425

‫"لەكوردستاندا خەمۆكی‬ ‫باڵوترین نەخۆشیی دەرونییە"‬ ‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬پسپۆڕێكی نەخۆشییە دەرونییەكان‪ ،‬ئاشكرایدەكات‪ ،‬لەهەرێمی كوردستاندا خەمۆكی لەهەمو حاڵەتە‬ ‫دەرونییەكانی دیكە زیاتر بونی هەیەو دەشڵێت "رێژەی ئالودەبون بەمادەی هۆشبەرو كهولیەكانیش لەپەرەسەندندایە‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش لەسەنتەری چارەسەرە دەرونییەكان بەشێكی تایبەتیان بۆ ئەو نەخۆشییە كردۆتەوە"‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئەفرام محەمەد‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ "چاودێر"‪ ،‬كە دەقەكەی لەالپەڕە ‪10‬دا باڵوكراوەتەوە‪ ،‬ئەوەش روندەكاتەوە‪،‬‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا تەواوی چارەسەرە دەرونییەكان لەئاستێكی بەرزدان‪ ،‬جگە لەچەند حاڵەتێك نەبێت ئەویش دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ باری كۆمەاڵیەتی‌و رێگریی ئاینی‪ ،‬كەوا پێویستدەكات نەخۆش بچێتە دەرەوەی هەرێم‪ ،‬لەوانەیش گۆڕینی رەگەز‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫رؤذنامةيةكي سياسي‪ ،‬روناكبريي‪ ،‬كؤمةآليةتيي هةفتانةية‬

‫زیاتر لەهەزار كەس كێبڕكێ بۆ كاندیدەكانی یەكێتی دەكەن‬

‫مەال بەختیار‪ :‬سەرجەم كاندیدەكان‪ ،‬بێ دەستوەردان هەلی یەكسانیان هەیە‬ ‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬بەپێی ئەو زانیارییانەی‬ ‫لەمەكتەبی هەڵبژاردنی یەكێتییەوە دەست‬ ‫"چاودێر" كەوتون‪ ،‬تائێستا زیاتر لەهەزار‬ ‫ك��ەس ل��ەك��ادی��ران��ی یەكێتی‌و كەسانی‬ ‫سەربەخۆ "سی ڤی"یان بۆ كاندیدەكانی‬ ‫لیستی یەكێتی لەهەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان‌و پ��ارل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫پڕكردۆتەوە‪ .‬الیخۆشیەوە مەال بەختیار‪،‬‬ ‫لێپرسراوی دەستەی كارگێڕیی مەكتەبی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بە "چاودێر"ی راگەیاند‪ ،‬هەلی‬ ‫یەكسان بۆ هەمو ئەو كەسانەی دەیانەوێت‬ ‫ببنە كاندیدی یەكێتی بەبێ دەستوەردان‪،‬‬ ‫دەڕەخسێنرێت‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە‪ ،‬لێپرسراوی مەكتەبی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی یەكێتی‪ ،‬ب��ە "چ��اودێ��ر"ی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬دەزگ��ای هەڵبژاردن‌و مەكتەبی‬ ‫رێكخستن میكانیزمێكی داناوەو ئاراستەی‬ ‫هەمو ئۆرگانەكانی كردوە‪ ،‬بۆ دیاریكردنی‬ ‫كاندیدی پارلەمان‌و هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬كە خۆی لەوەدا دەبینێتەوە‬ ‫لەناو رێكخستنەكاندا دەن��گ��دان‌و‪ ،‬هەروا‬ ‫لەناو خەڵكیشدا راپرسی لەسەر كاندیدەكان‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫شۆڕش ئیسماعیل‪ ،‬وتیشی "لیژنەیەك‬

‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی ك��ۆن��ف��ران��س��ی كۆمیتەو‬ ‫م��ەڵ��ب��ەن��دەك��ان دەك����ات‪ ،‬لیژنەیەكیش‬ ‫هەڵسەنگاندن بۆ هەمو كاندیدەكان دەكات‌و‬ ‫فۆرمەكان ئامادەدەكات لەناو ئەو ناوچە‬ ‫جوگرافیایەی ئ��ەو كاندیدە جەماوەری‬ ‫هەیە‪ ،‬كێ توانی لەناو رێكخستنەكان‌و‬ ‫خەڵكیشدا زۆرترین دەنگ بەدەستبێنێت‪،‬‬ ‫ئەو كەسە دەچێتە لیستی كاندیدەكانەوە‬ ‫بۆ هەڵبژاردن"‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئاشكرایشیدەكات‪%90 ،‬ی‬ ‫كاندیدەكان بەو میكانیزمانە دیاریدەكرێن‌و‬ ‫لەناو مەڵبەندەكانیش كۆنفرانسی گشتی بۆ‬ ‫دیاریكردنیان دەكرێت‌و دواتر دەچێتە الی‬ ‫لیژنەیەكی دیكەو ئەوكاتە دەخرێنە بەردەم‬ ‫مەكتەبی سیاسی‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەو كەسە بێالیەنانەی دەیانەوێت‬ ‫ببنە كاندیدی یەكێتی‪ ،‬بەرپرسی مەكتەبی‬ ‫هەڵبژاردنی یەكێتی ئاماژە بەوەدەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسە بێالیەنانە میكانزمی گونجاویان بۆ‬ ‫دانراوە‪ ،‬بۆ ئەوانەی پسپۆڕی‌و شارەزاییان‬ ‫هەیەو دەتوانرێت لەپارلەمان‌و ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان سودیان لێوەربگیرێت‪ .‬وتیشی‬ ‫"تائێستا ژمارەیەكی زۆر زۆر سی ڤی‬ ‫پێشكەشكراون‪ ،‬كە لەهەرێمی كوردستان‬

‫ژماره‌یه‌کی زۆر‬ ‫له‌که‌سانی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫ده‌یانه‌وێت ببن ‌ه‬ ‫کاندیدی یه‌کێتی‬

‫ هاوکات له‌گه‌ڵ نزیکبونه‌وه‌ی واده‌ی هه‌ڵبژاردنه‌کانی هه‌رێم ئاماده‌کاریه‌کانیش ده‌ستیانپێکردوه‌‬

‫ده‌نگی زواڵڵی ده‌وڵه‌تی یاسا نوسا‬

‫دڵشاد عومه‌ر‬

‫ئاگرو بەنزینەكەی عەلی باپیر ناڕەزایی لێدەكەوێتەوە‬

‫"دەبێت عەلی باپیر نەچێتە هۆڵی پارلەمانەوە‬ ‫چونكە لەوێش ژن‌و پیاو تێكەڵن"‬

‫چاودێر‪ -‬تایبەت‪ :‬دوای ئ��ەوەی عەلی‬ ‫باپیر رەخنەی لەتێكەاڵوبونی ك��وڕان‌و‬ ‫كچانی زانكۆو ناوەندەكانی خوێندن گرت‌و‬ ‫كچ‌و ك��وڕی زانكۆی وەك��و ئاگرو بەنزین‬ ‫وەسفكرد‪ ،‬توێژەرێكی ب��واری ئایینی‪،‬‬ ‫پێیوایە هیچ دەقێكی ئایینی رێگریی‬ ‫لەتێكەاڵوبونی كچ‌و كوڕ نەكردوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەو بنەما سەلەفییەش بێت كە عەلی باپیر‬ ‫پشتی پێبەستوە دەبێت ناوبراو خۆیشی‬

‫هێمنگوای‪ ،‬ئه‌فسانه‌یه‌ک‬ ‫له‌ رسته‌ی دروست‬ ‫ئاماده‌کردنی‪ :‬پێشه‌وا فه‌تاح‬

‫نەچنە فەرمانگەیەكی حكومییەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫لەوێش هەمان تێكەاڵوی هەیە‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە‪ ،‬پسپۆڕێكی ب��واری‬ ‫ئ��ی��س�لام��گ��ەرا‪ ،‬ئ���ام���اژە ب���ەوەدەك���ات‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەردەم��ی جیهانگیریدا‪ ،‬داخ��وازی��ی‬ ‫لەم ج��ۆرە بۆ قەدەغەكردنی خوێندنگا‬ ‫تێكەاڵوەكان‪ ،‬مایەی سەرسوڕمانێكی‬ ‫سەیرە‪ .‬ئاخر‪ ،‬شەو و رۆژ‪ ،‬ئێستا‪ ،‬لەبازاڕ‪،‬‬ ‫ریستۆرانت‪ ،‬نەخۆشخانە‪ ،‬سەیارە‪ ،‬فڕۆكە‪،‬‬ ‫م��ۆڵ��ەك��ان‪ ..‬ت��اد ژن‌و پیاو تێكەاڵون‪،‬‬ ‫خ��ۆ زۆرب���ەی ه��اوس��ەرەك��ان��ی س��ەرك��ردە‬ ‫ئیسالمییەكان لەكاتی نەخۆشیدا الی‬ ‫پزیشكی پیاو عیالج دەكرێن‪ .‬ئیتر چۆن‬ ‫ئەم تێكەاڵوبونانە لێكدادەبڕێنن‪ .‬سەیریش‬ ‫ئەوەیە بەشی زۆری رابەرانی ئیسالمگەرا‪،‬‬ ‫كە لەواڵتی خۆیان لێیاندەقەومێ‪ ،‬پەنا‬ ‫بۆ رۆژئاوا دەبەن‪ .‬هەروەكو رۆژئاوا هەمو‬ ‫سەراپا رەشپۆش بن‪ .‬بۆیە ئەم داخوازیە‬ ‫وەكو وایە لەناو دەریادا ماسیی نێرو مێ‬ ‫لێك جیابكرێنەوە‪.‬‬ ‫بــؤ‬ ‫‪3‬‬

‫الزۆ‬

‫ده‌وێت؟‬

‫‪8‬‬

‫حاجی عه‌فرینی‬

‫‪9‬‬

‫ئەندامێكی سەركردایەتیی پارتی‪:‬‬

‫خراپبونی پەیوەندیی یەكێتی‌و پارتی ناسەقامگیریی‬ ‫لەكوردستاندا دێنێتەئاراوە‬

‫چ����اودێ����ر‪ -‬ت���ای���ب���ەت‪ :‬ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی‬ ‫سەركردایەتیی پارتی ئاماژە بەوەدەكات‬ ‫ب��ڕی��اری ب��ەش��داری��ك��ردن��ی یەكێـتی بە‬ ‫لیستێكی سەربەخۆ لەهەڵبژاردنەكاندا‬ ‫لەالیەن پارتییەوە رێ��زی لێدەگیرێت‌و‬ ‫دەڵێت "ئەوەی گرنگە ئەنجامدانی ئەركە‬ ‫هاوبەشە نەتەوەیی‌و نیشتمانییەكانە‬ ‫پێكەوە"‪ .‬هاوكات مەترسیی ئەوەیش‬ ‫نیشاندەدات كە خراپبونی پەیوەندیی‬ ‫نێوان یەكێتی‌و پارتی ناسەقامگیریی‬ ‫لەكوردستاندا دێنێتەئاراوە‪.‬‬ ‫هێمن هەورامی‪ ،‬كە هاوكات بەرپرسی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوەی پارتییە‪ ،‬لە‬ ‫چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ "چاودێر" لەبارەی‬ ‫بەشداریكردنی یەكێتی بەلیستی سەربەخۆ‬ ‫دەڵێت "ئێمە لەو روانگەیەوە سەیری‬ ‫دەكەین‪ ،‬یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان‬ ‫هێزێكی سەربەخۆیە‌و رێز لەبڕیارەكانیان‬ ‫دەگرین‪ ،‬ب��ەاڵم گرنگ ئەركە هاوبەشە‬ ‫نیشتیمانی‌و نەتەوەییەكانە‪ ،‬بۆیە بۆ ئێمە‬

‫من له‌یال بووم‬ ‫‪6‬‬

‫چییان له‌ عه‌فرین‬

‫ه‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی شه‌ڕه‌و ‌‬ ‫بۆ شه‌ڕی هه‌ڵبژاردن‬

‫‪2‬‬

‫نەچێتە ناو هۆڵی پارلەمانەوە‬ ‫چ��ون��ك��ە ل��ەوێ��ش ژن‌و پیاو‬ ‫تێكەاڵون‪ .‬هاوكات پسپۆڕێکی‬ ‫بواری ئیسالمگه‌را پێیوای ‌ه ئه‌و‬ ‫داوای � ‌ه وه‌ک��و ئ�ه‌و‌ه وای�ه‌ له‌ناو‬ ‫ده‌ری��ادا ماسیی نێرو مێ لێک‬ ‫جیابکرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەی���ەوە‪ ،‬س����ەروەر‬ ‫پێنجوێنی‪ ،‬ت��وێ��ژەری ب��واری‬ ‫ئایینی‪ ،‬بە "چاودێر"ی راگەیاند‪،‬‬ ‫گەر عەلی باپیر‪ ،‬بەكۆپیكردنی‬ ‫فەتوای وەهابیەكان بەحەرامكردنی‬ ‫تێكەاڵوی‪ ،‬دەیەوێت تێكەاڵویی خوێندكارانی‬ ‫زانكۆ قەدەغەبكات‪ ،‬ئەو فەتوایە هەمو‬ ‫تێكەاڵوییەك دەگرێتەوە‪ ،‬دەی با عەلی‬ ‫باپیر نەچێتە هۆڵی پارلەمانەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ل��ەوێ��ش ت��ێ��ك��ەاڵوی ه��ەی�ە‌و ه��ەم��ان ئەو‬ ‫بارودۆخە لەوێش پێكهاتوە‪ ،‬كە بەپێی‬ ‫فەتوای حەرامكردنی (اختالط) نادروستە!‬ ‫دەی با ئیسالمییەكان بۆ كاروباری خۆیان‬

‫دەگاتە زیاتر لەهەزار كەس"‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەم��ب��ارەی��ەوە‪ ،‬م��ەال بەختیار‪،‬‬ ‫لێپرسراوی دەستەی كارگێڕیی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتی‪ ،‬بە "چاودێر"ی راگەیاند‪،‬‬ ‫هەلی یەكسان‪ ،‬بێ دەستوەردان بۆ هەمو‬ ‫ئەو كەسانەی كە دەیانەوێت ببنە كاندیدی‬ ‫یەكێتی ده‌ڕه‌خسێنرێت‪.‬‬ ‫مەال بەختیار‪ ،‬وتیشی "لەناو ئەزمونی‬ ‫دی��م��وك��راس�ی‌و هۆشیاریی ه��ەڵ��ب��ژاردن‌و‬ ‫پێوەری بابەتی ئێستاو بەدەرس وەرگرتن‬ ‫لەهەڵەكانی رابردو‪ ،‬لەم هەڵبژاردنەدا‪ ،‬ئەم‬ ‫لیستەی یەكێتی دەبێت لیستی وی��ژدان‬ ‫بێت‪ ،‬نەك لیستی گیرفان"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫كاركردن بەیەكەوە‬ ‫گەورەترە لەوەی‬ ‫بەجیا بەلیستێك‬ ‫دابەزین‪.‬‬ ‫ه��������ەر ل����ەو‬ ‫چا و پێكە و تنە د ا‬ ‫ك���ە دەق���ەك���ەی‬ ‫ل����ەالپ����ەڕە ‪4‬دا‬ ‫ب�ڵاوك��راوەت��ەوە‪،‬‬ ‫ن��اوب��راو لەبارەی‬ ‫م����ەت����رس����ی����ی‬ ‫خ����راپ����ب����ون����ی‬ ‫پەیوەندیی نێوان‬ ‫هێمن هه‌ورامی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‌و‬ ‫ر ێككە و تننا مە ی‬ ‫س��ت��رات��ی��ژی��ی��ەوە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت "پ��ەی��وەن��دی‬ ‫گۆڕان‌و یەكێتی خراپبو دۆخی كوردستان‬ ‫تێكنەچو‪ ،‬هەروەها پەیوەندیی گۆڕان‌و‬ ‫پارتیش خراپبێت دۆخ��ی كوردستان‬ ‫تێكناچێ‌‪ ،‬تەنانەت پەیوەندیی ئۆپۆزسیۆن‬

‫هەمویان لەگەڵ یەكێتی‌و پارتی خراپ بێت‬ ‫ئەوا بارودۆخی كوردستان تێكناچێ‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خوانەخواستە لەمێژوی تازەش بینیومانە‬ ‫ئەگەر پەیوەندیی یەكێتی‌و پارتی خراپ‬ ‫بێ‌ بارودۆخی كوردستان ناسەقامگیری‬ ‫بەخۆیەوە دەبینێت"‪.‬‬

‫بۆمبی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫دێمۆکراسیی موسڵمان‬ ‫د‪ .‬عادل باخه‌وان‬

‫‪3‬‬

‫َ‬ ‫هةوال و راثؤرت‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫دەنگی زواڵڵی دەوڵەتی یاسا نوسا‬ ‫مالکی حكومەتی ناوخۆیی بەغدادی لەدەستدا‬

‫چاودێر‪ -‬بابان‪ ،‬وریا‪ ،‬نالی‪:‬‬ ‫پاش ئەوەی دوێنێ لەیەكەمین دانیشتندا‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای بەغداد كۆبۆوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫گەورەترین گۆڕانكاریشی بەدوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك كە سەرجەم نوێنەرانی لیستی‬ ‫دەوڵەتی یاسا لەو ئەنجومەنە هاتنە دەرەوەو‬ ‫بایكۆتی دانیشتنەكەیانكرد‪.‬‬ ‫ئەو پاشەكشەیەی كە لیستی دەوڵەتی‬ ‫ی��اس��ا ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان بەگشتی‌و بەغداد بەتایبەتی‬ ‫بەخۆوە بینی‪ ،‬بەشێوەیەك كە لەكۆی ‪58‬‬ ‫كورسی ئەو ئەنجومەنە‪ ،‬توانی تەنها ‪20‬‬ ‫كورسی ئەنجومەنەكە بباتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كە لەهەڵبژاردنەكانی رابردودا لیستی ناوبراو‬ ‫زۆربەی هەرە زۆری كورسییەكانی بردەوە‪.‬‬ ‫ئەم شكستەی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬وایكرد‬ ‫كوتلەكانی دیكە بیر لەهاوپەیمانێتییەكی‬ ‫ن��وێ ب��ك��ەن��ەوەو توانیشیان ل��ەژێ��ر ن��اوی‬ ‫(لەپێناو ب��ەغ��داد)‪ ،‬ئ��ەو هاوپەیمانێتییە‬ ‫دروستبكەن‪ ،‬كە بەم شێوەیەیە‪ :‬كوتلەكانی‬ ‫ئەحراری سەر بەسەدرییەكان ‪ 5‬كورسی‪،‬‬ ‫كوتلەی (موتەحیدون)ی ئوسامە نوجێفی‬ ‫‪ 7‬كورسی‪ ،‬كوتلەی (مواتین)ی عەممار‬ ‫ئەلحەكیم ‪ 6‬ك��ورس��ی‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ چەند‬ ‫كوتلەیەكی بچوكی دیكەو چەند كەسێتییەكی‬ ‫سەربەخۆی دیكە ژم��ارەی كورسییەكانی‬ ‫نێو ئەو هاوپەیمانێتییەیان لەئەنجومەنەكە‬ ‫گەیاندۆتە ‪ 35‬كورسی‪ ،‬كە بونەتە زۆرینەو‬ ‫دەت��وان��ن سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫بەغداد‌و پۆستی پارێزگاری بەغدادیش دیاری‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە لیستی دەوڵەتی‬ ‫یاسا تەنها ‪ 20‬كورسی ئەو ئەنجومەنەی‬ ‫لەكۆی ‪ 58‬كورسی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫ب���ەڕای ژم��ارەی��ەك ل��ەپ��ارل��ەم��ان��ت��اران‪،‬‬ ‫ناوخۆییەكانی‬ ‫حكومەتە‬ ‫پێكهێنانی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬دور لەدەوڵەتی یاسا‪ ،‬وەك‬ ‫لەپارێزگای بەغدا‌و چەند پارێزگایەكی دیكەی‬ ‫عیراق بینرا‪ ،‬نەخشەی سیاسی دەگۆڕێت‪،‬‬ ‫پێیانیشوایە‪ ،‬جارێكی دیكە دەوڵەتی یاسا‬ ‫ناتوانێت‪ ،‬سەرۆكایەتی حكومەت بەدەستەوە‬ ‫بگرێت‌و پۆستەكان بۆ خۆی قۆرخ بكات‪.‬‬ ‫مالكی هاواری لێهەستاوە‬ ‫رەع��د دەهلەكی‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران ل��ەس��ەر ئیئتیالفی عیراقیی‪،‬‬ ‫بۆ چ��اودێ��ر‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب���ەوەدا‪ ،‬كە پێش‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ ،‬ن��وری مالكی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئیئتیالفی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬دەیوت بۆ ئایندە‬ ‫حكومەت لەسەر بنەمای زۆرینەی سیاسی‬

‫پێكدەهێنین‪ ،‬چونكە حكومەتی هاوبەش‌و‬ ‫تەوافقی‪ ،‬شكستیهێنا‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ‌و دوای‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی ناوخۆیی بەغدا‪ ،‬كە‬ ‫تیایدا رەوت��ی س��ەدر‌و ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫ئیسالمی لەگەڵ موتەحیدون رێككەوتن‪،‬‬ ‫مالكی ه����اواری لێهەڵسا‌و رای��گ��ەی��ان��د‪،‬‬ ‫ئ��ەو رێككەوتنە پیالنێكە‌و وەك ئەوەیە‬ ‫دەنگەكانمان لێدزرابێت»‪.‬‬ ‫هاوپەیمانێتییەكە بۆ ئایندەشە‬ ‫رەع��د دەهلەكی‪ ،‬ئەوەشیخستەڕو‪ ،‬كە‬ ‫پرۆسەی سیاسی لەئێستادا پێچەوانەی‬ ‫خواستەكانی دەوڵ��ەت��ی ی��اس��ا رێ���ڕەوی‬ ‫گ��رت��وە‪ ،‬وتیشی «ئ��ەم هاوپەیمانێتییە‬ ‫ن��وێ��ی��ە‪ ،‬رەن��گ��دان��ەوەی دەب��ێ��ت لەسەر‬ ‫هاوپەیمانێتییەكانی ئایندە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەسەر ستراتیژییەتی هەڵبژاردنی داهاتوی‬ ‫پارلەمان‌و پێكهێنانی حكومەتیش»‪.‬‬ ‫پێیشیوایە‪ ،‬سەرجەم الیەنە سیاسییەكان‬ ‫بۆیان دەرك���ەوت‪ ،‬كە بەرنامەی سیاسی‬ ‫دەوڵەتی یاسا لەگەڵ الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫دی���ك���ەدا ن��اگ��ون��ج��ێ��ت‪ ،‬ب��ۆی��ە ئ��ەوان��ی��ش‬ ‫هاوپەیمانێتی‌و ستراتیژییەتێكی نوێیان‬ ‫دروستكرد بۆ ئەوەی كەس پەراوێز نەخرێت‌و‬ ‫ه��ەم��و الی��ەن��ەك��ان ب��ەش��دارب��ن لەحوكم‌و‬ ‫لەخزمەتكردن»‪.‬‬ ‫دەنگی زواڵڵی دەوڵەتی یاسا نوسا!‬ ‫دەهلەكی ئەوەشیخستەڕو‪ ،‬كە پێدەچێت‬ ‫بۆ خولی داهاتو‪ ،‬گەر دەوڵەتی یاساش‬ ‫بچێتە ناو هاوپەیمانێتییە نوێیەكەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەنگی وەكو جاران زواڵڵ نابێت‪ ،‬وتیشی‬ ‫«دەنگی دەوڵ��ەت��ی یاسا هاوتای دەنگی‬ ‫الیەنەكان دەبێت‌و هێندەی قەبارەی خۆی‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬ل��ەو هاوپەیمانێتییەشدا‪ ،‬هیچ‬ ‫الیەنێك دەنگی لەالیەنێكی دیكە بەرزتر‬ ‫نابێت‪ ،‬حكومەتیش حكومەتی تاكالیەنە‬ ‫نابێت‪ ،‬بەڵكو حكومەتێكی هاوبەشی‬ ‫نیشتمانی بەبەشداری سەرجەم الیەنەكان‬ ‫دەبێت‪ ،‬كە كوردیش یەكێك دەبێت لەالیەنە‬ ‫سەرەكییەكان»‪.‬‬ ‫ئەلحكیم یارییەكی جوانی كرد‬ ‫الی خۆیەوە‪ ،‬بورهان محەممەد فەرەج‪،‬‬ ‫پارلەمانتاری هاوپەیمانی كوردستانی‬ ‫ل��ەئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە ‪،‬‬ ‫هاوپەیمانێتییە نوێیەكەی نێوان حەكیم‌و‬ ‫سەدر‌و الیەنی موتەحیدون‪ ،‬هاوپەیمانێتییەكە‬ ‫لەسەر بنەمای میانڕەوی پێكهێنراوە‪،‬‬ ‫وتیشی»لەم هەڵبژاردنەدا‪ ،‬عەممار حەكیم‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی ب��ااڵی ئیسالمی‪،‬‬

‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای به‌غداد له‌ده‌ست مالکی ده‌رچو‬

‫یارییەكی سیاسییانەی باشی كرد‌و توانی‬ ‫لەگەڵ چەند الیەنێكی دیكەدا‪ ،‬حكومەتی‬ ‫ناوخۆی چەند پارێزگایەك پێكبهێنێت»‪.‬‬ ‫نەخشی پێكهێنانی حكومەتی ئایندەیە‬ ‫ئەو پارلەمانتارە كوردە‪ ،‬واشیدەبینێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەنجامی ئەم هەڵبژاردنە‌و هاوپەیمانێتییەكان‬ ‫بۆ پێكهێنانی حكومەتە ناوخۆییەكانی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬كاریگەرییان دەبێت لەسەر‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی داه��ات��وی عیراق‪،‬‬ ‫وتیشی « ئ��ەو ی��اس��ای ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەی‬ ‫لەئەنجومەنی نوێنەران دەنگمان لەسەریدا‪،‬‬ ‫وایكرد دەوڵەتی یاسا رێژەیەی راستەقینەی‬ ‫خۆی بەدەست بهێنێت‪ ،‬هەرئەوكات ئەوان‬ ‫رەخنەیان لەیاساكە گرت‌و لەكاتی دەنگدان‬ ‫لەسەری چونە دەرەوەی هۆڵەكە»‪.‬‬ ‫جەختیشیكردەوە‪ ،‬كە بەپێی پێشبینی‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی دۆخ���ی سیاسی ئێستای‬ ‫عیراق‪ ،‬پێناچێت جارێكی دیكە دەوڵەتی‬ ‫یاسا حوكمەت بەدەستەوە بگرێت‪ ،‬وتیشی‬ ‫«ئەنجامەكان‌و هاوپەیمانێتییەكان لەگەڵ‬ ‫گۆڕانكارییە سیاسییەكانی چ���واردەوری‬ ‫ع��ی��راق‪ ،‬ئ��ەوەم��ان دەخ��ات��ە پێشچاو‪ ،‬كە‬ ‫كوتلەی مواتن‪ ،‬بەسەرۆكایەتی عەممار‬ ‫حەكیم‪ ،‬دەسەاڵت بەدەستەوە دەگرن»‪.‬‬ ‫بااڵترین پۆست بۆزۆرترین دەنگ‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬عەلی شبر‪ ،‬ئەندامی‬ ‫هاوپەیمانی نیشتمانی لەئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫لەسەر كوتلەی مواتن سەر بەئەنجومەنی‬ ‫بااڵی ئیسالمی‪ ،‬بە «چاودێر»ی راگەیاند‪،‬‬

‫كە هاوپەیمانێتییەكەیان بۆ دژایەتیكردنی‬ ‫هیچكام لەالیەنە سیاسییەكان پێكنەهاتوە‪،‬‬ ‫وتیشی «ئێمە دەمانەوێت هەمو الیەنەكان‬ ‫بەشداربن لەحكومەتە ناوخۆییەكاندا‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئ��ەوەش رێككەوتوین‪ ،‬كە بااڵترین پۆست‬ ‫لەهەر پارێزگایەك بدرێت بەو الیەنە زۆرینەی‬ ‫بەدەستهێناوە»‪.‬‬ ‫ئەوەشیخستەڕو‪ ،‬كە لەپارێزگای بەغدا‪،‬‬ ‫كوتلەی دەوڵەتی یاسا خۆی نەیویستوە‬ ‫بەشداربێت لەپێكهاتەی حكومەتەكە‪ ،‬وتیشی‬ ‫«ئەوان لەدانیشتنەكە چونە دەرەوە»‪.‬‬ ‫حكومەتە‬ ‫پێكهێنانی‬ ‫پێیشیوایە‪،‬‬ ‫ناوخۆییەكان كاریگەری ئەوتۆیان نابێت‬ ‫ل���ەس���ەر ن��ەخ��ش��ەی س��ی��اس��ی‪ ،‬چونكە‬ ‫ستراتیژییەتی ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫ج��ی��اوازە لەستراتیژییەتی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‌و حكومەت»‪.‬‬ ‫پارێزگارو سەرۆكیشیان هەڵبژارد‬ ‫سەرەڕای بایكۆتكردنی دانیشتنی یەكەمی‬ ‫دوێنێی ئەنجومەنەكە لەالیەن ‪ 20‬ئەندامەكەی‬ ‫لیستی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬هاوپەیمانییە نوێیەكە‬ ‫ت��وان��ی بەدەنگی زۆری��ن��ەی ئامادەبوانی‬ ‫ئەنجومەنەكە كە پێكهاتبون لە ‪ 31‬ئامادەبو‪،‬‬ ‫نیصابی ی��اس��ای��ی ب��ۆ دەن��گ��دان لەسەر‬ ‫هەڵبژاردنی سەرۆكی ئەنجومەن‌و پارێزگاری‬ ‫بەغداد ت��ەواو بكات‌و (ری��اض العضاض‪-‬‬ ‫پ��اڵ��ێ��وراوی كوتلەی موتەحیدون) وەك‬ ‫سەرۆكی نوێی ئەنجومەنەكەو (علي محسن‬ ‫التمیمي‪ -‬پاڵێوراوی كوتلەی ئەحرار) وەك‬ ‫پارێزگاری نوێی بەغداد هەڵبژێرن‪.‬‬

‫كێشەی لیوای ‪ ،16‬دەبرێتە دادگای فیدڕاڵ‌و پارلەمان‬

‫لەكەركوك‪ ،‬شەڕی تیرۆر بەخەندەق‌و‬ ‫كامێرای چاودێری دەكرێت‬ ‫چاودێر_دەریا كامەران‪:‬‬ ‫لەگەڵ تەواوی ئەو رێگریانەی لەبەردەم هەڵكەندی خەندەقی كەركوك دروستدەكرێت‪،‬‬ ‫لەئێستادا ‪ 40%‬هەڵكەنینی خەندەقی دەوروبەری كەركوك تەواو بوە‌و پێشبینیش‬ ‫دەكرێت دوای تەوابونی پرۆژەكە‪ ،‬بارودۆخی ئەمنی كەركوك رولەباشبون بكات‪.‬‬ ‫بەرێوەبەری گشتی پۆلیسی كەركوكیش رایگەیاند‪ ،‬هەر كەسێك هەوڵی راگرتنی‬ ‫ئەو پڕۆژەیە بدات‪ ،‬ئەوا نایەوێت ئاسایشی شاری كەركوك بەرقەراربێت‪.‬‬ ‫لیوا جەمال تاهیر ئەوەشی خستەرو‪ ،‬بەتەواوبوونی پڕۆژەكە‪ ،‬بەربەستێكی تۆكمە‬ ‫لەهاتنە ژورەوەی تیرۆرستان بۆ نێو شارەكە دروست دەبێت‪.‬‬ ‫بەمەبەستی هاوكاری كردنی النیە ئەمنییەكان‌و چاودێریكردن‌و بنبركردنی حاڵەتە‬ ‫نەخوازراوەكانیش‪ ،‬ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لە ساڵی ‪ 2012‬بڕیاری ئەوەی‬ ‫دەركرد كە لەسەرجەم ماركێت و دامودەزگا حكومی و شوێنە گشتییەكاندا سیستەمی‬ ‫كامێرای چاودێری دابنرێت‪.‬‬ ‫هاوكات سەرۆكی لیژنەی ئەمنی لەئەنجومەنی پارێزگای كەركوكیش‪ ،‬پشتیوانی‬ ‫ئەنجومەنی بۆ سەرخستنی پڕۆژەكە دوپاتكردەوەو ئاماژەی بەنوێترین پالنی ئیدارەو‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكەیش كرد بۆ زیاتر توندوتۆڵكردنی بارودۆخی ئەمنی‪.‬‬ ‫ئەحمەد عەسكەری‪ ،‬ئاماژە بەگرنگی ئەو سیستەمە دەكات‌و دەڵێت «زۆر پێویستە‬ ‫هاواڵتیان پابەندی ئەو بڕیارە ببن‌و سیستەمی كامێرای چاودێری لە سەرجەم دوكان‬ ‫و ماركێتەكانی خۆیان دابنێن تاكو بتوانین بەئاسانترین شێوەو لەكورترین كاتدا‬ ‫تاوانباران بدۆزرێنەوە‪.‬‬ ‫عەسكەری ئاشكراشیكرد‪ ،‬ئیدارەی كەركوك بڕیاریداوە لەگەڵ تەواوبونی پڕۆژەكەو‬ ‫دانانی خاڵەكانی پشكنین لەدەروازەكانی شاری كەركوك‪ ،‬كامێرای چاودێری‬ ‫پێشكەوتوو لەو خااڵنە دابنێن»‪.‬‬

‫ئەردۆغان‪ :‬بەتوندترین شێوە‬ ‫وەاڵمی خۆپیشاندەران دەدەینەوە‬

‫چاودێر‪ -‬میدیاكان‪ :‬لەپاش ‪ 18‬رۆژ خۆپیشاندان بەمەبەستی پارێزگاریكردنی‬ ‫پاركی گەزی لەناوەندی ئیستەمبوڵ‪ ،‬پێرێ‌ پۆلیسی توركیا دەستیان بەسەر‬ ‫پاركەكە گرت‌و خۆپیشاندان لەچواردەوری پاركەكەش تادره‌نگ به‌رده‌وامی هه‌بو‪.‬‬ ‫هاوكات جارێكی دیكەیش ئەردۆگان هەڕەشەی توندی لەخۆپیشاندەران كردەوە‪.‬‬ ‫دوێنێ‌ لەكۆبونەوەیەكی جەماوەری پارتەكەیدا لەئەستەمبوڵ‪ ،‬ئەردۆغان هەڕەشەی‬ ‫لەخۆپیشاندەران‌و چاالكوانی پاركەكە كرد‪ ،‬بەوەی گەر بێت‌و كۆتایی بەخۆپیشاندان‬ ‫نەهێنن‪ ،‬ئەوا هێزەئەمنییەكان بەتوندترین شێوە وەاڵمیان دەداتەوە‪.‬‬ ‫لەدرێژەی گوتارەكەیدا ئەردۆغان جەختی لەجێبەجێكردنی پرۆژەكە كردەوە‬ ‫بەدروسكردنی مۆڵ‌و مزگەوتێک لەچواردەوری پاركەكەو وتی «نزیكەی ‪ 100‬درەخت‬ ‫لەپاركی گەزی الدەبەین گەر ببێت‌و دادگا فەرمانی وەستانی پڕۆژەكە رابگرێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئێمە پرۆژەكە دەخەینە ریفراندۆمەوەو سورین لەسەر تەواوبونی پرۆژەكە»‪.‬‬ ‫دادگا ئامادەبون بۆ دادگاییكردنیان‪ ،‬ئەو كات‬ ‫ئێمە‌و ئەفسەرەكانی‌ سەر بەلیواكەمان بیر‬ ‫ی‬ ‫ی جێبەجێنەكردن ‌‬ ‫لەوە دەكەینەوە‪ ،‬بەهۆ ‌‬ ‫ی گواستنەوەمان‪ ،‬بچینە ب��ەردەم‬ ‫فەرمان ‌‬ ‫دادگا‪ .‬عەمید روكن بەختیار محەمەد سدیق‬ ‫ی عیراق‪،‬‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫فەرماندەی‌ لیوا ‌‬ ‫لەرونكردنەوەیەكدا‪ ،‬كە وێنەیەكی دەست‬ ‫چاودێر كەوتوە‪ ،‬ئ��ەوەش دەڵێت « ئێمە‬ ‫ی سوپای عیراق هەمو‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫وەك��و لیوا ‌‬ ‫ئەركەكانی‌ خۆمان بەجێهێناوە»‪.‬‬ ‫لەبەشێكی‌ تری‌ راگەیەندراوەكەدا عەمید‬ ‫روك��ن بەختیار محەمەد دەڵێت «ئ��ەوان‬ ‫(وات��ە زەی��دی‌و غەیدان)‪ ،‬خزمەت بەواڵت‬ ‫ناكەن‪ ،‬بەڵكو دژایەتی ئێمەیان ك��ردوە‌و‬ ‫ی ئ��ەوان دەڵێین‪،‬‬ ‫ئێمەش ب��ەوان‌و بەسەرو ‌‬ ‫ئەو فەرمانەی‌ لەالیەن ئەوانەوە دەردەكرێت‬ ‫ی‬ ‫جێبەجێی ناكەین‌و تەنها فەرمانی‌ وەزارەت ‌‬ ‫پێشمەرگەی‌ هەرێم‪ ،‬جێبەجێ دەكەین»‪.‬‬

‫چاودێر‪ -‬تایبه‌ت‪:‬‬ ‫كێشەی لیوای ‪ ،16‬تا دێت پەرە دەسێنێت‪،‬‬ ‫لەالیەك فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەكانی دیجلە‬ ‫ه��ەڕەش��ەی ب��ەدادگ��ای��ی گەیاندنی (‪)600‬‬ ‫ئەفسەر‌و سەربازی كورد دەكات‌و لەالیەكیش‬ ‫كوردەكانی لیواكە هەڕەشەی ئەوە دەكەن‪،‬‬ ‫كە چیتر پابەند نابن بەبڕیارەكانی وەزارەتی‬ ‫بەرگری عیراقەوە‌و بەڵكو تەنها فەرمانەكانی‬ ‫وەزارەت��ی پێشمەرگەی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫جێبەجێدەكەن‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ب���ەرپ���رس ل��ەب��ەش��ە‬ ‫جیابوەكەی لیوای ‪16‬ی سەر بەفیرقەی‬ ‫‪4‬ی سوپای عیراق‪ ،‬كە بەهۆی كێشەیەكەوە‬ ‫لیواكە ب��وە ب��ەدوب��ەش‪ ،‬بە «چ��اودێ��ر»ی‬ ‫«ئێمە پابەندی بڕیارەكانی‬ ‫رایگەیاند‬ ‫ئۆپەراسیۆنەكانی دیجلە نابین‪ ،‬چونكە‬ ‫بڕیارەكانی ئەوان‪ ،‬سیاسیین‪ ،‬نەك سەربازی‪.‬‬ ‫فڕۆكەخانەكە چۆڵناكەین‬ ‫ئەو سەرچاوەیە‪ ،‬تەئكیدیش دەكاتەوە‪،‬‬ ‫كە لەشوێنی خۆیان دەمێننەوە‌و ئامادەش‬ ‫نین فڕۆكەخانە سەربازییەكەی دوزخورماتو‬ ‫چ��ۆڵ ب��ك��ەن‌و رادەس��ت��ی ه��ێ��زی دیكەی‬ ‫س��ەر بەسوپای عیراقی ب��ك��ەن‪ ،‬وتیشی‬ ‫«فڕۆكەخانەی (سەدیق) لەدوزخورماتو‪،‬‬ ‫گرنگی تایبەتی هەیە بۆ ك��ورد‪ ،‬چونكە‬ ‫بەرادەستكردنی ئەو فڕۆكەخانەیە‪ ،‬مەترسی‬ ‫ل��ەس��ەر خ��اك��ی ه��ەرێ��م دروس���ت دەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫پێشتریش لەسەردەمی رژێمی بەعسدا‪ ،‬ئەو‬ ‫فڕۆكانەی شاری هەڵەبجەیان كیمیابارانكرد‪،‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لیوای ‪ :16‬ئه‌رکه‌کانمان جێبه‌جێکردوه‌‪ ،‬به‌اڵم شه‌ڕمان پێده‌فرۆشن‬

‫لەو فڕۆكەخانەیەوە هەستان»‪.‬‬ ‫وەزارەتی پێشمەرگە خەرجی دەكات‬ ‫تەئكیدیشیكردەوە‪ ،‬گەر سوپای سەر‬ ‫ب��ەوەزارەت��ی بەرگری هەڵبكوتنە سەریان‬ ‫بەمەبەستی دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی��ان‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫بەدڵنیاییەوە خۆیان رادەست ناكەن‌و وەاڵم‬ ‫دەدرێنەوە‪.‬‬ ‫سەرچاوەكە‪ ،‬ئەوەشی خستەڕو‪ ،‬كە ماوەی‬ ‫دو مانگ دەبێت موچەیان وەرنەگرتوە‌و‬ ‫چ��اوەڕێ دەك��ەن ئ��ەم هەفتەیە موچەیان‬

‫لەوەزارەتی پێشمەرگەوە بۆ خەرج بكرێت‪.‬‬ ‫بەبیانوی جێبەجێنەكردنی فەرمانی‬ ‫سەربازی‪ ،‬فەریق روكن عەبدولئەمیر زەیدی‪،‬‬ ‫ف��ەرم��ان��دەی ئۆپەراسیۆنەكانی دیجلە‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكی رۆژنامەوانیدا‪ ،‬رایگەیاند ‪:‬‬ ‫نزیكەی ‪ 600‬ئەفسەر‌و سەربازی لیوای ‪16‬‬ ‫دەدرێنە دادگا‪ ،‬چونكە فەرمانی سەربازییان‬ ‫جێبەجێ نەكردوە»‪.‬‬ ‫هۆكارەكەشی بۆ ئ��ەو گ��ەڕان��دەوە‪ ،‬كە‬ ‫لەكۆتایی مانگی نیسانی راب��ردودا‌و لەكاتی‬ ‫كێشەكانی شاری حەویجە‪ ،‬لیواكە نەیتوانیوە‬

‫رۆڵ���ی خ���ۆی ببینێت‪ ،‬ب��ۆی��ە ف��ەرم��ان��ی‬ ‫گواستنەوەی لیواكە دراوە بۆ سەربازگەی‬ ‫قەرەقۆش لەپارێزگای دیالە‪.‬‬ ‫زەیدی‌و غێدان بۆ بەردەم دادگا!‬ ‫ب���ەاڵم ل���ەوەاڵم���دا‪ ،‬ف��ەرم��ان��دەی لیوای‬ ‫‪ 16‬رایدەگەیەنێت‪ ،‬هەركات عەبدولئەمیر‬ ‫ی‬ ‫زەی����دی‌‌و ع��ەل �ی‌ غ���ەی���دان‪ ،‬س��ەرك��ردە ‌‬ ‫ی‬ ‫هێزە زەمینییەكانی‌ ع��ی��راق بەتۆمەت ‌‬ ‫ئەنجامدانی‌ تاوانی‌ ئەنفال دژ بەگەلی‌ كورد‌و‬ ‫ی لەبەردەم‬ ‫ی شاری‌ حەویجە ‌‬ ‫قەتڵوعامەكە ‌‬

‫‪2‬‬

‫پێشمەرگەیان كردوەتە ئامانج‬ ‫الی خ���ۆی���ەوە‪ ،‬پ��ارل��ەم��ان��ت��ار ش��وان‬ ‫محەممەد‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی لیژنەی ئاسایش‌و‬ ‫بەرگری لەئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق‪ ،‬بۆ‬ ‫«چاودێر»‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‪ ،‬كە وەزارەتی‬ ‫بەرگری عیراق‌و وەزارەت���ی پێشمەرگە تا‬ ‫ئێستا رێكنەكەوتون ‪ ،‬وتیشی « ژمارەیەك‬ ‫ئەفسەری پلەدار‌و بااڵ لەوەزارەتی بەرگری‬ ‫پێشمەرگەیان كردوەتە ئامانج‪ ،‬وەك عەلی‬ ‫غەیدان‪ ،‬فەرماندەی هێزە زەمینییەكان‌و‬ ‫ع��ەب��دول��ئ��ەم��ی��ر زەی�����دی‪ ،‬ف��ەرم��ان��دەی��ی‬ ‫ئۆپەراسیۆنەكانی دیجلە»‪.‬‬

‫با خەاڵت بكرێین نەك سزا‬ ‫ئەو پارلەمانتارە كوردە‪ ،‬راشیگەیاند‪ :‬ئەم‬ ‫هەفتەیە دەگەڕێینەوە بەغدا‌و هەڵوێستێكی‬ ‫توندمان دەبێت لەسەر ئەو كێشەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫لەدنیادا س��زای بەكۆمەڵ ن��ەم��اوە‪ ،‬تەنها‬ ‫لەعیراق نەبێت‪ ،‬كە ئ��ەوەش بیر‌و زادەی‬ ‫كەسانێكە‪ ،‬كە پاشماوەی رژێمی پێشوی‬ ‫بەعسن‌و تائێستاش ماونەتەوە‌و هەر ئەوانیش‬ ‫بون دۆسیەی سەربازی ئەو سەردەمەیان‬ ‫بەڕێوە دەبرد»‪.‬‬ ‫تەئكیدیشیكردەوە‪ ،‬كە لیدوانەكەی زەیدی‬ ‫بەدادگاییكردنی (‪ )600‬ئەفسەر‌و سەربازی‬ ‫كورد‪ ،‬مەبەستی سیاسی لەپشتە‪ ،‬وتیشی‬ ‫«بەشدارینەكردنی ك��ورد لەخوێنڕشتنی‬ ‫هاواڵتییان ب��ەن��اح��ەق‌و بەشدارینەكردن‬ ‫لەشەڕی تایفی‪ ،‬هەڵوێستێكی نیشتمانییە‌و‬ ‫پێویستە خەاڵت بكرێن‪ ،‬نەك سزا بدرێن»‪.‬‬ ‫لەدادگای فیدڕاڵی سكااڵ تۆمار دەكەین‬ ‫دواج����ار ئ��ەو پ��ارل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫ئاشكراكرد‪ ،‬گەر ئەوان ئەفسەر‌و سەربازەكانی‬ ‫كورد بدەنە دادگا ‪ ،‬ئەوا نوێنەرانی كوردیش‬ ‫ل��ەدادگ��ای فیڕاڵی سكااڵ دژی سیستمی‬ ‫بەرگری عیراق تۆمار دەكەن‌و هەڵوێستیان‬ ‫لێوەردەگرین كە ئەوان خزاونەتە ناو كاروباری‬ ‫سیاسییەوە‌و دەیانەوێت ك��وردی��ش وەك‬ ‫خۆیان بخزێننە ناو كێشەی سیاسەتەوە‪،‬‬ ‫كە ئێمە لەسەرەتای پرۆسەی سیاسییەوە‬ ‫خۆمان لەو كێشانە بەدور گرتوە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫راثؤرت‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪3‬‬

‫عەلی باپیر كوڕو كچی زانكۆ بە «ئاگرو بەنزین» ناودەبات‬

‫پارلەمانتارێكی لیژنەی پەروەردە‪ :‬ئەوە عەقڵیەتێكی كۆنەپەرستانەیە‌و پێویستە بەهەمو الیەكمان رێگەی لێبگرین‬ ‫چاودێر‪ -‬رێبین حەسەن‪:‬‬ ‫عەلی باپیر ئەمیری كۆمەڵی ئیسالمی‪،‬‬ ‫لەچاوپێكەوتنێك���ی رۆژنامەنوس���یدا‪،‬‬ ‫ئام���اژە ب���ەوە دەكات‪ ،‬ك���ە پێویس���تە‬ ‫كچان‌و ك���وڕان لەزانك���ۆو پەیمانگاكان‬ ‫بەپێویس���تی‬ ‫لەیەكجیابكرێن���ەوە‌و‬ ‫دەزانێت‪ ،‬وەك ئاگرو بەنزین لەتەنیش���ت‬ ‫یەكترەوە دانەنرێن‪ ،‬ئەمەش كاردانەوەی‬ ‫ب���ەدوای خۆیدا هێن���اوە‪ .‬پارلەمانتارێك‬ ‫لەلیژن���ەی پ���ەروەردەو خوێندن���ی بااڵ‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ ،‬ك���ە دەبێت بەهەموان روبەڕوی‬ ‫ئ���ەو ج���ۆرە داواكاریان���ە ببن���ەوە‪ ،‬كە‬ ‫بە»كۆنەپەرستانە» ناویدەبات‪ ،‬هاوكات‬ ‫س���كرتێری كۆمەڵ���ەی خوێن���دكاران‬ ‫جەختدەكات���ەوە‪ ،‬ك���ە ئ���ەو داواكارییە‬ ‫بنەمایەكی زانس���تی نییەو بەرپرسێكی‬ ‫زانك���ۆ س���لێمانییش دوپاتیدەكات���ەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوان لەگ���ەڵ جیاكردن���ەوەی كچان‌و‬ ‫كوڕان نی���ن‪ .‬توێژەرێكی بواری ئاینیش‪،‬‬ ‫ئاش���كرایدەكات‪ ،‬هی���چ دەقێك���ی ئاینی‬ ‫جیاكردنەوەی كچان‌و كوڕان لەناوەندەكانی‬ ‫خوێندندا پشتڕاستناكاتەوە‪.‬‬

‫حەرامە‪ ،‬چونكە ـگوایەـ سەردەكێش���ێت‬ ‫بۆ حەرام‪ ،‬وەكو پەیوەندیی سێكس���ی‪.‬‬ ‫س���ەروەر پێنجوێن���ی‪ ،‬وتیش���ی «ئەم‬ ‫بنەمای���ە‪ ،‬رێبازی ئیم���ام مالیك‌و دواتر‬ ‫ئیبن تەیمیی���ەو وەهابییەكانە‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫الی ش���افیعی‌و حەنەف���ی‌و حەنبەلیی���ە‬ ‫ێ نابەس���ترێت‪.‬‬ ‫كۆن���ەكان پش���تی پ��� ‌‬ ‫لەبەرئ���ەوە فەتواكەی���ان بنەمایەك���ی‬ ‫چەس���پاوی لەخودی ئیسالمیشدا نییە‪،‬‬ ‫هیچ دەقێكی���ش نییە‪ ،‬وەك���و ئایەتێك‬ ‫یان حەدیس���ێك‪ ،‬تێكەاڵوی���ی نێرو مێ‌‪،‬‬ ‫یان���ی كۆمەڵێك كچ‌و كوڕ‪ ،‬یان ژن‌و پیاو‬ ‫پێكەوە لەش���وێنێكدا دابنیشن‪ ،‬بەگشتی‬ ‫قەدەغە ب���كات‪ .‬وتیش���ی «تەنها ئەوە‬ ‫نەبێت كە هاتوە‪ ،‬لەمزگەوتی پێغەمبەردا‬ ‫ری���زی نوێژكەرانی پی���اوو ژن جیا بوەو‬ ‫لەكات���ی دەرچونیش���دا پی���اوان خۆیان‬ ‫دواخستوە هەتا ژنان دەڕۆنەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫زیاتر لەبەر ئەو خۆپاراس���تنەبوە‪ ،‬كە بۆ‬ ‫كەشی خواپەرستیی مزگەوت بەپێویست‬ ‫زانراوە‪ ،‬ئەگەرنا لەهەمانكاتیشدا دەبینین‬ ‫لەكاروبارەكان���ی ژیان���دا لەكۆمەڵ���گای‬ ‫پێغەمبەریش���دا ژن‌و پی���او تێكەاڵوبون‌و‬ ‫پێك���ەوە بەش���داریی گەلێ���ك چاالكی‌و‬ ‫كاروباریان كردوە»‪.‬‬ ‫ناوب���راو راش���یدەگەیەنێت‪ ،‬گ���ەر‬ ‫عەل���ی باپی���ر‪ ،‬بەكۆپیكردن���ی فەتوای‬ ‫وەهابی���ەكان بەحەرامكردن���ی تێكەاڵوی‬ ‫دەیەوێ���ت تێكەاڵوی���ی خوێندكاران���ی‬ ‫زانكۆ قەدەغەب���كات‪ ،‬دەی ئەو فەتوایە‬

‫عەلی باپیر‪ :‬نابێت كچان‌و كوڕان‬ ‫بەغەریزەكانیانەوە سەرگەرم بكرێن‬ ‫عەلی باپیر‪ ،‬ئەمیری كۆمەڵی ئیسالمیی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێك���دا لەگەڵ‬ ‫ژمارە (‪)1‬ی گۆڤاری «س���پی» ئاماژە‬ ‫بەوەدەكات‪ ،‬زۆر جار كچ‌و كوڕانی زانكۆ‪،‬‬ ‫بەهۆی تێكەاڵوبونیانەوە‪ ،‬چەند ش���تێك‬ ‫رودەدات‪ ،‬زۆر ج���ار ئ���ەو كچانە‪ ،‬لەبەر‬ ‫خۆجوانكردن‌و سەرنجڕاكێش���انی كوڕان‬ ‫نایانپرژێتە س���ەر خوێن���دن‌و كوڕانیش‬ ‫بەهەمانشێوە‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەشڵێت «پێویستە ئەو كچ‌و‬ ‫كوڕانە س���ەرگەرمی خوێندنەكەی خۆیان‬ ‫بن‌و سەرگەرم نەكرێن بەغەریزەكانیانەوە‪ ،‬هەمو تێكەاڵویی���ەك دەگرێتەوە‪ ،‬دەی با‬ ‫دەبێت كۆمەڵگە لەوە بپارێزن وەك ئاگرو عەلی باپی���ر نەچێتە هۆڵی پارلەمانەوە‪،‬‬ ‫بەنزین بەتەنیشت یەكیانەوە دابنێین»‪ .‬چونكە لەوێش تێك���ەاڵوی هەیە‌و هەمان‬ ‫ئەو بارودۆخ���ە لەوێ���ش پێكهاتوە‪ ،‬كە‬ ‫توێژەرێكی بواری ئاینی‪ :‬بنەمایەكی بەپێی فەت���وای حەرامكردنی (اختالط)‬ ‫نادروس���تە! دەی با ئیس�ل�امییەكان بۆ‬ ‫چەسپاوی لەئیسالمدا نییە‬ ‫لەبەرامبەریش���دا توێژەرێك���ی بواری كاروباری خۆی���ان نەچنە فەرمانگەیەكی‬ ‫ئاین���ی‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪ ،‬ئ���ەم فەتوایەی حكومیی���ەوە‪ ،‬چونك���ە لەوێ���ش هەمان‬ ‫ناوبراو كۆپیكردوەو بۆ واقیعی ئێمەش���ی تێكەاڵوی هەیە!‬ ‫دەگوازێتەوە‪ ،‬پشت دەبەستێت بەبنەمای‬ ‫«گرنگە كچ‌و كوڕ لەبنەڕەتییەوە‬ ‫(س���د الژرائع) كە بریتیە لەحەرامكردنی‬ ‫تا زانكۆو پەیمانگاكان بەدنیابینی‬ ‫شتێك‪ ،‬لەبەرئەوەی رەنگە سەر بكێشێت‬ ‫یه‌کتر ئاشنابن»‬ ‫بۆ حەرامكردنی شتێكی حەرام‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫توێژەرێک���ی كۆمەاڵیەت���ی‪ ،‬ئام���اژە‬ ‫دەڵێن تێكەاڵویی ك���وڕو كچ لەخوێندندا‬

‫بەوەدەدات پارێ���زەری زۆرێك لەكلتورو‬ ‫دابونەریتەكانی���ن‪ ،‬تێكەاڵوبون���ی كچان‌و‬ ‫كوڕانی ئێم���ە لەناوەندەكانی خوێندندا‪،‬‬ ‫لەبنەڕەتیی���ەوە تازانك���ۆو پەیمانگاكان‪،‬‬ ‫بەو پێیەی ئێمە زۆرینەی كۆمەڵگاكەمان‬ ‫مسوڵمانن‌و خاوەنی كلتورو دابونەریتێكی‬ ‫تایبەتین‌و تا ئێستاش���ی لەس���ەر بێت‪،‬‬ ‫زانكؤى سل َيمانى‬ ‫دەبێتە جێگەی قسەو تێڕوانین‌و دنیابینیی‬ ‫جیاواز لەمبارەیەوە دروستدەبێت‪.‬‬ ‫مامەڵكردنیان لەگەڵ یەكتری نییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫رونیش���یكردەوە‪،‬‬ ‫لەتی���ف حس���ێن‪،‬‬ ‫زۆر جار كێش���ەی گەورەی كۆمەاڵیەتی‬ ‫تێكەاڵوبون���ی كچان‌و ك���وڕان لەقۆناغی لێكەوتۆتەوەو هەر ئەمەشە بەرگریكارانی‬ ‫هەرەزەكاری‌و تەمەنی گەورەییدا‪ ،‬هێندە جیاكردنەوەی كچ���ان و كوڕان بەردەوام‬ ‫گرن���گ نییە‪ ،‬بەقەد ئ���ەوەی پەروەردە‪ ،‬جەخت لەدورخستنەوەیان‌و تێكەڵبوونی‬ ‫كە گرنگ���ی‌و بایەخی هەی���ە‪ ،‬هەر كارو ناش���ەرعی ئ���ەم دو مرۆڤ���ە دەكەنەوەو‬ ‫رەفت���اری تاكەكان‪ ،‬چ كچ‪ ،‬یان كوڕ‪ ،‬كە بەگونجاوی نازانن پێكەوەبن‪.‬‬

‫توێژەرێكی بواری ئاینی‪:‬‬

‫هیچ دەقێكی وەكو ئایەتێك یان حەدیسێك نییە تێكەاڵویی نێرو‬ ‫مێ‌‪ ،‬یان كۆمەڵێك كچ‌و كوڕ‪ ،‬پێكەوە لەشوێنێكدا قەدەغە بكات‬ ‫لەژیانی رۆژانەیدا بەرجەستەیان دەكات‪،‬‬ ‫پەیوەستە بەپەروەردەكەیەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەگرنگ���ی دەزانم لەس���ەر ئ���ەو بنەمایە‬ ‫كچ‌و ك���وڕ لەس���ەرەتاییەوە ت���ا زانكۆو‬ ‫پەیمان���گاكان‪ ،‬ئاش���نابن بەدنیابینی���ی‬ ‫یەكتری‌و بیركردنەوەو جیاوازییەكانیان‪،‬‬ ‫گرنگە تێكەواڵویی ئ���ەم دو را جیاوازەو‬ ‫كاركردن���ی پێكەوەییان‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی‬ ‫ئێس���تا لەكوردس���تان هەیە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لەناوەندی شارەكاندا تەنها لەسەرەتایی‌و‬ ‫زانك���ۆو پەیمانگاكان پێك���ەوەن‪ ،‬هەردو‬ ‫تەم���ەن‌و قۆناغەك���ەش زۆر هەس���تیارو‬ ‫گرنگ���ن‪ ،‬لەگەڵیش���یدا پەروەردەی���ەك‌و‬ ‫هۆشیارییەكی تەندورست لەسەر چۆنێتیی‬

‫ئه‌گه‌ر کچان و کوڕان ل ‌ه منداڵیه‌و‌ه‬ ‫تێکه‌ڵ بن‪ ،‬وه‌ک بونه‌وه‌رێکی نامۆ‬ ‫سه‌یری یه‌کتر ناکه‌ن‬ ‫الیخۆش���یەوە‪ ،‬ئەندامێك���ی لیژن���ەی‬ ‫پ���ەروەردە‌و خوێندنی ب���ااڵ لەپارلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬وتی‪ :‬بەپێی ئەزمونی بۆمان‬ ‫دەركەوتوە‪ ،‬ئەگەر كچان‌و كوڕان تێكەڵ‬ ‫ب���ن لەمنداڵیەوە‌و بەیەكەوە ئاش���نا بن‪،‬‬ ‫وەك���و بونەوەرێكی نامۆ س���ەیری یەكتر‬ ‫ناك���ەن‪ ،‬حاڵەتەكە زۆر ئاس���ایی دەبێت‬ ‫لەالی���ان‪ ،‬چونك���ە لەقۆناغ���ی بنەڕەتی‬ ‫تاكو ش���ەش كە پێكەوەن‌و دواتر لێكیان‬ ‫جێیادەكەینەوە‌و لەزانك���ۆ پەیمانگاكان‬

‫تێكەڵدەب���ن‌و ئەگەر لەكاتێك���دا لێكیان‬ ‫جیابكەین���ەوە‪ ،‬بێگوم���ان وەك دو‬ ‫بون���ەوەری نامۆ س���ەیری یەكتردەكەن‪،‬‬ ‫بۆی���ە كۆمەڵێك حاڵەت���ی نامۆش دێتە‬ ‫كایەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬س���ەروەر عەبدولڕەحمان‪ ،‬دەشڵێت‬ ‫«ل���ەدەرەوەی كاری پارلەمان���ی كاتێك‬ ‫مامۆس���تای زانك���ۆ ب���وم‪ ،‬تێبین���ی‬ ‫ئەوەمك���ردوە‪ ،‬ئ���ەو خوێندكاران���ەی‬ ‫لەناوچەكان���ی قەزا‌و ناحی���ەكان تێكەڵ‬ ‫بون‪ ،‬لەسەنتەری ش���ارە گەروەكان جیا‬ ‫بون‪ ،‬ئەوانەی تێكەڵ بون‪ ،‬هەردو رەگەز‬ ‫زۆر ئاس���اییتر بو‪ ،‬لەوەی خوێندكارانێك‬ ‫كە پێشتر تێكەڵنەبون»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬رونیشیكردەوە‪ ،‬گرنگە ئەمە كە‬ ‫زانست سەلماندوێتی‪ ،‬پێویستی جیاكاری‬ ‫ل���ەو بابەت���ە نەكەین‪ ،‬ئەوان���ەی داوای‬ ‫جیاكردن���ەوەی خوێندكاران���ی كچ‌و كوڕ‬ ‫دەكەن‪ ،‬عەقڵیەتێكی كۆنەپەرس���تانەیە‌و‬ ‫پێویس���تە بەهەم���و الیەكم���ان رێگەی‬ ‫لێبگری���ن‪ ،‬پێویس���تە ب���ۆ س���ەرگرتنی‬ ‫ئ���ەو بابەت���ە حكوم���ەت‌و پارلەم���ان‌و‬ ‫رێكخراوەكان���ی كۆمەڵ���ی مەدەن���ی‌و‬ ‫رێكخراوەكان���ی خوێن���دكاران‌و یەكێتی‬ ‫مامۆس���تایان هەڵمەتێك���ی رۆش���نبیری‬ ‫لەس���ەرجەم ناوچەكاندا لەگ���ەڵ دایك‌و‬ ‫باوك���ی خوێندكاران بۆ ئ���ەوەی هانیان‬ ‫بدەین خوێندنگاكان بەتێكەڵی بمێننەوە‪،‬‬ ‫ئەمە لەبەرژوەندیی منداڵەكانیاندایە‪.‬‬

‫فؤتؤ‪ :‬ضاود َير‬

‫«تێكەاڵوبون رێگر نییە لەبەردەم‬ ‫پێشكەوتندا»‬ ‫ه���اوكات د‪.‬ئ���اراس فەری���ق زەینەڵ‪،‬‬ ‫یاریدەدەری س���ەرۆكی زانكۆی سلێمانی‬ ‫ب���ۆ كاروباری خوێن���دكاران‪ ،‬وتی «ئەو‬ ‫خەڵكان���ەی ئ���ەو بابەت���ە دەوروژێن���ن‬ ‫لەهەم���و بوارەكان���دا‪ ،‬ب���ەردەوام داوای‬ ‫یەكپۆش���ی لەزانك���ۆكان دەك���ەن‪ ،‬كە‬ ‫پەیوەندی بەخوێندكارەوە هەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫خوێن���دكار توێژێكی زۆر گرنگە لەزانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگاكان‪ ،‬لەسەر ئاستی خوێندكاران‌و‬ ‫مامۆس���تایان‌و كارمەندانی كەس لەگەڵ‬ ‫ئەوەدانییە‪ ،‬كە جیا بكرێنەوە»‪.‬‬ ‫س���كرتێری كۆمەڵ���ەی خوێندكارانی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئام���اژەی ب���ەوەدا‪ ،‬هیچ‬ ‫بەڵگەیەك یا بنەمایەكی زانس���تی نییە‪،‬‬ ‫بیس���ەلمێنێت تێكەڵكردن���ی كچ���ان‌و‬ ‫كوڕان نازانس���تییە‌و دژی پ���ەروەردەی‬ ‫هاوچەرخە‪ ،‬بۆی���ە تێكەاڵوكردنی كچان‌و‬ ‫كوڕان‪ ،‬حاڵەتێكی تەندروست‌و ئاساییە‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوەی یەكێك���ە لەبنەماكان���ی‬ ‫پەروەردەی هاوچەرخ‪.‬‬ ‫س���ەرتیپ عەل���ی‪ ،‬رونیش���یكردەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر ئێمە ك���چ‌و كوڕ لەهەمو كایەكانی‬ ‫ژیان���دا لەیەكت���ر داببڕێنی���ن‪ ،‬لەكوێدا‬ ‫تێكەواڵكردنێك���ی تەندروس���تیان ب���ۆ‬ ‫بڕەخسێنین‪ ،‬تائێس���تاش لەهیچ زانكۆ‌و‬ ‫ناوەندێكی پێش���كەوتوی دنیا باس لەوە‬ ‫نەكراوە‪ ،‬كوڕان‌و كچان جیا بكرێنەوە‪.‬‬

‫گروپە توندڕەوەكان‌و ناكۆكیی ناوخۆیی تەنگیان بەرۆژئاوای كوردستان هەڵچنیوە‬ ‫لەباشوری كوردستان هەوڵی خاوكردنەوەی ناكۆكییەكانی رۆژئاوا دەدرێت‬

‫چاودێر‪ -‬ئاودێر نەسرەدین‪:‬‬ ‫لەكاتێكدا گروپە چەكدارەكانی سوپای‬ ‫ئازادو بەتایبەت گروپی جەبهەی نەسرە‬ ‫ئابڵوقەی ش��اری عەفرینی رۆژئ���اوای‬ ‫كوردستانیان داوە‌و مەترسی هەڵگیرسانی‬ ‫جەنگ چاوەڕێی شارەكە دەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەهەمان كاتدا ناكۆكی نێوان حزبە‬ ‫كوردییەكانی رۆژئ����اوای كوردستان‬ ‫بەردەوامە‪ .‬هاوكات لەئێستاشدا هەوڵێكی‬ ‫جدی لەباشوری كوردستان لەئارادایە بۆ‬ ‫خاوكردنەوەی ئەو ناكۆكیانە‪.‬‬ ‫پێشتر رێككەوتنی هەولێر لەنێوان‬ ‫الیەنە كوردییەكانی رۆژئاوای كوردستان‬ ‫واژوكرابو‪ ،‬بەاڵم ئەو الیەنە كوردیانە‪،‬‬ ‫رێككەوتنەكەیان جێبەجێنەكرد‪ ،‬دواتر‬ ‫یەكێتیی سیاسی لەنێوان چوار حزبدا‬ ‫پێكهات‪ ،‬كە ئەم یەكێتییەش نەیتوانی‬ ‫كێشەكان چارەسەربكات‪ ،‬بەڵكو كێشەی‬ ‫نێوان الیەنە سیاسییەكانی رۆژئ��اوای‬ ‫قوڵتركردەوە‪.‬‬

‫بەپێی زانیارییەكانی «چاودێر»یش‪ ،‬بۆ سەرەتای گەشەكردنی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫لەئێستا حكومەت‌و حزبەكانی هەرێمی هاتنی چەند گروپێكی سەر بەپەیەدە‪،‬‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ە ه��ەوڵ��ی ن��اوب��ژی��وان�ی‌و كە ئەمان بارودۆخیان جیاواز بو لەگەڵ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی ئەو الیەنانەدان‪ ،‬پ��ارت��ەك��ان��ی دی��ك��ە‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەداخ��ەوە‬ ‫ێ پ��ارت��ی پ��ەی��ەدەو ئەمانە هیچ كەسێكی دیكە قبوڵ ناكەن‬ ‫بەتایبەت ه��ەرس � ‌‬ ‫پارتی یەكێتی ك��وردی سوریا‌و پارتی بەتایبەتی لە ناو رێكخستنەكانی هێزە‬ ‫چەكدارییەكەدا‪.‬‬ ‫پێشكەوتنخوازی كوردی سوریا‪.‬‬ ‫رەزوان بادینی‪ ،‬رونیشیكردەوە‪ ،‬كورد‬ ‫هاوكات جگە لەبونی ئ��ەم كێشانە‬ ‫لەنێوان الیەنە كوردییەكاندا‪ ،‬لەالیەكی پێویستی بەیەك سوپا هەیە‪ ،‬ئەمە‬ ‫دیكەوە كوردەكانی ناو سوپای ئازادو لۆژییكییەو پەیەدەش هەر وا دەڵێت‪،‬‬ ‫ب��ەرەی نەسرە هێرشەكانیان بۆ سەر ب��ەاڵم كاتێك دێتە س��ەر هەڵبژاردنی‬ ‫ناوچە كوردییەكان چڕكردۆتەوەو لەچەند‬ ‫شوێن شەڕو پێكدادان لەنێوان هێزەكانی‬ ‫یەپەگە كە باڵی سەربازی پەیەدەی ‌ه‬ ‫بەردەمیی هەیە‌و دەیان كوژراوو برینداری‬ ‫لێكەوتۆتەوە‪ .‬هاوكات چەند گروپێكی‬ ‫سوپای ئازاد گەمارۆی شاری عەفرینیان‬ ‫ك��ەس��ەك��ان ئ���ەو ه��ێ��زە تاكالیەنانە‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫چ��اودێ��رێ��ك��ی ك���اروب���اری رۆژئ����اوای بڕیار دەدات‪ ،‬بەشێوەیەك خزمەتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژە بەوەدەدات‪ ،‬هۆكاری ك��ورد ن��اك��ات‪ ،‬پێویستە پێوەرەكانی‬ ‫ئاڵۆزییەكانی رۆژئ����اوای كوردستان دروستكردنی سوپایەك دەستنیشان‬ ‫لەنێوان الیەنە كوردییەكاندا دەگەڕێتەوە بكرێت‌و دوات��ر سوپایەكی نیشتیمانی‬

‫دروستبكرێت‪.‬‬ ‫بادینی‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪ ،‬ملمالنێكان‬ ‫تەنها لەدروستكردنی سوپادا نییە لەنێوان‬ ‫الیەنە كوردییەكان لەرۆژئاوا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەبواری دیاریكردنی نوێنەر لەئەنجومەنی‬ ‫نیشتیمانی ك��وردی لەسوریا ملمالنێ‬ ‫هەیە‪ ،‬ئ��ەوان خۆیان ئەنجومەنەكەیان‬ ‫دروس���ت���ك���ردوەو ه���ەوڵ���دەدەن چەند‬ ‫كەسایەتییەكی دیكەی بۆناو راكێشن‪.‬‬ ‫ه���ۆش���داری ئ����ەوەش����دەدات‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫بارودۆخە ئەگەر هەر ئاوا بەردەوام بێت‬

‫الی خۆشیەوە ئەندامێكی سەركردایەتی‬ ‫حزبی چەپی دیموكراتی كورد لەسوریا‌و‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی نیشتیمانی كورد‬ ‫لەسوریا‪ ،‬باس لەوەدەكات‪ 10 ،‬حزبی‬ ‫ك����وردی س��وری��ا ل��ەن��او ئەنجومەنی‬ ‫نیشتیمانی كورد لەسوریا بونیان هەیەو‬ ‫حزبێكی دیكەش هەیە‪ ،‬كە پەیەدەیە‬ ‫ئەنجومەنی گەلی رۆژئاوای كوردستانی‬ ‫دروستكردوە‪ ،‬هەردو ئەنجومەن بەپێی‬ ‫ئیتیفاقی هەولێر پەیوەندیمان هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم ماوەی سێ مانگە لە نێوان ئێمە‬

‫شەالل گەدۆ‪ :‬ئەوەی دەوترێت پەیەدە دەسەاڵتی لەدەست خۆی‬ ‫هێشتوەتەوە و قۆرخیكردوە هیچ بنەمایەكی نییە‬ ‫كێشەی گەورە لە ئایندەدا بەدوای خۆیدا‬ ‫دەهێنێت‌و بەو شێوەیە هیچ خزمەتی‬ ‫میلەت ناكرێت‌و ئەو بارودۆخە زێرینەی‬ ‫كە بۆ ك��ورد هاتوەتە ئ��اراوە لەدست‬ ‫دەردەچێت‪.‬‬

‫وەكو ئەحزابی ئەنجومەنی نیشتیمانی‬ ‫كورد لەسوریا ناكۆكی زۆرم��ان هەبو‪،‬‬ ‫هەرچەند ئێستا خیالفات لەنێوان هەردو‬ ‫ئەنجومەندا ماوە‪ ،‬بەاڵم كەمتربوەتەوە‪.‬‬ ‫شەالل گەدۆ‪ ،‬دەشڵێت «ناكۆكییەكان‬

‫كەمتربونەتەوەو هیوادارین حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و حزبە سەرەكییەكانی‬ ‫باشوریش عاملی خێربن‌و گوشار لەسەر‬ ‫كوردی سوریا نەكەن‌و یارمەتیان بدەن»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬لەئێستادا كێشەی‬ ‫گەورە لە نێوان حزبە كوردییەكاندا نییە‬ ‫بەشێوەیەك ببێتە هۆی هەڵگیرسانی‬ ‫جەنگ لە نێوانیاندا‪ ،‬ئەوەی دەوترێت‬ ‫پ��ەی��ەدە دەس��ەاڵت��ی ل��ەدەس��ت خۆی‬ ‫هێشتووەتەوە و قۆرخی ك��ردوە هیچ‬ ‫بنەمایەكی نییە‪ ،‬ئەوەی دەوترێت لەسەر‬ ‫هێزی رۆژئ��اوای��ە كە گوایە ئ��ەو هێزە‬ ‫كۆنتۆڵی رۆژئاوای كردوە‪ ،‬بەاڵم دانانی‬ ‫ئەو هێزە بەئاگاداری سەرجەم پارتە‬ ‫كوردییەكان ب��وە‪ ،‬كەسی سەربەخۆی‬ ‫تێدایەو ئەو هێزە هی الیەنێكی تایبەت‬ ‫نییە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی ئێستا دەسەاڵتی‬ ‫سەربازی هەیە هێزی پاراستنی گەلە‪،‬‬ ‫یەپەگە‪ ،‬ئەو هێزە هێزی هەموو میلەتی‬ ‫كوردو دەستەی بااڵی كوردو رۆژئاوایە‪،‬‬ ‫هێزی هەردو ئەنجومەنی كوردە لەسوریاو‬ ‫هیچ دەسەاڵتێكی ئیحتیكار نەكردوە‪.‬‬

‫ديالؤط‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫پارتی پێیوایە بونی دەستورێك بەكەموكورتییەوە زۆر باشترە لەنەبونی‬

‫‪4‬‬

‫بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی پارتی‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬ئارام بۆرە‬ ‫بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی‬ ‫پ��ارت��ی‪ ،‬ئ��ام��اژەب��ەوەدەك��ات‪ ،‬بەشێك‬ ‫ل��ەالی��ەن��ەك��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن داوای‬ ‫گ��ەڕان��ەوەی دەستور دەك��ەن‪ ،‬ترسیان‬ ‫ل���ەم���اددەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ه��ەرێ �م‌و‬ ‫دەسەاڵتەكانی س��ەرۆك��ی هەرێم نیە‪،‬‬ ‫ئەمەیان كردۆتە بەرگێك‪ ،‬بەڵكو هەندێك‬ ‫باوەڕیان بەیەكگرتنی خاكی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و پێكەوەبون نیە‪ ،‬بۆیە پارتی‬ ‫پێیوایە بونی دەستورێك بەكەموكوڕییەوە‬ ‫زۆر باشترە لەنەبونی‪.‬‬ ‫هێمن هەورامی‪ ،‬لەم دیالۆگە تایبەتەیدا‬ ‫لەگەڵ «چاودێر»‪ ،‬ئاشكراشیدەكات‪،‬‬ ‫ئێمە‌و یەكێتی دو حزب نین وەك یەك‬ ‫بیربكەینەوە‪ ،‬چونكە بنەمایی فیكری‌و‬ ‫م��ێ��ژوی‌و تێڕوانینی ئ��ای��دۆل��ۆژی��ام��ان‬ ‫جیاوازە‪ ،‬بەاڵم كۆمەڵێك ئەركی هاوبەشی‬ ‫نیشتیمانی‌و نەتەوەیی لەسەرشانی‬ ‫پارتی‌و یەكێتی‌و الیەنەكانی تریش بوە‬ ‫وایكردوە پارتی‌و یەكێتی لەیەكتر نزیك‬ ‫ببنەوە‪ ،‬یەكێتی هێزێكی سەربەخۆیە‌و‬ ‫پارتی رێز لەبڕیارەكانی دەگرێت‪.‬‬

‫تێڕوانێنێكی جیاوازمان بۆ دروستدەبێت‪،‬‬ ‫پێشمانوایە بەجیا دابەزینی یەكێتی‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان ل��ەدواج��اردا قازانج‬ ‫بەپارتی دەگەیەنێت‪ ،‬چونكە ئەودەنگە‬ ‫ت����ۆراوان����ەی ك��ەپ��ێ��ش��ت��ر لەیەكێتی‬ ‫ت��ۆراون‌و دەنگیان بەالیەنەكانی ترداوە‬ ‫بۆهاوپەیمانەكەی ئێمە دەگەڕێنەوە‪،‬‬ ‫بۆیە هەر جۆرە بەهێزبونێكی یەكێتی‬ ‫وات���ە ب��ەه��ێ��زب��ون��ی پ��ارت��ی‪ ،‬چونكە‬ ‫لەدواجاردا بەهێزبونی ئەوهاوپەیمانیەتیە‬ ‫ستراتیژیەی پ��ارت�ی‌و یەكێتی كە بۆ‬ ‫ئیدارەدانی ئێستا‌و ئایندەی كوردستان‬ ‫بەستویانە‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬پێتوانییە ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫بەهۆی بەشداریكردنی هەریەكە لەپارتی‌و‬ ‫یەكێتی بەجیا‪ ،‬زیاتر گڕوتین بەپرۆسەی‬ ‫دیموكراسی‌و ملمالنێی دیموكراسی‬ ‫دەدات؟‬ ‫هێمن هەورامی‪ :‬بەدڵنیاییەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەدای��ن دابەزینی پ��ارت�ی‌و یەكێتی‬ ‫بەلیستی ج��ی��اواز دەك���ات بەشداریی‬ ‫سیاسی زیاتربكات‪ ،‬رەنگە پێشتر بەشێك‬ ‫لەبنكەی جەماوەریی پارتی‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لەسنوری گەرمیان‌و سلێمانی یان بەشێك‬ ‫لەبنكەی جەماوەریی یەكێتی بەجۆرێك‬ ‫ل��ەج��ۆرەك��ان رێككەوتنی ستراتیژی‬ ‫قوڵنەبوبێتەوە بۆ خوارەوە تێڕوانینێكی‬ ‫جیاوازتر یان هەبوبێت‪ ،‬بۆیە بەشداریی‬ ‫سیاسی بۆ بنكەی جەماوەری هەردوال‬ ‫زیاتردەكات‪.‬‬

‫چ��اودێ��ر‪ :‬بەبۆچونی ئێوە بڕیاری‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی یەكێتی بەلیستی‬ ‫سەربەخۆ لەهەڵبژاردنەكاندا‪ ،‬هیچ‬ ‫كاریگەریی دەبێت بۆ سەر یەكڕیزیی‬ ‫ناوماڵی كورد‪ ،‬بەتایبەتیش پاراستنی‬ ‫رێككەوتننامەی ساتراتیژی؟‬ ‫هێمن ه��ەورام��ی‪ :‬ئێمە‌و یەكێتی دو‬ ‫چاودێر‪ :‬هەندێ كەس پێیانوایە‪ ،‬كە‬ ‫ح��زب نین وەك ی��ەك بیربكەینەوە‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ب��ن��ەم��ای ف��ی��ك��ری‌و م��ێ��ژو‌و ملمالنێی دیموكراسییانەی یەكێتی‌و‬ ‫تێڕوانینی ئایدۆلۆژیامان جیاوازە‪ ،‬بەاڵم پارتی كاریگەریی خراپی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆمەڵێك ئەركی هاوبەشی نیشتیمانی‌و دواجار دەبێت ئەوە بزانرێت كە ئەمان‬ ‫نەتەوەیی لەسەرشانی پارتی‌و یەكێتی‌و دو حزبی جیاو سەربەخۆن‪ .‬لەمبارەیەوە‬ ‫الیەنەكانی تریش بوە وایكردوە پارتی‌و ئێوە چی دەڵێن؟‬ ‫هێمن ه��ەوارم��ی‪ :‬پێمانوایە‪ ،‬ئەمە‬ ‫یەكێتی لەیەكتر نزیكببنەوە‪ ،‬ئێمە لەو‬ ‫روانگەیەوە سەیری دەكەین‪ ،‬یەكێتیی جۆرێك لەكورتبینی تێدایە‪ ،‬چونكە‬ ‫نیشتیمانیی ك��وردس��ت��ان هێزێكی هاوپەیمانیێتی دو هێزی گەورە بەمانای‬ ‫سەربەخۆیە‌و رێز لەبڕیارەكانیان دەگرین‪ ،‬كۆتاییهاتنی ملمالنێی دیموكراسی نیە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بۆ ئێمە گرنگ ئەركە هاوبەشە چونكە ئ��ەو نمونانە لەكۆمەڵگاكانی‬ ‫نیشتیمانی‌و نەتەوەییەكانە لەقۆناغی ت��ری دیموكراسی ه��ەب��ون‪ ،‬نمونەش‬ ‫رزگ��اری��ی نیشتیمانیی ك��وردس��ت��ان‌و لەسەردەمی كابینەی یەكەمی ئەنجلینا‬

‫ب��ەی��ەك��ەوە كاریگەریی سلبی لەسەر‬ ‫ێ‬ ‫پرۆسەی دیموكراسی لەكوردستان هەبوب ‌‬ ‫هێندەی ت��وان��راوە ئ��ەم پێكەوەبونەی‬ ‫پارتی‌و یەكێتی دەستكەوتی نیشتیمانی‌و‬ ‫دیموكراسی نەتەوەیی بۆ ه��ەر چوار‬ ‫پارچەی كوردستان زیاتر لێبكەوێتەوە‌و‬ ‫سەقامگیری سیاسی لەكوردستان‬ ‫باشتر بچەسپێنێت‪ ،‬چونكە لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوپ��ەری رێ���زم ب��ۆالی��ەن��ەك��ان��ی تر‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی گ���ۆڕان‌و یەكێتی خراپبو‬ ‫دۆخی كوردستان تێكنەچو‪ ،‬هەروەها‬ ‫پەیوەندیی گ��ۆڕان‌و پارتیش خراپبێت‬ ‫دۆخی كوردستان تێكناچێ‌‪ ،‬تەنانەت‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن هەمویان‬ ‫لەگەڵ یەكێتی‌و پارتی خراپ بێت ئەوا‬ ‫بارودۆخی كوردستان تێكناچێ‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خوانەخواستە لەمێژوی تازەش بینیومانە‬ ‫ئەگەر پەیوەندیی یەكێتی‌و پارتی خراپ‬ ‫بێ‌ بارودۆخی كوردستان ناسەقامگیری‬ ‫بەخۆیەوە دەبینێ‌‪ ،‬بۆیە ئێمە هەمو‬ ‫هەوڵێكمان بۆ ئەمەیە‌و لەگەڵ یەكێتی‬ ‫تێگەیشتنی هاوبەشمان هەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫هێندەی ئاگاداربین ئەوانیش سورن‬ ‫لەسەرئەوەی هاوپەیمانیێتیی ستراتیژی‬ ‫بمێنێ‌‪ ،‬لەگەڵ گونجاندنی ئەو بەشە‬ ‫تازەیەیەی كە قۆناغی سیاسی تازە‬ ‫لەناوچەكە هێناویەتیە ئاراوە‪.‬‬

‫هەمو الیەنە سیاسییەكان پەیوەندییەكی‬ ‫ئاسایی بێت‪ ،‬تەنانەت لەگەڵ بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانیش‪ ،‬بەاڵم لەچوارچێوەی یاسا‌و‬ ‫رێسای دیموكراسی و پڕۆسەی سیاسی‬ ‫بێ‌‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬پێتانوانیە كە پێویستە‬ ‫پارتیش لەم قۆناغەدا هاوڕابێت لەگەڵ‬ ‫بەشی زۆری حزبەكانی كوردستان بۆ‬ ‫ئ���ەوەی دەستورێكی گەلپەسەندمان‬ ‫هەبێت‪ ،‬چونكە زۆری��ن��ەی الیەنەكان‬ ‫كە نوێنەری بەشێكی زۆری خەڵكن‌و‬

‫هێمن هەورامی‬ ‫لەدایكبوە ‪ 1976‬هەڵەبجە‬ ‫ئەندامی سەركردایەتیی (پ‪.‬د‪.‬ك)‬ ‫دەرەوەی‬ ‫بەرپرسی مەكتەبی پەیوەندییەكانی‬ ‫(پ‪.‬د‪.‬ك)‬ ‫بەكالۆریۆس لە زمان‌و ئەدەبی ئینگلیزی ‪-‬زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین‬

‫لەپارلەمانیشدان لەگەڵ ئەوه‌ن دەستور‬ ‫بگەڕێتەوە؟‬ ‫هێمن هەوارمی‪ :‬لەگەڵ رێزم‪ ،‬بەشێكی‬ ‫زۆری ئ��ەو الیەنە سیاسیانە تەعبیر‬ ‫لەخەڵكی كوردستان ناكەن‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ئەگەر پارتیشیان لەگەڵ بێت‪ ،‬چونكە‬ ‫چاودێر‪ :‬كەواتە ئێستا پەیوەندیی نزیكەی لە ‪ %25‬خەڵكی كوردستان‬ ‫پارتی‌و تەواوی الیەنەكان چۆن دەبینی؟‬ ‫ئایا پارتی خۆی بەتەنها دەبینێ‌ لەسەر‬ ‫گۆڕەپانی سیاسی كوردستان؟‬ ‫هێمن ه��ەورام��ی‪ :‬جۆرێك لەخەڵكی‬ ‫الواز پارتی بەتەنها دەبینێ‪ ،‬پارتی‬ ‫خەڵكی كوردستانی لەگەڵدایە‪ ،‬هەروا‬ ‫یەكێتی‌و حزبی شیوعی‌و بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی‌و زەحمەتكێشان‌و سۆشیالیست‌و لەدەرەوەی حزبكانن كەواتە كێ‌ تەعبیر‬ ‫‪14‬حزبی توركمانی‌و ‪15‬حزبی ئاشوری‌و لەبیرو بۆچونی ئ��ەوان��ەدەك��ات‪ ،‬بۆچی‬ ‫كلدانی سریانی‌و ئەرمەنەكانی لەگەڵدایە‪ ،‬ئەوكاتەی ‪ 36‬الیەنی سیاسی بەیەكێتی‌و‬ ‫مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم لە ‪ %11‬گۆڕان‌و حزبە ئیسالمیەكانیشەوە دەنگیان‬ ‫دەنگ زیاتر لەیەكێتی‌و پارتی هێناوە لەسەرداوە بۆ ئەو كاتە چیانوتوە؟ ئەوەی‬ ‫لەوانەی بەشدارن‌و لەوانەشی كە خەڵكی دەمەوێ‌ بەشەفافی بیڵێم كاتی خۆی كە‬ ‫كوردستانن لەحزبە سیاسییەكان نین‪ ،‬دەستور نەخرایە راپرسی‌و ریفراندۆم‪،‬‬ ‫بەپێی لێكۆڵینەوەی زۆرێك لەدامەزراوە جوڵەیەكی ئیقلیمی هەبو كە هەرێمی‬ ‫نێودەوڵەتیەكان نزیكەی ل��ە‪%25‬ی كوردستان نەبێتە خاوەنی ئەم دەستورە‪،‬‬ ‫چونكە ئەم دەستورە سنوری هەرێمی‬ ‫كوردستانی یەكالكردبۆوە‪ ،‬ئێستاش‬ ‫بەشێك لەو الیەنانەی لەناو ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ژاوەژاوی گەڕانەوەی دەستور دەكەن‪،‬‬ ‫ترسیان لەماددەی سەرۆكایەتی هەرێم‌و‬ ‫دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م نیە‬ ‫خەڵكی كوردستان ل���ەدەرەوەی پارتە ئەمەیان كردۆتە بەرگێك‪ ،‬چونكە لەناو‬ ‫سیاسییەكانن‪ ،‬بەاڵم بەشدارن لەپرۆسەی پ��رۆژەی دەستوردا پێناسەی هەرێمی‬ ‫سیاسی بەدەنگدان‪ ،‬بۆیە لەوانە دەنگ كوردستان وەكو یەك لیستی جوگرافی‬ ‫ێ‬ ‫بەبارزانی دراوە پارتی لەگەڵ خەڵكی نیشتیمانی دەك���ات كەپێی دەوت��ر ‌‬ ‫كوردستان‌و هاوپەیمانەكانی خۆی بەتەنها هەرێمی كوردستانی عیراق رێگە نادات‬ ‫نابینێتەوە شانازیش بەوە دەكەین كە هەرێمی تر یان دابەشبونێكیتر ببێت‬ ‫لەگەڵ خەڵكی كوردستانین بەتەنها كەیەكێتی خاكی هەرێمی كوردستان‬ ‫مابینەوە ل��ەوەی پارێزگاری لەپرسی بخاتە مەترسیەوە‪ ،‬هەندێك هەن باوەڕیان‬ ‫سیاسی‌و دیموكراسی‌و دەستور بكەین‪ ،‬بەیەكگرتنی خاكی هەرێمی كوردستان‬ ‫ێ پەیوەندیمان لەگەڵ پ��ێ��ك��ەوە ب��ون��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ب��ەاڵم دەم��ان��ەو ‌‬

‫تێپەڕاندنی قۆناغی گواستنەوە بەرەو‬ ‫كۆمەڵێكی زیاتر دیموكراسی‌و زیاتر‬ ‫دامەزراوە دەستورییەكان‌و پرسی كورد‬ ‫لەبەغداد‌و ئەوگۆڕانكارییانەی لەسوریا‬ ‫هاتونەتەئاراوە گوتاری سیاسیی كورد بۆ‬ ‫هەر چوارپارچەی كوردستان‪ ،‬ئەمانە ئەو‬ ‫ئەركە هاوبەشانەن كە یەكێتی‌و پارتی‬ ‫والێدەكەن بەیەكەوە كاربكەن‪ ،‬بۆیە بۆ‬ ‫ئێمە كاركردن بەیەكەوە گەورەترە لەوەی‬ ‫بەجیا بەلیستێك دابەزین‪ ،‬لەوالشەوە‬

‫مەترسیە لەسەر ئاسایشی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬ب��اس��ل��ەوەدەك��رێ��ت لەناو‬ ‫پارتیشدا كەسانێكی پلەبەرز لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەدان س��ازان��ی نیشتمانی لەسەر‬ ‫دەستور هەبێت؟‬

‫پێش ئەوەی دەستور بخەینە راپرسییەوە‬ ‫پێویستە بزانین كام ماددانە هەموار بكرێنه‌وه‌‬

‫ئێمە‌و یەكێتی دو حزب نین وەك یەك بیربكەینەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫بنەمای فیكری‌و مێژویی‌و تێڕوانینی ئایدۆلۆژیمان جیاوازە‬ ‫مێركڵ پ��ارت��ی سۆشیال دیموكراتی‬ ‫ئەڵمانیاش ب��ەش��دارب��و لەحكومەت‪،‬‬ ‫كە دو هێزی گ��ەورە ب��ون‌و ركابەری‬ ‫یەكتریش بون‪ ،‬بەیەكەوەدابەزینی ئەوان‬ ‫چ كاریگەرییەكی سلبی لەسەر پرسی‬ ‫دیموكراسی لەئەڵمانیا جێ‌ هێشتوە؟‬ ‫ئێستا حكومەتی ئیئتیالفی لەنێوان‬ ‫پارتی كۆنسێرڤەتیفی بریتانی‌و پارتی‬ ‫لیبراڵ دیموكرات بەهەمانشێوەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێمانوانیە دابەزینی پارتی‌و یەكێتی‬

‫ن��ی��ە‪ ،‬بەشوێن‬ ‫المەركەزیەتێكی‬ ‫وادا دەگ��ەڕێ��ن‬ ‫ك��ە هەرێمێكی‬ ‫ف��ی��دراڵ و یان‬ ‫ن���اوچ���ەی���ەك���ی‬ ‫ئۆتۆنۆمی یاخود‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫ئ���ی���م���ارەت���ی‬ ‫بابان بۆخۆیان‬ ‫ب��خ��وڵ��ق��ێ��ن��ن‪،‬‬ ‫پێموایە ئەمەش‬

‫هێمن ه��ەوارم��ی‪ :‬هەڵوێستی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان مەسعود بارزانی‬ ‫سەرۆكی پارتی دەریدەبڕێ‌ یا جێگری‬ ‫سەرۆكی پارتی‪ ،‬هەروا بەالغی كۆتایی‬ ‫كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫كە دواكۆبونەوەكان لە ‪2013/1/26‬‬ ‫ب���وە‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ وەف��دەك��ان��ی مەكتەبی‬ ‫سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫دەڵێین پێش ئەوەی بیخەینە راپرسی‬ ‫وەرن بابزانین كام ماددانەن كە ئێوە‬ ‫ێ هەموار بكرێت‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫دەتانەو ‌‬ ‫پرۆژەی دەستورە نەرمترین پرۆژەیە بۆ‬ ‫هەمواركردن بەشێوەیەك كە بەدەنگی‬ ‫‪ 3\1‬ئەندامانی پ��ارل��ەم��ان دەت��وان��ن‬ ‫داوای هەمواربكەن یا سەرۆكایەتی‬ ‫ه��ەرێ �م‌و حكومەت پ��رۆژەی��ەك بنێرن‬ ‫بۆهەمواركردن‪ ،‬بۆیە پێموایە ئەوانەی‬ ‫ئێستا دژی پرۆژەی دەستورن لەبەریەك‬ ‫ێ س��ەرۆك��ی هەرێم‬ ‫خاڵە ئ��ەوی��ش ناب ‌‬ ‫راستەوخۆ لەالیەن خەڵكی كوردستانەوە‬ ‫هەڵبژێردرێت‪ ،‬چونكە ناوێرن‌و كاندیدیان‬ ‫ێ ركابەری بارزانی پێبكەن‪.‬‬ ‫نیە بتوان ‌‬ ‫چاودێر‪ :‬كەواتە بارزانی بەنیازە بۆ‬ ‫جاری سێیەم خۆی كاندیدبكاتەوە؟‬

‫هێمن ه��ەورام��ی‪ :‬تائێستا مەسعود‬ ‫ب��ارزان��ی نیەتی خ��ۆی دەرنەخستوە‬ ‫لەوەی دەیەوێ‌ خۆی كاندیدبكاتەوە یان‬ ‫نا‪ ،‬بەاڵم ئێمە پێمانوایە پێویستییەكی‬ ‫سیاسی‌و نەتەوەیی هەیە بۆ تێپەڕاندنی‬ ‫ئ���ەو ق��ۆن��اغ��ە گ��رن��گ��ە ه��ەس��ت��ی��ارەی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی رزگ��اری��خ��وازی خەڵكی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە لەسایەیی سەرۆكایەتی‬ ‫بارزانی ئەوقۆناغەش بەسەركەوتویی‬ ‫تێبپەڕێنین‪ ،‬ئێمە وەك خەڵكی‬ ‫كوردستان پێویستمان بەمەرجەعێك‬ ‫وەك سەرۆك هەیە‪ ،‬كە بتوانێ‌ یەكڕیزیی‬ ‫خەڵكی كوردستان‌و الیەنەكان بپارێزێ‌‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ئەمەش تەنها لەكەسێتی بارزانی دەتوان ‌‬ ‫خۆی ببینێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەمەش پەیوەستە‬ ‫بەپرۆسە یاساییانەی كە لەكوردستاندا‬ ‫هەن‪ ،‬هەروا پەیوەستە بەدواین بڕیار كە‬ ‫سەرۆكی هەرێم خۆی دەیدات‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫هەمو گۆڕانكاریانەی لەسوریا‌و توركیا‬ ‫لەسەر پرسی كورد هەیە‌و هەروا راگرتنی‬ ‫هاوسەنگی لەپەیوەندییەكانی نێوان‬ ‫هەولێر‌و بەغداد‌و یەكریزیی ماڵی كورد‬ ‫پێویستی بەبارزانی هەیە‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬وەك پ��ارت��ی پێتانوانیە‬ ‫نەگەڕانەوەی ئەم پ��رۆژەدەس��ت��ورە بۆ‬ ‫پارلەمان دەبێتە هۆی ناكۆكی‌و دوبەرەكی‬ ‫ل��ەن��اوم��اڵ��ی ك����ورددا‪ ،‬ك��ە تائێستاش‬ ‫زۆرك��ێ��ش��ەم��ان ب��ەچ��ارەس��ەرن��ەك��راوی‬ ‫ماونەتەوە؟‬ ‫هێمن ه��ەوارم��ی‪ :‬ئێمە مەبەستمان‬ ‫لەمەیە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر پێشتر دەستورمان‬ ‫هەبوایە لە ‪ 2009‬دەنگدانی لەسەر بكرایە‪،‬‬ ‫كۆمسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫عیراق خۆی لەدەنگدان نەدزیبایەتەوە‪،‬‬ ‫ئەو مەرجەعیەتەمان بۆ دروستدەبو‪،‬‬ ‫كە ئەو ملمالنێیەی لێنەكەوتبایەتەوە‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە پێمانوایە ب��ون��ی دەس��ت��ورێ��ك‬ ‫بەكەموكوڕییەوە زۆر باشترە لەنەبونی‪.‬‬

‫باشترە رێككەوتن‌و گفتوگۆكانی نێوان هەرێم‌و بەغداد گرەنتی‌و نوسراوی هەبێت‬ ‫عەال مەكی‪ ،‬پارلەمانتاری لیستی ئەلعیراقیە‪ ،‬بۆ "چاودێر"‬

‫سازدانی‪ :‬ستار باقی‬

‫دیالۆگە تایبەتەیدا لەگەڵ «چاودێر»‬ ‫ئاشكراشیدەكات‪ ،‬كورد لەگەڵ لیستی‬ ‫ئەلعیراقیە داوای چ��ارەس��ەری مادەی‬ ‫‪140‬یان كردوە‪ ،‬بەاڵم دەبێت لەچوارچێوە‬ ‫یاسایی‌و دەستورییەكە دەرنەچێت‌و‬ ‫خەڵكی كەركوكیش خۆیان بڕیار لەسەر‬ ‫چارەنوسی شارەكەیان بدەن‪.‬‬

‫ئ����ەن����دام����ێ����ك����ی‬ ‫ئه‌لعیراقیە‬ ‫لیستی‬ ‫لەپارلەمانی ع��ی��راق‪،‬‬ ‫ئ���ام���اژەب���ەوەدەك���ات‪،‬‬ ‫واباشترە رێككەوتن‌و‬ ‫گ��ف��ت��وگ��ۆك��ان��ی ن��ێ��وان‬ ‫هەرێم‌و بەغداد گرەنتی‌و‬ ‫چاودێر‪ :‬كۆبونەوەی سەرۆكی هەرێم‌و‬ ‫نوسراوی هەبێت‪ ،‬چونكە‬ ‫زیاتر كۆبونەوەكان بۆ نوری مالكی چۆن هەڵدەسەنگێنن؟‬ ‫عەال مەكی‪ :‬هەمو لێكنزیكبونەوەیەك‬ ‫كوشتنی ك��ات‌و تەنها‬ ‫ب���ۆ خ���اوك���ردن���ەوەی كارێكی زۆرباشە‪ ،‬بەاڵم بەو مەرجەی‬ ‫لەسەر حسابی الیەنێك نەبێت‌و ئەوانی‬ ‫گرژییەكان بن‪.‬‬ ‫ع���ەال م���ەك���ی‪ ،‬ل��ەم دی��ك��ەش پ��ەراوێ��ز ن��ەخ��رێ��ن‪ ،‬چونكە‬ ‫عەال مەكی ئەلقەرغولی‬ ‫لەدایكبوی ‪ 1955‬بەغداد‬ ‫پارلەمانتاری عیراق لەلیستی ئه‌لعیراقیە‬

‫ئەگەر وابێت كێشەكان چارەسەرنابن‪،‬‬ ‫بەڵكو الیەنەكان پەرتدەكرێن بۆ ئەوەی‬ ‫الوازبكرێن‪.‬‬

‫ب��ەرژەوەن��دی‌و ناوچەگەرێتی تێكەوت‪،‬‬ ‫تەنانەت لیستەكەی (المتحدون) كە‬ ‫ئوسامە نوجێفی سەركردایەتی دەكات‬ ‫رێك پێكهاتەیەكی سوننیە‌و لەوناچانەش‬ ‫گەشەیكردوە كە ئەم پێكهاتەیی تێدایە‪،‬‬ ‫ئێستاش ئەگەر هەڵبژاردن بكرێت لیستی‬ ‫ێ ببێتەوە بەیەك‬ ‫ئەلعیراقیە دەت��وان� ‌‬ ‫لیست‪ ،‬بەاڵم وا ئاسان نییە‪.‬‬

‫هیچ رێككەوتنێك كراوە لەنێوان هەرێم‌و‬ ‫مالكی؟‬ ‫ع��ەال م��ەك��ی‪ :‬وەك ئ��اگ��ادارب��م هیچ‬ ‫رێككەوتنێك نەكراوە‪ ،‬تەنها مەبەستی‬ ‫هەردوال خاوكردنەوەی گرژییەكان بوە‌و‬ ‫درێژە بدەن بەگفتوگۆكان‪.‬‬

‫چاودێر‪ :‬هەستدەكەن وەك لیستی‬ ‫ئەلعیراقیە لەو كۆبونەوە پەراوێزخرابن؟‬ ‫عەال مەكی‪ :‬نا‪ ،‬چونكە وەك ئێمە‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬ك��ورد ل��ەو دانیشتنانەی‬ ‫بیستومانە‌و ئاگادارین سەرۆكی هەرێم‬ ‫ئەنجامیداوە لەگەڵ لیستی ئەلعیراقیە‪،‬‬ ‫داوای��ك��ردوە لەگەڵ ت��ەواوی الیەنەكانی‬ ‫چاودێر‪ :‬پێتوایە ك��ورد بتوانێ‌ لەو داوای چارەسەری مادەی ‪140‬یان كردوە؟‬ ‫ێ‬ ‫دیكەش گفتوگۆ بكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم دەب ‌‬ ‫ع��ەال م��ەك��ی‪ :‬بەڵێ‌ داوای��ان��ك��ردوە‪،‬‬ ‫ئەوەش بزانرێت كە ئەو گفتوگۆیانە چەند كۆبونەوەی لەگەڵ مالكی سەركەوتوبێت؟‬ ‫عەال مەكی‪ :‬ئەوە هەقە خۆیان بڕیاری تەنانەت لەرێككەوتنی هەولێر باس‬ ‫بڕدەكەن‌و ئەنجامیان چیدەبێت‪.‬‬ ‫لەسەر بدەن‪ ،‬بەاڵم واباشترە رێككەوتن‌و ل��ەم بڕگە دەستورییە ك���راوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫چ��اودێ��ر‪ :‬ئەگەر بویسترێ گفتوگۆ گفتوگۆكانی لەمجۆرەی هەرێم‌و بەغداد ئەو كارە دەبێت لەچوارچێوە یاسایی‌و‬ ‫ێ گرەنتی‌و نوسراو هەبێت‪ ،‬چونكە رەنگە دەستورییەكە دەرن��ەچ��ێ �ت‌و خەڵكی‬ ‫لەگەڵ لیستی ئەلعیراقیە بكرێت‪ ،‬ك ‌‬ ‫هەندێك ك��ات بگەڕێینەوەسەر خاڵی ك��ەرك��وك��ی��ش خ��ۆی��ان ب��ڕی��ار ل��ەس��ەر‬ ‫هەیە خۆی بەسەرۆكی نەزانێت؟‬ ‫عەال مەكی‪ :‬راستە رەمزەكانی ئەم سفر‪ ،‬خۆ دەشێت هەندێك كۆبونەوە بۆ چارەنوسی شارەكەیان بدەن‪ .‬ئێمەش‬ ‫وەك لیستی ئەلعیراقیە ئەوكات هاوڕا‬ ‫لیستە گەلێكن‌و خەریكە دەبێتە چەند كوشتنی كات بن‪.‬‬ ‫دەبین لەگەڵ بڕیاری دانیشتوانەكەی‪.‬‬ ‫بەشێكیشەوە‪ ،‬چونكە سەرەتای ئەم‬ ‫چاودێر‪ :‬بەگوێرەی زانیارییەكانی تۆ‪،‬‬ ‫لیستە هەڵوێستی نیشتیمانی بو‪ ،‬پاشان‬

‫ناوخؤ‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫دەزگاكانی راگەیاندن مافی رۆژنامەنوس پێشێلدەكەن‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنوسان بەكەمتەرخەم دەزانرێت‬

‫كاری تیادەكات‪ ،‬ئەو گرێبەستەش مافێكی‬ ‫باشی رۆژنامەنوس دەستەبەردەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی سەرنج دەدرێت ئەو یاسایە‬ ‫لەناو زۆرێك لەمیدیاكاندا پێشێلدەكرێت‌و‬ ‫هەركات بیانەوێ‌ بەداوایەكی لێبوردن‬ ‫رۆژنامەنوسەكە دەردەكەن‪ ،‬بەو پێیەش‬ ‫رۆژنامەنوسەكە چەندێك كاری كردبێت‬ ‫هیچ حسابێكی بۆناكرێت‪.‬‬ ‫رەح����م����ان غ����ەری����ب‪ ،‬ج��ەخ��ت��ی‬ ‫ل��ەوەش��ك��ردەوە‪ ،‬پێویستە سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنوسان سەردانی میدیاكان بكات‌و‬ ‫ئەو یاسایە فەرزبكات‪ ،‬كە گرێبەست‬ ‫لەگەڵ رۆژن��ام��ەن��وس بكرێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەش پێویستە بەشێك لەقازانجی‬ ‫ریكالمەكان بدرێت بەرۆژنامەنوس‪.‬‬

‫چاودێر‪ -‬تابان محەمەد‪:‬‬ ‫رۆژنامەنوسان‌و میدیاكاران نیگەرانن‬ ‫لەوەی لەدەزگاكانی راگەیاندندا مافیان‬ ‫پێشێلدەكرێت‌و بەپێی یاسا مافەكانیان‬ ‫رێكنەخراوە‪ ،‬لەكاتێكدا بەپێی یاسای‬ ‫رۆژنامەنوسی‪ ،‬ئەرك‌و مافی رۆژنامەنوس‬ ‫دیاریكراوە‪ ،‬بەاڵم بەوتەی میدیاكاران‬ ‫ئ��ەو ی��اس��ای��ە ل��ەالی��ەن دەزگ��اك��ان��ەوە‬ ‫پێشێلدەكرێت‪ ،‬ه���ەروەك سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��وس��ان��ی��ش ب��ەك��ەم��ت��ەرخ��ەم‬ ‫دەزان��رێ��ت‪ .‬سكرتێری لقی سلێمانیی‬ ‫سەندیكاش‪ ،‬دەڵێت "موچەی رۆژنامەنوس‬ ‫بۆیە زیادناكات‪ ،‬چونكە هیچ یاسایەك‬ ‫نییە لەسەر موچەی رۆژنامەنوس‪ ،‬بۆ‬ ‫خانەنشینیش‪ ،‬یەكێك لەمەرجەكان‬ ‫كاركردنی میدیاییەتی لەشاخ"‪.‬‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنوسان‬ ‫كەمتەرخەمە‬ ‫س��ۆران سەعید‪ ،‬رۆژنامەنوسێكە‪،‬‬ ‫ماوەی دو ساڵە كاری میدیایی دەكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم نیگەرانییەكی زۆری هەیە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێت "لەماوەی كاركردنمدا هەستم بەو‬ ‫هەمو كەمتەرخەمییە ك��ردوە بەرامبەر‬ ‫رۆژنامەنوس‪ ،‬رەنگە لەگەڵ بەردەوامبونم‬ ‫لەكارەكەم نیگەرانییەكان زۆر زیاتربن‪،‬‬ ‫ئێستا دركی پێنەكەم"‪.‬‬ ‫ئەو رۆژنامەنوسە‪ ،‬رونیشیكردەوە‪،‬‬ ‫هیچ الیەنێكی بەرپرس كارێكی نەكردوە‬ ‫بۆ ئەو رۆژنامەنوسانەی لەدەزگا حزبی‪،‬‬ ‫یان بێالیەنەكان كاردەكەن‪ ،‬موچەكانیان‬ ‫هەر ئەوەیە‪ ،‬كە دەزگاكە دایناوە‌و هیچ‬

‫سەنتەری میترۆ‪ :‬زۆرینەی میدیاكان هەر كاتێك بیانه‌وێت‬ ‫بەداوای لێبوردنێك رۆژنامەنوس دەردەكەن‬ ‫خزمەت‌و پشتگیریی دەزگاكە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫شتێكی ناخۆشە ب��ۆ رۆژن��ام��ەن��وس‪،‬‬ ‫چونكە ك��ەم ك��ەس ه��ەی��ە‪ 15 ،‬ساڵ‬ ‫لەدەزگایەك بمێنێتەوە‪ ،‬رۆژنامەنوس‬ ‫بەگرێبەست كاردەكات‪ ،‬هەركات بیانەوێ‬ ‫رۆژنامەنوسەكە دەردەكەن‪ ،‬دواتر دەبێت‬ ‫لەشوێنێكیتر كاربكات‪ ،‬ئیتر "تامردن‬ ‫دەبێت بەدوای كاردا بگەڕێین"‪.‬‬ ‫ه������ەروەك ش����ۆڕش خ��ال��ی��د‪ ،‬كە‬

‫م��وچ��ەی حزبییەكانیش ب��ەوڕادەی��ە‬ ‫باش نییە‪ ،‬كە رۆژنامەنوس دڵی پێی‬ ‫خۆشبێت‪ ،‬ئ��ەو م��وچ��ەی��ەش بەپێی‬ ‫پلەو شارەزایی دیاریكراوە"‪ .‬جەختی‬ ‫لەوەشكردەوە‪ ،‬پێویستە سەندیكا ئەو‬ ‫یاسایە جێبەجێبكات‪ ،‬كە ل��ەدوای ‪20‬‬ ‫ساڵ كاركردن رۆژنامەنوس خانەنشین‬ ‫بكرێت‪ ،‬پێویستیشە سندوقی هاوكاریی‬ ‫بۆ رۆژن��ام��ەن��وس��ان دابنرێت‪ ،‬ت��ادوای‬

‫رۆژنامەنوسێك‪ :‬بەردەوام موچە زیاددەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم موچەی رۆژنامەنوس وەكخۆیەتی‬ ‫گۆڕانكاری بەسەردا نایەت‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەشی خستەڕو‪ ،‬سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنوسان كەمتەرخەمەو كارێكی وای‬ ‫نەكردوە‪ ،‬دڵی رۆژنامەنوسان خۆشبكات‪،‬‬ ‫پێویستە سەندیكا بەجدی كاربكات بۆ‬ ‫داكۆكیكردن لەمافی رۆژنامەنوسان‪،‬‬ ‫كاتێك باسی ئەوە دەكەن‪ ،‬رۆژنامەنوس‬ ‫ل��ەت��ەم��ەن��ی س����ەرو ‪ 63‬س��اڵ��ی��ی��ەوە‬ ‫خانەنشین بكرێت‪ ،‬بەمەرجی ‪15‬ساڵ‬

