424

‫پەیامێكی گرنگی ئۆجەالن رادەگەیەنرێت‬ ‫چاودێر_چیای قەندیل‪ :‬وتەبێژی پارتی كرێكارانی كوردستان لەلێدوانێكی تایبەتدا بۆ "چاودێر" وتی‬ ‫"لەدو رۆژی داهاتودا پەیامێكی گرنگی عەبدواڵ ئۆجەالن رادەگەیەنین كە بەگرنگترین پەیام دادەنرێت‬ ‫لەدوای ده‌ستپێکردنی پرۆسه‌ی ئاشتی و روداوه‌کانی ئه‌مدواییه‌"‪.‬‬ ‫ئەحمەد دەنیز‪ ،‬باس لەوەشدەكات كە گرژی‌و ئاڵۆزییەكانی توركیا كار ناكاتە سەر پرۆسەی ئاشتی‬ ‫نێوان حكومەتی توركیاو پ‪.‬ك‪.‬ك‪ ،‬بەاڵم لەبەرژەوەندیشیدا نیە‪.‬‬ ‫لەبارەی هه‌ماهه‌نگیی هه‌رێمی کوردستانیش بۆ پرۆسه‌ی ئاشتی‪ ،‬دەنیز وتی "هەڵوێستی سەركردایەتی‬ ‫كوردانی باشورمان لەبیرناچێت‪ ،‬بەتایبەتی هەڵوێستی هەڤااڵنمان لەیەكێتی نیشتمانی كوردستان كە‬ ‫هەمیشە پەرۆشبون بۆ سەركەوتنی ئەو ئاشتیە"‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫رؤذنامةيةكي سياسي‪ ،‬روناكبريي‪ ،‬كؤمةآليةتيي هةفتانةية‬

‫لەسەر "ئامارە گوماناوییەكە" هۆشداری دەدرێتە حكومەت‌و پارلەمان‬

‫"دەستكاریكردنی رێژەی دانیشتوان‪ ،‬بەتاوانی گۆڕینی دیمۆگرافیا ئەژماردەكرێت"‬ ‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬دوای ئەوەی ‪ 39‬پارلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنە جیاوازەكانی پارلەمانی كوردستان‬ ‫یاداشتێكیان دایە سەرۆكایەتیی پارلەمان بۆ‬ ‫لێكۆڵینەوە لەپرسی زیادبونی نائاسایی ژمارەی‬ ‫دانیشتوانی هەرێمی كوردستان‪ .‬لەئێستادا‬ ‫ئەو پارلەمانتارانە داوادەك��ەن سەرۆكایەتیی‬ ‫پارلەمان پەلە بكات بۆ پێكهێنانی لیژنه‌یه‌ک‬ ‫و هۆشداری ئ��ەوەش دەدەن ئەگەر حكومەت‬ ‫ئەو پرسە یەكالنەكاتەوە‪ ،‬هەڵوێستی دیكە‬ ‫دەنوێنن‪ .‬هاوكات پارلەمانتارێكی یەكێتیش‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزانێت یەكێتی هەڵوێستی رونی‬ ‫لەو بارەیەوە هەبێت‪ .‬الیخۆشیەوە چاالكوانێكی‬ ‫كۆمەڵی مەدەنی دەڵێت "ئەگەر ئەو زیادبونە‬ ‫نائاساییە ساغببێتەوە‪ ،‬ئ��ەوە بەپێی یاسا‬ ‫نێودەوڵەتییەكان بەتاوانی شێواندنی دیمۆگرافیا‬ ‫لەقەڵەم دەدرێت"‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە‪ ،‬ك���اردۆ محەمەد‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان لەپارلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بە "چاودێر"ی راگەیاند‪ ،‬داوای لێكۆڵینەوەی‬ ‫بەپەلە بۆ یەكالكردنەوەی ئەو پرسە دەكەین‌و‬ ‫ئەگەر حكومەت بەزویی هەڵوێستی نەبێت‪،‬‬ ‫دیموكراسی هیچ بەهایەكی لەم واڵتەدا نابێت‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت بەدواداچون بكرێت‌و ئەنجامەكەشی‬ ‫ئاشكرابكرێت‌و بدرێتە رایگشتی‪ ،‬ئەگەریش‬ ‫زیادكردنەكە بەو شێوەیەی ئێستا الی ئێمەیە‪،‬‬ ‫سەلمێنرا‪ ،‬پێویستە الیەنە بەرپرسەكان بدرێنە‬ ‫دادگا‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬جەختیشیكردەوە‪ ،‬ئەگەر بەزوترین‬

‫ك���ات ل��ی��ژن��ە پێكنەهێنرێ‌و ئ���ەو كێشەیە‬ ‫یەكالنەكرێتەوە‪ ،‬هەڵوێستی دیكەیان دەبێت‌و‬ ‫رێگەی دیكە دەگرنەبەر‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەوب��ارەی��ەوە‪ ،‬دان��ا سەعید سۆفی‪،‬‬ ‫پارلەمانتاری یەكێتی لەپارلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بە "چاودێر"ی راگەیاند‪ ،‬ئ��ەوان یاداشتێكیان‬ ‫ئاڕاستەی كۆمسیۆن‌و وەزارەت���ی پالندانان‌و‬ ‫وەزارەت����ی بازرگانیی ع��ی��راق ك���ردوە‪ ،‬تاكو‬ ‫لەراستی‌و دروستیی گومانەكان لەسەر زیادكردنی‬ ‫دانیشتوان دڵنیاببنەوە‪ ،‬ئەوكات پێویستە‬ ‫ئیجرائات وەربگیرێت‪ ،‬چونكە ناكرێت هەڵبژاردن‬ ‫ئەنجامبدرێت‪ ،‬ئەگەر گومانی ساختەكاری‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتیشی "ئەگەر بڕیاریشبێت ئەم‬ ‫زیادكردنە لەبەرژەوەندیی الیەنێك بێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫الیەنەكانی دیكە هەڵوێستی دیاریان هەبێت‌و‬ ‫نەچنە هەڵبژاردنێكەوە‪ ،‬كە پێشوەختە دەزانرێ‬ ‫تۆمارەكە راس��ت نییەو بەقازانجی الیەنێك‬ ‫دەشكێتەوە‪ ،‬بۆیە پێویستە یەكێتی ئیجرائاتی‬ ‫خۆی بكات‌و هەڵوێستی رونی هەبێت"‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە س��ەرك��ەوت حەمەحسێن‬ ‫چاالكوانی كۆمەڵی مەدەنی‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬زیادبونی‬ ‫رێ���ژەی دان��ی��ش��ت��وان��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫بەشێوەیەكی نائاسایی كاریگەریی سلبی‬ ‫لەسەر هەڵبژاردنەكان دەبێت‌و بەپێی یاسا‬ ‫نێودەوڵەتییەكانیش بەتاوانی گۆڕینی باری‬ ‫دیمۆگرافیا دەژمێردرێت‪.‬‬ ‫زانیاریی زیاتر لەالپەڕە ‪3‬دا دەخوێننەوە‬

‫یه‌کگرتو‬ ‫شکستی به‌پرۆژه‌که‌ی‬ ‫عه‌لی باپیر هێنا‬

‫‪3‬‬

‫زیادبونی ژماره‌ی دانیشتوان‬

‫زیادبونی ژماره‌ی ده‌نگده‌ر‬ ‫‪60.000‬‬

‫‪58.247‬‬

‫‪-412‬‬ ‫دهۆک‬

‫هه‌ولێر‬

‫‪143.284‬‬

‫‪125.000‬‬

‫‪40.000‬‬

‫‪100.000‬‬

‫‪20.000‬‬

‫‪30.000‬‬

‫‪75.000‬‬

‫‪15.000‬‬

‫‪20.000‬‬

‫‪50.000‬‬

‫‪10.000‬‬

‫‪25.000‬‬

‫‪0‬‬

‫‪0‬‬

‫سلێمانی‬

‫لەنێوان دو نوسراوی كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی عیراقدا كە تەنها مانگێكیان‬ ‫لەنێواندایە‪ ،‬نزیكەی ‪ 100‬هەزار دەنگدەر لەهەولێر و‬ ‫دهۆك زیادیانكردوە كە دەكاتە ‪ 15‬كورسیی پارلەمان‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا بەپێچەوانەوە سلێمانی نەك دەنگدەر‬ ‫زیادی نەكردوە بەڵكو ‪ 412‬دەنگدەر كەمیكردوە‬

‫‪115.746‬‬

‫‪112.855‬‬

‫دهۆک‬

‫هه‌ولێر‬

‫دو مه‌رج بۆ‬ ‫سه‌رکه‌وتنی سازانی‬ ‫نیشتمانی‬ ‫د‪ .‬رێبوار که‌ریم مه‌حمود ‪8‬‬

‫كە داوای هەمواركردنەوەی پ��ڕۆژەی دەستور دەك��ەن‪ ،‬زۆر‬ ‫دڵسۆزانەتر خۆیان پێشان دەدەن‪ ،‬بیرۆكەكەشیان ئەوەیە كە‬ ‫زۆرترین خەڵك دەنگ بۆ دەستور ب��دات‪ ،‬چونكە نایانەوێت‬ ‫دەستورێك بچێتە دەنگدانەوە كە تەنیا رێژەیەكی‬ ‫كەمی خەڵكی كوردستان دەنگی بۆ بدات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هەتا پارتی بیشیباتەوە بەڕێژەیەكی كەم دەیباتەوە‪،‬‬ ‫بۆیە هەمو ئەمانە لەو بۆچونانەیاندا راست دەكەن‪،‬‬ ‫دەبێت لەكاتێكدا دەستور بخرێتە دەنگدانەوە‪ ،‬كە‬ ‫مسۆگەر بكرێت كە رێژەیەكی ب��ەرزی خەڵكی‬ ‫دەن��گ��ی پ���ێ���دەدات بۆ‬ ‫ئ�����ەوەی رێ��زل��ێ��گ��ی��راو‬ ‫بێت ل��ەالی��ەن زۆرینەی ‪5‬‬ ‫خەڵكەوە"‪.‬‬ ‫ه���ەردی پێشیوایە‪،‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر دەس��ت��ورێ��ك‬ ‫ب��ەك��ەم��ی��ن��ەوە ب��ەن��اوی‬ ‫زۆری��ن��ەوە ب��ڕوات‪ ،‬وەك‬

‫حسێن سه‌رمه‌ک حه‌سه‌ن‬

‫‪5.000‬‬

‫‪3.393‬‬ ‫دهۆک‬

‫هه‌ولێر‬

‫سلێمانی‬

‫‪0‬‬

‫بەپێی ئەم ئامارە‪ ،‬ئەگەر لە‬ ‫رۆژێكدا لەهەردو پارێزگای هەولێر‬ ‫و دهۆك یەك كەس مردبێ‪ ،‬ئەوا‬ ‫تەنها لەناو پارێزگای سلێمانیدا دو‬ ‫كەس مردون‬ ‫گرافیک‪ :‬هۆگر حه‌مه‌ساڵح‬

‫رەنگە مەال مەسعود‬ ‫لەوتاردان دوربخرێتەوە‬

‫ل��ەم دەس��ت��ورەدا پێشنیاركراوە‪ ،‬وەك ئ��ەوەی میسڕ بێت‪،‬‬ ‫لەراستیدا قەیران دروستدەكات‪ ،‬رێزلێگیراو نابێت لەالیەن‬ ‫هێزەكانەوە‪ ،‬واتە ئەوەی كەپەرۆشی دەنگی خەڵكە لەم دۆخەدا‬ ‫زۆرتر یەكێتی‌و الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنە‪.‬‬

‫ماهسون قرمزیگویل‪:‬‬ ‫ب ‌ه فیلمێک دۆسیه‌ی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫‪ 50‬ساڵ ده‌به‌مه‌‌ پێشه‌وه‬

‫‪10.000‬‬

‫کێشه‌ی ژن له‌ ‪25‬‬ ‫واڵتی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕا‌ستدا‬ ‫هاوشێوه‌ن ‪9‬‬

‫ئەوەی پەرۆشی دەنگی خەڵكە لەسەر دەستور‪ ،‬یەكێتی‌و الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنە‬

‫‪7‬‬

‫‪10.728‬‬

‫داتاکانی ناو ئه‌م گرافیکه‌ پشتی به‌ زانیارییه‌کانی یادا‌شتی ‪ 39‬پا‌رله‌مانتاره‌که‌ی کوردستان به‌ستوه‌‬

‫رێبین هەردی‪:‬‬

‫فرۆید ل ‌ه عێراق‬

‫سلێمانی‬

‫هەرچەندە ژمارەی دانیشتوانی سلێمانی‬ ‫لە هەریەك لە هەولێر و دهۆك زیاترە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زیادبونی ژمارەی دانیشتوان لەهەولێر زۆر‬ ‫لەپێش سلێمانییەوەیە‪ ،‬دهۆكیش كە رێژەی‬ ‫لەدایكبون تیایدا لەسلێمانی كەمترە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەجیاوازییەكی زۆر كەم لە دوای سلێمانییەوەیە‬

‫له‌نامەكەیدا بۆ بارزانی‪ ،‬یه‌کێتی جەخت لەهەڵوێستەكانی پێشوی ده‌کاته‌وه‌‬ ‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬بڕیارە لەچەند رۆژی داهاتودا یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان له‌باره‌ی مەسەلەی سازانی نیشتمانی‬ ‫لەسەر دەستوری هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەرەسمی وەاڵمی نامەكەی‬ ‫مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بداتەوە‪ .‬بەپێی‬ ‫زانیارییەكانی "چاودێر"یش یەكێتی لەو نامەیەدا جەخت لەسەر‬ ‫هەڵوێستەكانی پێشوی لەسەر سازانی نیشتمانی‌و پاراستنی‬ ‫رێككەوتنامەی ستراتیژی دەكاتەوە‪ .‬هەر لەبارەی سازانی‬ ‫نیشتمانی‌و گەڕانەوە بۆ رای زۆرینەی خەڵك‪ ،‬رێبین هەردی‬ ‫نوسەرو روناكبیر‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬ئەوەی كە پەرۆشی دەنگی خەڵكە‬ ‫لەم دۆخەدا زۆرتر یەكێتی‌و الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنە‪.‬‬ ‫ل��ەوەاڵم��ی ئ��ەو پرسیارەی ئایا داواك��اری��ی بەشی زۆری‬ ‫حزبەكانی كوردستان بۆ سازانی نیشتمانی لەسەر دەستور‬ ‫ن��اچ��ێ��ت��ە چ���وارچ���ێ���وەی‬ ‫داواك������اری ب��ەش��ی زۆری‬ ‫هاواڵتیانەوە؟ رێبین هەردی‬ ‫دەڵێت "بێگومان‪ ،‬لەمەدا‬ ‫دەردەكەوێت ئەو الیه‌نانه‌ی‬

‫‪150.000‬‬

‫‪28.554‬‬

‫‪30.000‬‬ ‫‪25.000‬‬

‫‪50.000‬‬

‫‪39.128‬‬

‫ژماره‌ی مردووان‬

‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬بەهۆی هێرش‌و‬ ‫تەشهیرەكانی بۆ سەر ژن��ان‌و كەسە‬ ‫دیارەكانی كۆمەڵی كوردی‌و نەتەوەكانی‬ ‫دیكە‪ ،‬پێدەچێت مەال مەسعود ئیمام‌و‬ ‫وتاربێژی مزگەوتی محەمەد فەوزی‬ ‫لەشاری هەولێر لەوتاردان دوربخرێتەوە‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی نزیك لەوەزارەتی‬ ‫ئ��ەوق��اف‪ ،‬بە "چ��اودێ��ر"ی راگەیاند‪،‬‬ ‫ق��س��ەك��ردن��ی ن��اڕاس��ت��ەوخ��ۆی م��ەال‬ ‫مەسعود ل��ەس��ەر پ���ەرواز حوسێن‌و‬ ‫دواتریش هێرشكردنە سەر نەتەوەی‬ ‫عەرەب‌و واڵتانی عەرەبی‪ ،‬سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم‌و سەرۆكایەتیی حكومەت زۆر‬ ‫لەمەال مسعود تورەبون‌و گوشاریان‬ ‫خستۆتەسەر وەزارەت����ی ئ��ەوق��اف‌و‬ ‫یەكێتی زانایان تا ئیجرائاتی لەگەڵ‬ ‫بكرێت‌و م��ەال مه‌سعودیش هەستی‬ ‫بەمەترسی الدان���ی لەوتارخوێندن‬ ‫ك���ردوە‪ ،‬چونكە چ��ەن��د هەفتەیەك‬ ‫لەمەوپێش چەندین مامۆستای ئاینی‬ ‫هاوشێوەی مەال مەسعود وەك (مەال‬

‫مەزهەر ‪ -‬مەال عەبدولسەمەد ‪ -‬مەال‬ ‫سەلیم شوشكەیی ـ مەال خالد گەردی)‬ ‫بەبیانوی م��ۆڵ��ەت وەرگ��رت��ن��ی��ان بۆ‬ ‫خوێندن لەالیەن وەزارەتی ئەوقافەوە‬ ‫لەوتاردان الدراون‪.‬‬ ‫ئ��ەو س��ەرچ��اوە ب��اوەڕپ��ێ��ك��راوەی‬ ‫"چ���اودێ���ر"‪ ،‬وتیشی "ب��ەه��ۆی ئەو‬ ‫گ��وش��اران��ەی ل��ەس��ەر م��ەال مەسعود‬ ‫دروستبوە‪ ،‬ناوبراو لەدوایین وتاریدا‬ ‫خۆی لەو بابەتانە ن��ەداوەو وتارێكی‬ ‫كورتی پێشكەشكردوە‪ ،‬جگە لەوەش‬ ‫پێشتر تەلەفزیۆنی میدیا الند وتارەكانی‬ ‫م���ەال م��ەس��ع��ودی پ��ەخ��ش��دەك��رد‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەئێستادا ئەو تەلەڤزیۆنەیش‬ ‫پەخشكردنی وتارەكانی راگرتوە"‪.‬‬

‫دیجل ‌ه و فورات له‌نێوان داستان و‬ ‫ئاینه‌کاندا‬ ‫موعته‌سه‌م ساڵه‌یی‬

‫‪4‬‬

‫َ‬ ‫هةوال و راثؤرت‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لەپەراوێزی سەردانەكەی مالكی بۆ هەولێر‬

‫پارلەمانتارێكی دەوڵەتی یاسا‪:‬‬

‫لەم ویالیەتەدا‪ ،‬مالكی فریای چارەسەركردنی‬ ‫كێشەكانی بەغدادو هەولێر ناكەوێت‬ ‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬پارلەمانتارێكی‬ ‫لیستی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬پێیوایە پارەی‬ ‫كۆمپانیا نەوتییەكانی هەرێم خەرج‬ ‫نەكراوە‪ ،‬چونكە پێویستی بەرەزامەندی‬ ‫پارلەمان‌و لیژنەی دارای �ی‌و وەزارەت��ی‬ ‫دارای���ی ع��ی��راق ه��ەی��ەو ل��ە بودجەی‬ ‫ئەمساڵیشدا ئەو بڕە پارەیە شوێنی بۆ‬ ‫نەكراوەتەوە‪.‬‬ ‫عەلی رەزا ح��ەی��دەر ئەلعەلالق‪،‬‬ ‫لەپەراوێزی سەردانەكەی نوری مالكیدا‬ ‫كە دوێنێ لەهەولێر لەگەڵ سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ �م‌و چەند بەرپرسێكی دیكەی‬ ‫حكومەتی هەرێم كۆبۆوە‪ ،‬ئاماژەی بۆ‬ ‫ئەوەیشكرد كۆبونەوەكە بۆ چارەسەری‬ ‫كێشەكانی هەرێم‌و بەغداد نەبوەو تازە‬ ‫فریای چارەسەری كێشەكانیش ناكەون‪.‬‬ ‫پارلەمانتارێكی دیكەی لیستەكەی‬ ‫نوری مالكیش‪ ،‬لەپەرواێزی لێدوانێكی‬ ‫مالكیدا كە رۆژێ��ك بەر لەهاتنی بۆ‬ ‫هەولێر وتبوی (شتێك نییە لەعیراقدا‬ ‫ناوی مافی چارەی خۆنوسین بێت)‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬مالكی ناتوانێ‌و دەسەاڵتی‬ ‫ ‬ ‫ئەوەیشی نیە ب��ڕی��ار لەچارەنوسی دوێنێ ‪ 2013/6/9‬فڕۆکه‌خانه‌ی هه‌ولێر‬ ‫گەلێك بدات بەوەی مافی چارەنوسی رەزا پێیوایە تازە فریای چارەسەری لەسەر ئەوەی ئەم سەردانەكەی هەولێرو‬ ‫خۆیان دیاری بكەن یان نا‪.‬‬ ‫كێشەكان ن��اك��ەون‪ ،‬ب��ەاڵم سازدانی هاوكات ئەم پەیامە نیگەرانهێنانە‪،‬‬ ‫كۆبونەوەكان باشترە لەساز نەدانیان‪ ،‬ئاماژەن بۆ چارەسەرنەكردنی كێشە‬ ‫كۆبونەوەكە بۆچارەسەری كێشەكان بەتایبەت كە كێشەكان زیاد لەپێویست هەڵپەسێردراوەكانی نێوان هەرێم‌و‬ ‫نییە‬ ‫زۆر بون‌و چارەسەر نەكراون‌و لەسەر بەغداد‪.‬‬ ‫لیستی‬ ‫لەسەر‬ ‫عیراق‪،‬‬ ‫پارلەمانتارێكی‬ ‫یەك كەڵەكەبون‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەو لێدوانەی مالكییەوە‪،‬‬ ‫هاتنەكەی‬ ‫پێیوایە‬ ‫یاسا‪،‬‬ ‫دەوڵ��ەت��ی‬ ‫ه����ەر س����ەب����ارەت ب����ەس����ەردان‌و ن��ەدا ئەلسودانی پارلەمانتارەكەی‬ ‫دوێ��ن��ێ��ی مالكی ب��ۆ ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬جگە ك��ۆب��ون��ەوەك��ەی دوێ��ن��ێ��ی مالكی‪ ،‬لیستەكەی مالكی‪ ،‬دەڵێت «مالكیش‬ ‫لەپەیامە ئاشتەواییەكەی‪ ،‬بۆ ئەوە بو پارلەمانتارێكی لیستی دەوڵەتی یاسا ناتوانێ بڕیار لەچارەنوسی گەلێك بدات‬ ‫بەبرایانی كورد رابگەیەنێت كە هەولێر‌و بە «چاودێر»ی رایگەیاند‪ :‬سەرەڕای تاوەكو گەالنی عیراق خۆیان بریاری‬ ‫كوردستانیش بەگشتی‪ ،‬بەشێكی ئەنجامدانی كۆبونەوەی ئەنجومەنی لێنەدەن‪ ،‬چونكە لەدەسەاڵتەكانی‬ ‫جیانەكراوەن لەعیراق‌و شتێك نییە وەزیرانی عیراق لەهەولێر‪،‬‬ ‫بتوانێت لەیەكتریان جیابكاتەوە‪.‬‬ ‫عەلی رەزا ح��ەی��دەر ئەلعەلالق‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكی تایبەتدا بە»چاودێر»ی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬كۆبونەوەكە بۆ چارەسەری‬ ‫كێشەكانی هەرێم‌و بەغداد نەبوە‪ ،‬بەقەد‬ ‫ئەوەی دەبنە رێگا خۆشكەر بۆ سازدانی‬ ‫ك��ۆب��ون��ەوەی دی��ك �ە‌و ب��ەردەوام��ی��دان‬ ‫بەگفتوگۆكان‪.‬‬ ‫پارەی كۆمپانیا نەوتییەكان خەرج‬ ‫نەكراوە‬ ‫هەر سەبارەت بەدەنگۆی وەرگرتنی‬ ‫پارەی كۆمپانیا نەوتییەكان لەالیەن‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‌و‬ ‫نەرمی نواندنی بۆ حكومەتی ناوەند‪،‬‬ ‫عەلی رەزا‪ ،‬دەڵێت «ب��ەدوری دەزانم‬ ‫ئ��ەو پ��ارەی��ە خەرجكرابێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫رێكەوتنیشی لەسەر كرابێت خەرج‬ ‫نەكراوە‪ ،‬چونكە پێویستی بەرەزامەندی‬ ‫پارلەمان‌و لیژنەی دارای �ی‌و وەزارەت��ی‬ ‫دارای��ی عیراق هەیە‪ ،‬پاشان دەبێت‬ ‫بودجەی زی��ادەی بۆ خ��ەرج بكرێت‪،‬‬ ‫چونكە بودجەی ئەمساڵدا ئەو بڕە‬ ‫پارەیە شوێنی بۆ نەكراوەتەوە»‪.‬‬ ‫ئەو پارلەمانتارەی لیستی دەوڵەتی‬ ‫یاسا‪ ،‬سەبارەت بەناكۆكی‌و نەگونجانی‬ ‫هەندێك مادەو بڕگەی دەستور‪ ،‬باسی‬ ‫لەوەشكرد ئەگەر هەرێم دەستورەكەی‬ ‫نەگونجێت لەگەڵ دەستوری گشتی‬ ‫عیراق‪ ،‬بەدڵنیاییەوە هەرێم توشی‬ ‫كێشەی یاسایی دەبێتەوە‌و دۆخەكەش‬ ‫قەیرانی پتری لێدەكەوێتەوە‪ ،‬پاشان‬ ‫بەهیچ شێوەیەك نابێت دەستوری‬ ‫هەرێم ناتەبا بێت لەگەڵ پێكهاتەی‬ ‫بەندەكانی دەستوری عیراق‪ ،‬چونكە‬ ‫بەندەكانی دەستوری عیراق بەرونی‬ ‫ئ���ام���اژەی ب��ۆ ف��ی��دڕال��ی��ەت ك���ردوەو‬ ‫خاڵەكانیشی رونكراونەتەوە‪.‬‬

‫عەلی رەزا‪:‬‬ ‫تا ئێستا پارەی‬ ‫كۆمپانیا نەوتییەكانی‬ ‫هەرێم خەرجنەكراوە‬ ‫محەمەد كیانی‪:‬‬ ‫ئەگەر بەدواداچونی‬ ‫جدی نەكرێت‪،‬‬ ‫ئەوا كێشەكان بێ‬ ‫چارەسەر دەمێننەوە‬

‫سەردانەكەی مالكی بۆ رەواندنەوەی ئەودانییە چارەنوسی گەلێك دیاریبكات‬ ‫ئەو بارگرژیەی نێوان هەرێم‌و بەغدادە‪ ،‬یاخود نا»‪.‬‬ ‫وات��ە نیەت پاكی حكومەتی عیراق‬ ‫لەئارادایە بۆ چارەسەری كێشەكانی‬ ‫كۆبونەوەكە كاریگەری نییە‬ ‫نێوانیان‪.‬‬ ‫پارلەمانتارێكی‌ فراكسیۆنی‌ گ��ۆڕان‬ ‫لەپارلەمانی‌ عیراق‪ ،‬پێیوایە‌ چ هاتنی نوری‌‬ ‫مالكی بۆ هەولێر‌‌و چ ئەنجامدانی‌ كۆبونەوە‪،‬‬ ‫مالكی بەر لەهاتنی‬ ‫رۆژێك بەر لەهاتنی بۆ هەولێر‪ ،‬نوری كاریگەری‌ ئەوتۆی نابێت لەسەر ئەنجامی‌‬ ‫مالكی لەكەناڵی ئاسمانی (العراقییە) بارگرژییەكانی‌ نێوان هەرێم‌و بەغداد ‪.‬‬ ‫محەمەد كیانی لەو باوەڕەشدایە تا نیەت‬ ‫دا وتبوی لەسەردانەكەمدا بەسەرۆكی‬ ‫هەرێم دەڵێم‪( :‬شتێك نییە لەعیراقدا پاكی‌ ل��ەه��ەردوالوە نەبێت بۆ چارەسەر‬ ‫ناوی مافی چارەی خۆنوسین بێت)‪ ،‬كردنی‌ گرژیەكان‌و بەدواداچون بۆ مەسەلە‬ ‫ئەم لێدوانەو لێدوانێكی دیكەی ساڵح جدیەكان‪ ،‬كێشەكان ه��ەروا دەمێننەوە‪،‬‬ ‫موتڵەگیش ك��ە چ��ەن��د كاتژمێرێك كێشەكانیش لەكوردستان تەنها پارەی‌‬ ‫پاش كۆبونەوەكەی دوێنێی هەولێر كۆمپانیاكان‌و كێشەی‌ ناوچە جێناكۆكەكان‌و‬ ‫وتبوی (م��ان��ەوەی هێزی پێشمەرگە مەسەلەی‌ پێشمەرگەیە‪ ،‬كە چەند پرسێكی‬ ‫لەكەركوك‌و ناوچە كێشە لەسەرەكان گرنگی ئەوتۆن بەشێوەیەكی‌ پێویست‬ ‫تازە درەنگە!‬ ‫جێگەی قبوڵ نیەو كێشەكان قوڵتر بایەخ بەچارەسەریان نەدراوە‪.‬‬ ‫چارەسەركردنی‬ ‫سەبارەت بەئەگەری‬ ‫ب��ۆچ��ون��ی ئ���ەو پ��ارل��ەم��ان��ت��اران��ەو‬ ‫دەك���ەن���ەوە) نیگەرانییەكی زۆری‬ ‫لەبەردەم‬ ‫ماوەیەی‬ ‫كێشەكانیش لەو‬ ‫لەهەرێمی كوردستان دروس��ت كردو رەشبینییان بۆ چارەسەری پرس‌و كێشە‬ ‫عەلی‬ ‫ماوە‪،‬‬ ‫مالكیدا‬ ‫نوری‬ ‫ویالیەتەكەی‬ ‫هەندێك چاودێری سیاسیش هاوڕابون هەڵواسراوەكانی نێوان بەغدادو هەرێم‪،‬‬

‫ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام بۆره‌‬

‫لەكاتێكدایە كە مالكی بەر لەسەردانەكەی‬ ‫بۆ هەولێر رایگەیاندبو كە هیچ كێشەیەكی‬ ‫شەخسی لەگەڵ سەرۆكی‌ هەرێمدا نیەو‬ ‫لەكۆبونەوەكەشیدا لەگەڵ بەرپرسانی‬ ‫هەرێم پرسە جددی‌‌و ستاندارەكان وەال‬ ‫نانێت‌و هەوڵی چارەسەریان دەدات‪.‬‬ ‫پوختەی سەردانەكەی مالكی‬ ‫دوا بەدوای كۆتاییهاتنی كۆبونەوەكە‪،‬‬ ‫م��ال��ك��ی‌و ب���ارزان���ی ل��ەك��ۆن��گ��رەی��ەك��ی‬ ‫رۆژنامەوانیدا ئەوەیان خستەڕو كە جگە‬ ‫لەچەند مەلەفێك كە پێشتر باسیان‬ ‫لێوە دەك��را‪ ،‬باسیان لەچەند مەلەفێكی‬ ‫تریش ك���ردوە بۆسەقامگیری عیراق‌و‬ ‫بونیاتنانی دیموكراسی‌و هەروەها بونی‬ ‫ئەومەترسیانەی لەسەر هەرێم و عیراق‬ ‫ه��ەی��ە‪ .‬ه��ەر ل��ەو ك��ۆن��گ��رەی��ەدا مالكی‬ ‫ئاماژەی بۆ ئەوەكرد كە پێداچونەوەیان‬ ‫بەرێككەوتنامە حەوت خاڵییەكە كردوە‌و‬ ‫لیژنەكانیشیان دەستنیشان كردوە‪.‬‬ ‫س��ەرۆك��وەزی��ران��ی ع��ی��راق ئەوەیشی‬ ‫راگەیاند كە پێویستە هەردوال هاوكاربن‬ ‫لەسەر قەرەبوكردنەوەی قوربانییەكان‌و‬ ‫نەهامەتییەكان كەبەسەر گەلی كورد‬ ‫هاتوە‪ ،‬بۆ ئەم مەبەستەش لەبودجەی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ع���ی���راق ب���ودج���ەی���ەك بۆ‬ ‫ق��ەرەب��وك��ردن��ەوەی��ان ت��ەرخ��ان دەكرێت‪.‬‬ ‫بۆچارەسەركردنی كێشەكانی‬ ‫پاشان‬ ‫ماددەی ‪ 140‬و پێشمەرگە و نەوت‪ ،‬باسی‬ ‫لەوەیشكرد كە وەك حكومەت هەوڵدەدەن‬ ‫ئەمساڵ سەرژمێری ئەنجامبدرێ‌‌و یاسای‬ ‫دیاریكردنی سنوری ئیدارەی پارێزگاكان‬ ‫كە س��ەرۆك كۆمار پێشكەشی ك��ردوە‬ ‫چاالك بكەن‪ ،‬هەمو ئەو رێگایانە دەگرنە‬ ‫ب��ەر كەئەولەویەتن بۆچارەسەركردنی‬ ‫كێشەكان‪.‬‬

‫لەبارەی سەردانیكردنی سەرۆكی‬ ‫هەرێم بۆ بەغداد‪ ،‬مەسعود بارزانی‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د ك��ە ئ��ەوی��ش س �ەردان��ی‬ ‫ب��ەغ��داد دەك���ات‌و سەردانەكانیش‬ ‫بەردەوام دەبن‌‪ .‬سەردانەكەی دوێنێی‬ ‫س �ەرۆك �وەزی��ران��ی ع��ی �راق‪ ،‬ب��ەدوەم‬ ‫س�ەردان��ی رەسمی دادەن��رێ��ت پاش‬ ‫ئەوەی ‪ 2010/8/8‬سەردانی‌ هەولێر ‌ی‬ ‫كرد‪ ،‬كە ئەو كات سەرۆكوەزیران ‌ی‬ ‫ماوەتەواوبو ‌ی عیراق بو‪ ،‬پاش ئەوە ‌ی‬ ‫بەپێ ‌ی رێككەوتنی‌ هەولێر ‌ی نێوان‬ ‫سەركردە سیاسیەكان ‌ی عیراق جارێك ‌ی‬ ‫دیكە مالك ‌ی ك��رای��ەوە ب��ەس�ەرۆك‬ ‫وەزیرانی و لەسەردەمی دو ویالیەتی‬ ‫ئەویشدا چەندین كێشەی هەڵواسراو‬ ‫لەنێوان حكومەتی هەرێم‌و بەغداد‬ ‫بەچارەسەرنەكراوی ماونەتەوە‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ئەمیرێكی سعودی لەئاهەنگێكدا‬ ‫هێندەی خەرجییەكانی ساڵێكی‬ ‫حاجی‌و عەمرەكارانی كوردستان‬ ‫خەرجدەكات‬ ‫چ���اودێ���ر‪ :BBC-‬ئەمیرێكی سعودی‬ ‫بەبۆنەی تەواوكردنی خوێندنی زانكۆ‪ ،‬تەنیا‬ ‫لەسێ‌ رۆژدا (‪ 20‬ملیۆن دۆالر) لەباخچەی‬ ‫(دیزنی الند) لەفەرەنسا خەرجدەكات‪ .‬ئەم‬ ‫بڕە پارەیەش هێندە خەرجیی سااڵنەی هەمو‬ ‫حاجیان‌و عەمرەكارانی هەرێمی كوردستانە‬ ‫كە لەسەردانی سعودیەدا سەرفی دەكەن‪.‬‬ ‫سایتی (‪ )BBC‬باڵویكردۆتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫ئەمیرە ن��اوی فەهد ك��وڕی نایفی كوڕی‬ ‫عەبدولعەزیز ئال سعودە‪ ،‬كە دەكاتە كوڕی‬ ‫جێنشینی كۆچكردو نایف كوڕی عەبدولعەزیز‌و لەو ئاهەنگە سێ رۆژییەدا لەژێر‬ ‫ئاسایشێكی توندا «دیزنی الند»ی بەتەواوەتی بەكرێ گرتوە‪.‬‬ ‫هاوكات رۆژنامەی (ئەویست فرانس)ی فرەنسی‪ ،‬باڵویكردۆتەوە‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫‪ 80‬سەماكاری جیاجیا لەم سێ‌ رۆژە بەشداریان لەئاهەنگەكەدا كردوە بۆ‬ ‫دڵخۆشكردنی ئەمیرەكەی سعودیە‪ ،‬كە ساڵی پاریش ‪ 800‬هەزار یۆرۆی لەیەك‬ ‫رۆژدا لەهەمان باخچە خەرجكردبو‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە مەریوان نەقشبەندی بەڕێوەبەری راگەیاندنی وەزارەتی ئەوقاف‪،‬‬ ‫هەرەچەندە ئاماژەی بەوەكرد كە ئەو زانیاریی لەسەر ئەو ئاهەنگە نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وتی «سااڵنە لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬نزیكەی ‪ 5‬هەزار حاجی بەمەبەستی‬ ‫بەجێهێنانی فەریزەی حەج‌و ‪ 60‬هەزار كەسیش بۆ عەمرە سەردانی سعودیە‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە كۆی خەرجی ئەو كەسانەش دەگاتە ‪ 20‬ملیۆن دۆالر»‪.‬‬

‫فەرماندەی سوپای پاسداران بۆ رەوەندی كوێستانەكان‪:‬‬

‫ئازادن بچنە كوێستان‌و‬ ‫سەرسنورەكان‬

‫چاودێر_چیای قەندیل‪ :‬دوای ئ��ەوەی كۆماری ئیسالمی ئێران لەمانگی‬ ‫(مایس) چواردا بڕیاریدا كە هیچ رەوەندێك ‪2‬كم لەسنورەكانی ئێران – هەرێمی‬ ‫ێ فەرماندەی سوپای پاسداران كاتژمێر ‪ 8‬ی‬ ‫كوردستان نزیكببنەوە‪ ،‬بەاڵم دوێن ‌‬ ‫سەرلەبەیانی بەكاتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند‪ ،‬كە هەمو رەوەندێك ئازادە‬ ‫لەهاتنیان بۆ كوێستانەكان‌و ناوچە سنورییەكان‪ ،‬ئەم راگەیاندراوە بوە مایەی‬ ‫خۆشحاڵی هەمو رەوەندییەكان‪ ،‬كە ژمارەی ئەمساڵی رەوەندییەكان دو بەرابەری‬ ‫ساڵی پار بوە‪.‬‬ ‫عەبدولواحید گوانی قائیمقامی قەزای چۆمان بۆ "چاودێر" ئەوەی رونكردەوە‬ ‫كە ژمارەی رەوەنده‌كانی ئەمساڵ بەراورد بە پار دو بەرامبەر زیادیكردوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وایكرد ئێمە گرنگیەكی زیاتر بدەین بەالیەنی ئاسایش‌و تەندروستی‌و رێگاوبان‌و‬ ‫تیمێكی تایبەتی پزیشكیشمان بۆ روداوە لەناكاوە كتوپڕەكان ئامادەكردوە‪.‬‬ ‫ئەمساڵ لەكوێستانەكانی (هەڵگورد‌و بەردونارا‌و كۆدۆ‌و وێژێ‌‌و سەرشێخان‌و‬ ‫خێاڵت‌و مالێخ‪ ،‬شێخ شێرۆ و قەندیل) ‪ 924‬ماڵی رەوەندی گرتۆتە خۆ‪ ،‬كە بۆ‬ ‫یەكەمجارە بەم رێژەیە رەوەندییەكان رو لەم ناوچە كوێستانیانە بكەن‪.‬‬

‫ئۆجەالن پشتیوانی‌و ئەردۆغان‬ ‫هەڕەشە لەخۆپیشاندەران دەكه‌ن‬ ‫چ��اودێ��ر‪ -‬ئ��اژان��س��ەك��ان‪:‬‬ ‫س����ەرەڕای تێپەڕبونی دو‬ ‫هەفتە بەسەر خۆپیشاندانی‬ ‫ناڕەزایی هاواڵتیانی توركیا‪،‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ت��ورك��ی��ا هیچ‬ ‫هەنگاوێكی بۆ هێوربونەوە‬ ‫نەناوەو سەرۆكوەزیرانیش‬ ‫بەردەوامە لەهەڕەشكردن‪.‬‬ ‫دوای روخ��ان��ی پ��ارك��ی‬ ‫(گ�����ەزی) ك��ە دەك��ەوێ��ت��ە‬ ‫م�����ەی�����دان�����ی ت��اك��س��ی��م‬ ‫ێ زیاتر دەبێت‌و ‪ 75‬شاریشی‬ ‫لەئەستەمبوڵ‪ ،‬ناڕەزایی الیەن‌و چین‌و توێژەكان تاد ‌‬ ‫ێ‬ ‫گرتۆتەوە‪ ،‬دوێنێ‌ خۆپیشاندانێكی جەماوەری بەرفراوان بەدروشمی بروخ ‌‬ ‫ئەردۆغان لەمەیدانی تاكسیم بەرێوەچو‪.‬‬ ‫هاوکات دوای سەردانی شاندی ب‪.‬د‪.‬پ بۆ شەشەمین جار بۆ الی عەبدوڵاڵ‬ ‫ئۆجەالن‪ ،‬لەدیدارێكی لەكەناڵی نوچە تی ڤی‪ ،‬سەاڵحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی‬ ‫ب‪.‬د‪.‬پ ئاماژەی بەپشتیوانی ئۆجەالن بۆ خۆپیشاندەران كرد‪ ،‬ئەم قۆناغەی‬ ‫ئێستای بەگرنگ بۆ رەوتی دیموكراسی توریكا ناوبردو وتی "ئۆجەالن ساڵوی‬ ‫بۆ هەمو ئەوانەی لەمەیدانەكانن‪ ،‬ناردوە‪ ،‬وەك مافێكی رەوای خۆیان پشتیوانی‬ ‫لەخۆپیشاندانی كردوە"‪ .‬بەپێی بڕیارێكی سەرۆكوەزیران لەكۆبونەوەی ئەردۆغان‌و‬ ‫وەزیرەكانی توركیا‪ ،‬ئاكپارتی بەنیازە لە‪15‬ی ئەم مانگە لەئەنقەرەو لە ‪16‬ی مانگ‬ ‫لەئەستەمبوڵ دو كۆبونەوەی جەماوەری وەك وەاڵمێك لەدژی خۆپیشاندەرانی‬ ‫تاكسیم سازبكات‪ ،‬كە پێشتر ئەردۆغان هەڕەشەی ئەوەی لەخۆپیشاندەرانی‬ ‫تاكسیم كردبو بەوەی الیەنگرانی خۆی بهێنێتە ناو مەیدانەكانەوە‪ ،‬لەپاش‬ ‫ئەوەی ئەردۆغان روبەڕوی رەخنەی زۆر لەناوخۆو دەرەوە بوەوە‪ ،‬بەو كۆبونەوە‬ ‫جەماوەریانە دەیەوێ‌‪ ،‬سەرنجی رایگشتی توركیا‌و دنیا جارێكی دیكە بەالی‬ ‫خۆیدا رابكێشێتەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫راثؤرت‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫بەپێی یاداشتی پارلەمانتاران‬

‫‪3‬‬

‫هێندەی ‪ 15‬كورسی‪ ،‬دەنگ بۆ هەڵبژاردنەكان زیادكراوە‬ ‫پارله‌مانتارێک‪ :‬پێویسته‌ یه‌کێتی ئیجرائات بکات و هه‌ڵوێستی رونی هه‌بێت‬ ‫رایگشتی‪ ،‬ئ��ەگ��ەر زی��ادك��ردن��ەك��ە بەو‬ ‫شێوەیەی ئێستا الی ئێمەیە‪ ،‬سەلمێنرا‪،‬‬ ‫پێویستە بدرێنە دادگا»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬جەختیشیكردەوە كە ئەگەر‬ ‫بەزوترین كات لیژنە پێكنەهێنرێ‌و ئەو‬ ‫كێشەیە یەكالنەكرێتەوە‪ ،‬هەڵوێستی‬

‫هەولێر‪ -‬ئاودێر نەسرەدین‪:‬‬ ‫لەسەر زیادكردنی ئاماری‌ دانیشتوانی‬ ‫ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ت��اك��و ئێستا‬ ‫ه��ەرێ��م � ‌‬ ‫سەرۆكایەتیی پارلەمانی كوردستان‬ ‫وەاڵم��ی یاداشتی ‪ 39‬ئەندام پارلەمان‬ ‫ن��ەداوەت��ەوە‪ ،‬كە ئاراستەیان ك��ردوە‪،‬‬ ‫شرۆڤەكارێكی سیاسیش‪ ،‬بەئەركی‬ ‫داواكاریی گشتی دەزانێت‪ ،‬هەڵوێستی‬ ‫یاسایی هەبێت‪ ،‬ئەندامێكی پارلەمانی‬ ‫كوردستان لەلیستی یەكێتی‪ ،‬هێما بۆ‬ ‫ئ��ەوەدەك��ات‪ ،‬بەم ب��ارودۆخ��ەوە ئەگەر‬ ‫پارلەمانیش دروستبێت‪ ،‬شەرعیەتی‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫ئامارەكان چی دەڵێن؟‬ ‫لەیاداشتی ئ��ەو پارلەمانتارانەدا‪،‬‬ ‫ی زیاد لە(‪ )94‬هەزار كەس‬ ‫بەبەڵگەوە ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دەنگدەران ‌‬ ‫كە ناوەكانیان لەلیست ‌‬ ‫دانیشتوانی‌ هەردو شاری‌ هەولێرو دهۆك‬ ‫دوبارەبۆتەوە‪ ،‬خ��راوەت��ەڕو‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ی (‪)140‬‬ ‫ی مادە ‌‬ ‫پێشتر ئەمانە لەچوارچێوە ‌‬ ‫فۆرمی‌ خۆراك‌و نفوسیان گەڕێنراوەتەوە‬ ‫ی‬ ‫بۆ كەركوك‌و موسڵ‪ ،‬هاوكات وێنە ‌‬ ‫ی رۆژئاوا‬ ‫ی خۆراك كە بۆ كوردان ‌‬ ‫فۆرم ‌‬ ‫دروستكراوە‪ .‬جگەلەوەش بەڵگە لەسەر‬ ‫ی‬ ‫ئ��ەوەی‌ خەڵكانێك لەدامودەزگاكان ‌‬ ‫هەرێمی‌ كوردستان دامەزرێنراون‪ ،‬كە‬ ‫ی دی��ك��ەی��ان هەیە‪.‬‬ ‫ی واڵت��ان � ‌‬ ‫ناسنامە ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كەسی ‌‬ ‫هەروەك خستنەڕوی‌ پێناسە ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هەندێك لەگوندەكان ‌‬ ‫بۆ دانیشتوان ‌‬ ‫ی خۆراك بۆ‬ ‫سنور‪ ،‬كە ناسنامەو فۆرم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكراوە‪ ،‬لەگەڵ ناو ‌‬ ‫دانیشتوانەكە ‌‬ ‫هەندێك لەگوندەكان لەوانە(بیسكان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی رەسم ‌‬ ‫گرانە‪ ،‬رزێ‌‪ ،‬كەلیوك)و نوسراو ‌‬ ‫الیەنێكی‌ حزبی‌ كە تێیدا داوا لەالیەنە‬ ‫ی هەرێم دەكات‬ ‫رەسمییەكانی‌ حكومەت ‌‬ ‫ناسنامە بۆ كەسانێك دەربكرێت كە‬ ‫ی هەرێم نین‪.‬‬ ‫هاواڵت ‌‬ ‫لەهەردو پارێزگای (هەولێرو دهۆك)‬

‫بەسستی دەكرێت لەبەدواداچون لەسەر‬ ‫ئەم كێشەیەو هۆكارەكەش سیاسییە‪،‬‬ ‫تاكو هەموالیەنەكان رازینەبن‪ ،‬لیژنەكە‬ ‫پێكناهێنرێ‪ ،‬ئەگەر بڕیاریشبێت ئەم‬ ‫زی��ادك��ردن��ە ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی الیەنێك‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬پێویستە الی��ەن��ەك��ان��ی دیكە‬

‫پارلەمانتارێكی گۆڕان‪ :‬ئەگەر‬ ‫لێكۆڵینەوە نەكرێت‪ ،‬هەڵوێستمان دەبێت‬ ‫دیكەیان دەبێت‌و لەسەر پێشێلكاری‬ ‫یاسایی رێگەی دیكە دەگرنەبەر‪.‬‬

‫شرۆڤەكارێكی سیاسی‪:‬‬ ‫ئەركی داواكاریی گشتییە هەڵوێستی یاسایی هەبێت‬

‫كە كۆی دانیشتوانیان (‪)2.649.441‬‬ ‫كەسە‪ ،‬لە ‪ 2009‬تـــاكو ‪،2012/12/31‬‬ ‫لەهەولێر ‪ 3.393‬ك���ەس‌و ل��ەده��ۆك‬ ‫‪ 10.728‬كەس كۆچی دواییان كردوە‪،‬‬ ‫كە كۆی گشتی دەكاتە‪ ،14.121‬بەاڵم‬ ‫تەنها لەپارێزگای سلێمانی كە ژمارەی‬ ‫دانیشتوانی (‪ )1.751.669‬لەماوەی‬ ‫چوار ساڵدا (‪ )28.554‬كەس كۆچی‬ ‫دواییانكردوە‪.‬‬ ‫ل��ەم��اوەی چ��وار ساڵیشدا لەهەولێر‬ ‫ل��ەده��ۆك ‪112.855‬‬ ‫‪‌143.284‬و‬ ‫زیادیكردوە‪ ،‬بەاڵم لەسلێمانی ‪115.746‬‬ ‫كەس زیادیكردوە‪ ،‬لەكاتێكدا ژمارەی‬ ‫دانیشتوانی سلێمانی لەهەولێرو دهۆك‬ ‫زیاترە‪ ،‬بەم پێیەش ژمارەی زیادبونی‬

‫دانیشتوان جگە ل��ەم��ن��داڵ‪ ،‬لەدهۆك‬ ‫(‪)69.824‬ە‪ ،‬ب���ەاڵم لەسلێمانی‬ ‫(‪)54.539‬ە ل��ەم��اوەی چ��وار ساڵدا‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ەش��اری (ده���ۆك) لەماوەی‬ ‫چوار ساڵدا تەنها (‪ )38.657‬كەس‬ ‫ك��وژاوەت��ەوە‪ ،‬لەسلێمانی (‪)53.357‬‬ ‫ك��ەس ك���وژاوەت���ەوە‪ .‬ئ��ەم��ەش ئ��ەوە‬ ‫ت ل��ەزی��ادب��ون��دا ده��ۆك‬ ‫دەسەلمێنێ ‌‬ ‫لەپێشترە‪ ،‬لەكوژانەوەش سلێمانی‪.‬‬ ‫بەپێی بەڵگەی ئەندامانی پارلەمان‪،‬‬ ‫لەماوەی كەمتر لەدو مانگدا لەسلێمانی‬ ‫(‪ )412‬ك��ەس كەمیكردوە‪ ،‬لەهەولێر‬ ‫(‪ )39.128‬كەس زیادیكردوە‪ ،‬لەدهۆك‬ ‫(‪ )58.247‬كەس زیادیكردوە‪ .‬كۆی‬ ‫گشتی ل��ەه��ەردو پ��ارێ��زگ��ای هەولێرو‬

‫دهۆك (‪ )97.375‬كەس زیادیكردوە‪،‬‬ ‫بەوپێیەش دەكاتە ‪ 15‬كورسیی پارلەمان‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬هەڵوێستی دیكەمان دەبێت‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان لەپارلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژە بۆ ئەوەدەكات‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئەو بەڵگانەی الیانە‪ ،‬ژمارەی دانیشتوان‬ ‫لەپارێزگای هەولێرو دهۆك بەشێوەیەكی‬ ‫ناتەندروست زیادكراوە‪.‬‬ ‫ك���اردۆ م��ح��ەم��ەد‪ ،‬وتیشی «داوای‬ ‫لێكۆڵینەوەی بەپەلە دەكەین‌و ئەگەر‬ ‫حكومەت بەزویی هەڵوێستی نەبێت‪،‬‬ ‫دیموكراسی هیچ بەهایەكی لەم واڵتەدا‬ ‫نابێت‪ ،‬بۆیە دەبێت بەدواداچون بكرێت‌و‬ ‫ئەنجامەكەشی ئاشكرابكرێت‌و بدرێتە‬

‫یەكێتی‪ :‬هەڵبژاردن بەبێ‬ ‫هەلومەرجی یەكسان نابێت‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی دی���ك���ەوە‪ ،‬ئەندامێكی‬ ‫پارلەمانی كوردستان لەلیستی یەكێتی‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪ ،‬ئەوان یاداشتەكەیان ئاڕاستەی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن‌و وەزارەت�����ی پ�لان��دان��ان‌و‬ ‫وەزارەتی بازرگانیی عیراق كردوە‪ ،‬تاكو‬ ‫لەراستی‌و دروستیی گومانەكان لەسەر‬ ‫زیادكردنی دانیشتوان دڵنیاببنەوە‪،‬‬ ‫ئەوكات پێویستە ئیجرائات وەربگیرێت‪،‬‬ ‫چونكە ناكرێت هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت‪،‬‬ ‫هەلومەرجی یەكسان بۆ هەموالیەك نییەو‬ ‫گومانی ساختەكاری بكرێت‪.‬‬ ‫دان����ا س��ەع��ی��د س���ۆف���ی‪ ،‬وت��ی��ش��ی‬ ‫«پێویستمان بەهەڵبژاردنێكی پاك‌و‬ ‫شەفاف هەیەو هەلومەرجی یەكسان بۆ‬ ‫هەموالیەنەكان وەكیەك بێت‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫ل��ەك��ات��ی دروس��ت��ب��ون��ی پارلەمانیش‪،‬‬ ‫شەرعییەتی نابێت»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬رونیشیكردەوە كە ئ��ەوان‬ ‫چ��اوەڕوان��ی سەرۆكایەتیی پارلەمان‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬ت��اك��و لیژنەی لێكۆڵینەوە‬ ‫لەزیادكردنی دەن��گ��دەران پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫سۆفی‪ ،‬ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد‪ ،‬هەست‬

‫هەڵوێستی دی��اری��ان هەبێت‌و نەچنە‬ ‫هەڵبژاردنێكەوە‪ ،‬كە پێشوەختە دەزانرێ‬ ‫تۆمارەكە راستنییەو بەقازانجی الیەنێك‬ ‫دەشكێتەوە‪ ،‬بۆیە پێویستە یەكێتی‬ ‫ئیجرائاتی خۆی بكات و هەڵوێستی رونی‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات م��ام��ۆس��ت��ای��ەك��ی زان��ك��ۆ‪،‬‬ ‫رونیدەكاتەوە كە زیادكردنی ژم��ارەی‬ ‫دانیشتوان‪ ،‬تاكو ئێستا بەبەڵگەوە‬ ‫ن��ەخ��راوەت��ەڕو‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر راستبون‬ ‫ك��اری��گ��ەری ل��ەس��ەر هاوسەنگیی هێز‬ ‫دەبێت لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬وا دەكات‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنەكان بەخواستی‬ ‫الیەنێك بشكێتەوە‪ ،‬واتە لەئێستاوە ئەو‬ ‫الیەنەی ئەو كارەی كردوە‪ ،‬دەنگەكان‬ ‫م��س��ۆگ��ەردەك��ات‪ ،‬ئ��ەم��ەش لەبایەخی‬ ‫هەڵبژاردنەكان كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬كامەران مەنتك‪ ،‬وتیشی «ئەركی‬ ‫داواك���اری گشییە هەڵوێستی یاسایی‬ ‫لەمڕوەوە هەبێت‪ ،‬چونكە ئەمە بابەتی‬ ‫ساختەكارییەو پێویستە داواكاری گشتی‬ ‫لێی بێدەنگ نەبێت»‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە «چاودێر» پەیوەندی‬ ‫بەجەعفەر ئیمنكی وتەبێژی پارتی‌و عەلی‬ ‫قادر سەرۆكی دەستەی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ەوە ك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم ئامادەنەبون‬ ‫لەوبارەیەوە لێدوانیان بدەن‪.‬‬

‫یەكگرتو شكستی بەدەستپێشخەرییەكەی عەلی باپیر هێنا‬

‫ناكۆكی لەنێوان الیه‌ن ‌ه ئیسالمییه‌کاندا هەبوەو كۆمەڵیش رەخنە لەراگه‌یاندنی یه‌کگرتو ده‌گرێت‬ ‫«چاودێر» دەستیكەوتون‪ ،‬تەنها كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی لەگەڵ لیستی هاوبەشدابوەو‬ ‫چاودێر – رێبین حەسەن‪:‬‬ ‫یەكگرتوی ئیسالمی لەگەڵیدا نییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دوای ه��ەوڵ��ێ��ك��ی زۆر‪ ،‬الی��ەن��ە كۆمەڵ پێی باشبوە‪ ،‬یەكگرتو بێدەنگی‬ ‫ئیسالمییەكان لەپێكهێنانی لیستی لێبكات‪ ،‬ئەگەر ئۆباڵەكەشیان خستە‬ ‫هاوبەشی ئیسالمیدا شكستیانهێنا‌و ئەستۆی كۆمەڵ وەاڵمیان دەدەنەوە‪.‬‬ ‫ه���ەر ب��ەپ��ێ��ی ئ���ەو س��ەرچ��اوەی��ە‪،‬‬ ‫ك��ۆم��ەڵ‌و یەكگرتو بەشداریكردنیان‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان بەلیستی سەربەخۆ سەرنەگرتنی لیستی هاوبەش شكستی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ ،‬ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی دەستپێشخەرییەكەی ئەمیری كۆمەڵ‬ ‫«چ���اودێ���ر»ی���ش‪ ،‬ی��ەك��گ��رت��و ل��ەگ��ەڵ دەگەیەنێت‪ ،‬ه��ەروەك كۆمەڵ ترسی‬ ‫لیستی ه��اوب��ەش��دا ن��ەب��وەو شكستی ئەوەی هەیە‪ ،‬بەناوی كێشەی كۆمەڵ‌و‬ ‫بەدەستپێشخەرییەكەی عەلی باپیر بزوتنەوە‪ ،‬یان كۆمەڵ‌و سەلەفییەكان‪،‬‬ ‫ئەمیری كۆمەڵ هێناوە‪ ،‬كە بۆ لیستی ئۆباڵەكەی بخەنە ئەستۆی كۆمەڵ‪،‬‬ ‫هاوبەش كردبوی‪ ،‬یاریدەدەری ئەمینداری بۆیە عەلی باپیر دەستپێشخەری كردو‬ ‫گشتیی یەكگرتوش‪ ،‬دەڵ��ێ��ت «ه��ەر سەردانی رابەری گشتیی بزوتنەوەی كرد‪،‬‬ ‫كەسێك پێچەوانەی ئ��ەو بەیاننامەیە تا نیشانی یەكگرتوی ب��دات‪ ،‬كێشەی‬ ‫لێدوان بدات‪ ،‬دژی رای سەركردایەتیی شەخسی لەگەڵ رابەری بزوتنەوەدا نییە‪.‬‬ ‫هاوكات سەرچاوەكە‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪،‬‬ ‫ه���ەردوالی���ە»‌و ئەندامێكی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی كۆمەڵیش‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬سەرباری دەرك��ەوت��وە زۆری��ن��ەی رێكخستنەكانی‬ ‫دابەزینیان بەلیستی ج��ی��اواز‪ ،‬بەاڵم یەكگرتو لەگەڵ لیستی هاوبەشدانین‌و‬ ‫لەهاوكاریكردنی نێوانیان بەردەوامدەبن‌و ئەمەش بەزیانی كۆمەڵ تەواودەبێت‪،‬‬ ‫مەرجی لیستی هاوبەشیش تەنیا بۆ چونكە سەركردایەتیی یەكگرتو لەنیەتی‬ ‫هەڵبژاردن نییە‪ .‬شارەزایەكی ئیسالمیی كۆمەڵ تێگەیشتوە بۆ دروستكردنی ئەو‬ ‫سیاسیش‪ ،‬ن��ای��ش��ارێ��ت��ەوە‪ ،‬ناكۆكیی لیستە‪ ،‬هەروەك كۆمەڵ بەناچاری لەگەڵ‬ ‫ن��ێ��وان ئیسالمییەكان‌و دابەشكردنی تێكەڵكردنی فراكسیۆنەكانی پارلەماندابوە‬ ‫كورسییەكانی هەڵبژاردن‪ ،‬لەهۆكارە وەك هەنگاوێك بردنەپێشەوەی كاری‬ ‫سەرەكییەكانی نەسازانی سەركردەكانی هاوبەشی ئیسالمی‪ ،‬كە دەستپێشخەری‬ ‫كۆمەڵەو نایەوێت شكستبێنێت‪.‬‬ ‫ئەو دو حزبە ئیسالمییە بون‪.‬‬ ‫هەروەك ئەگەری بەهێز بەشداریكردنی‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ�����ەو زان���ی���اری���ی���ان���ەی‬ ‫ل��ەس��ەرچ��اوەی��ەك��ی ب��اوەڕپ��ێ��ك��راوەوە كۆمەڵ‌و یەكگرتو بەلیستی جیا‌و دواتر‬

‫هاوپەیمانی بەستنە‪ ،‬كە لەبەرژەوەندیی‬ ‫یەكگرتوە‪ ،‬چونكە یەكگرتو نایەوێت‬ ‫شوێنی ئامانجەكانی كۆمەڵ بكەوێت‌و‬ ‫قورسایی خ��ۆی لەلیستی هاوبەشدا‬ ‫ونبكات‪ ،‬بەوەش كۆمەڵ هاوشانی خۆی‬ ‫ببینێتەوە‪.‬‬ ‫یەكگرتو‪ :‬لەگەڵ كۆمەڵ پابەندیی‬ ‫بەیاننامە هاوبەشەكەین‬ ‫ی���اری���دەدەری ئ��ەم��ی��ن��داری گشتیی‬ ‫یەكگرتوی ئیسالمی‪ ،‬رون��ك��ردن��ەوەی‬ ‫لەسەر ئەو بابەتە بۆ «چاودێر» نەدا‪،‬‬ ‫بەاڵم ئاماژەی ب��ەوەدا‪ ،‬وەك یەكگرتو‬ ‫‌و ك��ۆم��ەڵ‪ ،‬جەختیان لەپابەندبون‬ ‫ب��ەن��اوەڕۆك��ی بەیاننامە هاوبەشەكەی‬ ‫ن��ێ��وان��ی��ان ك���ردۆت���ەوە‌و ل��ەس��ەر ئ��ەوە‬ ‫رێككەوتون‪ ،‬كە بۆچونی هەردوالیان‪،‬‬ ‫تەنیا هەر ئەو بەیاننامەیە بێت‪.‬‬

‫ه��ەردوالم��ان‪ ،‬لەگەڵ ئ��ەوەدا نەبوبن‪،‬‬ ‫سەركردایەتیی كۆمەڵ‌و یەكگرتو»‪.‬‬ ‫كە پێكەوە بەشداری هەڵبژاردنەكان‬ ‫كۆمەڵ‪ :‬دوای هەڵبژاردن‬ ‫بكەین‪ ،‬هەروەك ئەوە كاریگەریی خراپی‬ ‫بڕیاردەدەین‬ ‫الیخۆشیەوە‪ ،‬ئەندامێكی مەكتەبی بۆ ئەنجامەكانی ه��ەڵ��ب��ژاردن نابێت‌و‬ ‫س��ی��اس��ی��ی ك��ۆم��ەڵ��ی ئ��ی��س�لام��ی‪ ،‬بۆ ئومێدیشدەكەین دابەزینمان بەلیستی‬ ‫«چ��اودێ��ر»ی رون��ك��ردەوە‪ ،‬دابەزینمان جیا كاریگەریی ئیجابی هەبێت‪.‬‬ ‫بەلیستی هاوبەش بۆ هەڵبژاردنەكانی‬ ‫«ئیسالمییەكان‪ ،‬چانسەكەیان‬ ‫پارلەمان‌و سەرۆكایەتی‌و ئەنجومەنی‬ ‫لەدەستدا»‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫لەالیەكیترەوە‪ ،‬شارەزایەكی بواری‬ ‫لەبەرژەوەندیی هەردوالماندایە‪.‬‬ ‫تۆفیق كەریم‪ ،‬ئ��ام��اژەی بەوەشدا‪ ،‬ئیسالمی س��ی��اس��ی‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫هەرچەندە بەجیا بەشداری هەڵبژاردنەكان بابەتە سیاسییە‌و ئ��ەو ب��ڕی��ارەی ئەو‬ ‫دەكەین‪ ،‬بەاڵم بەردەوامی دەدەین بەو دو حزبە ئیسالمییە چاوەڕوانكراوبو‪،‬‬ ‫برایەتی‌و رێكەوتننامە ستراتیژییەی واتە پێشبینیكراوبو‪ ،‬كە تاكە شتێك‬ ‫لەنێوانماندا هەیە‌و بەردەوامیش دەبین ئیسالمییەكانی كوردستان ئەزمونی‬ ‫لەهاوكاریكردنی یەكتری‌و مەرجیش نەكەن‪ ،‬لیستی هاوبەش بو‪.‬‬ ‫بەهمەن تاهیر ن��ەری��م��ان‪ ،‬وتیشی‬ ‫نییە تەنیا هەر بۆ هەڵبژاردن بەلیستی‬ ‫سەربەخۆ دابەزین‪ ،‬بەڵكو دەكرێت ئەو «باشترین ك��ات ب��ۆ ئیسالمییەكان‬

‫شاره‌زایه‌کی ئیسالمی سیاسی‪ :‬سەرنەگرتنی لیستی ئیسالمی‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫بەنەسازانی سەكردەكانەوە هەبوە‪ ،‬نەك قاعیدەی جەماوەری‬

‫سەاڵحەدین بابەكرد‪ ،‬وتیشی «هەر‬ ‫كەسێك پێچەوانەی ئ��ەو بەیاننامەیە‬ ‫لێدوان بدات‪ ،‬ئەوا دژی رای سەركردایەتیی‬ ‫هەردوالیە‌و هەر وتەیەكیش لەسەر ئەو‬ ‫بابەتە بدرێت‪ ،‬گوزارشت لەرای تایبەتی‬ ‫كەسەكان دەكات‪ ،‬نەك بۆچونی رەسمیی‬

‫هاوبەشی‌و پێكەوەییە بۆ زۆر شتی تر‬ ‫بێت‌و دوای هەڵبژاردنیش‪ ،‬بڕیاردەدەین‪،‬‬ ‫كە ئایا چی بكەین‌و چۆن بین لەگەڵ‬ ‫یەكتردا‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬هێمای بۆ ئەوەشكرد‪ ،‬شتێكی‬ ‫ئاساییە ئ��ەگ��ەر بەشێك ل��ەك��ادران��ی‬

‫ل��ەئ��اراداب��و ب��ۆ ی��ەك��گ��رت�ن‌و‬ ‫ئەوەیان هەبو‪ ،‬كە لیستێكی‬ ‫تاقیبكەنەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەگ��ەر‬ ‫دەیانتوانی زۆر لەو كەسانەی‬ ‫دی��ن��داری دەك��ەن‪ ،‬ه��ەر ب��ەو‬ ‫دەن��گ��ی��ان بەئیسالمییەكان‬

‫چانسی‬ ‫ئیسالمی‬ ‫واب��وای��ە‬ ‫بەعاتیفە‬ ‫عاتیفەیە‬ ‫ب��دای �ە‌و‬

‫رێژەیەكی زۆر دەنگیان كۆدەكردەوە»‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی «چ��اودێ��ر»‪،‬‬ ‫ناكۆكیی لەنێوان كۆمەڵ‌و یەكگرتودا‬ ‫ه��ەب��وەو نوێنەری كۆمەڵ رەخنەیان‬ ‫لەكەناڵی «سپێدە»ی یەكگرتو گرتوە‪،‬‬ ‫ب��ەوەی لەبەرنامەكانیدا بەرپرسانی‬ ‫كۆمەڵ پەراوێزدەخەن‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫ك��ەن��اڵ��ی «پ���ەی���ام»ی ك��ۆم��ەڵ كە‬ ‫بەرپرسانی یەكگرتو میوانداری دەكەن‪،‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا نوێنەری یەكگرتو باسی‬ ‫ل��ەوەك��ردوە‪ ،‬كە خۆشیان رەخنەیان‬ ‫ل��ە»س��پ��ێ��دە» ه��ەی��ەو ب�����ە»الواز»‬ ‫وەسفیكردوە‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بەهۆكارەكانی ب��ەردەم‬ ‫سەرنەگرتنی بیرۆكەی پێكهێنانی لیستی‬ ‫هاوبەشی ئیسالمی لەنێوان كۆمەڵ‌و‬ ‫یەكگرتودا‪ ،‬ن��اوب��راو‪ ،‬جەختیكردوە‪،‬‬ ‫ن��اك��ۆك��ی��ی ن��ێ��وان ئیسالمییەكان‌و‬ ‫دابەشكردنی كورسییەكان لەداهاتودا‪،‬‬ ‫ه��ۆك��اری ج��دی ب��ون ب��ۆ ئ���ەوەی ئەم‬ ‫حزبانە ن��ەت��وان��ن پێكەوە داب��ب��ەزن‪،‬‬ ‫وات��ە بابەتەكە هیچ پەیوەندییەكی‬ ‫ب��ەق��اع��ی��دەی ج��ەم��اوەری��ی��ەوە ن��ەب��وە‪،‬‬ ‫بەڵكو بنەمای سەرەكیی پەیوەندیی‬ ‫ه��ەب��وە ب��ەن��ەس��ازان��ی س��ەرك��ردەك��ان��ی‬ ‫سەرەوە لەسەر چۆنێتیی دابەشكردنی‬ ‫كورسییەكان لەنێوان خۆیاندا‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئەوەی لەناو ئیسالمییەكاندا كێشەیەكی‬ ‫قوڵی سایكۆلۆژی هەیە‪ ،‬كە نەتوانن دان‬ ‫بەیەكتردا بنێن‪.‬‬

‫ديالؤط‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪4‬‬

‫زۆرینەی گۆڕە بەكۆمەڵەكان كەوتونەتە ئەو شوێنانەی كە كردەوە تیرۆرستیەكانی تێدا ئەنجامدەدرێت‬ ‫پەری نوری‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتیی كاروباری گۆڕە بەكۆمەڵەكان‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬ ‫سازدانی‪ :‬ئارام بۆرە‬ ‫بەرێوەبەری گشتیی كاروباری گۆڕە‬ ‫بەكۆمەڵەكان ل��ەوەزارەت��ی شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالكراوان‪ ،‬ئاشكرایدەكات‪ ،‬زۆرینەی‬ ‫گ��ۆڕە بەكۆمەڵەكان كەوتونەتە ئەو‬ ‫ش��وێ��ن��ان��ەی ك��ە زۆری���ن���ەی ك���ردەوە‬ ‫تێرۆرستیەكانی تێدا ئەنجامدەدرێ‌‌و‬ ‫چ���ڕب���ۆت���ەوە‪ ،‬ب��ۆی��ە الی��ەن��ی ئەمنی‬ ‫گەورەترین بەربەستە بۆگەیشتن بەگۆڕە‬ ‫بەكۆمەڵەكان‪.‬‬ ‫پەری نوری‪ ،‬لەم دیالۆگە تایبەتەیدا‬ ‫لەگەڵ «چاودێر»‪ ،‬ئاماژە بەوەشدەكات‪،‬‬ ‫تائێستا نزیكەی ‪ 36‬هەزار‌و ‪ 50‬روفات‬ ‫دەرهێنرا لەو رێژەیەش ‪ 21‬هەزار روفاتی‬ ‫ك���ورد ب���ون‪ ،‬ه���ەروا دەڵ��ێ��ت «خاكی‬ ‫كوردستان بێبەش نیە لەبونی گۆڕی‬ ‫ب��ەك��ۆم��ەڵ‌و دڵنیاین چەندین گ��ۆڕی‬ ‫بەكۆمەڵی تر لەكوردستان‌و ناوچەكانی‬ ‫تری عیراقە دەدۆزرێتەوە»‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬ل��ەم��اوەی راب���ردودا چەند‬ ‫گۆڕێكی بەكۆمەڵ لەهەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��دران��ەوە‪ ،‬ئایا پێتانوایە گ��ۆڕی‬ ‫بەكۆمەڵی دیكەش مابێت؟‬ ‫پەری نوری‪ :‬یەكەمجارنیە لەكوردستان‬ ‫گۆڕی بەكۆمەڵ هەڵدەدرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەكەمجارە بەشێوەیەكی یاسایی گۆڕی‬ ‫بەكۆمەڵ هەڵبدرێتەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی ئێمە‬ ‫پابەند بەیاسای ژمارە (‪)5‬ی ساڵی ‪2006‬ی‬ ‫پەسەندكراوی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عیراقین كە هەمو تاكێك مافی خۆیەتی‬ ‫خاوەنی گۆڕێكی تایبەت بێت‪ ،‬پاراستنی‬ ‫گۆڕە بەكۆمەڵەكانیشی خستۆتە ئەستۆی‬ ‫تیمەكانی سەر بەوەزارەتی مافی مرۆڤی‬ ‫عیراقی كە ئێمەش ئەندامین‪ ،‬هەفتەی‬ ‫رابردو هەستاین بەهەڵدانەوەی دو گۆڕی‬ ‫بەكۆمەڵ لەكارگەی قیری هەولێر‪ ،‬كە‬

‫تەنها یەك شوێنیان لەو رێژەیە گۆڕی‬ ‫بەكۆمەڵ بو‪ ،‬كە روفاتی (‪ )158‬هاواڵتی‬ ‫تێدابو‪ ،‬بۆیە ب���ەدوای تەكنیكی زۆر‬ ‫پێشكەوتو دەگەڕێیین بۆ روپێوكردنی‬ ‫شوێنی گۆڕە بەكۆمەڵەكان بەمەبەستی‬ ‫دۆزینەوە‌و هەڵدانەوەیان بەتەكنەلۆجیای‬ ‫تازە‪.‬‬

‫چاودێر‪ :‬تاچەندە حكومەتی فیدراڵ‬ ‫هاوكار‌و هەماهەنگە‪ ،‬بەتایبەت وەزارەتی‬ ‫م��اف��ی م����رۆڤ‪ ،‬ئ��ای��ا رێگرییەكانی‬ ‫ه��ەڵ��دان��ەوەی گ���ۆڕە ب��ەك��ۆم��ەڵ��ەك��ان‬ ‫چیین‪ ،‬چونكە ژم��ارەی��ەك��ی كەمیان‬ ‫هەڵدراونەتەوە؟‬ ‫پەری نوری‪ :‬حكومەت‌و وەزارەتی مافی‬

‫پێنچ ك��ادری سیاسیی رێكخستنەكانی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) بون‌و ئەوەی تریش لەخەلەكان‬ ‫بەهەمانشێوە تەرمی پێنچ پێشمەرگەی‬ ‫تێدابو‪ ،‬ئەمەش بەهۆی كەسوكارییانەوە‬ ‫دۆزران���ەوە‪ ،‬كە سكااڵیان تۆماركردبو‬ ‫ش��ای��ەت��ح��اڵ��ب��ون‪ ،‬پ��اش��ان ل��ەڕێ��گ��ەی‬ ‫وەزارەتەكانی تەندروستی هەرێم‌و عیراق‌و‬ ‫ك��اروب��اری شەهیدان‌و وەزارەت���ی مافی‬ ‫مرۆڤی عیراق تیمی هاوبەش پێكهات‪،‬‬ ‫ پەری نوری عەزیـز‬‫هەرچەندە كەسوكارەكەیان لەڕێگای جلو‬ ‫ بەڕێوەبەری گشتی بۆ كاروباری گ��ۆڕە بەكۆمەڵەكان لەوەزارەتی‬‫بەرگیانەوە شەهیدەكانیان ناسییەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای ئەنجامدانی پشكنین روفاتەكان‬ ‫كاروباری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان‬ ‫رادەس��ت��ی كەسوكاریان دەكەینەوە‪،‬‬ ‫ لەدایكبوی ‪ 1958‬سلێمانی‬‫لەڕێورەسمێكدا بەخاك دەسپێردرێن‪،‬‬ ‫ بەكالۆریۆس لەكارگێریی كار‪-‬زانكۆی سلێمانی‬‫لەبارەی بونی گۆڕی بەكۆمەڵی تر دڵنیام‬ ‫لەزاخۆوە تاكو فاو رژێمی پێشو سڵی‬ ‫م��رۆڤ‌و تەندروستیی عیراق‌و هاوكاری‬ ‫نەكردۆتەوە لەشەهیدكردنی هاواڵتیان‬ ‫چاودێر‪ :‬چەند تیمتان بۆهەڵدانەوەی هەماهەنگیمان دەكەن‪ ،‬لەهەڵنەدانەوەی‬ ‫ئەگەربێت‌و روپێویەكی سەرتاسەریش‬ ‫بكرێ‌ لەعیراق بەگشتی‪ ،‬بەدڵنیاییەوە ئەو گۆڕە بەكۆمەاڵنە هەیە؟‬ ‫تەواوی گۆڕە بەكۆمەڵەكانیش پرسیاری‬ ‫پ��ەری ن��وری‪ :‬ئێمە وەك وەزارەت��ی هەمو هاواڵتییانی كوردستانە‌و مافی‬ ‫خاكی كوردستانیش بێبەش نیە لەبونی‬ ‫گۆڕی بەكۆمەڵ‌و دڵنیاین چەندین گۆڕی ك���اروب���اری ش��ەه��ی��دان‌و وەزارەت�����ی خۆیانە‪ ،‬ئەمەش بەهۆی خراپیی بارودۆخی‬ ‫بەكۆمەڵی تر لەكوردستان‌و ناوچەكانی تەندروستیی هەرێم‪ ،‬چونكە تیمەكانمان سیاسی‌و ئەمنی لەخوار‌و ناوەڕاستی‬ ‫هاوبەشە زیاتر لە(‪ )50‬كادری راهێنراومان عیراق‪ ،‬ئەمەش كاریكردۆتەسەر كارەكان‪،‬‬ ‫تری عیراقەوە دەدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم تیمەكانمان بەپێی پێویست چونكە زۆری��ن��ەی گ��ۆڕە بەكۆمەڵەكان‬ ‫ێ گۆشەی ئەو شوێنانەی كە‬ ‫چاودێر‪ :‬ژمارەی گۆڕە بەكۆمەڵەكانی دروس��ت��دەك��ەی��ن‪ ،‬چ��ون��ك��ە تیمەكان كەوتونە س ‌‬ ‫هەرێمی كوردستان چەندە‌و چەندیان هاوبەشە لەنێوان وەزارەتی تەندروستی زۆرینەی ك��ردەوە تێرۆرستیەكانی تێدا‬ ‫هەڵدراونەتەوە؟‬ ‫هەرێم‌و عیراق‌و وەزارەت��ی مافی مرۆڤی ئەنجامدەدرێ‌‌و چڕبۆتەوە‪ ،‬هەروا ژمارە‬ ‫پەری نوری‪ :‬بەپێی ئەو زانیارییانەی عیراق‌و وەزارەت��ی كاروباری شەهیدان‌و ك��ادرە راهێنراوەكانیشمان سنوردارە‪،‬‬ ‫وەزارەت���ی مافی مرۆڤی عیراقی‪ ،‬كە ئەنفالكراوانی هەرێم‪ ،‬هەندێكجاریش پێویستە بەپێی یاسا گیانیان بپارێزین‪،‬‬ ‫ب��ەه��اوك��اری رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی (‪ )UN‬رێكخراوی (‪ )ICMP‬نێودەوڵەتیش بۆیە الیەنی ئەمنی گەورەترین بەربەستە‬ ‫روپێویانكردوە لەسەروی (‪ )300‬گۆڕی كە بەدواداچون دەكات بۆ كەسانی ب ‌‬ ‫ێ ب��ۆ گەیشتن ب��ەگ��ۆڕە بەكۆمەڵەكان‬ ‫بەكۆمەڵە‪ ،‬ئەوانەشی هەڵدراونەتەوە س��ەرو شوێن لەواڵتانەی روب��ەڕوی ب ‌‬ ‫ێ لەبەردەم ئێمە‌و وەزارەتی مافی مرۆڤی‬ ‫نزیكەی (‪ )80-75‬گۆڕ هەڵدراونەتەوە‪ ،‬سەروشوێنكردن بونەتەوە‪ ،‬بۆیە بۆ عیراق‪ ،‬بۆیە وەزارەتی بەرگریی عیراق‌و‬ ‫ب����ەاڵم ب����ەس����ەدان ش��وێ��ن��ی ت��ری��ش راهێنانی كارمەندان پشت بەو رێكخراوە وەزارەت��ی پێشمەرگە هەماهەنگن تاكو‬ ‫هەڵدراونەتەوە‪ ،‬بەوتەی شایەتحاڵەكان دەبەستین‌و بۆ زیاتركردنی كارمەندی رەزامەندیی وەزارەت��ی بەرگریی عیراق‬ ‫گومانی واب���و گ��وای��ە شوێنی گ��ۆڕی راه��ێ��ن��راوی��ش دەت��وان��ی��ن پشتیان پ ‌‬ ‫ێ ل��ەڕوی ئەمنیەوە ناتوانین‬ ‫ێ وەرنەگیر ‌‬ ‫بەكۆمەڵە‪ ،‬بەاڵم گۆڕی بەكۆمەڵ نەبوە‪ ،‬ببەستین بەپێی پێویستی هەڵدانەوەی سەردان بكەین‪ ،‬چونكە ئەوكاتە هێزێكی‬ ‫بۆ نمونە لەحەمرین (‪ )96‬شوێنمان گ��ۆڕەك��ان��ی��ش تیمەكان دەستنیشان گەورەمان لەگەڵ دەنێرن بۆ هەڵدانەوەی‬ ‫هەڵدایەوە گوایە گۆڕی بەكۆمەڵە‪ ،‬كەچی دەكەین‪.‬‬ ‫ێ بكەن‪.‬‬ ‫گۆڕەكان تاوەكو پارێزگاریمان ل ‌‬

‫خاكی كوردستانیش بێبەش‬ ‫نیە لەبونی گۆڕی بەكۆمەڵ‌و‬ ‫دڵنیاین چەندین گۆڕی‬ ‫بەكۆمەڵی تر لەكوردستان‌و‬ ‫ناوچەكانی تری عیراق‬ ‫دەدۆزرێتەوە‬

‫چ���اودێ���ر‪ :‬ب��اس��ل��ەوەدەك��رێ‌ گ��ۆڕە‬ ‫بەكۆمەڵەكانی بەركەوتەی چەكی كیمایی‬ ‫خاوێن بكەنەوە؟‬ ‫پ��ەری ن��وری‪ :‬بەشێك لەكەسوكاری‬ ‫گ����ۆڕە ب��ەك��ۆم��ەڵ��ەك��ان��ی ه��ەڵ��ەب��ج��ە‬

‫ئەگەریش رەزامەندنەبن ئەوا وەكو خۆی‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬چونكە سمبولی شەهیدانە‪،‬‬ ‫پێویستیشە حكومەتی ئێستای عیراق‬

‫بەشێك لەكەسوكاری گۆڕە بەكۆمەڵەكانی هەڵەبجە داوایانكردوە گۆڕەكان هەڵبدرێنەوە‌و‬ ‫پاك بكرێنەوە‪ ،‬كە بەركەوتەی چەكی كیمایین‪ ،‬چونكە تا ‪ 40‬ساڵ كاریگەری دەمێنێ‌‬

‫داوایانكردوە گۆڕەكان هەڵبدرێنەوە‌و‬ ‫پاك بكرێنەوە كە بەركەوتەی چەكی‬ ‫كیمایین‪ ،‬چونكە تا ‪ 40‬ساڵ كاریگەری‬ ‫دەم��ێ��ن��ێ‌‪ ،‬ب���ەه���اوك���اری وەزارەت�����ی‬ ‫ژینگەی عیراقی‪ ،‬ئێمەش ئاگادارمان‬ ‫كردنەوە‌و وەاڵمیان داینەوە كە بڕیارە‬ ‫لەئایندەیەكی نزیكدا پالنێكی تۆكمە‬ ‫دادەنێن بەهاوكاری تەواوی وەزارەتەكانی‬ ‫ب��اس��م��ك��ردون‪ ،‬ت��ا ئ��ەو گ��ۆڕان��ەی كە‬ ‫خواستی كەسوكاریان ل��ەس��ەرە پاك‬ ‫بكرێنەوە‪ ،‬بەهۆی بەركەوتنیان بەچەكی‬ ‫كیمیایی‪ ،‬پاشان رادەستیان بكەینەوە‪،‬‬

‫هاوكارمانبن لەالیەنی پاككردنەوەی‬ ‫ژی��ن��گ��ەی ك��وردس��ت��ان‌و ه��ەڵ��دان��ەوەی‬ ‫گۆڕەكان‌و قەرەبوكردنەوەیان‌و كاركردن‬ ‫بۆبەجینۆسایدناساندن‌و دوبارەنەبونەوەی‬ ‫ئەو تاوانانە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬پالنتان بۆ داهاتو چیە‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫چ شێوه‌یه‌ک كار لەگەڵ وەزارەتی مافی‬ ‫مرۆڤ دەكەن؟‬ ‫پ���ەری ن���وری‪ :‬ه��ەڵ��دان��ەوەی گ��ۆڕە‬ ‫بەكۆمەڵەكانی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫رادەس��ت��ك��ردن��ەوەی��ان بەكەسوكاریان‪،‬‬ ‫وەزارەت�������ی م��اف��ی م���رۆڤ���ی ع��ی��راق‬ ‫پێویستیكردوە ل��ەس��ەر ب��ەردەوام��ی��ی‬ ‫ك���ارك���ردن ل���ەگ���ۆڕە ب��ەك��ۆم��ەڵ��ەك��ان‬ ‫بەهەماهەنگی وەزارەت‌و تیمەكانی ئێمە‪،‬‬ ‫تائێستاش نزیكەی ‪ 36‬هەزار‌و ‪ 50‬روفاتمان‬ ‫دەرهێناوە لەو رێژەیەش زۆرترینیان‬ ‫روفاتی كورد بون‪ ،‬كە ژمارەیان بریتیە‬ ‫لە‪ 21‬هەزار روفات‪ ،‬كاركردنیشمان لەگەڵ‬ ‫وەزارەتی مافی مرۆڤی حكومەتی عیراق‬ ‫كە میراتگری حكومەتەكانی پێشوە‪،‬‬ ‫چونكە ب��ەئ��ەرك��ی ئ��ەوان��ەی دەزان��ی��ن‬ ‫كە كار لەسەر قەرەبوكردنەوەی ئەو‬ ‫قوربانیانە بكەن‪ ،‬ل��ەدواڕۆژ بەپێی ئەو‬ ‫سكااڵیانەی بەرزی دەكەنەوە بۆ دادگای‬ ‫بااڵی تاوانەكان‌و بەجینۆسایدناساندنی‬ ‫كەیسی گۆڕە بەكۆمەڵەكان‌و رێگریكردن‬ ‫لەدوبارەنەبونەوەی ئەو تاوانانە‪.‬‬

‫زیادبونی دانیشتوان بەشێوەیەكی نائاسایی‪ ،‬ئیرادەی دەنگدەران دەشێوێنێت‬ ‫سەركەوت حەمەحسێن‪ ،‬چاالكوانی كۆمەڵی مەدەنی‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬داستان ئاسۆ‬ ‫چ��االك��وان��ێ��ك��ی ك��ۆم��ەڵ��ی م��ەدەن��ی‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ ،‬زیادبونی رێژەی دانیشتوانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان بەشێوەیەكی‬ ‫نائاسایی كاریگەریی سلبی لەسەر‬ ‫هەڵبژاردنەكان دەبێت‌و ئیرادەی گشتیی‬ ‫دەنگدەران دەشێوێنێت‌و ئەنجامەكانی‬ ‫هەڵبژاردن دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫سەركەوت حەمەحسێن‪ ،‬كە هاوکات‬ ‫لەچەند هەڵبژاردنێكدا چاودێر بوە‪ ،‬لەم‬ ‫دیالۆگە تایبەتەیدا لەگەڵ «چاودێر»‬ ‫ئاماژەبەوەشدەكات‪ ،‬كێشەی زیادبونی‬ ‫رێژەی دانیشتوانی هەرێم بەشێوەیەكی‬ ‫نائاسایی ئ��ەوەی��ە نازانرێت ناوەكان‬ ‫ل��ەك��وێ ه��ێ��ن��راون‪ ،‬ئ��ای��ا ل����ەدەرەوەی‬ ‫هەرێمی كوردستان هێنراون‪ ،‬یان ناوی‬ ‫هاواڵتییانە دوبارەبۆتەوە؟ ئەو زیادبونە‬ ‫تەنها كاریگەری لەسەر یەك هەڵبژاردن‬ ‫نابێت‪ ،‬بەڵكو كاریگەری لەسەر پرۆسەی‬ ‫بەڕێوەبەردنی واڵتیش دەبێت‌و بەپێی‬ ‫یاسا نێودەوڵەتییەكان بەتاوانی گۆڕینی‬

‫ب��اری دیمۆگرافی دەژم��ێ��رێ��ت ئەگەر‬ ‫ساغببێتەوە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬بەپشتبەستن بەیاداشتی ‪39‬‬ ‫پارلەمانتاری كوردستان لەسەر زیادبونی‬ ‫ناسروشتی‌و نائاسایی دانیشتوانی‬ ‫پارێزگاكانی هەولێرو ده��ۆك ل��ەوادەی‬ ‫پێش هەڵبژاردندا چۆن دەخوێننەوە؟‬ ‫سەركەوت حەمەحسێن‪ :‬هەڵبژاردن‬ ‫پڕەنسیپێكی دیموكراسییە‪ ،‬هەڵبژاردن‬ ‫پەیوەستە بەژیانی سەرجەم تاكەكانی‬ ‫كۆمەڵەوە‪ ،‬وردترین هەڵەش كاریگەری‬ ‫دەب��ێ��ت ل��ەس��ەر پ��اك��ی‌و بێگەردیی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان‪،‬‬ ‫بۆیە مافی هەمو‬ ‫ه���اواڵت���ی���ی���ەك‌و‬ ‫چ���االك���وان���ان���ی‬ ‫كۆمەڵی مەدەنی‌و‬ ‫پ��ارل��ەم��ان��ت��ارێ�ك‌و‬ ‫الی�����������ەن�����������ە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر گومانیان‬ ‫ل�����ەس�����ەر ه����ەر‬

‫سەركەوت حەمەحسێن‬ ‫لەدایكبوی ‪ 1972‬لەسلێمانی‬ ‫چاالكوانی كۆمەڵی مەدەنی‬ ‫بەكالۆریۆس لەزانستە سیاسییەكان لەزانكۆی‬ ‫بەغداد‬ ‫چاودێر له‌ چه‌ند هەڵبژاردنێکدا لەهەرێمی كوردستان‬

‫پرسێكی پەیوەست بەهەڵبژاردنەوە‬ ‫هەبو لێكۆڵینەوەی ل��ەس��ەر بكەن‌و‬ ‫الیەنە پەیوەندیدارەكانی لێ ئاگادار‬ ‫ب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬بۆیە پێموایە ك��اری ئەو‬ ‫پارلەمانتارانە بەهۆی ئەو زانیارییانەی‬ ‫بەدەستیانگەیشتوە لەسەر زیادبونی‬ ‫رێ��ژەی دانیشتوان‪ ،‬كارێكی باشە بۆ‬ ‫دەرخستنی راستیەكان جا راستیەكان‬ ‫هەرچۆنێك بن‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬پێتوانیە‪ ،‬ئەو جۆرە هەواڵنە‬ ‫كاریگەریی سلبیی بۆ سەر پرۆسەی‬ ‫س��ی��اس �ی‌و ئ��اس��ای��ش��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت�ی‌و‬

‫سەلماندنی ئەو گومانەو یەكالكردنەوەی‬ ‫كێشەكە لەڕوی سیاسی‌و كارگێڕیەوە؟‬ ‫بەپێی یاسا‬ ‫سەركەوت حەمەحسێن‪ :‬پارلەمانتاران‬ ‫هەوڵی دەرخستنی راستییەكان دەدەن‪،‬‬ ‫نێودەوڵەتییەكان ئەو‬ ‫وەك پارلەمانتارن باسیدەكەن‪ ،‬چەند‬ ‫زیادبونە بەتاوانی گۆڕینی مانگێكە خەریكی لێكۆڵینەوەن لەگەڵ‬ ‫وەزارەت���ی ب��ازرگ��ان��ی‪ ،‬ب��ەاڵم گرفتیان‬ ‫باری دیمۆگرافی دەژمێرێت بۆ هاتۆتەپێشەوە لەكارەكانیان‪ ،‬بۆیە‬ ‫قسەكانیان جۆرێك لەدڵنیایین تێدایە‪،‬‬ ‫ئەگەر ساغببێتەوە‬ ‫ئەو گەشەسەندنە نائاساییە راست بێت‪،‬‬ ‫پێویستە حكومەتی هەرێم‌و پارلەمانی‬ ‫سایكۆلۆژیای دەنگدەر هەبێت لەهەرێمی كوردستان هاوكاری ئەو لیژنەیە بكەن‪،‬‬ ‫بۆ دەرخستنی راستییەكان‪ ،‬چونكە‬ ‫كوردستاندا؟‬ ‫سەركەوت حەمەحسێن‪ :‬دەرخستنی هەڵبژاردن پرۆسەیەكی هەستیارە‪.‬‬ ‫راستی لەهیچ كاتێكدا نەبۆتە گرفت‪،‬‬ ‫چاودێر‪ :‬ئەو زیادبونەی دانیشتوان لەو‬ ‫وت���ەی���ەك ه��ەی��ە دەڵ��ێ��ت «راس��ت��ی‪،‬‬ ‫ب����ەردەوام س��ەردەك��ەوێ��ت»‪ ،‬ئ��ەوەی دو پارێزگایەدا بەو شێوەیە تێپەڕێنرێت‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت��ە م��ای��ەی گ��رف��ت دروس��ت��ك��ردن دەك���رێ���ت ب��ەه��ەڵ��ی��ژاردن��ەك��ە بڵێین‬ ‫و ب�ڵاوك��ردن��ەوەی زان��ی��اری��ی هەڵەیە هەڵبژاردنێكی پاك؟‬

‫ئەوەیە ساختەكردن هەیە كاریگەری‬ ‫لەسەر ئەنجامی هەڵبژاردنەكان نابێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ‪ 94‬هەزار دەنگ زۆرە كاریگەری‬ ‫هەیەو دەبێتە هەڵبژاردنێكی ساختە‪،‬‬ ‫ئیرادەی گشتیی دەنگدەران دەشێوێنێت‪،‬‬ ‫ئەنجامەكان دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬بەپێی یاسا نێودەوڵەتییەكان‬ ‫دەس��ت��ك��اری��ك��ردن��ی رێ���ژەی زی��ادب��ون��ی‬ ‫دانیشتوان چ بەرپرسیارێتییەكی هەیەو‬ ‫كـێ‌ بەپلەی یەكەم لێی بەرپرسیارە؟‬ ‫سەركەوت حەمەحسێن‪ :‬ئەو الیەنەی‬ ‫ئەو ئامارانە دەخاتەڕو‪ ،‬ئەو الیەنەی ئەو‬ ‫ناوانەی زیادكردوە‪ ،‬گرفتەكە لەوەدایە‬ ‫ئایا ئەو ناوانە لەكوێوە هاتون‪ ،‬ئایا ناوی‬ ‫هاواڵتیانە دوبارەكراونەتەوە یان خەڵكی‬ ‫دیكە ل���ەدەرەوەی هەرێمی كوردستان‬ ‫هێنراون‪ ،‬چونكە تەنها كاریگەری لەسەر‬ ‫یەك هەڵبژاردن نابێت‪ ،‬كاریگەری لەسەر‬

‫ئەو زیادبونە تەنها كاریگەری لەسەر هەڵبژاردن نابێت‪ ،‬بەڵكو كاریگەری لەسەر‬ ‫پرۆسەی بەڕێوەبردنی واڵتیش دەبێت‬ ‫لەهەڵبژاردنەكاندا كە دەبێتە مایەی‬ ‫ساختەكاری لەهەڵبژاردنەكاندا‪ ،‬ئەمە‬ ‫گرفت بۆ دیموكراسی‌و بەرەوپێشچونی‬ ‫كۆمەڵ‌و ئاشتەوایی نیشتمانی‌و ئاسایشی‬ ‫كۆمەاڵیەتی دروست دەكات‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬بەبڕوای ئێوە چی بكرێت بۆ‬

‫س���ەرك���ەوت ح��ەم��ەح��س��ێ��ن‪ :‬ئ��ەگ��ەر پرۆسەی بەڕێوەبەردنی واڵتێكە‪ ،‬ئایا‬ ‫ئەو رێژەیە زیادكرابێت‪ ،‬بەمەبەستی ئەمانە لەكوێ دەژین‪ ،‬ئایا دادەمەزرێن‪،‬‬ ‫ساختەكردن‪ ،‬ساختەكردن لەهەڵبژاردندا ئایا قوتابین‪ ،‬بۆیە كاریگەرە سلبیەكانی‬ ‫ئ��ەگ��ەر ی��ەك دەن��گ بێت‌و ئ��ەگ��ەر ‪ 94‬لەشوێنی دیكەشدا دەردەكەوێت‪ ،‬بەپێی‬ ‫ه��ەزار دەن��گ بێت هەر ساختەكردنە‪ ،‬یاسا نێودەوڵەتییەكان بەتاوانی گۆڕینی‬ ‫ئەوە جیاوازی دەكات لەساختەكردندا‪ ،‬باری دیمۆگرافی دەژمێرێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫ناوخؤ‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫نیشتەجێبون هەڕەشە لەكەرتی كشتوكاڵ دەكات‬

‫جوتیارێك‪ :‬پێیانوتم نەوتمان هەیە كشتوكاڵمان پێویست نییە‬ ‫خزمەتگوزاری تیابكەن‪ ،‬پێویستە بدرێت‬ ‫بەالیەنێك لەبەرهەمی كشتوكاڵیدا‬ ‫بەكاری بهێنێتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬محەمەد تۆفیق‪ ،‬وتیشی "كاتێك‬ ‫پڕۆژەیەكی كشتوكاڵی پێشكەشدەكەن‪،‬‬ ‫پێیان دەڵێن زەوی نییە‪ ،‬بەاڵم ئەوەتا‬ ‫زەوی��ی��ە كشتوكاڵییەكانیش دەكرێن‬ ‫بەشوێنی نیشتەجێبون‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫زیانێكی گەورە لەپەرەپێدانی ئابوریی‬ ‫كوردستان دەدات‪ ،‬چونكە واڵتەكەمان‬ ‫لەڕوی پیشەسازی‌و گەشتیارییەوە الوازە‪،‬‬ ‫بەاڵم كشتوكاڵ لەهەمو بوارەكانیتر زیاتر‬ ‫قازانجی بەئابوریی واڵت گەیاندوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ناكرێت ئەو زەوییانە لەناوببرێن"‪.‬‬

‫چاودێر‪ -‬تابان محەمەد‪:‬‬ ‫لەچەند ساڵی راب���ردودا پرۆژەكانی‬ ‫نیشتەجێبون لەهەرێمی كوردستان‬ ‫روی لەگەشەسەندن ك��ردوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەڕای شارەزایانی بوارەكە‪ ،‬ئەو پرۆژانە‬ ‫كاریگەریی لەسەر كەرتی كشتوكاڵ‬ ‫لەهەرێمی كوردستان دروستكردوە‪،‬‬ ‫بەجۆرێك زۆرێك لەزەوییە كشتوكاڵییە‬ ‫بەپیتەكان دەكرێنە پرۆژەی نیشتەجێبون‪،‬‬ ‫جوتیارێكیش ده‌ڵێت‪ :‬پێیان وتون كە‬ ‫واڵت��ەك��ەم��ان نەوتی زۆرەو پێویستی‬ ‫بەكشتوكاڵ نابێت‪ .‬پسپۆڕێكی ئابوریش‪،‬‬ ‫پێیوایە كە بەردەوامبونی كردنی زەوییە‬ ‫كشتوكاڵییەكان بەنێشتەجێبون زیان‬ ‫لەئابوریی واڵت دەدات‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی‬ ‫كشتوكاڵی پارلەمانیش دەڵێت "ئەگەر‬ ‫دەسەاڵتمان هەبێت رێ بەو كارە نادەین"‪.‬‬ ‫"گرانی بێتەوە كشتوكاڵ‬ ‫فریامان دەكەوێت"‬ ‫گ��ون��دی ك��ەڵ��ەوان��ان ك��ە دەكەوێتە‬ ‫رۆژئ��اوای شاری سلێمانییەوە‪ ،‬خاوەن‬ ‫زەوی��ی بەپیتەو سااڵنە س��ەدان تەن‬ ‫دانەوێڵە بەرهەمی دەبێت‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫جوتیارەكانی نیگەرانن‪ ،‬كە زەوییەكان‬ ‫ل���ێ زەوت دەك�����ەن‪ ،‬ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫نیشتەجێبون‪ .‬جوتیارێكی ئەو گوندە‪،‬‬ ‫باس لەوەدەكات‪ ،‬گوندی كەڵەوانان زیاتر‬ ‫لە‪ 2500‬دۆنم زەویی بەپیتی كشتوكاڵی‬ ‫هەیە‪ ،‬سااڵنە نزیكەی ‪ 700‬بۆ ‪ 800‬تەن‬ ‫گەنمی هەیە‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا حكومەت‬ ‫دەیەوێت بیكات بەشوێنی نیشتەجێبون‌و‬ ‫بەروبومەكشتوكاڵییەكە لەناوببات‪.‬‬ ‫عەزیز غەفور‪ ،‬ئ��ام��اژەی بەوەشدا‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ناڕەزاییان دەربڕیوە لەبەرامبەر‬ ‫ئەو بڕیارەو وتویانە لەو زەوییانەدا سااڵنە‬ ‫بەرهەمێكی زۆر گەنمی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێیان وتون‪ ،‬ئەوە كەی كێشەیە‪ ،‬واڵتی‬ ‫عیراق نەوتی زۆرەو دەتوانن لەبەرامبەر‬ ‫ن��اردن��ی ن���ەوت رێ��ژەی��ەك��ی زۆر گەنم‬ ‫هاوردەبكەن‌و پێویستیان بەگەنم نییە‪،‬‬

‫لیژنەی كشتوكاڵ لەپارلەمانی كوردستان‪ :‬ئەگەر پرس‬ ‫بەئێمە بكرێت‌و دەسەاڵتمان هەبێت‪ ،‬رێگەنادەین ئەو‬ ‫زەوییانە بكرێنە شوێنی نیشتەجێبون‬ ‫بۆیە دەیانەوێت ئەو خاكە بەپیتە بكەنە‬ ‫شوێنی نیشتەجێبون‪ ،‬كە شادەمارێكی‬ ‫بەرهەمهێنانە‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬ئ���ەوەش���ی خ��س��ت��ەڕو‪،‬‬ ‫ناتوانن بەرهەڵستی ئەو بڕیارەبكەن‌و‬ ‫پێیان وت���ون‪ ،‬ئ���ەوە ماستەرپالنەو‬ ‫جێبەجێدەكرێت‪ ،‬ئەمەش لەكاتێكدایە‬ ‫ن���او ش���ارەك���ان هێشتا پێویستیان‬ ‫بەخزمەتگوزارییەو ئەو گوندەش‪ ،‬كە‬ ‫شوێنێكی كشتوكاڵییەو دورەش���ارە‌و‬ ‫بەكەڵكی نیشتەجێبون نایەت‪ ،‬رەنگە‬ ‫بە‪ 20‬ساڵیتریش خزمەتگوزاری پێنەگات‪،‬‬ ‫چۆن دەكرێتە شوێنی نیشتەجێبون‪.‬‬

‫ناڕەزایی‪ ،‬بەاڵم هیچ گوێیان لێنەگرتوین‌و‬ ‫وەكو ئەوەی گوندی كەڵەوانان كەسی‬ ‫تیانەژی"‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئاشكراشیكرد‪ ،‬بەرپرسان‬ ‫پۆلیسیان داناوە بەدیار زەوییەكانەوە‪،‬‬ ‫ئیتر نازانن زەوییەكانیان چی لێدێ‌‌و هیچ‬ ‫دەسەاڵتێیشیان نییە بۆ گێڕانەوەی‪.‬‬

