418 by chawder news

01:Layout 1

4/28/2013

8:21 PM

Page 1

:õOrãÜ»ü þð½ýxÜArÔ þÜ¼q»w

ºô»ýýìçxýC ÿºq»G »ñý_Bð òü»Ü»ð þwrKAq

2013/4/29 »íì»„ ôk )418( ºqBìu

ÊG»G õOrãÜ»ü ,RBÜºlüArÝ„BC ,óBPwkq õÜ þðBì»èqBK»è õOrãÜ»ü þð½ýxÜArÔ þÜ¼ q»w| :R»HüBO -rÈkôB_ ô»C »ýýð ó ô q »Ýðõ_ ,Al¾»ì½Ü ôºô»ñOôtG Á»â»è ºô»ÝÉPxýè µþðBíü»K ôBø aýø »PÉ_Bð þwrKAq þðAlìBƒXƒð»ƒC .QÉGºk ó ½_ »ýýO»ýðBíü»K ôBø ÿ sAq óBíðBìAlð»C q»â»C ,òýñýGBð õOrãÜ»ü ½G »Pxýè ô»C þðBñÉùÝÉK»è ÞÉðBü s aýø" QÉ¿„ºk ,tü s»ÍèôlG»Ì q»ìõÌ ÿ qAl„½ø õOrãÜ»ü ÿ õ…ÉK ÿ qAlñýì»C òükBø»G òük»cÂ»w AkôkrGAq ÿºôBì»è »Ü ,»üAlÝÉOBÜ»è ôArGôBð ÿ»ðBOô ï»C ."òG ."»ýýð ‡BG þÝÈ qBÜ" þìçxýC þPxýè þðBñÉùÝÉK »Ü õGAk ÿºô»C ºô»ññÈõgºk Ak3 ºo»Kæ»è rOBü s þü qBýðAs

»ü»ðBPÔ»ø þýO»üÂ»ì½Ü ,ÿrýHÜBðôq ,þwBýw þÜ»ü»ìBðu¼q

RAkºk óBÜºôArñÈpGAk »_ôBð þðkrÝ¾¼pPð½Ü þ¾ô»ø ºlýÌBØ ÿôArhÝÈ q

ºô»ñGºkçÜ»ü ÛArýÌ þðBÜ»…ÉÜ BO ºô»PÉ…ÜBð »âq»í…ÉK ÿ ôArhÝƒÈ q þƒýƒwrƒO»ƒì ÿºqBƒG»ƒè q»w»è óBÜ»ýü rýÕÜ»O »K ô râ ôºlýÌBØ þÝÈ qBÜ»Ä¼ r„ ,óBÜºôArñÈ pGAk »_ôBð þðBÜ»ýƒýƒìAqBƒCBƒð ,»ƒüAõƒýƒÉƒK þƒwBƒýƒw óAõÉð þðAkAlÝƒÉƒK þƒüÂõƒØ ,»ƒXƒü ô»ƒc

,BƒƒwBƒƒü þƒƒO»ƒƒ¾ôºk ÿ qBƒƒPƒƒðBƒƒì»ƒƒƒèqBƒƒK »Ü ,"rÈkôB_" Á»â»è AlƒÝƒÉƒâ½ƒèBƒük»ƒè ,ºô»OºôArÜôÃG Ak4 ºo»Kæ»è ÿ»Ü»Øºk rOBü s »íÉC þðBÜ»ýü qBýðAs þÉK»G" QÉ¾ºk »O»ðôArñÉø ºlýÌBØ ÿ qAlÜ»_ qAs»ø»è

µÿvýOArPw ÿ»_ôBð »Ü ,óBPwkqõÜ »ƒK ô rƒâ ó»ƒüæ»ƒè óºs ô ÿºôBƒ_q»ƒw ºôºlýÌBØ ÿôArhÝÈ q µóBÜ»ýü rýÕÜ»O ó»üBgvÈ qk þÜ»üºôBƒì ½ƒG òƒðAõƒOºk òìAs þìçxýC þOºqBíƒýƒC ÿºô»ƒðBƒì

ºô»ØArýÌ ôBð »O¼krÜ óBüºsk ºlýÌBØ ÿqAlÜ»_ 1000 »è rOBüs þíýéÙýC þPwBC q»w»è »Íý„ ô»ñðõw ½ƒG ºsAô qºk »ƒPƒƒÉƒƒGºk ôAkºlƒƒðBƒƒ…ƒƒýƒƒð µþwBýw þƒ¾¼ rƒPƒð½ƒÜ ÿºô»ƒñƒPƒwAõƒâ ½G ºôºkAlÐ»G þO»ìõƒÝƒc»ƒè þƒýƒñƒì»ƒC ÿ»„½ãÉw»è óBÜ»ýýÔ»üBO »OôAtG Qwºk | .Ak»ñðõw AlƒýƒÝƒÈ qBƒOô»ƒè ,½ƒÜrƒÉƒ„ lƒðºs rƒƒÔ »Ü ,ºô»Xü ô»c þðBÜ»ýýìAqBCBð ÿºqBG»è ,ºô»OºôArÜôÃG Ak3 ºo»Kæ»è ÿ»Ü»Øºk óBÜ»ýýìAqBCBð þðB…ÉÜºvÈ qk" QÉ¿„ºk »ƒ_ôBƒð Ak"óBƒíƒƒÜq õƒƒO þƒƒèçƒƒýƒƒø" »ƒƒè ÿ»ƒãƒñƒü u »ƒOBƒÜºk óBƒÜ»ƒƒÜ½ƒƒÜBƒƒñƒƒÉƒƒW »K ô râ þðkrÜ»ƒ„»ƒâ ½ƒG ÿ vƒýƒOArƒPƒw óBƒƒüºô»ƒƒðBƒƒì µóBƒƒÜ»ƒƒýƒƒƒü rƒƒƒýƒƒƒÕƒƒƒÜ»ƒƒƒO þýƒwrƒO»ƒì ‡»ƒì»ƒC ,Ak»ƒÜºq õƒñƒw»ƒè óBPwkq õÜ þíÈ q»ø q»w»è ÿkBýƒðõƒG #."RBÜºlPwô qk

óBƒük»ƒw Qƒ„»ƒø ‡»ƒðAô»ƒè ,ÛArƒýƒÌ QÈ ô»ðBüºk µºô»O»ðôArƒ¿ƒÉƒø ÛArƒýƒÌ»ƒè ßºô ß»üBK õw Bƒü q õƒw ÿºõƒÉƒ„ôBƒø ,òñÉùHÝÉK kAsBC ÿBK õw òÉ¾ºk óBü½g ÿAlñÉƒW»ƒC QƒÈ ôBƒð þƒðBƒìõƒâ ‡ºô»ƒC »ðBü»ø »Ü ,»P…K»è þÜºqºk þÝÉðBOÂô ."»ØArýÌ þÉwôBø ô»è †ükq õÜ þðçâºõÉO ÿºqBG»è BwBü þO»¾ôºk ÿ»ìAlð»C ô»C ºô»ãð»W ÿ ½g ó»üçÉG kq õÜ BPxÉCBO ,lðBü»ãüAq ºô»C kq õÜ ÊGºk ïÂ»G ,RAkºlðB…ýK ºrPÝü tƒð ÞƒÉƒw»ƒÜ õƒì»ƒø»ƒè QƒÉƒðAtƒG q»ƒƒø µºô»ƒƒƒÜ»ƒƒƒãƒƒƒð»ƒƒƒW ÿ rƒƒƒâBƒƒƒC»ƒƒƒè óBÜºo»„ ÿ»Ýƒük þƒÝƒÉƒðõƒGrƒOºq ô»ƒâ AlýÉO µºô»PÉƒÝƒ„Bƒð þƒülƒðºôºu q»ƒG»ƒè þÝÉƒðBƒü s »ƒãƒðºq µþƒðBƒGq õƒØ »ƒPƒÉƒGºk .QÈ ô»ÝGq»G þ„ºq ô»â

»üAlØArýÌ ÿBKõw µóBÜ»ýPxü q ¼ rýO »Kô râ ÿºô»ðõGô q»Gô q ÿq»â»C ïºkq»G»è »âq»í…ÉK ÿtÉø

ÿôArhÝÈ q µóBƒÜ»ƒýƒükBƒùƒýƒW »ƒK ô rƒâ þƒƒðõƒƒ_½ƒƒƒG»ƒƒƒG .ºô»ƒƒƒ„ºlƒƒƒýƒƒƒÌBƒƒƒØ †ƒƒýƒƒýƒƒwBƒƒýƒƒw þƒƒÝƒƒÈ qBƒƒÜ»ƒƒÄ¼ rƒƒƒ„ »ƒ_ôBƒð þƒÜBƒƒg þƒƒðkrƒƒÝƒƒ¾¼ pƒƒPƒƒð½ƒƒÜ þíÈ q»ø ÿqõñwôBø þðBÜºôArñÈ pGAk

ÿ»ðAôBC »Ýð»O ô»C òÈrGºkôBð qBGôq »G

ß»ü»w¼rK ,qõÜBG»è þP„BC ºô»ðBùð»K þÝÉè»ãìAq»ì »G

þÝÉƒìAlƒð»ƒC ,ºô»ƒýƒ„½ƒhƒüæ .ó»ƒÝƒG ÿ"rƒÈkôBƒƒ_" ½ƒƒG BƒƒwBƒƒü þƒƒO»ƒƒ¾ôºk qAs»ø»è rƒOBƒü s »ƒÜ ,RBƒÜºkArƒÝƒ„BƒC ºôBü qõw»è ºlýÌBØ ÿôArhÝÈ q ÿqAlÜ»_ .ºô»ØArýÌ ôBð »O»ðõOBø ôArƒÝƒÉƒK oºôBƒƒG þƒƒÜ»ƒƒüºôBƒƒ_q»ƒƒw ÿ"rÈkôB_"»G ,»âq»í…ÉK þOºqAsºô»è ½G tÉø þðkrÜ»ðAôºo»è YðBìBC ,lðBü»âAq ÿºôºqºk þðBÜ»ýýðBPƒwkq õƒÜ »ƒ_ôBƒð þwrO ô»ü»ðB_ôBð ô»C þñPwAqBK ,îÈ q»ø µóBÜ»ýýPxü q ¼ rýO »K ô râ»è †ýÜºq»w .»xÌ»G þGtc õÜºôBO" þ…ýOô ,»üºôB_q»w ô»C óBƒƒÜ»ƒƒ…ƒƒÉƒƒÜ µÛArƒƒýƒƒƒÌ þƒƒƒg¼kô qBƒƒG ô»è »âq»í…ÉK ÿ tÉø ,ºô»PÉG»ðçÜ»ü ."ºô»PÉ…ÜBð »ðB_ôBð ,òýwBü óBxdýC ,ºô»üºqBGô»è q»ø

Ã¾ôlG»Ì R»èAk»Ì

òÈrýâºkAq 16 ÿAõýè þðBÜºq»xÔ»C ôsBGq»w ÿ»_õì ,óAlÉÐ þðBìq»Ô»G

ÛArýÌ þðBÜ»ýðBÝ„ô ºtÉø ÿºlðBìq»Ô ,óAlÉÐ þè»Ì

þðkrÝ„»GAk ÿAoºq»w| :þXðs q»G Bü qºk -ßõÜq»Ü ,AlØArýÌ ÿBK õw þðBÜºtÉø ï»Wq»w q»ƒw»ƒG »ƒ_õƒì »Ü ,»üBK õw ô»C ÿ4 ÿ»ØrýÔ ÿ16 ÿAõýè þðAsBGq»w | .QÈ qkBñÉK óBýðBÜ»_õì ,ókq õÜ óBü»Gq ¼ s »Ü ,ÛArýÌ ÿBK õw ÿ4 ÿ»ØrýÔ »è ß»üºôB_q»w ,ó rƒýƒãƒÉƒW òƒük»ƒcÂ»ƒw ÿBƒâtƒÈ qBƒK þƒðBƒÜ»ƒ_ôBƒð»ƒƒè ï»Wq»w q»w»G »_õì ºlð»_q»ø ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G þðAsBGq»w ïÂ»G ,ºôArÝ„»GAk AlØArýÌ ÿBK õw þðBÜºtÉø ókq õÜ óBü»Gq ¼ s »Ü ,»ÜBK õw ÿ4 ÿ»ØrýÔ ÿ16 ÿAõýè »Ü ,»üºô»C þ…ü»ÜºqBÜ½ø ,ºôArýâAq óBýýðBƒÜ»ƒ_õƒì R»HüBO»G ,ÛArýÌ ÿ»ýüAôlì»C ÿ»ðBýü s ½¾BC ô»è óBü qAl„»G Alâ»G óBíÉéw ôæô»è»W ô»K»Oºq»Ø ô»Xü ô»c þðBÜ»_ôBð

:" rÈkôB_ " ½G »Ü»W»Ü ÿvÉG»Oô

ºôkrÜ»ñü qBük óBíðBÜºtÉø þðkrÜrýãÉW ½G óBíñÈ õ„ BPxÉC BO ïºôk þƒƒÐBƒƒð½ƒƒØ µQƒƒÈk óAqBƒƒƒHƒƒƒK ½ƒƒƒO »ƒýƒPƒü rƒG †ƒü ô»ƒC ,RBƒÜºlƒÉƒƒLƒƒPƒƒwºk ôBð»è BýÜq õO þðBÜºtÉø ÿºô»ðB…Ü»è ,óBƒƒÜºq õƒƒñƒƒw ï»ƒƒWq»ƒƒw µîƒƒƒÈ q»ƒƒƒø BýÜq õO þðBÜºtÉø»è ÞÉ„»G Al„BPxÉC»è #.ºô»O»ðôB…Ü

óBPƒwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø Bƒýƒð»ƒO þƒ_»ƒÜ þÝÉñÈõ„ q»ø»è òGkAsBC òü õOõðBýƒÉƒK ."òGrýãÉW AlüBýO »Ü êülð»Ø ÿAôk»è ,ºôºkrÝý…ýðô q ,ôArGôBð BýÜq õO ,þP„BC ÿ»w¼pK þðkrÝÉLPwºk Aôkô»ì»è ïÂ»G ,»ìAôºkq»G óBìôkq ½G»è µó ½ƒýƒwAq»ƒK ½ƒC»ƒG þƒüBƒO½ƒÜ þƒÐBƒð½ƒØ

þ…ýOô ”rÈkôBƒ_“ ½ƒG ,RÂô u ¼ q ÿ qBƒƒü pƒƒG þƒƒƒðkrƒƒƒÜqºk ÿ qBƒƒƒGq»ƒƒƒw" þðAqBÝÈ rÜ þOqBK þðBÜºtÉø ÿºô»ðB…Ü ïÂ»G ,BýÜq õO þƒÜBƒg»ƒè óBƒPƒwkq õƒÜ ºôkrÜ»ñü qBük óBíO»HüBO þñÈõ„ BPxÉCBO µóBƒíƒðBƒÜºtƒÉƒø þƒƒðõƒƒGrƒƒýƒƒãƒƒÉƒƒW ½ƒƒG ,ºôkrÜ ß»üæ õì»ø»G óBƒíƒ…ƒýƒwrƒK

,»Ü»W»Ü ÿ vÉG»Oô| :êülð»Ø -Bý_ þñÈõ„ BƒPƒxƒÉƒCBƒO ,RBƒÜºlƒüArƒÝƒ„BƒC óBýðBÜºtÉø þðkrÜrýãÉW ½G óBýO»HüBO þƒíƒÈ q»ƒø Bƒƒýƒƒð»ƒƒO µºôkrƒƒÜ»ƒƒñƒƒü qBƒƒük ½G ,ó ôkrÝÉè ÿ sAõ…ÉK †ýðBPwkq õÜ q»â»C êülð»Ø þÝÉñÈõ„ q»ø»è ÿºô»C .òHGrýãÉW QÈ ô»ðBýG

ô»C þÉK»ƒG :R»ƒHƒüBƒO -rƒÈkôBƒ_ þƒÜ»ƒüºôBƒ_q»ƒw»ƒè ÿ»ƒðBƒýƒü qBƒƒýƒƒðAs "rÈkôBƒ_" Qƒwºk ºôºôArƒÝƒÉƒK oºôBƒG óBPwkqõÜ ÿ»âq»í…ÉK ÿtÉø ,ó õOô»Ü ÿºôºqºk þðBÜ»ýýðBPwkqõÜ »_ôBð»è

?½G ... »ðBxÔ»C 5 þèºkôArýì ôºrw»g

rýøBO R»Í¾»O

ºô»O»ðôArPwAõâ óBý…ýÜ»üºlðBìq»Ô lð»_ µókqõÜ óBü»Gq¼s

.ºôkrÜ»ð ÿ ½ø»G q»ø ,ºôºkrÝý…ðô q ,»üºôB_q»w ô»C| µ»Xü ô»c þðBÜ»ü õÉ…K»è óBýðkrÜ»ƒñƒü qAlƒ„»ƒG ,AlðAqºlðB…ýK ½g Á»â»è óBüºô»ƒðõƒG»ƒðô o»ƒGô q ºtÉø þP…â ÿºlðBìq»Ô ,óAlÉÐ þè»Ì ÿ qBü pG»G ÿºô»ñPwAõâ þðBìq»Ô ,ÛArýÌ þðBÜ»ƒýƒðBƒÝƒ„ô ,ºôkrÜqºk óBükq õÜ ÿ qAk»éK µ q»xÔ»C ß»üºqBìu ÿ4 ÿAõýè ÿºlðBìq»Ô ô16 ÿAõýè ÿºlðBìq»Ô :»ðAô»è ºq»xÔ»C ï»Wq»w RBÜôBø ,12 ÿ»ØrýÔ»G q»w ÿºõÉ_qAõ_ »è 21 ô 18 ô 2 þðBÜAõýè þðBÜºkq õÜ þðBÜBâtÈ qBK ½G AlýÝýƒèBƒì ÿ q õƒð þƒÝƒÉƒðBƒìq»ƒÔ #.ºô»ñÈ q sAõâºk ÛArýÌ ÿ ô qAõg

µj ¼kô qBG õÜºôBO ,ºô»PÉ…ÜBð îÈ q»ø »ì»C .ºô»PÉG»ðçÜ»ü ÛArýÌ þðBÜ»…ÉÜ þðBÜ»„ºo»ø»è »ãW »Ü »üAlÝÉOBÜ»è ô»C ,»âq»í…ÉK ÿtÉø»è ÛArýÌ ÿBKõw ÿ»„ºo»ø rÈu »O»ðõOô»Ü »ðBƒ_ôBƒð

µþxÝÉw þüvÈ qlPwºk ,»_õì þýì»Ü ô q¼s ÿqBÜ þðBGqõØ »O¼krÜ þðAqBÝÈrÜ µþðBGq õØ ÿºvÈ q AlðBPwkq õÜ þíÈ q»ø»è ,óBÜºqBìBC þÉK»G :R»HüBO -rÈkôB_ þýPÉÜ»ü þýðBíÉéw þÙè ÿ ôArwrLÉè| ,»üAlðB…Ý¾»ø»è óAqBÝÈ rÜ þÔBì þðkrÝéÉ…ÉƒK µ»_õì þýì»Ü µ qBÜ þOBÜ þü q ¼ s ,RBÜºlüArÝ„BC ,†ýðAqBÝÈ rƒÜ þƒðBƒÜBƒÝƒülƒð»ƒw | .òðAqBÝÈ rÜ þðBÜ»…ÉÜ òü rOqBük»è þxÝÉw þü vÈ qlPwºk þðAqBÝÈ rÜ þðBÜBÝülð»w þýPÉÜ»ü þýðBíÉéw þÙè ÿ ôArƒwrƒLƒÉƒè ,ºô»ƒüºqBƒGô»ƒè ÿ»ðvýè ,Al¾Bxì»C ÿ ôkrGAq þãðBì Êw ÿºôBì»è ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,óBPwkq õÜ þðAkq»w qBW 859 ,óAqBÝÈ rÜ þðBÜBÝülð»w þýPÉÜ»ü þýO»üÂ»ƒì½ƒÜ ÿ q»ƒG»ƒPƒwºk µþ`ÉK q»w ÿ ½ø»G µºô»O»ðôArÜq»w»G ºq ô»â ÿBýðBLì½Ü 23 ,µºôkrÜ þðBÜºqBÝñÈõ„ 15 ÿ qBGq»w ,BâkAk »OºôAk óBü qBÝðºôBg qAõ_ ,ºô»…ýðAqBÝÈ rÜ þÔBì þðkrÜ»ññýGAk ½G qBÝðºôBg»è ºô»ñOrâqºôºqBK ÿ»…ÉÜ 57 þðkrÜq»wºqB_ µºô»ðkrÜqAkBâBC þO»¾Bc .ó ôArÜqBì½O ºô»ðAqBÝÈ rÜ ó»üæ»è ‡ÂBÝw 25 µóAqBÝÈ rÜ þü vÈ qlPwºk µ»_õì þýì»Ü µ qBÜ þOBÜ þü q ¼ s ,Al„ºô»G ÿºuBìBC ,ó ôlüºq»Ô ÀÉøºq .ºô»ñGºk óAqBÝÈ rÜ ÿ ô o»Gô q »Ü ,ó»ðB…ÉÜ ô»C òü rOqBük»è qBÝÈ rÜ q»w ½G þxÝÉw ºô»ññÈõgºk Ak3 ºo»Kæ»è rOBü s þü qBýðAs

‡½g»ð þÔBì þíÈq»ø»è óBPwkqõÜ

R»HüBO

info_chawder@yahoo.com

2013/4/29 »íì»„ ôôk )418( ºqBìu

| :Ak”ôvÉì»è kqõÜ þðkrÜlüBw½ñýW ÿ»w¼pK“ þxðArÕð½Ü»è qBýPg»G æ»ì þO»ýW½è¼lüBC µþ„BÔ þGtc rO þÝÈ qBW QÈ qk»ð »ãÈ q BwBü»G AlPwAqºôBð þOÂ»øu¼q µÛArýÌ»è QÉGºk| ºô»ð»ÝG ºqô»â þOBwºqBÜ ÿqB_ôk kqõÜ õÜºô þðBO»ééýì µºô»ñÈrÝHPwô qk þñÉÄ½„ µóBÜ»ýü sBð»è þðBÜºôºkrÜ QÉ_ºk óBÜ»ýý„BÔ »Ü ,ò…ü qAkBâBC ô»üArÝƒ„BƒC ßºô ,ëBÕð»C ½G ,ºôºrýCAs»W ÿ»ìBñOô»ÝÝü q»è ÿ ôBPƒÜBƒK ½ƒG ,rƒýƒXƒø»ƒO ,êƒýƒcq»ƒO ½ƒG þÜ»_ þðBñÉøqBÜ»G ½G BXñýC ,óBÜ»ýýéü»Ô ÿBãðBÜ ÿ ôÂõÙ¾»ø óBü õì»ø »Ü ,þüBýíýÜ »ƒƒÜ ,ó õƒƒG »ƒƒO»ƒƒýƒƒýƒƒW½ƒƒè¼lƒƒƒüBƒƒƒC ï»ƒƒƒC ÿ õOô»ÜAôk þìtýèBðõýwBð þO»ýýW½è¼lüBC õì»ø ,ÿ ½g ÿAôpG»G ‡»ì»C ,õG þGºq»Ì q»HìAq»G»è µRBhHÜ»ü þGºq»Ì þðBOÂô ºq ô»â þÝÉñOô»Üq»w Al…ýƒéƒýƒCArƒxƒýƒC .QÉñÉùHPwºk»G þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒO»ƒƒ¿ƒƒw»ƒƒƒg»ƒƒƒè ÞƒƒƒÉƒƒƒÜ»ƒƒƒü ôÂ»ÝÉO»Ü ,õO»ƒÜAôk þƒO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC ,QÉGºk õOô»ÜAôk þÜ»ýü qAk»üBìq»w»ƒG .RAô oºk R»ýý„BÔ ôºq»G rOq ¼ s »Ü »üºô»C óBwBC »ãðºq ,þ„BÔ ºôAqAs þPxðAs þÉK»G ÿ sBð( òýÉ¿G yÌ»G þGtc»G QìõPÜ QÉG»ð þðBÜºôºkrÜ õƒì»ƒø ïÂ»ƒG ,)þƒ„BƒÔ Bƒü .QÉ_ºk óBƒÜ»ƒýƒýƒ„BƒÔ µóBƒÜ»ƒýƒü sBƒð»ƒè µóBÜ»ýü sBð»è þðBÜBwBü ,þðBÜ»O»wBýw þÜ»_ þðBñÉøqBÜ»G µQÉ_ºk óBÜ»ýý„BÔ »ì»øq»G»è »ÝÉÜ»ü ,†ýèBÕð»C µþüBýíýÜ µóBƒÜ»ƒýƒƒü sBƒƒð þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒðôºtƒƒÉƒƒØ ºq»ƒƒø | .Akô vÉì»è »ðBÜ»ýý„BÔ »Ü ,Bý¾BPýC»è óBÜ»ýý„BÔ R»ƒðBƒð»ƒO AkõOô»Ý…ÉK ÿ qAk»üBìq»w ÿBK ô q ô»C»è »ƒüºô»ƒC ÿ»ƒÜºqBƒÜ½ƒø ,òƒGºk ÞƒƒüAk»ƒƒè ºqAk»ƒüBƒìq»ƒw »ƒƒOÂô»ƒƒè Bƒƒýƒƒ¾BƒƒPƒƒýƒƒC»ƒƒÜ ºqAk»ƒüBƒìq»ƒw»ƒè ,ºõƒG óBƒÜºõƒOô»ƒÜAôk Bý¾BPýC ‡BPxÉC ,ºõG»ð óBÜºõOô»Ý…ÉK »OÂô»è µóBÜºq ô»â »ýü sBw»…ýK »OÂô»è þü qAk»üBìq»w þðBÜºõOô»Ý…ƒÉƒK ºq»ƒø ,óBÜºqºvÈõO»è ÞÈlð»ø R»ðBð»O ,»ýýƒð BýðBí¾»C»è †ü sBð þðAl¾»øq»w ÿ ô vÉì»Ü ºõG ÞÉÜ»ü ‡»OÂô ô»C ,ºô»ðºkºl¾»ø Alð»¾½ø ,BýðBPü q»G ,Bxðºq»Ô †ÉK ÿ»ðAô»è .Alü qAk»üBìq»w»è ºõOô»Ü»ð þO»¾ôºk ,rO äðºqk ºõG ÞÉOÂô õÝ¾»G †ýðBƒ„BƒK þƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒìtƒýƒèBƒðõƒýƒwBƒð BOAô ,ºôlðAq s»ìAk þðBí¾»C þO»ýý¾AqlýÔ ó rÈk½ì þìtýèBðõýwBð ÿºô»ƒñƒOôtƒG»ƒÜ þwArÜõíük ÿºô»ñOôtG »Ü ,QÈ ô»ÜºkAôk þðBÜºôBí„BK ,QÈ ô»ÜºkAôk AlÝÉOÂô»ƒè »ü»ø ÿ ½G ,õƒOô»ƒÜAôk þƒìtƒýƒèBƒðõƒwBƒð ó»üæ»è ,AkôArÝü qBük þÝÉWq»ìõè»ƒø»ƒè ó»üæ»è ,ºô»Ü»ü»Ô»xè»ƒÔ ,ºô»ƒÝƒÉƒGtƒc þƒÝƒÉƒGtƒc ôºô»ƒPƒÈ q s ½ƒÙƒG ºô»ƒÝƒÈ tƒƒìºq Bü ,ÿ sBð Bü ,Qxƒ„BƒÔ þƒPƒwq»ƒK»ƒð½ƒÜ | .QÈ rÝG Qwô qk þxÌ»G qB„»G ,Bü q õw»è òýñƒýƒGºk BƒOºô»ƒC ÿAô pG»G »Ü ,ÿ ½g þPƒxƒü ô»ƒG k»ƒw»ƒC ,ÛArýÌ þxÌ»G»è ºõGrP„BG ÞÉì»Ü ,ÿ ½g ÿ râq»G ,þðBÜ»Ü»_ òü rPwq õØ»G ïÂ»G ÿ ½g ÿ»ðBýý„BÔ qBPÔºq þO»ýýW½è¼lüBC»è .RBÜºk þãð»W ÿ»Ü¼pÔ k»w Êw»è rOBü s»G qAs»ø k»w ,ÿ»Ü»Ý¾»g þðBýâ »O½Oô»Ü ÿBƒXƒð»ƒK Ak»ƒw»ƒè ,ºõƒPƒ„õƒÜ þƒÄ¼ rƒƒì »Ü ÿºô»C½G q»ø ,ºôkrÜ óArÈ ô ÿBü q õw !ÊƒƒñƒƒÉƒƒíƒƒG ÿ ½ƒƒg þƒƒ„BƒƒÔ þƒƒOÂ»ƒƒwºk ¥‚GrÌ ¥ìõC( »Ü ,»üºô»C þ„»ÜºôBwBK ï»C ,»ü»ø ÿ)¤lèBg ¥èBwq RAm ,¤lcAô þÝÉO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC ,»ƒO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC .»ÜBñwrO ëBÕð»C ,ÿºq ô»â ÿ q»ñ¾BK ,»üAô ïAôpG ÿ»ÜºqBÜ½ø ,ókrÝðAqBGBýíýÜ ,ólðBK»w

»ƒƒGtƒƒc ÿ sBƒƒýƒƒñƒƒ…ƒƒÉƒƒƒK»ƒƒƒG ,BƒƒƒK ô q ô»ƒƒƒC ,»ðBOÂô ô»C þðAs ½x¾k µóBÜºq»„½ÝÉO q»w»è ½ƒâõƒPƒÕƒâ µºô»ƒð»ƒÜºkºô»ƒè rƒýƒG ÿ»XG»¾»ƒø µëBƒÕƒð»ƒC »ƒÜ ,ó»ƒÜºkºô»ƒC lüBw½ñýW þðAôBO»G ,ôArƒÝƒðAqBƒGBƒýƒíƒýƒÜ .QÈ rwBñG ,óæ»â ÿ qAsBC ,»üºô»C ÿ»üBì ‡»ì»C óBwBC ,óBÜ»Gtc ÿ qAsBC ,óBOÂô ÿ qAsBC ,ºôºrO þðBOÂô ô rO þÝÉè»â ó»üæ»è »ýýð q»HìAq»G þPxÈõ¾»ø µQÈ rÝHÉK þPw»ø ô s ßºô ÿºq ô»â ÿ qAsBC R»ðBð»O ,QÈ pHGqºk ÿ qAsBC Bùð»O»G ß»ð ,†ýèBÕð»C ÿBülýWArO ,ºqAsBC q»ø qAsBC þ_q»â»C ,ßõ`G ßõ`G µëBƒÕƒð»ƒC ÿlƒüBƒw½ƒñƒýƒW ÿ qAsBƒC ïÂ»ƒG .õG»ð óBwBC ,õG òÈ u»ø ô vÉì »XG»¾»ø

Jºq»Ì ÿºô»O»ð»Ü ,»O»ýýW½è¼lüBC ï»C þðBO»¾ôºk µ»ƒPƒwºkÂBƒG þƒÜ»ƒüºô»ƒO»ƒð JçýÙñýC»G µ‡o½„»G QÉGºk þGºq»ƒÌ þñýHðBùýW»è †ýPxýèBýw½w µó rãG ß»ü ,QÈ rñÉK»xG QÉGºk ºô»ðBƒÜ»ƒýƒýƒxƒÌ»ƒG QÉGºk ºô»ðBÜ»ýýxÌ»G ÿ»ãðAô q»è ÿkAsBC | .QÈ rñÉíè»xG ,JArÌ»C ÿuk ,òýÜr„õì ÿuk þèAô»ì ÿuk »ýýXýOArPw ï»C ,»ýýñýHðBùýW ï»ƒC ,ºõG ß»ƒýƒýƒXƒýƒOArƒPƒw ,yƒÌ»ƒG ÿæ»ƒè ½G þ¾Bü»g µþíøºô ÿºq ô»â þÝÉñìu ôk ÿ uk »ƒüAõƒâ»ƒÜ ,ºôkrƒÝƒPƒƒwô qk ÿ ½ƒƒg ,»éýCArxýC ÿ uk ô»ðBãÉG ÿ uk ô qBíÍýPxýC QÉñÈ o»K qºk »ñìu ôk ï»C QÉðAõPG ÿºô»C½G ºõGAô óBýXýOArPw ,þGºq»Ì þðBƒOÂô»ƒè þ…üBwBC ,þGºq»Ì þðBOÂô ÿ ½gôBð»ƒè | .ó tÈ qBLG óBü½g þüºô»O»ð ÿ»ãðAô o»è ,†üºô»O»ð þ…ƒüBƒwBƒC þðAlÉè þ…ƒüBƒwBƒC ,ºô»ƒðBƒÜ»ƒýƒýƒxƒÌ»ƒG ÿ ôAô»ƒƒO ,rƒƒO þƒƒðBƒƒÜºô»ƒƒO»ƒƒð ÿ ôAô»ƒƒO ô»C óBì»ø »OAô .ºõG rO þðBÜ»Ô»xè»ƒÔ ÿ uk ,òýÜr„õì ÿ uk ,Akô vÉì»è »ü»Ý`È q þGõÍ„ ÿ uk ,þƒèAô»ƒì ÿ uk ,JArƒÌ»ƒC þðBÜºôºpì»¾»Ø ,AlìçƒxƒýƒC ÿ ô vƒÉƒì»ƒè þðAo½â »ì»C ,q»G»O»ðBü õOrƒâ ïçƒxƒýƒC µï»Ü»ü þãð»W †ÉK»è ,ºõOBøAkq»w»G ½ƒG ºôAo½ƒâ ,óBƒùƒýƒW þƒìºôk þƒãƒð»ƒW þÜ»ü»Ô»xè»Ô µR»ýýW½è¼lüBC ô»Ô»xè»Ô óBì»ø»G ïÂ»G ,rOõOô»Ý…ÉK þüºô»O»ð þðkrÜôBPÜBK ½G ,ÿ ½g ÿ ô vÉì ÿ»Ý`È q Jºq»Ì ÿ»ðAsAôBýW »OBùÝÉK ô»C õì»ƒø þÉwôAqkBü ,þGºq»Ì þðBOÂô ôBð»è µòýð ,óBü½g ÿºô»ðkrÜrýG»G ,òýGºq»Ì þðBOÂô ÿºô»O»ð ÿ ôBð»ø þðBÜ»wrO »üBO»ø BO»ø þðBOÂô ÿ ôBð»ƒø þƒðBƒÜ»ƒwrƒO ,Jºq»ƒÌ ïºkq»G ÿ ôBð»ø þðBƒÜ»ƒwrƒO ,þƒGºq»ƒÌ RAs( µJºq»Ì þýPÉƒÜ»ƒü þƒñƒOô»ƒÜq»ƒw )¤lƒ‚cAô ¥ƒÜrƒÍƒƒì( µ)¤lƒƒèBƒƒg ¥ƒƒèBƒwq .ó»ÝG RõÜq»w †ýƒCºlG»ì ôºõG ÞÉO»wBýw »ì»ƒC .yÌ»G þGtc ÿæ ºõG R»ýýW½è¼lüBC ,ºõG ,ºõÉ„ òü rPÜBñwrO»G »O»ýýW½è¼lüBC ï»C þ¾Bw ÿBOºkõÜ»è ºõÉ„ òü rOõOô»ÜAôk»G þ…ýƒOq õƒÜ »ƒÜ ,ArƒÝƒÉƒW»ƒHƒÉƒW )1963( ,õG»ð ÞýOBíPxýw yÌ»G »Ýðõ_ ,lðBüBg ,õG»ð ÿBâsºkõìAk yÌ»G ÿºô»Cq»G»ƒè ,õGkrÜ»ð ë ¼pPð½Ü ÿ ôAô»O»ƒG ÿBƒK õƒw ÿºô»ñOôtG ,õGsAôæ þÝÉGtc ÿºô»Cq»G»è ,»OBÜô»C þPxýð½ì½Ü þGtc ,õG»ø kq õÜ ôBð»è ,õG tÉø»G þð½ýws ½K ½C þÝÉGtc »ƒýƒƒýƒƒìô»ƒƒØ ôBƒƒð»ƒƒè µAlƒƒü½ƒƒg yƒƒÌ»ƒƒG óAõƒÉƒð»ƒè ,Alƒƒü½ƒƒg þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒGºq»ƒƒÌ óAõÉð»è ,óBÜ»ýü rwBð µóBÜ»ƒýƒýƒxƒÌ»ƒG þÜArP…ýC ÿºô»ñOôtG µóBÜ»ƒýƒýƒxƒÌ»ƒG ,ó õG»ø »…ÉÜ Bøºq ½W ,þGºq»Ì ÿºô»O»ð )1963( þƒ¾Bƒw»ƒè þƒðAõƒƒPƒƒü»ƒƒð yƒƒÌ»ƒƒG | .QÉñÉùHPwºk»G òOô»Üq»w þ¾Bw ÞÉOBÜ ÞÈlð»K»G õG »ì»C ïÂ»G ,rO îPxýw»G ,îÜõcq»w ºô»OBø )1968( ,rO »ð»ƒüæ»ƒì»ƒø þƒÜ»ƒýƒýƒñƒýƒHƒðBƒùƒýƒW»ƒG þíÜõc ,rO ßBñwrO q ¼ s þÜ»ü»…g»ð»G ôºôBOºq»w»è þ_q»ƒâ»ƒC ,Qƒwºk»ƒOrƒâ þƒƒìq»ƒƒƒð»ƒƒƒG )1974-1970( þƒƒƒ¾Bƒƒƒw»ƒƒƒè ÿºô»ƒC ÿAôk»ƒè ïÂ»ƒƒG ,þƒƒðlƒƒðAqºs õƒƒâ þ¾Bì½g þOô»ð ,krÜ ÿBK õw þ¾¼pPð½Ü ÿºq ô»ƒƒâ qBƒƒãƒƒXƒƒÉƒƒƒC þƒƒƒOBƒƒƒøAk ,krƒƒƒÜ

ßBñwrO ÿu½è¼lüBC þÝÉì»øq»G »ýýPƒxƒýƒèBƒðõƒýƒwBƒð ºô»ƒñƒOôtƒG ï»ƒC AlGºq»Ì ôBð»è ,‡BPxÉC BO»ø»Ü ,ºõO»ÜAôk þƒÜ»ƒüºô»ƒñƒOôtƒG òƒƒýƒƒÉƒƒ¿ƒƒG òƒƒýƒƒðAõƒƒOBƒƒð ½G ,ó rÈk½ì þOô»Ý…ÉK þPxýèBðõýwBð µó rƒÈk½ƒì þƒÝƒÉƒO»ƒ¾ôºk þƒðlƒƒðAq s»ƒƒìAk ,»ýýð Al…ü rýãðBùýW ÿBýðk»è ,RArÜõíük ÞÈlð»ø Al…ýwqBÔ ô ßq õO ôBð»è R»ðBð»O | .»ü»ø ÿ»…ÉÜ þìtýèBðõýwBð ÿ»Ô»xè»Ô ,»ƒOAô»ƒÜ þƒðBƒÜºõƒOô»ƒÜAôk ºô»ƒO»ƒð ÿ õƒOô»ƒƒÜAôk þì»øq»G óB„BK ,QwAoºôBð þOÂ»øu ¼ q »ìtýèBƒðõƒýƒwBƒð ï»ƒC þƒO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC þðBÜºôºpì»¾»Ø»G ôÂ»ÝÉO»Ü ,ºõOô»ÜAôk ôÂ»ÝÉO ,ºõƒG óBƒýƒðBƒÜ»ƒO»ƒü q ½ƒOArƒLƒíƒýƒC ,ºõG óBýðBÜ»ýƒýƒG»ƒøs»ƒì ºôºpƒì»ƒ¾»ƒØ»ƒG ,ºõG óBýðBÜ»ýýøB…ð»øB„ ÿ ôºpì»ƒ¾»ƒØ ï»C ,ºõG óBýðBÜ»ýü qBì½Ü ÿ ôºpì»ƒ¾»ƒØ þÝÉì»øq»G ,»O»ýýW½è¼lƒüBƒC »ƒì»ƒøq»ƒG AlƒOºo»ƒñƒG»ƒè »ƒÝƒðõƒ_ ,ºõƒƒG ßBƒƒñƒƒwrƒƒO þðBgq»_qºô»è AlOºo»ñG»è ,ºõG ºõOô»ÜAôk ,QƒwAoºôBƒð þƒOÂ»ƒøu ¼ q»ƒè þƒƒü ô vƒƒÉƒƒì ôBð»è ,ºõG õOô»ÜAôk BK ô q ô»C»G kq ôAq»G»G ÞüAk»è yÌ»G þGtc Al„»üºõÉ_qAõ_ ï»C | .QÉGºk þPxýèBðõýwBð þGtc ,yÌ»G þGtc ¥èBwq RAm( »G lð»GBK µþGºq»Ì j½ì BO»ø ß»üºõÉ„ aýø»G µJºq»Ì ÿ»Ü)¤lèBg ,þO»üBÄ¼ rì þwArÜõíük þÜ»ýýñýG óBùýW ¥ìõC( ,ºõG»ð AlxÌ»G þGtc þðBÜ»ígõO»è µ‡BK )¤lèBg ¥èBwq RAm ,¤lcAô ¥‚GrÌ ô»Gºq»Ì ÿºô»O»ð ß»ü ,òü õOrãÉè þ…ÉK ,»Gºq»Ì »P¾õHØ ,ºs ¼ rýK þìBü»K þðºôBg þÜ»ü»ãÈ q aýø .QýGºq»Ì q»ø ,»ýýð Q¾õHØ Alƒƒìºkq»ƒƒG»ƒƒè RrƒƒƒO

ºõG rP„BG ,ÊOºôAk þPwºk ÿ»ýü q»ãÈ õð ô»C BýƒÜqõƒO Jºq»Ì ÿq»ãÈ õð»è ï»ƒƒC ÿºôBƒƒ_q»ƒƒw ½ƒƒG ºô»ƒƒPƒƒƒÈ o»ƒƒƒâºk .»ÜBñwrO »O»ýýW½è¼lüBC »ƒÜ ,òƒüºk»ƒð ºô»ƒè R»ƒÙƒük q»ƒâ»ƒC þÝÉO»ýýW½è¼lüBC ,yÌ»G þO»ýýW½è¼lüBC µYñG þPxðAs þÜ»üºõÉ„»G ,ºõG ßBñwrO »Ô»xè»Ô ï»C µR»ýýW½è¼lüBC ï»C þðAô»ñG ÿ õOô»ÜAôk þìtýèBð½ýwBð ÿ»ÜBƒñƒwrƒO þìtýèBð½ýwBð Al…ü q»HìAq»G»è µþGºq»Ì óBìõãÉG ,ºô»ñü»Ü»ñÉè ÿ rýG ,»Ü»_ôBð .òýGºk ºq ô»â þÝÉðõHý¾Bck»G þ„õO | rýâ»„½â þìtýèBðõýwBð ß»ƒüºõƒÉƒƒ„»ƒƒG ,BƒƒýƒƒÜq õƒƒO BƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒC »è îÉ¿G îðAõOºk BO»ø ,óBÜºõÉ„»è ,ºô»…ü qBì½Ü þðlðAq s»ìAk ÿBOºq»w

ÿ ôBð»G ÿ q ¼ s þÝÉÝ¾»g ,Rô»ÝƒPƒwºk ô qBƒÜlƒñƒÈõƒg ,lƒðAq s»ƒƒìAk ºô»ƒƒxƒƒÌ»ƒƒG rPýC ,lðAq s»ìAk ÿ rO q ¼ s þÝÈ q»HðBìq»Ô ÿ»Ü»O»¾ôºk þñýGAq ÿ ½g»è »Ü †ýÝÉOBÜ »ƒƒƒƒOBƒƒƒƒÜô»ƒƒƒƒC ,ºôkrƒƒƒƒÜ Á ¼pƒƒƒƒPƒƒƒƒð½ƒƒƒƒƒÜ ÿ qºõÉƒK»ƒG krƒÜ ÿ»ƒÜ»ƒO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC µþƒƒGºq»ƒƒÌ þƒƒO»ƒƒ¾ôºk ÿ»ƒƒñƒƒýƒƒØ»ƒƒPƒwAq »Oô»Ü ,kq õÜ þðBýâ »Oô»Ü ïBXðºq»ƒw þðBýâ »Oô»Ü ,þðBÜ»ð½ýws ½K ½C þðBýâ »Oô»Ü µþdýw»ì þðBýâ »Oô»Ü ,óBíÜq õO ÿ ôAô»O»G µAlØArýƒÌ»ƒè »ƒÍƒýƒ„ þƒðBƒýƒâ Ak»OBOÂô ï»è þðkrÜôBPÜBK þƒO»ƒwBƒýƒw þÝÉñOô»Üq»w ½G ÿºô»C ½G ,q»G»ƒOrƒâ .RBÝG ÿºkBìBC rOºq ô»â

“

.QÉ¿ÉøBð »O»ýýW½è¼lüBC ï»C ,ºô»ðBÜ»ýýw»ƒè þxÌ»G þO»ýýW½è¼lüBC ,ºôkrÜ ÿºqºs õ_ þðAôæ ÿ ôArhÝÈ q ÿ ôBð»G ôºô»ðBÜ»ýýw»è þƒƒƒPƒƒƒwºk q»ƒƒƒw»ƒƒƒè ôºô»ƒƒƒýƒƒƒýƒƒƒGºq»ƒƒƒÌ µ)Û»éÔ»Ì êÉ…ýì( ôBü q õw þðBÜ»ýýxÌ»G ½G ºô»OºôAq sAõâ»Ü †üAôk ,þðBÜºlü q õì þÝÈ ôArhÝÈ q ÿ»ãÈ o»è ºô»ðBxük ,ÛArýÌ ,ºôArðAk yÌ»G ÿ»ÐBñG ,ºô»ØArýÌ þðAôæ yÌ»G þGtc )1947( þðBxýð ÿ)7(»è BO .ºôArÝPwô qk þƒƒƒÝƒƒƒÉƒƒƒGtƒƒƒc ,yƒƒƒÌ»ƒƒƒG þƒƒƒƒGtƒƒƒƒc ÿºkq»K rÈ u»è ,õO»ÜAôk þPxýèBðõýwBð þPxýèBðõýwBð þÝÉGtc ,AlñOô»ƒÝƒ…ƒÉƒK ,AlýPxýèBýw½w ÿºkq»K rÈ u»è ,þ„BÔ

,ÿ sBxñýüBC ,yðBxýñÈ q þñƒOô»ƒÜq»ƒw µÿ sBw»…ƒýƒK þƒ„o½ƒ„ ,ÿ q»ƒãƒñƒ„¼ q »O»¾ôºk ï»ƒC ,þƒwArƒÜõƒíƒük þƒ„o½ƒ„ AôBƒCu ¼ q ôBƒK ô q ô»ƒC»ƒè óBƒü»ƒðBƒðrƒƒÈk½ƒƒì .ºôkrÝPwô qk ,þPxýèBðõýwBð þO»¾ôºk »OBùÝÉK ï»C ÿ ôAô»O»è ,ºõOô»ÜAôk þG»øs»ì ,þñýüBC ÿ»Ü»ýýPg»Gk»G ,AlPwAoºôBð þOÂ»øu ¼ q

..óAõGºkBìBC ÞÉO»GBG q»w»è »xØ QÈ ô»ìºk AkºrÉè ‡»Ý…ƒÉƒK ÿ»ƒðBƒO»ƒGBƒG ô»ƒè »ƒÜ ,ï»ƒÝƒG †ƒƒü ô»ƒƒC ,ºôArƒƒÜ»ƒƒð zBƒƒG ,òƒƒÈ rƒƒƒÜºk .»èBÕð»C µR»ýW½è¼lüBC ,‡BG þÜ»ü½éGBO îðAõPG þ„ºô»C½G q»ƒƒƒw»ƒƒƒè ‡BƒƒƒG þƒƒƒÜ»ƒƒƒýƒƒƒü qBƒƒƒýƒƒƒƒðAsBƒƒü ‡»Ý…ÉK yÌ»G þèBÕð»C µR»ýýW½è¼lüBC ,ßõ`G þÜ»ü»PxÈõ¾»ø QÉƒGºk ,ï»ƒÝƒG þƒìtƒýƒèBƒðõƒýƒwBƒð ÿ»ƒOBƒùƒÝƒÉƒK q»ƒƒw»ƒƒè ï»C îðAõOBð ,Bðq»â»C ,ï»ÝG þOÂ»øu ¼ q þÜ»ü»Pw»Wq»G ,»ýü qBýðAs ï»C Bü ,»ü½éGBO ,þPxðAs þÝÉè»Õc»ì ïºkq»G»è ,þPxðAs ô vÉì þ„»G µþðBíÉƒéƒw ÿ ½ƒÝƒðAs ßºô .ï»ÝG þOÂ»øu ¼ q»è ºq ô»â ÿºô»O»ð qAõ_ Jºq»ƒƒƒÌ »ƒƒƒÜ .»ƒƒƒü»ƒƒƒø AlƒƒƒPƒƒƒƒwAoºôBƒƒð ,†ƒýƒÜq õƒO µzqBƒÔ ,»ƒðBƒýƒñƒü rƒOºq ô»ƒƒâ µïºôk»G òGºk óBýìBÜ»Ü óAlÉðçíéì»ƒè QÉGºk †ükq õÜ ,ï»ùÉw»G òGºk óBýìBÜ BO ê_ ,ºrPì»Ü óAô»è »Ü ºô»O»ð ïºqAõ_»G qAõ_ ï»ƒC ,QƒÉƒGºk ÞƒÉƒð½ƒýƒéƒì BƒXƒð»ƒK ,»ü»ø óBýO»¾ôºk óBýðBýw ‡»üºô»O»ƒð )22( Jºq»Ì ,zqBÔ µßq õO µJºq»Ì

“

ÁBƒw 23 ÿAôk ºsBƒO »ƒƒG ºsBƒƒO ,BƒƒƒK ô qô»ƒƒƒC þƒƒƒƒðBƒƒƒƒO»ƒƒƒƒ¾ôºk µóBÜºq»„½ƒÝƒÉƒO »ƒGtƒc ÿsBƒýƒñƒ…ƒÉƒK»ƒG µºô»ð»Üºkºô»è rýG ,»ðBOÂô ô»C þðAs½x¾k µëBÕð»C »Ü ,ó»Üºkºô»C q»w»è ½âõPÕâ þðAôBO»G ,ôArÝðAqBGBýíƒýƒÜ ÿ»ƒXƒG»ƒ¾»ƒø QÈrwBñG lüBw½ñýW ÿ»Pwºk rÈ u »Ü ,ÿ»ðAô»O»ð ô»è ÞÉÜ»ü ½G ÿ»ƒƒƒPƒƒƒwºkÂBƒƒƒG ºô»ƒƒƒO»ƒƒƒð Êƒƒƒw ï»ƒƒƒƒC RÂ»øu ¼ q ÿ õOô»ÜAôk þìtýèBðõƒýƒwBƒð | .ºkq õÜ ,ºõG ,»ƒƒð»ƒƒìq»ƒƒC ,†ƒƒükq õƒƒÜ»ƒƒè »ƒƒƒãƒƒW ,»ƒðBƒÜ»ƒýƒƒýƒƒw»ƒƒÜq»ƒƒ_ ,»ƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒýƒPƒHƒØ ,òüuºk Ak»ðBOÂô ï»è »Ü ,ºrO þðBÜ»OBùÝÉK þ„õO rOBü s óBƒü õƒì»ƒø»ƒè kq õƒÜ ïÂ»ƒG þPwºk q»w»è ºõG þü ô vÉì ÿBülýWArO »ýýPxýèBðõýwBð »OBùÝÉK ï»ƒC .»ƒðBƒì»ƒC ÿ q»ãü qBÜ rÈ u»è rOq ¼ s»Ü ,ºõOô»ƒÜAôk BO»ø ,ºô»PwAoºôBð þðBÜºk»w»è þñýüBC .ºõOBø óBùýW þì»Ü»ü þãð»W ï»ƒƒC þƒƒW½ƒƒƒè¼lƒƒƒüBƒƒƒC þƒƒƒì»ƒƒƒøq»ƒƒƒG þì»øq»G ,ºõOô»ÜAôk »ƒìtƒýƒèBƒðõƒýƒwBƒð ,ºõGrýâ»„½â þìtýèBðõwBð þW½è¼lüBC þƒƒW½ƒƒè¼lƒƒüBƒƒC þƒƒì»ƒƒøq»ƒƒG Bƒƒøºô q»ƒƒƒø »ƒÜ ,ºõƒG þƒñƒÉƒÄ½ƒ„ þƒìtƒýƒèBƒðõƒýƒƒwBƒƒð ,rýâ»„½â þìtýèBðõýwBƒð ïBƒXƒðºq»ƒw ôÂ»ÝÉƒO ,þƒñƒÉƒÄ½ƒ„ þƒìtƒýƒèBƒðõƒýƒwBƒð þðõìu»ø»G ôÂ»ÝÉOBü þPƒÉƒPƒwºkÂBƒG»ƒG µºôkrÜ ÿ»„»â»Ü ,þG»øs»ì µþñýüBƒC ÿ õƒƒOô»ƒƒÜAôk þƒƒÝƒƒÈ oAsBƒƒG ÿ ôÂ»ƒƒÝƒƒÉƒƒO þìBXðºq»w ,ºõG sAôæ ÿ qAk»üBƒìq»ƒw ï»C ôBð»è ,óBÜ»Pxý¾Bƒýƒð½ƒ¾½ƒÜ þƒñƒOBƒø ºõOô»ÜAôk »ýýPxýèBðõýwBð »üºô»ñOôtG .ó õG Qwô qk óBÜ»ýüºô»O»ð »Gtc ,ºsAôæ | þðBÜ»Gtc ÿ ôAô»O ½G ºôBýƒÜq õƒO»ƒè BO»ø ,zqBÔ µJºq»Ì þPxýèBƒðõƒýƒwBƒð ºô»ƒñƒƒOôtƒƒG ï»ƒƒC »ƒƒÜ ÿºô»ƒƒC »ƒƒOBƒƒâºk | .BñÉùì»øq»G þxÌ»G þGtc ,ºõOô»ÜAôk

†ýÜq õO ô »ü»ø þðArÉC zqBÔ ,R»¾ôºk | .»ü»ø ÿBýÜq õO Êw ï»C þüºô»O»ð þñý¿ì»g ÿ»w¼ rK ,»ýýP„ô rwBð þÜ»ü»w¼ rK ,»ƒüºô»ƒO»ƒð þðkrÜ»„»â þì»øq»G ,»ýýð ß»ü»w¼ rK Êw ï»C ,ÿ qAk»üBìq»w þƒðBƒÜ»ƒÐBƒð½ƒØ ïBXðºq»w µÊƒGlƒðBƒÝƒwq ÿ»ƒüºô»ƒO»ƒð | .òGBñÉùÝÉK ½G þüºô»O»ð þO»¾ôºk Êw q»ø »Ü ,ºô»OBÜºk ÓBw ºô»C ô vÉì b ,AlO»¾ôºk þðBñÉùƒÝƒÉƒK»ƒè ,»ƒÜºô»ƒO»ƒð þO»ü q ½OArLíC b ,þøB…ñøB„ þO»¾ôºk ,þðBíwõÌ þO»ü q ½OArLíýC b ,ÿ ô»Ô»w ÿ qBì½Ü ‡BPxÉC µþèBì»ƒÜ †ƒü rƒOAôk þO»¾ôºk †ýØArýƒÌ ,óArƒÉƒC þƒìçƒxƒýƒC ½G ,ºô»ðBÜ»Õýè»g þìºkq»w»è ,þO»üB„BK ½G ,rO þðBÜ»Õýè»g ½G ,óBÜ»O»ð»P¾»ƒw ½G ,óBÜ»ýü ô»ì»C ½ƒG ,óBƒÜ»ƒýƒýƒwBƒG»ƒÌ ,óBƒÜ»ƒýƒýƒGõƒü»ƒC ½ƒG ,óBƒÜ»ƒýƒƒýƒƒíƒƒýƒƒOBƒƒÔ õƒì»ƒø þƒñƒü o½ƒâ ½ƒG †ƒýƒƒìBƒƒXƒƒðºq»ƒƒw ÿBPxÉC þñOrâ I¾BƒØ µóBƒÜ»ƒíƒPƒxƒýƒw þƒO»ƒìõƒÝƒc»ƒè ,þƒƒGºq»ƒƒÌ þƒƒðBƒƒO»ƒƒ¾ôºk ,þƒPƒÈ rƒýƒì þƒO»ƒìõƒÝƒc»ƒè ,þƒO»ƒƒüBƒ„BƒK ï»ƒC õƒì»ƒø ,ÿ qBƒì½ƒÜ þƒƒO»ƒƒìõƒƒÝƒƒc»ƒƒè õƒì»ƒø ï»ƒC þƒðºôBƒg »ƒÜ ,»ƒƒðBƒƒO»ƒƒ¾ôºk þðºôBg »Ü ,ó»ðBýüºô»O»ð »PxýèBð½ýwBð þ¾¼ q R»GBG Bü »è»w»ì ôk ,ó»ðBO»¾ôºk ï»C ,ºõG»ø »ðAô»O»ð ï»C þðBñÉùÝÉK»è ÿºq ô»â .ºõG J»øs»ì µòük ÿ»è»w»ì †ü ô»C þìtýƒèBƒðõƒýƒwBƒð ÿ»ƒÔ»ƒxƒè»ƒÔ ß»ƒð BƒK ô q ô»ƒC»ƒÜ ,ÿ qAk»ƒüBƒìq»ƒw þƒÐBƒð½ƒƒØ »O»¾ôºk µóBÜ»PxýèBðõýwBƒð »ƒO»ƒ¾ôºk þƒìBƒXƒƒð»ƒƒC»ƒƒè ,óBƒƒýƒƒðBƒƒÜ»ƒƒOArƒƒÜõƒƒíƒƒük

:R»HüBO -rÈkôB_ ÿ»w¼ pK " þxðArÕð½Ü»è qBýPg»G æ»ì ÿu ¼ q »Ü " AkôvÉì»è kqõÜ þðkrÜlüBw½ñýW õ_ºõÈ o»G þðBíÉéw ÿ½ÝðAs»è 2013/4/15 ,ÿºq ô»â ÿq»ñ¾BK »Ü krÜºô»G ÿºuBìBC ,ókrÝƒðAqBƒGBƒýƒíƒýƒÜ ,ólƒðBƒK»ƒw ëBƒÕƒð»ƒC ÿºôB_q»w ½G ºô»PÈ o»âºk ÿ»ÜºqBÜ½ø QÉH„ºk µþñÉƒÄ½ƒ„ þƒO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC ÿ»ðBüBwBü ô»C õì»ø»è ôAlØArýÌ ÿBwBü»è þOÂ»øu ¼ q»è ÿ»ðB„o½„ ô»C þìBXðºq»w AlÉO þÝÈlð»G ,òÈ rÜºkBK q»G AlPwAoºôBð þÝÉGtc rO þÝÈ qBW RAk»ð »ãÈ o»Ü ,QÉG Bü ,þñÉÄ½„ þO»ýýW½è¼lüBC»G Bü ,þ„BÔ ÿõOô»ÜAôk þÕýCBO þO»ýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC»ƒG þðBO»ééýì ôºô»PÉHG Qwô qk Qxü q ¼ rýO ºq ô»â þOBwºqBÜ ÿqBƒ_ôk kqõƒÜ õƒÜºô .ºô»OBÝG »ƒÜ Ak»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ ô»ƒè ôArƒGôBƒƒð µÂBG þðlñÈõg þOºqAsºô ÿqBÜôBƒø»ƒG þƒOºqAsºô µþƒPƒxƒðAs ÿºô»ƒñƒüvƒƒÈõƒƒO óAôArÝèBƒÕƒð»ƒC µóAlƒýƒø»ƒ„ ÿqBƒGô qBƒÜ ÿAôk ºsBO»G ºsBO ,lðBü»ãý„Aq õ_ºõÈ o»G ,BƒƒK ô q ô»ƒƒƒC þƒƒƒðBƒƒƒO»ƒƒƒ¾ôºk ÁBƒƒw 23 µóBÜºq»„½ÝÉO »Gtƒc ÿsBƒýƒñƒ…ƒÉƒK»ƒG rƒƒýƒƒG ,»ƒƒðBƒƒOÂô ô»ƒƒƒC þƒƒƒðAs½ƒƒƒxƒƒƒ¾k q»ƒw»ƒè ½ƒâõƒPƒÕƒƒâ µºô»ƒƒð»ƒƒÜºkºô»ƒƒè ÿ»XG»¾»ø µëBÕð»C »ƒÜ ,ó»ƒÜºkºô»ƒC lüBw½ñýW þðAôBO»G ,ôArÝðAqBGBƒýƒíƒýƒÜ ,)1948( þ¾Bw AlÝÉOBÜ»ƒè ,QƒÈ rƒwBƒñƒG ,óBÜºõOrãÜ»ü ºô»O»ð þP…â þð»ìõXð»C ïÂ»ƒG ,ºôkrƒÜ»ƒÐºk»ƒØ ÿlƒüBƒw½ƒñƒýƒW yÌ»G ÁBw ê_ ÿAôk µ)1988( þ¾Bw»è .QÉñÉøºk ÿqBÜ»G "rÈkôB_ " ºô»Ü»O»GBG þãðrâ ÿ½ø»G qBƒƒýƒƒPƒƒg»ƒƒG æ»ƒƒì ÿ»ƒƒÜºqBƒƒOô þƒƒØºk .ºô»OBÜºkôÃG tÈ o»G þðAõGºkBìBC »ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ ï»ƒC þƒðAq»ƒGºõƒƒÈ o»ƒƒG ÿ ½ÝðAs ÿ ô vÉì þ„»ƒG»ƒè ,»ƒýƒýƒPƒxƒðAs þðBíÉéw ,ï»ÜºlÉè óBPìq»â þÜ»ýý„½hPwºk ,»ƒƒÜ»ƒƒxƒƒðArƒƒƒÕƒƒƒð½ƒƒƒÜ îƒƒƒ…ƒƒƒü qAkAõƒƒƒýƒƒø µóBƒƒÜ»ƒƒwBƒƒG þƒƒðkrƒƒÝƒƒ„»ƒƒÝƒƒ…ƒƒÉƒƒƒK»ƒƒƒè þð»üæ ÞÈlð»ø þðkrÝƒðBƒ…ƒýƒñƒPƒwºk»ƒè »ƒxƒü rƒâ»ƒð »ƒw¼ rƒK ï»ƒƒC ,ÿ ôArƒƒðAs»ƒƒð ,QwAoºôBð þOÂ»øu ¼ q µkq õÜ ÿ ô vÉì»è .QÉG õOô»Üq»w ëBÕð»C ÿ»w¼ rK ,»Ü»xðArÕð½Ü þñPw»G ½G zBK õw ,ïAlÉK óBOºô»C þÔºq»ƒ„ †ƒýƒwBƒK õƒw ÿ qAlƒ„»ƒG ÿ»ƒðAô»ƒC õƒì»ƒø þƒðBƒ„ôBƒø ÿ qAl„»G Ak»Ü»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ»ƒè ,ó»ƒÜºk .ï»ÝG !?»ýý_ þìBO þðAsBð ,Qü½hü»ðBO -1972( þ¾Bw ,îñýØ»ðBg þÝ¾»g òì krÝýPwºk òì»C ,òƒýƒØ»ƒðBƒg»ƒè )1973 þÝ¾»g þðlðBwrOôB_ ½G ókrÜ Iü rÌ»O»G óBýÝ¾»g ,»ðBPÔ»ƒø ,»ƒðAu ¼ q ,»ƒÜºqBƒ„ µRAqBHhýPxýC ½ƒG krƒHƒðBƒüºk µRrƒâºk lð»_ ÿAôk ,óAkºk óBü»Xð»Ý„»C µòì»C ÿ»Pw»W»G ,óBýðBÜ»ìq»O ,†ýƒÝƒÈ u ¼ q óBÜºkBW µïBØ»„ q»w»è ,ºôæ»øæ»ø .Akºk Ë pÔ ÿBýG½ès ,òýØ»ðBg»è õG»ø ÞÈ ôBýƒK ÿ õGkrÜ õG»ø þÜ»ü»xØ ï»C ,Q„¼ rÔºk þPÉƒð½ƒ_ ½ƒG ,ÿ»ƒÜºqBƒÜ»ƒè ÞƒÉƒ„»ƒG»ƒG »ýýñýw ºôBýK ô»C ,ÿ»ÜBýG½ès þñP„¼ rÔ ï»è ôBðºkAk ÿ q»w q»w»è ÿ»ÜBýƒG½ƒès ÿ q»ƒwô»ƒC ½ƒG ºô»ƒñƒƒýƒƒØ»ƒƒðBƒƒg ÿ q»ƒƒw Rõƒƒƒüºk µQƒƒƒ…ƒƒƒü ¼ oºk ,òƒƒƒýƒƒƒØ»ƒƒƒðBƒƒƒg .)!?»ýý_ þìBO þðAsBð ,Qü½hü»ðBO( óBíèBƒÕƒð»ƒC ,kq õƒÜ ßºô ,‡»ƒíƒÉƒC óBíèBÕð»C ,ºô»ü»ÜºôBgô s»G ºõƒPƒ„»ƒ_ ºô»Cq»G»è ,ºô»ü»ÜBülýWArO»G ºõP„»_ aýø ,Býðk»è ÞÉO»¾ôºk aýø ,ï»ÜBðoºôBG ,»íƒÉƒC ÿºlƒñƒÉƒø ,Bƒýƒðk»ƒè ß»ƒüºô»ƒO»ƒð .!RBãHÉO ëBÕð»C ÿBülýWArƒO ÿ qAsBƒC»ƒè þðBñÉøqBÜ»G ÿBülýWArO»è ó ½KAu ÿºlñÉø ÿºlƒñƒÉƒø µRBƒãƒHƒÉƒO þƒì½ƒO»ƒC þƒÜ»ƒ_ Qw½Ü½è½ø ÿBülýWArO»è ,‡»ƒÜ»ƒèõƒW .RBãHÉO þP…â þð»ìõXð»C ,)1948( þ¾Bw ÿlüBw½ñƒýƒW ,óBƒÜºõƒOrƒãƒÜ»ƒü ºô»ƒO»ƒð µ)1988( þ¾Bw»è ïÂ»G ,ºôkrÜ»Ðºk»Ø .QÉñÉøºk ÿ qBÜ»G yÌ»G ÁBw ê_ ÿAôk þðBO»¾ôºk ÁBw)23( ÿAôk ºsBO»G ºsBO

Rq½KAq

info_chawder@yahoo.com

| ;»Xü ô»c ïºkq»G»è óBPwkqõÜ þíÈ q»ø Akôlð»wºq»K þÜ»ýýwrO»ì ½ÜrÉ„ lðºsrÔ q»w»è »Íý„ ô»ñðõw óAõÉð þðAkAlÝÉK þüÂõØ ,»Xü ô»c þðBÜ»ýýìAqBCBð þ¾¼ rPð½Ü ÿºô»ñPwAõâ ½G ºsAô qºk »PÉGºk ôAkºk óB…ýð þíýéÙýC þPwBC óBÜ»ýýÔ»üBO »OôAtG Qwºk ½G ºôºkAlÐ»G þO»ìõÝc»è þýñì»C µþwBýw ,Ak"óBíÜq õO þèçýø"»è óBÜ»ýýìAqBCBð þðB…ÉÜºvÈ qk .Ak»ñðõw ÿ»„½ãÉw»è »K ô râ þðkrÜ»„»â ½G ÿ výOArPw ÿ»ãñü u »OBÜºk óBÜ»Ü½ÜBñÉW »_ôBð þíÈ q»ø q»w»è ÿkBýðõG þýwrO»ì ,Ak»Üºq õñw»è óBüºô»ðBì µóBÜ»ýü rýÕÜ»O ÿ qBü pG ÿ tÈ ôAq»K»è q»ø rÉèô»ø q»â R»HüBO»G ,RBÜºlPwô qk óBPwkq õÜ .ºô»PÉñÉíG AlØArýÌ þwBýw þÜ»üºu ¼ rK»è »ÝÉ„»G ,RAkºkô q »Xü ô»c»è ÿºô»C ,óArÈkôB_ ÿAôpG»G þÔ»üBO þðkrÝO»è ÿ»ÐBñG q»w»è ôºô»PÈ râºk òüºrc»G BO óBñGõè »Ü ÿ výOArPw þÔ»üBO þãð»W»G Q…K »O»wBýw ï»C ,)2013( lÉGõÌ ÿAôpG»G .ºôAq vÈ oAk ÿºu ¼ rK ,ºô»ýü ô vÉì ÿ ô q»è µQÉPw»Gºk þíýéÙýC ÿkqBw ÿ o»„ ô þü½gôBð ÿ»Ý_½O»¾ôºk þðlðAq s»ìAk þÉè YðBìBC ôºq»O»Ø ôBýÜq õO ô»ükõÍw þ„»GôBø þñPwAqBK ½G AlðBÜ»ýýÔ»üBO µþüºô»O»ð ºsAôBýW »ãñüu»è »Ü ,»ýýñðõw þÔ»è»w þðBÜ»ýýìAqBCBð þðB…ÉÜºvÈ qk .QÈ rÜºk ºkBýK þìçxýC µþGºq»Ì ÿ»ìBñwBð 2012 ÿ q»Hì»Ä½ð»è þG»è»c þìçxƒýƒC þƒO»ƒ¾ôºk þƒðlƒðBƒü»ƒâAq ,Bƒü q õƒw ºrwõñè»C »ùG»W þO»Íü»G µïB„ µÛArýÌ»è þýìçxýC þO»¾ôºk ôºô»O½Oô»ÝÉè ÿ výOArPw»è .ºõOBø AkAôk»G Ak 2013 þ¾rK»C»è þðBPwrü sºô ÿºlýÌBÙè»C ½G BýÜq õO µókq õC ,Bü q õw ‡BK »Ü ô o»OºôArg Al„ºlýÌBÙè»C ÿ ôAqlð»ü»âAq »_ôBð þðõHýgBü »Ü »üºô»„ºrÉè .òGºk »ÜºôArhÝÈ q þÈõð ÿ s q õâ þXðBìBC þØArýÌ ÿBK õw þñOô»Üqºk µóBÜ»ýýwBýw »ýýñü»ø þðlðBü»âAq µóBÜ»ñðõw þðkrÜôB_ºo»G ,þØArýÌ ÿ qBø»G ÿºu ¼ rK ÿ qAlÜ»_ þ¾BG ßºô †ükAsBC óBý…ýíýéÙýC þüÂõØ ,óBÜ»ýü½gôBð ºq»ñ¾BK ô rü sºô ß¼ q»w þðBÜ»ýü ôºpÜBO rýG Ak ÿ rã¾Aô»ø þð½ýwAq»K ½C»è ókq õC ôBýÜq õO q»â»C R»HüBO»G .»ü»ø ô AôBCq ½g ÿ q õÜBG ½G ºô»ð»Ü»ð Bü q õw þðBÜºôºolðõO ÿºô»ñPwAõâ»è ºlýÌBÙè»C þè½K»„ »ãðºq Aô»C ,óBÜ»Ü½ÜBñÉW »_ôBð µÛArýÌ þPwAoºôBð .ºô»PÉG óBü ô o»Gô q »Ü óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ q õñwôBø þðBÜ»Ü½ÜBñÉW »ÜBg þðkrÝ¾¼ rPð½Ü ÿºô»ðBì ó»üBgvÈ qk ½G òðAõOºk µóºs ô ÿºôB_q»w µÿ výOArPw ÿ»_ôBð þãðrâ þÝÉ„»G ,)2013( lÉGõÌ ÿAôpG»G ,ó»ÝG òìAs þýìçxýC þOºqBíýC ÿBýÔArâõW »Ü R»HüBO»G .QÉñÉøºlÝÉK »Xü ô»c þðkrÝìAqBCBð ÿºu ¼ rƒK »ðB_ôBð ô»C ô»¿wõì ÿ q õÜBG BO ºô»ÜõÜq»Ü ÿ q õ„BG»è ,óAlðB…ýK ½ƒg .óArGºkôBð óBíÜq õO þèçýø»G ,AkBýÜq õO þwBýw þOBýGºk»C»è »Ü ºô»PÈ râºk þðBÜºkq õÜ »_ôBð þðkrÝ¾¼ rPð½Ü ÿ ½ü qBñýw Á»â»è »üºõÉ„ôBø ‡»ì»C kõw ôºrwõñè»C »ùG»W ó»üæ»è »OÂô ô»C þðBÜ»Oô»ð ºrýG»è ÞÉ„»G ôBü q õw µÿ qAlÜ»ƒ_ ÿ qBƒÜ ÿ»ƒðsBƒG þƒðkrƒÝƒðAôArƒÔ ½ƒG ÿ»ƒÜ»ƒOBƒøAk»ƒè òƒOrƒâqºô .AlìB„ µÛArýÌ»è þýìçxýC þO»¾ôºk ÿ ½PÜBÕük»è ókrÝýðAõýP…K ôBwBü þÈ q»è þÝèBíè»C ÿ q õð ,»ñðõw ÿ»¾¼ q ï»C ½G †ýÅýO»ðq»Pè»C ßºô ½G RBÜºk qBÜ ºô»ýýwBýƒw þƒìtƒýƒðBƒÝƒýƒì µÿ qBƒÝƒÉƒW»ƒHƒÉƒW þƒOÂ»ƒwºk qBÜ ºôBwBü þÈ q»è þÝýèBì .þÔ»è»w µþðAõhýC ÿ»ñðõw ÿºô»ðAl_q»K q»G QÈ ô»üºk µóBÜBâtÈ qBK µîÈ q»ø þ¾AqlýÔ ÿBwBü ÿºô»ðkrÜqAõì»ø ½G RBÜºk þíÈ q»ø þðBÜ»O»ýcÂ»w ï»ø µQÈ rãG »ñðõw þíÈ q»ø þðõHPwô qk»è Ëq ï»ø þðkrÝ¾¼ rPð½Ü ½G RBÜºk qBÜ ºô»ýü pÉâqBÜ þÈ q»è .ºô»OBÝHì»Ü óBPwkq õÜ ÿ»ñðõw ÿ q»ãð»w»è óAlÉè ½G óBÜ»ýýO»¾ôºk BðAõO õì»ø µþO»ìõÝc þ¾õWõíW QÈ ô»üºk †ýýwBýw þìtýðBÝýì»è òOrâqºô kõw»G µQÉñÉøºkqBÜ»G ÿ qBü»ð ½G ÿ sBGq»w µþñì»C ÿ ½Ý„BK :RBÝG Á ¼ rƒPƒð½ƒÜ RÂ»ƒwºk þƒðBƒÜ»ƒüBƒÜ µQÉñÉGqBÜ»G )ºô»ñýwrLÉè ôBwBü ÿ ôB_»è q ôk( þðAqBü»ð þðkrÝOõÜq»w .RBÝHO»è óBÜ»ñðõw »Ü½éG ,ÿlðºôºu q»G µÞ…K ÿ ô o»ñPxg»G q»w»è þíýéÙýC þ¾¼ q þü q»ãü qBƒÜ ,»ƒXƒü ô»ƒc þƒðArƒü»ƒØ ºô»ƒ„ºrƒÉƒè »Ü QÉñÉíè»wºk ‡ºô»C ôAkºlðB…ýð ÛArýÌ þýÔArâ½íük ÿ q»`ÜºrƒPƒw þK ô râ þðõG .»üAkôlð»wºq»K þÜ»ýýwrO»ì ïºkq»G»è óBPwkq õÜ þíÈ q»ø »_ôBð»è ÿ ôBñÈõg þñý¾BìAk ô q ¼ rýO ÿºô»ñü o»K ÿ q»â»C ,q õñwôBø þü rýÕÜ»O ,»ðAôAq sAõg»ð µRBÜºk rOBü s Akq õƒñƒw ÿºôºqºk þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒðBƒPƒwkq õƒÜ »ü»ðBíü râ ô»C ôºô»ðAkAlÝÉK þÜ»üºq»ƒG »ƒOBƒgºk kq õƒÜ þƒO»ƒüAkrƒÜq»ƒw þO»ìõÝc ÿ ôºpÜBO ÿ ô o»G Bâqºk kAlÐ»G»è kq õÜ þÉ…Ü»„BK »Ü QÉñÉíè»wºk q»â ô Ë pGºkAk þwBýw ÿ qBü pG»è îÈ q»ø þýO»üAkrÜq»w ôºô»OBÜºk Ak»ñü q ¼ s #.ºô»PÉñÈ u õÜºk AlðBÜºôAkô q ÿ ½Ý„BK»è rÉèô»ø kAlÐ»G ,RBÜ»ð R»ííýø

†ƒƒýƒƒØArƒƒýƒƒÌ ÿ q õƒƒ„BƒƒG µQƒƒwAoºôBƒƒƒð óBý…ýOÂôBø qAs»ø BPÔ»c µQÉñÉøºkqBÜ»G Ak)1991( þ¾Bw þÜ»ü»ƒPƒÔ»ƒø ÿºôBƒì»ƒè aƒýƒø»ƒè ºô»ƒðkrƒÝƒ¿ƒw ÊƒG»ƒƒG ,Qƒƒ„õƒƒÜ aƒýƒø ºô»ƒðkrƒÝƒ¿ƒw ÊƒG»ƒG ,ß»ƒüBƒƒwBƒƒü ,ÿ ôºs q»w»è þO»üBÄ¼ rì þÝÈ qBHPÍƒýƒC .AlìBXð»C ÿlüBw½ñýW þðAôBO QÉG ÞÉð»üæ »ì»C ïqAkAõýƒø »ƒü½ƒG ,»üAõìoºôBG þ_q»â»C ,óBÜ»ãðrâ »ð»üæ»è ÿ»ìArâ¼ rK ô»èBO ,»ýýð ºlðºô»C ÿ»Ü»OBÜ ïÂ»G ,òü»ƒÝƒG q»ƒw»ƒè ÿ»ƒxƒØ ºôArƒðAk þðAõGºkBìBC ÿæ»è îÝÈ qBýwrK ïqAkAõýø ß»üæ õì»ø»G µQÉGkrÝPƒwô qk tƒÈ o»ƒG þPxðAs µþÝÈ u ½è þÝÉìÂºô ,òüºlH¾ô»ø .ºô»ñü s ¼lG ½G ÿ ô vÉì þ„»G ½G zBK õw rO þÝÈ qBW ,AlèBÕð»C ÿkBü»è »Ü ,þðBíÉéw ÿ ½ÝðAs ÿkBü»è µRBwºqBÜ µRBw»âq»ì ÿkBü»è ÿºô»O»ð ÿ»Pw»W»ƒè òƒü rƒG òƒü rƒPƒ¾õƒØ ,krƒƒÜ óBƒƒüºlƒƒð»ƒƒGo½ƒƒÜ ï»ƒƒC ,Akkq õƒƒƒÜ þ„»Ü»ýýPxðAs »ìBXð»C î…ƒü qAkAõƒýƒø þƒƒðkrƒƒÜvƒƒÈ oBƒƒw R»ƒƒìtƒƒg »ƒƒPƒƒÈ rƒƒhƒƒƒG #.óBì»Ü»ñü rG

2013/4/29 »íì»„ ôôk )418( ºqBìu

òÈrÜBñÉW»HÉW ïÂ»G ,»ü»ø óBý„BG ÿBwBü óAqBÝÈrÜ òðAqBÝÈrÜ þðBÜ»…ÉÜ òürOqBük»è þxÝÉw þðkrÝüvÈ qlPwºk µ»_õì þýì»Ü µqBÜ þOBÜ þü q¼s :óAqBÝÈrÜ þðBÜBÝülð»w yƒÌ»ƒG þƒìºkq»ƒw ½ƒG ÿ»ƒÜºô vƒÉƒƒì »ƒƒÜ »O½_ ÿºô»ðkrÜqAõì»ø ÿAôk ºô»PÈ o»âºk Býð»ƒO ïÂ»ƒG ,ºô»ƒðkrƒÝƒÉƒW»ƒHƒÉƒW ÿ qAõƒG µ×Bì ÿ»…ÉÜ ,»üBwBü ô»C þPƒw»ƒGq»ƒG »ƒÜ ,»ƒü»ƒðAu ¼ q ÿ qBƒÝƒÈ rƒÜ þƒOAsBƒýƒPƒíƒýƒC .Ë rÝGq»wºqB_ ºô»OºôBì ÿºuBìBC ,IƒýƒW»ƒð k»ƒì»ƒdƒì rƒÉƒéƒ„ óAqBÝÈ rÜ þÈõð ÿBwBü þÉK»G ,Al„ºô»G QÉGºk ÿ%5 ÿºvÈ q ,þñý…ð»ðBg þØôlñw»è ÿ%12 µRAlƒýƒG þƒPƒðºrƒâ ßºô qBƒÝƒƒÈ rƒƒÜ ô»C ½G ‡»ì»C ,RAlüºk qBÝðºôBg ‡»ÜºqBK òðAõOBð ºô»ð»ì»O ÿ ½ø»G »Ü ,»ü»ðAqBÝÈ rÜ .ó»ÝGqBÜ ÿ»Gq ¼ s ,ºôºkrÝý…ýPg»W ôArGôBð| ½ƒG óBƒü qBƒÜ þƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒðAqBƒPƒðBƒì»ƒƒèqBƒƒK þíÈ q»ø»è óAqBÝÈ rÜ þ„ôºq þðkrÜrP„BG †ü rO þÜ»üBwBü ºu ¼pK µºôkrÜ óBPwkq õÜ þýO»üBÜ¼ q»w þ„»Ý…ÉK AkBPxÉC»è ,»ü»ø þðAqºs õâ ÿºô»ƒC ½ƒG ,ºôArƒÜ óBƒì»ƒèqBƒK µóAqBƒƒW»ƒƒè QƒƒÉƒƒGrƒƒPƒƒ„BƒƒG óAqBƒƒÝƒƒƒÈ rƒƒƒÜ .ºôArÜ ½G þì»Ü»ü ÿºô»ðlñÈõg ,ÿ qAô q»ƒG ïæ»ƒxƒèôlƒG»ƒÌ RBƒƒÜôBƒƒø ,óBPwkq õÜ þðBì»èqBK ÿ»Ýük þÝÉìAlð»C ºô»ýüBwBü ÿ ô q»è »Ü RBÜºkºô»G ºuBìBC óBìºq ô»â þÝÉPÔrâ óBPwkq õÜ þíÈ q»ø»è »ƒƒÜºq ô»ƒƒâ »ƒƒPƒƒÔrƒƒâ õƒƒÝƒƒƒ¾»ƒƒƒG ,»ƒƒƒýƒƒƒýƒƒƒð þíÈ q»ø»è" ,»ðBÜBwBü þðkrÜ»ñÉW»ƒHƒÉƒW »ü»ø 1987 þ¾Bw ÿ qBÜ ÿBwBü AlðBPwkq õÜ þðAõW»G q ¼ s AlÉO ÿ qBÝÈ rÜ þðBÜ»ÔBì »Ü ÿBƒƒwBƒƒü þƒƒðkrƒƒÜqAõƒƒì»ƒƒø ,ºôAq tƒƒƒÈ qBƒƒK †ýO»üÂ»ì½Ü ÿ q»G»Pwºk µòý…ƒð»ƒðBƒg ÿBwBü µþðBýG ÿ qBÝÈ rÜ þðBñÉø þüBíñÈ q þg»üBG þwBG ArÝ„BC»G »Ü óBñÉøq»ƒGºô ÿ õì»ø »ðBì»C ,RBÜºk þü½gôBð ÿ qBÝÈ rÜ Bð õgBü òÈ rÜºlÉW»HÉW lð»_BO ïÂ»G ,ó»ø rPì»Ü óBÜ»ð»üæ µ»ü»Ýük þÝÉP„ »ƒì»ƒC #." òÈ rÜºlÉW»HÉW µòGºk BwBü ÿlð»GBK

µó»w»c òýHÈ q –rÈkôB` :òükºrw»ð rÈkôBC

QÈ rÜºléÉ…ÉK óBýðBÜ»ÔBì óAqBÝÈ rÜ þ¾Bw»è RBÜºkºô»G ºuBìBC ,þO»üÂ»ì½Ü þƒÔBƒì qBƒÝƒðºôBƒg ÿºô»ƒC ÿ ½ƒø»ƒƒG 2012 ÿ»ðAôºq »ýw¼k 219 ,ºôAk»ð ÿAqBÝÈ rƒÜ óBü»ýýw¼k 116 ‡»üºvÈ q ô»è ,ó ôArÜ BâkAk »ƒýƒýƒw¼k 83 µ rƒÉƒƒèô»ƒƒø ÿBƒƒâtƒƒÈ qBƒƒK»ƒƒè ï»C µó õG ß½øk»è »ýýw¼k 20 µþðBíÉéw»è AlðAqBÝÈ rÜ þülðºôºu q»G»ƒè ‡»ƒðBƒýƒw¼k .ºô»O»ðôArÜçÜ»ü 45 BPxÉCBO" þ…ýOô ,½Pýƒc ×qBƒÌ| óBü ôBð þíwºq»G qBƒÝƒÈ rƒÜ 366 ô qAs»ƒø 587 µ qAs»ø 19 ‡»üºvÈ q ô»è ,ºôArÜqBì½O 678 µ qAs»ø 23 µ rÉèô»ø»è óBü qBÝƒÈ rƒÜ ß½øk»è qBÝÈ rÜ 101 µ qAs»ø ôk µþðBíÉéw»è ."ó õG »ÜºôArÜqAõì»ø BwBü þPw»Gq»G þðBì»èqBK þÝÉìAlð»C ,ºô»ýƒ„½ƒhƒüæ ,lƒðBƒü»ƒâAq ÿ"rƒÈkôBƒ_"»ƒG ,óBƒPƒwkq õƒÜ ,óAqBÝÈ rÜ ÿ»Ü»ð½Ü BwBü ÿ q ¼ s þÝÉ„»G

qAõ_ ,ºô»…ýðAqBÝÈ rÜ þÔBì þðkrÜ»ññýGAk 15 ÿ qBGq»w ,BâkAk »OºôAk óBü qBÝðºôBg þðkrÜq»wºqB_ µºô»ðkrÜqAkBâBC þO»¾Bc ½G qBÝðºôBg»è ºô»ñOrâqºôºqBK ÿ»…ÉÜ 57 ó»ƒƒüæ»ƒƒè ‡ÂBƒƒƒÝƒƒƒw 25 µóAqBƒƒƒÝƒƒƒÈ rƒƒƒÜ .ó ôArÜqBì½O ºô»ðAqBÝÈ rÜ ,Al„ºô»G ÿºuBìBC ,ó ôlüºq»Ô ÀÉøºq µ»ƒ_õƒì þƒýƒì»ƒƒÜ µ qBƒƒÜ þƒƒOBƒƒÜ þƒƒü q ¼ s qBÝÈ rÜ q»w ½G þxÝÉw þðkrÝü vÈ qlPwºk ÿ ô o»Gô q »Ü ,ó»ðB…ÉÜ ô»C òü rOqBük»è Ëlð»ø»è RBÜôBƒø ,ºô»ƒñƒGºk óAqBƒÝƒÈ rƒÜ ÿ qBÝÈ rÜ þÔBì ,AlýìõƒÝƒc ÿ»ƒãƒðBƒìq»ƒÔ ÿ»ðõíð»è ,QÈ rÜºléÉ…ƒÉƒK þƒü»ƒ…ƒýƒì»ƒø ÿ qBÝÈ rÜ 80 »Ü ,óBhülð»Gqºk þýðAôºqB„ ,»ü»ø óBýPw»HÈ râ ÿºô»C ÿ qBGq»w »`gBG óBü q ¼ s ÿ qBÜ †ƒýƒñƒü»ƒø þƒðAu ¼ q ïÂ»ƒG ½ƒƒG óBƒƒýƒƒ„»ƒƒ_õƒƒƒì ôk µQƒƒƒÈ rƒƒƒÜºlƒƒƒÉƒƒƒK .QÈ rÜBñWq»g ÿ q»G»Pwºk ô qBÜ ÿ q»GºõÈ o»G RBÜôBø

þƒíƒÈ q»ƒø»ƒè ,óBƒÜºqBƒìBƒC þƒƒÉƒƒK»ƒƒG µþƒðBƒGqõƒØ»ƒðõƒG ÿºvƒÈ q AlƒðBƒPƒwkqõƒÜ óAqBƒƒÝƒƒÈ rƒƒÜ þƒƒÔBƒƒì þƒƒðkrƒƒÝƒéƒƒÉƒƒ…ƒƒÉƒƒK BwBü ïºkq»G»è Qw»Gq»G µ»üAlðB…Ý¾»ø»è þÙè ÿôArwrLÉè| ,»üAkqBÜ ÿ»ÜºôArÜqAõì»ø þðBÜBÝülð»ƒw þƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒýƒðBƒíƒÉƒéƒw þOBÜ þü q ¼ s ,RBÜºlüArÝ„BC ,†ýðAqBÝÈ rÜ þðkrÝüvÈ qlPwºk µ»_õì þýì»ƒÜ µ qBƒÜ .òðAqBÝÈ rÜ þðBÜ»…ÉÜ òü rOqBük»è þxÝÉw ÿô q»è " QÉƒ¾ºk ,†ƒýƒÝƒÈ qBƒPƒðBƒì»ƒèqBƒK þÝÉPÔrâ óBPwkqõÜ þíÈ q»ø»è ºô»ýüBwBü »Üºq ô»â »PÔrâ õÝ¾»G ,»ýýð óBìºq ô»â ."»ðBÜBwBü þðkrÜ»ñÉW»HÉW Qƒwºk ÿ»ƒðBƒýƒü qBƒýƒðAs ô»ƒC þƒÉƒK»ƒƒG þ¾Bƒw»ƒè Bƒùƒð»ƒO»ƒG ,ó õƒOô»ƒÜ "rƒÈkôBƒ_" 25 ,þðBíÉéw ÿBâtÈ qBK ÿ q õñw»è µAkôkrGAq AlðkrÜqBÜ þOBÜ»è sAôBýW ÿ qBÜ½ø»G qBÝÈ rÜ þãƒðBƒì Êƒw»ƒè µºôAlƒPƒwºk»ƒè óBƒýƒðBƒýƒâ óBýðBýâ qBÝÈ rÜ Rô»c ,Al…ƒýƒ¾Bƒxƒì»ƒC .ó õGqAlñü rG †ü rO ÿ qAõ_ µºôAlPwºk»è »ìAôºkq»G qBÝÈ rÜ þÔBì þðkrÝéÉ…ÉK þƒÙƒè ÿ ôArƒwrƒƒLƒƒÉƒƒè ,ºô»ƒƒüºqBƒƒGô»ƒƒè þðBƒÜBƒÝƒülƒð»ƒw þƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒýƒðBƒíƒÉƒéƒw ÿ"rÈkôB_"»G ,óBPƒwkq õƒÜ þƒðAqBƒÝƒÈ rƒÜ ÿ ôkrGAq þãðBì Êw ÿºôBì»è ,lðBü»âAq ÿ q»G»Pwºk µþüBýñ¾k ÿ»ðvýè ,Al¾Bxì»C þðBÜBÝülð»w þƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒýƒO»ƒüÂ»ƒì½ƒÜ þƒƒƒðAkq»ƒƒƒw qBƒƒƒƒW 859 ,óAqBƒƒƒƒÝƒƒƒƒÈ rƒƒƒƒÜ ÿ»ðvýè ó»üæ»è µºôkrÜ þðBÜºqBÝñƒÈõƒ„ q»w»è »Ü ,ºô»…ýðBíÉéw ÿBâtÈ qBK þ„ôºq 2013 þ¾Bw»è ,óArü sºô þð»ìõXð»C þüBíñÈ q ºq ô»â ÿBýðBLì½Ü 23 ,ºõƒGqBƒÜ»ƒHƒPƒwºk µþ`ÉK q»w ÿ ½ø»G µºô»O»ðôArƒÜq»ƒw»ƒG

ºô»OBÜºk óArü»Ø ÿôo»Gô q õOrãÜ»ü ,ókqAvH¾»ø ºô»ÝÉPxýè µþðBíü»K ôBø aýø »ñý_Bð Á»ì½Ü ôºô»ñOôtG Á»â»è þwrKAq þðAlìBXð»C ÊG»G :õOrãÜ»ü þðkrƒÝƒü qAlƒ„»ƒG ÿºqBƒG»ƒè ,ôArƒGôBƒð ,ºôºkrÝýðô q ,Al„»GôBø þPxýè»è õOrãÜ»ü »PÉ_Bð þwrKAq þðAlìBXð»C ÊG»G õOrãÜ»ü Á»â»è ºô»ÝÉPxƒýƒè µþƒðBƒíƒü»ƒK ôBƒø aƒýƒø ô»C »ýýð ó ô q »Ýðõ_ ,Al¾»ì½Ü ôºô»ñOôtG .QÉGºk ó ½_ »ýýO»ýðBíü»K ôBø ,õƒOrƒãƒÜ»ƒü þƒð½ƒýƒxƒÜArƒÔ þƒÜ¼ q»ƒw ô»C þðBñÉùÝÉK»è ÞÉðBü s aýø" QÉƒ¿ƒ„ºk q»â»C ,òýƒñƒýƒGBƒð õƒOrƒãƒÜ»ƒü ½ƒG »ƒPƒxƒýƒè ."òG ÿ sAq óBíðBìAlð»C þwrK q»G þüBPw¼ q BðAs ,Akq»HìAq»G»è þìçxýC þ¾»ì½Ü þðBÜ»ðkqAvH¾»ø þG»PÜ»ì òOô»ƒÝƒÝƒÈ o»ƒG ÞƒÉƒPƒ„ õƒì»ƒø ,»ƒüAõƒýƒÉƒK q»â»C ,»Ü»Pxýè QÈ qkºl¾ô»ø µQÈ rÜºk .ºô»PÉG»ð »…ÉÜ ÿ ô o»Gô q QÈ rñÉùHÝÉK ÿ vÉG»Oô ,þüºskÂ»Ø óAõ„ RBÜôBƒø »Pxýè ô»C" QÉ¾ºk ,þìçxýC ÿºô»ñOôtG õOrãÜ»ü µÁ»ì½Ü Bùð»O »Ü ,»ýýð þìçxýC #."òGqAl„»G AlýÉO

þÉK»G q»ƒâ»ƒC ,Þƒü u ½ƒè þƒÉƒK»ƒG q»ƒâ»ƒC þÉK»G q»â»C ,ïºkq»w þðBÜ»ýü qBÝðAo½â þƒñƒPƒxƒgq»ƒw þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒPƒƒxƒƒü õƒƒÉƒƒK ,þO»üÂ»ì½Ü þðBxÜ»ƒü µþƒwArƒÜõƒíƒük »ãÈ q BwBü ïBXðºq»w µQÈ qkrÈ vG»ñ¾»ø ,QÈ râ»ð ßBñwrO þO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC»ƒè

òük»cÂ»w »Ü ,QÈkºô»C ÿAôk ‡»ì»C ÿ õOrãÜ»ü ÿ õ…ÉK ÿ qAlñýì»C ,òükBø»G lƒð»ƒ_ AlƒÝƒÉƒñƒOô»ƒÝƒÉƒK ôBƒ_»ƒè þƒìçƒxƒýƒC óBýì»Ü»ü ,Rrâ ÿ»ð»üæôk þÜ»ü»ƒñƒgºq ÿkõg †ýð»üæ ïºôk ,õG îÈ q»ø þÜ¼ q»w»è ÿ õOrãÜ»ü R»HüBƒO»ƒG ,óBƒÜ»ƒýƒýƒìçƒxƒýƒC ôBð µþOqBK ÿºô»ðAkqBÜ »Ü ,õG þìçxýC .RBƒƒøAkAôk»ƒƒG þƒƒ„õƒƒOrƒƒãƒƒÜ»ƒƒü ÿkõƒƒƒg ÿ»Ü»PgõK ,õOrãÜ»ü»è ôArGôBð ÿ»Ü»ñgºq ó ½ýws ½K ½C»G q»ø »Gtc ô»C »Ü ,õGºô»C ÿºô»è ºô»PÉHÝü tð RAk»ñ¾ô»ø ôºô»PÉñÉíG | .ó õHð½ýws ½K ½C»è QÉñÉGsAô ,Alƒƒ„»ƒƒðBƒƒxƒƒØ ô»ƒƒƒC q»ƒƒƒHƒƒƒðAq»ƒƒƒG»ƒƒƒè óBýÝÉìÂºô aýø õOrãÜ»ü þýO»üAkrÜq»w ïÂºô QÈ ô»ðBüBð ,ó»Üºkºô»G ºuBìBC ô»ýýð .ºô»ðºlG þƒÜ¼ q»ƒw tƒü s»ƒÍƒƒèôlƒƒG»ƒƒÌ q»ƒƒìõƒƒÌ þƒðBƒì»ƒèqBƒK»ƒè õƒOrƒãƒÜ»ƒü þƒð½ƒýƒƒxƒƒÜArƒƒÔ ÞÉðArü»Ø aýø ,ºôºkrÝýPg»W ,óBPwkq õÜ þ…ü½g ÿAô pG ,»ýýð AkõOrãƒÜ»ƒü õƒÉƒð»ƒè .»üAlý„BG»è õOrãÜ»ü ,AlðB…ýð

,ÞÈ qBHPÍýƒC aƒýƒø»ƒG Ëõƒâ RBƒÜºlƒÉƒèAô ,Alü½g þgBð»è !RAk»ð óBÜºqBHýPÍýC»è µ qBOô ,ºô»ñý¾½ÝÉè ‡BPxýC »Ü ïAk»w ºô»PÈ o»âºk ,ºô»PýñÈõgºk þðBÜºqBOõâ þÝÈ qBÜ »ì»C »üAô ÿ oºôBG»Ü ÿºô»C½G ½G ,RBÜºk þGºq»Ì ÿºô»O»ð ½G »üºq ô»â

ï»ƒC þƒðBƒÜ»ƒýƒƒýƒƒÜºq»ƒƒw ºôBƒƒ_q»ƒƒw»ƒƒè þÝÈ sAõhðs»ì »Ü ,ïAk»w ÿ»ýü sAõhðs»ì ºq ½W ô»C Bøºô q»ø ,õG q»ñÉøoõwq»w ,óAôBO þðAlìBXð»C»è »üºô»ðkrÜ»ð Àw þðlðBƒwBƒð óAôBƒO»ƒG ÿAôk»ƒè ÁBƒw êƒ_ ó»üæ»è ,lüBw½ñýW

“

,ÿ½g ÿAôpG»G »Ü ,ÿ½g þPxü ô»G k»w»C qB„»G ,Bü qõw»è ,þðBÜ»Ü»_ òürPwqõØ»G ïÂ»G ,ÛArýÌ þxÌ»G»è ºõGrP„BG ÞÉì»Ü RBÜºk ÿ½g ÿ»ðBýý„BÔ qBPÔºq þO»ýýW½è¼lüBC»è ÿrâq»G ºôBOºq»w»è †ýO»ýýXè¼lüBC óBìõƒãƒÉƒG µ rOAôk ïÂ»G ,»ÜBñwrO QÈ rÜBñÉK þPw»ø RÂ»wºk »Ü ,qBÜ q»w »PÈk »Ü ÞÉOBÜ þèõHíýw ÿºkrÜq»w »Ü ,Qwºk »PÈ râºk ôÂ»ÝÉƒO »ƒÜ ,RBƒÜºlƒPƒwô qk ÿ ½ƒg ½ƒG þìtýèBƒðõƒýƒwBƒð þƒO»ƒýƒýƒW½ƒè½ƒÝƒüBƒw»ƒG õÜºô ÿºq ô»â þðAôBO ,QÉGºk õOô»ÜAôk þÜBñwrO þðAôBO ô óAqBGBýíýÜ ,ëBÕð»C þƒƒñƒƒü o»ƒƒKAq þƒƒðkrƒƒƒÝƒƒƒOõƒƒƒÜq»ƒƒƒw ßºô

Jºq»ƒÌ ÿºô»ƒO»ƒð þƒ…ƒüBƒwBƒƒC ÿºô»ƒƒC þOBýGºk»C òü rOq ¼ s ßºô q»ø ,QÈ tÈ qBLG þƒñƒPƒwAqBƒK þƒPƒÉƒð½ƒ_ q»ƒw»ƒè yƒƒÌ»ƒƒG »ì»C »Ü ,ºõG Jºq»Ì ÿºô»O»ð þ…üBwBC .þxÌ»G þO»ýýW½è¼lüBC»è ºõG ÞÉ„»G ÿ½g ½G þèõƒHƒíƒýƒw ÿºkrƒÜq»ƒw RBÜºlPwô qk ,þÝÉK õÝÈ o»G q»â»C R»ýýW½è¼lüBC

þƒƒƒƒƒPƒƒƒƒƒ…ƒƒƒƒƒâ þƒƒƒƒƒƒð»ƒƒƒƒƒƒìõƒƒƒƒƒƒXƒƒƒƒƒƒð»ƒƒƒƒƒƒC Q…K ïAk»w ,ºô»ðBÜºõOrãÜ»ƒüºô»ƒO»ƒð µþèôºk þO»wBýw þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒÜ½ƒÜBƒð»ƒG ,Jºq»Ì þg¼kô qBG ôkqBw þãð»W þüBO½Ü þg¼kô qBG ,»Ü»_ôBð þKArg þg¼kô qBG òü rOºq ô»â ,þØArýÌ þð½ýws ½K ½C þKArg ,ó ½ƒKAu ÿAôk»ƒè ,þƒO»ƒüBƒÄ¼ rƒì þƒðAôBƒƒO .RAkºlìBXð»C óBPwkq õÜ»è ïAk»w »Ü ?òý_ »ðBü½ø ô»C »OAô»Ü