‫رۆژنامەنوسێكی دیكەیەو ماوەی ‪ 10‬ساڵە خانەنشینبونی لەڕێی ئەو سندوقەوە‬ ‫كاردەكات‪ ،‬ئاماژە ب��ەوەدەدات‪ ،‬یاسای هاوكاریی زیاتر بكرێت‪.‬‬ ‫ه�����اوك�����ات س������ەالم م��س��ت��ەف��ا‪،‬‬ ‫رۆژنامەنوسی كۆمەڵێك ئەرك‌و مافی بۆ‬ ‫رۆژنامەنوسان دیاریكردوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی رۆژنامەنوسێكی دیكەیەو بەگلەییەكی‬ ‫تێبینی دەكرێت‪ ،‬ئەركەكان لەمافەكان زۆرەوە‪ ،‬وت��ی "تائێستا وەزارەت����ی‬ ‫زیاترن‪ ،‬سەندیكاش پێویستە بەجدی رۆشنبیری‪ ،‬بیری لەوەنەكردۆتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫بەدواداچون بۆ مافی رۆژنامەنوس بكات‪ .‬رۆژنامەنوسانەی موچەی حكومییان‬ ‫خالید‪ ،‬وتیشی "م��وچ��ەی دەزگ��ا نییە‪ ،‬مافیان نەخورێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬كارێكی ناڕەوایە بەو‬ ‫بێالیەنەكان كەمترە لەحزبییەكان‪،‬‬

‫چاوە تەڵخەوە لەرۆژنامەنوس بڕوانرێت‌و‬ ‫ب��ەب��ەردەوام��ی��ی موچە زی��اددەك��رێ �ت‌و‬ ‫رۆژنامەنوسیش موچەكەی وەكخۆی‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬چەندین ساڵ لەدەزگایەكەو‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی زۆر رودەدات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫داهاتەكەی ئ��ەو وەكخۆیەتی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەی رەنگە ئەركەكەشی قورستربێت‪.‬‬ ‫ئەو رۆژنامەنوسە‪ ،‬زیاتر وتی "دەكرێت‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیری چاوێك بەو بابەتەدا‬ ‫بخشێنێتەوە‪ ،‬تا رەنجی رۆژنامەنوسان‬ ‫بەفیڕۆنەچێت"‪.‬‬ ‫زۆرینەی میدیاكان یاسای‬ ‫رۆژنامەنوسی پێشێلدەكەن‬ ‫الی خۆشیەوە رێكخەری سەنتەری‬ ‫میترۆ بۆ داكۆكیكردن لەرۆژنامەنوسان‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنێت‪ ،‬هیچ پڕۆژەیەكیان نییە‬ ‫لەسەر زیادكردنی موچەو خانەنشینكردنی‬ ‫رۆژنامەنوس لەالیەن دەزگاكانەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر لەڕوی یاساییەوە تەماشای ئەو‬ ‫بابەتە بكرێت‪ ،‬یاسای كاری رۆژنامەنوسی‬ ‫باسی ماف‌و ئەركی رۆژنامەنوس دەكات‪،‬‬ ‫لەو مافانەشدا هاتوە‪ ،‬دەبێت رۆژنامەنوس‬ ‫گرێبەست بكات لەگەڵ ئەو دەزگایەی‬

‫‪5‬‬

‫ئاگرو گەشتیار‬ ‫سااڵنە ل���ەوەرزی هاویندا ئاگر‬ ‫ل��ەن��اوچ��ە ج��ی��اوازەك��ان��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان دەك��ەون��ەوەو زیانی زۆر‬ ‫بەباخ‌و بەرهەمی كشتوكاڵی‌و پوش‌و‬ ‫پاوانەكان دەگەیەنن‪ ،‬ئەمساڵیش‬ ‫پێش ئ���ەوەی وەرزی ه��اوی��ن بێت‬ ‫ئاگر لەناوچەی شارباژێڕ كەوتەوەو‬ ‫زیانی بەهاواڵتیانی ناوچەكە گەیاند‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ���ەوەی دەم��ان��ەوێ��ت لێرەدا‬ ‫تیشكی بخەینەسەر‪ ،‬هۆشیاربونی‬ ‫گ��ەش��ت��ی��اران��ە‪ ،‬ك��ە رەن��گ��ە ببنە‬ ‫ه��ۆك��اری رودان���ی ئاگركەوتنەوە‪،‬‬ ‫هەینی راب��ردو و درەنگانێكی شەو‬ ‫لەنزیك رێگای سلێمانی‪ -‬شارباژێڕ‌و‬ ‫لەنزیك گوندی قەیوان گەشتیاران‬ ‫ئاگری بەمەشخەڵیان لەدوای خۆیان‬ ‫جێهێشتبو‪ ،‬بێ ئ��ەوەی هۆشیاری‌و‬ ‫بەرپرسیاریی ئ��ەوەی��ان هەبێت‪،‬‬ ‫بیكۆژێننەوە‪ ،‬تا ئاگر نەكەوێتەوەو‬ ‫ئ���ەوان نەبنە ه��ۆك��اری تێكدانی‬ ‫ژینگەو سوتانی پ���وش‌و پ���اوان‌و‬ ‫بەرهەمی جوتیاران‌و زۆر لەباڵندەو‬ ‫ئاژەڵی كێوی‪ ،‬بۆیە ئەركی الیەنە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی حكومەتە‪،‬‬ ‫بەتایبەت الیەنی گەشتیاری‌و پۆلیس‪،‬‬ ‫كە لەرۆژانی هەینیدا چاودێریی شوێنە‬ ‫گەشتیارییەكان بكەن‌و هاواڵتیان‬ ‫هۆشیاربكەنەوەو سەرپێچیكارانیش‬ ‫دەستگیربكەن‌و س��زای��ان ب��دەن‪،‬‬ ‫چونكە ناكرێت‪ ،‬چەند هاواڵتییەك‪،‬‬ ‫بۆ خۆشی‌و كات بەسەربردنی خۆیان‬ ‫زیان لەژینگەو بەرهەمی كشتوكاڵی‬ ‫واڵتەكەمان بدەن‪.‬‬ ‫نزار جەزا‬

‫مەرجی خانەنشینی‪ ،‬كاری میدیاییە‬ ‫لەشاخ‬ ‫ه��اوك��ات سكرتێری لقی سلێمانیی‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنوسانی كوردستان‪،‬‬ ‫رونیدەكاتەوە‪ ،‬كە موچەی رۆژنامەنوس‬ ‫بۆیە زیادناكات‪ ،‬چونكە هیچ یاسایەك‬ ‫نییە ل��ەس��ەر م��وچ��ەی رۆژن��ام��ەن��وس‪،‬‬ ‫هەندێك دەزگ��ای راگەیاندنیش هەیە‪،‬‬ ‫بەئیمتیازات كار لەگەڵ رۆژنامەنوس‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫ك�������اروان ئ����ەن����وەر‪ ،‬س���ەب���ارەت‬ ‫بەخانەنشینكردنی رۆژن��ام��ەن��وس��ان‪،‬‬ ‫وتی "بەپێی ئەو یاسایەی لەپارلەمان‬ ‫دەرچ��وە‪ ،‬یەكێك لەو مەرجانە دەبێت‬ ‫تەمەنی رۆژنامەنوس ‪ 60‬ساڵ زیاتربێت‌و‬ ‫‪ 15‬س��اڵ خزمەتی هەبێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەكاتێكدا نابێت موچەخۆری حكومەت لەراگەیاندندا كاری كردبێت"‪.‬‬ ‫بێت‪ ،‬لەهەمان كاتدا دەبێت پشتگیریی‬ ‫ه�������ەروەك س����ەرۆك����ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫دەزگاكەی هەبێت‪ ،‬مەرجێكی دیكەی پەیوەندییەكان‌و رۆشنبیری‌و راگەیاندن‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬دەبێت لەسەردەمی شاخدا لەپارلەمانی كوردستان‪ ،‬رایگەیاند‪،‬‬ ‫هیچ پڕۆژە یاسایەك نییە لەپارلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب���اس ل��ەم��اف��ی م���اددی‬ ‫رۆژنامەنوس بكات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر یاسای‬ ‫‪35‬ی س��اڵ��ی ‪ 2007‬جێبەجێبكرێت‬ ‫وەكخۆی‪ ،‬مافێكی باشی رۆژنامەنوس‬ ‫دابیندەكرێت‪.‬‬ ‫ئاسۆ كەریم‪ ،‬وتیشی "لەمێژە وتومە‬ ‫مافی رۆژنامەنوس كەمتەرخەمی تێدایەو‬ ‫مافیان نەپارێزراوە‪ ،‬بەاڵم ئێستا كات‬ ‫بەسەرچوە بۆدەركردنی یاساو داواكاری‬ ‫بۆ موچەی رۆژنامەنوسان‪ ،‬چونكە دو‬ ‫مانگمان م��اوە لەم خولەی پارلەمان‌و‬ ‫ناتوانین هیچ بكەین"‪.‬‬

‫پارلەمانتارێك‪:‬‬ ‫هیچ یاسایەك‬ ‫نییە باسی مافی‬ ‫مادی رۆژنامەنوس‬ ‫بكات‬

‫واشنتۆن‪ ،‬سلێمانی سەوز دەكات‬

‫نرخی هەر دارێكیان ‪ 500‬هەزار دینارەو هەندێكیشیان وشكدەبن‬ ‫سلێمانی‪ :‬باخان محەمەد‪:‬‬ ‫پ��ڕۆژەی رواندنی درەختی واشنتۆن‬ ‫لەهەندێ لەشەقامەكانی شاری سلێمانی‬ ‫دو ساڵە بەردەوامە‪ ،‬ئەوەی دەشبینرێت‬ ‫لەشەقامی بازنەیی مەلیك مەحمود‬ ‫ژمارەیەكی زۆر لەو دارە روێ��ن��دراون‪،‬‬ ‫بەاڵم ژمارەیەكیان لێ وشكبوە‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ئەوەش دەگەڕێندرێتەوە بۆ كەشوهەوای‬ ‫هەرێم‪ ،‬چونكە پێویستی بەگەرما هەیە‪.‬‬

‫ێ نییەو ماوەی چەند ساڵێكە‬ ‫واشنتۆن نو ‌‬ ‫لەشاری سلێمانیدا هەیە‪ ،‬ئەوانەشی ئێستا‬ ‫دەڕوێنرێن‪ 610 ،‬دارەو هەر دارێكیش ‪500‬‬ ‫هەزار دیناری پێدراوە‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا‬ ‫‪ 10‬داریان وشكبون‪ ،‬كە هۆكارەكەی بۆ‬ ‫ئەوە دەگەڕێتەوە‪ ،‬ئەو درەختە پێویستی‬ ‫بەكەشوهەوای گەرمە‪ ،‬تا دەڕوێت‌و خۆی‬ ‫دەگرێت‪ ،‬كاتی پێویستەو بەتێپەڕبونی‬ ‫ك��ات ب���ەرەو ج��وان��ب��ون‌و گ��ەش��ەك��ردن‬ ‫دەڕوات‪.‬‬ ‫ب��ەه��رۆز س����االر‪ ،‬ك��ە ئ��ەن��دازی��اری‬

‫نییە‌و وەك داری سنەوبەرو خورما وایە"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪ ،‬كە لەگەڵ‬ ‫كۆمپانیای جێبەجێكار گرێبەستی‬ ‫ئەوەیانكردوە‪ ،‬كە نابێت هیچ دارێك‬ ‫وشكببێت‌و كەمتەرخەمی لەكارەكەیاندا‬ ‫بكەن‪ ،‬چونكە بۆ هەر زیانێك كۆمپانیا‬ ‫خ��ۆی ب��ەرپ��رس��ی��ارەو ق��ەرەب��وی��ان بۆ‬ ‫ناكەنەوە‪.‬‬ ‫سەرپەرشتیارەكە‪ ،‬ئەوەشی خستەڕو‪،‬‬ ‫ئ��ەو داران����ەی دو ساڵە روێ��ن��دراون‪،‬‬ ‫سەوزو جوانن‌و خۆیان گونجاندوە‪ ،‬بەاڵم‬

‫سەرۆكی شارەوانی‪ :‬لەساڵی پارەوە نزیكەی ملیۆنێك داری‬ ‫سنەوبەر لەسلێمانی روێندراون‬ ‫سەرپەرشتیاری پڕۆژەكەش‪ ،‬رایگەیاند‪،‬‬ ‫تەنها ‪ 10‬داری���ان وشكبون ئ��ەو ‪10‬‬ ‫دارەش زیانەكەی كۆمپانیای جێبەجێكار‬ ‫قەرەبوی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫نرخی دارێك ‪ 500‬هەزار دینارە‬ ‫سەرپەرشتیاریی پ��ڕۆژەی رواندنی‬ ‫داری واشنتۆن‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪ ،‬درەختی‬

‫كشتوكاڵە‪ ،‬وتیشی "بۆیە ئەو جۆرە‬ ‫دارەیان هەڵبژاردوە‪ ،‬چونكە درەختێكی‬ ‫زۆر گونجاوە بۆ ن��اوش��ارەك��ان‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوەی سەر شەقامەكان پێویستی بەو‬ ‫جۆرە درەختانەیە‪ ،‬كە قەدیان باریكبێت‌و‬ ‫لەبەشی سەرەوە پەلكی باڵوبێت‪ ،‬تاوەكو‬ ‫قەدەكانیان سەرشەقامەكان نەگرن‪،‬‬ ‫هەروەها ئەو دارە پێویستی بەئاودان‬

‫ئ��ەوان��ەی ساڵێكە روێ��ن��دراون‪ ،‬هێشتا‬ ‫لەگەشەكردنێكی سەرەتاییدان‌و وردە‬ ‫وردە بەرەو جوانبون‌و سەوزبون دەڕۆن‪.‬‬ ‫شارەوانی‪ :‬زیانەكان دەخەینە‬ ‫ئەستۆی كۆمپانیای جێبەجێكار‬ ‫الی خۆشیەوە سەرۆكی شارەوانیی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی ب���ەوەك���ال���ەت‪ ،‬ئ��ام��اژە‬

‫ب�����ەوەدەدات‪ ،‬س��ەوزك��ردن��ی شەقامی‬ ‫بازنەیی مەلیك مەحمود بەدرەختی‬ ‫واشنتۆن‪ ،‬دراوە بەكۆمپانیای جەبەل‬ ‫لوبنان بۆ جێبەجێكردنی‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫كارەكانیان لەتەواوبوندایە‪ ،‬بەاڵم ماوەی‬ ‫وەرگرتنی پڕۆژەكە هێشتا تەواونەبوە‪،‬‬ ‫الیخۆشیانەوە لیژنەكیان داناوە بەردەوام‬ ‫سەرپەرشتیاری پڕۆژەكە دەكەن‪ ،‬هەر‬ ‫كەموكورتییەك هەبێت‪ ،‬داوا دەك��ەن‬ ‫كۆمپانیا چ��اك��ی ب��ك��ات‪ ،‬ئەگەریش‬ ‫چاكنەكرێت‪ ،‬ش��ارەوان��ی ئ��ەو دارەی‬ ‫وشكبوە‌و ن���ەڕواوە‪ ،‬ئ��ەژم��اری ناكات‌و‬ ‫زیانەكەی بۆ كۆمپانیا دەبێت‪.‬‬ ‫یوسف یاسین‪ ،‬ل��ەب��ارەی ئ��ەوەی‬ ‫بۆچی درەختێكی تری وەك سنەوبەریان‬ ‫هەڵنەبژاردوە بۆ سەوزكردنی شەقامەكان‪،‬‬ ‫وتی "داری واشنتۆن جوانییەكی تایبەتی‬ ‫هەیەو زۆرب���ەی واڵت��ان��ی دنیا لەسەر‬ ‫شۆستەی ش��ەق��ام��ەك��ان روان��دوی��ان��ە‪،‬‬ ‫هەروەها لەئێستادا‪ ،‬داری سنەوبەریش‬ ‫لەو ناوچانەدا دەڕوێنن‪ ،‬كە بەجێماون‌و‬ ‫نەكراونەتە سەوزایی‪ ،‬ساڵی پار‪ ،‬تاكو‬ ‫ئێستا نزیكەی ملیۆنێك داری سنەوبەر‬ ‫لەشاری سلێمانی روێندراوە"‪.‬‬

‫درةختى واشنتؤن لة شةقامةكانى سل َيمانيدا‬

‫فؤتؤ‪ :‬ضاود َير‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫َ‬ ‫هةوال‬ ‫ل َيكدانةوةى‬

‫سازان لەنێوان راپرسی‌و هەمواركردنەوەدا‬ ‫ئەحمەد فاتیح محەمەد‬ ‫سیاس���ی‬ ‫گۆرەپان���ی‬ ‫ئەم���ڕۆ‬ ‫گەرموگوڕییەك���ی زۆر بەخ���ۆوە دەبینێت‪،‬‬ ‫ئەمەش بۆ مەسەلەی دەستور دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫كە لەئێس���تادا مشتومڕێكی گەورە‌و توندی‬ ‫هێناوەتە ئاراوە‪ .‬دیارە س���ەرچاوەی ئەم‬ ‫مش���تومڕە سیاسی‌و یاس���اییەش بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە دەس���تور بخرێتە راپرسی یان‬ ‫بگەڕێتەوە پارلەمانی كوردس���تان هەموار‬ ‫بكرێتەوە‪ .‬لێ���رەدا دو بەرە دروس���تبوە‪،‬‬ ‫بەرەیەكیان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و‬ ‫حزبی سۆسیالیس���تی كوردستانە جەخت‬ ‫لەوە دەكاتەوە دەس���تور ت���ەواوی رێكارە‬ ‫یاس���اییەكانی بڕیوە‪ ،‬ئیتر س���اتەوەختی‬ ‫ئەوەیە لەالیەن سەرۆكی هەرێمەوە بخرێتە‬ ‫بەردەم كۆمەاڵنی خەڵكی كوردس���تان بۆ‬ ‫ئەوەی بڕیار لەم مەس���ەلە چارەنوسسازە‬ ‫ێ الیەنی‬ ‫بدات‪ ،‬بەاڵم بەرەی دوەم هەرس��� ‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‌و حزبی ئاین���دە داوا دەكەن‬ ‫پرۆژەی دەس���تور بگەڕێت���ەوە پارلەمان‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ەوەی چەند م���ادە‌و بڕگەیەك هەیە‬ ‫پێویس���تی بەهەمواركردن���ەوە هەیە‪ .‬لەم‬ ‫نێوەندەدا یەكێتی نیش���تمانی كوردستان‬ ‫داوادەكات ئەم پرسە بەسازانی نیشتمانی‬ ‫چارەسەر بكرێت‪.‬‬ ‫سازان چیە؟‬ ‫س���ازان كۆبونەوەی هێزە سیاسیەكانە‬ ‫لەس���ەر مێ���زی گفتوگ���ۆ ب���ۆ ئ���ەوەی‬ ‫بیروبۆچون���ی خۆیان لەبارەی پرس���ێكی‬ ‫سیاس���ی بگۆڕن���ەوە‪ .‬ئەم���ڕۆش كاتێك‬ ‫یەكێت���ی نیش���تمانی كوردس���تان كە داوا‬ ‫دەكات دەستور لەرێگای سازانی نیشتمانی‬ ‫چارەسەر بكرێت‪ ،‬داواكارییەكی لۆژیكییە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم چونك���ە لەئێس���تادا خەریكە ئەم‬

‫مەس���ەلەیە دەگاتە خاڵی بنبەس���ت‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش رەنگە هەرێمی كوردستان روبەڕوی‬ ‫تەنگەژەیەكی سیاس���ی نادی���ار بكاتەوە‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێت هەمو هێزەكانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫بەدەس���ەاڵت‌و ئۆپۆزس���یۆنەوە دانیشتنی‬ ‫راستەوخۆ بكەن‌و بیروبۆچونەكانی خۆیان‬ ‫ێ ئەوەی‬ ‫بگۆڕنەوە‪ ،‬چونكە بێ‌ دانیشتن‌و ب ‌‬ ‫گوێ لەدواكارییەكانی یەكتر بگرین دۆخەكە‬ ‫ئاڵۆزت���ر دەبێ���ت‪ ،‬زەرەرمەندی یەكەمیش‬ ‫گەلی كورد دەبێ���ت‪ .‬تاكە رێگایەك ئەمڕۆ‬ ‫بون���ی هەبێ���ت ئەوەیە گفتوگ���ۆ بكەین‌و‬ ‫ێ‬ ‫سازان لەسەر خاڵە ناكۆكەكان بكەین‪ .‬لـ ‌‬ ‫سازان بۆ ئەوەیە لەو هەستیاری‌و گرژبونە‬ ‫دوربكەوینەوە‪ ،‬لەو لێدوانانە دور بكەوینەوە‬ ‫كە ئەمڕۆ میدیاكان باڵویدەكەنەوە‪ ،‬رەنگە‬ ‫ببێتە هۆی دروس���تبونی كەشوهەوایەكی‬ ‫سیاسی ناساز‪ ،‬س���ەرەنجام هەمو ئەمانە‬ ‫بەزیانی پرۆس���ەی سیاس���ی‌و دیموكراسی‬ ‫هەرێ���م دەگەڕێت���ەوە‪ ،‬بەزی���ان ب���ۆ ئەم‬ ‫هەرێمە دەگەڕێت���ەوە كەرەنگە بارودۆخی‬ ‫نێودەوڵەت���ی‌و هەرێمایەتی بۆ ئەم هەرێمە‬ ‫س���از‌و گونجاو بێت بۆ ئەوەی سەربەخۆیی‬ ‫ێ پارتی دیموكراتی‬ ‫زیاتری هەبێت‪ .‬بەڵـ��� ‌‬ ‫كوردستان دەڵێت دەستور رێكاری یاسایی‬ ‫خۆی بڕیوە ئێس���تا كات���ی ئەوەیە بخرێتە‬ ‫راپرس���یەوە‪ ،‬ئەمە قس���ەیەكی یاساییە‌و‬ ‫تەواوە‪ ،‬بەاڵم ئەمە لەو س���ەرنج‌و تێبینیە‬ ‫ك���ەم ناكات���ەوە‪ ،‬كە دەس���تور كۆمەڵێك‬ ‫مادەی هەیە پێویس���تی بەهەمواركردنەوە‬ ‫هەیە‪ .‬هەروەها ئەگەر لەروی یاسایش���ەوە‬ ‫قس���ەبكەین‪ ،‬دەبێت الی هەمو الیەك ئەوە‬ ‫رون بێ���ت ئەمە پرۆژەی دەس���تورە واتە‬ ‫نەبۆتە دەس���تور‪ ،‬تەنان���ەت ئەگەر خودی‬ ‫دەس���تورەكەش بێت ش���تێكی ئاس���اییە‬ ‫بگەڕێت���ەوە‌و هەندێك خاڵ هەموار بكرێت‪.‬‬ ‫ئێستاش ئەم پرۆژەیە دەكرێت وەك هەمو‬ ‫پرۆژە یاسایەكیتر بگەڕێتەوە بۆ پارلەمان‬ ‫یاخ���ود ب���ۆ ئ���ەو لیژنەیەی ئ���ەم پرۆژە‬

‫یاسایەی ئامادەكردوە‌و هەموار بكرێتەوە‪.‬‬ ‫بێگوم���ان ئەم���ەش بەدانیش���تن دەبێت‬ ‫لەس���ەر مێزی گفتوگۆ نەك دورەپەرێزی‪.‬‬ ‫نابێت ئ���ەوەش لەیاد بكەین رۆش���نبیری‬ ‫یاسایی‌و دەستوری شەقام لەیاد بكەین كە‬ ‫دەبێت زیاتر لەدەس���تور تێبگات‌و بەمافە‬ ‫دەس���تورییەكانی خۆی ئاش���نا بێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫نابێت ئایدیا‌و جیهان بینی سیاسی بەسەر‬ ‫دەستوردا زاڵ ببێت‪.‬‬ ‫نەبونی دادگای دەستوری‬ ‫بێگوم���ان لەهەم���و ‌واڵتێك���دا كاتێك‬ ‫كێش���ەیەكی دەستوری‌و یاسایی قوڵ دێتە‬ ‫پێش���ەوە‪ ،‬واتە دو بۆچون���ی پێچەوانەی‬ ‫یەكت���ری دروس���تدەبێت‪ .‬لەم س���اتانەدا‬ ‫لەو واڵتان���ەدا ئەگەر دادگای دەس���توری‬ ‫بونی هەبێت ئ���ەوا ئەم دادگای���ە بڕیاری‬ ‫كۆتایی‌و لێبڕاوانە لەمەس���ەلەكان دەدات‪.‬‬ ‫لەتونس‌و میس���ر ل���ەدوای روخانی هەردو‬ ‫رژێم���ی بن عەل���ی‌و موب���ارەك‪ ،‬بۆ هەمو‬ ‫كێشە هەڵواس���راوەكان دادگای دەستوری‬ ‫بڕیاری خۆی دەردەك���رد‪ ،‬هەمو الیەكیش‬ ‫پەیوەستبون بەبڕیارەكانی ئەم دادگایەوە‪.‬‬ ‫ئێس���تا لەكوردس���تان دادگای دەستوری‬ ‫بونی نیە بۆ ئەوەی لەبارەی ئەم پرس���ەوە‬ ‫بڕی���اری كۆتایی خۆیبدات‪ ،‬بۆیە باش���ترە‬ ‫هەمومان گ���وێ لەدەنگ���ی یەكتر بگرین‪،‬‬ ‫لـێ‌ بەم ش���ێوەیە نەبێت رەنگە داواكارییە‬ ‫یاس���ایی‌و دەستورییەكانیش���مان بەرامبەر‬ ‫حكومەت���ی ناوەن���دی الواز بێ���ت‌و بەها‌و‬ ‫س���ەنگی نەمێنێت‪ ،‬چونك���ە ناكرێت ئێمە‬ ‫داوای ئیستیحقاقە دەستورییەكانی خۆمان‬ ‫لەبەغ���داد بكەین بەاڵم خۆمان كێش���ەی‬ ‫دەس���توریمان هەبێ���ت‪ ،‬خۆمان تائێس���تا‬ ‫ك���ە هەموم���ان كوردین نەتوانین لەس���ەر‬ ‫دەس���تورێك كۆكبین‪ ،‬ئەمە دەبێتە خاڵی‬ ‫الوازی ئێم���ە لەبەرامبەر بەغ���داد‪ ،‬رەنگە‬ ‫لەهەلێكدا نەیارەكانمان بەگوێرەی یاس���ا‬

‫ئەمە بقۆزن���ەوە‌و مامەڵەمان لەگەڵ بكەن‪.‬‬ ‫بۆیە ل���ەم س���اتەوەختانەدا ك���ە دادگای‬ ‫دەس���توری بونی نیە‪ ،‬هیچ رێگاچارەیەكی‬ ‫تر لەب���ەردەم هێزە سیاس���یەكان نەماوە‬ ‫تەنها سازانی نیشتمانی نەبێت‪.‬‬ ‫دەستور‌و گەمەی سیاسی‬ ‫لێرەدا دەبێت بڵێی���ن ئەگەر بەدیوێكدا‬ ‫دەستور پرسێكی یاسایی بێت ئەوا گومانی‬ ‫تێدانیە بەدیوێكی تردا سیاس���یە‪ ،‬چونكە‬ ‫گرێبەس���تی نێوان كۆمەاڵنی خەڵك‌و هێزە‬ ‫سیاسیەكانە‪ .‬بەاڵم هەر لەروی یاساییشەوە‬ ‫وەك ئاماژەمپێكرد یاساییە بگەڕێتەوە‪ ،‬بۆ؟‬ ‫چونكە لەالیەن پارلەمانێكەوە ئامادەكرابو‬ ‫ك���ە ماوەك���ەی بەس���ەرچوبو‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫ئامادەكردن���ی جێ���گای دەستخۆش���ی‌و‬ ‫ستایشە‪ ،‬هەروەها لەوادەی یاسایی خۆشی‬ ‫نەخراوەتە راپرس���ی جەماوەرییەوە‪ .‬بەم‬ ‫مانایە دەبێ���ت ئەوە بزانین كە ئاس���اییە‬ ‫بگەڕێتەوە پارلەمان‪ ،‬بەاڵم ئەم گەڕانەوەیە‬ ‫بۆ پارلەمان نابێت بۆ گەمەیەكی سیاس���ی‬ ‫ێ ئەمە زیان بەپرس���ی یاس���ایی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬لـ ‌‬ ‫دەگەیەنێت لەهەرێمی كوردس���تان‌و ببێتە‬ ‫ه���ۆی ئ���ەوەی هەڵبژاردنەكان���ی هەرێ���م‬ ‫دوابخرێت‪ ،‬چونكە لەئێس���تادا قسە لەسەر‬ ‫ئەوە دەكرێت خ���اڵ بەخاڵی ئەم پرۆژەیە‬ ‫پێداچونەوەی بۆ بكرێت‌و ئەگەر پێویس���ت‬ ‫بێ���ت ئەوا هەموار بكرێت���ەوە‪ ،‬بۆیە نابێت‬ ‫دەس���تور بكرێتە گەمەیەكی سیاسی‌و ئەو‬ ‫رەوشە بەهەڵواسراوەیی بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەروەه���ا دەبێ���ت ئ���ەوەش بخرێتەڕو‬ ‫دەستور دو جۆرە‪ :‬دەس���تورێكی میانڕە‌و‬ ‫دەس���تورێكی توند‪ .‬دەستوری میانڕەویش‬ ‫بۆ ئەو‌واڵتانە دەبێت كە سەقامگیر نەبوە‌و‬ ‫گۆڕانكارییە سیاسی‌و ئابوری‌و كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫فەرهەنگیەكان خێرا دەگۆڕێن بۆیە ئاساییە‬ ‫دەستوریش هەمواربكرێتەوە‪.‬‬

‫دەستور‪ ،‬دەروازەیەك بۆ سازان‌و روبەرێك بۆ قسەكردن‬ ‫فەهمی بورهان‬ ‫س���ێ‌ مانگی راب���ردو‪ ،‬ش���ەقامی كوردی‬ ‫ێ مانگی پڕ‬ ‫بەسەرجەم جیاوازییه‌كانیەوە‪ ،‬س ‌‬ ‫لەمش���تومڕو دیالۆگی جدی لەسەر دەستور‬ ‫بەڕێكرد‪ ،‬ئ���ەوەی ئەم���ڕۆ كۆمەڵی كوردی‬ ‫لەهەر كاتێكی جیائەكاتەوە‪ ،‬بەش���داریەتی‬ ‫لەهەمو پرس���ە گرنگەكانی ژیانی سیاس���ی‌و‬ ‫لەس���ەر ك���ۆی روداوەكانیش بەپاراس���تنی‬ ‫جیاوازیەكانیان���ەوە قس���ەی هەیە‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئێمە لێرەدا زیندوێتی كۆمەڵی خۆمان بەدی‬ ‫دەكەین‪ ،‬كە رەنگە هەر ئەمجۆرە لەبەشداری‬ ‫سیاس���ی‌و قس���ەكردنە‪ ،‬كۆمەڵێكیك���راوە‬ ‫بەتەواوی ماناكانیەوە لەچەمك‌و تێگەیشتنی‬

‫كۆمەڵی داخراو جیابكاتەوە‪.‬‬ ‫بەبۆچونی ئێمە قسەكردن هێڵی سەرەكی‬ ‫نێ���وان ئ���ەم دو كۆمەڵگای���ە پێكدەهێنێت‪،‬‬ ‫ت���ا روب���ەری قس���ەكردن بەرفراوانتربێت‪،‬‬ ‫ئ���ەو مەترس���یانەی ك���ە زادەی بێدەنگین‬ ‫كەمتر دەبنەوە‪ ،‬ت���ا پانتای ئازادی‌و پانتای‬ ‫قسەكردنمان بەرفراوانتر بێت‪ ،‬دەرفەتەكانی‬ ‫بێدەنگی‌و تاریكی‌و مەترسییەكانی لەكۆمەڵدا‬ ‫بێ‌ كاریگەرترو بێبایەخ تر دەبێت‪.‬‬ ‫(كارڵ كۆپ���ەر) لەم���ەڕ ئ���ەم پرس���ە‬ ‫وتەیەكی ئێجگار گرنگ���ی هەیە كە دەڵێت‪:‬‬ ‫«كۆمەڵ���ی دیموكرات‪ ،‬كۆمەڵگایەكە قس���ە‬ ‫دەكات»‪ .‬ناكرێ���ت كۆمەڵگایەك دروش���می‬ ‫دیموكراس���یەت‌و چەمك���ی هاواڵتیب���ون‌و‬ ‫ش���ەفافیەتی بەرزكردبێتەوە‪ ،‬بەاڵم لەئاست‬ ‫ئەم پرس���انەدا كەمترین بەش���داری هەبێت‪،‬‬ ‫بەش���داری هاواڵتی���ان لەكایەی سیاس���ی‌و‬ ‫ك���ۆی كایەكانی تری ژیان���ی كۆمەاڵیەتیدا‪،‬‬

‫كەمترین دەرفەت دەڕەخسێنێت بەئاراستەی‬ ‫سەپاندنی یەك جۆر لەمۆدێلی سیاسی‌و یەك‬ ‫جۆر لەبیركردنەوەو ی���ەك جۆر لەهەژمونی‬ ‫دەسەاڵتی رەها‪.‬‬ ‫پرسی دەستور لەئێس���تادا تەواوی هێزە‬ ‫سیاس���ییەكان‌و میدی���ا‌و ش���ەقامی كوردی‬ ‫س���ەرقاڵكردوە‪ ،‬ئەمجۆرە لەس���ەرقاڵیكردنە‬ ‫رەوایەتی لەو بایەخەوە وەرگرت كە دەستور‬ ‫هەیەت���ی‪ ،‬پرس���ی دەس���تور پرس���ی كۆی‬ ‫كۆمەڵەو گرێدراوی چارەنوسی هەمو تاكێكی‬ ‫ئ���ەم كۆمەڵەیە‪ ،‬جگەلەوە ئ���ەم دیكۆمێنتە‬ ‫بڕوای فەرمان رەوایانی ئەم هەرێمە‌و رێژەی‬ ‫هۆش���یاری هاواڵتیانی بۆ چەمك گەلی وەك‬ ‫دیموكراسیەت‌و كۆمەڵی خاوەن یاسا‌و ئازادیە‬ ‫فەردییەكان نیش���ای دنیای دەرەوەی خۆی‬ ‫دەدات‪ .‬واتە دەس���تور تەنها لەچوارچێوەی‬ ‫نەخشەی كوردستاندا نامینێتەوە‪ ،‬راستە ئەم‬ ‫پرسە بە بەری ژینگەی كوردستاندا دەكرێت‌و‬

‫چوارچێوەیەكە دیدی سیاسی‌و كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫ئاب���وری ئەم هەرێمەی تێ���دا رونكراوەتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەمە رێ ل���ەوە ناگرێت كەس���انیتر‬ ‫نەتوانن ئەم دەستورە شەن‌و كەو بكەن‪.‬‬ ‫لەم نێوەندی گفتوگۆكردنە لەمەڕ دەستور‪،‬‬ ‫پێگ���ەی (ی‪ ،‬ن‪ ،‬ك) وەك هێزێكی كاریگەر‬ ‫جی���اواز لەوانی تر دەرك���ەوت‪ ،‬هەڵبژاردنی‬ ‫رێگای س���ێیەم كە رێگای سازانی نیشتمانی‬ ‫بو‪ ،‬و بەنەخشە رێگای كاركردنی ئەم هێزەو‬ ‫ئەم هەنگاوەش‪ ،‬دنیای چەق بەستوی ئێمەی‬ ‫لەسەر دەستور گواس���تەوە بۆ سەردەمێكی‬ ‫ت���ەواو جیاواز‪ ،‬هەنوكەش بۆ دەس���تورێكی‬ ‫گەل پەسەند سەرۆكی هەرێم ئەم پرسەی بۆ‬ ‫سازان رەوانەی پارلەمان كرد‪ ،‬بێگومان هەر‬ ‫پرسێك چارەنوس���ی دیموكراسی‌و بەشداری‬ ‫سیاس���ی لەس���ەر بەندبێت‪ ،‬یەكێتی قسەی‬ ‫جدی‌و یەكالییكەرەوەی لەسەر دەبێت‪.‬‬ ‫ئەوەی بۆ ئێس���تا گرنگە بەشداری جدی‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪8‬‬

‫لەهەڵبژاردنی شەڕەوە‪..‬‬ ‫بۆ شەڕی هەڵبژاردن‬ ‫دڵشاد عومەر*‬ ‫دەتوانرێت واتاكان زیاد بكەین‌و رستەكان درێژ بكەینەوە‪ ،‬دەكرێت لەهەڵبژاردنی شەڕەوە‬ ‫بۆ ش���ەڕی هەڵبژاردنەكان‪ ،‬لە شەڕی هەڵبژاردنەكانەوە بۆ كێبەركێی هەڵبژاردنەكان‪ ..‬لە‬ ‫كێبەركێ���ی هەڵبژاردنەكانەوە بۆ كێبەركێی خزمەتكردن‪ ..‬لە كێبەركێی خزمەتكردنەوە بۆ‬ ‫كێبەركێی یەك قبوڵكردن‪ ...‬لەمەشەوە بۆ كیبەركێ دیموكراسییەكان‌و وردە ئازادییەكانی‬ ‫ژیانی تاك‌و كۆمەڵ‪ ...‬لەمەشەوە‪ ...‬تادوایی‪.‬‬ ‫پرس���یار ئەوەیە بۆ لەهەندێك واڵتانی رۆژهەاڵتی ناوەراس���ت (گ���ەر نەڵێین زۆربەی)‪،‬‬ ‫كاتێك ئامادەكاری‌و بانگەش���ەو پرۆسەی هەڵبژاردنە هەستیارەكانی وەك سەرۆكی واڵت‌و‬ ‫هەڵبژاردنە پارلەمانییەكان‌و هەڵبژاردنی ش���ارەوانی‌و پارێزگاكان دێنە پێش���ەوە‪ ،‬واڵت تا‬ ‫ئەندازەیەكی زۆر لە فەزای ش���ەڕ نزیكدەبێتەوەو لەهەندێكیش���یاندا بە فیعلی شەڕ تێیاندا‬ ‫رو دەدات؟‬ ‫وەاڵمی ئەم پرسیارە بەدەر نابێت لەكۆمەڵێك وردە پرسیاری دیكە‪ ،‬ئەو وردە پرسیارانەی‬ ‫پەیوەندی بەنەبونی ئەو فەزایەوە هەیە كە دەشێت لەبنەڕەتەوە هیچ بنەڕەتێكی نەبوبێت‬ ‫لەواتا فیعلی‌و زانستییەكەی (خزمەتكردن‌و یەكقبوڵكاری)‪.‬‬ ‫هەندێك لە پسپۆڕە سیاسییەكان‌و پێشەنگیشیان (رۆبیرت دال)‪ ،‬كە یەكێكە لەبیرمەندە‬ ‫فەرەنس���ییەكان‌و پس���پۆری لەكاروباری هەڵبژاردن‌و دیموكراس���ی‌و زانس���تی سیاسییە‪،‬‬ ‫لێبڕاوانە پێیوایە «هەڵبژاردنی تەندروس���ت‪ ،‬هیچ نییە جگە لەخزمەتێكی فیعلی ئەوانەی‬ ‫هەڵدەبژێ���رن» بەواتایەكی دی‪ ،‬ئەوەی هەڵدەبژێردرێت‌و ئەوان���ەی هەڵدەبژێرن‪ ،‬پێكەوە‬ ‫لەخزمەت ش���تێكدان كە ناوی خزمەتكردنە‪ .‬ئی���دی چەمكی خزمەتكردن دێنێتە نێو تان‌و‬ ‫پۆی هونەری سیاسەت‌و زانستی هەڵبژاردنەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی لەهەندێك واڵتانی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت دەگوزەرێ���ت‪ ،‬بەلۆژیكەكەی رۆبیرت‬ ‫دال_ییەكە‪ ،‬هەڵبژاردنی شەڕە نەك شەڕ‌و كێبەركێی هەڵبژاردن‪ ،‬خوڵقاندنی فەزایەكی پڕ‬ ‫ئاشوب‌و بارگاوییە بەشەڕ‌و یەك سڕینەوەو یەك قبوڵنەكردن‪ ،‬هەمو ئەو ئاماژانەیش پێكەوە‬ ‫هێمایەكی سوری گەورەی راست‌و چەپ بە هەمو بنەما زانستی‌و فیعلییەكانی دیموكراسیدا‬ ‫دەهێنێت‌و دەالالتی هەڵبژادن‌و دیموكراسی بچوك‌و كورت دەكاتەوە بۆ شەڕی بەدەستهێنانی‬ ‫پۆست‌و دەسەاڵت‌و سامان‪ .‬ئیدی لەبردنەوەی ئەو شەڕەیشدا (نەك بردنەوەی هەڵبژاردن)‪،‬‬ ‫شتێك نامێنێتەوە نێوی ش���ەڕی خزمەتكردنی هەڵبژێرەران بێت‪ ،‬كێبەركێی خزمەتكردنی‬ ‫هەڵبژێرەران‪ ،‬تەنها ئەوەنییە خزمەتگوزارییە سادەو سەرەتاییەكانی وەك دابینكردنی ئاو‬ ‫و كارەباو رێگەوبان‌و ‪ ..‬پێش���کەش بكرێت‪ ..‬بەڵكو ئ���ەم خزمەتكردنی الی رۆبیرت دال‪،‬‬ ‫خزمەتكردن‌و كۆمەكە بەخش���ینی زانس���تییانەیە بەو ژینگەیەی ناوی ژینگەی سیاسییە‪.‬‬ ‫ئەلیف بای خزمەتكردنیش بەو ژینگەیە‪ ،‬س���وتانی وزەو توانا مرۆییەكانە بۆ گەشەكردنی‬ ‫زەمینەیەك كە ناوی زەمینەی دیموكراس���ییە‪ ،‬دیموكراسییەك بە هەمو شتەكانی ناوییەوە‬ ‫(هەڵبژادن‪ ،‬سیاسەتكردن‪ ،‬پەیوەندی‪ ،‬پارتایەتی‪ ،‬گروپەكان‪ ،‬رێكخراوەكان‪ ،‬ملمالنێكان‪،‬‬ ‫بردنەوەكان‪ ،‬دەس���ەاڵتەكان‪ ،‬پۆس���تەكان ‪ ...‬تادوایی) لەخزمەتكردنی ش���تێكدا بێـت كە‬ ‫ناوی كۆمەڵگەیە‪ ،‬كۆمەڵگەیەك كە سیاسییە تەندروست‌و دیموكراسخوازەكان كار بۆ ئەوە‬ ‫دەكەن‪ ،‬هەڵپە بۆ ئەوە دەك���ەن‪ ،‬ملمالنێ بۆ ئەوە دەكەن‪ ،‬دەنگەكان دەبنەوە‪ ،‬كێبەركێ‬ ‫دەكەن‪ ..‬تا لەخزمەتماندا بن‪.‬‬ ‫ماستەر لە زانستی سیاسی‌و توێژەری سیاسی‬ ‫ئەندامان���ی پارلەمان���ە‪ ،‬لەدیالۆگی عەقاڵنی‬ ‫دور لەسەپاندنی یەك جۆر لەدید‌و ئاراستە‪،‬‬ ‫دابڕینی دەس���تور لەتێڕوانین���ی گروپێكەوە‬ ‫ب���ۆ تێڕوانینی ك���ۆی كۆم���ەڵ‪ ،‬گەلێك لەو‬ ‫زامانەی جەستەمان ساڕێژ دەكات كە لەمێژە‬ ‫برینەكانی قەدماغەیان بەستوە‪ ،‬دەستورێكی‬ ‫هاوچەرخ ب���ۆ گەلێك كە ئێس���تا‌و داهاتوی‬ ‫لەسەر دارو پەردوی دەوڵەتێكی فاشی وەك‬ ‫بەعس بنیاتناوە‪ ،‬زۆر جیاوازە لەدەستورێك‬ ‫ك���ە ب���ۆ گەلێك���ی بەئەزمون نوس���رابێت‪،‬‬ ‫دەشێت دەستورێكی خراپ كاریگەری سلبی‬ ‫زیاتر لەس���ەر گەلێكی چەپێن���راو خەفەكراو‬ ‫بەجێبهێڵێ���ت‪ ،‬ب���ە ب���ەراورد‪ ،‬بەگەلێك كە‬ ‫ئەزمونێكی دێرینی لەژیان هەبێت لەس���ایەی‬ ‫دەستوردا‪.‬‬ ‫كۆمەڵی كوردی ئێستا لەبەردەم ئەزمونێكی‬

‫گرنگدای���ە‪ ،‬ئەوی���ش پرس���ی دەس���تورە‪،‬‬ ‫بەدیاریكراوی���ش پارلەمانی كوردس���تان كە‬ ‫دوامانگەكان���ی كابینەك���ەی بەڕێ���دەكات‪،‬‬ ‫پێویس���تە بەئاراستەی س���ازان كاری جدی‬ ‫ب���كات‪ ،‬دوركەوێت���ەوە لەگەم���ەی زۆرینەو‬ ‫ێ دەس���تور‬ ‫كەمین���ەی پارلەمانی‪ ،‬كوردی ب ‌‬ ‫لەنۆبەرەی دەس���توریدا‪ ،‬دەبێت رەشنوسێك‬ ‫ئامادەبكات گەل بەتەواوی جیاوازییەكانیەوە‬ ‫پەس���ەندی بكات‪ ،‬جیاوازیی���ەكان لەهەناوی‬ ‫دەس���توردا خاڵ���ی بەهێ���زی ئ���ەم هەرێمە‬ ‫دەربخات‪ ،‬دەستورێك بێت روبەری قسەكردن‬ ‫تێ���دا بەرفراوانبێ���ت‪ ،‬بەجۆرێ���ك كەمترین‬ ‫دەرفەت���ی تێدابێت بەه���ۆكاری جۆراوجۆر‬ ‫بێدەنگی‌و مەترسییەكانی تێدا پەرەبسێنێت‪.‬‬ ‫‪fahmiburhan76@yahoo.com‬‬

‫دەستور‌و هەڵبژاردن‪ ،‬دو تەنگژە گەورەكەی هەرێم‬ ‫دڵزار حەسەن‬ ‫وتەیەك���ی ب���او هەی���ە دەڵێ���ت‪ ،‬قەیران‬ ‫روداوی گ���ەورە دەخوڵقێنێ���ت‪ ،‬ب���ۆ ه���ەر‬ ‫روداوێك دونیایەك ئیشكالیەت بەرهەمدێت‌و‬ ‫تەنگژەكان���ی دەمانبەن���ەوە ب���ۆ دۆخ���ی‬ ‫بیركردنەوە‪ .‬لەچەند ساڵی رابردودا هەرێمی‬ ‫كوردس���تان ئەو راس���تیەی س���ەرەوەی بۆ‬ ‫كردینە لۆژیكێك‪ ،‬ك���ە بونی قەیران ئاقاری‬ ‫تیفكرینم���ان ب���ۆ فراوانتر دەكات‪ .‬ئاش���نا‬ ‫ب���ون بەه���ەر تەنگژەی���ەك‌و مامەڵك���ردن‌و‬ ‫دەربازب���ون لێی���ەوە وانەیەك���ی دیك���ەی‬ ‫سیاس���ەتكردن فێردەبین‪ ،‬دیبلۆماس���یەتی‬ ‫واڵت���ان قەیران���ەكان دەوڵەمەندیك���ردون‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونە كێش���ەی نێوان بەغ���دا‌و هەرێم‪،‬‬ ‫بەهەم���و ئیفرازاتەكانی���ەوە‪ ،‬بەهەم���و‬ ‫س���یناریۆكانەوە‪ ،‬بەگش���ت مەكرەكانیەوە‪،‬‬ ‫سەركردایەتی سیاس���ی كوردستانی خستە‬ ‫س���ەر س���ەكۆی وەها سیاس���ەتێك لەبری‬ ‫كێش���ەی شەخس���ی‪ ،‬كرداری تاك الیەنانە‪،‬‬ ‫هەواداری بۆ ئەم‌و ئ���ەو‪ ،‬دواجار بگەڕێتەوە‬ ‫ب���ۆ رای هاونیش���تمانانی لەكوردس���تان‪.‬‬

‫ئاكامەكەش���ی زۆر وازی���ح‌و تەندروس���تانە‬ ‫ب���و‪ ،‬نەكەوتینە ب���ەرەی س���وننەیەك‪ ،‬كە‬ ‫لەپش���تیانەوە قاعی���دە‪ ،‬بەعس���یەكان‪،‬‬ ‫ئاییندارە توندڕەوەكان‪ ،‬شۆڤینیەكان خۆیان‬ ‫مەاڵس���دابو‪ .‬س���ەرۆكوەزیرانی عیراقی���ش‬ ‫(مالكی) لەوە گەیشت كەیسی كورد قابیلی‬ ‫یاریك���ردن نیی���ە‪ ،‬بینیمان هات���ە هەولێر‌و‬ ‫جارێك���ی دیك���ە رەوڕەوەی سیاس���ەتكردن‬ ‫بەگەڕ خرایەوە‪ .‬قوربان ئەمە سیاسەتكردنە‬ ‫دۆخەكان دەگۆڕێت‪ ،‬سیاسەتێك رۆشن بێت‪،‬‬ ‫نیش���تمانیانە بێت‪ ،‬لەئاكامیشدا بەرژەوەندی‬ ‫گشتی لەبەرچاو بگرێت‪.‬‬ ‫لەنێ���و ئ���ەو مەنزوم���ە فراوان���ەی‬ ‫سیاسەتكردنەشدا بارودۆخی هەرێمیش لەچاو‬ ‫سااڵنی رابردو قۆناغی باشی بڕیوە‪ ،‬قەیرانی‬ ‫گەورەی دروس���تكردوە‌و دونیایەك رەهەندی‬ ‫ئەقاڵنیانەش���ی وەك لێكدانەوە‪ ،‬س���ازاندنی‬ ‫فەزای گش���تی ب���ۆ كۆمێنت ئاراس���تكردن‪،‬‬ ‫میدیاس���ازی لەپێن���او وروژان���دن‪ ،‬جیاوازی‬ ‫روئیایی ب���ۆ تەنگژەكان بەرهەمهێناوە‪ .‬جگە‬ ‫لەو نوسینەی س���ەرەوەش‪ ،‬باشترین بابەتی‬ ‫گەرمی ئەم وتارەش���مان باس���ی دەستور‌و‬ ‫جەدەلەكانیەت���ی‪ ،‬لەگ���ەڵ هەڵب���ژاردن‌و‬ ‫ئەگەرەكانی‪.‬‬ ‫دی���ارە لەس���ەرەتادا دو بۆچون بۆ حەلی‬

‫دەستور لەئارادابو‪ ،‬گەڕاندنەوەی بۆ پارلەمان‬ ‫یان خستنە راپرسیەوە‪ .‬بۆچونی دوەم‪ ،‬جگە‬ ‫لەپارتی دیموكراتی كوردس���تان هاوس���ۆزی‬ ‫دیك���ەی نەبو‪ .‬گەڕاندنەوەش���ی بۆ پارلەمان‬ ‫لەپێن���او هەمواركردنەوەی���دا جگ���ە لەوەی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫هاوڕابون لەسەری‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا جیاوازی‬ ‫خس���تە ناو بۆچونی قیادەی پارتیش���ەوە‪،‬‬ ‫بێدەنگی سەرۆكی حكومەتی كوردستانیش‪،‬‬ ‫لەناو ئەو هەمو لێدوانە دژ بەیەكانەشدا‪ ،‬كە‬ ‫لەهەمانكاتدا جێگری س���ەرۆكی پارتیش���ە‪،‬‬ ‫ئێسەمێس���ەكەی بۆ راستكردنەوەی وتەكەی‬ ‫جەنابی س���ەرۆكی هەرێم بو‪ ،‬كە (نەیگوتوە‬ ‫دەس���تور بخرێتە راپرس���یەوە) ئەم نەفەسە‬ ‫تازەی���ە لەسیاس���ەتكردن‪ ،‬مەنتقیبونی ئەو‬ ‫سیاس���ەتە دەردەخات‪ ،‬ك���ە خەریكە ببێتە‬ ‫مۆدێلێكی تەندروست لەكوردستاندا‪ ،‬لۆژیكی‬ ‫سیاس���ەتكردنی بێپ���ەردە‌و ئاییندەبی���ن‌و‬ ‫هاونیش���تمانیانە‪ ،‬ك���ە ئەولەوی���ەت ب���ە‬ ‫بەرژەوەندی گش���تی ببەخش���ێت‪ .‬هەڵبەتە‬ ‫دوا نام���ەی جەناب���ی س���ەرۆكی هەرێمیش‬ ‫ب���ۆ پارلەمان‪ ،‬ك���ە داوای ك���ردوە پرۆژەی‬ ‫الیەنە سیاس���یەكان لەبارەی دەس���تورەوە‬ ‫بەهەن���د وەربگیرێت‪ ،‬ئەو پەڕی هەس���ت بە‬ ‫بەرپرس���یاریكردنە‪ ،‬ك���ە جەنابی س���ەرۆك‬

‫بارزانی لەبارەی دەستورەوە گرتویەتی بەر‪.‬‬ ‫بێگوم���ان دەس���تور جەوه���ەری كاری‬ ‫سیاسی‌و نەتەوەیی‌و نیش���تمانیانەی گەالن‬ ‫دەردەخ���ات‪ ،‬خەڵكی كوردس���تانیش هەقی‬ ‫خۆیەتی دەستورێك چارەنوسی دیاریبكات‪،‬‬ ‫یادەوەری���ە تاڵەكانی رابردوی بیر بەرێتەوە‪.‬‬ ‫دواج���ار یارمەتی ب���دات‪ ،‬دیموكراس���یەتی‬ ‫ێ مافی‪ ،‬بۆ ببێتە‬ ‫موزەی���ەف‌و هاواڵتیبونی ب ‌‬ ‫وەرچەرخان‌و دەس���تور كەرامەتی كوردبون‌و‬ ‫مرۆڤبونی ب���ۆ بگەڕێنێتەوە‪ .‬هەڵبەتە بەپێی‬ ‫ئەزمون���ی واڵت���ان سیس���تەمی دەوڵ���ەت‪،‬‬ ‫پارلەمانی بێت باش���ترە لەوەی سەرۆكایەتی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ئەمەش فەزای دیموكراس���ی فراوانتر‬ ‫دەكات‌و ئەقڵییەتی س���نتراڵی دەگوازێتەوە‬ ‫ب���ۆ بیركردنەوەی جەماعی‪ .‬هەمیش���ە ترس‬ ‫لەوە هەبوە‪ ،‬دەس���ەاڵتی ت���اك واڵت بەرە‌و‬ ‫نەهامەتی بەرێت‪ ،‬بەاڵم لەئەندێشەی فرەییدا‬ ‫زۆر بەدەگمەن رێككەوتوە گەلێك چارەنوسی‬ ‫بەهەدەر چوبێت‪ .‬بێگومان ئەمەش رێژەییە‌و‬ ‫زۆر جاریش پێچەوانە كەوتۆتەوە‪ ،‬بەاڵم لەهەر‬ ‫بارودۆخێدا بێت هەوادارانی دیموكراس���یەت‌و‬ ‫كۆمەڵگەك���راوە‌و مەدەنی���ەكان راهات���ون‬ ‫چارەنوس���ی خۆیان بدەنە دەست پارلەمان‪،‬‬ ‫تا بڕیارە مەترس���یدارەكان‌و قەیران‌و كێشە‬ ‫گەورەكان بگەڕێتەوە ن���او هۆڵی پارلەمان‌و‬

‫لەوێندەرێوە حەسمی شتەكان بكرێت‪.‬‬ ‫خۆشبەختانە هیچ كاتێك فۆرمی سیاسی‬ ‫لەهەرێمی كوردستان بەقەد ئەم ساڵ نەچۆتە‬ ‫س���ەر ریتمی سیاس���ەتكردنەوە‪ ،‬ئەم ساڵ‬ ‫شانۆی سیاس���ی هەرێم جەدوای سیاسەتی‬ ‫لەپشت پەردەوە هێنایە بەرچاوان‪ .‬حاڵەتی‬ ‫موجامەلەی گۆڕی بەكۆمێنت‌و وردكردنەوەی‬ ‫چەمك���ەكان‪ ،‬پێناس���ەیەكی دیك���ەی‬ ‫بەهاوپەیمانی س���تراتیژی بەخشی‪ ،‬فۆبیای‬ ‫پەرچەكرداریكرد بەلۆژیكی یەكتر قبوڵكردن‪.‬‬ ‫ئەم ساڵ تێگەیش���تن لەكارەكتەرەكانی نێو‬ ‫پرۆسەی سیاسی بێتاقەتت ناكات‪ ،‬نا رۆشن‬ ‫نیین‪ ،‬قس���ە لەپێناوی سیاس���ەتدا دەكەن‪،‬‬ ‫ئەمەش روی راس���تەقینەی م���رۆڤ‌و پارتە‬ ‫سیاس���ەیەكانە‪ .‬دڵخۆش���م بەوەی یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‌و ئۆپۆزیس���یۆن كار بۆ هەڵبژاردنێك‬ ‫دەكەن‪ ،‬دۆخەكەی زۆر جیاوازترە لەس���ااڵنی‬ ‫راب���ردو‪ .‬جگ���ە ل���ەوەش پارت���ی‌و یەكێتی‬ ‫هاوپەیمانیەتەكەیان لەپرسێكی شەرمنانەوە‬ ‫گۆڕی ب���ۆ دۆخێكی سروش���تی‪ ،‬بەجیاوازی‬ ‫لیس���تیان لەهەڵبژاردنەكاندا منەتباركردنی‬ ‫یەكتری���ان لەك���ۆڵ خۆك���ردەوە‪ .‬ئەم���ەش‬ ‫ئ���ەوە دەردەخ���ات ه���ەر ك���ەس‌و الیەنێك‬ ‫بەقەبارەی خۆی بەش���داری هەڵبژاردنەكان‬ ‫ب���كات باش���ە‪ ،‬بەمانایەكی دیك���ە ئەگەری‬

‫قۆرخكردن���ی دەس���ەاڵت كەمتەكات���ەوە‌و‬ ‫فەرەیی حوكمڕانیەتی لەهەرێمی كوردستان‬ ‫گەش���ە پێ���دەدات‪ .‬هەرچەن���دە وادەی‬ ‫هەڵب���ژاردن دیاریكراوە‪ ،‬ك���ە لە‪2013/9/21‬‬ ‫ێ چارەس���ەركردنی‬ ‫ئەنجامدەدرێت‪ ،‬بەاڵم بەب ‌‬ ‫كێش���ەی دەس���تور مومكین نییە هەڵبژاردن‬ ‫ل���ەوادەی خۆی���دا بكرێت‪ .‬دی���ارە ئەمەش‬ ‫ه���ۆكاری خ���ۆی هەیە‪ .‬یەكێك ل���ەو خااڵنە‬ ‫كاندیكردنەوەی جەنابی سەرۆك بارزانییە بۆ‬ ‫چاری س���ێهەم‪ ،‬كە پەیوەندی بەدەستورەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬كۆمیس���یۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكانیش‬ ‫لەكوردستان بەلەبەرچاوكردنی ئەو هەقیقەتە‬ ‫خۆ كاندیكردنی الیەنەكانی بۆ س���ەرۆكایەتی‬ ‫هەرێ���م هەڵپەس���اردوە‪ .‬رەنگە ئ���ەم گرفتە‬ ‫قەیران دروس���تبكات‌و كۆمیس���یۆن نەتوانی‬ ‫كۆنترۆڵ���ی بارودۆخەكە ب���كات‪ ،‬دواجاریش‬ ‫نەتواندرێت لەوادەی خۆی هەڵبژاردن بكرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش زیان���ی ئیداری‌و ئابوری‌و سیاس���ی‬ ‫بەدوای خۆیدا دەهێنێت‪ .‬بێگومان ئەگەرەكان‬ ‫زۆرن بۆ مانەوەی كێشەكان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫دۆزینەوەی رێگا چارەش لەو زۆرترن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ێ بەرژەوەندی‬ ‫تا ئێس���تا دڵنیانین لەوەی ك ‌‬ ‫گش���تی دەخاتە پێ���ش بەرژەوەندی حزبی‌و‬ ‫شەخسییەوە؟!‪.‬‬

‫كوردستان سةرانسةر‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫عەبدولاڵ گول‪:‬‬ ‫پێویستە چاالكییەكەی‬ ‫گەزی پارك كۆتایی‬ ‫پێبێت‬

‫عەبدوڵاڵ گوڵ سەركۆماری توركیا‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬پێموایە چاالكیەكەی‬ ‫گەزی پارك پەیامی پێویستی خۆی‬ ‫گەیاندوە‌و وا باشترە ئیتر خەڵكەكە‬ ‫بگەڕێتەوە بۆ ماڵی خ��ۆی‌و كۆتایی‬ ‫بەچاالكییەكە بێت‪ ،‬چونكە لەمەودوا‬ ‫زیانی بەدواوە دەبێت‪.‬‬

‫ساڵح موسلیم‪:‬‬ ‫هیچ الیەنێك ناتوانێ‬ ‫پەیوەندی ئێمە‌و بارزانی‬ ‫تێكبدات‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪9‬‬

‫خۆرئاوا لەنێوان گەمارۆیەكی دوسەرەدا‬ ‫راپۆرتی‪ :‬چاودێر‬ ‫ئەوە چەند رۆژێكە لەریفی عەفرین‬ ‫شەڕێكی توند لەنێوان كەتیبەكانی‬ ‫س��وپ��ای ئ���ازاد‌و هێزە كوردییەكانی‬ ‫ی‪.‬پ‪.‬گ دا دەستیپێكردوە‪ .‬كەتیبەكانی‬ ‫سوپای ئ��ازاد پ��ەالم��اری بازگەیەكیان‬ ‫لەنێوان گوندی قەتمی‌و ئەعزاز داوە‌و‬ ‫ناوچەكەیان دەستخستوە‪ .‬ئەمەش‬ ‫ك��وژران‌و برینداربونی ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لەچەكدارەكانی هەردوالی لێكەوتۆتەوە‪.‬‬ ‫برۆ حەسۆ كە بۆخۆی چاالكێكی كوردە‌و‬ ‫لەنزیكەوە ئاگاداری نەبەردەكانە دەڵێت‪:‬‬ ‫«هێزەكانی ی‪.‬پ‪.‬گ هەڵیانكوتاوەتە‬ ‫س���ەر ب��ن��ك��ەی ه��ێ��زەك��ان��ی س��وپ��ای‬ ‫ئ��ازاد لەگوندەكانی مریمیە‌و عەنابە‬ ‫ك��ە ل��ەخ��ۆرئ��اوای گ��ون��دی خالیدیەدا‬ ‫هەڵكەوتون‪ .‬هەروەها لەئەنجامی ئەو‬ ‫شەڕەی لەگوندی معرسەدا رویداوە‪ ،‬هەر‬ ‫لەنیوەرۆوە تاوەكو ئێوارێ‌ دەیان چەكدار‬ ‫ل��ەه��ەردوال ك���وژراون‌و هێشتا شەڕەكە‬ ‫یەكالیی نەبۆتەوە»‪.‬‬ ‫هەتا دێ بازنەی ئەم شەڕە بەرفراوان‬ ‫دەبێت‪ .‬ئێستا شەڕەكە بازگەی گوندی‬ ‫قستل جندۆشی گرتۆتەوە‪ .‬سەرچاوەكان‬ ‫ئاماژە ب��ەوە دەك��ەن كە بۆ یەكەمجار‬ ‫سوپای ئازاد رێگەیەیان بەوە داوە كە‬ ‫«كۆمەڵەی خێرخوازی بەهار» ‪ 50‬تەن‬ ‫ئارد بۆ عەفرین بگوێزێتەوە كە بەدەست‬ ‫قاتوقڕی‪ ،‬گەمارۆ‌و كەمی پێداویستیەوە‬ ‫دەناڵێت‪ .‬ئ��ەم گەمارۆیە بۆتە هۆی‬ ‫راك���ردن���ی ژم��ارەی��ەك��ی ی��ەك��ج��ار زۆر‬ ‫لەالوانی ناوچەی عەفرین بەرەو توركیا‪.‬‬ ‫لەالیەكیترەوە ی‪.‬پ‪.‬گ رایگەیاندوە كە‬ ‫هێزەكانی سوپای توركیا هاتونەتە ناو‬

‫خاكی سوریاوە‌و گوندی مەال خەلیلیان‬ ‫لەناحیەی جندرێسی عەفرین داگیركردوە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەم زانیارییانە هێزەكانی ی‪.‬پ‪.‬گ‬ ‫دەستیانكردۆتەوە‌و لەنێوان ه��ەردوالدا‬ ‫شەڕ هاتۆتەكایەوە‌و دواتر سوپای توركیا‬ ‫كشاوەتەوە‪ .‬بەمجۆرە هێرشەكە بۆ سەر‬ ‫عەفرین لەدوالیەنەوەیە یەكیان سوپای‬ ‫ئازادە‌و ئەویتریشیان سوپای توركیایە‪.‬‬ ‫ب��ێ��وار مستەفا ف��ەرم��ان��دەی لیوای‬ ‫سەالحەددین كە لیوایەكی سەربازی‬ ‫ك��وردی��ی �ە‌و ل��ەری��زی س��وپ��ای ئ���ازاددا‬ ‫دەجەنگێ رایگەیاندوە‪ :‬هۆی هێرشی‬ ‫ئێمە بۆ سەر عەفرین بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە‬ ‫كە ی‪.‬پ‪.‬گ هاوكاری هێزەكانی رژێم‬ ‫لەناوچەی نبل‌و زەه��را دەك��ات‌و بگرە‬ ‫لە دەوروبەری حەلەبیش هاوكاری رژێم‬ ‫دەك��ات‪ .‬ناوبراو پ‪.‬ی‪.‬د بە شەبیحەی‬ ‫رژێم ناودەبات‌و لەگەڵ ئەمان ئەنجومەنی‬ ‫سەربازی كوردیش كە سەربە سوپای‬ ‫ئازادە هەمان بۆچونی هەیە‪ .‬شارەزایان‬ ‫پێیانوایە كە ئەم هێزانە بەتەمای ئەوەن‬ ‫عەفرین لەچەنگی هێزەكانی ی‪.‬پ‪.‬گ‬ ‫دەربخەن‌و بۆخۆیان كۆنترۆڵی بكەن‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو رای���گ���ەی���ان���دوە ت��اوەك��و‬ ‫پاككردنەوەی عەفرین لە هێزەكانی‬ ‫(بەقسەی خۆی شەبیحەی پ‪.‬ك‪.‬ك)‬ ‫شەڕەكە بەردەوامدەبێـت‪ .‬ئەو باسی‬ ‫ئ���ەوەی ك���ردوە ك��ە ل��ەخ��ۆرئ��اوا جگە‬ ‫لەئەلپارتی‌و پ��ارت��ی ئ���ازادی تێكڕای‬ ‫هێزەكانیتر لەگەڵ رژێ��م پەیوەندیان‬ ‫هەیە‌و سەربەخۆ نین‪ .‬سەركردەیەكی‬ ‫پ��ارت��ی یەكێتی دی��م��وك��رات��ی ك��وردی‬ ‫سەبارەت بەبێوار مستەفا دەڵێت‪ :‬ئەم‬ ‫پ��ی��اوە ب��ۆخ��ۆی ئەفسەرێكی بەعسی‬ ‫بوە‌و ساڵەها لەریزەكانی سوپای رژێمدا‬ ‫خزمەتی ك���ردوە‌و دوات���ر چۆتەریزی‬

‫ضةكدارانى ى‪ .‬ث‪ .‬ط لةكاتى مةشقكردندا‬

‫سوپای ئ��ازادەوە‌و لیوای سەالحەددینی‬ ‫دام��ەرزان��دوە‌و ناوبراو هیچ رابردویەكی‬ ‫شۆڕگێڕانە‌و نەتەوەیی كوردستانی نەبوە‌و‬ ‫ێ پێناسی وا‬ ‫ێ لەمەوالش بتوان ‌‬ ‫پێناچ ‌‬ ‫بۆخۆی دەستەبەربكات‪ ،‬چونكە خەڵك‬ ‫لەبەر ئەوەی ناوبراو هۆكاری سەرەكی‬ ‫ش��ەڕەك��ان��ی ریفی عەفرینە نەفرەتی‬ ‫لێدەكەن‪.‬‬ ‫لەناوچەی جزیرەش گەمارۆ‬ ‫بەردەوامە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی س���ەرچ���اوە ك��وردی��ی��ەك��ان‬ ‫هێشتا ئ��ەو گەمارۆیە ب��ەردەوام��ە كە‬ ‫هەرێمی كوردستان لەرێگەی دەروازەی‬ ‫سێمالكاوە خستویەتیەسەر ناوچەی‬ ‫جزیرە‪ .‬توركیاش هێشتا دەروازەكانی‬ ‫قامیشلو‪ ،‬دێ���رك‌و شوێنەكانیتری‬ ‫نەكردۆتەوە‪ .‬سەرباری ئەوەی لەچەند‬ ‫مانگی راب��ردودا بەرپرسیارانی پ‪.‬ی‪.‬د‬

‫لەگەڵ بەرپرسیارانی میتی توركیادا‬ ‫ك��ۆب��ون��ەت��ەوە‪ ،‬هێشتا خواستەكانی‬ ‫الی��ەن��ی ك����وردی جێبەجێنەكراون‪.‬‬ ‫توركەكان دو داوایان خستۆتە بەردەم‬ ‫لێپرسراوانی پ‪.‬ی‪.‬د‪ :‬یەكەم‪ ،‬هەڵوێستی‬ ‫خۆتان بەرانبەربە پ‪.‬ك‪.‬ك دەرببڕن‪،‬‬ ‫دوەم‪،‬لەئاست رژێمی سوریا هەڵوێست‬ ‫وەربگرن‌و هاوكاری سوپای ئازاد بكەن‪.‬‬ ‫ئەم دو خواستەش بۆ الیەنی كوردی نەك‬ ‫سەختن بەڵكو تارادەیەك وەكو مەحاڵ‬ ‫دەنوێنێ چونكە پ‪.‬ی‪.‬د باڵی سوریای‬ ‫پ‪.‬ك‪.‬ك یە‌و ناشێ‌و نالوێ كە لەدژی ئەو‬ ‫هێزە هەڵوێست دەرببرێت‪.‬‬ ‫لەالیەكتریشەوە لەگەڵ ئەوەی موراد‬ ‫قەرەیالن بۆخۆی لەگەڵ مەسعود بارزانی‬ ‫دانیشتوە‌و داوای لێكردوە كە دەرگای‬ ‫سێمالكا لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم وادی���ارە هێشتا ئەم‬ ‫دەرگ��ای��ە ن��ەك��راوەت��ەوە‌و گەمارۆكەی‬

‫ئەمالش بەردەوامە‪ .‬بەمجۆرە خۆرئاوای‬ ‫كوردستان لەبەری خ��ۆره��ەاڵت‌و بەری‬ ‫خۆرئاوایەوە لەنێوان گازی دوس��ەرەی‬ ‫گەمارۆدا دەگوشرێت‪ .‬بەری خۆرهەاڵتی‬ ‫هەرێمی كوردستانە كە داوای لێدەكات‬ ‫ی‪.‬پ‪.‬گ هەڵبوەشێنێتەوە‌و هێزێكی‬ ‫پۆشتەی سەربازی پێكەوەبنێ كە سەربە‬ ‫دەستەی بااڵی كوردی بێت‪ .‬لەبەرانبەردا‬ ‫پ‪.‬ی‪.‬د بەمە قایل نابێ‌و پێیوایە هێزی‬ ‫سەربازی هەیە‌و پێویست بەهێزی جیاواز‬ ‫ناكات‪ .‬بەری خۆرئاواشی سوپای ئازادە‬ ‫كە بەتەمای ئەوەیە ناوچەی عەفرینی‬ ‫ێ پاكبكاتەوە‪ .‬تاوەكو ئێستاش ئەم‬ ‫لـ ‌‬ ‫فشارە كۆتایی پێنەهاتوە‌و ناشزانرێ‬ ‫كە ئەم گەمارۆ چەند رەهەندییە تاكەی‬ ‫ب��ەردەوام��دەب �ێ‌ كە تەنها گەلی كورد‬ ‫بەخاوخێزان‌و وردودرشتیەوە قوربانییە‬ ‫سەرەكیەكەیەتی‪.‬‬

‫گروپە چەكدارەكان چییان لە عەفرین دەوێت؟‬ ‫حاجی عەفرینی‬

‫ساڵح موسلیم هاوسەرۆكی پ‪.‬ی‪.‬د‬ ‫رایگەندوە‪ :‬مەسعود بارزانی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان س��ەب��ارەت‬ ‫بەروداوەكانی خۆرئاوای كوردستان‬ ‫ب��ێ�لای��ەن�ە‌و الی��ەن��ی هێزێك ل��ەدژی‬ ‫هێزێكیتر ناگرێت‌و هیچ هێزێكیش‬ ‫ن��ات��وان��ێ‌ ت���ەگ���ەرە ب��خ��ات��ە ن��ێ��وان‬ ‫پەیوەندییەكانی پ‪.‬ی‪.‬د‌و بارزانیەوە‪.‬‬

‫بێوار مستەفا‪:‬‬ ‫تا پاككردنەوەی‬ ‫ی‪.‬پ‪.‬گ لە عەفرین‬ ‫درێژە بە شەڕ دەدەین‬

‫بێوار مستەفا فەرماندەی لیوای‬ ‫س���ەالح���ەددی���ن���ی س���وپ���ای ئ����ازاد‬ ‫رای��گ��ەی��ان��دوە‪ :‬پ‪.‬ی‪.‬د‌و ی‪.‬پ‪.‬گ‬ ‫هاوكاری رژێمی ئەسەد دەكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫تاوەكو پاككردنەوەی عەفرین لەم‬ ‫هێزانە درێژە بەشەڕ دەدەین‪.‬‬

‫عەفرین لەوسەری باكوری خۆرئاوای‬ ‫سوریادا هەڵكەوتوە‌و چیا بەرزەكانی‬ ‫ه���اوار‌و لیلون‌و ت��اد دەورەی���ان داوە‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫هێڵێكی خواری ئاوی پێدا تێپەڕدەب ‌‬ ‫ئەویش چەمی عەفرینە كە حەلەب‌و‬ ‫تۆرۆس لێك جیادەكاتەوە‪ .‬ئەم ناوچەیە‬ ‫بەكشتوكاڵی زەیتون ن��اس��راوە‌و نەك‬ ‫تەنها حەلەب‪ ،‬بەڵكو سوریا لەرێگەی‬ ‫ج��ادەی خێرای خۆرهەاڵت لەتوركیای‬ ‫ئەوروپاییەوە (كە ئەڵمانەكان لەساڵی‬ ‫‪1912‬دا دروستیانكردوە) بەئەوروپاوە‬ ‫دەبەستێتەوە‪ ..‬بەپێی ئەو توێژینەوانەی‬ ‫كراون رێژەی كورد تێیدا ‪ %97‬لەگەڵ‬ ‫ژم��ارەی��ەك ع��ەرەب كە رژێمی بەعس‬ ‫لە ‪ 1958‬تاوەكو ‪ 1968‬لەناوچەكەدا‬ ‫جێگیری ك���ردون‪ .‬ن��اوچ��ەی ك���وردداغ‬ ‫ل��ەروی ئیدارییەوە سەربە ویالیەتی‬ ‫حەلەبە‌و ناوەندیشی شاری عەفرینە كە‬ ‫‪ 64‬كم لەحەلەبەوە دورە‌و نزیك بە ‪-80‬‬ ‫‪ 100‬ه��ەزار دانیشتوانی هەیە‪ .‬عەفرین‬ ‫لەحەوت ناحیە پێكدێت‪ :‬شێخ حەدید‪،‬‬ ‫شێران‪ ،‬جندرێس‪ ،‬راجۆ‪ ،‬بلبل‪ ،‬ماباتلی‪.‬‬ ‫هەروەها ‪ 360‬گوندیشی بەدەورەیەوە‪.‬‬ ‫لەبەر نزیكبونی لەدەریاوە مەناخەكەی‬ ‫مەناخیی ناوەڕاستییە‌و ناوچەیەكی‬ ‫بەپیتە بۆ كشتوكاڵی ناوەڕاستی‪.‬‬ ‫ل�����ەروی س��ی��اس��ی��ش��ەوە ع��ەف��ری��ن‬ ‫كاریگەرییەكی بەرچاوی لەسەر رەوشی‬ ‫س��وری��ا ه��ەی�ە‌و بێگومان ب��ۆی هەیە‌و‬ ‫ل��ەروی ئایندەی هێزە پێكداداوەكانی‬ ‫سوریاوە گۆڕان بهێنێتەكایەوە‌و تەرازوی‬ ‫هێزەكان بگۆڕێت‪ .‬پێگەی جوگرافییەكەی‬ ‫زەمینەی ئەوە خۆشدەكات‌و هێزی زۆری‬ ‫تێدا بنیاتبنرێ‌و لەنێوان هێزە نەیارەكانی‬ ‫سوریادا تەرزای هێز دروستبكات‪ .‬ئەمەش‬ ‫وایلێدەكا ببێتە ئامانجی الیەنەكان‪ .‬دیارە‬ ‫ملمالنێیەكانی سوریا پێناسەی زانستی‌و‬ ‫رێڕەوی خۆی لەسەر واقیع فەرزكردوە‌و‬ ‫هەریەك لە هێزەكان بەهەمو دەرەتانیەوە‬

‫تێدەكۆشێ‌‪ ،‬كە عەفرین بكاتە ناوەندی‬ ‫مانۆڕ‌و پراكتیكی سیاسی خۆی‌و بەهەر‬ ‫ش��ێ��وەی��ەك ل���واوە ك��اری��گ��ەری لەسەر‬ ‫تەرازوی هێزەكان بكات‪.‬‬ ‫دوابەدوای ئەوەی سوپای ئازاد بەهۆی‬ ‫ئ��ەو عەقڵیەتەی ك��ە ب��ەس��ەری��دا زاڵ��ە‬ ‫هەندێك لەناوچەكانی ژێر دەسەاڵتی خۆی‬ ‫لەناوخۆ ‌و ناوەڕاست لەدەستداوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫وایلێكردون سەرۆكایەتی ئەم كەتیبانە‬ ‫لەناوچە‌و پێگەی دیكە بگەڕێن بۆ ئەوەی‬ ‫بەخێرایی ت���ەرازوی هێزەكانیان بۆ‬ ‫بگێڕێتەوە‪ ،‬بۆ ئەمەش عەفرین ئامانجی‬ ‫یەكەمیانە‪ .‬ئەمەش بۆ گەلێك هۆی‬ ‫مێژویی دەگەڕێتەوە وەكو ئەوەی زۆربەی‬ ‫فەرماندەكانی سوپای ئ��ازاد لەرژێم‬ ‫داب���ڕاون‪ ،‬ب��ەاڵم لە عەقڵیەتی بەعسی‬ ‫عەرەبی دانەبڕاون‌و ئەمەش هۆكاری ئەو‬ ‫كردارە سیاسی‌و ئەمنیەیانە كە بەرانبەر‬ ‫بەكورد لەناوچەكەدا ئەنجامیدەدەن‪.‬‬ ‫دوای ئەمەش گرنگترین هۆكار هەیە كە‬ ‫بریتیە لەوەی عەفرین راستەوخۆ لەگەڵ‬ ‫توركیا سنوری هاوبەشی هەیە‪ .‬هەر‬ ‫ئەمەشە وای لێكردون كە شانبەشانی‬ ‫یەك (لەگەڵ توركیا) دژی بزوتنەوەی‬ ‫كورد‌و مافە رەواكانی بوەستنەوە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو راستیانەی باسكران‪ ،‬ئەو‬ ‫هێزە چەكدارانەی كە خۆیان بەسوپای‬ ‫سوریای ئ��ازاد ن��اودەب��ەن‪ ،‬زنجیرەیەك‬ ‫هێرشی ی��ەك ب��ەدوای یەكیان لەسەر‬ ‫ن��اوچ��ەی ش���ێ���راوای ن��زی��ك بەچیای‬ ‫لیلۆن كردۆتە سەر عەفرین‪ .‬بیانوی‬ ‫ئ��ەم ه��ێ��زان��ەش ئ��ەوەی��ە گ��وای��ە هێزە‬ ‫كوردییەكانی عەفرین یارمەتی دەگەیەننە‬ ‫ناوچەی نبل‌و زەه��را كە دانیشتوانی‬ ‫سەربە تایفەی شیعەی سوریان‪ .‬ئەم دو‬ ‫ناوچەیە بەتەواوەتی لەالیەن هێزەكانی‬ ‫سوپای ئازادەوە گەمارۆدراون كە سەربە‬ ‫تایفەی سوننەن‪ .‬بەداخێكی زۆرەوە‬ ‫یەكێك لەپاڵنەرەكانیش بونی ژمارەیەك‬ ‫هێزی كوردییە لەریزی سوپای ئازاددا‬ ‫وەكو لیوای سەالحەددین‌و ئەنجومەنی‬ ‫س��ەرب��ازی ك����وردی‪ .‬ئ��ەم��ان��ە پاڵیان‬

‫ليواى سةالحةدينى كوردى سةر بةسوثاى ئازاد ثةالمارى عةفرين دةدات‬

‫بەسوپای ئازادەوە داوە بۆ ئەوەی بەسەر‬ ‫ن��اوچ��ەی عەفریندا زاڵ��ب �ن‌و بەحساب‬ ‫ل��ەدەس��ەاڵت��ی ی��ەك��ەك��ان��ی پاراستنی‬ ‫گەل رزگ��اری بكەن‪ .‬ئەم هێرشانە كە‬ ‫ئ��ەوە ‪ 15‬رۆژە ب��ەردەوام��ن‪ ،‬لەبەر ئەو‬ ‫شكستانەی كە لەسەردەستی مقاوەمەی‬ ‫ه��ێ��زە ك��وردی��ی��ەك��ان��ەوە ت��وش��ی ب��ون‪،‬‬ ‫گەمارۆیەكی سەختیان بەسەر ناوچەكەدا‬ ‫سەپاندوە‪ .‬ئەم گەمارۆ نەگریسە قەیرانی‬ ‫لەعەفرین دروستكردوە‌و ناوچەكە لەهەمو‬ ‫پێویستیەكی ژیان بێبەشكراوە‪ .‬ئەوان‬ ‫پێیانوایە لەم رێگەیەوە دەتوانن كورد‬ ‫بەچۆكدا بێنن‪.‬‬ ‫گەلی كوردیش بەهەمو پێكهاتەكانیەوە‬ ‫هێزێكە كە دەتوانێ‌ لەروی ئەو هێزانەدا‬ ‫بوەستێتەوە ك��ە ب��ەت��ەم��ان عەفرین‬ ‫لەتوخمی كوردی بسڕنەوە بێئەوەی هیچ‬ ‫بیانویەكی ئاكاری‌و سیاسیان هەبێ جگە‬ ‫لەعەقڵیەتی سەلەفی‌و نەتەوەپەرستی‬ ‫پاشكەوتو نەبێـت‪ .‬بەمجۆرە گوند‌و‬

‫شارەكان وێراندەكەن‌و دەیگێڕنەوە بۆ‬ ‫سەردەمی بەردینە‪ .‬ئەمەش هۆكاری‬ ‫مامەڵەكردنی عەقاڵنی هێزە كوردییەكانە‬ ‫لەگەڵ روداوەك��ان‪ .‬ئەمان باوەڕیان بەو‬ ‫دروشمە نەتەوەیی‌و دینیانە نییە كە‬ ‫ئەوان بەرزی دەكەنەوە‪ ،‬چونكە ئەمان‬ ‫بۆخۆیان هێزێكی سەربازی رێكخراویان‬ ‫هەیە ك��ە ل���ەروی س��ەرب��ازی‌و ب��ڕواوە‬ ‫بەباشی بارهێنراوە‌و ژمارەكەشی دەیان‬ ‫هەزار كوڕ‌و كچی لەخۆگرتوە‌و ئەم هێزە‬ ‫لە هەمو شوێنەكان باڵوبۆتەوە‌و لەروی‬ ‫توانای سەربازیشەوە لەالیەنەكانیتری‬ ‫ملمالنێیەكە كەمتر نین‌و بەوەی رژێمی‬ ‫سوریا بۆخۆشیەوە‪ .‬ئەم هێزە لەالیەن‬ ‫یەكەكانی پاراستنی گەلەوە تەمسیل‬ ‫دەكرێ كە بەكۆدەنگی الیەنە كوردییەكان‬ ‫بۆتە باڵی س��ەرب��ازی دەس��ت��ەی بااڵی‬ ‫كوردی كە زۆربەی گروپە كوردییەكانی‬ ‫خۆرئاوای كوردستان لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ئێستا ئەم پرسیارە خۆی دەسەپێن ‌‬

‫كە ئایا سوپای ئازاد لەنەبەردی لەگەڵ‬ ‫رژێم دەگەرێتەوە بۆ ئەوەی دوژمنایەتی‬ ‫كورد بكات؟ بەتایبەت لەكاتێكدا ئەم‬ ‫هێرشانە لەگەڵ هێرشی سوپای رژێم‌و‬ ‫میلیشیاكانی حزبولاڵی لوبنانی‌و سوپای‬ ‫پ��اس��داران��ی ئێرانی ب��ۆس��ەر ناوچەی‬ ‫قوسەیری پارێزگای حمس هاوكاتە‪ .‬ئەمە‬ ‫بۆتە هۆی كشانەوەی سوپای ئازاد لەو‬ ‫ناوچەیە‪ .‬ئایا سوپای ئازاد لەبەر ئەوە‬ ‫هێرشدەكاتە سەر عەفرین بۆ ئەوەی‬ ‫ی��اردەی هێزەكانی لەنەبەردی قوسەیر‬ ‫ب��دات؟ لەهەموشی گرنگتر ئەوەیە كە‬ ‫كورد چۆنی لەمەڕ ئایندەیان دڵنیا دەبن‬ ‫بەتایبەت كاتێك ئەم عەقڵیەتە شۆڤینیە‬ ‫هێشتا بەسەر بیر‌و ئایدیۆلۆژیای ئەوانەدا‬ ‫زاڵ��ە كە ئیدیعای ئ��ەوە دەك��ەن گوایە‬ ‫دەی��ان��ەوێ س��وری��ای دیموكراتی نوێ‬ ‫ێ‬ ‫بنیاتبنێن؟ ئایا ئەم شۆڕشە دەتوان ‌‬ ‫خواستی هەمو پێكهاتەكانی سوریا‬ ‫دابینبكات؟‬

‫كؤمةآليةتى‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪10‬‬

‫د‪ .‬ئەفرام‪ ،‬پسپۆڕی نەخۆشییە دەرونییەكان بۆ «چاودێر»‬

‫لەكوردستان خەمۆكی لەهەمو حاڵەتە دەرونییەكان زۆرترەو‬ ‫ئالودەبوانی مادەی هۆشبەرو كهولیەكانیش لەزیابوندان‬ ‫نەخۆش���خانەیەك كە س���ەر بەوەزارەتی‬ ‫تەندروس���تی س���لێمانی بێ���ت زۆب���ەی‬ ‫ج���ار مانگان���ە كاروچاالكیەكانی خۆی‬ ‫باڵودەكاتەوە‪ ،‬ئەمەش تەنها بۆ سەرژمێری‬ ‫س���ااڵنەیە تابزانێت لەچ بوارێكدا دەبێت‬ ‫خزمەتگوزاری زیاتر پێشكەش بكات‪ ،‬ئەو‬ ‫سەرژمێریانەش باس لەجۆری حاڵەتەكان‬ ‫دەكات بەهیچ ش���ێوەیەك ناوی نەخۆش‬ ‫ناهێنرێ���ت دەبێت نەخ���ۆش ئەوەبزانێت‬ ‫كە هەمیش���ە لەبەشە دەرونیەكان نهێنی‬ ‫پارێ���زی هەیە‪ ،‬ئ���ەم باڵوكردنەوەیش بۆ‬ ‫ئاگاداربون���ە لەو حاڵەتان���ەی دێنەالمان‬ ‫ئەمەیش ش���تێكی تەندروستە لەالیەكی‬ ‫ترەوە بۆ ئ���ەوەی هاواڵت���ی بزانێت كە‬ ‫س���ەنتەرێكی لەو جۆرە بۆ چارەس���ەری‬ ‫نەخۆشانی دەرونی‪ ،‬ئالودەبوانی مادەی‬

‫چاودێر‪ :‬بەش���ێك لەنەخۆش���ەكانتان‬ ‫ئەوانەن كە ئالودەی مادەی هۆش���بەرو‬ ‫كهولیەكانن‪ ،‬هۆكاری توشبوەكان بۆچی‬ ‫دەگەڕێتەوەو چۆن چارەسەریان دەكەن‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئەفرام محەمەد‪ :‬یەكێك لەهۆكاری‬ ‫ئالودەبون بەمادەی كهولی‌و هۆشبەرەكان‬ ‫دەگەڕێت���ەوە بۆ چاولێكردنی كەس���ەكە‬ ‫لەخێزان یان هاوڕێكانی‪ ،‬یان پیشاندانی‬ ‫ئ���ەو زنجی���رە درام���او چیرۆكانەی كە‬ ‫لەكەناڵەكانی راگەیاندنەوە پیشاندەدرێت‪،‬‬ ‫ئەمەیش الوازی دەزگاكانی راگەیاندنە‪.‬‬

‫سلێمانی‪ -‬تابان رەزا‪:‬‬

‫كردبێ���ت بنێردرێت���ە دەرەوەی واڵت‬ ‫بۆچارەسەركردن؟‬ ‫د‪ .‬ئەفرام محەمەد‪ :‬هیچ نەخۆشیەكی‬ ‫دەرونی پێویست بەچونەدەرەوە ناكات‪،‬‬ ‫لەواڵتی خۆی���ەوە بۆ واڵتێكی تر‪ ،‬مەگەر‬ ‫لەحاڵەتێكدا خودی ئەو ش���ارە پسپۆڕی‬ ‫دەرونی تێدا نەبێت‪ ،‬چونكە نەخۆش���ی‬ ‫دەرونی پێویستی بە نەشتەرگەریی ئامێری‬ ‫پێش���كەوتو نیە وەكو نەخۆشیەكانی تر‬ ‫تاپێویست بەچونە دەرەوە بكات‪.‬‬

‫د‪ .‬ئەف���رام محەم���ەد‪ ،‬پس���پۆڕی‬ ‫نەخۆش���یە دەرونیەكان ب���ۆ «چاودێر»‬ ‫ئاماژە بەوەدەكات‪ ،‬لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫خەمۆك���ی لەهەمو حاڵەت���ەكان زیاترەو‬ ‫رێ���ژەی ئالودەبون بەمادەی هۆش���بەرو‬ ‫كهولیەكانیش لەپەرەس���ەندندایە‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەس���تەیش لەنەخۆشخانەدا بەشێكی‬ ‫تایبەتیان بۆ ئەو نەخۆش���یە كردۆتەوە‪،‬‬ ‫چاودێر‪ :‬ئ���ەو حاڵتە دەرونیانە چین‬ ‫که‌زۆربەی حاڵتەكانیش كێشەی خێزانی‬ ‫كە پێویستیان بەناردنە دەرەوە هەیە‬ ‫چاودێر‪ :‬لەڕێگ���ەی راپۆرت‌و هەواڵ‌و‬ ‫لێكەوتۆتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئەف���رام محەمەد‪ :‬تەنها دو حاڵەت‬ ‫ناوبراو كە بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی بەدواداچونەكانمان���دا ئەوەمان زانیوە كە‬ ‫هەیە‪ ،‬یەكەمیان پەش���ێوی كەس���ێتی‪،‬‬ ‫س���ۆزی دەرونیە ئ���ەوەش روندەكاتەوە‪ ،‬هەندێك لەحاڵەتەكانی جیابونەوەی تازە‬ ‫ئەم كەس���انە نەك لەكوردس���تان بەڵكو‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا تەواوی چارەسەرە هاوس���ەران پەیوەندیان بەئالودەبون بەو‬ ‫دەرونی���ەكان لەئاس���تێكی ب���ەرزدان مادە هۆشبەرانەوە هەیە‪ ،‬ئایا ئەو مادانە‬ ‫جگ���ە لەچەند حاڵەتێ���ك نەبێت ئەویش زیانی خێزانی‌و تەندروستی هەیە؟‬ ‫د‪ .‬ئەف���رام محەمەد‪ :‬ئەو كەس���انەی‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ باری كۆمەاڵیەتی‌و رێگری‬ ‫ئاینی كەوا پێویستدەكات نەخۆش بچێتە ئالودەی مادەی هۆش���بەرە‌و كهول دەبن‬ ‫دەرەوەی هەرێ���م لەوانەی���ش گۆڕین���ی لەژیانیان���دا گرفتیان بۆ دروس���تدەبێت‪،‬‬ ‫لەبواری تەندروستی كە توشی نەخۆشی‬ ‫رەگەز‪.‬‬ ‫چاودێر‪ :‬ئەو خزمەتگوزاریانە چین كە دڵ‪ ،‬سی‪ ،‬پوكانەوەی مێشك‪ ،‬نەخۆشی‬ ‫بۆ نەخۆشانی دەرونی لەشاری سلێمانی كۆئەندام���ی دەم���ار‌و الوازی سێكس���ی‪،‬‬ ‫گرفت���ی دەرون���ی‌و ت���رس‌و دڵەڕاوك���ی‬ ‫كراون؟‬ ‫د‪ .‬ئەفرام محەمەد‪ :‬لەشاری سلێمانی خۆكوش���تن دەبن‪ ،‬ئەمانەیش لەكەس���ی یان س���ەرچاوەی دارایی خراپە‪ ،‬ناچارە بەپێی ساڵەكان ئاستەكانیش دەگۆڕێت‪ ،‬هۆشبەرو كهولیەكان هەن‪.‬‬ ‫لەدەرەوەش چارەس���ەری ئەوتۆی نیە‪،‬‬ ‫رەنگ���ە ژیانی ئەم كەس���ە ل���ەدەرەوە‬ ‫دو نەخۆش���خانەی تایبەت هەیە‪ ،‬ئەویش ئالودەب���ودا زیات���رە وەك لەكەس���ی بەوش���ێوەیە ژیان بەس���ەر بەرێت‪ ،‬ئەو ئومێدەكەم ئەمس���اڵ نەخۆشخانەكەمان‬ ‫چاودێر‪ :‬لەكوردس���تاندا وەك دەزانین تاڕادەی���ەك كاری ئاس���انتربێت وەك‬ ‫س���ۆزی دەرون���ی‪ ،‬تایبەت���ە بەڕەگەزی ئاس���ایی‪ ،‬یان گرفت���ی كۆمەاڵیەتی ئەم كەسانەیش لەڕوی پەیوەندی سۆزداری‌و لەئاس���تێكدا بێ���ت كە لەپێنج ئاس���تی‬ ‫مێنە‌و نەخۆشخانەی سەاڵحی موهەندیس كەسە لەكۆمەڵ‌و خێزانەكەی دادەبڕێت‪ ،‬دەرون���ی‌و كۆمەاڵیەتی���ەوە نەخۆش���ن‌و یەكەمدابین بەبەراود بەنەخۆشخانەكانی راوێژكردن بەپزیشكی پسپۆڕی دەرونی‌و لەكوردس���تان‪ ،‬ب���ەاڵم رەنگ���ە لێرە ئەو‬ ‫ئەوروپ���ا‪ ،‬چونك���ە نەخۆش���خانەكەمان كۆمەاڵیەتی جێگەی شەرمە‪ ،‬چی بكرێت نەخۆش���یە كۆمەڵێك گرفتی كۆمەاڵیەتی‬ ‫تایبەت���ە بەڕەگ���ەزی نێرین���ە‪ ،‬ئەم دو توندوتی���ژی خێزان���ی رودەدات‪ ،‬ئازاری پێویستیان بەچارەسەر هەیە‪.‬‬ ‫نەخۆش���خانەیە تایبەتە بە نەخۆش���یە منداڵەكانی دەدات كێشەی دارایی دەبێت‬ ‫لێبكەوێتەوە‪ ،‬بەپێچەوان���ەوە لەدەرەوە‬ ‫لەڕوی كارمەن���د‌و خزمەتگوزاریەوە هیچ بۆ ئاسایی كردنەوەی ئەو دیاردەیە‪.‬‬ ‫درێژخایەنەكان كە نەخۆش بۆ ماوەیەكی ئەم���ەش وادەكات خێزانەكە وردە وردە‬ ‫د‪ .‬ئەفرام محەمەد‪ :‬ن���ەك لەهەرێمی وەك نەخۆشێك مامەڵەی لەگەڵ دەكرێت‪،‬‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬س���ەنتەری نەخۆش���یە كەموكورتیەك���ی نیە‪ ،‬ئەوەی كە لەواڵتە‬ ‫زۆر ل���ەم نەخۆش���خانانەدا دەمێنێتەوە‪ ،‬لەم كەس���ە دوربكەونەوە‪ ،‬لەمەش���ەوە دەرونیەكان���ی هەرێم���ی كوردس���تان ئەوروپیەكان هەیە سەنتەرەكەی ئێمەش كوردستان لەزۆربەی واڵتاندا تاكو ئێستا دوەمیان پەشێوی ناس���نامەی كەسێتی‬ ‫پێویس���تی بە ك���ەس نیە تا ئ���اگاداری گرفت���ە خێزانیەكان‌و رێ���ژەی تەاڵق زۆر لەچاو رۆژهەاڵت‌و واڵتان���ی ئەوروپا لەچ هەیەت���ی‪ ،‬بەاڵم رەنگ���ە گرفت لەهەندێ نەخۆش���ی دەرونی بەعەیب���ە دەزانرێت‪ ،‬واتە خۆی رەگ���ەزی نێرە حەزو خولیای‬ ‫بواری دەرماندا هەبێت ئەمەش لەس���ەرو هۆكارەك���ەی ئ���ەو بۆچون���ە هەاڵنەی���ە رەگ���ەزی مێینەی هەی���ە بەپێچەوانەوە‬ ‫ب���كات‪ ،‬بەڵك���و لەالی���ەن كارمەندانەوە زیات���ر دەبێ���ت‪ ،‬لەهەفتەیەكدا س���ێ بۆ ئاستێكدایە؟‬ ‫خزمەتگ���وزاری پێش���كەش دەكرێ���ت‪ ،‬چوار حاڵت هەیە ك���ە دێتە كلنیكەكەی‬ ‫كەخەڵ���ك پێش���تر هەیانب���وە‪ ،‬لەگەڵ ئ���ەم حاڵەتان���ە پێوس���ت دەكات بچنە‬ ‫د‪ .‬ئەف���رام محەم���ەد‪ :‬ئاس���تی دەسەاڵتی ئێمەوەیە‪.‬‬ ‫نەخۆش���ی دەرونی‪ ،‬بەاڵم لەم س���ااڵنەی دەرەوە بەڕێگەی نەشتەرگەری چارەسەر‬ ‫بەاڵم سەنتەری چارەس���ەری نەخۆشیە‬ ‫دوای���دا بازدانێكی زۆر لەس���ەر چۆنێتی دەكرێت‪ ،‬بەاڵم نەشتەرگەریەكە لەدەرەوە‬ ‫دەرونی���ەكان لەناوخۆیدا لەس���ێ بەش‬ ‫ش���ێوازی مامەڵەكردن لەگەڵ نەخۆشی دەكرێ���ت بەگۆڕینی رەگ���ەزی نێرینە بۆ‬ ‫پێكدێ���ت و تایبەت���ە بەو نەخۆش���انەی‬ ‫دەرونی هاتۆتە ئاراوە‪ ،‬ئەمەیش لەڕێگەی مێین���ە بەپێچەوانەش���ەوە لەواڵتی ئێمە‬ ‫كەماوەیەك���ی ك���ەم دەخایەنێ���ت وەك‬ ‫دەزگاكان���ی راگەیان���دن‌و بەرنام���ەی نەش���تەرگەریەكە ناكرێ���ت لەبەرئەوەی‬ ‫خەمۆكی‪ ،‬ترس‪ ،‬دڵەڕاوكێ‌‪ ،‬یان ئەوانەی‬ ‫تەلەفزی���ۆن گۆڤارو رۆژنام���ەكان‌و بونی الیەنە ئاینەكە رێگە نادات‪.‬‬ ‫ك���ە نەخۆش���ی درێژخایەنی���ان هەیەو‬ ‫لەن���اكاو حاڵتەكەیان بۆدێتەوە‪ ،‬هەر لەم‬ ‫س���ەرچاوەی كتێب خەڵك زیاتر هۆشیار‬ ‫س���ەنتەرەدا بەشی تایبەت بەچارەسەری‬ ‫بۆت���ەوە‪ ،‬ئەم���ەش پالن���ی درێژخایەن‌و‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬باوتری���ن‌و دیارتری���ن ئەو‬ ‫نەخۆشیە دەرونیەكانی مندااڵنیش هەیە‪،‬‬ ‫كاتێك���ی زۆری دەوێت‪ ،‬ت���ا هاواڵتی الی حاڵەتان���ە كامان���ەن كە رۆژان���ە دوبارە‬ ‫ئاسایی بێت سەردانی پزیشیكی دەرونی دەبنەوە‌و دێنە سەنتەرەكەتان؟‬ ‫هەشت قەرەوێڵەش تایبەتە بەئالودەبوانی ئێمە بێجگە لەكلینیكەكانی تر‪ ،‬چەندین نەخۆش���خانەی سۆزی دەرونی لەپێوەردا‬ ‫چاودێر‪ :‬پزیشكی دەرونی دەبێت ناوو بكات‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئەف���رام محەمەد‪ :‬خەمۆكی لەهەمو‬ ‫مادەی هۆشبەرو كهولیەكان دابینكراوە‪ ،‬حاڵەتمان هەیە كە لەكۆتایدا ئافرەتەكە یەكس���انە لەگ���ەڵ نەخۆش���خانەكانی‬ ‫حاڵت���ەكان زۆرترە‪ ،‬ت���رس‪ ،‬دڵەڕاوكێ‪،‬‬ ‫جگە لەمەیش هەفت���ەی جارێك لیژنەی ماڵی بەجێهیشتوە‪ ،‬یان بە تەاڵق كۆتایی عی���راق‌و خۆرهەاڵتی ناوەڕاس���ت‪ ،‬ئەگەر كەیس‌و حاڵەتەكان بپارێزێت‌و ئاشكرایان‬ ‫چاودێ���ر‪ :‬تائێس���تا ه���چ كەی���س‌و نەخۆش���ی ش���یزۆفیم‪ ،‬ئەمان���ە ئ���ەو‬ ‫دەستنیش���انكردنی حاڵەتەكانی ئۆتیزم هاتوە یان ئەگەر پێكەوە بژین بەردەوام ب���ەراوردی بكەین بە نەخۆش���خانەكانی ن���ەكات‪ ،‬ب���ەاڵم وەك زانیومانە زۆربەی‬ ‫لەم سەنتەرە دادەنیشن‪.‬‬ ‫حاڵەتێكت���ان هەبوە لەس���ەنتەرەكەتاندا نەخۆشیانەن كە رۆژانە دوبارە دەبنەوە‪.‬‬ ‫لەش���ەڕو ئاژاوەدان ئەمەش لەناچاریدایە دەرەوەی رۆژه���ەاڵت‌و ئەوروپ���ا ئ���ەوا حاڵەتەكان ئاشكرا كراون‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئەف���رام محەم���ەد‪ :‬هەم���و چارەس���ەری نەبوبێ���ت‌و پێویس���تی‬ ‫رەنگە ئەو ژنە پاڵپشت‌و پشتگیری نەبێت لەپل���ەی یەكەمینەكاندای���ە‪ ،‬هەروەه���ا‬

‫لەنەخۆشخانەكاندا نهێنی نەخۆشە‬ ‫دەرونیەكان بەتەواوی پارێزاو‬ ‫دەبێت‬

‫لەكوردستان‌و زۆرێك لەواڵتان نەخۆشی‬ ‫دەرونی بەعەیبە دەزانرێت‪ ،‬ئەمەیش پێویستی‬ ‫بەئاساییكردنەوە هەیە‬

‫هاوسەرگیریی لەپێناو رەگەزنامەی واڵتانی ئەوروپادا‬

‫توێژەرێكی كۆمەاڵیەتی‪ :‬زۆربەی ئەو هاوسەرگیریانە شكست دەهێنن‪ ،‬چونكە لەپێناو بەرژەوەندیەكی تایبەتدایە‬ ‫سلێمانی‪ -‬تابلۆ‪:‬‬ ‫بەش���ێك ل���ەو ك���وڕو كچان���ەی كە‬ ‫ئاواتەخ���وازن بگەنە واڵتانی ئەوروپا یان‬ ‫رەگەزنامەی ئەو واڵتانە بەدەس���تبهێنن‪،‬‬ ‫پەنا بۆ پرۆسەی هاوسەرگیری دەبن‪ ،‬كە‬ ‫بەپێی وتەی ش���ارەزایانی كۆمەاڵیەتیش‬ ‫ئەم هاوس���ەرگیریە تەنیا بۆ مەبەس���تی‬ ‫بەرژەوەندیی دەكرێت‌و زۆربەیان شكستی‬ ‫پرۆسەكەی بەدوادادێت‪.‬‬ ‫تۆمەتباری دەكات بەهاوسەرگیری‬ ‫بەرژەوەندی‬ ‫ت‪ ،‬ع‪ ،‬تەمەن ‪ 27‬س���اڵ دوای ئەوەی‬ ‫كچێك���ی ك���وردی دانیش���توی س���وید‬ ‫دەناس���ێت‪ ،‬هاوس���ەرگیریی دەك���ەن‪،‬‬ ‫سەرەتا نێوانیان زۆر باشبوە‪ ،‬بەاڵم دوای‬ ‫ئەوەی دەگاتە س���وید كێش���ە دەكەوێتە‬ ‫نێوانیانەوە بەهۆی ئ���ەوەی كچە كوردە‬ ‫سویدیەكە فش���اری زۆری دەخاتە سەر‬

‫وەرگرتنی رەگەزنامەش جیابوینەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی» هاوسەرگیریكردنەكەش���م‬ ‫تەنه���ا لەب���ەر بەرژەوەندی ب���وە‪ ،‬نەك‬ ‫وەك كوردس���تان كچێ���ك هەڵبژێریت بۆ‬ ‫هاوسەرگیری راستەقینە‪.‬‬

‫تۆمەتب���اری دەكات بەوەی ئ���ەو لەبەر‬ ‫بەرژەوەندی هاتوە كە بگاتە سوید نەك‬ ‫لەبەر هاوسەرگیریی‪.‬‬ ‫ت‪ ،‬ع‪ ،‬ئاماژە ب���ەوەدەكات‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫كەهاوس���ەرگیریی ب���ۆ ئەوروپ���ا دەكەن‬ ‫لەبەرئەوەی بەپێ���ی ئەقڵیەتی خۆیان‌و‬ ‫كلتوری ئەو كۆمەڵ���ەی تێدایەتی دەژی‬ ‫دەڕوات‪ ،‬ب���ەو هۆیەش���ەوە ناتوانێ���ت‬ ‫هاوسەرگیریەكەی بەردەوام بێت‪.‬‬ ‫تەنها مەبەستی بەرژەوەندی بو‬ ‫ش‪ ،‬ت‪ ،‬ژنێك���ی تەمەن ‪ 32‬س���اڵەو‬ ‫ئاش���كرایدەكات‪ ،‬هاوس���ەرگیریی لەگەڵ‬ ‫كوڕێكی كورد كرد هەمو شتێكی بۆ كرد‬ ‫تا گەیشتە ئەوروپا‪ ،‬لەسەرەتاوە نێوانیان‬ ‫باش���بوە هەتا ئ���ەو كاتەی جنس���یەی‬ ‫واڵتەكەی وەرگرت‪ ،‬پاشان هاوسەرەكەی‬ ‫پێ���ی وتوە «ئێم���ە ناتوان���ن بەیەكەوە‬ ‫بژین» تەاڵقیداوە‪.‬‬ ‫وتیشی»لەئیس���تادا واملێهات���وە بڕوا‬

‫بەهیچ كەسێك ناكەم‪ ،‬بەهیچ شیوەیەك‬ ‫جارێك���ی ت���ر بی���ر لەهاوس���ەرگیریی‬ ‫ناكەمەوە‪ ،‬چونكە ئەو كوڕەی هەڵمبژراد‬ ‫لەالیەن خێ���زان‌و خزمەكان���ەوە رێگری‬ ‫زۆرملێكرا كە ئەو هاوس���ەرگیریە نەكەم‬ ‫بەاڵم كردم‌و زەرەریشم كرد‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫كەسە مەبەس���تی زەواجی بەرژەوەندی‬ ‫بو»‪.‬‬

‫حەزمكرد بگەمە سوید‬ ‫ئ���اری ناوێكی خ���وازراوە‪ ،‬تەمەن ‪35‬‬ ‫س���اڵە دەڵێت «بەو پێیەی حەزمدەكرد‬ ‫بڕۆم بۆ ئەوروپا لەكوردس���تانەوە چومە‬ ‫واڵتی سوید وهاوسەرگیرم لەگەڵ كچێكی‬ ‫ئ���ەو واڵتە ك���رد‪ ،‬تەنها لەب���ەر ئەوەی‬ ‫رەگەزنامەی س���ویدی وەربگ���رم‪ ،‬دوای‬

‫هاوسەرگیریی ناشرین دەكرێت‬ ‫توێژەرێكی كۆمەاڵیەتی رونیدەكاتەوە‪،‬‬ ‫هاوس���ەرگیریی بۆ گەیش���تن بەش���تێك‬ ‫یان ئامانجێك‪ ،‬هی���چ گرنگیەكی نابێت‪،‬‬ ‫لێرەدا هاوس���ەرگیریی ناش���رین دەكرێت‬ ‫لەكۆتایش���دا ك���ە مەبەس���ت‌و ئامانجی‬ ‫خۆیان بەدەس���تهێنا ئەوكات���ە ناتوانن‬ ‫درێژە بەو هاوس���ەرگیریە ب���دەن‌و ئەو‬ ‫پرۆسەیە هەڵدەوەش���ێتەوە‪ ،‬یان لەڕوی‬ ‫كلت���ورو دابونەریت���ەوە كۆمەڵی كوردی‬ ‫جی���اوازە لەگەڵ كلتوری ئەوروپا ئەم دو‬ ‫رەگەزە توانای قبوڵكردنی یەكتریان نیە‪،‬‬ ‫بەرگەی ئەو كلتور نامۆیەی یەكتر ناگرن‬ ‫ناتوان���ن پەیڕەوی بك���ەن‪ ،‬بۆیە لەپێناو‬

