقیش���ەوە‪ ،‬بەهۆی سەرپێنەكەوتنی‬ ‫دەوڵەت‌و هاتنەكایەی جۆرێك فرەجەمس���ەری دەسەاڵتەوە‪ ،‬ئاراستەی دەسەاڵتی توركیا بەنسبەت‬ ‫هەریەك لەپێكهاتەكانی عیراقەوە گۆڕانی بەس���ەردا هات‪ .‬بەاڵم تائێستا پەیوەندییەكانی نێوان ئەم‬ ‫دو حكومەتە ئاس���ایی بونەوەی بەخۆوە نەبینیوە‌و بەردەوام هەردو واڵت یەكتر بەدەستتێوەردان‌و‬ ‫قۆرخكردنی دەس���ەاڵت‌و ئازادی تۆمەتباردەكەن‪ .‬بەتایبەتی دوای ئ���ەوەی ئەردوغان‪ ،‬رۆژی ‪21‬ی‬ ‫مانگی رابردو‪ ،‬مالكی بەپەلكێشكردنی عیراق بۆ نێو شەڕێكی ناوخۆیی تۆمەتباركرد‌و لەچەند ڕۆژی‬ ‫رابردوشدا‪ ،‬مالكی داڵدەدانی تارق هاشمی‪ ،‬بەنەنگییەك بۆ حكومەتی توركیای دایە قەڵەم‪.‬‬ ‫ئ���ەم ئاڵۆگ���ۆڕە نوێیان���ەش لەپەیوەندیی نێوان ه���ەردو واڵتدا بەبڕوای بەش���ێك لەچاودێرانی‬ ‫سیاسی‪ ،‬هەڵكردنەوەی ڕەشەبایەكی نوێیە‌و دورنیە‪ ،‬چارۆكەی پەیوەندییەكانی نێوان هەردو واڵت‬ ‫هەڵگەڕێنێت���ەوە‌و كوردیش بكاتە تیرەیەكی یەكێك لەو چارۆك���ە هەڵگەڕاوانە‪ ،‬بەتایبەتی توركیا‬ ‫بەشێكی درێژەكێشانی راپەڕینی خەڵكی سوریا بەهاوكاری حكومەتی عیراق دەبینێت‌و گەرەكیەتی‬ ‫هەرچۆنێك بێ دەس���تی بەغدا لەئاڵوگۆڕە سیاس���یەكانی ناوچەكەدا زیاتر درێژنەبێت‪ .‬حكومەتی‬ ‫عیراقیش‪ ،‬توركیا بەهاندانی هەرێمی كوردستان‌و سوننەكانی عیراق تۆمەتباردەكات‪ .‬لەبەرامبەریشدا‬ ‫بەغدا‪ ،‬چەندێنجار باس���ی كێشەی كوردیان لەتوركیادا ورژاندوە‌و تەنانەت‪ ،‬خودی مالكیش لەدواین‬ ‫چاوپێكەوتنی���دا لەگ���ەڵ‪ ،‬رۆژنامەی"حوڕییەت دەیل���ی نیوز"دا‪،‬ناوی عەب���دواڵ ئۆجەالنی‪ ،‬رێبەری‬ ‫زیندانیكراوی پەكەكەی هێنا‪ .‬جا بۆیە پێش���بینیكراوە‪ ،‬هەردوال‪ ،‬پەنا بۆ كارتی كورد ببەن لەدژی‬ ‫یەكتر‪ ،‬بۆیە دەبێت كورد خوێندنەوەی جیدی بۆ هەر گرژبونێكی ئەو پەیوەندییانە بكات‌و لەباكور‌و‬ ‫هەرێمی كوردستانیش دەمارگرژی لەئاست بونی پەیوەندی بەو واڵتانەوە دروستنەكرێت‌و سیاسەتی‬ ‫نەش���یش بس���وتێ‌‌و نەكەباب بگرێتەبەر‪ ،‬بەو مەرجەی پێكهاتەی پەیوەن���دی‌و هاوپەیمانەتییەكان‬ ‫لەسەر الیەنی بەرامبەر نەبێ‪.‬‬ ‫بۆ نمونە توركیا لەكێشەی سوریاوە ئااڵوە‪ ،‬حەقوایە پارتە سیاسیەكانی توركیا‪ ،‬ئەوانەی لەشارن‬ ‫یان لەش���اخ‪ ،‬فشاری زیاتر بخەنە سەر حكومەت‌و چاالكییە مەدەنییەكانیان فراوانتر بكەن"تەنانەت‬ ‫ئەگەر س���ود لەدۆس���تایەتی عیراقیش وەربگیرێ"‪ ،‬چونكە عیراق یەكێكە لەو واڵتانه‌ی پەكەكەی‬ ‫وەك گروپێكی تیرۆرستی لەقەڵەمداوە‌و النیكەم دەتوانرێت لەم وەسفە پاشگەزبكرێتەوە‪ .‬بەنسبەت‬ ‫هەرێمی كوردستانیشەوە‪ ،‬كە ئێستا پەیوەندییەكی باشتری لەگەڵ توركیادا هەیە‪ ،‬دەتوانێت ئاستی‬ ‫پەیوەندییەكان بەتایبەتی لەبواری ئابوری‌و سەربازییەوە فراوانتربكات‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

r1:Layout 1

12/15/2012

4:30 PM

Page 1

t¿ýðôõC Bñüq»OBÜ

:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw

ÿlüõw ÿrýÌB„ ÿrÍý„ ô »ðBíük »ñgºo »G R»HüBO ôõOBøAk þðBܺqBìu »ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK

|rexneycawder@yahoo.com

341 2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu

|w w w . c a w d e r . o r g

òìAôºkq»G óBPwkqõÜ þürýHñ„¼q þPg»PüBK »è óBÜ»¾BÅýPxÉÔ

ÿqAt¾õâ ,óAq½â ,ÿrÜõì óAq»ìBÜ óu ÿ»wBð»ø »G rÍý„

rÍý„ ÿqAt¾õâ ÞɾBÅýPxÉÔ ,2012/12/14-13 þðAu ¼ o ÿ qAt¾õâ( þí„ô ô qk »G ,óBðu ÿ rÍý„ ½G rP„½hƒð½ƒG ó u ÿ»ƒwBƒð»ƒø »ƒG rƒÍƒýƒ„ ó»üæ»è ô ÿ rýHñ„¼ o þ¾½ø »è ),QÉGºk þƒýƒüºvƒÈ ô þƒýƒÜæBƒ_ þƒýƒPƒÈ q»ƒGºõƒÈ o»ƒG .ArÜ sBw ,þðBíÉéw rýÌB„ »íðBg )10( Ak»¾BÅýPxÉÔ ô»è óBýðBܺrÍý„ ô krÜ AlÉO óBýü qAl„»ƒG Alƒ…ƒýƒìºô ôk ÿ u ¼ o »ƒè .ºô»ƒðlƒƒñƒƒÈõƒƒg ó»üæ»è óBܻغk »G RºqBG»w ß»ü½âõPÕâ .Arg ÞÈ o ºô»ðAq»wôõð ô óBHük»C ÿ q»ƒGºõƒÈ o»ƒG ,ﻃPƒw¼ o Jôõƒƒü»ƒƒC þƒýƒüºvƒÈ ô þƒýƒÜæBƒ_ þƒýƒPƒÈ q»ƒGºõƒÈ o»ƒG :Rõâ ÿ rÈkôB_ ÿ»ñgºo »G ,þðBíÉéw óBðu ÿºô»ðkrÜBýW »¾BÅýPxÉÔ ï»è YðBìBC" ºô»C óBíPxü ô ôõݾ»G ,óAôBýK »è »ýýð óBðu ÿ rÍý„ ÿ ô ô vÉì »Ü ,òýð»ü»ãGAo »G ,AlðAôBýK ÿ rÍý„ Á»ƒâ»ƒè »ƒðBƒ„ôBƒø ÿ rÍý„ »Ü ÿ»ðôõ_½G ô»C ÿ»ðAô»`ÉK ÿºq ôõPw»ì ½G ºô»ƒPƒÉƒñƒÈ o»ƒâºk óBƒðu #".þðºkq»C

,krƒÜ †ƒüºô»ƒC ½ƒG ÿBƒíƒÉƒø ô»ƒƒC ô ô s óBܺqAlülðºõü»K »ð»üæ »Pxü õÉK »Ýü q»g »Ü ,òñÈ u ô ô q õG »ðBwBG ô»C ô ô s ÿ»Ü»ýýãðrâ †ü»ì»C ,ºô»ñ_ºk rýG »è ÓBð½Ø ô»C ½G Ëõð ÿºô»ð þðôõGBñ„BC ½G .ºôºlðAo»â »ðBwBG µ »ƒOBƒG»ƒg »ƒè »ƒãƒƒW" :þƒƒ…ƒƒýƒƒOõƒƒâ rO ÿ sAõÉ„ q ¼ s »G kq õÜ ,»Ü»ýü qAlÜ»_ þükAsBC þOBG»g µ ÿ râq»G »è þP„qAs õâ ô»C þðôõG »ðAô»è ß»ü ,ºô ôkrÜ ÿ ½g »ƒƒxƒƒýƒƒüºô»ƒƒO»ƒƒð ºkô ô rƒƒw ôõƒƒƒì»ƒƒƒø µ óArƒýƒÌBƒ„ »ƒÜ ,ó»ƒðAq ½ƒƒW»ƒƒGq ½ƒƒW ".òðBü õü p_ ïAôºkq»G óAlð»ìq»ðõø µ þìAôºkq»G »G »ÝɾBw lð»_ ÿºôBì ó»üæ»è ,AlýðBíÉéw ÿ qB„ »è R»HüBO »G þOºqAsºô ô »âsºk ô lðºôBð ô »ÝƒñƒG »G R»HüBO þ¾BƒÅƒýƒPƒxƒÉƒÔ ,ºôºsAôBƒýƒW þðBHük»C µ óArýÌB„ ô qºô»ñìºq ô»â þðAqBܺkBìBC ߺô µ òÈ rܺk sBw kq õÜ Êè þƒPƒg»ƒW †ƒü»ƒðÂBƒÅƒýƒPƒxƒÉƒÔ ô»ƒC þìBü»K µ R»ìtg QÈ ô»ðBüºk ,ºô»ð»Üºk ô q»wôõð ô lð»ìq»ðõø ô»C ÿ»ðAq»ñÉøAk .òG»ð ó ô »ðBHük»C

ÿºô»ðlñÈõg †ü»Ü»¾BÅýPxÉÔ þÝÉ„»G µ óBüBPw½ìBì ó»üæ»è þÝÈkô ô rw lð»_ þƒÝƒü s õƒýƒì þƒ„»ƒG þƒƒðAqBƒƒÜlƒƒñƒƒÈõƒƒg þðBíÉéw þðBÜ»ðAõW ºq»ðõø ÿ»ãðBíü»K .ôõHOrâ ½g»è þܼ q»w ,þôlG»Ì ½ÜrÉ„.k ߺô þðAq»wôõð þýPÉÜ»ü þðBƒíƒÉƒéƒw þƒÙƒè »¾Bw ï»ýÉw ºô»C ,krÜ þwBG ,kq õÜ ÿ rÜõì óAq»ìBÜ þ¾BÅýPxÉÔ óBü»Ü»Ùè .RBܺk sBw ôõG R»HüBO ï»Ü»ü þ¾Bw" :þOõâ ô»C þýGºk»C ,þO»ü»ì½Ü ,þwBýw þðBüu »G ïºô ôk þ¾Bw .ÿ ½g ÿ rÜõì óAq»ìBÜ ÿ»ðAkq õÜ ºq»wôõð ô»G krÜ óBíO»HüBO †ý¾Bxì»C ½G µ òwôõðºk þGºq»Ì »G ".ÿkq õÜ ÿkô ô rw »G krÜ óBíO»HüBO rƒƒâ½ƒƒø.k ,ºô»ƒƒýƒƒýƒƒƒ…ƒƒƒü½ƒƒƒg ÿæ ß»üºô»ñýƒ¾½ƒÝƒÉƒè »ƒG »ƒÜ ,kôõƒíƒc»ƒì »è þwBG ,ôõG »Ü»¾BÅýPxÉÔ ÿ qAl„»G ÿlýÝC»O ô krÜ »Ü»¾BÅýPxÉÔ þýãðrâ ÿ q ¼ s þƒƒÝƒƒÉƒƒ„»ƒƒƒG ,ºôºkrƒƒƒÜ ºô»ƒƒƒè ô»C µ ó ôõG þíükBÜ»C óBܺô»ñý¾½ÝÉè .lðBgrð s q»G þ…üºôBãð»ø

þñý…g»G »G RBÜôBø ,krÜ þðAôõGºkBìBC qºõð»C.k »è »Ü»ü q»ø »G ,óAq ½â þO»g ,þí„Bø ï»w»PÌõì lü»w ,×BW qkBØ ,kôõƒƒƒƒíƒƒƒƒc»ƒƒƒƒì iƒƒƒƒÉƒƒƒƒ„ rƒƒƒƒâ½ƒƒƒƒø.k ,òü râBC þôlG»Ì.k ,ÿ q ôõð»ì»ƒc.k ,ÿlð»H…Ø»ð Û ô qBÔ.k ô lýì»c AqAk.k .RBø »Ü»¾BÅýPxÉÔ »G þüBO½Ü

ÿrÜõì óAq»ìBÜ óAq»ìBÜ þ¾BÅýPxÉÔ( þí„ô ô qk »G ,)þƒüºô»ƒO»ƒð ÿkô ô rƒw ½ƒG ÿ rƒƒÜõƒƒì þƒƒýƒƒPƒƒÉƒƒÜ»ƒƒü ,2012/12/9-7 þƒƒðAu ¼ o Êw þÝɾBÅýPxÉÔ ,kq õÜ þðAq»wôõð ÿ qBƒ„ »ƒè ,qAô»ƒO þƒ¾½ƒø »ƒƒè ÿºu ¼ o | .krÜ sBw ,AlýðBíÉéw ô»ƒC þƒðBƒÜºu ¼ o þƒýƒìAôºkq»ƒG »ƒè ºô»ñý¾½ÝɃè óAlƒð»ƒ_ ,Ak»ƒ¾BƒÅƒýƒPƒxƒÉƒÔ ,ºô»Hük»C ô q»wôõð óAlð»_ ó»üæ»è kq õÜ þýüºô»O»ð ÿkô ô rw »G RºqBG»w lð»_ ó»üæ»è RBÜôBø ,óArÜ ‡»Ý…ÉK þè»ãwBG ºô»ðBýxü s õýì þÝÈlð»ìq»ðõø ô óArÜ ‡»Ý…ÉK kô ô rw »G R»HüBO

þðAôæ µ ‡s qºô ô q»ðõø µ ÿ rýHñ„¼ o .ôõGArg ÞÈ o ºô»ýýðBíÉéw »ƒƒG »ƒƒÜºqAlƒƒük þƒƒƒÝƒƒƒÉƒƒƒLƒƒƒPƒƒƒwºk ÿÂBG ÿ»ðvýè ÿ qBOõâ ÿºô»ƒðlƒñƒÈõƒg þPwºk ÿ rýHñ„¼ o ÿ rü sºô µ ÁBÅýPxÉÔ lð»_ þðB…ýðôBð »G †ü rOAôk ô krÜ ÊK ,óAq ½â ÿ»ìBñðBü u »è ß»ƒü»ƒãƒPƒxƒÈ ô lð»_ ô ArÜ †üBíð ރɃíƒéƒýƒÔ»ƒOq õƒÜ q»ì½ø ߺô þÝÈ q»wôõð ô lð»ìq»ðõø ,îƒü q»ƒÜ eƒ¾Bƒƒw BƒƒÔ»ƒƒPƒƒxƒƒì ,þƒƒüºsk þü qºôºrýG ,þñÈõXñÉK òƒýƒì»ƒC»ƒì»ƒc ô»è .ºô»üApÉâ AlðAq ½â Á»â»è óBü½g ‡»Ý…ÉK ºô»ñý¾½ÝÉè ºksBü Ak»¾BÅýPxÉÔ ó ôõG Q„qAs õâ óBýì»Wq»w »Ü ,óArÜ .ÿ»Ü»ýü rÍý„ »ýýñýHðBùýW µ óAq ½â »è ºô»è þwBG ,þñÈõXñÉK òýì»C»ì»c »è þÈõð þÜ»ü»ðBhGBOõØ óAq ½â ,krÜ ßºô ,ºô»Oºô ôkrÜ Alükq õÜ þƒGºk»ƒC †ÉK þðArýÌB„ »è sAôBýW ,krÜ þwBG þ…ÉÜ þOBýW »è ÿ»Xð»K þ…ÉÜ ,ÿ ½g AlýðBܺrÍý„ »ƒè þƒGºq»ƒÌ ÿ s ô ô q»ƒÌ :þƒ…ƒýƒOõƒâ ôArƒGôBƒð .ºôBƒñƒÉƒø qBƒÜ»ƒG ô »„BG þÝÈ qBÜ »¾ô»ø ï»C ºlð»_q»ø" q ¼ s ÿ»PxüB„ ï»G ,»…üBPw þÉW »è BýW »G óAq ½â »Pxü õÉK ,ºrOBü s ºô»è AlðlñÈõg þìArâ¼ rK »è ,óArýÌB„ ôõì»ø óBìôõì»ø »Pxü õÉK ,QÈ qlG ÊK þg»üBG óBƒìô»ƒC þƒðBƒÜºrƒƒÍƒƒýƒƒ„ »ƒƒè ÞƒƒÈ q ¼ s ".QÉGq»G»è ï»ì »ÜBƒÜ ,þƒñƒÈõƒXƒñƒÉƒK ÿAoôBƒø þðAq»wôõð þýPÉÜ»ü þܼ q»w ,þðBO½G ,lðBü»âAo ÿrÈkôB_ ÿ»ñgºo »G ,kq õÜ þýüºq ô»â QwBC »è »¾BÅýƒPƒxƒÉƒÔ ô»ƒC ÿApƒÈ ô ,ôõƒG»ƒð AkrƒýƒƒÌBƒƒ„ þƒƒðAq ½ƒƒâ þƒýƒO»ƒüAq»ƒƒGºõƒƒÈ o»ƒƒG ½ƒƒG þƒƒwBƒƒK õƒƒw óAq ½â" :þOõâ ,þðBíÉéw þü rýHñ„¼ o ÿ rƒÍƒýƒ„ ÿºôºq»ƒÝƒƒÈõƒƒð ÿ rƒƒýƒƒÌBƒƒ„ þ¾Bwlð»_ þðçK »G »Pxü õÉK .»ýükq õÜ QÉG»ð aýø BO ,òü»hG ÞÈ o ½G þ¾BÅýPxÉÔ óB…ýK ô»C þðBÜ»ðBñÉøAk ½G BÔºô ÞÉì»Ü ".òüºlG ÿ u ¼ o ﻃƒýƒƒÉƒƒw þƒƒýƒƒüBƒƒO½ƒƒÜ »ƒƒè ,ï»Pw¼ o Jôõü»C ,Ak»Ü»ƒ¾BƒÅƒýƒPƒxƒÉƒÔ þwBK õw ô ºôºlñÈõg þüBO½Ü ÿ qBOõâ

“

óAq½â »PxüõÉK ôõì»ø »è BýW »G »ƒƒè ,óArƒƒýƒƒÌBƒƒ„ þƒƒƒƒìArƒƒƒƒâ¼rƒƒƒƒK ÊK þg»üBG AlðlñÈõg QÈqlG

rÈkôB_ ÿ»ñgºq :BC ÿ qBƒ„ ,ô ôkrƒGAo ÿ»ƒPƒƒÔ»ƒƒc ô ôk þü rýHñ„¼ o þƒPƒg»ƒPƒüBƒK ,þƒðBƒíƒÉƒéƒw þ¾BÅýPxÉÔ Êw ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø †ýðAô»C ,Rrâ ½g »è þýGºk»C ÿ rƒO ½G ÿ rÜõì óAq»ìBÜ" þðBÜ»¾BÅýPxƒÉƒÔ ‡BK ,óAq ½â" µ "þüºô»O»ð ÿkô ô rw ô"òýðAô pÉO µ ÿ qºôºkBƒü ºk»ƒw õƒýƒð ó u ÿ»wBð»ƒø »ƒG rƒÍƒýƒ„ ÿ qAtƒ¾õƒâ" Ak»Oq ½KAo ï»è .ó ôõG "QÉGºk rP„½hð½G »Ü»¾BÅýPxÉÔ Êw q»ƒø þƒÜ»ƒü»ƒPƒgõƒK .ô ô o »PÈ rgºk óAq ½â þ¾½ø »è ,2012/11/30-28 þðAu ¼ o þ¾BÅýPxÉÔ ,þðBíÉéw ÿ qB„ ÿ qAô»ƒO ‡BK ,óAq ½â( þ탄ô ô qk »ƒG óAq ½ƒâ ),òýƒðAô pƒÉƒO ô ÿ qºôºkBƒü ºk»ƒwõƒýƒð þOºqAsºô ó»üæ»è »ƒÜ ,ôõƒ_ ºõƒÈ o»ƒG þýO»üAq»GºõÈ o»G ,óAôæ µ ÿ rýHñ„¼ o

ÿôArÝKB_ Ëõð

QÉwôõðºk rÈkôB_ ÿ»ñgºq ½G þìAôºkq»G »G k»íì»dì BO»Ì rÈkôB_ ÿ»ñgºo ½G ,zôõñܼrý_ ô q»wôõð ,k»íì»dì BO»Ì ,ïAôºkq»G þÝÈ sAõÉ„ »G ô ºôºrÈkôB_ ÿ»ñgºo ÿôõOBøAk ÿ»PÔ»c ÿºqBìu »è þülð»ìAsºo ,rÈkôB_ ÿ»ñgºo ÿAôAk q»w»è ï»G ,QÉwôõðºk óBÜ»ìBðu¼o ½G ï»Ü q¼s »ü»ðAq»wôõð ô»è ß»ü ,»wôõñܼrý_ ô»C .QÉwôõðºk rOBü s ,QÉwôõðºk óBü rÈkôB_ ÿ»ñgºo ½G ÿ»ðBñýwôõð ô»C .QÉG»ø þìAôºkq»G þñýwôõð »ýýGºk»C ½Ý„BK ï»C þðAq»ñÈõg ½G »ðBPÔ»c ºõü pGqºk lüõw »è ô óBPwkqõÜ ÿºôºqºk »è AkBPxÉC »è k»íì»dì BO»Ì.ºô»ü½g þñýwôõð þðôõìs»C ÿºqBG »è ókrÜ»xØ ô Q„AkkBü »è òýPü rG | .»ýÉW»P…ýð

2

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu »ðAu ¼ q ô þÝxÅü½Pw¼k þðBÜ»ì»øq»ƒG .ïpÝýG QÉGºk .»¿G¼ q 250»G þðBÜ»P„AkkBü

ÿ½Orý…ð½Ü rO þÜ»üºô»ðAlÝÉè ôôkrì ÿBü qºk þðBÜ»wôõñPwºk ½G

»ýýGºk»C µþü rýHÜBðôq þO»HüBO þÜ»ü»„½â rýøBO R»Í¾»O .ô

yýð¼k»C :þñýwõð

ÿ»_Bü qºk ,ô ôkrì ÿ»_Bü qºk ,Aq ôõìBÌ ô ïô ôkBw ÿBü qºk ,Rôõè ÿBü qºk( ,AlýìçxýC ÿBülýK½éÝýxð»C »è †ü»ðBì»C /ó»â½G ÿ»_Bü qºk ,qAõgôºq»w ).ô ôkrì ÿBü qºk :½G ó»Ýük ÿôBð )4( 1 | Êü râºk ÿ ôºs ÿ ½â þ¿Ø»Ì| /ÊñÉøBð óBü râ »è sAô Aô»ø | AlýÉO óBܺrÉPw»C »Ü Êü râºk †ü»üAs»Ô ï»C ºô»XðºrO»„ þü qBü »G ÞÉìºk :ó»Gºk q»w»G óBýðAô»„ ,ºôºqAs þðAl¾»ø »G †ýÝÉìºk BÝG ôõ„ »üBO»øBO»ø ½G ÿºô»C q»w»è ºoõÝì ,Êü râºk þýñÉùð »G Ê¿ùýG ÊW»G þðBܺô»ð ½G þOArýì õÜBO .ÊPw»HG ÊK óBýP…K »üBO»øBO»ø ½G ôõÜBO 2 | Êüuºk BÕð»ì »è BðBì þPwAo»G »…ýÝüAk þðBíýP…ýð »è ÞÉOBÜ R»ðBð»O ,ÊGºk ÿ qBÜrýG þPxðAs ºrÉÔ þÉK ,»üºõÉ…ì»G ,ÿ»Ü½ðB„ ÿ»Pg»O »PÉðAôpG ó ½_ ÊGºk rÉÔ ô ô vÉì .»ü»ø þ_»Ýéì þO»K Alý…ýðkq»â »è ºô»ýýãñýw q»w »OBhG râBC ÿ ½¾½K ó ½_ ÊGºk rÉÔ qBâu ¼ o ÊG»ø RºôArÜ ô ô ôkrG½g»è þÝÈ oºôBG »Pxü õÉK| þPwAo»G .»ñÈõ„ ï»è »ãXÉG ºrO þÝÉñÈõ„ jºs ¼k »Ü QýñÉG oºôBG õÜBO 3 :òG äðºs ÿºô»C ߺô ºô»ññÉãñü q sºk óBÜ»„ô óBÜ»ãðºk| ºô»ü q»w»G ô ºô»OBܺk ½Ü rO ÿ ô»C ÿ ô ôkq»K ô qAk óBü»ìBÜ .|‰ ?óBíwBC óBü ÿ ôºs,»ðôõhðô»„ .Bܺk Al¾½g Á»â»è o»„ Ëõg .|J .»ü»ø pÈ s þÝ_ô»Ü AlðBÜ»„ô þðAkk óAõÉð »è .|R R»ìBýØ þGAq»„ ß»ýýðæºlü»w .|N .ºô»Oºõø»„ þðBÜ»èõì»Ü ôBð »OBgºk ºôºq ½g þðBÜ»_½Ø »G ºôArwAõ¾»ø qB„ .|Z .Akºk óBü»ÜõPg òýìºs ÿBG,óB„BK AlýÉO óBü ôõì»ø †ýýP„»ø»G þðBݾ»g óBܺo½â .|f .óBÜ»P…ü rÔ ô þ„BÜ þðôõHÉW»P…ýð ½G ò¾Bì ?BG ÿ»C ÿ»ÜBð »xØ ½O Ëq»C| | QýÈ o½â»ð q»â»C| .Ëô»ÜBð Qwºk RrO þ`ýø Á þÜ»üBG »è »ãXÉG :ï»Ü»ü ÿtÈôAq»K )»üAk»ðBýâ »è ô ôkrì ÿBü qºk( òɾºk AlðBÜ»¾Aô»ø »è :ïºô ôk ÿtÈôAq»K »üAk»ì»C þÈõÜ »è Ǽ rì ,BHüºk ókrì ,ÿ ½g Q„ô rw ÿkõg ?Akºk Býð»O ô ßBO þHü»Ð þXðq»w Býð»O »Ü : ï»ýÉw ÿtÈôAq»K þÜ»ü»_Bü qºk .Rô ô o þøBðõâ .ôBOô»Ô þÝÉñýìºs ,»ýýð AôBC R»øu ¼ o ,Bð( ï»C )BG( ,ºôõ_¼ o Alü ôºs þgBð »G ,Býâ ÊG ,»wBì ÊG :ô ôkrì ÿBü qºk .þðBâpâ óBýOõâ ,ÀÉè ô ÿ ôArøºu þÝÈ ôBC ,þ…É컾½g þOô ô o BG ,ºô»OBÜBð s q»G »ðæ½K»„ ,ïô ôkBC ,Aq ôõìBÌ ,ïô ôkBw :óAôºo ÿ qB„ ,ºô ôlðAqBG þýPü rHÜ þÝÈ ôBC þÝÉ…É컾½g ,Akô ôkrì þÝÉñÈõ„ »è ô ôkrì ÿBü qºk .ó ô ôkrì ÿ ôBð óBü ôõì»ø þÝÈ rýK ,óBíì»Ü»ü ÿºô»ð ,ó ôõG ÞüAk »è ºõÉè óBíðAôBG ,BPxÉC »ð½Ü ,»ð½Ü ï»Ü»ü ôõG »ì»C :Rrâ þÜ»ü»„ôõ„ þéì ºô»ü)ÿlýwBÜ( ÿ oAsBG »è ºôBì»_|Q…K »è ,»Ýük þÜ»ýýéük ½G ,ºô»ýýéük »è ,òP…ü ¼ o q ô ôk ½G Alñýìºs »è ,Akõg ÿ qºô»ðõG »ñýìºs ô»C ºôºrÉè BO»ì»C ,òGºk ÞüAk »è ô ó rìºk ô òGºk rOq ¼ s AlÝÉñÈõ„ ôõì»ø ,rýK þÝÉðu ÿ»Pw»W ߺô ,ºô ôkrì ,ÊñÉG ï»øq»G aýø ÊðAõOBð ï»G ,ºôB…ÜAo #).yxýèõü þðBì¼ o »è yü½W yíýW -»ü»ðArÈ ô

þPw½â½C þƒ10 »ƒÜ ,ïºô»ƒC þƒ„¼ q»ƒK »ƒƒ…ƒƒýƒƒì»ƒƒø þGAs»Ì Alxü qæ½w»è ókrÝ…ýC .îwôõñG Qƒƒ„ ôõƒƒì»ƒƒƒø»ƒƒƒè q ¼ s q»ƒƒƒø .ºôAô»ƒƒƒO ½G »Ü»íéýÔ QÉGºk ï»G ,òü ôõOô»ÜAôk ÿ qBÜ »„½híÉK òì .QÈ rã¾»ø Ëõð þ¾Bw ôAô»O AlðkrÜqBì½O þOBÜ»è uBPð½ì ô äðºk .QÉHG ókrƒÝƒ…ƒýƒC ,óBƒýƒƒâ »ƒƒüAõƒƒg ÿAô| »ð !ºôõG R»ícºs ºlð»_ îéýÕƒwõƒì»ƒè ...òýwôõð»G »ð ô QÈ rܺk zBG »xØ»G þƒðAkq»ƒw þƒPƒýƒÅƒÉƒÜvƒýƒ_ BƒƒOBƒƒýƒƒG| þü qBâu ½ìBC .krÜ ÿºrÉC ÿ»Ü»¾BÅýPxÉÔ qBì½O »Ü»íéýÔ Ëô»è ô Býð½¾½K ½G î`G ïkrÜ ?î`G Êðºkºk îO»¾½ì ½gBC ï»G ,ï»ÝG ÿ rü sºô ,þÝxýðvýÄ ½G îéÈ qBC ÿ ½ü qBñýw .ºô ôkqBƒð»ƒø îƒéƒýƒÔ ÿ qBƒGô qBƒÜ þƒýƒOBƒƒÜ ,ï»ÝG Êè ÿºô»C þO»¾½ì ÿAôAk QÈ ô»ìºk ÊK ÿ qAl„»G þwô ô q ÿ q»PÜ»C Êw »Ü ×Arâ½ñýw ߺô †ýOBÝÄBýƒw ô ﻃ݃G .ï»ÝG Q…ÉùãðBG AlƒƒƒÄõƒƒƒw½ƒƒƒü Á»ƒƒƒâ»ƒƒƒè ïAôºkq»ƒƒƒG| »ƒwq õƒØ q ¼ s ÿlƒýƒ_ .ïAlƒƒýƒƒÜ½ƒƒÜBƒƒð»ƒƒè q»Ô»w rO þÜ»ü»PÔ»c .Alý¾»â»è ókrÝ…ýC þƒýƒüBƒO½ƒÜ .òƒü»ƒÜºk kq ½ƒãƒýƒñƒƒÉƒƒÄs ½ƒƒG .ó ½KAu ôºq»G †ü q»HíÉPLÉw Qw½â½C þƒ11 ôAô»O þÜ»ýý¾»ÝɃLƒ¾»ƒÝƒÉƒO îƒwrƒOºk ô»C ôõì»ø .QÉHG Qwô qk Alxü qæ½w»è ÿ ½Ü»w ô BOAk ÿ q ô ô u ô »ãýØBO ô ôºoAq ,RºrÔ»ð .»ðBPÉÜAq þðlðBØ»O þýOºrÔ»ƒð òì .QÈ qkBƒðæ ʃè ÿ ½ƒg ...AlƒÉƒéƒì»ƒG ÿ ôõƒƒì»ƒƒø q»ƒƒø QƒƒƒÉƒƒƒGºk »ƒƒƒüAõƒƒƒíƒƒÉƒƒK ôArƒƒƒÝƒƒƒü qBƒƒƒük *þƒƒƒýƒƒƒüÂôõƒƒƒØAkô»ƒƒƒì»ƒƒƒG ...îýééýì 80 óBü îýééýì 50»G ,QÈ rýãG»ñÈ ô »ñÈ ô 35»G óBìq ¼ s Qƒgºõƒ…ƒÉƒK »ƒíƒÉƒC .QÉGºk þ_ ÿ»Ü»ìBXð»C îðAsBð .ºôõOrâ »O»ícºs ºsAlð»C ÊG .îãð¼kqk q ¼ s q»ø þñOrâ»ñÈ ô .ºsAlð»C ÊG ,ókrÝPwô qk îéýÔ ,»ýü q»Gô q»xÉG ï»G kq ôAq»G»G ǽýéýG¼ q ï»è óBwBC q ¼ s q»ø ïºkBýñG .»ðArü»w R»ðBð»O .QÉGºk Z ô»â »ðBñOrâ»ñÈ ô ºq ½W .»ÜBñwrO .»ýýð †üºô»ðlñÈõg ½G îOBÜ ½gBC .ºô»¾BÅýPxÉÔ »OBø»ð ǽýéýG¼ q| þƒðkrƒƒÝƒƒ…ƒƒüBƒƒì»ƒƒð»ƒƒè Qƒƒwºk QƒƒÉƒƒGºk óBìõâ»ðBg ºô»è »Ýü q»g òì ?QÈ rýãH¾»ø .ºô»íGºk AlÈõð þÝÉíéýÔ»è ï»Üºk s»c q ¼ s| Á»ƒâ»ƒè îƒü½ƒg þƒƒ„»ƒƒG .ﻃƒÝƒƒG †ƒƒýƒƒC ߺô ºõÉ„ óBì»ø»G ,Q„»_ Alxü qæ½w AlĽýéýG¼ q Á»â»è óAqBW»è ÞÈ qBW ÿºô»C ,óBܺvÈ qk qBãXÉC »ðkrÜqBì½O :îP„»_ þðBÜ»ýýüBì»ñƒýƒw ºq»ƒñƒÉƒøqºk þƒPƒg»ƒG .»PÉĽw

:þñýHÉO field ÿ týéãñýC»G óBü |Sk rpedjup | ô þýwBñÝ…ýO»è »Ü ,»ÝÉìrÉO |Depth of AlƒíƒéƒýƒÔ ô þƒÔArƒâ½ƒO½ƒÔ»ƒè þƒO»ƒHƒüBƒƒO»ƒƒG »Ü ,»ü»üAkô»ì ô»C ,QƒÈ rƒñƒÉƒøºkqBƒÜ»ƒG ô òƒƒ„¼ q Ak»ƒƒÜ»ƒƒƒñƒƒƒÈ ô»ƒƒƒè óBƒƒƒÜ»ƒƒƒPƒƒ„ ÿ»Gq ô s ÞÉOBÜ .ºvýO þðBÜ»ýü qBܺkq ô Aô»C ,òG ò„¼ q Ak»Ü»ñÈ ô»ƒè óBƒÜ»ƒPƒ„ ºs q»O ﻃC ,»ƒüºq ô»ƒâ Akô»ƒì þƒHƒüÂõƒØ ô Q„ô rw þñOrâ»ñÈ ô»è ,»ƒñƒOrƒâ»ƒñƒÈ ô ,QƒÈ rƒñƒÉƒøºkqBƒÜ»ƒG AkôBƒPƒƒwºô þƒƒðBƒü u »Ü»ñÈ ô þÝÉ„»G ÞÉOBÜ ºô»…ü»ðAô»`ÉK»G þü ôAvìõì»O ÿAôkô»C ô QÉGºk òƒ„¼ q ßôõ`G þüÂôõØ ÿAkô»ì RBÜô»C ,QÉGºk þñPxgqBükºô»è †üºq ½W ï»C ,QÉGºk .ô .QÈ rñÉøºkqBÜ»G Ak»ñÈ ô þÝÉ„»G ÿkq õÜ

ß½ƒÜ ºô»ƒC q»ƒw»ƒè óAõƒƒì»ƒƒø:ô ôk Bƒýƒ„BƒOBƒð þƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø »ƒƒÜ ,òƒƒü ôõƒƒG ,ÿ qBƒ_ ÿ»ƒÜ»ƒ¾¼ q ½ƒG ßõƒƒýƒƒ_qAlƒƒðõƒƒG .ºôBXðõâ q ¼ s q»ø þÝÉðkqAvH¾»ø »ƒƒÜ ,󻃃탃ük ʃƒw QƒƒÉƒƒGºk:ʃƒƒw ,òü ôõG»ð ôõOô»Üq»w AlðBýñOrâ»ñƒÈ ô»ƒè :ºô»ñü rãG »ñÈ ô Á»â»è yƒü rƒÜ ÿ qAlƒük ﻃܻƒü :BƒC .AlOôBñw Á»â»è yü rÜ ÿ qAlƒük ïºô ôk :ʃG | .AlOôBñw .''»Ü»ðBhHÉPÜ'' ÿºõýð :þw

þ¾¼ q ßõý_qAlð½G Bý„BOBð ïôõG êüBØ| ºô»ÝéW»G Ak»Ä¼ rK òýüAôk»è .QÉñýHG ÿ qB_ .ôõG JBüBð ôAô»O q»ø ÁBü rOBì »ìô»ÝG ÊW»HPwºk ÊGºk| ôBý„ þÝɾBü rOBì ôõì»ø .ºô»ƒðkrƒÜ½ƒÜ .ºô»ýýÝxÅü½Pw¼k .îÉC .ÖÉC ÿºqBG»è .QÉG ‡BG þÝÉðB…ýðôBð BOBãè½â Ê„ºk òì »Ü ,»üºô»C rP„BG óBü ôõì»ø»è R»H¾»ø .»ìõýwôõð ï½g þèõü þƒ12 îP„ »ÝƒÉƒìºk lƒð»ƒ_ »ƒüAõƒg ÿAô|

1971 þéü rK»C þƒ24 ÿ qAkq»Hwºk îýðAõO þPwAo»G q»ø| ï»øq»G ÿ q»GºõÈ o»G BPxÉC .îHG Býñü q ½âBð ÿ ô .»ƒƒƒÄ½ƒƒƒwAqBƒƒƒO .ÿBƒƒƒC .þƒƒƒÄ ÿ ôBƒƒð ÿ»Pýì½Ü þðAlð»ìqBÜ þ„»G þü qBÝܺq»w b ,ºôArGæ ºô»ÝÈ o»„ ÿ ½ø»G ï»G ,krܺk ,Nô ô râ ÿ qBÜ Á»â»è þÝÉðôõìs»C ºq ½W þÜ»üæ»è ï»G ,»ýýð AlðBñÉùì»øq»G óBü .»ü»ø þülðºõü»K þGBüBð þÝÈ o½O ,ºôºrO ôõì»ø Akqºkºlü qBü Êw óBü ,ô ôk Á»â»è ߺô ÁBcq»ø»G ô»C .QÉGºk q ½W ÞÉP„ »PÉ_ºk ô »ðBGºrùýì þÝɃw»ƒÜ Ǽ rƒì

Býâ½è¼lýø»„ þðBÜ»P„AkBü »ðAu¼o»è ß»ýýñ_ºô»¾õâ 1986 – 1970 - þÝxĽÜqBO Ëqlð»C þÐAkºq»Ø qºôæk :ºô»ülüõw»è

“

îƒéƒýƒÔ»ƒƒè ïs»ƒƒc lƒƒð»ƒƒ_ jBƒƒC| »Ü ,»ÝÉOÂô b »ì»C !»ðkrÝPwôqk ?RBÝG Alü»K ÊK ïºqBK QÈô»üBð z»Ü óBíÜAk½Ü þðBƒÜ»ƒO»ƒwºq»ƒÜ :qAõƒ_ .ºôõG»ð ôAô»O òOrâ»ñÈ ô ï»G ,ºôõG ôAô»O þ_ »„BG ?QÈ ô»Üºk äñ_ óBìrO þø ½gBC ?òü»ÝG »Ü»ÜBðô ô q ºu ¼ q ï»Üºk s»c q ¼ s| ߺô QÉG Qxü õÉK QÉ„ºk .ï»ÝG Qwô qk äðºoôBãðºq ô þLw ô ‡ºo»è ß»ü»¾»ÝÉO ߺô †ƒýƒü qºôºkBƒü ,QƒÈ rƒÝƒG Qƒwô qk .ºôºq»ÜçÜ»ü þÝÉè»âq»PÜBÔ òì QÉGºk R»ƒHƒ¾»ƒø ,ÁBƒcq»ƒø»ƒG| ½ƒG ÁBƒü rƒOBƒì ÿºô»ƒðkrƒÜ½ƒÜ »ƒƒìô»ƒƒÝƒƒG QÉGºk ºô»ýýüBýñ¾k»G .þ݃xƒÅƒü½ƒPƒw¼k AlÉO ''ÿ ôBC þLw»C'' ÿ ôBð»G þÝÈ qBý„¼ rÔ ÿ ½Ü .QÉ„¼ rÔºk ‡ºo»G IÉPÜ »Ü ,QÉG