óAõÉð»è Bùð»O q»â»C ,»ýýð þƒìçƒxƒýƒC .QÈ rñÉùHÝÉK Al¾»ì½Ü ô õOrãÜ»ü ,õOrãÜ»ü ÿ õƒ…ƒÉƒK þƒÜ»ƒüºkrƒÜq»ƒw »ðõíð»G õOrãÜ»ü µóAõhýC »ƒÜ »ƒüAõƒýƒÉƒK þÝÉO»wBýw ïAôºkq»G RÂ»wºk q»HìAq»G»è BO õOrãÜ»ü µºôkrÜºkBýK óBü»ðAqBÝ„sBw ßºô ºõýðAõPü»ð QÉG Al¾»â»è þ„BPxƒÉƒC ,RBÝG ºsAôæ »¾Bg ô»C ÿ s ôBW»O Qxü õÉK ô»C þýÜºq»w þÝÈ qBƒÜ½ƒø ‡ºô»ƒC q»ƒø ÿ ô o»Gô q »Ü ,»ü»ü»…Ü»„BK µòOô»ÜAôk .ºô»O½G ºuBƒìBƒC AlƒÝƒÈ qBƒOô»ƒè ,þƒƒè»ƒƒÌ ÿkBƒƒø òükBƒø»ƒG òƒük»ƒcÂ»ƒw þƒðBƒÜ»ƒðAôlƒÉƒè»ƒG µRBÜºk þðBÜºô»ðAkqBÜ ô õ…ÉK ÿ qAlñýì»C ÿBPxÉC þýO»üAkrÜq»w »Ü ,QÉñýGºk ÿAô þPwô qk þÜ»ü»¾»ìBì þðAõPü»ð õOrãÜ»ü ÿ qB_ôk óBü õƒOrƒãƒÜ»ƒü µó»ƒÝƒG Alƒ¾»ƒâ»ƒè µºôkrÜ ßBñwrO þü½ƒgôBƒð þƒÝƒÉƒðArƒü»ƒØ þðBìAlð»C»è ÞÉ„»G ô õ…ÉK ÿ qAlñýì»ƒC »ñ„¼ oBð »O»wBýw ô»è þwBýw þG»PÜ»ì .òwrK q»G BP…Éø ,R»ýƒýƒñƒÉƒÄ½ƒ„ ÿºõƒÉƒ_qAõƒ_»ƒè ,rýâ»„½â þìtýèBðõýwBð ÿºõÉ_qAõ_»è .ºõG»ð óBü qBâs q ÿ»ãÉW »O»ýýW½ƒè¼lƒüBƒC ï»ƒC »ƒü½ƒG ,þxÌ»G þƒO»ƒýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC ,»ƒXƒðq»ƒw ºôAq s ½ƒãƒ¾»ƒƒø þƒƒO»ƒƒýƒƒýƒƒW½ƒƒè¼lƒƒüBƒƒC»ƒƒÜ ,ºô»ìtü sBð µR»ýý„BÔ ÿºôB_q»ƒw»ƒè þðB…ýñPwºk ôºô»ñý¾½ÝG þÉè »Pxü õÉK òì ÿAo»G rPãðrâ þ„õì»ø»è ,òü»ƒÝƒG ô»C õì»ø»è ôAlØArýÌ ÿBwBü»è ,»üºô»C ÿ»ðB„o½„ ô»C þìBXðºq»w ÿ»ðBüBwBü ,òÈ rÜºkBK q»G AlPwAoºôBð þOÂ»øu ¼ q»è AlÉO þÜ»ü»âpG ,QÉG AlÉO þÝÈlð»G QÉGºk þÝÉGtc rO þÝÈ qBW RAk»ð »ãÈ o»Ü ,QÉG Bü ,þñÉÄ½„ þO»ýýW½è¼lüBC»G Bü ,þ„BÔ ÿ õOô»ÜAôk þÕýCBO þO»ýƒýƒW½ƒè¼lƒüBƒC»ƒG þðBO»ééýì ôºô»PÉHG Qwô qk Qxü q ¼ rýO ºq ô»â þOBwºqBÜ ÿ qB_ôk kq õÜ õÜºô .ºô»OBÝG ºq ô»â ÿºô»O»ƒð ½ƒG »ƒüºq ô»ƒâ þƒÝƒÈ qBƒÜ þGºq»Ì ß»üºôB_q»w ,ï½g þ¾Bc»G ‡»ƒG

:î„Bø ÀÉgq»w -rÈkôB_ þðAlìBXð»C ÿºkAô þðkrÝü qBük Á»â»è þýO»üBÜ¼ q»w µóBì»èqBK þðBÜ»ðkqAvH¾»ø þƒƒýƒƒPƒƒÉƒƒð½ƒƒ_ ÿpƒƒìõƒƒPƒƒ…ƒƒì ,îƒƒÈ q»ƒƒƒø þðBíü»K ôBø þðBñÉùÝÉK µókrÝƒü qAlƒ„»ƒG ô»è ,QÉGºkrPìq»â AlðBÜ»Gtc óAõÉƒð»ƒè óBÜ»ýýìçxýC »Gtc Alƒ„»ƒüºõƒÉƒ_qAõƒ_ ,ò„»GôBø þÝÉPxýè þðBñÉùÝÉK þÝü q»g RBÜôBø ,ïBXð»C »O»ðõP…ü»â»ƒð ïÂ»ƒG ,‡õOrãÜ»ü ÿõ…ÉK ÿÂBG þÝÉwrK q»ƒG þG»PÜ»ì»è ÞÉ„»G ô õ…ÉK ÿqAlñýì»C þýñ„¼ oBð ÿqBýwrK q»G »G ÿ»Ü»ýýwBýw þƒðkrƒÝƒ„õƒO ô õƒOrƒãƒÜ»ƒü þƒO»ƒwBƒýƒw .QƒÉƒðAsºkqAlƒýƒwrƒO»ƒì þƒÝƒÉƒðArƒü»ƒØ»ƒƒG ‡»ƒÜ»ƒGtƒc þƒð½ƒýƒƒxƒƒÜArƒƒÔ þƒƒÜ¼ q»ƒƒw »Ü ,ºô»OBÜºlPg»W óBPwkqõÜ þðBì»èqBK»è aƒƒýƒƒƒø »ƒƒƒñƒƒƒ_Bƒƒƒð þƒƒƒwrƒƒƒKAq ÊƒƒƒG»ƒƒƒG ÿvÉG»Oô ïÂ»G ,ºô»Ü»ýýPÉƒðBƒíƒü»ƒK ôBƒø »Pxýè ô»C ,»üAõýÉK ,þìçxýC ÿºô»ñOô tG ,ÊOºôAk þPwºk ÿ»ýü q»ãÈõð ô»C BýÜq õO »OBÜô»C .Jºq»Ì ÿ q»ãÈõð»è ºõG rP„BG Qü»ÝG ÿkq ôAq»G ,ßq õOBO»C ëBì»Ü BO»ø ÞÉO»¾ôºk þƒðkrƒÝƒPƒwô qk þƒPƒÉƒð½ƒ_»ƒG ÿ oõÜõì»Ü q ¼ s»Ü ,þðBíƒè»ƒÌ ÿ ôBƒð»ƒG þðAôBO ,ºõGAlÉO q ¼ s þPÉñÉÄ½„»Ü ,»üAlÉO kq õÜ»G q»HìAq»ƒG þƒ„ºq ô»ƒâ qBƒãƒXƒÉƒC þO»¾ôºk ,ô vÉì þüAvÈ qk»G ïÂ»G ,ºôkrÜ ÿ»…ÉÜ ÞÉ¾»ì½Ü»è þPÈõýðAõO BýƒÜq õƒO †ýOqBK ßBC ,RBÝG sBGqºk ÿ ½g þü ô vÉì ÿ ½g rO ÿ»…ÉÜ ÞÉ¾»ì½Ü»è þPÈõýðAõO ß»üºõÉ„»G BýÜq õO BPxÉC ,RBÝG qBâs q »ðAôBO õƒì»ƒø ÿAoºq»ƒw ,óBƒÜºõƒÉƒ„»ƒè ,ó ôAlýìBXð»C Akô vƒÉƒì»ƒè þƒðBƒÜºq ô»ƒâ ½G QÈ o½âºk óBÜºõÉ„»è ß»üºõÉƒ„»ƒG BK ô q ô»C Á»â»è QÉðAõPG »Ü ,ÞÉO»¾ôºk µQƒÉƒPƒw»ƒHƒG ‡BƒG þƒƒÜ»ƒƒýƒƒülƒƒðºõƒƒü»ƒƒK ÿ q»wºqB_ †ýðBÜºõÉ„»è ß»üºõÉ„»G ïÂ»G ,»ü»ø Alü»ìBðq»G»è kq õÜ ÿ»…ÉÜ ,Iü rÐ»ì»è »ãW þGºq»Ì þðBOÂô õì»ø»è BO»ø †ýðBñGõè µ rýCAs»W ,Bøºô q»ø yðõO þƒGºq»ƒÌ þƒðBƒƒOÂô ÿ ôAô»ƒƒO ,ßºk»ƒƒüAo BƒPƒ…ƒÉƒø ,õƒOô»ƒÜAôk ÿºõƒƒÉƒƒ_qAõƒƒ_»ƒƒè

‫ديالؤط‬

‫ذمارة (‪ )418‬دو شةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫دەبێت كورد بزانێت لەهەموان نزیكترە لەئاگری شەڕەكەوە‬

‫‪4‬‬

‫پارلەمانتارێكی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬ستار باقی‬ ‫پ��ارل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی دەوڵ��ەت��ی یاسا‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‪ ،‬دەب��ێ��ت ك��ورد ئ��ەوە‬ ‫بزانێت لەهەمو كەسێك نزیكترە لەئاگری‬ ‫ج��ەن��گ��ەك��ەوە‌و ه��ەر گەورەتربونێكی‬ ‫دیكەی شەڕەكان لەبەرژەوەندیی كورد‬ ‫ناشكێتەوە‌و تیایدا دەبێتە قوربانی‌و‬ ‫رەنگە زیانێكی گەورەشی بەربكەوێت‪.‬‬ ‫ئیحسان یاسین‪ ،‬لەم دیالۆگە تایبەتەیدا‬ ‫لەگەڵ «چاودێر»‪ ،‬ئاماژەبەوەشدەكات‪،‬‬ ‫ئاسان نیە لیژنەی هەرێم كێشەكانی‬ ‫نێوان هەرێم‌و بەغداد چارەسەربكات‌و‬ ‫رەنگە هەر خۆی لەپێكهێنانی لیژنە‌و‬ ‫لیژنەكاری ببینێتەوە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬دەوڵەتی یاسا لەوە ناترسێت‬ ‫سوننەكان ناوچەیەكی فیدراڵی بۆ خۆیان‬ ‫رابگەیەنن؟‬ ‫ئیحسان یاسین‪ :‬بەپێی دەستور‬ ‫راگەیاندنی فیدراڵیەتی پارێزگاكان‬ ‫ێ‬ ‫مافێكی سروشتیە‪ ،‬ب��ۆ پتر لەس ‌‬ ‫پارێزگا‪ .‬راگەیاندنی فیدراڵیەتیش ئێمە‬ ‫نیگەرانناكات‪ ،‬بەڵكو ئ��ەوەی ئێمەی‬ ‫نیگەرانكردوە‪ ،‬تێكەڵكردنی وت��اری‬ ‫ئاینی هەندێ لەبەناو زانا شەڕخوازەكانە‬ ‫كە مینبەرەكانیان بۆ مەرامی خۆیان‬ ‫قۆستۆتەوە‪ ،‬لەگەڵ وتاری نەتەوەیی‌و‬

‫كۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫ێ لەپشت «ئاژاوە»كانی‬ ‫چاودێر‪ :‬ك ‌‬ ‫ئێستای عیراقەوەیە؟‬ ‫ئیحسان یاسین‪ :‬بێگومان دەستی‬ ‫دەرەك��ی‌و رێ��ك��خ��راوی ق��اع��ی��دەی‬ ‫تێرۆریستی‪ ،‬پاشان سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عیراقیش (ئوسامە نجێفی)‬ ‫بەئاشكرا ماوەیەكی زۆر پێش ئێستا‬ ‫لەئەمەریكا‌و لەندەن ئەو بەرنامەیەی‬

‫ئیحسان یاسین‪ :‬زۆر راستە‪ ،‬چونكە لەم‬ ‫ناوچانە زۆرترین كێشەی تێرۆر‌و تۆقاندن‬ ‫هەیە‌و هەر لەم ناوچانەش بو كە تەقە‬ ‫لەهێزەكانی عیراق كرا‌و چەند سەربازێك‬ ‫تیایدا بەدەستی چەكدارە تێرۆریستەكان‬ ‫شەهید‌و برینداربون‪ ،‬پاشان لەرومادی‬ ‫ئێستاشی لەگەڵ بێ خەریكن لەگەڵ‬ ‫حكومەت بگەنە رێككەوتنێك‌و ئەوەی‬ ‫بكرێت ش��ەڕ‌و رون��ەدات‪ ،‬چونكە ئێمە‬

‫زیاتر لەهەزار چەكداری قاعیدە‬ ‫هێنراونەتە عیراق‌‬ ‫بەئاشكرا راگەیاند‌و باسیكرد‪ ،‬هەر خۆشی‬ ‫ئێستا سەركردایەتی دەكات‪ ،‬پێشتریش‬ ‫جۆبایدن لەبەرنامەكەی خۆی بۆ عیراق‬ ‫شتێكی لەمجۆرەی راگەیاند‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫ێ هەرێم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دابەشكردنی عیراقە بۆ س ‌‬ ‫ئ��ەوەی جێی دڵخۆشیە بونی هەندێ‬ ‫سەرۆك عەشیرەتی عەرەبی رەسەنن كە‬ ‫دژی فیدراڵیەتن‌و لەگەڵ یەكپارچەیی‬ ‫خاكی عیراقدان‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬بۆچی ئەو شەڕانە لەئەنبارەوە‬ ‫روینەدا‪ ،‬بەڵكو لەناوچەیەكی كێشەلەسەر‬ ‫لەگەڵ هەرێمی كوردستان رویدا؟‬

‫رۆڵەی یەك واڵت‌و نەتەوەین‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬رۆڵی كورد لەو روداوان��ەدا‬ ‫چییە؟‬ ‫ئیحسان یاسین‪ :‬تائێستا كورد بێالیەن‬ ‫ێ كورد ئەوە‬ ‫خۆی پیشاندەدات‪ ،‬بەاڵم دەب ‌‬ ‫بزانێت لەهەمو كەسێك نزیكترە لەئاگری‬ ‫جەنگەكەوە‌و هەر گەورەتربونێكی دیكەی‬ ‫شەڕەكان لەبەرژەوەندیی ناشكێتەوە‌و‬ ‫تێیدا دەبێتە قوربانی‌و رەنگە زیانێكی‬ ‫گەورەشی بەربكەوێت‪ ،‬چونكە یەكێك‬ ‫لەئارامترین ناوچەكانی ئەمڕۆی عیراق‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ە‪ ،‬ب��ۆی��ە لەسەر‬

‫ك��ورد پێویستە ل��ەگ��ەڵ چەسپاندنی‬ ‫ی��اس��ادا بێت‪ ،‬چونكە زۆری��ن��ەی ئەو‬ ‫ن��اوچ��ان��ەی ئ��ەم��ڕۆ ش��ەڕ‌و ئ��اژاوەی��ان‬ ‫تێدایە‪ ،‬دەك��ەون��ە ناوچە نزیكەكانی‬ ‫هەرێم‪ ،‬یان ناوچەكێشەلەسەرەكان‪ ،‬كە‬ ‫هەمویان لەهەرێمەوە نزیكن‌و زۆینەی‬ ‫دانیشتوانیشیان رەنگە لەكورد بێت‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬شەڕەكان پتر ئەو ناوچانەیان‬ ‫گرتۆتەوە كە هەڵبژاردنی پارێزگاكانی‬ ‫تێدا دواخراوە؟‬ ‫ئیحسان یاسین‪ :‬ئەوە خودی نجێفی‌و‬ ‫هەندێ كەسێتیی دیكەی تێدا بەرپرسە‪،‬‬ ‫چونكە خەڵكی ئەو ناوچانە بۆ رێكالمی‬ ‫هەڵبژاردن بەكاردەهێنن‌و دەیانەوێت لەم‬ ‫رێگەیەوە موزایەدەی سیاسی بفرۆشن‌و‬ ‫بەخەڵك بڵێن بزانن چەندێك دڵسۆزین‪،‬‬ ‫بۆیە رەنگە بەرژەوەندیی دەوڵەتی یاسا‬ ‫لەو ك��ارەدا نەبێت‪ ،‬بەاڵم ئەوە لیستی‬ ‫نجێفیە ئەو هەوڵە دەدات بەبۆچونێكی‬ ‫تایەفی‌و ناوچەگەرییانە بیردەكاتەوە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬وابڕیارە وەفدێكی بااڵی هەرێم‬ ‫سەردانی بەغداد بكات بۆ چارەسەری‬ ‫كێشەكان‪ ،‬تاچەند گەشبینیت؟‬ ‫ئیحسان یاسین‪ :‬لەراستیدا كێشەكانی‬ ‫ن��ێ��وان ه��ەرێ �م‌و ب��ەغ��داد زۆر گ��ەورە‌و‬ ‫كۆنن‪ ،‬تەنانەت كێشە بچوكەكانیش‬ ‫چارەسەرنەكراون‪ ،‬كێشەی گەورەتریشی‬ ‫ه��ات��ۆت��ەس��ەر‪ ،‬ب��ۆی��ە ئ��اس��ان نیە بەم‬

‫سەردانەش كێشەكان چارەسەربكرێن‌و‬ ‫رەن��گ��ە ه��ەر خ��ۆی لەپێكهێنانی‬ ‫لیژنە‌و لیژنەكاری ببینێتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫پ��ێ��داگ��ری‌و م��ل��ن��ەدان��ی ه��ەر الیەنێك‬ ‫لەالیەنەكانی (ه��ەرێ �م‌و ب��ەغ��داد) بۆ‬ ‫داواكانی یەكتر كێشەكان بەمشێوەیەی‬ ‫ئێستا دەهێڵیتەوە‪ ،‬چونكە ئێستا‬ ‫كێشەكان بونەتە كێشەی (ژمارە)كان‌و‬ ‫ئیحسان یاسین‬ ‫لەدایكبوی ‪ 1976‬زیقار‬ ‫پارلەمانتاری عیراق‬ ‫لەلیستی دەوڵەتی یاسا‬ ‫هەردوالیەكیش بەمكوڕی‌و شێلگیرانە‬ ‫داك��ۆك��ی لێدەكات‌و پێیوایە داواك��ەی‬ ‫ئ��ەو رەوات��رە ل��ەوەی دیكە‪ ،‬كاركردن‬ ‫بەمجۆرەش رەوشەكە ئاڵۆزتردەكات‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬ئایندەی عیراق لەسایەی‬ ‫رەوشی ئەمڕۆیدا چۆن دەبینی؟‬ ‫ئ��ی��ح��س��ان ی��اس��ی��ن‪ :‬پ��ێ��م��وای��ە ئ��ەو‬ ‫ش��ەڕو ئ��اش��وب��ان��ە ت��اك��و م��اوەی��ەك��ی‬ ‫ك��ورت درێژەدەكێشن‪ ،‬ب��ەاڵم بەگشتی‬ ‫كاتیین‌و هەندێ سیاسەتكاری عیراقی‬ ‫لەپشتیەوەن‪ ،‬دەنا تاڕادەیەك زۆرینەی‬ ‫الیەنە عیراقییەكان گەیشتونەتە ئەو‬

‫ب��اوەڕەی دەبێت كۆتایی ب��ەم شەڕە‬ ‫بهێنرێت‪ ،‬چونكە بەپێی زانیارییەكانی‬ ‫ئێمە زیاتر لەهەزار چەكداری قاعیدە‬ ‫هێنراونەتە عیراق‪ ،‬ل��ەوان��ەش هەشت‬ ‫س��ەدی��ان ل��ەع��ی��راق ه��ێ��ڵ��راون��ەت��ەوە‌و‬ ‫دەیانەوێت هاوشێوەی سوریا سوپایەك‬ ‫وەك خۆیان دەڵێن ب��ەن��اوی سوپای‬ ‫ئازاد پێكبهێنن‪ ،‬ئەوەش گومانی ناوێت‬ ‫ئەجێندای واڵتانێكی دەرەكی لەپشتە‪ ،‬كە‬ ‫هەیانە هاوسێی عیراقە‪ ،‬بۆیە گەشبینم‬ ‫بەهێوربونەوەی رەوشەكە‪.‬‬

‫یەكێتی‌و گۆڕان‌و پارتی زۆر شەرمنانە باس لەپەیوەندیی نێوان ئاین‌و سیاسەت دەكەن‬ ‫د‪.‬شێركۆ كرمانج‪ ،‬پسپۆڕی ئیسالمی سیاسی‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬داستان ئاسۆ‬ ‫پسپۆڕێكی ئیسالمی سیاسی پێیوایە‪،‬‬ ‫یەكێتی‌و گۆڕان‌و پارتی زۆر شەرمنانە‌و‬ ‫ترسنۆكانە باس لەپەیوەندیی نێوان‬ ‫ئاین‌و سیاسەت دەك��ەن‪ ،‬دەبێت ئەوان‬ ‫باس لەتێكەڵكردنی دین بەسیاسەت‌و‬ ‫ن��ەه��ام��ەت��ی��ی��ەك��ان��ی ب��ك��ەن‪ ،‬ب��ۆی��ە‬ ‫ئیسالمییەكان توانیویانە لەژێر چەتری‬ ‫لیبراڵ دیموكراسیدا بژین‪.‬‬ ‫د‪.‬ش��ێ��رك��ۆ ك��رم��ان��ج‪ ،‬ل��ەم دیالۆگە‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ەی��دا ل��ەگ��ەڵ «چ��اودێ��ر»‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەب��ەوەش��دەك��ات‪ ، ،‬ه��ەن��دێ‬ ‫لەئەندامەكانی یەكگرتو نایەنەوێت‬ ‫حزبەكەیان وەك هێزێكی ئیسالمی‬ ‫دەربكەوێ‪ ،‬بەڵكو هێڵێك لەناو یەكگرتودا‬ ‫هەیە باوەڕی بەوە هەیە كەوەك هێزێكی‬ ‫چاكسازیخوازی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬هاوشێوەی‬ ‫ئەكەپەی ئۆردۆگان نیشانبداتو كاربكات‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬لەئێستادا باس لەوە دەكرێت‬ ‫ئیسالمی سیاسی‪ ،‬بەتایبەت كۆمەڵ‌و‬ ‫یەكگرتو لەهەواڵی ئەوەدان لەهەڵبژاردنی‬ ‫هاتودا لیستێكی ئیسالمی پێكبهێنن‪.‬‬ ‫بەڕای ئێوە تا چەند سەركەوتودەبن؟‬ ‫گرفتەكانی بەردەم ئەم بەرەیە چییە؟‬ ‫د‪.‬شێركۆ كرمانج‪ :‬پێكهاتنو كۆبونەوەی‬ ‫ه��ێ��زە ئیسالمییە ك��ۆن��ە پ��ارێ��زەك��ان‬ ‫(م��وح��اف��ی��زەك��ارەك��ان) ل��ەب��ەرەی��ەك��دا‬ ‫لەقازانجی گەلی كوردستانە‪ .‬ئەمەش‬ ‫لەبەر چەند هۆیەك‪ .‬یەكەم‪ ،‬ئەو بەرانەی‬ ‫لەكوردستان پێكدێن ئەگەر لەنێوان ئەو‬ ‫هێزانە دابێت كە لەفیكرو فەلسەفەی‬ ‫سیاسیو جیهانبینیو ئایدیۆلۆژییەوە‬

‫دەك��ەن‪ ،‬ئەوا بەرەی ئیسالمیی برەوی‬ ‫دەبێت‪ .‬ئ��ەم شەرمنیو ترسنۆكییەی‬ ‫ئەو سێ هێزە وایكردوە كە بۆشاییەكی‬ ‫فیكری لەكوردستان پەیداببێت‪ .‬لەو‬ ‫بۆشاییە تەنیا هێزە ئیسالمییەكان‬ ‫ئەسپی خۆیان ت��اوداوە‪ .‬بۆیە پێموایە‬ ‫لەهەڵبژاردنی داه��ات��ودا هێزە نیمچە‬ ‫لیبراڵو نیمچە عەلمانییەكان دەبێت‬ ‫نەترسانەتر بێنە مەیدانو باس لەشوێنی‬ ‫دین لەسیاسەت بكەن‪ .‬ئەوە بەو مانایە‬ ‫نییە كە رێگری لەهێزە ئیسالمییەكان‬ ‫بكەن‪ ،‬یان دژایەتی ئایین بكەن‪ ،‬چونكە‬ ‫بەشێك لەكاری لیبراڵییەكان رێزگرتنە‬ ‫ل��ەب��اوەڕداری بەئیسالمیشەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبێت باس لەوە بكەن‪ ،‬كە تێكەڵكردنی‬ ‫دی��ن بەسیاسەت چ نەهامەتییەكی‬ ‫ل��ێ��دەك��ەوێ��ت��ەوە‪ ،‬چ ناعەدالەتییەكو‬ ‫نایەكسانییەكی لێدەكەوێتەوە‪ ،‬لەسەر‬

‫لێكنزیكبن ئەگەری سەركەوتنیان زیاترە‪،‬‬ ‫ئەمەش لەقازانجی گەلە‪ ،‬چونكە بەرەكە‬ ‫تۆكمەتردەبێت‪ .‬دوەم‪ ،‬بونی هێزە‬ ‫ئیسالمییە موحافیزەكارەكان لەگەڵ‬ ‫الیەنەكانی دیكە لەبەرەیەكدا بۆ نمونە‬ ‫گۆڕانو یەكێتی باش نییە‪ ،‬چونكە ئەوكات‬ ‫هێزە موحافیزەكارەكان كاریگەریی‬ ‫نەرێنی دەخەنە سەر ئەو هێزانەی كە‬ ‫لەبەرەی لیبراڵو عەلمانیدان‪ .‬لەوانەیە‬ ‫بەرەو بەرەی موحافیزەكار رایانكێشن‪،‬‬ ‫یان النیكەم لیبراڵیەتی هێزەكانی دیكە‬ ‫كەمبكەنەوە‪ .‬خراپترین دیاردەی پێكهاتنو‬ ‫لێكنزیكبونەوەی هێزە ئیسالمییەكان‬ ‫لەگەڵ الیەنێكی نیمچە عەلمانی نیمچە‬ ‫لیبراڵی وەك گۆڕان لەخۆپیشاندانەكانی‬ ‫‪17‬ی شوبات دەركەوت‪ ،‬كاتێك سەرای‬ ‫ئازادی كرا بەمزگەوت لەجیاتی ئەوەی‬ ‫بكرێت بەگۆڕەپانی خەبات بۆ ئازادیو‬ ‫یەكسانیو دادی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬هۆكاری‬ ‫س��ەرەك��ی ب��ەم��زگ��ەوت��ك��ردن��ی س��ەرای‬ ‫ئازادی نزیكبونەوەی گۆڕان بو لەهێزە‬ ‫ئیسالمییەكان‪ ،‬دیارە ئەم هێزانە بەحوكمی‬ ‫واقعی سیاسی لێكنزیكبونەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك گوتم ئەم جۆرە لێكنزیكبونەوانە‬ ‫لەوانەیە كاریگەریی نەرێیی لەسەر گۆڕان‬ ‫یان یەكێتی هەبێت‪ .‬بۆیە بەكورتییەكەی‬ ‫واچاكە ئەم هێزانە لەیەك بەرەدابن‪،‬‬ ‫ه��ەم بۆ خۆیان باشە ه��ەم بۆ هێزە‬ ‫لیبراڵەكان‪ ،‬داخۆ سەركەوتو دەبن یان‬ ‫نا‪ ،‬ئ��ەوە دەوەستێتە سەر ئ��ەوەی تا‬ ‫چ رادەی��ەك بەرەكەی دیكە‪ ،‬واتە ئەو‬ ‫بەرەیەی كە نایەوێت ئایینی ئیسالم یان بنەمای ب��اوەڕ بەم ئایینە یان بەوەی‬ ‫شەریعە بكرێنە بنەما بۆ یاسا لەهەرێم‪ ،‬دیكە‪ ،‬لەسەر بنەمانی جێندەر‪ ،‬لەسەر‬ ‫راش��ك��اوان��ەو نەترسانە بەرنامەكانی بنەمای باوەڕبون یان نەبون‪ .‬هیوادارم‬ ‫خۆیانو دیدی خۆیان رابگەیەنن‪ .‬ئەگەر هێزە لیبراڵو عەلمانییەكان چیدیكە‬ ‫هەمو هێزە نائیسالمییەكانی (مەبەست گۆڕەپانی فیكریو فەلسەفی سیاسیی‬ ‫دژە‪-‬ئیسالمیی نیە لێرەدا‪ ،‬هیوادارم بۆ هێزە ئیسالمییەكان چۆڵنەكەن‪ .‬ئەم‬ ‫خەڵك بەهەڵە تێنەگات) كوردستان‪ ،‬چۆڵنەكردنە دەبێتە مایەی پاشەكشەی‬ ‫وەك یەكێتی‌و گۆڕانو پارتی‪ ،‬كە تا هێزە ئیسالمییەكان‪ ،‬دەنا چۆڵكردنی‬ ‫ئێستا زۆر شەرمنانەو ترسنۆكانە باس گۆڕەپانەكەو قسەنەكردن لەسەر شوێنی‬ ‫لەپەیوەندی نێوان ئایینو سیاسەت یان دینو شەریعە لەسیاسەتو یاسادانانو‬ ‫شوێنی شەریعەت لەیاساو یاسادانان فەلسەفەی پەروەردەیی دەبێتە مایەی‬

‫كۆبونەوەی‬ ‫كۆمەڵ و یەكگرتو‬ ‫لەیەك بەرەدا‬ ‫ئەگەرێكی بەهێزە‬

‫شێركۆ كرمانج‬ ‫لەدایكبوی ‪ 1963‬هەولێر‬ ‫ماستەر لەبواری (ئیسالمی سیاسی) لەئۆسترالیا‬

‫ئەوەی كە هێزە ئیسالمییەكان ریزیان‬ ‫سواربێتو بەرەوپێشبچن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەبەرژەوەندیی ئازادیی بیروڕا‪ ،‬یەكسانی‬ ‫ژنو پیاو‪ ،‬مافی نا‪-‬موسڵمانان لەكۆمەڵی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی‪ ،‬ت��ا دەگ��ات��ە ئامێزانی‬ ‫نیشتیمانی‪ ،‬نییە‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬ن��اك��ۆك��ی ل��ەن��ێ��وان حزبە‬ ‫ئیسالمییەكان‌و م��ێ��ژوی ئینشیقاق‬ ‫لەنێوانیاندا‪ ،‬ئ��ەوە پیشاندەدات كە‬ ‫كۆبونەوەی ئەو دو حزبە لەژێر یەك‬ ‫چەتردا كارێكی ئەستەمە‪ .‬رای ئێوە‬ ‫چییە؟‬ ‫د‪.‬شێركۆ كرمانج‪ :‬نەخێر واینابینم‪،‬‬ ‫چونكە پێموایە هێزە ئیسالمییەكان‬ ‫لەئێستادا زۆر پراگماتیزانە بیردەكەنەوەو‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬هەندێ ك��ەس پێیانوایە‪ ،‬ئیسالمیی زیادكرد‪ ،‬بەاڵم پێموایە هۆیەكی‬ ‫ك��اردەك��ەن‪ .‬بۆنمونە عەلی باپیر كە‬ ‫ئەمیری كۆمەڵە تاماوەیەك پێش ئێستا هەرچەندە كۆمەڵی كوردی كۆمەڵێكی سەرەكیی گەشەی هێزە ئیسالمییەكان‬ ‫تەكفیری پارلەمانی دەكرد كەچی ئێستا موسڵمانە‪ ،‬ب��ەاڵم واقیعی نەتەوایەتی لەكوردستان دەگەڕێتەوە بۆئەوەی كە‬ ‫ئەندامی پارلەمانە‪ .‬ئەو پرسانەی كە وایكردوە هێزە ئیسالمییەكانی كوردستان لەكوردستان‪ ،‬چ لەشەرم بێت چ لەترس‪،‬‬ ‫هێزە ئیسالمییەكانی بەگژیەكدا دەبرد‪ ،‬نەتوانن ببنە هێزی یەكەم‪ ،‬هەندێكیش هیچ هێزێك لیبراڵییەتی یان عەلمانییەتی‬ ‫ئێستا وەك جاران نەماوە‪ ،‬ئەوان زیاتر بەپێچەوانەی ئەو رایەوەن‪ .‬خوێندنەوەی خ��ۆی بەئاشكرا راناگەیەنێت‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫ئەگەر گریمانەی ئەوە بكەین كە هێزی‬ ‫لەسەر شێوازی خەباتو گرتنەدەستی ئێوە چییە؟‬ ‫د‪.‬ش��ێ��رك��ۆ ك��رم��ان��ج‪ :‬سەرهەڵدانی لیبراڵیو عەلمانی راستەقینەمان هەیە‪.‬‬ ‫دەس��ەاڵت پێكنەدەهاتنو ئینشیقاقیان‬ ‫دەكەوتە نێوان‪ ،‬بەاڵم ئێستا زۆربەیان ئیسالمیی سیاسیی لەناوچەكە لەفۆرمە هێزە لیبراڵە عەلمانییەكان لەكوردستان‬ ‫باوەڕیان بەپرۆسەی سیاسیی دیموكراسی نوێكەیدا بۆ كۆمەڵێ هۆكار دەگەڕێتەوە‪ ،‬تائێستا نەیانتوانیوە ئەو وەهمە بشكێنن‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە ئەگەرەكانی دابەشبونیان لەوانە دروستبونی هەستێك لەدنیای كە عەلمانییەت ئیلحادو كوفر نییە‪.‬‬ ‫وەك ج��اران زۆر نییە‪ ،‬توندڕەوەكانی ئیسالم كلتورو دینەكەیان كەوتۆتەبەر لەڕاستیدا شكستیشیانهێناوە لەگەیاندنی‬ ‫ن��او ئیسالمییەكان س��ااڵن��ێ��ك پێش هێرشێكی فەرهەنگیی‪ .‬ئ��ەم هەستە ئەو پەیامەی كە ئیسالمییەكان دەتوانن‬ ‫ئێستا جیابونەوەو ئێستاش تەكفیری لەگەڵ هاتنی ئەوروپییەكان بۆ ناوچەكەو لەژێر چەتری لیبراڵ دیموكراسیدا بژین‬ ‫كۆمەڵگەو دەسەاڵت دەكەن‪ ،‬بەاڵم ئەو سەرهەڵدانی مۆدێرنە لەناوچەكەدا بەاڵم لیبراڵ دیموكراسو عەلمانییەكان‬ ‫گروپانەیان زۆرینە پێكناهێنن‪ .‬بۆیە پەیدابوەو لەگەڵ سەرهەڵدانی جیهانگیری ناتوانن لەژێر چەتری ئیسالمی سیاسیی‬ ‫پێموایە ئەگەری كۆبونەوەی كۆمەڵو گەیشتۆتە ترۆپك‪ .‬شكستهێنانی هێزە (ئیسالمیزم)دا بژین‪ .‬پێموایە هەمو‬ ‫یەكگرتو لەیەك بەرەدا زۆرە بەتایبەتی ناسیۆنالیستە عەلمانییەكان لەپرۆژەی ئایینەكان بەئایینی ئیسالمییشەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر ئ��ەم ئەزمونەی ئەمدواییەیان مۆدێرنكردنو بەدیموكراسیكردنی ناوچەكە ه��ەم��و ب��اوەڕەك��ان ب��ەم��وس��ڵ��م��ان‌و‬ ‫لەپێكەوەكاركردن لەئۆپۆزسیۆن بێنینە هۆكارێكی دیكەی سەرهەڵدانی ئیسالمییە بێباوەڕیشەوە‪ ،‬هەمو هێزە سیاسییەكان‬ ‫لەناوچەكەدا‪ .‬هۆكاری دیكە زۆرن‪ ،‬كە ب��ەئ��ی��س�لام��ی��ی��و ع��ەل��م��ان��ی��و لیبرایو‬ ‫بەرچاو‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬چاودێرانی سیاسی پێیانوایە‪ ،‬لێرە ناكرێت ئاماژە بەهەمویان بكەین‪ ،‬كۆمۆنیستیشەوە دەتوانن لەژێر چەتری‬ ‫یەكگرتو لەبنەمادا لەگەاڵ ئ��ەوە نییە ب��ەاڵم دەكرێت بڵێین ئ��ەم هۆكارانەو لیبراڵ دیموكراسیدا یەكسانانە بژین‪.‬‬ ‫لیستێكی ئیسالمی دروستبكەن‪ ،‬بەاڵم چەندین هۆكاری دیكە لەكوردستانیش بەاڵم موسڵمانێك لەگەڵ ناموسڵمانێك‪،‬‬ ‫دژایەتیشی ناكەن‪ .‬ئایا ئەوە یاریكردنی بونیان هەستپێدەكرێت‪ .‬مەبەستم ئەوەیە ژنێك ل��ەگ��ەڵ پیاوێك‪ ،‬ئیسالمییەك‬ ‫كوردستان بەدەرنییەو بەدەرنەبوەو لەگەڵ عەلمانییەك‪ ،‬ناتوانێت یەكسانانە‬ ‫سیاسی نییە لەنێو ئیسالمییەكاندا؟‬ ‫د‪.‬شێركۆ كرمانج‪ :‬لەوانەیە ئەمە بەدەرنابێت لەو گۆڕانكارییانەی لەسەدەی ل��ەژێ��ر چ��ەت��ری ئیسالمی سیاسیی‌و‬ ‫یارییەكی سیاسیی بێت‪ ،‬لەوانەشە راب��ردوەوە بەسەر ناوچەكە داهاتونو ئیسالمیزمدا بژیت‪ .‬بەكورتی هۆكاری‬ ‫ل��ەب��اوەڕی یەكگرتوەوە هەڵقواڵبێت‪ ،‬دێن‪ ،‬دیارە راستە بۆ ماوەی سەدەیەك ئەمە دەگەڕێتەوە بۆئەوەی كە ئیسالمی‬ ‫چونكە یەكگرتو ئێستا زۆرج��ار یان هەژمونی ناسیۆنالیزمی كوردی رەوتە سیاسیی موسڵمان لەسەروی ناموسڵمان‬ ‫النیكەم هەندێك لەئەندامەكانی نایەنەوێت ئیسالمییەكان یان بیری ئیسالمیزمی دادەنێت‪ ،‬پیاو لەمەقامێكی بەرزتر لەژن‬ ‫ی��ەك��گ��رت��و وەك هێزێكی ئیسالمی لەكوردستان دواخست‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ەدوای دادەنێت‪ ،‬ئیسالمییەك لەعەلمانییەك‬ ‫دەركەوێت‪ ،‬بەڵكو خەتێك هەیە لەناو راپەڕینو دروستبونی حوكمی كوردیی بەچاكتر دادەنێت‪.‬‬ ‫یەكگرتو باوەڕی بەوە هەیە یان لەسەر‬ ‫ئەو دیدە كاردەكات كە یەكگرتو وەك‬ ‫هێزێكی چاكسازیخوازی كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫ه��اوش��ێ��وەی ئ��ەك��ەپ��ەی ئ��ۆردۆگ��ان‬ ‫نیشانبداتو دەربكەوێتو كاربكات‪ .‬ئەم‬ ‫دی��دەی یەكگرتو‪ ،‬وایلێدەكات نەرمیی‬ ‫زیاتر بنوێنێ لەدەستوپەنجەنەرمكردن‬ ‫لەگەڵ هێزە لیبراڵو عەلمانییەكاندا‪.‬‬

‫ئیدی ف��ەزای��ەك��ی دیكە لەكوردستان‬ ‫دروس��ت��ب��و‪ ،‬ك��ە ب��وە م��ای��ەی گەشەی‬ ‫فیكری ئیسالمیی‪ ،‬بەتایبەتی كە دو‬ ‫هێزە ناسیۆنالیستە نیمچە عەلمانییەكەی‬ ‫كوردستان لەجیاتی كاركردن لەسەر‬ ‫بوژانەوەی كوردستانو دیموكراتیزەكردنی‬ ‫كۆمەڵەكەی لەشەڕێكی ناوخۆیی ئااڵن‬ ‫كە هێندەی دیكە بواری گەشەی رەوتی‬

‫هەندێك لەئەندامانی یەكگرتو نایانەوێت‬ ‫وەك هێزێكی ئیسالمی دەربكەون‬

‫ذمارة (‪ )418‬دو شةممة ‪2013/4/29‬‬

‫ناوخؤ‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لەهەرێمی كوردستان مافی نەخۆش پێشێلدەكرێت‬ ‫تا ئێستا چەند پرۆژە یاسایەك ئامادەكراون‪ ،‬بەاڵم پشتگوێخراون‬

‫چاودێر‪ -‬تابان محەمەد‪:‬‬ ‫لەهەرێمی كوردستان رەخنە لەوە‬ ‫دەگیرێت كە مافی نەخۆش بەپێی پێویست‬ ‫لەنەخۆشخانەو عیادەكان دابینناكرێت‌و‬ ‫لەهەندێ كاتدا پێشێلدەكرێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫زی��ان��ی ب��ەت��ەن��دروس��ت��ی��ی ه��اواڵت��ی��ان‬ ‫گەیاندوە‪ ،‬بەرپرسانی تەندورستیش‬ ‫ئاماژە بەبونی چەند پ��رۆژە یاسایەك‬ ‫دەك��ەن ل��ەوب��ارەی��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم هیچیان‬ ‫نەگەیشتۆتە ئەنجام‌و نەبونەتە یاسا‪.‬‬ ‫س��ەرەڕای كەموكوڕیی نەخۆشخانەو‬ ‫عیادەكان‌و شێوازی چارەسەركردنی‬ ‫نەخۆشییەكان‪ ،‬لەهەرێمی كوردستان‬ ‫چەند كەس بەهۆی خراپ بەكارهێنانی‬ ‫دەرم��ان‌و دەرزی چەند كەس گیانیان‬ ‫لەدەستداوە‪ ،‬یان ب��اری تەندروستیان‬ ‫بەرەو خراپی چوە‪ ،‬لەمدواییەشدا نزیكەی‬ ‫‪ 30‬كەس بەهۆی بەكارهێنانی دەرزی‬ ‫قاچاخەوە لەشاری هەولێر‪ ،‬چاویان‬ ‫توشی گرفتی بینین بو‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫ح��ەوت��ی��ان ژی��ان��ی��ان لەمەترسیدایەو‬ ‫بڕیاردراوە بنێردرێن بۆ ئەڵمانیا‪.‬‬ ‫دەرمانێكی زۆری بەكارهێنا‪ ،‬چارەسەری‬ ‫نەخۆشییەكەی نەكرا‬ ‫نازەنین عەبدوڵاڵ‪ ،‬نەخۆشێكە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫خۆی ماوەی ‪ 15‬ساڵە نەخۆشە‪ ،‬تائێستا‬ ‫س��ەردان��ی چەندین پزیشكی ك��ردوەو‬ ‫چەندین ش��اری ك��وردس��ت��ان گ��ەڕاوە‪،‬‬ ‫بەاڵم چارەسەری بۆنەكراوە‌و پێیانوتوە‪،‬‬ ‫دەبێت بچێت بۆ دەرەوەی واڵت بۆ‬ ‫وەرگرتنی چارەسەر‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی‬ ‫توانای ماددی خراپە نەیتوانیوە بەدەم‬ ‫نەخۆشییەكەوە بچێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو نەخۆشە‪ ،‬وتیشی "لەهەرێمی‬

‫گرنگی پێبدرێ تەنها وەكو رۆتین هەیە‪.‬‬ ‫د‪ .‬رێباز فەتاح‪ ،‬ئەوەشی خستەڕو‪،‬‬ ‫یاسا دەتوانێت تەنها هێڵە گشتییەكان‬ ‫دیاریبكات‌و دانانی یاسا ناتوانێت ‪%100‬‬ ‫ئەم بابەتە بپێكێت‪ ،‬دەكرێت ئەمە زیاتر‬ ‫بەپێی زانیاریی وەزارەت��ی تەندروستی‬ ‫پالنی بۆدابندرێت‌و وردەكارییەكانی‬ ‫دابڕێژرێتەوە‪.‬‬

‫كوردستان نەخۆش هیچ مافێكی نییە‪،‬‬ ‫هەر لەئامێری فێنككەرەوەو گەرمكەرەوە‪،‬‬ ‫ت��ا ئ��ام��ێ��رەك��ان��ی چ��ارەس��ەرك��ردن‌و‬ ‫دەرمانەكان هیچیان ناتوانن خزمەتی‬ ‫نەخۆشیان پێبكرێت بەئاستێكی باش‌و‬ ‫كوالێتییان نزمە"‪ .‬ئەوەشی خستەڕو‪،‬‬ ‫تائێستا نزیكەی ‪ 300‬دەرزی‌و چەندین‬ ‫پارچە حەپ كە نازانێت ژمارەیان چەندە‪،‬‬ ‫بەكارهێناوە‌و هیچ سودی لێنەبینیوە‪.‬‬ ‫ه��ەروەك ژیانیش ك��ە نەخۆشێكی‬ ‫دیكەیە‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەدا‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫نەخۆشخانەكانی سلێمانی بەبەراورد‬ ‫به‌شارەكانی دیكەی عیراق باشن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��ەراورد بەواڵتانی دەرەوە زۆر خراپن‌و‬ ‫ناتوانرێت بوترێت مافی نەخۆش تێیاندا‬ ‫تەواو پارێزراوە‪.‬‬ ‫وەزارەتی تەندروستی لەپرۆژە یاساكان‬ ‫ناپرسێتەوە‬ ‫الی خۆشیەوە پسپۆڕێكی نەخۆشییە‬ ‫گشتی‌و درمەكان‪ ،‬باسی لەوەكرد‪ ،‬مافی‬ ‫نەخۆش یەكێكە لەو گرفتانەی چەندین‬ ‫ساڵە تەنها قسەی لەسەردەكرێت‌و هیچی‬ ‫بۆنەكراوە‪ ،‬نەخۆش هەرچەندە مافی‬ ‫هەیە‪ ،‬لەگەڵ ئەوە چەند ئەركێكیشی‬ ‫ل��ەس��ەرش��ان��ە‪ ،‬ب��ەاڵم م��اف��ی نەخۆش‬ ‫گەشتۆتە ئەو ئاستەی هەندێجار دەڵێین‬ ‫نابەزێندرێت‪ ،‬ب��ەاڵم دەشبەزێندرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش گ��ی��رۆدەی چەندین فاكتەرەو‬ ‫چەندین گرفتی بۆ دروستبوە‪ ،‬گرفتێك‬ ‫بۆئەوەیە نەبێتە پ��ڕۆژەی��ەك��ی یاسا‪،‬‬ ‫دوەمیش بۆئەوەیە مافی هەمو نەخۆش‬ ‫پێشێلبكرێت بەبێ‌ ئەوەی لێپرسینەوەیان‬ ‫لێبكرێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬زاهیر سوران‪ ،‬ئەوەشی وت "بینای‬ ‫نەخۆشخانەكان زۆر كۆنن‪ ،‬وا تازە‬ ‫خەریكن گۆڕانكاری تێدادەكەن‪ ،‬بەاڵم‬

‫ضةند كةس َيك لةوانةى بةدةرزية قاضاخةكة ضاويان كو َيربو‬

‫ناتوانن هەموی بگۆڕن"‪ .‬رونیشیكردەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر بمانەوێت ب��ەراوردی بكەین‬ ‫بەنەخۆشخانەكانی واڵت��ان��ی دەرەوە‬ ‫ناتوانین بەراوردبكەین‪ ،‬چونكە جیاوازیان‬ ‫زۆرەو لەهەمو رویەكەوە نەخۆشەكانی‬ ‫ئێمە مافیان زۆر كەمە لەچاو ئەواندا‌و‬ ‫پزیشكەكانیشمان پێویستە وانەیان‬ ‫پێ‌ بوترێتەوە بۆبەرزكردنەوەی ئاستی‬ ‫پزیشكییان‌و فێربونی شتی نوێ‌‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئ��اش��ك��راش��ی��ك��رد‪ ،‬چ��وار‬ ‫س��اڵ لەمەوپێش پ��ڕۆژەی��ەك هەبوە‬ ‫ل��ەئ��ەن��ج��وم��ەن��ی وەزی��ران‪ ،‬خۆشی‬ ‫پڕۆژەیەكی پێشكەشكردوە لەسەر ئەو‬ ‫گرفتانەو بردویەتیە ئەنجومەنی وەزیران‪،‬‬ ‫چەند پسپۆڕێك دەستكاریانكردەوەو‬ ‫ێ ن��ێ��ردرا بۆ‬ ‫بەدڵیانبوە‪ ،‬ب��ەاڵم كات ‌‬

‫وەزارەتی تەندروستی لێی نەپرسرایەوە‪.‬‬ ‫یاسا هێڵەگشتییەكان دیاریدەكات‬ ‫هاوكات سەرۆكی لیژنەی تەندروستی‬ ‫لەپارلەمانی كوردستان‪ ،‬رایگەیاند‪،‬‬ ‫تائێستا یاسایەك نییە‪ ،‬تەنها هەوڵ‬ ‫هەیە‪ ،‬دو پڕۆژەمان لەبەردەستدایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫باوەڕمانوایە هەردو پڕۆژەكە لەئاستی‬ ‫پێویستدانین‪ ،‬بۆیە ئێمە ناردمانەوە بۆ‬ ‫حكومەت بۆئەوەی وەزارەتی تەندروستی‬ ‫لیژنەیەك پێكبهێنێت لەسەرئەوەی‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی باشتر ئ��ام��ادەب��ك��رێ��ت‪،‬‬ ‫لەالیەكیتر ئ��ەوەی هەیە‪ ،‬تائێستا ئەو‬ ‫وانەیەی پزیشكەكان یاخود كارمەندەكان‬ ‫لەكاتی خوێندنی زانكۆییدا دەیخوێنن‪،‬‬ ‫جگە ل��ەوە وانەیەكی وانییە بەجدی‬

‫پرۆژە یاساكان بونەتە پۆستەر‬ ‫الی خۆشیەوە د‪ .‬خاڵس قادر‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەتی تەندروستیی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫ب��ە"چ��اودێ��ر"ی راگ��ەی��ان��د‪ ،‬ئ��ەو پ��رۆژە‬ ‫یاسایانە گەیشتونەتە وەزارەت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاگای لێ نییە جێبەجێكراون‪ ،‬یان نا‪.‬‬ ‫هاوكات بەڕێوەبەری دڵنیایی جۆری‬ ‫ل��ەوەزارەت��ی تەندروستیی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬رایگەیاند‪ ،‬مافی‬ ‫نەخۆش كەم نییە‌و گرنگیی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەو مەبەستەش لەگەڵ هەریەك‬ ‫ل��ەوەزارەت��ەك��ان��ی (پ�لان��دان��ان‪ ،‬مافی‬ ‫م��رۆڤ‪ ،‬پ��ەروەردە‪ ،‬دەستەی ژینگە)‬ ‫بۆ م��اوەی ش��ەش مانگ كۆبونەوەیان‬ ‫ك��ردوە لەسەر دابەشكردنی دو هەزار‬ ‫فۆرم بەسەر نەخۆشخانەكانی گەرمیان‌و‬ ‫هەولێر بەمەبەستی خستنەڕوی مافەكانی‬ ‫نەخۆش وەك رێنمایی‪ ،‬كە هەریەك لەو‬ ‫فۆرمانە مافی نەخۆش‌و ئەركی كارمەندو‬ ‫پزیشكەكانی تیادا رونكراوەتەوە‪ ،‬دواتر‬ ‫ب��ەن��وس��راوێ��ك گشتاندنی ب��ۆ ك��راوەو‬ ‫پرۆژەكە سەركەوتوبوە‪.‬‬ ‫ه��ۆش��م��ەن��د ش��ێ��رە‪ ،‬ل��ەب��ارەی ئ��ەو‬ ‫پ��رۆژە یاسانەی پێشكەشكراون‪ ،‬وتی‬ ‫"ئ��ەو دو پ��رۆژەی��ەی پێشكەشكراوە‬ ‫بەشێوەی پۆستەرات جێبەجێكراوە‌و‬ ‫لەگشت نەخۆشخانەكانی كوردستان‬ ‫هەڵدەواسرێت"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫رەگەزنامە‌و‬ ‫پاسپۆرت‬ ‫گۆڕینی ناسنامەی باری شارستانی‌و‬ ‫رەگەزنامە بۆتە گرفتێكی ئێستای‬ ‫هاواڵتیانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫س��ەرب��اری زۆر گ��رف��ت��ی دی��ك��ە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی لێرەدا هەڵوەستەی‬ ‫ل��ەس��ەر دەك��ەی��ن‪ ،‬سەرقاڵكردنی‬ ‫خەڵكە بەگۆڕینی ناسنامەی باری‬ ‫شارستانی‌و رەگەزنامە بۆ ئەوەی‬ ‫تەنها فسفۆڕێكی پێوەبێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ب��ەب��ڕی��اری ح��ك��وم��ەت��ی ن��اوەن��دی‬ ‫دەكرێـت‪ ،‬ب��ەاڵم خۆ زۆر بڕیاری‬ ‫دیكەی ناوەند لێرە جێبەجێناكرێت‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەبواری موچەو دەرماڵەدا‪،‬‬ ‫خێرە لەمەیاندا وەك بەغدادین‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا دەن��گ��ۆی ئ��ەوە هەیە‪،‬‬ ‫لەچەند مانگی داهاتودا ئەم ناسنامەو‬ ‫رەگەزنامە فسفۆڕانەش دەگۆڕدرێن بۆ‬ ‫كارتێك‪ ،‬كە وایە‪ ،‬بۆچی ئەو هەمو‬ ‫خەڵك‌و فەرمانبەرە سەرقاڵدەكەن‌و‬ ‫پ��ارەی��ەك��ی زۆر ب��ەه��اواڵت��ی خ��ەرج‬ ‫دەكەن‪ .‬ئەمەشیان هەر لێدەگەڕێین‪،‬‬ ‫ل��ەرەگ��ەزن��ام��ەی سلێمانی س��ەرەی‬ ‫گۆڕینی رەگەزنامە تا مانگی ئاداری‬ ‫ساڵی ‪ 2014‬نوسراوە‌و بگرە بۆ مانگی‬ ‫نیسان‌و مایس‌و حوزەیران‌و تەموزیش‬ ‫دەڕوات‪ ،‬ئەمەش لەكاتێكدا ئەم‬ ‫رەگەزنامەیە بۆ دەرهێنانی پاسپۆرت‬ ‫پێویستە‪ ،‬لەكاتێكدا هەندێ هاواڵتی‬ ‫س��ەرەی دەرهێنانی پاسپۆرتەكەی‬ ‫ه��ات��وە‪ ،‬ب��ەاڵم س��ەرەی گۆڕینی‬ ‫رەگەزنامەكەی نەهاتوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫گرفتی بۆ هاواڵتیان دروستكردوە‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستە رەگەزنامەو پاسپۆرت‬ ‫خۆیان هەماهەنگیەك بكەن‌و ئەو‬ ‫كێشەیەی هاواڵتیان چارەسەربكەن‪.‬‬ ‫نزار جەزا‬

‫شەڕكردن لەگەڵ كارەبا پێویستی بەدەرماڵەیە‬

‫وەزارەتی كارەبا‪ :‬خەرجكردنی دەرماڵەی ترسناكی لەدەسەاڵتی ئێمەدا نییە‬ ‫چاودێر‪ -‬باخان محەمەد‪:‬‬ ‫كارمەندانی سیانەكانی كارەبا نیگەرانن‬ ‫لەوەی سەرباری قورسیی ئەركەكانیان‬ ‫زۆر داواكاریشیان بۆ جێبەجێناكرێت‪،‬‬ ‫كە گرنگترینیان دەرماڵەی ترسناكییە‪،‬‬ ‫هەروەك ئەوان باس لەكێشەو گرفتەكانیان‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە لەكاتی كاركردندا روبەڕویان‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬بەڕێوەبەری دابەشكردنی‬ ‫كارەبای سلێمانیش‪ ،‬رایدەگەیەنێـت‪،‬‬ ‫هیچ كەمتەرخەمیەكیان لەدابینكردنی‬ ‫داواك��اری��ەك��ان��ی��ان ن��ەك��ردوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫دەرماڵەكە لەدەسەاڵتی ئەواندا نییە‪.‬‬ ‫وتەبێژی وەزارەت��ی ك��ارەب��اش جەخت‬ ‫لەوەدەكاتەوە‪ ،‬هەوڵیان بۆ دابینكردنی‬ ‫دەرماڵەكەدا داوە‪ ،‬بەاڵم نازاندرێت كەی‬ ‫جێبەجێدەكرێت‪.‬‬ ‫"بەسەرما‌و گەرما لەكاركردن ناوەستین"‬ ‫ع��ادل حسێن‪ ،‬كارمەندی سیانەی‬ ‫ب��ەك��رەج��ۆی��ە‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوەدەدات‪،‬‬ ‫ك��ارم��ەن��دان��ی س��ی��ان��ەك��ان ب��ەردەوام‬ ‫لەماندوبون‌و خزمەتكردندان‌و زۆرج��ار‬ ‫ب��ەه��ۆی روداوەوە دەب��ن��ە قوربانی‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەو هەمو ت��رس‌و ماندوبونەش‬ ‫موچەكەیان زۆر كەمە‪ ،‬تاكو ئێستاش‬ ‫موچەی ترسناكیان بۆ دابیننەكراوە‪،‬‬ ‫تەنها دەرماڵەیەكی ‪%30‬یان هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫دەرماڵەیەش لەبەغدادو كەركوك ‪%75‬ەو‬ ‫لەساڵی ‪ 2008‬بڕیارێك دەرچ��وە‪ ،‬كە‬ ‫لەشارەكانیتریش هەروابێت‪ ،‬بەاڵم تاكو‬ ‫ئێستا جێبەجێنەكراوە‪.‬‬ ‫ئەو كارمەندە‪ ،‬رونیشیكردەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەرماڵەیەی هەیانە‪ ،‬تەنها بۆ ئەوانەی‬ ‫دەچنە سەر ستونەكان كە ‪ ،%30‬بەاڵم‬ ‫ئەوانەی لەخوارەوەن‌و پەیژە هەڵدەگرن‪،‬‬

‫دەرماڵەكەیان ‪.%20‬‬ ‫هەروەك كەیوان كەمال‪ ،‬كە كارمەندێكی‬ ‫تری سیانەیە‪ ،‬دەڵێت "زۆرجار لەالیەن‬ ‫كۆنتڕۆلی كارەبای سلێمانیەوە كێشەیان‬ ‫بۆ دروستدەكرێت‪ ،‬چونكە كاتێك كارەبای‬ ‫گەڕەكێك دەب��ڕێ��ت‪ ،‬داوا لەكۆنتڕۆلی‬ ‫گشتی دەكرێت‪ ،‬كارەبا ببڕێت‪ ،‬تا ئەو‬ ‫ف��ی��دەرەی س��وت��اوە چاكیبكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆنتڕۆل كاتێكی كەمیان بۆ دادەنێت‬ ‫بۆ چاككردنەوەی‪ ،‬ئەوانیش ناچارن‬ ‫لەئیشەكەیاندا پەلەپەل بكەن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫زۆرجار دەبێتەهۆی دروستبونی مەترسی‬ ‫لەسەر گیانی كارمەندەكان‪ ،‬ئیشەكەش‬ ‫بەڕێكوپێكی بەڕێوەناڕوات‪.‬‬ ‫كێشەی گواستنەوەو خواردنیان هەیە‬ ‫الی خ��ۆی��ەوە ل��ێ��پ��رس��راوی وەجبە‬ ‫لەسیانەی سەرچنار‪ ،‬باسی لەوەكرد‪،‬‬ ‫ك��ارم��ەن��دان��ی سیانە ش��ەوو رۆژێ��ك��دا‬ ‫لەئەركدان‌و دەوامیان هەیە‪ ،‬كە خۆیان‬ ‫لەخەرجی خۆیان خواردن دروستدەكەن‪،‬‬ ‫ل��ەه��ەم��ان��ك��ات��ی��ش��دا ه��ی��چ هۆكارێكی‬ ‫گواستنەوەیان بۆ دابیننەكراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مانگانە ‪ 20‬ه��ەزار دینارییان بەپێی‬ ‫ناوچەی جوگرافی هەیە‪.‬‬ ‫فەرهاد ئەحمەد‪ ،‬وتیشی "ئەو ‪20‬‬ ‫هەزار دینارە بەشی پێنج كرێ‌ تاكسی‬ ‫ناكات‌و هەمو كارمەندێك ناتوانێت بەپاس‬ ‫هاتوچۆبكات‪ ،‬لەبەرئەوەی ماڵی دورە"‪.‬‬ ‫دڵشاد م��ەول��ودی��ش‪ ،‬كە كارمەندی‬ ‫تائ َيستا ضةندين كر َيكارى سيانةكان طيانيان لةدةستداوةو ذمارةيةكي زؤريش كةمئةندام بون‬ ‫سیانەی سەرچنارە‪ ،‬ئ��ەوەی خستەڕو‬ ‫كە كارمەندانی سیانە روبەڕوی چەندین بزانن لەكاتی دەوامدا توشی روداو بوە لەناوخۆیاندا بڕێك پارەی بۆ كۆبكەنەوە‪ .‬ساڵە ئەنجومەنێكیان دروستكردوە‌و‬ ‫روداوو كارەساتی دڵتەزێن دەبنەوە‪ ،‬یان نا‪ .‬رونیشیكردەوە‪ ،‬دوای ئەوەش‬ ‫چەندین كۆبونەوەیان ئەنجامداوە لەگەڵ‬ ‫جێبەجێنەكراون‬ ‫بەڵێنەكان‬ ‫س��ەرەڕای ئ��ەوەش دوای روداوەك��ە ئەگەر كارمەندەكە گیان لەدەستبدات‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی دابەشكردنی كارەبای‬ ‫ل��ی��ژن��ەی��ەك پێكدەهێندرێت‌و داوای یان كەمئەندام ببێت‪ ،‬هیچ شتێكی بۆ‬ ‫ن��وێ��ن��ەری گ��ش��ت��ی��ی س��ی��ان��ەك��ان��ی سلێمانی‌و كێشەكانیان خستۆتەڕو‪،‬‬ ‫شایەتحاڵی روداوەك��ە دەك��ەن‪ ،‬تاكو ناكرێت‪ ،‬بۆیە كارمەندەكان ناچارن سلێمانی‪ ،‬رایگەیاند‪ ،‬نزیكەی شەش ب��ەاڵم ه��ەر بەڕێكردن ب��وەو زۆرخ��اون‬

‫لەجێبەجێكرنی داواكارییەكانیان‌و ئەو‬ ‫بەڵێنانەشی پێیاندراوە‪ ،‬تەنها بەشێكی‬ ‫كەمی جێبەجێكراوە‪ ،‬ئەویش دابینكردنی‬ ‫كەلوپەلی سەالمەتییە‪ ،‬ئەوەش بەمافێكی‬ ‫شەرعی خۆیانی دەزانن‪.‬‬ ‫سەروەر محەمەد‪ ،‬باسی لەوەشكرد‪،‬‬ ‫ساڵی پار كۆمەڵێك بەڵێنیان پێدراوە‪،‬‬ ‫كە لەساڵی ‪ 2013‬بۆیان جێبەجێدەكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم سااڵ وابەرەو ‪ 2014‬دەڕوات‪ ،‬هیچیان‬ ‫بۆ نەكراوە‪ .‬وتیشی "ئەوەی كارمەندانی‬ ‫سیانە داوایدەكەن‪ ،‬دابینكردنی دەرماڵەی‬ ‫ترسناكییە‪ ،‬چونكە هەمو ترسناكییەك‬ ‫ل��ەن��او ف��ەرم��ان��گ��ەی ك��ارەب��ادا تەنها‬ ‫بۆكارمەندانی بەشی سیانەیە‌و چەندین‬ ‫شەهیدی ك��ارەب��اش��ی��ان ه��ەی��ە‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدا هەندێ‌ فەرمانگە‪ ،‬دەرماڵەی‬ ‫ترسناكی ‪%100‬یان هەیەو كارمەندەكانی‬ ‫پەنجەكیشیان خوێنی لێنایەت"‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی��ەوە ه��ی��وا ع��ەب��دوڵ�ڵا‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی داب��ەش��ك��ردن��ی‬ ‫كارەبای سلێمانی‪ ،‬ئاماژەی ب��ەوەدا‪،‬‬ ‫كە بەڕێوبەرایەتیەكەیان تائێستا هیچ‬ ‫كەمتەرخەمییەكی نەكردوە لەدابینكردنی‬ ‫ئەو داواكاریانەی سیانەكان هەیانبوە‪،‬‬ ‫ئەوەشی جێبەجێنەكراوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫دەرماڵەی ترسناكی‪ ،‬لەسنوری دەسەاڵتی‬ ‫ئەواندا نییەو لەچەند كۆبونەوەیەكیشدا‬ ‫ئەو داواكارییە خراوەتەڕو‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫ئەوانیش نازانن كەی جێبەجێدەكرێت‪.‬‬ ‫هەروەك دیار بابان‪ ،‬وتەبێژی وەزارەتی‬ ‫كارەبای حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بە"چاودێر"ی وت "چەند ساڵێكە ئەوانیش‬ ‫داواك��اری دابینكردنی دەرماڵەیان بۆ‬ ‫كارمەندانی سیانەكان كردوە‪ ،‬ئێستاش‬ ‫لیژنەیەك بۆ جێبەجێكردنی پێكهێندراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم كاتی جێبەجێكردنەكەی نازانین"‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )418‬دو شةممة ‪2013/4/29‬‬

‫َ‬ ‫هةوال‬ ‫ل َيكدانةوةى‬

‫رێژەی بەشداریی هەڵبژاردنکه‌ی عیراق و‬ ‫وانەیەك بۆ هەرێمی كوردستان‬ ‫دڵشاد تاڵەبانی‬ ‫هەڵبژاردن پرۆسەیەكی دیموكراسیە‬ ‫بۆ بەشداریكردنی هاواڵتیان لەكاری‬ ‫حوكمڕانی بەهۆی نوێنەرەكانیانەوە‪.‬‬ ‫تا واڵتێكیش پرۆسەی هەڵبژاردنی تێدا‬ ‫بەشێوەی ئازاد‌و شەفافانە بەڕێوەبچێت‌و‬ ‫خەڵك بەشێوەی ئەكتیڤانەتر بەشداربن‌و‬ ‫كێشەی تێدا دروس��ت نەبێت بەڵگەیە‬ ‫بۆ بەرفراوانبونی دیموكراسی‌و رازیبونی‬ ‫هاونیشتمانیان بەسیستەمی سیاسی‌و‬ ‫شێوەی بەڕێوەبردنی دەوڵەت‌و شێوەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬جێگیربونی سیاسی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی لەو شوێنە پیشاندەدات‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ە ل��ەواڵت��ی وادا ب��واری ئ��اب��وری‌و‬ ‫زانستی‌و فەرهەنگی‌و نیشتمانپەروەری‌و‬ ‫ئینتیمای نەتەوەیی‌و لەیەكگەیشتنی‬ ‫خەڵك‌و الیەنە سیاسیەكان لەیەك‌و‬ ‫دۆستایەتی‌و پەیوەندیان بەیەكەوە‌و‬ ‫ق��ەب��وڵ��ك��ردن‌و ه��اوك��اری ی��ەك بۆ‬ ‫پێشەوەبردنی سیستەمی سیاسی‌و‬ ‫هەمو بوارەكانی تری ژیان زیاد دەبێت‪،‬‬ ‫حزبە سیاسەكان هەوڵی پێشكەشكردنی‬ ‫باشترین بەرنامە‌و خزمەتكردنی زیاتر‬ ‫بەهاواڵتیان‌و چاكردنی ژیان‌و گوزەرانیان‬ ‫دەدەن‪ ،‬بەوەش كۆمەڵگا بەرەو پێشەوە‬ ‫دەڕوات‌و خەڵك خۆشگوزەرانتر دەبن‌و‬ ‫متمانەیان بەكاری سیاسی زیاتر دەكات‌و‬ ‫دڵنیادەبن لەداهاتویان‪.‬‬ ‫ل��ەع��ی��راق رژێ��م��ی بەعس خەڵكیان‬ ‫خ��ەف��ەك��ردب��و و ن��ەی��اری��ان ق��ەب��وڵ‬ ‫ن��ەدەك��رد‌و خۆیان بەسەر هاواڵتیاندا‬ ‫سەپاندبو‪ ،‬بۆیە خەڵك لەزۆربەدا توشی‬ ‫الئوبالیەتی سیاسی بو‪ ،‬بەاڵم لەناخەوە‬ ‫دەك��واڵ‌و چ��اوەڕوان��ی دەرفەتێك بو بۆ‬ ‫رزگاربون لەو ب��ارە‪ .‬پاش لەناوچونی‬ ‫ب��ەع��س خ��ەڵ��ك ئ��وم��ێ��دی پ��ەی��دا كرد‬ ‫بەڕۆیشتن بەئاراستەیەكی دیموكراسیدا‌و‬ ‫پاراستنی مافە مەعنەوی‌و مادیەكانی‬

‫ت��اك‌و ك��ۆم��ەڵ‌و ن��ەت��ەوە‌و‬ ‫م��ەزه��ەب‌و ئ��ای��ی��ن��ەك��ان‌و‬ ‫چ��اك��ك��ردن��ی ب��اری ژی��ان‌و‬ ‫گ��وزەران‌و مسۆگەركردنی‬ ‫ئ��ازادی��ە ب��ن��ەڕەت��ی��ەك��ان‌و‬ ‫چارەسەركردنی گرفتەكان‬ ‫ب��ەل��ەی��ەك��گ��ەی��ش��ت��ن‌و‬ ‫دی��ال��ۆگ‪ ،‬ه��اوك��اری‬ ‫ح��زب��ە دەس��ەاڵت��دارەك��ان‌و‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب��ۆ‬ ‫پێشكەشكردنی باشترین‬ ‫خ��زم��ەت بەخەڵكی واڵت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆرب��ەی حزبەكان‬ ‫(ك��ە ه��ەم��و بەشێوەیەك‬ ‫لةزؤربةى شارةكانى عرياق ر َيذةى بةشداريكردن نةطةيشتة ‪%50‬‬ ‫ل��ەش��ێ��وەك��ان ب��ەش��دارن‬ ‫ل��ەدەس��ەاڵت) لەبری ئەوە‬ ‫نیشتەجێبون زی��ادی��ك��ردوە‪ .‬بژێوی‬ ‫ملمالنێی تەسكی حزبایەتی‌و بەرژەوەندی هاواڵتیان‌و گ��وزەران��ی��ان ب��ەرەو دواوە‬ ‫تویژێكیان خستۆەتە پێش بەرژەوەندی رۆیشتوە‌و خەڵك هەست بەئەمان ناكات‌و‬ ‫خەڵك‌و واڵت‪ ،‬لەبەر ئەوە دەبینین زۆرینەی دڵنیا نیە لەداهاتو‪.‬‬ ‫خەڵك متمانەی بەو حزبانە نەماوە‌و‬ ‫ئ��ەو رێ��ژەی بەشداریكردنە كەمەی‬ ‫دەگەڕێت بۆ دەرفەت‌و ئەلتەرناتیڤ‪ ...‬لەهەڵبژاردن (بەرێژەی ‪‌%45‬و لەهێندێك‬ ‫ب��ەش��ێ��ك��ی روی��ك��ردۆت��ە رێ��ب��ازێ��ك��ی ش��اری گ��ەورەی وەك بەغدا بەرێژەی‬ ‫توندڕەوانە‪ ،‬بۆیە تیرۆر لەناوڕاست‌و كەمتر ‪ )%33‬ئاماژەیەكی مەترسیدارە بۆ‬ ‫باشوری عیراق زەمینەی بۆ خۆڵقاوە‪ ،‬نەمانی باوەڕی خەڵك بەهەمو حزبەكان‌و‬ ‫رادیكالیزمی مەزهەبی پەرەیسەندوە‪ ،‬سیستەمی سیاسی‌و حوكمڕانی واڵت‌و‬ ‫كێشەكانی واڵت بەواقیعبینانە‌و مەنتیق‌و بێزاریان لەوبارە‌و رەتكردنەوەی ئەوان‬ ‫دۆستانە‌و دیالۆگی راستەقینە هەوڵی دەگەیەنێت‪ .‬بەشدار نەكردنی زۆربە واڵت‬ ‫چارەسەركردنیان نادرێت‪ ،‬لەمەبەستە بەرە قەیران‌و كیشەی قوڵ دەبات‌و رەنگە‬ ‫نەتەوایەتی‌و نیشتمانی‌و پەیوەندیەكانی لەدیكتاتۆریەت یان تەقینەوەیەكی تری‬ ‫دەرەوە‌و لەسیاسەتی ئابوری‌و بەرنامەی خەڵك نزیكی بكاتەوە‪ ،‬بۆیە دەبێت هەمو‬ ‫حكومەتیشدا‪ .‬لەبەر ئەوەش توندوتیژی‌و حزب‌و الیەنە عیراقیەكان بەخۆدا بچنەوە‬ ‫ت��ی��رۆر‌و رادی��ك��ال��ی��ز پ��ەرەی��س��ەن��دوە یاخود دیارە دەیانەوێت واڵت بەرەو ئەو‬ ‫گەندەڵی‌و پاراستنی بەرژەوەندی گروپ قەیرانە بەرن‌و ئەو كاتەش تەڕ‌و وشكت‬ ‫تەشەنەیكردوە‪ .‬لەگەڵبونی ئیمكانیاتی پێكەوە دەسوتێت‪.‬‬ ‫مادی یەجگار گەورە‌و فراوان لەعیرقدا‪،‬‬ ‫ئەو ب��ارەی عیراق ئاماژە‌و زەنگێكە‬ ‫بەاڵم كارە خزمەتگوزارییە بنەڕەتیەكان‌و بۆ هەرێمی كوردستان‪ ،‬هەرچەندە بە‬ ‫وزە‌و پ��رۆژەك��ان‌و كشتوكاڵ‌و هەمو بەراورد لەگەڵ ناوڕاست‌و باشوری عیراق‬ ‫جۆرەكانی بەرهەمهێنان خراپتر بوە‪ .‬ناوچەكانی هەرێم لەهەمو بوارەكاندا زۆر‬ ‫لەواڵتی نەوت‌و غاز قەیرانی سوتەمەنی‌و لەپێشترە‪ ،‬بەاڵم حزب‌و الیەنە سیاسیەكان‬ ‫ك��ارەب��ا‌و رێ��گ��ا‌وب��ان‌و ب��ی��ن��اس��ازی‌و (ئەوانەی دەس��ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن)یش‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪8‬‬

‫عیراق لەژانی دابەشبوندا!‬ ‫ێ توانا مێرگەسەری‬ ‫هاوڕ ‌‬

‫زیاتر بەرژەوەندی حزبیان الگرنگرترە‬ ‫لەهی تێكرای خەڵكی هەرێم‌و واڵت‌و‬ ‫مەبەستە نیشتمانیە بنەڕەتیەكان‪،‬‬ ‫گەندەڵی بەشێوەی بەرچاو تەشەنەی‬ ‫ك��ردوە‪ ،‬ب��ەرن��ام��ەی توكمە ب��ۆ ب��وارە‬ ‫بنەڕەتیەكان نیە‪ ،‬كاری خزمەتگوزاری‬ ‫الوازە‪ ،‬بەڕەاڵیی‌و فەوزایەك لەبازاڕدا‬ ‫هەیە‪ ،‬ناعەدالەتی لەزۆر شت‌و مەبەست‬ ‫ێ هۆ بیانو‬ ‫دی��ارە‪ ،‬الیەنەكان بەهۆ‌و ب ‌‬ ‫لەیەكدەگرن‌و پاساو دەهێننەوە‪ ،‬یەكتر‬ ‫قەبوڵناكەن‌و هەوڵی هاوكاری نادەن‬ ‫بۆ دانانی بەرنامە بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ق��ەی��ران‌و گرفتەكان چ��ی لەناوخۆی‬ ‫كوردستان یان لەگەڵ بەغدا‪ .‬رەنگە‬ ‫گەر گۆڕانی بنەڕەتی لەكار‌و هەڵوێست‌و‬ ‫هەڵسوكەوت‌و پەیوندیەكانیاندا نەیەت‬ ‫ئ��ەوا ی��ەك��ەم هەنگاو زۆرب��ەی خەڵك‬ ‫وەك وەاڵمدانەوە‌و رەتكردنەوەی ئەوان‬ ‫ن��ەڕۆن��ە بەسندوقی دەن��گ��دان‪ ،‬یاخود‬ ‫دەنگ بەالیەنێكی دەرەوەی ئەو حزبە‬ ‫تەقلیدیانەی ناو ساحەكە بدەن‪ .‬ئەوەی‬ ‫عیراق دەبێت دەرسێك بێت بۆ هەمو‬ ‫الیەنەكان كە بەخۆدا بچنەوە‌و متمانەی‬ ‫خەڵك راكێشنەوە‪ ،‬ئەگینا ئەگەری دوەم‬ ‫حەتمی دەبێت‪.‬‬

‫"من بەدڵێكی پڕ لەخەفەتەوە دەڵێم باوەڕم وایە تائێستاش لەعیراقدا گەلێكی‬ ‫عیراقی بونی نیە ئەوەی هەیە تەنها چەند گروپێكی خاڵیە ئەو گروپانەش خاڵین‬ ‫لەهەر بیرێكی نیشتمانی‪ ،‬بەپێچەوانەوە ئەو گروپانە باركراون لەتەقالید‌و خورافیاتی‬ ‫ێ لەخراپە دەگرن‌و حەزیان‬ ‫ئاینی‌و هیچ شتێك پێكەوە كۆیان ناكاتەوە‌و بەردەوام گو ‌‬ ‫لەفەوزایە ئەو گروپانە هەمیشە ئامادەن بۆ راپەرین دژ بەهەمو حكومەتەكان‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەمانەوێت لەو گروپانە گەلێك دروستبكەین‌و پەروەردەو فێركردنی پێببەخشین‬ ‫ئەوەی دەزانێت پێكهێنان‌و دروستكردنی گەلێك لەم بارودۆخەدا چەندە گرانە‬ ‫هەوڵدانێك بۆ بەئەنجامگەیشتن چەندە زەحمەتە"‪.‬‬ ‫مەلیك فەیسەڵ‪ /‬پادشای عیراق‪ /‬مارسی‪.1933‬‬ ‫عیراق بەدرێژایی هەشتا ساڵ لەژێر فەرمانڕەوای عەرەبی سوننە مەزهەبدا‬ ‫هەمیشە گوتاری هەیمەندار تۆخكردنەوەی چەمكی سنترااڵ‌و داكوكیكردنبوە‬ ‫لەیەكێتی نیشتمانی عیراق‌و رێگریكردن لەپارچەبونی ئەم دەوڵەتەی بەرئەنجامی‬ ‫هەلێكی مێژوی بو‪ ،‬دیزاینەری ئەو دەوڵەتۆچكەی كۆلۆنیالیست لەرێكەوتنێكی‬ ‫رەنگاو رەنگ بەناوی سایكس‪-‬بیكۆ‪ .‬سازانۆڤ دا چێكردنی دەوڵەتێكی فرەشوناس‬ ‫ێ‬ ‫بو بەدۆزەخێكی ئەبەدی بۆ سەرجەم پێكهاتەكانی‪ ،‬نە عیراق بو بەدەوڵەتێكی ب ‌‬ ‫ئاشوب‌و نە پێكهاتەكانی بون بەعیراقی‪ ،‬دوای ئەو مێژوە وێسگەی دوەم دەستیپێكردو‬ ‫سەرەڕۆیەكانی رژێمێكی العەقاڵنی جارێكیتر كۆلۆنالێكی تری هێنایەوە پێكهاتەی‬ ‫تەهمیشكراو لەرابردو بەئیستیحقاقی هەڵبژاردن بو بەفەرمانڕەوای وێسگەی‬ ‫دوەم‪ ،‬بەاڵم ئەوانیش بون بەهەڵگری هەمان خەسڵەتی گوتاری شكستخواردوی‬ ‫سنترالیزیشین ئیشكالیەتی حوكمڕانەكانی بەغداد لە‪1921‬وە تا ئەم چركەساتە‬ ‫ئەوەیە كە پێیانوایە بۆ دروستكردنی ئەم یەكێتیە لەرێگای وەزارەتی بەرگری‌و‬ ‫تانك‌و تۆپ‌و فڕۆكەكانەوە دەستەبەر دەبێت مێژوی رابردویی ئەو هەمو نەهامەتی‌و‬ ‫خوێنڕشتنە سەلمێنەری بەتاڵبونەوەی ئەو گوتارەیە ئەو پێكهاتەی تادوێنێكی‬ ‫نزیك داكۆكی كارێكی فەرزكراوی سەرسەختی ئەم گوتارەبون ئەمڕۆ ئیعرابی‬ ‫فیدرالیەت‌و خۆ رزگاركردنن لەعەقڵی مەركەزیەت‪ ،‬ئەوەی ئەمڕۆ مالیكی مەلیك‬ ‫فەیسەاڵ ئاسا ناوی دەنێت ئاشوب‌و هیچ نیە جگە لەژانی سروشتیانەی دابەشبونی‬ ‫عیراق لەداهاتویەكی نادیاردا‪ ،‬ئەكتەرە سیاسیەكانی ئەمڕۆی بەغداد پێویستە‬ ‫دەرس لەرابردویەكی ئەزمونكراو وەرگرن‪ ،‬كە هیچ زەمانەتێكی ئیستیقراری بۆ‬ ‫عیراق نیە جگە قەناعەتكردن بەوەی برامان برایی‌و ماڵمان جیای‪ ،‬ئەمڕۆ لەعیراقدا‬ ‫نەدەستور كار ئەكات‌و نە دەزگاكانی دەوڵەت هەڵگری شوناسی نیشتمانین‪،‬‬ ‫ئامادەبونی سوپایەكی گۆشكراو بەعەقیدەی مەزەهەبی خاڵی لەعەقیدەی‬ ‫نیشتمانی روی چەكەكانی لەكۆاڵن‌و جیاوازی نەكات لەنێوان گروپێكی تەكفیرو‬ ‫ێ جگە لەگڕتێبەردانی داواكاریە‬ ‫خۆپیشندەرێكی الفیتە بەدەست هیچ بەدەستناهێن ‌‬ ‫خزمەتگوزارییەكان‪ ،‬بەاڵم بەو گوتارە سواوەشەوە كە پارستنی یەك پارچەی‬ ‫عیراقە‌و كۆتایهێنان بەو خەونەی‪ ،‬كە گوتاری لەمەلیكە‌وە تامالیكی بوە‪.‬‬

‫پەرەسەندنی كێبڕكێی هێزە دەرەكییەكان لەسوریا‬ ‫ئا‪ :‬ئارام مەحمود ئەحمەد‬ ‫بەپەرەسەندنی نائارامیەكان لەسوریا‬ ‫رەوەن��دی پارچەپارچەبونی سوریا‌و‬ ‫روخانی حكومەتەكەی بەشار ئەسەد‬ ‫خ��ێ��رات��رب��وە‌و كێبڕكێی ن��ێ��وان هێزە‬ ‫دەرەكیەكان زیاتر پەرەیسەندوە‪.‬‬ ‫لەئێستادا قاعیدە بیری دامەزراندنی‬ ‫حكومەتێكی ئیسالمی ل��ەن��اوب��ەرەی‬ ‫نەسرەتدا دەچێنێت‪ ،‬ئەمەش لەكاتێكدایە‬ ‫كە هاوپەیمانە میانەڕەو یان سكۆالرەكانی‬ ‫ئەم رێكخراوە پابەندن بەدامەزراندنی‬ ‫حكومەتێكی دیموكراتی دوای روخاندنی‬ ‫حكومەتی بەشار ئەسەد‪ .‬ئەم بابەتەش‬ ‫شەڕی نێوان بەرەی رۆژئاوا بەرابەرایەتی‬ ‫ئەمریكا لەالیەك‌و قاعیدە لەالیەكیتر‬ ‫دەردەخات‪.‬‬ ‫ئەیمەن زەواه��ی��ری‪ ،‬لەپەیامێكیدا‬ ‫ه��ێ��زە ج��ی��ه��ادی��ەك��ان ه��ان��دەدات بۆ‬ ‫دام��ەزران��دن��ی حكومەتێكی ئیسالمی‪.‬‬ ‫ب��ەوت��ەی ئ��ەو ئ��ەم حكومەتە دەبێتە‬ ‫بناغەیەك بۆ خەالفەتێكی ناوچەیی‌و‬ ‫دوات��ر بەرفراوانكردنی‪ .‬چەند رۆژێ��ك‬ ‫دوای پەیامەكەی زەواهیری‪ ،‬قاعیدەی‬ ‫عیراق رایگەیاند كە ب��ەرەی نەسرەت‬ ‫یەكێك لەباڵەكانی ئەوانە‌و لەداهاتودا‬ ‫یەكدەگرن‌و حكومەتی ئیسالمی عیراق‌و‬ ‫شام دادەمەزرێنن‪ ،‬هەرچەندە بەرەی‬ ‫نەسرەت ئەم پەیامەی رەتكردەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هۆكاری ئەم پەیامانە‌و نمایشی هێزە‬ ‫جیهادیەكان چیە؟‬ ‫پشتیوانی رۆژئاوا‬ ‫لەم چەند مانگەی دواییدا ئەمریكا‬ ‫گڵۆپی س��ەوزی بۆ ق��ەت��ەر‌و توركیا‌و‬ ‫سعودیە بەمەبەستی ن��اردن��ی چەك‌و‬ ‫جبەخانە ب��ۆ ه��ێ��زە شۆڕشگێڕەكان‬

‫داگیرساندوە‪ .‬رێژەی یارمەتیدانی رۆژئاوا‬ ‫بۆ سوپای ئازاد‌و هاوپەیمانی نیشتمانی‬ ‫ن��ەی��اری حكومەتی س��وری��ا ب��ەڕێ��ژەی‬ ‫‌وەف��اداری ئەوانەوە گرێدراوە‌و ئەمەش‬ ‫دۆخەكە بۆ ب��ەرەی ن��ەس��رەت‌و گروپە‬ ‫جیهادیەكان ئاڵۆز دەكات‪.‬‬ ‫بەپڕچەككردنی سوپای ئازاد تەرازوی‬ ‫هێز بەالی ئەم سوپایەدا دەشكێتەوە‌و‬ ‫قاعیدەش ئ��ەوە دەزان��ێ��ت كە رۆژئ��اوا‬ ‫لەترسی ئ��ەوەی ئ��ەم چەكانە بكەونە‬ ‫دەس��ت��ی ت��ون��دڕەوەك��ان��ەوە تائێستا‬ ‫س��وپ��ای ئ��ازادی پ��ڕچ��ەك ن��ەك��ردوە‪.‬‬ ‫لەمڕوەوە لەوانەیە قاعیدە بڕیاری دابێت‬ ‫بەنزیككەوتنەوە لەگروپە نەیارەكانیتر‌و‬ ‫تێكەڵبون لەگەڵیاندا رێگە لەناردنی‬ ‫چ��ەك ل��ەالی��ەن رۆژئ��اواوە ب��ۆ نەیارە‬ ‫م��ی��ان��ەڕەوەك��ان بگرێت‌و بەمشێوەیە‬ ‫بااڵدەستی جیهادیەكان لەناوچەكەدا‬ ‫زامن بكات‪.‬‬ ‫ئەگەر بارودۆخەكەش تا دوای روخانی‬ ‫رژێمەكەی ئەسەد بەمشێوە بمێنێتەوە‬ ‫ئەوا كەلێنەكانی نێوان نەیاران قوڵتر‬ ‫دەبێتەوە‌و بەئەگەری زۆر بۆماوەیەكی‬ ‫درێژ توندوتیژیەكان بەردەوامدەبن‪.‬‬

‫دەس��ەاڵت��ە‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ��ەوە ئەمریكا‌و‬ ‫هاوپەیمانەكانی فشاری زیاتر ناخەنە‬ ‫سەر ئەو الیەنانەی دەستیان لەسوریادا‬ ‫هەیە وات��ە روب��ەڕوب��ون��ەوەی ئێران‌و‬ ‫هاوپەیمانەكانی (حزبوڵاڵی لوبنان‌و‬ ‫حكومەتی دیمەشق)‪.‬‬ ‫ئەمریكا لەسەر دو رێگەی مەترسیدارە‌و‬ ‫ب��اراك ئۆباما هەوڵدەدات لەم قەیرانە‬ ‫قوتاری ببێت‪ .‬ئەمریكا تا ئەو جێگەیە‬ ‫پشتیوانی لەنەیاران دەكات كە حكومەتی‬

‫حەزرەتی زەینەب لەكەناری باشوری‬ ‫دیمەشق‌و گوندە شیعەكانی پارێگای‬ ‫حمس لەگەاڵ شۆڕشگێڕان لەشەڕدایە‪.‬‬ ‫ب��اڵ��ی ع��ی��راق��ی ح��زب��وڵ�ڵا‌و گ��روپ��ە‬ ‫شیعەكانیتری ع��ی��راق��ی��ش چونەتە‬ ‫شەڕەكەوە‌و هەفتەی رابوردو و كوژرانی‬ ‫یەكێك لەئەندامانیان لەسوریا راگەیاند‪.‬‬ ‫لەراستیدا شەڕكەرە سوننە‌و شیعەكانی‬ ‫عیراق شەڕی نێوانیان گواستۆتەوە بۆ‬ ‫سوریا‪ .‬بەپێی راپۆرتەكانیش شەڕكەرە‬

‫پێشڕەوی لەڕێگەی باشوری سوریاوە‬ ‫بەشێكە لەبەرنامەی دوەم یان پالنی ‪B‬‬ ‫عەرەبستانی سعودی‪.‬‬ ‫ل��ەوان��ەی��ە ئ��ەم ه��ەن��گ��اوە نوێیەی‬ ‫ع��ەرەب��س��ت��ان ل��ەن��ی��گ��ەران��ی ئ��ەم‌واڵت��ە‬ ‫بەرامبەر گرتنەدەستی دەسەاڵت لەالیەن‬ ‫ئیخوانەكانەوە س��ەرچ��اوەی گرتبێت‪.‬‬ ‫لەراستیدا بێجگە لەقەتەر سەرجەم‌واڵتانی‬ ‫ك��ەن��داوی ع��ەرەب��ی ب��ەس��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫ع��ەرەب��س��ت��ان��ی س��ع��ودی ب��ەه��ۆك��اری‬

‫ئەگەر گروپە جیهادیەكان بتوانن پێگەی‬ ‫بااڵی خۆیان لەسوریا بپارێزن ئەوا دامه‌زراندنی‬ ‫یەكێتیی ناڕەسمیی نێوان سوننەكانی رۆژئاوای‬ ‫عیراق‌و سوریا ئەستەم نیە‬ ‫ئ��ەس��ەد رازی��ب��ك��ەن ب��ەوەی لەڕێگەی‬ ‫گفتوگۆوە دەس��ەاڵت رادەستبكات‌و‬ ‫ناخوازێت حكومەتەكەی ئەسەد لەناكاو‬ ‫بڕوخێت‪ ،‬چونكە لەوانەیە توندڕەوەكان‬ ‫لەسوریا بگەنە دەس��ەاڵت‪ .‬حكومەتی‬ ‫روس��ی �ا‌و ئێرانیش تائێستا پێداگری‬ ‫لەسەر گواستنەوەی دەسەاڵت بەشێوەی‬ ‫رێكخراو‌و هاوسەنگدەكەن‪.‬‬

‫كاریگەریە ناوچەییەكان‬ ‫چارەنوسی ئ��ەم كێبڕكێیانە رۆڵی‬ ‫گرنگ لەداهاتوی ئەم ناوچە هەستیارەدا‬ ‫دەبێت‪ .‬ئەگەر گروپە جیهادیەكان بتوانن‬ ‫پێگەی بااڵی خۆیان لەسوریا بپارێزن‬ ‫ئ��ەوا پێشبینیكردنی ئ��ەوەی یەكێتی‬ ‫ناڕەسمی نێوان سوننەكانی رۆژئ��اوای‬ ‫عیراق‌و سوریا ئەستەم نیە‪ .‬ناوچەكە‬ ‫ب��ەرەو ئ��اڵ��ۆزی خێڵەكی‌و مەزهەبی‌و‬ ‫حزبوڵاڵی لوبنان‬ ‫نەتەوەیی دەڕوات‌و لەئێستاوە هەست‬ ‫حزبوڵاڵی لوبنان كە هاوپەیمانی ئێرانە‬ ‫بەو دۆخە دەكرێت‪.‬‬ ‫تەنها رێگری ئەم روداوان��ە مانەوەی خەریكی هەڵسەنگاندنی دۆخەكەیە‌و‬ ‫رژێ��م��ی ئ��ەس��ەد ی��ان گ��واس��ت��ن��ەوەی لەهەمانكاتیشدا لەدەوروبەری حەرەمی‬

‫فەلەستینیەكانیش لەهەر دو بەرە بونیان سیاسی‌و ئایدۆلۆژی پێشوازی ئەوتۆیان‬ ‫لەسەركەوتنی ئیخوان لەتونس‌و میسر‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫رۆژئ��اوا هەوڵدەدات لەگەاڵ نەیارانی نەكرد‪ ،‬بەاڵم قەتەر‌و توركیا ئامانجیان‬ ‫ح��ك��وم��ەت ك��ار ب��ك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ەن��او گەیاندنە دەسەاڵتی ئەم رێكخراوەیە‪.‬‬ ‫ئەم پالنەی سعودیە هاوئاهەنگە لەگەاڵ‬ ‫نەیاراندا جیاوازی بیروڕای زۆر هەیە‌و‬ ‫مایەی سەرسوڕمانیش نیە كە هێزە بەرنامەی ئەمریكا بۆ مەشقپێكردنی ‪3‬‬ ‫رۆژئاواییەكانیش لەم بارودۆخەدا تائێستا هەزار نەیاری سوریا لەئوردن كە واشنتۆن‬ ‫نەگەیشتونە ئەنجامێك بۆ هاوكاریكردنی پ��ۆس��ت ل��ەم دوای��ی��ان��ەدا راپۆرتێكی‬ ‫لەمبارەیەوە باڵوكردبۆوە‪ .‬بەپێی ئەو‬ ‫نەیاران‪.‬‬ ‫راپۆرتەی‌واشنتۆن پۆست ئەمریكا لەم‬ ‫رێگەیەوە هەوڵی ئەوە دەدات كە هێزێك‬ ‫پالنی ‪B‬‬ ‫ن��اردن��ی چ��ەك ب��ۆ ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕان دژی ب��ەرەی نەسرەت‌و گروپەكانیتری‬ ‫لەڕێگەی ئوردنەوە‌و یارمەتیدانیان بۆ نەیار لەسوریا دروستبكات بۆ ئەوەی‬

‫لەكاتی روخانی بەشار ئەسەددا نەتوانن‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دی��م��ەش��ق بگرنە دەس��ت‬ ‫یان لەسنورەكانی ئیسرائیل‌و ئەردەن‬ ‫نزیكبكەونەوە‪ .‬لەئێستاشدا سعودیە‬ ‫لەگەاڵ هەنگاوەكانی ئەمریكا لەئوردن ئەم‬ ‫هەلەی قۆستۆتەوە بۆ ئەوەی هاوسەنگی‬ ‫هێز لەگەاڵ ئیخوان موسلمین بپارێزێت‬ ‫كە لەالیەن توركیا‌و قەتەرەوە پشتیوانی‬ ‫لێدەكرێت‪.‬‬ ‫نەمانی ئەسەد لەدەسەاڵتدا‬ ‫مەرجی نەیارانە‬ ‫ه��اوپ��ەی��م��ان��ی نیشتمانی س��وری��ا‬ ‫رایگەیاندوە خواستی ئ��ەوان نەمانی‬ ‫ئەسەدە لەدەسەاڵتدا‌و رایانگەیاندوە‬ ‫لەگفتوگۆكانی نێوان ئەمریكا‌و روسیا‬ ‫ب��ۆ كۆتایی هاتنی ق��ەی��ران��ی سوریا‬ ‫پێویستە مەرجی نەمانی بەشار ئەسەد‬ ‫لەدەسەاڵتدا لەبەرچاو بگیرێت‪.‬‬ ‫نەیارانی سوریا پێیانوایە ئەوانەی‬ ‫خوازیاری كۆتایی هاتنی قەیرانی سوریان‬ ‫پێویستە خواستی گەلی سوریا لەبەرچاو‬ ‫بگرن كە گرنگترینیان ئازادی‌و نەمانی‬ ‫ئەسەد‌و دیكتاتۆریە لەم واڵتەدا‪.‬‬ ‫بەرگری حكومەتی سوریا‌و بەردەوامی‬ ‫پشتیوانیەكانی ئێران‌و روسیا‌و چین‌و‬ ‫پ��ەرەس��ەن��دن��ی ف��رە دەن��گ��ی ن��ەی��اران‌و‬ ‫پشتیوانیە ناوچەیی‌و نێودەوڵەتیەكان‬ ‫هەڵگری ئ��ەو هەڕەشەیەن كە سوریا‬ ‫بەرەو شەڕی ناوخۆ‌و توندوتیژی گشتگیر‬ ‫هەنگاو دەنێت‪ .‬ئەم دۆخەش بەسودی‬ ‫هەرالیەنێك بێت لەبەرژەوەندی هاواڵتیانی‬ ‫سوریا‌و سەقامگیری‌و رەخسانی ئازادی‬ ‫لەم واڵتە نابێت‌و ئەگەری بەردەوامی‌و‬ ‫درێژەكێشانی خوێنڕێژی‌و توندوتیژیەكان‬ ‫زیاترە‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬سایتی ‪ BBC‬و ‪DW‬‬

‫كوردستان سةرانسةر‬

‫ذمارة (‪ )418‬دو شةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪9‬‬

‫ئاشتی لەباكوری كوردستان‪ ،‬پرۆسەیەك بە مەرامگەلێكی پەنهانەوە!‬ ‫عەدالەت عەبدوڵاڵ‬ ‫هەموو پرۆسەیەك بەهۆی پێشمەرجی‬ ‫ب��ی��رۆك��ە‪ ،‬ی��ان كۆمەڵێك ب��ی��رۆك��ەوە‪،‬‬ ‫دەستپێدەكات‪ .‬گۆڕینی هەر سیاسەت و‬ ‫بڕیارێك بۆ كردار‪ ،‬چەند وابەستە بێت‬ ‫ب��ەوەی لەپراكتیكدا چۆن بەرجەستە‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەوەن��دەش پراكتیك خۆی‬ ‫پ��ێ��وەرە ب��ۆ ئ��ەن��دازەی ئامادەبوونی‬ ‫ئەو سیاسەت و بڕیارە‪ .‬راستە ئەوەی‬ ‫نەخشەی بۆ دادەنرێت مەرج نییە تەواو‬ ‫یەكسان بێت بەوەی جێبەجێدەكرێت‪.‬‬ ‫ئێمە ئەو راستییە دەزانین كە هەندێجار‬ ‫هەلومەرجی كتوپڕ و فاكتەری بابەتیی‬ ‫ئ��ەوت��ۆ دێ��ن��ە پ��ێ��ش��ەوە ك��ە ناهێڵن‬ ‫سیاسەتەكان و پرۆژەكان و پالنەكان‬ ‫وەكو ئەوەی دانراون بەڕێوەبچن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمە بەو مانایەش نییە كە پراكتیك‬ ‫شتێك بێت و پالن شتێكی دی‪ ،‬یان‬ ‫پالنەكە لەبنەڕەتدا بەبێ بیرۆكەیەكی‬ ‫روون و دیاریكراو هەڵبسوڕێت‪.‬‬ ‫لەكایەی سیاسەتدا‪ ،‬پەیوەندیی نێوان‬ ‫بیرۆكەو پرۆسە ( الفكرة و العملیة)‪ ،‬یان‬ ‫پالن و پراكتیك‪ ،‬هەمیشە پەیوەندییەكی‬ ‫ئاڵۆزە‪ .‬ئەم پەیوەندییە توانای ئەوەی‬ ‫هەیە لەزیاتر لەرواڵەتێكدا خۆی نمایش‬ ‫بكات بەبێ ئەوەی سیمای راستەقینەی‬ ‫خۆی بێت!‪ ،‬ئەوەی زۆرجاریش كایەی‬ ‫سیاسەت لەكایەكانی دیكەی چاالكیی‬ ‫كۆمەاڵیەتی جیا دەك��ات��ەوە‪ ،‬بریتییە‬ ‫لەسروشتیی پەنهانیانەی ئەو بیرۆكەو‬ ‫نەخشانەی كە تیایدا دادەڕێژرێن‪ ،‬یان‬ ‫دەركەوتنیانە لەژێر ناو و ناونیشانی‬ ‫ت��ردا‪ ،‬بگرە بریتییە لەدروستكردنی‬ ‫چەندین ماسك و سیمای جیاواز بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ئ��ەو ئامانجەی كە لەقواڵییدا‬ ‫نەخشەی بۆ دانراوە بەو ئەندازەیە تەنك‬ ‫(شفاف) نەبێت كە لە بری بەدیهێنانی‬ ‫بەرژەوەندییەكانی الیەنی نەخشە داڕێژەر‬ ‫دەرئەنجامی پێچەوانە بەدەستەوە بدات‬ ‫و ببێتە جێی ئامانجی شوێنی ترو‬ ‫دابینكردنی بەرژەوەندییەكانی ئەویتر‪.‬‬ ‫خەسڵەتێكی هاوبەشی كاراكتەرانی‬ ‫ب��واری س��ی��اس��ەت ئ��ەوەی��ە ك��ە‪ ،‬بەو‬ ‫خەیاڵدانە سیاسییە پەروەردەكرێن كە‬ ‫ئیش لەسەر زۆرترین كاری لەدەستهاتوو‬ ‫(ممكنات) بكەن بۆ ئەوەی بگەنە ویست‬ ‫و بەرژەوەندیەكی دیاریكراو‪ ،‬لەوەش‬ ‫زیاتر كەم سیاسی هەیە كە كەم و زۆر‬ ‫سەرسام نەبێت بە وتەزا ماكیاڤیلییەی‬ ‫كە دەڵێت مەرام پاساوی ئامراز دەدات‪.‬‬ ‫ئەگەر بەدەستەواژەیەكی ئابورییش‬ ‫دەستنیشانی بكەین‪ ،‬دەڵێین‪ :‬تەماحی‬ ‫هەموو سیاسییەك لەكایەی سیاسەتدا‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە‪ ،‬بە سوكترین باج زۆرترین‬ ‫ق��ازان��ج بكات‪ ،‬ی��ان بە كەمترین دان‬ ‫زۆرترین ئەستاندنی هەبێت‪ ،‬كۆنسێپتی‬ ‫دانووستانیش‪ ،‬بەمانای ت��ەواوی وشە‪،‬‬

