420 by chawder news

01:Layout 1

5/12/2013

9:01 PM

Page 1

:ÛArýÌ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø þð½ýxì½Ü þÜ¼q»w

ºôArÝðBgq»O îÈ q»ø þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ½G qBñük qBýéì 37

2013/5/13 »íì»„ ôk )420( ºqBìu

»ü»ðBPÔ»ø þýO»üÂ»ì½Ü ,ÿrýHÜBðôq ,þwBýw þÜ»ü»ìBðu¼q

þO»ìõÝc ,RBÜºlüArÝ„BC ,ÛArýÌ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿ½g»Gq»w ÿÂBG þð½ýxì½Ü þÜ¼ q»w :R»HüBO -rÈkôB_ îÈ q»ø þýO»üBÜ¼ q»w µóBì»èqBK þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ½G ÿqBñük ó½ýéì 380 ô qBýéì 37 ÿpG óBPwkqõÜ þíÈ q»ø QÉGºk Aô»C ,QÈ qlHìBXð»C AlOBÝðBì»ø»è †ýðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø µQÉG q»â»C" QÉ¿„ºk ôºôºkrÝñýGAk Ak4 ºo»Kæ»è ÿ»Ü»Øºk »Ü ,"rÈkôB_" Á»â»è AlÝÉâ½èBük»è ,BÔ»Pxì Qw»Gq»w ."ó»ÝGkBü s ½G óBì»ü»WkõG ô»C »Ü óBÜ»ðkqAvH¾»ø þðAlìBXð»C ½G ºôArÝü qBük »Ü ÿ»üºkAô ô»G òülð»GBK ó ½ýxì½Ü õÜºô :QÉð»ü»âºlüAq ,ºô»OºôArÜôÃG .óBÜ»ðkqAvH¾»ø þñOô»ÜAôk ÿ ½ø »PÉHG ,ºô»PÉGBðô o»Gô q óBìºq ô»â þÜ»ü»…ÉÜ »üAõðBí„AôpG ,»ü2013/9/21 ÊGqBü pG q»â»C" QÉ¾ºk ,ôArGôBð ,ºô»…ýðBPwkq õÜ þíÈ q»ø þðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø þðAlìBXð»C ÿºqBG»è #."QÈ rÝHü qBük »ðkqAvH¾»ø ô»C ½G †ýO»HüBO þÜ»ü»WkõG QÉGºk ,»Ýük ÿ»Ü»ðkqAvH¾»ø ôk ÁBK »PÉG »Ýük þÝÉðkqAvH¾»ø

»üAlðõGkBüs»è Bü qõw »ñ_ºk ºôº"kBùýW" ÿôBð»G ÿ»ðAkqõÜ ô»C ÿºqBìu RBÜºk þìçxýC þOºqBì»C þðlðAqs»ìAk ½G qBÜ ,Bü qõw»è ÿkqõÜ þÜ»üºq»G þƒKArƒg þƒìBƒXƒð»ƒC óBƒìõƒƒãƒƒÉƒƒG Aô»ƒƒC »ÝÈ o»„ Býð»O ‡ºô»C µºô»PÈ ô»ÜºlÉè ."QÈ rÜºk R»èBÜºô»G þƒðArƒÈkôBƒ_ ,ºô»ƒÝƒük þƒÜ»ƒüæ»ƒƒè þƒðlƒðAq s»ƒìºk ,»ƒüAõƒðBƒýƒÉƒK þƒwBƒýƒw ,Bü q õw»è ÿkq õÜ þýìçxýC ÿ»ùG»W ÿºr˜»ƒð ÿ»ƒùƒG»ƒW ÿºõƒÉƒ„ôBƒø »ƒÜ þðõ_ ½G QÉGºk ÞÈ qBÜ½ø ,»ýükBùýW »ƒýƒýƒìçƒxƒýƒC ÿ rƒOBƒƒü s þƒƒÜ»ƒƒüºqBƒƒìu ½G óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þðBÜ»ýükBùýW .Bü q õw ½ƒÜrƒÉƒ„ lƒðºs rƒÔ ,ºô»ƒüºqBƒHƒì»ƒƒè ,»üAõýÉK ,þwBýw ÿ qBÜ»Ä¼ r„ ô q»wõð ÿkq õƒƒÜ þƒƒýƒƒìçƒƒxƒƒýƒƒƒC ÿ»ƒƒƒùƒƒƒG»ƒƒƒW ÞÉÜ»ü ,þGºq»Ì þükBì þýðAõýPƒ…ƒK»ƒG ,þƒðBƒÜ»ƒýƒü vƒýƒƒOArƒƒPƒƒw »ƒƒXƒƒðBƒƒìBƒƒC»ƒƒè ºkq õÜ ÿºô»O»ð þÔBì ÿºô»ðkrÝ¾»_õK óBý…ü q ôk þXðBìBC .AlñüBC ÿ»O½G»ƒè »ýƒìçƒxƒýƒC þƒOºqBƒì»ƒC þƒðlƒðAq s»ƒìAk #.Bü q õw»è

12 ô 2

rOBü s ÿqBýðAs

»ƒƒƒƒð»ƒƒƒƒüæ ºô»ƒƒƒƒðBƒƒƒƒü½ƒƒƒƒg ÿæ ïÂ»ƒƒƒƒG óAô»C »Ü ,ºô»ð»ÜºlýOºq óBÜ»ýýìçxýC »ñ`G kBùýW ½G QÉGAk óBýðBìAlð»C þðBø .Bü q õw þìAlð»C îü q»Ü ÚýÔ½O ,ºô»üºqBHì»è ,þìçxýC þ¾»ì½Ü þýwBýw þG»PÜ»ì þÝÉOqBK »íÉC ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G µòýðBƒPƒwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø þƒýƒwBƒýƒw ô rO þðBOÂô ÿ qBGô qBÜ »ñüºkBðqºõPwºk þ…ýOô .óBPwkq õÜ ÿ»Ýük þðBÜ»_qBK »PÉGõ_ kBùýW ½G »ýýð óBíÝÉw»Ü aýø" ."Bü q õw þƒƒÜ»ƒƒüAsºqBƒƒ„ ,ºô»ƒƒýƒƒ„½ƒƒhƒƒƒüæ ÿºô»C ,»üAõýÉK ,þwBýw þƒìçƒxƒýƒC ô»ýýÕüBO þãð»ƒW RAkºkô q Bƒü q õƒw»ƒè ,ó qAl„»G AlýÉO þíýéÙýC þÝÉð»üæ lð»_ »PÉ`G kq õÜ þÝ¾»g »ƒüBƒðBƒíƒÉƒG »ƒü½ƒG QÉðAs»ð ,ºôºkBùýW ÿ ôBð»G ÞÉñÈõ„ .RBÜºko»„ Alý_ ÿ ôBñÉK»è BP…Éø" þ…ýOô ,BÔ»ƒPƒxƒì þƒè»ƒÌ ºkq õƒÜ ºqAlƒÜ»ƒ_ ÿºqBƒìu »ƒƒýƒƒðqBƒƒük ó ½ýws ½K ½C þðBÜºtü o»è óBÜ»ýýìçxýC ,QÉGq ¼ s »ÜºqBìu q»â»C ïÂ»G ,ºlð»_

:þPwôqlð»O þOºqAsºô ÿvÉG»Oô

ôoõÜ ÿs»âºq òÉ¾ºk ÿ»ðAô»C »ñüpH¾½Ø ½G òü»Üºk ÿqBük aÜ

140 ÿºkBì þðkrÝÉW»HÉW ½G »Ü»ü»ãÈ q »ÜBwBü

ïºkq»G »ð»gºkºq»â»O ó»üæ Ëlð»ø ë æ»W ïBì ÿ»ÜBwBüºu¼rK þðBG»¾BO ëæ»W q»Gô»ì»è ÞÉ¾Bw ÿ»Ýü tð ºlð»_q»ø :îü q»Ü q»ðõø -rÈkôB_ Ëlð»ø þü qAlýC ÿqõñw ÿºô»ðkrÝýüBwBC ½G þÜ»üBwBüºu ¼ rK ÛArýÌ ÿqBì½ÝÜ¼ q»w ,ºôArÜ»ð ½G ÿºô»ðlñÈõg BPxÉCBO ïÂ»G ,ÛArýÌ þðBì»èqBK »OºôAk ÛArýÌ ÿBâtÈ qBK ô»C q»â»C ,†ýØArýÌ þðBÜºsAôBýW »éOõÜ þðAqBPðBì»èqBK þÝƒÉƒ„»ƒG ÿAô pƒG»ƒG µòGºkq»wºqB_ ÛArýÌ þðBÜ»…ÉÜ ÿq ¼ s þÝÉ„»G ,QÈ rÝHÉW»HÉW »üBwBüºu ¼ rK RBÜôBø .qõPwºk ÿ140 ÿºkBì þðkrÝÉW»HÉW ½G QÉGºk †ý„BG þÝÈôBƒãƒð»ƒø ºq»â»O ó»üæ Ëlð»ø ,RBÜºkºô»G ºuBìBC †ýðBPwkqõÜ þýðBíü»K ôBø þÝÈ qBPðBì»èqBK .»ÜBwBü ºu ¼ rK ïºkq»G »ð»gºk ,óBPwkq õÜ þýðBíü»K ôBø þPxýè q»w»è ÛArýÌ ÿ qBPðBì»èqBK ,Á õwºq kBøq»Ô þýðAõýP…K ÛArýÌ þðBÜ»ýýwBýw »OBùÝÉK µ»éOõÜ ÿ qBük þÝÉ„»G ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G .»ü»ø þðBíýP…ýð ÿ rOBü s þðAsBw µòOô»ÝÝÈ o»G þPxü õÉK ïÂ»G ,ó»Üºk »ÜBwBüºu ¼ rK ó»üæ Ëlð»ø BPxÉCBO þðAõƒýƒPƒ…ƒK ÿ qBƒGq»ƒw ,RBƒÜºlƒýƒ„ArƒÝƒ„BƒC ,ôArƒGôBƒð .ºô»ð»ÜºkrýG ºô»ðAqBW þýñÉÄ½„ þO»ý¿Ø»Ì»G µ»ÜBwBü ºu ¼ rK ïºkq»G »ð»gºkºq»â»O óBPwkq õÜ þýðBíü»K ôBø ßºô óAô»C ,krÝ„ºô»G ÿºuBìBC ÛArýÌ ÿºqBPðBì»èqBK ô»C þPxü õÉK AlðBÜ»O»¾Bc õì»ø»è ïÂ»G ,ó»Üºk »ÜBwBüºu ¼ rK ½G rOBü s þðõ_AkAôk»G þíÈ u q AkôkrGAq ÿ»üºk lð»_ ÿºôBì»è »Ýðõ_ ,»ü»ø þðBíýP…ýð þñOô»ÝÝÈ q µóAsBw»G þðkrÝO»ìtg ÿ»PwAqBC»G þØArýÌ þðBÜ»_ôBð»è ÞÈ q ¼ s ÿ qAlýC ÿ q õñw ÛArýÌ ÿ õ…ÉK #.ºõü o½â þðBÜ»ýülðºôºu q»G

ÿrýÌB„ ,BÜq½è óBÜ»Wºq»Ø

kõíc»ì óAôrýw :BC

ó»Üºk Bü qõw»è kqõÜ þüºô»O»ð þÔBì þO»üAuk ÿkqõÜ þýìçxýC ÿ»ùG»W ôºr˜»ð ÿ»ùG»W

þìAlð»C »ðAqAlÜ»_ ô»C »Ü ,ºô»üArÜôÃG ,òðBPwkq õÜ þðBÜ»ýýìçxƒýƒC »ƒGtƒc

»Ü ,ºôkrÜrýãPƒwºk óBƒýƒÝƒÈ qAlƒÜ»ƒ_ ‡ºô»C RBÜôBø .ó õG þðBíÉéw þÝ¾»g

óBüºô»ðõGô o»Gô q þOBÜ»è ,óBPwkq õÜ lð»_ ,ÿkBùýW þOºr˜»ð ÿºq»G Á»â»è

ºlð»_q»ø :R»HüBO -rƒÈkôBƒ_ óBPwkqõÜ þðBÜ»ýýìçxýC »Gtƒc þðBìAlð»C óAô»C »Ü ,ºô»ð»ÜºlýOºq ÿôBƒð»ƒG »ƒÜ QƒÉƒGAlƒðBƒø óBƒü½ƒg ïÂ»G ,Bü qõw »ð»ÝGô q ºô"kBùýW" Bü qõw»è ë»â þñPwAqBK þðBÜºtÉø ôBƒð»ƒè ,ºô»ƒð»ƒÜºkºô»ƒƒéƒƒPƒƒg»ƒƒW q»w þOºrw»ð ÿ»ùG»W þðBÜºtÉø lƒð»ƒ_ ºlƒýƒÌBƒØ ÿôArƒƒhƒƒÝƒƒÈ o»ƒƒG »Ü ,ºôkrÜrýãPwºk óBýÝÈ qAlÜ»_ ÿ½ø»G RBÜôBø .òýýðBíÉéw þÝ¾»g þýìçxýC ÿ»ùG»W þðlðAq s»ƒìAk ô»C ÿºqBƒìu ,Bƒü qõƒw»ƒè ÿkqõƒÜ ÿôBð»G »Ü ÿ»ƒðAkqõƒÜ ºqAlƒÜ»ƒ_ ó»Üºk »OÂô ô»è ô q ºôºkBƒùƒýƒW þƒðArƒÈkôBƒƒ_ .»ƒƒüAlƒƒðõƒƒGkBƒƒü s»ƒƒè ,ó»Üºkºô»GºuBìBC ,†ýƒýƒwBƒýƒw ½G qBÜ ,ÿkqõÜ þýìçxýC ÿ»ùG»W þìçxýC þOºqBì»C þðlðAq s»ƒìAk þÔBì ºô»ñüBC ÿõðBýG»G µRBƒÜºk .ºô»OBÜºl¾»_õK kqõÜ þüºô»O»ð þðBÜºtÉø þÜ»ü»ìBñðBü»ƒG þƒÉƒK»ƒG þƒƒOÂ»ƒƒøu ¼ q»ƒƒè ë»ƒƒâ þƒƒƒñƒƒƒPƒƒƒwAqBƒƒƒK

þ…ýOqBK þðAqBÜBülýì "ôAkôô q" ä ð º k » ü B ñ É ø 3 "ºô»PÈskºk óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø»è ÿ½g R»ìõÝc" QÉñÉì»ð BG ,òðAsºk ºkBüs»G »ðkqAvH¾»ø ï»C q»â»C :ÞÈ qBPðBì»èqBK ÊG ÿ õðBýG óBÜBâtÈ qBK þð»ƒìõƒXƒð»ƒC µþwArÜõíƒük»ƒè ºô»ƒñƒü sk½ƒg µòƒÉƒW þ…ýOô .»ðkqAvH¾»ƒø þƒØBƒÙƒdƒýƒPƒxƒýƒC »„BHýÉK óBÜBƒâtƒÈ qBƒK þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC" þðBÜ»ðkqAvH¾»ø Á»â»è »Ü»ðkqAvH¾»ƒø þƒƒðBƒƒì»ƒƒèqBƒƒK µîƒƒƒÈ q»ƒƒƒø þƒƒƒÜ¼ q»ƒƒƒw ."QÉ`GºõÈ o»G AlðBPwkq õÜ kAsBƒƒC óAq ½ƒƒâ ,ºô»ƒƒýƒƒƒ„½ƒƒƒhƒƒüæ ,þƒƒƒPƒƒƒÉƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒü ÿ qBƒƒƒƒPƒƒƒƒðBƒƒƒƒì»ƒƒƒƒèqBƒƒƒK R»ìõÝc »Ü ,QƒÉƒðAsºlƒýƒPƒxƒü õƒÉƒK»ƒG þðkqAvH¾»ƒø ,RAlƒGqBƒü pƒG »ƒðAõƒOBƒùƒÉƒè Á»ƒâ»ƒè óBƒÜBƒâtƒÈ qBƒK þƒð»ƒƒìõƒƒXƒƒð»ƒƒC ï»ƒC q»ƒâ»ƒC óBƒü ,RBƒÝƒG AlƒðBƒì»ƒèqBƒK ,»üAõðBýÉK ôºkBü s ÊK óBü»ðkqAvHƒ¾»ƒø »ýü s»Üq»ìæ »OÂ»wºk ô»G óBýPxü õÉK ÿAôAk µóBì»èqBK »ðºlG ÞÈ qBýñ…ÉK ,»ýýð óBÜ»ðkqAvH¾»ø õì»ø »üAô rPÜB_" þ…ýOô .ó»ÝG þðkrGæ ."òÈ qlG ïBXð»C ºô»ÝÉK ºô»ññÈõgºk Ak3 ºo»Kæ»è rOBü s þü qBýðAs

þPüBw þÝÉ¾ôBÔ õOrãÜ»ü þýìq»Ô

þýwBýw þG»PÜ»ì :R»HüBO -rÈkôBƒ_ þðkqAvH¾»ø »Ü ,ºô»OBÜºkºô»éPg»W þPÉÜ»ü þƒíƒÈ q»ƒø þƒðBƒÜBƒâtƒÈ qBƒK þƒð»ƒìõƒƒXƒƒð»ƒƒC þðBÜ»ðkqAvH¾»ø Á»â»è RBÜôBø ,óBPwkqõÜ AlƒíƒÈ q»ƒø þƒýƒO»ƒƒüBƒƒÜ¼ q»ƒƒw µóBƒƒì»ƒƒèqBƒK þð»ìõXð»C þÝÉìAlð»C .QƒÈ qlƒHƒìBƒXƒð»ƒC ï»gq»Pì»Ü»G R»ìõÝc †ü rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK ½G óBìôArwõð" QÉ¾ºk ôºôºq ô»è QÉðAsºk »ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ô»ƒC BƒO ºôkrƒÜ R»ƒìõƒƒÝƒƒc ôºô»ðºkBð óBíìÂºô ïÂ»G ,QÈ qlHìBXð»C ,†ýÝÈ qBPðBì»èqBK RBÜôBø .ºô»ðskºk óBü½g æ ÿ»ðkqAvH¾»ø ï»C R»ìõÝc q»â»C ,»üAõýÉK .Qý¿Éùü»ð BG »üºkBü s þG»ƒPƒÜ»ƒì ,)»ƒãƒðBƒì ï»ƒC ÿ11( Ë rƒÉƒK ÿ ôArƒð»ƒü»ƒƒâAq»ƒƒè þƒƒPƒƒÉƒƒÜ»ƒƒü þƒƒýƒƒwBƒƒýƒƒw ºôAlüæ ÿ½g þüBwBü ÿºkAô»è q ¼ s ,îÈ q»ø þðBÜBâtÈ qBK þðkqAvH¾»ø q»w»è ºôºkrÜºô»è þPg»W ,Alƒüºô»ƒðõƒG½ƒÜ e¾Bw kBøq»Ô ,ºô»ðkqAvH¾»ø ô»C þñOô»ÜAôk ÿºqBG»è þðkqAvH¾»ø QÈ ô»ðBüºk µó q õw óBü õ…ÉK þPxÈõ¾»ø ,RBÜºkºô»éwBG ,rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þìAlð»C þðkqAvH¾»ø ôkq»ø Á»â»è †ýðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø þñPxgAôk ½G R»ìõÝc þðBÜºõðBýG õì»ø .QÈ qlHìBXð»C îÈ q»ø þýO»üBÜ¼ q»w µóBì»èqBK

‡ºq þÜ»üôvÉì þükAsBC»è Alýwõð»ìBðu¼q

ÁAô»ø µRq½KAq

info_chawder@yahoo.com

2013/5/13 »íì»„ ôôk )420( ºqBìu

qBük BP…Éø ,ºôºkrÝýPg»W ôArGôBð ,kq õÜ óBÜ»ýìçxýC ºkq õÜ ºqAlÜ»_ ÿºqBìu »ýð ïÂ»G ,ºlð»_ ó ½ýws ½K ½C þðBƒÜƒºtƒü q»ƒè óBìõãÉG Aô»C ,QÉG q ¼ s »ÜºqBìu q»â»ƒC ‡ºô»C µºô»PÈ ô»ÜºlÉè þKArg þìBXð»Cqºk .QÈ rÜºk R»èBÜºô»G»Ü »ÝÈ q»„ Býð»O ókrƒƒƒÝÜƒƒƒqk ,ºôºrƒƒƒO þƒƒƒÜƒƒƒƒ»ƒƒüæ»ƒƒè ºkq õÜ ºqAlÜ»_ þðõ_ þðBÜ»ýwrƒO»ƒì»ƒG ºô»ðBPwkqõÜ þíÈ q»ø»è óBƒÜƒ»ƒýƒìçƒxýƒC ÿ»ÜBK õw ÿ uk»è ókrÜkBùýW þPw»G»ì»G ºô»C ½G k»w»C qB„»G þOÂ»wºk»G q»w µ qBxð»C þKô râ þ¾BG BPxÉC»Ü ºô»PÈ o»âºk ÿBü q õw ÿBK õw þ¾BG òü rOtÉø»G ïçxýC Û»Ô»„ þPüBw RBÜôBø .ºôBñÉùÝÉK ÿkAsBC

“

:þwBýw þìçxýC þÜ»üAsºqB„ ,kqõÜ µkqõÜ ÿo»„ þðBwrýã¾»ø QÈrÜºk R»èBÜºô»G »ÝÈo»„

Bü qõw »è ºrw»ð ÿ»ùG»W þðAqAlÜ»_ »è ÞÉÜ»ü ºôºõGkrÜôÃG óBüºô»C AlÜ»ü»ìBñðBƒü»ƒG»ƒè ÿ qB„|þÝ¾»g»Ü óBýðBÜ»ìAlð»C»è z»Ü|Êw #.ó ôArÜrýãPwºk ó õG|þðBíÉéw

|,ºôAkºô»G ÿºuBìBC AlÝÉOq ½KAq»è ,s õýƒð þðBø óBPwkq õÜ þðBÜ»ƒýƒìçƒxýƒC »ƒGtƒc µBü q õw »ñ`G ÿºô»C ½G ºôAk óBýðBÜ»ìAlð»C ºô»ð»ÜºlýOºq »ðBGtc ô»C ïÂ»G ,ó»ÝG kBùýW

yðõO»G äð»O ,q¼rýO !QÉñ_ºl¾»ø :þìçxýC ÿºtø»ð þÜ¼q»w »O»ðõG óBÜ»ýükBùýW »ýýÔ»è»w| yðõO q»w»è þwrO»ì ÿBãÉW þìçxýC ÿºtø»ð þGtc þÜ¼q»w :óBÜ»xðAuBC - rÈkôB_ óBÜ»ýükBùýW »ýýÔ»è»w AkBPxÉC»è ,RBÜºlüArÝ„BC ,yðõO µyðõO þ…üBƒwBƒC q»ƒw»ƒè þƒwrƒO»ƒì ÿBƒãƒÉƒW »ƒO»ƒðõƒG ºô»PÈ s ¼lG ½G óBýÜ»üºqB_ BãÈ q yðõO þO»ìõÝc ,RBÜºl„AôAk .BÝü rì»C ÿ»ðBgs½ý¾BG q»w ÿ»Ü»„rÉø ÿAôk R»HüBO»G þO»üBw»Ü òü rOtÉø»G»Ü ,þ„õð»Ñè»C l„Aq ,ºô»üºqBGô»è ,AlýÝÉðAôlÉè»è ,»OÂô þíÜBc ÿ»Ü»Gtc ô»xðõO þƒ„o½ƒ„ þ„o½„ ÿAôk»è ,lðBü»ãüAq ÿ"yÈ rK yðArÔ" þxðAuBC»ƒG ‡»ì»C µó»Üºk ÿkAsBC þéÉ…ÉK óBÜ»Gtc ïAôºkq»G ,ºô»xðõO ,ºô»O»ìõÝc ó»üæ»è »ü»øºô»ñýwrLÉè ô qBüpG»G þPxü õƒÉƒK | .»ü»ø þ„õOBøAk»ð ôºô»PÉGºk ÿBãÉW»ð yðõO»è q ¼ rýO »Ýðõ_ yðõO þO»ìõÝc þÜ¼ q»w tü s»Íè»C þè»Ì ,ºô»ý„½hüæ ÿºtø»ð þGtc ÿ qBük þƒÜ»ƒüºkrƒÜq»ƒw AlƒOBƒÝƒðBƒì»ƒø»ƒè»ƒÜ ÿkAsBC þ„»Ü ÿAs»Ô ,»ðBýPxü q ¼ rýO »K ô râ ï»C .»ýýìçxýC ºô»ƒOºôBƒì »ƒÜ»ƒ„o½ƒ„»ƒè »ƒÜ ÿ»ƒðAqAô»ƒñƒÈõƒ„ ô»ƒƒC µRÂô µóºkºlìBXð»C þPxü q ¼ rýO þÜæBƒ_ ô qAkrƒÜ ôºô»ƒðs ½ƒØºk #.ºô»PÈ o»âºk þñì»C þüB„½G þðõG»ø ½G ‡ºô»C

ÿ qæ¼k ó½ýéì| 250 »Ü»ýýÌ»üBG ÿôAq sk ºô»PÈ q s¼kºk ÿºô»ðkrÜ½Ü ÿ»Pwºk þÜ¼ q»w :fBG»xè»C -rÈkôB_ óBü»Ü»Pwºk ,lðBü»ãüAq ,ºôºqºk»è ÛArýƒÌ þƒðBƒÜ»ƒOBƒøAk óBñGõè»è ,ÛArýÌ ÿºqBK ÿqæ¼k ó½ýéì 250 ÿpG þO»üõýðAõO ó»üæ»è ,AlxÌ»G þíÜõc ÿõ…ÉK þìºkq»w»è »Ü ºô»ðs ¼lG Rô»ð ÿ»ìBðq»G ÿºõÉ_qAõ_»è »OÂ»wºk ô»G q»w þÝÉðBw»Ü .ºôArG qºk»ø»G ßAq ½g»G ÿºuBìBC þØArýÌ þðlðBü»âAq ÿ o½O ½G ,ÿ qk»Hè»C k»ì»dì »ðBPw»HÈ râ ô»è »üºqBK ô»C þÝÉ„»G QÉ_ºlÉK ,ºôAl„ºô»G ó ôArÜq ½ì óBñGõè µókq õC ôAlð»Ü ôBýèArPwõC Á»â»è »Ü QÉGArG AlðBÜ»¾õxK ôBð»è ÿºô»C ÿ qBGq»w ,ë»K õè»Ü þðBñÉø ½G ïÂ»G ,ºôAq sk ÿ»ÜºqBK ôºô»O»ðôArÜ RBØ òülð»_ óBÜ»grð »ÜºqBK ‡»ðAô s ï»G ôºôõG ArÝ„BC óBñGõè þðBÜ»ÝðBG»è BPxÉC .ÛArýÌ þO»ìõÝc»G ºô»PÈ qkºk »ðBü õýðAõO óBü»Ü»Pwºk ,ô q»O½Pxg þ„ºô»C RBÜôBø ï»G µó»ÝG ArÝ„BC ókq õC»è ôArÜ ß½éG ÿºqBK †ü q ¼ s þÝÈ pG óBñGõè ÿºô»è q ¼ s ÿ»ÜºpG»Ü ºô»ðpÉâºk ‡»ðAqBK ï»C ‡»ðAô s BPxÉC yÌ»G þìºkq»w ÿ q ¼ s þÝÉwrK q»G »Ü R»HüBO»G ,ºrOBü s µþƒ¾ºlƒð»ƒâ ï»ƒè ó ôçƒâºõƒÉƒO µòƒƒÉƒƒW»ƒƒPƒƒ…ƒƒýƒƒð ókq õƒƒC»ƒƒè #.»ðkrGqºk»ø»G

Bü q õw þð½ýws ½K ½C þðBÜºtü q»è †ükq õÜ µó»Üƒºk o»ƒ„ k»ƒwƒ»ƒC qBƒ„»ƒG ÿ uk»ƒÜƒƒ µ q õÜ ÿ o»„ þðBwrýã¾»ø þðBÜƒºq»ƒâ»ƒC

ÊÜ ÿ ô o»Gô q QÈ rðAt„Bð µºqAl„»G AlüBýO ." ºô»PýGºk ÿ qAlƒÜƒ»ƒ_ þƒðõƒG»ƒø»ƒG RºqBƒƒG»ƒƒwƒƒƒ

þíÈ q»ø»è µ»ýwBýw þÝÉOqBK þìçxýƒC óBí…ýÝÉw»Ü aýø µòü»ÜºkqBÜ AlðBPwq õÜ ókrÜkBùýW ½G QÉG»ø ÿ sBýð Bü QÉGõ_ »ýýð »íÉC»Ü ÿºô»C ÿ qBGq»w ,Bü q õw »PÉ`ƒG ‡»íÉC ÿ qBÜ µºôArÝü qBük óBíðBÜºqBGô qBÜ ÿ qBGô qBÜ »ñüºlG qºõPwºk ºô»üBãÈ q ô»è »ýð ."óBPwkq õÜ ÿ rO þÜ»ü»_qBK Bü ÞÉOÂô aýø ÿ qAõG þÜƒ»ƒüAsºqBƒ„ ,ºô»ƒýƒ„½hƒüæ ,»üAõýÉK "rÈ ôB_" ½G þwBýw þìçxýC »PÉ`G ÿ ½g þPxü ô»G ÞÉw»Ü q»ø q»â»C ôArÝü qBük þìçxýC þÝÉð»üæ kõgBü Bü q õw Aô»C ,»OÂô ô»è ókrÜo»„ ½G QÈ rñG qAlÜ»_ ÞÉñÈõ„»Ü »üºô»C q»w»è óBýñüºs Býð»ƒO ÊG µAlü ôBñÉK»è µkBùýW QÈ rOôºk þÉK »ü»ø µóºkºk Q„õÜ»G BýO þðBü½g ß»ü½ø aýø þwBýw þÝÉg¼k aýø»G Ëõâ ‡»ðBw»Ü ô»C .óºkBð þÍýØAô µþüºô»O»ð Bü »ÜBO ,ºôºkrÝý…ýðô q ,BÔ»Pxì þè»Ì ô»C þðõ_ Q…K þÜºq»w ÿ q»PÜBÔ µ q»ñ¾BK þÝÉñüºs þðõG»ø ,Bü q õƒwƒ ½G »ƒðBƒwƒ»ƒÜƒƒ q»w»è þðBü½g»Ü rO þ`ýø µ»ýW½è¼lüBC .óºkºk Q„õÜ»G Q…K ÿ rO þÝÉð»üæ "þ…ýOô ,ôArGôBð »üBðBì ÊG q ¼ s ÿºô»è »ýPü rG »üºkqBük ô»C QÉG»ð qBük Bü QýðAs»ð»Ü ÞÉñÈõ„ ½G Qý`G ÿºô»C »Ýðõ_ ,Qü»Üºk o»„ Alý_ ÿ ôBñÉK»è þÝÈ o»„ Býð»O »ü»ø AkBü q õƒwƒ»ƒè BƒPƒxÉC þíýéÙýC þÝÉð»üæ lð»_ ‡»Üºo»„ µ»ýÕüBO

:ó»w»c òýHÈ q - rÈkôB_ ÿBülýì ß»üºqBƒìu»ƒè ÿºô»ƒC ÿAôk þðõ_ þ¾Aô»ø ,þƒü½gôBƒð µþƒGºq»ƒÌƒƒ »ƒK ô rƒâ ÿkqõƒÜƒ ÿqAlƒÜƒ»ƒ_ ßƒ»ƒüºqBƒìu ½G óBPwkqõÜ þíÈ q»ø þðBÜ»ƒýƒìçƒxýƒC þO»ìõÝc þðAqAlOÂ»wºk ÿuk ókrÜkBùýW þG»PÜ»ì þÝÉìAlð»C ,ºô»üArÜôÃG Bü qõw ,RBÜºlüArÝ„BC þìçxýC þ¾»ì½Ü þwBýw þƒwƒBƒýƒwƒ þƒìçƒxýƒC þƒÝÉOqBƒƒK óAô»ƒƒC Qwºk ,»ýýð óAô»C ÿqBÜ µòðBPwkqõÜƒ þðBÜ»_qBK µ rO þðBOÂô ÿqBGô qBÜ »ðºlGqºô þìçxýC þÜ»üAsºqB„ ,óBPwkqõÜ ÿrƒO ½G ÿ»ðBw»Ü ô»C ,»üAõýÉK †ýwBƒýƒwƒƒ ,Bü qõw »ñ_ºk ºô»ðBPwkqõÜ»è ókrÜkBùýW " QÉ¿„ºk µó ¼ oºk þ_q»G»è µþ_½G òðAsBð ÿô o»Gô q q»â»ƒC »ƒðBƒwƒ»ƒÜƒ ºq ½W ô»ƒC R»èBÜºô»G ÿo»„ Aô»C ,ºô»ñƒHƒGkqõƒÜƒƒ | ." ó»Üºk þG»PÜ»ì þÝÉìAlð»ƒC ,ºô»ƒüºqBƒG ô»ƒè ,óBPwkq õÜ þìçxýC þ¾»ì½Ü þwBýƒwƒƒ õì»ø ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G AlÝÉðAôlÉè»è µóAqAlÜ»_ þðõ_»è zBG»Ü ÿ»ðÂAô»ø ô»C óBPwkq õÜ þðBÜ»ýìçxýC »Gtc þðBìAlð»C ºq ôk Bƒü q õƒwƒ»ƒè ókrƒÜƒo»ƒ„ ½G ó»ƒÜƒƒºk .»ýýðAkAqBC»è Bøºô þÝÉP„ aýø µºô»ýPwAq»è þƒ¾»ƒì½Üƒ "þƒ…ýƒOô ,îƒü q»ƒÜƒ ÚýƒÔƒ½O

ÿ»Ü»ñürÈk »âôÂBK ÿºô»ðkrÝPwôqk»è þürãÈ q QÈrÜºk òýØ»ðBg »P…K»è þýwBýw ÿqBÜ½ø :»èBük ÿBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þÜ¼q»w

òýØ»ðBg þOô»ð| ºô»PÈ q sAõâºk AlÐ»G ½G ÿ õƒ…ƒÉƒK þƒÜ¼ q»ƒw ,ºôºrƒO þƒÜ»ƒüæ»ƒè :lðBü»ãüAq ,»èBük ÿBƒâtƒÈ qBƒK þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC µ»üAlÉO þOô»ð ºrýG 34 òýØ»ðBg AkBPxÉC»è ºq ¼k ÿ»âôÂBK ôAlÐ»G ½G óBý…ýðBÜ»ƒOô»ƒð òýØ»ðBg þðAõP…ýðAk »ü½G ,ºô»ñƒÈ q sAõƒâºk ÿºô»C q»w»è ó q õw ºô»ðBÜ»ð»üæ ï»Wq»w»G »ƒƒðBƒƒhƒƒƒPƒƒƒÔ»ƒƒƒð»ƒƒƒè lƒƒƒðºõƒƒƒ¾»ƒƒƒC ÿ»ƒƒƒâôÂBƒƒƒK | .ºô»PÈ rÝHPwô qk ÿºu ¼pK" þ…ýOô ,óæ»WBG îƒýƒøArƒHƒýƒC þÜ»üºu ¼pK ,»ðBhPÔ»ð ÿlðºõ¾»C ÿ»âôÂBƒK ÿ»ƒüBƒì »ƒPƒÉƒHƒ„ºk µ»ƒü vƒýƒOArƒPƒw þƒãƒðrƒƒâ ÿ q õGBC þðBgrÈ u þðAlÉK»„»â ôºô»ðBðkBýðõG ÿ ôAô»O ½G õÝ¾»G ,òýØ»ðBg ½G Bùð»ƒO ß»ƒð #| ."»èBük ÿBâtÈ qBK

»ì»gq»Pì»Ü lðºôBð þO»ìõÝc þð»ìõXð»ƒC þƒÜ¼ q»ƒw ,ºô»ƒýƒ„½ƒhƒüæ "þOô " rÈkôB_" ½G òýØ»ðBg ÿAs»Ø þðAôºqB„ z»Ü qAs»ø»è rOBü s »Ü»âôÂBK ÿ ½g þOBÜ þðAtÉg qAs»ø ÿ õÈ vG µºôkrÜAlÉO óBƒü qBƒÜ ÿ õðBýG»G ïÂ»G ,ºôkrÝñýGAk þO»ìAqºlƒì»ƒÜ ."ArÝðArÈ ô »Ü»âôÂBK ,óArýC - ÛArýÌ ÿ o»„ ,ô q»Pxg þ„ºô»C ,k»ì»dì rýì»ƒw þð»ìõXð»C þO»üBÜ¼ q»w ÿ qBü pG þƒðõƒG»ƒø µ2010 þ¾Bw ÿ426 ºqBìu»G ÛArýÌ þðArü sºô ºqBìu»G óAq»ñÈõð þð»ìõXð»C ÿ rO þÝÈ qBü pG þðBÜ»âôÂBK ºqBGôk QÉGºk»Ü 2011 þ¾Bw ÿ18 R»HüBO»G ,ºô»ƒñƒÈ rƒÝƒHƒPƒwô qk q õƒñƒw q»ƒw BPxÉC õÜBO ïÂ»G ,lðºõ¾»C þOô»ð ÿ»âôÂBK ,ºôkrÝü qºk ÿ ½g»Ü ÿºqBü pG ô»C R»ìõÝc | .ºôkrÜ»ñýÉW»HÉW

BPxÉCBO ïÂ»G ,»ü»ø qõñwq»w þðBÜ»âôÂBK | . "ó ôArÜ»ñÉW»HÉW »ðAqBü pG ô»C ºrãÈ q þwBýw ÿqBÜ½ø| þð»ƒìõƒXƒð»ƒC þƒÜ¼ q»ƒw ,ºô»ƒüºqBƒGô»ƒè ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,»ƒèBƒük ÿBƒâtƒÈ qBƒK þíÈ u q µ»ð½Ü þÜ»ü»âôÂBK ,lðºõ¾»C ÿ»âôÂBK AkBPxÉC»è µ rO þÝÈ qBW ïÂ»G ,krÝýðArÈ ô õ…ÉK ô»ƒðBƒðkBƒýƒðõƒG ºqBƒGôk ½ƒG »ƒü»ƒø ÞƒƒÉƒƒ¾ô»ƒƒø .»Ü»âôÂBK ÿºô»ðkrÝPwô qk òýØ»ƒðBƒg" þƒ…ƒýƒOô ,k»ƒì»ƒdƒì Iƒýƒ¾BƒO ïÂ»G ,»ü»ø »ü»âôÂBK ô»G ÿ q ¼ s þPxü õÉK ,ºô»Oô»ð þOºqAsºô ó»üæ»è QÈ rÜºlPƒw»ƒø ‡ºô»C »Ü ,QÈ rÜºlPwô qk ºq»â»O µMw½Ü | ." òýðAsºk þwBýw þÝÈ qBÜ½ø»G »íÉC

| :þXðsq»G Bü qºk -rÈkôB_ "rÈkôB_ " Qwºk ÿ»ðBýü qBýðAs ô»C þÉK»G ºqBƒGôk ½ƒG »ƒü»ƒø ÞƒƒÉƒƒ¾ô»ƒƒø ,ó õƒƒOô»ƒƒÜ ÿ»âôÂBK ÿºô»ðkrÝPwô qk µºô»ðkrÝðºu½ð ÿ»ðBhPÔ»ð ÿ»_ôBƒð»ƒè lƒðºõƒ¾»ƒC þƒOô»ƒð ,ºô»Oô»ð þOºqAsºô ó»üæ»è ïÂ»G ,òýØ»ðBg µQÈ rÜºk ºqBÜ ô»è ÿrãÈ q ÞÈ qBÜ½ø aýø ÊG ‡ » è B ü k ÿ B â t È q B K þ ð » ì õ X ð » ƒ C þ ƒ Ü¼ q » ƒ w ÿ»ðkrÝýO»üAuk ô»C ÿqBÜ½ø ,RBÜºlüArÝ„BC þ ƒ Ü¼ q » ƒ w µ » ƒ ý ƒ w B ƒ ý ƒ ƒ w R ô » ƒ ƒ ð þ ƒ ƒ O º q A s º ô " QÉ¾ºk ,†ýñýØ»ðBg þðAôºqB„ þð»ìõXð»C óAq»ñÈõð þð»ìõXð»C µR»ìõÝc ÿqBü pG ôk ÿºô»ƒðkrƒÝƒPƒwô qk ºqBƒGôk»ƒG òƒƒO»ƒƒHƒƒüBƒO

RBÜºkqBì½O Alýwõð»ìBðu¼ q þükAsBC»è ‡ºq þÜ»üôvÉì ÛArýÌ óôArð»ü»â»ð Atw»G †ýðAuõÝG µóôAquõÜ ÛArýÌ»è zõð»ìBðu¼q 93 AkôkrGAq ÿ»üºk»è :óBwõð»ìBðu¼q þñPwAqBK ÿ»ðvýè ÿ»ýw¼k AlüBýO»Ü krÜºkBƒìBƒC »ƒðBƒOÂô ô»ƒC ôºô»OºõG»ð þüçÜ»ü óBwõð»ìBðu ¼ q þñP„õÜ þÉK»G µºõG óBü sBGqºk Atw»è †ýðAqBHO»ì½O ÛArýÌ ,»ü»ðvýè ô»C þðlðBãð»x¾»ø µ qºlðB…ýð òü rPKArg»G ôºõOrâ ÿ»Ü»Pxýè þì»Ü»ü ÿ»éK ÿ»üºk»è ÿ»ýƒÉƒK ô»ƒG ,ºôArƒÜqBƒìu»ƒø RÂµ µó ôAq u õÜ ÛArýÌ»è zõð»ìBðu ¼ q 93 AkôkrGAq µó ôArƒƒð»ƒƒü»ƒƒâ»ƒƒð Atƒƒw»ƒƒƒG †ƒƒƒýƒƒƒðAu õƒƒƒÝƒƒG , ÁBì½w»è ß»ü q»ø ÿ ôBð Al„»Ü»Pxýè»è ,óBPxðBÑÔ»C ,BýHì½¾½Ü ,BÝðçü rw ,òýLýéÔ óBPwlñýø µêü sAq»G ,óBPxÜBK ,ÞýxÜ»ƒì ó»ðBOÂô ô»C þñü rPKArg ÛArýÌ ÿAôk »Ü ºõOBø sBGqºk AlÉO þðBwõð»ìBðu ¼ q þƒðAu õƒÝƒG »ƒÜ .QÉGºk þðkrÜrýãPwºk µÛArýÌ þO»ìõÝc kqõÜ þðBwõð»ìBðu ¼ q ÿ ôArƒhƒÝƒÈ q þƒOq ½ƒKAq òƒýƒüAôk þƒÉƒK»ƒG ÿºô»…ÉK»è ÛArýÌ ,†ü q õñw ÊG þðArÉñìBü»K þwõð»ìBðu ¼ q òü rOq ¼ s»Ü ,»ðBùýW þðBOÂô µókq õÜ óBý„»Gq ¼ s µ»üAlÉO óBü ôArÜ þðAlñü s þPÉìAlð»C µþwBýw ÿ rãð»ƒüæ þƒO»ƒì½ƒO»ƒG óAlñü s þ`ƒÉƒKAq þƒüBƒwBƒüBƒð ÿ ôArƒhƒÝƒÈ q»ƒè #.ó ôArÜ

ó»w»c k»ì»dì :BC

Êw q»w»G ,ºô»ü q»â»ìBðu ¼ q ÿ qBÜ ÿkAsBC )kAsBCBð ,kAsBC »`íýð ,kAsBC( þðBOÂô þK ô râ óBùýW þOÂô 63 AlüBƒýƒO»ƒÜ ,ºôkrƒÝƒ„»ƒGAk ß»üºkAoBO †ýOÂô 70 µókAsBC þðBOÂô ÿ tü q»è þOÂô 64 µ»üAlÉO óBýðAô»ìBðu ¼ q ÿ qBÜ ÿkAsBC .ó ôArGôBð kAsBC Bð »G µó ôArgAk †ü rO ,óBwõð»ìBðu ¼ q þñP„õÜ ½G ÛArýÌ | »OÂô òü rPKArg þƒýƒðBƒùƒýƒW ÿ u ¼ q»ƒè ,ºôºrƒPƒýƒÜ»ƒƒüæ»ƒƒè ,Alü½g ÿ»ðÂBw þOq ½KAq»è µÿ q»â»ìBðu ¼ q ,"óBƒwõƒð»ƒìBƒðu ¼ q þƒñƒPƒwAqBƒƒK ÿ»ƒƒðvƒƒýƒè" µ»ƒýƒýƒO»ƒ¾ôºkõƒÉƒð ÿ rƒO þƒÝƒÈ ôArƒƒhƒƒÝƒƒÈ q»ƒƒÜ ½G þÝÉPxýè ,»Üq ½ü õýð ÿ qB„»è ÿ»ÜBâºqBG

þƒƒg¼k»ƒƒG RºqBƒƒG»ƒƒw ,þƒƒwõƒƒð»ƒƒƒìBƒƒƒðu ¼ q þOq ½KAq òü rPÈõð»è ,AlðBùýW»è ÿ q»â»ìBðu ¼ q ,ºô»O¼krÝü ôÃG 2012 þ¾Bw ½G »Ü Alü»ðÂBw ô»ƒC ÿ tƒü q»ƒè "ÛArƒýƒÌ" RBƒÜºlƒƒüArƒƒÝƒƒ„BƒƒC ÿ qBÜ ½G ÿkAsBC òü rPì»Ü AlüBýO»Ü »üAk»ðBOÂô 10 þðõGq»LÉO ÿAoºq»w µ»ü»ø ÿ q»â»ìBðu ¼ q ÿ tü q»è BP…Éø ïÂ»G ,þðkrÜkAsBC q»w»G ÁBw ½G Akô»ì òü rPì»Ü µ»üAk"kAsBC"Bƒð þƒðBƒOÂô .ºôBxgºq ólðBü»âAq ÿ qBÜ ÿkAsBC ÿqBÜ ÿkAsBC ÿô q»è óBOÂô þÜ»ülð»Gtü q þðAô»ìBðu ¼ q ½ƒG þƒðlƒðBƒãƒð»ƒxƒ¾»ƒø ,zôBƒø ïºlƒü rƒÔ ÿ ô q»è þ…ýðBOÂô µºôkrÜ óBùýW þOÂµ197

ÿôArhÝÈ q þOq ½KAq òü rPÈõƒð þƒÉƒK»ƒG þðBÜ»ÔBì»è ókrÝýÜ½ÜAk ½G ,zôBø ïºlü rÔ ÿtü q»è "ÛArýÌ" ,ßBO þðBÜ»ükAsBC µÇ¼ rì ÿqAõG òü rPì»Ü »Ü »üAk»ðBOÂô ô»C ÿºô»…ÉK 63 µ»ü»ø ÿq»â»ìBðu ¼ q ÿqBÜ ½G ÿkAsBC 70 µókAsBC þðBOÂô ÿtü q»è †ýðBùýW þOÂô ÿqBƒƒƒÜ ÿkAsBƒƒƒC ß»ƒƒƒüºkAoBƒƒƒƒO †ƒƒƒƒýƒƒOÂô †ü rO þOÂô 64 µ»üAlÉO óBýƒðAô»ƒìBƒðu ¼ q RBÜôBø ,ó ôArGôBð kAsBðBð »G µó ôArƒgAk ÿ»ðvýè ÿôArhÝƒÈ q ÿrƒO þƒÝƒÉƒOq ½ƒKAq»ƒè þì»Ü»ü ÿ»éK ,†ýðBwõð»ìBðu ¼ q þñPwAqBK ½G þðõ_AkAôk»G ÿ»ðBOÂô ô»C õÉð»è »ü»ø | .ºôkrÜ»ð zõð»ìBðu ¼ q óBüºk þðAq uõÜ þðkrÝéÉ…ÉK ÿºô»…ÉK ÿtü q»è ÛArýÌ »ðBÜ»ükAsBC ÿ»ðBg óBü |free dome house zôBø ïºlü rÔ þƒìõƒÝƒcBƒƒð þƒƒÝƒƒÈ ôArƒƒhƒƒÝƒƒÈ q»ƒƒÜ ,ÿkAsBƒƒC BÝü rì»C»è 1948 þƒ¾Bƒw»ƒè µ»ƒýƒO»ƒ¾ôºkõƒÉƒð þðBÜ»ƒÔBƒì»ƒè RBƒÜºk þƒÜ½ƒÜAk µºôAq s»ƒìAk ÿ qBÜ ÿkAsBC µóBÜ»ýwBýw »ükAsBC ,Ç¼ rì

Rq½KAq

info_chawder@yahoo.com

2013/5/13 »íì»„ ôôk )420( ºqBìu

"ºô»PÈskºk óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø»è ÿ½g R»ìõÝc" òÈ qlG ïBXð»C ºô»ÝÉK óBÜBâtÈ qBK µóBì»èqBK þðkqAvH¾»ø ,RBÜºkAôAk þPÉÜ»ü ,krÝ„ºô»C ½G ÿºuBƒìBƒC ,ôArƒGôBƒð rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK þð»ìõXð»C õÜºô óAô»C ÿ»PwAoBC óBü ôArwõð òülð»_ rP…ƒÉƒK µR»ìõÝc þÜ¼ q»w µîÈ q»ø þÜ¼ q»ƒw Á»ƒâ»ƒè ,ºôkrƒÜ óBƒì»ƒèqBƒƒK þƒƒÜ¼ q»ƒƒw þðBíÉéw µß½øk ÿBâtÈ qBK þð»ìõXð»C òƒülƒð»ƒƒ_ AkôkrƒƒGAq þƒƒ¾Bƒƒw ÿºôBƒƒì»ƒƒè ô qAlülðºõü»K þð»üæ »OºôAk óBýP„AkBü RBÜ òü rOô s»G »Ü ó»Üºk AôAk ‡BPxÉC óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø þOBÜ .QÈ rÝHü qBük ,BâtÈ qBK þð»ìõXð»C ÿ»ìAlð»C ô»C| þð»ìõXð»C ,RBÜºk ‡ºô»C ½ƒG BƒíƒÉƒø Á»â»è »Ü»ðkqAvH¾»ø »„BHýÉK óBÜBâtÈ qBK µîƒÈ q»ƒø þƒÜ¼ q»ƒw þƒðBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒƒø .ò`GºõÈ o»G AlðBPwkq õÜ þðBì»èqBK

.»ðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø ÞÈ u ¼ q þðkrÝü qBük ÿ q»â»C ÿºqBG»è| óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø ½G þÜ¼ q»w þðBÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ÿAôk»ƒGAôk þOô ,lýèBg lÌ»w óBƒì»ƒèqBƒK µîƒÈ q»ƒø ÿAôk »ƒÜ ,»ƒýƒýƒƒð ïôAô»ƒƒO þƒƒü qBƒƒýƒƒðAs" ,þýO»üBÜ¼ q»w µóBì»èqBK þðBÜ»ðkqAvH¾»ø óBÜBâtÈ qBK þð»ìõƒXƒð»ƒC þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø »ÜBƒwBƒü q»ƒâ»ƒC ïÂ»ƒG ,QƒÉƒ`ƒGºõƒÈ o»ƒG ,ó ô»ÝHÝÈ q óBÜ»ð»üæ ôºô»PÈ rÝGqAõì»ø þƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø ÿºkAô þƒƒðkrƒƒÝƒƒü qBƒƒƒük ºq ô»â þÝÉPÔrâ óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C ."»ýýð òÜ½ÜBð ºô»ðBÜBâtÈ qBK þðkqAvH¾»ø ÿºqBG»è óBÜ»ýýwBýw »ð»üæ ."òÈ qlG ïBXð»C ºô»ÝÉK

ÿ»WkõG»G óBíPxüõÉK :ó½ýxì½Ü »ü»Ýük þð½ýxì½Ü þÜ¼ q»w ,ºô»ý„½hüæ ,ÛArýÌ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿ ½g»Gq»w ÿÂBG óBì½g þðõ_½G òýðAõOBð ,ô o»OBgºkºô»C BƒüBƒC »ƒÜ ÿºô»ƒC q»ƒw»ƒè òƒü»ƒÝƒHƒü qBƒük ókqAvH¾»ø Êw QÈ rÜºk þÉK ó ½ýxì½Ü q»ø ïÂ»G ,Bð óBü RAlHìBXð»C ºô»ÝÉƒK ókqAvH¾»ø þðAlìBXð»C ÿ sBýð »Ü ÞÉð»üæ ,ºô»OBÝG óBìqAkBâBC rP…ÉK QÉGºk QÉG þð»ìºs ÿ»P…g µòü»ÝG ÿ qBÜºkBìBC õÜBO »Ü òýÉ¿G óBýÉK RBÜô»C ,òü»ÝHPwô qk »üºôBì ô»C õÜBO »üºôBì ô»è ókqAvH¾»ø .QÈ qkºk ïBXð»C þƒPƒg»ƒW ,BƒÔ»ƒPƒxƒƒì Qƒƒw»ƒƒGq»ƒƒw ÊƒƒGqBƒƒü pƒƒG q»ƒƒâ»ƒƒC ,ºôºkrƒƒƒÝƒƒƒ„ºô»ƒƒƒè ôk ÁBƒK »ƒPƒÉƒG »ƒÝƒük þƒÝƒÉƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø QÉGºk ,îÈ q»ø ÿ»Ýük ÿ»Ü»ðkqAvHƒ¾»ƒø ô»C ½G †ýO»HüBO ÿ»Ýük þƒÜ»ƒü»ƒWkõƒG #.QÈ rÝHü qBük »ðkqAvH¾»ø

þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø»ƒƒè ºô»ƒƒñƒƒü sk½ƒƒg " "»Ý¾»g þÔBì þðkrÝéÉ…ÉK ,óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þÝƒÉƒìAlƒð»ƒC ,RBƒÜôBƒø

†ýðBƒì»ƒC ÿAôk ,ó»ƒÜºlƒÉƒLƒPƒwºk ,õ…K ½G óBýOÂôBø »PÈ qlG RBÜ QÉGºk tÉø þýwBýƒw þƒülƒðºôºu q»ƒG RBƒÜôBƒø lðõO þýwBýw þOBWõð»„»O µQÈ o½âºk ó»ÜºkAô óBü õì»ø ‡»ðBì»C »Ü ,QÉGºk

ºqBXì»C :ÞÈ qBPðBì»èqBK QÈ rÜBð q»ø ,QÈ rÜ»ð »Ü»ðkqAvH¾»ø þÝÈ qBPðBì»èqBK ,ºô»üºqBHƒì»ƒè q»ƒø ,RBÜºkºô»ƒC ½ƒG ºuBƒìBƒC ,óBƒPƒwkq õƒÜ þðkqAvH¾»ø BPxÉC õÜBO ,ºôº2005 þ¾Bw»è õGqBü pG ,ºôArÜ»ð óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C µîÈ q»ƒø þƒÜ¼ q»ƒw þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ÿAôk

:óBì»èqBK þÝÉìAlð»C RBÝG þðkrGæ ÿAôAkBG ,»üºkBüs ÊK ÿ»ðkqAvH¾»ø ï»C R»ìõÝc q»â»C õì»ø ,RBÜºkºô»éwBG ,rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK þñPxgAôk ½G R»ìõƒÝƒc þƒðBƒÜºõƒðBƒýƒG óBÜBâtÈ qBK þð»ìõƒXƒð»ƒC þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ºô»ƒƒñƒƒü sk½ƒƒg µòƒƒÉƒƒƒXƒƒƒÉƒƒƒG ÿ õƒƒƒðBƒƒƒýƒƒG | .»ðkqAvH¾»ø þØBÙdýPxýC µþwArÜõíük»è ÿ ¼pì»è" þ…ƒýƒOô ,eƒ¾Bƒw kBƒøq»ƒÔ ,»üAkAqBC»è þìAqBC AlðBPwkq õÜ þíÈ q»ø ô»è óBÜ»ýýwBýw »ð»üæ ÿºô»ñƒü sk½ƒg ÿAôºq þÝÉÔBì þðkrÝéÉ…ÉK ,»ðkqAvH¾»ø | ."»ðBPwkq õÜ þÝ¾»g

óBÜ»ñðõw »ýýìçxýC ó»Üºl¾¼rPð½Ü Bü qõw þ„o½„ :k»íc»C kõíc»ì ïAqBC -rÈkôB_ ÿ o»„ ôºq»G ,»ü»ø ÿºvÈ qk »¾Bw ôk»è rOBü s »Ü ,Bü q õw þ„o½„ óBÜ»ƒýƒýƒñƒðõƒw ºôºoºlƒðõƒO »ƒýƒýƒìçƒxƒýƒC µQƒÉƒðºkôBƒãƒð»ƒø þƒÕƒüBƒO "rÔBÜ µòƒìu ôk"»ƒG »ƒÝƒük þƒðBƒÜ»ƒð»ƒüæ óAô»ƒC ,ó»ƒÜºlƒýƒ¾¼ rƒPƒð½ƒÜ óBýðBÜ»ýýñüBC »ñÈõ„ µòÈ q u õÝG »Ü ,òðAsºlýPxü õÉK»G µó»ÜºlÕwºô .òÈ rÝG óArÈ ô þñü o»KAq"»G ,RAkºkô q »OÂô ô»è ÿºô»C ,Bü q õw þð½ýws ½K ½C AlýÉO )óBÜ»G»øs»ì( óBÜAtñüBC ï»Wq»w »ƒÜ ,krƒGºkôBƒð "þƒÝƒ¾»ƒg Ak»ðBýüAôlì»è ïÂ»G ,ó»Üºk o»„ þwArÜõíük µÿkAsBC ½G µó qAl„»G ½gôBð ÿ o»„ µÿ q»â»ÕüBO ôºq»G Bü q õw þg¼k »Ü ,BðAkºô»G þðAk ‡Bü q õw ÿºôºqºk þð½ýws ½K ½C þðBìAlð»C»è ß»üºqBìu µQÉðºkôBãð»ø .QÈ rñýGºk þG»øs»ì ÿ rãð»üæ ÞÈ q ½W AlðBýðBÜ»Oô»è Aq»ãìçxƒýƒC ,Alƒ„½ƒgôBƒð þƒü qAlƒÜ»ƒ_ þƒ„o½ƒ„»ƒè ,RBƒÜôBƒø rPýðBÜ»G»øs»ì AlðBüAq òü rP„BG»è µó»Üºk ï»Ü»ü ÿ»xØ óBÜ»ýýñðõw "rÔBÜ µòìu ôk"»G AlðBüAq òü rPKArg»è µó»GºkôBð "rPƒýƒðBƒw»ƒÜ"»ƒG óBýðBÜ»ýýñüBC »ñÈõ„ µQÈ q vÈ pG óBýñÈõg »Pxü õÉK »Ü ,ó»ÜºlðBü qBìu»ø .òÈ rÝG óArÈ ô òü o»KAq ÞÉOBÜ ,ºô»Ü»„o½„ õÉð»è ÁAô»ø þðBÜºôB_q»w þÉK»G| »„o½„ ßºô ,krÝÉLýPwºk Bƒü q õƒw ÿ qAlƒOÂ»ƒwºk þƒíƒÈ u q ÿ uk ÿºôºôBð»ðõ_ ÿAôk ïÂ»G ,þG»øs»ì þí„ô qk»è õG q ôk rPýðBÜ»ýýGºq»Ì óBü»Ü»„o½„ ÿ ô»¿W óBÜAq»ãìçxýC ºkq ô ºkq ô óBÜºqAlÜ»_ »K ô râ | .Qwºk»Orâ óBü½âõPÕâ Bü q õw ÿBK õw þðBÜºlðBìq»Ô Á»â»è ÿ»ðArÉñìBü»K ô»C †ýðBÜºlðBìq»Ô þðBìs Ak»¾Bw ôk ï»C ÿºôBì»è ,ô o»ð»gºkºô»C ,ºôkrÜ »O»HüBO Ak»OÂô ï»è »Ü )îÝýéÌ ïçw(»G ºõG BG»cq»ì :ºõG þG»øs»ì»G .þG»øs»ì ÿºuAô»Pwºk»è ºpK óBÜºlðBìq»Ô ÿ»Oô µóBÜ»ýýG»øs»ì»G ÿ ôBð»G ß»ü»_ôBð q»ø»è kAsBC ÿBK õw þðBÜ»ƒÙƒè AkBƒOºq»ƒw»ƒè AlÝÉÜ»„õì q»ø þðlðBØ»O Á»â»è BPxÉC ïÂ»G ,ºôArðôBð ºô»Ü»_ôBð þðAqºôBü ÿ ôBð óBÜºôBð ï»Wq»w µË rPxýGºk )rHÜA úéèA( þãƒðºk ArÝ„BC»G »ðAôBð ô»è ß»üºqBìu ô»ìçxýC ÿBOºq»w þðAqAkôBð ô q»Hì»ÑÉK õG»C òG »ü ôBÍì ßºô ,ó»Üºk Bü q õw ÿ»Íý„ ÿ»ñýì»Ü þýO»üAuk .lýèºô òG lýèBg µzBØºô þG»C òG lÌ»w µóBýÔõw Bü q õw»è rOBü s u ¼ q ÿAôk u ¼ q †ýðBÜ»ýükBùýW Aq»âkBýðõG »K ô râ µÿ sBGq»w ÿ ô o»è ,ºôkrÜrýâAk óBü»_ôBð ß»üºqBìu µòGºktÉø»G ôºôkrÝ…üBíð óBükAsBC ÿBK õw»è rOBü s ÿBƒðAõƒO ºô»ƒýƒüºôArƒhƒÝƒÈ q ºô»ðBýðBÜºtü o»G óBýülðºõü»K kAsBC ÿBK õw þðBìAlð»C ÿ q ¼ s þÜ»üºqBìu #.óAlðAô»C þü q»ãü qBÜ rÈ u»è †ü q ¼ s þÜ»üºqBìu ôºôkrÜ .ºôArýâqºô )|BBC, DW( þðBÜ»¾Bð»Ü þOq ½KAq »è kõw »Oq ½KAq ï»C þðkrÜºkBìBC ½G

.QÈ rhGAôk »Ýük þÝÈ qBW »Ü»ðkqAvH¾»ø ,óBƒƒì»ƒƒƒèqBƒƒƒK ÿ»ƒƒƒìAlƒƒƒð»ƒƒƒC ô»ƒƒƒC R»ƒìõƒÝƒc »ƒÜ ,QƒÉƒðAsºlƒýƒPƒxƒü õƒÉƒK»ƒG þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ,RAlƒGqBƒü pƒG »ƒðAõƒOBƒùƒƒÉƒƒè AlðBì»èqBK Á»â»è óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C ÊK óBü»ðkqAvH¾»ø ï»C q»â»C óBü ,RBÝG ô»G óBƒýƒPƒxƒü õƒÉƒK ,»ƒüAõƒðBƒýƒÉƒK ôºkBƒü s ÞÈ qBýñ…ÉK ,»ýýð »ýü s»Üq»ìæ »OÂ»wºk .ó»ÝG þðkrGæ ÿAôAk µóBì»èqBK »ðºlƒG óBÜ»ðkqAvH¾»ø õì»ø »üAô rPÜB_" þ…ýOô

,QÈ qlHìBXð»C 2009 þ¾Bw»è óBƒì»ƒèqBƒK .ºôAqk»ñìBXð»C †ýOBÜô»C q»â»C ,QÉñýƒGºlƒüAô ,kAsBƒC óAq ½ƒâ Á»â»è óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þðkqAvH¾»ø ,QÈ qk»ñìBXð»C Ak»Ýük ÿ»Ü»ðkqAvH¾»ø ôk ôºô»ƒƒPƒƒÈ ô»ƒƒÜºkAôk »ƒƒÝƒƒük þƒƒƒÝƒƒƒÈ qBƒƒW ÿ qBƒÜ½ƒø ,ôArƒGôBƒð .QƒÈ qkBƒñƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒC ÿAôk ,ºôºlƒðAo»ƒâ ºô»ƒC ½ƒG þƒ„»ƒì»ƒƒC þðBì»èqBK µîÈ q»ø þÜ¼ q»w þðkqAvH¾»ø ÛArýÌ þðBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ,óBƒPƒwkq õƒÜ

þƒÜ¼ q»ƒw þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒƒø ÿºqBƒƒG»ƒƒè ,þPÉÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ì ,†ýíÈ q»ø ºô»ðBÜ»ýüBwBü µÿ q õPwºk »PÔrâ ÿ ½ø»G ÿºu ¼ rK»G krÝPwºõü»K óBü»O»GBƒG ô»ƒC µþãðºk½Ü þðkrÝPwô qk »Ü ,q õPƒwºk ÿºuBìBC .»Pxü õÉK þðBíP…ýð þƒðAsBƒw ÿºõÉ„»G óBÜ»ðkqAvH¾»ø »Ü ,krÝ„ºô»G Alý…ü qBü pG µQÉG ºôArÜ»`íýð þPxƒýƒè µó ½ýws ½K ½C þðBÜ»ð»üæ µþOqBK Á»â»è ËõOôBO »O»GBG ô»C rO þðBÜ»ð½ýxƒÜArƒÔ .ó»ÝG "ó rãÈ q lðºôBð µîÈ q»ø þg¼kô qBG" ÿ q»ƒƒƒƒƒhƒƒƒƒƒÝƒƒƒƒƒÈ q ,ºô»ƒƒƒƒƒü½ƒƒƒƒƒƒhƒƒƒüæ µR»ƒìõƒÝƒc óAõƒÉƒð þƒðBƒÜ»ƒýƒülƒðºõƒü»ƒƒK þÉK»G »Ü ,RBÜºkºô»C ½G ºuBìBC ,óBì»èqBK ÿÂBG þð½ýxì½Ü »O»ìõÝc þÜq»C BwBü þOBÜ ôºô»OBÝGqAkBâBC óBÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø óBÜBâtÈ qBK þð»ìõƒXƒð»ƒC þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø »Ü ,ó»ø qBÜ½ø Ê¾»ì½Ü ïÂ»G ,RBÝHü qBük þð½ýxƒì½ƒÜ BƒPƒxƒÉƒC õƒÜBƒO ,ºôkrƒÝƒüAô .ºô»PÈ rÜ»ðqAkBâBC óBÜ»ðkqAvH¾»ø þðBÜ»ýü rãÈ q ÿºqBG»è ,lýèBg lÌ»w ÿºô»ðkrÜqAkBâBC»ƒè R»ƒìõƒÝƒc ïºkq»ƒG ½G ÞÈ u ¼ q þðkrÝü qBük ½G ó ½ýƒxƒì½ƒÜ ,óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»ƒC þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø þƒPƒxƒü õƒÉƒK »ƒÜBƒwBƒü ,ºô»ƒOBƒÜºlƒýƒƒðô q †ü rP…ÉƒK ,»ƒü»ƒø ºô»ƒðkrƒÜqAõƒì»ƒø»ƒG ,QÈ rÝG ºqBÜ ô»C óAsBw»G ºôAqlƒ¾ô»ƒø ÿ»ýýwBýw »g¼kô qBG ô»C ÿ ½ø»G ïÂ»G µîÈ q»ƒø óAõƒÉƒð»ƒè RBƒÜôBƒø µîƒÈ q»ƒø»ƒè ºqBÜô»C ºôArðAõƒO»ƒð ,ºõƒG»ƒø AklƒðºôBƒð .QÈ rÝG þÜ»ü õOBøAk»è »üAõýƒ…ƒÉƒK ,ôArƒGôBƒð ÿ»xØ QÉGºk ÿ»ðBO»GBG ô»è ÞÉÜ»ü AlÝü tð ½G ÿArÉg þÝÈ q»wºqB_ µQÈ rÝGq»w»è þƒOBƒƒÜ þƒƒðkrƒƒÝƒƒü qBƒƒük ,ºô»ƒƒPƒƒÈ q s ¼lƒƒG

:òükºrw»ð rÈkôBC -rÈkôB_ ,óBPwkqõÜ þýðBíP…ýð þýPƒÉƒÜ»ƒü þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø þƒƒðAlƒƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒC ÿAôAk RBÜôBø ,RBÜºk óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C µóBì»èqBƒK þƒðBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø Á»ƒâ»ƒè † ý í È q » ø þ ý O » ü B Ü¼ q » w þ ð k q A v H ¾ » ƒ ø ÿºu ¼ rƒK þƒwrƒK »ƒG ºô»ƒPƒÉƒPƒw»ƒGºk þƒðAsBƒw ‡ºô»ƒC ½ƒG »ƒÜ ,qõƒƒPƒƒwºk ‡»ì»C ,òðAsºk QxüõÉK»G þðBíP…ýð »¾Bw Q„»ø »Ü ,QÈk ºôºô»C ÿAôk»è óBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø þð»ìõƒXƒð»ƒC þƒÝƒÉƒìAlƒð»ƒC ôºôArƒÜ»ƒð îÈ q»ø þO»ìõÝc ,†ü rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK þƒìÂºô ÿºô»ƒG ,RBƒƒÜºkqBƒƒHƒƒO»ƒƒì½ƒƒO .ºô»OAkBð óBýðBÜ»P„AkBü þðkqAvH¾»ø »PxüõÉK :þPÉÜ»ü òÈ rÝG ºô»ÝÉK óBì»èqBK µóBÜBâtÈ qBK þðAs qBG kõÍw»ì q»Gô»ì»è ß»üºôBì ÿ21 ,óBPwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø þƒÜ¼ q»ƒw þðkqAvH¾»ø ÿºkAô ßºô ÿ õOBøAk þèõéü»C ïÂ»G ,krÝü qBük óBì»èqBK µþO»üBÜ¼ q»w þƒðBƒÜBƒƒâtƒƒÈ qBƒƒK þƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø ÿºkAô ôºô»Oô»ÝÉè þüAsºoBð ‡»ì»C ,krÜ»ñü qBük îÈ q»ø þýO»üBÜ¼ q»w Al…ü q»ƒHƒìAq»ƒG»ƒè þülðºõü»K »O»GBG ô»ƒC »ƒÜ ,lƒðBƒü»ƒãƒüAq þýO»üBÜ¼ q»w ß»ð ,»ü»ø ºô»O»ìõÝc»G BPxÉC õÜBO †ýíÈ q»ø þO»ìõÝc ,îÈ q»ø .ºôkqAvH¾»ø ºôºô q ô»è þãðºlÉG»è ÞÈ q ½W ,þPÉÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ì ,Ë rÉK ,þè»Ì Á õwºq Rºrw½Ü þP„q»K q»w»G þýP…â ÿ rÉOrƒÝƒw þƒì»ƒÜ»ƒü ÿ rƒãƒÉƒW AlýÉO µºô ½G½Ü þðBíÉéw ÿ qB„»è ,»Ü»Gtc þƒðBƒì»ƒèqBƒK þƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø ,krƒƒÝƒƒüAôAk ôºô»ƒÝƒÉƒK óBƒÜBƒâtƒÈ qBƒK µóBƒPƒƒwkq õƒƒÜ .òÈ qlHìBXð»C AlOBÝÜ»ü»è

äðºk»üBñÉø þ…ýOqBK þðAqBÜBülýì "ôAkôô q" qæ¼k qAs»ø YñÉK »ðBãðBì ,»Ü»Gtýc þýìq»ÔBð ÿBülýì| :þOqBK þÝÈ qBÜBülýì ºqBñük qAs»ø 700 »íÉC ÿ»_õì òürOs q»G ïÂ»G ,RAkºk ÞÉw»Ü»G

óBü u ÿ s q»Gq»w»G QÉðAõPG zõð»ìBƒðu ¼ q .ó»ÝG þðlðBü»âAq ÿBâsºk þÝÉìAlð»C RBÜôBø îýðqAkBâBC ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ,þOqBK ºlñÉø þOqBK þðAqBƒÝƒðlƒð»ƒü»ƒâAq ÿ»ƒ_õƒì .»ü»ø óBýO»HüBO ÿ»ü rw»ð »Ýðõ_ ,QÉHì»Ü þOqBK þðlðBü»âAq" þ…ýOô ,qºõð»C kAsB„ q»w z¼ râAs þ¾Bð»Ü »ðõíð ½G ,ºõH„»GAk q»w ,»ýýð þOqBK þðlƒðBƒü»ƒâAq ÿBƒâsºk»ƒG ."»ýýðAs qBG óBÄrý`Éð ÿ»ãñýwõð»G þƒƒülƒƒðºõƒƒü»ƒƒƒK "rƒƒƒÈkôBƒƒƒ_" ßºô q»ƒƒƒø ÿ q»wõðq»w Ã¾ôlG»Ì ïæ»w»è »Ü»ü q»ø»G ,óBƒíƒwõƒÌ qæBƒƒw ,RBƒƒG»ƒƒg ÿ»ƒƒìBƒƒðu ¼ q kAsBC µóBPƒwkq õƒÜ ÿ ½ƒükAq ÿ q»ƒGºõƒÈ o»ƒG ÿBƒâsºk þƒìAlƒð»ƒC þƒÐAkºq»ƒƒØ Iƒƒýƒƒw»ƒƒc ÿ vÉG»Oô þè»Ì JBøºõèôlG»Ì ,ólƒðBƒü»ƒâAq óBýðAôlÉè ïÂ»G ,krÜ þðBƒíƒÉƒéƒw»ƒè þƒOqBƒK "rƒÈkôBƒ_" Bƒøºô q»ƒø .Ak»ƒð ºô»ƒüºqBƒGô»ƒè þwrK q»G k»ì»dƒì kõƒíƒc»ƒì þƒülƒðºõƒü»ƒK Qwºkq»G ,krÜ ºô»ýýOqBK þðlðBü»âAq ÿBâsºk #.õG»ð

µþƒO»ƒèAk»ƒÌBƒð ô q ¼ s µîƒ¾ô s ï»ƒG Qƒƒw»ƒƒø þPñÉì½Ü ô»xØ QÉGºk ,RBÝG »ýýðAkq»âB„BK AlðBì½g þ¾k»è »ðBýü»éâ ï»C ÿ»ÜBO ,QÉG»ø óBíýü»éâ ,Ëqºk»O»ü»ð ôºô»OAõƒhƒG äƒð»ƒK óBíñOBø»ðºô»ƒãƒðºk»ƒG µóBƒì½ƒg þƒÌsºô»ƒè ÿBíýPñýC þðõGsAôæ ÿBðBì ºô»Gtc ó»üæ»è þðAk ½G »ÝÉ¾ô»ø õÝ¾»G ,Jtc ½G »ýýð »íÉC »Ü ÿ ½g ÿ»ðAqkBÜ ï»G ºô»Gtc ó»üæ»è ÞÉÔBì ."QÉGArÝOôºs óBýÉè BPxÉC BO »ãðºq ,þè»ƒÌ ÛAsºrƒèôlƒG»ƒÌ ºô»ƒýƒ„½ƒg ÿæ ÿ"rÈkôB_"»G ,rÉñìBü»K þxðAuBC þwrK q»G

ÿ»Gq ¼ s ÿ»_õì" QÉwõñ„ºk ,RBÜºkqBÜ ÿBâsºk»è »Ü ,þOqBK þðAqBÜBƒülƒýƒì ÿ q ¼ s 700 BO 500 óAõÉð»è ,ó»Üºl…ýC AlýOqBK þýìq»Ô ,»Ü»Gtýc þýìq»ÔBð ÿBülýì þ_»Ü ,ºqAs»ø ,RAkºk ÞÉw»Ü»G »ðBãðBì ÿ qæ¼k qAs»ø YñÉK ."QÈk þOqBK»G ÿ»…Ô q»ø »Ü »ƒÜ ,þƒÐAkºq»ƒØ ëkBƒÌ ,ºô»ƒýƒ„½ƒhƒüæ þ¾Bð»Ü ÿ qBÝ„»Ý…ÉK ô qºvƒÉƒG òƒü rƒOqBƒük þƒƒPƒƒðôBƒƒÜ»ƒƒC»ƒƒè ,»ƒƒw¼ rƒƒâAs þƒƒðBƒƒíƒƒwBƒƒƒC ÿBâsºk»è îýü»éâ" QÉwõðºk ÿ»Ü»ÜõHxü»Ô »Ýðõ_ ,ºôkrÜ þOqBK þðlðBü»âAq µÿ rýHñ„¼ q

| :rÉñìBü»K þxðAuBC þwrK q»G ÿ»_õì †ýPÉÜ»ü »Pxü õÉK þOqBK ß»ð RBÝGkBüs þðBÜ»wõð»ìBðu¼q þðlðBü»âAq ÿBâsºk þìAlð»C ºlð»_q»ø" Rô ô»è þÜ»ýO»üAsºoBð ÿ qAkBâBC ïÂ»G ,îýð þOqBK ,ºôArwõð ÿ»Ü»ìBð ïÂ»G ,»ü»ø »Ü ï»üºõÉ„ ."»ìõýwõð †ýñì»ð ô»ñì ½G »ð þðBÜBâsºk q»ø ß»ð ,QwAõg þ„Aõýø ÿ»ƒ_õƒƒì †ƒƒýƒƒPƒƒÉƒƒÜ»ƒƒü õƒƒÝƒƒ¾»ƒƒG ,þƒƒOqBƒƒK »Ü ,ó»ÝGkBü s q ¼ s óBýðBÜ»ƒwõƒð»ƒìBƒðu ¼ q

»ð µó qBƒÜlƒðBƒü»ƒâAq »ƒð ,òƒÈ ô»ƒè ÿ»ƒðAô»ƒC ïÂ»G ,ó»Üºk ‡Bülýì þìBü»K þO»üAq»ñÈõð ò¿ÉøBð »ðBì»C »Ü ,»ƒü»ƒø óBƒíƒÝƒÉƒðBƒÝƒ¾»ƒg ."ó»ÝG Bülýì ÿ qBÜ µó ô»ÝH…ÉK ÿ qºvÉƒG »ƒÜ †ƒü-òƒük»ƒíƒW»ƒð qBƒì»ƒÌ QÉwõðºk ,|TV óBPwkq õÜ»è »ƒðBƒÜ»ƒ¾Aô»ƒø µQÉG þOqBK þwõð»ìBðu ¼ q ÿºô»C »üAõíÉK"

þðõGqBÜ»HPwºk ÿAôk :R»HüBO -rÈkôB_ þÜ»üBƒâsºk »ƒÜ ,ôAkô ô q ÿBƒülƒýƒì ÿo½ƒO ºô»G µ»ýýOqBK»è Þü tð ÿºq ô»â þðlðBü»âAq þ¾Bü»g þÜ»üºqBK »Ü ,ºôkrÜqºk þãðBGôBð ÿq ¼ s þÜ»üÂ»ø µRAkºk þðBÜºlð»ìqBÜ»G þPÉÜ»ü µó½ýws½K½C µþéø»C ÿBülýì õÉð»è ÿkõg ôBð»è Al„BPƒxƒÉƒC»ƒè ,krƒÝƒPƒwô qk þPwºk ºlðsBâ µþü»éâ ,þOqBK þðAqBÜBülýì ÿBƒâsºk»ƒè lƒðõƒO ÿ»ƒƒñƒƒgºq ôºôkrƒƒÝƒÉƒK ,ó râºk óBü»Ü»Gtc þðlðBü»âAq µÿrýHñ„¼ q þƒOqBƒK þƒðBƒwrƒK q»ƒG Alƒ…ƒü q»ƒHƒìAq»ƒG»ƒƒè .óºkBð óAôlÉè ºôºqBGô»è ºuBìBƒC ,þƒOqBƒK ÿ»ƒðAqBƒÜBƒülƒýƒì ô»ƒC| þðlðBü»âAq Ëlð»ø»è ÿ»ðAô»C ,óºkºkºô»G ÿ o½O þÉè Qw»G»ì rOBü s »Ü ,þOqBK þýìo»ÔBð »ƒG ,ó ôAqlƒñƒÈ q s»ƒìAk º"ôAkô ô q"þƒüBƒülƒýƒì R»ðBð»O ,óºkºk óBýì»¾»Ø»è þOqBK Bð þðBw»Ü kõÍw»ì ÿ»PwAoBC ‡½gô»PƒwAq ÿ»ƒìBƒð .ó»Üºk óBü»Ü»Gtc þÜ¼ q»w þðAs qBG ºqBü»ìBì ,Al…ýPxÈõ¾»ø òü rOºsBO»ƒè| þ„q sºô þ„»G ÿ ôArwrLÉè »Ü ,k»íƒc»ƒC ÿBâsºk ÿ-rƒÉƒèô»ƒø ÿ»ƒðAu ¼ q ÿ»ƒìBƒðu ¼ q »Ü ,AlÜ»ü»ìBñðBü»G»è ,»ýýOqBK þðlðBü»ƒâAq ôºõƒOô»ƒÜ "rƒÈkôBƒ_" Qƒwºk þƒÜ»ƒü»ƒƒñƒƒÈ ô ßõƒƒHƒƒxƒƒü»ƒƒÔ»ƒƒè þƒƒ„½ƒƒg þƒƒPƒƒðôBƒƒÜ»ƒƒC»ƒƒè ß¼ q»w »üBÝO( þðB…ýðôBð»G ,ºô»O¼krÝü ôÃG óBwrG»è ºô»ÝG þOqBK þðAqBÜBülýì ÿBü rÔ þðBwrK q»G ÿ»üBw»è" QÉwõƒðºk ,)ókrƒì ÿ q ¼ s þÝÉ„»G BPxÉC ,þOqBK þðlðBü»ƒâAq þðlðBü»âAq þðBÜ»âsºk»G q»w þðAqBÜBülýì q»â»C µó rìºk óBwrG»è »Ýü q»ƒg ,þƒOqBƒK ÿ»ƒ_õƒì ÿBƒì»ƒO»ƒG µó»ƒƒÜ»ƒƒð rƒƒO þƒƒ…ƒýƒC BðBø óBãðBì ÿ q»w»è QÉGºk ,òG óBü»Ü»âsºk ,ó»HG óBÜ»Oô»âtì þü sAõgrÉg þØôlñw ½G ½G ºô»ñÈ s õñG óBýðBÜºõðBg óºôBƒg»ƒè óBƒü óBƒü q»ƒw»ƒè rƒO þƒƒÝƒƒÈ u ¼ q lƒƒð»ƒƒ_ ÿºô»ƒƒC ."ó râºkqºô »_õì ÿ»OBÜ ô»C BO ,QÉPwºõG þÝÈ qkBÜ ,ÿ ½g ÿ»Oô»G »Ü ,ºqBü»ìBì "rÉèô»ø" ÿ»ìBðu ¼ q»è »¾Bw Rô»c ô»ýýOqBK

å½èBük

info_chawder@yahoo.com

2013/5/13 »íì»„ ôôk )420( ºqBìu

ºôArÜ ÿqBÝéÉ…ÉK õÝ¾»G ,ºôArÜ»ð rü ôs»O AlðBPwkqõÜ þíÈ q»ø þðBÜ»ðkqAvH¾»ø»è "rÈkôB_" ½G ,ÛArýÌ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿÂBG þð½ýxì½Ü þÜ¼q»w Akõ…ÉK þðBÜ»ðkqAvH¾»ø»è »…ýì»ø :rÈkôB_ ï»è BüBC ,ºõG»ø óAqºlãðºk ÿºô»ñOBøôBð ÿ»…ÉÜ óBƒO»ƒü»ƒ…ƒÉƒÜ ô»ƒƒC AkõƒƒOBƒƒøAk ÿ»ƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø óBýOÂôBø ÿ»ÔBƒì ô»ƒC õƒÜºôBƒO ºôkrƒÜq»ƒwºqBƒ_ ?QÈ qõg»ð ÿ»xØ Á»â»è »¾»ìBì »íÉC :BÔ»Pxì Qw»Gq»w ,QÉGõG»ø þðõG »ì»C »Ü »ýýðAõðBíÉK ,òü»ÜBð ólðBü»âAq þOÂôBø QÉG»ø ºq ½Wô»è þÜ»ü»…ÉÜ ÞÉñÈõ„ q»ø»è óBìôBð QÉ¾ºk Þ¾»g ,RBÝG ‡»Ý…ÉK ÂBÝw QÉðAõOºk »Ü ºõOô»Üqºk ºô»ñý¾½ÝÉè ÿAôk ïÂ»G ,ºô»OºõOBø»ð »Ü»…ÉÜ ïÂ»G ,ºõG»ø AlðAqºlãðºk ôBð»è ÿ ôBð qºlãðºk óBü½g þðAlãðºk þñÈõ„ óBýOÂôBø »ƒÜ ºõƒG ºô»ƒC QÉG»ø ‡»ì»C q»â»C ,ºô»¾»ø ÿ»ÝñG »ñ_ºk µòðAsBð .QÉGºk ï»Ü q ¼ s þÜ»üºvÈ q òðAõOºk RÂô ÿºôºqºk þðBýOÂôBø :rÈkôB_ ?ó»ÝG ºqBXì»C þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿqAl„»G ÿ qBü pG»G þýPxü õÉK »ì»C :BÔ»Pxì Qw»Gq»w »Ü »ü»ø ‡ºô»G þPxü õÉK RBÜôBø ,»ü»ø R»HüBO þðBÜºkq õÜ þðkrÝü qAl„»G»G RAkºk»ãÈ q BwBü òýðAtG q»w»è qBü pG BƒPƒxƒÉƒCBƒO ïÂ»ƒG ,Bƒð kõƒgBƒü ºôºqºk þðAkq õÜ þðkrÜ»ñü qAl„»G kõgBü ókrƒÝƒü qAlƒ„»ƒG .ºôAqk»ð ºôºqºk lð»_ »Ü õGlðBü»ãüAq ó½ýxì½Ü rP…ÉK :rÈkôB_ þðBÜºqBƒGô qBƒÜ»ƒè Qƒwºk óºkºlƒ¾ô»ƒø ÞƒÉƒð»ƒüæ ºq ½W b»è óBPƒPƒw»ƒG»ƒì ,óºlƒGqºô ó½ƒýƒxƒì½ƒÜ ?»ÝÉðAkqºõPwºk þðkqAvƒHƒ¾»ƒø þƒOBƒÜ»ƒè :BƒÔ»ƒPƒxƒì Qƒw»ƒGq»ƒw q»w»è »Ü õGkrÝðBìqBýñ…ÉK AlØArýÌ þðBÜBâtƒÈ qBƒK »íÉC þðAkq»w ÞÉw»Ü aýø ,QÉG»ð óBì½g þü qBÜAôAk óBƒÜ»ƒðBƒì»ƒèqBƒK ïAlƒð»ƒC»ƒè Ëlƒð»ƒø ïÂ»ƒG ,RBƒÜ»ƒƒð #.ºô»ð½ýxì½Ü ôBð »ñÉG ÿ q ¼ s»G Qxü õðBüºk

ô»C þü»éâ Akõ…ÉK þðBÜ»ðqAvH¾»ø»è :rÈkôB_ ï»C BüBC ,Ak»Ü»ðkqAvH¾»ø»è ºôArÜ RArü ô s»O »Ü ArÜºk ?ºõG Alü½g þÉW»è »ü»xØ ÿ»xØ QÈ rOôºk ÿºô»C :BÔ»Pxì Qw»ƒGq»ƒw BwBü»G »¾»ìBì Akrü ô s»O þðõG þOBÜ»è »íÉC ,»ðlðBü»âAq þðkrÝ„»Ý…ÉK þÔBì þwBýw þÝÉðBýÜ õì»ø ,òü»Üºk µQÈ rÜºk ºô»ñý¾½ÝÉè ‡ÂBÝw ÿAôk ,»ü»ø ÿÂBÝw ,ºô»ñÈ rÜºk tÔºq ß»ü»_ôBð þØôlñw óBüºk»G qBWq ¼ s RBØô rg õÝ¾»G ,ºôArÜ»ð rü ô s»O »Ü »üAõðBíÉK »ü½G þüBíñÈ q ÞÉƒ¾»ƒì½ƒÜ Alƒ„»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ï»ƒè ,ºôArƒÜ .òü»ÝG »ðBOBØô rg ô»è ÿ rãÈ q õÜBO òü»Üºkqºk

.òýñÈ»ãG ïBXð»C»G »Ü ÿ»ðB…ÉÜ µQw»Gq»G ô»C BüBƒC :rƒÈkôBƒ_ ï»C ½G ºô»ƒPƒÉƒG óBƒOô o»ƒGô q ó»ƒÜºk óAô oºôBƒ_ ?ºô»ñýGºk Alý_»è óBü½g rOBü s »ðkqAvH¾»ø õƒì»ƒø»ƒè óBƒìõƒãƒÉƒG :BƒÔ»ƒPƒƒxƒƒì Qƒƒw»ƒƒGq»ƒƒw ,ºô»PÉGºk QÔrâ ÿ ô o»Gô q ó ½ýxì½Ü AlÝÉðkqAvH¾»ø ÿlÉìBC lý„ºq BÔ»Pxì Qw»Gq»w # ÿlÉìBC 1963 ÿõHÝüAk»è # BwBü»è q»PwBì µz½ü q ½èBÜ»G # ºõG óBñÉøAq þwrK q»G rP…ÉK # ó½ýxýì½Ü þÜ½øk þxýÔ½C»è

µþƒýƒO»ƒƒ¾ôºkõƒƒÉƒƒð ÿô q»ƒƒè BƒƒüBƒƒC :rƒƒÈkôBƒƒ_ ?ºôkrÝðBPý_ ºô»Ü»w¼ rK þðkrÝü rÈkôB_ þO»¾ôºkõÉð ÿ rÈkôB_ :BƒÔ»ƒPƒxƒì Qƒw»ƒGq»ƒw q ¼ s þÜ»üºqBìu ,ókqAvH¾»ø þðBÜ»íPxýw»è »ÝÉÜ»ü þðAlìBXð»C þƒOBƒÜ»ƒè þƒO»ƒ¾ôºkõƒÉƒð þƒðArƒÈkôBƒ_»ƒè AlðBì»èqBK µîÈ q»ø þýO»üBÜ¼ q»w þðBÜ»ðkqAvH¾»ƒø .òGºkºkBìBC ½G ºôArÝü qBük »Ü ÿ»OBÜô»C þÉK»G :rÈkôB_ ½G òOôÂBK½g ÿBâqºk ÿ»Ü BüBC ,óBÜ»ðkqAvH¾»ø ó B ƒ Ü » ƒ P ƒ x ƒ ý ƒ è þ ƒ ð k r ƒ Ü q B ƒ ì ½ ƒ O µ î ƒ È q » ƒ ƒ ø þ ƒ ƒ Ü¼ q » ƒ ƒ w ?RBÜºlÉLPwºk

þðkrÜlülðBÜ½g ½G ß»üºkAô aýø AkBPxÉC»è ºôArÜ»ñü qBük îÈ q»ø þÜ¼q»w þPw½K ÿ»P…g»G ÿlðºõü»K »ì»C :BÔ»Pxì Qw»Gq»w ß»ƒƒüºkAô aƒƒýƒƒø BƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒƒCBƒƒƒO ,»ƒƒƒü»ƒƒƒø ºô»ƒƒƒOBƒƒÜ »Ü»OBÜ AkõOBøAk ÿºôBì»è ïÂ»G ,ºôArÜ»ñðB…ýñPwºk .ºô»ñü»ÜºkôÃG

“

þÝÉðkqAvH¾»ø ÊGqBü pG q»â»C ‡ºô»è »ãW ,QÈ qkºk QÉGºk »Ýük ÿ»Ü»ðkqAvH¾»ƒø ôk ÁBƒK »ƒPƒÉƒG »ƒÝƒük »ðkqAvH¾»ø ô»C ½G †ýO»HüBO ÿ»Ýük þÜ»ƒü»ƒWkõƒG .QÈ rÝHü qBük

óBíðkqAvH¾»ø Rô»c rP…ÉK ÿºô»ƒC þƒÉƒK»ƒG ïÂ»ƒG òHðBìqBÜôBø óBÜ»ð»üæ õì»ø q»â»C »ü½G ,ºôAlìBXð»C q»â»C ôºô»ƒPƒÉƒGºk ô o»ƒGô q óBƒíƒPƒÔrƒâ òƒü rƒPƒì»ƒÜ .ºô»ñýHG ÿ ô o»Gô q òýðAõOºk QÉG»ø †ýÝÉPÔrâ | QÈ rƒÝƒHƒÉƒè óBƒOAôAk µQƒÉƒG q»ƒâ»ƒC :rƒÈkôBƒ_ óBì»ø»è QÈ qlHìBXð»C †ýðBÜBâtÈ qBK þðkqAvH¾»ø ó»ÝG ‡»ðkqAvH¾»ø ô»C ºô»ÝÉK òðAõOºk BüBC AlOBÜ ô»C þGBxc ºôArÝñýGAk »Ü ÿ»ü»WkõG ï»è »OAô ?ºôArÜ »ðkqAvH¾»ø ,QÈ rÜ»ðqºk ÞÈ qBü pG õÜBO :BÔ»Pxì Qw»Gq»w q»w»è òü»ÝG ÿ qBük óBì½g þðõ_½G òýðAõOBð »íÉC ókqAvH¾»ø Êw QÈ rÜºk þÉK ó ½ýxì½Ü BüBC »Ü ÿºô»C »Ü ÞÉð»üæ q»ø ïÂ»G ,Bð kõgBü RAlG ïBXð»C ºô»ÝÉK »íÉC rP…ÉK QÉGºk QÉG ókqAvH¾»ø þðAlìBXð»C ÿ sBýð ÿ»P…g µòü»ÝG ÿ qBÜºkBìBC õÜBO ,ºô»OBÝG qAkBâBC »Ü òýÉ¿G óBýÉK RBÜô»C µòü»ÝƒHƒPƒwô qk þƒð»ƒìºs ïBXð»C »üºôBì ô»C õÜBO »üºôBƒì ô»ƒè ókqAvƒHƒ¾»ƒø