‫بەدەس���تهێنانی ش���تێك نابێ���ت خۆیان‬ ‫توش���ی هەڵەیەكی وابك���ەن كەئەمەش‬ ‫زیانێكی زۆر بەكەس���ی بەرامبەرو خۆی‬ ‫كۆمەڵگەش دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫ئاری ئەنوەر سادق باسی لەوەشكرد‪،‬‬ ‫لەكۆمەڵی ئێم���ەدا كاتێك دەبینرێت كە‬ ‫كەس���ێك بۆ مەبەس���تێك یان ئامانجێك‬ ‫هاوسەرگیریی دەكات‌و پاشان جیادەبێتەوە‬ ‫وەكو كەس���ێكی شكستخواردو دەبینرێت‬ ‫كۆمەڵێك دەرئەنجامی خراپیشی دەبێت‪،‬‬ ‫لەالیەكیتریشەوە كۆمەڵ بەچاوێكی ترەوە‬ ‫سەیریان دەكەن‪ ،‬جارێكی تر متمانەیان‬ ‫پێناكرێ���ت ناتوان���ن هاوس���ەرگیریی‬ ‫ئەنجامبدەنەوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا كەسەكە‬ ‫توش���ی داڕمانی كۆمەاڵیەت���ی دەرونی‌و‬ ‫توشی شۆك دەبێت‪.‬‬ ‫وتیشی «پێویستە لەسەر خێزانەكان‪،‬‬ ‫رێگ���ە لەمجۆرە هاوس���ەرگیریانە بگرن‪،‬‬ ‫تا پڕۆس���ەیەكی واپی���رۆز لەالیەن چەند‬ ‫كەسێكەوە ناشرین بكرێت»‪.‬‬

‫ثشو‬

‫ذمارة (‪ )425‬دو شةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫ماچكردن قەدەغەدەكرێ‌‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ش���ارەوان���ی ش��ارۆچ��ك��ەی سیتیكی كە‬ ‫دەكەوێتە رۆژهەاڵتی شانشینی سوازیالند‪-‬ی كیشوەری‬ ‫ئەفریقا‪ ،‬بڕیاریدا بەسەپاندنی غەرامە بۆ ئەو كوڕو كچە‬ ‫عاشقانەی بەئاشكرا لەسەر شەقامەكاندا ماچی یەكتری‬ ‫دەكەن‪ ،‬شارەوانی سیتیكی ئەو ماچكردنە ئاشكراییەی‬ ‫بەدابونەرێتێكی خ��راپ وەسفكرد‪ ،‬مزواندیل ندزینیسا‬ ‫سەرۆكی شارەوانیەكە رایگەیاند‪ ،‬بڕی غەرامەكردنی هەر‬ ‫ماچێكی ئاشكراو گەرمی عاشقانە دەگاتە ‪ 120‬لیالنگینی‬ ‫كە ده‌کات ‌ه نۆ یۆرۆ‪ ،‬وتیشی‪ ،‬رێگری ناكرێت لەماچكردنی‬ ‫منداڵ‪.‬‬ ‫هەر لەم شانشینەدا رێگری دەكرێت لەمیزكردن لەسەر‬ ‫شەقامەكان‌و فرێدانی كاغەزو فرۆشتنی شتومەك‪ ،‬هەمو‬ ‫ئەمانە بەسەرپێچی دادەنرێت‌و كەسی بكەر غەرامە دەكرێت‪.‬‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫بیل كلینتۆن‪ ،‬س���ەرۆكی پێش���وتری‬ ‫ئەمەریكا‪ ،‬لەدوای وازهێنانی لەپۆس���تی‬ ‫س���ەرۆكی ئەمەری���كا‪ ،‬وەك راوێ���ژكار‬ ‫لەچەندین ش���وێنی جی���ا كاری كردوە‪،‬‬ ‫بەپێی وتەی گۆڤاری فۆربێسی ئەمەریكی‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمڕۆ دو شەممە ‪ 6/17‬لەئیسرائیل‪،‬‬ ‫لەمەراسیمی تایبەتی رێز لێنان لەشیمۆن‬ ‫پێرێزی سەرۆكی ئیسرائیل‪ ،‬كە چەندین‬ ‫كەس���ایەتی جیهانی‌و س���ەرۆكی واڵتان‬ ‫بەشداری تێدا دەكەن‪ ،‬كلینتۆن وتەیەكی‬

‫‪ 45‬خولەكی دەخوێنێت���ەوە‪ ،‬لەپای ئەو‬ ‫وتەیەش���ی نزیك���ەی نیو ملی���ۆن دۆالر‬ ‫لەرێكخەرانی ئەو مەراسیمە وەردەگرێت‪،‬‬ ‫ئەم زانیارییەش ئەو گۆڤارە ئەمەریكییە‬ ‫لەرێگ���ەی پەیامنێرێكیی���ەوە دەس���تی‬ ‫كەوتوە‪ ،‬كە پرس���یاری بڕی ئەو پارەی‬ ‫لەبی���ل كلینتۆن كردوە ك���ە لەپای ئەو‬ ‫وتەیەی لەو كۆنفرانس���ە وەری دەگرێت‪،‬‬ ‫كلینتۆن بەڕاش���كاوی وتویەتی بڕی نیو‬ ‫ملیۆن دۆالر وەردەگرم!‬

‫دزی مەكەن باقژتان نەبڕن!‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ���ەو ت��ەن��گ��ەژە ئابورییە‬ ‫گەورەیەی كە چین‪-‬ی تێیكەوتوە‪ ،‬بەپێی‬ ‫دوا ئاماری ئەو واڵتە لەمساڵدا‪ ،‬رێژەی‬ ‫دزیكردن لەچاو پارساڵدا بەڕێژەیەكی زۆر‬ ‫زیادی كردوە‪ ،‬لەئێستاشدا حكومەتی ئەو‬ ‫واڵتە بۆ هەمو شوێنە جیاوازەكانی واڵت‬ ‫سەربەستی داوە بەهاواڵتیان كە چۆن‬ ‫رێگریی لەم دیاردەیە بكەن‪.‬‬ ‫نامۆترین‌و سەسوڕهێنەرترین جۆری‬ ‫بنەبڕكردن‌و رێگیریكردن لەدزیكردن‬ ‫لەشارۆچكەیەكی بازرگانی ئەو واڵتەیە‪،‬‬ ‫بەپێی ئەو یاسایە هەر خانمێك دزی‬ ‫بكات‌و بگیرێت قژی دەبڕن بەشێوەیەكی‬ ‫ناشیرین‌و ل��ەب��ەردەم دوك��ان‌و شوێنی‬ ‫دزییەكەدا زیندانی دەك��ەن تا ماوەی‬ ‫یەك مانگ‪ ،‬ئەگەر پیاویش بێت الیەك‬ ‫لەقژی دەبڕن‌و بەشێوەیەكی ناشیرین‌و‬ ‫بەهەمان شێوە زیندانی دەك��ەن‪ ،‬ئەم‬ ‫شێوە مامەڵەكردنەش لەگەڵ دزەكانی‬ ‫ئەو واڵتە دەنگدانەوەیەكی زۆری بەدوای‬ ‫خۆیدا هێنا‌و زۆرێك لەرۆژنامەكانی ئەو‬ ‫واڵتە بەمانشێت نوسیویانە دزی مەكەن‬ ‫با قژت نەبڕین!‬

‫سەگێگ مەدالیای ئاڵتونیی‬ ‫پێدەبەخشرێت‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫بەهۆی زیرەكی‌و ئازایەتییەوە‪ ،‬سەگێكی پۆلیسی بەناوی ئەجاكس كە سەر‬ ‫بەپاسەوانییە مەدەنییەكانی ئیسپانیایە‪ ،‬لەئاهەنگێكی خنجیالنەدا مەدالیای ئاڵتونی‬ ‫ئازایەتی پێبەخشرا‪ .‬ئەجاكس تەمەنی ‪ 12‬ساڵەو لەئێستادا خانەنشین كراوە‪ ،‬لەسااڵنی‬ ‫رابردودا توانیویەتی چەندین بۆمبی چێنراو لەشوێنە گشتیەكاندا بدۆزێتەوەو گیانی‬ ‫هەزاران كەس لەمردن بپارێزێت‪ ،‬مەدالیا ئاڵتونیەكەش لەالیەن یەكێك لەسەنتەرە‬ ‫راوێژكارییەكانی چارەسەركردنی پزیشكی گیانلەبەرانی مەدریدی پایتەختی ئیسپانیا‬ ‫پێی بەخشرا‪.‬‬ ‫سارجنت خوان كارلۆس‪ ،‬راهێنەری ئەجاكس رایگەیاند‪ ،‬هەست بەدڵخۆشییەكی زۆر‬ ‫دەكەم‪ ،‬ئێستا ئەجاكس خانەنشینكراوەو ‪ 12‬ساڵی لەژیانی تێپەڕاند كە یەكسانە‬ ‫بە ‪ 80‬ساڵ لەتەمەنی مرۆڤ‪ ،‬وتیشی‪ ،‬ئەمە ‪ 22‬هەمین سەگە كە دەبێتە خاوەنی‬ ‫میدالیای ئاڵتونی لەئیسپانیا‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر‬ ‫@@‬

‫@@@‪@R@ @Q‬‬

‫‪@@Q‬‬ ‫‪@@R‬‬ ‫‪@@S‬‬ ‫‪@@T‬‬ ‫‪@@U‬‬ ‫‪@@V‬‬ ‫‪@@W‬‬ ‫‪@@X‬‬ ‫‪@@Y‬‬ ‫‪@@QP‬‬ ‫‪@@QQ‬‬

‫كلینتۆن بەپارە‬ ‫قسە دەكات‬

‫‪QR‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@‪@S‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫@‪@@@@QR@@@@@@QQ@@@@@QP@@@@@@Y@@@@@@X@@@@@@@W@@@@@@V@@@@@@U@@@@@@T‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫ئاسۆیی‪:‬‬ ‫‪-1‬دو ش���ارۆچكەن ‪-2‬نیوەی وەشت‪ ،‬بینی‪ ،‬بەبێ‌ كەش‪ ،‬دوان لەمەی ‪-3‬قین‪،‬‬ ‫پیتێك‪ +‬ناوێكی كوڕانەیە‪ ،‬بۆ كچە»پ» ‪-4‬نیوەی ماس���ت‪ ،‬گیانلەبەرێكە‪ ،‬لەكۆد‬ ‫ێ ‪-6‬ژێری‬ ‫دایە‪ ،‬ش���یوەن ‪-5‬كەس���ی نزیكە «پ» س���ەوزایی نان‪ ،‬قەبر دەیناس ‌‬ ‫«پ»‪ ،‬نیوەی بەهێ‌‪ ،‬نەخۆش���ییەكە ‪-7‬ناوێكی كوڕان���ەی عەرەبیە ‪ +‬بەچكەی‬ ‫باڵندە ‪-8‬هەوڵ‪ ،‬وەك یەكن‪ ،‬بۆ ش���تی پیسە ‪-9‬س���یان لەتارا‪ ،‬خواردنەوەیەكە‬ ‫«پ»‪ ،‬بەش���ێكە لەلەش «پ»‪ ،‬هۆكار ‪-10‬لەچناردایە‪ ،‬خواردنی ئاژەڵە‪ ،‬جۆرە‬ ‫باڵندەیەك���ە ‪-11‬كورتك���راوەی ناوێك���ە‪ ،‬ناوێكی كوڕانەی���ە «پ» ‪-12‬واڵتێكی‬ ‫ئەوروپایە «پ»‪ ،‬ماڵ «پ»‪.‬‬

‫لەچین‪ ،‬سااڵنە ‪ 200‬هەزار منداڵ‬ ‫دەڕفێندرێت‬

‫ستونی‪:‬‬ ‫‪-1‬درەختێكە‪ ،‬جۆرە ئۆتۆمبێلێكە ‪-2‬داس���تانێكی مەزنە‪ ،‬گیانلەبەرێكە ‪-3‬قوت‬ ‫نادرێ‌‪ ،‬دوان لەعانە ‪-4‬میوەیەكە «پ»‪ ،‬چاك‪ ،‬چۆنە ‪-5‬گوللە‪ ،‬ناوێكی كوڕانەیە‬ ‫‪-6‬تیرەیەك���ن‪ ،‬وەك یەكن ‪-7‬گیانلەبەرێكە ‪-8‬جۆرە ئۆتۆمبێلێكە‪ ،‬ش���وێن ئیش‬ ‫‪-9‬توڵ���ی درەخت‪ ،‬تۆ‪ ،‬ناوێكی كوڕانەیە ‪-10‬گۆرانیبێژێكی كوردە‪ ،‬جۆرە دراوێكە‬ ‫‪-11‬ش���اعیرێكی كۆچكردوی كوردە‪ ،‬وەك یەكن‪ ،‬هەوا ‪-12‬باڵندەیەكە‪ ،‬ئامێرێكی‬ ‫مۆسیقایە‪.‬‬

‫بابیربكەینەوە‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫بەپێی ئەنجامێكی بەرایی سەرژمێریەكی نوێی ئاژانسی هەواڵی گەلی چین‪،‬‬ ‫ژمارەی ئەو مندااڵنەی سااڵنە لەچین دەرفێندرێن‪ ،‬یان وندەبن‪ ،‬گەشتۆتە ‪200‬‬ ‫هەزار منداڵ‪ ،‬لەكۆی گشتی ئەو رێژەیەش تەنها ‪ %0.1‬ئەو مندااڵنە دەدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫تشانج تشی‪ ،‬بەرێوەبەری هاوكاری‌و پاراستنی نێودەوڵەتی بۆ نەهێشتنی‬ ‫بازرگانیكردنی مرۆڤی سەر بەكۆلیژی زانستە سیاسیەكانی چین رایگەیاند‪ ،‬الیەنە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكان‌و بەشداریكردنی چاالكوانەكانی ئەو بوارە زۆر گرنگە بۆ رزگاركردنی‬ ‫منداڵە رفێندراوەكان‪ ،‬وتیشی لەساڵی رابردودا زۆرێك لەهاواڵتیان وەك خۆبەخش‬ ‫هاوكارییان كردوین بۆ دۆزینەوەی منداڵە ونبوەكان‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە زۆرێك‬ ‫لەهاواڵتیانی چین دەزانن كڕین‌و فرۆشتن بەمنداڵەوە كارێكی ناشەرعی‌و نایاساییەو‬ ‫دەچێتە چوارچێوەی كارە تاوانكارییەكانەوە‪ ،‬بەاڵم لێرەو لەوێ‌ ئەنجام دەدرێت‌و‬ ‫زۆرێكیش لەو كەسانە بەسزایەكی سوك لەتاوانەكە دەبەخشرێن‌و رزگاریان دەبێت‪.‬‬

‫كاور‬ ‫‪4/20-3/21‬‬

‫دوانة‬ ‫‪6/20-5/21‬‬

‫ێ‬ ‫ـ دن��ی��ا ئ���ەوە ناهێن ‌‬ ‫ئەوەندە بیری لێبكەیتەوە‪،‬‬ ‫گ���رن���گ ئ���ەوەی���ە ژی���ان‬ ‫بەخۆشی بەسەربەریت‪،‬‬ ‫ل���ەخ���ۆش���ەوی���س���ت���ی���دا‬ ‫سەردەكەویت‪.‬‬

‫ـ ئ��اوات��ێ��ك��ت دێ��ت��ە‬ ‫ێ ب���ۆ ه��ەم��و‬ ‫دی‪ ،‬دەب���� ‌‬ ‫شتێك بەرنامەت هەبێ‌‪،‬‬ ‫لەخۆشەویستیدا شتێك‬ ‫نیە ناوی تۆڵەسەندنەوە‬ ‫بێت‪.‬‬

‫طا‬ ‫‪5/20-4/21‬‬

‫ـ ئ���ەم���ڕۆژان���ە بەخت‬ ‫ی��اوەرت��ە‪ ،‬مەهێڵە كەس‬ ‫ب��زان �ێ‌‪،‬‬ ‫بەنهێنیەكانت‬ ‫ێ خۆشی ناوێیت وازی‬ ‫كەس ‌‬ ‫لێبهێنەو شوێنی مەكەوە‪.‬‬

‫قرذاأل‬ ‫‪7/20-6/21‬‬

‫ـ لەئەنجامی كارێكی‬ ‫ب��اش��ت��دا‪ ،‬دەستكەوتێك‬ ‫بەدەست دەهێنی‪ ،‬نهێنی‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت الی‬ ‫كەسانێكی تر باس مەكە‪.‬‬

‫رَ‬ ‫شي ‪21‬‬ ‫‪8/21-7/‬‬

‫ـ پڕۆژەیەكی نوێ‌ دێتە‬ ‫رێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم پ��ەل��ەك��ردن‬ ‫تیایدا ب��اش نیە‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫لەدڵتایە بەڕاستگۆیی الی‬ ‫خۆشەویستەكەت بیدركێنە‪.‬‬ ‫فةريك‬ ‫‪9/22-8/22‬‬

‫ـ پارەی سپی بۆ رۆژی‬ ‫رەش‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەن��دەش‬ ‫دەس��ت باڵومەبە‪ ،‬مەهێڵە‬ ‫توندوتیژی خۆشەویستی‬ ‫بەردەوام بێت‪.‬‬

‫لەوشەی (ئاو) ‪ 20‬وشە‬ ‫بنوسە‪ ،‬بەمەرجێك وشەی‬ ‫(ئاو) كەوتبێتە سەرەتای‬ ‫وشەكەوە؟‬ ‫بۆ نمونە‪ :‬ئاوات‪ ،‬ئاودێر‪،‬‬ ‫ئاوس‪ ....... ..‬هتد‪.‬‬ ‫خەاڵتەكەی‪ :‬دو مانگ‬ ‫ێ بەرامبەر‬ ‫رۆژنامەی چاودێر ب ‌‬ ‫وەربگرە‪.‬‬ ‫براوەی پێشو‪:‬‬ ‫جەبار غەفور‬

‫تةرازو‬ ‫‪10/22-9/23‬‬

‫ـ خ��ۆت ب��ۆ ئاهەنگێك‬ ‫ئامادە دەكەیت‪ ،‬سەركەوتن‬ ‫ب��ەدەس��ت دەه��ێ��ن��ی‪ ،‬هیچ‬ ‫ش��ورەی��ی نیە گ��ەر پرس‬ ‫بەخۆشەویستەكەت بكەیت‪.‬‬ ‫دوثشك‬ ‫‪11/22-10/23‬‬

‫ئ��ەوەن��دە توندوتیژی‬ ‫لەكارەكانتا بەكارمەهێنە‪،‬‬ ‫ه�����ەس�����ت�����ی ك�����ەس‬ ‫ب��ری��ن��دار م��ەك��ە‪ ،‬وری��اب��ە‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ەك��ەت لێت‬ ‫كەوتۆتە شكەوە‪.‬‬

‫كةوان‬ ‫‪12/20-11/23‬‬

‫ـ بەرامبەر هاوڕێكانت‬ ‫مۆنی مەنوێنە‪ ،‬غرور مەبە‪،‬‬ ‫خۆت بەزل مەزانە‪ ،‬شك‌و‬ ‫گومان لەخۆشەویستەكەت‬ ‫مەكە‪.‬‬ ‫طيسك‬ ‫‪1/19-12/21‬‬

‫ـ بۆ هەمو كارێك پشو‬ ‫درێژی دەوێت‪ ،‬لەپڕۆژەیەكدا‬ ‫س���ەرك���ەوت���ن ب���ەدەس���ت‬ ‫دەهێنی‪ ،‬خۆشەویستەكەت‬ ‫ێ نهێنیەكت لەال‬ ‫ئ��ەی��ەو ‌‬ ‫باسكات‪.‬‬

‫سةتأل‬ ‫‪2/18-1/20‬‬

‫ـ پرسیاركردن عەیب‬ ‫نیە‪ ،‬كارێك كە كاری‬ ‫تۆ نیە مەیكە‪ ،‬رەزی��ل‬ ‫مەبە‪ ،‬ئەوەندە شتەكان‬ ‫م�����ەی�����ەرەوە ب����ەڕوی‬ ‫خۆشەویستەكەتدا‪.‬‬ ‫نةهةنط‬ ‫‪3/20-2/19‬‬

‫ـ ن��ات��وان��ی بەتەنیا‬ ‫ب����ژی‌و پ��ش��ت بكەیتە‬ ‫دەوروب�������ەرەك�������ەت‪،‬‬ ‫دڵ����ت ف�������راوان ب��ێ‌‪،‬‬ ‫م����ژدەی����ەك����ی خ���ۆش‬ ‫لە خۆ شە و یستە كە تە و ە‬ ‫دەبیستی‪.‬‬

‫ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫سل َيمانى ‪ -‬طة ِرةكى ئاشتى (‪)104‬‬ ‫كؤآلنى (‪ )41‬ذمارةى خانو (‪)22‬‬ ‫ئاسيا‪07701959999 :‬‬ ‫كوردت َيل‪3290668 :‬‬ ‫فانؤس تيليكؤم‪07480134687 :‬‬ ‫كؤ ِرةك‪07501147133 :‬‬ ‫دابةشكردن‪07701517533 :‬‬ ‫ضاثخانة‪ :‬كوردستان ‪ -‬نرخ‪ )500( :‬دينار‬

‫خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر‪ :‬مةال بةختيار‬ ‫ستافى كارا‪ :‬سامى هادى ‪ -‬بةهمةن تاهير نةريمان ‪ -‬رزطار فايةق‬ ‫بة ِر َيوةبردنى هونةرى‪:‬‬ ‫جةليل حس َين ‪ -‬سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي‬ ‫يةكةمني ذمارةى‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لة ‪ 2004/10/4‬دةرضوة‬

‫‪w w w .c ha w d ernews .com‬‬

‫‪No. (425) 17-6-2013‬‬

‫‪Political, Educational & Social Weekly Press‬‬

‫نامەیەك لە ‪ 111‬كچەوە بۆ سەرۆك كۆمار‪:‬‬

‫گەر هاوسەرمان بۆ نەدۆزنەوە خۆمان دەكوژین‬

‫چاودێر‪-‬زاموا‪:‬‬

‫فیلمی سینەمایی «‪ 111‬كچ»دەرهێنانی‬ ‫هاوبەشی سینەماكارانی كورد (ناهید‬ ‫قوبادی‌و بیژەن زەمانپیرا) لەنوێترین‬

‫ب��ەش��داری��دا‪ ،‬بەنوێنەرایەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان لەگەڵ نۆ فیلمی سینەمایی‬ ‫بیانی ل��ەم��ۆزەخ��ان��ەی ه��ون��ەرەك��ان��ی‬ ‫پاڵم سپرینگ‪ ،‬لەویالیەتی كالیفۆڕنیا‬

‫بەهمەنی قوبادییەو سیناریۆكەی لەالیەن‬ ‫سینەماكاری الوی كورد بەتین قوبادی‬ ‫نوسراوە‪.‬‬ ‫بیژەن زەمانپیرا یەكێك لەدەرهێنەرانی‬ ‫ئەم فیلمە بە «چاودێر»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫فیلمی «‪ 111‬كچ» لەالیەن كۆمپانیای‬ ‫سینەمایی «مژ فیلم» لەئاستی جیهاندا‬ ‫باڵودەكرێتەوە‪ ،‬تا ئێستا لەچەندین‬ ‫فیستیڤاڵی جیهانی نمایشكراوە‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫«سینەمای نوێی ئ��ێ��ران» ل��ە(‪)42‬‬ ‫مین خولی فیستیڤاڵی فیلمی رۆتێردام‬ ‫لەهۆڵەندا‪ ،‬لەبەشی «دەالقەیەك بەرەو‬ ‫سینەمای ئاسیا» لە «‪»17‬مین خولی‬ ‫فێستیڤاڵی فیلمی پوسان لەكۆریای‬ ‫باشور‌و لە «‪»36‬مین خولی فیستیڤاڵی‬ ‫فیلمی سائۆپۆلۆ لەبڕازیل‌و بەدەستهێنانی‬ ‫خەاڵتی باشترین فیلمی فێستیڤاڵی فیلمە‬ ‫ئاسیاییەكان ‪ Pan- Asia‬لەبەریتانیا‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫لەبارەی سیناریۆی فیلمەكەش‪ ،‬ئەو‬ ‫دەرهێنەرە ك��وردە وتی «لەفیلمەكەدا‬ ‫‪ 111‬كچی كورد‪ ،‬نامەیەك بۆ سەرۆك‬ ‫ك��ۆم��ارەك��ەی��ان دەن��وس��ن ك��ە ئەگەر‬ ‫لەئەمەریكا كۆتایی ئەم هەفتەیە نمایش هاوسەریان بۆ نەبینێتەوە بەكۆمەڵ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫خۆیان دەكوژن‪ ،‬بەشوێن ئەم نامەیەدا‬ ‫ئ��ای��دی��ای سیناریۆی ئ��ەم فیلمە‪ ،‬دەوڵ���ەت دەی���ەوێ‌ گرفتی ئ��ەو كچانە‬ ‫بیرۆكەی سینەماكاری ن��اوداری كورد چارەسەر بكات»‪.‬‬

‫لەندەن‬ ‫پڕ دەبێ‌ لەچاالكی‬ ‫هەمەالیەنەی‬ ‫كوردی‬ ‫چاودێر‪-‬كامۆ‪:‬‬

‫ب��ڕی��ارە ئەمڕۆ دو شەممە ‪ 6/17‬ل��ەش��اری لەندەنی‬ ‫پایتەختی بەریتانیا‪ ،‬گروپی مۆزیكی «ئ��اوازی ون»‪،‬‬ ‫كۆنسێرتێكی گۆرانی‌و مۆزیكی كوردی ساز بكات‪ ،‬سازكردنی‬ ‫ئەم كۆنسێرتەش بەمیوانداری ماڵی رۆشنبیریی عیراقییە‬ ‫لەلەندەن‪ ،‬كە چاالكییەكی كولتوری هەمەالیەنە سازدەكات‪،‬‬ ‫چاالكییەكانیش بریتین لەپێشانگەی شێوەكاری‌و نمایشی‬ ‫جلوبەرگی كوردی‌و خوێندنەوەی شیعر‌و چەند الیەنێكی‬ ‫تریش لەخۆ دەگرێت‪.‬‬ ‫س��ەروەت كۆیی‪ ،‬بەرپرسی گروپی مۆزیكی «ئ��اوازی‬ ‫ون» لەبارەی سازكردنی ئەم كۆنسێرتەیان‪ ،‬بە چاودێری‬ ‫راگەیاند‪ :‬گروپی «مۆزیكی ون» لەم ئێوارە كولتورییەدا‬ ‫بەچەندین گۆرانی كوردی بەشداری دەكەین‪ ،‬گۆرانییەكانیش‬ ‫لەالیەن گۆرانیبێژان (س��ەروەت كۆیی‪ ،‬شایوان جەبار‪،‬‬ ‫ئەمەل سەعید كوردە‪ ،‬تاڵیب رەسول‪ ،‬كۆریشی رافعی‪،‬‬ ‫سونە ئاالن‪ ،‬داریان عارف‪ ،‬رۆسكار نەسان‪ ،‬حەمید ساغ‪،‬‬ ‫هەردی شەیدا)ەوە پێشكەش دەكرێن‪.‬‬

‫(‪)1‬‬

‫مامۆستا‪ :‬كەواتە ئێستا زانیمان كە‬ ‫هەر شتێك ئەگەر لەبنا بیبڕی‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫چارەسەری هەبێت‪ ،‬زیاتر بۆ نەخۆشیە‬ ‫كوشندەكان‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆستا‪ ..‬ئەی دایكم؟‬ ‫مامۆستا‪ :‬دایكت چی؟‬

‫(‪)2‬‬

‫منداڵ‪ :‬مامۆستا كابرای مەتعەمەكە‬ ‫هاتو وتی فەرمون‪ ..‬باوكم وتی قۆزی‪..‬‬ ‫دایكیشم لەماڵەوە بەپیاوی كارەباكەی‬ ‫وت بەخوا ق��ۆزی‪ ..‬مامۆستا باوكم‌و‬

‫سةالم مستةفا‬

‫دایكم كامیان راست دەكەن؟‬ ‫مامۆستا‪ :‬هەردووكیان‬

‫(‪)3‬‬

‫م��ام��ۆس��ت��ا‪ :‬ک��ێ ده‌زان����ێ ه���ه‌وا چ‬ ‫ره‌نگێکی هه‌یه‌؟‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆستا‪ ،‬ره‌ش‪.‬‬ ‫مامۆستا‪ :‬ئاده‌ی چۆن ره‌ش؟‬ ‫قوتابی‪ :‬مامۆستا‪ ،‬ئه‌ی هه‌وا هه‌ر با‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌ی بۆ پێی ئه‌ڵێن ڕه‌شه‌با‪.‬‬

‫ئیسماعیل حەمەئەمین‬ ‫دیموكراسیەت خۆی لەخۆیدا گەمەیەكی ئەقاڵنیە‪ ،‬لۆجیكی دیموكراسیەت‬ ‫لەلۆجیكی دیالۆگەوە رەواخوازی خۆی وەردەگرێت‪ .‬دیموكراسیەت نەبەش بەش‬ ‫دەكرێت‌و نەدەشتوانین سازشی لەسەربكەین‪ ،‬ئەوەی سازانی لەسەر ناكرێت‬ ‫دیموكراسیە‪ .‬بەاڵم ئەوەی سازانی لەسەردەكرێت بۆچونمانە لەمەڕ دیموكراسی‌و‬ ‫بەڕێوەبردنی كایە دیموكراسیەكانە‪ .‬سازان لەسەر دەستور نابێت ببێتە سازش‬ ‫لەسەر دیموكراسیەت خۆی‪ .‬سازان لەسەر دیموكراسی بەڕای من‪ ،‬نابێت ببێتە‬ ‫رێڕەوخوازكردنی دەستور بەرەو كەناڵی (نیمچە چارەسەر)‌و ڕازیكردنی پەلەی‬ ‫هێزە ناكۆكەكان!‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ تەواوی هێزە سیاسیەكان بەرنامەی هەڵبژاردنیان وەالناوە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫تەنها قسە لەسەر دەستور بكەن‪ ،‬پرسی دەستور بۆتە بانگەشەی هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ قسەكردن لەسەر دەستور ئەوەندە ئاڵۆزبوە‪ ،‬كەناكرێت ئاوەها بەئاسانی‌و‬ ‫لەم ماوە كورتە زەمەنیەدا قسەی لەسەربكەین‪ ،‬ئەمەش بەداخەوە هەقیقەتێكی‬ ‫تاڵە‪ ،‬كەئیدی كات نەماوە بۆ گفتوگۆ لەمەڕ دەستور‌و دەبێت كاتی تەواوی‬ ‫پێبدرێت‪ .‬من لەوبڕوایەدا نیم پرسەكانی وەك (سیستمی سەرۆكایەتی لەنێوان‬ ‫پارلەمان‌و هەڵبژاردنی خەڵكدا!) پرسی پەیوەندی نیوان (ئاین‌و كۆمەڵ)‪ ،‬پرسی‬ ‫(یاسا سروشتیەكان‌و یاسا پشت بەستوەكان بەشەریعەت)‪ ،‬پرسی جڤاتەكانی‬ ‫وەك (كاكەییەكان‪ ،‬دیان‪ ،‬یەزیدی)‪ ،‬پرسی نێوان (دەسەاڵتی سەرۆك‌و دەسەاڵتی‬ ‫پارلەمان)‪‌،‬و (پرسی ئازادیەكانی تاك لەكۆمەڵگەدا)‌و سەدان پرسی دیكە‪ ،‬ئاوەها‬ ‫لەم ماوە كورتەدا خۆی یەكالبكاتەوە‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی پێكهاتەی سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم پێویستی بەقسەكردن هەیە!‪ .‬مرۆڤ كەسەیری ئەم هەمو كێشە‌و پرسە‬ ‫جومگەیانە دەكات‪ ،‬كەتائێستا بەهەڵواسراوی ل��ە‪٢٠٠٩‬ەوە ماونەتەوە‪ ،‬لەخۆی‬ ‫دەپرسێت‪ :‬چۆن دەكرێت لەم مانگەو لەمانگی داهاتودا هەمو ئەم گفتوگۆیە بگاتە‬ ‫دەرئەنجامێكی ئەقاڵنی گوتار ئامێزانە؟!‪ ..‬دیارەمن پشت دەبەستم بەچەمكی‬ ‫(گوتارئامێز) كەلەفەیلەسوفی ئەڵمانی (یورگن هابرماز) وە پێناسەی دەكەم‪،‬‬ ‫بەوەی (گوتارئامێز) مانای دیالۆگێكە‪ ،‬الیەنە ناكۆكەكان لەڕێگەی سێ توخمە‬ ‫سەرەكیەكەی دیالۆگی كۆمنیكاتیڤی‌و پەیوەندیداریەوە دەگەنە ئەنجام‪ ،‬ئەم سی‬ ‫توخمە لە(هەقیقەت‌و راستگۆیی‌و شەفافیەت) تەعبیر لەخۆیان دەكەن‪ .‬هەریەكە‬ ‫راستگۆیانەو شەفافانە تەعبیر لەهەقیقەتی نیەتی خۆیدەكات‪ ،‬ئەمەش كەش‌و‬ ‫هەوای دیالۆگی گوتارئامیزانەیە‪ .‬ئەم دیالۆگە كۆمنیكاتیڤە‪ ،‬هاوكۆیی‌و هاوڕایی‬ ‫پێكدێنێت‪ ،‬لەگەڵ پاراستنی جیاوازیەكاندا‪ .‬هەمو دیالۆگێكی گوتارئامێزانە‬ ‫لە(ڕێگەكانی ناوەڕاستدا) الیەنە ناكۆكەكان كۆدەكاتەوە‌و لەپڕۆسەی دیالۆگی‬ ‫بەردەوامدا‪ ،‬هاوبەشە دیموكراسیەكان دەبنە رێگە چارەسەر‪ .‬ئەم پڕۆسەیە‬ ‫لەپرسە مێژویەكاندا دەبێتە هۆی چەسپاندنی نەریتی نوێی دیموكراسیانە‪.‬‬ ‫لێرەوە دەتوانم بڵێم‪ :‬كەدەستور ئێستا (پڕۆژەیەكی تەواو نییە)!‪ ،‬هەروەك چۆن‬ ‫سیستمی سەرۆكایەتیش لەبەردەم پرسیاری دیموكراسیدایە! هەروەك چۆن ئەم‬ ‫دومانگە كاتێكی كەم‌و كورتە بۆ پرسی دەستور‪.‬‬ ‫دیارە هەموان قسەمان هەیە‪ ،‬نەك تەنها پارلەمان‪ ،‬هەمو كۆمەڵ‌و جڤاتەكان‬ ‫قسەیان هەیە‪ ،‬رۆشبیرانی جیدی قسەیان هەیە‪ ،‬ژنان قسەیان هەیە‪ ،‬پیاوانی ئاینی‬ ‫قسەیان هەیە‪ ،‬لێرەوە من لەو بڕوایەدا نیم پارلەمانێكی هیالك‌و فراكسێۆنەكان‪،‬‬ ‫كەهێشتا دورنەكەوتونەتەوە لەجیهانبینی پارتەكانیان‪ ،‬بتوانن ئەم پرسە گرنگە‬ ‫ئاوەها لەم ماوە كورتەدا تێپەڕێنن!‪ .‬من پێموایە گەر هاتو سازشی سیاسی بەبێ‬ ‫گەڕانەوە بۆ پارلەمان‌و ڕەخنەی پارتەسیاسیەكان‌و كۆمەڵی مەدەنی‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەبێ رەچاوكردنی فاكتەری كات ئەم دەستورە تێپەڕێنێت‪ ،،‬ئەوا دەستور هەمو‬ ‫مەرجە دیالۆگە گوتارئامێزە‪ ،‬چاوەڕوانكراوەكەی لەدەستدەدات‪.‬‬ ‫بەدیوێكی تردا (یەكێتی نیشتمانی كوردستان) ئەمڕۆ ئەو هێزەیە ئەم پرسە‬ ‫قورسەی كەوتۆتە سەرشان‪ ،‬كە وەرەقەی دیموكراسی بەئاڕاستەی دیالۆگی گوتار‬ ‫ئامێزانەدا بەرێت‪ ،‬مادامەكی یەكێتی هێزیكە خاوەن چەمكی (سازانی سیاسیە)‪.‬‬ ‫دەبێت ئەو كەشە بڕەخسێنێت بۆ دیالۆگی ئەقاڵنی‪ ،‬ئەم ئەركە ئێستا بۆتە‬ ‫وەرەقەی مێژویی لەدەستی یەكێتیدا‪ ،‬وەرەقە مێژویەكەش كاتێك دەبرێتەوە‬ ‫كەدیالۆگی ئەقاڵنی بەرەو دیالۆگێكی كۆمۆنیكاتیڤی گوتارئامێزانە خۆی بەرجەستە‬ ‫بكات‌و كاتی تەواوی پێ ببەخشرێت!‪ ،‬گرفتە تاڵەكە لەبەرامبەر چەمكی (كات)‬ ‫خۆی بەرجەستەدەكات‪ ،‬ئەمەش پرسیارە گەورەكەی ئەم دیالۆگەیە!‪.‬‬

‫زمانی ستانداردی كوردی‬ ‫لەئێوارە كۆڕێكدا‬

‫به‌رائه‌تى منداڵ‬ ‫قوتابی‪ :‬ئاخر باوكم‬ ‫هەموو جارێ‌ بەدایكم‬ ‫ێ ب��ەش��ەرەف��م‬ ‫دەڵ���� ‌‬ ‫بیڵێیتەوە زمانت لەبنا‬ ‫دەبڕم‪ ..‬یانی دایكم چاك دەبێ‌؟!‪.‬‬

‫دەستور‌و‬ ‫كات‬

‫(‪)4‬‬

‫دکتۆر‪ :‬مناڵه‌که‌تان هیالک ‌ه ئه‌بێ‬ ‫بیخه‌وێنن؟‬ ‫منداڵ‪ :‬ئه‌ی ل �ه‌وه‌ باوکیشم هه‌مو‬ ‫شه‌وێ به‌دایکم ئه‌ڵێ ئه‌یهاوار شێت بوم‬ ‫ده‌ ئافره‌ت خێرا بیخه‌وێنه‌‪ ،‬باش ‌ه بۆ‬ ‫هه‌موتان ده‌مخه‌وێنن؟!‪.‬‬

‫رۆژی چوارشەممە ‪6/19‬‬ ‫لەهۆڵی سلێمانی پااڵس‪،‬‬ ‫یەكێتی نوسەرانی كورد‬ ‫ل��ق��ی س��ل��ێ��م��ان��ی ك��ۆڕێ��ك‬ ‫ب��ەن��اون��ی��ش��ان��ی (زم��ان��ی‬ ‫س��ت��ان��داردی ك���وردی) بۆ‬ ‫برای نوسەر (غازی عه‌لی‬ ‫خورشید) كە لەهەندەرانەوە‬ ‫گ��ەڕاوەت��ەوە رێكدەخات‪،‬‬ ‫كۆڕەكە كاتژمێر (‪)5‬ی پاش‬ ‫نیوەڕۆیە به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬

r1:Layout 1

6/16/2013

7:56 PM

Page 1

:þürÍý„ þÈõð þغk Êw ..þéüºõýw qAõHÈq ..òýøB„ kAlíýø( )òýì»C»ì»c êýÌBíxýC ºlñüBC þðBܺqBìu »ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK

|rexneycawder@yahoo.com

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw

366 www.chawdernews.com

:qBýPg»G æ»ì

òü»ÝG|ºô º-þüºsk q»ì½ø lð»ìq»ðõø»G ÿsBðB„ QÉGºk kqõÜ ÿºô»O»ð ߺô q ¼ s þƒÜ»ƒüºqBƒK»ƒG ºô»ƒðBƒýƒðBƒÜ»ƒðAtƒƒÉƒg ,ºô»ññÉøºk »ìBðAôpG ÞÈlð»ø ô ó rÉðBüºk ï»ÜBðoºôBG ï»G ,»„BG þÝÈ qBÜ »ƒì»ƒC ô»ƒC ÿ ½ƒø»ƒG ºq ô»ƒâ q ¼ s ÿ qBƒÝƒðAo½ƒƒâ .òñÉùHük»G AlðBPwkq õÜ»è ºô»ðBìBðAôpG ,»„BG q ¼ s þÜ»üºu ¼ rK ÿ sBwBðAõO þÜ»üºô»ñý¾½ÝÉè R»ìõÝc »Pxü õÉK ï»G ÿ q ½LxK þÉK»G µRBÝG q»w»è ÿ rOkq ô b»ƒƒè .ËqlƒƒG ïBƒƒXƒƒð»ƒƒC ÿ sBƒƒƒwBƒƒƒðAõƒƒƒO QÈ rÝG ºô»C ,òü sAôæ AlO»Ü»ýü q ½ƒLƒxƒK þƒñƒOrƒâqºô þƒO»ƒýƒƒýƒƒð½ƒƒ_ ÿBƒƒì»ƒƒñƒƒG»ƒƒG ÿ»ƒðBƒüBƒðAõƒO ô»ƒC Bƒƒü ,óAlƒƒð»ƒƒìºrƒƒø»ƒƒG »íÉC »ðôõíð ½G .»ü»ø Alƒü sBƒwBƒðAõƒO»ƒè ß»ð ,òü sAôæ AlýPƒ„ô rƒw þƒPƒxƒðAs»ƒè »Pxü õÉK »ü½G ,AlýO»üBļ rì þPxƒðAs»ƒè þO»üBļ rì þPxðAs ÿ qBÜlñÈõg òü rPì»Ü ºô»ƒðAô»ƒ`ƒÉƒK»ƒG ôºôºqºk »ƒƒñƒƒÈ qkrƒƒÉƒñƒG þP„ô rw þPxðAs ÿ qBÜlñÈõg òü rOq ¼ s .ºôºqºk »ñÈkrÉñG AlðBPwkq õÜ»è ,Al݃ü s õƒì»ƒè Aô q»ƒø ô»ü»ø óBìAq ½PÜk ô q ½xýÔ¼ rK òü rPì»Ü »ü½G ,òÈ qkrÉìvG Qwºk ÿ»Xð»K»G »ãðºo ô»ƒè ß»ƒüºqBƒìu »ƒƒðÂBƒƒw »ƒƒPƒƒxƒƒü õƒƒÉƒƒK ,RÂô ÿºôºqºk »ñÈ qkrÉñG »ðAlð»ì»øq»G »ñGºk ÁBw QxýG ½ƒG ºtƒðBƒK ÿAôk »ƒÜ ô Þü s õƒì ÿ qAõƒG»ƒè ºq ô»ƒâ ÿ q ½ƒLƒxƒK .Akq»ðõø ÿºô»ñÉè½ÝÉè ô»ñgºq ô þðAq ½â ,»üºô»C q»ðõø q»w»è î„»ƒÜ»ƒxƒØ ,òü»ÝG óBì½g ÿ ô ô vÉì ÿ rü»w q»â»C òýðAtGAô Bùð»O»G q»â»C »üºq ô»â þÜ»ü»¾»ø ô R»wBýw ÿ ô ô vÉì»è ºpK ôApK óBìô ô vÉì !ÿ tÉãðºo»„ ô o»„ ô þO»üBâq»í…ƒÉƒK »Ýðõ_ !»ýü ô»ýðõG þÜ»ü»¾»ø »ì»C .»ýýðAô ,Alü qAôºkq õÜ ôkq õÜ þļ rì ÿ»OBùÝÉK»è þPÉð½_ þü ô ô vÉì ÿ vÈ qkô q ôk ÿ ôºpÈ o»è ,AlƒƒðBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ ôkq õƒƒÜ þƒƒñƒƒPƒƒwAqBƒƒK qBƒãƒXƒÉƒC þƒÜ»ƒü»ƒ¾»ƒø ,Alƒü qAôºkq õƒÜ»ƒè äð»ÕO ½G óBÜ»P„ ôõì»ø »Ü ,»üºq ô»â äð»ÕO ß»ð óBÜ»P„ ôõì»ø .!ºô»ñü pÉãG þOBwºqBÜ äð»ÕO qBWq ¼ s õݾ»G ,òƒýƒð »XðBìBC ºõýðAõPü»ð ôºô ôlðBÙ¾õg ÿºq ô»â »ãðºq .QÉñÉùHük»G óBíðBÜ»ðAõW ôºq ô»â þP„ ÿºô»C½G ,QÉHP…ü»ãÉK qBXÝÈlð»ø ï»G ,QÉHük»G óBPwkq õÜ»è óAõW q ¼ s ÿ»üBì »PÈ ôõG ÿ qAlÜ»_ ÿ râq»G ô äð»ÕO þÝÉOBwºqBƒÜ ôºq ô»ƒâ þƒÜ»ƒýƒýƒO»ƒñƒü»ƒì þ_q»â»C .Ak»íÉC ÿ ô ô vÉì»è ‡ºq ô»â ô»C ôõì»ø µóBÜ»ðAlýðBGq õØ µòü o»ƒKAo »ƒƒƒƒÜ ,ÿ»ƒƒƒƒƒðAkrƒƒƒƒƒÜq»ƒƒƒƒƒw ô qºô q»ƒƒƒƒƒw þðBÜ»ñü o»KAo µºô»ñOôtG þO»üAkrÜq»w ï»G ,òü sBðB„ ÿ»ãÉW ,ºô ôkrÜ óBü»íÉC »Ýðõ_ !ºô»PÉGBð½Ü AlðAô»è ÞÉP„ ôõì»ø »Ü ,ó»ø rO þð»üæ q ¼ s Ak»íÉC þOÂô»è ߺô ï»G ,ó ôõG ÿ qBãðºq»G ÿ q»ãð»w b BüBC »Ü ,ºô»OºôAqk»ñÉè óBü oôBC Qxü õÉK óBýÝɾ¼ o b ôºôõG»ø óBýÜ»ýü q»ãü qBƒÜ ï»è ÿkq õÜ ÿºô»O»ð »Ü ÿºô»è ºôõG»ø pƒƒƒƒK ºô ô vƒƒƒƒƒÉƒƒƒƒƒì ô»ƒƒƒƒƒè ôºq ôºkqAõƒƒƒƒƒ_ sBGqºk ÿkq õÜ ÿºô»O»ð ,Ak»üBülýWArO»è ï»C »ýýO»ü ôlðBü»â ô þPÈ ôBñÉø ôºô ôkrÜ ÿ q õƒ„BƒG»ƒè ,BƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒC »ƒƒÜ ÿ»ƒƒPƒƒwBƒC ÿ»ýükAsBC µR»ýý¾AqlýÔ ï»C AlðBPwkq õÜ .»ü»ø qBWô ôk ß»ü ½G rPƒ…ƒÉƒK ߺô q»ƒø ôºôAlÉK ïºuBìBC vÈ ôæ»â þ¾BÅýPxɃԻƒè ,kõíc»ì iÉ„ þO»ìõÝc q»â»C ,»ìôõOô ï»C Aô»C ,þPɃGlƒðBƒgô o qAôºlƒñƒÈõƒg»ƒð ÞÈlð»ø ,»íÉC ÿ»ýýwArÜõíük »ðôõìs»C .!RBܺk ÿ qAlHü»Ì qAôºlñÈõg »ð»üæ ,»ðBì»ø »Ü ÿ»O»ýý¾AqlýÔ ï»C »ƒƒƒð»ƒƒƒü滃ƒƒè ó rƒƒƒOq ¼ s þƒƒƒðBƒƒƒÜ»ƒƒƒ„»ƒƒƒâ )3- 2(ë ½G .þðBÜ»„½ìBg

Öü q»„ òüuôBø :½O½Ô ºô»íÉG óB„BK ô ï»ÝG q»ðõø q»w»è »xØ ô»è ‡BýW ,q»ì½ø »ÜBƒÜ ÿkõƒg q»ƒw q»w»è BPxÉCBO »Ü îɾºk ï½g ÿAq ,»ðBxØ ÿºô»ƒƒC .ºôArƒƒÜ»ƒƒð ÿkq õƒƒÜ ÿ q»ƒƒðõƒƒø ÞÈlð»ø »Ü ,QÈ rOôºk ÿºô»C ,QÈ rwõðºk ô»è ÞÈlð»øBü ,ºqBük ºõÉK )þO»ýãì»ð( q»w»è »Ü ÿ»ðBñƒýƒwõƒð ô»ƒðAô»ƒðAlƒÝƒÉƒè ,»ƒƒü»ƒƒø ÿkq õƒƒÜ þƒƒÝƒƒü s õƒƒì ô q»ƒƒðõƒƒƒø BPxÉCBO ºô»gAk»G ô òýð Á õØ ÿºô»ðAlÝÉè »íÉC þðBÜ»ãðBíü»K µ½ÝðAs»è ÿ»ðAqAõG ô»C ô»C µ»ðAõ_qºk ô»C ôõì»ø»G BP…Éø ,ó»ø ó»üæ»è»ð ,ó ôõOBùPwºk»G ÿ»ðBìBðAô pG ï»C ‡BPxÉCBO»ð ô rP…ÉK»ð ,R»ìõÝc þƒ¾õƒØ þƒg»ƒüBƒG Qƒxƒü õƒÉƒK ߺô ºqAõƒG ºlðºô»C »Ü òýÉ¿G ,òýðAõOBð ôºôAqk»ñÉK ÿ q»ðõø ô q»ðõø q»ƒw»ƒè ºô»ƒñƒýƒ¾½ƒÝƒÉƒè ï»C þÔBì þPÈõýðAõO ,»ü»ø ÿkq õÜ þðAq ½â | .RAlG q»ðõø ÿ»ðAqAõG ,ï»Ü»O»GBG q»w »íÉG þ„ºô»C †ÉK »Ø»ø »Ü ,ï»ÝG ºô»G ºuBìBC ,þO»ü½g þÉW »íÉC þO»ìõÝc»è ô»íÉC þOÂô»è ÿºô»C þÜ»ìºq»ø»G ,ÿ sBwBðAõO QÈ rOôºlýƒÉƒK ô»ãðBìq»Ô ï»è »Ü QÉG»ð ºô»C ½G !QÉG»ð )40 ½G 35( ÿ»ðAô»C ,»ü»ãðBƒìq»ƒÔ ô»ƒè óBü rO þÝÉO»Ôqºk ,ºô ôkrÜ ôAô»O óBý¾Bw ô þü½g»G »Ü ,òñÈõhG òƒ`ƒG ʃPƒüºlƒG

þüºsk q»ì½ø lð»ìq»ðõø»G óBñÉètÈq þO»g þðAlÉK þOBÜ»è qBýPg»G æ»ì ,AkºlÉè ÿ q»ì½ø »ÜBÜ þðBƒÜ»ƒýƒýƒðAq ½ƒâ Á»ƒâ»ƒè ôõƒHƒG Á»ƒÝƒƒÉƒƒO ß»ƒƒüºõƒƒÉƒƒ„»ƒƒG ôºô»ýýgBð ºôõGôõ_ ôAlýðBÜ»ƒýƒýƒðAq ½ƒâ ÿ ½g ,ºô»ñOõüºk Alý¾»â»è ºô»ü½gq»G»è ,º-óBGBÜ qkBØ †ýì»C »Ü ,ºô ½Gôõ_ rýG»è ô )óBÜ»ÝOõè»è »ÝÉÜ»ü ,†ü-óBGBÜ qkBØ( ô Á ½_ ôºkBW þðBÜ»ýýðAq ½â þƒðºôBƒg ÿ»ðB„½g »ýýðAq ½â ô»C Á»â»è ,ôõG q»HÉw .»ü»ø óBü½g ÿ vÉ_ ô ïBO »Ü ,ÿ rO þwBðºlì»ð »Ü ÞÉw»Ü ,Ak»OBÜô»è ô»C ,qkBØ ßBƒÜ( ,þƒwrƒK þƒÉƒè !»ƒýƒÉƒÜ ô sAôBC ôBð »O»Pü õ_ q ¼ s Aô ,»ý_ »ðBýðAq ½â qkBØ lð»ìq»ðõø ,)!?ºô»ýýðBÜ»ýýðAq ½ƒâ ,òðAsBð ºõÉC( ,ºô»üAlýìºô ,†ü-óBGBÜ ô sAôBC ô äðºk ï»C òðAsBð ?»ýý_ »ì»C YñÉK ÿºôBì½G ô)!»ÝÉñÈ u»ø jBð b ,ºs ½w | .krÜ þüºsk »ÜBÜ þÕwºô rOBü s »ýÙýغk QÈ ô»ìºk ,ï»Üºk »xØ BPxƒÉƒC »ƒÜ »xØ rPðAõW îðAõPG ôºô»ìs ¼lƒG ß»ƒüæ ï»G ,ï»ÝG ÿ sAq þ…ü½g ôºõÉCBO ,ï»ÝG !òì ½G »ðArâ ,ºô»ì»ÜºlÉè ÿ rýG lð»_q»ø ô»ƒƒC »ƒƒÜ »ƒƒüºô»ƒƒƒC ÿBƒƒƒðBƒƒƒì ‡»ƒƒƒì»ƒƒƒC þ„»ðAô»C ô»üAk»ÝOõè »è ,»ÝÈlð»ìq»ðõø ºô»ñÉìAk»è ,ºôõG þãðºk»è óBíÈõâ »ƒÜ .ºôkrÜ óBìrü»w þP…â þÜ»üºõÉ„»G îðAõOºk AkºrÉè

ÿ q»ãü qBÜ rÈ u»è rOq ¼ s »Ýðõ_ ,òýØ»ðBg ,óAlðB„BìrÜ ÿ»_ôBð ô ÿ oõè ÿ q»ðõø þÜ»üBãðBÜ þ…ü½g òýØ»ðBg ߺô q»ƒø ô Þƒü s õƒì µÿkq õƒÜ ÿ q»ƒðõƒø þƒðAõƒƒW ºqB„»è »…ýÝÉÜ»ü ,»ýükq õƒÜ þƒìBƒØ»ƒì »ÝÉÜ»ü ,q»ì½ø »ÜBÜ ï»G ,óBÜ»ãð»…ÉK þƒPƒÈõƒýƒðAõƒO »ƒÜ ÿ»ƒðAlƒð»ƒìq»ƒðõƒø ô»ƒè ô òü oõè ÿ»ðBüBãÉW ô»è ï»ø ô òýØ»ðBg»è òýØ»ðBg þ_q»â»C ,oõè ÿ tÐõW »ñü ô»Üºk »è »ýƒýƒð ރɃ„»ƒG Qƒì µQƒÜ ÿ ½ƒg ½ƒG òýØ»ðBg õݾ»G ,óBPwkq õÜ þðBPwoõƒè ï»G ,»üAlðBPxðAq ½w ô óBPwoõè óAõÉð»è ÿ q»ðõø ô q õPè»Ü rOq ¼ s ,Al„ºô»C Á»â»è R»HüBO»G ,»¾As Ak-òýØ»ðBg»è »ü»_ôBð ô»C þãðºk »Ü ,ºôAôk»G óBÜBPÔ»c þðÂBw»è | .ºôõPxýG ï»üºq ô»â ºlð»ìq»ðõø ï»C þ¾Bƒw ÿ)9( þƒãƒðBƒì ÿ)3( ÿ u ¼ q »ü½G ,ôõ_qºk îñOrâ ÿ qBü pƒG ,)1975( ô ôk ÿAôk .ºôºkqB„ ï½g þðBíÉéƒw»ƒè ÿlð»ìq»ðõø ÿ»Ü»ðBÜôk»è ,ôõýð äðBì Á»â»è îÝÈlýÌô»ì ,)óBGBÜ qkBØ( lýø»„ .ôõG»ø ï»OBÜô»C þðÂBÄ»ø»è Þɾ»ì½Ü ,ïôõHP…ýðAk Ëô»è »ƒÜ Ak»ƒOBƒÜô»ƒè µþðAô oºk ïºôºqºk»è ºô»Ü»ðBhƒìBƒW»ƒè ,krܺk îðBÜ»¾BƒÄ»ƒø þƒñƒOBƒø þƒÈ oºôBƒ_ ,†ƒƒƒü-óBƒƒƒGBƒƒƒÜ qkBƒƒƒØ lƒƒƒð»ƒƒƒìq»ƒƒƒðõƒƒƒø

ôBð»è »Ü îýð »w»Ü ô»C òì ,ºô»gAk»G þðBüAsºqB„ ô q»ðAksAôBC ôlð»ìq»ðõø ï»C ï»è »xØ îðAõPG ,q»ðõø ô Þü s õì ÿ qAõG q»w»è q»â»C »ƒãƒðºq .ﻃ݃G ºô»ƒüºqBƒG rP„BG þÝÉP„ »üBýðAõPíG ,»üAõG R»wBýw .îÉ¿üºk q»ðõø q»w»è BPxÉC ÿºô»è ,îÉ¿G ,îÉ¿üºk BPxÉC ÿºô»C ,ïqAkAõýø »ü½G »ƒÝƒðõƒ_ ,òƒðAtƒG þƒì½ƒg ÿAo»ƒG Bƒùƒð»ƒO ÿBƒðBƒƒì»ƒƒG ,»ƒƒýƒƒýƒƒð ólƒƒðBƒƒãƒƒð»ƒƒxƒƒ¾»ƒƒø ô Þƒü s õƒì þƒPƒxƒðAs þƒðlƒðBƒãƒð»ƒxƒ¾»ƒø ߺô ÿºq ô»â þÝÈlð»ìºrø»G µþðAq ½â .þüºsk q»ì½ø lð»ìq»ðõø »ƒÜ ,ºqBƒXƒñƒýƒì»ƒƒùƒƒÉƒƒw ½ƒƒG »ƒƒì»ƒƒC »xØ AlðAlð»ìq»ðõø þðBƒÜ»ƒðBƒñƒÉƒètƒÈ o»ƒè þðAlð»ƒìq»ƒðõƒø þƒðBƒñƒÉƒètƒÈ q»ƒè ,ﻃܺk ÿ q»øs»ì ô óBGBÜ îü q»Ü ôõƒOô»ƒÝƒ¾»ƒø Al…ü-q»ì½ø »ÜBÜ ÿ»ðBñÉètÈ q ï»è µþÙèBg | .ï»Üºk»xØ Êw ,ºlð»ìq»ðõø Êw ï»C »üAõìoºôBG ,òükq õÜ ÿ q»ðõø ÿBýðk ÿ qBük ÿ»ÝOõè Al„»Ýük þðAlð»ìq»ðõø Á»â»è óBìõãÉG .)»ðBÜ»ðBñÉètÈ q þwBG îPw»G»ì( ÞÉÜ»ü ô òü rPãðrÜ ,q»ì½ø »ƒÜBƒÜ þƒðkrƒÜ»ƒPƒw»ƒWq»ƒG»ƒè óBƒÜ»ƒýƒýƒðAõƒW»ƒè ÿ ½g ÿ»wBñÉK »Ü »üºô»C ,Alü»Üºrø»G ºôõ_»ð !»ýýð ÿºô»ðkrÝüBwæ ô»ü»ƒø ߺô ÿ rì»ð þðAlð»ìq»ƒðõƒø ÿ»ƒÝƒ`ƒÈ q ,óAkq»ì þè»Ì ,ÊéìBì ,ߺrü s ó»w»c óBü ,þðBPwkq õÜ ÿ q»Ñw»C þè»Ì lü»w ºlð»ìq»ðõø»è ,rO þÝÈlð»ìq»ðõø aýƒø ÿ q»ðõø ÿBýðk»è äðBGôBð»G þðBÜ»ƒð½ƒÜ þì»øq»G ÿ ½g õݾ»G ,QÈ rãG Alükq õÜ ÞÈlð»ø µ þü q ½ƒéƒÝƒè½ƒÔ ,þƒü qAôºkq õƒÜ ,ÿkq õÜ þO»üBð»wºo µó»wºo ÿ sAôBC ºsAlð»DÉG »ýýð½ìqBø »ãðºk ô»G Á»ÝɃO þO»ü»ø ÿ ½g »Ü ,ºô ôkrÜ ÿ ½g ÿ»„½g q»ì½ø»è Bùð»O»G ‡»ãðºk þéüBPw ô»C ô aƒýƒø»ƒè QƒýƒðAõƒOBƒƒð !»ƒƒü»ƒƒø Ak-þƒƒüºsk ,QÉG þÉè QÈõâ Ak»Ýük þÝÈlð»ìq»ðõø þüºsk q»ì½ø þãðºk»è ÿºvÉ_ ô»C »Ýðõ_ þÝÈlð»ìq»ðõø»è þðAõOBð ,Qü râºlü qºô .Qü rãHü qºô ÿ»Ýük »Ü ,ºô»ñì ÿæ»G ,»ü»wBñÉK òü rPðAõW ﻃè îƒÈõƒâ »ƒÜ ,»ƒ…ƒýƒì»ƒø ô BƒPƒƒxƒƒÉƒƒC óAõW þÝÉðõxÔ»C .ºôõOrâ ºlð»ìq»ðõø ï»ø »Ü ÞÉðôõxÔ»C ,»ü»ø Alýƒãƒðºk»ƒè ÿ»„ô ï»ø ,ÿkq õÜ þð»ƒwºq ÿ sAôBƒC ï»ø ,þü qAôºkq õÜ ÿ q ½éƒÝƒè½ƒÔ þƒðAõƒW »Ü ,þðBܺsAôBC ô rƒÍƒýƒ„ þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø þ„»Ü ô»G Á»ÝƒÉƒO ºô»ƒÝƒÉƒK óBƒü õƒì»ƒø .»ü»ø Alýãðºk»è »Ü ,RBܺk »O»ýýð½ìqBø »Ü ÿºô»è sAôBýƒW ‡»ƒðBƒì»ƒC ôõƒì»ƒø ô ï»øq»G ÞÈlð»ø ,þðAõW»G q ¼ s QÉðAõOºk ÞÈlð»ø»G Á»ÝÉO ,ÿ qAôºkq õÜ þPw»ø ÞÈlð»ø ,RBÝG þðBPwqB„ ÿºsBO þPw»ø ºsAôBC ô»G Á»ÝÉO ,Þü s õì þÈõð ÿ rÉìBC µRBƒÝƒG »ƒðBƒýƒƒükq õƒƒÜ »ƒƒð½ƒƒÜ »ƒƒð»ƒƒwºo Ǽ rì »Ü ,QÉñÉÙ¾õgºlÉè þÝÉ컃øq»ƒG QÉñHÉè ÿ ôBð ºô»ýƒü sBƒðBƒ„»ƒG ʃðAõƒOºk .óBñÉøAk ,óBñÉøAk ÿ»„ô ÿBðBì»G ,óBñÉøAk| .ºôArýãÉè ÿ tÈ o »Ü þO»ü½g ÿ»ãÉW »ü½G ô óBýìq»â þݾ»g »Ü òðAsºk óBO½g ÿ ô ô qAõƒƒg »ƒƒÜ ,ï-òƒƒýƒƒØ»ƒƒðBƒg ÿ qBƒ„ »Ü ÿ»ðBƒãƒðºk ô»ƒè ï»ƒÜ ,»ƒðBƒPƒwkq õƒÜ ÿ rƒw»ƒØ µóBƒ„BƒƒìrƒƒÜ ÿ q»ƒƒGô q ôºk»ƒƒè ÿ qBƒýƒPƒg»ƒG ô oõƒƒè µï烃ýƒƒC µòƒƒü rƒƒýƒ„ q»ƒw»ƒè óBƒü q»ƒãƒü qBƒÜ µó ôõƒOô»ƒÝƒ¾»ƒƒø ô»ƒC òƒì»ƒÜ Bƒü ,ʃƒGõƒƒG»ƒƒð òƒƒýƒƒØ»ƒƒðBƒƒg ,ºô»ðBPwkq õÜ ÿ q õÜBG»è ÿ»ðAlð»ìq»ðõø ,ºôº-ßõÜq»Ü ô rÉèô»ø»è ,ºô»ðBü rÜõì»è þݾ»g þPw»ø »ñ`G¼ o »ðBü õýðAõO rPì»Ü

ÿ»ÝñƒG ,Ak2013/6/12 ÿqAô q»ƒG »ƒè þÝÉíýwAq»ì »è ,vÈôæ»â þü rýHÜBðô o ÿqB„ ÿBülýì þ¾½ƒø »ƒè Ak»ƒPƒxƒüBƒ„ q»ì½ø lð»ìq»ðõø »è ÿtÈ o ,rɃèô»ƒø þO»üBw»Ü ÞÈ q ¼ s AlüBýO »Ü ,Bð þüºsk ô þƒíƒÜõƒc ô þƒGtƒýƒc ô þƒýƒƒwBƒƒýƒw AlüBýO óArýƒHƒñƒ„¼ o ô óAlƒð»ƒìq»ƒðõƒø .ó ôõGqAl„»G k»ƒíƒc»ƒC kAs ô»ƒð ,AkBƒOºq»ƒw »ƒƒè þü rýHÜBðô o ÿ»ÝñG þܼ q»w ,kºõw»C lð»ìq»ðõø ,Ak ºô»G ÿºuBìBC ,vÈôæ»â »ãðºk ô»è »ƒÝƒÉƒÜ»ƒü ,þƒüºsk q»ƒì½ƒø þðAq ½â ô q»ðõø »Ü ÿ»ü»ðArýƒHƒñƒ„¼ o ôvÉ_ ô þðAõW »è ºô ôkrÜ ÿvO ÿkqõÜ ,ºôºkrÜ ºô»è ÿlýÝC»O .óB…ÉÜApXðq»w þP„ô rw »è ºlð»ìq»ðõø ô»C þãðºk »…ýì»ø ôºôÂõÙ¾»ø ºô»ðBPwkqõÜ þðBüu ÿrì»ð »G Ak»íÉC þðBܺô»ð ÿqºôºkBü »è .ºô»PÉñÉìºk ½G »íÉC ÿ»ðBñÉètÈ o ï»C" :þ…ýOô ô»C ï»Wq»w »è »ðBñÉètÈ o ,þüºsk q»ì½ø ô ó ô ôkrÜ AkBýO ÿqBÜ ôArGôBð ÿ»ðAqAõG ".ºqBük ºô»ðBýÉK þPwºlÉW vÈôæ»â þü rýHÜBðô o ÿ»ÝñG þܼ q»w »è òGºk ïAôºkq»G óAô»C ,krÜ þ„ArÝ„BC ½G óBƒñƒÉƒètƒÈ o þƒíƒýƒwAq»ƒì þƒðAksBƒw ó»wºo ºlð»ìq»ðõø ô q»ñÉøAk ô q»wôõð .óBPwkqõÜ þðBܺqºô»ñì ô »è ,qBýƒPƒg»ƒG 滃ì tƒÈ o»ƒG rƒOAôk þü ô ôvÉì þãðrâ »G ÿºuBìBC AlýÝÈ qBOô ôkrÜ þüºsk q»ì½ø ÿq»ðõø ôlð»ìq»ðõø »è ,óBý…ü tÈ o»G ÿ»ÜºqBOô ÿôAô»O þغk ÿ»ñgºo ÿ»üºqBìu ï»C ÿ3-2-1 ºo»Kæ .ºô»OºôArÜôÃG AkrÈkôB_ ,ëBì»Ü ߺrü s ,ºô»ƒýƒýƒ„½ƒg ÿæ þ ð » ì õ X ð » C þ O » ƒ ü B ƒ ܼ q » ƒ w ÿ q » ƒ ñ ƒ È õ ƒ ð »è þPg»W AlƒýƒÝƒÈ qBƒOô »ƒè ,óArƒü sºô »O»g ô»C þü»PxüB„ ô þPƒxƒüõƒÉƒK þ„Aõýø ôºlð»ìq»ðõø ô»C ½G ºôºkrÜ q»ø »è ÿ»ðBw»Ü ô»C ÿôAô»O QwAõg q»w»G ºô ôkrÜ óBýÝÉO»ìtg QÉG AlÝÈ qAõG .ºô»ñÈ rÝG kAs ô»ð ,Al„»Ü»íýwAq»ì ÿºvÈ qk »è AlýÜ»ü»Oô »è ,rÉèô»ø ÿqBâtÈ qBK ,ÿkBø ÿrýHÜBðô o ÿ»ÝƒñƒG »ƒè þƒ„½ƒhƒPƒwºk s q»G þ„»ƒÜºôBƒãƒð»ƒø ôkrƒÜ vƒÈô滃â þüºsk q»ì½ø ôõGAõƒýƒ…ƒÉƒK .lƒðBƒgrƒð .ºrOBü s q ¼ s þð»üB„ ,Ak»O»HüBƒO »ƒíƒýƒwAq»ƒì ô»ƒè q»ƒø ó»üæ»è »Ü ÿqBPñÉ콃݃ük þƒÝƒÉƒíƒéƒýƒÔ ÿqBÜ ºôº)ëBì»W óAq»ìBÜ( lð»ìq»ðõø »_qBK lð»_ ô ôõGArÜ ½G þðBñɃøqºk »ãW »ì»C ,óArÜ ‡»Ý…ÉK †ýÝÉÝü sõýì ô»ƒƒG R»ƒƒHƒƒüBƒƒO þƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒwAqõƒƒÜ »ƒƒè ÞÈlð»ø »è ôõG þPü rG »Ü ,ºlð»ìq»ðõø .ôArGôBð þñOô»ÝÉK ôB_ ô òýwôõð ô»ñÈô þغk ,ºô»ññÈõhüºk AkºrÉè ÿ»ì»C ÿ»Pwºk ,qBýPg»G æ»ì tÈ o»G ÿqBƒOô þPÉÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ƒì ÿpƒÉƒâqBƒÜ ô»ƒè »ƒÜ »ƒðBƒPƒwkqõƒÜ þƒðBƒƒíƒPƒýƒ…ƒýƒð .krÜ þ„»Ý…ÉK Ak»íýwAq»ì q»ì½ø ßBÜ ,óBìtü sBC ÿlð»ìq»ðõø !óBü tÈ o»G ô qæ»w ÿºkAô»ðBg !þüºsk !Qxü ô»„½g þðAôõGºkBìBC ÿ»üBì ïBýñ¾k ô»ðBíý¾Bd„½g ÿ»üBì ÿ»ÝñG »Ü ,»ðBPƒ„ôõƒì»ƒø þƒ¾Bƒdƒ„½ƒg ,rÉèô»ø»è ¼pì»C ,vÈ ôæ»â ÿ rýHÜBðô ô o ,ºq ô»ƒâ ÿlƒð»ƒìq»ƒðõƒø ½ƒG óBƒñƒÉƒƒètƒƒÈ o þƒüºsk q»ƒì½ƒø »ƒƒÜBƒƒÜ ,ôõƒƒOô»ƒƒÝƒƒ¾»ƒƒø óBìõãÉG ,»ðBñÉètƒÈ o ﻃC| ,RBƒgºlƒÝƒÈ o .»ü»ø ÿ q ¼ s þO»èæºk

2

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

»ƒƒÜ q»ƒƒGô»ƒƒì»ƒƒƒè ÁBƒƒƒw k»ƒƒƒw ‡»ƒƒƒ„ þ»CBü ,qBO»Ø ,QÉHP…ýðAk ÞÉðBgºõÈk»è »Ü ,QÉ¿G ßôæBü ,óArü»cBƒü ,þƒxƒüºô ô óBÜ»OBwºqBÜ ½G óBü râ»G þ݃Ƀ„»ƒG ô þðAõW ô þƒ„½ƒg ½ƒG þƒ…ƒýƒÝƒÉƒ„»ƒG .QƒÉƒGArƒOô ÿ qAlƒ¾k ô þƒPƒxƒü ô»ƒƒ„½ƒƒg ß»ýü sBØ ,ÞÉhÉ„ ,ß»üæ»ì AlÝÉOBÜ»è óBýðBCq õØ ºôæô»è ,ºôõƒPƒ…ƒýƒðAk Ëô»ƒè ºôæô»è ,ºôBñɃø óBƒýƒéƒXƒñƒýƒC ,ºôBƒñƒÉƒø

ô î¾ô s ÿºô»C ÿAoºq»w .òü»ÝG ºqBƒÜ þƒñƒü vƒíƒñƒÈõƒg ,ºôõƒG»ƒø ºô»ƒðBƒƒwô»ƒƒ_ ºô»ƒC QƒÈ rƒÜBƒð .ºôõƒG»ƒø þƒƒO»ƒƒüBƒƒñƒýƒ_ ÿ qBýOõW þ_½G »Ü QýÉ¿G 廃Gºqºk»ƒG ÿ qBÜ AlOºo»ñG»è »Ýðõ_ ,!ºô»O¼lðBwô»_ .ÿ vG qBýOõW þGBxc q»w»è »üºô»C ô»C ô»C þðBÜ»ýýGBXýC »ð»üæ ,Alý¾BK»è ï»G ?»ýý_ »íÉC ÿ»ýýñý…ðrýì þƒíƒPƒxƒýƒw ÿ rü»w q»â»C »ýýð ï»Ü þ…GBXýC þð»üæ

,òð»wºq ÿ sAôBC »Ü ,»ƒðBƒýƒü q ½ƒéƒÝƒè½ƒÔ þðAq»ÜrýâAk»G ,Jºq»Ì þðAq»ÜrýâAk»G Bƒü ,ßq õƒO þƒðAq»ƒƒÜrƒƒýƒƒâAk»ƒƒG ,zqBƒƒÔ óBü»íÉC »Ü ,‡ºq õñw ï»C ÿºôºqºk»è ÞÉO»í¾»ø ôõì»ø ,ºô ôkrÝ„»GAk ô rýâAk ÿ»ð»wºq ºsAôBC ﻃC ÿºô»ƒC½ƒG ºôArƒG ó»ÝýG ½ðslG óBƒì»ƒÜºô»ƒO»ƒð ÿ ô ô vƒÉƒì óBýÝÉ„»G þ_q»â»C ,óBü½g þݾõ컃G ½G ï»G !QÉG óBƒýƒ…ƒýƒìAq»ƒc µºõƒü sk

“

,þƒW½ƒè½ƒýƒw½ƒw ,þƒƒW½ƒƒè½ƒƒK ¼ rƒƒPƒƒð»ƒƒC ô q»ðõø ôlð»ìºrø»G ÿ qAõG»è þW½è½ÝüBw þÜ»ýü oõƒÜõƒì»ƒÜ ,ÿkq õƒÜ ÿ q õƒK»ƒè»ƒÜ .»ü»ø óBìºq ô»â qBãXÉC ÿºô»ðAlÝÉè»G ,AlðAqBW þO»ýýĽw»è »Ü ,ôõHOô»Üqºk ½G óBüºô»C ÿ qBÜkq ôAq»G òü rOlð»ì»¾ôºk AlðBñý…ÉK ÿlð»K»è kq õÜ ºõÉC»ƒè »ƒü½ƒG .»ƒýƒü ôºs q»ƒw ÿºô»ƒO»ƒð ,ºô»ñü vÈõPÉè ôºô»ñý¾½ÝÉè lð»_ îwrKºk

þðBwBC»G óBýðBܺô»O»ð »ðBü õýðAõO »Ü ÿ rO ÿ»Ô»xè»Ô ,þwBýw ÿ»Ô»xè»Ô ÿ»ãÈ o»è ô þwArÜõƒíƒük ÿ»ƒÔ»ƒxƒè»ƒÔ ,ÿ qBƒâs q Ak»ƒíƒÉƒC ÿ ô ô vƒÉƒì»ƒè ºq ô»ƒâ ÿ qBƒü rƒýƒG þðôõG»ð»è ó ½_ :BOAô»Ü ,ó ôõOô»Ü»ñ¾»ø þðôõG»ð»è ,»üºq ô»â ºkrÜq»w ôõì»ø ï»C ½G ,ºqBü rýG µ×õw»éƒü»ƒÔ ôõƒì»ƒø ﻃC þƒOBƒG»ƒg µþƒüºô»ƒO»ƒð þƒðBƒƒýƒƒâ ÿºô»ƒƒC b ,RAlƒG Ë rƒƒâ ºô»ƒƒÝƒƒÉƒƒK þƒƒüºô»ƒƒO»ƒƒð

ÿk»íc»C þìºkq»w»è ,ÿkqõÜ þðBìs»G òýwõð ,»ýýO»üAkqõÜ òürOºqô»â òì ÿæ BPxÉCBO ,ºô»ýýðBg QÉHOô»ð þO»üAkqõÜ q»w»è óBý…ÝÈpÈk Bùð»O q»â»C ÿ râBC ô jºs ¼k ,ºôBñɃø óBƒýƒG»ƒøs»ƒì Aô Þ¾»g ïAôºkq»G ,ºôAlðB…ýK óBýgºs ¼k Þü tƒð ºqBƒÜô»ƒè »ƒÜ ,ºôArƒÜ ºkqºô q»ƒK »gºs ¼k ô»C þñG»è ,»ÜBñwrO Aô»C ,ºô»PÉHG ï»C Al„ºô»C Á»â»è BXñýC ,QÉñÉ_rÙOºk ô»C ôõì»ø ,Q…K ôBP…K »íÉC ÿºô ô vÉì »Ü îOô ߺô ,ºôõPwAqBK óBü»ðBì»øq»G ÿ»ðAôArñÉøAk ô»C ÿºtðBK Ak»w»è »ãðºo »ƒãƒðºq ,óBƒìô ôkrƒGAq ÿ»ƒ¾Bƒw óAk»ƒƒw ô òƒƒƒGArƒƒƒwõƒƒƒð»ƒƒƒð ô òƒƒƒGAq tƒƒƒÈ qBƒƒƒK»ƒƒƒð ‡»ì»C .QÉGArÜ»ð q»w»è óBý„ºô»ñü vÈõO ºrƒýƒÌBƒ„ ôõƒì»ƒø ﻃC ,»ƒýƒýƒƒð »ƒƒPƒƒ¾Bƒâ þðBìs»G ºôõG ûBðõâ »Ü ,óBì»ðBýýÝýwçÜ »ð ïçxýC þñük»è »ð ,òÉ¿G rÍý„ ÿkq õÜ êýXñC ôõGºk »Ü ,Al„-þdýw»ì þñük»è ô óBCq õØ ô QÉGArwõð þñýOæ ÿBìs»ƒG þðBìs»G q»ø †ýðBÜ»cq»„ ô yük»c ºôõG ÞÉ„»G ‡»ì»C ,QÉGArwõð þGºq»Ì ô ô vÉì þüAvÈ qk»G »Ü ,ÿºq õPƒè»ƒÜ ô»ƒè ÿk»íc»C ,ÿ rü s»W ÿæ»ì þ_»Ü ,ôõG»ø ô ÿlì»c ,ÿkq õÜ ,ÿ õíc»ì ,þèBð ,þðBg þðBìs»G ,òÈk óBíðBÜ»Ôô»w»Pì ôõì»ø þðBìs ÿAk»c»O ô òwôõðºk rÍý„ ÿkq õÜ ,þGºq»Ì þðBìs ÿAk»c»O .ó»Üºk »ðBãÉG Qɾºk þèBð .RBƒÜºk þƒÜq õƒO ,þƒwqBƒÔ ,ºôõOrâ ï»Üºô»O»ð Êwq»ø q»PƒÔºk»ƒG ʃwq»ƒø ÿAk»ƒc»ƒO þƒðBƒƒÜºrƒƒÍƒƒýƒƒ„»ƒƒG .RBܺk ‡»Ü»ðBìs ºq õPè»Ü ô»C þƒðBƒìs»ƒè ,óBƒÝƒxƒKAq ôºôArñÉgBC ôºôArñÉK»w »Ü ÿ»ýü ô vɃì þìºkq»w»è ,ÿkq õÜ þðBìs»G òýƒwõƒð òì ÿæ BPxÉCBO ,ºô»ýýðBg ÿk»íƒc»ƒC Bùð»O q»â»C ,»ýýO»üAkq õÜ òü rƒOºq ô»ƒâ ,QÉHOô»ð þO»üAkq õÜ q»w»è óBý…ÝÈ pÈk ÿ q»ãð»w òü rP„BG ºqBâu ¼ q ô»C ½G ï»G .AlGºk»C ÿ qAõG»è ºôõG þO»üAkq õÜ ,þðAõW ,Ú„»Ì q»w»è òOõýðAq ½â q»ø»G óBÜ»ðBPwAk ,ôBýK ,ó u ,Qgºqk ÞÈ q ½W ,QÉGArwõð ô QÉGArOô ߺõÉ„ ºôõƒG ÞƒÈ q ½ƒW ô ÿ qBƒãƒðºq»ƒG»ƒè ºôõƒƒG ÿºô»ñü pw þ¾ô»ø»G q»HìAq»G ,ºô»ðAkqBÜ .óBì»OÂô ï»C þðBÜBðAõO ôºrø»G -ÊÜo»L¾»ø ,»üAô q»ø óBñý…ÉK ÿlð»K þGtc Þɾ»ì½Ü ‡BPxÉC ,»üAô q»ø ‡ ÊÜo»L¾»ø »Ü ,»ü»ø ôõO»ÜAôk þÔ»è»w ô qAs»ø AlÝÉOBÜ»è .!QɃðAsºk ûBƒðõƒâ»ƒG ‡ºô»C †ÉK ô q»Gô»ì»è ÁBw k»wqAõ_ ,òðAsºk óBP„½g ,ºôõG»ø ÊÜo»Lƒ¾»ƒø rPÜ»ü þPwºk ºoõÜ ô aÜ AlÜ»¾»H„ºq»è ô óºkºk rPÜ»ü þðB„»è óB„ ô ó râºk Bøºô q»ø .ó ¼ oºk ô òÈk ô òð»ƒÜºlƒÉƒK rƒƒO þƒƒPƒƒü q»ƒƒƒð õƒƒƒGAk ÿ rƒƒƒO Bƒƒƒøºq ½ƒƒƒW Á»â»è óBý`ýø »Ü ,»ü»ø Alü qAôºkq õÜ»è AlðBÜ»ƒG»ƒøs»ƒì Á»ƒâ»ƒè ,AlƒðBƒÜ»ƒñƒýƒüBƒC »ƒOBƒÜô»ƒC óBƒýƒ„ôõƒì»ƒø !òƒÉƒXƒðõƒƒâBƒƒð ô òýüBC Á»â»è »ì»C »Ü ,»ðBü ôõPƒxƒýƒG ô»…ýcBðõâ õݾ»G ,QÉXðõâBð AlG»øs»ì Á»â»è ï»G ,ºq»w»è þ„Býðôk ô»C ÿAtw .»ðBü õPwAqBK Al„ºô»C ,»Ü»üBýèõg ,»ÝÉc¼ q ,»ÝÉðBýâ »ì»C Ǽ rì þPw»ø »Ü ,ÿ râ½ø»è »ÝÈ q ½W µQÉGºk ºq ô»â Alý¾»â»è ºô»ýü»ÝO½è»ì»è þðkrܺkqºô q»K»è ÞɃ„»ƒG »ƒG QƒÉƒGºk !‡ºlñýüBC þðBܺô»ð ô ô ôkrGAq þðBܺô»ð ÿBýÔArâ½éHýG ÿ rü»w ÞÉOBÜ »ƒü½ƒG ,Qü»ƒÜºk þƒüºsk q»ƒì½ƒø ßBƒÜ þƒðBƒü u ºôõG»ð ‡½hðBÉK ÿ qBÜõw»Ü Qü»âºlÉO )3(ë ½G ..... þÉK»G ,QÉñÈõhG Þü s õì

þðBÜ»ýýGBXýC »ð»üæ»è ÞÉ„»G »Ü ,òü»ÝG ô q õK»è»Ü ô»C þñPwAqBK»ƒè »ƒÜ »ƒüºô»ƒC qBãXýC þÝɾ¼ q »íÉC ÿ»ýýO»üAô»ð »ðBìBw | .ºôõG»ø óBüºq ô»â þPw»ø ÿkq ôAq»G q»â»C îɾºk »ü½G óAk»w»è òü»ÝG kq õÜ þļ rì þÝwq ½g þñPwAqBK þPÉð½_»è ,ºôºô ôkrGAq þ¾Bw ÿlð»K ,Jºk»C ,q»ðõƒø ÿ»ƒðAqAõƒG ﻃC ,þðAq ½â ,q ½éÝè½Ô ÿ rÍý„ ,óBñýƒ…ƒÉƒK ,»ðBì»øq»G ô»è rO þÝɾ»ì½Ü ô ÊÜo»L¾»ø ô»C ÿkq ôAq»G q»â»C ,ºô»…ýâq»GõéW»G Qü»ÝG »ìºkq»w ô»C ÿ»ðAkBw »ƒÄ¼ rƒì îɾºk Aô»C ?ºôõPwAqBK óBü»ðBì»C ó ½_ ÁBw óAk»w»ƒè ,»ƒìºkq»ƒw ô»ƒC óAô»ƒC þðBÜ»ýýðBGq õØ ô †…g»ƒG ,q»ƒGô»ƒì»ƒè ,»íÉC ÿ»ð½ýwkArO ï»C þñPwAqBK ½G óAô»C ôlð»K ,»íÉC ÿ»ðAq»ðõø ô Qü q»ð ô JAk ï»C óAô»C »üAõíÉK ,»íÉC ÿ q õK»è»Ü ô q ½éÝè½Ô BPxÉC þðBܺrýHÜBðô ô q»è ÞɃ¾»ƒì½ƒÜ»ƒè AsBC ôkq õÜ ÿºô»O»ð ½G ó ôõGrP„¼ q»K ôõì»ø ÿºô»ðôõGqBãðºq»G»è ó ôõG †ü rO ,ºô ô vÉì ô»C þðkrGôBð»è ½G ß»ƒüBƒãƒÈ q ,»ðBð½ü tƒÔ»ƒè»ƒO ô»ƒC ôõƒì»ƒø»ƒG BƒPƒxƒÉƒC QÉðq»PñýC ô qBĽâ ô»ìBðu ¼ q ô»C ôõì»ø»G ÿ»ðBüBðAõO ô»C ôõì»ø»G ,ßõHxƒü»ƒÔ ô þPwºk ÞÉw»Ü q»ø ,»üAlPƒwºkq»ƒG»ƒè þ݃Ƀwõƒð ó õƒPƒw»ƒè ,QƒÈ rƒâºk ﻃ¾»ƒØ ,ºq ô»ƒâ þƒÝƒÈ qºvƒÈõƒOBƒƒO ,ºô»ƒƒÜôõƒƒ`ƒG ÞÉP„ aýø ºqBK ÊG»G ,»ðBì»è óBýìBÝ`ýø ÿºô»Cq»G»è q»ø óBýÝÈlð»ø ,!òwôõðBð ºqBƒK †ƒƒýƒƒOBƒƒØºk ,»ƒƒü»ƒƒø óBƒƒýƒƒÝƒƒÈ ôBƒð óBÜ»ìBƒðu ¼ q ÿºô»ƒC ½ƒG ,QƒÈ rƒâºkqºô

ÿ ôAô»O ½G !?ó slG ÿ ôõì»ø ºõýðAõPðBü»ð ﻃC ,óBƒü»ƒðAõƒW ºsAôBƒC ô ßq ½ƒì ﻃC ,óBü»íÉC ÿ ô ô vÉì ÿ»ðAõW ºôArƒñƒÉƒøAk ,kq õÜ þPw»ø»è ÿ ôAô»O»G þðAõPðBü»ƒð ôBð»è ,ÿAôºkq õÜ ôBð»è ,kq õÜ þgBð»è ô óBPxÈõÜ ôBð»è ,ÿ qAôºkq õÜ þðBÜ»ñý_ ÿ q»xðAq»w»è ,óBPwkq õÜ þðBýƒìq»ƒâ ÿ»…ü q ô åºq þðAõPðBü»ð ½G ,óBPwkq õÜ ÿ»ð»wºq ºq»ðõø ï»C ô þééýì ºq»ðõø ï»C ºô»ð»ÝG ÿ rÈõÜ »Ü ,ó»ÝHÉèAô ÿ qAôºkq õÜ !?AlðBPwkq õÜ»è q»ƒƒâ»ƒƒC ½ƒƒg !?þƒƒðAõƒƒPƒƒðBƒƒü»ƒƒð ½ƒƒG »Ü »ýýðºô»C ÿ»ÜºqBܽø ,QÉHýðAõPðBü»ð õݾ»G ,QÉGAk»ð óBýOºôAô»O ʾô»ø óAô»C ô ókrG ôBð»è þ¾ô»ø ß»üBðAõO ôõì»ø»G ºôAlðBü»íÉC þðBÜBƒðAõƒO ôõƒì»ƒø þƒñƒü sk »íÉC ÿºô»C Á»â»è !ºô»ýü q»ðõø ÿ qBG»è ï»C þñPwAqBK ÿBwBü ô îPxýw ô R»¾ôºk AlƒðBƒPƒwkq õƒÜ»ƒè óBƒì»ƒüºrƒø»ƒG ôõƒì»ƒø ôõì»ø ï»C ,Al„ºô»C Á»â»è ï»G ,ºôõG»ð ï»C ,ºôAq tÈ qBK AlðBPwkq õÜ»è ºq»ƒðõƒø q ½éÝè½Ô ôõì»ø ï»C ,»Pü q»ð ô JAk ôõì»ø ÿBOAô »ì»C .ºôAq tÈ qBK »ðAõW »ì»øq»G ô q»HìAq»G»è kq õÜ »Ü »üºô»C ÿ»OAô !?»ýý_ q»ÜrýâAk ,Ak»ðAq»ÜrýƒâAk ﻃC ôõƒì»ƒø q»â»C ,þðBÜ»PwAqBC ôlð»øºq ôõì»ø»G BÐBC ô qBýOõW ô óAôBâ ,QÉGôõG óAõ„ lð»ì»¾ôºk ô sBãð»è»G ô rü tâ ,QÉGôõƒG ï»C ,QƒÉƒGôõƒG ß»ƒýƒýƒ_q»ƒø ,QƒÉƒGôõƒG ô óBܺõÉ„»è ß»üºõÉ„»G ,»íÉC ÿºkq õÜ þO»ü»ì½Ü ÿ vÈõO ô òý_ þÉK»G ß»ü q»ø þðBìBw»è ÞÉ„»G ,þƒPƒÈõƒýƒðAõƒO ÿ ½ƒg

“

| ,ó»ø ôõO»ÜAôk þÔ»è»w þGtc Þɾ»ì½Ü ‡BPxÉC" "!òðAsºk ûBðõâ»G ÊÜo»L¾»ø »Ü »ðAtG ,QÈ r„¼ rÕG ºô»ðAô»C ÿ ôBð ÿ ½ø»G »ƒÜq»ƒC ô»ƒC ,óBƒü q ¼ s þƒ„»ƒG »ƒðBƒƒì»ƒƒC ,þüºsk ÿºkBw þÝÈ qBOõW ÿ»ýüºô»O»ð óBü ,þðBü rÜõì ÿºkBw þÝÈ qBýOõW óBü þÝÈ qBýOõW Bü ,ÿ oõè ÿºkBw þÝÈ qBýOõW ,óBñƒükBƒG»ƒè ÿ ½ƒg þƒìºkq»ƒw ÿºkBƒw ô qAs»ø ½G ,qAs»ø ½G »Ü ,óBñü t컄»è óAô»C ÿºlðºô»C ,q»Gô»ì»è ÁBw k»w YñÉK óBܺôArñÉøAk ô ó ½ýwkArO ó ôõG ‡¼ q»K BüBC ,ókrÜ Êè óBü qBãðºq»G µó tÈ qBLýG »íÉC ÿBPxÉC ÿ»ðArýHÜBðô ô q»è ÞÉ„»G ôºkBw »Ý¾»g ô»C »Ü òñýGºk »¾¼ q ô»C þÝwq ½g ÿ s ½w ô Qw»ø»G ,ºqAu»ø !ó tÈ qBLG »ðAô»C ôõì»ø »ðBü õýðAõO óBü½g q»â»C µ»üBðôõG»ð óAô»C q»â»C »ü½G ºô ô vÉì ô»C þüÂõØ»è »ðAõW »Pw»ø ô»C RBwºqBÜ »üAõìoºôBG Aô»C ,òü»ƒÝƒGqºk ô»è µQƒÉƒÙƒ¾õƒgºk Ak»ƒíƒÉƒC ÿ ô ô vƒÉƒì»ƒè .ºô»PÉñÉìBð aýø Akºô ô vÉì !óAôõGºkBìBC óBwBC ,ÿ rü tW ÿæ»ì ½G »ýýð óBwBC ½G »ýýð óBwBC ,þðBg ÿk»íc»C ½G »ýýð þÝÉìBØ»ì ô ÿ q ½éÝƒè½ƒÔ þƒÜ»ƒýƒýƒðAq ½ƒâ ,óArü»c»ƒè ,ßô滃è ,ó»ƒwºq ÿkq õƒÜ q»ø»è »Ü ,Qɾºk þxüºô þ»C ô qBO»Ø»è óBwBC ,»ü»ø ÿ ½g þÜq ½ì ô ß»ü»_ôBð ½G k»w YñÉK ,kq õÜ þļ rì ½G ºôõG»ð

AlƒðBƒÜºqAõƒG ôõƒì»ƒƒø»ƒƒè óBƒƒíƒƒüºô»ƒƒO»ƒƒð .QÈ tÈ qBLG »Ü îýðºô»C Á»â»è BPxÉC óBìõãÉG ô»è g ÿ ½g þOBÜ ,N»_ ÞÈlð»ø ôõì»ø ½G ïtÈ q Á»â»è ,îPÉGõG »ðBw»Ü ,îýðºô»C Á»â»è ï»G ,óBÜ»ðôõ_½G ô rýG ÿ ô ô vÉì»G N»_ ô QwAq þÝÉ¿Éø »Ü þâ»Gºqºk òýÉ¿G ô òƒýƒñƒÉƒùƒG AlƒðBƒì½ƒg þƒƒÝƒƒÉƒƒñƒƒýƒƒ_ ߺô ô òƒƒü»ƒƒƒÝƒƒƒGqºlƒƒƒÉƒƒƒè »¾»O»O óBÜ»ñý_ òýɃG ,RArƒÜ½ƒPƒwq ½ƒC ÿ ô ô vÉì»è ºôõG s ½x¾k ÊÜ òýðAtG µòü»ÝG »¾»ø q ¼ s þÜ»üºô»ðAlÝÉè ºô»C .Ak»íÉC õݾ»G ,ôõG þO»GBGBð ,Alü½g þOBÜ»è ,ôõG ÿAoºq»w ,Ak»íÉC ÿ ô ô vÉì»è ºôBì ÿºô»C ô å»G ºqºk»G ,óBÜ»ýýO»üBñý_ »ýü sAôBýW .ºôBì ºô»…ýðBÜ»ðAk»ðBg Ak»íÉC ÿ ô ô vÉì»è q»â»C AlýPwAo»è Aô»C ,R»wºk ÿ ôBð»G QÉGôõG»ø ÞÉP„ þO»wºk Ak»íÉC ÿ ô ô vÉì»è 廃Gºqºk þƒƒƒO»ƒƒƒwºk»ƒƒƒè ‡ºô»ƒƒƒƒC ,ºôõƒƒƒƒG»ƒƒƒƒø ô óBÜ»ñý…ðrýì ôºôõG AlðBÜ»ñý…ðrýƒì þƒÝƒÉƒ¾¼ q ,†ƒýƒðBƒƒÜ»ƒƒâ»ƒƒGºqºk þƒƒðBƒƒg ,åq»GõéW þñPwAqBK»è ºôõG»ø óBüºq ô»â ÿlð»K ,q»ðõø ,q õK»è»Ü ,Jºk»C ,q ½éÝè½Ô ,ÿ qAôºkq õÜ þPü q»ð»è ÞÈlð»ø ,óBýñ…ÉK ÿºq ô»â þÝɾ¼ q ‡»íPxýw ô»C »ü½G ô»C ÿkq ô þÜ»üºô»ñý¾½ÝÉè q»â»C ,ºôõG»ø

ÿ qAôºkq õÜ þðBñý…ɃK ÿlƒð»ƒK q»ƒw»ƒè ô»è »ãW îwrKºk BPxÉC rÉg»ð !?»ü»ø q»â»C ,ºô»O¼krÜ½Ü óBülð»K »Ü ÿ»ðBHÉPÜ ÿ q õPè»Ü ô þW½è½ýw½w þÜ»ýü õÉK ô q óBñý…ÉK ÿlð»K ÿ rO þâq»G lð»_ ,QÈ rÝG ÿBW b ,ó ôArwõð»ð q»ø BP…Éø »Ü »ü»ø ºôºqBG»è óBüºô»ñý¾½ÝÉè Qxü õɃK ߺô Êè ,ºlñýüBC þðBܺô»ð ½G óBülð»K ô QÉGArÜ .QÉGArXñɾ»ø »Ü »üAõìoºôBG ,ºô»üºqBG ô qAõG ï»è ô ô vƒÉƒì þƒüAvƒÈ qk»ƒG ÿkq õƒÜ ÿ q»ƒðõƒƒø óArü»c þðAô»ñG µYñGBƒG .ºqAõƒwºo½ƒ„ ÿ»ðB…ƒg»ƒK ºpƒ_ ô»ƒC ,ºô»ƒñƒüºlƒHƒÝƒÉƒè ï½g ,óB…g»K ºp_( »ü»ø AlðArü»c»ƒè þ_q»â»C ,)tÜrì ÿ rTð þOBG»è ºõý„BPìAk ï»G ,ºôõPxƒýƒG îƒñƒýƒ„BƒOAk ÞƒÈlƒð»ƒø ºp_ ºô»ðAô»`ÉK»G ,»ýýð Ák»G îðBý`ýø ô»C .ºrPðAõW ÊK óBü ôõì»ø»è îðB…g»K q»â»C ,»ü»ø AlðArü»c»è ÿ»ðB…g»K ºp_ ,Qü»ÝG q»w»è ÿkq ô þÜ»üºô»ñƒü vƒÈõƒO ô»C »Ü ,QÉG ºô»O»ð ï»Ü»ü kq õÜ »ãðºq ÊÜ .QÉHýwõð Akô ô vÉì»è ÿ»ðB…g»K ºp_ ô»ð»üæ ï»C q»w »OBhG Þ…ýO þPÈõýðAõO þðAl¾»øq»w ÿ ô ô vÉì Á»â»è ÿkq ôAq»G ô Jºq»Ì ô zqBÔ ôBð»è óB…g»K ºp_ .?RBÝG ,AkrO þðBܺô»O»ð ºsAôBC ô þðAq ½â ï»C þðAô»ñG ô YñG

ÿ»ýýwBì»Ü ï»C þãð»wqBK ß»ü»è»w»ì »üºô»O»ð ï»C RBܺkAô »ýý_ ôºô»OºôAk ô»ƒC µQƒÉƒG»ƒø ÿ ô»ƒñƒÌ»ƒƒì ÿ ôõƒƒGºq»ƒƒØ ô»C .?ºô»OBÝGpK rO þÝÈ q ½W»G »ýüBý„½G ô»Ô»ƒxƒè»ƒÔ þƒðôõƒG»ƒð»ƒè »ƒýƒýƒãƒð»ƒwqBƒK »Ü ,ºq ô»ƒâ ÿ ôõƒO»ƒÝƒ¾»ƒø ÿºkrƒÜq»ƒw BPxÉC µQÉGArñÉøAk ÿ qBâs q ÿ»Ô»xè»Ô ߺô þHÉPÜ óBüºk»G ,ÿkq õÜ ÿ»ðBhHÉPÜ ÿAôBCu ¼ q þðBܺqBƒü rƒýƒG µ×õƒw»ƒéƒü»ƒÔ ôõì»ø ï»C þñýH„ºk þ_»Ü ,QÉG»ðAlÉO þðAlÉKºvÈ qk ,»üºô»ðBƒì µþƒü qBƒãƒðºq»ƒG ÿºq ½Ýè½Ô ô q õK»è»Ü ,q õPè»Ü ,RBG»ƒg ÿºô»Cq»w »PÈk BO»ø ,»ü»ø AlýO»üAkq õÜ»è ﻃC ,?ºôAq tƒÈ qBƒƒK ó ½ƒƒ_ »ƒƒðBƒƒìs ﻃƒC ó ½ƒƒ_ ÿkq õƒƒÜ þƒƒðBƒƒìs ÿ»ƒƒðBƒƒXƒƒø»ƒƒƒè ó ½_ ÿ»ðBOAkºrÔõƒì ﻃC ,?ºôAq tƒÈ qBƒK þðBìs ÿ»ð½ýwkArƒO ﻃC ,?ºôAq tƒÈ qBƒK ﻃC ,?ºôAq tƒƒÈ qBƒƒK ó ½ƒƒ_ ÿ qAôºkq õƒƒÜ ï»C ,?ºôAq tÈ qBK ó r_ kq õÜ ÿ»âq»GõéW q»HìAq»G ,q»ðõø»G q»HìAq»G »ðAvK Qw»ø ,J»øs»ì þðôõìu»ø»G q»HìAq»G ,òük»G ,R»ƒÍƒü q»ƒ„ þƒðôõƒìu»ƒø»ƒG q»ƒHƒìAq»ƒƒG ó ½_ ,q»ÜrýâAk þðôõìu»ø»G q»HìAq»G þðAô»ñG µYñG q»â»C ?ºôAq tÈ qBK »ðBì»C ÿºq ô»â þÜ»ýýñƒÉƒùƒð ,ºô»ƒPƒüºk»ƒñƒÝƒÉƒè ,Qxü õÉK ߺô BPxÉC BO»ø »Ü ,»ýü ô ô vÉì µYƒÉƒè½ƒÜ R»ƒðBƒO ôAsºqBƒ„ þƒÝƒ¾»ƒƒg»ƒƒð †ƒƒƒýƒƒƒOÂô ÿºôºqºk»ƒƒƒè þƒƒƒ„»ƒƒƒðAô»ƒƒƒƒC ô îG ÿ qAkBâBC òì ÿºlðºô»C ô»ðBü ôlñÈõg ÿAôAk»ƒG ,QƒÉƒGkrƒÜ ½ƒG îƒðôõƒ_AkAôk»ƒG rýG»è îP„ ÞÈlð»ø q»â»C ºô»…ýðkq õHÉè BƒƒG »ƒƒüAõƒƒíƒƒ…ƒƒü oºôBƒƒG ,QƒƒÉƒƒGôõƒƒ_ ô QÉGArwõð »ýýð ÞÉP„ ôºô»O¼lñÈõg ÿBðBì»G ‡ºô»ðlñÈõg ,ºô»PÉGlñÈõhì»ð BP…Éø ,ïAkºoºôBƒG ô»ƒè ,ºô»ƒñƒýƒ¾½ƒÝƒÉƒè ÿºô»ñý¾½ÝÉè»è ºq ô»â þÜ»ýü oõÜõƒì»ƒÜ

þìAôºkq»G ÿ ôºpÈ q þƒìBƒXƒðºq»ƒw †ü-óBPwkq õÜ ÿ q õÜBG BOºô»C RBG»g Ák»G pK »Ü ,óAlü ô ô vÉì þÜ»ü½âõPÕâ»è ô þwBýw þñOô»ÝÝÈ q »OBãG òü sAõg »OAôBC óBì»Üºô»O»ð þwArÜõíük þðBÜ»XðBìBC ÿAôBƒƒCu ¼ q .QƒƒÉƒƒñƒƒÉƒƒùƒƒƒHƒƒƒük»ƒƒƒG Ëô»ƒƒƒè þƒÝƒÉƒðBƒgq»ƒ_qºô»ƒè †ƒýƒƒðBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ þO»øu ¼ q ½G »„ºq ô»â Aõg ô »üAkºq ô»â | !óBPwkq õÜ ô ïºkq»w ï»C »O»ñü ôõOBø »Ü ‡»íÉC ºqAõG»è qAõG ÞÉè»â ,»ýýwBýw »Wq»ìõè»ø þðkrÜrýâAk q»HìAq»G»ƒè óBƒÜ»ƒýƒü ô vƒÉƒì ÿºô»O»ð ÿºô»ðlðBwô»_ ,óBPƒwkq õƒÜ ô kq õÜ þļ rì þc¼ q þðkrÜrýâAk ,kq õÜ ,óBìs»ð ,»üºô»O»ð ï»C ÿºô»C ½G óAl¾ô»ø ô JAk»ð ,q»ðõø»ð ,q õPè»Ü»ð ,ºqAô»Ø»ð ,þƒO»ƒü»ƒì½ƒÜ ÿlƒðºõƒü»ƒK»ƒð ,Qƒƒü q»ƒƒð µQƒÉƒñƒÉƒíƒG ÿ q ½ƒÝƒè½ƒÔ»ƒð ,q õƒK»ƒè»ƒÜ»ƒƒð ÿ q»ƒñƒÉƒøoõƒwq»ƒw q ¼ s þƒÝƒÉƒðAlƒ¾ô»ƒø ,þG»øs»ì ,þñük ÿ ôAr…ÉÜ ½G »…g»ð ,þñÉĽ„ ,þüºô»O»ð ,þüBwBü ,þwBýw ‡ºq ô»â ºq ô»â þðAôBO ô þ…ÉÜrÝ„»è ÿ»üºô»O»ð ï»G q»HìAq»G ,Akºô ô vÉì ï»è óAôBO rPì»Ü ºô»ðAô»`ÉK»G .ºôArÜ »íÉC »Ü ,ºôArÜ óBÜ»ýýð»ƒìq»ƒC»ƒG q»ƒHƒìAq»ƒG µ‡q»K óBƒü»ƒGq ¼ s ô»ƒðBƒýƒg¼k ‡ºô»ƒC »ðBðAôBO ô»è q ¼ s .AkBýðk»G ºô»O»ðôõGôÃG óBÜ»ýü-z»Üq»_»G q»ƒHƒìAq»ƒG rƒPƒì»ƒÜ ï»G ,ºôArÜ AlPwAoºôBð þO»øu ¼ q»ƒè BPxÉC»Ü ,QÈ rñýGºk »Ü »ðBýg¼k ‡ºô»C rƒO ÿ q ¼ s .ºôBƒì»ƒð óBƒü rƒâq»ƒG ÿºs õƒð þðBÜ»ýýÑü sBì»C ºô»ƒC ,óBƒÜ»ƒñƒýƒì»ƒÜ»ƒè rPì»Ü q ¼ s »Ü ,òñýHG þGºq»Ì þHü rлì ,ó ôArÜ þO»üBñìu ôk ô þO»üAuk »íÉC»è µòñÈl¾»øq»w »Ýü q»g ºsBO»G ºsBO ï»G óBü½g þðBìs ÿºô»ðApÉâ þƒÔBƒì ÿAôAk | .ó»Üºk ß»ð ,AlðAô»C ôB_»è kq õÜ ÿºô»O»ð †ÉK»è ºrãG ,Akô ôkrGAq ÿºk»w ôBPxÉC»è þ…ÉÜ rÝ„»è †ÉK»è ô òüAs ÿAôk ô òüAs kq õÜ ÿºô»O»ð ,‡ºô»DüAôk ô ïçxýC ô q»w »OºôArÜ þ„rÉø ÿAôk»è ‡rÉø »üºô»O»ð ï»C »Ü ,ºôArÜ ½Oô»C þÝÈ qBÜ ÿ s q»Gq»w ô ºô»üBì ï»G ,ÊñÉì»ð þðôõG .QwAqBK ÿ ½g ÿºô»O»ð ï»C ÿºô»ðBì þƒñƒPƒwAqBƒK ,þÔArâõW ÿ»Oô»Ý¾»ø»è »ãW ,‡»íÉC ÿæ»è ÿ qBãðºq»ƒG þƒc¼ q ÿºô»ƒè »ƒãƒW ÿ»ƒOBƒùƒÝƒÉƒK ô ºtƒÉƒø»ƒG kq õƒÜ þƒÄ¼ rƒƒì þƒƒƒƒc¼ q ïAôºkq»ƒƒƒƒG ,†ƒƒƒƒü qAôºkq õƒƒƒƒƒÜ ÿ ½ø»G ,QÉñÉøºlƒì»ƒøq»ƒG ÿ qBƒãƒðºq»ƒG óBì-jB„ ô RBùÈk ô lðõâ »Ü ÿºô»ƒC ï»C þPƒ„ô rƒw ô ïôõƒGô q»ƒG ,ºôõƒG»ƒø »Ü ,ºôõG óAõW qBãXÉC »ƒíƒÉƒC ÿ»ƒOÂô Ǽ rì ÿæ ÿ qBãðºq»G þðBƒýƒâ ‡ºô»ƒC ,Al„ºô»C ÁBK»è ï»G ,RBƒÜºlƒPƒwô qk ÿ qBãðºq»G .ºôõG»ø †ü rO ÿ qBãðºq»ƒG ÿ qBãðºq»G ,þGºk»C ÿ qBãðºq»G ,óBƒìs ,óBñý…ÉK ÿlð»K ÿ qBãðºq»G ,ÿ q ½éÝè½Ô ÿ qBƒãƒðºq»ƒG ,q õƒƒK»ƒƒè»ƒƒÜ ÿ qBƒƒãƒƒðºq»ƒƒG | .ºôõG»ø †ü q»ðõø Bü ,»ðAq»ãð»w ºq ½Xì»C ,»üAõìoºôBG ,»ðBgBð ºq ½Xì»C Bü ,»ðBPwAqBC ºq ½Xì»C ïBXðºq»w ô Qw»ð ô Qw»ø ºq ½Xì»C ,sAôBC ß»ð sºôBC( kq õÜ þļ rì ÿ-sºôBC þļ rì ÿ sºôBC ,)þ̺ô ÿBðBì»G sºôBC ,kq õÜ þļ rì þüAô»O»ð ÿ sºôBC ô kq õÜ ,ï»g Þɾ»ì½Ü»G »ü»PƒÈ ôBƒC »ƒÝƒÈ sºôBƒC ô ÿ râ½ø Þɾ»ì½Ü»G ,Býèõg Þɾ»ì½Ü ô»ðBíP…ýð ï»C ½ƒG Úƒ„»ƒÌ ރɃ¾»ƒì½ƒÜ »Ü ,»üºô»O»ð ï»C ½G Ú„»Ì Þɾ»ì½Ü»G ÿ qBãðºq»G þðBýâ þðB„ôBø »üAõìoºôBG ô óBíP…ýð þðkrÜ»ð Á ½_ ô ÿ qAlÜ»_ ô Á ½ƒg ô ßBƒg þƒñƒOrƒƒâºõƒƒÉƒƒLƒƒPƒƒwºk þüAvÈ qk»G ,»ðBíP…ýð ï»C þPgºqkô qAk ÿ sºôBC µQw»ð ô Qw»ø ô jBð ,ô ô vÉì AlƒýƒgBƒð»ƒè óBƒü ôõƒì»ƒø ,kq õƒÜ þƒÄ¼ rƒì ïBXðºq»ƒw »ƒÜ ,ºô ôkqAõƒg óBƒýƒ„½ƒW óBü»Ä¼ rì ï»C þO»üAô»O»ð þPƒxƒÈõƒ¾»ƒø .ºô ôkrÜ »Pw»Wq»G ÁBw BXð»K ôk»w ,ºô»ñýHGkq ô q»â»C iƒÉƒ„ þƒ„o½ƒ„ †ƒÉƒK»ƒè ô q»ƒGô»ƒì»ƒè ô sBHÈ q ô Qw»ø ,ÿ rø»ð ÿþôlü»GõÌ q ¼ s AlðBPwkq õÜ»è þwBýw þXýOArPw tÉø»G R»ýýW½è¼lüBƒC .ºôõƒG»ƒð tƒÉƒø»ƒG tÉø»G þO»üAkq õÜ ÿ»Ô»xè»ƒÔ ,ºôõƒG»ƒð ÿºq ô»ƒƒâ q ¼ s ÿºkrƒƒÜq»ƒƒw ,ºôõƒƒG»ƒƒð ô iýðq»Pýì ô ßqBíxG õܺô ÿ ôõOô»Ý¾»ø þðBܺq ô»â ºkrÜq»w µó ½Pñ„Aô Z q ½W