AlíƒðBƒÜ»ƒPƒ„AkkBƒü »ƒðAu ¼ q ÿ q»ƒPƒÔºk»ƒè ,Bܺk qBÜ ïºkBýñG ÊOBÜ .ºõýƒwôõƒð»ƒð ó»üBð ½G þðBÝÈlýC ,ºô»PÉGºk ï»Ü þPw»ø Aô ï»G ,»ýýð RBÜ †ýðB„BK ÿlƒýƒC ô ï»è .ºô ôlðBxgºq ï½g ½G îOBÜ ÞÉì»Ü óBíPwºk .ºôAlðBü ô ô q q ¼ s þP„ Ak»üºôBì :Bøºô q»ø ô ºô ôkrÜ òOrâ»ñÈ ô»G ,ïôõOô»ÝÝÈ q AlÄõwõü Á»â»è:ß»ü .QÈ rýãG »ñÈ ô óBÜ»ð»íük»è ÞÉÜ»ü ó ½_ »Ü»ãñüu »Ü ,îñÉíè»xG ºô»C îðAõOBð òì òƒì .ºô»ƒPƒÈk Ak»ƒƒÜºq»ƒƒPƒƒÜ»ƒƒC Á»ƒƒâ»ƒƒè ÿ rO»íýééýì 75 ô 50 ÿ»wºk»Ì ºrP„BHíÉK ºô»C .QÈ ôºk þýƒ35 Çõwõü ,QÉGqBÜ»G .ºô»Oô»ÝÉè óBÜ»LýxðrK q»w»è þÝÈ o»„

ÞÉO»Ôqºk þÈ oºôB_ »íÉC BPxÉC .ºô»¾k .òü»ÝG q»Ô»w BP¾Bü ½G BO òü»Üºk »ƒƒÜºôõƒƒðBƒƒg ÿºô»ƒƒðkrƒƒÝƒƒðºu ½ƒƒƒð| Bxü qæ .ºô ôkrÝÉK þPwºk ÊðõwBýì»è lð»_ ÿºôBì ô Ëô»C ½G ºô ôkrÜ ÿ q»Ô»w ÿAô !ºôõG»ð þãðºk»è îÈõâ ÁBc»G »ÝÈ u ¼ q »P„ ï»C »Ü ,RBâBñÉO rgBC !»Pw»ø ÊG b QÉðAõOºk AlðBü uºô»ÝÉK»è ''»ðBÜôõƒ`ƒG'' .QÉñÉgô ô oAk ÿlðºõü»K òü rO»íܽO .ºôºlñÈõg îñÝýéýÄ ÿ»Ü»ýýðBýéãükõì| .ôõG ïBPÉG ô »ðBðAs»ð ô sAôæ q ¼ s !»ðkrÝPwô qk îéýÔ»è ïs»c lð»_ jBC| ïºqBK QÈ ô»üBð z»Ü »Ü ,»ÝÉOÂô b »ì»C ?RBÝG Alü»K ÊK Ëô»ƒƒƒƒè ,ïôõƒƒƒƒG ǽƒƒƒƒðBƒƒƒì¼ q ÿæ| ,ßõƒƒýƒƒƒ_qAlƒƒƒðõƒƒƒG ,ǽƒƒƒíƒƒƒýƒƒƒwArƒƒƒÉƒƒâ ÞÉw»Ü ô BŃü u s õƒâõƒK ,ÇõƒðAvƒülƒèõƒÜ ÞƒƒÉƒƒÜ»ƒƒü( ÿlƒƒðºôBƒƒð ÿ»ƒƒPƒƒýƒƒì½ƒƒƒÜ»ƒƒƒè ǽÜBÝwBG ô )þwBìq»ü þðBܺoõhýw»è .†ýƒÄ¼ tƒýƒw R»ƒHƒ¾»ƒø .ó ôõƒHƒPƒ…ƒýƒðAk ÿ rOBü s þðkrÝü qBÝwºk ÿºqBG»è óBÜ»xØ ô Bì»ð Alìºs ô»è rPýC òì .ôõG ºô»Ä½ýéýG¼ q »Ü ,»üºô»C †üºô»è rPKArg !ôõ_ îO»ØBO þü qBÝðAo½ƒâ q»ƒw»ƒè ºq ôõƒw ×¼ tƒýƒw Æü vPýíük q»â»C R»ðBð»O ,AlýÉO þü»ñý`ñG »Ü»íéýÔ»è †ü sAô »ðBýü qBÝðAo½â ô»C ÊG»G Á»â»è óBxØ ô ï¼pG ÊGºk òì .QÉñÉùG ÿ»è»ì ÊG Á ôõØ BO ï½â ,ï»ÝG AlÅü vPýíük .ÊGºk ó ½_ òýðAtG BG .ºrP„½g

3

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu

»ðBhÝü qBO

þP„AkBü ½G »Ü»ü»„½â þüBì»ñýw

Bì»ñýw ÿ»ð»gºkqºs QÉwõñüºk qkBØ»ì»c »ðBPÔ»ø ïºô sAôBýW ÿºõÉ„ »G ,Bì»ñýw ÿ ô ô vÉì þýüAvÈ qk »G »ÝÈ qBýwrK »ì»C !?»ýý_ Bì»ñýw þÉK»G -ÞÈ q ½W»G ß»ü q»ø ,†üBì»ñýw þðAq»ñýG R»ðBð»O ô óArâ»ñgºo ,óAq»ñÉøqºk .ºô»OºôAqk ,ô ô o »ð»hG ß»ü»wBñÉK »ðBü õPxü ô -AkBì»ñýw þðôõìs»C Á»â»è óBü½g þñOô»Üq»G ô ó ôõìs»C ÿ ½g ,ÿk þðBܺq»ðõø ôõì»ø ߺô »Ü ,»ü»ø AkBì»ñýw ÿ q»ðõø ôBð»è ÞÉP„ ºqBük Aô ï»G ½G óAq»ñÉøqºk ÿ sAôBýW ÿ»wBñÉK þüArÉg »G q»â»C .ºôºôArÝü qBük þÜ»ü»wBñÉK ÿ qBG rÈ u »OBgBð ÿ ô ô vÉì þðBܺq ô»â ºsBxíéýÔ ô óAq»ñÉøqºk ,òü»âºlÉO ºô»è ô ô s q»ø ,ºô»ñýñÈõhG Bì»ñýw .»¾Bc»ì ÿk þÝÈ q»ðõø q»ø ߺô ,Bì»ñýw ½G Bøºo þÜ»ü»wBñÉK »G òP…ü»â »Ü ,òðAsºk †ýðBùýW þÝÉP„( ô»C q»ø Bì»ñýw AlýPwAo »è ô QÈ rÜBð »wBñÉK »ü»ø )rO þÝÉP„( AkBì»ñýw »è »…ýì»ø òýÉ¿G ô ô ô o »ñü»hG þP…â ô ºqBGô ôk qBãXÉC þÜ»ü»wBñÉK òýðAõOºk þðBwBC »G q ¼ s »íÉC .»ü»ƒ)rO »G ,ÿºq»ðõø ô»è »ýýPü rG ô QÉð»ü»âºk )»¾ôõW( ÿBOAô ô »ýýðBð½ü þÜ»ü»„ô AlOºo»ñG »è Bì»ñýw »G óAq»ñÉøqºk ÿ»wBñÉK òýðAõOºk óBü ,RBܺk »PwAqBC ÞÉìBü»K ºôºôÂôõW ÿ»ñÈ ô ÞÈlð»ø ÿ ½ø »Ü»ü»_qBK ôõݾ»G ,óBüu »è »ýýð »Ü»ü»_qBK Bì»ñýw »üAõýÉK ß½Ý`ýø lÈ rÕè»C :òü rãGqºô »ðôõíð Bì»ñýw ߺô ÞÈ q»ðõø aýø »Ü ,RBܺk »wBñÉK ÞÈ q»ðõø ߺô Bì»ñýw óBíârÉG !ÞÉÝÉÜ »è Á»â»è »¾»ìBì AlðBígBð þðBÜ»Ýü qBO ºq ô ô u »è ô QÈ o»LHÉO Ak»íÉC þýüBâBC »G QɃðAõƒOBƒð òGºk ÞüAk »è Alí¾Bü»g »è BOºq»w òì þðBÜ»íéýÔ :Qɾºk ó ½xü rG RrÉG¼ o .RBÝG AlðBíðBÜ»Pw»ø ...AlðBüu ô q»ðõø óAõÉð »è »ÝÉP„ Bì»ñýw ,»üAõýÉK †ü qAk½â ß½è óAu .ó rìºk s»ÐBÜ q»w»è ô ô »ðBwBñÉK ï»C ...QÉ…g»Gºk ÊK ÿ»Ýük þP„ ÞÈlð»ø ô QÉð»wºk óBüu »è Q„ ÞÈlð»ø Bì»ñýw þýñýH…ÉK ºô»ð½Ü »è q»ø »Ü ,t¿È ô òwq ½C ÿºô»C q»w »OBâºk BO ,»üAkAqBC »è »Ýük ÿ»wBñÉK óBüºk ï»G ,ºô»OBÝG Bì»ñýw þðkrì »è Qg»W ïAôºkq»G †ü qAk½â ô ...QÈ rìºk Bì»ñýw RBÝG ºô»C .»ðô Ak»ðBwBñÉK ï»è )rO þÝÉP„( ;ÞÉP„ ÿºqBG »è AlýðBܺq»`ÝÉè »è ÞÉÜ»ü »è ,òýPð»Wq»C ÿºq ô»â þwôõñܼ rý_ ,yýgq ½G îÉè þݾ»g q»â»C ?»ýý_ ó»ìºs( :QÈ râºkqºô »ðôõíð »G òýPw½â»C þÜ»ü»Oõâ ,ºôºrÍý„ ÿ q»Gô ô o »è þPw»G»ì AkºrÉè yýgq ½G )!îðAtüBð òwrLG îÉè q»â»C ï»G ,îðAtüºk òwrK»ð »Ü ,òü»ÝG ÞÉP„ ÿ»wBñÉK òýðAõOºk RBÜô»C Býð»O :Qɾºk ÿºô»G ,ºrÍý„ ÿ ôArÜ»ð»wBñÉK .òýðAs»ð ºôºqBG »è þ`ýø ôArÜ»ð»wBñÉK þÝÉO»ýýc¼ q ïAôºkq»G ,ÿk þÝÈ q»ðõø ôõì»ø ߺô ô rÍý„ ߺô †üBì»ñýw Bì»ñýw ,AkôArÝü qBük þýð»ìºs þÜ»ü»âpG q»ø »è AlýPwAo »è ô QÉ_ºk ô QÈk Alü»Üºô ô vÉì ôBð»G ÞÉðBñÉøAk aýø ,QÉ…g»HG ÿ ½g »G ôArÝü qBük þÝÉwBðôõ„ ô QÉñÉwBñG ÿ ½g þO»ýHPxü ô »Ü ,ó»ƒ)rO þÝÉP„( ô»C þì»øq»G Bì»ñýw ÿ ô ô vÉì þðBÜ»ðBñÉøAk ÿ»Gq ¼ s ºôºrÉè .ÿk »OºôõOBø»ð .»ýýO»HüBO »G Bì»ñýw ô þP…â »G q»ðõø ôBð þðBñÉøAk þÜAq ½g »Ü ,rO þÝÉP„ .ArÜ zBG ºôºq»w»è Aô þxÉø þéýì ,ôõG »ƒ)rO þÝÉP„( ô»C ,Bì»ñýw ÿ ô ô vÉì þðBÜBOºq»w ½G ºô»ñýÈ o»ãG q»â»C »Ü ,RBhG ËõãP…K þ…ýÜôBG ÿ»Ü»xØ R»ðBð»O ô QÉG»ð ÿ sAo rÉì½è þðBüArG þðBÜ»íéýÔ »G ,krÝÉè þíéýÔ ,ôõG »ƒ)rO þÝÉP„( ô»C q»ø ).»ñÉùG Êè ÿ sAô ...ïoõÜ »ýýð ÿºlñýüBC »ì»C( :Rõãüºk ,Þü rGõÜ þƒ"þüAs»Ô þÜ»ü»xük½C" ,qAk½â þƒ"ôArHÉè QwpG" ,þð½ýð½Pð»C þƒ"RBøq»w»G"

þƒ"q»ÝèBPw" ,ß½Ý`ýø þƒ"½ÝüBw" ,q»üAqk q ¼k½ýO ë qBÜ þƒ"ßqAk óAu" ,óBíârÉG þðBÜ»íéýÔ þì»øq»G óBü ôõì»ø ,†ü»Ýük þÝÈ q ¼ s ô »ðBíéýÔ ï»C .ºô»Oô»Ü Êè ÿlPø ...ô þÝxÔ½ÜqBO ½G óAl¾ô»ø .ôArÝü qBük ô Qgºõ…ÉK ÿºõÉ_qAõ_ »G »ðôõG»ñü sAo ô Bì»ñýw þðkrÜ»ð»wBñÉK ô þPxýÅýOºs ½K þÝÉéü»ì »G þülðºõü»K »ãðºo ,þðAkºõÉ_qAõ_ »è ô Bì»ñýw þðkrÜ»wBñÉK ,QÉñG Ak»ðô »P„ ô»G óAkk ,ºô ôlñü s RBÜô»C Bì»ñýw ï»G ,QÉG»ø ºôBPxÉC ÿBýðk ÿAq»ãPxðAs ߺô .QÈ ô»Üºkqºk AlÈõð þÝÉP„ þìq ½Ô »è Býð»O ô »ýý_ òðAsBð †ýðBܺq»ñÉøqºk »ð ô ÿ ½g »ð »Ü þðBìs ô ÞýñÜ»O ߺô !ºô»OBø»ð týâq»ø ô Q…ü ¼ o Alýð½ýð½Pð»C þOBøq»w»G þíéýÔ »è ÿ»`Ü ô»C ÿ»ñÈõÉG þìtýèBü q õw ߺô ,óBíârÉG þðBÜ»ãðrâ ô BOAôpK »KBCs ½éÜ ßºô ,qAk½â þýüBì»ñýw »è ÿ ½g RBÜq»ø Bì»ñýw »üºõÉ…ì»G .lPø ...ó ½xü rG ÿæ þÔArâ½OBì»ñýw ߺô ô êÈõðõG yü õè .ºô»OBܺk Alü½g q»w»G Ëõð þìq ½Ô ô Ë o ïAôºkq»G ,ºô»PÈ skºk »wBñÉK ÊGBð ï»G ,»ýý_ Bì»ñýw òðAsºk ,ºô ôkrÜ óBýðBñÉøAk AkBì»ñýw ÿ ô ô vÉì »è ÿ»ðAô»C ôõì»ø .ºô»ðºlG ïºô òðAsBð »Ýðõ_ ,òü»ÝG Êè óBü qBýwrK ¼kqBð½ýè q»â»C ,òü rãGqºô AtýèBð½ì ÿ ½éGBO »è vÉ_ Arܺk ó ½_( :Qɾºk Þü rGõÜ þéðBPw ÿ»Ü»Ù„BÌ »è þÜ»ýýñÉùð »Ýðõ_ ,QÉð»ÜºlÉK »íðBg ï»C ,ÿBHýwôõð Ak»Ü½éGBO rÈ u»è ,þ`ñýÄAk þ`ñýÄAk »Ü ,ºpÈk óBì»ø ߺô ,Bì»ñýw ½G ß»ü»wBñÉK ÿ ô ô o»ñPxg AkºrÉè ).ºô»Oºô ôkqB„ »ýýñÉùð þÜ»ü»ð»gºkqºs þñý…g»G ,Bì»ñýw þðkrÜ»ð»wBñÉK| .QÉwôõñýG ôõGºk»ð ô þwôõñü»ð #.RAk»ð Qwºk »è ÿ ½g þýãðrâ ô vÉ_ k»G»C BO ÿºô»C ½G ,Bì»ñýw »G

:rÈkôB_ ÿ»ñgºq ½G ÿkôôAk ÿløôs

µ ï½g ÿ»ìBñwBð ÿºqBG »è ß»ýÈõÜ q»ø »è òì îɾºk ,QÈrÝG Êè ïqBýwrK ºô»ì»Ü»Gºk»C »ýükqõÜ î…ü»Ü»OBýGºk»C µ ïkqõÜ

“

ô îìAôºkq»G òýwôõ𠻃è ÿôBð ),vÈqk ÿô»„ þðBÜ»âqõâ( þܼoºôBð .»ƒíƒðBƒì¼q òƒürƒPƒÈõƒð ô »Xð»Ý„»C ÿºqBG »è ï»Ü»ðBì¼q þwBG AlOºo»ñG »è .»üºô»ñP„õÜ ôôk óAõÉð »è ï»Üºk ß»ýÉðçíéì ÿrƒãƒÉƒW ô ß¼q»ƒw ;Alƒw»ƒƒÜ þÉW »è QÈô»üºk ß¼q»w .ß¼q»w þ…ü»ÜºrãÉW ô ºô»PÉñÉíG ÿ½g ÿ½g ô RAlGæ ß¼q»w QÈô»üºk ô»C Ak»Ü»ðBì¼o »è .þñÈõ„ »PÉ`G »G Þ¾»g BøºqAs»ø »w»Ü ôôk ÁBw ê_ þwBG ,óºkºk Qƒ„õƒÜ ô »Xð»Ý„»ƒC ô òƒPƒ„õƒÜôBƒýƒK ï»Üºk †ýèBÕð»C þwBG Bøºôq»ø

þOBýGºk»C ô óBì¼ o µ ß¼ rý_ q»w»è »ðAq»wôõð ô»C þwBG ,RBÝG ÿkq õÜ ÿkq õÜ þðBìs »G ô ókq õÜ »Ü ,QÈ rÝG ÿkq õÜ »Ü ,»ðBü½g ÿ»¾»ø BüBC ,òwôõðBð ï»G ?ó ôõG»ð rÉÔ þ_½G óBü ?òðAsBð ô»è ...óArÜ»ð zBG ºô»gAk»G ô ß¼ rý_ ,RBýGºk»C þwBG ,Ak»¾BÅýPxÉÔ #| .ArÜ»ð ÿkq õÜ þðBì¼o

þÜ»üºõÉ„ »G :ÿkô ôAk ÿløô s »G ,ïçÝü o »è »ÝÈ q ½W ÁBÅýPxÉÔ þP…â vÈ ôæ»â þ¾BÅýPxÉÔ òì ÿAô pG ,Qɾºk ºô»C »Ü»¾BÅýPxÉÔ .»ýýPxü õÉK »OBãG äð»ÕOºo»„ »G »ýýð »ðAô»è kq õÜ ô»C »„ô »G ôõݾ»G ,ÿ ½g þðBÜ»XðBìBC ôõܺô kq õÜ »Ýðõ_ ,QÉÝÉKºk »XðBìBC ô q»wôõð ô »„ô »Ýük þðBO»ééýì ôõì»ø »xØ ÁBÅýPxÉÔ »Pxü õÉK .»ü»ø þOBýGºk»C

rÈkôB_ ÿ»ñgºq : þðAksBw »G î…ü rO þÝÉܼ rý_»¾»ì½Ü Bøºô q»ø †ü ô»C q»w»è ô ºô»OºôõG ôÃG þðBí¾»C qAõ_ òì ).ÿkq õÜ þܼ rý_( ºôArwôõð ô ºô»O»ðôõG ôÃG þðBí¾»C »G îHÉPÜ ôBð þܼ rý_ òɾºk îÉK óBü½g óBÜ»ðBí¾»C óBÜ»Gºq»Ì ï»G ,òükq õÜ QðBÜ»HÉPÜ óBü q»w»è ;ó»Üºk NB_ îðBÜ»HÉPÜ þWq»ì ºô»C ,þGºq»Ì þGºk»C òwôõðºk »ðôõíð ½G ,ïºlG ÿæ îðAõOBð ô »ðBü½g NB_ þGºq»Ì »G )ÁBw òü rOvÈ qk( ÞÉOBÜ þðBì¼o( ºôArwôõð ÿ q»w»è îýñýG ,ôõG aýø AlÝÉOBÜ»è ),þGºq»Ì .»ýýð ºô»Gºq»Ì »G þ…ýÜ»ýülðºõü»K

½G ,»ü»ðAq»wôõð ô»è ß»ü ,ÿkô ôAk vÈ ôæ»â þ¾BÅýPxÉÔ òýì»üºtðB„ »G þðAtðBìAô BOºq»w ,ôõGArÜ Q…ÉùãðBG Akºô»C þ¾ô»ø »è ,RBܺk »xØ þGºq»Ì ÿ»Ü»ñOô»ÝÉK ôB_ ÿºô»è q»G òü ôõG »G ô ºô»ñüs ¼lG ÞÉw»Ü ,òü»ÝG Al¾»â»è ï»G ,RBÝG Á»â»è ½G óBì½âõPÕâ þGºq»Ì ô»C óBíPxýG ,ºô»ñü ôõG Þü tð ÞÉOBÜ þÜ»ýükq õÜ ;QÈ ôlG ÿkq õÜ »G QÉðAõOºk »ü½G !ß»ü»¾»ø aýø ÊG ,óAôºo q ¼ s ÿløô s »è óBìqBýwrK ï»Ü»ü ½gô»PwAo ô kq õÜ þwôõñðBì¼ o ,ÿkô ôAk :ôõG ºô»C ;zôõð|þGºq»Ì

ÿqAk»âBC lð»_ BO :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ?QükqõÜ þOBýGºk»C îðAõOºk ß»üºkAo BO :ÿkô ôAk ÿløô s ºõýðAõPì»ð ï»G ,ºô»íñÈõhG ÿkq õÜ BýðBí¾»C »è òì .îwBñG ÿkq õÜ þOBýGºk»C NB_ þðBíÉéw »è ÿ»HÉPÜ ô»C ,î…ýðºkAk ,ßõÜq»Ü ô rÉèô»ø »OBâBð ,QÈ rܺk »OBâBð ,QÈ rܺk NB_ rÉèô»ø »è ÿºô»C .òì þPwºk »OBãG ó ½_ ÿlýC ,þðBíÉéw ÿ»…ÉÜ ,QÉwBñðBìBð z»Ü »…ü»ü½G ôBð ÿklW þÜ»ü»…ÉÜ ,ºô»ðkrÜôÃG .»ýükq õÜ þýð»ì»KB_ ô RBýGºk»C

»Ü ,½O :rÈkôB_ ÿ»ñgºo »G þ_½G ,QýðAsºk ‡BG þÜ»ýükqõÜ þOBýGºk»C BüBC ,Qýwôõðºk þGºq»Ì ,QýðAsºk þGºq»Ì þÝÉOBýGºk»C »G R½g ?ÿkqõÜ þÝÉOBýGºk»C kõgBü þGºq»Ì »G »ü½G òì :ÿkô ôAk ÿløô s ÿ rÉÔ »ðBhGBOõØ »è »Ýðõ_ ,îwôõðºk þGºq»Ì »G îðlñÈõg ,ïôõG»ð ÿkq õÜ ÿ ôAô»O ô ïôõG ÞüAk »è| s ôk »è òì ,ºôõG »ü½G .ó ôõG þGºq»Ì îðlñÈõg þðBÜ»ÐBð½Ø ô òýwôõð »G krÜ îPwºk †ü ô ô s òì Alƒ1962 þ¾Bw »è îܼ rý_ »¾»ì½Ü ï»Ü»ü þ…ÉO ,lñÈõgºk îükq õÜ òì .ºõýwôõð þÉK þðAõOºlì»ð ï»G ,îP…ü»âºk »¾»ì½Ü ï»Ü»ü ô»è òì .îwôõñG ÿ ôAô»O ,ïqBÜ òýüAôk BO ,ºô»ì»Ü¼ rý_ þðBܻܼ oºôBð ô ºkq õÜ þwBG òì Al…üºô»C Á»â»è ,ó»ðBýükq õÜ ,îðAsºk kq õÜ þGºk»C »G ï½g þOBýGºk»C .þGºq»Ì þGºk»C ߺô»ð

»è BPxÉC BüBC :rÈkôB_ ÿ»ñgºo þwBG QýðAõOºk ,QýìAôºkq»G òýwôõð ?Qü»ÝG ½G óBíOqBÜ òýüAôk òýwôõð »è :ÿkô ôAk ÿløô s ),vÈ qk ÿ ô»„ þðBÜ»âq õâ( ô îìAôºkq»G þܼ oºôBð .»íðBì¼ o òü rPÈõð ÿ ôBð ô »Xð»Ý„»C ÿºqBG »è ï»Ü»ðBì¼ q þwBG AlOºo»ñG »è .»üºô»ñP„õÜ ;Alw»Ü ô ôk óAõÉð »è ï»Üºk ß»ýÉðçíéì ß¼ q»w .ß¼ q»w ÿ rãÉW ô ß¼ q»w ô ºô»PÉñÉíG ÿ ½g þÉW »è QÈ ô»üºk RAlGæ ß¼ q»w QÈ ô»üºk þ…ü»ÜºrãÉW ô»C Ak»Ü»ðBì¼o »è .þñÈõ„ »PÉ`G ÿ ½g ô Q„õÜ »G Þ¾»g BøºqAs»ø »w»Ü ô ôk ô òP„õÜôBýK ÁBw ê_ þwBG ,óºkºk †ýèBÕð»C þwBG Bøºô q»ø ô »Xð»Ý„»C .ï»Üºk ô òýðAô pÉO :rÈkôB_ ÿ»ñgºo vÈôæ»â þ¾BÅýPxÉÔ ½G QðBܺqBýñ…ÉK ?òý_

þÝÉñÈõ„ q»ø »è :rÈkôB_ ÿ»ñgºo þÝÉwôõñðBì¼ o òwrLG ½O »è ,AlðBùýW ïºô óBýý_ ,Jºq»Ì óBü ,QükqõÜ ?ºô»Püºkºk þÝÈ q»wôõð òì :ÿkô ôAk ÿløô s »ü»ø îýO»üAkq õÜ þc¼ o ,îýð þñÉĽ„ »è ß»ýÈõÜ q»ø »è ï»G ,»ðBýñÉĽ„ ÊG»G ºô»ì»Ü»Gºk»C µ ï½g ÿ»ìBñwBð ÿºqBG µ ïkq õÜ òì îɾºk ,QÈ rÝHÉè ïqBýwrK ½G .»ýükq õÜ î…ü»Ü»OBýGºk»C »è )ÁBw òü rOvÈ qk( þðBì¼o ,óBPü qBýðAs ÿ q»w»è ô ºô»OºôõG ôÃG BýðBí¾»C ).óBܺkq õÜ þðBì¼ o( :ºôArwôõð

4

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu ô »…ÉÜôBø þÝÉðBì¼ o ÞÉOBÜ .»üAlðAq»ñÈõg ÿ»íÉC þðAo»âAkAôk»G ÿ»Ü»Ø»_ ÿ ôAô»O »G »ð ,ºô»ñýñÈõgºk ôArÜq ½W ‡BG þü qBܺkq ô »è .òýGºk ôApGlÉìõC þ…ƒüºô»ƒñƒü s ¼k »ƒè »ƒð ô ºô»ƒñƒü s ¼kºk ô QÈ o½âºk óBì¼ o þØ»_ rO þÝÈ q»ñÈõg ½G ºô»…ýÝÈ q»ñÈõg »è »ýýPü rG ,AkrO þðBw»Ü Á»â»è Û»_ þýO»üBð½_ þðkrÝÈõOôBO »ðB…ÉÜAo ÿ tÉø ô»C .óBüu »G RºqBG»w óBíðôõ_½G þðkrÝÈõOôBO »ðBwrK ô»C kBü sºq»ø ô RAkºk Ë râ ºô»ðBÜ»ðBì¼ o »G »íÉC »G óBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg ½G óBíý„¼ q»K ô Û»_ ÿAôk»G óBíðAo»â ô ºô»…ÉK »ñý`G AlðBì¼ o þð»íük »è rOBü s BO .ó râºkAo þü ô ôlñü s äðºk »G oºôBG þüºkôõwBC »G ,ºô»ñýñÈõhG rP„BG þýGºk»C þðBì¼ o ÊK óBýðBì½g ô òü»Üºk óBܺq»Guk »ýýðô ô qºk ºqBG ô ó ôõ_½G ô Q…â .òü»Üºk Û»_ »G Qw»ø kBü sºq»ø òü»âºlÉO ô òýñÈõ_ºk þ¾Aq ½ì þíÜõc »è»K »G ºô»OBgºk q ô ôk ºô»è q»ñÈõg »ðÂô»ø ô»C | .RAlG Akq»wôõð ô óBÜ»ðBìºqBØ q»w»G Alý݃wBƒC »ƒG óBƒíƒðBƒÜ»ƒýƒýƒ¾Aq ½ƒì »ƒíƒÜõƒc RBƒÜ ÿ»ƒGq ¼ s ½G ï»ñü pGqºk ô»C .ºô»ðBÜ»ðBì¼ o ôBð »ñý_ºk Bwô»C ô òýwAôºl¾»ø »G( :BñÉø qBÜ»G Zlü rÉè½Ü ÿ»Ü»ãðBGôBð»G »Oô ÿºô»ðBñÉørýG of disbelief ...ÿ oºôBHÉG ÿ»ðAlð»ìô ô sºqBC þñýwAõ¾»ø AlýÝwBC þýO»ýð½_ ÿºqBG »è ÿ»ðBxØ ô»C Zlü rÉè½Ü ).|willing suspension k»w ô ôk »è .ºô ôkrÜ ºô»ýý¾Bü»g þOBýGºk»C þðBñÉùì»øq»G ÿBðAõO »è ZrülÉè½Ü þƒ"þGºk»C ÿBýÔArâ½ýG" ÿºô»ðkrÜôÃG ‡BK þ¾Bw þðBñÉøqBÜ»G »G óBì¼ o ÿ q»ðõø ,»ìºkq»w ï»C BO ô Alƒ1817 þ¾Bw ºô»ü½g þðôõGtÉø»G þÈ o »è ô ºô ôkrG ïôBð Û»_ »G òì ÿ»P„ ô»C »è ô ºôºqBð»Ü »OºôõPxg þOBýGºk»C ÿ rO þðBܺrðAu ô rÍý„ »G óBwôõñðBì¼ o .Qwºkq»w þýGºk»C ÿ rðAu »G ºôõG AlðBùýW þðBüu þðBܺkBw »ýü qBܺkq ô »è »¾Bw k»w ô ôk ô»C þýüAvÈ qk AlØ»_ ÿAôk»G BOAô ,Ak»¾ôõØ ô ºq»ì»w »P„ ô»C ÿAôk»G Ak»ðAu ¼ o ô»è ô ºô»OºôõPxg ÞÈ o óBýðBÜ»ýü qBܺkq ô Ëõð»èq»w ô ó ôAo»â AlñÈõ„ óBì»ø »è Zlü rÉè½Ü .ó ôõP…ü»â òOô»Üq»w»G ºô»ýÈ o »è ,ÿ qºkArG þOq ¼ s qkq ¼ô ïBýèô »Ü ,ºô»OBgºk rýG óBìºô»C þÜ»ýÈ o qºk»G|Q„ô rw »è þü q»ãü qBÜ óBì»ø ½G Alü½g ÿ rÍý„ »è ºô»ñOô»Üq ô ôk" :QÉwôõðºk ºô»üºqBG ô»è ô ºô ôkqAvH¾»ø ÿ rO þñý…g»G þPw»G»ì »G ,ÀØ»C þðBܺôõg ÿ q»Üpƒw þƒð»ƒüæ þÝÉPw»ø þðlðAu ô ô q ô ô óBܺkBw »P„ »G þüºsBO þðôõxÔ»C óBì½g þü rü u ÿºô»C ½G qºk»G|Q„ô rw »è þÝÉP„ »è Þü tð óBì½g ïºkq»G þðBùýW þýüºq ô»â ô ó ôõxÔ»ƒC ÿ»ƒPƒwAoBƒC ,îýwôõñðBì¼ o þð»ì»O þ¾Bw YñÉK õýw þýüAvÈ qk »G "...òü»ÝG ,ÿ ½Pxè½O ߺô þðBwôõñðBì¼ o ºq ô»â ºôõGAô îÉK ïAôºkq»G ºq»ðõø ï»C ÿ rÉÔ óBýñì »Ü ,óBì ô Qw¼ rK ,þÝxÄ»ü½Pw¼k .ºô ôkrÜ óBü qBÜ ºq ½W ô»G »…ýì»ø ,ºô ôkrÜ »è BðBC ,Alü½Pxè½O þƒ"BñýðºqBÜ BðBC" þðBì¼ o ÿBOºq»w »è ô þPwºkq»G þÝÉðBì¼ o óAõÉð »è Alâq õHwq»PÉK QñüBw þñÈ rO

qBXì»C ô òP…ü»ãÉO ½G ÞÉØ»_ þýPxü ôAlÉK »G ókrÝPw»ø ...»Ø»_ ô»C þPwºkÂBG þÝüu ½è ô tÉø ÿºô»ðôõGqBãðºq»G þPxü ô »è þýwBýw þÝÈlð»øºo òP…ü»ãÉO ½G óBíü sAõgAk ó ½_ ߺô »ü»ø ÿ ½G Û»_ ÿºô»ðôõGqBãðºq»G ½G óBí…üºtü q»Ð ,ºôõOrâ½g ,ÿ»ðBýýGºk»C »ðBì¼ o ô»C Býð»O .RBÝG ÿ ôBâqBG R»wBýw »G ÿ ½g ;Alü ôArgAk ô þüºôArÜ óAõÉð »è R»HüBO þÜ»ýýãð»wôBƒø »ƒÜ q»â½xì AlðBÜ»_qBK ô »OBùÝÉK ;Akºô»ðkrÝý„ þükAsBC ô Á ¼ rPð½Ü q»G»è .ºô»ðºlG »üºrÈõÝÈ râ ô»C þPwAo þÝÉìºô òðAõOºk ,ó»Üºk BOBâBC þƒ"AlO»øu ¼ o ÿArÉg þñÈ rO »è óAôBO" þðBì¼ o ÿºô»C þü qAlÉG" þðBì¼ o ô »ü»ø ÿArÝ„BC q ¼ s þÝÉØ»_ þPƒxƒü rƒÜ aýø òì ߺô þÝÈ q»ñÈõg ½G †ýxü½W yíü»W þƒ"óBãýñýÔ ô»C ÿ»ðBg »ðô»ÜBð ;QÈ rÜBð Êè þØ»_ þƒðôõƒG»ƒø ÿlƒÉƒìõƒC Ak»üBì»ñG ô»C q»w»G óAo½â †ýOBÜ þðôõGo»LÉO »G .ºô»ðBðBì¼ o ºôºtÉø»G þÝÉO»GBG b »G ô ó ½_ ô ÿ»Ü óBì¼ o ïBÜ ½gAk »Ü ,QÈk †ýØ»_ AlOBÜ þðôõGo»LÉO Á»â»è Bøºô q»ø ?QÉñƒÈ ôkºk ÊƒÜ .QÈ o½âºk þOBÜ »è ó ½_ þÝxÄ»ü½Pw¼k krÜ ïºô»C þwBG ÞÉì»Ü †ÉK ºõÈõð þÝÉØ»_ þðôõGAlü»K ÿ»ãð½w »è Alƒ"óBÜ»xýéHC" þñýwôõð óBwôõñðBì¼ o ï»Wq»w .ºôõOô»Ü ‡½W »G Alü»Ü»ðBì¼ o »ƒè pK»è AlÝÉðBì¼ o þñýwôõð ÿlð»Gô q»w »è :òü»Pw»ø ï»C ÿBñ„BC ÿBOAô ô ÁBg òü rP¾ôõØ »G RºqBG»w QÈk ½G óBíÈõð þÜ»ü»Ü¼ rýG

þðôõG»ø ½G ºô ôkrÜ óBüºuBìBC ïAôºkq»G AlðÂAlñì þðBܺqBĽâ AlüAôk»G ó ½_ ô ËõÜ »è ºô ôkrÜ rÉÔ óBü»íÉC ô ÞɃ"Û»_" Q…â þðB„ôBø »ÝÉP„ óBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg ô òýwôõð ?òýÈ o»ãG .þO»ü q»Guk †ýOBÜ óBì»ø ô »üºkqºô q»K ô»C þðkrÜrü»w »G ô óBì¼ o þƒìAôºkq»ƒG ÿºô»ƒðlƒñƒÈõƒg »ƒG Rô»Üqºk ï½G ,ºô»ðBܺq»Guk »ðBìºqBØ ÿ ôB_ »è Býðk þìAôºkq»G ,ºkkBì ô ÀØ»C »Ü ,RqBÝÈk ÿBýðk .QÉG»ø ÞÉØ»_ »è kBü s QÉ„ºk »G QÉGBð ;ºô»OBܺk BýW ÿlÜ»ü »è ÁBü»g ô Þüu ½è ,ó»íük ô Ǽ rì þØ»_ »ÜBO óºôBg ÿBýðk »G QÉHG QÉðAõOºk ï»G ,óBì¼ o ÿBýðk þýééýì þO»¾ôºk ߺô þÝÉO»Pwºk óBü ,sAõhðAôBK þÝÈ tÉø þðkrÝýü»âkAk ÿ qBÜ ÿºô»C †ÉK óBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg .jq»_ôBø ô »„½â q»ø »G »ðkrÝPw»ø ÿ qBÜ ,QÉG ÞÉð»íük ÿ q»xðAq»w ÿºô»ðlñÈõg þOBÜ »è .»Ü»ð»íük ôBð þÝÉãðºo q»ø ô z»Ü q»ø ºô»Ýüu ½è »G ô Ûºk þðkrÝýü»âkAk ½G óBì½g ÿºs ô ôõì»ø AlðBì¼ o ½G qBÜ »ñü»gºk Al…ÉK »è ôõݾ»G ,òü»GBð qBÜ»G þñP…ü»ãÉPÉè þÝÈ qBãýð ½G ,AlðBì½g þÝ…Éì »è óBÜ»ýü qBܺkq ô þðApÉâqºô AkºqBãýð ô»è óBì½g þñÈõ„ òý„½ÜºlÉO ô ºôB„ôºqk ô ó ô ô o ÿ»„½â »G »„½â ½G óBì½g þÜAqlýC ô Qw»ø ô ºô»ñü»ÝG ÿ o»K ô»C BO óBíÜAqlýC ô Qw»ø ÿºô»ðkrÜ .ºô»ñü»Üºk »ÜºqBãýð ÿ tÉø þñPxgqBܺô ô ÞÉØ»_ ÿºô»ñü s ¼k ÿlÉìõC »G ,q ôõñw »G ÿºô»C ½G QÉGºk kôõw »G »ðBñýH„»â þÜ»üºõÉ„ »G óBí¾Bü»g

þƒ"‡ºo þHÉPÜ" þðBì¼ o þðBÜ»ðBìºqBØ »è ÞÉÜ»ü þðôõ_½G q»w»G òì ÿAo»G ,òýwôõ𻄽â ÿ qBÜ »G RºqBƒG»ƒw ｃg ÿ qBÜ ºô»ñì ÿæ»G :QÉGºk ÊW»HÉW Al…ýðBì¼ o þƒñƒýƒwôõƒð ߺô óBÜ»ãðrâ »P„ þðkrÝwBG ÿ q»ðõø »è »ýýPü rG òýwôõñðBì¼ o ÿºô»C ߺô óBÜ»ãðrâBð »P„ þðkrÝwBG ô òG äðrâBð ÿºô»C ô»C þÉK»G þüBO½Ü BO ºôBOºq»w »è ÞÉðBì¼ o q»â»C ...òG äðrâ ÿAôk»G ºqB_Bð »ðBì¼ o ô»C ÿ q»ñÈõg Aô»C ,QÉGArwôõð »üBxÈ o ô »ãðrâ þ_ RBãHÉO BO qBÜ »OBhG ÁBü»g ÿ tÉø ô QÈ o»ãG AlØ»_ ,Bð ºkBw þÝÉwôõñðBì¼ o ,q»éý„ ÿ»Oõâ »G q»â»C ?»ãðrâBð þ_ RBøq»w»G ÿ sAõÉ„ »G Qw»ø ºôºkBü s »G BOAô ,òýG "ºôºq»ÜrýG" »Ü ,òü»âºlÉO †üºô»C Aô»C ,òƒü»ƒÝƒG óBƒì½ƒg þƒñƒPƒ„oAk ô ,sAõÉ„ »è ºô»ðkrÜrýG ô Û»_ ½G ºô»ðAo»â ïºk»G óBìq»ñÈõg Alü½g þ¾Bü»g »è RAkºk Á ô»ø ô ºô»PÉñÈõgºk óBíðBÜ»ðBì¼ o ÞÉwôõñðBì¼ o »Ü ÁBg òü rOÂBG ,òì ÿAo»G .RBÝG óBü»Pw»Wq»G ÿ sAõÉ„ »üºô»C ,RBãG þÉK qBÜq»ðõø ô q»ñÉøAk ߺô QÉðAõPG ÿ»Ü»ðBñÉù¾»ø »Ü ,Þɾ»O»ì ;QÈ vÈ pGAk Þɾ»O»ì ߺô óBì¼ o òü rOºkBw q»â»C R»ðBð»O !Û»_ þðAlðB…ÉK »è QÉG þƒPƒü rƒG »Ü»ðBì¼ o RBâºlÉO ,ºô»PÉñÈõhG ºq ½W ô»è þÝÉðBì¼ o †ü q»ñÈõg ô ºôAqlñÉøAk »¾»O»ì ô»C þðBñÉù¾»ø ô Û»_ ô BOAô ÿºô»ñü s ¼k ½G ,»ýýð u õÝG ÿºô»ñü s ¼k AlýGºk»C þðBì¼ o »è Á»O»ì .ºôArwôõð ÿºô»C ߺô ÞÈ o ,»O»GBG ÿ ôAô»O þðAõÉK ô ókrܺlðºs»ì ºrãG