òükºrw»ð rÈkôBC :þðAksBw ÿ½g»ƒGq»ƒw ÿÂBƒG þƒð½ƒýƒxƒì½ƒÜ þƒÜ¼ q»ƒw ,RBƒÜºlƒüArƒÝƒ„BƒC ,ÛArƒýƒƒÌ|þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø rü ô s»O AlðBPwkqõÜ þíÈ q»ø þðBÜ»ðkqAvHƒ¾»ƒø»ƒè Qwºk Al„BPxÉC»è ,ºôArÜ RBØô rg õÝ¾»G ,ºôArÜ»ð þO»ìõÝc ,ºôArÜ óBÜ»ðkqAvH¾»ø þðBÜ»ü qBÜºkBìBC»G ½G qBñük ó õýƒéƒì 380 ô qBƒýƒéƒì 37 ÿpƒG îƒÈ q»ƒø .ºôArÝü qBük óBÜ»ðkqAvH¾»ø þðõ_ºõÈ o»G Alü»O»HüBO »â½èBük ï»è ,BÔ»Pxì Qw»Gq»w ÞÈ qBü pG õÜBO ,RBÜºl„ºô»GºuBìBC ,"rÈkôB_" Á»â»è ÿqBük óBì½g þðõ_½G òýðAõOBð »íÉC ,QÈ rÜ»ðqºk »Ü óBÜBâtÈ qBK þðkqAvH¾»ø þðAlìBXð»C q»w»è òü»ÝG ºô»ÝÉK ókqAvH¾»ø Êw QÈ rÜºk þÉK ó½ýxì½Ü BüBC .Bð kõgBü RAlG ïBXð»C »Ü »ü»ø ÿºô»C ÿBðAõO ó½ýxì½Ü BüBC :rÈkôB_ ½ G k r Ý ƒ ü q B ƒ ü k î ƒ È q » ƒ ø þ ƒ Ü¼ q » ƒ w » ƒ Ü ÿ » ƒ O B ƒ Ü ô » ƒ è ô » C ó B ì » è q B K µ þ O » ü B ƒ Ü¼ q » ƒ w þ ƒ ð B ƒ Ü » ƒ ð k q A v ƒ H ƒ ¾ » ƒ ø ?QÈ q»GºõÈ o»G »ü»w¼ rK óBíPwºk AkBPƒxƒÉƒC»ƒè :BƒÔ»ƒPƒxƒì Qƒw»ƒGq»ƒw õÜºô »íƒÉƒC ,ºôkrƒÜ óBƒíƒðBƒÜºqBƒÜ þƒðlƒðAo»ƒKAq»ƒG ½G ºôArÝü qBük »Ü ÿ»üºkAô ô»G òülð»KBK ó ½ýxì½Ü ,»ü2013/9/21 »ƒÜ óBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø þƒðAlƒìBƒXƒð»ƒC ô o»Gô q óBìºq ô»â þÜ»ƒü»ƒ…ƒÉƒÜ »ƒüAô óBƒíƒ„Aô pƒG .óBÜ»ðkqAvH¾»ø þñOô»ÜAôk ÿ ½ø »PÉHG »Ü ºô»PÉGBð þ„»G ºôArÝñýGAk ÿ»ü»WkõG ô»C BüBC :rÈkôB_ ?ºlð»_ »Ü»WkõG ?RBÜºk »ü»w¼ rK ô»C ó õýéì 380 ô qBýéì 37 ÿ pG :BÔ»Pxì Qw»Gq»w ,ºôArÝü qBük óBÜ»ðkqAvH¾»ø þðõ_ºõÈ o»G ½G qBñük þO»üBÜ¼ q»w ,ºõG ó ½ýƒxƒì½ƒÜ ÿ qBƒÜAôAk q»ƒw»ƒè »üºqBK ºpG ô»C q»w»è ÿlð»ìAsºq †ýíÈ q»ø þO»ìõÝc óBÜºqBÜ òðAõOºk »üºqBK ºpG ô»G »üAõðBíÉƒK ,ºôAk

lðAs»GAk þwBýw þðAu»¿„ þPwBC ,kAlÐ»G ôrÉèô»ø óAõÉð ÿ»Ü»ìBññOô»ÝÝÈ q "rÈkôB_"½G ,þwBýw ÿqBÜ»Ä¼r„ µzõð»ìBðu¼q ,kBùýW Qw»Gq»w þƒðBƒÜBƒì»ƒñƒG þƒðlƒðBƒÜ»ƒPƒƒ¾»ƒƒø µòƒƒPƒƒxƒƒgtƒƒÈ ôAq»ƒƒK»ƒƒè .»üºô»O»ÜAq»„ þwBýw þðAqBÜ»Ä¼ r„ ô rÈkôB_»è Ëlð»ø :rÈkôB_ ÿ½ü qBñýw "»ÜºôArð»ü»â»ðAq »ðkrÝ„»GAk" ,òñýGºlüAô þðõ_½G .ºq»wºqB_ òýì»øAôk ô»ØArýÌ ÿôArÝðAô oºôB_ ?ºô»üºqBHì»è ºõÉC µÿ ôBÝ„Aq µó ô q»G q õPwºk :kBùýW Qw»Gq»w ÿ»Ü½ü qBñýw ,ó ôkrG RôBð ÿ»ðBPwqBñýw ô»è rP„BG þÝÉíPxýw ÛArýÌ »Ü ÿºô»è »ýPü rG †ü ô»C ºôB…ÉÜ µó õ_qºk q»ø ÊGAô»Ü ,»ü)ÿ qBýPhýC ÿkBdPýC( þ¾AqlýÔ ó õH„»GAk»è ÞÈ ôBãð»ø Ê„ºk »íPxýw ô»è ÞÉðAkæ óBüºk þÝèBì ÿ»Ü»O»ìõÝc ÿ»ýÉK ô»G ,ºô»OBÝG óBíÝü tð »ýýPÉÜ»ü ô»è ÿ s q õâ óBüºk ºôkrÝý`ÉK q»ƒw µóAkæ ºôºtÉø»G BÝü q»ì»C RBÜô»C ,ºôAk »ü»ðAlƒð»ƒìô sºqBƒC ,Rrâ»ñü q»w ArÜqBýñ…ÉK îÈ q»ø Êw ÿºu ¼pK õG ÛArýÌ»è ô rOq ¼ s BPxÉC»è R»ý¾AqlýÔ ÿ rãð»üæ ÿºô»C Á»ƒâ»ƒè uk õG»ø ß»üAõýø »OBÜô»C »Ýðõ_ ,ó õG †ü rOq»ãü qBÜ ,óBÜ»ýGô rÌ ,óBÜ»ýxÌ»G »ð½Ü»è R»ýý¾AqlýÔ þðAq»G »Ü õG þñ`¾»ø ºô»C q»w»è óBülÉìõC lPø.. µóBÜ»ýGBørýC µÊñÉùG ï»øq»G tÉø»G ÿºkrÜq»w »üAlüBðAõO»è ÛArýÌ ,Ë tÈ qBLG )óAô»C þèô»Ø»G( ÿ»Ü»è»â µßBg þýPÉÜ»ü »Ü õG ºlýwºq ô»C ,õG »üAõýø ô»C þÝèBì ÿ q õð RBÜô»C ô»ñðõw»è óBÜ»ýGô rÌ ï»ø krÜºk ½G ÿ qBÜ ÿ ½g ï»ø ºlýwºq ô»C q»ø BPxÉC ïÂ»G ,krÜºk óBýðAõýP…K »Íý„ .ºô»ØArýÌ þÜBg þýPÉÜ»ü q»w»G þüBðArâqBG »O½G »üºkrÜq»w ô»C ,»ýð óAqBW ÿ»ÜºtÉø»G ºôBýK þÝèBì µÛArýÌ ÿ»ñðõw õì»ø )óBwrÕèA »èô»˜( þOBÜ»è»Ü »ýð þÝèBì ,krƒÜºk óBƒýƒðAõƒýƒPƒ…ƒK »ƒÍƒýƒ„ ÿ q ¼ s þƒ„»ƒG Ak)ºrü tXèA Ïqk( þð½ýwAq»K ½C ô»éXük þð½ýwAq»K ½C»è ,ºô»ƒOBƒÝƒƒGºqBƒƒGôk )óBƒƒwrƒƒÕƒƒèA »ƒƒèô»ƒƒ˜( þƒƒPƒƒxƒƒü ô ÿºqBXì»C þðkqAvHƒ¾»ƒø»ƒè þƒÝƒèBƒì ,kqAõƒhƒýƒPƒxƒÝƒ„ ôkrGAq þ¾Bw qAõ_ ôB_»è ÛArýÌ þðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXð»C þO»¾ôºk þÔçýPDýC ôBð»è ºõÌºk þGtc( krÝü»…Ü»„BK rO ÿ q ¼ s ô»ƒéƒü s»ƒÔ µóBƒÜ»ƒü qk»ƒG ôºõƒÌºk »ƒÜ BƒwBƒü þwq õÜ 32 Býð»O þwq õÜ 96 ÿ ½Ü»è Ë rƒâºk½ƒg»ƒè þwq õÜ 58 Býð»O»G þìçxýC þð»ìõXð»C þ_»Ü ,ºôBñÉø .)ºô»O¼krG AlƒýƒðõƒG»ƒð»ƒè ô ½ƒü qBƒñƒýƒw þƒðõƒG»ƒø»ƒè þƒOq õƒÜ»ƒƒG þƒðBƒÜºq»ƒâ»ƒC µÛArƒýƒÌ þƒðõƒHƒ„»ƒGAk þƒðBƒÜºq»ƒPƒÜBƒƒÔ þðBÜºq»PÜBÔ»è ó rOlü qAô ô rOtÉø»G þðõG»_qBK»_qBK »Ü»ðõH„»GAk ï»ÜBðAô pG ïÂ»G ,þü õOrãÜ»ü µó õHÜ»ƒü #.ÊHG q»xü»ì ,óBÜ»ñðõw þPwºkq»w»è

ÛArƒýƒÌ þƒðõƒHƒ„»ƒGAk ôºq»ƒƒG »ƒƒñƒƒðõƒƒw þƒƒGºq»ƒƒÌ ?ò…ÉÜºkq»w b ,ÛArýÌ þðõH„»GAk òì ÿAôpG»G :kBùýW Qw»Gq»w þü½g»Gq»w þðlðBü»âAo»G b ô»Ýük þíÈ q»ø þðBñÉùÝÉK»G þPwºk q»w»è )AôBCq ½g þíÈ q»ø »ðõíð ½G( »Ýük þíÈ q»ø óBÜ»ñðõw .»ýð ÁBc»ì ïÂ»G ,»ì»Pw»C q ¼ s óBÜ»ñðõw q»w þíÈ q»ø þðlðBü»âAq þOBƒìºô»ƒÙƒì ºôºô q q ¼ s»ƒè .»ýýð AlÉO óBü»ñðõw»G q»w»è òÜ½ÜBð AlðBü½g ÿ ½gôBð»ƒè óBƒÜ»ƒñƒðõƒw óBýÝÉ„»G »Ü ºqBük ,þ¾AqlýÔ þíÈ q»ø þðBñÉùÝÉK ÿ»ñý`ñG µò…ýðBPwkq õÜ þíÈ q»ø þO»ý¾AqlýƒÔ ÿ uk R»ƒðBƒð»ƒO ÛArƒýƒÌ þƒÜBƒg þƒü»ƒ_qBƒLƒÜ»ƒü q»ƒw ½ƒG þƒwrƒO»ƒì»ƒG þýÔArâõíük þðõH„»GAk ,ºô»èBýW ,ó»ƒÜºlƒüBƒ„Bƒì»ƒO ÛArýÌ þðBÜBâtÈ qBK ÿ q ¼ s þƒÝƒÉƒ„»ƒG»ƒè óBƒÜ»ƒñƒðõƒw .AlðBÜ»ñðõw þíÈ q»ø þðBñÉùÝÉK ïºkq»G»è ºrO þÝÉLw½Ü þðlðBü»âAq óBü ,îÈ q»ø þðBñÉƒùƒÝƒÉƒK AlƒØArƒÉƒÌ»ƒè ,ó ôAlÉK ÿ»ãÈ q q õPwºk ÿºô»C ÿ qBGq»w ,þü½g»Gq»w

õÜºô »Ü»ð»íük .»ýð ÿ õì»ø ,»Ü»ð»íük»ƒè »ƒÝƒÉƒ„»ƒG õì»ø ÿ rü»w ºô»O»ÙÙük»G ÞÈ rÈkôB_ q»ø »üAô õ¾BL„»„ .BÝG ßqºk ÿ ôAô»O»G »Ü»ð»íük ÊðAõOBð BÜ»ð þðBÜ»üæ lðºôBð µîÈ q»ø ÿ»Ü»ñOô»ÝÝÈ q ËrOôºk :rÈkôB_ »Ýðõ_ ,»ýð AkkqõÜ þülðºôºu q»G»è q ¼ s þÜ»üºsAlð»CBO õÜºô( óBÜºqBýýPw»ø µäðrâ »wrK»è zBG rPì»Ü AlýÉO ?ºôArÜ )óBÜºôArñÈ pGAk »_ôBð ô140 ÿºkBì ÿBülýì ,»ýð QƒwAq ºô»ƒC :kBƒùƒýƒW Qƒw»ƒGq»ƒw »ñOô»ÝÝÈ q q»w»è ÿ qBÜ NArg q ¼ s òGBhì ó ½ýws ½K ½C þñOô»Üq»ƒw þƒìBƒO þƒðAõƒO †ƒýƒÜ»ƒüºsAlƒð»ƒCBƒO ôkrƒÜ ,BÝG ÁBO µQÕO óBPwkq õÜ þƒíƒÈ q»ƒø þƒýƒwBƒì½ƒéƒHƒük þñOô»ÝÝÈ q ,»ñOô»ÝƒÝƒÈ q ï»ƒC ,òƒì ÿºô»ƒðlƒñƒÈõƒg»ƒG þƒíƒÈ q»ƒø þƒO»ƒìõƒÝƒc þƒülƒðºôºu q»ƒG ,»ƒƒãƒƒð»ƒƒwôBƒƒø þðAõP…ýðAk µóBì»Ü»íÈ q»ø þðBýOÂôBø µóBPƒwkq õƒÜ ÿºqAlýC ÿºôºqºk þðBÜ»ýðBPwkq õÜ »_ôBð þÔºq»„»G µÿlðºôºu q»G ó ½_ ßºô ,ºôArÜôB_ºq AlÉO þ…ýíÈ q»ø q ¼ s ‡ºô»C ,»üAlÉO þ…ý¾AqlýÔ þO»ìõÝc þPwAõƒg ,»üAô q»ø ólðBPwõðAk þP„ô rw »Ýƒðõƒ_ ,»ƒýƒüBƒwBƒC ºôAlÐ»G»G óBì»Ü»íÈ q»ø ÿlðºõü»K õGºk»ð ºlð»_q»ø µR»¾ôºk Á»â»è ólðBPwõðAk BÝG Qxü õÉK ÞÉPwBC »OBãG óBƒìq»ƒãƒü qBƒÜ ÿ qAlƒ„»ƒG »ƒÜ òƒü»ƒÝƒG ÞƒÉƒO»ƒƒìõƒƒÝƒc ôºôkrÜ þñPxgo»â»G µòPxhÉK q»w ôºô»ðBñOBýñG»ƒè µóArüsºõÜ¼ q»w ïÂ»G ,òý„»G »Ýü q»„ AlýÉO ‡BP…Éø »Pxg þðBì»Ü»íÈ q»ø ÿ»ƒÜ»ƒýƒÝƒýƒW½ƒèBƒð ºvƒýƒOArƒPƒw

Úül˜ kBùýW Qw»Gq»w # »ýðAq 1950 ÿõHÝüAk»è # þPÉÜ»ü þðlðBü»âAq þG»PÜ»ì þìAlð»C # óBPwkqõÜ þè»â þãðºk ÿ½ükAq ÿq»GºõÈ o»G #

ÿºkkBì ô»âpG þÉK»G µÿ ôBÝ„Aq µó ô q»G óBýì»Ü»ƒü ,AlýP…â þØBýw»è µóB…ýð êýO»G óBýìºôk ,ôArÝü qBük ß»üæ q»ø ,Ë râBðq»w ºq»G ô»…ÉÜ ÊG µþüºkõwBC»G ,Êð»ü»ãGAq þü½g»Gq»w óBü ÊG»ø ÿ ½g þíÈ q»ø Ëô»ýG ÿ ½g ÿºkArýC AlHÉKºq»K ºlðºô»C þüBG þðBÜ»ðAô QÉGºk ô»éýÝ„»O ô»G ôBPxÉC þO»ìõÝc Bðºk ,Ë rÝG s q»ÕÉK q ¼ s þÝÉLw½Ü ‡»ì»C ,ÊGBñƒü sAq ºô»ƒü»ƒO»ƒýƒwBƒýƒw þãð»wqBK ºqBük »Ýðõ_ ,óBÜ»ñðõw ïºkq»G»è »üºq ô»â .»ýð AlðBýülðºôºu q»G»è tÉø ÊGBð ÛArýÌ»è AkAôBC þÝÉƒwrƒK þƒðkrƒÝƒÈõƒOôBƒO»ƒè ô»C ïÂ»G ,Ë rÝG ‡½ìAq»Ô †ýO»üBíÈ q»ø ÿ q»ƒPƒÜBƒÔ ß»ð ÊGqºlü qBü þÝÈ q ½PÜBÔ ÊðAõOºk Bƒýƒð»ƒO ºqBƒÜ½ƒø ÿ»Ü»ýü ôBñÈõg ºôAkô q ,»ðAqBÜ½ø ï»Cq»G»è ,ºôºq»ÜçÜ»ü þðõH„»GAk ÿ qBÜ½ø ô q»ñ¾BK »PÉGBð òì ÿAôpG»G ,»Xü ô»c Ak»ðõìs»C ô»C þƒðBƒýƒì»ƒè »ƒñƒðõƒw þƒíƒÈ q»ƒø µÛArƒýƒÌ þðõH„»GAk ½G þOºo»ñG ÿ q»PÜBÔ õÝ¾»G ,Ë rð»ü»âBðAq þÝèBì ÿ»ðBPg»wq»w þO»wBýw þðB…ÉÜºvÈ qk ,ÛArýÌ

“

ô»C ,»ýð óAqBW ÿ»ÜºtƒÉƒø»ƒG ºôBƒýƒK þƒÝƒèBƒì õì»ø Ak)óBwrÕèA »èô»˜( þOBÜ»è»Ü »ýð »üºkrÜq»w krÜºk óBýðAõýP…K »Íý„ ÿq¼s þ„»G µÛArýÌ ÿ»ñðõw þƒƒÜ»ƒƒüºq»ƒƒØ»ƒƒÔ »ƒƒÜ ÊƒƒGºlƒƒÉƒƒW»ƒƒHƒƒÉƒƒW)140( ÿºkBƒƒì ÿºô»ðAo»â Býð»O »Pgºô »OBw ï»C BO »Ü ,»üºô»ðkrÝýüBwBC ,‡BG þÜ»üºkAqBƒO óBƒüºô»ƒðkrƒÜõƒGºq»ƒØ µóBƒÜºqAôBƒC óBüºô»ðkrÜõGºq»Ø µóBÜºkq ôBø »Gºq»ƒÌ ÿºô»ƒðkqBƒð )Î‚HªO( ºô»ðkrÝýüBwBC ÿºq»Ø»Ô»è ï»Ü þÜ»üºkAq»G ÿ q õñƒw ÿºô»ƒðkrƒÜ îƒwºq ºqBƒGôk.ºôArƒÝƒÉƒW»ƒHƒÉƒW þÝ¾»g þðBÜ»ýüsAõgAk òü rPãðrâ»è ÞÉÜ»ü ,óBÜBâtÈ qBK .ºôArÜ rýãÉW Al„»Ü»ñOô»ÝÝÈ q»è ô»ðBPwkq õÜ ÿ»ýüAôlì»C þðBƒÜºôAkô q »ƒüAõƒOAô pƒG :rƒÈkôBƒ_ ô»Íý„ þGºq»Ì óAõÉð þðBÜ»ýüu rƒâqBƒG ô»ƒXƒü ô»ƒc

µòü râqºô QxÈõ¾»ø ÊG Qxü õÉK rPýC ºô»ÝÉÍØô»ƒì µóBì»Ü»íÈ q»ø ÿ q õPwºk þÔBì BO ,òü»ƒÝƒG qBƒ„õƒâ ºôArÜ òOô»ÝÝÈ q ,Ë rÜ»ð ÁBíüBK rPý_ ÿ»Ü»ðAõP…ýðAk ,ºô»ñì ÿæ»G óBýñü rPãðrâ »Ü þÔçýg þ¾Bg q ¼ s q»w»è »Ü ó»ðBüBâtÈ qBK ô»C þðBÜºq õñw ÿºô»ðkrÜ îwºq ºqBGôk »ì»C ,þðôlðAõÉ„ Iü rÌ»O ÿ»ðBPxýñÉÄ½„ þO»wBýw ëæ»W ïBì þGBð»W »ÝÈõýð µÁBw»è rPK »ƒÜ»ƒüºu ¼pƒK ôºôkqBð þðAq»ñÈõð þð»ìõXð»C ½G ÛArýÌ ÿ qBì½ÝÜ¼ q»w ï»C q»â»C R»H¾»ø ,ºôArÜ»ð ºôºqBG»è ÿ ½âõPÕâ BPxÉCBO þãðrâ þÜ»üºq»Ø»Ô ,ó õðBØ »PÉHG µË rãGq»w »üºu ¼pK

½wBC óBPwAk :þðAksBw ,»üAõýÉK ,þwBýw þÝÈ qBÜ»Ä¼ r„ µzõð»ìBðu ¼ q kAlÐ»G ô rÉèô»ø óAõÉð ÿ»Ü»ýý¾Bg Rô»c »ìBññOô»ÝÝÈ q µ»ðBPwkqõÜ þíÈ q»ø µR»ìõÝƒc þƒülƒðºôºu q»ƒG»ƒè ÿºôºqºk þðBÜ»ýýðBPwkqõÜ »ƒ_ôBƒð þƒðAõƒPƒ…ƒýƒðAk þðkrÜq ½ì ÿAôk ,ºôArÜôB_ºq AlÉO þ…ýíÈ q»ø ÿºqAlýC þÉðçíéì µþwBýw þü ôAu»¿„ þPwBC ,»Ü»ñOô»ÝÝÈ q .RBÜºk óB…ÜAk»è ô q ºkq ô ºkq ô þwBýw Á»â»è Alü»O»HüBO »â½èBük ï»è ,kBùýW Qw»Gq»w ÿ»ÜºtÉø»G ºôBýK þÝèBì ,RBÜºlý„ArÝ„BC ,"rÈkôB_" Ï qk( þð½ýwAq»K½C ô»éXük þð½ýwAq»K½C»è ,»ýð óAqBW ,ºô»OBÝGºqBGôk )óBwrÕèA »èô»˜( þPxü ô Ak)ºrü tXèA þð»ìõXð»C ÿºqBXì»C þðkqAvH¾»ø»è ,kqAõg þPxÝ„ ôkrGAq þ¾Bw qAõ_ ôB_»è †ýØArýÌ þƒðBƒÜBƒâtƒÈ qBƒK AlðBü½g ÿ½gôBð»è óBÜ»ñðõw" QÉ¿„ºk .krÝü»…Ü»„BK ,þ¾AqlýÔ þíÈ q»ø þðBñÉùÝÉK ÿ»ñý`ñG q»w»è òÜ½ÜBð q ¼ s )AôBCq ½g þíÈ q»ø »ðõíð ½G( »ñðõw þíÈ q»ø »ü½G ."»ýð ÁBc»ì ïÂ»G ,»ì»Pw»C þðBÜ»OBƒùƒ…ƒÉƒKAôk »ƒPƒýƒðAô oºk ó½ƒ_ :rƒÈkôBƒ_ óAõÉð þñOô»ÝÝÈ q Aôk ‡BK R»HüBO»G ,ÛArýÌ þg¼kô qBG ?kAlÐ»G ô rÉèô»ø þñOô»ÝÝÈ q þðkrÜq ½ì ÿAôk :kBùýW Qw»Gq»w µþwBýw þü ôAu»¿„ þPwBC ,kAlÐ»G ô rÉèô»ø óAõÉƒð µRBÜºk óB…ÜAk»è ô q ºkq ô ºkq ô þwBýw þÉðçíéì þwBýw þxýw¼ rK ÿ»Ü»ÜBðkqºk ºq»ø ºvãð»O ÿºqAô»Ø »Ýü q»g )óBÜ»ñP…ü»ãÝÉè µòOô»ÝÝÈ q þñPxhÈõãP…K( µÁBw ÿºôBì»è ÛArýƒÌ þƒO»ƒìõƒÝƒc ,ºô»ƒPƒÉƒGºk ï»ƒÜ BÝü q»ì»C ÿBK õw ÿºô»OBÜ ô»è ,ôkrGAq þÜ»üºkq õg ,BãÈ q »OºõOBø ÿ q ¼ s þOBìºs»C ,ºô»üB…Ü ÛArƒýƒÌ»ƒè þGBƒð»ƒW ó»ƒüæ»ƒè ºô»ƒgAk»ƒG »ƒðBƒìs»ƒC ô»ƒè ÞƒÉƒ„»ƒG ô»OBùÝÉK þñPxhÝÈ q þXðBìBC ½G ôºô»ðArü sºõÜ¼ q»w þñPxhÈõãP…K µòPxgtÈ ôAq»K µóBÜ»ýwBýw »ð»üæ ÿ»Ü»ðAõP…ýðAk»è ºq ô»â þÝÉ„»G ÿ q õPwºk ÿ sAõgAk .ºõG ÿºqBG»Ø ÿºô»ðõHì»Ü µÊðçíéì þOºklýc þðB…ÜAk þPxÝ„»G »ü»ø ÿlðºõü»K äð»O ôBãð»ƒO »ƒÜºvƒãƒð»ƒO ÿBì»ñG þðlðBÜ»P¾»ø ÿ qAõG»è þÝèBì ÿ q õð ÿ výOArPw ÿ»ñü q ¼ s þO»ƒìõƒÝƒc ÿºkqAvƒG »ƒðkrƒÜô q ô)óAsBƒw( .)þwBýw ÿ»ñü q ¼ s( ºôBð ÿ ôBð þÝèBì »Ü ,óBÜ»Íý„ kAlÐ»G þO»ìõÝc µîÈ q»ø þñOô»ÝƒÝƒÈ q R»ƒHƒ¾»ƒø

‫ناوخؤ‬

‫ذمارة (‪ )420‬دو شةممة ‪2013/5/13‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫نەخۆشیی پێست هاواڵتیانی گەرمیان هەراساندەكات‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‪ :‬مەترسیی گەورەی نییەو هەوڵی كۆنترۆڵكردنی دەدرێت‬

‫چاودێر‪ -‬تابان محەمەد‪:‬‬ ‫ماوەیەكە نەخۆشیی پێست بەتایبەت‬ ‫گ��ەڕی ل��ەك��ەالر‌و كفری باڵوبۆتە‌و لەم‬ ‫چەند رۆژەش��دا گەیشتە ناوچەكانی‬ ‫تەكیەو رزگ��اری لەسنوری چەمچەماڵ‪،‬‬ ‫پزیشكێكیش ه��ۆك��اری ب�ڵاوب��ون��ەوەی‬ ‫نەخۆشییەكە ب��ۆ مێرولەو مێشولەو‬ ‫ئاژەڵی ماڵی دەگەڕێنێتەوە‌و وتەبێژی‬ ‫وەزارەتی تەندروستیش‪ ،‬جەختدەكاتەوە‪،‬‬ ‫كە نەخۆشییەكە زۆر مەترسیدار نییەو‬ ‫هەوڵی كۆنترۆڵكردنی دەدرێت‪.‬‬

‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی تەندروستیی‬ ‫گ��ەرم��ی��ان‪ ،‬ب��ە"چ��اودێ��ر"ی راگ��ەی��ان��د‪،‬‬ ‫نەخۆشییەكە لەناحیەی رزگاری‌و چەند‬ ‫شوێنێكی پ��ەروێ��زخ��ان ب�ڵاوب��ۆت��ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ام��ادە نەبو ئ��ام��اری توشبوان‬ ‫ئاشكرابكات‪.‬‬ ‫د‪ .‬حەسەن رەمەزان‪ ،‬رونیشیكردەوە‪،‬‬ ‫بەهۆی سەربڕین‌و كۆكردنەوەی پێستی‬ ‫ئ��اژەڵ لەهەندێ ك��ۆاڵن ل��ەو ناوچانە‪،‬‬ ‫نەخۆشییەكە باڵوبۆتەوە‪.‬‬ ‫پزیشكێكی پێست‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەدات‪ ،‬ئ��ەو نەخۆشییە دو هۆكاری‬ ‫باڵوبونەوەی هەیە‪ ،‬یەكەمیان لەرێگەی‬

‫مێرولەو مێشولە‪ ،‬دوەمیش لەرێگەی‬ ‫ئاژەڵەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬س��ام��ان ئ��ەم��ی��ن م��س��ت��ەف��ا‪،‬‬ ‫رونیشیكردەوە‪ ،‬ئ��ەو نەخۆشییە كە‬ ‫پێی دەوت��رێ��ت "ش��ەوخ��وری‌و گ��ەڕی"‬ ‫نیشانەكانی بەسوربونەوەو خورانی‬ ‫پێست دەستپێدەكات‪ ،‬دواتر شوێنەكەی‬ ‫دەبێتە زیبكەو بەشێوەیەكی هەڕەمەكی‬ ‫لەسەر جەستەی نەخۆش دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی��ەوە وت��ەب��ێ��ژی وەزارەت��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی ح��ك��وم��ەت��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ب��ە"چ��اودێ��ر"ی راگەیاند‪،‬‬ ‫هەر لەسەرەتاوە ئاگاداری باڵوبونەوەی‬

‫ئەو نەخۆشییەبوین‪ ،‬كە دو ناوچەی‬ ‫گەرمیانی گرتۆتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬خاڵس ق��ادر‪ ،‬وتیشی "تیممان‬ ‫ناردوە بۆ هەردو ناوچەكە‌و بەبەردەوامی‌و‬ ‫ئامانجیان دۆزینەوەی رێگەچارەیە"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەشی خستەڕو‪ ،‬كە لەگەڵ‬ ‫وەزارەت��ی كشتوكاڵ‌و بەڕێوەبەرایەتیی‬ ‫ڤێتێرنێریدا پەیوەندییان بەستوە‪ ،‬چونكە‬ ‫دەركەوتوە ئەو نەخۆشییە لەئاژەڵەوە‬ ‫دەگوازرێتەوە‪.‬‬ ‫دك��ت��ۆر خ��اڵ��س ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��دا‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆ‌و پاسەوانی سنوریان‬ ‫ئاگادار كردۆتەوە‪ ،‬كە بەهیچ جۆرێك‬

‫لەهیچ واڵتێكەوە ئاژەڵ نەهێنرێتە ناو‬ ‫هه‌رێمەوە‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی مەترسیی پەرەسەندنی‬ ‫نەخۆشییەكە‪ ،‬وت��ەب��ێ��ژی وەزارەت��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬ب��اس��ی ل��ەوەك��رد‪ ،‬كە‬ ‫مەترسییەكی كەمیی هەیەو هەوڵی‬ ‫كۆنترۆڵكردنی دەدرێ��ت‪ ،‬رێنمیایشمان‬ ‫داوە بەهاواڵتیان‪ ،‬كە ئ��اژەڵ لەنزیكی‬ ‫خۆیان بەخێو نەكەن‪ ،‬بەتایبەت ئاگاداری‬ ‫منداڵەكانیان بن‪ ،‬پاكوخاوێنی ژینگەش‬ ‫گرنگە لەپاشەڕۆی ئاژەڵ‌و هاوكاریكردنی‬ ‫تیمەكانیش بۆ كوتان‌و شۆردنی ئاژەڵ‬ ‫پێویستە‪.‬‬

‫مامۆستایان داوای گەشتی دەرەوەی واڵت دەكەن‬

‫پارلەمانتارێك‪ :‬بودجە بەمەبەستی بەشداریكردنی خولەكان بۆ وەزارەتی پەروەردە دیاریدەكرێت‪ ،‬بەاڵم وەكو پێویست كاری لەسەر نەكردوە‬ ‫چاودێر‪ -‬كاروان مەحمود‪:‬‬ ‫مامۆستایان داوادەكەن‪ ،‬كە وەزارەتی‬ ‫پ��ەروەردەو یەكێتیی مامۆستایانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هاوكاری‌و كارئاسانیان بۆ‬ ‫بكەن‪ ،‬بەمەبەستی گەشتكردن بۆ دەرەوەی‬ ‫واڵت‪ ،‬سەرۆكی یەكێتیی مامۆستایانیش‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوەدەكات‪ ،‬ئەوە پێشنیارێكی‬ ‫گ��رن �گ‌و گ��ون��ج��اوە ب��ۆ ئ��ەن��دام��ان��ی��ان‌و‬ ‫ه��ەوڵ��دەدەن ك��اری ل��ەس��ەرب��ك��ەن‪،‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژی وەزارەت��ی پ��ەروەردەش‬ ‫رایدەگەیەنێت‪ ،‬بەبەردەوامیی هاوكاری‬ ‫سەرجەم مامۆستایان‌و فەرمانبەران‌و‬ ‫سەرپەرشتیارانی پەروەردەییان كردوە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم پارلەمانتارێك دەڵێت "بودجە‬ ‫بەمەبەستی بەشداریكردنی خولەكان‬ ‫لەدەرەوەی واڵت بۆ وەزارەتی پەروەردە‬ ‫دی��اری��دەك��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم وەك��و پێویست‬ ‫كاریان لەسەر نەكردوە"‪.‬‬

‫"ئێمەش مافی گەشتكردنمان هەیە"‬ ‫دیاری سەاڵح‪ ،‬كە مامۆستایە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەدات‪ ،‬پێویستە ئەوانیش وەكو‬ ‫كارمەندانی دیكەی حكومی كارئاسانیان‬ ‫بۆ بكرێت بۆ دەرەوەی واڵت‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫بەشداریكردن لەخولەكاندا‌و ئەو مافەیان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە‪ ،‬داوای لەیەكێتیی‬ ‫مامۆستایانیش ك��رد‪ ،‬كە هاوكاریان‬ ‫بكات لەداشكاندنی نرخی سەفەركردن‪،‬‬ ‫ئەوەش بەڕێككەوتن لەگەڵ كۆمپانیاكانی‬ ‫گەشتوگوزارو فڕۆكەوانی‪.‬‬ ‫یەكێتیی مامۆستایان‪ :‬هەر كارێك‬ ‫لەبەرژەوەندیی مامۆستابێت‪ ،‬دەیكەین‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا س��ەرۆك��ی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایانی كوردستان‪ ،‬بە"چاودێر"ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬لەئێستادا سەرجەم لقەكانی‬ ‫یەكێتیی مامۆستایانمان سەرپشككردوە‬ ‫لەهەر كارێك كە لەبەرژوەندیی ئەندامانی‬ ‫یەكێتیی مامۆستایان بێت‪ ،‬لەڕابردوش‬ ‫لقی دهۆك چەند گەشتێكی بۆ ئەندامانی‬

‫رێكخراوه‌که‌مان ئەنجامداوە‪ ،‬پێشتریش‬ ‫دەنگۆی ئ��ەوە هەبو لەلوبنان خولێك‬ ‫بۆ مامۆستایان لەسەر ئاستی سەرجەم‬ ‫پسپۆڕییەكان دەك��رێ��ت��ەوە‪ ،‬ئێمەش‬ ‫بەشدارین لەو خولە‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا ئەو‬ ‫خولە بۆ كاتێكی نادیار دواخراوە‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی ئ��ەوەی ئایا ب��ۆ تائێستا‬ ‫ه��ەوڵ��ن��ەدراوە ل��ەگ��ەڵ كۆمپانیاكانی‬ ‫گ��ەش�ت‌وگ��وزارو فڕۆكەوانی رێككەوتن‬ ‫بكرێت بەمەبەستی داشكاندنی نرخەكانی‬ ‫سەفەر بۆ مامۆستایان‪ ،‬كەمال حەمەد‬ ‫ئ��ەح��م��ەد‪ ،‬ب��اس��ی ل��ەوەك��رد‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫پێشنیارێكی گونجاوەو لقەكانی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایان دەتوانن لەگەڵ كۆمپانیاكان‬ ‫گفتگۆی لەسەربكەن‪ ،‬ئێمەش لەداهاتو‬ ‫هەوڵدەدەین كاری لەسەر بكەین‌و لەكاتی‬ ‫گەشتكردندا داشكاندن بۆ ئەندامانی‬ ‫یەكێتیی مامۆستایان بكرێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی دی��ك��ەوە دڵشاد مەجید‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ل��ق��ی سلێمانی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایانی كوردستان‪ ،‬بە"چاودێر"ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬بەهۆی نەبونی بەرچاوڕونی تا‬

‫ئێستا هیچ لقێكی یەكێتیی مامۆستایان‬ ‫كاری لەسەر ئەو پێشنیارەی مامۆستایان‬ ‫نەكردوە‪.‬‬ ‫دڵشاد مەجید‪ ،‬وتیشی "لەداهاتویەكی‬ ‫نزیكدا دەیخەینە بەرنامەی كارەكانمان‌و‬ ‫ه��ەوڵ��دەدەی��ن ل��ەگ��ەڵ كۆمپانیاكانی‬ ‫گەشتوگوزارو فڕۆكەوانی گفتۆگۆبكەین‪،‬‬ ‫تاكو بتوانین لەماوەیەكی كورتدا ئەو‬ ‫داشكاندنە ب��ۆ ئەندامانی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایانیش بكرێت"‪.‬‬ ‫وەزارەتی پەروەردە‪ :‬بەردەوام هاوكاری‬ ‫گەشتكردنی مامۆستایان بوین‬ ‫هاوكات وتەبێژی وەزارەتی پەروەردەی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەك��رد‪ ،‬ب��ەب��ەردەوام��ی ه��اوك��اری‬ ‫سەرجەم مامۆستایان‌و فەرمانبەران‌و‬ ‫سەرپەرشتیارانی پەروەردەییان كردوە‪،‬‬ ‫بەمەبەستی چونە دەرەوەی واڵت‪،‬‬ ‫ئەگەر بۆ بەمەبەستی بەشداریكردن بێت‬ ‫لەۆركشۆپ‌و خولەكان‪ ،‬یاخود هۆكارێكی‬ ‫دیكە‪.‬‬

‫ه��اج��ەرە داود‪ ،‬ئ��ەوەش��ی خستەڕو‪،‬‬ ‫ب��ەردەوام وەك��و وەزارەت چاودێریی‬ ‫س��ەرج��ەم ب��اڵ��ی��ۆز‌و ماڵپەڕەكانمان‬ ‫ك��ردوە‪ ،‬ت��اك��و ل��ەك��ات��ی ك��ردن��ەوەی‬ ‫خولەكاندا مامۆستایان‌و سەرپەشتیارانی‬ ‫پ��ەروەردەی��ی‌و ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی‬ ‫پ��ەروەردەك��ان��ی��ش ب��ەش��داری بكەن‌و‬ ‫سودمەندبن‪.‬‬ ‫پارلەمانتارێك‪ :‬بودجە بۆ وەزارەتی‬ ‫پەروەردە دابیندەكرێت‬ ‫ه��ەر ل��ەوب��ارەی��ەوە د‪ .‬دان��ا سەعید‬ ‫سۆفی‪ ،‬ئەندامی لیژنەی پ��ەروەردە‌و‬ ‫فێركردنی بااڵ لەپارلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��رای��ك��رد‪ ،‬ئ��ەگ��ەر چ��ی لەكاتی‬ ‫دیاریكردنی ب��ودج��ەی وەزارەت��ەك��ان‪،‬‬ ‫ب��ودج��ە بەمەبەستی بەشداریكردنی‬ ‫خولەكان لەدەرەوەی واڵت بۆ وەزارەتی‬ ‫پ��ەروەردە دیاریدەكرێت‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫وەزارەتی پەروەردە‪ ،‬وەكو پێویست كاری‬ ‫لەسەرنەكردوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر كار لەسەر‬ ‫ئەوەبكەین‌و پ��رۆژەی��اس��ای��ەك تایبەت‬

‫‪5‬‬

‫لەچاوەڕوانیی‬ ‫پێشینەی‬ ‫خانوبەرەدا‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە وەزارەت��ی دارای��ی‌و‬ ‫ئابوریی حكومەتی هەرێم پێدانی‬ ‫پێشینەی خانوبەرەی بەهاواڵتیان‬ ‫دەستپێكردۆتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی‬ ‫ب��ەدی دەك��رێ��ت‪ ،‬ئێستا ك��اری ئەو‬ ‫هاواڵتیانە راییدەكرێت‪ ،‬كە ساڵی‬ ‫راب��ردو مامەڵەیان ك��ردوە‌و چەكیان‬ ‫بۆ دەكرێت‌و لەبانك پارە وەردەگرن‪،‬‬ ‫وەك زانیارییش هەیە‪ ،‬ئەگەر وا‬ ‫بڕوات‪ ،‬بەهۆی خاوی راییكردنی كاری‬ ‫پێشینەی خانوبەرەوە‪ ،‬كە رۆژانە ئەو‬ ‫چەكی بانكانەی بۆ هاواڵتیان دەكرێن‪،‬‬ ‫لەپەنجەكانی دەس��ت تێپەڕناكەن‪،‬‬ ‫ئەوا ئەمساڵ تەنها ئەو هاواڵتیانە‬ ‫دەتوانن پێشینەكە وەرب��گ��رن‪ ،‬كە‬ ‫ساڵی پار مامەڵەیان كردوە‌و ئەوانەی‬ ‫ئەمساڵیش دەكەونە ساڵێكی دیكە‪،‬‬ ‫بەو پێیەش ئێستا هاواڵتی هەیە‪،‬‬ ‫لەهاوینی راب��ردوەوە خانوەكەی‬ ‫نیوەی كردوەو چاوەڕێی سلفەدەكات‌و‬ ‫لەكرێچیدایە‪ .‬ئەمە سەرباری ئەوەی‬ ‫پێشینەكە ب��ەدو قیست دەدرێ��ت‪،‬‬ ‫دەبێت هاواڵتی خۆی لەسەرەتادا‬ ‫بەقەرز‌و ئەمالو ال خانوەكەی نیوەیی‬ ‫بكات‌و دو ساڵیش چاوەڕێی پێشینە‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب��ۆی��ە پێویستە ش��ێ��وازی‬ ‫پێشینەی خانوبەرە چاكبكرێت‪.‬‬ ‫نزار جەزا‬ ‫بكەین بەهاوكاریكردنی مامۆستایان‬ ‫بەمەبەستی بەشداریكردنیان لەخولەكان‌و‬ ‫بەرزكردنەوەی بڕواناماكانیان رو لەواڵتانی‬ ‫دەرەوە بكەن‪ ،‬ئەوكات پێویستە پێشتر‬ ‫گفتوگۆ لەسەر ئەوەبكەین‪ ،‬كە ئایا‬ ‫وەزارەتی پەروەردە بەو داهاتە دەتوانێت‬ ‫ك��ارێ��ك��ی ل��ەوش��ێ��وەی��ە ب��ك��ات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەتوانایدا بێت كارێكی گونجاوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نا تەنها لەچوارچێوەی خولی تواناسازی‬ ‫دەتوانرێت داوابكرێت‪ ،‬پشكی پەروەردە‬ ‫زیادبكرێت‪.‬‬

‫پارلەمان تاقەنەكانی ئەنفال توڕەدەكات‬ ‫تاقانەیەك‪ :‬حكومەت‌و پارلەمان غەدرمان لێ دەكەن‬

‫گه‌رمیان‪ -‬ئاوارە جاف‪:‬‬ ‫تاقەكەكانی ئەنفال نیگەران‌و‬ ‫ت��وڕەن لەپارلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ی ماف‌و‬ ‫كاتێك هەفتەی رابردو‪ ،‬یاسا ‌‬ ‫ی شەهیدان‌و‬ ‫ئیمتیازی‌ كەسوكار ‌‬ ‫ئەنفالكراوان پەسەندكرا‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫ی ئەنفال بۆ‬ ‫رەتكرایەوە ‌ موچە ‌‬ ‫هاوسەرو منداڵی تاقەنەكانی ئەنفال‬ ‫ل��ەدوای مردنیا ‌ن خەرجبكرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش تاقەكانەكانی گەرمیانی‬ ‫ن��ی��گ��ەران��ك��رد‌و پێیانوایە‪ ،‬ئەمە‬ ‫غەدرێكی گەورەیە لێیان دەكرێت‪.‬‬ ‫ك��ازم ت��اق��ان��ە‪ ،‬ك��ە ل��ەن��ێ��و‬ ‫خێزانەكەیدا بەتەنها لەشااڵوی‬ ‫ئەنفال رزگاری بوە‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ەوەدا‪ ،‬ئەمە زوڵمێكە‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م لەتاقانەكانی‬ ‫ئەنفالی دەك��ات‪ ،‬چونكە ل��ەدوای‬ ‫خ��ۆی��ان موچەكەیان دەب��ڕدرێ��ت‪،‬‬ ‫ئەمەش وادەكات‪ ،‬كە منداڵەكانیان‬ ‫دوبارە ئەنفال بكرێنەوە‌و ناتوانن لەو‬ ‫موچەیە سودمەندبن‪.‬‬ ‫ئەو تاقانەیەی ئەنفالە‪ ،‬وتیشی‬ ‫"ئێمە زۆر نین‪ ،‬لەتەواوی گەرمیان‬ ‫نزیكەی ‪ 100‬كەس نابین‪ ،‬كەچی‬ ‫حكومەت نەیتوانی لەپرۆژەیاساكەدا‬ ‫چارەسەری ئەو گرفتەمان بكات"‪.‬‬ ‫ناهیدە عەزیز‪ ،‬خێزانی غازی عاسی‬ ‫تاقەنەی ئەنفالە‪ ،‬باسی لەوەكرد‪،‬‬

‫ه��اوس��ەرەك��ەم ل��ەك��ۆی ‪ 11‬كەس‬ ‫لەخێزانەكەی بەتەنها رزگاری بوە‬ ‫لەشااڵوی ئەنفالدا‪ ،‬بەاڵم ماوەیەك‬ ‫پێش ئێستا ب��ەه��ۆی روداوێ��ك��ی‬ ‫هاتوچۆوە گیانی لەدەستداوە‪ ،‬دواتر‬ ‫موچەكەمان بڕاو سێ منداڵیمشان‬ ‫هەیە‪ ،‬ب��ەو موچەیە دەمژیاندن‪،‬‬ ‫ئەمە ناحەقیەكە حكومەتی هەرێم‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر بەتاقانەكانی ئەنفال‬ ‫دەیكات‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە پارلەمانتارێكی‬ ‫پارلەمانی كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪،‬‬ ‫بەسیستەمی زۆرینەو كەمینە خەونی‬ ‫تاقانەكانی ئەنفال بەدینەهات‪.‬‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵ�ای م��ەال ن��وری‪،‬‬ ‫پارلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫بۆ "چ��اودێ��ر"ی رون��ك��ردەوە‪ ،‬زۆر‬ ‫هەوڵماندا لەپارلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی لەیاساكەدا جێگای ئەو‬ ‫خاڵە بكرایەتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم زۆرینەو‬ ‫كەمینەی پارلەمان ئەو خەونەی‬ ‫تاقانەكانی ئەنفالی لەگۆڕنا‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بڕوای وایە‪ ،‬لەداهاتودا‬ ‫بەهاوكاری تاقانەكانی ئەنفال كار‬ ‫بكرێت بۆ هەموار كردنەوەی ئەو‬ ‫پرۆژە یاسایە‪ ،‬خۆ بە ئەو بڕگەیە‬ ‫حكومەت ناكەوێتە سواڵ‪" .‬چاودێر"‬ ‫هەوڵیدا بۆچونی ئ��ارام ئەحمەد‬ ‫وەزی��ری ش��ەه��ی��دان‌و ك��اروب��اری‬ ‫ئەنفالكراوان وەرب��گ��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەردەستنەبو‪.‬‬

‫نةوةى تاقانةكانى ئةنفال لةموضة ب َيبةش دةكر َين‬

‫فؤتؤب‪ :‬ضاود َير‬

óAq»wõð ½G

þOÂ»g |

q»ø ÿºô»C ½G ô ô q»OBgºk þü qBÝý„ ôºô»ðAlÝÉè ½G qºô»O Êw »Ü RBÜºk BýÜqõO»è kqõÜ þwrK þðBüAsºqB„ µþwBýw þðAqBÜ»Ä¼ r„ µóAq»wõð þü qAkBâBC rÈkôB_ ÿ»ìBðu ¼ q µÿqBÝðAo½â»è qBOô ïBÜ †ü rOAôk ,QÈ rwõñG q»w»è þÝÈ qBOô ÞÈ qºô»O q»ø »OAô ,RBÝG ºqºô»O Êw ô»C ½G ºô»ðlñÈõg ºô»ü½g þñýH…ÉK µó õ_½G ôBãýð»„½â»è ÞÈ q»wõð .QÈ rÜºk RÂ»g ºôºrÈkôB_ ÿ»ìBðu ¼ q ó»üæ»è ,õHÝü tð ºô»ðBÜ»OBƒùƒ…ƒÉƒK :»è òýPü rG †ýðBÜºqºô»O ?Bð óBü QÉñÉøºlPwºk»G òOô»Üq»w kqõÜ µR»ìõÝc ÿ½âõPÕâ óBPwkqõÜ ÿqõÜBG»è-1 ?Bð óBü QÉðºk ôBãð»ø ,½g»Gq»w óBü ,ÁAqlýÕð½Ü óBü ,ÁAqlýÔ þÝÉíÈ q»ø ôºq»G óBPwkqõÜ ÿqõÜBG BüBC -2 ?Bð óBü QÈ rÜºk kAsBC óæ»W½C Ã¾ôlG»Ì BüBC AkBýÜqõO þðBÜ»ýü qBÝðAo½â ÿºõÉ_qAõ_»è -3 . R B Ü » ð o » L É O » „ ô 1 2 0 0 » è † ý ð B Ü º q B O ô ô » ð A q º ô » O ô » è Þ É Ü » ü » G Q É G R » H ü B O Þ È q B O ô q » ø » P x ü õ É K : Yðq»w 077019 59999 - 07501147133

|https://www.facebook.com/RozhnamiChawder

|info_chawder@yahoo.com :R»GBG þðkqBð µókrÝülðºõü»K ½G

ÁAô»ø ÿºô»ðAlÝÉè

info_chawder@yahoo.com

2013/5/13 »íì»„ ôôk )420( ºqBìu

| ?»Pxü õÉK óBPwkqõÜ þðBÜ»OArÜõíük ëBý„½w ÿq»Hñýì þ_½G ?QÈrÜºk kAsBC óæ»W½C þè»Ì q»ìõÌ ÿ qB„»è Aks ¼ q ô»ð ÿkBü»è µÿkqBð óæ»W½C »Ü ÿ»ìBü»K ô»C »ñüºlG Yðq»w q»â þOBG»g»G óAkºvÈ qk ½G óæ»W½C þñýðAôpÉO µlük QÈ rÜºlPw»ø ,ºô»üAqlñÈõg k»ìBC Qw»ø Ak»Ü»ìBü»K»è ôºõOBø Akq»w»G ÿ qBÝðAo½â Akq õÜBG»è kq õÜ þè»â ÿ sAõhü qBâs q »Ü ,QÈ rÝHÉLPwºk RBG»g»è Ëõð þÝÉÐBð½Ø ºôBPxÉC»è QÈ ô»üºk QÈ rÜºk »ýPwAq ô»G ÿºô»ñOôtG þÝÈ q»HÈ q ßºô óæ»ƒW½ƒC ,»ƒýƒðºk»ƒì µþƒwBƒýƒw þƒOBƒG»ƒg †ƒü ô»ƒC q»w»G rOBü s ÁBw 30 ÿ»Ýü tð þðõGo»LÉO ‡BK q õÜBG»è kq õÜ þè»â ÿ sAõhü qBâs q AkBPxÉC»è þýwBýw þOBG»g QÈ ô»üºk ,ÿ pÉã„o½„ µÿ qAlÜ»_ þOBG»g ÿ sAõÉ„ ÿ ô q»è µQÉXðõãG Ak»Ü»ìºkq»w ÿBPxÉC þðBýâ Á»â»è »Ü QÉG Ëõð þÝÈ sAõÉ„»G þðBÜ»ýüBO½Ü»è ºô»üu ½è½ñÜ»O µÿ rÝýÔ µþÕü rÌ»ì ÿ»„»â þOôºq µÿ q õGBC µþýwBýw óBð½ýéì ÿºô»ðAlìÂºô ô»Ü»ìBü»K ÿºô»ðlñÈõg ÿ»ãðAô q»è ,ºsAôBýW ôkrGAq ÿºk»w ÿºô»C ,Al¾Bxì»C ÿk»ìBC ÿ s ¼ q ô»ð»è †ýO»HüBO»G q õÜBG ÿkq õÜ ÿ qºôBì»W»è z»Ü óæ»W½C ,þèríýC »âq ôk»è »ýðAlñü s óæ»W½C »Ü ,BPxÉC BO»ø 1998 þ¾Bw»è lðBíè»w òü rPÝü tð»è ôºq õÜBG þðBPwkq õÜ ÿBìtü qBÜ ÿºkrÜq»w Bùð»O ô»ýƒýƒð þƒéƒük»ƒG þwBýw ÿ qAkôBð )100( »è »ÝÉÜ»ü óæ»W½C Al…ü tíüBO ßq ½ýð ÿ»ìBðu ¼ q ÿºôArÜôÃG ÿ»PwAqBC óæ»W½C »Ü RBø »ýýP„BC »ìBü»K ô»C ÿAôk»è ‡»ì»C ,þðBùýW ÿBPxÉC ÿ»ãðAô q»è ,krÜ ÿBýÜq õO þP…â ÿAq µóAqBÝÈ rÜ þOqBK þðBÜçü q»â ôBýÜq õO þO»ìõÝc ôBýÜq õO ô q õÜBG þðBPwkq õÜ ÿ ½gôBð þðBÜ»ü qºôBì»W ºô»ðAkqBÜ ô»ìBü»K ï»C .†ýðBPwkq õÜ þíÈ q»ø þO»ìõÝc þðBwrK q»G þPxÈõ¾»ø q»w»è R»ðBð»O ,‡BK ô q ô»C .AqlñÉãð»x¾»ø þGBXýC»G aýø ô»C ÊG»G ôAkBýÜq õO»è »ýýP„BC þéýéÜ »Ü ,ºôºlðBíè»w ÿºô»C óæ»W½C ÿAôk»è þðBÜ»ü sBGq»w µþñì»C ºôAq s»ìAk õì»ø»G BýÜq õO þƒO»ƒ¾ôºk ,QƒÈ rƒÜBƒð þÜ»ü»ãÈ q õì»ø ,þ…ýðAkºqAlÉw»è »G þðBìq»Ô þðkrÜqºk µóæ»W½C þðkrÜrýãPwºk »ÜBO »ðAlñü s»è R»ðBð»O þñPxgtÈ ôAq»K µóæ»W½C þ¾¼ q þðkrÜsAôæ ½G q»G»Orâ ÿBýðk õì»ø»è ôAk óBýðô qºk µþü»Pw»W þÜ»üAtw ºq ½W õì»ø ,Alý„»Ü»ýw»Ü »¾¼ q ô»C ÿ ½ø»G ïÂ»G ,ºô»Pxg óBü q ôk þýwBýw ÿ qBÜ µ‡o½„ ôBýÜq õO ôºôºqºk aýø ,AlðBPwkq õÜ ÿ qºôBì»W ôBð»è õHü»ø ÿ»ãðrâ »ýýwBýw »ãÉK ô»C ô»üºq ô»â Alü sAõhü qBâs q þOBG»g»è ô»C þ¾¼ q þðAõPðBü»ð µRrâ»ð óBü q»w »ðBðçK ô»è ÞÉÜ»ü ºô»OºôAo»â rPýÝÈ qBW R»ìõÝc AkBPxÉC»è óBÜ»¾ô»ø õì»ø þPxÝ„ ‡BK .ó»ÝG sAôæ ÿ»ãÉW »ü½G ºqBXì»C þP„BC ÿ»w¼ rK ,RBÝG Alðæ»W½C Á»â»è vÈõOô ÿºô»C ½G µóæ»W½C þO»üBÜ¼ q»w ÿ tÉø»G »G ºôBñýðAk BýÜq õO þO»ìõÝc »Ýðõ_ ,»ýý„½h¾k Bùð»O ‡BPxÉC BO»ø µQÈ râBðq»w þP„BC óæ»W½C ÊG»G ºôkrÝ„»ýPwAq ô»C»G þPw»ø µQÈ oõwºl¾»ø ºô»PÉñýGºk Ak»Kºk»G»è ÿ ½g »Ü þýwBýw þ¾BG »üºôºô»C ÿ»ãÈ q»è ,ò_Bðqºk ô»C þðBÜ»ðBìq»Ô»è †ýéülð»Ø þðBÜ»ü sBGq»w ºkrÜq»w õì»ø R»ðBð»O ô ½âõPÕâ »üAk þPwºk »ðBýPwAq ï»G þðkrÝPw»ø ‡BƒK R»ƒìõƒÝƒc ºô»ƒCq»ƒG»ƒè .QÈ rÜºlÉè ÿ rýãP…K R»¾ôºk þðBÜÂBG »PwBC q»w»è †ýðBÜ½âõPÕâ kq õÜ þè»â þðkrÝýO»üAq»ñÈõð ½G ÞÈ tìºq»G ºõG óæ»W½C Ak»ÐBð½Ø ï»è ºô»Cq»G»è ô ½gôBð»è krÜtÉø»G rOBü s þðæ»W½C ÿ»ãÉK ‡»ì»C ,þP„BC þðlðBLw»_ ½G Akq õÜBG»è rOBü s »Ü»w¼ rK þðõ`…ÉK ôºq»G ½G þñOrã¾»ø ôBãð»ø µR»ìõÝc þðAõýP…K ,Akºôºqºk »ðAôBãð»ø ï»C »Ýðõ_ ,óæ»W½C þO»üBw»Ü þñýwBð»G RBÜºlPwô qk þO»üBñ„BC BýÜq õO þðBÜ»ülýéØ»O ºôAq s»ìAk ÿ»wBñÉK q»HìAq»G»è »ýÈõð þÜ»üºô»ðkrÜ»wBñÉK ßºô »Ü ,óBÜ»ýñì»C ºôAq s»ìAk µÿ q õPwºk ÿÂBG ÿBâkAk ôBK õw †ýO»HüBO»ƒG AkBPxÉC»è ,krÜºk óBü rü»w Qxü q ¼ rýO þÜ»üºô»ñOôtG ½G Qxü q ¼ rýO þÝÈ q»GAq µÿ výOôlðõO»G »ðBñÉø þüBO½Ü µþP„BC ½G »ðkrÜAôAk »Ü Ëõð þÝÈ tìºq»G ºõG óæ»W½C Ak»OBÜ ï»è ,ºô»ü q õGBC µÿ q õPèõÜ µþýwBýw ÿ ô q»è »ÝÉè»â ÿAôºq þÔBì þðkrÜAôAk õÝ¾»G ,»ýýð ôArÝü qBük þÜ»üºkrÜq»w µþýwBýw þÜ»ýO»üBw»Ü Bùð»O óæ»W½C ô qBü pG þPwºk rÈ u»è òýwõð½g ÿºqB_ þÔBì µóBÜ½âõPÕâ ô»Ü»w¼ rK ï»Wq»w ÿ qBü pG ô»C µRBÜºk óBPwõðAk Akô»C Á»â»è †ýO»ìõÝc ô»üAkô»C þðBÜ»ðõ_½G ÿºô»ñOôtG þðBÜ»ü qBÜAôAk ô»C µRAkºk çü q»â þðBÜºtÉø ÿºô»ðB…Ü µQw»GrâBC óæ»W½C ÿkAsBC Ak»ÐBð½Ø ï»è ºô»Cq»G»è ,RBÜºk qBýñ…ÉK kq õÜ þè»â ÿ sAõhü qBâs q ½G Ëõð þýwBýw þÝÉg¼kô qBG þðõHPwô qk ô»Ü»w¼ rK þñOô»Üq»w»G ºô»OºôArPw»G µQÉG q»â»C ,kq õÜ þè»â þðBÜAôºo»ÔBì ÿk»ðBñÉø µþP„BC ÿ»w¼ rK þðlðBLw»_ ÿ q õPwºk»G kq õÜ þè»â þðBÜAôºo»ÔBì µQÉñG ÿlW ÿ ôBãð»ø R»ìõÝc Akq»HìAq»G»è »ýýwBýw »OqBK þýwBýw ÿ qBÜ ½G QÉG ï»øAq»Ô Ëõð þýwBýw þÝÉg¼kô qBG µRBÝG RBýñG Ëõð þýwBýw þÝÉíPxýw µËõð þÝÉÐBð½Ø »PÉ`G BýÜq õO ‡»ì»G µóBÜ»ükq õÜ kq õÜ þè»â þðõGkAsBC Á»â»è »OBÜô»C ,QÈ rwBðºk ïtýèBì»Ü ÿAôk þíPxýw»G »Ü ,QÉñG óæ»W½C »ð Ak»ÐBð½Ø ï»è ºô»Cq»G»è µQÈ rÜºk kAsBC †ýðæ»W½C òOô»ÜAôk ÊG»G q õÜBG»è ï»è õÝ¾»G ,ºôAk þðkrÜkAsBC þñÉ¾»G †ýO»ìõÝc »ð ,ºôkrÝü½g þðkrÜkAsBC ÿAôAk ô qBP„õÜ ô o»„»G óBñÉùüBO½Ü q»w»è ºô»ð»Üºk Qg»W óBüæôkq»ø Ak»ƒÐBƒð½ƒØ þè»â þðBÜ»ÔBì þðkrÜ ÿ q õPwºk»G µ†üBwBC µþìAqBC þðlðBLw»_ µÿ výOôlðõO Akkq õÜ þè»â þðBýOÂôBø Á»â»è ókrÜ»¾»ìBì µþüºô»O»ð ÿ qBÜBýW»G óBñÉùüBO½Ü µkq õÜ †ýÝÉOBÜq»ø µAlðBÜ»ü q õPèõÜ µþýwBýw »ÔBì»G óBð óAk µßq õO þÜ»ýOÂôBø q»ø ßºô #.ºõG kAsBC †ýðæ»W½C ºu ¼ q ô»C Aô»C ,õG kAsBC kq õÜ þè»â

ëBý„½w »Gtƒc µ qºôBƒì»ƒW ÿ»ƒðBƒíƒPƒì QxýèBý„½w þðBÜ»ðBâq ½C µRArÜõíük þ¾¼ q µRBÜºk q»â½xì ëBð½ýwBðq»PñýC ï»G q»ø óBü ,QÉGºk ôB_q»G þ„õOBøAk þðBÜºtü q rOBü s óBÜ»íØBO BPxÉC ÿºõÉ„ µßæB_ ÿ rükBÜ rOBü s µó»Üºk Á õÜôBð óAõÉƒð»ƒè µºô»ƒPƒÉƒÜ»ƒOºk Êƒƒè ÿ s õƒxƒ¾k Al…ü qºôBì»W µóBìAlð»C µþO»üAkrÜq»w ÿºô»C »OBâºk qBÜ BO QÉGºlPwô qk qAõük õÝ¾»G ,RBãHÉK ÿºq ô»â þðBü s q»ø ßºô»ð .QÈ sArOºk ß»ü»è µQÉGºk rÈl¾»ø þ„õO ºq»Hñýì ô»C þðlðAq s»ìAk ½G qBÜ »ü½G BW µþPÉÜ»ü ½G »ü qBü u þÝÉPw»G»ì »ü rÝýÔ þPwAq»G ÿºô»C µQÈ rÝG ½G ÿ qBÜ QÉGºk RArƒÜõƒíƒük ëBƒýƒ„½ƒw»ƒG ÿ ½ƒƒg µºô»OBÜ»ƒð Àƒw »ƒì»ƒè QƒÉƒðAsºk ½G ß»üAkô»ì »PÉHG BO ,QÉwrO»ð ÿ ½âõƒPƒÕƒâ µºô»ƒñƒü o½ƒâ Aoô rƒýƒG ½G ÿ q»ãíØBƒO»ƒè q ôk ÿArƒÝƒ„BƒC þíØBO þOBýW»è ,ÿ rýG þðkrÜ»„»â ºô»OºôArw»G»ð ‡ºô»C .rÈ u ôArÈ u îØBO lð»_ óBü þO»üBw»Ü»G Bùð»O ºôArÜ QÉGºk õÝ¾»G ,ºô»K ô râ óBü µå½èBük ºô»ñü oõâ Aoô rýG ½G QÉG µ½ƒƒø þƒƒðkrƒƒƒÝƒƒƒðBƒƒƒ…ƒƒýƒƒñƒƒPƒƒwºk ÿBƒƒƒãƒƒƒÈ q µóBƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒìBƒƒƒƒXƒƒðºqºk ÿºô»C ½G QÈ rÝG þ_ µó õGsBGqºk ô»C »OBâ»ƒð þƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒPƒwAq»ƒG ïºôk ÿ q»â»C þ„õO µ»Pw»HƒñƒG ôBwBK óBü õðBýG ‡»ðAô»C .QÉG»ð µþìºkq»G»è òG rãÈ q µºô»ññÉùG ,ºô»ñHG »Pw»G»ì ï»C ÿ qBãðºq»G ,ó õP…ü»â»ð »ÜºqBG»è ßºô»ð Aô»C þPƒwºk»ƒG »ƒüºô»ƒC ßºô õƒÝƒ¾»ƒG ÿ rýG þñOrãÉèq»G þ¾ô»ø óBü½g þðkrÜ»„»â µRArÜõíük ëBý„½w ÿ rÈl¾»ø ôºq»G µóºlG þPƒÉƒÜ»ƒü ½G µþO»HüBO þìAq»ì q»G»è .ó»HG »ƒƒÜ þƒƒOBƒƒÜ þƒƒÜ»ƒƒülƒƒƒðºôºu q»ƒƒƒG þPÉÜ»ü ÿ»OBÜ ô»C óºkºlýPwºk»è þPÈ qBýwrK q»G µQÉHPxÝ„ þ„õO »ƒPƒü ô»ƒÜºk »ƒƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒCqºk ô»ƒƒC | .óAô»C ÿ ½Pw»C »PÉG»ð ‡ºq»Hñƒýƒì ô»ƒC ÿºô»ƒC ½ƒG µÊðçíéƒì µÿ q»ƒãƒíƒØBƒO ½ƒG ß»ƒüAkô»ƒì »Üºq»Hñýì QÉG ArÝ„BC»G óBÜ½âõƒPƒÕƒâ ºôArÜ µQÈ qlð»ü»âºkAq ßõHxýÔ q»w»è ÿ ½ƒg »ƒÜ ÞƒÉƒw»ƒÜ õƒì»ƒø ½ƒG QƒÉƒGºk óBƒü QƒÉƒðAtƒG RArƒÜõƒíƒük ëBƒýƒ„½ƒw»ƒG µ½âõPÕâ µRBãƒG ºrƒýƒG ô»ƒè RAlƒHƒ¾ô»ƒø ÿ rÝýÔ ÿBì»ƒñƒG q»ƒw»ƒè †ƒýƒðBƒÜ»ƒwBƒG .QÉGºk þPxðAs ºô»ðAô»`ÉK»G µ»ýð Aô »üAõÉýK þ„ºô»C ÞÉÜ»ü ßºô ,»Pw»G»ì ô»C QƒÉƒðAô oºk ½G óAlƒ¾ô»ƒø µºrƒýƒG ô»ƒC þƒðArƒãƒ¾»ƒø»ƒè ëBý„½w þðBÜ»LýxðrK þðkrÜ»Pw»Wq»G µ½âõPÕâ q»ø ÿºkBìBC òì RArƒÜõƒíƒük þƒÜ»ƒƒüºô»ƒƒñƒƒü o½ƒƒâ Aoô rƒƒýƒƒG µå½ƒƒèBƒƒük ½G îülðõO»è q ôk þxðAq»è½O ÿ»ðAôBÝ„Aq þðõG þPxü ôAlÉK µþPwô qk þðlðBíè»w óBü qBOµòýwõð óBü êýíýC»G ,ºq»Hñýì ô»C þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„ q»ƒø»ƒG kõƒgBƒü krƒâtƒƒÉƒƒì #.QÉG rO ÿ»ðAôBÝ„Aq ÿ ôBXðõâ

þðlðAq s»ìAk þOBýW»ƒè krƒÜ ÿ»ƒð»ƒ„»ƒO ÿ rýG þñP…ü»ãÝÉè ½G ÿ rÝýÔ ÿ q»Hñýì ÿºô»ðkrÝýƒ„ µRArƒÜõƒíƒük ëBƒýƒ„½ƒw µþƒðBƒÜ»ƒü rƒÝƒýƒƒÔ Bƒƒì»ƒƒñƒƒG µIƒƒýƒƒxƒƒðrƒƒK µþü»ñý`ƒñƒG ÿ»ƒìBƒðq»ƒG ÿºô»ƒðkrƒÝƒðô q Aq ô pýG µºrýG ô»G óBìAlð»C þðkrÝ„½â q»ƒƒƒw»ƒƒƒè ½ƒƒƒâõƒƒƒPƒƒƒÕƒƒƒâ µºô»ƒƒƒñƒƒƒü o½ƒƒƒƒâ »Pwô qk ÿBãÈ q ºô»C »Ü þðBÜ»ü qBÜºkq ô þÝÉGtc ßºô þPÉÜ»ü þðkrÜ»PwAqBC õG Êðçíéì ÿ q»G»è RArÜõíƒük ëBƒýƒ„½ƒw µþPwºkÂBG q»w»è óBÜ»íƒØBƒO µNô rƒâ ïBXð»C»è »Ü Nô râ ÿlðºôºu q»G µ sBýPíýC þ„õO þPÉÜ»ü »ü½G ,»ðBý„½g þðBü s»G ºô»ðõGBýW þÉè þ„»ðAô»C ,õƒG óArƒü»ƒØ

ÿ rÝýÔ ÿ q»Hñýì ÿ q»G»è µkrÝü»ð»„»ƒO ôºq»G »Gtc ô»C Aµ lðBK»w ÿ ½g îØBƒO »ƒPƒÉƒGºk µRAô oºk ólƒðAsArƒOAk ß»ƒƒü»ƒƒè »ð µ ôAqlñÉÝè ºô»Ü»ü»G þíØBO ÞÉ¾»ì½Ü qAkrÜ ô qBÜ »ð µ»ìBðq»G »G »ð ô»HýÜrO»G ,QÉ_ºk RArÜõíük ëBý„½w þGtƒc»ƒè ß»ü»è AkôAq sAõg»ð ÿ ôAkô q òü rPì»Ü»è ß»ü»ƒè óBƒÜ»ƒíƒØBƒO µºô»ƒPƒÉƒ„ºôºlƒ¾»ƒø | .òÈ sArOºkAk ÿAôk BO óBPwkq õÜ þðBíP…ýð þPÉÜ»ü »Ü õHOBùÝÉK ó»üæ lð»_»è óBÜBPƒ„»ƒø óBýðô q ÿ sBHÈ q †ýðBÜ»ð»üæ þPwAo»ƒG »Ü»ýðBíP…ýð »Pw»G»ì Ak»Gq ¼ s»è õG»ƒð »Ü ‡»¾»ì½Ü þK»_ þ¾BG ,ºô»ðõGkrÜ ÿ ½Ü

þðBG»¾BO kB…¾k # ÿ rã¾»ø QÈ q s»ìºkAk ÞÉGtc õì»ø ÿBì»ñG q»w»è µºôArÝü qBük þÜ»ü»Ü¼ rýG ºlð»øºq µÁBg µQÈ rÜºk BñýG ºsBHÈ q ô»C ½G »ÐBñG »ñGºk »ü»Ü¼ rýG ô»C þðBÜ»ü rÝýÔ µ ôºpü»K þðBðAk µÿ»Ü»ìBðq»G þñP„qAk »ƒLƒýƒƒxƒƒðºpƒƒK þƒƒðkrƒƒÝƒƒðBƒƒ…ƒƒýƒƒñƒƒPƒƒwºk µRAô oºk ÿ q»ƒw»ƒƒè µþƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒPƒƒ…ƒƒâ þƒðBƒÜºsArƒìBƒC µBƒãƒÈ q µóBƒÜ»ƒXƒƒðBƒƒìBƒƒC ‡ºô»ƒC .RBƒÜºlƒü qBƒük þƒñƒPƒ…ƒü»ƒãƒƒÉƒƒK ÿlðAq s»ìAk ÿºõÉ„ µïo½Ô ô»ƒHƒýƒÜq»ƒO µQxÈõ¾»ø µ qAkrÜ µ qBÜ µþðBÜ»ðBâq ½C µ»ƒƒÜ»ƒƒGtƒƒc þƒƒOô»ƒƒÜõƒƒƒxƒƒƒ¾»ƒƒƒø ÿ ½gôBð ÿlðºõü»K þƒðBƒÜºq ½ƒW µóBƒâq ½ƒƒC µóBƒƒìAlƒƒð»ƒƒC óAõƒƒÉƒð Á»â»è ÿlðºõü»K µóBÜ»ýO»üBw»Ü µ ô o»OBgºk qºôBì»W µóBÜ»ð»üæ µºô»ƒPƒÉƒPƒw»ƒGºk ºô»ƒƒðBƒƒýƒƒÝƒƒÉƒƒK þìArâ¼pK µ»Ü»Gtc ÿ»ƒPƒwAqBƒC ô»C ½G þìq ½ÕOçK µÿ õOBøAk ÿ qBÜ þðAl¾ô»ø .RBÜºk »¾Â»â »ÐBðõØ ½G RÂ»wºk »ñP…ü»â ½G †ýGtc ,þPÉðBÜ»ìBðq»G þðkrÜ»Pw»Wq»G QƒƒÉƒƒðAõƒƒƒOºk ºô»ƒƒƒü½ƒƒƒø»ƒƒƒG »ƒƒƒÜ | .RBÝG q»G»Pwºk þðBÜ»XðBìBC µJtc ÿ qBÜ ÿ ôºpÈ q »ðAô»C µþƒƒðBƒƒÜ»ƒƒìBƒƒðq»ƒƒG µþƒƒÜ¼ qºôBƒƒð µÞƒƒƒ¾»ƒƒƒg Á»ƒƒƒâ»ƒƒƒè ÿ qBƒƒƒƒPƒƒÔºq q»ø .RAkºlðB…ýð ÿ»ñýØ»ƒPƒwAq µ q ½OBPÝük »Gtc ‡»ðBPw»G»ì ô»C »ƒ¾BƒÝƒükAq µ ôºpƒÜBƒO µþƒèõƒíƒƒ„ »ƒGtƒc»ƒƒè óBƒƒÜºq»ƒƒñƒƒÉƒƒK»ƒƒw½ƒƒg ôkq»ƒø»ƒG óBƒÜºsAõƒhƒOArƒÜõƒíƒük µRArƒÜõƒíƒük ëBƒýƒ„½ƒw þƒOôºq .ºô»ƒOBƒÜºkBƒýƒW ºô»ƒ…ƒýƒ¾ArƒHƒýƒƒè AlƒÉƒO îƒØBƒO lƒð»ƒ_ óBƒƒýƒƒì»ƒƒÜ»ƒƒü ½ƒG óAlƒýƒÜ½ƒÜBƒð µþƒðçƒƒíƒƒéƒƒì»ƒƒè RÂ»wºk µJtc q»w »ñOrãPwºk µ sAõÉ„ µ q ½W µºõÉ„ b q»ƒø»ƒG þƒñƒPƒwAqBƒK ½ƒG QƒÉƒG ß»ƒüBƒãƒÈ q óBü vÈõO ô»C þðBÜ»ülðºôºu q»ƒG ó ôArPw»G ºô»ÝÉK »Ü »K ô râ óBü îØBƒO þ„»GôBø ÿlðºôºu q»G ß»üºrƒýƒXƒðs»ƒG »ðBGtc ºq ½W ô»C ÿ ½gôBð ‡ºô»G µþOBÜ ÿ q»â»C rK õPÜ ÿ ôAkô q»G µòGBð rýãÉW þÝÉOÂ»wºk kõgBü .»Ýü tñÉè þðAsArPÜ»ü»è AlGtc ÿArÝÉO q»w»G ÂBG ÿ q ½OBƒPƒÝƒük ÿ qB…Ô µR»Ôqºk òü rPì»Ü»è µQÉGºl¾As »Ø»è»c óBü z»Ü ô»C þðBì»ð óBü þÜºqºk b q»ø»G »Gtc ô»C ôBð þOÂ»wºk ÿ»üÂBG ß»ƒü»ƒè »ƒÜ»ƒGtƒc Aµ QƒÉƒGõƒƒG ß»ƒƒü½ƒƒø »_qBƒ_ »ƒ_qBƒK óBƒü ºô»ƒPƒÉƒ„ºôºlƒ¾»ƒø ...QÉGºk »ƒƒGtƒƒc ºôºô»ƒƒC ÿ»ƒƒðAô»ƒƒ`ƒƒÉƒƒƒK»ƒƒƒG óBÜºôAkô q rPì»Ü óBÜºsAõhOArƒÜõƒíƒük þñü o½â»G b ,RBÜºlÉO óBýÅýO»â»ð ÿ qBÜ þðõ_qºk µóBì»ð óBƒü þƒO»ƒüAkrƒÜq»ƒw ºq»ƒãƒü qBƒÜ »ƒýƒO»ƒüBƒw»ƒƒÜ»ƒƒè òƒƒülƒƒð»ƒƒ_ þƒ¾BƒO»ƒG »ƒãƒƒðºq ,þƒƒ…ƒƒýƒƒðBƒƒÜºtƒƒÉƒƒø»ƒƒG ,QÉG sAôæ †ýÜ»üºkAoBO µQÉHƒPƒwô qk ÿ ½g ßºô »Ü»Gtc ÿ ôºrÈ q µRôºq ïÂ»G ëBý„½w »Gtc ôBð»è q»â ïÂ»G ,QÉñÉìºk ÿ q»ãíØBO þ„½g»ð †ýðBÜ»OArƒÜõƒíƒük

þÝÉPw»G»ì »ürÝýÔ ºq»Hñýì ô»C þðlðAqs»ìAk µQÈrÝG ½G ÿqBÜ QÉGºk µþPÉÜ»ü ½G »ü qBüu RArÜõíük ëBý„½w»G ÿ½g þPwAq»G ÿºô»C QÉwrO»ð µºô»OBÜ»ñ¿w »ì»è QÉðAsºk

| m|talabanid@hotmail.co|m|

ÿºô»C q»G»è òP…ü ¼ q AkôºrÈ q óBì»ø»G »ñðAô oºk R»ý¿Ø»Ì óBì»ø»G Ak»ƒGq ¼ s»ƒè »Ü krÜ óBýÝÈ qBÜ b q»â ,óBÜ»Pw»G»ì þð½ýws ½K ½C þðõHPwô qk»G õG ÆýOºs ½K | .óBì»èqBK ôBð»è þéÍýÔ µÿ rÝýÔ þÝÉðArü»Ø»G BPxÉC þPÉÜ»ü ÿ ½gôBð ÿ qBG µQÈ o»KºlÉO Alü ôArhÝÈ q ôk µ»üAkqBýPw»ø qBãW»ü þÝÉPƒwBƒC»ƒè »PÔrâ µóArü»Ø ô»C »Ü ,»ìºkq»G»è ÿ q»â»C µ»ðAkBýØ ô»C ½G qºlðBø »PÉHG »ü½gôBƒð óBü½g »Ü þðBìAlð»C ÿ»ñü q ¼ s µ rükBÜ µòƒƒðAsºk RArƒƒÜõƒƒíƒƒük ëBƒƒýƒƒ„½ƒƒw»ƒƒƒG ó õGo»LÉO ½G òñÈ q s»ìAk ÿ rÝýÔ þÝÈ q»Hñýì ½G ÿ q»ãK ô râ ÿ qBÜ þðBðæ»G µ»ðArü»Ø ô»è þƒñƒPƒwAqBƒK µþƒGtƒc þƒãƒðºk½ƒÜ ÿ qBƒƒÜ þPƒÉƒÜ»ƒü þƒðkrƒÜ»ƒPƒwAqBƒC µÿ tƒü rƒÜ»ƒü »Ü Ak»ðBOArÜõíük ëBý„½w þÝÈ ôºpÈ q»G óArƒü»ƒØ»ƒè ï»ƒƒø ºô»ƒƒüBƒƒýƒƒñƒƒ¾k»ƒƒG ºô»ƒƒG µRBÜºk»ƒ„»ƒâ q ¼ s ï»ƒø µQƒÉƒ_ºkqºk ÊK þ…ü qºôBì»W µóBìAlð»C ÿ»ðBƒíƒPƒì ßºô ÿ ½ƒg ÿ õƒOBƒøAk µQƒÉƒƒGºk rƒƒOBƒü s óºôBg þOArÜõíük ëBý„½w þÝƒÉƒGtƒc

ôBð þ¾BG òü rOtƒÉƒø»ƒG µòƒü rƒOôArƒhƒÝƒÈ q q»ø õG»ð qBük ÿ rÝýÔ ÿ sBHÈ q õG þPÉÜ»ü ÿ rýG ß»üºõÉƒ„»ƒG ÞƒÉƒíƒØBƒO µÁ»ƒì½ƒÜ þƒOôºq »ƒOBƒãƒG BƒO ÿ ôBƒì»ƒè( ºôºkrƒÜºk ÿ ôºolðõO þK»_ µþÝxOô rO µþPÉÄõw µþƒPƒxƒýƒ„q»ƒð»ƒC R»ƒðBƒð»ƒO µÁBƒƒÝƒükAq ëBƒýƒ„½ƒw»ƒè Þƒü tƒð µ sAõƒhƒOArƒÜõƒíƒƒük uk µÆýOBÄqºtð½Ü ºôºkrÜ»G µRArÜõíük µQxü õ¾»ø õG AlÉO þ…ýìtƒýƒðõƒìõƒÜ»ƒG ÿºô»è õ_ºk îØBO»è rOBü s óBýðBÜºqAkrÜ ÿºô»C q»ƒG»ƒè QƒÉƒ`ƒG ÿ rƒÝƒÔ þƒOôºq»ƒè µó õHP…ü»â»ð ‡»ðArÝýÔ ô»è Ak»ÐBñG»è õHOrâqºô óBýí„ô qk ÞƒÈlƒñƒÉƒø Bƒùƒð»ƒO »Ü »ü½G .ó õGAl…Éðçíéƒì»ƒè »ƒ…ƒýƒì»ƒø ßºô ÿ õg 1992 ÿºrãð½Ü»è þPƒÉƒÜ»ƒü lðBü»âAq RArÜõíük ëBý„½w þÝÉð»üæ ºrÝýÔ ô»è óBƒìAlƒð»ƒC µºkBƒýƒØ ÿ»ƒGq ¼ s óBýðBÜ»LýxðrK µ sBHÈ q µó õHP…ƒü»ƒâ»ƒð q»ø Ak»Gq ¼ s»è ‡BPxÉCBO µ õGkrÜ»ð ßqºk ‡ºô»ƒC q»ƒG»ƒè ,»ƒüºõƒƒÉƒƒ„ óBƒƒì»ƒƒø»ƒƒG ôBð ºô»üAq tÈõâ óBÜ»ü q»ãíØBO µþ„½g»ð †ü rOBü s µ»ýÈõð ºõOrãÜ»ü »ñPxhÝÈ q ô»C

q»xðAq»w óBPwkqõÜ

info_chawder@yahoo.com

2013/5/13 »íì»„ ôk )420( ºqBìu

| óõH„»GAk þðBüoôk µ óBPwkqõÜ ÿAôBCq½g

:õ¿Ð½C ïArüBG þè»Ì kqõÜ þwrK BýÜqõO RBÜºk q»wºqB_

rÈkôB_ :þOq½KAq

óBPwkqõÜ ÿAôBCu ¼ q»è AlðkrÝÙ„»ì þOBÜ»è »â»K»ü þðBÜºtÉø þð»íük q»xÜ»ü ºô»C òýwrKºlÉè óBüºq õw »¿Éø ï»C ÿ qBÜ½ø ºrãG µkAsBC ÿBK õw ÿ qBÜôBø µ qBü»ð»G ÿkAsBC þOqBK þðBÜºkrÜq»w .ó»Üºk qBHO»ì½O ‡BýÜq õO ÿ qBÜôBø ó»Üºk ºô»G ºuBìBC µºô»ð»ÜºlOºq »ì»C ÿkAsBC þOqBK »ð µBýÜq õO Á»â»è »ð µ»ýýð óBü qAlÜ»_ þÝÈ tÉø aýø »Ü ‡»Wq»ì ï»C .»ýýð óBülðºõü»K kAsBC ÿBK õw Á»â»è rPÜ»ü »Gq»HðAq»G óBÜºtÉø rPýC »Ü QÈk ºô»C ÿBOAô»G þðBÜ»¿Éø þüBO½Ü»G ‡»ì»C µòÉðºkAk q õw þ¿Éø ï»G q»â»C µ»ÜBñwrO q ¼ s »Ü QÈ qkºlì»¾»Ø»è ‡sBw »ƒýƒýƒwBƒýƒw »ƒè»ƒø ºô»ƒC ºô»ƒñƒ_»ƒð Ak»ƒO»ƒwBƒƒýƒƒw | .QÉ_ºlPwºk»è óBýðBÜ»ãðrâ ºô»C ºô»PÉñÉùðBüºk ¼ o»Å…ÉK »Ü ÿ»ðAqBÜ½ø ô»C rÉèô»ø »üAõðBýÉK µ»üAô k.ÿ.N ÿºõÉ„ôBø óBxük »ð»üæ Á»â»è óBxÜ»ü þðkrÜ»¾»ìBì »è ÿ ½g þð»üçÉG õé…ýìBØ »è ÿ q»wºqB_ µºôAlPwºk»è óBÜ»ýýwBýw þìAlð»C ½w»c óBíè»w .rÉƒèô»ƒø »ƒè ß»ƒð ÊƒGºk ÿ ¼ o»Å…ÉK þOArÜõíük þOqBK þwBýw þƒG»ƒPƒÜ»ƒì ÿkq õÜ þ¾BìôBð ÊGºk qBXì»Ü»ü "»üAõýÉK ÿkq õÜ .ºô»ñü»ÝG rPýP„ »è rýG óB„BK µºô»ƒñƒü»ƒhƒHƒÝƒÈ q óBíðBÜ»…ÉÜ AkBü q õw þÜBg ôBð»è ºrP„BG Aô Bøºô q»ø »üAlÝÉOBÜ»è »ì»C ".rPýñÈõ„»è ß»ð òü»ÝGq»wºqB_ »ƒÜ »ƒü»ƒðBƒK ô rƒâ»ƒè ÞƒÉƒƒÜ»ƒƒü ‡»ƒƒK ô rƒƒâ ï»ƒƒC »ƒƒÜ µó õƒGqAlƒƒ„»ƒƒG AkrƒƒÉƒƒèô»ƒƒø þƒƒðBƒƒÜºô»ƒƒðõƒƒG½ƒƒÜ»ƒƒè Ëô»ðBüBð BPxÉC ïÂ»G ,ºôkrÜAtíýC óBü»Ü»ñOô»ÝÈ q µQÉG kq õÜ ÿºô»ñPxhÝÈ q ÿlðºôBð rÉèô»ø rPý_ q»HðAq»G»è .ó pÉãG õé…ýìBØ»è »¾¼ q ï»C Ëô»ðBüºk ÿkq õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXð»C þðBÜ»ð»üæ Ak»ì»ƒC »üºô»ñü sk½g µ»ýð QwAq µºõðBýG »ì»C »üAõðBýÉƒK ï»ƒC »ƒü½ƒG .rƒÉƒèô»ƒø þƒñƒOô»ƒÝƒÈ q þƒðBƒƒÜºlƒƒð»ƒƒG»ƒƒè ºlðºô»C óBÜºs qk »Ü »üºô»C ÿ»ðB…ýð »ðkrÜqBHO»ì½O .»ì»Ü óBýðõGvÈ qBw ÿ q»â»C »Ü ºô»O¼krÜ óBýìºk þð»üæôkq»ø »Ü ÿ»ðAqBÜ½ƒø ô»ƒC q»ƒHƒðAq»ƒG»ƒè ,ó»ÜºkºõÉè þwBG óBýñOBø»ð ½G ¼ q»Å…ÉK µk.ÿ.N þðBíP…ýð þð»ìõXð»C þÜ¼ q»w Öwõü Á»xƒü»ƒÔ »ì»C ÿkq õÜ þcçxýC ÿºô»ñOôtG ÿ vÉG»Oô µÿkq õÜ »è ókqAõG½g »è ÞÈ q ½W »ì»C »üAõýÉK µÊðAsBð QwAq»G .»ýýð ‡BG aýø kq õÜ ½G »ì»C µ»ýýPÈ qBýwrƒK q»ƒG õÜºô »íÉC µòñÉùG »ðAõðBýG ô»è sAô BG "QÉ¾ºk ôArGôBð þðBíP…ýð þð»ìõXð»C ôBð þðBÜ»K ô rƒâ ÿ»ƒñƒü q ¼ s þƒìºôk ÿºrƒãƒð½ƒÜ »ƒè »ƒÜ ºôAlƒðBƒíƒ¾ô»ƒø ÿkq õƒÜ þðBÜºlð»G þðkrÝÉW»HÉW q»w»è ÊK Alð»ìõXƒð»ƒC ºô»gAk»G ïÂ»G ,òü rãGAk rÉèô»ø ÿ»ƒìBƒñƒOô»ƒÝƒÈ q ÿ qAlƒ„»ƒG »ƒñƒOô»ƒÝƒƒÈ q ï»ƒƒè óBƒƒíƒƒðBƒƒÜ»ƒƒ„»ƒƒGôBƒƒø R»HüBO»G »üAõýÉK ôArGôBð ".ºôkrÜ»ð óBýðBÜºô»ðõG½Ü þè»â þð»ìõXð»C þðBýÈ q ôBø þü qAl„»G Ak»OBÜ ï»è Q…K q»â»C µ»ýü q ô qºs qBXÜ»ü óBPwkq õÜ ÿAôBCu ¼ q ºôAôk»G ÿ ôArÜ»ðõGºq»Ø þðBü s ºô»C òü»ÝH¾»ø rPÜ»ü»è ôBñÉK»è óBíðBÜ»…ÉÜ »íÉC ÊGºk":QÉ¾ºk ô»C ,QƒÉGºk AlìBXð»C»è ‡»ì»C µòýÉðºôæ»G Al„»GôBƒø ÿ qBƒÜ .RBÜºk kq õÜ þè»â þðBÜ»ýülðºôºu q»G »G R»ìtg ï»C µ»ýð ôArÝ¾õHØ óBýðõG»ðqAl„»G ½G ß»ü õðBýG aýø µRBÜBð R»ýwBw»c µþÜ½ÜBð þèõì»c»O ‡»ÐBð½Ø þƒwBƒì½ƒéƒLƒƒük ÿlƒƒðºôBƒƒð rƒƒÉƒƒèô»ƒƒø »ƒƒPƒƒxƒƒü õƒƒÉƒƒK ºrOô s þ_q»ø RBÜºk AôAk ô»C ".QÉG óBíðBÜºô»ðõG½Ü óBüAtíýC »Ü ÿ»ðAlð»G ô»C q»w ºô»ñÈ o»ãG »ð»üæôk ô»C #| .ºôkrÜ

ÞÉOBÜõì»ø»è rOBƒü s ¼pƒì»ƒC Bƒü q õƒw»ƒè kq õƒÜ rGºs þÜºq»Gôk µ»ü»ø þü»_qBLÜ»ü»G þPƒxƒü õƒÉƒK .QƒÉñÉ„ºôºk kq õÜ þðBÜ»ýüºô»O»ð »ýü výOArPw»ƒè µ»ü»ø »Ü»ñOô»ÝÈ q»ƒè óBƒü qæ ¼ q»ƒÅƒ…ƒÉƒK µk.ÿ.N Á»â»è þÜ»ü ßºô ÿ»¾»ƒìBƒì rƒÉƒèô»ƒø »ƒüAõƒðBƒýƒÉƒK ÿkq õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXƒð»ƒC ôBƒð þƒðBƒÜ»ƒK ô rƒâ »G þwBýw þOArÜõíük þPÉÜ»ü þðAkoBW µºôkrÜ»ð Bøºô q»ø .òðAsºk »Ü»ñOô»ÝÈ q ïºkq»G»è Qw»Gq»G óBü½g½G óBÜ»K ô râ ºõOBø ºô»C þOBÜ rPýC òÉ¾ºk »ì»C .ºô»ñHG½Ü õé…ýìBØ»è óBü½g þÜBg q»ƒw»ƒè òÉ¾ºk þwBýw þPƒÉÜ»ü ôBð þðBÜ»ð»üæ »Ü »üAlÝÉOBÜ»è þÉK»G ‡»ðAô»C µ»üAlðAô»C þPwºkrÈ u»è õé…ýìBØ Á»â»è »¾»ìBì óBü½g þÝw»Oq»G þGtc ÿlðºôºu q»G .ºô»ñÉðºk ½G óBý„»…ÉÜ µó»Üºk óBÜ»ð»üæ õì»ø ½G óBýPÔrâ µó»Ü»ðrýãPwºk ÞÉÝ¾»g »ýýð u ¼ q »ðAô»C RBÜºk ºô»G ºuBìBC Öwõü Á»xü»Ô R»ðBð»O .ºô»ñÉð»ð ÞÉOBÜ "ºô»PÈ râºk †ýðBÜºkrÜq»w ºqBPÔºq ï»C »Ü pƒK õƒPƒÜ ºô»ƒñƒüAo»ƒâºk rƒÉƒèô»ƒø»ƒè »ƒíƒÉƒC ÿlƒðBƒƒ„ µòýOrãÉè þÈ q å.N.ÿ þðBÜºtÉø»è ß»üºsºrÔ»ì

ÿ»Pwºk þðBðºô»ÝÉK ½G þÝÈ qBü pƒG aƒýƒø ÿkq õƒÜ Bùð»O µ»ƒýƒð µºõƒG»ƒð ÿ ½ƒg»ƒG R»ƒHƒüBƒO ÿ qAlƒÜ»ƒ_ ÿ»Pwºk »Gq»w ÿ sBGq»w ÿ»ðvýè"ºôlðBü»ãðBƒìAq »K ô râ µ»HýO»Ü õì»ø »Ü þO»ü q»w»è ÿkq õÜ ÿÂBG ÿ»Pwºk þP„q»K q»w»G µºô»OBÝG½Ü óBÜºqAlÜ»_ »_ôBð þñPwAqBK ½G ÞÈ tÉø ºôºsBO þÝÈ ôBð»G ÊGºk ÂBG ºô»C »O»¾Bc ï»C ".QƒÉƒñƒÈ q s»ƒíƒGAk óBƒÜ»ƒýƒükq õƒÜ æôkq»ø óAõÉð þÜºq»w ÿ»…ƒÉƒÜ »ƒÜ RBƒgºkqºk .»ðkrÜqBÜ ÿ výOArPw ß»ü þðõG»ð | ?QÈ râºkAq þãð»wôBø ÿô sAq»O ÊÜ þ¾k»è ÿlÉìõC ÿ»Ýwô rO rÉèô»ø ÿ»Ü»ñOô»ÝÈ q »Ü Al¾»ùü q»w ÞÈ oºôBG rPýC µkrÝÉK AlÝÈkq õÜ õì»ø ÞÉOBÜ .ºô»OBhHÝÈ q ÿ ½g þ¾BìôBð ÊðAõOºk kq õÜ Ê¾»G AlýÉO óBÜ»ð»üæ õì»ø ArÜAtíýC rÉèô»ø þñOô»ÝÈ q »ñOô»ÝƒÈ q ï»ƒC .ºôkrƒÜ óBƒüAtƒíƒýƒC µó õƒGqAlƒ„»ƒG µîÈ q»ø þƒO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw þƒðAõƒük þƒPƒ„q»ƒK q»ƒw»ƒG ïBXð»C»G îÈ q»ø þÜ¼ q»w ÿ ½gô»PwAq ÿ rÈkôB_»G ºtÉø õì»ø »Ü ºõG ºô»C þ…ýXðBìBC µºõP…ƒü»ƒâ

rOBüs ¼pì»ƒC Bƒüqõƒw»ƒè kqõƒÜ # þƒƒPƒƒxƒƒüõƒƒÉƒƒK ÞƒƒÉƒƒOBƒƒÜõƒƒì»ƒƒø»ƒƒƒè rGºs þÜºq»Gôk µ»ü»ø þü»_qBLÜ»ü»G kqõÜ þðBÜ»ýüºô»O»ð »ýüvýOArPw»ƒè QƒÉñÉ„ºôºk