3

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

.ºq ¼ s óApGAk ,Al…ýO»wBýw»è Jºq»Ì»è »Ü ,òñýGºk óBO½g BOºô»C ,QÉðAõOºk lð»ìºrø»G þ݃Ƀ`ƒÜ ÁlƒüBƒC ôõì»ø ôkq õÜ ÿºô»O»ƒð ÿ q ¼ s þƒ„»ƒG ,ºô»PÉPw»HG ºô»ƒü½ƒg»ƒG ,óBƒÜ»ƒXƒð»ƒâ ÞÈ u ¼ q ôõì»ø óBðBì ô»íÉC AlÝÉOBÜ»ƒè ,QÉG»ð »ðBwBC »ãðºq ï»G ,òüºkºk qBOõâ µºô»ðBì½g»G ºsBO ÿºô»ð ô»C ÿºlñÉø»G ºô»ƒýƒýƒO»ƒüAkq õƒÜ ôkq õƒÜ þƒƒPƒƒw»ƒƒø»ƒƒG .ºô»ñýPw»HG ºsBO þÝÈlð»ìrø»G ,ºq»ðõø ‡»ì»C »PÉ_ºk ,ºsAô q»K »Ü ,kq õÜ ÿ ôõOô»Ý¾»ø þðAtÝü s õƒì ô lƒð»ƒìq»ƒðõƒø óBƒüºk ôBƒð ï»G ,ÊðAsBð †ýGºq»Ì þðBìs ,Jºq»Ì ôõì»ø »Ü ,ºq»ðõø þðBÜ»O»¿w»g »ì»C »OBãG QÉðAõOºk ô QÉñÈ s»Gºk óBܺq ôõñw .ºô»PÉHG Þü tð ÁBñýÔ»è ô ‡BG þÝÉPwBC þðAlð»ìq»ðõø »Ü ,»ýýð »P¾Bâ ‡»ƒì»ƒC ó»Üºk ½G þðlðBãð»x¾»ø Jºq»Ì ÿºq ô»â BO ôõ_qºk óBÜ»ãðºvÉG»è ºkq ô ºkq ô ô ÿ tƒü q »ƒOBƒø ô»ƒPƒwBƒC ô»ƒC »ƒPƒƒ…ƒƒü»ƒƒâ òƒü qAkAõƒýƒø »ƒü½ƒG ,ºô»ƒðAlƒð»ƒƒìq»ƒƒðõƒƒø .QÉG ïAôºkq»G ÿ ½g ÿ qBÜ ô q»ðõø»è ,ï»Üºk bBƒì q»ƒì½ƒø »ƒÜBƒÜ ÿ ôBƒ_ »G b ô sAôBC»ƒG b òƒü»ƒÜºk óAô oºôBƒ_ »ƒO»ƒƒ¿ƒƒw»ƒƒg ﻃƒC ,ÿ ½ƒƒg þƒƒìAôºkq»ƒƒG ï»C ,ÿ»¾õØ ºrø»G ï»C ,ÿ ½g ÿ»ýýO»HüBO ÿ q»ðõø ÿBýðk ÿ»ýýðAõW ï»C ,ÿ»ýü râ½ø q»ø ,þðBܺsAôBC þðkqAvHƒ¾»ƒø ô ÿ ½ƒg »Ü ,ºôBì þð»ì»O ÿºlðºô»C ô ÿ ôõì»ø ,ÿ u»ð rPì»Ü ÁBw k»w»è òü qAkAõƒýƒø q»w»è ÿ qB…Ô »Ü ºô»OBÝG ºô»C ÿ ôõGºq»Ø ÿ qAõG»è QÈ ô»ƒÝƒGqºk QƒÉƒðAõƒO»ƒð ºôõƒG ﻃƒø BƒƒPƒƒxƒƒÉƒƒC »ƒƒÝƒƒðõƒƒƒ_ ,Akq»ƒƒƒðõƒƒƒø AlO»wBýw»è ï»ø ,ºkAsBC Alü»Ü»¾Bì»ñG»è ôºôAõè ½G ÿ»Ü»ýükAsBC ô ôkq»ø ,ºkAsBC »OBhG u ¼ q ô»„ ô RBÝHÉLPwºk QÈ rܺk ,òü ôAlýPwºk»è qBâu ¼ q »Ü ÿºô»C ½G q»w | .ºô»OBÝG ôõGºq»Ø óBì½G BPxÉC qBãXÉC þÝÈ qBÜ ,óAôõGºkBìBC ‡ºõÉC ,»üBƒìq»ƒâ ﻃG »ƒÜ ,ºô ôkrƒÜ óBƒPƒ„BƒG ô ó ôõP…ýðAk ºrÉè ô ºôBñÉø óBPÕü r„»O tÈ q ,ó rãG óBO½g þÝÈlð»ìq»ðõø»è tÈ q þP„ºk ôkq õÜ ÿºô»O»ð þÝÈlð»ìq»ðõø»è ô»C ô þüºsk þP„ºk »Ü ,ó rãG þüºsk ,òƒƒðAsºk óBƒƒO½ƒƒƒg »ƒƒƒÜ ÿºq»ƒƒƒGô q ôºk ô rɃèô»ƒø Á»ƒâ»ƒè òƒ¾»ƒÝƒÉƒO ߺõƒÉƒ„»ƒG .òü sBðB„ ÿ»ãÉW »Ü ,óBì»Üºô»O»ð ïºô»C þO»Ôqºk »Ü ,ïôõG ÁBd„½g AlðBPO»ìtg»è »xØ qAõ_ îðAõPG ôõG»ƒø ½ƒG ïºqBƒƒGô ôk ÿ tƒƒÈ q Á»ƒƒâ»ƒƒè ,ﻃƒÝƒƒG .óBOôõì»ø

ÿºlƒƒðºô»ƒƒƒC q»ƒƒƒƒƒƒðõƒƒƒƒƒƒø þƒƒðBƒƒÜºô»ƒƒƒð AkôôvƒƒÉƒƒì»ƒƒƒè ºô»ƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒG ,ºôõƒƒPƒƒw»ƒƒƒG ﻃÜBƒðoºôBƒƒG ºtƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒìºq þðBÜ»ýýwBýƒw þPÉHýðAõO »íÉC ºlƒƒƒƒƒðºô»ƒƒƒƒƒC óBƒƒƒƒÜºô»ƒƒƒƒð ºô»ƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒG QÉPw»HG ôºô ôlðAôtG þ„»íÉC ÿæ þðBܺkrÜq»w »Ü ,»…ýðAô»C þðBÜ»ýýðAõW»è ÞɃ„»ƒG | .ºôõPw»G ºô»Ü»ü»G þ…ýðBܺô»ð þðBܺô»ƒð q»ƒðõƒø ÿºlƒðºô»ƒC »ƒOAô ,ºôõƒPƒƒw»ƒƒG ºô»ƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒG Akô ô vƒƒÉƒƒì»ƒƒè »íÉC þðBÜ»ýýwBýw ºtìºq ï»ÜBðoºôBƒG ºô»Ü»ü»G óBܺô»ð ºlðºô»C þPÉHƒýƒðAõƒO ô»ü»ø þìºkq»G Akq»ðõø»è .QÉPƒw»ƒHƒG

þ…ýC »Ýðõ_ ,ºô»PüºlG lð»ìq»ƒðõƒø»ƒè ,!ºô»OAlG qBܽðB„»è oôBC »ýýð þwBýw rýÌB„»è oôBC !»ýýƒð þƒwBƒýƒw þƒ…ƒýƒC ,ºô»ðAô»ƒ`ƒÉƒK»ƒG ,rƒÉƒg»ƒð ,!ºô»ƒPƒüºlƒG µóAô»C ÿ»ðBhGBOõØ ,ó»ðAô»C AlOºo»ñG»è þðBÜ»Gtc ,»ðAô»C ÿ q»ãü qBÜ»è ÞÉ„»G ,»ðAô»C ÿ q»ãü qBÜ»è ÞÉ„»G ôºô ôlðBÙ¾õg þƒðAõƒW þƒƒPƒƒw»ƒƒø ô þƒƒü s ½ƒƒxƒƒ¾k »ƒƒÜ

þƒÄ¼ rƒì »ƒüAõƒíƒÉƒK ﻃG .îƒñƒƒÉƒƒøºlƒƒÉƒƒK »PÉG þðBÜ»Wq õG»è qBXÉÜlð»ø ,†ýwBýw ½O ÿºô»C QýðAtG QÉGºk !»„BG ºôºqAõg Bü ,Qü ôArwrLÉè ô QƒýƒwBƒýƒw BƒPƒxƒÉƒC ï»C QýðAtGAô QÉGBð ,»ü»ø QÜ»üBK ô»éK q»ø ºô ôkrGAq ô»C ôºô ôkrÝPPwô qk ½O ºô ô vÉì BPxÉC »ü½G ,»Oô ôlðBÙ¾õg ½O ÿ ôõ컃ø oôBƒC QƒÉƒGBƒð ,Qƒƒü ôArƒƒwrƒƒLƒƒÉƒƒè ïAkBƒƒì

QÉGºk !»„BG ºôºqAõg »PÉG þðBÜ»WqõG»è qBXÉÜlð»ø ,†ýwBýw þļrì »üAõíÉK QÉGBð ,»ü»ø QÜ»üBK ô»éKq»ø Bü ,QüôArwrLÉè ô QýwBýw BPxÉC ½O ÿºô»C QýðAtG »OôôlðBÙ¾õg ½O ÿôõì»ø ºôôkrGAq ô»C ôºôôkrÝPPwôqk ½O ºôôvÉì ï»C QýðAtGAô

,ºôõOô ÿ rÍý„ òü rPƒì»ƒÜ ‡-ÿkq»ƒø ,óBܺq ô»â ºrýÌB„»è ÞÉÜ»ü»G ôõG ï»G ï»è þ_q»â»C ,þðAq ½â òü rPì»Ü»G †ýì»C lð»_»è ô BK ô q ô»C ôBÝü rì»C»è ,Ak»ýüAôk ÿ qAl„»G ÿ q õÜ ÿ»ýèBW þ݃Ƀãƒð»ƒøBƒC þݾõì »Ü ÿ»ðBýýðAq ½â ô»C ï»G ,ºô ôkrÜ ô q»ðõø ÿ»wBñÉK ,ó ô»C ÿ sAôBC ô ó ô»C þƒÜ»ƒýƒýƒðAq ½ƒâ lƒð»ƒ_ ,ó ô»ƒC þƒƒðAq ½ƒƒâ »ð µó ôArOô»ð ô»C †ÉK»è »Ü ,òð»íâºk .ºô»PÈ rñÉøºkAk †ü ô»C ÿAôk»è ºrÉè BPxÉC »Ü ,»ýü sBðB„ ÿ»ãÉW »ü½G ô þìõÝc ÿ ôArwrLÉè »Ü ,òü ôõP…ýðAk ÿ qBÜ»ì»C þ_q»â»C ,òü ôõP…ýðAk þGtc ߺô QÈ ô»íG Bùð»O»G q»â»C ô»ýýð òì ºq ½W ï»C q»w»è ïõÝc ß»ƒýƒýƒwBƒýƒw ô î…ýðºkAk Bùð»O»G Aô»C ,ïºlG »ðBO»GBG »ãðºq »Ü ,ʃìºkºk þƒÝƒÉƒ¾õƒâ »ƒÝƒK»ƒ_ ô ÊìºlG þÝɾõâ »ÝK»_ ÊH„½hý…ÉK þüBO½Ü ï»ÜºlÉW»HÉW ½ƒg þƒÜq»ƒC

ºqBÜõw»Ü ô»C ,‡»Ü»Wq»ƒìõƒè»ƒø ,ºô»O¼krÜ ÿ rýGAô »Ü ºôõG ÿ ½g þÔBì »ƒÜ ,ºôõƒGAô »ƒÜ»ƒWq»ƒìõƒè»ƒø »ƒÝƒƒðõƒƒ_ ºôõƒHƒ„½ƒhƒýƒÉƒK þƒüºsk þƒÝƒÉƒƒðAk»ƒƒðBƒg ô BðAs ÿ»ÜºoõÜ ,QÉG Þ…ü tK ÿ»ÜºoõÜ Þü s õì òÈõ„ ß»ð ,QÉG ºq ô»â þÜ»üBðAk »ì»C .!QÈ ô»ÝG »ðBO»ƒGBƒG ºq ½ƒW ô»ƒC ô ,ÊÜo»L¾»ø»ƒð »ƒÜ ,ºôõƒGAô AlƒÝƒÉƒOBƒÜ»ƒè -þüºsk ôBð»è ,þðAq ½â»ð ô ß»¾»H„ºo»ð ôõì»ø»G .ºôõG»ð »Ðºk»Ø Ak»OBÜô»è AlðBü Al…ýÜ»ýüB„ ôõì»ø ôBð»è ô ß»üºõÉ„ Al…ýÜ»ýý„½g ôõì»ø ôBð»è ,»ðBü ôõOô q»ø »ðBýðAq ½â ô»è ÞÉ„»G »Ü ,»ðBü õOô ôBƒƒƒð»ƒƒƒè ô óBƒƒƒü½ƒƒƒg ÿ»ƒƒƒÜ»ƒƒƒ_ôBƒƒƒð»ƒƒƒè µºôArñÉøAk ºô»ðBü½g ÿ»ƒÜ»ƒOºrƒýƒ„»ƒÌ .þPÈ ôlðBÙ¾õg ºô»…ýPü q»ð ô JAk»G ,ºôõG »„½hðBýÉK »ü»¾Bì»ñG ô»C ï»G AlýðBüu»è rO þÜ»ü»PwAqBC óBü»ÜºoõÜ »Ü ,ºô ôkqAõg þgAk ï»C þ_»Ü .q»G»PÈ rãG ÞÉO»GBG ‡»ì»C ,ºôBñÉø»ñÉè ÿ sAô ï»G ï»C !Qü»ÝG rü»w þðBwBC»G Aô q»ø »ýýð q»â»C ,ºlð»ìq»ðõø ï»C ,ºlð»ƒìºrƒø»ƒG ,QÉñƒÉƒ¾õƒW»ƒð þƒgBƒð s ¼ rƒýƒK þƒÝƒÉƒPƒ„ ÞÉÜ»ü»G RBÝG »ì»C BO ,QÉG»ð ÿ qºlðBø ô þü½g þüºô»O»ð þOBG»g þðBÜ»wBñÉK»è ,óBOlð»ìq»ðõø ºô»C Jºq»Ì ÿºõÉC QÉ¿G ,óBOlð»ìq»ðõø ºô»C †ýwqBÔ ÿºõƒÉƒC ‡»íÉC ,óBOlð»ìq»ðõø ºô»C ßq õO ÿºõÉC þðBñÉøAk òýðAõOºk ô»ðBƒìq»ƒðõƒø »ƒì»ƒC ºô»ð ,»gBð ï»C »üAõíÉK .òü»ÝG ºq ô»â ,ë ½K»„ ÿAôk»è ë ½ƒK»ƒ„ ,ºô»ƒð ÿAôk »ÜBÜ ßºô þðAk»w»G ô ºô»ƒOºôAq sAõƒâ ,ºô ôkrÝÉè ÿAô ôºô ôlðÂõW þüºsk q»ì½ø þü½g ÿ rýKBG ô ßôBG þPü q»ð»G q»HìAq»G QÉðAõPG RÂô ÿºôºqºk»è µQÉÝxƒLƒGAq ,AlðBÜ»ýüB„»è ô s ¼ q ô»ð þðBÜ»ãð»øBC»è ºô»ü½Ü»è ºô»ðBÜBXð»K ô óBÜ»é_»è »Ü ÿºôºqºk »OBâºk BO ,ºô ôkrÝÉLýƒPƒwºk òì( »Ü ,îðAtG »…ü qBXì»Ü»ü ½G .RÂô ÿºkBìBC ,îƒðBƒPƒwkq õƒÜ ÿ»ƒâq»ƒíƒ…ƒÉƒK ÿ»Ü»ãðBGôBð»G ºrÍý„ )îðAlü»ì ÿ»ãð»W q»ì½ø »ÜBÜ ,k»íc»C îüArHýC BPw½ìBì þPwAo»G »Ü ,ºôBðAk ½G ÿ sAôBC þüºsk .kô ô rw þðBÜ»ðAõW ºsAôBC»è »ÝÉÜ»ü ÿ»`gBG ,óAqB„»è ïAo»â òülð»ƒ_ »üAõíÉK lð»_ q»ø ,ºrãG »ðBì»è Ëõâ ,B„BK rP…ÉK ,ºôBC q»Gô»è B„BK ÿ»`gBG ÿ sAôBC ,þO»ü õOô q»ì½ø »ÜBÜ »Ü ï»G ,ºôArOô ôºõý„½KAk ÿ rP…ɃK ÿ»ƒðAô»ƒC ôõƒì»ƒø »ƒðAô»ƒè .ó ôBƒì»ƒð þƒ`ƒýƒø rƒO ÿ»ƒðAô»ƒC Êéü»è ÿ»ì»c ÿkõíc»ì ôõH„½hÉèAõg .þO»ü õOô rO þݾ»g †ü rP…ÉK ô þO»ü õOô AõÜ ,þO»ü õOô q»ì½ø »ÜBÜ ÞÉOBÜ ï»G .!QÈ râºk óAô»è Ëõâ ÊÜ BPxÉC ô äðºk Á»â»è »ýýðAq ½â ï»C »ü½ƒG .ºrO þ݃ɃPƒ„ q»ƒì½ƒø »ƒÜBƒÜ ÿºrƒø»ƒG ÿkõíc»ì( ôõH„½hɃèAõƒg þƒ_q»ƒâ»ƒC þƒÝƒÈlƒð»ƒìq»ƒðõƒƒø ,)ʃƒéƒƒü»ƒƒè ÿ»ƒƒì»ƒƒc þ…ý„½ƒg þƒðAq ½ƒâ ôºôõƒHƒ„½ƒhƒãƒðºk QgAk »ÝÉìºk òü rw»ð »ðAô»ƒè ,ºôõƒOô ô óBÜ»é_ þ¾Bw ÿ»ðBýðAq ½â ô»C ô»í¾k»è ï»G ,ó ôõG óAõW þì»øq»G óBÜBXð»K þÜ»üºrø»G »Ü ÞÉOBÜ ,AlÉK ïºuBìBC ߺô ôõì»ø rO þðAô»C ,ºô»…ÉK »PÈk ºq ô»â | .òñÉìºlÉW»G †ü rO þÝÈ qBW ,þüºsk q»ì½ø »ÜBÜ ßºô ,óBƒì½ƒg þƒ¾Bƒc»ƒHƒ„»ƒG ,îƒÉƒ¿ƒüºk ºô»ÝÉK ÿ sBðB„ QÉGºk kq õÜ ÿºô»O»ð ºô»ýýðBÜ»O»¿w»g»G ÿ sBƒðBƒ„ ,òƒü»ƒÝƒG ô»C þãðºk ÿ qBÜBýW»G ÿ sBðB„ ,òü»ÝG AkrO þðBܺlð»ìq»ƒðõƒø þƒãƒðºk Á»ƒâ»ƒè »Ü ,òü»ÝƒG ºôºô»ƒG ÿ sBƒðBƒ„ ,òƒü»ƒÝƒG þðAq ½â ÿ q»ðõø»è BñƒÉƒøAk þƒÝƒÈ ôºpƒÈ o ÿAôk ôºôõG»ð Akô»C †ÉK»è »Ü ,Alükq õÜ ,ºô»PÉHG Qwô qk »ýýð óBwBC †ƒü ô»ƒC ,rì»ð ÿ q»ðõø òɾºk »Ü ,ÿ rì»ð »„»ì»C lð»_»G þðAõO »Ü ,ºrì»ð þÝÈ q»ðõø »ì»C þðAlð»ìq»ðõø ôB_»è ,ï»Ü þÜ»ýýðAq ½â ó»w»c lð»ìq»ðõø »ðôõíð ½G »Ü ,»Ýük ,ºôõOô ÿ rOBü s þðAq ½â qAs»ø ,ߺrü s ÿ rOBü s þðAq ½â k»w YñÉK óAkq»ì þè»Ì Êw ½G k»wô ôk ,ÊéìBì ÿk»ì»dì ,ºôõOô þÙèBg ÿ q»øs»ì ,ºôõOô þðAq ½â k»ƒw ÚýÔ½O rýøBO ,ºôõOô ÿ rOBü s þðAq ½â óBüºk q ¼ s ,ºôõOô»ð þðAq ½â BXð»K ôk»w»è rOBü s ôk»w»è óBý`ýø »Ü ,rO ÿlð»ìq»ƒðõƒø þðAq ½â k»w YñÉK ôk»wqAõ_ ½G ,BXð»K q»ì½ø »ÜBÜ ï»G ,ºôõOô»ð óBü rPì»Ü ߺô q»ø ,ºôõOô þðAq ½â òü rPì»Ü ,þüºsk þÝÈ rÍý„ »Ü ,rýÌB„ ÿkq»ø k»íc»ƒC k»íc»C .þðAq ½â»ƒG ºô ôkrƒÜ þƒ…ƒü ô»ƒC

4

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

| :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ½G Úülw rýøAs

óBPwkqõÜ ÿsBwq»Ýü»K ÿBðAõO »G ókrÝýO»ƒüBƒÜõƒw »w»G ÿ ôBð»G óBü½g óAlð»ìq»ðõø RBÜBð Qxü õÉK þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ_qAõƒ_ »ƒƒð»ƒƒhƒƒG ºô»ƒƒéƒƒüBƒƒPƒƒw óBýðBñÉøAk ÿBðAõO »Ýðõ_ .ºôºôArÝü qBük µòøs »G ÿlðºõü»K ‡»ì»C ºqBük .ÊGBƒð ºôºlð»ìq»ðõø þüºkBìBC ÿ tÉø µ q»`¾»ƒÜ BO òý_ µó ½KAu »è »Ü ÿºô»C »ðAôpG ½O ,»ü»ø »Ü lð»ìq»ðõø Ëlð»ø ÿ»Üºk ÿk»G ‡BPxÉC þðAsºk ÿ»ÜºqBÜ þéüBPw »ƒG ó»ƒÜºkqBƒÜ »éüBPw ï»C ï»G .»ýýƒñƒýƒ_ óBƒü þƒð½ƒKAu ÿæ .ºsAôæ »íÉC ÿæ »ýükq õÜ »ýƒýƒPƒ…ƒâ µ»ýýð Á õHØ þéýGBØ †ülð»ìq»ðõø Ëlð»ø ÿkq õÜ ÿ q»ðõø »è »ƒñƒgºq ‡»ƒ…ƒýƒì»ƒø ÿ»„ô ï»G ºrãG »ñgºq îɾºk òì .Ë râºk ºô»ÐBñG »è ½O »Ýðõ_ »ñÉGqºk Êè ÿkq õÜ ÿkq õÜ ÿ q»ðõø ÿ ôBð »ýýð ÞÉP„ »G RAôpG | .QÉG ÿqBÜ »è tð¼ rG þ_½G :rÈkôB_ ÿ»ñgºo »Wq»ì BüBC ËrñÉøBðqBÜ»G ÿsBwq»Ýü»ƒK µÊðAtG tð¼ rG ÿsBw»…ýK lƒð»ƒìq»ƒðõƒø ÿºq ô»â ÿ½g RBܺk ºq ô»â ÞÈ qBÜ ÞÉOBÜ þðkrܺq ô»â óBü ?tð¼ rG »OBÝýG µRBÝG ÿæ µ»íÉC ÿæ »ð½_ ÿsBwq»Ýü»K ÿqBÜ ?»Ýük þðBOÂô tð¼ rG ÿ qBÜ þPwAq»G :Úülw rýƒøAs µôBG »¾Bü rO»ì ô»C ôõì»ø »è ºrOBüs þWq»g ÿ sBwq»Ýü»K ÿ qBÜ »è BPxÉC »Ü ÿ»ðAôÃG ÿºô»ñP„oAk µ tð¼ rG .Ëk qBÜ»G »íÉC ÿæ »è ,»ðBÜ»ðBgqBÜ ÿ qBÜ »üºkkBì ï»G q»Ýü»K »Ü »ü»ø tð¼ rG ÿ»ðBgqBÜ òülð»_ BKô q ô»C þPýèAõÜ þÉÜpHÉÜ »ƒðBƒâqBƒÜ ô»ƒC ôõƒì»ƒø »Pxü õÉK lð»_q»ƒø ,»ƒü»ƒø óBƒýƒðkrƒÜqBƒÜ tð¼ rG ÿ qBÜ þðBÜ»ÐBð½Ø ÊðAtG sBwq»Ýü»K ókBÌ»ì µ tð¼ rG ÿºô»ñP„oAk þñÉùð µ»ð½_ µóBܺq ô»â ºqBÜ ½G ï»G »Pxü õÉK þÝÈ qBÜ Aô»C óAlð»ìq»ðõø þO»HüBO ÿ qBÜ Ëlð»ƒø ÿ qBÜôBø ókBÌ»ì þðBÜ»ðBgqBÜ »Pxü õÉK þWq»g »G ÿlðºõü»K ‡»ì»C òG lð»ìq»ðõø þPýèAõÜ Ëô»PG ºlð»_ ,»ü»ƒø ºô»ƒÜºqBƒÜ Aô»C ºô»ñP„oAk »è QɃG ‡BƒG R»ƒÜºqBƒÜ ÿæ þ_q»â»C .ÿºlG ‡BG ÿºqBK »Pxü õÉK þðBñÉøqBÜ»G þðô»g sBwq»Ýü»K Ëlð»ø »íÉC µË rÜBð Zq»g ½G ÿºqBK ï»G »ü»ø ÿ tð¼ rG »è BK ô q ô»C »ƒè †ƒü sBƒwq»ƒÝƒü»ƒK Ëlƒð»ƒø ÿ qBÝÈ rÜ ßºô ó»Üºk qBÜ tð¼ rG ÿ»ðBgqBÜ þƒPƒýƒèAõƒÜ »ƒðAô»ƒƒC ºô»ƒƒgAk»ƒƒG ÿ q»ƒƒðõƒƒø ÿ tÉø »G ó»Üºk óBÜ»ðBgqBÜ ÿºô»ñP„oAk ÿ ôB_ »ðkrݾ½g »ì»C óBƒü½ƒg ÿ q»ƒðõƒø µzrK q»G Ëlð»ø rOrü»w ‡ºô»è µ»Ý¾»g »íÉC þݾ»g »è Ëlð»ø µ qAlülðºõü»K þð»üæ þÝÈ qk»Ð þPwAo»G .òðAsBð »ýƒPƒwAq ô»ƒC ºrÉC ÿ sBwq»Ýü»K ÿlð»ìq»ðõø »è ºq ô»â »ð»ÝG óBýðBܺqBÜ òðAõOBð òðAs»C Aô µË rܺk Zq»g ½G ÿºqBK z»Ü ôõì»ø »ÜBÜ .tð¼pG »è ÿ»Ü»ýü q»ðõø »ì»øq»G ÊðAõOºk QÈ rÝG ô»C BW ,ºô»PÈ vÈ pGAk tð¼ rG þÜ»ü»ðBgqBÜ »è ÊÜ»ü »è óBü QÉG BKô q ô»C »è »ü»ðBgqBÜ óBì½g þOÂô »è óBü..QÉG ÊwôAqk þðBOÂô .QÉG Ë rܺk ×BPw »G ºq ô»â ÿ qBÜ óB„BK þƒÜq»ƒC ރɃÔBƒPƒw óBƒÜ»ƒðBƒgqBƒƒÜ »ƒƒè ºô »Ü ó rÉLwºk ÊK óBü q»Ýü»K þðkrܺq ô»â óBýÉK ï»G ,ÿ sBwq»Ýü»K ÿ qBÜ »è óAsºqB„ óBü q»ðõø ÿ qBÝÈ rÜ »ðAô»C lð»ìq»ðõø òɾBð ßôõ`G þPÉÜBì òðAõOºk z»G µòɾºk ÊK óBü½g ÿ qBÜ þðôõGôAô»O ÿAôk ,ó»ÝG ºq ô»â ÿ qAõG»è óAsºqB„ z»G òÈk rO þÝÉK ô râ µó»Üºk »Üºq»Ýü»K ½G I¾BØ ,óAlÉè I¾BØ »Ü »Ýük þÝÉKô râ »G óºkºk »ðBH¾BØ ô»C rOAôk I¾BØ ÿAôk tð¼ rG ÿºô»ñP„oAk »è ó o½LxK »ðô»Üºk òÈk »Ýük þÝÉK ô râ ºô»ñP„oAk µókrÜ»OqBíw µókrÝíýc»è µókrÜ òü½W »íÉC ÿæ þO»Hâ»ð ÿ sBwq»Ýü»K ï»G .lPø.. þðB„ q»w »PÈ ô»Üºk »ðBÐBð½Ø ô»C ôõì»ø ÿºô»G ó»ƒÜºk þƒñƒü rƒ„Bƒð rƒOAôk µÿ ½ƒg »ü»è»w»ì ï»C BW ,tð¼ rG »G RBÜBð þðBܺqBÜ »w»G ,ô ô q »PÈ rhG þðBƒÜ»ƒýƒPƒwAq ʃGºk ÿ sBwq»Ýü»K ÿBðAõO »G ókrÝýO»ƒüBƒÜõƒw #.óBPwkq õÜ

ô»C ÿ q ¼ s µËqkBð ÊK þãðrâ q ¼ s þWq»g .ºô ôkrÜ Qwô qk þKArg ÿ»ãü qBÜ »ðAqBÜ »Ü Ë râºk »ñgºq ÿºô»C »üAkºô»è »Üºrü»w NArg þ¾Bü rO»ì óBì»ø þ„½g ºsBwq»Ýü»K »ðBHÉPÜ ô»C ÿ rü»w ó ¼pG .ÊñÉøºkqBÜ»G þðBíÉéw ÿ»Ü»ýÈõƒð ½ƒÝƒðAs ôBƒð»ƒè ó»ƒÝƒG lð»_ ,ºôArÜ Qwô qk »ðBhHÉPÜ ïºkq»G»è ô»C .Ê_ºk òü qºõ¾»ø ôºq»G ºôArÜ »ÝÉãðBì »íÉC þðBܺqBÜ »è »ñgºq q ¼ s ºsBwq»Ýü»K þñü qºõ¾»ø QwBC »è ÿ ½g þ_»Ü Ë râºk òì »Ü .Ë rÈ vGºl¾»ø þãðºlÉG ÿ»ƒÜºqBƒÜ

òɾºk þðBùýW þðrÈk½ì ÿ q»ðõø îðAsBð »ýýð q»â»C .óBPwkq õÜ þƒPƒwBƒC q»ƒw»ƒè óBƒü q»â ï»G ,ºqBük ÿ»Üºô ô vÉì QÉG þðBùýW »è »¾ô»ø ï»C QÉG óBPwkq õÜ þPwBC q»w»è þPwºk q»w»è Aô»C óB…ɃܻƒñƒÈ ô ÿ qAõƒG þñÉÝ„»_q »è ÞÈ q ½W lð»ìq»ðõø òülð»_ ½G ºuBìBC ºrÉè Ë rÜBð ó q ¼ s óBܺôB𠵺ôArÜ µ»ƒƒñƒƒgºq ﻃƒG ,Ë rƒƒÝƒƒƒG óBƒƒƒü ôõƒƒƒì»ƒƒƒø ÿ qAõG»è .ºôArÜ þì»Ü »G q ¼ s ólðBãð»x¾»ø ºq ô»â ÿ qBÜ ½G óBÜ»¾ô»ø Al…üsBwq»Ýü»K »íÉC »Ü †ü q»Ýü»K ï»Ü»ü »üAkBOºq»w»ƒè

q»w»è ï»G .krÜ ókrÜqBÜ »G óBíPwºk óBPwkq õÜ þðBÜ»Ý_¼ qB„ µ qB„ þPwBC óBíìºô ôk ,s ôlðAôºq ºkrG óBìq»Ýü»K ï»Ü»ü ÿ ôBð»G óBìqBÜ ï»ýÉw µÛkBw lü»w ºkrG ÿ»ƒÝƒèõƒÔ Rôºk óBƒýƒÉƒK »ƒÜ )òƒOrƒãƒÜ»ƒü( »Ü ,krÜ Qwô qk þðBíÉéw »è »Ü»Pƒwºk óBíPxü ô .ArGæ ºq»Ýü»ƒK ô»ƒC ºô»ƒgAk»ƒG »G òý…g»HG óAõW þðBPwqB„ þÜ»üBíýw ÿ q»ÝÉèôB_ þÜ»üºõÉ„»G qBWAôk ï»G ,qB„ óBü qB„ ÿBíýw óArðAk q»ƒÝƒü»ƒK Ëlƒð»ƒø | .lðAõÉ„

“

þPwBC »è ô»ì»Ü q¼s ÿqBܺõÉ„ ÿq»ðõø ÿ»ñgºo ÿ»¾Bw lð»_ ï»è ºrü»w q¼s ºô»ìæ»G .»üAlðôõG»ð »G óBýýãðrâ tÈo»G þÜ»üBPw½ìBì µ ËoôBø lð»_ þüAôk ï»G ,ÿqBܺõÉ„ ÿqAõG»è AkAq½PÜk µq»PwBì ÿ»ìBðAôpG »Ýük þw»Ü Áõwºq þHøºô BPw½ìBì µrÜ»G As»W.k »è »ãW òýwôõð »Oô»Ü»ð ºô»ýü q½ýO ÿôôo »è ô»C òýðAtG BO RBÝG qBÜ ß»ü krܺk ïBð»ì»O ÿ q»ƒƒðõƒƒø ÿ qBƒƒÜ ÿ»ƒƒPƒƒwAqBƒƒC ºtƒƒƒÈ o»ƒƒƒG ï»ÜºqBÜ ,RBGºk ËõÜ ôºq»G ÿ sBwq»Ýü»K .ïôõG ß½„ þ„õO þPwAq»G þñýG »ƒƒè ÞƒƒÈ q ¼ s :rƒƒÈkôBƒƒ_ ÿ»ƒƒƒñƒƒƒgºo »Üõð»ø »Ü »üAô óBýÉK ÿq»ðõø þðArâ»ñgºo ½O½Ô ÿq»ðõø AlýðBùýW ÿq»ðõø ÿBýðôk »è ÿq»ƒðõƒø ÿlƒðõƒO þƒÜ»ƒýƒÉƒðçƒƒíƒƒéƒƒì »ƒƒè ÞÈlð»ìq»ðõø ߺô ½O »üAlƒü qBƒÜºõƒÉƒ„ ?QýñýGºk ó½_ »ü½O½Ô ÿq»ðõø ï»C ÿ»ãÉK | ÿ»ãÉK ½O½Ô ÿ q»ðõø :Úülƒw rƒýƒøAs þPw»ø ÞÈ q»ðõø q»ø ,»ü»ø ÿ ½g þü ô ô vÉì þðBÜBì»ñG óBü ,ôõG AlÉO þðAõW µþü ô ôlñüs óBü½g ÿ q»ãü qBÜ Aô»C ÊGAlƒÉƒO ÿ q»ƒðõƒø þñü pGqºk þðBìs ºq»ðõø q»ø ï»G ,ÊGºk ÿ rG»è »ãðºq Êðçíéì ÿ»„ô .»üAkõW ÿ ½g ÞÈ q»ðõø q»ø .ÊG rP„BG ÊÜpHÉƒÜ ºô»ƒC RBÝG óAôArÔ lð»_ ÿ ½g þðkrÜqBÜ þüBPðBK .RBܺlPwô qk »ñgºq µþü q»ãü qBÜ ºlðºô»C | »Ü»¾½Ü »è ÞÉÜ»ü :rÈkôB_ ÿ»ñgºo q»ø þñOô»Üq»w þðBܺô»PK ô þܺq»w ½O ,»ü»ñgºo ÿqAõG ÿq»ðõø þÜ»ü»w¼ pK ÿkqõÜ ÿqBܺõƒÉƒ„ ÿ»ƒñƒgºo »ƒè ó½ƒ_ ºôAqk »Ü ÿ»ðÂô»ø ô»C lð»_BO ô QýðAô oºk »ƒG ÿ»ƒK þƒO»ƒüõƒýƒƒðAõƒƒO AkºqAõƒƒG ﻃƒè | ?RBHG q»Ýü»K ÿqBÜ óBü ½éGBO þðBÜ»ýýñÉùð ÿ q»ƒðõƒø ÿ»ƒñƒgºo :Úƒƒülƒƒw rƒƒýƒøAs þƒPƒwBƒƒC »ƒƒè ô»ƒƒì»ƒƒÜ q ¼ s ÿ qBƒƒÜºõƒƒÉƒƒ„ lð»_ ï»è ºrü»w q ¼ s ºô»ìæ»G .»üAlðôõG»ð þÜ»üBPw½ìBì µ Ë oôBø lð»_ þüAôk ÿ»¾Bw µ q»PwBì ÿ»ìBðAô pG »G óBýýãðrâ tƒÈ o»ƒG »è »ãW ï»G ,ÿ qBܺõÉ„ ÿ qAõG»è AkAq ½PÜk Á õwºq þHøºô BPw½ìBì µ rÜ»ƒG As»ƒW.k »Oô»Ü»ð ºô»ýü q ½ýO ÿ ô ô o »è »Ýük þw»Ü Aq ½PÜk µ q»PwBƒì þƒ_q»ƒâ»ƒC ,òƒýƒwôõƒð ÿ tÉO ½G ï»Ü þðæ ï»G ,q»wôõð »G RBÝOBð ,þñýG óBü ôArwôõð òülð»_ óBýðBÜ»ìBðAôpG ÿ q»ðõø þÝÈ qBOô þðAõPðBü»ð ½G îðAsBð ï»G | ?òwôõñG ÿklW þðôõG»ø ÞÈ q ¼ s :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ÿlð»íO»HüBO õܺôBO lð»ìq»ðõø ½G êüBPw ºq»ø þÝÈ qBÜ»G Alü»Üºq»ðõø »è RBÝG Alü»K ÞÈ q ¼ s Al„ºô»C Á»â»è ,òðAsºk QxüõÉK óBýÉK ÿqBܺõÉ„ ÿq»ðõø þðArâ»ñgºq »è þñP„õÜ lð»ìq»ðõø ½G êüBPw »Ü »üAô óºôBg ½O lƒð»ƒ_BƒO ,»ƒðBƒñƒÉƒøAk þƒc¼ q ½O óBü þO½g þéüBPw ô ÿlð»íO»ƒHƒüBƒO »éƒüBƒPƒw ÿºô»ƒðkrƒÝƒýƒØBƒO»ƒè »ƒ…ƒýƒì»ƒø | ?QüAlðBÝÈõð R»HüBO þéüBPw þðôõG :Úülw rýøAs .Ë rܺk ½G ÿBýWBýW ÿºô»ðAlÝÉè òülð»_ ÿBðAõO µQwAõg ÿBì»ñG q»w»è q»â êüBPw Aô»ƒC Ë rƒãƒG ÿ ½ƒg ÿ»ƒãƒÈ qBƒ„ ÿ q»ƒðõƒƒø

ôõG )ó u ÿkAsBC( ÿ q»Ýü»K krÜ óBíPwô qk ÿ»ƒÜ»ƒðBƒü oô ôk »ƒè †ƒü ô»ƒƒC ºô»ƒƒgAk »ƒƒG | .ArGæ qBñ_q»w Ëõð ÿ qBÜ ï»Ü»ü ÿBOºq»w ºqBÜ ô»C µlðBÝ„ ÞÉO óBì»Ü»ýýíükBÜ»C Bì»ñG »Ü ôõG ߺô µkrÜ Qwô qk óBíðrÈk½ì þÝÉìo½Ô tÈ o»G ô ôkq»ø µArðAk Ëõð þèõHíw þÝÈ qBÜ Á õwºq þHøºô BPw½ìBì µ rÜ»G As»W q ½PÜk sAôBýW ÿºõɃ„ ô ôk »ƒG 2003 þƒ¾Bƒw »ƒè | .ºôºkrÜôÃG »ÜºqBÜ ½G óBüºô»ðlñÈõg

ºlükB𠻃íƒÉƒC þƒðBƒÜºqBƒÜ z»ƒÜ q ¼ s Qwô qk Ëq»Ýü»K q»ø ÊðAsºk Aô µË râºk óBìqB„ ÿBíýw µ»ðBìô ôkrÜ »íÉC Ë rܺk þñÈõ„ »è ÿºô»C ,þðBíÉéw »è ºô ôlðAõÉ„ ºô»C ôõG òOrãÜ»ü ÿ q»Ýü»K ºôArðAk þP…â | .»ðAõG»ð þÉW»è ô»C ArGæ ½G óBíPÈ rOq ½K ºk þP…ƒâ þƒgBƒG »ƒè Á»ƒâ»ƒè ºôºkrƒÜ óAq»ƒwôõƒð µóArƒýƒÌBƒƒ„ | .óAô»gBG þðBícºoô»C ïBì µÞüAk ÿ q»Ýü»K ó»üæ»è »Ü»üºôBì :rÈkôB_ ÿ»ñgºo

ÿq»ðõø þPwBC :rÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒgºo »G þðlðAõ`ÝÉè »G ÿkqõÜ ÿqBƒÜºõƒÉƒ„ QýñýGºk ó½_ þðBùýW ÿqBܺõÉ„ ÿq»ðõø »üAkõW »Oôºo ô ôk ﻃC QƒÈ rƒÜºk BƒüBƒC ô ÿq»ãÈõð ÿ»ãÉK rOAôk ?QÈ rÝGkq ôAq»G AlükqõÜ ÿqBܺõÉ„ ÿq»ðõø »è »ðrÈk½ì | ?»üAlÝÉPwBC b»è ÿ q»ƒðõƒø þƒPƒƒwBƒƒC :Úƒƒülƒƒw rƒƒýƒƒøAs ÿ q»ðõø Á»â»è kq ôAq»ƒG »ƒG ÿ qBƒÜºõƒÉƒ„ þü ô ô vÉì þñɾ½K ÊGºk ,þðBùýW ÿ qBܺõÉ„ ÿ qBܺõÉ„ ÿ q»ðõø ÿ ô ô vÉì ½G ,Ë r݃G aýø q»ø òüAlðAõG»ð þPwBC »è »íÉC þðBùýW »ƒPƒwBƒC Á»ƒâ»ƒè kq ôAq»ƒG »ƒG ﻃG .òƒýƒð ÿºsAôBð þ¾ô»ø òülð»_ ¼pì»C ÿ»Ü»ýýðBùýW ï»G òì»Ü óBÜ»¾ô»ø ,»ü»ø óAlð»ìq»ðõø óB…ÉÜ»ñÈ ô ÿ qAõG»è Ë rÜBð µ»üAlÉO óBý„BG þPwBC »è ï»G ,òü rãG ºlükBð »ðÂô»ø ô»C þ¾ô»ø ß»üºsAlð»C BO ÿ sBwq»Ýü»K ÿ qBÜ ßºô þèBü rO»ì ºô»gAk »G q ¼ s »Ü ºôAqk ÿlW q»G»è ºrÉè ,lPø... µÀÝýð µ tð¼ rG µòwBC

µºrÉè ºôºsBwq»Ýü»K þÝÉXð»â »¾»ì½ƒÜ »ñÈõ„ »è µQÈ rܺlPwô qk q»Ýü»K Ëô»è ó½_ ½O ,QÈ rðºkAk AkqB„ þðBÜ»ýýP…â µ»ðAsBwq»Ýü»K »Xð»â ô»C ÿqBÜ »PýðAô oºk »ñ_ºk óAô»C ÿ»ðAq»Ýü»K ô»C lð»_ BO µþýíükBÜ»C µþýPxðAs Bì»ñG ÿºõÉ_qAõ_ ?ÿsBwq»Ýü»K ÿq»ðõø þðBÜ»ýü q»ðõø »è þ„½hPƒwºk òƒì :Úƒülƒw rƒýƒøAs ïqAkAõýø ï»G ,ï»Üºk Ëõð þÝɾô»ø ôõì»ø rgBC ,QÉG óçK µ»ìBðq»G »G óBðAk q»Ýü»K ïºkq»G ÿ rü»ƒw »ƒÜ »ƒð»ƒíƒük ÿ»ƒÜ ºô»ƒC | !?ÿ»Üºk þðBíÉéw þP…â ÿ»ðBhHÉPÜ ÿqBܺõÉ„ ÿq»ðõø :rÈkôB_ ÿ»ñgºo q»ðõø ÿrO þðBܺsAôBýW »üBÜ ÿºõÉ„ôBø ï»èq»ø ºô ôkrÜ ÿqºsõâ AlÐBð½Ø òülð»_»G ÿq»ƒƒðõƒƒø »ƒƒè zBƒƒG ÞƒƒÈ q ¼ s Ak»ƒƒOôºo »¿Éø QÈ rܺk QÈ rܺk ó rÈk½ì ÿqBܺõÉ„ ÿqBܺõÉ„ ÿq»ƒðõƒø þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒÜºq»ƒw | ?Qü»ÝG óB…ýñPwºk ½G óBíðrÈk½ì ó ô ô o q ¼ s »ÜºqBýwrK :Úülw rýøAs

µ q ¼ s þü»Ùý軃w ﻃø þƒü sBƒwq»ƒÝƒü»ƒK þÜ»ýýñýGkq ô ï»ø µQÈôºk þñýãðºpPwºk ½G AkºqAõG ô»è ½O ÿqBÜ þðBÜBOºq»w ,q ¼ s ½G þñýGkq ô µ tÉø ,ºô»ƒPƒÈ o»ƒâºk ÿ»ƒÜ ºôB_q»w ºõÈõÜ »è QðBܺq»Ýü»K þìBXð»C | ?QÈ râºk Ak»Ýük ÿ qAlük q ¼ s »è :Úülw rýøAs ﻃܻƒü µókrƒÜqBƒÜ ÿ»ƒÙƒýƒè»ƒw »ƒƒìôõƒƒOô »è òì ÿ q»ðõø þPÈ qBýwrK q»G ÿ ôBãð»ƒø ÊK þPwºk ºô»ýýO»üBâq»í…ÉK µjB„ þðBüu AlðB…ݾ»ø µþü ôæ ÿBOºq»w »è òì .ºô ôkrÜ ÿ»ãðBíü»K »è ôõG îðlñÈõg þÐBð½Ø Aôk µïôõG 1985 þ¾Bw »è ,þðBíÉéw þðBÜ»ðAõWºq»ðõø ï»ðAõW »ýü q»ðõø »ãñü u ô»C ÿ qB_Bƒð »ƒG ô»C ÿ q ½OBPƒÝƒük þƒíƒÈ u q ,Qƒ…ƒÉƒùƒÉƒW»ƒG õgAk .»ãðBíü»K þðAkqBìæ»K »Oô»Ü »ìºkq»w vâ »G ïAlýðBø îðBÝÈ oôBø »è óApGAk þOºrw»c q»ðõø þÜ»_ »G †ýñì µºô»í`G Akq»ÜrýâAk ÿ ôBð»G ïq»Ýü»K ï»Ü»ü »ü½G ,äðºk »íÉG »Ü ôõG ÞüAk »è AlgB„ þ¾k »è )BOºq»w( þ¾ô»ø ï»Ü»ü ,ôõG îw 50.3 ÿ»Ü»ýü s q»G ½G ôºqB„ »è ôõG q»Ýü»ƒK ÿºô»ƒñƒPƒwAõƒâ ÿBOºq»w ºq»Ýü»ƒK ﻃC .jBƒ„ ÿ q»ƒHƒÉƒw ºõÈ ô»è , ôõG îðôõG ½g »G AôpG µóBgq»_qºô ÿºu ¼pƒƒƒK þƒƒƒðlƒƒƒðAq s»ƒƒƒìAk ÿ»ƒƒƒƒÜ¼ rƒƒƒƒýƒƒG | .ôõG Qwô qk óBPwkq õÜ þðAsBwq»Ýü»K µÞì»_ »G qB„ :rÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒgºo µ q»Ýü»K þðôõG »G ÿ»Ü»ðrÈk½ì »ñP…ü»ãÉO þü q ôõPèõÜ ÿBƒíƒýƒw µþƒü q»ƒðõƒø ÿqBƒÜ »è »íÉC þðBܺqB„ BüBC ,ºô»PÈ rƒwBƒðºk ô»ƒC lƒð»ƒ_ BƒO óBƒPƒwkqõƒÜ þƒƒíƒƒÈ q»ƒƒø óBýðrÈk½ì ÿqB„ ÿ»ðBƒýƒülƒð»ƒì»ƒPƒHƒüBƒO | ?»üAlÉO ÿAôk »è »íÉC þðBܺqB„ :Úülw rýøAs

k»ì»dì ‡o½„ :þðAksBw

ÿqBük þÝÈôBð Úülw rýøAs lð»ìq»ðõø ºô»è µ»ýükqõÜ þý„BOq»Ýü»K ÿq»ðõø õÉð ï»è ,òýñÉwBñýG »ƒíƒÉƒC »ƒÜ ºrƒOôArƒwBƒð ÿq»ðõø »G RºqBG»w Ak»ñOô»ƒÝƒÉƒK ôBƒ_ þÝÉwrK lð»_ µÿkqõÜ þý„BƒOq»ƒÝƒü»ƒK | .QÈôkºk ,»Ýük þãðrâ ½G þ¾Bñì þÐBð½Ø :rÈkôBƒ_ ÿ»ƒñƒgºo »Ü ÿ»ðBÐBð½Ø ô»è »ÝÉÜ»ü ÞÉļ rì ôõì»ø ÿ»„»â q»w»G qBük þÜ»ýü q»ãü qBÜ ô äðºq ½G »íPwAõg»ð QÉ¿ÉøºlÉW»G óBÜ»ƒÄ¼ rƒì þðô ô q»G »ðBýü q»ãü qBÜ ï»C »Ü lð»ìq»ðõø »è þ¾Bñì þðBÜ»ÐBð½Ø lð»_BO ,ó ô»Üºkqºk lð»_BO ô »ü»ø þðôõGºkBìBC Ak½O þñøs þðôõGºq ô»â ÿBPxÉC »è Úülw rýøAs þ¾Bñì ô tÉø ߺô ô »ü»ø þðôõGºkBìBC Alü½g ?RBܺk R»PwAqBC ÞÈ q»ñÈô tG »è ºpK þ¾Alñì þÐBð½Ø :Úülw rýøAs þðBíwõÌ BPw½ìBì òì ½G »ãðºq ,ÿ qBâkBü ÿBPw½ìBì ï»Ü»ü »Ü sBxðAk þÕýO»è iÉ„ ,AlðlñÈõg þüBOºq»w þÐBð½Ø »è ôõG ïq»ðõø Qwô qk ïq»w »è ÿºq ô»â þƒü q»ƒãƒü qBƒÜ ,ïkrÜ rÉÔ ÿ q»ðõø þÙ„»Ì ô»C ,ÊGkrÜ »G krÜ ºkqºô q»K ï»Ù„»Ì ô»C ï½g ï»G ï»ÜºlPw»ø Aô òì BPxÉC BO»ø ÞÉñ„»_ ÿ qºôºkBü ï»G .ókrÜqBÜ »è »ìBOºq»ƒw þðôõGo»LÉO ÿ ½ø»G Alñì þñøs »è þ¾Alñì ôºq»ƒƒG ÿ ôæ ÿ qAô uk þƒƒƒðBƒƒü u µ qBƒƒâu ¼ o ïs»c Alí…ý¾Alñì »è .ºôõƒ_ ºô»ƒðõƒHƒ¾BƒÜ

| :êüBÔ¼rK ÿBãðBíü»K ÿsBwq»Ýü»K þ„»G µ»ýðBíÉéw ÿqB„ ÿôõHÝüAk»è* .ºô ôkrÜ ôAô»O þðBíÉéw þðBÜ»ðAõWºq»ðõø ïAôºkq»G þÜ»üºõÉ„ »G .ºôlðAq s»ìAk þðBPwkq õÜ þðAsBwq»Ýü»K ÿºu ¼ rK* ºô lðBü»â ïBXð»C »G ÿ sBwq»Ýü»K ÿ qBÜ óBPwkq õÜ þðBÜ»Ý_¼ qB„ ô qB„ ÿ»Gq ¼ s»è ,rÉèô»ø »è þÔô»Pxì òHýC ,þðBíÉéw »è òOrãÜ»ü ,slðAô q »è ôBãð»ø(óBýñü rOqBük ,óBhülð»Gqºk »è Bü qºk ÿ q»K ÿ q»Ýü»K ,»XG»¾»ø »è qºôBg ÿ q»ìõÌ ÿ tð¼pG ÿ q»Ýü»K óBüºk ºô )óBü sBG ÿlð»Gqºk »è kõíc»ì iÉ„ ÿ q»Ýü»K ,þðBíÉéw »è ÞüAk ÿ q»Ýü»K | .óBPwkq õÜ þðBÜ»Ý_¼ qB„ ô qB„ »è rO ÿ q»Ýü»K .ºô ôlðAq s»ìAk þðBPwkq õÜ þðAsBwq»Ýü»K ÿºu ¼pK1991 þ¾Bw* | lðAq s»ìAk ÿAõìAs ÿ q»è»â lð»ìq»ðõø Ê  ¾»ì½Ü ÿ qBÜôBø»G 1995þ¾Bw* rÉèô»ø »è ºôõG çýGq»C ÿ q»è»â ÿ q»ñÈ q s»ìAk ÿ»Pwºk 1996 þ¾Bw * þðBíÉéw»è q»ðõø ÿ vÉè½Ü »è ºvÉG»ðAô ÿBPw½ìBì BPxÉCBO 2003 þ¾Bw*

óBƒƒüºq ô»ƒƒâ ÿ qBƒƒÝƒƒðAo½ƒƒâ ºô»ƒƒñƒƒü o»ƒƒƒKAq òü ôõG Nô râ ï»Ü»ü »íÉC .þñýG ºô»ðBü½g»G óBPwkq õÜ þðAsBwq»Ýü»K ÿºu ¼pK ÿ ôBð»G

»íÉC .ºô»ì»ÝGrýƒG ºq ô»ƒâ ߺô ºô ôkrƒÜ .lðAo»LÉO þüºq ô»â »G óBíý¾Alñì ÿq»ƒƒƒðõƒƒƒø :rƒƒƒÈkôBƒƒƒ_ ÿ»ƒƒƒƒñƒƒƒgºo

5

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

“

»Ü ÿ»ðAqBÜ ô»C ôõì»ø »è ,óôôkrܽG îýƒâq½ƒOBƒìAqk »Ü ,ºô»OºôBì ÿ½g ߺô ôAkôôo ô»ÝÉPxÝÉO ôõì»ø þ¿w»C »üAõíÉK q»ƒwôõƒð »ƒÜ þƒ„ºô»ƒC ôõƒì»ƒƒø þƒOBƒÜ »ƒè ,QƒÉƒƒ¿ƒƒýƒƒG QƒƒÈô»ƒƒüºk »è ߺô»ð QÉ¿ƒüºk AlƒðBƒÜºôAkôôo AlñÈõ„ ô RBÜ ô þüBPðBK )½ðB„ þP„»ø»G( þü½ðB„ þÔBPw ôq»ñÉøqºk ï»G ,QÉGrP…ƒÉƒÜAo Yƒðq»ƒw RBƒÝƒHƒÉƒè »Ü»w¼pK ÿ ôAô»O »íÉC ÿæ»è ºô»gAk»G ôBƒð»ƒè q»ƒPƒÜ»ƒC .ºô»ƒOºôõƒG »ƒðAô»ƒ`ƒÉƒƒK »PÉGºk Alñü r„Bƒð ÿ½ƒØBƒð þƒÝƒÈ q ½ƒÝƒük .QÈ rܺk ‡½ìAq»Ô ô ßôõ`G þÝɾBg ÿ»xØ »G ïoºôBG ôAô»O òì R»Hè»C ÿ ½ðB„ Qɾºk »ƒÜ »ƒü»ƒø"lƒ¾½ƒøq»ƒüBƒì" ï»G ,"ºq»ÔArâ½ñýw" ÿ ½ðBƒ„ u ¼ oAôk q»PÜ»C »Ü »ýýð ºô»C QÉ¿üºk ô»C ÿºô»C »G QÉGºk ÞÉP„ ôõƒì»ƒø ô QƒÉƒñƒÉƒìBƒð »ì»C ½G »ðõíð òü rƒPƒ„BƒG Bƒð !!q ½ƒÝƒük Rq»G¼ q ô òx¿ü ô Rq»ƒG¼ q"þƒðBƒÜºqBƒÜ þãðrâ þwBw»C þÜ»üºõÉ„ »G »Ü "ºuBLýè þÜBðô ô o þÝýñÜ»O ôBýÔArâ½ñýw »G óºkºk q»PÜ»C q»ø þñýGºk †È ô»è ï»G ,q ½Ýük ô »ì»Ü»ü ÿ»éK óºôBg ô þܺq»w ÿ s»âºo .†üBíð ô yðBìq ½ÔrÉK ôBð»è òü rPãðrâ »è ÞÉÜ»ü :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ½ðB„ þP„»ø»G þܼ qºôBð þðBÜ»ƒð»ƒüæ †ýO»HüBO »G »ü»Ü»Øºk ÿ»ðArâ»ñgºq ÿlük †ü rPO»HüBO »G ô óAlð»ìq»ðõø »G q»HìAq»G þðBܺuBìBC .óAqBÜBìAqk ô óAqBܽƒðBƒ„ »ƒÜ ôõƒG »ƒü»ƒPƒwAqBƒƒC ô»ƒƒG ‡»ƒƒÜ»ƒƒØºk ô MƒýƒéƒÜ ô uçƒG¼k ôBƒìAqk þƒðBƒÜºqAõƒƒG þÝýðBü s ó ½ü tÔ»è»O þP…â þÜ»üºõý„»G QÈ rܺk .½ðB„ »ƒG ºôlƒðBƒü»ƒâ óBƒü q ¼ s ô»C þKArg ÿ q»ãü qBÜ ÿºqBG »è ÞÉì»Ü ?QýÈ ôlG ½ðB„ ÿ q»ðõø q»w »è »ðAqAõG ÿºô»C q»G »è ºô»gAk »G :lýìBc òü rÈk þÜ»ü ôõG ߺô ,q»ðõø ߺô ½ðBƒ„ »ƒÜ ºõýðAõPü»ð þÕü rÍì ô ÿ qBü u þܺq»ƒw óBìõãÉG ,RBÜ óBü»G ÿ ½g »íÉC ÿæ»è ÿ q»w»è óBýHéw ÿ q»ãü qBÜ BìAqk ô þÅýO lƒð»ƒ_»ƒè »ƒÜ»ƒƒýƒƒü q»ƒƒãƒƒü qBƒƒÜ .ºôõƒƒG»ƒƒø ÿºô»C q»G»è »ðõíð ½G ,»üºô»ÝƒÉƒPƒwBƒC þ„BG þÜ»ýýãðrâ BìAqk ºô»ýükBì ÿ ô q»è õÉð »PÉ_ºk ½ƒgô»ƒPƒwAo ô QƒÈ qkºlƒÉƒK ºô ôkrÝüAô ºô»„B„ ÿ»ãÈ o»è óBÜ»¾Bì sAô ôBìAqk »ð»ÝG ô ô o ó q»PÜ»C ÿ»ðAô»C þÝÈ q»ðõø ߺô ½ðB„ ô òñÉùG ½ðB„»è ÞÉw»Ü lð»_ Bùð»O »Ü ºôõOBùÉè þw»ÝÉG õÉð»è »ðBýì»Ü»ü þì»ø ½ðB„ ÿ qBÜ »Ü ºô»gAk»G .ºô»ññÉíG Ak½ðB„ þðBÜ»¾½ƒø ÿlØ»ð »Ü Ak»ñÈõ„ ô»è »íÉC ÿ»Ü»…üBíð þ¾Bc k»G»è ÞÈ q ½W Rrâºk »O»¾Bc ï»è ôõì»ø »íÉC ÿºô»C ߺô ôõHPwô qk ó ôõG Bùð»O »G ô òü»Üºk tÔºq rO þðBܺq»ðõø óAqBxýG" .òýðAsºk ÿ q»ðõø »ƒG ½ƒðBƒ„ »Ü òì ½G"Qɾºk AlðBÜ»â½èBük»è ÞÉÜ»ü»è »ƒìq»ƒ„ ,»ƒüºq ô»ƒâ þƒÝƒÉƒðô»ƒg ½ƒðBƒƒ„ ÿºô»C ôBñÉK»è ï»ÝG BìAqk ï¼pG ºô»ìæ»G óAs q»ƒƒø »ƒƒG ﻃƒOBƒƒì»ƒƒO ôºq»ƒƒð½ƒƒØ »ƒƒÜ ½G ºqBük þüºkBw»G q ¼ s »ì»C ."ò„¼ rÕHÉK þO»üºq ô»â þðô»g ½ðB„ »Ü ރɃw»ƒÜ þðô»g BìAqk »Ü ރɃw»ƒÜ ½ƒG ߺô»ƒð »ðBíðô»g »íÉC ó ½_ ߺô þðBü .þO»üºq»â ,òýð»ü»ãG ïBXð»C»G þü½ðB„ þÝÉ…üBíð þðô»g óBì»ø AkBìAqk »è »ü»ø ÞÉw»Ü .òü râºk ‡»w»Ü ô»è tÈ q q ¼ s »íÉC ,»ü»ø òüAkºlðºôBð ï»è »íÉC ¼pì»C ºqBük ï»G þÝÉPwBC þ_»è »íÉC ÿæ»è BìAqk òýñýGºk ÞÉìAq»ì ô Qw»G»ì b ½G ô»ƒüAlƒKArƒg ÞÈ ôB_ ߺô †ýñì QÈ rܺk ô QÈkqBÜ»G îÉG »ì½g þØ»ø ï»Üºk óBÜ»P„ »G ßqk »Ü ô .ºqBG»èBð »g¼k ô»C q»w»è ï»ÝG »xØ QƒÉƒ_»ƒð óBƒìrƒýƒG ‡»ƒÜºqBƒƒÜ ÿ ôAô»ƒƒO ô»C q»w»è »ðkrÜ»xØ ÿºq ô»â þÜ»ýüBPðBK óAqBܽðB„ Bùð»O»G »Ü ÿ»ƒKArƒg »ƒg¼k AlðBü½ðB„ q»w»G ô òwrK q»G þÉè óBü½g #.ºôBñÉø

ô»è îýð ÞÉÜ»ü òì ºô rPƒýƒÜ»ƒüæ»ƒè ½ðB„ q»w »ð»gºk q»PÜ»C ÿ»ƒðBƒw»ƒÜ þñP…Éø»ð ôAs»Ô ÿºô»ðkrÜpK ôBñɃK»ƒè pK As»Ô ÿºô»C »üAõíÉK òƒì ,þƒüBƒ„½ƒG ÿ»Pw»W ô»PwqBG Bùð»O »G ºô»ƒOBƒÜºk þì»Ü þÝÉ„»G ºô»C õݾ»G ,»ýýð q»PÜ»C þð»üæ ÿ rO ÿ»Ü»ƒ„»ƒG ,»ƒü»ƒÜºqBƒÜ½ƒø þðBü ,îÉ¿GAô QÉHPwAq q»â»C »ýü ô»ñÌ»ì ºrãG »üAlüu rÉñýC ôBð»è QÈ rñýGBð »Ü ÿºô»C ÿAs»Ô ôBð»G þO»ü½g ÿ u rÉñƒýƒC ÿkõƒg þ„»Ü ô îPü o ôºô»PÉGºkôÃG Ak½ƒðBƒ„ »…ýì»ø R»ðBð»O .RBܺlPwô qk »ÜºqBÜ aýø»G Rôºk îðBܺq»PÜ»C »G Ak»Ä¼pK »è þðBñÉøqBÜ»G ôBñÉK»è QÈ ô»ìBð ß»üºõÉ„ ½ƒG ރɃñƒÈõƒ„º ë ½ƒðBƒ„ ÿBƒýƒÔArƒâõƒƒW ïq»ñ¾BK òì õݾ»G ,Qü ¼pG rPýÝÉñƒÈõƒ„ óBü òP„¼ o ½G QÈ ôºk ïqBܽøºô ,QÈ ôºk ôBð»è ôõì»ø ‡ºqBƒÜ½ƒø ﻃC ,ºô»ƒðBƒì .»üAkq»PÜ»C ÿAk»C ô»Pw»Wô ÿ u rÉñýC ÿºô»ƒC ½ƒƒG þƒƒðAõƒƒPƒƒðBƒƒìºk »ƒƒíƒƒÉƒƒC †ÉÜAo Yðq»w þìq ½Ô ô ò…üºs ½Lì½Ü »ñü»hG rPýÝÈ q»PÜ»C lð»_ ,òü»ÝPwô qk ôBñÉK »ƒè »ƒOBƒÜô»ƒC ﻃG ,½ƒðBƒ„ q»ƒw ô ô s ôºo»LÉOº ß AlðAõW þƒÜ»ƒü»ƒéƒOõƒÜ þÝýñÜ»O ô ïq ½Ô »è sAô ,ºô»PÉ_ºkrýG Êw ô»C q»â»C »Ýðõ_ ,òýñÉùG »ÜºqBÜ óBü q»PܺqBÜ ‡»„ óBü 5 þÜ»ü ºq»PÜ»C ôõƒGºk RBƒÜô»ƒC ,ºô ôkrƒÜ»ƒPƒw»ƒƒWq»ƒƒG q»ƒPƒÜºqBƒƒÜ ʃƒw óBƒƒü ô ôk ÿ o»ƒƒK ô»ƒƒC ÿºrdýw ô»C RBÜô»C ô ó»ÝG »Pw»Wq»G »è ,þO»ü ô ôkrÜ q»PÜ»C BPxÉC»Ü ôõGºk»ð ô ïq ½Ô ô»C »Ü»…ýC rPíýøõì ÿ ôõì»ø þÝÈ qBÜ »è ôAkºlPwºk»è ÿ ½g ÿºõÉ„ .ôõGºk»ð rOBü s ÿlýéØ»O QxüõÉK þÉK»G :rÈkôB_ ÿ»ñgºo »Ü õGkrÜ»ð BýÔArâ½ñýw q»w»è RqBÜ R»ÜºqBÜ ÿq ¼ s þÝÉO»ìtg þðAõPƒüºk ÿô o »ƒè ÿºô»ƒè »ƒãƒW »ƒì»ƒC .RBƒƒÝƒG » ƒ Ü » ƒ O » ƒ G B ƒ G ÿ ô A ô » ƒ O » ƒ G º ô » ƒ ܼ o º ô B ƒ ƒ ð Arܺk . õG þðBÜ»…ÉÜ ô½ðB„ ÿºqBGqºk q»w»è RqBÜ »üAõG ‡ºuBìBC òü rPOqõÜ»G »üAkrÝG ½ðB„ ÿ»ðBýükBýðõG ºs»âºo ô»C ºô»O»üAõG»ð RqõÜ R»ÜºqBÜ ÿºô»C ½G ô½ðB„ ÿºqAlýC ô ½ðB„ ÿºkqºô q»K »è ?óAqBܽðB„ þðkrÜBÜ þPÉð½_ ºô»è ºrÉè »Ü»…ÉÜ :lýìBc òƒü rƒÈk ,òü»Üºk ÿ q ô»w»O »íÉC »Ü ºrOºq ô»â ÿ q ¼ s þÝÉ„»G BPxÉC BO»ø ºô»ƒgAk»ƒG ½ðB„ QÉGºk »Ü »üAõðBýÉK »íÉC þðBݾ»g ô äðºq ôBãðºq þÜBðô q ô»G»Ø ÿ q ½Ýük»G ½G QÉñÉùGqBÜ»ƒG Á»ƒÜôk ô q»ƒÜ½ƒíƒw»ƒG ‡»ƒíƒÉƒC BƒOºô»ƒC QƒýƒÉƒƒ¿ƒƒG »ƒƒÜ ÿºô»ƒƒC |!! »ü»ø óBìBýÔArâ½ñýw ÿºq õw »„BìõØ ô þwq õÜ ô»C q»ø ,»ðçW ÿ»âæ»Ì ô»C Á»â»è ôõG ArgAq »Ü ÿAs»Ô ô ½ðB„ þüBPðBK ôBýÔArâ½ñýw »ñGºk q»PÜ»C ºõƒÈ ô»ƒè ô ó»ƒÜºk BƒñƒýƒG ½ƒðBƒ„ AlýÉO »Ü RBܺk »OBƒw ô»ƒè Qƒ„qAs õƒâ .RBܺk »Pw»Wq»G Þɾ¼ q ,»ãðrâ Ak»ðkrÜqBÜ ºq ½W ï»è ÿºô»C kõgBƒü R»ƒÜBƒýƒÔArƒâ½ƒñƒýƒw »ƒýƒýƒð ºô»ƒC õݾ»G ,»cæ»Gºs ô»G»Ø lð»_ R»Üºq ½Ýük ï»è óBñÉøqºk Ê¿Éø ô q»PƒÜ»ƒC »ƒüºô»ƒC ÿºô»C lð»_ BƒO»ƒø ô»ƒð½ƒ_ Ak»ƒ…ƒüBƒíƒð QƒƒƒÈ rƒƒƒÜºk ô QƒƒƒƒÈ rƒƒƒƒOôºk qAkrƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒG .ºq»ñÉùÉLO»ÌBð»Ø ÞÉP„q»ø ÞÉOBÜ QÉ_»ƒð óBƒìrƒýƒG ºô»P„ òü rPÜõ`G »è ½ðB„ q»w »PÉ_ºk ½G Bùð»O ,Q„ òü rOºq ô»âô ߺôBƒO»ƒø ÿAô ô RBÝG q»PÜ»C þO»ìtg »Ü »üºô»C

QÉG»ø ÞÈ q»PÜ»C »OÂô ï»ƒè »ƒO»ƒíƒcºs ï»C ½ðB„ q»w»è ÿ ½gq»ø RBÝGAô þÝÈ qBÜ AlìqBü pG »ü½G ,RBÝG »Pw»Wq»ƒG »ƒØºk Á»ƒâ»ƒè ﻃG ,q»ƒPƒÜ»ƒC ô ôk»ƒG ﻃ݃ýƒG ô»C »íP„»â ,AlýÉO ókrÜqBÜ þìAôºkq»G ÿBø»G ÞÉOBƒÜ »ƒØºk ﻃC »ƒÜ ÿ»ƒüAô pƒG ó»üæ»è »Ü QÉñÉøºlPwºk»G ÿ ½hýìAqk R»H¾»C .QÈ rÝG »Pw»Wq»G ºôºq»PÜ»C Êw »ãðºq óBü Akºk ºô»G ÿ»ãÈ q »Ü»Øºk ÿkõg óAu ¼ o »è Ë u ¼ o ÞÈ q»ƒñƒÉƒøqºk q»ƒâ»ƒC óBü5"»G RBÝG »Øºk ô»C q»w»è qBÜ QÈ ô»ýG óBì»ø rOBü s »ãðºo kõgBü q»PÜ»C"7óBü6 .RBÝGqBÜ – q»ñÉøqºk ߺô òì ÿkõg ½G ï»G ½G Q„ òü rƒPƒãƒðrƒâ ô»ƒÐBƒñƒG»ƒG -ïq ½ƒÔ †ýGºk»C R»ðBð»O ô ÿ q»ðõø þÝÉì»øq»G óBü ÞÉíéýÔ »è vÉ_ îðAõOBð òì ,îÉðºkAk

ÿ qBýwrK »Ü z»Ü q ¼ s òü ôõG»ÜºqBƒÜ ïô q»è ó»Üºk AlÉÜ þغk»è qBÜ krƒÜºk òì »Ýð½_ ,»ìõýwõð ï½g îÉ¿G RBøºk»ð Qü»ÝG ºô»C ÿ»„»ãðBG ÿºô»C îƒðAsºk b ,Qƒƒýƒƒwõƒƒðºk þƒƒü½ƒƒðBƒƒ„ þƒƒƒØºk»ƒƒƒÜ »G þÝÉOBw»âq»ì b ô þƒPƒÈ ôArƒwrƒLƒÉƒè QýwõñG ÞÉPxÝÉO þðAõO»ð q»â»C »üºôAôk þPxÝÉO QÈ rOõG þÉK QÉGºô»C þð»üB„ »Ü .½ðB„ þO»GBG ô ß¼ oºôBð :rÈkôB_ ÿ»ñgºo ÿºqBìu õGBýO ÿºô»C þèBW»ì »Ü»Øºk ½ƒG QƒÉƒG»ƒƒø RrƒƒOBƒƒü s ÿq»ƒƒPƒƒÜºqBƒƒÜ ô½ðB„ ÿ»Pg»O ÿrOBýü s ÿºô»ðkrÜpK ½G Bøºô q»ø ô»Ü½ðB„ þðõGrPÝýíƒPƒü o þO»ìtg »è rO ÿq»PܺqBÜ þðkrÝwô qk »¿Éø þðkrÜrOtÉø»G ô ókrÜrPðAôArÔq»G

»è ÞÈ qºkArG ÿºô»C BO»ø ,ºô ôkrÝðBü»xØ ï»C q»â»C"þwõð óBÜ»…ýC »è ÞÉÜ»ü q»w "ôõGºkqBÜB„ »üAõG»ð QÉéìBø ÿ ôBð ºqBÜ ÞÈlð»ø ºô»gAk»G ?½G »ì»C ï»âBñÉO òì »Ü ÿºlñÉø »íÉC þðArâ»ñgºo ô óAq»ñýG »è þPxÝÉO õì»øq»G ÿ rü»w Jºk»C ߺô ºô»è òðAõOBð ºlñÉùøõýð ,ó»Üºk þü½ðB„ -ôAkô ô o"»G Q…K »ÝÉP„ ½ðB„ ó»ãHÉO .Jºk»C ߺô»ð QÉPw»Gºk"qAkrÜ "½ðB„ þP„»ø»G" ÿ»Ü¼ rýƒG rƒOAôk ÞÉغkq»ø ½G ÞÉOBÜ òì »Ü RBø ºôºô»è ô îG Þü q»g ÞÉãðBì lð»_ »è rOBü s QÉGºk rƒƒƒƒÈ u »ƒƒƒƒíƒƒƒƒhƒƒƒƒG »ƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒØºk ÿ ôAô»ƒƒƒƒO ÿlýC ,"ºô»ýüAq»âºô»ðB„ºõ¾»ø"ÿ»w¼pK óBü ï½g ÿkõg»Ü ºô»ì»Ü»ð ºô»è rýG ½G »G ïºlG ß»ü»Ü¼ rýG rP„BG QÉG»ø q»â»C òì .QÉwõñG ½G î…üBíð þغk ô ÞÈ q»wõð

‡BƒƒK »ƒƒƒè :rƒƒƒÈkôBƒƒƒ_ ÿ»ƒƒƒñƒƒgºo þ¾Bw qAõ_ »è ô»ãðBíü»K þðkrÜôAô»O »OºôBñÉø QýðBýG þغk Êw ,AkôkrGAo þðBùýW ÿu ¼ o »è ô ½ðB„ ÿ»Pg»O q»w QO½g þÝÉغk qBXì»Ü»ü ½G Al„½ðB„ òýðAtG BOºq»w QÈ rܺk ,krÜ ‡»Ý…ÉK ÿ»ìBð½ðB„ þغk þðõHPwô qk ÿ»Ü¼ rýG ?Ræ»è õHPwô qk ó½_ ½ðB„ þP„»ø»G ÿ»w¼pK »è rýG ÞÉOBÜ :lýìBc òü rÈk ,ºô»ì»Üºk þü½ðB„ þÝÈ qBÜ þðBñÉøqºk ½G òì QÉGºk»Ü ºôõOõâ»ð ï½g»G týâq»ø ,ïºkºk þìBXð»C »Ü ï»ýÈõð ºu ¼pK ï»C ÿkq õÜ kõgBü þðBýG þÝÉغk »è qBÜ QÉGºk »è òì ½G »…ýì»ø .ï»ÝHì½g þø óBƒü þÝÉP„ lð»_ AlƒPƒxƒÝƒÉƒO þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø BO »PxÝÉO ï»C :»ðAô»è ,ºôõG»ø þOºo»ñG ô QÜ»C »è pK ÿºô»C ÿBðBì »G »üBìqAk lð»_ óBƒüAkô»ƒì þƒðBƒÜºq»ƒPƒÜºqBƒÜ ,»ƒü»ƒ¾õƒW q»w»è »ðAkAsBC òðAõOºk lð»_ BO ôºlð»_ BO ó»ø »Ü ÿ»ðAôAkô o ô»C ?òɾõXG ½ðB„ ÞýOBƒì»ƒPƒxƒýƒw þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„»ƒG lƒð»ƒ_ ºq ô»â ÿ qBýwrK òƒðAõƒOºk õƒðôAq vƒÈ oAk ½G ó»Ý…ÉÝè»K þݾ»ƒg ô ó»ƒÝƒPƒwô qk AlÈõÜ »è »Ü¼ rý_ ﻃC rƒOAôk ?óBƒü½ƒg òì RBܺlÉéìAô õOBƒÜºk òƒì þƒO»ƒìtƒg ÿ ôõì»ø »è ?ï»Ü JºqBÜ ï»C ïq»HPwºk lð»_ BO »Øºk ï»C ÿBPýì BüBC rPƒãƒðrƒâ ÿkAsBC »G ô RBÝðAô rÔ î¾Bü»g QÉðAõOºk ½ƒG RBƒÜ q»ƒw»ƒƒè ÿ qBƒƒÜ ﻃƒ…ƒƒÈlƒƒð»ƒƒC ½G ôArwõð þغk þñü o½â ôºô»ñPƒ„oAk ?†üBíð þغk ô»C þO»Ùük q»â»C »…ýì»ø R»H¾»C ,ô ôkrÜ AlÉO ïqBÜ »Ü QƒÉƒGA lƒO»ƒðBƒØºk îýâq ½ƒOBƒìAqk ÿ qBƒÜ q ¼ s þƒÜ»ƒüºkAo»ƒG qBWq ¼ s ÿºô»C ÿºkAo BO»ø ,ºôAlìBXð»C q ôk ô ½g»Gq»w þÝÉغk »è ºô»OºôõG Þü tð ÞÉOBÜ .îñÉùG ï»øq»G Êè ÿ q»wõð þغk »è ,ïºkºk ރɃغk »ƒè ókrƒÜqBƒÜ ÿ qBƒü pƒG

:QÈôkºk ½ðB„ þP„»ø»G ÿºqBGqºk lýìBc òürÈk

îÉ¿G RBøºk»ð ïôôo BOºq»w »ìõýwôõð ï½g ½ðB„ þP„»ø»G þPxÝÉO þü»XG»¾»ø óAõü q»ì :þðAksBw

óºôBg »ì»øq»G ô»C q»â»C îñýHG ß»ü½ðB„ ½G .QÉG»ð »ðAq»ñÉøAk ô ó ô ô o þÝÉìq ½Ô ß ÿ»ýü qBü ô»C ô Qxü õìºk »Ü ÿºô»C òì ÿ rÉÕw½íO»C ô ½ðB„ q»w»è ôõGºkBK q»Gº ÿºôõƒØ ô ôkrƒÜºk Qƒƒwô qk ÿ»ƒƒÜºqBƒÜ þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„»ƒG "þƒðlƒðAõƒð-óBƒñƒÉƒøqºk" ôõGAõíÉK ,krܺk Qwô qk »ƒðAq»ƒñƒÉƒøAk .QÉGq»PÜ»C Êw ôõGºk

þðAõPüºk ô»Ü»…üBƒíƒð þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒìAqk »è Qü tÈ qBLýG ‡BƒGq ¼ s þƒÜ»ƒüºkAo»ƒG ?½gô»PwAo ÿtÉìBC Q„qAsõâ þðBìs ÿ»Ü¼ rýG »Ü qBW ï»Ü»ü :lýìBc òü rÈk ôõGqAq»Ø ,ôõHPwô qkæ"ï½ðB„ þP„»ø»G" q»PÜ»C ß»ü Bùð»O »Ü QÉG ß»üBìAqk½ð½ì òýwõð»G ôõG »Ü ï»G ,RBÝG AlÉO þðlðAõð »Ü îOô óBýÉK ,óBýñýG ÞÈ qºkArG lð»_ ô

îðAõO»C »Ü "½ðB„ þP„»ø»G" ÿ»Ü¼ rýG ½G þƒƒØºk þƒƒPƒƒw»ƒƒ„ Ak»ƒƒƒw »ƒƒƒè ƒÉƒƒƒ¿ƒƒƒG lð»_ »G îülƒðºõƒü»ƒK ,ôõƒGôArƒÝƒ…ƒüBƒíƒð ºô ½ðB„ ÿ q»wõð ô qBܽðB„ »è ÞÉw»Ü ߺô R»ðBð»O ôõG»ðºkBìBC z»Ü ,krƒÜ ô òì ÿ»Ü¼ rýG kõgBü ‡»GôBø þÝÉغk qB_Bð »ü½G .RBÝG ½G ï»ÜºqBÜ ô»C þñýwõð Ak»w»è rOBü s äðBì 3 ÿºôBì ½G ókrÜqBÜ»G ô ôkrÜôAô»O îükºô»ð ½G YñÉK ôBP„»ƒø þðAu ¼ o ô óBܺq»PÜ»C ïºkq»G »íPxg ô ëBXýOrýC»G òPw»G Q…ƒK»ƒG »ƒÄ¼pƒK þÝÉغk »G óBìkrÜ q»PÜ»ƒC þƒðBƒñƒÉƒøAk .þü½ðB„ ÿ ôAô»O ºô»ìæ»G Q„ òƒü rƒPƒãƒðrƒâ AkºrƒÉƒè óBü-q»wõð ߺô òì »üºô»C ,ï»Ü þwBG»Ü îƒØºk QƒƒÉƒƒwõƒƒðºk Ûºk»ƒƒÜ ÞƒƒÉƒƒw»ƒƒÜ ÿ qBÜ »Ü q»ñÉøqºk ߺô õݾ»G ,ºõýwõð»ð »üAkq»PÜ»C ÿ»Pw»W ô þüBPðBK ôBð»è òì q»w»è ïqBÜ ô ôkrܺkBƒìBƒC ﻃغk ô»ƒC .ºô ôkrÜ òì ½G ÿºô»C þðBܺq»ñ¾BK »è rPýÝÉÜ»ü þP„»ø»G" þƒØºk þƒñƒýƒwõƒð ½ƒG ïBƒð»ƒK »…ýì»ø òì ½G »Ü ,»üºô»C ,ºô ôkrG"½ðB„ ÿºô»C ,ôõGºq ô»â þÝɃðô»ƒg òƒýƒwõƒð þü½ðB„ þÝÉغk îðAõPG óAu ¼ o »è ÞÈ u ¼ o þÝÈ qBÜ R»Ø»G òì ½G ,îñɃùƒHƒì»ƒøq»ƒG R»HüBO»G .ºôõHPw»G»ì ô äðrâ óBñÉøqºk »Ü"½ðB„ þP„»ø»G"ºqBÜ ï»C ÿ»Ü¼ rýG þðBÜBülüuArO ô qAsBC »è »ðkrÝwBG ÿ ôAô»O »Ü ÿ»ðBOºq»w ô»C ô»íÉC ÿ qBƒÜ½ƒðBƒ„ þO»cArxýC ºôõOrâ ÿ»íɃC ÿ q õƒPƒèõƒÜ »ì»ÝýG îðAõPG ÿºô»C ½ƒG ,ïôõƒHƒü pƒHƒÉƒè q»â»C Q¾»â»è îG½ãPwAo q»â»C .ÞÉ…üBíð q»ø»ƒè îƒÉƒ¿ƒýƒG Qƒxƒü õƒìºk òƒì ÿºô»ƒC ï½g óBìõãÉG Aô»C BHýñýHíG rPýƒÝƒÉƒØºk ,îwõñG »Øºk ô»C krƒÜºk»ƒð îƒO»ƒCq õƒW .»ÜºkBìBC »Øºk q»G ºkrGºk ïBð»K q»xÜ»ü ÿ»Ä¼pK þ¾BØq»w ÞÉOBÜ ºô»ƒìqBƒ…ƒüBƒð

,rO þðAq»ñÉøqºk ÿ»Gq ¼ s ÿ»ðAô»ƒ`ƒÉƒK q»ƒƒwõƒƒð ÿBƒƒƒýƒƒƒðôk »ƒƒƒè ½ƒƒƒgô»ƒƒƒPƒƒwAo ｃƒg rƒƒýƒƒG þƒƒðBƒƒü u ,ºô»ƒƒìô»ƒƒƒÜºkq ôk »Ü þ„»ðBP„ ô»C ôõƒì»ƒø ôºô»ƒì»ƒGºk ôºq»wõð ô»C q»w»è AlìºrýÜAs »è îðAtüºk »Ýðõ_ .ºô»ƒìpƒxƒüºk ,þƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG ºq»wõð ô»C »ýýð ºô»C QÈ ô»ìºk òì ÿºô»C b ÿ q»ƒãƒü qBƒÜ rƒƒÈ u»ƒƒè ô QƒƒÈ ôºk þƒƒ_ ,ºõýwõð ÿ»PxÝÉO ï»C Al݃Ƀg¼kô qBƒG ô þ_ îÉ¿G QÈ ô»ìºk ,»ãðrâ òì ½G ÿºô»C þÝÉغk ºô»…üBíð ÿ ô o »è îðAõOºk ó ½_ »ü½Gq»ø ,ï»ÝPƒwô qlƒÉƒè ÿ õƒOô»ƒÜq»ƒw rPýC ,Alìõ…ɃK ÿ»ƒðAqBƒÜ ô»ƒè qBƒWq ¼ s þغk»è »Ü »ýýð »ýüBPðBK ô»ƒC þƒüBƒPƒðBƒK ô q»PܺqBÜ ó ½_ ߺô ,»ü»ø Akq»wõƒð ºô»C »ü»ø †üBíð »è ÿºô»C óBì»ø óBìºs îÉ¿G QÈ ô»ìºk ï»G ,»ü»ø Ûºk»è »Ü »ýýð îýâq ½OBìAqk »Ü ÿ»ðAqBÜ ô»C ôõì»ø »è ,ºô»OºôBì ÿ ½g ߺô ôAkô ô o ,ó ô ôkrܽG ô»ÝÉPxÝÉO ôõì»ø þ¿w»C »üAõíÉK »ƒÜ QÈ ô»üºk q»wôõð »Ü þ„ºô»C ôõ컃ø QÉ¿üºk AlðBܺôAkô ô o þOBÜ »è ,QÉ¿ƒýƒG ôAkô ô o .AlñÈõ„ô RBÜ ô þüBPðBK »è ߺô»ð ÿ q»øô»W þ¾Bg »üBìAqk ÿ q»ÝPwô qk »Ü ÿ ½g ߺô òì »ü½G ,»ÝÉPxƒÝƒÉƒO q»ƒø ½G ,ºô ôkrÜ»ð îü qBÝPwºk ôºô»í¿Éùüºk ÿ ôAô»O ºô»íñÉùG"rÔ»G þwºq»ø" »ðõíð AlðBñÉøqºk ô ÿ râ½OBìAqk þOBÜ »è »Ü»Øºk ,ºôõOBø Akq»w»G ÿ q»øô»W þÝÉðAo½â -ôAkô ô o ô»â½èBük óBì»ø å½¾Bük ï»G ô zrO »è" zBG »Ü »O»GBG óBì»ø R»GBG |".»ýýãðºlÉG ÿ»…ƒÉƒÜ qBƒWq ¼ s ôõƒì»ƒø »ƒðBƒì»ƒC ÿºô»ƒè ïô ôkrƒÝƒƒPƒƒwô qk ½ƒƒG ÿºq ô»ƒƒâ ô»C ÿ qºtÈ qBK »G óBü½g »Ü ÞÉðBw»Ü ôBâBC ÊG ,òðAsºk »ðAq»wõð ô QxÝÉO òü rPãðrâ »G Ëõâ ÿºô»C ÊG ,»ðBícºpÉG "»ƒüBƒìAqk" »ƒÜ óºlƒG ½ƒƒðBƒƒ„ þƒƒO»ƒƒGBƒƒG

6

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

!Qwôqk ÿ»Pwo »è ß»ü»ðBxÔ»C ,ÿºõãñì»ø QxðrÉC þâq»ì þÈ oºôB_ ô ºôAk ºô»ÝɃPƒgºqk »è ºô»ðBÜ»Pxý„BÔ ó»üæ»è RBܺk ÿ ½g krÉì ºrýK( »è .Ak )RBø þPgºô »Ü(þðBì¼ o »G rãýwBì ÿ ½âBýPðBw Al„ )Bƒü qºs ô | .ºô»PÈ o»âºk ÁBO »G þPwºk ô ÿ ôAo¼k þðBÜ»ð»ìºs ôBø ôB_ »è ÿAõãñýíÉø .ôõG ßBHÉG ºô»ýýwBýw ÿ ô ô o »è Alü½g Akq»w»G ÿ qBÝðAo½â AlðBÜ»ýýw »è »ì»C ÞÉP„ ôõì»ø AlðBÜ»ýýw »è »Ýðõ_ ,RBø þPx¾»øq»G îÉø BOºq»w .ôõG þwBýw :þO»ü ôõýwôõð AlÜ»ƒü»ƒìBƒð »ƒè .krƒÜºk ô»G RAkºk Á ô»ø ÞÉw»Ü ôõì»ø BPxÉC( q»â »üAõâ »Ü ,ºô»ðôõÜ »OBhPG »ü»xØ kõƒgBƒü Qƒxƒýƒƒð»ƒƒì½ƒƒÜ »ƒƒG ô QƒƒýƒƒG»ƒƒð ,Qü râ»ðqºô þxÜqBì þƒÝƒÉƒPƒxƒÈõƒ¾»ƒø Aô .Qü ô»Üºk Býð»O ô QÉñÉìBð QÈ oôBø q ¼ s þÝÉP„ ó ôõG Bùð»O ,»üAô óBýÉK ºqBük ).»P„ òü rPðs»ì AlÝÉOBÜ »è ,»„½gBð ½G Q…ü ¼ oºk .ºôºkqAõƒhƒüºk îƒÉƒø þƒOq ½ƒƒKAo .ºôºkqAõƒƒhƒƒüºk .Bƒƒýƒƒ¾BƒƒPƒƒýƒƒC þÝÉðBì¼ o .qAlØ»ðôºo þOq ½KAo ,þwôõðºk ,þwôõð Bâ ºo»„ »G RºqBG»w þxðBì¼ o ,óB„BK .ºôºkqAõhüºk .kqAõg þPxÝ„ þÝÉܼ rý_ ô Q…ýðAk ,óAu ¼ o »è ÞÈ u ¼ o |: krܺlÉK þPwºk ºq ½W ï»G »Ü þwôõð »è Bùð»O »G »Ü ,ôõG ÞÈkrɃìºrƒýƒK Ak»ÜºôAlð»Ü ÿ ôBC þìu ô»O »è AlÝÉì»è»G u ¼ o 84 BPxÉC ,ôõG þwBìºôAo þ¾BØq»w ÊG»G ,ºôºôBC ºôõHP…ü ¼ o ß»ü q»w»ƒè .QÈ rãG þwBì »ØBO ß»ü ÿºô»C þÕwºô )Bü qºs ô krÉìºrýK( óB„BK óAõÉð»è RBܺk þü»ðBxÔ»C þÝÉãð»W »è»w»ì Ak»ãð»W »è ,AkBH̺k ô Ǽ rì ,Rô»ÝPwºk »è Bùƒð»ƒO ߺô ºrƒOBƒü s ô ׺q»ƒ„ ,þƒO»ƒü ôõƒì»ƒø »ƒè»ƒw»ƒƒì ÿBðBì ô f¼ o »è»w»ƒì ,ÿ s q»ƒGq»ƒw | .»ðBüu ½O ,þwBì :Rõâ ÿ ½g »G krÉìºrýK týâq»ø .»PØ»ƒø ﻃG ,Qƒü u õƒÝƒìºk ô rPðAõW ô rOºq ô»â ½O »è þÝɃPƒ„ .ArG ÿ»ø ,ºôõýýñýG»ð ïrPHýW»ð ô rPñíÉø »ýýð äðrâ ºô»ìæ »G òì .ºu õÝíG ô ºqºô | .QÈ u õܺk ÊÜ ÊÜ ÿ»Pƒwo »ƒè ôAô»ƒO ÿ»ƒÜ¼ rƒýƒ_ ô»ƒC »è »ñ„»_ ô»G ,ºôõOBùÝÉK »ñýƒØ»ƒPƒwAo ,»„ô 26500 Bùð»O .QÈk ÿ»ãñü q s AlÈõâ .ºôBñÉùÝÉK óBýðBùýW ÿ»ðBxƒÔ»ƒC ﻃG Ak»ãð»W ô»è »Pgºô krÉìºrýK ÿ ½âBýPðBw óBÜ»„rØ qBƒWAôk ,QƒÉƒñƒÈ o¼lƒG þƒðBƒü u ô ÿ ½g »G ,ó»Üºk Rôºs Êè ÿ»Üºrý`Éð ߺô ,ºô»PÈ o»âºk ºô»ýýPwºk þðBÜ»ñü rG †ÉÜ »Ü»ì»è»G q»w ÿ qºôBO »…ýƒì»ƒø »è ,RAô oºk ÿ»Ü»PgõÜ ôºq»G ô RBܺk rƒÈ u»ƒè eƒýƒw»ƒì ÿBƒxƒýƒƒÌ ߺô BƒƒãƒƒÈ o ߺô óBƒ„BƒK .QƒÈ ô»ƒÜºk Ak»ƒƒÜ»ƒƒ_Bƒƒg ô ºô»PÈkq»G»g»G ô QÈ ôõðºk ß»ýü ô ôkrì | .ºô»PÈ pÉãG ÿºô»C ½G ,ÿ uºk þƒÝƒü q»ƒƒì»ƒƒC ÿ )Öƒƒüæ( ÿ qBƒƒÄ½ƒƒâ ºôºkrÜ ôÃG AkºqBìu ß»ü »è ÿ»Ü»Ü¼ rý_ ó ½ýéì YñÉK AkrÉìvOBÜ 48 ÿºôBì »è ô :þwôõð q»ñÜ½Ô ï»ýéü ô .Ar„¼ rÔ Êè ÿ»ðAk ÿAõãñýíÉø þðBÜ»ðu ô ôBýK BPxÉC BO»ø ,ºô»ðBü½g þðBü u »è ,lðBÙ¾õgºk óBü½g ï»C ;ºsAôBýW óBƒü»ƒPƒÉƒ¿ƒÄ½ƒð ﻃC ﻃG ).ÞÉÙèBg ,ºô»Oºõü s ¼k ÿAkõg óBüºqBW »G RºqBG»w »ýüºo»K 20 »ðB…g»K ô»C ½G þ¿G½ð þO»g ,qºk»ñ¾½Ü þƒÝƒÈ ôBƒýƒK ÿ rƒì»ƒð þƒPƒƒðºq»ƒƒâ ô krƒƒÜ q»ƒƒâ½ƒƒxƒì ,òý…g»HɃK ÿºô»ƒC ô»ƒC .þƒ…ƒg»ƒHƒÉƒK þðAõPüºk ½g .Qwô qk ÿ»Pwo ÿ q»ðõø |!QÉG ïAôºkq»G ½âBýPƒðBƒw ÿ rƒÉƒPƒÜAqBƒÜ ÿ»ƒ…ƒÉƒ¿ƒÜ ½ü q ½ãÈ râ ÿ ôB𠻃G ôõƒG ÞƒÈ rƒãƒýƒwBƒì 104 þð»ì»O »è 2002 þ¾Bw .yÉPƒñƒÈõƒÔ »ãðºo .krÜ þüAôk þ_½Ü BGõÜ »è Alý¾Bw ÿºq ½ƒW ô»ƒè þƒÜ»ƒýƒƒýƒƒwBƒƒì tƒƒýƒƒâq»ƒƒø »ƒè ÿAõƒãƒñƒýƒýƒíƒÉƒø »ƒÜ ºô»ƒPƒÉƒHƒOrƒƒâ»ƒƒð .RBܺk þwBG Alü»Ü»PÉéĽð ½ü q ½ƒãƒÈ rƒâ ,îƒÉƒø ,RºrƒÔ»ƒð ﻃG #|!ôõG ïAôºkq»G ô»C ,ôõG óAô»¾BK -gel/print/d-79175787.html ºôB_q»w |: http://www.spiegel.de/spie

þ_ôAo .BðAk Ak»ðBüu ô»C †ÉK»è þüBO½Ü | .krÜ æ»è»Ü ÿ ½g ÿkõg þGºk»C ÿ q»ñÈ ôtG åq»ì »è þÝü tÉð Rq ½KAo ½G åq»ì »è þÝü tÉð .ôõG ô»ƒC »è ,AlðBð½ü ôBýÜq õO þãð»W »è òýwôõ𠻃è ,AkBƒýƒðBƒLƒxƒýƒC ÿ u õƒÜArƒG þƒƒãƒƒð»ƒƒW ,åq»ì þðBÜ»ì»â óBƒ„BƒK .ÿlƒðBƒìq ½ƒð ôBð þPxì ºo»„ ,óBÜ»ýýwBìºôAo þP„»â | ... ô þðBܺoBG ,ºoBG ÿ ôBð AkºlðºõÉð ô»è ÿAõãñýíÉø | ... ºq ½éÝè½Ô ,»OrÉ„ þO þ¾¼ o QƒÉƒGôõƒG qAô uk q ¼ s QƒÉƒGºk †ÉK»è ô R½g †ÉK »è ,QýñýHG ÿAõãñýíÉø »Ü òxü»ì òü»W BüBC .AlPðBܺqBݾºôBC ,Büuºk BGõÜ »è Þülð»ìq»ðõø »íðBg ߺô ÿ»Ü»ýü rýâq»wôBø þãð»øBC ½G þPwAo»G ?ôõGkrÜ ‡»ƒÝƒ…ƒÉƒK þƒÜ»ƒü½ƒãƒñƒýƒìçƒÔ ÿ rÉâ .ôõG ß»üºrÉPw»C ÿAõãƒñƒýƒíƒÉƒø Alƒü )BƒðBƒÄBƒø( ÿ»ƒƒÜ»ƒƒgBƒƒG »ƒƒè q»ƒƒK õƒƒÜ »è þOô ô o »G †ü q»ðkqBâ BÄBC ,ºôõP…ýðAk ÞÈ u ¼ o .ºô ôkrÜ ÿ»è»ì Alü»Ü»â»ðAô»è»ì R»í¾ô s »è ÿ ô ô o ºqBGô ôk »Ü ,óAu ¼ o »è :þO»ü ô ôlðÂBð AlÜ»ü»ìBð »è ,ºô»Oºô ô rÜ ô ÞÈ q»wôõð »è »ãW îG»ð aýø QÈ ô»ìºk( )îÈ rÝG ïõÝc»ì †ýÝÈ q»wôõð ߺô q»ø ï»G ,QýG ÿAõãñýíÉø ºôõG zq õØ QÉGôõG ÂBÜ òü rPðArâ QÉGºk RBÜ óBì»ø | .QÈ ô»ÝG þãñ_ þPÉHýðAõO Ǽ rì »Ü óAõÉð»è ºôõG ÞÉðBü u îƒÉƒø þƒðBƒü u þÝÈ q ½hü»ì ,Alý݃ü qBƒO ô òƒOô»ƒÜq»ƒw ,þ¾»G ,óBìBC ÊG ô QÉ„ ,ºôõG ë õè»ì .AlO»í¾ô s ô òOô»Üq»w óAõÉð »è ÞÉðBüu ºô»ðAô»`ÉK»G ,þñýGºk QÉ`ðBì »è ÿ vÉ_ rÉÔ NArg ÿlýC .krܺk þPÉ„ »ñƒgºo þ¾Bw )äð»øBC( þðBì¼ o ï»Ü»ü .ôõGArÜ RºqBG»w ÿ rP¿ìBÜ þÝÉðBì¼ o 1929 ,1926 rÈ u »è RBø AkAôk »G þðBùýW þãð»W »G þÝÉܼ rý_ .)»Ýük þÝÉOÂô »è( þðB…ýðôBð ÿAôk »G óAo»â ,òýãì»Ð þPxü ô»„½g rÈ u»è AlýðAõW ÿAôk »G óAo»â ,AlðBÜ»èBülýC | .ÞÈ qBÜB„ ;AkqB…Ô ÿ»Ýük þÜ»ü»ƒðAk BƒO»ƒø ôõƒ_ þƒÉƒK jºs ¼k þÝÈ qAsBƒC Qƒwºk »ƒG .þƒwôõƒð krܺk þPw»ø ÞÉOBÜ ,lðÂBñüºk ºôBwBC ‡BK »è ,ºôBì»ð ÊK ÿ»ñýØ»PwAo ÿ»Pwo »è òxéü ô lðõìlÉC q»wôõð þÜ»ü»ñgºo þðBܺs ô»ƒw ºkrƒâ( ÿ»ƒÜºôAo þƒHƒÉƒPƒÜ »G :þO»ü ôõýwôõð 1935 þ¾Bw )BÙü rÔ»C ô þ¾BO»G »G Qw»ø »ðAlðok þÝÉñ„»_ týâq»ø ÿºô»ƒC ߺô ,ﻃܺk þƒ_ôõƒK o»„ ,ï»ÝG óBâ »Ýük þÝÈ qBW îðAõO»ð .îGkrì qAkrÜ »G ô îwôõñG kõgBü ï»ÝG »ƒÜ òƒýƒwôõƒñƒG RBƒÜBƒð Qƒxƒü õƒƒÉƒƒK ÿ tÉK»G ô ÿ tÉø»G þ„»G »G ‡»G óBܺkrâ .ÿ qBGºk Êè þO»ýü rÍý„ ô þüºôB„ôºqk ô | ߺô îÉø AkrÉHðk¼ o ÿ»Ü»HÉPƒÜ »ƒè ó ½_ BGõÜ »è ,òýñýGºk Q„ô rw ÿ»¾¼ o ÿ rÉâ Á»â»è ô RBܺk ôAo ºq ô»â þwBì ô óBƒ„ »ƒG ,ôAo ½ƒG QƒÉƒ_ºk q»ƒK ôõƒƒÜ ô qAlñü rG »…ýì»ø ô ºq ô»â ô R»Üô»„ îÉø »íÉC Ak»HÉPÜ ô»è ,ôArÜ»ñýK ºqBGô ôk ,òýñýHüºk Ú„BÌ þÜ»ýýƒxƒðBƒì¼ o ߺô rýâAk ÞÈ rÍý„ »G þðu ïºqAõ_ þ¾k ó ½_ ,òýñýHüºk †ýÝÉÜôõHɃè ߺô ,RBƒÜºk ÿ ½g ÿ»Ü»ðBƒì¼ o »ƒG RºqBƒG»ƒw ó ½ƒ_ )óBÜ»ðBPwqAk ôBð ½G AlðBÜ»ì»_ q»w»G( »è QÈ ô»üºk óBìõãÉG »Ýðõ_ ,RBܺk tð»O | .QÉG òü rOºq ô»â Al…ýðkrÝðArÈ ô kõg þO»ðBýg »Ü ,òýñýGºk ÿ»Ü»ðu qAõ_ ÿlðºõü»K ÿºu ¼ o ô»C BO»ø òükrÜ»ð Êè óBü ôõì»ø .ºô ôkrÜ ÿ pG óBü»Ü»ü q»ø .ó ôõG óAõW ô ½g»Gq»w ô s q»ƒGq»ƒw þwôõð»ìBðu ¼ o óBü ôõì»ø QÉG»ð óBýÜ»ü ÿ»PxüB„ óBü ôõì»ø .ó ôõG ß»ü ºríð »è .ôõG óBýÉK þƒPƒxƒü õƒÉƒK ô»ƒC .ó ôõƒG ô tÉø»G »Ü ,ó»ðBðu ô»C AlýðBÜ»ðBƒì¼ o ÿ qºôBãð»W †ýðBܺôBƒýƒK ,òƒìAôºkq»ƒG | .AkôAo¼k þðAlü»ì »è ó qAlìAs ÿ q»Üºs Ak )äð»øBC( »è yðqBG Þü»W ô ó ôõG»ø( »è òâq ½ì ÿ rýø .RBÜBð qBÜ ß»…ýÔ AlgB_BØ þÝÉì»è»G »è Ak )ó ôõG»ð »G þ¾BK ókq ½W RrɃG¼ o .QƒÉƒÝƒÉƒLƒüºk

»è ÿAõãñýíƒÉƒø þƒÜºq»ƒw ÿ rƒÉƒPƒÜAqBƒÜ ÿ»Ýük þÜ»ü»…ÉÜ ,Ak )BPxÉýÔ( þðBì¼ o .RBÜBð qBÜ ÿ q»Üºs .»ü»ø q»w »Pxg ÿAõãñýíÉø »ðBì¼ o ô»C | .Jºk»C ÿ»…g»ð þèAõPü o ô Bâ ºo»„ ½G ÿ s»c ô»C »è Bð½éLìBK þðBÜ»ðAlü»ì »è òÈõg ô äð»W | .ºô»ü ôõHP…Éø AlðBüu þƒwô»ƒO åq»ƒì »ƒè ÿAõƒãƒñƒýƒƒíƒƒÉƒƒø þÙ„BÌ ô»C .ôõG vÈ qk þðBüu ,Rrâºkqºô ÿ ½g þðAs ½w »G þâq»ƒì ,ôõƒG åq»ƒì »ƒƒG ÞƒƒÈ qBƒƒW ô»ƒƒC .krƒƒƒÜºk lƒƒƒðºs ôBƒƒƒð þãð»W ,ôõHOõâ ÿ ½g ÿ»Üºôºq»ÜôÃG Alãð»W »è( :QÈ ôºl„½g qBܽø ß»ü q»G»è »üAkAqBC »è ºq ô»â þÝÉè»ø u ¼ o ô ô»„ QýG»ð qB_Bð »Ýük þƒ_ ô QƒýƒÈ q u õƒÝƒG ).QýwôõñG »Ýƒük þƒ_ ÿºô»ƒC ½ƒG QƒýƒÈ q u õƒÝƒG »ÜBO »G òýwôõð RBÜ óBì»ø .Qýwôõð»ð ÿ qºô»Pg»G »Ü RBܺk lðºs ôBð qAkrƒÜ ºvƒƒÈ o òƒƒƒýƒƒƒwôõƒƒƒð ô åq»ƒƒƒì .RBƒƒÜºk

Bý¾BPýC-Bxì»ð ÿ q ôõñw q»w»è Q…ü»âAo ÿ»Pw»W .ºô»PÉØ»PG AkBýK þÜ»ü»ðBìô o | .ôõG AkBýO ÿ»_qBK k»w ô q»w»è ½G ºô»üAo»â rƒOAôk ÞƒÉƒì»ƒÜ ï»ƒG ï»C ,zôõð»ƒìBƒðu ¼ o ߺô ,BƒK ô q ô q»ƒC | .yü qBK ½G óBüºqBW »…ýì»ø òì :ÿ ôõHýwôõð ÞÈ qBƒW »ÝÉíÜçì þéýܺô òüBP…ñPhýè ôõHýðAtìAô q ¼ s þÝÉOÂô ºqBük Aô ï»G ,½âBÝý„ »è .»ü»ø ºôºôBð ô»G †ýñýãðºs Ak )äð»øBC ,BPxÉýÔ( þðBì¼ o »è ï»G ÿ»éƒýƒG»ƒØ þƒwBƒG ރɃPƒ„ q»ƒø »ƒè q»ƒG ,þO»üBHü q»Ð »è RBܺk óBÜ»ýýÝü q»ì»C ô óBƒýƒðBƒÜºô»ƒðkqAõƒg ÿ»ƒì Bƒƒøºô q»ƒƒø .äƒð»ƒW ‡BƒK»ƒè óBƒýƒðBƒÜ»ƒýƒü sBƒHƒíƒðBƒg »ðArýHñ„¼ o ºuk ,òƒOq õƒÜ þƒðBƒÜ»ƒPƒwo | .ºô»OBܺk þðô ô o ô ïBØ»„ q»w ºô»ñýP…ü ¼ o ºqBGô ôk( .krÜ óBìºq ô»â þÜ»ü»xýð»Ü ÿB„Bì»O »Ü ,krÜ ÿ»ñ„»_ ô»è ÿ»Ü»ýýñýHÉO ó ½Ü ,»ÝÉP„ þ„BG þÜ»ü»ðôõíð ºô»C »üAõâ

»G ÿºõƒãƒñƒì»ƒƒø # ÿBƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒâsºk ÿ»ƒƒÜºôºq»ƒƒƒƒÜôÃG ô ô»„ Alãð»W »è ,ôõHOô »è ºqô»â þÝÉè»ø u¼o þ_ ô QýÈquõÝG »üAkAqBC QƒýƒG»ƒð qBƒ_Bƒð »ƒÝƒƒük QýwôõñG ôõì»ø ,ó ôõG ºpK »ðBüu ô»C þðBܺo½â»ð ô Bðºs ôAq»ø ô ó ôõG ÀÔBg »Ýük þðBÜ»P„ ÁBw BXð»K ºq ½W ô»G .ó ôõG Rô»ÝƒÈ o ÿ ôBý„ þ¾Bg »ÜBO ß»ü»Ø»O q»Gô»ƒì»ƒè

ÿlýC ,).þ_ ÿ»ðôõíƒð ºô»ƒO½ƒ_ ïrƒýƒG ÿºlñɃø »ƒÜ ,äƒð»ƒW ‡BƒK þƒÝƒÉƒÄ¼ rƒì ,RAkBð »xýð»Ü »G þãðrâ I¾»Ø þÝÉèôõK ,yðqBG Þü»W .ºô»PÈ pÉâºk »ñ„»_ ô»G

,ÿ»Ü»ðBK »ãñýw ,ÿ»Üºq ô»â ºq»w þðAô»¾BK ÿ q»Ýƒü»ƒK ÿ qBƒxƒgô ô o ºô»ƒC ô»C :†ü rOBü s ºô»è .ôõG BÝü q»ì»C þGºk»C »…ýì»ø »Ü ôõG »ýüBÝü q»ì»C ºôBýK ô»C rÈõG ,ºôºkrܺk ÿ»Ü»Pwô qk ºõük q»w»è ßB_qAõw ô þðBGq õØ ÿºkBìBC ,vÈ qlìºk ô þÝÈ ôBýK ºô»„»ðBì»C ôõì»ø ô q»w»è ô | .þxðBì¼ o ô ÿ rÈõG ,ó ¼ rÉPw½PxÉO ô ºrø»G q»ñÉøoõwq»w þÝÈ sBHíðBg ºrÉð b ,rÍý„ »è ,òü»ÝG ÿB„Bì»O ºô ¼pì»C ÿlük »è q»â Û ôºs ÂBG »ƒOq õƒÜ þƒðBƒÜ»ƒìtƒð »ƒýƒü ôºs þO»Ü»éƒì»ƒì »ƒè ,ºô»ƒðBƒíƒðBƒÜºôBƒPƒw»ƒø ô ÿ s ½ƒƒƒÜqBƒƒƒw ô þƒƒƒƒð½ƒƒƒƒÝƒƒƒƒxƒƒƒƒèq»ƒƒƒƒG ÿ»ðBÜôõHƒÉƒè ô»ƒC ,ºô»ƒxƒð½ƒPƒxƒýƒéƒÜ»ƒC | .»PÜõð »G ºô ôkrÜ óBü qAlñü ô»C ÿAõãñýíÉø ÞÉOBÜ ,óBPýñƒýƒHƒÉƒO ½ƒG aýø BñÉøqºk »Üºq ½Pð»Ü »è ÿ»ÜºpƒKBƒO þðB…ýð ÞÈ ôAkô ô o ߺô Ak»ð þÝɾô»ø .R»ÙýØ»c òýì»øAôk .ÿºk ºoõÜ .RAlG Ak )þÉèBÄ ó»w( þðBÜBý_ q»w»G ºsBO q ½g