‫پ��ەی��وەس��ت��ە ب��ەم ت��ەم��اح��ەی ك��ای��ەی‬ ‫سیاسەتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم پێشەكییەمان ب��ۆ ئ��ەوەب��وو‬ ‫بڵێین‪ :‬لەپەیوەندیدا بە «پرۆسەی‬ ‫ئاشتی»ەوە لەباكوری كوردستان‪ ،‬هێشتا‬ ‫پەرەسەندنەكان و هەلومەرجەكان جێی‬ ‫پرسیارن‪ ،‬ئەم پرۆسەیە لەیەككاتدا هەم‬ ‫لەبۆشایی بیرۆكەدا دەژی‪ ،‬هەم لەبارێكی‬ ‫ناهاوسەنگی دانوستانكردندا‪ ،‬دانوستانێك‬ ‫كە تائێستا بۆ جێبەجێكردنی پرۆسەكە‬ ‫گ��رەوی لەسەر دەكرێت بەبێ ئ��ەوەی‬ ‫بایەخ درابێت بەو هەلومەرجە سیاسی‬ ‫و سایكۆلۆژی و بارە نائاساییەی ژیان‬ ‫كە الیەنێكی سەرەكیی ناو پرۆسەكەی‬ ‫تیایە كە مەبەستمان لەدۆخیی نائاسایی‬ ‫رێبەری زیندانیكراوی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان «عەبدوڵاڵ ئۆجەالن»ە‪.‬‬ ‫لێرەدا بۆ ئ��ەوەی ئەم سەرنجانە‬ ‫لەسەر «پ��رۆس��ەی ئاشتی»ی باكور‬ ‫وەك جۆرێك لە رەشبینیی پێشوەخت‬ ‫نەكەوێتەوە‪ ،‬ئەوا پێویستە سەرەتا‪ ،‬لە‬ ‫رووی تیۆرییەوە‪ ،‬ئەوە بیر بخەینەوە‬ ‫كە بیرۆكە خۆی‪ ،‬وەك چەمك‪ ،‬تەواو‬ ‫جیاوازە لە دروش��م‪ ،‬چ جای لەكایەی‬ ‫سیاسەتدا ك��ە ك��ای��ەی پەنهانكردنی‬ ‫بیرۆكەو نەخشەكانە تاساتەوەختی‬ ‫جێبەجێكردنیان! بیرۆكە‪ ،‬لەسیاسەتدا‪،‬‬ ‫لەدۆخێكی ناسەقامگیردا دەمێنێتەوە‪،‬‬ ‫زۆربەی كات وابەستەی تاقیكردنەوەی‬ ‫مەبەستێكی سیاسییە كە تیایدا تەنها‬ ‫رەچاوی بەرژەوەندیی خاوەن مەبەست‬ ‫دەكرێت‪ .‬بیرۆكە دۆزینەوەی كەناڵیشە‬ ‫ب��ۆ بەئەنجامگەیاندنی مەبەستێك‬ ‫بەشێوازێكی جیاواز‪ ،‬چونكە بڕگەیەكە‬ ‫لەبڕگەكانی سیناریۆی جێبەجێكردنی‬ ‫مەبەست كە زۆرج��ار لەسیاسەتدا بە‬ ‫وشەی مەرام گوزارشتی لێدەكرێت‪ .‬بیرۆكە‬ ‫لەسیاسەتدا هەمیشە نادیار‪-‬یشە‪ ،‬چونكە‬ ‫بەبێ تاقیكردنەوە ناتوانێت ئەنجامێكی‬ ‫هەبێت و ئاشكرا ببێت‪ ،‬بەاڵم دروشم‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە‪ ،‬هەمیشە ل��ەس��ەرزارە‪،‬‬ ‫هەوڵی بەردەوامی باڵوكردنەوەی دەدرێت‬ ‫بۆ زۆرترین جەماوەرو زۆرترین وەرگر‪.‬‬ ‫دروش��م بریتیشە لەمانفێستكردنی ئەو‬ ‫دیوەی گوتاری سیاسیی كە لەبۆنەكان‬ ‫و تریبۆنەكان و میتینگەكانەوە بە‬ ‫حەماسەتەوە جاڕدەدرێن‪ ،‬نهێنیی ئەمەش‬ ‫ئەوەیە كە‪ ،‬بەرزكردنەوەی دروشم زۆرجار‬ ‫پرۆسەیەكە چاوی لەسەر بەرهەمهێنانی‬ ‫وێ��ن��ەی��ەك��ی م��ۆراڵ��ی��ی��ە ب��ۆ هەڵگری‬ ‫دروشم‪ ،‬جا چ جای ئەوەی دروشمەكان‬ ‫دروشمگەلێك بن بۆ بەهایەكی وەك‬ ‫ئاشتی كە بێگومان بەهایەكی گەورەی‬ ‫مرۆڤەو جێی تیۆریزەكاری بیرمەندان و‬ ‫فەیلەسوفان بووە!‬ ‫م��ەت��رس��ی��ی گ��ەورە ل��ەم ریسكە‬ ‫سیاسییەی ك��ە ب��ە ن��اوی «پ��رۆس��ەی‬ ‫ئ��اش��ت��ی»ی ب��اك��وری ك��وردس��ت��ان��ەوە‬ ‫بەڕێوەدەچێت‪ ،‬لەوەدایە كە هەتا ئێستاش‬

‫پرۆسەكە دروش��م��ە‪ ،‬ن��ەك ه��ەر ئ��ەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو بەدروشمكردنی ئاشتی خەریكە‬ ‫گومانی ئ��ەوەی لێدەكرێت بیرۆكەیەك‬ ‫بێت لە بیرۆكەكانی جێبەجێكردنی‬ ‫سیناریۆ و مەرامی سیاسیی تر كە ئێمە‬ ‫هێشتا مەعالم و دەركەوتەكانی نازانین‪،‬‬ ‫هێشتا تێناگەین ئ��ەوەی ج��اڕدەدرێ��ت‬ ‫لە گەوهەردا مەرامی ئاشتیخوازانەیە‬ ‫ی��اخ��ود ئاشتیخوازیی خ��ۆی ك��راوەت��ە‬ ‫بیرۆكەیەكی ئینختباركراو بۆ مەرامی‬ ‫ترو ویست و ئامانجی تر!‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی بەرزكردنەوەی دروشمی‬

‫زەمینی واقعدا پێشمەرجەكانی پرۆسەكە‬ ‫بپشكنرێت و بیری خەڵكی بۆ رابكێشرێت‪.‬‬ ‫میدیای توركیا‪ ،‬ئەوانەی دەوڵەتین و‬ ‫سەربە پارتی دادوگەشەپێدانن ‪،AKP‬‬ ‫بەسروشتی حاڵ‪ ،‬سەرگەمی پیشەسازیی‬ ‫دروستكردنی وێنە پرشنگدارەكانن بۆ‬ ‫دەوڵ��ەت‪ ،‬میدیای ئۆپۆزسیۆنیش بەبێ‬ ‫بایەخدان بە ویستی راستەقینەی دەوڵەت‬ ‫لەم پرسەدا‪ ،‬ئیش لەسەر تۆخكردنەوەی‬ ‫گیانی رەگەزپەرستیی ناسیۆنالیستییانە‬ ‫دەك��ات وەك ئ��ەوەی دەوڵ��ەت بڕیاری‬ ‫داب��ێ��ت هەرێمێكی ف��ی��دراڵ��ی بەناوی‬

‫ئاشتی»ی باكوری كوردستان دابپشۆرێ‬ ‫و ون ببێت‪ .‬میدیاكان هاتوون بەیاننامەو‬ ‫پ��ەی��ام‪ ،‬دیبلۆماسییەتی نامەبردن و‬ ‫نامەهێنان و دانوستانێكی ناهاوسەنگی‬ ‫نێوان ئیمرالی و ئەنكەرەیان لەسەر‬ ‫ئاشتی تەواو یەكسانكردووە بەپرۆسەی‬ ‫ئاشتی‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا چ دانوستان و‬ ‫گفتوگۆكان و چ بەیاننامەو پەیامەكان‬ ‫و ن��ام��ەك��ان‪ ،‬دەش��ێ��ت ب��ەش��ێ��ك بن‬ ‫لەستراتیژی ت��رو مەرامی ت��ر‪ ،‬كایەی‬ ‫سیاسەتیش هەمیشە پڕە لەو مانۆڕو‬ ‫سیناریۆ‪ ،‬ی��ان گەمەو گوتارانەی كە‬

‫كؤبونةوة رؤذنامةنوسيةكةى قةنديل‬

‫ئاشتی لەالیەن دەوڵەتی توركیاوە هەتا‬ ‫ساتی ئێستا چ��وارچ��ێ��وەی ل��ێ��دوان و‬ ‫دروشمی تێنەپەڕاندووە‪ ،‬هەتا ئەمڕۆش‬ ‫وەرنەچەرخاوە بۆ پرۆسەیەك متمانەو‬ ‫دڵنیایی دروستبكات‪ .‬ئاشكرایە هەتا‬ ‫تێپەڕاندنی ئەم چوارچێوەیە دروشمییەی‬ ‫ئاشتیش درێژە بكێشێت ئەوا هێندەی تر‬ ‫بەدروشمكردنی ئاشتی‪ ،‬وەك بیرۆكە بۆ‬ ‫مەرامی سیاسیی تر‪ ،‬زیاتر زەقدەبێتەوەو‬ ‫زووتریش راستگۆیی خۆی لەدەستدەدات‪.‬‬ ‫بێگومان ئەوەی ئەمڕۆ بیركردنەوەو‬ ‫تێگەیشتنی لەپرسی ئاشتی لەباكوری‬ ‫كوردستان زیاتر ئاڵۆزكردووە‪ ،‬تەنها‬ ‫لێشاوی ل��ێ��دوان و م��وژدەو بەڵێنی‬ ‫سیاسییەكان نییە‪ ،‬بەڵكو بریتییە لە‬ ‫زمانی ماسمیدیاكانیش‪ .‬میدیاكان‪،‬‬ ‫ب��ەس��روش��ت��ی گ��ەڕان ب��ەدوای پرسە‬ ‫سەرنجڕاكێشەكاندا‪ ،‬ئەم دۆزەیان بردۆتە‬ ‫دەرەوەی بەدواداچوون(إستقصا‌و) و‬ ‫پرسیارو گومانەوە‪ .‬ئێمە دەبینین ئاشتی‬ ‫كراوەتە ناونیشانێكی تۆخی سەردێڕەكان‬ ‫و مانشێتەكان بەبێ ئ��ەوەی لەسەر‬

‫كوردستانی توركیا رابگەیەنێت!‪ ،‬میدیای‬ ‫دەرەوەی ئۆپۆزسیۆن و رەسمییش‬ ‫كە لەتوركیادا ژمارەیان زۆرەو سەربە‬ ‫كۆمپانیاكانن‪ ،‬ئەوانیش ئ��ەوەن��دەی‬ ‫كە زانیاریمان لەبارەیانەوە هەبێت‪،‬‬ ‫پتر سەرقاڵی رووماڵكردنی ملمالنێ‬ ‫ناوخۆییەكانی توركیاو ئەو دەرهاویشتە‬ ‫سیاسییانەن كە لەئەنجامی باسكردنی‬ ‫«پ��رۆس��ەی ئ��اش��ت��ی»ی��ەوە كەوتۆتە‬ ‫نێوان حكومەتەكەی ئەردۆگان و هێزە‬ ‫بەرهەڵستكارەكانەوە‪ .‬هەرچی میدیا‬ ‫كوردییەكانیشە‪ ،‬ئەوا بەداخەوە ئاشتییان‬ ‫لەباكوری كوردستان لەگریمانەوە كردۆتە‬ ‫بەڵگەنەویست‪ ،‬زۆرترین بڕی دڵنیایی‬ ‫و گەشبینی ل��ەس��ەر ئ��ەم پرۆسەیە‬ ‫ب�ڵاودەك��ەن��ەوە بەبێ ئ��ەوەی كەمترین‬ ‫گومانی لەسەر بەرهەمبهێنن‪.‬‬ ‫بە مانایەكی ت��ر‪ ،‬ل��ەم م��اوەی��ەدا‪،‬‬ ‫بەئاگاوە بێت یان لەنەزانیەوە‪ ،‬میدیاكان‪،‬‬ ‫چ لە قۆڵی توركەكانەوە بێت یان لەقۆڵی‬ ‫كوردستانەوە‪ ،‬رۆڵێكی گەورەیان هەبووە‬ ‫لەوەی مۆركی دروشمییانەی «پرۆسەی‬

‫ئەوەندەی بۆ جێبەجێكردنی ئەجێندای‬ ‫تایبەتی و تەماحی بەرژەوەندیخوازانەن‬ ‫ئەوەندە بۆ بەدیهێنانی ئەو بەهاو ماف و‬ ‫پرەنسیپانە نین كە كۆتایی بەجەنگەكان‬ ‫دەهێنن و سەقامگیریی سیاسی و ئاشتی‬ ‫دروس��ت��دەك��ەن‪ .‬بە فعلییش‪ ،‬ه��ەردوو‬ ‫ب��ەرەی ناو «پرۆسەی ئاشتی» هەتا‬ ‫ئێستا كۆمەڵێك بەرژەوەندیی سیاسیی‬ ‫خ��ۆی��ان رەچ��او دەك��ەن بەبێ ئ��ەوەی‬ ‫لەواقعدا هەنگاوی گەورە لەپرۆسەكەدا‬ ‫هەڵنرابێت‪ .‬ئێمە دەبینین دەوڵ��ەت تا‬ ‫ئێستا هیچ گرەنتییەكی نەداوە بۆ ئەوەی‬ ‫ئەم پرۆسەیە بەمانای سەلماندنی مافە‬ ‫سیاسی و نەتەوەییەكانی كورد بێت و‬ ‫لەچوارچێوەیەكی یاسایی و دەستووریی‬ ‫دی��اری��ك��راودا رێ��ك��ب��خ��رێ��ت‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئ��ەوەش��دا خەریكە دەگاتە مەرامێكی‬ ‫لەمێژینەی خۆی كە بریتییە لە ئەگەری‬ ‫چەكداماڵینی ‪ .. PKK‬هەرچی ‪PKK‬‬ ‫یشە‪ ،‬ئەوا هێشتا لەناو خاكی توركیادا‬ ‫پاشەكشەی نەكردووە چەكیشی دانەناوە‪،‬‬ ‫بەڵكو تەنها لەرێی نامەو پەیامەكانی‬

‫ئاپۆو كەژاوە جەماوەرییەكانی ئامەدو‬ ‫شارە كوردییەكانی ترەوە كە تیایاندا‬ ‫بانگەشە بۆ ئاشتی دەكرێت توانیویەتی‬ ‫هاوسۆزییەكی سیاسیی ناوخۆیی و‬ ‫نێودەوڵەتی بۆ خۆی بەدەستبهێنێت‬ ‫و بگرە وێنەیەكی تر لەبارەی ‪PKK‬‬ ‫ەوە پێشكەشی رای گشتیی جیهان‬ ‫بكات تا ئەو رادەی��ەی ناوی لە لیستە‬ ‫ئەوروپییەكەی گروپە تیرۆریستییەكانی‬ ‫جیهاندا دەرب��ه��ێ��ن��رێ��ت ه��ەروەك لە‬ ‫بریارەكەی ‪23‬ی نیسانی پەرلەمانی‬ ‫ئەوروپادا راگەیەنرا‪.‬‬ ‫بەمانایەكی تر‪ ،‬ئەمڕۆ هەم دەوڵەتی‬ ‫توركیا و هەم ‪ PKK‬و هەم میدیای توركی‬ ‫و كوردییش ئەم رەهەندە سەرەكییەی‬ ‫پشت باسكردن لە «پرۆسەی ئاشتی»‬ ‫نابینن ی��ان پشتگوێی دەخ��ەن‪ ،‬واتە‬ ‫ئەو بیرۆكانە ئاشكرا ناكەن كە دەشێت‬ ‫ب��ە ن��اوی پ��رۆس��ەی ئاشتییەوە ببنە‬ ‫كەناڵ و ئامرازی بەدیهێنانی كۆمەڵێك‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی سیاسی‪ ،‬ب��ەاڵم لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا دەبێ ئەو راستییە بیر بخەینەوە‬ ‫كە لەم گەمە سیاسییەدا‪ ،‬هەتا ئێستا‪،‬‬ ‫دەوڵەتی توركیا دەسكەوتێكی سیاسیی‬ ‫گەورەی بەدەستنەهێناوە تەنها لەحاڵێكدا‬ ‫نەبێت كە پرۆسەی چەكداماڵینی ‪PKK‬‬ ‫ببێتە واقع‪ ،‬لەبەرامبەردا بە پێچەوانەی‬ ‫دەوڵەتەوە‪ PKK ،‬توانیویەتی لەرێی‬ ‫پەیامی ئاشتیخوازییەوە گەورەترین‬ ‫دەسكەوتی سیاسی بۆ خۆی مسۆگەر‬ ‫بكات كە كۆتایی هێنانە بە ناسنامە‬ ‫شێوێنراوەكەی لەفەرهەنگی سیاسی‬ ‫و یاسایی ئ��ەوروپ��ادا كە مەبەستمان‬ ‫لەناوبردنێتی لەو فەرهەنگەدا بە گروپی‬ ‫تیرۆریست‪.‬‬ ‫ئێستا ئایندەی «پرۆسەی ئاشتی»‬ ‫لەباكور‪ ،‬بەم پەرەسەندنانەشەوە‪ ،‬بە‬ ‫تەمومژاوی ماوەتەوە‪ ،‬ئ��ەوەی كوردی‬ ‫ب��اك��ورو ‪ PKK‬بەدەستیهێناوە لە‬ ‫ئەنكەرەوە پێی نەبەخشراوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دیارییەكی ئەوروپییە ك��ە بێگومان‬ ‫یارمەتیدەر دەبێت بۆ كۆتاییهێنان‬ ‫بە چارەسەری میلیتارییانەی كێشەی‬ ‫ك��ورد‪ ،‬ئ��ەوەی حكومەتی ‪AKP‬ی��ش‬ ‫چاوەڕوانە بەدەستی بهێنێت بەبێ ئەوەی‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا نیشانی ب��دات كە هیچ‬ ‫مافێك بە كوردەكان ببەخشێت‪ ،‬بریتییە‬ ‫لەچەكداماڵینی ‪ PKK‬و كۆتاییهێنان‬ ‫بە وج��ودی سەربازییانەی گەریالكان‬ ‫لەناو خاكی توركیا‪ .‬ئەم چاوەڕوانییەی‬ ‫ئەنكەرە‪-‬ش هەتا ئێستا یەكێكە لە مەرامە‬ ‫سیاسییە هەرە سەرەكی و پەنهانەكان‬ ‫ك��ە دەخ��وازرێ��ت ب��ەن��اوی ئاشتییەوە‬ ‫بەدیبهێنرێت‪ ،‬دەمێنێتەوە تاچەند‬ ‫‪ PKK‬ئامادە دەبێت ئەم ریسكە بكات‬ ‫بەبێ ئەوەی هیچ گرەنتییەكی نوسراو و‬ ‫میانگیرییەكی نێودەوڵەتی لەپرۆسەكەدا‬ ‫هەبێت؟!‬

‫ئازاديی ئۆجەالن = دانانی چەك‬ ‫پشتیوان عەبدولڕەحمان‬ ‫دوای‬ ‫‪1999‬وە‪،‬‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی‬ ‫دەستگیركردنی عەبدوڵاڵ ئۆجەالن‪،‬‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك وەك نیەتپاكی بۆ كۆتایهێنان‬ ‫بەشەڕ‪ ،‬ئاگربەستی یەكالیەنەی راگەیاند‪.‬‬ ‫راگەیاندنی ئەو بڕیارەی ئەوكاتە خۆی‬ ‫لەرێگایەكدا لەمەترسی زیاتر مەودای‬ ‫دیتنی كەم‌و دور لەهەمو گەرەنتیەك‌و‬ ‫بەڵێنێك بو كە بەمانای‌وشە پێی بوترێت‬ ‫ریسك‪ .‬دۆخی ئەوكاتە وەك الیەنێكی‬ ‫س��ۆزداری ب��ۆ گەلی ك��ورد سەختبو‪.‬‬ ‫دەسگیركردنی ئۆجەالن بۆ پ‪.‬ك‪.‬ك ش‬ ‫سەرەوژوربونی ئەو هێڵە بو كە ئۆجەالن‬ ‫رێبەرایەتی بۆ دەكرد‪.‬‬ ‫گەلێك خاڵی زەح��م��ەت روب��ەڕوی‬ ‫كادیرو ئەندامانی ئەو پارتە دەبونەوە‪.‬‬

‫نەبونی میكانزمی سەركردایەتیكردن‌و‪،‬‬ ‫نەبونی یەكێتی ناوخۆیی پارتەكە‪،‬‬ ‫دروستبونی دوب��ەرەی��ی ل��ەژێ��ر ن��اوی‬ ‫كۆنەپارێزو ریفۆرمخواز‌و تاد‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئەمەش هێرشی سایكۆلۆژی بەردەوامی‬ ‫دەوڵەتی توركیاو واڵتانی ناوچەكەو بگرە‬ ‫بەشێك لەهێزە كوردیەكانیش!‬ ‫وەك ئەنجام لەپاشەكشەی هێزەكانی‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك ب��ۆ ب��اش��وری ك��وردس��ت��ان‌و‬ ‫ك��ەڵ��ەك��ەب��ون��ی��ان ب��ەس��ەری��ەك��ەوەو‪،‬‬ ‫تێنەگەیشتنیان لەقوڵی ئەو روداوەی‬ ‫بەسەر ئەم پارتەدا هات‪ ،‬بەسەدان كادیر‬ ‫لەپلەی جیاجیا لەپارتەكەیان دابڕان‪.‬‬ ‫جگەلەوەی وەك سەركردایەتی پ‪.‬ك‪.‬ك‬ ‫لەچەند مانگی دوایی ئاماژەیان بەوە كرد‬ ‫لەپاشەكشەی هێزەكانیان بۆ باشوری‬ ‫كوردستان بەسەدان كادیریان لەالیەن‬ ‫سوپای توركیاوە شەهیدكراون‪.‬‬ ‫لەو چوارچێوەیەدا چەمكە جیاوازەكان‬ ‫بەریەككەوتن‌و تائاستی هاتنەئارای‬

‫دورك��ەوت��ن��ەوەی چ��ەن��دی��ن ئ��ەن��دام��ی‬ ‫سەركردایەتی ئەو پارتە رۆیشت‪ .‬بەو‬ ‫شێوەیە تا جارێكیتر سەركردایەتی‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك بەئەنجامدانی كۆنگرەو راهێنانی‬ ‫كادیرو ئەندامانی ئەم پارتە زیانێكی‬ ‫زۆری بەركەوت‪ ،‬بەاڵم وەك سەرەنجام‬ ‫لەچوارچێوەیەكدا بەئەزمونێكی باش‬ ‫گەیشتن‪ .‬ل��ەوان��ە ب��ەئ��ام��ادەن��ەب��ون��ی‬ ‫ئ��ۆج��ەالن چ��ۆن س��ەرك��ردای��ەت��ی ببێت‬ ‫بەسەركردایەتی‌و گەریالو رێكخستن چۆن‬ ‫یەك بخرێتەوەو چۆن هەوڵبدرێت خەباتی‬ ‫یاسایی لەناوخۆی توركیا لەچوارچێوەی‬ ‫پارتی سیاسیدا بەهێز بكرێت‪.‬‬ ‫لەستراتیژدا توانیان هێڵەكان لێك‬ ‫ج��ی��اب��ك��ەن��ەوە‪ .‬ل��ەش��وی��ن��ی شكست‪،‬‬ ‫قوڵتربونەوە لەچۆنیەتیی هەنگاونان بۆ‬ ‫ئایندە‪ ،‬پێچەوانەی ئەوەی كەهەندێك‬ ‫كەس بانگهێشتی ئەوەیان دەكرد بڕۆن‬ ‫چەكەكانیان كۆبكەنەوە‪ ،‬ئەوان هێڵێكی‬ ‫توندتری سەربازیان رێكخستەوە لەژێر‬

‫ن��اوی هێزەكانی پاراستنی گ��ەل كە‬ ‫هێزێكی كەم بەاڵم پوختبو! تائاستی‬ ‫ئ��ەوەی چەندین چ��االك��ی گیانبازیان‬ ‫لەناوخۆی توركیا ئەنجامدا‪ .‬ئەو هێزە‬ ‫بو بەو بازنەیەی كەماوەی ئەو چەند‬ ‫ساڵەی دوایی فشاری زۆریان خستەسەر‬ ‫توركیاو لەبەرفراوانكردنی شەڕو جۆری‬ ‫چاالكیەكانیان تائاستی ئ��ەوەی كە‬ ‫مەرجی سەرەكی دەوڵ��ەت لەدانوستان‬ ‫لەگەل ئۆجەالندا پاشەكشەی ئەو هێزانە‬ ‫بێت لەناوخۆی توركیا‪.‬‬ ‫پشوی چەكەكان‬ ‫م��وراد قەرەیالن سەرۆكی كۆنسەی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی ك‪.‬ج‪.‬ك نۆیەمین‬ ‫ئاگربەستی یەكالیەنەی‪ ،‬لەچوارچێوەی‬ ‫گفتوگۆی ئۆجەالن‌و حكومەتی توركیادا‬ ‫ێ‬ ‫راگەیاند‪ ،‬كە لەناوەرۆكدا خۆی لەس ‌‬ ‫قۆناغی سەرەكیدا دەبینێتەوە‪ :‬یەكەم‪،‬‬ ‫ك��ش��ان��ەوەی هێزەكانی گ��ەری�لا‪ ،‬وەك‬

‫پێشتریش ئ��ام��اژەم��ان بەئاگربەستی‬ ‫ساڵی ‪ 1999‬پ‪.‬ك‪.‬ك كرد‪ ،‬ئەمجارەیان‬ ‫دۆخەكە بەوشێوەیە نابێت‪ ...‬ئەزمونێك‬ ‫كە پ‪.‬ك‪.‬ك هەیەتی‌و‪ ،‬مامەڵەی دەوڵەتی‬ ‫ت��ورك لەگەڵ ئ��ەوە‌و بونی‌و دەرف��ەت‌و‬ ‫ئیمكانی پشتگیری باشوری كوردستان‬ ‫لەالیەن حكومەت‌و یەك دەنگی الیەنە‬ ‫سیاسیەكان لەسەركەوتنی پرۆسەكە‬ ‫گرنگن‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬هەنگاونانی دەوڵ��ەت��ە بۆ‬ ‫چارەسەری پرسی ك��وردو ئەنجامدانی‬ ‫ریفۆرم لەدەستوری توركیاو فراوانكردنی‬ ‫بنەماكانی ئازادی لەو واڵتەدا‌و كۆتایی‬ ‫هێنان بەسیاسەتی سەركوتكردن‌و نكۆڵی‬ ‫لێكردن لەگەلی كورد‪.‬‬ ‫ه��ەن��گ��اوەك��ان��ی دەوڵ��ەت ل��ەدان��ان��ی‬ ‫كۆمیسیۆنی چ��اودێ��ری ب��ۆ كێشەكە‬ ‫ل��ەپ��ارل��ەم��ان‌و دەس��ت��ەی كەسانی ژیر‬ ‫لەناوچە جیاجیاكانی توركیاو كشانەوەی‬ ‫هێزەكان وەك بون بە بابەتی سەرەكی‬

‫ل��ەك��ۆب��ون��ەوەی دەزگ��ای ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی توركیاو پەرلەمانی ئەو واڵتە‪،‬‬ ‫ئەو خااڵنەن كە چاوەڕوانی ئەنجامیان‬ ‫لێدەكرێت‪.‬‬ ‫قۆناغی سێیەم‪ ،‬هەنگاوی هەرەزەحمەت‬ ‫لەخۆدەگرێت كە قۆناغی گ��ەڕان��ەوە‌و‬ ‫ئاسایی بونەوەو یەكسانی‌و ئازادیەو‬ ‫تەواو گرێدراوی هەنگاوەكانی دەوڵەتی‬ ‫توركیا دەبێت‪ .‬لەو قۆناغەدا دەبێت‬ ‫بەجۆرێك لەجۆرەكان توركیا گۆڕانكاری‬ ‫زۆر بنەڕەتی ب��ەدی بێت‪ .‬بەوشێوەیە‬ ‫ئەو خاڵە سەرەكیەی كەپ‪.‬ك‪.‬ك داوای‬ ‫دەك��ات دەب��ێ توركیا جێبەجێیبكات‬ ‫كە ئەویش ئ��ازادی ئۆجەالنە‪ .‬دوای‬ ‫ئەوە سەدلەسەد متمانەو باوەڕی تەواو‬ ‫دروستدەبێت لەنێوان ه��ەردوال‪ ،‬بەپێی‬ ‫وتەكانی ق��ەرەی�لان‪ ،‬ئەو كاتە دانانی‬ ‫چەكەكان دێ �ت‌و ئ��ازادی ئۆجەالنیش‬ ‫یەكسان دەبێت بەدانانی چەكەكان‪.‬‬

‫ته‌وه‌ری ئه‌نفال‪ ...‬پرسی قوربانی‬ ‫تايبةت‬

‫ذمارة (‪ )418‬دو شةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫دانا سەعید سۆفی‪ ،‬ئەندامی پارلەمانی كوردستان‪ ،‬بۆ «چاودێر»‪:‬‬

‫‪10‬‬

‫ئەنفال پانتاییەكی زۆر لەبۆنەو میدیاكان داگیردەكات‬ ‫بەاڵم لەكڕوزانەوە‌و هەست بزواندنێكی كاتی هیچی ترمان پێشكەش ناكەن‬ ‫رێكارانەی من باسی دەكەم زۆر نەكراون‬ ‫یان بەباش��ی جێبەجێ نەك��راون‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئا‪ .‬ته‌وه‌ر‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫پرسی بەجینۆسایدناساندنی ئەنفال زۆر‬ ‫لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ «چاودێر» دواكەوتوە‪.‬‬ ‫دانا سەعید سۆفی‪ ،‬تیشك دەخاتە سەر‬ ‫چاودێر‪ :‬لەچاو ئەو شێوازە دڕندانەی‬ ‫پرۆس��ەی ئەنفال و چۆنیەتی ناساندنی‬ ‫وەك جینۆس��اید لەالی��ەن واڵتان��ی لەئەنفال��دا بەكارت��وە‪ ،‬بۆچونێك هەیە‬ ‫جیهانەوە‪ ،‬رەخنە لەوەشدەگرێت ئەنفال پێیوای��ە لەناوخۆدا ئەم پرس��ە خاوەن‬ ‫نەچۆتە ناو پرۆسەی خوێندن و سیستمی س��ەدا‌و هەڵوێستە لەس��ەركردنێكی زۆر‬ ‫پەروەردەیی لەهەرێم‪ ،‬نیگەرانیشە لەوەی نیی��ە‌و زۆرجاری��ش‌وا لەمرۆڤ��ی كورد‬ ‫ئەنفال پانتاییەكی زۆر لەبۆنەو میدیاكان دەڕوانرێت كە كائینێكە زو كارەس��ات‌و‬ ‫داگیر دەكات‪ ،‬بەاڵم لەكڕوزانەوە‌و هەست مەینەتیەكان��ی خ��ۆی فەرامۆش دەكات‬ ‫بزواندنێكی كاتی هیچی ترمان پێشكەش و لەبی��ری دەچێتەوە‪ ،‬ئایا تاچەند تاكی‬ ‫كورد ئەنفالی لەبیرە‌و هەوڵ بۆ ناساندنی‬ ‫ناكەن‪.‬‬ ‫دەدات؟‬ ‫چاودێ��ر‪ :‬ئەنف��ال وەك كردەوەیەكی‬ ‫كۆمەڵگوژی چۆن‌و بەچ شێوازێك دەكرێت‬ ‫دانا س��ەعید س��ۆفی‪ :‬م��ن پێموایە‬ ‫شوناس��ێكی نێودەوڵەت��ی وەربگرێت‌و ئ��ەم بۆچون��ە زۆر وردبینی تی��ا نییە‪،‬‬ ‫لەڕاس��تیدا لەكوردستان هەراو زەنایەكی‬ ‫بەجینۆسایدێكی جیهانی بناسرێت؟‬ ‫دانا سەعید س��ۆفی‪ :‬لەوانەیە ئاسان زۆر لەدەوری ئەنف��ال‌و یادكردنەوەكانی‬ ‫نەبێت ئەنفال شوناس��ێكی نێودەوڵەتی هەیە‪ ،‬بەاڵم لەئاستێكی نزم دان‪ ،‬ئەنفال‬ ‫وەربگرێت یان بەجینۆس��ایدێكی جیهانی پانتاییەك��ی زۆر لەبۆنەو میدیاكان داگیر‬ ‫بناس��رێت‪ ،‬بەاڵم دەك��رێ ئەنفال وەك دەكات‪ ،‬ب��ەاڵم لەكڕوزان��ەوە‌و هەس��ت‬ ‫جینۆساید لەالیەن كۆمەڵێ واڵتی جیهان بزواندنێكی كاتی هیچی ترمان پێشكەش‬ ‫یان كۆمەڵ��ێ رێكخراوی نێودەوڵەتییەوە ناكەن‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوەی ك��ە زۆر جێگای‬ ‫بناسێنرێ‪ ،‬دیارە ئەمەش كارێكی ئاسان كەمتەرخەمی��ە ب��واری پەروەردەیی��ە‪،‬‬ ‫نابێ‪ ،‬ب��ەاڵم پێویس��تە الیەنی كوردی‪ ،‬سیستمی پەروەردەیی لەهەرێم نەیتوانیوە‬ ‫بەتایبەتی��ش بەش��ێوەیەكی فەرم��ی‪ ،‬ئەنفال ب��كات بەئەزمونێ��ك‌و وانەیەكی‬ ‫كۆمەڵێ رێ��كاری پراكتیكی بگرێتە بەر‌و مێژوی��ی وەك بەش��ێك لەناس��نامە‌و‬ ‫س��تراتیژێك بۆ ئ��ەم پرس��ە دابڕێژێ‪ ،‬كەس��ایەتی مرۆڤی كورد‪ ،‬ئەگەر ئەنفال‬ ‫رێكارە پراكتیكیەكان دەكرێ سێ خاڵی ئێس��تا پانتاییەك لەزاكیرەی جەمعیمان‬ ‫سەرەكی لەخۆ بگرن‪ ،‬یەكەم‪ ،‬پارلەمان‌و داگی��ردەكات‪ ،‬ئەوە لەچاك��ەو كارامەیی‬ ‫حكومەتی هەرێ��م بەفەرمی موفاتەحەی سیس��تمی پەروەردەی��ی نیی��ە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پارلەم��ان‌و حكومەت��ی واڵتان��ی دونیا دەگەڕێت��ەوە ب��ۆ قەب��ارەو بەرفراوانی‬ ‫بكەن بۆ ئەم پرس��ە‪ ،‬دوەم‪ ،‬كاری لۆبی روداو‌و قوربانی��ەكان‪ ،‬ب��ەاڵم هێش��تا‬ ‫ك��ردن ئەنجامب��دەن بەپەیوەندیك��ردن دەبینین كەلێن��ی زۆر گەورە لەو زاكیرە‬ ‫بەپارلەمانت��ار‪ ،‬كاربەدەس��تی حكومی‌و جەمعیەمان هەیە‪ ،‬دیوی تاریكی ئەنفال‬ ‫چاالكوانان��ی كۆمەڵ��ی مەدەن��ی ل��ەو یەكجار زۆرن كە دەبوایە لەرێی سیستمی‬ ‫واڵتان��ە‪ ،‬س��ێهەم‪ ،‬لەڕێ��ی دەس��تەی پەروەردەیی‌و زانس��تییەوە رونبكرایەوە‪،‬‬ ‫ماف��ی م��رۆڤ‌و وەزارەتی ش��ەهیدان‌و لەرێ��ی زانیاری��ی ورد‌و تەوزیفكردن��ی‬ ‫ئەنفالك��راوان كاری هاوب��ەش لەگ��ەڵ راست‌و دروس��تی روداوەكان‪ ،‬سیستمی‬ ‫رێكخراوە نێوەدەوڵەتیەكانی بواری مافی پەروەردەیی دەتوانێ كارەس��اتی ئەنفال‬ ‫مرۆڤ‌و قوربانیان��ی كۆمەڵكوژی بكرێت بكات بەئەزم��ون‌و وانەیەكی مێژویی كە‬ ‫بۆ بەدەس��تهێنانی زۆرترین پشتیوانی‌و س��ودی بۆ ژیان��ی ئێس��تای نەوەكانی‬ ‫سۆز‪ ،‬هەروەها تۆماركردنی سكااڵ لەدژی ئەنفال‪ ،‬كە هەمو هاواڵتیانی كوردستانن‪،‬‬ ‫تۆمەتب��ارە نێودەوڵەتی��ەكان ل��ەدادگا هەبێ‪ ،‬دیارە ناساندنی ئەنفال بەنەوەكانی‬ ‫نێودەوڵەتی��ەكان‪ ،‬لەئاس��تێكی ت��ردا ئێستاو بەجیهان گرنگی مەعنەوی خۆی‬ ‫پێویس��تە دەزگایەكی تایبەت بەئەنفال‌و هەیە‪ ،‬بەاڵم لەوەش گرنگتر‪ ،‬كە تا ئێستا‬ ‫كۆمەڵك��وژی دابمەزرێت‪ ،‬ك��ە ئامانجی ئەم پرسە تەرح نەكراوە‪ ،‬كردنی ئەزمونی‬ ‫لێكۆڵینەوە‌و بەجینۆس��اید ناس��اندنی ئەنفالە بەس��ەرچاوەیەك بۆ ئاشتەوایی‬ ‫ئەنفال ب��ێ‪ ،‬نەتەوە یەكگرت��وەكان بۆ ئیتنیك��ی‌و كۆمەاڵیەت��ی‪ ،‬بەداخەوە تا‬ ‫خۆی كۆمەڵێ پێوەری هەیە بۆ ناساندنی ئێس��تا ئەنف��ال‌و یادەوەرییەكانی تەنیا‬ ‫روداوێك بەجینۆساید‪ ،‬لەوانەیە ئەم كارە بۆتە هۆی دروستكردنی زهنیەتی قوربانی‬ ‫بەحكومەتی هەرێ��م خۆی نەكرێ‪ ،‬بەاڵم الی مرۆڤی كورد‌و لەزاكیرەی جەمعی مان‬ ‫دەكرێ لەالیەن حكومەتی عێراقیش��ەوە دا‪ ،‬ئ��ەم زهنیەتی قوربانیەش بۆتە رێگر‬ ‫ئ��ەم پرس��ە بوروژێن��درێ‪ ،‬بێگوم��ان لەبەردەم ئاش��تەوایی ئیتنیكی‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەكاری لۆبی كردنیش پێوس��تە جەخت بەئاشكرا لەناوچە دابڕاوەكان كە ناوچەی‬ ‫لەبڕیارەك��ەی دادگای ب��ااڵی عێراقیش فرەئیتنین دەردەك��ەوێ‪ ،‬وەك دەبینین‬ ‫بكرێ‪ ،‬هەر لەچوارچێ��وەی كاری لۆبی لەو ناوچانە گیانی تۆڵەس��ەندنەوە زاڵە‪،‬‬ ‫كردن‌و راكێش��انی س��ەرنجی چاودێران‌و كە بۆتە كۆس��پ لەبەردەم پێكەوەژیان‌و‬ ‫چاالكوانان��ی نێودەوڵەت��ی پێویس��تە پرۆس��ەی لێبوردەیی‪ .‬لەوانەیە نەتوانین‬

‫حكوم��ەت هەوڵبدات‪ ،‬برۆش��یر‪ ،‬وتار‌و‬ ‫بەرنامەی تەلەفزیۆنی بەزمانە زیندوەكانی‬ ‫دونیاو لەمیدیا جیهانیەكان باڵو بكرێتەوە‪،‬‬ ‫هەروەه��ا لەبۆن��ەو یادكردنەوەكان��ی‬ ‫تایبەت بەئەنفال‌و هەڵەبجە‪ ،‬پێویس��تە‬ ‫حكومەت داوەت��ی زۆرتری��ن چاودێری‬ ‫نێودەوڵەت��ی ب��كات‪ ،‬بەداخ��ەوە ئەم‬

‫تاوەكو بەزەی��ی ئەوانی‬ ‫ت��ر بەدەس��تبهێنرێ‪،‬‬ ‫ئای��ا لەئێس��تادا نابێت‬ ‫پڕۆفایل‪:‬‬ ‫ دانا س��ەعید س��ۆفی‪ ،‬لەدایكبوی گۆڕان��كاری لەو ش��ێوە‬‫موخاتەبەكردنە بكرێت‌و‬ ‫ساڵی ‪1971‬‬ ‫ س��اڵی ‪ 2003‬بڕوانام��ەی ئەو قۆناغە تێبپەڕێنرێت؟‬‫دانا س��ەعید سۆفی‪:‬‬ ‫بەكالۆریۆسی لەمێژوی فیكری رۆژئاوا‬ ‫بێگوم��ان وەك پێش��تر‬ ‫لە زانكۆی ستۆكهۆڵم بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫باسمكرد لەپاڵ نیشاندانی‬ ‫ بڕوانامەی دكتۆرای لەكۆمەڵناسی قەب��ارەو بەرفراوان��ی‬‫لەزانكۆی ستۆكهۆلم بەدەستهێناوه‌‌‪.‬‬ ‫قوربانیەكان‌و روداوەكان‪،‬‬ ‫ پسپۆڕە لەبواری پەیوەندی نێوان پێویس��تە حكوم��ەت‬‫نەت��ەوەكان‪ ،‬س��ەرمایەی كۆمەاڵیەتی‌و ش��ێوازی خۆی بگۆڕێت‬ ‫ب��ۆ گەیاندن��ی پەیامی‬ ‫كۆمەڵناسی سیاسی‪.‬‬ ‫ ئێس��تا ئەندام��ی پارلەمان��ی مەینەتیەكان��ی ك��ورد‌و‬‫كوردس��تانە‌و سەرۆكی لێژنەی كۆمەڵی پەیام��ی بنیاتنان��ەوەی‬ ‫ناس��نامەو كەس��ایەتی‬ ‫مەدەنییە‪.‬‬ ‫مرۆڤ��ی ك��ورد پێموایە‬ ‫ئێستا ئەو قۆناغە تەواو‬ ‫بوە ئێمە بەدونیا بڵێین كە‬ ‫ئێمە ئازار دراوین‪ ،‬دونیا جەالدەكەشمان‬ ‫دەناس��ێت‪ ،‬بەاڵم ئ��ەوەی گرنگە ئێمە‬ ‫چۆن وا بكەی��ن كە ئ��ەو ئازارانەی كە‬ ‫چەش��تومانە لەراب��ردو بەش��ێوەیەكی‬ ‫پۆزەتیڤ رەنگدانەوەیان لەسەر ئێستامان‬ ‫هەب��ێ‪ ،‬بێگوم��ان ناس��اندنی ئەنف��ال‬ ‫چاودێر‪ :‬ناساندنی ئەنفال بەكەسانی‬ ‫وەك جینۆساید بەش��ێوەیەكی فەرمی‌و غەیرە كورد هەمیشە یەكێك بوە لەگرفتە‬ ‫لەس��ەر ئاس��تی نێودەوڵەتی‪ ،‬جۆرێك س��ەرەكییەكان‪ ،‬لێ��رەو لەوێش هەوڵی‬ ‫لەدڵنەوایی دەبەخش��ێتە كەس��وكاری روناكبیریی لەئارادایە بۆ بەدیهێنانی ئەم‬ ‫قوربانیان‌و كەمێ لەئازارەكانیان لەوانەیە ئامانج��ە‪ ،‬بەاڵم ئ��ەم هەواڵنە هەوڵێكی‬ ‫كۆمەڵ��ە‪ ،‬بەمانایەك��ی ت��ر‪ ،‬ئەرك��ی ك��ەم بكات��ەوە‪ ،‬ئەمە بێجگ��ە لەوەی ك��ەم‌و دەتوانی��ن بڵێین هەوڵ��ی تاكە‬ ‫حكومەتە كە بەهانای هاواڵتیەكانیەوە بێ دانپیانانیشە بەپرسی رەوای نەتەوەیەك كەس��ین‌و نەچۆتە چوارچێ��وەی كاری‬ ‫لەكاتی تەنگانە‌و پێویس��تی‪ ،‬كەسوكاری كە بۆت��ە قوربانی توندوتیژی‪ ،‬ئێس��تا دامەزراوەی��ی‌و كاری بەبەرنامەكراو‪ ،‬چی‬ ‫ئەنفالكراوەكانی��ش لەبارێكی ناهەمواردا كاتی ئەوەیە ئێمە لەسەر ئاستی فەرمی بكرێت باشە بۆ ئەوەی تاكی غەیرە كورد‬ ‫دەژی��ن‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەو خێزانانە زیانی كار بكەی��ن‪ ،‬دام��ودەزگا فەرمیەكانمان ئاش��نای دڕندەیی پرۆس��ەكانی ئەنفال‬ ‫گیانی‌و ماددی زۆریان پێگەیش��توەو ئەو س��تراتیژ‌و بەرنامەی خۆی��ان هەبێ بۆ بكرێت؟‬ ‫هەلومەرجانەش نەڕەخسێنراوە بۆ ئەوەی پەیوەن��دی گرت��ن لەگەڵ دام��ودەزگا‬ ‫دانا س��ەعید س��ۆفی‪ :‬ئاش��ناكردنی‬ ‫خۆی��ان بكەونەوە س��ەرپێ‌و بكەونەوە فەرمیەكان��ی واڵتان��ی ت��ر‌و رێكخراوە كەسانی غەیرە كورد بەكارەساتی ئەنفال‪،‬‬ ‫ن��او بازاڕی كار‪ ،‬بۆیە ل��ەو روانگەیەوە‪ ،‬نێودەوڵەتیەكان‪ ،‬پرس��ی ئەنفال دەكرێ لەوانەی��ە بۆ ئێس��تای ئێمە كارێكی زۆر‬ ‫ژیانێكی ش��كۆمەندانە بۆ كەس��وكاری یەكێك ل��ەو رەگەزانە بێ كە ش��ێوازی س��ەخت نەبێ‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئێمە ئێستا‬ ‫ئەنفالك��راوەكان‌و هەم��و هاواڵتیان��ی پەیوەندیەكانمان بەدونیای دەرەوە دیاری دامودەزگای فەرمیمان هەیە‪ ،‬پەیوەندی‬

‫پێویستە دەزگایەكی تایبەت بەئەنفال‌و‬ ‫كۆمەڵكوژی دابمەزرێت‪ ،‬كە ئامانجی‬ ‫لێكۆڵینەوە‌و بەجینۆساید ناساندنی‬ ‫ئەنفال بێت‬

‫وتارانەی كە لەس��ەر ئەنفال نوس��راون‪،‬‬ ‫ئەو بەرنام��ە تەلەفزیۆنیانە‌و بۆنانەی كە‬ ‫بۆ ی��ادی ئەنفال رێكخ��راون‪ ،‬زۆربەیان‬ ‫جەختی��ان لەس��ەر رەهەن��د‌و قواڵی��ی‬ ‫قوربانی‌و قەبارەی روداوەكان كردۆتەوە‪،‬‬ ‫پێموای��ە ئێس��تا كاتی هات��وە گوتاری‬ ‫قوربانی‌و كڕوزانەوەی ئەنفال بگۆڕین بۆ‬ ‫گوتاری بنیاتنانەوەی كەسایەتی مرۆڤی‬ ‫كورد بەشێوەیەكی عەقاڵنی‪ ،‬بەو مانایەی‬ ‫دەكرێ ئەنفال ببێت بەبەش��ێكی زیندو‬ ‫لەناسنامەی كوردبون‪ ،‬لەهەمان كاتیشدا‬

‫داهاتی ئەم واڵتە لەهەر كوێوە بێت موڵكی هیچ حكومەت‌و سەركردەیەك نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو موڵكی هاواڵتیانی ئەم هەرێمەیە‪ ،‬بۆیە پێویستە لەداهاتی هەرێم پشكێكی‬ ‫شایستە بۆ ئەوانەی كە خاوەن پێویستین‪ ،‬لەبابەتی لەئەنفال بەجێماوەكان‪،‬‬ ‫دابنرێت كە ژیانی رۆژانەی خۆیانی پێدابین بكەن‬ ‫وەكو وانەیەكی مێژویی تەماشای بكرێ‌و‬ ‫بكرێتە س��ەرچاوەیەك بۆ ئاش��تەوایی‬ ‫ئیتنیك��ی‌و كۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئەو كات بەمانا‬ ‫پۆزەتیڤەك��ەی دەتوانی��ن بڵێین ئەنفال‬ ‫لەیادنەچوە‪.‬‬ ‫چاودێ��ر‪ :‬لەئاس��ت كەس��وكاری‬ ‫ئەنفالك��راوەكان چ بەرپرس��یارێتیەك‬ ‫دەكەوێتە ئەس��تۆی حكومەتی هەرێمی‬

‫ناساندنی ئەنفال وەك جینۆساید بەشێوەیەكی فەرمی‌و‬ ‫لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی‪ ،‬جۆرێك لەدڵنەوایی دەبەخشێتە‬ ‫كەسوكاری قوربانیان‌‪ ،‬لەئازارەكانیان كەمدەكاتەوە‪ ،‬بێجگە‬ ‫لەوەی دانپیانانە بەپرسی رەوای نەتەوەیەك‬ ‫خۆم��ان ب��ەدور بگرین لەدروس��تبونی‬ ‫زهنیەت��ی قوربان��ی لەپەیوەندی لەگەڵ‬ ‫كارەس��اتێكی‌وا گ��ەورەی وەك ئەنفال‪،‬‬ ‫بەاڵم لەپاڵ ئەمەش��دا پێویستە ئەنفال‬ ‫لەئاس��تی قوربانی��ەوە بگوازین��ەوە بۆ‬ ‫ئەنف��ال وەك ئەزمونێك��ی مێژوی��ی‌و‬ ‫سەرچاوەیەك بۆ ئاشتەوایی‪ ،‬ئەو كتێب‌و‬

‫باس��مكرد ه��ەراو زەنایەك��ی زۆر‬ ‫لەكوردس��تان س��ەبارەت بەئەنف��ال‌و‬ ‫جینۆس��اید لەسەرئاس��تی میدیاو لەنێو‬ ‫گوتاری سیاس��ی‌و حیزب��ی لەئارادایە‪،‬‬ ‫بەاڵم پرس��ە گرنگەك��ە ئەوەیە تا چەند‬ ‫توانراوە لێكۆڵین��ەوەی ئەكادیمی جدی‬ ‫لەس��ەر رەهەندە جیاوازەكان��ی ئەنفال‬ ‫بك��رێ‪ ،‬تا چەند توانراوە كۆمەڵێ فیلمی‬ ‫دوكۆمێنت��اری ی��ان فیلمی س��ینەمایی‬ ‫لەچوارچێ��وەی ئ��ەم پرس��ە بەره��ەم‬ ‫بهێنرێ‪ ،‬تا چەند سیستمی پەروەردەیی‬ ‫توانیویەت��ی كە حەقیقەت��ی ئەنفال بۆ‬ ‫نەوەكانی ئێس��تا بگوازێتەوە‌و پرس��ی‬ ‫ئەنفال ب��كات بەوانەو پەندێكی مێژویی‌و‬ ‫س��ەرچاوەیەك بۆ بنیاتنانی كەسایەتی‬ ‫ئاشتیخوازانەی كوردی یان كوردستانی‪،‬‬ ‫لەراس��تیدا من پڕۆژەیەكی رۆشنگەرانەی‬ ‫یان روناكبیریانەی لەو ش��ێوەیە نابینم‪،‬‬ ‫ئ��ەو وت��ار‌و نوس��ینە البەالیان��ەی كە‬ ‫هەیە زۆر ش��تمان پێ نابەخش��ن‪ ،‬ئەو‬ ‫نوس��ینانەی كە تا ئێستا هەیە‪ ،‬دەتوانم‬ ‫بڵێم كۆمەڵێ ماددەی خاون كە هێش��تا‬ ‫دەس��ت لێنەدراون یان ش��یكارییان بۆ‬ ‫نەكراوە‌و تەوزیف نەكراون‪.‬‬

‫كوردستان ئەركی حكومەت‌و كۆمەڵگایە‪،‬‬ ‫ئەمە هی��چ پەیوەندیەك��ی بەئیلتیزامی‬ ‫ئەخالقی��ەوە نییە‪ ،‬بەڵك��و ئەمە ئەرك‌و‬ ‫كاری حكومەتە ك��ە نەهێڵێ هاواڵتیانی‬ ‫زەلی��ل‌و موحت��اج ب��ن‪ ،‬ئ��ەم واڵت��ەو‬ ‫داهاتەك��ەی لەهەر كوێ��وە بێت موڵكی‬ ‫هیچ حكومەتێك‌و س��ەركردەیەك نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو موڵكی هاواڵتیانی ئەم هەرێمەیە‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستە لەداهاتی هەرێم پشكێكی‬ ‫شایستە بۆ ئەوانەی كە خاوەن پێویستین‪،‬‬ ‫لەبابەتی لەئەنفال بەجێماوەكان‪ ،‬دابنرێت‬ ‫كە ژیان��ی رۆژانەی خۆیان��ی پێ دابین‬ ‫بكەن‪ ،‬بەداخ��ەوە وەك دەبینین بەپێی‬ ‫پێویس��ت كەس��وكاری ئەنفالكراوەكان‬ ‫س��ودمەند نەبون لەداهاتی واڵت‌و هێشتا‬ ‫پێویس��تیان بەهاوكاری زیات��رە‪ ،‬دیارە‬ ‫هەندێ ئیمتی��ازو موچەیەكی مانگانەش‬ ‫هەیە ب��ۆ خان��ەوادەی ئەنفالكراوەكان‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم بڕە پارەی��ەی كە وەریدەگرن‬ ‫دەرەقەتی خەرجیەكان‌و بازاڕی ئێستای‬ ‫هەرێم نایەت‪.‬‬

‫دەكات‪ ،‬بەهەرح��اڵ موخاتەب��ەی ئێمە‬ ‫بەدونیای دەرەوە لەس��ەر پرسی ئەنفال‬ ‫پێویستە بەش��ێوەیەكی فەرمی عەقاڵنی‬ ‫ب��ێ‪ ،‬بۆ نمونە پێویس��تە ئێمە لەس��ەر‬ ‫ئاس��تی میدیای جیهانی كۆمەڵێ وتار‌و‬ ‫فیلمی دۆكۆمێنتاری بەزمانە زیندوەكانی‬ ‫دونیا بەرهەم بهێنین بەهاوكاری خەڵكی‬ ‫پس��پۆڕی خۆماڵ��ی‌و بیان��ی‪ ،‬پەیامی‬ ‫ئێمە ب��ۆ دونیا ئەمە بێ كە س��ەرباری‬ ‫نەهامەتی��ەكان‌و ناحەقی��ەكان‪ ،‬ئێم��ە‬ ‫ئاش��تەواییمان دەوێ‪ ،‬ئێم��ە دەمانەوێ‬ ‫ئەنف��ال ببێتە‌وانەیەك لەمێ��ژوەوە‪ ،‬كە‬ ‫توندوتیژی هەرچەن��د بەهێز بێ ناتوانێ‬ ‫ئی��رادەی نەتەوەی��ەك لەناوبەرێ‪ ،‬بۆیە‬ ‫توندوتی��ژی چارەس��ەر نیی��ە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پێكەوەژیانی ئاشتیانە چارەسەرە‪ ،‬یەكتر‬ ‫قەبوڵك��ردن‌و لێبوردەیی چارەس��ەرە‪،‬‬ ‫پەیامێكی لەو بابەت��ە دونیاش دەتوانێ‬ ‫بیكڕێ‪.‬‬

‫كوردستان‌و سەركردەكانی كورد‪ ،‬تاچەند‬ ‫چاودێ��ر‪ :‬تاچەن��د هەوڵ��دراوە‬ ‫سەركردایەتی كورد‌و حكومەتی هەرێمی‬ ‫لەكوردس��تاندا ئەنفال وەكو جینۆساید‬ ‫كوردس��تان ئەو ئەركانەی ئەنجامیداوە‬ ‫چاودێر‪ :‬زۆربەی موخاتەبەكردنەكانی بناسێنرێ؟ تاچەند پرۆژەی روناكبیریی‬ ‫ك��ە وەك ئیلتیزامێك��ی ئەخالق��ی‬ ‫بەرامب��ەر كەس��وكاری ئەنفالكراوەكان س��ەركردایەتی كورد بەرامبەر دەرەوەی كوردی لەئاس��ت ئەو بەرپرس��یارێتییە‬ ‫خۆی موخاتەبەكردنێكی بەزەیهێنانەوە‌و مێژویەدا بوە؟‬ ‫لەسەرشانێتی؟‬ ‫دانا س��ەعید س��ۆفی‪ :‬وەك پێش��تر‬ ‫دانا سەعید س��ۆفی‪ :‬بێگومان ئەركی زۆرجاریش نمایشكردنی قوربانییەكان بوە‬

‫دەرەك��ی‌و توانای داراییم��ان هەیە‪ ،‬ئەو‬ ‫پەردەپۆش��ی‌و بێدەنگیی��ەی كۆمەڵگای‬ ‫نێودەوڵەتی س��ەبارەت بەپرس��ی كورد‬ ‫ك��ە پێش��تر هەب��و ئێس��تا نەم��اوە‪،‬‬ ‫بەرژەوەن��دی زۆر لەواڵتان��ی دەرەوەش‬ ‫لەوانەیە لەگ��ەڵ بەرژەوەندی ئێمە یەك‬ ‫بگرێتەوە‪ ،‬بۆیە پرس��ی ئاش��ناكردنەكە‬ ‫زۆر زەحم��ەت نییە‪ ،‬بەاڵم گرنگ ئەوەیە‬ ‫ئێم��ە ئەو ئاش��ناكردنە یان ناس��اندنە‬ ‫ب��ەچ ش��ێوازێك دەكەی��ن‌و چ پەیامێك‬ ‫دەگەیەنی��ن‪ ،‬ئێم��ە ناب��ێ بیانیەكان‌وا‬ ‫تێبگەیەنین كە جەختكردنەوەمان لەسەر‬ ‫ئەنفال مان��ای بەرهەمهێنانی رق‌و گیانی‬ ‫تۆڵەس��ەندنەوەیە‪ ،‬بەڵكو مەبەس��تێكی‬ ‫مرۆڤایەتیمان هەی��ەو دەمانەوێ دەرس‬ ‫لەمێ��ژو وەرگری��ن بەقازانجی ئێس��تا‪،‬‬ ‫نەهامەتی‌و ناحەقیەكانی مێژومان دەكرێ‬ ‫ببێتە سەرچاوەیەك بۆ برایەتی‌و ئاشتی‪،‬‬ ‫بێگومان بۆ ئەم كارە پێویستیمان بەكاری‬ ‫لۆبی كردنە‪ ،‬پێویس��تیمان بەداڕش��تنی‬ ‫س��تراتیژێكە بۆ ئەوەی لەدەرگای دونیا‬ ‫بدەی��ن‪ ،‬ب��ەاڵم بەش��ێوەیەكی فەرمی‌و‬ ‫سیس��تماتیك‪ ،‬ن��ەك بەم ش��ێوەیە بێ‬ ‫بەرنامەیی��ەی كە ئێس��تا هەیە‪ ،‬دەكرێ‬ ‫ئەنفال ببێتە سیمبولێك كە بەشێوەیەكی‬ ‫پۆزەتیڤ كورد بەدونیا بناسێنێ‪.‬‬

‫ثشو‬

‫ذمارة (‪ )418‬دو شةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫پارەی ئاسن بۆ دیكۆرو بۆ ناو پێاڵو‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫بەمەبەس��تی گۆڕینی دیكۆر‌و فەرشی‬ ‫ماڵەكەی‪ ،‬هاواڵتیەكی روس��ی هەس��تا‬ ‫بەگۆڕینەوەی برێكی زۆر لەپارەی كاغەز‬ ‫بەپارەی ئاسن‪ ،‬بۆئەوەی ماڵەكەی فەرش‬ ‫رێژ ب��كات‪ ،‬یوری بابی��ان‪-‬ی ملیاردێری‬ ‫روس��ی دانیشتوی شاری نوفوسیبیرسك‬ ‫رایگەیان��د‪ ،‬دانانی پارەی ئاس��ن وەك‬ ‫فەرش‌و هەڵواسینی بەدیواری ماڵ‪ ،‬باشترە‬

‫وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر‬

‫لەهەندێ��ك جوانكاری م��اڵ كە خەڵكی‬ ‫دەیانكڕێت‪ .‬رۆژنامەكە رونیشكردۆتەوە‪،‬‬ ‫یوری تەنها بەفەرش��كردنی ماڵەكەیەوە‬ ‫نەوەس��تاوە‪ ،‬بەڵكو هەندێكشی لێكردوە‬ ‫بەدیكۆرو جوان��كاری ژوری خانوەكەی‪،‬‬ ‫تەنانەت هیچ شوێنێكی ماڵەكە بەبۆشایی‬ ‫نەماوەتەوە پارەی تێنەكات‪ ،‬تەنانەت ناو‬ ‫پێاڵوەكانیشی‪.‬‬

‫@@‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی قەتەر رێگریكرد لەنمایشكردنیان‪،‬‬ ‫وەزارەت��ی رۆشنبیری یۆنان‪ ،‬هەستا بەگه‌ڕاندنەوەی‬ ‫دو پەیكەری روت ب��ۆ واڵت��ەك��ەی‪ ،‬س��ەرچ��اوەی��ەك‬ ‫لەوەزارەتی رۆشنبیری یۆنان بەئاژانسی فرانس پێرسی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬بەهاوكاری ئێكسون مۆبیل‪ ،‬قەتەرو یۆنان‬ ‫هەستان بەكردنەوەی پێشانگەیەكی مێژویی كە تیایدا‬ ‫چەندین پەیكەری تێدا نمایشكرا‪ ،‬بەاڵم دوای ئەوەی‬ ‫بەرێوەبەرانی پێشانگەكە هەستان بەداپۆشینی بەشێكی‬ ‫ئەو دو پەیكەرە‪ ،‬وەزارەتی رۆشبیری یۆنان رەزامەندی‬ ‫نەدا بەداپۆشینی پەیكەرەكانی‪ ،‬بۆیە بەناچاری ئەو دو‬ ‫پەیكەرەیان گەڕاندەوە بۆ مۆزەخانەی نیشتمانی یۆنان‪.‬‬ ‫پەیكەرەكانیش پەیكەری دو گەنجی روتی وەرزشی ئۆلۆمپی سەدەكانی رابردو‬ ‫بون كە مێژوەكەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی شانزەی پێش میالد‪ ،‬نمایشكردنی ئەم‬ ‫پەیكەرە وەرزشیانە بەمەبەستی ئاشناكردنی مێژوی رابردوی وەرزشی بوەو تیایدا‬ ‫چەندین پەیكەری جۆراو جۆری تێدا نمایشكراوەو بڕیارە تاوەكو ‪ 30‬حوزەیرانی داهاتو‬ ‫پێشانگاكە بەردەوام بێت‬

‫جلوبەرگی خانمان لەتەماتەو تورو پیاز‬

‫@@@‪@R@ @Q‬‬

‫‪@@Q‬‬ ‫‪@@R‬‬ ‫‪@@S‬‬ ‫‪@@T‬‬ ‫‪@@U‬‬

‫كیسەڵەكەی مەلیك فاروق خۆمان خۆش‬

‫قه‌ته‌ر دو پەیكەره‌ روتەکه‌ی وه‌رنه‌گرت‬

‫‪11‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ئەو كیسەڵەی مەلیك فاروق‪-‬ی میسر‬ ‫پێشكەش��ی باخچەی ئاژەاڵنی ش��اری‬ ‫جیزەی ك��رد‪ ،‬لەتەمەنی ‪ 270‬س��اڵیدا‬ ‫گیانی له‌ده‌س��تدا‪ ،‬بەرێوەبەری باخچەكە‬ ‫رایگەیان��د‪ ،‬ئەو كیس��ەڵە لەجۆری فیل‬ ‫ب��وەو بەكۆنتری��ن گیانلەب��ەری جیهان‬ ‫دەژمێردرێ��ت دوای كیس��ەڵی ئاداوینا‬ ‫لەباخچ��ەی ئاژەاڵنی ش��اری كەلكەتای‬

‫هیندس��تان‪ ،‬وتیش��ی پیری ه��ۆكاری‬ ‫سەرەكی مردنی ئەو كیسەڵە بوە‪ ،‬جێی‬ ‫وەبیرهێنانەوەیە باخچەی ئاژەاڵنی جیزە‬ ‫لەساڵی ‪ 1891‬دروستكراوەو گەورەترین‬ ‫باخچ��ەی ئاژەاڵنە لەمیس��رو رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‪ ،‬نزیكەی ‪ 6‬هەزار گیانلەبەری‬ ‫تێدایەو لەس��اڵی ‪ 1906‬مۆزەخانەیەكی‬ ‫تیادا دروس��تكراوە چەندین گیانلەبەری‬ ‫تێدا مۆمیا كراوە‪.‬‬

‫دو كەسن‌و یەك موچە وەردەگرن‬

‫‪@@V‬‬ ‫‪@@W‬‬ ‫‪@@X‬‬ ‫‪@@Y‬‬ ‫‪@@QP‬‬ ‫‪@@QQ‬‬ ‫‪QR‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@‪@S‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫@‪@@@@QR@@@@@@QQ@@@@@QP@@@@@@Y@@@@@@X@@@@@@@W@@@@@@V@@@@@@U@@@@@@T‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫ئاسۆیی‪:‬‬ ‫‪-1‬پیس��ی لەش‪ ،‬س��ەرە‪ ،‬گیانلەبەرێكە ‪-2‬گەنج «پ»‪ ،‬لەئاسماندایە‪ ،‬نیوەی‬ ‫دراو ‪-3‬خۆم‪ ،‬كانزایەكە‪ ،‬تامێكە ‪-4‬س��یان لەقاوە‪ ،‬ش��وێن كەوتن‪ ،‬سیان لەبابە‬ ‫‪-5‬ژمارەیەكە ‪ +‬رۆژێكی هەفتە ‪ +‬كین‪ ،‬لەداردایە ‪-6‬تەنیشت «پ»‪ ،‬نابێ‌‪ ،‬شوێنی‬ ‫قوڵ ‪-7‬لەزەڕافەدایە‪ ،‬خواردنەوەیەكە‪ ،‬زیندەوەرێكە ‪-8‬دو پیت ‪ +‬خواردنەوەیەكە‪،‬‬ ‫گیانلەبەرێكە «پ»‪ ،‬كورتكراوەی ناوێكە ‪-9‬شارێكی كوردیە‪ ،‬ناوێكی كوڕانەیە‪،‬‬ ‫ئاگر هەیەتی ‪-10‬رەسم ‪ +‬پیتێك‪ ،‬هەندێ‌‪ ،‬ساڵوی ئەوال ‪-11‬خۆشی‪ ،‬گیانلەبەرێكە‬ ‫‪-12‬ماڵی مەل ‪ +‬ناوێكی كچانەیە‪.‬‬ ‫ستونی‪:‬‬ ‫‪-1‬ناحیەیەكە‪ ،‬باڵندەیەكە ‪-2‬تەمس��یلیەكی كوردیی��ە ‪ +‬پیتێك ‪-3‬بۆ چاوە‪،‬‬ ‫باڵندەیەكە ‪-4‬س��یان لەش��انە ‪-5‬ژنە گۆرانیبێژێكی كوردی كۆچكردوە ‪-6‬دوان‬ ‫لەمەچۆ‪ ،‬ماڵی وەرزش��كاران «پ»‪ ،‬ژمارەیەك��ە ‪-7‬ناوێكی كوڕانەی عەرەبیە‪،‬‬ ‫بڕوای بەزۆر ش��ت نیە ‪-8‬دوان لەفرە‪ ،‬گیانلەبەرێك��ە‪ ،‬روەكێكە ‪-9‬باڵندەیەكە‪،‬‬ ‫لەسامدایە ‪-10‬جۆرە قوماشێكە‪ ،‬كەم گۆش��ت‪ ،‬السار ‪-11‬رۆمانێكی بەناوبانگە‪،‬‬ ‫گەڕەكێكە لەسلێمانی ‪-12‬بیرەوەری‪.‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫هەردو دوانەی پێکه‌وه‌نوس��او‪ ،‬ئابی‌و بریتان هینس��ڵ‪ 23 ،‬ساڵە ژیان پێكەوە‬ ‫بەس��ەردەبەن‌و دوای قۆناغەكانی خوێندن بونەتە خاوەنی بڕوانامەی بەكالۆریۆس‬ ‫لەزانكۆی بیسیلی شاری مینیسوتای ئەمەریكا‪ ،‬لەخوێندگەیەكی سەرەتاییدا وانەی‬ ‫بیركاری دەڵێنەوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەدا بونی دو مرۆڤ لەالش��ەیەكدا ئاس��ان نیە‪ ،‬بەاڵم ئابی و بریتان‬ ‫توانیویانە زاڵبن بەس��ەر هەمو ئەو گیروگرفتانەداو ژیانێكی ئاس��ایی بەرێدەكەن‬ ‫لەگەڵ هاورێكانیان‌و دەتوانن ئۆتۆمبیل لێبخوڕن وەرزش��یش بكەن‪ .‬لەگەڵ ئەوەدا‬ ‫ئەم دو خوش��كە توانیویانە دو بڕوانامە بەدەستبهێنن‪ ،‬بەاڵم گلەیی ئەوەیان هەیە‬ ‫یەك موچەیان پێدەدرێت‌و وەك یەك هاواڵتی مامەڵەیان لەگەڵدا دەكرێت‪ .‬بریتان‬ ‫دەڵێت لەكاتی وانە وتنەوەدا هاوكاری یەكتردەكەین بۆ وەاڵمدانەوەی پرسیارەكان‪،‬‬ ‫كە ئەمە لەتوانای كەسێكی ئاسایدا نیە‪.‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫لەپێشانگایەكی سەرنج راكێش لەكۆریای باشور‪ ،‬هونەرمەندی كۆری ‪Yeonju‬‬ ‫‪ ،Sung‬هەستا بەنمایشكردنێكی تایبەت بەجلوبەرگی خانمان‪ ،‬كە نەخشەسازیی‬ ‫جلوبەرگەكانی لەمیوەو س��ەوزە دروس��تكردبو‪ ،‬وەك‪ :‬تەمات��ە‪ ،‬مۆز‪ ،‬تور‪ ،‬پیاز‪،‬‬ ‫باینجان‪ ،‬چەندین جۆری ترو بوە جێی سەرنجی ئامادەبوانی پێشانگەكە‪.‬‬

‫بابیربكەینەوە‬ ‫لەوشەی (زان) ‪ 30‬وشە‬ ‫بنوسە‪ ،‬بەمەرجێك وشەی‬ ‫(زان) كەوتبێتە كۆتایی‬ ‫وشەكەوە؟‬ ‫بۆ نمونە‪ :‬رێزان‪،‬‬ ‫گوێزان‪ ،‬سازان‪ ... ..‬هتد‪.‬‬ ‫خەاڵتەكەی‪ :‬دو مانگ‬ ‫ێ‬ ‫رۆژنامەی چاودێر ب ‌‬ ‫بەرامبەر وەربگرە‪.‬‬ ‫براوەی پێشو‪:‬‬ ‫سەمیر جاسم ئەحمەد‬

‫پاسكیلێك بۆ سەفەر‌و گەشت‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ل��ەداه��ێ��ن��ان��ێ��ك��ی ن��وێ‌و ج��ی��اوازدا‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ئ��اس��ن��ی��ن��ی پاسكیل‬ ‫لەئوسترالیا‪ ،‬پاسكیلێكی مۆدێل نوێیان‬ ‫دروست كرد بەناوی (پاسكیلی سەفەر)‬ ‫ئەم پاسكیلەلەناوەڕاستدا بەشێوەیەكی‬ ‫ئاسان سندوقێكیان بۆ دروست كردوە‬ ‫كە پاسكیلسوارەكە دەتوانێت كۆمەڵێك‬ ‫ك��ەرەس��ت��ەی پێداویستی خ��واردن‌و‬ ‫خ��واردن��ەوە ل��ەگ��ەڵ خ��ۆی هەڵگرێت‪،‬‬ ‫سندوقەكەش بەشێوەی كاتی دەكرێت‬

‫بەمێزی نانخواردن‪ ،‬ئەم پاسكیلە‪ ،‬زیاتر‬ ‫بۆ كاركردن‌و گەشتیار‌و چونە دەرەوە‬ ‫بەكاردێت‪.‬‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای بەرهەمهێنانی ئ��ەم‬ ‫پاسكیلەش رایگه‌یاند‪ :‬ئەمە نوێترین‌و‬ ‫پێشكەوتوترین شێوازی پاسكیلە كە‬ ‫پاسكیلسوار س��ودی زۆری لێببینێت‌و‬ ‫بتوانێت كەرەستەی یەدەگ لەگەڵ خۆیدا‬ ‫لەماڵەوە بۆ شوێنی كارەكەی یان بۆ‬ ‫سەفەرە‌و سەیران ببات‪.‬‬

‫كاور‬ ‫‪4/20-3/21‬‬

‫دوانة‬ ‫‪6/20-5/21‬‬

‫ـ م��اوەی��ەك‬ ‫ب��ەخ��ۆش��ی دەب��ەی��ت��ە‬ ‫س��ەر‪ ،‬گ��رێ‌ كوێرەیەك‬ ‫دەك��رێ��ت��ەوە‪ ،‬بەرامبەر‬ ‫خۆشەویستەكەت توندی‬ ‫مەنوێنە‪.‬‬

‫ـ ئەمڕۆژانە سەرگەرمی‬ ‫ێ دەبیت‪،‬‬ ‫كارێكی ن��و ‌‬ ‫ێ دەبەخشێ‌‪،‬‬ ‫ئومێدت پ ‌‬ ‫ت��وڕەب��ون ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫خۆشەویستەكەت باش‬ ‫نییە‪.‬‬

‫طا‬ ‫‪5/20-4/21‬‬

‫ـ ج��ۆرێ��ك ل��ەك��اری‬ ‫نوێ‌ دێنە رێ��ت‪ ،‬ئاگات‬ ‫لەسەرف كردنی پارەی‬ ‫زۆر ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەچ��اوی‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ەوە‬ ‫لەبەرامبەرەكەت بڕوانە‪.‬‬

‫قرذاأل‬ ‫‪7/20-6/21‬‬

‫ـ بڕوات بەخۆت هەبێ‌‌و‬ ‫لەسەفەركردن مەترسە‪،‬‬ ‫ل��ەك��ات��ی ه��ی�لاك��ی��دا‬ ‫ت��وڕە م��ەب��ە‪ ،‬كەسێك‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی خۆیت‬ ‫دەداتێ‌‪.‬‬

‫رَ‬ ‫شي ‪21‬‬ ‫‪8/21-7/‬‬

‫ـ گەرچی هیالكی‌و كێشە‬ ‫دێنە نێو كارەكانتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دواییەكەی بەرەو‬ ‫خۆشی دەچێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت��دا‬ ‫سەفەرێك دەكەن‪.‬‬ ‫فةريك‬ ‫‪9/22-8/22‬‬

‫ـ پ��ارەی��ەك��ی باشت‬ ‫دەس��ت دەك��ەوێ‌‪،‬‬ ‫هاوڕێیەكی كۆن دیارییەكی‬ ‫بەنرخت دەداتێ‌‪ ،‬مەهێڵە‬ ‫خۆشەویستەكەت خەم‬ ‫دایبگرێ‌‪.‬‬

‫تةرازو‬ ‫‪10/22-9/23‬‬

‫ـ گلەیی مەكە لەوكاتانەدا‬ ‫ك��ە زۆر ه��ی�لاك��ی��ت‪،‬‬ ‫كاركردن رەنجی دەوێت‪،‬‬ ‫دڵ��ڕەق مەبە لەكاتێكدا‬ ‫خۆشەویستەكەت نابینیت‪.‬‬ ‫دوثشك‬ ‫‪11/22-10/23‬‬

‫ـ ژی��ان ئ��ەوەن��دە‬ ‫ب��ەق��ورس��ی م��ەگ��رە‪،‬‬ ‫ك��اری ن��وێ‌ بەرنامەی‬ ‫ن��وێ��ی دەوێ��ت‪،‬‬ ‫خۆشەویستەكەت غیرەت‬ ‫لێدەكات وریابە‪.‬‬

‫كةوان‬ ‫‪12/20-11/23‬‬

‫ـ كارێك كە لەتوانای‬ ‫ت��ۆدا نییە مەیكە‪ ،‬دڵی‬ ‫هاوڕێكانت مەڕەنجێنە‪،‬‬ ‫بەرامبەر خۆشەویستەكەت‬ ‫دڵپیس مەبە‪.‬‬ ‫طيسك‬ ‫‪1/19-12/21‬‬

‫ـ ه��ەف��ت��ەی��ەك��ی پڕ‬ ‫گوزەرانی دێتە رێت‪ ،‬كاری‬ ‫ئەمڕۆ مەخەرە سبەینێ‌‪،‬‬ ‫ل��ەخ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت‬ ‫م��ەك��ەوەرە ش��ك‌و‬ ‫گومانەوە‪.‬‬

‫سةتأل‬ ‫‪2/18-1/20‬‬

‫ـ درۆك��ردن‬ ‫لەبەرژەوەندیت نییە‪،‬‬ ‫ف��ێ��ڵ��ك��ردن ئامانجی‬ ‫نییە‪ ،‬هەوڵبدە لەگەڵ‬ ‫خۆ شە و یستە كە شتد ا‬ ‫دو دڵ‌و راڕا نەبیت‪.‬‬ ‫نةهةنط‬ ‫‪3/20-2/19‬‬

‫ـ ه��ەوڵ بۆ كارێك‬ ‫دەدەی��ت‌و دێتە دی‪،‬‬ ‫س��ەرج��ەم پ��ڕۆژەك��ان‬ ‫ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ت��ن‪،‬‬ ‫وری��اب��ە ل��ەك��ارێ��ك��دا‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت‬ ‫تاقیت دەكاتەوە‪.‬‬

‫ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات‬ ‫خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر‪ :‬مةال بةختيار‬ ‫ستافى كارا‪ :‬سامى هادى ‪ -‬بةهمةن تاهير نةريمان ‪ -‬رزطار فايةق‬ ‫بة ِر َيوةبردنى هونةرى‪:‬‬ ‫جةليل حس َين ‪ -‬سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي‬ ‫يةكةمني ذمارةى‬

‫لة ‪ 2004/10/4‬دةرضوة‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫سل َيمانى ‪ -‬طة ِرةكى ئاشتى (‪)104‬‬ ‫كؤآلنى (‪ )41‬ذمارةى خانو (‪)22‬‬ ‫ئاسيا‪07701959999 :‬‬ ‫كوردت َيل‪3290668 :‬‬ ‫فانؤس تيليكؤم‪07480134687 :‬‬ ‫كؤ ِرةك‪07501147133 :‬‬ ‫دابةشكردن‪07701517533 :‬‬ ‫ضاثخانة‪ :‬كوردستان ‪ -‬نرخ‪ )500( :‬دينار‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪w w w .c ha w d ernews .com‬‬

‫‪No. (418) 29-4-2013‬‬

‫دەرهێنەری دراماكان‪ ،‬بۆ غەدر دەكەن!‬ ‫ل وەك نمونە‬ ‫گەردەلو ‌‬

‫‪Political, Educational & Social Weekly Press‬‬

‫پڕۆژەی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی عیراق‬ ‫بڕوا بەرزنجی‬

‫لیوا‬ ‫مەریوان شێخ كەمال قەرەداغی‬

‫وەك بینەرو ئەفسەرێك‌و زیندانیی‬ ‫سیاسییەك‪ ،‬رونكردنەوەیەك كەپەیوەندی‬ ‫بەسیستمی سەربازییەوە هەیە لەسەر‬ ‫گەردەلولی (‪ )3‬دەنوسم‪.‬‬ ‫* ئەركی س��ەر شانی دەرهێنەرە‬ ‫بەڕێزەكانە‪ ،‬رای ش��ارەزای��ان‌و خاوەن‬ ‫ئەزمونەكان‪ ،‬پێش وێنەگرتنی دراماكان‬ ‫وەرب��گ��رن‪ ،‬هەندێجار پێویست دەكات‬ ‫دەرهێنەر لەكاتی وێنەگرتن‪ ،‬پسپۆڕەكان‬ ‫ئامادە بكات‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئەوان خاوەن‬ ‫ئەزمونن‌و كەم‌و كوڕیەكان باشتر دەبینن‪،‬‬ ‫پێویستە ئەكتەرەكان مەشقی تەواویان‬ ‫لەسەر ئەو رۆڵەی دەیبینێت لەدراماكەدا‬ ‫كردبێت‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا فیلمێك‪ ،‬ی��ان درامایەك‬ ‫كار بۆ ئامادەكردنی دەكرێت‪ ،‬ئەركی‬ ‫دەرهێنەرە رەچاوی ئەو شوێنانە بكات كە‬ ‫وێنەی دیمەنی دراماكانی لێ دەگیرێت‌و‬ ‫دەب��ێ��ت ه��ەم��و ك��ارەك��ان ل��ەڕوە جیا‬ ‫جیاكانیەوە رەنگدانەوەی ئەو سەردەمە‬ ‫بێت كە روداوەكانی لێ روی��داوە‪ ،‬نەك‬ ‫دیمەنەكە كاتێكی تر پیشان بدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دیارە لەكوردستانی ئێمە نەگەیشتوینەتە‬ ‫ئەو ئاستە‪.‬‬ ‫* دوای نمایشكردنی گەردەلولی یەك‪،‬‬ ‫سەردانی گازینوی گەل (شعب)م كرد‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی چاوم بەكاك جەلیل زەنگنە‬ ‫بكەوێت بەمەبەستی ئاگاداركردنەوە‬ ‫لەهەڵە سەربازییەكانی ئەو درامایە‪.‬‬

‫بەڕێزیم لەبەردەم چایخانەكە بینی (كاك‬ ‫هادی) لەگەڵدابو كە رۆڵی (حەمە تاڵ)‬ ‫دەبینێت‪ ،‬پ��اش ئ��ەوەی تێبینیەكانم‬ ‫پێوت‪ ..‬لەوەاڵمدا سوپاسی كردم‌و وتی‬ ‫لەداهاتودا ئەو هەاڵنە دوبارە ناكەینەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە لەگەردەلولی (دو) و‬ ‫سێشدا هەڵەكانی دوبارەكردەوە‪.‬‬ ‫*جێگای داخە لەو چەند ئەڵقەیەی‬ ‫گەردەلولی سێ‌‪ ،‬كەلەكەناڵی كوردسات‬ ‫نمایشكراوە‪ ،‬هەڵەكانی ك��اك جەلیل‬ ‫زی��ات��رن‌و ك��ەم��و ك��وڕی��ی��ەك��ان ل��ەڕوی‬ ‫سەربازییەوە بەزەقی دەردەكەون‪ ،‬هەوڵ‬ ‫دەدەم لەچەند خاڵێكدا ئاماژەیان پێ‬ ‫بدەم‪:‬‬ ‫‪ -1‬شێواندنی (ضبط و رب��ط) ی‬ ‫سەربازی ‪ -2‬پۆشینی جل‌و بەرگ وەك‬ ‫پێویست نییە ‪ -3‬زۆرب��ەی پلەكانیان‬ ‫(رت��ب��ە) بەپێچەوانەوە بەستراوە ‪-4‬‬ ‫بەشێك لەبەستنی (هێما)كانیان هەڵەیە‬

‫‪ -5‬بەكار هێنانی چەك لەو سەردەمەدا‬ ‫ب��ەو ش��ێ��وەی��ە ن��ەب��و ‪ -6‬ه��ەڵ��ەك��ردن‬ ‫لەشێوازی تەقە كردن ‪ -7‬لەو سەردەمەدا‬ ‫ئەو جۆرە ئۆتۆمبێالنە بەكار نەهاتوە‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە ئۆتۆمبێلی (ئیڤای عەسكەری) بۆ‬ ‫جەیش بوە نەك بۆ ئەمن ‪ -8‬بەشی زۆری‬ ‫شێوازی رێزگرتنی سەربازی هەڵەیە ‪-9‬‬ ‫بەكارهێنانی (داری) سەربازی لەالیەن‬ ‫(ط��واری ئەمن)وە كارێكی نامۆیە ‪-10‬‬ ‫دیسپلینی سەربازی لەناو دائ��رە بەو‬ ‫شێوەیە نییە‪.‬‬ ‫* تا ئەم ب��ەروارە ئەو درامایانەی‬ ‫ن��م��ای��ش ك��راون‌و رۆڵ��ی (پ��ۆل��ی �س‌و‬ ‫س��ەرب��ازی) تیا ب��وە‪ ،‬ل��ەڕوی سیستمی‬ ‫سەربازییەوە لەدرامای (ڕەشەی پۆلیس)‬ ‫ەوە تا گەردەلولی سێ‌‪ ،‬هەڵەی زۆرم تیا‬ ‫بەدی كردون‪،‬و لەكاتی خۆشیدا سەردانی‬ ‫خوالێخۆشبو دەرهێنەر (حسێن میسری)‬ ‫م كردو لەهەڵە سەربازییەكان ئاگادارم‬

‫كردەوە‪.‬‬ ‫* ك��اك جەلیل‪ ،‬حاڵی دەزگاكانی‬ ‫پ��ۆل��ی��س زۆرب��اش ن��ی��ی��ە‪ ،‬ت��ۆش‬ ‫بەهەڵسوكەوتە نابەجێكانی نێوان‬ ‫كەسایەتی «معاون خەیرولاڵ» و «حەمە‬ ‫ت��اڵ» زیاتر روی پۆلیست‪ ،‬ناشیرین‬ ‫كردوەو دیسپلنی سەربازیت شێواندوە‪،‬‬ ‫بۆ زانیاریت ئەو پلەیەی (حەمە تاڵ)‬ ‫بەقۆڵیەوە بەستویەتی هەڵەیە‪ ،‬ئەوە‬ ‫پلەی رەئیس عورەفای پۆلیس نییە‪.‬‬ ‫* لەكۆتاییدا هیوادارم دەرهێنەرە‬ ‫بەڕێزەكان لەداهاتودا‪ ،‬رای ش��ارەزاو‬ ‫خ��اوەن ئ��ەزم��ون��ەك��ان ب��ۆ مەبەستی‬ ‫وەرگ��رت��ن��ی زان��ی��اری راس��ت‌و مەشق‬ ‫پێكردنی ئەكتەرەكان وەرب��گ��رن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی وەك پێویست هەق بدرێت بەو‬ ‫كارانەی لەدراماكان نمایش دەكرێن‪،‬‬ ‫ه��ەر هیچ نەبێ‌ بۆ ب��ەرەو پێشبردن‌و‬ ‫جوانكردنی كارە هونەرییەكانی خۆشیان‪.‬‬

‫(ئێتیك و یاسا لە میدیای‬ ‫په‌یکه‌ره‌ دارینه‌کانی ئەحمەد‬ ‫ئەسوەد له‌پیشانگەیەكدا كوردیدا) گەیشتە كتێبخانەكان‬

‫چاودێر‪ :‬کۆیه‌‬ ‫لقی ك��ۆی��ەی بنكەی روناكبیریی‬ ‫گەالوێژ‪ ،‬رۆژی دوشەممە ‪،2013/4/22‬‬ ‫پێنجەمین پیشانگەی پەیكەری دارینی‬ ‫بۆ هونەرمەند (ئەحمەد ئەسوەد)‬ ‫كردەوە‪ ،‬دو رۆژی خایاندو نزیكەی ‪60‬‬ ‫پارچە پەیكەری دارینی تێدا نمایش كرد‬ ‫وەك‪ :‬كەو‪ ،‬ئەسپ‪ ،‬ئاسك‪ ،‬هەڵۆ‪ ،‬ورچ‪،‬‬ ‫شور‪ ،‬مانگا‪ ،‬گورگ‌و چەندین دیمەنی‬ ‫تری كوردەواریی وەك دەستاڕ‪ ،‬كاری‬ ‫كشتوكاڵی كۆن‪ ،‬راوچی‌و كەرەستەكانی‬ ‫راوكردن‌و هەروەها پەیكەرێكی كاوەی‬ ‫ئاسنگەر‪.‬‬ ‫هونەرمەند ئەحمەد ئ��ەس��وەد بە‬ ‫«چاودێر»ی راگەیاند‪ :‬من لەرێگەی‬ ‫پیشەكەی خ��ۆم��ەوە ك��ە دارت��اش��ی‬

‫باڵوكراوەی‬ ‫نوێ‌‬

‫ب��و‪ ،‬فێری پەیكەری داری��ن ب��وم‪ ،‬جا‬ ‫لەبەرئەوەی زۆرم حەز لەبەخێوكردنی‬ ‫كەو و سوێسكە بو و ئارەزویەكی زۆریشم‬ ‫بۆ راوك��ردن هەبو ئیدی لەسەرەتادا‬ ‫دەستم كرد بەدروستكردنی كەو‪ ،‬دواتر‬ ‫حەزم كرد ئەم پیشانگەیەم لەشارەكەی‬ ‫خ��ۆم‪ ،‬ش��اری كۆیە بكەمەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫واهەست دەكەم ئیتر ئەمە دوا كارو دوا‬ ‫پیشانگەمەو ئیدی پیر بوم و توانای‬ ‫كاركردنم نەماوە‪.‬‬ ‫هونەرمەند ئەحمەد ئەسوەد‪ ،‬لەساڵی‬ ‫‪ 1935‬ل��ەش��اری ك��ۆی��ە ل��ەدای��ك��ب��وە‪،‬‬ ‫سااڵنێكی زۆر لەكەركوك ژی��اوەو هەر‬ ‫لەوێش ژنی هێناوەو ئێستا لەشاری‬ ‫هەولێر دەژی‪.‬‬

‫چاودێر‪( :‬ئێتیك و یاسا لەمیدیای‬ ‫كوردیدا) ناونیشانی تازەترین كتێبی‬ ‫د‪ .‬هێرش رەسوڵ‪-‬ە‪ ،‬كە لەم رۆژانەی‬ ‫رابردودا‪ ،‬هاوكات لەگەڵ ‪٢٢‬ی نیسان‬ ‫(جەژن��ی رۆژنامەنوس��یی كوردی)‬ ‫كەوتە كتێبخانەكانەوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە د‪ .‬هێرش رەسوڵ بە‬ ‫«چاودێ��ر»ی راگەیاند‪ ،‬ئەم كتێبە‪،‬‬ ‫ك��ە كۆمەڵ��ێ توێژین��ەوەو وتارە‬ ‫دەربارەی میدی��او میدیای كوردی‪،‬‬ ‫وەك ئەمەكێكی زۆر بچوك پێشكەش‬ ‫بەڕۆحی هەریەك لە رۆژنامەنوسانی‬ ‫ش��ەهید س��ۆرانی مامەحەم��ەو‬ ‫سەردەش��ت عوسمان كراوە‪ .‬وتیشی‬ ‫«كتێبەكە‪ ،‬سەرچاوەیەكی بە كەڵك‬ ‫دەبێت بۆ مامۆس��تاو خوێندكارانی‬ ‫بەش��ەكانی راگەیان��دن ل��ە زانكۆو‬ ‫عەلی كردویەتی‪.‬‬ ‫پەیمانگاكان��ی هەرێ��م و‪ ،‬هەروا بۆ‬ ‫(ئێتیك و یاس��ا لەمیدیای كوردیدا)‬ ‫میدیاكارانیش»‪.‬‬ ‫ئ��ەم كتێبە‪ ،‬لە نزیك��ەی ‪ ٢٥٠‬الپەڕە پێنجەمین كتێبی چاپكراوی نوس��ەرە‪،‬‬ ‫پێكهات��وە‌و یەكێكە ل��ە چاپكراوەكانی ئەمەش لە دوای كتێبەكانی‪( :‬رۆژنامەی‬ ‫دەزگای چاپ‌و پەخشی سەردەم‌و ژمارەی ئەهلی لەباشوری كوردستان‪ -‬توێژینەوە‪-‬‬ ‫س��پاردنی (‪)١٢٨٥‬ی س��اڵی ‪٢٠١٣‬ی ‪ ،2006‬میدیا‌و دەسەاڵت‪ -‬كۆدیدار‪،2008 -‬‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیی كتێبخانەگش��تییەكانی ئازادی��ی رادەبڕی��ن لەڕۆژنامەنوس��یی‬ ‫دراوەت��ێ‪ .‬دیزاین��ی ناوەوەی س��ەیران كوردیدا‪ -‬ماستەرنامە‪ ،2009 -‬دانپیانانی‬ ‫عەبدولرەحم��ان‌و دیزاینی بەرگیش ئارام كوژراوێك‪ -‬كۆچیرۆك‪.)2012 -‬‬ ‫ژمارە ‪60‬ی گۆڤاری گەالوێژی نوێ‪-‬ی‬ ‫كوردی‌و ژمارەی ‪33‬ی گۆڤاری گەالوێژی‬ ‫ن��وێ‌‪-‬ی عەرەب��ی‪ ،‬كەوتە ب��ەر دیدەی‬ ‫خوێن��ەران‪ ،‬ه��ەردو ژمارەك��ە چەندین‬ ‫بابەتی نوێ‌‌و ناوازەی لەخۆگرتوە‪.‬‬ ‫گەالوێ��ژی نوێ‌‪-‬ی ك��وردی‌و عەرەبی‬ ‫بنكەی روناكبیری گەالوێژ دەریان دەكات‪.‬‬

‫‪ ..‬پاش هەش��تا س��اڵ لەعیراقی پۆس��تاڵ لەپێ‌‌و عەمامە بەسەرەكان‪ ،‬ئێستا‬ ‫پڕۆژەی هەڵوەش��اندنەوەی عیراق لەدەرگای واڵتیدا‪ .‬ئەم پڕۆژەیە لەچوارچێوەی‬ ‫پڕۆژەیەكی گەورەترە‪ ،‬كە بەبەهاری عەرەبی دەستی پێكرد‪ ،‬پڕۆژەكە لەڕوخساردا‬ ‫شەڕی نێوان جەماوەرو ژێردەستەكان‌و دیكتاتۆرەكانە‪ ،‬بەاڵم لەناوەڕۆكدا پڕۆژەی‬ ‫داڕشتنەوەی بازاڕو بەرژەوەندییە ئابورییەكانە‪.‬‬ ‫جیاوازیی��ە نەتەوەی��ی‌و مەزهەبی��ەكان هەمیش��ە ماددەیەك��ی ب��اش ب��ون‬ ‫بەدەس��ت زلهێزەكانەوە‪ ،‬ش��ەڕی نێوان ئەمریكاو هاوپەیمانەكانی لەگەڵ روسیاو‬ ‫هاوپەیمانەكانی‪ ،‬كە وردبۆتەوە بۆ بەرەی سونی‌و شیعی‪ .‬سوریاو عیراق بۆ ئێران‬ ‫كارتی سیاس��ی‌و ئەمنی‌و ئابوری بەهێزن‪ ،‬جوگرافیای س��تراتیژین بۆ پاراستنی‬ ‫خۆی‪ ،‬بەاڵم كاتێك جەنگ س��وریای وێران كردوەو ئه‌سه‌دیش به‌پاڵپشتی ئیقلیمی‬ ‫و نێوده‌وڵه‌تی بەهەمو توانای خۆی بەرگری دەكات‌و سونەكانیش (توركیاو قەتەرو‬ ‫سعودیە) تائێس��تا بەئامانجی گەورەی خۆیان نەگەیشتون لەسوریا كە روخاندنی‬ ‫بەشار ئەس��ەدو بردنی سوریایە بۆ گۆشەی سونی‪ ،‬لەڕاس��تیدا ئەگەر سوریا زو‬ ‫بڕوخای��ە ئەم ش��ەڕەی ئەمڕۆی عیراق زوتر دەس��تی پێدەكرد‪ ،‬كە ش��ەڕە دژی‬ ‫هەژمون‌و س��تراتیژیەتی ش��یعەكان‪ ،‬بەاڵم كاتێك ئەس��ەد نەڕوخا‪ ،‬ئیتر پالنەكە‬ ‫لەگۆڕانایەو بەرەی جەنگ فراوان كراوە‪ ،‬عیراق بۆ بەرەی س��ونەكان كەوتۆتە بەر‬ ‫ێ هیوابون لەجارێكیتر بااڵ دەس��تبونەوەی سونە لەعیراق‌و‬ ‫دو ئامانج‪ ،‬یەكەمیان ب ‌‬ ‫گەورەبونی هەژمونی شیعەكان‪ ،‬واتە هەوڵە بۆ هێنانە دەرەوەی سونەكان لەعیراقی‬ ‫شیعی‪ ،‬كە ئەمەیش كورتهێنانی سیاسەتی خۆیانە كە دژی فیدراڵی عیراق بون‪.‬‬ ‫دوەمی��ان ئەگەر پالنی یەكەم س��ەركەوتو بێت‪ ،‬س��ونەكانی عیراق‌و گۆش��ە‬ ‫جوگرافیەكەیان دەبنە یارمەتیدانێكی ئابوری‌و س��ەربازی‌و سیاسی بۆ سونەكانی‬ ‫س��وریاو هەوڵ��دان بۆ روخانی ئەس��ەد‪ ،‬یان هاتن��ە دەرەوە لەژێر دەس��تیان‌و‬ ‫بچوكردنەوەو گۆشەگیركردنی هەژمون‌و دەسەاڵتگەری شیعە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی بۆ ك��ورد گرنگە لەم پڕۆژەیەدا خۆپاراس��تنە ل��ەوەی ببێتە تەڕەفی‬ ‫الیەك‪ ،‬چونكە ه��ەردوال لەهێزو قەبارەی كورد گەورەترن‪ ،‬بەاڵم هەلێكی مێژوییە‬ ‫بتوانێت لەعیراقدا ناوچە دابڕاوەكانی بخاتەوە س��ەر هەرێم‌و خۆی بۆ دروستبونی‬ ‫دەوڵەت��ی كوردی ئامادە بكات‪ ،‬كاتێك خاوەندارێتی ئەو ناوچانە ئەكات‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ێ نفوس��ی خۆیان نازانن‌و‬ ‫ئەگەرێكی بەهێزە بەهۆی ش��یعەكان ئەو ناوچانە بەج ‌‬ ‫نایانەوێت بەرەی جەنگیان فراوانتر بكەن‪ ،‬سوننەكانیش رێكخراو نین‌و لەژێر پالن‌و‬ ‫ئاڕاس��تەی توركیادان زیاتر‪ ،‬توركیایش بەرژەوەندی گەورەی ئابوری بەهەرێمەوە‬ ‫بەس��توێتیەوەو كوردس��تان وەك بازاڕی ئابوری خۆی س��ەیر دەكات‌و واڵتەكەی‬ ‫لەبەردەم ئاشتی‌و پەیوەندییەكی نوێدایە لەگەڵ كورد لەباشورو باكور‪.‬‬ ‫باش��ترین گفتوگۆ ب��ۆ ئەمڕۆی س��ەركردەكانی عیراق‪ ،‬قس��ەكردنە لەس��ەر‬ ‫هەڵوەش��اندنەوەی عیراق بەبێ‌ ش��ەڕو وێرانكردن‪ ،‬چونكە هیچ هێزێك ناتوانێت‬ ‫وەك سەدەی پێشو رێگر بێت لەبەردەم خەون‌و پالنی هێزی بەرامبەر‪ .‬بەتایبەتی‬ ‫كورد دەبێت ئەم هەلە مێژوییە ب��ۆ گەڕانەوەی ناوچە دابڕاوەكان لەڕێگەی پالنی‬ ‫سیاس��یەوە بكات‌و دوا بڕیاری پالنی سەربازی بێت‪ ،‬كە دەڵێین پالنی سەربازی‪،‬‬ ‫واتە پەنابردن بۆ شەڕ‪ ،‬هەموان لەم رۆژانەدا لەچاوەڕوانی گۆڕانكاری‌و پێشهاتەكانی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی واڵتی پۆستاڵ‌و عەمامە بەسەرەكانین‪ .‬با تەماشا بكەین‪.‬‬

‫كۆنسێرته‌که‌ی نەریمان بابان‬ ‫نزیکبۆته‌وه‌‬

‫چاودێر‪-‬زاموا‪:‬‬

‫دوای زیاتر لە ‪ 15‬س��اڵ دابڕان لەكوردس��تان‪ ،‬بڕیارە بۆ یەكەمینجار هونەرمەندی‬ ‫گۆرانیبێژ نەریمان بابان كۆنس��ێرتێكی گۆرانی لەتەالری هونەری ش��اری س��لێمانی‬ ‫سازبكات‪ ،‬كۆنسێرتەكەش بەسپۆنسەری كۆمپانیای ئاسیا سێڵەو كۆمپانیای بابیلۆنیش‬ ‫كاری روناكی‌و دەنگی بۆ دەكات‪ ،‬لەم كۆنسێرتەشدا كۆمەڵێك مۆزیككار لەكوردستان‌و‬ ‫دەرەوەی واڵت بەشدارن‪.‬‬ ‫نەریمان بابان لەبارەی كۆنس��ێرتەكەوە‪ ،‬رایگه‌یاند‪ :‬لەئێستا پڕۆڤە دەكەین‌و لەخۆ‬ ‫ئامادەكردنداین‪ ،‬بۆ ئەو كۆنسێرتە كە بڕیارە لەڕۆژی ‪ 5/9-8‬سازی بكەین‪ ،‬هەستدەكەم‬ ‫پاش چەندین ساڵ دابڕان لەنیشتیمان‪ ،‬ئەم كۆنسێرتەم زۆر گرنگە‪ ،‬چونكە هەوادارانی‬ ‫دەنگم بەردەوام داوای كۆنسێرتیان لێكردوم‪.‬‬

r1:Layout 1

4/27/2013

4:48 PM

Page 1

þÈõð þürÍý„ þÝÉØºk þÐAkºq»Ø qºôæk

»ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK

|rexneycawder@yahoo.com

þýPñÉì½Ýük þíéýÔ

õÉw ß»üôqAs»ø QÈrÜºk †üBíð

½G ºô»ðôõHÜB_ ôôs ÿAõýø »G z»ÝÉG ½ÜrÉ„ ºqô»â ÿrýÌB„ þ¾Aô»ø ,Akô ôkrGAo ÿu ¼ o lð»_ »è ÿºq ô»â ÿrýÌB„ þýPwô qlð»O þðôõ`ÝÉO ô òükrÜ þðB…È q»K ,z»ÝÉG ½ÜrÉ„ ,kqõÜ ÿq»Ô»w ôArGôBð ÿrýÌB„ ºô»…ü»ü½ø ô»G | .ºô ôkrÜ þOÂô ÿºôºqºk þÔBPw ô qBýP„q»K q»w ßºô ,»íÉC þ_q»ø òü qAôºlÉìõC ,rÈkôB_ ÿ»ñgºo ÿqBG »ðs»ì ºrýÌB„ ô»C ºrOô ô s »…ýì»ø ßºô ôºô»PÉHG rýãÉW þPwô qlð»O Þü tð ºô»ðBíÉè þðBÜÂBG ºrÍý„ ô QxÝÉO »G .QÉG ,»üºk»w õýð »è rOBü s ,z»ÝÉG ½ÜrÉ„ kqõÜ ÿrýÌB„ òü rPðs»ì ô qBük þÝÉì»¾»Ø þÜ»ýüB„½G ôºq ô»â þñÉè»Ü ,ºrýÌB„ ô»C þðBÜ»ì»øq»G ÊG»G ,rÍý„ R»HüBO»G ,ÿkqõÜ þOBýGºk»C .ºôõG .ºqBük ºõÉK þðAôArÔ Al¾»â»è ÿvÈ qkô q ô ôk þÝÈ qAlük rÈkôB_ ÿ»ñgºo ,z»ÝÉG ½ÜrÉ„ þñOô»Ý„½g»ð »è q»G ß»ü»PÔ»c lð»_