.òýñÝ…K óBý„»Ü»éÉHì½O½C µlðAs»GAk óBýðBìõì»ø þðBíP…ýð þð»ìõXð»C ÿlðB„ »íÉC òOõðBíÉK »íÉC Ê¾»G óBýOô óAô»C .ºô»ñýÈ o»âºk rÉèô»ø»è µòükq õÜ rPýC "!òü»ÝG »ì»C ºôAqlÉK óBíðBìq»Ô ïÂ»G òýðAsºk ÿBOºq»ƒw»ƒG »ƒÜ ÿ»ƒg¼k ô»ƒC »ƒO½ƒPƒ…ƒü»ƒâ »ƒì»ƒC »ü½G .QÈ rÜºlÕwºô AôBCq ½g ÿºôºkrÜ»G þðõG»_qBK ï»C Á»â»è »¾»ìBì ºôºrOBü s ÿkq ô»G rÉèô»ø »Pxü õÉK .RBÝG Ak»g¼k ºô»ñý…g»G R»ì½O µÿqBwæ ôBƒð »ƒñƒü»ƒƒüBƒƒð ºô»ƒƒC q»ƒƒG»ƒƒè QƒƒÉƒƒ¾ºk k.ÿ.N þOqBK ÿ q»ñÈõð »Ýðõ_ ,ºôºrÉèô»ø þðBÜºô»ðõG½Ü aýø »ƒñƒýƒ_Bƒð ‡»ƒíƒÉƒC µ»ƒüAlƒÉƒO ÿkq õƒÜ ÿkAsBƒC ÞÉOBÜ .QÉG AlÉO ÿ»OqBK ï»C ÿ q»ñÈõð »Ü ºô»ÝÉñÈõ„

kq õÜ þðBÜ»ÔBì»è ÿ râq»G µòÈ rhHÜ»ü óBÜ»ýükq õÜ »„ôºq ï»è ÿ ½g þðAq»ãýð Öwõü Á»xü»Ô .ó»ÝG µºôApÉâ þ¾¼ q rÉèô»ø þPwAo»G"»üAõýÉK µË pGºkqºk ï»C þP„q»K q»w ÿ ½g½G ½gô»PwAq îÈ q»ø þÜ¼ q»w ½G qBÜ µAkºlÉK þg»üBG q ¼ s µºôkrÜ ÿ»ñOô»ÝƒÈ q þð»ìõXð»ƒC õƒÜºô »ƒíƒÉƒC .RBƒÜºk þƒñƒPƒxƒgq»ƒw õì»ø ÿlð»GBK »Ü òýð»ü»âºlüAq ÿkq õÜ þðBíP…ýð þðBüArG ½G óBíPwºk µòü»ñOô»ÝÈ q ô»C þðBÜºlð»G µòü»ÜºkvÈ qk óBPwkq õÜ ÿAôBCu ¼ q þè»â þð»ìõXð»C ï»C þðBÜºlð»G þðkrÜ»ñÉW»HÉW »Ü òýðAtýG »Pxü õÉK µkq õÜ ÿ s ¼k q»w»è ÆýO»ãýð ÿºõÉ„»G »ñOô»ÝÈ q Aõýø ôArGôBð ".QÈ ô»Üºk kq õÜ þè»â þðBÜ»PwAõg »ü»w¼ rK ï»C rOBü s ºô»è q»HðAq»G þð»üæ Ë sAõgºk .RBg»ñÜ»K

kqõÜ þü»_qBK-»_qBK µ rÉèô»ø þðBÜºô»ðõG½Ü óBPwkq õÜ þƒíƒÈ q»ƒø þƒO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw þƒðAõƒük Á»â»è ÿºô»ðõG½Ü þÝƒÉƒèõƒg AôkrƒGAq ÿ»ƒPƒÔ»ƒø»ƒè ÿ»Pwºk µÿkq õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXð»C þðBÜ»K ô râ êýÍÔ»O ½G »ÝÉ¾ô»ø »ì»C .krGºõÈ o»G Alükq õÜ ÿÂBG ºô»C »Ü rÉèô»ø þñOô»ÝƒÈ q þƒðBƒÜºqBƒü pƒG þƒðkrƒÜ þð»ìõXð»C .ºõOô»ƒÝƒýƒÜ»ƒK ºôºkrƒÜ»ƒG »ƒÜ»ƒüºôBƒì µ tÉø ÿ»Gq ¼ s ÿ qAl„»ƒG»ƒG ÿkq õƒÜ þƒðBƒíƒPƒ…ƒýƒð rÉèô»ø»è ÿ ½g þðBÜºô»ðõG½Ü ºô»ü ôBð þðBÜ»ð»üæ îƒÈ q»ƒø þƒO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw þƒðAõƒük þƒPƒ„q»ƒK q»ƒw»ƒG ï»ƒC þƒ…ƒÉƒÜApƒƒXƒƒðq»ƒƒw þƒƒ¾Bƒƒg µºôkrƒƒGºõƒƒÈ o»ƒƒG þð»ìõXð»C µk.ÿ.N þðõG»ðqAl„»G ‡»ðAô»ðõG½Ü þOqBK þðkqAõG½g µóBPƒwkq õƒÜ ÿAôBƒCu ¼ q þƒè»ƒâ ÿºõÉ„»G »ì»C .ºõG ÿkq õÜ ÿ ¼ o»Å…ÉK þOArÜõíük þè»â þðBÜºtü q»è ÿlýW µºq ô»â ÿ s qk þüºkrƒÜ sAôBýW»G ó»üæôk BPxÉC BW .ºôkrÝPwô qk Akkq õÜ .ó»Üºk»xØ ºô»ýükq õÜ ÿÂBG ÿ»ƒPƒwºk ÿ ôBƒð»ƒG ÿ»Pwºk ÿ ôBð»G rÉèô»ø ÿºô»ðõG½Ü ôBð þðBÜ»K ô râ ÞÉÔçýPDýC ºq ½W ‡æô»è µòÈ ôkºk ºô»ýükq õÜ ÿÂBG »Ü ºô»üBÜ»O½OBø Ak¼ o»Ä»…ÉK – k.ÿ.N óAõÉƒð»ƒè .òÈ ôkºk ºô»ýükq õÜ ÿÂBG ÿ»Pwºk ÿ ôBð»G †ýðAô»C þ…ükq õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXð»C »PÔrâ ï»C Bøºô q»ø »üAlÔçýPDýC »è k.ÿ.N Á»â»è »Ü ¼ o»Å…ÉK µºô»O½Orâ þð»ìõXð»C þÜºq»w þÝÉ„»G †ýðAô»C »üAõƒýƒÉƒK µNô râ 16 »G Þü tð çì»è þ_»Ü ,òükq õÜ þðBíP…ýð ÿ ôBð»G »ü»ø óBü½G óBì»C Bùð»O ºô»C »üAõðBýÉK ó»üæ »ì»C .ó»ÝG»xØ ºô»ýükq õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXð»C äÈ q»â»C õì»ø ½G »ƒÜ ºôkrƒÝƒPƒwô qk þƒÝƒÉƒ„»ƒÜ .»wôBC †ýwrO»ì ÞÉè»â »G µ»üºôArÜ ?þGtc ÿqAlÜ»_ ÿ»HýO»Ü óBü ‡»GôBø þÜ»üBKõw óAõÉð»è 2012/12/20 »è »Ü rÉèô»ø þñOô»ÝƒÈ q þè»â þð»ìõXð»C µÿkq õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXð»C þƒ¾Bƒg»ƒG ,ºôArƒÜAtƒíƒýƒC AlƒðBƒPƒwkq õƒÜ ÿAôBƒƒCu ¼ q óBPwkq õÜ ÿAôBCq ½g»è þƒwBƒýƒw þƒðBƒgq»ƒ_qºô õì»ø »Ü ºõGAô qBü pG »Ü»ñOô»ÝÈ q þÉK»G .ºôArÝÕwºô ÿBK õw ß»ü ÿ tü q»è óBÜºqAlÜ»_ »K ô râ µ»HýO»Ü »Gq»w ‡»üBK õw ï»C µòÈ rhHÝÈ q Al„»GôBø ÿkq õÜ k.ÿ.N þð»üæ rP…ÉK .QÉG ÿkq õÜ ÿÂBG ÿ»Pwºk ï»C »Ü ÿ»ðBOBÜô»C R»HüBO»G .ºôkrÜAtíýC ÿ»ì»C þÝýPxýW½è þðAõýP…K µ ÿ qBÜôBø »G þPxü õÉK »ð»üæ ºqBÜ ï»è ÿ sAõ…ÉK µºõG»ð »ì»è ÿ qæ ºõG»ø rÉèô»ø ÿ ½g »ð»üæ ï»C ÞÈ qBÜ½ø lð»_»G ïÂ»G ,ºôkrƒÜ óBüAsºqB„ .QÈ rÈõGºk ºlð»G ï»C þðkrÝÉW»HÉW»è "tÉø" »…ýì»ø »Ü ó»ø ÞÉP„ lð»_ »Ü »üAõðBýÉK óBÜºqAlÜ»_ ºtƒÉƒø :‡»ƒðBƒì»ƒC òƒñƒÉƒøºlƒì»ƒøq»ƒG þ…üBwBC þðBÜºtÉø ,þüºô»O»ð ÿ râq»G þðBÜºtÉø( µïçÍýC ,þüAqAk µôAqk ,)yýè½K þðBÜºtÉø µ½gôBð þƒÐBƒð½ƒØ »ƒÜ BƒPƒxƒÉƒC .òƒýƒO»ƒ¾ôºkõƒÉƒð ÿlƒðºõƒü»ƒK µºõOBø rÉèô»ø þñOô»ÝÈ q ÿºlð»G ô»C þðkrÝÉW»HÉW ß»ü Bùð»O AôBCq ½g»è »Pxü õÉK Êƒ¾ºk µºõOBø AlýÉO ÿÂBG ÿ»Pwºk »Gq»w ÊGºk µÊG»ø ÿ qAlÜ»_ ÿ tÉø b»Ü ÞÉGtc aýø ÿAlñÉW»C ½G êì µQÉG ÿkq õÜ þÜ»üºô»ðAlÝÉè Ak»OBÜ ï»è ÞÈ q óAô»C ïÂ»G ,RBÜ»ð òÉ¿üºk ‡ArÝ„BC»G µó»Üºk ºlð»G ô»C ½G sAôBýW å.N.ÿ µRBÜBð Qxü õÉK sAôBýW ÿ qAlÜ»_ ÿ tÉø ï»C ÿ tü q »ñ`G rPýðBÜ»HýO»Ü õì»ø ºrP„BG Aô »ü»ø »ì»C ‡»ñOô»ÝÈ q ï»C ÿ rƒPƒýƒðBƒÜ»ƒð»ƒüæ .ºôºtƒÉƒø »ì»C »üAõðBýÉK µòðAsºk ºô»Ü»ñO»ÝÈ q ÿ»ðAô»`ýK»G ïAôºkq»G AôBC »g¼k ï»C q»â»C .»ðlðBK»w½g µóAkæ ÿAôBCq ½g þü½gôBð ÿ o»„ »Ü »ýýðq ôk ºô»C QÉG ÿ výOArPw ôk BPxÉC »Ýðõ_ ,ºô»PƒÈ rãG óBPwkq õÜ .RBÜBñ¾õHØ z»Ü z»Ü µË rÜºkºkBýK sAôBýW ÿºô»ñOôtG »G rOBü s þðBü s Ëk BO»ø »g¼k ï»C æôkq»ø þðBÜºkrÜq»w .QƒÉð»ü»âºk kq õÜ þwBýw êýè»g qAl¾BC .òðAsºk qBHðAôBO»G rPü»ƒÜ»ƒð»ƒüæô»ƒC ÿAôBƒCq ½ƒg »ƒè ïºlƒÄ»ƒƒO ÿ ôArƒƒwBƒƒð ÿºkrƒƒÜq»ƒƒw ÿ ½g ÿ tÉø ô»w»Üq»ø þ_½G" Ê¾ºk óBPwkq õÜ rPü tÉø»G þPxü õÉK µ»ü»ø óBìtÉø BPxÉC ?QƒÉG»ø þðAkºõgq»G µRBÜºk ë»â »è ÿ râq»G å.N.ÿ µ»ýýð rPý_ BüBC µºôkrÝPwô qk ÿ ½G þO»ýÌq»„ ºtÉø ï»C »üAlÝÉOBÜ»è »ì»C "?RBÜºk sAôBýW ÿ týø »G Qxü õÉK þðBíP…ýð þð»ìõXð»C þÜ¼ q»w Öwõü Á»xü»Ô »Ü þðBÜ»ñOô»ÝÈ q ÿ»ðAô»`ÉK »ì»C »ƒüAõƒÉƒýƒK ÿkq õƒÜ »è .òü õOô»ÝÈ q rOsAôBýW þP„ q»w»è »íÉC "ºrÉèô»ø o½LxK þÜ»ü»ðvýè »Ü ºôAk óBìqBü pG 2012-11-20 rüu»è óBÜºqAlÜ»_ »HýO»Ü õì»ø ÿºô»C ½G òýñÉHÝÉK ÿ râq»G ºtÉø ï»C µ òü»hHÝÈ q Ak»ü»ðvýè ï»C þðBìq»Ô þðBíP…ýð þð»ìõXð»C .RBÝG óBÜ»ýükq õÜ »_ôBð »è

ÿ q»ƒwõƒð õƒ¿ƒÐ½ƒC ïArƒüBƒG þƒè»ƒƒÌ ÿ»Pwºk þƒìAlƒð»ƒC µßq õƒO ÿ qAkôBƒð BýÜq õO :lðBü»ƒãƒüAq óBƒÜºrƒü u »ƒÄ¼ rƒì µRBÜºk q»wºqB_ kq õÜ þwrK ºqBXì»C ÿºô»ðkrÝýüçÜ»ü ½G ÿlýW þÜ»üºkArýC | .»ü»ø AkAqBC»è »wrK ï»C

:õ`ÜqõÜ ÁôpÐõOq»C kqõÜ þwrK ½G BýÜqõO »Pxü õÉK þO»HüBO þÝÉéÈk½ì

ÿ qBPðBì»èqBK õ`Üq õÜ ë ôpÐõOq»C ÿºrƒƒƒãƒƒƒð½ƒƒƒƒÜ þƒƒƒƒÜ¼ q»ƒƒƒƒw µN.k.J :lðBü»ãüAq )ß.k. ƒø( óæ»â þOArÜõíük þéÈk½ì »Ü Ë rÜºk ºô»C þwBƒG q ¼ s BƒƒýƒƒÜq õƒƒO ½ƒƒG q õƒƒ„BƒƒG ÿBƒƒÙƒƒü rƒƒÔ»ƒƒƒC BýÜq õO ½G »éÈk½ì ï»C ,Ë rÝƒGôBƒ_ºq þPxü õÉK kq õÜ þwrK ½G BýÜq õO µÊ„Bð | .»ü»ø R»HüBO þÝÉéÈk½ì»G

:Öwõü Á»xü»Ô þðBÜºô»ðõG½Ü»è k.ÿ.N þðõG»ðqAl„»G QÉGºk þðBüs rÉèô»ø

þƒƒÜ¼ q»ƒƒw Öƒƒwõƒƒü Á»ƒƒxƒƒƒü»ƒƒƒÔ :lðBü»ãüAq ÿ q õÜ þðBíP…ýð þð»ìõXð»C k.ÿ.N þƒƒƒƒƒƒðõƒƒƒƒƒƒG»ƒƒƒƒƒƒðqAlƒƒƒƒƒƒƒ„»ƒƒƒƒƒƒƒG q»ø rÈ u»è rÉèô»ø þðBÜºô»ƒðõƒG½ƒÜ»ƒè ½G ÿlýW þðBü s µ»ü»¾»ø QÉG AlÜ»ü õðBýG þwBýw ÿºô»ñOôtG µkq õÜ þwrK ÿ ½Ü .QÉGºk ºôAôk»G kq õÜ

‫ذمارة (‪ )420‬دو شةممة ‪2013/5/13‬‬

‫كؤمةآليةتى‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪10‬‬

‫وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی‪ :‬ئەوانەی دەڵێن رەگەزی كوڕو كچ دیاریدەكەین تەنیا بۆ قۆڵبڕینە‬

‫سەنتەرەكانی نەزۆكی بەڵێنەكانیان دەبەنەسەر؟‬

‫كردوە‪ ،‬بەاڵم منداڵی نەبوە‪ ،‬س��ەردانی‬ ‫سلێمانی‪ -‬گۆرانی نێرگز‪:‬‬ ‫یەكێك لەنەخۆشخانە بلوریەكانی كردوە‪،‬‬ ‫لەئێستادا لەهەرێمی كوردستان چەندین ئەوانیش بەڵێنیان پێداوە كە دیاریكردنی‬ ‫س��ەنتەری تایبەت بە نەخۆش��یەكانی رەگەزی كۆرپەلەكەی بەدەس��ت دایك و‬ ‫نەزۆك��ی كراونەتەوەو بەڵێنی ئەوەش بە باوكەكەیە‪ ،‬ب��ەاڵم دوای ماوەیەكی كەم‬ ‫نەخۆش��ەكان دەدەن كە ئەوان دەتوانن وتویان��ە منداڵدانت توان��ای هەڵگرتنی‬ ‫رەگ��ەزی منداڵەكانی��ان دیاریبكەن كە كۆرپەلەی نییەو الوازە‪.‬‬ ‫وتیش��ی «رێژەیەك��ی زۆری ئ��ەو‬ ‫كوڕبێت ی��ان كچ‪ ،‬وتەبێ��ژی وەزارەتی‬ ‫تەندروس��تیش ئاماژە بەوەدەكات‪ ،‬كە ژنانەی س��ەردانی نەخۆشخانانە دەكەن‬ ‫ئەو س��ەنتەرانە قۆڵی هاواڵتیان دەبڕن‪ ،‬بەمەبەس��تی منداڵب��ون و دیاریكردنی‬ ‫هاوكات بۆ بەدواداچونی وردی بابەتەكە رەگەزەكەی هەندێكیان تا چەند مانگێك‬ ‫«چاودێر»چەند جارێك س��ەردانی ئەو منداڵەكانیان ئاساییە‪ ،‬بەاڵم دواتر ئەوانیش‬ ‫سەنتەرانەی كرد‪ ،‬بەاڵم ئەوان بێدەنگییان نامێنن و دەم��رن‪ ،‬هەرچەندە پارەیەكی‬ ‫زۆری��ش ل��ەو پێن��اوەدا خەرجدەكەن‪،‬‬ ‫هەڵبژارد‪.‬‬ ‫بەاڵم نەی��ان توانیوە رەگەزەكەی دیاری‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆیە پێویس��تە لەالیەن وەزارەتی‬ ‫نەك كوڕ منداڵیشیان نەبو‬ ‫(ش ‪ ،‬ح) تەم��ەن ‪ 28‬س��اڵ ماوەی تەندروستیەوە لێكۆڵینەوە بكرێت و ماف‬ ‫حەوت ساڵە هاوسەرگیری كردوە‪ ،‬بەاڵم بۆ نەخۆشەكان بگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫هیچ یاسایەكیان بۆ دەرنەكردوە‬ ‫منداڵیان نەبوە‪ ،‬بەو هۆیەش��ەوە لەگەڵ‬ ‫ئەندامێك��ی لیژن��ەی تەندروس��تی‬ ‫هاوسەرەكەیدا بەناوی ( ك ‪ ،‬ع) تەمەن‬ ‫‪ 31‬ساڵ سەردانی یەكێك لەسەنتەرەكانی و ژینگ��ە لەپەرلەمان��ی كوردس��تان‬ ‫چاندنی منداڵی بلوریان كرد‪ ،‬بڕی حەوت جەختل��ەوە دەكات��ەوە‪ :‬وەك پارلەمان‬ ‫هەزارو ‪ 500‬دۆالریان لە دو نەشتەرگەری هیچ یاس��ایەكیان بۆ ئەو نەخۆش��خانە‬ ‫و دەرماندا س��ەرفكردوە‪ ،‬دەبوایە یەكەم ئەهلییانە دەرنەكردوە‪ ،‬ئەگەر پێویس��ت‬ ‫منداڵی��ان كە لەدای��ك دەبێت كوڕبێت‪ ،‬بكات لەداهاتودا پرۆژەیەك پێش��كەش‬ ‫بەاڵم نەك هەر كوڕ‪ ،‬بەڵكو منداڵیش��یان بەسەرۆكایەتی پاڕلەمان دەكەن‪.‬‬ ‫بێریڤان ئیسماعیل باس لەوەشدەكات‪:‬‬ ‫نەبوە‪.‬‬ ‫نەخۆشخانەو پزیشكەكان ناتوانن بەڵێنی‬ ‫دەبێت تەندروستی لێكۆڵینەوە بكات ‪ %100‬بەنەخ��ۆش ب��دەن ك��ە دەتوانن‬ ‫(گ‪ ،‬م) یەكێكی ترە لەو هاواڵتیانەی رەگ��ەزی كۆرپەلەیان ب��ۆ دیاریدەكەن‪،‬‬ ‫ك��ە م��اوەی ‪ 15‬س��اڵە هاوس��ەرگیری بۆیە پێویس��تە لەكاتی هەر كێشەیەكدا‬

‫«پسپۆڕێكی نەخۆشيەكانی منداڵبون‪ :‬لەواڵتە پێشكەوتوەكاندا دیاریكردنی رەگەز ‪ %30‬سەركەوتو دەبێت‪ ،‬چۆن لەكوردستاندا بەڵێنی ‪ %100‬دەدەن؟»‬ ‫هاواڵتی��ان س��ەردانی نوس��ینگەكانی‬ ‫پاڕلەمان بكەن‪ ،‬بۆئەوەی بەدواداچون بۆ‬ ‫كێشەكانیان بكرێت‪.‬‬ ‫ئامێرەكان لەكوردستان نییە‬ ‫پزیش��كێكی پس��پۆڕ لەبواری ژنان و‬ ‫منداڵبون و نەزۆكی ب��اس لەوەدەكات‪،‬‬ ‫ئ��ەو نەخۆش��خانانە ناتوان��ن بەڵێ��ن‬ ‫بەنەخ��ۆش بدەن ك��ە دەتوانن رەگەزی‬ ‫كوڕ ی��ان كچیان ب��ۆ دێنن��ە دونیاوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەنجامی سەركەوتنی ئەم پرۆسە‬ ‫پزیش��كیە لەواڵتە پێشكەوتوەكاندا ‪%30‬‬ ‫لەوانەیە سەنتەرەكانی كوردستان تائێستا‬ ‫دەس��تیان ب��ەو ئامێرە پێش��كەوتوانە‬ ‫نەگەیشتبێت كە بتوانن بەڵێنی تەواو بە‬ ‫نەخۆشەكانیان بدەن‪.‬‬

‫ه��ودا محێدین‪ ،‬وتیش��ی «منداڵبون‬ ‫دەكەوێت��ە س��ەر تەمەن��ی ژن و مێرد‪،‬‬ ‫پاش��انیش جۆری هۆرمۆنی نەخۆشەكان‬ ‫الوازی پیتان��دن و گەلێ��ك كێش��ەی‬ ‫ت��ر‪ ،‬لەگ��ەڵ وەرگرتنی ج��ۆری ( ‪x‬‬ ‫‪ ) ، y‬لەالی��ەن ئ��ەو نەخۆش��ەوە كە‬ ‫نەشتەرگەریەكەی بۆ دەكرێت»‪.‬‬ ‫بۆ قۆڵبڕینی هاواڵتیانە‬ ‫الی خۆش��یەوە وتەبێ��ژی وەزارەتی‬ ‫تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫رایدەگەیەنێ��ت‪ ،‬هەندێك پێش��كەوتنی‬ ‫زانستی بۆ دیاریكردنی رەگەزی كۆرپەلە‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەوە كارێكی زۆر وردو قورسەو‬ ‫ئەگەر بش��كرێت نابێت پزیشكەكان ئەوە‬ ‫بڵێن‪ ،‬بۆیە وەك وەزارەتی تەندروس��تی‬

‫ێ كەس دەستبەرداری رەگەزنامەی واڵتە ملیار كەسییەكە دەبن‬ ‫هەند ‌‬ ‫فەیسبوكی تەزویر كێشەی كۆمەاڵیەتی دروستكردوە‬

‫فەیسبوك بۆتە كاڵتەجاڕی‬ ‫ئامەد حەسەن‪ ،‬یەكێكە لەو گەنجانەی‬ ‫ك��ە ماوەیەكی زۆرە وازی لەفەیس��بوك‬ ‫هێن��اوە‪ ،‬وازهێنانەكەش��ی ئەوەنی��ە‬ ‫دایخس��تبێت بەڵكو هەفت��ەی جارێك‌و‬ ‫ئەوج��ارەش كاتژمێرێك دەیكاتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫كاتژمێرەش بۆیە دەیكاتەوە تاكو ئاگای‬ ‫لەو بارودۆخە سیاسی‌و كۆمەاڵیەتیەی ناو‬ ‫فەیسبوك بێت‪.‬‬ ‫وتیشی «بەكارهێنانی فەیسبوك بۆتە‬ ‫جۆرێك لەگاڵتەجاڕی و سوكایەتیكردن‌و‬ ‫بێڕێزیك��ردن بەرامب��ەر ب��ە حی��زب‌و‬ ‫سەركردەو كەسە ناسراوەكانی كۆمەڵگە‪،‬‬ ‫بۆی��ە پێ��م باش��ترە كەمتر ئ��ەو تۆڕە‬ ‫كۆمەاڵیەتیی��ە بەكار بهێنم‪ ،‬لەوانەش��ە‬ ‫لەئاین��دەدا بەیەكج��اری وازی لێبهێنم و‬ ‫ئەكاونتەكەم بسڕمەوە»‪.‬‬ ‫دوای باڵوكردنەی بابەتی خراپ‬ ‫دایدەخەن‬ ‫ش��یراز حس��ن‪ ،‬كچێك��ی تەمەن ‪18‬‬ ‫س��اڵەو یاریزانێك��ی تایكواندۆیە‪ ،‬باس‬ ‫لەوەدەكات‪ :‬دو ئەكاونتی هەیە یەكێكیانی‬ ‫بۆخزم و كەسوكاری داناوە ئەوی تریش‬ ‫بۆهاوڕێیانی تایكواندۆ‪ ،‬ئەو ئەكاونتەشی‬ ‫بۆماوەی س��اڵێك داناوەو دوای ئەوەی‬ ‫بەت��ەواوی هاوڕێكانی ناس��یوە ئەوانەی‬ ‫بەدڵ��ی بوە ل��ە ئەكاونتەس��ەرەكیەكە‬ ‫كردونی بەهاوڕێ��و دواتر ئەو ئەكاونتەی‬

‫بارودۆخی ژنان لەكەركوك‬ ‫لەخراپەوە بۆ خراپتر‬ ‫ئااڵ تاڵەبانی‪ :‬ناهێڵن شەڵتەرێك لەشارەكەدا بكرێتەوە‬

‫چاودێر‪ -‬تابان محەمەد‪:‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی لەئێستادا بەكارهێنەرانی‬ ‫فەیس��بوك گەیش��تۆتە ملیارێك كەس‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم كەس��انێك هەن بەه��ۆی چەند‬ ‫هۆكارێكەوە واز لەبەكارهێنانی فەیسبوك‬ ‫دەهێنن‪ ،‬شارەزایانی بوارەكەو توێژەرانی‬ ‫كۆمەاڵیەتی��ش ئام��اژە بەوەدەك��ەن‪،‬‬ ‫بێزاركردن��ی بەكارهێنەران��ی ئەو تۆڕە‬ ‫لەالی��ەن ئەكاونت��ە خوازراوەكان��ەوەو‬ ‫دروستبونی كێشەی كۆمەاڵیەتی هۆكاری‬ ‫سەرەكین بۆ دەس��تبەرداربون لەو تۆڕە‬ ‫گرنگە‪.‬‬

‫رەتیدەكەین��ەوە ك��ە ئەو س��ەنتەرانە‬ ‫بەو شێوە س��ەركەوتوە بتوانن رەگەزی‬ ‫منداڵ بكەن‪ ،‬ئەوانەش��ی كە وادەڵێن بۆ‬ ‫سەرنج راكێشان و قۆڵبڕینی هاواڵتیانە‪،‬‬ ‫چونكە س��ەنتەرەكانی ئێمە لەو ئاس��تە‬ ‫پێشكەوتوەدا نین‪.‬‬ ‫د‪ .‬خاڵس قادر‪ ،‬وتیشی «ریكالمكردن‬ ‫لەب��واری پزیش��كی قەدەغەی��ەو ب��ەو‬ ‫هۆیەشەوە تا ئێستا ‪ 12‬كەناڵی راگەیاندن‬ ‫دراونەتە دادگاو كەیسەكانیان لەدادگایە‪،‬‬ ‫ئەوكەناڵ��ی راگەیاندن��ەی لەئێس��تادا‬ ‫ری��كالم لەب��واری پزیش��كیدا دەكات‬ ‫لەگەڵ سەنتەرە پزیش��كیەكە لەڕێگەی‬ ‫لیژنەیەك��ەوە بەدواداچونی بۆ دەكرێت و‬ ‫روبەڕوی دادگا دەكرێنەوە»‪.‬‬ ‫لەڕوی مافی مرۆڤەوە كێشەی نیە‬

‫علی حسێن‪ ،‬ئەندامێكی لیژنەی مافی‬ ‫مرۆڤـ��ی پارلەمان��ی كوردس��تان‪ ،‬باس‬ ‫لەوەدەكات‪ :‬چاندنی منداڵ بەخواس��تی‬ ‫دای��ك و باوك‪ ،‬كوڕ بێت ی��ان كچ هیچ‬ ‫كێش��ەیەكی تێدانییە بگرە ش��ێوازێكی‬ ‫باش��ە‪ ،‬چونكە چارەس��ەری كێشەكانی‬ ‫نێوان هاوس��ەرەكان دەكات‪ ،‬لەسەربونی‬ ‫من��داڵ بەخواس��تی خۆی��ان‪ ،‬لەواڵتە‬ ‫پێش��كەوتوەكانی دنیادا كە مافی مرۆڤ‬ ‫سەروەرە ئەمچارەسەرە پەیڕەو دەكرێت‪،‬‬ ‫هیچ كێشەیەك نەبوە لەو بوارەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كێش��ەی ئەنجامی پرۆس��ەكە لەوەدایە‬ ‫ئەگ��ەر بە پێچەوانەوە رەگەزی منداڵەكە‬ ‫دیاری بكرێت‪.‬‬

‫كە ركوك‪ -‬چاودێر‪:‬‬

‫لە ئێس��تادا ئەمە كاڵبۆتەوە فەیسبوكە‬ ‫درۆین��ەكان وردە وردە دادەخرێن رەنگە‬ ‫ئەم��ەش بەو ه��ۆكارە بووبێ��ت خەڵك‬ ‫ل��ە مەعریف��ەی بەكارهینان��ی تۆڕەكان‬ ‫باش��تر تیگەیش��تووە و ی��ان خ��ودی‬

‫تری داخستوە‪.‬‬ ‫وتیش��ی « زۆرێك لەگەنجان بەهۆی‬ ‫سەرقاڵبونیان بە خوێندن و ئیشوكارەوە‬ ‫فەی��س بوكەكانی��ان دادەخ��ەن‪،‬‬ ‫هەندێكیش��یان بەه��ۆی باڵوكردنەوەی‬ ‫وتەی خراپ و جنێودان بەكەسایەتیاكان‬ ‫روبەڕوی هاكك��ردن دەبنەوە یان خۆیان‬ ‫دوای پێكانی ئامانجەكەیان دایدەخەن»‪.‬‬ ‫دوای زەواج فەیسبوک داده‌خه‌ن‬ ‫س��انا هیوا‪ ،‬تەمەنی ‪23‬ساڵ‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لەبەكارهێنەران��ی فیس��بوك و رۆژان��ە لەبەكارهێنانی فەیسبوك هێناوە‪ ،‬لەترسی ژیانی گۆرانكاری بە س��ەرا هاتوە وەك‬ ‫هەشت بۆ ‪ 10‬كاتژمێر بەكاری هێناوەو دو ئەوەی ئاشكرا نەبن و نهێنیەكانیان باڵو هاوسەرگیری و بیزار بون لە بەكارهێنانی‬ ‫ئەكاونتی هەبوە‪ ،‬بەوتەی خۆی ئەكاونتی نەبێتەوە‪.‬‬ ‫فەیسبوك‪.‬‬ ‫دووەم��ی بەن��اوی خ��وازراوەوە داناوە‬ ‫لەبەرئ��ەوەی دڵی لەخۆشەویس��تەكەی‬ ‫دەبن‬ ‫بێزار‬ ‫لێی‬ ‫هۆكاری زۆرە‬ ‫پیس��بوەو بەردەوام حەزیكردوە بزانێت‬ ‫توێژەرێكی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪:‬‬ ‫پسپۆڕێكی بواری ئایتی‌و كۆمپیوتەر‪،‬‬ ‫خۆشەویستەكەی راستگۆیە یان نا‪ ،‬بۆیە زۆر كات ئەكاونت��ی دوم و س��ێیەم بۆ رونیدەكاتەوە‪ :‬بەهۆی نەبونی پاراستنی‬ ‫بەفەیسبوكە درۆینەكەی خۆشەویستەكەی مەبەستی فریودان و فێاڵ و تەڵەكەبازی ئاس��ایش هەركەس ئازادە لەچەند تۆڕی‬ ‫تاقیكردۆت��ەوە‪ ،‬ئێس��تاش ماوەی چەند بەكاردەهینرێ��ت‪ ،‬وەك ئ��ەوەی كوڕان كۆمەاڵیەت��ی بەش��دار دەبێ��ت‌و چەند‬ ‫مانگێكە بەخۆشەویس��تەكەی گەشتوەو خۆی��ان دەكەن بە كچان و لەو رێگەیەوە ئەكاونت دەكات��ەوە‪ ،‬هۆكاریش زۆرە بۆ‬ ‫فەیسبوكەكانی داخستوە‪.‬‬ ‫گاڵتە بە كەسانی تر دەكەن‪ ،‬زۆر كاتیش داخس��تنی فەیس��بوك‪ ،‬بەاڵم ناتوانرێت‬ ‫ئ��ەم بابەتە بۆتە مایەی ناش��یرینكردن دەستنیش��ان بكرێن‪ ،‬چونكە هەركەسەو‬ ‫لەترسی ئاشكرا نەبونی‬ ‫و لەكەداركردن��ی كەس��ایەتی خەڵك��ی هۆكارێك��ی تایب��ەت بەخ��ۆی هەی��ە‬ ‫نهێنیەكانیان داینانێنەوە‬ ‫تر‪ ،‬زۆركاتی��ش وایكردوە بەكارهێنەرانی بۆداخستنی فەیسبوكەكەی‪.‬‬ ‫(ه‪ ،‬ك) گەنجێكی تەمەن ‪ 21‬س��اڵی فەیسبوك بێزار بكات‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئ��اری علی‪ ،‬ئەوەش��ی خس��تەڕو‬ ‫هاكك��ەرەوە رونیدەكات��ەوە‪ :‬چەندی��ن‬ ‫دیاری خالید‪ ،‬ئەوەش��ی خس��تەڕو‪ :‬ك��ە زۆربەیان بۆكاری نەش��یاو تێكدانی‬ ‫فەیس��بوكی هاككردوە بەه��ۆی ئەوەی‬ ‫بو‬ ‫كات��ی‬ ‫ماوەیەك��ی‬ ‫دیاردەی��ە‬ ‫ئ��ەم‬ ‫كۆمەڵگ��ە ب��ەكاری دەهێن��ن‌و دوای‬ ‫ش��تی نەش��یاویان باڵوكردۆتەوە‪ ،‬دوای لەگ��ەاڵ بەكارهینانی ب��ێ ئەژماری تۆڕە بێزاربونیش��یان ئەكاونتەكەی دادەخەن‬ ‫هاككردنەكەی��ش ئ��ەو كەس��انە وازیان كۆمەاڵیەتی��ەكان هاتە كای��ەوە‪ ،‬بەاڵم لەترسی ئەوەی ئاشكرا نەبن‪.‬‬

‫گروپی (نابۆتوندوتیژی دژبەژنان) لەش��اری كەركوك رەوشی ژنان دەخەنەڕو‬ ‫كە سااڵنە رو لەخراپبون دەكات‪ ،‬داواش لە حكومەت دەكەن ژنان لە باری خراپی‬ ‫ئابوریی و كوشتن رزگار بكەن‪ .‬هاوكات پارلەمانتارێكیش ئاماژە بەوەدەكات‪ ،‬كە‬ ‫رێگریی لەبەردەم كردنەوەی شێڵتەردا هەیە لەكەركوك‪.‬‬ ‫لەئامارێكی گروپی نابۆتوندوتیژی دژبەژنان لەشاری كەركوك هاتوە‪ ،‬لەساڵی‬ ‫‪2012‬دا زیاتر لە‪ 121‬حاڵەتی كوش��تنی ژن��ان ترویانداوە‪ ،‬وەك تەقەكردن ‪،33‬‬ ‫خۆس��وتاندن ‪ ،65‬كێش��ەی كۆمەاڵیەتی ‪ ،10‬خنكان بەپەت یاخود س��ەربڕین‬ ‫‪ ،13‬ژن كوژراون‪ ،‬هەروەها لەس��ەرەتای ساڵی ‪ 2013‬وە هەشت تەقەكردن‪15 ،‬‬ ‫خۆسوتاندن‪ ،‬پێنج كوشتن لەسەر كێشەی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬هەبون‪.‬‬ ‫لێكۆڵینەوەكە دەریدەخات‪ ،‬لەم سێ مانگەی سەرەتای ساڵی ‪ 2013‬دا بەراود‬ ‫بەساڵی ‪ 2012‬نۆ حاڵەت زیادی كردوە‪.‬‬ ‫ئااڵ تاڵەبانی ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق دەڵێت «لەهەمو شوێنێك‬ ‫توندوتی��ژی هەیە لەهەمو جیهاندا س��ااڵنە زیاتر لەو رێژەی��ە تۆماردەكرێت‪،‬‬ ‫بۆیە ناتوانرێت بڵێین نامۆیە‪ ،‬بەاڵم ئایا دەبێت چی بكرێت بۆ چارەس��ەركردنی‬ ‫ئەم بابەتەو نەهێڵین تەش��ەنە بكات‪ ،‬ئەمەش ئەركی هەمو تاكەكانی كۆمەڵە‬ ‫كار لەس��ەر نەهێش��تنی توندوتیژی ژنان بكات‪ ،‬چونكە توندوتیژی كێش��ەی‬ ‫لێدەكەویتەوە لەوێش��ەوە جیابونەوەی خێزانەكان سەرهەڵدەدات‪ ،‬هەندێجاریش‬ ‫خۆكوشتن و حاڵەتی جۆراوجۆری تری بەدوادادێت‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد‪ :‬هەندێك لەهۆكارەكان دەگەڕێتەوە بۆ پیاو ساالری كۆمەڵ و‬ ‫بونی بازاڕی رەشی چەك فرۆشتن‪ ،‬بۆیە پێویستە كاربكرێت بۆ دانانی یاسایەك‬ ‫ب��ۆ بەكارهێنانی چەك تا قەدەغەكردنی‪ ،‬كەچی س��ەرۆك وەزیران بڕیاردەدات‬ ‫هەمو ماڵێك پارچەیەك چەكی هەبێت‪.‬‬ ‫ئااڵ تاڵەبانی وتیش��ی «بەداخەوە ئێمە زۆر لەس��ەر كردنەوەی ش��ەڵتەرێك‬ ‫قسەمانكردوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا حكومەتی عیراق و وەزیرو ئەندام پارلەمانەكانمان‬ ‫واتێگەیشتون كردنەوەی داڵدەیەك بۆداڵدەدانی ژنان خەراپە»‪.‬‬ ‫ناس��كە محەمەد‪ ،‬چاالكوان لەبواری مافەكانی ژنان رونیدەكاتەوە‪ :‬نوێنەرانی‬ ‫كورد لەئەنجومەن��ی نوێنەرانی عیراق بەتایبەت پارلەمانتارە ژنەكان تائێس��تا‬ ‫نەیانتوانیوە لەچارەسەركردنی كێش��ەكانی ژناندا رۆڵ ببینن‪ ،‬لەالیەكیتریشەوە‬ ‫نەیانتوانیوە هاوكاربن‪ ،‬قسەكانیان تەنها بەڵێنەو هیچی تر نییە‪.‬‬ ‫وتیشی «ئامارەكان دەریدەخەن رەوشی ژنان رۆژ لەدوای رۆژ لەخراپبوندایە‬ ‫ئەنجومەن��ی پارێ��زگاش بەتایبەت لیژن��ەی ژنان لەجیات��ی هاوكاریمان بكات‬ ‫لەكارەكانمان كە چی راگەیاندنی ئەو ئامارە بەدرۆدەخاتەوە»‪.‬‬ ‫چاالكوانەكە جەختدەكاتەوە‪ :‬بارودۆخی ژنان تەنها لەروی كۆمەاڵتیەوە خراپ‬ ‫نەبوە‪ ،‬بەڵكو لەروی ئابوریش��ەوە ژنانی شارەكە بەشێكی زۆریان لەژێر هێڵی‬ ‫هەژارییەوە ژیان بەس��ەر دەبن‪ ،‬تائێستا چەندین ژن بەهۆی هەژارییەوە خۆیان‬ ‫كوش��توە‪ ،‬مردنی ئەو ژنانە لەئەستۆی كێیەو كێ خۆی بە بەرپرسیار دەزانێ؟‬ ‫لەش��اری نەوت دەژین بەاڵم نەوەكان لە هەژاریدا خۆیان دەكوژن‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫حكومەت لەگەڵ كەرتی تایبەت كار لەسەر دۆزینەوەی هەلی كاربكەن بۆئەوەی‬ ‫رەوشەكە بەرەو باشتر بچێت و خەڵكەكە لەو هەژارییە رزگار بكەن‪.‬‬

‫ثشو‬

‫ذمارة (‪ )420‬دو شةممة ‪2013/5/13‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫بەس ‌ێ ساڵ‬ ‫درێژترین ملوانكەی دروستكرد‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫دوای س��ێ س��اڵ لەكارك��ردن‪،‬‬ ‫هاواڵتییەك��ی ژاپۆنی‪ ،‬توان��ی درێژترین‬ ‫ملوانك��ە لەجیهان��دا دروس��تبكات كە‬ ‫درێژییەك��ەی ‪ 220‬مەت��رە‌و لە‪ 28‬هەزار‬ ‫دەنكە مرواری پێكهاتوە‪ ،‬دوای تەواوبونی‬ ‫ئ��ەم ملوانكەیە بەدرێژتری��ن ملوانكەی‬ ‫جیهان هەژماركراو و خاوەنەكەشی ناوی‬ ‫چوە كتێبی گینسەوە‪.‬‬ ‫هاكوا كیو‪ -‬خاوەن��ی ملوانكەكە وتی‬ ‫«س��ەرەتای ئەم مانگە لەدروستكردنی‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫رۆژن��ام��ەی دەی��ل��ی مەیلی بریتانی‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردەوە‪ ،‬خوێندكارێكی بریتانی‬ ‫بەناوی دیمی بارنس تەمەن ‪ 15‬ساڵ‪،‬‬ ‫هەستا بەدروستكردنی جلێكی بوكێنی‬ ‫لەو كاغەزانەی بڕیاری تەاڵقدانی تێدا‬ ‫نوسراوە لەالیەن دادگ��اوە‪ ،‬ئەم كارەی‬ ‫دیمی بەشێك بوە لەو پێداویستیانەی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ار دەب��ێ��ت ل��ەك��ۆت��ای��ی ساڵ‬

‫وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر‬ ‫@@‬

‫ملوانكەك��ە بوم��ەوە‪ ،‬لەئێستاش��دا‬ ‫لەپێش��انگەیەكی كەرەس��تە دانسقەكان‬ ‫ئەو ملوانكەی��ەم نمایش��كردوە‪ ،‬بوەتە‬ ‫جێگەی سەرسامی هاواڵتیان‌و میدیاكان‪،‬‬ ‫ب��ۆ دروس��تكردنی ئ��ەم ملوانكەیەش‪،‬‬ ‫هاواڵتیانی ش��اری ئۆس��كا زۆر هاوكارم‬ ‫بون بۆ ئەوەی لەماوەی ئەم سێ ساڵەدا‬ ‫ملوانكەكە تەواو بكەم‪ ،‬بەختەوەریش��م‬ ‫لەكتێبی گینس وەك سەرسوڕهێنەرترین‬ ‫دروس��تكراوی جوانكاری مرۆڤ ئاماژەی‬ ‫بۆ كراوە‪»!.‬‬

‫دروستكردنی‬ ‫جلی بوكێنی‬ ‫لەكاغەزی‬ ‫تەاڵقنامە‬ ‫كارێك بۆ خوێندنگەكەی‬ ‫پێشكەش بكات‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەك��ە‬ ‫ن��ەخ��ش��ەس��ازی��ك��ردن��ی‬ ‫ج��ل��وب��ەرگ��ێ��ك��ی ل��ەم‬ ‫ش��ێ��وەی��ەی ب��ە یەكەمین‬ ‫كاری دانا لەسەر ئاستی‬ ‫ج��ی��ه��ان‪ ،‬ب��وە جێی‬ ‫سەرنجی سەرپەرشتیارانی كارەكەی‬ ‫لەخوێندنگەكەدا‪ ،‬دیمی لەدروستكردنی‬ ‫ئەم جلەدا ‪ 1500‬وەرەقەی بەكارهێناوەو‬ ‫هەمو ئەو كاغەزانەش بەكارهاتوە تێیدا‬ ‫وەرەق��ەی جیابونەوەی ئەو هاوسەرانە‬ ‫ب��وە ك��ە م��اوەی��ەك��ی ك��ورت پێكەوە‬ ‫ژیاون‌و سەركەوتو نەبون لەو پرۆرسەی‬ ‫هاوسەرگیریدا‪.‬‬

‫ترسناكترین‬ ‫پرد لەجیهاندا‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫پ��ردی دەری��اچ��ەی‬ ‫‪Hussaini - Borit‬‬ ‫لەپاكستان‪ ،‬لەبەر ب��ەرزی‌و‬ ‫ك��ۆن��ی‌و درێ��ژی م��اوەی‬ ‫پەڕینەوەی‪ ،‬بەترسناكترین پرد‬ ‫لەجیهان دەژمێردرێت‪ ،‬پردەكە‬ ‫لەزۆر شوێنیدا تەختەی جێی‬ ‫پێیەكان لێبۆتەوە‪ ،‬یان بەهۆی‬ ‫كۆنییەوە هاواڵتیان متمانەی‬ ‫پێناكەن قاچ بخەنە سەری بۆ‬ ‫پەڕینەوە‪ ،‬ئەم پردەش بەتاكە‬ ‫رێگا دادەنرێت كە ناوچە دورە‬ ‫دەستەكانی باكوری پاكستان بگەیەنێتە شارە گەورەكان‌و سااڵنەش خەڵكێكی زۆر‬ ‫دەبنە قوربانی‪ ،‬جێی ئاماژە پێكردنە هاوشێوەی ئەمجۆرە پردانە لەشوێنە دورە‬ ‫دەستەكانی جیهان بەكاردەهێنرێت‪ ،‬بەتایبەتی لەواڵتە هەژارو دواكەوتوەكاندا‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫@@@‪@R@ @Q‬‬

‫‪@@Q‬‬ ‫‪@@R‬‬ ‫‪@@S‬‬ ‫‪@@T‬‬ ‫‪@@U‬‬ ‫‪@@V‬‬ ‫‪@@W‬‬ ‫‪@@X‬‬ ‫‪@@Y‬‬ ‫‪@@QP‬‬

‫كارمەندەكان‬ ‫لەسەر دەست‌و ئەژنۆ دەڕۆن‬

‫‪@@QQ‬‬ ‫‪QR‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@‪@S‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫@‪@@@@QR@@@@@@QQ@@@@@QP@@@@@@Y@@@@@@X@@@@@@@W@@@@@@V@@@@@@U@@@@@@T‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫ئاسۆیی‪:‬‬ ‫‪-1‬شاعیرێكی كوردە ‪ +‬پیتێك ‪-2‬وەك یەكن‪ ،‬درەختێكە «پ»‪ ،‬نیوەی سایە‪،‬‬ ‫لەیەك دەچن ‪-3‬بەش��ێكە لەلەش‪ ،‬باڵندەیەكە‪ ،‬میلی س��ەربڕاو ‪-4‬نیوەی یانە‪،‬‬ ‫هەندێ‌‪ ،‬وەك یەكن‪ ،‬دوان لەدانە ‪-5‬وەك یەكن‪ ،‬ش��اعیرێكی كۆچكردوی كوردە‪،‬‬ ‫ێ ‪-7‬زیندەوەرێكە‬ ‫میوەیەكە ‪-6‬لەزۆنگاو ئەچێ‌‪ ،‬دوان لەقەتێ‌‪ ،‬شوێنێ‌ تەڕی هەب ‌‬ ‫‪-8‬پۆش��اكێكە‪ ،‬زۆر «پ»‪ ،‬تامێكە ‪-9‬ئاش��كرا‪ ،‬بەش��ێكە لەل��ەش‪ ،‬خواردنی‬ ‫ئاژەڵە «پ»‪ ،‬بۆچ��ون ‪-10‬پیتێكی ئینگلیزی��ە «پ»‪ ،‬ژمارەیەكە‪ ،‬درەختێكە‬ ‫‪-11‬پێغەمبەرێكە‪ ،‬لەقوماردایە ‪-12‬شارەزا لەقانونا‪ ،‬گەمە‪.‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫كۆمپانیایەكی ب��واری‬ ‫ج��وان��ك��اری ل��ەش��اری‬ ‫ت��ش��ون��گ��ت��ش��ی��ن��گ‪-‬ی‬ ‫چ��ی��ن‪ ،‬ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەرەك��ان��ی‬ ‫لەبەرامبەر ئیهانەكردن‌و‬ ‫خ��ۆراگ��ری��ی��ان لەكاتی‬ ‫ك��ارك��ردن��دا‪ ،‬هەستا‬ ‫ب��ەزۆرل��ێ��ك��ردن��ی‬ ‫كارمەندەكانی كە لەسەر‬ ‫ئەژنۆ‌و دەست لەبەردەم‬ ‫خەڵكیدا لەنزیك شوێنی‬ ‫كارەكەیان بڕۆن‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا لەكاتی بینینی‬ ‫دیمەنەكەدا‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫زۆر ك��را بەپۆلیسەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم پۆلیس تەنها قەرەباڵغیەكەی باڵوەپێكرد‪ ،‬ئەمەش بوە هۆی توڕەبونی‬ ‫زۆرێك لەئامادەبوانی شوێنەكەو رایانگەیاند‪ ،‬ئەم كارە زۆر قێزەونە‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫جێگایە شوێنێكی سەرە رێگایە‪ ،‬بەرێوەبەرەكەش مەبەستی ئەوە بوە كارمەندەكانی‬ ‫بەتەواوەتی ببنە جێی گاڵتەجاڕی‌و زۆرترین ئیهانە بكرێن‪.‬‬ ‫ئاژانس��ەكانی چین‪-‬یش باڵویان كردەوە‪ ،‬ئەم دیمەن��ە ئەگەر لەواڵتانی رۆژئاوا‬ ‫روبدات‪ ،‬ئەوا بێگومان راس��تەوخۆ بەرێوەبەری كۆمپانیاكە دەس��تگیردەكرا‪ ،‬یان‬ ‫لەكارەكەی دور دەخرایەوە‪ ،‬بەاڵم لێرە بەتەنها ئاگاداركردنەوە‪ ،‬یان رەخنەگرتنێك‪،‬‬ ‫پۆلیس كۆتای��ی بەكارەكەی هێنا‪ ،‬كە دەتوانین بڵێین ئ��ەم كارە گەڕانەوەیەكی‬ ‫راستەوخۆیە بۆ سەردەمی كۆیالیەتی‪.‬‬

‫ستونی‪:‬‬ ‫‪-1‬جوان��ی ع��ەرەب‪ ،‬بەكەس��ی ئەو ش��وێنە دەڵێ��ن ‪-2‬گوڵێك��ە‪ ،‬رەجاڵ‬ ‫‪-3‬پەیماننامەیەك بو‪ ،‬كانزایەكە ‪-4‬خۆزگە «پ»‪ ،‬بەشێكە لەلەش «پ»‪ ،‬هاتە‬ ‫قسە ‪-5‬پیتێك ‪ +‬خواردنەوەیەكە‪ ،‬جۆرە گوڵێكە ‪-6‬ئیحتیات‪ ،‬وەك یەكن ‪-7‬ماڵی‬ ‫حیزب ‪-8‬یانەیەكی ئەوروپیە‪ ،‬پیتێك ‪ +‬ش��اعیرێكی كۆچكردوی كوردە ‪-9‬نرخ‌و‬ ‫قیم��ەت‪ ،‬مەلیك‪ ،‬خواردنێكە ‪-10‬خواردنێك��ە‪ ،‬الر بەتێكەڵی ‪-11‬جۆرە دراوێكە‪،‬‬ ‫بیر‪ ،‬خێرا «پ» ‪-12‬باڵندەیەكە‪ ،‬شكار‪.‬‬

‫بابیربكەینەوە‬ ‫لەوشەی (اڵو) ‪ 25‬وشە‬ ‫بنوسە‪ ،‬بەمەرجێك وشەی‬ ‫(اڵو) كەوتبێتە كۆتایی‬ ‫وشەكەوە؟‬ ‫بۆ نمونە‪ :‬سێاڵو‪،‬‬ ‫سەگاڵو‪ ،‬پاڵو ‪ .....‬هتد‪.‬‬ ‫خەاڵتەكەی‪ :‬دو مانگ‬ ‫ێ‬ ‫رۆژنامەی چاودێر ب ‌‬ ‫بەرامبەر وەربگرە‪.‬‬ ‫براوەی پێشو‪:‬‬ ‫محەمەد كاكەبرا‬

‫لەمەودوا ئۆتۆمبیلیش دەفڕێت‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫بەرهەمهێنانی‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ەك��ی‬ ‫ئۆتۆمبێل لەئەمەریكا‪ ،‬م��ژدەی ئەوەی‬ ‫بەشۆفێراندا كە ل��ەدو ساڵی داهاتودا‬ ‫گەورەترین گۆڕانكاری لەفۆڕم‌و شێواز‌و‬ ‫كاركردنی ئۆتۆمبێلدا دەكات‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫ئۆتۆمبێلەكە لەكاتی قەرەباڵغیدا توانای‬ ‫فڕینی چەند كیلۆمەترێكی هەبێت‪،‬‬ ‫ئەمەش بەگەورەترین گۆڕانكاری لەمێژوی‬ ‫‪ 30‬ساڵی رابردوی پیشەسازی ئۆتۆمبێلدا‬

‫ئەژماردەكرێت‪.‬‬ ‫تایبەتمەندی ئەو ئۆتۆمبێلە ئەوەیە‪،‬‬ ‫كە چوار نەفەرییە‌و دو باڵی هەیە لەكاتی‬ ‫ئاساییدا داخراون‪ ،‬لەكاتی قەرەباڵغی‪ ،‬یان‬ ‫پێویستی‌و كاری كتوپڕو خێرادا لەزەوی‬ ‫هەڵدەستێتەوەو باڵەكانی دەكرێتەوەو‬ ‫بەئاسماندا دەفڕێت‪ ،‬كۆمپانیاكە هەمو‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی بەو ئۆتۆمبێلە كردوەو‬ ‫ب��ڕی��ارە ل��ەس��ەرەت��ای ساڵی ‪ 2015‬دا‬ ‫بكەوێتە بازاڕەكانی جیهانەوە‪.‬‬

‫كاور‬ ‫‪4/20-3/21‬‬

‫دوانة‬ ‫‪6/20-5/21‬‬

‫ـ شوێن ك��اری بابردو‬ ‫م��ەك��ەوە‪ ،‬ب��ەخ��ەی��اڵ‬ ‫رۆژەكان مەبەرە سەر‪ ،‬الی‬ ‫خۆشەویستەكەت ئەوەندە‬ ‫بەخۆتا هەڵمەدە‪.‬‬

‫ـ خەو هەمو شتێك نییە‪،‬‬ ‫ژیان هیالكی‌و شەونخونی‬ ‫دەوێ��ت‪ ،‬ئ��ەوەن��دە ت��وڕە‬ ‫مەبە‪ ،‬كەمێك س��ۆز بدە‬ ‫بەخۆشەویستەكەت‪.‬‬

‫طا‬ ‫‪5/20-4/21‬‬

‫ـ گەر بەرنامەی كارت‬ ‫ێ كوێرەی ژیان‬ ‫هەبێ‌‪ ،‬گر ‌‬ ‫دەكرێتەوە‪ ،‬كەسێك لێت‬ ‫نزیك دەبێتەوە‪ ،‬هەواڵێكی‬ ‫سەیرت دەداتێ‌‪.‬‬

‫قرذاأل‬ ‫‪7/20-6/21‬‬

‫ـ لەتوڕەبوندا ئەوەندە‬ ‫ب��ه��ێ��ڵ��ەرەوە ب��ەش��ی‬ ‫خۆشەویستی تیا مابێ‌‪،‬‬ ‫ئ��ەوەن��دەش روگ��رژ مەبە‪،‬‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی ب��زەو‬ ‫زەردەخەنەی ئەوێ‌‪.‬‬

‫رَ‬ ‫شي ‪21‬‬ ‫‪8/21-7/‬‬

‫ـ ك��ارێ��ك م��ەك��ە‬ ‫پەشیمانیش دادت نەدات‪،‬‬ ‫لەخۆتەوە هەڵمەچۆ‪ ،‬دو‬ ‫دڵ‌و دڵپیس مەبە بەرامبەر‬ ‫بەو كەسەی خۆشت دەوێ‌‪.‬‬ ‫فةريك‬ ‫‪9/22-8/22‬‬

‫ـ ه��ەف��ت��ەی��ەك��ی‬ ‫بەختەوەرییە‪ ،‬رۆژەك��ان‬ ‫مژدەبەخشن‪ ،‬دیارییەكت‬ ‫دەگ��ات��ە دەس��ت‪ ،‬كەمێك‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی زی��ات��ر‬ ‫ببەخشە‪.‬‬

‫تةرازو‬ ‫‪10/22-9/23‬‬

‫ـ ه��ەم��و دەم��ێ‌ م��رۆڤ‬ ‫ل��ەخ��ۆش��ی��دا ن��اب��ێ��ت‪،‬‬ ‫گ��رن��گ ئ��ەوەی��ە س��ود‬ ‫ل��ەن��اخ��ۆش��ی��ی��ەك��ان��ی��ش‬ ‫وەرگریت‪ ،‬خۆشەویستەكەت‬ ‫مژدەیەكت دەداتێ‌‪.‬‬ ‫دوثشك‬ ‫‪11/22-10/23‬‬

‫ێ‬ ‫ـ ك��ارێ��ك��ی ن��و ‌‬ ‫دێ��ت��ە رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫تاقیكردنەوەی لەگەڵدایە‪،‬‬ ‫وری��اب��ە لەبیركردنەوەدا‬ ‫هەڵەنەكەی‪ ،‬كەسێكی دور‬ ‫دەبینیتەوە‪.‬‬

‫كةوان‬ ‫‪12/20-11/23‬‬

‫ـ خاوەنی ئەو پڕۆژەیەی‬ ‫تۆ ك��اری لەگەڵدا دەكەی‬ ‫س��ەف��ەر دەك��ات‪ ،‬ب��ڕوای‬ ‫ت��ەواوی پ��ێ��ت ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫بەوریاییەوە مامەڵە بكە‪.‬‬ ‫طيسك‬ ‫‪1/19-12/21‬‬

‫ـ بیر لەرابردو بكەرەوەو‬ ‫بزانە هەڵەكانت لەكوێدان‪،‬‬ ‫پارەیەكت دێتە دەست‪ ،‬شك‬ ‫مەخەرە س��ەر هاوڕێكانت‬ ‫بەرامبەر خۆشەویستەكەت‪.‬‬

‫سةتأل‬ ‫‪2/18-1/20‬‬

‫ـ ت��ا ئ��ەت��وان��ی ورە‬ ‫ب��ەر م��ەدە‪ ،‬دو دڵیی‬ ‫بخەرە الوە‪ ،‬گەورەیی‌و‬ ‫جوانی خ��ۆت بپارێزە‪،‬‬ ‫لەخۆشەویستیدا بەختت‬ ‫دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫نةهةنط‬ ‫‪3/20-2/19‬‬

‫ـ م��ەچ��ۆرە ژێ��ر‬ ‫كارێكەوە كە هی تۆ نییە‪،‬‬ ‫ه��ەم��و شتێكیش پ��ارە‬ ‫نیە‪ ،‬لەوانەیە كەسێك‬ ‫ببینیت‌و بكەوێتە ژێر‬ ‫كاریگەرییەوەو خۆشت‬ ‫بوێ‌‪.‬‬

‫ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات‬ ‫خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر‪ :‬مةال بةختيار‬ ‫ستافى كارا‪ :‬سامى هادى ‪ -‬بةهمةن تاهير نةريمان ‪ -‬رزطار فايةق‬ ‫بة ِر َيوةبردنى هونةرى‪:‬‬ ‫جةليل حس َين ‪ -‬سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي‬ ‫يةكةمني ذمارةى‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫سل َيمانى ‪ -‬طة ِرةكى ئاشتى (‪)104‬‬ ‫كؤآلنى (‪ )41‬ذمارةى خانو (‪)22‬‬ ‫ئاسيا‪07701959999 :‬‬ ‫كوردت َيل‪3290668 :‬‬ ‫فانؤس تيليكؤم‪07480134687 :‬‬ ‫كؤ ِرةك‪07501147133 :‬‬ ‫دابةشكردن‪07701517533 :‬‬ ‫ضاثخانة‪ :‬كوردستان ‪ -‬نرخ‪ )500( :‬دينار‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لة ‪ 2004/10/4‬دةرضوة‬

‫‪w w w .c ha w d ernews .com‬‬

‫‪No. (420) 11-5-2013‬‬

‫‪Political, Educational & Social Weekly Press‬‬

‫ژماره‌یه‌کی نوێی گۆڤاری مه‌ده‌نیه‌ت باڵوكرایه‌وه‌‬

‫بیخوێنەرەوە‪ ،‬رەخنەی لێبگرە‪،‬‬ ‫دیالۆگی لەگەڵدا بكە‬

‫ژمارە (‪)30‬ی گۆڤاری مەدەنیەت كە‬ ‫گۆڤارێكی فیكری‌و رۆشنگەرییەو ناوەندی‬ ‫رۆشنگەریی چاودێر دەریدەكات‪ ،‬لەدو‬ ‫توێی (‪ )163‬الپەڕەدا كەوتە بەر دیدی‬ ‫خوێنەرانی‪.‬‬ ‫بابەتەكانی ئەم ژمارەیە‪ ،‬ڕیزبەندی‬ ‫و هێڵی یەكانگیری بابەتی پێوەدیارە‪،‬‬ ‫ئەم ژمارەیە پێكهاتوە لە ‪ 13‬بابەت‪،‬‬ ‫یەكەمین بابەت چاوپێکه‌وتنی مه‌ال‬ ‫به‌ختیاره‌ تایبەتە بەگفتوگۆ لەسەر‬ ‫گرفتە هەنوكیەكانی دونیای گڵۆباڵ و‬ ‫دیموكراسیەت و ئیسالمی سیاسی‪ .‬هەر‬ ‫دوای ئەو بابەتێك دێت لەمەڕ كۆمەڵگەی‬ ‫دواعەلمانیەت (پۆست سیكۆالریزم)‬ ‫لەڕوانگەی (یورگن هابرماس)‪ ،‬پاشان‬ ‫بابەتیكی دیكە لەسەر ئیسالمی سیاسی‪،‬‬ ‫لەدوایشدا وەرگێڕانیكی سۆسیۆلۆژی‬ ‫فەڕەنسی (ئاگامبێ) لەفەڕەنسیەوە‬ ‫بازنەكە تەواو دەكات‪ .‬هەروەها ڕیزبەندی‬ ‫ئیشكالیەتیەكی فیكری لەمەڕ فیمینزم‬ ‫ش��رۆڤ��ەك��راوە‪ ،‬ك��ەئ��ام��اژەن بۆ هەمان‬ ‫پێودانگی نەخشەسازی نوێی فیكری ئەم‬

‫لەجوگرافیایەكی گۆڕاودا؛‬ ‫ئایا وەزیریستان دراوسێمانە؟‬

‫گۆڤارە‪ ،‬بۆ نمونە سێ نوسین لەسەر‬ ‫(فیمینزم) ‪،‬كەسێ الیەنی گرنگی بزواتی‬ ‫فیمینزم لەخۆدەگرێت‪ ،‬بۆ نمونە لەسەر‬ ‫(لوكس فیمینزم‪ /‬فیمینزمی ڕازاوە)‪ ،‬تێدا‬ ‫ئاماژە بەگرفتی فیمینزم دەكات‪ ،‬بەوەی‬ ‫فیمینزم لەڕوانگەی خانمە شاعیرێكی‬ ‫سوێدی وەك (لیدیا پڕایزۆڤیچ) دورە‬ ‫لەخەمی ڕۆژانە ژیانی ژنانی ئاساییەوە‪،‬‬ ‫(لیدیا) ڕەخنە دەگرێت لەفیمینستەكان‬ ‫كەتەنها لەهۆڵەكاندا دەقیژێنن و دوایش‬ ‫لەسەر خوانی هۆتێلەكاندا شەودەكەنەوە‪،‬‬ ‫بەمەرجێك ژنی ڕاستەقینەی وەك دایكی‬ ‫لیدیا‪ ،‬كەنەخوێندەوارە لەتەنیشتیانەوە‬ ‫ه��ەن��اس��ە دەدات و ئەمانیش لەبەر‬ ‫ژیانی نێو هۆتێل و هۆڵی كۆبونەوەكان‬ ‫فەرامۆشیان كردوە‪ .‬لەم خاڵەوە نوسەر‬ ‫(هەندرێن) ڕەخنە دەگرێت لەفیمینزمی‬ ‫كوردی‪ ،‬بێگومان گەر شتیك هەبێت بەو‬ ‫ناوەوە‪ ،‬بەڕای ئەو! ئەمەو زۆر بابەتی‬ ‫دیكە لەمەڕ میترۆپۆلەكان (مێگاپۆلس)و‬ ‫غروری نەتەوەیی ئەمریكایی زۆر بابەتی‬ ‫دیكە‪..‬‬

‫فرزەند شێركۆ‬

‫«ماڵی بەرنادا ئەلیا» دەبێتە بابه‌تێکی گرنگی میدیای ئەڵمانی‬ ‫چاودێر‪-‬كامۆ‪:‬‬

‫دوای ئ��ەوەی ه��ەف��ت��ەی پێشو‪،‬‬ ‫دەرهێنەری كوردی دانیشتوی ئەڵمانیا‬ ‫ئیحسان ئ��ۆس��م��ان‪ ،‬لەحەڤدەهەمین‬ ‫فێستیڤاڵی ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی مونتەدای‬ ‫شانۆی عەرەبی لەبەغداد‪ ،‬بەنمایشكردنی‬ ‫ش��ان��ۆگ��ەری «م��اڵ��ی ب��ەرن��ادا ئەلبا»‬ ‫بەزمانی ئەڵمانی‪ ،‬توانی خەاڵتی باشترین‬ ‫ب��ەره��ەم��ی ش��ان��ۆی��ی ئ��ەو فێستیڤاڵە‬ ‫بەدەستبێنێت‪ ،‬ل��ەگ��ەڕان��ەوەی��ان��دا بۆ‬ ‫ئەڵمانیا‪ ،‬بەدەستهێنانی ئەم خەاڵتەی‬ ‫دەبێتە گرنگترین ه��ەواڵ��ی چەندین‬ ‫رۆژنامە‌و سایتی ئەلكترۆنی‌و تەلەفزیۆنی‬ ‫ب��ەن��اوب��ان��گ��ی ئ��ەڵ��م��ان��ی (‪)ARD1‬‬ ‫راپۆرتێكی دورودرێژی لەسەر پێشكەش‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئ��ی��ح��س��ان ئ��ۆس��م��ان‪-‬دەره��ێ��ن��ەری‬ ‫شانۆگەرییەكە لەبارەی ئەو خەاڵتەوە‪،‬‬

‫ب��ەش��داری��م ك��ردوخ��ەاڵت��ی باشترین‬ ‫بەرهەمی شانۆییمان بەدەستهێنا‪ ،‬دوای‬ ‫گەڕانەوەمان بۆ ئەڵمانیا میدیاكان زۆر‬ ‫گرنگییان بەو خەاڵتە‌و نمایشەكەمان‬ ‫لەعێراق دا‪ ،‬بەجۆرێك تەلەفزیۆنی‬ ‫ب��ەن��اوب��ان��گ��ی ئ��ەڵ��م��ان��ی(‪)ARD1‬‬ ‫لەهەواڵە سەرەكییەكانیدا راپۆرتێكی‬ ‫سەرەكی لەسەر ئەم شانۆگەرییەی ئێمە‬ ‫پێشكەشكرد‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی ش��ان��ۆگ��ەری��ی��ەك��ەش‪ ،‬ئەو‬ ‫دەره��ێ��ن��ەرە ك��وردە وت��ی‪ :‬شانۆگەری‬ ‫«ماڵی بەرنادا ئەلبا» بەزمانی ئەڵمانی‬ ‫پێشكەشكمان ك��رد‪ ،‬ئەم شانۆگەرییە‬ ‫دەق��ی ل��ۆرك��ای��ە‌و م��ن دەره��ێ��ن��ەری‬ ‫ش��ان��ۆی��ی��ەك��ەم‪ ،‬ن��وان��دن��ی چ��ەن��د كچە‬ ‫ئەكتەرێكی ئەڵمانی لەوانە كریستۆف‬ ‫بە «چ��اودێ��ر»ی راگ��ەی��ان��د‪ :‬هەفتەی مونتەدای شانۆی ع��ەرەب��ی لەبەغداد بالید‪ ،‬یوهانا النزارو‪ ،‬ئەناكاترین تراوت‬ ‫راب��ردو فێستیڤاڵێكی نێودەوڵەتی بەشانۆگەری «ماڵی ب��ەرن��ادا ئەلبا» مان‌و چەند ئەكتەرێكی تر‪.‬‬

‫پێشمەرگە دەچێتە كان‬ ‫چاودێر‪-‬زاموا‪:‬‬

‫به‌رائه‌تى منداڵ‬

‫سةالم مستةفا‬

‫(‪)1‬‬

‫ێ وا بەدایكم ئەڵێ‌‪ ،‬منیش لەبەرم‬ ‫جار ‌‬ ‫كردوە!‪.‬‬

‫مامۆستا‪ :‬كەواتە وشەی «تف»م بۆ‬ ‫(‪)2‬‬ ‫بخەنە رستەوە؟‬ ‫مامۆستا‪ :‬زۆر شت ئەكرێ‌‪ ،‬خانو‬ ‫قوتابی‪ :1‬تف كردن جوان نیە‬ ‫ئەكرێ‌‪ ،‬شو ئەكرێ‌‪ ،‬ساڵو ئەكرێ‌‪ ،‬جل‬ ‫ق��وت��اب��ی‪ :2‬ت��ف ل��ەو ك��ەس��ەی كە‬ ‫ئەكرێ‌‪ ..‬زۆر شتی تریش‬ ‫دوژمنمانە‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆستا باوكم‌و دایكیشم‬ ‫مامۆستا‪ :‬ئافەرین‬ ‫هەمو شەوێ‌ ئەیكەن!‬ ‫قوتابی‪ :3‬تف لەو پ��ردەش كەتۆ‬ ‫مامۆستا‪ :‬بێدەنگ بە‪ ..‬چی ئەكەن؟‬ ‫بەسەریا ئەپەڕیتەوە!‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆشتا ش��ەڕ ئەكەن‪،‬‬ ‫مامۆستا‪ :‬جوانە‪ ..‬بەاڵم تێناگەم‬ ‫شەر!‪.‬‬ ‫قوتابی‪ :3‬ئاخر مامۆستا باوكم هەمو‬

‫بڕیارە چوار شەممە ‪15‬ی ئه‌م مانگه‌‪،‬‬ ‫دەرهێنەری ناوداری كورد هونەر سەلیم‪،‬‬ ‫وەك دەرهێنەرێكی بەشداربو بەسەر‬ ‫فەرشی سوری فێستیڤاڵی كانی سینەمایی‬ ‫لەفەڕەنسادا بڕوات‪ ،‬لەم فێستیفاڵەشدا‬ ‫ئەو دەرهێنەرە كوردە بەفیلمی (خاكی‬ ‫تاڵ‌و شیرینم) بەشدارە‪ ،‬ئەمەش نوێترین‬ ‫فیلمی سینەمایی سەلیمە‪ ،‬كە باس‬ ‫لەژیان‌و چیرۆكی پێشمەرگە دەكات لەدو‬ ‫قۆناغی شاخ‌و شاردا‪ ،‬فیلمەكەش پارساڵ‬

‫(‪)3‬‬

‫منداڵ‪ :‬دایە‪ ،‬ئەوە بۆ باوكم قەت پێت‬ ‫ێ ناسك؟‬ ‫ناڵ ‌‬ ‫دای��ك‪ :‬ئاخر كوڕەكەم خۆ من ناوم‬ ‫ێ بڵێ‌؟‬ ‫ناسك نیە‪ ،‬بۆ وام پ ‌‬ ‫منداڵ‪ :‬ئەی بۆ پیاوەكەی كە هەمو‬ ‫ێ‬ ‫ێ ئەكڕیت‪ ،‬پێت ئەڵ ‌‬ ‫ێ شتی لـ ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫بەخوا تۆ ژنێكی ناسكیت؟!‬

‫(‪)4‬‬

‫مامۆستا‪ :‬وتمان چ شتێك بۆ بڕینەوە‬ ‫ئەبێ‌؟‬ ‫قوتابی‪ :1‬مامۆستا مشار‪.‬‬ ‫مامۆستا‪ :‬ئافەرین‬ ‫قوتابی‪ :2‬ئەی باشە مامۆستا‪ ،‬بۆچی‬

‫لەناوچەی خەلیفان وێنەگیراوە‪.‬‬ ‫هونەر سەلیم لەبارەی فیلمەكەیەوە‪،‬‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬فیلمی (خاكی تاڵ‌و شیرینم)‬ ‫ن��اوی نوێترین فیلمی م��ن��ە‪ ،‬رۆژی‬ ‫چ��وار شەممە لەفێستیڤاڵی سینەمای‬ ‫نێودەوڵەتی ك��ان لەفەڕەنسا نمایش‬ ‫دەكرێت‪ ،‬لەم فیلمە نوێیەدا هەر دو‬ ‫ئەكتەر گوڵشفتە ف��ەره��ان‌و قورقماز‬ ‫ئەساڵن رۆڵ دەبینن‪ ،‬بێگومان قورقماز‬ ‫بۆ یەكەمینجارە لەفیلمی سینەمایدا‬ ‫دەرده‌كەوێت‪.‬‬ ‫ێ باوكم بەدایكم ئەڵێ‌ بەسە‬ ‫هەمو جار ‌‬ ‫ئیتر بیبڕەرەوە‪ ،‬ئەی خۆ ئێمە مشارمان‬ ‫نیە؟!‪.‬‬

‫(‪)5‬‬

‫ێ‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆستا ئیمامی عەلی لەكو ‌‬ ‫بو؟‬ ‫مامۆستا‪ :‬لەمەكەو مەدینە بو‬ ‫قوتابی‪ :‬من ئ��ەوە ناڵێم مامۆستا‪،‬‬ ‫ئەڵێم لەكام وانەیەدایە؟‬ ‫مامۆستا‪ :‬وانەی دین‪..‬‬ ‫قوتابی‪ :‬وەڵاڵهی مامۆستا تۆ راست‬ ‫ئەكەی‪ ،‬ئەو زۆر ئازا بوە‪ ،‬بۆیە ئێستا‬ ‫هاتۆتە ناو وانەی جوگرافیاو كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫زانست‌و مێژوەوە‪.‬‬

‫لەس��اڵی ‪ ،2012‬جێپەنج��ەی خوێناویی جەبهە ئەلنوصرە لەس��وریا‪ ،‬ئەو گریمانەیەی‬ ‫ال هێنامە ئارا كە ش��ام دەبێتە وەزیرس��تانێكی تر‪ .‬ئەم تێڕوانینە‪ ،‬لەگەڵ داوای ئەیمەن‬ ‫ئەلزەواه��ری لەهاوبیرەكانی ب��ۆ روكردنە بەرەكانی جەنگ‌و لێش��اوی «موجاهیدەكان»‬ ‫بۆ س��وریا‪ ،‬رەگی داكوتا‌و لەگ��ەڵ قوڵبونەوەی نەفرەتە مەزهەبییەكان گەش��ەی كرد‌و‬ ‫‪ ،‬بەفراوانبون��ی جوگرافی��ای ئیقلیمی��ی پێكدادانەكان‌و بەیعەتی جەبه��ە ئەلنوصرە بۆ‬ ‫ئەلقاعیدەی وەزیرستان‪ ،‬خۆی سەلماند‪.‬‬ ‫ئەو جەنگە ناوخۆییە درێژخایەنە بێچارەسەرەی لەسوریا رودەدا‪ ،‬ئێستای ناوچەكەی بۆ‬ ‫پێش سەردەمی مۆدێرن گەڕاندۆتەوە‪ .‬لەم دۆخە نوێیە ناوچەییەدا‪ ،‬ئەوەی بەدی دەكرێت‬ ‫فەوزایە‌و كەوتنە سەرپێی قۆناغێكی تری پرۆژەی خۆرهەاڵتی ناوەڕاستی نوێ‌و «ئەنارچی‬ ‫داهێنەرانە»یە كە نیۆكۆنەكانی ئەمریكا نەخشەسازیبون‪ .‬بەبڕوای ئەم پرۆژەیە‪ ،‬ئەنارچی‬ ‫داهێنەرانە دەتوانێت س��نوری دەوڵەتە دەستكردەكانی پاش جەنگی جیهانیی بسڕێتەوە‌و‬ ‫وەك بێرنارد لوی��س ئاماژەی پێكردبو‪ ،‬لەجێیان دەوڵەتۆچك��ەی مەزهەبی –نەتەوەیی‬ ‫س��ەردەربێنێت‪ .‬لێرەش��ەوە بێدەنگیی كۆش��كی س��پی لەبەرامبەر «بەهاری عەرەبی»‬ ‫جێ��ی س��ەرنجە‪ .‬رۆبرت كاپالن‪ ،‬گ��ەورە لێكۆڵەری س��تراتفۆر‪ ،‬ب��اوەڕی وایە ئیدارەی‬ ‫ئەمریكا تا ئێستاش نایەوێت لەس��وریادا تێوەبگلێ‌و ئۆباڵی گۆڕینە خوێناوییەكە‌و دواتر‬ ‫پاس��اوی بنیادنانەوەی وێرانەیەكی بكەوێتە ئەستۆ‪ ،‬باراك ئۆباما نایەوێت خولی دوەمی‬ ‫سەرۆكایەتییەكەی‌و تواناكانی ئەمریكا بۆ سوریا بەفیڕۆ بدا‪ ،‬بەتایبەت كە دەستێوەردانی‬ ‫درەنگوەخت��ی س��ەربازی لەو واڵتە‪ ،‬رەنگە بێ س��ودبێ‌و ئەمریكا بخات��ە جەنگێكی پڕ‬ ‫تێچونەوە لەگەڵ ئێران‌و روس��یادا‪ .‬لێرەش��ەوە س��تراتیژی ئەمریكا‪ ،‬بریتی دەبێ لەوەی‬ ‫كە لێگەرێت ئێران زیاتر‌و زیاتر رۆبچێت لەزۆنگاوی س��وریادا‌و ئەگەریش بۆ چارەسەرێك‬ ‫بگەرێت ئەوا پشت بەسازشی راستەوخۆ لەگەڵ روسیا‌و بەكارهێنانی كۆمەڵی نێودەوڵەتی‬ ‫دەبەس��تێت‪ .‬بەپێی لێكدانەوەیەكی گاردیان‪ ،‬ئەگەر خۆرئاوا بۆ چارەسەری راستەقینەی‬ ‫س��وریا دەگەڕێت‪ ،‬پێویس��تە دەوڵەتانی كەنداو ناچار بكات دەس��ت لەپشتیوانیكردنی‬ ‫میلیشیا س��وننەكانی ش��ام هەڵگرن‪ .‬ئەمە لەكاتێكدایە كە حزبولاڵی لوبنان بەڵێنیداوە‬ ‫رێ بەروخانی رژێمی ئەس��ەد نەدات‌و س��ەركردەیەكی بااڵی كۆماری ئیسالمیی ئێرانیش‬ ‫نەیش��اردۆتەوە كە لەسوریادا‪ ،‬هاوش��ێوەی لوبنان‪ ،‬میلیشیای شیعە كەوتونەتە سەرپێ‪.‬‬ ‫ئەمانەش ئاماژەن بەوەی كە دۆخی سوریا كۆنترۆڵ نابێ‌و نائارامییەكان درێژە ئەكێشن‪.‬‬ ‫لەم س��ەروبەندی الوازیی س��نور‌و گواستنەوەی تیرۆرەدا‪ ،‬دراوس��ێیەتی وەزیرستان‪،‬‬ ‫مەترسییەكی قوڵ لەسەر هەرێمی كوردس��تان دروست دەكات‪ .‬بەتایبەت كە ئەلقاعیدە‪،‬‬ ‫ئەزمونی عەرەب ئەفغانەكانی هەش��تاكانی سەدەی رابردوی لەسوریادا دوبارە كردۆتەوە‌و‬ ‫بەس��ود وەرگرتن لەتەكتیكەكانی ئەلقاعیدەی عێراقیش‪ ،‬كار لەس��ەر كەمەندكێشكردنی‬ ‫كوردە سەلەفییە جیهادییەكان دەكات بۆناو زۆنگاوەكەی‪ .‬لێرەشەوە‪ ،‬ئەلقاعیدە مەترسی‬ ‫تەكفیریی نەك تەنها لەس��ەر كوردس��تانی س��وریا‪ ،‬بەڵكو بۆ هەرێمی كوردس��تانیش‬ ‫دروس��تدەكات‪.‬لەگرنگترین ئەو مەترس��یانەش ئەوەیە كە‪ ،‬جەبهەی ئیس�ل�امیی كوردی‌و‬ ‫بزوتنەوەی نەهزەی ئیس�ل�امیی كوردی لەسوریادا راگەیەندراون‌و زانیارییە نارەسمییەكان‬ ‫دەریدەخەن كە ئەم گروپانە لەالیەن «دەس��تەی رێنمایی‌و ئاراستەكردنی دینی شۆڕشی‬ ‫س��وریا»‌و لەتوركیاوە سەرپەرەش��تی دەكرێن‪ ،‬پش��تیوانی مادییان عەرەبی‌و ئامانجی‬ ‫نزیكیان كاركردنە سەر كورد‌و ئامانجی دورتریان دامەزراندنی ئیمارەتی ئیسالمییە‪.‬‬ ‫لێرەش��ەوە جەبهەی ئیس�ل�امی كوردی‪ ،‬كە گروپێكی هاوڕەن��گ‌و هاوڕەفتاری جەبهە‬ ‫ئەلنوصرەی��ە‌و زۆربەی گوتاربێژەكانی ع��ەرەب‌و توركزمانن‪ ،‬بریتیی��ە لەجواڵنەوەیەكی‬ ‫تەكفیری جیهادی‌و سەرەتای مانگی یەنایەری ئەمساڵ بۆ كوردستانی سوریا راگەیەندراوە‪.‬‬ ‫ئەم گروپە سێ ئامانجی ستراتیژی لێ بەدی دەكرێت‪:‬‬ ‫یەك��ەم‪ .‬كار ئەكات ب��ۆ پوچەڵكردنەوەی ماف��ی نەتەوەی كورد لەبۆت��ەی دینیدا‪‌،‬و‬ ‫دەتوانێ��ت خۆی بۆ لێ��دان لەبزاوتە نەتەوەیی‌و چەپەكانی كوردی س��وریا تەرخان بكا‌و‬ ‫وەك بزوتنەوەیەكی سەلەفی جیهادی بەمەترسی بۆ سەر ئازادی ژیانی كورد دەركەوێت‪.‬‬ ‫دوەم‪ .‬كار ئ��ەكات بۆ كۆكردنەوەی هەمو ئەو كوردانەی كە لەس��وریا‪ ،‬دژی حكومەت‬ ‫دەجەنگن‌و بەمەش فراوانتر لەكەتیبەكوردستانییەكانی ئەلقاعیدەی عێراق‌و وەك بەرەیەك‬ ‫دەردەكەوێت لەپێناوی دروستكردنی ئیمارەتێكی هاوشێوەی تاڵیباندا‪.‬‬ ‫سێهەم‪ .‬دەتوانێت ببێتە جێی س��ەرنجی گەنجانی كوردستانی عێراق‪ ،‬ئێران‌و توركیا‌و‬ ‫رەوەندەی ئەوروپاش لەخۆی كۆبكاتەوە‪ .‬بەتایبەت كە سەرچاوە ئاگادارەكان‪ ،‬بەشداریی‬ ‫چەند پۆلێك كوردی هەرێم لەجیهادی سوریادا پشتڕاستدەكەنەوە‌و نایشارنەوە كە ئەگەر‬ ‫بەرەیەكی كوردی هەبێت بیانگرێتە خۆ‪ ،‬ئاس��انتر‌و خێرات��ر‌و بەژمارەی زیاتر‪ ،‬لەدەوری‬ ‫كۆدەبنەوە‪ .‬لەم س��اتەوەختەدا س��ەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاندوە كە‬ ‫حكومەتی هەرێم مەش��ق بەك��وردی رۆژئاوا ئەكات تا رێ بگرن لەوەی كە كوردس��تانی‬ ‫سوریا ببێتە ژینگەی گروپە تەكفیرییەكان‪ .‬ئەم هەنگاوە دەتوانێت ببێتە شورایەكی گرنگ‬ ‫بۆ بەهێز كردنی كوردستانی سوریا‌و پاراستنی هەرێمی كوردستانی عێراق بەو مەرجەی‪،‬‬ ‫مەشق‌و پش��تیوانییەكانی هەرێم‪ ،‬بەئامانجی دروستكردنی بەرەیەكی كوردستانیی‪ ،‬هەمو‬ ‫الیەنە نەتەوەیی‪ ،‬راستڕەو‌و چەپگەراكانی كوردستانی رۆژئاوا بگرێتەوە‪.‬‬

‫رونكردنەوەیەك لەبەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانیەوە‬ ‫ئاماژە بە ژمارە (‪)418‬ی رۆژنامەكەتان دواالپەڕە‬ ‫بابەتێك نوسراوە دەربارەی درامای (گەردەلول)‪ ،‬ئەوەی كە پەیوەندی هەبێت‬ ‫بەم بەڕێوەبەرایەتییەوە تەنها ئەو دێڕەیە كە باس لەحاڵی پۆلیس دەك��ات‪،‬‬ ‫ئێمە وەك بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی دەڵێین‪ ،‬حاڵی پۆلیس لەسەردەمی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان سەد هێندەی جاران باشترە لەهەمو رویەكەوەو كارو‬ ‫چاالكیەكانی ئەم بەڕێوەبەرایەتیە سەلمێنەری ئەو راستیەن‌و ئەركی پاراستنی سەرو‬ ‫سامان‌و خزمەتكردنی هاواڵتیانمان لەئەستۆدایە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا هاواڵتیانی شارە‬ ‫خۆشەویستەكەمان بڕیاردەرن لەسەر كارەكانی ئەم بەڕێوەبەرایەتیەو كەس بۆی نیە‬ ‫بەناوی ئەم بەڕێوەبەرایەتییەوە لێدوان یان رەخنە بگرێت لەو روەوە‪.‬‬ ‫راگەیاندنی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی‬

‫سەرنجی «چاودێر» لەسەر رونكردنەوەكە‪:‬‬

‫چاودێر وەك بڕوابونی بەباڵوكردنەوەی هەر رونكردنەوەیەك كە پەیوەندیی بەو‬ ‫بابەتانەوە هەبێت كە لەرۆژنامەكەماندا باڵودەبنەوە‪ ،‬بۆیە ئەم رونكردنەوەیەی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیس ب�ڵاودەك��ات��ەوە‪ ،‬ب��ەدەر ل��ەوە ئەو بابەتەی لەژمارەی‬ ‫‪418‬ی چاودێردا لەسەر گەردەلول باڵوكراوەتەوە‪ ،‬نوسەری بابەتەكە بەناوی هیچ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی‌و دەزگایەكەوە ئەو وتارەی نەنوسیوەو تەنیا وەكو شارەزایەك لەبواری‬ ‫سەربازیدا سەرنج‌و تێبینیەكانی خۆی نوسیوەو بابەتەكەش لەسەر هەڵە سەربازیەكانی‬ ‫گەردەلول بوە‪ ،‬نەك بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی‪.‬‬

r1:Layout 1

5/11/2013

4:14 PM

Page 1

:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw

ÞÉñOô»ÝÉKôB_ ºqô»â ÿrýÌB„ Á»â»è

½ÜrÉ„ z»ÝÉG

»ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK

|rexneycawder@yahoo.com

361

2013/5/13 »íì»„ ôôk )361( ºqBìu

www.chawdernews.com

×»W»ð ÿqB„»è ÿkqõÜ-þGºq»Ì þürýHÜBðôq þì»ýÉw ÿqAlük

.AlðBPwkq õÜ ÿ»ƒìBƒðq»ƒG þƒÉƒK»ƒG ,»ƒðBƒì»ƒè »ƒãƒƒW óBì)»ÔõÜ ÿ ½ÝðAs( þýðAkq»w ,»ÜºqAlük êýÙÌ.k »Ü½ÝðAs þÜ¼ q»w ó»üæ»è ôkrÜ q ¼ s þƒƒƒÝƒƒƒüºqBƒƒƒìu µòƒƒƒýƒƒƒƒwBƒƒƒƒü lƒƒHƒƒÌ þÜ»ýü sAõ…ÉK ½ÝðAs þƒðBƒüBƒPƒw½ƒìBƒì»ƒè æ»ì tÈ q»G Ëô»è ,òükrÝƒÉƒè óBƒýƒìq»ƒâ krÜ ‡»Ý…ÉK ÿ vÈ qk þÝÉO»GBG qBýPg»G µïºkq»w þðBÜ»ýü qBÝðAo½â( þðB…ýðôBð»G ÿ»üBì ºõG »Ü )þwArÜõíük ÿ q»wºqB_ òƒülƒð»ƒƒ_ þƒƒðlƒƒðAu ô q ô µþƒƒìBƒƒwq»ƒƒw .ïq»â þÜ»ü½âõPÕâ µBýWBýW ÿ qBýwrK ôtÉK»G þÝÉO»GBG òýwBü lHÌ êýÙÌ.k óB„BK òƒükrƒÜ ‡»ƒÝƒ…ƒÉƒK þƒ…ƒÉƒÜApƒXƒðq»ƒƒw ÿ qB„»è ÂBG þðlñÈõg þÍØAô ÿºqBGqºk þðAu ¼ q ÿ»ìBðq»G þÉK»G óBxük ,×»W»ð qBük»G µóBÜ»¾½ø ôBð»è q»ø »íÉC »ÜºqAlük õÝ¾»G ºô»ƒñƒüBƒìºk»ƒð AlƒðBƒÜºô»ƒñƒü vƒÈõƒO ,krÜ óBí…ýÝÉñÈõ„ lð»_ þƒýƒðAkq»ƒw þýðAkq»w ,AlÉK ïºuBìBC ßºô ,»ƒðAô»ƒè þƒýƒðAkq»ƒw Bƒøºô q»ƒø ,»ƒÔõƒÜ ÿ ½ƒÝƒðAs ,×»W»ð þðBÜ»wõñPwºk ÿ»ðBƒgºs ½ƒì ,ÿ rƒýƒHƒñƒ„¼ q þƒƒÝƒƒ„½ƒƒÜ þƒƒýƒƒðAkq»ƒƒw †ýðAô»C þÍý„ þÌ»Wq»ì ôk þýðAkq»w £B‚Ô ÛBdxýC µîýÝdèA lýÍw líƒdƒì .ó õG Ak»ÜºqAlük þüBO½Ü µïºqAõ_ ÿ u ¼ q»è ‡»Ý…ÉK q ½WôAq ½W þýÜæB_ òülð»_ þƒü½ƒðBƒ„ þƒÝƒÉƒ…ƒüBƒíƒð »ƒðAô»ƒè ,óArƒƒÜ ó»üæ»è )»Ü»O»ýwºô ‡BK»è( þðB…ýðôBð»G »Ü ,)ólðAõð ½G ×»W»ð þýðBíP…ýð þLýO( þüBì»ñýw þÝÉíéýÔ †ü rPƒ…ƒÉƒK óAô»ƒC ÿºqBGqºk krÜ †üBíð óBýü qBPñÉìõýÜ¼k ‡»íÉC ,óBÜ»ýýØArýÌ þðBü u þýO»ìBø»ð ÿºqBGqºk óBíü qBPñÉìõýÜ¼k þÝƒÉƒíƒéƒýƒÔ ô vÈ ôæ»â þü rýHÜBðô q ÿ»ÝƒñƒG ÿ ô vƒÉƒì »Ü krÜ †üBíð þðBÜºq ½W»ì»ø »ýýÜæB_ óB„BK .õG Al¾»â»è þ…ýGºq»Ì þðApÉâqºô æôkq»ø ó»üæ»è óBñÉètÈ q þOÂ»g òülð»_ þüBO½Ü þðBü»G rOAôk ,óArÜ ‡»Ý…ÉƒK ÿ qBýñ…ÉK ô»ýwô»O òülð»_ ôºô»üArñÈõg õG þPü rG »ðAô»è ÞÉÜ»ü ,õƒHƒOrƒâ½ƒg»ƒè ôºô»ƒñƒü vƒÈõƒO ï»ƒWq»ƒw þƒðkrƒÝƒKBƒ_»ƒè þÝÉHÉPÜ»è ï»ýÉw ÿ qAlük þðBÜ»O»ƒGBƒG .Ak½g»Gq»w þýãðrâ ÿºqBGqºk AkõOBøAk ÿºqBìu»è ,þðBÜ»ýýÜºq»w »XðBìBC ô»ðAqAlük ï»C #.îÈ ôkºk

óBýO»GBG k»íc»C kAs ô»ð ô r˜Bð òÉxc þƒ¾¼ q»ƒè óBƒýƒPƒg»ƒW µkrƒÜ ‡»ƒÝƒ…ƒÉƒK ÿºô»ðkrÝƒÝƒü tƒð»ƒè ºôºkrƒÜ óApƒÉƒâqºô .Alü rýHñ„¼ q ô»ƒC( ÿ ôBƒð»ƒG ï»ƒXƒƒñƒƒÉƒƒK ÿ qºô»ƒƒO »Ü )òwõðºk þGºq»Ì»G ÿ»ðAkq õÜ»Hük»C ‡»Ý…ÉK þÝÉO»GBG ßô s q»ì fBG»ƒw.k ßõÜq»Ü þðBHük»C þðB…ƒýƒðôBƒð»ƒG krƒÜ ,Alükq õÜ µþGºq»Ì þü rýHñ„¼ q óAõÉð»è þÝÉO»GBG þí¾Atƒè»ƒC lƒìBƒc.k Bƒøºô q»ƒø òxc êìBÜ.k BPw½ìBì ÿºqBGqºk ÿ tÉK»G þO»ü õýðAõO ó ½_ »Ü krÜ ‡»Ý…ÉK rýw»G ºô»ÝÉK ÿ rýHñƒ„¼ q ôk Alƒ¿ƒØ»ƒC ß»ƒü»ƒè óBý…ýÜôkq»ø þƒO»ƒìtƒg ôºô»ƒOBƒÝƒG½ƒÜ .RBÝG ßºô Jºq»ƒÌ( :ï»ƒ„»ƒƒ„ ÿ qºô»ƒƒO :Jºq»ƒƒƒƒÌ ßºô †ƒƒƒƒükq õƒƒƒƒƒÜ µkq õƒƒƒƒƒÜ )óBü uºô»ÝÉK µó õHÜ»ýÜºô þðBÜ»ýøAô»â Jºq»Ì þÝÈ rýHÜBðô q ô q»wõð lð»_ »Ü RºqBG»w ºô»üApÉâ óBü½g þOAkBƒø»ƒ„ õÉð»è óBýðBü u þÜ»üºôBì þðkrGq»w»G»G þðBÜ»gB„»è µÿkq õÜ ÿ q õPèõÜ µkq õÜ

×ºrƒ„»ƒC þƒÔ»ƒW»ƒƒð þƒƒO»ƒƒýƒƒÌ»ƒƒWq»ƒƒì ôkq õÜ þè»â ôkq»ø þOBG»g þðAô qBÜ»è | .»ðõíð ßºô ÛArýÌ þðBPwkq õÜ-Jºq»Ì þƒðBƒ…ƒýƒðôBƒð»ƒƒG ïºqAõƒƒ_ ÿ qºô»ƒƒO )ÿ q õPèõÜ þðõHìAôºkq»G ßºô óApÉâqºô( µî„Bø ïsBc.k óAtÈ q»G»è ß»ü q»ø »Ü