Û»_

ºôºq»ÜrýG þwôõñðBì¼q ô ºkBw þwôõñðBì¼q ÿºô»ðlñÈõg :îÈôkºk þñýH„»â ô lÉìõC »G RºqBG»w »ýýð Aq½g »è # óBùýW QÈrÝG oºôBG ºô»ýýñýH„»â ô lÉìõC »G BO »Ýɾô»ø óBì¼o BðBC" ߺô þðBÜ»ýýGºk»C ô ºqô»â »ðBì¼o ÞÉOBÜ .»ü»ø þÝÉØ»_ óBü ",ÿôBðôõxÔ»C ÿBý_" ",AkôõHðô þðBìºs þÉLñÈõ„ »G" ",BñýðºqBÜ óBìºô»C þíøºô ô lÉìõC ºô»ìuô»O »G ,ºô»ñýñÈõgºk "óBÜ»è½K»„" Á»â»è ô »ü»ø þÜ»üBOAô ô ÞÉØ»_ Býðk »Ü ,ò…g»GºlÉK ô»C þýðBìkB„ ,Ak»ðBðBì¼o ô»C þðBܺo»Kæ ÿºô»ðAl¾»ø »è óôõHìAôºkq»G .òýHG óBü qAkq»HPwºk òýðAõOBð ô òüvÉ_ºk »üºô»ñüs¼k

)3-3( ﻄ»„ þ„»G

þðAõ„ rÜ»G :ºô»ýýÜqõO»è .ô

ô QÉðAô oºk AlÝÉð»íük q»w»G »Ü ,ºôArƒðAk AlƒÜ»ƒüºq»ƒXƒð»ƒK òì ÿAo»G .ô ô o »OBgºk ½G óBìô»C þýðô ô qºk ÿ qBG †ü»Ü»ð»íük ,îñýHüºk ÞÉP„ ߺô òì ô »ýýð Rô»ÝÝÈ o »G AkºqBG ô»è BðBC þðBðAk b BðBC BüBC .RBܺk óBì¼ o þðBÜ»ýýOºo»ñG Ë râ »è ß»ü ½G BíÉø »Ü ô ºô»PÉñÈõhýG QÉðAõPG ÿºô»C ½G »üAõG ºô»Pwºk »G þÝÉðBì¼ o ºô»ðlñÈõg q»w»è ô ÿ ½g ÿ ôB_ †ÉK »PÉñÉùG þðBÜ»ð»íük òýðAõPG ÿºô»C ½G ï»G ,òýðAsBð aýø óBüºô»C »íÉC ?QÉG ïAôºkq»G ô þO»üAsºqB„ ô ºôBüu AlýÉO ÿ ½Pxè½O »Ü ,ºô»ð»íük ô»C »ñý`G ,RBÝG †ÉÜ »G ÿ ôBð ½G »íÉC ºô»ýðkrÝwBG ïºk»G QÈ ô»üºk ½G ß»ð ,QÉðAôpG ºôºqºk þð»íük ½G ºôºq»Xð»K »è BðBC »Pxü õÉK ÿBãý𻄽⠻è ÞÉð»íük ÿ q»xðAq»w ºq ½W ô»G .þPwºk þHÉPÜ òýðAõOºk ÿºô»C ÿBK »è .QÉGºk »Pw»Wq»G »íÉC ÿ ôB_q»G»è ºôBðBC »è óBì½g ô ºô»Ü»ðBì¼ o »ñý`G ºô»üBãý𻄽â ô»C ÿ»üBw »è BðBC þwBK õw »Pxü õÉK ,ºô»ñýñýHG Alƒ1870 þ¾Bw ÿBýwô ô o þPwºkq»G þðBì¼ o QÉðAõOBð BðBC ÿºô»C q»G»è rgBC .òü»ÝG "BñýðºqBÜ BðBC" ÿ ôBð »G ÞÉðBì¼ o òýðAõOºk »íÉC ,ºô»PÉñÈõhG #ºô»ñýñÈõhG

ß½ìBK óBøq½C :ó

“

þðkrÜôAô»O ÿAôk »Ü ,ÿ»P„ ô»C ÿºqBGqºk ô óBì»Ü»HÉPƒÜ rP…ÉK ÿºô»C ô òýÈk qBXì»C ...RBܺk ½G ÿBíÉø Ûºk »Ü»ðBì¼ o ÿ ôB_ Ak»ýÈõð »Ø»_ ô»C þýüBñ„¼ o q»G»è Ëõð»èq»w ,»ðBìõýwôõð òì òÜ»è óBì¼ o þñýwôõð .òýñÉãð»wºlý¾»ø ô ºô»ñü pÉâºk AlÉK ,Ëõð þü qBܺkq ô ô ó»íük ô ‡»G þðkrÜkBü s ÿ qBÜ »è »ýýPü rG þðBñÉøqºk ô óBýÉK ólðAõ_½g ô Ëõð þðBìºqBØ ÿºô»ñü s ¼k ô rO ÿ»Oõâ ô Ûºk ÿºô»ñü s ¼k ,óBì¼ o ½G þðkrÜkBü s ô óBýãðºk ÿBOºq»w »è »Ü ÿ»ðAô»è Q„ q ¼ s þðkrÜkBü s ,Q„ q ¼ s þðAlÈ pÔ þðkrÜrãÉW ô ó ôõOBø»ð Alí¾Bü»g»ƒG ºô»ƒðBƒì¼ o þƒñƒýƒwôõƒð »è ÞÉÜ»ü »è ÿ ½Pxè½O .Alü½g þñÈõ„ »è ÞÉØ»_ ÿ ½gq»w»è ó ô ô o ºkBw q ¼ s þýü»…ýK þÝÉðBìs »G ÿ»O»GBG ô»C ,AlýðBܽâõPÕâ ,QÉG NArg q ¼ s óBìºqBØ AlÝÉðBì¼ o »è q»â»C" :ºô»Oºô ôkrÜ »Pxü õÉK ,QÉG ‡BG †ü q ¼ s q»â»C ô »„BG ÞÉì»Ü »Pxü õÉK óBì»ø »G QÈ ô»ìºk †ýñì ".QÈ rÝG kBü s ½G ÿ»KArg ÞÉì»Ü »Ü AlÝÉðBì¼ o »è" :îÉ¿G ºõÉ„ôBø þÝÉP„ ºôºkBw þñü pGqºk ÞÉì»Ü ,»üArÝ„BC q ¼ s Û»_ îñýHG q»â»C ,îýñýwôõð þ¾BØq»w þPxü õÉK »G Aô»C ,»üºôAqB„ q ¼ s îðAtG q»â»C ½g ,ºô»ìqB…üºk Û»_ »G òì ÿ»P„ ô»C ÿ tÉø rgBC ".ï»ÝG ÿArÝ„BC ÞÉì»Ü îðAsºk »è ôõݾ»G ,»ýýð AlØ»_ þýO»üBð½_ »è qBWAôk ,ﻃGºk ÿ ôBƒð

.ºô»Ü»ðBì¼ o ôBð »ñý`G þüArÉg :îÈ ôkºk þñýH„»â ô lÉìõC »G RºqBG»w »ýýð Aq ½ƒg »ƒè oºôBG ºô»ýýñýH„»â ô lÉìõC »G BO »Ýɾô»ø óBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg ô ºq ô»â »ðBì¼ o ÞÉOBÜ .»ƒü»ƒø þƒÝƒÉƒØ»ƒ_ óBƒùƒýƒW QƒÈ rƒÝƒG þðBìºs þÉLñÈõ„ »G" ",BñýðºqBÜ BðBC" ߺô þðBƒÜ»ƒýƒýƒGºk»ƒC "óBƒÜ»ƒè½ƒK»ƒ„" óBƒü ",ÿ ôBƒðôõƒxƒÔ»ƒƒC ÿBƒƒýƒƒ_" ",AkôõƒƒHƒƒðô óBìºô»ƒC þƒíƒøºô ô lƒÉƒìõƒC ºô»ƒìu ô»ƒO »ƒG ,ºô»ƒñƒýƒñƒÈõƒgºk Á»â»è ô »ü»ø þÜ»üBOAô ô ÞÉØ»_ Býƒðk »ƒÜ ,òƒ…ƒg»ƒGºlƒÉƒK ,Ak»ðBðBì¼ o ô»C þðBܺo»Kæ ÿºô»ðAl¾»ø »ƒè ó ôõƒHƒìAôºkq»ƒG óBü qAkq»HPwºk òýðAõOBð ô òü vÉ_ºk »üºô»ñü s ¼k ô»C þýðBìkB„ ÿBý_" þðBì¼ o »è óBü u »G RºqBG»w ß»ýü qBýðAs q»ø( .òýHG Alýxýè½K þðBì¼ o »è ôõHðô þ¿…g ÿºsAlð»C »G Alƒ"ÿ ôBðôõxÔ»C »è ÞÉOBÜ ).ókrÝØAq»ì ÿ»üBì ô q»ñÈ u ô ô q ô þÝÉO»GBG »G QÉGºk ÿºô»ðlñÈõg »G Qwºk óBxük ô ºô»ñýGºk ÞÉðBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg »G ôõݾ»G ,ºô»PÉHü s ¼k óBíØ»_ »ýýð ºô»ü»ãð½w ô»è ,ºô»ñü»Üºk þÝÈ qBW QÈ ô»ðBìºk þñýH„»â »è òOrâqºô vÉ_ ºqBGô ôk þPw»G»ì »G ß»ü »G ô óBÜ»ðBìºqBØ ï»Wq»w »G ólðAõ_½g .ºô»ñýñÈõhýG rO ½G óBíƒðBƒÜ»ƒ¾ô»ƒø ,óBƒýƒðBƒÜ»ƒðôõƒ_½ƒG ô Bƒãƒýƒð»ƒ„½ƒâ þƒÜ»ƒü »ñÈ ô ½G AlðBÜ»„ô þñü o½â »è ÿ»üºs ô ô»C ,óBýÉK òý…g»G|þüAôºo ÿºô»ðlñÈõg þOBÜ »è »Ü ,rO ÿ qBÜ q ¼ s ô òü»Gºk ÿ qBÜ»G qBãýð ô óBì»Pw»ø ô»C ,òüºkºk óBýìBXð»C ÿkq ô ô þüArÉg »G AlðBì¼ o ï»G ,»ýýð þØ»_ ß»ü Býð»O »G óBì¼ o »Ü ,ó»Üºk Qwô qk òÜ»è rýãPwºk ºô»ðAuAô»Pwºk ô»C þÈ o »è óBì»ýü qBýðAs ï»C »íÉC ߺô ºrãG ,ï»Üºk óBýwBG þðBwBC »G Aô AkºrÉè òì »Ü ,QÉGBð »G óBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg þðôõìs»C ÿºõÉ„ôBø þÝɃðôõƒìs»ƒC ,óBܺq ô»â »ýýGºk»C »ðBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg .òýGºk ÿ rÉÔ ºôºkrÜ ÿBðAõO ÿBOAô »è »üºô»ðôõHÝü tð ,Qxüæ ô jq»_ôBø þÜBO ½G ,òü»Üºk »ýýPwAo ô»G Qw»ø ÿºô»OBw ô»è .AkBýðk »è ó ôõG»ø .»ýýð Û»_|ßBO óBí…ü q»w ôõݾ»G ,Bð Býðk Býð»O òü»âºlÉO :ï»Üºk »ðÂBg ï»è zBG ,»ýýð Û»_|ßBO óBìq»w îɾºk ÞÉOBÜ ÿºô»ðlñÈõg þOBÜ »è ºô»ðBíÝ…Éì ó»üæ»è qBÜ òülð»_ þðlðAo»KAo óºôBg þðBÜ»ðBìºqBØ »è òP…ü»ãÉO ½G óBíðAl¾ô»ø ;AlðBƒì¼ o óAlð»_ »G ókrÜAôpG AlOBÜ ß»ü »è ;sAôBýW þP„ôºo ô QxÈõ¾»ø ½G »íÉC ÿBðAõO ô AlðBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg þOBÜ »è q»Guk þP„ ÊG»G ,»ðAsAôBýW »ðôõ_½G ô q»Guk »P„ ô»C þðºôBg »G ókrܽg þýGºk»C þÝÉðBì¼ o ÞÉOBÜ .òü»ÝG þìAqBCBð »G Qw»ø ÿºô»C ,ºô»ñýñÈõgºk Û»_ ÿºô»ñü s ¼k ½G ºô»ðAl¾ô»ø ïºk»G qBükBð|Û»_ »è Q„ óAlð»_ »G þðkrÜoºôBG ÿºrø»G óBíÝ…Éì òü»Üºk Qw»ø b AlýPwAo »è òü»Üºk Qw»ø †ýOBÜ óBì»ø ô »ü»ø AlOBÜ ß»ü :»ü»ì»C »ÜºrÈõÝÈ râ AkºrÉè .»ýýð óBýØ»_ Býðk b ô óBíÝ…Éì

óBì¼ o ÞÉOBÜ ...RBÝüºk Alƒ"Þük þG½ì" ÿºô»ðlñÈõg »è yÉâq ½G ,ºqAô uk þÝÈ qBÜ þÉK òP…ü»â »Ü ,ÿ»ýýGºk»C »PwBC ô»C »OBâºk òü rOºq ô»â »G QÉGºk óBì¼ o ÿ sAõÉ„ ºrãG ,Bð R»GBG Bwô»C ,1970 þ¾Bw »Ü ,AkpìõP…ì »G þÝÈ qBOõâ »è ½ñýÅèBÜ .ÛAq»ì þO»GBG þýñýH…ÉK ,þO»ü õýwôõð AlýðBÜ»ðBì¼ o þñýwôõð þðÂBw »è BOAô ,AlýðAô»ìBðu ¼ o þÝÈ qBOõâ »è .ºô ôkrÜ ÿ»g¼k ô»C þðBÜ»ìBXð»C ô»C þðBì¼ o ÿ q»ðõø "óAlðB…ÉK ½g ߺô óBì¼ o" þðB…ýðôBð »G »è ï»Ü»ü ÿBxÈ o" :QÉwôõðºk ô QÉñÉãð»wºl¾»ø »ìºkq»w þñÈõ„ Akôºo»…ÉK þOBýGºk»C »è »Ü ,Ak»P„ ô»è óBü ,AlðBì¼ o ß»üBýðk óBü ,»ñýØ»PwAo þOBøq»w»G »G Q…K ,ºô»PÈ râºk óBì¼ o »G ôBãð»ø ô Býðk ô óBì¼ o þñOBùÝÉK »è »ýýPü rG ôõݾ»G ,QÉPw»GBð ÞÉOBÜ q»ñÈõg »üAô ÿBOAô »ì»C ".ºqBÜ ô»C þðkrÝü rÈkôB_ ôBãð»ø ô QÉñýGBð þP…â þð»íük óBܺqAk þÜBO »G ßBO q»G»è ,»üAlð»íük »è þÝÉñÈõ„ »è ô »ü»Ü»ðBì¼ o ÿ sAõÉ„ ºô»C QÉðAsºkAô ÁBü»g »G .QÈ o»âºk AlØ»_ ÿAôk»G Al…ü»¾Bü»g ô»C Á»â»è ôBXðõâ ÿ qBG »è ºô»ñOô»Üq ô ôk ÿ ôAô»O »G ÿ»ðôõíð òƒü rƒPƒ„BƒG ,ÿºq ½W ô»G ºôºq»ÜrýG »G ó ôõG ô zôõñðBì¼ o ÿºkBw þýðô ô qºk ÿ ôB_ »è ÿ ½g þðBì¼ o q»wôõð »üºô»C ,ºôõ_ ÿ ½G q»éý„ »Ü ÿ qBG ô»C .ºô»PÉñÈõhýG RAlG Á ô»ø ô QÉñýƒHƒG ºôºq»ƒñƒÈõƒg ÿkrÝPwºk þÝÈ qBãýð »è ,Qɾºk z½ýOAq ½ø ߺô ,»ýýðô ô qºk AlÝÉèAlÝÉè qBXì»C ô ºôAôk »ñýɅܺk ÞÉì»Ü »Ü ,QÉ_ºk óBì½g ï»G ,òü»Üºk ÿB„Bì»O ô ºô»ñýGºk Þü tð ô ºô»ñü ô»Üºk q ô ôk þÉè óBì½g q»ÜB„Bì»O þw»Ü ÿºô»C ߺô òü»ÝG qBPÔºo Aô »Pxü õÉK »G ÿ»P„ ô»C ºô»PÈ ô»Üºk óBìrýG Bwô»C :ºrO þÝÉw»Ü ºrãG ,òýð óBì¼ o þñýwôõð .»ðBì½g þ¾Bü»g þì»øq»G ,òü»Gºk ÿ ôBð "Û»_" Alü ôBð »è òýðAõPG »Ü ,AlðBüu »è óBü ,Býðk »è »ÝÉØ»_ þðlðAq s»ìAk »G ÿºô»C ߺô( Ak»Ø»_ ô»C þð»íük »è »üºô»ðkqB„½g ô òýG ÿ ½G »Ü ,òü»ÝG Akºq»ñÈõg ô»C Á»â»è YðºrO»„ þü qBü ÁBü»g ô»C óBì»ø þðAlìBXð»C †ýðBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg ).òýwôõðºk ô q»ñÈõg qBGô qBW »Ü ,ÞÉP„»ÜBO .ºô»ðAô»`ÉK »G ï»G ,»üºqBÜ »è ÞÈ q ½W ;»ðBì¼ o þغk ,ó ô»Üºk ÞÈ o ÿ q»w»è q»wôõƒð ÿ»üºõÉ„ ô»G ÞÈ q»ñÈõg q»ø !YðºrO»„ þ…g»GvÉ_ ÿ»Pg»O »Pw»Wq»G Alü½g ÿ q»w »è óBì¼ o ,RBܺk ÿ ô ô sºqBC ÿ ½g .RBܺk Û»_ ÿ»ñì ,»„½g þÉK ÿ»ñÈõ„ ô»è ô RBܺk .»ýýð Rô»ÝÝÈ o »G »ü»ì»â ô»C ,òýðAsºk †üºô»C ÿ qBGq»w ,ºõý…g»G óBü»íÉC »G R»¾ôºk ô ßôBG ô ÞüAk ÿ»üºkqºô q»K ô»C ,òü ôõG óBü rÉÔ ºô»Pü q»ðõGAk »è ÿ»ðBP„ ô»C ,óBÜ»ðBxÔ»C ,òüBC ,ºô»ñýñÈõhüºk ÿ»OBýGºk»C ô»C ô òýñýHðBüºk ÿ»ðAqBãýð ô»C ÿ q ½W »è þè»ã¾»O»ì ô ºô»ðBýKArg ô ‡BG »G óBÜ»ðBì¼ o ï»Wq»w »è )ºôºs ¼lG »ðæ ôºq»G »Ü»Ý…È ô q»Ü þÈ o Ak»üBð»K ô|aÉK ï»è(

5

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu

þøBð»LðBPü»„ þÝÉìºkq»w ô óBÜ»P…ürÔ þýP„»Ü óBü ‡o½„ o»ì»è qBÝðBìõâ ôºoôõO þÝÉPxÉÕýðBì ï»ùÉw þ„»G

#

,ºô»O»üBð Alü½g »G þüºs»G aýø Ak»ñý¾½Ý¾»ø½g q»G »Ü ,òýwBñüºk rPK »OBÜô»C Býð»O ï»G .QÈ ô»Üºk »Ýük þðBܺq»PܺqBÜ ÿ»ðBhGBw»ØôBð»G ,AkBÔºô þP„»âAôk »è ÀÉÔ »Ü ,RAkºl¾»øq»w þì»Ü»ü þðBìõâ| Al„o½„ ÿ ½Ü ô óBÜ»Lw»C þñP„õÜ »è ôBð ô RBÝG ÿ ½g »è ",ó ôõìs»C" QÉñG rOAôk þðBÜ»OBwºqBÜ »G RBܺk óBܻļ rì AlýüBO½Ü »è »Ü ,ÞÉðôõìs»C þÜ»ü»ñýÜ»ì"ߺô ‡o½…ì»C .q ½hñÈõg ô ºlðok Aô BOºq»w| .QÉñýGºk| "ôArPw»G»ð óAõW ôºq ô»â ÿ qºô»ðôõG" óBܺrÉã„o½…OBܺk ºlðºs»ì q»w ÿ sBxP„»ø»G óBý„½g q»ø ô ókrÜAkõg ÿ rOôõ…ÉK ÿ»ýü rÍý„ þc¼ o ô»è sAô BÔºô| ",òü ôºs ,»ü»ø AlðBÜ»ÔArâºq»K ô»âpG ôõì»ø »è »Ü ,QÉñÉøºk ‡o½„ þwBG q»w »PÈk ÿ»OBÜ ô»C þO»HüBO»G »íÉC þðkrܺkBìBC ½G »Ü»üBOºq»w ,RBܺk þñýè½K ô ‡o½„ þðBÜ»O»üBØ»ø ÿºô»ðApÉâ »Ü ,ß»üAs»Ô ½G »è »ãXÉG »ýýð aýø ,ºôBÝñg ô ÿ ôBñÈõg »wBð»ø ô»G ô þðAõW q»ø þâq»ì ô ÿ výOôlðõO ô þÝ„ô .QÈ sAõhüºk ‡o½„ »Ü ,ß»ýülñ¿Gq»w »Ü ,»ƒ)å»G( ÿ rã„BK þðºôBg BÔºô ºlð»_q»ø aýø »è ï»G ,ºôBwôõð ºô»ýýÜôBG ÿ ôBð »G ,òýðAtG »ýýð óBíÜ»ü»ã¾»G Ak»Ü»ðBì¼ o þÜ»ü»âpG ,ºôºqAõg þñý_ óBü ,»ðBܺkAtâ»G þñý_ »G q»w ‡o½„ ÿ ½g½G þ_q»â ,þO»ü»ì½Ü ÿ»ãÉK ߺô ºtý_»ì»ø þݾ»g ÿ»ã¾½ì AlðBÜ»ÐBð½Ø ôõì»ø »è ,ºôõG óBܺvÈõO ô òý_ ôõì»ø ÿºôºq»Ü½Ü ,ºôõG .óBÜ»ãðºoôBãðºo »í„ô qk »è qºk»G »ìBñwBð BÔºô »ãðrâ »íÉC ½G ÿºô»C ÞÉÜBì q»ø ÿ rã¾»ø ,QÉG þ_q»ø ÿ»Ü»ýýO»üBñý_ ÿ q ¼ s óBü ,ï»Ü þÜ»üºqBìu ߺô »ÝÉw»Ü ,QÉG »Ü ,»üAô ôæôæ ߺô »ìºkq»w ï»C þðBÜ»ìô ôkq»ì ÞÉܼ q»w ô Jtýc ô ÞÈ ôBð ô ÞÉw»Ü »G ÿ ½g †üºô»C ½G ,QÈ ô»ÝGq»w ôõܺôBO ,QÉwAôºl¾»ø QÉG ÞÉgrð ô ZBG q»ø »G ,»ýýð aýø »G þìq»„ þc¼ o þñP„¼ rÔ »G q»â BO»ø ,RBãHÉK þO»ýܺq»â »G »ÝÉw»Ü ,þO»ü ô ôkrÜ ßºô ,QÉG þ…ü½g ô Aô q»LÉG ô qBGqºk ,»ýƒ"þ¾ôõwô" ºôºsBýPíýC ºô»ðBxük ,†ÉKºq»G½g ô q»ÝýüAq»ì ô òÉÜ»PðB„ »ðAõw|ÒýO»è|êì ô»C þܼ rý_ ÿ ½Ü ÿ ½g q»ø q»ø ,ºôºq»w ÿ q»w »G òP…ü»â ½G ºô»PÈ pÉâºk ,»üºlñ„õÜ ô ÿlüuArO AlýüBO½Ü »è ÿ»Ü»ñOô»Ü »ü½G þü s ¼ rýK ,ÿºô»G ,ºrPܺrü s ô rP¾¼ s óAõì»ø »è òýwAõ¾»ø½g ô»C ½G ôõðBýGôpG »G ºô ôkrÜ þ„o½„ òG Á æ ó qB_Bð óAõì»ø »Ü ,»ðôõG»éü½Ü ô »Ü ,QÉ¿ÉøBð Akºô»è óBìõ⠻ܻðBì¼ o .Alýìºkq»G»è þülð»Gtü o ½G ß½è»O»Ü »G òGBð óBܺvÈõO ô òý_ ô óAõW q»w»G óBýðkrÝ„»GAk ô óBܺq»PܺqBÜ þðkrÝPwô qk ½G yýK ô ßBK ÿ»ãñüu ,Alñü rý„Bð ÿ»ðBhGBOõØ ÞÈlð»ø »Ü ,sAõgo»„ ô sAõgrÉg ºq»wôõð þðBìõâ ÿ»üBì ,ó»Gºk ½G ÿBð»K þðô ô qºk þ_»Ýéì ,ºô»OBܺk þغs rPK Alxü qlýC qAtð »è ߺô þð»üæ ÿºkqºô q»K ½G QÉGBð óBÜ»ýülýéØ»O ºq ½ýO .ºô»OBܺlýOºo ôõݾ»G ,óBܺq»PܺqBÜ þýc¼ o þO»üBñý_ þü qAô uk »ýýð þܺq»â »Ü»ðBì¼ o ÿkõg ôõݾ»G ,ß»c»ì þãð»w »G RBÝG ôB_q»G ô ArÝ„BC ÿ ½Ü ô òðBùð»K »Ü ,QÈ o»âºk »ðB…ü o ô»C ½G rPK þÉÝðAôºrÈ u þÝɾ¼ o ,þc¼ o þOArýì ô þP…â ÿAs»Ô ½G óBܺq»PÜ»C þðkrܺkBìBC ô ólðAsBw ½G »ü»ø þÜ»ü½ðB„ ï»G ,‡o½„ ô óBü u ÿ ½ðB„ q»w .ÿ tÉãðAo»„ þíØõð ô Þü qBO ,AlPðBPýÅýè ß»O»è BÔºô þì»Ü»ü þñOô»Üq»G rÈ u»è ÞÉPwq»K ½g ÿ»ðôõíð ½G »Ü»üBOºq»w ô tÉø »è »ãXÉG »Ü ,AlÝÈ rÉã„o½„ þ¾BLýw þÝÉP„ aýø ,QÉG ÞÉgrð q»ø »G ,ÿ ½g ÿºô»ðBì o»ì»è BÔºô ½G þì»Ü»ü þðBìq»Ô ,QÉìBÔBð »Ýük þðBüu ÿºôºpÈ o ôõì»ø q»ø ,óBÜ»Lw»C þñP„õÜ ÿ q ô ô u ô óAlñü s ½G þðkrÝÕwºô ,QÈ o½âºk þðBܺq»ãð»wôBø ô óBìs ôBø q»ø »Ü ,»Xð»Ý„»C ½G »Ü½„ òýì»Ü»ü þýøAô»â ,ºô»ñÉéOºk AlýÉO ÿ ½g Al…ü»ðAlñü s ô»è q»ø ,‡o½„ ÿ»ñÈ ô þü õÈ sk þðAkqAsBC ô óAlñü s ô kçè»W ÊG ‡o½„ RBâºlÉO ôõܺôBO .ÿ uBð yü qlýC qAtð ߺô ÿ»Ýük þðAô»C ½G ÞÉéÈk½ì ߺô ,QðBPýÅýè ,vÈ qk þÝÉÐBð½Ø .»ýýð BÔºô þðBìõâ ÿ»üBì ,ºô»ðkrÝýüBwæ

ó»w»c kAsrÉ„

“

ß»O»ƒè BƒÔºô þƒì»ƒÜ»ƒü þƒñƒOô»ƒÜq»ƒG ÿ»ðôõíð ½G »Ü»üBOºq»w ,AlPðBƒPƒýƒÅƒýƒè »Ü ,AlÝÈrÉã„o½„ þ¾BLýw rÈu»è ÞÉPwq»K½ƒg ,QÉG ÞÉgrð q»ø »G ,ÿ½g ÿºô»ðBì ô tÉø »è »ãXÉG QÉìBÔBð »Ýük þÝÉP„ aýø ô ÿ qBÝý„ ÿ»ðsBG »è ,»Üºô»ðApÉâ ÿkBýðõG ÿ»ÙPð»ì »c¼ o ô»C ô »ðBìs ô»C ,QÉ_Bðqºk ï»C þðBÜ»Xðq»w þÜq ½ì ,ÿ ½g »G RBܺk óBìBñ„BC ºôBOºq»w »è q»ø ôõì»ø q»ø ô »Ü»P„AkkBü ôõì»ø q»w»G ÿ ½g þü qBý„õø ï»G ,RBܺk Rq»K AlðBܺuBK ,»üBÔºô þü qBý„õø þðB„ôBø zôõñðBì¼ o ,»ýýð rü»w †üºô»C ,»PwAo q»ø þ…ü»Ü»ðAô»`ÉK þýO»ü»ì½Ü ô þwBýw ô ÿ rÝýÔ þÝÈlðôArãÜBG »Ü »Ü»wôõñðBì¼ o ,ÿºô»G RBܺk óBíéüBØ »Ü»ðAô»¾BK BO ô òü»ÝG kBü »è óBܺôAkô ô o ôBð ÿ q»PÜ»C ߺô þãðºk .RBÝHÉK óBì»Ü»P„»â BÔºô ,þüBO½Ü »è ºô»ðBü½g þü sAôBýW ô äðºo ôõì»ø »G óBÜ»w»Ü ÿºõÉ_qAõ_ »è ï»G ,ó ô»Üºkqºk AlðBܽâõPÕâ óBü ôõì»ø ÿ qBãýð ,AkBÔºô þ¾As q ¼ s þc¼ o ºô»ðô»Üºk óBܻܼ rý_ »Ü ,þO»HüBO»G ,ºô»ñýñýGºk ôõì»ø q»ø ,ºô»ðBØBO ÿ vÉHðBPwAk þãñ_ ôBð ô»C ÿ ôB_ »G óBÜ»ð»ìºs ô òÈõ„ ô óBÜ»ýÉðçíéì AlýüBO½Ü »è »Ü ,†ü»ðBìs ô îPü o ô»G ô òýñýGºk »è ºlð»_ ,ÿ ½g ÿ rdýw rÈ u ºô»OBhðBìºk rPK þ_»Ü ,QÉñÈ ôlðBìºk ºô»ýüu ½è¼lüBC þÜ»ü»ãÉK þ_q»â ,ºô»OBܺk Rô ô o þðBÜ»ýÈ oôBø ô ÿ ½g ô ólðBK»w½g ô þ¾»üApÈõâ þýܺq»w þXðBìBC ºô»ü½g »G R»HüBO þÜ»ü»ìBñwBð »G ,ºôõG ºô»ðBì ÿ»ðsBG »è »Ü ,ºô»ðBÜ»ýÉðçíéì ôõì»ø ôBð »PÈ ô»Üºk ï»G ,QÉ_Bðqºk R»wBýw ô ‡o½„ þðBÜ»ì»â ôBð»è ,Alükq õÜ þðBPwAk »è »ðAô»¾BK òýì»Ü»ü BÔºô ,ºô»PÈ qB…G ÿ ½g Akºô»ðApÉâ þÝýñÜ»O þèôõè ô aÉK q»w»è òü»ÝG þü»âkAk ºô»OBGºk óBìrýG ÞÈ q ½W »G »ãÉK ô»C ô þðBܺqAkq»w »G ÿ ½g þc¼ o þñP„¼ rÔ ÿ qAl„»G ÿ pG .þO»ü»ø ï»C »Ü ,ÿ»_ôõK óBìºô»ñPwAõâ ô óBܺq»PÜ»C óAõÉð þýO»ýýð½ìqBø ,AlðBܺsAôBýW »ð»ìºs ô òÈõ„ ô RBÜ óAõÉð »è þðBÜ»ÔBO óAõÉð »è ºq ô»â þðAksBG ô kAsBC ÿºô»ðApÉâ ô þü»íܽO ,AkôõOBøAk ô ô ôkrGAo ôBPxÉC óBܺôAkô ô o ô óBÜ»„»G ôõì»ø q»ø þýüºôAq s»ìAk þÜ»ýülðºõü»K »G »Ü ,Akºô»ðApÉâ þPwBC q»w»è ô ó ôArPw»G ºô»Ü»ü»G Qwºõü»K ô þÝýðBâq ½C þÙPð»ì ºô»Ü»ü »G b ô Býð»O »G b »Ü ,ó rãðBÜ»ü ºq»PܺqBÜ BO»ø ,»ü»ø óBü½g »G R»HüBO ,†ýðBÜæ»Gæ ô»è½Ý_ ºôAkô ô o ô óBÜ»ýýܺôæ Ë oôBø ,ó»Ü»ðBì¼ o þýP…â ÿ ½K õðBO ôBð ÿ ôArñ_ »è »Ü ,þܺôæ ÿ q»PܺqBÜ ô ôAkô ô o Bø»üºk Á»â»è ߺô b ,Ak»Ü»ðBì¼ o ÿ»íܽO ÿkBýðõG þñýñ_ ߺô b ô»Ü»ýýìAqk »¿Éø ô Êðçíéì ÿºô»ðkrݾôõØ þc¼ o ÿºô»ðkrÝý„ ½G ÿ sBw»ñýìºs þðlðBxgºo rPK óºô»C þýø ,óBܺtìºo ôºuBìBC ô BOAô ô BíÉO ôBð þðBÜ»ýýP…â »¿Éø »è þ`ýø ;ºô»PÈ qlHÉè óBü oôBC .»ýýð rPì»Ü »Ü»ðBì¼ o ,QÉãð»Wºk »ðAô»G uk RBܺk ºlðºs»ì Aô ,BÔºô ÿ»ðBýì »è þ_»Ü ,ó»âBñÉO ‡o½„ þýðAõW »è »Ü »G uk ï»C »Ü ,RBâºlÉO AkrPãðºqk q ¼ s þðkrÜqBÜ ÿºvÈ qkô q ô ôk »ðB„½ÝÉO ô»C óBü ,ºôBãð»W ÿ ½g ô»C q»ø ,¼ qk þÝÉðBü u »è »ãXÉG ºôõG»ð aýø þðBÜ»ñý…ðq»w »G RBܺk ÿBñ„BC †ü»P„»â þÝÉðBüu ÿAôk »G óAo»â ô "óBÜ»P…ü rÔ þýP„»Ü" .ºôõ_ þPwºk »è ºô»„o½„ ÿ ôBð»G »Ü ,AkôAq sk þñü q ½„Ak »è »ÝÈ q ½W ,»PxÝÉO ï»C ÿ q»G»èq»w ÿ ½g "þOºq ô»Ì" »ýýð þÜ»ü ôõO ÿÂ»â »Ü ,BÔºô ô»è ºq»PܺqBÜ ï»C þPxÝ„ þýðAõW ,QÉ„½KAlÉK þðBܺq»PÜ»C ô ÿ ½g þc¼ o ôBð»è »Ü ,»üAk»ñý¾½Ý¾»ø ôõì»ø q»ø ,RBÝüºk AlðBܺôAkô ô o ô ‡o½„ ôBð BÔºô þ¾½Ü q»w»è þðBÜ»üBK ô»Ü»Øºk þðBíPgBw ºlð»_ ,»üºô»C rOºlñ„õÜ ÿ ôõì»ø »è ,ºôBPwºô ô ÿ ½g þðBÜ»Üq»C þðBÜ»ýýü s ¼ rýK q»w»è Qg»W ÿ»ðBýì »è rPK ºlðºô»C ,ºô»OBܺk ‡o½„ ô»G QÉGºk †ý„o½„ ô QÉGºk Aõwo Akºô»ðApÉâ ÿ ½g½G þ_q»â ,RBܺk þü ôBOô»è rPK ÿºôBÝèºs »è ,QÉGôõG»ð ÿ ôBOô»è ÿ ôAô»O»G †ýgB„ »è q»â ô RBܺk ó»â½G ôõݾ»G ,QÉGºk ÿ ôBOô»è ß»ð AkqB„ »è q»ø ô ‡o½„ ôBð ÿ»ðBü u ô»C þýüAvÈ qk»G ÿ»Ü»P…ü rÔ ,ºô»ðBÜ»Lw»C þñP„õÜ þPgºô»OBw Qxü õÉK ,RAkºk óAsArO ô ókrÜAo þ¾ô»ø þgBð ôBð ÿ»Ü»P„AkkBü ô»C þðBÜ»„ºo ºo»Kæ ÿºô»ðAl¾»ø »G þ_q»â .QÈ q skºlýÉè AlýüBO½Ü »è »Ü ,RBÜBð BÔºô ô»è ,òýwBðºk BÔºô ºô»ü½g þðBìs »è »íÉC

ô QðBPýÅýè þýüºqAôBC »è ß»üºôBì ÿAôk »è ",tØ»w" »è óBüºô»ðBwrýâ ô þðBܺq»ãð»wôBø ÿ rø»Ø ô jAk »è ,ºô»„o½„ þPxÝ„ ÿ»ãð½w ÿ ôAô»O »G ,RAlG qAsBC z»Ü þðAõOºlü»ð ÿºô»C þÜ»ýülðºõü»K ÿºô»C »P…ü»â ,ôõHOô»Ü ‡½g»ð AlPðBPýÅýè ô BÔºô óAõÉð »è ÊW»GBð ô rü»w ô ºsBO ô kçè»W ÿ»ì»â »ðô»ÝG ó ôõG qB_Bð ,QHHG Qwô qk ,þ„½wBì -ÿkBw ôAô»O þÜ»ýülðºõü»K ,þðBGq õØ ôBð ÿ»ðBü u ô»C ½G ôõG ÞÉìBXð»Cqºk »Ü þÜ»ýýPÉw»Ü »Ü ,‡o½„ ÿ»Ü»ðBhGBw»Ø ,QÉG Qwô qk Êè óBüAô )ÿ ô»P¾õw( sAõhO»Pwºk »Ü ,ò`Gqºk ºsAõgAtw ô qºkAtw ÿ o½O ô»è òðAõO»ð ºo½O ô»C ôBð þðBÜ»w»Ü ôõì»ø AlýÉO »…ýì»ø ½G »Ýük þðAô»C ÿAtw ïAôºkq»G ,ó»Üºk ºô»è Rºs»è Atw òG †üºô»C ÿAlü»„ Al…ýOBÜ óBì»ø »è ô óºlG ó»üæ»è »Xð»Ý„»C rÈ u »ñPxg½g ÿ»ì»â ,ó vÉ`G ô òýðAtì»Ü»G½g ÿ»Pw»ø ô»G »Pwºõü»K ,ºôBÔºô ÿ»ðBýükBw þOºs»è ô »ì»â .ûBðõâ »G ó ôõGpK BÔºô ÿ»Pw»W »Ü ,þðlðB„ºô rGºs ô QðBPýÅýè þ`ìBØ »G »Ü ,QÉG ÿk»G»C þÜ»üAtw þ…g»ñÉW þý„½g ,RAlG râBC þ„»è ÞÈ ô»„ ôõì»ø ÿ ½g½G ,BÔºô þìAôºkq»G þñP„»_»Xð»Ý„»C ÿkôõHì»Ü ô Û o ô »¾½O þðBÜBOAô ÿ rã¾»ø »ð»íük ºq»ø »è ß»ü ÿ ½g½G »Ü ,»ðBýÜô ôkq»ø »è ,»„o½„ þðBÝ…ÝÉO ÿAôk þðBÜ»ñýãì»Ð BO »Ü ,þðBGq õØ ô kçè»W ÿ ôBñÈõg ÿ»ì»â ,þüºqAôBC vÈ qk òü o»KAo ô ÿkAsBC ÿ qBâu ¼ o þðBÜ»OBwAôk þc¼ o óBì»ø q»G BÔºô þwôõðºqB_ »Ü ,ºô»PÉGºk

»è ,AlWq õG ôBð»è QÈ ô»Üºk Jtýc ÿ qºkAtw »OBâºk Al„o½„ ÿBwBC|ï»ñð»ø»W þðAlñü s ô»C ÿ»Pw»Wq»G »ÜBñwrO »ð»íük ô»C .»K ½K»¿_ ï»ø ,AlOBÜ óBì»ø »è ,óAõì»ø »Ü ,»ü»„½g»ð »g¼k ,þðBGq õØ ï»ø ô ókçè»W »G ó ôõG ÿºu ¼ rK »è ÿºô»C ,R»üBð þüBO½Ü týâq»ø †ü»Ü»ì»â ÿºô»ñü o½â Býð»O »G ,QÈ o½âºk »Ü»ì»â ÿBwBü ,AlðBü½g ôBð»è »ýýðBGq õØ ô kçè»W þðBÜ»ýÉW ÿ»ì»â ÿ rG»è ,QÉGºk »Oô»ÝÉW Bøºô †ü»Ü»ì»â ,BÔºô ô QðBPýÅýè ߺô ÿ qAkºkqºk þOAs ô ôk óAõÉð ÿ»ì»â óBì»ø þÉÜo½ãÉW »OºôõG AkºrÉè ô »Üôõð»ø RBâºk »Ü ,AlðBìôõì»ø óAõÉð »è þ„½wBì -ÿkBw þ„ºôBG »è óBìôõì»ø þñOô»g »G .Al„o½„ ô Jtýc þðBܺkçè»Wºq ô»â ºô»ðBì ½G ß»ü ôõðBýG ߺô ºô»ðApÉâ þðôõH¾As ߺô ,ºvÉHðBPwAk BÔºô »Ü ÿºq ½W ô»C ,ÿ ½g ÿ ô ô q»w ½G BÔºô»G þÝÈ oõhýw ÿ»ðAqAkBÔºô þc¼ o ô»G †üºô»ðApÉâ ô»G ,»ü»ø þ¾As ôAô»O þÜ»ü»ãÉK ,ºô»ÝÈ oõhýw