»ðBýýÝü qBO ô»C þðAõPü»ð ï»G ,ôõHOBù¾»ø ôBð»G ,Alü»Ü»¾Bì ôBð»G óBü½g »Ü QÉñGôAo þ…ýÜôBG .ºôºôõGkrÜ †g»K AlƒýƒðBƒü u ‡»Ýük þðBw»Ü »ãðºo ,ôõHP„õÜ ÿ ½g ,ºô»ðrãH¾»ø óBýÉK òÈõ„ ÿ»Ü»¾Bì»ñG »è | .RºrÔ»ð »è ÞÈ q ½W ߺô |!»ñýØ»PwAo ÿ»Pwo »ØBO ß»ü Á ¼ o ÿAõãñýì»ø ÿ qAkAô»ø ô q»wôõð »Ü ,þwôõð AlÝÈ qBOô »è rOAôk Rõùg½ø )krGºk óBü ôBð Bøºô þðBÝÈ oôBƒø( îƒÉƒø »…ý컃ø ÿ u õƒÜkõƒg .ºô ôkrƒÜ ÿ»ƒè»ƒK QÝÉP„ BP…Éø QÉ„ºk »Ýðõ_ ,»Ýxü o ÿAõãñýíÉø ÿ»Ü»ýýOArýì .QÉGBì AkBƒýƒO AlüBðAõO»è BP…Éø qBWAôk »Ü RAkºk þðB…ýð óBÜ»ƒÜ»ƒéƒÉƒG »ƒñƒýƒØ»ƒPƒwAo »ƒPƒwo ºôõƒG | .QÉwôõñG | .ôõG »íÉC þðAô»¾BK ô»C ,ʾ»G óBƒÜ»ƒPƒw»ƒ„ »ƒè q»ƒG ރɃìºk ô»ƒC ô ÿ ½g »G BñÉøAk ÿ )Ëõð ÿ q»â»ìBðu ¼ o( ,ºô»ýýðBܺq ½Ýük ÊG BwBD„õÜ»_ »Pwo »G q ¼ s ,þܺq»w ÿ rÉPÜAqBÜ »G krÜ ÿ ½g »w»Ô»ð ÊG »ƒéƒüBƒPƒw ô»ƒC .†ƒýƒüArƒÉƒg »Ü »ÝÉðBñÉøAk þPwAo »G »ýýìArãƒÉƒéƒÉƒO þƒGºk»ƒC þƒ„»ƒÝƒ…ƒÉƒK ÿ q»ƒâ»ƒƒìBƒƒðu ¼ o ÿ u ¼ o ï»Ü þðæ »íÉC »Pxü õÉK .ºô ôkrÜ þðæ ,ºô»ñýñÈõhG ÿAõãñýíÉø ß»üºo»K êüBPw ô þýÔAs ½G óBíPw»ø õܺôBO ï»Ü | .QÉð»â»ð ,ôõGkrÜ ÿ ôAo ÿ rÉÔ ,q ½PÜk ,þÜôBG ºô»ÝÉñü ô»C ô ÿ ½g »G ,vÉHýðAq ½â ,þÝüAk ôõG qBýwrK q»G þ„½g .ºq ô»â þ…üBíð ½G þ¾Bw ºks ½ð »G .óBÜ»ýýðAô»¾BK »ðô»g »è ߺô ô ï»Ü»ü þðBùýW þãð»W ½G Q…ü ¼ o ÊK ,òOô»ÜBü rÔ þéÉHƒìõƒOõƒC ÿ rƒÉƒÔ½ƒ„

fBO»Ô Aô»…ÉK :ºô»ýýðBí¾»C »è .BC ‡BK »è ,q»Gô»ì»è ÁBw BXð»K ÿ»Ýü tð þÝÉO»g ô q»wôBø qAõ_ ,óBì¼ o Q„»ø .Q„õÜ ÿ ½g ÿAõãñýíÉø QxðrÉC ,ÀG½ð aýø »è »Ü ,ÞÈ rýÌB„ þðBü u þƒüBƒO½ƒÜ ô ‡½G þÜ»üºo»K »è »ãW BwrOºk»ð ÞÉP„ .ôArwôõð»ð q»w»è aýø QÉðAõP„ºk ,»…ýðBwBC ÿºô»C Á»â»è »Pxü õÉK ÿºô»C :QÉG ºlñ„õÜ ºlƒñƒÉƒø þÜ»ü»Pwo þñýwôõƒð Bƒùƒð»ƒO Qƒü»ƒÝƒýƒG »wôõñG »Pwo òü rO»ñýØ»PwAo .»Pwô qk »Ü ÞÉwôõð»ìBðu ¼ o q»ø ,QýðAtüºk »Ü ,QÉwôõðºk þPwAo»G »Ü ,QÉwôõƒðºk ÿ»ƒ„Bƒ„ q»ƒw»ƒƒG »ƒƒü»ƒƒOô ﻃƒC »ƒƒØ»ƒƒø | .QÉñÉÝéG ºô»ü»Üºq»OõýLì½Ü ÿ rÉìBC »Ü »ü»ð»ìºs ô»C þø »ü»Oô ï»C ½ƒG .ó ôõƒG AkqBƒÜ »ƒè óBƒÜ»ƒwôõƒñƒPƒƒýƒƒK ,ôõG zºokBü rÔ »ü»Oô ï»C ÿAõãñýíÉø ô»ƒC ô »ƒüBƒOô»ƒÜ»ƒð †ƒýƒC »ƒƒè ÿºlƒñƒÉƒø »Ü ,ºô»üBPxhG q ô ôk Êè ÿ»ðBýýÝü qBO .ôõHýñ`¾»ø ÊK óBýãð»O þðBüu ÿBKBOq»w þPxÝ„ »ü»Oô ï»C óAu ¼ o »è ÞÈ u ¼ o ï»G | .ºô»ýükrG þÝü qBO ô kqAõg åq»ì ô óBü u ÿ»è»w»ì òýƒwôõƒð ½G †ýxƒü qBƒK »ƒè RBƒÜô»ƒC q»ƒø .QƒÉƒG ÿ ½g ÞÉOBÜ ,ôõG »ñ„»_ ô»G ÿAõãñýíÉø ﻃG ,lƒðApƒGAk þƒƒwôõƒƒð»ƒƒìBƒƒðu ¼ o »ƒƒè ôBð ½G krG Alü½g Á»â»è þðBÜ»Pwºq»Ü ô ÿ ½g þðBÜ»ýýñýGkq ô ôBð ½G ,Jºk»C | .þðBÜ»ýýãðºlÉG ÿ ôõ…K þðBܺôArOô ÿºlñÉø óBÜ»ýýãðºlɃG Ak»w »è ÿ»Ýü tð .ó rPƒãƒðrƒâ ,òƒãƒðrƒâ ÿ ôArñýG»ð »G óBÜ»Pw»ð ô Qw»ø ÿkºô»ð .ß»ü»ñü rÔ»G»ƒgBƒ„ ߺô ,ºô»ƒñƒñƒÉƒìºk »PgõK »Pwo ô»C ,ºô»PÉñɃìºk ÿºô»ƒC Qƒxƒü õƒüºk ô»ƒC »ƒÜ ó»ƒðBƒñƒƒýƒƒØ»ƒƒPƒƒwAo R½g ÿ»Ü»ýýØBG QÉGºk .QÉwôõñðBƒýƒG þÜ»ýÉÔBÜ( þܼ rý_ »è ߺô .QýñÉùHý¾»ø :)ò„¼ o ô vÜBK ÿ»PÔ»ø( :þOõâ óBÜ»ü½G »è ÞÉÜ»ü ).ºôAk ÿ u õÜkõg þ¾ô»ø ô ôkrGAo )?þ_½G( )AlýüºqB`ÉG »è( )?þ_ »G RºqBG»w( ).aýø »G( )?ºôõG»ð aýø »Ü QýðAsºk ºõÈõÜ »è( )?»ü»ø ÿºqBK ß»üBýðk( þÝÈ ô»„ »è BðBw ô ó ô ô o ÿ»Pwo »G ,rOAôk ,krÜôAo þ„»Ýük þC ,Alü ôBðAqBG ÿ q»ƒHƒÉƒƒw rƒƒÈ u»ƒƒè ,þƒƒðBƒƒü u þƒƒüAvƒƒÈ qk ÿ»ÜºôBGq ôõw »ýü ôºs q»w»è óBÜ»ðºôºk »è )ÿ rÉø ÿ»ÜºoBG( »è kõgBü BÙü rÔ»ƒC »è äð»W þðAlü»ì »è kõƒgBƒü BƒýƒxƒñƒýƒÄ | .AqBgæAkAõâ þü q»â»ìBðu ¼ o ô ó rÈk½ì ÿºô»ðApÉâ »ƒè ,ºôAqBƒC »ƒñƒOBƒø RBƒÜô»ƒƒC ó rƒƒÈk½ƒƒì ÿkºô»ð Ak»w »è ÿ»Ýü tÉð ,AlðBÜ»PxýG | .ºô»ñýñÈõhüºk ¼pì»C »Ü ÿºô»C ÿ ôBC ,lðÃÔBgºk ÿ ½g ÿAõãñýíÉø ÿºô»C ½G ºôºrâBC ôBð ºlðAu rKºk þ¾BØ»OrK ÿB„Bì»O ºô»Üºq»Xð»K »è ,QÉñÉÝ…ýÕG þÝɾô»ø ߺô ,krܺk ÿ qB„ þðBÜ»ðBG »G þܽ_ ,þ¾BO»G »è òOBù¾»ø ½G »ðæ½Ý_ RBÜô»C q»ø »Ýðõ_ ,AkºkAk óBÜ»wrƒO »è QÉ„ºk »Ü krܺk »ýý_ôõK ô»G þPw»ø ÿ ½g Al¾BO»ƒG þƒÜ»ƒüºo»ƒK ÿ qBƒxƒgô ô o | .RAlG óB…ýð BO»ø .QÉG»ð Qì»g( :Rõâºk ÿ ½g »G QýðAõOºk ‡BPxÉC ô »Oõýwôõð BPxÉC ).QýwôõñG ,RBø»ð ½G ÿ»ðBPwo ô»C ÿlý_ ÞÉOBÜ ô óBì¼ o Q„»ø ô ÁBw BXð»K ÿ»Ýü tð qAõ_ ô ß¼ rý_»Oq õÜ ô uBOq ½LÈ o òülð»_ þ_ rOAôk ,ÀG½ð þÝÉO»g ô q»wôBƒø »G ÞÈ u ¼ o .lðBƒüBƒg»ƒð ÿBƒøºô ÿ»ƒÝƒük þÉK »G ÿ )½øAlýC( ÿ»ÜºõðBg »è ºô»ÝÉG¼ o ô ôk ºpKBO þéýì ,ËqAõg »P…ü ¼ o þO»K ÿ q»w þ¿K»O ô ºô»üBñÉø ÿ»Ü»ýü»èôõè ß»ü ô Qw»„ þð»ì»O .krÜ BG»G ÿ ½g .rýK ÿ ½g ÿ»Üºk»w ÿºlñÉø ,ôõG ÁBw | .ôõG ÿ ½g ÿºk»w »Ýðõ_

7

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k

»ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ï»Ü»ü þ„»G ô Ǽ rì þðBüu »è »ýüBO½Ü ÊG Êè»O»ì |Thinking philosophically »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG q»w»è »…ýì»ø þðôõGºrؽC þñÈõ„ ‡ºô»C þÉK»G , ô BðBܺk»w Q…â ÿ qtø ÿ»ãñüu ô ôk q»w»PÈ rhG Yðq»w òü rOq ¼ s BܺkAô »ì»C ºô»PÉñýGºlü½g Ak »Ô»xè»Ô þ„q»Ì »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG .»Ô»xè»Ô rPü ô»C ô ºô»ðkrÜrýG óBýÝÉÜ»ü :ºuAô»Pwºk »Ô»xè»Ô ó ½_ ?»ü»ø »Ô»xè»Ô ½G :»ðôõíð½G ,»Ô»xè»Ô ÿBOAô ÿBðBì »è »„ºô»ðkrÜrýG »G »ðôõGBñ„BC »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ,rPÈBOAô»G. ?ÊñÈ»âºk óBíýý_»G »Ô»xè»Ô ?BܺkqBÜ †ýðkrܻԻxè»Ô ÿºkrÜ ÿkõg R»ðBð»O »Ô»xè»Ô þðôõG þO»ü½G ô þÔ»xè»Ô ÿ q ôõPèõÜ þÉK»G .»ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG »G RºqBG»w óBܺqBýwrK »è »ýýOºo»ñG Ê„»G |philosophizing ô ºô»ðAu ¼ o þðBü u þܼ rÜ ôBð »OBhðBìºk »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG †ýPxü õÉK .ºô»ñü»ÜqAlÉG óBígBð þðBܺôõPwôõð ºqBýwrK ô òýýPwºô»ð »èôõW »è BܺlÉé…ýðBìAô æ óBìºqBýwrK ô»C ºô»C »ãðºo »Ü »ü»ø ÞȺô»ðkrÜrýG ºq ½W ½G þPxü ô þ„½g»G »Ô»xè»Ô »Pxü õÉK òü»ÝG »Ô»xè»Ô ÿºô»C½G ËôBð þèõÝð ?ºô»ñü»ÜºkrýG »ðBýýÔ»xè»Ô ó ½_ BÝPwô qk »è òOô ô þìo½Ô ókrܻԻxè»Ô »Ü ÊèºlÉK óB턺ô»C »ð»üæ ï»C .ºô»ñü»ÝGrýG »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ºô»ñü»ÜºkrýG »ðBýýÔ»xè»Ô ÞÉOBÜ ,ÊGAô»Ü .»ýýÔ»xè»Ô »Ü BܺlxýO»Ø BÝÈ qAõG .»ýýÔ»xè»Ô ÊGºlèAs BðBìrýG q»w»G ÞȺô»ðkrÜrýG »ÜBO ô ºô»Ô»xè»Ô þãñ_ rÈ u»ñü»gºk ô »ü»ø ÿ ½g þܼ rÜ ÞÈ rýG ºq ½W ½G »éü»ì »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ½G †ýļ rì þéü»ì ÿBðBì»G »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ,»Xðq»w þÉW .»ðBùð»K AlýgBð»è †ü ôArÝü qBük ÊXðBìBC Ëq ½W»G BܺlPxü õÉK »Ü , ÞÈ»…ÉÜ »G RºqBG»w ókrÜ»PxÈõè»ø , Ëk †ýðkrÜ»PxÈõè»ø Q…â, ÊG»ýýÔ»xè»Ô »ñPük ï»C þÉK»G .Ë rÜq»G»Pwºk »ðAq»ñÉÙèõg ô »ðBýü»ñgºo ºq ½W qBW Ëlð»ø îÉè»G .ºô»ðkrÜrýG »ðBýü»ñgºo »è »ýýPü rG »ðBýýÔ»xè»Ô þÝȺô»ðkrÜrýG »ðAq ôõPèõÜ ô»è ÿ q ¼ s»G ‡»ì»C ,Ë rܺlük»G »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG »è ÞÉwrO »Ô»xè»Ô »Ü »ðôõHýèBc »Ô»xè»Ô »èAô óBü »ýýð óBü»Ô»xè»Ô þðkrÝwq»ø ÿBðAõO Ë rܺlýñýHÉO ºqBýwrK .»ðBܺq»ñÉøoõwq»w ºqBýwrK ÿ q»ñÈ u ô q ô ô »ýüAôBCu ¼ o ÊñýðAs ½G óBýPgôõK ô QÈ rÝð½Ü ÊíÉèºô ó»ðAqBýwrK ºq ½W ô»C Ak»O»èBc ï»è óBܺq»ñÉøoõwq»w þðôõG óAks»ü BüBC ô ?òü»ø ó ½_ óBü ?òýG»ø »íÉC ÊGºk ½G :»ðôõíð½G ,ºôArÜ»ðq»â½xì ?»ü»ø »Ô»xè»Ô þð¼ s »è ºô»ðBì :Ëk ‡»ñP…ü»ãÉO ï»G »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ,ËôBð þèõÝð rÈ u»è óBìºô»ðkrÜrýG ÊèºlÉK óBìºô»C ‡»ì»C »Ü ºô»ðkrÜrýG ÿ qºk»Ø »G »Ô»xè»Ô þðôõG ô þÝÈ q»ðõø ºq ½W »G þ…ü oºôBG ô BܺlPwô qk rO ÿ ôBý„ »Ü »O»HüBO ˺ô»ðkrÜrýG ÿ rdýw ÿBðBì ókrÜqBýwrK ½G Qxü ô ôõG»ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG »Ü .ókrÝü qºôkAk »è ºrO »è óBܺqBýwrK ,»ü»ðBýýÔ»xè»Ô »Üºô»ðkrÜrýG ÿºô»Cq»G»è ,BðBìºô»ðkrÜrýG »è ô ÊGºlü½g ÿºô»ðkrÜrýG »üºõÉ…ì»G .ò…ýðBÜ»ðBìõâ ô ºô»ñýì»éw ÿ q»ÝPwô qk ô óAlðôõGkBü s »Ô»xè»Ô ½G ÊGºlðô ô oæ óBìºô»C BܺlPwô qk Êè»âqBýwrK |philosophical thinking þÔ»xè»Ô Q„ôºo ½G ?»„BG »„BG ½G :»ðôõíð½G ?Bܺk óBܺqBýPw»ø ºqBýwrK ÿ qBÝPwºk »…ýì»ø »ðBì»C ?ºôõOBø ,ºô»ýý_ »è óBü, ó ½_ Ǽ rì ?ó ô ôkq»â óBü »ð½Ü óAks»ü BüBC ?»Pxü õÉK ºô»ÝÉñýðAs ôBð »ðºkºlðBí…È rÔ ô ó»ÜºkAôAlÉè óBì»ðBýü»Ô»xè»Ô þíÉèºô ò„»ðAqBýwrK ô»C ÿ q»G Alü½g»è »Ü ,óBì»Ü»ðkrÜqBýwrK »Ýðõ_ .òýðAsBñÉè ÿ ½Oô»C ÊP„ Qgºõ…ÉK ô Bܺlü qBük óBíñýðAs »G òP…ü»â þO»ýð½_ ÿ»PwAoBC ,»ðBì»ðBýýÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG .òýðAs »G òP…ü»â ½G »ü»ñýØ»PwAo þÝÈBãÈ o ókrܻԻxè»Ô »Ü BܺlñýØ»ü æ óB턺ô»C ô »ü»Ô»xè»Ô þðBÜ»ñÈõÉG ô qBük ºsAõÉ„ »è ºôºô»ðkrÜqBýwrK ÿBãÈ o»è †ýñýðAs »G òP…ü»â ÿºô»ðkrÜrýG ÿºô»Cq»w»è »ü»ãè»G »ì»C .ÊñÈlÝÉK ‡»ðBýýÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG þO»ýøBì Êüºô»ðkrÜrýG þñOBø ½G ºq»ÜsBw»ñýìºs ô »ýýð þܺôæ ô þP…â Êüºô»ðkrÜrýG »ðBýýÔ»xè»Ô ô Ë rÜBñü qBük ÿ»èôõW Qgºõ…ÉK »üºô»ðkrÜrýG ºq ½W ï»C ,rPãñü râ ºô»è .òýýð Bñ„BDýÉK ºô»OBܺkrýG ×õw»éü»Ô †ýÝÉOBÜ .Ë rÜBñýñýH…ÉK þðBÜ»ñü pGqºk ô Q„qAs õâ ÿºõÉ_qAõ_ ÿºlñÉø BÔõw»éü»Ô »è »O»éw»g ï»C.)1(óBÜ»P„ þP„ô ô rw »G BãG BO ºô»OBܺkrýG ºô»C½G »ðBýýÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG þìo½Ô »è ‡ºô»ðkrÜrýG ÿºô»ðBì ô »ñü rÈk »Ô»xè»Ô þܼ rük ºô»Ô»xè»Ô ÿBãýð»„½â »è »Ô»xè»Ô ÿ»O»éw»g ï»C .»ü»ø ºô»ð»üæ ï»G ÿ q ¼ s ÊülðºõÉK ÿºô»ðBì »G þìAôºkq»G óBÜ»P„ þP„ô ô rw ÿAôk»G óAo»â »Ü Ël„»üBðBìô»G »Ü ÿºô»Cq»G»è ‡»ì»C.BܺkArÝ„BC ô ó ô ô o †ýðBü u þðBÜBø»G ô Akºk ókrܻԻxè»Ô þãñü râ ô òü»ÜºlðB…ýñPwºk óBì½g ÿ q tø ÿ»ãñü u »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ñü»ÜºkrýG »Ü ÊGºkq»G»Pwºk »ðAõOô»Üq»w BÝÉOBÜ»è »ì»C.þO»ýÉK óBíPxü õÉK òüºkºl„ºô»G ÊýÜæB_ »è »ýýPü rG »üBOAô ï»C þ_q»â»C .ÊGkrÝü qBük »Ô»xè»Ô ÿBOAô ½G óBì½g þñP…ü»ãÉO AkºlðB…ý𠇽ìBð ô ó ô ô oBð ÊüBOAô ߺô ÿ ½g »üBOAô ï»C qBWq ¼ s îÉè»G ÿ rýHÜBðô o òýñÝ…K ÊP„ »è »íÉC »Ü ºô»OBܺkp_ Akºô»è ÿ ½g »Ô»xè»Ô ÿ»Ü»ýýðô ô oBð ô ÿ ½ìBð.)2( þðkrÝÉLPwºk þO»ýð½_ q»w»è »„»ãè»G »ýý`ýø ï»C.»`ýø ºô»üºqBG»è óBíñýðAs òü»Üºk .ºô»OºôArÜ»ñÉéü rýG ÿºô»è ºôºq»ÜrýG þw»Ü ÿºô»ðôõH èôõØ ô óBÜ»ýýÔ»xè»Ô »ðBìApÉO ô ºô ôkrÜrýâAk þÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG ÿ q ¼ s Ê„»G ôArÜ»ñÉèrýG »è ‡ºô»ðkrÜrýG .òýðAtüBð ÿºô»C ÿºqBG»è òýðAs þðBñÉùPwºk»G ½G »Ô»xè»Ô þéü»ì q»w»O½Pxg þ…ýÝ…ýO òü»âºlÉO ‡ºô»è ô ºô»ñýGºlÝüktð »Ô»xè»Ô »è ºô»ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ÿBãÈ o»è ô »ü»ø »Ô»xè»Ô ½G òýGºlýèBc ºô»è »ì»G »ýý_ »Ô»xè»Ô òýwrKºk ÿ»ìºk ô»C.»ýý_ »Ô»xè»Ô »G ºô»ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ÿBãÈ o»è »Ü Ëk ‡»ñP…ü»ãÉO ô»G »ì»C .BÝHý_ ÊðAõOºk ½G óBü q»wºqB_ »Pxü õÉK ó»ø ÿ»ðB…ÉÜ ô»C òýGºlýèBc ºô»è ,òü»âºk óBíðBÜ»XðBìBC ô òÈ rñÈ u ô ô q õG AkrO þìo½Ô »è óBÜ»…ÉÜ ÿkõg BÝ…ýPxü õÉK q»â , ô ºô»PÈ q s ¼lG Ê…ÉK»PÈk ºô»C½G þPxü õÉK Ak ókrܻԻxè»Ô »è »ü½G .ºô»PÈ q s ¼lG ½G óBý„ºsBO ÿ q»wºqB_ õÝè»G z»G ô òÈ rñÈ u ô q ôõG q»ø ß»ð »OAô .Ë rñÈ u ô ô q õG Ak»ñýØ»PwAo Êìo½Ô »è óBÜ»P„ »Ü .ÿ qtø þðlðAu ô ô q ô ô ókrܻԻxè»Ô .òÈ rñÈ u ô ô q õG Alðô o ô Qxü õÉK ÿlük ô òP…ü»ãÉO »è z»G .»üBýO þðlðAu ô q ô ÿBðAõO ºkApÉG »Ô»xè»Ô ÿºô»C q»w»è »üBíÉø ºôºrO Ëq»w»è ‡»ì»C þñÈõ„ »PÉñÈ»ãG »ðBðlðAu ô q ô ô ô»C õÝè»G z»G ô ÊñÈ u ô q ôõG »ýýð ºô»C þ…ýC »Ô»xè»Ô Êü»ãñüu ô »ýÉèBG ÿ qBý„õø ÊýÜæB_ »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ËôBð þðBìõâ .Qw»G»ì Q…â »è »ÜºkrÜ ÿkõg ÿ»Ü»ýü»ñÈõÉG ô þO»ü»ÙxðAk îÉè»G »üºô»ýP…K»è †ýO»HüBO ÿ qtø #.ºô»OBܺlüBýW rO þðBÜ»ýü ¼ rì »ýýÜæB_ ô ºkrÜ Publishing Platform .2011.p. .|An Introduction To Philosophy .|George Stuart Fullerton.1 .1|Create Space Independent |Oxford University Press. 2002. P.3. .|A Very Short Introduction :|Philosophy .|Edward Craig.2

ºôApG»ð þðu»W ,yü qBK »è ô ÿ pH¾»ø ïq»w ô ºôºlñÈõg îÔArâºq»K »G ,îOõâ .ôõHP…ü ¼ o ô»C ô ïAo»â »Ü»`Ü .QÉHP…ü ¼ o Al„BG þÝÈ ôBýK Á»â»è ïAõýø | .krÜ þãð»P¾k »G îPw»ø ï»G Ak»Ü»ìBñP„AkkBü »è ï»Ü»Ü¼ rý_ »è ô Bð îì»Ü»ýýܺôBð »ðBÔrýâ »è ô QxgAk ô tÉâõýPнK ÞÉðºs qºk ÿAôAk »Ü»ð½wqBâ ,krÜ Þ„ô þLw þGAq»„ »„ôõ„õýð ÿAôk »…ýì»ø .ôõHðBü»ø Ëô»è ÿºô»è ï»ø Bøºô q»ø ô þ¾Bg ÞÉܼ rý_ þñýwôõð ߺô ,ïôõG †ýðBìkB„ ï»ø ô òýãì»g ÊGkrÜ AlÉWq»w»è îýPxü ô»„½g ÿºô»C q ¼ s þÝÉܼ rý_ »ì»C ïôõG †üBýñ¾k ô AlýPwAo »è ÿºô»C Á»â»è ,ôõG ßB_ ÿ u ¼ o BO»ø ,ß»üºkAo b BO þðAsºlì»ð | .|ºô»üAlñÈõhì»ð þüAôk îðBÜ»ýýwBì»Ý`Èõâ|,ÞÉOBÜ| ô þüBü qºk ºtÉø»G|»ìBO »G ,kqAõg »GAq»„ »Ü ,ºô»ðBýüAtðBÜ þÝÉìBO»ì»Ü Býð»O ô ºô»ü ôõGkq ½„ »Ü»Ý„ô »ýýLw þðBü»Ü»ñP„½â »OBùÝÉK ô Bü qºk þìBO »ýýð»ì»é„ †ýÝÉOBÜ ,ºôºôõHP…Éø óBܻԺk»w »è ß»ü q»ø »è îðBü»ÜºkqBw »Ü»GAq»„ þOq õO þìBO »G ô ºôºkqAõgºk ô ºôºôõG pK ï»Ü»ýýPɾBg ,qAõg »ýý¾BíìAk óBðAlðçK »G îPwºk ô ïôõGºk ‡½h¾k .krÜ »Ü»KArg Aô»øõ„»Ü »Ü ,BPxÉC| yü qBK ,ß»üºôBì ½G ,þðAõPðBìºk ,ôõHOBø »ðAqBG ï»C »Ü ,òý¿ÉùG ÊW»G ÞÉñÈõ„ ½G »PÈk AlðBܺq»Gô»ñw »G ô rÔ»G »PÉGºk óBÜ»ýüAs q»G þ¾BKæ ô Ë o ô ËqAõg Êè óBíÈõâ AlÜ»ýüAlñ¿G »è|ô Ê„½KºkAk ½G ÊK »G óAô»„ ÞÉOBÜ ,Ëk ÿºpýW ÊGºk ,ó ½ÅÈ týè qAõg »è .ºô»ñüAo»âºk ÁBì óAõW ÿ»ÝÉð½ýxð»K »Ü ,ôõG»ø ÞÉgõÜ ô òýG ºô»ÝÉK þðAõPðBìºk Ëô»è ô ôõG AlÉW »è óAô»„ »G ô QÉG ÊK óBíðBÜ»HÉPÜ q»w»è ºq»Xð»K ,òýÉGAk ïq»â ºô»ÝÉK .ºô»ñÉ„ôºqlG óBܺrÉPw»C ô Q…K »G ,»ýýð óArâ .òü ¼pG Ëô»C ½G þðAõPðBìºk .òü»ÝG q»Ô»w q»Ôºlð»ì»„ þÉw þwçÜ yü qBK »è ÿºô»è ÞÉì»Ü q»ø »Ü»ð½ýxð»K .Rô»Üºk rOBü s ,krܺk óBíWq»g AlýÉO »Ü ,ï»Ü»éÉOõø ÿ q ô ô u þÈ rÜ Býð»O ,BñÉøºk Êè sAô ,þwôõñìºk óAs q»ø »Ü ,ôõG óAõíÉè ëBñülÐBÜ þƒ74 ÿ qBÜ ½Pðq ½O ÿ»ìBðu ¼ o ½G .ÊG »è|óBܺqBK þÜ»_ ô ôõGkrÜ îýðAô»ìBðu ¼ o ô ß»ýÉW q»ø »è þðAõPìºk .ôõG AlñP…ü»â ô ï»ÝG »ðAqBÜ ô»C ,ÊG AlÝÉg¼k q»ø»è óBì»Üºq»Ô»w ÿºô»C ½G ôõG»ø óBìºqBK | .òü»ÝG »è îðAõPG ,yü qBK »è q ô ôk »ãðºo »è ÿºq ½W ô»G ,îwôõñG ºô»xü qBK ÿºqBG ºô»ð»ãý…Éì ÿºqBG »è þðAõPìºk yü qBK ô ô s ºô»C ½G ÞÈ q ¼ s þðAsºlì»ð .îwôõñG »G ,Qxü õÉK ÿºlñÉø ,yü qBK »Ýðõ_ ,ôõG ô»G q»ø rPýC ï»G .ïôõG»ð Bñ„BC þ„BG ôõì»ø »G .†ÉK »ðôõ_ óBܺqBÜ »üºõÉ„ q»â ,òü ¼pG þðAõPðBìºk ÞɾBc »Ü»ðBgºôBØ »è BW ,QÈ ô»ýG ï»Üºq»wôBø ô krÜ ôAô»O ï»Ü»GAq»„ ô þwBì»Ý`Èõâ þðBPð½ì ½G ,AlðAqBG q»G »G ô Ak ï»ÜºqBK þÈ o òü rPOq õÜ ,ÊÄBýÅýðô u þPw »Üºkrâ q»w ÿ»Øôõ„ ôºq»G ïºô»ðAo»â ÿAô»øõ„»Ü BPxÉC ºô»C rPýC ,Rrâ QðBü u ,ôõG»ð ÞÉP„ ,ôõG þü»_ôBð | .Ë o½ãG "!þOBO ,ÊGºk óAõW q ¼ s ,îðAtGAô" þÜsBð þÝÈ qBxgô ô o .þOõâ ï»Ü»ðu ô þðBܺôB_ ô ôõG»ø ÿ»ðçÈk½ì »G ,óBwrýâºkAk ,AlðAkqBü pG »è ÿ»Üºlð»g | .ó ôõ_ºk Bø»HðArâ þÜ»ýü qBük "?òü ¼pG ÿ»Ü QÉGºk" ".Ëô»PG ½O RBÜq»ø" "?þðAsºlO»ð .BPxÉC q»ø ,Ëô»ìºk" ‡BG ô ×Bw ºrÉC ºô»ñýÈk »Ü »ãðºo" ô ×Bw q»â»C ,QÉG ‡BG q ¼ s Ê„ºk .ÊHG ".ÊG kqBw ÿ»C" .RõãüAô ".ÊGºk Aô ïBýñ¾k" »è RrýG ,q ½W óBì»ø »G »Ü ,Qý„BG ‡½O ".ºô»Oºô ôkrÜ òP„¼ o

»G †ü»Ü»ýýð»ì»Oôõw ô ÊG Á»Üô ôk ÿ pK AlðAqBG »è ô Alý¾»â»è †ü»ÜºqBK ô Ê`G ¼pÉÔ »G ,qAõg ôºq»G .òP…ü ¼ o »è ïôõG ïAôºkq»G »xÉ¿Ü ô ÊÑOBÜ þÑð½ø Êxýè ÿæ sçK ô ó ½ì õük òÉPýC»O»w ÿ»Ü»ñü rÈk »G ô îP…ü ¼ o Ak»Orã¾»øBG þð½ýPð½K õük ï½g AlPwAo»Pwºk »G AlÜ»ü»âBð»K òÈõ„ Qw ÓBÅèõG þè ÿ q»w »è qBWAôk ô krÜ AlÉK ô þðõéÜ ÿæ »G ô îOBø qºkºô ºô»éÉ…ýì »íOBø BO ,ïAo»âAk AkBíÑÉW-Qw ÓBÅèõG -Qw sçK »è »Ü ,‡BG þÜ»ü»ðBgºôBØ | .þðAsºk îÉK êÉ…ýì ô ïq»â ,ôõG ‡½g þÜ»ü»ðBgºôBØ ½P¾BK †ýñì ,»ðBPw¼k ô òÈ ôBg R»ÜB_ þãñw »G îì»ÜºrãðAqBG ô ºô»PÉHG Þ„ô BO ,krÜ Ak»Ü»ñýwAõ¾»ø îì»Ü|ºô ôkqAõhðAqBG ô ô ôlðBì ºkBHè ºôÃÜ »ýýwq õÜ ÿ ô ô q»w þãñw q»w|»G îÝÉPÉè½C ÊÔBÜ ÿAôAk ô krÜ Ak»Ü»ýü»Pg»O ô »ìBñP„AkkBü ô ÿBñÉø »Ü»ð½wqBâ .krÜ »Ü»O»ÜB_ þðBÔrýâ »è îÝÉwôõñÉK »è .krÜ òýwôõð »G îPwºk ô óBñÉøqºk ó»ãý…Éì »è|ºô»ðAq»w ô»C ÿºqBG ô QÉ„ þÝÈ u ¼ o »Ýðõ_ ,þwôõñìºk »è ,ôõG ÿ ôBðAqBGôBG ô kqBw òì .ôõG u ¼ oºq ½W óBì»ø Al…ü»Ü»Ü¼ rý_ ôBð »G »Ü ,ôõHýñýG ïtýüBK þüBO½Ü ÿBOºq»w ô þüºs q»ø ô þ¾BÜô oõÜ »è AlÝÉñÈõ„ »è rPýC ,ôõHOBø AlíýPÈ ôBýK »è þðAõOºk rP„BG ,AkrO þÝÉñÈõ„ ôB_ ,îOõâ Alì½g þ¾k »è .QýwôõñG ºô»üºqBG ô ºô»ðkrÝ¿O»„½g ,Ë rOõâºk þÉK ºô»C ÿºsAlð»C óBì»ø »G †ýýݾ»g ½G »ãðºo .QÉG Qxü õÉK ,rO þðBܺq»Ü»„»â »P„ óBܺoõÜ ,Ak»Ü»Ü¼ rý_ »è ï»G ïôõñýO krÝüAô ‡»ì»C ô ºôºkqAõhðBüºk Qñü»w ÿºô»ðkqAõg ÿAôAk ô ÊHG þìBO ,AkBìq»w þÝÈ u ¼ o »è .krÜ îxíü»W »è ïôõG ïAôºkq»G rPýC ,ôõG òÉøoôõwq»w ô î„BG q ¼ s krܺk îPw»ø ,òýwôõð »Ü»ÜB_ »ÝýñýPÐBì ºô»ðkqAõg »G îPw»ø ïq»â îc¼ o ô »Pw»W ôõì»ø ,krܺk .ºô»OBܺk »G ô »Ü»ðBgºôBØ »OBø ÞÉ`Ü| ,|Ak»Üºq»Xð»K q»G»è ,ÞÈ tÉì q»w»è Býð»O ô»G ,ôõG óAõW Êè»â »`Ü .Q…ýðAk ,ôõG ºsBOô o»O ºlñÉø »Ü|,ºô»üºôB_õìºk »è »Ýw q»â ,ºôAqlÉèºsBO ÿ»Ýw RõãOºk Êè ºkq ½„|óAqBG þÝÉPxÉK ô ×Bw þP„½â ‡ºo ‡ºo»è»Ø þ¾BG ߺô þ…ü vØ ,»üAqlG | .ôõGAqkpG AlüBð½â q»w»G qæ ô výO ô þìlðAu»¿„ ô ËkrÜ îüB„Bì»O| ï»âs ½g .ïBñÉø ‡½W »G þÝÈ q ¼ s ô óBü ,»Ü»Ü¼ rý_ »è ,îðAõPG ,QwAõgºk ÞÈ q ½W »G ï»G ,|îÉñG ÿ rO þÝÉñÈõ„ q»ø ô »Ü»ìBØ»„ ÊðAõPG »Ü ,ôõHP…ýðAk þðAtìºk ô QÉG Êè ôB_ ÿ»Ü»ýýKBØ ºô»ìAo»â »ü½G .RBܺk ÞÉw»Ü þÈ oºôB_ .òýwôõð q»w ô þwôõðºk ÿ ½g »Ü»Ü¼ rý_| .lðAqºs õâºk Qg»w îðôõ_qºk Alý¾»â»è îxíü»W Qñü»w ÿ rO þÜ»üºô»ðkqAõg ,ÿ pGºl¾»ø ïq»w ËqBWq»ø ô krÜ AôAk výO ÞÈ qºkAk|﻾»Ø »G ï»Ü»wôõñÉK óBü rÈ u »Oô»Üºk ë ôõè ÿ»Ü»¿ÝÈõO ô ºôºkrܺk ÿB„Bì»O ,ï»Üºô»ðkqAõg þgAkq»K .krܺk ï»Ü»`Ü ï½O òì ,þðAõW :îOõâ Alì½g Á»â»è rPýC ,þñì þ¾Bì BPxÉC ½O ô þñýG týâq»ø q»â»C ô QýG z»Üq»ø þðAô oºôB_ ôõì»ø ô þñì þ¾Bì ½O|.ºô»íñýHP„»ð ï»C þ¾Bì †ýñì ô »ñì þ¾Bì yü qBK .ï»wôõñÉK ï»C ô »ü»ìBðkBü ô òýwôõð ½G ºô»ìAo»â BXñýC| AlýÉO ô îP…ü ¼ o rOq ô ôk Ak»Ü»Ü¼ rý_ ôBð»è ô»C ô þwôõñìºk òì BPxÉC .ïôõG ó ô ïq»w »ð rPýC ,ºô»ýýwôõðºk»ð ÿ ½g îÈõÜ »è òì ô »ü»Ü RBÜ îýðAs »ð ô ÿ pH¾»ø þxíü»W Qñü»w ÿºô»ðkqAõg ÿAôAk »ð ô »è ,ºô»ì»ÝG Êè ÿ rýG ÿºô»C ÊG .krÜ ïrO ô ôlðBì yíü»W Qñü»w ÿºô»ðkqAõg ô ôõG ôAô»O »Ü»Ü¼ rý_ rOAôk .ïôõGôõG òýì»øAôk .ïôõG ô ôlðBì q ¼ s †ýñì

ëæ»W óAôu :ºô»ýü týéãñýC »è .ô

Alƒì½ƒg Á»ƒƒâ»ƒƒè òì ,þðAõƒW :îƒOõƒâ BPxÉC ½O ô þñýG ï½O rƒPƒýƒC ,þƒñƒì þƒƒ¾Bƒƒì z»Üq»ø þðAôoºôB_ týâq»ø q»â»C ô QýG þ¾Bì ½O|.ºô»íñýHP„»ð yüqBK ôõì»ø ô þñì þ¾Bì †ýñì ô »ñì þ¾Bì ï»C ô »ü»ìBðkBü ï»C ï»wôõñÉK þðBÜ»ýüBwBü Atw ô Z q»ì|ÿ ôAo»âAkkqºs ºlðºô»C þP…â þý„½gq»w ÿ uk ߺô q»ø ,ôõG ôArgæºô ô ÿ ôB…Éìôõâ .þðBÜ»ðok½G ô o½â»ð ºqBü pÜ ô pK »è ,»ü»ÜºqB„ þýñýãì»Ð þ_q»ø ,RBø AlðBPws ÿkqBw þðAqBG ï»Ü»ü Á»â»è ,óBÜ»ýýLw ºôõðBg þüAs q»G ,Bì»ð aýø ÿ o»O þüB„ºo Býð»O ,þP…ü ¼ oºk lð»_q»ø »ðBÜôk ÿ ôArgAk ÿ»Üqºk ô óBÜ»ìBØ»„ ,óBÜ»„¼ rÔBýâ ,ó ôõG óBÜ»è½Ý`G ,óBÜ»ìBðu ¼ o þðBÜôk ô óBÜ»âôAo»K »Ü ,»Ü»éÉO½ø ô -ô ôk þwçÜ -»Ü»ðBìBì »è îÝÈ q ô ô u òì »Ü ,krì AlýÉO òèrÉÄ ïqBÜ AlýÉO »Ü ,ôõG»ø Akºôºq»w þì½ùð .krܺk óBü ‡»„ óBü ,ºôºq»w þì½ùð ½G ô ôõG kqBw †ü q ¼ s ô ôõG »ÝýéLÉK Q„»ø ßôõ`G ÿ»Ýéý_ ß»üºs q õâ þðAt턺k »G þO»ÜBK Êw ,Ëô»Üºk q»w»è ïºlð»_ õýð ÿ vÈ qk »G ô Rq õÜ ÿ ôArPw»G q»üAô ½G ,ôArÝO»è ÿ q»Gô»ñw»_qBK zôõñÉK ,QÈ rãG óBÜ»Ýéý_ ÿ râBC ÿºô»C þÝ„ôºõýð þ¾õO »è ß»üºs q õâ †üBXñýC ½G ,ïpÝýG ôõGºk »Ü ,Ûºo ÿ»Pg»O ïq»â ÞÈ q ô ô u »Ü ,ÞÈ râBC ÿºô»ðkrÜ ,»Ü»ìBØ»„ ÿ q»wô»C »ìôõ_ rPýC .RBÝG BO ,AlðAqBG »è »Ü»ÕØ»w þðkrÜB„Bì»O ½G »è ô ÊG»ø ÞÉ…Éݾ»Üô ôk q»â»C îñýHG s q»G ó ½_ »Ü»¾»Üô ôk ,ÊG AkqBÜ òì ô ôõG»ð Á»Üô ôk .ºô»PÉGºk †Éݾ»Üô ôk ó ½_ ÿºô»è ºôºkrÜ|ïrýG »ãðºo »Üºq ô ô u »è ô Ê…ÉÜBð ô ÊGºk kqBw

ÿºõãñì»ø QxðrÉC

‡BG þÜ»ü»ðBgºôBØ êÉ…ýì-Qñw sçK »è »è .ôõG »Ü»KArg Aô»øô ôBC þOBÜ BW ºq ½W ô»G AktýüBK ÿAôk þðBܺu ¼ o »è ß»ü AlðAô»„ »è ôõGºk »íÉC .RBøºk ô òü»hGAk AlðAqBG ÿ ô ô o »G óBܺq»Xð»K sçK þðBÜ»Pgºqk »è ÿ»⠆ükqBw ÿBG óBÜ»â .ºô»ýýðoºk êÉ…ýì-Qñw †üBG ô òOô»Üºk Ak»Ü»ðAqBG »è ôBwõg ºs ô»w »wBG½O½C ÿ ô ô o| »G ÿ»Ü»ðAqBG ô Q„ô ô uBøºk Ak»Ü»¾Bñýìq»O »è »Üºq ô»â ô ôõGºk jBñhýw ÊOBìAtük ÿ»Ü»ðBgºôBØ ºôºôBð þ¾»Üô ôk ô þìq»â »G þðBܺq»Xð»K »ðB„ôõì»_ ôõG òýãì»g .òOrâºlüAk ï»O AlÈ ô»è ,Qü q»G ºõÈ o»G ß»ü»ðBgºôBØ ½Ü ºô»ÝÉK ߺo»â þðBÜ»„½gq»w q ô ôk »G Êè ï½g òì rPýC ,ºô»ðôõGºk ô yýK ÿ»Pw»W þð½G q»G»è ,Rrâºk ÿ»ðBðu ô ôBýK ô»C .þ„½gq»w ÿ ôB„rO½G óBü ,»…ýì»ø ,ó ôõG ÊOBìBC ÿ q»ÝðAkq»w ÊK óBüºô»C ÿºqBK ÿ»ðBOBÜ ô»C ôõì»ø »G †ýü q ¼ s »G ,ó ôõG ‡½gq»w ,»üAôõG .ÿ pÝðBüºk rPýèõýð ô rPýè »G »Ü ,JAq»„ ÿ ôBð »G rO ÿºô»ðkqAõg q ¼ s ½G ïçÝü o ,|ÖýPÉÑÉK»C õܺô ÿºq»ì»wô rü»w »üBýðAõPðBýG z»Ü ï»Ü ï»G ,óArܺk ½G ÞÉLwºk »ð»ÝýG ÊG»ð ºô»C ,ó pÝýG »ðu .óBü»Ü»ýü q ½hGAq»„ þðBñOBýñG ôBð R½ÑÄAõK »G ,óBýðBÜ»„½gq»w þðBܺq ô ô u ôBø »ñýýÉì ÿBðBì »Ü ,ó ôõGBð .Akºk ÿ»ðBh¿Gs ÊOBìAtük ÿ»Ü»ðBgºôBØ ºoAsBG»ìBØ»„ ô»C ,ôõG ÓBPÔõì þìBØ»„ »Ü ÿ»ðAõW|ô Þw»O ô Ò¾BGºq»Ø .MÐBÝxýÑPð½Ü sçK ôBð ºô»ýükrHüºk ,óBÜ|»ð½Ü »ðBíOqBK»C ÿ ôõOô»ÜAk þPÉèAô»O q»ø ÿ»ðBÝýéK þP…ýð»Oæ »è ÞÉÜ»ü ÿ ½Pð»íý_|ÿ ½Ü»w ô ôk »Ü ,AlÝÉì½ùð ½G Ak»Ü»ðõÜ þÜ»üæ q»ø »è ÿ ôÃÉK-ºõÉ„ þ`È rÜ ÿºô»C ½G ,óArOõܺkAk ÁBO»G ÞÉGArÈ s »è ,QÉÝxýég»ñ¾»ø ¼ o BLìô rO »G|,Akô»„ »è »Ü ,ºô»ðArܺk »è .ºô»ýýLw»C ÿ»ÝxýèBâ þýÝðBO »ðArܺk »ðArgºk »üºq»Xð»K þ_q»ø »Ü ,Alñü ôBø ô ôõGºk »ÜBLìô rO »è óBíÈõâ ,|Q…K q»w »ýýÝðBO .ôõG ó õÝw»Ü q ¼ s †ü»Ü»ð»â½G ô þüºôBØ þãðºo »G ,óBÜ»ýü»ÝxýèBâ »è »Ü ô ó ôõGArÜ jBü½G þðAq»Õ̺s þìBØ»„ »è óBü qBÜ ,AlãðBì þýÜBðô ô o »ýýLw»C »èôõè ,krܺk óAõíè êÉñülÐBÜ ßBÑG þðBܺqBãýð ߺô ,óBýðBܺqAlgq»_ ÿ»ðBgºôBØ z»Ü ,ï»G .ºô»ðôõ_ºk ÿ q»Pw½K ô ºôºkrܺk»ð ÁBO»G þÉOBìAtük

r8:Layout 1

6/15/2013

5:03 PM

Page 1

8

2013/6/17 »í컄 ôôk )366( ºqBìu

BK q õgºkAk R½G î¾k Alðu óAqAs»ø ôBð»è |!ï»ÜºôBýK ƒøBC |!ï»Ü»ñýãì»g ºkrÉì .ïôõG R½g ÿ»Ü»ðBýð »ðu òì

óBHü q»Ð ÿ qB„ »ìô»Üºk QÈ rgºkAk Alìô ô o »G óÂBì ÿ»âqºk | ºô»ì½g þýèôõè»ì qBük »G îðAô oºk z½ÝxýxðArÔ ÿ»Ü»Åü»ø »è | ºô»ì»ðAõÉè ô»C þðs õc »G ó ôõG óAkq»âq»w Ak½O þìºk ôBð»è »Ü îwrKºk òü qAk ÿ»ñÈ ôBC »è ?Býðk þðBÜ»ðu óBü ïrPðAõW òì ,ïôõG ½O ÿºqBð»ø»Ýðºk òì rgBC |!ï½g þÝýè»ì ,ïôõG ½O ÿ»Ü»ñýìBC òì ÿ ôõG »Pw»g ÿ»ðBOBÜô»C ïôõG ½O þì»øq»ì ô qBíýO òì

,îÉè »G q ô ôk óÂ½Ü k»w QÉG AlðBíðAõÉð »è qB„ óAqAs»ø BG ,ó ôõx¾»ø ½O »è óBü½g òý_Bìõñý_ þðBðu òñÉÔÃhPG ºô»ðBü½g ÿºõ…ýÌ ô sBð »G ,ïôõG ½O ÿ»Ü»ýýLw »Ý…È ô q»Ü ÞÈ u ¼o òì ½g |!ïôõG ½O ÿ ô ô q»â ôBð þGAq»„ »ìôõØ òì | ô »ÝG q»G»è þ¾õã¾õâ þwArÜ ½O »G Rºo AlxìBO ÿ qBGô ô o ÿæ »G AlÝÉðu Á»â»è ,QÉG QðArýâsºk ½ÅüAq»w þ`Ü òü rPðAõW BG

¼sæ

2013 -þðBíÉéw

|:þñýHÉO ½G ½_»ì ½O" þPxÝÉO »è ôArýâqºô :2 ô|1 .ºô»íýøArHýC òükqBì þƒ"o»„ .ºõÉw|3: .þðBPwkq õÜ ÿ q»Ñw»C þè»Ì lü»w|4:

ïôõG çü»è òì |!½O ÿ»Üçü»è îO½g ÿ»Ü»ñýãì»g »`Ü |!½O ÿ»Ü»ñý„ »ðBýýãðºs ï½O ÿºô»…Ü»ü ô qAs»ø þܼ rý_ q ôõíü»O îO½g ÿ»ÜºkAtü q»K |!çü»è ïBñÉø RôBð |!çü»è ïkrÜ QãðBG |!òì ÿ q»âºs ½â ÿ»C ïôõG ½O þ¾½g òì ,ïôõG ½O þPwºk ôBð ÿ»Ü»ìq»ð ºoõØ òì ô QýG ÞÈ ôBýK ÿ oõØ »ðAõW lð»_ ,RBÝG Qwô qk Êè Qñý„ ÿ»ðBÜq»ì ô ºs ½â »è½Ý`G ÿAkõG óBü ,QÈ tÈ qBLðBíG óBí¾As ÿ rýO »è òýÄ»C ÿºô»C ½G | »ü»ðBðu lð»_ ô ïôõG ½O ÿ oõØ òì ïBwôõðºk ºô ½O þðBÜ»Xð»K »G óBÜ»ðBGBýG ôBð ÿ»Ü»éÉìqBì ߺô ÿ o½âºk ï½g þãðºo ½O ÿ»ñýw q»w»è | ,ïôõG R½g ÿ»Ü»è½Ý`G ºq»âô ôkBW òì óBÜ»¾ôõØ »_Bì ÿ rdýw

ïôõG çü»è òì

óºlG þðBü½g þéìæ ô äñw »è ë»O »è óºlG óBü½g óAqAõÉC BG ó rãG ½G Q¾õâ AlðBܺq»Xð»K q»G»è ò„½ñG Akõg ÿAtw ߺô ½O þýðAô oºôB_ QÉG óBü rýG »è BG ï»G îO½g ÿ»Ü»ðæ»Ý`â »GôõHc»ì òì

| òì ,ïô»gºk óBG q»w»è ½O ÿrOBg q»G»è ï»Üºk óBܺq ô»ø ÿ rü»w ½O ÿ rOBg q»G»è ,ïrÉìuºk óBܺrÉPw»C ï»Üºk óBܻܺtü»ð þðB…Ü ÿ rü»w ïôõG ½O ÿºô»…Ü»ü þÜôõG òì | ïôõG ½O ÿ sBð»G þãðBì òì îÉÝñhG AlðBܺlðõâ þ¾»Üô ôk ôBð»è QüBwrOºk ïôõG ½O ÿ»ÜBýéÉÔ½C òì ï½g þwBýéýì ïBÝñg AlðBܺlðõâ þ¾»Üô ôk ôBð»è òì ï»G

îPw»ì ÿôB_ ÿAõPÔ »G »Ü

ºôArÜ IWAô Q¿O»Ø| ?ºôBì»ð Qícºo Aô þ_½G

ºô»ð»ÝG Êè RrýG óAô»„ BG | RAlG Êè R½G óBü»è½Ý`G þ¾k óBýý¾Bü»g þÜAq ½g »PýHG ,óBükqBw ô Býð»O þÔ»hÉK ôBð »ð»HPG ó rãG »O ÿºõÉ_qAõ_ »è QðBÜ»ñÈ ô BG ó»ÝG Á»ÝÉO ߺo»â Rô»c ÿ ôÂõâ BG þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð þôlG»Ì óAq½w

www.chawdernews.com

Au o óBíñÈõg AlülÜ»ü þ¾k ôBð»è | Ak Ë pÔ óBìuBÜ qBì ߺô ,ºô»ýü o½â AkrPÜ»ü Á»â»è óBíPxÉK krÜ Rq»Üô ôk óBìrPÜ»ü ºôºs ½w »G kqAõg óBìrPÜ»ü ºôºrùýì »G

soranmail@yahoo.com

,ó ôõG Alñì ÿ»ñýw ôBð»è ó ôõHOô»g Alñì þ¾BC ÿ»ígõw ôBð»è |!½O þðBÜ»Oô ô o ºô»„ ïôõG R½g ÿ»Ü»ðArýâsºk | þOõÜAk AlÜ»üBxÉ¿Ü »G äðºs ߺô Qí¾k ,ïôõG ½O ÿ»Ü»Üôõxc¼ o »Üºtýð»Ü ,ÿkrܺk òÉ„oôBC ½G îðBÜ»ðBPwo½â | QÉG»ø ÞÉw»Ü ÿºô»C ½G RBÝG òÉ„oôBC QðBܺô ôkrì þ¾Bì ÿ»„ô»c QÉG»ø ÞÉðu ÿºô»C ½G RBÝG òÉ„ºôBG QðBܺqAkBO ºq ô»ø

,ApÉâ R½G ïôB_ Ako»„ ôBð»è | R½g ÿ»Ü»ðæ½Ý`G »â»w ߺô ,ºô»Pü s ¼lìºk ó ½G »G| Qükrܺk îðô | ÞÉñPxgAkôB_ »G

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪157‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر ئيسالمى سياسي‪ ،‬ئاينناسى‪ ،‬هزر‬

‫راگەیاندنی جەنگی تایفی‬

‫ئیسالمیه‌کانی کوردستان‬ ‫گه‌نجی کورد ده‌خه‌ن ‌ه به‌رده‌م‬ ‫(یەكێتی جیهانیی زانایانی موسڵمان‪ ،‬دەهۆڵی جیهاد لە سوریا لێدەدات) مه‌ته‌رێزی حزبواڵی لوبنانیه‌وه‌‬

‫‪2‬‬

‫ماجد خەلیل‬

‫قەیرانی دێمۆكراسیی‬ ‫موسوڵمان لەوەدایە كە‬ ‫چەند كێڵگەی سیاسی‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬هێندەش كێڵگەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی دادەخات‬ ‫‪3‬‬ ‫ئا‪ :‬روانگە و رەخنە‬ ‫وێنە گشتیەكە لە ئاستی جیهانیدا بەمجۆرەیە كە‬ ‫روسیا و چین و كۆریا پشتگیریی لە شیعە مەزهەب‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە ئەمڕۆ لە دەسەاڵتی سوریا و حیزبواڵ و‬ ‫ئێراندا بەرجەستەن‪ ،‬لە بەرامبەردا ئەمریكا و ئەوروپا‬ ‫پشتگیریی لە سوننە مەزهەب دەكەن كە خۆیان لە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و واڵتە عەرەبیەكان و توركیادا دەبیننەوە‪.‬‬ ‫ل��ەم دۆخ��ەش��دا جیهانی ئیسالمی و ئاینی ئیسالم‬ ‫لەنێو خۆیدا لە جەنگێكی مەزهەبیدایە و دەبینین‬ ‫كە لەالیەكەوە ئۆپۆزسیۆن بە ناوی خودا(الله اكبر)‬ ‫بەكاردێنن‪ ،‬لەبەرامبەریشدا حیزبواڵ و ئێرانیەكان‬ ‫و دەسەاڵتی سوریا بە هەمان شێوە لە جەنگەكەدا‬ ‫بە(الله اك��ب��ر)ەوە هێرش ده‌ب���ه‌ن‪ .‬وات��ە ه��ەردووال‬ ‫شیعاراتی ئاینی و بەناوی ئایندارییەوە یەكتر قەالچۆ‬ ‫دەكەن‪ .‬پاش جەنگی (قوسەیر)یش سوننە مەزهەب‬ ‫كەوتۆتە دۆخێكی شڵۆقەوە‪ ،‬بۆیە هەموو مەرجەعەكانی‬ ‫ئەهلی سوننە كەوتنە خۆیان بۆ بەستنی كۆنگریەك‪،‬‬ ‫ئەوەبوو لە ‪13‬ی ئەم مانگەدا لە میسر وەكو كۆنگریەك‬ ‫بۆ راگەیاندنی جیهاد لە سوریا راگەێنرا و لەوێدا‬ ‫بەیاننامەیەكی یانزە خاڵییان دەركرد‪.‬‬ ‫لەو بەیانەدا زۆر بە راستەوخۆیی جیهادی سوننە‬ ‫مەزهەب دژی الیەنەكانی شیعە راگەێنراوە‪ .‬لەو بەیانەدا‬ ‫"ئیسالم" و "موسڵمان" یەكسانكراوە بە (ئەهلی سوننە)‬

‫و شیعە بە گشتی كراون بە (موشریك‪ -‬هاوبەش دانەر‬ ‫بۆ خودا)‪ .‬تەنانەت لەو كۆنگرەدا كە رۆژی ‪2013-6-13‬‬ ‫لە میسر بەسترا‪ ،‬زۆرینەی بەشداربوان داوای ئەوەیانكرد‬ ‫كە شیعەكانی ناو رێكخراوەكە(یەكێتی زانایان) و‬ ‫تەنانەت شیعەی ناو واڵتەكانیشیان پاكبكەنەوە‪.‬‬ ‫ئەم بەیاننامەیە و ئەم كۆنگرەیە پاش ئەو كۆمەڵە‬ ‫فتوایانەدێت كە لە مەرجەع و الیەنە سونیەكانەوە‬ ‫پچڕپچڕ بەدرێژایی ئەو دوو ساڵەی پێشوو رادەگەێنران‬ ‫بۆ جیهادكردن لە سوریا‪ ،‬بۆیە جیاوازی ئەم بەیاننامەیە‬ ‫لەوەدایە كە كۆبوونەوەی زۆرینەی مەرجەع و رەوتە‬ ‫سونیەكانە‪ ،‬بە سەلەفی و ئیخوانی و ئەزهەریەوە‪،‬‬ ‫ئەویش بە پشتگیری زۆرینەی واڵتە عەرەبیەكان‪.‬‬ ‫بە درێژایی نەوەدەكانیش میدیای عەرەبی و‬ ‫مەرجەع و خەیاڵە ئاینیە سونیەكان حیزبواڵیان وەكو‬ ‫پاڵەوان و رزگاركەرێك و نەسرواڵیان وەكو ئیمام و‬ ‫وەلیێك وێنادەكرد‪ .‬تەنانەت بچوكترین وتە و لێدوان‬ ‫دانیشتنی ئەو پیاوەیان راستەوخۆ پەخشدەكرد‪.‬‬ ‫لەمەشدا یوسف قەرزاوی رۆڵی هەیە‪.‬‬ ‫یوسف ق��ەرزاوی لە نەوەدەكان و دواتر بەتایبەت‬ ‫بۆ زانیاری زیاتر بڕوانه‌‪:‬‬ ‫لە ساڵی ‪2006‬ەوە حیزبواڵ و ئێران و بەشار ئەسەد‬ ‫‪: http://www.iumsonline.net/ar/‬بۆ زانیاری زیاتر‬ ‫و سوریای وەكو رزگاركەرێك باسدەكرد لە جیهانی‬ ‫‪default.asp?menuID=26&contentID=6474‬‬ ‫ئیسالمیدا‪ ،‬لەمبارەوە ئەو مەرجەعە لە موقابەلە ‪http://www.qaradawi.net/news/6691-‬‬ ‫تەلەڤزیۆنیەكاندا بە چەندین شێوە وەسفی ئازایی و‬ ‫‪2013-06-13-15-57-40.html‬‬ ‫بوێری و ئاینداری ئەو الیەنانەی دەكرد و دەستخۆشی ‪h t t p : / / w w w. t a n f i s . c o m / a D e t a i l s .‬‬ ‫‪aspx?aid=6845#.UbxJaG05Jdg‬‬ ‫لێدەكردن دژی ئیسرائیل‪ .‬بەاڵم ئەمڕۆ لە تازەترین فتوا‬

‫كلیله‌كانی كه‌لتور‪:‬‬ ‫جیاوازی‪ ،‬االختالف‪،‬‬ ‫(‪)Difference‬‬ ‫‪5‬‬

‫ئاین ئانگ‬

‫و موقابەلەیدا حیزبوال بە (حیزبی شەیتان) ناودەبات‬ ‫و بە ئێران دەڵێت كە "هیچ پەیوەندی بە ئیسالمەوە‬ ‫نییە"و تەنانەت داوا لەو ئەمریكا و ئەوروپا دەكات كە‬ ‫یارمەتی سوننە مەزهەبەكانی سوریا بدات دژی ئەسەد‬ ‫و ئێران و حیزبواڵ‪.‬‬ ‫ئەم جەنگەی لە سوریایە‪ ،‬وەكو چاودێران دەیبینن‪،‬‬ ‫وەك��و سەرەتایەك وای��ە بۆ جەنگێكی دوات��ر كە لە‬ ‫لوبنان و عێراقدا بەڕێوەیە‪ ،‬دواتریش رەنگە جەنگەكە‬ ‫گەورەتربێت و لە جەنگی ئەهلیەوە سەربكێشێت بۆ‬ ‫جەنگی دەوڵەتان‪.‬‬ ‫بەگشتی ئەمڕۆ ئاین و ئاینداری بەتەواوی بەرەو‬ ‫جەنگێكی تایفی ئاراستەكراوە‪ ،‬چونكە ئایندارییەك‬ ‫و رەوتێكی ئاینی لە جیهانی ئیسالمی و تەنانەت‬ ‫لە رۆژئ��اوای��ش ناتوانرێت وێنابكرێت لە دەرەوەی‬ ‫تائیفەگەرییەوە‪ .‬تائیفەگەریش هەنگاوی هەڵگرتووە‬ ‫ب��ەرەو جەنگی ئەهلی و دوات��ری��ش رەنگە جەنگی‬ ‫زۆرێك لەو دەوڵەتانەی لێبكەوێتەوە كە لە رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستدان‪.‬‬

‫ســوژەى ماركسی‬ ‫ئەنتۆنیۆ نێگری و مایكل هارت‬ ‫‪6‬‬

‫د‪ .‬عادل باخه‌وان‬

‫ئاینه‌كان‪ ،‬توندوتیژییان‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی شه‌ریعه‌ت‬ ‫و ئیجتیهادی كه‌سه‌و ‌ه‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌‪..‬‬

‫‪4‬‬

‫ستار ‌ه عارف‬ ‫گەر سوو لە قەرز زیاتر‬ ‫بێت‪...‬‬ ‫وەلید عومەر‬ ‫‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫ئيسالمى سياسى‬

‫‪2‬‬

‫گەنجكوژی لەفەلسەفەی فەتوای ئیسالمیەكاندا‬ ‫"رەوانەكردنی گەنجی كورد بۆ سوریا بەنمونە"‬

‫ماجد خەلیل‬ ‫دەنگۆی هاندان‌و هەستانی گەنجی‬ ‫كورد بۆ گرتنەبەری رێگەی جیهاد دژ‬ ‫ێ‬ ‫بەرژێمی بەشار ئەسەد‪ ،‬لێرەو لەو ‌‬ ‫لەنێو گ��رۆی گەنجاندا دەكەوێتەبەر‬ ‫گوێ‌‪ .‬قسە لەسەر رادەی زیان‌و زەبری‬ ‫نامەردانەی بەشارئەسەد نیە‪ .‬گەر وایە‬ ‫هەمان ئەو فەتوایانەی گەنجی كوردیان‬ ‫هاندەدا لەجەنگی سی رۆژەی حزبوڵاڵو‬ ‫ئیسرائیلدا بچنە سەنگەری جیهادەوە‪،‬‬ ‫دروست هەمان ئەو فەتوایانەن‪ ،‬كەئێستا‬ ‫گەنجی كورد دەخەنە به‌رده‌م مەتەرێزی‬ ‫حزبوڵاڵوە‪ .‬كارەكە لێرەدا نەكورتبینیەو‬ ‫نەوابەستەشە ب��ەرادەی زوڵ �م‌و ستەم‌و‬ ‫سیاونی ب��ەرام��ب��ەرەوە‪ ،‬بەڵكو قسە‬ ‫لێرەدا ئەو دەنگانەیە كەمێشكی گەنجان‬ ‫مژوڵدەكەن بەپرسی خۆبەختكردن‌و‬ ‫خۆكوشتنەوە‪ .‬ئەم دیاردەیە لەدنیای‬ ‫ع���ەرەب���ی‌و ئیسالمیدا ب��ڵ�اوە‪ .‬چ��ون‬ ‫زۆر عەرەبی گەنج‌و بەسەرمایە هەن‬ ‫لەكەویرێكی وش��ك��ەاڵت��وی ئەفغانێدا‬ ‫بەفەتوای دیزداشە لەبەرێكی ستارگرتوی‬ ‫لەندەن‌و ئۆتاوا گیانی سپاردوە‪ .‬یاخۆ‬ ‫زۆرب���ون‪ .‬ئ��ەو مەغریبی‌و تونسیانەی‬ ‫لەدەشتی شارەزوردا هاتبون بۆ یەكێتی‌و‬ ‫پارتی كوشتن‪ .‬ئەم نەزمەی مەغریبیەك‬ ‫ئەهێنێتە شارەزور یان قەندەهار یاخود‬ ‫گرۆزنە‪ .‬دروس��ت ئەو میلی فەتوایەیە‬ ‫لەكوردستانیشدا ئێستا سوڕاوەو گەنجێك‬ ‫لەئاخر پلەی خوێندنی زانكۆیدا هاندەداو‬ ‫لەقوسەیردا دەبێتە خۆراكی ژەمێكی‬ ‫ئەژدیهاكانی سەرشانی ئەسەد‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی ئ��ەم هاندانە دورە‬ ‫ل��ەه��ەم��و رێنمایەكی ی��اس��ای �ی‌و هیچ‬ ‫پشتگیریەكی یاسایی نیەو لەبەرنامەی‬ ‫هیچ دەزگ��او دام��ەزراوەی��ەك��ی هەرێمدا‬ ‫شوێنی نابێتەوەو وەزارەت��ی ئەوقافیش‬ ‫لێی ب��ەری��ە‪ .‬كەچی ل��ەژێ��ر پ���ەردەوە‬ ‫سەركردە بااڵكانی ئەم هێزە ئیسالمیە‬ ‫سیاسیانەی كوردستان ئەوڕۆ كار لەسەر‬ ‫گۆشكردنی گەنجان‌و دەیانكەنە قوربانی‬ ‫مەكرێكی سیاسیی پڕ موعەمای خۆیان‪.‬‬ ‫فەتوا وەك سەرچاوەیەكی بڕیاردان‬ ‫لەپرسێكی دیاریكراو یاخۆ لەتەنگژەیەكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و ئاینیدا‪ ،‬پێویستیەكەو‬ ‫دەستی بۆدەبرێت‪ .‬زانایان لەپێناسەی‬ ‫فەتوادا دەڵێن فەتوا بریتیە لەئەخباری‬ ‫خودا لەسەر دەلیلە شەرعیەكان‪.‬‬ ‫چەمكی فەتوا لەمێژوی ئیسالمیدا‬ ‫دەس��ەاڵت ل��ەدوای دەس��ەاڵت بەنەزمی‬ ‫جیاجا لێكدانەوەو راڤ��ەی ب��ۆك��راوە‪.‬‬ ‫فەتوا هەمیشە یەكالكردنەوەی پرسە‬ ‫چارەنوسسازەكان ب��وە‪ .‬بەنیسبەت‬ ‫مێژوی كوردیشەوە دورتا نێزیك فەتوا‬ ‫چەكێك بوە هەمیشە لەوەتەرو بڕبڕەی‬ ‫پشتی چارەنوسیی نەتەوەی كوردیی‬ ‫داوە‪ .‬گەلێ‌ ش��ۆڕش‌و راپەرین بەتەنها‬ ‫فەتوای زانایەكی ئاینی ئ��اوی ك��راوە‬ ‫بەسەردا‪ ،‬چەندین دەسەاڵت‌و میرنشینی‬ ‫سەربەخۆو خودموختار بەتەنها فەتوایەك‬ ‫پێچراونەتەوەو لەمێژودا گومەسار بون‪.‬‬ ‫هەوەڵ دابەشبونی كوردستان لەنێوان‬ ‫دەسەاڵتە خۆسەپێنەكانی عوسمانی‌و‬ ‫سەفەویدا لەئاكامی فەتوایەكی مەال‬ ‫ئیدریسی بەدلیسیەوە ب��و‪ .‬بەگۆتەی‬ ‫مەالجەمیل رۆژبەیانی م��ەال ئیدریس‬ ‫زامنكەری دیوارێك گۆشت‌و خوێنین بو‬ ‫لەكورد كەلەنێوان سنورەكانی وسمانی‌و‬ ‫سەفەویدا هەڵچنرابو‪ .‬تەنها بەفەتوایەكی‬ ‫مەال ئیدریس دەی��ان میرنشین كوردی‬ ‫رامكران بۆ سوڵتان سەلیم‌و پایتەختی‬ ‫سەفەویەكانیان لەجەنگی چاڵدێراندا پێ‬ ‫داگیركرا‪ ،‬دواتریش مەچەكی بەهێزی‬ ‫س��ەن��گ��ەرەك��ان��ی پ��ێ��ش��ەوەی سوڵتان‬ ‫سڵێمانی قانونی هەر كوردبون‪ .‬یاخۆ‬

‫ێ‬ ‫بەتەنها ف��ەت��وای��ەك��ی م���ەالی خەت ‌‬ ‫بەهێزترین راپ��ەڕی �ن‌و س��ەوداس��ەران��ی‬ ‫ئ��ازادی لەمیرنشینی س��ۆران��داو لەژێر‬ ‫فەرمانی میری سۆراندا سەركوتكراو‬ ‫بۆهەتایە بندەستكران‪ .‬هەمیشە فەتوا‬ ‫وەك هێرشێكی راگ��ەی��ان��دن‌و وەك‬ ‫سیحرێك بۆ كاركردن لەسەر عاتیفەو‬ ‫سۆز بەگەڕخراوە‪ .‬ئەحمەد ئەمین گەورە‬ ‫بیرمەندی ع��ەرەب پێی وایە توندڕەوە‬ ‫ئاینیەكان فەتوا وەك هەیەجانێكی‬ ‫س��ۆزو عاتیفە ب��ەك��اردێ��ن��ن‪ ،‬ن��ەك بۆ‬ ‫نومایانی پرسێكی لۆژیكی‪ .‬ئەوڕۆیش‬ ‫ئیسالمە سیاسیەكان بەهەمان شێوەكار‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەو بایەخەی ف��ەت��وا دەك��ەن‬ ‫لەبەگەڕخستنی پ��رۆژەی سیاسیاندا‪.‬‬ ‫بیری سیاسیی ئیسالمی لەچڕترین‬

‫لەوەی ئەوانەی كەفەتوای پرسێكی ئاینی‬ ‫دەدەن نەمەرجەعن نەزانایەك كەمافیان‬ ‫هەبێت دەس���ت ب��ب��ەن ب��ۆ ئ��ەوك��ارە‪.‬‬ ‫بۆنمونە لەگرفتی نێوان بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی‌و ئەو هێڵەی كەبەسەركردایەتی‬ ‫مامۆستا عەلی باپیر جیابونەوەو كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیان پێكهێنا‪ ،‬مامۆستا لەمەودای‬ ‫وتارەكانی راگەیاندنیدا وەك ئەركێكی‬ ‫شەرعی‌و پێویستیەكی ئاینی‌و لەچەمكی‬ ‫فەتواوە رەوایەتی بەخۆی دەدا‪ .‬واتە‬ ‫پرسە سیاسیەكەی ك��ردە پرسێكی‬ ‫ئاینی‪ ،‬لەرەوشێكی وەهایشدا ئەگەری‬ ‫خوێنڕشتن زێ��دەت��ر دەب���و‪ .‬هەربۆیە‬ ‫لەیەكەم بەیانی راگەیاندنی كۆمەڵدا‪.‬‬ ‫لەئەحمەد ئاواوە تاپردی زەڵم مانۆڕێكی‬ ‫سەربازی لەگەنج‌و الوە رەش‌و روتەكانی‬

‫ئێجگار دەستی بۆ ب��راوە‪ .‬لەراستیدا‬ ‫ئەم كەڵك وەرگرتنە بوەتە كەلتورو‬ ‫رێسایەك‌و لەسایەیدا چەندەها الوی‬ ‫ئ��ەو واڵت���ە ب��ەك��وش��ت��دراون‪ .‬جەنگی‬ ‫ناوخۆ گ��ەر هەڵەی بڕیاری رێبەرێك‬ ‫ی��ان بەرپرسێكی ك��ورد بوبێت ئ��ەوە‬ ‫هەڵەیەكی لۆژیكیەو هەستنەكردن بوە‬ ‫بەبەرپرسیاریەتی‪ .‬بەاڵم خەڵكی دەڤەری‬ ‫هەورامان‌و هەڵەبجە چاكیان لەیادە كە‬ ‫لەهەینیداو لەبڵندگۆی مزگەوتەكانەوە‬ ‫چۆن فەتوا بۆ جەنگی كافران دەكراو‬ ‫چ��ۆن الوان گ��رد دەك��ران��ەوە تاهێرش‬ ‫بكەنە س��ەر ق��ەدەف��ەری‌و گ��ردەن��ازێ‌‪.‬‬ ‫بەكوشتدانی الوان ب��ۆ مەبەستێكی‬ ‫دنیایی بەاڵم بەوەسیلەیەكی قیامەتی‪،‬‬ ‫بەشداریكردنی ئاینی پیرۆزی ئیسالمە‬

‫چەكی فەتوا لەبەرامبەر یەكتریدا یاخۆ‬ ‫لەهەرالیەك ئەندام‌و الیەنگر هەریەكەیان‬ ‫زی��اد ب��وای��ە ئ��ەوا كۆنترۆڵی ب��ارەگ��او‬ ‫مەقەڕەكانیان دەكردو دەستیان دەكرد‬ ‫بەسەر چەك‌و جبەخانەكانی یەكتریدا‌و‬ ‫تااڵنی پ��ارەو پوڵی یەكتریان دەك��رد‪.‬‬ ‫تەنانەت ئاواییەكان لەنێوانیاندا دابەشببو‬ ‫یاخۆ لەتەنها كۆاڵن‌و كوچەیەكدا گەر دو‬ ‫مزگەوت هەبوایە هەریەكەیان یەكێك لەو‬ ‫دو هێزە بۆی هەبو پێشەوایەتی بكات‪.‬‬ ‫هەر لەسەرەتای دوهەزاردا پێش رودانی‬ ‫تەفرەقە لەنێوان بزوتنەوەدا بەفەتوایەك‬ ‫تەواوی مزگەوتەكانی خورماڵ‌و هەورامان‬ ‫لەمەال یەكگرتوەكان پاككرایەوە‪ .‬بۆ‬ ‫نمونە مەال ئەیوب زەڵمی كەوتارخوێنێكی‬ ‫بەنێوبانگی سلێمانیە وەختی خۆی‬

‫هەمان ئەو فەتوایانەی گەنجی كوردیان هاندەدا‬ ‫لەجەنگی سی رۆژەی حزبوڵاڵو ئیسرائیلدا بچنە سەنگەری‬ ‫جیهادەوە‪ ،‬دروست هەمان ئەو فەتوایانەن‪ ،‬كەئێستا‬ ‫گەنجی كورد دەخەنە به‌رده‌م مەتەرێزی حزبوڵاڵوە‬ ‫خاڵی بەگەڕخستنی سیاسەتیدا یاخۆ‬ ‫لەدیارترین خاڵی گەمەكردن بەئایندا‬ ‫دەست بۆ فەتوا دەبات‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەی زان���ای���ان م���ەرج‌و‬ ‫ب��ەن��دی تایبەتیان دان���اوە بۆكەسێك‬ ‫كەفەتوا دەدات‪ ،‬فەتوایش لەكاتێكدا‬ ‫شەرعیەت وەردەگرێت كەلەمەرجەعێكی‬ ‫ێ بۆ‬ ‫دیاریكراوەوە دەربچوێنرێت‪ .‬وەل ‌‬ ‫ئیسالمیەكان لەچەندین حاڵدا دەست‬ ‫بۆ ئەم پرەنسیپە سەرەكی‌و هەستیارەی‬ ‫ێ رەچاوكردنی هیچ‬ ‫ئیسالم ب��راوە‪ ،‬بەب ‌‬ ‫كام لەو مەرجانەی كەفەتوایەكی دروست‬ ‫بەرهەم دەهێنێت‪ .‬هەڵەی ئیسالمیەكان‬ ‫یاخۆ ه��ەرزەك��ارك��ردن��ی ئ��ەوان لەگەڵ‬ ‫ئ��ەم ن��ێ��وەدا ل��ەدو ه��ەڵ��ەی زەق��دای��ە‪.‬‬ ‫هەڵەیەكیان سیاسیەكان لەدەورو خولی‬ ‫مەرجەعێكیاندا كاردەكەن تافەتوایەك‬ ‫بەسودی وان دەربكات‪ .‬هەروەك چۆن‬ ‫بەسەلماندنی چەندین بەڵگە دەتوانین‬ ‫ئەوە رونبكەینەوە كەلەجەنگی ناوخۆدا‬ ‫پیاوێكی وەك مامۆستا مەالعوسمان‬ ‫عەبدولعەزیز هەمیشە دەوروب��ەرەك��ەی‬ ‫ه��ان��ی��ان دەدا ت��اف��ەت��وای جەنگێكی‬ ‫بەناهەق بدرێت لەناو رۆڵەكانی كوردا‪.‬‬ ‫گەر جەنگی ناوخۆ بەسەر بزوتنەوەی‬

‫ئەو سنورەو دەوروب��ەر پێكهێنرا‪ ،‬لەم‬ ‫مانۆڕەدا سەدان چەكداری كۆمەڵ بەچەك‌و‬ ‫چۆڵی سەربازیەوەو بەپێ بەنێو شاری‬ ‫خورماڵ‌و ئاواییەكاندا رایانكردو دروشمی‬ ‫ئاینیان بەرزكردبویەوەو(الالەاالالله) یان‬ ‫لەسەرو تەوێڵیان پێچابو‪ .‬لەراستیدا‬ ‫ج��وداب��ون��ەوەی ه��ەر هێزێكی سیاسی‬ ‫لەپارتێكی دیكە كارێكی سروشتیە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم كەرەوشەكە برایە ب��واری دین‌و‬ ‫جەنگی ئ��ای�ه‌ت‌و حەدیسكردن لەگەڵ‬ ‫یەكتریدا ئەوكات لێرەدا ك��ار لەسەر‬ ‫عاتیفەو سۆز دەكرێت‌و ب��واری لۆژیك‬ ‫كەم‌و كورتدەكرێتەوە‪ .‬بۆنمونە نەجیب‬ ‫مەحفوز لەنوسینێكدا لەسەر ئیستبدادی‬ ‫ئاینی دەڵێ‌‪»:‬هەمیشە ئیستبدادی‬ ‫ئاینی توندوتیژتر ب��وە لەئیستبدادی‬ ‫دنیاگەراكان‪ .‬چونكە جەلالدێك گە پێی‬ ‫وابێت شەرعیەتی لەخواوە وەرگرتوە‬ ‫باشتر بەردەسەكەی سزادەدات تاوەكو‬ ‫جەلالدێك گەر پێی وابێت شەرعیەتی‬ ‫لەكەسێكی م��رۆڤ��ی س���ەروی خۆیەوە‬ ‫وەرگ��رت��وە»‪ .‬ه��ەر بۆیە تەڤگەرێكی‬ ‫ئیسالمی خێراتر دەتوانێت بەنەفیرێكی‬ ‫ێ‬ ‫جیهاد هەزاران الو پڕچەك بكات‪ .‬وەل ‌‬ ‫بەچەندەها بەڵگەو بڕوای لۆژیكی دەكرێت‬

‫لەو نابەرابەریەدا‪ .‬هەریەك لەبزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی‌و كۆمەڵ ب��ەچ رەوایەتیەك‬ ‫لەگەڵ هێزێكدا جەنگاون كەفەتوای‬ ‫كوشتنیان لەبەرامبەرداون‌و لەئێستایشدا‬ ‫هێندەی زەحمەتكێشان‌و حزبی شیوعی‌و‬ ‫سۆشیالیست نەیاری ئەجێندای پارتی‌و‬ ‫یەكێتی ن��ی��ن‪ .‬ل��ەب��ەرئ��ەوە پێویستە‬ ‫ئەدەبیاتی ئیسالمیەكان لەجەنگی‬ ‫ناوخۆدا هەڵوێستەی لەبارەوە بكرێت‌و‬ ‫وەستان لەسەر مەغزی سیاسیی ئەم‬ ‫هێزانە بكرێت‪ .‬لەپاش جەنگی ناوخۆیش‬ ‫ئیسالمیەكان لەسەروبەندی جەنگی‬ ‫كەنداوی دودا فەتواكانیان روكردبویە‬ ‫ی��ەك��ت��ری‪ .‬گروپێكی وەك گروپی‬ ‫تەوحید كەكەسانی وەك حەسەن سۆفی‬ ‫لەسەرەتای ‪2000‬دا دایمەزراندبو گروپێك‬ ‫بو بڕوای بەبونی هیچ هێزو تەیارێكی‬ ‫دی نەبو جگە لەو هێزانەی تەنها بوار‬ ‫بەسەروەری شەریعەتی ئیسالم دەدەن‪.‬‬ ‫گرفت لەگروپەكەی حەسەن سۆفیدا‬ ‫نیە‪ ،‬چونكە پێناسی ئەو رون��ە‪ .‬بەاڵم‬ ‫گرفت لەبزوتنەوەی ئیسالمیدا بو كەئەو‬ ‫كات عەلی باپیر لەنێویدا بەرپرسێكی‬ ‫س��ەرب��ازی‌و سەردارێكی رۆح �ی‌و هەمو‬ ‫ش��ت ب��و‪ .‬ئ��ەوان��ی��ش ب��ەه��ەم��ان شێوە‬

‫لەیەكێك لەمزگەوتەكانی خورماڵدا‬ ‫بەیانیەك كەنیازی بو پێشنوێژی بكات‪،‬‬ ‫الوێك فەرمودەیەكی پێغەمبەر كە(ابن‬ ‫العساكر) گێڕاویەتەوەو باسی تاوانباری‬ ‫ئەوانە دەكات كەجیهاد ناكەن بەرویدا‬ ‫خوێندیەوەو قۆڵبەستی كردو لەو رۆژەوە‬ ‫تائێستا رەوانەی سلێمانی كراوە‪.‬‬ ‫ب��ەم��ج��ۆرە ن��اوچ��ەی ه��ەورام��ان‬ ‫ببوە چ��ەن ب��ەش��ەوە‪ .‬ئەحمەد ئ��اواو‬ ‫خورماڵ لەدەستی عەلی باپیردا بو‪،‬‬ ‫هەڵەبجە بنەماڵەی مەالعەلی‌و بزوتنەوە‬ ‫بااڵدەستبون تیایدا‪ ،‬خەتی س��ۆران‬ ‫كەهەولێری بون لەبیارە ب��ون‪ .‬كوڕی‬ ‫مەالعەلی بەناوی تەحسین وەك باڵێكی‬ ‫سەلەفی جیهادی توند جیاواز لەبابی‬ ‫لەتەوێڵە بااڵدەست بو‪ .‬مەال كرێكار وەك‬ ‫باڵی ئیسالح لەگوڵپ بو‪ ،‬هەروەها شێخ‬ ‫محەمەد بەرزنجی‌و باڵێكی كۆنی بزوتنەوە‬ ‫بەناوی مەركەز لەسەرگەت‌و هانەی دن‬ ‫بون‪ ،‬جوندولئیسالمیش لەبیارەو بەڵخەو‬ ‫دەگاشێخان‌و چەن ناوچەیەكی شاخاوی‬ ‫خۆیان گیرساندبویەوە‪ .‬ئەمانە لەگەڵ‬ ‫یەكتریدا وەك شۆرتی كارەبا وەهابون‪.‬‬ ‫هەركات یەكانگیر دەب��ون گۆبەندێك‬ ‫دەخوڵقا‪.‬‬

‫كەڵكوەرگرتن لەو ریكالمە رۆحی‌و دەرونیەو لەو بەكارهێنانەی ئاین‬ ‫لەناو پارتە ئیسالمیەكانی كوردستاندا ئێجگار دەستی بۆ براوە‬ ‫ئیسالمیشدا سەپابێت‪ ،‬هەرگیز ئەم‬ ‫پ��ی��اوە رەوای���ەت���ی ن����ەداوە ك��ەك��وردو‬ ‫ك��ورد لەسەنگەرێكدا بجەنگن‪ .‬بەاڵم‬ ‫دارودەستەكەی لەالیەكەوە بەگوێرەی‬ ‫سەرچاوەكانی خۆیان لەالیەك بەفیتی‬ ‫هەندێ لەسەركردەكانی‪ ،‬سەركردایەتی‬ ‫بزوتنەوە لەدوای راپەڕین برایە ناوچەی‬ ‫پشتدەر لەالیەكی تریشەوە مەكتەبی‬ ‫سەربازی ئەو هێزە بەسەدان الوی لەسەر‬ ‫شەقامەكاندا مەشق پێدەكردو تەیاری‬ ‫دەك��ردن بۆ جەنگێكی ناوخۆیی دژی‬ ‫هێزە كوردستانیەكان‪ .‬هەڵەی دوەمی‬ ‫ئیسالمیەكان سەبارەت بەم پرسە بریتیە‬

‫هەمان كاربكرێت‌و خەڵكی بهێنرێتە سەر‬ ‫شەقام‪ .‬محەمەد حەسەنەین هەیكەل‬ ‫دەڵێت‪»:‬سەیرە ئێرانی دوای شۆڕش‬ ‫كاتێك روب��ەروی جەنگی ئێراق بویەوە‬ ‫كەس چاوەڕێی نەدەكرد چەند رۆژێك‬ ‫لەسەر پێیان بێت‪ .‬بەاڵم توانی هەشت‬ ‫ساڵ درێژە بدات بەجەنگ‪ ،‬ئەو دەڵێ‌ گەر‬ ‫ئیمام خومەینی كلیلی بەهەشتی نەدایە‬ ‫ێ ئەزمونانەی جەنگ چۆن‬ ‫بەو الوە ب ‌‬ ‫ئەرتەشێك بەناوی ئەرتەشی ئیسالمیەوە‬ ‫ێ دەبو»‪ .‬كەڵكوەرگرتن لەو ریكالمە‬ ‫چ‌‬ ‫رۆحی‌و دەرونیەو لەو بەكارهێنانەی ئاین‬ ‫لەناو پارتە ئیسالمیەكانی كوردستاندا‬

‫بەشەرع‌و بەفەتوا گروپەكەی حەسەن‬ ‫سۆفیان بەناڕەوا دەزانی‌و وەك خەواریج‬ ‫لەقەڵەمیاندان‪.‬‬ ‫ئ����ەوە ب���و ك��ەس��ان��ێ��ك ل���ەدەزگ���ا‬ ‫سیخوریەكانی ن��او ب��زوت��ن��ەوە هەمو‬ ‫ئ��ەوان��ەی خ��ۆی��ان بەتەوحید دەزان��ی‬ ‫بەتایبەت ح��ەس��ەن س��ۆف��ی كوشت‌و‬ ‫لەنێویانبردن‪ .‬دیسانەوە بەجیابونەوەی‬ ‫كۆمەڵ لەبزوتنەوە بگرەو بەردەیەكی‬ ‫سەیر لەنێوان ئەم دو هێزەدا رویدا ‪،‬‬ ‫هێزی مەال عەلی عەبدولعەزیزو هێزی‬ ‫مەال عەلی باپیر‪ .‬هەر یەك لەم دو هێزە‬ ‫مەترسیان ل��ەوەدا بو بەدەستبردن بۆ‬

‫تەنها چەكی ئەمانە بەكارهێنانی‬ ‫ق���ورئ���ان‌و ح��ەدی��س ب���و‪ .‬ه���ەر ب��ەم‬ ‫بەكارهێنانە چەندین نەوجەوان‌و هەرزەو‬ ‫الوی خوێنگەرمیان لەریزەكانیاندا‬ ‫شوێنكردبویەوە‪ .‬ئەو الوانە بەیەك فەتوا‬ ‫وایان لێدەكرا لەبازگەیەكی پردی زەڵمدا‬ ‫خۆیان بتەقێننەوە‪ .‬ل��ەم��اوەی شەش‬ ‫ێ بازگەدا الوانی‬ ‫مانگی ئەو رەوشەدا لەس ‌‬ ‫كاریگەر بەفەتوای گەورەكانیان خۆیان‬ ‫تەقاندەوە‪ .‬لەبازگەی زەڵم‌و زەمەقی‌و‬ ‫سەیدسادق‪ .‬هاوكات لەچەندین حاڵەتدا‬ ‫كۆمەڵ‌و بزوتنەوە لەبازاڕی خورماڵدا‬ ‫روب���ەروی یەكبونەو چەكیان لەیەكتر‬

‫هەڵكێشا‪ .‬ه��ەر لەنێو چەقی ب��ازاڕی‬ ‫خورماڵدا بو پ��اش ئ��ەوەی بزوتنەەو‬ ‫كۆمەڵ لەیەكگیر بون چەند هاواڵتیەك‬ ‫شەهید ب��ون‪ ،‬یەكێك لەوانە پیاوێكی‬ ‫م��ەردی ناوچەی هەورامان بو بەناوی‬ ‫سەعدی‪ ،‬ئەم پیاوە پاش ئەوەی عەرەبانە‬ ‫دەستیەكەی بەجێهێشتبو بەرەو مزگەوت‬ ‫تانوێژی عەسر بخوێنێت‪ .‬لەبارەگاكانی‬ ‫كۆمەڵەوە ب��ەر دەستڕێژ دەك��ەوێ �ت‌و‬ ‫بریندار دەبێت‪ ،‬ئیدی تاچەند ساڵێك بەو‬ ‫برینەوە دەتلێتەوە بەبێ‌ ئەوەی تەنها‬ ‫سەركردەیەكی ئیسالمی لێی بپرسێتەوە‬ ‫تا دواجار سەری نایەوە‪ .‬ئایا كێ‌ بەرپرسە‬ ‫لەم خوێنڕشتنە بۆ كەسێك نەبو خوێنی‬ ‫ئەم پیاوە بسێنێت؟ یەكێكی دیكە لەو‬ ‫كەسانەی كەبەر فیشەكی دەسترێژێكی‬ ‫گۆترە بویەوە برایەكی دڵشاد گەرمیانی‬ ‫س���ەرك���ردەی س��ەرب��ازی ك��ۆم��ەڵ بو‪.‬‬ ‫لەراستیدا بۆ ئەم برایەی كاك دڵشاد‬ ‫پ��ارەی خوێنەكەی سەنرا‪ .‬تا ئەوكات‬ ‫لەكلتوری هەورامانداو لەو دەڤەرەدا نە‬ ‫دوژمنایەتی هەبو نەسەندنی خوێنیش‬ ‫ببوە دی��اردە‪ .‬دەتوانین بڵین لەمێژوی‬ ‫ئەو ناوچەدا تەنها جارێك پارەی سەندنی‬ ‫ێ دڵشاد گەرمیانی‬ ‫خوێن هاتبێتە گۆڕ ‌‬ ‫جێبەجێی كرد‪ .‬لەكاتێكدا بۆ خۆی لەو‬ ‫ناوچەدا كاریگەر بو بەرەسەنایەتی‌و‬ ‫پاكی‌و دالوەری ئە خەڵكەو كیژێكی‬ ‫‪ 14‬ساڵیشی لەدانیشتوی ناوچەكەدا‬ ‫خواست یاخۆ بەدیاری لێی مارەكرا‪.‬‬ ‫هەرچۆنێك بێت بگرەو بەردەی نێوان ئەو‬ ‫هێزانە بەسەختی گومان بۆ هەموالیەك‬ ‫دروستدەكەن كەتاچەند ئەم هێزانە حازر‬ ‫بەدەستن بۆ بەكارهێنانی دین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رۆژێك ل��ەرۆژان دین نەیتوانیوە ئەوان‬ ‫بەكاربهێنێت‪.‬‬ ‫ئەوان دینیان بەكارهێنا‌و الوانێكیان‬ ‫گۆشكرد تابچن بەروی گیانی یەكتریدا‪،‬‬ ‫ێ بەرپرسە لەو كوشتو كوشتارەی‬ ‫ك‌‬ ‫ێ بەر‬ ‫رۆڵەكانی كورد لەو رۆژەدا‪ ،‬ئەدی ك ‌‬ ‫پرسە لەو كوشتارو سەربڕینەی لەتەنها‬ ‫ئاوایەكی وەك خێڵی حەمەدا زیاد لەپەنجا‬ ‫رۆڵەی كورد سەربڕن‪ ،‬یاخود هاندان بۆ‬ ‫كوشتن وەك دیاردەیەك لەو قۆناغەدا‬ ‫هێند كاری لەسەر دەكرا كەكوژراوەكانی‬ ‫یەكێتی ئەوانەی لەشنروێدا شەهید ببون‬ ‫زیاد لەحەفتا گەنج لەسەر شەقامەكانی‬ ‫خورماڵدا ریز دەك��ران‌و لەبەرەبەیانی‬ ‫ج��ەژن��ی ق��ورب��ان��دا خ��وێ��ن��ی��ان ل��ەب��ەر‬ ‫دەڕۆی‪ .‬هەریەك لەكۆمەڵ‌و بزوتنەوەو‬ ‫جوندولئیسالمو خەتی كرێكار سەدان‬ ‫الویان دەست بەچەك كردبو بۆ گیانی‬ ‫ئەم ئەزمونەی كورد‪ .‬ئێستاش گەرەكیانە‬ ‫ببنە دەستی ئاوەدانی‌و ریفۆرم بۆ ئەم‬ ‫ئەزمونە‪ .‬ئایا هێزێك دەتوانێت ئەزمونمان‬ ‫ریفۆرمدار بكات بەتەوسیە سیاسیەكانی‬ ‫لەكاتێكدا لەهەمو دەڤەری ژێر دەسەاڵتی‬ ‫كۆمەڵدا تەنها رۆژنامەیەكی بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی قەدەغە بو بفرۆشرێت نەك هەر‬ ‫ئەوە پێشمەرگەی بزوتنەوە بۆی نەبو‬ ‫لەخورماڵدا سەردانی ماڵ‌و منداڵەكەی‬ ‫بكات‪ .‬مامۆستا ناسح مەجید كەئێستا‬ ‫ئەندامی سەركردایەتی بزوتنەوەیە تەنها‬ ‫لەسەرئەوەی سەردانی ماڵ‌و منداڵەكەی‬ ‫كردبو لەخورماڵدا كەزێدی خۆیەتی‪،‬‬ ‫بەكەفالەت ئ��ازادك��راو بڕێك پ��ارەی‬ ‫لێسەنرا‪ .‬لەبەر ئەوە بەدڵنیایەوە ئەم‬ ‫عەقڵ‌و ئ��ەم دەم��وچ��اوان��ەن لەئێستادا‬ ‫سەرای سلێمانی بەسەرای ئ��ازادی ناو‬ ‫دەبەن‌و خەڵكی هاندەدەن بچن بەگژ لقی‬ ‫چوارو بارەگا حزبی‌و حكومیەكاندا‪.‬‬ ‫ی��اخ��ود پێویستە بپرسین ئەو‬ ‫قوربانیانەی كەزیاد لەشەست ئەندامی‬ ‫كۆمەڵبون‌و لەسەرو بەند موشەكبارانی‬ ‫بارەگاكانی جونددا لەدەڤەری هەورامان‬ ‫ێ لێیان بەرپرسیارە؟‬ ‫شەهید بون ك ‌‬ ‫بۆچی لەو دەڤ��ەرەدا تەنها بارەگاكەی‬ ‫عەلی باپیر لەناو هەمواندا بەزیندوی‬ ‫م��ای��ەوەو هەموانی دی لەگەڵ خاكدا‬ ‫ئاوێزانكران؟ ئەم پێچ‌و پەنایەی سیاسەت‬ ‫تاكەی‌و ئەم گەمە كردنە بەئاین بۆ چی؟‬

‫‪3‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫ئازادییەكان لەسایەی ئایندا‬

‫دياردةى ئاينى‬

‫بینین‬

‫ئەحمەد فاتیح محەمەد‬ ‫گۆشه‌یه‌ک ‌ه مانگی دوجار‬

‫جەدەلی ئازادی و ئاین‪ ،‬جەدەلێكی‬ ‫مێژویی ودورودرێ�����ژە و تائێستاش‬ ‫ب��ەردەوام��ە‪ ،‬رەنگە لەداهاتوشدا ئەمە‬ ‫ه��ەر بەردەوامبێت‪ ،‬ئەمە مشتومڕە‬ ‫لەنێوان رۆشنبیران ورەوت��ی مەدەنی‬ ‫و دیموكراسی و ئ��ازادی‪ ،‬لەگەڵ هێزە‬ ‫كۆنزەرڤاتیزم و ئیسالمگەراكان‪ ،‬ئیمڕۆش‬ ‫ئەم پرسە‪ ،‬رەنگە لەهەمو كاتێك زیاتر‬ ‫برەوی پەیداكردبێت‪ ،‬ئەمەش بەهۆی ئەو‬ ‫گۆڕانكارییە گەورەییەی لەرۆژهەاڵت‪،‬‬ ‫ب��ەب��ەه��اری ع���ەرەب���ی ن���اوزەدك���را‪،‬‬ ‫ئەگەرچی‪ ،‬ب��ەت��ەواوی ف��ۆڕم و ڕەوت‬ ‫و مەزهەبە جیاوازییەكانەوە‪ ،‬بەهاری‬ ‫ئیسالمگەراكان و هێزە فەندەمینتالیستە‬ ‫ئیسالمییەكان بو‪ ،‬كەتیایدا ئەم هێزانە‬ ‫ل��ەرێ��گ��ای پ��رۆس��ەی دیموكراسیەوە‬ ‫گەیشتنە دەسەاڵت‪ ،‬تەنانەت زۆرینەی‬ ‫دەنگەكانیان مسۆگەركرد‪ .‬بۆیە ئێستا‬ ‫ئازادیی ئاینی و ئازادیی بیروڕا و ماف‬ ‫و ئازادییەكانی ژنان بۆنەتە پرسێكی‬ ‫گ���ەرم‪ ،‬بەتایبەتی ئ��ازادی��ی ئاینی‪،‬‬ ‫ئەندێشەیەكی ترسناكی الی زۆرێ��ك‬ ‫لەمەسیحی و قیبتیەكان و ئاینزاكانی‬ ‫تر دروستكردوە‪ .‬ئەگەرچی بزوتنەوەی‬ ‫نەهزە‪ ،‬بەڕابەرایەتی غەنوشی لەتونس‬ ‫و ئیخوانەكان لەمیسر‪ ،‬باس لە بونی‬ ‫ئازادییەكان و دەوڵەتی مەدەنی دەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ بەڵگە و ئاماژەیەكی گرنگ‬ ‫و بەهێز لەم بارەیەوە نابینین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئەوەی دەبینرێت‪ ،‬ئاماژەی ترسناكە بۆ‬ ‫سەر بەرتەسككردنەوەی ئازادییەكان‪.‬‬ ‫جەنگ بەناوی ئاینەوە‬ ‫لەكۆمەڵگا ئیسالمییەكان‪ ،‬نەبونی‬ ‫ئازادیی بیروباوەڕ یان ئازادیی ئاینی‪،‬‬ ‫چەندین پرسیاری گ��ەورە و زیندەگی‬ ‫بەدوای خۆیدا پەلكێشدەكات‪ ،‬بیروبۆچون‬ ‫و ئەقڵیەتمان بۆ دور رادەكێشێت‪،‬‬ ‫بۆچونمان بۆ ئەوە رادەكێشێت بۆچی‬ ‫ئەم كۆمەڵگایانە مافی كەمینەیەكی‬ ‫ئاینی زەوتدەكەن و هەمیشە بەچاوی‬ ‫دوژم��ن��ەوە لێیان دەروان��ێ��ت‪ ،‬بۆچی‬ ‫ب���ەگ���وێ���رەی چ��ەم��ك��ێ��ك��ی ق��ورئ��ان��ی‬ ‫مامەڵەناكات كە دەڵێت( ال اكراە فی‬ ‫الدین) یان (لكم دینكم ولی دین)‪ .‬بەاڵم‬ ‫نەك هەر لەمێژوی ئیسالمدا‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەمێژوی ت��ەواوی ئاینەكان‪ ،‬جیاوازیی‬ ‫لەنێوان قسەكانی خودا و كردارەكاندا‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ەم��ێ��ژوی ئ��ەوروپ��ا چەندین‬ ‫شەڕ و جەنگی پیرۆز‪ ،‬بۆ لەناوبردنی‬ ‫یەكتری بەرپابو‪ ،‬چەندین ماڵوێرانی‬ ‫بەسەر كۆمەڵگاكاندا هات‪ ،‬هەمو ئەم‬ ‫جەنگانەش جەنگی ئاینی پەتی بون‪،‬‬ ‫بەناوی ئاینەوە بەرپادەكرا‪ ،‬هەروەها‬ ‫لەمێژوی ئیسالمیشدا‪ ،‬چەندین جەنگ‬ ‫بەناوی فتوحاتی ئیسالمیەوە هەڵگیرساو‬ ‫و چەندین واڵت و هەرێم لەژێر زەبر و‬ ‫زەنگی شمشێر و دڕن��دەی��ی هۆڤینی‬ ‫ع��ەرەب بون بەئیسالم‪ ،‬تەنانەت هیچ‬ ‫كاتێك لەو هێرش و پەالمارانەدا گوێیان‬ ‫بە تێكستە ئاینییەكان نەداوە‪ ،‬بەڵكو‪،‬‬ ‫بەگوێرەی بەرژەوەندییەكانی خۆیان‪،‬‬ ‫شرۆڤە و راڤەی جیاوازیان بۆ كردوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بێگومان كاریگەریی نەرێنی‬

‫دکتۆر عادل باخه‌وان‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫بۆمبی كۆمەاڵیەتی‬ ‫دێمۆكراسیی موسوڵمان‬

‫ده‌بێت ئاینه‌کان فێربکرێن رێزی ئازادی بگرن‬

‫لەسەر خودی ئاین جێهێشتوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو ئەقڵیەتانەی جەنگی بەرپادەكرد‬ ‫و پەالماری دەدا لەكلتورێكی دڕندە و‬ ‫خوێناوییەوە هاتبو‪ ،‬بۆیە ئاینەكەشی‬ ‫ب��ەو شێوەیە راڤ��ەدەك��رد‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫چەندین دەق و ئایەتی ئاینی هەن‪ ،‬هانی‬ ‫كوشتن دەدەن‪ ،‬بەمەش موجاهیدەكان‬ ‫لەئێستاشدا ئاسودەیی رۆحی خۆیان بەو‬ ‫ئایەت و دەقە ئاینیانەوە گرێدەدەن‪.‬‬ ‫ئازادیی بەرامبەر‬ ‫وەك ئاماژەم پێدا‪ ،‬لەئێستادا دوای‬ ‫ئ��ەوەی لەزۆرینەی واڵتانی عەرەبیدا‬ ‫هێزە ئیسالمگەرەكان لەسەر كورسی‬ ‫دەس��ەاڵت��ن‪ ،‬پرسیار ئ��ەوەی��ە دەبێت‬ ‫هەڵوێستی ئاین لەهەمبەر پرسەكانی‬ ‫ئ��ازادی��دا چی بێت‪ ،‬ئایە ئازادییەكان‬ ‫پارێزراون؟ بۆیە لێرەدا تیشكدەخەینە‬ ‫سەر ئاینی ئیسالم‪ ،‬چونكە چەندین‬ ‫سەدەیە ئاینی مەسیحیەت وەك ئاین‬ ‫ئەو هێز و گوڕوتینەی لەكۆمەڵگاكانی‬ ‫رۆژئ��اوادا نەماوە‪ ،‬واتە ئێستا كڵێسا‪،‬‬ ‫لەبەرجەستەكردنی سیاسەتی واڵتدا‬ ‫ڕۆڵی تەواو الوازە‪ ،‬ئێستا كڵێسا و ئاینی‬ ‫مەسیحی سەرچاوەی یاسادانان نین‪،‬‬ ‫قەشە و كاهینەكانی مەسیحی پسوڵەی‬ ‫پاكبونەوە نابەخشنەوە‪ ،‬چونكە ئاین‬ ‫و دەسەاڵت لەرۆژئاوا لێكجیاوازن‪ ،‬ئاین‬ ‫بۆتە پرسێكی رۆح��ی و دەوڵەتیش‬ ‫بۆتە پرسێكی دونیایی ن��ەك ئاینی‪.‬‬ ‫ل��ەم چوارچێوەیەشدا ئازادییەكان و‬ ‫بیروبۆچونەكان‪ ،‬بەجیاوازییەكانیشەوە‪،‬‬

‫وەك پرسێكی دونیایی‪ ،‬نەك دینی‪،‬‬ ‫تەماشادەكرێن‪ ،‬واتە ئاین و رەگ��ەز و‬ ‫تایەفە لەجیهانی رۆژئ��اوا بۆ مەرامی‬ ‫ئاینی بەكارناهێنرێت‪ ،‬ئ��ەوەی كاری‬ ‫پێدەكرێت دژایەتیكردنی رەگەزپەرستی‬ ‫و یاساكانی مافی مرۆڤە‪ ،‬بەاڵم لەجیهانی‬ ‫ئیسالم و كۆمەڵگا ئیسالمییەكاندا ‪،‬‬ ‫تائێستاش ب��ەچ��اوی (ئەهلی زیمە)‬ ‫تەماشای قیبتی و مەسیحی و تەنانەت‬ ‫كەمایەتییە ئاینی و نەتەوایەتییەكانی‬ ‫تر دەكرێت‪ .‬رەنگە بڵێن بۆچی لێرە‬ ‫ئازادییەكان لەژێرە هەرەشەدایە؟چونكە‬ ‫لەكۆمەڵگا ئیسالمییەكاندا‪ ،‬ئیسالم‬ ‫وەك ئاین ل��ەدەوڵ��ەت جیانەبۆتەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش سەرچاوەی سەرەكی تەواوی‬ ‫كێشەكانە‪ ،‬ل �ێ‌ چونكە ئ��ای��ن لێرە‬ ‫دەخالەتی ت��ەواوی پرسەكان دەك��ات‪،‬‬ ‫بەپرسی دەوڵەتیشەوە‪ ،‬یاسا بە ئاینەوە‬ ‫گرێدراوە و دەبێت ئاینی ئیسالم یەكێك‬ ‫بێت لەسەرچاوەكانی یاسادانان‪ ،‬لێرەدا‬ ‫ئەمە رەتكردنەوە و زەوتكردنی ماف‬ ‫و بیروباوەڕی ئاینەكانی ت��رە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كاتێك ئاینی ئیسالم دەبێتە سەرچاوەی‬ ‫یاسادانان‪ ،‬ئیتر قیبتی و مەسیحی و‬ ‫بەهائی و كاكەییەكان‪ ،‬دەكەونە ژێر‬ ‫حوكمی یاسایی ئ��ەم ئاینەوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫مافزەوتكردنێك و پێشێلكردنێكی زەقی‬ ‫یاسایە‪ .‬لەهەڵبژاردنەكانی میسردا‪،‬‬ ‫ب��ۆ س��ەرۆك��ای��ەت��ی واڵت‪ ،‬قیبتیەكان‬ ‫بۆیان نەبو كاندیدیان هەبێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ێ ناچاربون دەنگیان‬ ‫كەمینە پێكدێنن‪ ،‬ل ‌‬ ‫بەپاشماوەكانی رژێمی موبارەك دا‪،‬‬

‫چونكە ل��ە ئیخوانەكان باشترن بۆ‬ ‫قیبتیەكان‪ .‬ئەمە بەدەر لەچەندین كاری‬ ‫ئیخوانەكان بۆ پاوانكردنی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫تا سیمایەكی ئاینی بە میسر بدەن‪.‬‬ ‫لەئێران ه��ەڵ��ب��ژاردن بەرێوەدەچێت‪،‬‬ ‫سەنگی مەسیحیەكان ب��ون��ی نیە‪،‬‬ ‫چونكە هەر لەسەرەتاوە دیموكراسی‬ ‫لەئێران نابێت لەسیاقی ئاینی ئیسالم‬ ‫وم��ەزه��ەب��ی شیعەدا ب��چ��ێ��ت��ەدەرەوە‪،‬‬ ‫لەتوركیای دادوگەشەپێدانی ئەردۆگاندا‪،‬‬ ‫دەبینین هەنگاو بەهەنگا بەرنامەرێژی‬ ‫بە بەئیسالمیبونی دەوڵ��ەت دەك��ەن‪،‬‬ ‫س��ەرەت��ا ب��ە ی��اس��ای��ەك ب��ۆ ئ���ەوەی‬ ‫ب��ەش��ەوان م��ەی ن��ەف��رۆش��رێ��ت‪ ،‬دوات��ر‬ ‫پاركێكیان لەمەیدانی تەقسیم بڕیەوە‬ ‫تا شوێنەوارێكی سەردەمی خەالفەتی‬ ‫عوسمانی تیادا دروستبكەن‪ .‬هەروەها‬ ‫س��ەب��ارەت بەئازادیی ژن��ان‪ ،‬بەهەمان‬ ‫شێوە پێچەوانەی قورئان دەجوڵێنەوە‪،‬‬ ‫كاتێك سەرپۆش و بااڵپۆشی لەقورئان‬ ‫و حەدیس باسی لێوە نەكرابێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئ��ەم سەپاندنە س��ەرچ��اوەك��ەی چیە؟‬ ‫ئایا گەڕانەوەیە بۆ ب��ەرگ و پۆشینی‬ ‫‪1000‬ساڵی رابردو؟‬ ‫ب��ۆی��ە ل��ەس��ای��ەی ئ��ەق��ڵ��ی ئاینیدا‬ ‫ئازادیەكان تەنها وەهمێكن و هیچی تر‪،‬‬ ‫چونكە هەمیشە هێزە ئیسالمییەكان‪،‬‬ ‫پێش ئەوەی بگەنە دەسەاڵت‪ ،‬داكۆكی‬ ‫لە دیموكراسی و ئازادییەكان دەكەن‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ گ��ەی��ش��ت��ن ب��ەدەس��ەاڵت��ی��ش‪،‬‬ ‫هەڵوێستێكی تەواو پێچەوانەیان هەیە‬ ‫و ئازادییەكان دەكەونە ژێر هەڕەشەوە‪.‬‬

‫لەسایەی ئەقڵی ئاینیدا ئازادیەكان تەنها وەهمێكن و هیچی تر‪،‬‬ ‫چونكە هەمیشە هێزە ئیسالمییەكان‪ ،‬پێش ئەوەی بگەنە دەسەاڵت‪،‬‬ ‫داكۆكی لە دیموكراسی و ئازادییەكان دەكەن‪ ،‬لەگەڵ گەیشتن‬ ‫بەدەسەاڵتیش‪ ،‬هەڵوێستێكی تەواو پێچەوانەیان هەیە و ئازادییەكان‬ ‫دەكەونە ژێر هەڕەشەوە‬