þü q õPèõƒÜ þƒâ½ƒèBƒük»ƒG Alƒülƒðºõƒü»ƒK»ƒè | .þGºq»Ì-ÿkq õÜ õƒƒƒƒG þƒƒƒƒƒPƒƒƒƒƒü rƒƒƒƒƒG ïºôk ÿ qºô»ƒƒƒƒƒO þü»ñgºq ÿºô»ðlñÈõg ôºô»ñý¾½ÝÉƒè(»ƒè )AlýGºq»Ì-ÿkq õÜ þü rýHñ„¼ q ôkq»ø»è µlídì îwBW rØBG óAtÈ q»G»è ß»ü q»ø »Ü ó»w»c þè»Ì µþXðs q»G rýøBO ÃèôlG»Ì ô qkBƒƒƒÙƒƒƒèôlƒƒƒƒG»ƒƒƒƒÌ Bƒƒƒƒìõƒƒƒƒè.k ô sAô»ƒƒƒƒÔ ï»_Bc rý„»G µîýøArHýC tü s»ÍèôlG»Ì.k ½ÜrÉ„ ÿ rƒÍƒýƒ„ ÿºqBƒGqºk óBƒýƒO»ƒGBƒG µÿ rýøAô»W µR»í¾»ø ÖýO»è µz»ÝÉƒG | .krÜ ‡»Ý…ÉK þGºk»C ÿ»Ýük þO»GBG kq õÜ ÿ»è»w»ì( ï»ýƒÉƒw ÿ qºô»ƒO lð»_ )Alýñük þÌ»Wq»ì µ×»W»ð ÿAs»Ô»è »ðAô»è ,óArÜ ‡»Ý…ÉK äðrâ þÝÉO»GBG ïõéÍèA rdG lídì.k tÈ q»ƒG þƒÝƒÉƒO»ƒGBƒG þñük þÌ»Wq»ì þü q»ãü qBƒÜ ÿºqBƒGqºk

þâ½èBük ½G rOôBXðõâ þÝÉ„»Ü òðAõOºk þÜ»üºkAq BO »ü½G ,òñÈ sBxG ÿ rýHñ„¼ q ÿlƒýƒéƒØ»ƒO þƒÝƒÈ qAlƒük þƒìq ½ƒÔ»ƒè ‡BƒƒG ºq ½W ô»C qBWq ¼ s ÿºô»C ßºô òü õ_qºk QÉGºk þPü rG Bùð»O »ðÂBÅýPxÉÔ ô qAlük »íÉC ,ºô»ñýè½ÝÉè µß¼ rýƒ_ ô rƒÍƒýƒ„»ƒè ÞƒÈ qºô»ƒO lƒð»ƒ_ þƒÉƒK»ƒG Ak óBƒíƒ¾ô»ƒƒø ÿºô»ƒñƒü vƒÈõƒƒO óAõƒƒÉƒƒð»ƒƒè óBƒƒÜ»ƒƒO»ƒƒGBƒG µÿ rýHÜBðô q µþwBýw µþW½è½ýƒw½ƒw µ)þñýüBC þü q»ãñ„¼ q óBìõãÉG( þñýüBC lð»_ µòü»ÝG óAtÈ ôBC þü ô vÉì µþGºk»C þðAksBw ½G ºô»ñü»ÝG rƒO þƒÜ»ƒüBƒâqºk þƒâ½ƒèBƒük þƒìAqBƒC ôºôArƒÜ þƒÝƒÉƒƒ„»ƒƒÜ ï»ƒG óBƒÜºqºô»ƒO ÿlƒýƒC ,ÿ rƒýƒƒHƒƒÜBƒðô q :óArÜ ‡»GAk ºôºqAõg ÿ»üºõÉ„ þwBðõ„(»è õG þPü rG ï»Ü»ü ÿ qºô»O ÿBƒƒƒƒãƒƒƒƒ¾»ƒƒƒƒƒì½ƒƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒƒè þƒƒƒƒƒüºô»ƒƒƒƒƒO»ƒƒƒƒƒð

þñPxgq»w ½ƒG ×ºrƒ„»ƒC þƒÔ»ƒW»ƒð»ƒè òƒxƒc.k Bƒøºô q»ƒø ,kq õƒÜ ÿ»ƒè»ƒw»ƒì þÔ»W»ð þðB…ýðôBð»G ÞÉO»GBG îýÝƒdƒèA ÿ»è»w»ì ½G ÞÉP…L¾BK ßºô ×ºr„»C þü q»ãü qBƒÜ :»ƒxƒì»ƒ„ òƒýƒì»ƒC ,kq õƒÜ

»Ü )ÿ q õPèõÜ þÝÉñƒýƒðAô pƒÉƒO..AlƒýƒüºrƒÔ òƒýƒxƒdƒèAlƒHƒÌ.k óAtƒÈ q»ƒG»ƒè ß»ƒü q»ƒø µ rìBw Á sBÔ µïsBð òxƒc.k µóBƒHƒÍƒ„ µe¾Bw òÉxc îwBØ.k ôlýÌ»w qºlü»c.k krÜ ‡»Ý…ÉK óBýƒO»ƒGBƒG ïõƒéƒw lƒÍƒw

kºõw»C k»íc»C kAsô»ð .k ½G »ƒOAô ,2013/5/7-4 þƒðAu ¼ q »ƒè þì»ýÉƒw ÿqAlƒük ,u ¼ q qAõƒ_ ÿºôBƒì ÿqB„»è ÿkqõÜ-þGºq»Ì þü rýHñƒ„¼ q óAõÉð þý„»GôBø µÿqBÜôBø»G ×»W»ð þPÉÜ»ü( ô)vÈôæ»â þü rýHÜBðô q ÿ»ÝñG( ô)×»ƒW»ƒð þƒƒðAq»ƒƒwõƒƒð µóBƒƒHƒƒük»ƒƒC ..BñD‚¡E..¯ÔBÙTèA ê˜AõPèA( þí„ô qk»G þƒƒýƒƒìAôºkq»ƒƒG( »ƒƒOAô )BƒƒñƒƒÍƒƒíƒƒXƒƒƒEô óBƒƒƒƒƒƒíƒƒƒƒƒƒñƒƒƒƒƒƒ„¼ q..ÿrƒƒƒƒƒƒýƒƒƒHƒƒƒñƒƒƒ„¼ q ,ArÜ sBw )ºô»OBÜºk óBì½Ü..ôºô»OBÜºk ÿºôArÜvÈ qk AlýƒPƒwAq»ƒè ºqAlƒük ï»ƒC þü rýHñ„¼ q þƒìºôk µï»ƒÜ»ƒü ÿqAlƒük óBƒýƒì»ƒÜ»ƒü »ƒÜ õƒG ÿkqõƒÜ-þƒGºq»ƒÌ ôAlÐ»G ÿqB„»è 2012/6/7-6 þðAu ¼ q»è ÿqB„»è 2012/10/22-21»è óBýƒ…ƒýƒìºôk .Aqk ïBXð»C ºpw»G 5/4 »ƒƒƒíƒƒƒì»ƒƒƒ„ ÿ u ¼ q ÿ ¼ qºõƒƒƒýƒƒð ÿ qB„ ôºq»G ºô»ýýðBíÉéw ÿ»ðBg»Ü¼pÔ»è Ëô»ƒƒƒè µòƒƒƒýƒƒƒOô»ƒƒƒÝƒƒƒÈ o»ƒƒƒG ×»ƒƒƒW»ƒƒƒƒð þÜ»ýü sAõ…ÉK ×»W»ð ÿ»ðBg»ƒÜ¼ rƒÔ»ƒè þéÉOõƒø ôºq»ƒG óBƒ„BƒK µòƒüArƒÜ óAõƒW ºlƒƒÔºô ï»ƒƒC .òƒƒƒýƒƒƒPƒƒƒ…ƒƒƒü ¼ q ïºtƒƒƒìºs tÈ q»G ÿ qBýP„q»K q»w µþO»üBÜ¼ q»w»G ß»ü q»ø òì»è »ãW »Ü õG qBýPg»Gæ»ì rýøBO ÃèôlG»Ì µÿkBø þìBw óAtÈ q»G»è òülÉdì ô rýƒøBƒO R»ƒÍƒ¾»ƒO µþƒXƒðs q»ƒG ½wBC µîü q»Ü eèB˜ BÔ»Pxì ôkõíc»ì »ãW ,õHOrâ½g»è þƒ…ƒüºqAõƒw q»ƒìõƒÌ ,ólðBü»âAq ÿ»ðvýè µþüAqAk ÿ»ðvƒýƒè»ƒè òƒì µþƒƒXƒƒðs q»ƒƒG rƒƒýƒƒøBƒƒO ÃƒƒèôlƒƒG»ƒƒÌ ÞÉwBG þðkrÝ„»Ý…ÉK»G óBì»Ü»ü q»ƒø †ükôAk þìBw ßBÜ ,krÜ óBíü qAl„»G ÿ ½ø»G ºô»gAk»G ïÂ»G ,õG»ø þÝÉwBG õƒG ÿ q õƒw ÿ»ƒƒÜ»ƒƒOq ½ƒƒLƒƒwBƒƒK ÿºô»ƒƒC ôAqk»ñÉK ÿ»ãÈ q ×»W»ð ÿ»ðBg»Ü¼ rÔ»è ºu ¼ q ô»C ÿºqAõÉC .RBø»ð AlðBí¾»â»è ô»C þ¾Bð»Ü ÿ q ¼ s þÜ»üºqBìu þðõGºkBìBC»G µóAq»ƒƒwõƒƒð µóBƒƒHƒƒük»ƒƒC µþƒƒðBƒƒíƒƒwBƒƒC þðBÜBâtÈ qBK µ×»W»ð ÿ qB„ þðArýHñ„¼ q lð»_ ÿºô»ðlñÈõg»G »ÜºqAlük ÛArýÌ ÿ rO zqBÔ»è »Ü»ü q»ø »Ü ,ºô»üArÜ ÞÈ qBOô ÿ s ô»ƒƒÔ ô qBƒƒýƒƒPƒƒg»ƒƒG æ»ƒƒƒì µïAoo»ƒƒƒc .krÜ ‡»Ý…ÉK óBìqBOô òì µþ„ô rO»C AkºqAlük ï»è õGAk óBíƒ¾ô»ƒø »ƒíƒÉƒC òG sAôBýW ß»üºsAlð»C BƒO óBƒÜºqºô»ƒO j»üBG rOBü s ô õ…ÉK þðBÜºqAlük ÿ qºô»O»è ÿ rýHƒÜBƒðô q µÿ rƒÝƒýƒÔ ÿºô»ƒñƒü vƒÈõƒO»ƒG ‡»Ý…ÉK RBýGºk»C ô rÍý„ rPì»Ü µòüºlG rPK »ðAqºô»O ºq ½W ô»C ÿ»ýÉK ô»G ,òü»ÝG ôºô»ñGºk Þü tð »ÜºqAlük þÜ¼ qºôBƒð»ƒè

»ðAôs ï»G vÈôæ»â þürýHÜBðôq ÿ»ÝñG þüºsk q»ì½ø »è tÈq QÉðºk

»…Èlð»C ÿq»ðõø ô þürýHñ„¼o ÿlðºôBð

ÿºlñüBC ÿºqBìu»è rOBüs þüqBÜºkqô ºô»ññÈõgºk AkrÈkôB_ ÿº»gºq

RBÜºksBw

;óAq»wôõð ½G ºô»ðlñÈ õg QxÝÉO þ„»GôBø þÝÈ o½Ü

òýì»C BðAõO ô kõídì qBýìAo

|4:00 ;RBÜ

2013/5/13 ;»íì»„ô ôk

þðAô rýw þðBâq sBG ÿ qæ»O -þðBíÉéw .ïºqAõ_ þì½ùð -Ëõð

2013/5/13»íì»„ ôôk )361( ºqBìu

»ü½éGBO ßôõÜq»Ü |ô »ýýð þxì»„ þíwºo ÞÈ qBW »PÔ»ø ôôk QÉwõñüºk rýøBO R»Í¾»O õÝ¾»G ,ó»Gºk qBG»è ºlñüBC q»ø ß»ð ,ËõéG óBü½G q»â ó»ø ÞÉðBw»Ü :ßôõÜq»Ü »è ...Ëô»è »ðBw»Ü ô»C .ºô»ð»Üºk rÈõÜ óBÜºlÉLw ôõì»ø ,ºlÉLw ÿ õ¿ÉK ºô»ÝÉ¾Alñì ÿ ôBØõð ÿ ôB_q»G»G þÜ»ü»ðçÉø óBý¾k!ó ô»Üºkqºk óAqBG ÿºô»ðkrÝ„½g ÿAôk »Ü ò„»ðæô ô rÉì ô»C þñìu ôk ôõì»ø ô»C QwBC »è rÍý„ .»ðBüu þðkrÜ êýXC»O óBüºq ô»â þðô»g ,»ü»KArg þÝ„ô ‡ôõK ÿ»…ÉÜôBø !»ýýð òÈõg þðlðBü»â ïBXð»C »G ÿ»…ÉÜôBø rÍý„ ÿBýíýÜ ?RBÝG þ_ Ak»Pw½Ü »è :AlÜôõÜq»Ü »è !»ýüB„½G ô îè BÜºk pG ôB_ BO :QÉ_ºk óBGBýG ÿ»…ÉÜôBø »è q ¼ s †ýÜôõÜq»Ü ô ÞÉwôõð»ìBðu ¼ q þì»¾»Ø óAõÉð »è .»ü»ø ókrì ,ÞÉÝüAk þÝì»ì ô ß»üAôBw þìºk þðAõÉð óBÜ»ÝüAk ôõì»ø :AlÜôõÜq»Ü »è .»ü»ø qAõük ,AlýðAõW ô Jºk»C óAõÉð »è.»ü»ø òÈõg ,AlýPwAq †ýðBÜ»¾Alñì !ó»Üºk Alâq»ì Á»â»è ÿ qBü »üBO Êw þéÝxüBK »G AlðÂ½Ü »è óBýðBÜ»¾Alñì óBýñ¾k ºõÉw »PÉHG ô QÈ rÝG ÿ ôBñÈõg óBýÜôBG þPwºk ÿ»¾BØ»OrK ½éýÜ ô»C QÉ_ºlÉO þÈ q ÿºô»è óBýñ¾k óBÜ»ðu ,ßôõÜq»Ü »è Býð»O .»üAk ‡ºq ôõw »XðrG ÿ q ôõw »è ,åq»ì :AlÜôõÜq»Ü »è .ºq ôõwæ ,ßôõÜq»Ü »è Býð»O .óBü râ ÿ ôõwAq»K »è õÝ¾»G ,ó ôArÜ»ð Ú¾»g ºôºôBýK ÿ ôõwAq»K »è »G »ýüB„½G ôõì»ø ô»C .òüvG äðBì ½ð õÝ¾»G ,òG ÞüAk »è þãðBì ½ð »G »ýýð äðrâ óBÜ»¾Alñì »G óBìlÉìõC !RBÜºk q ½g ô ôk þðArýâ þ„»G »„ºq »PýÔæ ôõì»ø ô»C !ºô»PÈ rÜBð pK †ýGAq»w .RBÝG sBGqºk óBÜºsAôBýW »ðBìs þÉðçíéì »è ßôõÜq»Ü »ü»ø BÙýw½ì ô rÍý„ þðBÜ»ýýðAõW ÿ ôBC q»w ºô»OBHG óBÜ»„½gBð ºôAkô ô q ÿ»è»â½W »ü»ø óBì¼ q þðBÜºlð»K »G óBìlÉìõC BPxÉC þ_»Ü ,BGkrÝG þðAôõì»ø ÿ q»w þÉW ,BG ÞÈ rO»_ ßôõÜq»Ü ArÜºk .þüºkôõwBC ô ó ôBPwºô AkrâBC þðAqBG q»G»è þüAô»ñ¾k ÊG»G ô Býð»O »G óBÜ»ýÜôõÜq»Ü ô ºôBÝ„ þÝÈ rO»_ .)îøºô òÉðBð ÿ ôBð ,óBü½g ÿkq»G»ð ô R»CAq»G»è »Ü( ó ô»g :»ðBýýð ô »ðBü»ø ô Jºq»Ì ô óBíÜq õO þðôõG »è ÿ ½g ô »ü»ø AlÜôõÜq»Ü »è ÿ»ãðºq ô äðºk þüºrÔ ô»C ÿ sAôæ þ¾Bg »O½G ºô»gAk»G ,QÉG ßôõÜq»Ü ÿ tÉø»G þ¾Bg ÿºô»C ÿ rG »è ,ºô»PÉñýGºk Akkq õÜ ÿ rýHÜBðô q þ¾¼ q þðôõG»ð »è ÿ ½g »Ü ºô»ìpÉâºk ºkBw þÝÈ qBÜ½ø ½G ‡»ýüsAôæ ï»C .ºqB„ ô»C ô óBÜ»Gtc ÿ ôB_ »è Býð»O ßôõÜq»Ü þÝ¾»g ,ºô»PÉñýGºk »üºô»O»ð Êw ï»C þðArýHÜBðô q ô ô Jºq»Ì ô óBíÜq õO »üAkºô»è †ü rü»w ,ºô»ññÈõgºk rPÜ»ü ºô»ðBýðBÜºô»O»ð þðBÜ»ýwBýw ÿæ ô ó»Üºk ßB_ óBüvØ »ðBh„BOq»w ß»ü»è ô òüuºk AlÜ»ü ß»O »è ô AlÜºo»â ß»ü »è kq õÜ þ_»Ü ,ºô»Øô ôlñw ß»ü ôBð »PÉ_ºk óBýãðºk Al…ýðBÜ»ðkqAvH¾»ø »è ô ó pÜºk »OBO»K ÁBØ»G ß»ü rPÜ»ü òÈ rÜºk †g»K ºôºq»Ùð»C ô AlÐ»G ô rÉèô»ø »è ÿ»ðBýðBíwBC »¾Bð»Ü ô»C þÈ o»è óAô»„ þðBÜ»ýýðAq ½â ÿ ôB_ »è óBÜºkq õÜ þ_½G !ó»Üºk rPÜ»ü ÿ»wBñÉK ô òñýGºk rPÜ»ü ô ºô»ññÈõgºk ºô»ðAkq»ì þè»Ì ÿ ôB_ »è óBÜ»ðBíÜq õO þ_½G ?òñýGBð óBÜ»ðBíÜq õO ºô»GBø ô õ¾s õO ïºrÜ»C »G QÉG»ð óBxÜ»ü q»â»C ,þüºô»O»ðõÉð óBü QÉG þüºô»O»ð BW ÞÈ rÝýÔ ôõì»ø ?òñýGBð óBÜºkq õÜ »è ÿºrÝýÔ ô»C ‡ºô»gAk »G .»ü»ðBýñýÄ½„ ô qBÜ»„Aô»_ þÝÈ rÝýÔ ,þPw¼lÄ¼ rì ô ÿkAsBC ô Jtc ,»ýü rýHÜBðô q ô Jtc »G Qwºõü»K þðBÜ»Ýì»_ þðôõG »PÈ ôBC QÈ rÜºk ºkBýK AlÜôõÜq»Ü ÿ»ðAô»`ÉK AlýPwAq »è ïÂ»G ,òGrPÜ»ü þÉðçì»éwºk Al„»Üô ô q »è ºlð»_q»ø ÿ rýHÜBðô q þ…ü½g q»ø ô ß»ü »ñHG óBÜ»ãðºk ôõì»ø ,óBÜ»ãðºq ôõì»ø QÈ ô»üºk Jtc ,ó»Üºk qBÜ ÿlÜ»ü ÞÉðB…ýðôBð q»ø rÈ u »è ô R»Xð»ø q»ø »G óBì½g ÿæ Jtc ,RBÝG »ãðºq ô äðºk ô»C þO»üAq»GAo »G ïÂ»G ,»ü»ø þO»ýÌºq þðkrÝPwô qk þPw»G»ì q»ø ,ôB_q»G »ñÉG ‡Bø»G »G ô s ¼ rýK ºlð»_ »Ü ÿ rýHÜBðô q ÿ»ðAô»`ÉK »G ,QÉG »O»ýÌºq ô»C þðAõ„ ÿ ½g AlìBXðºqºk »è ÞÉWq»ì ô þãðºk ºrÔ ô QÉñÉÝ…G þãðºq ß»ü ô þãðºk ß»ü ÿ»éOõÜ »üºô»C þðBÜ»üBÜ ôõì»ø þìBXðºqºk ‡»ðAsAôBýW »ãðºq ô äðºk ô»C þñOô»Ü ß»ü q»G þìBXð»C »è ,ºô»üBÜ »PÉñÉG þãðºq ºrÔ »üAõGºk ºô»O»ð Êw ÿ sAôBýW ÿ q ôõPéÜ þðôõG .QÉGºk Qwô qk ókrÜ»„»â ô òOô»Ý…ÉK Êw ÿ sAôBýW þOBýGºk»C þðôõG ,RBÝG rPðAõW ÛArÉÌ ÿ»Ýük þðBÜºqB„ ôõì»ø »è ßôõÜq»Ü ,ºô»OBHG þðBíÉéw ô rÉèô»ø »è ÿ q»âºsBO ô óBñÉøAk ÿ ôºrâ RBÝG ßôõÜq»Ü »è Aô »üAõGºk ºô»O»ð þü ôõPw»HØ»_ »è óBÜ»ýü õÜq»Ü þÈõâ »üAõGºk sAôBýW ÿºô»O»ð Êw þýðAq ½â ô BÙýw½ì þðôõG þýGºq»Ì ô þðBíÜq õO þOBýGºk»C »è ÿBâBC kq õÜ þHük»C »ìBÜ ïÂ»G ,ºô»OBÝG ßBK þüºô»O»ð ôõì»ø ?»ü»ø ÿkq õÜ þOBýGºk»C »è ÿBâBC Jºq»Ì óBü óBíÜq õO þHük»C »ìBÜ ?»ü»ø ßôõÜq»Ü ºkq õÜ ArG ÿ rü»w ºô»ü þPÉÜ»ü ô þOqBK þíwºq ÿBülýì þÈ o »è ßôõÜq»Ü þGºq»Ì ô óBíÜq õO ,kq õÜ þè»â ôõì»ø »G òýð óBxÜ»ü ï»Ü»ü »OqBK ô ôk ô»C »Ü !ó»Üºk óBü½g þðBÜ»ýü qB„ôBø óBÜ»ýü qBüu ô ÿ rýHÜBðô q »üæ ÿ ôB_ºq AlðBýðBÜ»cq»O ÿ»Gq ¼ s »è ô òO»wBýw þÜ»üæ ïºô ôk »ðBíÜq õO ÿ rü»w ºô»ýýðBíÜq õO ÿ»ùG»W þÈ o »è óBÜºkq õÜ ôõì»ø ºô»…ü q»Gô»è ,ó»ÜBð ô óBíÜq õO þè»â ôõì»ø »G »ýýð óBxÜ»ü †ýðBíÜq õO ÿ»ùG»W ,ó»Üºk óBü½g þðBÜ»ýü qB„ôBø þÝ¾»g ÿApÝÉO ,»ýýð ºô»ðBÜ»ýü qBüu ô ÿ rýHÜBðô q »üæ »G ÿlðºõü»K ô òýwBýw óBý…ýðBÜ»cq»O ºôºrâ ï»C ,ó»Üºk Û»ø þðôõG q»w»è ôºrâ BP…Éø ºô»…ýðBÜºrýHÜBðô q »G ßôõÜq»Ü ÿºkBw ºô»ðBý…ýðBÜBülýì »G ºq»Ùð»C ô AlÐ»G ô rÉèô»ø »Ü ó»Ü»ð ºô»G oºôBG ºô ôkrÝüAô ‡»ýýxðBì¼ q ô»C ïÂ»G ,ºtÉø »G þPxü õÉK ßôõÜq»Ü Ê¾»G .RBGºk ÿºõÈ o»G tÉø õÝ¾»G ,RBGBð ÿºõÈ o»G Û»ø ô ó ôõGkAsBC ÿºkArýC ÿ tÉø õÝ¾»G ,QÉñÈk ï»øq»G »Ýük ÿ ô»C þñýñýG»ð ô ÿ rÈõÜ »Ü Bð ºtÉø ÿ sBðB„ þÉW »Pxü õÉK »Ü ßôõÜq»Ü ÿ»ýü pK ô»C þ_½G .Akq»HìAq»G ÿkAsBC ÿ ô ô q »G ºô»ðArÜ »Ü ÊwôAqk ô ôk QÉGºk þ_½G ?»Gôõ„BC ô þãð»ð ÿ»üBì »O½G ô þ¾BO»G »G ºôõG óBxÜ»ü ,QÉG »Ü þüºô»O»ð ÿ rýG ?òwBñG rPÜ»ü ºôºq»Ùð»C ô rÉèô»ø þOBÜ»Püæ»PÉw þÈ o »è ,»ñü»G óBýÝÉhý_ þðArÈõ¾Bì Býð»O Ak q ô ôk ô Þü tð ÿ ô ô vÉì »è QÉGôõG þPw¼lðBüu ô þPw¼lÄ¼ rì þHÉxc q»w»è ,QÉHOrâ½g»è ÿ»ñ„»_»ì»ø ÿkAu»ð ô äð»øq»Ô »Ü ÿ»ðB_ôBð ô»C ½G þO»HüBO »G ,ºôõG ºôAôk »G þO»üAkq õÜ q»â»C ,»üºô»ýü q»ãOºrý„»Ì ô ÿ q»âs ½ø ÿ rýG ÿ rOæô»è ÞÈ ôBãð»ø þüºô»O»ð ÿ rýG þðôõG»ð ô »ýýð þÜ»üBðBì aýø ,Ak»Ýük ÿ ô»C ÿ ô ô q »G ºô»ðArÜ ô ÿkAsBC »G QÉG»ð óBxÜ»ü pK »ñÉè»Ü ô»C ßôõÜq»Ü ÿºô»O»ð Êw q»ø þðArýHÜBðô q ô ÿ rýHÜBðô q QÈ rÜºk ½g .ºrP„BG þÝ¾»g q»w»G óBü½g þðôõG óAõ„ »G ÿlðºôºu q»G ½G óBÜ»ýwBýw ô óBÜ»Gtc »Ü ºô»ð»ÝG þü q»ðõø ô þGºk»C þ¾BÅýPxÉÔ òülð»_ »ðÂBw QÈ rÜºk ½g ,ºô ôkrÜ óBýPwô qk ºô»ÜôõÜq»Ü ,òÉ¿H¾»ø AlðBü»ÜºqB„ þðô»g ô ï»g »G óAôõì»ø ô QÈ rÝG sBw »üºô»O»ð Êw ô»è ‡»GôBø BPxÉC »è ºô»ýü rýHÜBðô q ÿ ô ô q »è ô ôkrGAq ÿºk»w þðBÜ»Pw»„ þðÂBw AlÜôõÜq»Ü »è ºrü»w þPwºk q»w»è AlØArÉÌ »è ÿ qBÜºõÉ„ ô ½ðB„ ô RBýGºk»C ô rÍý„ ÿ q»âºsBO ,QÉG rOôõOô»Ý…ÉK ½G þO»üB„ ‡»ÜºqB„ ÿ ô ô vÉì ô ºô»üBÜ»OBø ßôõÜq»Ü þðBÜ»ðBíÜq õO ô Jºq»Ì ô kq õÜ .RAkºk óBWBGBG Îük»Gô lýìBc ÖýO»è ô ÿ ôAs»Ì Á sBÔ ô þxü»Ø êýè»W ô y¾½K ó ½âq»w ô ÿ rýHÜBðô q QÉGºk ,þLw ô ‡ºq þÝÉíwºq »è ºrPðAõW äðºoôBãðºq þÜ»ü½éGBO »…ýì»ø Jtc »G ô ó»ÝG ßôõÜq»Ü ÿ»ýüºrÔ ô»C þðBÜ»ýýðAõW þñPxgqºk ½G qBÜ ßôõÜq»Ü þðArýHÜBðô q #.»ýýð þxì»„ þíwºq ô »ü½éGBO ßôõÜq»Ü :òÉ¿G Jºq»Ì óBíÜq õO ô kq õÜ þðBÜ»ýwBýw ô

rO þðBÜºqõPèõÜ ôrO þðBÜ»ñÈõ„ 3

qkBØ Aõýø :ºô»ýülüõw»è .ô

þè»K ô ºôõP…ýðAk AsçK »è ô»C .RBÝG »ü»PÔ»ø ‡½O ô RAk»C Ë pÔ Akæôçì»G ÁAu rƒØ ?»„BG þÝÈ oõÜ þGBð»W »üAõPÉK »è ÞÈ q ½W »G »Ü»ðu :þƒOô ºô»ƒýƒü tƒÉƒãƒðAo»ƒ„ »ðAkõùÉG ½O ?þ_ Qýðs»C óAôoºôBƒ_ rýG òì .Qü»ƒÜ»ƒC ºô»ƒƒƒì»ƒƒƒÜBƒƒƒƒð ºô»ƒƒƒƒè ...BýÜq õO ½G ºô»íÈ o»ãG ...îðAs»C ƒ ½O»G †ƒýƒñƒì ïÂ»ƒG ƒ :þƒƒƒ_½ƒƒƒG îƒƒƒÉƒƒƒ¾»ƒƒƒC ÿºô»ƒCq»ƒƒG»ƒƒè QƒƒƒƒÈ ô»ƒƒƒƒìBƒƒƒƒð þƒƒÝƒƒÈ ôBƒƒýƒƒK Á»ƒƒâ»ƒƒè .îG AlÜq õO ºô»ðôõGºoõO »G »ÜºôBýƒK þÝÉðu Q„½g ½O ïÂ»G :þOô »Ü ßq õO þÝÉðu .QýÜq õO .òÈ r„¼ rÔBð þðBÜ½éGBO q»ø ½O QÉG»C óBìõãÉG »G QðBÜ½éGBO »Ü QüºlGºô»C þ¾ô»ø .Qý„¼ rÕG ßq õO ÞƒƒÉƒƒw»ƒƒÜ .ó ôõƒƒG äƒƒðºlƒƒÉƒƒƒG þØôlñw ôBð »Pxg þðºlÌ»ì þÜ»üºqBK þƒƒƒ_õƒƒƒw ÿ»ƒƒƒÜ»ƒƒƒðlƒƒƒðºu Þƒƒƒƒü s õƒƒƒƒì ArƒÉƒƒg ,»ƒƒÜ»ƒƒðAq ½ƒƒPƒƒxƒƒü o ‡½ƒƒg þƒƒƒÝƒƒÉƒƒãƒƒðºk »íðBg ,Ëõâ»OBø ºvÉƒHƒýƒðAq ½ƒâ

þÝÉãðºk »G »Ü»PxÉL„ºo þðAq ½â »Oô»ƒÜ »ƒðAqBƒHƒì»ƒg .Rrâ óBýÈõâ óBýÜô ôkq»ø .òOô »Ü»ðu þðBÜºôAu»¿„ »Pwºk ÞÉOBÜ ô ÿ»ÜºôBP¾BK þðBÔrƒýƒâ »ƒPƒ…ƒü»ƒâ ÿAôk»G »Ü Q…ü»ãÉO »ÜºôBýK ,ÿ»ÜBPðBW »Ü QÈ o»â»C Ak»xÝñÉéÜ ºpwºk »xýÜ ô»C ÊK þðBÜ»ÝxÉìrÔ ÿºô»C ½G ºôõHðô þÉè .QÈ pxG òì :þOô ô ÊK q»w »üBPw»ø »ÜºôBýK ô ÿ»ÜºôBP¾BK »üAk þPwºk .ï¼ o»C BPxÉC .Q…ü ¼o Þü qBO ô ºôºõGkrÜ þ„½g »Ü»ðAqBƒG óAõÉð»è »ƒÜ ÿ»ƒðBƒíƒwBƒC ô»ƒC .ôõƒHƒOBƒøAk ArñýG»C AlðBÜºpGq ô»ø »ðBg»¾BG þÜBƒðô ô o þK»_ »Pwºk »ÜºôBýK .ôõG Þü qBO ôAô»O ô»ƒC .Qƒ…ƒü ¼ o ô Rrƒƒâ ÿ42 þƒƒìBƒƒØ»ƒƒ„ Q„¼ rÔ»C þðõÔ»è»O rP…ÉK »Ü ÿºpÉãPwºk þ_BØ ô Qwºk »G ô Q„¼ rÔ»C ÿ rO»_ BPxÉC | .ó ôõHýwAõý¾»ø Alü½g þìBØ»„ òýƒì»ƒ„»ƒ„ ÿæ»ƒG ÞƒÉƒOBƒÜ »Ü»ìBØ»„ Qƒ…ƒü ¼ o AkôArƒñƒ_ Qƒgºqk»ƒG óBÜ»ðBÜôk ÿºôºqºk »è .ºôºõG rPñƒ„¼ o ÞƒÈ ôBƒýƒK ,ôõƒGBƒwrƒýƒâAk Rô ô o þƒK ½ƒƒ¿ƒƒâ »Ü krÜ»C ÿ»ðAqAõHÈ o ô»C þãðBG ôõGBPwºô þìsºo ô äðºk ß»ü»G ,òü o»K»C ÊO AkBü ô»G »`Ü :Rôõü»C ºqBGô ôk ô ß»ü ÿAôk»G ß»ü ,óB`Ü ,óBÜ»ès äðºk »`Ü ,óBÜ»ÜBðq»O»g ô ó qºô ,ó»Ürü»w ô ó qºô óB`Ü ÿ»ø þÉW ,»âBð»K ,Bùƒð»ƒO ÿ q ô u :ó»ƒÜrƒü»ƒw ,»ñý`Ü ,þƒPƒwAo þƒÝƒì»ƒì ,ókrƒÜrƒü»ƒw ÿºôºqºk »è ...ó»Ürü»w ô ó qºô ,»ñý`Ü ókrƒÜqAôBƒø »ƒè »ƒÜ ÞƒÈ ôBƒýƒK »ƒÜ»ƒƒðBƒÜôk ô krÜ»C þðBÜ»…ýÔ»C ÿ rü»w ô BPwºô»C»ð ÿ õÉè ,ÿ õÉÜ þðBƒ`ƒÜ þƒðô»ƒg :Rôõƒü»ƒC ÿ»ýý¾BO»G ô»è ...ºô»ðApG ÊG ÿ vÉ_ ,pGô o»O »ÜºqAlPgºqk »ìBØ»„ òýì»Oô»c »G Þü tð :krÜ ÿ ôÂ»Üôk þÝÉð½G »G þPw»ø »ÜºôBýK AlÝü qBO þÝÉ_õw »è þðBPxÜBK þÝÈ ôBýƒK þHÉPÜ ô ó ½G ô eýGs»O ô óBCq õØ ôõGBPwºô ÞÉì»Ü »Ü ÿºô»C ÿAôk .Q„¼ rÔ»C þñük ô»C rÈ u»G Ak þðBÜ»wBK þWAo»â þO»Ùük 41 ÿ»Ü»Ýü qBƒO »ƒìBƒØ»ƒ„ ôºq»ƒG Ak»ƒðAqBƒG »ìBØ»„ òýì»XñÉK ½G ºô»üAo»â ô Q…ü ¼o ÿBãÉW" ÿ ôBð »Ü»ðAq ½Pxü o .»ÜºqAlPgºqk .ôõGBì»ð Ëô»è rPý_ »ƒÜ»ƒðu .ôõƒG "ï½ƒO þwrK ÿ»ÜºqBÝO»ìtg »è »ÜºôBýK þ_ ôõHP…ýðAk AkBü ô»ƒè ÿ»ƒðu ô»ƒC ƒ ?RBùÉè AkBü ô»è ÿ»ðu ô»C :þOô »ÜºqBÝO»ìtg

ß½ìBK óBøq½C

.QÈ pÝýG QÈ ô»ü»ð q»â»C RBÝG óBü rü»w »è s»c QÉHOBùÉè ÿAô »ýýðAõíÉK òì Ëõƒð þƒüArƒâº Qƒƒ„qAs õƒƒâ »è ô»C ÞÉOBÜ »Ýðõ_ ,QÉG ôõƒƒG Á õƒƒHƒƒð»ƒƒPƒxƒýƒC | .ôõG óBâq sBG »ƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒƒðu ô»ƒƒC :þƒƒƒOô q»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒø ÿ ½ƒƒƒƒƒƒƒg

»¾õÝXƒðõƒÜ QƒýƒðAtƒG BƒƒO .îý_ þÝü q»g QƒƒÈ ô»ƒƒýƒƒƒ„»ƒƒƒC b »è òì QÉðAtƒG .ï»Ü»CqBÜ ÞÉñÈõ„ »ƒƒÝƒƒÉƒƒìºk ô»ƒƒƒC ƒ .ºô»O½_rýG»è ÿºô»C ?þ_ ƒ R½ƒƒƒƒƒƒg ƒ

þèõHíýw q»ƒƒƒƒƒƒƒƒw»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒè ôõGB…ÉÜ óBÜ»PÉèAõƒO ÿBƒƒâqºk þPÉèAõO »ìBƒÜ QƒÈ rƒðAtƒG ÿºô»ƒƒƒƒC ½ƒƒƒƒƒG ÿ»ñÈ ô Bøºô q»ø .»ðBðu »ìBÜ ô »ü»ðAôBýK ÿ q»HÉw ,s q»G»ðuBK ÿ ôÃÉK ,ºq»ãW ,rO»_ ,þPwºk ÿBPðBW ,»ÙK»„ ,ôBýK ô ó u þüBìqBO óAlð»_ ô q»Ütýì ºõÉK »G þÜõ`G ÿ oõÜ »Ü ÿºqBÜ ï»Ü»ü ô»C .ôõGB…ÉÜ ÿ rO þP„ ÿ ôõHOrâ ºô»ðAoBW»P¾Bâ þÝÉc¼o »G BOºq»w ïq»„ ºô»ƒOBƒÜ»ƒC Êƒè ÿ rƒýƒG »ƒÜ BƒPƒxƒÉƒC .QÈ râ»DüAk .»üAsçK êÉOõC »è †ýxü qBG :þOô »Ü»ðu êÉOõC »è ô »ÜB_ ÿ oõÜ :þOô »ÜºôBýK .ÿ u»C ‡AsçK ?Qü»ÝG ½G þðõÔ»è»O QÈ ô»OBð ƒ ôõ_ ô BPw»ø ÿ ½g ÿBãÉW »è »ÜºôBýK ÿºô»C ÿAôk ,»Ü»ðAq ½Pxü o þÝÉ_õw ½G Ak»Ü»ðõÔ»è»O þƒâ½ƒè»ƒO»ƒÜ »ƒè ÿ»ƒÜºqBƒìu q ô ôk »G q ô ôk »Ü»ðu ,AlÉè þãðºs ºô»ýüs ¼k þLw ÿ ôBƒ_õƒìºk »ƒðu :krƒÜ»ƒC ÿ rƒü»ƒw ô QƒýƒØ »ƒPƒ…ƒK ô»ƒG ïÂ»ƒG ,ôõƒGAo»ƒãƒ¾»ƒø »G ô ÁBcq»w »Ü ôõGqBükAô ºô»ü»ñP…ýðAk .»Pwô qlð»O ºq ½ƒW ï»ƒƒC ÿ qAõƒƒük »ƒƒG ºôBƒƒG ßºô ô qAs õâõP„»â ÿ ½éGBƒO Ak»ƒðBƒðAq ½ƒPƒxƒü o Á»ø QwAoºôBð ÿBü qºk ô lðçÝÈ râ ÿ»ñÈ ô ½G »Ü¼pÔ ÿ q»Ô»w :Á»â»è ,QƒÈ rƒwAô»ƒC þO»g »G z¼kô o »è BwBC Q„»ø»G ÿ õ…K .ºô»üAk þìÂºô 712 ºqBìu ÿ q ô ôu .ïBC óBK .»ÜºtÉì ÿæ ½G ºô»OBø »ÜºôBýK .ºôBì»ð ‡BG þðBxñýC ƒ îOô òì :þOô ºô»ÝÉðBðBýK óAk »G »Ü»ðu .»„BG ÿ oõÜ ô»C êÉOõC »è ½G »üAõH„BG ÿ oõÜ ô»C q»â»C ƒ Qwºk q ¼ s ÿºqBK ºlñÉø †ý_½G ôõG»C AsçK ?Rô»Ü»C ÿ oõÜ ô»C :þOô ºô»ðôõGq ôõw »G »Ü»ðu .»„BG ï»C þ„»G »ýýð ÊK óBìºqBK ºlðºô»C ƒ

R»ƒƒƒƒƒì»ƒƒƒƒƒƒC ô»ƒƒC ...Rô QÈ ô»ü»C »Ü QƒƒƒƒðBƒƒƒƒÜ½ƒƒƒƒéƒƒƒƒGBƒƒƒƒO ...QÉñýHG óBÜ½éGBO ÿ rü»w ½G ô»C :þOô »Ü»ðu ô»C .QÉñýHG »ÝÉè»O»C QÈ ô»ü»C »Ý¾»G ,R»üBð »üæ½éGBO ï»G òì þ_½G .»„BG þƒÝƒÈ oõƒÜ Ak ßq ½ü õýð »è z»Ü aýø »Ü ïpHG þPwºk ?QÈ pÝðBýG QÈ ô»üBð þÈ o»è QÉGAõPÉK ½O q»â»C :þOô »ÜºôBýK Aô»C Qü pG»C þÝ¾»g þPwºk ºô»PðBÜ½éGBO »ýý_ óBƒü»ƒðAk ß»ƒü QƒýƒðAõƒOBƒð tƒýƒâq»ƒø | .Qý„¼ rÕýG .ó ôõG äðºlÉG óBýÜô ôkq»ø ½ƒG »ƒÝƒýƒƒG QƒƒÈk Qƒƒwºk»ƒƒè Qƒƒýƒƒ_ ƒ óBxñýC ;þ…ýOô »ÜºôBýK rOAôk .óBýñP„¼ rÔ þñP„¼ rÔ »G RBÜ»C Qwºk ºô»ýýðBÝÈ oôBø »è .þðBÜ½éGBO ô»C þñP„¼ rÔ »G îðAõOBð òì :þOô »Ü»ðu »ýýOÂôBø »G »Ü îüvG ßq ½ü ½ýð »è »ðBü½éGBO »ì»C q»G»è òì .î„¼ rÕG óBýì½g þðBÜ»Üq õO »Ü »ýýðAõí…ÉK Bøºô q»ø .ºrÉC ½G ïôõOBø»ð .QÈ pÝG óBÜ½éGBO »è ïBÜ aýø ô»C ºô»ðAqAlñü rG þÝÉãðºk»G pK »è »ÜºôBýK õýð ½G Qü ôõOBø þ_½G ½O »ƒüAô»ƒÜ :þƒOô | ?ßq ½ü ºô»Ü»üºôBØ ÿ ½g »G »ÜºqBÝƒO»ƒìtƒg ÿ»ƒÜºôBƒýƒK þƒìÂºô aƒýƒø »ƒÜ»ƒƒðu .RBƒƒø .ºô»üAk»ð þ_½G ½O :ºô»ýýOô ºô»ýüºoõO »G »ÜºôBýK ?ßq ½ü õýð ½G QýOBø |!ºôºq»Ü»íÉK þPwºk Ëõð»èq»w BPxÉC ƒ .ºrÉC ½G Qü ôõOBø þ_½G îðAs»C òì ƒ ½G Qü ôõOBø ½O »Ü ºôõG»ð òì ÿ rOBgq»G»è Qwô qk ½éGBO Qü õOBø»ð ‡ºô»C q»G»è ,ºrÉC BO ºrÉC ½G Qü õOBø ºô»C ½G ½ƒO .Qƒü»ƒÝƒG †g»ð óBÜ»PÉèAõO ÿBâqºk ô óBƒÜ»ƒÙƒ¾»ƒC .Qü»ÝG »Ü»ðu »ðBxØ ï»G þðAtü»ƒC »ƒÜºôBƒýƒK »Ü»ðu »Ü ÿ»OBÜ ô»C »Ýðõ_ .QÉG»C R»cºoBð óAk»w ÿ»ñÈ ô ôõG »Ü»ðB…ÉÜ»ñÈ ô ÿ»âqBÜ »è

42 þìBØ»„ ºôBýK ô»C krÝÉK þPwºk »Ü»ðAqBG ÞÉOBÜ »ìBØ»„ òýì»XñÉK q»w»è »ƒÜ ÿ»ƒðBƒ„ºo ô q»ƒüAô ÊƒG þƒðôõƒÔ»ƒè»ƒO »ƒÜºqAlƒPƒƒgºqk | .óBì»ðqBük Q„¼ rÔ»C óBü½ükAo þƒ_õƒw q»ƒw »ƒè ‡»ƒÜºôBƒýƒK ô ó u ÊG»G rOAôk ô þñýG óBü rPÜ»ü 42 þìBØ»„ óBü½g ô ó ôõ_ qAõg ôºq»G s»è»G ô þãðºk »ðBhƒPƒ…ƒÉƒ_ òƒýƒì»ƒÜ»ƒü ô»ƒC ôBƒð»ƒG krƒÜ »Ü»ðBhP…É_ ôBð .óBýÈ o»OBø ÿ»ƒðAs q»ƒø .RBø»C Êè ÿ ôBOôõw þð¼o ô rýð»K þð½G ÿ ½g q»G»è ÿ»Ü»ð½Ü ºôBƒPƒ¾BƒK »ƒÜºôBƒýƒK ô»C ÁBK »ýýPxg ô krƒÜ ÿk»ƒØ ,lƒð»ƒÜAk ‡»Ü»ðu .Q…ýðAk Alý¾BK»è »Ü ÿºôºqAõük .Q…ýðAk ô lð»ÜAk ÿ ½g ÿ q»G»è ÿ»ÜºôBP¾BK ÿ tÉì »G Þü tð ÿ»ðBýwq õÜ ô»è ÞÉÜ»ü»è q»w»G ôõHP…ýðAk rýK þÝÈ ôBýK »Ü»ñP…KBØ ÿ ô»g ºô»ýý„s qºô þÜ»ü»ìBðu ¼o ÿºo»Kæ .ôõHOô»ÝÉè R»ÜBPðBW :Rô ÿ»Ü»ðu »G »ÜºôBƒýƒK ô RBø ÞÉÜ»ü q»â»C .»wAô»í¾»ø AkBü ô»G òü rãHÉè þÈ o òýðAõOBð ÿkrG ô »üAk þPwºk .ºôBPwºô»ð ºô»ÜBâqºk ÿæ z»Ü »Ýðõ_ ÿ ôArðAk þPxýƒè þƒÝƒÉƒO»ƒÙƒük »ƒÜ»ƒðu »è óBýð»ì»O óBýÜô ôkq»ø .Ak ÿ»Ü»ðkqAõg AlÝÉOBÜ»è .ôõGAk þ¾Bw þw ÿ q»Gô q ôºk þðBÜ»Xð»K »G ºô»ýüºsrL„ »G »ÜºôBýK þðkrÜôlü ô»C õƒülƒì»ƒC þƒÝƒü q»ƒg »ƒÜ»ƒðu ôõƒG ÿ»ƒÜºq»ƒãƒW »ƒO»ƒƒÜBƒƒK »ýýPxg ô Rrã¾»ø ÿ»ÜBPðBW | ÿ»ÜºôBP¾BK q»w z»Ü ºô»gAk»G :þOô rOAôk »ƒÜ»ƒðu .QÈ ôBð ÿ»`K ½Ø ?»ýý_ QPw»G»ì ƒ »ðB`K ½Ø ô»C ºõƒýƒðAõƒPƒðBƒü»ƒð óAô»ƒC ƒ ..ï»Ü»C óBýPwô qk òì »Ü ò„¼ rÕG ?Rrâqºô R»ÜºqBK ÿ»C ƒ .ÿºõýð ƒ ?óBÜºqAõâ ÿ»C ƒ †ü rO þÝÉƒw»ƒÜ aƒýƒø :þƒOô »ƒÜ»ƒðu | .QÈ ôBð ÿ»ðAô»C »`K ½Ø ó ôõGBð ÿ ôBƒð »ƒÜ»ƒðu ÿºô»ƒC ô ó sBG ôBƒð»ƒè .ó ôõƒG ó sBƒG AlƒýƒPƒwAo»ƒè ,ôõGlð»Ý¾»ø þ…g»ð »Pg»O »è AlðBÜºqAõâ »G Q„¼ rÔ»C qæ¼k ô ôk »G þÜ»ü»ðAk q»ø ºô»ƒü½ƒg ÿæ †ƒü ô»ƒƒC ,êƒƒü sºo þƒƒÝƒÉƒðu þ_½G þðAs»C ÿ»ð ÿ ½g ô»C .ºô»ñP„¼ rÕü»C AlÝÉOBÜ»è »ƒ`ƒK ½ƒØ QƒÉƒ¾»ƒC óBƒÜ»ƒðsBƒG »ƒG .ó ôõ_»C óBÜ»ðsBG »è q»ø †ýðBÜºqAõâ ÞÈ qBÜ òì »ýýð rP„BG :þOô »ƒÜ»ƒðu ?ï»ÝGAlü»K .»ýýð »Ü QýðAs»C R½g :þOô »ÜºôBýK ô»C ?òýÈ o»ãG þ„BG»G yü qBG Á»â»è »ð½_ .RBÝG R»ÝÉè»O»C ÿ rü»w QÈ ô»ü»C ºôBýK »è ôõG óBýðlñÈõg þÜ»ýÈ oôBø yü qBG BO ßq ½ü õýð ½G ôõHOBø .Á õHð»PxýC ÿ ½ÝðAs ºôºq»OõýLì½Ü þÜ»ü»âqBÜ »G þülðºõü»ƒK | .RBÝG »è þéü»ì ÿ ½g ô»C ÿ»C :þOô »Ü»ðu ?»ýýð òü pÜ óBü rü»w QÈ ô»ü»C ÿ ½g »Ü þOô ô»C BG ƒ ?RBÝGAô QÈ ô»ü»C þ_½G »üAõPÉK .RBÝG .»¾õÝXðõÜ þÝÈ ôBýK ÿºô»Cq»G»è ƒ ÿ s»ƒc ô»ƒC q»ƒâ»ƒC :þƒOô »ƒÜºôBƒƒýƒƒK .ÿ pÜ»C þÝÉÜ»ü »üBðkrÝHÉè |:þOô ô RBø »ÜºqBÝO»ìtg »G ô »Ü»ðu ºkrÜ ÿ ô ô o rOAôk .ºôBØ ô ôk ƒ RºôBØ q»ƒø ‡½ƒO :þƒwrƒK þƒÉƒè þƒÜq õƒO ?Qxü ô»C BO .ï½hýG QÈ ô»C îÝÉP„ :þOô »Ü»ðu .ôõGBì»ðqBük »ÜºqBÝO»ìtg Rô ÿAô ô»C .ó ôõG äðºlÉG óBýÜô ôkq»ø .»ÝÉéÉOõC b »è yü qBG :þOô »ÜºôBýK òü pÜ »è þéü»ì ô»C ½g ïÂ»G :þOô »Ü»ðu òì .RBÝG óBü rü»w Bùð»O QÈ ô»ü»C ô»C .»ýýð ÞÉP„ îÉ¿G þÉK ô îÈ o»ãG AlüAôk»G QÈ ô»ìBð .QÈ pÝG QÈ ô»ü»C þ_½G rgBC ïÂ»G :þOô »ÜºôBýK

2013/5/13»íì»„ ôôk )361( ºqBìu -8ó ô»g þðBÜ»O»_ þPwô qk»G »Ü ,q»Gô»ì»è q ¼ s þÝÉðÂBƒw óçýì þÝÉðõ_½G AlÜ»ýÉƒW »ƒè ,»ƒü»ƒÜ îƒðAsBƒð ô rýãP…â »íÈ u q »G RºqBG»w ºôºlñÈõg ïArÈlð½Ü »Ü ,RBÜºk »PÔrâ ô»è zBG ô»C .óBÜ»ýü qBPýèBO½O ÿAôk ô|òñÉùüºk AlðBü½g Á»â»è »ðBƒíƒÈ u q ô»ƒC þƒÝƒÉƒg¼k þƒ„ôõƒO Bƒãƒƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ ,óBƒƒýƒƒðBƒƒgô q þO»üBÝýc QÈ ô»üºk z»Üq»ø ÿºô»G ó»Üºkrü»w ÿ qºqºs òü rOq ¼ s QÉñÉíè»xýG ôºô»PÈ pÉãG ÿ ½g ÿAôk .»ü»íÈ u q ô»C þðBÜ»ýýðBGq õØ »è ôºô ôkrÜ )ó ôõHýðBGq õØ( þÜ¼ rý_ ,»ðBíÈ u q ô»C þðBgô q | .QÉ…ÉÜºk AlÝÉP„ ôõì»ø q»w»G ÁBG ,AlÐ»G»è yÌ»G þíÈ u q þñƒOô»ƒÜ ÿAôk»ƒè ,óBÜ»ýýØArÉÌ »è ÞÈ q ¼ s ßºô ,þPÈ rýK »Ü ÞÈ ôBýK ÿArÉìBÜ ïºkq»ƒG»ƒè ,ôõƒGkrƒHƒÉƒK ÿ q»ƒÔºs ô ô s ß»üæ ôõì»ø ïqBÜAôAk :þOô AlÝÉƒð½ƒü tƒÔ»ƒè»ƒO yÌ»G »Ü ,ºô»ðpÉãG ½G óBì»ðBðô»g ô»C óºlH¾ô»ø .òü ôõGkrÝOôºs þÉè »Ü ,krÜ»ð ÿArÝ„BC ºôBýK ô»C ÿºô»C Á»â»è þñýñýG ó ô»g ÿBðAõO ÿlýC »üºô»è þPw»G»ƒì .ºô»ðpÉãG ½G þðBÜ»ð½Ü »ðô»g QÈ ô»üºk ôºôBì»ð þíÈ u q »Ü ,ºô»PÈ ôºk ÿ»ðBðô»g ô»C Bùð»O kõgBü | .|ó ôõOrâAkq»w»G þPwºk yÌ»G ô»ƒƒƒíƒƒƒÈ u q ô»ƒƒƒC þƒƒƒðBƒƒƒgô q ÿAôk ïÂ»ƒƒƒƒG ºq»G»è»Ü ô|ó õÜ »G òP„»ãPwºk ô|ó ôõGArÝ„BC Bâ½Ü ô»C z»Ü ‡BPxÉC BO ,AlýðBÜ»ƒýƒýƒñƒÉƒùƒð ô»C yÌ»G þíÈ u q »Ü ,ºô»ýü s ¼k»ð ÿ»ðBýñÉùð ºôBýK ô»ƒC ,ó ôõƒGAkqBƒ„»ƒc AlƒÉƒO ÿ»ƒðBƒðô»ƒg |.ókrÜºk þwBG Ak»ÜArÉìBÜ ïºkq»G»è *** -9ôArÜqºk»GqB„ þÝÉÜôBG óBPxÜBK »è ×ºq»„õì tÈ ô q»K ÞÉOBÜ »ìrýG ,ÿ vG þÉè BO Bxðºq»Ô q»G ºkrG ÿBð»K ôArÜqºk ,RBÜºk Á»â»è þñOô»ÝÉK ôB_ ÞÉwôõð»ìBðu ¼ q ÿAq ô|þñýHÉO ïÂ»G .ºôBì»ðrýG îü»ÜºôBð BPxÉC »Ü q»ø ,ôõG óAõW ôkq ô ºlñÉø »wôõð»ìBðu ¼ q ô»C Bxðºq»Ô »è ÞÉOBÜ :ÿ ôõHýwôõð ô»C .ºôBì ïrýG ½G îP…ýðAk óBPxÜBK ÿ ôAqkæ þÜ¼ q»w Á»â»è »è krÜºk ß»ýü qBHì»Ð »G îPw»ø ,òOô»ÝÉKôB_ ïqBýwrK ÞÉOBÜ .ó ôõGo»O þðBÜºôB_ ôAlüBíýw ÿæ î¾k q ¼ s :þOô ô»C ,krÝÉè ºô»ƒüºqBƒG ô»ƒè »Ü ,ó»ÝG þ_ QÉGºk ô|þO»ü»Ü»Ý¾»g ô|óBPxÜBK .óBýÉè ïq ô ôk òì BPxÉC ÞÉOBÜ :ÿ ôõHýwôõð »ƒÜ»ƒwôõƒð»ƒìBƒðu ¼ q ÿ ½g ,krÜºk ºô»ðs õc »G ÿ»ðBxØ ô»C ×ºq»„õì þðBÜ»¾Alñì ÿæ þ¾k ,Akºk óB…ýð ÞÉÜôBG ßºô ôõ_ºlÉK »Ýðõ_ ,ºô»ìæ»G ôõGrü»w q ¼ s .QÉG q»G»è ô»C »Ü ,RBÝGoºôBG QÈ ô»ü»ð ×ºq»„õì »ƒÝƒ¾»ƒg ô»ƒC ,þƒO»ƒü q ½ƒOBƒƒPƒƒÝƒƒük ô|þƒƒ¾ºlƒƒð»ƒƒâ | .ôõGkrÜ óBü qºk»GqB„ ,RBÝG ºô»G oºôBG Qxü ôºlü»ð ô»C ôõGqBük ÿºô»C ßºô .ÿ uºk Bƒxƒðºq»ƒÔ »ƒè ÿ qBƒ_Bƒð»ƒG .ÿ vG AlÍýØAô ÿºôºqºk »è ×ºq»„õì *** ô|ÿlñÈõg óBü»G ÿ rÉ„»¾»Ü rO þÝƒÈ qBƒW ...ó ôõG»ð ôAô»O †ýðBÜ»Ü¼ rý_

»ƒðBƒƒxƒƒÔ»ƒƒC »ƒƒðkrƒƒÜô ô q þƒƒÐBƒƒð½ƒƒØ ,ïºô ôk )Iük½C þÈ râ( »ðôõíð ½G ,ôõG óBÜ»ýýÝýwçÜ ô ½ðB„ þðBÜºs»âºq AlüBýO »Ü ,ôõG yýéÜ½Ô½w AkºrÉè .ºô ôkrÜ ÿ rPÜ»ü ÿ ôÂ»ÝÉO Bì»ñýw »Ü ÿºô»è ôõG ßºrüs þñýè¼ sBG »ü»ø ÿºô»C þÜ»üºõÉ„»G ô RAlHÈ râ ºô»ÝÉK Ëõð ô ó ½Ü ÿ qºôBG ôArGôBð »Ü ïtýxÜqBì ÿ»ðBüu ½è¼lüBC »è Q„qAs õâ AlüBýO .ºô»PÈ vÈ pGAk »ü»ø þÉK ô Bü qBPýè¼ rK ÿ vÈõO ô òý_ þýO»ñü»ì ô qAsBC QÉGºk Bøºô q»ø ,RBÜºk Rô ô q ô ‡ºq þÝ¾»g ÿ s ½èBC †ƒü qBƒXƒÝƒÈlƒð»ƒø òƒýƒðAtƒG ‡ºô»ƒC ô»C ºôArÜ ºô»è zBG »ü½G , ºôõG»ø AlýðBÜºqBÜ»è »ã¾»ì½Ü õÉð ÿ»Pü q ½O½C »G ºôõG R»HüBO »ðAqBÜ ºô»C QÉGºk AlýüBO½Ü »è .ó»âºlÉO þÉè óAô»C ô b þðBÜºqBÜ þðBGq õØ ºôõG þñÉè¼ sBG ,òýðAtG uk ,þðBÜ»ñýwôõð óBü þüBì»ñýw óBü ÿ rÍý„ .Bý¾BPýC þðBÜºôºpPwAq þwBýw þOÂ»wºk »G ô»C þOÂ»wºk ÿºô»C ÿ ½ƒø ºôõƒG ‡»ƒì»ƒC þðBwBC »G òðAõO»ð ô òG óAq»ãýð »ì»è »ìºkq»w þƒñƒýƒè¼ sBƒG ºlƒð»ƒ_q»ƒø .ó»ƒƒÝƒƒG þƒƒwºq»ƒƒø ÊÜ QÉðAsBð z»Ü ô ºôArÜq ¼ rýO AlðBü»Gºq»G»è »Ü ó»Üºk ºô»G ºuBìBC óBÜBíÉø ïÂ»G ,ºôõG óBƒÜºôºrƒPƒwAq þƒü rƒãƒ¾Aô»ƒø þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒâsºk ô»G q»â»C »Ýðõ_ ,QÉHP„qAk óBü»Ü»…g»ð Êè .ºô»ðAq s ¼kºk óBÜºqBHO»ì½O »üAõG»ð ºq ½W òƒülƒð»ƒ_ þƒñƒýƒè¼ sBƒG þƒðkrƒƒÜ¼ rƒƒýƒƒO †ƒƒÉƒƒK þƒwBƒýƒƒw ô q»ƒƒwôõƒƒð ô zôõƒƒð»ƒƒìBƒƒðu ¼ q rOBüs AkºrÉè »ðôõ_½G ï»C »ü½G ,ó ôArÜq ¼ rýO þðBÜ»ì»øq»G òÉ¾ºk »ü½G .RBÜºkAlü»K ôºrG ºô ôkrÜ ºqBÜBì»ñýw ô rýÌB„ ï»è óBýì»Pw þÝÉ„o½„ »ƒãƒðºq »ƒüAõƒG»ƒð q ¼ rƒýƒO q»ƒâ»ƒC #.»üBGkrÝG BK q»G AkBì»ñýw »è ÿºq ô»â

-6Bülýì½Ü ô|óBwBü ÿºôºqºk»è óBÜ»„o½„ »…ýì»ø »Ü»í„ô qk .òÈ rÜºkrü»w Á»ì½Ü»G þÝÈ qBÜ ßºô .)AlðAôõì»ø ôBñÉK»è ßBO( »üºô»C Ak»ðBOBÜô»ƒè ÿ»ü»ðAô ô»C ,‡o½„ þñOô»Üq»w ÿAôk »ü½Gq»ø þÝ¾»g ô|òñÉùüºk AlðBü½g Á»â»è óBÜºpÉã„o½„ ßºô ,»ü»ðvýè ô|Á»ì½Ü »G ÿ qBÜ ,òñÉøºkApÉK .QÉG»ð óBýðôõG óBÜBwBü ôBâsºkõìAk ÿºô»C ,ºô»ƒPƒÉƒGºkôÃƒG ArƒÉƒè½ƒÜ :ÞƒÉƒOBƒÜ óAô»ƒC .ó»ÜºksBw ½G þÜ»ü»ðvýè ½G þÜ»ü»ðvýè ,QÉñÉìBð AkoAsBG»è þð»ì»Oõw .ó»ÜºksBw ½ƒG þƒÜ»ƒü»ƒðvƒýƒè ,QƒÉƒGºk þƒ¾Bƒƒw»ƒƒÝƒƒ„ô .ó»ÜºksBw .ó»ÜºksBw ½G þÜ»ü»ðvýè ,RAkºkô q ôBÔæ ºôArÉìBƒÜ ÿ ôBƒ_q»ƒG»ƒG óAqºlƒðBƒ…ƒýƒK ½ƒg .ó»ÜºksBw ½G þÜ»ü»ðvýè ,òÈ q u õÜºk ,ß»ü»ãðBìq»Ô ÿ ôBÝ„ þÜ»ýýƒwq õƒÜ ½ƒG .ó»ÜºksBw ½G þÜ»ü»ðvýè ,òÈ rñÉÔoºk ArÝ„BC »G óBÜ»wõð»ìBðu ¼ q .ó»ÜºksBw ½G þÜ»ü»ðvýè ½G þÜ»ü»ðvýè ,ó»ÜBð aýø †ýðBÜ»ðvýè »Ü .ó»ÜºksBw q»ø óBÜ»„¼ rÕ„»è ÿºqBìu AlOÂô»è þ_»Ü .RBÜºk kBüs .RAkºk ë ½K»„ óAq»Üºs ¼ qºk ÿ ôB…Éè óBü½g ô|òÈ q u õÜºk ë ½K»„ »G óBOºrÔBƒC .òñÉOõPwºk ò…ýðºkAk þwq õÜ ß»ü q»w»è ÁAlñì ô ôk RÂô ÿ»ƒWõƒG»ƒè qæ¼k qBƒýƒéƒƒì »ƒƒG ôAlƒƒè½ƒƒK»ƒƒè .QÉñÉìBðqBük óAôõì»ø :QÉ¾ºk »Ü»í„ô qk ‡o½„ ÿAôk .AlÝÉw»Ü lð»_ ôBñÉK»è *** -7yÜ¼kAqBK ôõì»ø ,ºô»…ü rP…ÉK ô|QxýG ÿºk»w»ƒè ï»ƒC þƒÜ»ƒü»ƒ„½ƒâ q»ƒø»ƒè BƒW ,óBƒÜ»ƒƒ„o½ƒƒ„ »ƒ„»ƒGôBƒø ÞƒÉƒ¾Bƒg ,òƒGôõƒG Ak»ƒƒñƒƒýƒƒìºs q»ƒƒw :»ü»ì»C †ü ô»C ,|ºô»OBÜºk óBü½Ü ôAlðBýðAõÉð»è þü»è»K Al„o½„ þPgºô q»w»è »…ýƒì»ƒø ô|òü q»G R»í¾»ø QÉGºk ,»ýýð RBÜ ô»üºkBìBC ,òüºlG Qwºk»è »Ür_ ß»ü QÉGBð .òüºlGqBìæ»K .RAlGô ô q óAo½â ô|QÉPwºô»ð ô vÉì ÿºôºoôºq BO ô»üºkBìBC þü ôBƒg ‡o½ƒ„ ÿAôk þƒ_»ƒÜ óBÜ»P„ BO ,òýG Ë oºôB_ ô|òüºlG qAõG QÉGºk | .ó»Üºk óBü½g ÿ»„»â ÓBð½Ø »G ÓBð½Ø ,QÈ o½âºk óBƒÜ»ƒ„o½ƒ„ ÿAôk»ƒè ÿºô»ƒC ïºk»G QÉGºk rOrƒýƒK ô rƒýƒK »ƒðBƒì½ƒg ÿBƒíƒýƒw | .ºô»ýýðAô oºôB_ þñÉùð »è ô»ü»ðAô ï»ƒG òƒü»ƒâºk BƒO ïÂ»ƒG ,Ak»ìºkq»w ô ôk ô»è òü»âºk þü ôBg ô|þüArÉg .QÈ ôºk ÿ q ¼ s þÝÉðAlýðBGq õØ ô qAsBC ***

ÿ»Pw»W ó ½_ AlüBýO »Ü RBÜºk Bì¼ q óBðu þíýéÔ »è Bøºô q»ø ,ò„¼ rÔºk ºqBK ½G óBü½g RBÜºk ÞÈ ôBýK »è zBG Ak)þPxƒü ô»ƒ„½ƒg( »è ,RBÜºk ºô»ðBÜ»ýýðAs ½ƒw »ƒG þƒðBƒâq sBƒG ô»è AôAk ô ÞÉðBPwo½â »PÉƒ_ºk AlƒýƒüBƒO½ƒÜ »G ,òð»Üºlƒ¾»ƒø o½ƒâ »ƒÜ RBƒÜºk »ƒðBƒw»ƒÜ õÝ¾»G ó»ÝG þ¾B_»Gºlñü s ë»â»è þü ô ôlñü s .ºô»OBÝG ßBK ÿ ½g ÿ ½ø ºôõG þñýè¼ sBG ÿ»ðBì»ƒøq»ƒG ï»ƒC vÉ_ ô ó»ÝGºõÉè þwBG þP…â»G Þ¾»g ÿºô»C þðBüu »è ôõG Q„qAs õâ »Ü ó rãGqºô »ðBíéýÔ ô»è »íéýÔ »è þñýè¼ sBG .»Pgºô»OBw ô»C þÝ¾»g »ðBðô»g ô»è Q„qAs õâ AlýðBÜ»ƒýƒüBƒì»ƒñƒýƒw ô ôkq»ø q»w»è qBÜ ô þO»ýÉK ÿ oºôBG »Ü RBÜºk Bøºô q»ø .RBÜºk òýüBC ô yÝÉw ÿºqºô»O »ƒƒðBƒƒñƒƒÉƒƒøAk ÿ qAkq»ƒƒHƒƒPƒƒwºk þƒƒñƒƒýƒƒƒè¼ sBƒƒƒG ºqBƒƒÜ ô»ƒƒC ,ºôõƒƒG»ƒƒð þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒƒü rƒƒƒÍƒƒýƒƒ„ ºôæ»G ÿBì»ñýw ÿ»OBw ô»C ÿ»ðAsAõhPü q»ð ô»è ôõGôõG þgBü »…ýì»ø »ü½G ôõG»ð lñw»K ô »ðBÜºrüs þÜ»üºõÉ„»G »ü½G .»ðAqBÜ ºq ½W »ü ôõGkrÜ ô krÜºk ÿ»ðB…ÉÜ ô»è þwBG »ðArüu ÿ s»âºq »ƒOAô ,ÿ ½ƒg þƒðBƒÜºqBƒÜ ÿºqºô»ƒO þÝÉÜq ½ì þÜ»ðôõHýgBü ÿApƒÈ ô þƒðBƒÜºqBƒÜ òýðAõO»C .ôõHOrâqºô þñüBC »G uk ô þxÝÉw ô ôk ½G þñýè¼ sBG þðBÜºqBÜ òýÉ¿GBG óBü þñýè¼ sBG þÐBð½Ø :ï»Ü»ü þÐBð½Ø :òü»ÝG ‡»GAk ÓBð½Ø »G þO»HüBO þg»üBG ÿºô»C Á»â»è ôõG þñýHÍØAô ÿ»ðAô»C ,Ak»C óBÜºôBwô»_ ô Bü qBPýè¼ rK þñý_ »è ‡»ì»ƒC ,óBƒü uºk AlƒðBƒÜºq ô»ƒâ ºqBƒ„»ƒè »G ôÂ»ÝÉO ÿ»ðBPxýÔ½w þÜ»üBƒãƒýƒð»ƒ„½ƒâ ,krÜ Qxýð½ì½Ü ÿ»ƒÜ»ƒýƒü q tƒø »ƒðBƒhƒ„BƒK þƒƒíƒƒéƒƒýƒƒƒÔ 1961 þƒƒƒèBƒƒƒw ‡ºôºrƒƒƒÉƒƒƒèq»ƒƒƒø þÐBð½Ø .ó ôõG »OBø ºôºrÉè )þPxü ô»„½g(

QýK þ…Éì»¾½g ÞÈ sBx¾Bü»g þðBÜ»ýü qºôºrýG ,AlÐ»G»è yÌ»G þíÈuq þñOô»Ü ÿAôk»è # »è ÞÈq¼s ßºô ,þPÈrƒýƒK »ƒƒÜ ÞƒÈôBƒýƒK ,ôõGkrHÉK ÿq»Ôºs ôôs ,óBƒÜ»ƒýƒýƒØArƒÉƒÌ :þƒOô AlÝÉð½ütÔ»è»O ÿArÉìBÜ ïºkq»G»ƒè ô»C óºlH¾ô»ø ß»üæ ôõƒì»ƒø ïqBƒÜAôAk yÌ»G »ƒÜ ,ºô»ƒðpƒÉƒãƒG ½ƒG óBƒì»ƒðBƒðô»ƒg ºôBýK ô»C ÿºô»C Á»â»è .òüôõGkrÝOôºs þÉè ÿlýC »üºô»è þPw»G»ì »Ü ,krÜ»ð ÿArÝ„BC QÈô»üºk ôºôBì»ð þñýƒñƒýƒG óô»g ÿBƒðAõƒO Bùð»O kõgBü .ºô»ðpÉãG ½G þðBÜ»ð½Ü »ðô»g yÌ»G þíÈuq »Ü ,ºô»PÈôºk ÿ»ðBðô»g ô»C |óôõOrâAkq»w»G þPwºk ?Ak ÊÜ »G Qãðºk ókqAvH¾»ø þOBÜ»è .Ak»ð îãðºk ?Ak ÊÜ »G Qãðºk ºô»C †ÉK ÿ qBW ÿ»C .Ak»ð îãðºk ?þPxý„qBð»C ½O »OAô»Ü rÈ u»è ßºô»ð ,ºô»ýü qAtÉG »G þPÉð½C AkºrÉè :QÉ¾ºk »Üºq»xÔ»C »G ,AlwrO ..îPxý„qBð»C òì »wõñG »üAô»Ü ÿºk .î…ÉÝG ß»üºq»ãW îðAõOºk BPxÉC ß»ü»PÔ»ø lð»_ ÿAôk ,ºô»ðpÉƒâºk ßºô ÿ ½ø»G RAkºk ÿ qBük þÉè ÿ»ðBðB…ýð ô»Cq»G»è ,óBÜºq»Üq õÉø ô|þèõdÜ ºkBì »è þPÉð½C þðApGAk .þðô ô qºk ÿ»ðBh„½g»ð ½G ºô»ðsAõãüºk

,QÉGºk ß¼ rý_ »Oq õÜ þÉÜpH…ÉK þðlðBãð»x¾»ø ÿºô»ñý`ÉLÉè ô|ókrÜrýãPwºk þ„ôõO ‡»ì»C ï»ƒÜ»ƒü »ƒG ÿ»ƒÜ¼ rƒýƒ_ ô»ƒC »ƒÝƒðõƒ_ .RBƒƒÜºk ÿ ôAqlÉKBãÈ q þƒ¾Bƒü»ƒg ÿ q õƒñƒw ,QƒÉƒ_ºkqºk ,»üAlÉO ÞÈ q ½W »G þýxÝÉw þð»íük ôºô ôlðAs»G óB…ýð êÈõxÝÉw½ì½ø|ßºô ÞƒÈ q»ƒxƒÔ»ƒC »ƒÜ »Ýðõ_ ,òÈ rÜºkrýãPwºk »Ü»ðvýè ÿlýC .RAkºk óAq»xÔ»C ô qAlÜ»_ ÿ tÉø »G óBýƒýƒO»ƒüBƒÜõƒw ô qBýwrK ï»C ,Akºô»ñý`ÉLÉè þOBÜ»è .ºô ôkrƒÜ ÿ q»xÔ»C ô|þPýð½C óAõÉƒð »ƒPƒÈ ô»ƒÜºk »ƒìÂºô :ºôºô»ñý¾½ÝÉè ?QýwBýw þÝÉOôºq b »G q»w | .»ýýð îýwBýw þÜ»ýü rãð»üæ aýø òì -

k»íì»dì BO»Ì

“

2/ÁBO ºôBØ ßºô ß»ü»P¾Bâ »Ýðõ_ ,»ýýð äðrâ aýø ºô»C ïÂ»G .QýÈ o»ãG îýÝÉðBì¼ q ºôõƒOô»ƒÜ»ƒñƒÝƒÈ q ï½ƒg ½ƒG †ƒýƒñƒì »G ÿlðºõü»K ‡»ñýwôõð ï»C ôºô»PÉGlƒñƒÈõƒg »è zBG ÿºlðºô»C ,»ýýð ºôºô»C þðBƒÜ»ƒHƒÉƒPƒÜ þPÉð½C .AlýðBü u »è RBÜºk rü»w þÝƒÈ ôAkô ô q ßºô ô»C ÿºô»G ,Büuºk rü»w þÝÉðBüu zõñðBì¼ q þÈ oôBø ,òýOæ ÿBÝü rì»C þðAq»wôõð »è q ¼ s Akq»ñÈõg þýÑ¾BGºq»Ø ôBð»è ôºôõG»ð óBÜ»Ü¼ q»w »G ô rýâ»„½â RBÜ ÿ»Gq ¼ s|ô»C õÝ¾»G .Büuºk»ð .ºô»üBìºk Alü»Ü»Ô»hÉK »è þÝxü ô ÞÉ¿PG þý¾ºôBø þ„ôõO þPÉð½C »ýýð ºô»C ÿBðBì »ƒì»ƒC ïÂ»ƒG ÿ qºõƒ…ƒýƒÜ »ƒè ,ºôõƒG»ƒð þƒwBƒýƒƒw ÿ»ƒƒ…ƒÉƒÜ »ðBülýì½Ü q ¼ s þ_q»ƒâ»ƒC ,AlƒðBƒÜºq ½ƒOBƒPƒÝƒük ÿ»ðvýè þìAlð»C ÞƒÈ qBƒW ô»ƒC .QƒÉƒéƒâºkºõƒÉƒO

q ¼ s óBÜºq ½OBPÝük þÜ¼ rý_ îƒðAsºk òƒì ïÂ»G ,RBÜBð óBüºô»ðApÉâ þ„»G ó»ì»O ôºvÈ qk ºô»ðBüºqBG»è rO þÝÉOBøq»w»G lð»_ QÈ ô»ìºk .ºô»ìpÉãG

-5ÁBü»g ÿqõñw )1994 -1909þPÉð½C z½èqBÜ óAõg( BüBC »ü»ðAô»è ?QýwBðºk þüAõâ¼ q ½C þƒwõƒñƒðBƒì¼ q AlýÝÉHÉPÜ þðB…ýðôBð ÿAôk»G ôºô»Pƒü»ƒÝƒGrƒýƒG

krÜ Êè óBýì»Pw þðBÜ»ì»øq»G þñýè¼sBG k»íì»dì eýOBÔ k»íc»C rOBüs †ü ô»C »ü»ø îÝÉXðBìBC Ak»O»GBG ï»è ½èôBGrýýG »G ºkq õÜ ÿ q»ƒñƒü½ƒg þƒðlƒðBƒwBƒð ô q»wôõƒð ô rƒýƒÌBƒ„ ôArƒGôBƒð .þƒñƒýƒè¼ sBƒG ÿ qAsBC þƒ5 »è ,ôõG þèBPýC þÝÈ qBÜBì»ñýw þƒ2 »è ,ºôõG ÞüAk»è BýèBPýC ÿ q õÜBG »è 1922 ó»üÂ»è BýPw½C »è 1975 þèBw ÿ q»Hì»Ä½ƒð .ArÜ q ¼ rýO ºôºôArwBð»ð ô Þü qBO þÝÉPwºk þñÉùð»G ‡BPxÉCBO þñÉè¼ sBG þñP„õÜ þwrK ,þO»ü ôõP„õÜ ÊÜ QÉðAsBð z»Ü ºô»OºôBì ÿ ½g þðBü u ôArGôBð »üArÝ„BC ÿºô»C ïÂ»G óAqºlXðºq ½G »Ü ,þðBÜ»ì»øq»G þðBGq õØ ºkrÜ þ…ýðBÜ»ì»øq»G ÿ ôAô»O ,ôõG óBÜºôBwô»_ ô ô R»wBýw ô»è ÿ»ñgºq »OAô RÂ»wºk ÿ uk »Ü Rrâºk »ýü qBÝÉG ô þO»üÂ»ì½Ü »ƒ„ôºq ô»C .Q„¼ oºk AlÉK þüBýèBPýC þðBýýOÂô ôBø óBü½g óBÜºvÈõO ô òý_ ôõì»ø ÿ»ðBPgºô»OBw ô»è ,òOrâ»ñgºq ô R»wBýw »è Rrâºk q ô ôk»G þOÂ»wºk þý¾ºlð»â »è þwBG þñýè¼ sBG Ak»ðBOBÜ þðBÜ»PG »è þwBG ,krÜºk þñüBC ô þwBýw ÿlðõO ÿ»ñgºq ô krÜºk BxÉéÜ ô ïtý„BÔ )ÞüAk ÿBì¼ q( þíéýÔ »è Êè .ókrÜºk »PwAqBC »ì»C þðAõW»G q ¼ s ºô ôkrÜ ½G þðBñÉøqºk »Ü þðBü u »è zBG Ak»íéýÔ ô»è ,ºô»OºôAk þãðºq

2013/5/13»íì»„ ôôk )361( ºqBìu

| Ûºk þñýwôõð ½G qkBØ Aõýø þ¾ô»ø ÿºô»ðlñÈõg þì»Ü»ü þðAõük ÿºrÍý„ Êw ô»C »ü½G QÈ ôk»C ôArÝü qBük þÝÉO»GBG »è ºlð»_q»ø ,»ýýð BýO þØºk þðBÜ»O»¿w»g ôAô»O ïÂ»G »G þÝÉØºk lð»_ »Ü ÿ»O»Gq õÐ ô»C ïÂ»G lð»_ »è ºlð»ƒ_q»ƒø ,ºõƒýƒwôõƒð Aõƒýƒø q»ø ïÂ»G »O»GBƒG ß»ƒü AlƒÜ»ƒüºlƒýƒw»ƒØ þØºk þðBÜ»O»¿w»g Bùð»O »G ‡»üºlýw»Ø þðBÜ»Ü½ñwrO »Ý_qBØ( »ðAô»è .ºôõOrã¾»ø ô )î¾õùÜ½Pw 1995 ÿ q»G½PÜ½C .Á»ãð»W óAqAõÉC( ô )ïB„ 1992 êü rK»C /»¾Bc»ì( þðkrÜ»`ðõg ½G »w»G ÞÉì½ì ÿ»éÌõ„ »è òì ô Aô oºk ºqAõÉC( ô )1998 þHü q»Ð 1999 îƒÉƒÝƒñƒgºk Alƒãƒƒðºo ÿ»ƒƒè»ƒƒâ½ƒƒW »è ÞÈ qºõ…ýÜ ÿ»ðAõük ï»è )î¾½ùÜõPw –1992 þðBÜ»¾Bw þðBÜºrÍý„ »Ü ó ô»g »ü»éƒK ½ƒÜ ï»ƒC ,QƒÈ rƒâºk ½ƒg »ƒè 1999 :ïrÈ vG»D¾»ø »è ï½ì òý`G BG »GBG :Ê¾ºk ï»Ü»`Ü òýñÉwrýâAk BxÉ¿Ü ½G »w»G ÞÉì½ì Bùð»O ï»ƒÜ»ƒ`ƒÜ| îðBÜºô ôlñü s Ë oôBø ½ƒG ï½ƒƒì þƒƒðlƒƒðBƒƒwrƒƒýƒƒâAk »ƒƒGBƒƒG| óBÜºô ôlñü s ß»ð »ðBÜºô ôkrì .»w»G ÞÉì½ì ÿ»éÌõ„ ï»Ü»`Ü½ƒG îƒñƒÉƒwrƒýƒƒâAk ºôõƒƒì»ƒƒø ô»ƒƒC Bƒƒðºk | QÈ râºk pâ Býðk îðBÜºô ôkrì ÿAôk ÿ ô ôlðBì .Qü ô ôlðBì ½O »GBGþƒðlƒðAo¼k ô vƒÈ qkô q ô ôk þƒƒÝƒƒÉƒƒñƒƒü pƒƒÔ | QýPðBÜ»ðô»g Bü ß»ü»„ô »ü»éK ½Ü ô»è QýðAõO»C ÊÜ | ?QÈ q»Gæ ß»ü»„ô lð»_ »ƒÜ Akq ôõƒw ÿ õƒÉƒƒw þƒƒðAõƒƒük »ƒƒè 200 BO 2000 óAõÉð »PÈ ô»Ü»C þðBÜºrÍý„ ô »…ÉÜ óBì»ø q»ø ô »ýýHü q»Ð »è q»ø Aõýø .ºôõOrâ ÊK ÿ»g»ü þüBùð»O ÿ qAsBC ô kqºk »G ÿ»èôõK»K ÿlð»Gqºk »XG»¾»ø ÿ qAsBC ÁBw ‡Aõýø ,þwôõð z»ÝÉG ½ÜrÉƒ„ .ºô»OBÜ»C ºqBGô ôk ÿ ½g ÁBw ÿAôk»ƒè »è »Ü ÿ»ÜBO »ýýãð»P¾k ï»C »üAkõg ÿ rÍý„ | :Ê¾»C þO»ü õýwôõð Alƒ2000 ô åq»ƒì þƒPƒwºk »ƒG îƒÝƒƒÉƒƒPƒƒwºk »üºô»ðBüu þPwºk »G îÝÉPwºk | îÈ ôkºk åq»ì Á»â»è ô ô o»Gô ô o »Ü| þðBÜ»¾Bg þðkqBìu »G ï½g qBW q ¼ s | îñÉÔçgºk ºô»Ü»ü»Ü½¾Bh¾Bg þP…K q»w »G îðBÜºõÉè îðAsBð QÈk †ýðBüu »Ü òGºk pw bBì | AkºlðºõÉð ô»è ºô»ðBì »Ü»ýüBùð»O b| ÁBÜ ÁBÜ ÞÉPü rOq ½G Ak2001 þ¾Bw »è ÿºô»ðôõGºqBGô ôk óBì»ø ,Þð»G»„ ßºô :QÈ ôk»C ºq ½W ï»G ...»üAkõg ÿ rÍý„ ïqBHì»g ß»ýýwBì ÿºlñÉø| | kB„ †ýèBC þÝÉ¾õâ ÿºlñÉø | ô ºo»O î¾k ÞÈ qBð»ø»Ýðºk k»Ø»G | Ûºp¾k †ýñý„ þÜ»ü ô ô q õì ÿºlñÉø ÿºqBƒìu ÿºlƒƒñƒƒÉƒƒø ô ôk îƒƒð»ƒƒì»ƒƒO | þðBÜ»¾Bg | ô QÉGºk ß»ü»Ü½¾Bh¾Bg þP…K q»w †ýèõHèõG ô ôk ÿ»ø»`ø»_ ÿºlñÉø | ÿ rPÜ»ü ½G | óBüu ºôBì îð»ì»O þðBÜ»¾Bw ...ô ïBùð»O ÞÈ qB„ ÿºlñÉø òì ÿ rO þÝÉì»g aýø Aõýø îÉ¾Bƒð òƒì »ð ô RÂô þƒü»ƒPƒwºkrƒÈ u »ƒð .ºôõƒG»ƒð ºqBük ïÂ»G ,ÿAqAk ÿ»…ÉÜ »ð ô qBÜõw»Ü ôõì»ø q»w»G ºôõG ÁAs þüBùð»O ô R»Gq õÐ ½G îÜ»ü»ìBð krÜ þ¾»ø BG »Ü( .Ak»ðAô»C »üAlãñƒw »ƒè ÞƒÈ qBƒñƒ¾õƒâ .2002 ºrƒÉƒñƒG ÿ rÍý„ BO 2000-0-27 QÈ râºk ÞÈ qBð»ø þØºk ÿ ôõì»ø q»ø ,2011 »Ü»ýýLw »wBK ß»ü »è BýW ÿ sAõÉ„ »G ô óºsAôBð ô óAõW ô R»Gq õÐ †ü ô»C »Ü ,òÈ ôk»C »…ÉƒÜ ÿ»ñÈ ô »è ó pK óBü ôõì»ø q»ø ,»ýüBùð»O AkºrÉè .qBâsBw ÿBÙýw½ì »è ó pK .óAõW ÿ ôAô»ƒO þƒÝƒÉƒØºk »ƒýƒýƒƒð ºô»ƒƒC ÿ qAõƒƒG óAõì»ø BO ,ºô»ƒíƒwôõƒñƒG þƒÝƒÈ rƒÍƒýƒ„ AkAõýø ÿ rÍý„ »è Ûºk þðBÜ»O»¿ƒw»ƒg .ºô»ññýHG

ô þ¾BXð»W ô óBÜ»…ÉÜ .QÉGBð Býèõg ÊG»G Qwô qk R»GBG óBÜ»ýýO»ìBø»ð ÿ pK ô p_ »ƒG »ƒðBƒO»ƒGBƒG ï»ƒC þƒñƒýƒñƒgBƒC .ó»ƒÜ»ƒƒC Alü½g »è ÿ ½g AlÜ»üºlýw»Ø ÿºõÉ_qAõ_ ô îèBw þðBÜ»ìBð .»Øºk þðkrÝPƒwô qk ÞÉO»GBG -ß»ü»…ÉÜ »è »ðAôk ï»C .þèBð þO»¿w»g rÈ u »PÉ_»C »ƒü½ƒG ,òƒÈ ôk»ƒC ‡»ü»…ÉÜ ô»C q»ø .ºô»Øºk þñýwôõð ºô»PÉGBð ÿ»ãÉW AlÝÉØºk »è »ü»ø Aô ÿ qBW rýÌB„ ÿ»ƒg»ƒü rƒO þƒÝƒÈ qBƒW lƒð»ƒ_ ô »G »…ÉÜ óBì»ø q»w ºô»PÉ`G ,QÈ râ»C ôõHýðAõPü»ð »ÜºrýÌB„ q»â»C þO»ƒHƒüBƒO ß»ü ÿºõÉ_qAõ_ »è RAlG ÿ ½g þØ»ø þüBùð»O AlýHü q»Ð »è qkBØ Aõýø ,AkrÍý„ ô»C ÿ»Gq ¼ s »è ô QÉñƒÉƒø»ƒC ½ƒG ÿ q ¼ s ,þðõýwôõð AlýHü q»Ð »è »Ü Ak»ðArÍý„ ÿ rÍý„ Êw »è .ºôõG »O»¾Bc ï»C þ„ôõO - 1984 óBÜºkqºs ºôB_( Alì»Ü»ü þðAõük ÿkô rw( krÜ ÊK óBìºuBìBC »Ü )1991 ÞÉðkrÝýñýH…ÉK 990-1-17 óBƒÜ»ƒãƒðºo

-6-13 ßºô ô 991-3-2 óAq u õÜ †ÉK þñýwõð ôºq»G »üBýO þÜ»ü»Ý`È o )990 »G ºrÍý„ Êw ô»C ,»ýýð ÀìBÜ ïÂ»G Ûºk »OAô QÈ ôk»C ÞÉO»GBG »è óBü»Ü»ü q»ø BýW ,AlðBü»Ü»ü q»ø »è »ü»ø R»GBG þýPÉÜ»ü óAõÉð »è ½Oô»C þƒÜ»ƒýƒülƒðºõƒü»ƒK ïÂ»ƒG »ãðºo »Ü ß»üºõÉ„ »G »ýýð AlðBÜ»PxÝÉO QÈ rHG æ AlñÈõ„ ÞÈlð»ø »è »éK ½Ü ÞÈlð»ø ºsArý„ ô»C Ûºk ,QÉG»ð qBƒük ÿºõƒÉƒK krGæ QÜ»ü»éK ½Ü Bü ß»ü»Pwo q»â »üºô»PK Ê¾»C »Ü QÈk Êè ÿ»ðBCq õØ »O»üBC ô»C ßºô q»â»C )qBÝw îPð‰ ô ºç™èA AõGrÙOæô( »G ÿ»ÜBðBì ÞÈ o Qü q»Gæ )qBÝw îPðAô( »Øºk þÝÉO»¿w»g »ì»C .QÈk ºô»ðAô»`ÉK Bƒü þƒƒðkrƒƒGæ »ƒƒG »ƒƒÜ»ƒƒPƒƒxƒƒÝƒƒÉƒƒO »ƒƒOAô .QÉ_»C ÞÉO ß»ü»Oô þðkrÝ…ÉK õ„BƒK

ËõÜ q»ø »è QÉG»ð QðôõHðô ÿºq õPg | ºô»ìs ¼lO»C QýG QÈk Êè Ro»O ÿ q»Gô»ñw þð½G »Ýðõ_ | ,»ðçK ½Ü ï»C »PýðAôpG ÿkq ô »G q»â»C ,ºôArñÉøqºk ºôºrÍý„ ô»è BýWBýW »G »Ü | :òýñýG»C .ºôAqBK óBìs – 1 .»üBýO þðAõW þÜ»üBÙýw½ì – 2 ô óAõƒW ÿ»ƒñƒÈô ÞƒÉƒ¾»ƒì½ƒÜ – 3 .ò…ÉÜApXðq»w »ÜºrÍý„ ÿBKBOq»w »è q»â»C ïÂ»G »è aýø òñÉùGqºk »ðAô»è ß»ü»éK ½Ü q»ø ÿºô»ƒC q»ƒG»ƒè .QƒÈ o½ƒâBƒð »ƒÜ»ƒè»ƒw»ƒì »ýýð Ak»Üºlýw»Ø »è »ðBýO»GBG þÜ»ýýPÉÜ»ü ó ô Êè óBì»Ü»O»GBG ÿ ôAkºq»w Bøºô q»ø ô ºrãG ô óBýÝÈlð»ø þðkrƒGæ »ƒG QƒÉƒGBƒð ÁBK »Pü»hG þ…ü rO ÿ»éK ½Ü óBüºk þðAõO»C »è »ÝÉÜ»ü »ì»C .QÈ o½ãG aýø ÿºô»DÉG þükq õÜ þÈõð ÿ rÍý„ þƒðBƒÜ»ƒPƒ¿ƒw»ƒg

»è ‡»ì»C q»ø ô ôArÝü qBük þÝÉìºkq»w ºõÉ„ óBì»ø»G .ºô»OBƒÜ»ƒC BƒýƒW þƒØºk »ðAõük ï»C þðBÜºrÍý„ ÿ q ¼ s ÿ»Gq ¼ s -17 óBÜ»ãðºo ÿkô ô rw ÿ rÍý„ »è »ãW -2 óAq u õÜ †ÉK ÞÉðkrÝýñýH…ÉK ô 990-1 Êw ï»C »Ü 990-6-13 ßºô ô 991-3 óBýðkrÝwBG q»w »ñýÈk rOAôk ‡ºrÍý„ ô Ûºk ÿºqBGqºk Aõýø þÜ»üBOºq»w ßºô ÿ q ôõñw »è óBü õì»ø rO þðAô»C ô òýwôõð .ó o»KBñÉO rÍý„»éK ½Ü ô rÍý„ºq»Pw½K þƒìºô ôk þƒðAõƒük q»ƒw »ƒƒñƒƒýƒƒ_»ƒƒC ºqBük )1999 –1992 ó ô»g »è ÞÈ qºõ…ýÜ( »ƒðAu ¼ o þƒðBƒü u þƒðBƒÜºq»ƒãƒü qBƒÜ »ƒPƒƒ„ ß»ð ÿæ Ëõð ÿºô ô»ðkrÜrýG ô QxÈõ¾»ø þÝÉw»ƒÜ ôõƒì»ƒø ÿæ õƒÝƒ¾»ƒG rƒýƒÌBƒ„ Ûºk þñýwôõð .RBÜ»C Qwô qk †ýüBwBC

þgÃGBC k»íì»dì k»íc»C

“

AlýHü q»Ð »è qkBØ Aõýø »è ô QÉñÉø»C ½G ÿq¼s þüBùð»O »è »Ü Ak»ðArÍý„ ô»C ÿ»Gq¼s ï»C þ„ôõO ,þðõýwôõð AlýHü q»Ð ºôõG »O»¾Bc