358 www.chawdernews.com

rÈkôB_ ÿ»ñgºq þÔBPw þÝÉìAlð»C

ÿqAõG ½G ÁBw ÿôæ þOÂ»g QÉñÉøºk Qwºk »G rÍý„

rÈkôB_ ÿ»ñgºo :BC

þƒíƒéƒýƒÔ ,»ƒíƒì»ƒ…ƒÉƒw Êƒñƒü»ƒHƒw ºqBƒü pƒƒGAô þðBñÉøqºk »è ,)õÉw ß»ü ô qAs»ø( þýPñÉì½Ýük BÄBC( ÿBýðBLì½Ü þðBñùÉì»øq»G »è ô| þíü q»Ü Bø»O þü rýHñ„¼ o þ¾½ø »è ,ºqAõÉC þƒ)5( rÉìvOBÜ )Bülýì ÿ qBÜôBø »G »íéýÔ ï»C .QÈ rÝG †üBíð þðBíÉéw þðAôArÝèBÕð»C ô|óAlýø»„ ÿ qBƒGô qBƒÜ þƒOAqºsºô .ºôõOBø ï»øq»G óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þO»ìôõÝc RºqBG»w ,»Ü»íéýÔ ÿ q»ñÉøqºk ,þíü q»Ü Bø»O ÿ ôBð ,Rô ÿrÈkôB_ ÿ»ñgºo »G ÿ»Ü»íéýÔ ÿ ôBð »G ï»C ô ºôõOBø ºôºvÈ pÜ»hÉì ÿ õÉw »è »íéýÔ ï»C »è ô »ýýPxü ô»„½g ô þP„BƒC ÿBƒíƒÉƒø ºõƒÉƒw ºô»ýýPxü ô»„½g ÿ»ð½G »G óBÜºqAl¾k Akô ôkrGAo | .ºô ôkrÜ ß»ü »G ‡»Ý…ÉK óBü vÈ pÜ»hÉì ÿ õÉw :þƒƒƒOô ,þƒƒƒ…ƒƒƒü»ƒƒƒÜ»ƒƒƒÜ¼ oºôBƒƒƒð ÿºqBƒƒƒGqºk .ô ô o»OBgºk äðrâ þÝÉƒO»ƒGBƒG ÿ»ƒÜ»ƒÜ¼ oºôBƒð" ô ôArÝÉK ÿ ôõGsBGqºk 5 þðôõGqBâs o þÜ¼ rƒýƒ_ ëBÕƒð»ƒC þƒðBƒÜ»ƒ¾»ƒì½ƒÜ»ƒG ºo½ƒâ ôBƒð ÿ qAlƒñƒü rƒG »Ü ,AlèBÕð»C þüu õÝ¾»ì½Ü ÿ ôAô»O »è .ºô»PÈ pÉâºk þxÌ»G þGtýc ó»üæ»ƒè kq õƒÜ þƒÄ¼ rƒì 182000 þðBÜ»ðBGBýG þðBÜ»¾»ì½Ü»G ºo½â »è ,ºô»ØArƒÉƒÌ óBýðAõO z»Ü 13 Býð»O ,ºô»ÜBgrÈ u »ðArg AlØArÉÌ »üºq ô»â »ðAôBO ô»C ÿlýøB„ AlÝÉOBÜ »è ÿ qAlñü rG »G 13 ï»è z»Ü Êw .ó»ÝG qBâs o óBü½g ,ó ôõG lýøB„ 10 Býð»O ô ó ôBì»ð AlðBüu »è BPxÉC ºlýøB„ ".ó ô ôlñü s ô»C ,lðBü»ƒâAo þƒ…ƒüºô»ƒC ºq»ƒñƒÉƒøqºk ô»ƒC ÞÈ qBÜ ºô»íéýÔ ï»C þÈ o »è QÈ ô»ðBüºk »ðAôõGqBâs o AkBýðk »è QÉðq»PñýC þðAq»ñÉøqBÜ»G ôõì»ø »Ü ,ó»ÝG | .ºô»ññÈõhG »ü»„ô ï»G RºqBG»w ô òÈ o»ãG "ëBÕð»C" ÿ»„ô ½G ,QÉG †ýÝÈ qBW ½G ,ó»ÝG Q…ÉùãðBG »è ó ôõGqAl„»G »Ü ,ÿ»ðBOÂô ô»C ½G ó rÉñG vÈ pÜ»hÉì ÿ õÉw ß»ü ô qAs»ø ,ÞÉ¾Bw q»ø ,»üºô»C óBýìºô ôk ÿ qBÜ" :þ…ýOô ô qBXì»Ü»ü ½G óAô»C .þO»üBÄ¼ rì ÿ»üºq ô»â »ðAôBO ô»C QwBC »è óBýðôõHãðºlÉG »G ½gô»PwAoBð óBü ½gô»PwAo ,AlèBÕð»C þðAôBO ßºô ô AqkºõÉè ÿ»ðAôBO ô»C ÿ qBü pG »Ü "kAlÐ»G" »OAô ,ºô»„ ß»ü ô qAs»ø ÿ qB„ ½G ó rÉðºk õÉw ß»ü ô qAs»ø Ak»íéýÔ ï»è #".ºq ½Wô»è þðAôBO ÿºô»ðôõG»ðºqBGô ôk ô þP„BC þðôõG Bøºô q»ø ôºô»ðôõ_»ðrýG ½G ÞÉìBü»K

2013/4/22 »íì»„ ôôk )358( ºqBìu

:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw

ÁBÅýPxÉÔ| :»HýG»c ôÂB„ »è ,ºô»OBÝG þðô ô o QÉGºk ï»ƒƒC Alƒƒƒýƒƒƒ_ q»ƒƒƒHƒƒƒì»ƒƒƒø ô RBÜºk RÂ»g »ðAq»wôõð »ƒG QƒÉƒGºk »ƒðÂBƒƒg ô»ƒƒC »Ü ,ô ô o ºô»ñÈ rhG ôArwôõð Ak»ðAôæ ï»C þì»øq»G »ƒè »Ýük þðBw»Ü »ƒè ô ó»ƒø ó sAôBýW

,Qgºõ…ÉK þÜ»üAs»Ô þñOrâôBƒ_q»ƒG»ƒè ï»C .îwôõñG rÍý„ ºõýðAõPì»ð týâq»ø þÝÉƒðôõƒìs»ƒC »ƒè ÞƒÈ qBƒW ,†ƒü»ƒüAs»ƒÔ ßºô ,ºô»PÉñýGºk ÿ ½g AkBwBƒC½ƒÝƒüBƒø ,ÿo»ƒLƒÉƒO ºôºrƒÉƒè ÞƒÉƒw»ƒÜ þƒHƒÉƒPƒƒÜ ô qAlãðºk þÝÉØºk »PÉGºk †ƒýƒÝƒÈ qBƒW ô| óBÜ»éƒèõƒâ ÿ rƒÍƒýƒ„ ßºô ,îƒPƒü o»ƒG ÿ rxýì ÿAs»Ô ºô»PÈ o»âºk †ýÝÉOºo»Ü Þü q»O ô q ô ôk ôAô»O »Ü»ü»¾»ì½Ü »Ü ,ó ½Ü þýwBðrxýì ÿ ôBð ô rO þðBÜ»¾»ì½Ü ô ôk »è ".»üËõð ºô»è †ülýÝC»O ºôæ ºrýƒÌBƒ„ ô»ƒC óAôæ ¼pì»C »Ü ,ÞÉOBýGºk»C :ºô»OBÜºk q»w »OºôõOô»Ü »ÝÉOBýGºk»C ,òwôõñüºk »Oôºo »è ÿ ½g ôAô»O »Ü ,ÿ»Oôºo ô»C óAôæ ,»Pg»ð»Pg»ð ô ºõü pGAk óBÜ»ð½Ü þƒýƒGºk»ƒC þƒÜ»ƒüºqAô»ƒØ óºôBƒg »ƒñƒGºk .½g»Gq»w ôæ 550 ,Al¾Bxì»C þ¾BÅƒýƒPƒxƒÉƒÔ »ƒè ôæ 35 AlðBü ôBð »è ô ºô ôkqBð óBü½g þýÅýw ,AlðBÜºsAôBýW ºqAõG »è ÁBw ÿ ôæ »ðôõG ÿ»ƒƒƒðvƒƒƒýƒƒƒè þƒƒƒðBƒƒƒƒìAlƒƒƒƒð»ƒƒƒƒC RBƒƒÜôBƒƒø 100 »è ó ôõG þPü rG †ýðlðBƒãƒð»ƒxƒ¾»ƒø .z»Ü ,ºôºrƒÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒƒgºo ÿ ôBƒƒð »ƒƒG óBíÔBPw þìAlð»C »è ïq»â þüBGs ¼ rƒýƒK †ýOBÜôBø ô òü»Üºk| »HƒýƒG»ƒc ôÂBƒ„ þðAqBÜôBø »è »Ü»ü q»ø »ƒè þƒüBƒGs ¼ rƒýƒK ô| þðBwºô iÉ„ ïAqBC ,rÈkôB_ ÿ»ñgºo .òü»Üºk ,rÜ»GôõG»C óBü qBC

rÈkôB_ ÿ»ñgºo :BC þÔBPw þìAlð»ƒC ,»ƒHƒýƒG»ƒc ôÂBƒ„ »è ÁBw ÿ ôæ ºôõG ,rÈkôB_ ÿ»ƒñƒgºo ÿ qAõG »è ÁBw ÿ ôæ þ¾BÅýPxÉÔ ïºqAõ_ |þOºqAsºô ,»¾BÅýƒPƒxƒÉƒÔ ï»ƒC .AkrƒÍƒýƒ„ |þ¾½ø »è ,óBPwkq õÜ |þíÈ q»ø |þü rýHñ„¼ o |ÿ ôæ |þðkrÝðB…ñýPwºk ½G ,AkAô»…ÉƒK òü rPÜæB_ »G ôæ 35 AlýÉO ô Ak ÿ sBw |þ¾Bw |þOÂ»g ô óArÜ óB…ýñPwºk ÁBw |ÿ ôæ .Ar…g»G ÊK óBý¾Bw |ÿ ôæ »ƒG RºqBƒG»ƒw ,»ƒƒHƒƒýƒƒG»ƒƒc ôÂBƒƒ„ :Ak ºô»G ÿºuBìBC ÁBw ÿ ôæ þ¾BÅýPxÉÔ þÝÉPü q»ð ßºô ,ÁBw ÿ ôæ þ¾BÅýPxÉÔ" ô òƒƒOrƒƒâtƒƒÈ o ô òƒƒƒýƒƒƒ…ƒƒƒg»ƒƒƒHƒƒƒOÂ»ƒƒƒg þƒÉƒW ,RBƒýƒGºk»ƒC þƒñƒOrƒâqºôlƒð»ƒƒø»ƒƒG QÉGºk ,»üAõý…ÉK ".»…üBPw ô óAlÉLg»üBG þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø »ƒè ô QƒÈ rƒhƒG ÞƒÈ o rƒPƒK ,†üºô»è »ãW .òG rPñýGkq ô AlðAq»wôõð QÉGºk ÁBÅýPxÉÔ" :lðBü»ãüAo| »HƒýƒG»ƒc ï»C Alý_ q»Hì»ø »è ,ºô»OBƒÝƒG þƒðô ô o »ðÂBg ô»C ô RBÜºk RÂ»g »ðAq»wôõð »è »Ü ,ô ô o ºô»ñÈ rhG ôArwôõð »G QÉGºk þðBw»Ü »è ô ó»ø Ak»ðAôæ ï»C þì»øq»G ".ó sAôBýW »Ýük þü rÍý„ þðôõƒìs»ƒC »ƒG RºqBƒG»ƒw ÿºô»C ,òì ÿ rÍý„" :þOô| »HýG»c ,ÿ ½g ókrÜqBÜ »è »ýýPü rG ,»ìõýwôõð ¼pì»C BO ÊG»ƒG ,AksAôBƒýƒW þƒÜ»ƒüAs»ƒÔ lƒð»ƒ_ »ƒè

ôõOBøAk ÿ½Ý„BK QÉGºk ëBì»Ü k»íì»dì.k ÿºqBGqºk

ô ÿ ½g þýO»HüBO þðBüu ô þ¾Alñì »è zBG AlýÉO »Ü ,ºôArÜ»ðôÃG .RBÜºk þÔ»xè»Ô þwrK ÞÈlð»ø þÜ»ýÈ oôBø ô q»wôõð lð»_ ,Ak»O»HüBO ºôArÜôÃG ô»è ,þéüºõýw qAõHÈ o :»ðAô»è ,òwôõðºk AlýÉO| ëBì»Ü k»íì»dì.k ,Bø»O òýxc»O ,óBícºpèôlG»Ì kBCõÔ ,ºtì»ø ó»ƒw»ƒc »è ÞÈlð»ø ôlýÌ»w k»Xì»C ,ëæ»W ºôBÜ ,kAsBC óAq ½w ó»üæ»è »Ü ,†ýO»HüBO þÝÉñýwôõð RBÜôBø ,þðBÜ»ýÈ oôBø #.ºôArwôõð ÿºqBGqºk ºô»ü»Ü»Ý„õg

R»HüBO þÜ»ü½Ý„BK ,”rÈkôB_“ ,AlÝü tð þÜ»üºlñýüBC »è ÿ qBÜ»Ô»xè»Ô ô q»wôõð ,ëBì»Ü k»íì»dƒì.k ÿºqBƒGqºk »Ü ,ºô»OBÜºkôÃG Akºo»Kæ 12 þÈõOô ôk »è ,kq õÜ ÿ qBük .ºôArÜ ºkBìBC ºô»ƒ)óBíwõÌ îÈ q»ø( óBìqBÜôBø ó»üæ»è :»ðAô»è ,QÈ râºk ½g »è q ½WôAq ½W þO»GBG »ÜºôArÜôÃG ô q»wôõð lð»_ ½G »Ü ,ëBì»Ü k»íì»dì.k þÜ»ü»ìBð lð»_ ëBì»Ü k»íì»dì.k ÿºqBGqºk òýwôõð ,ó ô ôkqBð þÜ»ýÈ oôBø þÝƒÈ qBƒÜ lƒð»ƒ_ ,ÿ ½ƒg þƒÝƒÈ rƒÍƒýƒ„ ,þƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG ô| ô R»ƒHƒüBƒO þƒÝƒÉƒñƒOô»ƒÝƒÉƒK ôBƒ_ RBƒÜôBƒø ,þƒü qBƒÜºõƒÉƒ„

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

ÿ»ðAôBC »Ýð»O ô»C òÈrGºk ôBð qBGôq »G ÞÈqBW »PÔ»ø ôôk »Ü»ü»„½â QÉwõñüºk rýøBO R»Í¾»O þü s ½¾BC qBW q ¼ s , ºô»OBÜBð Àw þðô ô q »è , QÉG Á ôõØ ÿºô»C AlOBýGºk»C »è òhýè ÿ ôBC ßºô s ½¾BC þñP„oAk , ºô»PÈ qB…ýG óBü , QÈ rñýG»ð ÿ»Ü»ý¾ôõØ þPÉPw»G»ì »è , ï»ãG óBÜ»ìtüAkAk þðBÜºrÍý„ »è ÊGºk þ_½G , ºô»PÈ qB„ºk þ¾ôõØ , »üAô ÿApÈ ô ? ï»â»ð kq õÜ þÝÈ rýÌB„ ÿ rÍý„ »è ïÂ»G , ï»ãG óBÜ»ýèBü q õw þðBÜºrÍý„ Ëõð ÿ rÍý„ , »íÝüAk þðBìs »Ü QÉwõðºk ÞÉðBìs »G »Üºkq õÜ ºrýÌB„ ÿºô»C »OBhG òìu ôk ô òÈõg ô RõGBO , RBÝG Á»ÝÉO R»ìBýØ ô r„»c ºôBì»ð ºô»C ÿ»ãÉW »G þèBð , QÉG ó ô ô q òP„oAk »Wq»ì ïÂ»G QÉG s ½¾BC BðBì ºôBý„ , ºôºs ½¾BC ÿ»Pwq rýLxÜ»„ , ô ô o»O½Pxg þñýGBýðk ô Qw»ø òü rOkq ô ô òü rOs ½¾BC , ó ô ô q þñP„oAk BPxÉC ÿ rÍý„ , »ðlðBü»â : óBìs þÜq»C ï»Ü»ü »Ýðõ_ , Bøºô q»ø þG»ð»Oõì , Bøºô q»ø ºôAkô ô q ½G äðºs »ýýð zrK q»G óAqBW ßºô rýÌB„ , »ýýð þPýè½K ½íw½Ü ÿ rÍý„ ÿ q»GõÈ o»G ô ºrýÌB„ rýÌB„ , QÉG qBýwrK q»G þP…â ÿ»ÔBØ»w »è , AlHÉè óBÜ»ýðô»Ü þü ¼ o »ðBìºs ô»C , ÿ ½g ÿ qBÜ ô »w»Ü q»ø , þðAôºqB„ ÿ q»GõÈ o»G : †ýðAôºqB„ þü½Ü ÿ qkBØ þWBc , QÈ rÝG qBG Êè þðBÜºk½Pýì , ºô»PÈ rãG óBÜºk½Pýì þñÈõ„ rÍý„ »PÉHG ô RBÝG qBG AlýðBÜºrÍý„ »è ‡ô ô vÉì ÿk½Pýì ôõG qB_Bð ôõG rýÌB„ ÿ»OBÜ ô»è ÿ rýG ÿk½Pýì ÿ»ãÉW »üAõGºk rÍý„ ÿApÈ ô þðBg ÿk»íc»C , †ýwõðô ô vÉì óçük , krÉìºrýK þÙýÔ½O þWBc , z»ÝÉG Û»üBÔ , ºô»OBÝG Alñü s ô ï»ì »è †ýüºô»O»ð »üAõGºk ó ôõG rýÌB„ ÿApÈ ô óBü õì»ø ? Bð rPýÉÜ BW ? rPýÉÜ , ÿ rÜõì óAq»ìBÜ , óBü»Gq ¼ s kq õÜ þðArýÌB„ , òG qºkºtýÌô»ì ô þwBýw ô þO»üÂ»ì½Ü ÿ qºvÈõO BW ( ïºkq»ø õÝ¾»G , ºôõG»ð R»ýü rÍý„ óBýXðBìBC , ºõýwõð»ð rÍý„ ½G óBü rÍý„ ½G , þP…â þÝÉXðBìBC »G òP…ü»â ½G ÞÈ sArìBC »O¼krÜ óBü rÍý„ ) Bð óBü òGôõG qB_Bð ó s»ì îÉ¾ºk †ýñì þ¾»G ? ºôõG»ð ó s»ì ºqBÜ ï»C BW òÉ¿G »ãðºq , ºq ¼ s qBÜ½ø ‡»ì»C ºôõG ó s»ì qBãXÉC þÝÈ qBÜ kq õÜ þðBüu þðBÜºqAõG ôõì»ø ½G , Bð rÍý„ ½G ïÂ»G , ºôõG »Ýðõ_ ºô»ðBÜ»ýü qBÜºkq ô ôBð »í_Bð AkºrÉè . R»ýü rÍý„ þðBñÉùì»øq»G »è »ãXÉG , óBíðBHük»C ÿ ô ô vÉì óBü , »ü»ø óBíGºk»C ÿ ô ô vÉì »íÉC ½gBC òýwrLG ÿºô»C »ñü»âºk ÿ»üºk »è »ðõíð ½G . ÊG»ø Jºk»C , ôõG»ø Iük»C ÞÉOBÜ q»ø »ýýð Z q»ì »Ýðõ_ ? »ü»ø RrÍý„ ó»íâºk »G ïÂ»G , »ü»ø RrýÌB„ Bø»üºk ô ôkrGAq ÿºk»w þðBÜ»Pw»„ , ºkBw þÝÉðBìs »G ÿ s ½¾BC ÿºô»ñýwôõð ÿºqBG»è òýÈ ôlG rOkq ô q»â . Ëô»ÜºlPwºk ÿkq õÜ þgq»_ôBø ÿ rÍý„ ÿ qBük þÝÉPÔrâ »G ºuBìBC ÊG †ýOq õÜ »G ïqB_Bð AôBC óBW ÿºô»C , »ýýðAô»ðBìs þðAkæ rÍý„ þðBÜ»ýýÜºq»w »â»¾½Ü »è ÞÉÜ»ü , ïºlG ô BwBü QýðAõOºk AkrÍý„ »è ÿ»üBOAô ô»G , ) óBìs þðBÝxýég ( QÉðºk ÿ ôBð òýø½Ü ÿ qBùHñýC ô óBìoõwq»w »Ü ºôõG ºô»C ½G ‡»ì»C , QýñÉÝ…G óBìs ô »xØ þðBÜBxÈ q , ºô»Pü s ¼lG þðAô»ðBìs ÿºsBO ÿlðºõü»K óBü , QÈ rÝG ï»øAq»Ô AlPxÝÉO »è þðAô»ðBìs »Ü ) kBO ô ºôºkqAõg îgB„ ( óBü ) krÜ pÔ ïô»„ ( QýÉ¿G AkrÍý„ »è ºôBý„ »ðõíð ½G þgq»_Bø ÿ rÍý„ »è , ) »ÑéèA ( óBìs ô ) ïçÜ ( »xØ ÿBxÈ q ô BwBü »è »ðAkæ »ì»C ºqBG qAs»ø ô ºqBGô ôk ºlñÉø AkrÍý„ »è óBìs ÿBÜ»ðBÝxýég ô óBÜ»ðAkæ Alükq õÜ ÞÈ o½_ BOAô , óBìs ÿBxÈ q ô BwBü »è ÞÉ„»G »O»ðôõG óBü½g ß»üºkAq BO ºô»O»ðôArÜ ô »PÔrâ ô»è ó ôõ_qºk ½G , ºôBì»ð q»ñÈõg ÿæ óBü qBùHñýC ô óBƒìoõƒwq»ƒw ½G , ºô ôkrÜ óBý¿ÉÔ »íÉC þðArýÌB„ qBW q ¼ s q»ñÈõg ÿ»ðBíPì ÿºô»ðBñÉùPwºk»G ºô»ðBÜ»„ô þÈõð ÿlðºõü»K þÈ q »è Ëõð þÜ»ü»ñÈ ô QÉðAõOBð »Ü ÞÈ rýÌB„ »ðõíð þðBÜ»ñ…K ½C õÜºôBO BÜºk s ½¾BC ºlñÉø »Ü»ñP„oAk ô óBìs , BÜºk ÀÉÔ QÈk , BÝPwô qk , ºô»PÉð»xG q»ñÈõg »è ókrÜ Á õHØ óBü ºô»ðkrÝOºq þðBÜºq»â»C ô QÉéÉø»ð q»ñÈõg þÝÉØBýw QÉðAõOBð ÞÈ rýÌB„ »Ü »ðõíð ½G , ºôArÜ q»ñÈõg »è »Ýük þ¿ÉÔ ºôõG †ü qBW ºlÉLw óBü ) Û ô r„ ( »OBÝüºk q»xÜ»ü ô ) RÂ»øq ½g ( ÿ»„ô »OAlG †g»GvÉ_ ô Ëõð ô»è q»ñÈõg »Ü ÿ»íøºô ô»G .. kBO ô ) zºq ô»ð ( »G BÜºk ) ô»Ü ( óBü ) rW»Ô ( »G BÜºk óBü ôõì»ø »ðBü»ãÈ q ï»C . QÉG ï»øAq»Ô ½G þðBìoõwq»w ô RBâ»ð rýÌB„ ÿºô»ñü sk½g #. ºô»ñ„¼ rÔºk q»ñÈõg »G þ¾ôõØ »Ü ÿ»ðBÝð»O ºôBC ô»C þðkrÜõéÉ„ »G òðBxÜ»ü ºôBØ þK õÜ Á»â»è ôõG q»w»è ÿºrýG ÿ s ô»w ÿ»ðu ô»C þðBK þP…K .óBíðBÜ»ýýíÈ rÜ äðºo ïºkq»G»è ôõGAkq»G»è ÿ s ô»w þÝü s õéG »Ü ÿ»ð ôõHPƒ…ƒýƒðAk ºô»ƒðBƒìæô»ƒC þƒÝƒÈ tƒÉƒì »Ü ÿ»ðBü½ü qBñýƒw ô»ƒG ï»ƒãƒG Qƒ…ƒÉƒø»ƒC »ýýÜBðô ô o ô»C .Q…ü ¼ o»C AlðBìºkq»ƒG»ƒG »¾Bì ÿ qBÜô o »Üºq»Xð»ƒK ÿºtƒÜ ô kqºs .ºô»ýýÝü qBƒO ºôõƒHƒPƒxƒg ÿ»ƒÜ»ƒýƒýƒPƒ…ƒg ôõG Þw»O »Ü»ìBØ»„ »Ü þ„ºô»Cq»ƒG»ƒè þðAõO»Dü»ð »Ü»ìBØ»„ ÿ q»G ô»C ÿBLì»ƒè þðBÜ»Pgºqk ÿÂ»â ôBð »PÉñÈ tƒhƒG ÿ ½ƒg Êƒè ÿ»ƒíƒÉƒC »ƒÜ »ƒÜ»ƒìBƒØ»ƒ„ ÿ q»ƒƒHƒƒì»ƒƒC þÝ…ýO »G ïôB_ ÞÈ qBWBðqBW ,òü ôõHP…ýðAk ºqBü»w ô»C þPüæ ÿ»ñýØ»PwAo ô tÉø»ƒG q»w»è »Ü Rô»Ü»C »ðBãƒðºlƒÉƒG ô ºq ô»ƒâ Ak»ƒÜ»ƒìBƒØ»ƒ„ ÿ q»ƒƒw ô»ƒƒC ÿ»ƒƒPƒƒw½ƒƒ„ .ó ôõGArýâAo q»w þðBƒÜºtƒÉƒì þƒðôõƒHƒ¾BƒO»ƒG ÿAôk ºqAõÉC ô»è ‡»Ü»ðBhñü rý„ »ƒÜ»ƒPƒw½ƒ„ ï»ÝÈ q ôBø ,ôõ_»C òPxgAk ôºq»G Ak»ãðºqk ½gBC îýwrK þÉè ºô»ðAlƒÝƒ…ƒÈ ôBƒG ïºk»ƒG ßq ½ƒü õƒýƒð þƒOBƒÜ q»ƒw»ƒè ï»ƒÜ»ƒOBƒÌ»ƒw »Ü îOô AlìÂºô »è †ýñì .ºô ôkrÝOBÙƒýƒì ½G Alíñü pÔ þOBÜ»è ï»Ü»ýý¾Bw ºtðBK »OBÌ»w ºôºkrÜ îÜ»_»ì»è †ü rOAôk ,ºôBPwºô ºrÉC ºôºkrÝì»ð týâq»ø rO þÝƒÈ qBƒW rƒPƒýƒC ô .îPwºk

ô ÞÉð½ÕPýø ô ÿ ½g »G ÿ vÈ qk äñè ÿkqºs AlðBÜ»Pw½„ q»w»G óAôõì»ø ,ºô»ÝÉâ»w .òü o»K»C ÊO Alìæ»G Qw»G»ì ÊG þÜ»üºqAõÉC ï»ÝÈ oôBø þðAtÉg ÞÉOBÜ ½G RBø óBí¾»â»è ºô»üAo»â qBÜ »è äðºqk »Ü»Pw½„ q»w»è Ëô»è ,ß»ü»ðBhýñü rý„ ÞÉì»Ü óAô»C .òýP…ýðAk ÞÈ tÉì q»w»ƒè ÞÈlð»ø»G .îýwrK Êè óBüBýÜq õO þ¾Aô»ø óAô»ƒC ,ºô»ƒðAk îƒìÂºô ºô»ƒíƒƒ¿ƒƒG »ƒƒíƒƒ¿ƒƒG .Alñì þðBÜºô»ðApÉâ ïºkq»G»è ó ôõH¾õÝXðõÜ ºô»C ½G î¾Bü»g Ak»ìq»â »ýýñü ôBø ºqAõÉC ô»è AkºqB„ ï»C þðBüu »è ïqAl„»G †ýñì »Ü ôõ_ ô óBü½g »G rO þðBÜ»ðBxñýC ßºô †ýñì ô »Ü óºk»C óB…ýK ºô»C ºô»ðBü»¾õW ô äðºk óBü½g½G ô òñÈõg ô Q„½â »è †ýðAô»C q»w þÜBðô ô o »G îPw»ø rOAôk .òƒü u»ƒC Qxü õì»C ,krÜ þðBÜ½ü qBñýw ô óBÜ»ìBØ»„ îÈ o½ãG ºô»ÝÈ q ½Ýük »è ô îHGrÉÔ þñíÉø »G îHG .óBÜ»ìBØ»„ ÿ»ðBñýØ»PwAo ºôBOrýØ ô»G õýð »è »Ü ÿ»ðBñýØ»PwAo »P„ ô»C ôõì»ø »G ºôºqBG»è óBý`ýø QÉðAõOBð z»Ü ô óAlÜq ½ü .QÉ¿G Alì½g Á»â»è ‡ºô»C ÿ qBGq»w ïÂ»G ºq»Ô»wô»è ïtÉìBDðô»g ÿ»ñÈ ô ÞÈlƒð»ƒø ºtÉì ô»C :ºô»ñ_Bð ïrýG týâq»ø »Ü ºô»üBñÉø »Ü»ƒPƒw½ƒ„ q»ƒw»ƒè »ƒÜ ÿ»ƒýƒýƒ_BƒØ Êƒw þÝƒÈ q»ƒw òƒü ôõƒHƒPƒ…ƒýƒðAk Alƒýƒìºkq»ƒG»ƒè þÜ»ü õPØ .ôõG»ø þØºo þLw þÝýPƒwçƒK

rO þðBÜºqôõPèõÜ ô rO þðBÜ»ñÈõ„ ß»ýÉW q»ø q»â»C .QÉPw»G»C ºô»ñOBùðBì þO»üBw»Ü þðAlðB…ýK ½G QÉG»ø þÜ»üBíÉø »ðBñÈõ„ ºq ½W ô»è ßq ½ü õýð Aô»C »ñÈõ„ ô»C »è Á õHð»PxýC »è ...îýñýG Ak»OBÜ ô»è »Ü ôõG q ¼ s ,ºô»ìôõGôõG ÞƒÉƒðBƒì¼ o þƒñƒýƒwôõƒð ÿ qBGq»w ï»ÝðBýG ôõG»C »Ü ôõG»ø †ýP„ ô ïôõHOô»g»ð ôõG RBÌ»w ê_ »Ü ÿºô»C îðBÜºôB_ BP…ýø ïÂ»G ,ïôõGô ôlðBì q ¼ s »Ü krÜ»C Qw»ø ïAô .òýñýG ½G ó ôõH„¼ q»K ºq»HÉw ô»C óAõƒÉƒð »ƒè ô îƒÝƒÉƒñƒÈõƒ„ »ƒè Þü tð ß»ýüBìqBO »è »ðAô ô s ô»G Ak»ðBPw»g Bùð»O »Ü Qwºk »PÈ qk»C îÝÉéýéÜ ô ºô»íG»C Alìq»Gô q ôºk »è »Ü »ýýð »ýýPwAo ô»C þø »í„»ðÂBü»g ô»C ôõì»ø þø »Ý¾»G ,îñýHü»C óBü½Ü »OÂô ï»C q»w»è ºq ¼ s þÝÉðÂBw »Ü óBÜºq ô»â »ñÈõ„ ôõì»ø »ãðºo .ºô»ì»Ü»C ºq ½W ï»C ÿºô»ðBñÉøq»G»g»G ÿ ½ø »ñHƒG .»ðBOÂBü»g ôBð »G »ÜºqBü»w ÿ qAõw»ƒG ÞƒÉƒOBƒÜ þðBÜºqAlPgºqk »ìBØ»ƒ„ ô óBƒÜ»ƒìBƒØ»ƒ„ ÿºô»G ïôõH„½hÕü»Ü òýP…ü ¼ o AlñOBùðBì »Ü ÿºô»G krÜ»C ïkq ôAq»G ô þñýHì»C »Ü »G ïôõH¾õÝXðõÜ òì .îñýHýG ïôõG óAô oºôB_ ô ïBØ»„ ô»C þP…K »è ÿ»ðBP„ ô»C þñýñýG AlÝÉOBÜ»è ,ôõGAkqB„»c óBü½g ºô»ðBPw½„ »G òGAkô»g »è ÿºô»C ßºô þìAqBC»G þÝ¾»g ÿºô»C ßºô òP…ü ¼o»C AlðBü q»w»G ÞÈ q ½W ...ó ¼pG Alñü ôBø þðAô»„ þÜBðô ô o rÈ u»G ô»G ºô»ðAoõw ô òü oõhÉè »è ï»ÝƒÈ oôBƒø krÜ ÿ qBýñ…ÉK †ýÝÉOBÜ ,ôõG ßçýø AkºôBð .þ¾»â»è ïôõGAoôBø òì òýPwºõG ókrÜrü»w »è q»ƒø ß»ƒð îƒðBƒÜºôBƒ_ ÿBðAõO þðBwBC »G q ¼ s »Ý¾»G ó ôõG»C»ðrÉO q»w ºô»ññÉG ‡»ðBP„ ô»C ôõG»ø óBüºô»C q»Gôºô»è q ¼ s ÞÉðÂBw »Ü óBü½g ÿ ô ô o ô»ƒC R»ƒðBƒð»ƒO ,ºô»ƒðôõƒGkrƒÝƒÉƒè îƒ¾Bƒü»ƒg ô»C þðkrÝPwô qk þP…K »ƒè þƒ„»ƒðBƒPƒ„ ôõƒGAlƒìqBƒü pƒG .ó ôõƒG ºô»ƒì»ƒðBƒƒOÂBƒƒü»ƒƒg »è Bùð»O þðAtì»C »Ýðõ_ :îG óAôArÕãñƒw îðAõO»C ºô»íðôõGqAôºlÉìõC ô rG»w ÿ»ãÈ o »Ü ÿ»ðBPw½„ ô»C þP…K »íð»ü»ãG ï½g »ðBÜôk ,Ë o»K»C ÊO Akq»w»G ÿ»ðAu ¼o þðBüu »„¼ rÔrâq»Hì»ø ,óBÜºôõOô»Üo»K ô ßõ`G þðBÜBñ„BC »ìBØ»„ ÿAr_ ô óBÜ»ýüBwBC QÉGAô q»â Rô»C ï½g»G .ßq ½ü õýð þc¼o ôõì»ø ½G QÉð»ü»â»C ºq ô»â þÜ»üBðBì »ì»C ºq ¼ s þÝÉðÂBw »Ü ï»ƒðBƒüBƒü sBƒPƒð»ƒÔ ô»ƒC »ðBg»¾BG ÿ q»HÉw ôBð »ƒè ºõƒýƒðAõƒPƒðBƒü»ƒð óBÜ»ìBØ»„ þ_õw q»w »è ô óBÜºpGq ô»ø ô ßBO »P„ ô»è Bùð»O »Ý¾»G ,ºôºqºk »ñÉG ïrýG »Ü ºô»O»ðô ôkrÝƒì½ƒÜ Ak»ƒðBƒüBƒùƒð»ƒO .ºô»O»ðô ôkrÝÉè óBýO»Ùük Bùð»O îðBÜºôB_ ºq ½ƒXƒì»ƒG òì .þñýG»C óBý…ýðBÜ»P„ »Ý¾»G ,Ak»C»ð ôBƒð ÿ q»ƒÝƒGBƒxƒƒc ÿ rƒƒÉƒƒìBƒƒC ô ºlƒƒð½ƒƒw îxýK ÿ ¼ o»K ,þƒñƒýƒG îƒðBƒÜ»ƒðBƒhƒñƒü tƒð»ƒG óBüAo »Ü þñýG ºô»ðÂAlñì ô»C þPwºk»ƒG »Ü ÿ pw»C óBü»ðAqBü»w ô»C þìBW ô krÜ»C þðAôBýK ,óBPwºô»C AlðBÜ»ìBØ»„ ÿ»éýw »è ,þñýG îÉK»è ó ½éüBð ÿ ôÃÉK ô Rq õÜ Á ½PðBK ÞÉðºlÌ»ì »G »Ü ÿ»ðBðõÔ»è»O ÿ»ñýGBÜ ô»C ,óBÜºqAõük .Bwrƒýƒâ»ƒCAk óBƒýƒðBƒÜ»ƒK ½ƒ¿ƒâ ÿºlð½w ,ôBÝ„ ÿ»ƒ„õƒ„ ,óBƒÜ»ƒPƒ…ƒg þO»g ,óBÜºoBG þÜBðô ô o ,ºô»ñÈ u õÜrâBC ,¼ q ½GqBì ô æ½Ü BÜ½Ü þìçÝü o ,ºô»ñü o»K ,óBÜ»â»w ,óBÜ»Pgºqk ,òýwôõƒðqAõƒük »è»K»G ÿ»ðBhP…É_ ô óBÜºkqºs »ýýxÜ»O òì ÿºô»C krÝíPw»ø ...þñýG ïq»hÝÈ o»G ÿ qBÜºkq ô ,ºôõG ÞƒÈ q ½ƒÝƒük »ƒìôõƒýƒñƒýƒG ºqAõük ,óBÜ»ðAl¿Gs ,óBÜºô»ñƒÈ u õƒÜrƒâBƒC óBÜºrýG ÿºôArÝð»K Ê¿PƒG ô óBƒÜ»ƒPƒ…ƒg krÝíPw»ø Bøºô q»ø .òÉ¾»C rO þÝƒÉƒPƒ„ ô»ƒC ô óBƒÜºq»ƒGôõƒðBƒƒg ,óBƒƒÜ»ƒƒìBƒƒØ»ƒƒ„ ókqAõg»C Êè óBíðBð »Ü ÿ»ðBðAq ½Pƒxƒü o ô»C ïºk »ðºlG þ„½g óBì»ø Qxü õðBü»C ô»C ½G ôõG óBì»ø óBìôõì»ø »Ü ÿ»ðô»g .ºqB„ »G î…ýðBÜBü sBPð»Ô þðAõO»C ï»ƒð òƒì þÝÈ oõÜ .óBÜ»ðBxñýC ½G òGºõÉ„ óBì»ø þãÈ vØ ô ïq»_ þÝÉO»ÜB_ ô ÿ ½g »G Yð»â þƒÝƒÈ q»ƒw »ƒG q ôõƒw ÿ ôArƒPƒw»ƒG lƒƒðõƒƒO Á»â»è ô»¾»Ø þüBwBCBð þÝÉðu ,ºôºôAr„BO ºô»¾½PðBK ô R»ÜB_ »G ÞÈ ôBýK ,Alü»Ü»`Ü Þü tð ºô»ýýðBÜArÉg ºôBãð»ƒø ô ÿ ½ƒg»ƒG þÝÈ qºkq ½Ýü o ‡ºo þÝÈ ôBýK ,îÉè ºôºõG»C äðºo þÝÉðu ,ôõG ºô»Pwºk»ƒG ÿºq ô»ƒâ

qkBØ Aõýø :ºô»ýülüõw »è .ô

“

ßõìBK óBøqõC

þÝü q»ì»C ÿq¼s þÝÉðBÝ¾»g ÿºô»Cq»G»è »_ôBð ô ôArÝPwôqk ºsBO »Øõ„ ô»C ôBð»è Akºq»Ùð»C þðBÜ»Üºo»â ÿ»ðAôAlÉKAõg »Ü þ„ºô»Cq»G»è Bøºôq»ø ,ôõGq»w»è óBüôB_ óBüu»C ½G ºôºôõGkrÜôÃG óBü½g ÿq»Gôqôºk»è óBýP„ ÞÈlð»ø þÝÉP„ òürP…ÉÜôôsºqBC .ôõG †ÉÜôôsºqBC »íÉC óBÜæ½ÜBÜ½Ü þ¾BO»G ÿõPØ »íÉC ½G óBÜ»ýýÝüq»ì»C BÜ½Ü Rô»C óBíÉK »Ü ôõG AlÝÉOBÜ»è Bð»C ºô»ýü rPÜ»ü»G óBí¾BK ô krÜ»C ô òƒü qBƒG»ƒC AlƒðBƒìq»ƒw»ƒG óBƒÜ»ƒOBƒíƒƒ¾»ƒƒø ô ‡q»ƒƒK AlƒƒÜ»ƒƒƒüæ»ƒƒƒG óBƒƒƒü»ƒƒƒÜ»ƒƒƒü q»ƒƒƒø | .ºô»ðõG»CôÃG ÿ qAôBø ºô»Ü»ð½Ýè»G q»w »OBø îÝüAk q»ø" ,"!òý_ þÝü q»g ºô»C" :òükrƒÝƒÉƒè |!".ºôºq ô ôu »ðqºô BPxÉC ,QxgAk ÿ»Ü»ð½Ýè»G ÿBâqºk îÝüAk »G »Ü Ak»OBÜô»ƒè óBƒíƒÜô ôkq»ƒø ‡»ƒíƒÉƒC òü ôõHP…ýðAk ºô»ýýO»¾BW»g ô þðB…È q»K ÿAq»OõÜBO ÿºôºqAõg »ñOô»Ü »è óBíÈõâ »Ü Q…ü»ãÉO B„BK ÞÉOBÜ .ôõG óBÜ»OBí¾»ø ôBð ºô»ñýÉG rO þÝÈ qBW òýƒðAõƒOBƒð »ƒíƒÉƒC óAk»w þñP„p¾»ø »G krÝýPwºk ,»Ü»ð½Ýè»G ô»C .óBü»Ü»Øõ„ ÿkq»C q»w ½G RBí¾»ø »è þðBíÜô ôkq»ø rO ÿºlñƒÉƒø »ƒØ»ƒO»ƒØ»ƒO òì ÞÉOBÜ †ü rOAôk .lðAô o Alü½g ÿ»ÜBãÉW Ëô»è îÝüAk ô òü ôõG Bùð»O ºô»¾Bì»è ï»ÜArG ô ºq ô»â q ¼ s þÜ»ýý„½ƒhƒ¾k ÊƒG»ƒG ôõƒG»ƒð »è óBíðBÜ»OBíƒ¾»ƒø òƒü ôõƒ_ þƒãƒðºlƒÉƒG»ƒG AlðBì½g óAõÉð »è ô ºô»Orã¾»ø »Ü»ð½Ýè»G | .krÝðBí„»GAk óBíÝüAk ÿ»ƒÜ»ƒðBƒìq»ƒÔ rƒOAôk ÿ u ¼ o †ýÝÉOBÜ ,ºôºqºk »ñü õ_»ð ô BñÉø ÊW»G ºô»ðBì½g ÿ»ãÉW»è »Ü»ð½Ýè»G ôBð »OBø B„BK | .krÝÉè óBìqAôBø ô ÿ pH¾»ø óBìq»w |"Hey boy, do you want to exchange? ô óBì½g þðBÜ»OBí¾»ø ï»ÜArG ô òì ÿAôk ,AlðB…ýK óBíðBÜ»ÝýìArýw »OBí¾»ø ô ôk .AlüBâqºk»è ô ºôºqAõg »OBø »Øºk YñÉK ß»ü †ü ô»C ô »üAk óBì½g ÿ»ðAô»è RBí¾»ø ½G ÿ»ðBýÝü q»ì»C Bø»HðArâ »OBí¾»ø ô»è äñ_ óBíðBÜ»OBí¾»ø þƒãƒðºk ÊƒG»ƒG .òƒýƒOrƒâAo ‡»íÉC ô òýOõÉK ÿ ½g ÿ ôBð ô»C ô ºô»ü o½â .RôõÉK óBíðBì½g ÿ ôBð »íÉC óBíðAõÉð ÿ»ãðrâ ºô»ñü o½â ô»è ÊG ºõýð ºôB_ ,»ü þG½G ÿ ôBð ô»C »Ü óBíýðAs ÿ ½ðu»Cq»w ô ó ôõƒG òƒýƒ„ þƒðBƒÜºôArƒÜ yýK »íÉC þðBÜ»¾½PðBK ßºô þ„»Ü»¾½PðBK ºôºôõ_ ô ºôºq»w ºôºkrÝüAo ôBOrK »G .ôõG .óBü½g ÿ»Ü»Øõ„ ½G 1985 ßq ½ü õýð ßq ½ü õýð ½G îðôõ_ ÿ qAõw »G ï½g þÝü tð þÜ»ƒýƒÈ oôBƒø ºô»ýük»ð»Ü ÿ»ðBg»Ü¼pÔ »è ÿ»ÜºqBü»w »G »¾»ø»G òýéÜô rG ½G BãÈ o »è .þìlðBü»â »Üºo»â :ÿæ»G þìkrG AkqB„ ÿ q ôºk ÿºkBW »ðBhñü tð»G ô óBÜ»ýýP…g ºôõðBg ô äð»P¾k »è ...AlðBÜ»c¼ o ÊG ºôõðBg ô óBÜ»ð½ƒÜ ºqBƒƒWqBƒƒW ºô»ƒƒðBƒƒì»ƒƒC ôõƒƒì»ƒƒø þƒƒPƒ…ƒK ,Rô»Ü»Cqºk òOBùðBì ÿBíÉø »è ß»ü»Ýwô rO ï½g òì »Ü ôõG»ð »Üq ½ü õýð ô»C »ì»C ïÂ»G AkBü ô»è q»ø »ü½G .îñýHýG ôõGkrÜºkBìBC ½G þéÜô rG q»ø Bùð»O ßq ½ü õýð »Ü îP…ü»ãÉO Alì»ÝÈ q ôBø ÿ»Ü»Øõ„ »è îðBÜBPðBW .»ýýð ArÝPwô qk þüºôBØ ÿkq»G »è »Ü Q…ÉùÉW»G ô ºôºkqAõƒg óBƒìBƒ_ ô q»ƒw rƒOAôk ,ôõƒG ôBƒƒð»ƒƒG ÞƒƒÉƒƒOBƒƒÜ .Bƒƒ…ƒƒÉƒƒÜ óBƒƒìºq»ƒƒãƒƒW BP…Éø Rô ï½g»G ºô»ìAoõw Ak»Ü»ðBíOqBKBC þXðBìBC ô qBÜ :»ƒýƒýƒð ßq ½ƒü õƒýƒð ºrƒÉƒC rOºôAô ÞÉì»Ü òì þðBÜ»ðô»g ô »ñýØ»PwAo .ºô»ÜºkrK ÿ q»wô»C ºôõHOô»Ü ,ôõG ºq ½ƒƒƒg ô»ƒƒƒC rƒƒƒOAôk ÞƒƒƒÉƒƒƒOBƒƒƒÌ»ƒƒƒƒw »Oô»ƒÜ ô ôºôõƒGo½ƒ„ u ¼ o ÿºvƒÈ qkô q ôk AlýƒéƒÜô rƒG ÿ»ƒÜºkrƒK q»ƒw»ƒG .ó ôõƒGAôBƒC »G òýéÜô rG »Ü ÿºkrƒK ô»ƒC ,òƒýƒPƒ…ƒü ¼ o

Bƒøºô q»ƒø ,ôõƒHƒÉƒè ÿ qBƒPƒxƒè»ƒC ÿ»ƒÜqBƒƒì ô ‡½g þOçÜõ„ ,þK êÉC þðAô»Ø òü rOºsBO ÿ qBü ô ókqAõg ô vØ ÿ»Øô»O ,‡½ƒgBƒð ...óÂAlñì yÝÉÔ»C þðBÜôk þÜ»ìõP„ ÞÈlð»ø ÞÈlð»ø ïºkq»G»è ºô»„ºo ÿ oAsBG ÿ»ãÈ q»è óArƒƒâ »ƒƒG Akºq»ƒƒÙƒƒð»ƒƒƒC þƒƒƒðBƒƒƒÜ»ƒƒƒðBƒƒÜôk ÿAlü»„ »Ü ,ï»ÜArG ô òì .ºô»ðAr„¼ rÔ»C krÜ»C Rô»Ü»„BK óBìºqBK ,òü ôõG òÉOBí¾»ø ô»è ÞÉÜ»ü»è óBíýÝü q»ƒì»ƒC þƒOBƒíƒ¾»ƒø ô Bø»HðArâ ÿkq»G õÜºô »íÉC ,ÿ pÜ»C »ðBðBÜôk óBì»ðBýLw »ýü»„õ„ »OBí¾»ø ô»C ÿ rü»w þü»„õ„ »ýÜq õO »OBí¾»ø ô»G kq ôAq»G krÜ»C .ó ôõG»ø »Ü rO ÿ»ðBýÝýìArýw ô óBì»Ü»ýýƒÝƒü q»ƒì»ƒC ÊƒwôAqk ÿ oõƒÜ kqºs þÝÉwBK ÿ qAõw»G ÞÈ u ¼ o ôõƒì»ƒø ßºô ºkqºs »wBK ô»C ,»ðBhGBOõØ ½G ôõ_»C rOAôk »Ü ó ôõGAô rO ÿ»ðBwBK ô»C óBì»ø .AlðBÜ»ýýÝü q»ì»C »íéÔ »è ß»üBíÉø »G ó ôõG þOBí¾»ø †ü ô»C »Ü þðAtíÉK óBƒýƒÝƒÈ u ¼ o þÝÈ oõÜ ô»C .»ü»ø þÝü q»ì»C þü»„õƒ„ »G þ…üvØ ,ôõG »íÉC þð»ì»OôBø ô ôõGBùð»O .ºôºõGkrÜ Rq õÜ þÝü q»ì»C þÜ»üºõÉƒ„ »è »Ü ôõHýñýG ÿ»ƒíƒÉƒC †ƒü ô»ƒC ôõƒGqBƒük ÿ ½g ½G ô»C ,òü»Ü»C òÉOBí¾»ø Ak»Ü»`gBG .ôõHü pÜ yÜ»ýýK þðBÜôk »è þOBí¾»ø óAk»w þÝü q»ì»C þOBí¾»ø ÿ q ½W óAqAs»ø ôõ_ºlÉK ºq ½W ô»è »íÉC »è Aq»OõÜBƒO »ƒÜ QƒÉƒG»ƒø óBíÈõâ qBW ÞÈlð»ø .ôõG»ø óBì»ðBOBí¾»ø ºô»Ü»ü»G RBí¾»ø óAk»w »ƒÜ ôõƒG»ƒC Êƒè ÿ»Ü»ƒØõƒ„ ÿ s q»ƒC q»ƒw »ƒPƒÈ vƒÈ o»ƒDƒ¾»ƒø þì»ÜArG ô òì »ãðºk ô»C ,óBƒìºôºq»ƒw .lðBPwºô»C AlðBì½g ÿ»ãÉW»è AlOBí¾»ø »è ô»C ÿlð»ì»¾ôºk ô ô s q»ø þðÂAlñì ôõì»ø ÿ q»w ÿ»¾»Ýƒ¾»ƒÜ ºôõƒG þP…K »è »ðÂAlñì ô»è ÞÈlƒð»ƒø .ßºo»ƒâ ÿ ô ô o»Gô ô o ô ºô»ðôõG»C½Ü ºô»Ü»`gBƒG »ƒñƒOô»ƒÜ»ƒƒC óBƒƒü»ƒƒÜ»ƒƒØõƒƒ„ ÿºq»ƒƒXƒƒð»ƒƒK |:ókrÜqAôBø |"Hey,boy! óÂAlñì ÿ q ¼ s þÜ»ýýðAô oºôB_ ÿAôk »G ô »Ü»ð½Ýè»G »OBø»C ôõG»C Alü»K pK»ƒè ½G þOBí¾»ø ÞƒÉƒãƒñƒ_ »ƒG pƒK ºô»ƒýƒüºoõƒO ô»ƒC .ºôºqAõƒg »ƒüAk»ƒDƒÈ pƒƒÔ óBƒƒÜ»ƒƒ¾Alƒñƒì »è óBÜ»¾Alñì ó ½_ »Ü þñýHü»C ºôºq»w»è ½G òÉð»C ºô»ƒýƒü rƒPƒÜ»ƒü»ƒG ÁBƒK ºôºqAõƒg †ü rOAôk .óBÜ»ƒOBƒíƒ¾»ƒø ÿºô»ƒñƒOrƒãƒ¾»ƒø ßºô ô»C .Bì»C»ðqBük ô ºôºq ô ôu ºôõ_»C ÿ»Ü»Ý¾»g ½G ó õP¾BC »Ü ôõGBøºô ß»üB„BK þüAvÈ qk »G »Ü þ„ºqBWBðqBW ô»C !AlHÈ pÔ ô »xØ ºôõG»C »Ü»ð½Ýè»G q»G »OBø»C»ð u ¼o ÿ»Ü»wBK »üAõâ ,óBÜ»¾Alñì óAõÉð þwBG Á»â»è kõgBü ÞÉñÈõ„ ½G þPÈ ôkrG »ðBhGBOõØ »Ü †ü rOAôk .ºôõP…ü ¼ o AlýÜôBG ô ÞüAk »OBø»C ÞÈ u ¼ oBð u ¼ o ôõì»ø ºô»üAo»â»C »üAk»C Ë pÔ þðBÜ»OBí¾»ø ô »Ü»ð½Ýè»G q»w Ak»Ü»`gBG ôBð»è †ýðBÜ»¾Alñì ô ºôºqAõg Á»â»è ókrÜo»„ ô óBðºõÉL¾BK »ñOô»Ü»ƒC .Alü rPÜ»ü ï»C Ak»ƒðAô oºõƒýƒðAôk ô»ƒè ÞƒÉƒÜ»ƒü»ƒè ºô»ðBü½g þƒ¾Bƒì »ƒè ô RBƒø óBƒì»ƒüBƒ„BƒK .»íÉC ÿ»Ü»ð½Ýè»G ôBð »üAlÈ rÔ þðBÜ»OBí¾»ø »ƒðBƒOBƒíƒ¾»ƒø ô»ƒè q ¼ s ,ÿ qBƒG»ƒC RBƒíƒ¾»ƒø ôBð ½G ºôºqAõg »ñOô»Ü»C ô ºô»ñüs»G»D¾»ø ºô»è þðAõPðBì»ð ï»ÜArG ô òì .»Ü»`gBG ÿ»Ü»ð½Ýè»G »è q»ø »ü½G òü rãG óBì½g rOBüs ô ºôºqAõƒƒg »ƒƒüAlƒƒðBƒƒìsBƒƒG ºô»ƒƒƒðBƒƒƒì½ƒƒƒg óBìo»„ .óBüºô»ñOrã¾»ø »G krÝðBíPwºk

AlðBÜ»ýýÝü q»ì»C Á»â»è ïqAlük ï»Ü»ü Á»â»ƒè òƒì ÿ qAlƒük ï»ƒÜ»ƒü þƒÜq ½ƒì ô îý¾Alñì þüBùð»O »è AlýÝü q»ì»C þðBÝ¾»g ÿºôB_q»w ºô»ðBÜ»ýüAôk»HÜ»ü »¾Bw ô»C ô ólðAõÉ…Éèq»w »è ó ôõGpK »Ü ºôõOrâ .Qgºõ…ÉK ÿ qBü pG ºô»ü»ÜºqBÜ ÿ ½ø»G îÜôBG 1961 þ¾Bw óBíÜ»ü»Øõ„ Ëô»è ,ºq»Ùð»C ½G ºô»ýýPwAõâ »Ü ôõHOrâ AlÈ rÜ þƒÜ»ƒü»ƒðBƒg»ƒ¾BƒG ôBƒð»ƒè »è ,ôõG qB„ ÿ»`gBG òü rPðAõW q»HìAq»G ô»ƒC ÿ ôArƒÝƒPƒwô qk rƒü»ƒƒw þƒƒÝƒƒÈ s ô»ƒƒc .krÜ»ƒC óBƒü»ƒè»ƒì ôõƒØ ô ôk Ak»ƒü»ƒ`ƒgBƒG þÝü q»ì»C óBìºôºq»w þOBØ þðBÝÉwôAqk Ak»Ü»WAo»â »è óBýñý„ þÝÉPÉéÔ½„ .ó ôõG AlðBü»Ü»Øõ„ »è †ýÝƒÈ qBƒWqBƒW ,ôõƒG»ƒø »G »íÉC .ôõG óBýãðºk »ãðºk »è óBíÈõƒâ | .ôõG óBü q»w»è óBìôB_ ºô»O»Ùük »è »ƒýƒýƒð ÞƒÉƒ„»ƒG ó ôõƒGq»ƒw»ƒèôBƒ_ óBü½g óAô»C »Ý¾»G ,þÝü q»ì»C ÿ q ôõPèõÜ óBíg»üBG ÁAlñì ÿ»íÉC .ôõG q»w»è óBü ôB_ þðAu ¼ o ÿ»ƒðBƒíƒéƒÔ ô»ƒC »ƒÜ Ak»ƒC»ƒð ºô»ƒG òýÝü q»ì»C þíéÔ òýñýHðBì»C óBíì»…Ü»ü äðrâ »íÉC ½G ÿºô»C »Ý¾»G ,þxðºq»Ô óBü þÈ o»è »Ü ôõG »ýýKô q ô»C ºq ôõPèõÜ ô»C ôõG .Q…ü»â»C óBíÉK ºô»ðBýðBÜ»wôõðrÈ u ÿ q ¼ s þƒÝƒÉƒðBƒÝƒƒ¾»ƒƒg ÿºô»ƒƒCq»ƒƒG»ƒƒè ô ôArÝPwô qk ºsBO »Øõ„ ô»C ôBð»è þÝü q»ì»C Akºq»Ùð»C þðBÜ»Üºo»â ÿ»ðAôAlÉKAõg »_ôBð Bƒøºô q»ƒø ,ôõƒGq»ƒw»ƒè óBƒü ôBƒ_ óBƒü u»ƒC óBƒýƒPƒ„ ÞƒÈlƒð»ƒø »ƒƒÜ þƒƒ„ºô»ƒƒCq»ƒƒG»ƒƒè ½G ºôºôõGkrÜôÃG óBü½g ÿ q»Gô q ôºk»ƒè òü rP…ÉÜô ô sºqBC .ôõG †ÉÜô ô sºqBC »íÉC þ¾BO»G ÿ õPØ »íÉC ½G óBÜ»ýýÝü q»ì»C þÝÉP„ .BÜ½Ü Rô»C óBíÉK »Ü ôõG óBÜæ½ÜBÜ½Ü ô ºô»ñüs ¼k óBì»C AlðBÜ»¾½g ÿ»Ü»ð»O ôBð»è »Ø»è»G †ü qBW ÞÈlð»ø ,ºô»ðkrÜ»C óBì½Ü ô»G .ºô»ðkrÜ»C óBíðBK ô óBü q»w »ñü õ_»C ôõGkrÝPwô qk óBíÜ»ýü qBü »ðÂBO»G ºôõPØ óBíðBÜºôõPØ ,»ñÈ ôõPØ ôõPØ Rô ô»C óBíÉK ô ßõ`G þü½éGBO »G ókrÝðBì»C ô ÿ pG»C ,BñÉø»CqBÜ»G ºqBK õÜºô óBíðBý…ýðBÜºq»w ïæ½Ü BÜ½Ü »ð ï½g ½G òì týâq»ø ïÂ»G ô»C ôBð»è î…ü rO þÝÉP„ aýø »ð ô ºôºkqAõg | .krÝ„½ð Ak»ðÂBO»G ºôõPØ þXð»â þÝÉðu Ak»ðBØõ„ ô»è ÞÉÜ»ü»è ÿ ôõPØ »…ýì»ø »Ü Büu»C þÝü q»ì»C þðAõW Alƒü»ƒÜ»ƒ¾½ƒg ÿ»ƒÜ»ƒð»ƒO»ƒè óBƒìæ½ƒÜBƒÜ½ƒÜ ÿ»ÜºkrÉì óBýÝÈ u ¼ o ÞÉOBÜ .ºô»ýü s ¼k»C ÿ oõg»C Êè AlðBìæ»G þñíÉø »G ÿ»ÜºqBü»w ,òýñÉPwºõG óBì»Ü»ñÉ¾½HPÔ òükrÝÉè ÿAô óBíýñýG »Ü òü ôõG äƒðºlƒÉƒG óBƒìôõƒì»ƒø q»w»è ºô»ÝÉñ`ØºqBÌ þÈõO »ƒG ÿ»ƒÜ»ƒðu ½ƒG þƒPƒwºk ô ºôBƒPƒwºô ºô»ƒÜ»ƒð½ƒÝƒè»ƒG ºôºqAõg »è þ„»ÜºkrÉì ô QÉñÉ„ºô»CAo ºq ½ƒW ô»ƒC »ƒíƒÉƒC .Ak»ƒDƒ¾»ƒø ½ƒƒG þƒƒ_Bƒƒì þ_q»â .ôõHýñýG AlíéÔ »è Bùð»O óBì»ðBð»íük »Ü þwBð»C óBìºq ô»â þÝÉðBÝ¾»g »íƒÉƒC týâq»ø ïÂ»G ,Qxü ô»D„½g óBýü rPÜ»ƒü ôArƒÝƒ„BƒC»ƒG AôBƒC ó ôõƒHƒýƒñƒýƒG»ƒð óBƒíƒƒÉƒƒè »ƒè Qƒ„qAs õƒâ AlƒðAôõƒì»ƒø ÿ ôBƒ_q»ƒƒG»ƒƒè .ó»ÝG óBü½g þÙ„»Ì ô þüºkõwBC ÿ»ãÈ o»è óBÜ»ýýÝü q»ì»C »Ü»ƒìõƒPƒ„ ºôBýwBð þO»ìqBü»G ô óBÜ»Üq õO »è ÞÈlð»ø ÿ»üºq ô»â »ðBÜôk ô»è ºô»ðBýðBÜ»ýýÝü q»ì»C Rô»C óBíÉK »íÉC ôõG yÝÉÔ»C ÿ ôBð »Ü ôõG»Ðºk»Ø ,ºôºqºk »ðArñÉø»C ,yÜ»ýýƒK ô»è .RBÝG ÿ oAsBG Ëô»è ßq õƒO þƒÝƒ¾»ƒg ÿ qBü ÿ ôÃÉK ,Q…ÉñG ,yñýƒW :»ƒðBƒÜôk

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

?ºô»PÉwõñG AlÝÉHÉƒPƒÜ »ƒè þƒðBƒÜ»ƒýƒü qºôºrƒýƒG þƒPƒwAq»ƒG ï»ƒC QƒÉƒ¾ºlƒýƒÉƒK †ƒýƒƒñƒƒwqºlƒƒð»ƒƒC »è »ýýPü rG ôºô»Oºõƒýƒwõƒð þƒðBƒÜ»ƒýƒü qºôºrƒýƒG Ak1843 »è »Ü ,)»Ü»ñü r„Bð »ýü ôArì( þÜ¼ rý_ .ºô»OºôArÜôÃG þð½OqBÜ îéýÔ þñýñýG »è q ¼ s þÝÉðÂBw ÿAôk óBìôõì»ø ïAkºoºôBG ô»è »Ü ,)»Ü»„ºq »ýü ôArì( îéýÔ ô»C ÿ rü»w ÞÈ qBWq»ø îýðAs òì ,»ðBìõýñýG îñwqºlð»C þðBüu ÿ rü»w Aô»C ,QÉGkrÜ ï»ð½OqBÜ ïô»C ÿ»ìBñðBü u îÉ¿G Ë rÜºk kõgBü .ºô ôkrÜ îÝÉÜ¼ rý_ ÿ rü»w Bùð»O BƒOAô .ºô»ƒO¼lƒñƒÈõƒg zBG ºõÉè þýØçg»C ÿ»ðAô ÞÈlð»ø »Ü ,ºô ôkrÜ»ð ½G óBíñOrâ rPÜ»ü »è tÈ q þwBG kõgBü ,QÈ rÝG þãðºq ôºôºqºk ÿ qBÜô q q»w»è ÿºô»G ,|RBÝG ô|òýñÉÝ…ü»ð ô|òü»Ü»ð Þü q»O rO ÿ ô»C ...ô|QxÉK | .òü»ÝG Á õHØ óBíðôõGsAôBýW òwqºlð»C ÿ»Ü»Ü¼ rý_ »ðBìrýƒG ôõƒì»ƒø »Ü ,»üºô»ñü r„Bð ô|‡ºq þÜ»ýü ôArì ÿºqBG»è .ó»ÜBð þO»ýÈ oôBø ô|ó»ÜºlÉK ÿ»P¾Bâ óAôõì»ø ,QÈ pÔºk ô|QÉGºk ºq ô»â ÞÉOBƒÜ rƒOAôk ïÂ»ƒG ô»C ÿ rü»w BO ó pH¾»ø q»w òGºkqB_Bð óAôõì»ø .QÈ pÔºk AlðBü q»w q»w»G ,ó»ÝG »ðAõW »ýü ôArì rOAôk »Ü ,Â½ØBð ô|òü r„Bð þñwqºlƒð»ƒC ßºô »Ý_»G ßºô q»ø .»ðs»ì ºq»wõð ô»C »ƒPƒÉƒGºk | .»Ü»ñü r„Bð »ýü ôArì ,òwqºlð»C ÿ»Ü»ñü r„Bð »ýü ôArì þÜ¼ rý_ »Ü ,ºô»ìBñÉørýG ÿ rü»w ÿ»Ýük þÜ»ü qºôºrýG îðAsºk rP„BG»G ÿAô ô|yýgq ½G ½G ºô»PÈ o»âºk q»G»è Bùð»O .îÉ¾»ð aýø ÿ ½g ÿkõƒg q»ƒw»ƒè ºôºqBG»è ÿºlðºô»C ,»ñýwõð ï»C þýPƒxƒü õƒÉƒK þÜ»ü ¼ qk q»ø þwrO»ƒè yƒýƒgq ½ƒG :îƒwõƒðºk þ¾Bw»è QÉGºk qB_Bð ,QÈ rÝG ºô»ýýìºk»G þü ô vÉì ÿAô †ü ô»C .ºô»PÉwõñG þðBÜ»P„AkBü ,Ak1974 »ƒè ÿ»ƒPƒ„AkBƒü ï»ƒC »ƒÜ ,RBƒÜºk »ƒƒ…ƒƒÈlƒƒð»ƒƒC »è »Ü ,»üAk)BðBÝü rì»C lýw ÿBülýK ½éÝüBxñýC( .QÈ rÜºlKB_ Ak2074 þ¾Bw »è þéý„ ÿk ½âBýPðBw ÿ qBü ôBð»è yýgq ½G ,òwqºlð»C »è sAôBýW ,»ü»ø þÉè ÿ q ¼ s þÜ»ü ô ô sºqBC »Ü ,Akºô»ðApÉâ ïÂ»ƒG .ºô»ƒPƒÉƒwõƒðºk þƒðBƒü u þƒðBƒÜ»ƒPƒƒ„AkBƒü þÜ¼ rý_ ,Ak»Ü»ñü r„Bð »ýü ôArì »è òwqºlð»C ÿºlñ¾BG óBíýðAs q»â»C ,ºô»PÉwõðºk ÿ ½g þðBüu ïBXð»Cq»w »Ü ,vÈ qk êì ô|þLw o»K ÿ)ôõØ( þèõHíýw ,ÿ ½G QÈ o½âºk »Ü»ñü r„Bð »ýü ôArì þÌq»„ Bð ÿ oõÜ »G †ýñwqºlð»C ô|»ðBüB„kBK .QÈ rðºkAk ï»P„»ø þðBýPxü rÜ BãÉW Ak»Ü»ñü r„Bð »ƒýƒü ôArƒì »ƒè ÞƒÉƒPƒ„ ½G »ü»ø ß»üBãÈ q »…ýì»ø »üºô»C ,»íXðq»w R»HüBO þÜ»üBãÈ q ,òýÉ¿ýG QÈ ô»ðBìºk ÿºô»C þñOô .òOô ½G ôõG»ø óBíÝÉP„ q»â»C ,óBƒì½ƒg »ƒG ôºkBw þÝÉÜ¼ rý_ ÿBãÈ q»è þðAõO òwqºlð»C ,ºõýwôõð þ¾Alñì ½G òýðAsºkAô »Ü ,|ºô»Oq õÜ óAôõì»ø ôºô»PÈ pÉâºk ÿ ½g þðBü u þÜ¼ rýƒ_ #.RBÜºkqB_Bð ÿºô»ðlñÈõg»G

»è zBG Qxü õìºk ÿºlðºô»C ,ï»ÜBð óBýðkrÝØºk BPxÉC BO òì »Ü ,ï»ÝG rü»w q ¼ s þÜ»ü»ìBñðBüu .»ìõýñýG þwõñPwºk Rô»ÝÈ o»G ,q»Gô»ì»è ß»üºôBì þñwqºlð»C óBýPxü rÜ yðBø þƒÝƒÉƒO»ƒüBƒÝƒýƒc òHxýC( ÞÉOBÜ †ü ô»C .ºô»üAq s ¼k þÜqBíýðAk ,QÈ o»âºk òwqºlð»C ÿºkAô»ðBg þÕý„q»C )uArG þüºo»Kæ ‡»„ þÝÉO»üBÝýc AlÝÉØôlñw þñG »è »è ÿ ô sºqBC »üºô»ÝÉì½ì ÿºqBG»è ,ºô»PÈ s ¼kºk | .»ðBOõw QÉ„ Alý„½g »è ôõG Þü q»g :QÉ¾ºk òHxýC ÿ qºtÈ qBK ô rÈkôB_ »G îülðºõü»K ÊW»HPwºk .îG ÿAôk ÿlýC .krÜ ºô»ñwqºlð»C ÿ»Ü»Õý„q»ƒC ô|òýwõð ÿ sAõÉ„ »è q ¼ s þÜ»ƒüºô»ƒñƒýƒ¾½ƒÝƒÉƒè þPwAq »è óBü qBü pG óBüAsºqB„ ...ô|R»gõPwºk ½ƒG ºô»ƒPƒÈ o»ƒâºk ÿºô»ƒG ,Ak»ƒÜ»ƒwõƒƒñƒƒPƒƒwºk 1826 ½G 1822 óAõÉð»è »ü»ðAô»è ô|òwqºlð»ƒC ÿ»Ýü tð þð»ì»O òwqºlð»C ÞÉPgºô ,QÉGArwõð þƒýƒGºk»ƒC þƒðBƒü u †ƒÉƒK BƒƒOAô .ºôõƒƒG ÁBƒƒw18 .RBÜºlÉLPwºk ºô1829 »è »Ü ,òwqºlð»C þÜôBG »ƒG ,òƒwqºlƒð»ƒC »ƒüArƒÝƒ„BƒC ßºô ÞÉw»Ü »¾Bc»ì ô|QÈ rwBðºk þÔAq õg þO»üBÝýc kõgBü IÉPÜ »Ü ,ÿ vG AlÝÉO»ýýðBPwqB„ »è QÉG»ø ï»C þÝÉO»üBÝýc q»G ÞÈ u ¼ q ,|QÉGAlÉO þð½ü tÔ»è»O ,QÉG»ð ºô»…ýHÉPÜ ÿBãÈ q »è q»â»C .QÉHOô»Ü»ð kõgBü ,)‡¼ rÔ»OqBÙ„ ÿ»`Ü( þð½OqBÜ îéýÔ Aô»C | .ºõýñýG ÿ)»Ü»ñü r„Bð »ýü ôArì »Ý_»G( »è ÞÈ qBWq»ø ‡BPxÉC BƒO ï½ƒg ½ƒG òƒì Alýð¼ rPÜ»è»C þƒÜ»ƒü»ƒãƒÉƒK kõƒgBƒü ,ÞƒÈ qBƒÄ½ƒâ Aô»C ,QÉG»ø ïqAõG ô|ï»ÝG þÝÉÜ¼ rý_ þOô»ÝÈ q qBWq ¼ s ½G îðAsBð .ï»Üºk ÿºô»ðlñÈõg »G Qwºk ô ½g»G½g ,ºô»ì»Üºk òwqºlð»ƒC »ƒè rƒýƒG »ƒÜ þ_q»â»C .Alí¾Bü»g»G QÈk ½wBÝýG Alý¾»ƒâ»ƒè ô»C ïÂ»G ,QÉƒGrƒü»ƒw þƒÝƒÈkq ôAq»ƒG QƒÉƒ„ºk »¾Bü»g ô»G q ¼ s ,»ü»ø òwqºlð»C ÿæ ÿ»¾Bü»g ,ó ôBPwºô ºô»ðBü½éGBO ô»C Q…K»è »Ü ,îñýGºk ºô»ðÂAlñì þ¾Bü»g»G kõgBü ,ÁAlñì ßºô ½wBÝýG .ó ôB…ÉÜ ÿ»ñÈ ô *** ,ºôõGÂ½ØBð ô|òü r„Bð þÝÉw»Ü òwqºlð»C ôºôõG ºq ô»â þÝÉƒOõƒè óºôBƒg ô vƒÈ qk ÿºô»ƒG NArg ôºôArÝÉK ÿ»P¾Bâ ,ºôºrO þðÂAlñì ó»üæ»è òwqºlð»C »Ü ,»ü»ø †ýÜ»üAô pG .ºôArÜ»¾»ìBì ï»P„»ø þðBýPxü rÜ B„kBK þýÌq»„Bð þ¾Alñì þÜ¼ rý_ ,1842 »è ÿºô»C †ÉK þ„½g ô|QÉG .QÉHýðAs ÿ»ì»C ,QÉwõñG )»Ü»„ºq »ýü ôArì( òýðAsºk ,Ak»Ü»Ü¼ rý_ þüBO½Ü »è ô rOAôk ºqBük( õÝ¾»G ,»ýýð ÿ ôArì ,ºvÈ qk êì ô|þLw ºlñ¾BG ô»C .)º)ôõØ( ÿºlñ¾BG »G ÿlðºõü»K ,»ãðrâ òì ½G AkºrÉè ÿºô»C ÿºô»G .»ü»ø ºô»ñwqºlð»C þðBÜ»ƒýƒü qºôºrƒýƒG ÿ qBýwrK ,râ»ñgºq ÿ)zlðArG Zq ½W( ÞÈ qBW ºôõPxü õü»ð òwqºlð»C BüBC ,RBÜºlÉè ÿºô»C

.RBÜºk Êƒè ÿ q ¼ s ,AkºôAqlð½ø »_qBK ô pÈk þðBñÉø þüBO½Ü þìo½Ô :»ü»Ü»O»íÝýc ºô»C ,ºô»ýüBýñ¾k»G ïÂ»G ,»wq õØ þÝÉ¿ÉÔ òOô»Üq»w »è ‡ºo ÿ sBØ" .ó»Üºk óBíðôõGºs ô rÈõÜ »ðBñýO¼o óBíðBÜ»PwAõg ,»xLýéýÔ ÿkõg þ¿Éè þðAõW þÜ»üºô»ðAlãðºo "AlÝÉðAqBG»íð »è ,AkôBC ÿ ôBÝ„ ÿºô»ðAlãðºo õÜºô q»ø ,ºôõG ó ô ÿ ½g ÿ»Ü»ðô ô o »ñÈ ô »ì»C .RAkºk ë ½K»„ »Ü Ak»ñÈõ„ ô»è ,Ak»ÜºôBÝ„ ºôBC »è »ÜºsBØ :»ü»ÜºrÍý„ ÿ ôAô»O

QýK þ…Éì»¾½g ÞÈ sBx¾Bü»g þðBÜ»ýü qºôºrýG îéýÔ þñýñýG »è q¼s þÝÉðÂBw ÿAôk # ô»è »Ü ,)»Ü»„ºq »ýüôArì( þð½OqBÜ îýðAs òì ,»ðBìõýñýG óBìôõì»ø ïAkºoºôBG ï»ð½OqBÜ îéýÔ ô»C ÿrü»w ÞÈqBWq»ø îñwqºlð»C þðBüu ÿrü»w Aô»C ,QÉGkrÜ ïô»C ÿ»ìBñðBüu îÉ¿G ËrÜºk kõgBü .ºôôkrÜ ºô»O¼lñÈõg QƒÈ rƒÝƒ„ºk ½ƒƒg ...?rƒƒO þƒƒðAô»ƒƒè ó sAôBƒƒýƒƒW »G ÿlðºõü»K ,»ñýwôõð ºõÉ„ ï»C þðôõGôÃGq»G þÄ¼ rì ÿlük »è QÉG»ø ºôºôAkô q þÝì»_ þðAo½â ô»C q»w ºô»PÈ o»ãG ÿºô»G ,Ak»ìºkq»w ï»ƒC ÊG þÉè rPýðAô»C ,ÿ»ðAôArñýG»ð ô|ßõ`G »Ü¼ rý_ ô»è QÈ rðAõOºk ó ½_ ,»ãðrâ ÿºô»C ïÂ»G .óBâBC ?QÈ rñÉùHì»øq»G Ûºk »ðBýw»Ü ô|þO»HüBO »Ü¼ rý_ þÝÉðõìs»C »ýýð ÿ rÜõ„ k»ì»dì Bùð»O ºô»C ½g ïÂ»G ,AlýÜôBG Á»â»è QÉG»ø ÿ»ðBØºp¾k ô|Qg»w ÞñÈ rÉÔ ó ½_q»ø .þO»LÉK þðBð »OBÝýG þðAõO ô»C »è ôõG»ð tPýÕ„BC ÿ ôõGsBGqºk »ÜBƒO q ¼lƒð½ƒâ ÿ»ðBw»Ü ô»è ôõG ÞÉÜ»ü ô»C ïÂ»G ,AlPw½Ü½è½ø ô»è óBýðBÜ»P„AkBü ,óBýðôõGsBGqºk ÿAôk óBýðAõO Á»â»è »Ü ,ºô»ñwôõñG Akºq»ñÉØ½O »ƒOBƒwºqBƒÜ »è Ç¼ rì ÿºô»C Qü»ÜºlPw»ø ,Alüºô»ðlñÈõg Á»â»è ºô»PÈ sAõãüºk Á ½Ü»G Á ½Ü AlðBÜ»ìºkq»w | .»ýýØºp¾k ,Alü½g ,îÈ ôlG ºô»üºqBG»è Qxü õìºk ÿºô»C ïÂ»G ÿ qºôºrƒýƒG ô|Qƒ„AkBƒü Qƒ…ƒK þƒƒðBƒƒÜºqBƒƒÜ½ƒƒø »G þO»ýýð½_»è zBG ó ½_q»ø ,|»ýýð ºô»ñýwôõð

ô ºô»ñOô»Üq ô ôk ºqBGô ôk ,ÿlÜ»ü ÿ rýK ôºq»G ÞÈ sBØ õÜºô ô»C ,ºô»ÝÉK †ü rOAôk ô BPxÉC ßºô-ºô»ðAô»`ÉK»G óBü ‡ºo-QÉ¾ôõWºk q»ø | ï»Ýýðæ kõgBü ,»PÉGºk ô»C ½G yÝÉw »Ü ÿk þÝÈ ôBýK ,»OºôõG | QÈ o»KºlÉO þØºo »G »Ü ôArÜkBüs þÝÈ qºô»Pw»ø rOBüs ïÂ»G | óAõÉð »è »Ü ,AlÝÉðBüu þüvÈ qk ÿ ôAô»O »G ,»üAlðBÜ»ýýãðºlÉG | þðB…ýK BO ºôõOô»Ü þPwºk »Ü QÉ¿Éøºk ÊW»G »ðBì»Ü »P„ ô»C RAlG ÿ ½g ½G | ½G s ô»w ,óBÜºôBC þè½K»„ ºôºô»C þP…K »è ºô»ñGºk s q»G ,òý„ | QýðAõOºk R½g ºô ºk»ì ïqAsBC »üBÝO .ïôAqk qAsBC ,rP…ÉK »Ü QýñýHG | .QÉð»ü»âºk þÝýO¼ rýC þðBüu þükôõxÉG þüBO½Ü ÿ»ðAô»ðAoBK ô»C ÿ ôBð õÜºô q»ø ,yLýéýÔ ÿ ôBð :»ü»ÜºrÍý„ ÿkõg »Ü"ºô»ðôõGs q»G" .ºô»PÈ rwôõðºk AkôBC »è ,yPýÜ ó ½W

q»Üo½ü õýð ºs ÿqBÄ½â :ºôB_q»w

k»íì»dì BO»Ì

“

ôõG òwqºlð»C ÿkõg »Ü»ñür„Bð »ýüôArì q»ñÈõg ô|ó ôõG óBÜºôAkô q ÿ q»ÝPwô qk ô qAl„»G QÉðAtG ÿºô»è|QÉGôõG»ø ÿ q ¼ s þÜ»ýƒü ô sºqBƒC ô»ðBw»Ü ô»C þðBüu ô|ÿ qBÝðAo½â ô|äð»W þñÉùð BPxÉC Aô»C ,ó ôBüu AlüBýO ºôõG ó ½_ »ìºkq»w ô»C þPwBC q»w »O½OBø »ðAlÉK þãðrâ ÿ q õñw ï»C ô|QÔrâ ÿºqBG»è »Ü ,þüBwBƒC ôºkBƒw þƒw»ƒÜ ,ºô»ðBýýðBÜ»ýýO»HüBƒO q ¼ s »ƒýƒýƒñƒÉƒùƒð ô|»ƒ…ƒÉƒÜ

ÿºô»ƒðkrƒÜôÃƒG ô|òƒýƒwõƒð ,AôBƒCq ½ƒg »ƒè »è ÿºô»C ßºô ,BýÔArâ½üBG½O½C ôBƒýƒÔArƒâ½ƒüBƒG .òGºk rOBüs ô rOBüs QÈk BO ,òG AlðBì¼ q þÉðçíéì »ìBñðBüu ô|ÿ qºôºrýG ,Q„AkBü AlÜ»üºôBì»è q»â»C ô|þwBýw »G|QÉGôõƒG Qƒwºõƒü»ƒK ,ºô»ƒñƒýƒwõƒð ÞÈ q ½W »G ÿ»ðBw»Ü ô»C ô q»wõð ô qºôBãð»W

yLýéýÔ ÁoBÜ þðBÜ»ýÈõð ºrÍý„ ..pÈk þüBO½Ü kôõíc»ì óAôrýw :ºô»ýü týéãñýC »è .ô

,»üºõÉ„ ï»G ºôAqlñýG ô »PPxü õÉK »Ü ºô»ü»ñÈ ôBø ô»C ôBð»è Qü»ÝG »è»ì »ðArÈõÜ »PÜºq»â

| .òwõðºk AlðBì¼ q »P„AkBü ô|Q„AkBü ÿºõÉ„»è kõgBü ÿ qºôºrýG QýñýHG ÞÉw»Ü QÉ„ºk þðkrÝÉðçíéì ÁBw Êw ÿºqBG»è óBì¼ q »P„AkBü rPýÝÉw»Ü .ºô»PÉHýwôõð Ak»Xð»K rÉ„ Á»â»è »Ü ,QÉwõñG ºô»ü»¾Alñì ô»C ô|ÿ ½g ÿºqBG»ƒè ô»C ÞÉw»Ü .»ü»ø ÿ)lcõPèA( ïtýOõC þ„½g»ð þÜôBG »Ü ,ºô»PÈ pÉâºk »ðBýýxÝÉw »ýüvÈ qlPwºk Bøºq ½W ...ôAlý¾Alñì »è ÿ q»w »ýýO»ýýðôkrƒÜ óBý„»Ü»ü q»ø »Ü ,rü»w rü»w þƒOBƒøq»ƒw»ƒG | .»ü»ø ÿ ½g ÿ q»ñÈõg þñýwõð þðôõƒGôÃƒGq»ƒG ,þƒPƒ…ƒâ»ƒG BƒüBƒC »G ÿlðºõü»K ,»ðAu ¼ q þƒPƒ„AkBƒü ô|ÿ qºôºrƒýƒG þñÉùð QÈ ô»ýýG ÿºô»è ?»ü»ø ºô»Ä¼ rì þO»ýýèôtÔ ô»G ÿlðºõü»K kõgBü .QÉðAtG rPýðAô»C þðBü u AlüBýO Ak»ðBüBã¾»ì½Ü ô»è Ç¼ rì ,»ü»ø ºô»ýüBýð»O ½G ÿ ½g þOBøq»w»G ô|ß¼ rý_ QÈ ô»üºk ô|ÿ uºk QÈ ô»üºk ô»üBýð»O †ü ô»C »Ü ,ºô»PÈ pÉãG rPü ô»C kõgBü ?ºô»PÈ pÉãG ½G þÝƒÉƒÜ¼ rƒýƒ_ ÞƒÉƒw»ƒÜ óBü½g QÈ ô»ðBüºk ,»Øºk ºq ½W ï»C þðAq»wõð ô|ó»íâºk þðBw»Ü óAô»C ,òÉ¿HðBíÉK ôºô»ð»ÝGBýW

ð»wBý_ óAk

“

rO þÝÉHÉPÜ ½G ºô»ÝÉHÉPÜ »è »ðAôõOô»Üqºk yLýéýÔ ÿsAõÉ„ BüAõâ »Ü RBÜºk »íÉC ÿ»ÜºkBw »ðBíürâ q»HìAq»G »è ÿrâq»G ,ºôõG rP„BG RBÜºk ÿq»ã…ÉK ÓBð½Ø »G ÓBð½Ø BðAõO»G þÝÈlð»ìq»ðõø ôõì»ø þÜ»üºõÉ„»G ó ô»Üºkqºk Aô yLýéýÔ þðBÜºrÍý„ ,q»P`ü o þðBÜºqBÜ ÿ q»ã…ÉK ÿ»ðBÜõ`G »ýü qBÝðAo½â ô»C õÜBO ºôºqºk »ñ`G þÜºq»w »ì»C .RBÜºk AlÉO þü q»ðõø ÿ qBÜ ÞÉw»Ü »Ü ,AlÝÈ q ô ôu »è ,ó rãG þÜ»ü ôõðBg þðBÜ»OBw òýüAôk ÿºqBG»è »Ü "rÔ»G »K ½O" »è »Ü»ü»_qBK :ºôArgAk óBPws ½G »Ü »üºô»ñü ôBø ôõG»ð Qwºkq»G ß»ü»ã¾»G aýø ,AlýðBü»G »è óBü ,Ak ÿ ô ô o Ak»íÉC óAõÉð »è þ_ »Ü ÿºô»C ½G .ÊPw»Gºk ÊK þP…K ÞÉP„ ôõì»ø ó ½_ .Ak»ð ÿ ô ô o óBÜ»ãð»ø þãðºk | þðBÜºqAõük ºqBGô ôk qBW òýüAôk ½G »Ýü q»g .ÊñÉ¾ôõWºk ôBíÉW»G AktýüBK»è þÜ»ü ôõðBg ÿB„Bì»O »…ýì»ø yLýéƒýƒÔ ,ó»ƒxƒñƒýƒÝƒük þƒéƒýƒíƒýƒC õƒÜºô ÿºô»ðôõGqæ"( RBÜºk ÿ ½g ÿ qºôºkqAõ_ þƒðBƒÜ»ƒýƒü qBƒÝƒðAo½ƒâ ½G »Ü»ü»ãÈ o )ó»xñýÝük ÿ"óBPws þðBÜ¼ oºõýñ„BK/,þÜBðô ô o óBÜBOAô ôõì»ø ÿ»ñÈõ„ ô»C/,ÿ ½g þÜºôBð þüsAôBýW" þðkrÝGBxýc ".QÈ râºk ½g»è þðBüu þÝÈ rýÌB„ ô»C ,ºô»C þOBýW»è ;»ýýð vÈ qk Akô»ì ô»C ïÂ»G »G þPxü õÉK ô»C .ÿ ½g þO»HüBO þñÈ rÝÕÉO ½G )óB„¼ rg( »üBÝýO¼ rýC ºô»ðAq»Pw»G ô»è þ_ Þ…Éì »Ü RBÝG ArÝ„BC ºô»C »ÝÈ sAõÉ„ »Ü»Pwo :»ü»ì»C »ÜºuAô»Pwºk .QÉ_ºlÉO ÿ»Pw»W »Ü QÈ râºkqºô »è ,»Pw»W »Ü QÈ râºkqºô ºôºô»è ÿ rüu ,RBÜºk Þ…Éì þÕwºô

óBÜ»ýü»ðBxÔ»C »ãÈ o »Ü RBÜºk ºô»C þñýHÉO "þü»ðBxÔ»C þÜ¼ rý_ :ò¾Bìºl¾»ø ÿ rýHñ„¼o þðBÜ»ýüsAôBýW q»w»è ºkq»K õÝ¾»G ,ÿ sBwqæ»O Bùð»O ß»ð QÉ¿G †ý„»Ü R»ðBð»O q»â»C ÿ q ôõPèõÜ þðkrÜkq ôAq»G »G– ºô ôlðBÙƒ¾õƒg þƒ…ƒü rƒü u ÿ ôAô»ƒO ô»G -QwAoºôBð ÿBü qºk þðBOÂô þðBÝ¾»g ô óBÜ»ýýÔBðºlð»Ýw»C ÿºô»C ÿBíð»éHýØ þ¾Bg »PÉGºk òü õÉKºk ÊK þO»ýýðÃØ»ÌBð ÿ»ü»ãÈ o ÿ rýÌB„ ,yýìBÔ½ñüs ÿºô»C ßºô q»ø .òü»âºk þÉO ô òýðAtüºk q»â»C – þO»ü ôõOõâ ÞÈ qBW ,eýw»ì †ÉK þì»XƒñƒÉƒK ÿºk»ƒw óBý_½Ø óBýðBÜAkõg RõãðBüºk Aô»C ,òwôõñG »üBHýðAõPðBýG óBÜBãðBì þwôõñðBüºk Aô»C ,BG»ø óBýñýwôõð ÿBðAõO óBÜ»ýýwBì q»â»C ô »ü»ø .»ü»ø óBü qAk»…ü o ÿ»ðAô»Ü ô »Üºo»K óBýðBÜAkõg óBü ó ôõìs»C þÉðçíéì »PÈ ô»Üºk "Bíð»éHýØ þ¾Bg" ÞÉƒOBƒÜ »G ÞÈ rÍý„ yLýéýÔ ÞÉOBÜ QÈ ô»Üºkqºk óBì½G ,ºô»ðAu»¿„ þPw»ø .»…ýðBÜ»ðkrÜBñÈ ô ÿ q ôõñw ÿ qAkBâBC ,RBÜºk¼o Ak»ðBxÔ»C rO þÝÉHÉPÜ ½G ºô»ÝÉHÉPÜ »è »ðAôõOô»Üqºk yLýéýÔ ÿ sAõÉ„ »Ü RBÜºk »íÉC ÿ»ÜºkBw »ðBíü râ q»HìAq»G »è ÿ râq»G ,ºôõG rP„BG ;RBÜºk ÿ q»ã…ÉK ÓBð½Ø »G ÓBð½Ø BðAõO»G þÝÈlð»ìq»ðõø ôõì»ø BüAõâ AlÉO ÿºô»C òì ïÂ»G ,ó»Üºk ÿlðºs ôBð sAôBCôBø »G þðBÜºrâ»ñgºo ÿºqBG»è yLýéýÔ þðBÜºrÍý„ .îñýHüºk Alü rH„»C ó ½W »è »Ü ,îñýGºk þðlðBXðõâ ½G ,»ƒüºôºrƒÍƒýƒ„ þƒñƒýƒwôõƒð ÿ"»ƒðAu ¼ o þƒÙƒ„»ƒì" »è ÞÈlð»ø ßºô ,q»P`ü o kqApÉW †ÉÜ»ñÈ ô Á»â»è ß»üºuAô»Pwºk

2-2 ºlü o»â ,q»Ü»K r_ ÿ»C ÿ»Ü»Üõ`G ÿ»C ,ßõ`G þñü râBC ÿ sAô »ðBÝü tð ï»G ,Qýð òì þýø »Ü òü ¼oºk ÿ ô ô o ôºq»G »íÉC ÿ»ðBùýW-Bð ô»C »è ÁBO»G ,äðºpÉG :ºôBOºq»w »è ô»C ôõì»ø ,»¾ôõW þðBÝ¾»g »G ó ½_ QýðAsºk ‡BG ÿ»ðBýý„½g Qý…g»HG ÿ»Ýük ,þ„½g – Bøºô q»ø òP…ü ¼o óBùýW ,QýÉ¾ºk »Ü »PÉè îÈõâ ôõG ß»üºõÉ„ b »G ô»C »Ýðõ_ QÈk ÊK þüBO½Ü ÿlƒð»ƒHƒ¾Bƒg ÊƒG»ƒG »ƒÜºrƒÍƒýƒ„ »üºô»ðAo»â :ºô ôkrÜ»ð ÊK þPwºk BP…Éø RBÜºk þwBG ÿ»ýülðºõü»K ºô»C ,RBÜºk þñýH…ÉK )"ôõG ß»üºõÉ„ b »G/óBùýW"( ô ôkrGAo ½G þÕO»Ì ÿ"óBùýW-Bð" ºô»C ,»ðAkq»w ÊG »ü»ÕýOBƒÌ ÿ"óBƒùƒýƒW" »ýýð »íÉC þýø BP…Éø »Ü ÿºô»C ô »üAk½wBC »è BP…Éø »Ü »üºôB„ºõ¾»ø þÝÉÙ„»Ì »G ÿ»ðBýý„½g ô»C :ÿk »OBü»ð týâq»ø ÿºô»C »PÉGºk |{ô»C|} ÿ»ðBýý„½g ô»C" ,AlxýLýéýÔ ÿ»Ü»Øºk »è »ðBíÈ oºôB_ ºôºsBO ".QÉ…g»HG ÿ»Ýük þðBÝ¾»g »G ó ½_ þðAtüºk ‡BG ºô ôkrì óBü "rÔ»G þèôõèºkq»â" ÿ rÍý„ ôBð ÿ»Ü»Pxü ô»„½g ÿ rýÌB„ þðBÜºrÍý„ »è RBÜ ÿ»ñü q ¼ s ;»ýýð Akô»C þðBüu »è ÿlýC óBü þüBO½Ü AlÈõÜ»è þüBíÉø þðkrì QýðAtG »¾Bc»ì ,AlxLýéýÔ ,tÉìBDì»Ð ÿ ½g þðBÜºqBâk»C »G .ºô»PÈ râºk ÿ»ãÉW þÙýØ»c þðkrì ô QÈk ÊK þñü râBC ÿ sAô" ",q»Ü»K r_" ",ºlü o»â" ºôBð ÿ»Ü»Pxü ô»„½g ÿ ôBð »Ü »Ü»üºuBìBC "Qýð òì þýø »Ü ÿ»Ü»è½Ýƒ`ƒG ÿ»ƒC" ",ßõƒ`ƒG ÿ ôBð »ãðºo óBü ,ºô»OBgºk rýG»G ó ½Ü þðBÜºlðºôAkõg ô óBÜ»ðAô»¾BK †ýðBÜ»¾õâ ô óBÜ»ðAô»¾BK ÿ ôBð þðkrGºõÈ o»G .ºô»PÉñÉùG kBü óBÜ»¾õâ ô óBxÔ»C" ÿ ôBð»G AlýÝÈ qBOô »è yLýéýÔ .»ðBìs ÿ tÉø »G óBýPxü õÉK

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

þðBÜ»wôõñðBì¼o ô q»wôõð ô óBPwlñýø þè»Ì ½ÜBG

“

ÿ vÉè½Ü þÉw þÐBð½Ø ÿ qBÜlñÈ õg òì )ArPýì Bãýì( ÿ q»ðõø ÿ qB„ »G »Ü ,îüBHì½ì ÿ qB„ þÝ¾»g ô ïBwBü îÝÉÜ»ü òì ,ºôArwBð Bì»ñýw þðBÜºrÉPw»C ôBì»ñýw ô óBì¼o R»HüBO »G îülñýø þðAq»wõð þHÉPÜ ÿ q»ñÈ õg ïAôºkq»G .îwôõðºk ß¼rý_ »OqõÜ ‡ºô»C Á»â»è ,†ü rO ÿ qAõG ÞÈlð»ø

R»HüBO »G ºô»ðBÜºsAôBýW »ýü q»ãƒü qBƒÜ IƒÉƒPƒÜ ÿ q»ƒwõƒƒð qBƒƒW q ¼ s ,òƒƒýƒƒüBƒƒC »è »ì»C ,RAlG Qwºk »è q ¼ s þÝÈ q»ñÈõg ÿAô Büu ½è»ñÜ»O ºôºrO ÿ»Ü»üæ »è ß»üæ þHÉPÜ »G þðBwBC »G q ¼ s Þ¾»g »Ü ºô ôkrÜ RBãG rO þðBOÂ|ô ÿ rO þðAq»wõð ÿ týéãñýC .AkºôBì òü rPOq õÜ »è |,úüºô»C îÉ¿ýG AlýüBO½Ü »è ºôBì ÿºô»C þð»üB„ )†Üæ ÿkBG( ÿ»ü»Pwo ô»C »Ü ºqBýwrK þðôõ_AkAôk»G ï»C þðBñÉøBO½Ü»G óBý„BG þHÉPÜ ô q»wôõð óBÜ»ýülñýø ,ÊG ô ÿ qBýðAs »ƒG òƒPƒ…ƒü»ƒâ ïÂ|»ƒG ,»ƒü»ƒø »è ôBC »Ü »üºô»C ßºô ,‡BG þìBXð»C |!?þXñÉ¾»ø ß»üBü qºk

»G »Ü »ü»ø óBí„BG ÿ q»wõð »íÉC »Ü îðAsBð ,òwôõðºk ÿ týéãñýC þðBƒìs b »è ô ó ôArwBð lð»_ Býðôk þPwBC q»w»è þðAq»wõð þðBÜ»HÉPÜ ïÂ»G ,óAlÝÉPwBC Bñýì»C ,RBâBG óBPý_ ,Bãük»C tÄAq»C( ßºô »G )AqlðB_ ïArÝýÄ ,q»üBð BPýð»C ,‡½â òHÉPÜ þ„BG q ¼ s ÿ q»wõð òì þðôõ_½G .ºô»Ü¼ oºôBð ô ÞýñÜ»O ÿ ô ô o »è Ak)qBìõÜ ÿ vðBì( ½G ïqBýwrK Aôk »è ô»OBùÝÉK ô ÿlð»ì»¾ôºk þÉƒK »ƒG :þƒOô þOÂ|ô þðAõP…ýðAk ÿºvÈ o ,þãðºo»ì»ø |,ûôºsAôBýW ÿ oºôBG ô òýüBC ÿ ô ô o »è »íÉC ÿºô»ðlñÈõƒg ïºkq»ƒG »ƒPƒÈk ÞƒÈ q õƒñƒw ÿ ½ø »ƒG »ƒÜ ºô»ƒðBƒÜ»ƒHƒÉƒPƒÜ ÿ q»ƒwõƒð

ÿºvÈ o ÿ ½ø »G ô QÈ ô»Ü»ð Qwºkq»G þðBwBC »G Aô ºô»…ýðAõP…ƒýƒðAk ÿ q ¼ s þHÉPÜ ô ‡BG ÿ q»wôõð þPwAo ÿ»ðAõÉK »G òP…ü»â ïÂ|»G ,QÈ ô»Ü»ðqºk ½G Q„BG »Ü »üºô»C ßºô ,‡BG þìBXð»C ô ÿ qBýðAs |!?þXñÉè»ø ß»üBü qºk »è ôBC þÐBð½Ø ÿ qBÜlñÈõg òì )ArPýì Bãýì( ÿ qB„ þÝ¾»g ô ïBwBü ÿ vÉè½Ü þƒÉƒw ôBì»ñýw ÿ q»ðõø ÿ qB„ »G »Ü ,îüBHì½ì òì ,ºôArwBð Bì»ñýw þƒðBƒÜºrƒÉƒPƒw»ƒC þHÉƒPƒÜ ÿ q»ƒñƒÈõƒg ïAôºkq»ƒG îƒÝƒÉƒÜ»ƒü ô óBì¼ o R»HüBO »G îülñýø þðAq»wõƒð ‡ºô»C Á»â»è ,†ü rO ÿ qAõG ÞÈlð»ƒø .îwôõðºk ß¼ rý_ »Oq õÜ

!ºô»OºôAk»ñ¾»ø óBýÜ»ü»ìBðu ¼ o ô ÞÉHÉPÜ þý„BG ½G QwAo ÿ»ðAõÉK þñPxgqºk »ü½G .»ýýð óBwBC q»wôõð ÿAôk »Ü ÿ»ðBw»Ü ô»è rO þÝÉÜ»ü »è ÿ sAõ…ÉK ºô»wBK õw »G îðlðBwBð½g ô»C ,ôõG )ÇºkBü BPýñG( ,krÜ ï»ÜºqBýwrK R»ƒƒÜºqBƒƒýƒƒwrƒƒK krƒƒÜºô»ƒƒƒG ÿºuBƒƒìBƒƒC »è ïrýG òì týâq»ø ô»ðAõW þÝÈ qBýwrK q»â»ƒC ,ºô»ƒO¼krƒÜ»ƒð Aô þƒÝƒÈ qBƒýƒwrƒK ôõì»ø »è òì îÉ¾ºk ºô»ìºlG Q…ýìÂºô »è qºk»G ï½ÝðAs ÿ ôõ_qºk »Ü ,îðBƒü u ,ï½ÝðAs þðlñÈõg »G ôAqlÈ râ þðBÜ»HÉPÜ »è Q„qAs õâ »Ü ºô»O¼lñÈõg»ð îHÉPÜ 10 »G .ó»ÝG lPø ô óB…g»K – rÍý„ – óBì¼ o ,ºô»ìºkºk »ìÂºô ô»C ºô»ýü qAs»ìq»„ ÊK ÿºuBìBC QÉGBð ô»Ü»ýƒýƒPƒwAo ºô»ƒC óBÜ»ýülñýø »è ÞÈ q ¼ s ô òì »Ü ,ï»Ü»ð þHýPÜ ÿºô»ƒðlƒñƒÈõƒg »ƒG þƒãƒðrƒâ q ¼ s .òüºkBð óBÜ»ýülñýø ºq»wôõð ÿkBG( ï»ÜºqBýƒwrƒK »ƒG RºqBƒG»ƒw ÿ výèBÜ ÿ ôõ_qºk »Ü ÿ»ðu ô»C )†Üæ ,ºqBü rÉìu ÿBPxÉC ÿ qBÜ ô| úýü q ôõGBƒC ÿ q»wôõð »íÉC krÜ ºô»C ½G ÿºuBƒìBƒC þ„¼ rÔpK þHÉPÜ »ðÂBw ,»ü»ø óBí„BG q»w »è »xØ q»â»C ïÂ»G ,»ü»ø óBí…ü q ¼ s ÿ ½ø »G ,òü»ÝG IÉPÜ þÜ¼ oºôBð ô uArýO »ƒðBƒhƒKBƒƒ_ ó»ƒƒüæ»ƒƒè ºô»ƒƒýƒƒðkrƒƒÝƒƒKBƒƒ_ QƒƒPƒƒwAo ÿ qBƒƒìBƒƒC ,ºô»ƒƒðBƒƒÜºsAôBƒƒýƒƒW

úè †ýC þPw»G»ì »G óBýÝÈlð»ø ô òüuºk ½G rO þÝÈlð»ø ,òü uºk RÂô ÿºôºqºk »è rO þÝÈlð»ø ô RÂô ÿºôºqºk »è ólñÈõg »üºuBìBC þÉW Bøºô q»ø .óAo»â ô Q„»â ïÂ»G þðBPwlñýø s»âºo »G rO þÝÈlð»ø ßºô ÿ rO þðBOÂô ÿ»ìBñwBð ÿ rãƒ¾»ƒø ôlð»ès õýð ôBýðBPü rG ôAk»ð»Ü ôBÝü rì»C þìÂºô ½G »G q»ƒñƒÈõƒg ...BƒýƒèArƒPƒwõƒC .»ÜºqBýwrK ÿ»¾BP„ºo þÝÈ ôBýK )þGAvñK uAq»G( »_qBK »G þ_rK ,‡ºoôõì þƒ„ºoôBƒ_ Á»ƒâ»ƒè ,ôõƒGBƒ`ƒÉƒK ‡ºo þƒÝƒÉƒ„BƒìõƒØ »ƒÜ ,þƒPƒwºk þƒƒñƒƒü õƒƒü s þƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒðsBƒƒG .óBÜ»hýw þñýüBC ½G óBíÉø óBýÜô ôkq»ø ‡BG ÿ q»w,õð »üAõíÉK òì :þOô )uAqBG( ºô»ñì ÿæ»G ïÂ»G ,Ak»íÉC þOÂô »è QÉG»ø q»ø ô òãðrâ óBÜ»ƒýƒñƒýƒüBƒC »ƒÜôõƒOq»ƒK »Ü »ü»ø óBü q ¼ s ÿ q»ñƒÈõƒg †ƒýƒðAô»ƒC .ºô»PÈ o»ãG ï½g þýñýüBC ÿ»ãÉK ½G ‡ºô»C ôõGAõýÉK )ArƒK ½ƒ_ Bƒü rƒK( Bƒøºô q»ƒø Aô þÝÈ qBýwrK þìÂºô ½G ókrÝP„qAs õâ ÿ rƒãƒ¾»ƒø òƒì ºlƒð»ƒ_q»ƒø ,»ƒì»ƒPƒw»ƒC þÝÈ q»ñÈõg ïÂ»G ,îük»ð»Ü ÿ»ìBñwBƒð þðBìs »G îülñýø þOBýGºk»C þìAôºkq»G ,ºsAôBýW q ¼ s óBPwlñýø .ÿ tƒýƒéƒãƒñƒýƒC »è Ç¼ rì óBð½ýéì »üºô»è þ„»Ü»ü sAôBýW ‡»ì»C ô ó qAôºlñÈõg»ƒð óBƒPƒwlƒñƒýƒø ÿ o»K óBýðBü u ôõì»ƒø »ƒè ,ºô ôkrƒÝƒüAô