‫لە چەندین نوسین و چاوپێكەوتن و بەرنامەی تەلەفزیۆنیدا‪ ،‬باسم لە چەمكی «‬ ‫دێمۆكراسی موسوڵمان»كردوە و هەوڵمداوە; وەك چەمكێك چوارچێوەی زانستیی‬ ‫ب���ۆ دابڕێژم‪ ،‬پاش ڕوداوەكانی دەڕۆژی ڕابوردوی مەیدانی تەقس���یم لە توركیادا‪،‬‬ ‫كاتی ئەوە هاتوە كە كلیك لەسەر دیوە ترسناكەكەی ئەم چەمكە بكەین‪.‬‬ ‫وەك لەچەندی���ن جێ���گای دیكەدا باس���مانكردوە‪ ،‬دێمۆكراس���یی موس���وڵمان‬ ‫چەمكێكی « تەجریدی» نیە و لەنێو خەیاڵدانی سۆس���یۆلۆگێكدا دروس���تنەبوە‪،‬‬ ‫بەڵك���و واقیعێكی كۆنكرێتیە و لە چەندین واڵت���ی وەك توركیا‪ ،‬مەغریب‪ ،‬تونس‬ ‫و میس���ردا تێبینیدەكرێت‪ .‬تایبەتمەندیی هەرە دیاری دێمۆكراس���ی موس���وڵمان‪،‬‬ ‫دێمۆكراسیەك كە موسوڵمانە‪ ،‬بریتیە لە كاركردنی تەنها لە ئاستی سیاسیدا‪ ،‬بەو‬ ‫مانایەی كە داد و گەش���ەپێدان لە توركیا‪ ،‬نەهزە لە تونس‌‪ ،‬برایانی موس���وڵمان‬ ‫لە میس���ر‪ ،‬داد و گەش���ەپێدانەكەی تر لە مەغریب‪ ،‬یەكگرتوو لە كوردس���تان‪،‬‬ ‫بەس���نورێكی فراوان مومارەس���ەی فرە حزبی‪ ،‬پلۆریالیزم‪ ،‬ئاڵوگۆڕی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫ژیان���ی پەرلەمانتاری‪ ،‬هەڵمەتی هەڵبژاردن‪ ،‬هاوپەیمانیبەس���تن لەگەڵ حزبەكانی‬ ‫كێڵگەی سیاسیدا دەكەن و هەمو ئەمانەش پراكتیكی دێمۆكراتین‪.‬‬ ‫بەاڵم ئایا دێمۆكراسی لێرەدا دەوەستێت؟ بێگومان نەخێر‪ .‬ڕاستە دێمۆكراسیی‬ ‫موس���وڵمان تەنها تا ئێرە بڕدەكات‪ ،‬بەاڵم ئەوەش ڕاس���تە كە دێمۆكراسی وەك‬ ‫چ���ۆن پرۆسێس���ێكە و لە كێڵگ���ەی سیاس���یدا كاردەكات‪ ،‬ئاواش ل���ە كێڵگەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئەخالقی‪ ،‬ئابوری‪ ،‬خێزانی و تەنانەت ئاینیش���دا كاردەكات‪ .‬هەروەك‬ ‫چۆن گۆڕانكاریی س���تراكتۆرال لە كێڵگەی سیاسیدا دروستدەكات‪ ،‬ئاواش هەمان‬ ‫گۆڕانكاری لە كێڵگەكانی دیكەدا دروستدەكات‪.‬‬ ‫قەیرانی دێمۆكراسیی موسوڵمان لەوەدایە كە چەند كێڵگەی سیاسی دەكاتەوە‪،‬‬ ‫هێن���دەش كێڵگەی كۆمەاڵیەت���ی دادەخات و پێیوایە كە لە هەرس���كردنی حزبە‬ ‫سیاسیە «عەلمانیەكان»دا‪ ،‬ستراتیژەكانی داخستنی كۆمەڵگە و كورتكردنەوەی‬ ‫لە بەها‪ ،‬ئەخالق‪ ،‬هەڵس���وكەت و دەركەوتنە موحافیزكارەكاندا دەبن بە فەرمانی‬ ‫واقیع و بەسەر هەمو الیەكدا دەسەپێنرێن‪ .‬مەیدانی تەقسیم لە توركیا‪ ،‬دەریخست‬ ‫كە ئەم س���تراتیژیەی دێمۆكراسی موس���وڵمان‪ ،‬بەجۆرێك لە جۆرەكان بۆمبێكی‬ ‫مەزنی كۆمەاڵیەتی لە ژێر پێدایە و لەهەر چركەساتێكدا دەكرێت بتەقێتەوە!‬ ‫لە س���ەرەتای دو هەزارەكاندا; ئەردۆگانی س���ەرۆك وەزیر‪ ،‬لەبەردەم بەشێكی‬ ‫زۆر لە میدیاكان���ی ئەوروپادا دەیگوت‪ :‬خەون بە كۆمەڵگەیەكەوە دەبینم كە هیچ‬ ‫جۆرە سنورێك بۆ ئازادیەكانی تاك دانەنێت! بەاڵم لە ‪ 2013‬دا هەمان ئەردۆگان‪،‬‬ ‫پاش ‪ 10‬س���اڵ مانەوە لە دەسەاڵتدا‪ ،‬باس لە سنورداركردنی شەرابخواردنەوە لە‬ ‫توركیادا دەكات و دەیەوێت لە ڕێگای یاس���اوە بەس���ەر كۆمەڵگەیدا بسەپێنێت‪.‬‬ ‫پرسیارەكە لەوەدانیە كە ئایا شەرابخواردنەوە باشە یان خراپ (هەشتا لە سەدی‬ ‫كۆمەڵگەی توركی شەراب ناخواتەوە)‪ ،‬بەاڵم لەوەدایە كە ئەم ڕوداوە دەمانباتەوە‬ ‫س���ەر ئەو جیهانبینی���ە كۆمەاڵیەتیەی كە هەر یەكێك لە هێزەكانی دێمۆكراس���ی‬ ‫موسوڵمان نوێنەرایەتیدەكەن‪.‬‬ ‫ئەم جیهانبینیە بریتیە لە بیناكردنەوەی كۆمەڵگە لەس���ەر مۆدێلی مزگەوتێكی‬ ‫گ���ەورە! ئەوانەی كە دەڕۆنە مزگەوتێك‪ ،‬یەك كاتیگۆری لە ئیماندارن و هەمویان‬ ‫وەكیەك دەس���تنوێژدەگرن‪ ،‬وەكیەك لە بەردەمی خوداوەندا دەوەستن‪ ،‬وەكیەك‬ ‫نوێژی بۆ دەكەن‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی كە لە كۆمەڵگەیەكدا دەژین‪ ،‬لە سەدان كاتیگۆری‬ ‫جی���اواز پێكهات���ون و هەڵگری چەندین ڕژێ���م لە ئیمانی جی���اواز‪ ،‬لە پراكتیكی‬ ‫ئاینی جی���اواز‪ ،‬لە ئایدۆلۆژیای جیاواز‪ ،‬لە نوێ���ژ و خوداوەندی جیاوازن‪ .‬لێرەوە‬ ‫بیناكردنەوەی كۆمەڵگە لەسەر مۆدێلی مزگەوتێكی گەورە‪ ،‬گریمانەی تەقینەوەی‬ ‫بۆمبە كۆمەاڵیەتیەكانی دێمۆكراسیی موسوڵمان‪ ،‬ڕۆژ لەدوای ڕۆژ بەهێزتر دەكات‪.‬‬ ‫ئەو ئەكتەرانەی كە لە ماوەی ‪ 10‬ڕۆژی ڕابردودا‪ ،‬ڕژابونە نێو مەیدانی تەقسیمەوە‪،‬‬ ‫حزبە سیاسیەكانی ئۆپۆزیسیۆن نەبون‪ ،‬بەڵكو ئەو هەزاران ئەكتەرە كۆمەاڵیەتیە‬ ‫بون‪ ،‬كە بەتەمەنی جیاوازەوە‪ ،‬بە سێكسی جیاوازەوە‪ ،‬بە ڕەگوڕیشەی كۆمەاڵیەتی‬ ‫جی���اوازەوە‪ ،‬بە بڕوانامەی جیاوازەوە‪ ،‬هاتبون و دەیانویس���ت بە ئەردۆگان بڵێن‪:‬‬ ‫نەخێر بۆ كۆنس���ێرڤاتیزمی كۆمەاڵیەتی‪ .‬ڕۆژانە س���ەدان لەم ئەكتەرانە‪ ،‬لەس���ەر‬ ‫كەناڵی ‪ 24‬ی فەرەنسی‪ ،‬كە بەش���ێوەیەكی ڕاستەوخۆ ڕوداوەكانی دەگواستەوە‪،‬‬ ‫دەهاتن و دەیانگوت‪ :‬ئەوەی گرفت بۆ ئێمە دروستدەكات‪ ،‬ئەردۆگانی سیاسی نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەردۆگانی كۆمەاڵیەتیە‪ ،‬ترسە لەو چوارچێوەیەی لە ژیانی كۆمەاڵیەتی كە‬ ‫دەیەوێت بەسەرماندا بیسەپێنێت‪.‬‬ ‫بەدرێژای���ی مێ���ژوی خۆی‪ ،‬هەرگی���ز توركیا لە هەلومەرجێك���ی ئابوری هێندە‬ ‫باش���دا نەبوە و هەرگیز گەش���ەكردنی ئاب���وری هێندە نەچوەتە پێش���ەوە! واتە‬ ‫س���ەركەوتنە ئابوریەكانی ئەردۆگان‪ ،‬نەك هەر جێگای گومان نین‪ ،‬بەڵكو جێگای‬ ‫سەرسوڕمانیش���ن‪ .‬لێرەوە‪ ،‬گەر ڕاپەڕینی بەش���ێك لە گەالنی دنیا‪ ،‬پەیوەندی بە‬ ‫خراپ���ی هەلومەرجی ئابوریەوە هەبێت‪ ،‬گومانی تیادانی���ە‪ ،‬كە ڕاپەڕینی مەیدانی‬ ‫تەقسیم لەپێناوی مافەكانی مرۆڤ و پارێزگاریكردن لە ئازادیە كۆمەاڵیەتیەكاندایە‪،‬‬ ‫دروس���ت وەك ڕاپەڕینی نەوەی نوێی فەرەنس���ی لە مایسی ساڵی ‪ 1968‬دا‪ .‬لەم‬ ‫ساڵەدا فەرەنسای ژەنەراڵ «دوگۆل» لە باشترین هەلومەرجی ئابوریدابو‪ ،‬ئەوەی‬ ‫كە تەقینەوە كۆمەاڵیەتیەكانی دروستكرد جیاوازیی چینایەتی نەبو‪ ،‬بەڵكو ملمالنێ‬ ‫لەپێناوی ئازادیی كۆمەاڵیەتیدابو!‬ ‫م���ن پێموایە ئەوەی لە توركیادا ڕودەدات‪ ،‬دەكرێت ببێت بە روبەرێكی گەورەی‬ ‫ڕام���ان و بیركردنەوە بۆ هەمو ئەو ئەكتەرە سیاس���یانەی ك���ە هەڵگری پرۆژەی‬ ‫دێمۆكراس���یی موس���وڵمانن و تێبگ���ەن لەوەی كە دێمۆكراس���یی سیاس���ی; بێ‬ ‫دێمۆكراسی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬هەمیشە لە چاوەڕوانی بۆمبێكی تەوقیتكراودایە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫ئاينناسى‬

‫‪4‬‬

‫فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی‬ ‫ستاره‌ عارف‬ ‫الی كه‌سانی وه‌ك داالی الما و گاندی‬ ‫و مارتن‌لوسه‌ر كینگ و له‌ ئاینه‌كانی‬ ‫هیندۆیزم و بودیزمیشدا به‌و شێوه‌یه‌ باس‬ ‫ل ‌ه فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی ك��راوه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ڕێزگرتن ‌ه له‌ ئه‌وی به‌رامبه‌ر یان ئه‌ویتر‪،‬‬ ‫ئه‌م ئه‌ویتر‌ه ڕه‌نگ ‌ه مرۆڤ یان ئاژه‌ڵ یان‬ ‫ڕووه‌ك و گیاندار بێت‪ ،‬واته‌ مه‌به‌ستی‬ ‫سه‌ره‌كی له‌ فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژیدا ئازار‬ ‫نه‌گه‌یاندن ‌ه ب ‌ه ئه‌ویتر له‌ ڕووی فیكری و‬ ‫جه‌سته‌یی و كردارییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م فه‌لسه‌فه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ناو ئاینی بودیزمدا ڕه‌نگی داوه‌ته‌و‌ه‬ ‫و جه‌ختی خستۆته‌ س�ه‌ر بانگكردنی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سروشت‬ ‫و بونه‌وه‌ره‌كانیتر‪ ،‬ب ‌ه جۆرێكی تر ل ‌ه‬ ‫ڕووی فیكری و فه‌لسه‌فییه‌و‌ه ڕێزگرتن‬ ‫له‌ سه‌روه‌ری و به‌های بونه‌وه‌ره‌كانی تر‬ ‫بنه‌مای فیكری ناتوتدوتیژییه‌‪.‬‬ ‫ف���ه‌ل���س���ه‌ف���ه‌ی ن���ات���ون���دوت���ی���ژی‬ ‫دووركه‌وتنه‌وه‌ی ‌ه له‌ كرده‌ی توندوتیژ و‬ ‫ده‌خوازێت په‌یوه‌ندییه‌ك له‌نێوان ژیانی‬ ‫سیاسی و كۆمه‌اڵیه‌تی و ئاكاری مرۆڤدا‬ ‫دروست بكات‪ ،‬ڕۆشنبیری ناتوندوتیژی‬ ‫ئامانجی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌و قالب و‬ ‫ئایدیۆلۆژییه‌ی ‌ه ك ‌ه توندوتیژی وه‌ك مافێك‬ ‫به‌سه‌ر مرۆڤدا ده‌سه‌پێنێت و زه‌ویه‌كه‌ی‬ ‫ن�ه‌ك ب ‌ه ڕووه‌ك��ی ب ‌ه س��وود به‌ڵكو ب ‌ه‬ ‫گژوگیای زیانبه‌خش ده‌چێنێت‪ ،‬مه‌به‌ست‬ ‫ل� ‌ه پ�ه‌ره‌پ��ێ��دان��ی بیری ناتوتدوتیژی‬ ‫بیناكردنی ب��اری ده‌روون��ی و ڕۆح��ی و‬ ‫فیكریی مرۆڤ ‌ه به‌ بیری ناتوندوتیژی ل ‌ه‬ ‫ژیانی تایبه‌تی و په‌یوه‌ندییه‌ سیاسی و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیدا‪.‬‬ ‫پێویسته‌ بۆ په‌ره‌پێدانی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫ناتوندوتیژی‪ ،‬بنه‌ماكانی ڕێزگرتن و‬ ‫مافی مرۆڤ له‌ناو تاكدا باڵو بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌ره‌پێدانی ڕۆشنبیریی ناتوندوتیژی وات ‌ه‬ ‫گه‌ڕان ب ‌ه شوێن ڕێگه‌كانی په‌یڕه‌وكردنی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌كه‌ له‌ناو تاكدا‪.‬‬ ‫له‌پێناو په‌ره‌پێدانی ناتوندوتیژیدا و‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی كاریگه‌رییه‌كی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ڕووداوه‌ك���ان هه‌بێت‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫زه‌م��ی��ن �ه‌ی �ه‌ك��ی م��رۆی��ی و ف��ی��ك��ری و‬ ‫ڕۆحیی گونجاو بۆ چاندنی بیرۆكه‌ك ‌ه‬ ‫بڕه‌خسێنرێت‪ ،‬دۆزی��ن�ه‌وه‌ی ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫كه‌شه‌ مرۆییه‌ زه‌مینه‌ بۆ پێشكه‌وتنی‬ ‫ڕۆشنبیریی ناتوندوتیژی ده‌ڕه‌خسێنێت‪.‬‬ ‫دامه‌زرێنه‌ری فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی‬ ‫(گاندی) ـه‌‪ ،‬كه‌ خه‌باته‌كه‌ی له‌ دونیای‬ ‫سیاسه‌تدا به‌ به‌رگریی ئاشتیانه‌ ناسراوه‌‪،‬‬ ‫فه‌لسه‌فه‌كه‌ی كۆمه‌ڵێك پرینسیب و‬ ‫بنه‌مای بۆ ب��واره‌ ئاینی و سیاسی و‬ ‫ئابورییه‌كان گرتوه‌ته‌به‌ر‪ ،‬فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫ناتوندوتیژی هه‌وڵێكی به‌رنامه‌ڕێژكراو و‬ ‫عه‌قاڵنیی ‌ه بۆ چاندنی بنه‌مای ئاشتی‪.‬‬ ‫ئامانج له‌ فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی الی‬ ‫گاندی سه‌رنجڕاكێشان ‌ه بۆ ئه‌و سته‌مه‌ی‬ ‫ده‌كرێت و ل ‌ه الیه‌كی تریشه‌و‌ه وروژاندنی‬ ‫ڕای گشتییه‌ له‌سه‌ری بۆ ئه‌وه‌ی سته‌مه‌ك ‌ه‬ ‫درێژ‌ه نه‌كێشێت و سنوردار بكرێت‪ .‬له‌و‬ ‫میكانیزمانه‌ی ل ‌ه سه‌رده‌می گاندیدا بۆ‬ ‫ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی سته‌م و په‌ره‌پێدانی‬ ‫بیری ناتوندوتیژی ب�ه‌ك��ار ه��ات��وون‪،‬‬ ‫مانگرتن و په‌ناگیری و بایكۆتكردن و‬ ‫چاالكیی مه‌ده‌نی و هه‌تا ڕازیبونه‌ ب ‌ه‬ ‫زیندانیكردن به‌بێ ئه‌وه‌ی سڵه‌مینه‌و‌ه له‌م‬ ‫شێوازانه‌ هه‌بێت هه‌تا ئاستی مردنیش‪،‬‬ ‫مه‌رجی گاندی له‌م چاالكیانه‌‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫سه‌ركه‌وتنی سیاسه‌ته‌كه‌ی؛ كردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رفه‌ته‌ بۆ وتوێژكردن له‌گه‌ڵ الیه‌نی‬ ‫به‌رامبه‌ری‪.‬‬ ‫گاندی به‌ براهمانی كاریگه‌ر بوو‪،‬‬ ‫وات� ‌ه ڕۆژان � ‌ه و ب��ه‌رده‌وام ئه‌و ڕێبازه‌ی‬ ‫په‌یڕه‌و ك��ردووه‌‪ ،‬كه‌ ئامانجی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫مرۆڤ ئاره‌زوو و هه‌سته‌كانی ل ‌ه خواردن‬ ‫و جل‌وبه‌رگ كۆنترۆڵ بكات و هه‌موو‬ ‫ڕۆژێكی دووشه‌ممه‌ی هه‌ر هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫ڕۆژی مانگرتن له‌ خ��واردن ب��ووه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ب��ڕوای��ه‌دا ب��وو ل��ه‌م ڕێ��گ �ه‌ی �ه‌وه‌ م��رۆڤ‬ ‫ده‌توانێت خۆی ئازاد بكات‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫بیر ل ‌ه ئازادكردنی كه‌سانی تر بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵگرانی فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی‬ ‫پێیان وای� ‌ه شێواز‌ه ناتوندوتیژیه‌كه‌ی‬

‫مارتن‌لوسه‌ر كینگ بۆ گه‌یشتن ‌ه ئامانج‬ ‫به‌ فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی زیاتر واقیعی‬ ‫بووه‌‪ ،‬ك ‌ه زۆرتر جه‌ختی كردوه‌ته‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بواری ڕۆحی و داوا ده‌كات زۆر ئازایان ‌ه‬ ‫دژی سته‌م و توندوتیژی ڕابوه‌ستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ب ‌ه مه‌به‌ستی شكاندنی ڕكابه‌ر نا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌ خۆ ئازادكردن و تێگه‌یشتن‬ ‫له‌ فه‌لسه‌فه‌ك ‌ه ڕووب���ه‌ڕووی ڕه‌فتاری‬ ‫توندوتیژی ببنه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك ڕووب��ه‌ڕووی‬ ‫كه‌سه‌كه‌ ببنه‌وه‌‪ ،‬به‌ ڕای كینگ ملمالنێ‬ ‫له‌نێوان ڕه‌ش پێست و سپی پێسته‌كاندا‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ملمالنێ له‌نێوان سته‌م و‬ ‫دادپه‌روه‌ریدایه‌‪.‬‬

‫ڕه‌نگ ده‌داته‌وه‌ و ده‌گاته‌ زمانی و پاشان‬ ‫ده‌ستی‪ ،‬واته‌ توندوتیژیی دڵ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌ قورسترین به‌شه‌كان و توندوتیژی‬ ‫كۆ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو بیری ناتوندوتیژی‬ ‫پێویستیی ب ‌ه هه‌وڵ و ئارامییه‌كی درێژ‬ ‫و سه‌قامگیرییه‌كی پته‌و ل ‌ه دڵدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫جۆره‌كانی ناتوندوتیژی‪:‬‬ ‫ده‌ركه‌وتنی ڕه‌فتاری توندوتیژی ل ‌ه‬ ‫زۆربه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ مرۆییه‌كانی جیهاندا‪،‬‬ ‫جۆرێك له‌ بیركردنه‌وه‌ی الی مرۆڤ‬ ‫دروست ك��ردووه‌‪ ،‬ك ‌ه وا هه‌ست ده‌كه‌ن‬ ‫توندوتیژی به‌شێك ‌ه له‌ سروشتی مرۆڤ‪،‬‬ ‫به‌پێی سه‌رچاوه‌كان بیری توندوتیژی بۆ‬

‫جین شارپ‪ ،‬پرۆفیسۆری زانستە سیاسیەكان و بیرمەندی خەباتی ئاشتیانە‬

‫ناتوندوتیژی فه‌لسه‌فه‌ی ‌ه یان‬ ‫ستراتیژ؟‬ ‫ناتوندوتیژی چیه‌؟ جۆره‌كانی چین؟‬ ‫چۆن ده‌توانین به‌ ده‌ستی بهێنین؟‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی ب ‌ه چه‌ند‬ ‫ج��ۆرێ��ك پێناس ‌ه ك���راوه‌‪ ،‬ل� ‌ه زانستی‬ ‫سیاسیدا ل ‌ه ڕوانگه‌ی سیاسیه‌و‌ه و ل ‌ه‬ ‫زانستی كۆمه‌ڵناسیشدا له‌ ڕوانگه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵناسیه‌و‌ه پێناس ‌ه كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه‬ ‫گشتی له‌سه‌ر پێناسه‌یه‌ك یه‌كگرتوون‪،‬‬ ‫ك ‌ه پێیان وایه‌ «ناتوندوتیژی ڕه‌فتارێكی‬ ‫سیاسی ‌ه و ناتوانرێت له‌ توانستی شاراو‌ه‬ ‫و ڕۆحی مرۆڤ جیا بكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ل ‌ه مامه‌ڵه‌ی ڕۆژانه‌یدا به‌كاری ده‌هێنێت‬ ‫و په‌یوه‌ندیی قوڵی ب ‌ه باری ده‌روونیی‬ ‫تاكه‌وه‌ هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫پڕۆفیسۆر (جین ش��ارپ) ‪Gene‬‬ ‫‪ ،Sharp‬ك� ‌ه یه‌كێكه‌ ل� ‌ه ت��وێ��ژه‌ر‌ه‬ ‫گه‌وره‌كانی به‌رگریی ناتوندوتیژی‪ ،‬به‌م‬ ‫جۆر‌ه پێناسه‌ی ناتوندوتیژیی كردووه‌‪:‬‬ ‫ناتوندوتیژی ڕه‌فتارێك ‌ه ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ن كه‌ سته‌م و ملكه‌چی ڕه‌ت‬ ‫ده‌كه‌نه‌و‌ه و پێیان وای ‌ه ده‌بێت ملمالنێ‬ ‫و ناكۆكییه‌كان به‌بێ توندوتیژی به‌ڕێو‌ه‬ ‫بچێت و ب��ه‌رده‌وام بێت‪ ،‬ناتوندوتیژی‬ ‫هه‌وڵێك نیه‌ بۆ له‌ناوبردن یان سڕینه‌وه‌ی‬ ‫ناكۆكی و ملمالنێ‪ ،‬به‌ڵكو وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‬ ‫كێشه‌كان و چۆنیه‌تی كار له‌سه‌ركردن ‌ه‬ ‫له‌ بواری سیاسی و بواره‌كانی تردا‪ ،‬یان‬ ‫چۆنیه‌تی به‌گه‌ڕخستنی توانسته‌كانی‬ ‫مرۆڤه‌‪ ،‬وات� ‌ه فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی‬ ‫به‌رامبه‌ری چه‌مكی ئاشتییه‌‪.‬‬ ‫ی��ان ب�ه‌ جۆرێكی ت��ر ناتوندوتیژی‬ ‫ڕه‌فتارێكه‌ بۆ ڕه‌تكردنه‌وه‌ی به‌كارهێنانی‬ ‫توندوتیژی جه‌سته‌یی و لێكۆڵینه‌و‌ه و‬ ‫گۆڕینی بواری كۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسی و‬ ‫هه‌ر بوارێكی تری ژیان‪ ،‬هیچ بیرۆك ‌ه و‬ ‫بوار و بۆچونێك ڕه‌ت ناكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیمامی شیرازی ('سه‌یید موحه‌ممه‌د‬ ‫عه‌لی'ی حوسه‌ینیی شیرازی) (‪ 1928‬ـ‬ ‫‪ ،)2001‬خاوه‌نی تیۆریی ناتوندوتیژی ل ‌ه‬ ‫ئیسالمدا و نوسه‌ری كتێبی (الالعنف في‬ ‫اإلسالم)‪ ،‬پێی وا بوو‌ه مرۆڤ ده‌توانێت‬ ‫ل� ‌ه ڕێ��گ�ه‌ی ده‌س��ت و زم��ان و دڵ �ه‌و‌ه‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی بچه‌سپێنێت‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫هه‌موویان گرنگتر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ مرۆڤ ل ‌ه‬ ‫ڕێگه‌ی زمانییه‌و‌ه هه‌وڵ بدات توندوتیژی‬ ‫نه‌دركێنێت و به‌سه‌ر زمانیدا زاڵ بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و كاته‌ ده‌ستیش به‌رز ناكاته‌وه‌ و دڵی‬ ‫پڕ له‌ ڕق و كینه‌ و توندوتیژی به‌رامبه‌ر‬ ‫ب ‌ه ڕك��اب�ه‌ره‌ك�ه‌ی ن��اك��ات‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‬ ‫كاته‌ی دڵ پڕ بێت له‌ توندوتیژی ئه‌و‬ ‫كات ‌ه ل ‌ه ده‌مار و بزوانی ده‌م و چاویدا‬

‫ده‌ هه‌زار ساڵ پێش ئێستا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی مرۆڤ نیشته‌جێ ده‌بێت و‬ ‫به‌ره‌و كۆمه‌ڵگه‌ی شارستانی گه‌ش ‌ه ده‌كات‬ ‫و ژی��ان ف��راوان ده‌بێت‪ ،‬چه‌مكه‌كانیش‬ ‫گه‌شه‌یان كردو‌ه و شێوه‌ی جیاوازیان ب ‌ه‬ ‫خۆیانه‌وه‌ گرتو‌ه و ل ‌ه زۆر بواردا ڕه‌نگیان‬ ‫دایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كات ‌ه توندوتیژییش سه‌ری‬ ‫هه‌ڵدا‪.‬‬ ‫جۆره‌كانی ناتوندوتیژی‪:‬‬ ‫ناتوندوتیژیی ئاینی‪:‬‬ ‫ل ‌ه سه‌ره‌تاوه‌ گشت ئاینه‌كان ناتوندوتیژ‬ ‫بوون و په‌یامی ئاشتیانه‌یان هه‌ڵگرتووه‌‪،‬‬

‫سەیید موحەممەد شیرازی‪ ،‬موجەددید و‬ ‫مەرجیعی گەورەی ئایینی‪ ،‬و بیرمەندی‬ ‫ناتوندوتیژی و ئاشتی لە ئیسالمدا‬

‫ب��ه‌اڵم به‌پێی ڕۆژگ���ار و گۆڕانكاریی‬ ‫س �ه‌رده‌م‪ ،‬به‌شێكیان توندوتیژییان ل ‌ه‬ ‫ڕێگه‌ی شه‌ریعه‌ت و ئیجتیهادی كه‌سه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تییش شه‌ریعه‌ت و‬ ‫ئاینی ئیسالم ئه‌و جۆر‌ه له‌ توندوتیژیان‬ ‫بۆ نه‌وه‌كان گوێزاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناتوندوتیژیی سیاسی‪ :‬په‌یوه‌ندیی‬ ‫مرۆڤ ب ‌ه ده‌وڵه‌ت و ده‌سه‌اڵت و چۆنیه‌تیی‬ ‫په‌یوه‌ندیی به‌ بنه‌ما سیاسیه‌كانییه‌و‌ه‬ ‫ئاستی ئه‌و توندوتیژییه‌ و چۆنیه‌تی‬ ‫گۆڕینی بۆ ناتوندوتیژی دیاری ده‌كات‪.‬‬ ‫ناتوندوتیژیی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ :‬په‌یوه‌ندیی‬ ‫م��رۆڤ به‌ مرۆڤێكی ت��ره‌وه‌ چ له‌سه‌ر‬

‫جان ماری مولەر‪ ،‬فەیلەسوفی فڕەنسیی ناتوندوتیژی و بەڕێوەبەری پەیمانگای ‪IRNC‬‬

‫ئاستی خێزان یان كۆمه‌ڵگ ‌ه ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬دادوه‌رانه‌ بكات و لێبورده‌ بێت و به‌سه‌ر‬ ‫ك ‌ه چه‌مكی ناتوندوتیژیی تێدا بسه‌پێنرێت توندووتیژیدا زاڵ بێت‪.‬‬ ‫گاندی مه‌رجیعی سه‌ره‌كیی فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫و ئاشته‌وایی بۆ بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناتووندوتیژی بووه‌ و ناوه‌ندێكی گه‌ور‌ه‬ ‫ب��وو‌ه له‌نێوان ڕۆشنبیری و كولتوور‌ه‬ ‫چۆن فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی ب ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كان و پردێكی گه‌ور‌ه بووه‌‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫ده‌ست بهێنرێت؟‬ ‫گرنگی ب ‌ه گه‌شه‌پێدانی ئه‌و ڕێكخراو بیری ناتوندوتیژی له‌نێوان ڕۆژهه‌اڵت و‬ ‫و دام��ه‌زراوان��ه‌ ب��درێ��ت‪ ،‬ك ‌ه بایه‌خ ب ‌ه ڕۆژئ��اوادا و هه‌ر به‌م بیر‌ه ناوه‌ندگیریی‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی چه‌مكی ناتوندوتیژی له‌الی نێوان ئیسالم و مه‌سیحییشی كردووه‌‪،‬‬ ‫ئێستا بیری ناتوندوتیژی گۆشه‌یه‌كی‬ ‫تاك له‌ بواره‌ جیاوازه‌كاندا ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫رۆڵ�����ی ڕاگ���ه‌ی���ان���دن ل���ه‌ ڕێ��گ��ه‌ی ل ‌ه ڕۆشنبیریی جیهان داگیر ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫پ��ێ��ش��ك�ه‌ش��ك��ردن��ی ب��ه‌رن��ام�� ‌ه ل �ه‌س �ه‌ر هه‌موو له‌ فه‌لسه‌فه‌دا به‌شدارین‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی‪ ،‬ك ‌ه هاوكاریی فه‌لسه‌ف ‌ه له‌ كۆتاییدا ئاشكراكردنی مانای‬ ‫كۆمه‌ڵگ ‌ه بكات و فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی بونی كه‌سێتی و م��ێ��ژووی هاوبه‌شی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی��ش نابێت ئه‌گه‌ر‬ ‫باڵو بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫گرنگیدان ب ‌ه ڕۆڵی كه‌رتی په‌روه‌رده‌ و چه‌مكی ناتوندووتیژی په‌ره‌ نه‌گرێت‪.‬‬ ‫ناتوندوتیژی ئه‌گه‌ر وه‌ك ستراتیژ‬ ‫فێركردن‪ ،‬ل ‌ه ڕێگه‌ی مه‌نهه‌جی خوێندنه‌و‌ه‬ ‫و هۆشیاریدان ب ‌ه مرۆڤ هه‌ر له‌ ته‌مه‌نی باس بكرێت‪ ،‬ئاشكراكردنی كارایی تاك ‌ه‬ ‫له‌ كاردا‪ .‬گاندی توانیویه‌تی هاوسه‌نگی‬ ‫منداڵییه‌وه‌ هه‌تا گه‌وره‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫گرنگیدان به‌ ڕۆڵی خێزان‪ ،‬ك ‌ه بنه‌مای له‌نێوان بوار‌ه ڕۆحی و كار‌ه سیاسیه‌كه‌یدا‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ ب �ه‌ بیری ب � ‌ه ئ���ه‌م ف�ه‌ل��س�ه‌ف�ه‌ی� ‌ه ڕاب��گ��رێ��ت‪ .‬ل ‌ه‬ ‫كۆنگره‌یه‌كی گشتی ل � ‌ه هیندستان‬ ‫ناتوندووتیژی‪.‬‬ ‫چه‌مكی ناتوندوتیژی و ئاشتی ل ‌ه ساڵی ‪ 1942‬وتویه‌تی‪ :‬ناتوندوتیژی‬ ‫ڕێڕه‌وی كاركردنی سیاسیم ‌ه بۆ گه‌یشتن ‌ه‬ ‫ێ بدرێت‪.‬‬ ‫هه‌موو بواره‌كاندا گرنگیی پ ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی هیندستان‪ ،‬فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫ناتوندوتیژی‪ :‬چه‌مكێكی فه‌لسه‌فییه‌ ناتوندوتیژی باوه‌ڕم ‌ه بۆ چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫ج�����ان‪-‬م�����اری م���ول���ه‌ر ‪ Jean-‬كێشه‌ سیاسیه‌كان و ده‌بێت هه‌ر له‌م‬ ‫‪ ،Marie Muller‬س��اڵ��ی ‪ 1985‬ڕێگه‌یه‌وه‌ به‌ره‌و سه‌ربه‌خۆیی هیندستان‬ ‫(په‌یمانگای لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ چاره‌سه‌ری هه‌نگاو بنێین‪ .‬ئه‌م چه‌مكه‌ له‌ ڕوانگه‌ی‬ ‫ناتوندوتیژی ملمالنێكان) ‪ Institut‬گاندیه‌وه‌ ب��اوه‌ڕ و ب��ژارده‌ی�ه‌ بۆ ژیان‪،‬‬ ‫‪ de recherche sur la‬داوای ل ‌ه هه‌موو هیندستان كردووه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫‪ Résolution non Violente‬چه‌مكی ناتوندوتیژی وه‌ك مه‌نهه‌جی‬ ‫‪ des Conflits‬ی ك��ردوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬كاری سیاسی به‌كار بهێنن‪.‬‬ ‫گ��ان��دی ی��ه‌ك��ه‌م ك����اری ب �ه‌رگ��ری��ی‬ ‫و پێشتریش ساڵی ‪ 1981‬په‌رتوكی‬ ‫(س��ت��رات��ی��ژی ك���اری ن��ات��ون��دوت��ی��ژی) ناتوندوتیژیی له‌ باشوری ئه‌فریقا ده‌ست‬ ‫‪ Stratégie de l'action non‬پێ كرد و دوای ته‌واوبونی خوێندنی‬‫‪ violente‬به‌ زمانی فڕه‌نسی باڵو ماف ل ‌ه له‌نده‌ن بۆ هیندستان گه‌ڕایه‌وه‌‪،‬‬ ‫كرده‌وه‌ و هه‌وڵی په‌یڕه‌وكردنی فه‌لسه‌فه‌ی گوزارشتی هێزی ڕاسته‌قین ‌ه یان هێزی‬ ‫ناتوندوتیژی له‌ ئاسته‌كانی ڕاگه‌یاندن و خۆشه‌ویستیی به‌كار هێناوه‌ و پێی وابو‌ه‬ ‫كار و پێگه‌یاندندا داو‌ه و بیری گاندیی ده‌شێت هێزی خۆشه‌ویستی و ڕاسته‌قین ‌ه‬ ‫جێبه‌جێ كردووه‌ و زۆر ئه‌زمونی خۆی بۆ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب �ه‌ هێزی ش��ه‌ڕ و تاریكی‬ ‫سه‌ركه‌وتوو نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم پێویست ‌ه ل ‌ه‬ ‫زیاد كردووه‌‪.‬‬ ‫ل � ‌ه بۆچونی ئ���ه‌ودا ناتوندوتیژی‪ ،‬زۆرینه‌ی بواره‌كاندا پێداگریی له‌سه‌ر‬ ‫پابه‌ندبونی ت���ه‌واوی هه‌ست و فیكر بكه‌ین و هه‌وڵ بده‌ین هێزی قایلكردن‬ ‫و ڕه‌ف��ت��اری ت��اك�ه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای ئ �ه‌وه‌ی و باوه‌ڕپێهێنان بخه‌ین ‌ه ك��ار‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ڕكابه‌ریشی هه‌بێت‪ ،‬نابێت پاساوی نه‌توانرا ڕكابه‌ر قایل بكرێت؛ ده‌بێت‬ ‫توندوتیژی بۆ بهێنرێته‌وه‌‪ ،‬په‌یڕه‌وكردنی ڕه‌ت بكرێته‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه هه‌موویشیان گرنگتر‬ ‫چه‌مكی ناتوندوتیژی تاكه‌ ڕێگه‌ی ‌ه بۆ بڕواپێهێنانی به‌رامبه‌ر و وتنی ڕاستی و‬ ‫گه‌یشتن ب ‌ه ئاشتیی ڕاسته‌قینه‌‪ ،‬چونك ‌ه ڕه‌تكردنه‌وه‌ی درۆیه‌‪ ،‬چونك ‌ه توندوتیژی‬ ‫به‌دیلی چه‌ك ‌ه و به‌رگریه‌كی مه‌ده‌نییه‌‪ ،‬ك ‌ه سه‌رچاوه‌یه‌كی ل ‌ه درۆكردنه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫گاندی پێناسه‌ی ناتوندوتیژی به‌م‬ ‫تاك ب ‌ه ژن و پیاوه‌ وه‌ پێی هه‌ڵده‌ستن‪.‬‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی ناتوندوتیژی له‌ په‌روه‌رده‌دا جۆر‌ه كردوو‌ه ك ‌ه ناتوندوتیژی نه‌بونی‬ ‫له‌ الی �ه‌ن ڕێكخراوی یونێسكۆو‌ه باڵو نیه‌تی خراپ و نیازخراپیه‌‪ ،‬یان ئیراده‌ی‬ ‫ك��راوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم كاریگه‌ریی جان‪ -‬نیازپاكییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م پێناسه‌ی ‌ه ڕۆژان ‌ه‬ ‫ماری موله‌ر و ئاماده‌كردنی مرۆییانه‌ی له‌ناو خێزاندا جێبه‌جێ بكرێت‪ ،‬ئه‌و كات ‌ه‬ ‫خێزان ل ‌ه ئه‌نجامی قه‌ناعه‌تی قوڵی ب ‌ه دوژمنایه‌تی و توندوتیژی نامێنێت‪.‬‬ ‫پێویست ‌ه دان به‌وه‌ دا بنێین ك ‌ه مرۆڤ‬ ‫چه‌مكه‌كه‌و‌ه دێت‪ ،‬پێی وای ‌ه مرۆڤ ده‌بێت‬ ‫هه‌موو هێز و وزه‌ی ل ‌ه خۆشه‌ویستیی زۆر ل ‌ه ناكۆكی و ملمالنێ ده‌ترسێت‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫مرۆڤدا كۆ بكاته‌و‌ه و وتویه‌تی مرۆڤ كائینێكی ترسنۆكه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت فێری‬ ‫ب��اوه‌ڕداره‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانێت مامه‌ڵه‌یه‌كی ژیان له‌ناو ملمالنێدا ببێت و ل ‌ه ڕێگه‌ی‬

‫ل ‌ه سه‌ره‌تاو ‌ه گشت ئاینه‌كان ناتوندوتیژبوون و‬ ‫په‌یامی ئاشتیانه‌یان هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی ڕۆژگار و‬ ‫گۆڕانكاریی سه‌رده‌م‪ ،‬به‌شێكیان توندوتیژییان ل ‌ه ڕێگه‌ی‬ ‫شه‌ریعه‌ت و ئیجتیهادی كه‌سه‌وه‌ هه‌ڵگرتووه‌‬

‫پ���ه‌روه‌رده‌وه‌ منداڵ فێر بكرێت‪ ،‬چۆن‬ ‫ده‌توانێت له‌گه‌ڵ ملمالنێ و ناكۆكیه‌كاندا‬ ‫ب��ژی‪ ،‬بۆ ئ �ه‌وه‌ی بتوانێت ڕووب��ه‌ڕووی‬ ‫ئاسته‌نگی ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مرۆڤ تا ئێستا به‌رگێكی توندوتیژ‬ ‫و دوژمنایه‌تیی له‌به‌ر ك���ردووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫كێشمه‌كێشی م��رۆڤ ب� ‌ه هه‌ڵوێستی‬ ‫توندوتیژ پێناسه‌ ك���راوه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ل ‌ه‬ ‫بنچینه‌دا ئه‌و پێناسه‌یه‌ هه‌ڵه‌ی ‌ه و به‌ڵكو‬ ‫ڕاستیه‌كه‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ڕووب �ه‌ڕوو و ب ‌ه‬ ‫وه‌اڵم به‌رامبه‌ری ڕابوه‌ستیت‪.‬‬ ‫مارتن‌لوسه‌ر كینگ دژی پاكتاوكردنی‬ ‫سپی پێست و ڕه‌ش پێسته‌كان ل ‌ه‬ ‫سااڵنی په‌نجاكاندا‪ ،‬بره‌وی ب ‌ه چه‌مكی‬ ‫ناتوندوتیژی دا‪ .‬سیمون ڤایل ده‌ڵێت‬ ‫م���رۆڤ ئ��اژه‌ڵ��ێ��ك��ی زم���ان ڕه‌وان���� ‌ه و‬ ‫په‌یوه‌ندیی نێوان دوو مرۆڤ گۆڕینه‌وه‌ی‬ ‫قسه‌كردنه‌‪ ،‬به‌ ب �ه‌رده‌وام��ی پێویست ‌ه‬ ‫وتووێژ و چه‌مكی ناتوندوتیژی له‌سه‌ر‬ ‫ڕكابه‌ره‌كه‌ت بسه‌پێنیت‪ ،‬هه‌تا شه‌ڕ ب ‌ه‬ ‫لێكتێگه‌یشتن ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر توندوتیژی كه‌رامه‌تی مرۆڤ‬ ‫بشكێنێت؛ ئ �ه‌و‌ه پێویست ‌ه هه‌نگاوی‬ ‫یه‌كه‌م ڕه‌تكردنه‌وه‌ی هه‌موو ئه‌و شتان ‌ه‬ ‫بێت‪ ،‬ك ‌ه پاساوی بۆ ده‌هێننه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫توندوتیژی هه‌رگیز به‌شێك نیه‌ ل ‌ه مافی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬به‌ڵكو تاوان ‌ه به‌رامبه‌ر ب ‌ه مافی‬ ‫مرۆڤ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ژه‌ن��ه‌ڕاڵ��ێ��ك��ی ف��ه‌ڕه‌ن��س��ی س���زا و‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌كردنی هاواڵتیانی جه‌زائیریی‬ ‫ڕه‌ت ك���رده‌وه‌‪ ،‬كه‌ سوپای فه‌ڕه‌نسی‬ ‫ل ‌ه زینداندا ئه‌شكه‌نجه‌ی ك��ردوون‪ ،‬ئه‌و‬

‫مارتن‌لوسەر كینگ‪ ،‬پیاوی ئایینی و سەركردە‬ ‫و چاالكی سیاسی و مرۆیی و خەباتكار دژی‬ ‫جیاكاریی ڕەگەزی‬

‫ئه‌فسه‌ر‌ه ڕه‌تی ك��رده‌و‌ه و ل ‌ه كۆتاییدا‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی ناتوندوتیژیی فڕه‌نسیی‬ ‫دام���ه‌زران���د و ب���وو‌ه تێكۆشه‌رێكی‬ ‫ناتوندوتیژ بۆ پاراستنی مافی مرۆڤ‬ ‫و پێی واب��وو ڕه‌ت��ك��ردن�ه‌وه‌ی سزادانی‬ ‫هاواڵتیانی جه‌زائیر ڕێزگرتن ‌ه له‌ مرۆڤبونی‬ ‫جه‌زائیریه‌كان‪ ،‬ل ‌ه سه‌روو ئه‌مانه‌یشه‌و‌ه‬ ‫ڕێزگرتنه‌ له‌ كه‌رامه‌تی خۆی‪.‬‬ ‫مارتن‌لوسه‌ر كینگ‪ :‬خه‌ونێكم هه‌یه‌‬ ‫م��ارت��ن‌ل��وس��ه‌ر ك��ی��ن��گ ‪Martin‬‬ ‫‪ 1929( Luther King‬ـ ‪)1968‬‬ ‫ساڵی ‪ 1963‬وت��ار‌ه ب ‌ه ناوبانگه‌كه‌ی‬ ‫له‌ خۆپێشاندانێكدا له‌ نزیك ئه‌براهام‬ ‫لینكۆڵن ل��ه‌ب��ه‌رده‌م ه����ه‌زاران كه‌س‬ ‫پێشكه‌ش كرد و ڕایگه‌یاند ل ‌ه پڕۆسه‌ی‬ ‫به‌ ده‌ستهێنانی ئامانجه‌كانماندا نابێت‬ ‫ڕێگ ‌ه بده‌ین ب ‌ه كرده‌وه‌ی هه‌ڵ ‌ه تۆمه‌تبار‬ ‫بكرێین‪ ،‬نابێت له‌ پێناوی شكاندنی‬ ‫تینوێتیماندا بۆ ئازادی په‌یمانه‌ی پڕ ل ‌ه‬ ‫ڕق و كینه‌ بنۆشین‪ ،‬پێویست ‌ه تا دوا ڕاد‌ه‬ ‫خه‌بات به‌ ئاسته‌ به‌رزه‌كانی شكۆمه‌ندی‬ ‫و دیسپلین بگه‌یه‌نین‪ ،‬نابێت ڕێگه‌ بده‌ین‬ ‫ناڕه‌زاییه‌ خولقێنه‌ره‌كه‌مان بۆ ئاستی‬ ‫توندوتیژی جه‌سته‌یی ن��زم ببێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب ‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌بێت بۆ پل ‌ه بااڵكانی‬ ‫شكۆمه‌ندی و گه‌یاندنی هێزی جه‌سته‌یی‬ ‫ب ‌ه هێز‌ه ڕۆحیه‌كان به‌رز ببینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��اش��وری ئه‌فریقا له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫بریتانیادا بوو‪ ،‬گاندی بڕیاری دا به‌رگری‬ ‫له‌ مافی كرێكارانی هیند له‌و واڵت ‌ه بكات‪،‬‬ ‫كه‌ له‌ كۆمپانیا بریتانیه‌كاندا كاریان‬ ‫ده‌ك��رد‪ ،‬ئه‌و قۆناغ ‌ه باشترین كات بوو‬ ‫بۆ گاندی‪ ،‬له‌ ڕووی فیكری و سیاسی و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی ڕه‌فتاری ناتوندوتیژییه‌و‌ه‬ ‫له‌دژی بریتانیا و سیاسه‌تی ڕه‌گه‌زپه‌رستی‬ ‫له‌نێوان سپی و ڕه‌شپێست و خه‌ڵك ‌ه‬ ‫ئه‌سڵیه‌كه‌ی‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪5‬‬

‫خو َيندنةوةى ئاين‬

‫كلیله‌كانی كه‌لتور‪:‬‬

‫‪Taboo‬‬

‫جیاوازی‪ ،‬االختالف‪)Difference( ,‬‬ ‫ئاین ئانگ‬ ‫وه‌رگێڕانی‪ :‬بڕوا عه‌الدین‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار چه‌مكی جیاوازیی له‌كۆتایی‬ ‫شه‌سته‌كاندا وه‌ك زارا‌وه‌ی���ه‌ك���ی كلیلئسا‬ ‫له‌سیاسه‌تی كولتورییدا ده‌رك���ه‌وت‪ ،‬پاشتر‬ ‫له‌خه‌یاڵ و بیركردنه‌وه‌ی سیاسیدازۆربه‌ی‬ ‫هه‌ر‌هز‌ۆری به‌شێكی زۆر له‌و بزوتنه‌وانه‌دا بوو‌ه‬ ‫پره‌نسیپێكی سه‌ره‌كی و سه‌نتراڵ كه‌ هه‌ر‬ ‫له‌كۆتاییه‌كانی سه‌ده‌ی بیسته‌مه‌وه‌ له‌زیادبوون‬ ‫و ته‌شه‌نه‌كردندا بوون‪ .‬وشه‌ی جیاوازیی له‌و‬ ‫كۆنتێكستانه‌دا (ك ‌ه مانای سیمای ناچوونیه‌كیی‬ ‫و ناهاوشێوه‌یی ده‌گه‌یه‌نێت) ئه‌و پاكیی و‬ ‫بێگوناهییه‌ وه‌سفییه‌ی خۆی له‌ده‌ستده‌دات تا‬ ‫ببێته‌ چه‌مكێكی تاڕاده‌یه‌كی زۆر بارگاویكراو‪،‬‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ك ‌ه به‌رزده‌بێته‌وه‌ و ده‌گۆڕێت‬ ‫بۆ دروشمێك كه‌ شانازی به‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‬ ‫حه‌ماسوروژێنه‌وه‌ بكات‪ ،‬به‌زۆری مه‌به‌ست لێی‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی سیاسی \ تاكه‌كه‌سیی بووه‌‪ .‬مافی‬ ‫جیاوازبوونیش یه‌كێكه له‌دروشم ‌ه گشتیه‌كان‬ ‫له‌م مه‌سه‌له‌یه‌دا‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌و الیه‌نه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی ب ‌ه هه‌ندێك ناوچه‌ی ڕه‌گه‌زیی‪ ،‬ئه‌تنی‬ ‫یان ناوچه‌ی ژێر كه‌لتورییه‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬لێره‌دا‬ ‫جیاوازی ده‌گۆڕدرێت بۆ سه‌رمایه‌یه‌ك‪ ،‬یان وه‌ك‬ ‫ئاماژه‌دانێكی پۆزه‌تیڤ و ئه‌رێنی به‌ شوناس‬ ‫ده‌جوڵێندرێت‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا وه‌ك گوزارشتێك‬ ‫له‌سه‌رپێچی ی��ان ڕه‌خ��ن � ‌ه ل��ه‌و پێكهاتن و‬ ‫دروستبوون ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ سه‌ركوتگه‌ره‌ی به‌ش‬ ‫و كه‌رته‌ هه‌ژموونداره‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ ده‌یسه‌پێنن‬ ‫(ك �ه‌ ب���ه‌زۆری وا وه‌س��ف��ده‌ك��رێ��ن هه‌ژموونی‬ ‫((ب���ۆرژوازی���ی)) ی��ا ((ن��ێ��رس��االری)) یاخو‬ ‫((سپیپێسته‌كان)) بن)‪ .‬به‌ ده‌سته‌واژه‌یه‌كی‬ ‫ت��ر‪ ،‬جیاوازیی بریتیه‌ له‌بنه‌ما ی��ان مه‌رجی‬ ‫ت��وان��ای ه�ه‌ب��وون��ی فۆرمه‌لێكدژ و ناكۆك ‌ه‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگه‌كانی سیاسه‌ته‌كانی شوناس ك ‌ه‬ ‫كاره‌ ئازادیخوازانه‌كانی بریتی ‌ه له‌شه‌رمه‌زاركردنی‬ ‫كه‌لتوری بااڵده‌ست و هه‌ر له‌نیوه‌ی دووه‌می‬ ‫سه‌ده‌ی بیسته‌میشه‌و‌ه له‌جیهانی پێشكه‌وتووی‬ ‫خ��ۆرئ��اوادا به‌ربه‌ره‌كانێیان ده‌ك���ات‪ .‬دی��ار‌ه‬ ‫نمونه‌كانی ئه‌و بزوتنه‌وانه‌ش بریتیین له‌بزاوتی‬ ‫فێمینیزم (ڕێكخراوی خوشكایه‌تی گه‌ردونی)‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها گروپه‌كانی ژێر كه‌لتور وه‌ك بزاوته‌كانی‬ ‫الوان (‪ )1979 ,Punk) (Hebdige‬یا ئه‌و‬ ‫دروشمانه‌ی بۆ خۆیان جۆرێكن له‌جه‌ختكردنه‌وه‌ی‬ ‫سیمبولییانه‌ له‌سه‌ر ج��ی��اوازی��ی‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫جه‌ختكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر بوونی‌ ((ڕه‌شپێستی‬ ‫قه‌شه‌نگ)) یان ((هۆمۆسێكسواڵی خاوه‌ن‬ ‫هه‌ڵوێست))‪ .‬وه‌ك دیار و ئاشكراش ‌ه كه له‌م‬ ‫هه‌ڵوێستانه‌دا‪ ،‬هه‌ڵوێستێكی رۆمانسی و \‬ ‫ی جیاوازیی و جیاواز له‌م‬ ‫چه‌كدار به بیرۆكه‌ ‌‬ ‫به‌كارهێنانانه‌دا كار ده‌كات‪‌.‬‬ ‫له‌نێوه‌ند‌ه ئه‌كادیمیه‌كانیشدا به‌هه‌مان شێو‌ه‬ ‫گرنگییه‌كی زۆر س �ه‌ره‌ك��ی ب� ‌ه بیركردنه‌و‌ه‬ ‫له‌جیاوازی ده‌درێت‌‪ .‬له‌زۆربه‌ی مشتومڕ و گفتوگۆ‬ ‫تیۆرییه‌كاندا ك ‌ه له‌زۆربه‌ی كای ‌ه و مه‌یدانه‌كاندا‬ ‫ڕۆڵێكی پارێزه‌رانه‌یان هه‌یه‪ ،‬چه‌مكی جیاوازی‬ ‫بۆته‌‌‌مایه‌ و بابه‌تی گفتوگۆ‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ زاراوه‌ك��� ‌ه زۆر مانای تایبه‌تی و ئاڵۆزی‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬لێ له‌هیچ كامیاندا له‌و مانای ‌ه ئاڵۆزتر‬ ‫نی ‌ه ك ‌ه له‌بواری سیاسه‌تدا هه‌یه‌تی‪ .‬به‌ش ‌ه‬ ‫هه‌ره‌ گه‌وره‌كه‌ی ئه‌م مشتومڕ‌ه پابه‌ندبوونی‬ ‫‌گرانه به‌ زانستی زمانی‬ ‫زۆرب�ه‌ی زۆری ڕه‌خنه ‌‌‬ ‫بونیادگه‌ریی فردیناند دی سۆسۆره‌وه‌ (‪De‬‬ ‫‪ ) 1966 ,Saussure‬كه‌ له‌شه‌سته‌كان و‬ ‫هه‌فتاكاندا زۆر زاڵ و كاریگه‌ر بوو‪ ،‬چونكه‌ دی‬ ‫سۆسۆر ئه‌و بیرۆك ‌ه و ئایدیایه‌ ده‌هێنێته‌ مه‌یدان‬ ‫كه‌ ده‌ڵێت له‌مه‌سه‌له‌ی به‌رهه‌مهێنانی مانادا‪،‬‬ ‫جیاوازیی پشكی شێری به‌رده‌كه‌وێت‪ .‬به‌ڕای‬ ‫ئه‌و نیشانه‌كان (بۆ نمونه‌ وشه‌كان) له‌ڕێگه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ جیاوازه‌كانیان ب ‌ه نیشانه‌كانی تره‌و‌ه‬ ‫به‬ ‫مانا وه‌رده‌گرن‪ .‬ده‌شێت ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ ‌‌‬ ‫په‌یوه‌ندی (ئه‌لفی \ نا _ ئه‌لف) ناوببه‌ین‪.‬‬ ‫ش��ێ��وه‌ی تایبه‌تی ج��ی��اوازی��ی�ه‌ك�ه‌ش بریتی ‌ه‬ ‫له‌هاوتاكرد ‌ن وه‌ك په‌یوه‌ندی نێوان هه‌ردوو‬ ‫نیشانه‌كه‌ ك� ‌ه بریتین ل�ه‌ (ئ�ه‌ل��ف \ ن��ا _‬ ‫ئه‌لف)‪ .‬دیار‌ه زێده‌ڕه‌وترینی شێوه‌كانی ئه‌م‬ ‫‌هاوتاكردنه‌ش خۆیان له‌هاوتاكردنێكی دووفاق‬ ‫یان دوالیستیدا نمایشده‌كه‌ن ك ‌ه ئاڕاسته‌ك ‌ه‬ ‫بۆ دوو الی �ه‌ن ده‌گوێزێته‌وه‌‪ ،‬دوو الی �ه‌ن ك ‌ه‬ ‫ه �ه‌ردووك��ی��ان ئاڵوگۆڕ به دوورخستنه‌وه‌ی‬

‫یه‌كتری و نكۆڵیكردنله‌یه‌كتری ده‌كه‌ن‪ :‬سپی\‬ ‫ڕه‌ش‪ .‬خ��ود\ ئ�ه‌وی تر‪ ،‬پیاو\ ئافره‌ت‪ .‬له‌م‬ ‫جۆره‌ دوالیزمانه‌دا به‌زۆری هاوشان و و جیاواز‬ ‫ده‌خرێن ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كی هیراركییانه‌وه‌‪ ،‬واته‌ ئه‌و‬ ‫كاته‌ی كه‌ جیاواز ب ‌ه شێوه‌یه‌كی زۆر نێگه‌تیڤ‬ ‫و نه‌رێنی‪ ،‬وه‌ك ناهاوشان یان الده‌ر له‌پێودانگ‬ ‫وه‌س��ف��ده‌ك��رێ��ت‪.‬ئ�ه‌م�ه‌ جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ی ك �ه‌ ئه‌و‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ی ده‌ڵێت هاوتا دوالیستییه‌كان وه‌سفی‬ ‫سیستمه‌كانی هه‌ژمونگه‌ریی ده‌كه‌ن‪ ،‬بوونه‌ت ‌ه‬ ‫تیشكۆ و خاڵی ده‌ستپێكردنی زۆر ڕه‌خن ‌ه‬ ‫و مشتومڕ ك ‌ه له‌زۆربه‌ی كای ‌ه تیۆرییه‌كاندا‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬هه‌ر له‌تیۆره‌ی ڕه‌خنه‌یی پۆست‬ ‫بونیادگه‌رییه‌وه بیگره‌ تا ده‌گات ‌ه ئه‌و وێنایانه‌ی‬ ‫پراكسیسی سیاسی ك ‌ه زیاتر به‌ پۆستمۆدێرن ‌ه‬ ‫ناسراون‪ .‬جاك دێرێدا له‌بواری تیۆره‌دا و ب ‌ه‬ ‫خستن ‌ه به‌رباسی زاراوه‌ی جیاوازیی‪ ،‬ڕه‌خنه‌ی‬ ‫ل��ه‌و نه‌گۆڕییه دی���ار و ب��ه‌رچ��او‌ه گ��رت ك ‌ه‬ ‫له‌هاوتاكردنی‌‌دوالیزمه‌دا هه‌یه‌ و ئاماژه‌یه بۆ ئه‌و‬ ‫شته‌ی كه‌ ده‌كه‌وێته‌ پێشهاوتا دوالیستیه‌كانه‌و‌ه‬ ‫و تێشیانده‌په‌ڕێنێت‪ ،‬كه‌ ده‌ره‌نجام ده‌بێت ‌ه مایه‌ی‬ ‫له‌رزاندنی زه‌مینه‌ی مانا (وات ‌ه شڵۆقكردن و‬ ‫دواخستنی) مانا‌‪ .‬هه‌ر ئه‌م ئایدیایه‌ش ده‌رباره‌ی‬ ‫هاوتا دوالیستیه‌ شڵۆقێنه‌ره‌كان بوون ‌ه مایه‌ی‬ ‫گێڕانی رۆڵێكی یه‌كالییكه‌ره‌و‌ه له‌داڕشتنی‬ ‫ف��ۆرم و تایپه‌كانی سیاسه‌تی جیاوازیی ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵوێستێكی ڕه‌خنه‌ییان هه‌یه‌ له‌ئایدیا‬ ‫جه‌وهه‌ریه‌كان س�ه‌ب��اره‌ت به‌ شوناس‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫شوناس وه‌ك جه‌ختكردنه‌و‌ه له‌جیاوازیی (نه‌گ‬ ‫له‌زۆربه‌ی‬ ‫ۆڕ)‪.‬‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی تیۆره‌ی فێمینیستییشدا پابه‌ندییه‌كی‬ ‫ق��وڵ ب ‌ه ئایدیاكانی جیاوازییه‌وه‌ بینرا ك ‌ه‬ ‫نوێنه‌ره‌كانی بریتین ل ‌ه كه‌سانی به‌ناوبانگی‬ ‫وه‌ك (لویس‪ ،‬ئیریگاری‪ ،‬هێله‌ن سیكسۆس‪،‬‬ ‫ئێلیزابێت گرۆتش و رۆزی برایدۆتی)‪ .‬له‌نێوان‬ ‫س��ااڵن��ی هه‌فتاكان و هه‌شتاكاندا‪ ،‬ئه‌مان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ناوبانگێكی زۆر ‌بوون له‌ناو خوێندكار‌ه‬ ‫فێمینیسته‌كانی زانكۆدا‪ .‬تایبه‌تمه‌ندێتیه‌كانی‬ ‫ئه‌مانه‌ بریتی بوو له‌تیۆریزه‌كردنه‌كانیان بۆ‬

‫نه‌شونماكردنی جیاوازی وه‌ك ئه‌نجامی هه‌ندێك‬ ‫پڕۆسه‌ به‌خۆو‌ه بینیوه‌ كه‌ هه‌ندێك ناوی ده‌نێن‬ ‫پارچه‌پارچه‌بوون‪ ،‬چڕبوونه‌و‌ه یان فره‌یی‪ .‬ئه‌م‬ ‫پارچه‌پارچه‌بوون ‌ه زیاتر له‌ناو خودی فێمینیزمدا‬ ‫ده‌ركه‌وت و ڕونبۆوه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫ئایدیای یه‌كخه‌ر و یه‌كگرتووانه‌ی خوشكایه‌تی‬ ‫گه‌ردوونیی به‌قازانجی دانپێدانای جیاوازییه‌كانی‬ ‫نێوان ئافره‌تان خۆیاندا (بۆ نمون ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای ئه‌تنیه‌ت و نه‌ژاد یان ئاڕاسته‌ی سێكسی)‬ ‫و ته‌نانه‌ت له‌ناو خودی كاتیگۆری ((ئافره‌تان))‬ ‫یشدا‪ .‬فه‌یله‌سوفی ئه‌مریكی \ ئه‌فریقایی كۆرنێل‬ ‫وێست به‌شێوه‌یه‌كی زۆر ورد و چڕوپڕ ئه‌و‬ ‫سۆزه‌ پۆستمۆدێرنانه‌ی داڕشته‌وه‌ كه‌ پابه‌ند‌ی‬ ‫جه‌ختكردنه‌وه‌ن له‌سه‌ر جیاوازییه‌كان‪ :‬سیماكانی‬ ‫جیاكاریكردنی سیاسه‌تی جیاوازیی كه‌لتوریی‬ ‫نوێ خۆیان ل �ه‌وه‌دا ده‌بیننه‌و‌ه ك ‌ه له‌ده‌ست‬ ‫هه‌ر جۆر‌ه مۆنۆپۆل و قۆرخكارییه‌ك ڕزگاریان‬ ‫بێت كه‌ به‌ناوی جیاواز بوون و هه‌مه‌ڕه‌نگییه‌و‌ه‬ ‫دروستبوون‪ ،‬وات ‌ه ڕه‌تكردنه‌وه‌ی ئه‌بستراكت و‬ ‫گشت و هه‌مه‌كییله‌به‌ر ڕۆشنایی به‌رجه‌ست ‌ه و‬ ‫دیاریكراو و هه‌نده‌كییدا‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌به‌خشینی‬ ‫مۆركێكی مێژوویی و فره‌یی و كۆنتێكستوێل‬ ‫(س��ی��اق) ییدا‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ش له‌ڕێگه‌ی‬ ‫به‌رجه‌سته‌كردن و دیارخستنی گۆڕانی ناكاو و‬ ‫كاتی و گۆڕاو و تێپه‌ڕه‌و‌ه (‪:1990 ,West‬‬ ‫‪.)19‬‬ ‫ئ��ه‌م ج��ۆران�� ‌ه ل�ه‌ح��وك��م��دان ك �ه‌ ب �ه‌ ن��اوی‬ ‫جیاوازییه‌وه‌ ده‌درێن‪ ،‬بۆ خۆیان ئاڕاسته‌یه‌كی‬ ‫ڕادیكاڵیین و له‌ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌كی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫وێن ‌ه زۆر مۆدێرن و زۆر گشتگیره‌كانی سیاسه‌تی‬ ‫چ �ه‌پ��دان وه‌ك ماركسیزم و سۆسیالیزم‪.‬‬ ‫كۆرنیل وێست نوێنه‌ری گروپێك له‌ڕه‌خنه‌گری‬ ‫ڕه‌شپێست و پۆستكۆلۆنیالی ده‌ك���ات ك ‌ه‬ ‫بریتین ل ‌ه (ستیورات ه��ۆل‪ ،‬پ��ۆل گیلۆری‪،‬‬ ‫گیاتری تشاكرافورت سپیڤاك و هومی بابا)‬ ‫ك ‌ه هه‌ریه‌كه‌یان ب�ه‌ش��داری به‌رچاویانكردو‌ه‬ ‫له‌به‌خشینی جۆرێك له‌سه‌نته‌ریزم و به‌چه‌قكردنی‬ ‫نه‌ژاد و نه‌ژادپه‌رستی و كه‌لتور‌ له‌ناو سیاسه‌تی‬

‫دی سۆسۆر ئه‌و بیرۆكه‌ و ئایدیای ‌ه‬ ‫ده‌هێنێته‌مه‌یدان كه‌ ده‌ڵێت له‌مه‌سه‌له‌ی‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی مانادا‪ ،‬جیاوازیی پشكی‬ ‫شێری به‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ج��ی��اوازی��ی ڕه‌گ��ه‌زی��ی‪ ،‬ئ�ه‌وی��ش ب� ‌ه ه�ه‌وڵ��دان‬ ‫بۆ گه‌شه‌پێدانی پێناسه‌ سه‌ربه‌خۆكان بۆ‬ ‫هه‌ر یه‌ك ‌ه ل ‌ه (ئافره‌ت) و (مێیه‌تی)‪ ،‬دابڕاو‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌ داوالیستیه‌كانییه‌وه‌ به‌ (پیاو) و‬ ‫(نێرێتیی) ه‌وه‌‪ .‬چونكه‌ له‌و جۆره‌ سه‌یركردنه‌دا‬ ‫ئافره‌ت ب ‌ه ناچاری له‌ڕۆڵی هاوتا كه‌موكوڕ یان‬ ‫پاشكۆكه‌ی پیاودا گیریخواردووه‌‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫له‌به‌كارهێنانه‌كانی ئه‌مانه‌دا جیاوازیی له‌و‌ه‬ ‫ڕزگاری بوو ك ‌ه به‌هۆی ئه‌وی تره‌وه‌ بناسرێت‪،‬‬ ‫یان به‌ته‌نها وه‌ك ئه‌وی تر گه‌شه‌بكات‪ ،‬واته‌ وه‌ك‬ ‫جیاوازییه‌كی ڕووت و په‌تی ك ‌ه ناكرێت و ناشێت‬ ‫كورتبكرێته‌وه بۆ په‌یوه‌ندی ((ئه‌لف \ نا _‬ ‫ئه‌لف))‪ ،‬به‌ڵكو بینینی وه‌ك ((ئه‌لف \ بێ))‬ ‫)‪ .‬گه‌ر به‌ ده‌سته‌واژه‌ی سیاسییتر قسه‌ بكه‌ین‬ ‫ده‌ڵێین ئه‌م تیۆران ‌ه ك ‌ه هه‌ندێكجار ب ‌ه فێمینیزمی‬ ‫ج��ی��اوازی��ی ی��ان فێمینیزمی پۆستمۆدێرن‬ ‫ناوده‌برێن ده‌خوازن ڕه‌خنه‌ له‌یه‌كسانیی وه‌ك‬ ‫ئامانجی سه‌ره‌كی بزاوته‌كانی ئافره‌تان بگرن‪،‬‬ ‫وه‌كچۆن ڕه‌خنه‌شیان له‌ملمالنێی لیبراڵییان ‌ه‬ ‫له‌پێناوی یه‌كسانییدا هه‌ی ‌ه و پێیان وای ‌ه هیچ‬ ‫جگه لكاندنه‌وه‌ی ئافره‌ت به‌ پێودانگ و‬ ‫نی ‌ه ‌‌‬ ‫پێوه‌ر‌ه بااڵده‌سته‌كه‌ی نێرینه‌وه‌‪ ،‬به‌مانایه‌كی‬ ‫تر‪ ،‬خستن ‌ه به‌رباس و تاوتوێكردنی مه‌سه‌له‌ی‬ ‫جیاوازی له‌سه‌ر بنه‌مای ((لۆجیكی شوناس))‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م ج��ۆره‌ ل�ه‌ت��ی��ۆری��زه‌ك��ردن ئ��ام��اژه‌ بۆ‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی جیاوازی ده‌كات وه‌ك به‌هایه‌ك‬ ‫له‌خودی خۆیدا‪ ،‬له‌گه‌ڵیشیدا گومانكردنێكی‬ ‫ت�ه‌واو له‌كه‌ڵكه‌ڵه‌ی فه‌لسه‌فی تۆتالیتاریانه‌‪.‬‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی توندوتۆڵیشیدا به‌ سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫پۆستمۆدێرن ‌ه له‌هه‌فتاكانه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫خ��ۆرئ��اوای��ی ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ك��ی زۆر ب �ه‌رچ��او‬

‫جیاوازییدا‌‪.‬به‌مانایه‌كی زۆر گشتگیركراوتر‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م ب���اڵ و ئ��اڕاس��ت �ه‌ی �ه‌ نمایشی یه‌كێك‬ ‫له‌حه‌زه‌كانی كۆتاییه‌كانی س �ه‌ده‌ی بیسته‌م‬ ‫ده‌ك��ات بۆ مامه‌ڵه‌كردنی كه‌لتور و جیاوازیی‬ ‫وه‌ك دوو هاومانای یه‌ك‪ :‬له‌گوتاری توێژینه‌و‌ه‬ ‫كه‌لتورییه‌كاندا زیاتر كه‌لتوری جیاوازیی ب ‌ه‬ ‫مانای هه‌نده‌كیبوونێكی دیاریكراو ده‌وروژێنرێت‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا یه‌كسانیی جیاوازبوون به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر سه‌رپێییانه‌ كورتده‌كرێته‌و‌ه بۆ جیاوازیی‬ ‫كه‌لتوری‪ .‬ته‌ریب و هاوكاتیش ت��اڕاده‌ی�ه‌ك‬ ‫جیاواز له‌هه‌موو ئه‌م په‌ره‌سه‌ندنانه‌ له‌گوتاری‬ ‫ڕه‌خنه‌ییدا‪ ،‬سوربوونی كۆمه‌اڵیه‌تی گروپه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر جه‌ختكردنه‌وه‌یان له‌جیاوازییان و داوای‬ ‫سیاسی بۆ دانپێدانانیان‪ ،‬دیمه‌نێكی هه‌میشه‬ ‫ئاماد‌ه بووه‌‪‌ ،‬وه‌كچۆن به‌به‌رده‌وامیش شێوه‌ی‬ ‫پێودانگێكی بۆ ژیان له‌دیموكراسیی خۆرئاواییدا‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه سه‌رباری گه‌رانتی ڕاسته‌قین ‌ه‬ ‫بۆ ڕه‌فتاری ده‌زگا گشتیه‌كان و فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‬ ‫ش‬ ‫ده‌وڵه‌تی مۆدێرن‪ .‬باشترین نمونه‌ی ئه‌مه‌ ‌‬ ‫‌دانپێدانانی ده‌وڵه‌ت ‌ه ب ‌ه جیاوازیی له‌سیاسه‌تی‬ ‫ته‌ندێنسی فر‌ه كه‌لتورییدا‪ ،‬ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫فه‌رمی بڕیاری لێدراو‌ه و له‌ناو چوارچێوه‌ی‬ ‫گشتی ده‌وڵه‌تدا گرنگی ب ‌ه جیاوازییه‌ ئه‌تنی‪،‬‬ ‫زم��ان �ه‌وان��ی و كه‌لتورییه‌كان ده‌دات‪ .‬له‌م‬ ‫كۆنتێكسته‌ بیرۆكراسییه‌دا جیاوازیی بۆت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ردی بناغه‌ی فره‌ڕه‌نگیی‪ :‬چونك ‌ه فره‌ڕه‌نگی ‌‬ ‫دیدێكی به‌ڕێوه‌بردنی كایه‌ی جیاوازییه‌كان ‌ه ك ‌ه‬ ‫زیاتر پێویستی ب ‌ه هارمۆنی‪ ،‬هاوسه‌نگی و‬ ‫كۆنترۆڵكردن هه‌ی ‌ه له‌گشتێكی یه‌كانگیر و پته‌ودا‬ ‫(كه‌ به‌زۆری گشتێكی نه‌ته‌وه‌ییه‌)‪ .‬بایه‌خدان ب ‌ه‬ ‫فره‌ڕه‌نگیی كه‌لتوریی ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی میللی‬

‫له‌ڤیستیڤاڵ ‌ه كۆگه‌لییه‌كانی خ��واردن و سه‌ما‬ ‫و گۆرانیی تایبه‌ت ب ‌ه ئه‌تنیه‌تێكی دیاریكراودا‬ ‫گ��وزارش��ت��ی ل��ێ��ده‌ك��رێ��ت‪ ،‬یه‌كێكه له‌به‌ند‌ه‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كانی باوه‌ڕبوون به‌بوونی كۆمه‌ڵگ ‌ه فر‌ه‬ ‫كه‌لتوریه‌كان كه‌ خۆیان ڕاده‌گه‌یه‌نن و نمایش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬هومی باباده‌ستبه‌رداری ئه‌م نمایشكردن‬ ‫و ده‌ركه‌وتنه‌ی جیاوازیی وه‌ك هه‌مه‌ڕه‌نگییه‌ك‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ك ‌ه پێویست ‌ه به‌ڕێوه‌ببرێت و ئیدار‌ه‬ ‫بكرێت‪ .‬به‌ڕای ئه‌و خوڵقاندنی فر‌ه كه‌لتوریی‬ ‫هیچ نی ‌ه جگ ‌ه له‌كۆنترۆڵكردنی جیاوازیی‬ ‫كه‌لتوریی‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت‪(( :‬ناكرێت جیاوازیی‬ ‫ن��ێ��وان كه‌لتوره‌كان ل�ه‌ن��او چوارچێوه‌یه‌كی‬ ‫هه‌مه‌گیردا بگونجێندرێن‪ ،‬چونكه‌ كولتوره‌كان‬ ‫ب��ه‌زۆری له‌ناو و نێوانی خۆشیاندا جۆرێك‬ ‫له‌ناهاوسه‌نگی و نایه‌كسانی دروستده‌كه‌ن))‬ ‫(‪ .)1990b ,Bahbha:209-208‬ئه‌م دیده‌ی‬ ‫بابا وه‌ك ئه‌وه‌ی ئه‌نگێزه‌ی گومانێكی غه‌ریزییان ‌ه‬ ‫له بیرۆكه‌ی به‌ڕێوه‌بردن له‌خۆیدا بیجوڵێنێت‌‪،‬‬ ‫الی تیۆریست ‌ه ڕه‌خنه‌ییه‌كان بڕ و مه‌ودای ئه‌و‬ ‫كه‌لێنه‌ گه‌وره‌یه ده‌رده‌خات كه‌ له‌نێوانی گوتاری‬ ‫پۆست بونیادگه‌ری و پۆستمۆدێرنه‌دا ده‌رباره‌ی‬ ‫جیاوازیی هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی كه‌ له‌الیه‌كه‌و‌ه‬ ‫هه‌ر له‌كۆتاییه‌كانی سه‌ده‌ی بیسته‌مه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫‌هیومانیزمی ئه‌كادیمییدا ده‌یبینین‪ ،‬وه‌كچۆن‬ ‫له‌والشه‌وه‌ به‌كارهێنان و ماناكه‌ی له‌ كۆنتێكست ‌ه‬ ‫سیاسی و حكومییه‌ كرده‌گیه‌كاندا ده‌یبینین‪.‬‬ ‫ل��ێ ت�ه‌ن��ان�ه‌ت ل��ه‌م دۆخ��ه‌ش��دا و ل �ه‌ه �ه‌ردوو‬ ‫كۆنتێكسته‌كه‌دا (جا وه‌ك فره‌یی و هه‌مه‌ڕه‌نگی‬ ‫وه‌ربگیرێت یان نا) له‌ڕوی ئایدیۆلۆژییه‌و‌ه هه‌ر‬ ‫مانایه‌كی پۆزه‌تیڤ و ئه‌رێنی ده‌درێتێ‪ ،‬به‌وه‌ی‬ ‫كه‌‪ :‬جیاوازیی شتێكی باش ‌ه و ده‌بێت سوربین‬ ‫له‌سه‌ری و جه‌ختی لێبكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫لێ له‌گه‌ڵ كۆتایی س �ه‌ده‌ی بیسته‌مدا و‬ ‫به‌تایبه‌تیش ل�ه‌گ�ه‌ڵ سه‌ره‌تاكانی س �ه‌ده‌ی‬ ‫بیستویه‌كدا هێشتا نیشانه‌گه‌لێكی زۆری‬ ‫دوورك�ه‌وت��ن�ه‌وه‌ له‌چه‌سپاندنێكی به‌رده‌وامی‬ ‫جیاوازیی له‌هه‌ریه‌ك ‌ه له‌تیۆر‌ه و له‌سیاسه‌تیشدا‬ ‫ده‌بینین‪ .‬ن��وس �ه‌ری ئه‌مریكیش ت��و گیلتن‬ ‫له‌كتێبه‌كه‌یدا كه‌ ساڵی ‪ 1995‬به‌ناونیشانی‬ ‫(ئاوابوونی خه‌ون ‌ه هاوبه‌شه‌كان) باڵویكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫گ��وزارش��ت��ن ل��ه‌و دوورك��ه‌وت��ن��ه‌وه‌ی�� ‌ه ده‌ك��ات‬ ‫له‌چه‌سپاندنی جیاوازیی‪ ،‬هه‌روه‌ها ڕۆشنبیری‬ ‫به‌ریتانی تیری ئیگلتۆن (‪,Eagleton‬‬ ‫‪ )2000‬له‌ساڵی ‪ 2000‬دا له‌مانیڤێستی كتێبه‌كه‌یدا‬ ‫(ئایدیای كه‌لتور) گله‌یی له‌ ((به‌بتبوونی‬ ‫جیاوازیی كه‌لتوریی)) ده‌ك��ات و داوا ده‌كات‬ ‫بیرۆكركری ڕایمۆند ولیامز سه‌باره‌ت به‌ كه‌لتوری‬ ‫هاوبه‌ش وه‌ك مه‌رجێكی پێویست و گرنگی‬ ‫ژیانی كۆمه‌اڵیه‌تی زیندوبكرێته‌و‌ه (دیاره‌ به‌بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی مه‌به‌ست لێی كه‌لتورێكی یه‌كگرتوو و‬ ‫یه‌كخه‌رانه‌ بێت)‪ .‬له‌كۆنتێكستی به‌رفراوانتریشدا‬ ‫ئه‌م زیندوكردنه‌و‌ه زیاد له‌پێویسته‌ی جیاوازیی‬ ‫وه‌ك مانایه‌كی زۆر نێگه‌تیڤ و نه‌رێنی‬ ‫له‌جیهانی كۆمه‌اڵیه‌تیدا بۆ جیاوازیی وه‌ك‬ ‫دابه‌شبوون‪ ،‬ده‌بینین‪ .‬له‌سه‌رله‌به‌ری خۆرئاوادا‬ ‫پۆپۆلیسته‌كانی باڵی ڕاستڕه‌ویی به‌و‌ه پاس‬ ‫بۆ خه‌باتیان ده‌هێننه‌و‌ه كه‌ ترسیان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌كه‌رتكه‌رتبوون و هه‌ڵوه‌شانی ناوه‌كی ك ‌ه‬ ‫ده‌ره‌نجامی خه‌زتكردنه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر جیاوازیی‬ ‫(كه‌لتوریی)‪ .‬له‌سه‌ر ئاستی جیهانییش‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وێرانكاریی ‌ه له‌شه‌یدابوون به‌ جیاوازیی له‌دیارده‌ی‬ ‫خراپتر‌دا خ��ۆی ده‌نوێنێت ك ‌ه له‌دیارترینی‬ ‫بریتی ‌ه له‌پاكتاوی ڕه‌گ �ه‌زی‪ ،‬فه‌نده‌مێنتالیزم‬ ‫و وێنه‌ی ((پێكدادانی شارستانیه‌ته‌كان))‬ ‫ك ‌ه هه‌ر له‌یه‌كه‌م ڕۆژی داڕشتنیه‌و‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫مامۆستای ه��ارڤ��ارد ساموێل هه‌نتینگتۆن‌‪،‬‬ ‫به‌ ده‌سته‌واژه‌یه‌كی توڕه‌كار و كینه‌وروژێن‬ ‫داده‌نرێت (‪.)1993 ,Huntington‬پێچه‌وان ‌ه‬ ‫و ناكۆكیش به‌م ئاڕاسته‌یه‌‪ ،‬هێشتا بانگه‌شه‌ی‬ ‫دیك ‌ه هه‌ن بۆ جۆرێك له‌سه‌راپاگیریی مرۆیی‬ ‫نوێ‪ ،‬سه‌راپاگیرییه‌ك كه‌ جه‌خت له‌ جۆرێك ل ‌ه‬ ‫((مرۆییبوونی هاوبه‌ش‌)) ده‌كاته‌وه‌ و دان به‌و‬ ‫جیاوازییانه‌دا ده‌نێت ك ‌ه ئامانج و مه‌به‌ستیان‬ ‫ڕێزگرتنی جیهانه‪ ،‬ئه‌گه‌رچی پیاده‌كردن و‬ ‫پراكتیكیان له‌سه‌ر زه‌مینه‌ی واقیع هێشتا هه‌ر‬ ‫سه‌خته‌‪‌.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬طوني بينيت‪ ،‬لورانس غرونسبريغ‪ ،‬ميغان‬ ‫موريس‪ ،‬مفاتيح اصطالحية جديدة‪ ،‬معجم مصطلحات‬ ‫الثقافة واجملتمع‪ .‬وه‌رگێڕانی‪ :‬سعيد الغامني‪ .‬باڵوكراوه‌كانی‪:‬‬ ‫املنظمة العربية للرتمجة‪ .‬چاپی یه‌كه‌م‪ ،‬به‌یروت ‪،2010‬‬ ‫ی ‪ 53‬ـ ‪58‬‬ ‫الپه‌ڕه‌كان ‌‬

‫گۆشەیەكی تایبەتە‬ ‫بەكۆمەڵناسیی‬ ‫ئاین‬ ‫ئەڤین ئیبراهیم فەتاح‬

‫ناپاكیی هاوسه‌ری‬ ‫به‌شێوازی ئیسالمی!‬ ‫ناپاكی ل ‌ه هاوسه‌ر یه‌كێك ‌ه ل ‌ه تابوو‌ه هه‌ر‌ه‬ ‫سه‌خته‌كانی كۆمه‌ڵگ ‌ه له‌ ڕووی یاسای فه‌رمی و‬ ‫نافه‌رمی و ئایینییش قه‌ده‌غ ‌ه كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بشكرێت‪ ،‬ئه‌وا به‌ نهێنی ده‌كرێت نه‌ك ئاشكرا‪.‬‬ ‫ژنێك ته‌له‌فۆنی بۆ كردم زۆر شپرزه‌ دیار بوو‪،‬‬ ‫ده‌نگی ده‌ل �ه‌رزی و هه‌ناسه‌ی سوار بوو‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫م��اوه‌ی �ه‌ك له‌ته‌ك ه��اوس�ه‌ره‌ك�ه‌م گرفتم هه‌بوو‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ الوێك دانا و خۆشم ویست‪ ،‬ئێستا‬ ‫ناتوانم بێ ئه‌و بژیم و ئه‌ویش نیازی ژنهێنانی هه‌یه‌!!‬ ‫بۆی ‌ه نازانم چی بكه‌م سه‌رم لێشێواوه‌‪.‬‬ ‫ـ حه‌و! خانم نیازی چیت هه‌یه‌؟ وازی لێ بێن ‌ه‬ ‫با ژیانی خۆی ببینێت‪ ،‬ئه‌و كاره‌ی تۆ كردووته‌ ب ‌ه‬ ‫هه‌موو یاساو ئاینێك قه‌ده‌غه‌یه‌‪ ..‬درێژه‌م پێی نه‌دا و‬ ‫ئامۆژگاریم كرد سه‌ردانی دوكتۆری ده‌روونی بكات‪.‬‬ ‫گرفتی ناپاكیی هاوسه‌ری بابه‌تێكی نوێ نیه‌ و ل ‌ه‬ ‫هه‌موو شوێنێك ب ‌ه ڕێژه‌ی جیاواز هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م جار‌ه‬ ‫بۆیه‌ ب ‌ه نموونه‌ی ژنێك ده‌ستم پێ كرد چونك ‌ه الی‬ ‫پیاوان بووه‌ته‌ بابه‌تێكی نیمچه‌ئاسایی‪،‬هه‌تا سه‌ریان‬ ‫به‌ مه‌لها و شوێنی مه‌ساج و ماڵی له‌شفرۆشه‌کاندا‬ ‫ک��ردوه‌و ته‌نانه‌ت به‌م دوایی ‌ه سواڵكه‌رانی سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كانیشیان خه‌نی كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‪ ،‬تابووه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ ژنان سه‌ختتره‌ و زۆر جار كوشتنیشی به‌دواوه‌یه‌‪.‬‬ ‫گرفتی بابه‌ته‌ك ‌ه دوو خاڵه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئه‌گه‌ر پیاو ئه‌م كار‌ه بكات ده‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ژنێكدا بیكات ژنی خۆی نه‌بێت‪ ،‬بۆ ژنیش هه‌ر‬ ‫ده‌بێت له‌گه‌ڵ پیاوێكی غه‌یره‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی بێت‬ ‫(هه‌رچه‌ند هۆمۆسێكسواڵیش خیانه‌ت ‌ه ئه‌گه‌ر هاتو‬ ‫الیه‌كیان یان هه‌ردوكیان هاوسه‌ریان هه‌بوو)‪ ،‬ئه‌دی‬ ‫بۆچی تابووه‌كه‌ بۆ پیاو ئاسانتر شكێنراوه‌؟‬ ‫‪ .2‬موسڵمانه‌كان فێرن هه‌ر گرفتێك هاته‌ پێشیان‬ ‫به‌ شه‌رع چاره‌سه‌ری بۆ بدۆزنه‌و‌ه واتا بیخه‌نه‌ ناو‬ ‫قاڵبێكی شه‌رعیه‌و‌ه و بیشه‌رعێنن! بۆ ئه‌مه‌شیان‬ ‫چه‌ندین شێوازی هاوسه‌رگیرییان شه‌رعاندوو‌ه و ب ‌ه‬ ‫ئاره‌زووی خۆیان موماره‌سه‌ی ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫ل ‌ه ڕووه‌ مرۆییه‌كه‌وه‌ هه‌ر ناپاكیی هاوسه‌رگیریه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم الی ئه‌وان شه‌رع گرینگتره‌ ل ‌ه مرۆڤ!‬ ‫بۆ نموونه‌‪ ،‬ل ‌ه سعودیه و خه‌لیج چه‌ند جۆرێكی‬ ‫سه‌یروسه‌مه‌ره‌ هاوسەرگیری پەیدا بوون کە هه‌مویان‬ ‫شه‌رعاندنی ناپاکیی هاوسەرگیرین و فێڵکردنن له‬ ‫هاوسه‌ر و په‌یمانی هاوسه‌رداری‪ ..‬وه‌كو میسیار‬ ‫(واتا ژنه‌كه‌ ل ‌ه مافی سوكنا و نه‌فه‌قه‌ خۆش ده‌بێت‬ ‫و پیاوه‌كه‌ ب ‌ه ڕۆژ دێت بۆالی و به‌ شه‌و ده‌چێته‌و‌ه‬ ‫بۆ الی خانمی یه‌كه‌م)‪ .‬میصیاف (وات ‌ه ل ‌ه هاوینان‬ ‫ل ‌ه كاتی سه‌یران ڕێك ده‌كه‌ون!)‪ ،‬میسفار (بۆ كاتی‬ ‫سه‌فه‌ر)‪ .‬میطیار (بۆ ئه‌وانه‌ی ل ‌ه هێڵی فڕینی‬ ‫ئاسمانی كار ده‌كه‌ن!)‪ .‬هه‌روه‌ها جۆری دیكه‌ش تا‬ ‫ده‌گات ‌ه فرێند (بۆ ئه‌وانه‌ی ل ‌ه دووره‌ واڵت ده‌خوێنن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌یان ل ‌ه یه‌مه‌ن مه‌ال عه‌بدولمه‌جید زیندانی‬ ‫فه‌توای بۆ حه‌اڵڵبوونی داوه‌!)‪ .‬له‌ هه‌مووی خۆشتر‬ ‫(میحجاج) ـه‌ (ژنه‌ك ‌ه پاره‌ی سه‌فه‌ری حه‌ج ده‌دات‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی مه‌حره‌مێكی له‌ته‌كدا بێت ل ‌ه حه‌ج)‪..‬‬ ‫ئه‌مه‌یان ته‌واوه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌ژێر سایه‌ی شه‌رعاندندایه‌!‬ ‫الی شیعه‌كان له‌ ئێران و باشووری عێراق؛ ئه‌وا‬ ‫سیغه‌ یاخود موتع ‌ه باوه‌‪ .‬له‌ پاكستان هاوسه‌رگیری‬ ‫پانتۆڵ هه‌یه‌! پانتۆڵ؟! به‌ڵێ‪ :‬كابرا پانتۆڵه‌كه‌ی الی‬ ‫ژنه‌كه‌ی به‌جێ دێڵێت و تا چه‌ند ساڵێك سه‌فه‌ر و‬ ‫كار ده‌كات ده‌سته‌یه‌ك كوڕ و كچی پانتۆڵی ده‌بن!!‬ ‫بابه‌تێكی مه‌ترسیداره‌ ئه‌گه‌ر شه‌رع ڕێگ ‌ه خۆش‬ ‫بكات بۆ ناپاكیی هاوسه‌ری و قه‌پاغێكی شه‌رعیی‬ ‫بۆ بدۆزێته‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ند ئه‌و جۆر‌ه هاوسه‌رگیریان ‌ه‬ ‫ده‌چنه‌ خانه‌ی (هاوسه‌رگیریی نهێنی) ـه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫الی زۆربه‌ی شه‌رعزانه‌كانی ئیسالم دروست نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و جۆر‌ه هاوسه‌رگیریانه‌ی باسمان كردن؛‬ ‫ل ‌ه گه‌لێك كۆمه‌ڵگای ئیسالمیدا ئه‌نجام ده‌درێن و‬ ‫شه‌رعاندانیان بۆ ده‌کرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ت ‌ه خزیوه‌ت ‌ه ناو كۆمه‌ڵگه‌ی خۆشمانه‌و‌ه‬ ‫له‌ ڕێگه‌ی تێكه‌اڵویمانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ عه‌ره‌ب‪ ،‬و پیاوه‌كان‬ ‫به‌ئاسانی ده‌چن له‌ كه‌ركووك ژنی عه‌ره‌ب به‌دزیی‬ ‫ژنه‌كانیانه‌وه‌ الی مه‌ال ماره‌ ده‌كه‌ن‪ .‬ژنێكی عاره‌وم‬ ‫بینی‪ ،‬ده‌یگوت كارێكی ناشه‌رعیم نه‌كردووه‌‪ ،‬گوتم‪:‬‬ ‫چاوی شه‌رعه‌كه‌ت بخۆم خانم! ك ‌ه قاپاغ بۆ هه‌موو‬ ‫كار‌ه نامرۆییه‌كان ده‌دۆزێته‌وه‌و ده‌یانشه‌رعێنێت‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ تابووی ئه‌م جاره‌ به‌ (حیله‌ی شه‌رعی)‬ ‫شكێنراوه‌!‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫‪6‬‬

‫ســوژەى ماركسی‬

‫ئەنتۆنیۆ نێگری و مایكل هارت‬ ‫وەرگێڕانی لە ئینگلیزییەوە‬ ‫پێشڕەو محەمەد‬ ‫لە پەرچەكرداری زۆرێك لە نووسەران‬ ‫ب��ەران��ب��ەر ب��ە گ���ۆڕان و وەرچ��ەرخ��ان��ە‬ ‫گەورەكانی ئەم دواییە لە كۆمەڵگاى‬ ‫هاوچەرخدا (كە بە جۆرێكی ن��اڕوون‬ ‫ناوونیشانی پۆستمۆدێرنیزم وەردەگرن)‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ن ئێمە ل��ە تیۆرییاكانی س��وژە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان دووركەوتووینەتەوە‪ ،‬و‬ ‫باس لەوە دەك��ەن‪ ،‬كە رووی��ان كردۆتە‬ ‫سەبژێكتیڤیتییە تەواو تاكگەراییەكان‬ ‫لەمانا پەتییەكەیدا؛ ئەگەر لە بنەڕەتیشدا‬ ‫رووبكەنە شتێكی وەه��ا! بە ب��اوەڕی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئ��ەم ج��ۆرە بەڵگەهێنانەوانە‪،‬‬ ‫لەوانەیە گۆڕان و وەرچەرخانی واقیعیان‬ ‫ناسیبێت‪ ،‬ب��ەاڵم دەرەن��ج��ام��ی ت��ەواو‬ ‫هەڵەى لێوەردەگرن‪ .‬بە مانایەكی دی‪،‬‬ ‫سەركەوتنی پ��رۆژەى كەپیتالیستی و‬ ‫ریزبەندكردنی راستەقینەى كۆمەڵگا‬ ‫لەژێر س��ەرم��ای��ەدا‪ ،‬لە راستیدا پەرە‬ ‫بە حوكمڕانی سەرمایە و فۆرمەكانی‬ ‫چەوساندنەوەى [سەرمایە‪ ،‬و] دەدات‪،‬‬ ‫بە شێوەیەكی تەواو زاڵمانە سنوورەكانی‬ ‫ئەگەری واقیعی دیاریدەكات‪ ،‬جیهانی‬ ‫دیسپلین و كۆنترۆڵ دەك��ات��ەوە و بە‬ ‫ق��ەول��ی ف��وك��ۆ‪ ،‬كۆمەڵگا دەك���ات بە‬ ‫سیستەمێكی "داخراو"(‪ .)1‬لە راستیدا‪،‬‬ ‫هەر ئەم فاكتە‪ ،‬ئەركێكی تازە رووبەڕووی‬ ‫سەبژێكتیڤیتەكان و فكری رەخنەیی‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ :‬بونیادنانی خۆیان‪ ،‬وەكو‬ ‫ئامێرە تازەكانی بەرهەمهێنانی پۆزەتیڤی‬ ‫بوون‪ ،‬كە جگە لە دەستوورێكی نوێ و‬ ‫شۆڕشگێڕی رادیكاڵ‪ ،‬ئامرازێكی دیكەیان‬ ‫بۆ بەیانكردن نییە‪ .‬قەیرانی سۆسیالیزم‪،‬‬ ‫ق��ەی��ران��ی م��ۆدێ��رن��ی��ت��ە‪ ،‬و ق��ەی��ران��ی‬ ‫یاسای بەها‪ ،‬نەرێكاری پرۆسەكانی‬ ‫بەبەهاكردنی كۆمەاڵیەتی و دەستووری‬ ‫سەبژێكتیڤیتە نییە‪ ،‬و ئەم پرۆسانە‬ ‫(لەگەڵ ریاكارییەكی نەشیاوی بەخشین)‬ ‫ناگوێزرێنەوە بۆ چارەنووسێكی تایبەتی‬ ‫چ��ەوس��ان��دن��ەوە‪ .‬بەڵكو‪ ،‬ئ��ەم گ��ۆڕان‬ ‫و وەرچ��ەرخ��ان��ان��ە‪ ،‬پرۆسە تازەكانی‬ ‫دەس��ت��ووری سەبژێكتیڤیتە دروس��ت‬ ‫دەكەن – نەك لە دەرەوە‪ ،‬بەڵكو لەنێو‬ ‫خودی ئەو قەیرانەى ئەزموونی دەكەین‪.‬‬ ‫ئ��ەو ق��ەی��ران��ەى ب��ەرۆك��ی ئۆرگانیزەى‬ ‫سەبژێكتیڤیتە كۆنەكانی گ��رت��ووە‪.‬‬ ‫كەواتە‪ ،‬لەم فەزا رەخنەیی و بیركردنەوە‬ ‫تازەیەدا‪ ،‬ئەگەری دەركەوتنی تیۆرییەكی‬ ‫ت��ازەى سەبژێكتیڤیتە لەئارادایە – و‬ ‫ئەم پێناسە تازەیەى سەبژێكتیڤیتە‪،‬‬ ‫داهێنانێكی تیۆریی گەورەى نێو دیزاینی‬ ‫كۆمۆنیزمە‪.‬‬ ‫كێشەى سەبژێكتیڤیتە لە راستیدا‬ ‫لەكارەكانی ماركسدا بەدەردەكەوێت‪.‬‬ ‫ماركس تیۆریزەى پرۆسەى دەستووری‬ ‫چینەكانی ك���ردووە‪ ،‬كە لە روانگەى‬ ‫م��ێ��ژووی��ی��ەوە جێگربووبوو‪ .‬ل��ە ك��ارە‬ ‫سەرەكییەكانیدا‪ ،‬وەك��و سەرمایە و‬ ‫گ��رون��دری��س��ە‪ ،‬ب��ە ئ��ەن��دازەی��ەك��ی زۆر‬ ‫ئارەزووی ئەو بۆ پراكتیكی سەبژێكتیڤ‬ ‫دوو پێویستی دی��اری��دەك��رد‪ :‬یەكەم‪،‬‬ ‫بەرجەستەكردنی زەروورەتی ئۆبژێكتیڤی‬ ‫پرۆسەكانی سەبژێكتیڤیتە؛ و دووەم‪،‬‬ ‫س��ەرەن��ج��ام‪ ،‬دوورب����وون ل��ە ه��ەرج��ۆرە‬

‫گ��ەڕان��ەوە بۆ یۆتۆپیایەك لە ئاسۆى‬ ‫ك��ردەى پرۆلیتارییدا‪ .‬سەرباری ئەمە‪،‬‬ ‫لە پراكتیكدا‪ ،‬ئ��ەم دوو پێویستییە‬ ‫پ��ارادۆك��س��ێ��ك ن��ی��ش��ان دەدەن‪ ،‬كە‬ ‫ل��ە ك��ۆى ف��ك��ری م��ارك��س��دا ئامادەیی‬ ‫هەیە‪ :‬پارادۆكسی پێسپاردنی ئازادی‬ ‫سەبژێكتیڤیتەى ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی بە‬ ‫"پرۆسەى بەبێ سوژە"‪ .‬لەم روووەوە‪،‬‬ ‫دەتوانین سەیر بكەین‪ ،‬كە ماركس‬ ‫سەرەنجام لەدایكبوون و گەشەكردنی‬ ‫سەبژێكتیڤیتەى شۆڕشگێڕی و دەركەوتنی‬ ‫كۆمۆنیزمى وەكو دەرەنجامی جۆرێك‬ ‫"مێژووی سروشتی سەرمایە" نیشانداوە‪.‬‬ ‫بە روون و ئاشكرایی دەبینرێت‪ ،‬كە لە‬ ‫رەوت��ی پەرەسەندنی ئەم شیكارییەى‬ ‫ماركسدا هەڵەیەك روویداوە‪ .‬لە راستیدا‪،‬‬ ‫هەر ئەو ماركسەى‪ ،‬كە خەباتی دژ بە‬ ‫دەرنشین (ترانسێندێنت) و نامۆیی وەكو‬ ‫بنەڕەتێكی فەلسەفەی خۆى داڕشت و‬ ‫بزووتنی مێژووی مرۆیی وەكو خەباتێك‬ ‫دژ بە تەواوی فۆرمەكانی چەوساندنەوە‬ ‫خستەبەرباس‪ ،‬بەاڵم لەالیەكی دیكەوە‪،‬‬ ‫مێژووی لە فیگوری پۆزەتیڤیزمی زانستی‬ ‫و دەستووری پەیوەست بە زەروورەتی‬ ‫ئابووری‪-‬سروشتی پێناسە ك��رد‪ .‬ئەم‬ ‫جۆرە ماتەریالیزمە ئەو ئیمانێنتیزمە‬ ‫رەه���ای���ەى چ���ارەن���ووس و ب��ون��ی��ادی‬ ‫فەلسەفەى مۆدێرن بوو‪ ،‬دەخاتە الوە‪.‬‬ ‫دەب��ێ��ت ل��ەس��ەر ب��ن��ەم��اى پ��رۆس��ە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان لە سەبژێكتیڤیتە‬ ‫تێبگەین‪ ،‬كە رۆح بە بەرهەمهێنانی‬ ‫سەبژێكتیڤیتە دەبەخشێت‪ .‬بەوجۆرەى‬ ‫ف��وك��ۆ ب����ەڕوون و ئ��اش��ك��رای��ی درك��ی‬ ‫پێكردبوو‪ ،‬سوژە‪ ،‬هاوكات بەرهەمێنەرو‬ ‫بەرهەمهاتوو‪ ،‬دروستكەر و دروستكراوی‬ ‫تۆڕە بەرفراوانەكانی كاری كۆمەاڵیەتییە‪.‬‬ ‫ك��ار ه��ەم چ��ەوس��ان��دن��ەوە(‪ )2‬و هەم‬ ‫س��وژەس��ازی��ی��ە(‪le travail"" - )3‬‬ ‫‪[ de soi sur soi‬دەرەن��ج��ام��ی‬ ‫كاری خۆت هی خۆتە](‪ – )4‬بەجۆرێك‬ ‫دەبێت هەموو بیرۆكەكانی پەیوەست بە‬ ‫ئیرادەى ئازاد یان دیتێرمینیزمی سوژە‬ ‫بسڕینەوە‪ .‬سەبژێكتیڤیتە بەجۆرێكی‬ ‫هاوكات و یەكسان لەالیەن بەرهەمهێنان‬ ‫و بەرهەمقبوڵكردن‪ ،‬یان ئامادەبوون بۆ‬ ‫بەرهەمهێنان‪ ،‬پێناسە كراوە‪.‬‬ ‫ك��ات��ێ��ك س��ەی��ری تایبەتمەندییە‬ ‫تازەكانی پرۆسەى كار لە گۆمەڵگادا‬ ‫دەك��ەی��ن و نموونە ت��ازەك��ان��ی ك��اری‬ ‫ناماتەریالی و هاوكاری كۆمەاڵیەتی لە‬ ‫فۆرمە جیاوازەكانیدا هەڵدەسەنگێنین‪،‬‬ ‫دەتوانین دەستنیشانی ئەڵتەرناتیڤە‬ ‫ب��ازن��ە ب��ەه��ادان��ەرە ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و‬ ‫سەبژێكتیڤیتە نوێیەكان بكەین‪ ،‬كە‬ ‫لەنێو خودی ئەم پرۆسانەدا دەردەكەون‪.‬‬ ‫لەوانەیە چەند نموونەیەك كۆمەكمان‬ ‫بكات بۆ روون��ك��ردن��ەوەی ئ��ەم خاڵە‪.‬‬ ‫لە كۆمەڵەیەكی پ��ەی��وەن��دی��داری ئەو‬ ‫لێكۆڵینەوانەى لە فەرەنسادا لەسەر‬ ‫بنەماى خەباتی سیاسیی ئەم دواییەى‬ ‫كرێكارانی ژن لە نەخۆشخانەكان و‬ ‫دام��ەزراوەك��ان��ی دیكەى تەندروستیدا‬ ‫ئەنجام دراوە‪ ،‬چەندان نووسەر باسیان‬ ‫لە "بەهاى مەسرەفی تایبەتی كاری‬ ‫ژن���ان"(‪ )5‬ك���ردووە‪ .‬ئ��ەم شیكارییانە‬ ‫نیشانی دەدەن‪ ،‬كە چۆن كاركردن لە‬ ‫نەخۆشانەكان و دام��ەزراوە یاریدەدەرە‬ ‫گشتییەكان‪ ،‬ك��ە ب����ەزۆرى ل��ەالی��ەن‬

‫ژنانەوە بەڕێوەدەبرێت‪ ،‬چەندین بەهاى‬ ‫تایبەت جێگر و دووب��ارە بەرهەمهاتوو‬ ‫دەكات‪-‬یان باشتر بڵێین‪ ،‬جەختكردنەوە‬ ‫لەسەر ئەم تایپەى كاركردن‪ ،‬مەیدانێكی‬ ‫ب��ەره��ەم��ه��ێ��ن��ان��ی ب��ەه��ا ب��ەرج��ەس��ت��ە‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كە تێیدا پێكهاتە تەكنیكی‬ ‫و سۆزمەندییەكانی ك��اری ژن��ان‪ ،‬بۆ‬ ‫بەرهەمهێنان و دووبارەبەرهەمهێنانەوەی‬

‫تایبەتمەندی سەرەكی فۆرمی كاری‬ ‫پ��ەرس��ت��ارەك��ان‪ ،‬وات���ا س��ۆزم��ەن��دی و‬ ‫تەكنیكی‪-‬زانستیبوونی‪ ،‬بەچاوپۆشیكردن‬ ‫ل���ەوەى پ��ەی��وەن��دی ب��ەخ��ۆی��ەوە هەیە‪،‬‬ ‫نموونەیەكی ش��ێ��وازی بەرهەمهێنانی‬ ‫سەبژێكتیڤیتەیە ل��ە پ��رۆس��ەك��ان��ی‬ ‫كاركردندا‪.‬‬ ‫خەباتگەلێكی وەك���و بەشدارییە‬ ‫چ��االك��ەك��ان��ی ئ���ای���دز ه��ات��ۆت��ە نێو‬ ‫مەیدانێكی لەم چەشنەوە‪ .‬یەكێك لە‬ ‫هەوڵەكانی ‪ ACT-UP‬و رەگەزەكانی‬ ‫دیكەى بزووتنەوەى ئایدز لە ویالیەتە‬ ‫یەكگرتووەكاندا‪ ،‬هەر تەنها برێتی نەبووە‬ ‫لە رەخنەكردنی كردارەكانی پێكهاتەى‬ ‫زانستی و پزیشكی لەو لێكۆڵینەوانەى‬ ‫پەیوەندیان بە ئایدز و چارەسەركردنییەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬بەڵكو بەشداریكردنی راستەوخۆش‬ ‫بووە لە كایەى تەكنیكی و رۆڵگێڕان‬ ‫لە هەنگاوە زانستییەكاندا‪ .‬ستیڤن‬ ‫ئەپستین دەن��ووس��ێ��ت‪" :‬ئ���ەوان هەر‬ ‫تەنها ب��ەدواى ریفۆرمكردنی زانستەوە‬ ‫نین بەڕێی جێبەجێكردنی فشارەكان لە‬

‫تایبەتی بگیرێنەبەر تاوەكو لەگەڵ هەوڵی‬ ‫بەرگرتن بە نەخۆشییەكە‪ ،‬هاوكات‬ ‫چارەسەركردنیشی بەدوادا بێت‪ .‬ئاستی‬ ‫ب��ااڵی ك��اری تەكنیكی‪-‬زانستی‪ ،‬كە لە‬ ‫تایبەتمەندییەكانی ئەم بزووتنەوەیەیە‪،‬‬ ‫مەیدانی فیگوری سەبژێكتیڤێكی نوێ‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬ئەم سەبژێكتیڤیتەیە نەك‬ ‫تەنها قابیلیەتێكی كاریگەری پێوستی‬ ‫بۆ ژیان لەگەڵ نەخۆشی و پاراستنی‬ ‫ئەوانیدیكە بەدیهێناوە‪ ،‬بەڵكو هەروەها‬ ‫قابیلیەتە زانستییە پێشكەوتووەكانیشی‬ ‫بۆ ئ��ەم فیگورە زی��ادك��ردووە‪ .‬كاتێك‬ ‫كار وەكو ناماتەریالی‪ ،‬زانستێكی بەرز‪،‬‬ ‫سۆزمەند و هاوبەشگەرا دەبینین (بە‬ ‫گوتنێكی دیكە‪ ،‬كاتێك پەیوەندی كار‬ ‫لەگەڵ بوون و فۆرمەكانی ژیان دەركەوت‬ ‫و كاتێكیش وەك��و ك��اری كۆمەاڵیەتی‬ ‫كۆمەڵ وەسفمان كرد)‪ ،‬ئەوا دەتوانین‬ ‫بەدوایدا‪ ،‬پرۆسەكانی كار وەكو پانتایی‬ ‫ت��ۆڕە بەهادانانە كۆمەاڵیەتییەكان و‬ ‫بەرهەمهێنانی سەبژێكتیڤیتییە بەدیلەكان‬ ‫ببینین‪.‬‬

‫بەرهەمهێنانی رۆح‪ ،‬كە دەبوو بەڕاستی‬ ‫بەمرۆڤەوە پەیوەست بێت‪-‬كەچی‬ ‫جۆرێك هۆشی بەرهەمهاتوو لەالیەن‬ ‫ئامێر و كارگەوە‪ ،‬جێگەى پیشەدەستییە‬ ‫نەریتییەكانى گرتۆتەوە‬

‫كۆمەڵگا زەروورەت��ێ��ك��ی نەشیاوی‬ ‫سازش لەسەركردنیان هێناوەتە ئاراوە‪.‬‬ ‫پەرستارەكان لە رەوتی خەباتەكەیاندا‪،‬‬ ‫ه���ەر ت��ەن��ه��ا ب��اس��ی��ان ل���ە كێشەى‬ ‫هەلومەرجەكانی كاری خۆیان نەكرد‪،‬‬ ‫بەڵكو هاوكات باسیان لە كاری خۆیان‬ ‫دەك��رد‪ ،‬چ پەیوەندی بە نەخۆشانەوە‬ ‫(دابینكردنی پێداویستییەكانی ئەو‬ ‫كەسانەى دەستەویەخەى نەخۆشی و‬ ‫مردن بوون) و چ پەیوەندی بە كۆمەڵگاوە‬ ‫(ئەنجامدانی پراكتیكەكانی تەكنەلۆژیی‬ ‫پزیشكی مۆدێرن)‪ .‬سەیر لێرەدایە‪ ،‬كە لە‬ ‫رەوتی خەباتی پەرستارەكاندا ئەم فۆرمە‬ ‫تایبەتییانەى كار و مەیدانی بەهادانان‪،‬‬ ‫چەندین فۆرمی نوێی خۆ‪-‬ئۆرگانیزەكردن‬ ‫و فیگورى سەبژێكتیڤیتەى تەواو رەسەنی‬ ‫بەرهەمهێناوە‪" :‬هەماهەنگییەكان"(‪.)6‬‬