ÿk»G ß»üºô»ðôõHÝü tð ,ºô»Øºk ÿ sAõÉ„ ÞÈlð»ø »G þÝýwçÜ ÿ rÍý„ »è ï»Ü»C »è b Ûºk þðBÜ»O»¿w»g .ºô»ýü qBÝðAq ½â ô rÍý„ »è b )óBCq õØ( Aks ¼ rýK þØºk AkôArÝü qBƒük þƒÝƒÉƒØºk »ƒè ,AlƒOBƒýƒGºk»ƒC ÿk»G BülüBC þýPÉÜ»ü ô R»GBG þýPÉÜ»ü »Ü ,AlðBCq õØ þÝƒÉƒO»ƒüBƒC »ƒè .QƒÈ rƒÜ»ƒC ,ºôõOBø ÞÉK ÞÉO»üBC lð»_ »è Rºq õw ,RBÜ»C ôArÜ ÿ qBük þÝÉO»GBG »è zBƒG þÜ»ƒüºlƒýƒw»ƒØ »ƒè †ƒü sAõƒÉƒ„ óBƒì»ƒø ÿ rÍý„ ïÂ»G ,QÈ rÜ»C ÿk»G AlýÝýwçÜ ï»C Ûºk þÐBðõØ †ƒÉƒK ÿkq õƒÜ þƒÈõƒð þüBO½Ü BO ,ôõG»ð qBük ºõÉK ÿ»O»¿w»g ô ºô»ðlðAsAo »è »ýýPü rG ß»ƒüºlƒýƒw»ƒØ »G þÙýw½ì ô qAk»ñÈ ô ÿ»éK ½Ü »G óAlýãðrâ ÿ ½g rO ÿ ô»è BýW ß»ü»éK ½Ü ÊWq»ƒì ßºô b ,BülüBC ô ÁBü»g ßºô b ,ÊñÈõð»C Ûºk þÐBð½Ø þÈõð ÿ rÍý„ ïÂ»G ,R»GBG þO»ìtg rOBü s »ýÈõð ºsAõÉ„ ï»C .»ýýðAô ÿ»ãðAô o »è ÊðAõPG »Ü RBÜ»C rƒýƒÌBƒ„ ÿ ½g ÿ rÝÔ ß»üæ»ƒè ºô»ƒÜ»ƒüºlƒýƒw»ƒØ ºô»ƒƒ…ƒƒü rƒƒO þƒƒÜ»ƒƒüæ »ƒƒè ô ÊƒƒñƒÉƒÜqlƒG râqºô Á»â»è Á ½OôlðõO þÜ»ýülðºõü»ƒK þñüºs »è ô RBÝG Qwô qk Ak)þƒÙƒéƒPƒì( òýðAõOºk »ü½G .ºô»PÉ¿ÉùG ÞÉP„ Akq»ñÈõg »Ü ÿ»ðAp`K p`K »ðAõW »ñÈ ô ô»C òýÉ¿G RBÜ»C þPwô qk ÿkq õÜ þÈõð þÝÈ rÍý„ AlÜ»í„»K þO»Õw ô ïBO »è q»ñÈõg ÿæ ºrÍý„ ÿºô»ðlñü õg ÿAôk Bùð»O ô ÊñÈõð»C ÿæ ß»ýü q»ãü qBÜ aƒýƒø »ƒÜºôArƒwôõƒð ô»ì»è ÞÉ¾Bw lð»_( ºô»PÉ¿Éø»ð q»ñÈõg þðB…ýðôBð »G Alü qBÜôBø ÿ»ìBðu ¼ o »è q»G ôÃG îÝýñƒýƒwôõƒð ß»ƒíƒ„»ƒK ÿ rƒÍƒýƒ„ ÿ vÈ qk »G ºô»üºqBG ï»è ô ºô»Oºô ôkrÜ ÿAôk »G þ…ü q ¼ s ÿ pìõP…ì ô ïôAô ôk ÿAoô rýG ÞÈ q»wõð lð»_ ô BñÉø Bü½g .)ÿ pGqºk óBü sAôBýW ºô»ü»ƒãƒðAô o ï»ƒè òƒì ,ÁBƒcq»ƒø»ƒG »ðAõük ôBð ½ƒG ºô»ƒíƒHƒG q ½ƒ„ Ëô»ƒì»ƒC »G )qkBØ Aõýø( rýÌB„ ÿ»Ü»ƒýƒü rƒÍƒýƒ„ þüBO½Ü þðBÜºrÍý„ »è ÞÈlð»ø þO»HüBO ºõÉK óBýØºk ÿ sAõÉ„ »ƒÜ ÿ»ƒÜ»ƒðAõƒük ÿBOºq»w »è »Ü ïqBƒ_Bƒð ïÂ»ƒG ,ºqBƒük ºlð»_q»ø ,ï»ÝG ÊK Qwºk ºô»Ü»ðAõük »è QÉG †ýüBOºq»w þÜ»ƒüºô»ƒðlƒñƒÈõƒg »ãðºo ,AkAõýø þOôºo þñOô»ÝñÈõ„ ÿ ôBñÉK ÿ q»ƒƒHƒƒÉƒƒw rƒƒÈ u »ƒƒPƒƒÉƒƒƒ`ƒƒƒG ‡»ƒƒƒì»ƒƒƒC | .ºô»ðBýýÝýwçÜ þÜ»üºô»ðlñÈõg óBÜºkqºs ºôB_( ºô»ì»Ü»ü þðAõük »è þðBÜºrÍý„ »ðAõük ï»C )1991 – 1984 rÍý„ ï»Ü»ü ,óºô ô vÉì ô ôk ô»C lðºõÉð »Ü )1988-9-17 BÝO( ÿ ôBð »G òü râ»Cqºô ô QÉG Aõýø ÿ rÍý„ ï»Ü»ü »ì»C »ýýð Z q»ì ,ºqBük ºõÉK þ„BG þÝÉðôõH¾BØ »Üºlýw»Ø þðlðAok ô òýwôõð ‡BK ‡Aõýø ºqBük BXñC rO þÝÈ rýÌB„ q»ø ßºô rÍý„ óBüºk »ðArÍý„ ô»C ÿ»O»ÌBð»Ø ô»C »OºôõP…ü»â þPw»G»ƒì þƒPƒwBƒC »ƒè »ƒÜ Ë rƒÈ vƒHƒ¾»ƒø | .þO»üBü½g

,òýwrLG óBì½g »è BPxÉC »íÉC q»â»C þÝýwçÜ ÿ rÍý„ »è vÉ_ BPxÉC BO þ_½G ô»C õÝ¾»G »íÉC q»ø ß»ð ,òü râ»ƒCqºô ÿ rÍý„ »è ÁBw k»w ÿAôk »Ü ‡»ðBXð»â ÿ»ƒðAô»ƒC ô þƒèBƒð ô ÿ õƒc»ƒì ô îƒƒèBƒw BO þ_½G ,ó râ»Cqºô vÉ_ óAô»C þìºkq»w ô †ÉÜ ÿ rÍý„ »G ÿkq õÜ þýðAq ½â BPxÉC ô qBO»Ø »è vÉ_ þ_½G .»ü»Pw»GAô ºôAô q»w »ðBýükq õÜ »ýýðAq ½â ô»C ô þxüºôÃ¾»C þÝÈ qBýwrK »¾»ì½Ü »ðBì»C ?òü râ»Cqºô ßºô óBƒÜºqBƒÜ½ƒø òƒƒì ô òƒƒýƒƒÙƒƒPƒƒð»ƒƒì ô»ƒC ½ƒG ºô»ƒìpƒÉƒâ»ƒC ß»ƒüºô»ƒðAlƒìÂºô ÿ ½g AlðBígBð »ƒè »ƒÜ ÿ»ƒO»ƒýƒýƒÔ»ƒè»ƒw ºô»ð ô ºlñ„õÜ þÜ»üBO»K ßºô ô ºôBOõÜAk ßºô Bƒü .QƒÈ rƒâ»ƒƒC ÿ qºô ºô»ƒƒð ÿAôk ½G óBÜôBG ô óBÜôBG ½G óArýKBG ÞÉOArýì .ºô»ðtÈõãü»C óBü½g ÿAôk þƒðBƒÜºô»ƒð ½G RBÜ q ¼ s ß»üºôAqAs ßºô R»ýýÔ»è»w( »è ïÂ»G ,QÈkqBÜ»G þƒñƒüBƒC ÿ»ƒè»ƒw»ƒì ô þO»üÂ»ì½Ü þð½Ü ÿ oºôBGô rýG AlýPwAo þðBÜ»ìºkq»w »è ÿ rýHñ„¼ o ô ÿ q ôõGBC ºôBƒPƒxƒÉƒC R»ƒƒHƒƒxƒƒð »ƒƒG ºôºôõƒƒ…ƒƒÉƒƒK »è »O»ýýÔ»è»w ô»è ÞÉ„»G .)»O»ýýÔ»è»w ÿBã¾»ì½Ü q»ø »ì»C ,»üAlGºk»C ô q ôõPèõÜ ô »ƒPƒw»ƒGAô Bƒùƒð»ƒO »ƒýƒýƒð ÿ qAôºkq õƒÜ þðBÜBã¾»ì½Ü ôõì»ø õÝ¾»G ,QÉG ÿºk¼ rýâ ïÂ»G ,òƒñƒÉƒ¾Bƒð»ƒC ÿºõƒÉƒK þƒO»ƒüBƒÄ¼ rƒì »Ü ÿ»ðBüBã¾»ì½â ô»C .ºôõOô»Ü q ¼ sBPì»Ü q»w»G ºq ô»â þü rýHñ„¼ o þÝÉ„o½ƒ„ þO»ýéýGBƒØ rƒOBƒü s ô ºôõƒOBƒø AlƒðBƒü rƒÝƒÔ ô rOq ¼ s ,ºôõG»ø óBýÈõð þP„ þñOrâqºô ïÂ»G ,ºôõG óBü qBâs o »üBO»K ô»è rOBü s ô óBíÉwôAqk þðBƒÜ»ƒGºq»ƒÌ ‡BƒPƒxƒÉƒC »G »íÉC ßºô †ýðBÜ»Üq õO ô óBÜ»wqBÔ .Ë rãðBü»C »D„»ð þÝýwçÜ þÜ»üBÙýw½ì »ü»ø Jºq»Ì þHük»C ï»Ü ‡BPxÉƒC BƒO ô ÿ q»Ì»ì ÿæ»Ì þG»ƒC þƒðBƒÜºrƒÍƒýƒ„ q»ø .QÉG»ð q»G»è þðBÜ»ýýéýøBW ºrýÌB„ »ƒè òƒýƒð qBƒHƒðAôBƒO óBƒÜôBƒG ô óArƒýƒKBƒƒG õÝ¾»G ,Ak»O»ýÔ»è»w ô»C ÿºô»ñPƒwAõƒâ »wq õØ »ðAôBO ô»G óBýðB„ †ýðBÜ»O»íÜõc BO AlðlñÈõg þðBÜ»ìArâ¼pK »è BOºô»C ô ô»G ô »ðArÍý„ ºq ½W ô»G óÂBñì BPxÉC òì .òÈ rÜ»ƒC ‡½ƒâ ºq ôõƒPƒèõƒÜ ºq ½ƒW ÿ ô ô vÉì »G þãðrâ »ýýð NArg ºô»ìæ»G ºq ôõPèõÜ ô»C þñPwAqBK ô þO»üAô»O»ƒð Rºs»è»G óBÜºô»ð ÿæ ÊGBð ïÂ»G ,QÈ qlG ºô»ñì ÿæ»G ,òHG ÿ»Pw»GAô ô QÈ rÝG òük qºk»Ø»G R»ýýÔ»è»w ÿºô»ñPwAõâ q»ƒw»ƒG þƒü q»ƒãƒü qBƒÜ ÞƒÉƒƒOArƒƒýƒì ßºô kq õÜ þÝÉOºrÔBC ,»ü»ø ºô»…ýPü q»ðõGAk QÉG»ð òük »G þÜ»ýýãðrâ aýø »ãðºo »Ü þÝÉéW QÉðAõOBð »Ü »ýýð òük þwrO »è »ü½G RrÉ…ýO ô Rq ½„ ßºô ÿ»ðBýýK ô ô q ô»C b ô ÿ ½ƒƒg b õƒƒÝƒƒ¾»ƒƒG RBƒƒÝƒƒG q»ƒƒG»ƒƒƒè ô RAkBÌ ÿ»Pw»GAô þ„»ƒÜºq»ƒGô q ôºk »ü»ì»C .RAkBð ÊK ÿ»ãÈ o »Ü òÝÈlýèBØ»O q»w»è þü q»ãüBÜ ô R»ýýÔ»è»w þÜ¼ rÜ »ü½G .óBíðBÜºqAkrÜ ô Qw»ð ô Qw»ø þÝ¾»g ÿ ô ô sºqBC ô s»c ô òOrâqºô vÉ_ þOBýGºk»ƒC ô rƒÍƒýƒ„ ½ƒG ‡BƒPƒxƒÉƒC BƒO ÿ sAõÉ„ ½G ºô»íñÈ o»ãüBð òì þÝýwçÜ ô Aô q»ƒw ô †ƒÉƒÜ õƒƒÜºô ,òƒƒýƒƒwôõƒƒð ÿ»ñÈ ô Bü .óBÜºrÍý„ ÿºôºôBð ÿBÙýw½ì ÿ ½g ÿBÙýw½ì †Èõð ÿ rÍý„ .ÿ rÍý„ ÞÉè»â ÿ»ñÈ ô †Èõð ÿ rƒÍƒýƒ„ .»ƒüBƒýƒO Á»ƒƒâ»ƒƒè þƒƒ_»ƒƒÜ ,»ƒƒüBƒƒýƒƒO ÿ rƒƒPƒƒðAõƒƒW ÿ rÍý„ ÿ»ðBðAõW »ñÈ ô ï»G óBíýìBwq»w »G óBíü sBƒðBƒ„ Á»ƒâ»ƒè ,ÿkq õƒÜ þƒÈõƒð ô ÿkq õƒÜ ÿ rƒƒÍƒƒýƒƒ„ ÿºô»ƒƒðôõƒƒHƒƒÈõƒƒð ßºô b ºôºô ô q q ¼ s »è þðkrÜqBOõØ½g ÿºô»ðôõHÜBK ßºô b ô Aô q»w þü»Pw»GAô RAkBð ºvÉ_ ô»C AlígBð »è þ_»Ü óBìs »G Bì»w »Ü ÿkq õÜ þÝƒÈ rƒÍƒýƒ„ ßºô ÿ rÍý„ ÿBPxÉC »è òì .RBÜ»C óBíc¼ o »ñý`G RBÜ»C ºô»è ô ô o »Ü Alükq õÜ þÈõð

2013/5/13»íì»„ ôôk )361( ºqBìu BülüBC AlýÉO ,»üºq»ðõø ô»C rÍý„ òýðAsºk þðAo½â óBìs q»â»C ô ºôõG óBÜ»„ô ÿ»PÈ ôBC Aô»C ,QÈ ô»O»ð óBü QÈ ô»PG ,QÉñÉùG Akq»w»G R»H¾»ø .QÈk Akq»w»G þðAo½â †ü»ÜBülüBC òülð»_ »Ü ,ºô»ñýñÉùG kBü»G ºô»C »Pxü õÉK ÞÉOBÜ ,ó õýñýG óBíü rÍý„ ÿ»ðôõíð ,ºôºpÉâqºô ô rýÌB„ þO»ìqBü»G þðlðArÔBC »ÜºqBÜ ïBXðºq»w ,ó ôAqkpÉâqºô ÞÉÜ»ü .ºô»O½Oô»ÝÉè ÿºsBO ôAô»O þÝÈ rÍý„ »ýü s ½¾BC ÿ ½ø»G ÿ»ðBPxÝÉO ô»è ÿ q ¼ s þÜ»ýýO»üBÝü tð ,ºô»ü»Ü»ýýðAô»ðBìs ÿ»Ü»ì»øq»G ,»ü»ø AkrÍý„ Á»â»è þÝÉ„»G .»xü½W yíü»W ÿ"Þü ¼tðBãýñýÔ" BýÅýè BðBC" þðB…ýðô ôBð»G »HÉPÜ ï»C zôõñPwºk BP…Éø ÿ»OBÜ ô»C ,"êÉGAq õéK »üAqkpÉâqºô yü½W ÿkõg þO»ìqBü »G ,ôõG »ýýèBPýC »ðApÉâqºô ï»C .þüBýèBPýC þðBìs q»w »Ü»ýü týéãñýC »¾Bñýâq ½C »PxÝÉO Á»â»è AlýPwAq »è »ü½G ,»üAlÉO ÿ sAôBýW òülð»_ rPÈ s õÝ¾»G ,»ýýð óApÉâqºô òýÉ¿G òýðAõOºk ÿ»PxÝÉO ï»C yü½W QÉ_ºk ºô»è ôõì»ø ÿ qBGq»w .ºô»PÉHýwôõð Ëõð»èq»w þüBxðºq»Ô þÝÈ râ»ñgºq ,»ðBì»C ï»è þ„BG »G QÈ ô»Oºk q»â»C þO»ü ôõOõâ »hwõð BOºq»w ,Qü»ãHÉO »Ü»HÉPÜ ÿ»„»G | .ºôºq»ñÈõhG ÿ»Ü»ýüBýèBPýC ,QÉG»ø þðôõG þO»K þðBìs »ü»ðAô»è þÝÉðBìs Á»â»è ÿºô»ðôõGô ô o»Gô ô q ïÂ»G ï»C ô »ü»ðAqAk½Ý„ þÝÈ ôAkô ô q ,Ak»Ýük »…ýì»ø pÉâqºô" QÉ¾ºk ÿ»ýýèBPýC »ðôõíð ÿºô»C þWq»ì »G ,»ýýð Qwô qk ,"»ñýCBg »O»ðBýg ï»è †ü q»wôõð ÿkõg .RBÝG ÿ qAl„»G Akºrã¾»ù…üBPw # ºô»ýýwqBÔ »è BOºq»w »ðApÉâqºô ï»C »Ü»ýü týéãñýC ÿkq ôAq»G óB„BK ô ºôArÜ :ºôArÜ ïBð rø BG j rw êâ :õÜA õOrHìôA .1 ,óArPgA r…ð ,þxü ô þHPXì »íWrO ,rãük .85-75› ,1386 ,óArùO -spot.com/2007/10/translator-traitor.html trans. William Weaver, languagescraps.blog Eco: Reincarnation, Translation and Adventure, |2. Umberto

þÝÈlð»ìq»ðõø ×½hý_ ÿºô»Cq»G»è »Ý¾»G »ðAq»ñÉøAk þÜ»üºõÉ„ »G ô»C,õG ó»wºo .ºôkrÜ AlýÝxÄ½ýPw¼k Á»â»è ÿ»¾»ìBì þÝÉÜ¼ rý_ »G ºuBìBC ‡»Pw»G»ì ï»C ½G .)»Ü»„ºo »HýøAq ( ÿ ôBð »Ü ó»Üºk ×½hý_ µóAõƒW »ƒÜ¼ rƒýƒ_ »ƒè »ƒÝƒÉƒÜ»ƒü †ƒýƒƒì»ƒƒC ÿ»Ü¼ rý_ ï»C ,×½hý_ þðBƒÜºq»ƒñƒÉƒøAk ºqBük ,»ðBýÝxÅýPw¼k ÿBíýw »è þO»ü pK »Ü »üAô óBýÉK óAô»C ,‡»Ü¼ rý_ ï»è »ãW þðBÜ»ðAô»èBK õÜºô ,†ýÔ½hý_ þðBÜ»ðAô»¾BK " ÿAôk »G †ýðAô»ƒC µòƒýƒÝƒxƒÄ½ƒýƒPƒw¼k »Ü ,òÈ o»âºk Ak " óBüu þð»wºo þO»ÙýØ»ø .ºô»PÉñýGºk Ak "óBíýC " ôBð»è ÿ ½g †ü ô»C µþÝxÄ½ýPƒw¼k óAõƒÉƒð ÿAôBƒýƒW Êƒè ÿæ )óBƒíƒýƒC ( »ƒÜ »ƒüAkºô»ƒè ×½ƒƒhƒƒýƒƒ_ þñýüBC »G »ðBñÉùðBíýC ÿBðBì ,þÝxÄ½ýPw¼k ×½hý_ ÿæ ) óBíýC ( ïÂ»G ,R»ýdýw»ì »è Q„qAs õâ »Ü ºô»PÉñýGºk »ðArÝÔ ô»è ÿ ½g ,ºô»ð»Üºk Ç¼ rì þðBü u þXðBìqBC µó õG »è óBýÜôkq»ø þðBÜ»ðAô»¾BK ,rO þÜ»üBðBì»G AlƒO»ƒÙƒýƒØ»ƒƒø ÿAôk»ƒƒG óAo»ƒƒâ ÿ»ƒƒw¼ rƒƒK ÿ sAõƒÉƒ„ »ƒè óAô»ƒC ïÂ»ƒG ,ó rƒâºlƒƒÜ»ƒƒü µQÈ ô»ƒÜºlƒÉƒO óBƒýƒü sAôBƒýƒW Ak»ƒÜ»ƒðAo»ƒâ .ºô»ðô»Üºk q ôk ÿ rPÜ»ü»è ÿAôk»ƒG ×½ƒhƒýƒƒ_ þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒðAô»ƒƒ¾BƒƒK ,òÈ o»âºk ó rÈk½ì þìºkq»w þðBÜ»XðBìqBC ô»C ,þÝxÄ½ýPw¼k ÿAôk þìºkq»w »OAô ½G »ýýð ôBXðõâ aýø rPý_ »Ü ÿ»ìºkq»w AlÝÉðBƒíƒýƒC ÿAôk »ƒG õƒÜºôBƒO»ƒø ,Ç¼ rƒì þwõñPwºk ÞÉ¾»ì½Ü »G Q…K »Ü ,QÈ o»ãG µþü qBÜAôAk Á»â»è aýø µQÉPw»Gºk þñýüBC AlðrÈk½ì þìºkq»w þðBÜ»ƒýƒýƒPƒxƒü ôAlƒÉƒK .QÉXðõâBð »è þƒ`ƒýƒø ×½ƒhƒýƒ_ ºô»ƒüBƒýƒýƒñƒ¾k»ƒG þO»HüBO»G ,»ýýð rPì»ƒÜ þƒÝƒxƒÄ½ƒýƒPƒw¼k µÇ¼ rì þðBÜ»…ÉÜ þðkrÝƒwBƒG ÿ qAõƒG»ƒè ÿ sAõÉ„ »G ô»C Êè ,þðBÜ»ƒýƒc¼ q ºqAsBƒC ,RBÜºk q»wºqB_ »ðB…ÉÜ ï»C ÿ ½g þO»HüBO þÝÈlð»ìq»ðõø †ýƒì»ƒC »ƒÜ ÿ»ƒýƒÉƒK ô»ƒG . þƒƒƒÝƒƒƒxƒƒƒÄ½ƒƒƒýƒƒƒPƒƒƒw¼k »ƒƒƒƒè ºsAôBƒƒƒƒýƒƒƒW »è b ,¼pì»C õÜºôBO»ø »„ºô»Cq»G»èq»ƒø ,ºôºqºk »ƒè óBƒü QƒÉƒG Bƒýƒwô q ÿ ½ƒgôBƒð ,ôºô»OºôBì þPÈkôlñü s »G óBýðBÜ»ðBñÉøAk ÿæ ½G óAq»ñÈõg µóAôºrÉè½ÝÉè þXðq»w . ò…ÉÜºkAo óBü½g

| ÿlíèA ÿ»ìBðu ¼ o :ºôB_q»w

,ï»Ü»HÉPÜ õÉð þðBÜ»ýýñýOæ »ñü pGqºk ÿ rG»è þðBÜ»ñü pGqºk ô þÄçw þð½Ü þðBìs þðBÜºk»w þxÜ¼k»Oq»C ÿBxÉ¿Ü ô»è »Ýðõ_ ,òýñÉùGqBÜ»G QwAoºôBð þg¼k óBì»ø »G þPw»ø q»ñÈõg ,Ak»üºõÉ„ ÿAkô»ì þðkrÜôB_ºq »G krÜºk þýñýüBC zBG ‡ºô»C QÉGºk ºlð»_q»ø .þð»ìºs ô»C þðô ô oBð þñP…ü»ãÉO »G Bùð»O »Ü ,òü»ÝG

äð»W þðBì¼ q þì»Ü»ü þ„»G »è óAlXðq»w ,"|Eh bein, mon Prince" þðBÜ»„ô ô þP„BC ô »Ü ,RBÝG ºô»C ÿ»ðBíü râ QÉðAõOºk q»â»C ïÂ»G ,»ÝÈ)yñÈ rK( rýì »ÜºrãÈõâ þðApÉâqºô »è ï»Ü»ü þâ½èBük óBì»ø QýÉG ÿ ôBý„»ð þPÉGBÕè»C ô QýK »G( Alü týéãñýC »G ,rPKArg óBü ô þñýOæ þñP…ü»ãÉO þ_ q»ñÈõg ,)óBÜ»ýýñüB_ þü»ñÈ ô þwôõñÈ q

“

aýø q»wôõð qBƒXƒÝƒÈlƒð»ƒø ô R»üBð Qwºk»è þƒÝƒÈqBƒÜ ÞÈq½W »G Q…K QÉƒðAõƒOºk Bƒùƒð»ƒO ½G .QÉPw»HG þÝütýÔBPÉì þOÂ»Pwºk îðAõPG »ýýð ÞÈq»â»C aýø ,»ðôõíð ÿpÉâqºô Á»â»è ïôAô»O þÜ»ýüqAl„»G QÉG»ƒø AlƒíƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG þƒð½ƒKAu Alƒƒƒ„ºqBƒƒƒÜ ï»ƒƒƒè lƒƒƒð»ƒƒƒ_q»ƒƒƒƒø( òP…ü»ãÉO .)ºôôkrÜ îüq»h…ÉLPwºk ºq»ñÈõg ï»C þðBÜ»ýürÝýÔ »w¼rK »è »Pg»w þÝÈqBÜ òì ½G )»ðBýð½KAu(

»G Qw»ø ,ºô»íñÈõgºk þð½KAu þÝÈ rÍý„ »Ü ,ï»Üºk ÿ rÝýÔ ÿ»w¼ rK ÞÈ q ½W Alñì ÿkõg ÿ rÝýÔ ÿ»w¼ rK Á»â»è ÿ sAôBýW lð»_ ÿºô»ðlñÈõg ÿAôk q»â»C .»ü»ø þÝÈ rÍý„ ,ïtýüAkõG þñÈ u þÜ»ýü qBâu ½ìBC »Ü ,ï»ãHÉO »ü»ðAô»è ,ºô»íñÈõhG ½ÝüBø ó ½_ »_Bü qºk q»w»è äðBì ÿºkBw ÿ»ñÈ ô ºõÉ„ôBø þÝÉPw»ø ,Ak»ü»Ü»ü ô»è QÉðAõOºk þÈ o»G ÿ»Pw»ø ô»è sAôBýW RBÜôBø ô

ºô»ü»Ü»ì»øq»G þðApÉâqºô ô q»wôõð ÿºqBG »è 2-2

k»íì»dì ôºp…ÉK :ºô»ýýwqBÔ »è .ô

.Qü»âºk »ðB„ô »Ýðõ_ ,îýð rýÌB„ »Ü ,î¾Bd„½g »Ü»g¼kô qBG ,rÍý„ þðApÉâqºô ÿºqBGqºk óBìôõì»ø .QÉGºk rP„½gBð ‡»ì»è

»è þñüB_ þÝÈ q»ñÈõg kõgBü ,RBâºlÉPÉè »G[ RBâºk »ñü pGqºk ô»è þ_ òýÜ»K ÿ qB„ »ðBìs ô»C ÿ pÉâqºô ô òì ?]þñýOæ þPÉGBÕè»C »Ü ,òýP…ü»â »ìBXðºqºk ô»G »ýýÄçw

ó õƒƒG þƒƒÝƒƒxƒƒÄ½ƒƒýƒƒPƒƒw¼k ÿ rƒƒâ½ƒƒƒø q ¼ s µQwq»LðBüºk »ðB…È ô qºk þÜ»üºõƒÉƒ„»ƒG ÿ qBý„½ø ÿ q»Hì»hÉK " õGBð Êè óBü ôBƒð |" . þñýüBC ô»C ½G ºuBìBC þO»ü½g ÿ»ãýW AkºrÉè »è þwô q þGºk»C ÿ»ñgºo »Ü ,òü»ÝG »¾Bg þðÂBw óBíPw»G»ì " òü õü s þƒìºkq»ƒw óBýéü»ì rOBüs , "Alì»PxýG ÿºk»w »è »PxýG »è óBü ô»C ºô ,õ_ºk þÝxÅýPw¼k ÿæ ½G " AlðBý…ýðAõÉð »è ,õGrP„BG ÊK ×½hý_ BO»ø BÔõOBíg»C µzõýHýâ µþÝxÔõÝWrýì |".†ü rO þø ºµ ×½Ü½GBð µßBðrPwBG »OBâºk »è ÞÈ q ¼ s ,Al„»ðBì»C õì»ø Á»â»è ïÂ»G

ÿ»ƒƒðBƒƒhƒƒGBƒƒOõƒƒØ þƒƒw»ƒƒƒÜ òƒƒƒü rƒƒƒOqAkôBƒƒð .ºõG †ýwô q" þìtýè½Híýw" µÿ ½Pxè½O ( ÿ ôBð»G þÝÉHÉPÜ ºôBýK ï»C ‡»HÉPÜ ï»C ,ºõýwõð ) þÝxÄ½ýƒPƒw¼k þðBÜ»„BG µþO»HüBO »HÉPÜ »ƒè ÞƒÉƒÜ»ƒü»ƒG .ókqBìu »PÈk þwô q þGºk»ƒC þƒü»ƒñƒgºq ½ƒG ºô»ƒHƒÉƒPƒÜ ï»ƒC ÿºqBƒƒG»ƒƒè ×½ƒƒhƒƒýƒƒ_ | :QÉwõðºk »ÜºqBÄ½â ÿ q»wõðq»w ÞÈ qBÜ ÿBOºq»w »G BPxÉC ÿ q õPéÜ( ÿ õOBøAk " òýÉðºk ÿ ôBð »Ü ,RBÜºlÉLPwºk óBüºk ÿºôBì QÉG»ðAô»è ÞÈ qBÜ . "ó s»ì þO»üBÄ¼ rì ÿºô»C ½G ,QÉð»üBhG ÁBw qAs»ø ,Akq ôk þÜ»ü õOBøAk »è»Ü ,QÉGºô»C ÿ rÉÔ

Á»â»è òýðAõOBð ß»üºõÉ„ aýø»G »ðBì»Cq»G»è .òýÉñHüAk µòýñÉãð»xHý¾»ø þÝxÄ½ýPw¼k ÿ»ðBýýO»HüBO Bíýw µþƒü sAôBƒýƒW ô»ƒC aýø»G »Ü ºôkrÝüAô ,»Hük»C ôk ï»C óAõÉð þÝxÄ½ýPw¼k ½G þéü»ì ×½hý_ ß»üºõÉ„ »Ü ,QÉð»ü»âBð ºô»C ÿBðBì »ì»C Êè ,QÉG»ð þÝxÄ½ýPw¼k þðs»ì »G þðAk ×½ƒhƒýƒ_ ÿ q»ãü qBÜ µ»`ð»K ÊW µòÈõ„ ºô ,QÉGBð»ð þwô q ÿ rÝÔ µ þGºk»C þðAô qBÜ »è ÿ ô»C »è Ak 1889 þwqBì 5 »è .ºô»PÉGkrÝƒOºo ,ºõýwõð ÿ "òü q ½Õw " ½G »Ü AlÜ»ü»ìBð | :ºõOBø AlýÉO þÝÉHÉƒPƒÜ ,AlƒðBƒO»ƒÜ»ƒðBƒhƒHƒÉƒPƒÜ »ƒè (

ºô ,QÈ ô»ÝGqºk ½G þ¿w»C ÿAkõg þO»ÙýØ»ø AlýÝƒxƒÄ½ƒýƒPƒw¼k þƒðBƒÜºqBƒÜ»ƒè ‡»ƒì»ƒC ô»C ÿæ ÞÉP„ õì»ø »Ýðõ_ ,QÈ ô»ÜBðqºk »OBÜºk ,»ÝG ÿ ôk ÿ ½Ü ôk ô»C ÿæ ,»üArÝ„BC )qAõ_ þÝxÔõÝWrýì ÿ uk »è ÿ»ì»C ×½hý_ ÿ»ƒƒðBƒƒhƒƒGBƒƒOõƒƒØ þƒƒðAqAkAô»ƒƒø õƒƒƒì»ƒƒƒø µ óAô»C »Ýðõ_ ,ºõýwõð þwô q þìtýè½Híýw

½ÝýC ½OrÉHì»C

½G q»ñÈõg ô QÉG ºôAqB„ ÞÉPwBC BO »Üºtð»O ÿ oºôBGô rýG »è ókrÜqºkô q»w ,RAlG rOBüs þ¾ô»ø »Pxü õÉK óBÜºq»PÜAqBÜ ô RAq ô»O óAõÉð þÝwBð ÿlðºõü»K ïÂ»G .ºôõOrâqºô ÿ rPÈ s þÜ»ü»Oô»Üqºk| êýXñýC »G ºô»ðôõ_AlÉK QÉG qBü pG q»â»C ,ÁBcq»ø»G ï»C Aô»C ,ï»ÝG Ak»Ü»ýýÜºq»w »ðBì¼ q | .ï»Gºkæ »â½èBük þÝÈ qBÜ aýø q»wôõð qBXÝÈlð»ø »G Q…K QÉðAõOºk Bùð»O ô R»üBð Qwºk»è .QÉPw»HG þÝü týÔBPÉì þOÂ»Pwºk ÞÈ q ½W îðAõPG »ýýð ÞÈ q»â»C aýø ,»ðôõíð ½G ÿ pÉâqºô Á»â»è ïôAô»O þÜ»ýü qAl„»G ï»è lð»_q»ø( QÉG»ø AlíðBÜ»ì»øq»G þð½KAu .)ºô ôkrÜ îü q»h…ÉLPwºk Al„ºqBÜ ï»C þðBÜ»ýü rÝýÔ »w¼ rK »è òP…ü»ãÉO .»Pg»w þÝÈ qBÜ òì ½G )»ðBýð½KAu( ºq»ñÈõg þðApÉâqºô ÿ rü»w ÞÉOBÜq»ø ,ºô»ü½ø ï»G îðAsBð AlýPwAq »è ,ï»Üºk þð½KAu þÝÈ rÍý„ ,òì þðBìõâ »G ô ºô»íñÈõgºk þ_ ÿºqBGqºk †ýð½KAu þðAq»ñÈõg ï»è þÜ»üºô»ðkrÜrýG òì þðBÜ»ì»øq»G ,Al„»ðBì»C ôõì»ø Á»â»è .»ü»ø óBü»ñ„»_ þðApÉâqºô ÞÉOBÜq»ø ïqAkBâBC ºô»è

,þðApÉâqºô ÿAôk »ü»ø ÞÉñÈõ„ ,Ak½ÜõÔ ô ºô»í`GAlýÉK îGºk ÁBd„½g q ¼ s AlýÉO »ü»ø ÞÉâ½èBük .ºô»íwôõñýG lðºôAkõg" :QÉ¾ºk "þÄ»èBO½ük" ÿ q»PÜAqBÜ »G ß»ð ,lðArÔBC ÿ ½g ÿ»Oõâ »G þðBùýW ,"½HéýG" ô ."ÞÉìArãýéÉO þðkqBð :QÉ¾ºk Akô»C þìÂºô »è ,»Ýük þÝÈ q»PÜAqBÜ ."»PÜõð .þüBñ„¼ q þðBìq»Ô" ï»G »Ü»Pwq Ak»Ü»ýýÜºq»w »Øºk »è "| Fiat Lux. Stop. Segue Lettera" :»ü»ñ„»_ ôAqkrÉð .»PÜõð .þüBñ„¼ q þðBìq»Ô( ,þüAôk þP„qAs õâ ."QÈ qkrÉðºk »è »Ü ,ºkqAlðBPw ô ôBG þÝÈ ôAqlÝÉè ï»Ýýðæ óBü( QÈ rñÉøºkqBÜ»G AlðBÜ»ìArãýéÉO BP…Éø ÿ»OBÜ ô»C ,ôõG »ñ„»_ ï»G rP…ÉK »Øºk ÿ»„»G ô»è .)ôõGArñÉø»ðAk yÜBÔ immagino" :QÉ¾ºk ó ½GAsBÜ ,Ak»Ü»ýýèBPýC ½G ,îðBìõâ»G( "|Ai Tessalonicesi, ÿºuBìBC ÞÈ tü q »ðBì»C .)óBýÝýð½èBxO »Ü»…ÉÜ ÿ tð»O ô »ü»ðAq»ÜApìõâ ô »ðBÜºrüs ,ºô»O¼kqB„ ÿ ½g Alð½GAsBÜ ÿ»Ü»Oô »è lðºôAkõg »Ü ,ÿºô»C q»w»è ºlð»G †ü ô»C þðBÜ»ìBü»K »è ÞÉÜ»ü óBùýW þðlðArÔBC ÿAôk ºô»ÝÉìArãýéÉO þÈ o»G q»HìBü»K þxè½K

Yðq»w ÿ»ãÉW µRAkBðô o AlðBýðBüu »è äñü râ .»ýýð ÞüAk»è 1821 þ¾Bw »è þÝxÄ½ýPw¼k æ»Ü "Atw µóAôBO " ÿ»ÜºqAkôBð »ðBì¼ q ,õG þ¾Bw »è ,»ü»ø ÿºq ô»â þÝÉOºq ½„ AlðBùýW þð»ì»ƒO Ak»ƒOBƒÜ ô»ƒè ,ºõƒýƒwõƒð Ak 1866 »ðBì¼ o óB„BK .ºõG ÁBw ‡»„ ×½hý_ »è ÿ"Ç¼ sBìAqBÜ þðBüArG " ÿ»Ü»ýýðBùýW 1860 þ¾Bw Ç½hý_ .ºõýwõð Ak 1880 þ¾Bw þðBüArG " þðBì¼ q ÞƒÉƒOBƒÜ .ºõƒG ÞƒüAk»ƒè þð»ì»O ×½hý_ ,õG NBƒ_ "Ç¼ sBƒìAqBƒÜ þÐBð½Ø »ƒG þƒüBƒO½ƒÜ ,õƒG óÂBƒw QƒxƒýƒG ÿ výè½Ü þðlñÈõg þÝü q»g ôBñÉø þüºkBìBC

þðAô»¾BK ôk ,×½hý_ µþÝxÄ½ýPw¼k ,þwô o þGºk»C þðBÜ»ðs»ì »ðAô»¾BK »è òðs»ì AkBƒPƒxƒÉƒC »ƒè »ƒðAôk ï»ƒC Alƒ…ƒýƒPƒwAo »ƒè »è ó»Üºk þwô o þƒGºk»ƒC þƒO»ƒüAq»ƒñƒÈõƒð ÿBƒƒãƒƒÈ o »ƒƒè q»ƒƒƒø .AkBƒƒƒýƒƒwô o ÿºôºqºk þGºk»C þwBG AlðBùýW »è þÝ¾»g ºô»…ýðAô»C | .RBÜºk þwô o µóAôºrÉè½ƒÝƒÉƒè µóArƒâ»ƒñƒgºo õƒì»ƒø ÞÉOBÜ ,AlðBùýW »è †ýðAq»ñÈõg R»ðBð»O Aô»C ,þwô q þGºk»ƒC þƒwBƒG q»ƒw »ƒPƒÈk óBì»C .QƒÈk »ƒðAôk ï»ƒC ÿ ôBƒð q»ƒxƒÜ»ƒü ÿ q ¼ s þÝÉ„»G µ»ü»ø óBýOºq ½„ òü rOq ¼ s óBùýW þðBƒÜ»ƒðBƒìs ½ƒG óBƒýƒ…ƒýƒðBƒÜºqBƒÜ

×½hý_ µ þÝxÄ½ýPw¼k !|..qBü»ð þHük»C ôk Ã¾ôlG»Ì óÂºkq»C .ô

þGºk»C ÿ qAõG þðBÜºôºq»è½ÝÉè µ râ»ñgºo ,»ü»¾»ø þÝÈ qBÜ »Ü ,óAk»üAôpG ô»è þwô ô o õÜºô ,×½hý_ µ þÝxÄ½ýPw¼k QÉG q»â »Ý¾»G ,òýÉñGAk qBü»ð µ ß»ü»G uk Iük»C ô ôk ×½hý_ »üAô óBýÉK óAô»C ,ºô»ðAô»`ÉK »G ô»C .»ýýÝxÄ½ýPw¼k þýÌq»„ ÿ rãOArýì ôBñÉø»ðqBÜ»G ÿ»OArýì ï»C ß»ýýGBOõØ õÜºô ,ºô»OBÝG ÿ»ÜBPw½ìBì þüBwæ ºõPxü õü»ð

Á»â»è ókrÜqBÜ þOBÜ»è q»wôõð »G ºô»ðôõ_AlÉK ,AlðBÜºpÉâqºô ÿ ô ô o»Gô ô q ô RBÜºk Alü½g ÿ»Ü»ñýwôõð ÿºqBGqºk ºô»PÉGºk ókrÜ»ÄAq òülð»_ »è ,AlÉK ïºuBìBC ÿºq ½Wô»G ô ÿ»Ü»ñýwôõð Alý„½ø »G »P„ ô»C ºô»…ýÝÉð»üæ lð»_ ÿ»Ü»ì»øq»G þÝÉ„»G »Ü ,RBÜºk qºs õâ ô ôk ½G îPwºk òì .ºô»PÈ rwôõñG »Pxü õÉK ë ¼lðBK »è ïÂ»G ,ºô ôkrG»ð ïBOºq»w þðBì¼ q

»Ýük þÝÈôBð q»ø »G qôõw þ¾õâ ÿ rýÌB„ þÝÈ rÍý„ ÿºô»ðlñÈõg Qwô qk ,AqBC»PÈk ÿ týéãñýC þÝýPðBì¼ q ,Ak»ñ„»_ ï»è þÝÉð»üæ lð»_»è .RBÝG ,†ü pÉâqºô ô q»wôõð óAõÉð ÿ qBÜôBø ºô»íñÉùüºk .ºô»PÈ ô»ÜºlÉè þ„BG þì»øq»G ½G óBü"q ôõw þ¾õâ ÿ ôBð" þðBì¼ q ,óBOkBü »ýýð ïrýG»è-óBÜ»ýýÄçw »ðBìs »è ÞÉÜ»ü ïAôºkq»G »íÉC ô ApÉâºkqºô -óBü»ìBÜ BO »ðBìs ô»C þðAq»ñÈõg òü ôõG ºô»C þðAq»ãýð »ðBýñýOæ »ñü pGqºk ô»è q»w ÞÉPwBC b ,óBìtü týéãñýC þÝÈ q»ñÈõg .ó»Üºkqºk þ…ýñýOæ þðBìs q»â»C R»ðBð»O þðBìs Á»â»è þO»üBñ„BC ,QÉGlñÈõg»ð ô »ü»ø QwAoºôBð þðBÜºk»w ÿBxÉ¿Ü »ðBìs ô»C þðBÜ»ðB…ýð ô ï»øq»G »è »OAô»Ü ÿºô»ðlñÈõg »G R»ðBð»O ô RBâºlÉO Qw»G»ì QÉðAsºk "|De Pentagono Salomoins" ô )ó ½âBPñÉK( ôõ¾BK YñÉK ÿ»ðB…ýð »è ô QÉGBÕè»C ï»C þðBðAk AlÝÉOBÜ»è ,»ðBíÉéw ïºkq»G»è »ðBýñýOæ ºôBð ô Q„qAs ½â þPÉGBÕè»C þPýK »G »Ü ,AlýÄçw þÝÈ q»ñÈõg ß»üBðBì aýø ,QÈ rwôõðºk Þýéü rüBw | .ºô»Pwºk»G óºkBð »G óBìtü týéãñýC þÝÈ q»ñÈõg

“

Bùð»O »ñü pGqºk ÿ tð»O ï»C »O»H¾»ø .QÈ rÉðºk ,»ü»ø ÿ ½g ÿBðBì AlýüBýèBPýC þðBìs »è »G ï»ø ô »ìBð »G ï»ø ,Ak»ðBìs ô»è »Ýðõ_ .|Lettera òÉ¾ºk ,†ýðB…ý„»Ü þìBü»K Alü týéãñýC þðBìs »è »„»G ï»C »Pxü õÉK ,QÉ¾ºk Bùð»O ½HéýG ÿºô»C q»G»è ,QÈ qko½ãG ï»G ó ½GAsBÜ ô ,"»PÜõð .þüBñ„¼ q þðBìq»Ô" ôAqkrÉð" ,ºô»OAkºk ïÂºô »ñ„»_ ,AlðApÉâqºô »è QÉ„ºk ."QÈ qkrÉðºk

þÝü q»g BPxÉC ºô ,ÿ pÜ îýÝxÄ½ýPw¼k q ¼ s þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„»ƒG ïÂ»ƒG .îƒüºôlƒñƒÈõƒg »è ,QÉwõðºk »ðBýýO»GBG ÊG µ»ðBü okAkvÈ qk ôºô »ýýPwAo »è ºq ôk ,Al…ƒýƒñƒÈõƒ„ q ¼ s .)BÜºk »Ð»èBGõì ÿ q»ƒñƒÉƒøqºk ÿ qBƒýƒwrƒK þƒìÂºô »ƒƒè ,"½ÜõñXðAk -†PÔô rýíýð " þwô q ÿ qAkôBð þÉè ºô "Atw µóAôBO " þðBì¼ q ÿºqBG»è»Ü aýø »ðBì¼ q ï»C ( :QÉèºk ×½hý_ . RBÜºk ) ïkrÜ»ð Êè ÿºq ô»â Aô þÜ»ýü q»ãü qBÜ lðõO ×½hý_ ÿ»Ü»ìÂºô ,ºôºô o ï»è ºqBük | .ºõG ×½hý_ ,Ak 1902 ÿ q»Hì»wlük 30 »è þðBùýW " ÿ qBÄ½â ÿ q»wõðq»w ½G ß»ü»ìBð ÿ»ãÉW . QÉwõðºk )ÖýéâBük ( "q»ðõø BO 1900 þðÂBw ÿ ôAô»O »G ºqBÄ½â ï»C »ñOõâ " q»wõð þðBÜºqBOô ,Ak»ÜºqBÄ½â »è ,1902 »è »Ü ,ºôºkrÜºkôÃG "þƒÝƒxƒÔõƒÝƒWrƒýƒì ÿBOºq»w µï»ƒøºks ½ƒð ÿºk»ƒw þƒüBƒO½ƒÜ þÝÉHük»C µ râ»ñgºq ,ï»ƒPƒxƒýƒG ÿºk»ƒw ºô ,Alýwô q þGºk»C ÿ ô vÉì »è ºõG ôArwBð

. ½ƒÝƒw½ƒì ÿ ½ƒÝƒðAs »ƒè õƒƒG þƒƒÝƒƒ…ƒƒü tƒƒK þ_½Ü 1881 þ¾Bƒw »ƒè þƒÝƒxƒÄ½ƒýƒPƒw¼k qBXì»Ü»ƒü ½ƒG Ak»ƒOBƒÜ ô»ƒè .ºôkrƒÝƒýƒüAôk »¾»ì½Ü ,ÿºô»ðkrÜôÃG þÝü q»g ×½hý_ ÞÈlð»ø »è þðBÜºtÉìBC »P¾Bâ »Ü¼ rý_ »Oq õÜ ,ºôºkrÜôçG tÉìBC rýOBw þwô q ÿ qBÄ½â þðBÜ»ýýGºk»C ºqBÄ½â ôB_ »è ‡»ðAqBÄ½â ô»C .óArÜºk Öwºô ôk »éK »G ,Býwô q þOBÜô»C ºô»è zBG »Ü »ýýð †ýÜ»üºuBìBC aýø ô»G ÿ ôBƒ_ þƒÝƒxƒÄ½ƒýƒPƒw¼k »ƒÜ ,RBƒÝƒG ÿ ôBð q»ø ó»¿w»C óBü ,QÉHOô»Ü »ðBÜ¼ rý_ Ak»OBÜ ô»è ,QÉHOô»Ü Ëõâq»G þÔ½ƒhƒýƒ_ µIük»C »è ÞƒÉƒÜ»ƒü »ƒG þƒÝƒxƒÄ½ƒýƒPƒw¼k »OBøºk Býƒwô q þƒðBƒÜ»ƒðs»ƒì ºrƒýƒHƒÜBƒðô o þƒðºôBƒg Alƒ…ƒýƒOBƒÝƒƒðBƒƒì»ƒƒø»ƒƒè ,ókqBƒƒìu .AlðBùýW »è õG ó s»ì þÝÉOºq ½„ »è Ç½hý_ ,krÝðBíwBG rP…ÉK ßºô q»ø »è †ü qBXì»Ü»ü ½G ,ºõG ÞüAk»è 1860 þ¾Bw ÿ ½g þÜ¼ rý_ òýì»Ü»ü Ak 1880 þƒ¾Bƒw ÿºk»w þƒüBƒO½ƒÜ »ƒè ºô ,ºô»ƒO¼krƒÜôÃƒG q»ƒø ,krƒÜAlƒü»ƒK þƒOºrƒ ƒ„ Alƒì»ƒøºks ½ƒƒð

ÎÔBñèAA µBý_ .k þÝÉñÈõ„ óBƒì»ƒC »ƒÝƒ¾»ƒG .ó ôAqkpƒÉƒâqºô þGºk»C þðAô qBÜ »è ,óBƒýƒðs»ƒì µR»ƒHƒüBƒO óBýü q»ãü qBÜ þO»HüBO»G ,»ƒü»ƒø þƒðBƒùƒýƒW ºô»ýýñOô»Ý…ÉK µþðBùýW þGºk»C q»w»ƒG .»ü»ø µYƒƒðq»ƒƒƒw ÿ»ƒƒƒãƒƒƒÉƒƒƒW ÿºô»ƒƒƒC Êƒƒƒè þðAô qBÜ »è óAô»C ,»üºô»C »ðBìoõwq»ƒw µ sAôBýW ÿ rPÜ»ü»è q ¼ s ,Alýwô q þGºk»C q ¼ s ,òýÉ¿G òýðAõƒOºk »ƒÝƒ¾»ƒG ,ó õƒG½ƒìBƒð »Ü ,ºô»ñüs ¼lG Iüºk»C ôk òýðAõPG »O»ícºs Ç½ƒhƒýƒƒ_ µþƒƒÝƒƒxƒƒÄ½ƒƒýƒPƒw¼k ÿºlƒñƒÉƒø | .QÉGõG»ø óBýüsAôBýW Q„qAs õâ þÝxÄ½ýPw¼k þðBÜ»ðAô»¾BK Ç¼ rì þìAqBC ÊG µþc¼ q þÜ»üºu»ãð»O »è µóAôBO »è þO»ü pK óBý…ýðBü u ºô ,ó»Üºk ïÂ»G ,Á õØ þÔ»xƒè»ƒÔ µÿ rƒÝƒÔ þƒâ½ƒèBƒük þüBwBC þðBw»Ü ,×½hý_ þðBÜ»ðAô»¾BƒK þðBð µóBýðBÜºqBÜ ½G ò_ºk »ðAu ¼ o ,ó õG aýø AlðBý…ýðBüu þðAô qBÜ »è ,ó ½gºk óBü½g ,RAkBðô o äñü râ ÿ ôAkô o µóAôBƒO ºq ½ƒW Aô þÝÉP„ aýø »Ü ,òýÉ¿G òýðAõOºk »Ý¾»G

2013/5/13»íì»„ ôôk )361( ºqBìu

AlÝÈqAlük »è òxüq½ì þð½O ºô»íwôõñG qBW ‡»„ BO»ø îðBÜ»wôõñPwºk »ü»ðAô»è | .Bð »íÉC – ß»üºô»O»ð »è òÝÉ„»G ,òÝÉOÂô

ô þ`ìBØ ô óAqºtü»c ºôBÜ»„ þÜ»üÂBC þüBâkAkkõg ô»C ÿsAô»ãðBG ¼ qk ô Qxì ôB_ »G ÿºô»è q»G ÞÈ q ¼ s ,krÜºk óBü»ðkrÜ ?»ü»ø þðôõG ºõÉC ÿæ Û o BüBC ,)QÈ rñýHG þø kõgBü QÉG ô ôkrGAo þø – ó õìs»C BüBC ,þ¾BO »è ó ô ôkrÜ»ð pK óBýý¾k – BPxÉC ?ó ô ôkrÜ»ð ÿôBñýÜ óBýc¼ o ô ºrü»w »Ü ÿ»P„ ô»ƒC :òƒxƒü q ½ƒì AlýPwAo »è »w»Ü ô»C »Ü »üºô»C »ýü ôÂ»O»ì òì ;RBÜºk »xØ AlíðBÜ»HÉPÜ »è »Ü îýð òì ½G »HOõg ,ïºlGAk z»Ü ÿ»ðAô QÈ ô»ìBð þƒƒýƒƒø »ƒƒð Û o þƒƒýƒƒø »ƒƒð ,ïºlƒƒƒG z»ƒƒƒÜ .ºô»ìpÉãG QÈ ô»ìºk òì .þPxü ô»„½ƒg »è QÉGºk îðBƒÜºrƒÉƒPƒÜAqBƒÜ ,îƒðBƒÜ»ƒÄ¼ rƒì ÿ»ƒÜ»ƒðBƒìs »ƒè ÿ»ƒÜ»ƒü q»ƒø ,ºô»ƒðBƒü½ƒg óBü½g ô óºlG óBü½g »G »ð»„»O ºô»ðBü½g þg¼k »PÈ rhG QÉGBð q»ñÈõg .ºô»ð»ÝG ó ô ô o þ`ÉKAo QÉGºk õÝ¾»G ,ºô»ÝÈ qºvÉG ÿ rãÈõâ ôBð þ`ÉKAo ,QÈ rÝƒG ÞƒÉƒè»ƒâôAkô ô o ôBƒð ÿ ôArÝü qBük þÜ»üºtc»è »è .zôõƒðºqBƒ_ – »ýýð ïs»âºo ,îñÉìBð AkºrÉè òì Alñýwôõð òì ô ,QÈ rÝG Êè ÿ»P„ôõð QÉGºk q»ñÈõg »ýýð QwAo óBìõãÉG »Ü ÞÉP„ .ï»Ü»ýý`¾ôBÔ ºô»ì½g ÿ»ÜºôBØ »K õÜ »è òì »üºõý„ ô»G ô òì »Ü ÿºô»C ïÂ»G .ºô»íñÉøºkqºk q»w »Ü »ÝÈ q»ñÈõg ,ïqBü sAõg þÉK »…ƒýƒì»ƒø òýñ_ »G ºvÈ qk ÿ ½g ô QÈ râºk ß»ü ô ô sºk | .RAkºk þãðBGôBð»G þÜ»üBì»ñG :QüBxO ÿk »è QÉGºk rÍý„ ÿ»éK½Ü òýì»øAôk :ºrÍý„ ÞÈ rÍý„ .QÉG Qwô qk Akq»ñÈõg þ¾Bü»g þÝÈ rƒÍƒýƒ„ ºôºôAô»ƒO þƒÜ»ƒýƒüBƒO½ƒÜ »ƒG | .»ýýð ôõOô»Üq»w îÝÈ q»ñÈ ôtG òì .AôBC QìõPÜ :òxü q ½ì ,RAlG ÿ ½g »G ºvÈ qk ÿ ½ƒg »ƒÜ QƒÈ ôºk ßºô Bðq»â»C – ôArƒÜ»ƒð ôAô»ƒO þƒÝƒÈ o½ƒO QÉGBð q»ñÈõg .QÈlÉè þð½ü tÔ»è»O þÜ»üBìAqk òì .QÈ o½ãýG kõgBü ºô»PÉñÈ u õÝýG QÉðAõO»ð òýÉ¿G rP„BG kõgBü ßq»C ºô»C .ïq»ñÈõg kõg ÿ qAsBC ô ó õìs»C ºq»ðôõø ÿlð»øºo RrÉÔ Bùð»O AlÈõð þÝÉP…â »è ô ºô»PÈ rãH¾»ø .»ƒPƒwAo þƒƒ_ ô »ƒƒü»ƒƒ¾»ƒƒø þƒƒ_ RBƒƒÜ»ƒƒð ÿ q»ãü qBÜ q»ðõø »Ü »üAkºô»è ÿ»Ü»ýýñÉùðpK »Ü RBâºk ÞÉP„ »G »Ü ,»ü»ø þ…ýwBýw .QÉG †ýwBýw QÉ_Bð ºô»è týâq»ø R»ðBð»O QýðAõOBð :ï»ÝG »„ô þÜ»ýü qBü óºlG îÈ o q»â ÞÈ qBÜ QýðAõOºk ;ºlðok »G Qü»ÝG Ç¼ rì .RBÝG Rô»Üôõx¾»ø ºlðok ßºô Qü»ÝG |www.zeit.de :ºôB_q»w

ôAô»O þÜ»ü»ã¿ÉÜ òì »Ü ºô»ýüs¼k ï½g ½G ïsAôBýW ÞÉOBÜ .îñÉ`ýG »üBGºk ,krÜ òýwôõð »G îPwºk þÝÉè»ãHÉPÜ îðBÜ»HÉPÜ ôõG QxÉL„ºo þÝÈq»wôõð þðAq»ñÈõg »è þìºk ÿôôo »Ü ôõG QxÉL„ºo | .AlÝÉO»GBG »ýü ôAu ô q ô þð½O ô»C òì :QüBxO ÿk AlðBh„BK»è ,îPxýGºk AlðBPðBÜºrÍý„ »è ,ÞÈ sAôBC ,»ü»ø óBýýãðºlÉG þÜ»üBÙýw½ì Û Ûºo ÞÈ qBW ,ºô»ìu ô»O »ƒG ÞƒÈ qBƒW kõgBü ºs»ÙðBƒC »ƒè ºô»ƒC BƒüBƒC .ºoôõƒO | ?QÈk AlðBOq»w»G ºõÉC »Ü î¾Bd„½g q ¼ s òì :òxü q ½ì þÝÉw»Ü òì AlƒýƒPƒwAo »ƒè .òƒPƒxƒýƒHƒüºk ïÂ»G .îðºuBð †ýÝÈ rÉìBC aýø ,îýð þÙýw½ì îÝüAk .ºôõG»ø þðôõG q ¼ s Ak»íÉC þ¾Bì »è óBÜ»ìBØ»„ q»w»è ,»ü»ø þñÈ pÕ¾k þÝÉãðºk óBüBì»w ô Rõâºk óBýýðAq ½â óBÜ»Ä¼ rì ÿBÙýw½ì – ºô»ýýðBÜºq ½W ôõì»ø »G ,krÜºk »íÉC ÿæ - tÉW kõgBü ,zôõéG ,þÝýwçÜ ßºô þÝÉP„ R»H¾»ø .ôõG ô ôlñüs q ¼ s óBüu »G »è ÞÈ q ½W ,»ü»ø þðôõG †ýðBìs ÿ sAôBC ÿ qBOô »è ,óBìs þÙýw½ì þÝÉðkrÝÌBÙýƒC ïºô»ƒC òƒì .Alƒñƒýƒwôõƒð »ƒè ,Ak»ƒxƒýƒð»ƒÜ ,ºqAôuk q ¼ s q ¼ s óBPýñýHÉO ½G – ºôBñÉøqBÜ»G »ƒƒü»ƒƒðAô»ƒƒè »ƒƒÜ »ƒƒ„ºô»ƒƒƒC q»ƒƒƒG»ƒƒƒè q»ƒƒƒø qBƒW ‡»ƒ„ BƒO»ƒø îƒðBƒƒÜ»ƒƒwôõƒƒñƒƒPƒƒwºk | .ºô»íwôõñG :»üAkBýO þ…üvýO þãðºk :QüBxO ÿk »Ü ,ó»Üºk »ýýðBØ»ø Bãýð( ô»è zBG ºõÉC ÿrý„ Á»â»è ß»ü»ƒèôõƒØ»ƒ„ºo ôõƒì»ƒø ßºô .ºô»PÉwBñýG QÉGºk rÉÔ AlƒýƒÝƒüAk

½g ½G ½g þwArÜõíük ô ÿ qAk»üBìq»ƒw kAsBC þðBâq sBG .ó ¼oBð Qwºk ôBð »è Qwºk ÞÈlð»ø .kAsBC þðBüu ßºô »ýýð Q„ óBì»ø q ¼ s òƒì .QƒÉƒñƒÉƒ„ºôºlƒƒìAo zrƒƒO qBƒƒW .îðAô oBð u ¼oAôk »è »ðBñýH„»â »è òxü q ½ì þð½O BüBC :QüBxO ÿk ºqBÜ kõgBü .RBÜºk äð»W þðBÜ»HƒÉƒPƒÜ »è ?»ñOBù¾»ø þÝÉ¾Bg ºõÉC þðBÜ»ýýGºk»C )Ç¼ rƒì þƒ¾Alƒñƒì( »ƒüAô îƒÉƒK ºô»ƒÜ»ƒüæ ,ÞÉðBì¼ o »è ºrOBü s ,ÿ½g ½G ß»ü»ðBxÔ»C ÿºô»ñýwôõð Ëõð»èq»w ½G »ƒÝƒÉƒ¾ô»ƒø îÉK ºô»Ýük þÜ»üæ»è .BÝü q»ì»C ÿô ôvÉì ºôºq»ðõø »è ó q ô ôk »Ýðõ_ – ºõÉC »üAô »Ü ÿ»ðBP„ ô»C ôõì»ø – Akq»ðõø ÿôBñÉK»è »Ü »üAlðBPgBð »è ºlñÉø krÜ óBíwBG BPxÉC | .ó»ÝG qAôBø QÉGºk òì ½G .»PwAo þÜô ôkq»ø :òxü q ½ì )Ç¼ rì þ¾Alñì( »G »üBGºk ,ôõG ÿ qB_Bƒð »ì»g»ð þO»üçü½Ü »G RºqBG»w ÞÉHÉPƒÜ q»w»è ß»ü»P„ºs õâq»w õÝ¾»G ,Qwºkq»G »è »ü»¾»ÝÉO ô»C .óBÜ»Ä¼ rì þwôõðºqB_ »Ü ,ôArÜô»¿W þÜ»ýüºq»Gôºq»xÉG ô ÿkAsBC ,»ãðrâ ºô»ìæ»G Alì»Ü»ñƒýƒwôõƒð »ƒè òƒì ïÂ»G .ß»üBâBð»K »ƒOBƒÜºk òƒì ÿ»ƒÜºqBƒÜ ºô»Ýük þÜ»üæ»è óBPOõâ ºõÉC ßºô óB„BK ï»ƒC ÿ»ƒðAu ¼ o ÿ qBƒÝƒƒðArƒƒÈ ô þƒƒOBƒwºqBƒÜ »Ü ÞÉñ„»_ »G ,†ÉK »PÈk »üBƒãƒ¾»ƒì½ƒÜ »è ,AlÝÈ qBOô »è – ï»ÝG qAôBø BPƒxƒü õƒÉƒK

BP…Éø s»âºo þwrK BüBC :QüBxO ÿk òì ?ºvÈõO ô òý_ þwrK ô ôkrGAo ßºô Qxüõè ÿrñÉø þÝÈ qAlük »ýƒýƒð vƒÉƒì»ƒè ÿqBÜsAô»ãðBG »Ü ºô»Oºô ôlñÈõg îxPü»â q»G»è Bùð»O ,»ü )Ëõð þ„ºo þxðBxÉñÈ o( ÿqBÝ¾ºôBC kq»ÄqBø ÿ½ÝðAs »è ÿ»ÜAq ½PÜk þ„BC þÝÈ qBÝÈ rÜ ÿoôõÜ ô»C ;»ýýð ºõÉC ÿqBPwq»Kõw »è »ÝÈ q ½W ¼ pì»C ô s»ÐBÜ ,»HÉPÜ BXð»K »è rOBü s ÿq»wôõð ,‡ºo ô»C .»ðBÜ»ãðrâ ºq»ø »ìBðu ¼ o ÿlð»ìqBÜ þðBÜ»PxÉL„ºo þHÌ»„ ÿ»_ôBð )½PÉâ( þðAs ï»ƒÜ »ƒG ½ƒg þƒ„½ƒg»ƒð ,ºkBƒü»ƒè RqAs½ì »Ü – ºkBü»è þðBÜ»ƒPƒxƒÉƒLƒ„ºo – rÉg»ð òPñýéÉC ßõük ïÂ»G ,»O»íýéƒG qºtÈ qBK ßºô »Ü ºkBü»è þ„ºô»C Bøºô q»ø þOBøAk »G QxÉL„ºo þƒÝƒÈ q ½ƒPƒÜk óBƒü »Ü QüvG »ñÈõ„ ô»è ºôõüAõPO»ð ºô»…ý„BG þO»ü ôõýðAõO »Ü ,QüvG þÉè QƒÈô»ƒOºk QÈ rãGAo óAô»gBG ô rÉÔ½„ ô qBÝO»ìtg þüBO½Ü ºô»C ,QÉ¾ºk ô»C .QxÉL„ºo ïÂ»G þ¾»ÝÉO »G »P…ÉÜ ÊG òðAõOºk BPxÉC ,RBø QÉG»ø óBýýLw þÝÈ rÉÔ½„ R»ðBð»O ô òüvG | .QÈô»ðBýG q»â »Ü»…ÉÜ ïÂ»G .»PwAo ºô»C :òxü q ½ì þPxÉL„ºo þÝÈ qºtÈ qBK ½gBC »Ü »ýýð Akºô»è »G äðBGôBð»G þÝÈlð»ìq»ðõø kõgBü qAkºqBK QÉðAõOºk rÉÔ½„ ÊG»G kõgBü ºôºrÉÔ½„ qAu»ø ,»ýƒü qAu»ƒø »ƒ…ƒÉƒÜ .ÿ vƒG ËõƒÜ»ƒè ô»è »ýýèBýw½w ÿ q»G»èq»w þÜ»ýü ôõOô»Ü þƒƒ„»ƒƒÜ»ƒƒìBƒƒXƒƒðºqºk ,Ak»ƒƒüBƒƒãƒƒ¾»ƒƒƒì½ƒƒƒÜ rÈ u»è ó ½ýéì þw ô q»ƒw .»ƒýƒü qBƒÝƒðAôBƒO »è ÿ»Ýü tÉð ºô»C – óAlýO»ìAqºk ÊG ÿ q ôõñw ÿlýC .RBÜºk óAôõP…ýðAk ÿºtðBü Ak»w óBOBÝO ,ï»Üºk ºqBìu »è zBG òì »Ü Al„ºô»G :óBOôB_ †ÉK »ð»hýG þðô ô o »G ï»Üºk Êè ÿºtƒƒðAôk Ak»ƒƒw »ƒƒè óBƒƒÜ»ƒƒPƒxƒƒÉƒƒLƒƒ„ºo þƒðBƒÜºôõƒOrƒãƒÜ»ƒü »ƒOÂô þƒðAôõƒPƒ…ƒýƒƒðAk ô BXð»K Ak»w »è ïÂ»G ,òñÉøºlÝÉK BÝü q»ì»C þ¾Bw ,òñÉøºlÝÉK óBÜ»ðBhñülð»G ôBð þXñÉK »ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒè ÿ 6.36 Ak»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒw »ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒè 1997 ï»C QÉGºk ½g – BñÉùÝÉK óBýðBÜºôAqkºqAlÉw »ƒOÂô ï»ƒC ?QƒÉƒG»ƒø óBƒü qBƒÜ½ƒø »ƒðBƒPƒ„ ÿ q»Gq»G þO»üÂ»ƒì½ƒÜ þƒÜ»ƒýƒýƒO»ƒèAk»ƒÌBƒð ÿ q ôõñw BO»ø »OÂô ï»C .QƒÉƒñƒÈ s oºlƒüAk ,óBÜBãðlñÈõg – ºôArÜ þéø»C »ƒG åq»ƒì »ƒƒƒðAô s ï»ƒƒƒG ,óBƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒðBƒƒƒƒhƒƒƒƒ„½ƒƒƒƒg»ƒƒƒƒð ,þðBâq sBG ,þðBâq sBG .†ýðBÜ»ðBhñülð»ƒG | .þðBâq sBG ÿôõWq»K( QÉƒGAô»ƒÜ :QƒüBƒxƒO ÿk ?»ðBÜºqAkºqBK ½G Bùð»O )þÝü q»ì»C | .óBÜBýÔBì ½G ô :òxü q ½ì ô ôkrƒGAo ßºô q»ƒø ô :QƒüBƒxƒƒO ÿk óBü ‡ºo ÿBOAô ,qAu»ø óBü lð»ì»¾ôºk ?þLw

»ðkrÝü râAlÉK ô Qg»W ô»C BüBC ?q»wôõð þƒÝƒÈ qBƒÜ )‡ºo ÿq»ƒƒñƒƒÈõƒƒg( q»ƒƒw»ƒƒè ½g ?»ýýð »¾»ø R»ðBð»O kõgBü »ðBwAõwAô ô ºô»Oºô ôlñÈõg ïºõÉC þðBÜ»HÉPÜ †ýñì kõgBü ‡»Ýük þPxƒÉƒLƒýƒLƒw Êƒw q»ƒâ ‡»Ýük þPxÉLýLw ó½ýéì Êw R»ðBð»O | .ºô»PÉGlñÈõhðBü»ð ô»C q»wôõð ßºô òì ½G :òxƒü q ½ƒì q»w»è òì .»ü½ìBð þÝÉP„ »ýü qBÜAkôõW ºô»ì½gq»G »è ô î…ýðBðAk ï»Ü»wôõñPwºk QðBÜ»PxÉL„ºo ArG ô Þ„õg ½G BPxÉC :îÉ¿G »è ï½g ºô»Oºrw»c »G ïÂ»G !Qýwôõðºk QÉG ºôºôºqºk »è »Ü ïtÈ qBKºk ÞÉðkrÝñÉè½K îÉè ïÂ»G ,ï»ÜBð »ðAqBýwrK ºq ½W ô»C òì ó q»wôõð ºõÉC BüBC :òÈ rÜºk î…Éè ô ó ôArÜ ¼pì»C òì ?òPxÉL„ºo þÝÈ q»wôõð kõgBü ô îOºrÔBC òì ,Ê¾»G :îÉ¿üºk ºô»Pg»W »G þÝÈ q»wôõð ô îPxƒÉƒLƒ„ºo þƒÝƒÉƒOºrƒÔBƒC ,z»G ô ºlƒðºô»ƒC .îƒýƒüBƒÝƒü q»ƒì»ƒC¼ rƒÔBƒC þƒðºôBƒg Ak»ƒOÂô ï»ƒè óBƒÜ»ƒPƒxƒÉƒƒLƒƒ„ºo ô òýOÂôBø »íÉC .òýýð óBü½g þÜ»üºô»O»ð | .îýð þÝü q»ì»C þÝÈ q»wôõð òì ,òý„ºo

| fBO»Ô Aô»…ÉK :ºô»ýýðBí¾»C »è þð½O QxÉL„ºo ÿq»wôõð »íƒðBƒg þýGºk»C þãðºk òü rƒPƒãƒðrƒâ òƒxƒü q ½ƒì ÿ½Ü »è þðBÜ»HÉPÜ .»üBÝü q»ì»C þìºkq»w ôÃG ó½ýéì òülð»_ ÿuArýO »G AlðBùýW þ¿G½ð þOÂ»g »G 1993 þ¾Bw .ºô»O»ðôArÜ | .ºôArð þðBÜºqBÜ »è tÈ o þGºk»C ºõÉC ,»ìkBü »è òì ÿºlñÉø :QüBxO ÿk yíü»W q»w»è óBPÜ½ÜBð þÜ»ýýñýHÉO lð»_ ºô»ƒÜ»ƒüæ»ƒè »ƒüAõƒâ :ÿ pƒƒGqºk òƒƒü ôlƒƒèBƒƒG ºô»„»Ýük þÜ»üæ»è ,ºõÉC ½G »Ü»ü»ðôõíð þLw ½G ºôõG ÞÉGºk»C ô»C þñýwôõð ÿ qBÜ | .óBÜ»PxÉK îýíýW Ç¼ rì ßºô òì :òxü q ½ì þð½O ïÂ»G .òü ôõG Ë oôBø »íÉC .Qxü ôºl„½g ô ‡ºo þÝÉð»íük q»wôõð ßºô òü ôlèBG ºq»wôõð »è ÞÈ q ¼ s ßºô ,B…ÉÜºk þLw ÿºôB_q»w »è BÝü q»ì»C þðBÜ»PxÉK ‡ºo BOAô ÿ q»HìAq»G þðBùýW ½G ºô»Ü»üºô»ðAkqBÜ BÝü q»ì»C þðBÜ»ýýLw QxÉK ºôBýK þðBùýW ½G »è ôõG ÞÉÜ»ü þPwq»K s»âºo .þwôõñüºk ½G .»ñýwôõð ÿ qAkrÜ ô»C þðBÜºq»ñÈ ôtƒG ô QxÉK þLw ÿ ôBýK óAõÉð þÉðçíéì »ðõíð þðBÜºqBÜ »è ÿ ½g þÜq ½ì QxÉL„ºo ÿ ôBýK ÞÉHÉPÜ ôõì»ƒø .ºôAk †ƒýƒPƒüAo kqBƒ`ƒü o ô »„ô rÈ u»è ,»ü»ø ÿ ôArñýG»ð þÝÈ q»ñÈõg ô»C .þO»ü½g þÝÉðBüu þðºôBg AlðBÜ»Pwo »¾BO þ¾BØ»ìºk ô»C »Ü»PxÝÉO rÈ u ÿºôB…Éè óBü ,AlðBÜ»PxÉK þLw Á»â»è ôõG »ãðrâ | .AlýLw ÿBÝü q»ì»C Á»â»è :òýÉ¿G rP„BG

,»¾BO þÜ»ü»wBñÉK ºô»C :QüBxO ÿk »G .QÉG»ð †ülƒýƒWArƒO R»ƒðBƒð»ƒO q»ƒâ ½G ºôº êýÅ¿Éì »è ,QÈ rÜºk Á õHØ R»ícºs ôõì»ø :q»éƒýƒì q»ƒK qBƒC BƒO»ƒø q»ƒñƒÜ½ƒÔ QüAo kq»`ü o »è ô ?òýÝü q»ì»C ÿq»wôõð þð½O »OBâºk BO»ø òü ôlèBG yíü»W ½G ºôº ÿq»wôõƒð »ƒðBƒì»ƒC ôõƒì»ƒø :òƒxƒü q ½ƒì ?òýð þÝü q»ì»C Bøºô ï»Üºk þƒ¾õƒHƒØ òƒì :òƒxƒü q ½ƒì ô ôkrGAo þì»Pw þìBXðºqºk .îÈ rÝG lðºs ôBð q»w»è þÝü qBO »íÉC þðôõG »ƒÜ RBƒÜºkAô »Ü »ü»ü»éK ô»C QìõPÜ ºô»C .ºô»PÉñÉƒíƒG AlðBìBðAõO »è »íÉC :îýð þÝü q»ì»C òì :QýÉ¾ºk óBíðôõHýOÂôBø ÿ»ðBíPì »G »ð»„»O ôõG»ð þÝÉè»ø »Ýük þðAô»C ½G »Ü ÞÉP„ ,òüºlG »Ü ÿ»ü»xØ ï»C .ºôõG þP„ô rw ô ‡½h¾k ÿ»Ü»éK .»ýü ô ô vÉì þÝÉÍýØAô ï»Ýüºk òì þøAô»â þxg»„ »G îðAõOºk òì ,»ƒÝƒük .rOs ½¾BC þÜ»ü»éK îÉ¿G »Pgºô ,ïºlG q»w»è týâq»ø Alíü q»wôõð ÿ qBÜ ÿBOºq»w »è òì kõƒgBƒƒü þƒƒüBƒƒwBƒƒC þƒƒÝƒƒÈ q»ƒƒwôõƒƒð ßºô – ïôArÜ»ð B„Bì»O þÝü q»ì»C þÝÈ q»wôõð ,AktÈ ôAq»K »è ,ÓAq»Ø q»w »è ïôõG ÞÉP„ òì | .QÈ pHüºk s»âºo ÿ q ôõñw AkºrÉè BC .‡ºo

?ÿpÉãOBG»g þGºk»C :QüBxO ÿk òì .ÿ pÉãOBG»g þGºk»ƒC :òƒxƒü q ½ƒì ºô»ýüs ¼k ï½g ½G ïsAôBýW ôAô»O þÜ»ü»ã¿ÉÜ òýwôõð »G îPwºk ÞÉOBÜ .îñÉ`ýG »üBGºk »Ü þÝÈ q»wôõð þÝÉè»ãHÉPÜ îðBÜ»HÉPÜ ,krÜ »ƒè þƒìºk ÿ ô ô o »ƒÜ ôõƒG QƒƒxƒƒÉƒƒLƒƒ„ºo þðAõPìºk òì .ôõG QxÉL„ºo þðAq»ñÈõg Qxü õÉK ,ï»ÝH¾»ø ÞÉðAkAk»ðAô aýø ÊG»G îðBÜºq»ñÈõg ,ïºlGAk z»Ü þwqºk ôõG»ð BÝü q»ì»C þPwq»K s»âºo ÿ qAkBâBC ôõì»ø »G ô óBü ôõHýñýG óBÜºõÉ„ ôõì»ø »G ,ó ôõG | .óBü ôõGlðÂBð ºô»ýýPwºk

»è ,ºrÉè ºõÉC »Ü Akºô»G :QüBxO ÿk BüBC :ºô»ñÉ¾ºk Jºk»C ÿ»ðAô òPxñü rK óBÜ»ýýÝü q»ì»C »PxÉK þLw ÿqBÜ ºõÉC | ?ó»Üºk B„Bì»O sAôBýW R»HüBO»G »ƒð :ï»ƒÜ»ƒü .ïÂºô ô ôk :òƒxƒƒü q ½ƒƒì Alñì »è ‡ºo»èõØ ÿ»„ô »ð ô QxÉL„ºo kõgBü q ôõñw ÊG þÜ»ýýPxü ô»„½g ÿ»ñÈ ô þƒƒñƒƒýƒƒO¼ o þƒƒÝƒƒÉƒƒwrƒƒO óBƒƒü þƒƒƒÜqBƒƒƒðBƒƒƒC þÝÈ q»wôõð ßºô òì .òñÉƒøºkq»ƒG»ƒg»ƒG ô †ÉÜApXðq»w »P…ÉÜ ô»C QxÉLƒ„ºo

.»ýýð Á õHØ îü ôõì»ø :QüBƒxƒO ÿk ,ó ôõG q»ñÈõg óBP„½g ºõÉƒC :ï»ƒÜ»ƒü q»â ô »ðAq»wôõð ô»C ÿq»ñÈõg .ó q ôõHG óBPPxüõÉK BÝü q»ì»C »è ÞÉPxÉL„ºo ßºô – QÉGôõG»ð óBPg¼k ÿºô»ðkrÝðô ô o »G þÝÉPxÈõ¾»ø ô »ðBíPì ô ºq ô »ãðºo Aô»C »ƒðBƒñƒýƒwôõƒð ô»ƒè óBƒOrƒO»ƒðAs q»ƒƒGq»ƒƒw | .QÉHOrâqºô ÊG»G ,òÉ¾ºk QwAo q ¼ s ºõÉC :òxü q ½ì R»H¾»ø ,óBíOõâ »Ü ÿ»ðBP„ ô»C ôõì»ø

»è »Ü îýð òì AlýPwAo »ƒè »ƒw»ƒÜ ô»ƒC ÿ»ðAô QÈô»ìBð òì ;RBÜºk »xØ AlíðBÜ»HÉPÜ »ð Ûo þýø »ð ,ïºlG z»Ü ½G »HOõg ,ïºlGAk z»Ü þPxüô»„½g þýø ,q ¼ s »Ü»g¼k .óBìõãÉG Ê¾»G :òxü q ½ì óBPÉK îðAõOºk þP…â»G .ºqAlýwrO»ì q ¼ s þÜ»üºô»ñýØ»O þg¼k »è »OÂô ï»C :îƒÉƒ¿ƒG RrOõâºk þÉK »Ü ÿºô»C ‡BK»è .»üAkºq ô»â .ºôõG qBø ïtýèBPýKBÜ ,ïtýðõì½Ü þwºq»ø .»ýýwArÜõíük QÈ rìºk AkºrÉè »Ü ÿºô»C

qBÜ AlÝÉðBìs ôBð»è ô ÞÉðBìs »G »ü»ø ïºs ½¾BC ô þƒü q»ƒPƒü»ƒwôõƒì ÿºuBƒìBƒC »ƒÜ ,ï»ƒÝƒƒG þÝÉðlðBK»w½g ô ókrÜB„Bì»O ßôõw»G »G ÿºôAqB„ þÜ»ü»ðBPwq»K s»âºo ô ÿ q õPéÜ AkrÉè BC .ºôõOrã¾»ø Alü½g ôBð»è ÿ ôAr„BOAk þðºôBg óAô»C :ï»øô ôk þìÂºô »ñýP…ü»â

ÿ»ÜºqBÜ – ôõGºk»ð þðôõG ÞÉñxü q ½ì þð½O ÿ qBHO»ñì q ¼ s QìõPÜ .ôõƒGºk»ƒð þƒðôõƒG | .îñü ôlèBG ßºô òxü q ½ì þð½O ÿ»C :QüBxO ÿk

2013/5/13»íì»„ ôôk )361( ºqBìu

BÜq½è BýwqBâ ½Ýü qlÔ

þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k

ÿsBG»ð»_ »è »Ô»xè»Ô ÿºô»ðkrÜBýW ÿBO½Ü ô 5 þñOô ô óBü ,BðBì ÊG»G ºô»ðkrÜºqBGôk »OAô ÿ u ½è½OõO þñOô ô óBíOô ô ßºô q»ø ÞÉP„ þñOô ô ,Q„ óBì»ø þñOô ô »OAô ÿ u ½è½OõO ,†ü rPýÜºô .Qxü õÉKBð þÝÉñOô ô ËôArOô ô BÜºlýPwô qk ÿ u ½è½OõO ÿ ô»C ºq ½Xì»G .BðBì óBì»ø»G ô »„ô óBì»ø»G »ñOô ô ºq ½W ï»C Êè Ë rOôõG rO ÿ»„ô»G »ÜºôArOô ô »P„ »ãðºq .ºrã¾»ø BðBì óBì»ø .ºôArOô ô»ñ`ýø ËôArOô ô þñOô ô ÿ u ½è½OõO òýÉ¿G Ê„ºk .BÜºlPwô qk BðBìôBƒø ÊG †ýðkrÝPÐ»W ½G ÊGtÉìBCAoAq ËôArOô ô þñOô ô ÿ u ½è½OõO þñOô ô »…ýƒãƒðºq ï»C ÿºô»ðkrÝðô ô q ½G Ë rÝ„ºk .»ÜºôArOô ô ½G ÊG óB…ÉÜApXðq»w óBü »ÜºôArOô ô»è .»¾»ø þñOô ô ô QwAq þñOô ô ,òü»ÝG BñOô ô ºõÉ„ ô ôk óAõÉð»è ÿ sAôBýW »ñOô ô ºq ½W BPgºô»è »Ü »Xð»K rÉ„ :»ðôõíð½G ,ôArÜBýPü ¼ oºlÈ s þñƒOô ô ô Qƒwô qk þƒñƒOô ô :»üºq ½Xì»G »Ü ÿ u ½è½OõO ÊñOô ô»G kq ôAq»G»G .Ë rHGôBð»è Ê„ºk ºô»PÈ q s ¼kºk .Ë rHGôBð»è Ê„ºk ,Ë rHGôBð»è Ê„ºk ºô»PÈ q s ¼kºk B„BG q ¼ s ÊPgºô»è »Ü »Xð»K rÉ„ ÊPwBC»è »Ü »Xð»K rÉ„ :òü rãGôB_q»G»è ‡»PwAq »ñOô ô ºq ½W ï»C Ë rÜºk óBü ,»ñOô ô ºq ½W ï»C ßºô óBü ,Ë rHGôBð»è BO»¾Bc Ëlð»ø»è Ê„ºk ºô»PÈ q s ¼kºk AkrP…ÉK AkrP…ÉK ÊPwBC»è »Ü »Xð»K rÉ„ :»ü»¾»ø ÊñOô ô óBƒü ºq ô ôk ºô»ƒýƒPƒwAq»ƒè »ƒÜ ÿ u ½è½OõO »üºôB_q»w ï»C þÉK»G q»ø .Ë rHGôBð»è Ê„ºk »…ýì»ø ºô»PÈ q s ¼kºk »Ü »üºkBìBC Ak QwAq Ë pÈk ôBð»è »PwAq »Ü»ñOô ô »Ü Ëk ºô»C ÿBðBì»G AlÈõð þÝüu ½è»è óAõÉð»è ÿ sAôBýW q»wôõð Ëlð»ø .ËlÝÉK QwAq ,ÿ pÈk ,ÿ ôArOô ô »„»G»è »ÜºpÈk ÿ u ½è½OõO ô )ºôBñÉø»ð óBýðu óBÜºôæ ºoõÜ Q…â :»ðôõíð½G( þP…â»G ÿ qBÝý„ þñOô ô óBü ËqBGºk : »ðApÈk óBü »ðBñOô ô ºq ½W ï»C q»w»è ‡»ðôõíð( ó»Üºk AkrPÈBðBì»G ÿBðBìôBø µQwAq ÿ qBÝý„ þñOô ô óAõÉð»è ÿ sAôBýW rO ÿ q»wôõð Ëlð»ø .)ËqBGBð þñOô ô »Ü Akºk ºô»Pwºk»G ‡ºô»C ÿBðBì ÿ u ½è½OõO ô»ì»C .)1(ó»Üºk Ak ÿ u ½è½OõO »Ýðõ_ Ëô»Üºk ókrGqBÜ»Gq»G AlýP„ô rw þðBìs»è »Ü »ÝÈ pÈk þñOô ô ÿ u ½è½OõO ºô»ýPwAq ÿºqBG»è ÞÉP„ aýø »Ü ,þð»Oô ô òüBP…ñÉãPýÄ ,»ü»P„ ô»C þñOô ô ÿ u ½è½OõO Ë sAõÉ„ ‡»ì»C BýW ÿBðBì»G Êè ºôArOô ô »Ü »ÝÉP„ þñOô ô ÿ u ½è½OõO .RBÜôBø .Ê¾Bð óBü ,ºôArOô ô rP…ÉK »Ü Ë rOô ôºk ÊP„ »Ýðõ_ BÜºlƒPƒwô qk BƒñƒOô ô»ƒè q ½ƒWBƒð »Ü òýÉ¾ºk ÞÉP„ BðBíðBÜ»ðkrÜ»xØ»è »Ü ºq ½Xì»G .ÊÈlÝÉK BðrÜ»xØ»è ºô»ðõGºqBGô ôk ºq ôk »Ü ÞÈºô»ðkrÜºqBGô ôk ôBð »ñü ô»Üºk »ì»G »ðBìõOô ô rP…ÉK »Ü »ü»P„ ô»C óBì»ø ÿ ½g ÊðAõOºk ÿ u ½è½OõO B…ýÝüu ½è»è.ºô»PÈ rÜºkvÈ ôBÜ BðBì óBì»ø óBü ,ºôBðBì»è ºôºrÉè .)2(ºô»PÈ rOôºk »Ü»P„ Bø»G óBì»ø ÿ»üBwrÈ u»è Ak»Ü»Pwq»è »Ü AlðB…ýðAô »üAlÉO þÝÈBø»G ºq ½W ÿ u ½è½OõO ÿ pÈk þÝü u ½è ÿBì»ñG »Ü ÿ»ìBÜBC ô»C »ñü»âºk þðôõ_½G »Ü »üAõýÉK )3( »`ýÄ¼kAq MýéýÔ þ_q»ø .Ë rOôºk ÿ ô»G »üAlülðºõÉK»è .ºsAôBýW òüBP…ñÉãPýÄ Aôk ½G z½OBPÜArO þñüBP…ñÉãPýÄ»è ÿ u ½è½OõO ½G òüBP…ñÉãPýÄ ºpÈk»è »ýPü rG ÿ u ½è½OõO ,z½OBPÜArO ‡BK þñüBP…ñÉãPýÄ »OAô ,òüBP…ñÉãPýÄ Aôk þÉK»G ÿ qAõG»è »ÝÈ ôºqºvÈõO »Ü ,aýÄ¼kAq þðôõƒ_½ƒG»ƒG .óBƒÜ»ƒýƒÝƒü u ½ƒè -»ƒýƒýƒðBƒìtƒÈ o ,Alü rP„BK þðBÜºqBÜ»è ºôkrÜBýPü qBÜ rP…ÉK òüBP…ñÉãPýÄ ÿ ô»C »üAõýÉK ,òüBP…ñÉãPýÄ aýÄ¼kAq þñOô ô þÉK»G .ºô ôkrÜq»w»éý…ýC »ðæBÝükAq ,z½OBPƒÜArƒO ÿAôk »ƒOAô ,BGºlðBü ôBð ÿ u ½è½OõO»G »Ü,óBÜ»ýýÝüu ½è ºpÈk Alü ôõ…ÉK þðBÜºqBÜ»è òüBP…ñÉãPýÄ þñýðAs ÿ q ½ýO þ¿Éø óBì»ø q»w»è »OAô,òÈ rÜBðB„Bì»O QwAq þPñÉìºlð½Ô ßºô ºqBÜ óAõÉð»è ,AlñüBP…ñÉãPýÄ ÿ q tø»è ÊG aýÄ¼kAq ÿ tÉO þÉK»G.»ýýð þPÈ q»ð þèBð½ýwq Ak qAlðôõìs»Dü pÈk ô þÝüu ½è ÿ pÈk óAõÉð»è ÿlðºõÉK,Alü rOAôk ô †ÉK þðBÜ»ýÔ»xè»Ô q»w»è óBü»xØ ÿ»ðArýHÜBðô q ô»C þñýwôõð»è »ü»ø ÿ ½g ÿBðBì »ð»üæ ï»C .»ü»ø q ¼ s Ê„»G Ê_»ñðBí…ü rýG .ºô ôkrÜ òüBP…ñÉãPýÄ ÿ qBƒÜ»ƒÔ»ƒxƒè»ƒÔ þƒðôõƒìs»ƒC óBü q»wºqB_ ÿºô»ñü s ¼k ½G ºôõHÉ¾ô»ø òüBP…ñÉãPýÄ ÿ ôõ…ÉK þðBÜ»ñP…ü»ãÉO»è ô»C òüBP…ñÉãPýÄ þñýñýG þÉK»G »Ü ÞýwçÜ ÿ»Ô»xè»Ô þðBÜ»…ÉÜ þðkrÜqBÝý„ .BÜºlü½g»è ºqAs õâ ÞýwçÜ ÿ»Ô»xè»Ô ºô»ð»ÜºkŒ_ Ak»ðBìs ô»è óBü½g »ðB…ÉÜ ,»ýýP„ óBì»ø ÊñOô ô ÿ u ½è½OõO þñOô ô òü»âºk »ñP…ü»ãÉO ô»G AlüBO½Ü»ƒè ºô»G óBíPxü õÉK »ü½G ºôArOô »üºô»C þñOô qBWô ôk,»ñOô ô óBì»ø ÿºô»ðkrÜºqBGôk þñOô ,ÿ qAtÉG ÿ q»ÝPwô qk ÿ u ½è½OõO »Ýðõ_ .ºô»ñü ô»Üq ô ôk ÿ u ½è½OõO»è ÊGºk ½G »Ô»xè»Ô,òýðAtüBð »ü»P„ ô»C þðkrÜ ÿ qBÜ»Ô»xè»Ô »OAô»Ü .òýðAtüºk »Ü »ÝÉP„ q»â.ºô»Pwºk»G AkBð òýðAs óBü BðBì óBì»ø »Ü ÿºô»C óBü ºôArOô ô»ð ÿ ô»G »ñP…ü»â ½g»è BðBì óBì»ø ô ºõÉ„ôBø,ºôArOô ô»ð »ýüBðAk ô»C ÿBðAk»G ÊG òP…ü»â ½G »Ô»xè»Ô ºô»ðBxük ô òü pG»G þPƒxƒü õƒÉƒK ÊƒHƒPƒwô qk »ƒÔ»ƒxƒè»ƒÔ ÿºô»ƒC½ƒG .AkBƒðqBƒ„»ƒc ÿ ¼ oºlÈ s ô ÿ qAtÉG ,Akºô»ðkrÜrýG»è óBü ,BñOô ô»è »Ü ,rPÈBOAô»G.»üºô»ðkrÝÉLPwºk q»w»è qBýwrK q»ãülüBø ½G »Ü ÊOBÜ .»ýýð þðôõGºkBìBC »Ô»xè»Ô AlÈ ô»è ÊGºk Qwô qk ,ï»Ü»ü ÿ ô»C »ÜºôõOBø »üBðBì ô»G »ì»C »Ô»xè»Ô ÿkõg ß»ð ºôõG Z q»ì ókrÜ»Ô»xè»Ô »OAô ,ïºô ôk ÿ ô»C z»G ºô»Ô»xè»Ô þðkrÜºkBýK ôBð ºô»OBHðBìºk ,ókrÜ»Ô»xè»Ô »OAô óBíðôõHÉW»P…ýð ÿAôAk ‡»ì»C .ºô»Ô»xè»Ô Býð»O ôBð ºô»OBHðBìºk ,ÿ ½g »Ô»xè»Ô q»ãülüBø ½G »Ô»xè»Ô ôBð»è †ýðôõHÉW»P…ýð .»Ô»xè»Ô ôBð»è óBü u »OAô ,BÜºlÉè »Ô»xè»Ô òýwrLG »ýýñðBì½G Bðq»â»C?»ýý_ »Ô»xè»Ô òýwrLG ÊG»ùðBì½G BO ºôõHãñü râ Q…â :Ë vÉGºk »Ü òüºkºlñðB…ýð q»ãülüBø ß»O»è óBì½g þÜ½ÜôBø »íÉC ºrÉè ?»ýý_ ÿ ô ô vÉì þð»Oô ô q»ãülüBø q»â .»ü»ø ÿ ½g þÝÉýPxü õÉK þÔ»xè»Ô Êìºkq»ƒw þPxü õÉK »ì»C BüBC BÜºlÉLPwºk ó ôõG þPwAq þðkrÜrýG»è Á»â»è AôBCu ¼ q ÿ»Ô»xè»Ô ÿºqBýwrK ô»C ÿ ôBð»ø ôBð ºô»OBHðBìºk ºqBýwrK ï»C »üAõðBíÉK »íÉC ?»Ô»xè»Ô ½G ºôõG q»ãülüBø ½G »ýý_ »Ô»xè»Ô ?»ýý_ »Ô»xè»Ô : ºôõG äñü râ óBÔõw»éü»Ô ½G »…ýì»ø »Ü ºô»ñýÉèõhG ÿºôºôBð»è ô ºô»Ô»xè»Ô þÜ»è»Ô ôBð»ñü ô»ÝG BÜºlÉéðBìAô »Ü ºôõHÈ qBýwrK óBíPxü õÉK òü»Üºk ‡»Ô»xè»Ô »Ü .òü»ÝG »Ô»xè»Ô »íÉC BÜºkAô rOAôk ‡ºô»C »Ü ÿ»ñýðAs ô»C ,ôArðAs»ð ÊñýðAs»G »ñP…ü»â ½G ApñG»è »üºkrÜ ô»C òýHýÉ¾Bc ºô»è »üºô»G #.ºôArOô ô»ð ô ºqBGô ôkBð

.540-539|s. .1988|Poul L bcke.red. Filosofilexikonet. Stockholm. .1 Prawitz. ABC i symbolisk logik: logikens spr k och grundbegrepp. Stockholm: Thales. .2 .62|s. .1991|Dag |Wittgenstein om tautologier och andra logiska satser. .3 |/mnemo_radovic.pd f2|http://www.phil.gu.se/posters/festskrift

ôAquõÜ þÝÈrÍý„ ,óBÜ»Wºq»Ø ÿrýÌB„ .þðkrGôBð»è ô rýG þðAtüºk BÜq ½è BýwqBâ .ºô»ðBìõâ rÈ u »ñÈ rgºk þðBÜºkAsBC »xØ ,BÜq ½è ÿ»ÜAôAs ,AlP„»ø þãðBì ÿ18 »è ÿBhÈõÜ ,z½ñýxÉPð½ì slðBðrÉÔ êÈõðBì ô ArÜ Êƒè ÿ»Ø»O ,AkBðArâ þƒðAôºpƒK»ƒ_ ‡BÜq ½è ¼ oºõýð ‡BƒK óBƒì»ƒø .Aq u õƒÜ .ArÜ rýâsºk þP„»ø þãðBì ÿ19 »è òÉ¾ºk ó»üæ»è BÜq ½è BƒýƒwqBƒâ Ak1936 þƒ¾Bƒw

týâq»ø »Ü ôõG ÞÉw»Ü BÜq ½è »è ,krÜºk»ð þðBÜBxÈ o ô »xÉ¿Ü »G ÿ s»c þðBÜºkAsBC Aoô rýG AlƒÜ»ƒü»ƒð½ƒG ôõƒì»ƒø þðôõG »G ÿ s»c BÜq ½è .qAs q»w »ñPxgºk ô ÿ qºôkAk »Ýðõ_ ,krÜºk ÿ qBì½Ü þíÈ u o òýGAk þÝ¾»g ÿ»ñü q ¼ s ½ƒG þƒðBƒxƒÜ»ƒü .krÜºk »…ýì»ø òì" ,Rõãüºk BÜq ½è ô »ýýð óBý`ýƒø »ƒÜ ïAk»ƒðAô»ƒC Á»ƒâ»ƒè ÿkAsBC»G QÈ qkBð ÊK óBý„»ãÈ o R»ðBð»O