‫ئەنجومەنی كەڵەوانان‪ :‬زەوییەكانمان‬ ‫لێ زەوت دەكەن‬ ‫الی خۆشیەوە ئەنجومەنی گوندی‬ ‫كەڵەوانان‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪ 100 ،‬ساڵ‬ ‫زیاترە لەو زەوییانەدا كاردەكەن‪ ،‬كە‬ ‫ب��اب‌و باپیرانیان كاریان تیاداكردوە‪،‬‬ ‫چەندین ساڵە ئەو زەوییانە بەرهەمێكی‬ ‫باشیان هەیە‪ ،‬ئێستاش حكومەت دەیداتە‬ ‫زیان لەئابوریی كوردستان دەدات‬ ‫كۆمپانیا تا بیكاتە شوێنی نیشتەجێبون‪،‬‬ ‫پسپۆرێكی بواری كشتوكاڵ‌و ئابوری‪،‬‬ ‫ێ ن��ەدراوە بەو‬ ‫مانای ئەوەیە هیچ گو ‌‬ ‫بۆ "چاودێر" رایگەیاند‪ ،‬ئ��ەوان بەهیچ‬ ‫بەرهەم‌و بەپیتییەی ئەو خاكە‪.‬‬ ‫ت����ارق م��ح��ەم��ەد‪ ،‬وت��ی��ش��ی "زۆر جۆرێك لەگەڵ ئەوە نین‪ ،‬كە ئەو خاكە‬ ‫هەوڵمانداوەو ن��اڕەزای��م��ان دەرب��ڕی��وە‪ ،‬بەپیت‌و بەرهەمدارانە بكرێن بەشوێنی‬ ‫چوینەتە چەند شوێنێك بۆ دەربڕینی نیشتەجێبون‪ ،‬ئەگەر هەر دەشیانەوێـت‬

‫لیژنەی كشتوكاڵ‪ :‬ئەگەر دەسەاڵتمان‬ ‫هەبێت رێ بەوە نادەین‬ ‫هاوكات سەرۆكی لیژنەی كشتوكاڵ‌و‬ ‫ئاودێری لەپارلەمانی كوردستان‪ ،‬وتی‬ ‫"كوردستان گەشەسەندنێكی ئابوری‬ ‫ه��ەی �ە‌و خەڵكی ل��ە الدێ��ك��ان��ەوە كۆچ‬ ‫دەك��ەن ب��ەرەو شارەكان‪ ،‬ئ��ەوەش وای‬ ‫لەشارەوانییەكان كردوە شوێن بدۆزنەوە‬ ‫بۆ نیشتەجێبونی خەڵك"‪.‬‬ ‫ج��ەالل عەلی‪ ،‬وتیشی "ساڵی پار‬ ‫ب��ڕی��ارێ��ك دەرك����راوە بەهیچ جۆرێك‬ ‫ن��اب��ێ��ت زەوی ك��ش��ت��وك��اڵ��ی بكرێت‬ ‫بەوەبەرهێنان‪ ،‬بەاڵم بەگشتی لەدوای ئەو‬ ‫گەشەسەندنەوە‪ ،‬ئەو بابەتە بەردەوامەو‬ ‫رێگرتنیش لێی كارێكی زەحمەتە‪ ،‬چونكە‬ ‫ماستەرپالنی شارەكان هەموی گەورەبوە‪،‬‬ ‫ئەو ماستەرپالنانە زەویی كشتوكاڵی‪،‬‬ ‫ب��ەردەاڵن‌و موڵكیشی تێبكەوێت لەبری‬ ‫ئەوە قەرەبو بۆ خاوەنەكانیان دەكەنەوە‪.‬‬ ‫وتیشی "ئەگەر پرس بەئێمە بكرێت‌و‬ ‫دەسەاڵتمان هەبێت رێگە نادەین ئەو‬ ‫زەوییانە بكرێنە شوێنی نیشتەجێبون‪،‬‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ی��ش��ە ش����ارەوان����ی زی��ات��ر‬ ‫روبكەنەزەوییە بەردەاڵنەكان‪ ،‬چونكە‬ ‫زۆرێك لەزەوییە كشتوكاڵییەكان بەرەو‬ ‫لەناوچون دەچن‌و زیانیش لەئابوری واڵت‬ ‫دەدات"‪.‬‬

‫نەخۆشخانەی هیوا تا ئێستا ‪ 12‬هەزار توشبوی شێرپەنجەی تۆماركردوە‬

‫شێرپەنجەی مەمك لەلوتكەی جۆرەكانی شێرپەنجەدایە‬ ‫چاودێر‪ -‬سلێمانی‪:‬‬ ‫بەپێی ئامارێكی نەخۆشخانەی هیوا‪،‬‬ ‫لەماوەی نۆ ساڵی رابردودا ‪ 12‬هەزار كەس‬ ‫توشی شێرپەنجە بون‪ ،‬كە زۆرینەیان‬ ‫شێرپەنجەی م��ەم��ك ب���ون‪ ،‬ه��ۆك��اری‬ ‫زیادبونی ئ��ەو ج��ۆرەی شێرپەنجەش‬ ‫بەوتەی پزیشكەكان دەگەڕێتەوە بۆ نا‬

‫م��ەم��ك ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی دی���ارو زان���راو‬ ‫لەساڵی ‪2004‬ەوە لەهەرێمی كوردستان‬ ‫زیاتر باڵوبۆتەوەو تائێستاش بەردەوام‬ ‫لەزیادبوندایە‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ ئەحمەد‪ ،‬وتیشی "لەماوەی‬ ‫نۆ ساڵی رابردودا‪ 12 ،‬هەزار نەخۆشیی‬ ‫شێرپەنجەمان تۆماركردوە‪ ،‬كە زۆرترینی‬ ‫ئەو رێژەیەش شێرپەنجەی مەمك بون"‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ئ��ەوەش��ی خ��س��ت��ەڕو‪ ،‬كە‬

‫هۆشیاریی ئافرەتان‪ ،‬تا نەخۆشییەكە‬ ‫الوازیان نەكات‪ ،‬هەستی پێناكەن‪.‬‬ ‫لە‪ 2004‬باڵوبۆتەوەو تائێستا‬ ‫لەزیادبوندایە‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری كارگێڕی ئێشكگریی‬ ‫نەخۆشخانەی ه��ی��وا‪ ،‬ب��ە"چ��اودێ��ر"ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ ،‬نەخۆشیی شێرپەنجەی‬

‫پزیشك‌و‬ ‫نەخۆش‬ ‫ژم���ارەی پزیشك لەهەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەچ��او دانیشتوانیدا‬ ‫زۆر كەمن‌و تا ئێستا ئەوە نەبوە‪،‬‬ ‫ك��ە پزیشكی خ��ان��ەوادە هەبێت‪،‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر ه��ەش��ب��ێ��ت زۆر ك��ەم��ن‪،‬‬ ‫نەخۆشخانەكانیش هەمیشە جمەیان‬ ‫دێت‪ ،‬ئەویش لەبەر ئەوەیە‪ ،‬زیاتر‬ ‫ئێمە رۆشنبیریی تەندروستیمان‬ ‫كەمەو سیستمی خواردن‌و ناچاالكی‬ ‫كوالێتیی كۆنترۆڵی هاوردەكردنی‬ ‫خ��ۆراك‌و ك��ران��ەوەی سنورەكانمان‬ ‫بەشێوازێكی خ��راپ دەردو بەاڵی‬ ‫زۆری لەواڵتماندا چاندوە‪ .‬هەست‬ ‫دەكەیت هەمیشە نەخۆشیمان زۆرن‪،‬‬ ‫ئەم زۆرییەش دەبێتەمایەی ئەوەی‬ ‫پزیشك نەتوانێ‌ لەڕوی دەرونییەوە‬ ‫هیچ گرنگییەك بەنەخۆش ب��دات‪،‬‬ ‫ك��ات �ێ‌ رو دەك��ەی��ن��ە ع��ی��ادەی��ەك‬ ‫تەماشادەكەیت‪ ،‬زیاتر لە‪ 20‬نەخۆش‬ ‫دانیشتون‪ ،‬هەندێجاریش بەتەلەفۆن‬ ‫ن��ەخ��ۆش دێ���ت‌و س���ەرە ناگرێت‪،‬‬ ‫ك��ە دەشچیتە ژورەوە زۆری��ن��ەی‬ ‫پزیشكەكان‪ ،‬دو دو یان جاری واهەیە‪،‬‬ ‫ێ نەخۆش لەیەك كاتدا دەبینن‪،‬‬ ‫س‌‬ ‫ئەمەش زۆر ل��ەدژی بەرژەوەندیی‬ ‫نەخۆشە‪ ،‬چونكە لەو كاتەدا پزیشك‌و‬ ‫ن��ەخ��ۆش لەیەكتر تێناگەن‌و زۆر‬ ‫جاریش ل��ەڕوی تەركیزی پزیشك‬ ‫بۆ دەرم��ان��ەك��ان‪ ،‬ی��ان دیاریكردنی‬ ‫جۆری نەخۆشییەكە كەمدەكاتەوەو‬ ‫زی��ان بەتەندروستیی نەخۆشەكە‬ ‫دەگەیەنێت‪ .‬بۆیە پێویستدەكات‪،‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م‌و وەزارەت�����ی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬بەرژەوەندیی هاواڵتیان‬ ‫لەبەرچاو بگرن‌و سیستمێكی لەبارو‬ ‫گونجاوتر بۆ نەخۆش‌و پزیشكیش‬ ‫دابنێن‪ ،‬لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬هەست‬ ‫ب���ەوەدەك���رێ���ت‪ ،‬ك��ە ك��ارم��ەن��دی‬ ‫تەندروستی‌و پزیشكە موقیمەكانی‬ ‫نەخۆشخانەكان وەك پێویست رێز‬ ‫لەنەخۆش‌و یاوەرەكانیان ناگرن‪،‬‬ ‫ئەمەیش بۆخۆی لێك حاڵینەبونێكی‬ ‫دیكەیە‪ ،‬زۆرجاران لەریكالمەكانەوە‬ ‫ێ‬ ‫بانگەشەی ئەوەدەكرێت كە دەب ‌‬ ‫رێ���ز ل��ەك��ارم��ەن��د‌و پ��زی��ش��ك��ەك��ان‬ ‫بگیرێت‪ ،‬هەقیشوایە لەبەرامبەردا‬ ‫ئەو ریكالمەش بكرێت‪ ،‬كە ئەوانیش‬ ‫پێویستە رێز لەنەخۆش‌و یاوەرەكانیان‬ ‫بنێن‌و گوێی ت��ەواوی��ان بۆ بگیرن‌و‬ ‫ئازارەكانیشیان بەهەند وەربگرن‪.‬‬ ‫ئەحمەد عارف‬ ‫هۆكار‬ ‫ناوبراو‪ ،‬لەبارەی هۆكارەكانی توشبون‬ ‫بەنەخۆشیی شێرپەنجەی مەمك‪ ،‬دەڵێت‬ ‫"تیشك‪ ،‬ب��ۆم��اوەی��ی‪ ،‬هۆرمۆنی دژی‬ ‫لێچونەوە‪ ،‬قۆناغی منداڵبون‌و خولی‬ ‫مانگانە‪ ،‬قەڵەوی‌و مەمكی توندوتۆڵ‪،‬‬ ‫جگەرەكێشان‪ ،‬كهول‪ ،‬بەكارهێنانی‬ ‫ئەنتیبایۆتیك ه��ۆك��اری توشبونی‬ ‫نەخۆشییەكەن"‪.‬‬ ‫نیشان ‌ه‬ ‫لەبارەی نیشانەكانی ئەو نەخۆشییەوە‪،‬‬ ‫ئەو پزیشكە پسپۆڕە‪ ،‬باسی لەوەكرد‪،‬‬ ‫ێ لەباڵدا‪،‬‬ ‫گرێ‌‪ ،‬یان لو لەمەمكدا‪ ،‬گر ‌‬ ‫گەورەبونی مەمك‪ ،‬گۆڕانكاری پێست‪،‬‬ ‫ب��چ��وك��ب��ون��ەوەی م��ەم��ك‪ ،‬زۆرج��اری��ش‬ ‫گۆی مەمك دەچێت بەناودا‌و هەندیجار‬ ‫لەگرێكانی مەمكەوە خوێن‌و كێم دێتە‬ ‫دەرەوە‪.‬‬

‫پێویستە ژنان كه‌‌ تەمەنیان‬ ‫دەگاتە ‪ 35‬ساڵ‪ ،‬شیكاریی‬ ‫خوێنی ‪ CA 15-3‬بكەن‬ ‫نەخۆشخانەكەیان هەمیشە لەهەوڵدایە‬ ‫بۆچارەسەكردنی شێرپەنجەی مەمك‌و‬ ‫لەهەمانكاتیشدا نەخۆشیان هەیە‪،‬‬ ‫چارەسەر سودێكی بۆی نامێنێت‪ ،‬چونكە‬ ‫نەخۆشییەكە چوار قۆناغی بڕیوە‌و بەرەو‬ ‫ێ ئومێدی دەڕوات‪.‬‬ ‫ب‌‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا ئ��ەح��م��ەد‪ ،‬ه��ۆش��داری‬ ‫ێ‬ ‫ئەوەشیدایە ژن��ان‪ ،‬كە پێویستە كات ‌‬

‫‪5‬‬

‫توشبويةكى رَ‬ ‫شيثةجنةى مةمك لة نةخؤشخانةى هيوا‬

‫تەمەنیان دەگاتە ‪ 35‬ساڵ‪ ،‬شیكاریی‬ ‫خوێنی ‪ CA 15-3‬بكەن‪ ،‬كە رێگایەكی‬ ‫ئاسانەو دەتوانن بەو شیكارییە دڵنیابن‌و‬ ‫دوربون لەو نەخۆشییە‪.‬‬ ‫پ��س��پ��ۆڕێ��ك��ی ن��ەخ��ۆش��ی��ی گشتی‌و‬ ‫نەخۆشییەدرمەكان‪ ،‬وتی "نەخۆشیی‬ ‫ش��ێ��رپ��ەن��ج��ەی م��ەم��ك م��ەب��ەس��ت ل��ەو‬

‫گرێ‌‪ ،‬یان لوانەیە‪ ،‬كە لەمەمكی ژندا‬ ‫دەردەك���ەون‌و دەبێتەهۆی دەركەوتنی‬ ‫هەلومەرجی تایبەتی لەدەرون‌و جەستەی‬ ‫ژن��داو لەم سااڵنەی دوایشدا ئاماژەی‬ ‫پێكراوە كە پیاویش توشی شێرپەنجەی‬ ‫مەمك دەبێت"‪.‬‬ ‫د‪ .‬زاهیر س��وران‪ ،‬رونیشیكردەوە‪،‬‬

‫فؤتؤ‪ :‬تابان‬

‫شێرپەنجە دو جۆری هەیە‪ ،‬یەكەمیان‬ ‫شێرپەنجەی باش‪ ،‬واتە گرێكان باشن‌و‬ ‫پێی دەوترێت ‪،Benign Tumor‬‬ ‫ئەویتر شێرپەنجەی خراپ‪ ،‬واتە گرێكان‬ ‫خراپن‌و پێی دەوترێت ‪Malignant‬‬ ‫‪.Tumor‬‬

‫چارەسەر‬ ‫س����ەب����ارەت ب��ەچ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫شێرپەنجەی مەمك‪ ،‬د‪ .‬زاهیر سوران‪ ،‬وتی‬ ‫"لەرێگەی شێرپەنجەخانەوە چارەسەری‬ ‫نەخۆشییەكە دەكرێت‪ ،‬یان لەرێگەی‬ ‫تیشكەوە‪ ،‬یان ئەوەتا نەشتەرگەری بۆ‬ ‫توشبوەكە دەكرێت‪ ،‬ئەویش بە دو رێگە‪،‬‬ ‫یان بەشێكی مەمكەكە الدەبرێت‪ ،‬یان‬ ‫هەموی الدەبرێت"‪.‬‬

‫َ‬ ‫هةوال‬ ‫ل َيكدانةوةى‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫دو مەرج بۆ سەركەوتنی سازانی نیشتمانی‬ ‫عەقاڵنیت���ر هەیە‪ .‬ئەگ���ەر بمانەوێ ئەو‬ ‫س���ازانی نیش���تمانییە س���ەر بگرێ‪ ،‬كە‬ ‫د‪.‬رێبوار كەریم مەحمود*‬ ‫پێویستە س���ەر بگرێ‪ ،‬ئەبێ دو مەرجی‬ ‫ئەو ملمالنێ‌و كێشمەكێش���مەی لەسەر سەرەكی تیادا بەدی بێت‪ ،‬كە بریتین لە‪:‬‬ ‫خس���تنە ریفراندۆم یان گەڕانەوەی ئەم‬ ‫مەرجی یەكەم‬ ‫پ���رۆژە دەس���تورەی ئێس���تای هەرێمی‬ ‫ناب���ێ بەهیچ ج���ۆرێ ل���ە تێڕوانینی‬ ‫كوردس���تان هەیە‪ ،‬بەرهەم���ی بونی ئەو‬ ‫جیاوازییە سیاس���ییەیە ك���ە لەنێو هێزە تەس���كی حزبیی���ەوە تەماش���ای بڕگە‌و‬ ‫سیاس���ییەكانی كوردس���تاندا هەی���ە‪ .‬ماددە‌و كۆی گش���تی پرۆژەی دەس���تور‬ ‫هەڵوێس���تی هەر یەكێكیش لەو هێزانە‪ ،‬بكەین‪ .‬چونكە ئەم دەس���تورە بۆ تەنها‬ ‫راس���تەوخۆ پەیوەندی بەتێگەیشتنییەوە حزب‌و كەس‌و الیەنێك���ی دیاریكراو نیە‪.‬‬ ‫هەیە ب���ۆ دەق���ە س���ەرەكییەكانی نێو بەڵكو ئەبێ دەس���تورێك بـ‍ێت‪ ،‬حوكمی‬ ‫دەس���تورو ئ���ەو دۆخە سیاس���ییەی كە چەندین ن���ەوەی پێبكرێت‪ .‬حوكمكردنی‬ ‫پێش���بینی دەكرێ لە داهاتودا دروس���ت نەوەكانی داهاتوش هەرگیز بەخواس���تە‬ ‫بێ���ت‪ .‬لەم���ڕوەوە بینیم���ان الیەنەكانی كورتخایەنەكان���ی ئێس���تا نابێ‪ .‬چونكە‬ ‫كوردس���تان دابەشبون بەسەر دو بەرەی هەمو نەوەیەك تێگەیشتن‌و بیركردنەوەی‬ ‫جی���اوازدا‪ ،‬بەرەی���ەك ك���ە (پ‪.‬د‪.‬ك) تایبەت بەئاس���ت‌و زەمەنی خۆی هەیە‪.‬‬ ‫نوێنەرایەت���ی دەكات داوای خس���تنە هەربۆی���ە ئەرك���ی هەموان���ە دوربینانە‌و‬ ‫ریفراندۆم���ی پرۆژەی دەس���تور دەكات‪ .‬وردبینانە دەستوری ئەم هەرێمە دابڕێژن‪.‬‬ ‫بەرەكەیتر كە (ی‪.‬ن‪.‬ك)و ئۆپۆزس���یۆنن ناشبێ پێمانوابێ دەتوانین ئەم دەستورە‬ ‫داوای هەمواركردنەوەی پرۆژەكە دەكەن‪ .‬بەئاس���انی هەمواربكەین���ەوە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ئێس���تاش دوای ئەوەی یەكێتی لەگـ‍ەڵ ل���ە واڵتێكی دیموكراتی وەك���و ئەمریكا‬ ‫سازانی نیش���تمانیدایە لەسەر دەستور‪ ،‬لەم���اوەی نزیك���ەی ‪ 225‬س���اڵدا تەنها‬ ‫پێدەچێ پارتیش رەزامەندی بدات لەسەر ‪ 27‬هەمواری دەس���توری ك���راوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەو سازانە‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە پارتیش ئێم���ە بەم ملمالنێی���ەوە رەنگە نەتوانین‬ ‫بەئاس���انی هەمواری بڕگ���ەو ماددەكانی‬ ‫مەرجی خۆی دەبێ‪.‬‬ ‫بۆ ئەم قۆناغەی ئێستای كوردستانیش دەستور بكەین‪.‬‬ ‫لەس���ازانی نیش���تمانیدا پێویس���تە‬ ‫پێویستمان بەلێكتێگەیشتنێكی فراوانترو‬

‫الیەنەكان بەدوای دەستكەوتی نیشتمانیدا‬ ‫بگەڕێ���ن‪ .‬ن���ەك ئ���ەوەی كە ت���ا چەند‬ ‫تێڕوانین���ە حزب���ی‌و ئایدیۆلۆژییەكانیان‬ ‫ج���ێ دەكرێت���ەوە‪ .‬بۆ نمون���ە لە خولی‬ ‫پێش���وی پارلەماندا الیەنە ئیسالمییەكان‬ ‫ت���ا دوا س���ات دژی تێپەڕاندن���ی ئ���ەم‬ ‫پ���رۆژە دەس���تورە ب���ون‪ ،‬ب���ەاڵم تەنها‬ ‫بەدەس���تكاریكردنی یەك ماددە بۆچونی‬ ‫خۆیان گۆڕی‪ ،‬كاتێك ئاینی ئیسالم كرایە‬ ‫یەكێك لە س���ەرچاوە س���ەرەكییەكانی‬ ‫یاس���ادانان‪ ،‬ئیتر ئەوان چاوپۆشییان لە‬ ‫هەڵە زەقەكانیتری نێ���و پرۆژەكە كرد‌و‬ ‫دەنگیان بۆ دا‪ .‬بەاڵم ئێس���تا دەبینن كە‬ ‫دەنگدان���ی (‪ )96‬پەرلەمانت���ار لە كۆی‬ ‫(‪ )97‬چ گرف���ت‌و قەیرانێكی سیاس���ی‬ ‫گەورەی لە كوردس���تاندا دروستكردوە‪.‬‬ ‫ئەم���ەش بەڵگەیەك���ی رون���ە لەس���ەر‬ ‫كورتبین���ی سیاس���ی بەش���ێكی بەرچاو‬ ‫لەوان���ەی دەنگیان ب���ەم پرۆژەیە داوە‪.‬‬ ‫دەك���رێ ئەم كورتبینییە بۆ یاس���ایەكی‬ ‫ئاسایی روبدات چونكە بە ئاسانی هەموار‬ ‫دەكرێت���ەوە‪ ،‬بەاڵم ناب���ێ بە هیچ جۆرێ‬ ‫ئەم كورتبینیە لە داڕش���تنی دەستوردا‬ ‫روبدات چونكە هەمواركردنەوەی كارێكی‬ ‫گرانە‪.‬‬ ‫مەرجی دوەم‬ ‫دەبێ مەبەست لەس���ازانی نیشتمانی‬ ‫"رێككەوتن" بێ لەسەر پێویستی داڕشتنی‬

‫دەس���تورێك بۆ هەرێمی كوردستان نەك‬ ‫"دواخس���تنی"‪ .‬واتە كاتێ���ك الیەنەكان‬ ‫گفتوگ���ۆ دەكەن ب���ۆ هەمواركردنی ئەم‬ ‫پ���رۆژە دەس���تورەی ئێس���تا دەبێ ئەو‬ ‫قەناعەتەی���ان هەب���ێ كە ناك���رێ لەمە‬ ‫زیاتر ئەم هەرێمە لەبۆش���ایی دەستوریدا‬ ‫بمێنێت���ەوە‪ .‬چونك���ە لەس���ادەترین‬ ‫مان���ادا ئاین���دەی حوكمڕان���ی هەرێ���م‌و‬ ‫پەیوەندییەكانی نێ���وان هەرێم‌و بەغداد‌و‬ ‫تەنانەت پێگ���ەی ئیقلیمی‌و نێودەوڵەتی‬ ‫ئ���ەم هەرێمەش دەخاتە مەترس���ییەكی‬ ‫گەورەوە كە رەنگە چارەسەركردنی ئاسان‬ ‫نەبێ‪ .‬تەنانەت پێش���بینی قوڵكردنەوەی‬ ‫زیاتری كێش���ەكانی لێدەك���رێ‌و رەنگە‬ ‫قەیران���ی درێژخایەنتریش لەكوردس���تان‬ ‫سەرهەڵبدات‪.‬‬ ‫لێرەدا هۆكاری كات رۆڵێكی كاریگەری‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەگ���ەر گێڕان���ەوەی پرۆژەكە بۆ‬ ‫گفتوگ���ۆی نێ���وان هێزە سیاس���ییەكان‬ ‫دەس���تكەوت بێ‪ ،‬ئ���ەوا داڕش���تنەوەی‬ ‫لەكاتێك���ی خێ���رادا‪ ،‬ب���ەاڵم وردبینانە‪،‬‬ ‫دەستكەوتێكی گەورەترە‪ .‬چونكە دەبێتە‬ ‫بەڵگەیەكی س���ەرەكی لەسەر یەكانگیری‬ ‫الیەنەكانی ئەم هەرێمە لەروی هەس���تی‬ ‫بەرپرسیارێتی بەرامبەر ئایندەی خەڵك‌و‬ ‫خاكی هەرێم‪.‬‬ ‫*مامۆستای زانستە سیاسییەكان‪ /‬زانكۆی سلێمانی‬

‫نێوەندگری یەكێتی لەپرسی دەستوردا‬ ‫سیروان مەحمود‬ ‫گەلی ك���ورد قوربانیەكی زۆریداوە بۆ‬ ‫ئ���ەوەی ژیانێكی شایس���تە بۆ ئێس���تا‌و‬ ‫دوارۆژی دابی���ن ب���كات‌و وەك میللەتانی‬ ‫دیكە مافی دیاریكردنی چارەنوسی خۆی‬ ‫ب���دات‪ ،‬بەرخودانی داوە ب���ۆ بەدیهێنانی‬ ‫حوكمڕانییەكی دادپەروەر‌و كۆمەڵگەیەكی‬ ‫بەتوانا لەئیدارەی بوارەكانی سیاس���ی‌و‬ ‫ئاب���وری‌و كۆمەاڵیەتی بەخۆبەس���تنەوە‬ ‫بەپرەنس���یپ‌و رێس���ا لۆژیكیی���ە‬ ‫دیموكراس���ییە مەدەنییەكان‪ ،‬لەقۆناغی‬ ‫سەقامگیریشدا تێدەكۆشێ‌ بۆ دابینكردنی‬ ‫ماف���ی هاواڵتی���ان‌و دەس���تەبەركردنی‬ ‫دامودەزگای یاس���ایی لەس���ەر زەمینەی‬ ‫بونی دەس���تورێكی نیشتمانی كە ماف‌و‬ ‫داخوازییەكانی زۆرین���ەی رەهایی تاك‌و‬ ‫توێژ‌و چینەكانی كۆمەڵ لەخۆ بگرێت‪.‬‬ ‫دەس���توری كوردس���تان كە لەساڵی‬ ‫‪١٩٩٢‬وە كاری ب���ۆ كراوە‌و گەیش���توەتە‬ ‫ئەو رەشنوس���ەی ئێس���تا بەهۆی دۆخی‬ ‫سیاسی نائارامی ناوخۆی هەرێم نەخرایە‬ ‫دەنگ���دان‌و بۆ س���ااڵنێك بەدۆكیۆمێنتی‬ ‫لەئەرش���یفی پارلەمان���دا هەڵگی���را‌و‬ ‫لەبەرنام���ەی حیزب���ەكان ب���ۆ هەڵمەتی‬ ‫هەڵبژاردندا تینەپەری‪ ،‬پاش گۆڕانكارییە‬

‫سیاس���یەكانی ناوخ���ۆی هەرێم كە روی‬ ‫لەئارام���ی‌و فراوانبونی دام���ودەزگاكان‬ ‫كردوە هیچیتر بوار نەماوە بۆ دواخستنی‬ ‫كاركردن پێ���ی‪ ،‬پرۆس���ەی هەڵبژاردنی‬ ‫س���ەرۆكایەتی هەرێم‌و دەس���ەاڵتەكانی‌و‬ ‫دەركردنی یاس���اكان وابەستەیە بەبونی‬ ‫ئەو دەس���تورەوە‪ ،‬ئەم هۆكارانە‌و هەندێ‬ ‫ه���ۆكاری دیك���ە بۆت���ە مای���ەی ئەوەی‬ ‫بەگەرمی باس لەیەكالكردنەوەی پرس���ی‬ ‫دەستور بكرێت‪.‬‬ ‫دەس���تور چ���ۆن پێویس���تییەكی‬ ‫ئۆرگانییە بۆ سیستەمی سیاسی‌و گشت‬ ‫بوارەكان���ی دیك���ەی ژیان���ی هاواڵتیان‬ ‫لەكوردس���تان ئاوەه���اش جێ���گای‬ ‫بایەخ���ی جیهانە ب���ۆ هەڵس���ەنگاندنی‬ ‫ئاستی گەش���ەی تاقیكردنەوە سیاسی‌و‬ ‫دیموكراس���ییەكەمانە‪ ،‬هەر بۆیە دەبێت‬ ‫بەوردبینیەك���ی زۆرەوە لێبڕوانرێ���ت‌و‬ ‫دوربخرێت���ەوە لەملمالن���ێ‌و بەرژەوەندی‬ ‫حیزبی‌و كەس���ایەتی‌و دیدە جیاوازەكان‬ ‫نەبێت���ە مای���ەی دوب���ارە س���ڕبونەوەی‬ ‫پرۆژەك���ە‌و كوردس���تان بێب���ەش بێت‬ ‫لەیاس���ای بنچینەی���ی كە س���ەرچاوەی‬ ‫داڕشتنی یاساكانی دیكەیە‪.‬‬ ‫لەئەم���رۆدا بابەت���ی یەكالكردنەوەی‬ ‫دەستوری كوردستان لەڕێگای دەنگدانەوە‬

‫یان هەمواركردنەوەی لەپارلەمان‌و پاشان‬ ‫دەنگدان لەسەری بوەتە گەرمترین باسی‬ ‫سیاسی كوردستان‪ ،‬هەستیاری بابەتەكە‬ ‫هەمو حی���زب‌و كەس���ایەتی‌و رێكخراوە‬ ‫مەدەنییەكان���ی هێناوەتە جوڵە‌و دیالۆگ‬ ‫ك���ە ئەم���ەش رەوش���ێكی تەندروس���تە‬ ‫لەتاقیكردنەوەی دیموكراسی كوردستان‌و‬ ‫گەر بەس���ازانی نیش���تمانی تێپەڕێندرا‪،‬‬ ‫ئ���ەوا دەبێتە دەس���تكەوتێكی مێژوی بۆ‬ ‫جێگیركردنی ژیانی دیموكراسی‌و یاسایی‬ ‫لەكوردس���تاندا‌و هاواڵتیان لەس���ێبەریدا‬ ‫متمانەیەكی زیاتر بەحوكمرانی‌واڵتەكەیان‬ ‫پەیدا دەكەن كە كار بەدەستورێك دەكات‬ ‫بەدەنگی زۆرینەی رەهایی‌و س���ازدانەوە‬ ‫هاتوەتە بەرهەم‪ ،‬بەپێچەوانەش���ەوە گەر‬ ‫هەوڵ بدرێت لەپەنای هەر پاساوێكدا ئەم‬ ‫رەشنوس���ە تێپەڕێنرێت بەبێ ئەو سازانە‬ ‫ئەوا دەبێتە مایەی نەهامەتیەكی مێژویی‬ ‫بۆ رەوش���ی سیاسی كوردس���تان‌و واڵت‬ ‫بەرەو كێشە‌و ئاشوبەی زۆر دەبات‪.‬‬ ‫ق���ەوارە سیاس���یەكانی كوردس���تان‬ ‫لەم���ەر ئ���ەو رەشنوس���ە‌و پرینس���یپی‬ ‫دەنگدان یان هەمواركردنەوەی‌و پاش���ان‬ ‫ێ بەرەدا‬ ‫خس���تەنە دەنگدانەوە بەسەر س ‌‬ ‫دابەشبون‪ ،‬چاودێران هەڵوێستی یەكێتی‬ ‫نیش���تمانی بەناوەند هەڵدەس���ەنگێنن‪،‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪8‬‬

‫پانۆرامای روداوەكان‌و‬ ‫مادەی خاوی هەڵبژاردنەكان!‬ ‫ێ توانا مێرگەسەری‬ ‫هاوڕ ‌‬

‫لەو فەزا تەپوتۆزاویە سیاس���ییەی هەرێمی كوردس���تان‌و زۆری گوتارو كەمی‬ ‫رەفت���اری هێزەكانی ناویدا‪ ،‬كاتی بیركردنەوەو هەڵوەس���تەكردنی بۆ كەس���مان‬ ‫نەهێشتۆتەوە‪ ،‬بۆ ئەوەی بنیادەم بتوانێ‌ قسە لەهەنبەر پرسێكی دیاركراو بكات‪،‬‬ ‫ئەو روداوەی ئێستا رویدا بۆ بەیانی ئێكسپایەرە‪ ،‬پرسێكی تری كاتی خولقێنراو‬ ‫ش���وێنی گرتۆتەوە‪ ،‬لەرێكەوتێكی وادا‪ ،‬بەجەمعی شرۆڤەكردنی كۆمیدیانەی ئەو‬ ‫پرس���انە خراپ نابێت لەم هەرێمە (پرس���ی دەستور)‪( ،‬پرۆژە مردارە‌وەبوەكەی‬ ‫چاكس���ازی)‪( ،‬بێباكی حكومەت لەئاست كێشەكانی خەڵك)‪( ،‬زیادبونی رێژەی‬ ‫نایاس���ایی دەنگدەران لەدو پارێزگا)‪( ،‬پرس���ی ویالیەتی سێیەم)‪( ،‬دابەشبونی‬ ‫هێزە سیاس���ییەكان بۆ دو زۆن)‪ ،‬بازاڕی سیاسی كوردستانی بەم هاوینە كردۆتە‬ ‫گڕس���تان‪ ،‬ئەم ماوەیە چەمكی عەجیب‌و سەیروس���ەمەرە ئیزاف���ەی فەرهەنگی‬ ‫فەلس���ەفەی سیاس���ی‌و حوكومڕانییە هەژارەكەی كوردستان كراوە‪ ،‬سەرجەمیان‬ ‫بەناوی خەڵكەوە دەدوێن‪ ،‬من لەهەمو ش���تێك تێبگەم بەتەنها لەچەمكی خەڵك‬ ‫نەبێت‪ ،‬هەمو هێزەكان كۆدەنگن لەسەرگێڕانەوەی دەستور‌و سازان كردن كەچی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردس���تان نەبێت‪ ،‬چونكە پێیوایە مافی خەڵكە بڕیار لەسەر‬ ‫دەس���تور بدات نەوەك حیزبەكان‪ ،‬ئەی بەڕێزان پێمان ناڵێن یەكێتی خاوەن ‪29‬‬ ‫كورسی پارلەمان‌و گۆڕان خاوەن ‪ 25‬كورسی و ئیسالمییەكان خاوەن ‪ 8‬كورسی‌و‬ ‫حزبی ئایندە خاوەنی ‪ 1‬كورس���ی‪ ،‬حزبەكانی تری هاوهەڵوێس���ت لەگەڵ بەرەی‬ ‫سازان لەدەرەوەی پارلەمان خاوەنی چ مەخلوقێكن!؟ ئەگەر خەڵك نەبێت؟ بەڕێز‬ ‫س���ەرۆكی هەرێم لەیادێكی حزبی پرسی رەشنوس���ی كردە مادەیەكی بەسود بۆ‬ ‫بانگەشەی هێزەكان‪ ،‬بەاڵم ئەوەی عەجیب بو الیەنەكانی ئۆپۆزیسیۆن رایانگەیاند‬ ‫بەقەولی قانون بەڕێز بارزانی ناتوانێت دەس���تور بخاتە راپرس���ییەوە‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫بەك���وردی‪ ،‬بەرێز بارزانی ناتوانێت‪ ،‬بەاڵم درەن���گ نەكەوت‌وەاڵمیان‌وەرگرتەوە‬ ‫ك���ە بەعەرەبی دەتوانێت هەقی قانونی خۆیەتی! گەل���ۆ ئەمەچی رودەدات؟ ‪40‬‬ ‫پارلەمانت���اری نوێنەری خەڵك داوای رونكردن���ەوە لەپارلەمانەكەی خۆیان بكەن‬ ‫لەهەنبەر پرسێكی گرنگ‪ ،‬بەچەواشەكاری دابنرێت‪ ،‬تا بەم لۆژیكە حزبیە مامەڵە‬ ‫لەگەڵ پارلەمانتاران بكەن‪ ،‬حاڵی س���ەروەری قانون لەوە باش���تر نابێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بێزەحم���ەت ئەوە رێزگرتنە لەش���كۆی ئەو پارلەمانەی كەباس���ی دەكەن؟ چەند‬ ‫مانگێك لەمەوبەر ئەگەر نەخوازه‌اڵ باس���ی مالكی سەرۆكوەزیرانت بەمەخلوقێكی‬ ‫ئاس���ایی بكردایە دور نەبو لەراگەیاندنەكانی حیزب بەدەستی دەركی‌و عروبەچی‬ ‫ناوت لێنرایە‪ ،‬هەر پرسی نەوت چارەكرا پرسی نەتەوە پشگوێ‌‪ ،‬ئێستا تێدەگەم‬ ‫لەماوەی رابردو مالكی بۆ كرا بەئەهریمەن‪ ،‬هەركاتێ‌ پرس���ی چاكسازی‌و قەیرانە‬ ‫قوڵەكانی ناوخۆی هەرێم بونەوە بەتەوەری ئەساس���ی‪ ،‬كوردستان ئەهریمەنێكی‬ ‫گەرەكە بۆ تەئجیلی قەیرانەكان‪ .‬بەبۆچونی من هەمو ئەو پرسانەی ئێستا هەن‪،‬‬ ‫مادەی خاوی هەڵبژاردنەكانی داهاتون‌و هیچتر‪.‬‬

‫وەك راس���تییەك یەكێتی لەم پرسەیەدا‬ ‫ب���ەوردی‌و بەخوێندنەوەیەك���ی بابەت���ی‬ ‫پرۆسەكە هەڵدەس���ەنگێنێت‪ ،‬ئەركێكی‬ ‫نیش���تمانی میژویی لەس���ەر ش���انە بۆ‬ ‫بڕواپێهێنان���ی الیەن���ەكان بەپێویس���تی‬ ‫سازانی نیش���تمانی‌و پێشمانوایە یەكێتی‬ ‫لەم پرۆس���ەیەدا دور بینە‌و مەبەستیەتی‬ ‫دەس���تورەكە بەش���ێوازێك تێپەڕێنرێت‬ ‫ك���ە ببێت���ە مای���ەی كردنەوەیەك���ی‬ ‫سیاس���ی بەرف���راوان لەكوردس���تان‌و‬ ‫سیس���تەمێكی سیاسی نوێ بخوڵقێت كە‬ ‫دەس���ەاڵتەكانی میللەت كاریگەرتر بێت‌و‬ ‫ژیان���ی پارلەمانی زیاتر رەن���گ بداتەوە‬ ‫لەبری���ارە چارەنوسس���ازەكاندا‪ ،‬یەكێتی زۆرین���ەی رێژەیی دەس���توریان تێپەراند ئەگەرێكی ئەرێنییە بۆ یەكێتی‪ ،‬كە دیدی‬ ‫پرس���ی هەڵب���ژاردن‌و دەس���ەاڵتەكانی ب���ەاڵم ئەو واڵتە دوچاری ئاش���وبەیەكی ئەندامان‌و الیەنگیرانی بەهەند وەرگرێت‌و‬ ‫ێ س���ازدان‌و لەراستیش���دا س���ەركردایەتی یەكێت���ی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم‌و زۆر بابەتی دیكەی گەورە بوە لەبەر ئەوەی بەب ‌‬ ‫بەدەس���تورەوە بەس���توەتەوە‌و لەس���ەر زۆرینەی رەهایی پرۆس���ەكە تێپەڕەندرا‪ ،‬بڕوای بەو ئاراس���تەیە هەی���ە‌و لەیەكەم‬ ‫زاری بەرپرس���ە بااڵكان���ی‌و لەب���ەر زۆر ئەوەی بۆ میس���ر دەلوێ���ت وەك واڵتێك رۆژی وروژاندنی ئەم بابەتە بەگوتارێكی‬ ‫ه���ۆ ئەو راس���تیەی دوپاتكردوەتەوە كە ئەوا بۆ هەرێمی كوردستان‌و تاقیكردنەوە عەقاڵنی‌و خوێندنەوەیەكی ورد مامەڵەی‬ ‫لەگەڵدا كردوە‪ ،‬ئەگەر چی یەكێتی بڕوای‬ ‫تێپەراندنی ئەو دەستورە پێش سازانێكی ناسكەكەی ترسناكە‪.‬‬ ‫هەن���دێ لەچاودێ���ران پێیانوایە ئەم بەو دیدە بابەتیەی هەیە بەاڵم س���یفەتی‬ ‫نیشتمانی‌و هەمواركردنەوەی لەپارلەمان‬ ‫ئ���ەوا تەنگەژەیەك���ی سیاس���ی گەورە هەڵوێس���تەی یەكێت���ی لەژێر فش���اری نێوانگەریەك���ەی لەناو ئەو پرۆس���ەیەدا‬ ‫لەكوردستاندا سەرهەڵدەدات‌و ئاسەواری قاعیدەكەیدای���ە‌و س���ەركردایەتیەكەی ئەركی مێژویی سەرشانی قورستر كردوە‬ ‫خراپ���ی لێدەكەوێت���ەوە‪ ،‬لەڕاس���تیدا هیچیتر ناتوانێت لەب���ەر هاوپەیمانیەتی بۆ بەدیهێنان���ی زەمینە‌و مێژویەكی نوێ‬ ‫تاقیكردنەوەكانی میللەتانیش ئەو واقیعە س���تراتیژی هەن���دە قاعی���دە‌و جەماوەر لەتاقیكردن���ەوەی ژیان���ی دیموكراس���ی‬ ‫دەسەلمێنێ‌و ئەوەتا واڵتی میسر بەدەنگی لەدەس���تبدات‪ ،‬پێمانوای���ە ئەم���ەش كوردستان‪.‬‬

‫چی رودەدات‪ ،‬ئەگەر ئەسەد لەجەنگدا سەركەوت؟‬ ‫تێڕوانینی چارلس دەن‪ ،‬بەڕێوەبەری بەرنامەی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‌و باشوری ئەفریقا‬

‫‪: CNN‬‬ ‫لەئینگلیزییەوە‪ :‬زانیار قادر‬ ‫دەبێ���ت ئەندێش���ەی ئ���ەوە بكەین‌و‬ ‫جیهانێ���ك بهێنینە پێش���چاو‪ ،‬كە تیایدا‬ ‫ئەس���ەد جەنگی س���ەربازی دەباتەوەو‬ ‫لەدەسەاڵتدا دەمێنێتەوە‪ ،‬دواجار جیهان‬ ‫ناچ���اردەكات كەمامەڵەی لەتەكدا بكەن‪،‬‬ ‫چونك���ە بەداخ���ەوە ئەم س���یناریۆیە‌و‬ ‫پێش���بینیە‪ ،‬زۆر رێیتێدەچێ���ت‌و‪ ،‬تەواو‬ ‫ژیران���ە دەردەكەوێت‪ .‬ئەم���ەش بەهۆی‬ ‫هاتنە ناوەوەی پەیتا پەیتای جەنگاوەرانی‬ ‫حیزبوڵاڵ‪ ،‬لەلوبنانەوەو پش���تگیریكردن‬ ‫لەالیەن پاس���ەوانانی شۆڕشی ئێرانیەوە‌و‬ ‫ئەو جەنگە توندوتی���ژەی كە بەدرێژایی‬ ‫راڕەوی س���ەرەكی لەقوس���یرەوە‪ ،‬هەتا‬ ‫دەگات بەدیمەش���قی پایتەخت رودەدات‌و‬ ‫راگەیاندن‌و باڵوبونەوەی ئەگەری بەهێزی‬ ‫بەكارهێنانی چەك���ی كیمیاوی‪ ،‬لەالیەن‬ ‫میر (حكومەت)ی سوریاوە‪ ،‬لەكاتێكدا‪،‬‬ ‫ئ���ەوە بەزاندن���ی ئ���ەو هێڵە س���ورەیە‬ ‫ئەمەریكا خ���ۆی لێ گێ���ل‌و كەڕكردوە‪.‬‬ ‫هەم���و ئەمان���ە نامەیەك���ی زۆر رون‌و‬

‫هیوابڕ دەنێرن‪ ،‬بۆ بەرەی بەرهەڵستكار‬ ‫(ئۆپۆزسێۆن) سوریا‪ .‬هەروەها حەسەن‬ ‫نەسروڵاڵی س���ەرۆكی حیزبوڵاڵ لە‪26‬ی‬ ‫مایۆدا‪ ،‬لەوتارێكی تەلەفزیۆنیدا‪ ،‬گوتی‪،‬‬ ‫حیزبوڵاڵ لەدژی هەمو نەیارانی ئەس���ەد‬ ‫دەجەنگێ���ت‌و لەسوریاش���دا دەمێنێتەوە‬ ‫هەت���ا ئەوكاتەی پێویس���ت بێت‪».‬ئێمە‬ ‫درێ���ژە ب���ەم رێگەی���ە دەدەی���ن‪ ،‬هەتا‬ ‫دەگەینە كۆتایی‪ ،‬ئێمە بەرپرس���یاریەتی‬ ‫لەئەستۆ دەگرین‌و ئێمە هەمو قوربانیەك‬ ‫دەدەین»‪ ،‬دوجاریش نەس���روڵاڵ گوتی»‬ ‫‪ ..‬ئێمە سەردەكەوین»‪.‬‬ ‫جگە لەم���ەش‪ ،‬س���ەرۆكی هەواڵگری‬ ‫ئەڵمانی���ا‪‌،‬وەیدادەنێت كە دەس���ەاڵتی‪،‬‬ ‫ئەسەد لەئێس���تادا زۆر س���ەقامگیرترە‬ ‫بەب���ەراورد‪ ،‬لەگەڵ ه���ەر وەختێك لەدو‬ ‫س���اڵی راب���ردودا‌و وادەردەكەوێ���ت كە‬ ‫ئەسەد بتوانێت دەس���تبگرێتەوە بەسەر‬ ‫نیوەك���ەی ت���ری باش���وری واڵتەكەی‪،‬‬ ‫لەكۆتایی ئەم ساڵدا‪(.‬گیرهارد شیندلەر)‬ ‫یش لەمیان���ەی چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ‬ ‫چەن���د سیاس���ەتوانێكی دیاریك���راودا‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك وێنەو نەخش���ەی خس���تەڕو‪،‬‬

‫بۆ ئ���ەوەی بیس���ەلمێنێت كە س���وپای‬ ‫س���وری جارێكیتر بۆتە خاوەنی چەندین‬ ‫هێڵ���ی كاریگ���ەر‪ ،‬كە هێن���دە یارمەتی‬ ‫بەدەس���تدەگات‪ ،‬كە دەتوانێت دڵنییایی‬ ‫پێببەخشیت بۆ دەستخستنی بڕی تەواوی‬ ‫چ���ەك‌و كەلوپەلی تر لەس���وتەمەنی‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەو تان���ك‌و فڕۆك���ە جەنگیانەی‪ ،‬هۆی‬ ‫ناسەقامگیرییبون لەڕابردوداو‪ ،‬ئێستاش‬ ‫س���ەرلەنوێ‌‪ ،‬ئامادەییان هەیە‪ ،‬شیندلەر‬ ‫ئ���ەوە رادەگەیەنێ���ت كە‪ ،‬ئەم رەوش���ە‬ ‫نوێیە رێگەدەدات كە هێزەكانی ئەسەد‪،‬‬ ‫قەاڵچۆی هەمو هێرشە هەڕەمەكییەكانی‬ ‫یاخیب���وەكان (شۆڕش���گێڕان) بكات‌و‪،‬‬ ‫تەنانەت ئەو ش���وێنانەش داگیربكەنەوە‪،‬‬ ‫كەپێشتر لەدەستیان دابو‪.‬‬ ‫لەم���ەش زیات���ر‪ :‬مەكین س���ەردانی‬ ‫یاخیبوەكان دەكات‪ ،‬كەچی لەهەمانكاتدا‪.‬‬ ‫وەزی���ری دەرەوەی ئەمەریكا جۆنكیری‪،‬‬ ‫لە‪22‬ی مایۆدا‪ ،‬لەمیان���ەی بەڕێوەبردنی‬ ‫كۆنگ���رەی ئاش���تیدا‪ ،‬لەعەمم���ان‬ ‫دەڵێت»ئێس���تا وەختی ك���ردارە‌و‪ ،‬ئێمە‬ ‫لەوەزیاتر پێویستمان بەبەڵگە نیە‪ ..‬كە‬ ‫ئەوەی ئێس���تا دەبێ���ت ئەنجامی بدەین‬

‫تەنها كردارە»‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا‪ ،‬نەبون���ی هەڵوێس���ت‬ ‫وەرگرتنێك���ی كرداریی‪ ،‬لەالیەن ویالیەتە‬ ‫یەكگرتوەكان���ی ئەمەری���كا بەب���ەراورد‬ ‫لەگەڵ ئ���ەو تێوەگالن‌و‪ ،‬دەس���توەردانە‬ ‫زین���دوەی ئێران‌و حیزبوڵ�ڵ�ا‪ ،‬بەراكڕدن‬ ‫لەبەرپرس���یاریەتی دێتە ئەژمار‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا‪ ،‬س���ەركەوتنی ئەسەد‪ ،‬ملنانە‬ ‫بەرەو س���وریایەكی توندوتیژتر‪ .‬ئەمەش‬ ‫زیات���ر دەكەوێتە س���ەر رۆڵ���ی ئێران‌و‬ ‫حیزبوڵ�ڵ�ا‪ .‬تەنان���ەت كۆماری س���وریا‬ ‫ئەگ���ەر بش���توانێت بەیەكگرتویی‌و یەك‬ ‫پارچەیی بمێنێتەوە‪ ،‬ئەوە دەبێتە شوێنی‬ ‫توندوتیژی خێڵەكی (تائیفی)‌و كوشتنی‬ ‫تۆڵس���ەندنەوەو بگرە‪ ،‬لەڕەوشی عیراقی‬ ‫‪2007-2006‬ی جیاوازتر‪ ،‬نابێت‌و‪ ،‬دەبێتە‬ ‫پێگەی تیرۆرس���تان‪ ،‬ئەو تیرۆرستانەی‬ ‫رژێمی ئەسەد‪ ،‬رێگەی بۆ دەكردنەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ناو عیراق بۆ ئ���ەوەی جەنگی ئەمەریكا‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەمڕۆ‪ ،‬هەمان ئەو تیرۆرس���تانە‪،‬‬ ‫دەگەڕێنەوەو جەنگ دژی رژێمی ئەس���ەد‬ ‫بەرپا دەكەن‪.‬‬ ‫دەبێت كاریگەری ئەوەمان لەبیر بێت‪،‬‬

‫لەس���ەر پڕۆسەی ئاش���تی لەخۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس���تدا‪ ،‬كە س���وریایەكی بریندار‪،‬‬ ‫ناتوانێت دانوستانی ئاشتی ئەنجامبدات‬ ‫لەگ���ەڵ ئیس���رائیلدا‪ ،‬بەڵك���و لەوانەیە‬ ‫راكێشرێت بۆ بەهێزكردن‌و چڕكردنەوەی‬ ‫دژایەتیەكان���ی ناوخ���ۆ لەپێن���او‬ ‫بەدەستهێنانی متمانەی ناوخۆ‪.‬‬ ‫ئەمەری���كا هەت���ا ئێس���تا‪ 510،‬ملیۆن‬ ‫دۆالری ب���ۆ یارمەتیدان���ی مرۆی���ی‌و‪،‬‬ ‫‪ 250‬ملی���ۆن دۆالریش���ی بۆ پش���تگیری‬ ‫بەرەی بەرهەڵس���تكار (ئۆپۆزسیۆن)‌و‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی س���ەربازیی س���وریی‬ ‫تەرخانك���ردوە‪ .‬هەرچەن���دە ئەم���ە‬ ‫خۆهەڵقورتاندنێكی باشە‪ ،‬بەاڵم خۆدەبێت‬ ‫لەس���ەر ئەرزی واقیع كاریگەری هەبێت‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێ���ت ویالیەتە یەكگرتوەكان لەم‬ ‫ملمالنێی���ەدا‪ ،‬هەڵوێس���تی بەهێزتریان‬ ‫هەبێ���ت‪ .‬لەوان���ە چەكداركردن���ی الیەنە‬ ‫بەرهەڵس���تكارەكان (دوای دڵنیاب���ون‬ ‫لەپاش���خان‌و ئامانج (ئەجێن���دا)ی ئەو‬ ‫الیەنانە)‌و‪ .‬فەراهەمكردن‌و دروستكردنی‬ ‫راڕەوی مرۆی���ی س���ەربازیی بەهێ���ز بۆ‬ ‫پاراس���تنی گیانی هاواڵتیان‪ ،‬لەس���ەرو‬

‫هەمو ئەمانەشەوە دروستكردنی ناوچەی‬ ‫دژە فڕی���ن‪ ،‬كە ئەمانە جی���اوازی تەواو‬ ‫دەهێنێتە گۆڕێ‌‪ ،‬پاش���ان بانگهێش���تی‬ ‫روس���ەكان بۆ لێپێچینەوە‪ ،‬لەبەرامبەر‪،‬‬ ‫ئ���ەو یارمەتی���ە چڕانەی بۆ س���وریایی‬ ‫دەنێرێ���ت‪ ،‬كەبریتییە لە‪ 300‬موش���ەكی‬ ‫پێشكەوتوی دژە فڕۆكە‪ ،‬لەكاتێكدا‪ ،‬هەر‬ ‫خودی روسەكان بەنگەشە‪ ،‬بۆ كۆنگرەی‬ ‫ئاش���تی نێودەوڵەتی دەكەن‌و ناڕەزایەتی‬ ‫دەردەب���ڕن لەبەرامب���ەر كۆتاییهاتن���ی‬ ‫م���اوەی رێگریكردنی ناردن���ی چەك بۆ‬ ‫هەڵگەڕاوەكانی سوریا‪ .‬ئەمەش لەوانەیە‬ ‫هەنگاوێكی گرنگبێت‪.‬‬ ‫دواجار‪ ،‬ئەنجامدنی شتێكی كەم‪ ،‬یان‬ ‫هەرهی���چ وەك ئەوەی ئەم���ڕۆ ئەمەریكا‬ ‫دەیكات‪ ،‬چیدی بژاردەیەكی گونجاو نییە‪،‬‬ ‫سەبارەت بەئەمەریكا‪ .‬بەالیەنی كەمەوە‪،‬‬ ‫هەڵبژاردن���ی بژاردەیەكی لەو جۆرە‪ ،‬ئەو‬ ‫رێگەیە نیی���ە‪ ،‬كە ژیانی س���ورییەكان‪،‬‬ ‫بپارێزێت‪ ،‬یاخود لەئاس���ت ئارەزوەكانی‬ ‫ئەمەریكا دابێت‪.‬‬ ‫‪zanyarqadir@ymail.com‬‬

‫كوردستان سةرانسةر‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫تارهان ئەردەم‪:‬‬ ‫هەڵبژاردنی گشتی‌و‬ ‫محەلی یەكدەخرێت‬

‫تارهان ئەردەم نوسەری بەناوبانگی‬ ‫ت��ورك��ی��ا رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬ب��ەپ��ێ��ی ئ��ەو‬ ‫هەوااڵنەی دەستم كەوتون‪ ،‬ئاك پارتی‬ ‫لەكۆبونەوەی سەركردایەتی خۆیدا‬ ‫ب��ڕی��اردەدا‪ ،‬كە ساڵی ‪ 2014‬ه��ەردو‬ ‫هەڵبژاردنی گشتی پارلەمان‌و محەلی‬ ‫«شارەوانیەكان» یەكبخات‪ .‬ئەو هۆی‬ ‫ئەم بڕیارە بۆ نائارامییەكانی مەیدانی‬ ‫تاكسیم دەگێڕێتەوە‪.‬‬

‫ئاڵدار خەلیل‪:‬‬ ‫بڕیاری داخستنی‬ ‫دەروازەی سێمالكا‬ ‫هەڵەیە‬

‫ئاڵدار خەلیل سەركردەی تەڤدەم‬ ‫رایگەیاند‪ :‬بڕیاری داخستنی دەروازەی‬ ‫سنوری سێمالكا لەالیەن حكومەتی‬ ‫هەرێمەوە بڕیارێكی هەڵەیە‌و پێویستە‬ ‫هەولێر بڕیاری وا نەدا چونكە كێشە‬ ‫ب��ۆ پەیوەندییەكانی ك��ورد‪-‬ك��ورد‬ ‫دروستدەكات‪.‬‬

‫ئەحمەد سڵێمان‪:‬‬ ‫به‌ناوی ده‌سته‌ی‬ ‫بااڵ‌ی کورده‌وه‌ به‌شداری‬ ‫کۆنگره‌ی جنێڤ‪ 2‬ده‌که‌ین‬

‫ئەحمەد سڵێمان وتەبێژی دەستەی‬ ‫بااڵی كوردی سوریا‪ ،‬رایگەیاند‪ :‬ئێمە‬ ‫وەكو دەستەی بااڵی كوردی هەتاوەكو‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی سوریا یەكگرتو نەبێ‌‪،‬‬ ‫بەشێوەی سەربەخۆ‌و بەناوی خۆمانەوە‬ ‫بەشداری كۆنگرەی جنێڤ ‪ 2‬دەكەین‪.‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫دیموكراسی لەدیدی كاریزمایی ئەردۆغانەوە‬ ‫هێژا دڵشاد‬ ‫ئ���ەم���ڕۆ دو ه��ەف��ت��ەی��ە ب��ەس��ەر‬ ‫خۆپیشاندانی ه��اواڵت��ی��ان��ی توركیا‬ ‫ل��ەم��ەی��دان��ی تاكسیم ل��ەن��اوج��ەرگ��ەی‬ ‫ئەستەنبوڵ تێپەڕیوە‪ .‬سەرەتای ئەم‬ ‫گردبونەوەیە لەچەند گروپێكی مەدەنی‬ ‫ل��ەدژی البردنی درەختەكانی پاركێكی‬ ‫نزیك ئەو مەیدانە‌و دروسكردنی بازاڕێكی‬ ‫مۆدێرن لەشوێنەكەیدا دەسیپێكربو‪.‬‬ ‫پ��اش��ان هێرشی ت��ون��دی پۆلیس بۆ‬ ‫س���ەر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‌و سوتاندنی‬ ‫خێمەی خۆپیشاندەرەكان لەكاتژمێر‬ ‫پێنجی بەرەبەیان‪ ،‬توڕەیی‌و ناڕەزایی‬ ‫ێ‬ ‫خۆپیشاندەرانی لێكەوتەوە‪ ،‬بەجۆر ‌‬ ‫خۆپیشاندان گشتگیرتر ب �و‌و س��ەدان‬ ‫هەزار كەس لەمێترۆپۆلەكانی ئەنقەرە‪،‬‬ ‫ئیزمیر‪ ،‬ئەنتاڵیا‌و هەروەها شارەكانیتری‬ ‫گرتۆتەوە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی راپ����ۆرت����ی رێ��ك��خ��راوی‬ ‫مافەكانی مرۆڤ لەتوركیا‪ ،‬لەسەرەتای‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە تاكو ‪5‬ی ئەم مانگە‪،‬‬ ‫لەكۆی ‪ 75‬پارێزگای توركیادا‪ ،‬چوار‬ ‫ێ هەزاریش‬ ‫هەزار كەس دەسگیركراون‌و س ‌‬ ‫لەالیەن هێزە ئەمنیەكانی توركیاوە‬ ‫بریندار ك��راون! تەنها لەمیترۆپۆلێكی‬ ‫وەك��و ئەستەنبوڵدا‪ ،‬جگە لەمەیدانی‬ ‫تاكسیم‪ ،‬لەمەیدانەكانی بێشكتاش‪،‬‬ ‫كەدیكۆی‌و تاد‪ ،‬هەروەها لەچەند واڵتێكی‬ ‫ئەوروپا‌و ئەمەریكاش دژی حكومەتەكەی‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان خۆپیشاندان س��ازك��راوە‪.‬‬ ‫ئەمەیش لەماوەی ‪ 11‬ساڵی دەسەاڵتی‬ ‫ئاك پارتیدا بەدرێژترین ماوەو فراوانترین‬ ‫خۆپیشاندان دادەنرێت‪.‬‬ ‫مەیدانەكان رەنگاو رەنگن‬ ‫كاتێ‌ لەمەیدانی تاكسیم پیاكێشان‬ ‫ل��ەن��ێ��وان پ��ۆل��ی �س‌و خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫پەرەیسەند‪ ،‬یەكەم لێدوانی رەج��ەب‬ ‫ت��ەی��ب ئ���ەردۆغ���ان دۆخ��ەك��ەی گرژتر‬ ‫كردەوە‪ .‬ئەوە بو سەرەڕای بڕیاری دادگا‬ ‫بەوەستانی پرۆژەكەو دەستكارینەكردنی‬ ‫پاركەكە‪ ،‬كەچی ئ��ەردۆغ��ان جەختی‬ ‫لەتەواوبونی پرۆژەكە كردەوەو تەنانەت‬ ‫خۆپیشاندەرانی بەدەستەیەك تااڵنبەر‬

‫‪9‬‬

‫ناوزەدكرد! ئەم دەستەواژەیە توڕەیی‬ ‫خۆپیشاندەرانی بەرامبەربە ئەردۆغان‌و‬ ‫حكومەتەكەی زیاتر كرد‪.‬‬ ‫لەالیەكیترەوە ئ��ەردۆغ��ان رەخنەی‬ ‫توندی لەسەرۆكی پارتی كۆماری گەل‬ ‫گرت‪ ،‬بەوەی سەردانی مەیدانی تاكسیمی‬ ‫ك��ردوە‪ ،‬هۆكاری خۆپیشاندانەكەشی‬ ‫خستە ملی ئەوەوە! بەمەش ئەردۆغان‬ ‫دەیویست دەنگی ناڕەزایی چینەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی توركیا بشارێتەوەو مەسەلەكە‬ ‫بكاتە مەرامێكی سیاسی نێوان دەسەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لەكاتێكدا ئەوەی لەتاكسیم‬ ‫بو لەچینە جیاوازەكانی كۆمەڵگەی توركیا‬ ‫پێكهاتبون‪ .‬تەنانەت كەسانێك هەن كە‬ ‫پەیوەندییان بەهیچ الیەن‌و پارتێكەوە‬ ‫نییە‪ .‬ژمارەیەكی بەرچاوی هونەرمەندانی‬ ‫توركیا‌و نوێنەری پارتەكانیتر لەوانە‬ ‫پارتی كرێكاران‪ ،‬پارتی یەكبونی توركیا‪،‬‬ ‫ئەندامانی هەریەك لەپارتی ج‪.‬ه��ـ‪.‬پ‬ ‫و ب‪.‬د‪.‬پ‪ ،‬لەگەڵ چەندین سەندیكاو‬ ‫رێكخراوە مەدەنییەكان بەشداربون‪.‬‬ ‫كاریزمای دیكتاتۆرێك‬ ‫ل���ەپ���اش ه���ەڵ���ب���ژاردن���ی گشتی‬ ‫ت��ەم��وزی ‪ 2007‬وە‪ ،‬ل����ەدوەم خولی‬ ‫س��ەرۆك��وەزی��ران��ی��دا‪ ،‬ئ��ەردۆغ��ان توانی‬ ‫وێنەیەكی كاریزمای خ��ۆی بكێشێت‪.‬‬ ‫ئەوەبو سەرۆككۆماری لەپارتەكەی خۆی‬ ‫هەڵبژاردو توانی ملمالنێی سەخت لەگەڵ‬ ‫دەسەاڵتی سەربازی بكا بەوەی راپێچی‬ ‫دادگایان بكات‪ .‬ل��ە‪ 2008‬بۆ یەكەمجار‬ ‫لەپارلەمانی توركیادا ئەردۆغان وتی‬ ‫«پرسی ك��ورد هەیە‌و من چارەسەری‬ ‫دەك��ەم»‪ .‬ل��ە‪ 2009‬پرۆسەی كرانەوەی‬ ‫دیموكراتی دەسپێكردو كۆبونەوەكانی‬ ‫ئۆسلۆ لەئارادابو‪ .‬لەهەڵبژاردنی ‪2011‬‬ ‫ت��وان��ی‪%50‬ی دەنگەكان بباتەوەو بۆ‬ ‫سێیەمجار سەربكەوێت‪.‬‬ ‫ێ لەرۆژنامەنوسانی توركیا‪،‬‬ ‫هەند ‌‬ ‫پێیانوایە ئەردۆغان توشی لوتبەرزی‬ ‫بوە‪ ،‬بەتایبەتی لەپاش هەڵبژاردنی بۆ‬ ‫ێ‬ ‫سێیەمجار بە س��ەرۆك��وەزی��ران‪ ،‬تاد ‌‬ ‫دەسەاڵتی ئەردۆغانی ب��ەرەو رژێمێكی‬ ‫تاكە كەسی بردوە‪.‬‬ ‫ماوەی دو ساڵە حكومەتی ئاك پارتی‬ ‫رێگەی بەهیچ خۆپیشاندانێك لەتوركیا‬ ‫ن��ەداوە‪ .‬لەكاتێكدا خۆپیشاندان وەك‬

‫دەرخستنی هەر ناڕەزاییەك بێت‪ ،‬مافێكی‬ ‫دیموكراسی هاواڵتیانی كۆمەڵگەیە‪.‬‬ ‫ێ پۆلیس‬ ‫گەر خۆپیشاندانیش سازكراب ‌‬ ‫بەتوندترین شێوە بەغازی فرمێسكرژێن‪،‬‬ ‫گرتن‌و راونان روب��ەڕوی خۆپیشاندەران‬ ‫بۆتەوە‪ .‬داخستنی هۆڵەكانی شانۆیی‬ ‫سەربە دەوڵەت‪ ،‬ناولێنانی پردی سێیەمی‬ ‫توركیا بەناوی یاوز سوڵتان سەلیم ‪،‬‬ ‫هێنانەكایەی یاسای فرۆشتی خواردنەوە‬ ‫ك��ح��ول��ی��ی��ەك��ان‌و ب��ەرت��ەس��ك��ردن��ەوەی‬ ‫بەكارهێنان‌و فرۆشتنی بەشێكیترە‬ ‫لەهۆكاری ناڕەزایی‌و خۆپیشاندانەكان‪.‬‬ ‫جۆن مەكین‪ ،‬سیناتۆری ئەمەریكی‬ ‫دەربارەی روداوەكانی توركیا ئەردۆغانی‬ ‫بەدیكتاتۆرێك ناوزەدكردوە‪.‬‬ ‫ل��ەك��ات��ی گ���ەڕان���ەوەی ب��ۆ توركیا‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان لێدوانی جیاواز نەبو تاكو‬ ‫رەوشەكە هێوەربكاتەوە‪ ،‬ئەوە بو وتی‬ ‫ێ الیەنی دەرەكی‌و ناوەكی هەن‬ ‫«هەند ‌‬

‫ن��اوە‪ ،‬بەمە جارێكیتر دەوڵ��ەت گرنگی‬ ‫بەزیندوكردنەوەی سیستەمی جاشایەتی‌و‬ ‫چەكداركردنی عەشیرەت‌و گوندنشینانی‬ ‫كورد داوە‪ ،‬بەتایبەتیش لەساڵی ‪1984‬‬ ‫دوای راگەیاندنی شەڕی چەكداری لەالیەن‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك وە‪ ،‬سیستمی جاشایەتی‬ ‫فراوانكرایەوە‪.‬‬ ‫دەوڵەتی توركیا هەر بەوە نەوەستاوە‌و‬ ‫بۆ چەكداركردن‌و فراوانكردنی سیستمی‬ ‫ج��اش��ای��ەت��ی ل��ەن��اوچ��ە گوندنشینە‬ ‫كوردیەكان‪ ،‬بەڵكو بەهەزاران گوندنشینی‬ ‫توركیشی چەكداركردوە‪ ،‬لەژێر ناوی‬ ‫چەكی مۆڵەت پێدراو لەپێناو پاراستنی‬ ‫گوندەكاندا‪ ،‬بەتایبەتی لەو شارانەی‬ ‫هەندێك گوندی توركەكان هاوسنورن‬ ‫ل��ەگ��ەڵ گ��ون��دە ك��وردن��ش��ی��ن��ەك��ان��دا‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش ك��ە پێشوتر پ‪.‬ك‪.‬ك‬ ‫جموجۆڵی سەربازی هەبو لەهەندێك‬ ‫شوێنی وەك زنجیرە چیاكانی ئامانۆس‌و‬ ‫شاری عەنتاب‌و هتد‪.‬‬ ‫لەگەڵ هاتنەئاراو پێشكەوتنی پرۆسەی‬ ‫ئاشتی لەتوركیا ئایندەو چارەنوسی‬ ‫جاشەكانیش ب��وەت��ە ب��اب��ەت��ی باسی‬ ‫حكومەت‌و الیەنی ك��وردی‪ .‬موعەمەر‬ ‫گولەر وەزی��ری ناوخۆ رایگەیاند لە‪22‬‬ ‫ش��ارو شارۆچكەی توركیا ‪ 65‬ه��ەزارو‬ ‫‪ 838‬موچەخۆری جاش هەیە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ژمارەیەكی زۆر لەو كەسانەی مۆڵەتی‬ ‫هەڵگرتنی چەكیان پێدراوە‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ەه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‬ ‫سیستەمی جاشایەتی ئیدریس بالوكەن‬ ‫پەرلەمانتاری سەربەخۆی كورد لەسەر‬ ‫لیستی ب‪.‬د‪.‬پ لەپارلەمانی توركیا‬ ‫ئاماژەی بەو پرسە كردبو‪ ،‬هەرچەند‬

‫لەساڵی ‪ 2009‬وەزیری ناوخۆی توركیا‬ ‫وتبوی كە لەتوركیا ‪ 70‬هەزار جاش هەیە‪.‬‬ ‫بالوكەن دەڵێت بەپێی زانیاریەكانی ئێمە‬ ‫لەساڵی ‪ 2013‬ژمارەی جاش ‪ 80‬هەزاری‬ ‫تێپەڕاندوەو زۆربەی زۆریان لەشارەكانی‬ ‫شرناخ‪ ،‬دیاربەكر‪ ،‬باتمان‪ ،‬بینگۆل‪،‬‬ ‫بتلیس‪ ،‬ماردین‪ ،‬موش‪ ،‬سێرت‪ ،‬هەكارین‪.‬‬ ‫زۆرێ��ك لەرۆشنبیران‌و شارەزایانی‬ ‫ك��اروب��اری سیاسی توركیا پێیانوایە‬ ‫ه��ۆك��اری س��ەرەك��ی بۆ چەكهەڵگرتن‌و‬ ‫جاشایەتی لەناوچە گوندنشینە كوردەكان‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ خراپی باری ئابوری‌و‬ ‫ئەو فشارانەی كە دەوڵەت دەیخاتەسەر‬ ‫گ��ون��دن��ش��ی��ن��ان‌و ب����ەزۆر سیستەمی‬ ‫جاشایەتیان ب��ەس��ەردا دەسەپێنێت‌و‬ ‫ناچاری هەڵگرتنی چەكیان دەكات‪.‬‬ ‫بەپێی چەند زانیاریەك كە لەڕاپۆرتێكی‬ ‫رۆژنامەی «گ��اردی��ان» باڵوكراوەتەوە‬ ‫ه��ات��وە م��وچ��ەی جاشەكان لەتوركیا‬ ‫لەنێوان (‪ )820 – 700‬لیرەی توركیدایە‬ ‫كە خانەنشینیش دەبن لەنێوان (‪– 350‬‬ ‫‪ )400‬لیرەدایە‪ .‬لەكاتی بەشداریكردنیان‬ ‫ل��ەئ��ۆپ��ەراس��ی��ۆن��ەك��ان خ��ەرج��ی رێگاو‬ ‫پێویستی تریان بۆ دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەر ئاستی ن��اوخ��ۆی توركیاو‬ ‫واڵتانی ئ��ەوروپ��ی‪ ،‬بەڕەسمی داوای��ان‬ ‫لەتوركیا ك��ردوە سیستمی جاشایەتی‬ ‫هەڵبوەشێنرێتەوە بەتایبەت لەڕاپۆرتی‬ ‫ساڵی ‪ 2010‬یەكێتی ئەوروپا بەڕونی‬ ‫ئەو داوایەی هەیە‪ .‬بەپێچەوانەی ئەوەوە‬ ‫توركیا بایەخی بەسیستمی جاشایەتی‬ ‫داوە كە تا پرۆسەی دانوستان‌و ئاشتی‬ ‫ئێستاش ل��ەئ��ارادای��ە‪ ،‬كەچی توركیا‬ ‫لەناونوسكردن‌و چەكداركردنی خەڵك‬

‫ثؤليس لة تاكسيم طازبارانى خؤثيشاندةران دةكات‬

‫كە چاویان بەتوركیای ئێستا كە پێگەی‬ ‫ئابوری بەرەوپێشبردوە هەڵنایەت»‪.‬‬ ‫دی��ارە دەستەواژەیەك بۆ دیموكراسی‬ ‫الی ئەردۆغان بەتەنها بریتییە لەدانەوەی‬ ‫ق��ەرزی سندوقی نێونەتەوەیی دراو‌و‬ ‫بەهێزكردنی پێگەی ئابوری‪ .‬لەدرێژەی‬ ‫وت��ەك��ان��ی��دا ئ���ەردۆغ���ان ه��ەڕەش��ەی‬ ‫ێ‬ ‫لەخۆپیشاندەران كرد بەوەی هەركات ‌‬ ‫بیەوێ‌ الیەنگرانی خ��ۆی دەب��ات��ە ناو‬ ‫مەیدانەكانەوە! ئایا ئەمە بەتەنیا بەس‬ ‫نییە بۆ شكاندنی وێنەی كاریزماتیكی‬ ‫ئەردۆغان؟‬ ‫پرسی كورد دەكاتە پرسی‬ ‫دیموكراسی‬ ‫خۆپیشاندانەكان ئەوەی دەرخستوە‬ ‫توركیا لەژانێكی دیموكراسیدا خۆی‬ ‫دەبینێتەوە‪ .‬س��ەرۆك��وەزی��ران��ێ��ك كە‬ ‫راگ��ەی��ان��دن‌و میدیا ك��پ دەك���ا‌و هیچ‬

‫رەخ��ن��ەی��ەك ق��ب��وڵ��ن��اك��ات‪ ،‬ل��ەم��ڕۆدا‬ ‫ب��ەت��ەن��ه��ا دژی ب���زوت���ن���ەوەی ك��ورد‬ ‫نەوەستاوەتەوە‪ ،‬بەڵكو ئەوەی لەخۆی‬ ‫نەبێ (كۆمارییەكان‪ ،‬نەتەوەییەكان‪،‬‬ ‫عەلەوییەكان‪ ،‬ئەرمەنییەكان‪ ،‬چەپەكان‌و‬ ‫هتد) لەدژیان دەوەستێتەوە‪.‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان كاریگەریەكی‬ ‫راستەوخۆی لەسەر پرۆسەی ئاشتی‬ ‫لەتوركیا نییە‪ ،‬لەبەر ئەوەی چارەسەری‬ ‫پرۆسەی دیموكراسی لەتوركیا‪ ،‬بەتەنها‬ ‫پەیوەندی بەچارەسەری پرسی كورد‬ ‫لەڕێگەی دیموكراسیەوە نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پ��رۆس��ەی��ەك��ە راس��ت��ەوخ��ۆ پ��ەی��وەن��دی‬ ‫بەدیموكراسیبونی توركیاوە هەیە‪ .‬واتە‬ ‫پرسی ك��ورد دەكەوێتە چوارچێوەی‬ ‫پرسی دیموكراسییەوە‪ .‬سەردانی شەشەم‬ ‫شاندی ب‪.‬د‪.‬پ بۆ ئیمرالی نیشانەی‬ ‫بەردەوامبونی پرۆسەكەیە‪.‬‬

‫چارەنوسی جاشەكان لەپڕۆسەی ئاشتیدا‬

‫پشتیوان عەبدولرەحمان‬ ‫جاش لە زمان‌و وێردی كوردەواریدا‬ ‫بەكورتی وای پێوتراوەو وای پێدەڵێن‪...‬‬ ‫ج��اش ‌‪ -‬چ��ەت��ە‪ -‬خ��ۆف��رۆش‪-‬خ��ائ��ی��ن‪-‬‬ ‫چڵكاوخۆر‪-‬كەواسوری پێش دوژم��ن‪..‬‬ ‫دەب��ێ��ت وش��ەی تریش ه��ەب�ێ‌‪ ،‬بەپێی‬ ‫زاراوەو ناوچەی تر لەكوردەستان كە من‬ ‫نەیزانم‪.‬‬ ‫چەكهەڵگرتن بۆ دوژمن (جاشایەتی)‬ ‫مێژوەكەی لەكوردستان بۆ سااڵنێكی‬ ‫درێژ دەگەڕێتەوە‪ .‬بۆ یەكەمجار لەساڵی‬ ‫‪ 1891‬دەس��ەاڵت��ی عوسمانی ئەوكاتە‬ ‫لەگەڵ چەند عەشیرەتێكی كورد رێكەوت‬ ‫كە چەكهەڵبگرن‌و ئەوكاتە بە «سوارەی‬ ‫حەمیدیه‌» یان ناودەبردن‪.‬‬ ‫ئەو رێكەوتنە تا دامەزراندنی كۆماری‬ ‫توركیا درێ��ژەی نەكێشا‪ ،‬ب��ەاڵم وەك‬ ‫بەكارهێنەری چ��ەك��داری‌و بەكرێگیراو‬ ‫بنەبڕنەكرا‪.‬‬ ‫لەساڵی ‪ 1924‬بەپێی یاسای ‪442‬‬ ‫گوندەكان ئ��ەو چەكدارانە رێكخران‪،‬‬ ‫تا لەساڵی ‪ 1985‬بەپێی هەمان یاساو‬ ‫بڕگەی ‪ 74‬چەند گۆڕانكارییەكی تێداكراو‬ ‫ناویاننا پ��ارێ��زگ��اری گ��ون��دەك��ان یان‬ ‫پارێزڤانی گوندەكان‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەو روداوان�����ەی لەتوركیا‬ ‫هاتونەتە ئ��اراوە‪ ،‬جاشایەتیش بەپێی‬ ‫پێویست دەوڵ����ەت ب��ەك��اری��ه��ێ��ن��اوە‪.‬‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی ‪ 1970‬كاتێك ج��واڵن��ەوەی‬ ‫چەپەكان پێشكەوتنی بەخۆیەوە بینی‌و‬ ‫هاوشانی ئەوانیش بزوتنەوەی سیاسی‬ ‫ك��ورد لەباكوری كوردستان هەنگاوی‬

‫ذمارةيةك لة طوندثار َيزةكان (كة لة فةرهةنطى كورديدا بةجاش دةناسر َيت)‬

‫ب���ەردەوام���ە‌و نمونەی زی��ن��دوش بۆی‬ ‫ناونوسكردنی ئەم چەند رۆژەی شاری‬ ‫وانە‪.‬‬ ‫هاتنەئارای پرۆسەی ئاشتی بەشی‬ ‫ه���ەرەزۆری كۆمەڵگەی ك��وردو توركی‬ ‫دڵخۆش ك���ردوە‪ ،‬تەنها ئ��ەوان��ەی زۆر‬ ‫ن��ی��گ��ەران و دڵ��ت��ەن��گ��ن ب���ەو قۆناغە‬ ‫جاشەكانن! نیگەرانن ب��ەاڵم نیگەران‬ ‫ل��ەدواچ��ارەن��وس��ی��ان‪ ،‬كەچی پێویست‬ ‫بەنیگەرانی دەكات!؟‬ ‫قۆناغە گرنگەكانی ژیان دەبن بەمێژو‌و‬ ‫دەكەونە پەڕاوە شكۆدارەكانی ژیانەوە‪.‬‬ ‫زۆر كەس‪ ،‬گروپ‪ ،‬هێزو الیە ‌ن تا دەوڵەت‬ ‫لەقۆناغە گرنگەكاندا درەوش��اوە دەبن‌و‬ ‫هەندێك دەبنە پەڵەیەكی رەشی مێژو كە‬ ‫زیانێكی زۆریان بۆ دەوروبەریان دەبێت‪،‬‬ ‫وەك زیانی جاشایەتی بۆ دۆزی رەوای‬ ‫كورد‪.‬‬

‫وەزی��������ری ن����اوخ����ۆی ت��ورك��ی��ا‬ ‫لەكۆبونەوەیەكدا داوای لەبەرپرسانی‬ ‫وەزارەت�����ی ك��ش��ت��وك��اڵ‌و ئ���اژەڵ���داری‬ ‫ك��رد لەقۆناغی ئاشتیدا بەكردنەوەی‬ ‫كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانی كشتوكاڵ‌و‬ ‫شوانكاری دەتوانرێت سود لەجاشەكان‬ ‫وەربگیرێت‪.‬‬ ‫مایەی پرسیارو سەرنجە كە دەوڵەت‬ ‫پڕۆژەی بەوشێوەیەی هەیە بۆ جاشەكان‪.‬‬ ‫واپێدەچێت دەستبەرداربونی جاشەكان‬ ‫بۆ چەك وا ئاسان نەبێت! جاشەكان‬ ‫ن��ی��گ��ەران��ن ب��ەرام��ب��ەر ب��ەئ��ای��ن��دەی��ان‪.‬‬ ‫هەرچەند دەوڵ��ەت ئ��ەوە نیشاندەدات‬ ‫كە خاوەنداریان لێدەكات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك و شەڕ نەبێت ئایا دەولەت تا‬ ‫چ ئاستێك خاوەنداریان لێدەكات؟ ئەو‬ ‫پرسیارە پرسیارێكە كە نیگەرانی بۆ‬ ‫جاشەكان دروستدەكات؟‬

‫كؤمةآليةتى‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪10‬‬

‫كێشەی ژنان لە ‪ 25‬واڵتی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست هاوشێوەی یەكن‬ ‫دەسەاڵتی ئیسالمی سیاسی‪ ،‬مەترسی لەسەر ژن دروستدەكات‬

‫چاودێر‪ -‬باخان‪:‬‬ ‫لەش���اری ئامەدی باكوری كوردستان‬ ‫بەبەش���داری ‪ 250‬ژن ك���ە نوێن���ەری‬ ‫‪ 25‬واڵت���ی رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���تیان‬ ‫ێ رۆژیدا‬ ‫دەك���رد‪ ،‬لەكۆنفرانس���ێكی س��� ‌‬ ‫گیروگرفتەكان���ی ژنان خرایە رو‪ ،‬هاوكات‬ ‫لەو كۆنفرنس���ەدا ئەوە ئاش���كرا كرا كە‬ ‫كێش���ەی ژن���ان لەواڵتان���ی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستدا هاوشێوەی یەكن‪ ،‬یەكێك لەو‬ ‫مەترسیانەی لەكۆنفرانس���ەكەدا باسكرا‬ ‫هاتنە سەر دەسەاڵتی ئیسالمی سیاسیە‬ ‫لەچەند واڵتێكی رۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‪.‬‬ ‫‪ 250‬ژن به‌شداری‬ ‫ل ‌ه کۆنفرانسه‌که‌د‌ا ده‌که‌ن‬ ‫ئ���ااڵ كەری���م‪ ،‬چاالكوان���ی ژن���ان‌و‬ ‫بەشداربوی كۆنفرانسەكە‪ ،‬بۆ «چاودێر»‬ ‫رونیدەكاتەوە‪ ،‬كۆنفراس���ەكە لە‪ 5/31‬تا‬ ‫‪ 6/2‬لەشاری ئامەدی باكوری كوردستان‬ ‫بەبەشداری ‪ 250‬ژن كە نوێنەری ‪ 25‬واڵتی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست بون بەڕێوەچو‪.‬‬ ‫ناوب���راو وتیش���ی «كۆنفرانس���ەكە‬ ‫لەكاروب���اری خۆی���دا س���ەركەوتو ب���وە‬ ‫ك���ە بابەت���ەكان بەش���ێوەی دانیش���تن‬ ‫پێش���كەش كرابون رۆژی دو دانیش���تن‬ ‫كراوەو لەهەر دانیشتنێكدا هەشت بابەت‬ ‫ێ كەمو كورتیش‬ ‫پێشكەش���كراوە‪ ،‬هەند ‌‬ ‫هەبوە‪ ،‬بەاڵم ئەوە بەهۆی زۆری ژمارەی‬ ‫بەش���داربوانەوە بوە‪،‬چونك���ە ئەو ژمارە‬ ‫زۆرە ئەركێكی زیاتری دەویست»‪.‬‬ ‫ناوبراو باس لەوەشدەكات‪ ،‬ئەو ژنانەی‬ ‫لەباشوری كوردس���تانەوە رۆشتون‪35 ،‬‬ ‫ژن بون‪ ،‬هەش���ت ژنیان بابەتی هەبوەو‬ ‫بابەتەكانیش���یان هەم���وی بەباش���ی‬ ‫پێشكەش���كراوە‪ 27 ،‬ژنەك���ەی دیكەش‬ ‫لەكات���ی پێشكەش���كردنی بابەت���ەكان‬ ‫ێ‬ ‫بەشداریان كردوەو هەر بابەتێك هەبوب ‌‬

‫‪ 250‬ژن به‌نوێنه‌رایه‌تی ‪ 25‬واڵت به‌شداریی کۆنفرانسه‌که‌یان کرد‬ ‫خستویانەتە رو‪.‬‬ ‫كێشەی ژنان لەرۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستدا هاوشێوه‌ی یەكن‬ ‫چاالكوانەك���ە ئەوەش���ی خس���تەڕو‪،‬‬ ‫یەكخس���تن‌و گرێدان���ی ئ���ەم پۆلەژن���ە‬ ‫ل���ە‪ 25‬واڵت���ی جی���اواز لەن���او ژیانێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و سیاس���ی‌و ئابوری جیاواز‪،‬‬ ‫خۆی لەخۆیدا گرینگیدانێك بو بەكەیسی‬ ‫ژن���ان‪ ،‬هەروەها بۆی���ان دەركەوتوە كە‬ ‫ئەو كێش���انەی دەس���تی گرتوە بەسەر‬ ‫واڵتانی رۆژهەاڵتی ناوەڕاستد هاوشێوەن‬ ‫بەتایبەت كێش���ە سیاس���یەكان كە بۆتە‬ ‫هێنانە پێشەوەی كێشە جۆراو جۆرەكان‪،‬‬

‫هەروەها «دەسەاڵتی سیاسی كاریگەری‬ ‫لەس���ەر رەوتی ژنان» گرنگترین تەوەری‬ ‫كۆنفرانس���ەكە بو‪ ،‬زۆربەی بابەتەكانیش‬ ‫ئ���ەو ت���ەوەرەی تێداب���وە‪ ،‬پاش���انیش‬ ‫قسەكردن لەس���ەر بەهاری عەرەبی‌و ئەو‬ ‫هەمو گۆرانكاری���ەی كراوە لەناوچەكەدا‪،‬‬ ‫لەگەاڵ هەمو ئەوانەش���دا كێش���ەی ژنانی‬ ‫باشور بەبەراورد بەژنانی واڵتەكانیتر زۆر‬ ‫كەمبوە‪.‬‬ ‫ئیسالمی سیاسی مەترسی‬ ‫بۆ ژن هەیە‬ ‫ئااڵ كەم���ال‪ ،‬ئاماژە بەوەش���دەكات‪،‬‬ ‫یەكێكی���ش لەكێش���ەكان دەس���ەاڵتی‬

‫ئیس�ل�امیە توندڕەوەكانە‪ ،‬بەنمونە واڵتی‬ ‫میسر لەدوای روخانی دەسەاڵتی حوسنی‬ ‫موبارەك‪ ،‬دەسەاڵتێكی سیاسی ئیسالمی‬ ‫حوكم���ی دەكات‪ ،‬لەئاكام���ی ئەمەش���دا‬ ‫ش���تی زۆر ناش���رین هاتۆتە پێش‪ ،‬وەك‬ ‫ئەوەی لەكۆنفراسەكەدا لەالیەن دو كچی‬ ‫تەمەن ‪ 21‬ساڵی میس���ریەوە پێشكەش‬ ‫كراوە‪ ،‬كە ئێس���تا ژیانی ژنانی میس���ر‬ ‫زۆر لەمەترس���یدایە بەجۆرێك بەئاشكرا‬ ‫دەستدرێژی سێكسی دەكەنە سەر ژنان‌و‬ ‫كچان‪ ،‬دەریش���كەوتوە كە دەس���ەاڵتی‬ ‫سیاس���ی ئەو كارانە بەگ���روپ دەكەن‪،‬‬ ‫بەتایبەت روبەڕوی ئەو ژنانەی دەكەنەوە‬ ‫كەدەچنە كارە سیاسیەكان‌و مەیدانەكانی‬

‫ئازادی‌و خۆپیشاندان‪ ،‬تاوەكو ژنانی میسر بەشداربون‪.‬‬ ‫ناوب���راو ب���اس لەوەش���دەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫بترس���ێنن‌و لەبابەتە سیاسیەكان نەیەنە‬ ‫پێشەوە‪ ،‬ئەوەش بەهۆی دواكەوتوی ئەو باب���ەت‌و بەیاننامانەی پێشكەش���كراون‬ ‫ێ ئەگ���ەر بەك���ردار جێبەج���ێ بكرێن ئەوا‬ ‫دەسەاڵتە ئیس�ل�امیەوەیە كە دەیانەو ‌‬ ‫ژنان لەكاروباری سیاسیدا بەشدار نەبن‪ .‬گۆڕانكاریەك���ی زۆر لەژیان���ی ژنان���دا‬ ‫رودەدات‪ ،‬ئامانجی���ش لەبەش���داریكردن‬ ‫لەو كۆنفرانس���ەدا ئەوەیە كە كێش���ەی‬ ‫گۆڕانكاری لەژیانی‬ ‫ژنان���ی واڵتان���ی دیك���ەو پارچەكانیتری‬ ‫ژناندا رودەدات‬ ‫نوخشە ناسیح‪ ،‬بەشداربویەكی دیكەی كوردس���تان بزانن‌و پاش���ان ب���ەراوردی‬ ‫كۆنفرانس���ەكەیە جەخت لەوەدەكاتەوە‪ ،‬بكەن بەكێش���ەی ژنانی باشور‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئەو كۆنفرانس���ە وەك یەكەم كۆنفرانس ئامانجێكیتری���ان ئەوەبوە ئ���ەو مافانەی‬ ‫كە بۆ ژنان بەستراوە وەكو سەرەتایەك‌و ت���ا ئێس���تا بەدینەهات���ون هەوڵبدرێت‬ ‫دەستپیش���خەریەك زۆر سەركەوتو بوە‪ ،‬لەپڕۆژە یاس���اییەكاندا كاری بۆبكرێت‌و‬ ‫كە ژنانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاس���ت تیایدا بهێنرێنەدی‪.‬‬

‫یاسای زێڕین بۆ هاوسەرە گەنجەكان‬ ‫ئا‪ -‬پەریوش سەردار‪:‬‬ ‫بۆ س���ەركەوتن لەژیانی هاوس���ەرێتی‬ ‫ناتوانی���ن رێنماییەكی تایب���ەت بڵێین‪،‬‬ ‫بەاڵم بونی ئەم پێش���نیازانەی خوارەوە‬ ‫پێویستییەكی سەرەكییە‪.‬‬

‫رەوش���تە خراپ���ەكان زۆر ب���ون ژیانتان‬ ‫س���ەركەوتو نابێت‪ ،‬بەاڵم كاتێك رەوشتە‬ ‫ناشرین‌و خراپەكان زو لەناوچون‪ ،‬ژیانمان‬ ‫س���ەركەوتنێكی باش‌و خێ���را بەخۆیەوە‬ ‫دەبینێت‪.‬‬

‫باوكت���ان بنێ���ن‪ ،‬خانەوادەیەك���ی نوێ‬ ‫دابنێ���ن‌و بۆ خۆت���ان ش���انس‌و رێگای‬ ‫سەركەوتن ساز بكەن‪.‬‬ ‫یاسای زێڕینی سێیەم‬ ‫رێگ���ەی دەربڕین���ی هەس���ت‌و س���ۆز‬ ‫(عەش���ق) فێربن‪ ،‬هاوبیری دەبێتە هۆی‬ ‫ژیانێك���ی خ���ۆش‪ ،‬لەپەیوەندییەكانتان‬ ‫هەست‌و س���ۆز تێكەڵی یەك بكەن‪ ،‬هەر‬ ‫چەندە لەپەیوەندییەكانتان هاودەنگ بن‬ ‫ئەوا شانسی سەركەوتنتان زیاتر دەبێت‪.‬‬

‫یاسای زێڕینی حەوتەم‬ ‫لەكاتی پێویس���تدا لەگ���ەڵ خەڵكانی‬ ‫بەتواناو زیرەك قسە بكەن با یارمەتیتان‬ ‫ب���دەن‪ ،‬یارمەتی���دان زۆر كاریگ���ەرە‪،‬‬ ‫وەك پزیش���كەكان‪ ،‬خ���اوەن هزرەكانی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی‪ ،‬ش���ارەزایانی فێ���ركاری‌و‬ ‫ش���ارەزایانی ب���واری هاوس���ەرگیریی‬ ‫خۆی���ان ب���ۆ ئ���ەو تایبەتمەندیی���ە‬ ‫ئام���ادە دەكەن‪ ،‬ئ���ەو جۆرە كەس���انە‬ ‫ئ���اگاداری پێویس���تدەدەن بەگەنجان بۆ‬ ‫ئ���ەوەی بەس���ەر ئاس���تەنگەكانی ژیانی‬ ‫هاوسەرگیری‌و نەخۆشییە دەرونییەكانی‬ ‫پێویس���ت بەم بوارە كە رەنگە كەسمان‬ ‫ئ���اگاداری نەبین زاڵ ب���ن‪ ،‬چونكە هۆی‬ ‫هەندێك لەتوڕەیی‌و بێزارییەكان نادیارە‪،‬‬ ‫رەنگ���ە دەمەقاڵەیەكی بچوك ببێتە هۆی‬ ‫لێ���ك دور كەوتنەوەی پیاو و ژن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئێوە توانای حەلكردنی ئاس���تەنگەكەتان‬ ‫نەبێ ئەوا ئەو ش���ارەزایانەی لەسەرەوە‬ ‫باسمانكرد دەتوانن یارمەتیتان بدەن‪.‬‬

‫یاسای زێڕینی یەكەم‬ ‫رێزێكی تایبەت بۆ هاوسەرتان دابنێن‪،‬‬ ‫هاوسەرێتی واتا راگەیاندنی سەربەخۆیی‪،‬‬ ‫كاتێك كە دەچنە ناو قەفەس���ی زێڕین‪،‬‬ ‫یاسای زێڕینی چوارەم‬ ‫بڕیار بدەن كە لەخۆش���ی‌و ناخۆش���یدا‬ ‫بۆ ئ���ەوەی ببن بەدایك‌و باوك خۆتان‬ ‫هاوس���ەرەكەتان خ���ۆش بوێ���ت‌و رێزی‬ ‫لێبگ���رن‪ ،‬رێزلێن���ان لەهاوس���ەر وات���ە ئام���ادە بكەن‪ ،‬لەبارەی ئەركەكانی باوك‬ ‫پتەوكردن���ی س���ۆزو ئەوی���ن‪« ،‬پی���او‪ ،‬زانی���اری بدۆزنەوە‪ ،‬س���ەالمەتی دەرونی‬ ‫ژن» بەچەند رێس���او یاسایەك پێكەوە ساخی منداڵ پەیوەندییەكی راستەخۆی‬ ‫بەستراون لەهەر هەمویان گرنگتر سۆزو لەگ���ەڵ ئ���ەو زانیاریانە هەی���ە كە ئێوە‬ ‫هەس���تی خۆشەویس���تییە كە بۆ یەكتر فێری دەب���ن‪ ،‬هەرچەندە زۆرتر ئاگاداربن‬ ‫دەریدەب���ڕن‪ ،‬هەندێ���ك ش���تی تر هەن سەالمەتی ئەوان باشتر‌و پتەوتر دەبێت‪،‬‬ ‫وەكو هاوبیری‪ ،‬هاوس���ۆزی‪ ،‬وەفاداربون پێویستە بۆ هەردوكیان (دایك‌و منداڵ)‬ ‫كە لەژیانی هاوس���ەرێتی پێویستە‪ ،‬هەر كەشێكی لەبار بهێننە ئاراوە‪ ،‬ماڵەوەیش‪،‬‬ ‫چەندە ئەو رێس���ایانە پتەوت���رو نزیكتر باشترین جێگەیە بۆ فێربونی منداڵ‪ ،‬ئەو‬ ‫بەی���ەك بن‪ ،‬ئەوا ژیانتان پتەوتر دەبێت‪ ،‬مندااڵنەی كە لەبنەماڵەیەكی تێگەیش���تو‬ ‫كەواتە هەرچەندەی دەتوانن یاس���اییەك باش���ن‪ ،‬لەالیەن دەرونیەوە باش���تر پێ‬ ‫بۆ ژیانتان دابنێن ك���ە هەرگیز لێی دور دەخەنە ناو كۆمەڵ‪ ،‬هاوس���ەرگیرییەكی‬ ‫راس���تەقینە ئامادەمان دەكات بۆ دایك‌و‬ ‫نەكەونەوە‪.‬‬ ‫باوكێكی راستەقینە‪.‬‬ ‫یاسای زێڕینی دوەم‬ ‫كاتێك ژیانی هاوس���ەرێتی پێكدێنن‪،‬‬ ‫لەگەڵ هاوس���ەرەكەتان دەبنە یەك روح‬ ‫لەدوگیان���دا‪ ،‬دوای هاوس���ەرێتی پش���ت‬ ‫بەماڵ���ەوە (دای���ك‌و باوك) نەبەس���تن‪،‬‬ ‫دەبێت لەگەڵ خێزانت���ان روح‌و ژیانێكی‬ ‫نوێ دروس���تبكەن‪ ،‬رێزێكی زۆر لەدایك‌و‬

‫یاسای زێڕینی پێنجەم‬ ‫لەژیانتاندا هەمیش���ە ئ���ارام بن‌و دان‬ ‫بەخۆتاندا بگرن‪ ،‬ه���ەر كاتێك بتانەوێت‬ ‫بەتەنیا بچنە رێگایەك هەر كات‌و ساتێك‬ ‫حەزتان لێیبێت دێن‌و دەڕۆن‪ ،‬بەاڵم كاتێ‬ ‫یەكێكی ترتان لەگەڵدایە دەبێت كارەكان‬ ‫بەدڵ���ی هەردوكتان بێت‪ ،‬لەس���ەرەتادا‬

‫رەنگ���ە هەندێك ئاس���تەنگ بێتە ئاراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم جار بەجار دەبێت فێری بیری نوێ‌و‬ ‫یەكتر قەبوڵ كردن ببن‪ ،‬لەهاوسەرگیری‬ ‫ب���ۆ هاوبی���ری‌و یەكت���ر قەبوڵك���ردن‬ ‫پێویس���تمان بەكات هەیە‪ ،‬بۆ سەركەوتن‬ ‫دەبێت لەسەرەخۆ بن‌و زوهەڵنەچن‪.‬‬

‫یاسای زێڕینی شەشەم‬ ‫بنەڕەتەكان���ی هاوس���ەرگیریی بەهێز‬ ‫بكەن‪ ،‬دەبێ���ت وەك گوڵ‌و گیا ئاگاداری‬ ‫ژیانمان بین بەتایبەت كاتێك كە نوێیە‪،‬‬ ‫بنەڕەتەكان دەبێت بەهاوبیری‪ ،‬هەست‌و‬ ‫س���ۆز‪ ،‬میهرەبانی‌و لەكۆتاییدا هەس���تی‬ ‫قبوڵكردنی رای بەرامبەر كە وەكو خۆر‌و‬

‫بارانن بەهێز بكەین‪ ،‬بەهەر ش���ێوەیەك‬ ‫كە دەتوانن هەس���تی خۆت���ان بۆ یەكتر‬ ‫دەرببڕن‪ ،‬رەنگە ئەوین���داری زۆر قوڵتر‬ ‫لەقس���ە بێت‪ ،‬بەاڵم هەندێجار بەهەڵس‌و‬ ‫كەوت خۆی نیش���ان دەدات‪ ،‬پەیوەندییە‬ ‫باش���ەكانی ژیانتان زۆر بك���ەن‌و خراپ‌و‬ ‫ناش���رینەكان دور بخەنەوە‪ ،‬هەر كاتێك‬

‫یاسای زێڕینی هەشتەم‬ ‫یاس���ا زێڕینەكانی س���ەرەوە بەگرنگ‬ ‫وەربگرن‪ ،‬لەگەڵ هاوسەرەكەتان بەهەمان‬ ‫شێوە هەڵسكەوت بكەن كە خۆتان حەزتان‬ ‫لێیە ئەو لەگەڵ ئێوە هەڵسوكەوت بكات‪،‬‬ ‫لەهەستەكان‌و پێویس���تیەكانی یەكتری‬ ‫ئاگادار بن‪ ،‬ببورن‪ ،‬بەهەمان ش���ێوە كە‬ ‫خۆتان حەزتان لێیە بتانبورن‪ ،‬لەقس���ە‬ ‫ناشرین‌و بێ وەفایی دوری بكەن‪.‬‬

‫ثشو‬

‫ذمارة (‪ )424‬دو شةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫هەر لەمەساجی فیلمان كەمبو‬ ‫میدیكان‪:‬‬ ‫زانس���تی ن���وێ دەریخس���توە لەن���او‬ ‫گیانداران���دا فیل یەكێكە لەو گیاندارانەی‬ ‫كە توانایەكی زۆری هەی���ە بۆ راهێنان‌و‬ ‫فێركردنی ش���تی نوێ‪ ،‬لەگ���ەڵ ئەوەی‬ ‫خاوەن لەش‌و الرێكی گەورەو قورس���ە‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆر بەزویی دەتوانرێت بۆ مەبەستی‬ ‫دیاریك���راو رابهێنرێت‪ ،‬ب���ەو پێیەیش كە‬ ‫تایلەن���د واڵتێكی گەش���تیاری گەورەیە‌و‬ ‫بەیەكێ���ك ل���ەو واڵتان���ە دادەنرێت كە‬

‫وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر‬

‫زۆرترین ژمارەی فیلی تێدایە‪ ،‬لەئێس���تا‬ ‫لەش���وێنە گەش���تیارییەكان فیلی���ان‬ ‫راهێن���اوە كە مەس���اج بۆ گەش���تیاران‬ ‫بكەن‪ ،‬هەرچەندە لەس���ەرەتادا گەشتیار‬ ‫زۆر دەترس���ا لەوەی فیلەكە جەس���تەی‬ ‫بش���كێنێت‪ ،‬بەاڵم لەماوەی چەند مانگی‬ ‫رابردودا ژمارەیەكی زۆر گەشتیار لەالیەن‬ ‫فیلەوە مەس���اجیان بۆ ك���راوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەیەكێك لەمەس���اجە سەرس���وڕهێنەر‌و‬ ‫خۆشەكانی جیهان دەژمێردێت‪.‬‬

‫@@‬

‫‪@@R‬‬ ‫‪@@S‬‬ ‫‪@@T‬‬ ‫‪@@U‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫لەداهێنانێكی نوێدا كۆمپانیایەكی‬ ‫ئەمەریكی‪ ،‬هەستا بەدروستكردنی‬ ‫جۆرێك لەجلوبەرگی نوستنی مندااڵن‬ ‫كە بە(بەرگی نوستنی زیرەك) ناسراوەو‬ ‫بەدانی ئامێرێكی تیشكی لەبەرامبەریدا‬ ‫لەتوانایدایە بەدەنگی ب��ەرز لەكاتی‬ ‫نوستندا چیرۆك بۆ مندااڵن بخوێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو جلە هەڵگری نزیكەی ‪ 47‬كۆدی‬ ‫شاراوەیەو لەسەر بەرگەكە وەك نەخش‬ ‫ه��ەڵ��ك��ۆڵ��دراوە‪ ،‬زۆرب���ەی چیرۆكەكان‬ ‫چیرۆكی جیهانیەو مندااڵن تامەزرۆیەتی‪،‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ناوچەی رەحیە لەشاری سەلیبیەی‬ ‫كوەیت بەگەورەترین گۆڕی بەكۆمەڵی‬ ‫تایەی بەكارهاتوی ئۆتۆمبیل لەجیهاندا‬ ‫دەژمێردرێت‪ ،‬كە بڕی زیاتر لەحەوت‬ ‫ملیۆن ت��ای��ەی ب��ەك��اره��ات��وی تێدایە‪،‬‬ ‫ئاژانسەكانی كوەیت باڵویانكردەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫گ��ۆڕە بەكۆمەڵە لەتایەی بەكارهاتو‪،‬‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ئ��اش��ك��را ل��ەم��ان��گ��ە‬