‫دەرەوە‪ ،‬بەڵكو هەروەها دەیانەوێت بە‬ ‫چوونە ناوەوەى زانست‪ ،‬بەرپرسیارێتی‬ ‫جێبەجێكردنیشی لەئەستۆ بگرن‪ .‬ئەوان‬ ‫نەك هەر تەنها گریمانەكانی زانست و‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‪ ،‬بەڵكو تەنانەت هەندێكجار‬ ‫خ���ودی ك��رۆك��ەك��ان��ی زان��س��ت و ئ��ەو‬ ‫پرۆسەیەى تێیدا بەرهەمهاتووە‪ ،‬دەخەنە‬ ‫بەرباس و لێكۆڵینەوە"(‪ .)7‬بەشێكی‬ ‫گەورەى چاالكوانانی بزووتنەوەى ئایدز‬ ‫پسپۆڕیان لە بابەتە زانستی و پزیشكی‬ ‫و رەوتەكانی پەیوەست بە نەخۆشییەكان‬ ‫وەرگ��رت‪ ،‬تا ئەو جێگەیەی سەرباری‬ ‫ئ��ەوەى بە وردی چاودێری بارودۆخی‬ ‫ج��ەس��ت��ەی��ان دەك����ەن‪ ،‬ئ���ەوا جەخت‬ ‫دەك��ەن��ەوە‪ ،‬كە رێگاكانی چارەسەری‬ ‫تایبەتی تاقیبكەنەوە‪ ،‬دەرمانی تایبەت‬ ‫لەبەردەستدا بێت و چەندین رێگەى‬

‫بەرهەمهێنانی سەبژێكتیڤیتە هەمیشە‬ ‫برێتییە لە پرۆسەیەكی تێكەڵبوون و‬ ‫سنوور‪-‬بەندی و لە مێژووی هاوچەرخدا‬ ‫ئەم دووڕەگەى سەبژێكتیڤ بەشێوەیەكی‬ ‫ب��ەرب�ڵاو ل��ەگ��ەڵ رووب���ەڕووب���وون���ەوەى‬ ‫مرۆڤ و ئامێر بەرهەمهاتووە‪ .‬ئەمڕۆكە‬ ‫سەبژێكتیڤیتە‪ ،‬ب���ەدەر ل��ە هەموو‬ ‫تایبەتمەندییە بەرواڵەت ئۆرگانییەكانی‪،‬‬ ‫وەكو مۆنتاژێكی تەكنەلۆژیی بەرجەستە‬ ‫لە دەرەوەى كارگەدا خۆى زیتدەكاتەوە‪.‬‬ ‫چەند دەی���ەك پێش ئێستا رۆب��ەرت‬ ‫م���وزی���ل(‪ )8‬ن��ووس��ی��وی��ەت��ی‪" :‬ئ���ەرێ‬ ‫رۆژگ��ارێ��ك ب��وو خەڵكی بەشێوەیەكی‬ ‫سروشتی دەگەیشتن بەو هەلومەرجەى‬ ‫چاوەڕوانیان دەكرد‪ ،‬و ئەمەش شێوازێكی‬ ‫دورست و گرنگی دروستكردنی تاك بوو‪.‬‬ ‫بەاڵم لەم رۆژان��ەدا‪ ،‬هەموو ئەم شتانە‬

‫گ��ۆڕاون‪ ،‬و هەموو شتێك لەو خاكەى‬ ‫تێیدا ڕواوە‪ ،‬جیا دەبێتەوە – تەنانەت‬ ‫بەرهەمهێنانی رۆح‪ ،‬كە دەبوو بەڕاستی‬ ‫ب��ەم��رۆڤ��ەوە پ��ەی��وەس��ت بێت‪-‬كەچی‬ ‫جۆرێك هۆشی بەرهەمهاتوو لەالیەن‬ ‫ئامێر و كارگەوە‪ ،‬جێگەى پیشەدەستییە‬ ‫نەریتییەكانى گرتۆتەوە"(‪ .)9‬ئامێر‪،‬‬ ‫ئینتەگرال و تەواوكەری سوژەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەك وەكو پاشكۆیەك یان جۆرێك ئەندامی‬ ‫دەستكرد‪-‬رێك وەكو تایبەتمەندییەكانی‬ ‫دی��ك��ەى؛ بەڵكو س��وژە ب��ە گشتی لە‬ ‫روانگەى سروشت و ناوەرۆكەكەیەوە‪،‬‬ ‫هەم مرۆڤ و هەمیش ئامێرە‪ .‬خاسیەتی‬ ‫تەكنیكی‪-‬زانستی بزووتنەوەى ئایدز و‬ ‫تایبەتمەندی بەرزی ناماتەریالی كاری‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬ب��ە شێوەیەكی گشتی‬ ‫ئاماژە بە سروشتی مرۆڤی نوێ دەكات‪،‬‬ ‫كە بەڕێگەى جەستەى ئێمەوە فەراهەم‬ ‫دەبێت‪ .‬لە ئێستادا سایبۆرگ(‪ )10‬تاكە‬ ‫مۆدێلی باوە بۆ تیۆریزەكردنی سوژە‪.‬‬ ‫جەستە بێ ئەندامەكان‪ ،‬مرۆڤە بێ‬ ‫خاسیەتەكان‪ ،‬سایبۆرگەكان‪ :‬ئەمانە‬ ‫فیگورەكانی سەبژێكتیڤن‪ ،‬كە لە ئاسۆى‬ ‫هاوچەرخدا‪ ،‬ئێمەیان بەرهەم هێناوە و‬ ‫بەرهەممان دەهێننەوە؛ ئەمڕۆكە ئەوە‬ ‫فیگورەكانی سەبژێكتیڤن‪ ،‬كە توانای‬ ‫قبوڵكردنی كۆمۆنیزمیان هەیە‪.‬‬ ‫لە راستیدا‪ ،‬تێگەیشتن لە پرۆسەى‬ ‫مێژوویی راستەقینە‪ ،‬ئێمە لە هەرجۆرە‬ ‫وەهمێكی پەیوەست ب��ە "بزربوونی‬ ‫سوژە" دووردەخاتەوە‪ .‬كاتێك سەرمایە‬ ‫كۆمەڵگای بە تەواوی راكێشاوەتە نێو‬ ‫خ��ۆی��ەوە‪ ،‬كاتێك م��ێ��ژووی مۆدێرنی‬ ‫سەرمایە بەكۆتایی گەیشتووە‪ ،‬ئەمە‬ ‫سەبژێكتیڤیتەیە‪-‬وەكو مۆتۆری كاری‬ ‫وەرچ��ەرخ��ان��ی جیهان ب��ەه��ۆى ك��ار و‬ ‫پاشكۆیەكی مێتافیزیكی دەستەاڵتی‬ ‫بوون‪ ،‬كە بە دەنگێكی ب��ەرزەوە هاوار‬ ‫دەكات مێژوو كۆتایی پێنەهاتووە‪ .‬بە‬ ‫دەربڕینێكی دیكە‪ ،‬تیۆریی سەبژێكتیڤیتە‬ ‫هەر ئەم سنوورە بەشێوەیەكی پتەو و‬ ‫زەرووری بە شۆڕشەوە دەبەستێتەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش ئەو كاتەیە‪ ،‬كە لە سەرزەمینی‬ ‫بەرفراوانی بەجادوكراو دەپەڕێتەوە و خۆى‬ ‫دەبەستێتەوە بە ئەفسونی شادیبەخشانە‬ ‫یاخود نیگەرانكەری پۆستمۆدێرنیزم؛‬ ‫س��ەرب��ارى ئ��ەم��ە‪ ،‬ئ���ەوان ن��ەك وەك��و‬ ‫سنووربەندییە ناجیابووەوەكان‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پ��اس��اژە زەرووری��ی��ەك��ان ب��ۆ دووب���ارە‬ ‫چاالككردنەوەى نوێی دەستەاڵتی بوون‬ ‫بەهۆى سوژەوە دەبینن‪.‬‬ ‫پەراوێزەكان‬ ‫‪(1) system "sans dehors ,‬‬ ‫‪System gemacht‬‬ ‫‪(2) subjection‬‬ ‫‪(3) subjectivation‬‬ ‫‪: ist‬لە تێكستە ئەڵمانییەكە وەرگیراوە )‪(4‬‬ ‫)وەرگێڕ(‪somit Praxis des Selbst,‬‬ ‫‪(5) specific use value of‬‬ ‫‪female labor‬‬ ‫‪(6) coordinations‬‬ ‫?‪(7) Democratic Science‬‬ ‫‪AIDS‬‬ ‫‪Activism‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪the‬‬ ‫‪Contested Construction of‬‬ ‫‪Knowledge, p.37.‬‬ ‫‪(8) Robert Musil‬‬ ‫‪(9) The Man Without‬‬ ‫‪Qualities,vol. 2, p. 367‬‬ ‫‪ Cyborg‬پێكهاتەى مرۆیی و ئامێری (‪)10‬‬ ‫سەرچاوەى ئەم وەرگێڕانە‪:‬‬ ‫ئەم بابەتە لە زمانی ئینگلیزییەوە و لە كتێبە‬ ‫بەناووبانگەكەى نێگرێ و هارت وەرگیراوە‪:‬‬ ‫‪Antonio Negri and Michael‬‬ ‫‪Hardt: Labor of Dionysus (A‬‬ ‫‪Critique of the State-Form),‬‬ ‫‪University of Minnesota Press,‬‬ ‫‪Minneapolis and London,‬‬ ‫‪2003, pp.10-14.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا دێ��ڕ ب��ەدێ��ر ل��ەگ��ەڵ وەرگ��ێ��ڕان��ە‬ ‫‪:‬ئەڵمانییەكەى بەراورد كراوە‬ ‫‪Antonio Negri and Michael‬‬ ‫‪Hardt: Die Arbeit des Dionysos‬‬ ‫‪(Materialistische Staatskritik in‬‬ ‫‪der Postmoderne), Aus dem‬‬ ‫‪Italienischen und Englischen‬‬ ‫‪von Thomas Atzert und Sabine‬‬ ‫‪Grimm, 1. Auflage 1997, 16‬‬‫‪20.‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪7‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫گەر سوو لە قەرز زیاتر بێت‪...‬‬ ‫وەلید عومەر‬ ‫«س����وو» ل���ەم ن��وس��ی��ن��ەدا ج��ۆرە‬ ‫بیدعەیەكە تاكو ئاماژە بە سوچێكی‬ ‫تری واقیع بدەین‪ .‬ئەم وشەیە نوێنەرێكی‬ ‫بێ نواندنە‪ .‬سوبێكت تیایدا دەژی بێ‬ ‫ئ���ەوەی هەست بكات تیایدا ژی��اوە!‬ ‫گەرچی «سوو» بەكارهێنانێكی دینی و‬ ‫ئابوریی هەیە و بەو زیادەیە دەوترێت‬ ‫كە دەچێتە سەر قەرز‪ ،‬بەاڵم بۆ ئێمە‬ ‫دەبێتە میتافۆرێك تاكو پێچ و پەنا و‬ ‫گرێی هەندێك دی��اردە دەس��ت نیشان‬ ‫بكەین‪ .‬لەوێ سووەكە گەرەنتیی قەرزێك‬ ‫بكات‪ ،‬لێرە وەفا و گەرەنتییەك لەئارادا‬ ‫نیە‪ .‬هەر ئەمەیە لێرەدا سوو دەكاتە‬ ‫زاراوەیەكی نادینی و نائابوری‪ .‬لێرەدا‬ ‫قسە لەسەر ئەو زیادە و سووە دەكەین‬ ‫كە دەچێتەوە سەر هەندێك دۆخ و بە‬ ‫نیگای ئاسایی نابینرێت‪ .‬لە شوێنێكەوە‬ ‫سەر هەڵدەداتەوە كە بۆ ئێمە قابیلی‬ ‫هەرس كردن نیە‪ .‬یاخود بۆ ئێستێك‬ ‫ڕاماندەچڵەكێنن و نازانین ئەمە لە‬ ‫كوێوە هات و بۆچی ڕووی��دا! لەوەش‬ ‫زیاتر‪ ،‬بەكاڵی بەناوماندا تێپەڕیوە و‬ ‫وەك چركەیەكی زات��ی و سوبژەكتیڤ‬ ‫بە كەممان وەگرتووە‪ .‬ئەم سووە‪ ،‬بەو‬ ‫ناسكی و هەستیارییەی خۆیەوە زۆر‬ ‫دۆخ ئاوەژوو دەكاتەوە و الدانی زەینی‬ ‫درووس���ت دەك���ات‪ .‬س��ەرب��اری ئەمانە‪،‬‬ ‫گوزارشتە لە گەمژەییەكی نوستوو كە‬ ‫بە ئاسانی دزەی كردۆتە هۆشیاریمانەوە‪.‬‬ ‫دەك��رێ��ت ه��ەر لە س��ەرەت��اوە جۆرە‬ ‫جیاكارییەك بكەین لە نێوان ئەو زیادە‬ ‫و پاشماوەیەی كە لە دەروونشیكاریی‬ ‫الكاندا هەیە لەگەڵ ئەم –سوو‪-‬ـەدا‪.‬‬ ‫ئەو زیادەیەی لەدەرونشیكاریدا هەیە‬ ‫گ��وزارش��ت��ە ل���ەوەی دۆخێكی ڕەه��ا و‬ ‫گشتێكی كامڵ و تێربوونێكی گەرەنتیكراو‬ ‫بوونی نیە‪ .‬هەمیشە زیادەیەك هەیە و‬ ‫گشت و كۆ دەخاتە مەترسییەوە‪ .‬چێژ‬ ‫دەكاتە ئ��ازار‪ .‬درز دەخاتە سیستەم‪.‬‬ ‫ئ��ارەزوو ناگەیەنێتە تێربوون‪ .‬شتێك‬ ‫دەك��ات��ەوە بە دژی خ��ۆی‪ .‬ژی��ژەك لە‬ ‫جێیەكدا نمونەی ئەمریكا دەهێنێتەوە‬ ‫كە ناتوانێت وەك گشتێكی ئ��ارام و‬ ‫كامڵ ب��ژی‪ .‬ئ��ەم دەس��ەاڵت��ە زەبەالحە‬ ‫زیادەیەك بەرهەم دێنێتەوە و دەبێتەوە‬ ‫بە دژی خۆی‪ .‬ئەوزیادەیە لە كن ژیژەك‬ ‫ڕێكخراوی «القاعدە»یە‪ .‬النیكەم ڕیشەی‬ ‫ئەمە دەگەڕێتەوە بۆ هیگڵ‪ .‬بەهەرحاڵ‬ ‫مەبەستی ئێمە كەمتر بەو ئاراستەیەدا‬ ‫دەچێت‪ .‬ئێمە دەمانەوێت باس لەو بار و‬ ‫ئیزافە و سووە بدوێین كە بە كەناڵی تردا‬ ‫دێنەوە ناومان‪ .‬دێنەوە ناو بارودۆخ و‬ ‫ڕووداوەكانمان‪ .‬دەشێت ئەو بارە ئیزافییە‬ ‫لە ڕێگەی (دووبارەبوونەوەی ڕووداوێك‪،‬‬ ‫زی��ادەڕەوی��ی دۆخ��ێ��ك‪ ،‬ب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫سوبێكت‪ ،‬خەوتنی هۆشیاری)یەوە خۆی‬ ‫دەربخات‪ .‬ئەو سووە دەتوانێت جەوهەری‬ ‫نەبێت و زۆرجار نەبینرێت و نەتوانیت‬ ‫پەنجەی بخەیتە س��ەر‪ .‬هێندە هەیە‬ ‫شوێنەوار و گرژییە بەرهەمهاتووەكەی‬ ‫دەبینین‪.‬‬ ‫ئەو چركانە بێننەوە بیری خۆتان كە‬ ‫خۆت و هاوڕێیەكت گرژییەكی لەناكاو‬ ‫یەخەتان دەگرێت و ئەو گرژییەشتان‬ ‫بۆ تەفسیر ناكرێت‪ .‬بۆ نمونە پێشتر‬ ‫دوو دۆستی نزیك و گەرم و گوڕ بوون‪،‬‬ ‫كەچی ئەو دەم��ەی دەبنە ه��اوژوور لە‬ ‫«بەشەناوخۆیی»دا ئیدی وەك پێشتر‬ ‫نامێننەوە‪ .‬هەست دەك��ەن پەردەیەك‬ ‫ك��ەوت��ووە و ب��ە وردی ئاگاشتان لە‬ ‫كەوتنەكەی نەبووە‪ .‬پێتان وایە ڕێزتان‬ ‫بۆ یەكتر كەم بۆتەوە‪ .‬بە تێپەڕینی كات‬ ‫تێدەگەن جۆرێك لە سستی و قێز و‬ ‫ساردی زاڵ بۆتە سەر پەیوەندییەكەتاندا‪.‬‬ ‫ئیتر بۆ یەكتری هاوڕێ گەرمەكەی جاران‬ ‫نین‪ .‬ئەم حاڵەتە لەبەر دوو هۆ‪ ،‬وەك‬ ‫ڕووداوێ��ك��ی سەیر خ��ۆی دەردەخ���ات‪.‬‬ ‫یەكەم‪ ،‬شتێكی دیاریكراو ڕووینەداوە كە‬ ‫شیاوی ساردبوونەوە و ئاسایی بوونەوەی‬

‫ده‌بێت شت ‌ه وردو تێکه‌ڵ و پێکه‌ڵه‌کان بخه‌ینه‌ ته‌نیشتی یه‌کتر‪ ،‬تا له‌ نه‌زم و نهێنی دنیا بگه‌ین‬

‫پەیوەندییەكە بێت‪ .‬دووەم��ی��ش‪ ،‬گەر‬ ‫پێتانوایە شتێكی چكۆلە ڕوویداوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫مێژووەكەی و ساتی ڕوودانەكەتان بیر‬ ‫نیە و تەنانەت بڕواپێكردنیشی قورسە‪.‬‬ ‫دەت��وان��ی��ن وا گ��وزارش��ت ل��ەو حاڵەتە‬ ‫بكەین ك��ە «س��وو»ی��ەك چۆتە سەر‬ ‫پەیوەندییەكەتان‪ .‬سوویەك كە بە شێوەی‬ ‫ناوەكی و نوستوو (بالقوە) لە هەر جۆرە‬ ‫پەیوەندییەكدا هەیە و دوور یان نزیك‬ ‫خۆی دەردەخات‪ .‬ڕەنگە ئەم «سوو»ـە‬ ‫لە زۆر چەمك و تێرمی فەلسەفی نزیك‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم گرنگییەكەی بۆ ئێمە‬ ‫لەوێدایە كە لە جێیەكدا چەمكەكانیش‬ ‫بەر ئەم «سوو»ـە دەكەون و ناتوانین‬ ‫بیریان پێ بكەینەوە و هەست دەكەین‬ ‫بێمانا و نەزۆكن‪.‬‬ ‫ه��ەم��ووم��ان ئ��ەو ڕس��ت��ە زارەك��ی��ی��ە‬ ‫كوردییەمان بەكارهێناوە كە دەڵێت‬ ‫«ماڵی زیادە سەر ناشكێنێت»‪ .‬سەرباری‬ ‫ه��ەر ڕاڤەیەكی تر بۆ ئ��ەم دەربڕینە‪،‬‬ ‫شتێكی ڕواڵ��ەت��ی هەیە و ناتوانێت‬ ‫بیشارێتەوە‪ .‬عەقڵ و سایكۆلۆژیای‬ ‫پشت ڕستەكە‪ ،‬عەقڵ و سایكۆلۆژیایەكی‬ ‫تراومایی و ترسنۆكە‪ .‬هەمیشە دەیەوێت‬ ‫لە كەمبوون هەڵبێت‪ .‬بە لۆژیكی زۆری‬ ‫و چەندێتی ب��ی��ردەك��ات��ەوە‪ .‬ب��ۆ ئ��ەو‪،‬‬ ‫گرنگ ئەوەیە شتەكان هەبن و ئامادە‬ ‫بن و زی��ادە و زەبەندە بن‪ .‬لە غیاب‬ ‫و نائامادەیی و ئەگەری لەدەستدان‬ ‫دەترسێت‪ .‬ئەم سایكۆلۆژیایە تەنیا بە‬ ‫هەبوون و خاوەندارێتی ئارام دەبێتەوە‪.‬‬ ‫دەشێت بیری لەوە نەكردبێتەوە كە ماڵە‬ ‫«زیادە»كە ببێتە سوویەكی مەجازی و‬ ‫تێكڕای ئەوەش لەناوببات كە هەتە‪ .‬ئەم‬ ‫ترسە لە زۆر شوێنی دونیای ئێمەشدا‬ ‫خ��ۆی پیشان دەدات����ەوە‪ .‬ه��ەر دوور‬ ‫نەڕۆین‪ ،‬سەیری ئەو كۆمەاڵیەتیبوون‬ ‫و زی��ادك��ردن��ی پەیوەندییە بكەین لە‬ ‫نێوان مرۆڤی ئێمەدا‪ .‬یان ئەو هەموو‬ ‫پارێز «ئیحتیات»ـەی كە نابنە پارێز‬ ‫و ئیحتیات‪ .‬ئەو هەموو قسە و ەست‬ ‫تێوەردان و كۆكردنەوە مەجازییانەی‬ ‫كە هیچ سەوز ناكەن و دەبنە خۆرەی‬ ‫بونیادەكان‪.‬‬ ‫ئەم «سوو»ـە زۆرجار لە زیادەڕەوی‬ ‫و تەماعیشدا خۆی دەسەپێنێت‪ .‬گەرچی‬ ‫ئێمە ناومان ناوە تەماع‪ ،‬بەاڵم دواجار‬ ‫تەماع ناوێكی ورد و تەواو نیە بۆ ئەو‬ ‫دۆخە‪ .‬بۆ نمونە كاتێك داراییت كزە و‬

‫پارەت كەمە‪ ،‬هێزی كۆكردنەوەی پارەت‬ ‫نیە‪ .‬بەاڵم كاتێك پارەیەكی زۆرت دەست‬ ‫دەك��ەوێ��ت ئیدی ل��ە ج���اران سست و‬ ‫دەستەمۆتر دەبیت‪ .‬هەندێك جار دڵت‬ ‫بە پارەكەش خۆش نیە و ناشتوانیت‬ ‫خ��ەرج��ی ب��ك��ەی��ت‪ .‬گ���ەر نیگایەكی‬ ‫دیالەكتیكی بگرینە حاڵەتەكە‪ ،‬ئەوا‬ ‫دۆخی دووەم پێچەوانەی دۆخی یەكەم‬ ‫نیە‪ .‬واتە پارەدارییەكە پێچەوانەی بێ‬ ‫پارەییەكە نیە‪ .‬تەنیا لە ڕووك��ەش و‬ ‫فۆرمدا جیاوازن ئەگینا دۆخی دووەمیش‬ ‫ه��ەر درێ��ژك��راوە و موبالەغەی دۆخی‬ ‫یەكەمە‪ .‬لە ساتی پارەدارییشدا تۆ هەر‬ ‫بێپارەیت‪ .‬دیسان چركەكانی بێ پارەیی‬ ‫ئەزموون دەكەیتەوە‪ .‬وات��ە پ��ارەداری‬ ‫گەڕانەوەی بێپارەییە لە قوواڵییدا‪ .‬لێرەدا‬ ‫سوویەكی خەیاڵی و نەبینراو هەیە و‬ ‫لێی تێناگەین‪ .‬ئەم سووە‪ ،‬پەردەیەكی‬ ‫وەه��م��ی درووس���ت دەك���ات و ه��ەردوو‬ ‫دۆخەكەمان بۆ جیا دەك��ات��ەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫دواج��ار یەك ئەنجام و یەك كاركردی‬ ‫فەنتازیی هەیە‪{.‬ئەم بۆچوونە‪ ،‬بۆن و‬ ‫بەرامەیەكی دەروونشیكارییانەی هەیە‬ ‫و وەك زۆر ڕاڤ��ەی تر ناچێتە ب��ڕوا و‬ ‫قەناعەتی زۆرێكمانەوە}‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ج���ار ئ���ەم «س���وو»ـ���ە‬ ‫ت��ەواو ئایدۆلۆژی دەكرێتەوە‪ .‬هەڵبەت‬ ‫مەبەستمان لە ئایدۆلۆژیا بەو مانایەیە‬ ‫كە ناوێكی جێگیر لە شتێك و دۆخێك‬ ‫دەنێیت‪ .‬ئەم سووە ئەو كاتە دەمرێت‬ ‫كە ناوی لێ دەنێین‪ .‬بۆ وێنە‪ ،‬هەندێك‬ ‫شت هەن و پێمان وایە لە بەر هەندێك‬ ‫هۆی كڵێشەیی كۆمیدی و خەندەدارن‪.‬‬ ‫بەاڵم ژیژەك واتەنی گەر چەوت بڕوانینە‬ ‫شتەكە‪ ،‬ئەوا ئەنجامێكی ترمان دەست‬ ‫دەك��ەوێ��ت‪ .‬با نمونەی فیلم كارتۆن‬ ‫بێنینەوە‪ .‬بەگشتی فیلم كارتۆن بۆ ئێمە‬ ‫جێی پێكەنینە‪ .‬لە لۆژیكی فیلم كارتۆندا‬ ‫خوێن ناڕژێت‪ .‬مردن و زیندووبوونەوەی‬ ‫بەردەوام هەیە‪ .‬ئەوەی نابێت ڕووبدات‪،‬‬ ‫ڕوودەدات‪ .‬ئەكشنەكانی نالۆژیكی و‬ ‫سەمەرەن‪ .‬لێرەوەیە كە ئەگەر نیگایەكی‬ ‫چ��ەوت بگرینە خاڵی پێكەنینەكە‪،‬‬ ‫ئ��ەوا دەرەنجامێكی ت��ازەم��ان دەست‬ ‫دەكەوێت‪ .‬لەوێدا ئێمە بە فیلم كارتۆنەكە‬ ‫پێناكەنین‪ ،‬بەڵكو بە ژیانی سنوردار و‬ ‫چكۆلەی خۆمان پێدەكەنین‪ .‬بەر لەوەی‬ ‫ئێمە سەیری بكەین و وەك دیمەنێك‬ ‫لێی بڕوانین‪ ،‬ئەو پێشتر سەیری ئێمەی‬

‫كردووە‪.‬‬ ‫ه��ەر س��ەب��ارەت بە ئایدۆلۆژیكردنی‬ ‫ئ��ەم «س��و»ـ��ە‪ ،‬كتێب نمونەیەكی‬ ‫فەرامۆشكراو و گرنگە‪ .‬كتێب لەو كاتەوە‬ ‫بچوك و ئ��ای��دۆل��ۆژی دەك��رێ��ت��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫وەك سندووقێكی داخراو و ئۆبژێكتیڤ‬ ‫دادەن��رێ��ت‪ .‬وات��ە كتێب وەك قاوغێكی‬ ‫ئ��اس��ای��ی ل��ە پ���اڵ ق��اوغ��ەك��ان��ی ت��ردا‬ ‫دەژمێردرێت‪ .‬وەك شمەك و كۆمەڵێك‬ ‫پەڕەی پێچراوە و ڕەنگاوڕەنگ دەبینرێت‪.‬‬ ‫ئەم تێڕوانینە نەك هەر كتێب لە كتێب‬ ‫دوور دەخ��ات��ەوە بەڵكو كتێب كورت‬ ‫دەكاتەو ە بۆ بۆمبێكی نەتەقێنراوە و‬ ‫بیرچووەوە‪ .‬هەر بە سادەیی نمونەیەك‬ ‫بێنینەوە‪ ،‬كاتێك نوسەرێكی گەورە و‬ ‫گران‪ ،‬ڕەفتارێكی غەریب دەنوێنێت و‬ ‫تەنانەت لە هاوسەرەكەشی دەدات بە الی‬ ‫زۆرێكەوە ڕەفتارێكی سەیرە‪ .‬واتە پێمان‬ ‫وایە چۆن دەبێت كەسێك ئەهلی كتێب‬ ‫بێت و بەو جۆرە بجوڵێتەوە یان دزی‬ ‫بكات یان خۆی بكوژێت‪ .‬ئەم تێڕوانینە‪،‬‬ ‫ئەو ڕاستییە سەرەتاییە لە بیردەكات‬ ‫كە كتێب تەنیا دوو بەرگ و هەندێك‬ ‫زانیاری نیە‪ ،‬بەڵكو دونیا بە هەموو‬ ‫ئاڵۆزییەكانییەوە لەوێدا هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫دونیا بەو وردییەی خۆیەوە دەگوشینە‬ ‫شوێنێكەوە كە ناتوانین بڕوای پێ بكەین‪.‬‬ ‫هەمیشە پێمان وایە كە ئەوەی لە كتێبدایە‬ ‫تایبەتە بە ژمارەیەكی كەم و بەشێكی‬ ‫كەمی دونیا‪ .‬دونیا بە فراوانییەكەیەوە‬ ‫دەبینین‪ ،‬بەاڵم لە فەنتازیاماندا دیسان‬ ‫ئ��ەو وێ��ن��ای��ە وەرن��اگ��رێ��ت‪ .‬ل��ێ��رەوەی��ە‬ ‫ك��ە دواج���ار «س��وو»ی��ەك��ی ل��ێ پەیدا‬ ‫دەب��ێ��ت و دەرەن��ج��ام��ی (ن��اك��ۆك!)ـ��ی‬ ‫لێ دەك��ەوێ��ت��ەوە‪ .‬تەنانەت ئ��ەم خاڵە‬ ‫لە ئاستێكی بچوكتریشدا هەر ڕاستە‪.‬‬ ‫بۆ نمونە دیدێكی كڵێشەیی هەیە بۆ‬ ‫خۆكوشتنی دی��ل كارینگی ی��ان فاڵن‬ ‫نوسەر و دەروونناس‪ .‬ئەم دیدە ناتوانێت‬ ‫ئەو توندوتیژییە ببینێت كە لە ئەنجامی‬ ‫گوشینی دونیاوە بۆ ناو كتێب درووست‬ ‫دەبێت‪ .‬كتێب هەمیشە هەڵگری زیادە و‬ ‫سوویەكی نەبینراو و كوشندەیە‪ .‬كتێب‬ ‫بە مانا ڕەمزییەكەی‪ ،‬توندوتیژترین‬ ‫ڕووداوی مێژووییە‪ .‬ئ��ەوەی كە دونیا‬ ‫دەكەیتە سندووقێك پیت و كۆد‪.‬‬ ‫ئەم «سوو»ـە لە شوێنە ئاسایی و‬ ‫فەرامۆشەكانیشدا هەن‪ .‬زۆرج��ار یەك‬ ‫وشە لە سێ دۆخێكدا دووبارە دەكەینەوە‬

‫و هەر جارەی شتێكی دەچێتە سەر كە‬ ‫كاریگەریی جیاوازی لێدەكەوێتەوە‪ .‬ئەمە‬ ‫بۆ زۆر دووبارەبوونەوەی تریش ڕاستە‬ ‫و بارێكی بێزاركەر درووست دەكات‪ .‬بۆ‬ ‫نمونە گەر بتەوێت دووج��ار نوسینێكی‬ ‫خۆت بخوێنیتەوە‪ ،‬ئەوا جاری یەكەم‬ ‫یان دووەم جیاوازترە لە سەروەختی‬ ‫داڕشتنەوەكەی‪ .‬وەك بڵێیت پیساییەكت‬ ‫دەرهاویشتووە و ناتوانیت بچیتەوە‬ ‫سەری‪.‬‬ ‫ئەو شتانەی كە دەیانچەپێنین‪ ،‬لە‬ ‫فۆرم و كەوڵی تردا دەگەڕێنەوە المان‪.‬‬ ‫ئەم «سوو»ـەی ئێمە باسی دەكەین‬ ‫جیاوازترە لە شتی چەپێنراو‪ .‬ئەویش‬ ‫النیكەم لەبەر ئەو هۆیەی كە‪ ،‬لە كاتی‬ ‫خۆیدا دەرفەتی خۆدەرخستنی هەبووە‬ ‫ب��ەاڵم خ��ۆی دەرن��ەخ��س��ت��ووە‪ .‬ی��ان بە‬ ‫نوستوویی هەبووە و دواجاریش هەر بە‬ ‫نوستوویی كاری خۆی دەكات‪ .‬یاخود بە‬ ‫نەرمی بەسەر سوبێكتدا تێپەڕیوە‪ ،‬یان‬ ‫بێباكی و جەهلی سوبێكت ڕێگەی داوە‬ ‫تێپەڕێت‪ .‬بۆ وێنە لە پەیوەندیی عاشقانە‬ ‫دوو كەسدا تێبینییەك هەیە و لە سەرەتاوە‬ ‫بە هەند وەرناگیرێت‪ ،‬چونكە بە هەند‬ ‫خۆی دەرناخات‪ .‬ڕەنگە ئەو تێبینییە‬ ‫ئازارێك یاخود پنتێكی چارەنەكراو بێت‪.‬‬ ‫ئەم تێبینییە كە جێی قسەی هەردوو‬ ‫الیە تێدەپەڕێت و دەشێت لە سەروەختی‬ ‫باس و خواسی هاوسەرگیریدا بە تەواوی‬ ‫خۆی بسەپێنێت و خۆی دەربخاتەوە‪.‬‬ ‫وەك بڵێین پەیوەندییەكە قەرزێك بووە‬ ‫و لە چركەساتی هاوسەرگیریدا سووی‬ ‫چووبێتە سەر‪ .‬كەم نین ئەو هەرەسانەی‬ ‫بە هۆی ئەم س��ووەوە دەقەومێن‪ .‬ئەم‬ ‫سووە پتر نێگەتیڤ و شێوێنەرە و بە‬ ‫پێچەوانەی ئیدیۆمەكەوە ماڵی زیادە سەر‬ ‫دەشكێنێت‪.‬‬ ‫ئ��ەم ماڵە زی��ادەی��ە زۆرج���ار س��واڵ‬ ‫و دیمەنی ه��ەژاران��ە ب��ەره��ەم دێنێت‪.‬‬ ‫هەژارییەكی سیمبوڵی و ئایرۆنی و‬ ‫جیاواز‪ .‬واتە ئەم سووە دەتوانێت دۆخێك‬ ‫لەئاوێنەدا بە پێچەوانەی خۆیەوە پیشان‬ ‫بداتەوە‪ .‬بۆ نمونە لە گەڵ خۆشگوزەرانیدا‬ ‫ئ��ەگ��ەری هەیە س��واڵ كردنیش زی��اد‬ ‫ببێت‪ .‬واتە دەشێت سواڵ بەر لەوەی‬ ‫نیشانەی كەمیی داهات بێت‪ ،‬نیشانەی‬ ‫كەڵەكەبوونی داهات بێت‪ .‬گەر هەموومان‬ ‫هەژار بین‪ ،‬كێمان دەبینە سواڵكەر؟ واتە‬ ‫دەكرێت بە پێچەوانەی وێنا باوەكەوە‪،‬‬

‫زۆرجار حەقیقەت بە شەفافی ئامادەیە‪ .‬بەاڵم زەینی ئێمە نایبینێت‬ ‫و بە هۆی سوویەكی هەست پێنەكراوەوە بە الڕێدا دەڕوات‬

‫سواڵ نیشانەی شكستی داهات و هەژاریی‬ ‫دەستەجەمعی نەبێت‪ ،‬بەڵكو نیشانەی‬ ‫تەماعی ژێرەوانكێ بێت بۆ سەر یەكتر‪.‬‬ ‫زۆرجار سواڵ الی پارەدار و سەرمایەدارە‬ ‫گەورەكانیش بەدی دەكرێت‪ .‬واتە سواڵ‬ ‫فۆرمێكە گەورەتر و شاراوەتر لەوەی كە‬ ‫دەردەكەوێت‪ .‬سواڵ تەنیا دیاردەیەك‬ ‫نیە و ببەسترێت بە گرووپێكی چكۆلە‬ ‫و گ���ۆڕاوی كۆمەاڵیەتییەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پتر ستراكتۆرێكە و لەگەڵ گەشەی‬ ‫كۆمەاڵیەتیشدا گەشە دەكات‪ .‬كردنەوەی‬ ‫كەناڵی فەزایی بەردەوام‪ ،‬سۆپەرماركێتی‬ ‫زەب���ەالح‪ ،‬ڕاپرسیی دووب���ارە و سواو‬ ‫ل��ەو ن��م��ون��ان��ەن ك��ە س���واڵ درووس���ت‬ ‫دەكەن‪ .‬سواڵكردن لە بینەر و كڕیار و‬ ‫واژۆك��اری ڕاگ��وزەر‪ .‬گەر هاوكێشەكە تا‬ ‫سنورێكی لۆژیكیتر درێژ بكەینەو ئەوا‬ ‫دەبێت بڵێین‪ :‬دەوڵەمەندەكان سواڵ لە‬ ‫هەژارەكان دەكەن‪.‬‬ ‫پاداشت و چاوەڕوانی‪ ،‬لەو پارادۆكسە‬ ‫قەشەنگانەیە كە ئەم سووە درووستی‬ ‫دەك��ات‪ .‬زۆرج��ار ئێمە بە ڕەهایی بۆ‬ ‫پاداشت ئیش ناكەین‪ ،‬بەاڵم بەبێ ئەو‬ ‫پاداشتەش ناتوانین ئیشەكە بكەین‪.‬‬ ‫كڵێشەیەكی زەینی هەیە و پێی وایە‬ ‫ئیشەكەی ئێمە تەنیا بۆ پاداشت و‬ ‫چاوەڕوانییەكە‪ ،‬بەاڵم هاوكات تێدەگەین‬ ‫كە ئیشەكەشمان بەتەنیا شیاوی ئەوە‬ ‫نیە ك��ورت بكرێتەوە بۆ پاداشت‪ .‬بە‬ ‫دەربڕینێكی تر‪ ،‬زۆرك��ات دەڵێین ئێمە‬ ‫بۆ پارە فاڵن ئیش ناكەین‪ ،‬بەاڵم بەبێ‬ ‫پ��ارەش دیسان هەر ناتوانین بیكەین‪.‬‬ ‫ئەوەی لە نێوان ئەم دوو هەڵوێستەدا‬ ‫هەڵواسراوە‪ ،‬سووەكەیە‪ .‬سوویەك كە‬ ‫نابینرێت و ك��ورت نابێتەوە بۆ هیچ‬ ‫هەڵوێستێكی تر‪.‬‬ ‫زۆرج����ار ح��ەق��ی��ق��ەت ب��ە شەفافی‬ ‫ئامادەیە‪ .‬بەاڵم زەینی ئێمە نایبینێت و‬ ‫بە هۆی سوویەكی هەست پێنەكراوەوە بە‬ ‫الڕێدا دەڕوات‪ .‬لێرەدا دوو نمونە بەسە‪.‬‬ ‫هەندێك كات هەن كە ئێمە ڕەخنەی‬ ‫ئیسالمییەكان دەكەین و دەڵێین چۆن‬ ‫دەبێت ڕەفتاریان وەها و وەها كراوە‬ ‫بێت! وات��ە ئێمە خۆمان سانسۆرێك‬ ‫دەخ��ەی��ن��ە ب�����ەردەم ئ��ەوش��ت��ەی كە‬ ‫دەمانەوێت ڕووبدات‪ .‬لە جیاتیی ئەوەی‬ ‫پێمان خ��ۆش بێت ئیسالمییەكان بە‬ ‫كراوەیی دەربكەون‪ ،‬تووشی كاردانەوە و‬ ‫لەمپەردانان دەبین و ڕەتیان دەكەینەوە‪.‬‬ ‫وات��ە گ��ەر تۆزێك بێینە دواوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئێمە لە ئیسالمی ئیسالمیترین! ئێمەین‬ ‫نامانەوێت ئەوان جیاوازتر بن‪ .‬هەڵبەت‬ ‫ئەمە بەو مانایە نا‪ ،‬كە چ پاڵنەرێك‬ ‫لە پشتی كردەوەكانی ئەوانەوە هەیە‪.‬‬ ‫نمونەیەكی تری هاوشێوە بریتییە لە‬ ‫حوكمدانی هەڵەشانەی ئێمە بۆ هەندێك‬ ‫ساتەوەخت‪ .‬ئەو شتانە بێننە بەرچاوی‬ ‫خۆتان كە بە لێشاو لە ئەنتەرنێت و‬ ‫فەیسبوكەوە باڵودەكرێنەوە‪ .‬هەڵەی ئێمە‬ ‫لێرەدایە كە هەڵدەچین و دەڵێین بۆچی‬ ‫نوسین نزم و بێ بایەخ ب��ووە؟! وەك‬ ‫ئەوەی ئەو شتانە هەر بە ڕاست نوسین‬ ‫بن! واتە سوبێكت بەر لەوەی لە هەڵەیی‬ ‫و هەڵەشەیی حوكمەی ورد بێتەوە‪،‬‬ ‫دەكەوێتە داوی حوكمەی خۆیەوە‪ .‬واتە‬ ‫بەر لە هەر شتێك نیگای نەخۆشانەی‬ ‫سوبێكتە كە كێشەیەك درووست دەكات‪.‬‬ ‫ئەمەش دەچێتەوە سەر ئەو نمونەیەی‬ ‫الكان كە پێی وایە گەر مێردێك ئیرەیی‬ ‫و گومانی لە هاوسەرەكەی هەبێت ئەوا‬ ‫نەخۆشە‪ .‬تەنانەت گەر بچوكترین خاڵی‬ ‫خراپیش لەسەر هاوسەرەكەی نەسەلمێت‬ ‫و ساغ نەبێتەوە ئەوا دۆخی مێردەكە هەر‬ ‫دۆخێكی نەخۆشانەیە‪.‬‬ ‫ب��ۆ ئ����ەوەی نەبیتە مەخلوقێكی‬ ‫ێ‬ ‫تراومایی و نەخۆش‪ ،‬ئەوا وای دابن ‌‬ ‫ئەم «سوو»ـە هێندەش سرك و عاسی‬ ‫نیە‪ .‬دەتوانیت ڕام و مادیی بكەیتەوە و‬ ‫وەكو ڤان كوخ گوێچكەی خۆت ببڕیت‪...‬‬ ‫گەر بۆ جارێكیش بێت خۆت لەو زیادە و‬ ‫سووە پاك بكەوە‪...‬فڕێی بدە‪...‬‬

‫ذمارة (‪ )157‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪8‬‬

‫رۆشنبیرو شۆڕش‬

‫عـــــــەزمی بشــارە‬ ‫و‪ :‬بەرزانی مەال تەها‬ ‫(‪)2-1‬‬ ‫ل��ێ��رەدا ش��ۆڕش بریتیە لەشۆڕشی‬ ‫س��ی��اس��ی‪ ،‬ك��ەئ��ام��ان��ج ل��ێ��ی گۆڕینی‬ ‫سیستەمی فەرمانڕەوایەتیە بەجواڵنەوەی‬ ‫جەماوەری لەدەرێی دەستوردا‪ ،‬سەرەتا‬ ‫پەیوەستە بەلێكجیاكردنەوەی شۆڕش‌و‬ ‫ریفۆرمی پلەبەپلە‪ /‬االصالح التدریجی‬ ‫لەهەر سیستمێكی فەرمانڕەوایەتیدا‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستیمان بەلێكجیاكردنەوەی تریش‬ ‫هەیە لەنێو رۆشنبیراندا‪ .‬رۆشنبیری‬ ‫گشتی‪/‬املثقف العمومی مەیلی بەالی‬ ‫دانانی بیروبۆچونگەلێكی گشتیدایە‬ ‫لەپێناو سیستمێكی ف��رە باشتردا‪،‬‬ ‫رۆشنبیری گشتی ئ��ەو رۆشنبیرەیە‬ ‫كەفیكری پتر مەیلی بەالی شۆڕشدایە‬ ‫وەك لەوەی مەیلی بەالی ریفۆرمدا بێت‪،‬‬ ‫ناڵێم لەروی شەخسیەوە مەیلی بەالی‬ ‫شۆڕشدایە‪ ،‬بەڵكو دەڵێم فیكری ئەو‬ ‫قابیلی بەكارهێنانە لەپاساوهێنانەوە بۆ‬ ‫شۆڕش‪ ،‬پتر لەوەی قابیلی بەكارهێنان‬ ‫بێت لەپاساو هێنانەوە بۆ ریفۆرم چونكە‬ ‫تێڕوانینێكی گشتگیر پێشنیار دەكات‬ ‫جیاواز لەواقیع‪ ،‬ئەمەش سەرچاوەی‬ ‫هێزی فەیلەسوفە فەڕەنسیەكانی سەدەی‬ ‫هەژدەیە‪ ،‬ب��ەاڵم سەرچاوەی سەرەكی‬ ‫ئەو رەخنانەیە كەروبەڕویان كرابۆوە‬ ‫لەقۆناغی پێشتردا لەالیەنە رۆشنبیرە‬ ‫كۆنسێرڤەتیڤەكانی وەك ئەلێكسیس‬ ‫دی تۆكڤێڵ لەفەڕەنساو ئیدمۆند بێرك‬ ‫لەبەریتانیا‪.‬‬ ‫لێرەدا ئاماژە دەدەین بەرۆڵی رۆشنبیران‬ ‫ئەوانەی كەبەشداربون لەخودی شۆڕشی‬ ‫فەڕەنسیدا‪ ،‬ئەوانەی كەلەپێش شۆڕشدا‬ ‫ئەو فیكرانەیان هەڵمژیبو‪ ،‬هەروەها مەیلی‬ ‫ئەوان بەگشتی بەقۆرخكردنی شۆڕش‌و‬ ‫ب��ردن��ی ب���ەرەو ئاڕاستە رادیكاڵەكان‬ ‫بەشێوەیەك چارەسەرگەلێكی گشتگیر‬ ‫لەخۆبگرێت‌و پێشبینی رۆشنگەریی‬ ‫بكات وەك پێشتر نێومان نا هەندەسەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ .‬بەهەرحاڵ‪ ،‬لەنێو رۆشنبیرە‬ ‫فەڕەنسیەكاندا رۆشنبیری ریفۆرمخواز‬ ‫گەشەیكرد‌و بەشێوەیەكی پلەبەپلە‌و‬ ‫لەرێگەیەكی ئازاربەخشی دورو درێژەوە‬ ‫ب���ەرەو دی��م��وك��راس��ی��ەت‪ .‬م��ن نمونەی‬ ‫مشتومڕەكە بەكاردەهێنم كەلەكاتی خۆیدا‬ ‫لەئارادا بوە بەئامانجی هەڵسەنگاندنی‬ ‫شۆڕشی فەڕەنسی‪ ،‬ئەوەی كەناتوانین‬ ‫پاشتر تەنها بەرۆشنبیری شۆڕشگێڕ‬ ‫یاخود رۆشنبیری رەخنەگر نێوزەدی‬ ‫بكەین‪ ،‬ئیدی رۆشنبیری بەرپرسیار‪/‬‬ ‫المثقف المسؤول سەریهەڵدا كەلەروانگەی‬ ‫بەهاكانەوە رەخنەی لەشۆڕش دەگرت‪،‬‬ ‫هەرچەندە بەهای كۆنسێرڤەتیڤانە بون‪،‬‬ ‫ئەمەش دو ج��ۆرن‪ :‬جۆرێكیان پاساو‬ ‫دەهێنێتەوە بۆ خۆهەڵواسین بەسیستمی‬ ‫وەخ����ت����ەوەو پ��ێ��ی��وای��ە ل��ەس��ەرج��ەم‬ ‫حاڵەتەكاندا باشترە لەمەترسیەكانی‬ ‫ف��ەوزا كەشۆڕشەكان لەخۆیان گرتوە‪،‬‬ ‫لەهێندێك الیەنەوە هاوشێوەی هەڵوێستی‬ ‫فیقهی كالسیكیە لەمێژوی ئیسالمیدا‬ ‫لەسیاقێكی ت��ردا «دەس��ەاڵت��دارێ��ك��ی‬ ‫زۆردار باشترە لەئاژاوەیەكی بەردەوام‪/‬‬ ‫سلطان غشوم خیر من فتنة ت��دوم»‬

‫كەبەسەرچاوە دینیە شەرعیەكان پاساو‬ ‫دەهێنێتەوە‪ .‬جۆرەكەی تر كۆنسێرڤەتیڤە‬ ‫ئ��ازادی��ی بەبەها دادەن��ێ �ت‌و هەروەها‬ ‫بەشەڕو خراپەكاریشی دادەنێت‪ ،‬بگرە‬ ‫بەخراپەكاریەكی فرە گەورەشی دادەنێت‬ ‫ئەگەر لەحیكمەت‌و فەزیلەتەوە ‪Vitue‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی نەگرتبێت‪ ،‬س��ەرچ��اوەی‬ ‫حیكمەت‌و فەزیلەت لەدۆخی كۆمەڵگەدا‬ ‫بریتیە لەكەڵەكەبونی ئەزمونی مێژویی‌و‬ ‫نەریتەكان‌و دەوڵەت‪ ،‬ئەمەش هەڵوێستە‬ ‫رەخنەییە كۆنسێرڤەتیڤەكەیە ‪.‬‬ ‫بێگومان ئەو رۆشنیرانەی كەسەرقاڵی‬ ‫ب��ارودۆخ��ی واڵتەكانیان‪ ،‬وەك دۆخی‬ ‫ئیدمۆند بێرك‌و ئەلێكسیس دی تۆكڤێڵ‬ ‫هیچكام لەم دوانە شایستەی ئەوە نین‬ ‫تەنها بەرۆشنبیر‌و بیریار نێوببرێن‪.‬‬ ‫ئەو بیریارێكی كۆنسێرڤەتیستە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لیبرالیستێكی رەخ��ن��ەگ��رە‪ ،‬دەكرێت‬ ‫ب��ەرگ��ری��ی بكات لەمافی ه��اواڵت��ی��ان‌و‬ ‫ئ��ازادی��ەك��ان‪ ،‬ب���ەاڵم ل���ەدژی ش��ۆڕش‬ ‫دەوەستێتەوە‪ ،‬پێیوایە سیستەم دەبێت‬ ‫رەخنەی لێ بگیرێت‌و خۆی چاك بكات‬ ‫لەچوارچێوەی كەڵەكەبونی نەریتەكان‌و‬ ‫ئ��ەزم��ون��ە ب��ەرج��ەس��ت��ەك��ان بەگشتیی‬ ‫لەحیكمەتی دەوڵەتدا‪ ،‬دەكرێت بڵێین‬ ‫فەیلەسوفێكی وەك هێگڵ كەفیكرەكانی‬ ‫ش��ۆڕش��ی ف��ەڕەن��س��ی ل��ەدەس��پ��ێ��ك��ی‬ ‫بەرهەمەكانیدا هۆشی بردبو گەڕایەوەو‬ ‫ئ���ەم ه��ەڵ��وێ��س��ت��ەی گ��رت��ەب��ەر‪ ،‬وەك‬ ‫پرەنسیپ نا وەك دۆخی بێرك‪ ،‬بەڵكو‬ ‫وەك پوختەی رێچكەیەكی مێژویی‪.‬‬ ‫ئ��ەو هەرگیز هێرشی نەكردۆتە سەر‬ ‫فەیلەسوفە فەڕەنسیەكان وەك ئەوەكەی‬ ‫ئیدمۆند بێرك‌و ئەلێكسیس دی تۆكڤێڵ‪،‬‬ ‫بەڵكو پێیوابوە لەواندا قۆناغێكی گرنگ‌و‬ ‫شۆڕشێكی زەروری��ی لەكاروانی عەقڵ‌و‬ ‫پێگەیشتندا بوە‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەدا دەك��رێ��ت جیاوازیەكی تری‬ ‫مێژویی بكەین لەنێوان دو بیریاردا‬ ‫كەلەهەمان زانكۆدا ژی��اون‌و لەزانكۆی‬ ‫بەرلین خوێندویانە‪ ،‬یەكێكیان ئارسەر‬ ‫شۆپنهاوەری فەیلەسوفە‪ ،‬ئەوەكەی‬ ‫تریشیان خ��ودی هێگڵە‪ ،‬هەڵوێستی‬ ‫ش��ۆپ��ن��ه��اوەر س���ەب���ارەت ب��ەش��ۆڕش��ی‬ ‫فەڕەنسی بەرەهایی سلبی بو‪ ،‬هەمدیسان‬ ‫هەڵوێستی ئەو لەبارەی كاریگەریەكانی‬ ‫ب��ەس��ەر رۆشنبیرە ئەڵەمانیەكاندا‪.‬‬ ‫فیكری ئەو رەشبینانە بو لەسەرجەم‬ ‫ئەو شتانەدا كەپەیوەستن بەسروشتی‬ ‫مرۆڤەوە‪ ،‬هەروەها لەو روەوە كەناكرێت‬ ‫سیستمێكی باشتر سەرهەڵبدات‪ ،‬هەروەها‬ ‫پێیوابوە سەرجەم سیستمە سیاسیی‌و‬ ‫فیكریەكان گ��وزارش��ت��ن ل��ەئ��ی��رادەی‬ ‫هێز‪ /‬إرادة ال��ق��وة‪ ،‬ب��ەاڵم دەسەاڵتی‬ ‫رەشەخەڵكی بەخراپتر داناوە‪ .‬هەرچی‬

‫هێگڵە شۆڕشی فەڕەنسی بەهەنگاوێكی‬ ‫گەورە داناوە لەبەدیهێنانی ئازادیی بەمانا‬ ‫ئەبستراکت‌و سلبیەكەی‪ ،‬ئەو پێیوایە‬ ‫دەوڵ���ەت بریتیە لەبەرجەستەكردنی‬ ‫ئازادیی‌و تاقیكردنەوەی شۆڕش لەپێناو‬ ‫ئازادیدا‌و لەوەدا خۆی دەبینێتەوە داخوا‬ ‫لەدەوڵەتدا چۆن ئازادیی بەرجەستە‬ ‫دەكرێت‪ .‬دەوڵەتی رۆشنگەرا لەستایلی‬ ‫بروسیادا لەسەردەمەكەیدا توانیی بەبێ‬ ‫شۆڕش ئەمە بەدی بهێنێت‪.‬‬ ‫شۆپنهاوەر رۆشنبیرێكی رەشبین‬ ‫ب��و‪ ،‬فیكرەكانی ل��ەئ��ی��رادەی هێزەوە‬ ‫سەرچاوەیان گرتبو «بەدەر لەعەقڵ»‬ ‫وەك بنەمایەكی ب��ون‪ /‬الوجود بەرەو‬ ‫نهیلیزم‪ /‬العدمیة‪ ،‬ئەوە مافی ئێمەمانان‬ ‫نیە بڵێین رۆشنبیر دەبێت شانبەشانی‬ ‫شۆڕش بوەستێت یاخود ئەو رۆشنبیرەی‬ ‫كەرەخنەكانی لەفۆرمی شۆڕشگێڕیدان‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی ت��وێ��ژی رۆشنبیران‬ ‫بەگشتیی مەیلیان بەالی بەرزكردنەوەی‬ ‫بەهاكانی وەك ئازادیی‌و دادپەروەریی‬ ‫كۆمەاڵیەتیدایە بەسەر بەهاكانی وەك‬ ‫سیستەم‌و نەریت‌و میراتی باو باپیراندا‪.‬‬ ‫هەمدیسان دەكرێت بەئاسانی درێژە‬ ‫بەپۆلێنكردنی»رۆشنبیری‬ ‫ب��دەی��ن‬ ‫ری��ف��ۆرم��خ��واز‪/‬ال��م��ث��ق��ف االص�لاح��ی»‬ ‫ك���ەه���ەوڵ���دەدات ك��اری��گ��ەری هەبێت‬ ‫لەئاڕاستەی پێشكەشكردنی گۆڕانكاریی‬ ‫لەرێگەی چارەسەریەكەوە كەخوێندنەوەی‬ ‫پێشوەختی ب��ۆ ك��راب��ێ �ت‌و ه��اری��ك��ار‬ ‫بێت لەلەپێناو گۆڕینی سیستەمەكە‬ ‫لەنێوخۆیدا‪ ،‬نەوەك لەرێگەی شكاندنی‬ ‫ش��ۆڕش��ەوە ئ���ەوەی لەنێو ع��ەرەب��دا‬ ‫ب��ەرب�ڵاوە ل��ەژێ��ر نێوی»رێكخستنی‬ ‫پ���ەی���وەن���دی ل��ەن��ێ��وان رۆش��ن��ب��ی��رو‬ ‫دەسەاڵتدا»‪ .‬ئەم رۆشنبیرە ریفۆرمخوازە‬ ‫ل��ەدۆخ��ی سیستمگەلێكدا سەركەوتن‬ ‫بەدەستدەهێنێت ك��ەزەرورەت��ی ریفۆرم‬ ‫بەرهەم دەهێنێت‌و خۆی دەگونجێنێت‬ ‫لەگەڵ جوڵەی مێژودا لەپێناو مانەوەدا‬ ‫بەبێ قۆرخكردنی گەشەسەندن‪/‬التطور‪.‬‬ ‫رۆشنبیری ری��ف��ۆرم��خ��واز لەسیستمی‬ ‫ستەمكاریی رەهادا دەگات بەرێگەیەكی‬ ‫داخ��راو‪ ،‬بەناچاریی دەبێت هەڵوێستی‬ ‫كۆنسێرڤەتیڤی یاخود شۆڕشگێڕیی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژێ��رێ��ت‪ .‬ئ��ی��دی ئ���ەم دوان��ەی��ە‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ەوەو خ��ۆی��ان دەسەپێنن‪.‬‬ ‫هێندێكیش لەو رۆشنبیرە ریفۆرمخوازانە‬ ‫نهیلیزم هەڵدەبژێرن‌و دەیگۆڕن بەبەهایەك‬ ‫وەك راكردنێك لەو دو ئەگەرە قورسەی‬ ‫سەرەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەدۆخی شۆڕشە عەرەبیەكاندا‬ ‫نایبینمەوە دوانن‪ :‬رۆشنبیری شۆڕشگێڕ‬ ‫كەتیۆریزەی دۆخ��ی ش��ۆڕش دەك��ات‌و‬ ‫ب���ەوەی ت��ی��ۆری��زە دەك���ات ك��ەش��ۆڕش‬ ‫دەقەومێت ئەویش دەچێتە پاڵی «لەروی‬ ‫مەعنەویەوە النیكەم ئەگەر توانای نەبو‬ ‫بچێتە نێویەوە بەشێوەیەكی راستەوخۆ»‪،‬‬ ‫ئ��ەو ك��ارەی پێی هەڵدەستێت لەسێ‬ ‫روانگەوە سەرچاوە دەگرێت‪:‬‬ ‫یەكەم شیكاریی تیۆریی ئەگەر گەیشت‬ ‫بەو دەرەنجامەی كەشیكاركردنی واقیعی‬ ‫سیستمی سیاسیی رێگە نادات بەگۆڕانی‬ ‫پلەبەپلەی چاكسازیی بەبێ شۆڕش‪.‬‬ ‫رۆشنبیری رەخ��ن��ەگ��ر ئ��ارەزوم��ەن��دی‬ ‫شۆڕشەكان نیە‪ ،‬ئەو دەرك بەمەترسیە‬ ‫شاراوەكانی نێو شۆڕش دەكات‪ ،‬ئامانجی‬ ‫رەخ��ن��ەك��ەش��ی ش���ۆڕش ن��ی��ە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫وەرچەرخانە بەرەو سیستمێكی باشتر‪،‬‬ ‫بەو مانایەی سیستمێكی فرە دادپەروەر‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫دوەم هەاڵیسانی ش���ۆڕش ل��ەدژی‬ ‫سیستمێكی ستەمكاریی فەزیلەتە دژ‬

‫بەستەم‌و زۆر‪.‬‬ ‫سێیەم تاكو بتوانێت كاریگەریی لەسەر‬ ‫خودی شۆڕش دروستبكات‪ .‬وەختێكیش‬ ‫رۆشنبیر دەچێتە پاڵ شۆڕش روبەرێكی‬ ‫رەخنەیی دەگرێتەبەر‪ ،‬ئەمەش بەسەر‬ ‫ئەو رۆشنبیرەدا دروستە كەخودی شۆڕش‬ ‫بەهایەك بەنیسبەت ئەوەوە پێكناهێنێت‪.‬‬ ‫من گومانم لەحەماسەتی رۆشنبیر نیە‪،‬‬ ‫كەخودی شۆڕش بەبەها دادەنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گومانم لەئاستی رۆشنبیریەكەیەتی‬ ‫تەنانەت هەڵوێستە ئەخالقیەكانیشی‪.‬‬ ‫ئەو هەڵوێستەی كەشۆڕش پیرۆز دەكات‬ ‫ب��ەوەی كردەیەكی وێرانكەرە‌و دەبێتە‬ ‫مایەی فەوزاو ئەنجامدانی تاوان‪.‬‬ ‫رۆشنبیری شۆڕشگێڕ پارێزگاریی‬ ‫دەك��ات لەروبەرێكی رەخنەیی‪ ،‬نەك‬ ‫بەتەنها بەرامبەر بەسیستەمەكە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ب��ەش��ۆڕش��ی��ش‪ ،‬رۆشنبیری‬ ‫شۆڕشگێڕ‪ ،‬بوێریی تەواوی تێدایە نەك‬ ‫بەتەنها بۆ بەرەنگاربونەوەی سیستەمەكە‪،‬‬ ‫بەڵكو بۆ رەخنەگرتن لەجەماوەریش‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی پ��ی��ادەك��ردن��ی رەخنە‬ ‫لەجەماوەر لەهەلومەرجێكی شۆڕشگێڕیدا‬ ‫پرۆسەیەكی فرە گرنگ‌و قورسە وەك‬ ‫لەرەخنەگرتن لەسیستمی فەرمانڕەوا‪.‬‬ ‫رۆشنبیری شۆڕشگێڕ وەردەچەرخێت بۆ‬ ‫«پسپۆڕ» لەخزمەت شۆڕشدا یاخود بۆ‬ ‫چاالكوانێك لەنێو رۆشنبیراندا‪ ،‬یاخود بۆ‬ ‫میدیاكارێك لەخزمەت شۆڕشدا‪ .‬راستە‬ ‫ئەم كارە پاڵنەری ئەخالقیی لەپشتەوەیە‬ ‫جیاوازە لەكاری پسپۆڕێتیی كەلەژیانی‬ ‫رۆژانەدا پێی هەڵدەستێت‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫ئەمەشدا بەشێك لەپسپۆڕێتیی ئامرازیی‬ ‫لەخۆگرتوە‪ .‬پێویستە رۆشنبیر رۆڵەكەی‬ ‫بەرز رابگرێت»نەوەك خۆی بەگەورەتر‬ ‫لەپراكتیك بزانێت» تاكو بتوانێت‬ ‫لەكاتی گونجاودا وەك رۆشنبیر رۆڵی‬ ‫خ��ۆی بگێڕێت‪ .‬رۆشنبیر لەخزمەتی‬ ‫شۆڕشدا هەڵدەستێت بەكارێكی مەردانە‪،‬‬ ‫ئەو «پسپۆڕە» ئەزمونەكەی دەخاتە‬ ‫خزمەت ئەو شتانەی كەبڕوای پێیەتی‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم بۆ هەستان ب��ەرۆڵ��ی رۆشنبیر‬ ‫دەبێت خودی رۆشنبیر توانای بشكێت‬ ‫بەسەر ب��ەرزك��ردن��ەوەی خ��ودی خۆیدا‬ ‫دەربارەی ئەم رۆڵە مەردانەیە‪ ،‬مەبەستم‬ ‫لەوەیە بتوانێت روبەرێكی رەخنەیی‬ ‫لەتێڕوانینێكی گشتیەوە بگرێتەبەر‬ ‫بەرامبەر ب��ەش��ۆڕش‪ .‬بەگوزراشتێكی‬ ‫تر ئ��ەوە ف��ەرام��ۆش نەكات كەبەخۆی‬ ‫ب��ڕوای پێیەتی لەبەهاكان‌و لەقواڵیی‬ ‫كاركردن‌و مشتومڕ سەبارەت بەئامرازە‬ ‫گونجاوەكان لەپێناو بەدیی هێنانی‬ ‫هەرچی بڕوای پێیەتی‪ .‬دروست نیە بۆ‬ ‫نمونە ئەركەكەی كورت بكاتەوە لەگوتنی‬ ‫«هەرچی لەخزمەت شۆڕشدا بێت»‌و دور‬ ‫بكەوێتەوە لەگوتنی «هەرچی لەخزمەت‬ ‫شۆڕشدا نەبێت»‪ ،‬ئەگەر ئامانجەكانی‬ ‫ئاوابون یاخود رۆشنبیر لەگۆشەنیگای‬ ‫بەهاگەریەوە روان��ی��ی ك��ەش��ۆڕش دور‬ ‫دەكەوێتەوە لەئامانجەكان‌و ئەو روانگانەی‬ ‫كەپاڵنەربون بۆ پشتگیریی كردنی‪.‬‬ ‫ه���ەم���دی���س���ان ئ����ەو رۆش��ن��ب��ی��رە‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕە ن��اب��ی��ن��م��ەوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ل��ەق��واڵی��ی مشتومڕەكاندا س��ەب��ارەت‬ ‫بەشۆڕشەكان نایبینمەوە‪ ،‬ئەو رۆشنبیرە‬ ‫كۆنسێرڤەتیڤەی كەشرۆڤەی زەرورەتی‬ ‫پاراستنی سیستەمەكەو تواناكانی گۆڕان‬ ‫تێیدا بۆ ئێمەمانان دەك��ەن‪ ،‬هەروەها‬ ‫حیكمەتی پ��ای��ەدار ل��ەدەوڵ��ەت��دا‌و ئەو‬ ‫نەریتانەی كەپشتی پێدەبەستێت‪ .‬رەنگە‬ ‫نائامادەیی لەم دۆخەدا رێكەوت نەبێت‪،‬‬ ‫چونكەدەوڵەتێك نیە بەم مانایە كەنەریتە‬ ‫نیشتیمانیەكان بۆ گەلێكی لەمجۆرە‬

‫*‬

‫بەرجەستە بكات كەوایكرد بێرك رەخنە‬ ‫لەرۆشنبیرە فەڕەنسیەكان بگرێت لەسەر‬ ‫فەرامۆشكردنیان‌و بێئاگایی بەرامبەر‬ ‫ب��ەو ت��وان��ا ش��اراوان��ەی سیستەمەكە‪،‬‬ ‫ك��ەل��ەس��ەری پ��ای��ەدار ب��وە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫لەجۆری «ستەمكاریی رۆشنگەرا» نا‬ ‫كە هێگڵ پێیوایە راستەوخۆ یەكەمین‬ ‫دەركەوتنەكانی عەقڵی رەهایە لەپێش‬ ‫دین‌و فەلسەفەوە‪ ،‬هەروەها نەوەك بەو‬ ‫مانایەی لیبرالیستێكی كۆنسێرڤەتیڤ‬ ‫بێت بەرامبەر بەژیان لەباوەشی ئەو‬ ‫ستەمكاریەو بەرگریكردن لێی‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئ���ەوەی ببێتە م��ای��ەی گەشەكردنی‬ ‫ئەم ب��ون��ەوەرەی كەئێمە نێومان ناوە‬ ‫لیبرالیستی كۆنسێرڤەتیڤ‪.‬‬ ‫دەوڵەتی عەرەبی دەوڵەتێك نیە بەم‬ ‫مانایە‌و پشت نابەستێت بەهیچ نەریتێك‬ ‫لەبەڕێوەبردنی قەوارەیەكی سیاسیی‬ ‫بۆ كۆمەڵگەكان‪ ،‬چ ج��ای پشبەستن‬ ‫بەكەلتورێكی فەرهەنگی‌و نەریتێكی‬ ‫رەسەن كەتێیدا بەرجەستەی بكات‪ .‬رەنگە‬ ‫بگونجێت ئەمجۆرە لەدەوڵەت گەشەبكات‬ ‫ل��ەس��ەر بنەمای پێكڕا ك��ۆك��ردن��ەوەی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی ه��اون��ی��ش��ت��ی��م��ان��گ��ەرای�ی‌و‬ ‫ن��ەری��ت��ەك��ان��ی ف��ەره��ەن��گ��ی ع��ەرەب��ی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم دەوڵەتە كەوتە‬ ‫چنگۆڵەی ئەو سیستەمانەوە‌و لەبری‬ ‫ئ��ەوەی سیستەمەكە دوای��ان بكەوێت‬ ‫ئ��ەم��ان دوای سیستەمەكە ك��ەوت��ن‬ ‫كەزۆر لەتیۆرسێنانی ئومەی عەرەبی‌و‬ ‫ئیسالمی كەمەنكێشكرد لەبەرامبەر‬ ‫بڕێكی ك��ەم لەتیۆرسێنانی دەوڵ��ەت‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەدا تیۆرسێنانی كۆنسێرڤەتیڤی‬ ‫دەوڵ��ەت‪/‬م��ن��ظ��رو ال��دول��ة گ��ەش��ەی��ان‬ ‫ن��ەك��رد‪ ،‬بەڵكو تیۆرسێنانی نەتەوە‬ ‫لەبەرامبەر تیۆرسێنانی سیستەمەكاندا‬ ‫گەشەیانكرد‪ .‬ئەو سیستەمەنانە الواز‬ ‫بون تیۆرسێنانەكانی رێگە بەوە نادات‬ ‫كەبەخۆیان ئەوە بدۆزنەوە كەفەرمانبەرن‬ ‫لەخزمەتكردنی دەزگ��ای��ەك��ی ئەمنی‬ ‫یاخود خزمەتی سەربازیی یاخود پارتی‬ ‫فەرمانڕەوا تەنانەت لەالی چڵكاوخۆرانی‬ ‫سیاسەتوانەكان یاخود سەرانی دامودەزگا‬ ‫ئەمنیەكاندا ‪.‬‬ ‫رۆشنبیری شۆڕشگێڕ لەقۆناغی‬ ‫ب��ەرب�ڵاوی��ی ئایدۆلۆجیاكاندا ب��ەزۆری‬ ‫دەیبینین‪ ،‬بەتایبەت ئایدۆلۆجیاكانی چەپ‬ ‫كەهەردو وشەی شۆڕش‌و شۆڕشگێڕیی‬ ‫گ���ەورەك���ردب���و ل��ەگ��ەڵ ئ��ای��دۆل��ۆج��ی��ا‬ ‫ناسیۆنالیزمەكان بەهەمو جۆرەكانیەوە‌و‬ ‫ج��واڵن��ەوە میلیتارە كۆدەتاچیەكان‬ ‫كەبەشۆڕش نێودەبرێن‌و «ئەنجومەنی‬ ‫رێبەرایەتی شۆڕشیان دروستكرد»‪.‬‬ ‫هەروەها تیۆریزەی شۆڕشگێڕیی لەگەڵ‬ ‫فیكری چەپ‌و مەزاجی جواڵنەوەكانی‬ ‫رزگاریی نیشتیمانی لەجیهاندا لەپاش‬ ‫جەنگی جیهانیی دوەم پێكڕا گرێدران‪.‬‬ ‫عەرەب ئەمەی كۆپی كرد لەبری ئەوەی‬ ‫«فیكرێكی شۆڕشگێڕی» چەپگەرای‬ ‫جیهانی سێیەمی لەو قۆناغەدا بەرهەم‬ ‫بهێنێت‪ .‬ب��ەاڵم روب��ەرەك��ە خاڵی نەبو‬ ‫لەتیۆرسێنە عەرەبە شۆڕشگێڕەكان‪،‬‬ ‫هەمدیسان گرتوخانە عەرەبیەكان‬ ‫جمەی دەه��ات لەرۆشنبیرە رەخنەگرە‬ ‫تۆمەتبارەكان بەتیۆریزەی ش��ۆڕش‌و‬ ‫قڵپكردنەوەی سیستەمی فەرمانڕەوا‪،‬‬ ‫جا ئەگەر تیۆریزەكە رەخنەیی چەپگەرا‬ ‫بو بێت یاخود ناسیۆنالیزمانە بوبێت‪،‬‬ ‫دی��س��ان��ەوە ئ��ەگ��ەر هەڵوێستەكانیان‬ ‫شۆڕشگێڕانە بو بێت یاخود بەتەنها‬ ‫ریفۆرمخوازیی بوێت‪.‬‬ ‫دەوڵ��ەت هەستاوە بەگۆڕینی بڕێكی‬ ‫زۆری ئەكادیمیستەكان بەپسپۆر‌و لەدام‌و‬

‫رۆشنبیریی رەخنەگر ئارەزوی شۆڕشی نیە‪ ،‬ئەو دەرك بەمەترسیە‬ ‫شاراوەكانی نێو شۆڕش دەكات‪ ،‬ئامانجی رەخنەكەشی شۆڕش نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو وەرچەرخانە بەرەو سیستمێكی باشتر‪ ،‬بەو مانایەی سیستمێكی‬ ‫فرە دادپەروەربێت‬

‫دەزگاكانیدا جێگەی كردونەتەوە بەبێ‬ ‫هیچ توانایەكی رەخنەیی كەلەفەرهەنگ‌و‬ ‫هەڵوێستەكانیاندا شاراونەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ەدۆخ��ەك��ان��ی بەهێزیی دەوڵ��ەت��داو‬ ‫پاشەكشەی ج��واڵن��ەوەی جەماوەریدا‬ ‫رۆشنبیرە رەخنەگرەكانی بەالی خۆیدا‬ ‫كەمەنكێش ك���ردوە ئ��ەوان��ەی خۆیان‬ ‫گونجاندوە كەكار لەگەڵ دام‌و دەزگاكانیدا‬ ‫بكەن‪ .‬هەرچی ئەوانەیە كەلەدەوڵەت‬ ‫یاخی دەبن جڵەو دەكرێن‪ ،‬رێكخراوەكانی‬ ‫نەتەوە یەكگرتوەكان‌و دام‌و دەزگاكانی‌و‬ ‫ئ���ەوەی ل��ەم��اوەی ئ��ەم چ��وار دەی��ەی‬ ‫كۆتاییدا بە»رێكخراوە ناحكومیەكان»‬ ‫ن��ێ��وب��راوە گ����ۆردراون بەپسپۆڕ‌و ئەو‬ ‫جڵەوكردنە زەمینەی بۆ خۆشكردون‬ ‫پارێزگاریی بكەن لەوەهمی رۆشنبیری‬ ‫گشتی سەربەخۆ لەدەوڵەت‪ ،‬سەرباری‬ ‫ئ��ەوەی لەواقیعدا گۆڕدرابون بەپسپۆڕ‬ ‫بەاڵم لەرێكخراوە نێودەوڵەتیەكاندا‪.‬‬ ‫لێرەدا ئ��ەوەی ب��ەالی منەوە گرنگە‬ ‫بریتیە لەوەی تیۆریزەی شۆڕشگێڕیی‪،‬‬ ‫وێڕای راو بۆچونی من لەبارەیەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ماوەیەكی دورو درێژ بەردەوام بو بەبێ‬ ‫قەومانی شۆڕشەكان‌و لەبەر چەندین‬ ‫فاكتەر لەنێو رای گشتی‌و شەقامدا‬ ‫قورساییەكەی لەدەستدا تا گەیشتە ئەو‬ ‫رادەی��ەی چەمكی شۆڕش بو بەمایەی‬ ‫گاڵتەجاڕیی‌و سوكایەتی پێكردن‪ ،‬شكستی‬ ‫كۆمۆنیزم لەئەوروپاو بەكارهێنانی ئەم‬ ‫وشەیە لەكۆدەتا سەربازیەكان‌و هێندێك‬ ‫جواڵنەوەی رزگاریخوازیی كەوەرچەرخان‬ ‫ب��ۆ دەوڵ��ەت��ان��ی دیكتاتۆریی‪ ،‬وش��ەی‬ ‫شۆڕش نەك هەر رەونەقەكەی لەدەستدا‪،‬‬ ‫بەڵكو نێوەڕۆكیشی لەدەستدا‌و‪ ،‬گۆڕدرا‬ ‫بۆ چەمكێكی مردو لەگەنجینەی زمانی‬ ‫عەرەبیدا‪.‬‬ ‫پەراوێزەكان‪:‬‬ ‫نێونیشانی‬ ‫‪»Pemguin« .1‬‬ ‫كۆمەڵێك لە پەیامەكانی ئیدمۆند بێركەسەبارەت‬ ‫بەشۆڕشی فەڕەنسی ل��ەگ��ەڵ نێونیشانێكی‬ ‫الوەكیدا‪ :‬ماهی الحریە من دون حكمة أو فضیلة؟‬ ‫إنها أعضم أنواع الشرور‪ .‬بڕوانە‪:‬‬ ‫‪Edmund Burke, The Evils‬‬ ‫‪of Revolution, Pengin Graet‬‬ ‫‪,London: Penguin( 45 :Ideas‬‬ ‫‪.)2008‬‬ ‫ه����ەروەه����ا ب����ژاردەی����ەك����ەل����ە كتێبی‬ ‫‪Reflecyions on the Revolution‬‬ ‫‪.in France‬‬ ‫ل��ێ��رەدا ه��ۆش��ی��اری��ی دەدەم لە‬ ‫‪ .2‬‬ ‫حسێبكردنی جەماوەرێكی زۆر لە نوسەرە‬ ‫نارۆشنبیرەكان ئەوانەی بەرگریی لە سیستەم‌و‬ ‫دام��ودەزگ��اك��ان��ی دەك���ەن ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوان��ەی‬ ‫پڕوپاگەندە هەڵدەبەستن دژ بەنەیارەكانیان‪،‬‬ ‫هەرچەندە بڕێكی زۆرو سەرنجڕاكێشن دیاردەیەكی‬ ‫ئەنسرۆپۆلۆجیشە شایەنی ئەوەی لێی بكۆڵرێتەوە‌و‬ ‫گفتوگۆی لە بارەوە بكرێت‪ ،‬بەاڵم بەالی منەوە‬ ‫ئەوانە ناچنە نێو هیچ پێناسەیەكی رۆشنبیرەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەوانە هاوشێوەی «میدیاكاری بەڵتەجی»‬ ‫یاخود ئەزعەرو شەبیحەن‪ ،‬یاخود داهێنانەكانی‬ ‫تری سیستەمەكان بەئامانجی بەرەنگاربونەوەی‬ ‫نەیارەكانیان لە پێشتردا‪ .‬ئەوانە»شەبیحە‬ ‫میدیاكارەكانن» بەزمانی ش��ۆڕش‌و سیاسەتی‬ ‫س��وری��ی رەق كەهیچ رەح��م ن��اك��ات‪ .‬شەبیح‬ ‫ریشەكەی لوبنانیە لە وەسفداركردنی كەسێكی‬ ‫ریابازی خۆهەڵكێش بەپیاوەتیە رۆژه��ەاڵت ‪-‬‬ ‫نێوەڕاستیەكەی‪ ،‬فەهلەویی»وشەیەكی كۆنی‬ ‫فارسیە‪ ،‬بەشێوەیەكی گشتی بەكاردەهێنرێت بۆ‬ ‫ئەزمون‌و مەعریفەی كەسێك كەهەركەس زمانی‬ ‫فەهلویی بزانێت مانای وایە ئەزمون‌و مەعریفەیەكی‬ ‫زۆری هەیە‌و خەڵكی تر نییانە‪ ،‬بەاڵم مەبەست‬ ‫لێی كەسانی دوڕو خۆدەرخەرو ریابازە» كەهیچ‬ ‫تەنگەتیلە نابێت بەدەرخستنی شتە شاراوەكانی‬ ‫جەستەو بلیمەتیە فەهلەویەكەی‪ ،‬هەمیشە‬ ‫ئەوجۆرە لە میدیاكاران بەنێرو مێیەوە بونیان‬ ‫هەیە‪ .‬ئەوەی من مەبەستمە وەرچەرخانی ئەم‬ ‫چەمكەیە بۆ وەسفكردنی هەرچی‌و پەرچیەكانی‬ ‫(االوب���اش) س��ەر بەمیلیشیا نارێكخراوەكان‬ ‫ئ��ەوان��ەی ك��ەپ��ی��ادەی كوشتن‌و زۆرگ��ێ��ك��ردن‌و‬ ‫جەزرەبەدان دەكەن زۆرجاران بۆ ترساندن‌و تیرۆر‬ ‫یاخود بڕێكجار وەك سادیەت‌و چێژوەرگرتن لە‬ ‫توندوتیژیی‪ .‬توژێگەلێكی بەرفراوان بەرێژەیی‬ ‫ئەوانەی لە میدیای نوسراو بینراو بیستراودا‬ ‫كاردەكەن لە بوارەكانی خۆیاندا ئەم سیفەتانەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەویش بەكوشتنی كەسایەتیی لە بریی‬ ‫كوشتنی كەسەكە‌و باڵوكردنەوەی پڕوپاگەندەو‬ ‫درۆو دەلەسە كەسومعە لەكەدار دەكات لە بریی‬ ‫ج��ەزرەب��ەدان‌و زۆرگێكردن‪ .‬ئەوانە رۆشنبیر‌و‬ ‫شۆڕشگێڕ‌و كۆنسێرڤەتیست نین‪ ،‬هەرچی‌و‬ ‫پەرچین‌و هیچی تر‪.‬‬ ‫• ل��ە ب��ن��ەڕەت��دا ئ��ەم بابەتە بەشێكەلە‬ ‫لێكۆڵینەوەیەكی پڕبایەخ‌و ئاڵۆزی دكتۆر عەزمی‬ ‫بشارە بەنێوی «دەربارەی رۆشنبیرو شۆڕش»‪،‬‬ ‫بەو هیوایەی لە دوتوێی نامیلكەیەكدا چاپ‬ ‫بكرێت‪ .‬بۆ زانیاری پتر بڕوانە‪ :‬عن المثقف‬ ‫والثورة‪ :‬عزمی بشارە‪ ،‬المركز العربی لاڵبحاث‬ ‫ودراسة السیاسات‪ ،‬الدوحة‪.2013 ،‬‬

‫ذمارة (‪ )5‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪5‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫ذمارة (‪ )5‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر كت َيبى ىَ‬ ‫(دل ئيخوان)ى سةروةت خةرباوى‬

‫سه‌روه‌ت خه‌رباوی‪:‬‬ ‫ئیخوان‪ ،‬بەوێنەی دەزگای « گستابۆ»ی نازیەكان‪ ،‬لەكۆمەڵێكی‬ ‫بانگەوازیەوە‪ ،‬بوو بەدەزگایەكی سیخوڕی‬

‫نوسينى‪ :‬سةروةت خةرباوى‬ ‫وةرطيانى‪ :‬بورهان عةتار‬ ‫رَِ‬ ‫س������ةروةت خ����ةرب����اوى‪ ،‬ث���ارَي���زةرَي���ك���ى‬ ‫ن��اوداري ميسرية‪ ،‬سةركردةيةكى ن��اودار‬ ‫ىَ‬ ‫لةسال ‪ 1957‬لة‬ ‫و ضاالكى ئيخوان بووة‪،‬‬ ‫ثارَيزطاى "شةرقية" لةدايكبوة‪ ،‬لة ىَ‬ ‫سال‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫‪ 2000‬لةسةر طريانى موختار نوح‪،‬‬ ‫سةركردايةتى و مةكتةبي ئريشادى ئيخوان‬ ‫ىَ‬ ‫لةسال ‪ 2002‬بةيةكجارى‬ ‫دةبَيتة كَيشةى‪،‬‬ ‫لة ئيخوان جيادةبَيتةوة‪ ،‬خاوةنى ضةند‬ ‫كتَيبَيكة‪ ،‬لةوانة‪ (:‬ىَ‬ ‫دل ئيخوان_دادطاكانى‬ ‫ىَ‬ ‫لَيثَيضينةوةى ئيخوان) كة لة سال ‪2010‬‬ ‫ض��اث��ي ي��ةك��ةم��ى دةرض�����وو‪ ،‬ه���ةروةه���ا ‪(:‬‬ ‫نهَينيةكانى ثةرستطة‪ ،‬نهَينية شاراوةكانى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى ئيخوان مسلمني)‪ ،‬ل��ةم ثاشكؤ‬ ‫َ‬ ‫هةولدةدةين‪ ،‬ئةم دوو كتَيبة‬ ‫تايبةتيةدا‪،‬‬ ‫وةربطيرَِينة سةر زمانى كوردى و بة زجنرية‬ ‫دايببةزَينني‪ ،‬لة ميسر‪ ،‬ئةم دوو كتَيبة بة‬ ‫كتَيبة ثِرفرؤشةكانى ميسربوون‪ ،‬ئةمةش‬ ‫لةبةر ئةوةى نوسةر ضةندين نهَينى طرنطى‬ ‫ئيخوانى ك��ةش��ف��ك��ردوة‪ ،‬ك��ة ث�َي��ش�تر‪ ،‬بةو‬ ‫وردية‪ ،‬ئاماذةيان ثَينةدراوة‪.‬‬ ‫لةثشت دةمامكةكانةوة‬ ‫«كةسان َيك هةن‪ ،‬ناتوانن جطة لةخؤيان ببنة‬ ‫كةس َيكى ديكةو بةث َيى ويستء قةناعةتى خؤيان‪،‬‬ ‫مامةلَةو هةلَسوكةوت دةك���ةن‪ ،‬تةنانةت لةو‬ ‫ث َيناوةدا ئامادةن دوذمنايةتى هةموو دونيابكةن‪.‬‬ ‫كةسان َيكيش ه��ةن دةت��وان��ن ببنة كةس َيكى‬ ‫ديكةو بةث َيى ويستء خواستى خؤيان مامةلَةو‬ ‫هةلَسوكةوتدةكةن‪ ،‬تةنانةت لةو ث َيناوةدا ئامادةن‬ ‫هاو ِر َييةتى شةيتانيش بكةن‪ ..‬ئةمانة هةردووكيان‪،‬‬ ‫لةيةككاتدا‪ ،‬ب َيزارو خوازراون‪ ،‬يةكةميان لةاليةن‬ ‫خةلَكةوة ب َيزراوةو لةاليةن حةقةوة خ��وازراوة‪،‬‬ ‫دوةم��ي��ان ل��ةالي��ةن ح��ةق��ةوة ب � َي��زراوةو لةاليةن‬ ‫خةلَكةوة خوازراوة»‪.‬‬ ‫دادطايىء بةرطريةكان لةك َيشةى سةنديكاييةكان‬ ‫ل��ةدادط��اى س��ةرب��ازى كؤتايى ه��ات‪ ،‬هةريةك‬ ‫لةثار َيزةران ضييان لةهةطبةكةياندا بوو‪ ،‬لةب ِرطةو‬ ‫بةلَطةى ياسايى ث َيشكةشيانكرد‪ ،‬بةآلم روخسارى‬ ‫تؤمةتباركراوةكان كة شثرزةيىء دلَةراوكـآ‬ ‫جؤرة طرذىء مؤنيةكى لةسةر و َيناكردبون‪ ،‬واى‬ ‫نيشاندةدا كة ب ِريارةكان لةبةرذةوةنديى ئةوان‬ ‫نةب َيت‪ ،‬و َي � ِراى ئةو بةلَ َينة زؤران��ةى كة (رجائي‬ ‫عطية) داب���ووى ب��ةخ��ؤىء جةختى دةك���ردةوة‬ ‫كة (موختار ن��وح)ء (خالد ب��دوي)ء هةند َيكى‬ ‫ديكة لةتؤمةتباركراوةكان‪ ،‬ب َيتاوان دةردةضنء‬

‫ئازاددةكر َينء حوكمةكانى ديكةش سوكدةبن‪،‬‬ ‫كةضى كةس باوة ِرى ث َينةدةكرد! ضونكة هةموان‬ ‫دلَنيابوون كة مامؤستا (رجائي) شكستيه َيناو‬ ‫نةيتوانى بطاتة ب ِريار َيكى سياسى لةو بارةيةوة‪،‬‬ ‫بةمةبةستى ثشتطرييكردنى ئيخوان ل َيى لةثرؤسةى‬ ‫هةلَبذاردنةكاندا‪ ،‬ئةو دةيةو َيت رايةلَةيةك لةهيواو‬ ‫ئوم َيد لةن َيوان خؤىء لةن َيوان ئيخواندا مب َين َيتةوة‪،‬‬ ‫ئةو ث َيشبينيانةى لةن َيو زيندانةوةو لةسةركردة‬ ‫بةندكراوةكانى ئيخوانةوة ث َيمان طةيشتبوون‪،‬‬ ‫واي��ان نيشاندةدا كة حوكمةكان لةن َيوان سـآ‬ ‫َ‬ ‫سالء ث َينج سالَدا دةب َيتء كةسان َيكيش ب َيتاوان‬ ‫ئازاددةكر َين‪ ،‬كة هةموان كؤكن لةسةر ئةوةى‬ ‫ئةوانةى ئازاددةكر َين بريتيى دةبن لة‪( :‬ابراهيم‬ ‫الرشيدي)ء (حممد سعيد عليوة)ء دوورنية كة‬ ‫هةريةك لة (أمح��د حممود حسن)ء (امح��د ابو‬ ‫األن��وار) ئةوانيش ئازادبكر َين‪ .‬ئةم ث َيشبنيانة‬ ‫ثشتى بةوة بةستوة كة ئةمانة طرنطى زؤريان‬ ‫لةرووى ر َيكخستنةوة نيةو كاريطةريةكى زؤريشيان‬ ‫ىَ‬ ‫مجوجول سياسيةوة نية‪ ،‬لةبةر ئةوة هيض‬ ‫لةروى‬

‫مةترسيةكيان بؤ سةر دةستةآلت ناب َيت‪ ،‬ئةطةر‬ ‫ب َيتء ئازادبكر َين‪ ،‬ئةمة جطة لةوةى ئةم جؤرة‬ ‫ك َيشانة هةر دةب َيت كةسان َيكى ت َييدا ب َيتاوان‬ ‫ب َينةدةرآء ئازاديى بةدةست ب َينن‪ ،‬بةدةر لةوانةش‬ ‫كةسى ديكةى ت َيدانية كة شياوى ئازادكردن ب َيت‪.‬‬ ‫بؤ دلَنيابوومن لةو هةواآلنةى لةمالو لةو الوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (ابراهيم البكري)دا‬ ‫بةرطو َيم دةك��ةون‪،‬‬ ‫ضووين بؤ نوسينطةكةى مامؤستا (رجائي عطية)‪،‬‬ ‫مَ‬ ‫هةوالان ل َيدةستبكةو َيت ياخود النيكةم‬ ‫تا هةندآ‬ ‫لةميانةى خو َيندنةوةى دةموضاوى هةند َيك لةوةى‬ ‫لةسنطيدا حةشاردراوة بتوانني شت َيكى ل َيحالَيبني‪،‬‬ ‫بةآلم بةئاشكرا بآ ئوم َيدى بة ِروخسارو دةموضاوى‬ ‫ث��ار َي��زةرى ط���ةورةوة دي��ارب��وو‪ ..‬و َي��� ِراى ئ��ةوةى‬ ‫بةتواناو ل َيهاتوييةكةى خؤيةوةو بةهةندآ وشةى‬ ‫زةردةخ��ةن��اوي��ةوة‪ ،‬ويستى ئ��ةو بآ ئوم َيديةى‬ ‫بشار َيتةوةو ثةردةيةكى دلَنيايى بدات بةسةر‬ ‫دةم��وض��اوي��دا‪ ،‬كة راستيةكانى ثرت ئاشكراكرد‬ ‫ل��ةوةى كة شاردبوويةوة‪ .‬كات َيك لةنوسينطةى‬ ‫مامؤستا (رجائي) هاتينةدةرآء مالَئاواييمان‬

‫ك��رد‪ ،‬ط��ةردةل��ولء خؤلَباران َيكى ثايزى قاهرية‬ ‫ث َيشوازى ل َيكردين‪ ،‬كة ه َيشتا سةركةشةو بآ ثةروا‬ ‫تواناو دةستةآلتى خؤى بةسةر ئامسانء زةويدا‬ ‫دةسةث َين َيتء دةيانكاتة يةك ثارضة بارستاييةكى‬ ‫خؤلَةم َيشى روت���ةنء خ��ام��ؤش‪ ،‬ث َيدةضوو ئةو‬ ‫ط َيذةلَوكةية نة لةباكورةوةو نة لةباشوورةوةو نة‬ ‫لةخؤرهةآلتةوة هةلَيكردب َيت‪ ،‬بةلَكو لةناخى ىَ‬ ‫دل‬ ‫ئ َيمةوة هةلَيكردبوو‪ ،‬لةهةستء نةستى هةلَضو ء‬ ‫ط ِرطرتومانةوة دةرض���ووةدةرةوة‪ ،‬دواى ئةوةى‬ ‫بؤمان روونبؤوة كة ئاراستةى بايةكة بةحةزى‬ ‫كةشتيةكان ناب َيتء لةثشتى دةمامكةكانيشةوة‬ ‫هةية! رؤذى دادطايكردنء ب ِريارى كؤتايى دادطا‬ ‫سةبارةت بةدياريكردنى ضارةنوسى بةندكراوةكان‬ ‫دياريكرا‪ ،‬لةوآ لةناوضةى (اهلايكستب) لةو بيابانة‬ ‫ض� َ‬ ‫�ؤلء بيرَ ونة‪ ،‬كة بارةطاى دادط��اى سةربازى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةندى‬ ‫ل َييبوو‪ ،‬لةبةرة بةيان َيكى زووةوة لةطةل‬ ‫لةو خةلَكةى كة ضةند مانط َيك بوو هاتوضؤى ئةو‬ ‫ر َيطايةى كة ت��ةواو ماندوو شةكةتى كردبووين‪،‬‬ ‫لةضاوة ِروانى ضينينةوةى بةرهةمى ماندوبوونى‬ ‫ئةو ماويةدا بووين‪ .‬ب َيطومان ئةو ئ��ازارةى كة‬ ‫جةرطى بريمء ىَ‬ ‫دل لةتكردم طفتوطؤى ئةو دايكانة‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫بوو كة لةن َيو خؤياندا باسى كيذؤلة بضكؤلةكانى‬ ‫َ‬ ‫بةطولء‬ ‫خؤيانيان دةك��رد‪ ،‬كة ضؤن مالَةكانيان‬ ‫بةكاغةزى رةنطاو رةنطى جوانكارى رازاندؤتةوة‬ ‫كة لةضاوة ِروانى ئازادكردنى باوكياندا لةئاطر‬ ‫طةرمرتبوون‪ ،‬ئةويش بةث َيى ئةو هةواآلنةى كة‬ ‫دزةيانكردبوو ء ب َيتاوانى ئةوانى دةسةملاند‪ .‬ديارة‬ ‫ئةمةش ئةو راستية دةسةمل َين َيت كة مرؤظ هةميشة‬ ‫خؤى بةثةتى هيواوة شةتةكداوة بؤ طةيشنت‬ ‫بةميرَ طء ميرَ غوزارى ئوم َيدىء ئؤقرةيى‪ ،‬تا لةوآ‬ ‫كؤشك َيكى َبلند دروستبكات‪ ،‬كات َيكيش ءاقيع‬ ‫خؤى دةسةث َين َيت‪ ،‬هيوا دةب َيتة وةهمء سةرابء‬ ‫ئوم َيديش بةداخء حةسرةت‪ ،‬ئةو كؤشكةش بةباى‬ ‫َ‬ ‫خةيال‪ ،‬بةآلم هةر يةك َيك‬ ‫واقيع دةب َيتة خةونء‬ ‫لةئ َيمة ه َيشتا بآ ئوم َيد نةبووةء سةرلةنوآ ثةتى‬ ‫هيواى توند طرتووةو خؤى بةبرذانطى هيواوة‬ ‫هةلَواسيوةء لةن َيو كؤشكى ئاواتةكاندا ئؤقرةى‬ ‫طرتووة‪ ،‬ضونكة ئةطةر هيواو ئاوات نةبواية‪ ،‬ب َيشك‬ ‫مرؤظ لةذ َير زةويدا ئؤقرةى دةطرتء سةر ِرووى‬ ‫زةوى مرؤظى ت َيدانةدةما‪.‬‬ ‫م��ام (ع��ي��د) ن��وس��ةرى دانيشتنةكانى دادط��ا‬ ‫بةغةمء ثةراذةرةيةكى ساختةوة هاتةدةرةوةو‬ ‫تا ئاطادارمان بكات كة دادطا ب ِريارى كؤتايى بؤ‬ ‫دانيشتن َيكى ديكة دواخست‪ ،‬كة دةكاتة رؤذى‬ ‫ن��ؤزدةى تشرينى دووةم‪ ..‬كات َيك ئةم هةوالَةم‬ ‫طةياندة خةلَكةكةو ئةو ثار َيزةرانةى كة لةوآ‬ ‫ب���وون‪ ،‬ه��ةم��ووي��ان ب�لآوةي��ان ل َيكردو رؤيشنت‬ ‫بةدةست َيك سةرةداوى ضاوة ِروانىء دلَة ِراوك َييان‬ ‫طرتبوو‪ ،‬بةدةستةكةى ديكةيان ثةتى هيواو ئوم َيد‪،‬‬ ‫طو َيم ل َيبوو دايكان بةئوم َيديةكى زؤرةوة باسيان‬ ‫لةو ط� َ‬ ‫�ولء كاآليةى بؤ رازان��دن��ةوةى مالَةكانيان‬ ‫ئامادةيان كردبوو‪ ،‬وةك خؤى ءازى ل َيد َينن تا رؤذى‬ ‫دانيشتنى نو َيى دادطا‪.‬‬ ‫***‬ ‫س� ىَ‬ ‫��ال ‪2000‬ى زاي��ن��ى ئ��ام��ادةى ج َيه َيشنى‬

‫هەرگیز نەمدەزانی كە (علیش) سیخوڕێكی‬ ‫ئیخوانیەو دانیشتنەكەی تۆماركردوەو دواتر بۆ‬ ‫(محمد طوسونی) بردوە‬

‫خولطةكةى بوو تا ب ِروات بآ طة ِرانةوة‪ ،‬كة تةنها‬ ‫لةمانطى تشرينى دووةمدا ‪ 10‬رؤذى مابوو كانونى‬ ‫ىَ‬ ‫س��ال كؤضى ‪1421‬‬ ‫يةكةميش ه��ةم��وى‪ ،‬ب��ةآلم‬ ‫ضاثوكانة بةرةو مانطى رةمةزان هةنطاوى دةنا‪ ،‬تا‬ ‫‪ ..‬لةو سةروبةندةدا دادطاى سةربازى ب ِريارةكانى‬ ‫خؤى دةركرد‪ ،‬كة بؤ زؤربةى خةلَك وةك خورثةيةك‬ ‫وا بوو هةرضةندة ضاوة ِروانكراويش بوو‪.‬‬ ‫ئةو رؤذة نةضووم بؤ دادطاى سةربازى‪ ،‬ضونكة‬ ‫دلَنيابوم كة ب� ِري��ارى دادط��ا ئةحكامى س��زادان‬ ‫دةب َيت‪ ،‬لةبةر ئةوة ضووم بؤ دادطاى ميسرى نوآ‪،‬‬ ‫بةر لةنيوة ِرؤ (عبداملنعم عبداملقصود) تةلةفؤنى‬ ‫ب��ؤ ك���ردن‪ ،‬ت��ا ب� ِري��ارةك��ان��ى دادط���اى سةربازيم‬ ‫ثيرَ ِ ابطةين َيت‪ ،‬كة زؤربةيان تاوانباركردن (ادانة)‬ ‫بوون‪ ،‬سـآ َ‬ ‫سال زيندانى بؤ (موختار نوح)ء (خالد‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫بدوي)ء هةريةك لةدكتؤر (حممد َبشر)ء (مدحت‬ ‫احلداد)ء (عبداهلل زين العابدين)ء (هشام الصولي)‬ ‫ء (سيد هيكل)ء (امحد شوقي عماشة)ء (امحد‬ ‫عبدالرحيم)ء (عاطفي السمري)ء (ابراهيم السيد‬ ‫حسني)ء (عبدة الربد ويل) ب ِرياردرا‪ ،‬بةآلم (ابراهيم‬ ‫الرشيدي)ء ض��وار كةسى ديكةيان كة هةريةك‬ ‫لة (امح��د حممود حسن)ء (امح��د ابو األن��وار)ء‬ ‫(حممد سعد عليوة)ء (علي عبدالرحيم) بوون‪،‬‬ ‫ئةمانة ب َيتاوان لةدادطا هاتنةدةرآء ئازادكران‪..‬‬ ‫َ‬ ‫س��ال زيندانى‬ ‫هةند َيكى ديكةشيان بةث َينج‬ ‫حوكمدران كة هةريةك لة دكتؤر (حممد بديع)ء‬ ‫(سعد زغلول العشماوي)ء (امحد احللواني) بوون‪،‬‬ ‫ئيدى لةضةندين الوة تةلةفؤمن بؤ دةكرا لةبرايانى‬ ‫شارى (نصر)ةوةء لةطةلـآ ناوضةى ديكةء لةاليةن‬ ‫كةسوكارى تؤمةتباركراوانةوة‪ ،‬كة لةبةر هؤيةك‬ ‫لةهؤكان نةيانتوانيبوو ئامادةى دادط��ا بنب‪ ،‬بؤ‬ ‫زانينى وردةكارى حوكمةكانيان‪ ،‬ئةوةى ج َيطةى‬ ‫سةرسو ِرمان ب��وو‪ ،‬هةموان ب��اوة ِري��ان نةدةكرد‬ ‫كة حوكمةكانيان بةو ش َيوةية ب َيت‪ ،‬وةك ئةوةى‬ ‫دلَةكان ب��اوة ِري��ان كردب َيت كة هةموويان بةبآ‬ ‫ئيدانة ئازاددةكر َين‪ ،‬خؤ ئةطةر تاوانباريش بكر َين‬ ‫سزاكانيان لةسالَ َيك زياتر ناب َيت‪ ،‬ئةمةش بةواتا‬ ‫هاتنةدةرةوةيانة لةزيندان‪ ،‬ضونكة ئةوان سالَ َيكء‬ ‫مانط َيك بوو بةندكرابوون‪ .‬ب ِريارةكانى دادطاى‬ ‫سةربازيم بةسارديةكى رووكةشةوة وةرطرت‪ ،‬بةآلم‬ ‫ب ِريارمدا كة نةخشةى هةلَبذاردنةكانى سةنديكاى‬ ‫ثار َيزةران بطؤ ِرم‪.‬‬ ‫«ناوةندةكانى ل َي َ‬ ‫كؤلينةوةى ئاسايشى دةعوة»‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ث َيشوازيكردمنان لةسةرةتاكانى سالىَ‬ ‫‪ ، 2001‬سةردانةكامن بؤ الى زيندانيانى ئيخوان‬ ‫دوورك���ةوت���ةوة‪ ،‬وايل َيهات لةمانط َيكدا جار َيك‬ ‫ياخود دوو ج��ار س��ةردامن دةك���ردن‪ ،‬ئ��ةوةى بؤ‬ ‫بةندكراوان دةرةخس َيت بةر لةدادطاييكردنيان‪،‬‬ ‫هةرطيز لةدواى دةرضوونى حوكمى سزادانيان ئةو‬ ‫درةفةتة نا ِرةخس َيت‪ ،‬ئةطةر ثار َيزةر مافى خؤى‬ ‫ب َيت سةردانى زيندانيةكانى بكات‪ ،‬بؤ ئةوةى‬ ‫لةثالنى بةرطريكردنةكانيان ئاطاداريان بكاتةوةء‬ ‫طفتوطؤ ل��ةب��ارةى وردةك���ارى ر َيوشو َينةكانى‬ ‫بةرطريكردنةكةيان لةطةلَدا تاوتو َيبكات‪ ،‬ئةوا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دةرضوونى ب ِريارى دادطا بةئيدانةكردنيانء‬ ‫سزادانيان‪ ،‬ثار َيزةر ئةو مافةى نام َين َيتء سةردانى‬ ‫ثار َيزةر بؤ (موةكيلةكانى) ملكةضى كؤمةلَ َيك‬ ‫ر َيوشو َينى ياسايى دةب َيت‪ ،‬كة ئةجمؤرة سةردانانة‬ ‫سنورداردةكات‪ ،‬ئيدى رةوشى ناو زيندان بةجؤر َيك‬ ‫َ‬ ‫–لةطةل كةمى ئةو سةردانانةى كة ب ِر َيك‬ ‫دةب َيت‬ ‫َ‬ ‫جولَةو ب��وذان��ةوة ل��ةدلء دةرون��ى زيندانيةكان‬ ‫دروس��ت��دةك��ات‪ -‬وةك ئ��ةوةى دانيشتوانى ن َيو‬ ‫زيندانةكة تيم َيك بن لةبةندةى خواثةرست‪ ،‬لةن َيو‬ ‫د َير َيكى ئ��ارامء بآ س��روةى ديانان كة هةموو‬ ‫ثةيوةندييةكى دونيايان بةخةلَكى دةرةوةى ئةو‬ ‫ثةرستطاية ياخود ئةو د َيرةوة ثض ِراب َيت‪.‬‬ ‫بؤ ل (‪)4-3-2‬‬

‫ذمارة (‪ )5‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬ ‫بةآلم لةدةرةوةى زيندان دميةنةكة بةتةواوةتى‬ ‫ىَ‬ ‫سةرقال ك َيبةرك َيى‬ ‫ج��ي��اوازة‪ ،‬ضونكة هةموان‬ ‫هةلَبذاردنةكانى سةنديكاى ث��ار َي��زةران��ن‪ ،‬وةك‬ ‫ئةوةى ئ َيمة لة (ماراسؤن) َيكى بآ كؤتاييدا بني‪،‬‬ ‫ربك َيى ئةسثسواريدا بني‪،‬‬ ‫ياخود لةطؤ ِرةثانى ث َيش ِ‬ ‫كة هةناسة لةئةسثسوارةكان دةب� ِر َي��ت‪ ،‬تةنها‬ ‫ىَ‬ ‫سةرقال هةلَبذاردنةكان‬ ‫ث��ار َي��زةران نةبوون كة‬ ‫َ‬ ‫بوون‪ ،‬بةلَكو هةموو ميسر لةضاوديرىء ضاوة ِروانى‬ ‫كؤرثةى ت��ازةدا ب��وون‪ ،‬هةند َيك طومانيان وابوو‬ ‫كة ئةم ذانة بةئةجنومةن َيكى نةتةوةيى كؤتايى‬ ‫د َيتء ئيخوانى لةهةموو ثلةو ثايةو دةستةآلت َيك‬ ‫ت َيدا دووردةخ��ر َي��ت��ةوة‪ ،‬ب��ةآلم هةند َيكى ديكة‬ ‫دلَنيابوون كة شةمةندةفةرى ئيخوان بةهةمان‬ ‫ه َيزو تةكانى ث َيشوو ر َيدةكاتء لةهةلَبذاردنةكانيش‬ ‫سةركةوتن بةدةستد َين َيت‪ ،‬مةزةندةء ئةطةرةكان‬ ‫تايبةت بةثؤستى نةقيبى سةنديكا هةمووى‬ ‫دة ِرذان��ة بةرذةوةندى (رجائي عطية)وة‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئةو ثار َيزةر َيكى ناسراوةو لةاليةن ئيخوانةوة‬ ‫ثشتطرييةكى رةه��اى ل َيدةكر َيت‪ ،‬و َي � ِراى ئةوةى‬ ‫حوكمةكان لةثرسى ثار َيزةرة سةنديكاييةكان‬ ‫بةتاوانباركردنيان شكايةوة‪ .‬هةروةها لةهةمانكاتدا‬ ‫لةاليةن حكومةتيشةوة ثشتيوانى ل َيدةكر َيت‪ ،‬كة‬ ‫هانيدا بض َيتة ئةو هةلَبذاردنانةوة ياخود راسترت‬ ‫بر َى بؤ بريؤكةى بةشداريكردنى‬ ‫رةزامةندى دةرب� ِ‬ ‫لةو هةلَبذارنةنانةدا‪ ،‬لةسةروى ئةمةشةوة (رجائي)‬ ‫مَ‬ ‫هةلةتى‬ ‫لةميانةى سةردانةكانىء لةميانةى‬ ‫هةلَبذاردنةكانةوة‪ ،‬توانى متمانةو ثشتطريى‬ ‫ذمارةيةكى زؤر لةثار َيزةرانى ديكة بةدةستب َين َيت‪،‬‬ ‫و َي ِراى جياوازيى ئايدياو ئينتيماى سياسيان‪ ،‬ئيدى‬ ‫ه َيندةى نةمابوو رؤذى هةلَبذاردنةكان هيالىل‬ ‫بة بةدرب َيت‪ .‬لةاليةكى ديكةوة (سامح عاشور)‬ ‫هةناسة ب ِرك َيى بوو تا بة (رجائي) بطاتةوةو خؤى‬ ‫لةكاروانةكةى ئةو نزيكبكاتةوة‪ ،‬بةآلم ث َيدةضوو‬ ‫هاوك َيشةكة زؤر سةخترتب َيت‪ ،‬هةرضةندة بازنةيةك‬ ‫لةبازنةكانى دةستةآلت لةو ب��اوة ِرةدا بوون كة‬ ‫(عاشور)ى الو‪ ،‬بتوان َيت ئةسثى ئيخوان لةسةنديكادا‬ ‫لغاوبكات‪ ،‬ئةويش بةهؤى ئةو ناكؤكية م َيذووييةى‬ ‫كة لةن َيوانياندا هةبوو‪ ،‬لةكات َيكدا (رجائي) خاوةن‬ ‫ئةو م َيذووة نةبوو لةناكؤكيدا‪ ،‬ئةمة جطة لةوةى‬ ‫ثار َيزةر َيكى بةرزو دلَسؤزى ئةوان بوو لةثرسى‬ ‫سةنديكاييةكاندا‪ ،‬ل�َي�رَ ةدا ترس َيك لةسةركةوتنى‬ ‫هةبوو‪ ،‬كة ناضارب َيت ق��ةرزى سةركةوتنةكةى‬ ‫بداتةوة بةئيخوان‪ ،‬بةجؤر َيك لةث َيطةو ثؤستةكانى‬ ‫سةنديكادا باآلدةستيان بكاتء يارمةتيان بدات‬ ‫لةكؤنرتؤلَكردنى ب ِريارةكانيدا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةرمةى ئةو رةوش��ة جةجنالء ث ِر ملمالنيَ‬ ‫سةختء دذوارةدا‪( ،‬عصام سلطان)ى ثار َيزةر‬ ‫بةتةلةفؤن ثةيوةندى ث َيوة ك��ردم‪ ،‬كة رؤذ َي��ك‬ ‫لةرؤذان يةك َيكبوو لةسةركردةكانى ئيخوانء دواتر‬ ‫بةشداربوو لةشؤ ِرش َيكى فيكرىء بزوتنةوةييدا‪ ،‬دذ‬ ‫بةسةركردةكانى ئيخوانء ر َيبازى بزوتنةوةكةيان‪.‬‬ ‫هةروةها رؤلَ َيكى كاريطةريشى لةضةسثاندنى‬ ‫ثايةكانى حزبى (الوسط)دا هةبوو لةن َيو كؤمةلَطةى‬ ‫سياسيدا‪ ،‬لةبةر ئ��ةوة كةوتة بةر ِركء كينةى‬ ‫ئيخوان‪ ،‬ئةو ه َيندةى بةسة كة نو َينةرايةتى بالَ َيكى‬ ‫سةربةخؤو ثرؤذةيةكى فكرى دذ بةبزوتنةوةى‬ ‫ئيخوان دةكاتء دذ بةش َيوازة ميان ِرةوةكةيةتى‪.‬‬ ‫(عصام) لةميانةى طفتوطؤ تةلةفؤنيةكةوة‪ ،‬ل َيم‬ ‫َ‬ ‫دةمةوى ثشتطريى (سامح عاشور)‬ ‫ت َيطةيشت كة‬ ‫َ‬ ‫بكات‪ ،‬لةثرؤسةى هةلبذاردنةكانى سةنديكاى‬ ‫ث��ار َي��زةران��دا ل���ةدذى (رج��ائ��ي عطية)‪ ،‬ضونكة‬ ‫(رجائي) لةو بةلَ َينانةى خؤى ثةشيمان بؤوة‬ ‫كة ث َيشرت ث َيمانيدابوو‪ ،‬ئةويش بآ سـآء دوو‬ ‫رةزامةندى لةسةر داواكةم نيشاندا‪ ،‬دواى ضةند‬ ‫خولةك َيك (سلطان) ثةيوةندى ث َيوة كردمةوة كة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (سامح عاشور) داناوة تا ضاويان‬ ‫كات َيكيان‬ ‫بةيةك بكةو َيت‪ ،‬لةهةمان رؤذدا لة (جروبي عدلي)‬ ‫كاتةكةش كاتذميرَ دةى شةو بوو‪ ،‬ديارة ناوضةى‬ ‫َ‬ ‫ضؤل‬ ‫(جروبى عدلي) لةسةعات (‪)10‬ى ش��ةوةوة‬ ‫دةب َيت‪ ،‬بةتايبةتى ل��ةوةزرى زستاندا‪ ،‬ئةمةش‬ ‫دلَنياييةكى زياتر دةبةخش َيتة ديدارةكة لةروى‬ ‫نه َينىء تايبةمتةندييةوة‪.‬‬ ‫لةكاتء شو َينى دياريكراودا (عصام سلطان)‬ ‫لةث َيش هةموواندا ئامادةبوو‪ ،‬من كةم َيك دواى‬ ‫ئ��ةو ئ��ام��ادةب��ووم بةهاو ِر َييةتى (عاطف ع��واد)‬ ‫كة ه َيشتا ثةيوةندى بةئيخوانةوة مابوو و َي ِراى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (خالد شقري) ئةويش ه َيشتا‬ ‫ميان ِرةويةكةىء‬ ‫ىَ‬ ‫لةدل ئيخواندا ئةندام َيكى كاراو بةرثرسى لق َيك‬ ‫بوو لةلقةكانى ميسرى نوآ‪ ،‬بةآلم (سامح عاشور)‬ ‫يةكسةر دواى ئ َيمة بةهاو ِر َييةتى ثار َيزةرى ناسريى‬ ‫ثؤرسةعيدى (ياسر حسن) ئامادةبوو‪( ،‬ياسر)‬ ‫ثالَ َيوراوبوو بؤ ئةندام َيتى لةو هةلَبذاردنانةدا‪.‬‬ ‫لةراستيدا (ياسر حسن) كة دوات��ر زانيم كليلى‬ ‫ر َيكةوتن بوو‪ ،‬ضونكة هاور َيى (عصام سلطان)‬ ‫بوو لةزانكؤء ث َيكةوةش ئةندامبوون لةيةك َيتى‬ ‫خو َيندكاراندا‪ ،‬بةهؤى ثةيوةنديةكانى هاور َييةتى‬ ‫ن َيوانيانةوة‪ ،‬دةرفةتى زؤريان هةبوو تا لةبارةى‬ ‫هةلَبذاردنةكانى ئايندةوة قسةو باسبكةن‪،‬‬ ‫لةئةجنامى طؤرينةوةى بريو ِراكانى ن َيوانيان قسةو‬ ‫باسةكان ثةرةيان سةند‪ ،‬بةجؤر َيك كارطةيشتة‬