.ºô»üArÜ»ð ôÃG 1931 BýwqBâ ,Alü rOAôk þðÂBw »è .BýðBLxýC þãð»…ÉK ÁBK »PÉ_ºk BÜq ½è »Ü ºôºkrÜ ôÃG ÿ rÍý„ þÜ»üºkqAvH¾»ø ,ôõHOrâ ½g»è þ…ƒýƒðBƒWºq»ƒØ þƒðAs ½ƒø þHÉPÜ òü rP„BG ºôõG »HÉPÜ ô»C †ýðB„BK ô rÍý„ .)óBWºq»Ø þðAs ½ø( ô»C ÿ rÍý„ AkBýðBƒLƒxƒýƒC ÿ ôAô»ƒO »ƒè þƒðBƒÜ»ƒðAs ½ƒø .ºô»ðArOõâºk þ¾Bw »è

“

ô óBÜºsBxÜBƒ_ »ƒGtƒýƒc( ÿºô»ƒðkqAvƒHƒƒ¾»ƒƒø þwrO»ì ÿ½ƒø ºôõƒG Alƒƒ1936 þƒƒ¾Bƒw »è )»xÉ¿Ü þñÈõ„ týâq»ø ô»C »Ýðõƒ_ ,BÜq½è þðBüu q»w»è »G uk †ü»…ýì»ø ô Rô»ƒƒÜºk»ƒƒð »ƒƒxƒƒÉƒƒ¿ƒƒÜ sBƒGrƒÉƒð BÜq½è Al…üºô»C Á»â»è .ôõG þðBÜ»Pü q»ð ÿ½ƒø ºôõƒGôõƒƒG †ü»ì»ƒC q»ƒø ,ôõƒG þðkrGôBð»è ½G ‡BG þÜ»üôõðBýG ÿºô»ƒñƒüs¼k óBü .Aq u õÜ »éèõâ »G ºô»ðBÜBýƒ…ƒýƒéƒýƒì BýwqBâ þñP„õÜ" Alü»Ü»HÉPÜ »è ó ½xHýâ þw»Ü Êw Á»â»è »Ü QÉ¾ºk ",BƒÜq ½ƒè zÂ½Üq»C òƒýƒÜAõƒg( ÿ ôBƒð»ƒG Ak»ƒÝƒük ô ëBârÉì ÿkæBâ ½ÝxýxðApÔ ,zAtÉGBÜ »ƒè )tƒèAtƒð½ƒâ ¼lƒñƒýƒèBƒâ ¼ q ½ƒÝƒw½ƒük ÿ»Ü»ƒðs»ƒì ºqAõƒÔ »ƒG »ƒÜ ÞƒÉƒñƒÈõƒ„ ô»ƒC ,óAq u õƒÜ ºôArƒwBƒð BƒýƒðBƒLƒxƒýƒC óAõÉð ÿ»ãÈ o q»w »PÈ ô»Üºk ‡»ñÈõ„ .ºôºqBÜ»Õè»C ô qBðtýÄ

".ó rãGqºô óBü»`ýø ô»è þ„½g »ƒGtƒƒýƒƒc( ÿºô»ƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø Alƒ1936 þ¾Bw »è )»xÉ¿Ü ô óBÜºsBxÜB_ ,BÜq ½è þðBüu q»w»è þwrO»ì ÿ ½ø ºôõG »xÉ¿Ü þñƒÈõƒ„ tƒýƒâq»ƒø ô»ƒC »ƒÝƒðõƒ_ »ƒG uk †ƒü»ƒ…ƒýƒì»ƒƒø ô Rô»ƒƒÜºk»ƒƒð Á»ƒâ»ƒè .ôõƒG þƒðBƒÜ»ƒPƒü q»ƒð BÜq ½è Al…üºô»C

, õG ½ƒƒì½ƒƒƒø †ü»ì»C q»ƒø ÿ ½ø ºôõGôõG ÿºô»ƒƒñƒƒü s ¼k ½ƒG ‡BƒG þƒÜ»ƒü ôõƒðBƒýƒG

ÿk ¼kqBðrÉÔ Á»â»è BÜq ½è BýwqBâ Ak1929 Ëô»è ô BÝü q»ì»C »PÉ_ºk z½ü o þw½è Bøºô q»ø .QÉñÈõgºk ÿ týéãñýC þƒðBƒìs ‡BGõÜ ô BðBÄBø ô Qð½ìrÉÄ þðAkq»ƒw .RBÜºk ,Ak1930 þƒƒƒ¾Bƒƒƒw »ƒƒƒƒè þðBgô o þOBÜ»è þƒƒƒƒƒƒƒíƒƒƒƒƒƒƒƒÈ u o ArÉÅü o ÿk½íü rK ÿ q ½OBPÝük ÿºô»ƒƒƒðôõƒƒƒHƒƒPƒƒwô qk ô BƒýƒðBƒLƒxƒýƒƒC ÿ qBƒƒì½ƒƒÜ þ¾Bw »è .ºô»PÈ o»âºk þðBñÉøqºk ½G Ak1931 rƒƒÈ u»ƒƒè ß»ƒƒü½ƒƒðBƒƒƒ„ )QgõÜ( þðB…ýðôBð ó»üæ»è .ArÜ ÿ qBük ÿ rƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒü sºô ÿ qBì½ƒÜ ÿºkqºô q»ƒK óBì»ø ½G ºô»ìºô ôk ½G þWq»g Qw»G»ì ÿ qBÜ BÜq ½è .ArÜ òýGAk ÿ ½ðB„ Bøºlð»_ q»w»è .ºô ôkrÜ »Ýük Á»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒâ»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒè »G þü½ðB„ þÜ»üBýðBLì½ƒÜ »G ,)»„qBG æ( þðB…ýðôBð ô ß¼ o»ƒƒâ þƒƒÝƒƒÉƒƒXƒƒü»ƒƒPƒƒw Á»â»è ºô»è»K õƒè»ƒÜ ÞƒÉƒ¾»ƒì½ƒÜ .ºôAo»â Ëk »G Ëk AlðBÜ»ýýÜ»¿Ég »ðBÝ¾»g ô»C ºôAk þ¾ô»ø ‡»üºõÉ„ ô»G ,ôõHñýHðBü»ð »OBÜ ô»C BO»ø »Ü òñýHG ½ðB„ ½G q ôõPèõÜ ôBð »ñOBø þè»ø AlOBÜ óBì»ø »è ‡ºô»C .QÉñÉxgºpG ‡»ðBÝƒ¾»ƒg ô»ƒC þÉK q ¼ s »xÉ¿Ü Ak»ìºkq»w ô»è ôõG ÞÉP„ .ôõG»ð êüBØ þƒƒOô»ƒƒc þƒƒãƒƒðBƒƒì »ƒƒè q»G u ¼ o Êw ,Ak1936 þƒƒãƒƒƒð»ƒƒƒW ÿºô»ƒƒƒè BýðBLxýƒC ÿ ½ƒgôBƒð ÊW»G ÿlü qk»ì BÜq ½è BýwqBâ ,QÉÝ…G ÿ»Ü»ðAtÉg ÿæ ½G ºô»PÈ o»ãG õÜBO Q…Éø ô þwBƒýƒw ÿAô»ƒøõƒ„»ƒÜ .AkBƒðArƒâ »ƒè B„ þðAq»w þñP„õÜ ‡BK»è ,þO»üÂ»ì½Ü þðAsBGq»w ó»üæ»è ½éýO½w½ÅèBÜ Êw½G ô .ôõGAõÉ„ þOºôAô»O»G ,ºôºqBì½Ü

kõíc»ì óAôrýw|:BC þ„»„ þãðBì þƒ5 »è BÜq ½è BýwqBâ »Ü ,z¼ rýÜBÄ BPðAõƒÔ »ƒè 1898 þƒ¾Bƒw þÝÉéýì lð»_ ô »Üõ`G þÜ»ü»Ý_¼ qB„ ºôºq ôõ„BG ÿBýðBLxýC ÿAkBðArâ »è ï»Ü ½Ýü qlÔ ,þÜôBG .ºôõG ÞüAk »è ,ºq ô ôk þÜ»ýü ôºs þðºôBg ,tÉãü qk¼ o BýwqBâ þƒØ»ƒ_ »ƒè ô AkBƒðArƒâ »ƒè ºôõƒG QƒýƒK»ƒG þƒƒƒÜ»ƒƒƒüçƒƒƒÉƒƒƒÄ Alƒƒƒ„»ƒƒƒÜ»ƒƒƒÝƒƒƒ_¼ qBƒƒƒƒ„ BPñÉxýÄ ,þÝüAk .ºôõG»ø þ…g»GºkôõwBC .ºôõG óºu ½ðBýK ô BPw½ìBì ,ô rÉì¼ o BÜq ½è 11 »ÜºoõÜ þð»ì»O ÞÉOBÜ ,Ak1909 þ¾Bw »è ºô»O»ðBýPwAõâ óBü»Ü»ðAtÉg ,ôõG óÂBw AlýðBü u ÿ ôAô»O »è .AkBðArƒâ ÿ qBƒ„ ½ƒG »è .ºôAk Q„ô rw þðBùýW »G þýãðrƒâ »è þðôõ_qºk ‡BƒK »ƒè ,Ak1915 þƒ¾Bƒw þ¾k ÿ ½ÝðAs »PÉ_ºk ,þüºkBìBC þÐBð½Ø Jºk»C ,BwBü ÿ qAõG»è Ak»üºôBì ô»è .s ¼ rýK þðÂBw »è .þO»ü ô ôlñÈõg AlÝü s õýƒì ô þðBXðõâ »G þPw»ø rOBü s ,Alü ôæ þð»ì»O ßºô ºô ôkrÜ Þü s õýì ô ½ðB„ Á»â»è ÿ ½g ÿ ½ðBýK q»w»è þÙ„»ì þ„BG»G .Jºk»C »è ÿ»ðAlð»ìq»ðõø ô»C .ºô ôkrÜ þÝýwçÜ óBýP„ô rw ô ókrÜºk ÿ ô ô sºqBC q ¼ s »Ü ô òK ½„ ,þwõƒýƒGºk ,þƒ…ƒg»ƒGºk ÊƒK ÿ q»ðAksAôBC Á»â»è rOAôk .ó ôõG òÄõùPýG BýüBÔ ÿk êÈõðBì ,þðBLxýC ÿ q ½éÝƒè½ƒÔ ÿæ»G ÿBÜq ½è þXðq»w ô Ë oôBø »OºôõG Ë oôBƒƒƒƒƒø .ºôBƒƒƒƒƒ…ƒƒƒƒƒÉƒƒƒƒƒÜAo Alƒƒƒƒƒü½ƒƒƒƒƒg »è ½éýxð½Ýñü o êÉC »è þðBÜºlð»ìq»ðõø .ºô»ðôõGºk½Ü AkBðArâ »è AlÉìæBC ÿBü rPÔBÜ BÜq ½è BýwqBâ Ak1918 ô 1917 þðÂBw »è »G ,ÿ ½g þÈ oôBø þÝÈ q ½xýÔ¼pK Á»â»è ÿBýðBLxýC ÿBýxýèBâ ô ó ½ýè ,ÀÉPwBÜ †ü ô»C q»ø ,ºô ôkrÜ þP„»â Akq ôõÜBG þ…g»G ÊK þHÉPÜ ï»Ü»ü þñýwôõð ÿºq ô – þP„ô rw þð»íük ô ókrÜ ÊO qBƒÜ( .)1918 þOºôAô»O»ƒG BƒÜq ½ƒè BƒýƒwqBƒâ »è BO»ø ,krÜ»ð òýwôõð ÿ qBÜ»G þPwºk .krì ÿ»Ü½ðBýK ÿBPw½ìBì Ak1919 þ¾Bw lü qk»ì ôºq»G Ak1919 þ¾Bw »è q»w»G Ëô»è ºô»C ‡BK þ¾Bw 15 ô RAô oºk þOºôAô»O»G ô RAkºk ½ÝðAs »è Á ½Ü ,RBGºk .RBÜºk óBgq»O ÿ»Üºq»ðõø ½G ÿ ½g òü rƒPƒãƒðrƒâ BƒÜq ½ƒè BƒýƒwqBƒâ ï»PxýG ÿºk»w þwôõð½ðB„ ô rýÌB„ .ºôõG ÿk BƒƒýƒƒxƒƒñƒƒÈlƒƒƒýƒƒƒxƒƒƒü o »ƒƒƒè þO»ýÈ oôBø ,lü qk»ì »è yPðBükõPƒxƒÉƒC ,Àü½ýƒðõƒG yƒü õƒè ,BƒýƒüBƒÔ ÿk êƒÈõƒðBƒì ÿlð»ìq»ðõø Bøºlð»_ ô þèAk q ¼kBÅèBw »è ‡»ðAô»C ôõƒì»ƒø ,ºô ôkrƒÜ ÿ»ƒÝƒük rOAôk óBü ,ó ôõG q»ãü qBÜ AkBýðBLƒxƒýƒC .Ak»Ü»OÂô »è q»ãü qBÜ þðBw»Ü »O»ðôõG AktýñÉíýÐ ó ½ìAo óAõg rýÌB„ þ¾BG rÈ u»è ¼kqAôlýC ,½ðB„ þðAq»wôõƒð »ƒè .ºôõƒG ô q»ýw tÉñÉOqBì ½ü q ½ãü râ ô Bñü õÜqBì ÿlü qk»ì ÿBÄçxÉC ¼ rOBýƒO q»ƒñƒÉƒøqºk Ak1920 –1919 þ¾Bw »è .ºô»OºôõG Þü tð ÿ ½ðB„ ï»Ü»ü ,q»ýw þP…ÉùãðBG q»w»è þKArƒg ÿ ô ôkBƒW( þƒðBƒ…ƒýƒðôBƒð rƒÈ u»ƒè »G Ak»ü½ðB„ ô»è .ºõýwôõð Ak)»Ü»èôõK»K ,q»PÜAqBÜ ßºô »Ýük ÿ ô ô rÉì þýO»ìqBü ÞÉÜqBxýw þ¾Bc»ì þPxü ô»„½g þwBG .RBÜºk ß»ü»èôõK»K ô BýwqBâ ÿ rÍý„ þHÉPÜ ï»Ü»ü ,ºô»üArÜ ôÃG Ak1921 þ¾Bw »ƒè BƒÜq ½ƒè þ¾Bw »è »Ü ôõG ÿ»ðArÍý„ ô»C ÿºôArÜ½Ü þýO»ìqBü »G ,þðôõƒHƒýƒwôõƒð ºô»ƒƒ1918 ½Ü »ðArÍý„ ô»C þðAõO ÿArG ÿ ½ÝxýxðApÔ ÿAôpG »è óBýwBG »ðArÍý„ ô»C .ºô»OBÝG .krÜºk Q„ô rw ô ºô»ðôõGBýW ,þñük »è Ak1922 þ¾Bw ÿBOºq»w »è êÈõðBì ÁBK »PÉ_ºk BÜq ½è BýwqBâ ,AkBðArâ þü q»ã…ÉK þ¾BÅýPxÉÔ õÜBƒO BƒýƒüBƒÔ ÿk ºô»C †ÉK þ¾Bw .QÈ rãGAo s q»G ½ãñýìÃÔ ÿ rÍý„" þñýwôõð »G þƒPƒwºk BƒÜq ½ƒè þ¾Bw BO»ø »Ü ,ôõGkrÜ "Á ôõØ þÜ»ýýðAq ½â

r8-2:Layout 1

5/11/2013

5:14 PM

Page 1

2013/5/13 »íì»„ ôôk )361( ºqBìu

|IX þðAô oºôB_

|VII þðBíý„»K

Ë oºôB_ ô RBì òì ßºô ô»„ | ºôAq ½O äðBì ºõý„½KAk þÝÉP„ ôõì»ø þÝü qBO | þüBLw»C »G ïpÉâºk ß»üBãÈ q ½G Qwºk .Ëk Êè ÿ ½O þð½G |

ï»gºl¾»ø þãðºlÉG ½G Ëõâ »¾ôõW ÊG»G ô»„ | ËôtGºk | AlýÝü qBO ÿ»„q ô ôBð»è .Ëk þðBíý„»K þð½G

|VIII ‡½Lì»O | |X òü tg

| ô qAlÉG ô»„ ,Rq»L¾k ô RBì AlýÝü qBO ôBð»è †ýñì | ôArÝO»Ø»O þÝÉìq»O ßºô | Ë oºôB_ | "ß»üºqBw»ø õÜºô îc¼ o" .Ë tgºk ½O ÿæ ôºq»G

»G ,Alâq»G ô ôk »è rýÌB„ þðBÜºrÍý„ ÿ ½Ü »ðBÝü tð ï»G :þñýHÉO ÿ»ðBgºôBØ ó»üæ »è ,ºôºrýGBw ÚýÔºo þðAõük ÿ ôBð »è ,»ðAôArÜ»ðôÃG ºrÍý„ ï»C .ºô»PÈ rÜºk ôÃéG ,ºô»ýü q ôõPèõÜ | .ó ôArýâqºô ,ºô»Ü»ðAõük þì»Ü»ü þâq»G

óAo»â

AlýÝüqBO »G

òýðAôq

rýGBw ÚýÔºo ÿkôrø»„ òý…Ô»C|:½O½Ô

þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð Ã¾ôlG»Ì óAq½w

|w w w . c h a w d e r n e w s . c o m

soranmail@yahoo.com

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪152‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر ئيسالمى سياسي‪ ،‬ئاينناسى‪ ،‬هزر‬

‫فاوڵێكی سایتی فەرمیی یەكگرتوو (پیاهەڵدان بە كردەوەكانی سەدامدا)‬

‫قەرزاوی لە دژی دەستدرێژی ئەمریكا بۆ سەر‬ ‫عێراق هاواری لێبەرزدەبۆوە‪ ،‬بەاڵم ئێستا سوپاسی‬ ‫ئەمریكا دەكات بۆ ئەو یارمەتیەی كە پێشكەش‬ ‫بەسوپای ئازادی سوننی مەزهەبی کردوه‌‬

‫‪3‬‬ ‫ئاڵ روانگه‌و ره‌خنه‌‬ ‫سایتی یەكگرتوو‪ www.kurdiu.org‬سایتێكی‬ ‫فەرمی یەكگرتووی ئیسالمی كوردستانە‪ .‬رۆژی‬ ‫پێنجشەممە‪ ،‬بەبێ‌ هیچ بۆنە و هەواڵ و شتێكی تازە‪،‬‬ ‫یەكێك لە وێنەی دیارەكانی سەدام‪ ،‬كە كالشینكۆێكی‬ ‫بەرزكردۆتەوە و شەبقەیەكی لەسەردایە لەسەروی‬ ‫هەواڵیكەوە دانابوو‪ ،‬لە سەردێڕی باسە هەواڵەكەشدا‬ ‫ئەوە هاتووە كە "سەدام جگە لەوەی دیكتاتۆر بووە‪،‬‬ ‫چەند هەڵوێستێكی ه��ەب��ووە مایەی باسكردنن"‪.‬‬ ‫لەو هەڵوێستانەش دواتر ‪ 15‬هەڵوێستی ناوبراویان‬ ‫باسكردووە وەكو چەند هەڵوێستێكی نمونەیی‪ ،‬ئەو‬ ‫خاڵ و هەڵوێستە نمونەییانەی س��ەدام‪ ،‬كە سایتی‬ ‫یەكگرتوو ریزی كردوون ئەمانەبوون‪:‬‬ ‫‪-1‬وانەی پەروەردەی ئیسالمی لە قوتابخانەكان وەك‬ ‫وانەكانی تر جێگیركرد‪.‬‬ ‫‪-2‬باج لە هیچ كەسێك وەرنەدەگیرا كە مزگەوتی‬ ‫دروستكردایە‪.‬‬ ‫‪-3‬ل��ە ی��ادی لەدایكبونیدا لە ه��ەر پارێزگایەك‬ ‫مزگەوتێكی دروستدەكرد‪.‬‬ ‫‪-4‬زۆرترین پەیمانگا و كۆلێژی ئیسالمی لە واڵت‬ ‫كردەوە‪.‬‬ ‫‪-5‬ئافرەت بەبێ‌ كەسی نزیكی نەیدەتوانی گەشت‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫‪-6‬یەكەم بانكی ئیسالمیی كردەوە‪.‬‬ ‫‪-7‬ناوەندی پێشەوا بوخاری بۆ بۆ كۆكردنەوەی‬ ‫سونەتەكانی پێغەمبەر كردەوە‪.‬‬ ‫‪ -8‬شوێنی نمایشكردنی ئافرەتانی لە شاری بەسرا‬ ‫گۆڕی بۆ مزگەوت‪.‬‬ ‫‪-9‬ل��ە كەناڵەكانی رادی��ۆ و تەلەفزیۆن بەرنامەی‬ ‫ئاینیی دانرا‪.‬‬ ‫‪-10‬م��ۆڵ��ەت��ی زانستی ش��ەرع��ی وەك بڕوانامەی‬ ‫بەكالۆریۆس ئەژماردەكرد‪.‬‬ ‫‪-11‬لەكاتی پشوی هاوینە خولی قورئانی پیرۆزی‬ ‫داهێنا‪.‬‬ ‫‪-12‬لە شاری بەسرا‪ ،‬سێ‌ پاسەوانی تایبەتی سەدام‬ ‫نێربازییان كردبوو‪ ،‬ئەویش فەرمانی دەركرد لەسەر‬

‫یەكێك لە باڵەخانە بەرزەكان فرێیان بدەنە خوارەوە‪.‬‬ ‫‪-13‬فەرمانی دەركرد‪ ،‬كە هەركەسێك قسەی ناشیرین‬ ‫بەرامبەر زاتی خوا و پێغەمبەر و هاوەاڵنی بڵێت‪ ،‬سزای‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫‪-14‬هەر كۆمپانیایەك لە عێراق كاری بكردایە مەرجی‬ ‫ئەوەبوو‪ ،‬نەدەبوو مامەڵە لەگەڵ ئیسرائیلدا بكات‪.‬‬ ‫‪-15‬لە ناوچەی هیت‪ ،‬چەند جادووگەرێك سوكایەتیان‬ ‫بە قورئان كردبوو‪ ،‬ئەویش فرمانی دەستگیركردن و‬ ‫دواتر كوشتنی بەسەردادان‪.‬‬ ‫ئەگەر تێبینی بكەین‪ ،‬هەموو ئەو خااڵنەی كە لە‬ ‫پێشەكیدا سایتی یەكگرتوو بە كاری باش و "مایەی‬ ‫باسكردن" وەسفی ك��ردوون دەكەونە قۆناغی دوای‬ ‫نەوەدەكانەوە‪ ،‬ئەو كاتەی ئەو رژێمە لە شەری كوێتدا‬ ‫شكستی هێنابوو‪ ،‬لە چەندین الوە فشار و ئابڵۆقە‬ ‫درابوو‪ ،‬ئەم رژێمەیش بۆ چاوبەستكردن لە خەڵكی‬ ‫ناوەوە و دەرەوەی عێراق‪ ،‬هەڵمەتێكی چەواشەكارانە‬ ‫و فێڵبازانەی بەناوی (حەملەی ئیمانی) راگەیاند‪.‬‬ ‫زۆربەی ئەو رەفتار و بڕیارانەش لەو هەواڵەباسەدا‬ ‫هاتوون تایبەتن بەو قۆناغە‪ .‬ئەم خااڵنەش كە سایتی‬ ‫یەكگرتوو بە كارە باشەكانی ئەو دیكتاتۆرەیان دەزانێت‬ ‫ئەم خەسڵەتانەیان تێدایە‪:‬‬ ‫ئەم خاڵ و بڕیارانە‪ ،‬سەرتاپایان‪ ،‬دەكەونە نێو‬‫ئەو داواك��اری و خواست و ئەجێندایەی كە حیزبە‬ ‫ئیسالمیەكان بەگشتی و رەوتە توندڕەوە ئاینیەكان‬ ‫هەوڵی بۆ دەدەن‪ .‬كاتێكیش دەسەاڵتێكی دیكتاتۆریش‬ ‫ئەم خاڵ و بڕیارە و هاوشێوەكانیان قەبوڵ بێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫الی ئ��ەوان دەس��ەاڵت و حاكمێكی باشە و خوا لێی‬ ‫رازیە‪.‬‬ ‫لەم خاڵ و بڕیارانەدا نمایشگای جلوبەرگ دەگۆڕدرێت‬‫بە مزگەوت و ئازادی ژنان بەرتەسكدەكرێتەوە‬ ‫ئەم خاڵ و بڕیارانە‪ ،‬هیچ سیفەتێكی بە مەدەنیكردن‬‫و بە دیموكراسیكردن و نەهێشتنی گەندەڵی و جۆرێك‬ ‫لە كرانەوە و مافە مەدەنیەكان و ئازادیەكانیان تێدا‬ ‫نیە‪ ،‬بە پێچەوانەوە‪ :‬هەندێ‌ لەو خااڵنە باس لە‬ ‫كوشتنی بەربەریانە و بێ‌ دادگایكردن دەكات‪.‬‬ ‫‪-‬ئەو خااڵنە‪ ،‬كە وەكو ئایندارییەك وێناكراون بۆ‬

‫ئاینی جیهانی‬ ‫یان جیهانێك‬ ‫بەبێ شوناس‬ ‫‪2‬‬

‫عومەر عەلی محەمەد‬

‫س��ەدام‪ ،‬زۆرب��ەی��ان خەسڵەتی روك��اری��ان��ەی ئاینن‪.‬‬ ‫هەموشیان ریاكاریانە و وەك��و چاوبەست و فێڵ‬ ‫بەكارهاتوون و ئاین تیایاندا ئیستیغاللكراوە‪ ،‬چونكە‬ ‫هەر لە ئایندا جۆرێك لە دادگەری و نەهێشتنی زوڵم‬ ‫و بڕیاری بۆ تاوانباركردنی خودی سەدامی تێدایە‪ ،‬كە‬ ‫شایەنی ئەوەیە ملیۆنێك جار خودی ئەو دیكتاتۆرەی‬ ‫پێ‌ لە سێدارە بدرێت و رژێمەكەی پێ‌ دادگایی بكرێت‪.‬‬ ‫هەر رۆژی پێنج شەممە و دواتریش رەخنەی‬ ‫توند لە دابەزاندنی ئەم هەواڵەباسە‪ ،‬لە فەیسبووكەوە‬ ‫لەالیەن چەندین كەسی جۆراوجۆرەوە‪ ،‬ئاراستەی ئەو‬ ‫سایتە فەرمیەی یەكگرتووی ئیسالمی كرا‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫دوات��ر رۆژی هەینی‪ ،‬كە زانییان چ هەڵەیەك و‬ ‫فەزیحەیەكیان كردووە‪ ،‬سایتی ناوبراو هەواڵەكەی الدا‪.‬‬ ‫ئەمەش شتێكی ئاساییە كاتێك بزانن چ هەڵەیەكیان‬ ‫كردووە‪ .‬بەاڵم ئەم الدانی هەواڵە هیچ داوای لێبوردن‬ ‫و رونكردنەوەی بەدوادا نەهات‪ ،‬كە دەبوو بە پینە و‬ ‫پەڕكردنیشبێت‪ ،‬یان داوای لێبوردنێكی جیدییانە بخەنە‬ ‫بەرچاو بۆ خوێنەری كورد و بۆ هەموو خاوەن ویژدانێك‬ ‫و بۆ حورمەتی خوێنی شەهیدان و ئەنفالكراوەكان‬ ‫بەتایبەت‪ .‬كەچی دوای ئەو فەزاحەتە لەسەر هەمان‬ ‫لینك‪ ،‬كە هەواڵەكەیان الدابوو‪ ،‬هەواڵی نەخۆشی و‬ ‫تەندروستی سەرۆككۆماری عێراق(مام جەالل)یان‬ ‫دان��ا‪ ...‬واتە هەڵەیەكیان بە هەڵەیەكیتر چارەكرد‪،‬‬ ‫دواتریش رۆژی شەممە لەسەر هەمان لینك‪ ،‬كە زانییان‬ ‫ئەوەش هەڵەیكی دیكەیە پێیهەستاون‪ ،‬ئەو هەواڵەی‬ ‫بەڕێز مام جەاللیان گ��ۆڕی بۆ دیمەنی گرتەیەكی‬ ‫ڤیدیۆیی كوژرانی خۆپیشاندانەكانی حەوێجە‪.‬‬ ‫ئ��ەو وێنەیەی لە س��ەرەوە دام��ان ن��اوە‪ ،‬وێنەی‬ ‫هەواڵە باسەكەی سایتی یەكگرتووە لە رۆژی پێنج‬ ‫شەمەدا‪ ،‬ئەم لینكەش كە لە خوارەوە دایدەنێین‪ ،‬هی‬ ‫ئەو هەواڵەیە‪ ،‬بەاڵم ئێستا‪ ،‬رۆژی شەممە‪ ،‬هەواڵ و‬ ‫گرتەیەكی ڤیدیۆیی خۆپیشاندانەكانی حەوێجەیە‪.‬‬ ‫لینكی هەواڵەباسەكەی سایتی یەكگرتووە‪:‬‬ ‫‪http://www.kurdiu.org/hawal/index.‬‬ ‫‪php?pageid=124651‬‬

‫‪Taboo‬‬

‫ئیبراهیم مەالزادە‬

‫ده‌ستبردن بۆ بابه‌ته‌ كولتوریه‌‌کان‬ ‫بۆ دو جۆر نوسه‌ر نابێت‪ :‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫ب ‌ه باسی مێژوه‌و ‌ه خه‌ریكن و‬ ‫سه‌ریان له‌ كولتور ده‌رناچێت‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی ئایدیۆلۆجیایی و‬ ‫دۆگمایین‪ ،‬وه‌كو ئیسالمیه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌مو شتێك وه‌كو باوه‌ڕی‬ ‫دۆگمایی (قطعي) وه‌رده‌گرن‬

‫‪4‬‬

‫سه‌روه‌ر پێنجوێنی‬

‫پاشکۆیه‌کی تایبه‌ت به‌ناوی‬ ‫"ئیخوان و ئه‌زمون"‬ ‫له‌ ژماره‌ی داهاتوه‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌زمونی ئیخوان ل ‌ه میسر‪ ،‬پاشکۆیه‌کی چاودێر‪،‬‬ ‫ده‌که‌وێت ‌ه به‌رده‌ستی خوێنه‌ران‪ ،‬ئه‌م پاشکۆی ‌ه تایبه‌ت ده‌بێت به‌ نوسینه‌‌کانی‬ ‫سه‌رکرده‌ی جیابۆوه‌ له‌ ئیخوان (سه‌روه‌ت خه‌رباوی)‪.‬‬

‫دێرێدا و‬ ‫بادیۆ‬

‫ئەڤین ئیبراهیم فەتاح‬ ‫‪5‬‬

‫عەلی حەرب‬ ‫و‪:‬كارزان دوكانی ‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫ئيسالمى سياسى‬

‫‪2‬‬

‫ئاینی جیهانی یان جیهانێك بەبێ شوناس‬ ‫عومەر عەلی محەمەد‬

‫‪2-1‬‬ ‫د‪ .‬محمد عابد جابری دەڵێت‪:‬‬ ‫(‪ )globalization‬بەجیهانیكردن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبردنێكە بۆ هەژمون پەیداكردن‪،‬‬ ‫ل��ەه��ەم��ان��ك��ات��دا س��ەرك��وت��ك��ردن‌و‬ ‫تایبەتمەندیەكانە‪،‬‬ ‫پەراوێزخستنی‬ ‫بەاڵم جیهانگەرایی (‪universals‬‬ ‫‪ )lissome‬بریتیە لەحەزی گەشەدان‬ ‫بەتایبەتمەندێتی بۆ ئاستێكی جیهانی‪،‬‬ ‫بەجیهانیكردن دەس��ت گرتنە بەسەر‬ ‫جیهان‌و جیهانگەراییدا‪ ،‬بەڕوی ئەوەدا‬ ‫دەكرێتەوە كە گەردونی و جیهانی‪)1(.‬‬ ‫لەنێو جیهانگەراییدا كۆمەڵێك‬ ‫فەلسەفەو ئەدەب‌و هونەرو شارستانیەت‬ ‫ه��ەی��ە ك��ە ه��ەر ی��ەك��ەی��ان ج��ۆرێ��ك‬ ‫لەتایبەتمەندیان پێوە دی��ارە‪ ،‬لەم‬ ‫نێوەندەدا هەمو ئەم تایبەتمەندیانە كۆ‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬پاشان فۆرمێكی جیهانی لەخۆ‬ ‫دەگرن‪ ،‬ئەدەبی جیهانی بەتایبەتمەندیە‬ ‫نیشتمانی‌و نەتەوەییەكەی جیادەكرێتەوە‪،‬‬ ‫لەهەمانكاتیشدا دیوە مرۆییەكەی دەیباتە‬ ‫ئاستێكی جیهانی‪ )2(.‬لێرەدا جیاوازیەكی‬ ‫گ��ەورە دەبینرێت ل��ەن��ێ��وان ئ��ەم دو‬ ‫دەستەواژەیەدا ‪ ،‬جیهانگەرایی واتە هەمو‬ ‫دانیشتوانی ئەم گۆی زەوی��ە بەهەمو‬ ‫خێاڵ‌و گەل‌و نەتەوەو زمان‌و رەگەزەكانی‪،‬‬ ‫لەسەر گ��ۆی ئ��ەم زەوی��ە دەژی��ن هەر‬ ‫یەكەیان لەگەاڵ ئەویتریاندا تێكەاڵ دەبن‬ ‫ل��ەڕوی ئاین‌و زم��ان‌و ب��اوەڕو بۆچونە‬ ‫سیاسی‌و ئاینی‌و سیستمە ئ��اب��وری‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكانیانەوە‪ ،‬بونی جیاوازی لەم‬ ‫چوارچێوەیەدا شتێكی سروشتیە‪ ،‬لەگەاڵ‬ ‫ئەم مامەڵەكردن‌و هاوكاری كردنی یەكتر‬ ‫كارێكی زۆر پێویستە‪ ،‬بۆ ئەوەی ڕێگە‬ ‫بگیرێت لەپێكدادان‌و جەنگ‌و دوژمنكاری‪،‬‬ ‫ئ��ەم ك��ارە جیهانیەش ن��اودەب��رێ��ت‬ ‫بە(بەرۆشنبیریی بونی شارستانیەت)‬ ‫لەنێوان گەالن‌و نەتەوە جیاوازەكاندا‪،‬‬ ‫ئەمەش واقیعی ژیانی مرۆڤایەتی بوە‬ ‫هەر لەسەرەتای مێژوەوە هەتا ئێستا‪،‬‬ ‫كە تیایدا زمانەكان لەگەاڵ یەكتردا‬ ‫متوربەبون‌و كۆمەڵگەكان ه��اوك��اری‬ ‫شارستانیەتەكانیش‬ ‫یەكتریانكردوەو‬ ‫گ��واس��ت��ران��ەوە ل��ەش��وێ��ن��ێ��ك��ەوە بۆ‬ ‫شوێنێكیتر‪)3(.‬‬ ‫ئەگەر سەیری مێژوی مرۆڤایەتی‬ ‫ب��ك��ەی��ن‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك شارستانیەتی‬ ‫جیاواز هەیە‪ ،‬لەبەر ئەنجامی كۆمەڵە‬ ‫كولتورێكی جیاوازەوە دورستبون لەم‬ ‫ڕوان��گ��ەی��ەوە ئێستا جیهان پێویستی‬ ‫بەسیستمێكی جیهانی كراوە هەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی بەیەكسانی‌و بێالیەنی لەگەاڵ‬ ‫هەموالیەكدا مامەڵە بكات‪ ،‬واتە فەزایەكی‬ ‫یەكسان بڕەخسێنێت ب��ۆ ب��ەش��داری‬ ‫لەشارستانیەتێكی جیهانیدا‪ ،‬نەك لەسەر‬ ‫بنەمای داخران‌و دوژمنەكاری‌و رێگرتن‌و‬ ‫گەمارۆدان‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ جیهان پێویستی بەرەخساندنی‬ ‫بارودۆخێكی نوێ‌ هەیە‪ ،‬كە دان بنێت‬ ‫بەتایبەتمەندی‌و ف��رەی��ی��داو بگەڕێت‬ ‫بەشوێن خاڵە هاوبەشە مرۆییەكاندا‪،‬‬ ‫بەتایبەتی ئەوەی كە لەنێوان كولتورو‬ ‫شارستانێتیە جیاوازەكاندا هەیە‪ ،‬لەم‬ ‫ێ‬ ‫ڕێگەیەشەوە فەزایەكی جیهانی نو ‌‬ ‫بنیات بنرێت كە هەموال تیایدا بەشداربن‌و‬ ‫ئەمەش بنەمایەك بێت بۆ دروستكردنی‬ ‫شوناسێكی جیهانی‪ .‬بۆ ئەم مەبەستەش‬ ‫پێویستە دام‌و دەزگا نێو دەوڵەتیەكانی‬ ‫ئ��ەو سیستمە جیهانیە‪ ،‬نوێنەرایەتی‬ ‫تایبەتمەندیە ج��ی��اوازەك��ان‌و خاڵی‬ ‫هاوبەشی شارستانێتیە جیهانیەكان بێت‪.‬‬ ‫ئەم پەیوەندیە پێویستە لەسەر بنەمای‬ ‫رێسای یەكتر ناسین بێت لەنێوان هەمو‬ ‫گەالندا وەك خوای گەورە دەفەرموێت‪:‬‬ ‫[ َي َاأيُّ َها َّ‬ ‫اس ِإنَّا َخ َل ْق َنا ُك ْم ِم ْن َذ َك ٍر َوُأن َثى‬ ‫الن ُ‬ ‫َو َج َع ْل َنا ُك ْم ُش ُعوبًا َو َق َبا ِئ َل لِ َت َعا َر ُفوا إ َِّن‬ ‫الل َأ ْت َقا ُك ْم إ َِّن هَّ َ‬ ‫َأ ْك َر َم ُك ْم ِع ْن َد هَّ ِ‬ ‫الل َع ِلي ٌم َخ ِبريٌ]‬ ‫سورەتی الحجرات ‪ .13‬ئەم ئایەتە باس‬ ‫لەدامەزراندنی پەیوەندی نێوان گەالن‌و‬ ‫شارستانیەتیە جیاوازەكان دەكات لەسەر‬

‫بنەمای یەكتر ناسین‪ ،‬نەك ملمالنێ‌‌و‬ ‫پێكدادان‌و ڕەتكردنەوەی بەرامبەر‪.‬‬ ‫لەمبارەیەوە زەك��ی میالد دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەڕوانگەی ئەم ئایەتەوە ئێستا تیۆریەك‬ ‫دروستبوە كە ناسراوە بە(یەكتر ناسینی‬ ‫شارستانیەتەكان) چونكە شارستانیەتە‬ ‫جیاوازەكان هەتا لەیەكتر ناسینەوە‬ ‫دەست پێنەكەن‪ ،‬ناتوانن لەپێكدادان‌و‬ ‫جەنگ رزگاریان ببێت‌و بگەنە پەیڤین‌و‬ ‫لەیەكتر گەیشتن»‪.‬‬ ‫یەكترناسین چەمكێكی مرۆیی مەزنە‪،‬‬ ‫هەروەها گرنگی‌و بەهایەكی تایبەتی‬ ‫خ��ۆی هەیە‪ ،‬یەكێكە ل��ەو چەمكانەی‬ ‫ئەمڕۆ مرۆڤایەتی زۆر پێویستی پێیەتی‬ ‫هەتا لەنەهامەتی جەنگ‌و كوشتار‌و‬ ‫دژایەتی رزگاری ببێت‪ ،‬پێویستە گەالنی‬ ‫جیهان زۆرتر گرنگی بەم چەمكە بدەن‌و‬ ‫لەم ڕێگەیشەوە شارستانیەت‌و كولتوری‬ ‫یەكتر بناسن‪ .‬كە دوربێت لەسەپاندنی‬ ‫هەژمون‌و داگیركاری‌و پەراوێزخستن‪.‬‬ ‫ئێستا كە زەم��ەن��ی بەجیهانیبونە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی جیهانگەراییەوە كار‬ ‫دەك��ات‪ ،‬چونكە لەمێژو جوگرافیاو‬ ‫كولتورو شارستانێتیەكانی سەر زەویەوە‬ ‫دەستپێناكات‪ ،‬واتە لەئەنجامی پەیڤنێكی‬ ‫مرۆییەوە هەڵنەقواڵوە‪ ،‬كە هەموالیەك‬ ‫ب��ەش��داری داڕش��ت��ن��ی ب��ك��ەن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەفەزاوە دەست بەپەخشبون دەكات‌و‬ ‫لەئەنجامی پەیڤینێكی لەوەو پێش نیە‪،‬‬ ‫ئ��ەو هەمو جیهانبینی‌و بۆچونەكانی‬ ‫لەڕێگەی گ��ەردون��ەوە پەخشدەكات‪،‬‬ ‫پرس بەهیچ نەتەوەو نیشتمانێك ناكات‪.‬‬ ‫ئاینەكان‌و مەزهەبە ئابوری‌و سیاسی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكان رەهەندێكی جیهانیان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم دابڕاونین لەتایبەتمەندیش‪،‬‬ ‫ك��ەوات��ە ل��ەم��ڕوەوە دەت��وان��ی��ن بڵێین‬ ‫لەمێژودا فەلسەفە جیاوازەكان زۆرتر‬ ‫مرۆیی بون‪ .‬لەدوای پێشكەوتنی شۆڕشی‬ ‫زانیاری‌و تەكنەلۆژی‌و فراوانبونی شۆڕشی‬ ‫پەیوەندیەكان بەشێوەیەك كە هەمو‬ ‫ئاستەكانی جیهانی گرتوەتەوە‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەش��ەوە ه��ەر چەند بانگەشەی‬ ‫ئایدۆلۆژیا دەكرێت‪ ،‬بەاڵم لەفۆرمێكیتردا‬ ‫ئ��ای��دۆل��ۆژی��ا دێ��ت��ە ن��او تەكنەلۆژیا‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك فروانتر دەیبینین‪ ،‬جۆرێكی‬ ‫تر لەجیهانبینی بەتایبەت لەبواری‬ ‫زانستە مرۆییەكان‌و كۆمەڵناسی‪ ،‬كە‬ ‫زیاتر ڕەنگدانەوەی فەزای جوگرافیایەكی‬ ‫تایبەتیە‪ ،‬ل��ێ��رەوە ئ��ەو جیهانبینیە‬ ‫نوێیە دێت‌و خۆی بەجیهانی دەزانێت‪،‬‬ ‫ئێستا ت��ێ��ك��ەاڵ ك��ردن��ێ��ك ل��ەن��ێ��وان‬

‫جیهانییبون‪ ،‬بچوککردنه‌وه‌ی جیهان ‌ه بۆ گوندێک‬ ‫تاك دەتوانێت شوناسی تایبەت بەخۆی‬ ‫دروس��ت بكات‪ ،‬بەبێ‌ ئ��ەوەی ملكەچی‬ ‫كاریگەریەكانی پیاوە ئاینیە تەقلیدیەكان‬ ‫بێت‪ ،‬یان بكەوێتە ژێر كاریگەری دەزگا‬ ‫ڕاگەیاندنە جەماوەریەكان‪ .‬بەواتایەكی‬ ‫تر سنورەكانی ئازادی مرۆڤ تا ڕادەی‬ ‫بێ‌ سنور زیاد دەكات هەروەها هۆكانی‬ ‫ێ سنور»(‪)4‬‬ ‫داهێنان دەچنە ئاستێكی ب ‌‬ ‫ب��ەه��ۆی پ��ێ��ش��ك��ەوت��ن��ی ه��ۆك��ان��ی‬ ‫پەیوەندیەوە‪ ،‬ئاسۆكانی مرۆڤی مۆدێرن‬ ‫فراوان بوەو دەتوانێت لەجۆرەها رێگەوە‬ ‫ب��ەب�ێ‌ س��ان��س��ۆر زان��ی��اری وەرب��گ��رێ‌و‬ ‫ئ��اگ��اداری گەشەی كولتوری نەتەوە‬ ‫ج��ی��اوازەك��ان بێت‪ .‬ل��ەم رێگەیەشەوە‬ ‫دەكەوێتە ژێر كاریگەری جۆرەها دیدو‬ ‫جیهانبینی‌و شێوازی ژیانی نوێی گەالن‪.‬‬ ‫ئینتەرنێتیش ئێستا هۆكارێكی بنەڕەتیە‬ ‫بۆ پەیوەندی مرۆیی‪ ،‬ئەویش لەرێگەی‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی ڕاس��ت��ەوخ��ۆی جۆرەها‬ ‫سەرچاوەی فیكری جۆراو جۆر‪ ،‬هەروەها‬ ‫لەڕێگەی پەیوەندی ڕاستەوخۆوە كە‬ ‫بەهۆی نامەی ئەلیكترۆنیەوە ئەنجام‬ ‫دەدرێ��ت‪ ،‬لەم ڕێگەیەشەوە دەتوانێت‬ ‫ب��ەش��داری مشتومڕی ج��ۆرەه��ا گروپی‬

‫بۆشاییە ماددی‌و مەعنەویەكانی بۆ پڕ‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬واتە كاریگەری لەسەر باش‬ ‫كردنی گوزەرانی تاك هەبێت‪ ،‬لەهەمان‬ ‫كاتدا لەئاست مێژو ئاین‌و شارستانیەتی‬ ‫نەتەوەی خۆی جۆرێك لەزانیاری هەبێت‬ ‫ك��ە ئ��ی��رادەی��ەك��ی مرۆڤدۆستانەی بۆ‬ ‫دروستبكات‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ۆ چ��ون��ی س �ه‌ی��د یاسین‬ ‫(ت��وان��اك��ان��ی ت��اك ب��ۆ ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ێ بۆ جیهان زیاد دەكات‬ ‫تێڕوانینی نو ‌‬ ‫ئەویش لەرێگەی ئاشنابونی فیكری‬ ‫بەرامبەرەكانەوە دەبێت‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫دەبێتە هەرەسكردنی ش��ێ��واز‌و وێنە‬ ‫چەقبەستوەكان كە لەنێو زۆر كولتوری‬ ‫ێ‬ ‫گەالندا هەیە‪ ،‬لێرەوە سەرەتایەكی نو ‌‬ ‫بۆ پەیڤینێكی شارستانی سەر هەڵدەدات‬ ‫كە دەبێتە هۆی كۆتایی هاتن بەدەسەاڵتە‬ ‫خۆسەپێنەرە تاكڕەوەكان كە بەردەوام‬ ‫هەوڵیان داوە بۆ لەقاڵبدانی عەقاڵ‌و‬ ‫ویژانی خەڵك‪ ،‬لەڕێگای سەركوتكردن‌و‬ ‫داگیركاریی ش��اراوە بۆ س��ەر عەقڵی‬ ‫هاواڵتیان كە لەدام‌و دەزگاكانی دەوڵەتدا‬ ‫پ��ی��ادەی دەك��ات بەئایدۆلۆجیەتێكی‬ ‫تایبەت‪ ،‬یاسین لەو بڕوایەدایە»كە ئەم‬

‫ئەو توانای زاڵبونی هەیە بەسەر هەمو‬ ‫تایبەتمەندیە كولتوریەكان‌و(فوكویاما)‬ ‫كولتوری ڕۆژئاوایی بەتەنها كولتورێك‬ ‫دەزانێت كەببێتە كولتوری جیهانی‌و لەم‬ ‫ڕێگەیەشەوە شوناسێكی جیهانی بنیات‬ ‫بنێت‪.‬‬ ‫لەگوندی گەردونیدا سەركردەكانی‬ ‫بەجیهانیبون پێویستە مەشخەڵی‬ ‫ڕێگەیەك بگرن بۆئەوەی نوێنەرایەتی ئەم‬ ‫گوندە گەردونیە بكەن‪ ،‬كەهەمو نەتەوەو‬ ‫گەالنی سەرگۆی زەوی لەخۆبگرێت‌و‬ ‫لەچوار چێوەی سیستمێكی هاوبەشدا‬ ‫ك��ۆب��ب��ن��ەوە ك��ەخ��اوەن��ی ئەخالقێكی‬ ‫مەدەنی جیهانی بێت‌و سەركردایەتیەكی‬ ‫روناكبیری هەبێت كەڕێبەرایەتی گەالن‬ ‫بكات بۆبەئەنجام گەیاندنی گفتوگۆیەكی‬ ‫نێودەوڵەتی یەكگرتو(‪)7‬‬ ‫كاریگەریەكانی بەجیهانیبون لەسەر‬ ‫شوناس بەدو ئاراستەیە لەالیەك بوەتە‬ ‫م��ای��ەی دڵ��ەڕاوك��ێ‌‌و ت��رس لەالیەكی‬ ‫تریش مایەی گەشبنیە‪ .‬ئەگەر سەیری‬ ‫زۆرب��ەی فەیلەسوفانی مێژویی بكەین‬ ‫ه��ەر(ل��ەئ��ۆم��ن �ت‌و ج��ون س��ت��ی��وارت)‬ ‫هەتا (كارل ماركس‌و ئەنتۆنی گیدنز)‬

‫شارستانیەتە جیاوازەكان هەتا لە یەكترناسینەوە‬ ‫دەستپێنەكەن‪ ،‬ناتوانن لەپێكدادان‌و جەنگ رزگاریان‬ ‫ببێت‌و بگەنە لەیەكترگەیشتن‬ ‫كولتورو شارستانیەتیدا هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫شارستانیەتیەش بەرۆژئاوایی ناسراوەو‬ ‫بەبەرهەمی كولتوری رۆژئ��اوا لەقەڵەم‬ ‫دەدرێت‌و لەسەر هەمو گەالنی جیهانیش‬ ‫پێویستە ك��ە قبوڵی ب��ك��ەن‪ .‬لەگەاڵ‬ ‫پێشكەوتنی شارستانیەتی مرۆڤایەتی‬ ‫ش��ێ��وازو گ��ۆڕان��ك��اری ن��وێ‌ ه��ەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫دەیەوێت ناسنامەی زۆرب��ەی شتەكان‬ ‫بگۆڕێت‪.‬‬ ‫بەبۆچونی سید یاسین (ل��ەگ��ەڵ‬ ‫گ��ەش��ەك��ردن��ی ش��ۆڕش��ی زان��ی��اری‪،‬‬ ‫پەیوەندی گەردونی‪ ،‬گۆڕانێكی جەوهەری‬ ‫لەبواری داڕشتنەوەی شوناسدا ڕودەدات‪،‬‬ ‫چونكە لەم زەمەنی ئینتەرنێتدا تاك‬ ‫خ��ۆی دەت��وان��ێ��ت چ��اودێ��ری گەشەو‬ ‫بەرهەمی عەقڵی مرۆڤایەتی بكات‌و‬ ‫لەم ڕوانگەیەوە ڕوە گەشەكانی ڕۆحی‬ ‫مرۆڤی نوێ‌ ببینێت‪ ،‬لەم ڕێگەیەشەوە‬

‫جیهانی بكات كە لەسەر بنەمایەكی‬ ‫دیموكراسی دروستبوە‪ .‬كە رێگە دەدات‬ ‫ڕاو ڕای بەرامبەر هەبێت‌و هەر كەسە‬ ‫بەئازادی تەعبیر لەڕای خۆی بكات‪)5(.‬‬ ‫ل��ەو ڕوان��گ��ەی��ەوە كە ئێستا جیهان‬ ‫وەك گوندێكی لێهاتوە بەپێی بۆ چونی‬ ‫زۆر لەرۆشنبیرانی جیهان‪ ،‬ئەمە دەبێتە‬ ‫مایەی ئ��ەوەی كە هەمو كولتورەكان‌و‬ ‫شارستانیەتە جیاوازەكان یەكتر بناسن‬ ‫بەتایبەتیش لەسە رئاستی ئازادیەكانی‬ ‫تاكە ك��ەس‪ ،‬كە ل��ەم رێگەیەوەشەوە‬ ‫ت��اك شوناسی خ��ۆی هەڵدەبژێرێت‌و‬ ‫شوناسەكانی تریش دەناسێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەم��ەش بەپێی ئاستی ه��وش��ی��اری‌و‬ ‫تێگەیشتنی ت��اك دەگ��ۆڕێ��ت‪ ،‬لەگەاڵ‬ ‫ئاستی پێشكەوتنی ئەو كۆمەڵگەیەی‬ ‫كە تیایدا دەژی چونكە ت��اك كاتێك‬ ‫شانازی بەشوناسی خۆیەوە دەكات كە‬

‫پەیڤینە گەردونیە دەبێتە هۆی بنیاتنانی‬ ‫ێ كە لەسەر بنەمای‬ ‫هەستێكی مرۆیی نو ‌‬ ‫ئازادی‌و لێبوردەیی‌و تێگەیشتنی بەرامبەر‬ ‫دامەزرابێت‪ ،‬ئەم شنەبایەش دەبێتە هۆی‬ ‫ڕاماڵینی هەمو بۆچونێكی توندڕەوانەی‬ ‫نەتەوەیی‌و ئایینی»(‪)6‬‬ ‫لە‌وسیستمە جیهانیەی ك��ەل��ەدوای‬ ‫شەڕی سارد بنیاتنرا راستەوخۆ هەستمان‬ ‫بەگەشەكردنی ئەم دیدوبۆچونە كرد‪،‬‬ ‫ئەمەش لەڕوی تیۆریەوە لەسەر دەستی(‬ ‫فوكویاما) بنیاتنرا لەكتێبی (كۆتایی‬ ‫مێژودا) (كەباس لەلیبڕالیزمی ڕۆژئاوایی‬ ‫دەكات وەك سیستمێك بۆڕزگاركردنی‬ ‫مرۆڤایەتی لەهەمو تاكڕەوی‌و ناخۆشیەك‌و‬ ‫ێ كەتاكەكان‬ ‫بنیاتنانی جیهانێكی نو ‌‬ ‫هەست بەئازادی‌و خۆشگوزەرانی دەكەن)‪.‬‬ ‫فوكویاما ل��ەم ڕێگەشەوە پێشنیاری‬ ‫شوناسێكی جیهانی ك��رد كەبەبڕوای‬

‫ب��ەگ��ەش��ب��ی��ن��ی��ەوە س��ەی��ری ئ��ای��ن��دەی‬ ‫مرۆڤایەتیان ك��ردوە‌و لەوبڕوایەدابون‬ ‫كەسەرئەنجام ب��ەس��ەر هەمو سنورە‬ ‫نەتەوەییەكاندا باز دەدەن‌و دواجار بەرەو‬ ‫كولتورێكی جیهانی هەنگاو دەنێت‪ ،‬لەم‬ ‫ڕوانگەیەشەوە دەتوانین بەجیهانیبونی‬ ‫بازاڕ‌ودەسەاڵت‌و هۆكارەكانی پەیوەندی‬ ‫ببینین‪ ،‬كەئەمەش لەخزمەت بەهێزبونی‬ ‫تێڕوانینە جیهانیەكاندایە‪ ،‬لێرەشەوە‬ ‫سنورەكان ف��راوان دەب��ن‪ .‬كەئەمەش‬ ‫دەبێتە م��ای��ەی زی��ادب��ون��ی هۆشیاری‬ ‫تاك بەسودەكانی هاوكاری نەتەوەكان‬ ‫لەڕێگەی دەزگا لۆكاڵیەكانی‌و دام‌و دەزگا‬ ‫جیهانیەكان(‪.) 8‬‬ ‫زۆرلەتیۆریسانی بواری بەجیهانیكردن‬ ‫م��ژدەی ئەوەیان دەدا‪ ،‬كە لەزەمەنی‬ ‫بەجیهانیكردندا لەبەرئەوەی كۆتایی‬ ‫بەڕژێمە تاكڕەوەكان دێت‌و دیموكراسی‬

‫باڵ بەسەر جیهاندا دەكێشێت‪ ،‬كەواتە‬ ‫قۆناغێكی نوێی ژیانی مرۆڤایەتی دەبێت‬ ‫لەئارامی‌و ئاسایش‌و خۆش گوزەرانی‪،‬‬ ‫چونكە بەشێكی زۆر لەلێكۆڵەرەوانی‬ ‫ب��واری سیاسی وای��ان لەقەڵەم دەدا‬ ‫ك��ەك��ۆت��ای��ی ه��ات��ن��ی ج��ەن��گ��ی س��ارد‬ ‫دەستپێكردنی زەمەنێكی نوێیە لەژیانی‬ ‫مرۆڤایەتی‌و مانای كۆتایی نەهامەتیەكانی‬ ‫مرۆڤـ دەگەیەنێت‪ ،‬ه��ەروەك فوكویاما‬ ‫لەكتێبی كۆتایی مێژوودا باسی دەكرد‪،‬‬ ‫لەم ڕوانگەیەوە پێشبینی ئەوەیان دەكرد‬ ‫كەچەسپاندنی مافەكانی مرۆڤـ دەبێتە‬ ‫سیمایەكی ئەم جیهانە نوێیە‌و لەڕێگەی‬ ‫ڕێ��ك��خ��راوە ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ەك��ان��ی سەر‬ ‫بەنەتەوە یەكگرتوەكانیش ئەم بارودۆخە‬ ‫زۆرتر لەئارامی‌و چەسپاندنی دیموكراسی‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەمە ڕاستبوایە ئەوا بەجیهانیكردن‬ ‫یان بەگەردونیبون(‪)globalization‬‬ ‫ئەو پرۆسەیە دەبو كەبەربەست‌و سنوری‬ ‫نێوان دەوڵەتان‌و گەالن هەڵدەگیراو گەالن‬ ‫لەحاڵەتی دابڕان‌و پەرتەوازەیی دەچونە‬ ‫دۆخ��ی یەكبون‌و یەكگرتن‪ ،‬لەحاڵەتی‬ ‫ملمالنێوە بۆحاڵەتی ڕێكەوتن‪ ،‬لەحاڵەتی‬ ‫هۆشیاری جیهانی‌و بنەمای بەهایەكی‬ ‫یەكگرتو دروستدەبو لەسەر بنەمای‬ ‫ڕێكەوتنێكی مرۆیی گشتی (‪ )9‬ئەگەر‬ ‫بەجیهانیكردن بەوئاراستەدا هەنگاوی‬ ‫هەڵبگرتایە كەباڵوكردنەوەی بەهاكانی‬ ‫دیموكراسی‌و لێبوردەیی‌و مافەكانی‬ ‫مرۆڤ‌و هۆشیاری مەدەنی بو لەڕێگەی‬ ‫ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەمە دەبوە هەنگاوێكی جیهانی گەورە‬ ‫لەپێناو دروستكردنی كولتورێكی جیهانی‬ ‫بەتایبەتیش لەسەر ئاستی سیاسی‪.‬‬ ‫كێشەی ئافرەت‌و كەمە نەتەوەكان‬ ‫س��ەروەری یاسا‌و كولتور‌و كارگێری‪،‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك��ن ل��ەپ��ێ��ك��ه��ات��ە گ��رن��گ��ەك��ان��ی‬ ‫كولتوری ه��ەری��ەك لەگەالنی جیهانی‬ ‫بەتایبەتیش ل��ەڕێ��گ��ەی ب��ەش��داری��ان‬ ‫ل��ەن��ەت��ەوە یەكگرتوەكان‌و ڕێكخراوە‬ ‫تایبەتیەكانیدا بۆنمونە وەك بەشداریان‬ ‫ل��ەك��ۆن��گ��رەك��ان��ی(ك��ۆن��گ��رەی ب��ااڵی‬ ‫گەشەپێدانی زەوی)‪ .‬هەروەها ئەمڕۆ‬ ‫ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی كە‬ ‫لەهەمو سوچێكی جیهاندا باڵوبونەتەوەو‬ ‫ڕۆڵیان هەیە لەگرنگیدان‌و باڵوكردنەوەی‬ ‫ئ��ەو چ��ەم��ك��ان��ەدا‪ ،‬ب��ەت��ای��ب��ەت��ی��ش‬ ‫لەوجێگایانەدا كەجاران دابڕاو پەراوێز‬ ‫خرابون‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ دەبینین كەبەشێكن‬ ‫لەگوندی گەردونی یان پشت دەبەستن‬ ‫ب��ەوەی ئ��ەم��ڕۆ ك��ەپ��ێ��ی دەوت��رێ��ت‬ ‫(دیموكراسیەتی ئەلیكترۆنی) كەپشت‬ ‫بەئینتەرنێت دەبەستێت‪ ،‬دەتوانرێت‬ ‫ئەمەش بەكاربهێنرێت بۆ لەخۆگرتنی‬ ‫ژم��ارەی��ەك��ی زۆر ل��ەو ج��ەم��اوەرەی‬ ‫كەڕۆڵیان هەیە لەدروستكردنی بڕیارە‬ ‫ئاڵۆزەكان(‪.)10‬‬ ‫بەجیهانیبون كۆمەڵێك زان��ی��اری‌و‬ ‫ێ بەرهەم دەهینێت بەهەمو‬ ‫فیكری نو ‌‬ ‫جیهاندا پەخشی دەكات بەشێوەیەك كە‬ ‫لەوەوپێش لەئارادا نەبوە گواستنەوەی‬ ‫ئ��ەم زانیاریانە ج��ۆرێ��ك لەهۆشیاری‬ ‫ێ بەرهەم دەهێنێت‪ ،‬بەرهەم‬ ‫جیهانی نو ‌‬ ‫هێنان‌و باڵوكردنەوەی بەردەوامی ئەم‬ ‫زانیاریانە جۆرێك لەیەكبون لەنێوان‬ ‫خ��ەڵ��ك��دا دروس��ت��دەك��ات بەتایبەتی‬ ‫لەئاستێكی جیهاندا (بەئەمریكاییكردن)‬ ‫كەئەمەش ب��واری خۆشیەكانی مرۆڤ‌و‬ ‫گرنگیەكانی ژیانی دەگرێتەوە‪ .‬هەمبەرگر‬ ‫لەماكدۆناڵدا ئێستا لەهەمو شوێنێك‬ ‫هەیە لەپەكین‌و بۆیرس ئایرس‌و زۆر‬ ‫شوێنیتر هەناردەكانی مۆسیقاو زمان‬ ‫بۆسەركولتورەكانی پاریس‌و سەنغافورە‪،‬‬ ‫ل��ەه��ەم��ان��ك��ات��دا دەبینین كەهێرشی‬ ‫فیكرو بەها دەرەكیەكان بوەتە مایەی‬ ‫دروستكردنی بەرگریەكی بەهێز لەبەهاو‬ ‫شێوازە تەقلیدیەكانی ژیان‪ ،‬لەالیەكیترەوە‬ ‫ڕێكخراوە ناحكومیەكان هاوكاربون‬ ‫لەدروستكردنی تێڕوانینێكی گەردونی‌و‬ ‫جیهانیدا‪ ،‬لەهەمانكاتدا دەتوانن بەرگری‬ ‫لەبەهاو كێشەكانی ئەو هاواڵتیانەدا بكەن‬ ‫كەلەبەرامبەر تێڕوانینە جیهانیەكەدا‬ ‫نامۆبونیان بۆدروستبوە(‪.)11‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫‪3‬‬

‫دياردةى ئاينى‬

‫موسوڵمانان و پیرۆزیەكانیان‪ ،‬یان ملمالنێی مەزهەبەكان‬ ‫ئیبراهیم مەالزادە‬ ‫لەژێر ڕۆشنایی هەردوو ڕووداوەك��ەی‬ ‫ئەم دواییەی سوریا و عێراق‪ ،‬بەپێویستم‬ ‫زانی قسەیەك لەسەر ئەو ئیشكالیەتە‬ ‫بكەم كە ئێستا هەیمەنەی بەسەر ئەقڵی‬ ‫موسوڵمانەكاندا كردووە‪ ،‬ئیشكالیەتێك‬ ‫كە ڕۆژان��ە بەها و نرخی م��رۆڤ ڕۆژ‬ ‫ب��ەڕۆژ دەپوكێنێتــەوە‪ ،‬م��رۆڤ ڕۆژان��ە‬ ‫بە قوربانی پیرۆزیە دینیەكان دەكرێت‪،‬‬ ‫جا پیرۆزیەكان چ فاكت بن یا وەهم‪.‬‬ ‫پرسیاریش لێرەدا ئەوەیە ئایا پیرۆزیەكان‬ ‫هەرچیەك بن ل��ەم��رۆڤ گ��ەورەت��رن و‬ ‫دەبێت مرۆڤ لەپێناو ئەو پیرۆزیانەدا‬ ‫بمرێت; چۆن لەو ئیشكالیەتە بڕوانین؟‬ ‫ب��ەرەی «ن��وس��رەی س��وری» كە‬ ‫گروپێكی ئیسالمی توندڕەوە و بەشێكە‬ ‫ل��ە س��وپ��ای ئ��ازادی س��وری��ا‪ ،‬ڕۆژی‬ ‫‪ ٢٠١٣/٥/٣‬لە بەیاننامەیەكدا كە لەسەر‬ ‫ت��ۆڕی كۆمەاڵیەتی و چەندین پێگەی‬ ‫ئەلیكترۆنی ج��ی��اوازدا باڵوكراوەتەوە‪،‬‬ ‫ڕایانگەیاندووە كە ئەوان گۆڕی «حجری‬ ‫ك��وڕی ع��ودەی»ی��ان ه��ەڵ��داوەت��ەوە‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ب��ە كەسێكی دەرچ��وو لە‬ ‫ئوسوڵەكانی شەریعە و سوننەت وەسفی‬ ‫دەكەن‪ ،‬بەهۆی ئەوەش كە مەزارەكەی‬ ‫بۆتە شوێنی پەرستن‪ ،‬بۆیە بەپێی‬ ‫فەتوای «ئەهلی عیلم»‪ ،‬دوای ئازادكردنی‬ ‫ش��ارۆچ��ك��ەی(ع��ەدرا)‪ ،‬م��ەزارەك��ەی��ان‬ ‫هەڵدایەوە و ئێسكو پروسكەكانیشیان‬ ‫شوێنبزركردووە(‪.)١‬‬ ‫بەهۆی ئەو ك��ارەوە‪ ،‬ڕۆژی شەممە‪،‬‬ ‫گەورە مەرجەعی شیعە عەلی سیستانی‬ ‫بەهۆی نیگەرانی و بۆ سەركۆنەكردنی‬ ‫ه��ەڵ��دان��ەوەی گ��ۆڕی «ح��ج��ری‬ ‫ك��وڕی ع��ودەی» و شوێنبزركردنی‬ ‫ئێسكوپروسكەكانی‪ ،‬دەرگای حەوزەی‬ ‫ئاینی نەجەفی ل��ەب��ەردەم خوێندكارە‬ ‫دینیەكاندا داخست‪ .‬هەروەها هەڵدانەوەی‬ ‫ئ��ەم گ��ۆڕە‪ ،‬ك��اردان��ەوەی��ەك��ی زۆری‬ ‫موسوڵمانە شیعەكانی ب��ەدوای خۆیدا‬ ‫هێنا‪ .‬لەوانەش «حزب اللــە»ی لوبنان‬ ‫و سەرۆك وەزیرانی عێراق و بەرپرسانی‬ ‫ئێران و چەندین الیەنی دی سەركۆنەی‬ ‫ئەو دەستدرێژیەیان بۆ سەر گۆڕەكە كرد‪،‬‬ ‫ئەو گروپانەشیان بە چەتە و تیرۆریست‬ ‫وەسفكرد‪ .‬لەهەمان كاتیشدا‪ ،‬داوای��ان‬ ‫لە نەتەوە یەكگرتووەكان و كۆمكاری‬ ‫واڵتانی عەرەبی كرد‪ ،‬ڕۆڵی خۆیان بۆ‬ ‫ڕێگرتن لەو كردەوانە ببینن(‪ .)٢‬ئەوەی‬ ‫جێگای تێبینی بوو‪ ،‬ناوەندە سوننەكان‬ ‫خ��ۆی��ان ل��ەو س��ەرك��ۆن��ەك��ردن��ە ب��وارد‪،‬‬ ‫ببڕایببڕ‪ ،‬قسەیان لێنەكرد!!‬ ‫بۆ تێگەیشتن لەو پاشخانەی كە ئەو‬ ‫دوو پێكهاتەیە والێدەكات بەردەوام كار‬ ‫لەسەر ئەو هۆكارانە بكەن كە درێژە بە‬ ‫ملمالنێكە دەدەن‪ ،‬دەبێت قسە لەسەر‬ ‫پرۆسەی گەشەكردن و بەردەوامبوونی‬ ‫ئاراستەی كۆمەڵگا بكەین‪ .‬دیارە لە دیدی‬ ‫«نۆربێرت ئیلیاس»دا‪ ،‬كۆمەڵگا بە یەك‬ ‫ئاراستەدا ملدەنێت‪ ،‬بەاڵم بۆی هەیە ئەو‬ ‫ئاراستەیە‪ ،‬لە بەرەوپێشچوون یا بەرەو‬ ‫دواوە ملنان‪ ،‬بەردەوامبێت‪ .‬مسۆگەر نیە‬ ‫داخۆ مۆدێلی ك��ردار و ڕەفتارەكان لە‬ ‫گەشەكردندا دەبن یا بەرەو توندوتیژی‬ ‫سەرتاسەری ملدەنێن‪ ،‬لەو دووڕیانەشدا‬ ‫بیرۆكەی سەنتراڵی «نۆربێت ئیلیاس»‬ ‫بریتیە لە «پ��ڕۆس��ە» و «ئاڵوگۆڕی‬ ‫پشت بەیەكبەستن» لەكۆمەڵگادا‪ ،‬بۆیە‬ ‫الی ئیلیاس «مەرجی پەیوەندیەكان»‬ ‫بنەمایەكی قوڵ و گرنگە بۆ ئەوەی لە‬ ‫مێژووی مرۆڤایەتی تێبگەین‪ .‬بەشێكیش‬ ‫لە میكانیزمەكانی بەردەوامبوونی ئەو‬ ‫پەیوەندیە‪ ،‬دیاردە كۆمەاڵیەتیەكانن بە‬ ‫بیروباوەڕی ئاینیشەوە‪ .‬ئەوەی كە لە‬ ‫پرسی پەیوەندیەكان گرنگە تێی بگەین‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە مەرج نیە پەیوەندیەكان هەموو‬ ‫دەمێك هەر پۆزەتیڤبن‪ ،‬بەڵكو جەنگ‬ ‫و توندوتیژیش جۆرێكن لە پەیوەندی‪،‬‬ ‫بەاڵم بە شێوەیەكی نێگەتیڤ‪.‬‬ ‫ل��ەو قۆناغە م��ێ��ژووی��ی��ەی ئێستای‬ ‫كۆمەڵگا ئیسالمیەكاندا‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫عەرەبی‪ ،‬دین ڕەهەندێكی قوڵ و گەورەی‬

‫بۆ خۆی دابڕیوە بۆ دەستنیشانكردنی‬ ‫ج��ۆری پ��ەی��وەن��دی��ەك��ان‪ ،‬ئ��ەك��ت��ەرە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكانیش‪ ،‬بەتایبەتی گروپ‬ ‫و پێكهاتە دینیەكان‪ ،‬زۆر بەباشی لەو‬ ‫یاریە تێگەیشتوون‪ .‬ئەوان زۆر زیرەكانە‬ ‫دەتوانن ئاراستەی پەیوەندیەكان بەو‬ ‫الیەدا ببەن كە خۆیان دەیانەوێت‪ ،‬بەو‬ ‫مانایەی جڵەوی پرۆسەی ئاراستەكان‬ ‫لەدەست ئەوان دایە‪ ،‬یا دراوەتە دەست‬ ‫ئ��ەوان‪ .‬ئ��ەوان دەت��وان��ن لە ماوەیەكی‬ ‫زۆر كورتدا‪ ،‬بە بەكارهێنانی ئامرازە‬ ‫تەكنۆلۆژیەكان‪ ،‬تۆڕە كۆمەاڵیەتیەكان‪،‬‬ ‫ت��ەواوی پەیوەندیە كۆمەاڵیەتیەكان‪،‬‬ ‫ئاوەژوبكەنەوە و شكست بەهەموو ئەو‬ ‫میكانیزمانە بێنن كە گەشەسەندنی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ەك��ان م��س��ۆگ��ەردەك��ات‪ ،‬یا‬ ‫ب��ەم��ان��ای��ەك��ی دی‪ :‬ئ��اراس��ەی ژی��ار‬ ‫شكستپێبێنن و پ��ەی��وەن��دی��ەك��ان‬ ‫لەچوارچێوەی ملمالنێیەكی توندوتیژدا‬ ‫درێژە پێبدەن‪.‬‬ ‫لە ئێستادا ئێمە لەنێوان دوو هەلوێستی‬ ‫دژبەیەكی ڕەوتی دینی تەقلیدی و سیاسی‬ ‫هەوادارانی ه��ەردوو مەزهەبی سەرەكی‬ ‫ئیسالم داین لەچوارچێوەی ئاراستەی‬ ‫شكست دا‪ ،‬ه��ەردوو هەلویستەكەش‬ ‫دامانێكی ئاشكرای موسوڵمانەكانە‪،‬‬ ‫سەركەوتنی ئەو هەڵویستەیە كە پێی‬ ‫وایە مرۆڤ دەبێ لەخزمەت ئایندا بێت‪،‬‬ ‫ن��ەك ئاین لەخزمەت م��رۆڤ‪ ،‬م��رۆڤ‬ ‫دەبێت لە خزمەت پیرۆزیەكاندا بێت‬ ‫نەك بە پێچەوانەوە‪ .‬ئەمەش لەكاتێكدا‬ ‫ك��ە ئامانجێكی ڕوون ل��ە پشت ئەو‬ ‫تێگەیشتنەدا نابینرێت‪ .‬دەقە دینیەكان‬ ‫شەتڵ نین لەناو مەركانەیەك دابنرێن‬ ‫و پێویستیەكی بەردەوامیان بە ئاودان‬ ‫هەبێت‪ .‬ئەركی دەقە دینیەكان خۆیان‬ ‫لە چوارچێوەی پرۆسەی پەیوەندیەكاندا‬ ‫دەب��ی��ن��ن��ەوە‪ .‬پ��ەی��وەن��دی م��رۆڤ��ەك��ان‬ ‫ب��ەی��ەك��دی��ەوە‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی ڕێكخراو و‬ ‫دەزگ��ای��ەك��ان (حكومەتیشی لەگەڵدا‬ ‫ب��ێ��ت)‪ ،‬ب��ە ه��اواڵت��ی��ان��ەوە‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫هەموو ئەوانەش كە پەیوەندیەكی زۆر‬ ‫تایبەتە بەو خوداوەندەی كە باوەڕیان‬ ‫پێی هەیە‪ .‬كەواتە ئەوەی لەو نێوەندەدا‬ ‫دەبینرێت تەنها پرۆسەیەكە‪ ،‬ئامانجێك‬ ‫كە لەو نێوەندەدا دەبینرێت ئاراستەی‬ ‫پەیوەندیەكانە بۆ سەقامگیریی كۆمەڵ‪،‬‬ ‫پاراستنی ئاشتیی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬جۆری‬ ‫خزمەتگوزاریەكان و ئاسایش و ئارامی‬ ‫هاواڵتیان‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی كە ل��ێ��رەدا دەك��رێ��ت قسەی‬ ‫لێبكەین‪ ،‬خزمەتی دین یا مەزهەب نیە‪،‬‬ ‫چونكە شتێك نیە تا چوارچێوەیەكی‬ ‫بینراوی بۆ دروستبكەین و ئینجا خزمەتی‬ ‫بكەین‪ ،‬تەنانەت مزگەوتیش بەشێكە لەو‬ ‫میكانیزمەی كە ئەركی بەرەوپێشبردنی‬ ‫پەیوەندیەكان و پشتبەستنی پێكهاتەكانە‬ ‫ب��ەی��ەك��دی‪ .‬ت��ەن��ان��ەت خ��وداوەن��دی��ش‬ ‫پێویستی بەو خزمەتكردنە نیە‪ ،‬چونكە‬ ‫بەپێی دەق��ە دینیەكانیش خوداوەند‬ ‫بەجۆرێكی ڕەه��ا دەوڵ��ەم��ەن��دە‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەوەی بەجۆرێكی هەستپێكراو جێگای‬ ‫ب��اس و خ��واس��ە‪ ،‬ب��ەرژەوەن��دی��ەك��ان��ن‪،‬‬ ‫ئەوەی كە لەو نێوەندەدا بەتایبەتیش‬ ‫ئاراستە توندوتیژیەكانی ئەو پەیوەندیەی‬ ‫كە ئێستا هەردوو پێكهاتە مەزهەبیەكەی‬ ‫جیهانی ئیسالمی بەیەكەوە دەبەستێتەوە‪،‬‬ ‫چەند ئاراستەیەكن ك��ە دەب��ن��ە هۆی‬ ‫گەشەسەندنی ئ��ەو توندوتیژیانە‪ .‬یا‬ ‫بەمانایەكی دی‪ :‬ئەو توندوتیژیانە لەو‬ ‫چوارچێوەیەدا ئەركێكی گرنگ بۆ ئەو‬ ‫دوو پێكهاتەیە جێبەجێدەكەن‪ .‬ئەگەر‬ ‫بەكارهێنانی دەق��ە دینیەكان نەبێت‬ ‫یاریەكە بەڕێوەناڕوات‪ .‬واتە دین ڕۆڵێكی‬ ‫گرنگ دەبینێت لە پەیوەندیەكاندا‪،‬‬ ‫ئیتر بە ئاراستە پۆزەتیڤەكەی بێت یا‬ ‫نێگەتیڤەكەی‪ .‬ئەو ئاراستانەش بریتین‬ ‫لە فراوانخوازی‪ ،‬چ فراوانخوازی سەربازی‬ ‫بێت یا ئایدیۆلۆژی‪ ،‬بەو مانایەی خەڵك‬ ‫ب��ەرەو مەزهەبی خۆیان ڕاكێشبكەن‪،‬‬ ‫دەستگرتن بەسەر سەرچاوەكانی داهاتە‬ ‫سروشتیەكان‪ ،‬هۆكارە كولتوریەكان و‬ ‫چۆنیەتی دەركەوتن و الیەنە سایكۆلۆژیە‬ ‫مێژووییەكان‪.‬‬

‫ملمالنێی نێوان شیعه‌و سوننه‌‪ ،‬ملمالنێیه‌کی مێژویی و خوێناوییه‌‬ ‫ئێستا جیهانی ئیسالمی لەنێوان دوو‬ ‫دۆخ��دا ل��ەدوو ب��ەرەی ت��ەواو جیاوازدا‬ ‫كە ه��ەر یەكێك ل��ەو ب��ەران��ە خاوەنی‬ ‫سیما و تایبەتمەندیەكانی خۆیانن‪ ،‬لە‬ ‫قۆناغی پەیوەندیەكی توندوتیژدا ڕۆژانە‬ ‫شكست ب��ە ئ��اراس��ت��ە سروشتیەكەی‬ ‫پرۆسەی گەشەندنی كۆمەڵگادا دێنن‪.‬‬ ‫جەنگێك ب��ەڕێ��وەدەب��ەن ك��ە ئەقڵ‬ ‫تیایدا دەبێتە خ��وراف��ە و خورافەش‬ ‫ئەسڵ و ئامانج‪ .‬جەنگێك كە هەردوو‬ ‫الیەنەكان لەناو چوارچێوەی پەیوەندیە‬ ‫ناوخۆییەكاندا پشتبەیەكبەستن و‬ ‫پشتیوانی لەیەكدیكردن سیمای دیار‬ ‫و ئ��اش��ك��ران‪ ،‬وێ��ڕای ئ��ەوەش خۆیان‬ ‫پابەندی هەموو ئ��ەو بەها و نۆرمانە‬ ‫دەكەن كە گروپەكە(جماعە) بەیەكەوە‬ ‫دەبەستێتەوە‪ .‬تەنانەت لەناو خودی‬ ‫كورددا‪ ،‬ئەگەر بە مێژووی ئەو دە ساڵەی‬ ‫ڕابردوودا بچینەوە‪ ،‬كاراكتەری مەزهەب‬ ‫الی ك��وردە فەیلیەكان زۆر گرنگتر و‬ ‫كاراترە لە الیەنی نەتەوەیی‪ ،‬تەنانەت الی‬ ‫ئیسالمیە سوننیە كوردەكانیش هەمان‬

‫ئێستاشی لەگەڵدا بێت ڕۆژانە دەیان و‬ ‫سەدان كەس دەبنە قوربانی ئەو جەنگە‪.‬‬ ‫لەم ڕۆژان��ەدا‪ ،‬لە سایدی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬بابەتێك ب�ڵاوب��ۆوە بەناوی‬ ‫«‪ ١٥‬هەڵوێستی س��ەددام حوسێن‬ ‫بۆ م��ێ��ژوو»(‪ .)٣‬ل��ەم كورتە نوسینە‬ ‫ئایدیۆلۆژی ئامێزەدا‪ ١٥ ،‬چاكەی سەددام‬ ‫ڕی��زك��راون‪ ،‬لەگەڵ ئ��ەوەی كە هەموو‬ ‫كوردێكی باشووری كوردستان دەزانێت‬ ‫س��ەددام حوسێن چ كارەساتێكی بە‬ ‫مرۆڤایەتی ك��ردووە‪ .‬بەاڵم بەهۆی ئەو‬ ‫سەنگەرگیریە مەزهەبیە‪ ،‬تراژیدیاكان‪،‬‬ ‫ئ��ەن��ف��ال‪ ،‬وێ��ران��ك��ردن گ��رن��گ نین‪.‬‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووش‪ ،‬ب��ۆ ه��ەر مەبەستێك‬ ‫بێت‪ ،‬ئاگایانە یا نائاگایانە‪ ،‬دەكەوێتە‬ ‫ن��او ئ��ەو گەمە مەزهەبیە و دەیەوێت‬ ‫بەجۆرێك لە ج��ۆرەك��ان یاریزانی ئەو‬ ‫ملمالنێیە بێت‪ ،‬چونكە پشتبەستن بە‬ ‫پێوەرە مەزهەبیەكان‪ ،‬وا پێویستدەكات‬ ‫دەك��ات جاروبار ئەو پەیامانە بەگوێی‬ ‫هەوادارنیاندا بچرپێنێت‪ ،‬بۆ ئەوەی بە‬ ‫خەڵك بڵێن س��ەددام‪ ،‬چونكە سوننی‬

‫كە پێی وایە كەس بێالیەن نیە‪ .‬خەڵك‬ ‫یا دەبێ لەگەڵیان دابێت یا لەدژیان بێت‪.‬‬ ‫پاشان س��ەرك��ردەی قاعیدە‪ ،‬ئوسامە‬ ‫بن الدن‪ ،‬ئەوەی بەڕاشكاوی ڕاگەیاند‪.‬‬ ‫دوای ‪١١‬ی سێپتێمبەریش جۆرج بوش‬ ‫لە چوارچێوەی هەمان ئایدیۆلۆژیادا‪،‬‬ ‫گوتی ڕێگای سێیەم نیە‪ ،‬یا لەگەڵمانن‬ ‫یا لە دژمانن‪ .‬لەوێدا ئەو ئایدیۆلۆژیا‬ ‫دژوارە لە كاراكردنی پەیوەندیەكاندا‬ ‫زیاتر ڕۆح��ی بەبەردا ك��را‪ .‬كۆمەڵگای‬ ‫مرۆڤایەتی‪ ،‬زیانێكی كوشندەی بەركەوت‬ ‫لە ئەنجامی ئەو جۆشدانە ئایدیۆلۆژیەدا‪.‬‬ ‫بەهای مرۆڤەكان الی ئەم كۆنسێرڤاتیڤە‬ ‫ت��ون��دڕەوان��ە بریتیە ل��ە هەڵوێست‪،‬‬ ‫مرۆڤایەتی الی ئەوان دوو رەنگە‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئەو بنەمایەشەوە بەالیانەوە ئاساییە‬ ‫ئ��ەوەی لەگەڵیان نەبێت تەفروتونای‬ ‫بكەن‪ ،‬واتە هەموو ئەو پەیوەندیانەی‬ ‫لەگەڵدا بپچڕن كە شایەنی مرۆڤبوونن‪.‬‬ ‫بۆیە ئەو تەقینەوە و خەڵتانی خوێنكردنی‬ ‫خەڵكە‪ ،‬كە ڕۆژانە لە شەقامەكانی بەغدا‬ ‫و كابول و ئیسالمئاباد و وردە وردە لە‬ ‫باكووری ئەفریقادا دەبینین‪ ،‬بەشێكە لەو‬ ‫جۆرە ئایدیۆلۆژیا ڕواڵەتی و دژوارە‪ ،‬كە‬ ‫لەئێستادا لەسایەی جەنگی مەزهەبیدا‪،‬‬ ‫ئەو پانتاییە تەواو فراوانبوە‪ .‬دەتوانین‬ ‫بڵێێن گەورەترین سەركەوتنی قاعیدە لەو‬ ‫بەرەیەدایە كە ئێستا بەدەستی هێناوە‪.‬‬ ‫قاعیدە توانی لە جەنگی مەزهەبیدا‪ ،‬بە‬ ‫پلە یەك‪ ،‬سەركەوتن بە دەستبێنێت‪.‬‬ ‫ئێستا هەر قاعیدە بە تەنها پێشڕەوی‬ ‫جەنگی مەزهەبی ناكات‪ ،‬بەڵكو گروپە‬ ‫ئیسالمیە میانەڕەوەكانیش و دەوڵەتەكان‬ ‫تێوەگالون و كەوتوونەتە ئەو بەرەیە‪،‬‬ ‫هەموویشیان بە یەكەوە لەو دوڕیانە‬ ‫ك��اردەك��ەن‪،‬‬ ‫ئایدیۆلۆژیا‪/‬مەزهەبیەدا‬ ‫لەپێناو فراوانخوازی و كۆتاییهێنان بەو‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەی «رافیزیەكان» كە لە‬ ‫سەردەمی وەفاتی پێغەمبەرەوە جێگای‬ ‫نەبۆتەوە و قـــبوڵنەكراوە‪.‬‬ ‫لە بەرامبەردا‪ ،‬ئایدیۆلۆژیایەكی دی‬ ‫كە ل��ەوەی یەكەم كەمتر توندوتیژتر‬ ‫نیە‪ ،‬بەهەمان شێوە وەالئی مەزهەبی‪،‬‬ ‫ئایدیۆلۆژیای سیاسی و رەفزكردنەوەی‬ ‫هەموو ج��ۆرە هەیمەنەیەكی بەرامبەر‬

‫ئێستا هەر قاعیدە بە تەنها پێشڕەوی جەنگی مەزهەبی‬ ‫ناكات‪ ،‬بەڵكو گروپە ئیسالمیە میانەڕەوەكان و‬ ‫دەوڵەتەكانیش تێوەگالون و كەوتوونەتە ئەو‬ ‫بەرەیەوه‌‪ ،‬هەموویشیان بە یەكەوە لەو دوڕیانە‬ ‫ئایدیۆلۆژیا‪/‬مەزهەبیەدا كاردەكەن‬ ‫هۆكار بە ئاشكرا دی��ارە‪ .‬پەیوەندیی‬ ‫نێوان ئەو پێكهاتانە پەیوەندیەكی زیاتر‬ ‫ڕواڵەتی و ئاڵۆزە‪.‬‬ ‫ئێستا ئ��ەو پێكهاتانە یا ئ��ەو دوو‬ ‫بەرەیە‪ ،‬پێڕەوی لە وتارێك دەكەن كە‬ ‫بێالیەنی تیا نیە‪ ،‬یا ئەوەی دەڵێ من بێ‬ ‫الیەنم‪ ،‬مۆركی خیانەتی بەنێوچاوانەوە‬ ‫دەنوسێنرێت و هیچ پانتاییەك بۆ بێ‬ ‫الیەن‪ ،‬ئاقڵمەندان و گفتوگۆ ناهێڵێتەوە‪.‬‬ ‫هەندێك هەن واتێدەگەن كە ئەم جەنگە‬ ‫تەنها لەگەڵ هاتنی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێرانەوە هاتووە‪ ،‬بەاڵم ئەم ڕاگەیاندنە‬ ‫بێ بنەمایە‪ ،‬چونكە دەی��ان بنەمای‬ ‫دی ه��ەن كە ب��ەر لە هاتنی كۆماری‬ ‫ئیسالمیش ئەم جەنگە بەجۆرێكی دی‬ ‫گەرم و بەهێز بووە‪ .‬بەاڵم لەگەڵ هاتنی‬ ‫كۆماری ئیسالمیدا جەنگی مەزهەبی‬ ‫ڕۆح��ی وەب��ەردا دەكرێتەوە و جارێكی‬ ‫دی ئەو دوو الیەنە‪ ،‬لەپێناو هەیمەنەی‬ ‫خۆیاندا كە هەندێك جار ئەو هەیمەنەیە‬ ‫بەشێوەیەكی فیزیك نابینرێت‪ ،‬بێجگە لە‬ ‫ڕەهەندە سایكۆلۆژیە مێژووییەكان‪ .‬ئەو‬ ‫هەیمەنەیە لەپێناو ئەو تایبەتمەندیانەی‬ ‫كە باسمان كردن‪ ،‬لە جەنگی عێراق‪/‬‬ ‫ئێراندا یەك ملیۆن كەسی تیادا كوژرا‪.‬‬

‫بوو‪ ،‬لەهەموو حاڵەتەكاندا لە شیعەكان‬ ‫ب��اش��ت��رە‪ ،‬ئ��ەوەن��ی��ە س��ەددام حوسێن‬ ‫چەندین خزمەتی ئیسالمی ك��ردووە‪،‬‬ ‫ب��ا زاڵمیش بووبێت‪ ،‬ب��ەاڵم پیاوێكە‬ ‫چاكەشی هەبوون و خزمەتی بە ئەهلی‬ ‫سوننە و جەماعە ك��ردووە‪ .‬ئەمەش لە‬ ‫ه��ەم��ان ئ��ەو چ��وارچ��ێ��وە پرۆسێسەی‬ ‫وتاری مەزهەبی ئیسالمی ئەو سەردەمەو‬ ‫كەسێكی وەكو یوسف قەرزاویش لەو‬ ‫دووڕیانەدا بەجۆرێكی بەرباڵو كار لەسەر‬ ‫بەهێزكردنی ئەو الیەنە دەكەن‪.‬‬ ‫ئێستا ئێمە لە بەرامبەر دوو دۆخی‬ ‫توندڕەوداین‪ ،‬یەكێكیان ئەوەیە كە هێندە‬ ‫ڕواڵەتانە و ڕادیكااڵنە مامەڵە دەكات‪،‬‬ ‫تەنانەت دژی مردووەكانیشە‪ ،‬مادام ئەو‬ ‫مردووانە سەر بە ب��ەرەی بەرامبەرن‪.‬‬ ‫ئەوانەی گ��ۆڕی حجری ك��وری عەدیان‬ ‫هەڵداوەتەوە‪ ،‬هەر ئەوانەن كە لە هەورامان‬ ‫و لە ئەفگانستان و میسریش هەمان‬ ‫كاریان كردووە‪ ،‬بێگومان لەهەر یەكێك‬ ‫لەو شوێنانە لەچوارچێوەی گەمەیەكی‬ ‫تایبەتەوە‪ .‬ئەمانە هێندە ڕووكەشانە‬ ‫لەدین دەڕۆن��ن‪ ،‬هەر بە ڕووكەشانەش‬ ‫خەڵك دابەشی سەر دوو بەرەی كوفر و‬ ‫ئیمان دەكەن‪ .‬ئەوانە سەر بەو لۆژیكەن‬

‫پ��ێ��ڕەودەك��ات‪ .‬ب��ەه��ەزاران خەڵك لە‬ ‫س��وری��ا دەك��وژرێ��ن‪ ،‬ح��ەوزەی دینی‬ ‫نەجەف نقەی لێوە نایەت‪ ،‬بۆ كوژرانی‬ ‫«نەواسیبەكان»‪ .‬بەاڵم كاتێك گۆڕێك‬ ‫دەكەوێتە بەر نەفرەتی توندڕەوەكان‪،‬‬ ‫ئیدی هەست و نەستە مەزهەبیەكان‬ ‫گڕیان لێبەرزدەبێتەوە‪ .‬پەیوەندیەكان‬ ‫بەتەواوەتی دەشۆكێن‪ .‬بەالی ئەوانەوە‬ ‫حجری كوڕی عودەی پشتیوانی عەلی‬ ‫كوڕی ئەبوتالیب بووە‪ ،‬بەدەستی موعاویە‬ ‫كوژراوە‪ ،‬بەاڵم جارێكی دی لە تێڕوانینی‬ ‫ئەواندا‪ ،‬بەدەستی هەواداران و پیاوانی‬ ‫موعاویەوە دەك��وژرێ��ت��ەوە‪ .‬ئا لێرەدا‬ ‫پشتبەیەكبەستن لەنێوان مردووەكان و‬ ‫زیندووەكانیشدا خۆی مانیفێستدەكاتەوە‪،‬‬ ‫مادام ئەو پشتبەیەكبەستنە خزمەت بەو‬ ‫ملمالنێ خوێناویە دەك��ات كە سەدان‬ ‫ساڵە لەبڕەو دایە‪.‬‬ ‫ئەو ملمالنێیە پەوەندیەكان هێندە‬ ‫ئ��اڵ��ۆزدەك��ات‪ ،‬پێوەرێك نامێنێتەوە‬ ‫پ��ش��ت��ی��ان پ��ێ��ب��ب��ەس��ت��رێ��ت‪ ،‬ڕەن��گ��ێ��ك‬ ‫نامێنێتەوە جێگای متمانەی الیەنەكان‬ ‫ب��ێ��ت‪ .‬ق��ەرزاوی ل��ە ع��ێ��راق ل��ە دژی‬ ‫دەستدرێژی ئەمریكا بۆ سەر عێراق و‬ ‫لەباربردنی ڕژێمەكەی س��ەددام هاواری‬