‫@@@‪@R@ @Q‬‬

‫‪@@Q‬‬

‫بەرگی نوستنی زیرەكیش پەیدابو!‬

‫ئەمجارەشیان گۆڕی بەكۆمەڵ‪ ،‬بەاڵم بۆ تایە!‬

‫‪11‬‬

‫جلوبەرگەكە بەشێوەیەكە هەر ئامێرێكی‬ ‫تیشكی وەك مۆبایل یان‪ ..‬هتد بەرامبەری‬ ‫داب��ن��رێ��ت ل��ەت��وان��ای��دای��ە چیرۆكەكان‬ ‫بخوێنێتەوە‪ ،‬ئەم جلە لەماركێتەكاندا‬ ‫دەست دەكەون و نرخی هەر دانەیەكیش‬ ‫ب��ڕی ‪ 25‬دۆالرە‪ ،‬ب��ۆ ه��ەم��و ئاست‌و‬ ‫تەمەنەكان دروستكراوە‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫زۆرێك لەدایك‌و باوكان ئەم جلوبەرگە‬ ‫بەخراپ وەسفدەكەن‌و وەك یەكێك لەو‬ ‫ئامێرە تەكنەلۆژیایانەی وەسفدەكەن‬ ‫كە بوەتە هۆی تێكدان‌و كەمبونەوەی‬ ‫پەیوەندییە كۆمەاڵیەتیەكانی خێزان‪.‬‬

‫ێ ئەم خانوە هەر‬ ‫تا كارم دەستنەكەو ‌‬ ‫بەكۆڵمەوە دەبێ‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫لیۆ لینگجاو‪ ،‬هاواڵتییەتی ‪ 35‬ساڵی چینییە‪ ،‬دوای ئەوەی ماوەی پێنج مانگە‬ ‫كارەكەی لەدەستداوەو كاری نوێی دەستناكەوێت‪ ،‬بەوەش ناتوانێت كرێی خانو‬ ‫بدات‪ ،‬بۆیە بڕیاریداوە خانویەكی بچوكی سەفەری بۆخۆی دروست بكات‌و بۆ هەر‬ ‫شوێنێك رۆیشت لەگەڵ خۆی بیبات‪ ،‬ئەم هەواڵە دەنگدانەوەیەكی زۆری لەمیدیای‬ ‫چین دایەوەو چاالكوانانی ئەو واڵتەش داوای خۆپیشاندان دەكەن بۆ پشتگیریی‬ ‫لەلیۆ لینگجاوی بێ ماڵ‪.‬‬ ‫لیۆ لینگجاو‪-‬بەڕۆژنامەی میرۆری بەریتانی راگەیاندوە‪ :‬ماوەی پێنج مانگە‬ ‫بێكارم‌و پارەم نییە كرێی خانو بدەم‪ ،‬خانویەكی بچوكی سەفەریم بۆخۆم دروست‬ ‫كردوە كێشەكەی ‪ 40‬كیلۆگرامە‪ ،‬بۆ هەر شوێنێك بڕۆم لەگەڵ خۆم دەیبەم‪ ،‬لەم‬ ‫ماوەیەشدا چەندین شاری واڵتەكەم كردوە بۆ بەدەستهێنانی كار‪ ،‬ئەم خانوەشم‬ ‫هەر بەكۆڵەوەبو‪ ،‬تا كاری نوێم دەستنەكەوێت ئەم خانوە هەر بەشانمەوە دەبێت‪،‬‬ ‫كە كاریشم دەستكەوت ئەم خانوە لەشوێنی كارەكەم جێگیر دەكەم‌و تێیدا دەژیم!‬

‫‪@@V‬‬ ‫‪@@W‬‬ ‫‪@@X‬‬ ‫‪@@Y‬‬ ‫‪@@QP‬‬ ‫‪@@QQ‬‬ ‫‪QR‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@‪@S‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫@‪@@@@QR@@@@@@QQ@@@@@QP@@@@@@Y@@@@@@X@@@@@@@W@@@@@@V@@@@@@U@@@@@@T‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫ئاسۆیی‪:‬‬ ‫‪-1‬تەری���ق كردنەوە ‪-2‬لەیەكدایە‪ ،‬نیوەی واش���ە‪ ،‬ب���ۆ كچە «پ»‪ ،‬وەك یەكن‬ ‫‪-3‬هەڵئەگی���ری‪ ،‬هەویر ئەیناس���ێ‌‪ ،‬نیوەی بەرق ‪-4‬پیتێك���ی ئینگلیزیە «پ»‪،‬‬ ‫وەك یەك���ن‪ ،‬دوان لەكەر‪ ،‬لەیەك دەچن ‪-5‬پێاڵوی ئەس���پ‪ ،‬جوان‪ ،‬باڵندەیەكە‬ ‫‪-6‬گیانلەبەرێكە «پ»‪ ،‬سەری بێ‌ سەر‪ ،‬زۆر باریكە ‪-7‬رۆژێكە ‪ +‬قین ‪-8‬گەڕەكێك‬ ‫ب���و لەس���لێمانی‪ ،‬نەتەوەیەكن‪ ،‬كاری دەمە ‪-9‬ئالەتێكی مۆس���یقایە‪ ،‬پادش���ا‪،‬‬ ‫لەبەچكەدایە‪ ،‬نیوەی ماشە ‪-10‬هار‪ ،‬گیانلەبەرێكە‪ ،‬زیاتر بۆ ژنانە ‪-11‬باڵندەیەكە‪،‬‬ ‫رەنگێكە ‪-12‬سەر بەرەو خوار ‪ +‬میوەیەكە‪ ،‬ناوێكی كوڕانەیە «پ»‪.‬‬ ‫ستونی‪:‬‬ ‫‪-1‬ن���اوی كچانەیە‪ ،‬چیایەكە ‪-2‬بۆ پێوانەیە‪ ،‬قومار هەیەتی ‪-3‬جاران هەبو‪ ،‬مو‬ ‫‪-4‬بۆ س���ەرە‪ ،‬خواردنەوەیە‪ ،‬رون ‪-5‬سەمون دەیناسێ‌‪ ،‬درەختێكە ‪-6‬ژمارەیەكە‪،‬‬ ‫دوان لەتێر ‪-7‬گیانلەبەرێكە «پ» ‪-8‬كەسێكی بەدە‪ ،‬ماڵ هەیەتی ‪-9‬خواردنێكە‪،‬‬ ‫ئێمە‪ ،‬درەختێكە ‪-10‬بەشێكە لەلەش‪ ،‬پارە دەیناسێ‌ «پ» ‪-11‬ئاوی زۆرە‪ ،‬لەت‪،‬‬ ‫نیوەی یاری ‪-12‬بۆ تێكوتانە‪ ،‬جۆرە چاوێكە‪.‬‬

‫بابیربكەینەوە‬ ‫لەوشەی (سور) ‪ 20‬وشە‬ ‫بنوسە‪ ،‬بەمەرجێك وشەی‬ ‫(سور) كەوتبێتە سەرەتای‬ ‫وشەكەوە؟‬ ‫بۆ نمونە‪ :‬سورێن‪ ،‬سورفل‪،‬‬ ‫سورەبان ‪ .......‬هتد‪.‬‬ ‫خەاڵتەكەی‪ :‬دو مانگ‬ ‫ێ بەرامبەر‬ ‫رۆژنامەی چاودێر ب ‌‬ ‫وەربگرە‪.‬‬ ‫براوەی پێشو‪:‬‬ ‫كاكە رەهەند‬

‫دەستكردەكانەوە دەبینرێت‪ ،‬پسپۆڕێكی‬ ‫كوەتیش دەڵێت‪ ،‬لەهیچ واڵتێكی جیهان‪،‬‬ ‫بەمشێوەیە ئەو پاشماوەیە الی خۆیان‬ ‫ناهێڵنەوە‪ ،‬چونكە هۆكارێكە بۆ پیسبونی‬ ‫ژینگە‌و راستەوخۆ بەكاریدەهێننەوە بۆ‬ ‫خزمەتگوزاری تر‪ ،‬بەاڵم بەپێچەوانەوە‬ ‫الی ئێمە بەسەعات تایەكان لەزیاد‬ ‫بوندایەو هیچ كەسێكیش لەخەمیدا نیە‪.‬‬

‫تەمەنی ‪ 105‬ساڵەو كاری شۆفێری دەكات‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫پیاوێكی نیوزەلەندی بەتێپەڕكردنی ‪ 105‬ساڵی تەمەنی‪ ،‬لەتوانایدایە شۆفیری‬ ‫بكات‪ ،‬بوب ئیدوارد لەساڵی ‪ 1908‬لەبریتانیا لەدایكبوە‪ ،‬بوب دەڵێت‪ ،‬لە‪ 10‬ساڵیەوە‬ ‫كار دەك��ەم‌و لەساڵی ‪ 1925‬بومەتە خاوەنی مۆڵەتی شۆفێری‪ ،‬دوات��ر لەكێڵگە‬ ‫كشتوكاڵیەكانی نیوزەلەندا كارم كردوە‪ ،‬دواتریش ئۆتۆمبیلێكم كڕیوە‪ ،‬بوب دەڵێت‪،‬‬ ‫لەدوای جەنگی دوەمی جیهانی بەپاس مندااڵنی گواستۆتەوە بۆ خوێندنگەكان‪ ،‬دواتر‬ ‫رویكردۆتە كاری كەشتیەوانی‌و لەدەریاكان كاری كردوەو هاتوچۆی بەگەشتیارانكردوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ ،‬لەتەمەنی شۆفێریمدا تەنها یەك پسولەی سەرپێچیم بەهۆی تیژڕەویەوە بۆ‬ ‫كراوەو بەبڕی ‪ 96‬دۆالر سزا دراوم‪ ،‬یەكجاریش توشی پێكدادان هاتوم‪.‬‬

‫كاور‬ ‫‪4/20-3/21‬‬

‫دوانة‬ ‫‪6/20-5/21‬‬

‫ـ ب��ۆ شوێنێكی دور‬ ‫دەچیت‪ ،‬سەرەتا قورس‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬دوات����ر ب��ەه��ۆی‬ ‫كەسانێكەوە ئاسان دەبێت‪،‬‬ ‫زۆر لەخۆشەویستەكەت‬ ‫مەكە بۆ چونە دەرەوە‪،‬‬ ‫خۆشی دەوێی‪.‬‬

‫ـ تەمەڵی واز لێبێنە‬ ‫لەهەمو بوارەكاندا‪ ،‬رەزیلی‬ ‫ه��ی��وا ن����ادات ب��ەم��رۆڤ‪،‬‬ ‫ئاگاداربە خۆشەویستەكەت‬ ‫ل��ەه��ەڵ��س��وك��ەوت��ەك��ان��ت‬ ‫كەوتۆتە گومانەوە‪.‬‬

‫طا‬ ‫‪5/20-4/21‬‬

‫ـ ل��ەه��ەر ك��ارێ��ك كە‬ ‫دەیكەیت دو دڵ مەبەو‬ ‫م��ەت��رس��ە‪ ،‬گ��وم��ان‌و شك‬ ‫وەالوەنێ‌‪ ،‬خۆشەویستەكەت‬ ‫دیارییەكت دەدات��ێ‌‪ ،‬زۆر‬ ‫بەعەشقەوە لێی وەرگرە‪.‬‬

‫قرذاأل‬ ‫‪7/20-6/21‬‬

‫ـ ئەم هەفتەیە هەفتەی‬ ‫ب��ەخ��ت��ەوەری��ی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫نابێ‌ خۆت بەزل بزانیت‪،‬‬ ‫زەردەخ����ەن����ەت ه��ەب �ێ‌‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫دڵ����دارەك����ەت دەی����ەو ‌‬ ‫ێ بڵێ‌‪ ،‬گوێی‬ ‫نهێنیەكت پ ‌‬ ‫لێبگرە‪.‬‬

‫رَ‬ ‫شي ‪21‬‬ ‫‪8/21-7/‬‬

‫ـ ئ��ەم ماوەیە نەدیاری‬ ‫بكڕەو ن��ەدی��اری وەرگ��رە‪،‬‬ ‫خ��ەون��ێ��ك��ی ل��ەم��ێ��ژی��ن��ەت‬ ‫دێ����ت����ە دی‪ ،‬ل���ەگ���ەڵ‬ ‫خۆشەویستەكەتدا بەخەیاڵ‬ ‫م���ەژی‪ ،‬ش��ەرم ل��ەه��ەژاری‬ ‫مەكە‪.‬‬ ‫فةريك‬ ‫‪9/22-8/22‬‬

‫ـ ل��ەك��ارێ��ك��ی كتوپڕ‬ ‫س���ەرت دەس���وڕم���ێ‌‪ ،‬زۆر‬ ‫شت لەم هەفتەیەدا ئاسان‬ ‫دەبێت بۆت‪ ،‬دڵی یارەكەت‬ ‫مەڕەنجێنەو ماوەیەك بەدڵی‬ ‫ئەو بكە‪.‬‬

‫تةرازو‬ ‫‪10/22-9/23‬‬

‫ێ‬ ‫ـ ن���ات���وان���ی���ت ب��ەب � ‌‬ ‫ی��ارم��ەت��ی ك��ەس��ان��ی تر‬ ‫كاربكەیت‪ ،‬ئەوەندە غرور‬ ‫م��ەب��ە‪ ،‬س��ەرەت��ای زۆرێ��ك‬ ‫ل��ەك��ارەك��ان ل��ەب��ۆچ��ون��ی‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت��دای��ە‪،‬‬ ‫ێ بكە‪.‬‬ ‫بەگوێ ‌‬ ‫دوثشك‬ ‫‪11/22-10/23‬‬

‫ـ تەمەڵی رابورد‪ ،‬ئێستە‬ ‫لەنێو هەواڵەكاندا راڕایت‪،‬‬ ‫گوڕو تین بدەرە بەر خۆت‪،‬‬ ‫ێ دێتە‬ ‫دڵنیابە كەسێكی نو ‌‬ ‫نێو خۆشەویستیتەوە‪.‬‬

‫كةوان‬ ‫‪12/20-11/23‬‬ ‫ـ جۆش دامەمێنە لەو كارەی‬ ‫شكستت هێناوە‪ ،‬شكستی‬ ‫ك��ارەك��ەت زۆر ناخایەنێ‌‪،‬‬ ‫سەردەكەویت‪ ،‬كەسێك دڵی‬ ‫خۆی داویتەتێ‌‪ ،‬لێی بەگومان‬ ‫مەبە‪.‬‬ ‫طيسك‬ ‫‪1/19-12/21‬‬

‫ێ‬ ‫ـ ت��وڕەی��ی هیچی لـ ‌‬ ‫س���ەوز ن��اب��ێ‌‪ ،‬رەزی��ل��ی��ش‬ ‫دەردی لەدوایە‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫بیر م��ەك��ەرەوە‪ ،‬هەوڵبدە‬ ‫خۆشەویستەكەت زۆرترین‬ ‫ێ بكات‪.‬‬ ‫پرسیارت لـ ‌‬

‫سةتأل‬ ‫‪2/18-1/20‬‬

‫ـ ن��اك��رێ‌ ه��ەر بڵێی‬ ‫م���ن‪ ،‬ك��ەس��ان��ی تریش‬ ‫ب���ەرن���ام���ەی���ان ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫ك��ەوات��ە خ��ۆت ب��گ��ۆڕە‪،‬‬ ‫لەخۆشەویستیشدا شەرم‬ ‫البەرەو سیمات بەخەندە‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫نةهةنط‬ ‫‪3/20-2/19‬‬

‫ـ ب��ەدوای ئەو شتەدا‬ ‫ێ‬ ‫ێ كە پێی دەوتر ‌‬ ‫بگەڕ ‌‬ ‫وی��ژدان‪ ،‬جوانیت هەمو‬ ‫ێ‬ ‫شتێك نیە‪ ،‬مرۆڤ دەب ‌‬ ‫ژی����ان دروس����ت بكات‬ ‫بەخۆشەویستیشەوە بۆ‬ ‫دڵ‪.‬‬

‫ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات‬ ‫خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر‪ :‬مةال بةختيار‬ ‫ستافى كارا‪ :‬سامى هادى ‪ -‬بةهمةن تاهير نةريمان ‪ -‬رزطار فايةق‬ ‫بة ِر َيوةبردنى هونةرى‪:‬‬ ‫جةليل حس َين ‪ -‬سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي‬ ‫يةكةمني ذمارةى‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫سل َيمانى ‪ -‬طة ِرةكى ئاشتى (‪)104‬‬ ‫كؤآلنى (‪ )41‬ذمارةى خانو (‪)22‬‬ ‫ئاسيا‪07701959999 :‬‬ ‫كوردت َيل‪3290668 :‬‬ ‫فانؤس تيليكؤم‪07480134687 :‬‬ ‫كؤ ِرةك‪07501147133 :‬‬ ‫دابةشكردن‪07701517533 :‬‬ ‫ضاثخانة‪ :‬كوردستان ‪ -‬نرخ‪ )500( :‬دينار‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لة ‪ 2004/10/4‬دةرضوة‬

‫‪w w w .c ha w d ernews .com‬‬

‫‪No. (424) 10-6-2013‬‬

‫‪Political, Educational & Social Weekly Press‬‬

‫دوای ئەمەریكا‪ ،‬مایكڵ جاكسۆنەكەی بێكەس دەچێتە ئەوروپا‬ ‫چاودێر‪ -‬زاموا‪:‬‬

‫فیلمی سینەمایی بێكەس‪ ،‬دوای‬ ‫نمایشكردنی لەچەندین فێستیڤاڵ‌و‬ ‫واڵت��ان��ی جیهان‪ ،‬دواه��ەم��ی��ن شوێنی‬ ‫نمایشكردنی لەئەمەریكا بو‪ ،‬بەو پێیەی‬ ‫چیرۆكی فیلمەكە پەیوەندی بەو واڵتەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬دوای ئ���ەوەی ئ��ەم فیلمەش‬ ‫دەنگدانەوەیەكی گەورەی لەمیدیاكانی‬ ‫ئەو واڵتەوە هەبو‪ ،‬لەدوای ئەمەریكاوە‬ ‫بڕیارە هەفتەی داهاتو بێكەس لەسوید‌و‬ ‫ئەڵمانیا‌و واڵتانی تری ئەوروپا نمایش‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ك���ارزان ق��ادر‪-‬دەره��ێ��ن��ەری فیلمی‬ ‫سینەمایی بێكەس‪ ،‬لەبارەی چیرۆكی‬ ‫فیلمەكەی‪ ،‬رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬ئ��ەم فیلمە‬ ‫بەشێوەیەكی كۆمیدی بەسەرهاتی‬ ‫تراژیدییانەی دو منداڵی كورد (سەروەر‌و‬ ‫ف��ازل)دەگ��ێ��ڕێ��ت��ەوە ك��ە ل��ەس��ەرەت��ای‬ ‫نەوەدەكاندا خەونێكی سۆپەرمانانەیان‬ ‫ه��ەب��وە ب��ۆ ئ���ەوەی رزگ���اری���ان ببێت‬ ‫لەدەستی رژێمی بەعس‌و بچنە ئەمەریكا‪ ،‬لەگەشتەكەیاندا توشی دەی��ان كێشە‌و لەئایندەدا فیلمەكەم بەشداری چەند لەمەكسیك‌و سەنگافورە لەدو فێستیڤاڵی‬ ‫فێستیڤاڵێكی سینەمایی ت��ر بكات‪ ،‬گەورەی تری سینەمایدا پێشوازییەكی‬ ‫بۆئەو مەبەستەش سواری گوێدرێژێك چەرمەسەری گەورە دەبنەوە‪.‬‬ ‫دەب��ن‌و ن��اوی دەنێن مایكڵ جاكسۆن‬ ‫ل��ەب��ارەی نمایشكردنی فیلمەكەش پێشتریش لەچەندین فێستیڤاڵی وەك گەرمی لێكرا»‪.‬‬ ‫بەخەونی ئەوەی بگەنە ئەمەریكا‪ ،‬بەاڵم لەفێستیڤاڵەكان‪ ،‬كارزان وتی «بڕیارە دوب���ەی خ��ەاڵت��ی گەلی بەدەستهێنا‪،‬‬

‫ژیانی مۆزیككارێكی كورد لەكەركوك نمایش دەكرێت‬ ‫چاودێر‪-‬كامۆ‪:‬‬

‫ژیانی مۆزیككارێكی كورد‪ ،‬ناوەڕۆكی‬ ‫شانۆگەرییەكی نوسەری ك��ورد عەزیز‬ ‫ع��وم��ەرە ب��ەن��اوی «ق���ەاڵی چاویلكە‬ ‫رەشەكان»‪ ،‬ئەم شانۆگەرییە دەرهێنەری‬ ‫الو ن��ەژاد نەجم ك��اری دەرهێنانی بۆ‬ ‫دەك����ات‌و كۆمەڵێك ئ��ەك��ت��ەری الوی‬ ‫كەركوكیش رۆڵ ل��ەو شانۆگەرییەدا‬ ‫دەبینن‪ ،‬ئەم شانۆگەرییە بەم نزیكانە‬ ‫لەكەركوك نمایش دەكرێت‪.‬‬ ‫ن�����ەژاد ن��ەج��م دەره���ێ���ن���ەری ئ��ەم‬ ‫شانۆگەرییە بە «چاودێر»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫شانۆگەری قەاڵی چاویلكە رەشەكان‪،‬‬

‫باسی ژیانی سەخت‌و پڕ لەچەرمەسەری‬ ‫یەكێك ل��ەه��ون��ەرم��ەن��دە مۆزیككزانە‬ ‫بەتواناكانی ش��اری كەركوك دەك��ات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دوای گفتوگۆ لەگەڵ نوسەردا‬ ‫پێكەوە ئامانجی ئەو نوسینەمان گۆڕی‪،‬‬ ‫گەورەمان كردەوە بۆ ئەوەی لەچیرۆكی‬ ‫شانۆییەكەدا باسی مۆزیككار بەگشتی‬ ‫بكەین نەك مۆزیككارێكی تایبەت‪.‬‬ ‫لەبارەی كاتی نمایشكردنیشەوە‪ ،‬وتی‬ ‫«ئێستا لەقۆناغی كۆتایی پڕۆڤەداین‌و‬ ‫لەئایندەیەكی نزیكدا شانۆییەكەمان‬ ‫لەكەركوك نمایش دەكەین»‪.‬‬

‫كریستن ستیوارت‬ ‫لەگوانتانامۆ دەبێتە سەرباز‬ ‫میدیاكان‪:‬‬

‫بڕیارە لەهاوینی ئەمساڵدا خانمە‬ ‫ئەكتەری سینەمایی هۆلیۆد كریستن‬ ‫ستیوارت‪ ،‬سەرقاڵی وێنەگرتنی فیلمێكی‬ ‫نوێی بێت بەناوی ئێكس رای‪ ،‬لەم فیلمە‬ ‫نوێیە‪-‬یدا ستیوارت رۆڵ��ی سەربازێك‬ ‫دەگێڕێت لەگروتوخانەی گوانتانامۆ‪،‬‬ ‫وتەبێژی خانمە ئەكتەرەكە بۆ پێگەی ئی‬

‫ئۆنالینی بریتانی باڵویكردەوە‪ ،‬فیلمە‬ ‫نوێیەكەی بەناوی ئێكس رای‪-‬یەو كاری‬ ‫دەرهێنانی لەالیەن دەرهێنەری جیهانی‬ ‫بیتەر ساتلەرە بەرێوە دەچێت‪ ،‬شایانی‬ ‫باسە كچە ئەكتەری سینەماكار ستیوارت‬ ‫خاوەنی ‪ 20‬خەاڵتی جۆراو جۆرە لەكارە‬ ‫هونەریەكانیدا‪.‬‬

‫به‌رائه‌تى منداڵ‬ ‫(‪)1‬‬

‫منداڵ‪ :‬مامۆستا فیل چەند كیلۆیە؟‬ ‫ێ بزانم‪ ..‬زۆر‬ ‫مامۆستا‪ :‬جا من لەكو ‌‬ ‫گەورەیە‪ ..‬لەوانەیە هەزار كیلۆ بێ‌!‬ ‫منداڵ‪ :‬ئەی مامۆستا‪ ..‬تەرازوەكەی‬ ‫چەند كیلۆیە؟‬

‫منداڵ‪ :‬ئەی باشە دایە‪ ..‬بۆچی كە‬ ‫باران دەبارێ‌‪ ..‬ناخوسێینەوە؟!‬

‫سةالم مستةفا‬

‫(‪)4‬‬

‫م��ن��داڵ‪ :‬دای���ه‌ ئ���ه‌وه‌ ئ��ه‌و ک��وڕه‌ی‬ ‫پۆله‌که‌ی ئێم ‌ه به‌کوڕه‌که‌ی تر ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫(‪)3‬‬ ‫ن��ەن��ك‪ :‬چیە كچە ج��وان��ەك��ەم بۆ خوشک و مریشکت‪ ،‬یاعنی چی؟‬ ‫دایک‪ :‬ئه‌وه‌ قسه‌ی قۆڕه‌‪ ،‬گوێ له‌و‬ ‫ئەگریت؟‬ ‫منداڵ‪ :‬نەنە گیان تڵپی تەڕ یانی شتان ‌ه مه‌گره‌‪.‬‬ ‫منداڵ‪ :‬ئاخر خۆ من ده‌زانم خوشک‬ ‫چی؟‬ ‫(‪)2‬‬ ‫نەنك‪ :‬نازانم یانی چی‪ ..‬ئەڵێم چییە یاعنی چی‪ ،‬ئه‌ی بۆ ده‌ڵێ مریشکت؟‬ ‫م��ن��داڵ‪ :‬دای��ك��ە‪ ..‬مامۆستاكەمان‬ ‫بۆ ئەگری؟‬ ‫لەدەرسی ئاینا وتی‪ ..‬ئێمە هەمومان‬ ‫منداڵ‪ :‬ئاخر نەنە‪ ..‬دوێنێ‌ شەو گوێم‬ ‫(‪)5‬‬ ‫لەقوڕ دروست كراوین!‬ ‫لـێ‌ بو‪ ..‬باوكم شەقێكی لەدایكم هەڵداو‬ ‫ێ دێڕێ شیعرم‬ ‫مامۆستا‪ :‬كێ‌ ئەتوان ‌‬ ‫ێ راس��ت��ە ك���وڕەك���ەم‪..‬‬ ‫دای����ك‪ :‬ئ�� ‌‬ ‫وتی برۆ الچۆ بەخوا تۆش وەك‌و دایكت بۆ بڵێ‌؟‬ ‫مامۆستاكە راست دەكات‪.‬‬ ‫تڵپی تەڕت تیا نەماوە!‪.‬‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆستا من‬

‫مامۆستا‪ :‬ئادەی بزانم؟‬ ‫ێ ئەو درەختە‬ ‫قوتابی‪ :‬بەخوا ئەب ‌‬ ‫خوێنی بكەیتە ژێ��ر‪ ..‬ئەگینا سێوو‬ ‫پرتەقاڵ‌و هەنجیرمان بۆ ناگرێ‌‪.‬‬ ‫مامۆستا‪ :‬جا توخوا ئەوە شیعرە؟‬ ‫قوتابی‪ :‬ئەرەوەڵاڵ مامۆستا شیعرە‪..‬‬ ‫ئەی قابیلە بێكەس درۆ ئەكات؟! ئەی‬ ‫ێ داری ئازادی!!‪.‬‬ ‫ناڵ ‌‬

‫زیادبونی ناسروشتی‬ ‫و‬ ‫شێواندنی هەقیقەت!‬ ‫د‪ .‬هێرش ره‌سوڵ‬

‫تا بە ئەمڕۆ دەگات‪ ،‬زۆر مۆدێل و شێوازی جیا جیای ساختەکاری و‬ ‫شێواندنی فاکتەکانمان بینیون‪ ،‬یان النیکەم بیستومانن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی لەم‬ ‫سێ مانگەی پێشوەوە باسی گەرمی میدیا و ناوەندی سیاسیی هەرێمی‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگاكان ‌‬ ‫ی دانیشتوان ‌‬ ‫کوردستانە‪ ،‬گومانی دەستکاریکردنی رێژه‌ ‌‬ ‫هه‌رێمەکەیە‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پالندانان ‌‬ ‫به‌گوێرەی ئامارە «گوماناوی»یەکەی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی دانیشتوان ‌‬ ‫ی كه‌متر له‌ساڵێكدا ژماره‌ ‌‬ ‫هه‌رێمی کوردستان‌‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌‬ ‫نزیکه‌ی ملیۆنێك که‌س زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫ی فراكسیۆن ‌ه‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌‪ ،‬له‌ چه‌ند رۆژی رابردودا‪ 39 ،‬پا‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی پا‌رله‌مانی کوردستان‪ ،‬جگه‌ له‌ پا‌رله‌مانتارانی‌ سه‌ر ب ‌ه پارتی‬ ‫جیاوازه‌كان ‌‬ ‫ی پا‌رله‌مان كردو‌ه و له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫دیموکرات‌‪ ،‬یاداشتێكیان پێشکه‌شی‌ سه‌رۆكایه‌تی ‌‬ ‫ی ده‌نگده‌رانیان‬ ‫ی زیادكراو ‌‬ ‫یاداشته‌كه‌شدا به‌ڵگ ‌هی‌ زیاتر ل ‌ه ‪ 94‬هه‌زار ده‌نگ ‌‬ ‫ی هه‌ردوو پارێزگای‌ هه‌ولێر و دهۆك خستۆته‌ڕو‪.‬‬ ‫ل ‌ه سنور ‌‬ ‫ی ئه‌وه دێت‪ ‌،‬چه‌ند مانگ له‌مه‌وبه‌ر کۆمه‌ڵێ پا‌رله‌مانتار‬ ‫ئه‌و یاداشته‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫داوایان له‌سه‌رۆكایه‌تیی‌ پا‌رله‌مان كردبو لیژنه‌ی‌ لێكۆلینه‌و‌ه له‌سه‌ر زیادبون ‌‬ ‫ژمار‌هی‌ ده‌نگده‌ران پێكبهێنێت‪ ،‬به‌اڵم سه‌رۆكایه‌تیی‌ پا‌رله‌مان داواكارییه‌که‌ی‬ ‫ب ‌ه پاساوی‌ «نه‌بونی‌ به‌ڵگه» ره‌تكردبۆوه‌‪‌.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی له‌به‌رامب ‌هر‌دا‪ ،‬وته‌بێژی‌ ره‌سمیی‌ پارتی‌‪ ،‬ن��اوه‌رۆک��ی ئه‌و‬ ‫یاداشت ‌ه ره‌تده‌کاته‌وه‌ و به‌ «چه‌واشه‌كار»ی ناوده‌بات و پێیوای ‌ه «بۆ‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌»‪ .‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه هیچ له‌و راستیی ‌ه تاڵ ‌ه که‌مناکاته‌وه‌‪،‬‬ ‫بانگه‌ش ‌ه ‌‬ ‫ک ‌ه زیادبونی ناسروشتی‪ ،‬هەروا ناهاوسەنگیی لەزیادبونی رێژەی دانیشتوانی‬ ‫پارێزگای سلێمانی لەگەڵ پارێزگاکانی هەولێرو دهۆكدا‪ ،‬دەمانخاتە‬ ‫ب��ەردەم «گومان»ێکی زۆرەوە‪ .‬لەم حاڵەتەشدا وێڕای ئەوەی هەست‬ ‫بە «مەترسی»یەکی جیددی دەکەین‪ ،‬سەرەتاکانی «کارەسات»ێکی‬ ‫گەورەشمان پیشاندەدات!‬ ‫هه‌روا‪ ،‬ئه‌مجۆر‌ه هه‌واڵن ‌ه کاریگه‌ریی نێگه‌تیڤی بۆ سه‌ر پرۆسه‌ی سیاسیی‬ ‫هه‌رێم و ئاسایشی کۆمه‌اڵیه‌تی و ئیراده‌ی ده‌نگده‌ریش ده‌بێت‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه ئەگەر هه‌ر که‌س و الیه‌نێک خۆی له‌و هه‌وڵ و کاره‌ بێبه‌ری ده‌کات‬ ‫و بڕوای ته‌واوی بە سەروەریى یاساو بێگه‌ردیی پرۆسەى هەڵبژاردن و‬ ‫رۆڵى چاودێرکاریی پارلەمان هەیە‪ ،‬پێویست ‌ه هاوکار و پشتیوانى پێکهێنانى‬ ‫لیژنەیه‌کی بێالیه‌ن و سه‌ربه‌خۆ بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناو یه‌کالکردنه‌وه‌ی راستی‬ ‫و دروستیی گومان و تۆمه‌ته‌کان‪.‬‬

r1:Layout 1

6/8/2013

4:26 PM

Page 1

:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw

ÿºqBGqºk Ëõð þÝÉHÉPÜ qBG»W Iü»O þðBܺrÍý„ AlðBÜ»ýý„¼rÕHÉPÜ»è »ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK

|rexneycawder@yahoo.com

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

365 www.chawdernews.com

ÿºôArÜ»ðôÃG þÝÈqAlük rÈkôB_ ÿ»ñgºq ºô»OBܺkôÃG ÿrý…è½â þãð»„õø

AlãðBì þÝü qBO ÿºõýð þðkrì ÿkBý¾Bw »è

| ô rO½Ü ô óAqBG ô BG | kq»G ô Á õâ krܺk óBü rýG krÜ óBü rýHâ»O ô ÿæ »ñ`G ß»üºqAõÉC ó»ÝG ÿrÍý„ þ¾Bì þýðºlük Bâqºk q»G »ñP…ü»â ÊOBÜ RBø»ð óBý¾k óAqBW ôõܺô | ,òñÉÝ…G þýãðºlÉG þغk ôAuºôAu ô qAôBøõOBø »ð»ÝýG õÈ tG ...õÈ tG óBüºqBXì»C | ô rPÜ»ü ÿqAs q»w »üBð óBü»Xð»K | :Rõâºk óBýülÜ»ü »G M_»L_ | ô äðºlÉG ô ÀØBC ...Ëô»è Ê`Ü !ò…ýðAk qæ»w | ...ºôºq ô ôu »ðôõ_ ÊOBÜ Alü½g þ¾k »è óAqBG krÝüAk »íð»íð | þLw þLw þLw ...rO½Ü rý„ ÿo½_ ߺô »íâ »Oô»Ü ô RõÝ…K rO»Ì þðBGô s »G Á õâ krÜ þ¾»ø Ak»Üºq ô ôu »G ÁBü»g »G ,BG | ÞxÉìrÔ »G ôB_ ...êìºqæ kq»G ºô»ýü ô»ðAk | þðBÔrýâ »è ÿtârÉð ß»üºo»K BñÉøqºk Alü»Ü»¾»gBGq»G | ô s q»G þÝÉØBO q»w ºôõ_ þñü q»ÔBC ÿ»¿K»_ ïºk »G ºôºrO½Ü ô Á õâ ô óAqBG ô BG RºqB…ýC »G ÿ»¾Â»ø ÞÉLw»C »è ß»ü»éýc | !ºôºlñÈõg óAôõGºkBìBC ½G 2013 / 6/ 7 - þÐAkºq»Ø qºôæk |

AlðArÉC »è BP…Éø »Pü q»ð ﻃC ,Rrƒâºk .QÈ qkºk ÊK ÿºvÈ qk òýPÈ rG q»wôõð þðBܻܼ rý_»¾»ì½Ü ,»ðBg»HW ,Yðºå YñÉK ,»…ýì»ø ߺô :»è Bøºô q»ø ,ßBðô ô o þPwºk Þü qBO þPwºk ÿºõýð :ÿ ôBð »G ,þðBÜ»øq»G ÿºkqAvH¾»ø äðBì þÝü qBO ºksB„ :»ƒè òƒýƒPƒÈ rƒG þƒðBƒÜ»ƒðBƒì¼ o »gq»G ,lýÜ ô òýPxü rÜ ,JBƒXƒPƒdƒÉƒC óBܺqAk»Üqºk »ñÈôBC ô| þÌAo ÿ»ÜºôõHðô 62 þð»ì»O »è ,ÿ rý…è½â äð»„õø #.kqBLw þðBýâ Alƒ2000 þ¾Bw »è ô Alý¾Bw

u ¼ o»G ,kq õƒÜ ÿ pƒÉƒƒâqºô ô q»ƒƒwôõƒƒð 1991 þñü ôBø »Ü ,ºô»ñü»Üºk ôÃG| þüºrÜBC ï»C .ºôAk þìBXð»C Alý¾»â»è îè½ùܽPw »è ôÃG ºô»ñÈ ríì»ì rýK ÿ ôBð »G »ü½âõPÕâ .ºô»PÉGºk »ƒƒƒG RºqBƒƒƒG»ƒƒƒw ,ÿrƒƒƒýƒƒƒ…ƒƒƒè½ƒƒƒƒâ îÝɾBì òì ,Bð" :þO»ü ôõOõâ þðBÜ»ñýwôõð þÕØ»w ô qAõük ,ºôBì»ð ½G îÝÉÕØ»w ,»ýýð ".îwôõðBüºk »Ü ó»ðBì»C q»ø ,òì þ¾Bì ºq ½W ,òýwôõð »è »ãW| ÿrý…è½â þñP…ýðAk †ü ô»C »Ü ,BñÉøAk þÝÉPü q»ð ô ºô»ðkrܺk ½Ü þðAq»wôõð ;ôõG þGºk»C óBü»ñgºo ô ºôºlñÈõƒgºk óBƒýƒÜ¼ rƒýƒ_

R»ƒƒHƒƒüBƒƒO »ƒƒG .þƒƒwôõƒƒñƒƒüºk sAôBƒƒƒýƒƒW þܼ rý_ ÿ»ðôõíð »Ü ,þƒðBƒÜ»ƒÜ¼ rƒýƒ_ ô»C .òü rý…è½â ÿ»ñýØ»PwAo þOBýGºk»C »Ü ,ºôBñÉø qBÜ »G ÞÉñ„»_ »G þðBìs q»ñÈõg ô »üAlÉO þíPü o ô äðºk »è ÞÈ q ½W »ðBìs ï»C »Ü ,BâºlÉO Akºô»ðlñÈõg þOBÜ »è þܼ rý_ »è þP…â »G ÿ»ðBìs ô»è ºsAôBýW ÊOBÜ ,Bøºô q»ø .QÈ qkrGºk qBÜ»G AlýwqBÔ »è Ëõâ ,ÿrý…è½â ÿkõg ÿºô»ðlñÈõg »G ÿAs»Ô ô óBìs rPK ,Qü râºk þðBܻܼ rý_ .ºô»ñGºk ó ô ô o ½G QðBܻܼ rý_ þƒðBƒÜºqBƒƒìu »ƒƒè ,ºô»ƒƒü»ƒƒð½ƒƒG ô»ƒƒG þðAôArÔq»G þÜ»ƒü½ƒâõƒPƒÕƒâ ,AkôõƒOBƒøAk

rÈkôB_ ÿ»ñgºo :BC ,2013 /6/6 ,ÿrý…è½â äƒð»ƒ„õƒø þwqBì þƒ16 .ôõG ÿ»Ü»ðkrì ÿkBý¾Bw .ºôõG ÞüAk »è óBø»ƒÕƒw»ƒC »ƒè 1938 ÿqAkôBð þÝÉwôõðBì¼ o ô zôõñܼ rý_ ô q»ñÈõgpK ºq»wôõð »è »Ü ,ôõG zqBÔ .»ýýwqBÔ þðBìs þðBܺq»ãü qBÜ þÜôõ`GºqBG»Ø þðBì¼ o »G ,ÿrý…è½â ºõÈ ô»è ô krÜqºk ÿ ôBð| JBXPdÉC ºksB„ .krƒÜ ÿ qBƒük ÿ ½ƒg þƒýƒGºk»ƒƒC þƒƒOôºo þÝÉìq ½Ô ô óBìs »G »Ü ,ÞƒÈ q»ƒwôõƒð

:rÈkôB_ ÿ»ñgºo ½G ,êüõãütìrØ óõxøBì

ÿ»ýýw¼k ÞÉíéýÔ þðkrÝPwôqk »G QÈô»ìºk ºô»…ÉK »ìq»G ÁBw BXð»K »XG»¾»ø ô»ƒC ô QƒÈ rƒâºkqºô þƒðkrƒƒÝƒƒü qBƒƒÜôBƒƒø AkBýÜq õO þðBÜBülýì »è ‡ºlð»ìq»ƒðõƒø q»w»è ÞÉíéýÔ þðBñÉù컃øq»ƒG þƒ¾Aô»ƒø .ºô»OBܺk ôÃG »XG»¾»ø ,ºôºkrÜ ‡ºô»è þPg»W ºpÉâqºô ô»C »ƒƒè ºlƒƒð»ƒƒìq»ƒƒðõƒƒø ô»ƒƒC þƒƒñƒƒOô»ƒƒƒÜAôk QÉ„ºk ,»ƒíƒéƒýƒÔ ô»ƒC þƒðBƒñƒÉƒùƒì»ƒøq»ƒG ºô»ðBñɾ»G ô»C þðBñÉø»ñÉW»G »G ÿlðºõü»K ó õxøBì »ƒG óBƒPƒwkq õƒÜ »ƒè »ƒÜ QƒÉƒG ,RBܺk ÿArÝ„BC þðAõ„ ï»G ...ó ôAqk ÿ»Ü¼ rýG »è sAô »ü»ðAô»è ºlð»ìq»ðõø ô»C »ü»ø ÿ q ¼ s ÿ q»â»C ô QÉñÉøBð þðBÜ»íéýÔ AlPxü õÉK þü qBƒÜôBƒø þƒðôõƒG þƒOBƒÜ »ƒè .ÿ q»w ºô»PÈ o»ãG ,þðAõ„ rÜ»G ÿ»ƒÜºqBƒOô ÿôAô»ƒO Alƒ5 ºo»Kæ »è ,pÉâqºô ô zôõð»ìBðu ¼ o #.ºô»ññÈõgºk

rÈkôB_ ÿ»ñgºo »G R»HüBO

þð½ü tÄ»è»O »è Ak»XG»¾»ø ÿkBü »è ÞɾBw ".QÈ qlG óB…ýK AlðBùýW þðBOÂô ÿ»Gq ¼ s þðAõ„ ,Alü»Ü»ñýwôõð ÿºvÈ qk »è ß»ƒüºôBƒì ÿAôk ,ºôAk ºô»ƒƒG ÿºuBƒìBƒC| »XG»¾»ø ô óBPwkq õÜ »PÈk ó õƒxƒøBƒì òɾ»G ,ºô»Oºô ôkrÝýðô ô o ߺô ,QÉñýGºk ½ƒƒƒG ºô»ƒƒƒðBƒƒƒPƒƒƒwºk»ƒƒƒGqBƒƒƒÜ 󻃃ƒƒü滃ƒƒƒè

ߺô" :QƒƒÉƒƒ¾ºk ,rƒƒÈkôBƒƒ_ ÿ»ƒƒƒñƒƒgºo »ƒG QƒÈ ô»ƒìºk kq õƒÜ þƒƒÝƒƒÈ q»ƒƒñƒƒÉƒƒøqºk þOBwºqBÜ q»w»è ÞÉíéýÔ þðBñÉùì»øq»G »ì»HG ÁBw BXð»K kq õÜ þwrK ,»XG»¾»ø ï»Ü»ü »è »Ü ,îñÉøºkqºk ÞÉíéýÔ .ºô»…ÉK ó ½ýéì óBüºk ºô»ðBÜBì»ñýw »è þðAlðB…ýK ôõì»ø †ü rOAôk ô ó»ÝG ÿ rü»w z»Ü

ÿrÈkôB_ ÿ»ñgºo ½G »Ü AlýÝÈ qBOô »è zôõð»ìBðu ¼ o ,þðAõ„ rÜ»G ,ºõýwôõð ÿ»ìBðq»G ô óçK »è zBG ,pÉâqºô ô ½ƒG RBƒÜºk êƒüõƒãƒü tƒìrƒƒØ ó õƒƒxƒƒøBƒƒì ÿºqBGqºk ÞɃíƒéƒýƒÔ þƒðBƒñƒÉƒùƒì»ƒøq»ƒG þðBܺqBܽø ,Al„ºô»C Á»â»è ,»XG»¾»ø ó õƒxƒøBƒì þƒñƒOô»ƒÜAôk ô óBƒñƒƒÉƒƒøsAô | .RBܺk ArÝ„BC »íéýÔ ô»è êüõãü tìrØ »ƒƒè ߺô ,»ƒƒwôõƒƒð»ƒƒìBƒƒðu ¼ o ô»ƒƒƒC »è ,ºô»Oºô ôkrÝýðô ô o Alü»ƒÜ»ƒñƒýƒwôõƒð QÈ ô»Üºk ó õxøBì »G ÿ ôB_ Ak2010 þ¾Bw RBܺk ÞÉíéýÔ »è zBG ºô»„»ü»ãÈ o ô»è ô ½G ºô»ƒ"õÉw þð½G" ÿ ôBð »G ºsBýð »G »Ü ,AkºqAlük ô»è .QÉñÉùG þì»øq»G »XG»¾»ø ÿ qBÜôBø| -þðAõ„ rÜ»G »ƒG ó õƒxƒøBƒì

2

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

þøBð»LðBPü»„ þÝÉìºkq»w ô óBÜ»P…ürÔ þýP„»Ü

ô ½øAlü»„ óAkq»ì òÉxc ôõGBì þwrG þÝɾAlñì BO Rrâ»ð óBýðBùýW ÿtÈo ÞÈ qBW »PÔ»ø ôôk QÉwõñüºk rýøBO R»Í¾»O

, òðArýÌB„ ÿBíð»éHýØ ô ôk ,ó u ô ÿ»ì :QÉGAl¾»â»è þ„BPxÉC ,Akô ô vÉì »è þðBÜ»ýýðs»ì »è oôBC ºlñÉø ,ºôõOBø AkrÍý„ »è ÿ»ì ÿlðºôAõg þw½gBG ÿ ôBð ÿºlñÉø ÿ ôBð ,ºôAql¾»ø QÈk¼ rÔ»C þðBÜ»ýýðAõW »G ÿºlñƒÉƒø .ºô»ƒOºôAqk»ƒð ½ƒPƒwq»ƒC ½g þÝK ¼ rO »è ºôõG þüBâBC »G òP…ü»â þðô»g ,ÿ»ì !ºôArG»ð óBܺq»xü»ƒØ ,óArýÌB„ ½G !AløBðõâ ÿ o»K ô»è ºôõG þÜBK þðkrÜq»G»Pwºk ÿlÉìõC !AlðkrÜrýG»è ,óBÜ»ýýgBü ô þgBü ÿ rýÌB„ óAkq»ì òÉxc ,»ñü pÔ þÝɾBG ô »Ü»ü q»ø ó u ô ÿ»ì »G »ðAô»„ ,ÿ q ½„ºk ÛºqBÌ þ¾½Pük »G þðBxñýC þðBÜ»ì»g »ðAu ¼ q »Ü ÞÈ rýÌB„ þÜ»üBGBG óAkq»ì .krܺk Ê_ óAsAô»ðæ ½G ÿ»„ô þ¾B턺q ºô»ü ôæõdÜ þ¾Bü»g ÿ ô»C ,Büuºk rÍý„ »G ô rÍý„ ½G Býð»O ,AõC»ì ô ÁBì ÊG ,ÁAlñì ô ó u ÊG þÙ„BÌ þñ„»_ ,ôõG rOBâBC »G rü tâ ô rü sºô »è ,óAqAu»ø þì»g QwBC »è ,Qw»ì »…ýì»ø ,ÿ ½g þðAkqAsBC »G eýw»ì ßBƒƒK ûBƒƒðõƒƒâ »ƒƒè ÿBƒƒƒýƒƒðk »è rýÌB„ ï»Ü ,ºôºkrܺk ó»ƒø AlƒƒØArƒƒÉƒƒÌ ÿ ô ô vƒÉƒì ÿ rÍý„ óAkq»ƒì ÿlƒðºô»ƒC rÍý„ »è ô»C :QÉ`G þðBüu »è þgBü ß»ü k»Ø»G AlðBü u ô ôõG»ð »ƒðBƒw»ƒÜ ô»ƒè ô»C !ôõG þƒÝƒÉƒðu AlƒðAkrƒâBƒC q»ƒG»ƒè þìq»â ÿBGq ½„ óBGºrùýì ô QÉñÉG ½ƒG ÿ»ƒñƒÉƒÝƒxƒýƒð Alƒ¾Alƒñƒì Á»â»è ÞÉOBÌ»ƒw ô RBƒÝƒG ºq»Ü»_»c ÿ qBü q»ƒƒƒw»ƒƒƒƒè ÞÈ r̓ýƒ„ rƒOAôk !QÉwôõñG ó ôõƒƒƒG þƒƒƒgBƒƒƒü ÿ»ƒè»ƒƒâ½ƒƒW þðBÙxÉC õݾ»G ÿ ôBƒƒƒƒƒ_ ,ôõƒƒƒƒG ë õƒƒƒƒdƒƒƒÜ ÿ tƒƒƒÈ q !óBƒì»ƒg ÿ qBƒð»ƒƒÔ Rrâºk»ƒð ÿ»ƒƒðBƒƒùƒƒýƒƒW ô»ƒƒƒC ºô»ƒÝƒÉƒƒOô»ƒƒâtƒƒì ÿ qAõük Bð»K »è »Ü RBÜBƒð ÞÈkrÉìºrýK þì»g þñýHÉO z»Ü AlüBýO »Ü þÝɾAlñì þO»ìBø»ð þñýHÉO z»Ü !Akºk s ô»ðºô ºô»ƒdƒýƒHƒw»ƒO þƒñƒPƒ„¼ rƒÔ qBƒük »ƒG | !þýðôõG»ð »G RBܺk óBxÜ»ü Býðk ºô»ÝÉìBØ»„ þðBü o qAõ_ »è RBÜB𠇼 rÔ yñÉéÜ ô ôk QÉ„ºk ,Bܺk BðõO ô rÔ»O óBÜ»ñÈõ„ ,óBÜ»ð»ìºs ,óBÜAkô»ì :rÍý„ ,ºrü»w ô óAkq»ì òÉxc ÿºô»ðkrÜ½Ü ºôºrÉè !ó»ÝG »è»ì qBGô ô q ß»ü»è AlOBÝðBì»ø »è rýÌB„ ÿApÈ ô !QÉ_ºk ß»ü»è lð»_ »ðAô ôk ï»C þðBüu !Bܺk ïºkôõwBC ½øAlü»„ yü qlýC ,óBÜ»ì»g ,AlñÈõ„ ô RBÜ »è óBü q ô ôk ÿApÈ ô ,Alìºkq»w ô ó»ì»O »è óBü sAôBýW | !ó»Üºk ÿlÜ»ü»è þðBĺq»G óBÜBðBì ,óBܺlÉìõC ô ë õwºq Rô»Üq»w îðBýÈ oôBø Á»â»è ,òü ôõG ߺo»â ß»ü ÿ oõÜ yü qlýC ô òì ô q»øô»W †È ô qºk ô ÿ q õð ÂôlÌ»w ô þðBhÉ„ q»øô»W ô ×qBì óBícºq ôBC ºô»ðlñÈõg ÿºs ½â †ü ô»C ,ºôºs ½â ß»ü ôBð ºôõ_ºk óBíðBÝÈ rO ôõì»ø Bø»O òülÉdì ºô»C óBñÉøAk »O½G ,JAq»„ »O½G ÿºlð»_ »íÉC ÿ»ðBýÈ rO ô»C ,ôõG òýwõð ô ºô»C q»w»è óBìôõì»ø ‡BPxÉC ô Bwô»C ï»G ,ºô»PÉñÉìºk ô ô vÉì ½G »Ü»ü»è»w»ì »Gq õOõì ºô»Ýük ÿºrø»G »G ½øAlü»„ yü qlýC þýGºk»C þì»øq»G »Ü òü ôõG ᫚ óBíýgrð ÿ ôAô»O »G Bwô»C »Ü »ðBwõð»ìBðu ¼ q þÝÉPw»ø ÿºrø»G »G ,ôõGArÜ ÿBø»G »è þðô ôkq»â þÜ»üºõÉ„ »G kq õÜ þHük»C ô ÿkq õÜ þGºk»C Bwô»C ,þðAsºk»ð ÿAõg þ_q»ø ,krܺk Jºk»C »G Á»ÝÉO ÿ r„»c ô Býðk ,ºô»ýý¾½Üºk þñýwõð »…ÉÜ þwºqkBü rÔ ºôõGºk .ºô»ñýwõð »ýýñgBDüºk »ü»ø þðBì¼ q ô þP„ºkqºs ÿ ½g þP…K ô q ôºk þðBÜ»Üôõ`G »ì»g ô Q„ »è þÝÈ oôBC aýø ,óBÜ»ƒýƒðô»ƒÜ ,ÊG ïºô ÊG ,ÊG óBPwºô»Pwºk ,ÿ rãG ôõG »Hü»Ì Iük»C ,ôõG»ð ºkBw ,ºô»üAkºk»ð ,ôõG»ð Aô ½øAlü»„ ,ÊG óBìq»K õw »üAôõGºk Iük»C ,ÊG ºk¼ rýâ ºô»ðBìõâ þPwºk »G þݾ»g ½G ,ôõG Þ¾»g ôBð»è ,ºô»üAkºk óBܺôArÜtÈ ôAq»K ô qBükBð »ì»g »è ÿ oôBC »íÉC »è ÞɾBw ó»_ ½øAlü»„ ºlð»_q»ø ,ºôºkrܺk ÿ rýG Ë râ ÊG ô ºkBw ,þwõðºk »Ýðõ_ ï»G ºôºlñÈõhüºk rPì»Ü »íÉC »è ,ôõG»ø þ¾Alñì þc¼ q z»G ôõG rPð»ì»O »G .þwõñüºk rPÈ râ ÊG ô rOºkBw Aô»C Büuºk ÿ ½g ÿ»ðBwõð»ìBðu ¼ q þPw»ø »G ïºkq»ø þÝwçÜ þOBýGºk»C ï»G ,ôõG ï»Ü ºô»ýýðBùýW þOBýGºk»C ÿºqBG»è ÿ ½Oô»C þüAsºqB„ ÊG ,þPxü ô »Ü Büu »üºõÉ„ ô»G óAkq»ì ÿºõÉ„ »è †ü ô»C ,þwBðºk ‡BG ÿkq õÜ ÿ»ýýèºs»C »ñP…ü»â»ñÝÉO ô»è ôõG»Ýük þÝÈ s qºô †ýxü qlýC ,Büu uBýÝì ÊG ô ÞwBì þØ»ø ½øAlü»„ ºô»ðBñÉøAk ÿBãý𻄽⠻è ,»ü»ø Ak»Ýük þðAô»C ô rýÌB„ óAõÉð »è .lðAõ_ºk òü rì»c ÿBý_ þìtð ô ÿ s q»G »G ÿ ½g þðAô»_õÉð þðBÜ»_½è þO»ü½g þüºoõO ô RÂô ½G ï»g ,þüºoõO ô ï»g óAõÉð »è ôõG ß»ü»¾»ÝÉO yü qlýC þðBܺrÍý„ AlñÈõ„ Ëlð»ø »è ÿ»Ü»ýüºoõO ï»G ,ó ôõG †üBPw þÉW ÿ»Ü»ì»g ,Þ¾»g »è »G þðBü s ß»üºkAo BO †ýü½g»PwAq ,½gô»PwAq þñP„oAk ½G ºôºkrܺkqæ þðBܻغk ,»ü»¾õW ÊG ,»üAô þÔArâ½O½Ô ÿ»ñÈ ô ߺô ½gô»PwAq ÿ rÍý„ ,ºô ôlðBü»â ÿ»ðArÍý„ »è .ºô»OBܺk ï»Ü BðBì þðlðBÙ¾õg ÿºrø»G ,RBGºk ôBð»è q»ñÈõg þðBܺq»â»C ô þxg»„ »P„ Alñýwõð »è ÿ»PwBC ô»C ºôõHP…ü»â ½øAlü»„ ,AlýðBüu þðBÜ»ýüBO½Ü þGºk»C ô þO»ü½g þø z»G þxg»„ þGºk»C »Ýðõ_ ,ºô»OBÜAkõW óBÜ»ýOAs »P„ | .»ðBìôõì»ø þOAs ,†ýýOAs ÿºô»ñPw»G ½G »grð »G þÝÈ ô ô sºk rÍý„ þðAtüºk óAkq»ì ÿºõÉ„ »è ½øAlü»„ | #.ÎýØAô »è î¾ô s ÿºô»ðlð»w ½G ,ºô»ýýðAõW »G Ǽ rì

“

½øAlü»„ ºlð»_q»ø »íÉC »è ÞɾBw ó»_ z»G ôõG rPð»ì»O »G »íÉC »è ,ôõG»ø þ¾Alñì þc¼q ï»G ºôºlñÈõhüºk rPì»Ü þPw»ø »G ïºkq»ø »Ýðõ_ Büuºk ÿ½g ÿ»ðBwõð»ìBðu¼q rPÈrâ ÊG ô rOºkBw Aô»C þwõñüºk

“

ÿ»ðAô»`ÉK ÿ½g ½G þðBPwAk þGºk»C »è zBG ÿºô»C ߺô ôôvÉì ,ºôôvÉì »Ü RBܺk »ðBP„ ô»C ôõì»ø »xØ AlGºk»C »è þ_»Ü ,ôAô»O ô ºôAlðBüôôo »è QÈrܺk »Ü »ü»ðBP„ ôõì»ø ô»C q»w»è AkôôkrGAq »è Arܺk óBü óºlG ôôo AkºlñüBC óºlG ôôo Ak»Üôõð»ø »è óBü ,»üAlHðBüôôq ߺô »O»ÙýØ»ø þðlðBÜqk ô òOô »è ÿ ô ô q ß»ð ó»Üºk þíwºq óBƒÜ»ƒwôõƒðô ô vƒÉƒì ÿ»ì»â »G ÿ qBÜ ,ÿ ½g ߺô þPwAq þc¼ q ߺô týãð»W Aõýè óBü BÔºô ,»ýð ºô»¾Bü»g rƒPƒK ºô»ƒè »ƒÝƒülƒýƒ_ þƒìºô ôk ÿ ôBƒƒðsBƒƒð ߺô RBÜBð ‡o½„ ôBð þðBü u þèõì»c»O þܺq»w ÿ q»PܺqBÜ AlýÉO ÿ ½g ÿºô»ƒC QÉðAsºk ºô ô vÉì ô»C ÿ q»wôõð õܺô ,ôõG ºôBì»ð ÿºô»C ÿ tÉø R»ÙýØ»ƒø ߺô »ƒÜ ô»C ÿ ½g ½G ‡o½„ BO»ø ,QÈ rãG ÿ»âq»G »ýð »ü»ðBØBO »O»ÙýØ»ø ô»C ô»ñýØ»PwAq »ðBüu »Ü lðAo¼k óAôõì»ø »G ÿ»Ýük þÝÉðBüu »Ü ÿ ƒƒ óBð½ü ÿ»gBü »ü½G ,QÉG rPñýãðºq Arܺk Akq»ƒðõƒø ÿAôk »ƒG ,QƒƒÈ rƒƒâºk q»ƒƒwôõƒƒð ½G QÈ ôºk ÿ»Ýük þÜ»üºô»ðArÉâ ,QÈ o»âºk »ü»ø »ðBP„AkBü ô»è þðBìõâ ,QÈ rì»ð ÿºô»C »Ü½éGBO ôõì»ø q»ø þðkrÝíwºq ÿBü rÔ »Ü ô óBƒü u ÿ ôAõƒÉƒ„ ÿ ½ƒƒéƒƒGBƒƒO :QƒƒÈ ô»ƒƒÝƒƒG ÿºô»è »ü»ø þðBìõâ AlñgBCôBð»è ,ÞÉ„o½„ ÿAôk »G ÿºô»C ÿ»ã¾»G »G ,þO»ýü õýwôõð QÈ o»âºk Ak»ÝülýðAô»C þc¼ q ô ÿ ½g þc¼ q óBýðô Ak»Ýük þÝÉðBìºs ô ß»üBãÉW »è »Ü QÈ o»âºk Ak»Ü¼ rý_ ô»C ÿAôk »G ,ºô ôkrÜ ôõì»ø AlüBýO ºôBìô»Ø ÞÉñýìºs q»w»è »Ü ô óBÜ»ðBPü»„ þPwºk »Oô»Ü »Üºô ô vÉì ô óAq u õÜ ô ókrì †ýðAô»C »Ü óBÜ»P…ü rÔ óBü , Akºq ô»â þÝÈ ôºo½Ü »è , krÜ óBý_½Ü óBü ó ôõG »O»¾»ø ºôºq ôõw þÝÉ_½Ü ïºk»G ô o»„ ôBO »è óBÜ»P…ü rÔ ßºô óAôõì»ø ‡½g»ð óBýðBƒÜ»ƒðºôBƒg þƒ„ºq þƒPƒwºk çè»Ø»O BÔºô óBüºqBXì»C ,ókrì ô òOô»Ü ô ôAsArO ô óBܺõO»ø »P…ü rÔ QÉðAtG RAkºk q»â ,óBÜ»ðBPü»„ ƒ ¼ rì Qwºk »è ô ôkrÜAq ÞÉðBü u ºs q»O ô äðºq b ½gBC ..óBGBƒü u ÿ»Pgºô ô»C óBÜ»P…ü rÔ þܼ rý_ ?óBüuºk .»üAôõG óBýâºlñüs þPg»G QÉðAõPG ó ½_ »Ü »üºô»C óBð½ü þPÔrâ Arܺk »Ü RBÝG rPðAõW þÝÉðBüu ºq ½W »è zBG BÔºô ÿ»Pgºô ô»C ,»üAôõG þðºôBg BÔºô ÿ ½g þø »Ü º"týãð»W Aõýè" ÿ ôBð ÿ rã¾»ø qºôºtÉG ÿ»Ýük ÿ ôBð Bø»üºk þðºôBg ,»ýð BÔºô ÿkôõíð ÊG ô þ_»Ýéì ½G óBíÉø »Ü õܺôBO ºôºôBð »è »Ü ÞÈ q ½W »G ,Ǽ rì ߺô þÝÉðôõG ï»C »Ü ,»ýð ÿ ½g BÔºô ß¼ qºôBð óBü ÿ»Üºq»HÉw ,QÉGôõG»ð ÿ»ñýØ»PwAq þÝÉðBüu ºq ½W b ÿ»Pw»üB„ ÿ»Ü»ýüBìqBO »üAô ÿAôpG óBð½ü »ü½G q»ø ?QÉGºk rPðAõW ô QÉwBñýG BO »ýð ÞÉw»Ü aýø ÿ ½g ½G BÔºô ô Qw»ø ôõì»ø »Ü »ü½G q»ø ,QÉñýHƒýƒG ,QÉG ‡o½„ ô Jtýc þݾõì þðBÜ»Pw»ð ïBÜ »è zBG ,QÉG ß»ü»Pwºq»Ü ô ÞÈkrÉìBC ôArƒwôõƒð Ëõƒð »ƒè q»ƒƒw þƒƒwôõƒƒðºqBƒƒ_ »Ü »üAôºo Akºô»è óBð½ü þðBìõâ ?ºô»PÈ rÝG þðBÝÈ oôBø ô ÿ ½g ï»C »Ü »üAô ÿAôpG BÔºô ô qAtð ô ºk»Ð»ð ô þðArýø óºkq»C ߺô ô R»Pƒwºk »ƒè ÿºô»ƒè q»ƒG qBƒýƒèõƒHƒèõƒG ÿkõg »è ,òG ôAq ½O ôºoôõO óAq»ÜrýâAk ÊG »è , ó ôõG ôAq ½O ôºoôõO ó ô ôkq»â ô óBüu ½G óBýðkqAvH¾»ø »OAô»Ü ,ÿ ½g óBüu þüBðBì ÿ ½g ½G óBüu ½G ÞÉÅýOBðq»PèBC ߺô ‡o½„ rO»è½Ý_ þÜ»ýüBðBì ÊG ½G ºôõG ÞÉðAlÈ pÔ ½g .RBÝG þWBýÜBì óAõW þܼ rý_ »¾Bc»ì »Ü Q…ü ¼ q AlÈ oæ »G »Pgºô ô»C q»ø BÔºô þðBüu »Lw»ƒC "óBƒìBƒíƒxƒK" »ƒè »ƒÜ ôõƒG ÀƒÈ ô ô .Q„õÜ þðBÜ»„½g»ð

ï»ùÉw þ„»G

ó»w»c kAsrÉ„

»G »Ü ß»ü "þP„»Ü" ,òýñýHüºk ºô»ü½g ÿBü qºs ôBð»G ºôºqBíýG þñý…ðq»w Bø»ð½ýéì AlðBìôõì»ø ÿ»ØºqBC ô òÈõg ô ÞxÉìrÔ ôBð ôºô ô q RBܺk Û»„ »ÜBü qºs »ðBñýãð»w AlƒýƒüBƒO½ƒÜ »ƒè »ƒÜ ﻃñƒð»ƒø»ƒW ÿ»ƒâq»ƒƒW þP„»Ü " þðBOôõw ºô»ÝɃK óBƒìôõƒì»ƒø ôõì»ø »è ôAr¾BìAk ,òýñýGºk "óBÜ»P…ü rÔ ô òü rýƒ„ »ƒíƒ„ô qk ô óBƒÜ»ƒðAõƒW Bƒø»ƒG ôºôArƒOô»ƒð ﻃC ,‡o½ƒ„ þƒðBƒƒÜ»ƒƒðs ¼ qk ôºôArPxýG»ð ôºôArñýG»ƒð ô ºôArƒwôõƒð»ƒð »Ü»P„AkBü ôBð ÿ»ÜºôArOô k»Ø »G ºôArÝñìBO þܼ rÜ ô f¼ q »Ü »üºlñ„õÜ ô òýãð»w ô»è †ü rOºlñ„õÜ ,þO»ƒü½ƒg »ƒÜ»ƒðBƒì¼ q »G »Ü »¾Bc»ì ô óAõW »ðBƒü u þƒÜ¼ rƒýƒ_ òGºk ÿ ôBñÈõg þðBܺo»Kæ "óBð½ü "þñP„õÜ Aô ‡ºô»C »Ü ,ºô»ñýñÈõhýG òýƒðAõƒOBƒð ô óBì½g »Ü»ðBì¼ q þðôõGôAô»O ÿAôk RBܺk ºq»PܺqBÜ ô »íÉC »Ü òýñÉíGAo ô òýÈ o»ãG »è óBíý_ »Ü»ðBƒì¼ q ôBƒð þƒðBƒÜºôBƒñƒìõƒâ Bxgºq»ð óBì½G »Ü ÞÉðBüu b ,ºôõ`Pwºk »Ü »üºô»C ïBXð»Cq»G :òü»ÝG þƒìBƒO rƒÉƒO ô »„o½„ »íÉC þðBüu »è ôAkô ô q òü rOºq ô»â q»w ºô»OBHðBƒìºk ÿ ½ƒg ½ƒG †ƒýƒ„o½ƒ„ AlO»¾Bc òü rP„BG »è óBü ,jºs ¼k þðBÜBãÈ q óBí`ÉKAq ºq ô»â þÝÉðBPwqBƒíƒýƒG ôºô ô q ,»ñü q»G ô óBK óBíP…ýð k»Ø»G »Ü RBܺk »G QÉGôõG»ð ÿ ½g »Ü»ðBíP…ýð q»â ºô»C !?óBPwqBíýG q»wôõƒð ÿ ƒƒ óBƒð½ƒü BƒOºq»ƒw ﻃG ½G ÿAô »Ýƒðõƒ_ ,ºô»ƒOBƒÜºlƒOºq ÿ»ƒÜAôAk »è ÞÉñ„»_ »è »ãXÉG óBü»ì»C »Ü QÉ_ºk óBü»ì»C ,»ýð »Ýük þ`ƒýƒø ÿ sBƒw»ƒ…ƒýƒK ÿ q»øô»â »PwAq .»ýð q»ðõƒø ÿ q»ƒøô»ƒâ

ÿ ƒ óBð½ü lýÌ»w ÿæ BÔºô ,ºôAp`K ºôæ ‡o½„ ÿ ô ô vÉì »Ü RBâºlÉO zôõñܼ rý_ pK þðBÜ»ýýܺôæ ô þܺq»w ºq»PܺqBÜ ô ÿkõg ,ÿ qBÜ»PgBw þÐBð½Ø ô ¼ qk »è ôõG ÿ q ¼ s ºq»ø þ„»G »Ü ÿ ½g þðBÜ»P„AkBü ÿBü rÔ týâq»ø ºô ôkrÜ rýâAk ÿ»ðBì¼ q ï»C »Ü»OBwºqBÜ ÿ ½Ü þ¾BìõÉÜ »Ü QÈ ô»ÜBð ºô»C BÔºô »Ü »ƒ„ºô»ƒC q»ƒG»ƒè q»ƒø ,QƒÈ ô»ƒÝƒG :RBÝG qBÜ ºôºq»w ô ôk q»ø »è QÈ sAõgºk ÿ ½Ü ÿ qBì½O ô ºô»ñýƒwôõƒð óBƒýƒì»ƒÜ»ƒü þOBwºqBÜ ,ÿ ½g þðBÜ»P„AkBü ô ÿ qºôºrýG ôõì»ø »G ÿ ½g õܺô ‡o½„ ô óBüu ÿkõg ô»C þ_q»â ,ºô»ýýðBÜ»ýýðAõW ô þñü rý„Bð ï»Ü »Ü RAkºk »íÉC þðB…ÉK óBüu »è ‡ºõük »G óBýìºô ôk ,QÉñýHýƒG QƒÈ ô»ƒüºk z»ƒÜ »G »wôõñܼ rƒýƒ_ Bƒø»ƒüºk þƒñƒPƒxƒgo»ƒâ ô»C þܼ rý_ »Ü "óBð½ü lýÌ»w" þãð»…ÉK ÞÉè»âôAkô ô q ô óAô»¾BK ,ºô»ñwôõñG »ðBüu ½G BP…Éø BÔºô ,óBüu AlüBýO »Ü ÿºô»è rPðAõW ºôArÜ R»K õO»è ô æ»øæ»ø »_qBK ô ‡»G ô»C »è ,ºôõOô»Ü»ð ÿBü rÔ ÿ ½g »Ü QÈ o»âºk »Ü »ÝÉO»ÙýØ»ø Bùð»O ß¼ rý_" ºôBÔºô ÿlük "325 ƒ| QýñÉøºlðBìqºk ÎýØAô þðBܼ qk »è ½G þðBÜ»P„AkBü ÿºô»ñýwôõð ½G BÔºô þ¾ô»ø ‡o½„ ÿAq»WBì ÿ ½Ü ô ÿ oõhýw þìAq»ì ô òƒ„ºo þƒƒðBƒƒÜºq ¼ s ºq»ƒƒø ºo»ƒƒKæ »ƒƒÜ ÿ qBì½O »è »ãXÉG »Ü þLw þ…ýÝƒÉƒì»ƒÜ ,ºôõG»ð »Ýük þ`ýø ¼ qk ô»PgBw þÝÉðBüu »è ,»üBÔºô ÿ»ðBØBO þ¾ô»ø »Ü»ü óBü»ì»C »Ü Alýìºô ôk þ¾ô»ø »è ô ºô»Ýük þÜ»ü»„½â ô zôõñܼ rý_ ÿ ƒ óBð½ü lýÌ»w »è ºqBÜBÝO ôBƒð »ƒè þƒƒPƒƒw¼k þƒƒðBƒƒPƒƒwºk»ƒƒG ﻃƒ¾»ƒƒØ óAôõì»ø »Ü Ak "ó ô þÝÉðBüu þð»ìõXð»C" »Ü òG »ðBüu ô»C ÿºô»ñýwôõð þìq»âq»w ô»C ÿ q»ÜôAô»O ,ºôõ`Pwºk »ƒè ôºôAq sk ÁBc»ì »Ü Akô ôkrGAq »è »üºqBükBð »„»ƒG ‡o½ƒƒƒƒ„ »ƒƒƒƒÜ ÞƒƒƒƒÉƒƒƒƒ¾Bƒƒƒƒc»ƒƒƒƒì ,ºôõƒƒƒƒƒG ÿ ½g ½G ‡o½„ þ_q»â ,ºô ôkrÝýPwô qk ô qAk½Ý„ þÝÉðBü u ô ó ôõGAo ÿ»„»ãðBG ,ºôAk óAôõì»ø »G þP„»ø»G þðkrÝPwô qk ô bBK q»ø ½G »Ü ºô»PÈ ô»Üºk Aô AlìBÜBC »è õܺôBO þO»ü ô ôlðB„ºô ‡o½„ »Ü ÞÉ¿ÉG ,ºô»OBÝG óAkºôBC »wôºkrýÔ ô»C ÿ qAt¾õâ ºô»C ÿ rG»è ô ºô ôlƒð»ƒÝƒ¾»ƒø ÿ o½ƒâ rƒPƒK ÿºô»ñýwôõð .ºôAkrâBC þÝɃ컃ñƒð»ƒø»ƒW »è ô ÁBc»ì þðBü u þðBÜ»ðAõW »ƒÜ¼ rƒýƒ_

ÿlðõâ ÿ»ãñüu AkqºlñÈ ô»è q»ø BÔºô »íɃC »ƒG AlƒÝƒÉƒðAqBƒG rƒÈ u»ƒè "óBƒìBƒíƒxƒK" óBíñýì»Ð ôºoôõO ôAô»O »Ü QÉñɃwBƒðºk AkôBÝñg þÝÉðAlñüs »G Akô»C ß»O»è ,RBܺk q ô ôk ô òü rý„Bð þÜ»üBOºq»w ,òýGºk Bñ„BC ,»ƒíƒÉƒC ô BƒÔºô þƒðAô oºôBƒ_ ôlƒÉƒìõƒC »ƒƒè ,òƒýƒãƒƒì»ƒƒÐ ô ‡½ƒƒg»ƒƒð þƒƒðAqBƒƒýƒƒOôõƒƒW »ƒè ރɃ¾»ƒì½ƒÜ ,Ûºpƒƒ¾k þƒƒÝƒƒÉƒƒPƒƒ„ô rƒƒw þÝÉÍýØAô þOq õÜ »G ..rPغr¾k þðArÉã„o½„ »Ü ß»üBýðôk ½G »ÝɃ軃âºuBƒìBƒC »ƒÜ ÁBƒO »ýð AlÉO þPxü ô»„½g ô þüºs»G òü rPì»Ü »ýü q»ãO»ýý…cºô ô»C ½G BãÈ q »Ü ÿ ½g ߺô q»ø QÈ o»âºlÉè »…ü ô»C q»ø .RBܺk ‡½g óBܺôAkô ô q þܺôæ ÿ ôºpÈ q ô ÀÉø ôõì»ø óBÝÉðçíéì ,ó rãGqºô óBü½ƒg ÿ»ƒÝƒ`ƒÈ q AlOBÜ óBì»ø »è ,ºô»ñHG lðõO AlÈ ô»è ôºrÉè »¿Éø ôõì»ø q»ø óAõÉð»è ÿlðºõü»K þ¾Bð»Ü ô óAo½ƒâ ½ƒG ºô»ƒOBƒÜºk AlƒðBƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒìAqk ô óBƒƒƒÜºôAkô ô q þƒƒƒƒðôõƒƒƒƒHƒƒƒƒðAôArƒƒƒƒÔq»ƒƒƒƒG ½G Alì»Üºô»ðlñÈõg »ƒè .óBƒÜºq»ƒPƒÜºqBƒÜ q»wôõð þÌBÙýC óBì»ø ôBð »íOô»Ü »Ü»ðBì¼ q ô þðkrÝOq»K ô ó»ìºs þðBÝ…ÝÉO o»ì»è ,ô ôkrGAo óAõɃð ÿlƒðºõƒü»ƒK ÿºô»ƒñƒü s ¼k ÿ ôõOrãÜ»ü þÝÉc¼ q »è ôõOBøAk ô »Üôõð»ø zôõñðBì¼ q ÿkAsBC óBì»ø †ýñì ,Ak»Ü»Øºk »G ïvÉHܼ rý_ ÿ ƒƒ å»G R»ÍÔºq ÿBÔºô ô ºô»C †ýñì Ëõð »è q»w »Ü þ…g»G ï½g .QÈk ï»Üºô»ðlñÈõg þݾ»Ü »G »Ü ïrÈ vH¾»ø |

ÿ ½g ½G þðBPwAk þGºk»C þO»HüBO»G , Jºk»C ÿºô»C ߺô ô ô vÉì ,ºô ô vÉì ÿ»ðAô»`ÉK »Ü RBܺk »ðBƒPƒ„ ô»ƒC ôõƒì»ƒø »ƒè zBƒG »xØ AlGºk»C »è þ_»Ü ,ôAô»O ô ºôAlðBü ô ô o »è QÈ rܺk »Ü »ü»ðBP„ ôõì»ø ô»C q»w»è Akô ôkrGAq »è Arܺk óBü óºlG ô ô o AkºlñüBC ,óºlG ô ô o Ak»Üôõð»ø »è óBü ,»üAlHðBü ô ô q »Ü »Pwô qk Akºô»è BÔºô þÙPð»ì »ü½G q»ø »Ü QÉ`Gqºk ô ô vÉì »è QÉðAõOBð Q„AkBü

ÿ ½Ü »ƒè QƒÉƒGºk »ƒ„»ƒG ô»ƒC ôõƒ`ƒPƒwºk ߺô q»ñÈõg ÿ»íÉC »Ü BÔºô ÿ»Ü»P„AkBü ‡o½„ þƒðBƒÜºôõƒ_BƒG»ƒG Yƒðºq »ƒðAô»ƒ¾BƒK ºô»ÝÉK ,òýƒñƒýƒHƒüBƒð tƒýƒâq»ƒø ôAtƒýƒâq»ƒø ô»C óBýì»C ,aýø þ_»Ü .. ô òýðAô qºôB_ »ðBƒü u ô»ƒC ÿ»ƒðAô»ƒ`ƒÉƒK »ƒÜ »ƒüºôArƒOô»ƒð þP„»Ü" ôBð þP„»ƒâ »ƒè »ƒÜ »ƒü»ƒgºs ¼k þüºlñ„õÜ ô îgºs ôõì»ø »G "óBÜ»P…ü rÔ

ÿ ôBƒð»ƒG ß»ƒü»ƒPƒwºq»ƒÜ ,QƒÉƒƒG ‡o½ƒƒ„ »ü½G q»ø ,R»ééƒýƒì ô ‡o½ƒ„ þƒO»ƒìtƒg þO»ýýÍì»W " ÿ ôBð»G QÉðºkAk ÞÉð»ìõXð»C ºlð»_ QÉðAtüºk þ…ü½g »Ü ,"ó ô þðBüu ºôõG qtG »Ü ºô»PÈ q s ¼lG »ðBüu ô»C »ì»Pw»C ÿ»ðAô»è BøºqAs»ø ô ÿ ½g þðBüu ,ºôBüu»ð ô þÝÉðBüu ,ô ôkrì b ô ôlñüs b , þðBGq õØ »ðôõG ,ºô»PÈ rÝG ½Ü »O»ícºs »Ü ôÃG ô ‡q»K qAs»ø »è »Ü ôõHðô þÝÉðBüu ÿAôk »G óAo»â

ÿlýø»„ ï»Ü»ü :óBð½ƒü lƒýƒÌ»ƒw ( ) ôAq sk þÝÉðBüu ÿºô»ñü s ¼k þìBÜBð þ¾½ÝXðõÜ þØAq»ì ô »¾»Ý¾»Ü ô BÔºô* »è ô qtG ô ôAo¼k ô ôAq sk »ðBüu ô»C ÿºô»G ‡o½ƒ„ »ƒÜ ºô»ƒƒPƒƒÈ s ¼lƒƒG ºôõƒƒ`ƒƒPƒƒwºk ÿBãÈ q q»w »PÉñÈ»ƒãƒüºk þƒO»ƒü ôõƒPƒ„õƒÜ ï»C þ_q»â ," óBð½ü lýÌ»w " ÿºô»ñüs ¼k BÔºô ,QÉwBñüºk ºôº ƒ óBìBíxK »è rOô ô s ,RBܺk óBð½ü »è óAõW þܼ rƒýƒ_ ÿAôAk þƒƒðBƒƒü u ‡o½ƒƒ„ »ƒƒüAô ÿAô pƒƒG »ƒƒÝƒƒðõƒƒ_ ÿ ½G »Ü ÿ»ðBüu ô»C ,ºõüslÉè ÿ»ñýØ»PwAq ÞÉ„¼ rÔ f¼ q ô »éü½Ü ߺô ï»C ,Bxgºo»ð Akq»w»ƒG ÿ»ƒÝƒük þƒÝƒÉƒðBƒü u ‡o½ƒ„ »ƒG rÉìBC »Ü kqAvHý¾»ø ÿ ½g Êèºô ,ºôAqlñÉK»w ô äð»W ô Jtýc þðBܺrýì ÿæ»Ýwºk ô

3

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

BO þwBÌ þÜ»üBãÉW ½G ó rÉñG )þýðAlñü s ½G »ÝÉgºs ¼k ‡»ñÈõ„ ô»C ,RBÝGqBƒÜ ÿkq ôAq»G AlÝÉñÈõ„ »è óBü õì .ÿ ½ƒg þìºkq»w»è RBܺk óBÜBâ þðlðBw»ƒg .Alƒ„o½ƒ„ þƒƒOBƒƒÜ»ƒƒè ô|‡o½ƒƒ„ †ƒƒÉƒK þðlðBw»g Bwô»C :Qɾºk »Ü»ýƒülƒðõƒâ ﻃƒG .Qƒƒxƒƒü ôºk þƒƒÝƒƒÈ u ¼ q ß»ƒƒüBƒƒâ Êw Bü ô ôk Bùð»O BPxÉC Qɾºk »Üºq ½PÜk Qɾºk ÞÉw»Ü AlÈ ô»è .QÈ ôºk þÜ»èõg óBü ôõì»ø óBÜ»¾ºuBC ô|Ǽ rƒì BƒPƒxƒÉƒC .ó ôArñÉw»g ó ½_ »üAkºô»C þì»Ð »è »Ü»¾AlñìkrÉì óBÜBâ þðôõâ »G »Ü ,RAõhG »ðkqAõg ô»è YñÉK Qɾºk AlÝÉñÈõ„ »è ôºôArܺkBìBC ,ºô ôkrÜ þP„½â þìBO q»Gôºô»è ÁBƒw ÿºô»ƒñƒPƒwAõƒâ þƒãƒð»ƒøBƒC »ƒè †ƒƒü ô»ƒƒC .Alü»Ü»Ý„õg þüºkBìBC þwBG AkºrÉè QÈ ô»ìBð òì þƒ„o½ƒ„ ÿ»ƒÐBƒð½ƒØ ô»ƒC ô|þƒPƒƒÉƒƒwrƒƒG ,óBü õì ÿæ ï»ÝG òý_ þðBÜ»Pxýð½ì½Ü AlðBÜ»ñOô»ÝÉK ôB_ »è ÿ ½g ½G »ƒÝƒðõƒ_ QÈ ô»ìºk õ݃¾»ƒG .ºôAk ºô»ƒG ÿºuBƒìBƒC q ¼ s »ü»ðAô»è þ_q»â»C ,ï»ÝG ß»ü»xØ Qƒxƒü õƒÉƒK »ƒè kBƒü s QƒÉƒðAtƒG Aô z»ƒƒÜ q»â»C :»üºô»C †ü ô»C ,ï»Üºk»Ð»èBGõì Aô»C ,»üAôõG»ð AlðBü u »è ëBì»Ü qB„»ƒü ô|QÉGkrÜ þð¼kôBð¼k þc¼ q krܺk îðBìõâ BƒO ,ºô»ƒÜ»ƒýƒýƒñƒýƒ_ þƒ„»ƒè »ƒPƒƒÉƒƒGôõƒƒ_ Á»â»è òì .QýG ïAôºkq»G òýwôõñðBì¼ q»è ÿæ î¾Bü»g ,Ak)Bâ( þðBì¼ q ÿºô»ðlñÈõg »ðôõìs»C ï»è ëBì»Ü qB„»ü ôõƒG ºô»ƒC ô»C ÿ»Pw»Wq»G kq ô lð»_ Alü»ýýñýƒ_ þ_q»â»C .RBܺk ½G óBìºqAô uk »ÍýØAô þðôõìs»C ÿ qAkBâBC aýø óBü õì QÉ_ºlÉK õì QÉ_ºlÉK ï»G ,QÉG»ð ëBì»Ü qB„»ü qB„»ü þðõìs»C óBì»ø ÿ ôBð»ø »è óBü ÿ»ðôõìs»ƒC ô»ƒC ,| QƒÉƒHƒOBƒø ºô»ƒèBƒì»ƒÜ »Ü ,ºô»ðBýülðõâ ô»C þðBüu »G »Pwºõü»K AlðBÜ»ýü q ôõGBC ô|þwBýw ºo½âõ¾BC ôBð»è .òÈ qkoBøºk ÿ rƒƒdƒƒýƒƒw ÿAôk òƒƒì þƒƒ_q»ƒƒâ»ƒƒC Á»ƒâ»ƒƒè ﻃƒG ,ïô»ƒƒÜBƒƒð óBƒƒÜ»ƒƒO»ƒƒg ,AlðBü õì ô q»éè½ì BOrÉø ߺô þðAq»wôõð ÿ»ýü)AôBCoõƒØõƒ_( ô»ƒC ÿ»ƒñƒÈ ô Ǽ rƒì ô|ß¼ rƒýƒ_ ô|ÿ ½ƒg»ƒG »ƒÜ ,kBƒü ºô»ƒƒPƒÈk þ¾Bü»g ÞÉðAu ¼ q ºô»ýýƒðBƒÜ»ƒO»ƒüBƒÝƒýƒc þļ rì þOBøq»w»G »è krÜ pK ÿ»ƒíƒÉƒC þƒƒéƒƒG½ƒƒð ÿBƒƒâqºk ÿºô»ƒƒDƒƒÉƒƒƒG ,kq õƒƒƒÜ ÿ ½g»G Ak»ðBOBÝì»è Ǽ rì .ºô»PÈ rÝHÉè þÙ„»Ì ô|ÿ qBÝÉG ô|þPÉwrG þÉ¿G :Qɾºk ߺô óBíðBܻܼ rý_ ô|RBøq»w»G ,»íÉC R»g þð»üB„ ô|QÉG»ð rO þðBܻļ rì þø #?òG»ð

.AlðBüu ôBñÉK»è RAkºk »ƒÜ ,Qƒwºk ºq ô ôk þƒÝƒÈlƒðõƒâ »ƒè ÿ qB…Ô ô|þO»ìBø»ð ,|þPÉwrG Qwºk»G ߺô þO»¾ôºk þƒðBƒÜBƒâsºkõƒìAk ÿ q ¼ s ,òñɾBðºk ºô»ðBÜ»ýü s qºôºq»ø »¾»ì½ƒÜ qB_Bð|ÞýèBC ô|óAôBK þðôõG»ð q»G»è þݾ»g kBü s óBüºqBìu BO òñÉw»hG Bâ Êw òGºk »è .ºô»ýýݾ»g q»w»G qBG »G òG»ð ô|RBÜ»ð óBü õì ,ºô»üBâ Êw ô»C þðlðBw»g ÿBãÈ q ô»C þðBü u þƒðkrƒÜ»ƒPƒw»ƒWq»ƒG þƒ¾ô»ƒø þñýñ_ ÿBãÈ q»è †ü ô»C ,RAkºk »ðBýülðõâ ÞÈ q ½W»G »Ü ,ºô»ðAu ¼ q þÜõ`G ÿ ôAkô ô q ÁBO ô|‡ºq þÜ»ü»P¾Bâ þc¼ q »G Qw»ø .ºô»Ü»ðBì¼ q þðBìs Q…K»è òü»Üºk BãÉW ºôõG ÿ»ƒðBƒPƒ„ ô»ƒè ރɃܻƒü ºôºqºpÉâ rOBü s þ_½G :ôõG ºô»C ,îXðq»w »ì»C þÉ¿G ?óBƒü õƒì ÿæ »ƒ¾AlƒñƒìkrƒÉƒì q»w»è rOBü s óBü õì ÿºô»C½G ºô»PÈ o»ãG

QýK þ…É컾½g ÞÈ sBx¾Bü»g þðBÜ»ýü qºôºrýG æ ï»Xðq»w ô»C ,ºô»ðBü õì ÿ rOôõ…ÉK þwõñðBì¼ q óBü õì ,ôõG ôõG Qwô qk ÿ»ðBüu ô»C ,»O»Ø»„»ì pK þðBüu ô|þPÉwrG Akq õƒƒw þƒƒ„o½ƒƒƒ„ ÿ»ƒƒƒüBƒƒƒw rƒƒƒÈ u»ƒƒƒè

ô sAq »G îPwºk ô|ï»ÝG óBýÕ„»Ü ｃg .RBãG óBýðBÜ»ýýðBùð»K ÿ»HÉPÜ ½ð ôkºô»ð ô»è ôõ…ÉK ÿ»PÔ»ø þÝü q»g ,ó ôApÉãü qºô þðBíéƒÌ eƒèBƒ˜

,»O»Ø»„»ì pK þðBüu ô|þPÉwrG þwõñðBì¼q óBü õì # þܼrý_ .Ëqºsõâºk Akqõw þ„o½„ ÿ»üBw rÈu»è ÿ»ðBüu ô»C »íPw»G»ì .òñɾBñG ÊGºk AlðBܺqô»â »ðô»g ôBñÉK»è ÿ»ðAô»C ÿ»D„»ð pK ô|óAõW þÝÉðBìs ,»ýýð »ðAq»wôõð ô»è óBü õì îÉ¿G »üAô ÿ½g ÎýØAô ߺô QìõPÜ »ÝÉðBìs õݾ»G ,QÉG»ø þPwAq»G »Ü|,QÉwôõñG »ƒìºkq»ƒw ô»ƒC ‡»¾Alñì ô»C ôºôõG ÁAlñì AlýÉO ÿ ½g ô»ƒC q»ƒw»ƒG R»ƒüBƒƒ„ ߺô þƒƒO»ƒƒü½ƒƒg ?ºôºô vÉì þÝÈ q ½PÜk ,AlÜ»K»_ þÝÈlƒðõƒâ »ƒè ½G óBüBâ Êw BO ó»Üºk äðBG óºuBƒC ô»C þƒü qBƒÜºkq ô ôBƒð»ƒè .QƒÉƒñƒÉƒw»ƒhƒG þðõâ ‡»„ þðBñÉè þüAôk ô»ðlðBw»g Á»â»è BƒO »ƒÜ»ƒwrƒK q»ƒG þƒ¾Bƒì»ƒè »ƒÜBƒâ ÿBñÈ ô óBü õƒì ,ó ½ƒhƒýƒG Ak»ƒÜºq ½ƒPƒÜk »G ,Alãð½O þxOôBì þìºkq»w»è óBíðBüu ô»ƒƒƒƒƒC .QƒƒƒƒƒÉƒƒƒƒƒ…ƒƒƒƒƒÉƒƒƒƒƒÜºk ½ƒƒƒƒƒG ÿkq ô þðBÜBâ þðkr݃ü rƒÈkôBƒ_|ÿ»ƒ¾AlƒñƒìkrƒÉƒì þ„ôõO ô|ó ô»Ü»ñƒ¾BƒK BƒO ó rƒÉƒLƒwºlƒÉƒK q»ø þðkrì »Ýðõ_ ,òG»ð ó ôõGq»HñÈõg ó»ƒüæ»ƒè ºq ¼ s q ¼ s ÿ»ƒÜAtƒƒw ß»ƒƒüBƒâ ߺô( qBƒHƒƒðAôBƒƒO ʃƒ„ºk ôºô»ƒƒO»ƒƒ¾ôºk

oºôBG »G qºôBG óAõÉð »è »ýüB„½G ï»C þðõG»ø| .»ü»ø oºôBG »G óBü oºôBG Alü qAk»üBìq»w þðBüu ÿ rO þðBܺqAõG »è »Ü»üºkqBük oºôBG þܼ rÜ ô »G òü»ÝG ArÉg þÜ»üºuBìBC QÉGºk AkºrÉè .ºô»OºôAk þãðºq þP…â »G q ¼ s »ì»C ï»G .RBÜ»C òük ÊG»G òük »è zBG Bøô q|»ø AlÈ qk .AlÈ qk ï»G »ü»ø þðõG òük AlÈ qk ÿæ .RBܺk þwBG ßAvüu ÿºô»è »üAkõW ½g ÿBãÈ q »è ïAôºkq»G òük »ýɃK ﻃG .òƒük þƒüBƒíƒâ¼k ʃG»ƒG »è »üAkõW q ¼ s »ì»C .ºô»PÉñÉøºk ï»øq»G ÿ ½g ºô»üºô»ðB„ºõ¾»ø ÿæ,»ÜæB_ òük ÊG»G òük AlÈ qk ÿæ .þO»ýPw»G»ì ßAvüu ÿºô|»C .»ÜæB_Bð qºôBG ÊG»G óBü ÁBO»G qºôBG ßAlüu ÿ qBâu ¼ q »è R»HüBO»G oºôBG þðBܺq ½W ÿæ »OBHðBìºk »ì»C ÿæ»G ÿºô|»C .Alü ôºqlðõO ô q ¼ rýO þðAl¾»øq»w Á»â »è Ak¼ rì»C »G óAôºolðõO »Ü »üºô»C ÿ ôºolðõO ÿºkqBük »è ºrü»w ºô»ñü q ¼ s ï»C .óBü»ÜºoºôBG »G »ü»ø óBüAô rƒG QƒýƒK »ƒG QƒýƒK óBƒü ÿlƒW ºôºoºôBG »G qAkoºôBG lðºõü»K »Ü »üºô»C ÿ»ðB…ýð »ðBìoõwq»w Aô»C »ðBü oºôBG þÜ»ülðºõü»K »G õG »Üq»ø ,»ýð »ðBü oºôBG þÜ»ülðºõü»K AkqAkoºôBG ô oºôBG óAõÉð »è QÉGºk »ýÉK ï»G .þwrO»ì ÿ»üBì »PÉGºk ÿ ½ø »PÉG»ð oºôBG ÿºô»C½G Bü sBPð|»Ô »è QÉG|»ø ÂBG þÝÉPwBƒC þÝÈ sAõÉ„ »G oºôBG ߺô oºôBG ºqBük .qAkoºôBG þðõG Qxü q ¼ rýO þìçxýC óB„BK ,óBÜ»PðBPxO¼ rK ½G ºô»PÈ q»âºk »Ü»üºkqBük Bøºq ½G .RBܺk þwBG »í`ÍèA tüs»Ì ߺô ,ºôºôkrÜ óBýüBwæ þwBýw þüAvÈ qk »è .»ýÈõð þÜ»üºkqBük óBCq õØ ßºô óBCq õØ þðlñÈõg »ðõíð ½G rOBü s þðBܺrýxÔ»O óBCq õØ »…ƒýƒì»ƒø AlƒìçƒxƒýƒC ÿ ô vƒÉƒì | .ºôAqAlÉK þg»üBG óBÜ»ðAu ¼ q ºqBýwrK ÿºô»ðAlìºô þļ rì ÿlðºõü»K q»w »Pxg óBíýÜBðô q Bùð»O AkºrÉè »íÉC ºqBük ,ßAvüu ,ºô»ÜAvüu ÿlük »è ºô»ñüBC »G ÿlðºõü»K »è AôBCu ¼ q »è ¼ rì»C »Ü »üBøºô ÿAôpG R»HüBO»G .QÉñÉøºkqBÜ»G oºôBG AkrO þPwBC q ¼ s »è »è »Ýðõ_ ºô»OºôArg q ôk ÿ ½g oºôBG þP„ô rw »è ¼ rì»C ÿ oºôBG ßAvüu Bøºô q|»ø .RBܺk þPxü ô»„½g ÿ»„»ãðBG oºôBG Alܼ qºôBð ó ½_ »Ü ÿºô»C ÿBðBì»G .QÉGqBÜ»G »ðBý¾½K QÉGºk òüBC »Ü »üAô ÿAô rG þðBì¼ q þO»ü q ½OArLíýC þñü o½â ½G BñÉøqBÜ»G þñüBC y¾½K Qñü»w »è .ÿ qAk»üBìq»w þñü q ½â ½G QÉGqBÜ»G òüBC QÈ rܺk ¼ rƒì|»ƒC ºq ½W ô»C ,QÈ rܺk Ëõð þìºkq»w þñüBC »è ßAvü u AlOBÝðBì»ø óBü ºoºôBG ï»C ßAvü u ÿæ .ºôÃG AôBCu ¼ q »ƒè »ƒÜ ÿ»ƒO»ƒükõƒG þðAlÉK ºvÈ qk ÿºô»ðBì ÿ qºk þO»ìqBü »ìtükõG þðkrܺtýPÜArK | #.»ü qAk»üBìq»w þì»Pxýw

ôBñÉK»è ÿ»ðAô»C þܼ rýƒ_ .Ëqºs õƒâºk .òƒñƒÉƒ¾BƒñƒG ʃGºk AlƒðBƒÜºq ô»ƒâ »ƒðô»ƒƒg »ðAq»wôõð ô»è óBü õì îÉ¿G »íPw»G»ì ,QÉG»ø ÿ»D„»ð pK ô|óAõW þÝÉðBìs ,»ýýð ÿ ½g ÎýØAô ߺô QìõPÜ »ÝÉðBìs õݾ»G ô|ëBì»Ü qB„»ü ߺô óBü õì óB„BK .»üAô ,RAkºk »ðBļ rì ô»G þãðrâ ×½OBíPýC ô|ÿ q õƒGBƒC »ƒg¼kô qBƒG ÿ»ƒƒüBƒƒw rƒƒÈ u»ƒƒè ô»è .|òü uºk AlðBÜ»ƒPƒg»ƒw »ƒýƒýƒwBƒýƒw õì þðBÜ»ðBì¼ q ÿºô»ðlñÈõg ïAkºoºôBG ÿAôk»G ,ÿºq»ñÈõg ºq ½W ô»C ½ƒG óBƒü ÿ»ðAô»C kõgBü ,QÈ o»âºk AlðAõW ÿ»Pwq ‡»ðAô»C ,òýüºkõùÉG þGºk»C þìBwq»w ÿºô»ƒƒðkrƒƒÜpƒƒ_ ÿAôk»ƒƒG AlƒƒGºk»ƒƒC »ƒƒè ï»PwBC þÝÈ qBÜ ,òÈ o»âºk AlðBýü qAtɃG »g¼k »è óBü õì ïBXð»Cq»w »Ýðõ_ .QÉG óB…ýð óBíļ rì þÉðçíéì AlðBÜ»ýýgºs ¼k

þHÉPÜ òýìºô ôk ôBP„»ø ÿºô»ðlñÈõƒg þƒÝƒÉƒðBƒì¼ q »ƒÜ ,ïôõƒG ÿ ôAqkpƒÉƒƒâqºô ôõG þðBLxýC ÿ ½ñü rýì Bü qBì »ýýw½ƒg qBW ÞÈlð»ø .ºôº)Þü qBO ÿ qBð»Ü( ÿ ôBð»G ô|QÉwBðBð òì þðBíéÌ eèB˜ :îɾºk ï½g»G ï»G ,òü ôõP…ýð»ðAk ºô»Ü»ü»G ÞÈ u ¼ q ô»C òì ÿ ô ô sºqBC q»w»è qBWq ¼ s ºrü»w ÿºô»C ߺô ,QÈ pÉâºkqºô »ðBðAõW »ðBì¼ q BP…Éø .QÉGkrÜ óBíwBG ºô»Ü»ü»G rP…ÉK ,»ðBì¼ q ô»C þƒüBƒO½ƒÜ »ƒìôõƒHƒPƒ„»ƒâ»ƒð îðBü õƒì ÿ rƒO þƒÝƒÉƒðBƒì¼ q Rô»ƒÝƒÈ o»ƒG | .Rô»ÝPwºkq»G ô|ó ô»g þðBì¼ q ߺô )Bâ( þðBì¼ q .»Üõ`G þÝÉðBì¼ q ,óBýý_q»K ô|þ_q»ø ÿºô»ðlñÈõg »è ïsAô ºô»„ ô»C »ü½Gq»ø õì ÿ»Ü»ðBì¼ q ôBñÉø ½ñü rýì ÿ»Ü»ðBì¼ q þðBì¼ q ô ôk »è òƒì .ºôºlƒñƒÈõƒg îƒðBƒü

k»íì»dì BO»Ì

“

-3- óBü õì þðBܺôArñÉw»g Bâ q»â»C ,ºô»ñýñÈõhG óBÜ»ðBì¼ q ôõƒì»ƒø .óBì¼ q þðôõG ½G QÉG»ø ÞÈ ôBwBK Ëô»è þÜ»ýülðºõü»K Q„»ø»G þÝì»_ »Ýðõ_ »ýýPÉwrG þðkrÜrÉO »G Bùð»O ÿ»íƒÜ½ƒO »è ,»ü»ƒø ºô»ƒÄ¼ rƒì þƒðBƒÜ»ƒýƒü»ƒPƒw»ƒW þÜ»üæ»è .yÝÉw ôºô»ðkqAõg ô|ókqAõg þÜ»ýülðºõü»K òì ÿæ ºô»ðlñÈõg ºô»Ýük îPw»G»ì ,»ü»ø ºôºô»ñü s ¼k »G ÿ q ¼ s ½G QÈ ô»ìºk òì ó q ¼ s rO þHÉPÜ »üºô»è

»ðBÝü tð ï»G ôõG»ð AlìBƒì»ƒðq»ƒG »ƒè þÝÉðBì¼ q aýø ÿºô»ðlñÈõg»ƒG Qƒwºk ß»ƒƒü滃ƒè ,ﻃƒÝƒƒG óBƒƒƒü õƒƒƒì ÿ»ƒƒƒÝƒƒük »Ü ,óAõW þðBì¼ q »è ó pK óBÜ»ðBhHÉPÜ þPÔrâ ô|RBÜBð óBüºô»ðlñÈõg þ„»G óBüu ÿºô»G .ºô»PÉGBð óBíÉè RBÜ þƒðôõƒG»ƒð ÿ»ðAu ¼ q þðBüu þP„ q ¼ s »è QÉGºk Ǽ rì ÊK þHÉPƒÜ QƒÉƒðAõƒPƒG BƒO ,QƒÈ slƒG RBƒÜ òýðAõPG AlP„»ø»G »è q»â»ì .ºô»PÉñÈõhG

oºôBG ô ßAvüu tü s»Ì qAkq»w

óBü »KArg þñPwAqBK ÿ ½ø »PÉGºk Q„ ÞÈlð»ø þñýwAõ¾»ø BKô q ô»C »G òü rý„Bð þÜ»ü»ñÈ ô †ýðBÜ»ðBí¾»C ÿæ »ðõíð ½G .»ÜB_ þðBñÉø »ñÈ ô »…ýì»ø .óBÜ»KArg »P„ þñPwAqBK ÿ ½ø QÉGºk AkBâqºk ÿBâqºk »G ºô»PÈ ô»ÜºkrýG îðBíÔ½ø RrÉâ îÈ q ôBø ÿ»Ü»ñü rý„Bð ÿ»ìBð ,ºr̓ýƒ„ ÿ q ½ƒxƒýƒÔ¼ rƒK RrƒÉƒâ .½ƒÝƒðAs »ƒè Alƒü»ƒÜºq ô u | .õG òýèqºl¾½ø ô q»âlüBø ÿºqBGqºk ÿ»ÜAq ½PÜôk ºô»ü»ðõíð ï»C ÿBãÈ q »è ßAvüu :QɾºlÉK óBíý_ »ü»ðõíð ï»C Á»â »è þüAôBCu ¼ q þļ rì ÿlðºõü»K »Ü ºô»OBÝG ó ô q ºô»C QÈ ô»üºk »Ü RBgºkqºk ÿBøºôAlÝÉOBÜ »è .»ülðºõü»KBð þÜ»ülðºõü»K AkoºôBG ºs ½¾BC »ülðºõü»K ï»C .»ü»ø ÿAôpG AlOBÝðBì|»ø »è ï»G ,»ýð ÿAôpG ô QÉG»ø ÿAô rG AlOBÝðBì»ø »è ÞÉw|»Ü »Ü ºôAqBC »PÉñÉøºk ÞÉg¼k ï»C ßAvüu ÿæ .ºô»OAõg|»ð ºôBØ ô ºô»OAõhGºôBØ .QÉG»ð þ„Aô rG ß»ü qBÜBýW AkºrÉè .ºrPÜBñwrO ÞýwçÜ ÿ oºôBG ÿ sAõÉ„ »è ºoºôBG »ýÉK ï»G .ÿ ½g qºôBG ô qºôBG »G qºôBG óAõÉð »è QÉGºk Qwô qk ÿºô»C ÊG»G QÉG|»ø »ÜºoºôBG »ƒG ÿ oºôBƒG ރɃw»ƒÜ QƒÈ rƒÜºk »Ü»Lw»C »¾Bð »Ü »üAô ÿ oºôBG q ½G ,òýñýGºk ߺô .QÉGqAkoºôBG ÿºô»C Á»â »è »üBG»O ÞÈ q »ì»C .»ýð ÿ oºôBG ï»G ,»ü»ø ÿ q»ãü qBÜ õݾ»G »ýð BxýÌ »G óBüAô rG Þ¾»g ÿºô»G RBܺk þwBG kqBãýÜrÉÜ »Ü

