یەكێتی سورە لەسەر پێداچونەوەی چەندین سندوقی دەنگدان
چاودێر -تایبەت :بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست "چاودێر" كەوتون ،یەكێتیی نیشتمانی كوردستان ،سكااڵی لەسەر چەندین بنكەو سندوقی دەنگدان تۆماركردوەو گومانی لەدەنگی ئەو بنكەو سندوقانە هەیە. لەوبارەیەوە سەرچاوەیەكی باوەڕپێكراو بە "چاودێر"ی راگەیاند ،یەكێتی گومانێكی زۆری لەسەر چەندین سندوق‌و بنكەی دەنگدان هەیە ،بۆیە سورە لەسەر ئەوەی كە دەبێت پێداچونەوە بەو سندوقانەدا بكرێت. ئەو سەرچاوەیە ،وتیشی "بۆ ئەو مەبەستە لیژنەیەكی بااڵ پێكهاتوە".
ذمارة ( )438دو شةممة 2013/9/23
رؤذنامةيةكي سياسي ،روناكبريي ،كؤمةآليةتيي هةفتانةية
حكومەتی بنكە فراوان ئەگەرێكی بەهێزە
"مەحاڵە یەكێتی بە پێگەیەكی ئاسایی بەشداریی حكومەت بكات" فەرید ئەسەسەرد :حكومەتێكی هاوبەش باشترین سیناریۆیە چاودێر -تایبەت :هەرچەندە هێشتا كۆمسیۆنی ب��ااڵی س��ەرب��ەخ��ۆی هەڵبژاردنەكانی عیراق، بەرەسمی ئەنجامی هەڵبژاردنی پارلەمانی كوردستانی رانەگەیاندوە ،بەاڵم بەپێی ئەنجامە بەراییە ناڕەسمییەكان پارتی دیموكراتی كوردستان براوەی یەكەمی هەڵبژاردنەكە بوە ،بەو پێیەش، ئەو حزبە بۆ پێكهێنانی حكومەت رادەسپێردرێت. چاودێرانی سیاسیش بەدوری نازانن كە حكومەتی ئایندە حكومەتێكی بنكە فراوانی بێ ئۆپۆزسیۆن بێت .هاوكات سەرچاوه‌یەكی باوەڕپێكراو ،ئاماژە بەوەدەكات ،كە مەحاڵە یەكێتی بە پێگەیەكی ئاسایی بەشداریی حكومەت بكات. بەپێی بۆچونی بەشێكی زۆری چاودێرانی سیاسی‌و سیاسەتكاران ،چەند ئەگەرێك لەبەردەم
پێكهێنانی حكومەتی داه��ات��ودای��ە ،نزیكترین ئەگەریش پێكهێنانی حكومەتێكی بنكە فراوانە كە تێیدا یەكێتی‌و پارتی بەهۆی رێككەوتنی ستراتیژییەوە كۆڵەكەی حكومەتەكە دەبن‌و الیەنە براوەكانی دیكەیش ،پشكداریی حكومەتەكە بكەن .هاوكات دو ئەگەری دیكەیش ئەوەیە كە پارتی‌و الیەنە ئیسالمییەكان ،یان پارتی‌و گۆڕان حكومەت پێكبهێنن ،لەم حاڵەتەشدا یەكێتی دەبێتە هێزێكی ئۆپۆزسیۆن ،ب��ەاڵم بەپێی شیكاریی بارودۆخەكە ئەم ئەگەرانەی دوایی الوازن. ل��ەوب��ارەی��ەوە ،فەرید ئەسەسەرد ئەندامی سەركردایەتیی یەكێتی ،بە "چاودێر"ی راگەیاند، رەنگە كوردستان بەرەو ئەوە بچێت حكومەتێكی
بنكە فراوان پێكبێت ،ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی ئەو الیەنانە ،كە لەم هەڵبژاردنە سەركەوتنی باشیان بەدەستهێناوە ،دەتوانن بەیەك بەرنامە لەبەڕێوەبردنی كوردستان بەشداربن ،واتا لێرەدا حزبی دەسەاڵتدار نابێت ،بەڵكو هاوپەیمانێتیەكی دەس���ەاڵت���دار دەب��ێ��ت ك��ە ل��ەچ��ەن��د حزبێك پێكدێت .لەم حاڵەتەشدا بەپێی سەرچاوەیەكی باوەڕپێكراو ،مەحاڵە یەكێتی بە پێگەیەكی ئاسایی لەناو حكومەتدا بەشداریی بكات ،بەڵكو هەوڵدەدات بە سەنگ‌و تواناو كاریگەریی یەكێتی لەهەرێم‌و ناوچەكانی دەرەوەی هەرێم ،پشكی حكومەتی بەربكەوێت.