‫لێبەرزدەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئێستا سوپاسی‬ ‫ویالیەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا دەكات‬ ‫بۆ ئ��ەو یارمەتیەی كە پێشكەش بە‬ ‫سوپای ئازادی سوننی مەزهەب دەكات‬ ‫و داوای لێدەكات بەهاواری سوریەكانەوە‬ ‫بچێت(‪ .)٤‬سەركردە دینیەكانی شیعە‪،‬‬ ‫بەتێكرا دژی ئ��ەوە نەبوون ئەمریكا‪،‬‬ ‫سەددامی سوننی مەزهەب بروخێنێت‬ ‫و عێراق لە دیكتاتۆریەت ڕزگاربكەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئێستا ل��ە س��وری��ا دژی هەموو‬ ‫ج��ۆرە دەستوەردانێكی ئەمریكان و‬ ‫بەهەموو جۆرێك لەپشت ڕژێمی ئەسەددا‬ ‫ڕادەوەستن‪ .‬ئەوان لە ئێستادا لە عێراق‬ ‫پ��ێ��ڕەوی ل��ە ڕیشەكێشكردنی بەعس‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە سوننی مەزهەبەكانن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە سوریادا پشتیوانی لە بەعسیەكان‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫ئەم دابەشبوونە مەزهەبیە‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫دی��اردەی ناشیرین و قێزەون ب��ەدوای‬ ‫خ��ۆی��ان��دا دێنێت‪ ،‬جگە لەكاولكاری‬ ‫و ب��ەرەو دواوە گ��ەڕان��ەوەی ت��ەواوی‬ ‫كۆمەڵگا‪ ،‬بێبەهاكردنی نرخی مرۆڤەكان‬ ‫و دام��ەزران��دن��ی مەیدانێك پڕیەتی لە‬ ‫بەربەریزم و وەحشیگەری‪ ،‬پریەتی لە‬ ‫بێمۆراڵی و بنەمای «مەبەست بیانۆی‬ ‫ئامرازەكانە»‪ .‬لەو پێودانگەشەوە ئەوەی‬ ‫ئێستا حوكمی واقیعی ئەو واڵتانە دەكات‬ ‫و پەیوەندیەكان ب��ەڕێ��وەدەب��ات ئەقڵ‬ ‫نیە‪ .‬ئەقڵ الی ئ��ەوان ئ��ەو ئامرازەیە‬ ‫كە بتوانێت بیر لەتازەترین میتۆدی‬ ‫ڕوب��ەڕوب��وون��ەوە ب��ك��ات��ەوە‪ .‬بتوانێت‬ ‫باشترین ج��ۆری تەكنۆلۆژیای جەنگ‬ ‫و قڕكردن بەرهەمبێنێت‪ .‬لە لۆژیكی‬ ‫ئەو بەرە ئایدیۆلۆژی ئامێزانەدا ئێستا‬ ‫كاتی یەكالكردنەوەی كێشەكانە‪ ،‬ئێستا‬ ‫مرۆڤایەتی ل��ەو هەرێمەدا ل��ەب��ەردەم‬ ‫شكستی ئەقڵ و ج��ەوه��ەری بەهاكان‬ ‫دای��ە‪ ،‬سەردەمی سەرخستنی ڕواڵەتە‬ ‫چەواشەكاریەكان و خورافەیە‪.‬‬ ‫بەداخەوە لەو نێوەندەدا‪ ،‬كوردیش‬ ‫پریشكی گ��ەورەی ب��ەر دەك��ەوێ��ت‪.‬‬ ‫گەنجێكی زۆری كورد خزاوەتە ناو ئەو‬ ‫یاریە ناشیرینە مەزهەبیەی نێوان سوننە‬ ‫و شیعەوە‪ ،‬بەتایبەتیش لەسایەی ئەو‬ ‫دەستەاڵتەی كە لە ئێستادا هەرێمی‬ ‫كوردستان بەڕێوەدەبات‪ ،‬ئەو دەستەاڵتەی‬ ‫كە لەدوو ڕووی مەترسیداردا فەشەلی‬ ‫هێناوە‪ ،‬یا لەفەشەلهێناندا بەردەوامە‪.‬‬ ‫ی��ەك��ەم��ی��ان‪ :‬ب��ەه��ۆی ئ��ەو میكانیزمە‬ ‫كالسیكیە ناشیرینەی بەڕێوەبردنی‬ ‫دەستەاڵت و سەرنەكەوتنیان تا ئەو‬ ‫چركە ساتەش لە پرسە نەتەوەییەكان‬ ‫و فەشەلهێنان لە دامەزراندنی سەروەری‬ ‫قانون و بنەمای هاواڵتیبون‪ ،‬ڕۆژ بەڕۆژ‬ ‫الوانی كورد بێمتمانەدەكات‪ ،‬بەهەموو‬ ‫سیماكانی ك��وردب��وون نامۆیاندەكات‪،‬‬ ‫ڕۆژان��ە ڕووب��ەڕی ئەو پەیوەندیەی كە‬ ‫ه��اواڵت��ی��ان و دەس��ت��ەاڵت ب��ەی��ەك��ەوە‬ ‫دەب��ەس��ت��ێ��ت��ەوە‪ ،‬ت��ەس��ك��دەب��ێ��ت��ەوە‪.‬‬ ‫پشتبەستن بەیەكدی لەچوارچێوەی‬ ‫پرۆسەی كۆمەاڵیەتیدا بچوكدەبێتەوە و‬ ‫الوازدەبێت‪ .‬دوەمیشیان‪ :‬تەواوی پانتاییە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكان وەك��و ئەنجامێك بۆ‬ ‫خاڵی یەكەم‪ ،‬سپێردراون «بەئاگاییانە‬ ‫یان بێئاگاییانە» بەڕەوتی مەزهەبگەرا و‬ ‫پرسە ئەخالقیە ڕوالەتبازەكان‪ ،‬بە ڕەوتی‬ ‫ئیسالمی ناعەقاڵنی‪ ،‬كە ڕۆژانە لە میدیای‬ ‫ئیسالمیدا دەیبینین‪ .‬بێنرخكردنی مرۆڤ‬ ‫و بەها مرۆییەكان لە بەرژەوەندی ڕواڵەتە‬ ‫دینیەكان‪ ،‬كە لەبنەڕەتدا لە بەرژەونەدی‬ ‫ه��ەی��م��ەن��ەی م��ەزه��ەب��ی و ڕەه��ەن��دە‬ ‫سایكۆلۆژیە مێژووییەكاندا دەگوزەرێت‪.‬‬ ‫‪(٢( ،)١) http://www.elaph.com/‬‬ ‫‪Web/news/2013/5/809779.‬‬ ‫‪html?entry=Iraq#‬‬ ‫)‪(٣‬‬ ‫‪http://webcache.‬‬ ‫‪googleusercontent.com/‬‬ ‫‪search?q=cache%3Ahttp‬‬ ‫‪% 3 A % 2 F % 2 F w w w. k u r d i u .‬‬ ‫‪org%2Fhawal%2Findex.‬‬ ‫‪php%3Fpageid%3D124651‬‬ ‫‪(٤) http://www.youtube.com/‬‬ ‫‪watch?v=fy148QUzG50‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫ئاينناسى‬

‫‪4‬‬

‫جەژنی نەورۆز و بڕوبیانوی هەندێك لە ئیسالمیەكان‬ ‫سەروەر پێنجوێنی‬ ‫بەشی حه‌وته‌م‬

‫ل��ه‌م ب��ه‌ش��ه‌دا ل �ه‌س �ه‌ر پێشه‌كی و‬ ‫بنه‌ما و زانیاریه‌كانی تری نوسینه‌كه‌ی‬ ‫(س��ه‌الم ن��اوخ��ۆش) ده‌دوێ��م(‪ ،)1‬ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێك بیانوی ترن بۆ هه‌وڵه‌كه‌ی‬ ‫خ��ۆی ب��ۆ ناشیرینكردنی ن��ه‌ورۆزی‬ ‫ك��وردی و پێشاندانی وه‌ك��و شتێكی‬ ‫نامۆ به‌ كولتوری كوردی و ده‌ستكردی‬ ‫ناسیۆنالیزمی ك��وردی‪ ،‬ك ‌ه هه‌وڵێكی‬ ‫بێسود و شكستخواردوه‌‪ .‬بۆی ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م چه‌ند خاڵه‌ش ده‌ڕۆین‪:‬‬ ‫تۆخكردنه‌وه‌ی ناسنامه‌ی فارسیی‬ ‫كه‌سێتیی (كاوه‌)‬ ‫(س‪ .‬ناوخۆش) هه‌وڵ ده‌دات بڵێت‬ ‫كه‌سێتیی (كاوه‌) په‌یوه‌سته‌ به‌ كولتوری‬ ‫فارسیه‌وه‌ و له‌ كولتوری كوردیدا پێگه‌ی‬ ‫نیه‌ و پێی وایه‌ كه‌سێتیی كاوه‌ وه‌كو‬ ‫پاڵه‌وانێك و كاریزمایه‌كی كوردی شتێك ‌ه‬ ‫ده‌ستكردی ناسیۆنالیزمی كوردی ‌ه و‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬بوونی ك��اوه‌ به‌و كاریزمای ‌ه‬ ‫ته‌نها ل ‌ه عه‌قڵی ناسیۆنالیستی كوردی‬ ‫بوونی هه‌یه‌»‪ ،‬هه‌وڵ ده‌دات له‌ چه‌ند‬ ‫ڕێگه‌یه‌كه‌و‌ه بگات ‌ه ئه‌م ئامانج ‌ه كه‌ كاو‌ه‬ ‫فارسه‌ نه‌ك كورد‪:‬‬ ‫ـ پێش هه‌مو شتێك هه‌مو بابه‌ته‌كه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و‌ه دامه‌زراندو‌ه ك ‌ه ئه‌ژه‌ده‌هاك‬ ‫(زوح��اك) هه‌ر (ئه‌ستیاگ) ی پاشای‬ ‫م��اده‌‪ ،‬و ـ كه‌وات ‌ه ـ (ك��اوه‌) یش هه‌ر‬ ‫(كوروش) ـه‌! به‌م شێوه‌ی ‌ه كاو‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫فارس یان ـ به‌الی كه‌مه‌و‌ه ـ كه‌سێك ل ‌ه‬ ‫پارسی ‌ه كۆنه‌كان‪ .‬كه‌ ئه‌م ‌ه له‌ دو به‌شی‬ ‫پێشودا ڕونمان ك��ردوه‌ و به‌ به‌ڵگه‌ی‬ ‫یه‌كالیی سه‌لماندمان ك ‌ه ئه‌و بیروڕای ‌ه‬ ‫ب�ه‌ت�ه‌واوی هه‌ڵه‌ی ‌ه و هیچ بناخه‌یه‌كی‬ ‫نی ‌ه جگه‌ ل ‌ه فریوخواردن ب ‌ه لێكچونی‬ ‫ڕواڵه‌تیی (ئه‌ژده‌هاك) و (ئه‌ستیاگ)‪،‬‬ ‫ك� ‌ه ئ�ه‌م�ه‌ش دورت��ری��ن شت ‌ه ل� ‌ه ك��اری‬ ‫زانستی و (ئه‌كادێمیایی)!‬ ‫ـ ده‌ڵ��ێ��ت‪« :‬گ��ووت��ی��ب��وون��ی ك��اوه‌‪،‬‬ ‫قسه‌یه‌ك ‌ه له‌ نێو ك��ورددا ده‌درێت ‌ه پاڵ‬ ‫ێ گومان بۆچونه‌كه‌ی‬ ‫ع‪ .‬سه‌رسام»‪ .‬ب ‌‬ ‫(عه‌بدولخالق س�ه‌رس��ام) زانستی نی ‌ه‬ ‫كه‌ چیرۆكی زوح��اك و كاو‌ه به‌ واقیع‬ ‫و مێژویی ده‌زان��ێ��ت و ئینجا ده‌ڵێت‬ ‫زوح��اك بابلی بوه‌ و كاوه‌ گوتی بوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ب ‌ه بابیلیزانینی ئه‌ژده‌هاك ل ‌ه‬ ‫ده‌ق��ی ئه‌وێستاشدا ده‌رك �ه‌وت��وه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ن��اوی ب��ی��وراس��پ (ب��ی��وه‌راس��پ) ـ ك ‌ه‬ ‫ناوێكی تری ئه‌ژده‌هاك ‌ه ـ‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫به‌پێی ڕیشه‌ناسیی میللی ب ‌ه (د‌ه هه‌زار‬ ‫ئه‌سپ) لێك ده‌درێته‌وه‌؛ به‌اڵم ل ‌ه ڕاستیدا‬ ‫ب ‌ه واتای (بابلی) ـه‌ چونك ‌ه ل ‌ه زمان ‌ه‬ ‫ئێرانیه‌ كۆنه‌كه‌دا ب ‌ه (بابیل) وت��راو‌ه‬ ‫(به‌وری) چونك ‌ه ده‌نگی (ل) له‌و زمان ‌ه‬ ‫ئێرانی ‌ه كۆنه‌دا ده‌بێته‌ (ر)‪ .‬بۆی ‌ه ڕاست ‌ه‬ ‫له‌ قۆناغێكی كولتوری ئێرانیدا ئه‌ژده‌هاك‬ ‫به‌ بابیلی دان��راو‌ه و ئه‌مه‌ش به‌های‬ ‫كولتوریی خ��ۆی هه‌یه‌؛ ب �ه‌اڵم ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫بۆ كولتور ڕه‌وای�� ‌ه بۆ ساخكردنه‌وه‌ی‬ ‫مێژویی ڕه‌وا نیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆ كولتوری‬ ‫میللی ڕه‌وای��ه‌ كه‌سێتیه‌ كولتوریه‌كان‬ ‫له‌ ڕوانگه‌ی خۆی و قۆناغی خۆیه‌و‌ه‬ ‫دابڕێژێته‌وه‌؛ بۆ بیروڕایه‌كی شه‌خسی ك ‌ه‬ ‫هه‌وڵ ده‌دات بنچینه‌ی مێژویی بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سێتیه‌ كولتوریانه‌ بسازێنێت ڕه‌وا نی ‌ه‬ ‫كه‌سێتییه‌كی كولتوری به‌ كه‌سێتییه‌كی‬ ‫مێژویی پێناسه‌ بكات (ئێم ‌ه باسی ئه‌و‬ ‫كه‌سێتیانه‌ ده‌كه‌ین كه‌ دڵنیاین كه‌سێتیی‬ ‫كولتوری و ئه‌فسانه‌یین‪ ،‬نه‌ك ئه‌وانه‌ی‬ ‫مێژوه‌فسانه‌یین یانی خۆیان مێژویین‬ ‫و داب‌ونه‌ریتی ئه‌فسانه‌یی له‌ده‌وریان‬ ‫دروس��ت ب��وه‌‪ .‬ل��ێ��ره‌دا ئێم ‌ه دڵنیایین‬ ‫كه‌ كه‌سێتیی ئ�ه‌ژده‌ه��اك له‌ بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫كه‌سێتییه‌كی ئه‌فسانه‌ییه‌ و ئه‌ژدیهایه‌كی‬ ‫سێسه‌ره‌‪ ،‬ئیتر هه‌ر پێناسه‌كردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫مێژویی بۆ بكرێت؛ لێمان تێك‌ناچێت و‬ ‫لێمان نابێت ‌ه مێژویی هه‌رچه‌ند به‌های‬ ‫كولتوریی كه‌سێتی ‌ه كولتوریه‌ك ‌ه و شێو‌ه‬ ‫نوێیه‌كانی ده‌زانین)‪ .‬بۆی ‌ه ئه‌وه‌ی باسی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی كه‌سێتیه‌كه‌ ده‌كات (بۆ نمون ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت زوحاك بابیلی ‌ه یان فارس ‌ه یان‬ ‫كورده‌)؛ كه‌واته‌ باسی مێژو ده‌كات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ناتوانێت كه‌سێتییه‌كی كولتوری بكات ب ‌ه‬ ‫كه‌سێتییه‌كی مێژویی‪ ،‬چونكه‌ مێژو یانی‬ ‫باسی تاكه‌كه‌سه‌كان و ڕوداو‌ه تاكه‌كان‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم چیرۆك و كه‌سێتیی كولتوری‬ ‫هه‌رچه‌ند به‌ڕواڵه‌ت باسی ڕوداوێ��ك و‬ ‫كه‌سێك ده‌كه‌ن؛ به‌اڵم له‌ ڕاستیدا ئه‌مان ‌ه‬

‫ته‌نها هێمان بۆ حاڵه‌تێكی گشتیی‬ ‫سروشتی یان كۆمه‌اڵیه‌تی‪ .‬بۆی ‌ه كاتێك‬ ‫ئه‌فسانه‌كه‌ باسی كه‌سێتییه‌كی نامرۆیی‬ ‫وه‌كو ئه‌ژدیهایه‌كی سێسه‌ر ده‌كات؛ ئه‌م ‌ه‬ ‫هێمایه‌ بۆ حاڵه‌تێكی سروشتی وه‌كو‬ ‫كاره‌ساتێكی سروشتی‪ ،‬كاتێكیش هه‌ر‬ ‫كولتور و كۆهزر ئه‌م ‌ه ده‌گۆڕێت و ده‌یكات‬ ‫ب ‌ه زۆردارێكی ـ بۆ نمون ‌ه ـ بابیلی؛ ئه‌م ‌ه‬ ‫هێمایه‌ بۆ حاڵه‌تێكی كۆمه‌اڵیه‌تی ك ‌ه زۆر‬ ‫و سته‌می فه‌رمانڕه‌وایانی بابیله‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫گه‌النی تر‪ .‬بۆی ‌ه بۆ كولتور ڕه‌وای ‌ه چۆن‬ ‫هێماكان داده‌هێنێت و ده‌شیانگۆڕێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ كه‌سێك مێژو ساخ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی��ان ده‌ی �ه‌وێ��ت بنچینه‌ی مێژویی بۆ‬ ‫كه‌سێتیه‌كان بسازێنێت؛ ڕه‌وا نی ‌ه‬ ‫كه‌سێتییه‌كی كولتوری بكات ب ‌ه كه‌سێكی‬ ‫مێژویی دیاریكراو‪.‬‬ ‫ج��ا ل��ێ��ره‌دا (ع‪ .‬س �ه‌رس��ام) ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ژده‌هاك به‌ پاشایه‌كی بابیلیی دیاریكراو‬ ‫بزانێت؛ ئه‌م ‌ه ك�ه‌وات�ه‌ كه‌سێتییه‌كی‬ ‫كولتوری ل ‌ه كه‌سێكی مێژوییدا به‌رجه‌ست ‌ه‬ ‫ده‌كات و ئه‌مه‌ش زانستی نیه‌‪ .‬ئه‌گه‌ریش‬ ‫ئه‌ژده‌هاك به‌گشتی ب ‌ه هێمای پاشایه‌تیی‬ ‫بابیلی بزانێت و پێی وا بێت ئه‌م ‌ه تاك ‌ه‬ ‫ڕیشه‌ و واتای كه‌سێتیه‌كه‌یه‌؛ ئه‌مه‌ش‬ ‫هه‌ر بۆ بنه‌ڕه‌تی ئه‌فسانه‌ك ‌ه ڕاست نیه‌ و‬ ‫ته‌نها قۆناغێكی گه‌شه‌كردنی ئه‌فسانه‌ك ‌ه‬ ‫پێشان ده‌دات‪.‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌وه‌ی (ع‪ .‬س�ه‌رس��ام)‬ ‫ك��اوه‌ی ب�� ‌ه گ��وت��ی دان��اوه‌؛ ئ�ه‌م� ‌ه‬ ‫بیروڕایه‌كی تاكه‌كه‌سیه‌ و لێكدانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫گۆتره‌كارانه‌یه‌‪ ،‬ته‌نها له‌وه‌و‌ه هه‌ڵی‌گۆزتو‌ه‬ ‫كه‌ له‌نێوان بابیلیه‌كان و گوتیه‌كاندا‬ ‫دوژمنایه‌تی هه‌بوه‌‪ ،‬جا به‌م پێیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ژده‌هاك بابیلی بێت؛ ده‌بێت دژه‌كه‌ی‬ ‫(كاوه‌) گوتی بێت! بۆی ‌ه ئه‌م بیروڕای ‌ه‬ ‫نه‌ هیچ بنچینه‌یه‌كی مێژویی هه‌ی ‌ه و ن ‌ه‬ ‫په‌یکه‌ری کاوه‌ی ئاسنگه‌ر له ئه‌سفه‌هان‬ ‫هیچ به‌های كولتورییشی هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫بیروڕایه‌كی تاكه‌كه‌سیه‌ و كولتور نیه‌‪.‬‬ ‫ده‌دۆزێ��ت �ه‌وه‌ و مێژوی گه‌شه‌كردنیان‬ ‫گوتی‬ ‫هه‌تا ئه‌گه‌ر گریمان كاوه‌یه‌كی‬ ‫ده‌ن��وس��ێ��ت �ه‌وه‌؛ ك �ه‌ ئ�ه‌زم��ون��ی له‌گه‌ڵ‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫بنچین‬ ‫هه‌بوبێت؛ ئه‌مه‌ نابێته‌‬ ‫كولتور‌ه جیاوازه‌كان و مێژوی هزری‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ك��ورد!‬ ‫مێژویی بۆ كاوه‌یه‌كی‬ ‫كۆنی مرۆڤ هه‌بێت و كه‌وتبێته‌ سه‌ر‬ ‫كوردیش‬ ‫كۆنی‬ ‫‌رێكی‬ ‫گوتیه‌كان پێكهێنه‬ ‫میتۆدی توێژینه‌وه‌ی زانستی ل ‌ه چه‌مك ‌ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫كات‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫بوبن؛ ئه‌م ‌ه ناكات‬ ‫كولتوریه‌كان‪.‬‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌بو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫كورد‬ ‫‌لی‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫گوتیه‌كان هه‌بون؛‬ ‫جا بۆی ‌ه ده‌ڵێم‪ :‬كاتێك له‌ كولتوری‬ ‫بڵێت‬ ‫‌وێت‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ناوخۆش)‬ ‫جا (س‪.‬‬ ‫كوردیدا و ل ‌ه چیرۆكه‌ كوردی ‌ه میللیه‌كه‌دا‬ ‫‌وڵی‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫�ام)‬ ‫�‬ ‫‌رس‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫(ع‪.‬‬ ‫‌نها‬ ‫م��اده‌م ته‬ ‫كاو‌ه پاڵه‌وانێكی شۆڕشگێڕ‌ه و كورده‌؛‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫بدۆزێت‬ ‫مێژویی‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫داوه‌ بنچین‬ ‫ئه‌م ‌ه بونێكی كولتوریه‌‪ ،‬و ه�ه‌ر ئه‌م‬ ‫‌وتو‬ ‫ه‬ ‫‌رك‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫‌میش‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫و‬ ‫كورد‬ ‫كاوه‌یه‌كی‬ ‫بونه‌ش به‌س ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی به‌های كولتوریی‬ ‫بۆ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫نی‬ ‫بوارێك‬ ‫هیچ‬ ‫ئیتر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌وات‬ ‫ه‬ ‫نه‌بوه‌؛ ك‬ ‫خ��ۆی هه‌بێت و ببێت ‌ه كه‌سێتییه‌كی‬ ‫بكرێت!‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كاو‬ ‫كوردبونی‬ ‫باسی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫كولتوری ك ‌ه شایه‌نی ئه‌وه‌ بێت ده‌ستی‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫كێش‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫میتۆدی‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫كێش‬ ‫ئه‌مه‌‬ ‫پێوه‌ بگیرێت و وه‌كو به‌شێك له‌ كولتور‬

‫و هیچیشی مێژویی نی ‌ه تا وه‌كو شتێكی‬ ‫مێژویی داكۆكی له‌ دانه‌یه‌كیان بكرێت‪.‬‬ ‫سه‌رباری ئه‌مه‌ش متمانه‌ ب ‌ه پۆلێنكردنی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی سه‌رچاوه‌یه‌كی كۆنی وه‌كو‬ ‫ته‌به‌ری ناكرێت‪ ،‬ئه‌و نوسه‌ره‌ كۆنان ‌ه زۆر‬ ‫جار وشه‌ی (فارس) و (فرس) بۆ هه‌مو‬ ‫ئێرانیه‌كان به‌كار ده‌هێنن و (فارسیة‌)‬ ‫بۆ وه‌سفی هه‌مو وشه‌یه‌كی ئێرانی به‌كار‬ ‫ده‌هێنن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ هه‌موی له‌ كاتێكدا ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫نوسه‌ره‌ دۆگماییانه‌ خۆیان زۆر جار‬ ‫ب��اوه‌ڕی��ان ب ‌ه كه‌سێتیی كولتوریی وا‬ ‫هه‌ی ‌ه ك�ه‌ چه‌ندین ج��ار گۆڕانكاریی‬ ‫به‌سه‌ردا هاتو‌ه و هێشتا شێوه‌یه‌كی‬

‫جا كاتێك سه‌الم ناوخۆش قبوڵیه‌تی‬ ‫ك��او‌ه كه‌سێتییه‌كی ف��ارس ب��ێ��ت و‬ ‫كه‌سێتییه‌كی كوردی نه‌بێت؛ وه‌كو ئه‌و‌ه‬ ‫وای � ‌ه قبوڵی بێت كه‌سێتیی پاڵه‌وانی‬ ‫تۆفان و ئ �ه‌وه‌ی كه‌شتیه‌كه‌ی دروست‬ ‫ك��ردوه‌ (زی��وس��ودرا) ی شومه‌ری بێت‬ ‫ن �ه‌ك (ئه‌تراحاسیس) ی ئه‌ككادی‪،‬‬ ‫یان (ئه‌تراحاسیس) ی ئه‌ككادی بێت‬ ‫نه‌ك (ئوتنه‌پیشتیم) ی بابیلی‪ ،‬یان‬ ‫(ئوتنه‌پیشتیم) ی بابیلی بێت؛ نه‌ك‬ ‫(ن��ۆح) ی ت��ه‌وڕات��ی‪ ،‬ی��ان (ن��ۆح) ی‬ ‫ته‌وڕاتی بێت نه‌ك (نوح) ی قورئانی!‬ ‫ـ ده‌ڵێت‪( :‬ل ‌ه هه‌مووی سه‌یرتر كاو‌ه‬ ‫به‌ ك��ورد ك��راوه‌‪ ،‬كه‌چی ئ�ه‌و‌ه دووب��ار‌ه‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ڕه‌وت��ی ڕووداوه‌ك��ان��ی مێژوو‬ ‫پارادۆكسییه‌ك پێكده‌هێنێت)! نازانم كام‬ ‫ڕوداوه‌ی مێژوه‌ له‌گه‌ڵ كوردبونی كاوه‌دا‬ ‫كام پارادۆكسی ده‌سازێنێت و له‌گه‌ڵ‬ ‫فارسبونیدا نایسازێنێت؟! هیوادارم ڕونی‬ ‫بكاته‌وه‌!‬ ‫ـ باسی ئه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه ساسانیه‌كان‬ ‫تا كۆتایی ده‌سه‌اڵتیان ئااڵی كاوه‌یان‬ ‫ب �ه‌رز ك��ردب��وه‌وه‌‪ ،‬ئینجا ده‌ڵ��ێ��ت‪« :‬چ‬ ‫لۆژیكێك قه‌بووڵی ئه‌و‌ه ده‌كات فارس‬ ‫ئ��ااڵی ك��ورد ل ‌ه ش��ه‌ڕی قادسیه‌ به‌رز‬ ‫بكه‌نه‌وه»!! گوای ‌ه ئه‌م ‌ه به‌ڵگه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كاو‌ه كورد نه‌بو‌ه چونك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ك��ورد بوایه‌ ساسانیه‌كان ئااڵیه‌كیان‬ ‫به‌رز نه‌ده‌كرده‌و‌ه ك ‌ه به‌ ناوی كه‌سێكی‬ ‫كورده‌وه‌ بێت! جارێ‌ پێش هه‌مو شتێك‬ ‫كاتێك ب�ه‌و ئااڵی ‌ه وت��راو‌ه (دره‌فشی‬ ‫كاویانی)؛ ئه‌مه‌ له‌ ڕاستیدا ب ‌ه واتای‬ ‫(ئااڵی شاهانه‌) بوه‌ و ب ‌ه واتای ئااڵی‬ ‫كاوه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬دواتر ك ‌ه هه‌ر ل ‌ه وه‌سفی‬ ‫(كاویانی) كه‌سێتیی (كاوه‌) ده‌رهێنراوه‌؛‬ ‫ئه‌م كه‌سێتیه‌ كه‌سێتییه‌ك نه‌بو‌ه ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫فارس یان كورد وه‌سف بكرێت‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه‬ ‫چیرۆك ‌ه میللیه‌كه‌دا كه‌سێكی سه‌رده‌می‬ ‫ئه‌ژده‌هاك و فه‌ره‌یدون بوه‌ ك ‌ه ده‌كات ‌ه‬ ‫سه‌رده‌می پێشدادیه‌كان له‌ كرۆنۆلۆجیای‬ ‫میللیی ئ��ێ��ران��ی��دا‪ .‬ب��ۆی�� ‌ه (ك��اوه‌)‬ ‫كه‌سێتییه‌كی ئێرانیی كۆن بوه‌‪ .‬ئیتر‬ ‫ئه‌گه‌ر ل ‌ه بیری كه‌سێكی فارسدا كاو‌ه ب ‌ه‬ ‫كه‌سێكی فارس وێنا كرابێت؛ ئه‌م ‌ه هه‌ر‬ ‫وێناكردنی كه‌سێتی ‌ه ئێرانیه‌كه‌یه‌ ل ‌ه قاڵبی‬ ‫ێ گومان‬ ‫نمونه‌یه‌كی ئه‌م كه‌سێتیه‌دا‪ .‬ب ‌‬ ‫ل ‌ه كولتوری كۆندا كاتێك بیر ل ‌ه مرۆڤ‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌؛ بیر له‌ خود كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫بیر ل ‌ه ناسنامه‌یه‌كی گه‌ور‌ه و گشتگیر‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌؛ بیر ل ‌ه بازنه‌یه‌كی ته‌سكی ناو‬ ‫ئه‌و ناسنامه‌یه‌ كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ مرۆڤ‬ ‫خۆی ده‌بینێت و ناسنامه‌ گه‌وره‌كه‌ش‬

‫ده‌ستبردن بۆ بابه‌ته‌ كولتوریه‌‌کان بۆ دو جۆر نوسه‌ر نابێت‪ :‬ئه‌وانه‌ی ب ‌ه باسی مێژوه‌و ‌ه‬ ‫خه‌ریكن و سه‌ریان له‌ كولتور ده‌رناچێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی ئایدیۆلۆجیایی و دۆگمایین‪،‬‬ ‫وه‌كو ئیسالمیه‌كان‪ ،‬كه‌ هه‌مو شتێك وه‌كو باوه‌ڕی دۆگمایی (قطعي) وه‌رده‌گرن‬ ‫زۆربه‌ی ئه‌و نوسه‌ره‌ كوردانه‌ی ‌ه تا ئێستا تۆمار بكرێت و بكرێته‌ هێمای ڕاپه‌ڕین‬ ‫ده‌ستیان بۆ ئ�ه‌م بابه‌ت ‌ه كولتوریان ‌ه به‌سه‌ر داگیركه‌ر و زۆرداردا‪ .‬و به‌م‬ ‫ب��ردوه‌‪ ،‬كه‌ ده‌یانه‌وێت ئه‌م كه‌سێتی ‌ه پێی ‌ه و له‌م ڕوانگه‌یه‌و‌ه ئێمه‌ باسی كاو‌ه‬ ‫كولتوریانه‌ بنچینه‌ی مێژویی دیاریكراویان ده‌كه‌ین وه‌ك��و كه‌سێتییه‌كی ج��وان و‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر بنچینه‌ی مێژوییان به‌هادار له‌ كولتوری كوردیدا كه‌ نابێت‬ ‫ێ بكرێت‪.‬‬ ‫بۆ ساز بو؛ دانیان پێدا ده‌نێن‪ ،‬ئه‌گه‌ر حاشای لـ ‌‬ ‫بۆیان ساز نه‌بو؛ ئیتر هیچ به‌هایه‌كیان بۆ‬ ‫ـ ده‌ڵێت‪« :‬ته‌به‌ری ‪ ..‬ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫‌ی‬ ‫ناهێڵنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وان ته‌نها بنچینه‬ ‫ناكات كاوه‌ كورد بووبێت»! ئیتر پێی‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫مێژویی ب ‌ه به‌هادار ده‌زانن‪ .‬ئینجا ئه‌گ‬ ‫وایه‌ ماده‌م ته‌به‌ری باسی ئه‌وه‌ی نه‌كردو‌ه‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫بنچینه‌ مێژویی ‌ه س��ازك��راوه‌ك�ه‌ له‌گ‬ ‫ئه‌و كه‌سێتیه‌ كولتوریه‌ كورد بوه‌؛ ئیتر‬ ‫ئایدیۆلۆجیاییدا‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی نه‌ته‌وه‌یی و‬ ‫داب‌ونه‌ریتێكی كولتوریی تر بۆی نی ‌ه‬ ‫‌اڵم‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫گونجا؛ ئه‌وه‌ دوپاتی‬ ‫بیكات به‌ كورد! كێشه‌ك ‌ه هه‌ر ئه‌و كێش ‌ه‬ ‫پێدا‬ ‫دان��ی‬ ‫�ان‬ ‫�‬ ‫�س‬ ‫�‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر نه‌گونجا؛ دی‬ ‫که ئاماژه‌م بۆ كرد‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫میتۆدیه‌ی ‌ه ‌‌‬ ‫بۆ‬ ‫‌ستبردن‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌گشتی‬ ‫نانێن‪ .‬ئیتر به‬ ‫ئه‌مه‌ی ‌ه ئه‌م جۆر‌ه نوسه‌ران ‌ه مامه‌ڵه‌ی‬ ‫جۆر‬ ‫دو‬ ‫بۆ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كۆنان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كولتوری‬ ‫ئه‌م بابه‌ت ‌ه‬ ‫مێژویی ل�ه‌گ�ه‌ڵ كه‌سێتیی کولتوری‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌وان‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌میان‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫نابێت‪:‬‬ ‫نوسه‌ر‬ ‫ده‌ك �ه‌ن! با ته‌به‌ری كاو‌ه ب ‌ه كه‌سێكی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫‌ریان‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫‌ریكن‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫مێژو‬ ‫باسی‬ ‫فارسیش دابنێت؛ خۆ ئه‌م ‌ه نایكات ب ‌ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫‌نها‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌رناچێت‪،‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫كولتور‬ ‫ی‬ ‫كه‌سێكی مێژویی و فارس! ئه‌و (كاو‌ه ‌‬ ‫ڕوداوی مێژویی تێده‌گه‌ن و چیرۆك و ئه‌صفه‌هانی) (كابي األصفهاني) ـه‌ی‬ ‫كه‌سێتیه‌ كولتوریه‌كانیش هه‌ر وه‌كو مێژو ته‌به‌ری له‌گه‌ڵ ئاماژه‌كردن بۆ (أنساب‬ ‫ده‌خوێننه‌وه‌ و ته‌نها ل ‌ه بازنه‌ی مێژودا الفرس وأمورهم) دا باسی ده‌ك��ات؛ ل ‌ه‬ ‫بون و به‌هایان بۆ داده‌نێن‪ .‬دوه‌میان‪ :‬داب‌ونه‌ریتێكی كولتوری زیاتر نی ‌ه و ل ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ی ئایدیۆلۆجیایی و دۆگمایین‪ ،‬بنه‌ڕه‌تیشه‌و‌ه وشه‌ی (كه‌ڤی) و (كه‌ڤه‌)‬ ‫وه‌ك��و ئیسالمیه‌كان‪ ،‬ك ‌ه هه‌مو شتێك ئه‌م واتایه‌ی نه‌بوه‌ و وشه‌یه‌كی گشتی‬ ‫(ب ‌ه ئه‌فسانه‌كانی خۆیشیانه‌وه‌) وه‌كو ب��وه‌‪ ،‬ئیتر ئه‌گه‌ر ل ‌ه كولتورێكی تردا‬ ‫ب��اوه‌ڕی دۆگمایی (قطعي) وه‌رده‌گ��رن‪ ،‬گۆڕانكاری به‌سه‌ر كه‌سێتیه‌كه‌دا بهێنرێت‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌وه‌ی ل ‌ه باوه‌ڕی خۆیان به‌ده‌ر بو و ل ‌ه كه‌سێكی ـ بۆ نمون ‌ه ـ ئه‌صفه‌هانیه‌و‌ه‬ ‫و مێژوییش نه‌بو؛ ئیتر هیچ به‌هایه‌كی بكرێت ب ‌ه ـ بۆ نمون ‌ه ـ كورد؛ چی ل ‌ه‬ ‫نی ‌ه الی��ان‪ .‬كه‌سێك به‌های ئه‌و بابه‌ت ‌ه مه‌سه‌له‌ك ‌ه ده‌گ��ۆڕێ��ت؟ كولتور هه‌ر‬ ‫كولتوریانه‌ ده‌زانێت و ده‌زانێت چۆن كولتوره‌‪ ،‬و كه‌سێتیی كولتوری هه‌ر‬ ‫شیكاریان ده‌كات و بیركردنه‌وه‌ی پشتیان كولتوریه‌‪ ،‬و هیچی له‌ هیچی ڕاستتر نیه‌‪،‬‬

‫گ��ۆڕاوی ئ �ه‌و كه‌سێتی ‌ه كولتوریه‌ ب ‌ه‬ ‫كه‌سێتییه‌كی مێژویی ده‌زانن و هه‌ست ب ‌ه‬ ‫هیچ نه‌گونجاوییه‌كیش ناكه‌ن! كه‌سێكی‬ ‫ێ گومان وه‌كو‬ ‫وه‌كو سه‌الم ناوخۆش ب ‌‬ ‫كه‌سێكی مێژویی بۆ كه‌سێتیی (نوح) ی‬ ‫قورئان ده‌ڕوانێت‪ ،‬له‌ كاتێكدا (نوح) ی‬ ‫قورئان هه‌مان (نۆح) ی ت�ه‌وڕات نیه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند (ن��ۆح) ی ت �ه‌وڕات سه‌رچاو‌ه‬ ‫و بنچینه‌ی (ن��وح) ی قورئان ‌ه به‌اڵم‬ ‫جیاوازییشیان هه‌ی ‌ه و قورئان بڕێك‬ ‫گۆڕانكاریی له‌و كه‌سێتیه‌دا كردوه‌‪ .‬ئینجا‬ ‫(نۆح) ی ته‌وڕات هه‌رچه‌ند ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ كه‌سێتیی (ئوتنه‌پیشتیم) ی چیرۆكی‬ ‫تۆفانی بابیلی (كه‌ له‌نێو داستانی بابیلیی‬ ‫گیلگامێشدا به‌ده‌ستمان گه‌یشتوه‌)‌؛ به‌اڵم‬ ‫هه‌مان كه‌سێتییش نی ‌ه و زۆر گۆڕاوه‌‪ .‬ل ‌ه‬ ‫(ئوتنه‌پیشتیم) ـه‌ بابیلیه‌كه‌ش كۆنتر؛‬ ‫كه‌سێتیی (ئه‌تراحاسیس) ی ئه‌ككادیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ كۆنتر‌ه و كه‌مێك جیاوازیشه‌‪،‬‬ ‫له‌مه‌ش كۆنتر كه‌سێتیی (زیوسودرا)‬ ‫ی ش��وم�ه‌ری�ه‌ ك �ه‌ پ��اڵ �ه‌وان��ی چیرۆك ‌ه‬ ‫شومه‌ریه‌كه‌ی تۆفان ‌ه ك ‌ه ئه‌میش هه‌ر‬ ‫بڕێك جیاوازه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ هه‌مویان‪ ،‬هه‌ر ل ‌ه‬ ‫(زیوسودرا) شومه‌ریه‌كه‌و‌ه هه‌تا (نوح)‬ ‫ـه‌ك ‌ه قورئانیه‌كه‌‪ ،‬كه‌سێتیی كولتورین‪،‬‬ ‫و هیچیان مێژویی و واقیعی نین هه‌تا‬ ‫ته‌نها ئه‌و ب ‌ه ڕاست بزانرێت و ئه‌وانی تر‬ ‫ب ‌ه هه‌ڵه‌‪ ،‬و هه‌ر یه‌كه‌شیان هێماسازی و‬ ‫واتایه‌كی هه‌ڵ‌گرتوه‌ كه‌ به‌های كولتوریی‬ ‫ته‌واوی ده‌داتێ‌‪ ،‬و هه‌ر ئه‌مه‌ش به‌های‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ی كه‌سێتیه‌كه‌یه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه ڕوانگه‌ی خۆیه‌و‌ه ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫لێره‌وه‌ كوردیش كاوه‌ی وه‌كو پاڵه‌وانێك‬ ‫یان شۆڕشگێڕێكی كورد بینیوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بیركردنه‌وه‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌په‌رستی‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو بینینه‌وه‌ی كه‌سێتیه‌كه‌ی ‌ه‬ ‫ل ‌ه ئاوێنه‌ی خوددا‪ .‬هه‌مو كولتوره‌كان‬ ‫كاتێك كه‌سێتی ‌ه كولتوریه‌كان و ڕوداو‌ه‬ ‫ئه‌فسانه‌ییه‌كان به‌رهه‌م ده‌هێننه‌و‌ه یان‬ ‫هه‌رس ده‌كه‌ن و ده‌نوێنن؛ ئه‌و كه‌سێتی‬ ‫و ڕوداوانه‌ له‌ ڕوانگه‌ی خود و ئێستاو‌ه‬ ‫وێنا ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ه �ه‌ر پێش خۆناسینی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییانه‌‪.‬‬ ‫ئایا كاوه‌ی ئاسنگه‌ر ده‌ستكردی‬ ‫ناسیۆنالیزمی كوردیه‌؟‬ ‫ـ پێشاندانی كه‌سێتی پاڵه‌وانیی كاوه‌ی‬ ‫ئاسنگه‌ر وه‌كو ده‌ستكردی ناسیۆنالیزمی‬ ‫كوردی‪:‬‬ ‫(س‪ .‬ناوخۆش) ده‌ڵێت‪« :‬ئه‌و كاوه‌یه‌ی‬ ‫ل ‌ه ئه‌فسانه‌ی ن �ه‌ورۆزدا ناسیۆنالیستی‬ ‫ك��وردی به‌ جۆرێك ل ‌ه زه‌ینی وه‌رگری‬ ‫كوردی وێنای ده‌كات؛ ته‌واو جیاواز‌ه له‌و‬ ‫كاوه‌یه‌ی ل ‌ه ئه‌فسانه‌ی فارسیدا بوونی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌وات ‌ه بوونی كاو‌ه به‌و كاریزمای ‌ه‬ ‫ته‌نها ل ‌ه عه‌قڵی ناسیۆنالیستی كوردی‬ ‫بوونی هه‌یه»‪ ،‬ئینجا چه‌ند ده‌قێكی‬ ‫شاهنامه‌ی فیرده‌وسی و مێژوی ته‌به‌ری‬ ‫ده‌هێنێت كه‌ باسی ڕۆڵ��ی فه‌ره‌یدون‬ ‫ده‌كه‌ن ل ‌ه له‌ناوبردنی زوحاكدا‪ ،‬ئینجا‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬كه‌وات ‌ه كاو‌ه ل ‌ه كوێ زوحاكی‬ ‫كوشتووه‌؟ وه‌ك ئه‌فسانه‌ی ك��وردی‬

‫به‌رهه‌می زه‌ین و هزری ناسیۆنالیستی‬ ‫كوردی باسی ده‌كات!»‪.‬‬ ‫به‌م شێوه‌ی ‌ه (س‪ .‬ناوخۆش) وا خه‌یاڵ‬ ‫ده‌كات كورد پێش ناسیۆنالیزمی كوردی‬ ‫هیچی له‌ میتۆلۆجیا و كولتوری ئێرانیی‬ ‫كۆنینه‌ نه‌زانیو‌ه و تێیدا به‌شدار نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫و نه‌یتوانیو‌ه ئه‌و كه‌سێتیه‌ كولتوریان ‌ه‬ ‫ل �ه‌ ڕوان��گ��ه‌ی خ��ۆی �ه‌وه‌ داب��ڕێ��ژێ��ت�ه‌وه‌!‬ ‫ئاسانترین شت بۆ كولتورێكی كۆن‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌سێتییه‌كی كۆن و ڕیشه‌دار‬ ‫له‌ ڕوانگه‌ی خۆی و ناسنامه‌ی خۆیه‌و‌ه‬ ‫وێنا بكات و بیكاته‌ پاڵه‌وانێكی خۆی‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ڕاده‌یه‌ك له‌ هه‌ر كه‌سێتییه‌ك چه‌ند شێو‌ه‬ ‫كه‌سێتییه‌ك دروس��ت بو‌ه له‌ كولتور‌ه‬ ‫جیاوازه‌كان و قۆناغه‌ جیاوازه‌كاندا‪.‬‬ ‫پاڵنه‌ری سه‌ره‌كیی ئه‌مه‌ش وێناكردنی‬ ‫كه‌سێتیه‌ك ‌ه و ئه‌فسانه‌كه‌ی ‌ه وه‌ك��و‬ ‫شتێكی زیندو‪ .‬شتێكی زانراو‌ه ك ‌ه ئه‌و‬ ‫مرۆڤه‌ی ل ‌ه چوارچێوه‌ی كولتورێكدا‬ ‫ده‌ژی؛ ئه‌فسانه‌كانی ئه‌و كولتور‌ه الی‬ ‫ئه‌و واقیعێكی گوزه‌رێنراون و زیندون‬ ‫و ب��اوه‌ڕی پێیان هه‌ی ‌ه و ئێستاشی ب ‌ه‬ ‫درێ��ژ‌ه و زاده‌ی ئه‌و روداوان�� ‌ه ده‌زانێت‬ ‫ک ‌ه له‌و ئه‌فسانانه‌دا باسیان هاتوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫هه‌میش ‌ه نمون ‌ه و (میصداق) ی نوێیش‬ ‫بۆ كه‌سێتیه‌كانی ده‌دۆزێ��ت��ه‌وه‌ وه‌كو‬ ‫سه‌لمێنه‌رێكی زیندویی ئه‌و ئه‌فسانانه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه ئه‌و كه‌سێتیانه‌ ل ‌ه سه‌رده‌م‬ ‫و قۆناغی جیاوازدا نمون ‌ه و (میصداق)‬ ‫ی نوێ‌ په‌یدا ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌مه‌ ئه‌نجامێكی‬ ‫سروشتیی زیندویی ئه‌فسانه‌كه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫پاڵنه‌ری گونجاندن و خۆماڵیكردن‬ ‫كه‌ شتێكی سروشتیه‌ ل ‌ه كولتوردا‪.‬‬ ‫هه‌ر خۆماڵیكردن ‌ه كه‌سێتییه‌كی وه‌كو‬ ‫(ئه‌براهام) ك ‌ه كه‌سێتیی پیرخێڵێكی‬ ‫ئارامی ‌ه ده‌بێت ‌ه باپیره‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌یی و‬ ‫كولتوری بۆ (عیبرانیه‌كان) ـ ب ‌ه واتای‬ ‫دانیشتوانی هه‌ردو شانشینیی یه‌هودا و‬ ‫ئیسرائێل ـ و دواتر (ئیبراهیم) ده‌بێت ‌ه‬ ‫باپیره‌یه‌كی ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی و كولتوری‬ ‫ب��ۆ ع��ه‌ره‌ب (ع��ه‌ره‌ب��ی ح��ی��ج��از ی��ان‬ ‫عه‌ره‌بی عه‌دنانی) و موسوڵمانان‪ .‬هه‌ر‬ ‫خۆماڵیكردن ‌ه (یه‌شماعئێل) ێك ك ‌ه‬ ‫ـ به‌پێی داب‌ونه‌ریت ‌ه عیبریه‌ك ‌ه ـ ل ‌ه‬ ‫نیمچه‌دورگه‌ی سینا پێگه‌یشتوه‌؛ ده‌كات ‌ه‬ ‫(ئیسماعیل) ێك ك ‌ه ـ به‌پێی داب‌ونه‌ریت ‌ه‬ ‫عه‌ره‌بیه‌ك ‌ه ـ ل ‌ه مه‌ككه‌ پێگه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ خۆماڵیكردنی كه‌سێتیی‬ ‫ئه‌فسانه‌یی و پێناسه‌كردنه‌وه‌ی ب ‌ه‬ ‫نمونه‌ و (میصداق) ی نوێی ه ‌هڵ‌گۆزراو‬ ‫له‌ واقیع و ب��ارودۆخ��ی ن��وێ‌؛ ه�ه‌ر ل ‌ه‬ ‫خۆیدا سیفه‌ت و ئاكاری سروشتی و‬ ‫هه‌میشه‌یی كولتوره‌‪ .‬ئه‌م خۆماڵیكردن ‌ه‬ ‫كاركردی كولتوره‌‪ ،‬كولتورێكی به‌راییش‬ ‫هه‌مو كاتێك كه‌سێتیه‌ كولتوریه‌كان‬ ‫خۆماڵی ده‌كات و چیرۆك ‌ه كولتوریه‌كان‬ ‫ێ و پێشهاتی نوێد‌ا‬ ‫به‌سه‌ر بارودۆخی نو ‌‬ ‫ده‌سه‌پێنێت و له‌م ڕێیه‌وه‌ پێناسه‌ی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر كولتورێكی‬ ‫زیندو بێت‪ .‬ئه‌م ‌ه كاتێك ده‌كرێت ك ‌ه‬ ‫شتێك نی ‌ه پێی بوترێت (ناسیۆنالیزم)‪.‬‬ ‫ب ‌ه هه‌مان شێو‌ه كاتێك كولتوری كوردی‬ ‫كه‌سێتیی ك��اوه‌ی ئاسنگه‌ری خۆماڵی‬ ‫ك��ردو‌ه و ل ‌ه ڕوانگه‌ی خۆیه‌و‌ه وێنای‬ ‫ك��ردوه‌؛ كه‌ شتێك نه‌بو‌ه پێی بوترێت‬ ‫(ناسیۆنالیزمی ك��وردی)‪ .‬به‌ڵكو ئه‌و‬ ‫خۆماڵیكردن ‌ه زۆر جار ل ‌ه پاڵنه‌رێكی‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی��ش�ه‌وه‌ س��ه‌رچ��او‌ه ناگرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ـ وه‌كو پێشتر ڕاڤه‌م كرد ـ ته‌نها‬ ‫بینینه‌وه‌ی كه‌سێتی ‌ه كولتوریه‌كه‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫ڕوانگه‌ی خ��وده‌وه‌‪ ،‬خود له‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫نمونه‌یه‌ك و به‌رجه‌سته‌كه‌رێكی ناسنام ‌ه‬ ‫كۆنینه‌ و گه‌وره‌كه‌یه‌‪ .‬به‌م شێوه‌یه‌ كورد‬ ‫ك��اوه‌ی ب ‌ه پاڵه‌وانێكی خ��ۆی زانیوه‌‪،‬‬ ‫ن�ه‌ك ب ‌ه پاڵنه‌رێكی نه‌ته‌وه‌په‌رستی‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش زۆر پێش ئه‌وه‌ی شتێك هه‌بێت‬ ‫پێی بوترێت (ناسیۆنالیزمی كوردی)‪.‬‬ ‫ناوزه‌دكردنی ئه‌م كه‌سێتی ‌ه كولتوری ‌ه‬ ‫ل ‌ه كولتوری كوردیدا به‌وه‌ی ده‌ستكردی‬ ‫ناسیۆنالیزمی ك��وردی؛ ته‌نها هه‌وڵێك ‌ه‬ ‫بۆ ناشیرینكردنی كه‌سێتیه‌ك ‌ه به‌ ناوێك‬ ‫كه‌ ناوبراو وه‌كو ناووناتۆره‌یه‌ك دوباره‌ی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه (ناسیۆنالیزمی كوردی) ـه‌‪،‬‬ ‫و دو ڕاستی پێشان ده‌دات‪ :‬یه‌كه‌م ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ناوبراو ئاگایی له‌ مێژوی ئه‌م كه‌سێتی ‌ه‬ ‫كولتوریان ‌ه نی ‌ه و به‌ ده‌ستكردێكی نوێیان‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬دوه‌م ئه‌وه‌ی ك ‌ه ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه‬ ‫به‌رجه‌سته‌كه‌رێكی ئه‌و كێشمه‌كێشه‌ی‬ ‫سێ‌ جه‌مسه‌ری ڕۆشنبیریی كوردیی‬ ‫نوێی ‌ه ك ‌ه هه‌مو مشت‌ومڕه‌كانیان به‌ باری‬ ‫ناكۆكیه‌كه‌ی خۆیاندا بردوه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ش‬ ‫ناسیۆنالیزم و سۆشیالیزم و ئیسالمیزمن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫‪5‬‬

‫خو َيندنةوةى ئاين‬

‫فەلسەفەی ئیبن سینا و كاریگەریی فەیلەسوفانی پێش خۆی‬ ‫ئاماده‌کردنی‪ :‬دیار عه‌بدولباقی‬

‫(‪)2-2‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی فارابی بەتوندی سەبارەت‬ ‫بە شێوەی بەڵگەیی ئەرستۆیی وەفادار بوو‬ ‫و ئەوی بەكلیلی هەرجۆرە لێكۆڵینەوەیەكی‬ ‫زانستی دەزانی و لەبابەتەكانی دەروونناسی‬ ‫لە پەیڕەوانی زۆر نزیكی مامۆستای یەكەم‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا بەهیچ شێوەیەك‬ ‫ناتوانرێت ئەو بە ئەرستۆییەكی تەواو هەژمار‬ ‫كرێت‪ .‬بەڵكو هەستا بە تێكەاڵوكردن و‬ ‫لێكدانی حیكمەتی ئەفالتوونی و ئەرستۆ‪،‬‬ ‫هەروەكو زۆرب��ەی زاناكانی ئیسالم باوەڕی‬ ‫واب��وو‪ ،‬ك��ە حیكمەتێك ل��ەالی��ەن ئ��ەم دوو‬ ‫حه‌كیمە دەرب��ڕدراوە‪ ،‬لە بنەڕەتدا دەگاتە‬ ‫سروشی خ��ودای��ی لەبەر ئەمەش ناكرێت‪،‬‬ ‫كە لە نێوان بۆچونەكانی ئ��ەو دوو كەڵە‬ ‫فەیلەسووفە ناكۆكییەكی تەواو هەبووبێت‪.‬‬ ‫بۆ ئەم مەبەستە چەند كتێبێكی نووسی‪،‬‬ ‫كە بەناوبانگترینیان كتێبی (الجمع بین رأیی‬ ‫الحكیمین)ە ‪ .‬لەم كتێبەدا ئامانجی ئەوەبوو‪،‬‬ ‫كە لە نێوان تێڕوانینەكانی ئەو دوو مامۆستایە‬ ‫دێرینە سازگاری و هارمۆنی بێنێتەدی و ئەمە‬ ‫كارێكە‪ ،‬كە ئەفالتوونیە نوێیەكان و كەسانێك‪،‬‬ ‫كە (برقلس) بە (زنجیرەی زێڕینی فەلسەفە)‬ ‫ناویان دەبات بەر لەو بەم كارە هەستا بوون‪.‬‬ ‫فارابی فەیلەسووفی سیاسیش بوو و دەبێت‬ ‫ئەو بە دامەزرێنەری فەلسەفەی سیاسی لە‬ ‫ئیسالم بزانین‪ .‬لەم بارەیەوە ئەو زیاتر الیەنگری‬ ‫بۆچوونەكانی ئەفالتوون بوو‪ ،‬كە خۆی ئەوی‬ ‫بە رابەری فەلسفە دەزانی فارابی لە رێگای ئەو‬ ‫شرۆڤانەی لەسەر كتێبی (كۆمار) و (نوامیس)‬ ‫ێ ناونیشان كرابوو‬ ‫لەالیەن شرۆڤەكارێكی ب ‌‬ ‫ئاشنای فەلسەفەی سیاسی ئەفالتوون بوو‪.‬‬ ‫فارابی لە هەوڵی ئەوەدابوو‪ ،‬كە (فەیلەسووفی‬ ‫فەرمانرەوایی) ئەفالتوون لەگەاڵ پەیامبەر‬ ‫و خ��اوەن ش��ەرع‪ ،‬كە لە ئایینە تاك خودا‬ ‫باوەریەكان هاتووە بەیەك شت بیان ناسێنێت‪.‬‬ ‫لە كتێبێكیدا لەبارەی شارێكی نموونەیی بااڵ‬ ‫دەدوێت لەوێدا (ناموسێكی ئاسمانی) پیاوێكی‬ ‫لێهاتووی كارامەیە‪ ،‬كە بەسەر هەموو جیهان‬ ‫دەسەاڵتی هەیە‪ .‬فەلسەفەی سیاسیی ئەو‪،‬‬ ‫كە لە كتێبەكانی وەكو (أراء اهل المدینە‬ ‫الفاضلة) و لە كتێبی (حتصیل السعادة) و‬ ‫لە كتێبی (السیاسة المدنیة) هاتووە‪ ،‬یەكێكن‬ ‫لە گرنگترین ئەو بۆچوونانەی‪ ،‬كە لە جیهانی‬ ‫ئیسالمی كاریگەریەكی زۆری��ان لەسەر ئیبن‬ ‫روشد هەبوو‪ ،‬ئیبن روشد لەگەڵ ئەوەی لە‬ ‫ڕووی كاتەوە لە ئیبن سینا نزیكتر بوو تاكو‬ ‫فارابی‪ ،‬بەاڵم لەالیەنی دەروونی (رۆحی) بە‬ ‫فارابی نزیكترە تا ئیبن سینا‪.‬‬ ‫جیاوازییه‌كی تری فارابی لەگەڵ ئەرستۆ‬ ‫لەوەدابووە‪ ،‬كە فارابی حەزێكی زۆری هەبووە‬

‫رێچكەكانی سۆفیگەری‬ ‫باڵوبووەوە و هێشتاش‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ل��ەوان��ەی‬ ‫داب��ون��ەری��ت��ی سەمای‬ ‫كۆنیان پ��اڕاس��ت��ووە‪،‬‬ ‫ه��ەم��ان ئ��ەم ئ��اوازە‬ ‫بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫ئەم پەیوەست بوونە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ س��ۆف��ی��گ��ەری‬ ‫بە رێكەوت و لەناكاو‬ ‫نەبووە‪ ،‬فارابی لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەی م��ام��ۆس��ت��ای‬ ‫ل��ۆژی��ك و فەلسەفە‬ ‫ب��وون ژی��ان��ێ��ك��ی‬ ‫سۆفیانە و دەروونێكی‬ ‫سۆفیانەی ه��ەب��ووە‪.‬‬ ‫ت��ەن��ان��ەت ه��ەن��دێ‌ لە‬ ‫چەمكەكانی سۆفیگەری‬ ‫ل��ە ب��ەره��ەم��ەك��ان��ی��دا‬ ‫بەكار هێناوە‪ .‬حەزی‬ ‫ل��ە ج��وان��ك��اری��ەك��ان و‬ ‫رازان��دن��ەوەی ژی��ان‬ ‫نەدەكرد‪ .‬زۆر حەزی‬ ‫ل��ە ژی��ان��ی س��ادە و‬ ‫س��اك��ار ب��وو‪ ،‬ك��ە لە ئه‌رستۆ‬ ‫س��روش��ت دێ��ت��ەدی‬ ‫تەنانەت لە لێكۆڵینەوەو‬ ‫كۆبوونەوەو وان��ە گوتنەوەكانیشیدا خۆی‬ ‫لە كەنار (ق��ەراغ) كێلگەكان و ڕووبارەكان‬ ‫پێكدەهێنا دوور لە شار و شوێنی نیشتەجی‬ ‫بوونی خەڵكی‪ .‬هەروەها بەشێوەی تایبەتی‬ ‫خۆیان واتا ئاسیای ناوەندی جلی لەبەردەكرد‪.‬‬ ‫كاڵوێكی لە پێست دروستكراوی گەورەی لە‬ ‫سەردەنا و حەزی بە لە بەركردنی جل و بەرگی‬ ‫شاهانەیی نەدەكرد‪ .‬لەگەڵ ئەوەشدا جاری واش‬ ‫هەبوو جوانتر لە هەركەسێك‪ ،‬جل و بەرگی‬ ‫لەبەردا بوو‪ ،‬لەوانەیە ئەم كارەی لەبەر ئەوە‬ ‫كردبێت‪ ،‬كە بیەوێت رەخنەگرانی شەرمەزار‬ ‫بكات‪ .‬حەزی تایبەتی فارابی بە سۆفیگەری‬ ‫زیاتر لە هەر شوێنێك لە كتێبی بەناوبانگی‬ ‫(فصوص الحكم) بەدیاردەكەوێت‪ ،‬كە لە كاتی‬ ‫ئەوەوە هەتا ئێستا بە بەردەوامی كاریگەریی‬ ‫هەبووە لە سەر رۆژه��ەاڵت و تاكو ئێستا لە‬ ‫قوتابخانە كۆنەكان بە وانە دەگوترێتەوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی ڕاستی خاوەندارێتی ئەم كتێبەی‬ ‫فارابی لەم دواییەدا بووە جێگای گومان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو بەڵگەیە‪ ،‬كە هێندراوەتەوە بەس نییە بۆ‬ ‫سەلماندنی ئەم قسەیە‪ ،‬زیاتر ئەگەری ئەوەی‬ ‫هەیە‪ ،‬كە ئەم كتێبە لە فارابی یان الیەنی‬ ‫كەم لە یەكێك لە قوتایبانی ئەوەوە بێت‪ .‬لە‬ ‫ڕواڵەتی كتێبەكەدا وا دەردەكەوێت‪ ،‬كە بۆ‬ ‫دەرخستنی بنەمای فەلسەفی پیادەرەوەكان‬ ‫نوسراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم لە ناوەڕۆكدا پێكهاتووە‬ ‫لە دەورەیەكی عرفانی و سوفیگەری لەبەر ئەم‬ ‫هۆیەشە‪ ،‬كە لە ئێستادا لە ئێران دەخوێنرێت‪.‬‬

‫مردنی لە نێوان سااڵنی (‪ 311‬ــ ‪)320‬ە‪ ،‬كە‬ ‫هاوسەردەمی فارابیە‪ ،‬بەزمانی التینی بە‬ ‫(رازێس) (‪ )Rhazes‬ناسراوە‪ ،‬لە رۆژئاوا‬ ‫بەهەمان شێوەی رۆژهەاڵت بەناوبانگە‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەی خۆی بە فەیلەسووف دادەنا و خۆی‬ ‫بە ئاستی گەورەترین زاناكانی كۆن دەزانی‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەی جیهانناسییەكی تایبەتی‬ ‫هەبوو‪ ،‬كە وەستابوو لەسەر پێنج بنەمای‬ ‫ئەبەدی هەتاهەتایی‪ ،‬كە پەیوەندی بەشرۆڤەی‬ ‫ئەسكەندەرانیی كتێبی «کیماوس»ەوە هەبوو‬ ‫هاوسەردەمانی ئەو و سەدەكانی پاشتریش‬ ‫بەزیاتر ل��ە فەیلەسووفێكیان دەزان��ی بە‬ ‫پزیشكێكی شارەزا و زانا ناویان دەبرد‪.‬‬ ‫بۆچوونە فەلسەفی و ئایینیەكانی‪ ،‬كە‬ ‫لەالیەك كاریگەریی ئەفالتوون و عرفانی‬ ‫ب��ەس��ەرەوەی��ە و ل��ەالی��ەك��ی ت��ر كاریگەری‬ ‫(م��ان��ەوی��ەت)ی پ��ێ��وەدری��ارە‪ ،‬بۆتە جێگای‬ ‫رەخنەلێگرتنی كەسانێكی وەك��و فارابی و‬ ‫پاشان بیرونی و كەمێك لە نووسینەكانی‬ ‫لەبارەی ئەم بابەتانە بەجێ‌ م��اون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ش��ێ��وەی ئ��ەزم��وون��ی ئ��ەو ل��ە پزیشكی بەو‬ ‫شێوەیەی‪ ،‬كە لە شاكاری (كتاب الحاوی)‬ ‫بەالتینی (‪ )Continens‬بەدیاردەكەوێت‬ ‫و لە كیمیا بەوشێوەیەی‪ ،‬كە لە نوسینی‬ ‫كیمیایی (سر االسرار) بەدەردەكەوێت‪ ،‬ڕۆڵێكی‬ ‫گرنگی لە زانستی سروشتی سەردەمی خۆی‬ ‫هەبووە‪ .‬هەروەها كاریگەری هەبووە بەسەر‬ ‫هەندێك لە الیەنی بەرهەمەكانی ئیبن سینا‪،‬‬ ‫بەتایبەتی ئەوانەی پەیوەندیان بە پزیشكی‬

‫جیاوازییه‌كی تری فارابی لەگەڵ ئەرستۆ لەوەدابووە‪ ،‬كە‬ ‫فارابی حەزێكی زۆری بەمۆسیقا و خۆشەویستیەكی قووڵی‬ ‫سەبارەت بە بۆچوونەكانی پیتاگۆراس (ڤیساگۆرس) هەبووە‬ ‫بەمۆسیقا و خۆشەویستیەكی قووڵی سەبارەت‬ ‫بە بۆچوونەكانی پیتاگۆراس (ڤیساگۆرس)‬ ‫هەبووە لە كاتێكدا‪ ،‬كە مامۆستای یەكەم‬ ‫ش��ارەزای��ی لە ه��ون��ەری مۆسیقادا نەبووە‬ ‫(مامۆستای دووەم) چەند كتێبێكی لەبارەی‬ ‫هەموو لقەكانی قۆناغی (سێینەو چوارینەی)‬ ‫پیتاگۆری نووسیوە‪ .‬ب��ەاڵم لە مۆسیقادا‬ ‫ناوبانگێكی تایبەتی بەدەستهێنا و وای‬ ‫لێهات‪ ،‬كە لەبارەی هونەرمەندی ئەو چەند‬ ‫چیرۆكێكیان نوسی‪ .‬لەگەڵ ئەوەی لە تیۆری‬ ‫مۆسیقا پسپۆڕ بوو‪ ،‬ژەنیارێكی باشیش بوو‪.‬‬ ‫بەرهەمێكی بەناوی (الموسیقی الكبیر) بۆ ئێمە‬ ‫بەجێ‌ هێشتووە‪ ،‬كە لەوانەیە گرنگترین كتێبی‬ ‫مۆسیقای كۆن بێت و كاریگەریەكی بەرفراوانی‬ ‫ه��ەب��ووە ل��ەس��ەر رۆژه��ەاڵت و رۆژئ��اواش‪،‬‬ ‫لەسەدەكانی دواتر بە یەكێك لە سەرچاوە‬ ‫بڕواپێكراوەكانی مۆسیقا هەژمار دەكرا‪ .‬فارابی‬ ‫كۆمەڵە ئاوازێكی دان��اوە‪ ،‬كە بە خێرایی‬ ‫ێ لە‬ ‫لە رۆژه��ەاڵت بەتایبەت لە نێو هەند ‌‬

‫لە سەدەكانی رابردوو چەندەها شی كردنەوە‬ ‫لە بارەیەوە نوسراوە‪ ،‬كە گرنگترینیان شرۆڤەی‬ ‫(ئیسماعیل حوسەینی فارانیە)و ئەوە خۆی‬ ‫بەڵگەیە لەسەر ئەوەی‪ ،‬كە كتێبی فارابی چ‬ ‫كاریگەریەكی مەزنی هەبووە بەسەر جیهانی‬ ‫ئیسالمی (مامۆستای دووەم)‪ ،‬كە لە رووی‬ ‫شرۆڤەكردن و باڵوكردنەوەی بەرهەمەكانی‬ ‫ئەرستۆ و دەربڕینی تەواوی لۆژیك لە زمانێكی‬ ‫تازە‪ ،‬كە بریتییە لە عەرەبی‪ ،‬ناوبانگی هەبووە‬ ‫هەروەها فەیلەسووفێكی سیاسی پەیڕەوكاری‬ ‫ئەفالتوون و زانا و بەتایبەت بیركاریزان و‬ ‫مۆسیقارێكی بژاردە و نووسەری كتێبگەلێكیش‬ ‫بووە لە بارەی سوفیگەری‪ .‬لەم الیەنەوە ئەو‬ ‫یەكێكی ترە لە نوێنەرەكانی بەرجەستەی‬ ‫قوتابخانەی فەلسەفی (ف��ەی��ل��ەس��ووف و‬ ‫زانا) و تەنانەت پێش كندی دەبێت ئەو بە‬ ‫بەرزترین نوێنەری ئەم قوتابخانەیە‪ ،‬بەر لە‬ ‫ئیبن سینا بزانین‪ .‬هەروەها یەكێكی تریش لە‬ ‫پێشڕەوانی ئیبن سینا (محمد زكریای ڕازی)‬

‫عامری‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی لە ژیانداو لە فەلسەفەی‬ ‫پاش تری ئیسالمیش كاریگەری و ناوبانگێكی‬ ‫فراوانیان هەبووە‪ ،‬لە رۆژئ��اوادا بەناسراوی‬ ‫ماون‪ .‬سەجستانی‪ ،‬كە لە سەدەی چوارەم‪،‬‬ ‫‪ 310‬تا ‪ ،390‬دەژیا لە قوتابیانی (مەتتا بن‬ ‫یونس و یەحیا بن عەدیی) بوو‪ ،‬لە سەردەمی‬ ‫فارابی هەتا ئیبن سینا ئەو رابەری فەلسەفە‬ ‫بوو لە بەغدا‪ .‬ماڵی ئەو لە بەغدا شوێنی‬ ‫بەیەك گەیشتنی زانا جۆراوجۆرەكان بووە و‬ ‫لەوێدا لێكۆڵینەوەی وای تێدا ئەنجام دەدرا‪،‬‬ ‫كە لەالیەن قوتابییە بەرچاوەكوانیەوە‪ ،‬وەكو‬ ‫ئەبو حەیانی توحیدی‪ ،‬ئەوانەی لە كتێبی‬ ‫(مقایسات) راگەیاندووە‪ .‬لە ڕاستیدا زۆربەی‬ ‫كتێبە فێركارییەكانی تەوحیدی‪ ،‬وەكو (االمتاع‬ ‫واملؤانسة) لە ووت��ە و بیروبۆچوونەكانی‬ ‫مامۆستاكەی پێكهاتووە‪ .‬سەجستانی زیاتر‬ ‫بابەتی لۆژیك و كتێبی مێژووی فەلسەفەكەی‬ ‫(ص��وان احلكمة) بەناوبانگە‪ ،‬ب��ەاڵم تەنها‬ ‫چەند پارچەیەك لە پاشماوەی ئەم كتێبە‬ ‫مابووەوە‪ ،‬بەاڵم (ئەبولحەسەنی به‌یهەقی)‬ ‫ئەوی لەگەڵ نووسینی خۆی (تتمة صوان‬ ‫الحكمة) ت��ەواو ك��رد‪ .‬ب��ۆچ��وون��ەك��ان ئەو‬ ‫لەبارەی بابەتە جۆراوجۆرەكانی فەلسەفە‬ ‫بەباشی ل��ە خ��وێ��ن��دن��ەوەی بەرهەمەكانی‬ ‫(تەوحیدی) بەدیاردەكەوێت‪ .‬هەروەها لە‬ ‫وەها خوێندنەوەیەك ئەوە ئاشكرا دەبێت‪،‬‬ ‫كە لەرۆژگاری پێش دەركەوتنی ئیبن سینا‪،‬‬ ‫سەجستانی تاچەند كاریگەر بووە لەسەر ژیانی‬ ‫ئەقڵی بەغدا‪.‬‬ ‫ئەبوحەسەنی ع��ام��ری م��ردن��ی (‪)381‬‬ ‫كۆچی ‪ .‬هاوسەردەمی سەجستانی بوو‪ ،‬لە‬ ‫سەفەرێكی بوو بەغدا چاویان بەیەك كەوت‬ ‫لە چەند ڕوویەكەوە دەتوانرێت بەگرنگترین‬ ‫فەیلەسووفی ماوەی نێوان ئیبن سینا و فارابی‬ ‫دابنرێت‪ .‬لە (نیشاپوور) لە دایكبووە و لە‬ ‫الی (ئەبو زەید بەلخی) دەرسی خوێندووە و‬ ‫پاشان چاوپێكەوتنی هەبووە لەگەڵ زۆرێك لە‬ ‫زاناكانی هاوسەردەمی خۆی‪ ،‬تەنانەت لە بەغدا‬ ‫لەگەڵ فەیلەسووفەكانی ئەم ش��ارە كەوتە‬ ‫مشتومڕ‪ ،‬لەبەر ئەوەی زۆر حەزی لەو شارە‬ ‫نەبوو لەوێ‌ نەمایەوە و هەر زوو ئەگەرایەوە بۆ‬ ‫شارەكەی خۆی لە خوراسان‪ .‬عامری هەستا‬ ‫بە گونجاندنی فەلسەفە و ئایین‪ ،‬كتێبێكی‬ ‫لەبارەی الیەنگری لە ئیسالم و گونجاندن‬ ‫لەگەڵ ئایینەكانی تر و جۆرەكانی سیاسەت‬ ‫نووسی بەناوی (االعالم بمناقب االسالم)‪ .‬بە‬ ‫فەلسەفەی سیاسی (ساسانییەكان) ئەوەندەی‬ ‫فەلسەفەی یۆنان سەرسامو كاریگەر بوو‬ ‫بەسەریەوە‪ ،‬بەخوێندنەوەی ئەو دەتوانرێت‬ ‫یەكێك لە ڕێگاكانی گواستنەوەی بیروبۆچوونی‬ ‫ئێرانی بەر لە ئیسالم لەبارەی حكومەت و‬ ‫كۆمەڵگا بۆجیهانی هزری ئیسالمی بدۆزێنەوە‪.‬‬ ‫زۆرب��ەی نوسینەكانی عامری ماونەتەوە‬ ‫گرنگترینیان كتێبی ( اخ�لاق السعادة و‬ ‫االسعاد) و كتێبی گرنگی مێژووی فەلسەفە‬ ‫(االمد علی االبد)ە‪ ،‬كە حەكیمەكانی پاشتر لەو‬ ‫بە ئاگابوون بەتایبەت (مەال سەدرا)‪ ،‬كە لە‬ ‫كتێبی (اسفار) چەندجارێك ناوی ئەهێنێت‪.‬‬ ‫وا دەردەكەوێت مەال سەدرا بۆچوونی لەبارەی‬ ‫(عقل و عاقل و معقول)‪ ،‬كە‬ ‫یەكگرتنی‬ ‫بە تایبەت ئیبن سینا ئەوی بەالوە ناوە لە‬ ‫عامری وەرگرتووە‪ ،‬كە یەكەمین فەیلەسووفی‬ ‫جیهانی ئیسالمییە‪ ،‬كە ب��اس ل��ەم تێزەیە‬ ‫بكات و پەسەندی كردووە‪ .‬كۆمەڵە كتێبێكی‬ ‫كۆنی وەكو (عین االنبا) لە نووسینی (ئیبن‬ ‫ئەبی ئوصه‌یبیعة) باس لە ئاڵوگۆڕی كۆمەڵە‬ ‫نامەیەك دەك��ات لە نێوان عامری و ئیبن‬ ‫سینا‪ ،‬بەاڵم ئەم گێڕانەوەیە جێی دڵنیایی‬ ‫نییە‪ ،‬لەبەرئەوەی ئیبن سینا لە كاتی مردنی‬ ‫عامری تەمەنی تەنیا ‪ 15‬ساڵ بوو‪ .‬باشتر وایە‬ ‫بگوترێت عامری یەكێكە لەو فەیلەسووفانەی‬ ‫بە نووسینەكانی و پەروەردەكردنی قوتابیانی‪،‬‬ ‫كە هەندێك لەوانە وەكو (ئیبن میسكەوه‌یی)‬ ‫بەناوبانگ ب��وون ــ ڕێگایان بۆ گەیشتنە‬ ‫چلەپۆپی قوتابخانەی فەلسەفی (فەیلەسووف‬ ‫ــ زانا) لە سەردەمی ئیبن سینا خۆش كرد‪.‬‬

‫و زانستی سروشتییەوە هەیە‪ .‬بە گشتی لە‬ ‫مێژووی فەلسەفەی ئیسالمی‪ ،‬پاش فارابی‬ ‫قسە لە ئیبن سینا دێتە ئاراوە‪ ،‬كە كەسایەتی‬ ‫بەرجەستەی پاش فارابییە لەم قوتابخانەیەدا‪،‬‬ ‫بەاڵم فەیلەسووف و زانای تریش لەم نێوانەدا‬ ‫هەبووە‪ ،‬كە لە بەدیهێنانی زەمینەی ڕاستەوخۆ‬ ‫بۆ ئیبن سینا گرنگیان هەبووە‪ .‬وەكو‪ :‬زانای‬ ‫بەناوبانگ (ئەبوالوفا‪ ،‬ئبو سەهلی كوهی‪،‬‬ ‫ئیبن یونس‪ ،‬عبدالجلیل سجزی‪ ،‬بیرونی‪،‬‬ ‫ئیخوان السەفا ودەستەی نووسەرانی دائرە‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫المعارف (ئنسكلوبیدیا) وەك��و (خوارزمی‬ ‫‪.1‬كتێبی (منطق) لە نوسینی «دك��ت��ور محمد‬ ‫نووسەری مفاتیح العلوم‪ ،‬ئیبن نەدیم نوسەری خوانساری»‬ ‫‪ .2‬كتێبی خوداناسی فەلسەفی (خداشناسی‬ ‫فهرست‪ ،‬كۆمەڵێك فیلسووف و لۆژیكزانی‬ ‫بەرچاوی وەك��و (ئەبو بەركاتی بەغدادی) فلسفی)‪ ،‬ك��ە «ع��ب��دول��رس��ول عبودیت و مجتبی‬ ‫مصباح»نووسیویانە‪.‬‬ ‫(ئیبن میسكەوه‌یی) هاوسەردەمی ئیبن سینا‪،‬‬ ‫‪ .3‬كتێبی سێ‌ حەكیمی موسوڵمان (سە حكیم‬ ‫كە نوسینە ئاكاریەكانی ناوبانگێكی زۆری مسلمان) وەرگێڕاوە‪ ،‬كە لە نوسینی « سید حسین‬ ‫هەبوو‪ ،‬ئەبو سلیمانی سەجستانی و قوتابیانی نصر « و لە الیەن «احمد ارام» وەرگێڕدراوەتە سەر‬ ‫زمانی فارسی‪.‬‬ ‫(ئەبوحەیانی توحیدی و ئەبولحەسەنی‬ ‫ع��ام��ری)‪ .‬ئ��ەم گروپە وات��ا سەجستانی و‬

‫‪Taboo‬‬ ‫گۆشەیەكی تایبەتە‬ ‫بەكۆمەڵناسیی ئایین‬ ‫ئەڤین ئیبراهیم فەتاح‬ ‫(‪)1‬‬ ‫تاتوو‬ ‫(تەوتەم) و تابوو یەكێكە لە كتێبە هەرە گرینگەنانی‬ ‫فرۆید‪ .‬فرۆید لە الیەنی دەروونیەوە ئاینی خوێندوەتەوە‪.‬‬ ‫لەو پەرتووكەدا دیراسەی هەندێك قەبیلەی كۆن دەكات‬ ‫و دەبینێت سەرو تەوتەم و كۆمەڵێك تابوویان هەیە‪.‬‬ ‫تەوتەمەكان بریتین لە خودا (الی قەبیلەكان ئاژه‌ڵ بوونە‬ ‫ماڵی یان كێوی)‪ .‬تابووەكانیش بریتین لە قەدەغەكراوی‬ ‫ئاینەكە‪.‬‬ ‫لە خوێندنەوەو شیكردنەوەی دیاردەی كۆمەاڵیەتیی‬ ‫خۆكوشتن‪ ،‬لە ساڵی ‪ 1897‬دوركایم هەم كۆمەڵناسیی‬ ‫وەكو لقێكی مەعریفیی جیاواز ناساند و لە دەروونزانی‬ ‫جودای كردەوە‪ ،‬هەمیش كۆمەڵناسیی ئاین‪ .‬دەركەوت‬ ‫بۆ دوركایم خۆكوشتن لەناو كاسۆلیكەكان كەمترە لەبەر‬ ‫ئەوەی باوەڕیان بەوەیە خودا ئەم رەفتارە پەسند ناكات‪.‬‬ ‫ماركس و ڤێبەر لە ئابووریەوە چوونە ناو بابەتەكەوە‪.‬‬ ‫بانگەشەی ماركس بۆ زانست بوو لەبری باوەڕ‪ ،‬هەروەها‬ ‫بۆ دادپ��ەروەری��ی كۆمەاڵیەتی و یەكسانی‪ ،‬بانگەشەی‬ ‫بۆ سۆسیالیزم ك��رد لە دژی س��ەرم��ای��ەداری‪ .‬كەچی‬ ‫ڤێبەر دیراسەی ئەخالقی پرۆتستانتی كرد لەناو رۆحی‬ ‫سەرمایەداری‪ .‬پێی وایە كابرا ب��اوەڕی بەوەیە چەندە‬ ‫خوداپەرست بێت ئەوەندە خودا خۆشی گەرەكە‪ ،‬بۆیە‬ ‫سەركەوتوو دەبێت‪ ،‬نیشانەی سەركەوتنەكەشی قازانجی‬ ‫مادیە‪ .‬بۆیە ئەو شوێنانەی سەرمایەداری لـێ‌ دەركەوتووە؛‬ ‫شوێنی خوداپەرستەكانە‪.‬‬ ‫كۆمەڵناسیی ئاین بریتیە لە خوێندنه‌وه‌ی پەیوەندیی‬ ‫نێوان ئاین وكۆمەڵگە بە هۆی ئامڕازەكانی كۆمەڵناسی‪.‬‬ ‫ئاین بریتیە لە كۆمەڵێك بیروباوەڕ لە فەرهەنگی مرۆڤدا‬ ‫لە ڕێگەی كولتوورەوە بۆماوە دەبێت‪ .‬كولتووری ئاینی‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك سرووتی ئاینیە تاك و گرووپ مومارەسەی‬ ‫دەك��ەن بۆ ئ��ەوەی پابەندیی خۆیان بۆ خودا بنوێنن‪.‬‬ ‫لە كۆتاییدا سرووتەكان رەفتارن و كاریگەییان لەسەر‬ ‫تاك و كۆی كۆمەڵگەدا هەیە‪ .‬لەكۆمەڵناسی ئایندا‬ ‫كاریگەری و پەیوەندیی نێوان رەفتاری ئاینی و كۆمەڵگە‬ ‫دەخوێنینەوە‪...‬‬ ‫بۆ نموونە‪ ،‬هەموو ئاینێك دەزگ��ای كۆمەاڵیەتی ـ‬ ‫ئاینیی هەیە وەكو مزگەوت لە ئیسالم و كەنیسە الی‬ ‫مەسیحیەكان‪..‬تاد‪ .‬ئەم دەزگا ئاینیانە بەدرێژایی مێژوو‬ ‫كاریان لەسەر كۆمەڵگە كردوە بەوەی نوێنەری خودان‬ ‫و پەیام و ئاڕاستەی خۆیان هەیە‪ ،‬ئەمانیش كاریگەریی‬ ‫خۆیان هەیە‪.‬‬ ‫لە خوێندنەوەی كۆمەڵناسیی ئاین دەرك��ەوت��ووە‪،‬‬ ‫ئاینەكان كار لەسەر خەڵكی دەكەن و بەدرێژایی مێژوو‬ ‫ژیانی خەڵكیان كۆنترۆڵ كردووە‪ .‬ئاین كۆمەڵێك تابووی‬ ‫هەیە كە مرۆ بەبێ بیركردنەوە قبوڵی دەك��ات و لەل‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم‪ ،‬خەڵكی دیكەش هەبوونە لەژێر كۆنترۆڵەكە‬ ‫دەرچوونە و بۆ خۆیان ئازاد ژی��اون‪ .‬ئەمانە تابوویان‬ ‫شكاندووە‪ .‬تابوو شكاندن دوو جۆری هەیە‪ ،‬وشیار و‬ ‫ناوشیار‪ .‬ئەوانەی وشیارانە تابوو دەشكێنن خەڵكی‬ ‫نوخبەی كۆمەڵگان‪ ،‬واتا‪ ،‬ئاشكراو وشیارانە دەیشكێنن‬ ‫و قبووڵی ناكەن‪.‬‬ ‫ناوشیار شكاندنی تابوو بابەتی ستوونەكەمە‪ .‬ئێژم‪،‬‬ ‫لە كۆمەڵگەی كوردەواریدا تەوتەمەكان بەرەو كاڵبوونەوە‬ ‫دەچن و تابووەكان خەریكن تێك‌دەشكێن‪ .‬باپێكەوە‬ ‫سۆراخی تابووە شكاوەكان بكەین!‬ ‫ئیسالم و تاتوو‬ ‫تاتوو بریتیە لەوەی خۆمان بە كوردی پێی دەڵێن‪:‬‬ ‫(كوتین)‪ .‬لە ئیسالمدا تاتوو حەرامە‪ ،‬واتە تابووە‪.‬‬ ‫بیرمە لە جەلەوال باوكم (یادی خۆش) دوكانێكی هەبوو‬ ‫لە ب��ازاڕ‪ ،‬عارەبە ژن لەپێش دوكانەكەی قەیماغیان‬ ‫دەفرۆشت‪ .‬منیش كچە زیتەڵەی خانەوادە بووم‪ ،‬بەیانیان‬ ‫زوو دەچووم قەیماغم دەهێنا (زۆریش خۆش بوو)‪ ..‬ئەو‬ ‫ژنانە یەكپارچە دەموچاویان كوترابوو! ئیدی ئەو كوتینە‬ ‫الی من ببو بە نیشانەی عارەبە ژن‪ .‬دواتر بینیم‪ ،‬الی‬ ‫ژنانی الدێی خۆشمان هەیە‪ ،‬لە دایكم پرسی‪ ،‬وتی‪ :‬كوتان‬ ‫حەرامە بەاڵم ئەوان نازانن حەرامە و وەك نەریتێكی‬ ‫الدێكان هەیە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ الی موسەقەف پێی دەوترێت تاتوو! هەروەها‬ ‫فەتوای فەرمی هەیە تاتوو حەرامە‪ .‬دەی لەگەڵ ئەمەش‬ ‫رۆژانە تاتوو دەبینین لەسەر قۆڵ و شانی الوان‪ .‬خۆ‬ ‫زۆربەی ژنان برۆیان تاتوو كردووە (خۆم پێم جوان نیە‬ ‫بۆیە نەمكردووە نەك لە ترسی تابوو!)‪ .‬بەاڵم سەرنجم‬ ‫داوە ئەو ژنانەی حیجابن و تاتووی برۆیان كردووە‪ ،‬نازانن‬ ‫حەرامە؟! یان گەرەكیانە تابوو بشكێنن؟!‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫ئاكاری جوامێری‬ ‫دەربارەى كافكا‬

‫ڤاڵتەر بێنیامین‬ ‫وەرگێڕانی‪ :‬پێشڕەو محەمەد‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دێ��ك ت��وان��ای‬ ‫م��رۆڤ زی��ات��ر ب��ێ��ت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەى لە كار و كردەوەى‬ ‫رۆژان��ەى خۆیدا زیرەكانە‬ ‫ل��ە چنگی سەرسەختی‬ ‫حەقیقەت رابكات‪ ،‬ئەوا‬ ‫بە وردكارییەكی زۆرەوە‪،‬‬ ‫خۆى دەرگیری "ب��اس و‬ ‫خواسە ویژدانییەكان" و‬ ‫"ناكۆكییە ناوەكییەكان" و‬ ‫"پرەنسیپە ئەخالقییەكان"‬ ‫دەكات‪ .‬ئەمە مەسەلەیەكە‬ ‫روون و ئاشكرا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫هیچ كەسێك خ��ۆى لەم‬ ‫ئەركە نادزێتەوە تاوەكو‬ ‫ئەم كارە ناشرینە نیشان‬ ‫ن��ەدات‪ ،‬كە لە شوێنێكدا‬ ‫خەریكی نەشونماكردنە‪.‬‬ ‫سەرەنجام ئ��ەم بابەتە‪،‬‬ ‫وەك��و راب��وردووی��ەك‬ ‫ب��ەب��ێ هیچ تێبینییەك‬ ‫لە مشتومڕكردن بەسەر بەرهەمە بەجێماوەكانی كافكا لەنێوان ئێم ڤێلك و‬ ‫ئیدیتۆری ئەم بەرهەمانەدا‪ ،‬ماكس برود‪ ،‬هاتووە‪ .‬برود لە پێشەكی "دادگایی" و‬ ‫"كۆشك"دا دەنووسێت‪ ،‬كە كافكا ئەم بەرهەمانەى بۆ لێكۆڵینەوەی تایبەتی بەو‬ ‫سپاردووە‪ ،‬ئەویش بەمەرجێك هەرگیز لەچاپیان نەدات و دواى لێكۆڵینەوەیان‪،‬‬ ‫ئیتر لەناویان بەرێت‪ .‬پاشان بەدواى ئەم قسانەدا‪ ،‬خەریكی خستنەڕووی ئەو‬ ‫هۆكارانە دەبێت‪ ،‬كە بوونەتە هۆى ئەوەى وەسێتەكەى كافكا رەچاو نەكات‬ ‫و فەرامۆشی بكات‪ .‬هەڵبەت بەر لە بانگەشەكانی ئێم ڤێلكیش لە بنەڕەتدا‬ ‫بوونی ئەم جۆرە هۆكارانە نەبوو‪ ،‬كە رێگەى بەوە نەدەدا تاوەكو كەسێك بە‬ ‫تۆمەتباركردنی كەمتەرخەمی لە ئەنجامدانی ئەركەكانی بەدروستی تۆمەتبار‬ ‫بكرێت؛ واتا هەمان ئەو تۆمەتەى لێرەدا رووبەڕوومان بووەتەوە و بە سەختی‬ ‫رەتیدەكەینەوە‪ .‬لەبەر ئەوەى كارنامەى وروژێنەری كافكا لە بەرانبەرماندا‬ ‫وەستاوە و بە نیگایەكی زەق��ەوە لێمان دەڕوانێت‪ ،‬بۆ ئەوەى لەناوەوەیان‬ ‫بڕوانین و لە ساتی دەركەوتنی ئەم بەرهەمانەدا‪ ،‬رووداوێك سەریهەڵداوە و‬ ‫ئەو بارودۆخەى لە بنەڕەتەوە گۆڕیوە‪ ،‬وەك بڵێی زایینی منداڵێكە‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫زۆڵترین هاوجێییكردن بێت‪ .‬هەر لەبەر ئەمە‪ ،‬ئەو رێز و متمانەیەى ئەم كارنامەیە‬ ‫هەیەتی‪ ،‬ئەو هەنگاوانەش دەگرێتەوە‪ ،‬كە سەرەتا بەهۆى ئەوانەوە ئەم كارنامەیە‬ ‫بە ئێمە گەیشتووە‪ .‬كەواتە ئەو كەسەى بەجۆرێك لەجۆرەكان سەروكارى لەگەڵ‬ ‫بەرهەمەكانی كافكادا هەیە‪ ،‬ناتوانێت لەسەر بنەماى چەند تۆمەتێكی وەهمئاسا‪،‬‬ ‫برود مەحكوم بكات (لە بنەڕەتدا ئەمڕۆ‪ ،‬ئەو چۆن دەیتوانی بەبێ بوونی ئەم‬ ‫كارنامەیە لەگەڵ ئێمەدا ببێتە الیەنی گفتوگۆ؟)‪ ،‬ئەم بابەتە بەو ئەندازەیە روون‬ ‫و ئاشكرایە‪ ،‬كە ئەم پنتە‪ :‬ئێستا‪ ،‬كە ئەم بانگەشەیە دەربڕدراوە‪ ،‬بەو جۆرەى‬ ‫لەگەڵ ئەم بەرهەمانەدا رووبەڕووی بكەینەوە‪ ،‬خۆهەڵكێشانەكەى بە تەواوی‬ ‫لەگەڵ ئەو سكانداڵەدا دەردەكەوێت‪ ،‬كە هەڵیگرتووە‪ .‬لە بەرهەمەكانی كافكادا‪،‬‬ ‫كە مەسەلەكە برێتییە لە ئاڵۆزترین پەژارە و نیگەرانی مرۆیی (ئەو نیگەرانییەى‬ ‫هەركاتێك تیۆلۆژیستان پێیەوە خەریكبوون و باسیان لەوە كردووە‪ ،‬كە بە‬ ‫دەگمەن نووسەرێكی وەكو كافكا توانیویەتی دزە بكاتە نێوییەوە) ئەمەش‬ ‫لەو رووەوە ئەو شكۆ ئەدەبییەى هەیە‪ ،‬كە نهێنییەكانی تیۆلۆژیی لەخۆیدا‬ ‫كۆكردۆتەوە‪ ،‬بەاڵم لە دەرەوە سادە و ئاسایی و ریالیستیانە دەردەك��ەون‪.‬‬ ‫بوونی كافكا پڕبوو لەم ریالیزمە؛ هاوڕێیەتیشی لەگەڵ ماكس برود بەمجۆرە‬ ‫بوو‪ ،‬كە نەتەنها پەیوەندییەكی گاڵتەجاڕانە و یەكێتییەكی مەحرەمانەى كەم‬ ‫نەبوو‪ ،‬بەڵكو لە روانگەى داهێنان و متمانەوە‪ ،‬كە هەردووكیان لە روانگەى‬ ‫گشتییەوە هەیانبوو‪ ،‬برێتی بوو لە پەیوەندی دوو نووسەر‪ ،‬لە هەر روانگەیەكەوە‬ ‫بێت‪ ،‬متمانەیەكی تەواویان بەیەكتری هەبوو‪ .‬وەهمی نووسەر لە باڵوكردنەوەى‬ ‫بەرهەمەكانی بەهۆى ئەم باوەڕەوە بوو‪ ،‬كە ئەو بەرهەمانە تەواو و كامل نین و‬ ‫نەك ئەوەى مەبەستی بێت ئەم بەرهەمانە بشارێتەوە‪ .‬بێگومان‪ ،‬هەردوو الیەنی‬ ‫كارەكە بۆ كافكا روون و ئاشكرا بووە‪ .‬ئەو نەتەنها دەیزانی بۆ بەرژەوەندی‬ ‫ئەو شتەى هێشتا لەودا بەدینەهاتووە‪ ،‬دەبێت شتە بەدیهاتووەكە بێدەنگ‬ ‫بكات‪ ،‬بەڵكو ئەوەیشی دەزانی‪ ،‬كە ئەویدیكە ئەم رزگار دەكات و ئیدی لەم‬ ‫ئازارەى ویژدان رزگاری دەكات‪ ،‬كە خۆى مۆڵەتی چاپكردنیان بدات یان بەهۆى‬ ‫ناچارییەوە هەوڵی لەناوبردنیان بدات‪ .‬هەر لێرەدایە‪ ،‬كە ئیتر توڕەیی ڤێلك هیچ‬ ‫سنوورێك ناناسێت‪ .‬لەبەر ئەوەى بۆ پارێزگاریكردن لە برود یەسوعیبوونمان‬ ‫بە كافكا داوە و ئەومان بە ئەهلی تەقوا داناوە! تۆمەتی ئەوەمان پێداوە‪،‬‬ ‫كە سەربارى ناڕأزیبوونی لەسەر چاپكردنی بەرهەمەكانی‪ ،‬كەچی خوازیاری‬ ‫چاپكردنیشیان بووە! ئەرێ‪ ،‬ئێمەیش لێرەدا مەبەستێكی دیكەمان نییە و‬ ‫ئەوەش زیاد دەكەین‪ :‬وەفاداربوونی راستەقینە بەرانبەر بە كافكا ئەنجامدانی‬ ‫هەر ئەم كارە بووە‪ .‬واتا برود هەم ئەم بەرهەمانەى چاپ و باڵوكردووەتەوە و‬ ‫هەم لەسەر بنەماى ئەو وەسێتنامەیە كاری كردووە‪ ،‬كە بەپێی وەسێتنامەكە‬ ‫نەدەبوو ئەم كارەى بكردایە‪( .‬ئەو وەسێتەى برود نەیدەویست بۆ هەمواركردن‬ ‫و الوازكردنی‪ ،‬بگەڕێتەوە بۆ گومان و دوودڵی كافكا)‪ .‬لێرە بەدوا ئێم ڤێلك‬ ‫بەدواى ئێمەدا نایەت‪ .‬خۆزگە بەر لەمە وازی لەم كارە دەهێنا‪ .‬هێرشەكانی‬ ‫ڤێلك بۆسەر برود بەڵگەیەكە لەسەر ئەوەى ڤێلك ئاگاداری تەواوی ئەو كەڵكەڵە‬ ‫و نیگەرانیانەى كافكا نەبووە‪ .‬لە بەرانبەر ئەم پیاوە زۆر بێدەنگەدا‪ ،‬ئاكاری‬ ‫جوامێری ئەو كارێكی ساختە نییە‪ .‬تەنها كارێك دەبێت بیكات‪ ،‬ئەمەیە‪ ،‬كە لەو‬ ‫بەرزە فڕییەى خۆى بێتە خوارەوە‪.‬‬ ‫كافكا بە روایت بنیامین‪ ،‬هرمان شوپن هویزر (گردآورندە)‪ ،‬ترجمە كوروش بیت سركیس‪،‬‬ ‫نشر ماهی‪ ،‬تهران‪.78-80 ،1389 ،‬‬ ‫پاشان لەگەڵ سەرچاوە ئەڵمانییەكەى بەراورد كراوەتەوە‬ ‫‪Benjamin über Kafka, Herausgegeben von Hermann‬‬ ‫‪.Schweppenhöuser, Suhrkamp, 1981, pp.47-48‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫‪6‬‬