QÈ rÜ| kqºk ºôBØ »è ºôBØ ó ½_ ߺô ºqBük .þ„½g»ð þwrO»ì ºõÉ„ óBì»ø»G ,QÉGºôBØ ÿºô»C ÊG»G RAlG ºôBØ þìBO ÿºô»C½G ÿ qBÜ»G ßAvüu »Ü ó»ðAu ¼ q þHÌ»„ ÿ»ðõíð »ðBì»C ï»G .†ýxÝýw »Ýðõ_ .Þ¾»g »è q ¼ s þÝÈ pG »G ÿ»Ü»Pw»G»ì þðlðBü»â ½G QÉñÉøºk »è ,RBܺk RBG»g AlOBÝðBì»ø »è õݾ»G ºô»OBÜBðrýG Bùð»O ßAvüu ºkq»K ôBñÉK »è õì»ø þ„ºô»ðkrÜrýG ºqBük .ºô»üºô»ðkrÜrýG ÿBãÈ q »Ü jBGq õýÔ q»w »è yÜqBì ÿ»ÜºtÉO ÿ»ðBg »PÉ_ºk »ì»C .»ñý¾Bí¾»ø »è »ðAo½â ßAvüu ÿæ .»üBýðôk þñü o½â óBÜ»Ôõw»éü»Ô þÜq»C »üAõâ .ºôºô»ðAlÝÉè ô ókrÜÂAô ÿBãÈ q »Ü QÉ¿G QÈ ô»üºk ºô»ðBðõíð ï»C þðkrGqBÜ»G ÿBãÈ q »è ßAvüu ÿlðºõü»K ߺô AlñüBC Á»â »è ¼ rì|»C AôBCu ¼ q þݾ»g ÿlðºõü»K | .AkºôBØ Á»â »è »üºôBØ ÊG ÿºôBØ ÿºôºq ½hG »ülðºõü»K ºq ½W ï»C ,»ü»…ÉÜ ï»C ÿºô»ðkrÝðô q ½G QÈ rܺk RAk»C óBíýO»ìqBü rOBüs ß»ü»ðõíð ï»G .QÈ rñýHG ÞÈ q ½ÔBPýì ߺô ÿ»ðõíð ºô»ñüºlG ÞÉè AkoºôBG Á»â »è ¼ rì»C þļ rì ÿlðºõü»K BO»ø Á»â »è »üBðAs ï»C ÿ| kq õGq»w .º-q ½G ÀüBð þÜqBíýðAk þÝü týÔ ÿBðAs êüBð .»ü»ìºkq»w ï»C ÿ oºôBG ÿ sAõÉ„ ÿ»ðõíð ßAvüu ½G AkqºôBG »è ÿ ½g ÿ»Üºq ôu »è .AkBü týÔ ÿ qAõG »è »éÉG½ð þO»g þðºôBg q ½G ÞÉLw»C þ¾Bð Alü»Üºq ô u ÿBâqºk »G q ½G ,òãÉùñýK ½Ü ÿ ½ÝðAs »Ü»¾Bð ô RBܺk þðAkq»w q ½G þÜ»ýÈ q ôBø ÞÈ u ¼ q .QÉwAôºl¾»ø »è q ½G ?»ü»ø RAôpG ½O BüBC ,QÉwrKºk q ½G »è ÿ»ÝÈ q ôBø ,QÉñýGºk ï»C ÿ»C QÉwrKºk ÿ»ÝÈ q ôBø ?þ_ ÿAôpG ,rÉg»ð Qɾºk Alìºô ,Qɾºk Alìºô »è q ½G ?ºõýwAõP¾»ø AlO»ÜBâqºk »G »ý_ »Lw»C »¾Bð .»ü»ø ÿ q»ãü qBÜ q»ø ,QÉG»ð Q…ü qºôBG q»â»C îOô óBýÉK þðæ»â q ¼ s ÿ q õPè»Ü »è »Ü òü»ÝG ºô»C»G ºuBìBC QÉGºk ºqBük|

ºqºôBG oºôBG AkºrÉè .QÉwõðºk qºôBG q»w »è q ¼ s ßAvüu õýÄçw ºô»ðkrÜrýG þì»Pxýw »è »ÝÉ„»G AlOBÝðBì»ø »è ,þdýw»ì þñüBC »G ½G »ðBgq»O þO»HüBO»G IÉPÜ ôk ßAvüu ÿæ .Büu ½è|½ülüBC ô q õPè»Ü ô »G .]oºôBG ÿºqBGqºk[ óBý…ü rPü ô»C ]sAôæ þüBøºq[ óBýì»Ü»ü ;oºôBG »Ü ,ºô»üºq ô|»â ºqBýwrK ô»C ÿ»ðBg »PÉ_ºk ßAvüu ÿæ oºôBG þP…â ô rýG ÞÈlð»_ BO BüBC :†ü ô»C ,ºô»PÈ râºk †ü rO ÿ qAõG òülð»_ óBü ÿºq õPè»Ü ô»C þO»ýð½ìºu|»ø rÈ u »ƒOºõƒOô»ƒÜ óBƒíƒýƒÜæBƒ_ BO rO þÜ»üBðBì »G ,»¾As AkBýðôk q»w »G BPxÉC »Ü ÿ»ì»Pxýw þXðBìBC ½G RAk»C I¾BØ »è óBíýÜæB_ ô rýG ÿ qAk»üBìq»w ÞÈlð»_ ÿAôpG ßAvüu .»ýxÜqBì óBÙxÉC q»w BO »ÜºqBýwrK ºqBük ?ÿ ½g þÝÉPwBC BO Ak»ìº| kq»w ï»è óBܻļ rì þÜæB_ ô oºôBG õì»ø »Ü »üAô »è ,ºô»ü qAk»üBìq»w þì»Pxýw þO»ýðõìºu»ø rÈ u »O»ðõOô»Ü ÂBG »è Bùð»O òü»Üºk qºôBG q»w »è »xØ Ak»ñýwõð ï»è .†ü qºôBG AlðBü õÉð .ºô»Ü»ü»ãðAô q ߺô :»üºô»ÝÈlð|»øºq lð»_ »è ºôºoºôBG »G ßAvüu ÿlðºõü»K qºôBG þðkrÜqBâs q þPÉð½_ ,‡q ½„ ½G qºôBG þðBñÉøqBÜ»G þPÉð½_ ô»C õì»ø »è zBG »ýð óBíPw|»G»ì AkºrÉè »íÉC .ÿBPxÉC þg¼k úè †ü ô»C òü»Ü»C »Ä¼ r„ lð»øºq ß»ü Bùð»O õݾ»G .òü»ÝG »ðAlð|»øºq »G óBܻԻüºs õì »K»_ R»HüBO »G ,»Ý¾»g ÿlðºõü»K ÿlð»ƒøºq ÞÈ rã…ÉK ߺô ÿk .º-×BÜ-ÿk ÿlðºõü»K »ülðºõü»K ï»C .ºôºoºôBG AkºrÉè .ºôBØ ÊG þðBü ×BÜ-ÿk .ÊG þðBü Alü týéãñýC þðBìs »è Êè ÿ»ÜºôBØ ï»G »üºôBØ »Ü »ü»üºô»ðkqAõg ºq ½W ô»C þÉè Qw|»G»ì ÿ qBÜ»G ßAvü u »Ü ºô»ì»G Qw»GAô ÿ rO þÜ»ü»ðõíð .ºôArÜqºk »G õGºkõèBC þxÝÉw q»HìAq»G »è ,»O»ìæ»w þxÝÉw QÉñÉø|ºk

4

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

þPüBø þGºk»C þìAôºkq»G þðBKºo½â ,ôôlñüs »…ýì»ø þܼrý_ ókrÜ ÿ qAl„»G ½G ºô»ðBùýW ÿ q ôºkqAõ_ »ƒÜ ,ºrƒHƒðBƒìºk .ó ôõƒGArƒÜ Qƒ…ƒÉƒùƒãƒðBƒƒG ÿ q ½ýO ô þýü»ñgºo ,þGºk»C þÝÈ qBƒÄ½ƒâ .Arg qBÜ»G »ðBýüAôk ô»G ,»ýýPüBø þO»ü»ì½Ü q»w»ƒè þƒO»ƒ¾ôºkõƒÉƒð þƒÜ»ƒüºrƒãƒð½ƒÜ þÝÉXðq»w »Ü ,þPüBø ô þHü qBÜ ÿ rÍý„ ,ArÉPwBÜ yWq ½W q»w ºôõHPxg þO»HüBO .ôõ_ºõÈ o»G Ak2013 ÿ»ì »è îwBG »Ü ÿ»ðBýÜæB_ ô»C ÿ»ƒñƒü q ¼ s -ôBC-Rq ½K ô zBíèºk ÿ»_ôBð »è ókrÜ ï»ƒG .ó ôõƒ_ºõƒÈ o»ƒG ó s»ƒì þƒxƒƒñƒƒü rƒƒK ÿ ôAô»O ôBð »è »ðBýýÜæB_ ô»C ÿºõÉ„ôBø ºqB„ »è þO»HüBO»G ,ò_ºkºõÈ o»ƒG AlƒOÂô ÊwôAqk þÜ»ü»ðBhHÉPÜ lð»_ .AlðBܺq ô»â ô IÉPÜ þÜõ`G þÜ»üºqBìu lð»_ »Ü »ü»ø .ó râºk ½g»è »ðBhHÉPÜ ÿ»Ýük ÿ»Pwºq»Ü »è .ºôAq s»ìAk Ëõð ÿºô»ðkrÜôÃG ÿ»ðBg ô»C ,ºô2010 þ¾Bw ÿ»Üºs q»éñýìºs ÿAôk ÿ qBÝðArÈ ô ÿ ôBÔæ òülð»_ þ„ôõO »OÂô ô q»ñÉgô ô o þÜ»üArÉè½Ü ,»ðAô»è ,ºôõOBø ﻃC ÿ»ƒñƒýƒÜ»ƒè .þƒwBƒýƒw þƒƒðôõƒƒ`ƒƒ¾»ƒƒø q»ƒw»ƒè þƒPƒƒüBƒƒø þƒƒGºk»ƒƒC ,Ak»ƒƒðAôAkô ô o ÿ12 q»â»C .ôõG ïAôºkq»G ÿ ½g þðôõGqBâso ½G þPüBø »Ü ôõG ÞÈ qAô q»G 2010 ÿ qºõýð»W þðAõPü»ð q»ø ï»G ,ÿ o½â þü»ƒ…ƒýƒì»ƒø AlÉO þðBìõâ .ºô»PÈ pxG »OÂô ô»C þGºk»C ½G »Üºs q»è»ìôõG þðBÜ»ìBƒÜBƒC »ƒÜ »ƒýƒýƒð þGºk»C ÿlðôArãÜBG ô ó»íük þü»…ýì»ø ,þPüBø þGºk»C BP…Éø ï»G .ÿ o½â þPüBø ïAôºkq»G »ðArâ½g ,»Ü»OÂô ÿkõg õܺô q»ø #.QÉGºk ºôB_q»w |http://wordswithoutborders.org

»G þãðrâ rOBüs »Ü»¾BÅýPxÉÔ »Üºs q»éñýìºs »ì»øq»G »è ߺô Akºk ÿ sBwBñýG ÿBðAõƒO »è ,ÁBcq»ø»G .óBÜ»ñýØ»PwAo »ƒýƒü½ƒðBƒ„ ÿ ½ƒg »ƒÜ»ƒ¾BƒÅƒƒýƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒÔ Ak2012 þƒƒ¾Bƒƒw ô ½ƒðBƒ„ ރɃ¾»ƒì½ƒÜ ô ºôºkrƒƒÝƒƒPƒƒwô qk »Ü AlìBXð»C þüBìAqk ÿ qBÜ ô ºô»ðlñÈõg †Èõð ô äðBGôBð»G þðlðAõð þLýO ô q»PÜ»C .ôõGkrÜ óBýü qAl„»G AlðBýÉO þ¾Bw »è )òÉC þC þK( ÿ»ðBü þÝÉ„»G yWq ½W ,ÿ»Ü»Ü¼ q»w .ºô»üAq s ¼k Ak2008 Ak2010 þ¾Bw ÿ»Üºs q»è»ìôõG »è ,ºkÃXð»C þƒðBƒÜºq»ƒGq»ƒG »ƒè .krƒƒÜ þƒƒüAôk þƒƒ_½ƒƒÜ òülð»_ ,ôõG ïAôºkq»G »Ùè ô»C ,Ak»ÜBülüuArO »¾BÅýPxƒÉƒÔ »ƒðAô»ƒè ,krƒGºõƒÈ o»ƒG þƒÜæBƒ_ æ sºrÉHýÜ ÿ»Ü»ýü u ¼ o Êw »ýýO»¾ôºkõÉð ºô»C ‡BK þñü ôBø .Ak2012 þ¾ºpLÉC »è »è¼ qBK óBýðAq»wôõð ÿ»ðBg »Ùè ô»C þðBÜ»ìAlð»C »Ü ºkÃXð»C yWq ½W ÿ»ðBƒg ,ºôºkrƒÜ .krܺk þðBܺq»wôõð ô óBܺôæ þO»ìtg ô ÀÈ ½ð yíü»W rýÌB„ ,Ak2011 þ¾Bw »è þÜ»ü»ìBðq»G òýñð½ì »¾BÝwBK lð»ìq»ðõø ô»C rÈ u»ƒè ºôºkrƒÜ óBƒýƒü q»ƒðõƒø ÿ»ƒðBƒg Býð»O»G »ýýð ÞÉñÈõ„ þPüBø »Ü Ak»üºrÝýÔ rOBüs »Ü »ü»ñÈõ„ ô»C õݾ»G ,QÈ qlG ÿºlü qBü »ƒÜ»ƒìBƒðq»ƒG þƒðBƒðAõƒýƒì .»ƒƒüºlƒƒñƒƒ…ƒƒg»ƒƒG ô óArýÌB„ Bùð»O ,QñÉÄ ôk zq»WBwBƒK õݾ»G ,ôõHOrâ»ð ½g»è þPüBø þðBwôõñðArPw þÝÉwõñðBì¼ o ,þ¾BPýC þÝƒÈ q»ƒÔArƒâ½ƒO½ƒÔ þ…ý…ýðAk-½ÝðApÔ þÝÈ q»wôõð ô þè½Xð½Ü .ôõHOrâ ½g»è »è ,yÉPý¿ü õÜ óArƒPƒñƒýƒC ,ÞƒÈ qBƒÄ½ƒâ ÿ ôB_ ºô»PñÉÄ ôk zq»WBwBK þðôõìs»C ô»è ÞÈlð»ø AkºqBĽâ ô»è ,BñÉù¾»ø Býðk»G þƒOBƒÜ»ƒè »ƒÜ ºô»ƒðArƒÜôÃG »ƒðAôArƒƒwôõƒƒð »è »Ýük þðAq»wôõð ;ó ôõGArwôõð Ak»Ü»ðBg

½G Bùð»O »Üºs q»éƒñƒýƒìºs ‡BƒK»ƒè þƒPƒüBƒø .ôõGArÜ»ð qAkq ôõñw IÉPƒÜ ÿ»ƒãƒðBƒ…ƒÉƒK †Èõð ÿ rýHñ„¼ o ÿlðºôBð ô »ðBhƒHƒÉƒPƒÜ ÿ»ðBhHÉPÜ þðkrÝPwô qk þÝü q»g .ºô»ðArÜ ôõG sBýð Aô »ƒÜ ó ôõƒG zBƒíƒèºk þƒPƒ…ƒâ .ºô»ƒPƒÈ rƒÝƒG Ak2013 þƒ¾Bƒw ÿBƒOºq»ƒw»ƒè »è yñü rK-ôBC-Rq ½K »è ºkBýéK æ þ„¼ rÕHÉPÜ Qwºk ,Ak»Üºs q»è»ìôõG »è þðBgô ô o ‡BK ÿlƒðºôBƒð .ºôArƒÜ ÿºô»ƒðkrƒÝƒPƒwô qk »ƒG »è R»xü q ½ì þü qBì-»ñƒðBƒC ÿ rƒýƒHƒñƒ„¼ o Ak2011 þPw»â½C ÿ9 »è þìq»Ô »G zBíèºk þÜæB_ òülð»_ Al„»ðAô»C Á»â»è .ºô»üArÜ ô þ„¼ rÕHÉPÜ ô »ðBhHÉPÜ ô ó ôõG»ø »Ýük .ºô»ðArÜ »Ýük ÿ rýHñ„¼o ÿlðºôBð þPwºk ºrÅýè ôk ÁBð½ý„Bð ÁBxì»C q»ø ôk ÿkqBì ÿºrýXðs »è krÜ ókrÜqBÜ »G þðkrÝP…ÉùãðBG »G »O»HüBO »ƒÜ ,AkºrƒÅƒýƒè ½G óBýðBܺqBÜ BO óBܺsAôBýW ºq»ƒwôõƒð Bøºô q»ø .ó»ÝG ô ô uAô óBýƒðBƒÜºq»ƒñƒÈõƒg þÝÉñP…ýƒðAk )êƒÉƒC òƒÉƒC ÿk( ÿ»ƒ¾»ƒì½ƒÜ »è zBG AlýÉO »Ü krÜ óBgq»O ÿ»ðBãðBƒì .Arܺk IÉPÜ ÿ qBGô qBÜ »ƒðAõƒýƒPƒ„»ƒÜ þƒ¾BƒÅƒýƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒÔ ïºô ôk ÿ14 »è ôõGºk »Ü þPüBø þðBÜ»ýƒýƒð½ƒPƒýƒC ,QƒÉƒG qBƒÜ»ƒG Qƒwºk Ak2010 ÿ qºõƒƒð»ƒƒW .qBÜ »Oô»Ü Ak2012 ÿ qºô rHÉÔ »è AlýüBO½Ü»è qAõ_ »è ôõHOBø ÞÉK 2012 ÿ»Ü»¾BÅýPxÉÔ þðkrÜô ôuAô ,pìõP…ì ,ºô»ðlñÈõg ÿ u ¼o ô q»wôõð ó»üæ»è ÿ qBÝÉW»HÉW ô IÉPÜ ‡ºô»C ,ºô»ðBÜ»ðBãÉG ô þPüBø ºlð»ìq»ðõø .BñÉø Qwºk»G ÿºq ô»â þÝÉñOô»Üq»w ºrOAõÜ þ¾BÅýPxÉÔ ,ºô2003 þ¾Bw »è þðBýXéÉG ô þPüBø þÝÉì»øq»G »Ü ,yñýíýÜ ÿ ½ðB„ þÜæB_ ÿºô»ñPxgo»â»G ½G ôõG ‡BƒƒK þƒƒ¾Bƒƒƒw ô ôk òƒƒƒýƒƒƒì»ƒƒƒÜ»ƒƒƒü .RÂô

kôõíc»ì óAôrýw :ºô»ýü týéãñýC »è .ô óBܺq»hÝÈ o »è AôAk »Ü ß»üºõÉ„»G ,ôõHOrâ þðkrGºõÈ o»ƒG ½ƒG rƒPƒ„BƒG ÿ»ƒãƒÈ o ArƒÜºk ß»ü »ãðB…ÉK »è .ºô»ðs ¼lG »Ü»ýý¾BXð»W ôk òüºtñü õÜ æ óBܺq»hÝÈ o ,Ak»Ü»ýüu ¼o þÜæB_ ½G »PÔ»ø ô ôk ,lðAq s»ìAk óBý…ü rÅýè þñP…ýðAk ,ºrãð½Ü »Ü ÿ rýHñ„¼o ô þGºk»C ½g»è þðAlðB…ýK îéýÔ ô RrÉxð½Ü ,tÉì q»w ÿ sAôBýW þñÈõ„ òülð»_ »è »Ü ôõHƒOrƒâ .ôõ_ºõÈ o»G »ÜºqB„ ÿ q ôºk þñOrâq»ãð»è Á»â»è ,Ak2002 þ¾Bw »è Qð»íÉéÜ ,Qg»PüBK »è þè½Ô òÉC yÈ rÅýè .o»â »Pxg þÉOq»Hýè òÉC yÈ rÅýè Qü½ð»G ô óBܺqB„ »è »Ü¼o»â »HÉPÜ »ãðB…ÉK ï»C ÿ»ãÉW RÂô ÿ q ôºk þðBÜ»Üõ`G »Ý_¼ qB„ þ¾Bw ÿ»Üºs q»è»ìôõG »è .ºôºkrÜ ÿ ½g .ó ôArGºõÈ o»G »Ýük þñülð»_ ºô2010 ôk »PÉÔ ,ß»ü»üºk »è rOBü s ÿ»Ýü tƒð þð»íük »è ôõG ÞÉ„»G ‡»w»ðô u ºrÅýè IÉPÜ þÜ»ƒü»ƒãƒðBƒ…ƒÉƒK .þƒPƒüBƒø þƒGºk»ƒC ‡»ì»C ,ArÜ óBܺôæ ºq»ñÈõg »G ‡»Ý…ÉK ô ßôBG ô ÞüAk ô »ãðlñÈõg þðÂAlñì õÉð»è »è »ì»C .»ãðBGôBð»G AlðBýƒðBƒÜ»ƒãƒðlƒñƒÈõƒg ,ôõ_ºõÈ o»G Ak2012 ô 2011 þðÂBw ô ôkq»ø òülð»_ ô ôõHOrâ½g»è ÿ q ¼ s þÝÈ qºôBì»W óBÜ»¾Alñì þðkrܺkôõwBC ½G þ…ýÜæB_ þƒñƒÈõƒ„ ôõƒGºk .ºô ½ƒGArƒÜ»ƒãƒƒÉƒƒW AlƒƒÉƒƒO ,»üBGAo½ãG »Üºs q»éñýìºs ‡BK»è »ÜºôAkô ô o q»w»è ó ôõGq ôõw óBƒÜºq»ƒhƒÝƒÈ o ﻃG BO óBܺôæ þðAlðBø þPü q»ð »G óAkºvÈ qk ºrÅýè ôk ÁBð½ý„Bð ò…ÝÈ rüAk ºô .ºô»ññÈõhG »è q»G ôõ…K ߺô þÝÉHÉPÜ »ãðB…ÉK »`íýð .QxhÝÈ o yíxü rÜ ÿ u ¼o þðBÜ»ýýGºk»C »ýýÜæB_ ºô»ýüBýñ¾k»ƒG

,óAo¼k ,þPxü ô»„½g– »Üºs q»ƒéƒñƒýƒìºs ,óB„¼ rg þO»GBG ,þwBýw ÿ ôAk ,åq»ì þðBܽ„»K ô óAtÉg þðBüu ,þðBc¼o þO»GBG ÿ10 ÿ»Üºs q»è»ìôõG ï»G -þO»üÂ»ì½ƒÜ ÿ»Ýük þÝÉ„»G ºôõG ‡2010 ÿ qºõýð»W þðBì¼o ï»Ü»ü »è .þPüBø þGºk»C ÿlðôArãÜBG þ`Ü ,yýéÝÉì yK q ½Ü ,Akq ½PÝýÄ òýÄqBì ÿ»Üºs q»éñýìºs »è »Ü»Ü¼ rý_ þðBƒìºqBƒØ »è ÀÉÜq ½C ÿ tñÉÜBì .QÈ rìºk Ak2010 þ¾Bw »Ü RBܺk ºô»C þwBG Alxý¿ÉOq ½íýC yÉè ‡BK »è »ð½_ »ÜºqB„ þðBÜ»ýýðAs ½w þðBüu yñü rK-ôBC-Rq ½K »Üºs q»è»ìôõG ÿºô»ƒC þHÉPÜ òýüAôk »è ,Ak¼ q ½w »è .RBܺk óArÈ ô ÿ qBâ ÿ qBíÈ sBƒC ºõƒ¾Aõƒwõƒük ÿºrƒýƒXƒðs ÿ qºõýð»W ÿ10 ÿ»Ü»OBwºqBÜ Akq ½PÝýƒÄ þxýè½K þÝÉñýñÝ…K ½G ÞÈ qºkºlü qBü ߺô òülð»_ ô »ðBðBì¼ o ï»C .QÉñÉøºkqBƒÜ»ƒG ,ó râºk ½g»è †ü rÍý„ »Ü ,»Ýük þHÉPÜ ,ó»Üºk »Üºs q»éñýìºs þOBwºqBÜ þwBƒG .ºô»O»ðôArÜôÃG ïAôºkq»G óBÜ»ýýPüBø ºq»wôõð q»â»C ÿºô»ðkrÜôÃG ô òýwôõð q»w»è »üBðôõG ‡BƒƒK þƒƒìºkq»ƒƒw »ƒƒè óBƒƒýƒƒðBƒƒÜ»ƒƒHƒÉƒƒPƒƒÜ óBýƒðBƒÜºq»ƒñƒÈõƒg Aô»ƒC ,Ak»ƒÜºs»ƒè»ƒìôõƒG òýì»Ü»ü .YðAõO q»G »ðAkºk óBýƒðBƒÜºqBƒÜ òýC yÈ rÅýè ÿ»ðÂBw þHÉPÜ ÿ»ãðB…ƒÉƒK þðôõW þƒ3 »è »Üºs q»éñýìºs ‡BK »è ,þè½Ô ,ôõG òÉìoõØAô þÝÉñƒOô»ƒÜq»ƒw ,Alƒƒ2010 þðkrܼ uAô þü qAl„»ƒG q»ƒwôõƒð ½ƒðõƒéƒ_ ô ôõGkrÜ Ak»ü»ãðB…ÉK ô»è óBƒýƒðBƒÜºqBƒÜ ½g »è þ…ýÝÉðAõýì qAs»ø lð»_ »Ü»ãðB…ÉK »Ýük ÿ»ãðB…ÉK ô ôk ºô»C ‡BK»è .ôõHOrâ ½g»è óBü rOBü s q ¼ s þðBݾ»g »Ü ºô»ðArÜ

kqBñÉì »ÅÈkBð -Ro½K ,þPüBø »è BPxÉC »è q»G ÁBw Êw ,ÿ q»Gô q ôºk þðBƒÜºqBƒ„ ô yƒñƒü rƒK-ôBƒC þÜ»üºs q»è»ìôõG ÿ ½ø»G ôõGBƒì»ƒð ÿ q ¼ s þðBܺqBܽø ÿ ôAô»O .òHG óArÈ ô ºôºpHâq»W ÿ12 ÿ»Ü»OBwºqBÜ ÿ»ð½G»G þPüBø þðBü u ÿºq ô»â þÜ»ýü q»ãü qBÜ ºô2010 ÿ qºõýð»W þ„ôõO ÿ»Ü»Ý¾»g þ_q»â»C .BðAk q»w»è BP…Éø ï»G ,òOBø ºqAu»K ô òP„»`ý„½gBð ‡BƒƒK ÿ»ƒƒÝƒƒü tƒƒð q»ƒƒø ,óBƒƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒPƒƒüBƒƒø óBüºô»ðBü uºqBƒGô ôk ½ƒG ,»ƒÜºs q»ƒéƒñƒýƒìºs ô óB„½ÝÉO ï»C »Ü krܺk óBýƒÉƒðçƒíƒéƒì ½g»è þ…ýýGºk»C ÿ»ã¾»ì½Ü »ýü sBHðAq ¼ s ÿ qAl„»G óBÜ»ýýPüBø ºq»wôõð .ôõHOrƒâ »è ,krܺk óBýðBÜ»ãðB…ÉK ô ÁBÅýƒPƒxƒÉƒÔ ô »ðBhHÉPÜ .†ýOÂô ÿºôºqºk ô ºôºôBð ,ºô»ƒƒðArƒƒÜAôAk óBƒƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒ„¼ rƒƒƒÕƒƒHƒƒÉƒƒPƒƒÜ »G Qwºk óBxük .ºô»ðArÜ ô ºô»ðArÝPwô qk þ„ôõì»ø »è ,ArÜ IÉPÜ ÿºô»ðkrÜôÃG ô òOrâqºô ô òü pÜ »G Qwºk ,rPƒãƒðrƒâ .ArÜ óBüºô»ðlñÈõg Alƒ2010 þ¾Bw »è óBÜ»ýýPüBø ºq»wôõð óBýðBÜ»HÉPÜ ÿºô»ðkrÜôÃG »G óBýPƒwºk þãðBGôBð»G ÿ q»wôõð òülð»_ »ðAô»è ,krÜ þHÉPÜ Bøºlð»_ ºô»OBw ô»è ÿlýC .ôõGAlÉO »è ºô»ðBÜ»ýýPüBø ºq»wôõð ó»üæ»è »Ýük Bøºlð»_ .ºô»ðArÜôÃG óBÜ»O»GBG ôõ컃ø þHÉPÜ ô óBì¼ o ,ß¼ rý_»Oq õƒÜ ,rƒÍƒýƒ„ ô ô s .ºô»ðArÜôÃG óÂAlñìkrÉì ô óÂAlñì ÿ q ôºk »è IÉPÜ þðkrÜô ôuAô þãð»øBC ô ô s .Rô»Üºk qBük»G Qg»PüBK ó ôõG ïAôºkq»G óAq»wôõð AlÝÉOBÜ»è †ÉK þðBƒÜ»ƒO»ƒGBƒG »ƒG óAkºvƒÈ qk q»ƒw»ƒè

óBÜ»gq»_ôBø »wôõñðBì¼o ÿæ R»wBýw õÉð »ðõ_¼q | Bwõü zBâqBÄ ½ü qBì µzArâ q»Pð½â »è ß»ü q»ø þðôõìs»C ½G ß»üºô»ðlñÈõg »ýýð rPì»Ü þ`ýøº ß ,ºõGAlü»K pK ô pƒ_ þðBì¼ q »è ÿ»Ü»ýÈ oôBø þðõƒ_AkAôk»ƒG»ƒè þÜ»ü»Õü sºô Bwõü ÿæ óBƒì¼ q .Ak)ó ½ƒG( µþO»ü»ì½Ü þðkrÝÉèqBÜ »è õOô»ƒÝƒ…ƒÉƒK R»wBýw »è q ¼ s Bwõü »ü½G ,»ü»ø þwBýw »ƒƒè þƒƒ„»ƒƒÜºqBƒƒÜ ,ºô»ƒƒƒPƒƒƒÈ ô»ƒƒƒÜBƒƒƒð q ôk þƒwBƒýƒw þƒÜæBƒ_ »ƒè AlƒñƒýƒƒwõƒƒñƒƒðBƒƒì¼ q »è q ¼ s Bwõü ÿæ R»wBýw .ºô»OBgBñü q ôk ,Bwõü þðõ_½G »G ,ºô»PÉGBðBƒýƒW Jºk»ƒC ,QÉñýHG þwBýw þè¼ o Iƒük»ƒC QƒÈ rƒÜºk Iük»C þè¼ o †ýwBýw »ýüBwBC ó ½`ܺô .Alü»ÜBãè»ì½Ü »è QÉñýHG ÞÈlð»ø Bwõü ºô»ü»ãðAô q ï»è »ƒü½ƒG ½G ÿ ½g µR»wBýw »ý…g»G ÿ ½g þOBÜ Bwõü .krÜ lülðBÜ ÿ»Ü»O µþO»üBܼ q»w Öwºô »üºõÉ„ ï»G ÿ ½g þwBýw þðõìs»C ÿkõg ïæ»G ,»PwAo »ì»C :Qɾºk µRBܺk ÿºô»C ,ºôkrÜ»ð óBgq»O R»wBýw ½G ï½g ºôkrÜ ïºlðs»ì ,»üºô»C ïôBPw»ø þÉK òì þðBü u ÿ qAl„»G óBìq»w »è »Pxü õÉK »Ü ºô»C q»â»C þO»HüBO»G ,òü»ÝG R»wBƒýƒw óBìq»Gô q ôºk þðBÜ»wrK »Ü òü»ÝG ÿk»G ,ºôAlüæ Bã¾»ì½Ü òýñýHG ÞÉOBÜ .»ýýð ‡BG µî¾ô s ,ºô»ðkrÝðAôBK µþ¾ºlð»â õÉð »O½Oô»Ü .ºõG ÁAs Alü q»w »G ÿ qAkq ¼ s þƒƒ_»ƒƒÝƒƒéƒƒì »ƒƒü»ƒƒø ÞƒƒÉƒƒƒðBƒƒƒÝƒƒƒ¾»ƒƒƒg QÉGºk Ak»ðBOBw ï»è ,ó õG þPwq»K s»âºq ‡»ì»C ,òüºlG ïBXð»C †g»G kõw þÝÈ qBÜ »ì»è qºk»G .ï»Üºkkºs ôBð R»wBýw »ƒG R»ƒwBƒýƒw »ƒG ïs»ƒc óAu ¼ q »ƒè ÞƒÈ u ¼ q »ƒG ރɃOBƒÜ ºô»ƒíƒýƒ¾Alƒñƒì »ƒè ,ºôkrƒƒÜ»ƒƒð ô»C ,ºôkrÜ îO»wBýw þñÉùð þÜ»üºõÉ„ µïõGqBÜlñÈõg ½ƒÝƒðAs»ƒè »ƒÜ õƒG »ƒðBƒOBƒw îPw»ø »ðBOBÜ ô»C ,AlO»ü q ½OBPÝük ÿ»üBw»è µþܺq»w þƒwºokBƒü rƒÔ R»ƒwBƒýƒw krƒÜ R»ðBð»O .»ýýO»üBļ rì ÿBã¾»ì½Ü þPxü õÉK ÿ qAl„»G q»â»C »ý¾Ao½ìBð þÝÈ qBÜ »üAô ïAôpG 1987 þ¾Bw þO»HüBO»G ,òü»Ü»ð R»wBýw »è ÿ qºs õâ qBýPw»ø q ¼ s þÝÉ„ôºq »è RÂô »Ü #.krܺk

QɃñƒýƒGºk ºôºô»ƒG ó ô»ƒg ,)»ƒ¾¼ s(»ƒÜôBƒG ,ºô»OBÝG ï»Ü óBܺôBwô»_ ÿ qAsBC µ†ÉC»è .QÉG rPì»Ü ÿ qAsBC µ†ÉC »Ü rO þÝÉðBüu óBü þPwBC »O½P…ü»â òì ÿæ »ýO»üBw»Ü ï»C êÉGAtýC þðBì¼ q»è )Bð½èBŃýƒC(þƒO»ƒüBƒw»ƒÜ æ½ÜõýG óB„BK ,æôBK Bøºô q»ø ,ÿlñÉè»C ó ½xü q ½ì þð½O zõñðBì¼ q ÿ ×½éPü rGæ )ºrO òý„ óBܺôB_ õ컃ø»ƒè(þƒðBƒì¼ q»ƒè ï»C îðAõOBð .‡æ½w þO»üBw»Ü Bøºô q»ø õÉð þðu þÜ»ýO»üBw»Ü lð»_ ô»ðBýO»üBw»Ü »è zôºkrÔ( þðBì¼o .ï»ÝG kBü»è óBÜ»ðBì¼ q ÿAô»ƒƒø µ‡»ƒƒÜ »ƒƒG )ÿk ÿ»ƒƒÜºqBƒƒƒð»ƒƒƒÜ þðºôBg »Ü ,QÉñÉwBðºk óBíÝÉwõñðBì¼ o µÿ rì»ð µß¼ rý_ µºô»ðApÉâ þü rýHñ„¼ o ÿkq ô»ƒG Bƒøºô q»ƒø ,ºs q»ƒG þƒÝƒÈ q»ƒƒðõƒƒø q ¼ s »ãðºq ,RBܺk Q„qkôkq ô ÿ rÈkôB_ R»ÌBð»Ø»Ü ß»ü rÈõG»G QÉGrýâ»G µ qBýPw»ø ÿºq ¼ s »g¼k ô»C ÿBOôBø »ì»C ,RBܺlÉK »ýülðºõü»K þðkrÝwBG »è ÿ rÍý„ ÿ tɃø ÿæ »ðAôBÝ„Aq ‡»ì»C .þO»ü»ø þðBÜ»ýü ¼ rì óBƒü ,QƒÈ ô»ƒÜºkqBƒük Aq ½ƒƒéƒƒÔ ÿ q»ƒƒwôBƒø ,RBܺk þãðBG )BPü q ½éÔ(»G ºsBð»G ó ½`ܺô ÿºq»ñÈ u ô q ô »ð»íük ô»è ÞÉÜ»ü »è ‡»ì»C ,ºôkrܺõÉè þwBG òPwõð ÿ q ôu »è ½ü qBì ºôºq ô u »PɃ_ºk ÿ»ƒÜºq»ƒwôBƒø ރɃOBƒÜ .ºõOô»g Þw q»w»è ÿ»Ü»ðAtÉg QÉñýGºk )þƒƒðAqBƒƒPƒƒ„q»ƒƒƒK q»ƒƒƒw ʃƒƒG( Bƒƒƒøºô q»ƒƒƒø þÐBð½Ø »è ÞÉOBÜ kBü ºô»PÈk ï½â½ø½PÝýÔ õGkrÜ îPwºk Ak»ìºkq»w ô»è ,ïõG þüºkBìBC ,rÍý„ µß¼ rý_ »Oq õÜ µß¼ rý_ þñýwõð»G ÞÈ u ¼ q ,ºô ½GkrÜ»ð ºô»è ïrýG ß»üºõÉ„ »G óBgq»O òýwõð ½G ï½g þðBü u óAu ¼ q »è ºô»ƒG AlƒýƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG »ƒè Bƒwõƒü .ﻃ݃G ÿBülýK ½éÝxñýC þÝÈ ôBýK ºô»PÈ rƒÜºkBƒýƒW ,RBܺk ÞÉP„ õì»ø ÿB„Bì»O ,»ýÕü rÌ»ì »è ‡BG þÜ»üºõÉ„ »G ‡»ü»Õü rÌ»ì ï»C .RBܺk Öüs ô»O AlýðBܺqBÜ q»HìAq»G Qü»Üºk Qw»ø qBXÝÈlð»ø ,òü ôBPwºôAq »Õü rÌ»ì µÿ qBýðAs rK þÝÈ ôBýK »Ü òü râºk þðBܺkq ô »¾ô»ø »è tÈ q »ü½G þðõ_AkAôk»G µþüAsºqB„ þƒìBƒXƒðºqºk»ƒè

ô ½âõPÕâ »è b µAlýðBÜ»ðBñÉøAk»è b ,QÉG .Alü½g ÿ»ðAu ¼o þðBÜArÉg »ñýwõð :Qɾºk)05 ÞýG½è( þÜ»…ÉK»è zArâ »Pü q»ð ô»C q»w»è ï»Üºk ºô»C ÿ ô sºqBC òýG»ð ôApGAk R»wBýw »è ,îG ïAôºkq»G ºôBG .QÉG»ð »íÉC þg»üBG ÿBãÉW ÿºô»C ߺô Bwõü zBâqBG½ü qBì þðBܺqBÜ ÿ ½Ü »è Bwõü zBâqBG ½ü qBì »è »ü»ø ÿ qB݃ðAo½ƒâ ÿºtƒÉƒãƒð»ƒC Alƒü½ƒg JBüBð ÿ»éK»G þðBÜ»ñýwõƒð ,AkBƒãƒ¾»ƒì½ƒÜ þðBñÉøAk ÿºô»C »ãðºq Êè .»ýO»ü»ƒì½ƒÜ ,ºô»ƒOBƒÜºkBƒýƒW óBƒùƒýƒW»ƒƒè ÞƒƒÈ q»ƒƒwõƒƒð ï»C .òýwõð ÿ»w¼pK »è þO»ýñP…ü»ãɃO ÿºqBG »è óBíüBOºq»w þÜ»ü»ñÈ ô »ñP…ü»ãÉO »ü½G .RAkºk óBƒ…ƒýƒð ºô»ƒýƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG ÿºô»ðlñÈõg ½G Bð»K q»ñÈõg qBXƒÝƒÈ q ¼ s ,RBGºk óBÜ»Hük»C þðAôlÉè óBü óBÜ»P„AkkBü »Ü »üºôAqAs ô»G òP…ü»â þXðBìBC»G ‡»ì»C zBâqBG ½ü qBì .QÉñýHüºk óBñÉøAk½G q»wõð þðBܺq ô»â »wõñðBì¼ o »è »ÝÉÜ»ü Bwõƒü ÿ ½ø ºõG ïBXðºq»w ,óBì¼píýC þðBùýW .QÈ rãGqºô Jºk»C ½G ÀG½ð þO»g ÿºô»C »è zBG QÈ o»âºk AlðBOÂô »G ÞÈ q ¼ s ôArGôBð ½G RBܺk ÿ ½g þñP…ƒü»ƒãƒÉƒO µó õƒìs»ƒC þƒÜ»ƒü»ƒw¼pƒK ߺô ,óBƒì¼ q þƒƒñƒƒýƒƒwõƒƒð ï»G ,óBÜ»ýü ¼ rì Bã¾»ì½Ü »è ÿ qBÝðAo½â ÞÉðBì¼ q Bùð»O »ãðºq .óBܺo»Kæ q»w»è õOBùÉè þÝÉwõñðBì¼ q þâºkBìBC ÿ ½ø »PÉHG ï»Üºk ºlðs»ìAô ,AlýðBùýW þðBì¼ q ÿ ½ðB„»è »è »wôºkrÔ( þðBì¼ q Bwõü ÿæ »ðBì¼ q ï»C »G ÿ q»wõð »ðBì¼ q ï»C .)ÿk ÿ»ÜºqBð»Ü ºô»ÝÉK ßôkq»ø óArƒâ»ƒñƒgºq µ q»ƒñƒÈõƒg þðAô oºôB_ ÿºô»C ÿ ½ø ºõG ,krÜBñƒ„BƒC ÞÉOBÜ Êè .òG ºq»wõð ï»C þÈõð þì»øq»G ,krƒƒÜ þƒƒÙƒƒ„»ƒƒíƒƒük þƒƒðAkq»ƒƒw ôArƒƒGôBƒð )ÿk ÿ»ÜºqBð»Ü»è zôºkrÔ (ÿ»Ü»ðBì¼ q rOBüs »Üºq»wõð »è ,õGBÝè ºô»ü½g ÿ ôBð»G »G ÞÉOBÜ Ak»ðBì¼ q ï»è .õGkrÜAlü»K þãðBGôBð »Ü»ðBì¼ q õÉð þðAô»¾BK ÿ)Aq ½éÔ(þO»üBw»Ü µÞüAk ÊG þ݃Ƀ`ƒÜ »ƒÜ ,QƒýƒGºk Bƒñƒ„BƒC

k»ì»dì eýOBÔ k»íc»C :ºô»ýýGºq»Ì »è.ô

“

QÈrܺk ,Bwõü þƒðõƒ_½ƒG »ƒG ,QÉñýHG þwBýw þƒè¼o Iƒük»ƒC †ýýwBýw »ýüBwBC ó½ƒ`ƒÜºô Alü»ÜBãè»ì½Ü »è QÉñýHG Iük»C þè¼o µäðBGôBð rOBüs ½G óBýO»wBýw ,óBܺqAkôBð óBü½g þGºk»C ÿºô»ðB„ºôºqk µòOô»Üq»w îýxÜBì :»è zBG AkºrɃè ,ºôBƒñƒÉƒøqBƒÜ»ƒG ,½ìBÜ rÉHè»C ,q»OqBw ë ½K óAu ,þâq ½â õì»ø .ï»Üºk ÿlñÉè»C êýGAtÉè»C R»ðBð»O þwBýw þÜ»üBü u ½è¼lüBC ÿ rãè»ø »ðAô»ƒC q»ƒƒw»ƒƒè ÿ q»ƒƒãƒƒü qBƒƒÜ ÿºô»ƒƒC ʃƒG ó õƒƒG þñÉùð ,QÉG»ø óBýGºk»ƒC ÿºô»ƒðBƒ„ôºqk ,»ƒüAkºrƒÉƒè »ƒðAq»ƒwõƒð ﻃƒC þƒƒðBƒƒñƒƒÉƒƒøAk ÿBG»„ºq ,ºõý„½K óBüºq ô»â þÝÉãðBGôBð ºlð»_q»ø ,QÉèBíHüAk QÉðAõOBð R»wBýw ,ó õ_q»w»G »ðBüBü u ½è¼lüBC ï»è ÞÈlð»ø AlOBýGºk»C þðBíwBC»è q»ø »ðAqBÜ ï»C ï»G .ºô»PÉ„ôºqkºk ¼ ríýCBO þéK»O (þðBì¼ q »Ü zArâq»Pð½ƒÜ Êƒè »Ü )47ÿ»¾»ì½Ü( ÿ oõÜ ,ºõýwõð )þðAôArÔ ,õG ïAôºkq»G 1967 þèBw BO 1947 þèBw»è þðBÜ»ýü qtø µþGºk»C »ýO»üBw»Ü òü rOqBük ,õHOrâ½g»è jq»_ôBø ÿBýðBíè»C ÿ ô vɃì ÿºqBG»è ÿ ½g ÿ»ƒðArƒÈõƒG þƒðõƒ_½ƒGô rƒýƒG óBƒùƒýƒW µBƒýƒðBƒíƒ¾»ƒC þƒwBƒýƒw þƒƒð»ƒƒíƒük »OBgºk »ðBðõ_½G ï»C ‡¼píýC ,ô o»Pxgºk ÿºô»è ß»üºkAqBO »ãðºo ºôºôBð ÿ ô q»è .ô o »Xð»â ôBð»G »G þP…K»Ü ,QÉ`G ÿ ½g †ÉK ÿkõg ºlð»_q»ø ,ºõPw»G óBܺoõâ µïq»â ÿBãÈ q »è »¾»ì½ƒÜ ﻃC QƒÈ ô»ƒüºk zArƒâ .ºô»OBÝGºqBGôk ºõÈõð þÝÈ ôBð q»wõð RBܺk ºô»C ÿ»„»ãðBG zArâ þwBýw ÿ qAl„»G ÿ qAkq»G Qwºk QÉGBð

,ºõOrâqºô Jºk»C ½G þ¿G½ð þO»g 1999 »ýGºk»C »ì»øq»G »¾»ì½Ü ÞÉOBÜ ‡»ì»ƒC ÞƒýƒGõƒè(þƒðBƒ…ƒýƒðôBƒð»ƒG ÿ»ƒÜ»ƒƒýƒƒüBƒƒwBƒƒC µ»ƒÄ¼ rƒ„ »ƒ¾»ƒì½ƒƒÜ ﻃƒC .ô o»ƒƒPƒƒxƒƒg)05 µBýðBí¾»C þwBýw þÍýØAô ½G ºô»ðlñÈõƒg ÿºqBGqºk ‡»ìBñðBü»G »ãðºo ,RBܺk óBùýW ,ºô»OBÝGôÃG óBùýW þðBÜ»ýwBýw ºôAkô o óBü ,RBܺk ÿ ½g þðõ_½G »è Q„qAs õâ»Ü .óBƒƒÜºôAkô o ÿºqBƒƒGqºk þƒƒPƒƒxƒƒÈõƒƒƒ¾»ƒƒƒø q»w þðBÜ»Üq»C q»wõƒð QƒÈ ô»ƒÜºkqºkAô ÿBãɃW »ƒÜ QƒÉƒñƒÈ o»ƒKBƒðAo ÿ ½ƒg þƒðBƒ„ õƒOBƒøq»ƒâ»ƒƒC ,QƒƒÉƒƒG ÿ ½ƒƒg ÿlƒƒð»ƒƒìAsºo ,½gô»PwAoBð óBü ½gô»PwAo þÜ»üºõÉ„»G »ýýwBýw »ðkrÝÉèqBÜ µ»ãñüu ô»C ÿ ô sºqBC ÿ»¾õW »G ÿlðºõü»K AlýÝÉ„»G »è »Ü ,RBÜ»ð þðBùð»K òì ÿºlðs»ì »G .»ü»ø ºôBãè»ì½Ü q»wõð þ…ÉÜq»w µÿ qBƒýƒPƒw»ƒø þƒc¼ q þÜ»ý…ÉÜq»w q»wõð »Ýðõ_ .»ƒüAkºrƒÉƒè ÿºô»C ÿ ½ø »PÉHG »ãðºq »Ü RBܺk ºq ô»â Êè ,ÿ»Ü»Gºk»C ÿlð»ì½Ý„ þðõƒ_ôBƒð»ƒè »Hük»C »è ÞÈ q ¼ s ÿºô»C ÿ ½ø ºõG ‡»ì»C ÿ qBÜ »è òGtÈ q»K ºq ôk óBÜ»ìtð QƒwBƒC õì»ø »è »Ýðõ_ .þwBýƒw ÿ ½ƒgô»ƒPƒwAo »è ,òÉðºkAk ÿ ôAo¼k þÜ»ü»ì»â»G ºô»ðBܺô o ºqBÜ þGBxc q»w»è Al…ýg¼k òü rP„BƒG ,RBܺk óBýGºk»C þñý…ð»ðBg óBü»Ü»ýÈõð R»ðBð»O µÿ ½g ÿ»ðAu ¼ q þÜæB_ô qBÜ»G »Ü .RBܺk óBý¾BØq»w óBý…ýðBÜ»ýülðºõü»ƒK »ƒHƒük»ƒC»ƒè ÞƒƒÈ q ¼ s Alƒƒ…ƒƒü q»ƒƒHƒƒìAq»ƒƒG»ƒƒè

Öwõü þØBHèôlG»Ì ,QÈ pHGAk R»wBýw »è QÉðAõOBð óBì¼ q óBüu þðBܺõÉ„ RAkºk Á ô»ø óBì¼ q »Ýðõ_ ʃè ,RBƒÝƒG ‡»ƒÝƒ…ƒÉƒK AlƒÝƒÉƒñƒýƒwõƒð »ƒè ºlð»_q»ø .óBü u »è »ÝÉ„»G †ýO»wBýw tÈ q»Kºq ôk R»wBýw »è ÿ ½g zõñðBì¼ q ÿ»ñÈ ô ÿ»ÜºqBÜ ïBXðºq»w Aô»C ,QÈ rãG RAkºk óB…ýð »ìºkq»w ô»C þwBýw þÍýØAô òýñýGºk »ü½G ,ºôkrÜ q»w»è ÿ qBÜ óBì¼ q »Ü ô vÉì þüAvÈ qk »G ,Jºk»C µóBì¼ q ÿ ô vÉì ºq»xì»W þðlðBãð»x¾»ø »G ºlð»ì»¾ôºk õOBg( Êè .Jºk»C µóBì¼ q þðBÜ»ãð»…ÉK ,½âBÅü s q ½PÜk ,BñƒýƒðqBƒÜ BƒðBƒC ,ÿ qBƒÄ½ƒG ,»ÜºqB„ôk ÿ»P„s õâq»w ,ó õG òü rý„Bð ,)RAkºlÉè ÊÜ ½G äðºs ,Q…ü ¼ q AkBG Á»â»è þðBÜ»ãðBGôBð»ƒG »ƒGºk»ƒC »ƒè rƒO þƒÝƒÈ q ¼ s þO»ü»ì½Ü þÍýØAô þƒðBƒ„ôBƒø ,óBƒùƒýƒW .RBܺk ‡»Ý…ÉK óBíƒýƒwBƒýƒw þƒÍƒýƒØAô ºô»PÈ râºk ÿ qBÝý…ðô qºk þðBì¼ q Bøºô q»ø ,aüBÄs óBÅýPw þð½ýwkArO ÿºô»ƒC ߺô tèqB_ ,Qw¼ rG êÉwqBì ,þÝxÔ½ƒPƒxƒük ,Ak jq»_ôBø þðBì¼ q »è .rO þðAô»C µ tñÝük ½ü qBì µzArâ q»Pð½â zõñðBì¼ q ôkq»ø õݾ»G ,óBPwºô»ð ºô»ì»G Bwõü zBâqBƒG Êè .ºô»O»wBýw õÉð »ðõ_¼ q ½gô»PwAq ºõýðAõPü»ð ÿ ½g ÿ ô vÉì þüAvÈ qk»G óBì¼ q ,QÈ rãG tÈ q»K ºq ôk R»wBýƒw »ƒè ÿ ½ƒg ºq»ãü qBÜ ÿ q ¼ s»G Bãè»ì½Ü ÿ»¾õW »Ýðõ_ ,ºô»üBãè»ì½ƒÜ ô»ƒC þƒwBƒýƒw þƒÍƒýƒØAô»ƒG þƒðkrƒÝƒÝƒÉƒèqBƒÜ»ƒè »ƒÝƒÉƒ„»ƒG †ƒýƒƒðBƒƒì¼ q þƒìºkq»ƒw ï»ƒè »ƒƒãƒƒðºq .þƒƒO»ƒƒü»ƒƒì½ƒƒÜ »ì»C ,AlýO»ü»ì½Ü ÿ o½O Ak»ñ…ü»Ýýð»ì½Ü ÿºô»C ߺô ,QÉG ÿlÉì½Ü þÜ»ü»Ü¼ rýƒG »Ü ,ºô»PÉGAq s ¼k ½ükAq Ak»ìºkq»w ï»è òýÉ¿G þƒðAô»ƒ¾BƒK ½ƒƒükAq Alƒƒ„»ƒƒìºkq»ƒƒw »ƒƒì»ƒƒè .»ýýð ólðBü»âAo þðBܺsArìBC ïºkq»G»è ºô»ýìBwq»w »G q ¼ s ï»G äðBGôBð»G þðBí軃C þƒwõƒñƒðBƒì¼ q ÿ q tƒø þ¾Bw »Ü ,krÜ ï»Pwºõè»ø zArâq»Pð½â

5

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

“

,ïôõG þ¾Bc êüõãütìrØ »è òì ÿºô»C ô óBƒƒñƒƒÉƒƒøqºk »ƒƒG Qƒƒxƒƒüõƒƒƒüºk ºqBìu ôõì»ø "õÉw þð½G" þíéýÔ þðBñÉùì»øq»G »ü½G .QÉñÉÝ…G ÿ½g ÿrOôõ…ÉK þðBÜ»ýýü»ðAõÉK ºq»ñÉøqºk ô»è ókrÜ»ð ÿrýãP…K »üAô îɃK »PxüB„ þÝÉíéýÔ þðBñÉøqºk ,kqõÜ ÿ»üBðAõO»G BO ºrãG ,ÞɾBw lð»_ BO »XG»¾»ø þOBwºqBÜ »G RBgºkAôk †ürO þÜ»ü»üºk lð»_ ÿ pG ,2007/þLw ÿ»P…ƒü rƒÔ| ÿ pG ,qæ¼k qAs»ø 250 ô ó ½ýéì 3 :ó ôõ`ÉO ,qæ¼k 677 ô qAs»ø 759 ô ó ½ýéì 9 :RBøAk qAs»ø 481 ô ó ½ýéì 1 :óAq»ñýG ÿºqBìu .z»Ü ÿ pƒƒG ,2009/þƒƒñƒƒýƒƒƒG ïq ½ƒƒƒg| 12 :RBøAk ÿ pG ,qæ¼k ó ½ýéì 6 :ó ôõ`ÉO ÿºqBìu ,qæ¼k 281 ô qAs»ø 812 ô ó ½ýéì | .z»Ü 135 ô qAs»ø 566 ô ó ½ýéì 2 :q»ñýG ,2010/ßq ½ü õýð »è ºqBñì YñÉK| ÿ pG ,qæ¼k ó ½ýéì 12 :ó ôõ`ƒÉƒO ÿ pƒG :óAq»ñýG ÿºqBìu ,qæ¼k ó ½ýéì 21 :RBøAk ÿ tüBK( .z»Ü 842 ô qAs»ø 325 ô ó ½ýéì 3 »è z»Ü qAs»ø 30 ÿ»Ýü tð 2010 þ¾Bw ô óBPwkq õƒÜ þƒO»ƒøu ¼ o þƒðBƒÜºqBƒ„ »íéýÔ ô»C þñýñýG ½G ºô»ðArÉC þðBXüBGqºsBC ô óAô ÿ qBƒƒƒƒ„ ô ôkq»ƒƒƒƒø þƒƒƒƒðAkq»ƒƒƒƒw ).krÜ óBýðBPwkq õÜ ÿ õÜBG þìô ô oºs q»C | ,ïôõG þ¾Bc êü õãü tìrØ »è òì ÿºô»C þðBñÉùì»øq»G ô óBñÉøqºk »G Qxü õüºk ºqBƒìu ôõƒì»ƒø "õƒÉƒw þƒð½ƒG" þƒƒíƒéƒýƒÔ ÿ ½ƒg ÿ rƒOôõƒ…ƒÉƒK þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒü»ƒðAõƒÉƒƒK ÿ rýãP…K »üAô îÉK »ü½ƒG .QƒÉƒñƒÉƒÝƒ…ƒG ,kq õÜ ÿ»üBðAõO»G ºq»ñÉøqºk ô»è ókrÜ»ð þOBwºqBÜ »G »PxüB„ þÝÉíéýÔ þðBñÉøqºk lð»_ BO ºrãG ,ÞɾBw lð»_ BO »XG»¾»ø ô óBPwºôAo .RBgºkAôk †ü rO þÜ»ü»üºk »G "õÉw þð½G" þíéýÔ ÿºu ¼ rK þñýØ»_ »è þPwºk êü õãü tìrØ »ýýð ºô»C ÿBOAô »G õݾ»G ,QÉHOrã¾»ø þüBì»ñýw ÿ qBÜ q»ñÉøqºk ߺô Ak»OBÜ ï»è ô»C ,ºô»ðAô»`ÉK ÿ ½g»G R»HüBO þíéýÔ ÿBýðBLì½Ü óºôBg ô ô ôk þðBñÉøqºk ô óBñÉùì»øq»G þ¾BØq»w »G óBýì»Ü»ü þíéýÔ .»üºq ô»â q ¼ s þíéýÔ »è zBG ô º"òGBð rÉO qAsBC »è" þðB…ýðôBð ô óBð½ü ô BýÜq õO óAõÉð þgB_BØ þÈ o lƒð»ƒ_ ô RBƒÜºk Bƒýƒ¾BƒPƒýƒƒC ô BƒƒýƒƒÜq õƒƒO þýðBýƒG ô þƒüBƒýƒÜq õƒO þƒÜ»ƒüBƒýƒðBƒLƒì½ƒÜ ó ½ýéì 125 ÿ pG îéýÔ þƒðBƒñƒÉƒùƒì»ƒøq»ƒG ô ºô ôkrÜ óBgq»O »íéýÔ ô»C ½G óBü qæ¼k þñýH…ÉK BýÜq õO ÿBì»ñýw þðBܺôB_q»w »è AlOq õÜ þÜ»üºôBì »è »Ü»íéýÔ ó»Üºk YñÉK ºô»ì»Ü þð»üæ»G BK ô q ô»C ô BýÜq õO .QÉG»ø þOBøAk ó ôõ`ÉO ÿ pG ÿºlñɃø ,òðAsºk »ýýPwAo ô»C †ýðBܺq»ñÉøq»Gºô þãðBGôBð ô BðAõO q»w»è ôºrâ zrO ÊG »ü½G ºlñÉø ÿ»WkõG ô ó»Üºk êü õƒãƒü tƒìrƒØ êü õãü tìrØ .Qwºkq»G »ð»gºk ÿ»G»ƒØ »ÝÉíéýÔ þðBñÉøqºk þ¾BØq»w RBÜ óBì»ø òýüAôk þñükºlýcAô óBP¾õw þðBüu q»w»è ï»C ÿ»WkõG ô þƒðBƒíƒwõƒÌ þƒðBƒPƒ¾õƒw ó ½ƒýƒéƒì 100 ÿ ô ô q»ƒw »ƒè †ƒü»ƒíƒéƒƒýƒƒÔ ÁBK »è êü õãü tìrØ RBÜôBø .»üºôºqæ¼k 18 ÿºôBì Alü sBwBì»ñýw ô îéýÔ ÿ qBÜ »ƒ¾Bƒð»ƒÜ ½ƒG BƒƒìAqk ÿºrƒƒýƒƒXƒƒðs »ƒƒ¾Bƒƒw ô ï»øq»G BýÜq õO þðBƒÜ»ƒýƒýƒð½ƒü tƒÄ»ƒè»ƒO AkºqAõG ô»è ÿ qBÜ òü rPÈõð ô QÉñÉøºkqºk »ü"»G»ì óAq»ãýð òì ½G" ÿBìAqk ºrýXðs þƒ¾Bƒð»ƒÜ »ƒè »ƒì»ƒ…ƒÉƒw þƒðAqAõƒÉƒƒC »ƒƒÜ ôÃG ºô"ʃƒÄ ʃƒO BƒƒC" þƒƒð½ƒƒü tƒƒÄ»ƒƒè»ƒƒO #.ºô»PÈ rܺk

ô ë»w»O ô rÉO êü õãü tìrØ ÿ»Üºu ¼ rK | .QÉG þO»¾ôºkõÉð »è êü õãü tìrØ þðBÜ»íéýÔ »è ÞÈlð»ø ÿºqBƒƒìu Akq»ƒƒñƒƒýƒƒG ÿºqBƒƒìu ô RBƒƒøAk ºô ôlðBÝ„ óBýü»ðAõÉK ô ó»ƒüæ q»ƒø q»ƒâ»ƒC »ƒƒüAô ïoºôBƒG

ó ôõGlýø»„ ô »XG»¾»ø þðkrÝðAqBGBýíýÜ ô»C þݾ»g qAs»ø óBüºk þðôõGqAlñü rG ô ô óAq»ñýG »PÉð»âºk ÿ q»Gô q ôºk ô ºqB„ ºô»gAk»G ï»G .óBùýW þðBPw¼líéƒýƒÔ »è îÈõð þÝɾAô»ø aýø ºrOBü s ÞɃ¾Bƒw ºô»éü õãü tìrØ ÿ»íéýÔ ô»C ÿºu ¼ rK ÿºqBG ½G îéüBíýC †ýÝÈ qBW lð»_ .ºôõPxýG»ð »è .ôõG»ð þ¾Aô»ø q»ø ﻃG ,þƒwôõƒð

AlýðBÝƒÈ oôBƒø Á»ƒâ»ƒè ô »ƒýƒýƒüBƒÝƒü rƒì»ƒC ô ólñÈõg þðkrÜôAô»O þãð»øBC ÿ qAl„»G þðBܽƒÝƒðAs »ƒè ރɃܻƒü »ƒè »ƒðôõƒ_qºk þÜôBG ô þÝüAk ÿBíÉC ô òýOqBì .BÝü rì»C ó ¼ rÉO týèqB_ ô ½è kõW ôõG qBü pG »Ü òü qAk Ak»Ü»ãð»øBC »ƒè ,ó pƒÉƒãƒG óBƒýƒðBƒÜ»ƒ¾¼ o ÿ ½ÝðAs ÿlýC òü qAk ÿ»ýÉK ô»G .ó qAl„»G ÞüAk »è ºôõOBø ºô»C þOBÜ ô ºô ôkrÜ ôAô»O

»è »XG»¾»ø ÿlüBw½ñýW ô ókrÝðAqBGBýíýÜ ô krÜ òì »è ÿ»xØ ÿ ô ô o .ôõG Alü q»w ߺô ,)rÜ»G tÈ o»G( å»G rÜ»G" :þOõâ »ƒG QƒÈ ô»ƒìºk kq õƒÜ þƒÝƒƒÈ q»ƒƒñƒƒÉƒƒøqºk þOBwºqBÜ q»w»è ÞÉíéýÔ þƒðBƒñƒÉƒøqºk »ì»HG ÁBw BXð»K kq õÜ þwrK ,»XG»¾»ø ï»Ü»ü »è »Ü îñÉøºkqºk ÞÉíéýÔ .ºô»…ÉK ó ½ýéì óBüºk ,óBÜBì»ñýw ½G Alñü s»GAk ôõì»ø †ü rOAôk ô ó»ÝG ÿ rü»w z»Ü þð½ü tÄ»è»O »è Ak»XG»¾»ø ÿkBü »è ÞɾBw ".QÈ qlG óB…ÉK AlðBùýW þðBOÂô ÿ»Gq ¼ s »è ºsBýð»G »Ü ºôºkrÜ þðô ô o RBÜ óBì»ø »G ô »Pw»G»ì ô»C ½G AlOBÜ òü rPÝü tƒð þüAqAk þýðAõýP…K þðBñÉùPwºk»G þXðBìBC þƒíƒÈ q»ƒø þƒðAkq»ƒw þƒÝƒýƒPƒxƒƒü u ½ƒƒè ô ½ƒG ôõƒGAô ÿ sBƒýƒð .RBƒÝƒG óBƒPƒwkq õƒƒÜ ô ÞýñÜ»O »è Þ¾»Ü »íéýÔ ô»C þðBñÉøqºk QÈ rãGqºô kôõýè½ø þðBܺôArwBð ºq»PÜ»C »Ü RAlG ïBXð»C ÞÈ qBÜ ºô»ýÈ o ô»ƒè ô .QÉG óBùýW ô kôõýè½ø þPwBC q»w»è »ðôõíð »G ÿ)QýK RArG( ôArwBð ÿ q»PÜ»C qAõ_ îðAõPG q»â»C" :þOõâ ô ºô»üBñÉø ôBð »íñÉùG QýƒK RArƒG ߺô ÿ q»ƒPƒÜ»ƒC ïBXð»C ºq ô»â þÝÈ qBÜ Aô»C ,ºô»Ü»íéýÔ »G îPxü õÉK »Pw»G»ƒì ﻃC ½ƒG .ïºkºk þñOô»Üq»w »è .»ü»ø ‡BG þÜ»ü»WkõG

2010 þ¾Bw ÿ s ôõì»O þüBO½Ü þÝÈ u ¼ o ÿ qBð»Ü »è þwBì þÝɃPƒðAq ½ƒPƒxƒÈ o »ƒè Á õƒHƒðBƒPƒxƒƒýƒƒC ÿ q ½ƒƒÕƒƒwõƒƒG ÿ»ƒƒãƒƒð»ƒƒO »è ó ôõG þPü rG óAôõGºkBìBC .òü ôõHP…ýðAk ô q»ñÉùì»øq»G ô vÉHýðAq ½â ô qBÙýw½ì kq õÜ ÿ ôArwBð ÿ sBxíéýÔ ô q»ñÉøqºk ރɃ¾»ƒì½ƒÜ ô êƒü õƒãƒü tƒìrƒØ ó õƒxƒøBƒì ÿ q õƒÜBƒG ô q ôõƒƒ„BƒƒG ÿ qAk»ƒƒüBƒƒìq»ƒƒw ôBð ºôõGlðBü»â þñì ÿºô»C .óBPwkq õÜ ÿ qBƒÜ þƒðAlƒìBƒXƒð»ƒC ,»ƒü»ƒƒPƒƒwºk ô»ƒƒC þðBìs ô ôkq»ø óAõÉð »è ôõG óApÉâqºô .óAôõƒGºkBƒìBƒC ½ƒG AlƒýƒÜq õƒO ô ÿkq õƒÜ êü õãü tìrØ Qxü õðBüºk óBܺqAk»üBìq»w )rýXðºsBG ÂôlG»Ì :ÿ»ñýØ»PwAo ÿ ôBð( »è òOrâqºôkôõw »G ÿºô»G ó»ÝG êüBØ óBPwkq õÜ þíÈ q»ø »è ,ÿ ½g þãðBGôBð »è †ýO»HüBO»G ,RBÝG óBñÉøq»Gºô ÿ qBÜ »è »ñP…ýðAk ô»C †ÉK .Alü sBwBñýG ÿ qAõG ïq ¼ s þO»GBG ô ÁAô»ø AkBýÜq õO þðBÜBülýì ÿBwô»C þíéýÔ òü rPÈõ𠻃G RºqBƒG»ƒw "ßq ½ü õýð »è ºqBñì YñÉK" êü õãü tƒìrƒØ ô»è krܺk îýñýH…ÉK »ü½G .ºôõGlñÈõƒg óBñÉøqºk þíØõð ÿ ôAô»O»G Akºlð»Gô q»w †üAô q»ø .QƒÉƒG þƒüBƒì»ƒñƒýƒw ÿ qBƒÜ ô þwBG AlðBÜ»ðAõýì þìºô »è ô»C .ôõ_qºk

êüõãütìrØ óõxøBì QÉñÉùGqºk »XG»¾»ø þOBwºqBÜ q»w»è ÞÉíéýÔ þPxüô ÿºq»ñÉøqºk ô»C þðAõ„ rÜ»G þÝÉXðAsBØ þðBñÉùPwºk»G »è ô ï»Ü»íéýÔ | ".ïBýñ¾k †ü q ¼ s ô óBPwkq õÜ ½G êü õãü tìrØ þP„»â þƒÜ¼ oºôBƒð ôBƒð þƒðkrƒÝƒðBƒ…ƒýƒƒñƒƒPƒƒwºk ÿ»Ü»íéýÔ

2010 ÿsõì»O ,ëõHðBPxýC ,þðAõ„ rÜ»G µêüõãü tìrØ óõxøBì »è óBñÉøq»Gºô óBPwkq õÜ þÝÈlð»ì»¾ôºk ß»ð Aô»C ,RBÝG Aléü õãü tìrØ þðBÜ»íéýÔ þXðAsBØ ºrãG ,RBÜBð óBü s ÞÈ q ½W aýø»G »G îP…K Alì»ðôõ_½G ï»è .RBܺk †ü q ¼ s ÿ qBĽâ" »Ü ºôõPw»G qBìBƒC ÞƒÈlƒð»ƒø ÿ pG »G RºqBG»w "þÜq õƒO ÿBƒì»ƒñƒýƒw þðAq»ñýG ÿºqBìu ô RBøAk ô ó ôõ`ƒÉƒO ÿ ôÃG êü õãü tìrØ þðBÜ»íéýÔ »è ÞÈlð»ø ÿ»ðAqBìBC ï»G óApÉâôB_ »G .ºô»Oºô ôkrÜ q»ø QÈ ô»Üºkqºk óBì½G AkºôºqAõg ÿæ rOôõ…ÉK þíéýÔ »è êü õãü tìrØ þÝÉíéýÔ ô ºôõG rOBü s ÿ q»ñýG ÿºqBìu ô RBøAk ô RBøAk ÿ qAõG »è þðBÜ»íéýÔ »è ÞÈlð»ø qBì½O þü»ðAõÉK ÿºqBìu Akq»ñýG ÿºqBìu | .ºô ôkrÜ

»G ïôB_ óBPwkq õÜ ½G AlíðAkq»w òýüAôk z»ìBðu ¼ o ÿ qºkArG ô Qw¼k ÞÈlð»ø AlðBíðBܽâõPÕâ ô »xØ ÿ»ðBýì »è ô Rô»Ü »è »Ü ôõG »¾Â»â òÜ»è ï½Oô»C þÝÉðôõ_½G »ƒG ÿ qBƒÜôBƒø þƒƒñƒƒÉƒƒ¾»ƒƒG óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ q»G»è †ü ô»C ô QƒÉƒGAqk êƒü õƒãƒü tƒìrƒØ Qwºk þ¾Aô»ø AlðBÜ»ñɃ¾»ƒG þƒüBƒñƒ„¼ o ô óBƒñƒÉƒøqºk ½ƒG ÿ ½ƒg þƒðôõƒƒGqBƒƒÜ»ƒƒG )õÉw þð½G( þƒíƒéƒýƒÔ þƒðBƒñƒÉƒùƒì»ƒøq»ƒG óBÜ»ñɃ¾»ƒG QƒÉƒ_ºlƒÉƒK .QƒÉƒGlƒðBƒü»ƒâAo »Üºu ¼ rK »è †ü ô»C ô òGArÜ»ð ÊW»HÉW Aô»C ,QÉGAô q»â»C .ºô»PƒÉƒGôõƒG kqBƒw òì »Ýðõ_ ,»üºq ô»â þÝÉðBü s þPwAo»G aýø ÿ qAkBâBC BPxÉC BO ï½g þ¾Bc»G ‡»G »G RºqBG»w îýð þüBì»ñýw þÜ»üºu ¼ rK ÿºsAlð»C »G »Ü »XƒG»ƒ¾»ƒø þƒOBƒwºqBƒÜ

þO»HüBO þðBüu ôºq»G ô ºô»PÉG BýW þÜôBG ô BíÉC ô òýOqBƒì ,QƒÉƒñƒG ôBƒãƒð»ƒø ÿ ½ƒg ÿºq ô»â þÝÈ sAo ô þPwAo ÿ ô ô o»Gô ô o .»ýýð óAô»C ÿ oõÜ òɾºk þÉK ô ºô»ð»Üºk Ak»Ü½ü qBñýw þðôõHìAôºkq»G Á»â»è ÿlýC þðAu ¼ o BíÉC ô òƒýƒOqBƒì QƒÈ ô»ƒÜºkqºk ô ôk ߺô »XG»¾»ø þðkr݃ðAqBƒGBƒýƒíƒýƒÜ .ó ôõG Ëô»ƒè þƒðBƒýƒG þƒwôõƒð»ƒìBƒðu ¼ o þüBýíýÜ þÜ»_ »G þü»XG»¾»ø þÝÈ ôBýK þÜ»ü»K q ½Ü ,»üAk»ðBýâ »è ô ºôõG qAlñü rG òýOqBì þPwºkAo ô »üºô»„ºôBG »G ÿAôBw ó râºkqºô þÉè †ýðBì»C .RBܺk ÿBíÉC ô ½G ºô»ð»Hüºk AlðBü½ƒg Á»ƒâ»ƒè rƒOAôk ô ,ºôõOBø Ak»Ü½ü qBñýw »è ߺô .BÝü rì»C ô ôk ô»ƒƒƒƒC ÿ ôBƒƒƒƒ_ »ƒƒƒƒè q»ƒƒƒƒƒñƒƒƒÉƒƒƒøqºk þƒƒƒOBƒƒƒwºqBƒƒƒÜ ºô»ƒƒƒwôõƒƒƒð»ƒƒƒƒìBƒƒƒƒðu ¼ o

QÉG ß»üºôBì ôõGqBük Aô AlýðBÜ»xØ »G ºkBìBC óBPwkq õƒÜ þƒPƒ„»ƒâ ½ƒG ÿ ½ƒg ô»è þÜ»ýü qBܺkq ô aýø ï»G .QÉGkrÜ ºôAôk»G »OBÜ ô»è rPýC .lðBÜqk»ð ºô»üºqBG þñýðAs þ¾Akô»Ì ºô»ðBÜBülýì þÈ o »è òì ô ïôõG êü õãü tìrØ þðBܺqBÜ ÿ»ìBðq»G AlðBPwkq õÜ þP„»â »è krܺk ïô ô sºqBC .QÉñÉùG Qwºk»G þðAõýP…K ô òOô»Üq»w þðBÜBülýì þÈ o »è ôõ_»ð ÊK ÿºlñƒÉƒø êü õãü tìrØ îýðAs ºôBýÜq õO ô óBPwkq õÜ ÿ»XG»¾»ø þðAkq»w ,óBPwkq õÜ »Oºôõ_ »ƒƒè ÞƒƒÈlƒƒð»ƒƒø »ƒƒG ÿ ôBƒƒƒ_ ô ºô ôkrƒƒƒÜ .ºôõOô»ƒÜ óBƒPƒwkq õƒÜ þƒðAôArƒwrƒLƒÉƒè ÊK óBýü qBÜôBø þñɾ»G Ëô»è QÉ_ºlÉK þ¾Bw ÿ qAkBC þãðBì þüBO½Ü »Ýðõ_ ,QÉGAk þ¾Aô»ø BýÜq õO þðBÜBülýì ôõì»ø ô ôkrGAo ½G óBƒýƒéƒü õƒãƒü tƒìrƒØ þƒðkrƒÜºkBƒìBƒC½ƒg þOBwºqBÜ »G R»HüBO þÝÉíéýÔ þðBñÉøqºk Ak»ðÂAô»ø ô»è q»ø .ºôºkrÜ ôÃG »XG»¾»ø ô Aqlð»ü»âAo †ü»Ü»íéýÔ þܼ oºôBð ô ôBð .QÉG "õƒÉƒw þƒð½ƒG" ÿ ôBƒð ôõƒG qBƒü pƒG ºô»éü õãü tìrØ þðBìs »ƒè óBƒÜ»ƒìBƒðu ¼ o ÿ qAkôBð ÿ q»PÜ»C »Ü ôõGlƒðBƒü»ƒãƒðBƒüAo ÿ ôArwBð ÿ q»PÜ»C ô ½è kõW þðBPü q»G þ¾¼ o ó ¼ rÉO týèqB_ þüBýÙü rÔ»C ÿ q ôõ„BG Ak"õÉw þð½G" þíéƒýƒÔ »ƒè þƒÜºq»ƒw ÿ ½ü qBñýw ÿ ½g êü õãü tìrØ .ó pÉâºk ÿºô»C ߺô ô ºõýwôõð ÿ»Ü»íéýÔ AkBýÜq õO þðBÜBülýì »è qBK ÿ qBø»G þíéýÔ ÿ ½ü qBñýw ,ArÜ ÊK ÿºuBìBC Qwºk ºq ½ƒXƒì»ƒG )õƒÉƒw þƒð½ƒG( þXð»â þÝÈ oõÜ òü qAk" :RBܺlÉK

aýø ï»G .QÉGkrÜ ºkBìBC óBPwkqõÜ þP„»â ½G ÿ½g QÉG ß»üºôBì ôõGqBük Aô AlýðBÜ»xØ »G þ¾Akô»Ì ºô»ðBÜBülýì þÈo »è òì ºôAôk»G »OBÜ ô»è rPýC .lðBÜqk»ð ºô»üºqBG ô»è þÜ»ýü qBܺkqô AlðBPwkqõÜ þP„»â »è krܺk ïôôsºqBC ô ïôõG êüõãütìrØ þðBܺqBÜ ÿ»ìBðq»G þñýðAs QÉñÉùG Qwºk»G þðAõýP…K ô òOô»Üq»w

þ¾BØq»w u ¼ o ô ô»„ »ƒÜ krƒÜ ÿºô»ƒC »è ºqBñì YñÉK" þíéƒýƒÔ þƒðkrƒÜuBƒPƒð½ƒì ,óBíýðAs rOAôk ߺô »Ýðõ_ ,º"ßq ½ü õýð q»w»è Al¾Bw óBì»ø ÿ tüBK »è »Ü»íéýÔ ÿ q õÜBG þðBÜBì»ñýw þñƒü õƒü s ÿºkq»ƒK òülð»_ ô BýðBí¾»C ô BýÜq õO ô óBPwkq õÜ êü õãü tìrØ .Aqk óB…ÉK þüBK ô q ô»C þOÂô »è ô»C »Ü krÜ ÿºô»C þwBG Ak»ñP…ýðAk ô»è AlíéýÔ þðBñÉùì»øq»G ô Bì»ñýw ÿ ôBñÉK þƒƒðAksBƒƒw ô BƒƒÙƒƒýƒƒw½ƒƒì »ƒƒè þƒƒPƒƒwºk q»ø »è þ…ýOõâ .ºôõOrã¾»ø †ýOrÉxð½Ü þðAksBƒw ½ƒG Alƒýƒðôõƒ_qºk þƒÝƒÉƒèôõƒg ,BK ô q ô»C þðBOÂô ô BýðBí¾»C »è RrÉxð½Ü Qwºk ÿ ¼ q õü ÞÉð½ýéì »ÜºqB_ »è kBü s ÿ ½ƒƒG ÿ ½ƒƒg ߺô ﻃƒG ,QƒƒƒÈ ô»ƒƒƒÜºk ºôõGAk þPwºk ôõG ß»üºôBì ,ºô»ñüApÉâ ô»è QÉðAõOºk ôõGAô þÉK ô þüBì»ñýw ÿ qBÜ óBì»ø »è q»ø .RBÝG rOBü s þO»ìtg ºô»ýÈ o »è þðBñÉøq»Gºô ÿ qBýñ…ƒÉƒK ºô»ƒãƒð½ƒw ôõGAô ÿ oºôBG ô ºôºkrÜ Rºo óBPwkq õÜ Akô»C þìBü»ƒK ô Bƒýƒèôõƒg Á»ƒâ»ƒè ºô»ƒC ߺô ,Ak»OBÜ ô»è ô»C þ_q»â»C .QÉXðõâBð þ¾BØq»w ,krÜ ½G ïºuBìBC ºôºq»w »ƒè þíéýÔ þðkrƒÜuBƒPƒð½ƒì »ƒè ºqBƒƒñƒƒì YƒƒñƒƒÉƒƒK" ,ôõƒƒG "ßq ½ƒƒü õƒƒýƒð ÿBƒýƒèôõƒƒg ﻃƒG †ü rO þ݃ɃíƒéƒýƒÔ RºqBƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒG»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒw þOBwºqBÜ

6

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

:AlÝÈqAlük »è qBĽGôk ó½íýw ôõG ß½ÜBð Alü½g þýO»ü»ì½Ü þñý_ Á»â»è þüBøºo »G q»OqBw ÿ rýK þð»ì»O ºô»ñì ÿæ»G »Ü ,»OBw ï»C ,»ýü rýK þð»ì»O ÿBOºq»w õݾ»G ,»ýýƒð õƒƒì»ƒƒø ÞƒƒÉƒƒw»ƒƒÜ q»ƒƒâ»ƒƒC R»ƒƒðBƒƒð»ƒƒƒO ,QÉG AlxOºkq»G»è þðBüu þðBÜ»ýPxü õÉK ÿ q»gqºk »OBw ï»C ,qBÜ þ¾BØq»w ߺô »ƒÜ ÿ»ƒðAo½ƒâ ô»ƒC ,AlƒðBƒü u»ƒè »ƒƒðAo½ƒƒâ ,RBgºkqºk ÿ ½g Q„ q ¼ s þðAlPwºk»è»G RBÜ»ð óAq»ãýð ÿ ½g ÞɃw»ƒÜ q»ƒâ»ƒC ,RAk»ƒC Qƒwºk»ƒè »ƒðBƒPƒ„ ô»ƒC ÿºô»ƒG ,ºõPwô»ð ‡½g ÿ»ðBP„ ô»C »üºô»Cq»G»è µÿ rƒƒýƒƒK ÿ»ƒƒƒðBƒƒƒw»ƒƒƒÜ ô»ƒƒƒC »ƒƒƒüAô ïæ ÿ tƒÈ q ô»ƒ„½ƒhƒÉƒK óBƒƒýƒƒðôõƒƒ_ÂBƒƒw»ƒƒG ‡½g óBýðBü u ó»ðBw»Ü ô»C ,ó râºlÉè »xðAq»Ô»è Ǽ rì ¼pì»C R»H¾»ø ,QÈ ôBð Q„ õì»ø ,»„BG Q„ õì»ø QÉ¿G ÊG»C .»ðAõW q»ø †ýâq»ì R»ðBð»O ,»ðAõW ôÃÜ krܺk þPw»ø þ¾õØ»G ,QÉÝÉG* rƒOBƒü s QƒƒÉƒƒÝƒƒÉƒƒG ,ÿq»ƒƒw »ƒƒOºôõƒƒ_ ?QÈôB𠇽g óBÝÈõð »wôõñðBì¼ q»è ô»C õì»ø ,QÈ ô»C ‡½g ïrOBü s ʾ»G ƒ ºôArÜ RBÜ Á»â»è ÿ»Oô»Üõx¾»ø ºq ½W Akq»PÜBÔ þðBܺqBÜ»è ,AlÈõð þðBƒì¼ q»ƒè ÿ qBü ó ½_ ókrÜ ÿ rÉÔ q»PÜBÔ ,îñýHüºk rP„BƒG ÿ ½ƒg »ƒüAô ïæ µó»ƒÝƒG RBƒÜ»ƒG ï»G ,RBܺk »ýü qBü ô»C óAõ컃ø»ƒè óBü u þÝü qBO þ„»G ,QÉÝÉG ÿºqBGqºk .»ðAõW »Ü QÉ…Éܺk BñÈ ô»G ÞÈ q ½W»G ÿºô»G ºõG ÿ sAq QÉÝÉG ºô»„»ì»G óBüu îɾ»C †ýñì .ôAô»O ô»Ýü qBO óBüu ,îðBüu þÙ„BÌ ºô»„»ì»G ï»G ,»Ýü qBO NArg þÝÉP„ õì»ø ºoºôBG ï»C ï»G »ì»C QÈ ô»ùOºk þP…â»G q»â»C ,ºôkrÜ ½G BãÈ q BXð»K rPýC QýðAtG BG ,QÉ¿G q ¼ s þÝÉ„»G»è òì ,»ýýð þðõG ºô»ðApÉâ Þɾ»ì½Ü Bùð»O AlPÉÝÉG þðBÜ»ì»øq»G»è ºqBGôk ô»C ,îƒñƒýƒGºk ºô»ƒðkrƒÜ ºqBƒGôk Ak"¼k½â þðAô oºôB_»è" »è »ƒüºô»ƒðkrƒÜ .ºrOsAôæ ï»G ,QÈ qlñýGºk þƒðAq»ƒwõƒð»ƒè q ¼ s þƒƒÝƒƒÉƒƒ„»ƒƒG* ?QÈô»C ‡½g R»xðAq»Ô þgq»_ôBø ½ƒG ïq ¼ s þƒwõƒñƒPƒwºk ,q ¼ s »ƒƒð ƒ ,»KArg †ýðBܺqBW ÿ»Gq ¼ s ,ó rƒÉƒðºk .»ƒ„½ƒgBƒñƒÉƒK ïq ¼ s µîƒƒGºk óAq»ƒƒãƒƒýƒƒð ,QÉñÈ u»ùìºk ß¼k½è QÉè½ýÄ AkBPxÉC»è þ¾Bw "Aõýø þð½xýÝéÜ" þHÉPÜ ï»Ü»ƒü þñ_»¾»ø ½ìBÜ ôºô»üArÜôÃG µNB_ 1946 ,Al¾»ø AlýÉK óBü q ¼ s óArâ»ñgºq .ÿ ½G krÜ ‡½g óBü q ¼ s ¼lðBø½ü ô q»ñÈ u ô q»OqBw »ðAôtì»G .Ar„¼ rÔ»ð ÿ»ÝHÉPÜ ,QÈ ô»ƒC ºõýwõð þðAõW q ¼ s þƒÜ»ƒýƒýƒÔArƒâ½ƒüBƒG »Ü»HÉPÜ ÿBOºq»w ,"ºkAtìAq»c" ÿ ôBð»G q»ƒOqBƒƒw »ƒƒÜ "AlƒƒÈõƒƒð þƒƒgBƒƒ_»ƒƒè" »ƒƒè òƒì ,ôõƒG NBƒƒ_ þƒƒO»ƒƒü q»ƒƒwôõƒƒðq»ƒƒw ïæ ÿºô»Cq»G»è þwõð ½G îÜ»ýýÜ»…ÉK ÿAôk ÿkq»G þxðºq»Ô þÝÈ q»wõð õGAô BPxÉC»è ,ó õP…ü»â»ñÉO þÉè»Ü »ãƒð»ƒW ºôBñÉø Qƒwºk»ƒG ÿ q ¼ s þƒñƒOô»ƒÜq»ƒw .»xðAq»Ô»è b Algq»_ôBø þðAq»wõƒð ôBƒð»ƒè* ?QýÉðºkAk R½g ½G ß»ü»éK ?þ_ þðBü óBðAk »éK ,îÉ¿G þ_ BW ƒ ,õOBøAk ÿºq»G ,þãðºlÉG ,äðºk »ãðºk ,q»ñÈõg þðõG»ð ,óBܺq»ñÈõg ÿºqBìu ?AkôArÜ ÿ qBük þÝÉOBÜ»è óAlÉK þãñü râ îðBÜ»HÉPÜ q ¼ s þÜ»üºôBì BO Þ¾»g »üAô ïæ îðBÜ»HÉPÜ ÿ q»ñÈõg ï»Ýýðæ ,ºô»ññÈõhG ºôkrÜ îü qAl„»G ߺºkAo BO òì ,òɾ»C Aô þðBÜ»…ÉÜ þðB…ÉÜBƒñƒÈ ô»ƒG µÖƒwºô»ƒè ½G ï»ìBð ÿºô»ƒCq»ƒG»ƒè ,îƒðAsºk ,óBƒðu þGºk»C þPwBC ÿºqBGqºk ï»G ,ó rÉðºk îðBÜ»ðõ_½G ,Bøºq ÿBðBì»G òì þðBÜ»HÉPÜ .ôõG»ð rOBø»G ÊG óAõì»ø»è ºksBü BG ½âõPÕâ" þHÉPÜ :ºôB_q»w "ºlñýwõð ó s þèõPì lý„rùì :»íWrOô JBhPðA týüBK ë ôA NB_ :rÔõéýð RAqB…PðA 1389

½G ÿºô»G ó»Üºk ïqBHðAôBO îðBܺq»ñÈõg .ïºkBð óBƒýƒðBƒø »ƒðBƒðô»ƒg µRAôBƒC ô»ƒC ô»C ½G îýð ºô»gAk»G »üºô»C îPw»G»ì ½G îýð ºô»gAk»G ,»ìô rÜ »Ü ÿ»ƒðAqBƒÜ .îðBܺô»ðkrÜrýG þì»Ð óºoºôBG ô»C q»w»è Þ¾»g* .»üºôAqB„ AlPðBÜ»ì»øq»G»è Akõg RBÜ õì»ø q»OqBƒw µòƒì rƒÉƒg»ƒð ƒ aýø»G "ó õG" ½G Ǽ rì ÿ s»c »ðBìõOô ,ºô»ðBü u»G ºô»OºôAqk»ð Ë râ ß»üºõÉ„ QðBÜ »ü»P„ ô»C óB컃ø QƒwAq »ƒì»ƒC q»â»C ,þO»ü õOô Ak»ðArýHÜBðô q þÝÉPwBC»è ,QÉG óBƒÜºôAkô o»ƒG ÿ oºôBƒG ރɃw»ƒÜ s q»G þÝÉðõG»G ÿ oºôBG »ýýð ºô»C Qw»G»ì RBܺk ó õG»G s»c Ǽ rì q»â»C ,QÉG»ø R»ðBð»O RBâºk ó õG»ø»G »ýýð »üBðBì ô»G ,QÉG ރɃ¾Bƒü»ƒg ,»ƒðõƒG»ƒø ô»ƒC q»ƒâ»ƒC ô »Ü»üºô»ðAlãƒðºq ó õƒG»ƒø ÁBƒcq»ƒø»ƒG þðkrݾ»ÝÉO ,»ü»ø þðõG AlOBÝðBƒì»ƒø»ƒè ,»ñýÝìõìBð þÝÉP„ »ƒÜ ó õƒG»ƒø µó õƒG R»ðBð»O ,»ü»ø AlƒÄ¼ rƒì»ƒè ß»ƒýƒüBƒ„½ƒG ,»ü»ø ß»ýüB„½G Alý…ýðBÜ»Oô»ÝPwºk»è þÉK »ìõPxü ô ÿºô»C îɾBð òì .»ì»C q»ø þñOBø ÿk»G îɾ»C õݾ»G ,ïõP…ü»ƒâ»ƒð »üºõÉ„ô»G RBÝ`ýø QÈ ô»ùìºk ÿºô»C »ì»è »ãW ,ºô»ð»ÜºlÉè ÿ rýG Þ¾»g »ýýð þܺôæ óBü »ðBÝéü ôBw þð»ƒüæ Ëlƒð»ƒø q»â»C »üAô óBüæ Þ¾»g ,»ü»ø óBýƒðõƒG õOô»Üq»w AlýýO»ü»ì½Ü þPwBC»è Ǽ rì þP…â þg¼k»è ÿ ôAô»O»G ÊG»ƒC ,QƒÉƒG þwrK ï»G ,QÉG ÿ sAq þO»üBļ rì þðBüu .»ýýð »ì»C þܺq»w rƒPƒýƒÝƒÉƒPƒ„ "ïq»ƒw »ƒO½ƒƒ_ ôÃÜ" ÿºô»C ÿ ½ø»G ôõG îðBüu »OAô ,QÉð»ü»âºk »OAô ,ºô»ìs ¼lG »ü»ø ÿ»üºõÉ„ô»G Býðôk ÿBýðôk ,»ƒXƒð»ƒÝƒ„»ƒC ô qAsBƒC ÿBƒýƒðôk ô»C »ì»C .Þ¾»g ÿ»Gq ¼ s þƒO»ƒýƒýƒwrƒG µþðAsºlì»ð ïõH¾Alñì ÞÉOBÜ »Ü »ü»ðBP„ Alì½g þñüºs»è ïBýðôk ÿºô»ñü s ¼k ÞÉOBÜ »P„ ÿºô»ñü s ¼k îPw»G»ì ,B…ÉÜ BñÈ ô»G ÿ q õPèõÜ ºô»„ºô o ï»è ,õG óBÜ»ðAõW »OºôBð ÿ ôÃÜ ïºk ôõƒì»ƒø ÿ sAô u q ½ƒG QÈ ô»ùƒìBƒð »ƒü»ƒì»ƒCq»ƒG»ƒè q»ƒø ,ïq»ƒw q»w »PÉ`G ôÃÜ ÿºô»è ï»ÝG ÿ qAl„»G

"ó õƒƒƒG" ½ƒƒƒG óAlƒƒƒ¾ô»ƒƒƒƒø ߺô QƒƒƒƒwAq ߺô Bùð»O AkºôBìvÈ qk»è µQÈ ô»Üºkqºk ï»è R»ÜºqAs »Ü ,QÈ ô»Üºkqºk ó õG»ø ß»üºõƒÉƒ„»ƒG »ƒÜ ,Qƒüºkºlƒ¾»ƒø »ƒðBƒü u ß»ü»¾Â»â Ǽ rì ÿ»ðBOBÜ ô»G ÿ»O»HüBO QýðAt…G q»â»C R»ðBð»ƒO ,QƒÈ vƒÈ oºkAk ,QýG õOô»Üq»w Ak»ðBü u ô»è QýðAõƒOBƒð ÊG þÝÉP„ ߺô óBü u rPýÝÉñü pGqºk»ƒG »PxÉC »Ü( ÞÈlðºôAõg þðBüu ߺô ,óBýâ ÊG þÝÉP„ ºôkrÜ óBíƒO»ƒÌBƒð»ƒØ rƒPƒýƒC óBüu QÉGõG o»LÉO »ýýð ÞÉP„ .)ºq»â»C "òÉèBC" ߺô ÞÉw»Ü »ãðºq ,»ýü ¼ rì Bùð»O ï»P„ ï»C »ƒð»ƒ_( QƒÉƒ¿ƒG µQƒÉƒG Alƒü»ƒK óBýÝÉP„ aýø þñɾ»G" »ƒÜ )»ƒ„½ƒhƒÉƒK ºô»Ü»ü ô q»è »ü»xƒØ ﻃC ."òƒü ôAk»ƒñƒÉƒK .»ýýð Qwô qk ºô»Ü»ƒü ô q»ƒè ô»ƒPƒwô qk ô oõÜ»G ºôAqk òɾ»G Þɾ»ì½Ü ÿºô»Cq»G»è óBýO»HüBO þÝÈ q õPéÜ »Ü óBÜAô u q ½G »`Ü AlýXð»â»è ÿ»ðBw»Ü ô»C »üAõìæ ,»ü»ø rOAôk þðÂBw ,ºõG óBü qAô uk þÝÉðBƒü u òì »Ü ï»G ."ïq»w ºõ_ ôÃÜ" òɾBð

.þñýGºk ó»ìrÉW òƒÉƒw»ƒè ºôºq»ƒOqBƒw óBƒü½ƒg .ºô»ƒO½ƒ_ óBƒü rƒýƒƒG»ƒƒè Þƒƒ¾»ƒƒg ,󻃃݃ƒG þƒƒ„½ƒƒìAq»ƒƒÔ QƒƒÈ ô»ƒƒùƒƒƒðBƒƒüºk ‡½ìAq»Ô óBýðBÜ»ýü qºôºrýG QÈ ô»ùðBüºk Á»ƒƒƒâ»ƒƒƒè »ƒƒƒü»ƒƒƒì»ƒƒƒC q»ƒƒƒG»ƒƒƒè .󻃃ƒƒÝƒƒG q»G»è .QÉXðõâBð òì þðBÜ»ýýðAô oºôB_ rýCAs»Xè»C þãð»W ÿºqBGqºk îðBÜ»xØ ÿ»ð½G»G ï»G ,ïq»w ºkrÜ»ð óBý„rÉø ÿ rýK µåq»ì ÿºqBGqºk ºô»ðBƒxƒØ ô»ƒC ÿºqBGqºk .ïkrÜ óBýƒýƒO»ƒüAuk ïõƒGkrƒÜ óBÜ»ýü ô»xðAq»Ô õì»ø rüAs»Xè»C þãð»W Bøºô ó õP…ü»â »O»ÌBð»Ø ô»ƒG »ƒPƒxƒÉƒC »Xð»Ý„»C z»Ü ,ºôAk»ð ÿ ô q ÞÉPƒ„ »Xð»Ý„»C q»â»C ÿºô»Cq»G»è ,ºôAqk»ð ÿ uk ºô»ƒƒýƒƒüBƒƒýƒƒñƒƒ¾k»ƒƒG BƒƒG»ƒƒø ÞƒƒÉƒƒðAk .ºô»ðBPwºôºk "ó õGqBƒ_Bƒð" þƒ„»ƒG þƒüBƒO½ƒÜ»ƒè* ôB_ ºô»ýý¾k ôk»G »Ü »PxÉC" :Qýɾºk ïq»w ,ï»Üºk ºq»ÝðBìõâ ºôæ ºsBO ô»è q»w »O½_ þÝÈôÃÜ b QÉñÉìºk oôõw

þ…ýðBܺq»wõð ,»ýýð ïtýOBÄrƒÉƒxƒð½ƒÜ ºq ½W ï»C þðArãð»üæ .òýð RBÄrÉxð½Ü QÈ ô»ùðBüºk òÉ¿G ÿºô»è ókAsBC »ðBì¼ q »ñÉð»C óBÜ»ýü sAô u q ½G »O»HüBO »ðBíƒü»ƒK ókrƒÜ QƒwBƒG ÿ»ƒðAq»ƒwõƒƒð ô»ƒƒC .ºôæ RBÜ þðôõGo»LÉO»G ,»ýƒýƒð óBƒýƒÝƒÈ qAsBƒC ºôAôk ôºq»G "ïtýPñÉK" ôºq»G »íÉC" ïtýéâ" ºô»C þðAô oºôB_ òýðAõO»C Bùð»O .RBGºk ߺô þƒÝƒÉƒè»ƒãƒðBƒƒíƒƒü»ƒƒK ôBƒƒø »ƒƒÜ òƒƒýƒG þOBÄrÉxð½Ü þÜ»ü õOô»ÜAôk ô"êÉ„¼ qæ" .ó»Ü»ð Alü»K rãñüæ q ¼ s "rýíýð" ߺô þO»ýýƒ_ µR»ƒýƒøBƒì ºqBƒGôk ÿ sAô u q ½ƒG îPw»G»ì .ô o»OBgºk ÿ ½g ÿ»ñýØ»PwAq .þO»ü»ðAõOô»ÜAôk þO»ýý_ µR»ƒýƒýƒøBƒì b q»OqBw ÿ"óBÜ»„ô" þHÉPÜ »ÜB„Bì»O lð»_ QÉG»C .BñÉø Qwºk»G þÝÉñOô»Üq»w òü rP„BG îɾBð .QÉG ôB_q»G»è óBíÝɾBg òü rP„BG»è QÉG ÞÉÜ»ü »ãðºq ,þHÉPƒÜ q ¼ s þÝÉHÉPÜ ÁBcq»ø»G .þðBƒÜ»ƒHƒÉƒPƒÜ ,»…ÉÜApXƒðq»ƒw þƒÝƒÉƒì»ƒøq»ƒG ,»ƒ„BƒG Bƒƒøºô ÿ qBƒƒÜ½ƒƒƒø AlƒƒƒOBƒƒƒÜ óBƒƒƒì»ƒƒƒø»ƒƒƒè þƒÝƒÉƒHƒÉƒPƒÜ »ƒüºô»ƒƒC ÞƒƒÉƒƒñƒƒOô»ƒƒÜq»ƒƒw ï»C óBýOô óArâ»ñgºq .»ýýð "»ðBwrK q»G" òü rP„BG "ºô»ðB„q" þðBƒì¼ q ô»ƒHƒÉƒPƒÜ óBìºô»C ÊG»C .ó q»OqBw þðBƒÜ»ƒHƒÉƒPƒÜ »ì»øq»G»è "ºô»ðB„q" »Ü QÉG ôB_q»G»è þPÈ qBýwrK q»G ôºq»OqBw þðBÜ»ýüBOºq»w ߺô óBÜ»ýýPwAq µþK»_ µQÈ rñýGBð AlÉO ï»G .ó»Üºk »ì»øq»G ï»è ÿ sAõ…ÉK ß»ü ï»C .krÜ»ð þðBÜ»ìBð½ðB„»è óBýü sAõ…ÉK þðBÜ»ü qºôºrýG ½G ,Alü ô q òì ½G ‡»P„ »Ü ºôAô u q ½G þðBðu ÿæ»G ,óAõW þÝÉ`Ü þÝÉP„ ºô»ýýñýGºk AlÉO óBü½g þPÉXð»â þð»ì»O" ÿAôk óBÜ»ýýO»üAuk ,õG ‡½g "ó õGqB_Bð" BO ô krÝÉK þPwºk "ó õH¿ìBÜ µó ô q q ¼ s »ðAo½â ï»C ,õG»ø ÿºvƒÈ qk .Alü ô q pK µRõÜ †ü q ¼ s "ó ôõƒGqBƒ_Bƒð" þƒ„»ƒƒG òƒƒýƒƒüAôk* Aô »Ü ,rüAs»Xè»C þãñW q»w »OºôAu q»K ï»C ½G ºô»ýükq»Ô þÝÈlük »è q ¼ s ºqBük .ÿõG »ãð»W ï»C ÿuk ôºõýðAô q R»P„ q»HìAq»G îðBÜ»ü qºôºrýG µQw»ƒø ƒ RBÝ`ýø ï»G ,ôõG þwBýw Q„ ôõì»ø»G ,ïõƒG»ƒð þƒwBƒýƒw þƒÜæBƒ_ ÿ qAlƒƒ„»ƒƒG