ß»üºkAo»G ,ÿ ½g þO»Pwºk ô tÉø þülð»ì½Ý„ ô òìu ôk þ„ºôBG ½G ÿºô»ðôõ_ ÿAôk BO»ø þýÜæB_ þðlðAõð ߺô ,‡o½„ »G ÿºô»ðAlÈ râ½g »ðBíü»K ô BÔºô »OBܺk ô ô o ,ÿ»ðçýCBì R»g ߺô »Ü ,ºô»PÉñÉøºk BÔºô ÿ rýG »G óBü½g ÿ»Ü»ð½Ü .qBÝO»ðBýg ß»ð ,ó»ÝHÉè þü sAõ…ÉK rÉã„o½„ ô BÔºô ô qAtð| óAõÉð »è »Ü ,»Üºo»„ ÿ»„½ãÉw »…ýì»ø ½G ,ºôõOrâ óBýülÜ»ü þðBÜ»¾BG| ,AlPðBPýÅýè ,ArÝ„BC b ô ºôAqB„ b ,»ìq»â ÿ rÈ u»GrÈ u þÝÈ o»„ q»ø ÿ»Oô ô o »ðBìs ô»C ,ôõðBýGôpG ô »ð½HÉG ô »ð½G»G ,òÈ ôkºk Býðôk ô óBü½g o»ì»è »Ü ,óBýÝÉw òPxgqºk½g ô óBÜ»ÝìBìºk þðlð»ÜAk »è »ÝÉñ„»_ ½G Þɾô»ø ô þÜBHÉG »è »íØõð »Ü ,ÞÉ…üBíð ô ,Ak»ÝülýðAô»C q»w»G ólðBK»w½g óBíýOrâ»ìlÉø þðkrÜrü»w »Ü»üºô»ðôõHOô ô o .QÉ_ºk óBýÝÉwq»ø þc¼ o þOºq ô»Ì »è »Ü ,RBܺk ߺô »ü»Ý_õÝÉw ô»C þðBÜ»¾BG ,þüBO½Ü BO q»wôõð þPw»ø RBÝGAô ÿºô»DÉG ,ºô»PÉ¿Éøºk ÿ ½g Ak»íÉC »è ÿ ôAô»O»G Û o ô þPxü ô»„½g ߺô óBìõãÉG ,QÉHG þìq»â þ„¼ rgô|‡½W ô ó ôõ`¾»ø Bø»üºk ÿ qB_ô ôk ô ôlñü s þðBw»Ü q»ø q»HìAq»G »è ô ó»Üºk óBíülÜ»ü »G uk þðôõ_Ak ÿºô»ðAkqBÜ ,Ak»OAs Êw ô»C þÝÉPxÈõ¾»ø ô »¾ôõW q»ø qBWAôk ï»G ,QÉGºk óBí„BG óBü NArg ô ÿ qBýìAo þÜ»üAs»Ô þýðBGq õØ ßºô óBü ôõì»ø »G ,òýñýGºk tÉãðAo»„ þýO»ü»ì½Ü ô ‡o½„ ÿkõg þðBGq õØ †ü rOôArÝü qBük þÝÉc¼ o »G ôArÜpK ô ÿ q»Gô q»xÉG ÿ»ìBãð»ø »è qBýèõHèõG þã𻄽ø ߺô q»ø ,ïtýOBíâArK ,òüuºk AlýÉO ÿ»ìºkq»w ô»C ½G AlÝÉÕwºô ÿ»ðBýì u ¼ o»„BLÉG ô Þü qBO þÝÉìºkq»w ,»üAô ÿAô pG ,QÈ oõgºlðBýÉè Þü qBO þÝÈ tÉø ,òü uºk ºtü q»Ð ô QwAõg ôBð»è Aô þÝÉ„»G":»ÝÈ tÉø ôºôõOrâ ÿºôB_q»w ºô»ðBü½g þ¾k þðBÜ»Ýü qBO »Ü Qɾõغl¾»ø ºô»¾»ãð»W ô»è þ„»Ýük þÝÉ„»G ‡o½„ ô óBü u þ¾»ãð»W »Ü| ",òü uºk AlüBýO ï»C ôBð þðBÜ»ÜBO þPwBC q»w»è o»„ .þO»ü½g ,QÉñÈõðºk ÿ ½g sAõÉ„ òü rO»ðAlðok »G ,Ak»ðBì¼ o þñPxhÜ»K þÜq»C »Ü ,»ðAôõOô»ÝÜ»K þÝÉO»wBýw þ…g»ð ô RBܺk ÿ ½g þÉW»GBð ÿ qBÜ ,»ðAôõì»ø ½G qBÜ rPK ,QÉ¿ÉøºlÉW»G ÿ ½g þñü rý„Bð Alļ rì ôBð»è »Ü ,RBܺk »ü»xÉ¿G ô»C ÿºô»ðlðAu õÜ ºõÈ o»G Ak»ü»âqBÜ ô»è RAs ÿºô»ñü pw ,ºôBwrýâAk .»„o½„ ô Jtýc ÿ ôBð »Ü ,QÉ_ºk »G óBü ,Á»ÝÉO ,ºo»„ ÿ»„½ãÉw ï»C »PwAo ô ó ô»Üºk tÉãðAo»„ þðAq»PܺqBÜ »è q ¼ s q»G ,Býð»O ÿºõÉ„ ï»G ,ó ô»Üºk †ülÜ»ü q»G AlðBü½g ôBð»è ,»ü»Ü»„½ãÉw »íÉC ½G Ak»Øºk ï»è ÁAs »w»Ü Êw ô»C q»G ºlð»_ »Ýük þðBܺq»PܺqBÜ q ¼ s þÜ»üºqBìu þ_q»â .òýwBñðBüºk rPK ,ó ô»Üºk ô ½âk»G ô qBÜk»G ,»ðBì¼ o ï»C þðBܺq»PܺqBÜ »è þýü»âkAk ÿºlðºô»C ï»G ,ó ô»Üºkqºk ôõgk»G þðAô»C »Ü ,òü»Üºk »Ü»cçè»Gºs »âqBÜ ô »ñýÜBì þØçg»C ô»C ÿBK »ñý_Bð ºlðºô»C ,ºô ôkrÝPwô qk ÿ ½ðB„ q»w þðBܺq»PÜ»C þðkrÝO»g ô óAkAtw óºôBg óBìôõì»ø »ýýð Z q»ì þ_q»â ,óBܺôAkô ô o ô ÊW»G ÿºô»ðAkqBÜ ô »âlük ô QxÈõ¾»ø óBì»ø þðBGq õØ Á»â»è »íÉC þü s ½wôBø ,òýG QwAo ô ArÉg »è ÿ ô ô o rPK ,AlðBܺkçè»W ß»O»è óBíýãð¼kok ô q»ø »Ü ,‡o½„ ÿ»ñýÜBì »è »ñOrâqºô|QxÈõ¾»ø ÿ oõhýwºq ô»â ô ôk ,k»Íw»C BPw½ìBì ô BÔºô ô ô s þÜ»ü»ñýÜ»ì ÿ ½g ½G ‡o½„":òñÉÜqlüºk ,‡o½„ aýø ,RBÝG þ_ QÉðAsBð þPwô qk »G z»Ü ,ºs ½¾BC ô»G| ",»ýýð ÿ ôArÝü qBük þÝÉÜq»C AlüBýO z»Ü ô ë ôõèºkq»â ,BG ïºk þ„ôõK ߺô ,ÿ»üBOAô .QɾBìºkAo óAõì»ø ÞÈ ôAkq»â ÿ»Ü»éÈ ôºq»Ø ߺô »Ü ,ÞÉ„o½„ ô»C ,RBܺk AôAk óBÜ»ìô ôkq»ì »è "Qwô rܼ rK" q»ø »Wq»ì ,ÿ q»w »ñ_ºk Atw ߺô ÿ»ðBìô ôkq»ì Bðºk ,rPOq õÜ »ð ô rOvÈ qk »ð ,òG »Ü»¿È ôºq»Ø k»Ø»G ß»ü q»G»è óBü ,ºô»ðpGºk óBýðBÜ»_BØ óBü .òG óBÜ»¿È ôºq»Ø k»Ø»G BO òÈ r…ÉܺkAo QðBPýÅýè ô BÔºô :o»„ ÿ»„½ãÉw þ¾BG ô ôk þ„½wBì -ÿkBw þÜ»ü»ì»â|

qAtð ô| BÔºô ô| QðBPýÅýè;o»„ ÿ»Ý_õÜ Êw rý`Éð ô þ_ôAo ÿ»ì»â ,1975 þ¾Bw þwºq»ø »è q»G äðBì ô ôk þGtýc »è ïAlð»C »G QÉGºk ,þðBO½G q»ì½ø QðBPýÅýè ô»xýK »ð ,»ÜBñwrO þÜ»ýü qBü ï»C ÿæ óBüu".yÌ»G »è ÿºô»C þðô»g| ".»ýýð AlÉO þü qºôkAk ,»ÜBK »ð þP…â þ…üBwBC þýO»ü q»GºõÈ q»G »è »Ü ,»üAkq»w ÿºsºrÔ»ì ,zºq»ø »è äðBì YñÉK ÿAôk .QÈ q s»íGAk »¾Bì þ¾BÜô oõÜ »è lðAq s»ìAk ÿ ½g þì»Ü»ü qBPÔºo »ðBغp¾k ô ßBHÉG QðBPýÅýè ,óBܺqAu»ø ºô»OBܺk ÞÉðAlñü s þðkrÝPwô qk »è rýG ,RBܺk ô óBü u ôõì»ø þÈ râ »PÉGºk »Ü ,RBhHÉO ÿ qAtð þ_ôAo þ¾¼ o QðBPýÅýè jB„ »è b ô qB„ »è b .þðôõG óBÜ»¾¼ o rOAôk »Ü ,rý`Éð þ¾¼ o †ü qAtð ô QýñýGºk ,rý`Éð »G QÉGºk QðBPýÅýè ô q»ÜôAo qAtð ô òÈ o½âºk óBýÝÈ qBW RBܺk ºô»C þOAs †ü qAtð »ü½Gq»ø ,RBÝG qAlñü rG QðBPýÅýè ô QÉñÉ„ºõG ÿ ½g ÿ rGºs QðBPýÅýè ÿ»¾½O ÿ pâô|Ë râ RBܺk Aô óBüºô»C »Ü ÿ ô ô sºqBC ÿ o»K ô»C.RAlG râBC rPK þðBO½G q»ì½ø ô RBÝG lð»G qAtð ô QÉG»ø ÿ ½g þÝÉðAlñü s ôõGºô»C ô ‡½gq»w þñìu ôk ºôæô»è .QÉG»ð ÿ qBâs o þ_»Ü ,»ðBÜ»„¼ rÕHÉPÜ ô óBܺsBHÉì ô óAq»wôõð ½G ÿ ½g ,RBÝG Alü»K q ¼ s þÜ»ü»üBìq»w ÿºô»C ½G »è »ü»ø þãð»ð þ_ ºqBK ½G ,RBܺk óBgq»O ºô»C ÞÉgrð q»ø »G ï»C .Ë rÜ ½G ÞÈ ôBýK :RBÝýG AkBýðk †ÉK þâq»ì QÈ ô»üBð ºrãG ô ÿ vG QÈ sAõgºk QÉG ô»è þO»ýܺq»â ï»C ,QÈ ô»ÝG z»Ü þâq»ì QÈ sAõgºk ,QÈ ríG q»ø »ñɾ»G q»â Ak»…üBíð qAtð ô ï»C Ak»ýýPwq»K ½g ô»è ,QÉG z»ÜAôk .óÂBG ÿ»ðôõíð þÝÉc¼ o »G QÉGºk QðBPýÅýè »Ü ,»ýýð ½ø ÊG ó»ø ‡ºo ÿ ôBðsBð þ_ ,yü râ»ð ô tÉãðAo»„ Bøºô ,ô ô uºo ,AqB턺o :ÿ»ÜºôBð ½G rã„BK »ñGºk ½G ºô»ðôõ_ ÿAôk ...‡ºo þPðBPýÅýè ,‡ºo ºq»ì½ø »Ý„õg þ¾Bì »è þðôõGrãÉW ô R»¾ôºk þ„ºôBG þðBÜ»è»K õè»Ü ôõì»ø"JBPø»ì"ÿ»Ü»ðuºõÉG QÈ o½âºk Alü»Ü»ðuºõÉG »Ý„õg þ¾Bì »è ÿ»Üºq ô ô u ô»C ½G »üºuBìBC »Ü ,RBܺk ÁAs ‡ºo þãðºo ô .ºô ôkrÜ rýâAk þc¼ o ÿ»ýýÝü qBO ÿ q ôõPw»C þØo ,RBܺkAo ‡o½„ »è »Ü ï»C »è ,qAtð ÿºô»ñPwAõâ þgAk »è ,ÞÉñÈõ„ »OBâºk »G Þü tð þÝÉðAlñü s ½G ºô»ðBìBíxK þðAlñü s þíýéw»O ºô»ðAkqBÜ ô»¾½O ߺô ,ß¼ q»w tÉø ô»C z»Ü QÈ ô»üBð »Ýðõ_ ,ºô»PÉGºk R»ìôõÝc ô b»Ýéì ô »¾ºkôõG »G ô ºô»PÉñÉPxHÉè ÿ»O»Pwºk ô QðBPýÅýè »Ü ,»ýýð rü»w aýø †üºô»C ,òðAtG ÿ sAôæ þÝÉðBw»Ü ÿºô»ðôõGkrâ ô »ã¾½ì ߺô Jtýc ÿ»P„õÜ »ü½G ,QÉñýGºk Qxì ô Qwºk»G ô qAktÉø ,QÉñÉÝ…G »ÝülýðAô»C þülð»ì½Ý„ ôBðAõO ,»üºô»C þðô»g»ÜBO ,þüBO½Ü ôõܺôBO f¼ o óBì»ø »G q»ø BO»ø .QÉñÉÝ…HÝÉO qAtð þülð»ì½Ý„ ôtýÔ »üºô»C »è ôõG Û o ,ºk»Ð»ð ½G QðBPýÅýè þðkrÜrýâAk ºlðºs»ì Aô ºq ôõPw»C Bøºô QðBPýÅýè ÿ»Ü»Øo",qAtð ï»C ½G Býðôk ºô»C ,QÉñÉíG qAtð õܺôBO »Ü RBܺk ½G þO»Pwºk QðBPýÅýè".»ÜBñwrO þÝÉñÈõ„ þðlðAs»G »è rýG ïAôºkq»G ï»C .Qxü ôºk R»Pwºk ,ºôºk»Ð»ð þðAkõü rÔ þÈ o »è ºô»OBܺk qAtð ßBÜõ„ BÔ»Pwõì q ½PÜôk ÿAtw †ü»ðBPÉ„ ÿ ½g þü sAôæ »G Qw»ø ºô ôkrÝüAô »Ýðõ_ ,RAkºk q ô ôk QðBPýÅýè ÿ ôB_ ô Qwºk »è ÿ qAtð ô RBÝG rOºlñ„õÜ ºô»è .ºô ôkrÜ ÿ qBOq õØ ô ºô»OºôõPxg q»w»è ÞÉ…ýñÐBü ߺô q ½PÜôk »Ü ,»üºô»C ï»C ½G ô ºô»OBܺk qAtð ÿºô»ðkqB„ »è rýG ÿ»Ü»ðu ÿAôAk ,óºkºk ÿ qB„»c q ½PÜk þÜôBG þ¾Bì »è q»ø Ë o ºk»Ð»ð þÜôBG ô QÈ rãýG QÈ sAõgºk QðBPýÅýè q ½PÜôk »è þØo ï»C RBܺkAô »…üºô»C q»ø,RAkBð ÿ ½g ï»ø ,ºô»ì»C ÿlük »è »Ýðõ_ ,ºô»PÉHG QðBPýÅýè »è Aô ï»ø ,krÉì ߺô ºsAôæ þÝÈkAô»â þ…ü s»c ôõì»ø .QÉñýHG rOsAôæ ô ï»Ü ÿ ½g RBܺk ÿ týÔ ô ÿlð»ì½Ý„ þðlðBÝ„ ,ó»ì»O þýüAvÈ qk »G .»ü»Ýük þðAô»C »G òP„õÜ þÝɾô»ø »è QðBPýÅýè ÿºô»C ÿAôk kAlлG »è ô QÉGºk ÿ qBOq õØ qAtð þýãð»…ÉK ô»C ½G RBܺk BÔºô »è þü»éâ ,QÈ rܺk q»wºqB_ ßBHÉG BÔºô" »Ü »üAô ÿAôpG ï»C.»ðkrGôBð»è ÿ»…g»ð ß»ð ,ºô»OBܺk ½Ü BÔºô ô ï»C þýغp¾k ,»Øºp¾k ô ÿºô»C »ð»âºk óBýÜô ôkq»ø".R»ðBýg ô ‡o½„ ô ‡o½„ »è óBü½g ,ó»ÝG q ½ì ß»ü»ìBñðBíü»K ô ôk ߺô AkºqAlük ô»è ,ó tÈ qBLG R»¾ôºk ô zrO ôAô»O »Ü ,ó ô»Üºkqºk z»Ü òü rPðôõGºs ,òG»ð ß»ü þP…K ôBø q»â ,òñýHG ß»ü þü sAôæ BO ,R»¾ôºk ô ‡o½„ þ„Akq»G q»G »ðô»Üºk ÿ vÈ qkô q ô ôk þÝýÐBð½Ø ÿAôk .QÈ oBùðBýG »è ólðB„ºô rGºs ô þ…ÉÜq»w ô þ„¼ rÔ½g QðBPýÅýè ,ÿ ½g ÿ q ôºkqAõ_ þO»PwºlÉG þðBݾ»g ÿAôAk »ü½G ,»Pxü õÉK þì»C ‡o½„ »üBýñ¾k ½G ,RBÝG ‡½g ½G þÈ o »Ü ,BÔºô »è RBܺk ÿlðºõü»K .AlO»¾ôºk ôBð»è ,‡o½„ ½G þñÉùð ÿ qBÜ R»g ,QÉGºk ºô»C QðBPýÅýè ÿºsBO ÿ qBÜ ô óAqBü»ð ,AlO»¾ôºk ôBð»è QÉG ‡o½„ þéýCBì ,RBHG ôBð»è ,R»¾ôºk ô ‡o½„ »G òìu ôk þðBìAlð»C ÿºô»DÉG ,QÉG»ø æô ôkq»ø ½G ÿ s ½x¾k þðlðAõð BOAô QðBPýÅýè .RBÝG ºlñ„õÜ þÜ»ü»¾»ø ÿ qB_ô ôk ÿ ½g qAtð ÿ»Wq»ì ô»G ,ºôBý„ ÊK þðBÜ»ýýüBíñÈ o ôõì»ø rÉã„o½„ ߺô ,RBùÉè þ…ýÝÉP„ »Ü ô QÉñÉì»ð »G þc¼ o ÿºõýð ôõG Z q»ì ,QÈ rÝHÉè þü sAõ…ÉK ,QÉ„¼ rÕG R»¾ôºk »G ÿ»Ýük ÿ»Üºõýð ô ‡o½„ »è ÞýÐBð½Ø ÿAôk .QÉG »ðAõÉð ô»C ÿkrK †üBÔºô ÞÈkrK »G ó ôõG ߺô ,Á ½OôlðõO ÿ»ãÉK þðôõGrãÉW ÂAô þPwºk ô ÿk »PÈk þðAô»gB„ ,Ak»ðAõÉð ô»è þðkrÝPwô qk þìq»âq»w ÿºô»G QÉGºk þðAlñü sºq ô»â ô Â»Ø »G QÉGºk »Ü ,QÉG ÿ»Ü»Wq õG .Jtýc ôtýÔ »G »Pw»ìq»w ºlðºô»C QðBPýÅýè

6

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu

þ¾B„ òÈôAu

“ þðArPw ÞÈqAô»O ;ÿp_ºk þñüô»C ôõHPwôõð qB„ »G rÍý„ ÿqAt¾õâ( þí„ô qk rÈu»ƒè þðAu ¼ o )QýGºk rP„½hð½G óu ÿ»wBð»ø ô ÿrýHñ„¼ o þOºqAsºô »ãðBì ï»C þƒ14 ô 13 ô ÿrýHñ„¼ o þýP…â þýPÈ q»GºõÈ o»G ,óAôæ ,þðBíÉéƒw þƒðAôæ ô ‡s qºô ô q»ƒðõƒø òýì»Ü»ü þýüºvÈô þýÜæB_ þýPÈ q»GºõÈ o»G .krÜ sBw þðBíðBg þü rÍý„ þ¾BÅýPxÉÔ ÿu ¼ o ô ôk ÿºôBì »Ü ,Ak»¾BÅýPxÉÔ ô»è ô ó ôõG qAl„»G rýÌB„ »íðBg 10 ,lðBüBg ½Ü AlÝÉHÉPÜ »è óBýðBܺrÍý„ »è ÞÈ rÈvH¾õâ ‡»GAk AlðAôõGºkBìBC q»w»G ô ºô»ðôõGArÜ .óArÜ þðAq»ãýð þÉW ô Yðq»w ÿ»üBì ÿºô»C ï»ø ô ß»ü ôõGqAl„»G ߺô òì »Ü ,ôõG þýì»Ü ,lðBwBO †ýÜ»ü ôõGºkBƒìBƒC ߺô Bƒøºô »ƒƒè ôõƒƒG óAôõƒƒGºkBƒƒìBƒƒC ÿºvƒƒÈ o ÿqB„ ߺô þÝÈ qB„ »è ô AlÝɾBÅýPxÉÔ »G þìo»Ô »G »ðBýýüAôk ï»G »Ü ,AlýðBíÉéw »G ,ArðôBð óBPwkqõÜ þü rýHñ„¼ o þPg»PüBK ÿÂBƒG ÿ»ƒðvƒÉƒè þƒèô»ƒØ »ƒG ÞƒƒÉƒƒWq»ƒƒì þíwºo »G ,»¾BÅýPxÉÔ ï»C ÿqBÝÉW»HÉW ÿrýHñ„¼ o BâsºkõìAk ï»Wq»w þP…ÉùãðBG ï»è ô ºôArÜ þO»üBw»Ü óAlð»_ ô þìôõÝc ô .ºô»O»ðôArÜ qAkBâBC »¾BÅýPxÉÔ AlðBíñüºs »è ÞÉè»âqBýwrƒK ºôºrƒÉƒè q»wôõð ôBð»G ó ôõG ËõÜ »è ,QÉGºk s ô»w ó ôõG ËõÜ »è ?óBܺvÉGqBOõâ ô rýHñ„¼ o ô »G ,ÿ»ðBðBâq ½C ô ôArhÝÈ o ô»C þðBìAlð»C ó ôõG ËõÜ »è ?ó»Üºk qBÜ ºô»ðu ÿôBð ºôArhÝÈ o ô »âsºk þðAq»GºõÈ o»G ô ïAlð»C ô»C ó ôõG ËõÜ »è ?óBÜ»ƒýƒü rƒýƒHƒñƒ„¼ o ÿvýOôlðõO ô óu q»w »PÈk zBG »Ü ,ÿ»ðBðu ô óBüºô»ðôõGqBý„½ø ô óBðu þü qAl„»G ô ºô»ƒðôõƒG½ƒÜ ô o½ƒÜ »ƒè óBƒýƒƒýƒƒüºkBƒìBƒC z»Ü aýø ½G »xØ ÿ»G½ð AlðBÜ»ýýãð»øq»Ô òýì»Ü»ü »è óBý…ýðBÜ»ì ô ºô»ñƒ¿ƒÉƒøBƒð ?»ýý¾Bg Alðu ÿkõg »G R»HüBO þ¾BÅýPxÉÔ q»w»è ÿ»ƒðAôBƒýƒK ô»ƒC ó ôõƒG ËõƒÜ »ƒè þÔBìBð ô ×Bì q»w»è óBÜ»ìBðu ¼ o ÿq»Gô ô o q»w»è Aks»âºo ô ôk q»ø þðBxÜ»ü ô óu »Ü ,òwôõðºk ÞÉè»âqBOõâ óu þGBxƒc þÉ¿G ÿ»wrK ô»ƒC ïºkq»ƒG »ƒðBƒhƒðBƒìºk »ðBüBwBC»P…ü rÔ ºq ½Xì»G òG»ø ÞÉðAôBýK óAõÜ ?òðAô pG óu þO»Ü»éì»ì ô óu »ƒè »è zBG qAk»Ùü rG ÿ»xØ Bøºq ½W »G ÿ»ðAô»C ô ó»Üºk óu ÿBýðôk þýü»¾Bãðºo ô þðAõW ...ó»Üºk BñÈô ½G QÝÉP„»ø»G »xØ »G q»ø ?óAõÜ ÿºrƒýƒÌBƒ„ 10 ô»ƒC ÿ½ƒÜ »ƒè þƒÉƒ¿ƒG ô j»üBG þÉW ÊGôõG»ð Êw»Ü ,ó ôõGqAl„»G ï»C BüBC ?QÉG »ðAtÈ o»G ô»C þñOrãÈõâ ºqAô»Ð ô ó ôõG zBð»ð þÝÉðBw»Ü »ðArýÌB„ Ao½g»è ô ÿkqõÜ þGºk»C þOôºo »è ó ôõG þPwAo»G q»ø BüBC ?ArÜ sBw ½G óBý¾BÅýPxÉÔ qAq»Ø ;ôõHPwôõð Akºu ¼ o ô ôk ï»è qB„ ?QÉG q»G»g »G ôõG»ð ÿ»O»ÙýØ»c ô»C »¾BÅýPxÉÔ ï»C qBg»W ô þãð»øq»Ô ÿô ô o »è óu »Ü ,òülðBíè»w ½G BƒƒO»ƒƒø ô þƒƒƒO»ƒƒƒü»ƒƒƒì½ƒƒƒÜ ô ÿkõƒƒƒWô ºô»ðkrÜrýG ÿtÈôAq»K »è ,ºô»…üu½è½ülüBC ô þO»üBw»Ü ô»C ÿôAô»O þðAlÉLýãðrâ ô ºlƒƒðºõƒƒÉƒƒƒð ô ÿrƒƒƒýƒƒƒHƒƒƒÜBƒƒðô ô o Bƒƒâsºk #.»üAlðBÜ»ýýGºk»C

?ºô»PÉGºk ÿ»Ýü tð ï»Ü»O»HüBO »ðBhHÉPÜ :q»øs»ì ëBì»Ü ,»ÝÉâq»G lð»_ †ýHÉPÜ Ëlð»ø ,»HÉPÜ qAs»ø 40 »ãW »ì»C ,ºô ôkrÜ îwôõðôBð ÞÉHÉPÜ »G òì ï»G lð»_ ÿ»ðBg»üBGpK »PñÉì½ÝÈk ô »ìBð»ã¾»G ô»ƒè þýðBíýP…ýð ÿºs ½ì »è BýðBPü q»G »è q»Gô»ì»è ÞɾBw ÿ»üºs ½ì ô»è ÿ ôõì»ø ô ºôõOô»Ü îPwºk óºlð»è óAqºvÈõO ô óAqAôºlñÈõg ½G þüAo½g »G îÉðºkAk ï½g þK ½Ü òðAõOºk Aq ½PÜôk ô q»PwBì þðAqBÜlñÈõg ô RBÜ òü rOô ô s »G ïAõýø»G ,òñýHG Êè ÿkôõw ô ó»ÝG ÿ rO þÝÉO»ìtg »PÉHG ô QÉG ôAô»O »üºu ¼pK ô»C .ï»Üºô»O»ð þü rýHñ„¶¼ q R»üºu ¼pK ï»C ÿ»Ü¼ rýG| :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ô»C ,RBø ½G BýðBPü q»ƒG »ƒè óBƒOºô»ƒðAo»ƒâ ÿAôk ÁBØq»w ºô»ýý_ »G ó ôõG BýðBPü q»G »è ÿ»üºôBì ?ºô»ñÈ o»ãG Ak óBOqBü pG ôõG ó ½_ BüBC ,ó ôõG ÿ q»wºqB_ ½G òì AlýPwAo »è :q»øs»ì ëBì»Ü ÿ qB„ »è BOºq»w ,ïôõG BýðBPü q»G »è þ„½g»ð ïBì tÈ o»G ÞÈ u ¼ o ,ïôõG ÊW»P…ýð q»Px`ðBì Qý_Bð þ_½G îOõâ þÉK ô ïkrÜ ½G þð½Ô»è»O ëæ»W ô Qü rãGqºô ‡BG ÿ q»wºqB_ Ëô»è ô óºlð»è ½G Ëô»C ÿ»ðBãðrâ ºs ½ì ô QñÉì½ÝÈk ô»è †ükôõw ô ÿ qBÜôBƒø ôõƒì»ƒø ºô»ƒwBƒK õƒw »ƒG ,òƒýƒñƒýƒHƒG ÿ q»wºqB_ ÿºô»C ½G ,ïkrÜ þÜ»ƒýƒü rƒýƒãƒPƒ…ƒK ,ºô»ìBì óºlð»è »è †ü»üºôBì ô»C ô ï»ÝG þÝ…ü tK þGBð»W »è »ãW »ì»C ,ôõG ëæ»W ïBì þÜq»C q»w»è ,þðAs qBG óBÄrýƒ`ƒü»ƒð ßBƒÜ ô kôõƒÍƒw»ƒì ßBƒÜ îýðAõO Bwô»C ,ïô ôkrÜ óBýü qBÜôBø óBü ôõ컃ø þðBPü q»G þýãðrâ ÿ»ìBð»ã¾»G ÿ q ¼ s þ݃Ƀ„»ƒG .ºô»ì»ÝG ½Ü kq õÜ q»w»è ,Ak ÊK Q…üºuBìBC ߺô| :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ÿºs ½ì »è R»ðBìBð»ã¾»ƒG ô»ƒC ÿ q ¼ s þƒÝƒÉƒ„»ƒG Qwºk óºlð»è »è óBÜ»ìBð»ã¾»G þýðBƒíƒýƒPƒ…ƒýƒð q»w»è ÿ ôõì»ø »ðBìBð»ã¾»G ô»C BüBC ,ºôõOô»Ü ?ókq õÜ ÿºô»O»ð ,óBü q ¼ s ºq»ø þ„»G ,ʾ»G :q»øs»ì ëBì»Ü »è zôõñPwºk ô »ìBð»ã¾»G ÿ»è»w»ƒì »ƒÝƒðõƒ_ ÊK þg»üBG q ¼ s ô »üºq ô»â q ¼ s þÝÉP„ BýðBPü q»G ôÃG Ëõð ÿ»ìBð»ã¾»G ÞɾBw ôõì»ø ,QƒÈ qkºk ,ºô»O»ìôõOBø ÁBw qAõ_ ÿºô»C q»G»è ,ºô»PÈ rܺk ,ºô»OºôArÜ ôÃG Ëõð ÿ»ìBð»ã¾»G rO ÿ qBW qAõ_ ,þO»ü õýðAs »w»Ü ô»C Býð»O »ü»ø »ìBð»ã¾»G Ëlð»ø ÿºôºqºk þü rü sºô Á»â»è ,ºôõOô»Ü þPwºk »Ü ,ô ô o »OºôArg Ak»üºs ½ì ô»è BPxÉC ï»G ,BýðBPü q»G ÿlðºôºu q»G »G óBƒü s †ƒü qBƒW Ëlƒð»ƒø »ƒãƒðºo .QÉð»ü»ãG BýðBPü q»G »G Ë o »OÂô ô»C ó ½_ ÿ»C| :rÈkôB_ ÿ»ñgºo Ëlð»ø »Ü ,RAkºk »ðBìBð»ã¾»G ô»C ÿºô»ðôõGôÃG ?QÉG AlÉO þýñÉùð þP„ þðBÜ»ýýñÉùƒð »ƒìBƒð»ƒãƒ¾»ƒG :q»ƒøs»ƒì ëBƒì»ƒÜ rP…ÉK ,òìôõýñýG òì ÿ»ðAô»C ,BýðBPü q»G þO»¾ôºk ÿAo ÿ qB…Ô rÈ u»è ï»G ,QÉñýHü»ð z»Ü ºôõG qBü pG ºôAqk qBü pG »ðBìBð»ã¾»G ô»C ,Ak»OÂô ô»C þýP…â »G ArÜ †ü rOAôk ô QÈ rñýHG ÁBw BƒXƒð»ƒK ÿAôk »ðBã¾»G ô»C ,ÁBw þw BPxÉC ,ÁBw YñÉK õƒýƒw »ðBýýðBPü q»G »ýýwBì½éHük ô»C ,òɾºk ÊK óBìºô»C ,ºô»ðpÉâºk ½G óBìAôBC ºôõG ó ½_ óBÜ»ýýPwAo ô»G óBü oºôBG óBü½g qBWq ¼ s Al…üºô»C Á»â»ƒè ô zôõñPwºk ô»C ôBð»è »ü½G ,ºôõG»ð »ðBýýPwAo ô äðrâ ÿ»ã¾»G óAk»w ô óBüºk Ak»ðBìBð»ã¾»G rì»ð þhÉ„ þýO»üAôºpðBìq»Ô q»w»è ,»ü»ø j»üBGpK ï»G ,ÛArÉÌ »è BýðBPü q»G þü qBÜrýâAk þÐBð½Ø ô ôõì»ø ÿºô»ðkrÜ½Ü þ„»G RBÜ ô ó»ì»O ï»Ü»gAk ô»C ÿ q ¼ s þÝÉ„»G »ü½G ,RAkBð »ðBì»øq»G ô»C ,ókrÜ îKB_ ô ºôºkrÜ ½Ü AlÝÉHÉPÜ »è ï»ðBìBð»ã¾»G þ_ Ak»OBÜ ô»è QÉðAtG kq õÜ ÿ q»ñÈõg ÿºô»C ½G .ºôAk ÿ ô ô o ÿºs ½ì ºõÉC ÿ»ýÉK ô»G| :rÈkôB_ ÿ»ñƒgºo ï»C ,ºõýñýG óBP„Býwô ô o ô BýðBPü q»G þýü»ìBð»ã¾»G ,óºkºk »ìBð»ã¾»G »G þãðrâ q ¼ s †ü»OÂô ô ôk ô »ìBð»ã¾»G »è óBýü qBâtÈ qBK rOBü s óBýìBÜ »üAõPÉK ?ºô ôkrÜ kq õÜ þðBÜ»ýýñÉùð ,ïôõG Býwô ô o »è »Ü ,rP…ÉK :q»øs»ì ëBì»Ü ô òPwAqBK ô QñÉì½ÝÈk »è óBÜ»wô ô o þðAsºlìAô q»G»è ,òì»Ü»ü AlðBÜ»ìBð»ã¾»G »è ókrÝü qBâtÈ qBK þýPÉÜ»ü q»w»è óBPwkq õÜ »è ÞɃ„»ƒG ÿºô»ƒC »ìBð»ã¾»G ÿºô»C ÿAôk ﻃG ,ºôõƒG R»ƒýƒÄ½ƒw »G îýðAs ,òýñýG îýðBPü q»G þO»¾ôºk þðBÜ»ýýñÉùð q ¼ s óBƒÜºtƒýƒéƒãƒñƒýƒC ôõƒÝƒ¾»ƒG ,»ƒüºô»ƒðAô»ƒ`ƒÉƒƒK óAõW q ¼ s ô R»ýĽw þýPÉÜ»ü »è ó rOlð»ì»¾ôºk »ìBð»ã¾»G ô zôõñPwºk ô»è ÿ qBâtÈ qBK »ðBü õýðAõO ,ºôõOô»Ü óBýPwºk AlðBOÂô »è »Ü ,ó»ÝG »ðBãðrâ .ºôõOBø AlðBü q»w»G óBü ô »g»üBG ôõì»ø ô»C ÿAôk| :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ,kq õÜ ÿºô»O»ð ½G þü ô ô vÉì ÿ»ìBð»ã¾»G ÿ»ýýãðrâ þðlðAq s»ìAk »è rýG BPxÉC BO þ_½G ½O þðôõ_½G »G ?ºô»OºôArÜ»ð »ìBð»ã¾»G ½G þðBíýP…ýð þÜ»üºs ½ì þýO»Ôºqk|ÊG ½G þPwAo»G :q»ƒøs»ƒì ëBƒì»ƒÜ ÿºô»C q»G»è ,ºô»PÈ o»âºk kq õÜ þðAqAlO»Pwºk QÉG»ø óBíO»Ôqºk ºôAk»ð þÈ o óBÜ»ýýwBýw »PÔrâ »è †ü qBW q ¼ s ,òƒüºlƒG »ƒð»ƒüæ ô»ƒG þƒýƒãƒðrƒâ BPxÉC BO »ìq»„ ,»ìôõOõâ AlíðBÜ»ñOô»ÝÉK ôBƒ_ »ì»C ,»ýýð ÿ»ìBð»ã¾»G »G R»HüBO þÜ»ü»âsºk kq õÜ ÿ ô ô vÉì ô ÿ rýHñ„¼ o »G þðBü s q ¼ s óBìõãƒÉƒG #.ºô ôlðBü»â óBì»Üºô»O»ð

“»HÉPÜ qAs»ø 40 ÿ»Ýütð ï»Ü»O»HüBO »ðBhHÉPÝ“ | :q»øs»ì ëBì»Ü q½PÜk q½xýÔ¼pK

þÜ»ü»âsºk kqõÜ BPxÉC BO »ìq»„ »ýýð ÿ»ìBð»ã¾»G »G R»HüBO

“

òƒÉƒxƒc ïAk»ƒƒw q¼s þÝÈrãÈõƒâ ÿvÈôAo ,ôõG ‡BG ,krܺk Þ¾»g »G ÿs»ƒƒƒƒc ÿ½ƒƒƒƒƒg krƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒÜºk þƒðBƒÜ»ƒƒ…ƒƒÉƒƒÜ q»wºqBƒ_ kqõƒÜ ﻃƒG ,RBƒƒƒÝƒƒG ÿ»ƒÜºq»ƒƒGôqôºk óôõG NArg q¼s ?»ýý_ ÞÉHÉPÜ »G »ðAô»C ôõì»ø òì :q»øs»ì ëBì»Ü óBPwkq õÜ þÜBg þÝÉPxG( ÿ ôBð»G ,ºô»ðAk îìºô z»Ü Ëlð»ø »Ýðõ_ )ºô»ìo½âBð Býðôk ôõì»ø »G þP„ »G ï½g òì »üAõâ ,ºôõOrâ òì »è óBü»ñgºo ﻃC †ƒýƒñƒì ,ºô ôkrƒÜ Þƒü q»ƒg ºô»ƒ_ôõƒƒK ô pƒƒK »G óBPwkq õÜ þÜBg þÝÉPxG( þwôõð ï»ðB…ýðôBð »è ,»üºo»Kæ 357 »Ü»HÉPÜ ),ºô»ìo½âBð Býðôk ôõì»ø ô»è Ëlð»ø ,ºôõOBø ÞÉK q ½WôAq ½W þO»GBG ô »ñÈ ô Á»â»è òì½g ÿ»ÙxðAk ô ó»íâºk ÿ»ñÈ ô †ü»ðBñÈ ô Þɾ»ì½Ü .Býðôk ô kq õÜ þðBܺq ô»â »ýýO»üBw»Ü ôÃG AlÉO þ…ýO»HüBO ÿ qBOõâ ô R»GBG ô »ðBíük òì ºô ôkrÜ ºô»è îwBG Ak»HÉPÜ ô»è .ºô»OºôArÜ ,îG óBPwkq õÜ »è ïkq õÜ ÿºô»O»ð þÝÈ qBÝO»ìtg .Býwô ô o ô BK ô ô q ½C óBü ,kAlлG óBü Þɾ»ì½Ü AlO»HÉPÜ ô»è :rÈkôB_ ÿ»ƒñƒgºo ïBì ,ïAk»w Á»â»è »ü»ø ½O ÿ»ÙxðAk ÿ»ñÈô ,îwBØ îü q»ÝèôlG»Ì ,þðAs qBG kôõÍw»ì ,ëæ»W †ü»ðBñÈô ô»è ß»ü q»ø ,lPø ...BÔ»Pxì 滃ì òü rPãðrâ ,»ü»ø óBü½g »G R»HüBO þÝÉܼ rý_ ?»ü»ìBÜ »ðBñÈô ô»C þܼ rý_ ,krÜ ½G óBOºuBìBC óBO½g ߺô :q»øs»ì ëBì»Ü äðrâ AlÝÉÐBð½Ø »è ÿ ½g ½G »ðBñÈ ô ô»è »Ü»ü q»ø æ»ì ôõH„½hÉèAõg ô òì ÿ»ñÈ ô óBýÜ»ü»ñÈ ô ,ºôõG ½ÝðAs ÿ qAõ_ þè½K »è ÞÉOBÜ ,»ýýðAs qBG ÿBÔ»Pxì ºô»ƒüAo»ƒƒâ Bƒƒýƒƒwô ô o »ƒƒè þƒƒðAs qBƒƒG »ƒƒÜ ,ïôõƒƒG ÿAôk ô krƒÜ sBƒw Alƒ¾»ƒâ»ƒè îƒÝƒÉƒñƒOô»ƒÝƒÉƒK ôBƒ_ ߺô ÿºô»C ½G krÜ AtíýC ÊK î…ü»Ü»ñOô»ÝÉK ôB_ ëBì»Ü RBܺk oºôBG ÊÜ »Ýðõ_ ,ºô»PÉñÉíG »ã¾»G QƒÉðAõOºk ,QÉG ½ÝðAs ÿ qAõ_ þè½K »è ÞÈ q»øs»ì sBw Al¾»â»è þñOô»ÝÉK ôB_ ô þðAs qBG ÿæ »OBãG .»üAk»Ü»ðkrÜAtíýC þOBÜ »è †ü»Ü»ñÈ ô ,RBÝG BPxɃC òƒýƒðAsºk ߺô :rƒÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒgºo ½G QýðBíýP…ýð þÜ»üºs½ì ÿºô»ðkrÜ þ¾BØq»w »ðBhHÉPÜ »è »ãW »ì»C ,»ìBð»ã¾»G ô zôõñPwºk þ_ »G »üºu ¼ pK ô»C ,óBO½g ÿ»Ü»ýýƒO»ƒHƒüBƒO ?Q…ü»â ,»üAlðôõGôAô»O »è »Üºu ¼pK :q»øs»ì ëBì»Ü ,ºô»PÈ rܺk Al¾Bw ÿBOºq»w »è Aõƒg »ƒG Qƒ…ƒK þÜ»ü»ðBgºs ½ì Á»â»ƒè »ƒì½ƒg ÿ»ƒÜ»ƒðBƒhƒHƒÉƒPƒÜ ô ó»íâºk þP„ ô »ñÈ ô ô »ìBð»ã¾»G ô zôõñPwºk .j»üBGpK ,»üºq ô»â q ¼ s »Ü»ðBhHÉPÜ :rÈkôB_ ÿ»ñgºo óBýÉW Ak»üºs½ì ô»è óBÜ»HɃPƒÜ ôõƒì»ƒø BƒüBƒC