‫لێبوردەیی وەك ئایدیايەكی ئەخالقی‬ ‫شرۆڤەی وتارێكی "پیتەر نیكۆڵسن‬

‫گوزارشت لەمە دەكات‪« :‬ئایدیای ئاكاریی‬ ‫بۆ لێبوردەیی گریمانەی ئەوە دەكات كە‬ ‫هەموو كەسێك توانای ئەوەی هەیە كە‬ ‫لەڕووی ئاكارییەوە بەرپرس بێت»‪.‬‬ ‫نیكۆڵسن پێی وای��ە دەبێت هەموو‬ ‫جۆرە ئازادییەك‪ ،‬و بەتایبەتیش ئازادیی‬ ‫ڕا دەربڕین ڕێی پێ‌ بدرێت‪ ،‬تەنانەت ئەو‬ ‫ڕایانەش كە ئێمە پەسەندییان ناكەین‬ ‫و بەالمانەوە بێزراون‪ ،‬بەاڵم بۆئەوەی‬ ‫سنووری ئازادی بەرتەسك نەكەینەوە‪،‬‬ ‫ئەوا تەنیا ئەو كاتە ئەتوانین ڕێگر بین كە‬ ‫ڕایەك لەڕووی پراكتیكەوە زیانی هەبێت‪،‬‬ ‫واتە گەر ڕایەك پراكتیزە بكرێت و زیانی‬ ‫هەبێت و ببێتە هۆی سەركوتكردن و‬ ‫ناچاركردن و ب��ەوەش دژی ئ��ازادی و‬ ‫هاوار محەمەد‬ ‫لێبوردەیی بوەستێتەوە‪ ،‬لەم كاتەدا‬ ‫ێ‬ ‫ێ بەو كارە نەدرێت‪ .‬بەاڵم دەب ‌‬ ‫دەبێت ڕ ‌‬ ‫(‪)2-1‬‬ ‫سەرنج لەوە بدەین كە ئێمە ناتوانین‬ ‫ڕێگری لە ڕادەربڕین بكەین‪ ،‬و نابێت‬ ‫ێ‬ ‫لە وتارێكیدا بە ناوی «لێبووردەیی ڕێگری لێ‌ بكەین‪ ،‬بەڵكو تەنیا دەبێ ڕ ‌‬ ‫وەك ئایدیای ئاكاریی»‪ ،‬پیتەر نیكۆڵسن‪ ،‬لە پراكتیك بوونەكەی بگرین‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لێبوردەیی وەك ئایدیایەكی ئەخالقی ئەگەر ئەو ڕایە ڕای فاشیستێكیش بێت‪.‬‬ ‫شیدەكاتەوە‪ .‬خەمی نیكۆڵسن ئەوەیە‬ ‫بتوانێت سنوورەكانی لێبووردەیی دیاری‬ ‫لێبوردەیی لە دەسەاڵتەوە تا بەها‬ ‫بكات‪ .‬ئەوەش وەك ئەوەی ئایدیایەكی‬ ‫نیكۆڵسن لەسەرەتای وتارەكەیدا ئەو‬ ‫ئەخالقییە‪ ،‬كە دەتوانێت تاكەكان وا ل ‌‬ ‫ێ مشتومڕە وەالدەنێت كە لە دیدێكەوە‬ ‫بكات پەیوەست بن پێیەوە‪ .‬ئەو بڕوای وەسفێكی بێ‌ الیەنانەی لێبوردەیی و‬ ‫وایە لێبوردەیی وەك هەر ئەخالقێكی‬ ‫دیكە دەبێت سنورەكانی خۆی دروست‬ ‫بكات و بپارێزێت‪ ،‬ئەوەش وەك ئەوەی‬ ‫ئەگەر سنوورەكانی لێبوردەیی دیاری‬ ‫نەكرێن‪ ،‬شتێك بە ناوی لێبوردەییەوە‬ ‫نامێنێتەوە‪ .‬هەر لەم بارەشەوە (لیۆ‬ ‫شتراوس) پێی وایە بانگەشەكردن بۆ‬ ‫لێبوردەیی ڕەها‪ ،‬مانای وایە لێبوردەیی‬ ‫خۆی دەبێتە مایەی لەبەینچوونی خۆی‪.‬‬ ‫بە بڕوای نیكۆڵسن‪ ،‬هەر ئایدیایەكی داماڵراو لە ئەخالق بۆ لێبوردەیی دەكات‬ ‫ئەخالقی خاوەنی كۆمەڵێك پرەنسیپ و و لە دیدێكەی دیكەشیانەوە وەك ئایدیای‬ ‫گریمانەیە كە دەتوانێت پاساوی خۆیی ئاكاری ڕووت لە لێبوردەیی دەڕوانێت‪.‬‬ ‫پێ بداتەوە‪ ،‬تا بتوانێت لەنێو تاكەكاندا ه��ەروەه��ا مشتومڕێكی دی��ك��ەش ڕەت‬ ‫ڕۆڵ بگێڕێت‪ .‬كردنی لێبوردەیی بە دەك��ات��ەوە كە دیدێكیان وەك خراپە‬ ‫ئایدیای ئەخالقی بۆ ئەوەیە كە نیكۆڵسن لێی دەڕوانێت و پێی وایە پێویستی بە‬ ‫پێی وایە ناكرێت بە ناچاركردن لەالیەن پاساودانەوەی تەواو هەیە‪ ،‬و دیدەكەی‬ ‫ه��ەر دەسەاڵتێكەوە لێبوردەیی هەم دیكەشیان پێیوایە لێبوردەیی لە خۆیدا‬ ‫بسەپێنرێت و هەمیش سنووردار بكرێت‪ .‬چاكە‪ ،‬یاخود بەهۆی ئەوەی بەشێكە لە‬ ‫گ��ەر هەموو سنوورەكانی لێبوردەیی چاكەیەكی گەورەتر‪ ،‬خۆی پاساوی خۆی‬ ‫لەالیەن دەسەاڵت یان دەوڵەتەوە دیاری دەداتەوە‪.‬‬ ‫بكرێت مەترسی ئەوە هەیە كە دەوڵەت‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی ئ��ەو وەك ئ��ەخ�لاق لە‬ ‫خۆی لە سنوورەكانی لێبوردەیی دەربچێت لێبوردەیی دەڕوان��ێ��ت ب��ەاڵم نایەوێت‬ ‫و ببێتە دەسەاڵتدارێكی نا‪-‬لێبوردە‪.‬‬ ‫بچێتە نێو ئەم مشتومڕەوە چونكە لە‬ ‫دیاریكردنی سنوورەكانی لێبوردەیی بنچینەوە بڕوای بەم شیكردنەوانە نییە‬ ‫ل��ە الی��ەن ل��ێ��ب��وردەی��ی خ��ۆی��ەوە وەك بۆ لێبوردەیی‪ .‬ئەو پێی وایە‪« :‬وێڕای‬ ‫ئایدیایەكی ئاكاریی بەم ج��ۆرە ڕوون ئەوەی لێبوردەیی دوو الیەنی جیاوازی‬ ‫دەكرێتەوە‪« :‬ئایدیای ئاكارەكی داوای‬ ‫ئەوەمان لێناكات هەموو شتێك تەحەمول‬ ‫بكەین‪ ،‬بەڵكو لەبەرامبەردا دوو سنووری‬ ‫سەرەكی دەگرێتەوە‪ :‬یەكەمیان دەبێت‬ ‫هەموو ئەو شتانە ڕەت بكەینەوە كە‬ ‫لەگەڵ ئەو بنچینە ئاكارییەی لێبوردەیی‬ ‫لەسەرییەوە بەندە پێكدژە‪ ،‬و بەتایبەتیش‬ ‫بنەمای ڕێزگرتن لەسەرجەم تاكەكان‬ ‫وەك ئەوەی میانەگیریی ئاكاریی كاملن‪..‬‬ ‫هەرچی س��ن��ووری س��ەرەك��ی دووەم��ە‪،‬‬ ‫دۆخێكی تایبەتە لە دۆخەكانی سنووری‬ ‫یەكەم‪ ،‬ئەویش بریتییە لە ڕەتكردنەوەی‬ ‫هەر شتێك كە لەگەڵ ئایدیای لێبوردەیی‬ ‫خ��ۆی��دا دژی��ەك��ە»‪ .‬ك��ەوات��ە لەكاتی‬ ‫پەیڕەوكردن لە لێبوردەییدا پێویستە‬ ‫ئەم دوو پرەنسیپە لە زەینماندا بێت‬ ‫و پ��ەی��ڕەوی لێی بكەین‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫لێبوردەیی وەك ئ��ای��دی��ای ئەخالقی‬ ‫كاریگەر بێت‪ ،‬ئەوانیش‪ :‬پاراستنی‬ ‫بنچینە و پرەنسیپەكانی لێبوردەیی لە‬ ‫هەر شتێك دژی بێت‪ ،‬و دووەمیشیان‬ ‫پاراستنی لێبوردەیی خۆی لەوەی لەگەڵ‬ ‫خۆیدا بكەوێتە دژیەكییەوە‪ .‬مادام ئێمە‬ ‫وەك ئاكار لە لێبوردەیی بڕوانین كەواتە هەیە‪ ،‬كەچی بە ناچاری دوو الیەنی‬ ‫پەیڕەوكردنمان لەم دوو بنچینەیە واجبە‪ ،‬لێك بەستراون»‪ ،‬واتە بە گوزارشتی ئەو‬ ‫ئەگینا ڕەن��گ��ە شتێكی دیكە نەبێت «دوو چەمك بۆ لێبوردەیی بوونی نییە‬ ‫ناچار بەو كارەمان بكات‪ .‬نیكۆڵسن لە وەك ئەوەی بۆ ئازادی هەیە‪.‬‬ ‫كۆتاییەكانی وتارەكەیدا زۆر بە ڕوونی‬ ‫ئەگەرچی نیكۆڵسنیش‪ ،‬وەك چۆن‬

‫ئیزایا بێرلین كە ئ��ازادی بۆ دوو جۆر‬ ‫داب��ەش ك��رد «ئ��ازادی پۆزەتیڤ» و‬ ‫«ئ��ازادی نێگەتیڤ»‪ ،‬لێبوردەیی بۆ‬ ‫«لێبوردەیی پۆزەتیڤ» و «لێبوردەیی‬ ‫نێگەتیڤ» داب��ەش دەك��ات و جیاوازی‬ ‫ێ‬ ‫و ناكۆكیەكانیشیان دەردەخ��ات‪ ،‬وەل ‌‬ ‫جیاوازی ئەو لەگەڵ بێرلیندا ئەوەیە‬ ‫كە نیكۆڵسن ئ��ەم دوو الیەنە ناكاتە‬ ‫دوو چەمكی پێكدژ و دابڕوا لە یەكتر‪.‬‬ ‫بێرلین ئەو دوو چەمكە ئازادی دەكات‬ ‫بەگژ یەكتریدا‪ ،‬و تا ڕادەیەكی زۆریش لە‬ ‫بوونی یەكێكێیاندا بوونی ئەوی دیكەیان‬ ‫مەحاڵە‪ .‬بەاڵم دابەشكردنەكەی نیكۆڵسن‬ ‫بۆ لێبوردەیی‪ ،‬بە پێچەوانەوە‪ ،‬ئەم دوو‬ ‫الیەنە دەكاتە دوو ڕووی یەك چەمك‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو لەجیاتی ئەوەی بڵێیت دوو چەمكی‬ ‫لێبوردەیی‪ ،‬وەك چۆن بێرلین ئەیگووت‬ ‫دوو چەمكی ئازادی‪ ،‬دەڵێت دوو تێزی‬ ‫لێبوردەیی‪ ،‬و هەردوكیشیان لە یەك‬ ‫چەمكی لێبوردەییدا كۆدەكاتەوە «من‬ ‫پێم وایە جیاكردنەوەی و دابەشكردنی‬ ‫ئازادی بۆ ئازادی پۆزەتیڤ و ئازادیی‬ ‫نێگەتیڤ جیاكردنەوەیەكی هەڵەیە‪ ..‬هەر‬ ‫چۆنێك بێت دوو چەمك بۆ لێبوردەیی‬ ‫بوونی نییە»‪ .‬ئ��ەوەی ئەو مشتومڕی‬ ‫لەبارەوە دەكات ئەوەیە كە لێبوردەیی بە‬ ‫چەمكی ئایدیای ئاكاریی‪ ،‬دیوی پۆزەتیڤ‬

‫مەرجێكی گرنگی لێبوردەییە‪ .‬واتە‬ ‫«لێبوردن لە حاڵەتی بوونی دەسەاڵتدا»‪.‬‬ ‫گ��ەر كەسێك دەس��ەاڵت��ی نەبێت تا‬ ‫هەڵوێست و هەڵبژاردنی ڕاستەقینەی‬ ‫خۆی دەربخات‪ ،‬ئەوا لێبوردەیی وەك‬ ‫ئەخالق بوونی نابێت‪ ،‬بەم مانایە ئەگەر‬ ‫كۆیلەیەكی بێ‌ دەسەاڵت سەرەوەرەكەی‬ ‫خۆی قەبووڵ بێت و لەگەڵیدا هەڵبكات‪،‬‬ ‫و دەس��ەاڵت��ی دەرچ��وون ل��ەم دۆخ��ەی‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەوا ئەمە بە مانای لێبوردەیی‬ ‫نیە‪ ،‬چونكە هەڵبژاردن غیابی هەیە‪ ،‬و‬ ‫ێ لەبوونی‬ ‫ناچاركردن ئامادەیە‪ .‬واتە دەش ‌‬ ‫دەسەاڵتدا ئەو كۆیلەیە قەبووڵی پێكەوە‬ ‫هەڵكردنی نەكردایە‪ .‬بە پارادۆكسیشەوە‬ ‫بوونی دەسەاڵت بۆ نا‪-‬لێبوردەیی گرنگ‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو بۆ جەختكردنەوە لەسەر‬ ‫لێبوردەیی گرنگە‪ ،‬واتە بوونی دەسەاڵت‬ ‫بۆ لێبوردەیی‪« .‬دەس��ەاڵت پێشمەرجە‬ ‫بۆ ڕەت��ن��ەك��ردن��ەوەی ئ��ەوان��ی دیكە»‪.‬‬ ‫بەم جۆرەش لێبوردەیی خاوەن بەهای‬ ‫خۆیەتی‪ ،‬و هەر لێرەشەوە نیكۆڵسن‬ ‫ئەم دوو گۆڕاوە لێك گرێدەداتەوە‪ ،‬واتە‬ ‫«لێبوردەیی» و «بەها»‪.‬‬ ‫حوكمی ئەخالقی بەسەر هەر شتێكدا‪،‬‬ ‫یاخود تێڕوانین لە هەر شتێك بەرمەبنای‬ ‫پرەنسیپی ئ��ەخ�لاق��ی وات��ە حوكمی‬ ‫بەهایی‪ .‬بەها لە ئەخالقدا ئامادەییەكی‬

‫بانگەشەكردن بۆ لێبوردەیی ڕەها‪ ،‬مانای وایە‬

‫لێبوردەیی خۆی دەبێتە مایەی لەبەینچوونی خۆی‬ ‫و دیوی نێگەتیڤیش دەگرێتەوە‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەو پێی وایە لێبوردەیی وەك ئاكار ئەو‬ ‫كاتە بە ڕێڕەوی دروستی خۆیدا ئەڕوات‬ ‫كە هەردووالیەنەكە لەبەرچاو بگرێت‪.‬‬ ‫هەندێك پێیان وای��ە ج��ۆری سێیەمی‬ ‫لێبوردەییش هەیە «لێبوردەیی بێالیەن»‬ ‫بەاڵم نیكۆڵسن لێبوردنی بێالیەنانە ڕەت‬ ‫دەكاتەوە‪.‬‬ ‫خ��س��ت��ن��ەڕووی ئ��ەم چ��ەم��ك��ە وەك‬ ‫ئایدیای ئاكاریی‪ ،‬پەیوەستە بە بنەما‬ ‫ئاكارییەكانی ناو ناخمان و ئەوانەیشی‬ ‫كە لە پ��ەروەردەدا الم��ان دەچەسپێ‌‪.‬‬ ‫واتە وەك فەزیلەت‪ .‬لێبوردەییش وەك‬ ‫میانەگیری (إع��ت��دال)‪ ،‬و جوامێری‪ ،‬و‬ ‫بەخشندەیی‪ ..‬هتد فەزیلەتە‪ ،‬بۆیە هیچ‬ ‫پەیوەندییەكی بە غەریزە و كەڵكەڵە و‬ ‫زەوق و سەلیقەی ئێمەوە نییە‪ ،‬بەڵكو‬

‫تەواوی هەیە‪ ،‬بۆیە نیكۆڵسن تێڕوانین لە‬ ‫لێبوردەیی لە دیدگای بێ‌ الیەنییەوە ڕەت‬ ‫ێ الیەنبوون ناتوانێت‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬چونكە ب ‌‬ ‫سیفەتی ب��اش و خ��راپ بداتە پاڵی‪.‬‬ ‫«لێبوردەیی وەك ئایدیای ئەخالقی هەوڵ‬ ‫ێ الیەنی بەهایی‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫نادات بۆ ب ‌‬ ‫ئەم چەمكە جیا بكەینەوە لە حوكمی‬ ‫وەسفییانەی لێبوردەیی»‪ .‬لێرەوە ئەگەر‬ ‫ئەو لێبوردەیی بۆ دوو چەمكی دژبەیەكی‬ ‫«چەمكی نێگەتیڤی لێبوردەیی» و‬ ‫«چەمكی پۆزەتیڤی لێبوردەیی» دابەش‬ ‫نەكردووە‪ ،‬ئەوا لە بری ئەوە دوو چەمكی‬ ‫تری دژ بەیەكی دەستنیشان ك��ردووە‬ ‫ئەوانیش «چەمكە ئەخالقی‪ -‬بەهایی‬ ‫ێ‬ ‫لێبوردەیی» و «چەمكی وەسفی‪ -‬ب ‌‬ ‫الیەنانەی لێبوردەیی»‪ .‬هەڵبەت بە‬ ‫بڕوای ئەو ئەم دژیەكییە تەنیا لە ئاستی‬

‫بابەتی هەڵبژاردنی ئەخالق و عەقڵە‪،‬‬ ‫ن��ەك لەبەرچاوگرتن و پ��ەرچ��ەك��ردار‬ ‫لەبەرامبەر حەز و ئارەزووەكانی ئەوانی‬ ‫دیكەدا‪.‬‬ ‫ل��ە دی��دی نیكۆڵسنەوە دەس��ەاڵت‬

‫تیۆری و بانگەشەدا دروستە‪ ،‬ئەگینا لە‬ ‫جەوهەردا تەنانەت چەمكی وەسفییانەی‬ ‫لێبوردەییش ناتوانێت خۆی لە حوكمی‬ ‫ب��ەه��ای��ی ب��دزێ��ت��ەوە‪ .‬ئ��ەو پێی وای��ە‬ ‫لێبوردەیی چاك و باشە‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫عەلی حەرب‬ ‫و‪:‬كارزان دوكانی‬ ‫یەك‪ :‬بادیۆ بە عەقڵێكی‬ ‫پێشبینیگەرا بیردەكاتەوە‪:‬‬ ‫ئ��االن بادیۆ‪ ،‬فەیلەسوفێكی چەپە‪.‬‬ ‫لەدیمەنی ڕۆشنبیریی فەڕەنساو دەرەوەی‬ ‫وێشدا ئامادەیی خۆی هەیە‪ ،‬ئەو لە‬ ‫پابەندبوونە سیاسییەكەیدا تەنها بە‬ ‫خەبات لەڕێگەی تیۆریزەكردنی فەلسەفی‬ ‫و چوونە ناو جەنگە فیكری و مشتومڕە‬ ‫ئایدۆلۆژییەكانەوە نەوەستاوەتەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەر لەچەند دەیەیەك ‪ ،‬ڕێكخراوێكی‬ ‫شۆڕشگێڕانەی سیاسیی دامەزراند‪ ،‬كە‬ ‫خەڵكانێك بەڕێكخراوێكی تیرۆریستی‬ ‫وەسفیان كرد‪.‬‬ ‫ب��ادی��ۆ وەك ئ��ەوان��ی دی‪ ،‬وازی لە‬ ‫چ��ەپ��ڕەوی��ی خ��ۆی نەهێنا‪ ،‬داڕم��ان و‬ ‫گۆڕانكارییەكان‪ ،‬كەخۆیان لە كەوتنی‬ ‫سەربازگەی سۆشیالیستی و ڕووكردنی‬ ‫چین بەرەو ئابووری بازاڕدا دەبینییەوە‪،‬‬ ‫بیروبۆچونەكانی ئەویان لەق نەكرد‪،‬‬ ‫بەڵكو زی��ات��ر خ��ۆی ب��ە بیروبۆچونە‬ ‫ماركسییە‪ ،‬ڤێرژنە ماوییەكەیەوە گرێدا‪،‬‬ ‫بە وەسفكردنی وەك كەشتی ڕزگ��اری‬ ‫و ڕێگەی دەستەبەركردنی بەهەشتی‬ ‫وادەبپێدراوی سۆسیالیستی‪ .‬بۆیە بادیۆ‬ ‫هیچ بۆنەیەك لەدەستی خۆی نادات‪،‬‬ ‫تا تیایدا هێرش نەكاتە سەر لیبڕاڵیزم‪،‬‬ ‫بەهەردوو ڕووە سیاسی و ئابورییەكەی‪،‬‬ ‫سەرمایەداری و دێموكراسییەكەیەوە‪.‬‬ ‫بەوەشەوە ناوەستێ‌‪ ،‬تەنانەت چەپڕەوە‬ ‫تەقلیدییەكانیش‪ ،‬ب��ەه��ەردوو ڕووك��ارە‬ ‫سۆشیالیستی و كۆمۆنیستییەكەیەوە ‪،‬‬ ‫لەڕەخنە توندوتیژەكانی دەرب��از نابن‪،‬‬ ‫بەجۆرێك خ��اوەن��ی ئ��ەو فیكرانە بە‬ ‫«ڕیسوایی»یەك تۆمەتبار دەكات‪ ،‬كە لە‬ ‫بنچینەی پێكهاتنیاندایە‪.‬‬ ‫پ��وخ��ت��ەی ڕای��ەك��ەی‪ ،‬وەك خانمە‬ ‫نوسەری فەڕەنسی «ئیفلین پیایێ» لە‬ ‫«ژمارەی كانونی دووەمی ‪2011‬ی لۆمۆند‬ ‫دیپلۆماتیك»دا خستویەتییە ڕوو‪،‬‬ ‫ئەوەیە‪ :‬هیچ ڕێگەیەك نییە بۆ گەیشتن‬ ‫بە یەكسانیی ڕاستەقینە ‪ ،‬بەجۆرێك هەر‬ ‫یەكێك وەك كائینێكی هاوشان و تەواو‬ ‫یەكسانی خۆی مامەڵە بكات ‪ ،‬تەنها‬ ‫بەوەنەبێت مرۆڤ باز بەسەر سروشتە‬ ‫ئاژەڵییەكەیدا بدات ‪ ،‬و لەو ئەشكەوتی‬ ‫«م��ن»ە بچێتە دەرەوە ‪ ،‬كە چڵێسی‬ ‫دەخاتەوە و جیاوازی دروست دەكات‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم م��رۆڤ چ��ۆن ل��ەس��ەدەف��ی‬ ‫«م��ن»ەك��ەی خ��ۆی ‪ ،‬كە سەرچاوەی‬ ‫نەخۆشییەكەیە بچێتە دەرەوە‪ ،‬تا لە‬ ‫مرۆڤایەتیدا بگاتە هاوتاكانی‪ ،‬و پێكەوە‬ ‫كۆمەڵگەی یەكسانی ت��ەواوەت��ی پێك‬ ‫بهێنن؟‬ ‫ب��ادی��ۆ دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ تیۆرەكەی‬ ‫دەربارەی ڕووداو ‪ ،‬لە كتێبەكەیدا «بوون‬ ‫و ڕووداو» ‪ ،‬كە بەگرنگترین كاری‬ ‫فەلسەفیی ئەو دادەنرێت ‪ ،‬هەمان شتی‬ ‫ڕاڤە كردووە‪« .‬ڕووداو»یش پێشهاتێكی‬ ‫جودا ‪ ،‬تێپەڕ ‪ ،‬زانستی ‪ ،‬یان كۆمەڵگەیی‬ ‫‪ ،‬یان سۆزدارییە‪ .‬لەگەڵیدا توانستگەلێك‬ ‫بۆ بینش و كردار بەڕوماندا دەكرێنەوە‬ ‫« كە پێشتر لەوەدوربون هەر بیریشیان‬ ‫لێ بكرێتەوە»‪ ،‬واتە نەبینراو بوون ‪،‬‬ ‫پێشبینیكراو بوون ‪ ،‬نەژمێردراو‪ .‬لە‬ ‫شۆكێك(صهدمە) دەچێت‪ ،‬كەهەر كەس‬ ‫شوێن پێی هەڵبگرێت‪ ،‬ڕێی بۆخۆش‬ ‫دەكات هێندە خۆی لە ئاژەڵێتییەكەی‬ ‫دابڕنێت تا حەقیقەتی یەكسانیی بنەڕەتیی‬ ‫نێوان مرۆڤەكانی بۆ دەردەك��ەوێ‪ .‬بەو‬ ‫مانایە ڕووداو بەرەو ماناكانی كەشف و‬ ‫بەرزبوونەوە دەبات‪.‬‬ ‫لەڕەخنەكردنی بادیۆ دا ‪« ،‬ئیفلین‬ ‫پیایێ» چاكی ك��ردووە‪ ،‬كە هەستاوە‬ ‫ب��ە خ��س��ت��ن��ەڕووی پ��ەالم��اردەرێ��ت��ی��ی‬ ‫ڕای��ەك��ان��ی‪ ،‬ڕوون��ی ك��ردووەت��ەوە كە‬ ‫بۆردیۆ سەرەتا وەك تەواوی چەپڕەوان‬ ‫ه��اوڕای��ە ل��ە پێناسەكردنی ئینسان‬ ‫لەمیانەی «سروشتە ئاژەڵی»یەكەیەوە‬ ‫‪ ،‬چونكە ئەو پێناسەیە یەكێكە لەو‬

‫نەگۆڕانەیان ‪ ،‬كە لە بیانووهێنانەوەدا‬ ‫بۆ مەزهەبە سەرمایەداری و بیروبۆچوونە‬ ‫لیبڕاڵییەكەیان پشتی پێ دەبەستن ‪،‬‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە دەری خستووە ‪ ،‬كە‬ ‫بادیۆ لە پێشكەشكردنی بیرۆكەگەلی‬ ‫هەستەكیی ب��ەرك��ەوت��ە(م��ل��م��وس)دا‬ ‫سەركەوتوو نەبووە ‪ ،‬كە لە پڕۆگرامێك‬ ‫یان پالنێكی كردەیی وادا بەرجەستە‬ ‫دەبێت‪ ،‬ڕێ بە وەرگێڕانی ئەوە بدات كە‬ ‫ناوی ناوە «باوەشكردن بەحەقیقەت»ـە‬ ‫گشتەكییە كۆكەرەوەكە‪ ،‬لە زەمینەی‬ ‫واقیعە سیاسی و كۆمەاڵیەتییەكەدا‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ە ت��ەوەرە ئ��ای��دی��اڵ��ی��ی��ە‬ ‫ئەفالتۆنییەكەدا دەخولێتەوە‪ ،‬بەڵكو لە‬ ‫ئیدیاڵیزمی ئەفالتۆنیش تێدەپەڕێنێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەم پێی وایە شاری یۆتۆپیایی‬ ‫عادل‪ ،‬ئەو فەیلەسوفانە دروستی دەكەن‬ ‫كە سەركردایەتیی باقیی چینەكانی‬ ‫دی دەكەن‪ .‬بەاڵم بە ڕای بادیۆ نموونە‬ ‫شۆڕشگێڕییەكە بەدی نایەت‪ ،‬تا هەموو‬ ‫خەڵك نەبنە فەیلەسوف‪ ،‬و نەتوانن‬ ‫لە سروشتە ئاژەڵییەكانیان خۆیان‬ ‫دابڕنن ‪ ،‬بەاڵم دركی بەوە كردووە ئەو‬ ‫ئامانجەی سەخت ب��ەدی دێ��ت‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەڵێت‪ :‬كێشە نیە ه��ەزار‪ ...‬دووه��ەزار‬ ‫س��ااڵ چ��اوەڕێ بكەین‪ ،‬ئ��ەوە باشترە‬ ‫لەوەی بچینە گەمەی دێموكراسییەوە ‪،‬‬ ‫بۆ دوبارە بەرهەمهێنانەوەی سیستەمی‬ ‫سەرمایەداری‪.‬‬ ‫بەوشێوەیە ‪ ،‬ئێمە لەبەردەم پڕۆژەیەكی‬ ‫شۆڕشگێڕانەی ئایدیاڵی ‪ ،‬بگرە غەیبانیی‬ ‫دای��ن‪ ،‬بەجۆرێك ئەمە وای ك��ردووە‬ ‫هاوتاكەی بادیۆ‪ ،‬فەیلەسوفەماركسییە‬ ‫سلۆڤینیاییەكە «سالڤۆی ژی��ژەك»‪،‬‬ ‫بڵێت ‪ :‬شێوازەكەی بادیۆ جۆرێكە لە‬ ‫«كەشفی دینی»‪ .‬بۆیە «ئیفلین پیایێ»‬ ‫بەپشت بەستن ڕایەكەی «ژی��ژەك»‬ ‫گەشتۆتە ئەو دەرەنجامەی‪ ،‬كە بادیۆ‬ ‫هەوڵی داو نامەی زانستیی لیبڕاڵیزم‬ ‫ه��ەاڵ وەشێنێتەوە ‪ ،‬ب��ەاڵم جگە لە‬ ‫«ڕزگاركردنی» شتێكی تری نەكردووە!‪،‬‬ ‫بەوەش لەبناغەوە پڕۆژە چەپگەرانەكەی‬ ‫خۆی ڕووخاندووە‪.‬‬ ‫ب��ەڕای م��ن ‪ ،‬ب��ادی��ۆ ل��ە ماركسیزم‬ ‫الینەداوە‪ ،‬بەوەی ماركسییەكان سەرەڕای‬ ‫ج��ەخ��ت��ك��ردن��ەوەی��ان ل��ەوەی خ��اوەن��ی‬ ‫فیكرێكی ماددی‪ ،‬دیالەكتیكی‪ ،‬مێژووین‪،‬‬ ‫بیریشیان لەچەند چارەسەرێكی یۆتۆپی‬ ‫وا كردۆتەوە‪ ،‬كە لە مێژوو بااڵترن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە پڕۆژە دینییەكانیش یۆتۆپیتر‪.‬‬ ‫چ��ون��ك��ە پ��ەی��ام��ب��ەرەك��ان وادەی‬ ‫دەس��ت��ەب��ەرب��وون��ی بەهەشتیان داوە‬ ‫لەدونیای دیكەدا ‪ ،‬بەاڵم ماركسییەكان‬ ‫خەو بە دەستەبەربوونی بەهەشتەوە‬ ‫لەسەر ئ��ەم زەوییە دەبینن‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫ئەركێكی ئەستەمە‪ ،‬چەوساندنەوە و‬ ‫ج��ی��اوازی و ستەمی زی��ات��ری بەرهەم‬ ‫هێناوە‪ .‬ئ��ەوەش سەرەنجامی هەموو‬ ‫پڕۆژەیەكی یۆتۆپییە‪ ،‬یان دەبێتە هۆی‬ ‫نەفیكردنی ئەو واقیعەی دەخوازرێت‬ ‫بگۆڕدرێت‪ ،‬تا بەروە خراپتری دەبات‪،‬‬ ‫یان بە توندوتیژی و تیرۆر ڕووبەڕووی‬ ‫دەبنەوە بۆ ئ��ەوەی ترس باڵوبكاتەوە‬ ‫و وێرانیی بچێنێت‪ ،‬یان خاوەنەكەی‬ ‫كەنارگیر دەبێت و چاوەڕێی ڕوودان��ی‬ ‫موعجیزە دەبێت‪ ،‬وەك ئ��ەو كەسەی‬ ‫چاوەڕوانی مەهدیی چاوەڕوانكراو دەكات‪،‬‬ ‫یان بەو نوورەی خوا دەیهاوێتە سنگەوە‬ ‫لەسەر ڕێگەكەی غەزالیی! ئیمكانییەتی‬ ‫ێ‬ ‫چوارەمیش هەیە‪ ،‬كە ناكرێت پشتگو ‌‬ ‫بخرێت‪ ،‬ئەویش هەڵسانە بە ساختەكاری‪،‬‬ ‫وەك نمونەكەی الی سالڤۆی ژی��ژەك‬ ‫دەبینین‪ ،‬ئ��ەو واز ل��ە ڕەخنەكردنی‬ ‫لیبڕاڵیزم ناهێنێت‪ ،‬لەكاتێكدا بەتەواوی‬ ‫لەجیهانی نوێی لیبڕاڵیزمدا نوقم بووە‪،‬‬ ‫س��وود لەشۆڕشەكانی وەردەگ��رێ��ت و‬ ‫ئیمكانیەتەكانی وەبەردەهێنێت‪.‬‬ ‫نامەوێت ستەم لە بادیۆ بكەم بەوەی‬ ‫تاكالیەنە بۆی بڕوانم‪ ،‬ئەو پیاوە كاری‬ ‫فەلسەفیی دیكەی وای هەن‪ ،‬كە خاڵی‬ ‫نین لە جدییەت و ڕەسەنایەتی ‪ ،‬وەك لە‬ ‫كتێبەكەیدا « بوون و ڕووداو»دا ڕەنگی‬ ‫داوەت��ەوە ‪ ،‬لەوێدا هەر زوو چەمكێكی‬ ‫ێ بۆ ڕووداو گەاڵڵە دەكات‪ .‬پوختەی‬ ‫نو ‌‬ ‫ڕایەكەی ئەوەیە ‪ :‬ڕووداو ئەو شتەیە‪ ،‬كە‬

‫دێرێدا و بادیۆ‬

‫شوێنەوار دروست دەكات و ڕاستییەكان‬ ‫دەخوڵقێنێت‪ ،‬بەجۆرێك كەدەشێت‬ ‫پەیوەندی م��رۆڤ بە وج��ودی خۆیەوە‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬بە هەر چوار ڕەهەندەكەیەوە‪:‬‬ ‫ئەپستمۆلۆژی‪ ،‬سیاسیی‪ ،‬و عیشقیی و‬ ‫هونەری‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی��ە ك��ە ب��ادی��ۆ ن��اوی دەن��ێ��ت‬ ‫«ڕێوشوێنەكانی حەقیقەت»‪ ،‬كە بەڕای‬ ‫ئەو‪ ،‬هەرچوار مەرجەكەی لەدایكبونی‬ ‫فەلسەفەی الی یۆنانییە كۆنەكان‬ ‫دەستەبەركردووە‪ :‬مەرجی زانستی‪ ،‬كە‬ ‫جۆرێكی تایبەت ماتماتیك نوێنەرایەتی‬ ‫دەكات‪ ،‬وەك شێوەی حەقیقەت و نمونەی‬ ‫ئەپستمۆلۆژیا ‪ ،‬مەرجی سیاسی‪ ،‬كە لە‬ ‫داهێنانی دێموكراسی و مامەڵەكردن‬ ‫لەگەاڵ شاردا وەك دەسەاڵتێكی ئازادی‬ ‫ول�ڵ�ادا خ��ۆی دەب��ی��ن��ێ��ت��ەوە‪ ،‬مەرجی‬ ‫عیشقیی‪ ،‬ك��ە ل��ە دی��داری كتوپڕ و‬ ‫سەرسامكەری نێوان دوو ڕەگەزەكە یان‬ ‫دوو كەسەكەدا دەردەكەوێت ‪ ،‬مەرجی‬ ‫هونەری‪ ،‬كە خۆی لە داهێنانە ئەدەبی و‬ ‫تەشكیلییەكاندا دەبینێتەوە‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ە ب��ی��رك��ردن��ەوە‪ ،‬ج��ۆرە‬ ‫خوێندنەوەیەكی ڕووداوەكەیە‪ ،‬ڕەوشی‬ ‫ئ��ەوە بۆ ه��ەر یەكێك دەخوڵقێنێت‪،‬‬ ‫كە چەند مومارەسەی بوونی خۆی بە‬ ‫ێ و دەست بۆ نەبراو بكات‪،‬‬ ‫ڕێگەی نو ‌‬ ‫هێندەش پەیوەندیی ج��ی��اواز لەگەاڵ‬ ‫حەقیقەتدا ببەستێت‪ ،‬بەو جۆرە لەگەاڵ‬ ‫ێ بۆ‬ ‫ڕووداوی تێپەڕدا ئیمكانییەتی نو ‌‬ ‫بوون و ژیان‪ ،‬بۆ تێڕوانین و كردار جڵەو‬ ‫دەكات‪ ،‬دابڕانێك لە ڕێڕەوی شتەكان‪،‬‬ ‫ی��ان پێچكردنەوەیەك لەڕێڕۆیشتنی‬ ‫كردارەكان ‪ ،‬یان ئاڕاستەگۆڕینێك لە‬ ‫خود و شوناسەكاندا دروست دەكات‪.‬‬ ‫ل��ەك��ۆت��ای��ی��دا ب��ەوە دەگ��ەم بڵێم‪:‬‬ ‫ب��ادی��ۆ ل��ەڕێ��گ��ەی داهێنانی چەمكی‬ ‫«ڕێ��وش��وێ��ن��ەك��ان��ی ح��ەق��ی��ق��ەت»ـ��ەوە‬ ‫زۆرب��ەچ��اك��ی تێگەیشتنێكی نوێی‬ ‫ب��ۆ ڕووداو دروس��ت ك��ردووە‪ .‬ب��ەاڵم‬ ‫لەڕووی سیاسییەوە خاوەنی زانیاری و‬ ‫مەعریفەیەكی كردەیی نەبووە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫زۆر لە لۆژیكی ئیجرایی ئەو ڕووداوەوە‬ ‫دوور بووە ‪ ،‬كە دەشێت لەگەاڵ گۆڕانیدا‬ ‫‪ ،‬پەیوەندی هێز و نەخشەی دەسەاڵتیش‬ ‫بگۆڕێن‪ .‬خوێندنەوە بۆ ئەوەی ڕوودەدات‪،‬‬ ‫ب��اش ن��ەب��ووە‪ ،‬بەڵكو بەنەفیكردنی‬ ‫پێشهاتەكانەوە سەرقااڵ ب��ووە‪ ،‬تا لە‬ ‫ئایدیاڵێتییەكەی خۆیدا ڕۆبچێت‪ ،‬یان‬ ‫مومارەسەی تیرۆرە فیكرییەكەی بكات‪،‬‬ ‫ئەمەش هەندێك لەوكەسانەی چونەتە‬ ‫ناو ڕێكخراوە شۆڕشگێڕانەكەیەوە دانیان‬ ‫پێدا ناوە‪.‬‬ ‫لەخاڵێكی دیكەشدا لەگەڵ بادیۆ‬ ‫ڕێ��ك ن��اك��ەوم ‪ ،‬ئ��ەوی��ش ئ��ەوەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫فەیلەسوفەكان‪ ،‬لەڕووی پەیوەندییان بە‬ ‫ئ��ارەزوو و مەیلەكانیانەوە‪ ،‬هەر وەك‬ ‫باقیی خەڵكانی دیكەن‪ ،‬بەڵكو ئەوان‬ ‫لەخەڵكی دی زیاتر عاشقی خۆیانن و‬ ‫خۆیان بە ناو و دەق و پێگەكانیانەوە‬ ‫گرێ‌ داوە‪...‬‬ ‫دوو‪ :‬دێرێداو‬ ‫هەڵوەشاندنەوەگەرایی‪:‬‬ ‫پ��اش نەمانی دێ��رێ��دا‪ ،‬قسە لەسەر‬ ‫ژیاننامەكەی دەستی پێكرد‪ ،‬ئێستا قسە‬ ‫لەسەر وتەكانی و فەلسەفەكەی دەكرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی كە كە پیاوێكی داهێنەر بووە‬ ‫لەبوارەكەی خۆیدا‪ ،‬قسەهەڵ ناگرێت‪.‬‬ ‫زەمینەیەكی نوێی بۆ توێژینەوە و‬ ‫پشكنین دامەزراند‪ ،‬و لەبیركردنەوەدا‬ ‫ڕێ��گ��ەی��ەك��ی پێشتر ت��اق��ی��ن��ەك��راوەی‬ ‫بەكارهێنا‪ ،‬هەروەها ژمارەیەك چەمكی‬ ‫ن��وێ��ی داه��ێ��ن��ا‪ ،‬ك��ە ج��ێ پەنجەیان‬ ‫ێ‬ ‫ب��ەس��ەر فیكری جیهانییەوە بەج ‌‬ ‫هێشتووە‪ ،‬وەك كاریگەری چەمكەكانی‬ ‫«شوێنپێ» و «پاشخستن=ئیڕجا‬ ‫« و «ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەگ��ەرای��ی» كە‬ ‫لەكارەكانی ئەو هەژمار دەكرێن‪.‬‬ ‫شوێن پ��ێ ‪ :‬س��ەب��ارەت بە‬ ‫‪ .1‬‬ ‫زەمینەی بیركردنەوە‪ ،‬دێرێدا بوارێكی‬ ‫ن��وێ��ی ك��ردەوە‪ ،‬ك��ە ن��اودەب��رێ��ت بە‬ ‫نوسینزانی»گراماتۆلۆژی»‪ ،‬وەك یەكێك‬ ‫لەنوسراوەكانیی ئاماژەی بۆ دەك��ات‪.‬‬

‫مەبەستیش لەنوسین ل��ێ��رەدا پیشە‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو مەبەست هێاڵ و پیتە‪ ،‬واتە‬ ‫ئ��ەوەی تۆماركراوە لەبەرامبەر ئەوەی‬ ‫گۆكراوە(منگوق)‪ ،‬ڕێسای جددیەتیش‬ ‫لێرەدا بریتییە لەتەركیزخستنەسەر‬ ‫ئەوەی نوسراوە نەك ئەوەی بیستراوە‪،‬‬ ‫تەركیزخستنەسەر دەق ن��ەك قسە‪،‬‬ ‫سەر شوێنپێ نەك دەنگ‪ .‬و بەوشێوەیە‬ ‫ئەوەی دەنوسرێت و كۆنوس دەكرێت‪،‬‬ ‫هەر ئەویشە لەوتن و تێگەیشتنی پشت‬ ‫ئەو نووچدانە عەقڵیی و دەستدرێژكردنە‬ ‫ئایدیاڵییانەدا پشتی پێ دەبەسرێت‪،‬‬ ‫ك��ە الی ف��ەی��ل��ەس��وف��ەك��ان��ی ش��ون��اس‬ ‫و چ��ی��ی��ەت��ی»م��اه��ی��ی��ەت» و خ��ود و‬ ‫عەقڵدا دەی بینین‪ ،‬بەجۆرێك مانا و‬ ‫تێگەیشتنەكان‪ ،‬جەوهەرگەلێكی پوخت‬ ‫و كامڵن لەچەند خودێكی ڕۆحانیی‬ ‫ی��ان بڵنددا‪ .‬بەمەش درێ��دا دژی ئەو‬ ‫الساییكردنەوە فەلسەفییە ڕیشەدارە‬ ‫دەوەس��ت��ێ��ت��ەوە‪ ،‬ك��ە لەئەفالتونەوە‬ ‫درێژدەبێتەوە‪ ،‬و دەنگ دەخاتە پێش‬ ‫نووسین‪ ،‬و بەباڵوكردنەوە و وەشاندن‬ ‫گومان دەخاتە سەر حەقیقەت‪ .‬پێدانی‬ ‫پێشەنگی بە نوسینەوە و كۆنووس‪ ،‬دوو‬ ‫سوودی هەیە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ ،‬هیچ لەبەریەك هەڵوەشانێكی‬ ‫هێما ل��ەم��ان��ا ‪ ،‬و م��ەدل��وول ل��ە دال‬ ‫ی��اخ��ود چەمك ل��ە ش��ێ��واز ڕوون��ادات‪.‬‬ ‫ل��ەم��ەوەی��ە درێ��دا دەڵ��ێ��ت ‪(( :‬هیچ‬ ‫شتێك ناكەوێتە دەرەوەی دەق��ەوە))‪،‬‬ ‫ئەمەش بە ڕەتكردنەوەی ڕاستییەكان‬ ‫یان خۆكوێركردن لەئاست ڕاستییەكان‬ ‫دانانرێت‪ ،‬وەك ئەوانەی لە حەقیقەتی‬ ‫بابەتیانە دەت��رس��ێ��ن و لەپڕۆگرامی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەگەرایی تۆقیون تێی‬ ‫گەیشتوون‪ ،‬بەڵكو مانای وایە دەق لە‬ ‫دروستكردنی بابەتدا بەشدارە‪ ،‬هەروەها‬ ‫دەق پێش حەقیقەت ناكەوێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫حەقیقەت هێندەی ئەوەی بە بەرهەمی‬ ‫دەق دادەنرێت‪ ،‬ئەوەندەش بەمەڕجەع‬ ‫و شوێنپێیەك و لەشوێنپێیەكانی‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬ئەوە مانای وایە ئەو دەقەی‬ ‫ح��ەواڵ��ەی واقیعێك ی��ان ڕووداوێ��ك‬ ‫دەكرێت‪ ،‬چەندە شوێنپێ جێ‌ بهێڵێت و‬ ‫بوار بۆخۆی بكاتەوە‪ ،‬هێندەش واقیعی‬ ‫خۆی دەخوڵقێنێت و خۆی دەسەپێنێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬پاشخستن(ئیڕجا) ‪ :‬بەاڵم دووەم‬ ‫پرس‪ ،‬كە لە پێكهێنانی گراماتۆلۆژی و‬ ‫شوێن پێزانییەوە دەستمان دەكەوێت‪،‬‬ ‫ئەوەیە بەراورد لەنێوان مانا و هێمادا‪،‬‬ ‫ی��ان لەنێوان ووت��راو و ن��وس��راو‪ ،‬یان‬ ‫لەنێوان چەمك و مەوجووددا ناكات‪ ،‬كەوا‬ ‫دەك��ات گەیشتنە حەقیقەتی شتەكە و‬ ‫زانینی چییەتی ڕووداوەكە كارێكی گران‬ ‫بێت‪ ،‬مانا گەمارۆ نادرێت‪ ،‬چەمكیش‬ ‫بریتییە لە ئەنجامگیرییە(صه‌یرورە)‬ ‫ه��ەم��ی��ش��ەی��ی��ی��ەك��ەی‪ .‬وات��ە دەق‬ ‫وەك شوێنپێیەك‪ ،‬ت��اك ئ��ام��اژە و‬ ‫ی��ەك��ڕوو نییە‪ ،‬بەڵكو چنراوێكە لە‬ ‫تێكەڵكاری(ئیلتیباس) و كرژبوون یان‬ ‫دژوەستانەوە‪ ،‬بەجۆرێك زیاد لەڕامان و‬ ‫ڕاڤەكردنێك هەاڵ دەگرێت‪ ،‬چەندیش وەك‬ ‫ئەوەنەبێت كە دەیخاتە ڕوو و بانگەشەی‬ ‫بۆ دەكات‪ .‬بەجۆرێكی دی بدوێم‪ :‬داننان‬ ‫ب��ەوەدا‪ ،‬كە دەق خاوەنی شوێنپێ و‬ ‫واقیعگەرایی تایبەت بەخۆیەتی‪ ،‬جیاواز‬ ‫لەنووسەرەكەی‪ ،‬واتە كەمتر یان زیاتر‬ ‫یان جیاوازە لەوەی نوسەرەكەی دەیڵێت‪.‬‬ ‫ئەمەش وادەك��ات مانا بارمتەی ئەو‬ ‫خوێنەرە بێت‪ ،‬كەدەقەكە دەخوێنێتەوە‬ ‫نەك ئەوەی بەبیری نوسەرەكەدا هاتووە‪،‬‬ ‫ئەمەش ب��ەرەو ه��ەردوو ڕووە شوێنیی‬ ‫و زەمەنییەكەی پاشخستن(ئیڕجا)‬ ‫دەمانبات‪.‬‬ ‫سوودی یەكەم ڕوویان ئەوەیە ماناكە‪،‬‬ ‫چونكە تێكەڵی دەقەكە دەبێت‪ ،‬لەڕێگەی‬ ‫شوێنپێكەیەوە نەبێت ناناسرێتەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫ڕێگەیەك نییە بۆئەوەی لێی دڵنیا بینەوە‬ ‫و شوناسەكەی دی��اری بكەین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەخودی خۆشی جیاوازە‪ ،‬بەجیاوازی‬ ‫ئەوانەی شوێنپێكانی دەخوێننەوە‪ ،‬واتە‬ ‫دەرەنجامێكە زیاتر ل��ەوەی ڕێژەیەك‬ ‫بێت‪ ،‬هەڵناوەشێتەوە‪ ،‬لەنێوان وشەكە و‬ ‫شتەكەدا‪ ،‬لەنێوان ووشەكە و وشەیەكی‬ ‫دیكەدا‪ ،‬لەنێوان شتەكاندا دەگۆڕێت‪،‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫بەو شێوەیە هەر خوێندنەوەیەك مانای‬ ‫تایبەت بەخۆی ب��ەره��ەم دەهێنێت و‬ ‫حەقیقەتی تایبەت بەخۆی دەخوڵقێنێت‪،‬‬ ‫هێندەی تەنها بریتی بێت لە خستنەگەڕی‬ ‫بێژە(لەفز) و كۆپیكردنی مانا‪ ،‬یان‬ ‫گ��واس��ت��ن��ەوەی چەمكێك بەشێوەی‬ ‫دوورخستنەوە و ڕادەستكردن‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەب��ێ��ت��ە ه��ۆی زی��ادك��ردن��ی دەق��ەك��ە‬ ‫لەڕێگەی خوێندنەوە ج��ی��اواز و یەك‬ ‫لەدوای یەكەكانەوە‪ ،‬بەجۆرێك لەگەڵیدا‬ ‫بازنەكانی كاریگەرییەكەی فراوان دەبن و‬ ‫كارایییەكەشی زیاتر دەبێت‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم رووی دووەم��ی پاشخستن‬ ‫بریتییە ل��ەوەی مەحاڵە بەشێوەیەكی‬ ‫یەكالییكەرەوە و یەكجاریی بتوانین حوكم‬ ‫بەسەر شتەكاندا بدەین‪ ،‬مادام دەقەكە‬ ‫فرەمانایە‪ ،‬و شوێنپێكەش ئاماژەكانی‬ ‫ت��ێ��ك��ەاڵون و دوو گ��واس��ت��ن��ەوەش��ی‬ ‫ه��ەی��ە‪ .‬ك��ەوات��ە ل��ەه��ی��چ ب��اب��ەت ی��ان‬ ‫پ��رس و كاروبارێكدا‪ ،‬قسەی كۆتایی‬ ‫و ی��ەك�لاك��ەرەوە ب��وون��ی نییە‪ ،‬ئەمە‬ ‫جۆرێكە لەهەڵپەساردنی حوكمەكان‪،‬‬ ‫كە فیرقەی»موڕجیئە»ی ئیسالمیمان‬ ‫بەبیردەهێنێتەوە‪ ،‬كە خەڵكانی سەر بەو‬ ‫فیرقەیە هیچ هەڵوێستێكیان لە جەنگی‬ ‫نێوان عەلی و مەعاویەدا وەرنەگرت‪،‬‬ ‫حوكمەكەیان دواخست بۆ ڕۆژی دوایی‪،‬‬ ‫كە ل��ەوڕۆژەدا خوا خۆی حوكم لەسەر‬ ‫جیاوازییەكان دەدات‪ .‬بەوشێوەیەش‬ ‫م��ان��اك��ە دواخ��راوە ی��ان پ��اش��خ��راوە‪،‬‬ ‫چونكە خ��ۆی هیچ ڕێسایەكی نییە‪،‬‬ ‫جگە لەدەقەكەی‪ ،‬كەئەویش تا بواری‬ ‫جیاوازی و دژیەكیی هەبێت‪ ،‬جیاوازی و‬ ‫ناچونیەكی بەرهەم دەهێنێت‪.‬‬ ‫كەواتە هیچ ڕێگەیە نییە بۆ پەرتكردنی‬ ‫دەق ی��ان شوێنپێ‪ ،‬وەك چ��ۆن هیچ‬ ‫ڕێگەیەكیش نییە بۆ زانینی خواستی‬ ‫نوسەرەكە‪ ،‬ئێمە بۆ ئەوە ناخوێنینەوە‬ ‫تا بزانین نوسەرەكە ویستویەتی چی‬ ‫بڵێت‪ ،‬بۆیە دەخوێنینەوە تا بزانین چی‬ ‫نەوتووە‪ ،‬یان ویستوویەتی چی نەڵێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬هەڵوەشاندنەوەگەرایی ‪ :‬ئەمەش‬ ‫بەرەو هەڵوەشاندنەوەگەراییمان دەبات‪،‬‬ ‫كە بریتییە لە كارایییەكی فیكریی‬ ‫ڕەخ��ن��ەگ��ران��ە‪ ،‬ك��ار ل��ەس��ەر بزواندنی‬ ‫بەڵگەنەویستییانە(بەدیهیات)‬ ‫ئ��ەو‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ك��ە ف��ی��ك��ری فەلسەفیی‬ ‫(م��اوەڕائ��ی) ل��ە ئ��ەف�لات��ۆن��ەوە تا‬ ‫هۆسێراڵ جەختیان لەسەركردۆتەوە‪،‬‬ ‫ك��اری هەڵوەشاندنەوەگەرایی بریتییە‬ ‫لەدواخستنی مەنزومەیەك لەو چەمكانەی‪،‬‬ ‫كە بیروهۆشەكانیان بەخۆوە سەرقاڵ‬ ‫كردووە‪ ،‬بەتایبەت ناویان دەهێنم‪:‬‬ ‫سەنتەریبوونی عەقاڵ‪ ،‬ئامادەگیی‬ ‫خود‪ ،‬منی بڵند‪ ،‬لۆژیكی بەراوردكاری‬ ‫و ق��ای��ل��ك��اری‪ ،‬و س��ت��رات��ی��ژی��ەت��ی‬ ‫دەستبەسەراگرتن و خستنەڕوو‪.‬‬ ‫لێرەوە كاری هەڵوەشاندنەوەگەرایی‬ ‫بریتی بووە لە خستنەبەر توێژینەوە و‬ ‫شیكردنەوەی ژێرخان‪ ،‬جا ئەو ژێرخانە‬ ‫دەق و ووتار بووبن‪ ،‬یان دام��ەزراوە و‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬ی��ان ك��ردار و مومارەسە‪،‬‬ ‫بەمەبەستی دۆزینەوەی ئەو جیاوازی و‬ ‫دژیەك‪ ،‬یان هەڵخەڵەتاندن و گزیكاری‪،‬‬ ‫ڕێگریكردن و تاریككردنەی‪ ،‬لەسەری‬ ‫دادەمەزرێت یان پێی بونیاد دەنرێت‪ ،‬یان‬ ‫دەیشارێتەوە‪ ،‬یان مومارەسەی دەكات‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ەش م��ان��ای ئ��ەوە ن��ی��ی��ە‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەگ��ەرای��ی الیەنێك لە‬ ‫دوان��ە فەلسەفییەكان بۆبەرژەوەندی‬ ‫الیەنەكەی دی ڕەت دەكاتەوە‪ .‬پرسەكە‬ ‫تەنها هەڵگێڕانەوەی شتەكان نییە‪...‬‬ ‫بەپێچەوانەوە‪ ،‬هەڵوەشاندنەوەگەرایی‬ ‫شیاوێتی خۆی لەوەوە وەرتاگرێت‪ ،‬كە‬ ‫«دژ» لەدژەكەی خۆیەوە جیانابێتەوە‪،‬‬ ‫ع��ەق�ڵا ب��ە وەه��م چ��واردەور دراوە‪،‬‬ ‫حەقیقەت لە هەڵخەڵەتاندن و شێواندنەوە‬ ‫لێك ه��ەڵ��ن��اوەش��ێ��ت‪ ،‬خ��ودی��ش ل��ەوە‬ ‫دوورت��رە بتوانێت مومارەسەی سیادە‬ ‫و دەستبەسەراگرتن و كۆنتڕۆڵكردنی‬ ‫خۆی و شتەكانی بكات‪ .‬نموونەش هەر‬ ‫دەق خۆیەتی‪ ،‬بەجۆرێك ئەو زمانەی‬ ‫بەهۆیەوە ناخمان دەردەبڕین‪ ،‬بەر لە‬ ‫ئێمەش ه��ەر ه��ەب��ووە‪ ،‬چەندی هەواڵ‬ ‫ێ بكەین‪ ،‬ئەویش هێندە‬ ‫دەدەین كاری ت ‌‬

‫ئێمە دەخوڵقێنێت‪ ،‬واتە ئەو دەقانەی‬ ‫دەیانخوڵقێنین و دروستیان دەكەین‪ ،‬بە‬ ‫كارتێكەر و ژەنگەكانیان بەرەوڕوومان‬ ‫دەبنەوە و ناشتوانین تەوقیان بدەین یان‬ ‫پێشبینییان بكەین‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬ئ��ەو گوتارە فەلسەفییە‬ ‫ب��اوە ئ��ام��اژەگ��ەرای��ەی‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫ڕێك و خێرا بەرەو هەڵكشان دەچێت‪،‬‬ ‫ناتوانێت گوزارشت لەو ستراتیژە بكات‬ ‫و بەرجەستەی بكات‪ ،‬بەڵكو پێویستی‬ ‫بەشێوازێكی دی��ك��ەی��ە‪ ،‬ك��ە سیفەتی‬ ‫پێچاوپێچیی و ساختەكاری هەبێت‪ ،‬لەوێدا‬ ‫هیچ جێگیربوونێك لەشێوازدا بوونی‬ ‫نییە‪ ،‬مادام هیچ مانایەك خۆی پشتڕاست‬ ‫ناكاتەوە‪ ،‬یان م��ادام هیچ ڕاستییەكی‬ ‫ڕەها بوونی نییە‪ .‬ئەوەش لە خووگرتنی‬ ‫دێ��رێ��داوە ب��ە ئ��اوارت��ە و دەس��ت��ەواژە‬ ‫لەبیركراوەكان و لەفزە هاوشێوەكاندا‬ ‫دەردەك��ەوێ��ت‪ ،‬ی��ان ب��ە ی��اری كردنی‬ ‫بە بونیادی صەرفیی ئیدیۆمەكانەوە‪،‬‬ ‫لەپێناو تێركردنی م��ان��ادا‪ ،‬ه��ەر بۆ‬ ‫نمونە دەستەواژەی پاشخستن=ئیڕجا‬ ‫((‪))Différance‬ی لە تێكەڵشێالنی‬ ‫زاراوەی ج��ی��اوازی((‪))Difference‬‬ ‫ەوە وەرگرتووە‪ ،‬بەدانانی پیتی((‪))a‬‬ ‫لەشوێنی پیتی((‪.))e‬‬ ‫پ��وخ��ت��ەی ق��س��ەك��ان��م ئ��ەوەی��ە‪:‬‬ ‫هەڵوەشاندنەوەگەرایی‪ ،‬بەوشێوەیەی‬ ‫دێرێدا دای هێنا و مومارەسەی كرد‪،‬‬ ‫هەمیشە لەشوێنێكەوە دێت پێشبینیی‬ ‫ن��اك��ەی��ن‪ ،‬هێندەی پ��ەی��وەن��دی نێوان‬ ‫م��ەح��اڵ و م��وم��ك��ی��ن دەش��ێ��وێ��ن��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئەوەش بە مامەڵەكردن لەگەاڵ مەحاڵدا‬ ‫وەك مەرجێكی ئیمكانییەتی ڕووداو‪،‬‬ ‫چونكە ڕووداو ئەو شتەیە كە زنجیرەی‬ ‫هۆكارەكان دەشێوێنێت‪ ،‬و بەپێچەوانەی‬ ‫دەفتەری مەرجەكانەوە ڕێ دەكات‪.‬‬ ‫ب��ەوم��ان��ای��ە ب��ێ��ت‪« ،‬ت��اك��ە ت��وان��ا»‬ ‫ك��ە ه��ەرك��ەس��ێ��ك ه��ەی��ەت��ی‪ ،‬بریتییە‬ ‫لە»ئەزمونی خۆی لەگەاڵ مەحاڵدا»‪،‬‬ ‫واتە شكاندنی مەرجەكان‪ ،‬واتە بریتییە‬ ‫لەتوانای هەر تاكێك بۆ ئەنجامدانی‬ ‫زیاتر لەوەی دەتوانێت‪ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫ئێمە تەنها ئەوەمان كرد كە دەتوانین‬ ‫بیكەین‪ ،‬یان تەنها چاوەڕێی ئەوەمان‬ ‫ك��رد‪ ،‬كە پێشبینیی دەك��ەی��ن‪ ،‬مانای‬ ‫وایە ئێمە توانای ئامادە بەكاردەبەین‪،‬‬ ‫و بەرنامەیەكی پێشوەختە جێبەجێ‬ ‫دەكەین‪ ،‬لەكاتێكدا كردار بریتییە لەوەی‬ ‫شتێك بكەیت پێشتر ن��ەت دەتوانی‬ ‫بیكەیت‪ ،‬بە لەتكردنی مومكینەكان‪،‬‬ ‫و كرانەوەی تواناكان بۆئەوەی شتێك‬ ‫بكەین پێشبینی نەكراو بێت‪.‬‬ ‫درێ��دا بەو شێوەیە مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫پرس و ڕووداوەكان دەكرد‪ ،‬وەك دەبینم‪:‬‬ ‫دانانی مەحااڵ بەمەرجی ئەگەری ڕووداو‪،‬‬ ‫بۆیە درێدا پەنای دەب��ردە بەرنوسینی‬ ‫وش��ەی م��ەح��ااڵ((‪))Impossible‬‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ج��ودا((‪Im-‬‬ ‫‪ ،*))possible‬بەجۆرێك وشەی‬ ‫مەحااڵ بەمانای «نەگونجانی پەتی=عدم‬ ‫اإلم��ك��ان» ن��ای��ەت‪ ،‬بەڵكو بەمانای‬ ‫«نامومكین» دێت‪ ،‬واتە دەگوازرێتەوە‬ ‫بۆ ئیمكانێكی دیكە یان لوانێكی دی‪،‬‬ ‫كە نای بینین و نیمانە‪ ،‬پێویستمان‬ ‫بەهەڵدڕین ی��ان دروستكردنی هەیە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی بێ پێشینە و پێشبینی‬ ‫ن��ەك��راو‪ .‬ئەمە پوختەیەكە دەرب��ارەی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەگەرایی‪ ،‬لەخوێندنەوەی‬ ‫من بۆ درێدای فەیلەسوف‪ .‬هەربۆیە من‬ ‫ناڵێم‪ :‬درێدا وای گوت‪ .‬وەك ئەوانەی‬ ‫كە دەڵێن‪ :‬زەردەش��ت وای گوت‪ ،‬یان‬ ‫ئیبنولعەرەبی وای گ��وت‪ .‬ئ��ەو جۆرە‬ ‫قسەیە‪ ،‬ڕوویەك لەڕووەكانی ساختەكاری‬ ‫تێدایە‪ ،‬ك��ە هەڵوەشاندنەوەگەرایی‬ ‫پەردەی لەسەر هەڵداوەتەوە‪.‬‬ ‫* ئەم شێوەیە بەمانای (غیر الممكن)‬ ‫دێت‪ ،‬ئەمەش لەشێوەی یەكەم جودایە‪،‬‬ ‫كە بەمانای»عدم اإلمكان»دێت‪ ،‬وشەی‬ ‫«ع��دم» لەپێش ه��ەر وش��ەی��ەك��ەوە‬ ‫ه��ات بەشێوەیەكی ب��ن��ەڕەت��ی مانای‬ ‫نەهێشتنەوەی هیچ ئەگەرێكی ئەوشتە‬ ‫دەگەیەنێت‪ ،‬واتە دەبێتە هۆی نەهێشتنی‬ ‫بەشێوەیەكی قەتعی‪ ،‬ب��ەاڵم وش��ەی‬ ‫«غیر» ئەگەرێكی تێدا ماوەتەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )152‬دوشةممة ‪2013/5/13‬‬

‫‪8‬‬

‫چیرۆكی(حی بن یقظان) لە نێوان ئیبن سینا و ئیبن توفەیلدا‬ ‫لە عەرەبییەوە‪ :‬ئاری مەحمود‬

‫دەك��ات ب��ە ن��اوی (زی��ن��دووی ك��وڕی‬ ‫ب��ێ��دار)‪ ،‬ك��ە ل��ە دوورگ��ەی��ەك��ی دوورە‬ ‫دەس��ت گ��ەورە دەب��ێ��ت و ل��ە الی��ەن‬ ‫ئاسكێكەوە بەخێودەكرێت‪ ،‬پاش مردنی‬ ‫ئاسكەكە‪ ،‬زیندو( حەی) هەڵدەستێت‬ ‫بە لێكۆڵیینەوە لە هۆكارەكانی مردنی‬ ‫دایكی‪ ،‬وات��ە (ئاسكەكە)‪ ،‬ئەویش بە‬ ‫ئەنجامدانی توێكاری لە سەر الشەی‬ ‫ئاسكەكە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش هەنگاوی یەكەمی ژیانی‬ ‫فەلسەفی ئەو بوو كە پێیدا تێپەڕی‪ ،‬لە‬ ‫ڕێگەی ئەنجامدانی ئەم توێكارییەوە و لە‬ ‫ڕێگەی ئەزمون و هەستەكانەوە‪ ،‬زانیاریی‬ ‫بەدەستگەیشت‪.‬‬ ‫هەنگاوی دووەم‪ ،‬هەستا بە دۆزینەوەی‬ ‫چەند زانیارییەك سەبارەت بە ئاگر‪،‬‬ ‫پ��اش��ان وردب��وون��ەوە ل��ە ت��ەن��ەك��ان و‬ ‫پشكنینیان‪ ،‬دواتریش گەڕان بەدوای‬ ‫زان��ی��اری��ی ل��ەب��ارەی ف��ەزاوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫كە حەی تەمەنی گەیشتە ‪ 35‬سااڵن‪،‬‬ ‫هەنگاوێكی ت��ری ن��ا‪ ،‬دوای ئەویش‬ ‫دەرئەنجامگیری بوو‪.‬‬ ‫دوای ب��ی��رك��ردن��ەوە‪ ،‬گەیشتە ئەو‬ ‫ب��اوەڕەی كاتێك نەفس لە جەستە‬ ‫جیادەبێتەوە‪ ،‬ئەوە تامەزرۆیی ڕۆشتنە‬ ‫بۆ الی ئەو هەبووەی كە لە بوونیدا‪،‬‬ ‫پێویستی بە هیچ شتێك نیە (الموجود‬ ‫واجب الوجود)‪ .‬هەنگاوی كۆتایی كە‬ ‫حەی نابێتی‪ ،‬گەیشتنە بەم دەرەنجامەی‬ ‫كە‪(( :‬بەختەوەریی لەبەردەوامی بینینی‬ ‫ئەو هەبووەدایە كە لە بوونیدا پێویستی بە‬ ‫هیچ شتێك نیە))‪ .‬پاش ئەوەی كە حەی‬

‫پاشان س��وه��رەوەردی سۆفی دوب��ارە‬ ‫دایڕشتۆتەوە‪ ،‬دوای ئەویش فەیلەسوفی‬ ‫مەغریبی ئیبن توفەیل نوسیویەتی‪.‬‬ ‫ئیبن سینا‪ ،‬ه��ەروەك فەیلەسوفە‬ ‫موسوڵمانەكانی تر‪ ،‬هەوڵی گونجاندنی‬ ‫ئیسالم و فەلسەفەی پێش ئیسالمی‬ ‫داوە‪ ،‬لە بەر ئەمەشە چیرۆكەكەی لەم‬ ‫فەزایەدا دەخولێتەوە‪.‬‬ ‫چیرۆكەكە‪ ،‬چیرۆكێكی ڕەمزییە‪،‬‬ ‫ب��اس ل��ە ژی��ان��ی م��رۆڤ دەك��ات لە‬ ‫گەڕانیدا بەدوای حیكمەت و گەیشتنی‬ ‫بە حەقیقەتی ب��وون‪ ،‬باسی كۆمەڵیك‬ ‫دەكات كە بۆ گەشت و گەڕان ڕۆشتوون‪،‬‬ ‫چ��اوی��ان بە پیرە پیاوێكی ڕوخسار‬ ‫جوان و گەشاوە كەوتووە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫تەمەنی زۆر بوو‪ ،‬بەاڵم هێشتا لە هێز و‬ ‫توانای خۆی نەكەوتبوو‪ ،‬ئەم پیرە پیاوە‬ ‫(زیندووی كوڕی بێدار)بوو‪ ،‬كە مەبەستە‬ ‫فەلسەفییەكەی ئەقڵی كارا (عقل الفعال)‬ ‫ە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەوانیتر كە لەگەڵی ب��وون‪،‬‬ ‫هەست و ئ��ارەزوو و غەریزەكان بوون‪،‬‬ ‫وات��ە‪ :‬هیچ شتێكی لە هاودەمیی ئەم‬ ‫ه��اوڕێ‌ خراپانە دەستنەكەوت‪ ،‬جگە‬ ‫لە دیلبوون و نەزانیی نەبێت‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەش��دا‪ ،‬بۆ گەشتن بە حەقیقەت‪،‬‬ ‫ئارەزووی ڕێنوێنیكردنی خەڵكی دەكرد‪.‬‬

‫سەدەكانی س��ەرەت��ای ئیسالم‪ ،‬بە‬ ‫دەركەوتنی چەندین كەسایەتی فەلسەفی‪،‬‬ ‫لە زۆرێك لە ناوچە ئیسالمییەكاندا‪ ،‬چ لە‬ ‫ڕۆژهەاڵت و چ لە ڕۆژئاوادا دەناسرێتەوە‪.‬‬ ‫لە هەرە دیارترینی ئەو كەسایەتییانەش‬ ‫هەردوو فەیلەسوفی گەورە‪ :‬ئیبن سیناو‬ ‫ئیبن توفەیل بوون‪.‬‬ ‫ئێمە ب��اس��ەك��ەم��ان ب��ۆ ئ��ەم دوو‬ ‫فەیلەسوفە ت��ەرخ��ان دەك��ەی��ن‪ ،‬ئەم‬ ‫وت��ارە هەموو فەلسەفە و بیری ئەمان‬ ‫ناگرێتەوە‪ ،‬بەڵكو بریتی دەبێت لە‬ ‫باسكردنی ئەو چیرۆكە بەناوبانگەی كە‬ ‫نوسیویانە‪ ،‬ئەویش چیرۆكی (زیندووی‬ ‫كوڕی بێدار_حی بن یقڤان)ە‪ ،‬كە بە‬ ‫یەكێك لە گرنگترین چیرۆكی فەلسەفی‬ ‫لە مێژووی بیری مرۆڤایەتیدا دادەنرێت‪،‬‬ ‫هەروەك وتراوە ئەم چیرۆكە‪ ،‬باشترین‬ ‫چیرۆكێكە كە سەدەكانی ناوەڕاست‬ ‫بەخۆیەوە بینیبێتی‪.‬‬ ‫بابەتی ئەم وتارەش چیرۆكی (زیندووی‬ ‫كوڕی بێدار)ە‪ ،‬لە نێوان ئیبن سیناو‬ ‫ئیبن توفەیلدا‪ ،‬ئەم وتارەش بەقسەكردن‬ ‫لەسەر ئیبن سینا دەستپێدەكەین‪ ،‬كە بە‬ ‫یەكەم دانەری ئەم چیرۆكە دادەنرێت‪،‬‬ ‫پاشان دەچینەالی( ئیبن توفەیل) و‬ ‫دووەم‪ :‬ئیبن توفەیل و چیرۆكی‬ ‫چیرۆكەكەی باسدەكەین و ئامانج لە‬ ‫(زیندووی كوڕی بێدار)‬ ‫نوسینیشی دەخەینەڕوو‪.‬‬ ‫ئیبن توفەیل كێیە؟‬ ‫ناوی( ئەبو بەكری كوری موحەمەد)‬ ‫یەكەم‪ :‬ئیبن سیناو چیرۆكەكە‪.‬‬ ‫ئیبن سینا كێیە؟‬ ‫ن��اوی (ئەبو عەلی ك��وڕی سینا)یە‪.‬‬ ‫لە دیارترین حەكیمەكانی ڕۆژهەاڵتە‬ ‫و ن��اس��راوە ب��ە (شێخی س��ەرك��ردە)‪،‬‬ ‫ل��ە ئ��ەف��ش��ەن��ە (ن��اوچ��ەی��ەك��ی واڵت��ی‬ ‫ئۆزبەكستانی ئێستایە)‪ ،‬لە نزیك بوخارا‪،‬‬ ‫لە دایكبووە و لە هەمەدان مردووە‪ ،‬لە‬ ‫فەلسەفە و پزیشكیدا بەناوبانگبووە‪،‬‬ ‫‪ 200‬كتێبی لە چەند بوارێكی جیاوازدا‬ ‫نووسیوە‪ ،‬بە ناوبانگترینیان (القانون فی ە‪ ،‬ناسراوە بە ئیبن توفەیل‪ ،‬زانایەكی‬ ‫الگب والشفإ)ە‪ ،‬هاوكات ئیبن سینا حەز گ��ەورەی ع��ەرەب��ی ب��وو‪ ،‬ل��ە غەرناتە‬ ‫و ئارەزوویەكی زۆری سۆفیگەرانەشی ل��ە دای��ك��ب��ووە‪ ،‬ل��ە م��ەغ��ری��ب كۆچی‬ ‫دوای��ی ك��ردووە‪ ،‬لە فەلسەفەو فیزیاو‬ ‫هەبووە‪.‬‬ ‫ئیبن سینا‪ ،‬بە یەكەم دانەری چیرۆكی پزیشكیدا بەناوبانگبووە‪ ،‬ئیبن توفەیل‬ ‫(زی��ن��دوی ك��وڕی ب��ێ��دار) دادەن��رێ��ت‪ ،‬فەرموودەناسی و فیقه و زمانەوانیشی‬ ‫ك��ە ل��ە بەندینخانەدا نوسیویەتی‪ .‬خوێندووە‪ .‬یەكێك بووە لە قوتابیەكانی‬

‫ئیبن توفەیل ئەوەی خستەڕوو‪ ،‬كە حەی توانیویەتی بە هەوڵی بەردەوامی خۆی‪ ،‬لە‬ ‫ڕێگەی درەوشانەوەكانی عەقڵی كاراوە‪ ،‬بێبوونی نێوەندگیری‪ ،‬بە حەقیقەت بگات‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی ئیبن سیناوە‪ ،‬كە (حەی) لە چیرۆكەكەیدا ڕۆڵی عەقڵی كارا دەگێڕێت‬

‫ئەحمەد فاتیح محەمەد‬ ‫ئاین و ڕۆشنگەری لەئەوروپا‬ ‫ڕۆشنگەری لە ئەوروپا یەكێكە لەو‬ ‫ڕووداوە گەورە و گرنگانەی بووە هۆی‬ ‫ئەوەی گۆرانكاری چۆنایەتی لە بونیادی‬ ‫فیكری و ئاینی و كەلتوری كۆمەڵگای‬ ‫ئەوروپیدا بكات‪ .‬كانتی گەورە فەیلەسوفی‬ ‫ئەڵمانی لە وەاڵمی پرسیارێكدا دەربارەی‬ ‫ئەوەی كە ڕۆشنگەری چیە‪ ،‬لە وەاڵمدا‬ ‫دەڵێت (رۆشنگەری هاتنە دەرەوەی‬ ‫ئەقڵە ل��ە ژێ��ر س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری��دا)‪.‬‬ ‫مەبەست لەسەرپەرشتیاری چی بووە؟‬ ‫سەرپەرشتیار دەس��ەاڵت��ی سیاسی و‬ ‫كڵێسا دەگرێتەوە كە ئەو ساتەوەختە‬ ‫ئەقڵی م��رۆڤ��ەك��ان ل��ەالی��ەن كلێساوە‬ ‫پاوانكرابوو‪ .‬ئەمەش ئەوە دەردەخ��ات‬ ‫ڕۆش��ن��گ��ەری ه��ەژان��ێ��ك و لەرزینێكی‬ ‫گەورە بوو لەبونیادی كۆمەاڵیەتیدا‪ .‬ئیتر‬ ‫تیۆلۆژیای ئەقڵی ئاینی ئەو دەسەاڵتەی‬ ‫بەسەر ئەقڵی ئازادبووی مرۆڤەكانەوە‬ ‫نەما‪ ،‬چونكە مەعریفە و زانستەكانی‬ ‫ئ��ەو س��ەردەم��ە ب��ەس ب��وو ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫ت��ەواوی وەه��م و خورافاتە ئاینیەكان‬ ‫پوچەڵبكاتەوە‪ ،‬ئیتر ئەقڵ لەو مەتەرێزە‬ ‫تیۆلۆژیا داخ��راوە ه��ات��ەدەرەوە كە‬ ‫ئاینی مەسیحی و مەزهەبی كاسۆلیكی‬ ‫بەڕێوەیان دەبرد‪ .‬لەبارەی ئاینیشەوە‪،‬‬ ‫دەتوانین بڵێین گۆڕانكاریی گەورە ڕوویدا‪،‬‬ ‫بێگومان هەموو ئەمانەش بە قۆناغ بوو‪،‬‬

‫وات��ە ڕاستەوخۆ هەموو ئەمانە ڕووی‬ ‫نەدا‪ ،‬بەڵكو ل��ەدوای شۆڕشی گەورەی‬ ‫فەرەنسی لەسالی ‪1789‬دا ڕاستەوخۆ‬ ‫پرۆتستانتەكان هاوتای كاسۆلیكەكان‬ ‫ن��ەب��وون‪ ،‬لێ‌ س��ەد ساڵیش دوای ئەو‬ ‫بەروارە‪ ،‬ئینجا پرۆتستانتیەكان توانییان‬ ‫گوزارشت لە خۆیان و مەزهەبەكەیان‬ ‫ب��ك��ەن‪ .‬دوای س��ەد س��اڵ كۆمەڵگای‬ ‫فەڕەنسی قبوڵی بوو‪ ،‬پرۆتستانتەكانیش‬ ‫ه��اوش��ێ��وەی كاسۆلیكەكان ه��اواڵت��ی‬ ‫فەڕەنسین‪ ،‬ئیتر ئەمە دوو مەزهەبی‬ ‫مەسیحین و پەیوەندی بەدەوڵەتەوە نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەوە بۆ پەیوەندیی نێوان خودی‬ ‫مرۆڤ وئاین و مەزهەبەكانە‪ .‬ئیتر بەم‬ ‫شێوەیە ڕەخنەی زانستیانە و فەلسەفی‬ ‫شوێنگەی ئاین و كڵێسای لەقكرد‪ ،‬هەژمون‬ ‫و بااڵدەستیی تیۆلۆژیایی ئاینی كەم‬ ‫كردەوە‪ .‬بەاڵم بەمەش هاوپەیمانێتییەك‬ ‫لەنێوان زانست و ئەقاڵنیەتی سیاسی‬ ‫دا دروستبوو كە بنەمایەك ب��وو بۆ‬ ‫پێكهێنانی كۆمەڵگای مەدەنیی مۆدێرن‪،‬‬ ‫ئەمەش خۆی لەخۆیدا مۆدێرنێتەیە‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ب��ەاڵم دەبێت بزانین مۆدێرنیتە بەب ‌‬ ‫عەلمانیەت ئ��ەو مانایە بەدەستەوە‬ ‫ن��ادات‪ ،‬چونكە عەلمانیەت بە مانای‬ ‫جیاكردنەوەی نێوان ئاین و دەوڵەتە‪،‬‬ ‫جیاكردنەوەی دەس��ەاڵت��ی دام��ودەزگ��ا‬ ‫ئاینیەكانە بەسەر دەسەالتی سیاسی و‬ ‫حكومی و مەدەنیدا‪ .‬گەراندنەوەی ئاینە‬ ‫بۆ خ��ودی م��رۆڤ خ��ۆی‪ ،‬ئ��ەوە خودی‬ ‫مرۆڤەكانن باوەڕیان بە كاسۆلیك یان‬

‫فەیلەسوفی بەناوبانگ ( ئیبن باجە) و‬ ‫لە ژیانیدا كاری لە پێناو یەكتاپەرستاندا‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬نوسەرو دادوەرو شاعیرێكی‬ ‫حەماسی بووە‪.‬‬ ‫ئیبن ت��وف��ەی��ل‪ ،‬هەستا ب��ەدوب��ارە‬ ‫نوسینەوەی چیرۆكی (زیندووی كوڕی‬ ‫بێدار)‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئەم لەچیرۆكەكەی‬ ‫ئیبن سینا جیاوازبوو‪ .‬تاكە شتێك كە‬

‫لە چیرۆكەكەی ئیبن سینای وەرگرتبێت‪،‬‬ ‫ناوی كەسایەتییەكانی چیرۆكەكە بووە‪،‬‬ ‫چیرۆكەكەی ئیبن توفەیل جگە لە بەرەو‬ ‫پێشبردن و بەرفراوانكردنی ئەو تاكە‬ ‫چیرۆكەی كە( ئیبن باجە)* نوسیبووی‬ ‫نەبوو‪.‬‬ ‫روداوەكانی ئەو چیرۆكەی كە ئیبن‬ ‫توفەیل نوسیویەتی‪ ،‬باس لە منداڵێك‬

‫ئاین و مۆدێرنێتە‬

‫پرۆتستانت یان هەر مەزهەبێكی تری‬ ‫ئاینی هەیە‪ ،‬ب��ەالم ئ��ەم بیروباوەڕە‬ ‫نابێت دەست وەربداتە كاروباری سیاسی‬ ‫ومەدەنییەوە یان با بڵێین كاروباری‬ ‫دونیایی بكات‪ .‬كڵێسا بوونی هەیە و‬ ‫مرۆڤەكان ئازادن لەوەی پیادەی سروش‬ ‫و ڕێ و ڕەسمە ئاینییەكان دەكەن بەاڵم‬ ‫ئەمە ناگوازرێتەوە و بەسەر كۆمەڵگادا‬ ‫ناسەپێنرێت‪ .‬بەم شێوەیە دەبینین ئاین‬ ‫دوای ئەوەی دەسەاڵتی ڕەهای هەبوو‪،‬‬ ‫تیۆلۆژیای ئاینی مەسیحی داخراویش‬ ‫كە هەژموونی بە سەر تەواوی كایەكانی‬ ‫ت��ردا ك��ردب��وو‪ ،‬مەزهەبی بااڵدەستیش‬ ‫مەزهەبی كاسۆلیك ب��وو‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫هزری فەلسەفی و مەعریفی وزانستیدا‬ ‫دەسەالتیان لەدەست دا وپێگەی سیاسی‬ ‫وكۆمەالیەتیان نەما‪ .‬دەبێت ئەوە بزانین‬ ‫ئاین وئاینناسی لەالیەن فەیلەسوف و‬ ‫بیرمەندەكانەوە كەوتنە بەر لێزمەی‬ ‫رەخنە و بەشێوەیەكی بەرفراوان شەن‬ ‫و كەو ك��ران‪ ،‬ئیتر ئاینی مەسیحیەت‬ ‫شرۆڤەیەكی ن��وێ و ك��راوەی��ی بۆكرا‬ ‫جیا لەو شرۆڤە دۆگمایەی سەدەكانی‬ ‫ناوەڕاست كە تەواوی شتەكانی بەئاینەوە‬ ‫ێ ئێستاش لەئەوروپا‬ ‫دەبەستەوە‪ .‬ل ‌‬ ‫دەی��ان كەسایەتی سیاسەتمەداری‬ ‫ئاینپەروەر هەیە و چەندین حیزبی‬ ‫ئاینیش بونیان هەیە بەاڵم هیچ كاتێك‬ ‫نە ئەم سیاستمەدارە ئاینپەروەرانە و‬ ‫نە حیزبە ئاینییانە دەست وەردەدەن��ە‬ ‫ێ‬ ‫كاروباری كۆمەلگای عەلمانییەوە‪ .‬ل ‌‬

‫دەڵێن كاروباری ئاینی لەنێوان دڵ و‬ ‫ویژدانی خۆماندایە‪ ،‬كاروباری دونیایی‬ ‫ب��ەی��اس��ا و دەس��ت��ور و ه��اواڵت��ی��ب��وون‬ ‫بەڕێوەدەچێت دوور لە هەموو ئاینێك‪،‬‬ ‫كڵێساكانیش شوێنی پیادەكردنی‬ ‫رێ��ورەس��م��ە ئاینیەكانە‪ ،‬دەزگ��اك��ان��ی‬ ‫دەوڵەتیش شوێنی كاروباری هاواڵتیانە‪.‬‬

‫ئەزموونی عەرەبی – ئیسالمی‪:‬‬ ‫ئەو پرسیارەی خۆی دەسەپێنێت و‬ ‫سەرەكییە ئەوەیە‪ :‬بۆچی ڕۆشنگەری‬ ‫رۆژئ��اوا س��ەرك��ەوت��ن��ی بەدەستهێنا‪،‬‬ ‫ڕۆشنگەری ئیسالمی تووشی شكست و‬ ‫نوشوست هێنان بوو؟ ئەمە پرسیارێكە‬ ‫نەوە ل��ەدوای نەوە خۆی دەسەپێنێت‪،‬‬ ‫چونكە ئێستا ڕۆژئ��اوا بۆتە بەهەشتی‬ ‫س��ەرزەم��ی��ن‪ ،‬دی��م��وك��رات��ی ئ��ازادی��ی‬ ‫هاواڵتیبون سەروەریی یاسا و دادوەری‬ ‫ودادپ��ەروەری��ی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەم چەمكانەی ئاین و ئایدۆلۆژیاكان‬ ‫دەیانەوێت لەسەر زەوی بێتەدی‪ ،‬ئێستا‬ ‫تا ڕادەیەكی زۆر لە ئەوروپا و ئەمریكا‬ ‫دەستەبەر بووە‪ .‬ئەی بۆچی لە ڕۆژهەاڵت‬ ‫و ل��ە واڵت��ی ئیسالمدا ب��وون��ی نیە؟!‬ ‫بێرتراند بادی مامۆستای سۆسیۆلۆژیا‬ ‫كتێبێكی بەناونیشانی( دوو دەوڵەت‪:‬‬ ‫دەسەاڵت وكۆمەڵگا لە ڕۆژئاوا و واڵتانی‬ ‫ئیسالمدا)‪ ،‬لەم كتێبەدا باس لەوە دەكات‬ ‫بۆچی رۆژئاوا بەم شێوەیە پێشكەوتووە‬ ‫لەو كەلتورە دۆگما و ڕەهایە داب��ڕاوە‪،‬‬ ‫ئیسالمیش تا ئێستا بەدەست ڕق و كینەی‬

‫دانایی بەدەستهێنا‪ ،‬لە پێناو فێركردنی‬ ‫خەڵكییدا‪ ،‬بڕیاریدا بچێتە دەرەوەی‬ ‫دوورگەكە‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەش ڕوویكردە‬ ‫ناوچەیەكی نزیك لەو دوورگەیەی كە‬ ‫خۆی لێی دەژیا‪ ،‬بەاڵم دانیشتوانەكەی‬ ‫لێی دووردەك��ەوت��ن��ەوە‪ ،‬لەبەر ئ��ەوەی‬ ‫ل��ەس��ەر خ��واپ��ەرس��ت��ی��ی ڕواڵ��ەت��ی��ان��ە‬

‫تایەفەگەری و مەزهەبیەوە دەناڵێنێت‪.‬‬ ‫ناوبراو لەم كتێبەدا دەڵێت گەشەسەندنی‬ ‫سیاسی و م��ەدەن��ی و عەلمانیەت لە‬ ‫ئ��ەوروپ��ادا‪ ،‬بە پرۆسەیەكی مێژوویی‬ ‫لێوانلێو لەملمالنێدا گوزەری كرد و تیایدا‬ ‫ئاین و كڵێسا بەر رەخنەی فەیلەسوف‬ ‫و ڕۆشنبیران ك��ەوت��ن‪ ،‬ڕۆشنبیران و‬ ‫نوسراوەكانیان بوونە عیسا و ئینجیل‬ ‫و لە شۆڕشەكان بەرز دەكرایەوە‪ .‬وەك‬ ‫ڕۆس��ۆ دەڵێت پەیمانێكی كۆمەاڵیەتی‬ ‫لەنێوان هاواڵتیان و دەسەاڵتدا درووست‬ ‫بوو‪ .‬بەاڵم ڕۆشنگەری لە واڵتی عەرەبیدا‬ ‫سەركەوتوو نەبوو چونكە تیۆلۆژیای‬ ‫داخراوی ئیسالمی زیاتر لە هەزار ساڵە‬ ‫ڕێگرە لەوەی خوێندنەوەیەكی مۆدێرن‬ ‫ێ ئەوەی‬ ‫و كراوە بۆ ئیسالم بكرێت‪ .‬ل ‌‬ ‫هەوڵی تازەگەری و خوێندنەوە بدات‬ ‫ڕاستەوخۆ تەكفیر دەكرێت وەك چۆن‬ ‫تەها حسێن و نەجیب مەحفوز و نەصر‬ ‫حامد ئەبو زێد تەكفیر كراون‪ .‬هەروەها‬ ‫كۆمەڵگای ئیسالمی تا ئێستاش خاوەن‬ ‫تیۆرێكی زانستی یان دۆزینەوەیەكی‬ ‫زانستی نیە‪ ،‬ئەمەش بۆ ئ��ەوەی بۆ‬ ‫خوێندنەوەی ئاینی تەوزیفی بكات‪.‬‬ ‫هەروەها ئەمە بەدەر لەوەی عەرەب و‬ ‫ئیسالم خ��اوەن��ی تیۆرێكی فەلسەفی‬ ‫ێ نین لەژێر ڕۆشنایی ئ��ەو تیۆرە‬ ‫ن��و ‌‬ ‫فەلسەفیەدا تاوتوێی شرۆڤەی كۆنی‬ ‫ئاین بكەن‪ .‬لەئیسالمدا ئاین وئاینناسی‬ ‫تێكەاڵوی یەكتر ب��ووە‪ ،‬وەكچۆن ئاین‬ ‫تێكەڵ بە هەموو كایەكانی كۆمەڵگا‬

‫ڕاهاتبوون‪ ،‬حەی بەزانستێكەوە هاتبوو‬ ‫كە زانستی ئەوان نەبوو‪ .‬دواتر بێ هیوا‬ ‫بوو لە چاكسازییكردنیان و لەهەوڵەكانی‬ ‫بۆ چاكسازیكردنیان وەستا‪ .‬پاشان‬ ‫ح��ەی ب��ی��ری ل��ە چین و توێژەكانی‬ ‫خەڵكی ك��ردەوە‪ ،‬ب��ۆی دەرك��ەوت كە‬ ‫هەموو گروپێك خۆشحاڵن ب��ەوەی كە‬ ‫هەیانە‪ .‬زۆربەیان لە ئاستی ئاژەڵێكدان‬ ‫كە ت��وان��ای قسەكردنی نییە‪ .‬داوای‬ ‫لێبووردنی لەو خەڵكە كرد سەبارەت‬ ‫بەو زانیارییەی كە دەویست لە ناویاندا‬ ‫باڵویبكاتەوە و پێی راگەیاندن كە ئەویش‬ ‫هەمان بۆچوون و بیروباوەڕی ئەوانی‬ ‫هەیە‪ ،‬واتە بە خواپەرستی ڕواڵەتیانە‪،‬‬ ‫پاشان گەڕایەوە دوورگ��ەك��ەی خۆی و‬ ‫بەشێوەیەكی بەندەگیانە تیایدا ژیا تا‬ ‫ئەو كاتەی گەیشتە یەقین‪ .‬بەم شێوەیە‬ ‫مەبەستی ئیبن توفەیل لە نوسینی‬ ‫ئەم چیرۆكە ڕوونكردنەوەی گونجاندنی‬ ‫عەقڵ و نەقڵە‪ ،‬واتە گونجاندنی ئاین‬ ‫و فەلسەفە‪ .‬حەی ئەو عەقڵەیە بەدوای‬ ‫زانینێكدا دەگ��ەڕێ��ت كە لە نەبووەوە‬ ‫هاتبێت‪ .‬وات��ە‪ :‬ئ��ەو دەستی ك��رد بە‬ ‫گەڕان كاتێك عەقڵی تەنها پەڕەیەكی‬ ‫سپی بووە‪ .‬لە كۆتایدا گەیشتە هەمان‬ ‫ئەو ڕاستیانەی كە ئیسالم لە پێناوییاندا‬ ‫هاتووە‪ ،‬ئەویش ئەوەیە كە ئاین حەقە و‬ ‫حەقییش بەشبەش ناكرێت‪ ،‬لەبەر ئەوەیە‬ ‫كە ئاین و فەلسەفە بەیەكەوە گونجاون‪.‬‬ ‫لە كۆتاییدا‪ ،‬ئیبن توفەیل ئ��ەوەی‬ ‫خستەڕوو‪ ،‬كە ح��ەی توانیویەتی بە‬ ‫هەوڵی ب��ەردەوام��ی خ��ۆی‪ ،‬لە ڕێگەی‬ ‫درەوش��ان��ەوەك��ان��ی عەقڵی ك��اراوە‪،‬‬ ‫بێبوونی نێوەندگیری‪ ،‬بە حەقیقەت‬ ‫بگات‪ ،‬بەپێچەوانەی ئیبن سیناوە‪ ،‬كە‬ ‫(حەی) لە چیرۆكەكەیدا ڕۆڵی عەقڵی‬ ‫ك��ارا دەگێڕێت‪ .‬باشتر وای��ە لێرەدا بە‬ ‫كورتی باسی بیردۆزی لێڕژان (فیچ)‬ ‫بكەین‪ .‬كاتێك دەڵێین ح��ەی توانی‬ ‫لەڕێی دڕەوشانەوەكانی عەقڵی كاراوە‬ ‫بگات بە حەقیقەت‪ ،‬مەبەستمان ئەوەیە‬ ‫كە لە ڕێگەی لێڕژان لە عەقڵی كاراوە‬ ‫بۆ عەقڵی كارتێكراو(العقل المنفعل) بە‬ ‫حەقیقەت گەیشتووە‪ .‬عەقڵی(حەی)‬ ‫لەالی ئیبن توفەیل عەقڵی سروشتییە كە‬ ‫ڕوناكی جیهانی بااڵی لەسەرە‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪www.aljasad.net :‬‬

‫بووە ودەخالەت لەورد ودرشتی كایەكانی‬ ‫سیاسەت و پەروەردە و كلتور و كەلەپور‬ ‫و ئابوری و وەرزش و هونەر دادەكات‬ ‫هەموو ئەمانەش بەئاینەوە دەبەستێتەوە‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫واتە بوار بە هیچ خوێندنەوەیەكی نو ‌‬ ‫نادات‪ .‬كێشەی قوڵی بونیادی ئیسالم‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬كە شرۆڤەیەكی تازە بۆئاین نیە‬ ‫و كاروباری ئاینی لەكاروباری دونیایی‬ ‫جیابكاتەوە‪ ،‬كەسی ئاینپەروەر لەنێو‬ ‫مزگەوتەكان پیادەی رێورەسمی ئاینی‬ ‫خۆی بكات و ئەم رێورەسمە نەگوازرێتەوە‬ ‫بۆكایەكانی كۆمەڵگا‪ ،‬حیزبە ئاینیەكان‬ ‫یان بابڵێین حیزبە ئیسالمییەكان ئاین‬ ‫بۆ وروژان��دن��ی هەست و س��ۆزی گشتی‬ ‫نەوروژێنن‪ ،‬ئەم حیزبانە خۆیان نەكەن‬ ‫ێ چونكە‬ ‫بەجێنشینی(خەلیفەی)خودا‪ .‬ل ‌‬ ‫بەم شێوەیە مەحاڵە شەن و كەوێك كە‬ ‫دۆگمابوون و ڕەقهەاڵتنی بیرو باوەڕە‬ ‫ئاینیەكان پاوانی ئەقڵی ك��ردووە تێك‬ ‫بشكێنێت‪ .‬دەبێت دامودەزگا ئاینیەكان‬ ‫بزانن كاروانی شارستانیەت بەدۆگمابوون‬ ‫وخۆبەستنەوە بە تێكستی ئاینییەوە‬ ‫كارێكی مەحاڵ و ئەستەمە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫ه��اوش��ێ��وەی ئاینی مەسیحیەت ئاین‬ ‫بكرێتەوە پەیوەندیی نێوان تاك وخودا‪،‬‬ ‫نەك پەیوەندیی نێوان هەموو كۆمەلگا و‬ ‫دامودەزگا ئاینییەكان‪ ،‬تەواوی كایەكانی‬ ‫كۆمەڵگاش بەئاین و دەزگا ئاینیەكانەوە‬ ‫ببەسترێتەوە‪.‬‬