ï»P„ ï»C ÿ»ðAô»`ÉK òì RBâºlÉO þðAõW »G ºô»PÉGlñÈõg ÿkqô »G þì»Ü»HÉPÜ z»Üq»ø þðBÜ»ñɾ»G ôõì»ø ,îüsAo ôõHì»ø »Ü ÿ»ñüu ô»è òì ,ï»GBð z»Ü »G þüºrÉC òì »ìôõOô ,ºôõOô RBÝ`ýø ,îüuBð rPýÝÈq½W ,ºô»íüvG rPýÝÈqBW QÉG qBüpG q»â»C ºô»„»ì»G ,ºôBñÉø ÊW»G ï½g ôõG òýwõð òì þPw»G»ì µYðBìBC ÿºô»Cq»G»è ,»ýýð î¾Alñì »Ü ºôõG»ð ïºô»C þì»Ð ,ïq»w »O½_ôÃÜ îOô »ü½Gq»ø ,rPýðAô»C »PÉGõ_»ð ôÃÜ ÿºô»C ߺô ,þOq õÜ»ƒG þܺq»w þwrK AlýýPwAo»è ,rPýðAô»C q»w õì»ø òì þOq õÜ»G ,»ýO»ü»ì½Ü þÝÉwrK ÿkq ô»ƒG ïBƒýƒðôk þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒ„ºq ºqBƒ_ µþ„ºoºqB_ RBøºk BO rOAôk ,ºô»ü s ¼k ÿ»OBÜô»C BO ô»ýü s ¼kºk ïrOq ¼ s þO»ìBø»ð òì îýðAs ô rüAs»Xè»C ½G krÜ ïq»Ô»ƒw ºoBƒƒ_ µþƒƒPƒƒg»ƒƒGk»ƒƒG ﻃƒG ïôAqlƒƒÈ rƒƒâ .ºô»ýý„ºq óBܺrâ»ñgºq ô q»ñÈõg»è Ëlð»ø* ÿrýK»è ‡ºq þÜ»üBñÈô ½O ó»Üºk Qw»ø |!ºô»Pwºk»G Qüºk»C ‡½g ÊK óBü»ðBP„ ô»C z»Ü q ¼ s ƒ ÿºô»Cq»G»è ,»ðôkrÜ îwBG òì »Ü »ýýð ﻃWq»ƒw ó»ƒÝƒG oºôBƒƒG 󻃃ܻƒƒC s»ƒƒc µÿkB„»G òðAõO»C óBƒü u þƒðBƒÜ»ƒÐBƒð½ƒØ ºôºoºôBG ô»G QÈ ô»ùðBüºk ,òü vG þ„½g ºsBO õì»ø ,òøBðõâ ÊG óBÜ»¾Alñì òü vG ï»Wq»w ,ó qºô»Pg»G óBÜAôAs ºsBO µßõG ,ó ½gq»w»è µïAqBC óBܺõ_ÂBw»G ô rýK ºq ½W ï»G uk îð»ì»ƒO þƒüAvƒÈ qk»ƒG òƒì »ýýð Akºô»è óBìõâ ,ºõO»ìôBPwºô »ðAoºôBG

þÝÉ`Ü îPw»G»ì ,ïq»w ºõ_ ôÃÜ îɾºk þ¾»ãð»W»G Þƒü tƒð »ƒÜ »ƒðÂBƒw ºlƒÄ»ƒc ÿ õOBøAk »ƒè ÿ rƒýƒG )ÛlƒñƒÔ( »ƒðBƒPƒw»ƒÜ QƒÉƒHƒPƒxƒü ô îƒÉƒ_q»ƒø òƒì ,ºôºkrƒÜºk ï»G ,ó õGrÉÔ ,òýwõð IÉPÜ ,»ìôkrÜ ÿºô»Cq»G»è ïq»w »O½_ ôÃÜ ºô»„»ì»G »P„ ï»G ÊìqæBì .z»G ô»ü»ì»ƒC q»ƒø Al¾k»è »Ü ï»Ð þ„½g þð½ƒG" :QƒÉƒ¾»ƒC .»Hýýð rýG»è îü»ÜºvÈ qk "ºô»ƒPƒÉƒñƒÉƒìºk óBü rPý݃ɃPƒ„ ïºk ôõƒì»ƒø óBƒÜ»ƒÄ¼ rƒì ÿ q ½ƒƒPƒƒÜôk þƒƒÝƒƒÉƒƒðôõƒƒOBƒƒg .QƒƒƒÈ ô»ƒƒƒC ½G þðAõW q ¼ s þÜ»ü»ìBð zBƒñƒðô ô qºk :ÿ õHýwõƒð Ak»ƒü»ƒìBƒð ô»ƒè ,ïõƒHƒýƒwõƒð ºô»C »ðBýüAôk ï»C þƒðBƒÜºô»ƒñƒýƒ¾½ƒÝƒÉƒè" ô»è rOBü s Ǽ rì þðBÜ»PwAõg ô o»OBgºk òì AlýPwAo»è »OAô "ó õOBùük»G ÿ»ðBP„ ï»G ,ïõP…ü»â þÉK QÉHPxü ô îý_q»ø rOBü s òìõP…ü»â ï»Ü»PwAõg»G ÿ»OBÜô»C ï½g »Ü BñɃø»ƒð Qƒwºk»ƒG ﻃPƒ„ ô»ƒè îÝÉOAôBC µó ô»g õG Yð»â »Ü ,Qxü õìºk »Ä¼ rì »w»Ü ï»Wq»w »Ü õG»ø óBüu ½G ô»C ôºq»G Ǽ rì ,óBÜ»ñý„»â Aô u q ½G »ƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒC µóºkºk óBƒƒø »ƒƒü»ƒƒPƒƒwAqBƒƒC

ÿ½ø»G ÊGºk »üAõìæ »ƒü»ƒPƒwq ﻃC" µQÈ rÝHÉè ÿsAôBýW ÿrýHƒÌ»ƒO ÿºô»ƒC .ºô»PÈ qlG ÞÉè sAôBýW ÿºõÉ„»G »ãðºq ,îðBƒÜ»ƒñƒìu ôk R»ƒHƒüBƒO»ƒG Þƒ¾»ƒg ƒ ߺô »ƒƒü»ƒƒPƒƒwq ﻃƒC ºôAlƒƒðBƒƒƒýƒƒƒ¾ô»ƒƒƒø µó»Ü rýHÌ»O óBü u»è òì þñOô»Ü»ðq»w ºô»íðkrÜ »¾»ø ÿ ô o»è b ,ºô»ðºlG þÝÉè ïBXðºq»w »Ü ºôºô q ô»è b ,AlO»wBýw»è ..µQÉG»ø þ¾Alñì ÊG»C ó u ïõP…G»â ºô»G ÿkq ô »ƒƒG þƒƒì»ƒƒÜ»ƒƒHƒƒÉƒƒPƒƒÜ z»ƒƒÜq»ƒƒø òì RBâºlÉO þðAõW »G ºô»PƒÉƒGlƒñƒÈõƒg òì »ìôõOô ,ºôõOô ï»P„ ï»C ÿ»ðAô»`ÉK »Ü ÿ»ñüu ô»è òì ,ï»GBð z»Ü »G þüºrÉC ï½g þðBÜ»ñɾ»G ôõì»ø ,îü sAo ôõHì»ø QÉG qBü pG q»â»C ºô»„»ì»G ,ºôBñÉø ÊW»G ,îü uBð rPýÝÈ q ½W ,ºô»íü vG rPýÝƒÈ qBƒW î¾Alñì »Ü ºôõG»ð ïºô»C þì»Ð RBÝ`ýø òì þPw»G»ì µYðBìBC ÿºô»Cq»G»è ,»ýýð .ôõG òýwõð "q»w»ðôõ_ ôÃÜ" »è Qw»G»ì ÿ»C þÝÉñýðAô q ,òì ߺô þÝÉw»Ü »Ü ?»ýý_ ,óBü u ½G QÉG»ø þPxýèBýxðBPxü tãɃC ºô»üæ»G ,þO»üBļ rì þðBü u þxܼkAoBK

"ó õGqB_Bð" þüBO½ƒÜ þƒ„»ƒG ﻃWq»ƒw rPýC »Ü Ak»xðAq»Ô ô»è ,äð»W»G R»HüBO þÝÉP„ ºqBük Aô »ýýð »ãð»W ô»G ÿ qBÜ .»ð½Ü qB_Bð óBý݃¾»ƒg ºõƒýƒðAs Rºô»ƒG* ?RBÝG ‡½ìAq»Ô »ãð»W ô»C ºô ôkrÜ þðBܺo»Kæ»è q ¼ s þÝÉ„»G ï½g òì ƒ »Ü ïõHP…ü»ãÉO »üAô »Ü .krGæ ï»HÉPÜ ô»C ,ºôºrPýÜ»üæ»è .QÉGºk »ð½Ü »ðBxØ ï»C »xØ ÿºqBGqºk krܺk ïs»ƒc QƒwAo»ƒG ó ½_ Þ¾»ƒg ºrƒü»ƒw ʃK ïq ¼ s ,ﻃ݃G ,ó»ÝG ÿ rýG »è »üºõÉ„ ï»G »ðBü õýðAõO ÿ q»ñÉøqºk þì»øq»G óAõW þðBüu þíéýÔ Þ¾»g ?ºõýñýG R"½Ýü rñýDÉG¼ q" Yƒð»ƒâ þƒãƒð»ƒW þƒ_½ƒƒG ó õƒƒG ß½ƒƒ„ þƒƒ„õƒƒO ßBü q ½ì k½éÜ .óAk»C óB…ýK rýCAs»Xè»C ÊG»C þ_½G" :þwõð AlýGºk»C ÿ ¼ qBãýÔ»è »ƒG óBƒÜºsBƒGq»ƒw RAlƒG óBƒ…ƒýƒð ºô»ƒƒC qBƒ„ þƒðBƒÜ»ƒðAlƒü»ƒì»ƒè ºô»ƒOôõƒ„ºo»ƒƒK »ñýØ»PwAq þðBü u »ì»C ½g ?ó s»ƒGºkAk õì»ø òì .»ÍØAô þðBüu »ì»C ï»G "?»ýýð ÿ»Ü»¾Bì ÿºq»Xð»K»ƒè îƒðAô»ƒC ÞƒÈ u ¼ q

ÿlýøAs BÔ»Pxì .ô 2-2

ºô»è ÁBw lð»_ AlÜ»üºô»ðõG½Ü»è* þð»ì»O" ,þÅÉè ½èqBÜ q ½Pñýìq ½Ô »è †ÉK þܼ rý_ òü rP„BG" »ƒG ÿ"ó ôõƒHƒéƒìBƒÜ q»OqBw .RBܺk Öwºô "ºk»w »ðBÙ„BÌ ÞÉw»Ü ߺô qBXì»Ü»ü ½G Ak»HÉPÜ ô»è ÞÈ q»OqBw Ak»Ü»HÉPÜ»è ½O ,QÈô»Üºkqºk ÿôAô»O»G BP…Éø »Ü Qü»Üºk Öƒwºô .QýwBñüBð q»OqBƒw .krƒÝƒìAô Qƒw»ƒÙƒð»ƒC »ƒG ƒ .îƒwôõƒƒñƒƒG ÿºqBƒƒGqºk Qƒƒxƒƒü ôºlƒƒü»ƒƒð ï»xØ »üºõÉ„ô»G þñýG »Ü ïBXðºq»ƒw .»G kAsBC þOô ,ºôkrÜ ÁBw QxýG ÿAoºq»w ,ºõÉC ÿAo»G* ,ºôBñÉø þPwºk»G q»OqBw »Ü ÿôBñ„½g ÿ½g ߺô q»wõð ÿq»OqBw BP…Éø þ_½G »G óArâ»ñgºq µó õP…ü»â»ñÉO þÉè Þ¾»g ?q»w »ð»Üºk þ„rÉø ÿlðõO »G q»OqBw .þwBýƒw ÿ qBƒÜ½ƒø»ƒG ƒ þO»ü»ì½Ü þñý_ Á»â»è »Ü½ÜBð ÿ ôAô»O AlýÉO »Ü ÿ»ýýO»ü»ì½Ü »ñý_ ô»C ,Alü½g »ƒƒñƒƒƒýƒƒƒ_ ô»ƒƒƒG q»ƒƒƒw ôºõƒƒƒHƒƒƒÝƒƒƒüAk »ƒƒƒè ÿ qBÝO»ðBýg»G »üAô»Ü ,»ü»ýýO»üÂ»ì½ƒÜ »ü»ñý_ ô»C óBì»ø »ñý_ ï»C ï»G .òðAsºk q»OqBw .QÈ rÜ»C IÉPÜ ,»ü»ø ÿºqBK »Ü ô»ƒC ,»ƒüAlƒýƒƒxƒƒÜ¼kAoBƒƒK þƒƒÝƒƒÉƒƒg¼k»ƒƒè þðBÜ»HÉPÜ »Ü »üAô u q ½G ºuk þÝÈ q»wõð ôºô»PÈ qlñÈõgºk ºô»ðBÜAô u q ½G ó»üæ»è þOô»ÝPwºk »G ô»C µóºk»C þðBø óAô»C þÔBì þðºôBg ÿ sAô u q ½G .òðAsºk óBü½g »üAô ÿæ ô»ýü q õPèõÜ þðkrÜ ë ½K ½ð½ƒì ï»C AlOBÝðBì»ø »è .ºô»C ÿºkAs ÿ q»OqBw ÿºô»Cq»G»è q»OqBw»è ºqAtÉG »ýü sAô u q ½G .ÿ sAô u q ½G q»w »OBܺk ‡rÉø q»OqBw Á»â»è AlýÝÈvÈõOô»è ÿAõãñÉíɃø* ô»C ÿºqBGqºk" :Qɾºk ½G½ü q ,yü qBK ½G ,ºô»ð»ÜºkrýG þwBýw »Ü ÿ»ðAq»wõð ôºô»PÉñÉíG óBýƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG ÿºô»ƒC ÿ»OBÜô»C ÿºô»C ½G Ǽ rì ,QÈ rì»ð óBü»Ü»ýýwBýw »„»G ºô»PÉñÈõhðBüºk ,QÈ qºsõãƒG óBƒýƒÉƒè ôºô»ƒPƒÉƒñƒÈõƒg»ƒð Á»â»è Qýð AoôBø ½O îðAs»C R»H¾»ø" »G RoºôBG ‡BPxÉC .þÐAõƒãƒñƒÉƒíƒÉƒø .»ü»ø ó ôõG "Qw»Gqºk»G" »Ü õG »ðAq»wõð ô»è ÿAõãñÉíƒÉƒø ƒ ,QÉG Qw»Gqºk Qxü ôºlü»ð RBÝ`ƒýƒø BýðBLxýC þü½gôBð þãð»W þ¾BØq»w îðAs»C ÿAõãñÉíÉø ,ôõG rÉñƒ¾Aô»ƒø ﻃG ,ôõƒG q»w»è ,õG»ð Qw»Gqºk ºô»¾k »è RBÝ`ýø AlƒƒGºk»ƒƒC »ƒƒè ÿºô»ƒƒC õƒƒG ºoºôBƒƒG ô»ƒƒC q»w »Ü »ƒüºô»ƒC rƒì»ƒð ôºô»ƒPƒÉƒñƒÉƒìºk ÞÉP„ aýø»G ,QÉG»ð R»HüBO þÜ»ü ô vÉì»G ï»C Á»â»è îýð AoôBø òì ,QÉG»ð Qw»Gqºk »è q ¼ s þÝɃ„»ƒG ÿºqBƒGqºk ,»ƒðõƒ_½ƒG óBƒýƒýƒwBƒýƒw ÿ»ƒãƒƒÉƒƒK ,óBƒƒÜºq»ƒƒwõƒƒð g ÿºô»C q»w»è »ü»ø ÿ q»ãü qBƒÜ »è q ¼ s þÝÉ„»G ,ËôBð g óBü òÈ ôºk QwAo»G rP…ÉK þìºkq»ƒw þƒðAq»ƒwõƒð lð»_q»ø .þwõðºlðBü»ƒð »ƒðBƒPƒw»ƒGqºk þO»ü»ì½Ü þPw»HÈ râ" ÞÉw»Ü »ãðºq ߺô ºôºs»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒc»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒG "½ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒw¼ q q»ø ,ºô»PÉñÈõhG ô»C ÿ"óBÜ»ðBðAlÉLðAk" .ºô»PÉñÈõgBð rPýÝÈ týC½éýø »w»Ü ô»C þƒƒƒƒƒƒƒƒƒìºkq»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒw ºqBƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒükAô* þìºkq»w óBì»ø ïtýèBýxðBPxü tƒãƒÉƒC Ak»ìºkq»w ô»è ,1952 þ¾Bw BO õG äð»W þðBì¼ q" BPxÉC ,õG»ø ÿrãð»ƒüæ q ¼ s ¼ rük" ߺô þÝÉðAq»wõð ôºôBG "Ëõð q ¼ s ô ó ôBG "rýíýð rÉâ¼ q" ô "êÉ„¼ qæ .QÈ rÜ»C óBýwBG ½G ºô»OºôAo»â »xðAq»Ô ºô»ýüBýñ¾k»G ƒ q»w»è óBÜ»PwAq µþüAq»ãPwAq þìºkq»w "Ëõƒƒƒƒð þƒƒƒƒðBƒƒƒƒƒì¼ q" ÿkõƒƒƒƒƒg ,ó qBƒƒƒÜ

7

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k

óBܺs»üAõW As»Ô ÿrýÌB„ ,»HýG»c ôÂB„ ÞPð»ì »ì»c

| »…ÉÜ þðkrÜq»wºqB_ µ»Ô»xè»Ô ÿBO½Ü ô ïºqAõ_ þ„»G »…ÉÜ ,óBÜ»…ÉÜ »Ü BܺlðBìºô»Dü rÉÔ AôBCu ¼ q ÿ»Ô»xè»Ô þÈõð µó ½Ü þܼ rük »Ô»xè»Ô þg»üBG þÉW »…ýì»ø óBü ôºôõG q»wºqB_»G óBýPxü õÉK »…ýì»ø ,óBÜ»ýýÔ»xè»Ô ô»C ÿ ôBXðõâ ÿ q»wºqB_ ÿ ô ôk»G »ü»ø þðBÜ»…ÉÜ ÿ ô ô o»ñPxg ÿBðAõO »Ü óBìs .»ðôõG »Ü ºô»PÉwrýãG ÊñÈõ„»è BO ºôlðAo»LÉO þðBܺô»ðkrÜrýG ÿBýÔArâõW ô ºôõH¿È ô »ðB…ÉÜ þ¿Ø»Ì þðBÜBðAõO ÿ ô q»w ÊðAõOBð»éØ»Ì þì»øq»G »Ü †ýðBìs .ó»ÝGºrؽC BüBýO óBÜ»…ÉÜ »ì»C BýW óBÜ»…ÉÜ ½G óBíñP…ü»ãÉO ô »üBýW óBíñýðAs ÿBðAõO »íÉC »Ü ‡ºô»C .ÊG Ǽ rì .òG»ðºõÉ„ôBø óBí…ýðBܺq»wºqB_BãÈ q ô òýñýG»ð óBÜ»…ÉÜ ß»ü ߺô ôõì»ø BܺkAô ï»G òü»Üºkq»G»Pwºk ½G óBü q»wºqB_ ó ôõìs»C»G óBÜ»…ÉÜ»è q ¼ s Ê„»G þ_q»â»C rPü ô»C ½G ºô»ÝÉw»Ü»è ‡»üBðAõO ô»C ô Ëôºk þ¿Ø»Ì ÊðAõO óBܺq»wºqB_ þðkrÜq»G»Pwºk óBÜ»ðôõìs»C ÿºô»DýÉK»G .óBÜ»ðôõìs»C ÿ sAôBýW q»w»è »ü»ã¾»G ºô»ðBxük ‡»ì»C .»üBýW ÿºqBG»è óBìºô»ðkrÜrýG þðBܺsAõÉ„ BܺkAô »ì»C »ðBܻļ rì þ¿Ø»Ì þðBüvÉO þì»øq»G »OAô?ó»Üºk»Ô»xè»Ô óBÜ»Ôõw»éü»Ô ½G òýGºlý¾Bc ºô»è ÊOBÜ .òG»ð ß»ü ߺô ºô»ðBÜ»…ÉÜ óBÜ»Ôõw»éü»Ô òü»âºlÉP„ºô»è þðBwBC»G?ó»Üºk »ì»C †ýð½_ ô ?»ýý_ »üºkrÜ ô»è YðBìBC þñOô ô»è ÿ»üAtлì ô»C »Ýðõ_ .o»â»gºk óBÜ»…ÉÜ þðkrÜq»wºqB_ ½G R»HüBO ÿ sArìBC ×õw»éü»Ô ºô»Ô»xè»Ô þðAl¾»øq»w ÿBOºq»w»è q»ø .»ýýÔ»xè»Ô Býð»O »ðBùð»K AlýýÔ»xè»Ô óBÜ»Ôõw»éü»Ô Q…â ÊGAô»Ü .ºôõGAkAqBC»è þðôõG ½G þPxü õÉK ºôõGºkBìBC »ðBñÈõ„ ô»è óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »…ÉÜ ,óBÜ»…ÉÜ ÿºô»ðôõGô ô o»Gô ô q ½G óBýðBü½g ÿ q tø ÿ tÉø .ºô ôkrÜ óBÜ»…ÉÜ þðkrÜq»wºqB_ q»w»éðBü qBÜ ºô»…ýܺq»w ÊüBülýC»G ô o»â»O½Pxg »…ÉÜ óBýÝÉ„»G .ºô ôkrÜ BðBÜ»…ÉÜ óAõÉð»è óBü sAôBýW †ýðBÜ»Ôõw»éü»Ô ÿ»Gq ¼ s þ¿ãð»ùñG»è óBÜ»PxðAs ÿºô»D„BK .ºô»O¼krÜBýW óBÜ»ýýPxðAs »…ÉÜ»è óBýðBÜ»ýýÔ»xè»Ô óBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºqBýwrK krÝðBü»G óBýðBü½g þÕü rÌ»ì þPw»Gq»w ô ºôºqºk»ñOBø »Ô»xè»Ô þãñü râ »Ô»xè»Ô ½G †ýðBÜ»…ÉÜ ÿ ô ô o»Pxg þO»ýð½_ .ó ôõG óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »ìºô þ¿È ô ÿ sAõÉ„ q»w»è óBÜ»…ÉÜ ÿ»Gq ¼ s ÿºô»Cq»G»è ÿ q ¼ s»G ‡»ì»C »ü»ø ÿ ½g ÊðAsBð ºô»PÉGºk ÞÈ»…ÉÜ ÿ ô ô o»Gô ô q ×õw»éü»Ô †ýÝÉOBÜ .ºôBPwºõðBýñPxhwBGq»G ÿºô»ñüs ¼k þOBÜ»è óBÜ»Ôõw»éü»Ô rPãñü râºô»è .BGºk þÝÉñP…ü»ãÉO óBü òýðAs b ôºq»G ôºq»G »ðBýýܽÜBð ô»C BWq ¼ s »Ü ºô»ñGºk ÞÉýܽÜBð ºq ½W ÿ qB_ô ôk óBÜ»…ÉÜ ½G q»wºqB_ rPýܺô ô ó»ÝG Q„ Ëlð»ø q»w»è ÿ rýãÉK BGºlðBü»ðBýýÔ»xè»Ô þÝÉPxÈõ¾»ø ºõÉ„ ó»Üºlü sAôBýW óBÜ»gq»_ôBø »Ôõw»éü»Ô»è †ü q ¼ s Ê„»G .ºô»ð»ÝOºq rPýP…Èlð»ø ß»ð óBÜ»…ÉÜ þðkrÜq»wºqB_ »OAô .óBÜ»ýýPxðAs »…ÉÜ ô óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »…ÉÜ óAõÉð»è ÿ»…ÉÜ ô Ë rÝðB…ýñPwºk óBÜ»…ÉÜ þÕü rÌ»ì þè½K BܺlPxü õÉKAô õݾ»G »ýýðBwBC q»ø ‡»ðB…ÉÜ ºq ½W ô»è õݾ»G ºô»PÈ rÜBýW þÔ»xè»Ô Bð ÿ»…ÉÜ»è q»ø ß»ð þÔ»xè»Ô ºrãG »ü»ø óBü q»wºqB_ q»ø ߻𠇻ܻ…ÉÜ ºq ½W ô ôkq»ø .òýýPxðAs »Ü ºô»PÈ rÜBýW .ó ôAqlÈ râ ºô»ðBíðôõG ô óBü u»G óBܺq ½W»è Ëq ½W»G ô »ðôõG»ñPwô qk ºô»`ýø»è »ñü ô»Üºk ºô»…È ô»è ô ºô»ðBÜ»…ÉÜ ÿ ô ô q»â ôBð »ð»hðBìºk óBíðBÜ»ýPxü õÉK ,rO þÝÈBOAô»G ,ô óBÜ»…ÉÜ»è »üºôºqºk»ñOBø»G óBíPxü õÉK »ü½G ºô»ÝÈ»…ÉÜ ÿ q ½W ïºkq»G Ê„»G .q»w»PÈk þðAo½â rPü ô»C ½G ºô»ÝÉÔõw»éü»Ô»è rPÜ»ü»è †ýðBÜ»…ÉÜ ÿºô»ðkrÜBýW óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »…ÉÜ »Ü óºkºkºô»G þãñü râ AôBCu ¼ q þðBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºô»ñOô ôtG»è q ¼ s »Ü»…ÉÜ ?»ýý_ »Ü»…ÉÜ òýwrLG »…ýì»ø BܺkAô ‡»ì»C ô òñýGºk ÿ qtø Êè»â»…ÉÜ ßºô ºô»è »Ô»xè»Ô Êè .ºô»ñýwBðºk óBÜ»…ÉÜ BO »O»HüBO Êülð»í„½ø»G óBíPxü õÉK »OAô ?»ð½_ .ºô»PÉñýGºk AlÈõð ÿ»…ÉÜ ïºkq»G»è ÿ ½g †ýìAôºkq»G ô »ýýð »…ÉÜ ÊG QxðAs »Ü »ýý¾Bc »Ü ºô»OBܺlðô q ½G óBìºô»C QxðAs þP„ô rw ï»G óBðBwBð ô rýâ óBÜ»…ÉÜ»è Ê„»G ÿAôBCu ¼ q þPxðAs ºô»„ºqBGô»è ô Bܺk BðBÜ»…ÉÜ q»w»G òOô»Üq»w½G qBÜ QxðAs ô »ã¾»G óBÜ»ýýPxðAs »…ÉÜ þðkrÜq»wºqB_ ½G ºqBük .»ü»ø ÿ ½g þðôõìs»C þðlðBK»w ô óAkqBü pG»è †ýðkrÜ»ð»è»K »O»H¾»C »ü»ø óBýðBü½g ÿBðBì óBÜ»P…ü ôBøqºk òýðAs»G òP…ü»â þèõwõC ô Mýxñü rK»è óBü òýðAs»è »ýPü rG QxðAs ÿºô»DýÉK»G .þPwAq ºôºô»ñý¾½ÝÉè ÿBãÈ o»è Býð»O Ê„ºk »ÝÈ»…ÉÜ Ë rwBðºk þPxðAs ÿ»…ÉÜ»G ÿ ô»C »ü½G òP…ü»â ½G qBük Ë sBHÈ q ºô»PÈ s ¼lG þðBÜ»…ÉÜ ½G q»wºqB_ †ýPxðAs ÿºô»C½G .òü»ãHýÉK ÿºô»ñüs ¼k ½G ÊG»ø ÿ ½g ÿ sAõÉ„ QxðAs BܺkAô ‡ºô»C »Ü BGºkqBÜ»G q»wºqB_»G Q…K »ÝÈ sAõÉ„ BGºlü qBÜ»G q»wºqB_ ÿºô»ñüs ¼k ½G QxðAs ‡ºsAõÉ„ ô»C .q»wºqB_ Êè»âBxÈ q ô óBíü râ þñP„oAk q»w»è †ü qBÜ ô ÊPw»Gºk ó ôõìs»C ô Yðq»w ô »ðAõÉK»G †ýðBÜ»ýPxðAs »…ÉÜ Q…â .óBÜ»ýPxðAs »ýýPwAq»G ó»ãG ºô»ðBü½ø»G ËqBÝG »Ü Bܺk Ë sBHÈ q ,òÈ rÝðB…ýñPwºk óBÜ»…ÉÜ »Pxü õÉK ºôBOºq»w»è »Ü ó»ÜºlÉLPwºk ºõÈ ô»è »Ü»…ÉÜ þðkrÜq»wºqB_»è †ýXðBìBC ô q»G»PÈ rýãG óBýðkrÜq»wºqB_ ½G ôArÝü qBük ½G QxðAs »üºô»C ºô»ñGºk ÿ ô ô o»Gô ô q óBÜ»ýPxðAs »…ÉÜ »Ü †ü rO Êð»üæ .ºô»PÈ rÝðô ô q ºô»ðBÜ»ýýñýH…ÉK ÿBãÈ o»è »Ýðõ_ .q»G»PÈ râºk ókrÝýñýH…ÉK ÿBãÈ q q»wºqB_ ÿºô»ñüs ¼k ô»C Q…â .Qxü õÉKBð ô ºkBìBC ÿ q»wºqB_ þðlðBK»w»è BÝHü rýâBãÈ q Ëô»üºk QxðAs ô ôBXðõâ ÿ q»wºqB_ ÿºô»ñü s ¼k ½G òÝɾô»ø Bܺlü qBýñ…ÉK QxðAs ‡»ðBðBíü râ ºô»C ÿºô»C ÊG»G òHPwAq »Pxü õÉK óBíü râ Ëlð»ø BüBC :òýwrLG Ë rܺk ºrÉè .ôArÜlð»w»K þðBÜ»ýܺq»w »…ÉÜ»è þPwAq ô QxðAs þðBÜ»…ÉÜ ºqBük )1( ?óAô ó ½_ ókºlðB…ýð ºq ½W ï»C q»w»è ókrÜqBÜ»è þ¾ôõØ Êܼ rük AôBCu ¼ q ÿ»Ô»xè»Ô ºô»„ºôºpì»è ô ó»Ô»xè»Ô | .»ü»ø »ðB…ÉÜ óBÜ»…ÉÜ q»w»è ÿ ½g ÿ»xØ ÿAôBCu ¼ q ÿ»Ô»xè»Ô ߺô q»ø ÿAôBCu ¼ q þPxðAs »ðBü õPxü ô »Ô»xè»Ô †_ ô QxðAs b ó rãüºk ½g»è óBÜ»…ÉÜ ÿ»ðAqAõG ô»C þÉK»G ô ºôõG»ø qBýwrK »ðôõG»ð q ô ôk»Gºô»è RBÜ aýø óBÜ»…ÉÜ ï»G .ºô»ðs ¼lG óBÜ»…ÉÜ ½G q»wºqB_ ºrÉè »íÉC ‡»Pw»G»ìô»C½G .ó»Ü»ð qBýñ…ÉK qBýwrK þìo½Ô»è óBÜ»…ÉÜ óBü ô ºô»ð»g»ð Êè»â þìºô ÊðAõOBð »Ô»xè»Ô »üAõýÉK êwAq .òýñÈk óBíðBÜ»xØ»G ÿBO½Ü êwAq þÝÉñOô»G ߺô ÿ ½g »Ô»xè»Ô q»â»C ï»G .)2(»üBýO þðkrÜqBýwrK þ„BG ËBðAõO Êè ºô»OAlG qBýwrK »Ô»xè»Ô ô ºô»PÉHG óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »…ÉÜ ÿ ô ô o»Gô ô q ÊðAõOBð AlðB…ýð ëBPðlñxðArO ÊñýðAs ½G ÊüBãÈ q Býð»O ºôAõÈ s ¼k »PÈ ô»Üºk »Ô»xè»Ô ÊOBÜ .ÊðAsºk óBÜ»…ÉÜ»è Ê„»G»G þ„½g »Ôõw»éü»Ô»è q ¼ s Ê„»G †ü rPýÝüºô .»Ýü týÔBPýì ÿºô»ðôõGô ô q þðkrÜsBGqºk½g ÿkõg ô òýýð QwAq ApñG»è óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »…ÉÜ ÿ»Gq ¼ s »üAõðBýÉK óBÜ»ýPxýÅOºs ½K |#.òðBìs þðkrGqBÜ»G NArg þì»øq»G óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »…ÉÜ ºõGAõýÉK òýÉP…ñÉãPýÄ |Wiley-Blackwell; 1993. p. 1. .|The Limits of Inquiry :|Problems in Philosophy .|Colin McGinn .1 |2. Bertrand Russell. The Problems of Philosophy. Kindle Edition2011. ch. 1.

.RAkºk þü ôÂôõW þÝÉO»ƒèæºk )ôBƒC( ÿ»ƒ„ô ,»ƒýƒýƒð ôBƒPƒwºô þƒÝƒÉƒPƒ„ )ôBƒC( .»ƒü»ƒƒø .óAlñP…ƒü ¼ o »ƒè »ƒ…ƒýƒì»ƒø óBƒÜºqBƒGô ô o »è »…ýì»ø óBÜBü qºs ô Bƒü qºk R»ƒðBƒð»ƒO ºô»O»èæºk ï»C þÈ q »è .óAk»¾ôõW ô ë ½K»„ .RAkºk óB…ýð óBƒíƒýƒÝƒü u ½ƒè þƒÜ»ƒü»ƒñƒÈ ô »Ü ,QÈ ô»Üºk qBük »OBÜ ô»C rPÈ s †ü»ì»C »ñÈ ô .ó ô»Üºk ß»ü q»G Ûºk ô q»ñƒÈõƒg ôB_q»G rPÈ s rOAôk þðBܺrÈk »è óBÜ»ýü rÍý„ .ó ô»Üºk óBÜ»ãPwq»K ô óBÜ»PG »G RºqBG»w ºôõPxü ô ‡½g óBü½O óAqºô q»Lñük| AlðBÜ»ñük ÿApÝÉO ôBð»è òì R½G ïôAo»â| ÿ)qBÜ( ,Ak»ÜºrÍý„ »_qBK Êw q»ø »è| )ïôAo»â ,ïôBÝñg ,ïôBü râ( ,óBƒÜ»ƒPƒwo óBܺrÍý„ »è rýÌB„ ÿ»üAs»Ô ô»G òPwºõÉK »ƒ_qBƒK ʃƒw q»ƒƒø .ó ô ôkrƒƒÜ þƒƒPƒƒwô qk ô ë õHíýw Êw »G òPwºõÉK †ü»ÜºrÍý„ þƒìºkq»ƒw »ƒè 䃃ñƒƒü rƒƒâ ÿ ôAkô ô o ʃƒw þðBÜ»ýýðBíwBC »HÉPÜ »è b .óBÜ»ýü rxýì óBÜ»ýü ô ô vÉì »HÉPÜ »è b ô ,óBCq õØ ôõܺô ÿ pØõOBØ ô þƒOBƒø»ƒð þƒðÂBƒw »ƒG ºuBƒìBƒC »Ü ÿ»ðô»g ô»C .ºôArÜ ó ô»ÌrýÔ þìºkq»w ,sAôæ ÿBâ Rô»c »Ü ,QÉñHüºk ó ô»ÌrýÔ Rô»c ,ó ½gºk tÉø»G ô ô»¾»Ø ÿBâ Rô»c Rô»c »è óBü½g ,sAôæ ô kqºs þíð»â»Ý`ñK îð»â ÿ rý„ pK ô s ô»w þíƒð»ƒâ»ƒÝƒ`ƒñƒK Rô»c ½G »üºuBìBC »ðô»g ï»C .òñɾBCºk þ¾Bw Rô»c rOAôk ô QýK »G ô þýOBø þ¾Bw ÿ»_qBK ½G rýÌB„ .ÿ pØõOBØ ô þýOBƒø»ƒð | .ºôõOrâqºô »Ü¼pý_ ï»è ÿkôõw ï»Ü»ü ºôBOºq»w »è ôõܺô óBƒÜ»ƒýƒü rƒxƒýƒì q ¼ s òÜ»è óBýéýð ÿ ôBC ,krÜ ½G ïºuBìBC þðôõGAlü»K ÿBOºq»w .ôõG äñü râ ô s ¼ rýK .ºô»üApÉâºk êý𠽃G óBƒýƒÝƒÉƒPƒ„ ôõƒì»ƒø þÝÉg»üBG óBÜ»ýü rxýì òÜ»è òýüBC Bøºô q»ø ÞÈlðºôAõg ôõܺô ó ô»ÌrýÔ .ôõG»ø ÿ q ¼ s õÉð »PÈk ºsBO þÝÉñýüBC rOAôk ,ArPwq»Kºk ô ó ½Ü þñýüBC þðAq»ÜôºrÉK óAõÉð »è ,rxýì ,RAkºkô ô q ÿ ôBƒñƒÈõƒg þƒÝƒƒÈ o»ƒƒ„ Ëõƒƒð zBGq»G Ak)»ø½ñýw( þHÉPÜ »è ôõܺô q»ø þðôõG Á»â»è †ýðBCq õØ »è R»ðBð»O .ºôAqk þñýüBC ,rƒxƒýƒì ÿ tƒü s»ƒÌ »ƒG )Öƒwôõƒü( q»ø ÿºô»ðBñÉø .ºô»OBܺkôÃG þPwq»KBPÜ»ü q»â»C )òýüBC ,ôBC ,îð»â( þ݃컃_ ʃw q ¼ s þO»èæºk ,òü rãG óBü qºô Þì»_ ôõܺô óBÜ»ýƒü rƒxƒýƒì òƒÜ»ƒè )ôBƒC( .òƒð»ƒü»ƒâºk ½G ÿ qBܽø )îð»â( ,»ƒðôõƒG ÿºôBƒ_q»ƒw »Ü ,»ü»ýýðô ô qºk ºtÉø ô»C )òýüBC( ,óBüu .ºôBPwºô q»w»è þðBܻļ rì ÿ oºôBG ºõÈõð þýwBðrxýì ÿ rÍý„½Ü þÈ o »è ó»íâºk ô»è »ƒHƒýƒG»ƒc ôÂBƒ„ ,òü»ƒâºlƒÉƒO þÜ»ýüAsºqB„ »Ü ,ºkq õƒÜ ÿ»ƒðAq»ƒwôõƒð ,»wBð»„ô ô »ü»ø Alükq õÜ þðBìs »è ÿ ôAô»O »è þðBƒÜºrƒÍƒýƒ„ ºô ôkrƒÜ ÿAô †ƒü»ƒì»ƒC »Ýðõ_ ,òG sAôBýW »Ýük þðArýÌB„ ÿ rÍý„ ÿ q»go»â»G óBƒìs ,Ak»ƒHƒýƒG»ƒc þƒØºk »ƒè .»ü»Ýük þðBÜ»ígõO ô ë õHíýw ï»C ÿºô»ðAlÝÉè þìBXð»C »è þñýwôõð ½G rýÌB„ òýðAsºk ,ºô»ðBÝì»_ ô»C ÿºqBG»è þÜ»ýü rýHñ„¼o ,»ðArÍý„ ï»C þÜ»ýüAsºqB„ ,»ü»ø ºôºrxýì þìºkq»w ô »ðBxÔ»C ô»C ÿ qAk»âBC .»ü»ƒø ÿ ôAô»ƒO ,ºôõGôBG ïºkq»w ô»è »Ü ,ºôõG »ðAoºôBG ºôºô»ðlñÈõg þÈ o »è †ü»ì»C óBìõƒãƒÉƒG »ƒðArƒÍƒýƒ„ ﻃè ÿ»ƒüAs»ƒÔ ô»ƒC .QƒÈ rƒƒÜºk ºô»ƒðôõƒìs»ƒC »ƒè Aô q»ƒø þƒðô ôlƒðBƒÙƒƒèõƒƒg »ƒG ÿ ôAô»ƒO þƒPƒ…ƒK ôõƒÝƒ¾»ƒG ,ºôõƒOBƒø»ƒð ï»G ,ºôõPw»G þü ô ô vÉì þè»âºôB_q»w ÿ»ñÈ ô ,ºrÍý„ »HƒýƒG»ƒc ºôÂBƒ„ ÿºô»ƒC ï»C þè»ãÝì»_ Á»â»è ôõÝðõ_ ,»ýü rÍý„ »ñü»âºk AkºrÉè .ó ô ôlðBXðõâ ÿ»ìºkq»w ÿAs»Ô þðlðBÙèõg ½G ókrÜqBÜ ÿ»ìBXð»C ô»C ôõÝðõ_ ,»ýýð BðBw Aô q»ø þÝÈ qBÜ þü rÍý„ ÿºqBG»è ôAô»O þü rýHñ„¼o þÝÉðBh„BK ÊGºk QÈ rܺk Qwô qk þè ÿAs»Ô ÿ»ü»íÉO ô»C ½G »Ýɾô»ø þü rÍý„ ÿA»Ô .QÉG»ø þüºkBìBC .óBܺrÍý„ ôõì»ø ÿ»_qBK ÿºô»ñPw»ƒG ß»ü õýð »è ºq»ñÈõg ÿºô»ðæõg Bøºô q»ø ÿAs»Ô ½G q»ñÈõg ÿ vÉ_ ÿºô»C ÊG»G AkAs»Ô .QÉG ß»ü ôõܺô óBܺrÍý„ »_qBK ôõì»ø

óBܺqBýOôõW| AlðBܺoBW»íð»â ôBð»è òì R½G ïôBü râ| þðBñÉùÝÉK As»Ô þðBÜ»ýýðAõW »è ÞÉÜ»ü ôBƒñƒÉƒK »ƒè »ƒüºrƒÔ ô s»ƒüAõƒƒW þƒƒè»ƒƒâlƒƒük þÈ o »è rýÌB„ BOAô .ôArÝü qBük þÝÉðkrÝÜqk ½G kõg ÿ»ãük ,ºôºlük Þɾ»ì½Ü »è ºôAs»Ô kBýðõG óBÜ»P„ óBü ,óBùýW »è òýðAô pÉO ÿ»ñü ô ô ôk q»G AkºrÈk lð»_ ï»è .QÉðºk ﻃƒÜ»ƒƒü ÿ»ƒƒñƒƒÈ ô .òƒƒü ô»ƒƒÜºk ÿ rƒƒÍƒƒýƒƒ„ þÝÉðôõG -qBƒü( »ƒü½ƒG óBƒÜ»ƒéƒü½ƒÜ/Þƒ¾»ƒg ôõƒÝƒðõƒ_ ,Ëôºlƒ„½ƒg óBƒü)ÿlƒðºôAõƒƒg ÿAô rG »G .ºô»ðAkõ¿Ðºk »OBgºk ÿ o»ÔõPýK þñƒOBƒø ÿºôBƒ_q»ƒw ô»ƒC óBƒÜºqBƒýƒOôõƒW ÿ»ñÈ ô ï»G ,»üºôºô»è îð»â ÿ rÉGô rɃg þðô ôkq»â þÜ»ü»ñÈ ô »è Q„qAs õâ ïºô ôk ½G ºuBìBƒC rƒÍƒýƒ„ õƒÉƒð ÿ)òƒì( .RBƒÜºk óAoBW»íð»â õÉð »è ÿ ½g þðôõHÉW»P…ýð »è ÞÈlýøAs ôõܺô Al…üºô»C ë»â»è ,RBܺk ïºô ôk ÿ»ñÈ ô òýñýGºk .ºôõG AlðBü râ ÿ qBG oBW»íð»â AkºrÉè .»ü»ø þðô ôkq»â þÜ»üAs»Ô ôõݾ»ƒG ,»ƒýƒýƒð »ƒñƒýƒØ»ƒPƒwAo þƒÝƒÉƒñƒÈõƒ„ Ák ó ½_ óBܺlýøAs ôõܺô ,»ÝÉèõHíýw †ü»ü½G .ó»Gºk qBÜ »G ë õHíýw ôõƒÜºô As»Ô(( :QƒÉƒ¾ºk )þƒPƒð½ƒK ½ƒéƒýƒì yƒü q ½ƒì( »Ü ,»ýýð þÝü u ½è óBü ,þPwAo þÝÉñÈõ„ »Ü»ýÈ o ôõݾ»G ,òGºk R»GBG »G AlÉO þðBÜ»P„ óBƒü½ƒg ÿ»ƒãƒÉƒK óBƒÜ»ƒPƒ„ ºô»ƒƒü½ƒƒø »ƒƒG þPwAo þÝÉñÈõ„ oBW»íð»â )).òñÉLw»_ºk þðlðBLw»_ ½G rýÌB„ »ÝÉèõHíýw ,»ýýƒð †ýðBü râ ,ºô»PÉñÉùüºk óBü râ ÿ»xÉw¼ rK ,»ýýPxü ô»„½g ÿ o»Kô»C þðlðBíè»w ºqBük »G ,QÉG †ýðAqBG þèõHíýw óBü râ Ë rܺk

þðBÜB„BK ?½G .ºô ôkrÜ lðºõÉK óBÜ»ýü rxýì »è ,ôõG»ø óBýülðºôAõg þO»Õýw rƒxƒýƒì ÿ»éü½Ü ÊGºk lðºôAõg ÞÉñýƒüBƒC ôõƒì»ƒø ,ólðºôAõg þ_»Ýéì »ðçü½Ü ï»C .ÊG»ƒø þ݃¾õƒì »ƒ…ƒýƒì»ƒø óBƒÜ»ƒéƒü½ƒÜ ôõƒÝƒðõƒ_ .òðBýðBÜ»ðºôBg þݾõì óBü ,òðBܺlðºôAõg ÿ ½g þÝÉP„ aýø þðºôBg »éü½Ü »OAô»Ü ,ºô»ðkrÜrýG ,»Pw»W þðºôBg R»ðBð»O .»ýýð »üºô»C qBýwrK .»ýýð þ…ü½g þðkrÜ»xØ þO»üçü½Ü »G qBü þýPxü ô»„½g ½G rýÌB„ Á»â»è þO»üçü½Ü þì»PxÉw ?QÉñÈõ_ºk þغk þÉK »G ,»ü»ø ºô»Ä¼ rì þðôõHPwô qk Aõg ÞÉOBÜ AlðBCq õØ »è »ðôõíð ½G þñýüBC óBÜ»P…ü rÔ »G óBìq»Ô ,QÉñÉÙèõgºk Ǽ rì »è ºôAkô ô o ï»C .òñÈõñG ½G ÿ tÈ o þ„½ðpÜ Ç¼ rì þðôõGAlƒü»ƒK þƒOBƒw»ƒÜrƒ_ ﻃܻƒü b þO»üçü½Ü þì»PxÉw »OAô»Ü .RAkºkô ô o þðBÜ»ýü u ½è½ülüBC »è b ô óBÜ»ƒñƒýƒüBƒC »ƒè ÞÉļ rì ÞÉOBÜ »ðôõíð ½G .»ü»ø Alýñü ôºs »G ,RBܺk ß»üBü u ½è½ülüBƒC »ƒè ÿ ôºpƒÉƒK ,»üBüu ½è½ülüBC ô»C þݾõì »PÉGºk ß»üºõÉ„ .RBÝG þðBGq õØ »G Alü ôBñÉK »è ÿ ½g »üºkBìBC òÜ»è ÿ»üBü u ½è½ülüBC ô»C Êð»O R»ðBƒð»ƒO Ak»ýü r̓ýƒ„ »ƒñƒÈ ô ﻃè rƒýƒÌBƒ„ .»ƒPƒwAo ÿ»ƒƒéƒƒü½ƒƒÜ òƒƒì QƒƒƒÉƒƒƒ¾Bƒƒƒð | ½ƒƒƒgô»ƒƒƒPƒƒwAo ,ï½O ÿ»éü½Ü òì óBü ,ï½O þýPxü ô»„½g ÿ»„ô »è »Ü ,ºô»Ü»üAs»Ô ÿ ½ø »G ôõݾ»G »G »ü»ñÈ ô ô»C ,ºô ôkrÜ þPwô qk þO»üçü½Ü þýO»üçü½Ü ÿ ô ô vÉì »Ü ,RAkºk q»ñÈõg qBü ½G ô»C þPxü ô»„½g ÿºlñÉø Ǽ rì »G ÞÉñPxü õ„½g »ØBO þðkrÜkq ôAq»G .»ýýð ½G »Ýɾô»ø þO»üçü½Ü ÿ ô ô vÉì ÿ q»G»èq»w ôõÜBO ,ÿ rÍý„ þƒÜ»ƒüAs»ƒÔ þƒðlƒðBƒÙƒ¾õƒg

þýwBðrxýì ÿrÍý„½Ü þÈo »è # ô»è »HýG»c ôÂBƒ„ ,òü»ƒâºlƒÉƒO ºõƒÈõƒð »Ü ,ºkqõƒÜ ÿ»ƒðAq»ƒwôõƒð ó»ƒíƒâºk AlükqõÜ þðBìs »è ÿôAô»O þÜ»ýüAsºqB„ ºôôkrÜ ÿAô †ü»ì»C ,»wBð»„ô ô »ü»ø »Ýük þðArýÌB„ ÿrÍý„ »è þðBܺrÍý„ óBìs ,Ak»HýG»c þغk »è »Ýðõ_ ,òG sAôBýW »ü»Ýük þðBÜ»ígõO ÿq»go»â»G ºôºrÉè .QÉG îð»â þOBø »ðÂBw ô»C ºô»ü½ø »Ü ,»ýýð »„»GôBø »ðBùýW ô»C ,»üAs»Ô ô»C ºô»ðBíðBÜ»Pw»ø ô »Pw»W þÈ o »è »íɃC þÝÉðôõìs»C ôõ݃¾»ƒG ,òƒü»ƒÜºlƒÉƒK þƒÜqk ÿ qAks ½w þÝÉðôõìs»C AkºrÉè .»ýýOºo»ñG ÿ»„ô .»ðBýÔ½w þÜ»ýü qAks ½w ,òýñýGºk »OAô»Ü ,»ü½Ü þÜ»ü»„ô )óBܺoBW»íð»â( ,ºôAo»â ÞÈ oBW»íð»â lð»_ õÉð »è rýÌB„ .þÔ½w þðBÜ»O»ýýwBg »è »ÝÉÜ»ü †ýðAo»â rPÈ s rƒOAôk þƒðBƒÜºpƒÈk »ƒè óBƒì»ƒüAo ﻃC .QÈ rñÉíè»wºk Býâ ô »Õü rO »G RºqBG»w ºôõPxü ô ‡½g óBü½O óBÜ»ãðôBC| AlðBùýW þðBܺôBC ôBð»è òì R½G ïôBÝñg| .»ü»ø þìAôºkq»G )òì( þðBÜ»ƒðAo»ƒâ »è óBýýñÉùð ÞÉè»â óBùýW þðBܺôBC ô Bü qºk AkºrÉè òì ÿºô»C .ºôAkqB„»c AlðBü½g õÉð ,ºô»ì»ÝG QwºõÉK óBü rPÜ»ü »G Ëô»ìºk .»ü»ðBýýÔ½w ô »ðBýýƒxƒðBƒì¼ o þƒÜ»ƒüAs»ƒÔ q»w»è lðºôAõg /qBü ½G þݾ»g þülðºõÉK þƒƒƒÜ»ƒƒƒü»ƒƒƒðBƒƒƒýƒƒƒƒxƒƒƒƒðBƒƒƒƒì¼ o ÿBƒƒƒƒì»ƒƒƒƒñƒƒƒƒG ÿ)òì( ï»G ,ºôBPwºô »ðAsAõhülðºôºu q»G »G ó ôõG ô ºô»ðAõO ÿBì»ñG q»w»è rÍý„ õÉð ó vÉC Alü q»ãýÔ½w »è ÿºô»C ,ºrO ÿ ô»ƒC Ak»ðApÈk ï»è R»ðBð»O .)ó ôõG þýPɃܻƒü( ÿBOAô »ÝÈ qBG óBÝñg .óBÝñg ÿ qBG »OBâºk »Ýük ÿ ô»C »G ó ôõG ,ºô»ðAõO ,ó ôõGqtGAlÉO »ýýPxü ô»„½g ô»ƒC »ƒì»ƒC .QƒÉƒð»ƒü»ƒâºk þ¾ô»ø rÍý„ õÉð þñì »Ü ,»ü»ýýðô ôkq»â »Ýük þðBݾ»g þýø Á»â»è þðkrÜkq ôAq»G

ÿ q»G»èq»ƒw »ƒG q»ƒñƒÈõƒg ÿºô»ƒðkrƒÜrƒýƒG ,RBÝG Þü q»g ºô»ýýO»üçƒü½ƒÜ ÿ ô ô vƒÉƒì þìºkq»w »G ºô ô vÉì ï»C ÿºô»ñPw»G Á»â»è þO»üBļ rì þãñü râ þ݃ɃO»ƒýƒýƒðBƒPƒwqBƒ„ .»ýü rxýì þO»ýýðBPwqB„ †ü ô»C þüBðAõO ½G ÿ rÍý„ ÿ qBOõâ þðBðkBýðõG óBƒÜ»ƒð»ƒíƒük þƒðkrƒÝƒÕƒwºô ½ƒƒG rƒƒýƒƒÌBƒ„ þðAlðB…ýK ½G ÞÈ rýÌB„ q»ø .ºô»PÈ o»âºk »è ÿ»ðBP„ ô»C q»Gºô Bð»K ÿ rÍý„ þÜ»ü»ñÈ ô »ãñü râ ÿºô»C ï»G ,RBGºk ó»ø AlÍýØAô õýð þðkrÝÉLÜqk .RBܺlÉK óBýÜqk ó ½_ AkºrÉè »…ýì»ø ÁBü»g Á»â»è þðlðBXðõâ ô óBÜ»P„ ï»øq»G ½G óBíO»ýü rÍýƒ„ »ƒè ß»ƒüºõƒýƒ„ ô óBÜ»P„ ÿ qBG óAõÉð þülðºõÉK .QÉñÈk rƒýƒÌBƒ„ þƒðôõƒìs»ƒC ô óBƒýƒðkrƒÝƒÉƒƒLƒƒÜqk Ûºk þèæºk þPwBC q»w»è ÿºô»ðAlãƒðºo þýÔArâ½ñýw þÜ»üºõÉ_qAõ_ »è .QƒÉƒGºk ôõƒì»ƒø rƒýƒÌBƒ„ Alƒýƒü rƒƒÍƒƒýƒƒ„ ÿ qBƒƒOõƒƒâ qBÜ »G óBñƒÉƒøAk ÿ qAkrƒÜ þƒðBƒÜ»ƒwºq»ƒÜ ôÂB„ .»ðBwºq»Ü ô»è »ÝÉÜ»ü óBìs .RBgºk ÿkq ôAq»G Ak»ðArÍý„ »_qBK ï»è »HýƒG»ƒc )ß»ü»éü½Ü ôõܺô( ÿ ½g þPxü ô»ƒ„½ƒg »Ýük þƒðBƒÝƒ¾»ƒg þƒPƒxƒü ô»ƒ„½ƒg Á»ƒâ»ƒè .RBƒƒÜºk )»ƒƒéƒƒü½ƒƒÜ ôõƒƒÜºô †ƒƒýƒƒðAô»ƒƒƒC( ôõƒƒƒƒÜºô ÿ ½ƒƒƒƒg þƒƒƒƒPƒƒƒƒxƒƒƒƒƒü ô»ƒƒƒƒƒ„½ƒƒƒƒƒg óB…ýK þðô ôkq»ƒâ þƒÜ»ƒýƒýƒPƒxƒü ô»ƒ„½ƒg þݾ»g »Ü ,ºô»PÉñƒÉƒøºk ôBƒwBƒK .RAkºk ‡½g óBü ô»C ÞÈ qBܽø »G )óBÜ»ƒéƒü½ƒÜ( þðô ôkq»â þÝÉðôõG ôõܺô ï»C ï»G ,Ëôºk .QÈ ôºk»„½g ÿ ô»C îð»â þð½G »G RºqBG»w ºôõPxü ô ‡½g óBü½O

2-2

|!îPxü ô»„½g †ü½O óBÜ»ðuAõg þñ„»_ ô »üAl¾k »è QÝÉÕwôõü RôBñÉK »è î…ÉܺkAo óBܺkq»G ,òì |!îPxü ô»„½g †ü½O óBܻܺtýð»Ü þñ„»_ o»O óAôõOBø»ƒð ÿkBƒü »ƒG ÁBƒíƒwºk ô Qü»Üºk îðAô»_õÉð »è QÉÝOºk »ØºqBC ,òì R½g »è BâBDÉG †ü½O Qƒƒƒýƒƒƒ…ƒƒƒÉƒƒƒƒÜºkAo R½ƒƒƒƒg ÿkq»ƒƒƒƒG |!îPxü ô»„½g R½g »è BâBDÉG †ü½O QƒðAõƒ_õƒÉƒð »ƒè QƒÉƒÝƒOºk »ƒƒØºqBƒƒC |!îPxü ô»„½g ô Öwõü( þܼ rý_ ,AkºrÍý„ ﻃè ,ºô»OºôArñÉø ÞÉðôõ`ÝÉè ôõܺô )Bhü»èô s kq ô ô Rq õÜ þÜ»üºuBìBC »G Êð»O ﻃG ô Öwôõü( þܼ rý_ .ºôArÜ ½G ÿºuBìBC ºô»ðBÜ»ýü rxýì þìºkq»w »è )Bƒhƒü»ƒèô s þðlðAôõ_ ½G rýÌB„ ºõƒÈ ô»ƒè .ºôAlƒü ô ô o ÿ»ƒÜ¼ rƒýƒ_ ﻃC ÿ ½ƒg þƒýƒPƒxƒü ô»ƒ„½ƒg Á»â»è þÜ»üAs»Ô AlOBÜ óBì»ø »è ,ºô»OºôBñÉø .ºô ôkrÝPwô qk »Ýük þðBܺrÍý„ »_qBK òÈõ„ ô RBÜ »G óBìºuBìBC þOq õÜ »G rP…ÉK ÿ»Ýük þÝÈlð»øºq Ak»ü»_qBK ï»è RBÜ .krÜ .ó»ƒø óBƒíƒð»ƒìºs ô ôk ÿBƒOAô »ƒG ,»ƒü»ƒø þܼ rý_ þƒð»ƒìºs( ô ôkrƒGAo þƒÝƒÉƒð»ƒìºs »Ü ,þüBPxÉC ó»ìºs ô )Bhü»èô s ô Öwôõü þÈ q »è ºô»ðApÉâ .»Øºk ÿºô»ðlñÈõg þð»ìºs ,Öwôõü :ôõܺô þè»â»„ô| »G óAkºuBìBC ,kBO ...kq»G þðB…ÉÜAo ,ߺtýð»Ü ,ó uAõg ókrÝÜqk óAõÉð»è ÿ s»üAõW .»ü»ø þüºkBìBC RBÜ .»ü»ø | òÈõ„ »G ókrÝÜqk ô RBÜ »G ï»G ,»ü»ø ºô»ðô ô qºk »G þülðºõÉK AkºrÉè þðkrÝÜqk qBWq ¼ s .ºô»Pw»ø »G òÈõƒ„ þƒƒðkrƒƒÝƒƒÜqk »ƒƒG QƒƒxƒƒÝƒƒ„ þƒƒýƒƒðô ô qºk ÿ ½g »è ókrÝP„qAs õâ ½G ÿ qºô»Pw»ƒø þܼ rý_ þð»ìºs þÈ o »è q»ñÈõg .QÉñÉøºk þÈ o »è »Ü ,ÞÉè»â»ñÈ ô »G ßqk ºô»Õwôõü ºôAqkpGqºk ºô»ðlðAôõ`ƒÝƒÉƒè ô o½ƒÔBƒPƒýƒì þüºô»ðApÉâ ô Ûºk ÿAs»Ô(( †ü»ü½G .RBܺk ô òýñýG þPw»ø »G Q…K ,»ü»ø AlðBìs »è ô Bì»ñýw ÿAs»Ô »è ߺô q»ø ÊPw»GBð òPxýG þƒƒƒÈ o »ƒƒƒè óBƒƒƒìs 4)).»ƒƒƒü»ƒƒƒø Ak½ƒƒƒðBƒƒƒƒ„ ,QÉñÉÙèõgºk ß»üAs»Ô ºô»ýýðBÜ»èõHíýƒw ,»ÜºrÍý„ ÿk½Ü ÿºô»ðkrÜ ½G q»ñƒÈõƒg ½G .ºô»OAlG ÞÉè óBÜ»„ô ÿ õükô»C ÊGºk »è ókrÝP„qAs õâ ½G »ñÈ ô ô ôk rýÌB„ »ðôõí𠆃ƒü½ƒƒO( :ºô»ƒƒPƒƒÉƒƒñƒƒÉƒƒøºk »ƒƒíƒƒÉƒƒO ß»ƒƒƒü ô )óBÜ»ðuAõg þñ„»_ !îƒPƒxƒü ô»ƒ„½ƒg þƒƒñƒƒ„»ƒƒ_ !Pƒƒxƒƒü ô»ƒƒ„½ƒƒg †ƒƒƒü½ƒƒƒO( ôõì»ø þPxü ô»„½g »ü½G .)óBܻܺtýð»Ü .ºô»PÈ pwºk þO»üÂ»ì½ƒÜ þƒÝƒü»ƒüBƒK ô»ƒéƒK †ü ô»C ,»ü»ø óBü qAsBC ÞÉü óBƒü ôõƒì»ƒø þÙ„BÌ ó uAõg .»ðAlýðBGq õØ ô ÿ o½ðºôB_ ÿ o½ðºôB_ |ߺtýð»Ü ,QÉGºk ÿ ½g ÿ»éü½Ü ºôºrÉè .ºô»PÉñÉìºk ÿ»ƒÜ»ƒPƒxƒü ô»ƒ„½ƒg »¾»üAo ÿºô»ñPw»G q»ñÈõg ½G As»Ô þãñü râ BOAô .»ðBܺrÍý„ »_qBK ôõì»ø þðBÜ»ýýP…â »_qBK q»ø ÿºô»ðlð»ñÈõg þOBw »è q»ñÈõg »ü»_qBK ô»C ,RBܺk Qw»ƒø ÞƒÈ rƒÍƒýƒ„ þðBÜ»_qBK Á»â»è þƒ„»ƒGôBƒø þƒÜ»ƒüAs»ƒÔ .»ü»ø Akôõ…ÉK ÿAs»Ô( Ë rOõâºk þÉK ÿ»Ýì»_ ô»ƒC AlýGºk»C ÿ»ñgºo ô ºô»ñüvÈõO ÿ qAõG »è )Ûºk ôõ݃ðõƒ_ ,»ƒü»ƒø ÿ ôAô»ƒO þƒÜ»ƒýƒüºkBƒìBƒC þè»â»ñÈ ô ,»ü»ñÈõ„ ô»C rýÌB„ ÿ s»ÐBÜ q»ƒw»ƒè ºô»ƒðBƒÜ»ƒ„ô þƒƒÈ o »ƒƒè ÿ rƒƒÍƒýƒ„ ÿAs»Ô þÈ o »è rýÌB„ »OAô»Ü .QÉwôõðºk q»w»G Ûºk ÿ»ð»íü»ø Ëô»üºk ,ºô»ƒØºk ß»üAs»Ô õÉð ½G q»ñÈõg .RBÝG ÁAs Akq»ñÈõg .QÈ pHGAk þÍýØAô »è ô Ê…ÉÝGAo | QñPxüõ„½g ÿ ôAkô ô o òü rPð½Ü| »ýýO»üçü½Ü| ,ºô»ýýðBܺrÍý„ ÿBOºq»w »è rýÌB„ þÜ»üAs»Ô †ü»ì»G .ºõýðAs »éü½Ü »G ÿ ½g AlðBܺrÍý„ »_qBK ôõì»ø óAõÉð »è þ„»GôBø þìºkq»w »G þO|»üçü½Ü .ºô ôkrÜ Qwô qk

r8:Layout 1

6/8/2013

4:51 PM

Page 1

8

2013/6/10 »í컄 ôôk )365( ºqBìu

.ï»Ü tÜ ï½g ÿq»w ï»Üºk s»c qBW q ¼ s ,ÁBü»g þð¼ o »G »„ô þðkrÜq ô»_ »è îñÉG sAô .äðtâ ÿ ô sºk »G »Pwo þñýñ_ »è ,»¾»üAs þñOrâºõÉ_qAõ_ »è îñÉGsAô .ºô»ðAlãðºk þðkrݾBG »è ,qBýwrK þðAkôBC »è îñÉGsAô .ïºô þñýðo »è * .ïrãG Ëoæ »„½g îÉK qBWq ¼ s ..ÿºô»ðkrÜ½Ü »è ºô»ìô»Ü q ô ôk ,ºôºqAõg »ñOô»Ü jB„ »è ÿ»ðAqAsBC ô»C ..ÿ»Pgºqk ô»C ÿAôk »G óAo»â »è .Rrã¾»ø ÿ ½g ÿq»w ..ÿ»ðBw½G ô»C þñý¾BìAo »è ºô»ìô»Ü q ô ôk ,ºô»üBð óBü q ô»ø ½G ..ÿºô»ñP„oAk ºqBGô ôk »è .ókqAõgrýâ ÿ»ìBðq»G ..ÿºô»ðlñÈ õg »è ºô»ìô»Ü q ô ôk ,óAo¼k þwôõñ„ºo .óAos ô»g ÿºrÈ õÝÈ râ þðkrÜo½_ºôBC »è *

!!..ÊñÉøBñÉè ïsAô ºrÍý„ ï»C qBG»W Iü»O

BG»„ºo þÙ„»ì þìs»G þü»ñÉ„ µ Ës ¼ pK»è»K þìs»G .»G þâqºkq»G þìs»G ..Bܺk îðBwAq»ø ..Bܺk îðBwAq»ø ..ô Bܺk îðBwAq»ø ,Alü ½g þ¾BG ÿ»ÙØ»„ ÿ s ½OõK»O Á»â»è .BHìºk ô ºô»OBܺk ïôÃG 2013 þðBxýð rÜ»GôõG»C óBü qBC:QÈ rOq ½K

.AlÉÝOBOºq»w vâ »G BÝìºk ,ïrãG Ëoæ Ê¿ÉøBð .Ê„¼ rÔºk ÊK ïo»„ ÊOõØ»éì ÿ o»„ ó ôõHìõÙð ÿ o»„ ºô»ñü s ¼k µ ó ôõH¿ È ô ÿ o»„ Á õW»¾õW ÿ o»„ .ó ôõHPì ÿ o»„ ,ï»gAk ï½g q»w»è Bâqºk Ê¿ÉøBð .ºô»PÉðºk ½G îìs»G ólðBOq õÙ¾»ø½g þìs»G þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð þôlG»Ì óAq½w

www.chawdernews.com

soranmail@yahoo.com

“

.ï»gAk ï½g q»w»è Bâqºk ï»Üºk s»c qBW q ¼ s ,ÊG ôBOºq ½g ô q»HÉw þɾBØ»ìºk »è îÈ õâ »ð ,Ëô»ÝG ÿqB_Bð ÿºqB_ »G ïôB_ »ð ,ïºlG ï½g »è BGºtÜ þð½G »ð ,îðAtG R»Ôqºk þìBO »ð .ï»ÝG äðºk þÉ„»G Qw»ø »ð * ,QÉñÉøBñÉè ïsAô ºrÍý„ ï»C .ï»Ü tÜ ï½g ÿq»w Ê¿ÉøBð ,Ërâºk ï»g»ü »…ýì»ø AlÈ pÔ»¾BG vâ »G BÝìºk AlðôõHØ»è µ ÿ rýãÉW vâ»G BÝìºk

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪156‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫قه‌به‌کردنی سه‌رکرد ‌ه لەمیدیا ئیسالمیەكاندا‬ ‫عەلی باپیرو سەالحەدین بەهادین بەنمونە‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‬

‫ماجد خەلیل‬ ‫ئەگەرچی لە بانگەشە و بازنەی شەرعدا هیچ مرۆڤێك‬ ‫لە س��ەروی مرۆڤەوە نیە‪ ،‬تەنانەت پێغەمبەرانیش‬ ‫لەنێو بازنەی مرۆڤایەتیەكی رەوان ‌و روندان‪ ،‬وەلێ‌ لە‬ ‫نەزمی سیاسیدا دیوێكیتر لەمرۆڤ چنراوە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەو كۆمەڵگایانەی‪ ،‬كە خوێنی مەزهەب دەویسترێت‬ ‫زیندوبێت‪ .‬لەم وتارەدا میدیا و میتۆدی ئیسالمیەكان لە‬ ‫قۆرغكردنی هەستی خەڵكیدا دەبینرێت ‌و دەویسترێت‬ ‫وێنەی كەسایەتیەكی ساختە بدرێتە رێبەرەكەیان كە‬ ‫لەخودی خۆیاندا ونە‪.‬‬ ‫لەسیاسەتدا‪ ،‬مێشێك دەك��رێ��ت بەگامێشێك‪.‬‬ ‫ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��ی راب����ردوی ه��ەرێ��م��دا‪ ،‬میدیای‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن سیحرێكی بەخشیە كەمال میراودەلی‪،‬‬ ‫كە تا ئەبەد دەنگدەرانی ئۆپۆزسیۆن‌و متمانە بەخشین‬ ‫بەو كەسایەتیە زەجر و پەشیمانی دەداتە ئەوخەڵكەی‬ ‫كە شوێن تاجی بابردوی ئەو پیاوە كەوتبون‪ .‬لە‬ ‫هیچ شوێنێكی دنیادا نەبوە كاندیدێكی سەرۆكایەتی‪،‬‬ ‫لەپاش هەڵمەتی هەڵبژاردنەكاندا تەرەفدارانی روی‬ ‫راستەقینەی بناسن‪ .‬ئایا لەئێستادا میدیای یەكگرتوی‬ ‫ئیسالمی ‌و كۆمەڵ دانێكی خێر بەكەسایەتی ‌و‬ ‫كەسابەتی ئێستای میراودەلیدا دەنێن؟ بێگومان‬ ‫نەخێر‪ .‬ت��ەرەف��داران��ی ئیسالمی‪ ،‬یاخۆ جەماوەری‬ ‫ئیسالمیەكان هێندەی ئیعجابی كەسایەتی ‌و شەخس‬ ‫پەرستین‪ ،‬هەرگیز شۆڕنەبونەتەوە بۆنێو پرۆگرام ‌و‬ ‫میتۆدی ئەو پارتانەی كە خۆیان بەدەروێش‌و سەربازی‬ ‫دەزانن‪ .‬لەنێو جەماوەری ئیسالمیەكاندا بە یەكگرتو‬ ‫و كۆمەڵ ‌و بزوتنەوەوە‪ ،‬گەر بانگەشە بۆ گەڕانەوەی‬ ‫كەسایەتیەكی جهادی ئیسالمی وەك مەالكرێكار‬ ‫بكرێت‪ ،‬هەریەك لە پارێزەرانی كەسایەتی عەلی باپیر‬ ‫و سەالحەدین هەترەشیان دەچێت‪ .‬بێگومان مەریوان‬ ‫هەڵەبجەیی چەندە تینوە بەسڕینەوەی تۆوی ئەفكار و‬ ‫ئایدیۆلۆژیای كرێكار‪ ،‬هێندە عەلی باپیر و سەالحەدین‬ ‫تامەزرۆ و تینون بەخوێنی ئەو پیاوە‪.‬‬ ‫لەم رۆژان��ەدا محەمەد حەكیم‪ -‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی‪ ،‬لەپەیجی تایبەتی خۆی‬ ‫لەسەر تۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیس بوك‪ ،‬بەنوسینێكی‬ ‫لێوانلێو ل��ەه��ەڵ��ەی رێ��زم��ان��ی ‌و ئیمالیی ئ��ەوەی‬ ‫باڵوكردبویەوە‪ ،‬كە چەندە كاریگەرە بە مەالكرێكار‬ ‫و چەند لەژێر كاریگەریی شیعرەكانی ئەو پیاوەدا‬ ‫بوە‪ ،‬هەروەها ئەوەیشی خستبوەڕو‪ ،‬كە هیواخوازە‬ ‫خودا زیندانیكردنەكەی بە جیهاد بۆحسێب بكات ‌و‬ ‫هەرچی زوترە ئازادبێت‪ .‬باڵوكردنەوەی ئەم نوسینە‬ ‫لەكاتێكدایە دیسانەوە لەدەستپێكی شەڕە پەرۆكانداین‬ ‫‌و لە سەروبەندی هەڵبژاردنێكی نوێداین بۆ ئایندەی‬ ‫هەرێم‪ .‬باسكردن لە مەالكرێكار لە كاتێكدایە‪ ،‬كە‬ ‫باسی نیە و تاكاتێك پێویستبو باسبكرێت تەنها‬ ‫هەڵوێستێك‪ ،‬نە لەكۆمەڵ نە لە بزوتنەوەش نەبینرا‪.‬‬ ‫دیسانەوە گەمەی سیاسەت ‌و خالید رەنجدەر گوتەنی‬ ‫گەمەی راكێشانی دەنگەكانی مەالكرێكار ئەویان لەالی‬ ‫ئیسالمیەكان زیندوكردەوە‪ .‬ئەگەرنا خودی حزبەكەی‬

‫ئیسالمگه‌رای تورکی‬ ‫ستراکچه‌ری سێکیوالریزم‬ ‫ده‌گۆڕێت‬

‫‪2‬‬

‫عه‌لی باپیر‬

‫محەمەد حەكیم دەیتوانی بەیاننامەیەك دەربكات‬ ‫‌و ئیدانەی دەستگیركردنەكەی كرێكار بكات‪ ،‬كە بۆ‬ ‫هەموال نومایانە كە لەسەر داوای مەریوان هەڵەبجەیی‬ ‫گیراوە‪ ،‬بەاڵم لەوێدا زیان بۆ پەزەكان دەبێتە پرەنسیپی‬ ‫كارێك گەر مەسەلەكە بێتە سەر سوتاندنی قورئانیش‪،‬‬ ‫ئەوا كۆمەڵ‌و پەیجی مەكتەب سیاسیەكانی لەئاستیدا‬ ‫كەڕن‪ .‬نازانین ئەم ساختەیە لەپیاهەڵدان لە كەسایەتی‬ ‫مەالكرێكار لەئێستادا یانی چی؟ لە راستیدا سیحری‬ ‫مەالكرێكاریش بۆ كارەكانی لە هەمان تەوەرەی ئەو‬ ‫سیحرە سیاسیەدا دەسوڕێتەوە‪ ،‬كە ئێستە ئەمانەی‬ ‫خۆیان گوتەنی لەژێر كاریگەری ئەودان باسی دەكەن‪.‬‬ ‫كرێكار وان��وم��ای��ان دەك��ات لەبەر بەرگریكردن لە‬ ‫جنێودان بەقورئان زیندانی كراوە‪ ،‬ئەمەش لەراستیدا‬ ‫وانیە‪ .‬ئەو لەبەر پەالماردانی رۆژنامەنوسە بیانیەكە‬ ‫دەستگیركرا‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدابو‪ ،‬كە وێنەی مناڵەكانی‬ ‫مەالكرێكاری دەگ��رت‪ .‬كرێكار ‌و ت��ەواوی سەركردە‬ ‫ئیسالمیەكان ئامادە نین زارۆكانیان بخەنە گەمەی‬ ‫سیاسەتی حزبەكەیانەوە‪ .‬كرێكار نایەوێت كوڕەكانی‬ ‫لەنێو میدیادا دەرك��ەون‪ ،‬نەبا چارەنوسێكی خراپ‬ ‫یاخود ناتۆرەی تیرۆریان بەسەردا بدرێت‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫چاك دەزانێت چەندان كوڕی ئەم میللەتە‪ ،‬كەچۆن‬ ‫محەمەد حەكیم لەژێر كاریگەریی شیعرەكانیدا بون‪،‬‬ ‫ئەوانیش لەژێركاریگەری وتارە ئاگرینەكانیدا خوێنی‬ ‫خۆیان رشت‪ .‬لە ئێستادا ئۆپۆزسیۆنیش كەسانێكی‬ ‫میراودەلی ئاسا زیندو راگ��رت��وەو وەك دكتۆرێكی‬ ‫چارەسەری ئاڵۆزی‌و ئافاتەكانی ئەوڕۆی هەرێم نێویان‬ ‫دەبات‪ .‬هەریەك لە عەلی باپیر و سەالحەدین زیاد‬ ‫لەقەبارە و قیاسی خۆیان لەمیدیای ئۆپۆزیسیۆندا‬ ‫ناودەبرێن‪ .‬ئەم كەسایەتیانە زیاد لەناوی پارتەكەیان‬ ‫لەسەر زاری جەماوەرەكەیانن‪ ،‬بەرادەیەك پیرۆزی‬ ‫لە ئ��ەدای سیاسی ئەم دوكەسایەتیەدا گەیشتوەتە‬ ‫رادەیەك خۆیان لێدەگۆڕێت‌و لەغایەلە و خەونی سەیر‬ ‫سەیردا دەژین‪ .‬هەر لەسەرو بەندی هەڵبژاردنەكاندا‬ ‫دیسانەوە عەلی باپیر خ��ەون بەخوداوە دەبینێت‪،‬‬ ‫ئەمجارەیان پەنا بەخوا خوێندنەوەیەكی نالۆژیكی ‌و‬ ‫دور لەبنەمای خەونەكان دێتە گۆ‪ .‬مامۆستا عەلی‬ ‫باپیر لەخەونیدا خودا دادەبەزێت ‌و دێت بۆالی‪ .‬ئەم‬ ‫جورئەتە لە شوناسی خودادا تائێستا تەنها لە فەلسەفە‬ ‫پر موعەماكەی حەالجدا دەربڕاوە‪ .‬خودی پێغەمبەری‬ ‫ێ‬ ‫پێشەوامان لەمیعراجدا دەچێتە خزمەتی خودا‪ ،‬وەل ‌‬ ‫ێ‬ ‫خەونی مامۆستا بەپێچەوانەوەیە و خودا دێتە خوار ‌‬ ‫‌و بۆخۆی ئەم دەباتە سەرێ‌‪ .‬خەونی لەم جۆرە دو‬ ‫دیوی هەیە‪ ،‬ئەگەر دروست بێت ‌و دیترابێت‪ ،‬دروست‬ ‫دەربڕی ناخی مامۆستا عەلی باپیرە و رەنگدانەوەی‬ ‫بیركردنەوەكانی خۆیەتی لەخەونیدا‪ .‬ئەوە زانستیانە‬ ‫راڤەكردنی خەونی هەر كەسێكە‪ .‬ئەندامێكی پێشوی‬ ‫سەركردایەتی بزوتنەوە‪ ،‬كە هاواڵتی هەمان ئەو‬ ‫دەڤ���ەرەی مامۆستا عەلی باپیرە‪ ،‬دەڵ���ێ‌‪ ":‬لێرە‬ ‫نەریتێك هەیە‪ ،‬چەند كەسێك گەیشتونەتە پلەیەك‬ ‫جاڕی پێغەمبەرایەتیان داوە‪ ،‬دڵنیام تموحی سیاسی‬ ‫عەلی باپیر لەئاستێكدایە‪ ،‬پەنا دەباتە بەر بانگەشەی‬ ‫پێغەمبەرایەتی"‪ .‬ئەو ئاماژەی بەچەند كەسێك كرد‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر ئيسالمى سياسي‪ ،‬ئاينناسى‪ ،‬هزر‬

‫لەو دەڤەرەدا كە رۆچون لەئایندا و دواجار باسیان لە‬ ‫كەرامات كردوە و دواتر بانگەشەی وەحیان دەكرد‪.‬‬ ‫لەراستیدا بەشێك لە تێوەگالنی عەلی باپیر بەو پرس‬ ‫‌و جۆ سەیرانە دەگەڕێتەوە بۆ باوەڕبونی جەماوەرەكەی‬ ‫بە هەر شتێك كە دەیكات‪ ،‬ئەوەیش هەوانتە نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو سیاسەتی میدیایی ئەو پارتە بەو جۆرەیە‪ ،‬كە‬ ‫وێنەی ئەو وەك كارێزمایەكی رۆحی دەبینێت‪.‬‬ ‫مامۆستا سەالحەدینیش هەمو ژیانی لەسیاسەتدا‬ ‫بوە‪ ،‬بەاڵم كە دەبینرێت بە قەد رەنگ‌و روی سیاسیەك‬ ‫نابینی‪ ،‬ئەو سادەیی ‌و شەرمنی‌و بەكارهێنانی زاراوە‬ ‫و دەستەواژە دینیەكان‪ ،‬مێزەرە بەسەرێك دێنێتە‬ ‫پێش چاوت‪ .‬ئەم ئاكارەی ئەوان لەنێو سەدان نوخبە‬ ‫و روناكبیر و بیرتیژی ئەم واڵت��ەدا‪ ،‬لەنێو ه��ەزاران‬ ‫پێشمەرگەی دێرین ‌و ماندو دیپلۆماتكار و پیربوی‬ ‫ناو شۆڕشی ك��ورد‪ ،‬میدیایەك ئەوانەی ك��ردوە بە‬ ‫كەواسوری پێش لەشكرێك كە بەخوێندنەوەی هەمو‬ ‫ئەگەرەكان وێرانەیی بەهەرێمەكە دێنن‪ .‬سەالحەدین‬ ‫لەرابردویدا خاوەنی كتێبی "بی زمانان دێنە زمان"‪،‬‬ ‫ئەم كتێبە گێڕانەوەی زنجیرە چیرۆكێكە باس لەو وشتر‬ ‫و بەرد و دارخورمایانە دەكات كە بەگوێرەی سیرەی‬ ‫ێ‬ ‫پێشەوامان هاتونەتە قسەكردن‪ .‬گرفتێك نیە‪ ،‬وەل ‌‬ ‫یانی چی نیازت گەیشتبێتە رادەیەك خۆت كاندیدی‬ ‫سەرۆكی هەرێم كەیت‌و ئەوەیش لە دەفتەری ئەعمالی‬ ‫رابردوتدا هەبێت‪ .‬یاخۆ مامۆستا عەلی باپیر هەر لە‬ ‫حەیز و حیلەی ئافرەتەوە تا حیكایەت ‌و دۆزەخ ‌و‬ ‫ێ تا ئێستا‬ ‫بەهەشت ‌و چی ‌و چی نوسینی هەیە‪ ،‬وەل ‌‬ ‫لێكۆڵینەوەیەكی زانستی ئەو پیاوە نەبینرا‪ ،‬تائێستا‬ ‫شیكارێكی زانستی‌و لۆژیكی ئەو پیاوە كە داماڵراو بێت‬ ‫لەسۆز و عاتیفە و فریودان جێگەی نیە‪ ،‬بەگوێرەی‬ ‫هەمو میتۆدەكانی میتۆدی لێكۆڵینەوەی سەردەم‪،‬‬ ‫عەلی باپیر دێڕێكی ئەكادیمی نوسینی نیە‪ .‬ئەدی چۆن‬ ‫ئەم پاڵەوانانە هاتونەتە مەیدانەوە؟ بەگوێرەی هەمو‬ ‫خوێندنەوەكان‪ ،‬رۆشنبیران ‌و رۆژنامەنوسان خاس‬ ‫ناكەن گەر بكەونە شوێن ئەو باوەی كە ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫گەرەكیەتی ئەوانە ل��ەس��ەروی حەجمی خۆیانەوە‬ ‫بناسێنێت‪ .‬ئەوان هەڵگری تۆرەمەیەكی ئایدیۆلۆژین كە‬ ‫لەكاتە ناسكەكاندا دەستبەرداری ئەو برایەتیە دەبن كە‬ ‫لە فەلسەفەی دیندا رێی كراوەتەوە‪ .‬چون گرێبەستی‬ ‫ئەوان لە ئێستادا بۆ پرۆژەی هێنانی پۆست‌و كورسی‬ ‫زیادەیە‪ .‬كۆبونەوەی ئ��ەوان سیاسەتێكە تادەنگی‬ ‫زیاتر بێنن‪ ،‬نەك لەسەر بنەمای پەیبردن بە ئایەت ‌و‬ ‫وتەیەكی پێغەمبەر بۆ یەكبون ‌و یەكڕیزی‪ .‬لەمیزاجی‬ ‫سیاسی ئەواندا باسكردن لەیەك لیستی ئیسالمی‪ ،‬تەنها‬ ‫حەزێكی سیاسیە‪ ،‬چونكە لەدەرەوەی هەڵبژاردن‪ ،‬بیر‬ ‫لەیەكبون ‌و یەكڕیزی ناكەنەوە‪ ،‬بەڵكو بەپێچەوانەوە‬ ‫پۆست ‌و پایەی دونیایی لەت لەت ‌و چەند پارچەیان‬ ‫دەكات‪ .‬هەربۆیە هەڵەیەكی كوشندەیە لەسەر بنەمای‬ ‫ساختەیی‌و باوێكی سیاسی ناجێگیر‪ ،‬خەڵكی كورد و‬ ‫الوی كورد گۆش بكەین بە كەسایەتیە ساختەكان ‌و‬ ‫واقیعی كەسەكان بشێوێنین‪.‬‬

‫به‌رزانی مه‌ال ته‌ها‬

‫وتارە توندەكانی مەالكان‪،‬‬ ‫بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ بەپاڵنەرە‬ ‫دەروونیەكان‪ ،‬كە وەك زۆر كەسی‬ ‫ئاسایی لەم سەردەمە شلۆقەدا‪،‬‬ ‫بەدوای ناوبانگ و ستایش و‬ ‫رەزامەندی خەڵكیدا دەگەڕێن‬

‫‪3‬‬

‫نەوزاد جەمال‬

‫بۆ ئه‌وه‌ی ئاین ئاماده‌یی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ده‌بێت ئه‌فسان ‌ه‬ ‫ببێت به‌به‌شێک ل ‌ه‬ ‫پێکهاته‌که‌ی‬ ‫‪5‬‬

‫خه‌سره‌و میراوده‌لی‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫ئيسالمى سياسى‬

‫‪2‬‬

‫ئیسالمی سیاسی لەتوركیا‬ ‫بەرزانی مەال تەها‬ ‫ب��ێ��گ��وم��ان ه��ەڵ��ك��ش��ان��ی م��ێ��ژوی �ی‌و‬ ‫سیاسی تەوژمی ئیسالمی لەدەوڵەتێكی‬ ‫سێكیۆالری تۆتالیتێری وەك توركیا‌و‬ ‫گەیشتنی ب��ەم دۆخ��ەی ئێستا مایەی‬ ‫سەرسوڕمان‌و تێڕامانە‪ ،‬سێكیۆالریزمی‬ ‫پایەدار لەتوركیا تەنها دینی لەدەوڵەت‬ ‫جیا ن���ەدەك���ردەوە‪ ،‬بەڵكو ل��ەه��ەوڵ‌و‬ ‫هەڵپەی ئ��ەوەدا بو ریشەی دین لەبێخ‬ ‫بێنێت‌و مۆركی ئیسالمی كۆمەڵگەی‬ ‫توركی بسڕێتەوە‪ .‬لەالیەكیترەوە شوناسی‬ ‫توركی لەسەر بنەمای رستێك چەمك‪ ،‬كە‬ ‫بەپرەنسیپەكانی كەمالیزم ناسراوە بنجی‬ ‫داكوتابو وەك چوارچێوەیەكی فیكری بۆ‬ ‫دەوڵەت‌و ئایدۆلۆجیای فەرمانڕەوایەتی‌و‬ ‫چەسپاندنی لەدەستوری توركیدا‪ ،‬ئیدی‬ ‫كەمالیزم بو بەفەلسەفەی سیاسی‌و‬ ‫مەرجەعیەتی مێژویی دەوڵەت لەتوركیا‌و‬ ‫لەچوارچێوەی ناسیۆنالیزم – كۆماری‬ ‫– سێكیۆالریزمدا م��ۆرك��ی پ��ی��رۆزی‬ ‫وەرگرت‪ .‬بەمشێوەیە ئامانجی كەمالیزم‬ ‫دام��ەزران��دن��ی ن��ەت��ەوەی��ەك��ی توركی‬ ‫سێكیۆالر بو لەكۆمەڵگەیەكدا‪ ،‬كەدینی‬ ‫ئیسالم‌و كەلتوری دینی تێیدا ریشەی‬ ‫قوڵی ه��ەب��و‪ ،‬بۆیە شوناسی توركی‬ ‫لەسەر دەستی مستەفا كەمال ئەتاتورك‬ ‫یەكالبۆوەو شوناسی ئیسالمی لەبەرامبەر‬ ‫شوناسی ناسیۆنالیزم – سێكیۆالر –‬ ‫رۆژئاواگەریی كاڵكردەوە‪.‬‬ ‫لەساڵی ‪‌1945‬و هاتنەپێشی قۆناغی‬ ‫ك��ران��ەوەی سیاسی لەتوركیا پارتی‬ ‫دی��م��وك��رات ب��ەرێ��ب��ەرای��ەت��ی ع��ەدن��ان‬ ‫م��ەن��دەری��س ك��ە لەنێوخۆی ب���ژاردەی‬ ‫سەربازیدا دەركەوت توانی لەپەنجاكاندا‬ ‫بۆ سێ ج��اران حكومەت پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫پارتی دیموكرات لەبەرامبەر گوزارشتە‬ ‫دینیەكاندا شلڕۆ بوو بەرە بەرە هێندێك‬ ‫دیمەنی ئیسالمی بۆ كۆمەڵگەی توركی‬ ‫دزە پێكردەوە‪ ،‬كە پێشتر كاڵ كرابۆوە‬ ‫وەك بانگدان بەزمانی عەرەبی‌و كردنەوەی‬ ‫پەیمانگەكانی پێشنوێژی‌و گوتاربێژی‌و‬ ‫دروستكردنی م��زگ��ەوت‪ ،‬ب��ەاڵم پاشتر‬ ‫لەرێگەی كۆدەتاكەی جەمال گۆرسێلەوە‬ ‫سەرجەمی ئەو هەواڵنە سەراوبن كران‪.‬‬ ‫ل��ەم��اوەی س��ااڵن��ی (‪)1950-1946‬‬ ‫پارتی نەتەوەیی‌و پارتی گەشەپێدانی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی ه��ەوڵ��ی��ان��دا كەسایەتیە‬ ‫دینی‌و شێخی رێبازە سۆفیەكان بەالی‬ ‫خۆیاندا كەمەنكێش بكەن بەئامانجی‬ ‫راكێشانی الیەنگیری باوەڕیارانیان‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنەكەی ساڵی ‪ 1946‬هانی پارتە‬ ‫سیاسیەكان‌و گەلی توركیای دا‪ ،‬كە‬ ‫بەرهەڵستی پارتی دەسەاڵتدار بكەن‌و‬ ‫دەستاودەستكردنی دەسەاڵتیان الشیرین‬ ‫ببێت‪ ،‬پارتی دیموكرات بەرێبەرایەتی‬ ‫عەدنان مەندەریس توانی قوتابیانی‬ ‫پەیامەكانی نور‌و ژمارەیەك شێخی رێبازە‬ ‫سۆفیەكان بەتایبەت نەقشبەندیەكان‬ ‫بەالی خۆیدا رابكێشێت‪ ،‬هەر ئەمەش‬ ‫بوە مایەی سەركەوتنی پارتی دیموكرات‬ ‫لەهەڵبژاردنەكەی ساڵی ‪1950‬دا‪.‬‬ ‫س��ااڵن��ی (‪ )1960-1950‬ج��واڵن��ەوە‬ ‫ئیسالمیەكان‪ ،‬كەقوتابیانی پەیامەكانی‬ ‫نورو گروپە سۆفیەكان نوێنەرایەتیان‬ ‫دەكرد هاریكاریی ئەو پارتانەیان دەكرد‬ ‫كە بەسیاسەتەكانیان لەخزمەت ئیسالم‌و‬ ‫مسوڵمانانی توركدا بون‪ ،‬پارتی گەلی‬ ‫كۆماریش لەو قۆناغەدا لەبەردەم هێزە‬ ‫دینیەكاندا سازشیكرد‪ ،‬ئامانجیشیان‬ ‫وەستانەوە بو لەدژی شەپۆلی كۆمۆنیزم‪،‬‬ ‫كەبەرۆكی توركیای گرتبو‪ ،‬ئەمەش‬ ‫زەمینەی بۆ گروپە دینیەكان خۆشكرد تا‬ ‫پەرە بەجموجۆڵەكانیان بدەن‪.‬‬ ‫پشكوتنی تەوژمی ئیسالمی لەتوركیا‬ ‫لەسااڵنی (‪ )1980-1965‬پەیوەستە بەو‬ ‫بزاڤە ئیسالمیە توركیەوە‪ ،‬كەكەسایەتی‬ ‫نەجمودین ئەربەكان رێبەرایەتی كردوە‪،‬‬ ‫ئەو زانكۆی ئاخنی تەكنەلۆجی ئەڵەمانی‬ ‫ت��ەواو كردبو‪ .‬ئەربەكان سەرەتا وەك‬ ‫كاندیدێكی سەربەخۆ چوە نێو دنیای‬ ‫س��ی��اس��ەت��ەوە‌و پاشتر ب��ۆ یەكەمجار‬ ‫ل��ە‪26‬ی یەنایەری ساڵی ‪ 1970‬پارتی‬ ‫سیستەمی نیشتیمانی دام��ەزران��د كە‬

‫تێكەڵەیەك بو لەرێبازە سۆفیەكان‌و‬ ‫قوتابیانی پەیامەكانی نورو ئەو تەوژمە‬ ‫ری��ف��ۆرم��خ��وازان��ەی ك��ە كەوتبونە ژێر‬ ‫كاریگەری ئیخوان ئەلموسلمینەوە‪.‬‬ ‫سااڵنی (‪ )1993-1983‬قۆناغی پارتی‬ ‫دایكی نیشتیمانە بەرێبەرایەتی توركوت‬ ‫ئ��ۆزال‪ ،‬ئەو توركیای ل��ەروی سیاسی‪،‬‬ ‫ئ��اب��وری‪ ،‬ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬پ����ەروەردەو‬ ‫فێكردن‌و میدیاوە ب���ەرەو لیبرالیزم‬ ‫برد‪ .‬ئ��ۆزال ئیسالمیستێكی لیبراڵ بو‬ ‫لەخانەوادەیەكی كوردی سۆفی مەشرەب‬ ‫پێگەیشتبو‪ ،‬هەر ئەمەش بو هاریكاری‬ ‫كرد لەكەمەنكێشكردنی گروپە دینیەكان‌و‬ ‫لەساڵی ‪ 1983‬توانی دەسەاڵت لەبندەست‬ ‫جەنەڕاڵە كۆدەتاچیەكان دەربهێنێت‪.‬‬ ‫ماوەی سااڵنی (‪ )1997-1996‬قۆناغی‬ ‫پێكهێنانی حكومەتە هاوپەیمانێتیەكەی‬ ‫ن��ێ��وان پ��ارت��ی رەف����اەو (نەجمودین‬ ‫ئەربەكان) پارتی رێگەی راستە (تانسۆ‬ ‫چیلەر)‪ ،‬ئەربەكان بەخۆی بۆ ماوەی ‪11‬‬ ‫مانگان سەرۆك وەزیران بو‪ ،‬بۆیەشە هەم‬ ‫ئەوروپا‪ -‬ئەمەریكاو هەمیش دامەزراوەی‬ ‫سەربازی لەنێوخۆدا لێكەوتنە تەقەو‬ ‫لەمپەڕی قەبەیان لەبەردەم كاروبارەكانیدا‬ ‫دروستكرد‪ ،‬چونكە سەركەوتنی ئەو‬ ‫كارێكی وەهای دەكرد تەژمی ئیسالمی‬

‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و ئابوریەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی توركیی لەحەفتاو هەشتاكاندا‬ ‫گرتەوە‪ .‬دەرهاویشتەكانی جەنگی سارد‬ ‫لەتوركیا پان‌وپۆڕترین شوێنەواریان‬ ‫ب��ەس��ەر گ��ۆڕەپ��ان��ی سیاسی‌و فیكری‬ ‫لەتوركیادا هەبو‪ .‬كەلتوری كەمالیزم لەنێو‬ ‫دەماری سەربازەكاندا باگراوندی قوڵ‌و‬ ‫پەیكەرێكی سەیرو ژاكاویان دایە توركیا‪.‬‬ ‫لەم پەیكەرەدا رەنگی خۆرئاواو رۆژهەاڵت‬ ‫لەنێو یەك سیستەمی سیاسیدا جێگەی‬ ‫نەدەبویەوە‪ .‬هەمیشەو ه��ەردەم بەندە‬ ‫دەستوریەكانی مستەفا كەمال ئەتاتورك‬ ‫چ لەدەستوری ‪‌1961‬و چ لەدەستوری‬ ‫‪1982‬دا خۆی لەرەنگدانەوەی جەنگی‬ ‫چین‌و رەگە دینیەكان جیا نەدەكردەوە‪.‬‬ ‫كەلتوری عوسمانیی خۆی لەچەند‬ ‫سەرەداوێكی رەتكردنەوەو ئیماناویدا‬ ‫دەبینیەوە كە لەژێر فشارو بندەستكردنی‬ ‫ساڵەهای ساڵی كەمال ئەتاتوركدا نەك‬ ‫هەر پەژموردە نەبو بو‪ ،‬بەڵكو بەدەر‬ ‫لەتوانا فیكریەكەی نێو رۆح��ی گەلی‬ ‫تورك توانای ئابوریی‌و نێونەتەوەیی بۆ‬ ‫خۆی دەستەبەركرد‪ .‬لەم جەنگەی دژ‬ ‫بەكەلتوری سێكیۆالریزم‌و رۆژئاواگەریی‌و‬ ‫ب��ەن��دە دەس��ت��وری��ەك��ان��ی قوتابخانەی‬ ‫ئەتاتورك رەگی دینیی لەم چەند خاڵەی‬

‫لەسەرخستنی پرۆسەی ناساندنەوەی‬ ‫ئیسالم لەكۆمەڵگەی توركیدا سیحری‬ ‫رەنگڕێژیی نێودەوڵەتیی لەبەرقەراربونی‬ ‫پایە ئاینیەكان‌و لەخشاندنی بنەڕەتیی‬ ‫بیری الئیك‌و سێكیۆالریزم لەتوركیا‬ ‫جیا لەتەواوی كۆمەڵگە ئیسالمیەكان‬ ‫هەڵگری دو رەه��ەن��دی پێچەوانەیە‪،‬‬ ‫كە هەردوكیان لەخزمەتی گەڕانەوەی‬ ‫ئیسالمدان بۆ باوەشی نەریت‌و روانینی‬ ‫رۆژه���ەاڵت‌و مەرجەعە فەرهەنگیەكەی‬ ‫ئ��ی��س�لام‪ ،‬ئ���ەوی���ش ه���ەم رۆژئ�����اواو‬ ‫هەمیش رۆژه��ەاڵت كار بۆ ئابڵوقەدانی‬ ‫سێكیۆالریزم دەكەن لەتوركیادا لەهاتنە‬ ‫س��ەرك��اری م��ەن��دەری��س��ەوە ت��ا وەك��و‬ ‫ئەمڕۆی ئ��ەردۆگ��ان ئ��ەو راستیە تاڵە‬ ‫روب��ەڕوی دەستوری بەخوێن نوسراوی‬ ‫ێ خۆرئاوا‬ ‫ئەتاتورك دەكرێتەوە‪ ،‬كە بەڵ ‌‬ ‫هەم لەبەرامبەر تەڤگەری چەپدا كە‬ ‫بەنهێنی لەچوارچێوەی دەیان جواڵنەوەو‬ ‫پارتی سەر بەئەلبانیا‌و چین‌و روسیاو‬ ‫سۆشیالیزمی زانستی‌و سۆشیالیزمی‬ ‫رۆژئ��اوا گوێی جوتیارو پاڵەو خەڵكی‬ ‫هەژارو زەبونی توركیایان پڕكردبو‪ ،‬چ‬ ‫بەئاشكرا كە بۆ هەوەڵجار‌و بەهەنگاوێك‬ ‫دوای پارتە بنەڕەتە ئاینیەكان هاتنە نێو‬ ‫كایەی سیاسی‌و حوكمڕانیی توركیاوە‪،‬‬

‫سێیەم ل��ەگ��ەڕان��ەوەی س��ەرەداوەك��ان��ی‬ ‫ئیسالم‌و رۆژهەاڵت بۆ توركیا‌و پەیوەندیی‬ ‫بەكۆنتڕۆڵكردنەوەی بنەما ئابوریەكانی‬ ‫توركیاوە هەیە‪ ،‬كەسانی سەرمایەدارو‬ ‫س��ەرۆك ه��ۆزو خ��اوەن دەسەاڵتەكان‬ ‫ل��ەت��ورك��ی��ا‪ ،‬ی��ان رون��ت��ر بڵین مەزنە‬ ‫ئەریستۆكراتەكان هەمیشە دەستێكی‬ ‫بەهێزی سەرمایەداران بون‌و بەمو چیە‬ ‫خۆیان لەبنەما ئاینیەكان الن��ەداوە‪.‬‬ ‫تایبەتمەندیی سەرمایەداران لەتوركیا‬ ‫خ��ۆی ل���ەوەدا دەبینێتەوە هەمیشە‬ ‫پێچراون لەئیماندارێكی ئاینی‌و رو لەخوا‪،‬‬ ‫هەربۆیە باگراوندی ئەم بنەما ئابوریەش‬ ‫كە لەدەستی ئاینزاو هێزی راستڕۆی‬ ‫ئاینیدایە دەگەڕێتەوە بۆ چەند خاڵێك‪،‬‬ ‫ی��ەك ل��ەوان��ە پەیوەستە بەسیستەم‌و‬ ‫سیاسەتی رۆژئ���اواوە‪ ،‬ه��ەر لەهەناوی‬ ‫عوسمانیەكانەوە چ بەرژاندنی مەزنە‬ ‫سەرمایەدارانی جولەكەو بونی جولەكەی‬ ‫دۆنمە (سالۆنیك) لەپانتایی عوسمانیدا‬ ‫توانی هێزی بازاڕو دراو لەتوركیا كۆنتڕۆڵ‬ ‫بكات‌و ئەم هێزەش دواتر لەبەرژەوەندیی‬ ‫سیستەمی سیاسی رۆژئ��اوا هەڵسوڕاو‬ ‫بەشێكی مەزنی میدیاو ئابوریی واڵتی‬ ‫دایە دەست رێبازە ئاینیی‌و ئاینزاكان‪.‬‬ ‫پاشتریش هەر ئەوانە بون جاحێاڵنیان‬

‫ئاوڕدانەوەی قەڵەمدارانی كورد لەم دیاردە ئیسالمگەرایەی ئەمڕۆی‬ ‫توركیا‪ ،‬جگە لەوەی ئاواڕدانەوەیە لەدۆزی خودی نەتەوەیی كورد‪،‬‬ ‫ئەزمونێكیشە لەگوڵبژێری سیاسەتە سەركەوتوەكانی گەالنی ناوچەكە‬ ‫ل��ەت��ورك��ی��ا س��ت��راك��چ��ەری سیستەمی‬ ‫سێكیۆالریزم بگۆڕێت‪.‬‬ ‫س��ااڵن��ی (‪ )2007-2002‬قۆناغی‬ ‫حكومەتەكەی پارتی دادو گەشەپێدانە‬ ‫بەرێبەرایەتی رەجەب تەیب ئەردۆغان‪،‬‬ ‫خ��ۆی��ان بەپارتێكی كۆنسێرڤەتیڤی‬ ‫دیموكراتخواز پیشان دەدەن‪ .‬پارتی‬ ‫نێوبراو توانی متمانەی دەنگدەرانی تورك‬ ‫لەهەڵبژاردنەكەی ساڵی ‪2002‬دا بەدەست‬ ‫بهێنێت كە دژی پارتە سوننەتیەكان‬ ‫بون‪ .‬دەنگدەران پشگیریان لەو الیەنە‬ ‫دەكرد بتوانێت هیوایان پێ ببەخشێت‪،‬‬ ‫كەسایەتی ئەردۆگان فرە بایەخداربو‪،‬‬ ‫نەك تەنها وەك سەركردەیەكی كارێزما‬ ‫پێشینەیەكی لەگەڵ چینی پیشەكاراندا‬ ‫هەبو دەیتوانی جەماوەر بەالی خۆیدا‬ ‫رابكێشێت‪ ،‬ه��ەروەه��ا سەلماندبوی‬ ‫كە س��ەرۆك شارەوانیەكی سەركەوتو‬ ‫جەماوەركێش ب��وە لەسااڵنی ‪-1994‬‬ ‫‪ 1998‬لەئەستەنبوڵ كە وێنەی پایتەختە‬ ‫مەزنەكانە ‪.‬‬ ‫سیستەمی سیاسی لەتوركیا لەالیەكەوە‬ ‫بگرەو بەردەی سەربازی بو‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫تریشەوە ش��ەڕەق��ۆچ��ی ئایدیۆلۆژی‌و‬ ‫جەنگی فیكریی دی��ارت��ری��ن دیمەنە‬