2
"چاودێر" چۆنێتیی كوژرانی سەركەوت ئاشكرادەكات چاودێر -تایبەت :دوای ئەوەی پێرێ لەبەردەم بنكەی قوتابخانەی (برایی) لەشاری هەولێر ،لەروداوێكدا گەنجێك بەناوی سەركەوت عومەر كوژرا ،كە كوڕی لێپرسراوی كۆمیتەی یەكی یەكێتییە لەهەولێر ،لەو بارەیەوە باوكی سەركەوت كە كوڕەكەی بەشەهیدی "نەزاهەتی هەڵبژاردن" ناودەبەن ،چۆنێتی روداوەكە بۆ "چاودێر" دەگێڕێتەوە‌و برایەكی سەركەوتیش ئاماژە بۆ ئەوە دەكات ،برایەكی پارێزگارو كوڕێكی پارێزگارو شۆفێرەكەی پارێزگاری هەولێر ،تۆمەتباری روداوەكەن. لەوبارەیەوە ،باوكی سەركەوت ،بە "چاودێر"ی راگەیاند ،سكااڵی یاساییمان تۆماركردوەو ،ئیفادەیشمان بۆ پۆلیسی هەولێر داوە ،بەاڵم ئەوان ویستیان دەستكاریی ئیفادەكەمان بكەن.
2
کۆمسیۆن: ئه‌گه‌ر هه‌ی ه به‌هۆی سکااڵکانه‌و ه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن بگۆڕێت
ئۆرهان میرئۆغلو ،سیاسەتكاری كورد ،بۆ "چاودێر":
ئەوروپاو ئەمەریكا نایانەوێت پرسی كورد لەتوركیا چارەسەربكرێت چاودێر -تایبەت :نوسەرو سیاسەتكارێكی ب��اك��وری ك��وردس��ت��ان پێیواییە ،پێویستە ك��ورد چەكەكان بەبێدەنگی بهێڵێتەوە، ئ��ەوك��ات پرسی ك��وردی��ش لەچوارچێوەی هەوڵی دیموكراسیدا بەئەنجامدەگات‌و توركیا هەنگاوی بەرەوپێشدەدات ،چونكە لەئێستادا كۆبونەوەی توركیا لەگەڵ ئۆجەالن لەئاستی ستراتیجیدایە.
3 فۆتۆ :سۆران نه‌قشبه‌ندی
"که‌وتن" ی ئه‌لبێر کامۆ به‌یان سه‌لمان -توانا ئه‌مین
برایەكی سەركەوت: كوڕو برایه‌کی پارێزگاری هەولێر تۆمەتبارن
7
به‌کارهێنانی دروشمی ئایینی 1 له‌هه‌ڵبژاردندا
ئۆرهان میرئۆغلو ،لەدیالۆگێكی تایبەتدا لەگەڵ "چاودێر" ،ئاماژەبەوەشدەكات ،هیچ كاتێ ئەوروپاو ئەمەریكا نەیانویستوە پرسی كورد لەتوركیا بەچارە بگات لەكۆبونەوەكانی ئۆسلۆشدا بینیمان كە الیەنی سێیەم تەگەرەی خستە كۆبونەكانەوە.