ô þ¾Alñì »è ºkq ô ºkq ô ô ‡»G ‡»G óBìõãÉG ,ô ô o ½G òP…ü ¼ o rOAôk ô ½ÝðAs þðlñÈõg þÐBð½Ø ½G îÉK »Ü ,rO þP„ q ¼ s ô kAlлG ô R»ýĽw þýPÉÜ»ü .ºô»ññÈõhýG óAq»ñÈõg ÿºô»ðôõGôÃG þOBÜ »„½g »ýülðºõü»K »è QwBƒG :rƒÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒgºo ºõÉC þO»HüBO »G ?ºô ôkrƒÜ QƒðBƒÜ»ƒýƒýƒwBƒýƒw ºkrÜq»w Á»ƒâ»ƒè óBƒPƒðôArƒÔq»ƒG þƒülƒðºõƒü»ƒK ÿôõ…ÉK þðBwrK q»ƒG R»ƒðBƒð»ƒO ô óBƒÜºkqõƒÜ ?ºôõG»ø ,AlñÉxc ïAk»w »ðAô»è ,†ýØArÉÌ þwBG ôBð»G ,ʾ»G óBìõãÉG :q»øs»ì ëBì»Ü ô ó»üæ ô ó»íük óAlð»_ ô ºô ôkrÜ îñÉxc ïAk»w îÉK ,îOõâ ߺô ï»G ,ºô ôkrÜ zBG q»w»è îP„ ﻃè óBƒÜ»ƒýƒü qºôºrƒƒýƒƒG ôõƒƒì»ƒƒø »ƒƒýƒƒýƒƒð ‡½ƒƒg .ï»ÝG zBG Ak»ñOô»ÝÉK ôB_ þwBG AlÝÉ„»G »è òɾºk :rÈkôB_ ÿ»ñgºo »Ü ,ºô ôkrÜ QñÉxc ïAk»w ô R½g þÜ»ü½âõPÕâ Á»â»è ô ôvÉì ÿBPw½ìBì ô o½LxK Þɾ»ì½Ü Á»â»è ?ó ôõP…ýðAk AlñÉxc ïAk»w ï»ðAô»C ôõì»ø þwBG ʾ»G :q»øs»ì ëBì»Ü þÝÉðkq ôõHÉè òÉxc ïAk»w óBýÝÈ qBW ,ºô ôkrÜ ï»G ,ÛArÉÌ þðBýOÂô ôBø ôõì»ø ½G krÜqºk þýP…â †ýñì ,þðBG»¾BO ëæ»W »è »ãW ,Qɾºk »Ü»ðkq ôõHÉè ÿBPw½ìBì ô q ½PÜôk Þɾ»ì½Ü -AlÝÉñP…ýðAk »è krÜ òÉxc ïAk»w ½G ï»xØ »Ùýغk 25 ,òü ôõG ½ÝðAs ÿ»…ÉÜ ÿ q»wºqB_ þýO»ýð½_ ô ëæ»W ïBì þwBG ô ÿkq ô »G q ¼ s ôõG Êè ïBâBC ,krÜ ½G AlØArÉÌ »è ïkq õÜ zBK õw q ¼ s" :þOõâ ôõG ôAô»O »Ü ,îOrâºk ½G þÈõâ rýG »ðAô»`ÉK Ak½O Á»â»è òì ºq ôõHG ï»G ,q ½PÜôk ".ºô»ì»Üºk QÜ»ýÉÜôAo»¾k ô zrO aýø :rÈkôB_ ÿ»ñgºo †ýýO»HüBO »G ,ïAk»w Á»â»è òP…ýðAk »è ôõG»ð sAôBýW ÿ»ðAô»C »…ýì»ø ,ôõG ÞÈ q ½OBPÝük ô»C ,óAlñü s »ñPxhüºk óBü ,ºô»O»üAkrÝG óBü rýG ô»è ÿ»üBK ô»éK »G óAlÈõâ ÊG»G ,óAkºqAlÉw ½G óBü ?»ðBw»Ü ô»C þýPxðAs îðAtÉg ÿçø»„ qBW ôõì»ø :q»øs»ì ëBì»Ü îG Bü q ô »Ü ,ïkrܺk þü qBâu ½ìBC q ¼ s ô îOõâºk þÉK ÿºqBWlð»_ ô»C AlýPwAo »è ,îñÈ o¼k»ð »xØ ß»ü òÉxc ïAk»w ,îÉ¿G îðAõOºk ,ºõýñýƒG îƒìAk»ƒw ,krܺk Þ¾»g »G ÿ vÈ ôAo ,ôõG ‡BG q ¼ s þÝÈ rãÈõâ q»wºqB_ kq õÜ þðBÜ»…ÉÜ krܺk ÿ s»c ÿ ½g .ó ôõG NArg q ¼ s ÿ»Üºq»Gô q ôºk ï»G ,RBÝG ÿ»ðBñýñýG ô»C ÿAôk ï»G :rÈkôB_ ÿ»ñgºo Ëô»èôºrÉè ºõÉC ,kAlлG »è óBOºô»ðBì ô ïAk»w »ðBñgºo ô»C q»w»è óBPðôõ_½G ,ArýãÉè óBO»ñgºo

óBdGõw óAq»ìBÜ :þðAksBw ï»è ,q»øs»ì ëBƒì»ƒÜ q ½ƒPƒÜk q ½ƒxƒýƒÔ¼ pƒK ,AkrÈkôB_ ÿ»ñgºo Á»â ÿ»O»HüBO »ñOô»ÝÉK ôB_ »ƒýƒýƒƒÜæBƒƒ_ ô qBƒƒÜ q»ƒƒw »ƒƒOBƒƒgºk Þƒƒ…ƒƒýƒƒO ô Q„AkkBü ÿºô»ñýwôõð ô þðBÜ»ýü rýHñ„¼ o þÜ»üºqºô»O »è .ÿ½g þðBÜ»ýýO»HüBO »ýü qºôºkBü ÿºs½ì »è zBG ,q»øs»ì ,Alü»Ü»ñOô»ÝÉK ôB_ ÿrO ô RBܺk óºlð»è þðBÜ»ìBð»ã¾»G ô zôõñPwºk »ðAô ôlñü s »ã¾»G ô þñÉùð »ìBð ô»C ôõì»ø »è zBG ÿ½Ü kqõÜ q»ƒw»ƒè »ƒÜ ,»ƒüºs½ƒì ô»ƒè RBƒÜºk .ºô»O»ðô ôkrÜ AkBPxÉC »è òü qAk»âBC ߺô :rÈkôB_ ÿ»ñgºo »G þPðBÜ»ýü qºôºrýG ÿºô»ñýwôõð þƒ¾BƒØq»ƒw òýðAtG QÈ rܺk ,þGºq»Ì ÿkqõÜ þðBìs ô ôkq»ø ?Qü»Üºk þKB_ ËõÜ »è ô ÿ»Ü ô ËõÜ »Pü ôõP…ü»â þ¾BØq»w ºq ¼ s þÜ»üºôBì :q»øs»ƒì ëBƒì»ƒÜ þðBìs »G îì½g þðBÜ»ýü qºôºrýG ÿºô»ñýwôõƒð ,ºô ôkrÜ ôAô»O îükºô»ð Ak»w »è ÿ»Ýü tð ô þGºq»Ì »G BOºq»w ,ÿkq õÜ »G ï»Ýüºk î¾BØq»w î…ü½g q»ø þðBìs »G †ü rOAôk ô ºô»ì»Üºk ÿ ôÃG ÿkq õÜ rOBü s ºo»Kæ k»xPw»„ »è »ãðºo »Ü ,þGºq»ƒÌ îÉK ,ï»ÝG þKB_ óBPwkq õÜ »è ºqBü pG ,QÉ`Gqºk ô»G ï»G ,ï»ÝG þKB_ zAqBC ÿ»âsºk »è ôõG ‡½g òÈõ„ »è »ãðºo ,»Üôõ`G óBýðBÜ»HÉPÜ þPð½Ô ÿ»ýÉK ïqBü pG BPxÉC BO »Ü ,ï»ÝG þKB_ rO þÜ»ü»âsºk ô .»ýÈõÜ »ñÈõ„ ô»C ºôAk»ð QPðBÜ»P„AkkBü ô ÿqºôºrýG :rÈkôB_ ÿ»ñgºo þÜ»ü»ãPxü ô b ô ºô ôkrÜ ÊK Qwºk ºõÈõÜ »è BüBC ?ºô»Oºô ôkrÜ þ„ óAq»ñÈõg ½G rOBü s QðBüu »ðAôBÝ„Ao ô ºô ôkrÜ AlýO QÝÉP„ ôõì»ø þwBG ?ºô»PÈ pÉâºk QðBÜ»ýü qºôºrýG q ¼ s þÜ»üºõÉ„ »G AlýPwAo »è :q»øs»ì ëBì»Ü îðBƒÜ»ƒýƒü qºôºrƒýƒG »ƒðBƒü½ƒãƒPƒwAo ô »ƒðAôBƒÝƒ„Ao þðBíÉéw »è ºô»íý¾Alñì ÿBOºq»w »è ,ºô»O»ðõýwôõð þðBܺsAôBýW »ÐBð½Ø ôõì»ø BO»ø ï»ÜºlÉK Qwºk ô»ƒè þƒñƒƒÉƒƒùƒƒð þƒƒPƒƒ„ q ¼ s ,¼pƒƒì»ƒƒC BƒƒO ðBƒü u z»Ü q ¼ s »ãðºo »Ü ,»ü»ƒø Alƒì»ƒðBƒýƒü qºôºrƒýƒG ºô»ì½g þðBìs »è qBW òýì»Ü»ü ½G ô QÉHýðAtü»ð z»Ü Ëlð»ø »ãðºo »ü»ø †ýP„ q ¼ s ,ºô»PÉñÈõhýG ÿºô»C ï»G ,ºô ôkrÜ îwBG QÉG zq õØ ºô»üæ»G þýO»ìqBü îü qºôºkBü ÿºô»C ô ºô ôkrÝÉK îPw»ø »O»ìôõPxg »ðBü½ãPwAo »G q ¼ s ÿ ½g ߺô ïôAk

7

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu

þPxüô»„½g ÿºô»ðAlãðºq

þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k

»Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC |2 ¼ r_ ,ºlñýüBC »è ß»ð ,AkBPxÉC »è »üºlük ô»C »Ô»xè»Ô ½G óBíüºlñýüBC ÿlük »Ü †üºô»C ,Ëk »Ü ,»üºô»C ºlñýüBC »Ýðõ_ ,òü»Üºk þðkrÝÈõOôBO ½G qBÜ ô RBܺkqºk »è ôõܺô»ð ,òü»ÝG ºôºq»w»G þðBìApÉO ºôBý„ AlðBìBPxÉC ÿ»Pgºô»OBw ï»è Býð»O Ëk q»w»è QÉGAô»Ü .RAkºk ô ô o rOAôk ÿ ô»C »OAô ,ºrOAôk ÿ ½âõPÕâ þñÈõ„ »Ü ,AkôõOBøAk ôõOBøAk »G ß¼ q»G AkBPxÉC þý¾BXð»W ôBð»è ô òü»Üºk »Ä¼ r„ ºlñýüBC ¼pì»C þðAõg þÝÉP„ »üºõÈ o»G ÿ ô»C .»üºõÈ o»G »Ü ,òýÉðºkAk ºô»C ½G »…g»ð †ükõgBü ô òü râºk »è qBXì»C ô Akô ôkrGAo »è »Ô»xè»Ô òýðAsºk »íÉC þèºô ,òýðAsBð ºôºqBG »è ÿ ½Oô»C Á»â»è ,†ýðBíÉè q»ÅÉèõC þèô»Ø »G .ºôõOrâqºô þÝÉñgAôBð ô ïo½Ô b Al…ü ¼pì»C .»Pg»w ºlñýüBC »G þñýH…ÉK ,AlðBÜ»ýýP„ô rw »PxðAs ÿ qAõG »è óBí…üºô»ñOô»Üq ô ôk »è »üºô»C ÿApÝÉO †üºô»C »Ü ,òü»ÝG Apìõâ þðlðBP…â ÞÈlð»ø òü qBÝG »ãðºo »ðBwBC .ºôºqAô uk þÝÈ qBG »PÈ ô»Üºk »Ô»xè»Ô Al…ü»O»¾Bc ï»è .òü»ÝýG »üAlðBìBðAõO þðAkô ô o ‡BK ,»Ô»xè»Ô q»w »O»ðôõOBø ÿ»ðBýü qBÝðAo½â ô»C ÿºô»ƒðkrƒÝƒðô ô o Ë rOõâºk ÿºô»C q»w»è »ýýð »ðB…ýð ºô»ðBxük †ü»ì»C þ_q»â»C ,ÞÈ ôAkô ô o ,QÈk Ak»Ô»xè»Ô q»w»G þ_ þðkrÝýñýH…ÉK QÉG Qg»w RBܺkAô ÿºô»C .ºôArÝÉK oºôBG þñÈõ„ »Ü ,»Ô»xè»Ô .»ü»ø þð½Ü þÜ»ü ô ô vÉì »Ü ,»Ô»xè»Ô ÿ ô ô vÉì ½G ºô»PÈ o»âºk Akºl¾»øq»w ó s»ì þÝÈlð»ìrýG b QÈ rÝG ºô»C þýñýH…ÉK »Pg»w ,»ðBÜ»ðs»ì ºlð»ìrýG | )1( .q»G»PÈ râºk †ýü q tø þÝÈ sBHÈ o b ô »è ókrÜ»xØ ï»G ,QÈ rÝG q»w»è ÿ»xØ ÞÉè»â QÈ rܺk »Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC þwBG| ߺô ,ó ô ôkq»â ô »ã¾»ì½Ü þP„ô rw »è »ðkrÜ»xØ rO þܺô »Ü ,»Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC †ü»OBÜ ô»C .AlðBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºlðºõÉð »è ½âõPÕâ ½G þÝÉwBG »G ºôõG»ð Qxü õÉK ,QÉñÉøºkqºkq»w ºô»ðBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºlðºõÉð »è »Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC »è ókrÜ»xØ »G þülðºõÉK †ü»ð»üæ ï»C þýãñü râ .q»w»PÈk þðAo½â q»G»èq»w óBܽâõPÕâ þ„ôºo þýO»ýð½_ ô AkBPxÉC »è »Ô»xè»Ô ÿ»„»â ÿkõg þPgºô»OBw :»üºô»Pgºô»OBw ô ôk ô »Ô»xè»Ô ½G ,Ëõð þÝýñÜ»O þü q»ãü qBÜ rÈ u»è »O»H¾»C ,jq»_ôBø þļ rì þðkrÜB„Bì»O q»G»è †ü»ì»C ,QÉG ËõÜ q»ø »è -AlðBùýW »è Ǽ rì ÿBPxÉC þPgºô»OBw Bøºô q»ø ï»C .»ìôõÝc»ì ïAôºkq»G ô »è»K þðAo½â »G ,óBìBPxÉC ÿ»gB_ ï»C þÈõð þļ rì ÿºô»C »Ü ,QÈ râºkqºô ÿ ½g þü qAkBOAô ºõÈ ô»è »íÉC ½G ,†ü»ð»üæ ï»C q»w »ñPxhXðq»w †ü»ì»C ,»ýýð ôApGAk ;RAlG ô ô o »üºõÈ o»G ÿ ô»C ô òüuºk ÿ ô»C Q…â »è »Ô»xè»Ô | .ºô»OºôAqk Ë râ AlðBíðBüu þýO»ýð½_ Á»â»è »Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC òýÉ¿G RBܺkAô »è ߺô QÉGºk rOÂAô Ǽ rì þðBüu »Ýðõ_ ,»üÂAô þÜ»ü»Ô»xè»Ô ºlñýüBC ÿ»Ô»xè»Ô ô»C .QÈ rGºk qBÜ»G ¼pì»C ÿ ô»è ,QÉGºk ºôArÜ ô òü q»Gq»G rPK òýðAs ÿkõg ô BPxÉC ô òýG kAsBCrýG RBܺk Êè óBìAôAk »Ô»xè»Ô »Ü ,»ìôõÝc»ì †üºô»G »Ô»xè»Ô ÿ»ýýüÂAô ÿ»Ô»xè»Ô »Ü ,òýñÉÝ…G »ðAõÉ_qAõ_ ô»C ô ½â »ñýÉG ºô»ðBÜ»ýýÔ»xè»Ô »Pü q»ð õükô»è þÜ»ü»ðsBG ôBð»è »üºõÉ…ì»è ÿºô»ðkrÜrýG »Ýðõ_ ,òü ô ôkrÜ Qwô qk ÿ ½G þPü q»ð QÈk BO »OBÜô»C ,ºô»íÉC ÿlük »è †ü»Ô»xè»Ô ô ºô»PÉ¿ÉùðBìºk þÔ»xè»Ô ÿ ôArgAk þÝÉñP…ü»ãÉO ÿºô»C ½G ºô»ýük þÝÈ q»w »è †ü»ì»C .ºô»PÉGºk qAkq ôõñw ô Þw»Oq»G Q…â QÉGºk ºô»G óBíPxü õÉK ,QÉG»ø »Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC »G R»HüBO óBí¾ôõØ ô òü q»G ºô»ðBÜ»Ýì»_ þO»ýýèBPðlñxðArO õükô»è ô òýñÈ o»LÉO óBÜ»ýüu ½è½ýO -½Pð½C »ñP…ü»ãÉO | .òýñÉGqºkq»w ÿ ½Ü q»w »PÉñÉùG óAo½â AkrOAôk »è »Ô»xè»Ô óºô»C þÈ oºôB_ ÿ»ðAô»C ,ºô»C ÿApÈ ô q»w»è ÿ ½g ºô»ýñOô»Üqºk ÿBOºq»w »è q»ø »Ô»xè»Ô »Ýðõ_ .ó»¾»ø ,þðBÜ»ìBü»K »ðôõG ï»G ÿ ô»C ô óBíðôõG q»w»è Ë o½â »PÉñÉøºk ókrÜ»xØ ;ºôBñÉøAo ÞÈ qBOõâ ºq ½W »ñü q tùÉO ,q»w»PÉG þðAo½â óBí…ýðôõG»ø BO ô ºô»OºôAqk Ë râ ºô»ðBíðôõG»ø »G ô ÿBOAô ÿºô»ðB„ºõ¾»ø »G ÿ»ðAô»è †ýÝÉè»â .q»w»PÈk óBü rOrPK þðAo½â óBÜ»ýýÔ»xè»Ô lð»ø »G Akô ôkrGAo »è »Ô»xè»Ô þðBü vÉO þýO»ýð½_ ,ò¾BØq»w ºô»Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC óBì»ø »è .ó râºk ôB_q»G»è ,ºôõG qBPÔrâ ÿºõÉK »Ô»xè»Ô ÿ»ðBPÔrâ ô»C ô ó râºkqºô óBü ,s ½¾BC ÿ»Ô»xè»Ô ô ºkBw ÿ»Ô»xè»Ô ,þíükBÜ»CBð ô þíükBÜ»C ÿ»Ô»xè»Ô Al…ýOBÜ òÝÉ„»G »ðôõíð ½G »ðBì»C ,Þ„ô óBü ,þcô oBð ÿ»Ô»xè»Ô ô þc¼ o ÿ»Ô»xè»Ô ,Apìõâ .»Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC ÿ ½âõPÕâ »G R»HüBO ,òwBG óArýHÜBðô ô o ÞÈlð»ø ½G ÿ»ðB…ÉÜ ô»è þýÝýPÜArK ô ÿ q ½ýO þPxÈõ¾»ø óBü ,þܼ rÜ ô ßq»C »è ÿ»ðAô»è q ¼ s þÝÉ„»G »Ýðõ_ ,RAlG þPxðAs þwBG »è ÿ ½g ô QÉG»ð ºkBw ÿ»ü»Ô»xè»Ô ô»C ,ó ôõP…ü»â»ð »Ô»xè»Ô ô »ãÉK »è ÿ»ðAô»C †ýÝÈ q ¼ s ½G »O»H¾»C .òðAsºk þPxü õÉKBð þÜ»ü»Ô»xè»Ô »G óBü ,ó pGºkAk QxðAs »è »Ô»xè»Ô ,»ðôõG»ð þ¾Bc Alļ rì þðBüu »è ,»Ô»xè»Ô þðBÜ»¾ô»ø .RBÝG †Éݾ»ùÉO QxðAs þðBÜ»…ÉÜ ß»O»è ÿ ½g »ýýð »Ô»xè»Ô ÿ qBÜ ºô»C »üAõðBýÉK »üAõðBýÉK óArýHÜBðô ô o »è ÞÈlð»ø ,»üºô»C »ðBü½âõPÕâ ºq ½W ï»C ÿ rO þÝÉ„ô»g ,óBÜ»ýýHü rW»O »PxðAs óBü ,QxðAs»è ÞÉ„»G »G QÉGºk q»ø ß»ð ºkq ô ºkq ô »Ô»xè»Ô »üAõðBýÉK †ük þÝÈlð»ø ô QxðAs ÿ»éü½Ü »G QÉGºk »Ô»xè»Ô »Ü ,†üºô»C ôõݾ»G þðBÜ»ýýPxü õÉK »Ô»xè»Ô óBü ô RBÜBð Qxü õÉK »Ô»xè»Ô ,AlPxðAs ÿ»„»â Á»â»è þðÂBw »è †ü»ð»üæ ï»C .QÉGºk ó ô ÿlÉø ÿlÉø »Ô»xè»Ô »ü½G ,ºô»OBÜBð pK Ǽ rì ÞÉíØBO .krÜ îØBO ô ôk þ„»GAk þðArýHÜBðô ô o ô ºô»Pxg ÿ q ¼ s þÜ»ýýܽÜBð Akô ôkrGAo ô»C .krÜ »Ô»xè»Ô ÿºô»ðBì »è óBü»xØ rO ÿ»Ü»íØBO ô krÜ »Ô»xè»Ô þâq»ì »è óBü»xØ »G ó»Üºk »Ô»xè»Ô ô QxðAs óAõÉð þülðºõÉK ,ó»Üºk »Ô»xè»Ô þâq»ì »è »xØ ÿ»íØBO rOAôk ÿ»üºõÉ_qAõ_ ô»C ô »Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC þðkrÝü qBük ½G ,óBýðBܽâõPÕâ þØ»_ ÿ»ðBü½âõPÕâ ô»è »ÝÉ„»G ,»Ô»xè»Ô þâq»ì ÿBíÉO »OAô»Ü .QÈ râºk ÿ qºô »Ô»xè»Ô þñOõâ ÿºô»C ½G »Ô»xè»Ô .ÿ q»w ºô»PÉ_ºk »Ô»xè»Ô ÿºlñýüBC q»w»è ókrÜ»xØ ô»è ÞÉ„»G »G RBÝG þ…ýâq»ì ÿBíÉO »Wq»ì ,QÉG»ø ÿ ½g ÿºlñýüBC q»ƒw»ƒè ºqBýwrK ,ï»Ü»ü þíØBO þýñýH…ÉK þÉK»G .òÈ rܺk ºlñýüBC »G RºqBG»w ÿ»ðBü½âõPÕâ BO ,òGºk þPxðAs rPK ô ó»gºkqºk óBü½g þPxðAs ÿ qBýwrK þìq ½Ô »è óBÜ»ýýÔ»xè»Ô þíØBO ï»G ,ºô»PÈõPG AlPxðAs ôBð»è ½gq»w»è »Ô»xè»Ô RBܺkAô †ü»ì»C ,þÔ»xè»Ô »G ,»Ô»xè»Ô ½G Ǽ rì þýPxü õÉK ô ó»ÜBð zq»ø »Ô»xè»Ô þâq»ì ÿ»Ü¼ rýG ,ïºô ôk ºô»ü»Ô»xè»Ô ô»C q»w»G ºtü q ½ýO ºô»…ü»ü»ãðAô o ï»è ô òðAsºk þü»…ýì»ø þÝÉP„ ,ºô»ìºô ôk þíØBO ÿlük »è q»ø .þO»ýÉK þPxü õÉK AkºlñýüBC »è Ëõð þļ rì »Ü ,ó»Üºk »Ü ,ºô»OBgºk q ô ôk ÿ»ðBýâ »è ô QÈ tÈ qBKºk »Ô»xè»Ô þýO»ü ô ôlñü s ÿ»ðBP„ ô»è ß»ü »Ô»xè»Ô »Ü ,»üºô»C ,QÉGºk ºô»Ô»xè»Ô ÿ u ¼ o»„BK q»w»G ÿºô»ðAlãðºo †üºô»C #.»ü»ø Q„ôºo q»w»è þìAôºkq»G þñOõâ .1.|p, 1998 .| Routledge.|First Century-|Towards the Twenty :|The Future of Philosophy .|Oliver Leaman.1

AkôArÜ|R»è R»è þÝÉOÂô »è òüô»C þðBì¼q »è ï»Ü»ü þ„»G

»è ÿ ½g þýO»üAô»O»ð ÿ»ìBñwBð ÿºlðºô»C ºô»üæ»G ºlðºô»C ,ºô»PÉñƒýƒGºk Akkq õƒÜ .»Gºq»Ì þÝÉÜôBG »è »Ü ,»ýýð äðrâ ,kAlлG »è Qw»Gq»w ÿºô»C ÿAôk »è þüAôBD¾Bì ÿlýC ,RBܺk ôAô»O ½ÝðAs ,Qw»Gq»w ïBXðºq»w .RBܺk »ðAõƒW þƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒÜ»ƒü»ƒâq»ƒíƒ…ƒÉƒK »ƒPƒÉƒGºk þƒ¾¼k þƒðBƒÜ»ƒ_ôBƒð »ƒè ,þƒðBƒíƒýƒPƒ…ƒýƒƒð óB„ »OBܺk þO»üAkq õÜ þÜ»_ ,þO»üBÔBW ÿ»ƒƒƒƒÜºô»ƒƒƒƒO»ƒƒƒƒð þƒƒƒƒü qBƒƒƒƒâs o þƒƒƒƒÈ o µ »è þ_q»â Qw»Gq»w .QÈ rƒÈ vƒGºlƒ¾»ƒø Êèºô ,QÈ ôºk ‡½g ÿ»ðAõƒW ºô»ƒgBƒð ô »PwºkrÈ u ÿ»Üºô»O»ð QÉðAsºk »Ýðõ_ »ðAõW þñü ô»C óAõÉð »è ÿlýC ,»üºôBwô»_ óBPwkq õÜ þñü ô»C ,AlðBPwkq õÜ þñü ô»C ô þðBÜ»gB„ »G ‡ºôBG µ QÈ rÈ vGºl¾»ƒø µ Qw»Gq»w »ü½G .RBܺk AlðBPwkq õÜ Qw»Gq»w µ òÈ pGºkAk ß»ü »è »ƒðAõƒW kAlлG »è q»ø †ü»ðAõW µ jB„ »PÉ_ºk µ óApƒGAk ô»ƒƒC ﻃƒG ,ºô»ƒƒPƒƒÉƒƒñƒƒÉƒƒìºk þÙ„»Ì q»ƒø ß»ƒð ,»ƒüºô»ƒñƒOô»ƒÜq ô ôk ÁBÜ »ðAõW µ Qw»Gq»w ÿ»ñýØ»ƒPƒwAo rPÜ»ü ÿæ»è rO ÿºlðºô»C ºrãG ,ºô»OBÜBð þýüAvÈ qk »G »ü½G .RBܺk óBýPxü ô»„½g ß»ü »è Qw»Gq»w ô »ðAõW ÿ»üºôBì ô»C µ òýwrLÜ»ü þ¾Aô»ø ,ºô»O»ðôõOô»Ü q ô ôk þÈ o »è ,óBýðAõÉð þýPxü ô»„½g µ s ½w »è µ ó»Üºk o½âõ¾BC ºôºô»ñü o½ƒâ»ƒìBƒð »Wq»ìõ¾»ø ô»C .óBâBC»G rPÜ»ü þðBƒü u ÿ ½ø »G ôõÜBO ,QÉð»üBgºk ÞɾBwlð»_ µ ‡o½„ óAõÉð þðBPwõƒðAk þƒO»ƒÔqºk rƒO þƒÝƒÈ qBƒW ,kAlƒƒÐ»ƒƒG þƒƒO»ƒƒìôõƒƒÝƒƒc »ðAõW ô kAlлG ºô»PÉ_ºk ,Qw»Gq»w q ¼ s »Wq»ìõ¾»ø ï»C ï»G ,ºô»PÉñýGºk ÿ ½ƒø »ƒG Ëõƒð»ƒèq»ƒw µ QƒƒÉƒƒð»ƒƒüBƒgBƒð »âq»í…ÉK óAõÉð ÿ o»„ ÿºô»ðBwrýã¾»ø »ðBPwõðAk ô»G þüBO½Ü ,ºô»ØArÉÌ ÿBK õw µ .jB„ ºô»PÈ o»âºk Qw»ƒGq»ƒw µ QƒÈk ôAô»O ½ÝðAs þðlñÈõg †ü»ðAõW RBÜôBø þƒðBƒÜ»ƒãƒðBƒìq»ƒÔ »ƒƒè ß»ƒƒü »ƒƒè µ RBƒƒÜºk .ÿ rýì ÿ q»HðBìq»Ô »PÉGºk ,AkqAs õâõP„»â ,ÁBw Êw »G Þü tð ÿºôBì ½G ºô»ðBxük ºô»ðô»Üºk q ô ôk ß»ü »è Qw»Gq»w ô »ðAõW µ ÁAô»ø ÿ qAk»âBC ,ºô»ñü q ½â»ìBð »G Býð»O ô ,jB„ »è AlÜ»ü»ìBð »è ôõÜBO ,òü rPÜ»ü þðBüu ÿAôAk Qw»Gq»w ,QÈ rÉðºk ÿ»ðAõW ½G »Ü óBìõãÉG .RBܺk »ðAõW »è ÿ râq»wôBƒø þPw»Gq»w ºô»¾k »è »Ýðõƒ_ †ƒü»ƒðAõƒW ÊG ÿlýC ,QƒÈ ôºk ‡½ƒg ÿ»ƒâq»ƒíƒ…ƒÉƒK ÿ sAo Qw»ƒGq»ƒw ÿ»ƒüAôAk ô»ƒG þƒ¾kô ôk ôõƒì»ƒø »ƒƒOBƒƒÜºk Qƒƒ…ƒƒK »ƒƒOAô .QƒƒÉƒƒGºk ô kAlлG »è ÿ ½g þðBü u þðBÜ»ƒýƒýƒ„½ƒg ôBñÉK »è Býð»O ,QÉ¿Éøºk ÊW»G ÿ»Ü»…ýK »O»H¾»ø .AlÜ»ü»âq»í…ÉK þýPxü ô»„½ƒg ½G »ü»ðAõW ÿ q ôõñxÉG þýPxü ô»„½g »ì»C þðBÜ»ýýPg»w RBܺlÉè ÿAô »Ü ,Qw»Gq»w þðBü u þðBÜ»„½g »OBw »G ,jB„ þðBƒü u Alü»Ü»Ù„»Ì ôBñÉK »è »OAô .ºô»PÈ o½ãG kAlлG þÝÈ u ¼ o »è »ü½G .»ðAlýƒðBƒGq õƒØ ÿºkBƒìBƒC þ¾Bw ÿ qBüBC þãðBì þðBÜ»ýýüBO½Ü ÿ qBø»G »G ,þðBíÉéw »PÈk ºôºkAlлG »è »ðAõW ,Alƒ87 .RBÝG Qw»Gq»w »G ôõ„ ÿºô»C ÿ sBýð þíwºoõÈ o ,Qw»Gq»w þÜôBG þ¾Bì »è ÿlýC lð»_ ÿAôk µ QÉGºk ôAô»O »Ü»ðkrܺqBì þƒƒÝƒƒƒÈ ôBƒƒƒýƒƒƒwBƒƒƒð 󻃃ƒü滃ƒƒè ,ÞƒƒƒÈ u ¼ o »âsBG ôBð»G µ þñÉùð »G ,ºô»Pw»Gq»w ,AlxÌ»G þíÈ u o þðBÜ»wrOpK µ Qg»w µ Ë skÂ»Ø »PÈ qkrGºk þðBíÉéw »è »ðAõW »Ü ,»âq»ì ÿ q»Äºk »PÉ_ºk †üºõÈ ô»è ÿ tÉø þPwºk ÿ ôArÜkAsBC þÜ»ü»_ôBð ô ôk ﻃC ºq ½ƒW ﻃG .»ƒƒü»ƒƒâq»ƒƒíƒ…ƒÉƒK »è vÈ qk þÝÉðÂBw ÿAôk ,»Pxü ô»„½g ½G óBü»ñýØ»PwAo þýPxü ô»„½g µ Ú„»Ì †ƒüºôºrƒÉƒè µ òƒGºk kBƒ„ ރɃK ,ß»ƒü Qwºk »ðAõW þðBüu »è ,Ëõð þÜ»ü»ãPxÈ ô Á»â»è »ƒüAkõƒW ôAô»ƒO »ƒÜ ,RBƒÜºk ʃK »ƒè ÿ ô ôkrƒGAo þƒðBƒü u þƒðBƒÜ»ƒãƒPƒƒxƒƒÈ ô #.kAlлG

ÿslðAôºo lýÌ»w Úülw

ôAô»O ½ÝðAs Qw»Gq»w ÞÉOBÜ »ü½G ,ó»ãG þƒÜ»ƒü»ƒ…ƒÉƒÜ RBƒÜºk Qƒw»ƒø ,RBƒÜºk »Ü ,»üAlìºkq»G»è ÿ rOºq ô»â µ rOs ¼ rýK »ðkrÝOBG»g ô »âq»í…ÉK »G ó ôõG †ü ô»C »PÉGºk »ƒü½ƒG ,AlƒðBƒPƒwkq õƒÜ ôBƒñƒÉƒK »ƒè þðBƒíƒPƒ…ƒýƒð þƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü ÿ»ƒâq»ƒíƒ…ƒÉƒK .QÈ rÈ vGºl¾»ø jB„ þðBüu µ óBPwkq õÜ ß»ü »è Qƒw»ƒGq»ƒw µ »ƒðAõƒW ºôºrƒÉƒè ÞɾBw lð»_ †ü»ðApGAk ô»C µ òÈ pGºkAk kAlлG »è q»ø »ðAõW »ü½G .QÉð»üBgºk »è »ðAõW þ_q»â»C óBìõãÉG .ºô»PÉñÉìºk ô»è ÿ q ¼ s þÝÉð»ì»O ô ºôõG ÞüAk »è kAlлG óBƒì»ƒø »ƒè ô q»ƒw »ƒOºô ôkrƒG AkºqBƒ„ »Ü ,Jºq»ƒÌ þƒÝƒÉƒÜôBƒG »ƒè ,Alƒ…ƒýƒOBƒÜ ,òýØArÉÌ þGºq»Ì ÿ ôArwBð þÜ»ü»¾Bì»ñG ,ºôõG ÞüAk »è ,ÿ q»Ýw»Ì ÿ»¾Bì»ñG »OAô þðAô»¾BK ÿ»ðAõW ,»üAkºô»è rü»w þ_»Ü »G þÝÉðôõHPwºõü»K aƒýƒø ,»ƒÜ»ƒðBƒì¼ o »G ,»ýýð ÿ ½g þÝÈ qB„ ߺô ºôºkAlлG »è ÿºô»ðkrÜrýG ôõì»ø ô»C ,ºô»ðAô»`ÉK ÿºôAsAo µ óAõW þP„ô rw ô »ðBPwkq õÜ þƒXƒðq»ƒƒw »ƒƒ…ƒƒýƒƒì»ƒƒø ,óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ q»ø »ðAõW »Ü ,†ýýO»HüBO »G .QÉ…ÉܺkAo

“

þÝÉ„»ƒG ½ƒG ºuBƒìBƒC µ »ƒü»ƒñƒýƒØ»ƒPƒwAo óBPƒwkq õƒÜ ÿBƒýƒÔArƒâõƒW µ Qƒ„ô rƒw zôõƒƒñƒƒðBƒƒì¼ o ÿ»ƒƒýƒƒÉƒƒK ô»ƒƒG ,RBƒƒÜºk µ RBùƒÈk µ òƒÈõƒ„ ÿ ôBƒð ½ƒgô»ƒPƒwAo ,Ak»Ü»ðBì¼ o »è .QƒÉƒñƒÉƒøºk óBƒÜºqBƒ„ AlðBܺôAkô ô o õÉð»è þO»üBw»Ü óAlð»_ þܺq»w þðAô»¾BK ï»G ,»ü»ø óBýðôõG ,rO ÿ»Üºq»PܺqBÜ þðB„ôBø »Ü ,»ÝÉ`Ü ô»è òñýGºk þܺq»w µ þOºo»ñG þƒè¼ o þƒPƒw»ƒGq»ƒw †ƒü ô»ƒC »ƒÜ ,Ak»ƒƒðBƒƒì¼ o þðAô»¾BK ÿ q»Ýw»Ì »ðAõW .»ü»âq»í…ÉK µ Jºq»Ì þÝÉÜôBG »è ,»Ü»ðBì¼ o þýܺq»w .ºôõG ÞüAk »è kAlлG »è ,kq õÜ þÝÉÝüAk ÿºô»C ÿ ½ø »G ,AkBOºq»w »è q»ø ô»C µ ï»Pw »G Qw»ø ÿlýC ,ºkq õÜ þÝüAk µ RBƒÜºk þƒO»ƒüAô»ƒO»ƒð ÿºô»ƒðBƒwô»ƒ_ ÿB„Bì»O ºô»Ýük þÝÈ ôB_ »G óBÜ»Gºq»Ì AlýÉO ÿ»Üºo»â ô»è R»ƒðBƒð»ƒO .ó»ƒÜºk ,»ƒƒÜºkq õƒƒÜ »ƒƒ¾Bƒƒì »ƒƒG q»ƒƒƒø ,Qƒƒƒü uºk ,ß»üºuBìBC ߺô †ü»ì»C .ºô»ñÈ rwBðºk .óBýW ÿ»Ýük þÜ»üºô»O»ð »è óAô»C »Ü þ…ýÝüAk ô »Gºq»Ì þÜôBG »ðAõW þ_q»â»C þƒÜ»ƒ¾»ƒ_ºo þƒÉƒK »ƒG q»ƒƒâ»ƒƒC ,ºkq õƒƒÜ