‫خوارەوەدا خۆی نمایش دەكرد‪:‬‬ ‫ی���ەك���ەم‪ -‬س��ی��اس��ەت��ی خ���ۆرئ���اواو‬ ‫بەرژەوەندیەكانی ناتۆ تەنها بەرەنگ‌و روی‬ ‫ئیسالمێكی كالسیكیی‌و بەزیندوكردنەوەی‬ ‫شێخی تەریقەتەكان‌و قوتابخانە ئاینیەكان‬ ‫دەیتوانی جێگەی خۆی بكاتەوە‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە ب���ژاردەی رێبازەكانی تیجانیی‌و‬ ‫نەقشبەندیی‌و سلێمانیی بەئیلهام‬ ‫وەرگرتن لەرۆحی راستڕۆیی‌و فیۆداڵی‬ ‫خێڵەكیەكان مۆدێلێكی تریان لەئیسالم‬ ‫لەنێو توركیادا بەرهەمهێنا‪ ،‬كە بۆ‬ ‫یەكەمجار ئیسالمیان بردە نێو كۆڵینەوە‬ ‫زانستیەكان‌و پرۆگرامی زانكۆكانەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوی��ش ب��ری��ت��ی ب��و ل��ەج��واڵن��ەوەی‬ ‫نورسیەكان‌و شوێنكەوتوەكانی سەعید‬ ‫ن��ورس��ی �ی‌و دوات����ر گ��ول��ەن��ی��ەك��ان كە‬ ‫ئەمانە بەژێرخانی هزریی ئیسالمیی‬ ‫لەتوركیا لەقەڵەم دەدرێن‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫نوێنەرایەتیی هەمو جواڵنەوەیەكی‬ ‫مەیلەو ئاینیی دەكەن لەتوركیاو تەواوی‬ ‫رایەڵەكانی پارتی چاكسازیی‌و پاشتر‬ ‫پارتی رەفاەو رزگاریی‌و ئێستاش پارتی‬ ‫دادو گەشەپێدان ن��ەوەی ئەو پانتایە‬ ‫هزریەی ئیسالمن‪.‬‬ ‫دوەم‪ -‬دەس���ت���ی ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی‬

‫ئەویش چ��اودێ��ران لەپارتەكەی بڵند‬ ‫ئەجەویددا دەیبیننەوە‪.‬‬ ‫ئەزمونی چ��ەپ لەنیوەی یەكەمی‬ ‫حەفتاكاندا ئەزمونێك بو لەدوالیەنەوە‬ ‫خەتەرناك بو‪ ،‬الیەنی یەكەم كاریگەریی‬ ‫دەك�����ردە س���ەر ئ���ەو دەره��اوی��ش��ت��ە‬ ‫س���ەرم���ای���ەداری���ەی ك���ە ئ��ەت��ات��ورك‬ ‫لەدیموكراتیەتی رۆژئ��اوادا دەیبینیەوەو‬ ‫لەبیستەكاندا هەستی بەو مەترسیە كردو‬ ‫تەواوی رێبەرەكانی پارتی كۆمۆنیزمی‬ ‫داپاچی‪ .‬الیەنی دوەمی زیانەكانی بریتی‬ ‫بو لەوەی سڕینەوەشیان لەمەیدانەكەدا‬ ‫هێزێكی تری زیندو دەكردەوە‪ ،‬كەئەویش‬ ‫هێزی ئاین‌و ئاینزاكان بو لەتوركیادا‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیەشە توركیا لەنێوچە پاشكەوتوەكان‌و‬ ‫لەنێو ه��ۆزو دێهاتەكاندا بەتایبەتی‬ ‫لەباشوری رۆژهەاڵتدا كوشتەی زەبری‬ ‫راستڕۆ ئاینیەكان بو‪ ،‬هەرگیز پارێزەرانی‬ ‫كەمالیزم نەیاندەتوانی جەنگی دەنگی‬ ‫رەش‌و روت‌و خەڵكە رو لەخواكان‬ ‫بكەن‪ .‬لەالیەكی تریشەوە‪ ،‬لەنێوچە‬ ‫شاریەكان‌و لەنێو چینی بژاردەدا‪ ،‬یاخود‬ ‫لەنێو گروپە ئیتنیە ناسوننیەكاندا‬ ‫بەتایبەت عەلەویەكان روب��ەڕوی زەبری‬ ‫گورچكبڕی چەپەكان ببونەوە‪ .‬هۆكاری‬

‫لەدێهات‌و نێوچە دورە دەستەكاندا‬ ‫دەن��اردە مەزنە شارەكان‌و بەتوانایەكی‬ ‫ئێكجار زلەوە گرەوی بڕوانامەو بایەخی‬ ‫بازرگانیان دەب���ردەوە‪ ،‬لەبەرئەوە چ‬ ‫زەمینەی نێودەوڵەتی كە هەمیشە دنیای‬ ‫رۆژهەاڵت‌و واڵتانی ئیسالمیی‌و عەرەبیی‬ ‫لەگەڵ بااڵدەستیی زەمینەی دینیدا‬ ‫بون لەتوركیا‪ ،‬هەم رۆژئاواش مەچەكی‬ ‫بەهێزی جەنگەكانیی‌و رەوان��دن��ەوەی‬ ‫مەترسیەكانی لەقایمكردنی هێزی دینیدا‬ ‫بینیوەتەوە دژ بەكۆمۆنیزم یاخۆ دژ‬ ‫بەسیستەمی سیاسی روسیا‪ .‬هەر بۆیە‬ ‫ئەمڕۆ سەروەریی هێزی دینی لەتوركیا‬ ‫لەچوارچێوەی پارتی دادو گەشەپێداندا‬ ‫خاوەنی چەند رەهەندێكە كە سەركەوتنی‬ ‫داهاتوی مسۆگەر دەكات‪ .‬زەمینەی ئاینی‬ ‫لەتوركیا جیا لەزەمینەی كەمالیزم‪،‬‬ ‫هەم بنەما ئابوریەكانی تۆكمەیە‪ ،‬هەم‬ ‫كاریشی ك��ردوە لەسەر گردكردنەوەی‬ ‫زۆرترین دۆستی نێودەوڵەتیی‪ .‬لەدنیای‬ ‫رۆژه��ەاڵت��دا پارتی دادو گەشەپێدان‬ ‫ن���ەك ه���ەر دڵ����دان����ەوەی ت��ەڤ��گ��ەرە‬ ‫ئاینیەكانە‪ .‬بەپێچەوانەی ئێرانەوە كە‬ ‫لەبەرگی تێرۆریزمدا یاریدەی جواڵنەوە‬ ‫ئیسالمیەكان دەدات‪ ،‬بەڵكو لەتوركیا‬

‫لەبەرگی دیموكراتیی‌و مرۆڤدۆستیدا‬ ‫پ��ارت��ی دادو گ��ەش��ەپ��ێ��دان ی��اری��دەی‬ ‫حەماس‌و شۆڕشە عەرەبیەكان لەجیهانی‬ ‫ئیسالمیدا دەدات‪.‬‬ ‫خاڵێكی تر كە ئاماژەیە بۆ گەرەنتی‬ ‫دان بەداهاتوی ئەم مۆدێلە ئیسالمیە‬ ‫لەتوركیا هەنگاونانە بۆ نزیكبونەوە‬ ‫ل��ەئ��اس��ۆی یەكێتی ئ���ەوروپ���ا‪ ،‬ب��ەم‬ ‫هەنگاونانە هەم دامەزراوە سەربازیەكەی‬ ‫نێوخۆ چارە دەكات كە تایبەتمەندیەكەی‬ ‫ل��ەوەدای��ە گروپە دینی‌و نەتەوەیەكان‬ ‫لەتوركیادا گ��ۆج بكات هەمیش ئەو‬ ‫خەونەی كە كەمالیزم نەیهێنایە دی‬ ‫توركیا گەرەكیەتی لەسەر دەستی ئەم‬ ‫هێزە دینیەدا بیخاتە سەرپێ‌‪.‬‬ ‫پ��ارت��ی دادو گ��ەش��ەپ��ێ��دان ل��ە‪14‬ی‬ ‫ئابی ساڵی ‪ 2001‬دام���ەزراوە‪ ،‬زۆرب��ەی‬ ‫دامەزرێنەرانی سەر بەپارتی رەفاە بون‬ ‫بەرێبەرایەتی نەجموددین ئەربەكان‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ی س��ت��راك��چ��ەری رێكخستنی‬ ‫پارتەكەیە لەئەندامان‌و پارلەمانتارەكانی‬ ‫پارتە راستڕۆ نێوەندەكانی وەك پارتی‬ ‫دایكی نیشتیمان‌و رێگەی راست پێكهاتوە‪،‬‬ ‫وێڕای كەسانی تەكنۆكرات‌و دەرچوانی‬ ‫زانكۆكان‌و سەنعەتكارو بیرۆكراتخوازان‪،‬‬ ‫ئەوانەی كە لەقۆناغەكانی پێشوتردا‬ ‫شارەوانیەكانیان بەدەستەوە بو لەگەڵ‬ ‫ب��ۆرژوای نێوەند‌و گچكەی ئەستەنبوڵ‌و‬ ‫م��ەزن��ە ش��ارەك��ان��ی ت��ر‪ .‬پ��ارت��ی دادو‬ ‫گەشەپێدان بەرێبەرایەتی رەجەب تەیب‬ ‫ئ��ەردۆگ��ان گوزارشتە لەپێكهاتەیەكی‬ ‫س��ی��اس �ی‌و ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی ه��اوچ��ەرخ‪،‬‬ ‫سێكیۆالر نیە تا نوێنەرایەتی نێوەندی‬ ‫توركی بكات وەك هەردو پارتی دایكی‬ ‫نیشتیمان‌و رێگەی راس��ت‪ ،‬كەمالیش‬ ‫نیە بەوشێوەیەی كە چەپی نێوەندی‬ ‫توركی نوێنەرایەتی دەكات وەك پارتی‬ ‫گەلی كۆماری‌و پارتی چەپی دیموكراتی‪،‬‬ ‫هەروەها ئیسالمیش نیە بەو شێوەیەی‬ ‫پ��ارت��ی رەف���اە گ��وزارش��ت��ی لێكردوە‪،‬‬ ‫بەڵكو گوزارشتێكە لەئیسالمگەرایی –‬ ‫راستڕۆیی ‪ -‬چەپڕۆیی لەفۆرمێكی نوێدا ‪.‬‬ ‫كێشەی ك��ورد كە قوڵترین گرفت‌و‬ ‫كێمی سیاسیە لەناو الشەی توركیادا‬ ‫وەختە لەپرۆسەیەكی هەماهەنگ‌و وریادا‬ ‫هێدی هێدی ب��ەرەو چارەسەر هەنگاو‬ ‫دەنێت‪ ،‬وێڕای بونی ئەو هەمو لەمپەڕو‬ ‫تەگەرانەی كە رێگرن لەچونە پێشەوەی‬ ‫پرسی چ��ارەس��ەری كێشەی ك��ورد لەو‬ ‫واڵت���ەدا‪ ،‬لەبەر ئ��ەوە وەستان لەسەر‬ ‫پارتی دادو گەشەپێدان وەستانە لەسەر‬ ‫پرۆژەیەكی مێژوكردو شۆڕبونەوەیە‬ ‫بەگەلێك رەهەندی نەتەوەیی‌و سیاسی‌و‬ ‫ئاینی‌و ئابوریدا‪.‬‬ ‫پارتی دادو گەشەپێدان ل��ەدەرەوەی‬ ‫شوناسی پارتێكی دیاریكراودا‪ ،‬هەڵگری‬ ‫شوناسێكی ئایندەبین‌و ئاسۆبینە بۆ‬ ‫واڵتانی هەرێمی‌و نێوچەكە‪ .‬بۆیەشە‬ ‫ئ��اوڕدان��ەوەی قەڵەمدارانی ك��ورد لەم‬ ‫دیاردە ئیسالمگەرایەی ئەمڕۆی توركیا‪،‬‬ ‫جگە ل���ەوەی ئ��اواڕدان��ەوەی��ە ل��ەدۆزی‬ ‫خودی نەتەوەیی كورد‪ ،‬ئەزمونێكیشە‬ ‫لەگوڵبژێری سیاسەتە سەركەوتوەكانی‬ ‫گەالنی ناوچەكە‪.‬‬ ‫پەراوێزەكان‪:‬‬ ‫‪.1‬بۆ زانیاری پتر بڕوانە‪ :‬مێژوی هاوچەرخی‬ ‫توركیا‪ :‬ئێریك ج��ەی‪ .‬زوچ���ەر‪ ،‬وەرگێڕانی‬ ‫دكتۆر یاسین سەردەشتیی‪ ،‬چاپی یەكەم‪،‬‬ ‫چاپخانەی سیڤا‪ ،‬سلێمانیی‪ .2009 ،‬تركيا‬ ‫البحث عن املستقبل‪ :‬ياسر أمحد حسن‪ ،‬الدار‬ ‫املصرية البنانية‪ ،‬القاهرة‪ .2006 ،‬االسالميون‬ ‫اجلدد والعلمانية االصولية يف تركيا «ظالل الثورة‬ ‫الصامتة»‪ :‬عبداحلليم غزالي‪ ،‬مكتبة الشروق‬ ‫الدولية‪ .2007 ،‬الدين والدولة يف تركيا املعاصرة‬ ‫«صراع االسالم والعلمانية»‪ :‬كمال حبيب‪ ،‬مكتبة‬ ‫جزيرة الورد‪ ،‬القاهرة‪ .2010 ،‬تأريخ تركيا املعاصر‪:‬‬ ‫محيد بوزرسالن‪ ،‬ت‪ .‬حسني عمر‪ ،‬الطبعة الثانية‪،‬‬ ‫املركز الثقايف العربي‪ ،‬املغرب‪ .2010 ،‬اجلمهورية‬ ‫الرتكية اجلديدة «تركيا كدولة حمورية يف العامل‬ ‫االسالمي»‪ :‬جراهام فولر‪ ،‬مركز االمارات للدراسات‬ ‫والبحوث االسرتاتيجية‪ ،‬أبوظيب‪.2009 ،‬‬ ‫‪ .2‬بۆ زانیاری پتر بڕوانە‪ :‬االصالح الداخلي يف‬ ‫تركيا‪ :‬معمر خولي‪ ،‬املركز العربي لالحباث ودراسة‬ ‫السياسات‪ ،‬الدوحة‪.2011 ،‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪3‬‬

‫دياردةى ئاينى‬

‫وتاری ئاینی لەرێنماییەوە بۆ پەالماردان‬ ‫نەوزاد جەمال‬ ‫سەرەتا دەبێت ئەو راستییە بڵێین‬ ‫ئاینداری و هەستان بەجێبەجێكردنی‬ ‫رێوڕەسم و سرووتە ئاینییەكان‪ ،‬مافێكی‬ ‫ئاسایی هەر مرۆڤێكە‪ ،‬بەهەمان شێوەش‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر كەسانێك شوێنی رێنماییە‬ ‫ئاینیەكان نەكەون لەمرۆڤبوون ناكەون‪،‬‬ ‫بەڵكو دەچنە خانەی پابەندنەبوەكانەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی لێرەدا كێشەیە‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫فەرمانە ئاینداری و وتارەكان لەبۆنەو‬ ‫رێوڕەسمەكاندا‪ ،‬بونەتە شوێنی قەزاوەت‬ ‫و دادگاییكردنی مرۆڤەكانیتر‪ .‬مایەی‬ ‫سەرنجە كە مامۆستایانی ئاینی بەگشتی‪،‬‬ ‫بەجۆرێ باس لە رەفتارو كێشەكانی‬ ‫مرۆڤی ئ��ەم س��ەردەم��ە دەك���ەن‪ ،‬وەك‬ ‫ئ��ەوەی قیامەت هەستابێ و ئەوانیش‬ ‫دادگایی بكەن و خەڵكی رەوانەی دۆزەخ‬ ‫و بەهەشت بكەن!‬ ‫پرسیارەكە ل��ێ��رەدا ئ��ەوەی��ە‪ :‬ئایا‬ ‫مامۆستاكان‪ ،‬ئ��ەرك��ی بانگهێشت و‬ ‫ی��ادخ��س��ت��ن��ەوەی��ان ل��ەئ��ەس��ت��ۆدای��ە‪ ،‬یا‬ ‫بەخشینی پسوڵەی رەوش��ت��ب��ەرزی و‬ ‫بڕواداریی راستەقینە؟ ئایا مامۆستایەك‬ ‫بۆی هەیە بەكسێك بڵێ بێرەوشت‪ ،‬یا‬ ‫ئەركی ئەوەیە رەوشتبەرزی بەخەڵكی‬ ‫بناسێنێ؟ ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬ل��ەم سۆنگەوە‬ ‫ئەگەر سەیری رەفتاری مامۆستاكان‬ ‫بكەیت لە گەیاندنی پەیامی وتارەكانیاندا‪،‬‬ ‫دەبینین لە ئەركی سەرەكی خۆیان كە‬ ‫ئامۆژگاری و رێنمایی و ئاراستەكردنە‬ ‫دەردەچ���ن‪ ،‬بەتایبەت كاتێك ئەركێك‬ ‫دەخەنە سەرشانی خۆیان‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫دەمڕاستی ئاین و نوێنەرایەتی هەقیقەت‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەمەش كارێكی نەگونجاو و‬ ‫ناواقیعییەو تەنانەت لەدونیای ئەمڕۆدا‬ ‫بەجێنایەت‪.‬‬ ‫بێگومان ئاشكرایە ئەوان چەندە زاناو‬ ‫لێزانیش بن‪ ،‬هەر ئەوەندەیان پێدەبڕێ كە‬ ‫بەڕاو و بیروباوەڕ و تێگەیشتنی خۆیان‬ ‫لەهەقیقەتەوە نزیكن‪ .‬دەنا ناشێ الفی‬ ‫ئەوە لێبدەن كە تەنها خاوەنی هەقیقەتن‬ ‫و پارێزگاریكاریی پیرۆزیەكانن‪ .‬چونكە‬ ‫مامۆستاكان دەتوانن خەڵكی بانگبكەن‬ ‫بۆ ئەوەی كە بەباوەڕی خۆیان بەراستی‬ ‫دەزان����ن‪ ،‬ب��ەم��ەرج��ێ��ك بەشێوەیەكی‬ ‫سەردەمی و نەرم و جوان بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو هەقیقەتەی كە باوەڕیان پێیەتی‪،‬‬ ‫مافی ئەوەیان ناداتێ دەستخەنە ژیانی‬ ‫خەڵكەوەو بەناوی داكۆكی لە پیرۆزی و‬ ‫پاراستنی رەوشتەوە‪ ،‬بیخەنە ژێر هێرش‬ ‫و پ��ەالم��ارەوە‪ ،‬مامۆستا جەنگاوەرو‬ ‫شمشێر بەدەست نییە‪ ،‬بەڵكو دەكرێت‬ ‫بەزمان و ئاخاوتن و رەف��ت��اری خۆی‬ ‫راستیەكان نیشانبدات‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئەمە دوو شتی جیاوازو‬ ‫دوو ئەركی لەیەك دوورن‪ ،‬بۆیە لەوێدا‬ ‫كە وەزی��ف��ەی لە ئامۆژگاریكارێكەوە‬ ‫دەگۆڕێت بۆ پۆلیسی رەوشتی‪/‬باوەڕ‪،‬‬ ‫ل��ە ب��ان��گ��ەوازەوە ب��ۆ پ���ەالم���اردەر‪ ،‬لە‬ ‫رێنیشاندەرەوە بۆ هێرشبەرو سەركوتكەر‪،‬‬ ‫ل��ەڕێ��زگ��رت��ن��ی م����رۆڤ����ەوەو ب��ەن��اوی‬ ‫رەوشتبەرزیەوە‪ ،‬دەگۆڕێت بۆ بێڕیزی و‬ ‫بێحورمەتیكردن‪ ،‬لەهاندانەوە بۆ تۆقاندن‬ ‫و تۆراندن‪ ،‬ئیتر هێڵێكی جیاكەرەوە‬ ‫لەنێوان ئەو دوو رۆڵەدا دیارە‪ ،‬هەروەها‬

‫توندتیژیی‬

‫زمانی هیچی‬ ‫كەمتر نییە‬

‫لەتوندوتیژی‬ ‫جەستەیی‬

‫مەال مەسعود كانی كوردەیی‪ ،‬یه‌کێکه‌ له‌و مه‌الیانه‌ی که‌ ل ‌ه وتاره‌کانیدا جوێن و ناوزڕاندن به‌کارده‌هێنێ‬ ‫لەئاستی مەبەستەكەدابێت‪ ،‬ن��ەك بۆ ج��ەس��ت��ەی��ی‪ ،‬م��ەگ��ەر تەنها ل���ەرووی كاریانپێدەكرێت و دەجوڵێنرێن‪.‬‬ ‫‪ )5‬لێدانی هەندێ گروپ و ئەحزابی‬ ‫وتەی نابەجێ و نەشیاو دابزێت‪ ،‬بەو میكانیزم و ئەنجامەكانیەوە نەبێت‪،‬‬ ‫شوێنەی وت���اری ت��ێ��دا دەدرێ����ت‪ ،‬كە بۆیە بەكارهێنانی زمانیش وەك كردەوەو ئاینی و شەڕكردن بەوەكالەت‪.‬‬ ‫‪ )6‬كەم شارەزایی و سادەیی خەڵكی‬ ‫مزگەوتە و ئەو خەڵكەی گوێدەگرن‪ ،‬رەفتارێك بەرپرسیاریەتی لەسەرەو‬ ‫بۆیە ئەو گوتارانەی كە ئێمە لەسەر لێپرسینەوەشی لێدەكرێ‪ ،‬لەبەرئەوە باوەڕدار لەپێوەر و رێنماییە ئایینەكان‪.‬‬ ‫‪ )7‬نەبوونی پسپۆڕیی تەواو لە زانستە‬ ‫ئینتەرنێت و گرتە ڤیدیۆییەكانەوە‪ ،‬گرنگە ئەو هۆكارو پاڵنەرانە بخەینەڕوو‪،‬‬ ‫گوێمان لێیان دەبێت‪ ،‬دابەزینە بۆ ئاستی كە ڕێخۆشكەرن بۆ مامۆستاكان بەوجۆرە ئیسالمیەكان و بوارەكانی ئاین الی‬ ‫مامۆستایان و هەژاریی ئاستی زانستی‪.‬‬ ‫سادەی رۆژانە و چۆنیەتی مامەڵەكردن وتاربدەن‪:‬‬ ‫هەڵبەت لەبەرامبەر ئەم سەرنجانەدا‪،‬‬ ‫‪ )1‬ه��ەن��دێ��ك ل���ەو ئ��اك��ت و ك��ردە‬ ‫لە پرسیارو بابەتەكانی گوزەران‪ ،‬كە پڕن‬ ‫لەپەرچەكردارو هەڵچوون و هەڵشاخان توندوتیژانە‪ ،‬بەندە بەتێگەیشتنێكی دڵنیام مامۆستاكان دەڵێن‪« :‬وتارەكان‬ ‫و شكاندنەوەو سەركۆنەو ریسواكردن دۆگماو كەم ئەزموون‪ ،‬لەرۆحی پەیامی قسەی خۆمان نییە‪ ،‬بەڵكو فەرمودەی‬ ‫و بەدناوكردنی كەسانێك كە لەبواری ئاین و دەقاودەق وەرگرتنی رێنماییەكان‪ .‬خ��ودای��ە»‪ .‬دی��ارە ئ��ەم قسەیە نیوەی‬ ‫هونەرو میوزیك و نوسین و رۆژنامەگەریدا‬ ‫كاردەكەن‪.‬‬ ‫ئەمە بەهەموو مانایەك‪ ،‬دەرچوونە‬ ‫لەرۆحی پەیامی ئاین‪ ،‬كە دواجار چەندین‬ ‫ئەنجامی ن��ەخ��وازراوی لێدەكەوێتەوە‪،‬‬ ‫زۆر مامۆستا ه��ەن ئ��ەم مەسەلەیە‬ ‫لەبیریدەكەن‪ ،‬بۆیە ئەوەی پێی دەوترێت‬ ‫دانایی(حیكمة) لە پەیامی ئاینی و‬ ‫هەقیقەتدا‪ ،‬بەو جۆرە رەفتارانە لەبەین‬ ‫دەچێت‪ .‬پاشان دەبێت مامۆستاكان‬ ‫لەهەمو كەس باشتر بزانن كە باوەڕ‬ ‫‪ )2‬وتارە توندەكانی مەالكان‪ ،‬بەشێكی راستە‪ ،‬ئەگەر پشت بەستووبێت بەدەقی‬ ‫شتێكی زاتی و ناخەكی و شەخسیە‪،‬‬ ‫ئەوان ناتوانن كۆنترۆڵی بكەن و بنكۆڵی دەگەڕێتەوە بۆ بەپاڵنەرە دەروونیەكان‪ ،‬ئاینی راستوڕەوان‪ ،‬بەاڵم نیوەكەی تری‬ ‫دۆخی دەروونی و رۆحیی خەڵكی بكەن كە وەك زۆر كەسی ئاسایی لەم سەردەمە راست نییە‪ ،‬چونكی راستیی دەقەكان‬ ‫و بڕیاری لەسەربدەن‪ ،‬چونكی ئەوە شلۆقەدا‪ ،‬بەدوای ناوبانگ و ستایش و لەكۆنتێكست –سیاق‪ -‬ی تردا وتراوە‬ ‫دەچێتە ‹بابی غ��ەی��ب›ەوە‪ ،‬كەتەنها رەزامەندی خەڵكیدا دەگەڕێن‪ ،‬تا بازاڕی و مێژینەیەكی هەیە‪ ،‬بۆیە وتنەوەو‬ ‫مافی خودایە‪ ،‬قسەو رادەربڕینی ئەوان وتاری مزگەوت گەرمبكەن و بەقەرەباڵغی هێنانیان بۆ ئێستاو كۆمەڵگەی ئێمە‪،‬‬ ‫تەنها قسەركردنە لەسەر وێنەو دەرەوەو دروستكردن‪ ،‬پێی بوترێت ئەوەندە كەس پێویستیان بەلێكدانەوەو رەچاوكردنی‬ ‫ل��ەدوای��ەوە نوێژدەكات و گوتارەكانی باردۆخی ئێمەیە‪ .‬ئەمەش شارەزایی‬ ‫روخساری كێشەو رەفتارەكان و بەس‪.‬‬ ‫و توانای راڤ��ەو تێگەیشتن دەخ��وازێ‬ ‫دەخرێنە سەر سی دی و ئینتەرنێت!‬ ‫هۆكارەكانی ئەو گوتارە توندوتیژانە‬

‫كەفوكوڵ و هەڵچوونی مامۆستاكان‪ ،‬بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ لەدەستدانی‬ ‫جڵەو و شوێنكەوتنی هەستوسۆزی كاتی و كۆنترۆڵنەكردنی خود‬

‫ئەو گوتارانەی كە ئێمە لەسەر ئینتەرنێت و گرتە ڤیدیۆییەكانەوە‪،‬‬ ‫گوێمان لێیان دەبێت‪ ،‬دابەزینە بۆ ئاستی سادەی رۆژانە‬ ‫هەندێ ج��ار مامۆستاكان بەبەهانەی‬ ‫‹پیرۆزیی لەسەروو هەمووشتێكەوەیە›‬ ‫یا ‹هەقیقەت رەقە›مافی ئەوە دەدەنە‬ ‫خۆیان بێگوێدانە مەبەست و ئامانجی‬ ‫بااڵی ئایین و ئاسایشی كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫هەرچی بەدەمیاندابێت‪ ،‬ریزیبكەن‪.‬‬ ‫بۆیە دەب��ێ گەیاندنی وش��ەی پیرۆز‬

‫ك��ەم��دەس��ت و ق��ووڵ نین‪ ،‬وەك ئەو‬ ‫تاقیكردنەوەی وەزارەت��ی ئەوقاف لەم‬ ‫ماوەیەدا دەریخستووە كە زۆرێكیان لە‬ ‫تاقیكردنەوەكاندا دەرنەچوون! لەكاتێكدا‪،‬‬ ‫لەسەدەكانی رابوردودا‪ ،‬مەالو فەقێكان‪،‬‬ ‫تاقە چینی خ��وێ��ن��دەواری كۆمەڵگەی‬ ‫ك��وردی ب��وون‪ ،‬دەبایە ئێستاش‪ ،‬لەو‬ ‫الیەنەوە لەگەڵ هەر چیین و توێژیكی‬ ‫تردا‪ ،‬پشیبڕكێیان كبردایە‪.‬‬ ‫هاوكات هەندێك مامۆستا پێیان وایە‬ ‫بنەمای وتاربێژی بەشێكی «تەرغیب»‬ ‫و ئەوی دیكەی «تەرهەیب»(هاندنان‬

‫و رەوایەتی پێدەبەخشن‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم دەب��ێ مامۆستاكان‪ ،‬لەخۆیان‬ ‫بپرسن‪ :‬بەچ مافێك بەنوێژكەرێك دەڵێت‪،‬‬ ‫مادام كوڕەكەت‪ ،‬كچەكەت و ژنەكەت‪،‬‬ ‫خوشكەكەت‪ ،‬بە جۆرێ نەبێت‪ ،‬بێئەخالق‬ ‫و فاسق و بەرەاڵیە؟ ئاخر ئەمە پیشەی‬ ‫مامۆستایە بەو زمان و وشە زبرانە بدوێت؟‬ ‫ئایا ئیشی ئەوە تەاڵقی خەڵكی بخات و‬ ‫پسولەی بێبڕوایی و بێئەخالقی و بێدینی‬ ‫بداتەپاڵیان؟ بەتایبەت ل��ەو م��اوەدا‪،‬‬ ‫بەئاشكرا مامۆستایەك بەئەوپەری‬ ‫ب��اوەڕب��وون ب��ەخ��ۆی��ەوە‪ ،‬ئ��ەو مافەی‬ ‫بەخۆیدا و سوكایەتی و دەستدرێژی‬ ‫بكاتە سەر خانمێك كە خەریكی گۆرانی‬ ‫وتنە لەپێشبڕكێەكدا‪.‬‬ ‫دەكرێت مامۆستایەك بەجوانترین‬ ‫و بەرزترین وشە وەسفی باوەڕبكات‪،‬‬ ‫نەك جنێوبدات‪ ،‬مامۆستا ئەگەر نمونەو‬ ‫رێ��ب��ەرە‪ ،‬ب��ەو جنێو و بەكارهێنانە‬ ‫زمانیانە‪ ،‬لە كۆمەڵگەدا‪ ،‬دەبێتە نمونەی‬ ‫كەسێكی دڕدۆنگ و ناحەزو ئاژاوەگێر‪.‬‬ ‫لەژێر دروشمی چاكەو لەپێناو بەرگریی‬ ‫لە رەوشت و ئاین‪ ،‬هانی زەبروزەنگ و‬

‫بەڕاستی ‹توندوتیژی ئاینی› هەر‬ ‫تەنها خ��ۆی لەتوندوتیژی جەستەیی‬ ‫و ك��ردەی تیرۆردا نابینێتەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫گوتارەكانیش جۆرە رەفتارێكی زمانین‪،‬‬ ‫كە هەم قورسایی و نیازمەندی و پەیامی‬ ‫ترسناك و هەڕەشەئامێز لەخۆدەگرن‪.‬‬ ‫توندتیژیی زمانی كەمتر نییە لەتوندوتیژی‬

‫‪ )3‬كەفوكوڵ و هەڵچوونی مامۆستاكان‪،‬‬ ‫بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ لەدەستدانی‬ ‫جڵەو و شوێنكەوتنی هەستوسۆزی كاتی‬ ‫و كۆنترۆڵنەكردنی خود‪.‬‬ ‫‪ )4‬ب��ەدەس��ت��ی ه��ەن��دێ��ك الی��ەن��ی‬ ‫سیاسی لەپێناو سەرقاڵكردنی رایگشی‬ ‫ب��ەو بابەتانەو لەبیركردنی پرسی تر‬

‫لەرووی زانستیەوە لەبواری راڤە‪-‬تفسیر‪-‬و‬ ‫لێكدانەوەی ماناكان‪ ،‬هاوكات هۆشیاریی‬ ‫و رۆشبیریی سەردەمی مامۆستاكانیش‬ ‫مەرجێكی دیكەیە‪.‬‬ ‫ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬بەگشتی مامۆستاكان‬ ‫رۆشبیریان الواز و سەردەمیانە نییە‪،‬‬ ‫ت��ەن��ان��ەت ل��ە ب���وارەك���ەی خۆشیاندا‬

‫و تۆقاندنە)‪ .‬ب��ەاڵم ئ��ەم میكانیزمە‬ ‫ب��ۆ س��ەردەم��ان��ی ه��ات��ن��ی ئ��ی��س�لام و‬ ‫بەلەبەرچاوگرتنی ن��ەخ��وێ��ن��دەروای و‬ ‫پاشكەوتوویی گ��ەالن��ی مسوڵمان و‬ ‫عەرەب‪ ،‬تاقە ئامرازبوو‪ .‬ئەمڕۆ سەدەی‬ ‫بیست و یەكە‪ ،‬مرۆڤگەلێكمان هەیە كە‬ ‫ئەگەر مامۆستا وتارێكی باشی نەداتێ‪،‬‬ ‫متمانەو قورسایی نامێنی الی‪ .‬ئیدی‬ ‫ئەو شێوازە توڕەو تەوسن و ‹نەڕەنەڕ›و‬ ‫هاتوهاوار و قریشكەو هەڵشاخان و‬ ‫بەكارهێنانی وشەی برینداكەرو وروژێنەرو‬ ‫خرۆشێنەرە‪ ،‬ئاكامی پێچەوانەی هەیە‬ ‫كە هەمیشە ت��ۆران��دن‪ ،‬دڵرەنجاندن و‬ ‫بێزاركەرە لەبەكارهێنانی بۆ مەودایەكی‬ ‫درێژ‪.‬‬ ‫ئەگەرچی تائێستاش توێژینەوەیەكی‬ ‫زانستی نییە‪ ،‬باس لەئاكامی ئەو وتارە‬ ‫توندانەی كە باسی «بێ رەوشتی» و‬ ‫موسوڵمانی راستەقینەو نیشانەكانی‬ ‫ئاخرەت دەكات‪ ،‬تاچەندە شەڕی ناوخێزان‬ ‫و جیابونەوە و توندیژی كۆمەاڵیەتی‬ ‫لێكەتۆتەوە‪ ،‬دڵنیام كە مامۆستاكان‬ ‫خۆشیان باشدەزانن قسەكانیان كاریگەری‬ ‫هەیە لەسەر هەست و هۆشی خەڵكی‪،‬‬ ‫هەر بۆیە الشیان ئاسانە هەرجۆرە وشەو‬ ‫ئامرازێك بەكاربهێنن‪ ،‬بەشەرعی دەكەن‬

‫بەكارهێنان و وشەو ئامرازی نادروست‬ ‫دەدات‪ .‬كەی لە پێناو هەقیقەت و خوداو‬ ‫ب��اوەڕدا‪ ،‬درۆو بوختان و پ�لارو توانج‬ ‫ڕوایە؟ چونكی ئامانج هەرچییەك بێت‪،‬‬ ‫پاساونییە بۆ بەكارهێنانی هەمو و رێگەو‬ ‫ئامرازێكی نادروست‪.‬‬ ‫لەكۆتاییدا دەڵ��ێ��م‪ :‬ئ��ەو ش��ێ��وازە‬ ‫ئایندارییەی كە هەیە‪ ،‬بۆ خۆی ماكی‬ ‫ناشرینكردن و بەناحەزكردنی ئاینی‬ ‫تێدایە‪ ،‬ئەگەر كەسانێك پێیان وابێت‬ ‫ماكی لەناوچوونی سەرمایەداری لەهەناوی‬ ‫خۆیدایە‪ ،‬وەكچۆن شكستی بەلشەفیزم‬ ‫خراپیی ئامرازەكانی بوە‪ ،‬هەمان شتیش‬ ‫بۆ ئاینداری راستە‪ .‬هەڵبەت بەدەرلەوەی‬ ‫كە ئەو دوو سیستمە ئابوری و سیاسییە‪،‬‬ ‫بەمانا باوەكەی‪ ،‬ئاین نین‪ ،‬بەاڵم دەكرێت‬ ‫وەك ئاین سەیریان بكرێت‪ ،‬بەو مانایەی‬ ‫كە رێوڕەسم و پاڵەوان و پەیام و ئەفسانەو‬ ‫پیرۆزیی خۆیان لەهۆش و ئاگامەندی‬ ‫و نەستی مرۆڤەكاندا بەرهەمهێناوە‪.‬‬ ‫هاوكات بەهەمان شێوە پیادەكردنی ئاین‬ ‫لەرێی گوتارو بۆنەكانەوە‪ ،‬لە دوورمەودادا‬ ‫زەب��ری كوشندە لەهەژموونی رۆحیی‬ ‫دەدات‪ ،‬لێرەشدا مامۆستاكان كەم تازۆر‬ ‫رۆڵیان لەوەدا دەبێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫ئاينناسى‬

‫‪4‬‬

‫دیجلە و فورات لەنێو داستان‌و ئایینەكاندا‬ ‫موعتەسەم ساڵەیی‬

‫كوفە و ڕووباری فورات وەكو دوو یاخی‬ ‫بوو وەسف دەكات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫ويف الكوفة احلمراء جاشت مراجل‬ ‫من املوت مل تهدأ وهاجت زعازع‬ ‫أديرت كؤوس من دماء بريئة‬ ‫عليها من الدمع املذال فواقع‬ ‫دواتریش دەڵێت‪:‬‬ ‫وان أنس وال أنس الفرات وموق ًفا‬ ‫به مثلت ظلم النفوس الطبائع‬ ‫غداة جتلى املوت يف غري زيه‬ ‫وليس كراء يف التهيب سامع(‪)2‬‬ ‫ك��ات��ێ��ك ك��ە ئ��ەن��ك��ی��دۆی ه��اوەڵ��ی‬ ‫گیلگامێش دەم��رێ��ت ل��ە داس��ت��ان��ی‬ ‫گیلگامێش‬ ‫گیلگامێشدا‪ ،‬دەبینین‬ ‫برادەرە كۆچكردووەكەی دەالوێنێتەوە و‬ ‫شینی بۆ دەكات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫با ڕووباری (ئوال) یش بۆت بالوێنێتەوە‬ ‫كە لە كەناریدا هاموشۆمان دەكرد‬ ‫با ڕووباری (فورات) ی پیرۆزیش بۆت‬ ‫بگری‬ ‫كە جەڕە و گۆزەكانمان تێیدا پڕ ئاو‬ ‫دەكرد(‪)3‬‬ ‫بەر لە مردنی ئەنكیدۆ هەردوو هاوەڵ‬ ‫هەڵدەستن بە كوشتنی گای ئاسمانی‪،‬‬ ‫ل��ە پ��اش��ان��دا پ��ش��ووی��ەك دەدەن‌و لە‬ ‫داستانەكەدا هاتووە كە هەردووكیان‬ ‫پێكەوە دەستیان لە ئ��اوی ڕووب��اری‬ ‫فوراتدا دەشۆن‪.‬‬ ‫داستانی (ئینوما ئیلیش) كە یەكەم‬ ‫دێڕی داستانەكەیە و بەمانای (كاتێك‬ ‫لە كەشكەاڵنی فەلەك) دێت‪ ،‬لە چوارەم‬ ‫ڕۆژی س��ەری ساڵ لە مانگی نیساندا‬ ‫دەخوێندرایەوە‪ ،‬ئ��ەم داستانە باسی‬ ‫خوڵقاندن‌و دروس��ت��ك��اری��ی گ���ەردوون‬ ‫دەكات‪( ،‬ئێلیكساندەر هایدل) لەبارەی‬ ‫داستانەكەوە دەڵێت‪( :‬وەكو داڕشتنێكی‬ ‫سیحر و تەلەسم ئامێز دژی نوقمبوونی‬ ‫ن��اوچ��ەی بابل لە داه��ات��وودا بە هۆی‬ ‫هەڵچوون‌و الف��اوی دیجلە و فوراتەوە‬ ‫داڕێ��ژراوە كە پاش تووانەوەی بەفری‬ ‫چیاكانی ئەرمینیا و كوردستان ڕوویان‬ ‫دەدا)(‪.)4‬‬ ‫ل��ە پ��اش��م��اوەك��ان��ی سیپار دەقێك‬ ‫دۆزرای��ەوە كە مێژووەكەی دەگەڕێتەوە‬ ‫ێ لە سەدەی‬ ‫بۆ سەردەمانی بابلیی نو ‌‬ ‫(‪ 6‬پ‪ .‬ز‪ ).‬دا‪ ،‬ئەم دەقە داستانئامێزە‬ ‫باسی خەلق‌و ئەفراندن دەكات‪ ..‬دەڵێت‬ ‫لە سەرەتادا پێش هەموو شتێك بەتەنیا‬ ‫ئاو و دەریا هەبووە‪ ،‬لە پاشاندا گەورە‬ ‫خواوەندی بابلی (مەردوخ) گەردوون ‌و‬ ‫مرۆ دروست دەكات ‌و هەردوو ڕووباری‬ ‫دیجلە و فوراتیش دەخوڵقێنێت‪:‬‬ ‫پێش ئەوەی قامیش بخوڵقێت‬ ‫بەر لە داكەوتنی دار و درەخت‬ ‫پێش دروستبوونی خشت‌و قاڵبەكانی‬ ‫نە شار هەبووە و نە مرۆ‬ ‫پێش پەیدابوونی (نیپور) و‬

‫لە سەردەمانی كۆندا واڵتێك نەبووە‬ ‫بە ناوی (عێراق) ەوە‪ ،‬بەڵكو بەدرێژایی‬ ‫چاخە كۆنەكان چەند تیرە و ڕەگەزێك‪،‬‬ ‫دەوڵ��ەت ‌و ئیمپراتۆرییەتی جیاجایان‬ ‫پێكهێناوە‪ ،‬هەر یەك لەو ڕەگەزانە بۆ‬ ‫م��اوەی چەند سەدەیەك حوكمڕانییان‬ ‫ك������ردووە‪ ،‬وەك����و س��ۆم��ەری��ی��ەك��ان‌و‬ ‫ئەكەدییەكان‌و بابلییەكان‌و كەلدانییەكان‌و‬ ‫كاشییەكان لە خ��وارووی ئەم واڵت��ەدا‪،‬‬ ‫لەسەرەویشڕا و لە باكور و ناوەڕاستدا‬ ‫چەند واڵتێكی جیاجیا بەرچاو دەكەون‬ ‫كە توانیویانە دەسەاڵتی خۆیان بەسەر‬ ‫ناوچەكەدا بسەپێنن وەكو ئاشوورییەكان‬ ‫‌و گووتیەكان ‌و میدییەكان ‌و حووری ‌و‬ ‫میتانیەكان‪.‬‬ ‫وەك��و م��ێ��ژوو بۆمانی دەگێڕێتەوە‬ ‫هیچ كام لەم ڕەگەز و تیرە و دەوڵەتە‬ ‫جیاجیایانە لەنێو خۆیاندا تەبا و گونجاو‬ ‫نەبوونە‪ ،‬بە پێچەوانەوە هەردەم جەنگ‬ ‫‌و شەڕ‌وشۆڕی خوێناوی لە نێوانیاندا‬ ‫بەرپابووە‪ ،‬هەمیشە لە هەڵپەدا بوونە بۆ‬ ‫لەنێوبردن‌و سڕینەوەی یەكتری‪ ،‬تاوەكو‬ ‫ڕۆژی ئەمڕۆمانیش هەمان بۆچوون لەنێو‬ ‫خەڵكانی ئەم واڵتەی ئێمەدا لە ئارادایە‪،‬‬ ‫ئێمەی میللەتی كوردیش بووینەتە قۆچی‬ ‫قوربانی ‌و هەمیشە باجی ئەم عەقڵیەتە‬ ‫شەڕانگێزیەمان داوە‪ ..‬لەسەردەمانی‬ ‫كۆندا ئ��ەم واڵت��ی عێراقەی ئێستا بە‬ ‫ناوی (مێسۆپۆتامیا) وە ناسراوە‪ ،‬كە بە‬ ‫زمانی یۆنانیی كۆن بە مانای واڵتی نێوان‬ ‫ڕووبارەكان (ه��ەردوو دیجلە و فوڕات)‬ ‫دێـت‪ ،‬پاش داگیركردنی ئەم واڵتەیش‬ ‫لەالیەن هێزەكانی ئیسالمەوە بە ناوی‬ ‫(أرض السواد) دەستنیشان كرا بە مانای‬ ‫(ڕەشە خاك) دێت‪ ،‬ئەویش لەبەر ئەوەی‬ ‫كە دارخورمایەكی زۆر لەم واڵتەدا ڕوواوە‬ ‫و بەدی كراوە بەتایبەتی لە خوارووی‬ ‫واڵتدا‪.‬‬ ‫ه���ەردوو ڕووب���اری دیجلە و ف��ورات‬ ‫م��ای��ەی خ��ۆش��گ��وزەران��ی ‌و بژێویی‬ ‫دانیشتووانی ئ��ەم واڵت��ە ب��وون��ە‪ ،‬لە‬ ‫هەمان كاتدا هەردەم خەڵكی ئەم واڵتە‬ ‫لەژێر هەڕەشە و گوڕەشە و هەڵچوون‬ ‫‌و داچوونی ئەم دوو ڕووب��ارەدا بوونە‪،‬‬ ‫ئەو چەند دەوڵەت ‌و ئیمپراتۆریەی كە‬ ‫لەم واڵت��ەدا سەریان هەڵدا‪ ،‬دەتوانین‬ ‫بڵێین ك��ە ه��ەم��ووی��ان دەرهاویشتەی‬ ‫خێر‌وبێری ئ��اوی ڕووب��ارەك��ان بوونە و‬ ‫یەكەم شارستانیەتیش سۆمەرییە‪ ،‬ئەم‬ ‫میللەتەیش بەپێی بۆچوون‌و لێكدانەوەی‬ ‫م��ێ��ژوون��ووس ‌و ل��ێ��ك��ۆڵ��ەران‪ ،‬وەه��ا‬ ‫دەركەوتووە كە لە چیاكانی كوردستانەوە‬ ‫شۆڕبووبێتنەوە ب��ۆ خ���وارووی واڵت��ی‬ ‫میزۆپۆتامیا‪ ،‬لە ئاكامیشدا توانیبێتیان‬ ‫ناسراوترین شارستانیەت پێكبهێنن‪.‬‬ ‫سۆمەرییەكان شار و گوندیان دروست‬ ‫كرد و سوپا و حكومەتیان پێكەوەنا و‬ ‫شیعر و ئایینیان هێنایە ئاراوە‪ .‬هەروەها‬ ‫ل��ە نێوەڕاستی ه����ەزارەی چ��وارەم��دا‬ ‫نووسینی مێخییان داهێنا‪ .‬دەتوانین‬ ‫بڵێین كە هەردوو ڕووباری دیجلە و فورات‬ ‫‌و لقەكانیان كاریگەرییەكی سەرەكییان‬ ‫هەبووە بۆ سەرهەڵدانی شارستانیەت‪،‬‬ ‫مێژوونووس (كرەیمەر) لە ساڵی ‪1959‬‬ ‫دا كتێبێكی بە چاپ گەیاند بە ناوی‬ ‫(مێژوو لە سۆمەرەوە دەست پێدەكات‬ ‫‪)History begins at Sumer‬‬ ‫(‪.)1‬‬ ‫ڕووب���اری دیجلە ب��ەوە ن��اس��راوە كە‬ ‫بێ‌ وچان مایەی هەڵچوون ‌و داچوونە‪،‬‬ ‫دامەزراندنی (ئیكوور)‬ ‫لە وەرزی باراندا الف��اوی هەڵدەستێت‬ ‫بەر لە پەیدابوونی (ئوروك) و‬ ‫‌و ه��ەڕەش��ە ل��ە ژی��ان��ی دانیشتووانی‬ ‫دامەزراندنی [پەرستگای] (ئیاننا)‬ ‫دەوروبەری دەكات‪ ،‬بۆیە لە كۆندا وتراوە‬ ‫(ئاسۆ) بوونی نەبوو‬ ‫گوایە فورات خاوەن ئیمانە و دیجلەش‬ ‫(ئەریدۆ) ش دروست نەكرابوو‬ ‫كافرە‪ .‬هەردوو شارستانیەتی سۆمەری‬ ‫ماڵ ‌و مەسكەنیش بۆ خواوەندەكان‬ ‫‌و ئ��ەك��ەدی ل��ە ل��ێ��وارەك��ان��ی ڕووب���اری دانەمەزرابوو‬ ‫فوراتدا دام��ەزران‪ ،‬لە الیەكی تریشەوە‬ ‫ل��ەو س��ەردەم��ان��ەدا بە تەنیا دەری��ا‬ ‫هەڵبەستنی جۆگەلە ئ��او و ئاودێری هەبووە‬ ‫لە كەناری ڕووب��اری فوراتدا ئاسانترە‬ ‫ئەوسایش (ئەریدۆ) پەیدابوو‬ ‫و دەبێتە هۆی سەوزایی ‌و زیادبوونی‬ ‫پەرستگای (ئیساگیال) دامەزرا‬ ‫ب��ەروب��ووم��ی كشت‌وكاڵی‪ ،‬ل��ە هەمان‬ ‫بنەچەی ئیساگیال گەیشتە ئابسو‬ ‫كاتیشدا دەبینین لەسەر ڕووباری فوراتدا‬ ‫خواوەندی (ئانوناكی) سەری هەڵدا‬ ‫چەند بن كارەسات ڕوویانداوە‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫(م���ەردوخ) بێژەنگێكی لە قامیش‬ ‫ئیمامی حوسێن ‌و یاوەرەكانی لە ڕۆخی دروست كرد و‬ ‫فوراتدا شەهید كران‪( ،‬جەواهیری) ی‬ ‫خستیە سەر ڕووی ئاوەوە‬ ‫شاعیر لە شۆڕشی بیستدا وێنەی شاری‬ ‫بۆ ئەوەی خواوەندەكان پشوو بدەن‌و‬

‫لە ماڵی خۆیاندا ئاسوودە بن‬ ‫مەردوخ مرۆی دروست كرد‬ ‫لەپاڵیشیانەوە ت��ۆوی شەڕانگێزیی‬ ‫داهێنا‬ ‫دواتریش گیانلەبەری (سوموقان) ی‬ ‫خەڵق كرد‬ ‫هەروەها دیجلە و فوراتی دروست كردو‬ ‫رێڕەویانی دەست نیشان كرد و ناوی‬ ‫لێنان‬ ‫گژوگیا و قەوزەی ئاوی‌و زەلكاو و‬ ‫قامیش‌و دار و دەوەنی خوڵقاند‬ ‫هەروەها زەوی ‌و گواڵو و قامیش ‌و‬ ‫زەل‬ ‫مانگا و گوێرەكە و كاوڕ و مێگەلی‬ ‫دروست كرد‬ ‫باخ‌و بێستانی داهێنا‬ ‫مێگەلی گیانلەبەرە كێوی ‌و مێگەلی‬ ‫خوریداری خوڵقاند(‪.)5‬‬ ‫لەم داستانە بابلیەدا هاتووە كە لە‬ ‫سەرەتادا پێش پەیدابوونی گەردوون بە‬ ‫تەنیا ئاو هەبووە‪ ،‬پاشتریش ئایینەكان‬ ‫هەمان بۆچوونیان لە دەقە پیرۆزەكانیاندا‬ ‫هەبووە‪ ،‬كەوا لە سەرەتادا بە تەنیا هەر‬ ‫ئاو هەبووە و پاشتر كەون‌و گەردوون‌و‬ ‫سروشت لە الیەن خوای پەروەردگارەوە‬ ‫خوڵقاوە‪.‬‬ ‫لە پارچە هەڵكۆڵدراوێكدا كە مێژووەكەی‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ س��ەدەی هەشتی بەر‬ ‫لە زاینی‪ ،‬لە پاشماوە داڕووخاوەكانی‬ ‫ش��اری ئ��اش��ووردا دۆزراوەت����ەوە‪ ،‬وەها‬ ‫هاتووە كە خواوەندەكان دوو مرۆی نێر‬ ‫ێ بە خوێنی یەكێك لە خواوەندەكان‬ ‫و م‌‬ ‫دروست دەكەن‪ ،‬پاش ئەوەیش گەردوون‬ ‫دەخوڵقێنن‪ ،‬هەروەها لەنگەر بە هەردوو‬ ‫ڕووب��اری دیجلە و فورات دەبەستن‪ ،‬لە‬ ‫بەشێكی سەرەتای داستانەكەدا هاتووە‪:‬‬ ‫كاتێك شێوەی زەوی دەقی گرت‬ ‫ك��ات��ێ��ك ڕەوت����ی ئ��اس��م��ان‌و زەوی‬ ‫دەستنیشان كرا‬ ‫كاتێك ڕۆخەكانی دیجلە و فورات‬ ‫لەنگەریان بەست‬ ‫ئەوسا (ئانوو) و (ئێنلیل) و (ئێا) و‬ ‫گەورە خواوەندەكان‌و‬ ‫سەرجەم خواوەندە شكۆدارەكان‬ ‫لە دەرباری پیرۆزی خۆیان دانیشتن‬ ‫لە بارەی كاروباری خەڵقندەی‬ ‫خۆیانەوە دووان(‪.)6‬‬ ‫***‬ ‫بە درێژایی مێژوو بە چەند قاڵب‌و‬ ‫داڕشتنێكی جیاجیا ن��اوی ڕووب���اری‬ ‫(دیجلە) هاتووە‪ ،‬سۆمەرییەكان پێیان‬ ‫وت��ووە (ئیدیگنا) یاخود (ئیدیگینا)‪.‬‬ ‫ئ��ەك��ەدی��ی��ەك��ان��ی��ش ب��ە (ئ��ی��دگ��ی��ن) و‬ ‫(ئیدكینیا) و (ئیدیكالت) و (ئامۆ)‬ ‫و ڕووباری خواوەندی (ئیشوم) ناویان‬ ‫ب��ردووە‪ ،‬حوورییەكانیش پێیان وتووە‬ ‫(ئەرنزاخ)‪ .‬ئێرانیە كۆنەكانیش پێیان‬

‫لقی هەیە كە ئاوەكانیان دەڕژێنە ناوی‬ ‫‌و تێكەڵ بە دیجلە دەب��ن‪ :‬یەكەمیان‬ ‫(خاپوور) ە (كە كۆن ناوی نیمفیوس‬ ‫بووە) ‪ ،‬دووەمیان (زابی گەورەی سەروو)‬ ‫ە كە لە كۆندا ناوی («زابو ئیلۆ» بە‬ ‫زمانی ئ��ەك��ەدی ‌و «زام شمامك» ‌و‬ ‫«دابان»‌و «لیكۆس») بووە‪ .‬سێیەمیان‬ ‫(زابی خوارووی بچووك) ە كە لە كۆندا‬ ‫ناوی («زاب��و شوپالو» بە ئەكەدی ‌و‬ ‫«زاباتۆس»‌و «كبرۆس») بووە‪ ،‬كە لە‬ ‫خوار پایتەختی ئاشووریی كۆن شاری‬ ‫ئاشور («شرقاط» ی ئێستا) دەگات‬ ‫بە ڕووب��اری دیجلە‪ ،‬چ��ووارەم ڕووب��اری‬ ‫(ع��وزێ��م) («رادان����و» بە ئ��ەك��ەدی ‌و‬ ‫فیسكۆسی ك��ۆن) كە لە خ��وار شاری‬ ‫(بەلەد) تێكەڵ بە دیجلە دەبێت‪ ،‬پێنجەم‬ ‫ڕووباری دیالە كە لە خوار شاری بەغداوە‬ ‫تێكەڵ بە دیجلە دەبێت(‪.)7‬‬ ‫ناوی فورات لە دەقە مێخیەكاندا بە چەند‬ ‫داڕشتنێك هاتووە‪ ،‬بەزمانی سۆمەری‬ ‫بە ن��اوی (ب��وران��ون) ‪ Burranun‬و‬ ‫(بورونونا) ‪ Burununa‬هاتووە‪ .‬لە‬ ‫زمانی ئەكەدیشدا بە ناوی (پوراتی)‬ ‫‪ purati‬و (پ��ورات��وم) ‪puratum‬‬ ‫هاتووە(‪.)8‬‬ ‫لە تەوڕاتیشدا دیجلە بە (حیدداقێل)‬ ‫ناوی ب��راوە‪ .‬هەندێك لە ئێمەی كورد‬ ‫وەه��ام��ان لێكداوەتەوە گوایە ناوەكە‬ ‫كوردیە و گوایە (دیجلە) لە (دەچڵە)‬ ‫وە هاتووە و (ف��ورات) یش لە وشەی‬ ‫(ف��رەه��ات) ەوە س��ەرچ��اوەی گرتووە‪،‬‬ ‫بێگومان ئەم بۆچوونە هیچ بنەمایەكی‬ ‫مێژوویی نییە و بگرە بەتەنیا لە سۆزی‬ ‫نەتەوایەتییەوە هەڵقواڵوە‪ .‬ناوە كۆنەكانی‬ ‫دیجلە (ئیدیكالت) و فورات (پوراتوم)‬ ‫دەگەڕێنەوە بۆ زمانی دانیشتووانی كۆنی‬ ‫ناوچەكە لە پێش سۆمەرییەكاندا‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەر ئ����ەوەی ئ����اوی ڕووب�����ار و‬ ‫كانیاوەكان سەرچاوەی بژێویی ژیانن‪،‬‬ ‫بۆیە لە هەموو سەردەمەكاندا میللەتە‬ ‫جیاجیاكان نرخ ‌و بەهای ئاویان بەرز‬ ‫ڕاگرتووە‪ ،‬بگرە هەندێك جار پیرۆزی ‌و‬ ‫ێ بەخشیوە‪ ،‬لە هەندێك‬ ‫شكۆدارییان پ ‌‬ ‫حاڵەتیشدا ئ��اوی ڕووب��ار و دەریاكان‬ ‫لە كاتی الفاودا سەرچاوەی وێرانكاری‬ ‫بوونە‪ ،‬لە هەموو سەردەمە كۆنەكاندا‬ ‫كۆمەڵێك داستان ‌و بیروباوەڕ و یاسا‬ ‫و ڕێسا لەنێو كۆمەڵگاكاندا هەبوون‪،‬‬ ‫هەر كەسێكیش گومانی حاسڵ بكردایە‪،‬‬ ‫ئ��ەوا وەك��و گومڕا و ب �ێ‌ب��اوەڕ ن��اوزەد‬ ‫كراوە و نەفرەتی بەسەردا داباریوە‪ ،‬لە‬ ‫ئاكامی ئەم هۆیانەش بووە كە هەمووان‬ ‫ملكەچی بیروبۆچوون ‌و داب‌ونەریتی باو‬ ‫بوونە‪ ..‬لە قورئانی پیرۆزدا دووپاتی ئەم‬ ‫ڕاستیە كراوەتەوە و دەڵێت‪( :‬إنا وجدنا‬ ‫آباءنا على أمة وإنا على آثارهم مقتدون)‬ ‫(الزخرف‪.)23 :‬‬

‫لە سەرجەم داستانە سۆمەری و بابلیە كۆنەكاندا لە بارەی‬ ‫خەڵقەوە‪ ،‬وەها پێشاندراوە كە ئاوی ئەزەلی سەرچاوەی هەموو‬ ‫بوونێك بووە‪ ..‬لە تەوڕاتیشدا هاتووە كە لە سەرەتادا بەتەنیا‬ ‫ئاو هەبووە‪ ..‬لە قورئانیشدا هەمان بۆچوون هەیە كە پێش‬ ‫دروستكردنی گەردوون عەرشی خوا بەسەر ڕووی ئاوەوە بووە‬ ‫وتووە (تیگرا) و (تیگر)‪ ،‬بەو مانایەی‬ ‫كە ئاوەكەی وەكوو تیر تیژڕەو بووە‪،‬‬ ‫ه��ەر ل��ەم وش��ە ئێرانیەشەوە وش��ەی‬ ‫(تایگەر) لە زمانانی دنیادا هاتوە‪ ،‬كە‬ ‫بە زمانی ئینگلیزی‌و زمانی گریكیی كۆن‬ ‫بە مانای پڵنگ دێت‪ .‬داستانێكی یۆنانیی‬ ‫كۆن لەبارەی ڕووباری دیجلەوە هەیە و‬ ‫دەڵێت گوایە خواوەند (دیۆنیسۆس)‬ ‫دەگاتە ئاستی ڕووباری دیجلە و دۆش‬ ‫دادەم��ێ��ن��ێ��ت‪ ،‬ل��ەپ��ڕ گ���ەورە خ��واوەن��د‬ ‫(زی��وس) پڵنگێكی بۆ دەنێرێت (كە‬ ‫ێ‬ ‫بە زمانی یۆنانیی كۆن تایگەری پ ‌‬ ‫دەوت��رێ��ت)‪ ،‬ئیتر دیۆنیسیۆس سواری‬ ‫پشتی ئەو دڕندەیە دەبێت‌و لە ڕووبارەكە‬ ‫دەپەڕێتەوە‪.‬‬ ‫بە درێژایی مێژوو دیجلە چەند جارێك‬ ‫ڕێڕەوی خۆی گۆڕیوە‪ .‬ڕووبارەكە پێنج‬

‫ئاوی ڕووبارەكان لە واڵتی مێسۆپۆتامیا‬ ‫پیرۆزییەكی لە ڕادەبەدەری هەبووە‪ ،‬لە‬ ‫دوع��ا و نزا و پاڕانەوەیەكی كۆندا بۆ‬ ‫ڕووباری فورات‪ ،‬لە پێناوی شیفای دەرد‬ ‫و چاكبوونەوەی نەخۆشیدا‪ ،‬بەم شێوەیە‬ ‫هاتووە‪:‬‬ ‫ئ��ەی ڕووب���اری دروس��ت��ك��اری هەموو‬ ‫شتێك‬ ‫كاتێك كە خواوەندەكان ڕیڕەوتیان‬ ‫هەڵكۆڵی‬ ‫شتی نایابیان لە كەنارەكانتدا دامەزراند‬ ‫(ئێا) ی خواوەندی ئاوە قووڵەكان‬ ‫لە ناختدا جێگیر بوو‬ ‫ئاوێكی زۆریان پێت بەخشی‬ ‫ئەی ڕووباری مەزن‬ ‫ئەی ڕووباری شكۆمەند‬ ‫ئەی ڕووباری پەرستگا پیرۆزەكان‬

‫ئاوت مایەی خۆشی‌و بەختەوەرییە‬ ‫بەزەییت پێمدا بێتەوە‬ ‫هەموو ئێش‌و دەردێكی جەستەم‬ ‫فڕێ بدە سەر كەنار و ڕۆخەكانت(‪.)9‬‬ ‫بە هۆی الفاوی بێ‌ ئامان ‌و هەڵچوون‬ ‫‌و داچوونی ڕووباری دیجلەوە لە دەقێكی‬ ‫سۆمەریدا باس لەو ڕووبارە كراوە‪:‬‬ ‫سكی زەوی‌و زارەكان هەڵدەدڕی‬ ‫دەكەوێتە هاوار و قیژە‬ ‫ڕووب���اری دیجلە بە توندی شەپۆل‬ ‫دەدات‬ ‫ب���ە ه���ەم���وو ل��ێ��ڵ��ی ‌و ل��ێ��خ��ن��ی ‌و‬ ‫پیسییەوە(‪.)10‬‬ ‫ب�����ەزۆری دان��ی��ش��ت��وان��ی ن��اوچ��ەی‬ ‫مێسۆپۆتامیا بە چاوێكی پڕ لە پیرۆزی‬ ‫تەماشای ڕووبارەكانیان كردووە‪ .‬هەروەها‬ ‫یۆنانییە كۆنەكانیش بە چ��اوی ڕێز و‬ ‫شكۆمەندییەوە دەیانڕوانیە ڕووبارەكان‪.‬‬ ‫بۆ نموونە ڕووب��اری (ئەخیلیوس) لە‬ ‫داستانی ئیلیادەدا پیرۆزییەكی تایبەتیی‬ ‫هەبووە‪ .‬دانەری داستانەكە وەهای بۆ‬ ‫چووە گوایە ئەو ڕووب��ارە شان‌بەشانی‬ ‫ج��ەن��گ��اوەران��ی گ��ری��ك��ی ج��ەن��گ��اوە‪.‬‬ ‫ڕووبارەكەیش گەورەترین و پیرۆزترین‬ ‫ڕووب���اری یۆنانە‪ ،‬گوایە خ��واوەن��دە و‬ ‫كوڕی هەردوو خواوەند (ئۆکیانوس) و‬ ‫(تیثیس) ە(‪ ..)11‬لە سەرجەم داستانە‬ ‫سۆمەری و بابلیە كۆنەكاندا لە بارەی‬ ‫خەڵقەوە‪ ،‬وەه��ا پێشاندراوە كە ئاوی‬ ‫ئ��ەزەل��ی س��ەرچ��اوەی ه��ەم��وو بوونێك‬ ‫بووە‪ .‬وەهای بۆ چوونە كەوا بوون لە‬ ‫تێكەڵبوونی ه���ەردوو ئ��اوی (ئابسو)‬ ‫ی س��ازگ��ارو ئ��اوی سوێری (تیامات)‬ ‫هاتۆتە كایەوە‪ .‬هەر لەنێو ئاوەكانەوە‬ ‫خواوەندەكان پەیدا بوونە(‪.)12‬‬ ‫لە تەوڕاتیشدا هاتووە كە لە سەرەتادا‬ ‫بەتەنیا ئ��او ه��ەب��ووە‪ .‬ل��ە ئیسحاحی‬ ‫یەكەمدا هاتووە‪( :‬لە س��ەرەت��ادا خوا‬ ‫ئاسمان و زەوی��ی دروس��ت كرد‪ .‬زەوی‬ ‫چۆڵ و داڕووخاو بوو‪ ،‬تاریكییش هەموو‬ ‫الیەكی داگرتبوو‪ .‬ڕوح و گیانی خوایش‬ ‫بەسەر ڕووی ئاوەوە بوو)(‪.)13‬‬ ‫لە قورئانی پیرۆزیشدا هەمان بۆچوون‬ ‫هەیە كە دەفەرموێت پێش دروستكردنی‬ ‫گ���ەردوون خ��وای گ���ەورە و میهرەبان‬ ‫عەرشی پیرۆزی بەسەر ڕووی ئ��اوەوە‬ ‫بووە‪ .‬لە سورەتی هوددا هاتووە‪( :‬خلق‬ ‫اهلل األرض والسماوات يف ستة أيام وكان‬ ‫عرشه على املاء) (هود‪ .)3 :‬لە ئاینی‬ ‫زەردەشتییشدا ڕەگەزەكانی بوون وەكو‪:‬‬ ‫ئاو و ئاگر و با و خاك و خۆڵ و گەردیلە‬ ‫پیرۆزن‪ ،‬و دەبێت پارێزگاری لە پیرۆزییان‬ ‫بكرێت‪ .‬بە تایبەتی هیند و ئێرانیەكان‬ ‫ب��ە چ��اوی پیرۆزییەوە دەیانڕوانییە‬ ‫ئاو و‪ ،‬نەدەبوو لەالیەن م��رۆوە پیس‬ ‫ێ بكرێت‪ .‬گەورەی‬ ‫بكرێت و پاشەڕۆی ت ‌‬ ‫خێزانەكانیش قوربانییان پێشكەش بە‬ ‫ڕووب��ار و گۆماوەكان دەك��رد و الشەی‬ ‫ێ فڕێدەدا‪ .‬ئەمەیش‬ ‫ئاژەڵی سەربڕاویان ت ‌‬ ‫بەشێك بوو لە داب و دەستووری ئاینی‬ ‫زەردەشتی(‪ ..)14‬ئەم دیاردەیە تاوەكو‬ ‫ئەم دواییەیش هەر مابوو‪ .‬هەروەكو خۆم‬ ‫ئاگادارم تاوەكو بیست یاخود سی ساڵ‬ ‫لەمەوبەر‪ ،‬دانیشتوانی شارۆچكەی پردێ‬ ‫و دەوروب��ەری بەم كارە هەڵدەستان و‬ ‫الشەی ئاژەڵی سەربڕاویان وەكو قوربانی‬ ‫دەخستە نێو ڕووباری زێی خواروەوە‪..‬‬ ‫لەالی هیندییەكان ئاوی ڕووباری (گانج)‬ ‫پیرۆزە و هەموو ساڵێك هیندۆسیەكان‬ ‫مەلەی تێدا دەك��ەن‪ ،‬گوایە لە گوناه‬ ‫و خ��راپ��ەك��اری دووری����ان دەخ��ات��ەوە‪.‬‬ ‫صابیئیەكانیش خۆیان بە ئاوی ڕووباری‬ ‫دیجلە و ف���ورات دەش���ۆن ب��ۆ هەمان‬ ‫مەبەست‪ .‬مەسیحیەكانیش سرووتی‬ ‫تەعمیدیان بە ئاو هەیە‪ .‬ئیتاڵیەكانیش‬ ‫ڕووباری (تایبەر) بە پیرۆز دادەنێن‪.‬‬ ‫هەروەها كاتێكیش ئیبراهیم و سارای‬ ‫ژنی لە بیابانی شاری مەككەدا تووشی‬ ‫تینوێتی بوونە؛ ئیسماعیلی كۆرپەیان (كە‬ ‫لەالی جووەكان لەجێی ئەو ئیسحاقە) پێ‬ ‫بە زەویدا دەكوتێت و ئاوی (زەمزەم) لە‬ ‫ژێر پێیەوە هەڵدەقووڵێت‪ ...‬دەوترێت‬ ‫كە ئەم كانیاوە كوێر دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫عەبدولموتتەلیبی باپیری پەیامبەری‬ ‫ئ��ی��س�لام س��ەرل��ەن��وێ ب��ۆ ق��وڕەی��ش‬ ‫هەڵیدەكەنێتەوە(‪ .)15‬ئێستایش ئەم‬ ‫ئاوە پیرۆزییەكی لە ڕادەب��ەدەری هەیە‬ ‫لەالی موسڵمانەكان‪ .‬سااڵنە حاجییەكان‬

‫كە ڕوو دەكەنە كەعبە؛ لەوێدا لەگەڵ‬ ‫خۆیاندا شووشەی سەرمۆری پڕ لە ئاوی‬ ‫زەمزەم لەگەڵ خۆیاندا دەهێنن‪ ،‬وەكو‬ ‫دیارییەكی پیرۆز و بەهادار دەیهێننەوە‬ ‫بۆ واڵتەكانی خۆیان‪ .‬تایفەی ئێزدییش‬ ‫لە ناوچەی (اللش) بیرێكی ئاویان هەیە‬ ‫بە ناوی (زەمزەم) ەوە كە پیرۆزییەكی‬ ‫زۆری هەیە بەالیانەوە‪ .‬قووڵیی ئەم‬ ‫كانیاوە مەترێكە و تیرەكەیشی دوو‬ ‫مەترە‪ .‬وەهای تێدەگەن گوایە (شێخ‬ ‫ئ��ادی) ڕۆژێ��ك ڕووی دەكەوێتەوە ئەو‬ ‫شوێنە و ئاوی تێدا نابێت‪ ،‬ی��اوەران و‬ ‫دەوروبەرەكەیشی داوای ئاوی لێدەكەن‪،‬‬ ‫ئەویش ناچار دەبێت و لێدەبڕێت و‬ ‫گۆچانەكەی بكێشێت بە زەویدا و بڵێ‬ ‫(زم‪..‬زم)‪ ،‬ئیتر بەپێی ئەم داستانە‬ ‫كە ئێزدیەكان بڕوایان پێیەتی؛ ئاوی‬ ‫پیرۆزی زەم��زەم لە ژێر گۆچانەكەیدا‬ ‫هەڵدەقوڵێت(‪...)16‬‬ ‫لە تەوڕاتدا لە (ئیسحاحی دووەمدا)‬ ‫هاتووە كەوا پاش ئەوەی خوا بە شەش‬ ‫ڕۆژ گ��ەردوون دەخوڵقێنێت؛ لە ڕۆژی‬ ‫حەوتەمدا پشوو بە خۆی دەدات‪( :‬خوا‬ ‫بە خاك و خۆڵ باوە ئادەم دەخوڵقێنێت‪،‬‬ ‫فوو دەكات بە لووتیدا و ڕووح و گیانی‬ ‫دەخاتە بەر‪ .‬خوا بەهەشتی دروست كرد‬ ‫لە عەدن لە ڕۆژهەاڵتدا و ئادەمی خستە‬ ‫نێو ئەو بەهەشتەوە‪ .‬خوا لە ناوەڕاستی‬ ‫بەهەشتدا دارێ��ك��ی نایابی ب���ەرداری‬ ‫چاند‪ .‬دارێكی ناسینی خێر و شەڕ لە‬ ‫ناوەڕاستی بەهەشتدا پەیدابوو‪ .‬ڕووبارێك‬ ‫لە ع��ەدن��ەوە دەگەیشتە بەهەشت بۆ‬ ‫ئ��اودێ��ری‪ .‬ل��ەوێ��ش��ەوە چ��وار لقی لێ‬ ‫ب���ووەوە‪ .‬یەكەمیان ن��اوی (فیشون)‬ ‫ە و دووەم��ی��ان ن��اوی (جەیحوون) ە‪.‬‬ ‫ن��اوی سێیەمیش (حیدداقێل) ە كە‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی ئاشوورەوە ڕەوت دەكات‪.‬‬ ‫ڕووب���اری چوارەمیش ن��اوی (فوراتە)‬ ‫(‪ ..)17‬وەكو دەبینین لە تەوراتدا ناوی‬ ‫(دیجلە) بە (حیدداقێل) هاتووە‪.‬‬ ‫ل��ە ف��ەرم��وودەی��ەك��ی پ��ەی��ام��ب��ەری‬ ‫ئیسالمیشدا ه��ات��ووە ك��ە ه��ەر چ��وار‬ ‫ڕووب��اری (سەیحون) و (جەیحون) و‬ ‫(نیل) و (ف��وڕات) ڕووب��اری بەهەشتن‪:‬‬ ‫(سیحان وجیحان والفرات والنیل كل من‬ ‫أنهار الجنە)‪ .‬لە قورئانیشدا لە سورەتی‬ ‫(المرسالت) دا وشی ( ُفرات) بە مانای‬ ‫سازگار و شیرین هاتووە‪( :‬وأسقیناكم‬ ‫ما‌ ًء فراتا) (المرسالت‪ ..)28 :‬لە الیەكی‬ ‫تریشدا لە قورئانی پیرۆزدا هاتووە‪( :‬وما‬ ‫يستوى البحران ه��ذا ع��ذب ف��رات سائغ‬ ‫شرابه وه��ذا ملح أج��اج) (فاگر‪،)12 :‬‬ ‫هەندێك وەهای تێدەگەن كە بەهەشتی‬ ‫عەدن كوردستانە‪ ،‬چونكە دیجلە و فورات‬ ‫لەوێوە هەڵدەقوڵێن‪ .‬وشەی (عەدن) یش‬ ‫وشەیەكی سۆمەریە و كە (ئێدین) ە و‬ ‫بە مانای دەشت دێت‪..‬‬ ‫پەراوێزەكان‬ ‫‪ .1‬ال��دك��ت��ور أمح��د س��وس��ة‪ ،‬ح��ض��ارة وادي‬ ‫الرافدين‪ .‬وزارة الثقافية واالعالم العراقية‪.1980 ،‬‬ ‫ص‪.21 .‬‬ ‫‪ .2‬شاكر شاهني‪ ،‬العقل يف اجملتمع العراقي‪ .‬دار‬ ‫التنوير‪ .2010 .‬ص‪.238 .‬‬ ‫‪ .3‬صالح نيازي‪ ،‬فن الشعر يف ملحمة طلطامش‪.‬‬ ‫دار املدى ‪ ،2007‬ص‪.109 .‬‬ ‫‪ .4‬الكسندر هايدل‪ ،‬سفر التكوين البابلي‪،‬‬ ‫منشورات دار اجلمل‪ .2007 ،‬ص‪.34 .‬‬ ‫‪ .5‬األب سهيل قاشا‪ ،‬تأريخ الفكر يف العراق‬ ‫القديم‪ .‬دار التنوير ‪ .2010‬ص‪.186 .‬‬ ‫‪ .6‬سةرضاوةى ث َيشوو‪ ...‬الثة ِرة ‪.190‬‬ ‫‪ .7‬ناوى نووسةر نيية‪،‬‬ ‫وةرطيانى‪ :‬الدكتور‬ ‫رَ ِ‬ ‫سامي سعيد األمحد‪ ،‬تأريخ العراق يف القرن السابع‬ ‫قبل امليالد‪ ،‬بغداد‪ .2003 ،‬ص‪.11 .‬‬ ‫‪ .8‬طه باقر‪ ،‬مقدمة يف جغرافية العراق التأرخيية‪،‬‬ ‫جملة األقالم‪ ،‬وزارة االعالم العراقية‪.1971 .‬‬ ‫‪ .9‬شاكر شاهني‪ ،‬العقل يف اجملتمع العراقي‪.‬‬ ‫ص‪.90 .‬‬ ‫‪ .10‬سةرضاوةى ث َيشوو‪ ...‬الثة ِرة ‪.91‬‬ ‫‪ .11‬الدكتور سامي سعيد األمحد‪ ،‬حضارات‬ ‫الوطن العربي القدمية أساسا للحضارة اليونانية‪.‬‬ ‫بغداد‪ .2003 ،‬ص‪.50 .‬‬ ‫‪ .12‬الدكتور فاضل عبدالواحد علي‪ ،‬الطوفان‪.‬‬ ‫بغداد‪ .1975 ،‬ص‪.43 .‬‬ ‫‪ .13‬فراس السواح‪ ،‬مغامرة العقل األوىل‪ .‬دار‬ ‫عالء الدين‪ ،‬دمشق‪ .2002 ،‬ص‪.141 .‬‬ ‫‪ .14‬ماري بويس‪ ،‬تأريخ الزرادشتية‪ ،‬ترمجة‪،‬‬ ‫الدكتور خليل عبد الرمحن‪ .‬سليمانية‪ ،‬مركز‬ ‫كوردولوجي‪ .2010 ،‬ص‪.15 .‬‬ ‫‪ .15‬وحيد السعفي‪ ،‬القربان يف اجلاهلية واإلسالم‪،‬‬ ‫دار ترب الزمان‪ ،‬تونس‪ .2003 ،‬ص‪.83 .‬‬ ‫‪ .16‬عبد الرزاق احلسين‪ ،‬اليزيديون يف حاضرهم‬ ‫وماضيهم‪ .‬الطبعة الثانية‪ .1961 ،‬ص‪.132 .‬‬ ‫‪ .17‬فراس السواح‪ ،‬مغامرة العقل األوىل‪ .‬ص‪.‬‬ ‫‪.142‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪5‬‬

‫خو َيندنةوةى ئاين‬

‫ئەفسانە‪ ..‬شیعر‪ ..‬قورئان‬ ‫ه��ەروەه��ا دان��ە پاڵی سیفەتگەلی‬ ‫نامەئلوف‌و ئەفسانەیی بۆ بونەوەران‪،‬‬ ‫بەگیاندارو بێگیانەوە‪ .‬وەك قسەكردنی‬ ‫ئاسمان‌و زەوی‌و‪ ،‬مێرولەو پەپوسلێمانكە‪.‬‬ ‫خستنە ڕوی موعجیزەی پێغەمبەران‌و‪،‬‬ ‫گەلێك بابەتی دی��ك��ەی نامەئلوف‪.‬‬ ‫دی���ارە ب��ەو پێیەی ك��ە م��ن ل��ەوت��ار‌و‬

‫خەسرەو میراودەلی‬ ‫ئ���ەوەی ل��ەئ��ەف��س��ان��ەدا ب��ەر لەهەر‬ ‫شتێك‪ ،‬روبەڕوی دەبینەوەو پێی ئاشنا‬ ‫دەبین‪ ،‬سروشتە شیعرییەكەیەتی‪ ،‬واتە‬ ‫نوسینەوەیەتی بەشێوەی شیعر‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەسەرەتادا دەیبینین‌و دركی پێدەكەین‪،‬‬ ‫پێش گەیشتن بەماناو مەدلول‌و ناوەرۆك‪،‬‬ ‫دیوە دیارەكەی دەقەكەیە‪ ،‬كە بریتیە لەو‬ ‫زمانەی پێی نوسراوەتەوەو گوزارشتی‬ ‫ل��ێ��ك��راوە‪ ،‬ك��ە وەك ئاماژەمانپێكرد‪،‬‬ ‫ئەویش زمانی شیعرو شێوازی شیعرییە‬ ‫لەدەربڕیندا‪ .‬كەواتە ئەفسانە بەر لەهەر‬ ‫شتێك شیعرە‪ .‬ل��ەس��ەرەت��ادا دەگەین‬ ‫بەشیعر‪ ،‬دوات��ر دەگەین بەبابەتەكانی‬ ‫دیكەی وەك ئاین‌و حیكمەت‌و مێژو و‬ ‫جۆرێك لەزانستی سەرەتایی‌و رەگەزە‬ ‫پێكهێنەرەكانی دیكەی ئەفسانەو‪ ،‬ئەو‬ ‫زانیاریانەی تر كە هەڵگریانە‪.‬‬ ‫بۆچی ئەفسانە‬ ‫بەشیعر نوسراوەتەوە؟‬ ‫ئەو هۆكارانە زۆرن كە ئەفسانەیان‬ ‫ناچار كردوە بەدەقی شیعریی بنوسرێت‪،‬‬ ‫لەوانە‪ :‬رەمزیبون‌و مەجازیبونی زمانی‬ ‫شیعر‪ ،‬كە دەبێتە هۆی گەیاندنی ماناو‬ ‫مەبەستەكان بەشێوەیەكی كورت‌و چڕ‪،‬‬ ‫واتە بواری فرە مانایی‌و فرە خوێندنەوەیی‬ ‫تێدا دەستبەر دەكات‪ .‬لەپاڵ ئەوەشدا‬ ‫كە زمانی رەمزو مەجاز یاریدەدەرن بۆ‬ ‫دروستبونی وێنەی شیعریی‌و فراوانبونی‬ ‫بواری خەیاڵكردن‌و ‪ ،‬رێگە كردنەوە بۆ‬ ‫سۆزو هەڵچون‌و كاریگەری‌و كاردانەوە‬ ‫دەرون�ی‌و ناوەكیەكان‪ .‬لەو سۆنگەیەوە‬ ‫كە شیعر هەڵگری ئەفسونێكی تایبەتە‪،‬‬ ‫بەڵكو دەكرێت بڵێین شیعر لەخودی‬ ‫خۆیدا ل��ەروی كاریگەری‌و فەزاكەیەوە‬ ‫ئەفسانەیە‪ .‬بەو مانایەی شیعر بۆ خۆی‬ ‫ئەفسانەیە ب��ەر ل��ەوەی هەڵگری هیچ‬ ‫ماناو بابەتێكی ئەفسانەیی بێت‪ .‬بەو‬ ‫پێیەی زمان بۆخۆی‪ ،‬وەك پێكهاتەیەكی‬ ‫بنەڕەتیی شیعر‪ ،‬هەڵگری بارگەی‬ ‫ئەفسانەییە‪ ،‬ئەمە جگە ل���ەوەی كە‬ ‫هەوڵی ئەفسانەیی لەشیعردا‪ ،‬یاخود‬ ‫هەوڵی راستەقینەو سەركەوتو لەشیعردا‪،‬‬ ‫بریتیە لەپڕكردنەوەی بۆشاییەكانی‬ ‫ناو واقیع‪ ،‬گەڕانە بەدوای قواڵییەكانی‬ ‫واقیع خۆی «ئەفسانە لەتەكنیكەكانیدا‬ ‫پشت بەسێبەرە سیحرییەكانی وشەكان‬ ‫دەبەستێت‪ .‬وشەكان لەهەمو زمانێكدا‬ ‫خ��اوەن��ی دو رون‪ ،‬روی��ەك��ی دەالل��ی‬ ‫كە پەیوەستە بەمانا راستەوخۆكانی‬ ‫ناولێنراوەكانەوە‪ ،‬رویەكی دیكەی سیحریی‬ ‫كە بەسێبەرێك رەنگاو رەنگكراوە كە‬ ‫لەنێوان نادیاریی‌و دیارییدا دێت‌و دەچێت‪،‬‬ ‫بەتوانایە لەسەر ئیحاكردن بەماناگەلێكی‬ ‫ناڕاستەوخۆ و‪ ،‬وروژاندنی هەست‌و ئارەزو‬ ‫گەلێكی زۆر»(‪ ،)1‬دواتر دەڵێت‪« :‬شیعر‬ ‫سودی لەم تایبەتمەندییە ئەفسوناوییەی‬ ‫زمان وەرگرتوە‪ ،‬لەو شێوازە سیحرییە‬ ‫ب��ەره��ەم��ه��ات��وان��ە ك��ە دەك��رێ��ت زم��ان‬ ‫گوزارشتیان پێبكات‪ .‬لێرەشدایە كە‬ ‫مۆركی پێغەمبەرانەی زمانی شیعریی‬ ‫دێتە پێشەوە‪ ،‬شیعر وەچەی راستەوخۆی‬ ‫ئەفسانەو رۆڵە شەرعییەكەیەتی»(‪.)2‬‬ ‫ش��اع��ی��رو دروس��ت��ك��ەری ئەفسانە‬ ‫لەیەك جیهاندا دەژی �ن‌و‪ ،‬خاوەنی یەك‬ ‫بەهرەشن لەهێزی دیاریكردن (قوە‬ ‫التشخیص) دا‪ ،‬ئەم دوانە ناتوانن هیچ‬ ‫شتێك بنوێنن (متثل شی‌ء) ‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ژیانێكی ناوەكیی‌و شێوەیەكی مرۆیی‬ ‫ێ‬ ‫پێنەبەخشن‪ .‬لەبەر ئەوە شاعیری نو ‌‬ ‫وەكچۆن بۆ بەهەشتێكی ونبو دەڕوانێت‪،‬‬ ‫ئاواش بۆ جیهانی خواوەندو پاڵەوانەكان‬ ‫دەڕوانێت(‪)3‬‬ ‫ه���ەروەه���ا «ش��اع��ی��ر م��رۆڤ��ێ��ك��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەف��س��ان��ەك��ان��ی ت��ای��ب��ەت ب��ەخ��ۆی‬ ‫دەخولقێنێت‪ ،‬بەوەی كە تێیدایە لەبەهرە‬ ‫یاخود ئیلهام یان هێزی خەیاڵ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چیتر ئ��ەم هێزە لەشەیتانێك یاخود‬ ‫خواوەندێكی شیعر یان لەئاسمانەوە‬ ‫ب��ۆی نایەت‪ ،‬بەڵكو لەناخی خۆیەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتوە‪ ،‬دەرونی ئەو مەڵبەندی‬

‫بەڕەمزو خەیاڵ‌و مەجازو‪ ،‬سۆزو هەڵچون‌و‬ ‫كاریگەرییەكی تایبەتی دەرونی‌و ناوەكی‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتدا ئەگەر بابەتەكانی ئەم‬ ‫زمانە شیعرییەی قورئان ئەفسانەیی‬ ‫نەبونایە‪ ،‬هەرگیز بونی زمانە شیعرییەكە‬ ‫بەتەنیا بەس نەبو بۆ گەیاندنی ئەو‬ ‫شیعرو ئەفسونە‪ .‬كەواتە لێرەوەیە كە‬

‫دەكرێت بڵێین شیعر‬ ‫لەخودی خۆیدا‬ ‫لەروی كاریگەری‌و‬ ‫فەزاكەیەوە ئەفسانەیە‪،‬‬ ‫بەو مانایەی شیعر بۆ خۆی‬ ‫ئەفسانەیە بەر لەوەی‬ ‫هەڵگری هیچ ماناو‬ ‫بابەتێكی ئەفسانەیی بێت‬ ‫جیاکردنه‌وه‌ی وێنه‌ی ئه‌فسانه‌یی و بابه‌تی ئاینی‪ ،‬ئاین ب ‌ه ئاڕاسته‌یه‌کی نائاینیدا ده‌بات‬ ‫ئەفسانەیەو‪ ،‬هەر ئەوەشە (نەست)(‪.)4‬‬ ‫هێردەر پێیوایە ئەفسانە هۆكارێك‬ ‫بوە بۆ دەركەوتنی زمان‪ ،‬شیعریش وەك‬ ‫ئامرازێك بۆ پارێزگاریكردن لەئەفسانە‌و‬ ‫دنیامیكیەتەكەی هاتۆتە ئاراوە(‪.)5‬‬ ‫شیعر ئینتیمای بۆمەنزومە دنیاییەكە‬ ‫هەیە‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی كە تەكنیكەكانی‬ ‫لەئەفسانەدا بەكاردەهێنرێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ێ‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی‪ ،‬قودسیەتی لـ ‌‬ ‫داڕنراوە‪ ،‬لێرەشدایە كە شیعر لەئەفسانە‬ ‫جیابۆتەوە(‪.)6‬‬ ‫ئەفسانە بەشێكە لەئاین‪ ،‬هەتا ئەو ئاینە‬ ‫ئامادەو ئاكتیڤ بێت‪ ،‬بەاڵم بەشێكیشە‬ ‫لەئەدەب‪ ،‬كاتێك ئەو ئاینە ون دەبێت‪،‬‬ ‫یاخود دور دەبێت لەتەماس لەگەڵماندا‪.‬‬ ‫ئەمەش لەنوێوە ئ��ەوە دەسەلمێنێت‬ ‫كە ئ��ەوە جەوهەری موقەدەسی ئاینە‬ ‫كە ئەفسانە لەشوێنی ب��ەرزی خۆیدا‬ ‫دادەنێت‪ ،‬لەكاتێكدا لەالیەنی ئەدەبەوە‬ ‫(حەكایەتێكی شیعرییە)(‪.)7‬‬ ‫كەواتە پێگەی (ئەفسانە) لەشیعرو‬ ‫ئایندا پێگەیەكی ج��ی��اوازە‪ ،‬گەرچی‬ ‫ه��ەردوك��ی��ان (وات���ە شیعرو ئ��ای��ن)‪،‬‬ ‫پێویستیەكی زۆریان بەئەفسانە هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم چۆنیەتی مامەڵەكردنیان لەگەڵیدا‬

‫یان گێڕانەوەوە‪ ،‬بەاڵم شیعر ‪ ،‬لەمڕۆدا‪،‬‬ ‫هەوڵی بنیادنانی ئاین بەمانا كۆنەكەی‬ ‫ن���ادات‪ ،‬بەڵكو دەش��ێ��ت‪ ،‬بنیادنەری‬ ‫ئاینێكی نوێ‌ بێت كە كۆڵەكەكەی زەوییە‬ ‫نەك ئاسمان‪ ،‬مرۆڤە نەك خواوەندەكان‪.‬‬ ‫ب���ەوەش‪ ،‬شیعر پێشینەێتی خۆی‬ ‫ب��ەس��ەر ئەفسانەدا دەگەڕێنێتەوەو‪،‬‬ ‫ئەفسانەو ئاین دەبنە بەشێك لێی‌و‪،‬‬ ‫تەنیا بەجەختكردنەوە لەسەر ئاراستە‬ ‫دی��ن��ای��ی��ەك��ەی‌و‪ ،‬داڕن��ی��ن��ی روان��گ��ە‬ ‫ئایدیۆلۆژییەكەی»‪.)8(.‬‬

‫لەروی پرەنسیپەوە جیاوازە‪ .‬هەردوكیان‬ ‫ئەفسانە بۆ سەلماندن‌و خستنەڕوی‬ ‫حەقیقەتەكانی خۆیان بەكاردەهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاین تەسلیمی ئەفسانە دەبێت‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كە بەپێچەوانەوە‪ ،‬شیعر ئەفسانە دەكاتە‬ ‫ئامرازێك بۆ خستنەڕوی حەقیقەتگەلێك‬ ‫ك��ە ت��ای��ب��ەت��ن ب��ەش��ی��ع��رەوە‪ ،‬ی��اخ��ود‬ ‫بەهونەرەوە بەگشتی‪ .‬ئاین ئەفسانەكان‬ ‫بەچەسپاوی دەهێڵێتەوە‪ ،‬لەسۆنگەی‬ ‫بەموقەدەسكردنیانەوە‪ ،‬لەكاتێكدا كە‬ ‫شیعر لەهەوڵی ب��ەردەوام��ی داهێنانی‬ ‫ئەفسانەی ن��وێ��دای��ەو‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫پەیوەندی ئەفسانەو‬ ‫تەوزیفكردنی نوێش بۆ ئەفسانە كۆنەكان‬ ‫شیعر لەقورئاندا‬ ‫«ئەفسانە ئایدیۆلۆژیایەك بۆ عەقیدەی‬ ‫بۆ گوزارشتكردن لەسەرجەم بابەتە‬ ‫ئاینی بنیاد دەنێت‌و‪ ،‬لەروی عەمەلیەوە‬ ‫سروتی ئاینی بنیاددەنێت‪ ،‬لەبەر ئەوە ئەفسانەییەكانی‪ ،‬قورئان پشتی بەشیعر‬ ‫مۆتۆڕی سەرەكی ئەم دو كایەیە كە بەستوە‪ ،‬ه��ەر لەباسی دروستكردنی‬ ‫هاوبەشی ئەفسانە دەكەن لەمەنزومەی گ��ەردون‌و ئاسمان‌و زەوی‌و‪ ،‬یەكەمین‬ ‫ئایندا‪ .‬بەاڵم شیعر هیچ ئایدیۆلۆژیایەك مرۆڤەوە‪ ،‬تا دەگات بەباسی بەهەشت‌و‬ ‫بۆ بیروباوەڕێكی دیاریكراو بنیادنانێت‪ ،‬دۆزەخ‌و‪ ،‬چیرۆكی پەیامبەران‌و‪ ،‬ئەو‬ ‫نەدەبێتە بنیادنەری سروتگەلێكی سیفەت‌و بابەتانەی تایبەتن بەخوداوە‪،‬‬ ‫شیعرییش‪ ،‬مەبەستیشم بەوە شیعری لەنمونەی باسكردنی دەس���ت‌و چاو‬ ‫نوێیە زیاتر لەشیعری ك��ۆن‪ ،‬كەواتە س��ەب��ارەت ب��ەخ��وداو‪ ،‬ع��ەرش��ی خ��ودا‪.‬‬ ‫ئەفسانە ب��ن��ی��ادن��ەری ئاینی كۆنەو ه���ەروەه���ا ق��س��ەك��ردن ل��ەروت��ەخ��ت��ە‬ ‫پارێزگاری لێكردوە لەرێگەی چیرۆك پارێزراوەكە (اللوح المحفوظ)‪.‬‬

‫بابەتی دیكەدا‪ ،‬لەسەر ئەم مەسەلەیە‬ ‫وەس��ت��اوم‪ ،‬دوب��ارەك��ردن��ەوەی لێرەدا‬ ‫بەكارێكی زی��ادەو ناپێویست دەزان��م‪،‬‬ ‫بەڵكو تەنیا وەك ئاماژەیەكی خێرا‬ ‫ێ بدەمەوە‪ .‬شایانی‬ ‫ناچار بوم ئاوڕێكی لـ ‌‬ ‫باسە كە گوتاری ئیسالمی لەمڕۆدا‪،‬‬ ‫نكوڵیی لەشیعریبونی قورئان دەكات‪،‬‬ ‫بەمەش زیان بەئەفسانەبونی دەقەكانی‬ ‫ق��ورئ��ان دەگەیەنێت‪ ،‬لەهەمانكاتداو‬ ‫لەبەرامبەریشدا‪ ،‬نكوڵی لەئەفسانەێتی‬ ‫ئ��ەم دەق��ان��ەش دەك���ات‪ ،‬ك��ە ئەمەش‬ ‫زیان بەرەهەندە شیعرییەكەی قورئان‬ ‫دەگەیەنێت‪ ،‬لێرەوە ئەم بابەتە (واتە‬ ‫بونی پەیوەندی لەنێوان شیعرو ئەفسانە‬ ‫لەقورئاندا) ت��ەواو فەرامۆشدەكرێت‪،‬‬ ‫بەڵكو تەنانەت ئەوەیان لەبیری خەڵكی‬ ‫بردۆتەوە كە بابەتێكی لەمجۆرە هیچ‬ ‫پەیوەندییەكی بەدەقی قورئانییەوە‬ ‫هەبێت! لەكاتێكدا كە ئەمە مەسەلەیەكە‬ ‫ب��ەئ��اس��ان��ی درك���ی پ��ێ��دەك��رێ��ت‪ ،‬ل��ەو‬ ‫سۆنگەیەوە كە ئەگەر زمانی شیعر‬ ‫نەبوایە‪ ،‬ئەو بابەتە ئەفسانەییانە هەرگیز‬ ‫نەدەگەیشتن بەهەست‌و نەست‌و ناخی‬ ‫جەماوەری موسوڵمان‪ ،‬كە زمانی شیعر‬ ‫بۆتە ه��ۆی بارگاویكردنی بابەتەكان‬

‫قورئان لەپاڵ گەیاندنی پەیامەكەیدا‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫لەجۆرەكان سیحر لەبەرامبەرەكەی دەكات‪ ،‬سیحری‬ ‫شیعر‪ ،‬ئەوە ئەفسانەی شیعرو شیعریبونی ئەفسانەیە‬ ‫بەرامبەر كەمەندێش‌و سەراسیمە دەكات‬

‫شیعرو ئەفسانە بەجۆرێك ئاوێتەبون‪،‬‬ ‫رەنگە م��رۆڤ بكەوێتە گومانەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئایا كاریگەرێتیەكە لەالیەن شیعریبونی‬ ‫دەق���ەك���ان���ەوەی���ە‪ ،‬ی���اخ���ود لەپشت‬ ‫ئەفسانەییبونیاندا حەشارە؟!‬ ‫ه��ەر بۆیە قورئان لەپاڵ گەیاندنی‬ ‫پەیامەكەیدا‪ ،‬بەجۆرێك لەجۆرەكان سیحر‬ ‫لەبەرامبەرەكەی دەكات‪ ،‬سیحری شیعر‪.‬‬ ‫ئ��ەوە ئەفسانەی شیعرو‪ ،‬شیعریبونی‬ ‫ئەفسانەیە ب��ەرام��ب��ەر كەمەندێش‌و‬ ‫سەراسیمە دەكات‪.‬‬ ‫س��ەی��ر ل��ەوەدای��ە ئەقڵی ئیسالمی‬ ‫پ��ێ��ی��وای��ە دەب��ێ��ت ئ��ەف��س��ان��ەو شیعر‬ ‫لەقورئان دوربخاتەوە‪ ،‬گوایا بۆ ئەوەی‬ ‫بەدورخستنەوی شیعر موعجیزەبونی‬ ‫دەقی قورئانی بسەلمێنێت‌و‪ ،‬بەنەفیكردنی‬ ‫ئەفسانەش واقیعبونی بسەلمێنێت!‬ ‫نازانێت كە شیعر بۆ خۆی موعجیزەیە‪،‬‬ ‫دروستكەری موعجیزەیە‪ ،‬ئەفسانەش‬ ‫لەهەمانكاتدا كانگای موعجیزەیە‪.‬‬ ‫گەربێت‌و داهێنەرانە مامەڵە لەگەڵ ئەم‬ ‫دوانەدا (شیعرو ئەفسانە) بكرێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫بەرهەمگەلێك دەخەنەوە كە بەتەواوی‬ ‫موعجیزەیە‪ .‬بەو مانایە دەبێتە موعجیزە‪،‬‬ ‫كە كەسانێكی گەلێك دەگمەن دەتوانن‬ ‫ئەو كارانە ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫پەراوێزەكان‪:‬‬ ‫‪-1‬فراس السواح‪ ،‬االسطورة واملعنى‪ ،‬دراسات‬ ‫يف امليثولوجيا والديانات املشرقية‪ ،‬دار عالءالدين‪،‬‬ ‫دمشق‪ ،‬ط‪ ،1997 ،1‬ص‪.22‬‬ ‫‪-2‬هەمان سەرچاوەو الپەڕە‪.‬‬ ‫‪-3‬الدكتور احسان عباس‪ ،‬فن الشعر‪ ،‬دار‬ ‫الشروق للنشر والتوزيع‪ ،‬عمان‪ -‬االردن‪ ،‬ط‪،4‬‬ ‫‪ ،1987‬ص‪.131‬‬ ‫‪ -4‬هەمان سەرچاوە‪ ،‬ل ‪.133‬‬ ‫‪-5‬د‪ .‬عمر بن عبدالعزيز السيف‪ ،‬بنية الرحلة‬ ‫يف القصيدة اجلاهلية‪ ،‬االسطورة والرمز‪ ،‬مؤسسة‬ ‫االنتشار العربي‪ ،‬ب�يروت‪ -‬لبنان‪ ،‬ط‪،2009 ،1‬‬ ‫ص‪.34‬‬ ‫‪-6‬خزعل امل��اج��دي‪ ،‬العقل الشعري‪ ،‬النايا‬ ‫للدراسات والنشر والتوزيع‪ ،‬سورية‪ ،‬دمشق‪ ،‬ط‪،1‬‬ ‫‪ ،2011‬ص‪.144‬‬ ‫‪ -7‬هەمان سەرچاوە‪ ،‬ل‪.147‬‬ ‫‪ -8‬هەمان سەرچاوە‪ ،‬ل‪.148‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫‪6‬‬

‫دیمۆكراسی‬

‫نووسینی جۆرجۆ ئاگامبن‬ ‫لە فەرانسەوییەوە‪:‬‬ ‫مەنسوور تەیفووری‬ ‫ه��ەر گ��وت��ارێ��ك ل��ە س��ەر زاراوەی"‬ ‫دی��م��ۆك��راس��ی" ئ���ەورۆك���ە ل��ە پێشدا‬ ‫بە لێڵییەك دەورەدراوە كە هەموو‬ ‫بەكارهێنەرانی زاراوەك��ە بە ناچار بە‬ ‫هەڵەدا دەبات‪ .‬كە دەڵێین دیمۆكراسی‬ ‫بەراستی باسی چی دەكەین؟ ئەم چەمكە‬ ‫لە كام عەقاڵنییەتەوە هاتووە؟ سەیرێكی‬ ‫چ��ەن��دەش رووك���ەش���ی دەری���دەخ���ات‬ ‫ئەوانەی ئەوڕۆكە لە سەر ئەم چەمكە‬ ‫مشت‌و‌مڕیانە ‪ ،‬هەندێ جار وەك فۆرم یا‬ ‫شێوەیەكی رۆنانی جەستەی سیاسی و‬ ‫هەندێ جار وەك تەكنیكێكی حكوومەت‬ ‫لێیتێدەگەن‪ .‬كەواتە ئەم زاراوە هاوكات‬ ‫بریتییە لە چەمكانی مافی گشتی و‬ ‫چەمكانی كاری بەڕێوەبەرانە‪ :‬ئەم زاراوە‬ ‫هاوكات چونیەك شەرعیەتی دەسەاڵت و‬ ‫چۆنیەتی پیادەكردنی وێنە دەكیشێت‪.‬‬ ‫وەك بۆ هەموو كەسێك ئاشكرایە‪ ،‬لە‬ ‫گوتاری سیاسیی هاوچەرخدا‪ ،‬ئەم زاراوە‬

‫نووسەر‪EGS :‬‬ ‫(بنكەی ڕۆشنبیریی‌ئە‌وروپا)‬ ‫وەرگێڕانى لە ئینگلیزییەوه‪:‬‬ ‫عەلی حسەینی‬ ‫ئالێن بادیۆ فەیلەسووفی فەڕانسەوی‬ ‫دوكتۆرای فەلسەفەیە و ساڵی ‪1937‬‬ ‫لە ڕەباتی پێتەختی مەراكیش لە دایك‬ ‫بوو‪ .‬لە ساڵی ‪ 1969‬تا ساڵی ‪1999‬‬ ‫لە زانكۆی پاریس دەرسی دەگوتەوە‪،‬‬ ‫پ��اش ساڵی ‪ 1999‬ب��وو بە سەرۆكی‬ ‫گروپی فەلسەفیی زانكۆ‪ .‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫درێژەی بە وانەگوتنەوە داو ناوبەناوێك‬ ‫لە كۆلیژی ئینتەرناشناڵی تایبەت بە‬ ‫فەلسەفه ‌سمیناری پێشكەشدەكرد‪،‬‬ ‫سمینارەكانی لە سەر بابەتی جۆراوجۆر‬ ‫لە دژە فەیلەسوفە گەورەكانەوە (سێنت‬ ‫پۆل‪ ،‬نیتشە‪ ،‬ڤیتگنشتاین‪ ،‬الكان) بگرە‬ ‫تا نوێكارییە فیكرییە سەرەكییەكانی‬ ‫س���ەدەی بیستی دەگ��رت��ەوە‪ .‬هەست‬ ‫بە بەرپرسایەتیی بادیۆ بەرانبەر بە‬ ‫ئەنجامەكانی شۆڕشی ئايارى ‪1968‬ی‬ ‫فەڕانسە لە ژیانی ئەودا لە هەر شتێكی‬ ‫دیكە زۆرتر بوو‪ .‬ئەگەرچی ماوەیەكی زۆر‬ ‫یەكێك لە ئەندامانی لێژنەی دێس جێنسێز‬ ‫وات��ە لێژنەی كومۆنیستانی فەڕانسە‬ ‫بوو(لێژنەی ماركسیست لینینیستان)‪،‬‬ ‫ئەو لەگەڵ سیلڤیان الزارۆس و ناتاكە‬ ‫م��ای��ك��ێ��ل ‪L organization‬‬ ‫‪ politique‬ی���ان دام���ەزران���د كە‬ ‫ڕێكخراوەیەكی سەروپارتی بوو و بە‬ ‫شێوەێەكی ڕاستەوخۆ و ئاشكرا لەسەر‬ ‫بابەتی جۆراوجۆر قسەیان دەكرد(بڕێك‬ ‫لەو بابەتانە بریتیبوون لە كۆچ بە گشتی‬ ‫یان كۆچی ناوخۆیی‪ ،‬كار و كرێكار‪ ،‬و‬ ‫نیشتەجێبوون)‪ .‬ئەو نووسەری چەندین‬ ‫ڕۆمان و شانۆی سەركەوتووە و چەندین‬