ô q»ƒwôõƒð óBƒÜ»ƒýƒülƒñƒýƒø QƒÉƒƒGºk ºô»C ?QÉG»ø óBýãðBGôBð»G þwôõñðBì¼ o qBýwrK ïæ »ÝÉìºk »Ü ,ôõG ºqBýwrK ô»C q»â»C ôõHPxýG ïAô ?ôõG qBýwrK ½G ?ôõG þÝÉð»üæ ½G Qwºk ô þðAô pG »OÂô ô»è þÝÉð»üæ ô ÞÉè»ãO»GBG q»ø þOBýGºk»ƒC .ºô»ƒPƒÉƒGºk ô ô o»ƒGô ô o Rºô»ƒC Qƒü q»ƒG ûq»ì»wô rü»w »è ß»ü»ðôõíð óBPwlñýø q»ø »è BýW þýãðºo»ì»ø »è ß»ü»ðôõíð ô| .óBùýW ÿ rO þÝÉOÂô þñP…ü»â ½G ôõG ºq»Ü»_ æ ïºô»C| úG ó ½_ ô ï»ÝG þ_ ºqBýwrK ô»C þìæºô ½G ÊG ïÂºô »Ü ï»ãG »ìBXð»C ô ÿ qBýðAs þìBXð»C »è ÞÉ„»G ßºô .ï»ÜºqBýwrK ÿºoºôBG ô»C »ìôõHP…ü»â ïºô»ðkrÜrýG ºqBýwrK ô»C þìBXð»C »G òP…ü»â »ƒÜ »ðAô»è †ýÝÈ qBÜ½ø lð»_ »Ü ,»ýýð óBwBC ô IÉPÜ ÿ q ¼ s ÿºqBìu þðôõG :óºõÉ„ ô»G þüºq ô»â ôºqBìu ÿºvÈ o ,zôõñðBƒì¼ o »è þƒãƒðºo»ƒì»ƒø þƒðôõƒG ,óBƒPƒwlƒñƒýƒø |!q»ñÈõg ÿºvÈ o þðôõG ,òýwôõð þOô»ÝÈ o òülð»_ þìBXð»C|q»w ßºô þìÂºô ½G îðôõ_AkAôk»G ÿºôBì »è ,‡BG AkôArÝü qBük þÜ»ü|ºôBì »è ,ï»ÜºqBýwrK »è ,krÜ ÿlñýø þw»Ü óBüºk »è ïqBýwrK ô òýüBC »è rO þðBw»Ü ô s»âºo ô ôkq»ø .BýW ÿ oºôBG ½G òì þPwºkq»G »Oô»Ü ÿºqBìu ô»C ÿºvÈ o úG òü»ÝG kq ôAq»G q»â»C ?qBýwrK »ðAõÉK ,þO»ü»ø óBPwlñýø »Ü þðAõP…ýðAk ÿ ôõOô»Üq»w þÝÉìBXð»C ½G QƒÈ rƒÜBƒð þƒìÂºô QƒÉƒG»ƒð ºô»ƒC Bƒùƒð»ƒO !ÞƒÈ qBƒÜ ÿkqBýðAs |Ëlð»ø úG Ç¼ rì óBÜºqBýwrK »PÉGºk †ü ô»C »Ü RBÜºk Bñƒ„BƒC Ëõƒð .rO ÿ qBýwrK ÿ»üBì lñýø þOÂô »è óBýÝÈlð»ø »üºqBìu ï»C

AkBÝÔBÜ yPðArÔ ÿ»Ü¼rýG »è Ç¼rì þü½ìBð ½g ô òGºk þW½è½ñÝO þ¾»ÝÉO óBÜ»xØ »ñGºk óBíÉè ,»íÉC ÿ ôBƒ_ q»ƒG »ƒðºk»ƒC ºsAõÉ„ ï»C òýðAsBð rPýC ,½ìBð þÜ»üBñÈ ô ÊK þüBO½Ü ÿ»Ü ?QÉ_»C ÿ õÜ ½G ?»ýý_ ô ï½g òì ÿºô»C ÿ ½ø »PÉGºk ô ?QÈk »è .QÉG s ½¾BC Êè Alì½g q»w»G ÿlð»ìBâBC BÝÔBÜ ,Ak>iw»ƒì< þƒÜôõƒ`ƒG þƒðBƒì¼ o ,RBÜºk »wBñÉK Aô »Ü»ðBì¼ o þýO»üBw»Ü rýG »è ÿ ½g þýðBƒxƒñƒýƒC ÿ sAõƒÉƒ„ »ƒÜ q»w»è >ß»ü»`ð½¾BØ< ôõÜºô ô ºô»Oºôõ_ ÿ q ½ãü râ( .RAkºk Êè bBØ ô Qwºk Q…K ô QÉPwºl¾»ø ô»g »è ß»ýýðBü»G )BxìBw »PÉG QÉðAõOBð ô ºôõOô»Ü AlP…K »G QÉñýG»C ÿ ½g þ_q»ø ,QýñÉ¾»ø ôBãð»ø ô bBØ q»w aýø ,ºô»OBÜ»C rýG ô RAk»C R»ƒíƒcºs Ak»ðôõG ºsAõÉ„ ï»C q»w»G þÜ»ýü qBýðAs ô QÉPw»ø ÿ»Ü»üBãÉW »è QÉðAõOBð ô »ýýð »è .RBÝG Rô»Üõx¾»ø rO þðAu ¼ o ßºô ßºô ô ºôõ_qºk þÄ¼ rì þýƒO»ƒüBƒw»ƒÜ þðBñÉøqBÜ»G ÿ sAõÉ„ QƒÉƒ_»ƒC ÿºô»ƒC ï»è BÝÔBÜ .ºô»ƒOºôõƒ_ rƒýƒG »ƒè þƒ„»ƒè þðB…ÉÜ»ñÈ ô »G þPw»ƒG»ƒì Ak»ƒÜ¼ rƒýƒ_ »è ,»ü»ø þgq»_ôBø þƒÄ¼ rƒì þƒü½ƒìBƒð Þƒ¾»ƒÜ þƒè½ƒHƒíƒýƒw þƒƒðBƒƒìs ÿ sAõƒƒÉƒƒ„ kõgBü ºô»ðkqB„ q»G»è ß»ð ,QÈ râºkqºô »G ôõÝ¾»G ,þðBÜ»Ü¼ rýG þðAlðB…ýðs q»G þüBwBC þì»¾»Ø »G »ðBüu ï»C ÿºô»C ÿ ½ø .òýwBñýG òýðAõOBð ô QÈ rwôõðBð òülð»_ þñýwôõð ‡BK »ƒè BƒÝƒÔBƒÜ »G ,Alƒ1924 þ¾Bw »è ,ß¼ rý_ ô óBì¼ o Qwºk »è þðBýâ êÉw þý„½g»ð ÿ ½ø ÿ q»ñÈõg ½G ÿ»„ºo Býðôk ô»C ô RAk»C .QÉ¿Èk ÊW þðBÜ»ðBì¼ o

»è zBG BÝÔBÜ AkºrÉè ,»ýýð »Ü»Ýƒ„½ƒÜ »è pK »Ü RBÜºk þO»üÂ»ì½Ü þÝÈ qBÜBC .»Ä¼ rì þðBüu ½G ÿ qBw»g ô þwrO»ì þü ôAõÉ„q»w ô þÝü qBƒO ,þƒü½ƒìBƒð ,AlÝÉðBü u ôBð»è ,óBÜ»ðBì¼ o þýO»üBw»Ü ô þW½è½ñÜ»O þðBÜºs ½¾BC »Ýì»_ »è pK »Ü

»ü½ìBð »Pw»ø ï»C ôBð|»è Ç¼ rì þðôõHðô òýì»Ü»ü .ºô»OBÜ»C rýG ô QÉƒwôõƒð»ƒC »è ÞÉÜ»ü »è 1909 þ¾Bw »è BÝÔBÜ þÜ¼ rý_ .ºô»üArÜ ôÃG åApK ÿ qB„ þðBÜºqBÄ½â ß»üBã¾»ì½Ü »è zBG BÝÔBÜ þðBÜ»ì»øq»G zBG ô QÉ_»C ËõÜ ½G QÉðAsBð »Ü RBÜºk

“

ô þƒƒÝƒƒü qBƒƒO ,þƒƒü ½ƒƒìBƒƒð þýO»ƒüBƒw»ƒÜ þƒü ôAõƒÉƒ„q»ƒw »Ýì»_ »è pK »Ü ,AlÝÉðBü u ôBð»è ,óBÜ»ðBì¼o ,»ü»PýðrÈk½ì ô þW½è½ñÜ»O þðBƒÜºs½ƒ¾BƒC þðBü u »è ÞÉ_ôõw ó»Üºk Êè Bøºô q»ñÈ õg ºô»PÉñýHG AkBÝÔBÜ þðBÜºôArwôõð ôBð»è ,ÿ½g ó»Üºk Êè Bøºô q»ñÈõg ,»ü»PýðrÈk½ƒì ôBƒð»ƒè ,ÿ ½ƒg þƒðBƒƒü u »ƒƒè ÞƒƒÉƒƒ_ôõƒƒw ô qBÜBC .ºô»PÉñýHG AkBÝÔBÜ þðBÜºôArwôõð »è óBüu þðBÜ»Ýì»_ þðôõG½ìBð ÿ sAõÉ„ »ýýð ÞÉP„ AkBÝÔBÜ þðBÜ»ðBì¼ o ÿ»Gq ¼ s ô ÿ sAõgAk kõgBü Qw»ø ô Qxü ô »Ü ÿ»ñÈ ô ôõÝ¾»G ,QÉG q»wôõð þülð»ìBâBC q»ø jq»_ôBø þÄ¼ rì ÿ ôB_ †ÉK »è óBüu »OBÜ ô»C .RAkºk óB…ýð ½g »üºõÉ„ ï»G ô óBÜ»Ä¼ rì ,óBÜ »ñÈ ô ,óBÜºqBÜBC »Ü

ïÂ»G ,RBÜºk ß»üAõýø ô YðBìBC b »ƒè »è .RBâ»C þüBO½Ü »G »Ü QÈk ÞƒÈ u ¼ q »ðBì¼ q þýO»üBw»Ü Ak)»íÜBcõì( þðBì¼ q b q»G »è QÉðAsBð >ß-×s õü< ôBð »G »Ü ôBð »OºôArg ô ºôArÜ Qw»H¾½Ø ÞÉðAôBO ôBð»è »ü½ìBð ô »ýýðAs»ð ºõÉ„ ï»C .óAlñü s »ƒñƒÈ ô »ƒG óBƒxƒük AlƒÝƒ„½ƒƒÜ þƒƒðBƒƒì¼ q BÝÔBÜ AlÝ„½Ü þðBì¼ q »è .QÈ r…ÉÜºk òýðAõOBð »Ü RBÜºk ÞÉÝ„½Ü »è zBƒG ÿ q ô ô u ½G þÝÉ_ôõw aýø ô ÿ ôBð »ñý`G

ÿ o»„ ÿ»ð½G »G þÝ„õg Êw ô ArG ô ôk Qwºk »è þ„½g»ð ô þðBùýW þì»øô ôk Þü q»g þíýÜ ÿ vÉè½Ü »è ß»üºôBì .RAkºk »è óB„BK ô QÉGºk þíýÜ þðlñÈõg »ƒG ÿ»éK BO ô RBÜºk þwôõðõÉð BwBü ÿ vÉèõÜ .QÉ_ºk ÿ q õPÜôk ô óBü u þPgºs ÿ sAõÉ„ »è BÝƒÔBƒÜ

qõK k»ì»dì óAôBÜ ºô»PÉñýHG AkBÝÔBÜ þðBÜºôArwôõð ô zôõƒñƒðBƒì¼ o BƒÝƒÔBƒƒÜ yƒƒPƒƒðArƒƒÔ 1883 þèBw »è þ…ü rO½C þwôõñÜ¼ rý_ .ôõG ÞüAk »è þðBí¾BC þÜ»ü»¾Bì»ñG ôBð»è

þü ôAõÉ„q»w ô þÝü qBƒO ,þƒü½ƒìBƒð ,AlÝÉðBü u ôBð»è ,óBÜ»ðBì¼ o þýO»üBw»Ü ô þW½è½ñÜ»O þðBÜºs ½¾BC »Ýì»_ »è pK »Ü ó»Üºk Êè Bøºô q»ñÈõg ,»ü»PýðrÈk½ƒì ôBƒð»ƒè ,ÿ ½ƒg þƒðBƒƒü u »ƒƒè ÞƒƒÉƒƒ_ôõƒƒw

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

½ƒG QƒÉƒG »ƒðôõƒíƒð òƒü rƒOôBƒ_q»ƒG »ƒƒãƒƒðºo ÿ u ¼o BO ÿºô»C ÿ qBGq»w »Ü ÞÈ q»wôõð †ƒýƒñƒýƒèq»ƒƒG ÿ qAõƒƒük þƒƒðBƒƒgô ô o †ƒƒÉƒƒK þì»Pxƒýƒw þƒPƒg»ƒwq»ƒw þƒÝƒÈ rƒãƒð»ƒüæ Al„ºô»C Á»â»è ïÂ»G ,ôõG ïtýèBƒýƒw½ƒw þƒOÂ»ƒwºk þƒüºoôõƒO ô Û o þƒƒÝƒƒ…ƒƒü rƒƒK þOÂ»øu ¼ o ÿBƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒýƒPƒxƒýƒð½ƒì½ƒÜ | .Rô»Üq»G

,Qxü ô»„½g þðBýýOÂô ôBø" :ó»ü»ƒñƒ¾»ƒø AlðBìôõì»ø q»w»G þ¾BG Á õØ þÜ»ýýðAq»ãýð z»Ü óAqAs»ø ÞÈ u ¼ o ôõì»ø .ºôB…ƒÉƒÜ »Ü òüBýñ¾k ô ò¿ÉøºlÉW»G RÂô òýñýGºk »è zrO BP…Éø ôõ…ÉK þOô»_ þO»wBýw BðAõPÉG »„ô òýðAsºk .QÉñÈ u ô ô q ôºk AlðBí¾k ºô»ƒñƒOô ôtƒG q»ƒHƒìAq»ƒG »ƒè ºôBƒìAlƒ„¼k ô ,QÈ sArPG »„ô »è ïÂ»G ,AlðBÜ»ýü qºôBì»W RÂô ÿ»ðAô»C .òü»ƒGBƒð Þƒ„ rƒO þƒ`ƒýƒø .ºô»ð»Üºk ï»Ü óBìlÉìõC »è ,ò¿ÉøºlÉW»G .ºô»ññÉíG óBO½g þOÂô »è òü»Üºk Êè óBOBÝO ô»C BO Öè½Ä ".ºô»ññÉíƒG Ak»ƒíƒÉƒC Á»ƒâ»ƒè ÿ sBxÜB_ QÈ rÜºk ôõGAô ÿ oºôBG ‡ºu ¼o ïBXð»C AlýPxýèBýƒw½ƒw þƒì»ƒPƒxƒýƒw »ƒè ó ôõ_ BG »G þðBÜºlÉìõC ôõì»ø ïÂ»G ,QÈ qlG ô AqlñÉgô ô o òýèq»G ÿ qAõük rOAôk ÿ u ¼o ô ÿBƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒðBƒgô ô o ‡ºôBƒãƒð»ƒø ô»ƒC þƒÜ½ƒéƒG þƒðBƒñƒƒÉƒƒùƒƒwºq»ƒƒø ô RÂ»ƒƒøu ¼ o | .ºô»Oô»Ü Êè þOÂ»øu ¼o ô ôkrGAo ÿºô»ðAl¾»ø ÿ qAõük þƒðBƒgô ô o ÿAôk þƒìºkq»ƒw þg½O þÝÈ q»HÉw Ak1989 þ¾Bw »è òýèq»G .krÜ Qwô qk ºô»Õè½Ä ÿ ô ôkrGAo q»w»G ÿBâsºk þðBÜ»ýýw¼k ÿºô»ðAl¾»ø Á»â»è AlOÂ»øu ¼ o ÿBýðBí¾»C þü sBP„ ÿ rã¾Aô»ø -1959 þðÂBw óAõÉð »è Öè½Ä ôõG ArÝ„BC ½G ÿ oôõhýw AlÝÉO»¾Bc lð»_ »è Ak1962 ÿBƒãƒ¾»ƒì½ƒÜ ‡»ƒì»ƒC .ºô ôkrƒÜ ÿ sBƒPƒƒ„ ô ß½ƒƒƒ„ þƒƒƒƒ„ôõƒƒƒƒO ÿBƒƒƒƒýƒƒƒƒðBƒƒƒƒíƒƒƒƒ¾»ƒƒƒƒC þðAq»ñÈõg ô krÜ ºq ô»â þÝÉðBìoôõwq»w .krÜ rýG »è óBýÕè½Ä þGºk»C ß»üºôBì óBí¾»C ôõì»ø »è ÿ ½g óBü u þüBO½Ü BO †ýì»ƒC ô òýwôõð Býð»O ô ºô»Pxgq ô ôk ÞÉP„ ô òü pGqºk½g ½G ôõGBì ºô»Pwºk»G þGºk»C »è þ…ýðBÜºqBÜB„ òü rPðAõW »è ÞÈlð»ø ôÃG Alñýèq»G ÿ qAõük þðBgô ô o ÿAôk ÿºôBì þƒ¾¼ o BƒƒýƒƒÔArƒƒâõƒƒW ô ô ô vƒƒÉƒƒì .ºôºkrƒƒÜ þðkrÝðB…ýñPwºk »è ôõG»ø óBýýƒÜºq»ƒw ôõG Akºô»è ô»C þPÔrâ ô AlÕè½Ä þðBüu þOôºo »G q»w þÝÉOÂô ÿºkqºô q»K ô ôõHÝüAk »è »Ü »ìºkq»w ô»C þìtýèBýw½w ÿ q»xƒì»ƒW RBhGqºk ÿAô Akºk þ¾ô»ø »…ýì»ø ô»C .ôõG ÿk»G ïtýèBýw½w ô ÿ qºô»KkAk QÈ rÜºk »Ü ô zºq»ø Q…â ÿ qBGq»w ô òÈ qlñƒÉƒùƒG ,ºô»üBì ÿ s ½x¾k »G q»ø ô»C ,óBÜ»ðBìoAk ºrãG ,ïtýèBýw½w ÿ q»xì»W ½G ß»ð ïÂ»G ÿ oºôBG ÿ ½g »Ü ÿ»ðBðôõ_½G ô rýG ô»C ½G | .ôõG»ø óBýÉK Öè½Ä BPxü rÜ þðBÜ»ì»øq»G 2010 BO ºô1961 þ¾Bw »è Öè½Ä BPxü rÜ ô qBOô ô ß¼ rý_ ô óBì¼o ôB_q»G þÜ»üºqBìu þÝÉ„»G »Ü ºô ôlðBü»â NB_ »G ÿ»ðBíük þðBÜºô ôlñü s »ðBìs »è ÞÉè»â ½G óBü q ¼ s aýø BP…Éø ïÂ»G ,ó ôAqkpÉâqºô óBùýƒW »è ÞÈlð»ø .ÿkq õÜ »G ó ôArÜ»ð óBýìBƒÜ ,½Ýw½ì þPÉè½Ä½ð" :Öè½Ä þðBÜ»ì»øq»G ,ôArÝ„»GAk þðBíwBƒC ...1961 – óBƒì¼ o »è ºô»ðkrÜrýG ...1963 – ß¼ rý_»¾»ì½Ü ô ºô»ðlñÈõg ...1968 – óBì¼o ,.R BPxü rÜ qAk rÈ u »è ...1972 – óBìAo ô qBOô ,òýwôõð – ôArðAs q ô ôk»G þÜ¼ rý_ Êw ,AlðBÜ»ð½Ôtüs – óBì¼ o ,þ¾Alñì þðBÜ»ƒðôõƒíƒð ...1974 ...1979 – óBì¼o ,ÞÉñÈõ„ aýø ...1976 ...1979- »ðBíük ô qBOô ,ïAôºkq»G þ¾ô»ø ...1980 – ß¼ rý_ Êw ,ºô»ñü o½âs»âºo

»ƒƒìºkq»ƒƒw ÿq»ƒƒwôõƒƒð ...Öƒƒè½ƒƒÄ óBÜ»Pg»w ÿBýðBí¾»C þPƒxƒýƒð½ƒì½ƒÜ þƒOÂ»ƒwºk ½ƒƒG Alƒƒ¾ô»ƒƒƒø »ƒƒƒè ïAôºkq»ƒƒƒG RÂ»ƒƒƒøu ¼ o »è óBü u þðBÜºqAõG ôõì»ø ÿºô»ðkrÜBýW þƒƒÜ½ƒƒéƒƒG" »ƒƒè ô AôBƒƒCu ¼ o ÿBƒƒýƒƒðBƒƒíƒƒ¾»ƒƒƒC ô óAq»wôõð »ðÂô»ø ï»C ."ÿ qAk»üBìq»w óBü ôõì»ø q»w»è ô ºô»Orâºk þ…ýðBHük»C þO»ìtg »è óBü»Ü»Gºk»C ôõƒG Qƒxƒü õƒÉƒK »ü»ðsBG ô»è †ýðôõ_qºk .QÉG AlìtýèBýw½w Öè½Ä BPxü rÜ ïÂ»G ,ôõG Qg»w þÝÈ qBÜ þìºkq»w »è þðAõO »Ü ôõG ÞƒÈ q»ƒwôõƒð ô ôk þðôõG»ø þg¼k »è ô kqBƒw ÿ o»ƒ„ þèõHíýw »G QÉƒHƒG AlƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒO»ƒ¾ôºk ô ôkq»ø»G þðBí¾»C þOBýGºk»C þü»_qBLÜ»ü .ºô»ƒƒƒüAôBƒƒƒƒCu ¼ o ô RÂ»ƒƒƒƒøu ¼ o þƒƒƒƒOôºo óBìtýðBí¾»C þGºk»C ÿBýðk þðBwBñGºk»ƒC »è ÞÉÜ»ü Öè½Ä »Ü ÿºô»C q»w»è òÜ½Ü þì»PxýG ÿºk»w þðBÜ»Hük»C òü rOºq ô»â þðBÜ»ãðrâ »ýýGºk»C »ãƒðºk ô BƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC ÿ ½ø»G ,ôõG AlðBü u »è BO Öè½Ä .»ðBùýƒW ô þwBýw þðBü u þðBÜºõÉƒ…ƒð ô sAq ô»ƒø ô RBýGºk»C q»w»è q ¼ s ÿ»xØ ºô»ýýGºk»C ÿºô»Cq»G»è ô ArÜ þwBýƒw þƒPƒxƒÈõƒ¾»ƒø ÿ ½ƒg ÿAôk »ƒè þƒ…ƒü s q»ƒG þƒƒÝƒƒÉƒƒGºk»ƒƒC

Ö¾¼ BPwrÜ

AlýðBí¾»C þOBýGºk»C »è RÂ»øu¼o ÿBýðBí¾»C QÉGºk ô »ü»ø ÞÉO»GBG QýðAsºk rPƒ…ƒÉƒK óB„BK .ºô»PýwôõñýG óAu ¼ o »ƒè ÞƒÈ u ¼ o R½g»G ô ºôõOBø ºu ¼o ô»C Qü»Üºk Qw»ø ".îwôõñG ï»Ü»O»GBG îðAõOºk BPxÉC :QýÉ¾ºk þýðBíP…ýð þOÂ»g ÿ rã¾»ø ßºô Öƒè½ƒÄ åq ½ýâ þOÂ»g ô RÂ»øu ¼ o ÿBýðBƒíƒ¾»ƒC þìAlð»C ßºô ô AôBCu ¼o ÿBýðBí¾»C ÿ q»ñ„õG »è AôBCu ¼o ô RÂ»øu ¼o ÿ q»ðõø ÿBýíükBÜ»C Alñýèq»G ÿ qAõük þðBgô ô o †ÉK þìºkq»w þü q»wBOq»w ô ‡»GôBø ÿ q»wôõð »ÜBO .ôõƒƒG óBƒƒíƒƒ¾»ƒƒƒC ÿºô»ƒƒƒO»ƒƒƒð ï»ƒƒƒWq»ƒƒƒw †ýOÂ»øu ¼ o ÿBýðBíƒ¾»ƒC þƒðAqAlƒOÂ»ƒwºk ô äðBGôBð »è kôõw òü rOq ¼ s Akºk óBý¾ô»ø ‡ºô»Cq»G»è q»ø .ó rãGqºô Öè½Ä þü ôArwBð »ñgºo ô òýwôõð »è ÞÈlð»ø »è óBýý„½KôB_ þÝÉðAkvü ô »G ô krÜºk þðBÜ»ñƒü pƒGqºk ô þðBOÂô ÿ qAs õâõP„»â þükAsBC ºôºkôõwBC ‡BG »Ýðõ_ ,krÜºk òýGAk ÿ ½G óBüAôBCu ¼o »è þðkrÝýÜ½ÜAk ÿ qBGq»w Öè½Ä þðAtðBüºk Biermann( óBìrýG Öè½Ä výHðAq ½â ô q»wôõð þƒðAq»ƒwôõƒð ô óAlƒð»ƒƒìq»ƒƒðõƒƒø ô )|Wolf ÿlð»GBK ô s ½x¾k þÝÉw»Ü ,rO ÿºôAo»ã¾»ø óBüu þüAvÈ qk»G Öè½Ä .»ìtýèBýw½w ÿ rýG

þÝÈ q»ƒwôõƒð ßºô Öƒè½ƒÄ BƒPƒxƒü rƒÜ ïtýèBýw½w þì»ƒPƒxƒýƒw »ƒG lƒð»ƒìoºôBƒG ô »éK RÂ»øu ¼ o ÿBýðBí¾»C »è ÿ ôõHýðAõO ÿ ½g ½G s q»G þPxýèBýw½w þƒÜ»ƒü»ƒüBƒK þðBíwBC" þÜ¼ rý_ .QƒÉƒñƒÉƒùƒG Qƒwºk»ƒG ô »ýü qAl¾k þÝÉOBøq»w»G »Ü "ôArÝ„»GAk þÝì»_ ÿ»PÈ ôBC ÿ qBý„½ø »G q ¼ s q»wôõð ÿ qBì½Ü þðArãð»üæ ô R»¾ôºk ½G ÿ s ½x¾k Öè½Ä ½G ÿºsAô qºk 1963 þ¾Bw ,ºô ôkrÜ þOBýGºk»C ÿ»ÝOôõè »G ÿlðBü»â ô ºôºkrÜ »è ôõ_»ð ÊK ÿºlñÉø ïÂ»G .þPxýèBýw½w ÿBwBü ÿºô»ðôõGqBãðºq»G »G Ak1965 þ¾Bw Ak)|SED( þOqBK ÿ11 ÿºrãð½Ü »è »Ü q ½xðBw þýwBýw ô þGºk»C ÿ»üBK ô »éK ,ArÜ lð»w»K ô Ak Qwºk »è AlOÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C »è ÿ ½g .ºô»ðArÜ ½Ü AlOÂô þðBÜºoAsBG »è þðBÜ»HÉPÜ AôBCu ¼o ÿBýðBí¾»C »è Akºô»C q»HìAq»G »è Êèºô »G 1976 þ¾Bw ô krÜ Alü»K þ„BG þÝÉãðBGôBð þƒðBƒÜ»ƒðôõƒíƒð" þƒðBƒì¼ o ÿºô»ƒðkrƒÜôÃƒG ÿBƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒÝƒÈ q»ƒwôõƒð »ƒè "þƒ¾Alƒƒñƒƒì ôõì»ø ÿ q»wôõƒð »ƒG ôõƒG ºô»ƒOÂ»ƒøu ¼ o þOBøq»ƒw»ƒG »ƒðBƒì¼ o ï»ƒC .óBƒÜ»ƒðBƒíƒ¾»ƒC »Ü ºô»PÈ pÉâºk óAkq ½ü ÿ ôBð»G ß»ü»¾Bì»ñG

“

ÿºk»w þðBÜ»Hük»C òürOºqô»â »è ÞÉÜ»ü Öè½Ä þðBÜ»ãðrâ »ýýGºk»C »ãðºk ô BýðBí¾»C þì»PxýG þðBÜºõÉ…ð ô sAqô»ø ÿ½ø»G ,ôõG AlðBüu »è BO Öè½Ä .»ðBùýW ô RBýGºk»C q»w»è q¼s ÿ»xØ ºô»ýýGºk»C ô þwBýw þðBüu »è þ…üsq»G þÝÉGºk»C ÿºô»Cq»G»è ô ArÜ þwBýw þPxÈõ¾»ø q¼s þÝÉðÂBw QÈrÜºk þñýH…ÉK ,ºôõP…ÉùÉW»G ÿ½g ÿAôk QÈrÝG q»w»è ÿ½âõPÕâ þ…ýðkrì ÿAôk – Ëõð þì»øq»G½Ü ,òýwôõð ô ºô»ðlñÈõg ...1983 – ß¼ rý_ ,AqlƒðBƒwBƒÜ ...1980 - ß¼ rý_ ,ÞÈ u ¼ o þwBGõƒãƒðºk-ôAkô ô o ,ºô»ƒƒPƒƒÉƒƒƒñƒƒƒÉƒƒƒìºk »ƒƒƒÜ ÿºô»ƒƒƒC ...1987 :BƒƒDƒƒÈk»ƒƒì ...1990 – ß¼ rƒƒýƒƒ_»ƒƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ ÿ qBƒ„ ...1996 – óBƒƒì¼ o ,óBƒƒÜ»ƒƒãƒƒðºk )...2010 – óBì¼o ,»P…ü rÔ

þñýwôõð ô ókrÜºkBìBC »è :ºôB_q»w »G R»HüBO ÿo»L¾Bì »è kôõw AkºqBOô ï»C ÿrO þÜ»üºôB_q»w lð»_ ô Öè½Ä BPxü rÜ #.ºôArýâqºô þðBí¾»C

q»w»G ÁBw 23 þðôõGo»LÉO ÿ qBGq»w þðBì»ð ô AkBýðBí¾»C ô ôkq»ø ÿºô»ñOrãÜ»ü ÿBýðBí¾»C( þOArÜõíük ÿBýðBí¾»C ÿ qBì½Ü þýwBýw ÿ»…ƒg»ƒð q»ƒw»ƒè )RÂ»ƒøu ¼ o BP…Éø AlOBýGºk»C »è »OÂô ô»ƒC ,óBƒùƒýƒW ÿ»ýü ô ô vÉì »âpG ô»C .ÿ uºk ô ºô ôlñü s ,kqBw ÿ o»„ þèõHíýw ô BýðBí¾»C þè»â ô ºtÉK»G þýGºk»C ÿ qBÜB„ òülð»_ þñÈ ô»ø ô»C þƒðBƒÜºôAkô ô o ô ÿ qºôºrƒýƒG ô zBƒG ô þƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒðAq»ƒñƒÈõƒg ÿæ »ƒìºkq»ƒw .ó q ¼ s þðAlÉK j»üBG ÿ»ƒüBƒì þƒüAôBƒCu ¼ o þO»HüBO»G ,óBí¾»C þðAq»wôõð »è ÞÈlð»ø ôBð»GôBð ,ó ôBü u Ak»ìºkq»w ô»è ÿ»ðAô»C »è zBG ô ºô»ð»Üºk ôÃG Q„AkBü ô óBì¼o »è óBýý¾Alñì þìºkq»w þðBÜ»ýü qºôºrƒýƒG ÿBýðBí¾»C þPxýð½ì½Ü þOÂ»wºk ÿ»üBw ,»ƒðôõƒíƒð ½ƒG .ºô»ƒñƒÈ pƒÉƒâºk AlƒOÂ»ƒøu ¼ o ÿlÜ»ü ½G ÞÉP„ ôõì»ø óAu ¼o »è ÞÈ u ¼o" »ðu þðBì¼o ï»Ü»ü þðB…ýðô ôBð "ºô»ñü pÉâºk Krien( òü rÜ çƒÉƒðAk óBƒíƒ¾»ƒC ÿ q»ƒwôõƒð ÞÉðAtƒÉƒg þƒðBƒü u þƒÜ¼ rƒýƒ_ ô º)|Daniela þðBgô ô o ÿlð»Gô q»w »è »Ü ºô»PÈ pÉâºk q»w þƒÜ»ƒü»ƒ_ôBƒð »ƒè Alƒñƒýƒèq»ƒG ÿ qAõƒük BýðBí¾»C ô ôkq»ø óAõÉð ÿ ôõ…ÉK ÿ q ôõñw »è Qw»G»ì ºqBük .ºô ôkrGq»w»G óBýðBü u ï»ƒC "óAu ¼ o »ƒè ÞƒÈ u ¼ o" ÿºuAô»ƒPƒƒwºk ‡ºq»wôõð »íðBg ô»C »Ýðõ_ ,»üºqBâu ¼o ÿBýðBƒíƒ¾»ƒC þƒðBƒýƒýƒOÂô ôBƒø ôõƒì»ƒø ßºô ºõýƒðAõƒPƒü»ƒð »ƒìºkq»ƒw ô»ƒC þƒOÂ»ƒøu ¼ o þðBì¼o .QÈ pHGqºk ÿ ½g ÿAo ô rýG ÿkAsBC»G ÿ"AlÝ…ýO ÿºô»ðôõHì»Ü þìºkq»ƒw »ƒè" þðBü u »Ü †ü)|Eugen Ruge( ºu ô o òãü½C ºô»PÈ pÉâºk RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C þÝÉðAtÉg

óAõÉð »è òOrâ»ñgºo ½G ß»üAkô»ì Ak þ¾ô»ø ô RÂ»øu ¼ o ÿBýðBí¾»C ÿ qBì½Ü ô ÿ ½ƒg Á»â»è ïÂ»G .ºô»PÉ¿ÉùG AkqAlOÂ»wºk þOqBK þO»¾ôºk ½G ÿ qAkBÔºô »G þüBO½Ü BO Al„ºô»C Rq õÜ þÜ»üºôBì BO R»ðBð»O ô ºô»üBì ÿ ½g ÿAôAk †ýñýèq»G ÿ qAõük þðBgô ô o †ÉK †ÉK ÞÈ u ¼o .krÜºk ÿ sBxÜB_ þðAlìBXð»C ÿ u ¼ o BOAô ,òƒýƒèq»ƒG ÿ qAõƒük þƒðBƒgô ô o þãðBGôBð»G þðAlü»ì »è Öè½Ä 1989/10/18 þñýèq»G »è ôõOô»Ý¾»ø ÿ tOçK qºlð»xÝÉè»C þƒÝƒÈ qBƒOô ,»ƒìºkq»ƒw ô»ƒƒC þƒƒOÂ»ƒƒøu ¼ o þðBýýOÂô ôBø »è ÿAôAk ô krÜ ‡»Ý…ƒÉƒK AôBCu ¼ o ½ƒG krƒÜ RÂ»ƒøu ¼ o ÿBƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC

ÿ qB„ »è AlðBÜ»ýüsBð þOÂ»wºk þìºkq»w »è ÿ ô ô vÉì RBÜ óBì»ø ô ó ôBüu årÉHwlðæ ÿ"þéÉð" »Ýðõ_ ,þO»ü½g Öƒè½ƒÄ þƒðBƒü u Öè½Ä ßºô "þ¾Alñì þðBÜ»ðôõíð" þðAô»¾BK .ºôõG ÞüAk »è årÉHwlðæ »è 1929 þ¾Bw ï»Ü»ü »OBÜ ô»C BO ôArÜ ½G ºuBìBC þðBì¼o RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C »è ôõG þGºk»C ÿ qBÜ þüAôºpðBƒìq»ƒÔ þƒìºkq»ƒw »ƒG RºqBƒG»ƒw þ¾Bw 25 Öè½Ä .QÉGArwôõð óBÜ»ƒýƒü sBƒð »P…ü»â BO ºôºkrÜ »ðBì¼o ô»è ÿ rýG Û»Gºo ½G ï»¾»Ø »üAk þPwºk ô ólðAõð ÿ rÈõG þPwBC þƒÜ»ƒü»ƒðBƒíƒük »ƒè BƒƒOºô»ƒƒC .þƒƒñƒƒýƒƒwôõƒƒð q ¼ s" :QÉ¾ºk ºôºô ô o ô»è AlýðAô»ìBðu ¼ o

ÿq»Gô»è †ýÜ»ýÉK ô q»Hì»è ß»ýÉK q ôõñw »è 1929/3/18 ÿ u ¼ o Öè½Ä BPxü rƒÜ ×ô u ½â :þð½¾½K »G( årÉHwlƒðæ ÿ qBƒ„ »è ÊOqBÄ ÿ qBGô ô o q»w ÿ)þÝxè½K ½ÝéÉÄ þüBO½Ü BO .ºôõG ÞüAk »è Býð½¾½K ÿAôBCu ¼o þðBÜ»ðBhGBOõØ »è þðBùýW þìºô ôk ÿ o»„ ÿºô»ðApG ÿAôk .þO»ü ô ôlñÈõg ºqB„ ô»C ,Býð½¾½K þðBÜ»ðBí¾»C þƒðkrƒÜqºk ô o»ƒ„ þíÈ q»ø »è 1945 þ¾Bw Öè½Ä ÿ»¾Bƒì»ƒñƒG .ºô»OºôBwrýâ BýðBí¾»C ÿ q õÜBG þâq õHñÝéýì ÿ qBÜ òü rÉÅ„ þýðAôºqB„ »è ß»üºôBì Öè½Ä »Oºôõ_ Al„»üºôBƒì ô»ƒè q»ƒø ô ºô ôkrƒÜ þPxýèBýw½w þýO»ýÜ»ü þOqBK þðBÜºtü o ÿAôºpðBìq»Ô þOqBK »Ü ºô)|SED( BýðBí¾»C ÿ»ìBðAôpG óB„BK .ôõG RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C -1949 þðÂBw ô ºôBñÉø Qwºk»G þüºkBìBC þPxðAs äü tLüæ ô BñÉC þðBÜºqB„ »è 1953 Á»â»è 1951 þ¾Bw .ºô ôlñÈõg þðBí¾»C þðBìs þðBü u Öè½Ä kqBørÉâ óBí¾»C ÿ q»ƒwôõƒð ÿ»PÉðBC rOAôk þ¾Bw ô ºôBðºô»ÝÉK ÿ q»wôBø Öè½Ä ôõOBg .ºôõG ÞüAk »è óBýì»Ü»ü þ`Ü ÿæ ºôõG þPxðAs ÿ qºkºlü qBü ß»üºôBƒì ,RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C þðAq»wôõð þýO»ýÜ»ü lð»_ »è óBìs ÿAsºqB„ ßºô †ýÝÉìºkq»w ÿ qBÜ ºô»ðkrÜôÃƒG ô NBƒ_ þƒÜ»ƒüBƒâsºk ÿ q»wôõƒðq»ƒw RBƒÜ óBƒì»ƒø ô ºô ôkrƒÜ .ºôõG "þðBí¾»C þgq»_ôBø þGºk»C" ÿ qBÄ½â þð»ìôõXð»C þìAlð»C 1977 – 1955 þ¾Bw þƒðAq»ƒwôõƒð þƒýƒO»ƒýƒÜ»ƒƒü ÿ q»ƒƒGºõƒƒÈ o»ƒƒG »è ‡BK ÁBw 4 .ºôõG RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C þ`Ü þñü rOBÜ ,óBýì»Ü»ü þ`Ü þðôõHÝüAk þ¾Bw »è Öè½Ä .ºôõG ÞüAk »è óBýìºô ôk òýwôõð ½G ÿ ½g ÿ ôAô»O»G ºôAôk»G 1962 þÈkºqB„ »è ºô»¾Bw ô»è ô krÜ óBgq»ƒO ÊW»P…ýð òýèq»G »è Þü tð þÄ½ñgBíñüçÜ þñýèq»G ½G ºô»PwAõâ þ¾Bì 1976 þ¾Bw .ôõG q ¼ s" .Büu Ëô»è þüAôk þ_½Ü BO ô RÂ»øu ¼o ÞÈ u ¼ o ôõì»ø ô ºô»ì»Üºk ókrì »è rýG »…ýì»ø .ºôBì îOq õÜ q ¼ s þÝÉOBÜ îðAsºk þðBì¼ o ïô»Ü»ð Bü rÔ »ü»ø ïºô»C þwrƒO Öè½Ä ïÂ»G ".ï»ÝG ôAô»O )»P…ü rÔ ÿ qB„( þÜ»üºqAõÉC »è 2011/12/1 ÿ u ¼o ÿºô»è q»G ½G »âqBG ô »ÝñG Alñýèq»G þý…Éì»¾½g äðºo ô»C ,ºô»PÈ sAõãG õükô»C ÿBýðk ô þüBO½Ü ½¾»ì òýüAôk ßºô ô krÜ ôAô»O þ„»ðBì¼o ÿ o»Ô »ƒè pƒK þƒðBƒìq»ƒg q»ƒw »ƒýƒýƒPƒxƒg þOBýGºk»C ÿBýðk »è þðAõO ô»C .þðBÜºqBÜB„ aýø ÊG ô QÈ rãG ÿ ½g ½G ÞÉñÈõ„ AlýðBí¾»C þ…ýðkrì ‡BK QÈ rÜºk þñýH…ÉK ÞÉðBìõâ .QÈ tÈ qBLG q»ø ÿ ½g ÿ»ñÈõ„ ô»C »üBO»øBO»ø ,QxýèBýw½w qBƒXƒÜ»ƒü QxýèBýw½w

þðAõ„ rÜ»G

“

þðBüu »Ü ÿ»ðAq»wôõð ô»è ÞÈlð»ø ½G RÂ»øu¼o ÿBýðBí¾»C þìºkq»w ô»è óBü½g ,òÈô»ø »G ó»Üºk óBýðBÜ»ì»øq»G óBüôõì»ø »ýýð Zq»ì ïÂ»G ,óôBüu Ak»ìºkq»w ôôkq»ø ÿºô»ñOrãÜ»ü †ÉK þìºkq»w »è þGºk»C ÿqBÜ ô òýwôõð þ¾BØq»w AkBýðBí¾»C »Ü »üAlÉO óBý„Bøºô þðAq»wôõð Êèºô .òGôõG ‡BK ô †ÉK ô óôBüu Ak»Ü»ìºkq»w ôôkq»ø »è AlýGºk»C ÿ»üBÜ »è òýèq»G ÿqAõük þðBgôôo óôõG AqBÜ ô ßæB_ þÝÉðÂBw QÈ rÜºk þñýH…ÉK ,ºôõP…ÉùÉW»G q»w»è ÿ ½âõPƒÕƒâ þƒ…ƒýƒðkrƒì ÿAôk q ¼ s þãð»PwBC ô îÉÜ òì þPwAo»G" .QÈ rÝƒG »è Öè½Ä "?»ýý_ òì »G òì þðôõG ïºkq»G ô»C þìÂºô ÿAôk»G AlýðBÜºqBÜ ï»Wq»w »è ºô»ðkrÜrýG" þðBì¼ o .»¿È ô AkºqBýwrK ôÃG ô NB_ 1968 þ¾Bw »Ü ".R BPxü rÜ »è ºôºqBýwrK ô»C þðAl¾Alñì »è ,ºô»OºôArÜ ÿBýðBíƒ¾»ƒC »ƒè »ƒðBƒì¼ o ô»ƒC .ºôõƒG ÞƒüAk þÝÉñOô»Üq»w Ak»ìºkq»w ô»C ÿAôBCu ¼ o ÞÈ u ¼o lð»_ ‡BK ô BñÉø Qwºk»G ÿºq ô»â Öè½Ä .Bì»ƒð AkoAsBƒG »ƒè ,þƒðkrƒÝƒKBƒ_ »ƒè þðBÜºôB_q»w »è ôõG ÞÉÜ»ü vÈ qk þÝÉðÂBw ÿBýƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒðAôõƒPƒ…ƒýƒðAk þƒü qBƒýƒ„½ƒø þÝÈ qBÜ ÿ ô þðkrÝ„½ìAq»Ô ô RÂ»øu ¼ o þÜ»ü»ñÈ ô ó ½_ þðAtüºk »Ýðõ_ ,ôõG qAôuk .ô ô o »OBhG »OÂô ô»C ÿ sAôBýW ÿ q ôõPèõÜ »Ü ÞÉg¼k ½G ôõG †ýÝÉèõHíýw RBÜôBø q»Pñü õâ .ôõG»ø ÊK ÿ oºôBG ÿ ôAô»O»G ÿ ½g þ¿G½ð þOÂ»g 1999 þ¾Bw ÞÉOBÜ zArâ ô»ƒC ½ƒG ÿºuBƒìBƒC ,Rrƒâqºô þƒOBƒýƒGºk»ƒC AlðBwôõð»ìBðu ¼o ïºkq»G »è ô krÜ »èõHíýw »G ‡»Ý…ÉK »OÂ»g ô»ƒC »ƒÜ lƒðBƒü»ƒãƒüAo ô RBÜºk Öè½Ä BPxü rÜ ºq ô»â þðôõOBg þƒƒƒ„»ƒƒƒGôBƒƒƒø»ƒƒƒG QƒƒƒwAõƒƒƒg ÿ»ƒƒƒâs ½ƒƒƒg .»üAr…g»HG óBýÜô ôkq»ø»G

ÿBýðBí¾»C þHÉPÜ þƒOÂ»ƒg 2011 þƒ¾Bƒw ô ô ôlñü s ÿ rO þÜ»ƒü»ƒðôõƒíƒð ,ºôõƒOrƒâqºô þOBýGºk»C »è »OÂ»ø¼ o ÿBýðBí¾»C ÿºô»ðBì þðÂAlñì" þü»ìBð»ã¾»G þHÉPÜ »è .AlýðBí¾»C óBíÔ½ø Rô q q»wôõð ó»üæ»è »Ü "AlüsBP„ ô óAoõÜ ,ºôArÜ ºkBìBC ºô)|Ruth Hoffmann( þOºqAsºô þðAlð»ìqBÜ ô óAq»HðBìq»Ô þðB`Ü RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C þýðBíP…ýð þ…üBwBC ô ï»O »è pK þ„»Ü »è zBG ô ó»Üºk »xØ .ó»Üºk óBýðBÜ»ðAtƒÉƒg ôBƒð ÿ q»ƒñƒÉƒÝƒñƒg þƒðBƒü u »ƒÜ ÿ»ƒðAq»ƒwôõƒð ô»ƒè ÞƒÈlƒð»ƒƒø ½ƒG RÂ»ƒøu ¼ o ÿBƒýƒðBƒƒíƒƒ¾»ƒƒC þƒƒìºkq»ƒƒw ô»è óBü½g ,òÈ ô»ø »G ó»Üºk óBýðBÜ»ì»øq»G »ƒýƒýƒð Z q»ƒì ïÂ»ƒG ,ó ôBƒü u Ak»ƒƒìºkq»ƒƒw ÿºô»ñOrãÜ»ü †ÉK þìºkq»w »è óBü ôõì»ø ÿ qBÜ ô òýwôõð þ¾BØq»w AkBýðBí¾»C ô ôkq»ø óBý„Bøºô þðAq»wôõð Êèºô .òGôõG þGºk»C ô ó ôBüu Ak»Ü»ìºkq»w ô ôkq»ø »è »Ü »üAlÉO »è òýèq»G ÿ qAõük þðBgô ô o ‡BK ô †ÉK .ó ôõƒG AqBƒÜ ô ßæBƒ_ AlƒýƒGºk»ƒC ÿ»ƒüBƒÜ rýG þükAsBC þãðºk þðkrÝLÜ »Ü »…üArÝ„BC ô ókrÝýðAlñü s ô óBðôAo ô òü pGqºk Ao ô þðBü u þðBÜ»„»GôBø »¾Bƒg »ƒè q ½ƒxƒðBƒw þìºkq»w þðAq»wôõƒð ôõƒì»ƒø ÿ»ƒÝƒü tƒð þPxýèBýw½w þÜ½éG ô RÂ»øu ¼o ÿBýðBí¾»C )|Christa Wolf( Öè½Ä BPxü rÜ .ó ôõG óAqBW ,krÜ þüAôk þ_½Ü 2011 þ¾Bw þüBO½Ü »Ü

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

Býwôo þOBýGºk»C ÿºqBG »è ÞÉ¾Bg lð»_ óBÜ»ýðBGq õØ »Ü ÿ»OBw ô»ƒè ïÂ»ƒG ô ôAkô o ô»C ôõì»ø ,ÿ»Ü»¿ÉÔ »è òÈk BâBC»G ó ô ô o ½ƒG óBƒü»ƒðAq»ƒGô pƒGBƒC »ƒg¼kô qBƒG ÿBãƒÉƒW óBƒü ôõƒì»ƒø ½ƒG »ƒÜ ºô»ƒPƒÉƒGºk »G »ñýØ»PwAo ÿ q»¾½ÝÉè ,»ðôõƒ_ô pƒGBƒC ô»Côõì»ø BPxÉC ô QÈk þìq»Ô þÜ»üºõÉ„ rÈ u »OBgºk »ðBü qAlýC ºkBw»Ô ô êÉÔôpÔ Êè ÿ ½g ÿ ô q»w ô ÿ ½g ÿºô»ñý¾½ÝÉè qBƒW ï»ƒƒÜ»ƒƒü ½ƒƒG .ºô»ƒƒOBƒÜºk qAkBƒâBƒC »è ºrýã¾k »ü q»â½ðB„ ô»C þðkrÝ…üBíð åq ½HwrPK ÿ qBƒ„ »ƒè 1836 þƒ¾Bƒw qAtÉO ÿ»ðAôBÝ„Ao þðBìq»Ô .ArÝ…üBíð .Rrâ ókrÜq ½xðBw »è ÿ rãÈ o ÊK ÿ»üBülýƒì½ƒÜ ï»ƒC æ½ƒÝƒýƒð þƒ¾¼ o »ƒÝƒðõƒ_ ,ôõƒG»ƒð ‡½ƒƒgBƒƒð ÿ ôBð »Ü »ñýØ»PwAo ÿ"q»¾½ÝƒÉƒè" ô qºtÈ qBK ,ôõƒG "½ƒÝƒ„ óºôBƒg" ôõì»ø ß»ð ôõG BwBü ÿ qBÜ ÊW»HÉW ÿkBƒƒw»ƒƒÔ õƒƒÝƒƒ¾»ƒƒG ,R»ƒƒìõƒƒƒÝƒƒc ó»ƒüæ »ƒè »ƒÜ ôõƒG óAq»ƒHƒðBƒƒìq»ƒƒÔ »ñgºq q»G »Oô»Ü ÿlðõO »G ºô»¾½â½â »è ÿ ô»C B„BK ,ôõG ºô»ü½ø ô»G ô »è »Ü QwAqBK »ðBK ô râ ô»C þüºoõO .ôõG Arýâ Êè óBü»ñgºo Ak»ÜBülýì½Ü þì»øq»G òü rPãðrâ "ô ôkrì þÝ¾»g" kq ôAq»G »üºô»C ÿ»PxüB„ »Ü »¾½â½ƒâ ÿ-R½ƒƒ…ƒƒýƒƒÝƒƒð¼k Á»ƒƒƒâ»ƒƒƒè QƒƒƒÈ rƒƒƒÝƒƒG ,ôõHOrâ½g »è þ„»G ô ôk ,AlxPðAô rÉw ,ºô»üArÜôÃG 1841 þ¾Bw »è þì»Ü»ü þ„»G q»wôõð ,‡»ÜºôArwôõð þìºô ôk þ„»G ÿºô»è †ÉK ÞÈ u ¼ o lð»_ 1852 þ¾Bw »è »ƒG ,ÿlƒðBƒOõƒw RBƒÝƒG þƒƒüAôk þƒƒ_½ƒƒÜ þðBÜ»wôõñ„ºo Bùð»ƒO »ƒÜ ß»ƒüºõƒÉƒ„ »Ü »ðô ô o Al„ºô»C Á»â»è ...ºô»OºôBì .ºôõG»ø þXðBìBC ô ôk q»wôõð Qƒxƒü õƒüºk ,Alƒì»ƒÜ»ƒü þƒƒ„»ƒƒG »ƒƒè ÿºô»O»ð ôõì»ø ÿ q»ãü qBÜ þÝÉƒÕƒwºô ô òü rý„Bð ºqBPÔºo ôõì»ø »G RBÝG Býwô o »è »Ü ºõÉ„ óBì»ø »G ,ºô»ðBýðBÜºsAôæ q»HìAq»G »è Ak19 ÿºk»ƒw þƒPƒwAoºôBƒð .ºô»Orâºk þÜ»ü Akô»C ÿ ôAô»O þñýðAôpÉO Qxü õüºk Á ½â½â ,Alìºô ôk þ„»G »è ,RBÝG BñÈ ô s ¼ rýK ô sAõh¾k þÜ»üBýwô o þOBü ô»ñÌ»ì ÿ ½ƒø »ƒG »ƒÜ ß»ƒüBƒýƒwô o rÈ u »ƒOBƒhƒG rƒO þƒðBƒÜºô»ƒO»ƒð ºôºs q»ƒG »wrK ôõì»ø QÉðAõOºk ô ÿ ½g ÿ q»ãü qBÜ þÜ»üºõý„ »G þO»üBÄ¼ rì þðBÜ»ýØçg»C þXðBìBC »è Á ½â½â ,RBÝG q»wºqB_ ÀìBÜ »ƒè ïÂ»ƒG ,ôõƒG ôõƒOô»ƒÜq»ƒw Alƒì»ƒÜ»ƒü Qwºk »G þñOô»Üq»w Alìºô ôk þXðBìBC þÝ¾»g" þì»øq»G ÿºlð»_ q»ø ,BñÉø»ð þÝÉÜ¼ oºôBð ó ô ô o þÜ»üºõý„ »G "ô ôkrì ÿBOºq»w ïÂ»ƒG ,»ƒü»ƒø ÿ»ƒðBƒýƒèõƒHƒíƒw ÿ râ½g»è þP…â þÜ»üºõÉ„ »G »Ü»O»GBG »ƒÝƒ¾õƒì óºôBƒg ,»ƒýƒüBƒwBƒü þƒÜ»ƒüBƒƒOAô ô»G RºqBG»w ó ôõG qB_Bð ,óBÜ»ýwô o »è »Ü ÿ»ðAqBýƒOõƒW ô»ƒC »ƒOAô ,»ƒÝƒ¾»ƒg ô ZBG ,krÜºk óBü qBÜ AlðAô»C Qwºkq»G ÿ»ãðBìq»Ô ,R»ìõÝc »G óºlG »ðAq»w ô»ƒC þƒPƒxƒýƒè ÞƒÈ qBƒƒW ÁBƒƒw ºk ,ZBƒƒG ôõƒGºk »ƒÜ Rrƒƒâºkqºô ÿ»ƒƒðAqBƒƒýƒƒOõƒƒW »ðAq»w ô ZBG óAô»C þðôõG»ø »G RºqBG»w ô»ƒC q»ƒâ»ƒƒC AlƒƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒC »ƒƒè ;QƒƒÈ qlƒG óBý_½Ü Ak»üºôBì ô»è »Ü ‡»ðAqBýOõW BƒƒO -ô ôkrƒƒì þƒƒÝƒƒ¾»ƒƒg »ƒƒƒOAô -krƒƒƒÜºk ZBG ôõGºk þìAôºkq»G »G rO þÜ»ü rÉìu q»w ÿºô»C ßºô ,R»ìõÝc »G óºlG »ðAq»w ô ,òü uºk ô ó ôBì AlðBü u »è BP…Éø óAô»C ÿæ »Ü ÿ»ðAqBýOõW ô»C ArÜºk R»ðBð»O þOBýW »è »PìqBG ßºô krÜºk óBü qBÜ óAô»C »è ;òñÉñGAk ÁBÜõP…Ü þÝðBG ÿæ AlÝ¾õì ,AkqAs q»Ø ô qºqºs ô óBÝ…ƒ¾»ƒø þƒOBƒÜ ÿ ôºs ßºô †ü ¼ rì ÿ qBÜ ÿ tÉø þðAõPüºk .RBÝG ‡¼ rÔ ZAq»ø þðBÜ»¾ºuBC ô

:þñýHÉO þÝÉ„»G lð»_ »ñýwôõð ï»C ô rÈkôB_ þPüBw »è ÿApÝÉO ô ºôBì »ƒè -rƒÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒgºo ÿºo»ƒK .ºô»ññÈõgºk ,AlÜôõHxü»Ô

ó ½_ ºôArÝwBG ‡ºô»C Ak»ƒÜ»ƒÜ¼ rƒýƒ_ »è aýÄ¼ rÔ þÝýð óBÅÉC ô aýÄ½ðBÅÉC óBÅÉC pK þÝÉðBüu þÝ¾»ÝÉG ,ºô»ðôõGBýW ÿ rPÜ»ü »ƒG AlƒðBƒÜ»ƒÜõƒ`ƒG ºqBƒ„ »ƒƒè ókrƒƒì »ƒƒè Öwºô òýwôõð »G þP…â þÜ»üºõÉƒ„ YñÉK ô QýxG þð»ì»O »è Á ½â½â .ºôArÜ

ô»C ,ô»C ½ƒG þƒìq»ƒâq»ƒw þƒÝƒÈ qBƒÜ½ƒø »ñÈk AlðBüu »è »Ü ÿ»ðBw»Ü ô»C QÈ ô»üºk òì ºlð»_q»ø " :QÉ¿G óBýÉK ÿBãÈ q q»w ºõƒƒÉƒƒC ôõƒƒƒì»ƒƒƒø »ƒƒƒè ,ïqAkBƒƒƒø»ƒƒƒG q ¼ s ïqB_Bð ,ïrOBðAõO»G ô rOq»ñÉøoõwq»w qAsBC ‡ºõÉC QÉGºk »OAô»Ü ô îG Qg»Gk»G

Ç¼qBXð»â óBÅýC

ô þwôõð ÿ q»¾½ÝÉè ÿBülýì½Ü Alý¾Bƒw »è þðAõƒW ô óAôArƒÔ þƒÜ»ƒü»ƒñƒÈ ô Akô»ƒè þìºkq»w þüAôºpðBìq»Ô ÿ qAlýC ÿkBw»Ô ßºô ô»C ,krÜ BñÈ ô ÿ»OBÜô»C ÿBýwô o ÿ»Ü»ì»øq»G ÿ»Ô»xè»Ô ô ÿ qBâu ½ìBƒC q»â»C " :kqAvH¾»ø ÿ»ü»ðõíð ï»C ÿ ½g ."»ýð »ñÈ ôBƒC ÿBƒO»ƒg ,ºqæ R»ƒÜBƒð»ƒ_

ºô»ñì ÿ ½ø »G QÉGºk ‡ºqBÜ ï»C ô ó u»`G QÈ ô»ìºk ÿºô»Cq»G »è ,QÈ rÝG ÊW»HÉW þüºq ô»â »G Qw»ø ‡ºõÉC ºô»ì»Ü þðæ»G »Ü »üºô»ãðAô o ï»è q»ø ."ó»ÝG òì ÿ tÉø ô »G ókrÜ s»c Alñü q ½`K þO»üBw»ƒÜ »ƒè »G rO þðBÝ¾»g þðkrÜ R»ØBO ÊG ô óAkqAsBC ÿºs»c ï»C ô»C ,QÈ ô»Üºkqºk þìAôºkq»G

ô q»ƒÝƒƒðBƒƒü»ƒƒG ô q»ƒƒÝƒÕƒwºô þðBÜ»ýýP…â»¿Éø ÿq»Ü»Pw»ƒWq»ƒG Á½â½â ÿæ½Ýýð ,þO»üBÄ¼rì )RBýéÜ( ºlðºô»C Akô»C þðBÜ»ì»øq»G »è ;ôõG þìºkq»w ô RBÜ »G RºqBG»w R»GBG þPxƒðAs ,»ƒü»ƒø þƒðôõƒG ]ô»ƒC[ ßºô »ðAô»C QÉðAõOºk òýwôõðôôvÉì óBÜºqtø ô qôõPèõÜ ô ôôvÉì ÿºôB_q»w QÈrãGqºô Êè ÿkõw »ƒè »ƒýƒPƒü rƒG ÿ»ƒÜ»ƒÜ¼ rƒýƒ_ þƒÜ¼ qºôBƒƒð ,q»ƒñƒÈ u ô q ô ô ÿlƒýƒì½ƒÜ þƒÝƒÉƒÜ¼ rƒýƒ_ ÿ ôBð »G Yð»â ÿºkBw þÝÈ q»ƒHƒðBƒìq»ƒÔ ÿ ½ø »G ºô»âq ½HwrPK »è ×½ÜBPxƒéƒ_ ô ºôAsAo þƒƒÜ»ƒƒüBƒƒíƒƒýƒƒƒw ô qBƒƒƒxƒƒgô o »è ÿºkqAvH¾»ø ô óAõW þOô»Üõƒxƒ¾»ƒø Yðq»w Ak»ÜAs»Ø »è ,AlðkrÜ»xØ ÿºõÉ„ þðAqAlOÂ»wºk ó»üæ »è ô Qý…ÉÜºkAo ô óBƒÜBƒÐBƒC »ƒOAô ºô»ƒÜõƒ`ƒG þƒÝƒÈ qBƒ„ ÿæ »ƒè »ƒÜ "Bƒãƒ¾»ƒì½ƒÜ" þƒðBƒÜ»ƒíƒƒðBƒƒg q»¾½ÝÉè ßºô »¾»ø »G ôõGAqkrÉð ºô»O»¾ôºk »Ü ÿºô»C ÊG »G ô»C ,QÈ rÜºk Êè ÿ sAõ…ÉK BPxÉC ]»ü»¾»ø[ ô»C ÿ ½ø »PÉGôõG ÿ ½g »G RAkºk qBü pG ô QÉñýGºk ÞÈ sBH¿ÉÔ þ¾¼ o ô QÈ rãGqºô Þ¾»Ü »g¼kô qBG ï»è ÿ ôAô»O ÿ»ðBOÂ»g ô»C þñOrâqºô »G RBÜºk Qwºk .QÈ rÜºk þ„»Ý…ÉK óBñÉètÈ o ßºô »Ü þƒðBƒÜ»ƒOÂ»ƒg »ƒÜ ÿ»ƒðBƒw»ƒƒÜ ô»ƒƒC þwrO »è òÝÉðBw»Ü ó»Üºk ‡»Ý…ÉƒK Á ô»ø QÉG»ð ArÝ„BC óBýðBÜ»ðAôBO ÿºô»C ,AlðBü½g ÿæ»G ò…ÉÝGAo þXðq»w óºkºk »è ß»üºôBì ÿºô»C ÿAôk »è ×½ÜBPxé_ »ƒè óBƒÜºôBƒO»ƒ¾»ƒhƒ¾»ƒø þƒƒWq»ƒƒg q»ƒƒw ÿ vÉ_ ô q»wºkrG þðBüu AlýðAqºs õã„½g þwrK q»ƒG þƒ`ƒÜ ÿ qAlƒðArƒýƒãƒPƒwºk »ƒè .RBù¾»ø óB„BK ,þñýG »ÜºqB„ þxýè½K

þðAôArÔ ÿBðAõO ô ÿ rü u ÿ ½ø »G ÿ ½g kõw »G ô »ðArü u þðlðAôtG »G ,ºô»ü½g ô »ðBwBñðô qºk ÿ ôBG ÿºõÉ„ »è òOrâqºô »è þðBÜ»ýðBGq õØ q»w »è , ÿ ½g ÿ»ðAsBH¿ÉÔ ,krÜºk ºkõwBƒC ÿ ½ƒg ôBƒýƒK »ƒè ô ó u ,»Ý¾»ÝÉG ô b õK ô»C þðBüu ÿ ½Ü ô ß¼ qºôBð ô»C þO»üBw»Ü þðBÜºq»ñ¾BK ô óAkæ ôõì»ø ,ºô»ðkrÜrýG NArg ô ÿ qBÜ»KArg ôºq»G þO»ü qAlOÂ»wºk þƒg¼k »ƒG ÿlƒðºõƒü»ƒK ÿæ½ƒÝƒýƒð þƒìºkq»ƒw »ƒè AôºpƒƒðBƒƒìq»ƒƒÔ ôõG ÿ ½g þÔBì ×½Pð½ìrè .»üAlì»Ü»ü ÿ ½g þìºkq»w þðAô»¾BK ßºô òü q ½`K ï»C Á»â»è »O»GBG ï»C R»H¾»ø !QÉñýwBñG ï»è ÿºô»C q»G »è ,»ýð ß»ü»G uk Ak»ýPwAo ô RBÜ ô þü ¼ rì ÿ s»âºq Ak»ýO»üBw»Ü .Alý¾»â»è ºôBXðõâ òÈõ„ ô q»ƒƒƒƒÝƒƒƒƒðBƒƒƒƒü»ƒƒƒƒG ô q»ƒƒƒƒÝƒƒƒÕƒƒƒwºô þðBÜ»ýýƒPƒ…ƒâ»ƒ¿ƒÉƒø ÿ q»ƒÜ»ƒPƒw»ƒWq»ƒG ;ôõG Á ½â½â ÿæ½Ýýð ,þO»üBÄ¼ rì )RBýéÜ( R»GBG ºlðºô»C Akô»C þðBÜ»ì»ƒøq»ƒG »ƒè þðôõG ]ô»C[ þìºkq»w ô RBÜ »G RºqBG»w QÉðAõOºk òýwôõðô ô vÉì þPxðAs ,»ü»ø q ôõPèõÜ ô ô ô vÉì ÿºôB_q»w ßºô »ðAô»C »è ,QÈ rãGqºô Êè ÿkõƒw óBƒÜºq tƒø ô ÿ ôõPw»HØ»_ þðBüu »Ü Ak½P¾BK þÜ¼ rý_ »è ,ºô ôk »éK þÜ»ü»ãñýwõð ÿ q»HðBìq»Ô

þðBGq õØ »OBÝüBð ,ºôõG þPwºq»ƒK»ƒð½ƒÜ »G "»ã¾»ì½Ü" »è þðAõPü»ð ºô»üBì Býwô o .óAu»¿„ ô ºôAuBC rýâ»„½â AlðBÜB„kBK ÿ o½Ü »è þO»HüBO rÍý„ þðBìs »G »Ü »Ü»ðBì¼ q þÜ¼ oôBð þðBÜ»ðAõW »Oô»Üõx¾»ø ºlð»_ q»ø ,QÉG aýø »G ô»C þðAõW ô ½Ý„ ô ( ºôAqkpGqºk ï»G ,krÜºk ßõw AkBì»ñƒG »ƒè þƒðAô»ƒC ókrÜ zBG þðBüB„ ÞÉðApÉâqºô ºq ½W ô óBüu »è q ¼ s þÝÉ„»G »Ü ôõG »üºõÉ„ þüBO½Ü åq ½HwrPK Qñw ÿ qB„ »è ô )»ýð ï»è »Ü ÞÉOBÜ ô Ak qBw»g »G ÿ ½g ÿºs ô rO þÝÉ¾Bw lð»_ ÿAôk »è òýâ½C .QÈk ÊK þP…â þÜ»üºõÉ„ »G Ak»g¼kô qBG ô óBüu Ë o½ƒƒÜ »ƒƒè ß»ƒƒü õƒƒðBƒƒG ßºô BƒƒñƒƒýƒƒOBƒO ÿ qAtÉG Akºk þ¾ô»ø ,ôõGºk R»ØBO ÊG þ¾k ô þ ð A õ W » è ô Q É ñ ý G º k A l ð B Ü º q A k ô B ƒ ð ºô»ýìq»âq»w ÿ»ãÈ o »è óBü u »è ÿ ½g ºô»PÈ oBKºk ô QÉGºk ó ô Akô»C ÿ ½Ý„ ÿºô»ðkqAõg " :ßºô ºô»OBÝG ôõGºq»ƒØ ô»G RºqBG»w ÿ ½g þÙ…ýÌ ô þÉè ,AlðBÜ»_ºq»Ø ÿBÙýw½ì Á»â»è Jô r„»ì ô ºô»Pü qkBð ïÂºô ïÂ»G ,QÈ pGºkqºk ,»èBG ÿBì»w »è ÿ qAl„»G ,ó»Ýð½Ü ÿ qBü ÿ»Ü»ý„½g»ð ,QÈ rgºk tÈ ôAq»ƒK ô óBƒƒƒÜ»ƒƒƒ¾½ƒƒƒø »ƒƒƒè òƒƒƒOô»ƒƒƒÝƒƒƒÉƒƒƒƒK ôBƒƒ_ ÿ ½g QƒÉƒðAõƒOºk »ƒð »ƒÜ òƒýƒâ½ƒC ."...þðBÜºõÉ„ôBø þ w » Ü » ð ô R B ƒ Ý ƒ G Q ƒ g » ƒ H ƒ „ ½ ƒ g »G òýÝ„½K òýãð½C þñâ½ü þðBì¼ o þƒ„½ƒg»ƒƒð ÿ q ½ƒƒW »ƒƒè ,†ƒƒü rƒƒO ÿ ½g þO»HüBO þðBüu ÿºô»ðAlãðºo ÿºõÉ„ »Ü »ÝÈ qAsBC õÝ¾»G ,»ýð þw»Ü»ÜBO óAlƒðBƒg þƒñƒýƒƒ_ þƒƒO»ƒƒHƒƒüBƒƒO þƒƒðBƒƒü u ô ÿBã¾»ì½Ü ô Bì»ñG »G »ü»ø ÿlðºõü»K †ýñýÝ„½ƒK ÿkõƒg »ƒÜ ,óBƒÜBƒhƒÈõƒÜô »ƒG ,ºôBƒýƒwô o ÿ»ƒìºkq»ƒƒw ô»ƒƒC »OºôõOBø ôõƒG»ƒø ºô»ƒðAô»ƒG ÿlƒðºõƒü»ƒK »Ü »„»ü»ã¾»G ô»C q»G »è ÿ ôAô»O ô » C ÿ q B ü k ÿ q » ñ È õ ð ò ý ã ƒ ð ½ ƒ C , ï » ƒ ø q » ƒ G ô ÁBO ÿBülýì½Ü ÞÈlð»ø òýÝ„½K »è »ü»ðBüBðAõO»G »ýwô o ºrýHñ„¼ o »¾»ì½Ü ÿ»PwAqBC »ðApGrâq»ƒW ÿ»ƒñƒgºo ô s»c »Ü óBÜBhÈõÜ ô óAlðBg þñƒýƒ_ ô óBÜBhÈõÜ ô óBÜ»ðAlðBg ÿ»¾Bì»ñG †g»Gkõw ô þPwAo þƒÜæBƒ_ ÿBƒðAõƒO .RBÜºk þðAô»C þðBüu ÿºõÉ„ »G óBü½g þðBÜºu ¼ o ô »ýð þðôõG AlðAô»è »è ô »Pwºk ï»Ü»ü ßºô þñýãƒð½ƒC þPxƒü ôAlƒÉƒK ÿºô»ƒðkrƒÜpƒK ô ÿ qBƒÝƒÉƒG ºô ôkrÜ qBìu»C »ðBýwô o ô»C ÿºõÉ„ôBø »ÝÈ ôBýK »Ü ô»C ,lƒðAo»ƒKºlƒÉƒO þƒðô qºk qBìu»C )ºkBü s( »G AlðBíýP…ýð »è óBü½g »Ü ,Qw»ø ÊG ,QÉ…ÉÜºkAq óBðu þXðrw ,»O»GBG ï»ƒè ïºô ôk ÿ»ƒðõƒíƒð ,ºô ôkrƒÜ †ýÜ»üºkAoBO ô rG»w ï»Ü ,óAs ë s»G½g þÜ¼ rý_ »è »ì»Ü»ü ÿ qBxgô o òü q ½`K ÿ ôBÝèºs ôBð »OBgºk ÿ ½g ,Qwºq»K ½g .»Ô½Pð½ìrè êýCBgBýì Alìºkq»w þðAô»¾BK q ¼ s »¾Bì»ñG »Ü ºô»ðBýðAqºs õã„½g ô»C þÜ»üºõÉ„»G ,ÿ ½g »Ü»HÉPÜ þðB…ýðôBð »Ý„½Ü »è åq ½HwrPK Qñw þðBÜ»ð»wºo ÿ»ðArâ»ñgºo þXðBìBC »ƒè zBƒG ó ô ô o »è þÜ»üºô»ðlðAsAo »G AlðBýðBÜºqAk½Ý„ Aô ,Bã¾»ì½Ü »G RºqBG»w RBÜºk rýÌB„ ÿ»ãÈ o »è ,ó»gºkqºk óBü½g qºk»GºkAq þO»ü õPxü ô ×½Pƒð½ƒìrƒè QƒÈ ô»ƒÜºkqºk ºq ô»â þÝÉÝ¾õì óºôBg »PÉGºk ,ºô»ýOArýì ô òýâ½ƒC ßºô þƒÜ»ƒýƒO»ƒüBƒw»ƒÜ þƒ¾¼ o ½G QÉ_ºk ô ºô»OBÜºk BýW ÿ ½g ô AlOÂô »è ô òýãð½C ,ºô»OBÝG Þü tð ß»ü»è òýÝ„½K ô»è ô Al…È ô»è R»ðBƒð»ƒO ïÂ»ƒG ,ÿ ô»ƒC ÿ q õ„BG »è ó qBGô o ô ôk ÿ ôBð| òü q ½`K óAõÉð »è ,»üAô Q„»ø»G ßºô »Ü ÿ»ñÈõ„ ô òýãð½ƒC þƒðBƒÜ»ƒýƒO»ƒüBƒw»ƒÜ ,Bƒýƒwô q Al…ýðBÜ»¿ìBÜ ô Qxƒü ô»ƒ„½ƒg »ƒÄ¼ rƒì ,ºô»ðBýðBÜ»ü sAôBýW ôõì»ø »G òü q ½`K »è ô ºô»PÉñýìºk ÿ ½g ßºô ô»C ÿ»wBñÉK òü q ½`K ,ò„»GôBø þ¾Bg Ëlð»ø þðºôBg aýø ÿBðAõO ô QÉÝ„ºk ÞÉO Alü½g þgBð þðºôBg )ºô»ÜBO( þO»üBw»Ü ÿ»ãðAô o »è ,QÉGBð þÝÉñOô»Üq»w ô òOô»Ý…ÉK ºq ½W þP„ô rw »è ,ºrOtÉø»G þÝÈ oºôBG ô rýG ô»C þÔBì ½G RBÜºk ÊW»HÉW ‡BG þÝÈ qBÜ )×½Pð½ìrè ÿkõƒg ßºô q»ƒø( ,Akô»ƒC ,ó»ÜºkqBÜ Alü»Ü»Ý¾õì »è »Ü óBÜºqBýOõW z»Ü»ÜBO ,õÈk ßºô ,ôºolðõO þÝÉP„ ÿ»Xðºo ô R»ìtg ô»C »Ü ÿºô»è »ýPü rG ô»C ,»ü»ø þðôõG †ýÜq»ƒw -»ƒðBƒüArƒâ ôõGºq»Ø ï»Ü þÜ»üºqBK ÿkõw »G óAô»C »ü õÉÜ ô»ƒC ßºô ÿ ½ƒg »ƒüAô ÿ ô sºqBƒC ÿ ½g »„BG þÉƒK Bƒøºô q»ƒø ;ºô»ƒOBƒÜºk óBÜ»ü sBØô»Ø ºkAsBC ó ô qºk ô †ÉÜq»w þƒƒì»ƒƒPƒƒxƒƒýƒƒw »ƒƒG RBƒƒÜ»ƒƒð Þƒƒü q»ƒƒƒg þ…ýÝÉðAô»¾BK ÿlð»íO»HüBO ô QƒÉƒñƒýƒHƒG .ºô»ýO»üçü½Ü ô ºôArÜ þÝ…Éì ,ókrì þO»üBÜõw( -»ü»ø þƒÜBƒðô o QƒÉƒðAõƒOBƒð ÞƒÉƒPƒ„ aƒýƒƒø ½ƒG ÞƒÈ qBƒÜ½ƒø ïÂ»ƒG )ºs ô -ÿ qBƒü rƒýƒƒG Ëõð»èq»w Akô»C»è óBü u þñOô»gôºq»G ÿ ½ø »G ,ºô»Pü s ¼kBð óAô»C þñPxgqºk ô » C ÿ º ô » C q » G » è , º ô » P É ñ É ù G q » G » g » G R½Ü þ„õO ô»C »Ü Býðôk ÿ»g¼kô qBG ô»C þðBü u »G Qý…g»HG ß»üBOAô QÉðAõƒOBƒð ô»C þðBÜ»ýÜæB_ ÿ q»ñ¾BK ,RBÜºk lð»Gô ô þü ôõOBùÉè ½G ô AkBã¾»ì½Ü õÉð »è ÿ ½g »ðArüu þÝÉXðBìBC ô »ðAq»ñÉøAk þÜ»ü»ãÈ o ,RBÝG ÿ qBük ÞÉXðBìBC ÿ ½g þðBÜBðAõO þÝÉÄ¼ rì òýâ½C ßºô †ü ô»C ,QÉÝÉKBð þÝÉÄ¼ rì ßºô ºô»ü½g ÿ»ãðAô o »è ô»C »G ÞÈ qBÜ aýø QÉðAõƒOBƒð ô "»ƒüºkBƒü s" »ð ô QÉðAõOºk »ð ÿºô»C q»G »è ,»üºkBü s ô RBÝG ÊK Qwºk ÀìBƒÜ þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„ ÊG ,RAlG Á ô»ø ÞÉw»Ü ½G QÈ ô»ƒüºk ½G Bø»G »G þÝÈ qBÜ aýƒø QƒÉƒðAõƒPƒ„Bƒð ,óBÜ»Ä¼ rì þðkrÝÉK þO»üBÜõw ,þüºs»G »è »ý¾Bg ô»C ,RAlG ïBXð»C rO þðBÝ¾»g þ¾k »è RBÜºk »ðçÉø þPw»ø ÊG ô þ¾kôk óBìs ºq ½W ôõì»ø þO»üBw»Ü ô Akô»C ô þƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒwõƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒè »è ô»C ÿ rýâ»„½â ô ß»ƒƒƒƒƒýƒƒƒü ô oô ôk Þ„ô Alýì»øq»G ÊG »è "òOô ô»Ý…ƒÉƒK" R»ƒðBƒð»ƒO ,QƒÉƒGºk »è ô ôArwBð ÿ»ãÈ o Á»â»è ó ôõG Bñ„BC ºôºô»ƒC ÿ»ƒãƒðAô o þÝƒÉƒ`ƒÜ ,BƒðBƒýƒOBƒO ,»ýO»üBÜõw ÿ»üBì ,kBƒƒƒƒƒ„ ô óAõƒƒƒƒƒW ÞƒÈ o †ƒñƒü q ½ƒ`ƒK ô ÿ qAtÉG QÉðAõOBð – òƒƒýƒƒƒâ½ƒƒƒC ßºô ô»C þ¾k þPw»ø ÊG »ƒÜ ß»ƒüºõƒÉƒ„»ƒG ,RBƒÝƒG q»ƒwºqBƒ_ ºô»ülðõO ÿ o»K ô»G b õK þÜ»ýÉðçƒíƒéƒì ºô»ƒð¼ rƒüBƒGkBƒü »ƒè ÿ»ƒðBƒø»ƒƒG »ƒƒG »ƒƒÜ ÊG þ„õO ,»Ü»ü tð »PÈk ºôºtÉìBC»P¾Bâ þÜ»ý¾kôk ô þO»ØBO »è òýƒâ½ƒC( ºôAqBƒC þƒƒƒðô qºk þƒƒƒ„ºo Akô»ƒƒƒƒƒC ÿºvƒƒƒƒƒÈ qk ô»ƒƒƒè ½ƒƒƒƒG ,ºôõƒƒƒƒG ,ÿ ½g ÿ»ÝƒÈ q ôBƒø »ƒƒƒðôõƒƒƒGBƒƒƒâBƒƒƒC»ƒƒƒG Yƒð»ƒâ ÿ rƒƒýƒƒÌBƒƒ„ ô »ƒƒ…ƒƒg»ƒƒGqAsBƒƒC þƒƒƒÝƒƒƒxƒƒƒƒñƒƒƒƒñƒƒƒƒýƒƒƒƒè Áõâõâ ÿæ½Ýýð ô»ƒƒè òƒƒOBƒƒƒùƒƒƒ¾»ƒƒƒø .)QƒƒƒƒƒƒƒÈ u õƒƒƒƒƒƒƒƒÜºk| »ƒƒƒƒƒüBƒƒƒƒƒýƒƒƒƒƒƒ„½ƒƒƒƒƒƒG ô þƒƒƒO»ƒƒƒüBƒƒƒw»ƒƒƒƒÜ ,ÿ ½g ÿ»ýƒðô qºk þðôõƒG þƒÜ¼ qºôBƒð ÊƒƒƒƒG ô óAkqAsBƒƒƒƒC q»ƒw »ƒƒè »ƒƒÜ ô»ƒƒC þƒƒðkrƒƒÜ R»ƒƒƒØBƒƒƒO þñOô»ÝÈ o ÿBì»ƒñƒG »PÉGºk rO þðBÝ¾»g þ„õO þƒO»ƒüBƒñƒýƒ_

òìrPýâ òýPñèBÄ :ºô»ýýwqBÔ »è þðApÉâqºô qºlð»Ýw»C qôõÕü»w óBíØõè 2-2 ô»G ß»ü»ìBð½ðB„ Bøºô þðBñÉùì»øq»G ß»üºõÉ„ aýø »G ºô»ðArâ»ñgºo ºq tø †ýÔ¼lüBHü râ R»ðBƒð»ƒO ô BƒXƒðõƒâºk»ƒð ô»è Akºk»ð ÿ ½g »G ÿºô»ðkrÜrýG þO»¾½ì ßºô ô»ƒC ºô»ƒC ÿAoºq»ƒƒw ,ºô»ƒƒüºqBƒG ºôºqºk þOºqAsºô »è ÿ qAlýC þÝÉOBì½éLük ÿ qAtÉG ºô»„»¾Bc ô»G ô krÜºk ÿ qBƒÜ þPwºq»K»ð½Ü þOÂ»wºk ÿºqBG »è þü½g ô tÉìBC»P¾Bƒâ þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„ »ƒG Bƒýƒwô o ÀØ»Ì( þãðBGôBð»G ÿBülýì½Ü »è ,ÿ ôArøºu zBG )»ü»…ÉÜ þðôõG Qwô qk ÿ qBÜ½ø »ülýì½Ü »ìBð½ðB„ ï»C þðçK ,ºô ôkrÜ ô ºôºsBØô»Ø ô óArÉC »üArñÈ u o ºq»H„rÉø »è AlÝÉO»¾½ì þOBÜ »è 1823 þ¾Bw »è rOAôk þüBO½Ü ½Ýw½ƒì ô åq ½ƒHƒwrƒPƒK Qƒñƒw ÿºô»C ÿAôk »è ï»Ü þÜ»üºôBì »G .RBùÉK »è qBW ºtðAôk ½G ºk ÿ»Ü»ì»øq»G q»wôõð óAqAs»ø ºôºlñÈõg AlðBƒýƒÈ oôBƒø Ë o½ƒÜ Aô ºlð»_ q»ø ,ArÜ NB_ Êè þwôõð Qwºk ô»è ºô»ðôõGkq ô »G q»wôõð Rô»Üºkqºk ó»üæ »è ArÜºk Ë oºôB_ »Ü ÿ»ðBñgºo »ƒìBƒùƒéƒüA »ƒè ÞƒÈlƒð»ƒø ,ºôºq ½ƒxƒƒðBƒƒw ßºô Qƒgºô †ƒÉƒK þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒðArƒƒýƒƒÌBƒ„ ,»wBG þƒðBƒüBƒ„ ôõƒGkrƒGæ ÿ tƒÈ qBƒK ½ƒg »è ô ôõG »ñÈ ô ÊG »ì»øq»G ô»C þñOô»Üq»w ÞÉ¾»ì½Ü ;ArÜºk zBG ÞÉñÈõ„ ôõì»ø ô ºô»üAqlñü õgºk ôBXðõâ q ¼ s )pÈk( þPü»G ÿ qBW ï»Ü»ü »è òýÝ„½K ÿºô»C ßºô ( »G )ôõGkrÜ þñýHƒ…ƒÉƒK ,Akºô»ƒðlƒñƒÈõƒg þðBìs »è ôArhÝÈ o þè»â»ƒ„ô ÿºõƒÉƒ„ 30 »è .ºôºkrÜ ÿ ½g þñÈõƒ„ AkvƒÈõƒOô ó»üæ »è ×¼kBHü râ 1829 þìºô ôk þðõðBÜ þK ô râ ÿ ½ø »G ,óAqBO »è Býwô o ÿ rýÔ»w ûktðBXýø( "Aq»âºô»O»ƒð ÿ q»ƒñƒÈ u ô q ô" ,rƒƒOAôk ÞƒƒÉƒƒ¾Bƒƒw .Aq u õƒƒÜ )Arƒƒãƒƒýƒƒéƒƒì ½Ýw½ì »è qBW ï»Ü»ü ½G ô»C ÿ»Ü»ì»øq»G ô»C þðAô»¾BK þƒÝƒxƒOBƒ_ ,ArƒÜ †ƒüBƒíƒð ºôºqºk »è ÁBw Êw ÿAôk »è »üBülýì½Ü þÝÈ rãð»üæ ßºô -½Ýw½ì ½G ºô»PÈ q»âºk þÝÈ q»„½ÝÉO ô ÿ rƒýƒHƒñƒ„¼ o ÿAlƒü»ƒ„ òýðAs ë s»G½g ô þPwq»K»ð½Ü »G uk Alü»„ Á»â»è ô -þO»üçü½Ü ô kBw»Ô ÿ uk »è ô Þƒw»ƒOrƒƒýƒƒG ÿ qAkôBƒƒð þƒƒðAq»ƒƒñƒƒÈõƒƒð ÿlðõO »G Býwô o ÿBã¾»ì½Ü ÿ qBÜtýÔBcõì .óBý¾»â»è QÉGºk BG»OBð ô RBÜºk óBýO»üAuk óAô»C q»wôõð »Ü ,ô»C þðBÜºqBü»ð ô ÿkAsBC ô þP„BC »G uk þñìu ôk ßºô »ðBü oBW»P¾Bâ þÜ»ƒüºõƒýƒ„ »ƒG q õƒPƒè»ƒÜ ÿ ½ø »G þÝxOB_ ,q»w »OBÜºk óBý„rÉø »è þü ôõOô»Ý…ÉK ô òOô»Ý…ÉK »è ÿ rãð»üæ þÝÉÄ¼ rì ßºô AlýüBO½Ü »è ,Alü rýHñ„¼ o »Ü ÞÈ q ½W »G ,òñÉwBðºk QÉ„ ô ßBñwrO " QÉ¿ÉùHÉW»G ½Ýw½ì QÉGºk qB_Bð ô»C ÞÉ_õƒw Ak»ƒüBƒýƒðôk ï»ƒè ÿºô»ƒCq»ƒG»ƒè »Ü ÿ ½g ÿ»Pw»ø ô»C ½G ºô»ƒPƒÈ s ¼lƒG »G ô AlÜ»ü»„½â »è ô ºôArÝÉK þO»üBÜõw ."ºô»PÈ s ¼lG ß»üBâBð»K Þ¾»g »è q ô ôk óºôBg þÝƒÉƒÄ¼ rƒì ½ƒG »ƒO»ƒGBƒG ï»ƒC »è ókrÜ ÿ qAl„»G ,ÿºô»ñÌ»ì þðBñÉøAk ßºô þü ôõƒOô»ƒÜAôk ô aƒýƒø þƒÝƒÉƒðBƒü u ß»üºõÉ„ aýø »G Býƒwô o ÿBƒãƒ¾»ƒì½ƒÜ ÿkõƒƒg ÿ»ƒƒãƒƒðAô o »ƒƒè ,QƒƒÉƒƒXƒƒðõƒƒâBƒƒð ½G ×¼kBHü râ ,ôõG BOôBø ºôºq»ƒwôõƒð ô »éK »Ü Ak»OÂô ï»è " :þwôõð ÿ»ÝÈ oôBø ÿºqBìu ÿBì»ñG q»w»è Ç¼ rì ÿ tü o ô »üBK b ,QÈ rñÉãð»xH¾»ø óBÜ»éü½Ü ô BýèAk»ì þPwAo þðAq»ñÈõg ÿ»íÉC »è tÈ o ÞÉw»Ü ÿæ »è ÞÉw¼ rýì½ø q»â»C" "?QÈ râºk ÿ q»ãü qBÜ rÈ u »Oô»Üºk ,ôõGºk Alü»K »íÉC .»ÝÈ qAsBC ÿ ½g ‡ºô»C ...ÖýO½ƒìrƒ„ »_ôBð »è ,ó ôõG òü râBCõg þÜ»ü ôÂBü»g ".AlðBÜ»ü ôArÔ»G »…ýì»ø »ü ôBP„ºk òýÝ„½K ,óBíýñýG »Ü ÿºô»C ßºô ô qAsBC ô Yðºo óBì»ø »è Ak)1799-1837( Ëlð»ø ,ôõGºk qAsBC þ„õO AlýO»ØBO ÊG þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„ »ƒG »ƒÜ Rõƒâºk ÿ rƒÍƒýƒ„ q»ƒw ºkrƒÜºk þƒƒ„rƒƒÉƒƒø ½ƒƒgô»ƒƒPƒwAo ÿ pƒGºkqºk ÿ ½ƒg þƒØo ô óBƒƒÜºqAtƒƒÉƒƒO ºô»è ÿ rýG ÞÈ qBW lð»_ ,óAô»G RºqBG»w ÿ ½g ÿ»Ü»ðBíýPƒ…ƒýƒð »ƒÜ ºôºôõƒGkrƒÜ »è ÿºô»C ÿ ½ø »G ïÂ»G ,QÉ¿ÉùHÉƒW»ƒG

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k

»íÉC ÿ»Ü»ýýèºs»C »ðAõýì ,Æü»K "óBüõKArÔ" ÿrÍý„ þOÂ»g ÿ»ðvÉè ½G þüBýCôo þìBü»K

ÿsBG»ð»_ »è »Ô»xè»Ô ÿºô»ðkrÜBýW 3 ?ÊG»ø »Ô»xè»Ô )»üBGºk ½G( ÊGºk ½G òýPÉGôõG»ñý¾Bc ºô»è »Üôõð»ø BO »Ü Ç¼ rì ÿ»íÉC AlñýñÝ…K ôºô»ðõGkq õhÉè ß»O»è »Ü ,ókrÜ»Ô»xƒè»ƒÔ ÿ»ƒw¼ rƒK òƒýƒñƒýƒ¾Bƒc ‡ºô»ƒè »ýýPxü õÉK ‡»Ô»xè»Ô þìAôºkq»G .»ü»ø »Ô»xè»Ô þìAôºkq»G ½G ÿBðBì lð»_ ,»ðçì»éPwºk þðõGºkBìBC»è óAõì»ø »Ýðõ_ .ºô»OBÜºk½Ü óAõì»ø ÿ»P„ ô»C ½G ,þÔ»xè»Ô ÿ rýG ½G ,óBíðBü u þü»Üôõð»ø»è ,óBíðôõG»è ,ºô»OBÜºk »íÉC»è rƒýƒG ÿ»ƒPƒ„ ô»ƒè ,»ƒÔ»ƒxƒè»ƒÔ ºôkrÝÉLýPwºk ºqBýwrK ô»G ºô»ð½Ü þðBð½ü»è »Ô»xè»Ô þñOô»Üqºk »Ýðõ_ .òülð»ìkôõw .»üºô»ðkrÝOBKô ôk ÿ qBÜ »Ô»xè»Ô »Ü ËBð »üBðBì ô»G »ì»C ïÂ»G )1( "»ýý_ ÿBðBì »P„ ô»C" ºô»G rO þðBÜºrýG»è ÿ ½g þÔ»xè»Ô ÿ rýG òýPÉGõG»ð þ¾Bc ºô»è Ç¼ rì ÿ»íÉC »…ýPg»w »ñgºq »Ô»xè»Ô ºqBük .»ýýðqAlülðõÉK ÿ ¼ oºlÈ s ôºô»ðkrÝOBK ô ôk ß»O»è ºô»OBÜºkBýW rPýñP…ü»ãÉO Êè»â q»w½G qB„õâ»G ÊGºk ,Ë râºk óBÜºôõ_q»w»G »ýýÔ»xè»Ô »PxÈõè»ø»è µóBÜ»P„ ÿºô»ðkrÝüçÜ»ü ½G »„¼ q»K»G ,ºô»PÉñýGºk þÜ½ÜBð»è BðBýÜ»O»è ÿ ½g »Ü »OBãGBO ËqAõg»PÉ_ºk¼ q óBÜ»P„ ÿ»…ü q ô åºq»G ,Êðºk ïBÜBC»G òP…ü»â ½G †ü ôBãð»ø ºô»üºqBG»è aýø ÿ ô»è »ðkrÝgAq ½w »Ô»xè»Ô þì»g »Ýðõ_ ,òü ôõP…ü»â»ñýÉK ÿ»ñÈõ„ ô»C óBü ÊýÜæB_ "ßºô ËqBÜºk rOrü»w ‡»ðAô»è ,òü ôõP…ü»â»ñýÉK ÿ ô»C ô òýƒðAsBƒð »üºô»G þPxü õÉK BÝG ‡»ðBì»C Q…â »Ô»xè»Ô ÿºô»C½G .Ë rÜB„Bƒì»ƒO)2("þƒKArƒÉƒO ô»C þì»øq»G ÿ uºlüBýO ¼pì»C »Ü ºõP…ü»â ºô»G »Ô»xè»Ô »Ü ‡ºô»C .ÊG tÉìBDÝxü q qBØBCºpÔ ô BýW Êè»ãðôõìs»C ôºq»G óBü»Ô»xè»Ô óBÜ»Ýxü o .þO»ü ôkrÜ »ü»ðBü qtø »Ýxü q ô»C lð»_ ÊwrKºlðBíÉè ,ºôºqBýwrLÈ u »OBgºk óBÜ½wBC »Ô»xè»Ô ÊOBÜ QÉGAô»Ü .ºô ôkrG þðBÜºôB_q»w:ÊwrKºk ,ÊñÈ u ô q ôºk óBÜ»ýÝü týÔBPýì »üu ½è½Pð½C ºqBýwrK ?»Pwô qk »P„ òƒýƒðAs ó ½ƒ_ ?»ƒýƒýƒ_ òƒýƒðAs þƒPƒ„ô ô rƒw ?»ƒýƒýƒ_ òƒýƒðAs þƒÜq»ƒC ô»ƒýƒýƒ_ òƒƒýƒƒðAs ÊñÈkAq ÊñOô ô ºq ½W q»w»è ÿ ½g »Ô»xè»Ô Ê¾ºlðBíÉK »ðBì»C ôõì»ø?QÈ rñÉøºlPwºk»G ÿ»ñýñýG ô»C »ñü»âºk ºôºrÉè .»Pxü õÉK óBìºô»Cq»ø ‡»íÉC »Ü ,AlGºô»Pwºk»G òP…ü»ãÉO ºô»ðAlÝÉè ô òP…ü»ãÉO »Ô»xè»Ô »Ü ºô»ñü»ÜºkBýW ÿ sBG»ð»_»è ‡ºô»G »Ô»xè»Ô »Ü ô ôAõw ÿ rýG»è óBì½g AkºlðB…ýð ºô»C½G Ç¼ rì ÿ»íÉC ÿ ¼ q s»ìBO ‡»ì»C ô ÊñÈ»âºk | .òü tÈ qBLG ß¼ s»ð Ak»Ô»xè»Ô»è ÿºô»DÉG òü»ÝG þÔ»xè»Ô ËqBýwrK ºôBý„ :òýÉ¿G Ë rÜºk ºô»Dü qBGq»w ‡ºkBw þÄ¼ rì ºrãG ×õw»éü»Ô q»ø ß»ð »üAõðBíÉK ?»ü ¼oºlÈ s ºô»C BüBC ?òýG o½LxK Q…â»è óBíwBC ½G òýwrLG Ë rÜºk óAôõì»ø »ðôõíð½G .BÝG þÔ»xè»Ô ÿ qBýwrK ËqBÜºk óBü .»…ýÔ»xè»Ô AlñgAôBð»è ÊG ÿBü týÔ ËqBýwrK q»â »ì»C ?»üºô»ðBìq»w q»w»G ÞÉñÈõ„ ,ÊðAõOºk »íÉC»è ÊÜ»ü Q…â »ÝÈ qBýwrK ºô»ðBxük ‡»ì»C ?ÊG åq»ì óBüu ÿBO½Ü ÊGºk½G .BÝýG ,»Ô»xè»Ô µQxðAs»è ÊG BâBC ÊG µþÜBg Êw»Ü †_ ô »Ô»xè»Ô»è ÊG o½LxK b óB…ýñPwºk óBíðBÜºqBýwrK ½G »íÉC þñP…ü»ãÉO þPwBC qBWq ¼ s óBÜ»ìÂºô »üArÝ„BC Ë rÜºlük»G BðBíðBÜ»ðkrÜ½â»è ÊXðBìBC »Ü »OAô ,½â»ñýÈk ºq ½Xì»G »Ü ‡»ìºk ô»C .ó»Üºk òOô ½G óBíÝÉP„ »íÉC òýGºlý¾Bc ºô»è ,ÊðºkAk Ë rÜºk½â ÿ ô»C ½G Ëq ôõñw »XðBìBC ô»C ô BñOô ô»è óBü½g þPgºô»OBw ô ó»ÜºlPwô qk þüºqBÜBýW óBíðBÜ»ñOô ô ÿºõÉ„ »OAô .»ü»ø q»ø »üºô»ýñOô Q…K»è ÊXðBìBC »ü»ñOô ô ô»C ,»ðBì½g þñOô ô »íÉC þñOô ô »Ýðõ_ .ó tÈ qBKºk ºô»OBÜºkBýW ºô»è ºôArOô ô »Ü ‡ºô»C ô Ê…g»Gºk óBíðBÜ»ñOô ô»G BðBì ‡»XðBìBC ô»C ô òOô ô»è »Ü»ðkrÝPÐ»W ºrÉè .ºôBÝÉK»ð þÝÈBðBì aýø Êè ô ºôArOô óBü ,ºôArOô rO Ëq ½W»G ºôºôArÝü qBük ÊXðBìBC»G ÿlðºõÉK ÊðkrÜ»Ô»xè»Ô Q…â »Ü Ê_»ñðBí…ü rýG .»ðBÝÉK BðBì òýðAs Ëô»üºk BÜºk »Ô»xè»Ô ÿ»w»Ü ô»C »üºôºô»G ÿlðºõÉK óBÜ»XðBìBC»è Ê„»G .»ü»ø þw»Ü »OAô»Ü .ÊðAtüBð »Ü ÊñÉùHPwºk»G ÊP„ q»w»è òP…ü»ãÉO ,»OAô .ÊñÉHPwºk»G ô»C ô BÝýÜB_ ÊñýHüºk Alü ¼»è ÿ»ü‰õÜõì»Ü ô»C BO BÜºk»Ô»xè»Ô ºô»C½G q»Ü»Ô»xè»Ô ô»G q»HìAq»G ºôkrÝPwô qk BýñýðAs»è óBüºq ô»â þñÉ¾»Ü ºô»OBÜpK þñP…ü»ãÉO»è »ðBüB„½G ÿ ô»C ºq ½Xì»G .Ë rÜºkºôºq»w»G ÿ»Ô»xè»Ô ÿºô»P„ ô»G óBü ,òOô ô»G»éýGBØ ÿ»üºkqBük Aô ô»C ÿ ô»C BüBC ÊGBýñ¾k Ëô»üºk ô þðBÜ»ñýðAs ô òP…ü»ãÉO»è »ðBìõâ»G BÜºk»Ô»xè»Ô ºõÉ„ ï»C Q…â .òPwAq þðBÜ»ñP…ü»ãÉO ô òýðAs ô »üºq ½Wô»G BâºlýÉO ô ÊðAtüºk óBü»…ü q ô ïAq»ì ô ºô»ð»ÜºkBýW ÿlÝÉè óBíðBÜ»ñOô ô ÿ q ½W »ðBðBìApÉO ô ºô»ñýì»¿w ºôºôBC óBü äðºq ÿºqBG»è óBìqBýwrK ÞÉwBðBýíýÜ ÊOBÜ »ðôõíð ½G .ó»ÜºlðB…ýñPwºk BÜºlÉè ºô»…ÉÜ ô ÿBPwqBG ÿºqBG»è óBìqBýwrK ÞÉwBðBü týƒÔ ÊƒOBƒÜ óBƒü ,BƒÜºlƒÉƒè ô þPxðAs þÝÈBùìÂºô Al…ýðBü½hükõg»è ô òG ÿBü týÔ µÿBýíýÜ ÊGºk †ýðBÜ»ìÂºô ÿ ôBð»ø»è rP…ÉK »ðBPxðAs ºq ½W ï»C »Ýðõ_ ,òñÉHÝÉK þÔ»xè»Ô þÝÈBùìÂºô Al…ü qBHñüAôk»è óBü»Üºô»ðôõGBýW Êè ºô»O»ðõGBýW »Ô»xè»Ô»è QxðAs ô ôk ßºô rOAôk ô »ðôõG Ak»Ô»xè»Ô ô zBðBýíýÜ ÿ»ðAqBýwrK ô»C Bøºô q»ø .ºô ôkrÜ»ðsAôæ þðBýðBÜ»ðkrÜqBÜ ÿ»PwAoBC ó»ÝG ºq ½W ô»G »ðAqBýwrK ô»C »ð òðAõOBð ºkBw ÊðBÝ¾»g AlPwBDðBì»ø»è ó»Ýüºk óBwBðBü týÔ zBðBýíýÜ ÿ ô»C »ü½G .ÊGºk óBwBðBü týÔ ô zBðBýíýÜ þìÂºô QwBC»è óBýðBÜ»ìÂºô ‡»ð ô ÿºõÉ_qAõ_»è qAkq ôõñw ,qAkq ôõñw þO»HüBO ÊñOô ºq ½W»è »ýPü rG BÝüºk ÊwBðBü týÔ ô ïÂ»G òñÈ o»KºlÉOq ôõñw †ýðBÜ»ñýðAs ô »ýýð ÿ q ôõñw òýðAs»ð »Ü ºqBük .ôArÝü qBük ÊñýðAs òýðAs»ð ÿºô»Cq»G»è ‡»ì»C .òýðAs»ð ô òýðAs óAõÉð»è ÊñÈ o»KBñÉO óBÜBxÈ q ô q ôõñw »ì»C þðBñÉùPwºk»G ½G ÿ»ü»w¼ rK ô»è »ÝÈºkrÜ òýðAs»ð »Ýðõ_ ºô»ýüsBG»ð»_ ÿ»ðBg »PÉ_Bð òýðAs»ð Bøºô q»ø .»ìAq»íÉG ô ºqBGq ¼ s Ë»w¼ rK»ýüsBG»ð»_ þ_q»ø ºôBýðôk»PÈk òýðAs ÿ ½g ÊðAõOBð ÿ sBG»ð»_ »ü½G òü ôõP…ü»â»ñýÉK ô òü»âBñýÉO ÿ»P„ô»G »…ýðBñÉøBýLðAk ôºôArOô »üºô»ÝÉP„ ÿºqBG»è ÿ sBG»ð»_ ÿºô»Cq»G»è ÊG»ñ`ýø ÊñÉK»xG BñýðAs»ð q»w»G ÿ sBG»ð»_ »Ü ÊGºkq»G»Pwºk Á ôõØ ÊñP…ü»ãÉO ºô»ñýðAs»ð»è RBÜôBø .òü ôõP…ü»ãý…ÉO ÿ»P„ô»G ,òýðAs»G BãG BÝÉðõÜ»ü»ÕðõÜ»è Ëô»üºk ÿ sBG»ð»_ .BÜBðq»G»Pwºk týâq»ø ºô»C ó»üæ»è òýðAs þðBñÉùPwºkºô ÿ»w¼ rK »Ýðõ_ »ìAôºkq»G ó ôõG»ñý¾Bc .þÉè»ýýñý¾Bc ºk »Ü »ýý_ IÉPÜ òü rP„BG" òwrKºk ó ½xãü rG ÿ rñÉø»è †ýÝÉOBÜ .»ìAôºkq»G ºô»Ä¼ rì »üºô»C ÿBðBì »ì»C ."þwôõñìºk ï½g »üBýðAtíG q»â»C BW:Ê¾ºk AlìÂºô»è ÊGºlKB_ rO þ¾Bw òü»ÝýGºôºqBGô»è †ýÝÉýÈ ¼ oºlÈ s b»ø »ýýð ÿ q»w»è óBíýðAs Ëk ÿ»P„ ô»C »íƒÉƒC ô òýñÉøBñì»øq»G ÊñýðAs aýø òüºkºlÉè»ð»_ »íÉC ÿ»ìºk ô»C .ËlüBO½Ü òýðAs»ñ`ýø»G ºô»ðkrÜºqBGlð»_ BüsBG»ð»_»è »Ýðõ_ .òñÈ»ãðBìBð ºsBO ÊñÈõ„»G óBíðBÜºô»ðkrÝOBKô ôk ÿk½PÉì þÉK»G .ºô»PÈ râBñÜ»ü ºô»ðkrÝOBKô ôk q ¼ s ô ÿ sBG»ð»_ Á»â»è †ýðBìõâ ô»üºkBìBC òýðAs ó ½_ »Ü òýGrÉÔ ºô»CBO òüºlðB…ýð óAs»ð ßºô óBì½g »íÉC Ê„ºk ÊG †ýOArÜõw »íÉC »ãñü râ ºô»C õÝ¾»G òýðAsBð þ_ »Ü òýðAsºk »íÉC »ýýð äñü râ »Ýðõ_ .Ë rñÉøºlPwºk»G »Ü òýGºlý¾Bc ºqBýwrK ô»ƒè »ƒOBƒÜô»ƒC Bƒýƒð»ƒO »ƒÝƒðõƒ_ ,òƒýƒðAsBƒð þƒ_ »ƒÜ òƒýƒðAs»ƒð | ?»ýý_ òýðAs»ð:»üºq ½Xì»G 1 -| |Bryan Magee. fr n antikens naturfilosofer till dagens moderna t nkare. Bonniers stora bok om filosofi. 1998 2 -| Gunnar Fredriksson. Wittgenstein. En biografi. Stockholm : Bonnier. 1993.