,þGºk»C þÝÈ rƒðAu aƒýƒø óBƒìõƒãƒÉƒG »è Q„qAs õâ QÉðAõOBð ,óBì¼ o ôõƒÜºô ,ß»ü»ñÈ ôBC »PÉHG µ RBÝG óBܻļ rì þì»g »G .»ã¾»ì½Ü þ̓ýƒØAô þƒñƒPƒxƒgqºk ½ƒG »ƒè Bƒýƒð»ƒO Ǽ rƒƒì qBƒƒW q ¼ s ß»ƒƒüºkAo ,ºô»ƒðBƒì¼ o ÿºô»ƒðlƒñƒÈõƒg ÿ tƒƒÈ ôAq»ƒƒK ß»üºô»O»ð ÿ ô ô vÉì ô q ôõPèõÜ ÿBñ„BC »è Ǽ rì ,ºô»ðBì¼ o ÿ rðAu þÈ o »è .QÉGºk µ RBƒâºk þƒðBƒÜ»ƒwBƒðôõƒ„ôBƒø þƒì»ƒg þƒ_ Ak»ƒðBƒü»ƒãƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ ô»ƒƒè QƒƒÉƒƒðAsºk ½G :Qɾºk q»ééýì ÿ rñýø .QÈ qºs õâºk ,òü»ãG óBܺô»O»ð þðBüu þÍýØAô »è ÿºô»C »OAô»Ü .ºô»ñýñÈõhG óBýðBÜ»ðBì¼ o QÉGºk ߺô þÝÉðBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg Býð»ƒO »ƒG ½G »w»ƒG ",ºôBƒ„ôºqk ÿ q ½ƒg qAs»ƒø" b 䃃𻃃W òƒƒýƒƒðAtƒƒƒG »ƒƒƒíƒƒƒÉƒƒƒC ÿºô»ƒƒƒC AlýðBÑÔ»C þè»â q»w»G þÜ»ýü qBÝðArƒÈ ô Ak»ü»ãè»ì½Ü ô»è óBðu þ„ôºo ô ºôBñÉø ÞÉOBÜ ,†ƒüºõƒÉƒ„ óBƒì»ƒø »ƒG .»ƒð½ƒ_ R»è þÝÉOÂô »è òü ô»C( þðBì¼ o ÞÈ q»ñÈõg kq õÜ QÉðAsºk ,ºô»PÉñÈõgºk )AkôArÜ|R»è µ ﻃƒƒƒPƒƒƒƒw b ,ß»ƒƒƒƒüºô»ƒƒƒƒƒO»ƒƒƒƒƒð ߺô þÜ»ýýðBGq õØ b ô ºõýñýG þÜ»üºô»ðBwô»_

þÝÉðBì¼o ,AkôArÜ|R»ƒè R»ƒè þƒÝƒÉƒOÂô »ƒè òƒüô»ƒC þðBì¼o ÿôôvÉì »è zBG ,ºô»Ü»üæ»è ÿ»ƒüBƒOAô ô»G ,»ýýÔArâ½ýG µ þüôôvÉì »ƒG òƒPƒ…ƒü»ƒâ ôBñÉK »è ,RBܺk kqõÜ ÿºô»O»ð þƒýƒwBƒýƒw óAõƒÉƒð þƒñƒüô»ƒC þƒðBƒPƒwAk ,ºô»ƒ…ƒürƒO þÜ»ü滃è ,þƒPƒw»ƒGq»ƒw óBìkAlлG ÿôõP…ýðAk þƒÝƒÉƒ`ƒÜ µ kqõƒÜ þƒÜ»ƒü»ƒâq»ƒíƒƒ…ƒƒÉƒƒK .ºô»PÈpÉâºk ½G

µ ÞüAk Á»â»è ,ºô»ýý¾Alñì þìºkq»w »è ÿ ôõ…K µ òƒü ôBƒø ÿ s qºô »ƒè ,þƒÜôBƒG »ðAõW .óBPwkq õÜ ºô»OºôAq»â ,AlðlñÈõg †ýÈ ô»è q»ø ô ºkAlлG þݾ»g þ_q»â þð»ì»O ÿ q ¼ s þÝÉ„»G µ QÉ…ƒýƒðºkAk ,q»w »Oºô ôkrG AkºqB„ ô»ƒè þƒ…ƒü½ƒg µ ó ôõƒƒHƒƒPƒƒwºõƒƒü»ƒƒƒK aƒƒƒýƒƒƒø þƒƒƒ_»ƒƒƒÜ .»ýýð ºqB„ ô»C ½G þÜ»ýýPxü ô»ƒ„½ƒg Qɾºk Ak»Ü»ðBì¼ o »è þ…ü½g ߺô q»ø ,ïôõG ÞüAk »è kAlлG »è òì þ_q»â»C(|: AkºrÉè ).ôõG þðBíÉéw »è q»ø î¾k ï»G ô ó ôõHPwºõü»K ô»C ,òýɃ¿ƒG QƒÈ rƒÜºk ÿ qBƒ„ ½ƒG »ƒðAõƒW ÿ»ƒýƒýƒPƒxƒü ô»ƒ„½ƒg »G þülðºõü»K ºô»ƒÜ»ƒü滃è ,þƒðBƒíƒÉƒéƒw ô»G ,»ü»ø ºô»ñÈõ„ ÿkBýðõG µ Q„µ rw ,kAlлG Á»â»è kq ôAq»G »G þðBíÉéw ÿ»ýÉK µ rPðAõW þÜ»üAô»øµ‡»Ü µ Q„ô rw ºô»…ü rO þÜ»ƒü滃è ,»ƒü»ƒø ÿ rƒOºôAsAo ½G »ü»ø ºô»ðAõW þñü ô»C »G þülðºõü»K þݾ»g »ƒÜ ,þƒðArƒýƒâsºk þƒPƒw»ƒGq»ƒw ½G »ðAõW þƒñƒü ô»ƒC BƒOAô .»ƒýƒýƒðBƒíƒÉƒéƒw Qwô qk æ»è ÿ»ñýðAôpÉO ô»C ,Qw»Gq»w þ…ü»ÜºqB„ ºôºô»C ÿ ½ø »G »Ü ,RBܺk »ƒè þƒ…ƒü½ƒg þƒ_q»ƒƒâ ,QƒƒÈõƒƒG ‡½ƒƒg »ü½G .»ýýðBíÉéw þƒÝƒ¾»ƒg ,ºô»ƒýƒýƒÝƒüAk »è ô »Gºq»Ì þÜôBG þ_q»â »ðAõW òýñýGºk ½G ÿ s ½w ï»G ,QÉ…ýðºkAk †ükAlлG .kAlлG ½G ÿºô»è ߺô ,ºrOBü s þðBíÉéw ó»üæ»è »…ýì»ø ,kAlлG »è »Ýðõ_ »ðAõW BýW ÿ»Ýük þÝÈ ôB_ »G ,ºô»ðBÜ»Gºq»Ì ߺô †ü qBW q ¼ s ô ºôArÜ rü»w óAô»è »ü½G ,ºôArÜ ½G óBüBíÉø ,»Üºkq õÜ»¾Bì µ RBܺk ºô»ü½g þýO»üAkq õÜ »G ÿ sBðB„

ߺô ÿ ½g QɃGºk ,QƒÉƒG þƒO»ƒüAô»ƒO»ƒð ÿ»ƒýƒÉƒK ô»ƒG .QƒÉƒñƒÉƒwBƒñƒG ÞƒƒÉƒƒGºq»ƒƒÌ ÿ»ìBñwBð q»w ºô»ñÈ o»âºk ,óBÜ»¾Alñì »ƒG ʃèºô ,óBƒƒýƒƒÜôBƒƒG þƒƒýƒƒO»ƒƒüAô»ƒƒO»ƒƒð q»ƒƒø ß»ƒƒð ,»ƒƒðAõƒƒƒW ,ºô»ƒƒƒðAô»ƒƒƒ`ƒƒÉƒƒK þýø »G ºô»PÉPw»Gºk ÿ ½g ÿ»Ü»ìBñwBð þðôõGkq õÜ »G ÿ sBðB„ ºrãG ,ºô»ýýÝüAk ôõì»ø »OBܺk Q…K µ RBܺk ºô»ýý„½g ÿAôk µ kAlƒƒÐ»ƒƒG þƒƒƒðBƒƒƒÜ»ƒƒƒýƒƒƒýƒƒƒ„½ƒƒƒg »ƒÜ ,QƒÈ ô»ƒÜºk ÿ»ƒÜ»ƒƒPƒƒxƒƒü ô»ƒƒ„½ƒƒg ÿºô»C ÿAôk »ðAõW .jB„ »è »ü»âq»í…ÉK q»ø ÿlýC ,QÉGºk ÞüAk »è kAlƒÐ»ƒG »ƒè þðBÜBOºq»w »è µ QÉGºk ºq ô»â †ýÈ ô»è µ ÿ ô»ƒƒÝƒƒÉƒƒƒO ÿ ½ƒƒƒø »ƒƒƒG ,AlƒƒýƒƒPƒƒÈ ôæ ,QÉwBðºk rO þÝÉw»Ü ,ºô»ñýwBðrPÜ»ü †ü ô»C »Ü ,þ…ü q»wôBø »PÉGºk rOAôk »Ü ½ÝðAs ÿºô»C ÿAôk »ðAõW .»Pw»Gq»ƒw »PÉGºk ï»Ü þÜ»üºôBì ½G µ RBܺk ôAô»O óBƒ„BƒK ,qAs õƒâµQƒ„»ƒâ ÿ q»ƒHƒðBƒìq»ƒÔ ÿAôAk ß»ƒƒü»ƒƒƒìBƒƒƒð »ƒƒƒG Qƒƒƒw»ƒƒƒGq»ƒƒƒw ÊG»G †ü ô»C µ RBܺlÉè þü râq»wôBø ÊG»G ,ß»ƒüºô»ƒñƒýƒì»ƒ¿ƒw µ zrƒO aƒýƒø ÿ sAo ,jB„ þPg»w þðBüu »è ºô»ðkrÜrýG µ òýwBðrPÜ»ü þƒðBƒÜBƒOºq»ƒw .QƒÉƒGºk »ðAõW óAõÉð þýPxü ô»„½g þðôõHPwô qk »Ü ÿ»ðBOBÜô»C ºô»PÈ o»âºk ,Qw»Gq»w ô ½ÝðAs þÝÈ qBÜlñÈõg Qw»Gq»w ,AlýɃO þðkrܽ„õìBø þìBXðºqºk »è ÿlýC .ºôõG óAô»C »Ü ,†ýýO»HüBO »G ,»ðAõW þ¾Bì ½G µ QÉwBðºk »ƒðAõƒW ,òƒÜ»ƒü ÿ ôBƒýƒwBƒð AlðBýðAõÉð »è þPxü ô»„½g †ü qBWAôk þwBýw þg¼kµ qBG Êèºô ,QÉGºk Qwô qk ß»ü »G »Pxü ô»„½g ô ôk ô»C ,RAkBð Ë o

“

,†ýýO»HüBO »G .ºôAk þPw»Gq»w þÈ o »è ,»ðBì¼ o ô»C þðBܺôAkô ô o þð»ìºs »ƒÜ »ƒè q»ƒø ,»ƒýƒƒýƒƒü ô ô vƒƒÉƒƒì þƒƒÝƒƒÉƒƒð»ƒƒìºs þO»¾ôºk þƒðôõƒHƒPƒwô qk þƒðBƒÜBƒOºq»ƒw ÿAôk þPg»w þð»ìºs ôõÜBO ,ºô»ØArÉÌ ½G »ÝÉðkrܺuBƒìBƒC »ƒOAô .óBƒÜ»ƒèBƒÕƒð»ƒC ÿ»„»G ô»è ,kq õÜ þè»â þðBÜ»ýýðBGq õØ þðBì¼ o ,òýÉ¿G QÈ rܺk .AlðBPƒwkq õƒÜ ,AkôArÜ|R»ƒè R»ƒè þƒÝƒÉƒOÂô »ƒè òƒü ô»ƒC ô»G ,»ýýÔArâ½ýG µ þü ô ô vÉì þÝÉðBì¼ o ÿ ô ô vÉì »è zBG ,ºô»Ü»üæ»è ÿ»ƒüBƒOAô ôBñÉK »è ,RBܺk kq õÜ ÿºô»O»ð þýwBýw þÜ»ü滃è ,þƒPƒw»ƒGq»ƒw »ƒG òƒPƒ…ƒü»ƒâ óAõƒÉƒð þƒñƒü ô»ƒC þƒðBƒPƒwAk ,ºô»ƒ…ƒü rƒO þƒÝƒÉƒ`ƒÜ µ kq õƒÜ þƒÜ»ƒü»ƒâq»ƒíƒƒ…ƒƒÉƒƒK .ºô»PÈ pÉâºk ½G óBìkAlлG ÿ ôõP…ýðAk »ƒƒè zBƒƒG ,»ƒƒðBƒƒì¼ o ô»ƒƒƒC þƒƒƒÜ¼ oºôBƒƒƒð »è »Ü ,RBܺk kq õÜ þÝÉðAtÉg ÿ»P„ºs õâ ,ºô»ðBýðôõGkq õÜ ÿ ½ø »G µ òüuºk kAlлG þƒƒü sAôBƒƒýƒƒW ÿ ô ô o»ƒƒGô ô o »ƒƒ…ƒƒýƒƒì»ƒƒø .ºô»O»ðôõG þwBýw þì»Pw µ þO»üAô»O»ð þÝÉܼ rý_ »è ÿ»Ü»O»GBG ,»ðBì¼ o ô»ƒC ÿ týéãñýC þðBìs »G ô ºôArýâqºô þÍýØAô ,»Ü»ðBì¼ o þ_q»â»C .óBì¼ o »ƒOºôArƒÜ ÎýØAô »è Q„qAs õâ µ »ýýìtýèBü o þÝÉðBì¼ o þìºkq»w »Ü ,RBܺk ÞÉðBìºkq»ƒw µ µ jBƒƒƒ„ þƒƒƒðBƒƒƒƒü u µ óBƒƒƒƒÜBƒƒƒƒPƒƒƒƒ„»ƒƒƒƒø ,Al…ü»ì»C Á»â»è Êèºô ,»ýýO»üBâq»í…ÉK ,ºôArwôõð óAõW ÿ»ðBýýGºk»C þÝÉðBìs »G ,Ak»ƒÜ»ƒðBƒƒì¼ o þƒƒñƒƒÈõƒƒ„ óAlƒƒð»ƒƒ_ »ƒƒè µ Öƒwºô »ƒè óAõƒW þƒÝƒÉƒO»ƒýƒü rƒƒÍƒýƒ„ ÿApÈ ô .QÈ rܺk ÊK þPw»ø Akºô»ðApÉâ þƒñƒÈõƒ„ »ƒÜ ,Ak»ƒÜ»ƒðBƒì¼ o »ƒè òƒÈõƒƒ„

r8:Layout 1

12/15/2012

4:27 PM

Page 1

8

2012/12/17 »í컄 ôôk )341( ºqBìu

| qBükBð »`íýð Aô»ø þðBÜ»ýýLw ºq ô»ø »G Þü qBO »`íýð ô»„ | Á½_ºõýð ïBØ»„ þGAq»„ QxÉK þì»O þðu ºô»ðBíÉK Bwôõðºk þìq»ð »G| ºô»ñýñÉíG ÊGºk ºô»„ ô»C òülðBü»â þÉO :ºô»ðAoBK ÿºõÉ„ »è | ÿ»âºk þO»íÝýc »è rOAôk ,ʾºk ÞÉP„ BíÉø þðBìs »G Q„ôrw !þO»K þO»íÝýc »è Rrâ óBíÈ õâ ßô ôrHñxýC »è Ak óBìæ ÞÉéÉOõø »è ï»XñÉK þì½ùð þÝÈ q ô ôu óBíðAõÉð þðBìs ÿºô»ñü s ¼k ½G ,ôõG z»G ºkBG ÿ»¾BýK ô ôk -ß»ü Ëô»è óBü ,ÊG ºrÉè ,»Ü»ü ߺô óBýðBìs óBܺõÉÜ ó ôõHPw»ì ÿ»Ñ¾Ak ô þHü q»Ð ô óAqBG Bøºôq»ø ÊG þPw»G»ì q»â»C ÊðAsºk †ükq»G þðBìs ¼ rì ºô»ðBý…ýðBÜBðBì »G »ðB„ô ô»C þãð»øq»Ô »è ºpK þgBð Akºk óBü oôõO ÞÉñOô»Üq»w»…Ô ôõܺô òü½K þÝÉPwºk ï»G »üAlðôõHPgõK »è ÿºô»ðBì »üAõâ ,ºô»OBgºk óBü q ô ôk !»ðôõGApìõâ ô ºs ½¾BC Ak»ñý`ñG »è þígõO :þPgõK ÊW ôBð »ñü ôõ_ ºô»„½g þÝÈ ô»„ ïºk »G ï»Ü»ðu Á»â»è q ôõñxÉG ÿBýèõg ô q ôõPw»C þOôõxÜArO ô ×»hÉK ÿBìq»â

ºô»üB`ÉK óBìBPðBW »Ü þðBü»G ºô»éÉOõø ÿ»âqºk þÔBw ÿ»„ôõ„ õükô»è krܺk þÈ oºôB_ ÞÉðu þýüBìqBO Qw»ì »`íýð | !½g»G»ðBíPì ô »ðBøB„ ,qBükBð ºõýð | ôõG qBük ºô»ýðkrÜB„Bì»O ô óBPwºô ÿq ½W»G !ºô»ðBì ½G BÝG Êè ïôõìq»Ô Qxü õüºk !q ½g þÝ…ýO »è Akô»C Á»â»è ºô»íÈ õPG BñÌ»ìBì | Ë õâ »PÉG îð½Ü þÜ»ýýðAq ½â ÿsAôBC ÿºô»C ôõܺô ,krÜ ÀÔBÐ ºô»ÝÉP„ »G ï½g .îü o»LÉO Alüæ»G ºô»ÝÉãñì»ãñì »G ºôBwôõð ºô»ðBíÉK Q„ôrw .ôõg »G ó ôõG óBýÝÈlð»ø »Ü ºô»ýýðBÜ»ð½Ü »O»ÙýØ»ø »G óBíðBÜ»_ôõK »Pw»G»ì »G óBü u ºôBì»ð þݾ»Ü | »ýýO»CqõW ÊG †ýðôõHý¾Bck»G ÿ ½ø .þO»ÌBð»ÙÉG ô þPxü ô ½g ÿAoºq»w ,óºô»ÝÉñÈ õ„ ôõì»ø »G óBÜ»¾BXð»W »ðô»g | M¾BC ôºq»G B…ݾ»ø þGAq»„ þðu ºôºôBÝ„ þÝɾk »G | .Ak óBì»Üºq»Ô»w »G óBìºvÈ qk †ü»íÉC

ßôôrHñxýC »è RqõÜ þÜ»ü ôõ…K

ÂôlG»Ì kB…¾k

ºq»Xð»K ÿ»„ôõ„ »è Akºk ÿ»„ô ô pK þOô ô o »G †ýýGAq»„ þðu :ºô»ìôB_ ºôõ_»ð ô»g þðBü»G BO»ø ô»„ ºô»ðôõGºk pg óBÜAr_ ÿq ôºk »è óBܺq ô»ø óBÜ»Pgºqk þÝè»K ôBð»è Qw»Gºk ÿ»Ý`È o óAqBG Akæ ÿºô»…ì»C þìBùéýC »ñ„»_ ô»è ÿºô»ðôõHOô ôq ?óBü»ìBÜ ?Ëôºk þ_ »ðu ô»C -»gAs ½Ø »è ºôõPwôõð »ü»Ü½è RõãOºk -ºô»ðBýì»C þðô»g »ìôõ_ »èôõK»K þ¾BG »G -»üAlü»„ þðôõñW»ì -óBü ô»C þÝè ½G îü pÔ ëôõHèõG þéW»G ïrÈ u»è ôõG ÿo½_ºo½_ ÞÈ ôBC ïq»w»è ôõG ÿo½øô|Ú¿G ó ô»g ºôºq»Xð»K ÿ»„ôõ„ »G lðBwôõð îPwºk ô ôk ºô»ÝÈ qAk »G ó ôõGôõG kqºs Êìq»ø ô ôk ?JAq»„ þðu Êì»ãPG ó ½_ ?ÁBü»g ÿôBýK Êü»ãìºk ó ½_ Ak þðBíÉè kqBw þÜ»üBG !ºôºkq»K ÿBð»K »è !ºô»ðqB…ðBìºk óBÜ Â»â óBì»Pw»W þÝwBð ÿ»¾ôõW :þð»íük »P„»ø»G ÿBíÉø óBì»Pw»G ÿôAqBK ÿs ½w | ½ðBýK »G ôõG Êè óBíì»XñÉK þì½ùð ÿq ô ôu Ëuõܺk Û»øBð »G þGAq»„ þðu »Ü ÞÉOÂô þü qºôºrýG ÿ»ñÈ ô »G B…g»ð aýíñG »ýýð eýw»ì ºôArwAõ¾»ø ºô»ü s»ìõâ þÝK ¼ rO »G ÿºqAlÉw ô»C ºôAquõÜ þâqõØ »è çü»è »ÝÉðôõñW»ì -ºôõOrâ Êè óBü»âqºkq»G óBܺoõhýw -AkBð †ýýøAô»â ô ºk»üB„ Aô»ø kAsBC ÿAô»ø þýGAq»„ QxÉK þì»O þðu »ü ½O ô òì ÿk»üB„ ô»„ ï»C þOqõÜ ÿôõ…K þOºs s»è ½G ô óBíðAõÉð ÿ»ðBíPì ½G ô Qü qAlðAõýì ½G zBK õw | .óBìºô»„ þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð þôlG»Ì óAq½w

|w w w . c a w d e r . o r g

soranmail@yahoo.com

‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪132‬‬

‫‪www.cawder.org‬‬

‫ذمارة (‪ )132‬دوشةممة ‪2012/12/17‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكي رؤشنطةريية لةسةر ئيسالمطةرا‬

‫بۆ دەبێ میسریەكان دەنگ به«‌نه‌خێر» بەرەشنوسی دەستوری نوێ بدەن؟‬

‫تامان شاكر ‪ -‬میسر‬ ‫یاس���اكان ژیان رێكدەخ���ەن و ماف و‬ ‫ئەركی تاكەكان دیاری دەكەن‪ ،‬دەستوور‬ ‫جۆری دەس���ەاڵتی واڵت دیاری دەكات ‪،‬‬ ‫ئایا ئەو واڵتە پاش���ایەتیە‪ ،‬یان كۆماری‬ ‫‪ ،‬سیس���تەمی حكومەت پەرلەمانیە‪ ،‬یان‬ ‫سەرۆكایەتی‪ .‬وەك لە كەناڵەكانی میسر‬ ‫گفتوگۆی چرو پ���ری لەبارەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫دەس���توور وشەیەكی فارس���یە و لە رێی‬ ‫توركەكانەوە هاتۆتە نێو عەرەبەكانەوە‪،‬‬ ‫لە قامووسی عەرەبەكاندا وشەیەك نییە‬ ‫بەنێوی دەستوور‪.‬‬ ‫دەس���توور بریتیە لە كۆمەڵێك یاسا‬ ‫و رێس���ا كە كاری حكوم���ەت و خەڵك‬ ‫رێكدەخ���ات‪ ،‬بە مەرجێك مافی هەمووان‬ ‫بپارێزێت و دەس���تكاری ژیانی سیاس���ی‬ ‫و فك���ری و ئاین���ی تاكەكان ن���ەكات ‪.‬‬ ‫ل���ە زۆربەی واڵت���ان گ���ەل نوخبەیەك‬ ‫هەڵدەبژێرێت بۆ نووسینەوەی دەستوور‬ ‫و دوایی دەخرێتە بەردەم گەل بۆ ئەوەی‬ ‫دەنگی لەسەر بدات‪.‬‬ ‫میسر یەكەم واڵتی خاوەن دەستوور‬ ‫بووە لە مێ���ژووی مرۆڤایەتیدا‪ ،‬بەناوی‬ ‫(قان���وون تح���وت) ك���ە مەلی���ك مینا‬ ‫لەس���اڵی ‪ 4200‬پێش زاین دەریكردووە‪،‬‬ ‫دەكرێ بڵێن ئەو یاسایە پێش یاساكەی‬ ‫حاموراب���ی بووە بە ‪ 2500‬س���اڵ ‪ ،‬دوای‬ ‫فیرعەون���ەكان بەتایبەتی لەس���ەردەمی‬ ‫بنەماڵ���ەی پێنجەم���ەوە بایەخی���ان بە‬ ‫دەس���توور داوە ‪ ،‬دوای هاتنی ئیس�ل�ام‬ ‫و لەس���ەردەمی (عومەری كوری عاس)‬ ‫بەپێی ش���ەریعەتی ئیس�ل�امی كاروباری‬ ‫خەڵكی میسر بەرێوە دەچوو‪ ،‬تا كۆتایی‬ ‫سەدەی نۆزدەم‪ ،‬كە میسریەكان تێكەڵ بە‬ ‫كلتوری رۆژئاوایی بوون‪ ،‬سەرسام بوون‬ ‫بە قانوونی فەرەنس���ی‪ .‬یەكەم دەستوور‬ ‫لە ساڵی ‪ 1882‬نووسرایەوە لە سەردەمی‬ ‫خدێوی توفیق‪ ،‬ب���ەاڵم ئینگلیزەكان ئەو‬ ‫كاتە حوكمی میس���ریان دەكرد‪ ،‬رەتیان‬ ‫كردەوە و نەیانهێش���ت كاری پێبكرێت‪،‬‬ ‫تاوەكو لە ‪ 19‬نیسانی ساڵی ‪ 1923‬یەكەم‬ ‫دەستووری نووسرایەوە بۆ ئەوەی كاری‬ ‫پێبكرێت ‪ ،‬لەیەكەم پەرلەمانی میسری لە‬ ‫‪ 15‬ئاداری ساڵی ‪ 1924‬ئەو دەستوورە لە‬ ‫ساڵی ‪ 1923‬نووسرایەوە تا ساڵی ‪1930‬‬ ‫كاری پێكراو ت���ا ‪ 1935‬پەراوێز خراو لە‬ ‫‪ 1935‬وە جارێكی ت���ر كاری پێكرایەوە‬ ‫ت���ا كەوتنی حوكمی پاش���ایەتی ‪1952‬و‬

‫رۆیشتنی مەلیك فارووق لە میسر‪.‬‬ ‫ل���ە ‪ 1953‬سیس���تەمی واڵت ل���ە‬ ‫پاشایەتیەوە گۆرا بۆ كۆماری و جەمال‬ ‫عبدالناس���ر و ه���اورێ ئەفس���ەرەكانی‬ ‫ئیعالنێكی دەستووریان دەركرد و كاریان‬ ‫پێك���رد تا نووس���ینەوەی رەشنووس���ی‬ ‫دەس���توورێكی نوێ لەگەل سیس���تەمی‬ ‫كۆماری رێك بكەوێ‪.‬‬ ‫لە س���اڵی ‪ 1956‬كار بە دەستووری‬ ‫تازەك���را‪ ،‬دوای یەكێت���ی نێوان میس���ر‬ ‫و س���وریا ل���ە ‪ 1958‬ت���ا ‪1964‬كار بە‬ ‫دەستووری یەكێتی نێوان میسر و سوریا‬ ‫كرا‪ ،‬لە س���اڵی ‪ 1971‬دەستوورێكی تازە‬ ‫نووسرایەوە‪.‬‬ ‫ل���ە س���اڵی ‪ 1980‬هەندێ���ك مادەی‬ ‫دەس���تووری هەم���وار كرای���ەوە‪ ،‬ل���ە‬ ‫س���الی ‪ 2005‬جارێك���ی تر م���ادەی ‪76‬‬ ‫هەم���وار كرایەوە كە پەیوەس���ت بوو بە‬ ‫هەڵبژاردنی س���ەرۆك كۆمار راس���تەوخۆ‬ ‫لەالی���ەن خەڵك���ەوە‪ ،‬بۆ یەك���ەم جار‬ ‫هەڵبژاردنی س���ەرۆك كۆمار لە میس���ر‬ ‫بەرێ���ووە چوو‪ ،‬لەدوای شۆرش���ی ‪25‬‬ ‫یەنایر بریاری نووسینەوەی دەستوورێكی‬ ‫ت���ازە درا ك���ە زۆرب���ەی ئەندامەكانی‪،‬‬ ‫ئەندام���ی حیزبی ن���ووری س���ەلەفی و‬ ‫حیزبی "حریە و عەدالە"ی باڵی سیاسی‬ ‫"ئیخوان موس���لمین" بوون‪ ،‬رەشنووسی‬ ‫دەس���توورێكیان ئامادەك���ردووە‪ ،‬لەوێدا‬ ‫دەوڵەتی میس���ر دەكات بە دەوڵەتێكی و ش���ەریعەتی ئیس�ل�امی تاك���ە بنەمای دواناوەندیش دەوڵ���ەت بەرپرس نییە لە‬ ‫هاوكاری قوتابیان لە زانكۆ‪ ،‬بەو پێیەش‬ ‫ئیسالمی سوننی و هەموو دەسەاڵتەكان تەشریعە لە واڵت‪.‬‬ ‫لە دەستی س���ەرۆكی واڵت دەبێت‪ ،‬ئەم‬ ‫ل���ە مادەی ‪10‬دا‪ ،‬كە باس���ی خێزان رێ���ژەی بێ���كاری زیاد دەبێ���ت‪ ،‬چونكە‬‫دەس���توورە رەچ���اوی م���اف و ئازادی دەكات‪ ،‬دەوڵ���ەت یارمەت���ی ژن دەدات خەڵك توانای نییە لەسەر حیسابی خۆی‬ ‫تاكەكانی نەكردووە‪ ،‬تەنها لەبەرژەوەندی ل���ەكاری دەرەوە و ماڵ���ەوە‪ ،‬دەبێ ژن بخوێنی‪.‬‬ ‫مادەی ‪ 43‬حكومەت وەسایەی هەیە‬‫حیزب���ە ئیس�ل�امیەكاندایە ‪ ،‬بنەماكانی زۆرترین كارەكانی لەماڵەوە ئەنجام بدات‬ ‫شۆرش���ی ‪ 25‬یەنایری رەچاو نەكردووە و ژن بێجگە لە مناڵ دروس���تكردن هیچ لەسەر خەڵك و رێنوییان دەكات‪.‬‬ ‫مادەی ‪ 48‬حكومەت دەتوانێ هەموو‬‫كە میس���ر دەوڵەتێك���ی مەدەنی بێت و كارێك���ی ت���ری نیی���ە‪ ،‬و لەكاتی مردنی‬ ‫نان و ئازادی و دادپەروەری كۆمەاڵیەتی پی���اودا ژن هیچ رۆڵێك���ی نامێنێ لەناو ئەو گۆڤار و رۆژنامە و كەناڵە ئاسمانیانە‬ ‫دەس���تەبەر بكات و كەرامەتی ئینس���ان خێزاندا و باوك���ی پیاو دەبێتە وەصی و رابگرێ ئەگەر ئەو بەرنامانە پەخش نەكات‬ ‫بپارێزێت ‪.‬‬ ‫مام دەبێتە سەرپەرشتیار و دایك بەپلەی ك���ە لەگەل ئاداب���ی كۆمەڵگە نەگونجێ‪.‬‬ ‫هەروەها هیچ ش���تێك بەب���ێ رەزامەندی‬ ‫رەشنووسی دەستووری نوێ بێجگە لە سێیەم دێت‪.‬‬ ‫دیباجەكە ‪ 236‬مادەی لە خۆی گرتووە‪،‬‬ ‫تەمەن���ی ش���وكردن ب���ۆ كچ���ان حكومەت نابێت دابنرێت‪ ،‬تەنانەت سایتی‬‫لێرەدا بە كورتی الیەن���ە نێگەتیفەكانی هەڵگی���راوە‪ ،‬دەتوانن لەه���ەر تەمەنێك ئەلەكترۆنی و الپ���ەرە كۆمەالیەتیەكانی‬ ‫دەخەینە روو‪:‬‬ ‫ئەگ���ەر زۆر منداڵیش بێت ش���ووبكەن‪ .‬وەك تویتەر و فەیسبوك‪.‬‬ ‫ دەوڵ���ەت رێیپێدراوە ك���ە گوێ لە‬‫‪ -‬مادەی ‪ 236‬پەیوەس���تە بە ئیعالنی واتە لە تەمەنی ‪ 9‬ساڵیش بێت‪.‬هەروەها‬

‫تاك���ەكان بك���ەن‪ ،‬بەپێی ئ���ەم مادەیە‬ ‫لەگەرەك���ەكان لێژنەی (ام���ر بالمعروف‬ ‫ونهی ع���ن المنكر) دروس���ت دەكرێت و‬ ‫دەتوانن سزای كوش���تن و لێدان بەسەر‬ ‫خەڵكدا بسەپێنن‪.‬‬ ‫م���ادەی ‪ 50‬باس لە خۆپیش���اندانی‬‫هاواڵتی���ان دەكات‪ ،‬ك���ە ناتوان���ن بەبێ‬ ‫مۆلەت خۆپیشاندان بكەن ‪.‬‬ ‫مادەی ‪ 2‬دەس���توور ساڵی ‪ 1971‬كە‬‫یەكسانی لە نێوان ژن و پیاودا دەپاراست‬ ‫لە ماف و ئەركدا‪ ،‬لە رەشنووس���ی تازە‬ ‫دەڵێ‪" :‬ش���ەریعەتی ئیسالم سەرچاوەی‬ ‫سەرەكی یاس���اكانە و لە مادەی ‪ 219‬بە‬ ‫ئاشكرا هاتووە( ش���ەریعەتی ئیسالم و‬ ‫ئسوڵی فقهـ و سەرچاوەكانی لە مەزهەبی‬

‫بەالمەوە سەیرە كە ئیسالمیەكانی كوردستان كە مافی دەنگدانیان‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەندە بەشان و باڵی ئەم رەشنووسی دەستوورە هەڵ دەدەن‬ ‫‪ ،‬ئەگەر دەستوورێكی بەم شێوەیە لە كوردستان بنووسرێتەوە دەڵێن‬ ‫قۆرخكردنی دەسەاڵتە و پێی رازی نابن‬ ‫دەس���توورییەی مورس���ی ك���ە ل���ە ‪ 21‬مافی مومارەسەكردنی سیاسەت لە ژنان‬ ‫نۆڤەمب���ەر دەریك���رد‪ ،‬خ���ۆی خاوەنی دەستێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەرسێ دەسەالتی دادوەری و یاسادانان‬ ‫ هیچ مادەیەكی دەستووری دانەنراوە‬‫و جێبەجێكردن���ە بەب���ێ ئ���ەوەی كەس ب���ۆ چارەس���ەركردنی مندااڵن���ی س���ەر‬ ‫بتوانێ لێپێچین���ەوەی لەگەڵدا بكات‪ ،‬بە شەقامەكان كە رێژەیان ‪ 2‬ملیۆن منداڵە‪.‬‬ ‫دەنگدان بە رەشنووس���ی تازە موورسی‬ ‫مادەی ‪ 12‬باس لە تەعریبی خوێندن‬‫واز لەم دەسەاڵتانە دێنێت‪.‬‬ ‫دەكات‪ ،‬خوێندن���ی ئیلزام���ی تەنها لە‬ ‫‪-‬میس���ر والتێكی عەرەبی ئیس�ل�امیە قۆناعی سەرەتایی دەبێت‪ ،‬دوای خوێندنی‬

‫خودناسی و‬ ‫خوداناسی‬ ‫‪2‬‬

‫پەیوەن���دی تەلەفۆن���ی سیاس���یەكان و‬ ‫هونەرمەندان و كەس���ایەتی و هاواڵتیان‬ ‫بگرێت‪ ،‬هەروەها چاودێ���ری كۆبوونەوە‬ ‫گشتی و تایبەتیەكان بكات‪ ،‬بەبێ ئەوەی‬ ‫ك���ەس بتوانێ داوای یاس���ایی لەس���ەر‬ ‫حكومەت تۆمار بكات‪.‬‬ ‫ل���ە م���ادەی ‪ 49‬دا دەوڵەت و خەڵك‬‫بۆی���ان هەی���ە چاودێری ژیانی ئاس���ایی‬

‫مەالی ‹ژن›‬ ‫نەك مەالژن‬ ‫‪3‬‬

‫ئەهل���ی س���ونە و جەماعە س���ەرچاوەی‬ ‫دەس���توورن)"‪ .‬هەر لەبەر ئەمە بەشێك‬ ‫لە خەڵكی مەدەنی و ئیس�ل�امی میانرە و‬ ‫قبوڵیان نەبوو‪ ،‬دواتر لە نووسینی رەش‬ ‫نووسی دەس���توور كش���انەوە ‪ ،‬وەهیچ‬ ‫ئاماژەیەك بەوە نەكراوە كە میسر واژۆی‬ ‫لەس���ەر پرۆتۆكۆلە نێ���و دەوڵەتیەكان‬ ‫كردووە س���ەبارەت بە مافەكانی مرۆڤ‪،‬‬

‫ئەو خاڵ���ەش ناكۆكە لەگەل كۆمەڵگەی‬ ‫نێودەولەتی ‪ ،‬میس���ر واڵتیكە كێش���ەی‬ ‫ئابووری و كۆمەاڵیەتی و نەخوێندەواری‬ ‫و تەندروس���تی هەیە و ئەو كێشانەش بە‬ ‫وتنەوەی ش���یعاری ئیس�ل�امی چارەسەر‬ ‫نابن‪.‬‬ ‫مادەیەكی دەس���تووری نیە كە مافی‬ ‫ئابووری و كۆمەاڵیەتی كرێكار و جوتیار‬ ‫و ژن ومن���داڵ بپارێزێت ‪ ،‬لەوەوە بۆمان‬ ‫دەردەكەوێت رەشنووس���ی دەستوور زۆر‬ ‫هەژارە‪.‬‬ ‫لەمادەی ‪15‬دا هاتووە كە كش���توكاڵ‬‫یەكێك���ە لە بنەم���ا گرنگەكانی ئابووری‬ ‫واڵت‪ ،‬بۆی���ە دەوڵ���ەت بایەخ���ی زۆری‬ ‫پێدەدات‪ ،‬لە كاتێكدا باس لە پیشەسازی‬ ‫و وزەوی و سامانی سروشیتی و ئاژەڵی‬ ‫نەكراوە‪ ،‬مادەیەكی دەستووریش نیە بۆ‬ ‫پاراستنی مافی جوتیاران‪.‬‬ ‫مادەی ‪ 129‬رێگە نادات بە هەركەسێك‬‫خۆی كاندید ب���كات بۆ پەرلەمان‪ ،‬دەبێ‬ ‫كاندیدەكان هەڵگری بڕوا نامەی بەرز بن‪،‬‬ ‫بەوەش نوێنەری كرێكار و جوتیار بۆیان‬ ‫نیی���ە نوێنەریان هەبێت ل���ە پەرلەمان‪،‬‬ ‫بەوەش لە سەدا ‪ 70‬ی خەڵكی میسر بێ‬ ‫نوێنەر دەبن‪.‬‬ ‫ل���ە مادەی ‪149‬دا ئەو دەس���ەاڵتە بە‬‫س���ەرۆك كۆمار دەدات ك���ە بە پێی ئەو‬ ‫دەس���ەاڵتەی هەیەتی یاسای لێبووردنی‬ ‫گش���تی بۆ كەس���انێك دەربكات ئەگەر‬ ‫تاوانباری���ش ب���ن‪ ،‬هەروەه���ا رێگ���ە بە‬ ‫دادگایی خەڵكی مەدەنی دەدا لە دادگای‬ ‫عەسكەری دادگایی بكرێن‪.‬‬ ‫ئەو م���ادە دەس���تووریەش البرا كە‬‫فرۆشتنی زەوی س���ینا قەدەغەكردبوو‪،‬‬ ‫دەنگۆی ئ���ەوەش هەیە ئەو مادەیە بۆیە‬ ‫البراوە ‪ ،‬گوایە ئیخ���وان رێكەوتوون كە‬ ‫بەكرێ بیدەنە ئەمریكی���ەكان بۆ ماوەی‬ ‫‪ 90‬سال‪ ،‬بەمە ئەمنی ئیسرائیل پارێزراو‬ ‫دەبێت‪ .‬ئەم هەواڵە بوونی هەیە ‪ ،‬لەكاتی‬ ‫س���ەردانەكەی هیالری كلنتون لە مانگی‬ ‫نۆڤەمبەری ئەمسال ئەم رێكەوتنە كراوە‬ ‫‪ ،‬بەاڵم بەش���ێوەیەكی فەرمی پشتراست‬ ‫نەكراوەتەوە ‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ل���ە میس���ر روو دەدات‬ ‫شەرمەزاریەكی گەورەیە ‪ ،‬بۆ مافی مرۆڤ‬ ‫و هەموو ئەوانەی ئەم رەشنووس���ەیان‬ ‫نووسیوەتەوە‪ ،‬مەبەستیان دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتێك���ی ئیس�ل�امیی س���ونە و‬ ‫هاوش���ێوەی ئێران���ی ش���یعە‪ ،‬بەالمەوە‬ ‫س���ەیرە كە ئیسالمیەكانی كوردستان كە‬ ‫مافی دەنگدانیان نییە‪ ،‬ئەوەندە بەش���ان‬ ‫و باڵی ئەم رەشنووس���ی دەس���توورە‬ ‫هەڵ دەدەن ‪ ،‬ئەگەر دەس���توورێكی بەم‬ ‫ش���ێوەیە لە كوردس���تان بنووسرێتەوە‬ ‫دەڵێ���ن قۆرخكردنی دەس���ەالتە و پێی‬ ‫رازی نابن ‪ ،‬باشترە واز بێنن و خەڵكی‬ ‫میسر خۆیان بریار لە چارەنووسی خۆیان‬ ‫بدەن ‪.‬ئیسالمیەكانی كوردستان بەرگری‬ ‫لە شتێك دەكەن كە خۆیان خەونی پێوە‬ ‫دەبینن‪.‬‬ ‫ل���ە كۆتایدا دەڵێم لە كۆیی ‪ 14‬هەزار‬ ‫دادوەر (ق���ازی) ‪ 3‬هەزاری���ان ئامادەن‬ ‫سەرپەرشتی دەنگدان لەسەر رەشنووسی‬ ‫دەستوورێكی لەمجۆرە بكەن‪.‬‬