4
کارل مارکس و ئایین خالید عه‌لیزاده
5
2
Rq½KAq
info_chawder@yahoo.com
ïAôºkq»G ó ½ýws ½K ½C ÿ tÉø»G þÝÉð»ƒüæ ÿÂBƒG þƒðBƒwrƒK q»ƒƒG ÿAk»ƒƒC»ƒƒè ÿ»ƒƒñƒgºq »Ýðõ_ ,ºõOrâ þOqBK †ýO»HüBO»G R»wºk ÿ»ƒñƒýƒGBƒÜ ß»ƒü»ƒè qBƒü»ƒð ôk QƒÈ rƒðAõƒOBƒð ÿB„Bì»O ºô»Pw¼k ÿ ôB_»G ,AlO»ìõƒÝƒc ArñÉùÝÉK R»ìõÝc †ü q»â»C ,ó»ÝGrPÜ»ü þü qAl„»G Aô»C ,AlýOqBK µóAo½â óAõÉð»è ºkBìBC þOqBK ÿ»ýÉK ô»G ,QÉGºk sAôæ óAo½â ߺô þðBܺqBýPw»ø »OºqAsºô »Ü QÉGBƒð ,»ƒƒƒâq»ƒƒƒíƒƒƒ…ƒƒƒÉƒƒƒƒK ,þƒƒƒƒüAqAk ,½ƒƒƒƒgôBƒƒƒð( ,óAo½â »OAlG ) óBƒÜ»ƒýƒPƒ„ô rƒw»ƒðBƒìBƒw ʃðçƒíƒéƒì þƒPƒwBƒC rƒO ÿºlƒñƒÉƒø ‡ºô»ƒG ôºq»G »ð»üæ ôk ô»C óAõÉð þðBƒÜ»ƒñƒü rƒÈk .RAô oºk ÿ qBýPw»ø þƒÜ»ƒƒüAsºqBƒƒ„ ,ºô»ƒƒüºqBƒƒGô»ƒƒè q»ƒƒø ,»üAõýÉK ,óAo½â þO»wBýw»ƒè ,þƒwBƒýƒw ,þðBÜ»í„ô qk µR»wBýw þÉK»ƒG óAo½ƒâ ,ºôkrܺkBìBC R»ìõÝc þü qAl„»G ½G ÿ ½g þƒƒðBƒƒƒÜ»ƒƒƒãƒƒƒðºk ÿ»ƒƒƒñƒƒƒü q ¼ s †ƒƒƒýƒƒƒOqBƒƒƒK óBü Ak»O»¾Bc ï»è óAo½â BüBC .ºôBñÉùPwºk»G µþOqBK þýO»üAuk þO»wBýw ÿlð»GBK QÉGºk þOô»ÝPƒwºk ½ƒG kõƒgBƒü ,QƒÉƒG þƒPƒÉƒÜ»ƒü þðBÜ»í„ô qk ÿ qAkq»HƒPƒwºk ,R»ƒwºk óAo½â Al„»ƒO»ƒ¾Bƒc ﻃè .QƒÉƒG ÿ ôkrƒGAq Á õØ ÿ qºôBì»W þÜ»ü»„»ãð»ƒO ÿ qBƒ_ôk .ºô»PÉGºk óBÜ»ýýìçxýC µþOqBK ÿ»ìBñOô»ƒÝƒÝƒÈ q ÿ ½ƒø»ƒG ºlƒð»ƒ_q»ƒø þÍýØAô µþOqBK µþPÉÜ»ü óAõÉð ÿ výOArPw q ôk»G ,óBPwkq õÜ þíƒÈ q»ƒø þƒg¼kô qBƒG R»ƒìõƒÝƒc þƒPƒÉƒƒÜ»ƒƒü ʃƒG»ƒƒG QƒƒÈ rƒƒðAsºk ÿ q»â»C ï»G ,QÈ rñÉùHÝÉK AlðBPwkq õÜ»è µþOqBK ó»ü滃è R»ƒìõƒÝƒc þƒðBƒñƒÉƒùƒÝƒÉƒK ÿ»Ä¼ r„ rÈ u »PƒÈ ô»Üºk ,ºô»ðBÜ»ýýìçxýC ,ºô»ýýwBýw þðArÈkôB_ µóAqBÝO»wBýƒw þðBñÉùÝÉK »G »Ýðõ_ ,ºsAôæ ºq»â»C ï»C ï»G ÿ tÉø»G ÿ q»GBÜq ôk þOqBK »O»ìõÝc ï»C »Ü ,QÉGºk Alìºkq»G»è ó ½ýws ½K ½C ߺô »ð»âBð óBܺô»ðAlÝÉè »ü½G ,òðAo½â µþPÉÜ»ü ÿºôBì»è þOqBK »Ü R»HüBO»G ,»ìBXð»C ï»C ߺô þÝÉwrK lð»_ ÿ ô q»Gô q AkõƒOBƒøAk þðkqAvH¾»ø ô q õPwºk ÿºô»ðkrÜqAõƒì»ƒø »Ýðõ_ ,ºô»PÉGºk îÈ q»ø þýO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw ï»G ÿ q ¼ s þÜ»ýPxü õÉK AlðBÜ»O»¾Bc õì»ø»è #.QÉGºk ºtÉø ôk