‫‪2‬‬

‫خه‌یره‌ت شاطر‪ ،‬جێگری یه‌که‌می رابه‌ری ئیخوان‬ ‫ئةوةى كة (ياسر حسن) هةمئاهةنطيةك لةن َيوان خ��وىل وان��ةوت��ن��ةوةى ر َيكدةخست بؤ وتنةوةى‬ ‫(عصام سلطان)ء (سامح عاشور)دا دروستبكات‪ ،‬بنةماكانى خو َيندنةوةى قورئان بؤ فيرَ خوازانى‬ ‫دةرئةجنامى ئةو هةمئاهةنطيةش ئةم ديدارة بوو سةر بةئيخوان‪ ،‬ئةمة س��ةرة ِراى ئةوةى لةطةلـآ‬ ‫كة كودةتا طةورةكةى ل َيكةوتةوة‪ ،‬ئةو كودةتايةى مزطةوتدا وتارب َيذبوة‪ ،‬بةتايبةتى لةو مزطةوتانةى‬ ‫ىَ‬ ‫كؤنرتؤل ئيخواندا بوون‪ ،‬بةم كارةشى‬ ‫كة (سامح عاشور)ى خستة ن َيو م َيذووةوة‪ ،‬دواى كة لةذ َير‬ ‫ئ��ةوةى ه َيندةى نةمابوو لةالثة ِرةكانى واقيعى دةسةآلتى دةرون��ىء ئاينى بةخشى بةضةندين‬ ‫كةرتى جياواز لةثار َيزةرانى ئيخوان‪ ،‬هةروةها لةو‬ ‫سةنديكايىء سياسيدا بض َيتةدةرآ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دانيشتنةكة دوو سةعات كاتى بردن‪ ،‬دواى ئةو ديدارةدا ثاريزةرى ئيخوانى (امحد حسن مجعة)‬ ‫ىَ‬ ‫بةكؤمةل ئيخوان بوو‬ ‫دي��دارة زؤر لةغةمى تؤماركردنى رووداوةكانىء ش ئامادةبوو‪ ،‬كة سةر‬ ‫وردةكارييةكانى بووم لةن َيو دةفتةرى تايبةتى لةناوضةى ميسرى نوآء كةسايةتيةكى ضاثوكء‬ ‫ي��ادةوةري��ي��ةك��امن‪ ،‬ب��ؤ ئ���ةوةى هيض ب ِرطةيةك كارطةرو كةسايةتيةكى خاوةن سةنطء بةهاى خؤى‬ ‫لةبرطةكانى ل��ةه��زرى م��ان��دوى م��نء ل��ةه��زرى بوو لةن َيو الوانى ئيخواندا‪ ،‬بةآلم دواى دوو َ‬ ‫سال لةو‬ ‫ِ‬ ‫دي��دارة بةيةكجارى دةستبةردارى ئيخوان بوو‪،‬‬ ‫ئامادةبوانيش تةرةنةب َيت‪.‬‬ ‫لةو دي��دارةدا (سامح عاشور) طةلـآ ث��رؤذةو هةر لةو ديدارةدا يةك َيك لةثار َيزةرة كارطةرةكانى‬ ‫ث َيشنيازى خستة ِروو تا ثشتطريى ل َيبكةين‪ ،‬يةك نوسينطةى (خالد شقري) بةناوى (عليش) وةك‬ ‫لةث َيشنيازةكانى‪ ،‬ب َيطومان لةدواى سةركةوتنى‪ ،‬طو َيطر بةشداربوو‪ ،‬ناوبراو بةش َيوةيةكى الوةكى‬ ‫ئةوة بوو كة من بكات بةئةندامى ئةمانةتى طشتى سةربةئيخوان بو‪ ،‬ثلةى ئيخوانيةكةشى (اليةنطر‪-‬‬ ‫يةك َيتى ثار َيزةرانى عةرةب‪( ،‬عاطف عواد)يش بكاتة مؤيد) ب��وو‪ ،‬ه��ةروةه��ا دي��دارةك��ة بة بةشداريى‬ ‫بةرثرسى راستةوخؤى ليذنةى الوان لةسةنديكادا!! سـآ طةجنى ئيخوانى ديكة بة ِر َيوةضوو‪ ،‬كة لةو‬ ‫كات َيك ث َيشنيازء بةخششةكانى (سامح عاشور) ثار َيزةرانة بوون كة ل� َ‬ ‫�ةدلء دةرونياندا رةخنة‬ ‫بةردةوام بةسةرماندا دةبارين‪ ،‬زؤر راشكاوانة ث َيم طةل َيكى زؤريان هةبوو لةسةر ثرؤطرامى سياسى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلء لةسةر هةلَو َيستى ساردو س ِريان لةئاست‬ ‫طوت‪ :‬ئازيزةكةم وازب َينة‪ ،‬جارآ كاتى ئةوة نية‬ ‫خةآلتء ديارميان بةسةردا دابةشبكةيت‪ ،‬نةتؤ (بابا ثرسى دادط��اى سةربازى كة (ن��وح)ء كةسان َيكى‬ ‫َ‬ ‫منال‪ ،‬ثوختةى ديكة ت َيدا بوونة قوربانى‪ ،‬لةو قسانةى ئةو كاتة‬ ‫نوئيل)يتء نة ئ َيمةش كؤمةلَ َيك‬ ‫مةسةلةكة ئةوةية‪ ،‬رةنطة ئ َيمة بةبآ ضةندو ضون بة ِرووى هةندآ لةسةركردةكانى ئيخوان كرديان‬ ‫بآ سةوداو مامةلَة ثشتطرييت ل َيبكةين‪ ،‬بةآلم ئ َيمة ئةمة ب��وو‪ :‬ئايا (موختار ن��وح)ء ئةوانةشى كة‬ ‫ث َيويستيمان بةهةندآ رونكردنةوة هةية‪ ،‬كة دواتر لةطةلَيدابوون‪ ،‬قوربانيى دادط��اى سةربازيبوون‬ ‫لةش َيوةى سةرنجء ثرسيار ث َيشكةشتى دةكةينء ياخود هةموويان بوون بةقوربانيي غةم ساردىء‬ ‫ث َيويستة تؤش وةآلميان بدةيتةوة‪ ،‬ئينجا ئةطةر ب َيباكيةى دةستى ئيخوان؟ لةبةرئةوةى هيض‬ ‫روونكردنةوةكانتمان ثةسةندبوو‪ ،‬ئةوا ثشتطرييت شت َيك لةسةر يةك بارودؤخ نام َين َيتةوة‪ ،‬بؤية ئةو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‪ ،‬دواى‬ ‫ل َيدةكةين‪ ،‬ئةطةر نا هةريةكةمان بةر َيطةى خؤيدا‪ ..‬طةجنانةش طة ِرانةوة ن َيو ئام َيزى‬

‫بؤ طروثةكةى (نوح) در َيذدةكاتء بةهؤشيارترينء‬ ‫َ‬ ‫عاقلرتينى هةموو ئيسالميةكانى دادةن َيت‪ ،‬بةآلم‬ ‫سةبارةت بةتوانا سةنديكاييةكانى طوتى‪ :‬ث َيويستة‬ ‫لةسةرتان يةكةجمار دةرفةمت ث َيبدةن‪ ،‬ئينجا ب ِريار‬ ‫لةئةداى كارةكامن بدةن‪ ،‬ئينجا عاشور مةسةلةى‬ ‫بةلَ َينةكانى وروذان��دء خةريكبوو سو َيندخبوات‪،‬‬ ‫ئةطةر هاتوو لةهةلَبذاردنةكاندا سةركةوتنى‬ ‫بةدةسته َيناو بوو بةنةقيبى سةنديكا‪ ،‬فراوانرتين‬ ‫رووبةر لةشةريعةى ئيسالمى بة (مصطفى زهران)‬ ‫ء (امحد ربيع) دةسثيرَ َيتء لةسةر هةموو ثرؤذة‬ ‫سةنديكاييةكانيان رةزامةندى نيشاندةدات‪ ،‬ئينجا‬ ‫ئةو ثرؤذانة سةربازطةبن ياخود طةشتء طة ِران‬ ‫يان كؤ ِرو مسيناربن‪( ،‬عاشور) هةولَيدا لةقسةو‬ ‫طوزارشتةكانى زؤر نةرمء ئارام ب َيت‪ ،‬بةآلم (زهران)‬ ‫ء (امحد ربيع) بةردةوام هيرَ شيان دةكردة سةرى‪،‬‬ ‫و َي�� ِراى بةلَ َينة زؤرو هةمة جؤرةكانى بةراستى‬ ‫ِروبة ِروبونةوةيةكى توندوتيذبوو‪ ،‬هةردووالييان‬ ‫هةرضى لةدلَياندا بوو بؤ يةكرتيان هةلَ ِرشت‪،‬‬ ‫بةآلم (سامح عاشور) بةتةكتيكء ديثلؤماسيةت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مشتوم ِرةكةدا دةك��رد‪ ،‬ئةويش‬ ‫مامةلَةى‬ ‫بةمةبةستى بةدةسته َينانى ثشتطريى ئةو طروثة‬ ‫بوو‪ .‬لةو الشةوة (عصام سلطان)ء (عاطف عواد)‬ ‫لةزؤربةى جارةكاندا دةهاتنة ن َيو مشتوم ِرةكةوة بؤ‬ ‫ه َيوركردنةوةى كةشوهةواى رةوشةكة‪.‬‬ ‫بةشى يةكةمى دانيشتنةكة بةخيرَ كؤتايى هات‪،‬‬ ‫طروثةكةى ئ َيمة – بةث َيى ر َيكةوتن َيكى ث َيشوةخت‪-‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بةضةند ثةيظء رستةيةكى نةرمء دلَنياكةر‪،‬‬ ‫(سامح عاشور)دا وتو َيذةكانى دةستث َيكرد‪ ،‬ئيدى‬ ‫ليرَ ةدا ثياوةكة توانى ضةند هةناسةيةكى ئارام‬ ‫بةرةوانى مَ‬ ‫هةلذ َيت‪ ،‬بةشى دوةمى دانيشتنةكة‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫تايبةتبوو بةضؤنيةتى ثشتطرييكردنى (عاشور)‪،‬‬ ‫طومانى ت َيدانية ئةو رةوشة نالةبارة دةرونيةو‬ ‫ئةو هةموو ك َيشةو ئاستةنطانةى كة ِروب��ة ِروى‬ ‫زيندانيانى ئيخوان ببؤوة لةطرتوخانةكةيان‪ ،‬واى‬ ‫ل َيكردم حةزو ئ��ارةزووى عاشور‪ -‬لةسةركةوتنى‬ ‫وةك نةقيبى سةنديكا‪ -‬بقؤزمةوة‪ ،‬بؤ سووككردنى‬ ‫ئةو ك َيشةو طريوطرفتانة‪ ،‬لةر َيطةى ثةيوةندية‬ ‫هةمة جؤرو فراوانةكانى عاشورةوة‪ ،‬بةتايبةتى‬ ‫كة لةبارةى ثشتطرييكردنى (نوح) لةبةندخيانةدا‪،‬‬ ‫بةلَ َينى ث َيداين بةهةموو ه َيزو توانايةوة ثشتيوانى‬ ‫لةزيندانيانء بةتايبةتى لة (نوح) بكات‪ ،‬من داوام‬ ‫ل َيكرد كة ثةيوةنديةكانى بةدةزطاى ئاسايشى‬ ‫دةولَ��ةت��ةوة بةكاربه َين َيت‪ ،‬بؤ دةستةبةركردنى‬ ‫هةموو ث َيداويستيةكان لةئارامىء لةج َيطةى‬ ‫خ��ةوت��نء خ���واردنء ه��ةم��وو ث َيداويستيةك كة‬ ‫ذينطةيةكى ئ��ارامء لةبار بؤ (ن��وح)ء هاو ِر َيكانى‬ ‫ب ِرةخس َين َيت‪ ،‬ئينجا لةبارة طرنطىء بايةخى‬ ‫ئةم ثشتطرييانةى خباتة ِروو‪ ،‬لةتةواوى ميدياو‬

‫دڵنیابوم ئەوەی لەئیخوان ڕودەدات‪ ،‬نیشانەیەكی نامۆیە لەمێژوی‬ ‫بانگەوازییان‪ ،‬ئەوەتا لەكۆمەڵێكی بانگخوازییەوە‪ ،‬بوون‬ ‫بەدەزگایەكی سیخوڕی هاوتای دەزگا سیخوڕیەكەی نازیەكان‬ ‫كە بە(گستابۆ) ناسرابوو‬ ‫ب َيطومان ئاسايى بوو كة عاشور ل َيم بثرس َيت‬ ‫مةغزاو كرؤكى ئةو رونكردنةوانة ضني‪ ،‬بةآلم من بؤ‬ ‫دانيشتن َيكى ديكة دوام خست كة كاتء شو َينةكةى‬ ‫دياركرابوو‪.‬‬ ‫دي����دارى دووةم دواى سـآ ش���ةوى ديكة‬ ‫لةنوسينطةى (خالد شقري) بة ِر َيوةضوو لةناوضةى‬ ‫ميسرى نوآ‪ ،‬لةو ديدارةدا هاو ِر َييةكى نزيك بةمنء‬ ‫نزيك بةئيخوان بةبآ هؤ ئامادةنةبوو‪ ،‬ئةويش‬ ‫(عبدالسالم دي��اب) ب��وو‪-‬ء َي � ِراى ئ��ةوةى يةك َيك‬ ‫بوو لةوانةى كة هةمئاهةنطيةكى لةن َيوان منء‬ ‫لةن َيوان (سامح عاشور)دا ه َينايةئاراوة‪ -‬بةآلم‬ ‫كؤمةلَيك كةسايةتى لةئيخوان ئامادةى ديدارةكة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (موختار نوح)‬ ‫بوون كة لةسةرةتاكاندا‬ ‫دا ب��وون لةسةنديكاى ثار َيزةراندا‪ ،‬ئةمانة لةو‬ ‫كةسايةتيانة بوون كة زؤرترين كاريطةريان هةبوو‬ ‫لةسةر بةردةوامى كاروانى ئيخوان لةسةنديكاى‬ ‫ثار َيزةراندا‪ ،‬ئةوانيش بريتيبوون لة‪( :‬امحد ربيع‬ ‫غزالي)ء (مصطفى زه��ران)‪ ،‬زةه��ران يةك َيك بوو‬ ‫ل��ةوان��ةى خ��اوةن ناوبانط َيكى باشبوو لةكارى‬ ‫سةنديكاداو يةك َيكيش ب��وو لةبةناوبانطرتين‬ ‫كةسايةتية سةنديكاييةكانى ئيخوان‪ ،‬جطةلة‬ ‫(خ��ال��د شقري) خ���اوةن نوسينطةكةو (عاطف‬ ‫ع��واد)ء (عصام سلطان) كة ث َيشرت ئةندام َيكى‬ ‫ضاثوك بوو لةن َيوان ئيخوانداو دواتريش يةك َيك‬ ‫بوو لةدامةزر َينةرانى حزبى (الوسط)‪ ،‬لةنةوةى‬ ‫دواى ئةمانةش دي��دارةك��ة بة بةشدارى (حممد‬ ‫عبدالفتاح) بة ِر َيوةضوو‪( ،‬عبدالفتاح) ئةو ثار َيزةرة‬ ‫ئيخوانيةى ناوضةى شةرابيةو يةك َيك بوو لةء كةسة‬ ‫دةطمةنانةى ناو بزووتنةوةى (ئيخوان املسملني)‬ ‫كة قورئانى ثريؤزيان ئةزبةربوو‪ ،‬بةردةوام ئةلَقةو‬

‫ئةوةى رووبة ِرووى ل َيثرسينةوة كرانةوةو طةمارؤ‬ ‫خراية سةر مجوجولَيان‪ ..‬هةركةسةو تواناى خؤى‬ ‫هةية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (سامح عاشور)دا سـآ‬ ‫دانيشتنةكةم‬ ‫كاتذميرَ ى خاياند‪ ،‬لةسةرةتاى دانيشتنةكةماندا‪،‬‬ ‫س��ةب��ارةت ب��ةه��ؤك��ارى ئ��ةم دي����دارةو ئامانجء‬ ‫مةبةستةكانىء رةخنةو طلةيىء طازندة هةند َيكمان‬ ‫لةسةر خودى (سامح عاشور)ء م َيذوى طومامنان‬ ‫لةبةخشينةوةى بةلَ َينةكانىء لةتواناكانى سةبارةت‬ ‫بةئةركى سةنديكايىء رادةى بةهرةء قالَبويى‬ ‫لةو بوارةدا هةندآ قسةم بؤ كرد‪ ..‬ئينجا كؤ ِرى‬ ‫قسةو باسةكامن بؤ ئامادةبوان بةج َيه َيشت‪ ،‬ئيدى‬ ‫هةريةك لة (مصطفى زهران)ء (امحد ربيع) دابةزينة‬ ‫س��ةرى‪ ،‬وةك ب��اران��ى بةهار طلةيىء رةخنةى‬ ‫تونديان باراند بةسةريدا‪ ،‬لةوانة كة لةهةموو‬ ‫م َيذوى خةباتى لةضوارض َيوة كؤمةلَدا دذ بةئيخوان‬ ‫بووةو هةميشة كؤسث َيك بووة لةر َيطةى جوآلنةوةو‬ ‫خةباتيدا‪( .‬رب��ي��عء زه���ران) مةترسى خؤيان‬ ‫َ‬ ‫بةعةقليةت َيكى‬ ‫نةشاردةوة لةوةى كة (عاشور)‬ ‫ديكتاتؤرانةء بةدةست َيكى ستةمكارانة سةنديكاى‬ ‫ث��ار َي��زةران ب��ة ِر َي��وةب��ةر َي��ت‪ -‬وةك امح��د ربيع‬ ‫طوتى‪ -‬لةبةرامبةردا (عاشور) بةرطرى لةخؤى‬ ‫كردو ئةو تؤمةتانةشى بةتوندى رةتكردةوة‪ ،‬كة‬ ‫لةبارةى دذايةتيكردنى ئيخوانةوة دابوويانة ىَ‬ ‫ثال‪،‬‬ ‫نكول لةبوونى ناكؤكى نةكرد لةطةلَ‬ ‫ىَ‬ ‫هةرضةندة‬ ‫بالَ َيك لةبالَةكانى ئيخوان‪ ،‬لةهةمانكاتدا ئامادةيى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫خؤى دةرب � ِرى بؤ هةر جؤرة هاوكاريةك‬ ‫هةر بالَ َيكى رؤشنفكر‪ ،‬كة بةوتار َيكى عةقآلنيةوة‬ ‫ب َيتة ث َيشةوةو هاوكارى بةرامبةريشى قةبولَب َيت‪،‬‬ ‫لةث َيناو ئةوةدا ئةوةتا دةستى هاوكارىء برايةتى‬

‫ناوةندةكانى راط��ةي��ان��دن��دا‪ ،‬بةتايبةتى لةن َيو‬ ‫جةماوةرى ثار َيزةراندا‪ .‬يةك َيكى ديكة لةو قسانةى‬ ‫كاتى خؤى كردم‪ :‬ئةم رةفتارةى عاشور يارمةتى‬ ‫هةموان دةدات بؤ بةدةسته َينانى دةنطى زؤر َيك‬ ‫لةبرايانى ئيخوان‪ ..‬براكةم مامؤستا (سامح)‬ ‫تؤش دةتوانيت هةموو ئةو دةنطانة بةئاراستةى‬ ‫قازاجنى خؤت بقؤزيتةوة‪ ،‬ئةمة سةربارى ئةوةى‬ ‫يارمةتيماندةدا بؤ راك َيشانى شةمةندةفةرى هةموو‬ ‫هةوادارانى ئيخوانء ئةوانةشى كة بةثةرؤشن بؤ‬ ‫(ن��وح)ء م َيذوى خةباتى سةنديكايى ئةو ثياوة‪،‬‬ ‫بةبآ ئ��ةوةش مةحالَة بتوانني جولَة ب��ةو ضيا‬ ‫سةهؤلَينةى دةنطةكانى ئيخوان بكةين‪ ،‬هةروةها‬ ‫بةبآ ئةو ر َيطةية ناتوانني دةنطى هاوسؤزامنانء‬ ‫ئةو هةوادارانةمشان بةدةستب َينني‪ ،‬كة دةشآ‬ ‫بةتةنيا ئةوان ئةجنامى هةلَبذاردنةكان بطؤ ِرن‪.‬‬ ‫ضاوةكانى عاشور طةشانةوةو بةلَ َينيدا هةرضى‬ ‫لةتوانايداية ث َيشكةش بة (نوح)ء ئةوانى ديكةى‬ ‫بكات‪ ،‬دواى ئ��ةوةى ر َيكةوتني كة ب���ةردةوام‬ ‫ثةيوةندميان ث َيكةوة هةب َيتء النيكةم بةتةلةفؤن‬ ‫ئاطامان لةيةكرت ب َيت‪ ،‬دانيشتنةكة كؤتايى هات‪،‬‬ ‫ئةوةيش كة نةمان توانى بةتةلةفؤن باسى بكةين‪،‬‬ ‫لةر َيطةى (عبدالسالم دي��اب)ةوة‪ -‬كة بةبآ هؤ‬ ‫ئامادةى ئةو دانيشتنةمان نةبوو‪ ،‬هةرضةندة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عاشوردا‬ ‫لةدانيشتنةكةماندا زانيم كة دياب‬ ‫ديدار َيكيان بووة بةر لةوةى ئامادةى ئةم دانيشتنة‬ ‫ب َيت‪ -‬بةثةيام َيك بيطة َينينة يةكرتى‪.‬‬ ‫هةرضةندة ديدارةكة وةك ئ َيمة دةمانويست‬ ‫كؤتايى ه��ات‪ ،‬ب��ةآلم مَ‬ ‫دل ئ��ارام نةبوو هةستم‬ ‫دةكرد شت َيك ياخود نه َينيةك لةثشتى ثةردةوة‬ ‫هةية‪ ،‬بةآلم نازامن ضيية‪ ،‬ب َيطومان ئامادةنةبوونى‬

‫(عبدالسالم دياب) لةو دانيشتنةدا توشى شؤكى‬ ‫ك��ردم‪ ،‬ضونكة ئةو لةهةموان بةثةرؤشرتبوو بؤ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عاشوردا‪ ،‬بؤية ئامادةنةبونى‬ ‫ر َيكةوتن‬ ‫ئةو ج َيطةى تو ِرةبوونء نيطةرانى بوو‪ ،‬تةنانةت‬ ‫بؤ خ��ودى عاشوريش‪ ،‬هةروةها ب ِريارنةبوو كة‬ ‫برامان (عليش) ث��ار َي��زةرى ئيخوانى‪ ،‬ئامادةى‬ ‫دانيشتنةكةمان ب َيت‪ ،‬ناوبراو كة لةنوسينطةى‬ ‫ثار َيزةر (شقري) كاريدةكرد لةكاتى دانيشتنةكةيدا‬ ‫ناوبةناو َيك دةستى بؤ طريفانى ضاكةتةكةى دةبرد‪،‬‬ ‫وةك ئةوةى شت َيكى زؤر بةنرخى ت َيداداناب َيت‪..‬‬ ‫هةرضةندة مَ‬ ‫هةولدا ئةو طومانانة لةم َيشكم دةركةم‪،‬‬ ‫بةآلم هةرطيز بريوهؤشم ث َيشبينى ئةوةى نةدةكرد‬ ‫كة تةواوى دانيشتنةكةمان بةدةنط تؤماركراوة‪،‬‬ ‫هةرطيز ن��ةم��دةزان��ى كة (عليش) سيخو ِر َيكى‬ ‫ئيخوانيةو دانيشتنةكةى تؤماركردوةو دواتر بؤ‬ ‫(حممد طوسوني) بردوة‪ ،‬ديارة لةوآ لةن َيو ئيخواندا‬ ‫ئاميرَ ى سيخو ِرى دروستدةكر َيت‪ ،‬كة زؤر لةوانةى‬ ‫دةزطاى جاسوسى ئاسايشى دةولَةت باشرتن‪ ،‬بؤية‬ ‫دةشـ َيت َبل َيني ئافةرين دةزطاى سيخو ِرى ئاسايشى‬ ‫(دعوة)‪.‬‬ ‫«طستابؤ»ى ئيخوان(*)‬ ‫ه��ات ب��ةخ��ةي� مَ‬ ‫ىَ‬ ‫ه���ةوال ثشتطريكردنى‬ ‫�ال��دا‪،‬‬ ‫طروثةكةمان بؤ عاشور‪ ،‬لة(موختار نوح)ء طروثى‬ ‫ئةو برايانةى لةطةلَيدا زيندانيبوون بشارمةوة‪،‬‬ ‫ضونكة لةاليةكةوة لةوة دةترسام (ن��وح) فشار‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مندانء دوات��ر‬ ‫خباتة س��ةر ئ��ةوان��ةى كة‬ ‫بةنديانبكات تا بةث َيضةوانةى من ئاراستةيان بكات‪،‬‬ ‫لةاليةكى ديكةشةوة لةوة دةترسام دةرئةجنامى‬ ‫ئةم ثشتطرييكردنة بؤ (موختار نوح) بةخراثى‬ ‫بشك َيتةوةو ئةو رةسيدةى كة لةن َيو ئيخواندا‬ ‫ماويةتى ئةويش لةدةستبدات‪ ،‬بؤية ناضاربووم ئةو‬ ‫نه َينيةى مَ‬ ‫دل بؤ (امحد ربيع) باسبكةم‪ ،‬ئةويش بآ‬ ‫سـآء دوو ثشتطريكردمء ب ِريارماندا ئةم ثرؤذةية‬ ‫لةهةموو برايانى زيندانى بشارينةوة بة (موختار‬ ‫ن��وح)ي��ش��ةوة‪ ،‬ب��ةآلم ئ��ةوةى لةزيندانيةكامنان‬ ‫ش����اردةوة ب��ةزووي��ى طةيشتة سةركردةكانى‬ ‫ر َيكخسنت‪.‬‬ ‫عةسرى رؤذى دوايى بيستم كة (سامح عاشور)‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةك َيك لةثار َيزةرانى ناوضةى خؤرهةآلتى‬ ‫قاهرية ديدار َيكى بووة‪ ،‬ئةم دي��دارةى (عاشور)‬ ‫م زؤر ب���ةالوة س��ةي��رب��وو‪ ،‬ئ��ةوةن��دةم��زان��ى ئةو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عاشوردا ببوو‪،‬‬ ‫ث��ار َي��زةرةى ديدارةكةى‬ ‫بةثةلة ه��ات بؤ نوسينطةكةم و بةشثرزةيىء‬ ‫ه��ةن��اس��ةب�� ِرك�� َي��وة دةس��ت��ي��ك��رد ب��ةط��ل��ةي��ىء‬ ‫سةرزةنشتكردمن لةوةى كةث َييان طةيشتؤتةوة‪،‬‬ ‫ضونكة ئةمة بؤ ئ��ةوان كارةساتة‪ -‬وةك ئةو‬ ‫طوتى‪ -‬بةلَكو ه��ةورة تريشقةو ضةمخاخةيةكى‬ ‫بةه َيزة ئينجا بةغةمباريةوة در َيذةى بةقسةكانيداو‬ ‫طوتى‪ :‬كةس َيك وردو درشتى دانيشتنةكةتانى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ع��اش��وردا‪ ،‬بةئاميرَ ى تؤماكردنى دةنط‬ ‫تؤماركردووةو راستةوخؤ وتو َيذةكانى بؤ طو َيضكةى‬ ‫(حممد طوسون) طواستؤتةوة‪ ،‬ب ِريارة ئةويش‬ ‫بيطة َين َيتة سةركردةكانى ئيخوان‪ ،‬مةطةر من بضم‬ ‫بؤ الىء هةولَبدةم لةو كارة ثةشيمانى بكةمةوة‪،‬‬ ‫هةر لةميانةى ئةو قسانةى كردى‪ ،‬طواية ئةو كارةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عاشوردا كردومانة‪ ،‬دةض َيتة خانةى‬ ‫كة‬ ‫ب ِريارى ئيخوانةوة‪ ،‬ئةو كةسةى ئةم جاسوسيةى‬ ‫بةسةرتانةوة ك��ردوة‪ ،‬كار َيكى جواميرَ انةية بؤ‬ ‫بةرطريكردن ل��ة(دع��وة)ء لةدوذمنانى (دع��وة)‪،‬‬ ‫ضونكة ئةم كارةى ئ َيمة بةب ِرواو قةناعةتى (دعوة)‬ ‫راطةياندنى دوذمنايةتيةء ل َيخؤشبوونى نية‪ ،‬مةطةر‬ ‫دان بةو هةلَةيةدا بن َيتء لةالى سةركردةكانى‬ ‫ئيخوان طوناهةكان بةتؤبةكرن ثاكبكاتةوة!‬ ‫هةروةها لةاليةن خؤيةوة‪ ،‬بةوة كؤتايى بةقسةكانى‬ ‫ه َينا‪ ،‬ئةو جاسوسة – كة نةويوست ناوةكةيم بؤ‬ ‫ئاشكرابكات‪ -‬تةلةفؤنة مؤبايلةكةى كردؤتةوة تا‬ ‫لةثةيوةنديةكى راستةوخؤ و لةسةر ه َي َل َيكى طةرم‬ ‫تةواوى طفتوطؤكانى بؤ (طوسون) طواستؤتةوة‪،‬‬ ‫بةمةش ئةمةى دواييانى توشى شؤككردووة‪،‬‬ ‫بةهؤى مةترسيةكانى ئةم ر َيكةوتنةوة‪ ،‬بؤية ئةويش‬ ‫واتة (طوسون) ب ِرياريداوة مةسةلةكان بةجؤر َيك‬ ‫قولَبكاتةوة كة ث َيشبينيكردنى ئةجنامةكانى‬ ‫كار َيكى زةمحةت ب َيت‪ ،‬ضونكة طروثةكةى ئ َيمة‬ ‫– وةك ئةو براية دةلَ َيت‪ -‬بةم كارةى ياخيبوونى‬ ‫خؤى لةئيخوان راطةياندوة‪ ،‬و َي� ِراى ئةو قسانةى‬ ‫ئةو براية ث َيى طومت ِروبةر َيكى خؤلَةم َيشى لةغةمء‬ ‫كةل بةهةندآ توورةيى َ‬ ‫ثةذارةى ت َي َ‬ ‫لةدلء دةرومندا‬ ‫ِ‬ ‫دروستكرد‪ ،‬لةبةرامبةر ئةوانةى شتة حةرامةكان‬ ‫حةآللَدةكةنء جاسوسيدةكةنء ياخيدةبن‪ ،‬كةضى‬ ‫ىَ‬ ‫بةخةيال‬ ‫ث َييانواية كار َيكى باشيان ك��ردووةو‬ ‫خؤيان بةم كارةيان لةخوا نزيكدةبنةوةو ث َيشيان‬ ‫واية ئةمة طةورةترينى خواثةرستيةكانة‪ ،‬ضونكة‬ ‫قةوارةى ر َيكخستنةكانيان دةثار َيز َيت!! كة بةالى‬ ‫ئةوانةوة يةكسانة بةئيسالم‪ ،‬ئةوةتا شةو و رؤذ‬ ‫ثرتةثرتيانة‪ ،‬وةك طو َيم ل َييانب َيت ضؤن دةلَينَ‬ ‫«ثاراستى ر َيكخسنت ثاراستنى ئيسالمة‪ ،‬ضونكة‬ ‫هةر شت َيك ئةرك َيكى ثآ ج َيبةج َيبكر َيت‪ ،‬ئةوا‬ ‫دةب َيتة فةرز»‪.‬‬ ‫وةآلمى ئةو برايةم نةدايةوة‪ ،‬كة بة ِرووكةش‬

‫ذمارة (‪ )5‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬ ‫زؤر بةتةنط ئةوةوة بوو بطيرَ ِ َيتةوة ذ َير سايةى‬ ‫(ط��اع��ة)ء ملكةضىء ط��و َي��ر ىَ‬ ‫اي��ةل‪ ،‬ب��ؤي��ة هيض‬ ‫ِ‬ ‫بةدواداضون َيكم نةبوو‪ ،‬جطة ل��ةوةى كة طومت‪:‬‬ ‫«خوا ثاداشى ضاكةت بداتةوة»‪ .‬ئيدى بةسةر‬ ‫لةقان َيكء بةزةردةخةنةيةكى ث ِر لةرقء ب َيزارييةوة‪،‬‬ ‫ك��ة لةناخى ه��ةس��تء نةستمةوة هةلَقوآلبوو‬ ‫كؤتاييم بةو باسوخواسة ه َينا‪ ،‬ضونكة دلَنيابوم‬ ‫ئةوةى لةئيخوان ِرودةدات‪ ،‬نيشانةيةكى نامؤية‬ ‫لةم َيذوى بانطةوازخوازييان‪ ،‬ئةوةتا لةكؤمةلَ َيكى‬ ‫بانطةوازخوازيةوة‪ ،‬بوون بةدةزطايةكى سيخو ِرى‬ ‫ه��اوت��اى دةزط���ا سيخو ِريةكةى ن��ازي��ةك��ان كة‬ ‫ىَ‬ ‫لةدل‬ ‫بة(طستابؤ) ناسرابوو‪ ،‬ئةمة ءةرط��ة ِران��ة‬ ‫كؤمةلَةوة هةلَقوآلو وةريطيرَ ا‪ ،‬بؤيةش َ‬ ‫دل بة (قلب)‬ ‫ِ‬ ‫ناونراوة‪ ،‬ضونكة (يتقلب) واتة قابيلى طؤ ِرانة‪.‬‬ ‫لةقؤناغى يةكةمدا‪ ،‬ب��ةدر َي��ذاي��ى رؤذان��ى بةر‬ ‫لةهةلَبذاردنةكان‪ ،‬دياردةيةكى سةيرم بةديكرد‪،‬‬ ‫ئ��ةوة بوو ذمارةيةكى زؤر لةبرايانى ثار َيزةر‪،‬‬ ‫ل��ةوان��ةى كة ث َيشرت ثةيوةنديةكى بةه َيزيان‬ ‫بة(حممد ط��وس��ون)ء ئ��ةوان��ةش��ةوة ن��ةب��وو كة‬ ‫لةطةلَياندا بوون‪ ،‬ئةوانة بةش َيوةيةكى بةردةوام‬ ‫سةردانى نوسينطةكةى منيان دةك��ردء داواى‬ ‫ئ��ام��ؤذط��ارىء ر َينماييان ل� َي��دةك��ردم‪ ،‬ثرسيارى‬ ‫طةلـآ شتيان ل�� َي��دةك��ردم‪ ،‬ك��ة ثةيوةنديان‬ ‫بةهةلَبذاردنةكانةوة هةبوو‪ ،‬هةروةها لةبارةى مافى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دةكردم‪ ،‬كة ئايا‬ ‫ئيخوانةوة ضةندوضونيان‬ ‫ئيخوانيش وةك طروث َيكى سياسى مافى ئةوةيان‬ ‫هةية بةشداريى لةهةلَبذاردنةكاندا بكةن‪ ،‬ئةم‬ ‫مشتوم ِرو وتو َيذوانةى ن َيوامنان بؤ ضةند كاتذميرَ َيك‬ ‫در َي���ذةى دةك َيشا‪ ،‬لةراستيدا ئ��ةم ئةزموونة‬ ‫هةندآ بريو ِراى ث َيشكةشكردم كة ه َيشتا بةش َيوة‬ ‫كؤتاييةكةى لةالى من طةآللَة نةببوون‪ ،‬يةك َيك‬ ‫لةو بريو ِرايانة ئةوة بوو كة بةيةك َيك لةو برايانةم‬ ‫طوت لةسةردان َيكيدا‪ ،‬لةو سةردانانة كة هاتبوو‬ ‫داواى ر َينمايىء راو َيذى ل َيدةكردم‪ :‬بؤ كؤمةلَ َيكى‬ ‫ىَ‬ ‫كؤمةل ئيخوان‪ ،‬بةهيض‬ ‫بانطةوازخوازى ءةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ش َيوةيةك ناب َيت كارى ملمالنيى سياسى خباتة ثيش‬ ‫كارى بانطةوازخوازىء كارى ضاكسازييةوة‪ ،‬ضونكة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سروشتء ث َيكهاتةى‬ ‫كارى ملمالن َيى سياسى‬ ‫كؤمةلَ َيكى بانطةوازخوازيدا ئاو َيزانى يةكرتى نابنء‬ ‫دذ بةيةكرتين‪ ،‬هةرضةندة لةم ضةند دةيةى دواييدا‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل كارى ملمالن َيى سياسى خستؤتة ث َيش‬ ‫كارى بانطةوازخوازييةوةء بةبايةخ َيكى زؤرةوة‬ ‫ل َيى دة ِروان َيت‪.‬‬ ‫ئ��ةوي��ش ط��وت��ى‪ -‬وةك خ��ؤى لةمةسةلةكة‬ ‫ب َيئاطابكات‪- :-‬ئةمة ضؤن ‪ ..‬ئةوةتا دةبينم ئ َيمة‬ ‫ك��ارى بانطةوازخوازميان خستؤتة ث َيش هةموو‬ ‫شت َيكةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ربىء طومت‪ :‬لةسةرخؤبة براكةم ‪..‬‬ ‫قسةكةيم ثي ِ‬ ‫بةلَطةى زؤر هةية كة راستى قسةكامن دةسةمل َين َيت‪،‬‬ ‫بايةخدان بةكارى ملمالن َيى سياسى لةسةر حيسابى‬ ‫كارى بانطةوازخوازى‪ ،‬بؤتة ئامانجء مةبةستى‬ ‫هةرة طةورة كة خةلَكانى بريمةندى لةن َيو كؤمةلَدا‬ ‫نيطةران كردووة‪.‬‬ ‫ئةو براية طوتى‪ :‬بةآلم (حسن البنا)يش سياسةتى‬ ‫دةكرد‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةئاراميةكى زؤرةوة ثيم طوت‪ :‬ئةطةر (حسن‬ ‫البنا) مومارةسةى ك��ارى سياسيشى كردب َيتء‬ ‫لةضلةكانى سةدةى بيستةمدا‪ ،‬دووجار بةشداريى‬ ‫ثرؤسةى هةلَبذاردنى ثارلةمانيشى كردب َيت‪،‬‬ ‫دةرك��ى بةمةترسىء دةرةئةجنامةكانى كارى‬ ‫سياسى كردووة‪ ،‬كة ئيخوانى ت َيوةبطل َيت‪ ،‬بؤية‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل بطيرَ َيتةوة‬ ‫بةهةموو توانايةوة هةولَيداوة‬ ‫ذ َي��ر سايةى بانطةواز َيكى ث��اكء ب َيطةرد‪ ،‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل لةكاتى خؤيدا دةستبةردارى بريؤكةى‬ ‫مومارةسةى كارى سياسى نةبوو‪ ،‬ئيدى ئةوة بوو‬ ‫لةر َيطةى رابةرى دووةميانةوة (حسن اهلضييب)‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثياوانى شؤ ِرشدا بةرةنطارى يةكرتي‬ ‫يةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ب��وون��ةوةو ثيكدادان لةنيوانياندا دروستبوو‪،‬‬ ‫زؤر َيك لةنوسنيء لةتو َيذينةوةكانى ئيخوان دانيان‬ ‫بةهةلَةى (اهلضييب)ى باوكدا ناوة لةبة ِر َيوةبردنء‬ ‫َ‬ ‫لةطةل قةيرانى ثياوانى شؤ ِرشدا‪،‬‬ ‫مامةلَةكردنى‬ ‫ئينجا لةسةردةمى نو َيداو بةتايبةتى لةرؤذانى‬ ‫(ح��ام��د اب��و النصر) ب��زوت��ن��ةوةى ئيخوان بوو‬ ‫بةحزب َيكى سياسى ركابةرىء ئاآلى ك َيبةرك َيى‬ ‫هةلَبذاردنى بةرزكردؤتةوةو دذايةتى هةموو طروثء‬ ‫ث َيكهاتةء حزبة سياسيةكان دةكات‪.‬‬ ‫ئةو براية وةك مشتوم ِرم لةطةلَدا بكاتء طوتى‪:‬‬ ‫ب��ةآلم ض��ؤن دةس��ت��ةب��ةرى هةلَبذادنةكان بني؟‬ ‫ك َيبةرك َيى هةلَبذاردن خؤى لةخؤيدا (دعوة)ية‪.‬‬ ‫وةك هةولَ َيك بؤ كؤتايى ه َينانى وتوو َيذةكة ث َيم‬ ‫طوت‪ :‬بريؤكةى ك َيبةرك َيى هةلَبذاردن ش َيواز َيكة‬ ‫لةخةباتى حزبة سياسيةكان‪ ،‬كةضى ئيخوان وةك‬ ‫بزوتنةوةيةكى بانطةوازخوازىء ضاكسازى نةيويست‬ ‫بب َيتة حزب َيكى سياسى‪ ،‬لةكات َيكدا ب ِرياريدا وةك‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سياسةتدا مامةلَةبكات‪ ،‬بؤية بةئاشكرا‬ ‫حزب‬ ‫سياسةت َيكى دووفاقى ثةي ِرةوكرد‪ ،‬لةاليةك ب ِرياريدا‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل مب َين َيتةوةو بةحزببونى‬ ‫لةسةر ش َيوةى‬ ‫َ‬ ‫خؤى رةتكردةوة‪ ،‬كةضى لةاليةكى ديكةوة هةوليدا‬ ‫وةك حزب َيكى سياسى رةفتاربكات‪ ،‬ئةمةش وةك‬ ‫راستيةكى ضةسثاو خؤى لةشة ِرى هةلَبذاردنةكانداو‬

‫لةبةربةرةكانيكردنى حكومةتء حزبة سياسيةكاندا‬ ‫بينيةوة‪ ،‬ديارة ئةمةش دةب َيتة هؤى وةرطرتنى‬ ‫هةلَو َيستى توند لةاليةن ئةو حكومةتء حزبانةوة‬ ‫لةدذى ئيخوان لةاليةكء سةرهةلَدانى دذواريةكى‬ ‫طةورة لةمومارةسةكردنى ئةو سياسةتة دووفاقية‬ ‫لةاليةكى ديكةوة‪ ،‬ئةوةتا ئ َيمة خؤمان بةخاوةن‬ ‫بزوتنةوةيةكى ب��ان��ط��ةوازخ��وازىء ضاكسازى‬ ‫دةزاننيء خةلَك بؤ ر َيباز َيكى ميان ِرةوانةى ئيسالم‬ ‫بانط َيشتدةكةين‪ ،‬هةميشة دةمانةو َيت خؤشةويستى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل نوخبةى‬ ‫جةماوةر بةدةستب َيننيء بةجؤر َيك‬ ‫سياسيدا بدو َيني كة زياتر ئاشنايان بكات بةبريو ِراى‬ ‫طشتى ئيسالم‪ ،‬ئينجا ئةطةر ويستمان لةهةمانكاتدا‬ ‫ىَ‬ ‫ربك َيى هةلَبذاردن بدةين لةطةلَياندا‪،‬‬ ‫ه��ةول ك َي ِ‬ ‫دي��ارة ئةمةش جؤر َيك لةناكؤكىء دوذمنايةتى‬ ‫ل َيدةكةو َيتةوةو دةب َيتة هؤى طردبوونةوةى هةموو‬ ‫ئةو ه َيزانة لةبةرةيةكى دذ بةئيخوانء بة بزوتنةوةى‬ ‫ضاكسازى‪ ،‬من ضوونة ن َيو ثرؤسةى هةلَبذاردنةكان‬ ‫بةش َيوةيةكى رةها رةتناكةمةوة‪ ،‬بةآلم بؤضى‬ ‫بةزؤرينةوة بضينة ن َيو ك َيبةرك َيى هةلَبذاردنةكانةوة؟‬ ‫لةم زؤرينةية ضيمان دةستدةكةو َيت؟ ئايا ئةوةندة‬ ‫بةس نية لةهةلَبذاردنةكانى سةنديكاى ثار َيزةراندا‬ ‫ب��ةش��دارب�ين‪ -‬ب��ؤ من��وون��ة‪ -‬ي���ان ل��ةدةس��ت��ةو‬ ‫دام��ةزراوةك��ان��ى دي��ك��ةدا‪ ،‬ب��ةآلم بةذمارةيةكى‬ ‫دياريكراو كة لةضوار كانديد زياتر نةب َيت؟ ضونكة‬ ‫بةم ش َيوةية هاوك َيشةى بوومنان لةئةجنومةندا‬ ‫ب��ةدي��د َي��ن�ينء س���ؤزو خؤشةويستى ث َيكهاتة‬ ‫سياسيةكان ياخود سةنديكايية جياوازةكانيش‬ ‫مسؤطةردةكةينء بةمةش خؤمان بةدوور دةطرين‬ ‫لةدذايةتيكردنى ئةوانةى كة بؤ ئاشتىء ث َيكةوة‬ ‫ذيان‪ ،‬بانط َيشتيان دةكةين‪.‬‬ ‫ل�َي�رَ ةدا ب��راى ميوان بةتوو ِرةييةوة بريؤكةى‬ ‫لةهةلَبذاردنةكاندا‬ ‫ئيخوانى‬ ‫بةشدار َيكردنى‬ ‫َ‬ ‫رةتكردةوة‪ ،‬منيش طومت‪ :‬هةر كةسيك لةبزوتنةوةى‬ ‫ئيخوان بيةو َيت بةو زؤرينةيةى ئ َيستاى ئيخوانةوة‬ ‫لةسةنديكاى ثار َيزةراندا بض َيتة ن َيو ثرؤسةى‬ ‫هةلَبذارنةوة‪ ،‬يان ئةوةتا ب َيئاطايةو نازان َيت يان‬ ‫ئةوةتا ط َيلء ك��ةودةن��ةو ت َيناطات‪ ،‬لةهةردوو‬ ‫حالَةتةكةشدا دةرك بةئاكامى ئةو كارة ناكات كة‬ ‫ضؤن بةسةر (دعوة)دا دةشك َيتةوة‪.‬‬ ‫بةآلم من ويذدامن ئاسوودةء ب َيباكة لةو قسانةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫كة كردمن‪ ،‬ض��ؤن وان��امب لةكات َيكدا من‬ ‫كةسان َيكدا هةلَسوكةوت دةك��ةم كة درومش��ى‬ ‫(ث َيغةمبةر ث َيشةنطمانة)يان بةرزكردؤتةوة؟ كاتى‬ ‫خؤى نةمدةزانى دةرةئةجنام بريو ِراكامن بةجمؤرة‬

‫‪3‬‬

‫معه‌مه‌د طوسون‪ ،‬سه‌رکرده‌و پارێزه‌رێکی ئیخوان‬ ‫هةموو شت َيكةوةية‪ ،‬ضونكة بةهاى مرؤظ – وةك‬ ‫طوتراوة‪ -‬خؤى لةرادةى طو َير ىَ‬ ‫ايةلء ملكةضى بؤ‬ ‫ِ‬ ‫سةركردةكانى دةبين َيتةوة‪.‬‬ ‫بةضةند رستةو ب ِرطةيةكى كورت ئةو ثاساوانةم‬ ‫بؤ (فالح) باسكرد كة ثالَيان ث َيوة نام بؤ ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (سامح عاشور)دا ئةم ر َيكوتنة بكةم‪ ،‬جةختم‬ ‫لةسةر ئةوة كردةوة كة مةسةلةى ويستء ئريادة‪،‬‬ ‫دةب َيت ملكةضى ياساو ر َيساى شةرعى ب َيت‪ ،‬من‬ ‫بينيم ئريادةو ويستى ثار َيزةران مةحالَة‪ ،‬دةب َيت‬ ‫هةلَبوةش َيتةوة‪ ،‬ضونكة هيض ه َيز َيك نية بب َيتة‬ ‫بةربةست لةن َيوان منء ئةوةدا‪ ،‬دلَنياشم كرد كة‬ ‫من هيض كةس َيكم لةدذى ليستى ئيخوان هاننةداوة‪،‬‬ ‫تةنها ئةوةندة نةب َيت لةبارةى ثرةنسيثى ضوونة‬ ‫ن َيو ث��رؤس��ةى ه��ةلَ��ب��ذاردنء س��وودةك��ان��ي��ةوة‪،‬‬ ‫بريوبؤضوونةكانى خ��ؤم خستؤتة ِروو‪ ،‬ئةمةش‬ ‫مافى خ��ؤم��ة‪ ،‬ضونكة هيض كةس َيك ناتوان َيت‬ ‫مَ‬ ‫ىَ‬ ‫كؤنرتؤل بكات‪ ،‬و َي ِ��راى روونى‬ ‫لةدلداية‬ ‫ئةوةى‬ ‫قسةكامن كةضى مامؤستا (فالح) زياتر ث َيداطرى‬ ‫لةسةر دةكردم‪ -‬ب َيطومان بةهةست َيكى برايانة كة‬ ‫دةيويست لةك َيشةو دةردةسةرى دورم خباتةوة‪-‬‬ ‫كة دةستبةردارى هةموو مةسةلةكة مب‪ ،‬بةلَكو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثار َيزةرانداو‬ ‫دةستبةردارى كاركردن مب‬ ‫خؤم بؤ ناوضة تةرخان بكةم‪ ،‬ضونكة كاركردن‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثار َيزةراندا‪ ،‬بة ِراى ئةو مرؤظ دلَ ِرةق دةكات‪،‬‬ ‫هةروةها طوتيشى‪ ،‬لةراستيدا ئيخوان ثار َيزةرانى‬ ‫بةبرا دانان َيت جا ثلةى برايةتيةكةى هةرضةند َيكء‬

‫كةسدابوو‪ ،‬نةث َيشرتيش لةم َيذوى ئيخواندا ِرويدابوو‪.‬‬ ‫***‬ ‫«دو شتى زؤر جياواز‪ :‬يةك َيك داواى حةق بكاتء‬ ‫شكست ب َين َيت‪ ،‬يةك َيكيش داواى ناحةق بكاتء‬ ‫سةركةوتن بةدةست ب َين َيت‪ ..‬دواتر ل َيكدانةوةى ءا‬ ‫بؤ بكر َيت يةكةم هةلَةو دوةم راستى كردوة! بةآلم‬ ‫لةراستيدا هةلَةى يةكةم راستة‪ ،‬ضونكة لةث َيناو‬ ‫حةقدا ت َيكؤشاوة‪ ..‬راستى دووةم هةلَةية ضونكة‬ ‫بؤ ناحةق ت َيكؤشاوة»‬ ‫قؤناغى يةكةمى هةلَبذاردنةكانى ثار َيزةران‬ ‫ك��ؤت��اي��ى ه���ات‪ ،‬ب���ةآلم ب��ةه��ؤى ت��ةواون��ةب��وون��ى‬ ‫ذم��ارةي ياسايى‪ ،‬كؤمةلَةى طشتيى راو َيذكارى‪،‬‬ ‫سةرثةرشتيارى هةلَبذارنةكان‪ ،‬قؤناغى دوةمى بؤ‬ ‫رؤذى ‪ 2001/2/24‬دواخست‪ .‬لةبةيانى رؤذى دواييدا‬ ‫بينيم يةك َيك لةدةرطاى مالَةوةمان دةدات‪ ..‬كة ضووم‬ ‫بةدةنطيةوة سةيرم كرد ئةندازيار (امحد شوشة)‬ ‫بوو‪ ،‬كة ث َيشرت ئةندامى هةمان ئةو خ َيزانة ئيخوانية‬ ‫بوو كة منيش ئةندام بوم ت َييدا‪ ،‬كات َيك كة بةرثرسى‬ ‫ناوضةى (مدينة نصر) بوو‪ ،‬ئينجا لةدواييدا بوو بة‬ ‫بةرثرسى بةشى ر َيكخستنى ثةروةردة لةثار َيزطاى‬ ‫قاهرية‪ ...‬ئةو سةردانة كتوث ِرةى (امحد شوشة)‪،‬‬ ‫بةهؤى فراوانبوونى بازنةى بةرثرسيارةتيةكانىء‬ ‫سةرقالَبوونى بةكاروبارى ر َيكخستنةكانةوة‪ ،‬بآ‬ ‫هيض ئاطاداركردنةوةيةكى ث َيشوةخت‪ ،‬بؤ من بوو‬ ‫بةج َيطةى سةرسو ِرمان‪ ،‬بةتايبةتى كة ماوةيةكى‬ ‫زؤر بوو ثةيوةندميان ث َيكةوة نةمابوو‪.‬‬

‫بۆ كۆمەڵێكی بانگەوازی‌وەك كۆمەڵی ئیخوان‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك نابێت كاری ملمالنێی سیاسی بخاتە پێش كاری‬ ‫بانگەوازی‌و كاری چاكسازییەوە‪ ،‬چونكە كاری ملمالنێی سیاسی‬ ‫لەگەڵ سروشت‌و پێكهاتەی كۆمەڵێكی بانگەوازیدا ئاوێزانی‬ ‫یەكتری نابن‌و دژ بەیەكترین‬ ‫دةشك َيتةوة كة بؤ ئةو برايانةم دةخستة ِروو‪ ،‬كات َيك‬ ‫دةهاتن بؤ المء داواى ر َينمايىء راو َيذيان ل َيدةكردم‪..‬‬ ‫من ضوزامن تةواوى ديدارو قسةكامن تؤماردةكر َيتء‬ ‫بؤ (حممد طوسون) دةبر َيت‪ ،‬ئةويش ب��ةدةورى‬ ‫خؤى دةيطة َين َيتة بةردةستى رابةرى طشتى‪ ،‬بؤ‬ ‫ئةوةى ضةواشةى بكاتء واى ت َيبطةيةن َيت كة من‪،‬‬ ‫بةليستى ئيخوان لةهةلَبذاردنةكاندا‪ ،‬سةركردايةتى‬ ‫بزوتنةوةيةك دةكةم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةلكردنى رةشةباى ك َيشةو طريوطرفتةكان‬ ‫نوقآلنةكان سةرةتايان دةركةوت كات َيك مامؤستا‬ ‫(ف�لاح س��رور) ثةيوةندى ث� َي��وةك��ردم‪( ،‬س��رور)‬ ‫يةك َيكبوو لةطةورة ئةندامانى سةركردايةتى ئيخوان‬ ‫لةناوضةى (مدينة نصر)‪ ،‬داواى ل َيكردم كة بؤ‬ ‫مةسةلةيةكى زؤر طرنطء زؤر بةزوويىء بةثةلة‪،‬‬ ‫ضاوى ث َيم بكةو َيت‪ ،‬دواى ئةوةى تةلةفؤنةكةم‬ ‫ىَ‬ ‫ل��ةدل خؤمدا ط��ومت‪ ،‬ئ��ةوا ب��اى باشور‬ ‫داخست‬ ‫َ‬ ‫هةلَيكردو طةردةلولء ط َيذةلوكةيةكى بةه َيزى‬ ‫ث َيية‪ .‬بةلَـآ‪ ،‬ئةوةى ضاوة ِروامن دةكرد هةروابوو‪،‬‬ ‫مامؤستا (فالح ) ئاطاداريكردم كة لةاليةن (حمةمةد‬ ‫طوسون)ةءة سكاآليةك لةدذى من بؤ رابةر (حاجى‬ ‫مستةفا مةشهور) ب��ةرزك��راوةت��ةوةو بة بةلَطةو‬ ‫رتاستكراوةتةوة‪ ..‬ث َيى‬ ‫قةوالَةو تؤمارى دةنطى ثش ِ‬ ‫طومت كة سكاآلكة لةبارةى هاندانى منة لةدذى‬ ‫ليستى ئيخوان كة سةركردايةتى ثةسةنديكردووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ئةمة س��ةرب��ارى ئ��ةو ر َي��ك��ةوت��ن��ةى ك��ة‬ ‫(سامح عاشور)دا لةسةرى ر َيكةوتبوين‪ ،‬و َي� ِراى‬ ‫ئ��ةوةى م� َي��ذوى (ع��اش��ور) دذ بةئيخوان ب��ووةو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ئةو ر َيكةوتنةش دذ بةر َيكةوتنى ئيخوانة‬ ‫(رجائي عطية)دا‪ ،‬طو َير ىَ‬ ‫ايةلء ملكةضيش لةسةروى‬ ‫ِ‬

‫هةر ضيةك ب َيت‪ ،‬ضونكة كارى ثار َيزةرى دياليكت َيكى‬ ‫ناثةسةندو ئارةزووى فةرزكردنى راى خؤى لةناخى‬ ‫خاوةنةكةيدا بةج َيد َي َل َيت‪ ،‬هةروةها طوتى ث َيويستى‬ ‫بةكؤششى بانطةوازوخوازيانةى تؤ هةية لةناوضةى‬ ‫(مدينة نصر)‪ ،‬بؤ ئةوةى كارى ر َيكخستنى ت َيدا‬ ‫بطةيةمنة ئاستيكى بةرز‪ ،‬بةلَ َينيشى ث َيدام هةموو‬ ‫ه َيزو تواناى خؤىء براكانى خباتةكار بؤ لةطؤ ِرنانى‬ ‫سكاآلكةى‪ ،‬بةمةرج َيك خؤم بؤ ناوضة (املنطقة)‬ ‫تةرخان بكةم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قسةكانى مامؤستا (فالح) هيض شوينةواريكيان‬ ‫لةدةرومندا بةج َينةه َيشت‪ ،‬بؤية مالَئاواييم ل َيكردو‬ ‫ضووم بؤ سةردانى هةندآ لةو ثار َيزةرانةى كة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئيخواندا هاوسؤزبوونء بؤ الى هةندآ‬ ‫ل��ةوان��ةش ك��ة ت��ازة هاتبوونة ن َيو كؤمةلَةوة‬ ‫لةيةك َيك لةثار َيزطاكان‪ ،‬ئ��ةم دي��دارو دميانانة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل طروثة هةمة جؤرةكانى ثار َيزةراندا‬ ‫رؤذانة‬ ‫بة ِر َيوةدةضوون‪ ،‬لةث َيناو دروستكردنى ِروبةر َيك‬ ‫لةرةتكردنةوةى ثشتطرييكردنى مامؤستا (رجائي‬ ‫عطية)ء ئامادةكردنى كةش َيكى لةبار بؤ (سامح‬ ‫عاشور)‪ ،‬بةرةبةرةو رؤذ لةدواى رؤذ اليةنطرانى‬ ‫ئةو هةلَو َيستةى من لةزياد بووندابوو‪ ،‬بةتايبةتى‬ ‫كات َيك رؤذنامةى (صوت األم��ة) بةر لةثرؤسةى‬ ‫هةلَبذاردنةكان‪ ،‬بةضةند رؤذ َي��ك ه� ىَ‬ ‫�ةوال ئةوةى‬ ‫بآلوكردةوة كة عاشور توانى هةموو ئةو ك َيشانة‬ ‫ضارةسةربكات كة ِروبة ِروى (موختار نوح)ء برايانى‬ ‫بةندكراوى ببوونةوة‪ ،‬كة مامؤستا (رجائي عطية)‬ ‫نةيتوانى بةرةنطاريان ب َيتةوة ياخود ضارةسةريان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫بؤجارى دووةم باى باشور – دواى زيادبوونى‬ ‫ىَ‬ ‫لةخةيال‬ ‫اليةنطرانى‪ -‬هةلَيكردةوة‪ ،‬بةجؤر َيك نة‬

‫ل��ةك��اروب��ارى ر َيكخسنتء ث َيداويستيةكانىء‬ ‫بريؤكراتيةتةكانى ِر َيكخستندا‪( ،‬امح��د شوشة)‬ ‫سةركردةيةكى ئيخوانى بةتوانابوو‪ ،‬ثةيوةنديةكى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةندازيار (خريت الشاطر) بةيةكةوةى‬ ‫بةه َيز‬ ‫بةستبوونةوة‪ ،‬كات َيك كة هةردووكيان خو َيندكارى‬ ‫كؤليذى ئةندازياريبوون لةزانكؤى (املنصورة)‪.‬‬ ‫كاتى خؤى (خريت شاطر) موعيدبوو لةو كؤليذة‪،‬‬ ‫ئيدى بةرةبةرة بةئاراستةى بزوتنةوةى (ئيخوان‬ ‫املسلمني) هةنطاوينا‪ .‬بةهؤى ل َيهاتويى (الشاطر)‬ ‫ةوةء زيرةكىء رؤشنبرييةكةيةوة‪ ،‬توانى كةرت َيكى‬ ‫بةرين لةخو َيندكاران بةالى خؤيدا رابك َيش َيت‪( ،‬امحد‬ ‫شوشة) يةك َيك بوو لةو خو َيندكارانةى كة كةوتة ذ َير‬ ‫كاريطةريى ئةوةوة‪ ،‬ئيدى ثةيوةنديةكانى (شوشة)‬ ‫بةئيخوانةوة بةه َيزبوو‪ ،‬بةتايبةتى كات َيك كة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةندآ لةطةورة ثياوانى ئيخوان‬ ‫ثةيوةنديى‬ ‫َ‬ ‫لةثار َيزطاى (دمياط) ثةيداكرد‪ ،‬كة خؤى خةلكى‬ ‫ئةو ثار َيزطاية بوو ء لةروى ر َيكخستنةوة ثةيوةست‬ ‫بوو (احلاج اسعد زهران)ى بةرثرسى ئيخوان لةو‬ ‫ثار َيزطايةدا‪ ،‬كة مةلَبةند َيكى د َيرينى ئيخوانةكان‬ ‫بوو‪ .‬هةروةها (احل��اج اسعد زه��ران) يةك َيك بوو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلء يةك َيكيش بوو‬ ‫لةسةركردة م َيذووييةكانى‬ ‫لةكةسايةتية نزيكةكانى (احلاج مصطفى مشهور)‬ ‫ل��ةروى ر َيكخستنةوة‪ .‬دواى ئ��ةوةى (شوشة)‬ ‫ثةيوةنديى بةئيخوانةوة كرد‪ ،‬لة ِروى ِر َيكخستنةوة‪،‬‬ ‫بووبة يةك َيك لةوانةى كة راستةوخؤ ثةيوةست‬ ‫بوو بة (الشاطر)ةوة‪ ،‬بةتايبةتى كة يةك ناوضةى‬ ‫ر َيكخسنت هةردوكيانى كؤكردبؤوة‪ ،‬ئةويش ناوضةى‬ ‫(مدينة نصر) بوو‪ ،‬دواى ئةوةى كة (الشاطر) َ‬ ‫طوي‬ ‫و ض��اوى ك��راي��ةوةو بوو بةخاوةنى ب ِريار لةن َيو‬ ‫ئيخواندا‪ ،‬ئةمحةد شوشةش بوو بةخاوةن ث َيطةى‬

‫سةركردايةتى‪ ،‬بؤ منوونة بوو بة بةرثرسى ناوضةى‬ ‫(مدينة نصر)‪ ،‬ئينجا بةرثرسى بةشى ثةروةردة‬ ‫لةثار َيزطاى قاهرية‪.‬‬ ‫هةر لةسةرةتاوة زانيم ئةم سةردانة كتوث ِرةى‬ ‫(شوشة)‪ ،‬هةوالَ َيكى ناخؤشى لةثشتةوةية‪ ،‬بؤية‬ ‫ىَ‬ ‫لةدل خؤمدا طومت‪ :‬ئةم ماستة بآ موو نية!‬ ‫(شوشة) در َيذةيدا بةقسةكانى‪ ،‬لةميانةى نةغمةو‬ ‫ئاوازى قسةكانى ت َيطةيشتم كة شت َيك لةئاراداية‬ ‫ئاوةكة ل َي َلبكات‪ ،‬بةآلم من وازم ل َيه َينا تا بةش َيوة‬ ‫زارة دومياطية شريينةكةى‪ ،‬قسةكانى تةواوبكات‪،‬‬ ‫ئيدى طويمَ ى بةم هةوالَة داخست كة لةث َيناويدا‬ ‫هاتبوو‪ :‬ب��راى خؤشةويستم لةاليةن راب��ةرةوة‬ ‫َ‬ ‫لةمال ب َييتةدةرةوة‪،‬‬ ‫ب ِريار َيك دةرضووة كة ناب َيت‬ ‫هةتاوةكو هةلَبذاردنةكان كؤتاييد َيت‪ ...‬ماوةيةك‬ ‫ه��ةردوك��م��ان ب َيدةنطبووين‪ ،‬هةستم ك��رد بؤ‬ ‫َ‬ ‫عةقلم الن��ةم��ا‪ ...‬ئيدى‬ ‫ضركة سات َيك ت��اس��امء‬ ‫مَ‬ ‫ه َيندةى ث َينةضوو شؤك بردميةوةو دل توندبوو‪،‬‬ ‫ئينجا سةرسو ِرمانةكةم ب��وو ب��ةزةردةخ��ةن��ة‪،‬‬ ‫زةردةخةنةكةش خةريك بوو بب َيت بةقاقايةكى‬ ‫ط��ةورة‪ ،‬بةجؤر َيك دي��وارى مالَةكة بهةذ َين َيت‪،‬‬ ‫خؤ ئةطةر بةسةر نةفسى خؤمدا زالَنةبوومايةء‬ ‫هةلَضوونةكةم كثنةكردبايةء ثةنام بؤ ب َيدةنطى‬ ‫نةبردباية‪ ،‬ب َيطومان ئةو قاقا ثةنهانانةى ن َيو َ‬ ‫دلء‬ ‫دةرومن دةياخنستمة ث َيطةيةكةوة كة شايستةى من‬ ‫ىَ‬ ‫لةهةول شاردنةوةى‬ ‫نةدةبوو‪ ،‬هةر لةو كاتةدا كة‬ ‫قاقاى ث َيكةنينةكةمدا بووم‪ ،‬ئةندازيار (شوشة)‬ ‫تةماشاى روخاسارى دةكردم‪ ،‬بةلَكو شو َينةوارو‬ ‫كاريطةرى ئةو هةوالَة ببين َيت كة داى بةطويمَ دا‪،‬‬ ‫دواى ماوةيةك ب َيدةنطى‪ ،‬ئةندازيار شوشة طوتى‪:‬‬ ‫براى خؤشةويستم من دةزامن ئةم ب ِريارة ب ِريار َيكى‬ ‫ستةمكارانةيةو ث َيشرت لةم َيذوى ئيخواندا ب ِريارى‬ ‫لةو ش َيوةية بؤ كةس دةرنةكراوة‪ ،‬منيشء هةموو‬ ‫برايانت لة (مدينة نصر) رةتيدةكةينةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫هةموومان لةئاسات ئةم ب ِريارة دةستةوستانء‬ ‫ب َيضارةين‪ ،‬بةدةر لةملكةضىء طو َير ىَ‬ ‫ايةل هيضى‬ ‫ِ‬ ‫ديكةمان لةدةست نايةت‪ ..‬ئينجا لةسةر قسةكانى‬ ‫بةردةوامبوو‪ ،‬وةك ئ��ةوةى ثاساو بؤ ب ِريارةكة‬ ‫ب َين َيتةوة‪ :‬ضى لةبرا ثار َيزةرةكانت بكةين‪ ،‬ئةوان‬ ‫ه� ىَ‬ ‫�ةوال ئةوةيان طةياندؤتة (احلاج مصطفى) كة‬ ‫طواية تؤ دذايةتى ليستى ئيخوان دةكةيت‪ ،‬هةروةها‬ ‫ث َييان طوتووة دةشآ ئةم جةنطة كاربكاتة سةر‬ ‫سةركةوتنيان‪ ..‬خؤشت دةزانيت (احلاج مصطفى)‬ ‫نةخؤشةو بةرطةى فشارو ث َيداطرى هةندآ لةبرايان‬ ‫ناطر َيت‪ ،‬بؤية لةذ َير كاريطةرى ئةم رةوشةدا‪ ،‬ئةو‬ ‫ب ِريارةى دةركردووة‪ ...‬لةكؤتايى قسةكانيدا طوتى‪:‬‬ ‫هةموومان دةزانني لةن َيو ئيخواندا كةسان َيك هةن‬ ‫طوناه ء تاوانى وايان كردووة كة دةرياى ناوة ِراست‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا ب ِريار َيكى‬ ‫ط�لآودةك��ات‪ ،‬كةضى‬ ‫َ‬ ‫لةو جؤرة لةدذيان دةرنةكراوة‪ ،‬بةآلم ئيمة لةم‬ ‫ناوضةيةى خؤماندا دةمانةو َيت ببينة منوونةى‬ ‫ثابةندبوون‪ ،‬بؤ براكامنانء بؤ سةركردةكامنانى‬ ‫بسةمل َينني كة ئ َيمة طو َير َ‬ ‫ايةلء ملكةضى هةموو‬ ‫ِ‬ ‫فةرمانةكانى ئيخوانني‪ ،‬تةنانةت ئةطةر ب ِريارةكة‬ ‫ب ِريار َيكى ستةمكارانةش ب َيت‪ ..‬تؤ بؤ هةموو ئ َيمة‬ ‫دةبيتة منوونةو ث َيشةنط لةطو َير ىَ‬ ‫ايةلء ملكةضى‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫بةتايبةتى ج َيبةج َيكردنى ئةم ب ِريارة ماوةكةى‬ ‫تةنها شةش رؤذةء بةس‪ ..‬ب ِروامشان واية كة تؤ‬ ‫بةثابةندبوونء بةملكةضيت يارمةتيمان دةدةيت‪،‬‬ ‫تا بةرثةرضى ثيالنء فرتء ف َي َلى برايانى ثار َيزةرانت‬ ‫بدةينةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ل���ةدر َي���ذةى دل���دان���ةوةك���ان���ىء ه��ان��دامن بؤ‬ ‫ج َيبةج َيكردنى ب ِريارةكة‪ ،‬طوتى‪ :‬ب��راى ئازيزم‬ ‫قسةيةكى مةشايةخةكانى ئيخوامن لةيادة كة‬ ‫مَ‬ ‫لةدلدا م��اوةت��ةوة‪ ،‬بةلَكو كردومة‬ ‫بةج َيطريى‬ ‫بةدةستورى ذيامن ئةويش ‪ ...‬برا لةبةردةستى‬ ‫رابةرةكةيدا وةك مردو واية‪ ،‬لةبةردةستى مردو‬ ‫شؤرةكةيدا بةئارازوى خؤى ئةم ديوء ئةو ديوى‬ ‫ث َيدةكات‪ ،‬با يةك َيمان واز لةرايةكةى خؤى ب َين َيت‪،‬‬ ‫ضونكة هةلَةى راب��ةرةك��ةى بؤ ئةو زؤر باشرتة‬ ‫لةراستةكةى ناو ىَ‬ ‫دل خؤى‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةعةقلمدا ت َيكةلَ‬ ‫هةست َيكى هةمة رةن��ط‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةيةكرتى ب��وون‪ ،‬بةبريمدا ه��ات ثيى بليم من‬ ‫ىَ‬ ‫ىَ‬ ‫لةمال خؤتان‪ ...‬نازامن ضؤن‬ ‫لةمال خؤمء ئ َيوةش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةقلم ر َيطةى ث َيدام بضمة ثال كؤمةل َيكةوة ئةمة‬ ‫بريكردنةوةى طةورةترين سةركردةيان ب َيت؟!‬ ‫ىَ‬ ‫لةدل خؤمدا طومت‪ ،‬ث َيى دةلَ َيم ب ِرؤ بة ِرابةرةكةت‬ ‫َ‬ ‫ىَ‬ ‫َبلـآ كة كؤمةل بةكؤمةل َيكى تايبةت ط��ؤ ِرى‪..‬‬ ‫ئيدى كاتى ئ��ةوة هاتوة منيش ق��اض راك َيشمء‬ ‫وازتان لـآ ب َينم‪ ،‬تا لةسايةى بةرنامةو سياسةتى‬ ‫عةسكةرتاريةتان طةمةى خؤتان بكةن‪ ،‬كة ِروى‬ ‫راستةقينةى كؤمةلَتان ه��ةلَ��ط�َي�رَ ِ اي��ةوة‪ ..‬ئؤف‬ ‫لةرةفتارتانء لةوةى شو َينى كةوتوون‪ ...‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫خةيالء خرازانةم ىَ‬ ‫لةدل خؤم دةركردو‬ ‫هةموو ئةو‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةقلم ث َيى ط��ومت‪ :‬با هةتا كؤتايى لةطةلياندا‬ ‫ر َيبكةم‪ ،‬تا بزامن ضى لةهةطبةكةيانداية‪ ..‬ئينجا‬ ‫بةدةنط َيكى نزم بةئاراميةكى ث ِر مةغزاوة ث َيم‬ ‫طوت‪ :‬براكةم خؤت دةزان��ى من كارى ثار َيزةرى‬ ‫دةك��ةمء نوسينطةى ثار َيزةريم هةية‪ ،‬ث َيويستة‬ ‫هةموو رؤذ َيك بضم بؤ نوسينطةكةم‪ ،‬ضونكة داواو ء‬ ‫ك َيشةيةكى زؤرى خةلَكم الية‪ ،‬كة دةبآ كاريان بؤ‬

‫ذمارة (‪ )5‬دوشةممة ‪2013/6/17‬‬

‫محه‌مه‌د حه‌بیب‪ ،‬سه‌رکرده‌ی جیابۆوه‌و جێگری یه‌که‌می رابه‌ری ئیخوان‬ ‫بكةمء ئامادةى دانيشتنةكانيان مب‪ ،‬ئةم ك َيشانةش داخء حةسرةت َيكةوة طيانى سثارد‪ ..‬هةر ئةو كاتة‬ ‫بةرذةوةنديى خةلَكان َيكى ث َيوةطر َيدراوة‪ ،‬كة بةزةردةخةنةيةكى ث ِر لةئ َيشء ئازارةوة‪ ،‬ث َيى طومت‬ ‫من طر َيبةستم لةطةلَياندا ئيمزاكردوة‪ ،‬قورئانيش (ستةمء مَ‬ ‫زولى خزمان لةسةرجةستةو دةرون زؤر‬ ‫ر َينماميان دةكات كة ثابةندى طر َيبةستةكامنان بني‪ ،‬بةسو َيرتة لةب ِرينء زامى مششيرَ ى هيندى‪ ..‬ئيدى‬ ‫خواى طةورةش لةقورئانى ثريؤزدا دةفةرمو َيت‪ :‬دوايى ضةند رؤذ َيك طيانى سثارد)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫«وأوفو بالعقود»‪ ،‬باشة ضؤن دةستبةرداريان مبء‬ ‫ئ���ةم ي���ادةوةري���ان���ة ل���ةه���زرو ئ��ةن��دي��ش��ةم‬ ‫نةضم بؤ كارةكةم كة سةرضاوةى داهاتء بذ َيوى جيانةبوونةوة‪ ،‬لةكاتى دانوستانةكانى برايان‬ ‫مَ‬ ‫خؤمء َ‬ ‫َ‬ ‫مندالة‪ ،‬تةنها ضوومن بؤ نوسينطة‬ ‫مالء‬ ‫لةطةل (احلاج مصطفى مشهور)دا‪ ..‬سةرئةجنام‬ ‫ىَ‬ ‫داهات َيكى دارايم بؤ دةستةبةر دةكات لةميانةى قةبول كرد كة تةنها بضم بؤ دادط��ا‪ ،‬بآ ئةوةى‬ ‫ر َينمايىء راو َيذكاريةكامنةوة‪ ،‬كة ئةمة بةالى منةوة ر َيطةى ضوونى نوسينطةم ث َيبدات‪ ،‬دواى ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫كارى سةرةكيمة؟ ئايا ئةمةى راو َيذكار‬ ‫دةيلـآ ت َييان طةياند كة ضةندين دةع��واى قةزايى زؤر‬ ‫َ‬ ‫راستة؟!!‪.‬‬ ‫طرنطى الية‪ ،‬كة مةحالة بتوامن وازيان ل َيب َينم‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةندازيار شوشة بةسروشتة باشةكةى خؤى بةمةرج َيك دةبآ يةك َيك لةبرايان هاو ِر َييةتيم بكات‬ ‫ل��ةوةآلم��ةك��ةم سةرسامبوو‪ ،‬ب��ةآلم دةستيداية لةضوونء لةهاتنةوةمدا بؤ دادطا‪ ،‬هةروةها (احلاج)‬ ‫تةلةفؤنء ثةيوةندى بةئةندازيار (ممدوح احلسيين) ‪-‬خوا ل َيى خؤشب َيت‪-‬وةك ميهرةبانيةك لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫لةمال‬ ‫يةوة كرد‪ ،‬كة كاتى خؤى بةرثرسى ناوضةى (مدينة خؤيةوة ر َيطةى ث َيدام بؤ نو َيذى جةماعةت‬ ‫نصر) بوو‪ ،‬داواى ل َيكرد كة ثةيوةندى بةرابةر (احلاج ب َيمةدةرةوة‪ ،‬بةمةرج َيك بضم بؤ نزكيرتين مزطةوت‬ ‫مصطفى مشهور)ةوة بكاتء داواى ل َيبكات كة ر َيطةم لةمالَةكةمةوة!!‬ ‫بدات بضم بؤ نوسينطةكةمء ئامادةى دانيشتنةكامن‬ ‫ئةوةى ج َيطةى سةرسو ِرمانبوو كة دواتر بؤم‬ ‫مب ل��ةدادط��ا‪ ،‬ب��ةآلم ل��ةط� َ‬ ‫�ةل طرنطى داواك��ةش��دا دةركةوت‪ ،‬ب ِريارى قةدةغةكردنى ضوونةدةرةوةمء‬ ‫(احلاج مصطفى مشهور) ر َيطةى ث َينةدام ‪ ..‬ئةم ئازاديى هاتوضؤكردمن دو كةسايةتى لةثشتةوة بوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل بوو‬ ‫لةعةقليةتة ئةكادمييية زانستيةكانى‬ ‫هةلَو َيستء رةفتارةى رابةر لةرةفتارى حاكم َيك كة‬ ‫ياخود سةركردةيةكى باآلى سةربازى دةضوو‪ ،‬لةثسثؤ ِرانى زانستى جيؤلؤجيا‪ ،‬ئةوانيش هةر يةك‬ ‫لةبةرامبةر يةك َيك لةو سةربازانةى كة سةرث َيضيةكى لةدكتؤر (حمةمةد حةبيب)ء دكتؤر (رشاد بيومى)‬ ‫طةورةى ياسا سةربازيةكانى كردب َيت‪ ..‬ليرَ ةدا ئةو ى ئةندامانى نوسينطةى رابةرايةتى بوون!! ئايا‬ ‫رؤذان��ةم هاتةوة بري كة سةرةتاى هةنطاوةكامن جيؤلؤجياو رشتةكانى ثةيوةندييان بةم ب ِريارة‬ ‫ب��وو لةن َيو ب��زوت��ن��ةوةى ئيخواندا‪ ،‬لةناوضةى سةربازييةوة هةية؟!‬ ‫زةيتون لةساآلنى نيوةى دووةم��ى هةشتاكانى‬ ‫ب َيطومان ئةم ب ِريارة عورفية سةربازية لةم َيذوى‬ ‫َ‬ ‫س��ةدةى راب���ردوودا‪ ،‬كات َيك ل َيكؤلَينةوة‬ ‫لةطةل كؤمةلَةدا سةيرو سةمةرةترينى ئةو ب ِريارانة بوون‬ ‫(عمر التالوي) بة ِر َيوةضوو‪ ،‬كة بةرثرسى يةك َيك‬ ‫لةلقةكانى ئيخوان بوو‪ ،‬ل َيكؤلَينةوةكة سةبارةت‬ ‫بةسةرث َيضيةكى ناوبراو بوو لةبةرامبةر فةرمانى‬ ‫سةركردةكانى ناوضةى خؤرهةآلتى قاهرية‪ ،‬كة‬ ‫هةموان ثابةنكرابون لةهةلَبذاردنةكانى ئةجنومةنى‬ ‫(شورا)ى ئيخوان دةنط بة (احلاج مصطفى مشهور)‬ ‫ب��دةن!! هةرضةندة فةلسةفةى هةلَبذاردنةكان‬ ‫ثشت بةهةلَبذاردنى ئ���ازاد دةبةست َيت‪ ،‬نةك‬ ‫بةفةرمانكردنء رول َيان‪ ،‬ئةطةرنا ئةو هةلَبذاردنة‬ ‫بةهاو متمانةى خؤى لةدةستدةدات‪ ..‬لةبةر ئةوةى كة تا ئ َيستا لةم َيذوى ئيخواندا دةرضووب َيت‪ .‬ديارة‬ ‫(ال��ت�لاوي) ب�� ِرواى بةثرةنسيثى ئ��ازادى هةبوو‪ ،‬ئريادةى خواى لةسةر بوو ئةم ب ِريارة بةنسيبى‬ ‫لةهةلَبذاردنةكاندا‪ ،‬بؤية دةنطى خؤى بةكةس َيكى من ب َيت‪ ،‬منيش زؤر بةئاسايى طرمتةوة‪ ،‬وةك‬ ‫ديكةدا كة لة(مصطفى مشهور) بةشايستة ترى ضؤن تؤث َيكى ط ِرطرتوو دةط��رم��ةوة‪ ..‬بةآلم ئةم‬ ‫دةزان��ى‪ ،‬ئيدى كارةساتى طةورة ل�َي�رَ ةوة سةرى تؤثة ط ِرطرتووة بةجؤر َيك بؤى سةملاندم كة هيض‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‬ ‫هةلَدا كة ناوبراو بؤ ماوةى سالَ َيك راطرياو ثلةى ج َيطةى طومانى نةه َيشتبؤوة لةوةى كة‬ ‫ئيخوانيةكةشى ل َيسةندرايةوة‪.‬‬ ‫رووة ش��اردراوةك��ةى خؤى بؤ منء بؤ زؤر َيكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ليرَ ةدا ثار َيزةر (فوزي اجلزار)م هاتةوة بري – ديكةى ءةك من ئاشكراكرد‪ ،‬من لةثيناو ريبازء‬ ‫خوا ل َيى خؤشب َيت‪ -‬كة كةسايةتيةكى ئيخوانى فةلسةفة بانطخوازيةكةى ئيخوان هامتة ن َيو ريزى‬ ‫ستةمكار س��روش��تء كاريطةربوو‪ ،‬لةناوضةى ر َيكخستنةكانيةوة بآ ئ��ةوةى ط��وآ بةهةندآ‬ ‫(إمبابة)ء ئةندامى سةنديكاى ثار َيزةران‪ -‬لقى لةدياردةى ر َيكخستنةكانيان بدةم كة مةسةلةى‬ ‫ج��ي��زة) ب��وو‪ ..‬جار َيكيان لةكؤبونةوةيةكى ملكةضى رةه��اى بؤ سةركردةكانى ب��ةالوة زؤر‬‫مَ‬ ‫خوشكانى‬ ‫موسولانى سةر بةئيخوان‪ ،‬ذنةكةى طرنطء طةوهةريبوو‪ ،‬من ءامزانى –كةسانى ديكةش‬ ‫رةخنةى لةراطةياندن َيكى (احلاج مصطفى مشهور) جطة لةمن‪ -‬ت َيطةيشنت لةن َيو ئيخواندا ث َيش تاعةتء‬ ‫ط��رت‪ ،‬دوات��ر ئ��ةم رةخنةية ل��ةالي��ةن سيخو ِرة ملةكةضية‪ ..‬تاعةت َيك ث ِر لةميهرو خؤشةويستى‪ ،‬نةك‬ ‫ذنةكانةوة بؤ سةركردايةتى ئيخوان طو َيزرايةوة‪ ،‬تاعةت َيك لةرةفتاردا عةسكةرتاريةت ب َيت‪ ،‬ه َيندة‬ ‫لةبةرامبةريشدا سةركردايةتى ئيخوان هةلَو َيست َيكى بةسة كة (دةعوة) خزاوةتة ن َيو خو َينبةرةكانى‬ ‫ستةمكارانةو نا ِرةواى نواند‪ ،‬دوور لةهةموو هةستء كؤمةلَةوة‪ ،‬كة من وامدةزانى كؤمةلَ َيكى مةدةنية‬ ‫سؤز َيكى مرؤظانة‪ ،‬كات َيك داواى لة(فوزي اجلزار) ‪ ..‬ث َيم واية هةرواشبوو‪ ،‬هةتاوةكو ئةو طروثة‬ ‫كرد كة ذنةكةى تةآلقبدات‪ ،‬ضونكة لةر َيطةى راست دةستةآلتى خؤى بةسةردا سةثاند‪ ،‬كة دواتر‬ ‫الي��داوة لةن َيو كؤمةلَ َيك لةخوشكان رةخنةى لة دكتؤر (السيد عبدالستار املليجي)‪ -‬ئةو سةكردة‬ ‫(احلاج مصطفى) طرتووة!! كات َيكيش ئةو براية باآليةى ئيخوان لةبارةيةوة طوتى‪( :‬ئةوانة طروث َيكن‬ ‫َ‬ ‫داواكةى رةتكردةوة سةركردايةتى‬ ‫كؤمةل لةهةموو كؤمةلَيان زةوت��ك��رد)‪ ،‬ه��ةروةك ئةندازيار (ابو‬ ‫خستةوة‪،‬‬ ‫دوورى‬ ‫ثلةو ثايةيةكى سةنديكايى‬ ‫العالء ماضي)يش لةبارةيانةوة طوتى‪( :‬ئيخوان‬ ‫يرَ‬ ‫ئةوةى ج َيطةى سةرسو ِرمانء ت ِ امانة‪ ،‬بةوةش‬ ‫كؤلَيان نةدا‪ ،‬كةوتنة دذايةتيكردنى سةرضاوةى‬ ‫رؤزىء بذ َيوى ذيانيشى‪ ،‬كات َيك فةرمانيان بؤ هةموو‬ ‫ئيخوان دةركرد كة هةر كةس َيك داوايةكى قةزايى‬ ‫الى ناوبراو هةية‪ ،‬دةبآ بةزوترين كات داواكةى‬ ‫َ‬ ‫سال‬ ‫الى ئةو ثياوة بك َيش َيتةوة‪( ..‬دواى ث َينج‬ ‫–فوزي اجلزار‪ -‬بةداخى مَ‬ ‫زولء ستةمى برايانةوة‬ ‫كؤضى دوايى كرد‪ ،‬ئةمة ستةمة الى ئةو – وةك‬ ‫كةم َيك ث َيش مردنى خؤى ث َيى طومت‪ -‬ئازارةكةى‬ ‫لةنةخؤشى شيرَ ثةجنةكةى بةسو َيرتبوو‪ ،‬كة تةواوى‬ ‫جةستةى ثوكاندبؤوة‪ ..‬تا ئ َيستاش هةر لةيادمة‬ ‫لةسةرةمةرطداء لةدوايني هةناسةكانى ذيانيدا‪ ،‬بةض‬

‫‪4‬‬ ‫ف ِرؤكةيةكة لةاليةن ثياوانى ر َيكخستنى تايبةتةوة‬ ‫زةوتكراوة)‪.‬‬ ‫راطةياندنى ئةو بريارة عورفيةى دذى من دةرضوو‬ ‫َ‬ ‫لةمال نةضمةدةرةوة‪،‬‬ ‫بةوةى كة بؤ ماوةى شةش رؤذ‬ ‫وايكرد كة بريمةندى ئيسالمى (الدكتو حممد‬ ‫سليم العوا) لةرؤذنامةى (االهرام)دا بةدواداضونء‬ ‫ئ��ام��اذةي��ةك ل��ةو ب��ارةي��ةوة ل���ةرؤذى دوومشمة‬ ‫‪ 2008/3/5‬دا بآلوبكاتةوة‪ ،‬وةك شيكردنةوةى‬ ‫ئةجنامى هةلَبذاردنةكانى سةنديكاى ثار َيزةران‪،‬‬ ‫(ال��ع��وا) دةلَ�� َي��ت‪»:‬رةوت��ى ئيسالمى بةهةموو‬ ‫سةنطى خؤىء بةر َيكخستنة تؤكمةكةيةوة‪ ،‬لةن َيو‬ ‫جةماوةرى ثار َيزةراندا ثشتطريىء ثشتيوانى خؤى‬ ‫بؤ مامؤستا (رجائي عطية) نيشاندا‪ ..‬لةكات َيكدا‬ ‫هةندآ لةثار َيزةرانى سةر بةسةنديكا‪ ،‬لةجةولةى‬ ‫يةكةمى هةلَبذاردنةكاندا رةفتار َيكى نادروستيان‬ ‫نواندء هةلَو َيستى خؤيان راطةياند‪ ..‬داوايان ل َيكراو‬ ‫ملكةضى خؤشيان بؤ داواكة نيشاندا!! كة لةن َيوان‬ ‫هةردوو جةولةى هةلَبذارنةكاندا‪ ،‬ت َي َ‬ ‫كةل بةخةلَك‬ ‫َ‬ ‫لةمال نةيةنةدةرةوة‪ ،‬نةكو كار بكةنة سةر‬ ‫نةبنء‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل»‪.‬‬ ‫هةلَو َيستى ثار َيزةرانى ديكة لةهةمان‬ ‫بةثةلة خؤم طةياندة دكتؤر (توفيق الشاوي)‪،‬‬ ‫ه��ةم بؤ ئ��ةوةى راو َي���ذى ث َيبكةمء هةميش بؤ‬ ‫ئةوةى دةردة ىَ‬ ‫دل خؤمى ال بكةمء باسى ئةوةشى‬ ‫بؤ بكةم كةضى لةكؤمةلَةكةى ئةو ياخود راسترت‬ ‫لةكؤمةلَةكةى خؤمان روي��داوة‪ ،‬ضةند جار َيكى‬ ‫ديكة سةردانى ئةو ثياوةم كردبوو‪ ،‬بةر لةكؤتايى‬ ‫دادطايية سةربازيةكانء دواى ئ��ةوةش ضةند‬ ‫جار َيك سةردانيم كردبوو‪ .‬روناكبري َيكى كةم و َينة‪،‬‬ ‫خاوةن حيكمةت َيكى بةرزو ئاسؤيةكى ف��راوان‪..‬‬ ‫ئيدى لةدوايني سةردامن بؤ الى ئةو‪ ،‬ماوةيةكى زؤر‬ ‫نةمتوانى ضاوم ث َيى بكةو َيت ياخود قسةى لةطةلَدا‬ ‫ىَ‬ ‫دوكةل رووداوةك��ان بةرزبؤوةو‬ ‫بكةم‪ ،‬كات َيكيش‬ ‫ب ِريارى قةدةغةكردنى هاتوضؤم بؤ دةرك��را‪ ،‬زؤر‬ ‫بةثةلةبووم تا لةروداو و ث َيشهاتة تازةكان ئاطادارى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل زةمةندا‬ ‫بكةمةوة‪ ،‬تةنانةت ئوتومب َيلةكةشم‬ ‫ربك َيى بوو‪ ،‬كات َيك بةرةو مالَيان دةضووم‪ ،‬وةك‬ ‫ث َيش ِ‬ ‫ئةوةى ئةويش وةك من تامةزرؤى بينينى ب َيت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ىَ‬ ‫بةقوول‬ ‫خةسلةتةكةى خؤى زؤر‬ ‫دكتؤر‪ ،‬وةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طو َيى بؤ طرمت‪ ،‬ئينجا طوتى‪ :‬كاتيك ئةم هةوالةم‬ ‫بيست توشى شؤكبووم‪ ..‬بةلَـآ‪ ،‬ك��و ِرم ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‬ ‫ل َيى دةترسام ئةوةتا ئ َيستا ِرودةدات‪...‬‬ ‫بيةو َيتء نةيةو َيت‪ ،‬كرا بةدةزطايةكى سةربازى‬ ‫‪ ...‬ئينجا لةذ َير ل� َي��وةوةء بةدةنط َيكى نوساو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل لةسةر دةستى‬ ‫طوتى‪ :‬طومامن نةبوو كة‬ ‫(احلاج مصطفى)ء هاوبريانى بةرةو عةسكةرتاريةت‬ ‫دة ِرؤن‪ ...‬بةدةنط َيكى نزمء بةحةماس َيكى زؤرةوة‬

‫مسته‌فا مه‌شهور‪ ،‬رابه‌ری پێنجه‌می ئیخوان‬ ‫بةآلم ه َيشتا هةمان طؤرةوية‪.‬‬ ‫تةماشاى تابلؤيةكةم كرد كة بةديوارةكةى‬ ‫بةرامبةرم هةلَوسارابوو‪ ،‬سةرجنمدا و َينةيةكى‬ ‫دةطمةنى (الشيخ حسن البنا) بوو‪ ،‬تيرَ تةماشاى‬ ‫و َينةكةم كردو ث َيم طوت‪ :‬طةورةم مامؤستا تؤفيق‪،‬‬ ‫ئايا (حسن البنا) ئةم نيزامى تايبةتةى دانةمةزراند‪،‬‬ ‫كة ئةم جؤرة دامودةزطايةى ل َيكةوتةوة كة تؤ‬ ‫ىَ‬ ‫كؤمةل كرد‬ ‫قسةى ل��ةب��ارةوة دةكةيتء دوات��ر‬ ‫بةدامةزراوةيةكى عةسكةرتاريةت؟‬ ‫مامؤستا طوتى‪ :‬ئ َيمة نالَ َيني (حسن البنا) قديس َيكة‬ ‫ُ‬ ‫الباطل ِم ْن َبني َيدي ٍه َوال ِم ْن َخل ِف ِه)‪ ،‬واتة‬ ‫(ال ياتيه‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هيض هةلَةيةكى نةكردووةء لةهةمو هةلةو طوناهيك‬ ‫ثار َيزراوة‪ ،‬نةخيرَ لةزؤر شتدا هةلَةى كردووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةوةى م َيذوى ئيخوانى نوسيوة‪ ،‬لةكؤمةلَةكةى‬ ‫َ‬ ‫بةعةقليةت َيكى موريدانة نوسيويةتى‪،‬‬ ‫خؤمانبووةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةك بةعةقليةتيكى كةسيكى ت��وي��ذرةوة‪ ،‬بؤية‬ ‫ه��ةلَ��ةك��ان ب��ةردةوام��ن و دووب��ارةدةب��ن��ةوة‪...‬‬ ‫ب َيطومان (البنا) لةمةسةلةى طروثى ر َيكخستنى‬ ‫تايبةت هةلَةى كرد‪ ،‬خؤى دانى بةو هةلَةيةدانا‬ ‫ل��ةالى منء ل��ةالى كةسانى ديكةش‪ ،‬ب��ةآلم بةر‬ ‫لةمردنى بةماوةيةكى كةم‪ ،‬لةو بارةيةوة طوتى‪:‬‬ ‫(ئةطةر بةوردى بريم لةو مةسةلةية بكردايةتةوة‪،‬‬

‫ئه‌بو عه‌ال ماضی‪ :‬ئیخوان فڕۆكەیەكە لەالیەن پیاوانی‬ ‫رێكخستنی تایبەتەوە زەوتكراوە‬ ‫ث َيم طوت‪ :‬باشة لةن َيو كؤمةلَدا كةس َيك نية دذى‬ ‫ئةم عةسكةرتاريةت بوةست َيتةوة؟ ئايا ثياو َيكى‬ ‫جواميرَ ى ت َيدا نية؟‬ ‫َ‬ ‫مامؤستاى خاوةن ئةزمونى ضةندين سال‪ ،‬طوتى‪:‬‬ ‫ربيوة‬ ‫ريفؤرخموازان ناتوانن ئةوةى ئ َيمة ضاومان ت َي ِ‬ ‫بةدةستى ب َينن‪ ،‬مةطةر نةوةيةكى ديكة ج َيطةى‬ ‫ئةم نةوةية بطر َيتةوة‪ ،‬ئةمةش كار َيكى ه َيندة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةو هاوك َيشة فيكريةدا ب َيتةدى‬ ‫ئاسان نية‬ ‫ىَ‬ ‫كة ىَ‬ ‫كؤمةل داطريكردووة‪ ...‬ئ َيستا لةتواناى‬ ‫دل‬ ‫كةسدا نية ضاكسازيةك بةرثابكات‪ ،‬بةو ش َيوة‬ ‫ر َيكخستنةى كة ئ َيستا ثةي ِرودةكر َيت‪ ...‬كو ِرةكةم‪،‬‬ ‫ئ َيمة ث َيويستيمان بةشؤ ِرش َيكى ر َيكخستنىء‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل بطيرَ ِ َيتةوة بؤ دلَة‬ ‫فيكرى هةية ‪ ...‬شؤ ِرش َيك‬ ‫رةسةنةكةى خؤى‪.‬‬ ‫ب��ةت��اس��ةي��ةك��ى زؤرةوة ط���ومت‪ :‬مةبةستت‬ ‫لةشؤ ِرش َيكة كة الوان سةركردايةتى بكةن‪ ،‬لةث َيناو‬ ‫ربيمء‬ ‫ئةوةى بطةن بةثؤستة باآلكان؟ قسةكةى ث َي ِ‬ ‫طوتى‪ :‬قؤناغى ئ َيستا بؤ الوان لةبار نية‪ ،‬بةآلم‬ ‫ثرؤذةيةكن بؤ بريكرنةوةو بؤ ر َيبازو بؤ عةقيدة‪...‬‬ ‫ضونكة ئةوانةى ئ َيستا مةبةستمانن بريوباوة ِر َيكى‬ ‫َ‬ ‫لةعةقلى نةوةى نو َيدا ضاندووة‪ ،‬ئةمةش‬ ‫هاوردةيان‬ ‫واقيعةكةى بةجؤر َيك شكاندؤتةوة‪ ،‬كة نةوةى‬ ‫نو َيش وةك نةوةى كؤنى ل َيهاتووة‪ ،‬وةك ئةوةى‬ ‫تؤ طؤرةويةكةت بةديوةكةى ديكةدا لةث َيى بكةيت‪،‬‬

‫ثشتم ت َينةدةكرد‪ ،‬ئةو ىَ‬ ‫بال ر َيكخستنى تايبةتةم‬ ‫دانةدةمةزراند)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ربى‪ :‬باشة مامؤستاى‬ ‫ي‬ ‫ث‬ ‫قسةكةيم‬ ‫كةوة‬ ‫بةئةدةب َي‬ ‫ِ‬ ‫بةر َيزم ئ َيستا ثةتاكة لةكو َيداية؟‬ ‫ب��اوة ِرن��اك��ةم ئ َيستا لةن َيو ئيخواندا مةشقة‬ ‫سةربازيةكان هةب َيت‪.‬‬ ‫ب���ةزةردةخ���ن���ةي���ةك���ةوة ط��وت��ى‪ :‬مةبةست‬ ‫لةعةسكةرتاريةت مةشقكردن نية لةسةر ضةك‪...‬‬ ‫بةآلم عةسكةرتاريةت ش َيواز َيكة لةبريكردنةوةو‬ ‫ميكانيزم َيكة لةئيدارة لةكارطيرَ ِ ى‪ ...‬نيشانةكانى‬ ‫عةسكةرتاريةت زؤرن‪.‬‬ ‫طوتى‪ :‬ب ِريارى قةدةغةكردنت لةضوونة دةرةوةت‬ ‫َ‬ ‫لةمال واز ل َيب َينة ضونكة ئةمة ئاشكراكردنى‬ ‫ثةتاى عةسكةرتاريةتة كة خزاوةتة نيو هةناوى‬ ‫كؤمةلَةوة‪ ،‬ئةم ب ِريارى قةدةغةكردنى ضوونة‬ ‫دةرةوةى تؤ ل��ةوةوة سةرضاوةى نةطرتووة‪..‬‬ ‫ئازيزةكةم نيشانةكانى عةسكةرتاريةت بةرلةمةو‬ ‫ل��ةوة بةدياردةكةون ‪ ...‬لةث َيش هةموويانةوة‬ ‫نةمانى كةنالَةكانى راو َيذكردن (الشورى) لةن َيو‬ ‫ك��ؤم� َ‬ ‫�ةلء فةرامؤشكردنى ديالؤطى ئةقآلنى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫سةرة ِراى ضؤلكردنى طؤ ِرةثانى ناوخؤ بؤ كةسان َيك‬ ‫كة بةسؤزو عاتيفةء وةالء ء ملكةضى خؤيان‬ ‫ث َيشكةشدةكةن‪ ،‬وةك تةنها ئةمانة خاوةن ماف‬ ‫بن بؤ بةرزبوونةوةو طةيشنت بةناوةندةكانى ب ِريار‪،‬‬

‫لەسەردەمی نوێداو بەتایبەتی لەرۆژانی (حامد ابو النصر) بزوتنەوەی‬ ‫ئیخوان بوو بەحزبێكی سیاسی ركابەری‌و ئااڵی كێبەركێی‬ ‫هەڵبژاردنی بەرزكردۆتەوەو دژایەتی هەموو گروپ‌و پێكهاتە‌و‬ ‫حزبە سیاسیەكان دەكات‬

‫ئةمةش دةرف��ةت دةدات��ة كةسانى هةلثةرستء‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلء‬ ‫بودةلَة تا ث َيطةى سةركردايةتى لةن َيو‬ ‫لةن َيو ئؤرطانةكانيدا بةدةستب َينن‪ ،‬ئةوةتا وةك‬ ‫َ‬ ‫لةمال ل َيقةدةغةدةكةن‪،‬‬ ‫دةبينيت ضوونةدةرةوةت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةواندا بريو ِراى جياوازت‬ ‫تةنها لةبةر ئةوةى‬ ‫هةية‪.‬‬ ‫بةث َيداطريةوة طومت‪ :‬مامؤستاى خؤشةويستم‪،‬‬ ‫ئ��ةوةت��ا دةبينم ش � َي��وةى ر َيكخسنت لةش َيوة‬ ‫سةربازيةكان نزيكدةب َيتةوة‪ ،‬ضونكة فةرماندةو‬ ‫سةرباز‪ ،‬كةتيبةو ضادرطةو سةربازطةمان هةية‪،‬‬ ‫ضةمكء بؤضون َيكمان هةية هةو َينةكةى ملكةضىء‬ ‫طو َي ِرايةلَيةكى كو َيرانةية‪ ،‬وةك ئ َيمة سوثايةك بني‬ ‫لةدةزطاى ئاسايشى ناوةندى عةسكةرتاريةت! ئايا‬ ‫مةسةلةكة ث َيويستى بةم عةسكةرتاريةتة هةية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئيمثراليزمدا لة ِروبة ِروبونةوةداين؟‬ ‫ئايا ئ َيمة‬ ‫َ‬ ‫طةورةم مامؤستا ئيمة ئؤردويةكى نيمضة سةربازى‬ ‫نني‪ ،‬بةلَكو كؤمةلَ َيكى شارستانىء بانطةوازخوازى‬ ‫فيكرين‪ ،‬ل��ةم ش � َي��وازة عةسكةرتايةتة‪ ،‬جطة‬ ‫ل��ةس��ةرك��وت��ك��رنء روب���ة ِروب���ون���ةوةى ئةمنىء‬ ‫قولَبونةوة لةناكؤكىء دوبةرةكيةكان‪ ،‬هيضى ديكة‬ ‫نادورينةوة‪ ،‬لةدوايشدا بةرطةى خةرجية زؤرةكانى‬ ‫ئةم سيستمكة ناطرين‪.‬‬ ‫م��ام��ؤس��ت��ا وةك ب���ةدواداض���ون��� َي���ك ط��وت��ى‪:‬‬ ‫خوال َيخؤشبوو (حممود عبداحلليم)(*)يش ث َيى‬ ‫طوتن‪ ،‬وةك ض��ؤن تؤ ئ َيستا ث َييان دةلَ َييت‪،‬‬ ‫بةآلم ثاداشتةكةى دوورخستنةوى بوو لةهةموو‬ ‫ث َيطةيةكى كة هةيبوو‪ ،‬خؤ (التلمساني)يش‬ ‫خوال َيى خؤش ب َيت ب��اوة ِرى بةوة هةبوو‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةوان كؤمةلَيان خستبووة ذ َير رك َيفى خؤيانةوةو‬ ‫كردبويان بةمولَكى خؤيان‪ ،‬ئةوةتا خؤت دةبينى‬ ‫من لةكو َيم؟ و َي ِراى م َيذوى دورو در َيذى خةبامت لةن َيو‬ ‫كؤمةلَدا‪ ،‬كةضى من لةبةر َيك دانيشتومء ئةوانيش‬ ‫لةبةرةكةى ديكة‪ ،‬مةسةلةكةش تةنها ئةوةية كة‬ ‫من ب��اوة ِرم بةراستيةك هةية كة ئةوان باوة ِريان‬ ‫ث َيى نية ‪ ...‬من خاوةن َ‬ ‫ئةقليةت َيكى شارستانيمء‬ ‫َ‬ ‫عةقليةت َيكى عةسكةرين‪ ...‬ليرَ ةدا‬ ‫ئةوان خاوةن‬ ‫دةنطى نووسا‪ ،‬ياخود خةريكبوو دةنطى بنوس َيت‪،‬‬ ‫هةولَيدا دةنطى بةرزبكاتةوةو ئينجا طوتى‪ :‬ئةوةتا‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل ف ِر َيندراو بةرط َيكى‬ ‫رؤذطار سةملاندى كة‬ ‫سةربازيشى بةبةردا كرا‪.‬‬ ‫دواى ئةوةى مالَئاوايم لةدكتؤر كرد‪ ،‬ب ِريارمدا‬ ‫َ‬ ‫لةمال‬ ‫كة فةرمانى قةدةغةكردنى ضوونة دةرةوةم‬ ‫رةتبكةمةوة‪ ،‬ضونكة هيض ثاساو َيك نابينم تا ئةم‬ ‫ستةمة قةبولَبكةم‪ ...‬بةآلم دواى ئةوةى يةك َيك‬ ‫لةهاور َيكامن كة ثار َيزةر َيكى ئيخوانبوو‪ ،‬لةنيازو‬ ‫نيةتى (حممد طوسون) ئاطاداريكردم كة بةتةماية‬ ‫ضى بكات‪ ،‬ئاراستةى بريكردنةوةكةم طؤ ِرى‪ ،‬بؤية‬ ‫ىَ‬ ‫لةدل خؤمدا طومت دةبآ ئةو ِرمة ئاراستةى خؤيان‬ ‫ب َيتةوة‪ ...‬بؤية ئ َيوارة ضووم بؤ الى ئةندازيار‬ ‫(ممدوح احلسيين) لةنوسينطةكةى خؤى لة(مدينة‬ ‫نصر)‪ ،‬بةر َيكةوت كة ض��ووم ئةندازيار (امحد‬ ‫شوشة)ش لةوى بوو‪ ،‬دواى ئةوةى ئةوةى مَ‬ ‫لةدلدا‬ ‫بوو شاردمةوة‪ ،‬ئينجا ث َيم طوتن‪ :‬هةر ب ِريار َيك ئ َيوة‬ ‫مَ‬ ‫قةبولةء ثابةنددةمب ث َيوةى‪،‬‬ ‫ثةسةندى بكةن‪ ،‬من‬ ‫ئةوانيش زؤر خَ‬ ‫دلؤشبوونء ماضيان كردم‪.‬‬ ‫(*) طستابؤ‪ :‬وشةيةكى مَ‬ ‫ئةلانية‪ ،‬لةسةردةمى نازيةكاندا‬ ‫بؤ دةزطاى هةوالَطرى ياخود دةزطاى ئاسايش بةكار هاتووة‪،‬‬ ‫كة بةد ِرندايةتىء دلَ ِرةقى ناسراوة –وةرطيرَ ِ ‪.-‬‬ ‫(*) مامؤستا (حممود عبداحلليم) يةك َيك بوو لةيةكةمني‬ ‫طروثى (ئيخوان املسلمني)و‪ .‬هاور َيى (حسن البنا) و خاوةن‬ ‫بريؤكةى درومش��ى ئيخوان موسلمينيش ب��وو‪ ،‬خاوةنى‬ ‫كت َيب َيةكة كة لةاليةن ئيخوانةوة ثشتطريكراوة لةبارةى‬ ‫م َيذوى ئيخوانةوة‪ ،‬بةآلم لةدوا قؤناغةكانى ذيانيدا لةئيخوان‬ ‫دووركةوتةوة‪ -‬ياخود راسترت دوورخرايةوة‪ -‬لةتةواوى ثلةو‬ ‫ثؤستةكانى ر َيكخستنةكاندا ضونكة ئةو خاوةن بريو ِرايةك‬ ‫بوو جياواز ل��ةب�يرو ِراى قوتبييةكان كات َيك ئ��ةوان –واتة‬ ‫َ‬ ‫ىَ‬ ‫كؤنرتؤل كردبوو و‬ ‫كؤمةل قوتبييةكان‪ -‬كؤمةلَيان بةتةواوى‬ ‫خستوبيانة ذ َير ئريادةو دةستةآلتى خؤيانةوة‪.‬‬