»ØBO †ü»ì»C ô )ókrÜ|þPg»w(|Rigueur ô ólñÈõg»ð þýwrO»ì »è »íÉC »Ü ,»ÝÉP„ .RBÜºk qBâs o ºô»ðlñÈõg»ð †ýñýýPwAo ÿ rƒÍƒýƒ„ þƒðBƒÜºõƒÉƒ„ þðBÜºõÉ„ b ,ºôõG Ak»Oôºo ï»è »…ýì»ø ô Úè ô»C b ô óBÜ»ýýðArÉC ºq»ãPwoBG ÿ ôºpì»è»Ø »è »Ü ÿ»ðAõÉ„ôBƒø »ƒOôºo AkBK ô ô q ô»C »è ô þèºrw½ø ÿ u ½è½ì½ñÉÔ »Ü ,ó ôArÜ ºkqºô q»K ô ºôAl¾»ø óBü q»w ÿæ ,ï»Ýýðæ .»ýýð ÊñÈ ôk ô ¼pì»C ÿ»xØ »è q»ø .»ü»ø ÿ»¾Bw|ê_ þÝÉð»ì»O ,»íÉC »G óBì½g »íÉC »Ü ,»üAl…ü ô»C ÿºvÈ qk »ãW óBíÜ»üºqB_ »íÉC ,QÈ ôºk þðrÈk½ì .»ýýð ó ôõHðrÈkõì »è QÉGºk AkrÍý„ ÿºô»ñü s ¼k »è ,»íÉC ½ƒG .òƒýƒÉƒñƒG ºôæ»ƒG óBƒÜ»ƒýƒüºõƒÉƒ„ôBƒø ÞƒÉƒPƒ„ ôõƒì»ƒø ‡BƒƒG þƒƒÝƒƒÈ rƒƒýƒƒÌBƒƒ„ þƒðkrƒÜrƒýƒ`ƒÉƒð .ºrƒPƒÜ»ƒü ÿºõƒÉƒ„ôBƒƒø ÿºô»ñü s ¼k »è »íÉC ,óBÜ»ýüºõƒÉƒ„ôBƒø »è ,óBýðBÜ»ýülðºôºs ô óBÜ»ýƒü sAôBƒýƒW þOôAtG QÉGºk »íÉC .QÈ râºkAo ,ó ôõGq ¼ s óBÜ»P„ þüºõÉ„ôBø þñý…ñÉW ,óBÜ»P„ ½G ,»ðBP„ ï»C ½G »íÉC ÿBãýð .òü»ÝƒG ô Q„ ô»C þðBðæºô ½G ,óBÜ»è»K õƒè»ƒÜ ï»C þOôºo »è .»ðBýðkrÝðô ½G ;»ü»è»K õè»Ü ÿºõÉ„ôBø ÿlýC ÞÉP„ aýø Al…ü»üBãýð »Ü ,»Ü»üAkô»ì »ü»ðAô»è .»ýýð »Ýük þÝÉP„ ï»è .RBÜºk ÿ»O rO þÜ»üAkô»ì ô QÈk þðôõGºkq»LÉG »è »Ü ,»üAl…ü»ðkrÝƒü»ƒO ÿ õükô»è BO ,òü q ôõGºkAo óBìq»HìAq»ƒG ,òüºlG óBÜ»P„ »G »P„ ô»C ,ºô»ðBÜ»P„ ï»è òü q ôõGAo ô ókrÝü»O »è q»ø .»ðBýýð »Ü »è ºsAõg »Ü ,»ü»ƒ)óBíwBLw( »üAkô»ì q»w»G ÿºô»C ô QÉìoºk Ak»íÉC ÿBãýð »Ü ÿ»P„ ô»C »PÉGºk ,QÈ u oºk AlðBíðBìs þOôAtG »OAô .òýÈ u oºk Alü q»w»G »íÉƒC þƒƒƒðBƒƒƒðAk ß»ƒƒƒð ,AlƒƒƒðBƒƒƒìs »ƒƒƒƒè òƒƒƒƒüºs óBü ,AlÜ»ü»ñýýPwAo Bð»K »è ß»ü»ð»ýýPwAo .ÞÉP„ ÿºõÉ„ôBø þÝÉP„ ,óArƒƒýƒƒƒÌBƒƒƒ„ ÿ»ƒƒƒC ÁBƒƒƒcq»ƒƒƒø»ƒƒƒG !òì þðBPw¼k ôõì»ø ÿ»C !óAôõGºkBìBC z»G ÿ q»G»èq»w ¼pì»C òì ÿ qBƒg»ƒW ï»C .îýð AkºõÉC óAõÉð »è »ƒÜ ,»ƒüºô»ƒC q õÉø Q„ºkqºs þéÉÜ q»w»è †üºqBg»W ,òýG»ð »Ü ÿºô»C" :þOõâ »Ü ºô»ì»Üºk 2 ".ó ôõG»ø »è »ü»Ýük þÜ»üºõÉ„

tÈôAq»K ô þðArÉC ÿrýÌB„ºq ô»â :þìAtð .1 »è ...ô "ó ôõñW»ì ô êü»è" þƒðºôBƒg .AlýñýüAs ÿºksAôk ÿºk»w .óBÜ»ðBðAlÉLðAkk "òýPwõâBC òÉw .2 kBýéýK .qBíýèBâ ÿ»âsºk ,ï»Ü»ü þâq»G .Q„ºkqºs þéÉÜ ,êÉÜ BPƒÔ»ƒc .3 87 ºo»Kæ

“

,Býðôk ÿ¼pì»C þðBÜ»ðBhGBOõƒØ þÝÉP„ óBìs »Ü ,ó»ÝG rÉÔ ºô»C ÊƒGºk ÿ sApìBC ô òü pGqºk ÿ sApìBC »è ºrOq¼s ÿôõOBøAk ,»íÉƒC ÿôõOBøAk .ólðBü»âAo ô»è †ýðBìs ÿôõOBøAk ,»ü»íÉC þðBìs òü»Üºk ÿ rÍý„ »G »íÉC »Ü ,»üAk»P„ ï»ƒƒC ,"Bƒƒíƒƒýƒƒƒð" ÿ ô ôkrƒƒƒGAo "½ƒƒƒ…ƒƒýƒƒì ÿ ôõOBøAk »G òGºk »Ü ,rÍý„ ÿ»ðAô ôkrGAo .ºô»ñOô»Ýwºk »PÉGºk óBüBOAô ,rÍƒýƒ„ »íÉC ,ºôõOBø Ak»íÉC ÿ rÍý„ »è ôõOBøAk ô »ü»ø »…ýƒì»ƒø óBƒì»ƒOô»ƒÝƒwºk ï»ƒC þðkrÜqBük ô ºkqBLwAo »G óBíýPxü õÉK ,QÉHOBø »Ü ß»ü ôõOBøAk .»ƒýƒýƒð ßq»ƒC Á»â»ƒè QƒÉƒGBƒð ôõƒOBƒø .»ƒýƒýƒð ôõƒOBƒøAk »ü»ø ÿºô»C .QÈ rýãG »¾»ø »G AkôõOBøAk »è »ãW ,»ýýð ÞÉ`ýø †ü rÍý„ ô »ñýwôõð .òýwôõð »ð ô »ü»wôõð »ð ,ºôArwôõð ,òüAlÉO ÿ»íÉC »Ü AlÝÉÝì»_ »è ï»Ýýðæ ÿ q»ðõƒø .AlƒñƒýƒÅƒü»ƒK ÿ q»ƒðõƒø »ƒè BƒOAô .AlñP…È ôAqºk »è »ñüºs þÝ…K †ýñýÅü»K .AkrÍý„ »è þwBñðAõW þÝ…K Bøºô q»ø AlñýÅü»K ÿ q»ðõø »è óAõW ?þ_ þðBü óAõW ô òüºs þÝ…K òýðAõOBð »íÉC ?þ_ þðBü »è ,óBÜ»ýülðºõÉK þÝ…K BOAô ,ïq ½Ô þÝ…K QwBC »è óBìqºk»GºkAo þñýÄ»ƒC ôBƒñƒÉƒK »G .qºk »ƒñƒü vƒÈ ôAqºk óBƒìs »ƒè AlƒðBƒìs »ƒè þƒñƒýƒÄ»ƒC ôBƒñƒÉƒK »ƒè ,ºô»ƒðAô»ƒƒ`ƒƒÉƒƒK »è ÞÉÝ…K QÉGºk ,óBìs ½G óBìqºk»GºkAo »è ô ÿlðºõÉK »è ,-óBìs »G – ô»C »G òüºs .òüºlG ,ïq ½Ô ,Qg»w þìºkq»ƒG »ƒñƒPƒxƒg ºkBƒw »ýüºkBw ï»C QÉGºk »íÉC .»üºkBw þÝÈ qBÜ »ƒÝƒðõƒ_ ,qºk »ƒñƒü vƒÈ ôAqºk rƒÍƒýƒƒ„ »ƒƒè ,ókrÝÉK»P¾Bâ ô ó ôõG»P¾Bâ »G þýwrO»ì ÿ»íÉC .QÉ…g»HüBð q»ñÈõg »Ü »ÝÉP„ ô ólñÈõg»ð þýwrO»ì »…ýì»ø ,óArýÌB„ ô»C BO .»ìºk q»G»è óBìºô»ƒðlƒñƒÈõƒg»ƒð óBýÝÈ q»ñÈõg aýø óArýÌB„ »Ü ÿ»ñÈõ„ »è rÍý„ .QƒÉƒG»ƒð óArƒýƒÌBƒ„ »ƒè »ƒãƒW Ak»ýýwrO»ì ï»C Á»â»è ºô»ðôõGqBãðºq»G ,ºsAõg »è »ãW ,QÈ rÜBð ÊK þÝÈ qBÜ aýø ÿ»ãý¾Bg þñPƒxƒgqºk ô ÿ rƒýƒãƒPƒg»ƒw -rƒƒƒÉƒƒƒü½ƒƒƒãƒƒƒü q ,rƒƒƒƒÍƒƒƒƒýƒƒƒƒ„ ÿ oõƒƒƒƒÝƒƒì

.ó»ø îðBìs ô ôk .ó»ø îðBìs ô ôk »üAô îÉK »…ýì»ø þÜ¼ oºôBƒð þƒñƒü pƒGqºk ½ƒG sApƒìBƒC ô ôk þðB…g»K ÿ sAõÉ„ ,»Ýðõ_ ,îðBÜ»xƒØ .»ñì þØºk þÜ¼ oºôBð »è ÞÉ„»ƒG ,òƒì »G QÉðAõPG QÉGºk ¼pì»C ÿ rýÌB„ óBü»ì»C »ãW ,»ýýð aýø rÍý„ »Ýðõ_ ,QÉ¿G ÿ ½g ÿºo»Kæ ÿ ½Ý„ †ýñýwôõð ,òýwôõð »è .óÂ½Ü þýOq õÝPwºk ß»ð ,»ýýLw þðBÜ»ðBhGBOõØ ô óBíðBÜ»ðBhGBƒOõƒØ »Ü ,ó»ÝG rÉÔ ºô»C QÉGºk ,Býðôk ÿ ¼pì»C òü pGqºk ÿ sApìBC »è ºrOq ¼ s þÝÉP„ óBìs ,»íÉC ÿ ôõOBøAk .ólðBü»âAo ÿ sApìBC ô ÿ ôõOBøAk ,»ü»ƒíƒÉƒC þƒðBƒìs ÿ ôõƒOBƒøAk ÿ rÍý„ »G »íÉC »Ü ,»üAk»P„ ô»è †ýðBìs »G ¼pì»C ïÂ»G »íÉC ÿ»P„ ô»C .òü»Üºk ,Ëô»èôºrÉè qBW ÞÈ pG ,òü»Üºk ÿ rÍý„ ,òü»Ýüºk ºô»ƒðkrƒÝƒýƒüBƒwæ »ƒG ÿºô»ƒC ÿ qBÜ .»ýýð AkrÍý„ ÿ»G»Oq»ì »è »…ýì»ø ÿ ôõOBøAk ÿ»G»Oq»ƒì »ƒè QƒÉƒGºk »ƒíƒÉƒC »ƒè ÞƒÈ qBƒÜ BƒOAô .QƒÉƒG AlƒðBƒíƒðBƒÜºô»ƒƒð ÞÈ qBÜ óAô»C Bðºk ,AkrÍý„ ÿ»G»Oq»ì AlƒÉƒO ÿ»ƒíƒÉƒC ÿ»ƒG»ƒOq»ƒì »ƒÜ ,ó»ƒƒÜºk .QÈ rÜºk ‡½ìAq»Ô »ãW ,»ýýð ÞÉ`ýø ,rÍý„ ÿ ôõOBøAk ÿ ôõƒOBƒøAk rƒÍƒýƒ„ .rƒÍƒýƒ„ ÿkõƒg »ƒè ÿ ½g ÿ ôõOBøAk »Ü »¾Bw qAs»ø ,þO»ü½g õÜºô .ºõýñýG Alü½g »è ,ºõýñýG »ñ„»_ ï»G ÊK Qwºk »…ýì»ø .ºôBýðBƒÜ ,ôBƒýƒðBƒÜ »OAô»Ü .»ýük»G»C þÝÉÝÉLPwºk .RBÜºk BƒOAô ,rƒÍƒýƒ„ ½ƒG óBƒðAk Ë o ô òƒÈõƒƒ„ ï»C .rÍý„ ÿ ôõOBƒøAk þƒðkrƒÜô ôkrƒGAo :rÍý„ ÿ»ðAô ôkrƒGAo ï»ƒC ,»ƒðAô ôkrƒGAo ÿ ô ôkrƒGAo ,îƒxƒýƒƒPƒƒðBƒƒì¼ o ÿ ô ôkrƒƒGAo .îxýèBü o q ôõw ÿ ô ôkrGAo ,îƒxƒýƒüAkAk ÿ q»ƒƒƒƒƒƒƒãƒƒƒƒƒƒƒPƒƒƒƒƒƒƒwoBƒƒƒƒƒƒƒG ÿ ô ôkrƒƒƒƒƒƒƒƒGAo ÿ rðBø" ÿ ô ôkrGAo ,)îxýèBPðBíwBLw(

þüºrÜBC u¼o»G :ºô»ýwqBÔ»è .ô ,QÉwBðºk tÈ o »Ü ÞÈ qBÜ »è òOrâtÈ o ,ºô»OAkºk ½O »G ½O »Ü ß»ü»ñÈ ôBC »è »ñýðAô o ,ÞÉƒ"òì" ,òì »è »ãW ,Qýð z»Ü †ü½O .ºrPük »Ü ,òÅü»K þðBPw¼k ,òì þðBPw¼k !ºõÉC z½â½è þƒðBƒPƒw¼k ô Á»ƒO»ƒì þƒÈ oôBƒø |Logos)( ,»ü»ø þÅü»K ÿBýèõg ÿ»w»Ü ô»ƒC þýèºs»C ÿBýèõg ,Æü»K »è q»G ÿBýèõg ÿ»Ü»ýýèºs»C »ðAõýì †ýƒÅƒü»ƒK ô »ƒü»ƒø ïBÜq»ø »Ü óArýÌB„ ÿ»íÉƒC .»ƒü»ƒíƒÉƒC þðBìs .»ü»ø AlðBìs õÉð»è óBíÝƒÉƒðBƒìs ºô»ðBìs ÿ q»w Q…K »è »Ü ,»…ü»íÉC ô 1 "þìAtð" Qƒ…ƒK »ƒè òƒì :ºôBƒPƒwºô ºô»w½â½è ÿ q»w Q…K »è †ƒýƒýƒìAtƒð »G ,Æü»K þðBPw¼k †üºõÉC .ºôBPwºô òÝü q»g ,ó»Üºk Alýñì Á»â»è »Ü ÞÈ qBÜ þO»üBPw¼k þìAtƒð »ƒè rƒPƒ…ƒÉƒK Á»ƒâ»ƒè »…ü»ðAô»è .Alñì Á»ƒâ»ƒè ß»ƒð ,ó»ƒÜºk ô òì »è q ô ôk »Ü ó»ÝýG Akºô»C Á»â»è .AlðBìs Á»â»è BOAô ,ºô»OºôBì Alñì Á»â»è .»ðBìs ÞÉP„ Q…â ,óBðBì»íÉC ½G óBƒì½ƒg þƒìºkq»ƒG »ƒè ÞƒÉƒPƒ„ Qƒƒ…ƒƒâ Q…â .ô»C »ñü»ãƒG õƒÜBƒO òƒü rƒâºlƒ¾»ƒø q»w»è q»Gô q ôºk þðBÜºkqBük ô ë»K õè»Ü »G -òü»ãG óBìs »G õÜBO òüºkºkæ óBíÈ o þÝÉP„ Q…â Ak»OBÜ ô»è ,†ü ô»C .ô»C ô QýK .QÉG q tø þÝÉP„ ôõì»ø »Ü ,»íÉC ô QÉG óBü½g ï»ø .QÉG óBýðBÜ»ýülðºõü»K .óBü rã¾»ø ï»ø »ðBìs ï»C ?AlðBìs õÉð»ƒè ÞƒÉƒðBƒìs »OAô .QÈ sºk þÉè »Ü ,»ü»P„ ô»C þPwºõÉK þýO»üArÔºk »G »PwºõÉK ,†ýPýK ,QýK »G ,»ðBìs þ…ü»Ü»ð»GºôAk .ºô»PýK þðlðArÔ»C ,ºs q»O ô »ü»Ýük þÜ»ýýO»üArÔºk ,ÿ ½g »Ü ,ºq ôõPwºk »Ü ,qBükBð ÿ q»GAo ,ºsBHÈ o »Ü ô óÂ½Ü þðBìs »è »Ü ,ºq ôõPw»ƒì »ƒÜ .óAkô»è qAsBG ô óÂ½Ü þ_q»â ,»ýýð AkoAsBG òÉw" ÿºrü»w »Oõâ ï»C ÿºô»ðApÉâ ,AlýñýüAs þXñÉK ÿºk»w »è "òýPw½âBC ½G ºôõƒG ß»ƒüºkqBƒLƒwAo QƒýƒÉƒ¾ºk q»ƒø ÿ ½g ÿ»ÜºoõÜ »G ÞÉOBÜ .óBì¼pƒì»ƒC ,ÿ rÍƒýƒ„ þƒðôõƒìs»ƒC ÊƒG»ƒG" :Rõƒâºk tƒƒƒƒýƒƒƒƒƒâq»ƒƒƒƒƒø óBƒƒƒƒƒìs ÿ q ôõƒƒƒƒƒPƒƒƒƒƒwºk ".ºô»PÈ rwôõðBð óBÜºq ô»â ºrýÌB„ »Ü ,»ýýð Ao½g »è ,ó ôõG ºq ô»â þwôõñðB…g»K »…ýì»ø ,»ðBýü rÍý„ »ðôõìs»C ô»C ÿAôk »Ýðõ_ »íÜBc ô»C þíÜBc »O»ðôõG ïBXðºq»w ó ôõP…ü»â †ýÝÉðBìs »G .s q»O ;ºqBükBð þðB…g»K ,rÍý„ þðBìs :»üAlðBìs õÉð»è »Ü òì :QýÉ¿G QýðAõPG »Ü ,»üºkAo ô»C BO .BðAõO

r8:Layout 1

4/27/2013

4:56 PM

Page 1

2013/4/29 »íì»„ ôôk )359( ºqBìu

þüºkBw þðBÜ»¾ôõØ ºlð»øºo Áôõwºo Ã¾ôlG»Ì lð»ìq»ðõø þðBÜ½éGBO .óBü½g ÿ ôBý„ þñÈõ„ »è ÿBì»ñG »Ü ,ÿk ÿ»ðBO»¿w»g ô»C ó q ¼ s »¾Bg lð»_ ï»G ïÂ»G ,óB…ÉÜqBãýð ½G òãðrâ ÞÉOBÜ »Ü ,ÿºô»è RBâºlÉO q»ñÈõg »üAô îÉK ºô»üæ »G ,QÉñýGºk ÞÈlð»ìq»ðõø þü qBÝ¿Éø ô»C óºôBg Aô»C ,»…ÉÜApXðq»w ô óAõW QÈ ôºk ÿ q ¼ s þÝÉð»ì»O ,ó»O»¿w»g ôõì»ø ,»üBðAõO ô»C »OBâºk ºlð»ìq»ðõø ô»C ôõÜBO þƒýƒðAõƒW »ƒè ÁBƒƒg òƒƒü rƒƒPƒƒãƒƒðrƒƒâ ïÂ»ƒƒG Ã¾ôlG»Ì lƒð»ƒìq»ƒðõƒø þƒðBƒÜƒ»ƒýƒü qBƒÝ¿ƒÉø »è »Ü ÿ»ðBýülð»íO»HüBO ô»C ,»üAl¾ôõwºo þéüBPw »G AlýðBÜ»ƒýƒü qBƒÝ¿ƒÉø ï»ƒWq»ƒwƒƒ Ak»ðBO»¿w»g ô»è ÿ qBÜ ½Oô»C þÝÉw»Üƒƒ »G Ak»ÜºqAõG »è BâBC»G ÿ q»ñýG ,ºô ôkrÜ .ºô»PÉwBðºk þðBÜ»ýü qBÝ¿Éø þðBwBC ºqBƒƒƒƒÜƒƒƒƒ q»ƒƒƒƒƒwƒƒƒƒƒ »ƒƒƒñƒƒƒýƒƒƒ`ƒƒƒG q»ƒƒƒâ »OAô ,AkºqAõG ï»è Aô»C ºô»ýý…ýðBÜ»ýýãðºq µ ókrÜ»Pƒwƒ»ƒWq»ƒG ô ºô»ƒðkrƒÝýƒüBƒwƒæ »éÈk½ì µ QÈ rOq ½K »è Aô»ƒC ,óBƒðAlƒãƒðºo »è »Ü ÿ»ðÂBg ô»C ôõì»ø ºô»ðBÜ»ýýíükBÜ»C þðBÜºqBÜ äðºo »G ,òüAôk þÉè ºôºq»w µ äðrâ »O»¿w»g ô»è ÞÉÜ»ü .ºôAk ïBXð»C »è »Ü ,»üºô»C ókrÝãðºo ÿ»ðBì»ƒPƒwƒ»ƒC »ü»ðBãðºo ô»C þðBðAk ,óBÜ»ãðºo þñýñýGAôk »G ô Alü½g þñÈõ„ »è µ ÿ rPÜ»ü ÁBK »è µ þÜBðô ô o ÿ»ƒPƒwƒAoBƒC þƒðkrƒÜƒôºpƒü»ƒK q»w»è lðôArãÜBG µ ß»ìõP„ ÿºô»ðAlãðºo ºôºô ô o ï»è lð»ìq»ðõø »Üƒ .»ƒÜƒ»ƒéÈƒk½ì .»ü»ø ÿ»ñÈõÉG ô ÂBG þÜ»üBðAõO »è µ óAq»ñýG ïºkq»G »OBgºk ‡¼ rÔºq»ãW ÿ o»ƒK ô»ƒG ô AkÂBƒG þƒÝÈƒq»ƒƒðõƒƒø ÿ»ƒƒO½G »è þPüºs þÜ»ü½éGBO ÿ»O½G »è ºô»ýýðAõW q»w »OBgºk ,Akkq õÜ þðB…ÉÜ»ñÈ ô ÿ qAõG »ðAô pG" .ÿ qBÜºõÉ„ ÿ q»ðõø þƒðBƒìq»ƒg "1 ÿ»ñÈ ô AlÉO ÿ qBÜ lð»ìq»ðõø »Ü ,ÓBð½ØƒAôk »è »Ü þO»ü»ðBü½éGBO ô»C †ü ô»C ,ºô ôkrÜ þì»øq»G ºô»ðBƒÜƒºkºô»ƒð þƒðÂBƒwƒ ÿAôk þýHýÍÜ»O þéüBPw »ƒè ÞÈƒq ½W ,ó ôBƒñƒÉø »è »Ü ÿ»ðAs qk ô»G Akô»ìôk »OAô ,Qg»Oô ô o ô AlOçÔ þÝÈ q»Gô ô o þðôõG»_qBK óAõƒÉð óBü ÞÈ q ½ãýÔ þñPxgqBG »G µ þðkrÝãðºo»G .ó ôAk þìBXð»C rOBüs ,Ak ÊK óBìºuBìBC »Ü ÿºsAõÉ„ ôk ï»C ÿkõg þðBÜ»O»GBG ÿ q ¼ s ,òýÉ¿G òýðAõOºk óB…ýK ÿBøºô þÝÉè»ãìq ½Ô »Ü ,lð»ìq»ðõø óAq»ñýG ÿ ôB_ kõgBü q»ñýG »ƒÜƒ ,òƒü ôAk ,RAkºk ºô»ƒC ÿBƒOAô ‡»ƒƒì»ƒƒC ,ó rƒƒâºk óBü ôAô»O q»ñýG ÿ ôB_ ,þðBÜ»…ýC þÝÉ„»G ,»Ü»ýü q»ðõø ºqBÜ »G QÉGºk Á»ÝÉO µ RBÜºk ...»ü»ðAq»ñÉøAk »è ÞÈ q ½W ÿ ½g ½G ‡»ì»C »Ýük ÿ qBÜºõÉ„ þÝÈlð»ìq»ðõø ÿ»üBðBì õG ô»è »ð µ óBÜºkq õÜ »…ÉÜqBãýð óAõÉð »è »ð óBÜ»ýýðBùýW ºlð»ìq»ðõø »Ü ÿ»ðçüBPw »G »ìBXð»ƒCqºk ï»ƒC ,ºô ôkrƒÜƒ óBƒñƒÉøAk »Ü »ìBXð»Cqºk Bùð»OôBùð»O »è òì þðôõ_½G .Ak ÊK óBìºuBìBC rP…ÉK ô»G RºqBG»w ,òýÉ¿ýG ºô»OºôBì ÿºô»C ,»üºô»C lð»ìq»ðõø ÿ»ðBñÉøAk ô ó ôõìs»C þü q ¼ s µ þÅýPÜ»C »è »ãW lð»ìq»ðõø »Ü ÿBP„»ø þ¾Bw »è þðBÜ»ýü q»ðõƒø ºqBƒÜƒƒ ,þüBO½Ü þðÂBw ôõÜBO ô ôkrGAq ÿºk»w ÿ qBƒÜƒlƒñƒÈƒõƒg ô lƒð»ƒìq»ƒðõƒø òƒülƒð»ƒƒ_ ,þðBíÉéw þðBÜ»ðAõW ºq»ðõø ÿBãðBíü»K »è »ðAlñ…g»G rÉèô»ø þýíükBÜ»C »è ‡BPxÉC ºrƒýƒgºs ô»ƒC þƒýƒ_q»ƒø »ƒÜƒ ,»ƒüAlƒ¾ô»ƒø ,ºôBñÉø þPwºk »G ÿ ½g ÿkõg ÿ»üºq ô»â .‡»ðAqBÜlñÈõg ô»C »OAlüºk µ ÿ s ½x¾k ½G ºô»PÈ o»âºk ‡»ì»ƒC lð»ìq»ðõø ÿæ »è ,óB…ÉÜqBãýð þÙ„»Ì #.Á ôõwºo Ã¾ôlG»Ì

»G ÿ»Üƒ»ƒýƒýƒ„¼ƒrƒÔƒºq»ƒãƒW þƒØƒô ôlƒñƒwƒƒ .»üºô»ðB„ »ƒƒ¾ôõƒƒØƒƒ ºlƒƒƒð»ƒƒƒøºo ô»ƒƒƒè ÞÉÜƒƒƒ»ƒƒƒü Ak»Ü½éGBO þñgAôBð »è »Ü ,ÿ»ðBýýðô ô qºk þƒƒýƒƒÜƒƒƒºôBƒƒƒð ÿBƒƒƒýƒƒƒðôk Ê¾õƒƒƒØƒƒƒºlƒƒƒ¾»ƒƒƒø »è þýñìq»„ ÿ o»Kô»C »Ü ,»ü»Üºq»PÜºqBÜ ôºq»G þðBÜBâlük µ ÿ qºôBì»ƒW ÿºõƒÉ„ ½Oô»ƒC þƒÜƒ»ƒƒüºkAo BƒƒO ô q»ƒƒñƒƒýƒƒG ÿ ô ô o þØô ôlñw þƒxðÂBƒG q»ƒâ ,ºô»ƒOºôBƒì»ƒ_ Qwºk »è þãð»wôBø ,QÉG»ð óBÜºq»ãW ºô ô o »è q»â »ƒüºô»ƒðBƒì»ƒ_ ï»ƒC ,RAkºk Aô»C ,òü rãGqºô ºô»ü»Üƒ»ƒýƒýƒO»ƒüÂ»ƒì½Üƒƒ ßºô ,ºô»ðBÜ»ãðºo ô ÀÉø »G lðôArãÜBG rO ÿ tìºo »G q»â ,»üAô òýO»G þÜ»üBG»„ºo ô»C rýÕw½íO»C( q»Gô q ôºk ºô»C ,òýÈ ôlG òOôAtG »è ÿ»Üºq»ãýÔ þìo½Ô »Ü »üºtÉø ô»G ,ºô»ýýO»ü ô ôlðBì»_ lñÉø ô ºôõPxg þK»_ ÿæ ÿºôºqºk ÿ»PwAqBC »Ü »ðBüBãýð Qwºk »è þãð»wôBø ,ºô ôkrÜ ÿ»Ü½éGBO ºôAõO þÝÉì½ì »G »Üºô»ðBì»_ lñÉø ).ºôAk»ð »ƒƒè »ƒƒÜƒƒ ÿ»ƒƒüBƒƒƒGBƒƒƒ„ºo ô»ƒƒƒC ,QƒƒƒÉ_ºk »ƒè ,»ƒü»ƒPƒwƒ»ƒWq»ƒG Ak»ƒÜƒºlƒðôArƒãƒƒÜƒƒBƒƒG »è »ðAkæqBük ï»C ,Akæ »G RBhG †ÉÜ»í…ÉÜ ºô ô o »è »è»K »G ô tÉø»G lñÉø þÝÉìo½Ô Aô »Ü ,ºôArÜ »Pw»Wq»G ºô»Ü»ðB…ÉÜqBãýð AlÜ»ü»ÙýØºk lð»_ »è QÈƒrƒÜƒºk Qƒwƒ»ƒø Alýü»è»K »è ÿ»üBðAõO ï»C ,QÉGAr…ÉÜ »Ü½éGBO ,þƒPƒüºs þƒÜƒ»ƒü½éGBƒO þƒðkrƒÝPƒwƒƒô qk ½G »ƒè »ƒwƒAqk »ƒè ÿ ôAô»ƒO þƒÜƒ»ƒƒüºrƒƒýƒƒgºs ô»C ,»ðAô»C ôõì»ø »è qºk »G ,»üºô»P…K ô ôBG óAõÉð »è »ü»ðôõGlð»GBK ô »ðlðAõÉ„ ÿ»ƒÝük þƒÝÉO»ƒü tƒƒìºq lƒƒð»ƒƒ_ ,AkôBƒƒGBƒƒð »PüºlG Yðq»w q»â ,»Ü½éGBO »G ºõý…g»G q»w»è ,»Üºq»ãýÔ ÿ ôB_õìºk ÿºô»ðAlãðºo rýK þÝÈ q»w»éè»Ü ÿ»ñƒÈƒô ô»ƒC þƒãƒñƒwƒƒ þO»èæºk ÿ ½g ½G ‡»ì»ƒC ,QƒÈƒrƒñƒýƒGºk þ¾AlñìkrƒÉì ÿ rƒýƒK ÿ qBƒxgô ô o óºôBƒg ºôArñÉK»w »ƒÜƒ »ƒ…ýƒC ºrƒW ô»ƒC Á»ƒâ»ƒè .Ak»ð»ì»O ô»è Alü q»w»G lð»ìq»ðõø ,òýÉ¿G ÿºô»C ºô»ƒOºôBƒì þðBü u ÿ u ½è½ÝüBw »ð»üæ »ðAôõOô»Üq»w þÝÉ¾AlñìkrÉì þü»„lð»CôBø µ þO»üÂ»ì½Ü

.AlýíükBÜ»C »è þðlñÈõg ÿ»ƒðAqBƒÜ ï»ƒC þƒƒüBƒƒðAõƒƒO »ƒƒG ºqBƒƒük þƒÝƒÉƒè»ƒãƒO»ƒ¿ƒw»ƒg óºôBƒg lƒð»ƒìq»ƒðõƒø þÜ»ü»ÄAo ô q ¼ s þÝÉÙ„»Ì »G »ƒÜƒ ,ó ½Oô»ƒC »è ïBÜ aýø QÉG»ð ºô»ýü»…ýì»ø µ ïAôºkq»G ô»ƒC ,þƒðºôBƒg »ƒƒñƒƒGBƒƒð óAlƒƒð»ƒƒìq»ƒƒðõƒƒø ½G òãðrâ ºlñÉø »Ü ,ó»ðBì»C ‡»ðBO»¿w»g ÿºô»PwAõâ µ òýñýG µ ÿ qBÝ¿Éø ÿBì»ñG :óBÜ»ýýìtýèBü o ºkqBük óBýñü pGqºk ÿ tÉø µ óBÜ»¿Éø þðB…ÉÜ* ,ºô»ýýg½O µ þÝü qBG µ þìq»Ô ÿ ô ô o »è ï»C »Ü ,ºô»ðôõG½g»G»ðBƒíƒPƒì ÿ o»ƒK ô»ƒG þìAôºkq»G ÿ»Ä¼pK ÁBw òülð»_ »O»¿w»g .†ÉÜqBãýð ÿlð»ìq»ðõø ½G »Üºq»â ÿ»ƒPƒwƒ»ƒW þƒðBƒÜƒ»ƒ„»ƒG ÿ»ƒðAõƒƒÉK* »ýýð rPì»Ü þÉÝ`ýø †ýì»C »Ü ,kAtýìºkBC ÿ»ƒðAõƒÉK »ƒè Bƒøºô q»ƒø ,rƒPƒƒ…ÉK ÿºô»ƒƒè ÿ»ðAõÉK õÜBO òü rãýG q»â ºôºôB_õƒìºk µ Rôõè ô ôB_ ô ºô»Pwºk R»Hxýð »G »Xð»K q»w ÿ»ðAõÉK ô q»w ÿ»éè»Ü R»Hxýð »G ïºk ï»C ôõì»ø ,ºô»Ä¼ rì ÿ»„æ R»Hxýð »G »è ºô»ðkrÝýüBwæ µ ókrÜ»ÄAo ô »ðBãðAkºõÉK »ðAõÉK ,òÈ qko½âºk ÿk ÿ ô»C ½G ºô»Ü»üBãýð »è QÈ rðºkAk s»âºo òü rPãðrâ »G ,|Ruler .ºôBýì½OBð»C þPxðAs ÿ ô ô o ,|Shadowoud Dark -þÜBðô ô o ô q»HÉw* »¾Bg ô»è ÞÉÜ»ü »G þÜBðô ô o ô q»HƒÉwƒƒ ½G óB…ÉÜqBãýð »è QƒÈƒrƒðºkAk »ƒðBƒãƒðrƒâ ,óBÜºkqBük ô qæõ„»è þðkrÜ»Pw»Wq»G

ô ºô»ñPwAõâ ÿôôo »è »Ü ÿ»ðAlð»ìq»ðõø ô»è »ÝÉÜ»ü Áôõwºo Ã¾ôlG»Ì »è ...þO»HüBO »G kAtýìºkBC ÿq»ãýÔ µ þP…â »G óBÜºkqBük ÿºô»ðkrÝýüBwæ »Ü ÿ»PxðAõO ï»C ºqBük ,»ü»ø ÿÂBG ÿ»üBðAõO AlýðB…ÉÜqBãýð ÿq»ðõø þýÝwo½g þÜ»üºrø»G »G ô Ao½g »è Aôq»ø ,ºôõP…ü»â þÉK lð»ìq»ðõø þÜ»üºôBì ô pKôp_ þÜ»ü»wAqk »G ôõÝ¾»G ,ºôõP…ü»â»ð þÉK ºôBì½G ºôBñÉø þPwºk »G vÈqkôqôôk ï»C »ñ_ºk þðBÜºqBÜ »Ü ÿ»ðAlð»ìq»ðõø »è ºlð»ìq»ðõø ô»C þülð»íO»HüBO ,ºô»ü»ðBg Ãƒ¾ôlƒG»ƒÌƒ lƒð»ƒìq»ƒðõƒø .QƒƒÈƒƒrƒƒâºk ½g ÿBOºq»w »è ºõÉ„ óBì»ø »G †ý¾ôõwºo ï»è Akô ôkrGAo ÿºk»w ÿBP„»ø þðÂBw ï»øq»G ÿ ½éGBO òülð»_ »ðAq»ñÉøAk AkºqAõG .ºôBñÉø µ òü râºkqºô »ðôõíð »G ÿ»ü½éGBO ï»C ºô»üºqBG »è ß»ü»„ô lð»_ òüºkºk Á ô»ø :òýÉ¿G µ ïq ½Ô Ak»ü½éGBO ï»è ÿºô»C Á»â»ƒè þâ½èBük »PÈ ô»Üºk þðBwBC »G ß¼ oºôBƒð õÉð »ñý`G ¼o q»â ïÂ»G ,Akq»ñýG ß»O»è òýñýG ÿkBýðõG µ ÿ u ½è½ÝüBw ºlð»øºo þð»ƒüæ »OAô ,ºô»ýü q»ƒðõƒø ÿ ô ô o »ƒè ,»ƒÜƒºqBƒÜƒƒ ºkrƒƒÜƒƒqBƒƒÜƒƒƒ µ þƒƒƒðô ô qºk þƒƒƒñƒƒƒü pƒƒƒGqºk q»w»è ÿ»ÜºqBÜ ÿ ½Ü »Ü þðBÜ»ýü q»ðõø ô»C RBÜºk Qxü õÉK Aô»C ,ºôArð kBýðõƒG óBíñýñýG q»G AkBOºq»w »è »Ü ÿ»ýüºkBw .ó râºk ½g »è rO ÿlð»øºo ,QÈ ô»ƒÜƒºk ÿ q»ãýÔ ÿBãÈ o »G óBíñOô»Üq»G ÿBOºq»w ,ôAõÉ„ ß»üºkAo BO BwBDÔrýÜ þÝÉ¾BñìkrÉì ÿ rÉÕw½íO»C ï»ø ô »Üºq õãýÔ ï»ø ïÂ»G »è óBÜ»¿Éø µ äðºo ô lðôArãÜBG ÿ ôBGBð -ôBGBð Êì»ƒÜƒ ºô»ƒðAõƒÉK µ äƒðºo ÿ ô ô o ÿ»üBýðôk ï»C ïÂ»G ,ôB_q»G »ñÈk ÖèõC»ìBð »ƒè ,òƒü ôAk þƒðBƒ…ýƒK lƒð»ƒìq»ƒðõƒƒø »ƒƒÜƒƒƒ »¿Éø µ þãðºo þÜ»üBýð½ìqBø þìBXð»Cqºk þO»GBG ºôºrO þÜ»üæ »è .»üºô»ðBÜºqºôBì»W ÞÉ¾AlñƒìkrƒÉì »ƒÜƒ ,»ƒüArƒÝ„BƒC »ƒÜƒ½éGBƒO

ºqAõƒƒG »ƒƒè »ƒƒðBƒƒwƒƒƒAqk ô»ƒƒƒC õƒƒƒì»ƒƒø þPw»G»ì µ R»ìtg »ñ_ºk Ak»Ü»ýýíükBÜ»C »ì»C ,ºô»ÝÈlð»ìq»ðõø q»ø þðBÜ»ýÈõð ºqBÜ ÞÉãðºo q»ø þO»¿w»g ½G »Ü ÿºô»C ÿAôk .ÿ ôBC þãðºo ßºô ,QÈ ôºk ÿ rO ÿBðAõO þÝÈ qBÜ q»wƒ »ƒíƒÈƒk ºôAôk »ƒG ºrƒÉè òýÉ¿G òýðAõOºk »Ü ,lð»ìq»ðõø þPw»Gq»w

»è þüBðAõO»G µ þü½ãPwAo( -ëBƒü o" ÿºô»ƒðkrƒÝýƒƒüBƒƒwƒƒæ óBÜ»Wq»ì »è »ÝÉÜ»ü Alƒ"|Real ).Akq»ðõø »è þðAõW ½G "þðAõW »G ókrÝPw»ø" þHÉPÜ -BðBýPðBw Z q½W

:ÞÉLPwºk ,Akq»ðõø »è ºô»ðkrÝýüBwæ ÿºq ½ýO »G ºô»ýýÝü râ þÝýwçÜ þìºkq»w »è q»ø »G q»ðõø þðBÜ»ýýÜºq»w »Wq»ì »è ÞÉÜ»ü þO»HüBO »G ÿ qBÜºõÉ„ ÿ q»ðõø µ þP…â .ºôArðAk ô óB…ÉÜqBãýð ÿ q»ðõø »è »Wq»ì ï»C ÿºk»w ÿBOºq»w BO»ø Alƒü sBƒwƒq»ƒÝü»ƒK óBÜ»Wq»ì òü rPãðrâ »è ÞÉÜ»ü »G ,ï»PxýG »ãðBíü»K ô sAõgrÉÔ »ñÈõ„ »è -ºôArÜ ôB_ºo ,AlðBÜ»ðAõW ºq»ðõø þðBÜ»ýýíükBƒÜƒ»ƒC ô Akq»ðõø ÿBýðôk ÿBPƒxÉC »ƒè þƒ_q»ƒâ»ƒC ºô»C ½G »„»ãðBG »Ü ,»ƒü»ƒø ÞÉðôõƒ_½G ÿlƒð»ƒìq»ƒðõƒø ½G »ƒýƒýƒð Z q»ƒì ,RBƒÜƒƒºk »OAô ,þíükBÜ»C þÐBð½Ø »Üƒ ,qBƒÜƒºõƒÉ„ óBÜ»ýìtýèBü o ºkqBük ÿºô»ðkrƒÝýƒüBƒwƒæ ,QÉñÉùG ï»øq»G Ëõð ÿ qBÜ rOAôk ,QÈ pHG ÿ qBG BPxÉC ôõÜBO»ø ÿºô»C Á»â»è »ì»C »è »Oôºo ï»C q»w»è »ñƒgºo µ Yƒðq»ƒwƒƒ ,óBÝ„ BðAõO þýãðrâ ïÂ»G ,»ü»ø ó ôõ_½G ÿ qBGq»w ,lð»ìq»ðõø ½G ºô»ðkrÝýüBwæ õƒÜƒBƒO ,òƒãƒðrƒâ ÞÉðôõƒ_½GôAo ôõƒƒì»ƒƒø µ QÉñýHG óBÜ»P„ ÊñÉùGAq ÿ ôB_ lð»ìq»ðõø µ óBÜ»ãðºo þðBðAk µ þ¾»ÝÉO ÿ»ÄAo ÿ»Ä¼pK »è òÝÉÜ»ü ,óBÜ»PƒwƒqBƒG ÿ»ƒPƒwƒ»ƒWq»ƒG ô óB…ÉÜqBãýƒð »ƒG ,ÿ q»ƒðõƒø þƒÉGõƒÕè»ƒC ...ÿ sBwq»Ýü»K Á ôõwºo Ã¾ôlG»Ì lð»ìq»ðõø ÿ ô ô o »è »Ü ÿ»ðAlð»ìq»ðõø ô»è »ÝÉÜ»ü óBÜºkqBük ÿºô»ðkrÝýüBwæ ô ºô»ñPwAõâ ...þO»HüBO »G kAtýìºkBC ÿ q»ãýÔ µ þP…â »G ÿÂBG ÿ»üBðAõO AlýðB…ÉÜqBãýð ÿ q»ðõø »è lð»ìq»ðõø »Ü ÿ»PxðAõO ï»C ºqBük ,»ü»ø »ƒG ô Ao½g »ƒè Aô q»ƒø ,ºôõƒPƒ…ü»ƒâ þƒÉK þƒÉK ºôBƒì½G þƒýƒÝwƒo½g þƒÜƒ»ƒüºrƒƒø»ƒƒG

»Ü þO»ü»ðBü½éGBO ô»C †üô»C ,ºôôkrÜ AlÉO ÿqBÜ lð»ìq»ðõø »Ü ,ÓBð½ØAôk þéüBPw »è ÞÈq½W ,óôBñÉø þì»øq»G ºô»ðBÜºkºô»ð þðÂBw ÿAôk »è þðôõG»_qBK óAõÉð »è »Ü ÿ»ðAsqk ô»G Akô»ìôk »OAô ,Qg»Oôôo þýHýÍÜ»O rOBüs óBü ÞÈq½ãýÔ þñPxgqBG »G µ þðkrÝãðºo»G ô AlOçÔ þÝÈq»Gôôo óôAk þìBXð»C

ï»è ÿ qBÜ q ¼ s þÜ»üºôBì BO»ø Alü»ÐBð½Ø ô»è êüBPw þñÉè½K »è »Ü ,ºô ôkrÜ Ak»ýÈõð »éüBPw »G óB…ÉÜqBãýð ÿ q»ðõø ÿ»ðBhGBƒOõƒØƒ µ .ºôArƒƒÜƒƒ kºs ôBƒƒð Ëƒƒõƒƒð þƒƒü rƒƒƒýƒƒHƒƒÌƒƒ»ƒƒO ºõÉ„ »è »ýü q»ðõø »Oôºo ï»C þðBÜºôB_q»w jõÝðBÄ þPwºk q»w»è Alýì»Ü»ü ÿ»Oô»Üqºk þðAlð»ìq»ðõø þPwƒºk q»ƒwƒ»ƒè rƒOAôk µ »OºôõOBø AlýðBí¾»C þü rýHÌ»O µ òý„ ÿ qAõw ô»è ß»ü q»ø ,òýÉ¿G ‡ºô»C QÉGºk ,ºô»üBÜ

þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð Ã¾ôlG»Ì óAq½w

|w w w . c h a w d e r n e w s . c o m

ï»è ÞÉÜ»ü »G þÜBðô ô o ô q»HÉw Bøºô q»ø »Ü ,óB…ÉÜqBãýð ½G QÈ rðºkAk »O»¿w»g þðôõG óB…ÉÜqBƒãƒýƒð ºs»ƒâºo ï»ƒC ÊG»ƒG ÿ ½g »G R»HüBO þãðAkõÉK †ýì»C ,QÉñÉìBð ,ºôB_q»w ÿ»PwAqBC R»Hxýð »ƒG »ƒü»ƒø ï»Wq»w QÉGºk ºô»Ü»üæ q»ø »è þÜBðô ô o µ òƒƒƒÈƒƒƒqko½âºk óBƒƒƒÜƒƒƒ»ƒƒƒãƒƒƒðAlƒƒƒðºõƒƒƒƒÉK

qkBØ qBPw

soranmail@yahoo.com

Á»â»è »ü»ø ÿ ôAô»ƒO þƒÜƒ»ƒýƒýƒPƒwƒºõƒü»ƒK .AlÅýPÝÉLwrÉK »Ü ÿ»ðBãðrâ »O»¿w»g ô»è rO þÝÉÜ»ü* þƒðBƒÜƒ»ƒýƒü qBƒÝ¿ƒÉø ºqBƒƒÜƒƒ ï»ƒƒWq»ƒƒwƒƒ»ƒƒè ,ºôAqk ÊK ÿ q ¼ s þÝÉg»üBG óAlð»ìq»ðõø ÿBíýw µ ‡»Üô ô o »OAô ,»üBýì½OBð»C þð»üæ ÞxÉC ô »ÝèõwBì ô»C ô kAtýìºkBC ÿºôºqºk þƒýƒØƒºo µ þƒìq»ƒð µþƒìtƒƒð µ ÿ s q»ƒƒG µ óBýðBðAk ô kAtýìºkBC ÿ»Pw»W þðBÜ»ìAlð»C

pKôp_ þÜ»ü»wAqk »G ôõÝ¾»G ,ºôõP…ü»â»ð ,ºôBñÉø þPwºk »G vÈ qkô q ô ôk þÜ»üºôBì ô þðBÜ»„»G»è ß»ü q»ø »è lð»ìq»ðõø ºqBük þƒÑÈƒqk ºôºô ô o ï»ƒè AlƒƒðBƒƒ…ÉÜƒƒqBƒƒãƒƒýƒƒð òü rOBì»ñG »è »Ü ÿºô»C ßºô ,ºô ôkrÜ»ð ÿ q»ðõø »ƒÜƒ ,AlƒðBƒ…ÉÜƒqBƒãƒýƒð ÿ s»ƒâºo þƒƒìtƒƒýƒƒèBƒƒü o ÿ o»ƒƒK ô»ƒƒG »ƒƒƒýƒƒƒü qBƒƒƒÝ¿ƒƒƒÉø »è þO»HüBO »G ,ºôAk ïBXð»C þðBÜ»ýü qBÝ¿Éø ÿ»wAqk þÐBð½Ø þƒðBƒÜ»ƒéƒÈk½ƒì ÿ ½ƒéƒGBƒO

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪150‬‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر ئيسالمى سياسي‪ ،‬ئاينناسى‪ ،‬هزر‬

‫یەكگرتوو لەنێوان ملمالنێی سەركردایەتی كۆن و نوێدا‬

‫ئا‪ :‬روانگە و رەخنە‬

‫كەسی یەكەمی حیزب و بەرپرسبووە‬ ‫لە داڕشتن و پەرەپێدانیدا‪ .‬بۆیە ئەمڕۆ‬ ‫دەیەوێت ئەو هەڵەیەی پێشتر كردوویەتی‬ ‫راستبكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەم دوو بەرێزە (سەالحەدین بەهادین‪،‬‬ ‫هادی عەلی) هەردووكیان پێشتر كەسی‬ ‫یەكەم و دووەمی یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫ب��وون‪ .‬هەردووكیشیان داڕێ��ژەری ئەو‬ ‫سیاسەتە بوون كە ئەمڕۆ خۆیان رەخنەی‬ ‫ئ��اراس��ت��ە دەك��ەن‪ .‬ئ��ەم رەخنانەیش‬ ‫سەركردایەتی ئێستای یەكگرتوو دەخەنە‬ ‫هەڵوێستێكی واوە كە یان ئەوەیە‪:‬‬ ‫یەكەم ‪ :‬وەاڵمیان بدەنەوە بەوەی‬ ‫ك��ە س��ەرك��ردای��ەت��ی ك��ۆن زی��ات��ر لەو‬ ‫سەركردایەتیە نوێیە بەرپرسیارێتی‬ ‫دەكەوێتە ئەستۆ‪ ،‬چونكە نزیك لە بیست‬ ‫ساڵ ئەوان ئەو سیاسەتەیان داڕشتووە‬ ‫و هەر خۆشیان جێبەجێكەری بوون‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا سەركردایەتی نوێ‌ كاتێكی كەمە‬ ‫ئەو سەركردایەتیەیان بەدەستەوەیە‪.‬‬ ‫ب��ەو ج��ۆرە سەركردایەتی ن��وێ‌ باجی‬ ‫سیاسەتەكانی ئەو سەركردایەتیە كۆنە‬ ‫دەدات‪ ،‬ئیتر بۆچی ببێتە شوێنی رەخنە‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەالیەن خودی سەركردایەتی‬ ‫كۆنەوە‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬بێدەنگی هەڵبژێرن و لە ژێر‬ ‫لێوەوە دۆخە شڵەقاوەكەی ناو یەكگرتوو‬ ‫هێوربكەنەوە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم لە ه��ەردوو ب��اردا‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی ی��ەك��گ��رت��وو ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ج��ەم��اوەر و الی��ەن��گ��ران��ی ل��ەالی��ەك و‬ ‫لەگەڵ ئەو سەركردایەتیە كۆنەی كە‬ ‫لەو دوو كەسایەتیەدا بەرجەستەبووە‬ ‫لەالیەكیترەوە‪ ،‬لەبەردەم گۆڕانكاری و‬ ‫شەپۆلێك لە نارەزاییدایە‪ .‬لە دۆخێكی‬ ‫هەستیاری وەهاشدا كە هەڵبژاردنەكان‬ ‫لەپێشن‪ ،‬ئەو حیزبە دەخاتە ب��ەردەم‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی قورسەوە‪ ،‬كە ئەگەر‬ ‫سەرنەكێشێت بۆ جیابوونەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەگەری شپرزبوون و پەرتبوون و چەند‬ ‫باڵی لێدەكرێت‪.‬‬

‫ئەوەی ئێستا لەبەرچاوە لە لێدوان و‬ ‫نوسینەكانی نێو یەكگرتوو و ئەوانەی‬ ‫لەسەر ئ��ەو حیزبە حسێب دەكرێن‪،‬‬ ‫دەكرێت بە ملمالنێی نێو سەركردایەتی‬ ‫ێ ناوی ببرێت‪.‬‬ ‫كۆن و نو ‌‬ ‫پاش ئەوەی بەڕێز سەالحەدین محەمەد‬ ‫بەهادین‪ -‬ئەمینداری پێشوی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬لە چەند باڵوكراوەیەكدا چەند‬ ‫رەخنەیەكی دووالیەنەی گرت؛ یەكەم الیەن‬ ‫كە رەخنەی لێگرت سەرۆكی هەرێم بوو‪.‬‬ ‫دووەم الیەن كە رەخنەی لێگرت خودی‬ ‫ئیسالمیەكان و بەتایبەت یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی بوو‪ .‬رەخنەگرتنەكەی لە خودی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی پوختەكەی ئەوەیە‬ ‫كە هەر بە ئۆپۆزسیۆن بمێنێتەوە و‬ ‫هەوڵنەدات نزیكبێتەوە لەوەی وازبێنێت‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆنبوون‪.‬‬ ‫لەو رەخنانەی كە ئاراستەی خودی‬ ‫یەكگرتووی كردوون‪ ،‬لە چەند الیەنێكی‬ ‫فەرمی ئەو حیزبەوە بەوە وەاڵمدرایەوە‬ ‫كە راكانی سەالحەدین بەهادین رای خۆین‬ ‫و تەعبیر لە سیاسەت و پەیوەندیەكانی‬ ‫یەكگرتووە ناكەن‪ .‬تازەترین كاردانەوە‬ ‫و قسەكردن لەسەر ئەم دەربڕینانە‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن بەڕێز ه��ادی عەلی‪ -‬جێگری‬ ‫پێشوی ئەمینداری یەكگرتووەوەیە‪.‬‬ ‫هادی عەلی وەكو كەسی دووەم��ی نێو‬ ‫سەركردایەتی یەكگرتوو رەخنەكانی‬ ‫بە دوو ئاراستەن‪ ،‬یەكەمیان رەخنەی‬ ‫ئاراستەی سەركردایەتی یەكگرتوو كردووە‬ ‫كە هەمیشە‪ ،‬وێنەی ئیخوانەكانی جیهان‪،‬‬ ‫لە ئاست ئەندامان و جەماوەرەكەی‬ ‫خۆیاندا نەبوون و سازشیان ك��ردووە‬ ‫لەگەڵ دەسەاڵتەكاندا‪ .‬ئەمەش هۆی‬ ‫پاشەكشەی ئەو هێز و رەوتەیە‪ .‬واتە‬ ‫هەمیشە سیاسەتەكانی یەكگرتوو لە‬ ‫نێوان مشارەكە لە حكومەت و بوون‬ ‫بە ئۆپۆزسیۆنبووندا گیری خواردووە و‬ ‫خۆی یەكالنەكردۆتەوە‪.‬‬ ‫ه��ادی ع��ەل��ی رەخ��ن��ەی دووەم��ی‬ ‫بۆ نوسینەكەی هادی عەلی‪ ،‬بڕوانە‪http:// :‬‬ ‫ئاراستەی خودی سەالحەدین بەهادین‬ ‫دەك��ات كە ئەو سیاسەتەی ئەمڕۆ كە ‪www.nrttv.com/birura-dreje.‬‬ ‫خۆی رەخنەی لێدەگرێت‪ ،‬هەر خۆیشی ‪aspx?jimare=260‬‬

‫لەساڵیادی مردنی‬ ‫(محەمەد عابد‬ ‫ئەلجابریی)دا‬ ‫‪2‬‬

‫بەرزانی مەال تەها‬

‫قەرزاوی‪،‬‬ ‫ئەو كاریزمایه‌ی‬ ‫تەنها‬ ‫قسەدەكات و‬ ‫بیرناكاتەوە‬ ‫‪3‬‬

‫ئیبراهیم مەالزادە‬

‫سەالم ناوخۆش‬ ‫قوربانییەكی دەستی ئەو‬ ‫بۆچونە هەڵە باوەیە كە‬ ‫(ئەژدەهاك) بە (ئەستیاگ)‬ ‫پێناسە دەكات‬ ‫‪4‬‬

‫سه‌روه‌ر پێنجوێنی‬

‫پاشکۆیه‌کی تایبه‌ت به‌ناوی "ئیخوان و ئه‌زمون"‬ ‫ل ‌ه ژماره‌کانی داهاتودا‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌زمونی ئیخوان له‌ میسر‪ ،‬پاشکۆیه‌کی تایبه‌تی چاودێر‪ ،‬ده‌که‌وێت ‌ه به‌رده‌ستی‬ ‫خوێنه‌ران‪ ،‬ئه‌م پاشکۆیه‌ تایبه‌ت ده‌بێت به‌ نوسینه‌‌کانی سه‌رکرده‌ی جیابۆوه‌ له‌ ئیخوان (سه‌روه‌ت خه‌رباوی)‪.‬‬

‫دوو نوكتەى هێگلی‬ ‫دەربارەى حەقیقەت‬ ‫سالڤۆی ژیژەك ‪ -‬وەرگێڕانی‪ :‬پێشڕەو محەمەد‬ ‫‪6‬‬

‫لەنێوان‬ ‫سایكۆلۆجیاو‬ ‫سیاسەتدا‬ ‫حەسەن هەمزە‬

‫‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫ئيسالمى سياسى‬

‫‪2‬‬

‫لەساڵیادی مردنی (محەمەد عابد ئەلجابریی)دا‬

‫بیریارێك لەجیهانی ئیسالمییەوە‬ ‫بەرزانی مەال تەها‬ ‫بیركەرەوەی مەغریبیی‌و تیۆریستی‬ ‫ئەكادیمیی محەمەد عابد ئەلجابری‪ ،‬وەك‬ ‫پێشەنگی هزری هاوچەرخی عەرەبیی‬ ‫لەهەردو جیهانی ئیسالمیی‌و رۆژئ��اوادا‬ ‫دەنگی دابۆوە‪ ،‬یەكێكە لەو دەیان بیریارە‬ ‫گەورەو دەگمەنانەی عەرەب كە لەبواری‬ ‫سایكۆلۆژیای عەقڵی عەرەبیی‌و كەلتورو‬ ‫گەلەك الیەنی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫ئابوریی‌و دەرونیدا جێپەنجەی دیارە وەك‬ ‫ماركسیستێكی نەتەوەیی عەرەب خاوەن‬ ‫پرۆژەیەكی هزریی چاكسازیی داهێنەرانە‬ ‫ب��وە‪ ،‬بەرهەمەكانی مشتومڕی جیدیی‬ ‫لەنێو بیریارانی ع��ەرەب��دا ئەفراندوە‪،‬‬ ‫ئەو پێیوابو عەقڵی عەرەبیی عەقڵێكی‬ ‫پاشكەوتوەو ل��ەم قۆناغەی ئێستای‬ ‫بیركردنەوەو داهێناندا قڕەیە‪ ،‬ئیدی‬ ‫چوارچێوەیەكی خەیاڵیی راستینەی‬ ‫بۆ ئەمە دان��او بەشێوەیەكی رەخنەیی‬ ‫زانستیی‪ ،‬كەوتە هەڵگێڕو وەرگێڕكردن‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی ك��ەل��ت��وری ع��ەرەب��ی�ی‌و‬ ‫رەخنەگەلێكی گرنگیی لەم پێناوەدا‬ ‫پێشكەشكردوە‪ ،‬ب��ەه��ەم��ان شێوەی‬ ‫كانت‌و هێگڵ ئەقڵی رەخنەیی‌و ئەقڵی‬ ‫مێژویی پێكڕا گرێدا‌وەو بیرە فەلسەفیی‌و‬ ‫رەخنەییەكانی بەشێوەیەكی ئەقاڵنیی‬ ‫خستۆتەڕو‪ ،‬لەمڕوەوە رۆڵێكی بەرچاو‬ ‫پرینگاوەی گێڕاوە‪ ،‬پرۆژە چاكسازیی‌و‬ ‫فەلسەفییە ریشەییەكانی لەچوار كتێبدا‬ ‫بەنێوەكانی(بنیاتنانی‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردوە‬ ‫ئەقڵی ع��ەرەب��ی��ی‪ ،‬ب��ون��ی��ادی ئەقڵی‬ ‫ع��ەرەب��ی��ی‪ ،‬ئەقڵی سیاسیی‪ ،‬ئەقڵی‬ ‫ئەخالقیی عەرەبیی)‪ ،‬لەهەر یەكێك‬ ‫لەم كتێبانەدا رستێك تێزی فەلسەفیی‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەرەخ��ن��ەگ��رت��ن لەعەقڵی‬ ‫عەرەبیی پێشانداوە‪ ،‬دوبارە خوێندنەوە‌و‬ ‫سەرنجی تایبەت بەخۆی هەبوە سەبارەت‬ ‫بەكەلتورو مێژو هزرو الیەنی سایكۆلۆژیی‬ ‫كۆمەڵگەی عەرەبیی‪.‬‬ ‫تێزە هزرییەكانی جابری پتر شیكاریی‌و‬ ‫بەروردكاریی بون‪ ،‬لەرێگەی خوێندنەوەی‬ ‫پێكهاتەو ب��ون��ی��ادی فەرهەنگیی‌و‬ ‫زم��ان��ەوان��ی��ی��ەوە‪ ،‬بەتەنێ كاریدەكرد‬ ‫ب��ۆ بەستنەوەی راب��ردو بەئێستاوەو‬ ‫هەڵهێنجانی فاكتۆرو كاریگەرییەكانی‬ ‫پاشكەوتنی ئەقڵی عەرەبیی‌و دوب��ارە‬ ‫بەگەڕخستنەوەی‪ .‬ت��ەن��گ��ژەی ه��زری‬ ‫عەرەبیی هاوچەرخ لەدیدی ئەودا بریتیی‬ ‫بو لەتەنگژەی داهێنان‌و بونیادگەریی‌و‬ ‫ئەقڵ‪ ،‬تاقە میكانیزمی بەرەنگاربونەوەی‬ ‫ئەمڕۆشی لەدوبارە بنیاتنانەوەی خوددا‬ ‫دەبینییەوە‌و دەیگوت ئەقڵی عەرەیی‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك ب��ەپ��اش��دا ه��ات��ۆت��ەوە‪،‬‬ ‫ك��ەن��ات��وان��ێ��ت بچێتە نێو گەنگەشە‬ ‫شارستانییە گەورەكان‪ ،‬بەپێویستیشی‬ ‫دەزانی زمانە زیندوەكانی جیهان لەنێو‬ ‫دامەزراوە پەروەردەیی‌و ئەكادیمییەكاندا‬ ‫پەرەی بپێبدرێت‌و دوبارە خوێندنەوەی‬ ‫رەخنەیی ئەنجام بدرێت بۆ كەلتوری‬ ‫عەرەبیی‌و ببەسترێتەوە بەهزری جیهانیی‬ ‫هاوچەرخ‪ .‬هەمیشە دوپاتی دەك��ردەوە‬ ‫كە فەرهەنگی عەرەبیی گیرخواردوی‬ ‫دەس��ت��ی گ��ەڕان��ەوەی��ە ب��ۆ مەعریفە‬ ‫كالسیكیەكان‪ ،‬م��ەرگ��ی داهێنانیشی‬ ‫هەر لێرەدا بینیوەتەوە‪ .‬دیسانەوە دو‬ ‫دیاردەی سەرەكیی دەستنیشانكردوە بۆ‬ ‫پاشكەوتنی عەرەب ئەوانیش گرنگینەدان‬ ‫بەزمانە بیانیەكان‌و نەبونی كۆڵینەوەی‬ ‫زانستیی ئەكادیمیی‌و الوازب��ون��ی لەم‬ ‫ب��وارەدا‪ ،‬چونكە گرنگینەدان بەزمانە‬ ‫بیانییە زیندوەكان دەكاتە پاشكەوتنی‬ ‫زانستیی‌و ناكامڵبونی تاكی ع��ەرەب‬ ‫لەروی بیركردنەوەوە داهێنانەوە‪ .‬رۆڵی‬ ‫ئیمپریالیزم‌و كۆڵۆنیالیزمی جیهانیشی‬ ‫بەهەند وەرگرتوە لەسەر بەپاشكۆكردنی‬ ‫ع��ەرەب ل��ەروی سیاسیی‌و ئابوریی‌و‬ ‫ه��زری��ی��ەوە‌و ت��ۆم��ەت��ب��اری��ش��ی ك��ردون‬ ‫بەكوشتنی بیركردنەوەو خەون‌و ئازادیی‪.‬‬ ‫چەمكی دیموكراسیی یەكێكە‬ ‫ل��ەو دەی��ان چەمكە ئ��اڵ��ۆزو باڵۆزەی‬

‫كە لەجیهانی سێیەمدا ئ��اوڕی جیددی‬ ‫ل��ێ��ن��ەدراوەت��ەوە‪ ،‬رژێ��م��ە دیكتاتۆرە‬ ‫سەركوتكارەكانی رۆژه��ەاڵت خۆیانی‬ ‫پێوە ب��ادەدەن‌و دەهۆڵی بۆ دەكوتن‪،‬‬ ‫وەلێ لەواقیعدا ئەو الف لێدانەی ئەوان‬ ‫بەراوەژوی نێوەڕۆكی دیموكراسییە‪ ،‬سەیر‬ ‫لەوەدایە سیستمە دیكتاتۆرەكان‌و ئەوانەی‬ ‫خ��ەون��ی دیكتاتۆراندنی دەسەاڵتیان‬ ‫لەمەژگدایە لەبنەڕەتدا وەك چەمكێكی‬ ‫بێبەها تەماشای دەك��ەن‪ .‬جابری وەك‬ ‫دیموكراتخوازێكی لێبڕاڵ لەنوسراوەكانیدا‬ ‫ئ��اوڕی جیددی ل��ێ��داوەت��ەوەو ب��ەوردی‬ ‫ئ��ەم كێشەیەی لەجیهانی سێیەمدا‬ ‫شرۆڤەكردوە‪ ،‬پیرۆزاندنی دەسەاڵتی‬ ‫سیاسیی بەمیكانیزمێك زان��ی��وە بۆ‬ ‫سەركوتكردنی گەالن‌و چەوساندنەوەیان‪،‬‬ ‫بڕوای وابو جیهانی عەرەبیی‌و ئیسالمیی‬ ‫وێڕای زۆریی دەوڵەت‌و فرەیی گەالنیەوە‪،‬‬ ‫هیچ ئەزمونێكی دیموكراسیی هاوشێوەی‬ ‫رۆژئ��اوای ب��ەخ��ۆوە ن��ەدی��وە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫كاریكردۆتە س��ەر دەستەبەرنەكردنی‬ ‫ئ��ازادی��ی��ە گشتییەكان‌و چەسپاندنی‬ ‫مافەكانی مرۆڤ‌و پرسی دیموكراسیی‌و‬ ‫دەستەبەركردنی ئازادییە گشتییەكانی‬ ‫ب��ەدو خ��واس��ت��ی س��ەرەك��ی��ی زان��ی��وە‬ ‫بەشێوەیەك گ��ەالن بتوانن بەویستی‬ ‫خۆیان دەسەاڵت هەڵبژێرن‌و تێڕوانینی‬ ‫خۆیان ئازادانە بخەنەڕو ببنە چاودێر‬ ‫بەسەر ف��ەرم��ان��ڕەوای��ان��ەوە‪ ،‬دی��اردەی‬ ‫دیسپۆتیزمی سیاسیی تایبەتمەند‬ ‫نەكردوە بەجیهانی ئیسالمییەوە‌و خودی‬ ‫ه��زری سیاسیی ئیسالمی‪ ،‬بەڵكو ئەو‬ ‫دیاردەیەی تایبەتمەندكردوە بەدەوڵەتانی‬ ‫جیهانی سێیەمەوە‪ ،‬ئەم هاوكێشەیەشی‬ ‫بەراورد كردوە بەدەوڵەتانی ئەمەریكای‬ ‫التین كە زۆرینەیان مەسحیین‌و دەوڵەتانی‬ ‫رۆژهەاڵتی ئاسیا كە زۆرینەیان بوزین‪.‬‬ ‫نەبونی دیموكراسییش دەگێڕێتەوە‬ ‫بۆ دەشتەكێتیی كۆمەڵگەی عەرەبیی‬ ‫كە تاكو ئێستا نەیانتوانیوە تەجاوزی‬ ‫ئ��ەو ج��ۆرە ئەقڵییەتە ب��ك��ەن‌و بگەن‬ ‫بەشارستانیەت‪ ،‬ئیدی چەسپاندنی بنەما‬ ‫سەرەكییەكانی دیموكراسیی لەهزری‬ ‫جابریدا پێویستی بەهۆشیارییەكی گەورە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫لەالیەكی تریشەوە‪ ،‬بیروبۆچونی‬ ‫جیاوازیش هەنە لەسەر ئەم بیریارەو‬ ‫ئ��ەم��ازی��گ��ی��ی��ەك��ان ب��ەت��اروم��ارك��ەری‬ ‫زم��ان‌و فەرهەنگی ئەمازیگیی دەزان��ن‪،‬‬ ‫جابری بەتۆرەمە ئەمازیگیی بو‪ ،‬ئەو‬ ‫الیەنە ئەمازیگییانە بەرەگەزپەرست‌و‬ ‫شۆڤێنیستێكی ت��ون��دڕۆ وەسپداریان‬ ‫ك��ردوە‪ ،‬گومانی تێدا نییە بیریارێكی‬ ‫وەك جابری یاخود ه��ەر بیریارێكی‬ ‫ت��ری نەتەوەیی ع��ەرەب تیۆرەكانیان‬ ‫لەخزمەت كەلتورو شوناسی عەرەبیدا‬ ‫پێشكەشكردوە‪ .‬گومانی تێدا نییە‬ ‫لەروی سیاسییەوە پرسی ناسیۆنالیزم‬ ‫بریتییە لەخواستی لەبەرچاوگرتنی‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی نەتەوەیی خۆ بەتەنیا‬ ‫بەتایبەت ل��ەو كاتانەدا كە ملمالنێ‌و‬ ‫كێشمەكێشیی لەگەڵ بەرژەوەندییە‬ ‫بااڵكانی نەتەوەكانی تردا لەئارادا بێت‌و‬ ‫پتر پابەندبون بونە بەپاراستنی كەلتوری‬ ‫نەتەوەیی‪ .‬لەكتێبی(إشكالیات فی الفكر‬ ‫العربی المعاصر)دا جابری بەراشكاویی‬ ‫داك��ۆك��ی دەك��ات لەسەر تاواندنەوەی‬ ‫شوناس‌و ناسنامەی پلورالیزمی كەلتوریی‬ ‫كەمەنەتەوەكان لەچوارچێوەی نیشتیمانی‬ ‫ع��ەرەب��ی��دا‌و بەهەوڵێكی دەزان��ێ��ت بۆ‬ ‫مانەوەی كەلتوریی عەرەبیی‌و زاڵكردنی‬ ‫بەسەر كەمەنەتەوەكاندا‪ ،‬ئەمەش بۆخۆی‬ ‫جۆرێكە لەپێڕەوكردنی بیركردنەوەیەكی‬ ‫شۆڤێنیانە لەمەڕ پلورالیزمی كەلتوریی‬ ‫"گرفتی پلوڕالیزمی كەلتوریی لەنێو‬ ‫واڵتانی عەرەبیدا دەگەڕێتەوە بۆ بونی‬ ‫كەمەنەتەوەی ج��وداواز‪ ،‬بڕوامان وایە‬ ‫چارەسەركردنی سروشتیی مێژویی ئەم‬ ‫گرفتە پێكەڵپێكە دەبێت بەگشتاندنی‬ ‫خوێندەواریی‌و عەرەباندندا رەتببێت‪،‬‬ ‫زمانی زانست لەنیشتیمانی عەرەبیدا‬ ‫لەكەنداوەوە بۆ ئۆقیانوس‪ ،‬نابێت جگە‬

‫لەزمانی عەرەبی هیچ زمانێك یاخود‬ ‫دیالێكتیك بەو الوە هەبێت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫هیچ زم��ان‌و دیالێكتێك ناتوانێت بێتە‬ ‫زمانی زانست‌و هاوشانی زمانی عەرەبیی‬ ‫بێت‪ ،‬ل��ەم ب��وارەدا پلوڕالیزم بەخۆی‬ ‫نەفی خۆیدەكاتەوە‪ .‬بەتەنێ زمانی‬ ‫عەرەبیی دەتوانێت پلوڕالیزم بپارێزێت‌و‬ ‫ت��ەج��اوزی��ش��ی ب��ك��ات‪ .‬ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫پاراستنی ئەم پلوڕالیزمە‌و تەجاوزكردنیدا‬ ‫دەب��ێ��ت بەرهەمی كەلتوریی نەتەوە‬ ‫پ��ەرش‌و‬ ‫خۆجێییەكان‌و میللییەكان‬ ‫باڵو بكرێنەوە‪ ،‬ئیدی بۆ گشتاندنیشی‬ ‫دەبێت بەعەرەببكرێن‪ ،‬لەبەعەرەباندنیاندا‬ ‫تەجاوز هەیە‌و تایبەتمەندێتی نەتەوەییان‬ ‫لەنێو دەچێت‌و دەسڕێتەوە‪."...‬‬ ‫دەرخ��س��ت��ن��ی تێڕوانینێكی لەم‬ ‫شێوەیە بەتەنێ بەئایدۆلۆژیكردنی‬ ‫فەرهەنگی عەرەبییە وەك هەوڵێك‬ ‫ب��ۆ پ��ل��ی��ش��ان��دن��ەوەو لەبێخهێنانی‬ ‫ك��ەم��ەن��ەت��ەوەك��ان‪ ،‬ل��ەالی��ەك��ی��ت��رەوە‪،‬‬ ‫رۆشنبیر‌و رەخنەگری ئیسالمیی دكتۆر‬ ‫(عەبدولكەریم س��روش) بەپێچەوانەی‬ ‫ئ��ەو تێڕوانینەی س��ەرەوە پێیوایە‬ ‫كۆمەڵگەی رۆژئ��اوای��ی كۆمەڵگەیەكە‬ ‫لەبنەڕەتدا پشتی بەستوە بەپلورالیزمی‬ ‫كەلتوریی‌و ئەمەش مۆركێكی ئایدۆلۆژیی‬ ‫وەرنەگرتوە‪ ،‬هەركات بەئایدۆلۆژییەت‬ ‫بارگاویكرا ئ��ەوا دەبێتە مەترسییەكی‬ ‫گەورە لەسەر پێكهاتەی كۆمەڵگەو هێزە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬وات��ە بەپێچەوانەی‬ ‫جابری تێزەكانی لەمەڕ پلورالیزمی‬ ‫كەلتوریی پتر شارستانین‌و لێبڕااڵنە بیری‬ ‫لەو جۆرە كۆمەڵگەیە كردۆتەوە‪ ،‬بەرای‬ ‫ئێمە جابری نكوڵی لەناسیۆنالیستیی‬ ‫خ��ۆی ن��ەك��ردوە‌و س��ەرل��ەب��ەری تێزە‬ ‫فەلسەفییەكانی لەخزمەت نەتەوەی‬ ‫ع��ەرەب��دای�ە‌و جارجاریش ئاكامگیریی‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەك��ان��ی ش��ۆڤ��ێ��ن��ی��ان��ەو‬ ‫ت��ون��د دەم��اران��ەی��ە‪ .‬پێشكەشكردنی‬ ‫بیروبۆچونێكی لەمشێوەیە پەیوەستە‬ ‫بەچەمكی شۆڤێنیزمی كەلتورییەوە‪ ،‬دەنا‬ ‫چۆن تاواندنەوەو پلیشاندنەوەی كەلتوری‬ ‫كەمە ن��ەت��ەوەك��ان ب��ەرەوا دەزان��ێ �ت‌و‬ ‫بەرگریشی لێدەكات‪.‬‬ ‫كتێبە بەنێوبانگەكەی(مدخل‬ ‫ال��ی ال��ق��ران ال��ك��ری��م) گفتوگۆیەكی‬ ‫لۆژیكیی‌و بابەتیی لەنێو رۆشنبیرانی‬ ‫عەرەبیدا ئەفراند‪ ،‬لەو كتێبەدا زۆرێك‬ ‫لەگرێكوێرەكانی قورئانی ك��ردۆت��ەوە‬ ‫مانای تازەی بۆ دۆزیونەتەوە‪ ،‬دەیگوت‬ ‫ناكرێت قورئان وەك رۆژنامەو چیرۆك‬ ‫بخوێنرێتەوەو تەماشا بكرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەبێت لەرێگەی بیركردنەویەكی مێژویی‬ ‫لۆژیكیی‌و بابەتییەوە مامەڵەی لەگەڵدا‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەتایبەت لەهەردو بواری زانستی‬ ‫كەالم‌و فیقهدا‪ ،‬بۆیەشە بەپێویستی زانیوە‬ ‫كۆڵینەوەی وردو شیكاریی لەبارەوە‬ ‫ئەنجام بدرێت‌و رەخنەگرانی رۆژئاوایی‌و‬ ‫بەكەمتەرخەم‬ ‫رۆژهەاڵتناسەكانیشی‬ ‫زان��ی��وە ك��ە ه��ەرگ��ی��ز نەگەیشتون‬ ‫ب��ەم��ەع��ری��ف��ەی ق��ورئ��ان��ی��ی راستینە‪،‬‬ ‫دیسانەوە بەپێویستی زانیوە شرۆڤەی‬ ‫قورئان بكرێت لەسەر بنەمای هۆكارەكانی‬ ‫دابەزینی ئایەت‌و سورەتەكان‪ ،‬چونكە‬ ‫پەیوەندییەكی دانەبڕاو هەیە لەنێوان‬ ‫هەلومەرجە كۆمەاڵیەتییەكانی ئەوكاتی‬ ‫كۆمەڵگەی ئیسالمیی‌و بانگەوازیی‬

‫محەمەدیی‪ ،‬ئەمەش خوێندنەوەیەكە‬ ‫پتر مێژوییە‌و هەماهەنگیی دروستدەكات‬ ‫لەنێوان هۆكارەكانی دابەزینی ئایەتەكان‌و‬ ‫ژیانی پێغەمبەر(د‪.‬خ)‪ ،‬واتە خوێندنەوەی‬ ‫قورئان بەدەر لەم شێوە تێڕوانینە مێژوییە‬ ‫ئەو هەڵەیە كە زۆربەی راڤەكارانی قورئان‬ ‫تێی كەوتون‪ .‬دیسانەوە پێیوابو دەبێت‬ ‫قورئان مانای تازەو شارستانیی نوێی‬ ‫لێهەڵبهێنجێنرێت تاكو لەگەڵ كاروانی‬ ‫پێشكەوتندا بێتەوە‪.‬‬ ‫جابری‪ ،‬وەك رۆشنبیرێكی مرۆڤانیی‬ ‫لەگەڵ ئەوەدا بو ئاشتیی لەسەرتاسەری‬ ‫جیهاندا بەرقەرار بكرێت‪ ،‬ئەمەش لەرێگەی‬ ‫دیاریكردنی بەها هاوبەشەكانی نێوان‬ ‫هەر سێ ئایینە گەورەكەی دنیا(ئیسالم‪،‬‬ ‫مەسیحییەت‪ ،‬ی��ەه��ودی��ەت)‪ .‬ب��رەودان‬ ‫بەچەمكی ئاشتیخوازیی پانتاییەكی‬ ‫بەرفراوانی لەهزری ئەودا داگیركردبو‪،‬‬ ‫پێیوابو سەرجەم ئایینە ئاسمانییەكان‬ ‫ئامانجیان بەتەنێ تاقە شتێكە ئەویش‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی م��رۆڤ��ە بەشێوەیەكی‬ ‫گشتیی‌و ناردنی پێغەمبەرانیش بەتەنێ‬ ‫لەپێناو ئەوەدابوە رێنوێنی مرۆڤەكان‬

‫قازیی ب��ون‪ ،‬راستە خەواریجەكان دژ‬ ‫بەموعاویە بون‪ ،‬وەلێ دەرچونیان هیچ‬ ‫زیانێكی بەموعاویە نەگەیاند‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە س��ودی��ان پێگەیاند‪،‬‬ ‫زیاد لەوە وەختێك لەڕیزەكانی عەلی‬ ‫دەرچ��ون لەسەر قەبوڵكردنی تەحكیم‬ ‫ب��و‪ ،‬ه��ەر ب��ۆی��ەش راس��ت��ەوخ��ۆ لەگەڵ‬ ‫موعاویەدا نەجەنگان‪ ،‬بەڵكو دژ بەعەلی‌و‬ ‫ه��اوەاڵن��ی جەنگیان بەرپاكرد‪ ،‬دوات��ر‬ ‫بەتەنێ هەوڵی تێرۆركردنی موعاویەیان‬ ‫ن��ەدا‪ ،‬بەڵكو ویستیان لەگەڵ عەمری‬ ‫كوڕی عاسدا كە لەو جەنگەدا دەستە‬ ‫راستی موعاویە بو تێرۆریان بكەن‪،‬‬ ‫سەركەوتنیان وەدەستهێنا لەتێرۆركردنی‬ ‫عەلی‌و شكستیان هێنا لەتێرۆركردنی‬ ‫م��وع��اوی��ە‌و ع��ەم��ری ك��وڕی ع��اس‪،‬‬ ‫كوشتنی عەلی ئاسان بو لەبەر ئەوەی‬ ‫پاسەوان‌و پارێزگاریكەری نەبو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چانسی سەركەوتنیان لەتێرۆركردنی‬ ‫م��وع��اوی��ەدا ن��ەب��و‪ ،‬چونكە پاسەوانی‬ ‫هەبون‌و پێشوەختیش پێشهاتەكانی‬ ‫لەبەرچاو دەگرت‪ .‬توندڕۆیی خاوەنەكەی‬ ‫كوێر دەك��ات‌و راستیە بابەتییەكانی ال‬

‫جابری توندڕه‌ویی تەوژمی فێندەمێنتالیزمی ئیسالمیی لەنێو‬ ‫هزری عەرەبیی هاوچەرخدا‪ ،‬دەگەڕێنێتەوە بۆ نەبونی‬ ‫دیموكراسیەتی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و دەستەوسان‬ ‫بونیان لەروی تازەگەریی لەهزری ئیسالمیدا‬ ‫بكەن‌و بەالی رێگەی راستدا پەلكێشی‬ ‫بكەن‪ .‬پاراستنی نەفس‌و ئەقڵ‌و نەسل‌و‬ ‫م��اڵ‌و ئایین لەبنەڕەتدا بنەمای هەمو‬ ‫ئاشتییەكە‌و بەبێ ئەمانەش ئاشتیی‬ ‫ناچەسپێت‪ ،‬چونكە هەمو ئەمانە هزری‬ ‫ئاشتیخوازیی‌و مرۆڤپەروەریی لەنێو ناخی‬ ‫ئاینداراندا دەچێنێت‪ ،‬هزری مرۆڤانیی الی‬ ‫جابری بەشێوەیەك بو تەنانەت لەگەڵ‬ ‫سزای لەسێدارەدانیشدا نەبو‪ ،‬تێڕوانینی‬ ‫سەبارەت بەم جۆرە سزایە پتر مرۆڤانیی‬ ‫ب��و‪ ،‬دەشیگوت باچیتر ك��ار بەسزای‬ ‫لەسێدارەدان نەكرێت‌و لەبری ئەو سزایە‬ ‫كار بەحوكمی سزای هەتاهەتایی بكرێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ(تۆینبی)یدا هاوڕابو سەبارەت‬ ‫بەكێشەی جەنگ‌و ئاشتیی‪ ،‬جەنگی‬ ‫بەسەرەتانی شارستانێتییەكان نێودەبرد‌و‬ ‫دەیگوت با ملمالنێی شارستانییەكان‌و‬ ‫ملمالنێ مەزەبیی‌و تایفییەكان وەال‬ ‫بنرێن‌و ئاشتیپەروەریی بچەسپێنرێت‌و‬ ‫چەسپاندنی ئاشتیش پێش هەر شتێكی‬ ‫دیكە ئاشتەواییە لەگەڵ خوادا‪ ،‬نابێت ئەم‬ ‫مەزەب‌و ئەو مەزەبی ئاینیی بەبیانوی‬ ‫ئەوەی نزیكترن لەخواوە خوێنی یەكتری‬ ‫حەاڵڵ‌و زەاڵڵ بكەن‪.‬‬ ‫ئ��ەو تێڕوانینی ج��واداوازی هەبو‬ ‫لەمەڕ گوتاریی سیاسیی ئیسالمی‌و‬ ‫گوتاری توندڕۆیانەی ئیسالمییەكان‪،‬‬ ‫پێیوابو ئیسالمیەكان ئاینیان كردۆتە‬ ‫میكانیزمێك‌و لەقازانج‌و بەرژەوەندیی‬ ‫كاری سیاسیی خۆیاندا بەكاریدەهێنن‌و‬ ‫ئ��ەم��ج��ۆرە گ��وت��ارەش پانتاییەكی‬ ‫بەرفراوانی لەنێو رای گشتی عەرەبیی‬ ‫هاوچەرخدا ئەفراندوە‪ ،‬دەیگوت گروپە‬ ‫توندڕۆكان بەئاڕاستەی بەربەرەكانی‌و‬ ‫دوژمنایەتیكردنی تەوژمی ئیسالمیی‬ ‫میانڕۆدا هەنگاودەنێن‌و وەخۆكەوتون‬ ‫بۆ بەرگرتن لەبیركردنەوەی شلڕۆیانە‪،‬‬ ‫وەك نمونەی خەواریجەكان لەسەرەتای‬ ‫ئیسالمدا‪ ،‬ع��ەل��ی ك��وڕی ئەبوتالیب‬ ‫نوێنەرایەتیی تەوژمە ئاینیەكەی دەكرد‌و‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەش��ەوە م��وع��اوی��ە ت��ەوژم��ە‬ ‫دونیاییەكە‪ ،‬ئەو توندڕۆییەی لەڕیزەكانی‬ ‫عەلیدا دەركەوت بەخەواریجەكان نێوبران‬ ‫لەبنەڕەتدا دژ ب��ەخ��ودی عەلی بون‪،‬‬ ‫بۆیە نێوبران بەخەواریج لەبەرئەوەی‬ ‫لەعەلی جیابونەوە‌و لەگەڵی دەجەنگان‬ ‫هۆكەی قەبوڵكردنی تەحكیم بو‪ ،‬واتە‬ ‫چارەسەركردنی جوداوازیی نێوان عەلی‌و‬ ‫موعاویە بەشێوەیەكی ئاشتیانە لەسەر‬ ‫دەستی موحەكیمەكان‪ ،‬ئەوان شارەزاو‬

‫بەرپێوار دەكات‌و بەشێوەیەكی سیحریانە‬ ‫دەڕوانێتە جیهان‪ .‬ئیدی سەر لەبەری‬ ‫گروپە ئیسالمیە توندڕۆكان هاوشێوەی‬ ‫خەواریجن ل��ەروی بیركردنەوەو جۆری‬ ‫گ��وت��ارەوە‪ ،‬لەكۆتاییشدا ئ��ەو گروپە‬ ‫توندڕۆیانە پەرت پەرت دەب�ن‌و دەبنە‬ ‫دوژمنی یەكترو یەكتری دەكوفرێنن‪،‬‬ ‫ب��ەه��ەم��ان ش��ێ��وەی��ەی ئ��ەوەی بەسەر‬ ‫خ��ەواری��ج��دا ه��ات‪ .‬دی��س��ان��ەوە جابری‬ ‫توندڕۆیی تەوژمی فێندەمێنتالیزمی‬ ‫ئیسالمیی ل��ەن��ێ��و ه��زری ع��ەرەب��ی��ی‬ ‫هاوچەرخدا دەگەڕێنێتەوە بۆ نەبونی‬ ‫دیموكراسیەتی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫دەستەوسان بونیان لەروی تازەگەریی‬ ‫لەهزری ئیسالمیدا‪ ،‬جابری وەك لەزۆر‬ ‫ب��اب��ەت��ان��دا ئ��ام��اژەی پ��ێ��داوە گوتویە‬ ‫تازەگەریی لەگەڵ پێشكەوتن‌و هزری‬ ‫پێشكەوتنخوازیدا هەنگاو دەنێت‌و‬ ‫پ��ەی��وەس��ت��ە ب��ەواق��ی��ع��ەوە‪ ،‬بۆیەشە‬ ‫توندڕۆیی عەرەبیی بەگروپە چەپڕۆكانی‬ ‫شەستەكان‌و س��ەرەت��ای حەفتاكانی‬ ‫س��ەدەی راب��ردوەوە گ��رێ��دەدا‪ ،‬چۆن‬ ‫ئەوان لەئەوروپا لەوپەڕی هێزدا بون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆری نەبرد پوكانەوە‌و هۆكەی‬ ‫دەگەڕێنێتەوە بۆ خۆنەگونجاندن لەگەڵ‬ ‫پێشكەوتندا‪.‬‬ ‫جابری لەساڵی ‪ 1936‬لەنێوچەی‬ ‫(فكێك)ی رۆژهەاڵتی مەغریب هاتۆتە‬ ‫ژیانەوە‌و سەرجەم قۆناغەكانی خوێندنی‬ ‫هەر لەمەغریبدا بەپایان گەیاندوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ماوەی چل‌و پێنج سااڵن وەك شارەزا‌و‬ ‫چاودێر لەخوێندنی ناوەندیدا كاریكردوە‪،‬‬ ‫لەساڵی ‪ 1953‬وەك مامۆستای وانەی‬ ‫فەلسەفە دەستبەكاربوە‌و ساڵی ‪1956‬‬ ‫بڕوانامەی وەرگێڕانی بەدەستهێناوە‪،‬‬ ‫ه��ەر ل��ەو س��ااڵن��ەدا چۆتە نێو دنیای‬ ‫رۆژنامەنوسییەوە‌و وەك نوسەرێكی‬ ‫لێهاتو لەچەندین رۆژن��ام��ەو گۆڤاری‬ ‫بەنێوبانگی مەغریبیدا ك��اری��ك��ردوە‪،‬‬ ‫دوات��ری��ش بۆتە مامۆستای فەلسەفە‬ ‫ل��ەزان��ك��ۆ‪ ،‬س��اڵ��ی ‪ 1967‬دیبلۆمی‬ ‫خوێندنی بااڵی لەفەلسەفەدا‌و دواتریش‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی ‪ 1970‬دك��ت��ۆرای دەوڵ��ەت��ی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی ب��ەدەس��ت��ه��ێ��ن��اوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫یەكەمین دكتۆرای دەوڵەت بو لەبواری‬ ‫فەلسەفەدا‪ ،‬وەك مامۆستای فەلسەفەو‬ ‫هزری عەرەبیی‌و ئیسالمیی لەچەندین‬ ‫واڵتی دنیاوە بانگهێشتدەكرا بۆ سازدانی‬ ‫كۆڕو سێمیناری زانستیی‪ .‬لەسەرەتای‬ ‫پەنجاكاندا چۆتە نێو كاریی سیاسییەوەو‬

‫دژ ب��ەك��ۆڵ��ۆن��ی��ال��ی��زم��ی ف��ەڕەن��س��ی��ی‬ ‫وەس��ت��اوەت��ەوە‌و چەندینجار دوچ��اری‬ ‫گرتن‌و راوەدون��ان بۆتەوە‪ ،‬یەكێك بوە‬ ‫لەسەركردە بااڵكانی پارتی یەكگرتوی‬ ‫سۆسیالیستیی بۆ هێزە میللییەكان‪،‬‬ ‫لەراپەڕینەكەی ‪30‬ی یۆلیۆی ‪1972‬‬ ‫رۆڵێكی پرینگاوەی گێڕاوە‪ .‬لەساڵی‬ ‫‪ 1981‬بەیەكجاریی وازی لەكاری سیاسیی‬ ‫هێناوەو مژولی كاری ئەكادیمیی‌و نوسین‌و‬ ‫رەخنە ب��وە‪ .‬چەندین كتێبی گرنگ‌و‬ ‫پڕ بایەخی پێشكەش بەكتێبخانەی‬ ‫عەرەبیی ك��ردوە‪ ،‬لەوانە(حنن والرتاث‪،‬‬ ‫العصبية والدولة‪ ،‬مدخل اىل فلسفة العلوم‪:‬‬ ‫العقالنية املعاصرة و تطور الفكر العلمي‪،‬‬ ‫من أجل رؤية تقدمية لبعض مشكالتنا‬ ‫الفكرية وال�ترب��وي��ة‪ ،‬املنهاج التجرييب‬ ‫وتطور الفكر العلمي‪ ،‬إشكاليات الفكر‬ ‫العربي املعاصر‪ ،‬اخلطاب العربي املعاصر‪،‬‬ ‫املسألةالثقافية‪ ،‬الدميقراطية وحقوق‬ ‫االنسان‪ ،‬املشروع النهضوي العربي‪ :‬حنو‬ ‫إعادة بناء قضايا الفكر العربي املعاصر‪،‬‬ ‫تكوين العقل العربي‪ ،‬بنية العقل العربي‪،‬‬ ‫العقل االخالقي‪ ،‬العقل االخالقي العربي‪،‬‬ ‫إبن رشد‪ :‬سرية وفكر‪ ،‬التنمية البشريةء‬ ‫خصوصية السوسيوثقافية‪ :‬العامل العربي‬ ‫منوذجا‪ ،‬يف نقد احلاجة إاىل االصالح‪ ،‬الدين‬ ‫والدولةو تطبيق الشريعة)‪.‬‬ ‫م��اوەی��ەك��ی��ش س��ەرن��وس��ەری‬ ‫گۆڤاری(فكر‌و نقد) بوە كە بەیەكێك‬ ‫ل��ەگ��ۆڤ��ارە بەنێوبانگەكانی جیهانی‬ ‫ع��ەرەب��ی��ی ئ��ەژم��ار دەك��رێ��ت‪ ،‬ه��ەردو‬ ‫زمانی فەڕەنسیی‌و ئینگلیزیی زانیوەو‬ ‫لەم رێگەشەوە بەفەلسەفەی رۆژئ��اوا‬ ‫ئاشنابوە‪ .‬ئەم مەزنە فەیلەسوفە هەمو‬ ‫ژیانی لەپێناو خوێندنەوەو نوسیندا‬ ‫بەختكرد‌و بۆ دواجار لە‪4‬ی ئایاری ‪2010‬‬ ‫كۆچی دوایی كرد‌و دونیای بەجێهێشت‪.‬‬ ‫زۆرج��اران گ��ل��ەی��ی ل��ەب��ەخ��ت��ی خ��ۆی‬ ‫ك��ردوە كە هێندێك كتێب هەیە فریای‬ ‫خوێندنەوەیان نەكەوتوە‪ ،‬زۆرجارانیش‬ ‫وەك خ��ۆی لەنوسینەكانیدا ئاماژەی‬ ‫پێداوە هێندێك كتێبی زیاتر لەجارێك‬ ‫خ��وێ��ن��دۆت��ەوە‪ ،‬وەخ��ت��ێ��ك سەرقاڵی‬ ‫نوسین دەب��و تا دەستی سڕ نەبوایە‬ ‫دەستی هەڵنەدەگرت‌و هەمیشە وەك‬ ‫قەڵەمپەروەرێك نوسینی بەجیهانێكی‬ ‫دژوار هاتۆتە پێشچاو‪ ،‬پتر گرنگیی دەدا‬ ‫بەالیەنی بەراوردكاریی لەكۆڵینەوەكانیدا‌و‬ ‫نابابەتیبونی لەنوسیندا دەگەڕاندەوە‬ ‫ب��ۆ ك��ەم مەعریفەیی خ��اوەن��ەك��ەی‪،‬‬ ‫ئەو سێبەرە بو كە هەمیشە بەشوێن‬ ‫ئ��ەق��ڵ��ەوە ب��و‪ ،‬نوسیویە "ئ��ەو تێزە‬ ‫هزریی‌و فەلسەفیانەی لەبەرهەمەكانمدا‬ ‫پێشكەشمكردون هەرگیز بیرم لەوە‬ ‫نەكردۆتەوە روبەروی رەخنە ببمەوە جا‬ ‫بەئەرێنیی بێت یاخود نەرێنیی‪ ..‬كاتێك‬ ‫دەست بەنوسین دەكەم وەك كەسێكم كە‬ ‫سەرقاڵی ئەنجامدانی یاری شەترەنجە‪،‬‬ ‫ب��ەم شێوەیە دەن��وس��م‪ ،‬دەالقەیەكی‬ ‫وابەجێناهێڵم تێیدا شكست بهێنم‌و ئابڕوم‬ ‫بچێت‪ ..‬كاتێك دەست بەنوسین دەكەم‌و‬ ‫تەواو دەبم‪ ،‬بەشێوەیەك دڵنیا دەبم هیچ‬ ‫كەسێك نەتوانێت ل��ەروی زانستییەوە‬ ‫بەرپەرچم بداتەوە"‪.‬‬ ‫لەكۆتاییدا ماوەتەوە بڵێین مەرگی‬ ‫فەیلەسوف‌و بیركەرەوەو سەرنجدەرێكی‬ ‫ل��ەم��ش��ێ��وەی��ە كەلێنێكی گ��ەورەی‬ ‫دروس��ت��ك��ردو عاشقان‌و خ��وێ��ن��ەرەوەی‬ ‫كتێبەكانی ت��وش��ی ش��ۆك��ك��رد‪ ،‬جێی‬ ‫خۆیەتی بەرهەمەكانی بەكوردیی بكرێن‌و‬ ‫خوێنەرەوانی كوردیش بەجیهانبینیی ئەم‬ ‫فەیلەسوفە بەدیمەنە ئاشناببن‪ .‬دواندن‌و‬ ‫س��ازدان��ی گفتوگۆ ل��ەگ��ەڵ بیریارانی‬ ‫لەمشێوەیەدا خزمەت بەدۆزی نەتەوەیی‬ ‫كورد دەكات‪ ،‬بەداخەوە بەندە بۆ چەند‬ ‫جارێك هەوڵمدا گفتوگۆیەكی راشكاوانەی‬ ‫لەگەڵ سازبدەم سەبارەت بەئایدۆلۆژیای‬ ‫ناسیۆنالیزمی عەرەبیی‌و تێڕوانینەكانی‬ ‫سەبارەت بەكێشەی ك��ورد لەعێراقدا‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی سەرقاڵیی‌و نەخۆشییەوە‬ ‫دیدارەكە ساز نەبو‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫دياردةى ئاينى‬