‫سیگموند فرۆید‬ ‫و راڤه‌كردنی‬ ‫‪ 4‬ئایین‬

‫‪2‬‬

‫ذمارة (‪ )132‬دوشةممة ‪2012/12/17‬‬

‫خودناسی و خوداناسی‬ ‫تەئویلە دەستەبەر دەبێت كە سۆفیەكان‬ ‫ئەنجامیان داوە‪ ،‬كە دەرچونی تەواوە لە‬ ‫ڕواڵەتی دەق ‪ .‬ل���ەو لۆژیكی پەیوەندیە‬ ‫پەرستش���گەرایەی نێوان خود و خوداش‬ ‫دەچێتە دەرەوە‪ ،‬كە ئاماژەمان پێدا ‪.‬‬

‫خەسرەو میراودەلی‬ ‫(خ���ود) ئ���ەو زاراوەیەیە ك���ە لە ناو‬ ‫ف���ەزای ئاینداری ئێم���ەدا‪ ،‬پتر لە میانی‬ ‫باس���كردن ل���ە سەرزەنش���تی نەفس و‪،‬‬ ‫كات���ی بیركەوتنەوەی ك���ەم و كوڕی و‬ ‫ڕودان���ی تاوان���دا بەكاردەهێنرێ���ت‪ .‬ئەو‬ ‫(خود)ەی لەسیاقی ئەدەبیاتی ئیسالمیدا‬ ‫بە (نفس) ن���اوزەد دەكرێ���ت ‪(.‬نفس)‬ ‫یش لەم ئەدەبیاتەدا بە گش���تی‪ ،‬وەك‬ ‫بابەتێك بەكار دەهێنرێت كە تایبەتە بە‬ ‫سروتەكانی پەرستش و ئەو مەسەالنەی‬ ‫ل���ە خان���ەی (تەزكی���ەی نەف���س) دا‬ ‫ڕیزبەند دەكرێن ‪.‬ڕوونتر و ڕاش���كاوانەتر‬ ‫بڵێی���ن وەك (مضاف الی��ه) بۆ چەمكی‬ ‫(تزكیة)‪ ،‬كەبە واتای پاككردنەوە دێت‬ ‫بەكاردەهێنرێت ‪.‬‬ ‫واتە بەكارهێنانی چەمكی (خود)‪ ،‬وەك‬ ‫زاراوەیەك كە بە مانای كەس���ێتی مرۆڤ‬ ‫و تواناكانی بە گشتی دێت‪ ،‬مرۆڤێك كە‬ ‫لە پ���ااڵ تواناكانیدا بۆ پاككردنەوەی داڵ‬ ‫و دەرون‪ ،‬بە تواناش���ە لە گەشەپێدانی‬ ‫هێزە ڕۆحی و مەعنەویەكانی دیكەی و‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵتە ئەقڵیە بااڵكانی ‪.‬مرۆڤێك كە‬ ‫بونەوەرێكە بۆ هەمیش���ە و بێ‌ پسانەوە‬ ‫دەبێت ب���ە دوای ماناكان���ی خودبوونی‬ ‫خۆی و‪ ،‬چەس���پاندنی ئ���ەو خودێتیەدا‬ ‫وێاڵ بێ���ت‪ ،‬مرۆڤێك ك���ە خاوەنی ئەقاڵ‬ ‫و ئ���ازادی ئی���رادە و‪ ،‬ڕۆح و دەرون و‬ ‫جەستەی تایبەت بە خۆیەتی وەك تاك‪،‬‬ ‫بونی نائامادەیە ‪.‬‬ ‫(خود) بەم مانا گش���تگیرەی لێرەدا‬ ‫مەبەس���تمانە‪ ،‬ل���ە فەرهەنگ���ی نوێی‬ ‫فیكریدا ل���ە بەرامبەر چەمكی (ذات) ی‬ ‫عەرەبی���دا بەكاردەهێنرێ���ت‪( ،‬ذات)ێك‬ ‫كە تاكانەییبونی خۆی‪ ،‬واتە فەردانیەتی‬ ‫خۆی‪ ،‬بوونی وەك تاكێكی س���ەربەخۆ‪،‬‬ ‫خاوەنی بەهایەكی زۆرە‪ .‬لێرەدا دەبینین‬ ‫ئێم���ە لەگەڵ چەمكی (ذات) دا‪ ،‬یاخود‬ ‫لەهەناویدا‪ ،‬چەمكێك���ی دیكەمان هەیە‬ ‫كەچەمكی(ف���رد) ە‪ ،‬بەمانای(ت���اك)‬ ‫‪.‬واتە(ذاتی���ە) و (فردانی���ە)‪ ،‬یان خوود‬ ‫بوون و تاكانەی���ی (تاكبوون) لە یەكتر‬ ‫جودا ناكرێنەوە ‪.‬‬ ‫هەردوو چەمكەكە‪ ،‬چەمكی (ذات) و‬ ‫چەمكی(فرد)‪ ،‬لە ئەدەبیاتی ئیسالمیدا‬ ‫سەبارەت بە بەكارهێنانیان لەگەڵ مرۆڤدا‪،‬‬ ‫دوو چەمك���ی ونن ‪.‬ون���ن وەك چەمك و‬ ‫وەك مان���اش ‪ .‬چەمكی (ذات)‪ ،‬لە دانە‬ ‫پاڵی خ���ودادا بە كارهاتووە (ذات الله)‪،‬‬ ‫لە زمانی كوردیشدا دەگوترێت (بە زاتی‬ ‫خوا) وەك س���وێند ‪.‬بەاڵم سەبارەت بە‬ ‫چەمكی (فرد)ەكە‪ ،‬ئ���ەوا بەرامبەر بە‬ ‫(خودا)ش هەر بەكار نەهاتووە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە جیاتی ئەم چەمكە‪ ،‬چەمكی (واحد) و‬ ‫(احد) بەكارهاتووە ‪ .‬چەمكی (وتر) یش‬ ‫وەك حاڵەتێكی دەگمەن‪ ،‬لە فەرمودەدا‬ ‫بە كار هاتووە‪ ،‬لە باس���ی نوێژی (وتر)‬ ‫دا ‪(( :‬ان الل���ه وتر یحب الوتر))‪ ،‬خودا‬ ‫تاكەو تاكیشی خۆشدەوێت ‪.‬‬ ‫شایانی باس���ە‪ ،‬چەمكی (فرد) یش‬ ‫تەنیا ل���ە ڕۆژی قیام���ەت و‪ ،‬لە باس و‬ ‫خواس و دیمەنی لێپرسیەوە و ترساندن‬ ‫و س���زاداندا هات���ووە ‪ (( :‬وجئن���ا بكم‬ ‫ف���رادی))‪ ،‬واتە‪ :‬تاك ت���اك دەتانهێنین‬ ‫(بۆ مەیدانی موحاس���ەبە)‪ (( ،‬وكلهم‬ ‫ا‌تی���ه ی���وم القیامە ف���ردا))‪ ،‬واتە ‪ :‬وە‬ ‫هەمویان لە ڕۆژی قیامەتدا دەچن بۆ الی‬ ‫(خ���ودا) بە تاك و تەنیای���ی‪(( ،‬ولقد‬ ‫جئتمونا فرادی كما خلقناكم اول مرة)) ‪.‬‬ ‫ڕەنگ���ە بگوترێت ل���ە جیاتی چەمكی‬ ‫(ذات) و (ف���رد)‪ ،‬س���ەبارەت ب���ە‬ ‫بەكارهێنان���ی ب���ۆ م���رۆڤ‪ ،‬چەمك���ی‬ ‫(انس���ان) و(بش���ر) هاتووە ‪.‬بەاڵم گەر‬ ‫سەرنج بدەین دەبینین چەمكی (انسان)‪،‬‬ ‫یان بۆ سەرزەنشتی ئەو بونەوەرە هاتووە‬ ‫((یاأیها االنس��ان ما غرك بربك الكریم ))‪،‬‬ ‫((بل االنسان علی نفسه بصریا))‪ ،‬یاخود‬ ‫بۆ دەرخستنی گەوەیی خودا لەبەرامبەر‬ ‫مرۆڤدا و بۆ ئاگاداركردنەوەی‪ ،‬كەئەمەش‬ ‫بەسیاقی پەرستشەوە پەیوەستە‬ ‫((ه���ل ات���ی علی االنس���ان حین من‬ ‫الده���ر لم یكن ش���یئا مذكورا ؟))‪(( ،‬یا‬

‫مرۆڤ و خودا‬ ‫پەیوەندی نێوان مۆڤ و خودا‪ ،‬لەزۆر‬ ‫ڕووەوە پەیوەندییەك���ی ئیش���كالئامێزە‪،‬‬ ‫گوزارش���تكردن ل���ەم پەیوەندییەش بە‬ ‫ڕس���تەی (پەیوەن���دی نێ���وان مرۆڤ و‬ ‫خ���ودا‪ ،‬پەرس���تنە )‪ ،‬چەندە هەڵگری‬ ‫گشتیبوونە‪ ،‬ئەوەندەش هەڵگری تەمومژ‬ ‫و ناڕۆش���نییە ‪.‬لەو س���ۆنگەیەوە كە ئەم‬ ‫ڕس���تەیە‪ ،‬چەندین پرس���یاری جودا بە‬ ‫دوای خۆی���دا دەهێنێ���ت‪ ،‬ل���ە نمونەی‬ ‫ئەوەی كە پەرس���تن چی ی���ەو چۆنە و‬ ‫ماهیەت و سنور و جۆرەكانی چۆنن؟‬ ‫ئاخۆ ل���ە دۆخ���ی ئەنجامنەدانی هیچ‬ ‫جۆرێك لە پەرستشدا‪ ،‬پەیوەندی نێوان‬ ‫مرۆڤ و خ���ودا‪ ،‬بمێنێت���ەوە یان نا ؟‬ ‫ێ چۆن بێت و چی بەس���ەر بێت ؟‬ ‫دەب��� ‌‬ ‫پەیوەندی نێوان پەرس���تش و خودبوون‬ ‫چییە ؟ ئەی پەیوەندی نێوان پەرستش‬ ‫و ئ���ازادی ڕۆح���ی‪ ،‬دەبێت چۆن بێت ؟‬ ‫دیسان لێرەشدا تووشی گرفتی ناساندن‬ ‫وپێناس���ەكردن دەبینەوە‪ ،‬بەو مانایەی‬ ‫ناوهێنانی هەرچەرمكێك كە لەم بابەتەدا‬ ‫دێن���ە بەردەمم���ان و‪ ،‬بە ش���ێوەیەكی‬ ‫سروشتی چەمكی ئاڵۆز و فرە ڕەهەندن‪،‬‬ ‫ناچارمان دەكەن لەس���ەریان بوەستین ‪.‬‬ ‫لێ���رەوە دەبێت بە دوای ئەوەدا وێاڵ بین‬ ‫كە چەمكی (خود بوون) یاخود (ذاتیە)‬ ‫چییە ؟ ب���ەو پێیەی بوونی مرۆڤی پێوە‬ ‫بەندە‪ ،‬هەروەها ماناو مەدلولی چەمكی‬ ‫(ئازادی) چۆن دیاری بكەین ؟ لە حاڵەتی‬ ‫گریمانكردنی ئەوەی كە خودا ئافرێنەری‬ ‫مرۆڤ���ەكان و كۆی گەردون و بوونیش���ە‬ ‫بە گش���تی‪ ،‬چۆن ئەگ���ەری ئەوە هەیە‬ ‫تێگەیش���تن لەو خودای���ە بكەوێتە پێش‬ ‫تێگەیش���تن لە مرۆڤ ؟! ئاخۆ دەبێت تا‬ ‫چەن���د ئەگەری ئاش���نابوون بە خودا و‬ ‫ماهیەت و سیفەتەكانی‪ ،‬لە دۆخێكدا كە‬ ‫مرۆڤ بە خودی خۆی تەواو نا ئاشنایە‪،‬‬ ‫ببێتە ئەگەرێكی مومكین ؟!‬ ‫هەوڵدان بۆ گەیشتن بە خوداناسی بە‬ ‫بێ‌ تێپەڕبوون بە خودناسیدا‪ ،‬كارەساتی‬ ‫خۆبەخ���ودا زانین���ی ل���ێ‌ دەكەوێتەوە‬ ‫‪.‬وەهمی ئاش���نا بوون بە خودا لە دۆخی‬ ‫نام���ۆ بون ب���ە خوددا‪ ،‬مرۆڤ تووش���ی‬

‫پەیوەندی نێوان مۆڤ و خودا‪ ،‬لەزۆر ڕووەوە پەیوەندییەكی‬ ‫ئیشكالئامێزە‪ ،‬گوزارشتكردن لەم پەیوەندییەش بە ڕستەی‬ ‫(پەیوەندی نێوان مرۆڤ و خودا‪ ،‬پەرستنە )‪ ،‬چەندە هەڵگری‬ ‫گشتیبوونە‪ ،‬ئەوەندەش هەڵگری تەمومژ و ناڕۆشنییە‬ ‫ایهااالنس���ان انك كادح ال���ی ربك كدحا‬ ‫فمالقی���ه ))‪ .‬چەمك���ی (بش���ر) یش بە‬ ‫مەبەس���تی جیاكردن���ەوەی م���ۆڤ ل���ە‬ ‫فریشتە‪ ،‬هاتووە ‪( :‬انما یعلمه بشر )‬ ‫((ماانزل الله علی بش���ر من شیئ ))‪،‬‬ ‫((ما كان لبش���ر ان یؤتی���ه الله الكتاب‬ ‫والحكم���ە والنبوە‪ ،‬ثم یق���ول للناس ‪:‬‬ ‫كونوا عب���ادا لی من دون الل���ه ‪،))....‬‬ ‫آ‌ل عم���ران‪(( .79 ،‬وما منع الناس ان‬ ‫یؤمنوا اذ جا‌ءهم الهدی اال ان قالوا ابعث‬ ‫الله بشرا رس���وال )) االسرا‌و ‪((. 94‬قل‬ ‫انما انا بش���ر مثلكم یوحی الی انما الهكم‬ ‫اله واح���د ‪ )).....‬الكهف‪(( .110 ،‬وما‬ ‫كان لبش���ر ان یكلمه الله اال وحیا او من‬ ‫ورا‌ء حجاب او یرسل رسوال فیوحي باذنه‬ ‫ما یش���اء ‪ )).....‬الشوری‪ . 51 ،‬لێرەدا‬

‫بە مانای مۆڤ بە گشتی دێت ‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ەو س���یاقانەش‪ ،‬ك���ە‬ ‫قورئ���ان تێیان���دا ب���اس ل���ە ڕێزگرتنی‬ ‫مرۆڤ دەكات و‪ ،‬ئ���ەوە بەبیری مرۆڤ‬ ‫دێنێتەوە كە گەردونی بۆ بەندەكانی ڕام‬ ‫كردووەو‪ ،‬نیعمەتگەلێكی پێ بەخشیون‬ ‫كە نایەنە ئەژمار‪ ،‬دیس���ان لە س���یاقی‬ ‫زەرورەتی پەرستش���دایە لە بەرامبەر ئەو‬ ‫نیعمەتان���ە ‪(( :‬ولق���د كرمنا بنی ادم و‬ ‫حملناهم فی الب���ر والبحر و رزقناهم من‬ ‫الطیب��ات‪ ،‬وفضلناه��م عل���ی كثیر ممن‬ ‫خلقن���ا تفضیال))‪ ،‬لە ئایەتی پێش ئەم‬ ‫ئایەتە و‪ ،‬لەو ئایەتەش���دا كەلە دوایەوە‬ ‫دێت‪ ،‬باس و خواس���ەكە ترس���اندن و‬ ‫وریاكردن���ەوەی مرۆڤە لە س���زای خودا‬ ‫‪.‬ئایەتی ((واتاكم من كل ما س���التموه‪،‬‬

‫وان تع���دوا نعم���ة الل���ه ال حتصوها ))‬ ‫ش���دا‪ ،‬بەم دێڕە كۆتای���ی هاتوە ((ان‬ ‫االنس���ان لظل��وم كف���ار)) ابراهیم‪34 ،‬‬ ‫چونكە لە بەرامبەردا بە ئەركی پەرستش‬ ‫هەڵناستێت ‪.‬‬ ‫ئەمەش ئەوەمان بۆ دەردەخات‪،‬‬ ‫كە ئەرك���ی مرۆڤ لە قورئان���دا‪ ،‬تەنیا‬ ‫بەندەیی و پەرستشە‪ ،‬هەر بۆیە سنوری‬ ‫ناس���ینی خودی خ���ۆی وەك مرۆڤ و‪،‬‬ ‫ناس���ینی خوداش وەك دروستكەرەكەی‪،‬‬ ‫ل���ەوە تێپ���ەڕ ن���اكات كە ئ���ەم جۆرە‬ ‫پەیوەندیە پەرستشگەرایە خوازیاریەتی‪،‬‬ ‫وات���ە ناس���ینەكە تەنی���ا لە س���نوری‬ ‫پێویستی پەرستشەكەدایە ‪ .‬قوڵكردنەوە‬ ‫و تۆخكردنەوەی ناس���ینی خود و خودا‬ ‫ل���ە ڕێگ���ەی قورئان���ەوە‪ ،‬تەنی���ا بەو‬

‫گەورەترین جۆری نامۆبوون دەكات‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا كەلەو وەهمەدایە كە ئاشناترین‬ ‫كەس���ە بە خ���ۆی و لە تەندروس���تترین‬ ‫جۆری پەیوەندیدایە لەگەاڵ خودی خۆیدا‬ ‫‪.‬پەلەكردن بۆ گەیشتن بە خوداو ناسینی‬ ‫خودا‪ ،‬مەترسیدارترین جۆری پەلەكردنە‬ ‫‪.‬ترس���ناكترینی ئەو دەرەنجامانەی لەم‬ ‫نێوەندەدا لە نەناسینی خود دەكەونەوە‪،‬‬ ‫بریتیە لەوەی كە مرۆڤ بۆ خۆی كۆمەڵێك‬ ‫سیفاتی بااڵ و ئایدیاڵی دەبەخشێتە خودا‬ ‫و‪ ،‬دواتریش بە پاساوی ئەوەی كە دەبێتە‬ ‫بەندەیەكی دڵسۆز و ڕاستەقینەی خودا‪،‬‬ ‫هەمان س���یفات دەبەخش���ێتەوە خودی‬ ‫خۆشی ‪ .‬بەو مانایەی‪ ،‬مادامەكی خودا‬ ‫خاوەنی س���یفەتگەلی حیكمەت و زانست‬

‫و كەماڵی بێسنورە‪ ،‬ئەوا ئەمیش‪ ،‬واتە‬ ‫بەندە موخلیسەكەش‪ ،‬دەبێتە هەڵگری‬ ‫هەمان ئەو س���یفەتانە ‪ .‬لێرەشەوەیە كە‬ ‫بەن���دەی ناوبراو‪ ،‬قەبووڵی ئەوە ناكات‬ ‫گوم���ان ب���ۆ حیكمەت و زانس���تی ڕەها‬ ‫و بێس���نوری دروس���ت بكرێت و‪ ،‬توانا‬ ‫ڕۆحی و زانس���تی و مەعریفیەكانی نابێت‬ ‫هەرگیز بخرێنە بازنەی مشت و مڕەوە!!!‬ ‫ئەم ئیش���كالیەتەش لە بنەڕەتدا لەوەوە‬ ‫دروس���ت دەبێت‪ ،‬كە م���رۆڤ دەیەوێت‬ ‫ل���ە ڕێگەی خوداوە خۆی بناس���ێت نەك‬ ‫ل���ە ڕێگەی خۆیەوە خودا بناس���ێت‪ ،‬لە‬ ‫كاتێك���دا دەبێت ناس���ینەكە لە خودەوە‬ ‫بۆ خ���ودا بێت نەك بە پێچەوانەوە بێت‪،‬‬ ‫ئەگەر نا ئەگەری خۆبەخوداكردن دەبێتە‬ ‫ئەگەرێكی مومكین !!‬ ‫یەكێك لەو بابەت���ە گرنگانەی دەبێت‬ ‫لێرەدا ئ���اگاداری بی���ن‪ ،‬جیاكارییە لە‬ ‫نێوان پەرستش���ی خودا (عب���ادة الله)‪،‬‬ ‫لەگەڵ ناس���ینی خودا (معرفة الله) دا‪،‬‬ ‫واتە لە نێوان پەرس���تش و مەعریفەدا ‪.‬‬ ‫دیارە دەشێت مرۆڤ زۆر ملكەچانە خودا‬ ‫بپەرس���تێت‪ ،‬بەاڵم لە ناسینی خوداوە‬ ‫دوربێ���ت‪ ،‬بەو پێیەی كە دەش���ێت ئەو‬ ‫خوا پەرس���تیە باشە‪ ،‬تەنانەت لە كەسی‬ ‫نەخوێندەواریش���ەوە چاوەڕێ‌ بكرێت‪ ،‬لە‬ ‫بەرامبەریشدا دەكرێت كەسێك ئاشنابێت‬ ‫بە ناس���ینی خ���ودا و (ئایی���ن)‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پەرستش���یش ئەنجام ن���ەدات‪ .‬كتومت‬ ‫لێرەشدایە كە سەرس���امبوون بە رامبەر‬ ‫كەس���انێك دێتە كایەوە ك���ە لە خودا و‬ ‫ئایی���ن دەكۆڵنەوە‪ ،‬بەاڵم پەرستش���یار‬ ‫نی���ن‪ ،‬تەنانەت دەكرێت بێباوەڕیش بن‬ ‫بە خودا و ئایین ‪ .‬لەو س���ۆنگەیەوە كە‬ ‫هەموو بابەتێك شیاوی لێكۆڵینەوەیە و‪،‬‬ ‫كەس���ی لێكۆڵیاریش ناچار نیە بە بوونی‬ ‫بڕوا بەوەی لێی دەكۆڵێتەوە (نە خوازەاڵ‬ ‫ئەنجامدانی پەرس���تش ب���ۆی )‪ .‬ڕەنگە‬ ‫لێرەدا بگوترێت مرۆڤ لە پااڵ ناس���ینی‬ ‫خ���ودادا‪ ،‬خودی خۆش���ی دەناس���ێت‪،‬‬ ‫قورئانی���ش ئەم ناس���ینەی ب���ە یەكەوە‬ ‫باسكردووە ‪ .‬بێگومان ڕوانینی ڕواڵەتیانە‬ ‫بۆ قورئان‪ ،‬ئەوە نیش���اندەدات كە ئەم‬ ‫دوو پڕۆس���ەیە تێكەڵن‪ ،‬واتە پڕۆس���ەی‬ ‫ناس���ینی خودو خودا‪ ،‬یاخود بەیەكەوە‬ ‫دێن و ڕوو دەدەن‪ ،‬بەاڵم لێرەدا دەكرێت‬ ‫بپرس���ین‪ :‬ئەگەر ناسینی خود‪ ،‬كارێكی‬ ‫ئەوەن���دە ئاڵۆزو س���ەخت بێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫ناس���ینی خودا چۆن بێ���ت ؟ بەڵكو ئەم‬ ‫تێكەڵكاریی���ەی نێ���وان ناس���ینی خودو‬ ‫خودا‪ ،‬بەئاس���انی زەمینە خۆش دەكات‬ ‫بۆ خۆبەخوداكردنی مرۆڤ و‪ ،‬شێواندنی‬ ‫شوناس���ی خوداش لە گەڵیدا ! مێژووی‬ ‫دورودرێ���ژی گەڕان���ی مرۆڤ ب���ە دوای‬ ‫خودادا‪ ،‬لە الیەن ئاینناس و فەیلەسوف‬ ‫و عارف و س���ۆفیەكانەوە و‪ ،‬گەیش���تن‬ ‫ب���ە چەندین لێكدانەوەی جۆراوجۆر و دژ‬ ‫بەیەك‪ ،‬تەنانەت بوونی ئەم دیاردەیە لە‬ ‫ناو خودی یەك ئاینیش���دا‪ ،‬لە نمونەی‬ ‫ئایینی ئیس�ل�ام‪ ،‬بەڵگەیەكی ئاشكرایە‬ ‫لەس���ەر ئ���ەوەی كە ناس���ینی (خودا)‪،‬‬ ‫هێش���تا هەر مایەی مش���تومڕە‪ ،‬بوون‬ ‫و بەردەوامی ئەم مش���تومڕانەش ڕێگرن‬ ‫لەوەی مرۆڤ ناس���اندنی خ���ودا لەچەند‬ ‫س���یفەتێكدا لە قاڵب ب���دات‪ ،‬لە میانی‬ ‫ئەم لە قاڵبدانەش���ەوە خودی خۆشی لە‬ ‫قاڵب بدات !‬ ‫كرۆكی ئەم ئیش���كالە‪ ،‬ل���ە بنەڕەتدا‬ ‫بۆ مەسەلەی بە س���ەنتەربونی خودا لە‬ ‫بەرامب���ەر بەس���ەنتەربونی م���رۆڤ‪ ،‬لە‬ ‫ئاینێكی وەكو ئیس�ل�امدا‪ ،‬دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫كە دەشێت چارەسەری ئەم بابەتەش لە‬ ‫وەاڵمی ئەم پرسیارەدا خۆی ببینێتەوە ‪:‬‬ ‫ئایا ئایین لە پێناوی مرۆڤدا هاتووە‪ ،‬یان‬ ‫مرۆڤ لە پێن���اوی پەیڕەوكردنی ئاییندا‬ ‫خوڵق���اوە؟ ئاین ل���ە خزمەتی مرۆڤدایە‪،‬‬ ‫یان مرۆڤ لە خزمەت���ی ئایندایە ؟ گەر‬ ‫مرۆڤ ل���ە خزمەتی ئاین���دا بێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫(مرۆڤ) و (ئاین) و (خودا) ش‪ ،‬وەك‬ ‫بابەت���ی نەگۆڕ دەمێنن���ەوە‪ ،‬واتە وەك‬ ‫بابەتگەلێك كە چیت���ر توێژینەوە قەبواڵ‬ ‫ناكەن و‪ ،‬شوناسیان دیاریكراوە‪ ،‬دیارە‬ ‫دیاریكردنی شوناسیش مانای چەقبەستن‬ ‫و وەستان دەگەیەنێت‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ذمارة (‪ )132‬دوشةممة ‪2012/12/17‬‬

‫مەالی «ژن» نەك مەالژن‬ ‫عەلی زەڵمی‬ ‫گفتوگۆی یەكسانیی نێوان ڕەگەزەكانی‬ ‫هەر كۆمەڵگەی���ەك‪ ،‬گفتوگۆو دیبەتێكی‬ ‫گەرموگ���وڕی ژیان���ی دیمۆكراس���ی و‬ ‫گش���تییە‪ ،‬بەج���ۆرێ هەندێ���ك واوەتر‬ ‫ڕۆیشتون و ڕادەی هەبونی ئەو گفتگۆیە‪،‬‬ ‫ب���ە دیارخ���ەری ئاس���تی پێش���كەوتن‬ ‫و كراوەی���ی ئ���ەو كۆمەڵەی���ە دەبینن‪.‬‬ ‫دی���ارە پێچەوانەكەش���ی ب���اس نەكردن‬ ‫و س���ەرنانەوەی بەش���داریی یەكس���انی‬ ‫ژن و پی���او‪ ،‬لەهەمو ب���وارە گرنگەكانی‬ ‫ژیان���ی كۆمەاڵیەتی یەكس���انە بەداخران‬ ‫و بااڵبونی س���یماكانی پیاوس���االری یان‬ ‫یەكڕەگەزس���االری ل���ەو جڤات���ەدا‪ .‬من‬ ‫لەم كورت���ە نوس���ینەدا‪ ،‬هەوڵ���دەدەم‬ ‫گفتوگۆی بەشداربی ئافرەت بكەم‪ ،‬وەك‬ ‫پێكهاتەیەكی گرنگی كۆمەڵگەی كوردی‬ ‫لەبواری سیس���تمی خوێندنی ئاینی‪ ،‬یان‬ ‫وەك بە خوێندنی ش���ەرعی ناس���راوە‪،‬‬ ‫هەروەها ئەگەری بون بە مەال یان زانای‬ ‫ئاینی‪.‬‬ ‫ئەگەرچی كورد وەك زۆرینەی ئیسالم‬ ‫و پاشان سونی و بەتایبەتی شوێنكەوتەی‬ ‫مەزهەب���ی ش���افیعی‪ ،‬وایك���ردوە زیاتر‬ ‫تابیع���ی واڵتانی سەردەس���ت بێت‪ ،‬كە‬ ‫كوردیان بەسەردا دابەش���كراوە و كورد‬ ‫خ���ۆی نەیتوانی���وە ڤێرژنێك���ی تایبەت‬ ‫بەخ���ۆی‪ ،‬لەنێو ئیس�ل�امدا‪ ،‬بۆ دینداری‬ ‫فەراهەمب���كات‪ .‬النی ك���ەم‪ ،‬وەك چۆن‬ ‫ش���یعە رێچكەیەك���ی دروس���تكرد زیاتر‬ ‫لەتەك كۆمەڵگ���ەی ئێرانی دا هەڵكات و‬ ‫هەروەها تورك چۆن مۆدێلێكی تایبەتی‬ ‫لە حەنەفی هەڵب���ژاردوە‪ ،‬كە تاڕادەیەك‬ ‫تاموبۆی توركی هەیە تا عەربی‪ .‬ئەگەرچی‬ ‫دان ب���ەو ڕاس���تیەدا دەنێین ك���ە تازە‬ ‫شافیعی لەزۆر ڕوەوە كوردێنراوە و كەمێ‬ ‫مۆركی ش���افعیە عەربیەكەی كاڵبۆتەوە‪.‬‬ ‫كەواتە پرس���یارەكە لێرەدا ئەوەیە‪ ،‬ئایا‬ ‫هەر گۆڕانكاریەك لە ستراكتۆری ئاینی و‬ ‫مەزهەبی لەناو كوردا‪ ،‬مەحاڵە بێگەڕانەوە‬ ‫بۆ تێگەیش���تنی گش���تی ئیس�ل�ام الی‬ ‫واڵتانی سەردەست و بەتایبەتی عەرەب؟‬ ‫لێرەدا مەبەست لە گۆڕانكاری لە خودی‬ ‫دەقی قورئان نیە‪ ،‬ئەوەندە مەبەست لێی‬ ‫گۆڕانكاری لە تێگەیش���تن و تەفس���یری‬ ‫كەلتوروێكی تایبەتە بۆ ئیس�ل�ام‪ .‬وردتر‬ ‫پرسیارەكەی ئێمە ئەوەیە‪ :‬ئایا ئەگەرچی‬ ‫خودی قورئ���ان ڕێگری نەكردوە لە بونی‬ ‫ئافرەت لە نێو موس���ڵماناندا‪ ،‬بە زانا یان‬ ‫مەال واتە پێش���نوێژی خوێ���ن و وتاردەر‬ ‫و ش���ەرعكردن و هتد‪ ،‬بەاڵم ئەشێ لەناو‬ ‫كوردا ئەم رچەیە بش���كێنرێت و ژنێكیش‬ ‫ببێتە مەال بۆ رونكردنەوە و یارمەتیدانی‬ ‫هاوڕەگەزكانی خۆی‪ ،‬لە الیەك پاشان بۆ‬ ‫بەرجستەكردنی ئەو یەكسانیەی هەموان‬ ‫بانگەشەی بۆ دەكەین‪ ،‬بە چەپ و ڕاست‬ ‫و ئیسالمیەوە‪.‬‬ ‫لە واڵتێكی وەك بەریتانیادا‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫بیست ساڵ دەبێت ئافرەت بوە بە كاهن‬ ‫یان قەش���ەی ئاین���ی (‪ ،) priest‬لەم‬ ‫ڕۆژانەشدا بەگەرمی پرسی بونی ئافرەت‬ ‫بە ڕاب���ەری ئاین���ی (‪ ) bishop‬واتە‬ ‫مەتران و س���ەرۆكی گشتیی كەنیسە یان‬ ‫كاسیدراڵ‪ ،‬زۆر گەرمە و ئەوانەی داكۆكی‬ ‫لە مافی یەكس���انیی ژن و پیاو دەكەن‪،‬‬ ‫بەگەرمی پش���تگیری لەو داوایە دەكەن‪.‬‬ ‫س���اڵی ‪ ١٩٩٥‬كەنیس���ەی مەسیحی‪ ،‬بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی ئافرەت وەك قەشە‪ ،‬ریفۆرمی‬ ‫كرد‪ ،‬یەكەم ئافرەتی قەشە لە ئەڵمانیا‬ ‫ساڵی ‪١٩٩٦‬بو و هەنوكە زۆربەی واڵتان‬ ‫ئ���ەو مافەیان داوە ب���ە ژنیش كە خۆی‬ ‫بپاڵێوێ���ت‪ .‬ئاینی جولەك���ەش ڕیگەی‬ ‫داوە ب���ە ژن ببێت بە حاخام و هەروەها‬ ‫لە بودیزمدا گوایا بودا س���ەرەتا ڕیگەی‬ ‫ن���ەداوە ئافرەت ببێت ب���ە مۆنك‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای���ی چوەتەوە ب���ە بڕیارەكەیدا و ئەو‬ ‫مافەیش���ی داوە بە ژن ك���ە ئەو ڕۆڵەی‬ ‫هەبێت‪ .‬بێگومان لەپاڵ ترادیسۆن و باو و‬ ‫نەریتی كەلتورەكانی دونیادا‪ ،‬بۆ ڕێگری‬ ‫ل���ە یەكس���انی ئافرەت لەت���ەك پیاودا؛‬

‫ئاینی���ش كاریگەری گ���ەورە دەبینێ لە‬ ‫دیاریكردنی پێگەی ئافرەت لە كۆمەڵدا‪.‬‬ ‫لەمێ���ژوی ئیس�ل�امدا‪ ،‬هەرچەن���دە‬ ‫دەسەاڵتی گشتی سیاسی و فەرمانڕەوایی‬ ‫دەسەاڵتەكانی ئیس�ل�ام‪ ،‬كەمترین رۆڵی‬

‫ئاین���ەوە ئافرەت ون نەب���وە لە پانتایی‬ ‫گش���تیی كاروباری ژیان���ی كۆمەڵگەدا‪،‬‬ ‫بەڵك���و هەندێك���ی كاریگ���ەری نەریتی‬ ‫كۆمەڵ���گاو كەلتوری ك���وردی خۆیەتی‪.‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا ناوی درەوشاوە‬

‫پێگ���ەی هەن���دێ ئافرەتیان ك���ردوە لە‬ ‫ژیانی تیرە جافەكانی كورد و بەچاو زۆر‬ ‫ناوچەی دیكەی ژێر هەیمەنەی ئیسالمی‬ ‫ژنە جافەكان تا رادەیەك پێگەی باشیان‬ ‫هەبوە‪.‬‬

‫ریوایەتی���ان كردوە)‪ .‬ئەگەرن���ا‪ ،‬قورئان‬ ‫هیچ كات ئام���اژەی نەكردوە بە هەبونی‬ ‫كەس���انێك وەك مەال‪ ،‬چ پیاو و چ ژن‪،‬‬ ‫واتە‪ :‬لە ئیس�ل�امدا‪ ،‬پی���اوی ئاینی وەك‬ ‫ئەوەی لە ئاینی پێش ئیس�ل�امدا باو بوە‬

‫ئەسینات بارزانی (‪ )١٦٧٠-١٥٩٠‬وەك یەكەم ژنی كورد‬ ‫دادەنرێت كە بوبێتە حاخام لە نێو كوردە‬ ‫جولەكەكاندا و پێگەی ئاینی بەرزی هەبوە‪.‬‬ ‫داوە ب���ە ئافرەت لەبواری سیاس���ەت و‬ ‫دەس���ەاڵتی مەعریفی���دا‪ ،‬ك���ە خۆی لە‬ ‫زانستە ش���ەرعیەكاندا بینیوەتەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەبواری س���ۆفیگەری عیرفانیدا ئافرەتی‬ ‫لێهات���و هەیە ؛ لەوانە ڕابیعەی عەدەوی‪،‬‬ ‫ریحان���ە مەجنونەو فاتیمەی یەش���ریتی‪،‬‬ ‫ئیتر ئافرەت یان رۆڵی كاروباری ماڵەوەی‬ ‫دی���وە‪ ،‬یان ل���ە دیوەخانی س���وڵتان و‬ ‫پاشاكاندا جاریەو خزمەتگوزارو سەماكەر‬ ‫بوە‪.‬‬ ‫كورد ب���ەدەر لە كاریگ���ەری ئاینی و‬ ‫بەتایبەتی ئاینی ئیس�ل�ام ‪ ،‬ئەشێ دان و‬ ‫بەو ڕاستیەدا بێنین كە هەر تەنها بەهۆی‬

‫هەی���ە و كاریگ���ەری سیاس���یان هەبوە‬ ‫ئەگەرچ���ی ب���اوك و ب���راو مێردەكانیان‬ ‫یان بنەماڵەكانی���ان باكگراوندی ئاینیان‬ ‫هەبوە‪ .‬وا دەزانم هەموان ئاش���ناین بە‬ ‫ناوی كەسانی وەك مەستورەی ئەردەاڵنی‬ ‫و عادیل���ە خانم���ی وەس���مان پاش���ای‬ ‫هەڵەبجە‪ ،‬حەپسەخانی نەقیب‪ ،‬خانزادی‬ ‫می���ری س���ۆران و هەروەها ئەس���ینات‬ ‫بارزان���ی(‪ )١٦٧٠-١٥٩٠‬وەك یەك���ەم‬ ‫ژنی كورد دادەنرێت ك���ە بوبێتە حاخام‬ ‫لە نێو ك���وردە جولەكەكان���دا و پێگەی‬ ‫ئاین���ی بەرزی هەبوە‪ .‬پاش���ان گەڕیدەو‬ ‫ڕۆژهەاڵتناسەكان‪ ،‬بەسەرسامیەوە باسی‬

‫ه���ەروەك ئاماژەمان پێ���دا‪ ،‬بە رونی‬ ‫هیچ دەقێك���ی قورئانی نی���ە ڕێگری لە‬ ‫وە بكات كە ئافرەت لە ئیس�ل�امدا ببێتە‬ ‫زان���ا و ش���ەرعزان‪ .‬هەرچەن���دە هەندێ‬ ‫زانا پش���ت ب���ەو فەرم���ودەی موحمەد‬ ‫دەبەس���تن كە وتویەتی‪" :‬ه���ەر گەلێك‬ ‫ژن س���ەركردایەتیان بكات‪ ،‬س���ەركەوتو‬ ‫نابن"‪ ،‬وەك ئاماژەی���ەك بۆ ئیمپراتۆری‬ ‫فارسەكان‪ ،‬بەتایبەتی كچەكانی خوسرەو‬ ‫شای دوەم‪ .‬هەر بۆیە ئەم فەرمودە‪ ،‬وەك‬ ‫ئاماژەی���ەك بەكاردەهێنن ب���ۆ نەكردنی‬ ‫م���ەال بە پێش���نویژ وئەمی���ر و خەلیفەو‬ ‫‪..‬هتد (حەدیس���ەكە بوخاری و نەسائی‬

‫بونی نیە‪ .‬بە پیشەكردنی كاری مەالیی‪،‬‬ ‫یان ش���ەرعزانیی‪ ،‬نەك ق���ەزاوات‪ ،‬الی‬ ‫هەندێ زانای ئسولی‪ ،‬لە ئیسالمدا كارێكی‬ ‫داهێنراوە و هەندێك ئاماژەدەكەن بۆ ئەو‬ ‫رەفت���ارەی عومەری ك���وڕی خەتاب‪ ،‬كە‬ ‫هەندێ سەحابەی لەمزگەوت دەركردوە و‬ ‫گوایا خۆیان تەرخانك���ردوە بۆ كاروبارو‬ ‫ئەركی ئاینی‪ .‬بۆیە پی���اوی ئاینی زیاتر‬ ‫تایبەتمەندیی ئاینی مەس���یحی هەیە‪ ،‬لە‬ ‫ئیسالمدا ئەگەرچی تایبەتمەندیی زانستی‬ ‫ئاینی زۆرن‪ ،‬وەك حەدیسزان و قورئانزان‬ ‫و زانای ئس���ول و موفەسیر‪ ...‬بەاڵم لە‬ ‫س���ەردەمی ئەمەوی و عەباس���یەكاندا‪،‬‬

‫با ئافرەت بۆی هەبێت كاری مارە بڕینبكات‪ ،‬میرات بەشبكات‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫پرسیاری شەرعی و تایبەتی بداتەوە و خزمەتی مزگەوت بكات و‬ ‫پێشنوێژیی بكات‪ ،‬مادام هەنوكە لە كوردستاندا پەیڕەویی سیستمی‬ ‫یەك خەتیبی بۆ شارێك ناكرێت‪ ،‬ئەشێ كاری وتاربێژیش بكات‬