‫زۆرب��ەی ج��اران تەعبیر لە تەكنیكێكی‬ ‫حكوومەت دەك��ات_ كە ب��ەو ج��ۆرەی‬ ‫هەیە‪ ،‬هیچ شتێكی دڵنیاكەرەوەی لە‬ ‫خۆنەگرتووە_ دەتوانین لە نیگەرانیی‬ ‫ئەوانەی هاوكاتی خۆشنییەتی درێژە‬ ‫بە بەكارهێنانی ئەم زاراوە لە مانای‬ ‫یەكەمیدا دەدەن‪ ،‬تێبگەین‪.‬‬ ‫ئەمەی كە تێكتەنراویی ئ��ەم دوو‬ ‫چ��ەش��ن��ە چ��ەم��ك��ان��دن��ە ‪ -‬دادوەری����ی‬ ‫سیاسی لە الیەكەوە و ئابووری ئیداری‬ ‫ل��ە الی��ەك��ی دی��ك��ەوە – رەگ��ی قووڵی‬ ‫هەیە و جوێكردنەوەی سانا نییە‪ ،‬لەم‬ ‫نموونەی دواییدا بە روونی دیارە‪ .‬الی‬ ‫كالسیكەكانی بیری سیاسی یۆنان كاتێ‬ ‫بە وشەی ‪ politeia‬دەگەین( بە زۆری‬ ‫لە چوارچێوەی بڕیارێك لەسەر فۆرمە‬ ‫جیاوازەكانی ‪ politeia‬دا‪ :‬واتە فۆرمی‬ ‫وەك‬ ‫مۆنارشی‪ ،‬ئۆلیگارشی‪ ،‬دیمۆكراسی‪،‬‬ ‫ه���ەروەه���ا ‪ parekbaseis‬ی��ان‬ ‫الدانەكانیان)‪ ،‬دەبینین وەرگێڕەكان‬ ‫هەندێ جار ئەم وشەیان بە "دەستوور"‬ ‫وەرگێڕاوە و هەندێ جار بە "حكوومەت"‪.‬‬

‫بەم شێوە‪ ،‬لەو بەشەی كتێبی دەستووری ئەو شتە سیاسیەی كە دەكەوێتەوە)‪،‬‬ ‫ئاتێن ( بەشی ‪ ) ١٧‬دا كە ئەرەستوو ئاشكرایە ك��ە وردی���ی ئ��ەرەس��ت��وو بۆ‬ ‫باسی "خەڵك‌خەڵەتێنی" ی پێریكلێس ك��ەم��ك��ردن��ەوەی لێڵیی لەرێگەی ئەو‬ ‫دەك����ات‪ ،‬وەرگ���ێ���ڕی ئینگلیزی ب��ەم فیگۆرەوە كە ئەو ناوی دەنێت بااڵ گرفتی‬ ‫جۆرە وەردەگێڕێت‪ ":‬دەستوور دیسان بنچینەیی ئەم پارچەیە‪ .‬بۆ بەكارهێنانی‬ ‫دیمۆكراتیكتر دەب��ێ��ت"؛ رێ��ك دوات��ر‪ – ،‬بە بێ هیچ بڕێك لە گەورەكردنەوە‬ ‫ئەرەستوو دواتر باسی ئاپۆرە دەكات‪ – ،‬زاراوەناسییەكی مۆدیرن‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫هەر ئەوەی كە هەر ئەم وەرگێرە بەم رۆنەر و دەسەالتی رۆنراو لێرەدا خۆیان‬ ‫جۆرە وەرگێڕاوە" زیاتر لە دەست كرتنی لە شێوەی دەسەالتێكی زاڵدا رۆدەنێن‪،‬‬ ‫كۆی حكوومەت لە دەستەكانیدا"( دیارە كە وەه��ا دەردەك��ەوێ��ت چما ئ��ەم دوو‬ ‫وەرگێڕانی دێڕەكە بە گرتنی كۆی یاسا سیمایەی دەسەاڵت كۆدەكاتەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫بە پێی یەكانگیریی دەقەكە كێشەی بۆ چی سیاسەت چەند لەتە و بەپێی‬ ‫چی بااڵ بە تەقەڵدانەوەی سیاسەت‪ ،‬ئەم‬ ‫درووست‌كردووە)‪.‬‬ ‫ئەم "لێڵی"ە راستەقینە لە كوێوە پارچەبوونە دەدروێتەوە‪.‬‬ ‫دووهەم پارچە لە بڕیاری كۆمەالیەتی‬ ‫دێت‪ ،‬لێڵیی بنچینەیی چەمكی سیاسی‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ی��ێ��ەوە چەمكی سیاسی خۆی دای��ە‪ .‬میشیل فۆكۆ لە وان��ەی ‪-١٩٧٧‬‬ ‫جارێك وەك دەستوور و جارێك وەك ‪ ١٩٧٨‬ی خۆیدا "ئاسایش‪ ،‬هەرێم‪،‬‬ ‫حكوومەت دەردەخ����ات؟ ل��ێ��رەدا هەر حەشیمەت" پێشتر نێشانی دابوو كە ژان‬ ‫ئەوەندە بەس دەبێت ئاماژە بە دوو ژاك رۆسۆ خۆی رێك بە پرسی گونجاندن‬ ‫بەش بكەین لە مێژووی بیری سیاسی ی��ان ئاشتكردنەوەی زاراوەناسییەكی‬ ‫رۆژئاواییدا كە تێیاندا ئەم لێڵیە ماناییە دادوەران����ە‪ -‬دەس��ت��ووری (" ب��ڕی��ار"‪"،‬‬ ‫خۆی بە بەڵگەنەویستییەكی تایبەتەوە ئیرادەی گشتی"‪"،‬حوكمداری") لەگەڵ‬ ‫دەردەخ����ات‪ .‬ی��ەك��ەم ب��ەش ل��ە كتێبی " ه��ون��ەری ح��ك��وم��ەت��ك��ردن" خەریك‬ ‫سیاسەت دای��ە‪ ،‬ئەو كاتەی ئەرەستوو ك��ردووە‪ .‬ب��ەاڵم لەو ئاسۆگەدا كە الی‬ ‫مەبەستی خۆی لە ژماردن و لێكدانەوەی ئێمە سەرنجراكێشە‪ ،‬جیاكاریی و‬ ‫فۆرمە جیاوازەكانی ‪ constitution‬پەیوەستكردنی حوكمداریی و حكوومەت‪،‬‬ ‫یان ‪ politeia‬ئاشكرا دەكات‪ :‬مادام كە لە بنەڕەتی بیری سیاسی رۆسۆدایە‪،‬‬ ‫پولتیا و پەلتیوما تەعبیر لە هەمان دی��اری��ك��ەرە‪ .‬ئ��ەو لە وت��اری ئابووریی‬ ‫شت دەك��ەن و پۆلەتیما هێزی بااڵی سیاسیدا دەنووسێت " تكا لە خوێنەرانم‬ ‫شارەكانە‪ ،‬پێویستە كە دەسەاڵتی بااڵ دەك��ەم بە باشی جیاكاریی لە نێوان‬ ‫لە دەستی كەسێك‪ ،‬هەندێ كەس‪ ،‬یان ئابووریی سیاسی كە من باسم كردووە و‬ ‫بڕێكی زۆردا بێت‪ ."...‬ئەمە وەرگێڕانە پێی دەڵێم حكوومەت‪ ،‬لەگەل ئۆتۆریتەی‬ ‫باوەكانن‪ ":‬مادام دەستوور و حكوومەت زاڵ كە من ناوی دەنێم حوكمداریی دا‬ ‫تەعبیر لە هەمان شت دەكەن و ئەگەر بكەن؛ ئەو جیاكارییەی كە رەگی لەمە‬ ‫حكوومەت هێزی بااڵی دەوڵەتە‪ ". ]...[..‬دایە كە یەكێكیان مافی یاسادانی هەیە‬ ‫ئەگەرچی وەرگێڕانێكی وەفادارتر دەبوایە لەكاتێكدا ئەویدیكەیان تەنیا توانای‬ ‫هاوشانیی دوو چەمكی ‪ (politeia‬جێبەجێكردنی هەیە "‪ .‬جیاكارییەكە‬ ‫چاالكیی سیاسی) و ‪ (politeuma‬لە كتێبی بڕیاری كۆمەالیەتی‌دا دیسان‬

‫كاری فەلسەفیشی باڵوكردوەتەوە‪.‬‬ ‫س��ەرەڕای ئەوە‪ ،‬بادیۆ ماتماتیكزانە‬ ‫و ماتماتيكى خوێندووە‪ ،‬یەكێك لە‬ ‫نوێكارترین و داهێنەرترین فەیلەسووفانی‬ ‫ئ��ەوڕۆی فەڕانسەیە‪ .‬بادیۆ كاریگەری‬ ‫ئ��ەف�لات��ون‪ ،‬الك���ان‪ ،‬هێگل و دول��ۆزی‬ ‫لەسەرە‪ ،‬ئەو ڕەخنەگرێكی ڕوونبێژە‬ ‫ك��ە ل��ە ڕەخ��ن��ەدا ه��ەم ل��ە س��ەر ك��ارە‬ ‫شیكارییەكان دەڕوات و هەم ئاوڕیش‬ ‫لە قوتابخانەى فیكریی پۆستمودێرن‬ ‫دەدات��ەوه‪ .‬فەلسەفەی ئەو یان بڵێین‬ ‫ك��ارە فەلسەفییەكانی ئ��ەو نیشانیان‬ ‫داوە لە هەموو دۆخێكدا بە مەبەستی‬ ‫تێگەیشتنی باشتر ئاوڕ لە نوێكاری و‬ ‫داهێنانە ڕادیكاڵەكان (وەكو‪ :‬شۆڕش‪،‬‬ ‫داهێنان‪ ،‬گەشەسەندنەكان) دەداتەوە‪.‬‬ ‫بادیۆ وەك زۆرێ��ك لەو كەسانەی كە‬ ‫دەسپەروەردەی بنەما ئەخالقییە ئانتی‬ ‫هیومانیستییەكانی ئاڵتوسێر و الكانن‪،‬‬ ‫هەرگیز ستایشی ئامانجە ڕواڵەتییەكانی‬ ‫فەلسەفەی نەكردوە‪ ،‬ئەگەری میتافیزیكی‬ ‫نەخستووەت ‌ە بەر پرسیار‪ ،‬یان لە فيكری‬ ‫وەس��ف و چاكسازیی تایبەتمەندییە‬ ‫كالسیكەكانی حەقیقەت واتە وردبینی‌‪،‬‬ ‫ڕوونی‪ ،‬و ئەزەلییەتدا‪ ،‬نەبووە‪ .‬هەر وەكو‬ ‫بادیۆ بە ڕوونی لە كارەكەی ‪1998‬یدا ‪L‬‬ ‫‪( Etre et L evenment‬بوون‬ ‫و رووداو) ڕوونیدەكاتەوە‪ ،‬واقعییەت یان‬ ‫ڕاستییەكان پرۆسەیەكی ناچەمەوازن‪ ،‬كە‬ ‫لە زەمەنێكی تایبەتەوە دەس پێدەكەن و‬ ‫لە دۆخێكدا جێگردەبن‪ ،‬لە دووی گۆڕانە‬ ‫هەنگاو بە هەنگاوەكانی ئەو دۆخە و‬ ‫فۆرمی نوێی بنەما یەكیەتی خ��وازە‬ ‫سەرەكیيەكانن‪ .‬لەو ڕوەوە كە مرۆڤ لە‬ ‫گۆڕانی دەروونناسانە‪ ،‬كۆمەاڵیەتی یان ‪/‬‬ ‫دەرهەست و واقعی‪/‬جیادەبێتەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫بڕیار و بەرپرسایەتییەكی ڕووت دەتوانێ‬ ‫شیاوی ئەوە بێت ببێتە ئامێرێكی تەواو‬

‫ئەنجامە پۆست ئیڤنتاڵەكان(ئەنجامی‬ ‫ئ��ەو ڕووداوان�����ەی ل��ەوەپ��ێ��ش ڕووی���ان‬ ‫داوە) شتێكی دیكە نیيە‪ .‬بەكارهێنانی‬ ‫زەحمەتاویی هەمەالیەنەی ئەم ئەنجامانە‬ ‫و هەروەها پاراستنی ماناپاڵەكییەكانی‬ ‫ڕووداو‪ ،‬دەبنە ه��ۆی گۆڕانی ڕەوش��ی‬ ‫خۆڕێخستن و خۆ دەرخستنی دۆخ‪.‬‬ ‫تاكێكی ئاسایی ی��ان ‪/‬كەسێك‪،/‬‬ ‫تەنیا كاتێك دەب���ێ ب��ە سوژەیەكی‬ ‫ڕاستەقینە ك��ە بكەوێتە ن��او وەه��ا‬ ‫ڕەوشێكی گ��ۆڕێ��ن��ەری بنەڕەتییەوە‪.‬‬ ‫ه��ەر ب��ەو ه��ۆی��ان��ەش(ئ��ەو هۆكارانەی‬ ‫ك��ە ل��ە ك��ارە ك��ورت��ەك��ەی ب��ادی��ۆدا(‪L‬‬ ‫‪ ) )Ethique1993‬باسیان لێكرا‪،‬‬ ‫سوژەكان تا كاتێك سوژە دەمێننەوە‬ ‫كە پێبەندبوونیان لە بەرانبەر چەشنە‬ ‫جۆراو جۆرەكانی نابوودی‪ :‬ماندوویەتی‪،‬‬ ‫ئ�����اژواوی‪ ،‬دوگ��م��ات��ی��زم ك��ە ئ��ەگ��ەری‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوەیان هەیە‪ ،‬بەرخودان‬ ‫بكات‪ .‬بۆنموونە‪ ،‬ئ��ەو كەسانەی كە‬ ‫یەكدەنگ چوونەتە ناو بزووتنەوەگەلێك‬ ‫وەكوو مافی هاوواڵتی‪ ،‬فیمینیزم‪ ،‬یان‬ ‫بزووتنەوەی دژی ئیستعماری تا شوێنێ‬ ‫یان كاتێك وەك��وو سوژەیەكی واقعی‬ ‫دەمێننەوە ك��ە ئ��ەم ب��زووت��ن��ەوان��ە لە‬ ‫سەرەتادا دەستەچیلەیان ئەو ڕووداوە‬ ‫تایبەتانە بێت كە كاریگەرییان لە سەر‬ ‫گرووپێك لە خەڵك لە دۆخێكی تایبەتدا‬ ‫هەبووە و هەروەها بانگەشەی گۆڕانی‬ ‫دۆخەكە وەكوو گشتێك كە بكرێ ڕاستە‬ ‫و خۆ و هەمەگیر لە الیان هەموو كەسانی‬ ‫ناو دۆخەكەوە وەر بگیرێت؛ بكەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫وەها بزووتنەوەیەك دەبێ بەس لە بە‌ر‬ ‫خۆی تەقەال بۆ پێكهێنانی گرووپێكی‬ ‫تایبەت ب���دات‪ ،‬ئ��ەوس��ا الیانگرەكانی‬ ‫مەیل و ئارەزوویەكی تایبەتیان هەبێت‬ ‫و ئ��ارەزووەك��ان��ی دی��ك��ە وەال بنێن؟‬ ‫بادیۆ ب��ڕوای وای��ە ناسینی قوربانییە‬

‫س��ی��اس��ەت ن��ە ح��وك��م��داری��ی بەڵكوو‬ ‫حكوومەت‪ ،‬نەك خودا بەڵكوو فریشتە‪،‬‬ ‫نەك شا بەڵكوو وەزی��ر‪ ،‬نەك قانوون‬ ‫بەڵكوو پۆلیسە – ی��ان بە وتەیەكی‬ ‫وردتر‪ ،‬ماشینی دووبلی حكوومەتییە كە‬ ‫ئەمان شێوەگیری دەكەن و لە ئێستەدا‬ ‫دەیگێڕن‪.‬‬ ‫سیستەمی سیاسیی رۆژئاوایی بەرهەمی‬ ‫نوقسانی دوو توخمی ناهاوچەشنە‪ ،‬كە‬ ‫یەك یەكتر شەرعی و جێگیر دەكەن‬ ‫‪ :‬ئەقاڵنییەتێكی سیاسی‪ -‬دادوەران��ە و‬ ‫ئەقاڵنییەتێكی ئابووری – حكوومەتی‪،‬‬ ‫" فۆرمێكی دەستوور" و "شێوەیەكی‬ ‫حكوومەت"‪ .‬بۆ ‪ politeia‬تووشی‬ ‫ئەم لێڵییە ب��ووە؟ كێ هێزی دلنیایی‬ ‫و گەرەنتیكردنی شەرعییەتەكی داوەتە‬ ‫حاكم؟ ئاخۆ ب��اس باسی چیرۆكێكی‬ ‫خەیاڵی نییە كە بۆ شاردنەوەی ئەمەیە‬ ‫كە ناوەندی ماشینەكە بەتاڵە‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫باسەكە ئ��ەوە نییە كە ئەگەری هیچ‬ ‫پێوەندییەك لە نێوان ئەم دو توخمە‬ ‫و ئەم دوو ئەقاڵنییەتەدا نییە؟ ئاخۆ‬ ‫ئەم نەبوونی پێوەندیە رێك سەرچاوەی‬ ‫حكوومەتهەڵنەگرەكەیە‪،‬‬ ‫دەركەوتنی‬ ‫ئ��ەوەی كە هاوكات سەرچاوە و خاڵی‬ ‫دزەی هەموو سیاستێكە؟‬ ‫لەوانەیە كاتێكی ه��ەر ئ��ەوەن��دەش‬ ‫بخایەنێت و بیركردنەوە خۆی بەوە قایل‬ ‫نەكات خۆی بە ئەم پێوەر و لێڵیەی‬ ‫خۆی بپێوێت و‪ ،‬هەموو بڕیارێك لە سەر‬ ‫دیمۆكراسی – وەك فۆرمی دەستوور‬ ‫و وەك فۆرمی حكوومەت – تووشی‬ ‫مەترسیی دووب��ارەك��ردن��ەوەی دووب��ارە‬ ‫ببێت‪.‬‬

‫لە شێوەی موتەربەكردنی داوای گشتی‬ ‫و دەسەالتی یاسادانان لەالیەكەوە و‪،‬‬ ‫حكوومەت و دەسەاڵتی جێبەجێكردندا‪،‬‬ ‫لە الیەكی دیكەوە‪ ،‬پشتراست دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫كەواتە باسەكە بۆ رۆسۆ رێك هاوكات‬ ‫جیاكردنەوە و و پێوەندیدانی ئەم دوو‬ ‫توخمەیە (ه��ەر لە ب��ەر ئەمەشە كە‬ ‫رۆس��ۆ هاوكاتی راگەیاندنی جودایی‪،‬‬ ‫دەبێ پێداگرانە ئەوە ئینكار بكات كە‬ ‫جیاكارییەكە جیاییەك بێت لە حاكم)‪.‬‬ ‫هەر وەك الی ئەرەستوو‪ ،‬حوكمداری‪،‬‬ ‫واتە كرایۆن یان دەسەاڵتی بااڵ‪ ،‬هاوكات‬ ‫یەكێك لە زاراوەكانی جیاكاریی و هاوكات‬ ‫ئەو پێوەندەیە كە جۆرێكی دانەبڕاو‬ ‫دەستوور و حكوومەت لێك موتوربە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ك��ە ئ��ەوڕۆك��ە زاڵ��ب��وون��ی بنپێكەری‬ ‫حكوومەت و ئابووری بە سەر حوكمداریی‬ ‫خەڵكیدا دەبینین‪ ،‬ئەو حوكمدارییەی كە‬ ‫بەردەوام لە مانا بەتاڵ بۆتەوە‪ ،‬رەنگە‬ ‫هۆكەی ئەمەیە كە دیمۆكراسیەكانی‬ ‫رۆژئاوا خەریكی دانی باجی كەلەپووریكی‬ ‫سیاسین كە خۆیان بە بێ ریزكردنی‬ ‫س��وودەك��ان ل��ە ئەستۆیان گرتبوو‪.‬‬ ‫ئەو بەدحاڵیبوونەی كە پێی لە سەر‬ ‫لێكدانەوەی حكوومەتە وەك هێزی‬ ‫سادەی جێبەجێكردن‪ ،‬یەكێكە لە هەڵە‬ ‫هەرە گەورەكانی تێگەشتن لە مێژووی‬ ‫سیاسەتی رۆژئاواییدا‪ .‬ئەم بەدحاڵیبوونە‬ ‫بۆتە هۆی ئەوەی كە رامانی سیاسیی‬ ‫مۆدێرنێتی خ��ۆی ل��ە پشتی هەندێ‬ ‫دەرهەستكردنەوەی بەتاڵی وەك قانوون‪،‬‬ ‫ئیرادەی گشتی و حوكمداریی خەڵكیدا‬ ‫دابنێ‪ ،‬هاوكاتی بێوەاڵم هێشتنەوەی‬ ‫كێشەی بەتەواوی دیاریكەری حكوومەت‬ ‫سه‌رچاوه‌‪:‬‬ ‫و پێوەندیی بە حوكمدارییەوە‪ .‬لە یەكێك‬ ‫لە كتێبەكانی ئەم دواییەمدا هەوڵم داوە ?‪Democratie, dons gueletat‬‬ ‫‪Giorgoagmben, 2009.‬‬ ‫ئەوە نیشان بدەم كە سڕی ناوەندیی‬

‫حەقیقەت و ڕووداو الی بادیۆ‬ ‫بۆ حەقیقەتێك بەاڵم لەو الیشەوە تەنیا‬ ‫حەقیقەتێكی موتڵەق یان ڕەهای تەواو‬ ‫دەتوانێ شیاوی ئەو چەشنە بڕیار و‬ ‫بەرپرسایەتییە بێت‪ .‬تەنیا حەقیقەتێك‬ ‫دەتوانێ بابەتی بەرپرسایەتییەكی ڕاست‬ ‫و دروست ڕوون بكاتەوە‪.‬‬ ‫گشتیترین ئامانجی بادیۆ ئەوسا‪،‬‬ ‫دەتوانێ وەكو تەقەال بۆ دەرخستن و‬ ‫تێگەیشتن لە پوتانسیەل و ئەگەری‬ ‫داهێنانی بنەڕەتی و گۆڕێنەر لە هەر‬ ‫دۆخێكدا‪ ،‬پێناسە بكرێت‪ .‬هەر داهێنانێك‬ ‫لەم چەشنە دەتوانێ بە بڕێك گۆڕانكاریی‬ ‫تاقانە(ئەگەرچی هەمیشە زووتێپەڕ‬ ‫دەب���ن) ب��ەس��ەر دۆخ���ی هەنووكەییدا‬ ‫دەستپێبكات‪ ،‬ك��ە ل��ەو ح��اڵ��ەت��ەدا ‪/‬‬ ‫ڕووداو‪ /‬پێشدێت‪ .‬ڕووداو دەتوانێ لە‬ ‫هەر زەمەنێكدا ڕووب��دات‪ ،‬بەاڵم نە لە‬ ‫هەر شوێنێكدا؛ ڕووداوێك بە شێوەیەكی‬ ‫ئاسایی لە پەنای هەر شتێك لە دۆخدا‬ ‫كە ‪/‬بەتاڵ‪/‬یان لە ناسین بەدەر دێتە‬ ‫ئەژمار‪ ،‬جێ دەگرێت‪ ،‬واتە لەو بەشە لە‬ ‫دۆخدا كە بە چەند هۆكاری بنەڕەتیی‬ ‫ڕوون‪ ،‬فۆرمە باوەكانی ناسینەوە و هێزی‬ ‫ناسین داڵدەیەكی بەرچاویان نیيه؛ ڕووداو‬ ‫سەقامگیر دەبێت‪ .‬بەم پێیە حەقیقەتێك‬ ‫لەم دۆخە سەر بەڕووداوە یان بڵێین لەم‬ ‫ڕووداوگ��ەوە(‪)site evenenetiel‬‬ ‫س��ەر دەردێ��ن��ێ ك��ە ئ��ەو حەقیقەتە‬ ‫ب��ڕوای ن��اچ��ەم��ەواز و رادیكاڵی بڕێك‬ ‫لەو كەسانەی كە مانا پەیوەستی یان‬ ‫پاڵەكییە بنەڕەتییەكانی ڕووداویان پەرە‬ ‫پێداوە و بەم كارە بوونەتە پێكهێنەری‬ ‫حەقیقەتی ڕووداو‪ ،‬دەرئەخات‪ .‬كەوابوو‬ ‫هەركەسێك بە پێبەندبوونی خۆی بەرەو‬ ‫ئەنجامەكانی ڕووداو‪-‬ك��ە چەند ڕێك و‬ ‫پێكن ئەوەندەش تێكەو لێكەو ناڕێكن‪-‬‬ ‫بچێت‪ ،‬سوژەیە‪ .‬لە حاڵێكدا حەقیقەتێك‬ ‫بێجگە ل��ە پتربوون و ك��ۆب��وون��ەوەی‬

‫دەرداوییەكان بە تەنیا بەس نیە‪ ،‬ئەو‬ ‫لە سەر بزووتنەوەیەكی سیاسیی واقعی‬ ‫پێداگرە‪ .‬وەك��وو هەموو ڕاستییەكان‪،‬‬ ‫سیاسەت دەب��ێ بە شێوەیەكی جیدی‬ ‫ل��ە هەرێمێكی هەمەگیر و جیهانیدا‬ ‫بچێتە پێشەوە و لە سەر بنەمای ئەو‬ ‫پەیڤانەی كە هەموو كەس دەتوانێ بە‬ ‫دروستی بیانئافرێنێ‪ ،‬پێكبێت‪ .‬بە هەر‬ ‫حاڵ ئەمە بەو مانایە نیيە كە بواری‬ ‫ك��ردەوەی��ی حەقیقەت دەچێتە پانتای‬ ‫بیر و ڕای گشتییەوە‪ .‬هەر بنەمایەكی‬ ‫ئەخالقیی ڕەهای ڕاستەقینە ڕیشەی لە‬ ‫الیانگرێتییەكی جیدی و دروستدایە؛ هەر‬ ‫ئارەزوویەكی دروستی هەمەگیر و ڕەها‬ ‫وەكوو شتێكی دووڕوانە دەس پێدەكات‪.‬‬ ‫هیچ فەیلەسوفێك ئ��ەوەن��دەی بادیۆ‬ ‫هاوتاسازیی‪/‬ئەخالقیی‪/‬‬ ‫بەرهەڵستی‬ ‫ئایدیاكان و جیاوازییەكان ناوەستێت‪.‬‬ ‫بادیۆ چوار بواری گشتیی حەقیقەت‬ ‫دەناسێ و جیاوازییان لە نێواندا دادەنێت‪،‬‬ ‫یان چوار قۆناغی سەبژێكتیڤێتی(كە‬ ‫چ��وار حاڵەتی خ��ودی فەلسەفە پێك‬ ‫دێنن) كە بریتین لە سیاسەت‪ ،‬زانست‪،‬‬ ‫هونەر و عەشق‪ ،‬دەناسێ‪ .‬ئەمانە ئەو‬ ‫چ��وار ب���وارەن كە بەرپرسایەتییەكی‬ ‫سوژەیەتی لە ناویاندا ئەگەری هەیە‪ ،‬بەو‬ ‫مانایە كە تاكەكەس ئەوەندە سەرنجی‬ ‫شێوەكانی ڕاڤە‪ ،‬نواندنەوە(بازنمایی)یان‬ ‫ناسین نادات‪ .‬بادیۆ لە مانیفێستەكەیدا‬ ‫‪pour La Philosophie1989‬‬ ‫بە كورتی بۆچوونی خ��ۆی دەرب��ارەی‬ ‫ئەم چ��وار الیەنە گشتییەی فەلسەفە‬ ‫دەردەب��ڕێ��ت‪ .‬سیاسەتی واقعی شتێكە‬ ‫وەكو هەرەوەزێكی گشتی و هاوبەش كە‬ ‫لە شتێك وەكو بۆچوونەكەی ڕۆسۆدا‬ ‫ویستێكی گشتی ب��ەڕێ��وەب��ەری��ەت��ی‪،‬‬ ‫سیاسەتی واقعی ئەنجام دان��ی كارە‬ ‫برۆكراتیك و دیوان ساالرەكان یان تەبایی‬

‫لە سەر قازانجەكان نیيە‪ .‬عەشقی واقعی‬ ‫لە ناو سنووردارێتییە ناوەكییەكانیدا‪ ،‬بە‬ ‫دوای ئاشنایی و ڕووبەڕووبوونەوەیەكی‬ ‫پێشبینی نەكراودا دەستپێدەكات كە‬ ‫لەگەڵ نواندنەوەی باو و هەمیشەیی‬ ‫ڕۆڵ��ە جنسییەكاندا یەكنایەتەوە‪ ،‬بە‬ ‫ه��ۆی پێبەندبوون ب��ە ئەنجامەكانی‬ ‫ئەو ئاشناییەوە درێ��ژەی دەبێت‪ ،‬و بە‬ ‫شێوەیەكی دەرنەكەوتوو و تا ڕادەیەك‬ ‫شاراوە دەمێنێتەوە‪ .‬ئەو شتەی كە الكان‬ ‫لە هەموو كەس باشتر ناسیویەتی و بە‬ ‫‪/‬نائەگەرێتیی پێوەندیی جنسی‪ /‬وەسفی‬ ‫دەكات‪ .‬لە تاقی كردنەوەیەكدا كە تایبەت‬ ‫بە بڕێك باس و خواس دەربارەی گۆڕینی‬ ‫نەریت و سوننەتەكان بوو‪ ،‬دەركەوت كە‬ ‫هونەر و زانستی واقعیش وەها دەچنە‬ ‫پێشەوە‪ .‬لە وەها حاڵەتێكدا ماتماتيك‬ ‫یان بیركاری ڕاستگۆترین پێكهاتەی‬ ‫زانستە‪ ،‬چونكوو‪-‬بنەڕەتی ڕوونی ئەسڵە‬ ‫سەرەكییەكانی بیرۆكەی كۆمەڵەكانیش‬ ‫لە بیركاریدا شیاوی ڕێ��زە‪ -‬بیركاری‬ ‫لەگەڵ گۆڕانی سروشتی و ئۆبژێكتیدا‬ ‫تەواو جیاوازە‪.‬‬ ‫لە كۆتاییدا بنەمای هەر حەقیقەتێك‬ ‫ل��ەو ‪/‬ناتەباییە‪ /‬سەرەكییەدایە كە‬ ‫بادیۆ وەك��وو گاڵتەی ناڕاستەقینە و‬ ‫خەیاڵیی بوون لە بەربوونی ڕووت لێی‬ ‫تێدەگات‪ .‬بوونی گشتیی هەمووی ئەوانە‬ ‫بە تەواوی لە بەرپرسایەتیی بێ وێنەی‬ ‫ئەو كەسانەدایە كە لە پێناوی ڕوودانی‬ ‫حەقیقەت دەبنە سوژە‪ ،‬بەاڵم ئەوەش‬ ‫حاڵەتێكی تاقانەی هەیە و بە دەگمەن‬ ‫رێدەكەوێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪:‬‬

‫\‪www.egs.edu\alain\baiou‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪7‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫فرۆید لە عێراق…‬ ‫*حسێن سه‌رمه‌ك حەسەن‬ ‫و‪ .‬ئاری محمود‬ ‫دەتوانین بڵێین كە دكتۆر (عەلی‬ ‫وەردی) یەكەم كەسە لە عێراقدا كە بیری‬ ‫دەروونناسی و دەروونشیكاری_ بەتایبەت‬ ‫فرۆید_ ی بەشێوەیەكی بەرباڵو میللیانە‬ ‫بخاتە بەرباس و لێكۆڵینەوە‪ ،‬یەكەم‬ ‫لێكۆڵەرە كە بنەماكانی شیكاری دەروونی‬ ‫لە شیكردنەوەی دیاردە كۆمەاڵیەتی و‬ ‫مێژووییەكاندا بەكارهێناوە‪،‬‬ ‫هەروەها كورتەیەك لەو تیۆریایانە‬ ‫دەخاتە بەرباس كە لەسەر كەسێتی مرۆڤ‬ ‫و ئەوهۆكارە كۆمەاڵیەتی و دەروونی و‬ ‫بایۆلۆجیە كاریگەرانەی كە دەبنە هۆی‬ ‫پێكهێنانی ئ��ەم كەسێتیە‪ ،‬ئ��ەم بیرە‬ ‫دەروونناسیانەی لە خزمەتی توێژینەوەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی ل��ەس��ەر كەسێتی تاكی‬ ‫عێراقی و بنیات و نەخۆشی و كێشەكانی‬ ‫كۆمەڵگای عێراقیدا بەكارهێناوە‪ ،‬دەڵێت‬ ‫چۆن خەواندنی موگناتیسی هەیە بەو‬ ‫شێوە خەواندنی كۆمەاڵیەتیش هەیە‬ ‫ك��ە تاكەكانی كۆمەڵگا ب��ەه��ۆی ئەو‬ ‫ك��ۆت و بەند و كۆسپ و تەگەرانەی‬ ‫كە كۆمەڵگا بۆی دێنێتە پێش تووشی‬ ‫دەبێت‪ ،‬هەروەها چەمكی ئەقڵی شاراوە‬ ‫و ئەوەش لە ناو ئەم ئەقڵەدا چەپێنراوە‬ ‫بۆ بنیاتنانی تیۆریاكەی لە دووفاقیبوونی‬ ‫كەسێتی تاكی عێراقیدا وەگەڕخستووە ‪،‬‬ ‫ئاماژەش بۆ ئەوە دەكات كە دەروونی‬ ‫مرۆڤەكان و ئەو كەسێتیەش كە لێوەی‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬دەرەنجامی ڕەنگدانەوەی‬ ‫واقیعی ئەو كۆمەڵگایە كەتێیدایە‪،‬‬ ‫عەلی وەردی لە لێكۆڵینەوە و وانە‬ ‫وتنەوەكانیدا باس لە بۆچوونەكانی فرۆید‬ ‫دەكات و دەڵێت‪ :‬فرۆید و شوێنكەوتوانی‬ ‫لە شیكارانی دەروون��ی‪ ،‬دەڵێن مرۆڤ‬ ‫كاتێك شتێكی بەدڵ و گیان خۆشدەوێت‬ ‫و ئەم خۆشەویستیە بچەپێنێت‪ ،‬ئەوا بۆ‬ ‫دەربازبوون لەم حاڵەتە ئەو كەسە پەنا‬ ‫دەباتەبەر ڕەخنە گرتن و شەڕكردن دژی‬ ‫ئەو شتەی كە خۆشی دەوێت‪.‬‬ ‫ع��ەل��ی وەردی ل��ە كتێبی (ك���ارە‬ ‫ن��ائ��اس��ای��ی��ەك��ان��ی ن���ەس���ت)دا ڕێ��س��او‬ ‫دۆزینەوەكانی بیردۆزی دەروونشیكاری‬ ‫فرۆیدی زۆر بە وردی باسكردووە‪ ،‬لەم‬ ‫كتێبەیدا تێگەیشتنێكی تێر و تەسەل‬ ‫دەكات بۆ ئەو شۆڕشە فرۆیدییە و ئەو‬ ‫بازە گەورەیەی كە ئەو لە ڕەوتی بیری‬ ‫مرۆڤایەتیدا هاویشتوویەتی‪.‬‬ ‫پێویستە ئ��ەوە بڵێین كە هەندێك‬ ‫لە بیرمەندانی خ��ۆرئ��اوا وای��ان دان��اوە‬ ‫كە بیری فرۆید وەك لێدانێكی توند‬ ‫واب���وو ك��ە ئاراستەی(نەرگسیەتی)‬ ‫خودخۆشەویستی مرۆڤایەتی كرا‪ ،‬كە‬ ‫لێدانی یەكەم لەالیەن( كۆپەرنیكۆس)‬ ‫ەوە ئاراستەكرا ئەویش لەكاتێكدا كە‬ ‫مرۆڤایەتی بۆ ماوەی سەدان ساڵ باوەڕیان‬ ‫واب��وو كە زەوی ن��اوەن��دی گ��ەردوون��ەو‬ ‫ئەستێرەكانیتر هەموویان ب��ەدەوری��دا‬ ‫دەخولێنەوە‪ ،‬ئەوەبوو كۆپەرنیكۆس‬ ‫هات و ئەوەی سەلماند كە زەوی تەنێكی‬ ‫زۆر بچوكە لەم گ��ەردوون��ە گەورەیەدا‬ ‫و ئەم ب��ەدەوری خۆردا دەخولێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لێدانی دووەم(داروین) لە ڕوانگەی‬ ‫بیردۆزەكەیەوە (بنەچەی جۆرەكان)‬ ‫مرۆڤایەتی‬ ‫ئاراستەی(نەرجسیەتی)‬ ‫ك��رد‪ ،‬لەكاتێكدا ك��ە مرۆڤایەتی لەو‬ ‫بڕوایەدا بوو كە بااڵترین پێگەی هەیە‬ ‫لەناو هەموو بوونەوەردا‪ ،‬ئەوەبو داروین‬ ‫ه��ات بۆ ئ��ەوەی بڵێت كە مرۆڤەكان‬ ‫جگە لە هەڵقەیەكی بچوكی نێو ملیۆنان‬ ‫هەڵقەی ئاژەڵی هیچی تر نین‪ ،‬بەمەش‬ ‫لێدانێكی جەرگبڕ بوو بۆ (نەرجسیەتی)‬ ‫مرۆڤایەتی‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ل��ێ��دان و ب��ە ئاگاهێنانەوەی‬ ‫سێیەم لەسەر دەستی( زێگمۆند فرۆید)‬ ‫بوو ئەویش كاتێك مرۆڤایەتی شانازی‬ ‫بە ئەقڵی خ��ۆی و توانا و ئیرادەی‬ ‫سەربەستی خۆیەوە دەكرد و خۆی بە‬ ‫پاشای مەملەكەتی بوونەواران دەزانی‬

‫بەاڵم فرۆید هات بۆ ئ��ەوەی بڵێت كە‬ ‫ئەو ئەقڵەی كە م��رۆڤ شانازی پێوە‬ ‫دەكات هیچ ڕۆڵێكی وای نیە بەڵكو ئەوە‬ ‫ئەقڵی ش��اراوەی مرۆڤەكانە كە ئێمە‬ ‫بەڕێوە دەبات و ئێمە هەستی پێناكەین‪،‬‬ ‫بەمەش نەرگسیەتی ئەقڵیی مرۆڤایەتی‬ ‫هەڵوەشاندەوە‪.‬‬ ‫باشترین ك��ارێ��ك ك��ە بەكارێكی‬ ‫فیكری راب���ەران���ەی گ����ەورەی عەلی‬ ‫وەردی دادەن��رێ��ت ل��ەن��او ڕۆشنبیری‬ ‫عێراقیدا‪ ،‬ئەوەیە كە چەمكی ئەقڵی‬ ‫شاراوەی بەشێوەیەكی كردەیی لە بوارە‬ ‫هەستیارەكانی ژیانی كۆمەڵگای عێراقیدا‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬دەتوانین بڵێین كە هیچ‬ ‫بوارێكی ڕۆشنبیریی لە عێراقدا نەمابوو‬ ‫كە عەلی وەردی لەم ڕوانگەیەوە باسی‬ ‫نەكردبێت‪ ،‬وەك ‪ :‬ئاین ‪ ،‬ڕەفتاری‬ ‫تاكەكان‪ ،‬دەمارگیری ‪ ،‬سرووتەكان‬ ‫‪ ،‬سیاسەت و حیزبایەتی و ملمالنێی‬ ‫تایفەگەری و ڕەخنەو ملمالنێی چاكە و‬ ‫خراپە نووسینەوەی مێژوو ‪،‬خۆشەویستی‬ ‫‪ ،‬فەلسەفە ‪ ،‬دادگا و زۆر بواری تریش‪.‬‬ ‫ڕەنگە باشترین شتێك كە دكتۆر عەلی‬ ‫وەردی كردبێتی ئەو سادەكردنەوەیە بێت‬ ‫كە لە خستنە ڕووی چەمك و زاراوە‬ ‫ئاڵۆزەكانی ئەم زانستەدا كردوویەتی‪،‬‬ ‫وەردی یەكەم كەس و تاكە كەسیشە‬ ‫چەمكە ئاڵۆزەكانی دەروونشیكاریی بە‬ ‫شێوازیكی سادەو ساكار و (میللییانە)‬ ‫خستەڕوو‪ ،‬بەجۆرێك كە خوێنەران‬ ‫بتوانن بە ئاسانی لێی تێبگەن و لە‬ ‫گفتوگۆی ڕۆژان���ەی خۆیاندا بەكاری‬ ‫بهێنن‪ .‬ئەم ڕێچكەیەی وەردی لە عێراقدا‬ ‫لەناو چینی ڕۆشنبیران و نووسەراندا بوو‬ ‫بە شتێكی باو‪ ،‬وە لە زۆرێك لە شیعر و‬ ‫چیرۆكەكانیاندا ڕەنگیدابووەوە‪.‬‬ ‫پاش ئەم هەوڵە گ��ەورەو فراوانەی‬ ‫وەردی‪ ،‬دەستكرا بە بەرهەمهێنانەوەی‬ ‫ئەم چەمكانە لە ئەدەبی عێراقیدا و‬ ‫وای لە نووسەران كرد كە بە شێوازێكی‬ ‫قووڵتر بنووسن‪ ،‬بۆنمونە لە كورتە‬ ‫چیرۆكدا گرنگی بە («نەست» الشعور)‬ ‫‪.‬‬ ‫بدەن‪.‬‬ ‫عەلی وەردی جەختی لەسەر ئەوە‬ ‫دەك��ردەوە‪ ،‬كە بیردۆزی ئەقڵی شاراوە‬ ‫هەڵگەڕانەوەیەكی گ��ەورەی لە مێژووی‬ ‫بیری مرۆڤایەتیدا بەرپاكرد‪ ،‬هەروەها‬ ‫فرۆید شتێكی ن���اوازەی پێشكەش بە‬ ‫د‪ .‬عه‌لی وه‌ردی‬ ‫مرۆڤایەتی كردووە بە بیردۆزی نەست‬ ‫«الشعور»‪.‬‬ ‫بیرمەندانی پێش فرۆید كاریگەربوون‬ ‫بەو فەلسەفەی كە ب��اوەڕی بە ئەقڵی ( مرۆڤەكان دوو ئەقڵیان هەیە‪ :‬ئەقڵی‬ ‫ئاشكرا هەبوو وە پێیان وابوو كە كۆنتڕۆڵی ئاشكرا و ئەقڵی ش����اراوە‪ ،‬زۆرب���ەی‬ ‫هەموو ڕەفتارەكانی مرۆڤ لەالیەن ئەقڵی ك��ردەوەك��ان��ی م���رۆڤ س��ەرچ��اوەك��ەی‬ ‫ئاشكراوە دەكرێت‪ ،‬بە بێئەوەی ئاگاداربن لە ئەقڵی ش��اراوەوەی��ە‪ ،‬كە مرۆڤەكان‬ ‫كە لە ناخی ئینسانەكاندا یاخود لە هەستی پێناكەن و نازانن چ شتێك لەناو‬ ‫ناخودئاگایی ئینسانەكاندا ناوچەیەك ئەم ئەقڵدا دەگوزەرێت)‪.‬‬ ‫ع��ەل��ی وەردی وای دەبینێت‪ ،‬كە‬ ‫هەیە‪،‬كە كاریگەری هەیە لە چۆنێتی‬ ‫ڕەف��ت��اری مرۆڤەكاندا ب��ەاڵم هەستی دەكرێت بیردۆزەكەی فرۆید دابنرێت بە‬ ‫پێناكەن‪ ،‬بەم شێوەیە تەفسیری هەموو یەكەم خاڵی وەرچەرخانی توێژینەوە‬ ‫جوڵەو وەستانێكی ڕەفتاری مرۆڤەكانیان دەروونییەكان‪ ،‬چونكە ژمارەیەكی زۆری‬ ‫دەكرد بەشێوەیەكی مەنتیقی پشتبەستوو لێكۆڵەران‪ ،،‬لەگەڵ بوونی جیاوازیان‬ ‫لەگەڵ ناوەرۆكی تیۆرەكەدا‪ ،‬تیۆریای‬ ‫بە بیركردنەوە و ئاگایی‪.‬‬ ‫دواجار فرۆید هات و بۆمبێكی گەورەی ئەقڵی شاراوەیان الپەسەندە‪.‬‬ ‫وەردی لەو كەسانەیە كە لەم بابەتەدا‬ ‫هاویشتە مەیدانەكەوە بەوەی كە دەڵێت‬

‫لەگەڵ فرۆید دا ه��اوڕا نییە و بەڵكو‬ ‫پشتگیری بۆچونی لێكۆڵەری بەناوبانگ‬ ‫(م��ای��ەرز) دەك��ات كە دەڵێت ‪:‬ئەقڵی‬ ‫ش��اراوە شتی باش و شتی خراپیشی‬ ‫تێدایە‪.‬‬ ‫عەلی وەردی هات بە گەمەی زمانەوانی‬ ‫ئەم چەمكە ئاڵۆزانەی سادەو ساكار كرد‬ ‫بۆ ئەوەی خوێنەر والێبكات كە وابزانێت‬ ‫چیرۆكێكی میللی دەخوێنێتەوە نەوەك‬ ‫كێشەیەكی زانستی كە بووە هۆی ئەوەی‬ ‫دەی��ان تێز و بیر و ب��اوەڕی مۆدێرنەو‬ ‫پۆست مۆدێرنەی لێ بكەوێتەوە لە‬ ‫نمونەی ڕۆالن بارت و میشێل فۆكۆ و‬ ‫جاك درێدا‪.‬‬

‫وەردی ڕابەرێكی تاقانەی ناو واڵتانی‬ ‫عەرەبییە كە باس لە بابەتەكانی وەك‬ ‫(نائومێدیی و چەپاندن و گواستنەوە‬ ‫و نەست)ی كردبێت‪ ،‬كە لەو چەمكە‬ ‫بنەڕەتیە ئاڵۆزانەیە كە لە بیر و باوەڕی‬ ‫فرۆید دا بوونیان هەیە‪ ،‬بە شێوەیەكی‬ ‫سادە پێشكەشیان دەكات و بە وشەی‬ ‫ئ��اس��ان و دوور ل��ە ه��ەر ئاڵۆزییەك‬ ‫شیكردنەوەیان بۆ دەكات و دەڵێت‪ :‬ئەگەر‬ ‫كەسێك ئیهانەی كردیت یان دەستدرێژی‬ ‫كردەسەرت‪ ،‬وەتۆش بەهۆی بارودۆخێكی‬ ‫تایبەتەوە نەتوانیت وەاڵمی بدەیتەوە‪،‬‬ ‫ل��ەوك��ات��ەدا ئ���ارەزووی تۆڵەسەندنەوە‬ ‫دەچێتە ناو ئەقڵی شاراوەتەوە لەوێدا‬

‫ئەگەر كەسێك ئیهانەی كردیت یان دەستدرێژی كردە‬ ‫سەرت‪ ،‬تۆش بەهۆی بارودۆخێكی تایبەتەوە نەتوانیت‬ ‫وەاڵمی بدەیتەوە‪ ،‬لەوكاتەدا ئارەزووی تۆڵەسەندنەوە‬ ‫دەچێتە ناو ئەقڵی شاراوەتەوە‬

‫بە چەپێنراوی دەمێنێتەوە و بە هەموو‬ ‫شێوازێك هەوڵی دەربازبوون دەدات ‪،‬‬ ‫ئالەم كاتەدا تۆ هەست بەم ئ��ارەزووە‬ ‫ش��اراوەی��ەی ناو ناخی خۆت ناكەیت‪.‬‬ ‫ڕەنگە ڕووداوی ئیهانەكە لەبیر بكەیت‬ ‫بەهۆی ئ��ەوەی كە لە كاتی منداڵیتدا‬ ‫ڕووی���داوە ‪ ،‬ب��ەاڵم س���ەرەڕای ئ��ەوە لە‬ ‫نەستتدا هەر دەمێنێتەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫حەزناكەیت پیاوێكی هاوشێوەی ئەویش‬ ‫ببینیت‪ ،‬هەمیشە حەزدەكەیت تۆڵە لە‬ ‫ئەویش بكەیتەوە كە هیچی بەرامبەرت‬ ‫نەكردووە‪ ،‬وە ئەگەر پرسیارت لێبكرێت‬ ‫ك��ە بۆچی ڕق��ت لێیەتی؟ ل��ەوەاڵم��دا‬ ‫دەڵێیت (هەر لە خوداوە ڕقم لێیەتی) تۆ‬ ‫بەم كارەت بەكاریگەری ئەقڵی شاراوەت‬ ‫ستەم لە خوداش دەكەیت!!‪.‬‬ ‫ع��ەل��ی وەردی ل��ە كتێبی (خ��ەون‬ ‫لەنێوان زانست و ب��اوەڕدا) ڕەخنەكانی‬ ‫لەبارەی وەرگێڕانی ناوی پێكهێنەرەكانی‬ ‫دەروون���ی مرۆڤەكان كە لەالیەن زانا‬ ‫بەناوبانگە میسریەكانەوە وەرگێردراون‬ ‫كە فرۆید ناوی بردوون بە ( ئەو «الهی‬ ‫« من «االنا» و منی بااڵ «االنا االعلی»)‬ ‫ك��ە ع��ەل��ی وەردی ب��ە وەرگێڕانێكی‬ ‫باشی نەدەزانی‪ .‬ئەوەبوو بەم شێوەیە‬ ‫وەریگێڕایە سەر زمانی عەرەبی ‪:‬‬ ‫‪ )1‬الذات احلیوانیة‪ :‬خودی ئاژەڵی‬ ‫‪ )2‬الذات البشریة‪ :‬خودی ئینسانی‬ ‫‪ )3‬الذات المثالیة‪ :‬خودی بااڵ‬ ‫ب��ەاڵم جیاوازییەكی گ��ەورە لەنێوان‬ ‫عەلی وەردی و فرۆید دا هەبوو لەسەر ئەو‬ ‫شتانەی كە لە ناو نەستی ئینسانەكاندا‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە فرۆید پێی وابوو كە نەست‬ ‫«الش��ع��ور»ی مرۆڤەكان وەك سەلەی‬ ‫خۆڵ وایە و لێوان لێوە لە بیری خراپ‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم عەلی وەردی پێی واب��وو كە لە‬ ‫نەستی ئینساندا ه��ەروەك چۆن شتی‬ ‫خراپی تێدا هەیە بەهەمان شێوەش شتی‬ ‫باشیش بوونی هەیە‪ ،‬بەبڕوای ئەو شتە‬ ‫خراپەكان وەك‪:‬‬ ‫‪ )1‬دەمارگیری تەقلیدی‪.‬‬ ‫‪ )2‬ڕەوتی عاتیفی‪ ،‬كە مەبەست لێی‬ ‫ئەوەیە كە ئینسانەكان بە چاوی سۆز و‬ ‫عاتیفەوە سەیری شتەكان دەكەن‪.‬‬ ‫‪ )3‬پاڵنەری بەرژەوەندیانە‪.‬‬ ‫‪ )4‬منێتی ‪:‬كە مەبەست لێی هەستكردنی‬ ‫مرۆڤەكانە بە (من) وەهەوڵی بەردەوامی‬ ‫مرۆڤەكان بۆ بەرزكردنەوەی پێگەكەی‬ ‫لەدیدی ئەوانی ترەوە ‪.‬‬ ‫‪ )5‬ئەزموونە لەبیركراوەكان‬ ‫‪ )6‬حەز و ئارەزووە چەپێنراوەكان‬ ‫ب��ەاڵم الیەنە باشەكانی ناو نەستی‬ ‫م��رۆڤ��ەك��ان وەك ئ���ەوەی ك��ە زۆرب��ەی‬ ‫داهێنانەكان و بیرە داهێنانكارەكان كە‬ ‫یارمتیدەربوون بۆ گەشەكردنی كۆمەڵگای‬ ‫مرۆڤایەتی بە درێژایی مێژوو‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫نەستی ئینسانەكان بووە ‪.‬‬ ‫هەروەها دەتوانین بڵێین كە زۆربەی‬ ‫ئەوانەی كە لە ژیاندا سەركەوتوو بوون‬ ‫سەركەوتنەكانیان بە جۆرێك لە جۆرەكان‬ ‫لە ب��ەه��رەی نەستیانەوە «الشعور»‬ ‫بووە‪ ،‬بەكورتی الیەنە باشەكانی نەست‬ ‫دوو جۆرن‪ :‬یەكەمیان بەهرەی زیرەكی‬ ‫و دووەم��ی��ان بەهرەی نائاسایی بوون‬ ‫(الخارقة)‬ ‫پێویستە ئاماژە بە بۆچوونی وەردی‬ ‫ب��درێ��ت س��ەب��ارەت ب��ەو ڕێ��گ��ای��ەی كە‬ ‫وان��ەی تێدا دەوترێتەوە لە قوتابخانە‬ ‫عەرەبییەكاندا بەشێوازێكی عەقاڵنی و‬ ‫تەقلیدی كە چۆن بەهرەی خوێندكارە‬ ‫منداڵەكان ناهێڵێت و دەمرێنێت‪ ،‬كە‬ ‫تاكو ئێستاكەش بەردەوامە‪ ،‬لەم بارەیەوە‬ ‫وەردی دەڵێت‪ :‬بەداخەوە مامۆستاكانمان‬ ‫خوێندكارەكانمان بەشێوازێكی زۆر هەڵە‬ ‫فێری هونەری نووسینی داڕشتن دەكەن‬ ‫گرنگی بە پاڵنەرە نەستییەكانیان نادەن‪،‬‬ ‫پێویستە ئاگاداری ئەو حەقیقەتە بین كە‬ ‫هونەری نووسین و داهێنان تێیدا لە‬ ‫دەرەنجامی هەڵقواڵنی نەستەوە سەرچاوە‬ ‫دەگرێت‪ ،‬نەوەك عەقڵی ئاشكرا‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪:‬‬ ‫\‪www.alnaked-aliraqi.net\article‬‬

‫ذمارة (‪ )156‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪8‬‬

‫كەمینە دینیەكانی ڕۆژهەاڵتی كوردستان لەبەردەم پڕۆسەی ئەتنۆسایددا‬ ‫ئیبراهیم مەالزادە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ه��ەواڵ��ێ��ك��ی م��اڵ��پ��ەڕی‬ ‫«ك���وردپ���ا»*‪ ،‬رۆژان����ی ‪ ١٤‬و ‪١٥‬ی‬ ‫ج������ۆزەردان‪ ،‬دوو ه��اواڵت��ی ك���وردی‬ ‫یارسانی بەناوەكانی «حەسەن رەزەوی‪-‬‬ ‫خەڵكی ش��اری هەمەدان و نیك مەرد‬ ‫ت��اه��ی��ری‪-‬خ��ەڵ��ك��ی ش���اری سەحنەی‬ ‫كەرماشان»‪ ،‬لە ئەمبەر سوكایەتیكردن‬ ‫بە ئاینەكەیان لەالیەن ئیتتیالعاتەوە‪،‬‬ ‫جەستەی خۆیان لەبەرچاوی خەڵك‬ ‫ئ��اگ��رداوە‪ .‬لە دوتوێی ئ��ەم كارەشدا‪،‬‬ ‫نیك مەرد تاهیری جەستەكەی هاوپێچ‬ ‫بە هەڕەشەنامەیەكەوە بۆ بێدەنگبوون‪،‬‬ ‫ڕادەستی ماڵباتەكەی كراوەتەوە‪ .‬لەو‬ ‫م��اوان��ەدا‪ ،‬ئ��ەم هەڕەشە و گوڕەشانە‬ ‫ل��ەدژی ئاینی یارسانی و سوكایەتی‬ ‫پێكردن و فشار دروستكردن‪ ،‬واپیدەچێت‬ ‫بووە بە دیاردەیەك و ئارامگرتن لەئاستی‬ ‫ئەو فشارانە مەحاڵ ب��ووە‪ .‬دی��ارە كە‬ ‫سوكایەتیكردن زۆر جۆری هەن‪ ،‬هەروەها‬ ‫سوكایەتیەكان هاوكاتن لەگەڵ فشاری‬ ‫دەروون��ی و هەڵپێچانی پێڕەوەكانی بۆ‬ ‫گۆڕینی ئاینەكەیان و ناڕەحەتكردنیان‪.‬‬ ‫هەر بەگوێرەی ماڵپەڕی كوردپا‪ ،‬دیارە‬ ‫ئەم سوكایەتیكردنە پەڕیوەتەوە ناو دام‬ ‫و دەزگا پەروەردەییەكان و مامۆستایەكی‬ ‫قوتابخانەی سەرەتایی گەڕەكی زیبا‬ ‫ش��ەه��ری ل��ە ش���اری ك��ەرم��اش��ان‪ ،‬لە‬ ‫ڕۆژی ‪١٣‬ی ئەو مانگەدا سوكایەتی بە‬ ‫یارسانیەكان كردووە و بە گاڵو وەسفی‬ ‫كردوون‪.‬‬ ‫ئ��ەم بە گ�ڵاو وەسفكردنە‪ ،‬سێیەم‬ ‫قۆناغی پ��رۆس��ەی جینۆسایدە‪ ،‬كە‬ ‫بەشێكە لە داماڵینی ئ��ەو خەڵكە لە‬ ‫بەها مرۆییەكانیان و پێی دەگوترێت‬ ‫(‪ ،)dehumanisation‬ب��ەوەی‬ ‫ك��ە گ��ڵ�اون‪ ،‬گ�ڵاوب��وون��ی��ش دەب��ێ��ت‬ ‫ب��ەش��ێ��وازی ج��ی��اواز ل��ەن��او ببرێت‪ ،‬وا‬ ‫دیارە دامودەزگاكانی حكومەتی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران‪ ،‬سەرقاڵی ئەو هەڵمەتەن‬ ‫و لەژێر بڕوبیانۆی جیاوازەوە دەیانەوێت‬ ‫پرۆسەی ئیتنۆساید یا «لەناوبردنی‬ ‫كولتوری» بڕەوپێبدەن‪ .‬لەبەرامبەر ئەو‬ ‫فشار و هەڕەشانەشدا‪ ،‬ئەو هۆكارانە‬ ‫چین كە الوان��ی ك��وردی یارسانی پەنا‬ ‫بۆ خۆسوتاندن ببەن‪ ،‬وەك جۆرێك لە‬ ‫ناڕەزایەتی؟ ئایا ئەم ڕەفتارە بەشێكە‬ ‫لە قوربانیدان لەپێناو ب��ی��روب��اوەڕ و‬ ‫كەڕامەتی كەسایەتی خۆیان‪ ،‬یا هۆكاری‬ ‫دیكەی لەپشتن؟ ئایا ئەم هەڕەشە و‬ ‫سوكایەتیانە كرداری جیددین و جێگای‬ ‫ئەوەن نیگەرانیی لێبكەوێتەوە؟‬ ‫سەرەتا دەمەوێت بەكورتی ئاماژە‬ ‫بە هۆكارەكانی دی��اردەی خۆسوتاندن‬ ‫بكەم‪ .‬ئایا خۆسوتاندن یەكێكە لە‬ ‫ف��ۆرم��ەك��ان��ی خۆكوشتن؟ ی��ا بەپێی‬ ‫هەلومەرجەكان‪ ،‬فۆرمەكانیش مۆتیڤ‬ ‫و ئاكامی دیكە بەخۆوەدەبینن؟ دیارە‬ ‫كە گ��ەورە سۆسیۆلۆگی فەرەنساوی‬ ‫«دوركهایم» توێژینەوەیەكی پوختی‬ ‫لەسەر دی��اردەی خۆكوشتن نوسیوە و‬ ‫خۆكوشتن بە ئەنجامی یەكێك لە هەرە‬ ‫هۆكارە مەترسیدارەكان دەژمێرێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەویش «ئانۆمی»یە‪ ،‬یا بە مانایەكی‬ ‫دی «ئانۆمی» بە ن��اوەن��دی كێشەی‬ ‫خۆكوشتن دادەن���ێ���ت‪ .‬ئ��ان��ۆم��ی الی‬ ‫دووركهایم وات��ە دۆخێكی وا كە بەها‬ ‫و نۆرمەكان دیارنامێنن‪ .‬هەرچەندە‬ ‫لێرەدا هیچ داتایەك و توێژینەوەیەكی‬ ‫وردمان لەبەردەستدا نین‪ ،‬وێڕای ئەوەش‬ ‫قەبارەی ئەو فشار و هەڕەشانەی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێرانیش بەوردی نازانین چەندە‬ ‫و چۆنە‪ ،‬چونكە لە واڵتێك كە خودی‬ ‫ئازادیی ڕۆژنامەگەری لەژێر هەڕەشە و‬ ‫پاڵەپەستۆدایە‪ ،‬لە واڵتێك‪ ،‬كاردانەوەی‬ ‫دژ ب��ە ك����ردەی ن��ام��رۆڤ��ان��ە‪ ،‬تەنها‬ ‫بەبێدەنگبوون و خۆدزینەوە دەگوزەرێت‪،‬‬ ‫لەترسی ژی��ان و زی��ن��دان و ك���وژران‪،‬‬ ‫لەگەڵ هەموو ئەو الیەنانەش دەكرێت‬ ‫بەراوردێكی ئاسۆییانە و شاقوڵیانەی‬ ‫جیاوازی نێوان خۆسووتاندن (دۆخی‬ ‫ئ��ەو دوو گەنجە ك��وردە یارسانیە) و‬ ‫خۆكوشتن (بەگشتی) تێبینی بكەین‪،‬‬

‫ئەو كەمینە دینیانەی كە لە ناوچەكانی زۆرینە موسوڵمان ڕوبەڕوی هەڕەشە و‬ ‫لەناوچون دەبنەوە‪ ،‬پەنا بۆ ناوچە كوردیەكان دەبەن و لەوێدا ئۆقرەدەگرن‬ ‫وێڕای هەندێك لەیەك چونی ورد‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر ئ���ان���ۆم���ی‪ ،‬ئ����ەو ه��ەس��ت��ە‬ ‫سایكۆلۆژیە بریندارە بێت‪ ،‬كە مرۆڤ لە‬ ‫دۆخی ژیان و گوزەرانی خۆیدا هەستی‬ ‫پێدەكات‪ ،‬ژیانێك كە لەدیدی ئەو گەنجە‬ ‫یارسانیانەدا بە بەها و نۆرمەكانیانەوە‬ ‫جوانە‪ ،‬ژیانێك كە ‹بەهۆی جیاوازیانەوە›‬ ‫ڕۆژان��ە لەژێر هەڕەشەی دەمكوتكران‪،‬‬ ‫خۆدەرنەخستن‪ ،‬كەمبوونەوە ل��ەڕووی‬ ‫ژمارە و جۆر و دابڕان و هەڵگەڕاندنەوە‪،‬‬ ‫لەبیرچوونەوەی بەهاكان و پێوەرە‬ ‫دینی و كۆمەاڵیەتیە تایبەتەكانیان‪،‬‬ ‫ڕێك ئەو دۆخەی كە نۆربێرت ئەلیاس‬ ‫ناوی دەنێت «خۆكۆنترۆڵكردن»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە مۆتیڤێك‪ ،‬جیا لەو مۆتیڤانەی كە‬ ‫ئەلیاس دەسنیشانیان دەكات‪ ،‬چونكە‬ ‫خۆكۆنترۆڵكردنی گەنجێك‪ ،‬كە بەشێكە‬ ‫لەو زۆرینەیەی كە هەیمەنەی بەسەر‬ ‫هەموو پێگە و جێگە كۆمەاڵیەتیەكانەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬ج��ی��اوازە لەگەڵ ئ��ەو گەنجەی‬ ‫كە بەشێكە لە كەمینەیەك كە پێگە‬ ‫و جێگەی لەهەموو س��ات و كاتێكدا‬ ‫هەیمەنە لەسەر كراوە و لەژێر هەڕەشە و‬ ‫گوشار دایە‪ .‬بۆیە خۆكۆنترۆڵكردنی ئەو‬ ‫گەنجە یارسانیانە‪ ،‬بێگومان بەچەندین‬ ‫دۆخ و ه���ەوراز و نشێودا تێپەڕیون‪.‬‬ ‫فشارەكان بەشێوەیەكی ئاسۆیی خۆیان‬ ‫ل��ەوەدا دەبیننەوە كە رژێ��م لەهەموو‬ ‫پانتاییە ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و سیاسی و‬ ‫ئابووری و پەروەردەییەكاندا هەراسانیان‬ ‫دەك��ات و سنوور بۆ قسە و ڕەفتار و‬ ‫جموجۆڵەكانیان دادەن��ێ��ت‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەجۆرێكی شاقوڵیانە خۆی لەو فشار و‬ ‫هەڕەشانەدا دەبینێتەوە كە ڕژێم پارە و‬ ‫پولێكی زۆر بۆ ئەو كەسانە هەڵدەڕێژێت‬ ‫كە واز لە دین و بیروباوەڕیان دەهێنن‪،‬‬

‫یارسانیەكان لەسەر ئاستی تاكەوە‪،‬‬ ‫بەجۆرێكی ق��وڵ و ورد دەخرێنە ژێر‬ ‫چاودێریی سیاسی‪ ،‬ئاسایش‪ ،‬كۆمەاڵیەتی‬ ‫و بەگاڵوزانین‪ ،‬ئەم دوو جۆرە فشارانە‬ ‫بەیەكەوە ئازارێكی سایكۆلۆژی رەها‬ ‫دروستدەكەن‪ ،‬بەچەندین قۆناغی جیا‬ ‫و زەمەنی دوور و درێژدا تێپەڕدەبن و‬ ‫رەگوڕیشە دروستدەكەن‪ ،‬بۆ ئەوەی لە‬ ‫ئاكامدا چیدی بەرگەی خۆكۆنترۆڵكردن‬ ‫نەگرن‪ ،‬لەئاكامدا ناتوانن كارێك بكەن‬ ‫زیان بە الیەنی هەیمەنەدار بگەیەنن‪،‬‬ ‫بۆیە دەگەنە ئەو قەناعەتەی كە خۆیان‬ ‫بسوتێنن باشترە لەوەی ئاوا بە ئێش و‬ ‫ئ��ازارەوە‪ ،‬ژیان بەسەر ببەن‪ .‬لێرەشدا‬ ‫دەتوانین ئەو جۆرە خۆسوتاندنە بخەینە‬ ‫چاورچێوەی فۆرمی خۆكوشتن‪ ،‬وەكو‬ ‫دەره��اوێ��ش��ت��ەی��ەك ب��ۆ ئ��ەو ئانۆمیەی‬ ‫كە تاكەكانی كۆمیونیتێی یارسانی‬ ‫ڕووبەڕووی دەبنەوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی دی‪ ،‬ئەگەر الیەنی هەیمەنەدار‬ ‫هەر دەستەاڵت بێت‪ ،‬ئەركی كەمینەكان‬ ‫ئاسانتر دەبێت ل��ەوەی كە شەپۆلێكی‬ ‫میللی ناهاوسەنگ هەیە و كەمینە‬ ‫دینیەكان هەراساندەكات‪ .‬لەكۆمەڵگای‬ ‫ئێرانیدا‪ ،‬بەتایبەتیش لە كرماشان و‬ ‫ه��ەم��ەدان��دا‪ ،‬ك��ە زۆری��ن��ە‪‹ ،‬ب��ەك��ورد و‬

‫پێكهاتەكانی دیكەوە› شیعە مەزهەبن‬ ‫و هاوئاهەنگن لەگەڵ ئەو مەزهەبەی‬ ‫كە دەستەاڵت شەرعیەتی پێداوە و بە‬ ‫خۆبەستنەوە بەهەمان ئەو پێوەرانەی‬ ‫ئەو كۆمەڵگایە رەفتار و گوفتارەكان‬ ‫پێڕەویان لێدەكرێت‪ .‬ئەو زۆرینەیەی كە‬ ‫بێگومان دەبێت لەژێر كاریگەریی میدیای‬ ‫هەیمەنەدار‪ ،‬ڕێكخراوە هەیمەنەدارەكان‪،‬‬ ‫مزگەوت و حوسەینیەكان‪ ،‬قوتابخانە و‬ ‫ناوەندە پەروەردەییەكان‪ ،‬كۆاڵن و گازینۆ‬ ‫و ن��اوەن��دە وەرزش��ی��ەك��ان‪ ،‬هەموویان‬ ‫رەنگكراون بە ڕەنگی دەستەاڵت‪ ،‬لەژێر‬ ‫هەیمەنەی ڕاستەوخۆی سیخوڕەكانی‬ ‫دەس��ت��ەاڵت��دا ب��ەڕێ��وەدەب��رێ��ن‪ ،‬هەموو‬ ‫كۆمەڵگا ب��ە ی��ەك ڕەن��گ و ب��ە یەك‬ ‫دەنگ بەڕێوەدەبرێت‪ ،‬بۆیە ناڕازیەكانی‬ ‫ن��او خ��ودی زۆری��ن��ەش هەندێك ج��ار و‬ ‫لەهەندێك بواردا لەخشتە دەچن و وەكو‬ ‫زۆرینە ڕەفتاردەكەن‪ ،‬بەو قەڵەباڵغی‬ ‫و جەنجاڵیەی شەقام و مزگەوتەكان‬ ‫فریودەخۆن یا فریودەدرێن‪ ،‬یابەنجدەبن‬ ‫و توانای زیاتری بڕكردنی بیر و هۆش‬ ‫بەتەواوەتی پەكی دەخرێت و سەقەت و‬ ‫لینگاوقوچ دەبێت‪ ،‬بۆیە دەكەونە هەمان‬ ‫ئەو بەرەیەی كە خاوەنی هەیمەنەیە‪.‬‬ ‫تەنانەت لەناو خ��ودی كەمینەكاندا و‬

‫ئەوەی كە‬ ‫ئێستا كوردە یارسانیەكان ڕوبەڕوی‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬هەر لەسەر ئاستی میللیـــدا نیە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەسەاڵت بەهەموو توانا سەربازی‪ ،‬ئەمنی و سیخوڕی‪،‬‬ ‫دینی‪ ،‬كۆمەاڵیەتی‪ ،‬سیاسی و ئابوریەكانیەوە‪،‬‬ ‫ڕوبەڕویان دەبێتەوە‬

‫لەژێر هەموو ئەو فشارانەدا كە لەپێشەوە‬ ‫باسم لێوەكرد‪ ،‬لەوانەیە خەڵكانێك هەبن‬ ‫چ سیخوڕ یا ‹لەگەڵ زۆرینەدا بوو›‪،‬‬ ‫بەهەمان شێوە دەبنەوە فشار لەسەر‬ ‫زۆرینەی ناو كەمینەكان‪.‬‬ ‫ك��ەوات��ە ل��ە ئەنجامی ئ��ەو فشارە‬ ‫ه��ەم��ەرەن��گ و ه��ەم��ە ج���ۆران���ەدا‪ ،‬كە‬ ‫كەمینە دی��ن��ی��ەك��ان ل��ەس��ەر ه���ەردوو‬ ‫ئاستی میللی و حكومیدا ڕووب��ەڕووی‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬بەهاكانیان‪ ،‬نۆرم و پیوەرە‬ ‫دینی و كۆمەاڵیەتیەكانیان‪ ،‬ڕوب��ەڕوی‬ ‫ه��ەژان و لەناوچون دەب��ن��ەوە‪ ،‬هەست‬ ‫و نەستەكانیان لەسەر ئاستی ڕۆژان��ە‬ ‫برینداردەكرێن و ئەوانیش بەناچاریی‬ ‫دەبێت سەریان نزمبكەن و بەڕێدا بڕۆن‪،‬‬ ‫ئەگینا ژیانیان دەكەوێتە بەر هەڕەشەی‬ ‫مەترسیە ه��ەم��ەج��ۆرەك��ان‪ ،‬چ لەسەر‬ ‫ئاستی كۆمەاڵیەتی و چ لەسەر ئاستی‬ ‫سیاسی‪ ،‬سایكۆلۆژیای ئ��ەو گەنجانە‬ ‫هێندە ب��ری��ن��داردەب��ێ��ت ك��ە ڕێگایەك‬ ‫نامێنێت تاقی بكەنەوە‪ ،‬دەروازەی��ەك‬ ‫نامێنیت خۆی لەپەنادا حەشاربدەن و‬ ‫بیشارنەوە‪ ،‬پانتاییەك نامێنیت ببێت بە‬ ‫ئەلتەرناتیف و تیایدا درێژە بە ژیان و‬ ‫گوزەران بدەن‪ .‬پانتاییەكانی هەست و‬ ‫نەستی زۆرینەی هەیمەنەدار یەك بازنەی‬ ‫بچووكی تێدا نامێنیت كە پێی بڵێن ڕێز‬ ‫و بەهادانان بۆ ئەو مرۆڤانەی كە لەوانەوە‬ ‫جیاوازن‪ ،‬بۆیە ئەوانیش نابنە باوەشێك‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی هەندێك ل��ە فشارەكانی‬ ‫ڕژێمەكانیان لەسەر كەم بكەنەوە‪ .‬ئەم‬ ‫نموونەیە جاران و لەسەردەمی فاشیزمی‬ ‫بەعسدا ئێزیدیەكان‪ ،‬بەهەمان جۆر‬ ‫ڕوبەڕوی دەبونەوە‪ .‬هەڕەشەی كوردبوون‬ ‫و ئێــزیدیبون‪ .‬ئێستاش ل��ە ئێران‬ ‫هەڕەشەی كوردبوون و یارسانی بوون‪.‬‬

‫واپیدەچێت كە هەڕەشەیەكی جددی لەسەر كولتور و پراكتیكە دینیەكان و ژیان و‬ ‫گوزەرانی یارسانیەكان هەبێت‪ ،‬هەروەها الیەنی سایكۆلۆژیان ڕۆژانە برینداربكرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەمە جۆرێكە لە هەڵمەتی لەناوبردنی كولتوری و تەنانەت جەستەییش‬

‫ه��ەردوو الیەنیش هەم لەدەست زوڵمی‬ ‫دەستەاڵتی بێگانە و هەیمەنەدار‪ ،‬هەمیش‬ ‫ل��ەدەس��ت زوڵمی گەلی هەیمەنەدار‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەش فشاری هاونەتەوە و‬ ‫هاوزمانەكانیان بەهۆی جیاوازیی دینەوە‪،‬‬ ‫كە ئەمەش مێژوویەكی دوور و درێژی‬ ‫هەیە و لێرەدا جێگای باسكردنی نیە‪.‬‬ ‫بەاڵم هەر بۆ نزیككردنەوەی ئەم فشارە‬ ‫خۆماڵیە بۆ خوێنەر‪ ،‬ئەو بەرهەڵستیەی‬ ‫كە لە ئەنجامی دەسنیشانكردنی قایمقامی‬ ‫هەڵەبجە‪ ،‬سەری هەڵدا‪ ،‬خەڵكیكی زۆر‬ ‫ناڕەزاییان لەسەر كاندیدكردنی قایمقام‬ ‫دەرب���ڕی ب��ەه��ۆی ج��ی��اوازی دینیەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش جۆرێكە لە فشاری دەروون��ی‬ ‫ك��ە هەندێك ن��اوەن��دی دینی بەهۆی‬ ‫لێكدانەوەی تایبەتیان بۆ هەندێك لە‬ ‫دەقە دینیەكان‪ ،‬پێڕەوی لێدەكەن‪.‬‬ ‫ئەوەی كە ئێستا كوردە یارسانیەكان‬ ‫ڕوب��ەڕوی دەبنەوە‪ ،‬هەر لەسەر ئاستی‬ ‫میللیـــدا نیە‪ ،‬بەڵكو دەسەاڵت بەهەموو‬ ‫توانا سەربازی‪ ،‬ئەمنی و سیخوڕی‪ ،‬دینی‪،‬‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬سیاسی و ئابوریەكانیەوە‪،‬‬ ‫ڕوب��ەڕوی��ان دەب��ێ��ت��ەوە‪ ،‬ئ��ەم ڕوب���ەڕوو‬ ‫ب��وون��ەوەی��ە بە تەنها ی��ەك الیەنەیە‪،‬‬ ‫وات��ە بێ ئ��ەوەی ك��وردە یارسانیەكان‬ ‫هیچ هەڕەشە و فشارێك نە بۆ سەر‬ ‫دەستەاڵت و نە بۆسەر زۆرینەی كۆمەڵگا‬ ‫پەیدابكەن‪ .‬لەهەمان كاتیشدا واپیدەچێت‬ ‫كە هەڕەشەیەكی جددی لەسەر كولتور و‬ ‫پراكتیكە دینیەكان و ژیان و گوزەرانی‬ ‫یارسانیەكان هەبێت‪ ،‬هەروەها الیەنی‬ ‫سایكۆلۆژیان ڕۆژانە برینداربكرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەمە جۆرێكە لە هەڵمەتی لەناوبردنی‬ ‫كولتوری و تەنانەت جەستەییش‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەدا بەرپرسیارێتی دەس��ەاڵت��ی‬ ‫هەرێمی كوردستان بەرپرسیاریەتێكی‬ ‫ئەخالقی و نەتەوایەتی و مرۆڤانەیە‪ ،‬كە‬ ‫لەو جۆرە دۆخانەدا ئەگەر بەتەواوەتیش‬ ‫نەبێت‪ ،‬هەندێك لەو ئێش و ئازارانە‬ ‫لەسەر ئەو هاواڵتی و هاوزمانە كوردانەیان‬ ‫كەمبكەنەوە لەڕێی گفتوگۆ و كەناڵە‬ ‫گونجاوەكانەوە‪ .‬ه��ەروەه��ا ئەركێكی‬ ‫ئەخالقی لەسەر شانی كۆمەڵگای كوردی‬ ‫هەموو پارچەكانی كوردستان و هەموو‬ ‫ئەو ناوەندە كۆمەاڵیەتی و كولتوری و‬ ‫دینیە ئیسالمیانەی كە هەڵگری بیری‬ ‫تۆلێرانس و هاوسۆزیەن‪ ،‬لەگەڵ ئەو‬ ‫كەمینانەی كە ساڵەهایە بەئاشتی و‬ ‫ئارامی لەناو كۆمەڵگای كوردی زۆرینە‬ ‫موسوڵماندا دەژین‪ ،‬بەجۆریك كە نەك‬ ‫هەر كێشەیان نەبووە بۆ زۆرینەی كوردی‬ ‫موسوڵمان‪ ،‬بەڵكو هەمیشە لەگەڵ‬ ‫هاوزمان و هاوكولتورە موسوڵمانەكانیان‬ ‫لەسەنگەری پ��ێ��ش��ەوەداب��وون‪ ،‬ل��ەدژی‬ ‫داگ��ی��رك��ەر و گ��ەالن��ی س��ەردەس��ت��ەی‬ ‫ن��اوچ��ەك��ەدا‪ .‬ب��ۆی��ە ئ����ەوان بەشێك‬ ‫ل��ەو ب��اج��ەی ك��ە ڕۆژان���ە دەی���دەن هی‬ ‫ئ��ەو دڵسۆزیەیانە ب��ۆ ك��وردب��وون و‬ ‫نیشتمانیبونیان‪ ،‬وێڕای جیاوازیی دینی‬ ‫و بیروباوەڕیان‪ .‬شتێكیش كە كوردەكان‬ ‫ڕۆژان��ە خۆیانی پێ هەڵدەدەنەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫پێكهاتە مۆزایكەی كوردستانە كە وای‬ ‫ك��ردووە هەموویان بەهەموو جیاوازیە‬ ‫جوانەكانیانەوە‪ ،‬بتوانن بەیەكەوە بژین‪.‬‬ ‫تەنانەت ئەو كەمینە دینیانەی كە لە‬ ‫ناوچەكانی زۆرینە موسوڵمان ڕوبەڕوی‬ ‫هەڕەشە و لەناوچون دەب��ن��ەوە‪ ،‬پەنا‬ ‫بۆ ناوچە كوردیەكان دەب��ەن و لەوێدا‬ ‫ئۆقرەدەگرن‪ .‬لێرەشدا دەمەوێت ئاماژە‬ ‫بەوە بكەم كە لەناو كۆمەڵگای كوردیش‬ ‫خەڵكێك هەن كە جاروبار دەیانەوێت‬ ‫ئەو ئاشتیە كۆمەاڵیەتیە بشێوێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆرینەی خەڵكی كوردستان بەهەموو‬ ‫جیاوازیەكانیانەوە‪ ،‬ب��ەرچ��اوف��رەوان و‬ ‫دڵفرەوانن لەئاست یەكدیدا و دەتوانن‬ ‫ن��م��وون��ەی��ەك��ی ج��وان��ت��ر ل��ە ڕاب����ردوو‬ ‫دروستبكەن و هەمووان بە بەختەوەری و‬ ‫سەرفرازی بتوانن بژین‪ .‬بۆیە بەرگریكردن‬ ‫ل��ەو یارسانیانەی ك��ە ل��ەالی��ەن ڕژێ��ی‬ ‫ئیسالمی ئێرانەوە ڕوب��ەڕوی هەڕەشە‬ ‫دەب��ن��ەوە‪ ،‬ئەركێكی ق���ورس لەسەر‬ ‫شانی هەموو گەلی كورد دروستدەكات‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش لە خۆرهەاڵتی كوردستان و‬ ‫بزووتنەوەی سیاسی ئەو بەشە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )4‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪4‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫ذمارة (‪ )4‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر كت َيبى ىَ‬ ‫(دل ئيخوان)ى سةروةت خةرباوى‬

‫سه‌روه‌ت خه‌رباوی‪:‬‬ ‫كاتێك (موختار نوح) و هاوڕێكانیان دەستگیركران‪ ،‬یەكێك لە‬ ‫سەركردەكانی ئیخوان كڕنوشی سوپاسگوزاری بۆ خوا برد‬

‫نوسينى‪ :‬سةروةت خةرباوى‬ ‫وةرطيانى‪ :‬بورهان عةتار‬ ‫رَِ‬ ‫س���ةروةت خ��ةرب��اوى‪ ،‬ثارَيزةرَيكى ن��اوداري‬ ‫ميسرية‪ ،‬سةركردةيةكى ناودار و ضاالكى ئيخوان‬ ‫ىَ‬ ‫لةسال ‪ 1957‬لة ثارَيزطاى "شةرقية"‬ ‫ب��ووة‪،‬‬ ‫ىَ‬ ‫ل��ةداي��ك��ب��وة‪ ،‬ل��ة س���ال ‪ 2000‬ل��ةس��ةر ط�يران��ى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سةركردايةتى و مةكتةبي‬ ‫موختار نوح‪،‬‬ ‫ىَ‬ ‫لةسال ‪2002‬‬ ‫ئريشادى ئيخوان دةبَيتة كَيشةى‪،‬‬ ‫بةيةكجارى لة ئيخوان جيادةبَيتةوة‪ ،‬خاوةنى‬ ‫ضةند كتَيبَيكة‪ ،‬لةوانة‪ (:‬ىَ‬ ‫دل ئيخوان_دادطاكانى‬ ‫ىَ‬ ‫لَيثَيضينةوةى ئيخوان) كة لة سال ‪ 2010‬ضاثي‬ ‫ي��ةك��ةم��ى دةرض����وو‪ ،‬ه��ةروةه��ا ‪ (:‬نهَينيةكانى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى ئيخوان‬ ‫ثةرستطة‪ ،‬نهَينية شاراوةكانى‬ ‫َ‬ ‫مسلمني)‪ ،‬لةم ثاشكؤ تايبةتيةدا‪ ،‬هةولدةدةين‪،‬‬ ‫ئةم دوو كتَيبة وةربطيرَِينة سةر زمانى كوردى و‬ ‫بة زجنرية دايببةزَينني‪ ،‬لة ميسر‪ ،‬ئةم دوو كتَيبة‬ ‫بة كتَيبة ثِرفرؤشةكانى ميسربوون‪ ،‬ئةمةش‬ ‫ل��ةب��ةر ئ���ةوةى ن��وس��ةر ضةندين نهَينى طرنطى‬ ‫ئيخوانى كةشفكردوة‪ ،‬كة ثَيشرت‪ ،‬بةو وردية‪،‬‬ ‫ئاماذةيان ثَينةدراوة‪.‬‬ ‫دةردةسةريى زيندان‬ ‫مَ‬ ‫دل بةآل ل َييبدات‪ ،‬كات َيك ئةو ضركةساتة ث ِر غةمء‬ ‫خةفةتانةم د َيتةوة ياد‪ ،‬ه َيشتا توشى دلَةكوت َيم‬ ‫دةك���ات‪ ،‬وةك ئ��ةوةى ث َيم َبل َيت ه��ةر ئ َيستا‪،‬‬ ‫لةطواستنةوةى روداو و كارةساتة دلَتةز َينةكان ‪،‬‬ ‫كة لةسيثارةكةمدا تؤمارم كردون‪ ،‬دةستهةلَبطرة‪.‬‬ ‫دلَةكوت َيكةشم‪ ،‬كةمةينةتىء نةهامةتيةكان‬ ‫ربيبوو‪ ،‬نةيتوانى ئةو هةستة ناسكة ث ِر‬ ‫ثرزةيان ل َي ِ‬ ‫زامء ئازارةم بؤ ِرَ‬ ‫بطي َيتةوة كة ئةو كات نوقمى ن َيو‬ ‫شةثؤلةكانى ببوو‪ ،‬كات َيكيش ئةو رؤذانة د َينمةوة‬ ‫يادم‪ ،‬ه َيدى ه َيدىء بآ ئريادةى خؤم فرم َيسكةكان‬ ‫بةضاوامندا د َينةخوارآ‪.‬‬ ‫وةخت َيك لةن َيو دياردةى هةستةكامن مَ‬ ‫ديةدةرآ‪،‬‬ ‫خؤم لةبةردةم الثة ِرة طةل َيكى ديكةدا دةبينمةوة‪،‬‬ ‫لةسيثارةكةمء دةرب���ارةى ئ��ةو كؤبوونةوةية‬ ‫بؤم دةدو َي��ت كة براكامنى ت َيدا دةستطريكران‪،‬‬ ‫ءا ب� ِري��ارب��وو ل��ةو ك��ؤب��ون��ةوةي��ةدا قسة لةسةر‬ ‫ثالنى هةلَبذاردنةكانء هاوثةميانيةكان بكر َيت‪،‬‬ ‫كة ئامادةمانكردبوو‪ ،‬رةزامةنديشمان لةسةر‬ ‫دةرب�� ِري��ب��وو‪ ..‬ئ��ةم��ةى خ����وارةوةش ثوختةى‬ ‫الثة ِرةكانى سيثارةكةمة‪:‬‬ ‫«تةوةرةكانى ئةو ثالنةى كة ئامادةمانكردبوو‪،‬‬ ‫ث َيويستبوو ل��ةو كؤبونةوةيةدا قسةء باسيان‬ ‫لةبارةوة بكر َيت‪ ،‬لةذمارةى ئةو كانديديانةدا‬

‫ێ لەو برایانەشی‬ ‫ئەو هێزەی دەزگای ئاسایشی دەوڵەت‪ ،‬هەند ‌‬ ‫دەستگیركرد كە زووتر كۆبونەوەكەیان جێهێشتبو‪ ،‬یان‬ ‫ئەوانەی كە لەبنەڕەتدا ئامادەی كۆبونەوەكە نەبون‪ ،‬كەچی‬ ‫ئەوانە دەستگیرنەكران كە بەشداریی كۆبونەوەكەبون‌و چەند‬ ‫چركەیەك پێش هەڵكوتانە سەر كۆبونەوەكە چوبونەدەرەوە‬

‫ك��ورت ب��ب��ؤوة ك��ة ذم��ارةي��ان ل��ةش��ةش كانديد‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ت َينةدةثة ِرى‪ ..‬سةبارةت بةهاوثةميانيكردن‬ ‫ه َيزة نيشتمانية جياوازةكان‪ ،‬ديسان تةوةرةيةكى‬ ‫ديكة ب��وو‪ ،‬لةو طفتوطؤيانةى كة ب ِرياربوو لةو‬ ‫كؤبونةوةيةدا ئةجنامبدر َيت‪ ،‬تا لةر َيطةى ه َينانةدى‬ ‫درومشى (املشاركة ال املغالبة)دا‪ ،‬طوزارشت لة ِراو‬ ‫بؤضوونى خؤيان بكةن بةش َيوةيةكى راستةقينةء‬ ‫تةنها بةدروشم نةب َيت‪ ،‬بةلَكو لةسةر ئةرزى واقيع‬ ‫به َينر َيتةدى‪.‬‬ ‫دي��ارة ئةم ثالنة م��ةرج نةبوو زؤرب��ةى زؤرى‬ ‫ئيخوانةكان رازاى بكات‪( ،‬امح��د سيف االسالم‬ ‫حسن البنا)‪ ،‬يةك َيكبوو لةبةرهةلَستكارة هةرة‬ ‫سةرسةختةكانى ثالنةكة‪ ،‬ضونكة هةىل خؤثاآلوتنى‬ ‫بؤ ناوبراو ت��ةواو بةرتةسككردبؤوة‪ ،‬بطرة بآ‬ ‫ئوم َيدى كردبوو‪ .‬هةروةها (مجال تاج) لةريزى‬ ‫ث َيشةوةى بةرهةلَستكاران راوةستابوو‪( ،‬حممد‬ ‫طوسون)يش‪ -‬وةك كؤنة ئةفسةر َيكى ئاسايش‪-‬‬ ‫لةدذى ئةم ثالنة وةستابؤوة‪ ،‬بةآلم بةش َيوةيةكى‬ ‫نه َينى‪ ،‬ضونكة دةرفةتى خؤثاآلوتنى بؤ ئةويش‬ ‫نةه َيشتبؤوة‪ ،‬ئةطةر ئةم ثالنة ج َيبةج َيبكر َيت‪..‬‬ ‫يةك َيكيان حةزيدةكرد ئةم ثالنة هةلَوةش َين َيتةوةو‬ ‫زيندةبةضالىَ بكات‪ ..‬ب��ةآلم‪ ،‬ئةو كات لةبارةى‬ ‫ج َيبةج َيكردنى ثالنةكة‪ ،‬ك��ةس نةيدةتوانى‬ ‫دذ بةث َيداطرى (موختار ن��وح) بوةست َيتةوة‪،‬‬ ‫ضونكة لةاليةن راو َيذكار (مأمون اهلضييب)يةوة‬ ‫ثشتطريييةكى رةهاى ل َيدةكرا ‪.‬‬ ‫مةسةلةى خستنة ِروى ثالنةكةش‪ ،‬بؤ بةشة‬ ‫ثيشةييةكان مةسةلةيةكى ِروكةش بوو‪ ،‬ضونكة‬ ‫ث َيشوةخت ل��ةط� َ‬ ‫�ةل زؤرب���ةى ئةندامانى بةشى‬ ‫َ‬ ‫ثيشةييةكان ب�ي�روا ِراك���ان ئ��ال��وط��ؤ ِرك��راب��وونء‬ ‫ئامادةشكرابوون بؤ ثةسةندكردنى ثالنةكةو ناوى‬ ‫ثالَ َيوراوانيش‪ ،‬ب َيطومان ناوى (موختار نوح)ء (خالد‬ ‫بدوي) لةديارترينى ناوى ثالَ َيوراوان بوون‪ ،‬بةآلم‬ ‫(امحد سيف االسالم حسن البنا)‪-‬كو ِرى رابةرى‬ ‫يةكةمى ئيخوان ناوى لةليستى ثالَ َيوراواندا نةبوو‪..‬‬ ‫لةكاتى خستنة ِرووى ثالنى بةشى ثيشةييةكان‪،‬‬ ‫لةاليةن (موختار ن���وح)ةوة‪ ،‬ه َيز َيكى دةزط��اى‬ ‫ئاسايشى دةولَةت هةلَيانكوتاية سةر كؤبوونةوةكةو‬ ‫تةواوى ئةو برايانةى كة ئامادةى كؤبونةوةكة بوون‬ ‫تيامان بوو‪ ،‬ئةو‬ ‫دةستطريكران‪ ..‬ئةوةى ج َيطةى َ رَ ِ‬ ‫ه َيزةى دةزط��اى ئاسايشى دةول��ةت‪ ،‬هةندآ لةو‬ ‫برايانةشى دةستطريكرد كة زووتر كؤبونةوةكةيان‬ ‫ج َيه َيشتبو‪ ،‬يان ئةوانةى كة لةبنة ِرةتدا ئامادةى‬ ‫كؤبونةوةكة نةببون‪ ،‬كةضى ئةوانة دةستطرينةكران‬ ‫كة بةشداريى كؤبونةوةكةبونء ضةند ضركةيةك‬ ‫ث َيش هةلَكوتانة سةر كؤبونةوةكة ضوبونةدةرةوةو‬ ‫بة بةرضاوى ئاسايشةوة رؤيشنت‪ ،‬بآ ئةوةى كةس‬ ‫ر َيطريان ل َيبكات»‪.‬‬ ‫ب َيطومان دةطة ِر مَيةوة بؤ قسةكردمن لةبارةى‬ ‫هةستةكانةوة‪ ،‬ضونكة الثة ِرةكانى سيثارةكةم‬ ‫ث ِرة لةو جؤرة هةستانة‪ ،‬رةنطة ئ َيستا نةزامن ئايا‬ ‫دةستبكةم بةطواستنةوةى هةستةكامن لةدوو تو َيى‬ ‫الثة ِرةكانى سيثارةكةم‪ ،‬ياخود بةطواستنةوةيان‬ ‫لةناخى دلَ َيكةوة كة هةند َيكيان ب َيئاطابوون‬ ‫لةهةندآ لةو هةستانةى كة حةشاريداوةو هةند َيكى‬ ‫ديكةشيان نكولَيان ل َيكردووة!! شاعريةكان دةلَ نَي‬ ‫(موتةنةبي) بةدةردى خؤى مرد‪ ،‬ئةويش بةهؤى‬ ‫د َي ِرة شيعر َيكةوة كة لةستايشء ث َيهةلَدان بةسةر‬ ‫خؤيدا طوتبووى‪..‬كات َيك رووب��ة ِرووى دوذمنةكةى‬ ‫دةب َيتةوة‪ ،‬لةترساندا هةلَد َيت‪ ،‬دوذمنةكةشى ث َيى‬ ‫دةلَ َيت هةلَد َييت‪ ..‬ئةى تؤ نةبوى كة طوتووتة؟‪:‬‬ ‫اخليل و اللّ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫والرمح‬ ‫والسيف‬ ‫يل و ال َبيدا ُء ًت ْعر ُفين ‪-‬‬ ‫ُ‬ ‫والقرطاس والقل ُم‬ ‫ُ‬ ‫وات��ة‪ :‬ئةسثء شةو و بيابان من دةناسن ‪-‬‬ ‫رَ‬ ‫مششيو ِرمء دةفتةرو ث َينوسيش‬ ‫َ‬ ‫ئيدى (موتةنةبي) دةط��ة ِر َي��ت��ةوةو لةطةليدا‬ ‫دةكةو َيتة ش��ة ِرء دةك��وذر َي��ت‪ ..‬بؤ ل (‪)4-3-2‬‬

‫ذمارة (‪ )4‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬ ‫بةآلم هةستةكامن بوون كةدواتر زيندويانكردمةوة‪،‬‬ ‫ضونكة ئةطةر خؤهةلَك َيشان لةج َيطةى خؤيدا‬ ‫نةب َيت‪ ،‬هةند َيكجار مردنى ل َيدةكةو َيتةوة‪َ ..‬‬ ‫دلء‬ ‫هةستةكانيش ئةطةر لةج َيطةى خؤيدا ب َيت‪ ،‬هةندآ‬ ‫جارى ديكة طيان بة ب��ةردا دةكاتةوة‪ ..‬ئةوةتا‬ ‫ئ َيستا هةند َيك ِروداو لةسيثارةكةم دةطوازمةوة كة‬ ‫ئاو َيزانى هةستةكان بووةو ت َيياندا تواوةتةوة‪.‬‬ ‫«هةموو مرؤظ َيك لةرووى سايكؤلؤذييةوة ضةندين‬ ‫اليةنى دذ بةيةكى هةية‪ ..‬خؤشةويستىء ركء‬ ‫كينة‪ ..‬ئارامىء هةلَضون‪ ..‬خؤشحالىَ ء ب َيزارى‪..‬‬ ‫بةختيارىء غةمبارى‪ ..‬بةرةو ثريضوونء ثشت‬ ‫ت َيكردن‪ ..‬ث َيمواية هةستةكان يةكة يةكة دووضارى‬ ‫م��رؤظ دةب��ن‪ ،‬زةمحةتة هةموو شتة دذوارةك��ان‬ ‫لةيةككاتداو لةيةك ضركةساتداء لةيةك كةسدا‬ ‫كؤببنةوة‪ ..‬بةآلم لةو ضركةساتةى كة (موختار‬ ‫ن���وح)ء (خ��ال��د ب���دوي)م ت� َي��دا بينى لةزينداندا‬ ‫كةلةثضةكرابوون‪ ،‬بةيةك كة ِرةت هةموو هةستة‬ ‫دذوارةك��ان لةناخةوة طةمارؤياندام‪ ..‬ب��ةرادةى‬ ‫هةموو ئةو هةستة جوانانةى كة لةبةرامبةرياندا‬ ‫هةمبوو لةخؤشةويستىء ئارامى‪ ..‬ب��ة ِرادةى ئةو‬ ‫بةختةوةرىء ئاسودةييةى كة لةدانيشتنةكاندا‬ ‫ث َيى بةهرةمةند دةبوومء هةميشة شادو خَ‬ ‫دلؤش‬ ‫دةبووم‪ ،‬كات َيك ث َيكةوة كؤدةبووينةوة‪ ،‬بةهةمان‬ ‫رادة‪ ،‬ثةستء نيطةرانء رق ئةستورتر دةبووم‬ ‫لةبةرامبةر ئةو ستةمء مَ‬ ‫زولةى كة ل َييان كرا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةبارةطاى ئاسايشى دةولةت لةميسرى نوآ‪،‬‬ ‫دميةن َيكى زؤر بةسوآ بوو‪ ..‬ئةوةى كة زياتر بؤ من‬ ‫بةسوآ بوو‪ ،‬ئةو كاتة بوو كة (موختار)ء (خالد)‬ ‫ء ئةوانةى لةطةلَياندا بوو لةئيخوان لةئؤتؤمبيلى‬ ‫طواستنةوةى ئاسايش داب��ةزي��ن‪ ..‬دةستيان‬ ‫ب��ةك��ؤتء كةلةثضةءة شةتةكدرابوو‪ ،‬ثياوانى‬ ‫َ‬ ‫بةثال بةرةو دةرطاى ثشتةوةى‬ ‫دةولَةت بةتةكانء‬ ‫زيندانة تاريكء ش َيدارةكان راث َيضيان دةكردن‪..‬‬ ‫ئةطةر ئ َيشء ئازارى جةستة بةمادةيةكى س ِركةر‬ ‫نةم َين َيت‪ ،‬ئ��ةوا ئ��ازارى دةرون هيض مادةيةكى‬ ‫ل��ةو ج���ؤرة كةلَكى ن��اب� َي��تء ئ���ازارةك���ةى لـآ‬ ‫دوورناخاتةوة‪ ..‬و َي ِراى ئةوةى هةولَ َيكى زؤرمدا بؤ‬ ‫ئةوةى شو َينةوارى ئةم غةمء ئازارة لةروخسارمدا‬ ‫بشارمةوة‪ ،‬ب��ةآلم لةهةولَةكةمدا شكستمه َيناو‬ ‫نةمتوانى زةردةخ��ةن��ةي��ةك��ى درؤ خبةمة سةر‬ ‫ل � َي��وةك��امن‪ ،‬لةكات َيكدا روخ��س��ارم بةقةنارةى‬ ‫قةساخبانةى ئازارةكانةوة لةخاضدراوة‪ ،‬ضؤن‬ ‫لةثشتى ه��ةورةوة غةم دة ِرةو َي��ت��ةوة‪ ،‬هةوريش‬ ‫لةذ َير كاريطةرى ب َيدةنطيدا ثاشةكشةي كردب َيت‪.‬‬ ‫ل��ةس��ةرخ��ؤب��ةو‪ ،‬ضةند رؤذ َي��ك��ةو هةموومان‬ ‫دةطة ِر َينةوة مالَةوة‪ ..‬ئةمة قسةى نوح بوو‪ ،‬بؤ‬ ‫دلَنةوايى خؤىء بؤ دلَنةوايى منيش‪ ،‬ئينجا خؤى‬ ‫دابةسةر دارشةقةكةيداو طوتى‪ :‬بآ زةمحةت‬ ‫ئةم ثالَتؤيةم ل َيبطرةو بؤم بةرة مالَةوة‪ ..‬ئينجا‬ ‫بةث َيكةنينةوة طوتى‪ ،‬ئةم ثالَتؤية ماركةيةكى‬ ‫جيهانية لة (بيريطاردن)‪ ..‬ب��ةآلم بريت نةض َيت‬ ‫لةمالَةوة جلة سثيةكانى زيندامن بؤ ب َينةء ث َييان‬ ‫َبلـآ جلةكانى زيندان ماركةى (ئف سان لؤران)‪..‬‬ ‫ئةمةى ط��وتء دةنطى ث َيكةنينةكةى ناو هؤلَة‬ ‫طةورةكةى بيناى ئاسايشى دةولَةتى ث ِركرد‪ ،‬كة‬ ‫ذوورةكانى بةرثرسانى دةزطاى ئاسايش لةسةر ئةو‬ ‫هؤلَة بوون‪.‬‬ ‫هؤلَةكة ث ِربوو لةو ثار َيزةرانةى لةهةموو اليةكةوة‬ ‫هاتبوون بؤ بةرطريكردن لةدةستطريكراوان‪ ،‬بةآلم‬ ‫زؤربةيان لةدةورى (موختار نوح) كؤببونةوة‪ ،‬كة‬ ‫ماندوبوون َيكى زؤرى ث َيوة دياربوو‪ ،‬بةتايبةتى‬ ‫بةهؤى ئةو رووداوةى كة بةر لةدوو مانط لةمةو‬ ‫ث َيش بةسةرى هاتبوو‪ ،‬ب��ارى تةندروستى ئةو‬ ‫لةرةوش َيكى زؤرباشدا نةبوو‪ ،‬بةآلم ورةى بةرزى‪،‬‬ ‫ئةو ماندوبونةى لةبةرضاوى ئ��ةوان شاردبؤوة‪،‬‬ ‫كات َيك موختارم بةج َيه َيشت‪ ،‬تا بؤ ئةو كؤمةلَة‬ ‫ثار َيزةرة بدو َيت كة دةورةياندابوو‪ ،‬سةرةتا ل َيى‬ ‫ثرسني (رجائي عطية) لةكو َيية؟ بؤضى نةهاتووة؟‬ ‫طو َيم ل َيبوو هةند َيكيان وةآلميان دايةوة كة طواية‬ ‫ئ َيستا لةطوندى (مارينا)ية لةكةنارى باكور‪ ،‬ث َييان‬ ‫راطةياندووة كة برايان لةاليةن دةزطاى ئاسايشى‬ ‫دةولَةتةوة دةستطريكراون‪ ،‬بةيانى د َيتء ئامادةى‬ ‫ثرؤسةى ل َيكؤلَينةوةكانيان دةب َيت‪ .‬لةبةر ئةوة‬ ‫نوح داواى لةسةرجةم برايانى دةستطريكراو كرد‪،‬‬ ‫كة وةآلمى هيض ثرسيار َيكى ل َيكؤلَةرةوان نةدةنةوة‬ ‫تا ثار َيزةكةيان مامؤستا (رجائي) ئامادةنةب َيت‪..‬‬ ‫لةخالد ن��زي��ك��ب��ووم��ةوة ك��ة دلَ��ؤث��ة ئاوةكانى‬ ‫دةستنو َيذةكةى دةس ِريةوة كة بةناوضةوانيةوة‬ ‫بوو‪ ،‬منيش بةزةردةخةنةيةكةوة بةلةثى دةستم‬ ‫دةمك َيشا بةشانيدا‪ .‬ئيدى روى طةشايةوةو‬ ‫زةردةخةنةيةكى در َي��ذ كةوتة سةرل َيوةكانى‪،‬‬ ‫بةث َيكةنينةوة ث َيى طومت‪ :‬ئةو رؤذةت لةبرية كة‬ ‫لةطةلَتا ث َيدةكةنيم‪ ،‬ث َيم دةطوتيت «خواى طةورة‬ ‫رَ‬ ‫دةتني َيت‪ ..‬ها ها‪ ..‬ئةوةتا ئةم ِرؤ‬ ‫بةرةو دادطا‬ ‫خواى طةورة منى رةوانةى دادطا كرد»‪.‬‬ ‫منيش لةطةلَيدا ث َيكةنيمء طومت‪ :‬دادطا نية‪..‬‬ ‫ب��ةآلم دةزط��اى ئاسايشة‪ .‬ئاسايشى دةولَ��ةت‪،‬‬ ‫داواكارم لةخوا نةضيتة دادطا‪.‬‬ ‫بةئاراميةوة طوتى‪ :‬ط���ةورةم‪ ..‬غ��ةم مةخؤء‬ ‫نيطةران مةبة‪ ..‬خؤمان هةنطاومان بؤ ناوةء بةرةو‬