‫قەرزاوی‪ ،‬دیاردەی عروبەی دوای جەنگی كەنداو لە دەمامكی مەزهەبیدا‬ ‫ل��ە گ��ەن��دەڵ��ی و نەهێشتنی ئ��ازادی‬ ‫بەهەموو لقەكانیەوە‪ ،‬بە مافی چارەی‬ ‫ئیبراهیم مەالزادە‬ ‫خۆنوسینی پێكهاتە جیاوازەكانیشەوە‪،‬‬ ‫دواب��ەدوای ت��ون��دب��وون��ی جەنگی بەدوای خۆیدا هێناوە‪ .‬هەر لەبەر ئەم‬ ‫م��ەزه��ەب��ی ن��ێ��وان سوننە و شیعە‪ ،‬هۆیانەش‪ ،‬سۆسیۆلۆگی فەرەنسی بە‬ ‫بەتایبەتیش دوای داڕمانی دەستەاڵتی بنەچە جەزائیری‪ ،‬مالك بن نەبی پێی‬ ‫عەرەبی سوننە‪ ،‬لە فۆرمی (بەعس)‬ ‫دا لە عێراق‪ ،‬دونیای عەرەبی سوننە‪،‬‬ ‫لەپێشەوەی هەموشیانەوە‪ ،‬ب��ژاردەی‬ ‫فیكری و ئیسالمی عەرەبی سوننە‪ ،‬لە‬ ‫زۆربەی بۆنە و یادەوەریەكاندا‪ ،‬سەددام‬ ‫حوسێن و دارودەستەكەی‪ ،‬بە شەهید و‬ ‫خەباتكار دەزانن‪ .‬یەكێك لەو بژاردانەش‬ ‫یوسف ق��ەرزاوی��ە‪ .‬ق��ەرزاوی لەالیەن‬ ‫زۆرب��ەی خەڵكی ك��وردەوە ن��اس��راوە و‬ ‫الی هەندێك لە ئیسالمیەكانیش‪ ،‬وەكو‬ ‫ڕاب��ەرێ��ك��ی ئاینی تەماشای دەكرێت‬ ‫و ف��ەت��وا و ڕێنوێنیەكانی بەهەند‬ ‫وەردەگ��رن‪ .‬قەرزاوی لە وتارێكی ڕۆژی‬ ‫هەینی‪ ،‬دوای لە سێدارەدانی سەددام‪،‬‬ ‫بە حەماسەتێكی زۆرەوە و لەسایەی‬ ‫حەدیسی «ئەوەی دوا قسەی›ال الە اال‬ ‫اللە›بێت‪ ،‬دەچێتە بەهەشته‌وه‌»‪ ،‬زۆر بە وای��ە ‹جیهانی ئیسالمی لە پەراوێزی‬ ‫پەرۆشەوە بۆ سەددام دەكروزێتەوە و بە شارستانیەتدا دەژیت›‪.‬‬ ‫ئەوەی ئێستا لەبەرچاوە و دەتوانین‬ ‫شەهید و سەربەرز و خۆڕاگری دەزانێت‪.‬‬ ‫ئەمەو چەند هەڵوێستێكی دیكەی ماوەی ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی گشتی دەسنیشانی‬ ‫ڕاب��ردوو‪ ،‬بەتایبەتی بە تیرۆرناساندنی بكەین‪ ،‬ئەوەیە كە‪ ،‬ت��ەواوی ناوچەكە‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی ڕزگ��اری��خ��وازی ك��ورد لە لەناو ملمالنێیەكی خوێناوی سیاسی‬ ‫مەزهەبیدا دەژێت‪ ،‬ملمالنێیەكە هەردوو‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫قەرزاوی‪ ،‬لە هەموو كەسێكی جیهانی بەرەی ناسیۆنالیستە عەرەبە سوننەكان‬ ‫ئیسالمی زیاتر و باشتر دەزانێت‪ ،‬سەددام و ئیسالمیەكانی سەر بە هەمان مەزهەبی‬ ‫و حكومەتی بەعس چیان بەسەر كورد‬ ‫هێناوە‪ ،‬لەهەموو كەس باشتر دەزانێت‬ ‫كە گەلی كورد گەلێكی موسوڵمانە و‬ ‫زۆری��ن��ەی سوننی مەزهەبن‪ ،‬لەهەمان‬ ‫كاتیشدا لەالیەن دەستەاڵتی ئەوسای‬ ‫ع��ێ��راق��ەوە‪ ،‬ڕوب��ەڕووی كوشندەترین‬ ‫هەڵمەتی جینۆساید بوونەوە‪ ،‬بەاڵم نە‬ ‫ئیسالمەتی و نە هاومەزهەبی‪ ،‬نە ئەوسا‬ ‫و نە ئێستاش‪ ،‬دادی كوردی نەدا‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی ڕێز لە ژیان و كەرامەتی بگیرێت‪،‬‬ ‫هەست و نەستی بریندار نەكرێت‪ .‬زوڵم‬ ‫و ستەمی سەركۆنە و پرۆتێست بكرێت‪،‬‬ ‫پەشیمانی دەرب��ب��ڕن ل��ەس��ەر ئ��ەوەی بردۆتە پاڵ یەك و كردوونی بە دوو دیوی‬ ‫بێدەنگیان هەڵبژارد و ئەوسا لەدژی یەك دراو‪ ،‬لەبەرامبەر ناسیۆنالیزمی‬ ‫شااڵوەكانی ئەنفال نەهاتنەگۆ‪ .‬ئەم فارسی و شیعەگەراییدا‪ ،‬هەڵبەت ئەمە‬ ‫بێحورمەتكردنەی هەست و نەستی كورد لەدیدی ‹ناسیۆئیسالمیە› عەرەبەكاندا‪،‬‬ ‫بۆ؟ دونیای عەرەب دوای جەنگی كەنداو كە پێیان وای��ە ناسیۆنالیزمی فارسی‬ ‫و داڕمانی دەستەاڵتی ناسیۆنالیزمی لە بەرگی سەفەویزم و شیعەگەراییدا‪،‬‬ ‫بەعس لە عێراق بەرەو كوێ دەڕوات؟ بۆ لەپالنی ئەوەدان دونیای عەرەبی سوننی‬ ‫لە ئێستادا بەعسیەكانی عێراق بە شەهید لەبەریەك هەڵوەشێنن و تۆڵەی سەدان‬ ‫و خەباتكار و بەعسیەكانی سوریاش ساڵەی ڕوخانی دەستەاڵتی ئیمبراتۆریەتی‬ ‫بە دوژمن و ناڕەسەن هەژماردەكرێن؟ ئێرانی بكەنەوە‪ ،‬تا ئاستێكی زۆر بە‬ ‫جیاوازی نێوان ئیسالمیەكانی عەرەب و مترسیدار تر لە ئیسرائیل هەژماری‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئەم تێز و تێروانینە هەمان تێزی‬ ‫ناسیۆنالیزمەكانیان لەكوێ دایە؟‬ ‫ئەگەر «پرۆسەی ژی��ار»ی نۆربێرت بەعس و ناسیۆنالیستە عەرەبەكانە‪.‬‬ ‫ئەم تەوژمە تایفیە‪ ،‬لە ئێستادا خۆی‬ ‫ئیلیاس‪« ،‬م��ێ��ژووی پاشەكشەكردنی‬ ‫چ��ی��ن��ی ج��ەن��گ��اوەرەك��ان��ی ق��ۆن��اغ��ی لە ژمارەیەكی زۆری ڕابەرە دینیەكانی‬ ‫دەرەبەگایەتی ئەوروپی و هەڵكشانی خەلیج و میسردا مانیفێستدەكات‪،‬‬ ‫كۆمەڵگای قانون» بێت‪ ،‬ئەوا لە سەدەی ل��ە پێشەوەی هەموشیانەوە یوسف‬ ‫بیست و یەكەمدا‪ ،‬چوارچێوەكانی ئەم ق��ەرزاوی‪ .‬ل��ەو الی��ەش��ەوە‪ ،‬ب��ژاردە‬ ‫پرۆسەیە ‹لە بەشێكی زۆری دونیای ناسیۆنالیستە عەرەبەكان ‹كە سااڵنێكە‬ ‫عەرەبی› لینگاوقوچ دەبنەوە‪ ،‬بۆ دیاردەی لەبەرامبەر تەوژمی بەهێزی ئیخوان‬ ‫شكستهێنان بە كۆمەڵگای قانون و و ئیسالمیزمدا بە گشتی شكستیان‬ ‫هاواڵتیبوون و هەڵكشانی مەزهەبگەرایی هێنا›‪ ،‬بەگووڕ و تینەوە چوونەتە ژێر‬ ‫و لەپشت مەزهەبگەراییشدا‪ ،‬دەمارگیری چەتری ئیسالمیزم و لەژێر دروشمی‬ ‫ناسیۆنالیستی لە بەرگێكی ت��ازەدا‪ ،‬مەزهەبیدا‪ ،‬یەك بەرەی بەهێزیان پێكەوە‬ ‫دەت��وان��ی��ن ن��اوی بنێین ئیسالمۆ ن��اوە‪ ،‬كە هەندێك حكومەتی عەرەبی‬ ‫ناسیۆنالیزم‪ ،‬كە سۆسیۆلۆگی فەرەنسی‪ ،‬ناوچەكە بە هەموو هێزیانەوە‪ ،‬لەو‬ ‫ئۆلیڤەر ڕۆی‪ ،‬ب��ەوردی ل��ەس��ەر ئەو نەخشە مەزهەبیەدا‪ ،‬گوڕ و تین بەبەر‬ ‫ئەو ڕووبەڕووبوونەوەیەدا دەكەن‪ ،‬كە لە‬ ‫دیاردەیەی دونیای عەرەبی وەستاوە‪.‬‬ ‫ب��ێ ئ��ەوەی زی��ات��ر ب��چ��م��ە ن��او ئێستادا سوریا گۆڕەپانێكی كراوەیە بۆ‬ ‫وردەك��اری��ەك��ان��ی ت��ی��ۆری��ەك��ە‪ ،‬ئەگەر ئەو ڕووبەڕووبوونەوەیە‪ .‬قەرزاوی لەوەها‬ ‫بەشێوەیەكی خێرا ئاوڕێك لە مێژووی كێڵگەیەكدا‪ ،‬دەبێتە سیمبۆڵی بەرخودانی‬ ‫ب��ارودۆخ��ی خ��ۆره��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت و تایفی و ئاگری جەنگی پیرۆز دژی شیعە‬ ‫واڵتە عەرەبیە موسوڵمانەكان بدەینەوە‪ ،‬و سەفەویەكان خۆشدەكات‪ .‬قەرزاوی لە‬ ‫ل��ەوەت��ێ��دەگ��ەی��ن ك��ە ئ��ەم ن��اوچ��ەی��ە‪ ،‬ئێستادا‪ ،‬لە سێبەری ڕەهەندی حزبێكی‬ ‫لەبەر كۆمەڵێك هۆكاری زۆر دژوار‪ ،‬ئاینی گەورەی جیهانیی‪ ،‬وەك ئیخوان‬ ‫ئارامیی بەخۆوە نەبینیوە‪ .‬ناوچەیەكە موسلیمیندا‪ ،‬ب��ووە بە دی��اردەی��ەك و‬ ‫بەتایبەتیش دوای ڕوخانی عوسمانیەكان لەو چوارچێوەیەدا دەتوانن ژیان بەبەر‬ ‫و پاشانی جەنگی جیهانی یەكەم‪ ،‬مانەوە و هەیمەنەی خۆیاندا بكەن‪.‬‬ ‫لێوانلێو بووە لە توندوتیژیی سیاسی و ئەوان «قەرزاویەكان» لەناو ئەو مێژووە‬ ‫ئیتنی و ئاینی و مەزهەبی‪ .‬لێوانلێو بووە خوێناویەدا نەبێت ناتوانن بژین‪ ،‬دیار‬ ‫لە كودەتای سەربازی و فەرمانڕەوایەتی بن‪ ،‬هەیمەنەی خۆیان بپارێزن‪ ،‬زیان‬ ‫ڕەها و دیكتاتۆریەت و عەسكەرتاریەت‪ ،‬بە بەرژەوەندیەكانیان نەگات‪ .‬قەرزاوی‬

‫لەو چوارچێوە میزاجە بەسوسیەدا(‪،)1‬‬ ‫فەتوا دەردەكات‪ ،‬لەالیەكی دیكەشەوە‪،‬‬ ‫دەكرێت بە مەرجەع و سێبەرێك بۆ‬ ‫قەلەباڵغیەكی زۆر گەورە‪ ،‬شەرعیەتێكی‬ ‫ترسناك بە مێژووی دەمارگیری مەزهەبی‬ ‫ناسیۆنالیستی ع��ەرەب��ی دەدات‪ .‬ئەو‬

‫دیاردەی قەرزاویزم‪ ،‬ڕەهەندە‬ ‫تەقلیدی و ئیخوانیەكەی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫رەهەندە سەلەفی و وەهابیزمە‬ ‫خەلیجیەكەیدا‪ ،‬لێكدەدات و قوڵتر و‬ ‫چڕتری دەكاتەوە و لێوانلێوە لە بیری‬ ‫عروبە و سەنترالیزمی عەرەبی‬ ‫دی��اردەی��ە چەند ك��اری��گ��ەرە هێندەش‬ ‫وێرانكەر‪ ،‬چەند قوڵە هێندەش داڕزێنەر‪،‬‬ ‫چەند وشیارە بە كارەكانی‪ ،‬هێندەش‬ ‫بەگێلكردن و ئیفلیجكردنی ئەقڵ‪.‬‬ ‫دیاردەی قەرزاویزم‪ ،‬ڕەهەندە تەقلیدی‬ ‫و ئیخوانیەكەی‪ ،‬لەگەڵ رەهەندە سەلەفی‬ ‫و وەهابیزمە خەلیجیەكەیدا‪ ،‬لێكدەدات و‬ ‫قوڵتر و چڕتری دەكاتەوە و لێوانلێوە لە‬ ‫بیری عروبە و سەنترالیزمی عەرەبی (كە‬

‫بەرەو ئەو ئاڕاستەیە بەرن كە باسی لێوە‬ ‫دەك��ەن‪ .‬مێژووی ئیخوانیش لەهەموو‬ ‫دونیادا‪ ،‬بەتایبەتی لە میسر‪ ،‬لێوانلێوە‬ ‫لەو پرۆسە پێچەوانەیەی پ��ەروەردەی‬ ‫ئیخوانەكان‪ ،‬كە كۆمەڵەی تەكفیر و‬ ‫هیجرە‪ ،‬جەماعەی ئیسالمی و چەندین‬ ‫گروپی توندڕەوی دی لەهەناوی ئەوانەوە‬ ‫س��ەری��ان دەرهێنا‪ .‬ئەمە ئەنجامێكی‬ ‫رۆتینیانەی دی��اردەی بەگاڕانكردنی‬ ‫كۆمەڵگا و كەوتنە ژێر كاریگەری حزبە‬ ‫ئاینی و كەسایەتیە كاریزماكانی پاڵ‬ ‫سێبەری ئاین و سیمبۆڵە ئاینیەكانن‪.‬‬ ‫دووەمیشیان‪ ،‬دی��اردەی جوانكردنی‬ ‫ڕووی ت��اوان و بكوژە مەزهەبیەكان‪،‬‬ ‫ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی جەنگی مەزهەبیدا‪.‬‬ ‫ب��ەش��ەه��ی��د ن��اس��ان��دن��ی س��ەددام و‬ ‫دارودەستەكەی‪ ،‬دەستی هەزاران كەسی‬ ‫دی وااڵ دەكات‪ ،‬بۆ ئەوەی لە هیچ جۆرە‬ ‫تاوان و كوشتن و بڕینێكدا نەسڵەمنەوە‪.‬‬ ‫ئەوەش بە مۆبیلیزەكردنی هەندێك لەو‬ ‫تێكستە ئاینیانەی كە خزمەت بە دید و‬ ‫خواستە بەسوسیانەكەی خۆیان دەكات‪.‬‬ ‫قەرزاویزم ئەو كاریزما رۆتینیزەكردنەیە‬ ‫كە تەنها قسەدەكات و بیرناكاتەوە‪،‬‬ ‫بێ ئەوەی قسەی ڕەتبكرێتەوە‪ ،‬داوای‬ ‫گوێڕایەڵیەكی كوێرانە دەك��ات‪ .‬بەرەو‬ ‫ئاراستەیەك ملدەنێت بەبێ ئەوەی بزانێ‬ ‫ئاراستەكە بۆ كوێیە‪ ،‬داوای شوێنكەوتن‬ ‫لەخەڵك دەك��ەن‪ ،‬بێ ئ��ەوەی ئ��اوڕ لە‬ ‫مەترسیەكانی سەر كۆمەڵگا بدەنەوە‪،‬‬ ‫داوای دەوڵەتداری دەكەن و خۆیان بە‬

‫مێژووی ئیخوانیش لەهەموو دونیادا‪ ،‬بەتایبەتی لە میسر‪،‬‬ ‫لێوانلێوە لەو پرۆسە پێچەوانەیەی پەروەردەی ئیخوانەكان‪ ،‬كە‬ ‫كۆمەڵەی تەكفیر و هیجرە‪ ،‬جەماعەی ئیسالمی و چەندین‬ ‫گروپی توندڕەوی دی لەهەناوی ئەوانەوە سەریان دەرهێنا‬ ‫ئەقڵمەندی ئوممەت ب��ژاردەك��ەن‪ ،‬بێ‬ ‫ئەوەی تا هەنوكەش یەك تاكە پرۆژەی‬ ‫دەوڵەتداری سەركەوتوو لەسەر هەردو‬ ‫ئاستی تیۆری و پراكتیكەوە كەوتبێتە‬ ‫ڕۆژەڤەوە‪.‬‬

‫ل��ەم��اوەی ڕاب��ردوودا‪ ،‬ب��اس لە تۆبەی‬ ‫دەروێشەكانی سەددام دەكات و بەپیاوی‬ ‫باش لە قەڵەمیان دەدات‪ .‬یەكێكیش‬ ‫ل��ەوان��ە ت��اوان��ب��اری گ��ەورە و قەسابی‬ ‫خەڵكی كوردستان عەلی كیمیاوی بوو‬ ‫كە تا ئەوكاتە لە سێدارە نەدرابوو‪.‬‬ ‫ل��ە دی��دی ه��ان��ا ئ��ارێ��ن��ت دا‪ ،‬كە‬ ‫توێژینەوەیەكی چ��ڕ و پ��ڕی لەسەر‬ ‫تاوانبارەكانی هۆلۆكۆست كردووە‪ ،‬بەو‬ ‫ئەنجامە گەیشتووە كە هیچ تاوانبارێكی‬ ‫جینۆساید خۆی بە خەتابار نازانێت‪.‬‬ ‫هەموو تاوانبارانی جینۆساید‪ ،‬پێیان‬ ‫وای��ە ئ��ەوان ئەركێكی ن��ەت��ەوەی��ی��ان‬ ‫جێبەجێكردووە‪ ،‬زۆربەی كاراكتەرەكان‪،‬‬ ‫پێیان وای��ە ئ��ەوان تەنها قانونیان‬ ‫جێبەجێكردووە‪ ،‬ب��ەاڵم هەرگیز ئەو‬ ‫بەهانەیە لەقانون و دادگاییكردنیاندا‬ ‫ڕزگ��اری��ان ناكات‪ .‬هەموو تاوانبارانی‬ ‫جینۆساید ئینكاریی تاوانەكە دەكەن‬ ‫و ئامادەنین دان بە خەتاباری خۆیاندا‬ ‫بنێن‪ .‬بەاڵم ئەم تاوانە هێندە گەورەیە‬ ‫ئ��ەوان��ەی بەرگریش لە تاوانبارەكان‬ ‫بكەن‪ ،‬دەچنە خانەی جینۆسایدكەران‬ ‫و ڕووب��ەڕووی س��زا دەب��ن��ەوە‪ .‬ل��ەو‬ ‫دووڕی��ان��ەش��ەوە ل��ەوە تێدەگەین كە‬ ‫نە س��ەددام و نە دارودەس��ت��ەك��ەی‪ ،‬تا‬ ‫ئێستاكەش هیچ جۆرە پەشیمانیەكیان‬ ‫لە تاوانەكانیان دەرن��ەب��ڕی��وە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەپێناو ئامانجە ئایدیۆلۆژیەكاندا ئەو‬ ‫كەسایەتیە كاریزماتیكە رۆتینخواهانە‪،‬‬ ‫ئەو تاوانبارانە نەك هەر لە دونیا‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە ڕۆژی دواییش دەبەخشن و دەیانكەن‬ ‫بە سیمبۆڵی بەرخودان و بە شەهیدی‬ ‫گەل و نەتەوە هەژماریان دەكەن‪.‬‬ ‫لۆژیكی قەرزاویزم و ڕەهەندەكانی‪،‬‬ ‫ئێستا بەهەموو هێزیانەوە‪ ،‬خزاونەتە‬ ‫ناو توندوتیژی تایفی و مەزهەبگەرایی‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬لەو پێ و دانگەشەوە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ل��ەس��ەر مەزهەبی ئ��ەوان��ە و ع��ەرەب��ە‪،‬‬ ‫ئەگەر تاوانباریش بێت م��ادام دوای��ی‬ ‫تۆبە دەكات و دەڵێت (ال الە اال اللە)‬ ‫هەر بەهەشتیە و دەچێتە بەهەشت‪.‬‬ ‫بۆیە سەددام چونكە عەرەبە و سوننیە‪،‬‬ ‫قەرزاوی بە پیاوێكی گەورە و سەربەرزی‬ ‫دەزانێت‪ ،‬بەالم مالیكی چونكە شیعەیە‬ ‫و ل��ەدژی سوننەكان كاردەكات‪ ،‬دەبێ‬ ‫بكوژرێت‪ .‬ئەم لۆژیكە الی شیعەكانیش‬ ‫زیاتر نەبێت كەمتر نیە‪ ،‬وت��ارەك��ەی‬

‫لەپێشاندا قورەیشی بوو) لە چوارچێوەی‬ ‫م��ەزه��ەب��ی��دا‪ ،‬ب��ە پاشخانی رەه��ەن��دی‬ ‫توندوتیژی وەهابیزم‪ ،‬كار لەسەر بە‬ ‫گاڕانكردنی كۆمەڵگا و بەڕۆتینی كردنی‬ ‫ئەو بیرە تێكهەڵكێشە دەكات‪ .‬لەكتێبی‬ ‫سۆسیۆلۆژیای ئەلیاسدا‪ ،‬ستێڤن لۆیال‬ ‫و ستێڤن كویلی‪ ،‬لە بەراوردكردنێكیان‬ ‫لەنێوان ڤێبەر و ئیلیاس دا‪ ،‬پێیان‬ ‫وایە‪ ،‬رۆتینیزەكردنی هێــزی كاریزمایی‬ ‫لە كۆمەڵگادا‪ ،‬ژینگەیەكی كۆمەاڵیەتی‬ ‫بەدوای خۆیدا دێنێت‪ ،‬كە دەتوانین بڵێین‬ ‫مەترسی (‪ )risk‬و سۆز بەشێوەیەكی‬ ‫رۆتینیانە بەڕێوەدەبرێن‪ .‬بۆیە ئەوان‬ ‫ڕەخنە لە سۆسیۆلۆژیای مێژووی ئیلیاس‬ ‫دەگ��رن‪ ،‬بەهۆی ئ��ەوەی كە ڕۆڵی ئاین‬ ‫و پەیوەندی بە دەزگاكان و ڕۆشنبیری‬ ‫س��ەرب��ازی��ەوە‪ ،‬پشتگوێخستووە‪ .‬لەو‬ ‫دووڕیانەشدا كە ئاین لە وەزیفەی خۆی‬ ‫دادەماڵرێت و لەپێناو كۆمەڵێك ئامانجی‬ ‫سیاسی و سەربازیدا‪ ،‬مۆبیلیزەدەكرێت‪،‬‬ ‫ئەوسا ئ��ەو مەترسیەی كە ئ��ەو دوو‬ ‫سۆسیۆلۆگە لە ڕەخنەكەیاندا بۆ ئەلیاس‬ ‫قسەی لێدەكەن‪ ،‬دەكەوێتە ڕۆژەڤەوە‪.‬‬ ‫ئ��ال��ێ��رەدا دەك��رێ��ت پێشبینی ئەو‬ ‫ئیشكالیەتی گەورە لەوەدایە‪ ،‬دیاردەی جەاللەددین سەغیریش باشترین نموونەیە‬ ‫مەترسیانە لە كۆمەڵگادا بكەین كە‬ ‫ئەمڕۆ دوو دیاردە بەخۆیەوە دەبینێت‪ ،‬قەرزاویزم‪ ،‬پەڕیوەتەوە ناو ڕووبەری بۆ ئەو سەرگەردانیە‪ .‬ئەمەش لۆژیكێكە‬ ‫یەكەمیان دی��اردەی داماڵینی ئاین لە نەتەوە موسوڵمانەكانی ناعەرەبیش و هەموو هێزە دینیەكان لەناوچەكەدا لەژێر‬ ‫وەزیفەی بنەڕەتی خۆی‪ ،‬كە ڕێكخستنی بەئاگایی یا بەنائاگایی لەژێر ئەو جۆرە كاریگەری مەزهەبگەراییدا ئاشی خۆیان‬ ‫پەیوەندی ڕۆح��ی نێوان مرۆڤەكان و مێنتالیتێیەدا‪ ،‬تاوانەكانی بەرامبەر دەگێڕن‪ .‬ئەم هەڵوێستەی قەرزاوی هی‬ ‫باوەڕەكانیانە و خزاندنی بۆ پانتاییەكی میللەتەكەشیان نابینن‪ ،‬تا ئەو ئاستەی ئەمڕۆ و دوێنێ نیە‪ ،‬ئەو ڕۆژێك بەرامبەر‬ ‫ئایدیۆلۆژی ئیسالمۆ‪-‬ناسیۆنالیزم‪ ،‬لەو یەكێك لە گیراوە ئیسالمیەكانی كورد‪ ،‬ئەنفاالكراوانی كورد قسەی لەدژی سەددام‬ ‫پێناوەشدا ڕاب��ەرە دینیەكان‪ ،‬لەپەنای‬ ‫ئ��ای��ن‪ ،‬بەمیكانیزمێكی س��ۆزداران��ە‪،‬‬ ‫دیندارەكان دەخەنە ژێر ڕكێفی خۆیانەوە‪،‬‬ ‫لەهەموو شتێك ئاسانتر ئەوەیە ئەو‬ ‫دیندارانە بەرەو ئاراستەیەك ببەن‪ ،‬كە‬ ‫ڕاب��ەرە دینیەكان بۆ خۆشیان ناتوانن‬ ‫ئاراستەكە تا هەتایە جڵەوكێش بكەن‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەو كەسانە‪ ،‬بۆ خۆشیان‪ ،‬پێیان‬ ‫وابێت میانەڕەون و لەپێناو ئیساڵح و‬ ‫ئارامی و ئاسایشی كۆمەڵگادا كاردەكەن‪،‬‬ ‫ئەوا ئەوان ناتوانن ئایندەی ئەو كەسانە‬

‫دوای جەنگی كەنداو‪ ،‬ئەستەمە‬ ‫قسە لە پرۆژەیەكی ئیسالمی عەرەبی‬ ‫بكەین‪ ،‬بەبێ تێوەگالنی لە پرۆژەی‬ ‫عەرەبیزم‪ ،‬هەروەها ئەستەمە قسە‬ ‫لە پرۆژەیەكی عەرەبیزم بكەین‪،‬‬ ‫بەبێ ئەوەی دەمامكێكی ئیسالمیان‬ ‫نەبێت و دەقە دینیەكان لەپێناو پان‬ ‫عەرەبیزمی مەزهەبی لەبەرامبەر مەترسی‬ ‫شیعەگەراییدا مۆبیلیزە نەكەن‬

‫ن��ەك��ردووە‪ ،‬چونكە سوننیە و ل��ەدژی‬ ‫شیعەكان جەنگاوە‪ .‬با كوردەكانیش‬ ‫سوننی بن‪ ،‬لەوەیان كەمە كە وەالئیان‬ ‫بۆ قەرزاوی و عەرەب و گەردونی ئەوان‬ ‫نیە‪ .‬لە ئێستاشدا‪ ،‬دارفور زیندووترین‬ ‫نموونەی دونیای عەرەبۆ ئیسالمیە‪،‬‬ ‫ق��ەرزاوی چ��ووە خەرتوم و لەخزمەتی‬ ‫ب��ەرەی ئینقاز فەتوای بەحەرامكردنی‬ ‫بەكرێدانی خانوو بەو ڕێكخراوانەی كە‬ ‫داوودەرم��ان بۆ لێقەوماوانی دارف��وور‬ ‫دەبەن‪ ،‬ڕاگەیاند‪ .‬بێ ئەوەی ئەو فەتوایە‬ ‫بۆ ئەو ڕێكخراوانە بێت كە لە خەرتومدا‬ ‫كاردەكەن‪ ،‬بەڵكو تەنها بۆ دارفوور بوو‪.‬‬ ‫خۆ دارفووریەكانیش پابەندن بە ئیسالم‬ ‫و هەموویان بە مەزهەب سوننی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەالیەن سوپای سودان و بە هاوكاری‬ ‫و تێوەگالنی ڕاس��ت��ەوخ��ۆی ع��ەرەب��ە‬ ‫جەنجەویدە موسوڵمانەكانەوە‪ ،‬بەدەیان‬ ‫ه��ەزاری��ان ل��ێ��ك��وژراوە‪ ،‬دەس��ت��درێ��ژی‬ ‫كراوەتە سەر ه��ەزاران ژنی دارف��وری‪،‬‬ ‫بە ملیۆنانیان لە ئۆردوگا زۆرەملێكان و‬ ‫لە تاراوگەدا و لە خراپترین بارودۆخی‬ ‫دەروونی و بژێویدا ژیان بەسەر دەبەن‪،‬‬ ‫هەرێمی دارفوور تا ئێستاش مەیدانێكی‬ ‫كراوەی جەنگ و پێكدادانەكانە‪ .‬ئەوەچش‬ ‫لەوەی كە دەستەاڵتی خەرتوم خۆیان بە‬ ‫موسوڵمان و لەچوارچێوەی حیزبێكی‬ ‫ئیسالمیدا فەرمانڕەوایەتی واڵت دەكەن‪.‬‬ ‫دی��اردەی ق��ەرزاوی��زم‪ ،‬وای��ك��ردووە‬ ‫خەڵكێك لەناو كوردیش هەبن بەزمانێك‬ ‫قسە لە شااڵوەكانی ئەنفال بكەن‪ ،‬بەوەی‬ ‫كە كوردەكان خۆیان بڕوبیانۆیان داوەتە‬ ‫دەست سەددام و ئەنفالیان بكات‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئ��ەوەی لە ڕەهەندەكانی ئایدیۆلۆژیای‬ ‫بەعس و خواستەكانی بەعس بكۆڵنەوە و‬ ‫تێی بگەن‪ .‬هەڵبژاردنی ناوی قادسیە بۆ‬ ‫جەنگە كاولكاریەكەی عێراق‪ /‬ئێران لەو‬ ‫قواڵییەوە سەر دەگرێت‪ ،‬ئەو لۆژیكەی‬ ‫كە ناوێكی مێژوویی ئیسالمی بەسەر‬ ‫جەنگێكی كاولكاردا بڕی‪ ،‬هەمان لۆژیكە‬ ‫كە چەمكێكی قورئانی بەسەر جەنگی‬ ‫لەناوبردنی كورد و جینۆسایدكردنی دا‬ ‫دەبڕێت‪.‬‬ ‫ئەو ئاڕاستە ژیاریەی كە لە ئێستادا‬ ‫دیاردەی قەرزاویزم و پرۆژەكەی پێیدا‬ ‫دەڕۆن‪ ،‬كە خۆگێلكردنە لە تاوانەكان و‬ ‫بەشەهید ناسینی تاوانبارەكانە‪ ،‬تەواوی‬ ‫پ��رۆژەی ئیسالمیزمی عەرەبی دەخاتە‬ ‫ژێ��ر پ��رس��ی��ارەوە‪ ،‬ت��ەواوی س��ەرك��ردە‬ ‫ئیسالمیەكانی ك��ورد دەخاتە ب��ەردەم‬ ‫بەرپرسیاریەتێكی مێژوویی‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫نەكەونە ژێر كاریگەری ئەو لۆژیكە‪.‬‬ ‫پێویستیان بە دابڕانێكی ت��ەواوە لەو‬ ‫لۆژیكە مەزهەبیە ناسیۆنالیزمە عەرەبیەی‬ ‫كە تەواوی پرۆژەی ئیسالمیزمی خستۆتە‬ ‫ژێر گومانەوە‪ .‬دوای جەنگی كەنداو‪،‬‬ ‫ئەستەمە قسە لە پرۆژەیەكی ئیسالمی‬ ‫عەرەبی بكەین‪ ،‬بەبێ تێوەگالنی لە‬ ‫پ��رۆژەی عەرەبیزم‪ ،‬هەروەها ئەستەمە‬ ‫قسە لە پرۆژەیەكی عەرەبیزم بكەین‪،‬‬ ‫بەبێ ئ��ەوەی دەمامكێكی ئیسالمیان‬ ‫نەبێت و دەقە دینیەكان لەپێناو پان‬ ‫عەرەبیزمی مەزهەبی لەبەرامبەر مەترسی‬ ‫شیعەگەراییدا مۆبیلیزە نەكەن‪ .‬قەرزاویش‬ ‫ئەو كەسایەتیە كاریزماتیكەیە كە كار بۆ‬ ‫بە رۆتینیزەكردنی ئەو دیاردەیە دەكات‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه لینکی وتاره‌که‌ی قه‌رزاویه‌‪:‬‬ ‫‪http://www.youtube.com/wa‬‬ ‫=‪tch?v=UertsNKzg2s&feature‬‬ ‫‪share‬‬ ‫جەنگی بەسوس‪ ،‬یەكێكە لە جەنگە‬ ‫(‪ )1‬‬ ‫خێڵەكیە درێژەكانی ع��ەرەب و بیست ساڵی‬ ‫خایاند‪ ،‬جەنگەكە لەسەر كوشتنی وشترێك‬ ‫هەڵگیرسا‪ ،‬كە ئیبن خەلدون بە دەمارگیری‬ ‫خێڵەكی ناوزەدی دەكات‪.‬‬

‫بەشەهید ناساندنی سەددام و دارودەستەكەی‪،‬‬ ‫دەستی هەزاران كەسی دی وااڵ دەكات‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫سڵ لە هیچ جۆرە تاوان و كوشتن و بڕینێك‬ ‫نەکه‌ینەوە‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫ئاينناسى‬

‫‪4‬‬

‫جەژنی نەورۆز و بڕوبیانوی هەندێك لە ئیسالمیەكان‬ ‫سەروەر پێنجوێنی‬ ‫بەشی پێنجەم‬ ‫سه‌الم ناوخۆش‬ ‫ل ‌ه به‌شی پێشودا ئه‌نجامه‌كانی نوسینه‌كه‌ی‬ ‫(سه‌الم ناوخۆش) ـم خست ‌ه ڕو(‪ ،)1‬و له‌و‌ه زیاتر‬ ‫درێژ‌ه ب ‌ه ڕاڤه‌ی هه‌ڵه‌یی و (فه‌ساد) ی ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫ناده‌م‪ ،‬و ده‌چم ‌ه سه‌ر ڕاڤه‌ی هه‌ڵه‌یی و ساخته‌یی‬ ‫پێشه‌كیه‌كانی و زانیاریه‌كانی‪:‬‬ ‫(ئه‌ژدیهاك) و (ئه‌ستیاگ)!‬ ‫بنچینه‌ییترین ب��ی��رۆك� ‌ه ك � ‌ه ب��وه‌ت � ‌ه بنه‌مای‬ ‫نوسینه‌كه‌ی و كه‌ڵه‌كه‌ی ئه‌نجامه‌كانی؛ ئه‌و بیروڕا‬ ‫هه‌ڵ ‌ه و سه‌قه‌ته‌ی ‌ه ك ‌ه ده‌ڵێت زوحاك (ئه‌ژده‌هاك)‬ ‫هه‌مان (ئه‌ستیاگ) ی دوایین پاشای ماده‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫به‌و بیانوه‌ی ئه‌و دو ناو‌ه (ئه‌ژده‌هاك) و (ئه‌ستیاگ)‬ ‫ل ‌ه یه‌ك ده‌چن!‬ ‫سه‌الم ناوخۆش ده‌ڵێت (ناوی ئه‌ستیاگ پاشا‬ ‫بووه‌ت ‌ه ئ �ه‌ژده‌ه��ا)‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ باسی (زوح��اك‬ ‫و فه‌ریدون و كاوه‌) ی الی فیرده‌وسیدا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫«فیرده‌وسی وه‌ك ناسیۆنالیستێكی فارسی هێند‌ه‬ ‫شانازی ب ‌ه كوده‌تای ك��ۆرش له‌سه‌ر ئه‌ستیاگی‬ ‫كوردی ده‌كات‪ ،‬وێنه‌ی نییه‌»! هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫«فیرده‌وسی‪ ...‬بۆ كوشتنی كورد باسی كوده‌تای‬ ‫كۆرشی ب ‌ه سه‌ر ئه‌ستیاگدا هێنای ‌ه گۆڕێ‌»! هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬ئه‌گه‌ر قسه‌ش له‌ ملمالنێی ئه‌ژدیهاك ـ‬ ‫كاو‌ه بكه‌ین؛ ده‌بێت كورد ل ‌ه نه‌ورۆزدا پرسه‌ دانێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه دوا پادشای میدی ئه‌ستیاگ‪ ،‬له‌و ڕۆژه‌دا ل ‌ه‬ ‫الیه‌ن كۆرشی فارسیه‌و‌ه كوده‌تای له‌سه‌ر كراوه‌»‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ ڕاڤه‌ی گێڕانه‌وه‌ی (مه‌سعودی) دا بۆ‬ ‫چیرۆكی (كاو‌ه و زوحاك) دا؛ ده‌ڵێت‪« :‬ئه‌ستیاگی‬ ‫دوا پادشای میدی ده‌بێت ‌ه ئه‌ژدیهایه‌ك‪ ،‬به‌رده‌بێت ‌ه‬ ‫گیانی خه‌ڵك‪ ،‬بۆی ‌ه كاوه‌ی ئه‌فسانه‌ك ‌ه (ل ‌ه بریتی‬ ‫كۆرشی فارسی مێژوویی) ئه‌ستیاگی پادشای كورد‬ ‫ده‌كوژێت»‪.‬‬ ‫به‌م شێوه‌ی ‌ه به‌ڕونی دیار‌ه ك ‌ه ناوبراو (ئه‌ژده‌هاك)‬ ‫[=زوح��اك] ب ‌ه (ئه‌ستیاگ) ده‌زانێت‪ ،‬و (كاوه‌)‬ ‫ب ‌ه (كوروش) پێناس ‌ه ده‌كات‪ .‬و ئه‌مه‌ش بناغه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كیی نوسینه‌كه‌ی و ئه‌نجامه‌كانیه‌تی‪ ،‬به‌م‬ ‫بیانو‌ه ناوبراو توانیویه‌تی چیرۆكی «سه‌ركه‌وتنی‬ ‫كاو‌ه به‌سه‌ر زوحاكدا» ب ‌ه ڕوداوی «سه‌ركه‌وتنی‬ ‫كوروش به‌سه‌ر ئه‌ستیاگدا» پێناس ‌ه بكاته‌وه‌‪ ،‬و‬ ‫ئینجا له‌ ڕێگه‌ی ئه‌م پێناسه‌كردنه‌وه‌یه‌وه‌‪ ،‬سه‌رباری‬ ‫ئابڵوقه‌دانی نه‌ورۆز له‌ بازنه‌ی چیرۆكی (كاو‌ه و‬ ‫زوحاك) دا‪ ،‬توانیویه‌تی بگات ‌ه مه‌به‌سته‌كه‌ی خۆی‬ ‫ك ‌ه بریتی ‌ه له‌وه‌ی نه‌ورۆز بریتی ‌ه ل ‌ه یادی سه‌ركه‌وتنی‬ ‫ك��وروش ب �ه‌س �ه‌ر ئه‌ستیاگدا و ئ �ه‌م �ه‌ش یانی‬ ‫سه‌ركه‌وتنی هه‌خامه‌نشیه‌كان به‌سه‌ر مادیه‌كاندا‪،‬‬ ‫و ئه‌مه‌ش یانی سه‌ركه‌وتنی فارس به‌سه‌ر كورددا‪.‬‬ ‫لێره‌و‌ه ده‌گاته‌ ئه‌نجامه‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌ی خۆی ك ‌ه‬ ‫بریتی ‌ه له‌وه‌ی ن�ه‌ورۆز جه‌ژنی فارس ‌ه و بۆ ئه‌وان‬ ‫جه‌ژن ‌ه و یادی سه‌ركه‌وتنی خۆیانه‌‪ ،‬و بۆ كورد‬ ‫نه‌ورۆز الساییكردنه‌وه‌ی فارس ‌ه كه‌ ده‌بوای ‌ه پرس ‌ه‬ ‫بوای ‌ه نه‌ك جه‌ژن چونك ‌ه باسی شكستێكی خۆیان ‌ه‬ ‫ك ‌ه ڕوخانی ئه‌ستیاگ و ده‌وڵه‌تی ماده‌‪.‬‬ ‫س�ه‌رب��اری هه‌ڵه‌یی و به‌تاڵیی ئه‌نجامه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫ئه‌و بنه‌مایه‌ی ك ‌ه كردویه‌تی ‌ه پێشه‌كی و به‌ڵگ ‌ه و‬ ‫بناخه‌ی خۆی؛ ك ‌ه پێناسه‌كردنی (ئه‌ژده‌هاك) ـ ‌ه ب ‌ه‬ ‫(ئه‌ستیاگ)؛ یه‌كێك ‌ه له‌و بیروڕا هه‌ڵ ‌ه و بێبناخانه‌ی‬ ‫ك ‌ه به‌ داخێكی زۆره‌و‌ه زاڵ بو‌ه به‌سه‌ر ڕۆشنبیریی‬ ‫كوردی و هه‌تاكو ئه‌كادێمیای كوردییشدا‪ .‬به‌بێ‬ ‫هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك جگه‌ له‌ لێكچونی ڕواڵه‌تیی هه‌ردو‬ ‫ن��اوی (ئ��ه‌ژده‌ه��اك) و (ئه‌ستیاگ) و باڵویی و‬ ‫باویی ئه‌و بۆچونه‌‪ .‬له‌م حاڵه‌ته‌دا سه‌الم ناوخۆش‬ ‫قوربانییه‌كی ده‌ستی ئه‌و بۆچون ‌ه هه‌ڵ ‌ه باوه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رباری ئه‌وه‌ش؛ له‌بریی ئه‌وه‌ی پێداچونه‌وه‌ی بۆ‬ ‫بكات و هه‌ست ب ‌ه هه‌ڵه‌یی ئه‌و بۆچون ‌ه بكات؛‬ ‫زیاتر چه‌سپاندویه‌تی و كردویه‌تی ب ‌ه ڕاڤه‌ی باس‬ ‫و گێڕانه‌وه‌كانی فیرده‌وسی و مه‌سعودی و به‌ڵكو‬ ‫ئه‌نجامی قه‌ب ‌ه و گه‌وره‌یشی له‌سه‌ر بنیات ناوه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا ڕونی ده‌كه‌مه‌و‌ه ئه‌و بۆچونه‌ چه‌ند‌ه هه‌ڵ ‌ه‬ ‫و ناڕاسته‌‪ ،‬كه‌ ئیتر داواك��ارم جارێكی تر دوبار‌ه‬ ‫نه‌كرێته‌و‌ه و ـ دوای ئه‌م ڕونكردنه‌وه‌ی ‌ه ـ داكۆكیی‬ ‫لێ نه‌كرێت و په‌ره‌ی پێ نه‌درێت‪:‬‬ ‫ئ�ه‌م بۆچونه‌‪ ،‬ب ‌ه شێوه‌یه‌كی سه‌ره‌كی پشت‬ ‫ده‌به‌ستێت ب ‌ه لێكچونی ڕواڵه‌تیی نێوان (ئه‌ژده‌هاك)‬ ‫و (ئه‌ستیاگ)‪ ،‬كه‌ دوایی ڕونی ده‌كه‌ینه‌و‌ه ئه‌مه‌ ته‌نها‬ ‫ڕواڵه‌تێكی فریوده‌ره‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی ئه‌م بۆچون ‌ه هه‌ڵه‌ی ‌ه‬ ‫باڵو ده‌كه‌نه‌وه‌؛ پێش هه‌مو شتێك ل ‌ه شێوازی وتنی‬ ‫ئه‌و دو ناوه‌دا (ئه‌ژده‌هاك و ئه‌ستیاگ) هه‌ندێك‬ ‫فێڵ ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌كو‪:‬‬ ‫ـ وتنی (ئه‌ژده‌هاك) ب ‌ه شێوه‌ی (ئه‌ژدیهاك)‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ل ‌ه (ئه‌ستیاگ) بچێت‪ .‬ك ‌ه ئه‌م ‌ه سه‌الم‬ ‫ناوخۆشیش كردویه‌تی ك ‌ه له‌ هه‌مو نوسینه‌كه‌یدا‬ ‫ناوه‌كه‌ی ب ‌ه شێوه‌ی (ئه‌ژدیهاك) نوسیوه‌! ك ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ هه‌م هه‌ڵه‌ی ‌ه و تێكه‌ڵكردنی (ئه‌ژده‌هاك) ـ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ شێوه‌ی كوردیی نوێی وشه‌ی (ئه‌ژدیها) [=‬ ‫«ئه‌ژده‌ها» ی فارسی]‪ ،‬و هه‌م وه‌كو فێڵكردن‬ ‫وای ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی وشه‌ك ‌ه زۆر ل ‌ه ڕواڵه‌تی (ئه‌ستیاگ)‬ ‫بچێت!‬ ‫ـ وتنی (ئه‌ستیاگێس) یاخود (ئه‌ستیاگز) ب ‌ه‬ ‫شێوه‌ی (ئه‌ستیاگ) بۆ ئ �ه‌وه‌ی ل ‌ه (ئه‌ژدیهاك)‬

‫بچێت‪ ،‬هه‌ندێك جاریش ده‌ڵێن (ئه‌ستیاك) بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی زیاتر له‌ (ئه‌ژدیهاك) بچێت و فێڵه‌ك ‌ه‬ ‫مسۆگه‌رتر بێت‪..‬‬ ‫ب�ه‌اڵم جگ ‌ه له‌م فێاڵنه‌ش؛ ئه‌وانه‌ی پ�ه‌ر‌ه به‌و‬ ‫بۆچون ‌ه ده‌ده‌ن ئه‌وه‌یان ل ‌ه بیر كردو‌ه ك ‌ه ماده‌م‬ ‫ئ�ه‌وان باسی بنه‌ڕه‌تی ئه‌و دو كه‌سێتی ‌ه ده‌كه‌ن؛‬ ‫كه‌وات ‌ه پێویسته‌ ه�ه‌ردو ناوه‌كه‌ش ببه‌نه‌و‌ه سه‌ر‬ ‫بنه‌ڕه‌ت تا بزانرێت ئه‌و دو ناو‌ه ل ‌ه بنه‌ڕه‌تدا ل ‌ه یه‌ك‬ ‫ده‌چن یان نا‪ .‬كاتێك ئه‌و دو ناو‌ه ده‌به‌ینه‌وه‌ سه‌ر‬ ‫بنه‌ڕه‌ت‪ ،‬ده‌بینین ن ‌ه ل ‌ه ده‌نگدا و ن ‌ه ل ‌ه واتادا ل ‌ه‬ ‫یه‌ك ناچن‪:‬‬ ‫ـ (ئه‌ژده‌هاك)‪:‬‬ ‫ئه‌م ‌ه كه‌سێتییه‌ك ‌ه ل ‌ه ئه‌فسانه‌ی ئێرانیدا‪ ،‬و‬ ‫یه‌كێكه‌ ل ‌ه كه‌سێتیه‌كانی شانامه‌ی فیرده‌وسی ك ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ «ئه‌ژی ده‌هاكه‌» ی ئه‌وێستا ك ‌ه‬ ‫ئه‌ژدیهایه‌كی (سێ‌سه‌ر و سێ ده‌م و شه‌ش چاو‬ ‫و هه‌زار هه‌سته‌وه‌ر و زۆر به‌‌هێز) ه‌ به‌پێی وه‌سفی‬ ‫ده‌قه‌كه‌ی ئه‌وێستا‪ ،‬و هێمایه‌كی خراپه‌خوازی ‌ه و‬ ‫ئامڕازێك ‌ه ب ‌ه ده‌ستی ئه‌هریمه‌نه‌وه‌‪ .‬ل ‌ه فارسیدا‬ ‫ناوه‌كه‌ «اژدهاك» |ئه‌ژده‌هاك| ـه‌‪ ،‬ل ‌ه كوردیدا هه‌ر‬ ‫«ئه‌ژده‌هاك» ـه‌‪ ،‬هه‌ندێكیش له‌گه‌ڵ «ئه‌ژدیها»‬ ‫تێكه‌ڵی ده‌كه‌نه‌و‌ه و ده‌ڵێن «ئه‌ژدیهاك» كه‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌ی ‌ه و ڕونمان كرده‌و‌ه چ ئامانجێك له‌پشتی ئه‌م‬ ‫شێوه‌یه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بنه‌ڕه‌ت و ڕیشه‌ی یه‌كه‌می ئه‌م ناو‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ زمانی ئه‌وێستایی‪ ،‬له‌ ئه‌وێستاییدا «ئه‌ژی‬ ‫» ك ‌ه ئه‌م ‌ه له‌ په‌هله‌ویدا بوه‌ت ‌ه «ئه‌ژده‌هاك»‬ ‫ده‌هاكه ‌‬ ‫یاخود «ئ��ه‌ژده‌ه��اگ» [هه‌رچه‌ند مه‌كێنزی ل ‌ه‬ ‫فه‌رهه‌نگه‌ په‌هله‌ویه‌كه‌ی خۆیدا ئه‌مه‌ی ب ‌ه شێوه‌ی‬ ‫«ئ �ه‌زده‌ه��اگ» ‪ Azdahag‬هێناوه‌]‪ .‬هه‌ر ل ‌ه‬ ‫په‌هله‌ویدا وشه‌ك ‌ه زیاتر كورت بوه‌ته‌و‌ه و بوه‌ت ‌ه‬ ‫«ده‌هاك» یاخود «ده‌هاگ»(‪.)2‬‬ ‫ده‌سته‌واژ‌ه ئه‌وێستاییه‌ك ‌ه «ئه‌ژی ده‌هاكه‌» له‌ دو‬ ‫به‌ش پێك دێت‪:‬‬ ‫‪« .١‬ئه‌ژی»‪ ،‬ب ‌ه واتای ئه‌ژدیها و مار(‪.)3‬‬ ‫ك ‌ه به‌رامبه‌ری «ئه‌هی» ‪ अहि‬ی سه‌نسكریتیه‌‪،‬‬ ‫به‌ چه‌ند واتایه‌كی پێكه‌وه‌به‌سراو‪ :‬مار‪ ،‬گه‌وره‌مار‪،‬‬ ‫ئه‌ژدیها‪ ،‬و ل ‌ه په‌هله‌ویدا «ئه‌ز» ‌ه هه‌ر به‌ واتای‬ ‫ئه‌ژدیها(‪.)4‬‬ ‫وش �ه‌ سه‌نسكریتیه‌كه‌‪« ،‬ئ �ه‌ه��ی» ‪ अहि‬ب ‌ه‬ ‫چه‌ند واتایه‌ك هاتوه‌‪ :‬مار‪ ،‬گه‌وره‌مار‪ ،‬هه‌روه‌ها ل ‌ه‬ ‫ده‌قه‌كانی ڤێدادا بۆ ئاماژه‌ بۆ ئه‌ژدیهایه‌كی وه‌كو‬ ‫«ڤریترا» ‪| वृत्र‬ڤڕترا| هاتو‌ه كه‌ ئه‌ژدیهایه‌كی‬ ‫ئاسمانیه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ب ‌ه وات��ای (ه��ه‌ور) و (ئاو)‬ ‫یش هاتو‌ه ك ‌ه ئه‌مه‌ش ئاماژ‌ه ده‌كات بۆ فرمانی‬ ‫«ڤریترا»‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌ندێك واتای تریش(‪.)5‬‬ ‫ئه‌م وشه‌ هیندی ـ ئێرانی ‌ه هاوبه‌شه‌؛ به‌رامبه‌ری ل ‌ه‬ ‫زمان ‌ه هیندی‌ـ ئۆرۆپاییه‌كانی تریشدا هه‌یه‌‪ ،‬وه‌كو‪:‬‬ ‫ـ ل ‌ه ئه‌رمه‌نیی كۆندا |ئیژ| هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌ر ب ‌ه واتای‬ ‫مار‪ ،‬ك ‌ه ئێسته‌ش له‌ ئه‌رمه‌نیدا هه‌ی ‌ه ب ‌ه واتای مار‬ ‫و ماری ژه‌هراوی‪.‬‬ ‫ـ له‌ گریكیی كۆندا‪:‬وشه‌ی ‪| ὄφις‬ئۆپهیس‪،‬‬ ‫ئۆفیس| هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه ب ‌ه واتای مار یاخود گه‌وره‌مار‌ه‬ ‫و له‌ واتای «ئه‌ژدیها» نزیك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬و له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕیشه‌ی «ئ �ه‌ژی» ی ئه‌وێستایی و «ئه‌هی» ی‬ ‫سه‌نسكریتی هاوبه‌شه‌‪.‬‬ ‫‪« .٢‬ده‌هاكه‌»‪ :‬هه‌رچه‌ند ڕیشه‌ی ئه‌م ‌ه به‌دڵنیایی‬ ‫نازانرێت‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند ئه‌گه‌رێك پێشنیار كراوه‌‪،‬‬ ‫له‌مانه‌‪:‬‬ ‫ـ یان |ده‌هاكه‌| ب ‌ه واتای «پێوه‌ده‌ر» و «بگه‌ز»‬ ‫ه‌‪ ،‬ل ‌ه فرمانی |ده‌ه��ـ| ل ‌ه ئه‌وێستاییدا ب ‌ه واتای‬ ‫«پێو‌ه ده‌دات»‪« ،‬ده‌گه‌زێت» (بڕوانه‌‪ :‬فه‌رهه‌نگی‬ ‫ئینگلیزی ـ ئه‌وێستایی‪ ،‬ال‪ ،٤٨٨ .‬مادده‌ی ‪ sting‬و‬ ‫‪ ،)stniging‬یاخود «ئازار ده‌دات»‪ ،‬به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫|ئه‌ژی ده‌هاكه‌| واتاكه‌ی ده‌بێته‌ «ماری پێوه‌ده‌ر»‬ ‫یاخود «ماری بگه‌ز» یان «ماری ئازارده‌ر»‪.‬‬ ‫ـ ی��ان ب ‌ه وات��ای «سوتێنه‌ر» ه‌‪ ،‬ل�ه‌م ڕوه‌و‌ه‬ ‫وشه‌ك ‌ه ب �ه‌راورد ده‌كرێت ب ‌ه فرمانی ‪| दह‬ده‌هـ|‬ ‫ی سه‌نسكریتی ك ‌ه «سوتاندن» ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬و‬ ‫ب ‌ه ئاوه‌ڵناوی ‪| दहन‬ده‌هه‌نه‌| ی سه‌نسكریتی ب ‌ه‬ ‫واتای «سوتێنه‌ر»(‪.)6‬‬ ‫به‌پێی ئه‌م ‌ه « ئه‌ژی ده‌هاكه‌» یانی (ئه‌ژدیهای‬ ‫سوتێنه‌ر)‪.‬‬ ‫ـ یان ب ‌ه واتای «مرۆشێوه‌» یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م واتای ‌ه‬ ‫ب �ه‌راورد ده‌كرێت له‌گه‌ڵ «ده‌ه��ا» ی خۆتانی ب ‌ه‬ ‫واتای «نێر» یاخود «پیاو»‪ ،‬و «داسه‌هـ» ی‬ ‫سه‌نسكریتی هه‌ر ب ‌ه واتای «پیاو»‪ .‬به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫«ئه‌ژی ده‌هاكه‌» ی ئه‌وێستایی واتاكه‌ی ده‌بێت ‌ه‬ ‫«ئه‌ژدیهای مرۆیی» یاخود «ماره‌پیاو»‪.‬‬ ‫ـ یان ب ‌ه وات��ای «گ��ه‌وره‌» یه‌‪ .‬به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫«ئه‌ژی ده‌هاكه‌» ی ئه‌وێستایی ل ‌ه واتادا ده‌بێت ‌ه‬ ‫(گه‌وره‌مار)‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و بیروڕایه‌ی له‌ هه‌مویان زیاتر پشتی پێ‬ ‫ده‌به‌سرێت؛ هه‌ر ئه‌وه‌ی یه‌كه‌میان ‌ه ك ‌ه «ده‌هاكه‌»‬ ‫ب ‌ه «پێوه‌ده‌ر» و «بگه‌ز» ڕاڤ ‌ه ده‌ك��ات‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئه‌مه‌ش «ئه‌ژی ده‌هاكه‌» یانی «ماری پێوه‌ده‌ر»‪.‬‬ ‫ئینجا «اژده��ا» |ئ��ه‌ژده‌ه��ا| ی ف��ارس��ی و‬ ‫«ئه‌ژدیها» ی كوردی؛ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ڕیشه‌یه‌ك‬ ‫ك� ‌ه ن��اوی كه‌سێتیی «ئ��ه‌ژی ده‌ه��اك �ه‌» ی� ‌ه ل ‌ه‬ ‫ئه‌وێستادا‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه ل ‌ه ڕێگه‌ی كه‌ناڵ ‌ه په‌هله‌ویه‌كه‌و‌ه‬ ‫«ئه‌ژده‌هاك» ك ‌ه باسمان كرد‪ .‬دواتر ئه‌وه‌ش ڕاڤ ‌ه‬ ‫ده‌كه‌م ك ‌ه چۆن هه‌ر له‌م كه‌ناڵ ‌ه په‌هله‌ویه‌و‌ه ناوی‬ ‫(زوحاك) یشی لێ دروست بوه‌‪.‬‬

‫ـ (ئه‌ستیاگ)‪:‬‬ ‫(ئ �ه‌س��ت��ی��اگ) ش��ێ��وه‌ی ك��ورت��ك��راوه‌ی��ه‌‪ :‬الی‬ ‫مێژونوسی گریكی (هێرۆدۆتۆس) ‪Ἡρόδοτος‬‬ ‫ناوی دوایین پاشای ماد به‌ شێوه‌ی ‪Ἀστυάγης‬‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش له‌ گریكیی كۆنی ئه‌تیكاییدا‬ ‫(گریكیی سه‌ده‌كانی ‪ 5‬ـ ‪ 3‬پ‪ .‬ز‪ ).‬ب ‌ه شێوه‌ی‬ ‫|ئه‌ستیاگێس| خوێنراوه‌ته‌وه‌‪ .‬ل ‌ه ئینگلیزییشدا ئه‌م‬ ‫ناو‌ه ب ‌ه شێوه‌ی ‪ Astyages‬ده‌نوسرێت (ل ‌ه‬ ‫شێو‌ه التینیه‌كه‌ ‪ Astyages‬وه‌ هاتوه‌) و ب ‌ه‬ ‫|ئه‌ستیاجێز| ده‌خوێنرێته‌وه‌‪ .‬جا ئێست ‌ه ل ‌ه كوردیدا‬ ‫ناوه‌ك ‌ه ل ‌ه ڕواڵه‌تی شێو‌ه ئینگلیزیه‌كه‌وه‌ ب ‌ه شێوه‌ی‬ ‫(ئه‌ستیاگز) داده‌نرێته‌وه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی كه‌ ده‌نگی‬ ‫|گێز| ل ‌ه كوردیدا كورت ده‌بێته‌وه‌ و ده‌بێته‌ |گز|‬ ‫و ئینجا پاشگری ‪ s‬له‌ شێوه‌ ئینگلیزیه‌كه‌دا به‌ |ز|‬ ‫ده‌خوێنرێته‌وه‌؛ به‌م شێوه‌ی ‌ه ده‌بێته‌ «ئه‌ستیاگز»‪،‬‬ ‫ئینجا ب ‌ه البردنی پاشگره‌كه‌ «ز»؛ ناوه‌كه‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫(ئه‌ستیاگ)!‬ ‫ناو‌ه گریكیه‌ك ‌ه ‪| Ἀστυάγης‬ئه‌ستیاگێس|‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ ش��ێ��وه‌ی حاڵه‌تی ب��ك�ه‌ری (ح��ال��ة الرفع)‬ ‫‪ Nominative‬ی وشه‌كه‌یه‌‪ ،‬ل ‌ه حاڵه‌ته‌كانی‬ ‫ت��ردا به‌م شێوه‌یه‌ی لێ دێ��ت‪« :‬ئه‌ستیاگۆیس»‬ ‫‪ Ἀστυάγους‬شێوه‌ی حاڵه‌تی ته‌واوكه‌ری (حالة‬ ‫اإلض��اف��ة) ‪ Genitive‬ی هه‌مان وشه‌یه‌ وات ‌ه‬ ‫كاتێك ده‌بێت ‌ه (مضاف إليه) له‌ زاراوه‌ی عه‌ره‌بیدا‪.‬‬ ‫«ئه‌ستیاگێی» ‪ Ἀστυάγει‬شێوه‌ی حاڵه‌تی‬ ‫پاش ئامڕازی په‌یوه‌ندی (حاله‌ الجر) ‪ Dative‬ی‬ ‫هه‌مان وشه‌یه‌‪« .‬ئه‌ستیاگێ» ‪ Ἀστυάγη‬شێوه‌ی‬ ‫حاڵه‌تی به‌ركاری (حالة النصب) ‪Accusative‬‬ ‫ی هه‌مان وشه‌یه‌ واته‌ كاتێك ده‌بێته‌ به‌ركار (مفعول‬ ‫به)‪« .‬ئه‌ستیاگێس» ‪ Ἀστύαγες‬یش شێوه‌ی‬ ‫حاڵه‌تی بانگردن (حالة النداء) ‪Vocative‬‬ ‫ی هه‌مان وشه‌یه‌ وات� ‌ه كاتێك ده‌بێته‌ بانگكراو‬ ‫(منادی)‪ .‬جا دیار‌ه ناو‌ه گریكیه‌ك ‌ه به‌بێ پاشگره‌كان‬ ‫‪| Ἀστύαγ‬ئه‌ستیاگ| ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬بۆی ‌ه كورته‌ی‬ ‫ناوه‌ك ‌ه «ئه‌ستیاگ» به‌و شێوه‌یه‌ی له‌ كوردی و‬ ‫هه‌ندێك زمانی تردا به‌كار دێت؛ دروسته‌‪ .‬هه‌رچه‌ند‬ ‫به‌م شێوه‌ی ‌ه «ئه‌ستیاگ» ئه‌و بزوێنه‌ ده‌فه‌وتێت ك ‌ه‬ ‫دوای پیتی «گ» هه‌یه‌‪ :‬ك ‌ه «ا» له‌ شێوه‌ مادی ‌ه‬ ‫ڕه‌سه‌نه‌كه‌دا‪ ،‬و «و» ه‌ له‌ شێوه‌ ئه‌ككادیه‌كه‌دا‪ ،‬و‬ ‫«ێ» یه‌ له‌ شێوه‌ گریكیه‌كه‌ی الی هێرۆدۆتدا‪.‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ب ‌ه شێو‌ه ته‌واوه‌كه‌ی «ئه‌ستیاگێس»‬ ‫و هه‌تا به‌و شێو‌ه كورتكراوه‌یه‌ش «ئه‌ستیاگ»‪،‬‬ ‫هیچیان ل ‌ه «ئ �ه‌ژده‌ه��اك» ناچن و جیاوازییان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ئینجا ئه‌م شێو‌ه گریكیه‌ی ناوه‌ك ‌ه كه‌ الی هێرۆدۆت‬ ‫هاتوه‌؛ شێوه‌یه‌كی گ��ۆڕاو و شێواوه‌‪ ،‬و شێوه‌ی‬ ‫بنه‌ڕه‌تیی ناوه‌ك ‌ه نیه‌ و هیچی له‌سه‌ر بنیات نانرێت‪.‬‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌ی الی هێرۆدۆت كۆنتر؛ ئه‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ ل ‌ه نوسراوه‌ بزماریه‌كاندا له‌ ده‌ق ‌ه ئه‌ككادیه‌كاندا‬ ‫ه��ات��وه‌‪ ،‬ك� ‌ه ب� ‌ه ش��ێ��وه‌ی «ئیش‌تو‌مێ‌گو» ‪Iš-‬‬ ‫‪ tu-me-gu‬هاتوه‌(‪( )7‬به‌كه‌می ب ‌ه شێوه‌ی‬ ‫«ئیش‌تو‌مێ‌گو» ‪ Iš-tu-mi-gu‬ده‌نوسرێته‌وه‌)‪،‬‬ ‫ئه‌م ده‌نگی |م| ـه‌ی له‌ ناوه‌كه‌دا هه‌یه‌ ده‌نگێكی‬ ‫مینگه‌داره‌‪ ،‬بۆی ‌ه ناوه‌ك ‌ه ل ‌ه شێوه‌ ئه‌ككادیه‌كه‌دا‬ ‫ب ‌ه شێوه‌ی «ئیشتوڤیگو» ‪ Ishtuvigu‬یاخود‬ ‫«ئیشتوڤێگو» ‪ Ishtuvegu‬یش ده‌گوازرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ دو شێوه‌ی هه‌ڵه‌ی تریش ده‌گوازرێته‌وه‌‪:‬‬ ‫ـ ئه‌م شێوه‌یه‌ به‌ فارسی ب ‌ه شێوه‌ی «اشتوویگو»‬ ‫ده‌نوسرێت كه‌ ب ‌ه |ئیشتوڤیگو| ده‌خوێنرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێك نوسه‌ر ڕواڵه‌تی شێوه‌ فارسیه‌ك ‌ه هه‌ر‬ ‫به‌ شێوه‌ی «ئیشتوویگو» ده‌گوێزنه‌و‌ه بۆ كوردی!‬ ‫ـ شێوه‌ی «ئیشتوڤیگو» ی ناوه‌كه‌ ل ‌ه ئاڵه‌مانیدا‬ ‫ب ‌ه شێوه‌ی ‪ Ischtuvigu‬یاخود ‪Ischtuvegu‬‬ ‫ده‌نوسرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‪ ،‬ب ‌ه بۆنه‌ی جوت‌پیتی ‪ch‬‬ ‫ـه‌و‌ه كه‌ هه‌ندێك جار بۆ ده‌نگی |خ| به‌كار دێت‪ ،‬یان‬ ‫ڕه‌نگه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی هه‌ندێك جار جوت‌پیتی ‪ch‬‬ ‫ل ‌ه هه‌ندێك زمانی ئورۆپاییدا (وه‌كو پۆرتوگالی‪ ،‬و‬ ‫ئیسپانیی ئه‌نده‌لوسی‪ ،‬و ـ هه‌ندێك جار ـ فڕه‌نسی‪)..‬‬ ‫بۆ نواندنی ده‌نگی «ش» دێت؛ هه‌ندێك جار ناوی‬ ‫«ئیشتومێگو» و «ئیشتوڤێگو» له‌ هه‌ندێك‬ ‫زمانی ئورۆپاییدا ب ‌ه شێوه‌ی ‪ Ichtumegu‬و‬ ‫‪ Ichtuvegu‬ده‌نوسرێت؛ ک ‌ه ئه‌م ‌ه هه‌ندێك كه‌س‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵ ‌ه ب ‌ه شێوه‌ی «ئیختوڤیگو» ده‌یگوازنه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ندێك ل ‌ه نوسه‌ر‌ه فارسه‌كان ئه‌مه‌ ده‌گوازنه‌وه‌ و‬ ‫به‌ شێوه‌ی «اختوویگو» ده‌ینوسن‪.‬‬ ‫ئینجا هێشتا ئ�ه‌م شێوه‌ ئه‌ككادیه‌ش‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ئیشتومێگو یان ئیشتومیگو‪ ،‬شێوه‌ی بنه‌ڕه‌تی نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌و زمان ‌ه ئێرانیه‌ خۆرئاواییه‌ كۆنه‌دا ك ‌ه‬ ‫خه‌ڵكی ماد قسه‌یان پێ كردوه‌؛ ناوه‌ك ‌ه شێوه‌یه‌كی‬ ‫تری هه‌بوه‌ كه‌ ئه‌مه‌یان شێوه‌ی یه‌كه‌م و ڕه‌سه‌نی‬ ‫ناوه‌كه‌یه‌ و ده‌كرێت شتی له‌سه‌ر بنیات بنرێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫ناوه‌ ئێرانیه‌ كۆنه‌؛ ئێسته‌ به‌ چه‌ند شێوه‌یه‌ك بنیات‬ ‫ده‌نرێته‌وه‌ و گریمانه‌ ده‌كرێت‪ ،‬وه‌كو «رشتی‪-‬ڤێگا»‬ ‫یاخود «ریشتی‪-‬ڤێگا»‪ ،‬یان «ریشتی‪-‬ڤایگا»‪ .‬ئه‌م‬ ‫ناوه‌ش ده‌قاوده‌ق به‌ واتای (ڕم ڕاوه‌شێن) یاخود‬ ‫(ڕم هه‌ڵده‌ر) ه‌‪ ،‬له‌و زمانه‌ ئێرانیه‌ كۆنه‌دا(‪.)8‬‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ ك ‌ه ل ‌ه نوسراوه‌ ئه‌ككادیه‌كاندا بوه‌ت ‌ه‬ ‫«ئیشتومێگو»‪ ،‬و دواتریش الی (هێرۆدۆت) بوه‌ت ‌ه‬ ‫«ئه‌ستیاگێس»‪ ،‬و الی مێژونوسێكی گریكیی‬ ‫تر ب ‌ه ن��اوی (كتێسیاس) ‪ Κτησίας‬بوه‌ت ‌ه‬ ‫«ئه‌ستیگاس»‪.‬‬ ‫ئه‌نجام‪ :‬كه‌وات ‌ه «ئ��ه‌ژده‌ه��اك» ل ‌ه بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫«ئه‌ژی ده‌هاكه» ی ئه‌وێستاییه‌‪ ،‬و «ئه‌ستیاگ»‬

‫یش ل ‌ه بنه‌ڕه‌تدا «*ریشتی‪-‬ڤێگا»یه‌‪ ،‬و ئه‌مان ‌ه‬ ‫شێوه‌ی یه‌كه‌م و ڕه‌سه‌نی ئه‌و دو ن��اوه‌ن‪ .‬ده‌ی‬ ‫«ئه‌ژی ده‌هاكه‌» ل ‌ه كوێ و «ریشتی‪-‬ڤێگا» ل ‌ه‬ ‫كوێ؟ (ماری پێوه‌ده‌ر) ل ‌ه كوێ و (ڕم هه‌ڵده‌ر) ل ‌ه‬ ‫كوێ؟! ب ‌ه هیچ شێوه‌یه‌ك بواری به‌راوردی بێژه‌یی‬ ‫(لفظي) و واتایی نامێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ وه‌كو وشه‌‪ ،‬وه‌كو واتا و كه‌سێتییش‪ ،‬چۆن‬ ‫ده‌كرێت بونه‌وه‌رێكی ئه‌فسانه‌یی وه‌ك��و (ئه‌ژی‬ ‫ده‌هاكه‌) كه‌ ئه‌ژدیهایه‌كی سێسه‌ره‌‪ ،‬تێكه‌ڵ بكرێت‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌سێتییه‌كی واقیعیی وه‌كو دوایین پاشای‬ ‫ماد واته‌ (ئه‌ستیاگێس)؟!‬ ‫ئه‌م تێكه‌ڵكردنه‌ش سه‌ره‌تاكه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫كولتوری ئه‌رمه‌نی‪ :‬ل ‌ه كولتوری ئه‌رمه‌نیدا و الی‬ ‫مێژونوسی ئه‌رمه‌نی (موسای خۆرێناتسی) «موسى‬ ‫الخوريني» (ده‌وروبه‌ری ‪ 410‬ـ ‪ 490‬ز‪ ).‬ك ‌ه (مێژوی‬ ‫ئ�ه‌رم�ه‌ن) ی نوسیوه‌‪ ،‬و ن��اوی (ئه‌ستیاگ) ب ‌ه‬ ‫(ئه‌ژده‌هاك) هاتوه‌‪ .‬ئه‌م ‌ه سه‌رچاوه‌یه‌كی بیرۆكه‌ك ‌ه‬ ‫و تێكه‌ڵكردنه‌كه‌یه‌‪ .‬بنچینه‌ی ناوی ئه‌ستیاگێس الی‬ ‫ئه‌رمه‌ن ڕه‌نگه‌ له‌ سه‌ره‌تای ئه‌و بڕگ ‌ه ئه‌پۆكریفاییه‌ی‬ ‫(كتێبی دانیال) ه‌وه‌ هاتبێت كه‌ به‌ ناونیشانی‬ ‫(به‌عل و ئه‌ژدیها) ی ‌ه و ن��اوی ئه‌ستیاگێس ل ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تاكه‌یدا هاتوه‌‪ ،‬كلێسای ئه‌رمه‌نییش یه‌كێك ‌ه ل ‌ه‬ ‫كلێسا خۆرهه‌اڵتیه‌ هه‌ر‌ه دێرینه‌كان‪ .‬جگ ‌ه له‌مه‌ش‬ ‫هۆكارێكی مه‌عقولتری ئ�ه‌و تێكه‌ڵكردن ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه ناوی (ماد) له‌ قۆناغێكدا ب ‌ه شێوه‌ی‬ ‫(م��ار) وت��راوه‌‌‪ ،‬كاتێكیش باس ل ‌ه ئه‌ستیاگێسی‬ ‫پاشای «م��ار» ك��راوه‌؛ ئه‌مه‌ ب ‌ه هه‌ڵه‌ به‌ واتای‬ ‫(پاشای مار) فامراوه‌ته‌وه‌ و ئیتر ئه‌ستیاگێس ب ‌ه‬ ‫ئه‌ژده‌هاك ناو ب��راوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی ك ‌ه لێكچونێكی‬ ‫ڕواڵه‌تی له‌نێوان وشه‌ی «ئه‌ژده‌هاك» و شێوه‌ی‬ ‫كورتكراوه‌ی ناوی «ئه‌ستیاگێس» دا هه‌یه‌‪،‬و ـ وا‬ ‫دیار‌ه ـ ئه‌م لێكچون ‌ه ڕواڵه‌تیه‌ش هۆكار و پاڵنه‌رێكی‬ ‫تری ئه‌و تێكه‌ڵكردنه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫شایه‌نی ئاماژه‌یه‌ (ڤاڵدیمیر مینۆرسكی) ‪V.‬‬ ‫‪ ،Minorsky‬كه‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی متمانه‌داری‬ ‫توێژینه‌و‌ه كوردی و ئێرانیه‌كانه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه ڕه‌ت ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ئه‌ستیاگ و ئ�ه‌ژده‌ه��اك بكرێن ب ‌ه ی�ه‌ك‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت ل ‌ه نه‌خشه‌كاندا ناوی ئه‌ستیاگ بریتی ‌ه ل ‌ه‬ ‫(ئیشتوڤێگو) و ئه‌مه‌ش جیاواز‌ه ل ‌ه (ئه‌ژده‌هاك)‪.‬‬ ‫واته‌ مینۆرسكییش ئه‌و‌ه بیر ده‌خاته‌و‌ه ك ‌ه شێوه‌ی‬ ‫(ئ�ه‌س��ت��ی��اگ) ب��ۆ ن��اوی (ئیشتومێگو) یاخود‬ ‫(*ریشتی ڤێگا) شێو‌ه ڕه‌سه‌نه‌كه‌ نی ‌ه بۆی ‌ه بوار‬ ‫نیه‌ بۆ به‌راوردكردنی له‌گه‌ڵ (ئه‌ژدهاك) ك ‌ه ئه‌میش‬ ‫هه‌ر شێوه‌ی ڕه‌سه‌نی ناوی (ئه‌ژی ده‌هاكه‌) نیه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها (ئیگۆر میخایلۆڤیچ دیاكۆنۆف) ‪I. M.‬‬ ‫‪ Diakonoff‬له‌ كتێبی (مێژوی ماد ل ‌ه سه‌رده‌م ‌ه‬ ‫هه‌ره‌كۆنه‌كانه‌وه‌ هه‌تا كۆتاییه‌کانی سه‌ده‌ی ‪4‬ـه‌م پ‪.‬‬ ‫ز‪ ).‬دا به‌ هه‌مان شێو‌ه ده‌ڵێت‪« :‬موسای خۆرینی‪..‬‬ ‫ناوی (ئاستیاگ)ی به‌ (ئه‌ژده‌هاك) بردوه‌‪ ...‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ�ه‌وه‌دا ك ‌ه ناوه‌كان ب ‌ه هیچ جۆرێك ل ‌ه ئاستیاگ‬ ‫ناچن‪ .‬ئه‌م ئاڵۆزی ‌ه دیسان له‌ كۆنه‌وه‌ توشی ناوی‬ ‫ئه‌ستیاگ بوه‌‪ .‬هه‌ر چۆن بێت؛ ئه‌م قس ‌ه بێبناغه‌ی ‌ه‬ ‫ل� ‌ه س��ه‌ده‌ی ن��ۆزده‌ه �ه‌م��دا س��ه‌ری ل�ه‌ گه‌لێك ل ‌ه‬ ‫نوسه‌ره‌كانی ئه‌وروپای ڕۆژئاوا شێواندوه‌ و توشی‬ ‫هه‌ڵه‌ی كردون»(‪.)9‬‬ ‫بۆیه‌ گریمانه‌ی بنه‌ڕه‌تی و به‌ڵكو به‌ردی بناغه‌ی‬ ‫نوسینه‌كه‌ی سه‌الم ناوخۆش‪ ،‬له‌ بیروڕایه‌كی هه‌ڵ ‌ه‬ ‫و بێبناخه‌ زیاتر نیه‌‪ ،‬ته‌نها هۆكارێك ب ‌ۆ خه‌ڵه‌تانی‬ ‫هه‌ندێك نوسه‌ر به‌و بیروڕای ‌ه ته‌نها باڵوی و باویه‌تی‪.‬‬ ‫ب �ه‌م شێوه‌یه‌ نوسینه‌كه‌ی س��ه‌الم ن��اوخ��ۆش ب ‌ه‬ ‫ئه‌نجام ‌ه سه‌ره‌كیه‌كه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵده‌وه‌شێت و ده‌ڕمێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ل ‌ه ڕێگه‌ی پێناسه‌كردنه‌وه‌ی (ئه‌ژده‌هاك) ب ‌ه‬ ‫(ئه‌ستیاگ) ـه‌و‌ه توانیویه‌تی بگات ‌ه ئه‌و ئه‌نجامه‌ی‬ ‫كه‌ گوایه‌ نه‌ورۆز یادی سه‌ركه‌وتنی كوروشه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ستیاگێسدا‪ ..‬به‌اڵم ب ‌ه هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫گریمانه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌؛ هه‌مو ئه‌و ئه‌نجام ‌ه وشكه‌كه‌ڵه‌كان ‌ه‬ ‫داده‌ڕم��ێ��ن ك ‌ه له‌سه‌ر ئ�ه‌و گریمان ‌ه و پێشه‌كی ‌ه‬ ‫(فاسید) ه‌وه‌ بنیاتی ناون‪.‬‬ ‫«زوحاك» = «زۆر پێكه‌نیو»؟!‬ ‫گریمانه‌یه‌كی تری سه‌الم ناوخۆش ك ‌ه كردویه‌تی ‌ه‬ ‫بنه‌مایه‌كی تری؛ بیروڕایه‌كی زۆر هه‌ڵ ‌ه و پێكه‌نیناویی‬ ‫تا ڕاده‌ی �ه‌ك ب��اوه‌‪ ،‬كه‌ پێشتر (د‪ .‬كه‌یوان ئازاد‬ ‫ئه‌نوه‌ر) ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌ی كردوه‌ و ئێسته‌ش سه‌الم‬ ‫ناوخۆش دوباره‌ی ده‌كاته‌وه‌‪ ..‬ئه‌ویش ئه‌مه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫گوایه‌ «زوحاك» (ضحاك) ناوێكی عه‌ره‌بیانه‌یه‌ و‬ ‫ضح‌ك) ی عه‌ره‌بیه‌وه‌ هاتوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ مادده‌ی ( ‌‬ ‫یانی زۆر پێكه‌نیوه‌! یان ـ وه‌كو (د‪ .‬كه‌یوان ئازاد‬ ‫ئ�ه‌ن��وه‌ر) پێشتر نوسیویه‌تی ـ خه‌ریكی كه‌یف ‌ه‬ ‫و ڕاب��واردن بو‌ه و هه‌ر بۆی ‌ه كوروش توانیویه‌تی‬ ‫به‌سه‌ریدا زاڵ ببێت!‬ ‫سه‌الم ناوخۆش وای زانیوه‌ وشه‌ی «زوحاك» ـ‬ ‫ك ‌ه تا ئێستاش له‌ فارسیدا ب ‌ه شێوه‌ی «ضحاك»‬ ‫ده‌نوسرێت ـ وشه‌یه‌كی عه‌ره‌بیه‌ له‌ مادده‌ی (ض‌ح‌ك)‬ ‫ی ع�ه‌ره‌ب��ی�ه‌و‌ه داڕێ��ژراوه‌! كه‌ ئ �ه‌م هه‌ڵه‌یه‌شی‬ ‫به‌وردی ئه‌نجام نه‌داو‌ه و بڵێت «ضحاك» هه‌مان‬ ‫«ضحاك» |ضه‌ححاك| ی عه‌ره‌بی ‌ه كه‌ (صیغه‌ی‬ ‫موباله‌غه‌) یه‌ به‌ وات��ای (زۆر پێكه‌نیو)‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كردویه‌تی به‌ هه‌ڵه‌یه‌كی قه‌به‌ ك ‌ه وشه‌ی «ضحاك»‬ ‫به‌ «پێكه‌نینهێنه‌ر» وه‌رگێڕاوه‌! ك ‌ه ل ‌ه ڕاستیدا‬ ‫«پێكه‌نینهێنه‌ر» له‌ عه‌ره‌بیدا ده‌بێت ‌ه «مضحك»‬ ‫|موضحيك| نه‌ك «ضحاك» |ضه‌ححاك|!!‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ ل��ه‌ ك��ات��ێ��ك��دا ن��اوب��راو ل��ه‌ ك��ۆچ��ك��ردو‬ ‫(عه‌بدولخالیق سه‌رسام) ـه‌و‌ه نه‌قڵ ده‌كات ك ‌ه ل ‌ه‬

‫كتێبی (ئاڤێستای نه‌ورۆز) دا ده‌نووسێت «ناوی‬ ‫زوحاك ته‌عریبی ناوی ئه‌ژدیهاكه‌»‪ .‬به‌اڵم سودی‬ ‫له‌م نه‌قڵ ‌ه نه‌بینیو‌ه (له‌به‌ر ئه‌وه‌ی «سه‌رسام» یش‬ ‫به‌ناته‌واوی و ب ‌ه هه‌ڵه‌و‌ه بابه‌ته‌كه‌ی باس كردوه‌)‪،‬‬ ‫و شوێن هه‌ڵه‌كه‌ كه‌وتو‌ه و زیاتریش هه‌ڵه‌ی تێدا‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌بێ كه‌مترین پێداچونه‌و‌ه و ساخكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هێشتا نوسیویه‌تی ئه‌م نوسینه‌ ب ‌ه شێوه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌كادێمیایی نوسراوه‌! ك ‌ه تۆ كه‌مترین به‌دواداچون‬ ‫بۆ ڕیشه‌ی وشه‌یه‌ك نه‌كه‌یت و ئه‌نجامیشی له‌سه‌ر‬ ‫بنیات بنێیت؛ ئیتر نوسینی ئه‌كادێمیایی چی؟‬ ‫نوسه‌ر هه‌ر به‌ نازناو نابێت ‌ه ئه‌كادێمیایی‪.‬‬ ‫لێره‌دا به‌كورتی هه‌ندێك زانیاری ده‌خه‌م ‌ه ڕو‬ ‫له‌سه‌ر ڕیشه‌ی ناوی «زوحاك» كه‌ ئه‌گه‌ر ناوبراو‬ ‫ئاگاداری بوایه‌؛ نه‌ده‌كه‌وته‌ ئه‌و هه‌ڵه‌ پێكه‌نیناویه‌وه‌‪:‬‬ ‫وه‌ك��و پێشتریش ئ��ام��اژه‌م دا؛ ن��اوی «ئ �ه‌ژی‬ ‫ده‌ه��اك��ه» ی ئه‌وێستایی‪ ،‬ل ‌ه په‌هله‌ویدا بوه‌ت ‌ه‬ ‫«ئه‌ژده‌هاك»‪ ،‬ئه‌مه‌ش هه‌ر ل ‌ه په‌هله‌ویدا بوه‌ت ‌ه‬ ‫«ده‌هاك»‪ ،‬ئه‌مه‌ هه‌رچه‌ند لێكدانه‌وه‌یه‌كی میللیی‬ ‫هه‌یه‌ ك ‌ه گوای ‌ه ب ‌ه وات��ای «ده‌ ده‌رد» ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ر شێوه‌یه‌كی كورتكراوه‌ی هه‌مان «ئه‌ژده‌هاك»‬ ‫ـه‌ ل ‌ه په‌هله‌ویدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌و پێیه‌ی ك ‌ه «ئه‌ژی»‬ ‫ب ‌ه واتای ئه‌ژدیها و ماره‌ و ل ‌ه كولتوری ئێرانیی كۆندا‬ ‫ئه‌ژدیهای تر هه‌بون كه‌ ناویان ب ‌ه «ئه‌ژی» ده‌ست‬ ‫پێ ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ سیفه‌تی «ده‌هاكه‌» وه‌كو ناوێكی‬ ‫تایبه‌ت بیری لێ كراوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئیتر پێویستیی ب ‌ه‬ ‫«ئه‌ژی» نه‌ماوه‌! به‌م شێوه‌یه‌ شێوه‌ی «ده‌هاك»‬ ‫دروس��ت ب��وه‌‪ .‬ئینجا ئ �ه‌م شێو‌ه ك��ورت �ه‌‪ ،‬وات� ‌ه‬ ‫«ده‌ه��اك»‪ ،‬عه‌ره‌بی وه‌ریگرتوه‌ و له‌ عه‌ره‌بیدا‬ ‫بوه‌ته‌ «ضحاك»‪ ،‬ئه‌وه‌ش چونك ‌ه ده‌نگی |د| و‬ ‫ده‌نگی |ض| ی عه‌ره‌بی لێك‌نزیكن‪ ،‬ئینجا وشه‌ك ‌ه‬ ‫خراوه‌ت ‌ه سه‌ر شێوه‌ی ناوێك كه‌ پێشتر ل ‌ه عه‌ره‌بیدا‬ ‫هه‌بوه‌ ك ‌ه «ضحاك» |ضه‌ححاك| ـ ‌ه ك ‌ه ل ‌ه مادده‌ی‬ ‫«ض‌ح‌ك» ـ ‌ه له‌سه‌ر كێشی «فعال» |فه‌ععال|‪،‬‬ ‫ك ‌ه ناو «الضحاك» پێش ئیسالمیش له‌ عه‌ره‌بدا‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ «ده‌هاك» ل ‌ه عه‌ره‌بیدا خراوه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫شێوه‌ی ئه‌م ناو‌ه عه‌ره‌بیه‌‪ ،‬دواتر ناوی «ضحاك»‬ ‫ل ‌ه فارسیدا وه‌رگیراوه‌ته‌و‌ه و بوه‌ت ‌ه «زه‌حاك» و‬ ‫پاشان بوه‌ته‌ «زوحاك»‪ .‬ئیتر ل ‌ه ڕاستیدا وشه‌ك ‌ه‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌ م��ادده‌ی «ض‌ح‌ك» ی‬ ‫عه‌ره‌بیه‌و‌ه نی ‌ه وه‌كو هه‌ندێك بۆی چون‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌نده‌یه‌ كاتێك ناوی «ده‌هاك» عه‌ره‌بیێنراوه‌؛‬ ‫خراوه‌ت ‌ه سه‌ر شێوه‌ی «ضحاك» |ضه‌ححاك| ی‬ ‫عه‌ره‌بی‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه ڕاستكردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌ بو ك ‌ه سه‌الم‬ ‫ناوخۆش زۆر خراپ تێی كه‌وتوه‌‪ .‬ئه‌مه‌شی بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫باس كردو‌ه ك ‌ه بڵێت (فیرده‌وسی) به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫ناوێكی عه‌ره‌بیی بۆ كه‌سێتیی (ئه‌ژده‌هاك) داناو‌ه‬ ‫و ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه‌كه‌ بۆ بیری نه‌ته‌وه‌یی فارسیی دژ‬ ‫ب ‌ه عه‌ره‌ب الی فیرده‌وسی‪ .‬دیار‌ه سه‌الم ناوخۆش‬ ‫شتێكی زانیو‌ه ده‌رباره‌ی ده‌ركه‌وتنی ئه‌م پاڵنه‌ره‌ی‬ ‫فیرده‌وسی له‌ ده‌ق��ی (شاهنامه‌) دا‪ ،‬ب�ه‌اڵم به‌و‬ ‫شێو‌ه هه‌ڵه‌ی ‌ه ل ‌ه بابه‌ته‌ك ‌ه حاڵی بو‌ه و گوزارشی‬ ‫لێ كردوه‌‪ ..‬ل ‌ه كاتێكدا ده‌بوای ‌ه له‌بریی ئه‌و ڕاڤ ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ باسی ئ �ه‌وه‌ی بكردای ‌ه كه‌ زۆر زه‌ق� ‌ه ل ‌ه‬ ‫(شاهنامه‌) دا‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه فیرده‌وسی زوحاكی‬ ‫به‌ «تازی» ناوبردوه‌‪ ،‬یانی «ع�ه‌ره‌ب»‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه ناوبراو هه‌ر بێئاگایش ‌ه ل ‌ه ده‌قی‬ ‫شاهنامه‌‪ ،‬و ئاگایی وردی نی ‌ه سه‌باره‌ت به‌و ده‌قه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه به‌شی داهاتویشدا دێین ‌ه سه‌ر ڕونكردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌كانی تری له‌ پێشه‌كی و گریمان ‌ه و بنه‌ماكانی‬ ‫تری نوسینه‌كه‌یدا‪.‬‬ ‫په‌راوێز‪:‬‬ ‫(‪ )1‬بۆ خوێندنه‌وه‌ی نوسینه‌كه‌ی؛ بڕوانه‌‪:‬‬ ‫س�ه‌الم ناوخۆش‪« ،‬ك��ورد و ئه‌فسانه‌ی ك��او‌ه و زوح��اك»‪،‬‬ ‫هه‌فته‌نامه‌ی (به‌یان)‪ .‬ژ‪ ،27 .‬سێشه‌ممه‌‪ .2013/3/19 ،‬سایتی‬ ‫(به‌یان)‪:‬‬ ‫_‪http://www.bayanpress.net/Article‬‬ ‫‪Detail.aspx?AuthorID=44&ArticleID=310‬‬ ‫(‪ )2‬بڕوانه‌‪ :‬مه‌كێنزی‪ ،‬فه‌رهه‌نگی بچوكی په‌هله‌وی‪ ،‬مادده‌ی‬ ‫«‪ »Azdahag‬و «‪:»Dahag‬‬ ‫‪Mackenzie, D. N., A Concise Pahlavi‬‬ ‫‪Dictionary. Oxford University Press. 1986.‬‬ ‫‪PP. 16, 23.‬‬ ‫(‪ )3‬بڕوانه‌‪ :‬فه‌رهه‌نگی ئه‌وێستایی‪ .‬مادده‌ی‪:Dragon :‬‬ ‫‪Kavasji Edalji Kanga, An English‬‬‫‪Avesta dictionary. Bombay: Fort Printing‬‬ ‫‪Press, 1909. PP. 150, 473.‬‬ ‫(‪ )4‬مه‌كێنزی‪ ،‬فه‌رهه‌نگی په‌هله‌ویی بچوك‪ ،‬مادده‌ی «‪:»az‬‬ ‫‪Mackenzie,‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪Concise‬‬ ‫‪Pahlavi‬‬ ‫‪Dictionary. P. 15.‬‬ ‫(‪ )5‬بڕوانه‌‪ :‬فه‌رهه‌نگی سه‌نسكریتی ـ ئینگلیزی‪ ،‬مادده‌ی‬ ‫‪:अहि‬‬ ‫‪Monier,‬‬ ‫‪Williams,‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪Sanskrit‬‬‫‪English dictionary, etymologically and‬‬ ‫‪philologically arranged, with special‬‬ ‫‪reference to Greek, Latin, Gothic,‬‬ ‫‪German, Anglo-Saxon, and other cognate‬‬ ‫‪Indo-European languages. Oxford: The‬‬ ‫‪Clarendon Press. 1872. P. 109.‬‬ ‫(‪ )6‬بڕوانه‌‪ :‬فه‌رهه‌نگی سه‌نسكریتی ـ ئینگلیزی‪ ،‬مادده‌ی ‪:दह‬‬ ‫‪Monier, A Sanskrit-English dictionary.‬‬ ‫‪P. 406.‬‬ ‫(‪ )7‬و (‪ )8‬بڕوانه‌‪:‬‬ ‫‪Yarshater, Ehsan (Editor in chief),‬‬ ‫”‪“Astyages, the last Median king.‬‬ ‫‪Encyclopaedia Iranica. 2009. Vol. II, P.‬‬ ‫‪873.‬‬ ‫(‪ )9‬بڕوانه‌‪ :‬دیاكۆنۆف‪ ،‬میدیا‪ .‬وه‌رگێڕانی له‌ ڕوسیه‌وه‌ بۆ‬ ‫فارسی‪ :‬كه‌ریم كێشاوه‌رز‪ .‬وه‌رگێڕانی ل ‌ه فارسیه‌و‌ه بۆ كوردی‪:‬‬ ‫بورهان قانع‪ .‬چاپی دوه‌م‪ ،‬مه‌كته‌بی ناوه‌ندی ڕاگه‌یاندنی ی‪.‬ن‪.‬ك‪.‬‬ ‫چاپخانه‌ی شه‌هید ئازاد هه‌ورامی‪ .2005 .‬ل‌ل‪.78 ،٧٧ .‬‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪5‬‬

‫خو َيندنةوةى ئاين‬

‫ئەفسانە‪...‬بۆ؟‬ ‫خەسرەو میراودەلی‬ ‫لەوانەیە الی زۆرێ��ك لەخوێنەران‪،‬‬ ‫تەنانەت هەندێك لەنوسەرانیش! ئەو‬ ‫پ��رس��ی��ارە س��ەره��ەڵ��ب��دات‪ ،‬ك��ە بۆچی‬ ‫ئ��ێ��م��ە ب��اس ل��ەئ��ەف��س��ان��ە دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا س��ەردەم سەردەمی زانست‌و‬ ‫ئەقڵە‪ ،‬زەمەنی تەكنەلۆژیاو هەژمونە‬ ‫مەزنەكەیەتی؟ بەتایبەتیش كە ئێمە‬ ‫‌وەك نەتەوەی كورد‪ -‬هێشتا لەزانست‌و‬‫ت��ەك��ن��ەل��ۆژی��او پێشكەوتنی م��اددی��دا‬ ‫لەسەرەتاداین؟! بەڵكو رەنگە پرسیارێك‬ ‫بێتە پێشەوە‪ ،‬كە گەلێك سەرسوڕماویتر‬ ‫بێت لەم پرسیارانەو‪ ،‬بریتیەلە‪ :‬دەبێت‬ ‫سودی قسەكردن لەئەفسانە بۆ ئێمە چی‬ ‫بێت‪ ،‬كە بۆ خۆمان نوقمی ئەفسانەین‪،‬‬ ‫نەتەوەیەكی رۆحی‌و ئایندارین؟ لەمەش‬ ‫ب��ەوالوە‪ ،‬دەشێت بگوترێت‪ :‬پێویستە‬ ‫ئێمە لەئەفسانە رزگ��ار بكرێین‪ ،‬نەك‬ ‫بەرەو ڕوی بچین‪ ،‬لێی رابكەین‪ ،‬لەبری‬ ‫پێشوازی‌و بەدەمەوە چون!!‬ ‫گ��ەرچ��ی ئ��ەف��س��ان��ە ب��ۆ خ��ۆی‌و‪،‬‬ ‫ئەفسانەناسی لەخودی خۆیدا گەلێك‬ ‫گرنگە‪ ،‬بەاڵم دەشێت لەمەش گرنگتر‪،‬‬ ‫ئەوە بێت كە ئێمە لەرێگەی ئەفسانەوە‬ ‫لەپاڵ تێگەیشتن لەئەفسانە‪ -‬خۆی‪-‬‬‫بەنهێنیگەلێكی گ��رن��گ لەكایەكانی‬ ‫دیكەی مەعریفەی مرۆیی ئاشنا ببین‪،‬‬ ‫لەنمونەی ئاین‌و زانست‌و فەلسەفەو مێژو‬ ‫‌و سیاسەت‌و سۆسیۆلۆژیاو سایكۆلۆژیاو‬ ‫ئەنترۆپۆلۆژیاو ئەدەب‌و هونەر‌و تەنانەت‬ ‫تەكنەلۆژیاش‪.‬‬ ‫ئەفسانە بەنهێنیە ناوەكیەكانی‬ ‫مرۆڤ‌و‪ ،‬پاڵنەرە رۆحی‌و مەعنەویەكانی‪،‬‬ ‫خواستە خەیاڵی‌و سۆزگەراكانی ئاشنامان‬ ‫دەكات‪ .‬تەنیا ئاشنابون بەئەفسانەیە‪،‬‬ ‫كە دەبێتە ه��اوك��اری راستەقینە‪ ،‬بۆ‬ ‫تێگەیشتن لەماهیەتی ئاین‌و‪ ،‬ریشەی‬ ‫دیاردەی ئاینداری‪ .‬ئەفسانە پێماندەڵێت‬ ‫ل��ەن��او حەقیقەتدا وەه��م پەنهانەو‪،‬‬ ‫لەهەناوی وەهمیشدا جۆرێك لەحەقیقەت‬ ‫حەشاردراوە‪ ،‬ئەفسانە پەیوەندی واقیع‬ ‫ب��ەخ��ەون‌و‪ ،‬مەئلوف بەنامەئلوف‌و‪،‬‬ ‫جەستە بەرۆح ئاشكرا دەكات‪.‬‬ ‫ئەفسانە ل��ەس��ەرج��ەم بابەتەكانی‬ ‫دیكەی مەعریفەی مرۆیی فرەرەهەندترو‬ ‫فراوانترە‪ ،‬پڕ نهێنی‌و پەنهانترە‪ ،‬بواری‬ ‫خوێندنەوەو راڤەكردن تێیدا وااڵت��رە‪،‬‬ ‫یەكێكە ل��ەو ك��ای��ە مەعریفیانەی‪،‬‬ ‫مەعریفەو چێژ تێیدا‪ ،‬لەپلەیەكی بااڵدا‬ ‫ب��ەی��ەك��دەگ��ەن‌و‪ ،‬بەشێوەیەكی سەیر‬ ‫لەناو یەكتر ئاوێتە دەبن‌و دەتوێتەوە‪.‬‬ ‫هەمو ئ��ەوەی لێرەدا ئاماژەمانپێكرد‪،‬‬ ‫بریتین لەو راستیانەی كە چەندین زاناو‬ ‫فەیلەسوف‌و بیرمەندی گەورەی جیهانی‬ ‫بەخۆیەوە سەرقاڵكردوەو‪ ،‬دەیان كتێبی‬ ‫گرنگی زانستی بەرهەمهێناوە‪ .‬بۆتە‬ ‫مایەی لەدایكبونی زانستێك كە لەمڕۆداو‪،‬‬ ‫لەریزی زانستە مرۆییەكاندا‪ ،‬پایەیەكی‬ ‫تایبەتی پێبەخشراوەو‪ ،‬بەمیتۆلۆژیا‬ ‫(ئەفسانە ناسی ‪ -‬علم االساگیر)‪ ،‬ناوزەد‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫ئەوەی مایەی سەرنجە لێرەدا‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫كە ئ��ەم زانستە (میتۆلۆژیا)‪ ،‬لەناو‬ ‫دنیای نوسین‌و مەعریفەو ئەكادیمی‬ ‫ئیمەدا‪ ،‬تەنیا وەك ناو و وەك زاراوە‪،‬‬ ‫جارو بار لەم بابەت‌و ئەو بابەتدا ناوی‬ ‫دەهێنرێت‪ ،‬بەبێ‌ ئەوەی هیچ زانیاری‌و‬ ‫رون��ك��ردن��ەوەی��ەك ل��ەب��ارەی��ەوە بدرێت‪،‬‬ ‫وەكئەوەی زاراوەی��ەك بێت لەمێژ بێت‬ ‫هەمومان پێی ئاشنا بوبین‌و‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەراڤەو لێكۆڵینەوە نەبێت!‬ ‫دیارە گرنگینەدان بەئەفسانە‪ ،‬لەپاڵ‬ ‫الوازی��ی باكگراوندی مەعریفی‌و‪ ،‬نزمی‬ ‫ئاستی هۆشیاری‌و زانستیماندا‪ ،‬لەوەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتوە‪ ،‬كە ئێمە ئەفسانە‬ ‫بەخورافیات‌و شتی پڕو پ��وچ‌و بێمانا‬ ‫دەزانین‪‌،‬وا دەزانین بابەتێكە لەپەراوێزی‬ ‫ئەقڵ‌و ژیان‌و ژیارو زانست‌و بیركردنەوەی‬ ‫مرۆییدا دەژی‪ .‬گومانی تێدا نیە كە‬ ‫تێكەڵكردنی ئەفسانە بەخورافیات‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا تێكەڵكردنی بەحەكایات‌و‬ ‫ك��ەل��ەپ��وری میللی‪ ،‬كارێكە ك��ە نەك‬

‫تەنیا لەالی ئێمە‪ ،‬بەڵكو تەنانەت الی‬ ‫هەندێك لەنوسەرو توێژەرانی ئەفسانەش‬ ‫بەدیدەكرێت!‬ ‫ئەفسانە ئ��ەو بابەتەیە كە ریشەی‬ ‫دێرین‌و دوری زانست‌و مەعریفەی مرۆیی‬ ‫تێدا پەنهانە‪ .‬بۆ گەڕانەوە بۆ سەرەتای‬ ‫دروستبون‌و پێكهاتنی ه��ەر شتێك‌و‪،‬‬ ‫گەڕان بەدوای زانیاری مرۆیی لەبارەیەوە‪،‬‬ ‫هەر دەبێت بۆ ئەفسانە بگەرێینەوە‪.‬‬ ‫ئەفسانە پێماندەڵێت زانست‌و فەلسەفەو‬

‫(فەلسەفە)نین‪ ،‬ب��ەاڵم شانازیكردنی‬ ‫ب��ەردەوام��ی��ان ب��ەوەی ك��ە ری��ش��ەو‬ ‫س��ەرەت��اك��ان��ی فەلسەفە لەئەفسانەو‬ ‫كەلتوری ئ��ەوان��دا ح��ەش��ارەو‪ ،‬ئەوانن‬ ‫خاوەنی راستەقینەی تۆوی فەلسەفەو‬ ‫ژیارو پێشكەوتن‪ ،‬هەڵوێستێكی شیاوەو‬ ‫لەجێگای خۆیدایە‪ ،‬ل��ەو سۆنگەیەوە‬ ‫كە تا ئەمڕۆ كە لەسەرەتای سەدەی‬ ‫بیست‌و ی��ەك��دای��ن‪ ،‬مشتومڕ لەنێوان‬ ‫فەیلەسوفان‪ ،‬مێژو نوسانی فەلسەفەو‬