‫زیات���ر ئەمانە بون بە پیش���ە‪ ،‬لەچاخە‬ ‫س���ەرەتایەكانی ئیس�ل�امدا‪ ،‬هی���چ‬ ‫زانایەك‪ ،‬لەبەر ش���ارەزایەكەی‪ ،‬لەئەركە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكانی دانەب���ڕاوە‪ .‬ئیتر ئەم‬ ‫التەریككردنەی ژن لەم پیشەیە‪ ،‬بێگومان‬ ‫پێش���ینەی میژویی خۆی هەی���ەو زیاتر‬ ‫نەریت و تێڕوانینێكی تایبەت بۆ ئیسالم‬ ‫بەرهەمی هانیوە‪ .‬لەقورئاندا تەنها ئاماژە‬ ‫س���ەبارەت بە دیاریكردنی چەند كەس‪،‬‬ ‫وەك فێرخوازی شەرع‪ ،‬ئەوا هەندێ زانا‬ ‫دەیگەڕێنەوە بۆ ئایەتی ‪ ١٢٢‬س���ورەتی‬ ‫تەوبە'' وماكان المؤمن���ون لینفروا كافة‬ ‫فلوال‌ نفر من كل فرقة منهم طائفة لیتفقهوا‬ ‫فی الدین ولینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم‬ ‫لعلهم یح���ذرون"‪ .‬هەرچەن���دە لە هەردو‬ ‫تەفس���یری تەبەری و ئیبن كەس���یردا‪،‬‬ ‫ریوایەت���ی جیا جیا هەیە س���ەبارەت بە‬ ‫سەبەب نزولی ئایەتەكە و ماناكەی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆكبونێ���ك هەیە‪ ،‬كە مەبەس���ت لێوەی‬ ‫لەه���ەر گروپ و تایفەی���ەك با یەكێكیان‬ ‫نەچێ���ت ب���ۆ غ���ەزا و الی پێغه‌مب���ەر‬ ‫بمینێتەوە بۆ تێگەیشتن لە دین و دواتر‬ ‫ئەوانی دیكە فێربكات‪ .‬كەواتە قس���ەكە‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬مادام كاری مەالیی‪ ،‬هەربۆخۆی‬ ‫كارێكی داهێنراوە و مەرته‌بەیەك نیە لە‬ ‫ئیسالمدا‪ ،‬وەك پیشە كاری مەالیی بێت‪،‬‬ ‫پاش���ان چ ئەم ئایەتە و چ هیچ دەقێكی‬ ‫دیكە جیاوازیی نەكردەوە كە هەر دەبێت‬ ‫پیاو ئەو ئەركەی پێبس���پیردرێت‪ ،‬ئیدی‬ ‫قەی���دی چیە با ئافرەتی���ش ئەو ڕۆڵەی‬ ‫هەبێ���ت‪ .‬با ئافرەت ب���ۆی هەبێت كاری‬ ‫مارە بڕینبكات‪ ،‬میرات بەشبكات‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫پرسیاری ش���ەرعی و تایبەتی بداتەوە و‬ ‫خزمەت���ی مزگەوت بكات و پێش���نوێژی‬ ‫بكات‪ ،‬م���ادام هەنوكە لە كوردس���تاندا‬ ‫پەیڕەوی سیس���تمی ی���ەك خەتیبی بۆ‬ ‫شارێك ناكرێت‪ ،‬ئەشێ كاری وتاربێژیش‬ ‫بكات‪ .‬ئ���ەی مەگەر چاتر نییە مەالیەكی‬ ‫ژن پرسیار لە كچێك بكات ئایا رازیە شو‬ ‫بە فاڵن كەس بكات یان نەیكات‪ ،‬یاخود‬ ‫باش���تر نیە‪ ،‬مەالیەك���ی ژن وەاڵمی ئەو‬ ‫پرس���یارە تایبەتیانە بداتەوە سەبارەت‬ ‫بە نەخۆشیە ژنانیەكان و پرسیار لەسەر‬ ‫س���یكس‪ ،‬هەتا كچێك بە ش���ەرمەوە لە‬ ‫مەالیەكی پی���اوی بكات و ئارەقی زەردو‬ ‫سور دەربدات‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )132‬دوشةممة ‪2012/12/17‬‬

‫‪4‬‬

‫سیگموند فرۆید و راڤه‌كردنی ئایین‬ ‫ویلیام ئی‪ .‬دێل ‪ -‬و تیمۆتی كه‌ی‪ .‬بێل‬ ‫و‪ .‬ل ‌ه ئینگلیزییه‌وه‌‪ :‬پێشڕه‌و محه‌مه‌د (خانی)‬ ‫كۆنسه‌پته‌ بونیادییه‌كان‬ ‫‪ .١‬ده‌روونشیكاری ‪Psychoanalysis‬‬ ‫‪ .٢‬نائاگایی (نه‌ست) ‪unconscious‬‬ ‫‪ .٣‬چه‌پاندن ‪repression‬‬ ‫‪ .٤‬گرێی ئۆدیپ ‪Oedipus Complex‬‬ ‫‪ .٥‬وه‌هم ‪illusion‬‬

‫هه‌رزه‌كاری‪ ،‬ئه‌وا دووبار‌ه پێویستمان ب ‌ه ئاسایش‬ ‫و س���ه‌المه‌تی هه‌ی ‌ه له‌م جۆره‌ وه‌همه‌‪ ،‬به‌اڵم دایك‬ ‫و باوكانمان بۆ ماوه‌یه‌كی درێژ پارێزگاری ل ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ناك���ه‌ن‪ .‬كه‌واته‌ ئه‌م ئه‌رك ‌ه ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆی‬ ‫ئایین‪.‬‬ ‫ئایی���ن پرۆجه‌كش���ن (خستنه‌س���ه‌ر) ی ئ���ه‌و‬ ‫ش���ته‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئێم ‌ه ده‌خوازین راس���ت و دروس���ت‬ ‫بێت‪ ،‬پرۆجه‌كش���نی ئه‌و خودایه‌ی دایك و باوكی‬ ‫كۆتای���ی و ئایدیالی���ه‌‪ .‬ئایین گوزارش���تكردن ‌ه ل ‌ه‬ ‫ویستی گه‌یش���تن ب ‌ه ئاواته‌كان‪ .‬بۆی ‌ه فرۆید پێی‬ ‫وای ‌ه نهێنیی هێزی ئایین ل ‌ه "هێزی گه‌یش���تن به‌م‬ ‫ئاواتانه‌" دای��� ‌ه (ئایه‌نده‌ی وه‌همێك‪ ،‬ل ‪ .)٣٠‬له‌م‬ ‫رووه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ دیدی فرۆید‪ ،‬ب���اوه‌ڕی كۆمه‌ڵگ ‌ه ب ‌ه‬ ‫خودا شتێكه‌‪ ،‬هاوش���ێوه‌ی تێكچوونی سیسته‌می‬ ‫ده‌ماری ده‌س���ته‌جه‌معییه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌ گرێی ئۆدیپه‌و‌ه‬ ‫سه‌رچاو‌ه ده‌گرێت‪ .‬به‌م جۆره‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی مرۆیی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌بێت ل��� ‌ه په‌ره‌س���ه‌ندن و ورده‌ورد‌ه‬ ‫گ���ه‌ور‌ه ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وا به‌م هۆیه‌و‌ه حه‌ز و ئاره‌زوو‌ه‬ ‫مندااڵنه‌كه‌یش���ی له‌ته‌كیدا گه‌وره‌تر ده‌بێت‪ ،‬فرۆید‬ ‫باوه‌ڕی وای ‌ه ئه‌م كۆمه‌ڵگایان ‌ه پێداویستییه‌كانیان‬ ‫هاوته‌ریب له‌گه‌ڵ شێوازی باوكانیان به‌ره‌وپێشه‌و‌ه‬ ‫ده‌به‌ن‪ .‬عه‌قڵی مۆدێرن‪ ،‬وه‌هم ده‌كات ‌ه جێگره‌وه‌‪.‬‬ ‫ناسراوترین و داهێنه‌رانه‌ترین كاری فرۆید له‌باره‌ی‬ ‫ئایین‪ ،‬برێتییه‌ ل ‌ه كتێبی "موسا و یه‌كتاپه‌رستی"‬ ‫‪( Moses and Monotheism‬ئه‌م كتێب ‌ه‬ ‫ل ‌ه نێوان س���ااڵنی ‪ ١٩٣٤‬و ‪ ١٩٣٨‬دا نووسراوه‌)‪،‬‬ ‫فرۆید له‌م كتێبه‌دا هه‌ڵده‌ستێت ب ‌ه بونیادنانه‌وه‌ی‬ ‫بنه‌ڕه‌ته‌كانی ئایینی كۆنی ئیسرائیلی‪ ،‬ئه‌ویش به‬ ‫‌ڕێگه‌ی خوێندنه‌وه‌ی کتێبی "ک���ۆڕەو" (الخروج)‬ ‫ل���ه پێنج كتێبه‌ک���ه‌ی ت���ه‌وڕات‪ .‬وه‌ك چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬فرۆی���د گرنگییه‌كی زۆر نادات ب ‌ه روانگه‌ی‬ ‫ته‌وراتی بۆ موس���ا و ده‌رچوونی گه‌له‌كه‌ی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌وڵ‌ده‌دات نیش���انه‌كانی چیرۆكی تا ئاس���تێك‬ ‫فه‌رامۆش���كراوی س���ه‌رچاوه‌ی حه‌قیقی���ی ئایینی‬ ‫ئیس���رائیلی بدۆزێته‌وه‌‪ .‬فرۆید ده‌ڵێت موس���ا ب ‌ه‬ ‫ئه‌س���ڵ یه‌هودی نه‌بوو‪ .‬ئه‌و شازاده‌یه‌كی میسری‬ ‫بوو په‌ی���ڕه‌وی ل��� ‌ه فێركارییه‌كان���ی ئه‌خناتونی‬ ‫فیرعه‌ون ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و به‌ڕێگه‌ی شۆڕشێكی ئایینی‪،‬‬ ‫ویستی په‌رس���تنی ئاتوون‪ ،‬خودای تاك‪ ،‬خودای‬ ‫خۆشه‌ویس���تی و خودای چاكه‌ و م���ۆراڵ‪ ،‬بكات ‌ه‬ ‫جێگ���ره‌وه‌ی پۆلیته‌ییزم (فره‌خوداپه‌رس���تی) ی‬ ‫میسری‪ .‬ئه‌خناتوون كۆچی دوایی كرد و الیه‌نگرانی‬ ‫یه‌كتاپه‌رستیه‌كه‌یش���ی له‌ میس���ر كه‌م بوونه‌وه‌‪.‬‬ ‫حه‌واریه‌كه‌ی‪ ،‬واتا موس���ا‪ ،‬كۆیله‌ ئیسرائیلیه‌كانی‬ ‫خس���ته‌ ژێر په‌یڕه‌وی خۆیه‌وه‌ و له‌ته‌كیاندا به‌ره‌و‬ ‫س���ه‌حراكان رای‌كرد‪ .‬به‌اڵم ئ���ه‌و كات ‌ه هات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫جوله‌كه‌كان له‌ موسا و یه‌كتاپه‌رستییه‌كه‌ی بێزار‬ ‫و هیوابڕاو بوون‪ .‬ئه‌وان موسایان كوشت‪" ،‬یه‌هوا"‬ ‫یان كرده‌ خوای خۆیان‪ ،‬به‌اڵم پێشتر ئه‌و خوایه‌یان‬ ‫به‌خوای جه‌نگ دانابوو و ناوی په‌یامهێنه‌ری ئه‌و‬ ‫خودایه‌شیان به‌سه‌ر موسادا سه‌پاند‪ .‬فرۆید ده‌ڵێت‬ ‫كۆدی یاس���ا و ریتواڵه‌ ئاڵۆزه‌كانی قوربانیكردن‬ ‫ل��� ‌ه ته‌وراتدا‪ ،‬یاس���ای ئ���ه‌و قۆناغ���ه‌ی مێژووی‬ ‫ئیسرائیلییه‌‪ ،‬ك ‌ه ماوه‌ته‌وه‌‪ .‬دوای چه‌ندین سه‌ده‌‪،‬‬ ‫پێغه‌مبه‌رانی وه‌كو عامۆس و ئیشه‌عیا ده‌ركه‌وتن‬ ‫و كه‌وتن��� ‌ه ره‌تكردنه‌وه‌ی ریتواڵ���ه‌ خوێناویه‌كانی‬ ‫ئ���ه‌م خودای ‌ه و بانگه‌ش���ه‌ی گه‌ڕانه‌وه‌یان كرد بۆ‬ ‫تاقه‌خودای خۆشه‌ویس���تی و مۆراڵ‪ ،‬واتا هه‌مان‬ ‫ئه‌و خودا ره‌سه‌نه‌ی موسای میسری بانگه‌شه‌ی بۆ‬ ‫ده‌كرد‪ .‬چاكسازانی دواتر‪ ،‬رێبه‌رایه‌تیی مۆراڵێكی‬ ‫بااڵت���ری ئایینی یه‌كتاپه‌رس���تی جووله‌كایه‌تی و‬ ‫مه‌سیحایه‌تییان كرد‪.‬‬ ‫پێویس���ت به‌ گوتن ن���اكات‪ ،‬ك���ه‌ هه‌ندێك ل ‌ه‬ ‫مێژوونووسانی ئایینی كۆنی ئیسرائیلی ناچار بوون‬ ‫دۆزینه‌وه‌ بونیادنه‌رانه‌كانی فرۆید بۆ بنه‌ڕه‌ته‌كانی‬ ‫یه‌كتاپه‌رستی جووله‌كایه‌تی قبوڵ بكه‌ن‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫س���ه‌رباری هه‌ندێ���ك ل��� ‌ه ده‌ره‌نجامگیریه‌كان���ی‪،‬‬ ‫ئه‌وا ئاڕاس���ت ‌ه ته‌فس���یركارییه‌كه‌ی ئ���ه‌م بوو بۆ‬ ‫ئه‌و ئه‌ده‌بیات���ه‌‪ ،‬ك ‌ه رێگه‌یه‌كی سه‌رنجڕاكێش���ی‬ ‫ب���ۆ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی ئایینه‌كان���ی جووله‌كایه‌تی و‬ ‫مه‌سیحایه‌تی خس���ته‌ڕوو وه‌كو رووكردنه‌ كانۆنی‬ ‫كتێب���ی پیرۆز‪ .‬ئه‌ده‌بیاتی كتێبی پیرۆز‪ ،‬ب ‌ه دیدی‬ ‫فرۆید‪ ،‬وه‌ك���و نموونه‌یه‌كی ملمالنێ ده‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ك ‌ه ل ‌ه نێوان دوو فۆرمی جیاواز ل ‌ه باوه‌ڕی ئایینی‬ ‫و پراكتیس���دا ئاماده‌ی���ی هه‌یه‌‪ .‬فرۆی���د باس ل ‌ه‬ ‫ئه‌ده‌بیات���ی كتێبی پیرۆز ده‌كات وه‌كو پێگه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه ملمالن���ێ و دووالیه‌ن���ی (ی���ان ده‌مده‌می و‬ ‫مه‌زاج���ی) به‌یه‌ك���ه‌و‌ه ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬هاوش���ێوه‌ی‬ ‫خه‌ونه‌كان و لوغز‌ه زمانیه‌كانی نه‌خۆشه‌كانی ئه‌و‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش شتێكی زێتر له‌ خودئاگایی ده‌رده‌خات‪.‬‬

‫س���یگموند فرۆید (‪ )١٩٣٩-١٨٥٦‬ل ‌ه خێزانێكی‬ ‫جوله‌ك ‌ه ل���ه‌ فرایبورگی ئه‌ڵمانی���ا له‌دایك بووه‌‪.‬‬ ‫كاتێ���ك فرۆی���د ته‌مه‌ن���ی چ���وار س���ااڵن بوو‪،‬‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ی رۆیش���تن ب���ۆ ڤییه‌نا‪ .‬ل���ه‌ ته‌واوی‬ ‫ساڵه‌كانی فێرگه‌دا‪ ،‬فرۆید فێرخوازێكی به‌بڕشت و‬ ‫لێهاتوو بوو‪ .‬فرۆید ل ‌ه ساڵی ‪ ١٨٧٨‬دا‪ ،‬له‌ بواری‬ ‫په‌روه‌رده‌ی جه‌س���ته‌ییدا بڕوانامه‌ی وه‌رگرتووه‌ و‬ ‫هاوكات بڕوانامه‌ی پزیش���كیی ل ‌ه زانكۆی ڤییه‌نا‪،‬‬ ‫له‌ س���اڵی ‪ ١٨٨١‬دا به‌ده‌س���ت هێناوه‌‪ .‬ل ‌ه ساڵی‬ ‫‪ ١٨٨٥‬دا‪ ،‬فرۆی���د ل ‌ه به‌ده‌س���تهێنانی بڕوانامه‌ی‬ ‫س���كۆالری پزیش���كیدا س���ه‌ركه‌وتوو ده‌بێ���ت و‬ ‫پاشان به‌ره‌و پاریس س���ه‌فه‌ر ده‌كات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه پاری���س له‌ژێر چاودێریی ژان مارتین ش���اركۆ‬ ‫‪)١٨٩٣-١٨٢٥( Jean Martin Charcot‬‬ ‫ل ‌ه نه‌خۆش���خانه‌ی س���الپێتری ‌ه ‪Salpêtrière‬‬ ‫كار بكات‪ .‬ش���اركۆ كاری له‌سه‌ر هیستریا ده‌كرد‬ ‫و ب ‌ه گش���تی س���ه‌رنجی فرۆیدی ب���ه‌الی خۆیدا‬ ‫راكێش���ا‪ ،‬چونك ‌ه هیس���تریای وه‌كو نه‌خۆشییه‌ك بینینی سێكس���ی دایك و باوكدا) و هه‌روه‌ها حه‌ز ناخودئ���اگا ده‌ربكه‌ون‪ .‬س���ه‌بژێكتی مرۆڤی بێژه‌ر له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و حه‌رامكردنان��� ‌ه جێبه‌جێ‬ ‫ده‌بین���ی و هه‌روه‌ها هیپۆنۆتیزمی به‌كارده‌هێنا بۆ و ئاره‌زوو‌ه تابووه‌كان‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مانه‌ش په‌یوه‌س���تن ‪ speaking human subject‬وه‌ك���و نه‌ده‌كران‪ ،‬به‌گش���تی ئه‌گه‌ر هاتب���ا و حه‌زێك بۆ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی سیمپتۆمی (نیشانه‌كانی) هیستریا ب ‌ه گرێ���ی ئۆدیپه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌م بزوێنه‌رانه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی س���ه‌بژێكتێكی په‌رتبوو ‪ divided subject‬ئه‌نجامدان���ی ئ���ه‌م تابوویان���ه‌ نه‌بووای���ه‌‪ .‬فرۆید‬ ‫له‌ نه‌خۆش���ه‌كاندا‪ .‬ل ‌ه ساڵی ‪ ١٨٨٦‬دا‪ ،‬فرۆید ل ‌ه چه‌پێن���راون‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل��� ‌ه خه‌ون���ه‌كان و "لوغز‌ه لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌س���ه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬واتا وه‌كو شوێنی وای‌ده‌بینێ���ت ئ���ه‌م دوو حه‌رامكردنان ‌ه به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ڤییه‌نا وه‌كو پزیش���كێك ده‌س���تی ب���ه‌كار كرد و فرۆیدیی���ه‌كان" و فۆرمه‌كانی دیكه‌دا‪ ،‬جارێكی دی ملمالنێی نێوان بزوێنه‌ره‌ خودئاگا و ناخودئاگاكان‪ ،‬گرێ���ی ئۆدیپ نیش���ان ده‌ده‌ن‪ .‬ل ‌ه پش���تی ئه‌م‬ ‫چونك ‌ه ئه‌م بزوێنه‌رانه‌ به‌یه‌كه‌و‌ه نایه‌نه‌ نێو "خود" حه‌رامكردنانه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و گریمانه‌ی ئه‌وه‌ی ده‌كرد‪،‬‬ ‫له‌وێ به‌گشتی س���ه‌رنجی كاره‌كه‌ی خۆی له‌سه‌ر ب ‌ه زه‌رووره‌ت ده‌رده‌كه‌ونه‌وه‌‪.‬‬ ‫گرێ���ی ئۆدیپ به‌ش���ێكی گرنگی تێگه‌یش���تنی ێكی تاك و ته‌نها و ته‌واو‪ .‬له‌س���ه‌ر ئه‌م بنه‌مایه‌‪ ،‬كه‌ له‌و قۆناغ���ه‌ خێڵه‌كییه‌دا بوو كاتێك كوڕه‌كان‬ ‫تێكچوون���ی سیس���ته‌می ده‌م���اری ‪nervous‬‬ ‫‪ disorders‬چڕ كرده‌وه‌‪ .‬ئه‌و له‌ ڤییه‌نا مایه‌و‌ه فرۆی���د‌ه ل��� ‌ه خودئاگای���ی م���رۆڤ و بنه‌ڕه‌ت���ی هه‌ندێك باسیان له‌و‌ه كردووه‌‪ ،‬ئاڕاسته‌كه‌ی فرۆید به‌ گش���تی باوكانی خۆیان‪ ،‬یان س���ه‌رۆكه‌كانیان‬ ‫تا س���اڵی ‪ ،١٩٣٨‬واتا ئه‌و كاته‌ی نه‌مسا له‌الیه‌ن تێكچوونی سیس���ته‌می ده‌ماری‪ .‬ناوی ئه‌م گرێیه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه بووه‌‪ ،‬ك ‌ه س���وودی ل ‌ه مێتۆدی لێكدانه‌وه‌ی ده‌كوشت بۆ ئه‌وه‌ی ببن ‌ه خاوه‌نی ژنه‌كانی ئه‌وان‪/‬‬ ‫نازییه‌كان���ه‌و‌ه داگیر كرا‪ ،‬فرۆی���د كۆچی كرد بۆ ل ‌ه ئه‌فس���انه‌یه‌كی گریكی ب ‌ه ناوی ئۆدیپوس���ه‌و‌ه خاخام���ه‌ جوله‌كه‌كانی پێش خ���ۆی وه‌رگرتووه‌‪ ،‬واتا دایكی خۆیان‪ .‬پاش���ان‪ ،‬گرفتاری شكس���ت‬ ‫هات���ووه‌‪ ،‬ئۆدیپ بێ ه���ۆش و نائاگا باوكی خۆی چونك ‌ه خاخامه‌كان تێكستێكی كتێبی پیرۆز وه‌كو و گوناه���ـ ده‌هاتن‪ ،‬و په‌یك���ه‌ری ته‌وته‌مێكیان بۆ‬ ‫ئینگالند‪ .‬له‌ له‌نده‌ن كۆچی دوایی كرد‪.‬‬ ‫فرۆی���د دامه‌زرێن���ه‌ری ده‌روونش���یكارییه‌‪ .‬ل ‌ه ده‌كوژێ���ت و دایك���ی ده‌كات ب���ه‌ ژن���ی خۆی‪ ،‬و س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ناس���نوورداری واتایی ده‌بینن‪ ،‬و ناساندنی باوكیان داده‌نا بۆ ئه‌وه‌ی ببێت ‌ه سیمبۆلی‬ ‫س���اڵی ‪ ١٩٢٢‬دا‪ ،‬وتارێك���ی گش���تیی نووس���ی‪ ،‬كاتێك راس���تی ئه‌و كاره‌ی ب���ۆ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ك ‌ه ب���اس له‌ بااڵترین تایبه‌تمه‌ندی���ه‌كان و په‌یوه‌ندی ‌ه پیرۆزیی خێڵه‌كه‌‪ .‬به‌م جۆره‌‪ ،‬باوككوژیی بنه‌ڕەتی‬ ‫(کوش���تنی باوک���ی س���ەرەتایی) ‪original‬‬ ‫له‌و وتاره‌دا س���ێ پێناس���ه‌ی به‌یه‌كه‌وه‌به‌س���تراو كردوویه‌ت���ی‪ ،‬یه‌كس���ه‌ر خۆی كوێ���ر ده‌كات‪ .‬بۆ زمانیه‌كانی نێوان تێكسته‌كان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پێناس���ه‌ی س���ێیه‌می فرۆید بۆ ده‌روونشیكاری ‪ patricide‬به ‌شێوه‌یه‌كی سیمبۆلیان ‌ه قه‌ده‌غ ‌ه‬ ‫ب���ۆ ده‌روونش���یكاری زیتده‌كات���ه‌وه‌‪ )١( :‬لقێك ‌ه فرۆید‪ ،‬گرێی ئۆدیپ برێتیی ‌ه ل ‌ه كێشكردنی منداڵ‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی له‌س���ه‌ر توێژین���ه‌و‌ه ل��� ‌ه ناخودئاگا بۆ دایك و باوكی ره‌گه‌زی پێچه‌وانه‌ و ئێره‌ییبردنی برێتیی��� ‌ه ل���ه‌ كۆمه‌ڵه‌یه‌ك���ی په‌ره‌س���ه‌ندووی كرا‪ .‬به‌م هۆیه‌وه‌‪ ،‬دوو تابوو داهێنران‪ ،‬و سه‌پێنران‬ ‫چڕكردۆت���ه‌وه‌‪ )٢( ،‬مێتۆدێكی چاره‌س���ه‌ركردنی منداڵه‌كه‌یه‌ بۆ هاوڕه‌گه‌زی خۆی‪ .‬هه‌رچه‌ند كچان لێتوێژینه‌وه‌ی ئه‌كتیڤی زانس���تی‪ ،‬ك ‌ه توێژینه‌وه‌ی بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌ندامانی خێ���ڵ نه‌كه‌ونه‌ نێو گوناهی‬ ‫ده‌رمان���ی ‪ therapeutic method‬ی��� ‌ه بۆ و كوڕان به‌ ش���ێوه‌یه‌كی جی���اواز ئه‌زموونی ئه‌م تایبه‌ت‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ی داتایی ل ‌ه هۆش و مێش���ك ئۆدیپی���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‪ :‬ح���ه‌زی زیناكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ره‌فتاركردن له‌گه‌ڵ تێكچوونی سیسته‌می ده‌ماری‪ ،‬كێش���كردن ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ ه���ه‌ردوو الیه‌ندا و لێكدانه‌وه‌ و ته‌فسیری الیه‌نه‌كانی دیكه‌ی كاری دایك و باوككوژی‪.‬‬ ‫فرۆی���د ب���ه‌رده‌وام ده‌بێ���ت ل��� ‌ه لێكۆڵین���ه‌و‌ه‬ ‫(‪ )٣‬هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵێك داتای لێكۆڵینه‌وه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه ئامانجه‌ك���ه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌ ئێره‌ییبردن به‌ دایك و كولتووری له‌خۆده‌گرێت‪ .‬ل ‌ه ڕاستیدا‪ ،‬فرۆید خۆی‬ ‫به‌ره‌وپه‌ره‌س���ه‌ندنه‌‪ .‬ئه‌م سێ پێناسه‌ی ‌ه به‌یه‌كه‌و‌ه باوك���ی هاوڕه‌گه‌ز بپه‌ڕنه‌وه‌ بۆ دایك و باوكی ئه‌م سنووردار نه‌كرد ب ‌ه شرۆڤه‌كردنی سه‌بژێكت ‌ه تاك ‌ه له‌ب���اره‌ی ئایین‪ ،‬ئه‌ویش ل��� ‌ه كتێبه‌كه‌ی دیكه‌یدا‬ ‫یارمه‌تیمان ده‌دات وه‌ك���و ده‌روازه‌یه‌ك بچین ‌ه ناو یان ئه‌و‪ .‬فرۆید باوه‌ڕیی وای ‌ه گرێی ئۆدیپ شتێكی مرۆییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا چاوپۆشیش���ی نه‌كرد به‌ ناوی "ئاین���ده‌ی وه‌همێك" ‪The Future‬‬ ‫گش���تگیر و یونیڤێرس���ه‌له‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر كچه‌ك ‌ه یان له‌ توێژین���ه‌وه‌ی ب���وار‌ه ئه‌كادێمییه‌كانی دیكه‌ی ‪ .)١٩٢٧( of an Illusion‬ل���ه‌كاتێك���دا ل ‌ه‬ ‫كاره‌كه‌ی فرۆیده‌وه‌‪.‬‬ ‫فرۆید له‌ پێناس���ه‌ی یه‌كه‌مدا‪ ،‬ده‌روونشیكاری كوڕه‌ك ‌ه س���ه‌ركه‌وتوو نه‌بێت ل ‌ه سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر زانس���ت ‌ه سروش���تی و مرۆییه‌كان‪ .‬ل ‌ه ڕاس���تیدا‪ ،‬كتێبی "ته‌وت���ه‌م و تابوو" دا خه‌ریكی راڤه‌كردنی‬ ‫وه‌كو دیس���پلینێكی (لقێكی) ئه‌كادیمی ده‌بینێت‪ ،‬ئه‌وه‌دا‪ ،‬ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی تووش���ی تێكچوونی ئ���ه‌و‪ ،‬راڤه‌كارێك���ی به‌توان���ای كولت���وور بوو‪ ،‬و پێش���مێژوویی رابوردووی شارس���تانێتیی مرۆیی‬ ‫به‌ به‌كارهێنان���ی ئه‌ركیۆلۆژی (دێرینه‌ناس���ی)‪ ،‬ده‌بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌ كتێبی "ئاین���ده‌ی وه‌همێك" دا‬ ‫ك ‌ه ئامانجه‌كه‌ی برێتی ‌ه له‌ توێژینه‌وه‌ و شرۆڤه‌كردنی سیسته‌می ده‌ماری ببێت‪.‬‬ ‫پێناس���ه‌ی دووه‌می فرۆید بۆده‌روونش���یكاری ئه‌نترۆپۆل���ۆژی (مرۆڤناس���ی)‪ ،‬زمانناس���ی و لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ی له‌س���ه‌ر ره‌وش���ی ئه‌مڕۆیی ئایین‬ ‫ئه‌و پرۆس���ه‌ مێنته‌ڵ (هۆش) یانه‌ی زانسته‌كانی‬ ‫دیكه‌ ناتوانن به‌ئاس���انی ده‌س���تیان پێی بگات‪ ،‬برێتیی��� ‌ه له‌ مێت���ۆدی چاره‌س���ه‌ركردنی ده‌رمانی ئه‌ده‌بیات���ه‌وه‌‪ ،‬خه‌ریك���ی توێژین���ه‌وه‌ی كولتوور چ���ڕ ده‌كاته‌وه‌ ‪ -‬بۆ نموون���ه‌‪ ،‬باوه‌ڕبوون ب ‌ه خودا‬ ‫ و له‌م كتێبه‌دا خه‌ریكی نیش���اندانی پرۆجه‌كشن‬‫فرۆید ئه‌مان ‌ه بۆ كاركردن له‌سه‌ر ناخودئاگا وه‌سف بۆ تێكچوونی سیس���ته‌می ده‌م���اری‪ .‬ئه‌م مێتۆد‌ه ده‌بوو‪.‬‬ ‫فرۆید ئیش���ی تایبه‌تی له‌س���ه‌ر ئایین ده‌كرد‪( .‬خستنه‌س���ه‌ر) ی ئاین���ده‌ی ئایی���ن ده‌بێ���ت ل ‌ه‬ ‫ده‌كات‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر به‌س���اناهی بڵێی���ن‪ ،‬ناخودئاگا‪ ،‬پێویس���تی ب��� ‌ه دامه‌زراندن���ی په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‬ ‫برێتییه‌ ل ‌ه هه‌مان به‌ش���ی ناخودئاگای هۆش‪ .‬به‌م سانسۆرنه‌كراو و ئازاد هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ نه‌خۆشدا (یان س���ه‌رباری كۆمه‌ڵێك وتار‪ ،‬ك���ه‌ په‌یوه‌ندیدارن ب ‌ه كۆمه‌ڵگ���ه‌ی مۆدێرندا‪ .‬به‌ دی���دی فرۆید‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫جۆره‌‪ ،‬ناخودئاگا كاریگه‌ریی له‌س���ه‌ر خودئاگا و ئه‌وه‌ی شیكاری له‌س���ه‌ر ده‌كرێت)‪ .‬كچ یان كوڕ‌ه فه‌نكشن‌ (ئه‌رك) ـه كه‌سێتی و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی وه‌همێك ئه‌و ش���ته‌ بێت كاتێ كه‌سێك ئاره‌زووی‬ ‫ره‌فت���ار به‌جێده‌هێڵێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه راس���ته‌وخۆ نه‌خۆش���ه‌كه‌ له‌سه‌ر ته‌خته‌خه‌وێك پاڵ‌ده‌كه‌وێت و ئایین‪ ،‬ئه‌و سێ كتێبی سه‌ره‌كییشی له‌م باره‌یه‌و‌ه راستیبوونی ده‌كات‪ ،‬كه‌وات ‌ه باوه‌ڕبوون ب ‌ه خوداش‬ ‫ناگاته‌ ده‌س���تی كه‌س���ی لێك���ده‌ره‌و‌ه و راڤه‌كار‪ .‬ده‌روونش���یكار له‌ته‌نیشتییه‌وه‌ داده‌نیشێت و گوێ نووسیوه‌‪ .‬یه‌كه‌میان‪ ،‬برێتییه‌ ل ‌ه كتێبی ته‌وته‌م و برێتیی ‌ه ل ‌ه وه‌همێك‪ .‬راستیی ژیان له‌م جیهانه‌دا‪،‬‬ ‫داهێنانه‌كانی فرۆید ل ‌ه سایكۆلۆژییدا ته‌واو برێتی ل ‌ه نموون ‌ه ورد و زیره‌ك و ئاش���كراكانی پرۆسه‌ی تابوو ‪( Totem and Taboo‬یه‌كه‌مجار ل ‌ه جۆرێك ‌ه له‌ دڕندایه‌تی و كۆتاییهاتن‪ ،‬له‌م رووه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌بوو ل���ه‌ دۆزین���ه‌وه‌ی ناخودئ���اگا (بۆنموونه‌‪ ،‬ناخودئ���اگای نه‌خۆش���ه‌كه‌ ده‌گرێ���ت‪ ،‬ئه‌مانه‌ش ئه‌ڵمانیا له‌ س���اڵی ‪ ١٩١٣‬دا باڵو كرایه‌وه‌)‪ ،‬فرۆید ئێمه‌ی مرۆڤه‌كان به‌دوای ش���تێكدا ده‌گه‌ڕێین بۆ‬ ‫نیتشه‌ش له‌باره‌ی ناخودئاگا نووسیبووی)‪ .‬به‌اڵم س���ه‌رچاوه‌ی تێكچوون���ی سیس���ته‌می ده‌مارین‪ .‬له‌و كتێب���ه‌دا په‌ر‌ه به‌ تیۆری���ی ئایینی ده‌دات و ئه‌وه‌ی یارمه‌تیده‌رمان بێت تا بتوانین به‌رگه‌ی ئه‌م‬ ‫دۆزین���ه‌و‌ه و داهێنانه‌كان���ی فرۆی���د ئامڕازێكیان كه‌واته‌ میدیای بنه‌ڕه‌تی ده‌روونشیكاری‪ ،‬برێتیی ‌ه بونیادی سه‌رچاو‌ه س���ایكۆلۆژییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی راس���تیه‌ بگرین‪ .‬كاتێ منداڵین‪ ،‬دایك و باوكمان‬ ‫خسته‌ڕوو بۆ راڤه‌كردن و لێكدانه‌وه‌ی ناخودئاگا‪ .‬ل ‌ه گوتار و ده‌ربڕینی وشه‌كان‪ .‬له‌ ڕاستیدا‪ ،‬یه‌كێك س���ه‌ره‌تایی داده‌مه‌زرێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬فرۆی���د‪ ،‬وه‌ك���و له‌به‌رانبه‌ر ئه‌م راستیه‌دا ده‌مانپارێزن‪ ،‬له‌ هه‌مووی‬ ‫ئه‌و شرۆڤه‌كردنی لوغزه‌ زمانییه‌كان و نوكته‌كان و‬ ‫ـ له‌ هه‌مووان گرنگتر ـ خه‌ونه‌كانی وه‌كو "شاڕێ"‬ ‫‪ royal road‬ی گه‌یشتن ب ‌ه ناخودئاگا داده‌نا‪.‬‬ ‫فرۆید ده‌ڵێت موسا ب ‌ه ئه‌سڵ یه‌هودی نه‌بوو‪ .‬ئه‌و شازاده‌یه‌كی میسری بوو‬ ‫فرۆی���د باوه‌ڕی واب���وو خه‌ون���ه‌كان‪ ،‬ده‌بن ‌ه هۆی‬ ‫ده‌ركه‌وتن���ی ح���ه‌ز و ئاره‌زووه‌كان���ی ناخودئاگا‪.‬‬ ‫هۆش���ی خودئاگا ده‌كه‌وێت ‌ه سانس���ۆركردنی ئه‌م په‌یڕه‌وی له‌ فێركارییه‌كانی ئه‌خناتونی فیرعه‌ون ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و به‌ڕێگه‌ی شۆڕشێكی‬ ‫حه‌ز و ئاره‌زووانه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وانه‌ وه‌كو تابوویه‌كی‬ ‫‌واوێتی ئایینی‪ ،‬ویستی په‌رستنی ئاتوون‪ ،‬خودای تاك‪ ،‬خودای خۆشه‌ویستی و خودای چاك ‌ه و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ده‌رده‌كه‌ون و هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌ ته‬ ‫"خ���ود" ‪ self‬ده‌كه‌ن‪ .‬ب���ۆ فرۆی���د‪ ،‬ناوه‌رۆكی‬ ‫مۆراڵ‪ ،‬بكات ‌ه جێگره‌وه‌ی پۆلیته‌ییزم (فره‌خوداپه‌رستی) ی میسری‪.‬‬ ‫ناخودئاگا بە ش���ێوەیەکی س���ەرەکی برێتییه‌ له‌‌و‬ ‫بزوێنه‌ر ‪ drive‬انه‌ ی له‌ڕوانگه‌ی خودی خودئاگ‌ا‬ ‫‪ conscious self‬وە ره‌تكراو‌ه و ناپه‌سه‌ندن‬ ‫و ل���ه‌م رووه‌وه‌‪ ،‬خودئ���اگا به‌ س���وودوه‌رگرتن ل ‌ه ل ‌ه نه‌خۆش��� ‌ه یه‌كه‌مینه‌كانی فرۆید به‌ڕاشكاوییه‌و‌ه ئایینناس���ه‌كانی دیكه‌ی هاوچه‌رخی خۆی‪ ،‬ئاماژ‌ه زێت���ر‪ ،‬یارمه‌تیمان ده‌ده‌ن ب���ۆ ئه‌وه‌ی باوه‌ڕ به‌و‌ه‬ ‫میكانیزمه‌كانی چه‌پاندن‪ ،‬ئه‌م بزوێنه‌رانه‌ ده‌خات ‌ه گوتبووی تایبه‌تمه‌ندیی ده‌روونش���یكاری برێتیی ‌ه بۆ دوو حه‌رامكردن ‪ prohibitions‬یان تابوو بهێنین‪ ،‬ك ‌ه هه‌موو شتێك باشه‌‪ ،‬و ئێم ‌ه به‌م جۆر‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئه‌م وه‌رگێڕانه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی خودئاگاوه‌‪ .‬ئ���ه‌م بزوێنه‌رانه‌‪ ،‬هه‌ڵگری ل ‌ه "ده‌رمانكردن ب���ه‌ڕێگه‌ی دوواندن‌" ‪ talking‬ده‌كات‪ ،‬ك��� ‌ه ل ‌ه نێوان كولت���وور‌ه خێڵه‌كییه‌كاندا له‌ به‌رانبه‌ر تۆفاندا هه‌ست ب ‌ه سه‌المه‌تی ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫‪William E.Deal and Timothy‬‬ ‫ئ���ه‌و بزوێنه‌ر و یاده‌وه‌ریانه‌ن‪ ،‬كه‌ په‌یوه‌س���تن ب ‌ه ‪ .cure‬ئ���ه‌م گوتنه‌ ل���ه‌ راس���تیدا گرنگییه‌كی هاوب���ه‌ش ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌وانی���ش‪ :‬زیناك���ردن له‌گه‌ڵ (بێگومان‪ ،‬دایك و باوكمان ده‌زانن وه‌ها ئاساییش ‪K.Beal: THEORY FOR RELIGIOUS‬‬ ‫"دیمه‌نی س���ه‌ره‌تایی" ‪( primal scene‬واتا به‌هێ���زی نی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم س���وود له‌زمانی هۆش���ی مه‌حره‌م و خزمان���دا و خواردنی ئاژه‌ڵی ته‌وته‌می و س���ه‌المه‌تییه‌ك له‌ كۆتاییدا جگ��� ‌ه له‌ وه‌همێك • ‪STUDIES, ROUTLEDGE New York‬‬ ‫‪London, 2005, pp.2-6.‬‬ ‫هه‌م���وو یاده‌وه‌رییه‌كان���ی قۆناغ���ی منداڵێتی ل ‌ه خودئ���اگا وه‌رده‌گیرێ���ت بۆ ئه‌وه‌ی نیش���انه‌كانی خێڵ‪ .‬جیاواز له‌ ئه‌وانیدی‪ ،‬فرۆید جه‌خت ده‌كاته‌و‌ه ش���تێكی دیك ‌ه نی���ه‌)‪ .‬كاتێك ده‌گه‌ین��� ‌ه ته‌مه‌نی‬