‫‪2‬‬

‫ئه‌حمه‌د سه‌یفولئیسالم‪ ،‬کوڕی حه‌سه‌ن به‌ننا‬ ‫ثريى ضووين و بؤمان نوسراوة‪ ،‬هةركةس َيكيش‬ ‫بؤى نوسرابوو ياخود كرابووة ئةرك َيك لةسةرى‪،‬‬ ‫ث َيويستة هةنطاوى ب��ؤ بن َيت‪ ،‬ه��ةم��وو شت َيك‬ ‫بةئريادةو ويستى خواية‪ ..‬ئايا لةمةدا ناكؤكى‬ ‫مَ‬ ‫لةطةلدا؟ «اليقع يف ملكه االّ مايريد‪ ..‬وما تشاؤون‬ ‫االّ ْان يشا َء اهلل»‪ ،‬واتا هيض شت َيك بةبآ ويستى خوا‬ ‫نايةتةدى‪ ،‬هةر مةبةست َيكيش كة ئ َيوة طةرةكتانة‬ ‫ب َيت‪ ،‬نايةتةدى ئةطةر خوا ئريادةى لةسةر نةب َيت‪.‬‬ ‫طو َيم لةدةنطى يةك َيك لةثار َيزةران بوو دةيطوت‪:‬‬ ‫مامؤستا خاليد‪ ،‬بؤ ل َيكؤلَينةوة با بض َيتة ذورةوة‪.‬‬ ‫لةطةلَيدا ضوومء ث َيم طوت‪ :‬داواى دواخستنى‬ ‫ل َيكؤلَينةوة كة دةك��ةي��ن تا بةيانى (رجائي)‬ ‫ئامادةدةب َيت‪ ..‬ئايا ثالن َيكى بةرطرى دياريكراوت‬ ‫هةية؟‬ ‫َ‬ ‫بةدةم ريوةو بةضرثة طوتى‪ :‬هيضمان نية جطة لة‬ ‫«ال اله اال اهلل‪ ..‬سبحان اهلل وحبمده اللهم السهل اال‬ ‫ما جعلته سه ُال‪ ..‬ومن بع ِد ستكون التذكرة‪ِّ ..‬‬ ‫فذكره‬ ‫مب َس ِ‬ ‫يط ْر»‪.‬‬ ‫إمنا َ‬ ‫أنت ُم َذ ِّك ْر َل ْس َت َعلي ِه ْم ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫رؤذى دواي��ى ليكؤلينةوةكان بةئامادةبوونى‬ ‫مامؤستا (رجائي)ء كؤمةلَ َيك ثار َيزةر دةستيث َيكرد‪،‬‬ ‫تؤمةتباركراوةكان لةن َيوامناندا دابةشكران‪،‬‬ ‫هةموو كؤمةلَ َيك لةثار َيزةران بؤ برايةك لةبرايانى‬ ‫تؤمةتباركراو دان���را‪ ،‬م��ن ب��ةر (خ��ال��د ب��دوي)ء‬

‫سةرجةم تؤمةتبار ك��راوان دةرك��رد‪ ،‬بؤ ماوةى‬ ‫ثانزة رؤذ كة قابيلى تازةكردنةوة ب َيت‪ ..‬ئةمة ئةو‬ ‫ب ِريارة بوو كة دادوةرى دةزطاى ئاسايشى دةولَةت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دةرضونى ئةو ب ِريارةشدا‬ ‫دةريكرد‪ ،‬هةر‬ ‫بةهاور َييةتى هةريةك لة (امحد ربيع)ء (ابراهيم‬ ‫بكري) ئةم هةوالَةمان طةياندة مامؤستا (رجائي‬ ‫عطية)‪ ،‬كة ه َيشتا بيناى دادوةريى ئاسايشى بةجآ‬ ‫نةه َيشتبوو‪ .‬ئةويش ضاوةكانى بؤ ماوةيةكى كورت‬ ‫نوقاندو هةناسةيةكى قولىَ هةلَك َيشا‪ ،‬وةك ئةوةى‬ ‫تينبداتة خؤىء طوتى‪ :‬ك َيشة نية‪ ،‬خؤم دةضم‬ ‫بؤ الى ج َيطرى طشتى لةدانيشتنى نو َيكردنةوةى‬ ‫ئ��اي��ن��دةدا س��ةرت��اث��ا ئ��ةم ك َيشةيةى لةطةلَدا‬ ‫دةب ِر َينمةوة‪ ..‬دلَنيابن ئازاددةكر َين ب َيطومامن لةوة‪،‬‬ ‫با ئةمة بةلَ نَي ب َيت‪.‬‬ ‫مامؤستا (رجائي عطية) بةج َيى ه َيشتنيء‬ ‫بةالى ئيشى خؤيةوة ِرؤش��ت‪ ،‬دواى ئةو ئ َيمةش‬ ‫خواحافيزميان لة(موختار)ء (خالد) كرد‪ ،‬بةآلم‬ ‫رؤيشتنةكةمان بؤ نوسينطةى يةك َيك لةثار َيزةرانى‬ ‫ئيخوان ب��وو‪ -‬كة هةموومان ث َيكةوة لةبةشى‬ ‫ث��ار َي��زةران بووين لةكؤمةلىَ ئيخوان –ء لةن َيو‬ ‫خؤماندا كات َيكمان دياريكرد بؤ كؤبوونةوة‪ ،‬لةث َيناو‬ ‫دياريكردنى ئةركء بةرثرسيار َيتيةكامنان لةماوةى‬ ‫ئايندةدا‪.‬‬

‫بةردةوام ناب َيت لةبةرثرسياريةتى ئةو ث َيطةيةدا‪،‬‬ ‫مَ‬ ‫دةثاريةوة (موختار) بةزوويى ئازادبكر َيت‬ ‫لةخوا‬ ‫تا بةرثرسياريةتيةكان بطر َيتةئةستؤ‪ ..‬بةآلم‬ ‫مةسةلةى هةلَبذاردن ئةمةيان بؤ دياريكردنى‬ ‫سةرؤك َيك دةب َيت كة بةش َيوةيةكى هةميشةيى لةو‬ ‫ثؤستةدا مب َين َيتةوة‪.‬‬ ‫يةك َيك لةبرايان روويكردة (امحد ربيع)ء طوتى‪:‬‬ ‫بةر َيزم مامؤستا (امحد) بةرثرسياريةتى زلكردنى‬ ‫كةس نية‪ ،‬بةلَكو بارطرانكردنة بةكؤمةلَ َيك ئةركء‬ ‫بةرثرسياريةتى‪ ..‬لةث َيناو ئةوةشدا براى بةر َيزم‬ ‫ث َيويستة لةسةر هةموو ئاستةكان كاربكةينء‬ ‫فشارى سياسىء سةنديكايى ثيادةبكةين تا‬ ‫يارمةتيدةر ب َيت بؤ مامؤستا (رجائي) لةهةولَةكانيدا‬ ‫بؤ كؤتايه َينان ب��ةو مةسةلةية بةش َيوةيةكى‬ ‫يةكجارةكىء براكانيشمان ئازادبكر َين‪.‬‬ ‫(امح���د رب��ي��ع)‪ ،‬وةك ئ���ةوةى ث َيشرت بريى‬ ‫لةمةسةلةكة ك��ردب� َي��ت��ةوة‪ ،‬وةآلم���ى داي���ةوة ء‬ ‫طوتى‪ :‬من لةطةلَتدا هاو ِرام‪ ،‬لةبةر ئةوة ث َيويستة‬ ‫ثةيوةنديى بةهةموو ط��روثء كوتلة سياسىء‬ ‫س��ةن��دي��ك��اي��ي��ةك��ان��ةوة ب��ك��ةي��ن‪ ..‬ث��ةي��وةن��دي��ى‬ ‫بةنةيارامنانةوة ث َيش دؤستةكامنانةوة بكةينء‬ ‫بةردةوام ئاطامان لةيةكرتب َيتء بانط َيشتيان بكةين‬ ‫تا ئامادةى دانيشتنى نو َيكردنةوةى ئايندةبن‪..‬‬ ‫ب َيطومان ئةم ئامادةبوونة فشار َيك لةسةر اليةنة‬ ‫بةرثرسةكان دروستدةكات‪.‬‬ ‫س��ةرةداوةك��ةم لة (امح��د) وةرط���رتء طومت‪:‬‬ ‫سةربارى ئةمةش ث َيويستة لةدادطاكانى قاهرية‪،‬‬ ‫لةث َيناو ءري��اك��ردن��ةوةى ث��ار َي��زةران بةطشتىء‬ ‫جؤشدانى هةستى ثةرؤشىء بةتةنطةوةبونيان‪،‬‬ ‫كؤنطرةى رؤذانةوانى ببةستني‪ ..‬ضونكة (موختار)‬ ‫ء (خ��ال��د) ئ��ةو دوو كةسةن كة هةلَو َيست َيكى‬ ‫م َيذوويان سةبارةت بةمةسةلةكةى (عبداحلارث‬ ‫مدني) وةرط��رت‪ ،‬شؤ ِرش َيكيان لةن َيو سةنديكاى‬ ‫ثار َيزةراندا هةلَطريساند‪ ،‬لةسةر ثرسى كوشتنى‬ ‫يةك َيك ل��ةث��ار َي��زةران كة ث َيويستة جةماوةرى‬ ‫ثار َيزةران هةرطيز ئةم تاوانةيان برينةض َيتةوة‪،‬‬ ‫ئ َيمة نامانةو َيت ئةو خةلَكةى ئامادةى دانيشتنى‬ ‫نو َيكردنةوة دةبن‪ ،‬خةلَك َيكى نوخبةوى بن‪ ،‬بةلَكو‬ ‫دةمانةو َيت خةلَك َيكى ميللى جةماوةرى بن‪ ،‬بةلَكو‬ ‫اليةنة بةرثرسةكان لةو حالَةتى توندوتيذيةى‬ ‫خ��ؤي��ان ث��اش��ط��ةزب��ب��ن��ةوةو ل��ةت��رس��ى ش��ؤ ِرش��ى‬ ‫جةماوةرى ثار َيزةرة طرياوةكانيش ئازادبكةن‪..‬‬ ‫ث َيويستة شؤ ِرش َيك بةرثابكةين‪.‬‬ ‫ئيدى ث َيشنيازةكان بةسةرماندا دابارين و تو ِرةيى‬ ‫حةماس لةدةمارةكامندا لةجؤشء خرؤش َيكدا بوو‬

‫هەندێك ل ‌ه ئیخوانه‌کان بەدەستگیركردنی (موختار)‌و (خالد)‬ ‫خۆشیەكی زۆریان لەناخیاندا حەشاردابوو! وشە توێكڵدارەكانیان‌و‬ ‫بایەخدانە ساختەكەیان نەیتوانی ئەو خۆشیەیان بشارێتەوە كە‬ ‫لەچاویان‌و لەساتمەی زمانیان بەئاشكرا دیاربوو‬ ‫(موختار نوح) كةومت‪ ،‬بةآلم بةردةوام لةهاتوضؤدا‬ ‫ب��ووم لةن َيوان ذوورةك��ان��ى ل َيكؤلَينةوة‪ ،‬جار َيك‬ ‫لةل َيكؤلَينةوةى دكتور (حممد بديع) بةشدار‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دةب���ووم جار َيكى ديكة لةل َيكؤلَينةوة‬ ‫(ابراهيم الرشيدي) بةشدار دةب��ووم‪ ،‬ئيدى بةم‬ ‫ش َيوةية‪ ..‬ئةو تؤمةتةى كة لةاليةن ئاسايشةوة‬ ‫َ‬ ‫ث��ال برايانى دةستطريكراو‪ ،‬تؤمةتى‬ ‫دراب���وة‬ ‫ر َيكخستنبوو لةر َيكخستن َيكى نه َينى ناشةرعيداو‬ ‫بةكاره َينانى ئةو ر َيكخستنة لةن َيو جةماوةردا‪،‬‬ ‫بةمةبةستى بةك َيشكردنيان ب��ؤ ن َيو كؤمةلىَ‬ ‫مةدةنى‪ ،‬ئينجا نةخشةدانان بؤ بةشداريكردنيان‬ ‫لةهةلَبذاردنةكانى سةنديكا ثيشةييةكاندا‪،‬‬ ‫لةسةروى هةموو شيانةوة سةنديكاى ثار َيزةران‪،‬‬ ‫ئ��ةو تؤمةتباركراوانةش لةكاتى كؤبوونةوةى‬ ‫ر َيكخستنةكةياندا دةستطريكراون‪ ،‬كة سةرقالىَ‬ ‫زةمينةسازيبوون بؤ ئةوةى كة بامسانكرد‪ -‬ئةمة‬ ‫بةث َيى راثؤرتى ئاسايشى دةولَةت‪ -‬ئةم بةلَطانةش‬ ‫ت َيوةطالنى تاوانباران دةسةمل َينن‪ ،‬لةتاوان َيكدا‬ ‫كة بةث َيى ياساى س��زادان دةب��آ سزادةبر َين‪..‬‬ ‫لةثرؤسةى دةستطريكردنى تؤمةتباركراوةكاندا‪،‬‬ ‫هةندآ لةبةرثرسانى دةزطاى ئاسايشى دةولَةت‬ ‫بةشداريانكرد‪ ،‬ضونكة زانيارى ءردي��ان لةسةر‬ ‫وردةكاريةكانى ئةو كؤبوونةوةية ث َيطةيشتبوو‪ ،‬ئةو‬ ‫ه َيزةى كة بةشداريى لةثرؤسةكةدا كردبوو‪ ،‬لةنزيك‬ ‫شو َينى كؤبوونةوةكة خؤيان مةآلسدابوو‪ ،‬تا (خمتار‬ ‫نوح)ء (خالد بدوي)يش هاتن‪ ،‬ئةوسا هةلَيانكوتاية‬ ‫سةريانء هةموويان دةستطريكران! وةك ئةوةى‬ ‫دةزطا ئةمنيةكان لةضاوة ِروانى ن َيضري َيكى قةلَةودا‬ ‫بوبنء ئةوةى طةرةكيشيان بوو بةدةستيانه َينا!‬ ‫دادوةرى ئاسايش ب � ِري��ارى زيندانيكردنى بؤ‬

‫ئةو ذمارةيةى كة ئامادةى كؤبوونةوةكة بوون‪،‬‬ ‫بةس بوو بؤ وةرطرتنى ب ِريارةكانء سثاردنى ئةركء‬ ‫بةرثرسيارةتيةكان‪ ،‬يةكةم كةس كة قسةيكرد‬ ‫(حممد طوسون) بوو داواى هةلَبذاردنى يةك َيك‬ ‫لةئةندامانى ليذنة حةوت كةسيةكةى كرد تا بب َيتة‬ ‫بةرثرسى بةشى ثار َيزةران‪ ،‬ئينجا لةبةر ئةوةى‬ ‫(امحد ربيع) ئةميندارى طشتى ئةو ليذنةية بوو‪،‬‬ ‫ئةو بةل َيثرسراوى كاتيى ليذنةكة هةلَبذ َيردرا‪ ،‬تا‬ ‫ئةو كاتةى (موختار) لةزيندان ئازاددةكر َيت‪ ،‬ئيدى‬ ‫ئةركى بة ِر َيوةبردنى ئةو بةشة دةكةو َيتة ئةستؤى‬ ‫(امحد ربيع)ء لةطةلَيشيدا ليذنة حةوت كةسيةكة‪،‬‬ ‫كة سةرثةرشتى بةشةكان دةكات‪.‬‬ ‫خةونى بةدةسته َينانى سةرؤكايةتي مةسةلةيةك‬ ‫نةبوو كةمسان بريمان ل َيكردب َيتةوة‪ ،‬بةلَكو خةونى‬ ‫طةورةمان ئازادبوونى (موختار نوح)ء (خالد بدوي)‬ ‫بوو‪ ،‬بةلَ َينةكانى (رجائي عطية) بةئازادكردنى ئةو‬ ‫سـآ كةسة (موختار)ء (خالد)ء (ابرهيم الرشيدي)‬ ‫مةسةلةيةكى حةمتى بوو المان‪ ،‬ضونكة دةمء زمانى‬ ‫ئةو ثياوة كات َيك لةو بارةيةوة دةدوا يةكالكةرةوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا‬ ‫بوو‪ ،‬ج َيطةى طومان نةبوو‪ ..‬كةضى‬ ‫َ‬ ‫(حممد غريب) رازينةبوو كة سةرؤكايةتى بدريت‬ ‫بة(امحد ربيع) لةو بارةيةوة طوتى‪ :‬ث َيويستة‬ ‫لةر َيطةى هةلَبذاردنةوة دةستنيشانى ئةو كةسة‬ ‫بكر َيت كة بةش َيوةيةكى كاتى سةرؤكايةتى بةش‬ ‫دةطر َيتة ئةستؤ‪ ..‬بةآلم (طوسون) بةش َيوة زار َيكى‬ ‫يةكالكةرةوة طوتى‪ :‬براى بةر َيزم (حممد) ث َيدةض َيت‬ ‫م��ةس��ةل��ةى دي��اري��ك��ردن��ى (أمح���د رب��ي��ع)‪ ،‬ءةك‬ ‫سةرؤكى بةشى ثار َيزةران بةالتةوة بةش َيوةيةكى‬ ‫رَ‬ ‫نةخي براكةم وانية (امحد)‬ ‫هةميشةيى ب َيت‪..‬‬ ‫بةش َيوةيةكى كاتى لةو ثؤستةدا دةم َين َيتةوةو‬

‫كة وةسفناكر َيت‪ ،‬ئيدى بريمان لةضؤنيةتى ئةو‬ ‫ث َيشنيازانة دةك��ردةوة كة ضؤنء بةض ش َيواز َيك‬ ‫بياخنةينة ب��وارى ج َيبةج َيكردنةوة‪ ،‬ب��ةآلم ئةم‬ ‫حةماسء جؤشء خرؤشة خؤشحالىَ لةضاوى هةند َيك‬ ‫نةشاردةوة‪ ..‬ضونكة هةند َيكيان بةدةستطريكردنى‬ ‫(موختار)ء (خالد) خؤشيةكى زؤريان لةناخياندا‬ ‫حةشاردابوو! وشة تو َي َ‬ ‫كلدارةكانيانء بايةخدانة‬ ‫ساختةكةيان نةيتوانى ئةو خؤشيةيان بشار َيتةوة‬ ‫كة ل��ةض��اوي��انء لةسامتةى زمانيان بةئاشكرا‬ ‫دياربوو‪ ..‬ئةطةر (امحد رامي)ى شاعري طوتب َيتى‪:‬‬ ‫«خؤشةويستىء ئةوين لةضاوى خاوةنةكةيةوة‬ ‫دةردةكةو َيت»‪ ،‬ئةوا ركء كينةش بةهةمان ش َيوة‪،‬‬ ‫لةضاوى خاوةنةكةيةوة ئاشكرادةب َيت‪.‬‬ ‫لةدادطاكانى قاهريةو لةهؤلَةكانى ثشودانء‬ ‫لةبارةطاى طشتى سةنديكادا‪ ،‬كؤنطرةى رؤذانة‪،‬‬ ‫ب��ةردةوام بة ِر َيوةدةضوو‪ ..‬ث َيمواب َيت زيادة ِرؤيم‬ ‫نةكردوة‪ ،‬ئةطةر َبل َيم ئةم كؤنطرانة‪ ،‬بؤ ثار َيزةران‬ ‫بةسةرجةم اليةنء ئايديا جياوازةكانةوة‪ ،‬زةنطى‬ ‫وشياركردنةوةء خؤتةيياركردن بوو‪ ،‬لةهةمانكاتدا‬ ‫تيم َيكى ك��ارم��ان ث َيكه َينا كةمن يةك َيك بووم‬ ‫لةئةندامةكانىء هةريةك لة (حممد طوسون)ء‬ ‫(امحد ربيع)ء (ابراهيم بكري)ء (بهاء عبدالرمحن)‬ ‫يشى لةخؤطرتبوو‪ ،‬ئةركى ئةم تيمة ثةيوةنيدكردن‬ ‫ب���وو ب��ةك��ةس��ان��ى ض���اث���وكء ض����االك ل��ةه � َي��زة‬ ‫سياسيةكانء لةنوخبةى نيشتمانى لةثار َيزةرانء‬ ‫لةغةيرى ثار َيزةران‪ ،‬بؤ تاوتو َيكردنى مةسةلةى‬ ‫ثشتطرييكردمنان لةك َيشةكامناندا‪ ،‬ك َيشةى برايانى‬ ‫دةستطريكراومان‪ ..‬كة ضةند َ‬ ‫دل بةغةمني بؤيان‪.‬‬ ‫رؤذى نو َيكردنةوةى دةستبةسةركردنةكةيان‬ ‫هاتء خةلَك َيكى زؤر لةبةردةم بارةطاى ئاسايشى‬

‫دةولَةت كؤببونةوة‪ ،‬هؤلَةكانى بارةطاى ئاسايش‬ ‫مجةيان دةه��ات‪ ،‬ب��ةدةي��ان ث��ار َي��زةرء بةدةيان‬ ‫رؤذنامةنوسء بةدةيان ضاالكى مافةكانى مرؤظ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ئ��ام��ادةب��وون‪( ..‬امح��د نبيل اهل�لال��ي)‬ ‫(محدين صباحي) ءةستابوون‪ ،‬بةتةنيشتيانةوة‬ ‫(منتصر الزيات)ء (عبدالعظيم املغربي) لةيةك َيتى‬ ‫ثار َيزةرانى عةرةبء دكتؤر (ابراهيم صاحل)ء (امحد‬ ‫عبداحلفيظ)ء (كامل مندور)ء (سيد شعبان)ء (سامح‬ ‫عاشور)يشيان لةطةلَدابوو‪ ..‬هةموان بةيةك َ‬ ‫دلء‬ ‫بةيةك طيان ئامادةى بةرطريكردنء ثشتيوانيكردن‬ ‫بوون لةدةستطريكراوان‪ ،‬هةريةكةيان لةحالَةتى‬ ‫ئامادةباشيدا بوون تا بةرطريكردنيان لة(موختار)ء‬ ‫هاور َيكانى ث َيشكةش بةدادوةرى نيابةى ئاسايشى‬ ‫دةولَةت بكةن‪ .‬ث َيش دةستث َيكردنى دانيشتنةكة‪،‬‬ ‫ئ��ةو وش��ان��ةى مامؤستا (رج��ائ��ي) ضرثاندى‬ ‫بةطو َيضكةماندا‪ ،‬تا ِرادةيةك دلَنيايىء ئاراميةكى‬ ‫خستة مَ‬ ‫دلانةوة‪ ،‬ث َيى طوتني‪ :‬دلَنيابن هةموو شت َيك‬ ‫تةواوة‪ ،‬ئةم ِرؤ مةبةستةكةمان دةه َينينة دى (ان‬ ‫شاء اهلل)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫خةيالء ئةند َيشةى سةير ختوكةى هةستةكامنى‬ ‫دةدا‪ ،‬دواى ئةوةى طو َيم لةث َيشبينيةكةى (رجائي)‬ ‫بوو‪ .‬ئايا ث َيشبينى بوو ياخود ئوم َيدء ئاواتء بةس؟‬ ‫ئايا خةون بوو ياخود خاتريةيةكى راطوزةر يان‬ ‫تةنها ئةطةر َيكء بةس؟ ئايا ث َيشينةكان لةرؤذطارو‬ ‫زةمةن َيكدا د َينةدى كة موعجيزةكان بوونيان‬ ‫نةماوة؟ مةحالَة خةون بةتةنها ئاواختواستن َيك‬ ‫ب َيتةدى‪ ..‬ئايا ئاماجنةكان ب��ةئ��اوات خواسنت‬ ‫َ‬ ‫بةهةولء ت َيكؤشانى ب َيوضان؟‬ ‫وةردةطري َين‪ ،‬ياخود‬ ‫َ‬ ‫ئايا (رجائي) ه��ةولء تةقةاليةكى سياسي داوة‬ ‫ياخود طرةو لةسةر هةولَة ياساييةكانى دةكات‪..‬‬ ‫نازانني متمانةمان‪ ،‬بةكاميان هةب َيت؟! هةموان‬ ‫دةزان��ن مةسةلةى دةستطريكردنى ئةو كؤمةلَة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل اليةنة‬ ‫اليةنى سياسى هةية كة تةريبة‬ ‫ياساييةكاندا‪ ،‬ئيدى نازامن (رجائي) بةرةو مَ‬ ‫كويان‬ ‫دةبات؟‬ ‫ثةتى ب�يرك��ردن��ةوةو خ��ةي� مَ‬ ‫�ال ث��ض � ِرا‪ ،‬كات َيك‬ ‫دانيشتنى نو َيكردنةوة دةستيث َيكرد‪( ..‬موختار)‬ ‫يان ه َينا بؤ ذوورى ل َيكؤلَينةوة‪ ،‬ذورةكة ث ِربوو‬ ‫لةثار َيزةر‪ ،‬بةجؤر َيك ج َيطةى دانيشتنى يةك َيكى‬ ‫ديكة نةدةبؤوة‪ ،‬زياتر لةبيست ثار َيزةر ئامادةيى‬ ‫دادطاييكردنةكة ب��وون‪ ،‬لةث َيش هةموشيانةوة‬ ‫(رجائي عطية) دانيشتبوو‪ ،‬هةروةها سةبارةت بة‬ ‫(خالد بدوي)ش هةر بةهةمان ش َيوة بوو‪ ..‬دواى‬ ‫كؤتايى هاتنى دادطاييكردنةكة‪ ،‬لةرارةوةكاندا‬ ‫وةستاين‪ ،‬دةستمان لةسةر مَ‬ ‫دلان بوو هةمومان‬ ‫ئوم َيدةواربووين ئةجنامةكة لةبةرذةوةنديى‬ ‫دةستطيكراواندا ب َيت‪ ،‬هةرضةندة م��ةرج نية‬ ‫ئةوةى مرؤظ ئاواتةخوازة بؤى ب َيتةدى‪ ..‬ب ِريارةكة‬ ‫بةتازةكردنةوةى بةندكرنيان شكايةوة بؤ ماوةى‬ ‫يانزة رؤذى ديكة‪ ،‬ئينجا طة ِرام بةدواى (رجائي)دا‪،‬‬ ‫بةآلم نةمدؤزيةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫لةو كاتةدا دونيا لةبةر ضاوامن تاريكبوو‪،‬‬ ‫(امح��د رب��ي��ع)ء (بهاء عبدالرمحن) قسةمكرد‪،‬‬ ‫لةطةلَياندا ر َيكةومت كة بؤ الى (رجائي عطية)‬ ‫لةنوسينطةكةى خؤى بضني‪ .‬تا ه��ةوالىَ راستمان‬ ‫س��ةب��ارةت ب��ةئ��ازادك��ردن��ى ب��راي��امن��ان ل���ةوةوة‬ ‫دةستبكةو َيت‪ ،‬لةبةر ئ��ةوةى (بهاء) ثةيوةندى‬ ‫ك��ارك��ردن ب��ة(رج��ائ��ي) دةيبةست َيتةوة‪ ،‬بؤية‬ ‫داوامانل َيكرد كة كات َيكمان بؤ دياريبكات‪ ،‬هةر‬ ‫بةزوويى (بهاء) ئةركةكةى راثة ِراندو كاتةكةى‬ ‫دياريكرد‪ .‬لةكاتى دياريكراودا هةموومان ضووين‪،‬‬ ‫وار َي��ك��ةوت (ب��ه��اء) ب��رام��ان (مج��ال برعي)يشى‬ ‫لةطةلَدا بوو‪ ،‬ئيدى هةموومان ث َيكةوة رؤيشتنني‬ ‫بؤ نوسينطةكةى لةتةالرى (ئيمؤبيليا) لةشةقامى‬ ‫(شريف)‪ ،‬دانيشتنيء لةطةلَيا كةوتينة طفتوطؤ‪..‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (رجائي)دا كةم َيك توندو‬ ‫(مجال برعي)‬ ‫َ‬ ‫دل طةرم بوو‪ ،‬بؤية راشكاوانة ث َيى طوت‪ :‬بةر َيز‬ ‫َ‬ ‫مامؤستا (رج��ائ��ي) تؤ بةل َينى زؤرت ث َيداين‪،‬‬ ‫ث َيويستة ئةم جارة هةولَ َيكى زؤر بدةيت‪ ،‬نةك‬ ‫لةث َيناو ئ َيمةدا‪ ،‬بةلَكو لةث َيناو خؤتدا‪ ...‬لةث َيناو‬ ‫ثرؤذة هاوبةشةكةماندا‪.‬‬ ‫مَ‬ ‫ه��ةول��دا (مج���ال ب��رع��ي) ه � َي��ورب��ك��ةم��ةوة‪،‬‬ ‫ب��ؤي��ة بةمامؤستا (رج��ائ��ي)م ط���وت‪ :‬لةبريمة‬ ‫َ‬ ‫عةقليةتى‬ ‫رؤذ َيكيان دكتؤر (قرضاوي) لةبارةى‬ ‫دةستةجةمعيةوة دةدوا‪ ،‬طوتى جار َيكيان بةشدارى‬ ‫َ‬ ‫مندال بووم‪-‬‬ ‫خؤثيشاندان َيكم كرد ‪-‬كة ه َيشتا‬ ‫‪ ،‬بينيم يةك َيك لةخؤثيشاندةران بةرد َيكى طرتة‬ ‫شوشةء جاخمانةى دوكانةكانى ئةو ناوة‪ ،‬دواى‬ ‫ئةوة هةموو خؤثيشاندةرةكان هةمان كردةوةيان‬ ‫دووبارة كردةوة‪ ،‬زؤرم بةالوة سةير بوو‪ ،‬منيش‬ ‫وةك ئةوان بةرد َيكم هةلَطرتء وةك ئةوان ك َيشام‬ ‫بةدوكانةكاندا‪ ..‬بؤية من لةوة دةترسم يةك َيك‬ ‫لةبراكامنان لةثار َيزةران تو ِرب َيت‪ ،‬بةهؤى ئةوةى‬ ‫كة نةيانتوانى ك��ار َي��ك بؤ (م��وخ��ت��ار)ء (خالد)‬ ‫بكةن‪ ،‬ئةويش بةرد َيك بك َيش َيت بةثرؤذةكةماندا‬ ‫كة هةموومان ث َيكةوة بنيامتانناوة‪ ..‬ث َيويستة‪-‬‬ ‫مامؤستاى طةورةم‪ -‬ئةوةى لةتواناتداية بيكةيت‪،‬‬ ‫ئ َيمة خؤمشان دةو َي���ت‪ ،‬ه��ي��وادارم كة هةموو‬ ‫ريزةكةمان لةطةلَتدا بن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫(رجائي) وةآلميدايةوة‪ ،‬كة هةمو هةولء كؤششي‬

‫ذمارة (‪ )4‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دةخاتةطة ِر‪ ،‬بؤ ئةو مةبةستةش قسةى‬ ‫ضةند كةسايةتيةكى سياسى ك��ردووة‪ ،‬هةروةها‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ج َيطرى طشتيشدا قسةى كردووةو مةسةلةى‬ ‫ئازادنةكردنةكةشيانى لةدانيشتنى يةكةمدا‬ ‫طة ِراندةوة بؤ راثؤرتى ثسثؤ ِرى دةنطةكان‪ ،‬كة‬ ‫لةجياكردنةوةى ئةو دةنطانةى لةكؤبوونةوةكةياندا‬ ‫تؤماركرابوو ه َيشتا تةواونةببوو‪ ،‬بةآلم دلَنيات دةكةم‬ ‫لةدانيشتنى ئايندةدا هةموو دةستطريكراوةكان‬ ‫ئازاددةكر َين‪ ،‬بةتايبةتى كة راثؤرتى شارةزايى‬ ‫جياكردنةوةى دةنطةكان لةتةواوبونداية‪ ..‬ئينجا‬ ‫(رجائي) قسةكانى ئاراستةى (مجال برعي) كرد‬ ‫ث َيى طوت‪ :‬براكةم (مج��ال) تؤ لة (بين سويف)‬ ‫يت‪ ،‬نازانيت من لةث َيناو (موختار)ء (خالد)ء‬ ‫(ابراهيم الرشيدي) ضيدةكةم‪ ،‬لةجياتى ئةوةى‬ ‫سةرزةنشتى من بكةيت‪ ،‬سةرزةنشتى (موختار)‬ ‫ء (خالد) بكة‪ ..‬ئةرآ ئةمة راستة ئةى (مجال)‬ ‫ئةى (برعي)! (موختار) لةرؤذ َيكى وةك ئةم ِرؤدا‬ ‫ئامادةى كؤبوونةوةيةكى ر َيكخسنت ب َيت؟!‬ ‫رَليةدا (امحد) هةلَيدايةو طوتى‪ :‬بةر َيز مامؤستا‬ ‫(رجائي)‪ ،‬ئةم كؤبونةوةية تايبةتبوو بة بةشى‬ ‫ثيشةييةكان‪ ،‬كة ثرسى ثالنى هةلَبذاردنةكةيان‬ ‫ت َيدا ت��اوت��و َي��دةك��رد‪ ..‬كة دةمانويست ب ِريارى‬ ‫كؤتايى لةمة ِر ذمارةى ئةو كانديدانة وةرطرين‪ ،‬كة‬ ‫نو َينةرايةتى ئيخوان دةكةن‪.‬‬ ‫(بهاء عبدالرمحن) وتةكانى (امحد)ى تةواوكردو‬ ‫بةث َيكةنينة تايبةتةكةى خؤى طوتى‪ :‬بةطشتى خوا‬ ‫ئ َيمةى ثاراست‪ ،‬ضونكة منء (امح��د) بةر َيطاوة‬ ‫بووين‪ .‬بضني بؤ ئةو كؤبونةوةية‪ ،‬بةآلم بةرلةوةى‬ ‫ئ َيمة بطةينة ئةو شو َينة‪ ،‬ئةوان دةستطريكرابوون‪،‬‬ ‫من خؤم لةن َيو تون َيل َيكى ميرتؤدا شاردبؤوة‪ ،‬خؤ‬ ‫ئةطةر منيش دةستطريبكراماية‪ ،‬ئةوا ئةركى تؤ دوو‬ ‫ه َيندة دةبوو‪.‬‬ ‫هةموومان تةماشايةكى (بهاء) مانكردء بةضاو‬ ‫ت َيمانطةياند كة ب َيدةنطب َيت‪ ،‬ئيدى ناضاربووم‬ ‫ربىء بة (رج��ائ��ي)م ط��وت‪ :‬ئةطةر‬ ‫قسةكانيم ث َي ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ر َيم ث َيبدةيت‪ ،‬بةريزم مامؤستا (رجائي)‪ ،‬ئيمة‬ ‫ئامادةين لةم هةلَبذاردنانةدا بكش َيينةوة‪ ،‬ئةطةر‬ ‫لةدانوستانةكاندا يارمةتيت بدات‪ ،‬لةكات َيكدا كة بؤ‬ ‫ئ َيمة هيض رَ‬ ‫خي َيكى ت َيدانةب َيت‪.‬‬ ‫(رج��ائ��ي) لةقسةكةى م��ن توشى شؤكبوو‪،‬‬ ‫ث َيدةضوو وا لةقسةكةم ت َيطةيشتب َيت‪ ،‬كة ئ َيمة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةودا‬ ‫لةهةلَبذاردنةكان ثاشةكشةدةكةينء‬ ‫نابني‪ .‬بؤية خةريكبوو لةكورسيةكةى بازبداتء‬ ‫رَ‬ ‫نةخي كار ناطاتة‬ ‫بةكةم َيك تو ِرةييةوة طوتى‪ :‬نا‪..‬‬ ‫ئ��ةوةى ئ َيوة دةي� َ�ل�َي�نَ ‪ ،‬من كشانةوةى ئ َيوةم‬ ‫َ‬ ‫قةبول نية‪ ،‬لةدانيشتنى ئايندةشدا (موختار)‬ ‫َ‬ ‫ئازاددةكر َيتء لةوة دلنيابن‪.‬‬ ‫بؤ سةربازى‬ ‫ئةم قؤناغة ث َيويستى بةكت َيب َيكى سةربةخؤ‬ ‫بطي َيتةوةو قولَب َيتةوةو‬ ‫هةية بؤ ئةوةى روداوةكان رَ ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شيبكاتةوة‪ ،‬ضونكة ئةم ضةند دي � ِرة ناتوانيت‬ ‫وردو درشتى روداو و بةسةرهاتةكان ب��ةدوورو‬ ‫در َي���ذى خب��ات��ة ِروو‪ ،‬ي��اخ��ود ش��رؤظ��ةي��ان بكات‪،‬‬ ‫ب��ةآلم رةنطة طرنطرتين روداو ء كارةساتةكان‬ ‫ب َين َيتةدةرآء سةرلةنوآ ذيانيان بكاتةوة بة‬ ‫بةرداو هةموو ئةو نه َينيانةمشان بؤ ئاشكرابكات كة‬ ‫حةشاردرابوون‪ ،‬كةسان َيك بةلَكو زؤر َيك دةيانويست‬ ‫بيانكوذ َيننةوة‪ ..‬لةكات َيكدا الثة ِرةكانى سيثارةكةم‬ ‫هةلَدايةوة‪ ،‬ه َيشتا مابووم بيانطةمآ‪ ،‬ئةم ب ِرطةيةم‬ ‫بةرضاوكةوت‪ ،‬بةلَكو بب َيتة باشرتين بةلَطة بؤ‬ ‫رووداوةك��ان��ى ئةو كاتة‪ ،‬ياخود راسترت‪ ،‬بةلَكو‬ ‫تيشكبخاتة سةر ئةو رؤذان��ةى كة هةند َيك كةس‬ ‫مةبةستيان بوو لةبريبضنةوة‪.‬‬ ‫«ئ َيمة‪ ،‬ئ َيستا لةمانطى تشرينى دووةمى سالىَ‬ ‫‪ 1999‬داين‪ ،‬رؤذةكان زؤر بةش َينةيىء لةسةرخؤ‬ ‫ت�� َي��دةث��ة ِرن‪ ،‬وةك ئ���ةوةى لةشو َينى خؤيان‬ ‫وةستابنء ت َينةثة ِرن‪ ..‬لةو رؤذانةدا نوسينطةكةمء‬ ‫كاروبارةكامن لةبريكردبوو‪ .‬دوور لةهاوسةرةكةمء‬ ‫لةمندالَةكامن‪ ،‬طل َينةى ضاوةكامن (مةرام)ء (يةحيا)‪،‬‬ ‫ضونكة خؤم ءادانابوو كة لةئةرك َيكى ئيسالميدام‪..‬‬ ‫ئايا شت َيك هةية لةوة طةورةترو بةنرخرتب َيت‪ ،‬كات َيك‬ ‫مرؤظ لةث َيناو خوادا بب َيتة ثشتء ثةنا بؤ براكانى‬ ‫لةرؤذة سةختء كارةساتبارةكاندا‪ ..‬خوا ثشتء‬ ‫ثةنا بووة بؤ بةندةى خؤى‪ ،‬كات َيك بةندة ثشتء‬ ‫ثةنا دةب َيت بؤ براكةى‪ ..‬ثشتطريى براكةت بكة ض‬ ‫مَ‬ ‫زال ب َيتء يان مةزلَوم‪ ..‬من ثشتيوانى براى مةزلَوم‬ ‫بووم‪ ..‬من لةخوا ثةرستيةكى بةردةوام دام لةم‬ ‫رؤذانةدا‪ ،‬تكاكارم لةخواى طةورةيء ثةروةردطار‬ ‫ثاداشتم بداتةوةو بيكاتة دةروازةي���ةك بؤم بؤ‬ ‫بةهةشت‪ ..‬هيض تروسكايةك بةديناكةم ئاماذةب َيت‬ ‫بؤ ئازادكردنى (موختار)ء (خالد)ء (ابراهيم)‪ ،‬بةلَكو‬ ‫ث َيضةوانةكةى راستة‪ ..‬ئايا (رجائي) راستدةكات‬ ‫مَ‬ ‫لةطةلاندا؟ من ترسم لةش َيوازى مامةلَةكردنى‬ ‫هةية‪ ...‬وا هةستدةكةم ئاوى سارد بةسةر جةستةى‬ ‫ط ِرطرتوماندا دةكات بؤ ئةوةى ئارم ببينةوة‪ ..‬من‬ ‫(رجائي)م زؤر خؤش دةو َيتء ر َيزى ل َيدةطرم‪ ،‬وةك‬ ‫ثياو َيكى ياساناسء وةك بريمةند َيكى هةلَكةوتوو‪،‬‬ ‫هيوادارم بب َيتة نةقيبى سةنديكاى ثار َيزةرانء‬ ‫حةزدةكةم ئةم غةمء ثةذارةية لةسةر دةستى ئةو‬

‫مَ‬ ‫لةطةلاندا‬ ‫ب ِرةو َيتةوة‪ ..‬خواى طةورة‪ ،‬داواكارم ل َيت‬ ‫بيتء يارمةتى (رجائي) بدةيت لةهةولَةكانيداو ئةم‬ ‫كؤششةى ثريؤز بكةيتء بيخةيتة تةرازوى رَ‬ ‫خيو‬ ‫كردةوة باشةكانيةوة‪.‬‬ ‫ئةم ِرؤ ث َينجشةممةية روداو َيكى نامؤ روويدا‪..‬‬ ‫لةكؤنطرةيةكدا بووين لةدادطايةكى باكورى‬ ‫قاهرية‪ ..‬وتةيةكةم ث َيكشةشكرد لةن َيو دةيان‬ ‫ث��ار َي��زةردا‪ ،‬داوام ل َيكردن كة هةلَو َيست َيكى‬ ‫يةكالكةرةوة وةربطرن كة رؤذان��ى س��ةروةرىء‬ ‫بطي َيتةوة‪ ..‬هةلَو َيستى‬ ‫شكؤمةندى بؤ ثار َيزةران رَ ِ‬ ‫(موختار)م لةرووداوى كوشتنى ثار َيزة (عبداحلارث‬ ‫مدني) ياده َينانةوة‪ ،‬ث َيم طوتن ياخود دةب َيت بوونء‬ ‫سةنطى خؤمان بسةث َينني ياخود دةب َيت دةيان‬ ‫س��الىَ ديكة لةذ َير سايةى رةمحةتى دةسةآلتى‬ ‫ج َيبةج َيكردندا ب�ين‪ ..‬هةند َيك لةسيخو ِرةكانى‬ ‫دةزط����اى ئاسايشى دةولَ����ةت ل��ةن��اوة ِراس��ت��ى‬ ‫ئاثؤ ِرةى ثار َيزةراندا دانيشتبوون‪ ،‬هةموو طةورةو‬ ‫بضوك َيكيان تؤماردةكرد‪ ،‬كات َيك ضوومة دةرةوة‬ ‫بؤ الى و َيستطةى ئؤتؤمبيلةكانى دادطا تا سوارى‬ ‫ئؤتؤمبيلةكةم مبء ب ِرؤم بينيم مام (ابو زهرة) بةثةلة‬ ‫هات بؤ المء دةرطاى ئوتؤمبيلةكةى بؤ كردمةوةو‬ ‫مَ‬ ‫بةطويدا‪ - :‬مامؤستا (ث��روت) سآلوم‬ ‫ضرثاندى‬ ‫بطة َينة بةمامؤستا (موختار)‪ ،‬ضونكة هةمومان‬ ‫خؤمشان دةو َيتء هةرطيز لةبريى ناكةين‪ ،‬داواكارم‬ ‫لةخواى طةورة بةندى سوكبكات‪ ..‬مامؤستا (ثروت)‬ ‫هةوالَ َيكى طرنطم الية دةمةو َيت ث َيت َبل َيم‪.‬‬ ‫ث َيم طوت‪ ،‬رَ‬ ‫خي مام (أبو زهرة)؟‬ ‫بةغةمء ثةذارةيةكى زؤرةوة طوتى‪( :‬حممود‬ ‫فقى)ى سيخو ِرى ئاسايشى دةولَةت‪ ،‬كة ضاود َيرى‬ ‫كؤنطرةكةى ئةم ِرؤتانى دةك��رد ل��ةدادط��ا‪ ،‬ث َيى‬ ‫ط��ومت ئ��ةم � ِرؤ ب � ِري��ار َي��ك دةردةض�� َي��ت س��ةب��ارةت‬ ‫بةرادةستكردنى (موختار)ء براكانى بةدادطاى‬ ‫سةربازى‪.‬‬ ‫تةماشايةكى (ابو زه��رة)م كردو بةترسء دلَة‬ ‫راوك َييةكى زؤرةوة ث َيم طوت‪ :‬شتى ءا ناض َيتة‬ ‫َ‬ ‫عةقلةوة‪( ..‬حممود فقى) دةي��ةوآ برتس َين َيتء‬ ‫َ‬ ‫بةعةقلت بكات‪ ..‬بر ِواى ثآ مةكة‪.‬‬ ‫طالَتة‬ ‫كات َيك سوارى ئؤتؤمبيلةكةم بووم‪ ،‬بةتةلةفؤن‬

‫‪3‬‬

‫عه‌ال ئه‌بو ماضی‪ ،‬سه‌رۆکی حزبی وه‌سه‌تی میسری و سه‌رکرده‌ی جیابۆوه‌ له‌ ئیخوان‬ ‫ء (خالد)ء (ابراهيم) ئازاددةكر َين‪ ..‬ئةمة هةوالَة هةموو ضركة سات َيك لةساتةكانى ئةو رؤذانة هةوالَ َيك‬ ‫ياخود رووداو َيكى لةخؤطرتبوو‪ ..‬ئوميدو هيوا‪،‬‬ ‫نةك هيواو ئاوات‪.‬‬ ‫لةيةكةم ش��ةودا منء (امحد ربيع)ء (ابراهيم ياخود بآ ئوم َيدىء شكست‪ ..‬ترسء دلَة ِراوكىَ ‪،‬‬ ‫بكري) لةيةك َيك لةضاخيانةكانى شةقامى (األلفي) ياخود هةلَضونء ت��و ِرةب��وون‪ ..‬كات َيك سيثارةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يادةوةريةكامن د َينمةوة بةردةست تا روداو َيكى‬ ‫لةناوضةى ناوةندى شار كؤبونةوةيةكمان‬ ‫مَ‬ ‫(حممد ط��وس��ون)دا ك��رد‪ ،‬ل��ةب��ارةى هةموو ئةو ل َيوة بطوازمةوة‪ ،‬وةك ئ��ةوةى دل الثة ِرةكانى‬ ‫رووداوانةى لةو رؤذةدا روياندا‪ ،‬قسةمانكردء ئةو هةلَيطر َيتةوة‪ ،‬ضونكة هةند َيك لةالثة ِرةكانى ترثةو‬ ‫َ‬ ‫ثياطةياند كة لةبارةى رازو نه َينيةكانى ناخم بوو‪ ،‬كات َيك خؤم بةك َيشدةكةم‬ ‫هةوالة ناخؤشةمشان رَ ِ‬ ‫طواستنةوةى دادطاييكردنى (موختار)ء ئةوانى بؤ الى ئةو سيثارةيةم كة سيخناخة لةرووداوةكانى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةلَدانةوةكانى‬ ‫ديكةى لةطةلَيدابوون بؤ دادط���اى س��ةرب��ازى‪ ،‬دادطايية سةربازييةكان‪،‬‬ ‫هةروةها كاردانةوةى (رجائي)شم ث َيطوت‪ ،‬ئةويش الث��ة ِرةك��ان��ي��دا ض��راي��ةك��ى ك��ز ل���ةرووداوةك���ان‬ ‫لةذ َير زمانةوة ثرتةثرتء زةردةخةنةيةكى بآ بةدةستد َينمةوة‪ ،‬كة ه َيشتا هةندآ لةنه َينيةكانى‬ ‫وات��اى ك��ردو ئينجا كؤبونةوةكة‪ ،‬بةكةم َيك بةر لةن َيو مندالَدانى غةيبداية‪ ..‬لةكات َيكدا خةريكبوو‬ ‫لةنيوة شةو كؤتايى هات‪ ،‬لةر َيطةى طة ِرانةوةم هةندآ لةالثة ِرةكانى سيثارةكةم هةلَبدةمةوةو‬ ‫بؤمالَةوة‪ ،‬ذمارةيةكى زؤرم لةرؤذنامةى رؤذى بضم بؤ الثة ِرةكانى ديكة‪ ،‬كةضى لةث ِر َيكدا ضاوم‬ ‫دوايى ك ِرى كة ر َيكةوتى رؤذى هةينى بوو‪ ،‬بةآلم كةوت بةضةند د َير َيك كة مةرةكةبةكةى كالَببؤوة‪،‬‬ ‫لةشةوى ث َينجشةممة لةسةر هةينى دةردةض��و‪ ،‬بةآلم روداوةكانى َ‬ ‫كال نةببونةوة‪ ،‬ه َيشتا لةويذداندا‬

‫تۆفیق ئه‌لشاوی‪ :‬وردەكاریەكانی ئەو ناكۆكیەم زانی كە لەنێوان‬ ‫كۆمەڵەی (حزب الوسط)دا دروستبووە‪ ،‬بەراستی كاردانەوەكەی‬ ‫كۆمەڵی ئیخوان لەئاست ئەواندا بێتاقەتی كردم‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫هیچ پاساوێكیان نەبوو بۆ كاردانەوەیەكی لەو جۆرە‪ ..‬هەر لەم‬ ‫ێ لەبرایانی دانیشتبون‪ ،‬بینیم‬ ‫شوێنەدا (ابو العال‌ء ماضی)و هەند ‌‬ ‫ئەوانە كەسانێكی بەرێزو بەنرخن‪ ،‬هەڵەیەكی گەورەیە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كارەساتە بەهرەو توانای ئەمانە لەكیس كۆمەڵ بچن‬ ‫ثةيوةنديم بة (ابراهيم البكري)يةوة كردو ئةوةى‬ ‫(ابو زهرة) ث َيى طوتبووم‪ ،‬منيش بةوم راطةياند‪،‬‬ ‫بؤية ب ِريارماندا ث َيكةوة بضني بؤ الى (رجائي)‬ ‫جا لةهةر شو َين َيك ب َيت‪ ،‬كات َيك ثةيوةندميان‬ ‫ث َيوة كرد لةدادطاى (دار القضاء العالي) بوو‪،‬‬ ‫هةردووكمان بةئؤتؤمبيلةكةى خ��ؤم ضوين بؤ‬ ‫رَ‬ ‫بةخياييةكى ش َيتانة ئؤتؤمبيلةكةم‬ ‫الى‪ ،‬بةالم‬ ‫َ‬ ‫ل � َي��دةخ��و ِرى‪ ..‬كاتيك م��نء (اب��راه��ي��م) ضاومان‬ ‫َ‬ ‫ثياطةياند‪ ،‬بةضاو َيكى ءا‬ ‫ث َيكةوت هةوالةكةم رَ ِ‬ ‫سةيريكردم‪ ،‬وةك ئةوةى سةيرى ثياو َيك بكات كة‬ ‫َ‬ ‫عةقلى لةدةستداب َيت‪ ،‬ئينجا بةزةردةخةنةيةكةوة‬ ‫طوتى سيخو ِرء ثاسةوانى طةراج! ئةى (ثروت)‪..‬‬ ‫ثاسةوان َيكى طةراج و ِر َينة دةكاتء تؤش باوة ِرى‬ ‫ث َيدةكةيت!!‪ ..‬لةذوورى ثار َيزةرارن دانيشتبووين‪،‬‬ ‫يةك َيك لةبرادةرة ثار َيزةرةكانيشمان‪ -‬كة ئيخوان‬ ‫نةبوو‪ -‬لةتةنيشتمانةوة دانيشتبوو بةناوى (امحد‬ ‫محلي) ئةم ب��رادةرة بة(رجائي) طوت‪ :‬هيضمان‬ ‫لةكيس ناض َيت ئةطةر ضةند ثةيوةنديةك بكةيت‬ ‫بؤ روونكردنةوةى ئةو مةسةلةية‪ ..‬دةى مَ‬ ‫بادلان‬ ‫ئاسوودةب َيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫(رجائي) تةلةفؤنة موبايلةكةى هةلطرتء لةبةر‬ ‫ضاوى ئ َيمة ثةيوةندى كردو ئينجا ضووة دةرةوة تا‬ ‫بةتةنيا قسةبكات‪ ،‬دواى كةم َيك بةزةردةخنةيةكةوة‬ ‫طة ِرايةوة المانء بةدةنط َيكى رَ‬ ‫دليةوة‪ ،‬تا هةموو‬ ‫ئةو ثار َيزةرانةى دانيشتبوون لةالمان طو َييان‬ ‫لةقسةكانى ب َيت‪ ،‬وتى‪ :‬هيض شت َيكى لةو بابةتة روى‬ ‫نةداوةو رويش نادات‪ ،‬نة ِرادةستكردن بؤ دادطاى‬ ‫سةربازى لةئارادايةو نةهيض ب ِريار َيك كة ج َيطةى‬ ‫نيطةرانى ب َيت‪ ،‬بةلَكو لةهةفتةى ئايندةدا (موختار)‬

‫لةمالَةوة ل��ةذوورى دانيشتنةكةمان دانيشتمء‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ذنةكةمدا‬ ‫دةستمكر بةخو َيندنةوةيان جار َيك‬ ‫قسةم دةك���ردو ج��ار َي��ك بةدةنط َيكى بيسرتاو‪،‬‬ ‫لةخوا دةثا ِرامةوة‪ ،‬خواية‪ ..‬هةوالىَ طوستنةوةى‬ ‫ب��راي��امن بؤ دادط���اى س��ةرب��ازى‪ ،‬درؤب � َي��ت‪ ،‬بةآلم‬ ‫كات َيك لةيةك َيك لةالثة ِرةكانى ناوةوةى رؤذنامةى‬ ‫(اآله��رام) ضاوم بةو هةوالَة كةوت (طواستنةوةى‬ ‫ك َيشةكةى موختار نوح بؤ دادط��اى سةربازى)‬ ‫توشى شؤك َيكردمء ماوةيةك ب َيدةنط بووم‪ ،‬ذنةكةم‬ ‫ل َيى ثرسيم بؤضى ب َيدةنط بوويت؟ منيش ث َيم‬ ‫طوت‪ :‬ئ َيستا من وةك ئةو قوتابييةم ل َيهاتووة كة‬ ‫دوعاى دةكردء دةيطوت‪ :‬خواية ثاريس ثايتةختى‬ ‫لوبنان ب َيت! كات َيك دايكى ل َيى ثرسى‪ ،‬بؤضى ئةم‬ ‫دوعاية دةكةيت‪ ،‬كو ِرةكةى وةآلمى دايةوة‪ :‬لةبةر‬ ‫ئةوةى لةتاقيكردنةوةدا وام وةآلمداوةتةوة‪ ،‬كة‬ ‫ثاريس ثايتةختى لوبنانة‪ ..‬ئ َيمةش ه َيشتا باوة ِر‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بة بةلَ َينةكانى مامؤستا (رجائي) دةكةين‪،‬‬ ‫ئ��ةوةش��دا كة ب� ِري��ارى طواستنةوةى (موختار)‬ ‫ء برايانى بؤ دادط��اى سةربازى دةرض��ووة‪ .‬ئةم‬ ‫هةوالَة مام (ابو زهرة)ء سيخو ِرةكةى ئاسايشى‬ ‫دةولَةت زانيويانة‪ ،‬بةآلم (رجائي) ب َيئاطاية ل َيى‪..‬‬ ‫من لةو ب��اوة ِرةدام كة ئةوان هةلَيدةخةلَةت َينن‪..‬‬ ‫بةآلت ل َيدات رؤذى ث َينجشةممة‪ ،‬ضونكة لةتؤدا‬ ‫بوو دةستطريكرانء هةر لةتؤشدا هةوالَةى دادطاى‬ ‫سةربازيكران‪».‬‬ ‫***‬ ‫كات َيك ئةو رؤذان��ة د َينمة ي��ادى خ��ؤم‪ ،‬خو َين‬ ‫لةدةمارى خو َينةبةرةكامندا قولَثدةدات‪ ،‬بةجؤر َيك‬ ‫خةريكة خو َين دةموضام سوردةكات‪ ،‬بؤضى نا!‬

‫بةزيندوويى مابوونةوة‪ ..‬بؤية بةث َيويستى نازامن كة‬ ‫ث َيشةكى بؤ ئةو ضةند د َي ِرة بنوسم‪ ،‬بةلَكو وةك‬ ‫خؤى رَليةدا تؤماريان دةكةمةوة‪:‬‬ ‫«ئ َيستا ئ َيمة لةناوة ِراستى مانطى تشرينى‬ ‫دوةمداين‪ ،‬دانيشتم تا ئةم ضةند وشانة بةر لةنيوة‬ ‫شةو بنوسم‪ ،‬بةآلم لةبةيانيدا دادطاى سةربازى ضاو‬ ‫بةمةسةلةى نو َيكردنةوةى بةندكردنى بةندكراوانى‬ ‫برايامنان دةخش َين َيتةوة‪ ،‬مامؤستا (رجائي عطية)‬ ‫منء هةموو برايانى ئاطاداركردوةوة‪ ،‬كة ثةيوةنديى‬ ‫زؤرى بة بةرثرسانء كةسانى ثةيوةنديدارةوة‬ ‫كردووةو بةلَينيان داوةتآ كة بةدلَنياييةوة هةرسآ‬ ‫ثار َيزةر (خالد)ء (موختار)ء (ابراهيم) ئازاددةكر َين‪،‬‬ ‫ب��ةآلم ب��ةداخ��ةوة بةلَ َينةكةى ن��ةه��ات��ةدى‪ ،‬ئةو‬ ‫َ‬ ‫تؤسقال طومامن‬ ‫ثياوة كةس َيكى راستطؤية‪ ،‬يةك‬ ‫لةكةسايةتى ئةو ثياوة نية‪ ،‬كةس َيكة شايستةى‬ ‫ر َي��زو خؤشةويستية‪ ،‬ب��ةآلم من وا هةستدةكةم‬ ‫ك��ة ق��الَ��ب��ووى س��ي��اس��ةت ن��ةب � َي��ت‪ ،‬ث َيدةض َيت‬ ‫كةسان َيكى نزيك ل��ةدةس��ت��ةآلت بةلَ َينةكانيان‬ ‫بؤى دووبارةدةكةنةوة‪ ،‬ئةويش بةهؤى ضاكىء‬ ‫ميهرةبانى خؤيةوة ب��اوة ِري��ان ث َيدةكات‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئايا دةب َيت ئ َيمةش باوة ِريان ث َيبكةين؟ لةدواى‬ ‫دانيشتنى نو َيكردنةوةى بةندكردنةكةيان كة‬ ‫ث َيش ن��و َي��ذى ن��ي��وة ِرؤ كؤتايى ه��ات‪ ،‬مامؤستا‬ ‫(رج��ائ��ي) بةدلَتةنطىء نيطةرانيةكى زؤرةوة‪،‬‬ ‫بةهؤى ب ِريارى تازةكردنةوةى بةندكردنةكةيان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةك َيك‬ ‫لةبةردةم دةرطاى دادطاى سةربازى‬ ‫لةثار َيزةرانى طروثةكةى خؤى بؤ هةلَبذاردنةكان‬ ‫وةستا بوو ئةويش (مصطفى حممود) بوو‪ ،‬كة‬ ‫ثار َيزةر َيكى ناسرى بوو‪ ،‬س َييةميشيان يةك َيك بوو‬

‫لةثار َيزةرةكانى هاو ِر َيم‪ ،‬دواى رؤيشتنى مامؤستا‬ ‫(رجائي) ئةو هاو ِر َييةم كة لةطةلَياندا وةستا‬ ‫بوو‪ ،‬هات بؤ المء ث َيى طومت‪( ،‬مصطفى حممود)‬ ‫بةمةبةستى دلَدانةوةو كةمكردنةوةى دلَتةنطيةكةى‬ ‫ث َيى طوت‪(:‬مامؤستا (رجائي) خةفةت مةخؤ‪ ،‬ئةطةر‬ ‫(موختار) سةرئةجنام زيندانيش بكر َيت‪ ،‬ئةوا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تؤدا دةبن‪ ،‬ضونكة ركابةرةكةى‬ ‫ئيخوان‬ ‫تؤ (سامح عاشور)ة‪ ،‬ئيدى من هيضم بؤ نةمايةوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫جطةلةوةى (امحد ربيع)ء (ابراهيم بكري)م‬ ‫خؤمدا بردو ضووين بؤ نوسينطةى مامؤستا (رجائي)‬ ‫ء ث َيم طوت‪ :‬ئةوةى ث َيم طةيشتؤتةوة باوة ِرم ث َيى‬ ‫هةية‪ ..‬ئةويش طوتى‪ ،‬من بةرثرسيارنيم لةقسةى‬ ‫َ‬ ‫قةبول نية‪ ،‬ئينجا‬ ‫(مصطفى)ء ئةم قسةيةى ئةويشم‬ ‫طوتى‪ :‬مام سةروةت حةقت بةسةرمةوة هةية!!‪،‬‬ ‫ئيدى منيش طة ِرامةوة بؤ مالَةوة‪ ،‬بةآلم بةدلَ َيكى‬ ‫تةنطء بةهةست َيكى هةلَضووةوة‪ ،‬دواى ئةوةى‬ ‫كةم َيك ه َيوربوومةوة‪ ،‬ضامة شيعريةكةى (هاشم‬ ‫الرفاعي)‪« ،‬نامةيةك لةشةوى ج َيبةج َيكردندا»م‬ ‫دةخو َيندةوة‪ ،‬د َي ِرةكانى كاريان ت َيكردمء لةناخةوة‬ ‫هةذانديامن‪ ،‬ئاو َيزانى د َي ِر بةد َي ِرى بووم‪ ،‬لةيةكةم‬ ‫د َي ِرةوة‪:‬‬ ‫ُ‬ ‫الليل من حولي هدوء قاتل‬ ‫والذكريات متو ُر يف وجدانى‬ ‫ُ‬ ‫هةتاكو ئةو د َي ِرةى كة دةلَـآ‪:‬‬ ‫لست أدري ْ‬ ‫هل س ُت ْذ َك ْر ِق َّصيت‬ ‫أنا ُ‬ ‫َأ ْم َس َ‬ ‫وف َي ْعر ُوها دُحى النسيانِ‬ ‫أم إنّين َ‬ ‫سأ ُ‬ ‫كون يف تأرخينا‬ ‫ُمتآمراً أم ها ِد َم َ‬ ‫األوثانِ‬ ‫واتاكةى‪:‬‬ ‫ش���ةو‪ ..‬وةك ب��ك��وذ َي��ك ه�� َي��دىء لةسةرخؤ‬ ‫ط��ةم��ارؤي��داوم‪ ،‬يادةوةريةكانيش لةويذدامندا‬ ‫ب َيسرةوت ط َي َ‬ ‫نكل دةدةن‪.‬‬ ‫من ن���ازامن‪ ..‬ئايا ض�يرؤكء بةسةرهاتةكامن‪،‬‬ ‫ي��اد دةك��ر َي��ن��ةوة؟ ياخود تاريكى بريضوونةوة‬ ‫دةي��ان��ث� َي��ض� َي��ت��ةوة؟ ي��اخ��ود ل��ةم�� َي��ذوودا دةمب‬ ‫بةثيالنطي َيك يان روخ َينةر َيكى بتةكان؟‬ ‫رَ ِ‬ ‫َ‬ ‫دواى ئ��ةوةى ئةو ضامة شيعرةم خويندةوة‪،‬‬ ‫بريم لةبرا بةندكراوةكامن ك��ردةوة‪ ،‬وةك ئةوةى‬ ‫من بةندكراومب نةك ئةوان‪ ،‬هةستم بةتةنطةنةفةسى‬ ‫كرد‪ ،‬وةك ئةوةى هةوا لةدةورو ثشتم نةماب َيت‪..‬‬ ‫مَ‬ ‫َ‬ ‫هةولدا ئةو دلَتةنطىء غةمباريةم‬ ‫لةطةل ئةوةى‬ ‫لةذنةكةم بشارمةوة‪ ،‬بةآلم ئةو هةستيث َيكردمء‬ ‫داواى ل َيكردم كة بضم بةالى قورئانةكةمةوةو ضةند‬ ‫ئايةت َيك خبو َينمةوة‪ ،‬بةلَكو خواى طةورة كةم َيك‬ ‫ئاراميم ث َيببةخش َيت‪ ..‬بةلَـآ‪ ،‬بةقسةى ذنةكةمم‬ ‫كردو ئيدى ئارامبوومةوة»‪.‬‬ ‫كات َيك يادى ئةو رؤذانةو روداوةكانى دةكةمةوة‪،‬‬ ‫ءا هةستدةكةم خةون َيك بوو لةن َيوان نوسنتء‬ ‫ب َيدارميدا‪ ..‬ئايا راستة ئةوةى بوو‪ ..‬بوو ء ئةوةى‬ ‫رويدا‪ ..‬رويدا؟‬ ‫ئايا لةو ذيانةدا ذيامء نةطة ِرايةوة‪ ،‬ياخود ئةو كاتة‬ ‫من لةسةردةم َيكى ديكةداو لةدونيايةكى ديكةدا‬ ‫بووم؟ بةآلم من بةالى هؤشياريدا الدةكةمةوةو‬ ‫لةناخةوة وي��ذدامن ث َيم دةلَ َيت كة الثة ِرةكانى‬ ‫طيانةوةى روداوةكان‬ ‫سيثارةكةم داخبةم‪ .‬ضونكة رَ ِ‬ ‫هةرضةندة بةهاى خؤى هةية‪ ،‬كةضى لةهةمانكاتدا‬ ‫برينةكان دةكول َين َيتةوةو ئةو كاتة بةسو َييانةم‬ ‫بريدةخاتةوة كة تا بةرةبةيان ب َيدار دةمامةوةو‬ ‫فرم َيسكةكامن بةخو ِردةبارين‪ ..‬ئةو كاتانةى كة‬ ‫من دةمويست بضنة ن َيو تؤمارى بريضوونةوةوة‪..‬‬ ‫بةآلم ئةو الثة ِرانةى كة ويستم زيندةبةضالَيان‬ ‫بكةم كة م َيذويةكيان ت َيداية وةختة طؤشةطريبن‪،‬‬ ‫رةتيدةكةنةوة طؤشةطريبن‪ ،‬ئةوةتا من جار َيكى‬ ‫ديكة دةضمةوة اليانء خؤم لةبةردةم ئةو روداوةدا‬ ‫دةبينمةوة كة بةش َيكى تايبةمت بؤ تةرخانكردووة‬ ‫لةضارةكى كؤتايى ئةم سيثارةيةمدا‪.‬‬ ‫«لةرؤذى دواييدا كؤبوونةوةى كؤمةلَةى طشتى‬ ‫ث��ار َي��زةران��ى ئيخوان ب��ةس�ترا‪ ..‬ل��ةم ليذنةيةدا‬ ‫سةرؤكةكانى سةرجةم نوسينطة ئيداريةكانى‬ ‫ثار َيزةرانى ئيخوان لةثار َيزطاكان ئامادةدةبن‪،‬‬ ‫سةرة ِراى ئةندامانى ليذنة حةوت كةسيةكةى كة‬ ‫ئيدارةى ثيشةى (ادارة املهنة) ثآ رَ‬ ‫سثيدراوة‪..‬‬ ‫ه��ةم��وم��ان لةنوسينطةى (ب��ه��اء عبدالرمحن)‬ ‫دانيشتبووين لةناوضةى عابدين‪ ،‬تةوةرةكانى‬ ‫كؤبوونةوةكة سةبارةت بةهةلَبذاردنى ليذنةيةك‬ ‫بوو‪ ،‬لةن َيو خؤماندا كة دؤسيةى قةيرانى بةندكردنى‬ ‫(موختار)ء ئةوانةى لةطةلَيشيدا ب��وون بطر َيتة‬ ‫ئةستؤ‪ ،‬هةروةها هةموو دةستةآلت َيكى لةئيدارةى‬ ‫ثرؤسةى هةلَبذاردنى ثار َيزةراندا هةب َيت‪ ،‬بةو‬ ‫ث َييةى كة ثرؤسةى هةلَبذاردنةكان بةش َيكة لةو‬ ‫قةيرانةو هؤكار َيكيشة لةبةندكردنى (موختار)ء‬ ‫مَ‬ ‫خةيال تؤرابوو‪،‬‬ ‫هاور َيكانى‪ ،‬من لةو رؤذةدا هؤشء‬ ‫ئاطام لةهيض ئةو قسانة نةبوو كة لةو دانيشتنةدا‬ ‫كرابوون‪ ،‬تةنانةت لةوتو َيذةكانيشدا بةشدارنةبووم‬ ‫كة لةن َيوان براياندا بة ِر َيوةضوون‪ ،‬بةلَكو بةدر َيذايى‬ ‫دانيشتنةكة ب َيدةنطيم ه��ةلَ��ب��ذارد‪ .‬لةراستيدا‬ ‫ب َيدةنطيةكةم سةرجنى (امحد ربيع)ى راك َيشاو‬ ‫وايزانى نةخؤشم‪ ،‬بةآلم من ئةو كاتة ث َيويستيةكى‬ ‫زؤرم بةوة بوو كة تةنيامبء لةهزرى خؤمدا بريو‬ ‫بؤضونةكانى خ��ؤم ت��اوت��وآ ب��ك��ةم‪ ..‬كات َيكيش‬

‫ذمارة (‪ )4‬دوشةممة ‪2013/6/10‬‬ ‫لةب َيدةنطيةكةم بةئاطاهامتةوة بينيم ثرؤسةى‬ ‫هةلَبذاردن دةستيث َيكردووة‪ ،‬هةرضةندة من دةنطى‬ ‫خؤم بة (امحد ربيع)دا‪ ،‬كةضى ئةويش دةنطى خؤى‬ ‫دابوو بةمن‪ ،‬ئةجنامى هةلَبذاردنةكةش بةهةلَبذاردنى‬ ‫من كؤتايهات‪ -‬ب��ةت��ةواوى دةنطى دةن��ط��دةران‬ ‫جطة لةدةنطةكةى خؤم‪ -‬وةك سةرؤكى ليذنةء‬ ‫مَ‬ ‫لةطةلدا‪،‬‬ ‫هةلَبذاردنى ذمارةيةك لةئةندامانى ديكة‬ ‫ئةوانيش بريتيبوون لة (امحد ربيع)ء (ابراهيم‬ ‫بكري)ء (بهاء عبدالرمحن)ء (مجال حنفي)‪ ،‬وةك‬ ‫نو َينةرانى قاهريةء ذمارةيةكى ديكةش لةبرايان‬ ‫وةك نو َينةرانى هةندآ لةثار َيزطاكان‪.‬‬ ‫دواى ضةند رؤذ َي���ك ل��ةو دانيشتنة ب ِرياربوو‬ ‫بضني بؤ ديدةنى راويذكار (مأمون اهلضييب) بؤ‬ ‫قسةكردن لةبارةى ثالنى هةلَبذاردنى نو َيوة‪ ،‬من‬ ‫نةمتوانى ئامادةى ئةو دانيشتنة مب‪ ،‬بةآلم ئةو‬ ‫برايانةى كة ئامادةبوون لةث َيش هةموويانةوة‬ ‫(امحد ربيع) ئاطاداريان كردم كة دةمةقالَةيةك‬ ‫لةسةر ثاآلوتنى مامؤستا (امحد سيف االسالم‬ ‫حسن البنا) ب��وو‪ ،‬كة راو َي��ذك��ار مةبةستى بوو‬ ‫بؤ ئةندام َيتى ئةجنومةنى سةنديكا بيثالَ َيويتء‬ ‫ثالنةكةش بطؤ ِر َيت لةبةشداريكردنةوة (املشاركة)‬ ‫بؤ زؤرانبازى (املغالبة)‪ ،‬كةضى (امح��د) قةبولىَ‬ ‫ن��ةب��وو‪ ،‬ضونكة (امح��د سيف) لةهةلَبذاردنى‬ ‫ناخؤدا تةنها يةك دةنطى بةدةسته َينا‪ .‬ئيدى‬ ‫ل��ةدواى ئةم دانيشتنةوة‪ ،‬راو َيذكار (اهلضييب)‬ ‫ب ِريار َيكى دةرك��رد‪ ،‬بةدوورخستنةوةى (امحد‬ ‫ربيع) لةسةرؤكايةتى بةشةكةو (حممد طوسون)ى‬ ‫لةج َيطةى ئةو داناو (امحد)يش تةنها وةك ئةندام َيك‬ ‫لةليذنةى هةلَبذاردنةكاندا مايةوة‪ .‬ئيدى (طوسون)‬ ‫وةك س��ةرؤك��ى ب��ةش دةستبةكاربوو‪ ..‬منيش‬ ‫وةك بةرثرسى ئيدارةى ليذنةى قةيرانء ليذنةى‬ ‫هةلَبذاردنةكان دياريكرام‪.‬‬ ‫لةليذنةى ئيدارةى قةيران دةستبةكاربووين‪..‬‬ ‫كؤمةلَ َيك ب���رادةر ب��ووي��ن‪ ..‬ب ِريارماندا بؤ خوا‬ ‫كاربكةين‪ ..‬لةث َيناو ثشتطريكردنى م��ةزلَ��ومء‬ ‫س��ت��ةم��ل�� َي��ك��راودا‪ ..‬ل��ةي��ةك��ةم ض��رك��ةس��ات��ى‬ ‫دةستبةركابومنانةوة‪ ،‬بةلَ َينماندا كة دلَسؤزى‬ ‫ر َيبازمانء خؤشةويستى زادو تو َيشومانء برايةتى‬ ‫لةث َيناو خوادا ثةيوةندميان ب َيت‪ ،‬يةكةم هةنطاومان‬ ‫َ‬ ‫توندوتؤل‬ ‫هةولَدانبوو بؤ دروستكردنى ثةيوةنديى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ميدياو رؤذنامةنوساندا‪ ،‬بةلآَ هةرواش بوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ضونكة من توانيم ثةيوةنديى باش لةطةل ذمارةيةك‬ ‫لةميدياكارانء رؤذن��ام��ةن��وس��ان��دا ثةيدابكةم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئيخواندا ناكؤكبوون‪،‬‬ ‫بةتايبةتى ئةوانةى كة‬ ‫َ‬ ‫بةآلم بؤم دةركةوت كة ئةوانة باشرتينى خةلكن‪،‬‬ ‫دواى ئةوةى من وامدةزانى كة طةورةترين دوذمنى‬ ‫ضارةسةرى ئيسالمني‪ ،‬سةرم سو ِرما كات َيك بينيم‬ ‫مَ‬ ‫موسولانرتو‬ ‫ئةوانة رةنطة لةهةند َيك لةئيخوانةكان‬ ‫خواثةرسترتبن‪ ،‬كات َيكيش ثةيوةنديى باشم لةطةلَ‬ ‫بةرثرسانى راديؤى لةندةنء هةندآ لةميدياكاراندا‬ ‫ثةيداكرد‪ ،‬بةسةرجةم ئايدياو ئاراستةكانةوة‪،‬‬ ‫لةروخساردا ئ َيمةى ئةندامانى ليذنةى ئيدارةى‬ ‫قةيرانةكة زياتر لةجةنطاوةرانى جةنط َيكى دذوار‬ ‫دةضووين‪ ..‬شةومان بةرؤذةوة طر َيدا لةسةر هةموو‬ ‫َ‬ ‫مجوجول‪ ،‬راى طشتيمان خستة‬ ‫ئاستةكاندا كةوتينة‬ ‫جولَة بةزةبرى ه َيزى سؤزو جؤشدانى هةستء‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثرسى بةندكراوةكانء ئةوانةش كة‬ ‫ويذدان‬ ‫دؤسيةكةيان رادةستى دادطاى سةربازى كرابوو‪،‬‬ ‫ه��ةر لةميانةى مجوجولَة رؤذنامةوانيةكاندا‪،‬‬ ‫بؤ هةر برايةكى بةندكراو دؤسيةيةكى ت��ةواوم‬ ‫بؤ ئامادةكردن‪ ،‬كة ذياننامةى هةر يةك َيكيانى‬ ‫لةخؤطرتبوو‪ ،‬بةو دؤسيانةو بةهةندآ بةيانء‬ ‫بآلوكراوةى ئاطرين توانيمان‪ ،‬لةرووى راطةياندنةوة‪،‬‬ ‫ضةندين كؤنطرةى رؤذنامةوانى بؤ ثشتطرييكردنى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةموو ئةو‬ ‫ك َيشةكة ببةستني‪ ..‬ب��ةآلم‬ ‫َ‬ ‫ه��ةولء تةقةاليانةى كة دام��ان‪ ،‬كةضى ه َيشتا‬ ‫(موختار) بةندى كؤتء زجنريةو هيضشتا (خالد)‬ ‫َ‬ ‫لةمالء كةسوكارىء (ابراهيم الرشيدي)يش‬ ‫دورة‬ ‫دةرفةتى طة ِرانةوةى بؤ سةر كارةكةى لةكةنداو‬ ‫لةدةستضوو‪ ،‬كة بةمؤلَةت هاتبؤوة بؤ ميسر»‪.‬‬ ‫بةسةر الثة ِرةكاندا ب��ازدةدةمء هةند َيكيشيان‬ ‫ف��ةرام��ؤش دةك���ةمء دةي���ان ل��ةرووداوةك��ان��ي��ش‬ ‫دةبو َيرم‪ ،‬خؤ ئةطةر خؤميان بؤ تةرخان بكةم‪،‬‬ ‫ئةوا كت َيب َيكى تةواوم طةرةكة تا ئةو روداوان��ةى‬ ‫ت َيدا تؤماربكةم‪ -‬ب َيطومان رؤذ َيك د َيت ئةو كارة‬ ‫بكةم‪ ،‬ضونكة ئةوانة روداوطةل َيكن شايستةى‬ ‫ب��اي��ةخء ئ��او ِرلَ��دان��ةوةن ض ل��ةروى تؤماركردنء‬ ‫بةداوداضون ض لةروى شيكردنةوةو شرؤظةكردنيان‪،‬‬ ‫بةآلم دوا الثة ِرةكانى ئةم سيثارةيةم‪ ،‬وا دةكات‬ ‫هةلَو َيستةيان لةسةر بكةم لةو ب ِرطانةى وردببمةوة‪،‬‬ ‫ضونكة بةراستى سةرجنم رادةك َيشن‪.‬‬ ‫«هيض شت َيك كاريطةرى لةسةر دةرون نية‪،‬‬ ‫بةرادةى ئةو مَ‬ ‫زولء ستةمةى كة نةتوانيت لةسةر‬ ‫خؤتى البةريت‪ .‬لةوةش خراثرت ئةوةية لةكاتى‬ ‫تةنطانة خؤتى لــآ ب َيئاطا بكةيت‪ ،‬لةتةنطانةء رؤذى‬ ‫سةختدا كرؤكء طةوهةرى مرؤظةكان دةردةكةو َيتء‬ ‫نرخء بةهاى برايةتى ئاشكرا دةب َيت‪ ،‬لةيةك َيك‬ ‫لةديدارو دانيشتنةكاندا‪ ،‬هةندآ لةبرايانى ئيخوان‬ ‫مَ‬ ‫بةطويدا‪ ،‬كات َيك (موختار)ء (خالد)ء‬ ‫ضرثانديان‬ ‫هاور َيكانيان دةستطريكراون‪ ،‬يةك َيكيان ك ِرنوشى‬ ‫سوثاسى بؤ خوا بردوة‪ ،‬ئةو كةسةش يةك َيكبوو‬

‫‪4‬‬

‫موختار نوح‪ ،‬سه‌رکرده‌ی جیابۆوه‌ ل ‌ه ئیخوان و پارێزه‌ری به‌ناوبانگی میسری‬ ‫ل��ةس��ةر سةخرتين دوذم��ن��ةك��ان��ى ث���ار َي���زةرانء‬ ‫تةنانةت كات َيك كة سةنديكاى ثار َيزةران خراية‬ ‫ذ َير ضاود َيريى ثياوانى ئاسايشى دةولَةتةوة‪ ،‬ئةو‬ ‫مَ‬ ‫موسولانةء هةند َيك لةبرايانى ئيخوان بة ِرادةيةك‬ ‫شاطةشكةبون‪ ،‬ه َيندةى نةمابوو ضاوةكانيان ب َيتة‬ ‫زمانء طوزارشت لةخؤشحالَيان بكات! ئةوةى كة‬ ‫زياتر دلَتةنطء نيطةرانى كردم زؤر َيك لةو برايانة‬ ‫بوون كة نيازو نيةتيان باش بوو‪ ،‬بةآلم لةئاست ئةم‬ ‫رووداوةدا زؤر غةم ساردو ب َيباكبون‪ ،‬ءةك ئةوانةى‬

‫دياريكرا‪ ،‬بؤ دادطاييكردنيان ئ َيمة وةك ثار َيزةرى‬ ‫برايانى تاوانباركراو دابةشبووين‪ ،‬من بؤ بةرطريكردن‬ ‫لةهةريةك لة(موختار)و (خالد)و (ابراهيم الرشيدي)‪،‬‬ ‫(رجائي)ش وةك ث َيشرت ر َيكةوتبوين بؤ بةرطريكردن‬ ‫لةعمومى ك َيشةكة‪.‬‬ ‫ل��ةي��ةك��ةم دانيشتنى دادط����اى س��ةرب��ازي��دا‬ ‫ك��ة لةبيابانى (ه���اى كستب) ب��ة ِر َي��وةض��وو‪،‬‬ ‫ر َيوشو َينةكانى ض��وون��ةذوورةوةى ث��ار َي��زةرانء‬ ‫خةلَكى ديكة بةش َيوةيةكى دروستء بآ طريوطرفت‬

‫تۆفیق ئه‌لشاوی‬ ‫كة دةستطريكرابوون براى ئةوان نةبووبن‪.‬‬ ‫ئ��ةم� ِرؤ‪ ،‬بةمةبةستى طفتوطؤكردن لةبارةى‬ ‫طرتنةبةرى هةندآ ر َيوشو َينى طوجناو لةبارةى‬ ‫دادطاى سةربازىء ضؤنيةتى رووبة ِرووبونةوةى‪،‬‬ ‫كؤبونةوةيةكى ئيخوانى ب��ة ِر َي��وةض��وو‪ ،‬بةآلم‬ ‫قسةيةك زؤر ثةستيكردم كة لةدةمى (اسامة‬ ‫حممود)ى برا هاتةدةرآ‪ .‬كات َيك ث َيى طومت‪ :‬هؤ‬ ‫(ث��روت) تؤ زي��ادة ِرؤي��ى دةكةيت لةبايةخدانت‬ ‫بةمةسةلةى دةستطيكردنى (موختار)ء (خالد)‪،‬‬ ‫ث َيويستة بزانيت بةندكردن لةبةندخيانةكاندا‪،‬‬ ‫وةك سةربازطةيةك واية لةسةربازطةكانى ئيخوان‪،‬‬ ‫ث َيويست ناكات بةو رادةية خؤت سةرقالَبكةيت‪..‬‬ ‫بةب َيئوم َيديةكى زؤرةوة سةير َيكى (أسامة)م كرد‪،‬‬ ‫بةآلم هيض وةآلم َيكم نةدايةوة‪.‬‬ ‫لةطرتوخانةى (طرة)‪ ،‬كات َيك دةرفةتى سةردانى‬ ‫برايامن بؤ رةخسا‪ ،‬هةرطيز فةرامؤشم نةكردن‪ ،‬من‬ ‫تةنها كةس َيك بووم كة رؤذانة سةردامن دةكردن‪،‬‬ ‫مةطةر تةنها رؤذانى هةينىء ثشووةكان نةب َيت‪.‬‬ ‫ئةم سةردانانة دةرفةت َيكى لةباربوو بؤ طؤ ِرينةوةى‬ ‫يروراك��امن��ان س��ةب��ارةت بةهةمو اليةن َيك كة‬ ‫ب� ِ‬ ‫ثةيوةندى بةك َيشةكةوة هةب َيت‪ ،‬لةروى ياساييةوة‬ ‫ياخود لةروى سياسيةوة‪ ،‬كات َيك دانيشتنى يةكةم‬

‫َ‬ ‫لةشلةذانء‬ ‫ب��ة ِر َي��وةض��وو‪ ،‬هةرضةندة حالَةت َيك‬ ‫ثالَنان دروستبوو‪ ،‬بةآلم واب ِرياربوو كة ناسنامةى‬ ‫كةسةيةتيمان ث َيشكةشبكةينء لةضاوة ِروانى‬ ‫ثاسى تايبةت بةه َيزة ضةكدارةكان بني‪ ،‬بؤ ئةوةى‬ ‫مبانباتة ذوورةوة بؤ ج َيطةى مةبةست‪ ،‬بةآلم‬ ‫بةهؤى ذم��ارةى زؤرى خةلَكةكةو دروستبوونى‬ ‫ثالَةثةستؤيةكى زؤر‪ ،‬ثاسةكان رازى نةبوون ئةو‬ ‫ذم��ارة زؤرة بطوازنةوة‪ ،‬مةطةر سةرؤكى دادطا‬ ‫فةرمانبكات بةطواستنةوةيان‪ ،‬كات َيك لةضاوة ِروانى‬ ‫طةيشتنى رةزام��ةن��دى سةرؤكى دادط��ا بووين‪،‬‬ ‫لةدوورةوة مامؤستا (حممد علوان)و دكتؤر (توفيق‬ ‫الشاوي)م(‪ )1‬بةديكرد‪.‬‬ ‫ضوم بؤ الي��انء ث َيشوازيم ل َيكردن‪ ،‬ج َيطةى‬ ‫داخ��ة كة زؤرب��ةى ئامادةبوان دكتؤر (الشاوي)‬ ‫يان نةناسى‪ ،‬بةآلم من ناسيمةوة‪ ،‬ضونكة ث َيشرت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (موختار) رؤذ َيكيان ضوين بؤ الى‪ ،‬ئينجا‬ ‫كة (موختار) دةستطريكرا‪ ،‬جار َيكى ديكة ضومةوة‬ ‫بؤ الى بؤ راو َيذث َيكردنىء وةرطرتنى راوبؤضوونى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةم‬ ‫سةبارةت بةضؤنيةتى مامةلَةكردن‬ ‫ك َيشةيةدا‪..‬‬ ‫لةبةر ئةوةى ئةم ثياوة –واتة مامؤستا تؤفيق‬ ‫شاوى‪ -‬تةمةنى نزيكةى هةشتا َ‬ ‫سال بوو‪ ،‬داوام‬

‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ل َيكرد لةناو ئةو ئؤتؤمبيلةدا دابنيش َيت كة‬ ‫َ‬ ‫مامؤستا (علواني)دا ث َيى هاتبوون‪ ،‬وةختيك‬ ‫كة ر َيوشو َينةكانى ضوونة ناو دادط��اى سةربازى‬ ‫در َي���ذةى ك َيشا‪ ،‬ه���ةردوو مامؤستا (علواني)و‬ ‫(الشاوي) رؤيشنت‪ ،‬بةرلةوةى بةر َييانبكةم دكتؤر‬ ‫(الشاوي) داواى ل َيكردم كة سةردانى بكةم لةمالىَ‬ ‫خؤيان بؤ ئ��ةوةى ل��ةوردةك��ارى دانيشتنةكانى‬ ‫دادطاى سةربازى ئاطادارى بكةم‪ ،‬منيش بةلَ َينم‬ ‫ث َيدا كة ثةيوةنديى ث َيوةبكةم‪ ،‬بؤ ئةوةى ث َيكةوة‬ ‫كات َيك دابن َيني تا بضم بؤ الى»‪.‬‬ ‫لةالثة ِرةى كؤتايى سيثارةكةمدا ئةم ب ِرطةية‬ ‫هةبوو‪.‬‬ ‫دكتؤر (توفيق الشاوي) لةظياليةكى قةشةنطء‬ ‫جواندا دةذي��ا‪ ،‬لةسةر كؤ ِرنيشى روب��ارى نيل‬ ‫ل��ةن��اوض��ةى (امل���ع���ادى)‪ ،‬ئ��ةط��ةر ل��ةه��ؤلَ��ةك��ةدا‬ ‫دابنيشيت‪ ،‬دةبينيت دي��وارةك��ةى بةو َينةى‬ ‫ضةندين كةس رازاوةت��ةوة كة م َيذويةكيان هةية‪،‬‬ ‫ئ��ةو و َينةيةى كة سةرجنى راك� َي��ش��ام‪ ،‬و َينةى‬ ‫طةورة زانايى ياسايى خوال َيخؤشبوو (عبدالرزاق‬ ‫السنهوري) بوو‪ ..‬ب َيطومان ضوونةكةم بؤ الى دكتؤر‬ ‫(الشاوي) بةث َيى ئةو ر َيكةوتنة بوو‪ ،‬كة لةسةرى‬ ‫ر َيكةوتبووين لةميانةى ثةيوةنديةكى تةلةفؤنيةوة‪،‬‬ ‫هةر لةو ثةيوةنديةدا داوام ل َيكرد كة (امحد ربيع)ى‬ ‫براش لةطةل خؤمدا به َينم‪ ،‬ئةويش زؤر بةطةرميةوة‬ ‫ث َيوشازى لةداواكةم كرد‪.‬‬ ‫كات َيك دكتؤر (ال��ش��اوي) هاتة الم��ان‪ ،‬بينى‬ ‫تةماشاى و َي��ن��ةى (السنهوري) دةك���ةم‪ ،‬دواى‬ ‫رَ‬ ‫بةخيهاتنى كردين‪ ،‬طوتى‪ :‬ئايا دةزانى‬ ‫ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫(السنهوري) خوالييخؤشبيت‪ ،‬لة (فقه اخلالفة)دا‬ ‫دكتؤراى وةرطرتووة‪ ،‬ث َيش ئةمةش دكتؤرايةكى‬ ‫ديكةى لةرشتةى ك��ؤتء بةندى طر َيبةستةكان‬ ‫لةسةر ئازاديى كاركردن (القيود التعاقدية على‬ ‫حرية العمل)‪ ..‬منيش ث َيم طوت‪ :‬بةلَـآ دةزامن كة‬ ‫نامةى دكتؤراكةى لة (فقه اخلالفة)دا بوو‪ ،‬ث َيم وا‬ ‫ب َيت لةدواى هةلَوةشاندنةوةى دةولَةتى خةالفةتى‬ ‫ئيسالمى نوسيويةتى‪ ،‬لةراستيدا نامةيةكى‬ ‫ث َيشةنطء رَتيو تةسةل بوو‪.‬‬ ‫َ‬ ‫(امحد ربيع) هاتة ن َيو وتويذةكامنانةوة‪ ،‬باسى‬ ‫ئةو ثةيوةندية فيكريةى كرد كة لةن َيوان شةهيد‬ ‫(حسن البنا)و خوال َيخؤشبوو (السنهوري)دا هةبوو‪.‬‬ ‫ئةميان ر َيكخستن َيكى دروستكرد تا بةهؤيةوة‬ ‫بطي َيتةوةو ئةويان دكتؤراى لة(فقه‬ ‫خةالفةت رَ ِ‬ ‫اخلالفة)دا بةدةسته َيناوة‪.‬‬ ‫دواى ئةوةى بةدورو در َيذى ك َيشةكةى (موختار)‬ ‫م بؤ دكتؤر (الشاوي) باسكرد‪ ،‬كة لةكةنالَةكانى‬ ‫راطةياندن بة (ك َيشةى سةنديكاييةكان) ناسرابوو‪،‬‬ ‫ل��ةب��ارةى بةرطريكردنةكةى مامؤستا (رجائي‬ ‫عطية)و ئةو رووداوةى ل��ةدواى بةرطريكردنةكةو‬ ‫ئ��ةو طومانانةى لةمة ِر رووداوةك����ةو ض��وومن بؤ‬ ‫نةخؤشخانة ب��ؤ الىء ضاوكةوتنم بةضةندين‬ ‫كةسايةتى ط���ةورةى سياسى ل���ةوآ‪ ،‬هةموو‬ ‫ئةمانةم بةوردى بؤ باسكرد‪ .‬هةروةها دةربارةى‬

‫تۆفیق ئه‌لشاوی‪ :‬بەراستی جێگەی داخە بۆ كۆمەڵی ئیخوان كە‬ ‫خۆشمان ویستن‪ ،‬بەم شێوەیە بەرە بەرە هۆشیاری‌و بەئاگایی‬ ‫خۆیان لەدەستبدەن‬

‫ضؤنيةتى بة ِر َيوةضوونى بةرطريكردنةكةم لة‬ ‫(موختارو خالد) و (ابراهيم الرشيدي) بةدر َيذى‬ ‫بؤ باسكرد‪ ،‬كة زياتر لةسـآ سةعاتى خاياند‪،‬‬ ‫لةبارةى ئةو ر َيوشو َينة ياساييانةى‪ ،‬كة لةكاتى‬ ‫بةرطريكردنةكةم طرمتنةبةرو بةث َيى ئةمانة داواى‬ ‫ثاكانةو ئازادكردنيامن كرد ‪ ..‬لةميانةى قسةكامناندا‬ ‫هةموو ئةمانةم بؤ روونكردةوة‪ ،‬لةكاتى قسةكانى‬ ‫(امحد) مةسةلةى ئةو ناكؤكيةى ن َيوان ئةو و ن َيوان‬ ‫راو َيذكار (اهلضييب) هاتة ث َيشةوةو لةدر َيذةى‬ ‫قسةكانيدا (امح��د) طوتى راو َي��ذك��ار (اهلضييب)‬ ‫ويستى لةمةسةلةى (شورى) ثاشطةزب َيتةوة‪ ،‬كة‬ ‫ب ِريارمان لةسةردابوو‪ ،‬لةبارةى كانديدنةكردنى‬ ‫(امح��د سيف االس�لام حسن البنا)‪ ..‬بيانوو و‬ ‫ث َيوانةى ئةو بؤ ئةوة‪ ،‬هةلَو َيستى ث َيغةمبةربوو‬ ‫(صلى اهلل عليه وسلم) كات َيك كوشتنى دوو ِروانى‬ ‫(املنافقني) رةتكردةوةو طوتى‪( :‬تا نةلَ نَي حمةمةد‬ ‫هاور َييانى خؤى دةك��وذ َي��ت)‪ .‬ئةمحةديش ث َيى‬ ‫طوت‪ :‬ئةوة ث َيوةر َيكى نادروستة‪ ،‬ضونكة ث َيوةرى‬ ‫راستء دروست ئةم فةرمايشتةى ث َيغةمبةرة‪ ،‬كة‬ ‫دةفةرموآ‪( :‬لو أنَ فاطمة بنت حممد َس َر َق ْت َل َق َط َع‬ ‫حممد يدها)‪ ،‬واتاكةى‪ :‬ئةطةر فامتةى كضى حمةمةد‬ ‫دزى كرد‪ ،‬ئةوا حمةمةد دةستى دةب ِر َيت‪.‬‬ ‫(امحد) بةردةوامبوو لةقسةكانى ئينجا باسى‬ ‫تو ِرةيى راو َي��ذك��ار (اهلضييب) كرد لةئاستيداو‬ ‫باسى ئ��ةو شو َينةوارانةشى ك��رد كة سةرجنام‬ ‫ل َييكةوتةوة‪ .‬رَليةدا دكتؤر (توفيق الشاوي) طوتى‪:‬‬ ‫هؤشياريى هةر ر َيكخستن َيك ياخود كؤمةلَ َيك ياخود‬ ‫كؤمةلَطةيةك‪ ،‬ثشت بةضةند بةهاو ثرةنسيث َيك‬ ‫دةبةست َيت‪ ،‬ئةوانيش بريتني لةئازادىء راو َيذكردنء‬ ‫دادث���ةروةرىء يةكسانى‪ ،‬ئةطةر ويستت ئةوةى‬ ‫دكتؤر (سليم العوا)ى برام لةو بارةيةوة نوسيويةتى‬ ‫بيزانيت‪ ،‬ئةوا كت َيبة بةنرخةكةى خبو َينةوة بةناوى‬ ‫(سيستمى سياسى دةولَةتى ئيسالمى‪ -‬النظام‬ ‫السياسى للدولة االسالمية)‪ ،‬رَليةدا هيض طومان َيكم‬ ‫نية كة ث َيوةرةكةى راو َيذكار (اهلضييب) ث َيوةر َيكى‬ ‫نادروستةو ث َيوةرةكةى تؤ راسترتةو من واى‬ ‫دةبينم كة كؤمةلىَ ئيخوان هةندآ هؤشياريى خؤى‬ ‫لةدةستداوة‪ ،‬كات َيك ثرةنسيثةكانى راو َيذكردنء‬ ‫يةكسانى ث َيش َيلدةكات‪ ،‬من وردةكاريةكانى‬ ‫ئةو ناكؤكيةم زانى كة لةن َيوان ئ��ةوانء لةن َيوان‬ ‫كؤمةلَةى (حزب الوسط)دا دروستبووة‪ ،‬بةراستى‬ ‫كاردانةوةكةى كؤمةلىَ ئيخوان لةئاست ئةواندا‬ ‫ب َيتاقةتى كردم‪ ،‬لةكات َيكدا هيض ثاساو َيكيان نةبوو‬ ‫بؤ كاردانةوةيةكى لةو جؤرة‪ ..‬هةر لةم شو َينةدا‬ ‫(ابو العالء ماضي)و هةندآ لةبرايانى دانيشتبون‪،‬‬ ‫بينيم ئةوانة كةسان َيكى بةر َيزو بةنرخن‪ ،‬هةلَةيةكى‬ ‫طةورةية‪ ،‬بةلَكو كارةساتة بةهرةو تواناى ئةمانة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل بضن‪ ..‬بةراستى ج َيطةى داخة‬ ‫لةكيس‬ ‫بؤ ك��ؤم��ةلىَ ئيخوان كة خؤمشان ويسنت‪ ،‬بةم‬ ‫ش َيوةية بةرة بةرة هؤشيارىء بةئاطايى خؤيان‬ ‫لةدةستبدةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةمانة وشةطةليكى نامؤبون بة طويى من‪ ،‬ضونكة‬ ‫يةكةجمارة طو َيم لةرةخنةيةكى لةو جؤرة ب َيت‬ ‫َ‬ ‫لةكؤمةل بطري َيت‪ ،‬لةاليةن ثياو َيكةوة كة بةهايةكى‬ ‫َ‬ ‫فيكرىء م َيذوى لةن َيو كؤمةلء لةكارى ئيسالميدا‬ ‫هةب َيت‪ .‬كات َيكيش ث َيم طوت‪ :‬ئيخوان بزوتنةوةيةكى‬ ‫ئيالهييةو خوا دةيثار َيز َيت‪ ..‬بةش َينةيى طوتى‪:‬‬ ‫ئيسالم ئاين َيكى ئيالهية‪ ،‬ب���ةآلم كةسةكان‬ ‫ئادةميزادن‪ ،‬ضاكيش دةكةنء طوناهيش دةكةن‪..‬‬ ‫رةنطة كؤمةلَة ب ِرواتء شو َينةوارى نةم َين َيت‪ ،‬ئةطةر‬ ‫سةرث َيضى ياسا طةردونيةكانى كرد‪ ..‬بةرزكردنةوةى‬ ‫ضةند درومش َيكى ئيسالمى ماناى ئةوة نية ثاكذىء‬ ‫قةداسةتى بةدةسته َيناب َيت‪ ..‬كؤمةلىَ ئيخوان ثريؤز‬ ‫نني‪.‬‬ ‫هةستم كرد كة دكتؤر نيشانةى ماندووبوونى‬ ‫ث َيوة دياربوو‪ ،‬بؤية مالَئاواييمان ل َيكردو رؤيشتني‪،‬‬ ‫لةئؤتؤمبيلةكةمدا بة(امحد)م طوت‪ :‬ئةم قسةيةم‬ ‫ث َيشرت لةكةسى ديكة ط��وآ ل َينةبووة‪ ،‬لةن َيو‬ ‫ئيخواندا‪( ..‬امحد) طوتى‪ :‬سو َيند بةخوا ئةو ثياوة‬ ‫راستى طوتووة‪ ،‬ث َيدةض َيت ئيخوان وردة وردة‬ ‫ذي��رىء هؤشياريى خؤى لةدةستبدات‪ ،‬وادي��ارة‬ ‫رؤذان َيكى تاريك ضاوة ِروامنانة‪ ..‬طرنط ئةوةية‬ ‫رَ‬ ‫بةخي كؤتايى ب َيت‪ ..‬ئايا‬ ‫دادط��اى سةربازيى‬ ‫رَ‬ ‫بةخي كؤتايى ب َيت؟ ث َيم طوت‪:‬‬ ‫ث َيشبينى دةكةيت‬ ‫ث َيدةض َيت ئ َيمة لةضاوة ِروانى حالَةت َيكى كتوث ِردا‬ ‫بني»‬ ‫كات َيك دةستمداية سيثارةكةم تا بيخةمةوة ن َيو‬ ‫كت َيبخانةكةمةوة‪ ،‬هةموو شتة كتوث ِرةكامن هاتةوة‬ ‫ياد‪ ،‬كة يةك بةدواى يةكدا بةسةرماندا دةبارين‪.‬‬ ‫(‪ )1‬خوال َيخؤشبوو دكتؤر (توفيق الشاوي) يةك َيكبوو‬ ‫لةئةندامانى يةكةم شانةى (ئيخوان املسلمني)و كةس َيكى‬ ‫ياسايى بةناوبانطبوو طةل َيك كت َيبى ياسايىء ئيسالمى‬ ‫نوسيوة‪ .‬دةرب���ارةى (فقه ال��ش��ورى)و ئابورى ئيسالمى‬ ‫وتارطةل َيكى زؤرى نوسيوة‪( ،‬الشاوي) يةك َيكبووة لةوانةى‬ ‫بةشداريان لةدامةزراندنى ر َيكخراوى كؤنطرةى ئيسالمىء‬ ‫بانكى ئيسالمى فةيسةلَدا كردوة‪ ،‬هةروةها خاوةنى بريؤكةى‬ ‫دامةزراندنى خو َيندنطاو قوتاخبانة ئيسالميةكان بووةو دةيان‬ ‫قوتاخبانةى ئيسالمى لةو جؤرةى كردؤتةوة‪ ،‬لةسةرةتاى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كضى طةورة زاناى‬ ‫ذيانى الويدا ذيانى هاوسةرطريى‬ ‫ياسايى دكتؤر (عبدالرزاق السنهوري)دا ث َيكه َيناوة لةذيانيدا‬ ‫شةيداى بريو ِراكانى بووةو داكؤكيكارى بريوباوة ِركانيشى‬ ‫بووة‪.‬‬