‫ك��ردوە‪ ،‬ئیدی ن��ازان��م كوردبونیان چ‬ ‫شانازیەكمان پێ‌ دەبەخشێت؟!‬ ‫گەرچی ئەم كەسایەتیانە ئەفسانەییش‬ ‫نین‪ ،‬بەڵكو كەسایەتیەكی مێژویین‌و‪،‬‬ ‫مێژوەكەشیان زۆر دور نیەو زان��راو و‬ ‫دیارە‪ .‬بەاڵم پێدەچێت لەالیەكەوە بەهۆی‬ ‫كەمیی پ��اڵ��ەوان��ەوە لەناو ئەفسانەی‬ ‫ك��وردی��دا‪ ،‬ك��ورد دڵ��ی ب��ەم كەسایەتیە‬ ‫مێژویانە خۆشبێت‪ ،‬لەالیەكی دیكەشەوە‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی مێژوی ت��اڕادەی��ەك دور‬

‫بۆ نمونە‪ ،‬تەنیا وەك دەق بمێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئەمە س��ەرەڕای بونی چەندین گرفتی‬ ‫زانستی‌و میتۆدیی وەك روان��ی��ن بۆ‬ ‫جەژنی نەورۆزو روداوی ئەژدەهاك وەك‬ ‫مێژو‪ ،‬بونی چەندین نوسین‌و مشتومڕی‬ ‫نەزۆك لەمبارەیەوە‪ .‬وەك بڵێیت كورد‬ ‫تائێستا‪ ،‬ئەفسانە بەبابەتێكی بێهودەو‬ ‫بێمانا ئەژمار دەكات‪ ،‬دور نیە باسكردنی‬ ‫بابەتێكی وەك نەورۆز‌و ئەژدەهاك وەك‬ ‫ئەفسانە‪ ،‬بەمایەی نەنگیی‌و شورەیی‌و‬

‫تەنیا ئاشنابون بەئەفسانەیە‪ ،‬كە دەبێتە هاوكاری راستەقینە‪ ،‬بۆ‬ ‫تێگەیشتن لەماهیەتی ئاین‌و ریشەی دیاردەی ئاینداری‪ ،‬ئەفسانە‬ ‫پێماندەڵێت لەناو حەقیقەتدا وەهم پەنهانە‪ ،‬لەهەناوی وەهمیشدا‬ ‫جۆرێك لەحەقیقەت حەشاردراوە‬ ‫ئاین چۆن سەریانهەلداوەو‪ ،‬لەكوێوەو‬ ‫لەچییەوە دەستیانپێكردوەو‪ ،‬چۆن‬ ‫چەكەرەیان كردوە‪.‬‬ ‫ئەم راستیەشە بۆتە هۆی ئ��ەوەی‪،‬‬ ‫میللەتان هەمیشە بەدوای ئەفسانەكانی‬ ‫خۆیاندا ویڵبن‪ ،‬لەپێناو سەلماندنی‬ ‫رەگ‌و ریشەو رەسەنایەتی خۆیان‪ .‬بۆ‬ ‫چەسپاندنی ئ��ەوەی خاوەنی بناغەی‬ ‫پتەو‪ ،‬بونێكی راستەقینەن لەناو مێژوی‬ ‫مرۆییدا‪ ،‬بەو پێیەی پێكهێنەری مێژو و‬ ‫بەشداربون لەبنیادنانی شارستانیەت‌و‪،‬‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی ژیاندا‪ .‬وات��ە گەڕان‬ ‫بەدوای بنەڕەتی مێژودا‪ ،‬گەڕانە بەدوای‬ ‫رەگ‌و ریشەی ئەفسانەییدا‪ ،‬ب��ەدوای‬ ‫كەلتوری ئەفسانەییدا‪.‬‬ ‫میللەتانی جیهان ل��ەن��او خۆیاندا‬ ‫لەمشتومڕو رك��اب��ەری‌و ملمالنێدان بۆ‬ ‫ئ��ەوەی زۆرت��ری��ن ئەفسانە بۆ خۆیان‬ ‫ب��ب��ەن‌و‪ ،‬وەك ئ��ەف��س��ان��ەگ��ەل��ی س��ەر‬ ‫بەكەلتورو ئاین‌و نەتەوەی خۆیان هەوڵی‬ ‫سەلماندنیان ب��دەن‪ .‬ئەمەش لەپێناو‬ ‫خۆسەپاندن‌و فەزڵدانی خوددایە بەسەر‬ ‫ئەوانی دیدا‪ .‬سەلماندنی شوناسی خودو‬ ‫هەندێكجار نكوڵیكردن لەشوناسەكانی‬ ‫دیكەو رەتكردنەوەو پەراوێز خستنیاندا‪.‬‬ ‫هیندی‌و چینی‌و میسرییەكان‪ ،‬لەمڕۆداو‬ ‫لەسەر ئاستی جیهان‌و‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫ئەمڕۆی ئەوروپاو ئەمەریكادا‪ ،‬خاوەنی‬

‫فیكرو ژیاری مرۆییدا‪ ،‬هەر بەردەوامەو لەئەفسانە دەچێت‪ ،‬بەو پێیەی بواری‬ ‫‌وەك پێویست یەكالیینەكراوەتەوە‪ ،‬بەئەفسانەكردنی ئامادەو مومكینە‪.‬‬ ‫خاڵێكی دیكە سەبارەت بەئەفسانە‪،‬‬ ‫سەبارەت بەوەی ئایا ئەوە یۆنان بوە‬ ‫كە ب��ەردی بناغەی فەسەفەی دان��اوەو كە وادیارە پێویست بێت لێرەدا ئاماژەی‬ ‫خاوەنی راستەقینەیەتی‪ ،‬یان حەقیقەتی پێبكەین‪ ،‬بریتیە ل��ەوەی ك��ەوا دی��ارە‬ ‫ئەم مەسەلەیە‪ ،‬وەك ئاماژەمانپێكرد‪ ،‬بۆ ئەفسانە لەالی ئەو كەس‌و كۆمەاڵنەی‪،‬‬ ‫هیندی‌و میسری‌و چینیەكان دەگەڕێتەوە‪ .‬یاخود نەتەوانەی‪ ،‬ل��ەروی زانستیەوە‬ ‫گرنگی‌و بەردەوامی ئەم مشتومڕەش‪ ،‬بۆ دواك��ەوت��ون‪ ،‬روانینیان بۆ (ئەفسانە)‬ ‫نهێنی‌و بایەخی (سەرەتا) دەگەڕێتەوە‪ ،‬تەنیا بریتیی بێت لەدەقە ئەفسانەییەكان‬ ‫بەو پێیەی (سەرەتاو رەگ‌و ریشە)‪ ،‬بەئەبستراكتی‪ ،‬وات��ە بێئاگایی بێت‬ ‫لەوەی كە زمانی ئەم دەقانە رەمزییە‪،‬‬ ‫نیشانەی مەزنیی‌و رەسەنیی داهێنانە‪.‬‬ ‫ل��ەالی ئێمەی ن��ەت��ەوەی كوردیش‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ��ەوە هەڵگری خوێندنەوەی‬ ‫هەوڵگەلێكی ب��ەردەوام لەئارادایە بۆ جۆراوجۆر‌و بەردەوامەو‪ ،‬هەر زانستەو‬ ‫سەلماندنی كوردبونی كەسایەتیەكی وەكو لەروانگەی خۆیەوە توێژینەوەی لەسەر‬ ‫زەردەشت‌و‪ ،‬ئەژماركردنی بەپێغەمبەری دەك��ات‌و‪ ،‬لێی س��ودم��ەن��د دەب��ێ �ت‌و‪،‬‬ ‫نهێنیەكانی بۆ ئاشكرا دەبێت‪ .‬هەروەها‬ ‫ئەم میللەتە!‬ ‫لەكاتێكدا كە ئەم مەسەلەیە بۆ هەتا روانین بۆ ئەفسانە وەك دەق بەتەنیا‪،‬‬ ‫هەتایە ناسەلمێنرێت‌و یەكالیی ناكرێتەوە لەپاڵ دواكەوتویی الیەنی زانستیماندا‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا هەندێكجار ش��ان��ازی��ك��ردن بۆ نەبونی ئەقڵیەتی رەخنەییشمان‬ ‫ب��ەس��ەرك��ردەو زانایانێكی ئیسالمی دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە هەر بەشێكە لەالیەنە‬ ‫لەنمونەی سەالحەدینی ئەیوبی‌و‪ ،‬ئیبن زانستیەكە‪ ،‬وەك دیارە ئێمە لەباشترین‬ ‫خەلەكان‌و‪ ،‬ئین سەاڵحی ش��ارەزوری‌و‪ ،‬حاڵەتدا‪ ،‬تەنیا دەق بەرهەمدەهێنین‪،‬‬ ‫ئیبن تەیمیەو‪ ،‬نورسی‌و‪ ..‬تاد‪ ،‬لەكاتێكدا دەق��ی شیعرو چیرۆك‌و ‪ ..‬ت��اد‪ ،‬دیارە‬ ‫كە ئەم كەسایەتیانە هەمویان (جگە بەچاوپۆشیی لەوەش كە ئەو دەقە لەچ‬ ‫لەنورسی كە بەتوركی نوسیویەتی‌و پلەو ئاستێكدایە‪ ،‬بەاڵم رەخنە الی ئێمە‬ ‫خزمەتی ب��ەن��ەت��ەوەی ت��ورك ك��ردوە) غائیبە‪ .‬ئەم دیاردەیەشە‪ ،‬واتە نەبونی‬ ‫بەزمانی عەرەبی نوسویویانەو‪ ،‬خزمەتیان رەخنەو ئەقڵیەتی زانستی‪ ،‬وایكردوە ئەو‬ ‫بەزمان‌و كەلتوری عەرەبی‌و ئیسالمی بەشەی نوسراوەتەوە لەفۆلكلۆرەكەمان‬

‫نیشانەی دواكەوتن بزانێت!!‬ ‫هەروەها دەبێت ئەوەش بڵێین ئەوەی‬ ‫لەئەفسانەدا گرنگە‪ ،‬كە لەو توێژینەوانەدا‬ ‫پەنهانە كە ئاماژەمانپێكرد‪ ،‬بریتیە لەو‬ ‫خ��ەون‌و خولیاو ئومێدانەی م��رۆڤ كە‬ ‫ێ جیادەكرێتەوە‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫دەقەكانی پ ‌‬ ‫لەئەفسانەدا‪ ،‬بۆ دەق ناگەڕێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بۆ تینوێتی رۆحیی خ��ۆی دەگەڕێت‪،‬‬ ‫بۆ خودی خۆی دەگەڕێت‪ ،‬بۆ نهێنیە‬ ‫مەعنەویەكانی خۆی وەك بونەوەرێكی‬ ‫بااڵو ناوازە‪.‬‬ ‫لەنێوان ئەفسانەو كاریگەری‬ ‫ئەفسانەییدا‬ ‫ك��ە ل��ەم��ڕۆدا دەگ��وت��رێ��ت م��رۆڤ‬ ‫ل��ەژێ��ر ك��اری��گ��ەری��ی ه��ەس �ت‌و نەستی‬ ‫ئەفسانەییدایە‪ ،‬ئ��ەو قەناعەتە لەالی‬ ‫هەندێك كەس بەجێدەهێڵێت‪ ،‬كە مرۆڤ‬ ‫لەژێر كاریگەریی خودی ئەفسانەكاندا‬ ‫بێت‪ ،‬واتە وەك بابەت یان چیرۆكگەلێكی‬ ‫راستەقینەو بابەتیی ب��اوەڕی پێیان‬ ‫هەبێت‪ .‬لەكاتێكدا ك��ە مەبەست لە‬ ‫(كاریگەریی) لەم مەسەلەیەدا‪ ،‬لەمڕۆدا‬ ‫كەم‌و زۆر پەیوەندی بەباوەڕو قەناعەتەوە‬ ‫نیە‪ ،‬بەڵكو بریتیە لەو هێزو هەژمونەی كە‬ ‫ئەو جۆرە لە (كاریگەریی) لەسەر دەرونی‬ ‫مرۆڤی هەمو س��ەردەم��ێ��ك‪ ،‬بەمرۆڤی‬ ‫هاوچەرخیشەوە‪ ،‬بەجێیدەهێڵێت‪ ،‬كە‬

‫كاریگەرییەكی م��اددی یاخود عەقڵیی‬ ‫نیە‪ ،‬یاخود كاریگەرییەك نیە پەیوەست‬ ‫بە ب��ەرژەوەن��دی م��اددی‌و جەستەیی‌و‬ ‫هزرییەوە‪ ،‬بەڵكو كاریگەرییەكە بۆ سەر‬ ‫دەرون‌و ن��اخ‌و وی��ژدان‪ .‬بۆ سەر رۆح‌و‬ ‫نەست‌و ناوەوەی كەسەكان‪ ،‬كەپێدەچێت‬ ‫ئەو كاریگەرییە بەپێوەری زانست‌و لۆژیك‬ ‫ناپێویست بێت‪.‬‬ ‫بەم پێیەش بێت‪ ،‬كاریگەریی هەر‬ ‫بابەتێك كە رۆحی مرۆڤ تینویە بۆی‌و‪،‬‬ ‫ێ ئەو بابەتە‬ ‫ژیانی مەعنەوی ئەو بەب ‌‬ ‫ناتەواو و ناهاوسەنگ دەردەچێت‪ ،‬دەچێتە‬ ‫چوار چێوەی كاریگەریی ئەفسانەییەوە‪.‬‬ ‫كەواتە سەرجەم ئەو كاریگەرییانەی‬ ‫ژان��رە ئ��ەدەب��ی‌و ه��ون��ەری��ی��ەك��ان‬ ‫بەجێیاندەهێڵن‌و‪ ،‬ئەو بابەتە مەعنەوی‌و‬ ‫روحیانەی تریش كە م��رۆڤ شەیدایە‬ ‫ب��ۆی��ان‪ ،‬ل��ەن��م��ون��ەی ب��اس��و خ��واس��ی‬ ‫تەسەوف‌و عیرفان‌و‪ ،‬تەنانەت خورافەش‪،‬‬ ‫لەناو خانەی ئەمجۆرە بابەتانەدا پۆلێن‬ ‫دەكرێ‪.‬‬ ‫ئەگەر بەگوێرەی لۆژیكی زانست‌و‬ ‫ئەقڵ‌و بەرژەوەندییە مادییەكانی مرۆڤ‬ ‫بێت‪ ،‬ئەفسونی كاریگەری بابەتەكانی‬ ‫وەك موزیك‌و شیعرو فیلم‌و چیرۆكی‬ ‫خورافی‪ ،‬ئەفسونێكی ناواقیعی‌و بێمانایە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەمجۆرە لەكاریگەریی دەبێتە‬ ‫مایەی گاڵتەجاڕی بۆ مرۆڤێك كە ئەم‬ ‫هەنگاوە گ��ەوران��ەی لەدنیای زانست‌و‬ ‫لۆژیكی ئ��ەق�ڵ‌و تەكنەلۆژیادا ن��اوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا كە دەبینین پرۆسەكە خەریكە‬ ‫پێچەوانە دەبێتەوەو‪ ،‬خەڵكی دوای ئەم‬ ‫هەمو پێشكەوتنە‪ ،‬مەیلی گەڕانەوەیان‬ ‫هەیە بۆ ئەو جۆرە بابەتانە‪ .‬وەك دیارە‬ ‫روكردنە ئاین‌و بابەتە هونەری‌و ئەدەبی‌و‬ ‫عیرفانیەكان لەمڕۆدا بەرادەیەكی بەرچاو‬ ‫لەزۆریدایە‪ ،‬گەرچی هەژمون‌و كاریگەری‬ ‫دنیای م��اددەو تەكنەلۆژیا گەیشتۆتە‬ ‫رادەی��ەك ك��ە بێهودە پڕوپاگەندەی‬ ‫بەسەرچونی زەم��ەن��ی شیعرو رۆم��ان‬ ‫ب�ڵاودەك��ەن��ەوە‪ ،‬لەكاتێكدا كە ت��ەواو‬ ‫دورە لەراستیەوە‪ .‬گومانی تێدا نیە كە‬ ‫فراوانبونی بازنەی رۆحانیەت‌و ئاینداری‬ ‫لەمڕۆداو لەسەر ئاستی جیهان بەگشتی‪،‬‬ ‫لەخودی خۆیدا بەڵگەیە لەسەر ئەوەی‬ ‫كە پاشەكشەی شیعرو رۆمان‌و ئیستاتیكا‬ ‫ئەگەرێكی مەحاڵە‪.‬‬ ‫پێویستیی م��رۆڤ ب��ە ئەفسانە‬ ‫ل��ەو ك��ات��ەوە ی��اخ��ود ل��ەو دۆخ��ەوە‬ ‫دەستپێدەكات كە هەستدەكات زانست‬ ‫و فەلسەفەو تەنانەت ئایینیش (ئایینی‬ ‫بە دەزگاییكراوو لە قاڵبدراو) نایگەیەنن‬ ‫بە حەقیقەت و ‪ ,‬پێداویستیەكانی پڕ‬ ‫ناكەنەوەو تینوێتیەكانی تێر ناكەن ‪.‬‬ ‫كاتێك مرۆڤ لەوە تێدەگات كە زۆرجار‬ ‫زانست و فەلسەفەو ئاین و لقەكانی‬ ‫دیكەی مەعریفەی مرۆیی خۆیان بە‬ ‫خاوەنی حەقیقەتی ڕەها دەزانن ‪ ,‬یاخود‬ ‫ئایدیۆلۆژیزە دەكرێن و ‪ ,‬سەرەنجامیش‬ ‫دۆگمابوون دەبێت بە قەدەریان ‪.‬‬ ‫سەیر ل��ەوەدای��ە ك��ە ئ��ەو كایانەی‬ ‫م��ەع��ری��ف��ەی م��رۆی��ی ‪ ,‬ت��ەن��ان��ەت بۆ‬ ‫پ��اس��اودان��ی مەبەستە ئایدیۆلۆژیی‬ ‫و ڕەه��اگ��ەرو نامرۆییەش ‪ ,‬ه��ەر بۆ‬ ‫ئەفسانە دەگەڕێتەوە !! ب��ەو پێیەی‬ ‫كە هەڵوێستەكانیان زانست و لۆژیك‬ ‫و مەعریفەی بابەتیی نایگرێتە خۆی و‬ ‫لەوێدا جێگایان نابێتەوە ! ئەمەش ئەو‬ ‫ڕاستیەمان پێدەڵێت كە ئەگەر پەنابردن‬ ‫بۆ ئەفسانە بە دیوێكدا بۆ سنوردارێتی‬ ‫كایەكانی مەعریفەی مرۆیی بگەڕێتەوە‬ ‫‪ ,‬ئەوا بە دیوەكەی دیكەشیاندا ‪ ,‬بۆ‬ ‫پاساوی ئ��ەو سنوردارێتیەش دیسان‬ ‫م��رۆڤ پەنا ب��ۆ ئەفسانە دەب��ات !!‬ ‫لێرەشەوە دەگەینە ئەو دەرەنجامەی‬ ‫كە ئەفسانە هەڵگری تایبەتمەندییەكی‬ ‫پاڕادۆكسیانەیە ‪ .‬ك��ەوات��ە ئەفسانە‬ ‫هەندێكجار دەك��ەوێ��ت��ە پ��ل��ەی خ��وار‬ ‫مەعریفەی مرۆییەوەو ‪ ,‬هەندێكجاری‬ ‫دیكەش لەسەرەوەی ئەو مەعریفەیەوە‬ ‫دەبێت ‪ .‬ئەو كاتەی مەعریفە بابەتیی‬ ‫ب��وو ‪ ,‬ئەفسانە ب��ااڵ دەبێت و ‪ ,‬كە‬ ‫مەعریفەش ئایدیۆلۆژیی بوو ‪ ,‬ئەفسانە‬ ‫دەكەوێتە پلەیەكی نزمتر لە مەعریفەوە ‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫‪6‬‬

‫دروستبوونی حەقیقەت لەڕێی چەوتناسینەوە‬ ‫دوو نوكتەى هێگلی دەربارەى حەقیقەت‬

‫ئەو كاتەى پۆلەندییەكە لەناكاو دەڵێت «هیچ راز و نهێنییەك بوونی نییە‪،‬‬ ‫تۆ هەر بەم ئاسانییە دەتەوێت دوایین قڕان لە گیرفانم دەربێنی!»‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫حەقیقەت بڵێت بەبێ ئەوەى خۆى بزانێت – واتا‪ ،‬ئەو كاری كابرای جوولەكە‬ ‫تەنها وەكو كارێكی ساختەكارانە وەسف دەكات‪ ،‬بەاڵم ئاگای لەوە‬ ‫نییە‪ ،‬كە یەهودییەكە هەر بەڕێگەى ئەم خەڵەتاندنەوەیە‪ ،‬كە بەرانبەر بە‬ ‫قسەكانی خۆى وەفادار بووە‬ ‫سالڤۆی ژیژەك‬ ‫وەرگێڕانی‪ :‬پێشڕەو محەمەد‬ ‫لێرەدا رووب��ەڕووی نوكتەیەكی زۆر‬ ‫بەناووبانگی هێگلی دەب��ی��ن��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫بەشێوەیەكی تەواو بۆمان رووندەكاتەوە‪،‬‬ ‫چۆن حەقیقەت بەڕێی چەوتناسینەوەوە‬ ‫دروس��ت‬ ‫(‪)misrecognition‬‬ ‫دەبێت – ي��ان چ��ۆن باریكەڕێگەمان‬ ‫بەرەو حەقیقەت هاوكاتە لەگەڵ خودی‬ ‫ح��ەق��ی��ق��ەت��دا‪ .‬ل��ە س��ەرەت��اك��ان��ی ئەم‬ ‫س��ەدەی��ەدا [س��ەدەى بیستەم‪ ،‬و]‪ ،‬لە‬ ‫قیتارێكدا پۆلەندییەك و جوولەكەیەك‪،‬‬ ‫ل��ە ب��ەران��ب��ەر یەكتری دانیشتبوون‪.‬‬ ‫پۆلەندییەكە بە توڕەییەوە شوێنگۆڕكێی‬ ‫دەكرد و لە تەواوی ئەو ماوەیەدا چاودێری‬ ‫جولەكەكەى دەكرد؛ دیاربوو شتێك هەیە‬ ‫ب��ەردەوام ت��وڕەى دەك��ات؛ سەرەنجام‪،‬‬ ‫نەیتوانی بۆ ماوەیەكی درێژ بەر بەخۆى‬ ‫بگرێت‪ ،‬ئیدی بەخۆیدا تەقییەوە‪" :‬بڵێ‪،‬‬ ‫ئێوەى جوولەكە چۆن دەتوانن تا دوایین‬ ‫سكەى پارە لە گیرفانی خەڵكی دەربهێنن‬ ‫و بەم رێگەیەوە سەروەت و سامانێكی زۆر‬ ‫بۆخۆتان پێكەوە بنێن؟"‪ .‬یەهودییەكە‬ ‫وەاڵمی دایەوە‪" :‬ئۆكەى‪ ،‬من پێت دەڵێم‪،‬‬ ‫بەاڵم بێ بەرانبەر نا؛ سەرەتا‪ ،‬تۆ دەبێت‬ ‫پێنج تسلۆتی [پ��ارەى پۆلەندی]م پێ‬ ‫بدەى"‪ .‬جووەكە‪ ،‬دواى وەرگرتنی ئەم‬ ‫ب��ڕە پ��ارەی��ە‪ ،‬بەمجۆرە دەستیپێكرد‪:‬‬ ‫"سەرەتا‪ ،‬تۆ دەبێت ماسییەكی مردوو‬ ‫ب��ك��ری؛ س��ەری دەب��ڕی و پ��اش��ان دڵ‬ ‫و سكی دەخ��ەی��ت��ە نێو پ��ەرداخ��ێ��ك‬ ‫ئ��اوەوە‪ .‬دوات��ر‪ ،‬دەوروب��ەرى نیوەشەو‪،‬‬ ‫ئەوكاتەى مانگی چ��واردەی��ە‪ ،‬دەڕۆی��ت‬ ‫ئەم پەرداخە ئاوە لە گۆڕستانی كڵێسادا‬ ‫دەنێژیت‪ ."...‬پۆلەندییەكە چاوچنۆكانە‬ ‫قسەى بە كابرای جوولەكە ب��ڕی‪" :‬و‬ ‫ئەگەر هەموو ئەم كارانەم كرد‪ ،‬ئەوكات‬ ‫منیش دەوڵەمەند دەبم؟"‪ .‬كابرای جوو‬ ‫بەمجۆرە وەاڵمی دایەوە‪" :‬بەم خێراییە‬ ‫نا‪ ،‬ئەمە هەمووی نییە‪ ،‬دەبێت كاری‬ ‫دیكەیش بكەیت؛ بەاڵم ئەگەر دەتەوێت‬ ‫گوێ لە كۆتاییەكەى بگریت‪ ،‬ئەوا دەبێت‬ ‫پێنج تسلۆتی دیكەیشم پێ بدەیت!"‪.‬‬ ‫دواى ئەوەى دووبارە پارەكەى وەرگرت‪،‬‬ ‫یەهودییەكە درێ��ژەى ب��ە چیرۆكەكە‬ ‫دا؛ زۆری نەبرد‪ ،‬جارێكی دیكە‪ ،‬داواى‬ ‫پارەی دیكەیشی كرد‪ ،‬و دیسان هەر بەم‬ ‫چەشنە ب��ەردەوام بوو‪ ،‬تا ئەو كاتەى‬ ‫كابرای پۆلەندی كەللەیی بوو و هاواری‬ ‫لێهەستا‪" :‬تۆ پیاوێكی كالوچی پیسی‪،‬‬ ‫وادەزانی تێناگەم‪ ،‬كە تۆ چ ئامانجێكت‬ ‫هەیە؟ هیچ نهێنییەك لێرەدا بوونی نییە‪،‬‬ ‫تۆ هەر بەم ئاسانییە دەتەوێت دوایین‬ ‫ق��ڕان لە گیرفانم دەربێنی!"‪ .‬كابرای‬ ‫جوو‪ ،‬بەشێوەیەكی ئارام و تەسلیم بوو‪،‬‬ ‫وەاڵمی دایەوە‪" :‬زۆرباشە‪ ،‬ئێستا بینیت‬ ‫ئێمەى جوولەكە چۆن‪."...‬‬ ‫دەشێت هەموو شتێك ل��ەم كورتە‬ ‫چیرۆكەدا تەفسیر بكرێت‪ ،‬سەرەتا روانینی‬ ‫غەریب و فزولی كابرای پۆلەندیمان بۆ‬ ‫كابرای جوولەكە هەیە – ئەمەش مانای‬ ‫ئەوە دەبەخشێت‪ ،‬كە هەر لە سەرەتاوە‬ ‫كاری پۆلەندییەكە گرفتاری پەیوەندیی‬ ‫پرۆسەیەكی گ��وێ��زەرەوە ب��ووە‪ :‬واتا‬ ‫كابرای جوو بۆ ئەو‪ ،‬بەرجەستەى "ئەو‬

‫سووژە ئەزموونی‬ ‫ئەوە دەكات‪،‬‬ ‫كە چۆن ئەو‬ ‫(ئارەزووی ئەو)‬ ‫برێتی بووە لە‬ ‫دەستپێكی بەشی‬ ‫گەمەكە‪ ،‬چۆن‬ ‫مۆڵەتی چوونە‬ ‫ژوورەوە تەنها‬ ‫بۆ ئەو بووە‪،‬‬ ‫چۆن خواست‬ ‫و مەبەستی‬ ‫گێڕانەوەكە‬ ‫تەنها‬ ‫داگیركردنی‬ ‫ئارەزووی ئەو‬ ‫بووە‬ ‫سووژەیەى مەحكومە بە زانین" دەكات‪،‬‬ ‫ئ��ەو كەسەى وێنای دەك��ەی��ن‪ ،‬نهێنی‬ ‫كێشانەوەى پ��ارەى خەڵكی دەزانێت‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬پنتی سەرەكی چیرۆكەكە‬ ‫برێتییە ل��ەوەى ك��اب��رای جوولەكە‬ ‫پۆلەندییەكەى نەخڵەتاندووە‪ :‬ئەو بێ‬ ‫بەڵێن دەرنەچوو بەرانبەر بە قسەكەى‬ ‫خۆى و ئەوەى فێری پۆلەندییەكە كرد‪،‬‬ ‫كە چۆن پارە لە خەڵكی بكێشێتەوە‪.‬‬ ‫پنتی سەرەكی و گرنگ لێرەدا برێتییە‬ ‫لە جوڵەى دووانەى كۆتایی چیرۆكەكە –‬ ‫مەوداى نێوان ئەو چركەساتەى كابرای‬

‫وەكو كارێكی ساختەكارانە وەسفدەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئاگای لەوە نییە‪ ،‬كە یەهودییەكە‬ ‫هەر بەڕێگەى ئەم خەڵەتاندنەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫بەرانبەر بە قسەكانی خ��ۆى وەف��ادار‬ ‫بووە‪ ،‬و هاوكات ئەوەى پەیوەندی بە‬ ‫بابەتی كێشانەوەى پ��ارەی��ە (نهێنی‬ ‫ئ��ەوەى جوولەكەكان چ��ۆن‪ )...‬فێری‬ ‫ئەوى كردووە‪ .‬هەڵەى پۆلەندییەكە بە‬ ‫ئاسانی برێتییە لە روانگەكەى ئەو‪ :‬لە‬ ‫پێشەوە دەڕوانێت‪ ،‬كە "نهێنی" شوێنێك‬ ‫لە كۆتاییەكانی كارەكەدا خۆى ئاشكرا‬ ‫دەك��ات؛ ل��ە راس��ت��ی��دا‪ ،‬ب��ەدی��دی ئ��ەو‪،‬‬ ‫چیرۆكی یەهودییەكە رێگەیەكە بەرەو‬ ‫ئاشكرابوونی كۆتایی "نهێنی"؛ بەاڵم‬ ‫"نهێنی" واقیعی لەنێو خودی چیرۆكەكە‬ ‫دایە‪ :‬لەو شێوازەى كابرای جوولەكەدا‪،‬‬ ‫بەڕێى گێڕانەوەكەى‪ ،‬ئ��ارەزووی كابرای‬ ‫پۆلەندی داگیر دەك��ات؛ لەو شێوازەى‬ ‫كابرای پۆلەندی بەرەو ئەم گێڕانەوەیە‬

‫بە قسەكەى خۆى وەف��ادار ب��ووە‪ .‬ئەو‬ ‫"راز"ـە راكێشەرەى دەبێتە هۆى ئەوەى‬ ‫ئێمە بە وریاییەوە ب��ەدواى گێڕانەوەى‬ ‫یەهوودییەكەدا بچین‪ ،‬دروست برێتییە‬ ‫لە ئۆبژە پێتیت ‪a‬ی (ئۆبژەى بچووكی‬ ‫ئەى) الكانی‪ :‬ئۆبژەی نامۆی وەهم‪ ،‬ئەو‬ ‫ئۆبژەیەى هۆكاری ئ��ارەزووی ئێمەیە‬ ‫و ه��اوك��ات – و پارادۆكسەكەیشی‬ ‫لێرەدایە – لە رەوتێكی سەروچاالكیدا‬ ‫(‪ )retroactively‬ب��ەه��ۆى ئەم‬ ‫ئ��ارەزووەوە خۆى بە ژێست دەكات؛ بە‬ ‫"پێوانی وەهم" ئێمە ئەزموونی ئەم پنتە‬ ‫دەكەین‪ ،‬كە چۆن ئەم "ئۆبژە‪-‬وەهمی"یە‬ ‫(ئەم "راز"ـە) تەنها لە بەتاڵی ئارەزووی‬ ‫ئێمەدا ریالیزە دەبێت‪.‬‬ ‫نوكتەیەكی دیكەى ناسراو رێك هەمان‬ ‫بونیادی هەیە‪ ،‬ئەگەرچی بەگشتی ئەم‬ ‫لێكچوونە نابینن – بێگومان مەبەستمان‬ ‫نوكتەى پەیوەندیدار بە دەرگاى یاسای‬

‫برێتی بووە لە دەستپێكی بەشی گەمەكە‪،‬‬ ‫چۆن مۆڵەتی چوونە ژوورەوە تەنها بۆ‬ ‫ئەو ب��ووە‪ ،‬چۆن خواست و مەبەستی‬ ‫گێڕانەوەكە تەنها داگیركردنی ئارەزووی‬ ‫ئەو بووە‪ .‬تەنانەت دەتوانین كۆتاییەكی‬ ‫دیكە بۆ چیرۆكەكەى كافكا بهێنینەوە‬ ‫تاوەكو نزیكتری بكەینەوە لە نوكتەى‬ ‫ك��اب��رای پۆلەندی و جوولەكە‪ :‬دواى‬ ‫چاوەڕوانییەكی زۆر‪ ،‬پیاوە دێهاتییەكە‬ ‫لە توڕەییاندا شەق دەبات و ئەم هاوارە‬ ‫بەڕووی دەرگەوانەكەدا بەرز دەكاتەوە‪:‬‬ ‫"ئەى كالوچی و فێڵبازی پیس‪ ،‬بۆچی‬ ‫وەها دەنوێنی‪ ،‬كە دەرگەوانیی چوونە‬ ‫ژوورەوەى راز و نهێنییەكی گ��ەورە‬ ‫دەکەیت‪ ،‬لەكاتێكدا زۆر باش دەزانی‬ ‫لێرەدا لە پشتی ئەم دەرگایە‪ ،‬هیچ رازێك‬ ‫لەئارادا نییە‪ ،‬كە ئەم دەرگایە تەنها‬ ‫بۆ من‪ ،‬بۆ داگیركردنی ئ��ارەزووی من‪،‬‬ ‫دروست كرابێت!" و دەرگەوانەكە (ئەگەر‬

‫حه‌قیقه‌ت هه‌یه‌ به‌اڵم به‌ڕێگه‌ی چه‌وته‌وه‌ خۆی به‌یان ده‌کات‬ ‫رادەكێشرێت و ئامادەیە لەبری ئەمە‪،‬‬ ‫پارە بدات‪.‬‬ ‫كەواتە‪" ،‬نهێنی" كابرای جوولەكە‪،‬‬ ‫لەنێو خودی ئ��ارەزووی ئێمە (كابرای‬ ‫پۆلەندی) دای��ە‪ :‬لە راستیدا‪ ،‬جووەكە‬ ‫دەزان��ێ��ت چ��ۆن ئ��ارەزوو و چ��اوەڕوان��ی‬ ‫ئێمە وردب��ك��ات��ەوە و حسابی بكات‪.‬‬ ‫بەم هۆیەوە دەتوانین بڵێین خولگەى‬ ‫كۆتایی چیرۆكەكە‪ ،‬لەگەڵ ئەو پێچە‬ ‫دووالیەنییەدا‪ ،‬چاوەڕوانی چركەساتی‬ ‫چ��ارەس��ەری��ی دەروون��ش��ی��ك��اری��ی��ە‪ ،‬كە‬ ‫گ��وزارش��ت بێت ل��ە كۆتاییپێهێنانی‬

‫چ��اپ��ت��ەری نۆیەمی كتێبی دادگ��ای��ی‬ ‫كافكایە‪ ،‬لەوێدا‪ ،‬لە سووچی كۆتایی‬ ‫چیرۆكەكەدا‪ ،‬پیاوە دێهاتییەكە لە كابرای‬ ‫دەرگەوان دەپرسێت‪:‬‬ ‫"هەمووان هەوڵدەدەن بگەن بە یاسا‪،‬‬ ‫كەواتە بۆچی لەم هەموو سااڵنەدا هیچ‬ ‫كەسێك نەیویستووە بچێتە ژوورەوە‪،‬‬ ‫تەنها م��ن ن��ەب��ێ��ت؟" دەرگ��ەوان��ەك��ە‬ ‫تێدەگات‪ ،‬كە پیاوەكە چیتر هێزی تێدا‬ ‫نەماوە و بیستنیشی لەدەستداوە‪ ،‬كەواتە‬ ‫ئەم نەڕڕەیە بەر گوێكانی دەكەوێت‪ ،‬كە‬ ‫"هیچ كەسێك جگە لەتۆ ناتوانێت لەم‬

‫دەروونشیكار بێت) بە شێوازێكی ئارام و‬ ‫لەسەرەخۆ وەاڵمی دەداتەوە‪" :‬باشە تۆ‬ ‫دەبینی‪ ،‬كە ئێستا رازی ریاڵت كەشف‬ ‫كردووە‪ :‬لە پشتی دەرگاكەوە تەنها ئەو‬ ‫شتە هەیە‪ ،‬كە ئارەزووی دەكەیت‪."...‬‬ ‫ل��ە ه��ەردوو ئ��اس��ت��ەك��ەدا‪ ،‬پێچی و‬ ‫ئاڵۆزی كۆتایی‪ ،‬بە سروشت پەیڕەوی‬ ‫لەم لۆژیكە دەكات‪ ،‬كە هێگل پێیدەڵێت‬ ‫بەرزكردنەوە و دابەزاندنی "ناكۆتایی‬ ‫بەتاڵ و ب��ەد"‪)bad infinity( .‬‬ ‫وات��ا‪ ،‬لە ه��ەردوو ئاستەكەدا‪ ،‬خاڵی‬ ‫دەستپێك یەك شتە‪ :‬سووژە رووبەڕووی‬

‫«نهێنی» كابرای جوولەكە‪ ،‬لەنێو خودی ئارەزووی ئێمە (كابرای پۆلەندی)‬ ‫دایە‪ :‬لە راستیدا‪ ،‬جووەكە دەزانێت چۆن ئارەزوو و چاوەڕوانی ئێمە ورد‬ ‫بكاتەوە و حسابی بكات‬ ‫پۆلەندی بەهۆى تووڕەییەوە دەتەقێتەوە‬ ‫و لەگەڵ وەاڵمی كۆتایی كابرای یەهودی‪.‬‬ ‫ئەو كاتەى پۆلەندییەكە لەناكاو دەڵێت‬ ‫"هیچ راز و نهێنییەك بوونی نییە‪ ،‬تۆ هەر‬ ‫بەم ئاسانییە دەتەوێت دوایین قڕان لە‬ ‫گیرفانم دەربێنی!"‪ ،‬دەیەوێت حەقیقەت‬ ‫بڵێت بەبێ ئ��ەوەى به‌خۆى بزانێت –‬ ‫واتا‪ ،‬ئەو كاری كابرای جوولەكە تەنها‬

‫ئ��ەو رازەى ل��ە ك��ۆت��ای��ی گ��ێ��ڕان��ەوەى‬ ‫ك��اب��رای ج��وول��ەك��ەدا (ك��ە دەشێت تا‬ ‫ئەبەد ب��ەردەوام بێت) لە چ��اوەڕوان��ی‬ ‫ئێمەدایە‪ .‬ل��ە ه��ەردوو ئاستەكەشدا‬ ‫یەك رێگەچارە هەیە‪ :‬س��ووژە دەبێت‬ ‫ئەم خاڵە بەدەست بهێنێت‪ ،‬كە چۆن‪،‬‬ ‫لە هەمان دەستپێكی یارییەكەدا‪ ،‬ئەو‬ ‫دەرگایەى رازەكە دەشارێتەوە تەنها بۆ‬ ‫ئەو دروستكراوە‪ ،‬رازی ریاڵ (واقیعی)‬ ‫لە كۆتایی گێڕانەوەى كابرای جوولەكەدا‬ ‫برێتییە لە خودی ئ��ارەزووی ئەو – و‬ ‫بە كورتی‪ ،‬چۆن پێگەى دەرەك��ی ئەو‬ ‫بەگوێرەى ئەویدیكە (ئەو راستییەى‪ ،‬كە‬ ‫ئەو خۆى وەكو شتێكی دابڕاو و جودا‬ ‫لە ئەویدیكە ئەزموون دەكات) بەشێكی‬ ‫ناوەكی و دانەبڕاوە لە خودی ئەویدیكە‪.‬‬ ‫لێرەدا رووبەڕووی جۆرێك "پەرچاندنەوە"‬ ‫(‪ )reflexivity‬دەب��ی��ن��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫ناتوانین ئەمە بۆ رامانی فەلسەفەیی‬

‫وەرچەرخان و رەوت و "پێوانی وەهم"‪:‬‬ ‫ئەو كاتەى كابرای پۆلەندی لە تووڕەییاندا‬ ‫دەتەقێتەوە‪ ،‬ئەو چیدی لەنێو پرۆسە و‬ ‫رەوتەكەدا نەماوە‪ ،‬بەاڵم هێشتا پێویست‬ ‫دەكات بەدواى وەهمەكەی خۆیدا بڕوات‬ ‫– ئەمەش بەهۆى تێگەیشتن لەم خاڵە‬ ‫ریالیزە دەبێت‪ ،‬كە كابرای جوو چۆن‪،‬‬ ‫بەڕێی ساختەكارییەكەیەوە‪ ،‬بەرانبەر‬

‫دەرگایە ئاودیو بێت‪ ،‬لەو كاتەوە ئەم‬ ‫دەرگایەیان تەنها بۆتۆ دروستكردبوو‪،‬‬ ‫ئێستا دەچم گاڵەى دەدەم"‪[ .‬كافكا‪،‬‬ ‫‪ ،1985‬ل‪.]237‬‬ ‫ئەم بەشەى كۆتایی بە تەواوی لە‬ ‫كۆتایی چیرۆكەكەى كابرای پۆلەندی و‬ ‫جوولەكە دەچێت‪ :‬سووژە ئەزموونی ئەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬كە چۆن ئەو (ئ��ارەزووی ئەو)‬

‫حەقیقەتێكی جەوهەری دەبێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫رازەى ئەویان لێ مەحروم كردووە‪ ،‬ئەو‬ ‫رازەى تا ئەبەد لەو رادەكات – ناوەوەى‬ ‫دەست نەگەیشتن بەو یاسایەى لە پشتی‬ ‫زنجیرەى بێكۆتایی دەرگاكانە؛ وەاڵمێك‪،‬‬ ‫ك��ە ناتوانین پێیبگەین‪ ،‬ئ��ەو رازە‬ ‫دوایینەى‪ ،‬كە چۆن جوولەكەكان تەواوی‬ ‫پارەی ئێمە لە گیرفانمان دەردەهێنن‪،‬‬

‫كورت بكەینەوە‪ :‬ئەو تایبەتمەندییەى‬ ‫وادەردەك��ەوێ��ت س��ووژە لەویدیكە‬ ‫دادەبڕێت (ئارەزووی ئەو بۆ دزەكردنە‬ ‫نێو رازی ئەویدیكە – رازی یاسا‪ ،‬رازی‬ ‫ئەوەى جوولەكەكان چۆن‪ )...‬لە راستیدا‬ ‫"دیاریكردنی پەرچاندن"ی ئەویدیكەیە؛‬ ‫ئێمە رێك وەك��و داب��ڕاو لەویدیكە‪ ،‬لە‬ ‫راستیدا بەشێكین لە یارییەكەى ئەو‪.‬‬ ‫پەراوێزی نووسەر‬ ‫‪Kafka: The Trial,‬‬ ‫‪)Harmondsworth, (1985‬‬ ‫[بۆ وەرگێڕانە كوردییەكەى ئەم رۆمانەى كافكا‬ ‫بڕوانە‪ :‬فرانتس كافكا ‪ :‬دادگایی‪ ،‬وەرگێڕانی عەتا‬ ‫نەهایی‪ ،‬دەزگ��اى چ��اپ و پەخشی س��ەردەم‪،‬‬ ‫سلێمانی‪ ،2011 ،‬بەشی نۆیەم]‪.‬‬

‫‪Franz‬‬

‫سەرچاوەى ئەم وەرگێڕانە‪:‬‬ ‫ب��ۆ وەرگ��ێ��ڕان��ی ئ��ەم ب��اب��ەت��ە‪ ،‬تێكستە‬ ‫ئینگلیزییەكە سەرچاوەى یەكەمم بووە‪ ،‬بڕوانە‪:‬‬ ‫‪Slavoj Zizek: The Sublime‬‬ ‫‪Object of Ideology, Verso,‬‬ ‫‪London and New York, 2008,‬‬ ‫‪.pp. 86 - 71‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەم وەرگ��ێ��ڕان��ەدا ب��ۆ دەق��ە‬ ‫فارسییەكەیش گەڕاومەتەوە و دێڕ بەدێڕم بە‬ ‫فارسییەكە گرتووە‪ ،‬بڕوانە‪:‬‬ ‫اسالوی ژیژك‪ :‬عینیت ایدئولوژی‪ ،‬ترجمە علی‬ ‫بهروزی‪ ،‬طرح نو‪ ،‬چاپ اول‪ ،‬تهران‪ ،1389 ،‬ص‬ ‫‪.128 – 124‬‬

‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫‪7‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫لەنێوان سایكۆلۆجیاو سیاسەتدا‬ ‫ویكیپیدیا‪-‬‬

‫حەسەن هەمزە‬ ‫نهێنی عەقڵی مرۆڤ و پرسیار لەسەر‬ ‫هۆكارەكانی رەفتاری مرۆڤ لەكۆنەوە جێی‬ ‫سەرنجی مرۆڤ بووە‪ .‬لەسەرەتاوە تاكە رێگە‬ ‫بۆ گەیشتن بە وەاڵمی ئەو پرسیارانە فەلسەفە‬ ‫بووە‪ ،‬دواتر لەسەر دیاردە نامۆكانی رەفتاری‬ ‫بەشەر مەعریفەی پزیشكی كۆن‪ ،‬ئەویش‬ ‫الی خۆیەوە‪ ،‬كەوتە وەاڵم��دان��ەوەو گەڕان‬ ‫بەدوای هۆكارەكانی سەرهەڵدانیدا‪ .‬لەمەوە‬ ‫بابەتەكانی توێژینەوەی سایكۆلۆجیا تەنها‬ ‫لەو دوو رێگەیەوە لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكرا‬ ‫‪ .‬لەساڵی ‪ 1816‬وە ‪ 1824‬دوو كتێبی گرنگ‬ ‫یەكەمیان بەناوی (كتیبی فێركاری لە سەر‬ ‫سایكۆلۆجیا) وە دووەمیان (سایكۆلۆجیا‬ ‫وەك زانستێكی س��ەرب��ەخ��ۆ) ل��ەالی��ەن‬ ‫(هربارت) ەوە نوسرا‪ .‬ئەم دوو سەرچاوەیە‬ ‫بە یەكەمین دوو س��ەرچ��اوە دادەن��رێ‌ لە‬ ‫مێژووی سایكۆلۆجیادا‪ ،‬كە وەك زانستێكی‬ ‫سەربەخۆ مامەڵە لەگەاڵ سایكۆلۆجیادا‬ ‫بكات‪ .‬كە تیادیدا هربارت پەیرەوی بیركاری‬ ‫بەكارهێناوە لەبۆچوونەكانیدا ‪.‬‬ ‫لەسەرەتای س��ەدەی ه��ەژدەوە رەوتێك‬ ‫لە لێكۆڵینەوەی سایكۆلۆجی هاتە ئاراوە‬ ‫كە دەستپێكی وابەستەیی سایكۆلۆجیا بە‬ ‫مەعریفەی زانستی فسیۆلۆجیاو كۆئەندامی‬ ‫دەم��ار دەخ��رای��ە روو ‪ .‬ل��ەو زان��ای��ان��ەی‬ ‫بەشداریان ل��ەو رەوت��ەك��رد (بیشا‪ ،‬سێر‬ ‫چارلس بێاڵ‪،‬فلۆرەنز‪ ،‬ماجندی‪ ،‬رۆالن��دۆ‪،‬‬ ‫مارشال هۆاڵ) ‪.‬لەدوای ئەو ماوەیەوە ئیتر‬ ‫سایكۆلۆجیستەكان زیاتر كەوتنە پابەند‬ ‫بوون بە داهاتەكانی زانستی فسیۆلۆجیاو‬ ‫زیاتر كەوتنە لێكۆڵینەوەی ئەزموونگەری و‬ ‫البووری‪.‬‬ ‫ل��ەق��ۆن��اغ��ێ��ك��ی ت��ری س��ای��ك��ۆل��ۆج��ی��ادا‬ ‫ل��ەرێ��گ��ەی بەرهەمێكی سایكۆلۆجیست‬ ‫ه��رب��رت س��ب��ن��س��ەرەوە (( بنەماكانی‬ ‫س��ای��ك��ۆل��ۆج��ی��ا‪ ))1855-‬وە دەركەوتنی‬ ‫تیۆری داروین لە ‪ 1959‬وە كتێبێكی گرنگی‬ ‫(فخنر) یش بە ناونیشانی (پرەنسیپەكانی‬ ‫سایكۆ فیزیك) لەساڵی ‪ 1960‬سەرەتاكانی‬ ‫سایكۆلۆجیا ئەزموونگەری دەركەوت ‪.‬‬ ‫دواتر لەساڵی ‪ 1879‬لەالیەن ولیام فۆنت‬ ‫یەكەم تاقیگەی سایكۆلۆجیا لە لیبزج‬ ‫دامەزرا‪ .‬لەپاڵیدا بەرهەمەكانی(هلموتهولتز‬ ‫وە فخنر) دەكرێ‌ بە بناغەی دامەزراندنی‬ ‫سایكۆلۆحیای زانستی لەقەڵەم بدرێت‪،‬‬ ‫كە لە پەیرەوی تێڕامانەوە (تأملی)یەوە‬ ‫سایكۆلۆجیایان گواستەوە بۆ پەیڕەوی‬ ‫ئەزموونگەری ((بۆ زیاتر زانیاری وەرگرتن‬ ‫لەسەر مێژووی سایكۆلۆجیا بروانە (( علم‬ ‫النفس فی مائە ع��ام‪ -‬تألیف ‪ :‬ج ‪ .‬ل ‪.‬‬ ‫فلۆجل – ترجمە لگفی فگیم – دار الگلیعە‬ ‫بیروت ‪)) 1978‬‬ ‫لێرەوە بە گوزارشتی سایكۆلۆجیست‬ ‫مكدۆگاڵ (( گشت ئەو دیكۆرو ماكیاجەی‬ ‫كاری زاراوە سازییەی سایكۆلۆجیستەكان‬ ‫كە لە توێژینەوەكانی پێشوودا لەسەر‬ ‫رەفتاری مرۆڤ دەیانكرد زیادەرۆیی یەكی‬ ‫نازانستی بووە بۆ سروشتی فسیۆلۆجیانەی‬ ‫پاڵنەرو پێداویستیە جەستەیی یە‪ -‬دەروونی‬ ‫یەكان – بروانە هەمان سەرچاوەی پێشوو‬ ‫)) ‪.‬‬ ‫رەوتی پەرەسەندنی سایكۆلۆجیا دووهێڵی‬ ‫ئاسۆیی و بازنەیی بەخۆیەوە بینیوە‬ ‫ی��ەك��ەم��ی��ان‪ ،‬ك��ە رێ��رەوێ��ك��ی ئاسۆیی‬ ‫گرتۆتە بەر و ئەمرۆش بەتەواوەتی بۆتە‬ ‫پێناسەیەكی زانستی سایكۆلۆجیا پەنابردنە‬ ‫بەرێتی بۆ نوێترین مەعریفەو دۆزینەوەی‬ ‫زانستەكانی دەمارو فسیۆلۆجیا‪ .‬لەم پەیرەوە‬ ‫ێ بەشێوەیەكی بنەرەتی‬ ‫سایكۆلۆجیای نو ‌‬ ‫وابەستیی لەنێوان چاالكیەكانی دەم��اغ و‬ ‫رەفتاردا دەكاتە بناغەی لێكدانەوەكانی وە‬ ‫ب��ەردەوام بۆ شیكردنەوەی هۆكارەركانی‬ ‫پەشێوی رەفتار ئاوڕ لە زانستەكانی توێكاری‬ ‫و فسیۆلۆجی بایۆلۆجی و نیۆرۆلۆجی و‬ ‫دەرمانسازی دەدات��ەوە ئەمەش بۆتە هۆی‬ ‫لەدایكبوونی تازەترین لقی سایكۆلۆجیای‬ ‫زانستی كە بە[نیۆرۆسایكۆلۆجی ] ناسراوە‬ ‫كەلەساڵی ‪1947‬وە بۆیەكەمین جار ئەم‬ ‫زاراوەیە لەالیەن ولیام ئۆسلەر ‪W. Osler‬‬ ‫دواتر لەالیەن هیب ‪ Hebb‬هاتۆتە ئاراوە‬ ‫(( بروانە علم النفس العصبی – تألیف ‪:‬‬ ‫د ‪ .‬أدیب محمد خالدی & د ‪ .‬مفتاح محمد‬ ‫عبدالعزیز – ‪ 2010‬دار وائل للنشر والتوزیع‬ ‫– عمان ‪ /‬أردن ))‬ ‫هێڵی دووەم��ی رەوت��ی پەرەسەندنی‬ ‫سایكۆلۆجیا كە چەشنی پەرەسەندنێكی‬

‫سایكۆلۆجیای سیاسی بریتیە لە پەیوەندی كارلێكردنی زانستی سیاسەت و سایكۆلۆجیا بەیەكەوە‬ ‫درەختیانە ب��ەدەوری خ��ۆی��دا پەلوپۆی‬ ‫هاویشتووە بریتییە لەهاتنە ئ��اراوەی‬ ‫ێ مەیدانی توێژینەوەو پراكتیزەكردنی‬ ‫كۆمەڵ ‌‬ ‫سایكۆلۆجیا‪ .‬ل��ەس��ات��ەوەخ��ت��ێ��ك��دا‪ ،‬كە‬ ‫سایكۆلۆجیا وەك زانستێكی سەربەخۆ‬ ‫ێ‬ ‫كەوتۆتە لێكۆڵینەوە لەسەر مرۆڤ و هەند ‌‬ ‫لەگیانلەبەرانیش شتێكی سروشتییە‪،‬‬ ‫كەئەم زانستە پەلوپۆ بۆ هەموو پانتایییە‬ ‫جۆربەجۆرەكانی وەبەرهێنانی رەفتارو‬ ‫شعووری كارەكتەرەكان بهاوێت بەمەبەستی‬ ‫لێكۆڵینەوە ل��ەس��ەری��ان‪ .‬ل��ەو نێوەندەوە‬ ‫ێ مەیدانی كاركردنی‬ ‫سایكۆلۆجیا گەل ‌‬ ‫تیۆری وپراكتیكی لەخۆگرتووە‪ .‬بەپێی ئەو‬ ‫دابەشكردنە كالسیكیەی بۆ مەیدانەكانی‬ ‫سایكۆلۆجیا ك��راوە دەك��رێ‌ سایكۆلۆجیا‬ ‫ب��ەدوو ئاراستەدا دابەشبێت ‪ :‬یەكەمیان‬ ‫سایكۆلۆجیای تیۆری كەئەم ئاراستەیە‬ ‫بنەماتیۆری ی��ەك��ان ف��ەراه��ەم دەهێنێ‌‪،‬‬ ‫وەئ��اراس��ت��ەی دووەم��ی��ش سایكۆلۆجیای‬

‫و بڕیارە سیاسی یەكانە لەگۆشەنیگای‬ ‫سایكۆلۆجیاوەو بە بەكارهێنانی زاراوە و‬ ‫گوزارشتە سایكۆلۆجیەكان‪.‬‬ ‫سایكۆلۆجیای سیاسی پراكتیزەكردنی‬ ‫س��ای��ك��ۆل��ۆج��ی��ای م��رۆڤ��ە ب��ەك��ردار بۆ‬ ‫دیراسەكردنی سیاسەت‪ ،‬لەوە دەكۆڵێتەوە‬ ‫بۆ نموونە ((چۆن خەڵكی دەگەنە بڕیاری‬ ‫سیاسی لەسەر مەسەلە سیاسی یەكان‬ ‫وەك دەنگدان‪ ،‬هەڵبژاردنی پارتی سیاسی‪،‬‬ ‫وەرگرتنی هەڵوێستی سیاسی‪ ،‬هەروەها‬ ‫چۆن راب��ەر یا سەركردە لەكێشە سیاسی‬ ‫یەكاندا بڕیار دەدات‪ ،‬میانەكاری لەنێوەندی‬ ‫ناتەباییە سیاسی یەكان دەكات)) وە لەسەر‬ ‫ئاستی رەفتاری سیاسی تاكیش ((تەركیزی‬ ‫سایكۆلۆجیای سیاسی لەسەر هەڵوێست‬ ‫وەرگرتنی تاكە‪ ،‬لەسەر بەها سیاسی یەكانە‬ ‫ب��ەالی ت��اك��ەوە‪ ،‬لەسەر بریار وەرگرتنی‬ ‫سیاسیانە ت��اك‪ ،‬ل��ەس��ەر ئایدۆلۆجیای‬ ‫كەسایەتییەكان و لەوێشەوە بەرەو وەرگرتنی‬

‫لە بنیاتنانی هەموو سیستەمە كۆنەپەرست‬ ‫و تۆتالیتاری یەكانی واڵتەكەی ‪.‬‬ ‫زاراوەی سایكۆلۆجیای سیاسی ((بۆ‬ ‫یەكەمین جار لەالیەن زان��ای ئەسنۆلۆجی‬ ‫ی��ەوە [ئ��ەدۆل��ف باستیان ] بەكارهاتووە‬ ‫لەكتێبەكەیدا بە ناونیشانی – ‪Man‬‬ ‫‪1860.‬‬ ‫‪ in History‬س��اڵ��ی‬ ‫دوات��ر ب��ی��رم��ەن��دی ف��ەرەن��س��ی هیپۆلیت‬ ‫ئەدۆلف تین ‪ 1893-1828‬تیۆرەكانی‬ ‫باستیانی لەیەكێ‌ لەبەرهەمەكانی خۆیدا‬ ‫بەكاریهێناوە‪ .‬بروانە‪The political((:‬‬ ‫‪psychology –wikipedia the‬‬ ‫‪))free encyclopedia‬‬ ‫زان��ای سایكۆلۆجیستی ن��ەم��س��اوی‬ ‫سیگمۆند فرۆید دەكرێت بە بناغەدارێژەری‬ ‫نزیكبوونەوەی سایكۆلۆجیا لە سەرجەم‬ ‫كایەكانی تری مەعریفەی بەشەری دادەنرێت‪.‬‬ ‫هەرخوێنەرێك بەرهەمەكانی فرۆید بەتایبەت‬ ‫(( الحرب والحچارە والحب والموت‪ ،‬الگوگم‬

‫وال��پ��ورە الجنسیە‪ ،‬م��ا ال��وع��ی الگبقی)‬ ‫بخوێنێتەوە دەگاتە ئەو باوەڕەی‪ ،‬كە تەنها‬ ‫ئابوری و ب��ەرژەوەن��دی ئابوری و سیاسی‬ ‫نییە‪ ،‬كە وا لەكارەكتەری سیاسی دەكات‬ ‫شوێنكەوتەی پارتێك‪ ،‬ئایدۆلۆجیایەك‪،‬‬ ‫سەركردەیەك بكەوێت‪ .‬بگرە زۆر جار بە‬ ‫پاڵنەری سایكۆلۆجی بەشێكی زۆر لە‬ ‫جەماوەر شوێنكەوتەی رەوتێكی سیاسی یا‬ ‫كۆمەاڵیەتییە كە لەدژی بەرژەوەندی یەكانی‬ ‫خۆشیەتی ‪.‬‬ ‫یەكێكی تر ل��ەو روناكبیرو الیەنانەی‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی ب��ەه��اداری��ان ه��ەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫لەپەیرەوی ((سایكۆلۆجیا‪-‬سیاسەت)) وە‬ ‫دونیابینی سیاسەت و كارەكتەری سیاسی‬ ‫دەك��ەن هربرت م��ارك��ۆز ‪1979 -1898‬و‬ ‫هاورێیانێتی لە قوتابخانەی فرانكفۆرت وەك‬ ‫ماكس هۆركایمەر وە تیۆدۆر ئەدۆرنۆ ‪.‬‬ ‫پۆل رۆبنسن دەنوسێت((ماركۆز لەالیەن‬ ‫خۆیەوە بەشێكی گ��ەورەی لە گرنگیدانی‬

‫هیچ پانتاییەكی جوگرافی‪ ،‬هێندەی خەڵكی عێراق و دانیشتوانی‬ ‫هەرێمی كوردستان پێویستیان بەوە نییە‪ ،‬كە بە باشی ئاگاداری‬ ‫توێژینەوەكانی سایكۆلۆجیاوە بۆ سیاسەت بێت تا زۆر بەباشی خۆیو‬ ‫ێ‬ ‫بڕیارە چارەنووسازەكانی خۆی بناس ‌‬ ‫پراكتیكی كە بنەما تیۆری یەكان لەو‬ ‫كایانەدا پراكتیزە دەكرێن ‪.‬‬ ‫م��ەی��دان و ب��وارەك��ان��ی سایكۆلۆجیای‬ ‫تیۆری بریتیە لە ‪ :‬سایكۆلۆجیای گەشە‪،‬‬ ‫سایكۆلۆجیای مەعریفی‪ ،‬سایكۆلۆجیای‬ ‫كەسایەتی‪ ،‬سایكۆلۆجیای كۆمەاڵیەتی ‪.‬‬ ‫م��ەی��دان و ب��وارەك��ان��ی سایكۆلۆجیای‬ ‫پراكتیكیش بریتیە ل��ە‪ :‬سایكۆلۆجیای‬ ‫پ��ەروەردەی��ی‪ ،‬سایكۆلۆجیای پیشەسازی‪،‬‬ ‫سایكۆلۆجیای تاوانكاری‪ ،‬سایكۆلۆجیای‬ ‫س��ەرب��ازی‪ ،‬س��ای��ك��ۆل��ۆج��ی��ای وەرزش��ی‪،‬‬ ‫سایكۆلۆجیای بازرگانی‪ ،‬سایكۆلۆجیای‬ ‫كەسایەتی تایبەت‪ ،‬سایكۆلۆجیای سیاسی ‪.‬‬ ‫سایكۆلۆجیای س��ی��اس��ی‪ :‬بریتیە لە‬ ‫پەیوەندی كارلێكردنی زانستی سیاسەت‬ ‫و سایكۆلۆجیا بەیەكەوە‪ ،‬لەپاڵ ئەمەشدا‬ ‫بریتییە لە بەكارهێنانی شێوازوچەمك و‬ ‫تیۆرەكانی زانستی سایكۆلۆجیا لە شیكارو‬ ‫راڤەكردنی رەفتاری گشت كاراكتەرەكان‬ ‫و الیەنەكانی ن��او پ��رۆس��ەی سیاسەت‪،‬‬ ‫وەلێكدانەوە و تەفسیركردنی هەڵوێست‬

‫بریاردانی بەكۆمەڵیانە لەسەر لەشكركێشی و‬ ‫توندوتیژی سیاسی –(( بروانە ‪Oxford‬‬ ‫‪Handbook‬‬ ‫‪Of‬‬ ‫‪Political‬‬ ‫‪Psychology – Edit by David .‬‬ ‫‪O. Sear , Leonie Huddy and‬‬ ‫‪. )) 2003 Robert Jervis – Jul‬‬ ‫بەرای هەندێ‌ لە بیرمەندانی ئەم بوارە هیچ‬ ‫كاتێك لەمێژوودا هێندەی ئەمرۆ تێگەیشتن‬ ‫لەروانگەی سایكۆلۆجیاوە بۆ سیاسەت‬ ‫گرنگ نەبووە‪ ،‬بە بۆچوونی منیش وەك‬ ‫خوێنەرەوەیەكی ئارەزوومەندی ئەم بوارە‬ ‫هیچ پانتاییەكی جوگرافی‪ ،‬هێندەی خەڵكی‬ ‫عێراق و دانیشتوانی هەرێمی كوردستان‬ ‫پێویستیان بەوە نییە‪ ،‬كە بە باشی ئاگاداری‬ ‫توێژینەوەكانی ئەم بوارە بێت تا زۆر بەباشی‬ ‫ێ‬ ‫خۆیو بڕیارە چارەنووسازەكانی خۆی بناس ‌‬ ‫وە لەوە تێبگات‪ ،‬كە چۆن نزیكی سەدەیەكە‬ ‫بەردەوام كەسایەتی پیرۆزی سیاسی دروست‬ ‫ێ‬ ‫دەكات و دواییش باجێكی زۆر دەبەخش ‌‬ ‫تا لە ستەمی ئەو مقدەسە رزگ��اری بێت‪.‬‬ ‫كەچۆن خۆشی بەشداریەكی تەواوی كردووە‬

‫والحرام‪ ،‬علم النفس الجمعی وتحلیل االنا))‬ ‫بخوێنێتەوە دەگاتە ئە و دەرەنجامەی‪ ،‬كە‬ ‫تیۆری شیكردنەوەی دەروونی فەرهەنگێكی‬ ‫دەوڵەمەندی دەدات�ێ‌‪ ،‬كە تۆ بتوانیت زۆر‬ ‫دی��اردەی رەفتاری بەكۆمەڵ لە مەیدانی‬ ‫سیاسی و كۆمەاڵیەتیدا پێی بخوێنیتەوە‪.‬‬ ‫بەتایبەت تێگەیشتنێكی ق��واڵ لەتیۆری‬ ‫((ع��وس��اب��ی دەس��ت��ەج��ەم��ع��ی)) ف��رۆی��د‬ ‫روانگەیەكی باشە بۆ بیننینی پاڵنەرە‬ ‫شاروەكانی ژێ��ر رەف��ت��اری دەستەجەمعی‬ ‫نادروست ‪.‬‬ ‫بەرای پۆل رۆبنسون – نوسەری كتێبی‬ ‫(( الیسار الفرۆیدی )) ئەگەر ماركسیزم‬ ‫ێ‬ ‫بریتی بێت لە سۆسیۆلۆجیای بەربەرەكان ‌‬ ‫‪ ،‬ئەوە فرۆیدیزم بریتیە لە سایكۆلۆجیای‬ ‫ێ‪.‬‬ ‫بەربەرەكان ‌‬ ‫یەكێكی ت��ر ل��ەو رون��اك��ب��ی��ران��ەی لەو‬ ‫پەیرەوەوە خوێندنەوەی سایكۆلۆجیا دەكات‬ ‫بۆ دیاردەی سیاسی و رەفتاری كارەكتەری‬ ‫سیاسی(ویلهام رایش)ە ئەوەی كتێبەكانی‬ ‫رایش (علم النفس الفاشی الجمعی‪ ،‬الپورە‬

‫خ��ۆی تەرخانكردبوو بۆ لێكۆڵینەوە لە‬ ‫ئوسوڵی ئایدۆلۆجیای فاشیزم))‪ .‬وە یەكێك‬ ‫لە گرنگترین پرۆژەی بەكۆمەڵی قوتابخانەی‬ ‫فرانكفۆرت ئەولێكۆلینەوەیە بوو‪ ،‬كە لەسەر‬ ‫دەسەاڵت وە ئەمە لەواقیعدا لێكۆڵینەوەیەكی‬ ‫ئامادەكاری بوو بۆ لێكۆلینەوەیەكی ناودارتر‬ ‫بە ن��اوی كەسایەتی ئوتۆریتاری‪ .‬ئەمە‬ ‫جگەلەوەی ماركۆز وەك پسپۆرێكی شارەزا‬ ‫لەو قوتابخانە فكریەدا لەبواری فەلسەفەو‬ ‫سیاسەتدا ك��اری دەك��رد‪ -.‬ب��روان��ە پۆل‬ ‫رۆبنسون‪ :‬الیسار الفرویدی – ترجمە لگفی‬ ‫فگیم & شوقی جالل – دار الگلیعە للگباعە‬ ‫والنشر –بیروت ‪)) 1974‬‬ ‫دواتر لیكۆڵینەوە لەسەر سایكۆلۆجیای‬ ‫سیاسی ب��ووە بابەتی س��ەردەم لەگەلێك‬ ‫لە واڵتانی تری رۆژئ��اوادا هەر لەبریتانیاوە‬ ‫ب��ی��گ��رە‪ ،‬ك��ە ل��ەالی��ەن ه��ەردوو زان��ك��ۆی‬ ‫ئۆكسفۆردو كامبردج چەندەها كۆرسی‬ ‫هەمەرەنگ پیشكەشكرا لەسەر بابەتی‬ ‫پەیوەندیدار بەو مەعریفەیە‬ ‫ب��ڕوان��ە س��ەرچ��اوەی ئ��ام��اژە‬ ‫‪ -‬‬

‫پێكراوی پێشووتر ئەنترنێت‪-‬‬ ‫فری ئینسكلۆپیدیا ‪.‬‬ ‫یەكێك لەبەرهەمە دیارەكانی مێژووی‬ ‫پەرەسەندنی مەعریفەی سایكۆلۆجیای‬ ‫سیاسی بریتیە لە رێكخراوی كۆمەڵەی‬ ‫نێودەوڵەتی سایكۆلۆجیای سیاسی كە بە‬ ‫[‪ ] ISPP‬ناسراوە ‪.‬‬ ‫ئەم كۆمەڵەیە رێكخراویكی فرەپسپۆری‬ ‫جیهانییە‪ ،‬كەنمایندەی زۆر مەیدانی‬ ‫لیكۆڵینەوەی دی��اری��ك��راوە‪ ،‬ك��ە گرنگی‬ ‫دەدات بە پ��رۆس��ەو چاالكی دووالی��ەن��ەی‬ ‫سایكۆلۆجیاو سیاسەت‪ .‬وە لەنێوەندی ئەم‬ ‫رێكخراوەدا گەلێك ئەندامی لەخۆگرتووە‬ ‫هەر لە زانایانی سیاسەت و سایكۆلۆجیستی‬ ‫ن��اودارو پزیشكی دەروون��ی و مێژوونوسان‬ ‫و زانایانی كۆمەڵناسی و ئابوری ناسان و‬ ‫ئەنترۆپۆلۆجیست و بەرپرسانی دەوڵەتی و‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ .‬وە ئەم رێكخراوە ئەندامانی‬ ‫لەزۆر واڵتانی دنیاوە بەشداریان تیاكردووە‬ ‫هەر لە ئەمریكای سەروو خواروو ئەوروپاو‬ ‫ئاسیاو ئەفریقاو رۆژهەاڵتی نێوەند‪ .‬ئەم‬ ‫رێكخراوە لەساڵی ‪ 1978‬وە دام��ەزراوەو‬ ‫نزیكەی هەشت سەد ئەندامی لە بیرمەندانی‬ ‫ك��ارا ل��ەوان��ەی گرنگی ب��ەم ب��وارەدەدەن‬ ‫لەخۆگرتووە‪ .‬ئەم رێكخراوە سەرەڕای گشت‬ ‫چاالكیەكانی گۆڤارێكی وەرزی دەردەك��ات‬ ‫بەناوی سایكۆلۆجیای سیاسی ((بۆ زیاتر‬ ‫ش��ارەزای��ی لە سەرئەم رێكخراوە خوێنەر‬ ‫دەتوانیت لەرێگەی ئەم سایتەوە زانیاری‬ ‫زیاتر وەرگرێ‌ ‪. ] www.ispp.org [ :‬‬ ‫ئەوەی گرنگە لێرەدا بوترێت ئەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫هەر سایكۆلۆجیستێك بخوازێت لەم بوارەدا‬ ‫كاربكات بەپشت بەستن بەو باكگراوندە‬ ‫ئەكادیمیاییەی خوێندویەتی یا دروسترە‬ ‫بڵێین بە تەنها پسپۆرێتی و شارەزایی لە‬ ‫بواری سایكۆلۆجیادا بەس نییە بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانێت نهێنییەكانی پشت رەف��ت��اری‬ ‫كارەكتەری سیاسی تاك و بەكۆمەڵ بخاتە‬ ‫روو ئ��ەگ��ەر كەسێكی ب��ەت��وان��اش نەبێت‬ ‫لەبواری رۆشنبیری سیاسی و ئایدۆلۆجیا و‬ ‫راگەیاندن و پڕوپاگندەی سیاسی و نیفاقی‬ ‫سیاسیانەدا‪ ،‬كە هەتا ئیستاش لەپانتایی‬ ‫سیاسەتی رۆژهەاڵتی ناویندا بۆتە خەسڵەتی‬ ‫بلیمەتی و لێهاتوویی كارەكتەری سیاسی‪.‬‬ ‫وەدەب��ێ��ت روناكبیری ب��ەت��وان��ا ل��ەب��واری‬ ‫سایكۆلۆجیای سیاسی دا ئاگاداری رەوتی‬ ‫ئابوری نیشمانی خۆی بێت لەنزیكیشەوە‬ ‫ئاگاداری ژیانی ئابوری سیاسی كۆمەاڵیەتی‬ ‫گروپ و چینە جیاوازەكان بێت‪ .‬لە ئەوروپا‪،‬‬ ‫لەقۆناغی گەشەسەندنی س��ەرم��ای��ەداری‬ ‫و سەرهەڵدانی ئایدۆلۆجیاو قەڵەمڕەوی‬ ‫فاشیدا‪ ،‬سایكۆلۆجیستی سیاسی دەبوایە‬ ‫ئاگاداری پەیوەندییەكانی بەرهەمهێنانی‬ ‫سەرمایەداری بێ‪ .‬وەل��ەدوای خوێندنەوەی‬ ‫ت��ەواو لە مەعریفەی ئابوری سیاسیدا بۆ‬ ‫پەیوەندی چینایەتی ئینجا دەكەوتە پرسیار‬ ‫بۆ لە دەوڵەتێكی قەڵەمرەوی فاشی وەك‬ ‫ئەڵمانیادا چینی كرێكاران و توێژی الوان‬ ‫دەچوونە ژێر سێبەری حزبی سوشیالستی‬ ‫نیشتمانی هیتلەریدا لەكاتێدا ستراتیژی ئەو‬ ‫حزبە لەدژی بەرژەوەندی یەكانیانیش بوو‪،‬‬ ‫لێرەوە خوێندنەوەی سایكۆلۆجیاو فرۆیدیزم‬ ‫دەب��ووە یارمەتیدەر بۆ گەیشتن بەوەاڵمی‬ ‫پرسیارەكان ‪.‬‬ ‫بروانە كتێبی ویلیام رایش (( ما الوعی‬ ‫الگبقی – نحو علم نفس سیاسی للجماهیر‬ ‫– ترجمە جورج گرابیشی – بیروت ‪1979‬‬ ‫الگبعە الپانیە)) ‪.‬‬ ‫لێرەوەیە‪ ،‬كە ئەو سایكۆلۆجیستانەی‬ ‫ل��ەب��واری س��ای��ك��ۆل��ۆج��ی��ای س��ی��اس��ی‬ ‫ك��اردەك��ەن بەتەنها ب��ە مەعریفەیەكی‬ ‫(س��ری��ری)– كلینیكیەوە‪ ،‬مامەڵە لەگەاڵ‬ ‫كارەكتەرو نەخۆشەكانیان ناكەن لەكاتی‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی��ادا بەڵكو بەكلتوورێكی‬ ‫سیاسی ش��ۆرش��گ��ێ��ڕی م��رۆڤ��دۆس��ت��ان��ەوە‬ ‫مامەڵەیان لەگەڵدا دەكەن لەو روانگەیەشەوە‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن ب��ۆ بنەبڕكردنی هۆكارەكانی‬ ‫پەشێوی سایكۆلۆجی الی نەخۆشەكانیان‪.‬‬ ‫بۆیە كەسایەتی سایكۆلۆجیستی سیاسیی‬ ‫جگەلەوەی‪ ،‬كە كەسایەتییەكی ئەكادیمی و‬ ‫زانستخوازە لەهەمانكاتیشدا لەگەاڵ ئەوەشدا‬ ‫كەسایەتی یەكی بەهەڵوێست و شۆرشگێرە‪،‬‬ ‫شۆرشگێڕ بە مانای جەنگخوازو پارتیزان‬ ‫نا بەڵكو بەمانی رادی��ك��ااڵ و گۆرانخواز‪.‬‬ ‫وە هەمیشە ب��ە چ��اوێ��ك��ی گ��ۆران��خ��وازی‬ ‫ی��ەوە دەڕوان��ێ��ت��ە سیستەمی گ��وزەران و‬ ‫قەڵەمڕەوی واڵتەكەی و هاوكات بە چاوێكی‬ ‫پێشكەوتنخوازیشەوە دەروانێتە ئاسۆی‬ ‫داهاتووی گەلەكەی ‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫عەبدولڕەحمان جینس‪ ،‬یاریدەدەری سەرۆكی «هودا پار» بۆ «روانگەو رەخنە»‪:‬‬ ‫ذمارة (‪ )150‬دوشةممة ‪2013/4/29‬‬

‫جەماعەتی فەتحوڵاڵ گوله‌ن‪ ،‬وەك تەونی جاڵجاڵۆكە‪ ،‬خۆیان بەدەوڵەتەوە بەستۆتەوە‬ ‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫ێ منداڵە‪،‬‬ ‫* لە باتمان لەدایكبوە‪ ،‬خاوەنی س ‌‬ ‫* تەمەنی چل ساڵە‪،‬‬ ‫*بەشی بیناسازی لەزانكۆی هەرران لە ئورفە تەواوكردوە‪،‬‬ ‫* لە ‪ 2008‬ەوە سیاسەت دەكات‪،‬‬ ‫* ئێستا یاریدەدەری سەرۆكی هودا پارتییە‪.‬‬

‫سازدانی‪ :‬هێژا دڵشاد _ ئامەد‬ ‫(‪)2-2‬‬ ‫لەم دیدارەدا یاریدەدەری سەرۆكی هودا‬ ‫پار‪ ،‬باس لەچۆنێتی‌و گرنگی دامەزراندنی‬ ‫پارتەكەیان دەك��ات‌و وەك پارتێكی‪،‬‬ ‫ئیسالمیی ك��وردی‪ ،‬تیشكدەخاتە سەر‬ ‫چەند پرسێكی زیندو لەتوركیا‪ .‬ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك��ات كە پارتە سیاسیەكانی‬ ‫ئەمڕۆ‪ ،‬لەچارەسەركردنی پرسەكاندا‪،‬‬ ‫الوازب��ون‪ ،‬هەر بەو هۆیەشەوە‪ ،‬بونی‬ ‫پارتێكی وەك پ��ارت��ەك��ەی خ��ۆی��ان‪،‬‬ ‫بەپێویست دەزانێت‪.‬‬ ‫عەبدولرەحمان جینس‪ ،‬یاریدەدەری‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ودا پ��ار لەبەشی دوەم��ی‬ ‫دیدارەكە بۆ روانگەو رەخنە دەڵێت‪:‬‬ ‫«وەك پارتێكی سیاسی كوردی ئیسالمی‬ ‫داكۆكی لەیەكگرتنەوەی چوار پارچەی‬ ‫كوردستان دەكەین»‪.‬‬ ‫ناوبراو پێشیوایە كە پرسی كوردو‬ ‫مەسەلەی حیجاب دو پرسی گرنگن‬ ‫ك��ە تاكو ئێستا حكومەتی ئاكپارت‬ ‫لەماوەی دە ساڵی دەسەاڵتیدا نەیتوانیوە‬ ‫چارەسەریان بكا‌و دادپەروەری راستەقینە‬ ‫لەناو كۆمەڵگەی توركیا دەستەبەربكات‪.‬‬ ‫ڕوانگەو ڕەخنە‪ :‬لەڕونكردنەوەیەكدا‬ ‫راتانگەیاندوە كە لەمەسەلەی حیجابدا‪،‬‬ ‫وەك ئاك پارتی بیرناكەینەوە‪ ،‬لێرەدا‬ ‫مەبەستان چیە؟‬ ‫عەبدولڕەحمان جینس‪ :‬ئێمە پێمان‬ ‫وایە كە ئاك پارتی سیاسەت بەمەسەلەی‬ ‫حیجابەوە دەكات‪ .‬پاساوی ئاك پارتی بۆ‬ ‫ێ هێشتا‬ ‫كێشەی حیجاب ئەوەیە كە دەڵ ‌‬ ‫كۆمەڵگا ئامادەی چارەسەری مەسەلەی‬ ‫حیجاب نییە‪ ،‬منیش دەڵێم بابچێت‬ ‫لەئەفەریقا باسی ئەوە بكات‪ ،‬ئەوە راست‬ ‫نییە‪ .‬سەیربكەیت كۆمەڵگای توركیا‬ ‫ئامادەیی ئەوە نەبو كە حكومەت لەگەڵ‬ ‫ئۆجەالندا دابنیشێت‪ 12300000 .‬ئیمزا بۆ‬ ‫ئازادكردنی حیجاب كۆكراوەتەوە لە ‪35‬‬ ‫ملیۆن هەڵبژاردن كەچی حكومەت گوێی‬ ‫بەوە نەداوە‪ .‬حكومەت لەگەڵ ئۆجەالندا‬ ‫دادەنیشێت‪ ،‬پێشتر ئەردۆغان نكۆڵی‬ ‫ل��ەوە دەك��رد‪ ،‬لەبەر ئ��ەوە متمانەمان‬ ‫بەحكومەت نییە‪.‬‬ ‫ڕوانگەو ڕەخنە‪ :‬حیجاب لەفەرمانگەو‬ ‫زانكۆكان ئازادكراوەو لەم سااڵنەی دوایدا‬ ‫حكومەت سەدان خوێندنگەی پێش نوێژو‬ ‫وتاربێژی كردۆتەوە‪ ،‬ئەمانە گرنگنین؟‬ ‫ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان ج��ی��ن��س‪ :‬ڕاس��ت��ە‬ ‫كراونەتەوە‪ ،‬ئەمە جێی دەستخۆشییە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەپاش سێ‌ خ��ول هەڵبژاردنی‬ ‫س��ەرۆك��وەزی��ران ئ��ەوان��ەی ك��ردوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا لەپارلەمان م‪.‬هـ‪.‬پ پشتیوانی‬ ‫له‌كارێكی وادەك��ات‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی ئەو‬ ‫كێشەیە چ��ارەس��ەرب��ك��رێ��ت‪ .‬ئێستا‬ ‫ل��ەت��ورك��ی��ا دو پ��رس��ی ق��ورس ه��ەن‪،‬‬ ‫یەكەمیان پرسی كوردە‪ ،‬ئەمە پرسێكی‬ ‫ق��ورس��ە‪ ،‬پرسی ئاشتییە پەیوەستە‬ ‫بەتاك‌و كۆمەڵگەی توركییەوە‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك چاالكییەكانی ل��ەم سااڵنەی‬ ‫دوایدا لەرۆژئاواش گەیاندوە‪ ،‬بۆیە ئیتر‬ ‫خەڵك‪ ،‬لە كەمترین كاتدا‪ ،‬داوای گەشتن‬ ‫ب��ە ئاشتی دەك��ەن‪ .‬دوەم��ی��ان پرسی‬ ‫حیجابە‪ .‬ئەم دو مەسەلەیە‪ ،‬سااڵنێكی‬ ‫زۆرە درێژەیان هەیە‪ .‬لەڕاستیدا گەر‬ ‫ئیرادەی باش هەبێ‌‪ ،‬بەماوەیەكی كورت‬ ‫چارەدەكرێن‪ .‬گەر بێت‌و دەوڵ��ەت لەو‬ ‫زەینییەتە كەمالیستە خۆی دەربازبكات‪،‬‬ ‫ئ��ەوا بەمانگێك‪ ،‬چ��ارەی ئەو پرسانە‬ ‫دەكرێت‪ ،‬گەر دەوڵەت تێڕوانینی بۆ كوردو‬ ‫ئیسالم بگۆڕێت‪ ،‬ئەوا كێشەكان بەزویی‬ ‫چارەدەبن‪ .‬هەرچیمان بەسەر هاتبێت‪،‬‬ ‫ئەوا لەبەر زەینیەتی كەمالیزم بوە‪ .‬پێش‬ ‫پانزە ساڵ لەمەوبەر بو‪ ،‬كە سولەیمان‬ ‫دەمیرەلی سەرۆككۆماری ئەوسا‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«پرەنسیپەكانی كەمالیزم ب��ۆ ئەم‬ ‫سەردەمە ناگونجێن»‪ ،‬بەواتایەكیتر مانی‬ ‫ئ��ەوە دەگەیەنێ‌ كە وادەی كەمالیزم‬

‫بەسەرچوە‪ .‬پرەنسیپەكانی كەمالیزم‪،‬‬ ‫لەچارەسەركردنی پرسەكانی ئەمڕۆدا‬ ‫زۆر دورە‪ .‬ئیتر دەبێت قەوارەی سیاسی‬ ‫بەكورد بدرێت‌و بەفەرمی‪ ،‬دان بەبونی‬ ‫كورد لەتوركیادا بنرێت‪ .‬قبوڵكردنی كورد‬ ‫مانای ئەوەنییە كە كورد بكەی بەزۆردار‬ ‫ب��ەس��ەرت��ەوە‪ ،‬بەڵكو مانای برایەتی‌و‬ ‫پێكەوە ژیانی ئاشتی دەگەیەنێت‪ ،‬تۆ‬ ‫وەك توركێك چ مافێكت هەیە‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەمان ماف بە كورد بدە‪ .‬ئێوە وەك‬ ‫ێ لەشارەكانی‬ ‫ڕۆژنامەنوسێك‪ ،‬هەند ‌‬ ‫رۆژه��ەاڵت‌و رۆژئ��اوای توركیا گ��ەڕاون‪،‬‬ ‫دەبینین جیاوازی زۆر لە ڕێگاو گەشەی‬ ‫ئ��اب��وری هەیە‪ ،‬هیچ وەبەرهێنانێك‌و‬ ‫كارگەیەك لەرۆژهەاڵت نابینیت‪ .‬هەشتاو‬ ‫هەشت س��اڵ والیەتەكانی رۆژه��ەاڵت‬ ‫پشتگوێخراون‪ .‬سەدەها ه��ەزار كەس‬ ‫ك��وژراون‪ ،‬ل��ەك��وردس��ت��ان��ی ب��اش��ور و‬ ‫ڕۆژئاواش‪ ،‬كوردان بەدەستی ڕژێمەكانی‬ ‫سەدام حسێن و بەشار ئەسەد كوردان‬ ‫ڕوبەڕوی كوشتن و جینۆساید بونەوتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ێ��م��ەی ك��ورد‪ ،‬ب��ۆ چ��وار پ��ارچ��ە‬ ‫دابەشكراوین‪ ،‬سەرەڕای ئەوەش زوڵم‌و‬ ‫ستەممان لێكراوە‪ ،‬بۆ یەكگرتنەوەی چوار‬ ‫پارچەی كوردستان‪ ،‬ئ��ارەزوم ئەوەیە‬ ‫سنورە دەستكردەكان الببرێن‪ .‬ئەوەتا‬ ‫سنورەكانی یەكێتی ئەوروپا هەڵگیراون‬ ‫و بەبێكێشە‪ ،‬دێن‌و دەچن‪ .‬من دەچمە‬ ‫عێراق فیزەم ناوێت‪ ،‬كەچی كەس‌و كارم‬ ‫لەوێوە دێن‪ ،‬دەبێت فیزەیان هەبێت‪،‬‬ ‫ئەمە ئەقڵ قبوڵی ناكات‪ .‬مەسەلەكە‬ ‫هەر لەناو توركیادا كۆتایی پێنایەت‪،‬‬ ‫دەبێت ئەو سنورانە هەڵبگیرێن‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫تازە كوردانی سوریا پێناسیان دراوەتێ‌‪,‬‬ ‫ئەمە گوناحە تازە حسابی ئینسانیان‬ ‫بۆ دەكرێت!! بۆ ئەوەی بەشداری هێزە‬ ‫چەكدارەكانی سوپای ئازاد نەكەن‪ ،‬ئەم‬ ‫كارەیان تازە ك��ردوە‪ .‬ك��وردان خاوەنی‬ ‫پێناس و كەلتوری خۆیان نین‪ ،‬زۆر جار‪،‬‬ ‫بەعەرەب یان تورك یان بەفارس كراون‪،‬‬ ‫هەوڵی تواندنەوەیان دراوە‪.‬‬ ‫ڕوانگەو ڕەخنە‪ :‬ئایا ئێوە پەیوەندیتان‬

‫بۆ‬ ‫یەكگرتنەوەی‬ ‫چوار پارچەی كوردستان‪،‬‬ ‫ئارەزوم ئەوەیە سنورە‬ ‫دەستكردەكان‬ ‫نه‌مێنن‬

‫ل��ەگ��ەڵ جەماعەتی‬ ‫گوله‌ندا‬ ‫فەتحوڵاڵ‬ ‫هەیە؟‬ ‫ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان‬ ‫ج��ی��ن��س‪ :‬ئ��ێ��م��ە‬ ‫ێ‬ ‫ن��ام��ان��ەو ‌‬ ‫ل��ەس��ی��اس��ەت��م��ان��دا‬ ‫دوژم��ن ب��ۆ خۆمان‬ ‫دروس��ت��ب��ك��ەی��ن‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت چاڵەكان‬ ‫پڕبكەینەوە‪ ،‬سیاسەت بۆ فەرهەمهێنانی‬ ‫عەدالەت دەكەین ‌و بەبێ جیاوازی دین‌و‬ ‫نەتەوە‪ ،‬ك��اری بۆ دەكەین‪ .‬جامیعەی‬ ‫بزوتنەوەی گوله‌ن‪ ،‬لەگەڵ دەوڵەتدا‬ ‫پێكهاتون‌و كاردەكەن‪ ،‬پێش دو هەفتە‬ ‫لەمەوبەر بو‪ ،‬پەیامی فەتحوڵاڵ گوله‌ن‬ ‫لەراگەیاندنەكانی خۆیانەوە باڵوكرایەوە‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات كە دەیانەوێت بەسەر‬ ‫سوپاو پۆلیس‌و دادگ��ادا بااڵدەستببن‪،‬‬ ‫ب��ەو ش��ێ��وەی��ە خ��زم��ەت��دەك��ەن‪ ،‬وات��ە‪:‬‬ ‫وەك جاڵجاڵۆكە خۆیان بەدەوڵەتەوە‬ ‫بەستۆتەوە‪ .‬ئێمە لەگەڵ گولەنیەكان‬ ‫زۆر ج��ی��اوازی��ن‪ ،‬ئ��ەوان ل��ەس��ەرەوە‬ ‫دێ��ن��ە خ��وارەوە‪ ،‬ئێمە ل��ەخ��وارەوە‬ ‫ب��ەرەو س��ەرەوە دەچ��ی��ن‪ ،‬وات��ە‪ :‬ئێمە‬ ‫پشتیوانی لەخەڵكەوە وەردەگرین ئەوان‬ ‫لەدەوڵەتەوە‪ .‬ئێمە جیاوازی ڕەنگ‌و زمان‬ ‫ناكەین‪ ،‬پارلەمانتاری م‪.‬هـ‪.‬پ لەپارلەمان‬ ‫هاواری دەكردو ده‌یگوت «نەتەوەیەك‬

‫نییە بەناوی كوردەوە»‪ ،‬ئەوان لەراستیدا‬ ‫بۆ توركایەتی دەژی��ن‪ .‬دەمنیش دەڵێم‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ەك نییە ن��اوی ت��ورك بێت‪،‬‬ ‫هەموان ك��وردن‪ ،‬ئەمە قسەی پوچە‪.‬‬ ‫شكور بۆ خوا‪ ،‬توركیا ئیتر ناتوانێت‬ ‫نكۆڵی لەبونی كورد بكات‪ ،‬دەرب��ارەی‬ ‫پرسی كورد نكۆڵی ناكەن‪ ،‬كاتێك دێتە‬ ‫سەر چارەسەری ڕاستەقینەی ئەم پرسە‪،‬‬ ‫خۆیان دەدزن��ەوە‪ .‬ئەوەتا دەرب��ارەی‬ ‫كێشەی حیجاب سەرۆكوەزیران نیگەرانە‪،‬‬ ‫كەچی سەرەڕای ئەوەی دەسەاڵتداریشە‪،‬‬ ‫چارەی ناكات‪ ،‬بەمەرجێ‌ عەبدوڵاڵ گول‬ ‫سەرۆككۆماریشە‪ .‬تۆ سەرۆك وەزیرانت‬ ‫هەیە‪ ،‬سێ‌ خولە بەتەنها حكومەتت‬ ‫ێ كوالیسیۆن‪ ،‬تا‬ ‫پێكهێناوە‪ ،‬واته‌ بەب ‌‬ ‫ئێستا بەهێزترین حكومەتی توركیایت‪،‬‬ ‫سەركۆمار لەخۆتە‪ ،‬وەزیرەكان لەخۆتن‪،‬‬ ‫كەچی نیگەرانیت‪ ،‬ئەمە دروست نییە؟!‬ ‫ڕوانگە و ڕەخنە‪ :‬پێتان وانییە ئاك‬ ‫پارتی لەدەساڵی راب��ردودا كاری جدی‬

‫پێش پانزە ساڵ لەمەوبەر‪،‬‬ ‫سولەیمان دەمیرەلی‬ ‫سەرۆككۆماری ئەوسا‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«پرەنسیپەكانی كەمالیزم بۆ ئەم‬ ‫سەردەمە ناگونجێن»‬

‫ك��ردب��ێ��ت‪ ،‬ب��ۆ ن��م��ون��ە‪ ،‬پرسی‬ ‫سەربازی چارەسەركرد؟‬ ‫عەبولڕەحمان جینس‪ :‬ئێستا‬ ‫جەنەرال كەنعان ئێڤرەن دادگایی‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬ل��ەپ��اش چ��ی ت��ازە‬ ‫ناتوانن بەندیبكەن‪ .‬گەر حكومەت‬ ‫ڕاستدەكات با جەنەڕاڵەكانی ‪28‬ی‬ ‫ش��وب��ات دادگ��ای��ی ب��ك��ات‪ ،‬ئەمە‬ ‫كۆمیدییە‪ .‬گەر حكومەت دەیەوێت‬ ‫عەدالەت دروستبكات‪ ،‬ئەوە با لەم‬ ‫سااڵنەی دوایدا لەسەربازەكان بكۆڵێتەوەو‬ ‫دادگاییان بكات‪ ،‬واتە مەچۆ ‪12‬ی ئەیلول‬ ‫دادگ��ای بكەی كە تاوانبارەكانی ئەو‬ ‫كاتە نەماون‪ ،‬تەنانەت غەدرلێكراوەكانی‬ ‫ئەو كاتەش زۆربەیان لەژیاندا نەماون‪.‬‬ ‫هەندێ‌ لە جەنەراڵەكان دەستگیركران‪،‬‬ ‫ئەوە ئامانجی تری لەپشتەوەبو‪ ،‬ئێمە‬ ‫باوەڕمان بەوە نییە كە پرسی سەربازی‬ ‫چارەبوبێت‪ ،‬ئەوەتا هەفتەی راب��ردو‪،‬‬ ‫ئەرۆدغان سەردانی نەخۆشخانەی كرد‪،‬‬ ‫پێشتر وتبوی تیرۆریستە‪ .‬لەهەمان‬ ‫هەفتەدا‪ ،‬سەرۆكی پارلەمان‌و یاریدەدەری‬ ‫ێ ئەوانە ئازادبكرێن‪،‬‬ ‫ئەردۆغان‪ ،‬وتیان دەب ‌‬ ‫ئێمە وەك تیرۆریست نایانبینین‪.‬‬ ‫من تەنها لەبەر ئ��ەوەی لە مزگەوت‬ ‫قورئانم دەخوێند‪ ،‬دەوڵ��ەت دە ساڵ‬ ‫بەندیكردم و ئەشكەنجەی دام‪.‬‬ ‫ج��ەن��ەڕاڵ��ەك��ان پ��ی�لان��ی كوشتنی‬ ‫ئەردۆغان‌و ڕوخاندنی حكومەتیان هەبوە‪،‬‬ ‫بەبەڵگەوە لەدادگا هەیە‪ ،‬كەچی تۆ دێیت‬ ‫دەڵێیت ئەمانە تیرۆریست نین! ئەمە‬ ‫مانای ترسنۆكیە‪ ،‬كەواتە جێی گومانە‬ ‫گەر بڵێن دادپ��ەروەری هەیە‪ ،‬كەواتە‬ ‫سەرباز بااڵدەستە‪ ،‬لەدومانگی رابردودا‪،‬‬ ‫وادەبینرێت كە حكومەت پاشەكشەی بۆ‬ ‫سەرباز كردبێت‪ ،‬بەدڵنییایەوە دەسەاڵتی‬ ‫حكومەت تا سنورێكە‪ ،‬سنوری خۆی‬ ‫بۆ دانراوە تا لێپێچینەوە بكات‪ ،‬لەدوای‬ ‫ئەوەی هیچ دەسەاڵتێكی نییە‪.‬‬ ‫ڕوانگەو ڕەخنە‪ :‬پەیوەندیتان لەگەڵ‬ ‫پ��ارت��ە ئیسالمییە جیهانیەكان لەچ‬ ‫ئاستێكدایە؟‬

‫ئێمە لەگەڵ گولەنیەكان زۆر جیاوازین‪ ،‬ئەوان لەسەرەوە دێنە خوارەوە‪،‬‬ ‫ئێمە لەخوارەوە بەرەو سەرەوە دەچین‪ ،‬واتە‪ :‬ئێمە پشتیوانی لەخەڵكەوە‬ ‫وەردەگرین ئەوان لەدەوڵەتەوە‬

‫ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان ج��ی��ن��س‪ :‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫هەمو پارتە ئیسالمییەكان كراوەین‪،‬‬ ‫بیروبۆچونیان لەگەڵ ئاڵوگۆڕ دەكەین‪،‬‬ ‫دەمانەوێت لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‌و‬ ‫ئەوروپا نوسینگە بكەینەوە‪ ،‬هەمو ئەمانە‬ ‫مەرجن بۆ بەردەوامی خەباتی سیاسیمان‪.‬‬ ‫رای ه��ەم��و الی��ەك ب��ۆ ئێمە گرنگە‪،‬‬ ‫لەچوارچێوەی رێ��زو خۆشەویستیدا‪،‬‬ ‫هەوڵی چارەسەری پرسەكان دەدەین‪،‬‬ ‫بەنیازین لە لوبنان‪ ،‬ئیران و ئەوروپا‪،‬‬ ‫هەوڵدەدەین پەیوەندی دروستبكەین‪.‬‬ ‫ڕوان��گ��ەو ڕەخ��ن��ە‪ :‬ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫داهاتودا‪ ،‬چاوەرێی چی دەكەن؟‬ ‫عەبدولڕحمان جینس‪ :‬ئێمە خۆمان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی شارەوانیەكان ئامادەكردوە‪،‬‬ ‫هێشتا بۆ هەڵبژاردنی گشتی بڕیارمان‬ ‫ن��ەداوە‪ ،‬گەر دەرفەتی باشمان بێتەڕێ‬ ‫ب��ەش��داری دەك��ەی��ن‪ .‬دوس��اڵ��ی م��اوە‪،‬‬ ‫لەزۆربەی ناوچەكان‪ ،‬دەنگی باشمان‬ ‫دەبێت‪ ،‬ناتوانم ناوی پارێزگاكان بڵێم‪،‬‬ ‫دام��ەزران��دن��ی پارتەكەمان بەویست‌و‬ ‫پشتیوانی خەڵكانی ناوچەكە بوە‪ .‬پێیان‬ ‫دەوتین ب��اوەڕم��ان بەسیاسەیەكانیتر‬ ‫نەماوە‪ ،‬ئێوە مافمان وەربگرن‪ .‬چاوەڕێی‬ ‫زۆر شتمان لێدەكرێت‪ ،‬ل��ەن��اوخ��ۆ و‬ ‫لەدەرەوە‪ ،‬لەزۆربەی جامیعەی ئیسالمی‪،‬‬ ‫ڕاوو بۆچونمان وەرگ��رت��وە‪ ،‬ئەوجا‬ ‫پارتەكەمان دامەزراند‪.‬‬ ‫دواج��ار خەڵكانی ناوچەكە‪ ،‬داوای��ان‬ ‫لێكردین كە پارتێك دابمەزرێنین‪ ،‬ئێمە‬ ‫لەگەڵ هەمو پارتەكان چاودێرین‪ ،‬دژی‬ ‫كەس نین‪ ،‬بۆ خۆمان خەباتی خۆمان‬ ‫ێ ئ��ەوەی هیچ الیەنێك‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬ب � ‌‬ ‫تۆمەتبار بكەین‪ ،‬پەیڕەو و پڕۆگرانمان‬ ‫ڕونە‪ .‬لەكەناڵەكان دەیبینن كە سەرۆكی‬ ‫پارتەكان وتەی ناشرین بەیەك دەڵێن‪،‬‬ ‫ئەمە دروس��ت نییە‪ ،‬ئینسان ش��ەرم‬ ‫لەخۆی دەك��ات‪ .‬ئێمە ئەوەمان نابێت‬ ‫ئەوەی بیكات‪ ،‬دەكرێتەدەرەوە‪.‬‬ ‫دوات��ه‌ت‪ :‬رێ��زو س�ڵاوم بۆ كوردانی‬ ‫باشور هەیە‪ ،‬لەرێگەی ئێوەوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫بەتەنها پارتێكی توركیا نین‪ ،‬كورد و‬ ‫تورك‌و عەرەب بەئاشتی دەژین‪.‬‬ ‫دەربارەی هودا پار‪:‬‬ ‫هودا پار(حڕ دەعوا پارتی)‪ ،‬پارتی‬ ‫داوای ئازاد‪ ،‬لەپایزی ‪ 2012‬دامەزراوە‪،‬‬ ‫ئەم پارتە ل��ەزۆرب��ەی پارێزگاكانی‬ ‫رۆژه��ەاڵت��ی ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ب��ارەگ��ای��ان‬ ‫ك��ردۆت��ەوە‪ ،‬بەنیازن ل��ەم��اوەی دو‬ ‫مانگی داهاتودا‪ ،‬ژمارەی بارەگانیان‬ ‫بگەیەنە ‪41‬بارەگا‪ ،‬تاكو لەهەڵبژاردنی‬ ‫داه��ات��وی شارەوانییەكاندا‪ ،‬مافی‬ ‫بەشداریكردنیان هەبێت‪ .‬بەپێی‬ ‫پ��ەرت��وك��ی ئ��ەم پ��ارت��ە‪ ،‬بنەما‌و‬ ‫پ��رۆگ��رام��ی‪ ،‬لەچەند ت��ەوەرەی��ەك��ی‬ ‫گرنگدا خۆی دەبینێتەوە‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫ دەس��ت��ەب��ەرك��ردن��ی ئ��ازادی‪،‬‬‫تەندروستی‪ ،‬ئاسایش‪ ،‬پ��ەروەردە‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی بۆ سەرجەم هاواڵتیان‪،‬‬ ‫ێ جیاوازی رەگەزو نەتەوە‪،‬‬ ‫ب‌‬ ‫ خ��ۆش��گ��وزەران��ی ب��ۆ سەرجەم‬‫ێ جیاوازی‪،‬‬ ‫هاواڵتیان بەب ‌‬ ‫ێ فۆرمولەكردنەوەی‬ ‫ سەرلەنو ‌‬‫دادپەروەری‪،‬‬ ‫ البردنی رێگریەكان‪ ،‬لەبەردەم‬‫هەمو بیرو باوەڕو عیبادەتێك‪،‬‬ ‫ چارەسەری پرسی كورد‪،‬‬‫ پەیوەندیەكی باش لەگەڵ واڵتانی‬‫دراوسێدا‪،‬‬ ‫ سەرلەنوێ‌ پێناسەكردنەوەی‬‫دەوڵەت‌و سیاسەت‪.‬‬