:Rô»Üq»w þÜ»üArG þÝÈrÉÔ½„ ôArG ôoõÜ rÉèô»ø ÿqBâtÈ qBK óqBHO»ì½O
AkBPxÉC»è óBý„»ì»C ,RBÝHPwô qk óAôArÔ ."ºq»w»è ÿ pìõP…ì »ãðºq ,RBܺl„ºô»G ºuBìBC ,ôArGôBð þÝÈ tÉø q»ø þGBýлè óAôArÔ »ÝñG þO»ìõÝc þðkrÝPwô qk ÿ»üBì »PÉHG Alð½ýws ½K ½C þƒýƒwBƒýƒw ÿ õƒGpƒw þƒƒÝƒƒÉƒƒWq»ƒƒìõƒƒè»ƒƒø óBPwkq õÜ þðõìs»C »Ýðõ_ ,óBPwkq õÜ»è þÉðçíéì µÁ ½WõíW»è ÞÈ q ½W»G þPxü õÉK ‡»ì»C ,»ü»ø AlðBÜ»ð»üæ óAõÉð»è þwBýw ô»C BW ,»ð½ýws ½K ½C»G þPxü õÉK ÿ ½g ½G Bü ,òGrOõ…ÉK þðBܺtÉø »ð½ýws ½K ½C ºtÉø .QÉG þPÉÜ»ü
2013/9/23 »í컄 ôôk )438( ºqBìu
ókqAvH¾»ø ÿAôk þðBܽü qBñýw
"ºtÉø»G þÝÈ q»â»C óAôArÔ »ÝñG þO»ìõÝc" "RBÝG R»ìõÝc þü qAl„»G þüBwBC þÜ»ü»ãÉK »G þPÉÜ»ü »¾Bc»ì"|
:R»HüBO -rÈkôB_
:kq»w»w»C lü q»Ô þÝÉO»ìõÝc òürP„BG ‡»GôBø »ü ½ü qBñýw óAo½â µþOqBK ‡ºô»C ÿ q»â»C þwBýw þðArÈkôB_ þO»ìõÝc óAo½â µþOqBK »Ü ó»Üºk zBG sAôæ»G ºq»â»C ï»C ï»G ,òñÉùHÝÉK õOBøAk R»èAk»Ì ºôºq»â»C ï»C ÿºqBG»è ,òñýGºk þðkrÝPwô qk ÿ q»â»C" Qɾºk ,þôlG»Ì þÝÈ q»â»C ,óAo½â µþOqBK óAõÉð»è R»ìõÝc ß»ü»…ÉÜ RBÜôBø ﻃG ,»ƒýƒýƒð ôArƒgAk »Ü ÿºô»è »ýPü rG †ü ô»C QɃGºlƒPƒwô qk ."óAo½â»G RAk»ð tÉø»G ÿ»ãÉK »ãðºq þOqBK Qg»W ºqBܻļ r„ ô»C Al…ýOBÝðBì»ø»ƒè Q…K ï»Ü»ü ÿ»éK»G þOqBK ,ºô»OBܺkºô»è þÝü q»„ ߺô þPÉÜ»ü QÉPw»ƒGºk ºô»ƒG þíÈ q»ø þƒwBƒýƒw ÿ»ƒ…ƒÉƒÜôBƒø»ƒè ÿ ½ƒg »ƒãƒðºq ﻃG ,ºô»ƒPƒÉƒ¿ƒÉƒùƒG óBƒPƒwkq õƒƒÜ ÿ ô q»è ‡ºô»C ,óAqBW»è rPì»Ü þÜ»ü»ãÉK»G .»üAlÉO þPÉÜ»ü ½G þðBüs ºô»ýwBýw »ññÉøºk ‡ºô»C ,óArÈkôB_ ÿºô»ðAlÝÉè µþOqBK óAõÉð»è »ýð óBwBC »Ü ,ôB_ †ÉK Qg»wq»w ÿ q»GBÜq ÿ tÉø ôk ߺô óAo½â ߺô rP…ÉK »Ü ,QÈ rÝG Qwô qk ÞÉO»ìõÝc
ÿÂBG þð½ýxì½Ü BP…Éø ºlð»_q»ø ,ÛArýÌ þðBÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ÿ½ƒg»ƒGq»ƒw þðBì»èqBK þðkqAvH¾»ø þìBXð»C þíwºq»G þÉK»G ï»G ,ºôlðBü»â»ðAq þðBPwkqõÜ þOqBK óBÜ»ýýíwºoBð »ýüAq»G »ìBXƒð»ƒC þì»Ü»ü ÿºôArG óBPwkqõÜ þOArÜõƒíƒük »Gtc ô»C ,‡»ýÉK ô»G ,ºõG »Ü»ðkqAvH¾»ø .QÈ qkrÉLwºkAq R»ìõÝc þðBñÉùÝÉK ½G »Ü òðAsBð ÿq ôk»G †ýwBýw þðArÈkôB_ þðAôArÔ »ÝñG þÝÉO»ìõÝc ºlñüBC þO»ìõÝc .QÉG ó½ýws½K½C ÊG
ÿlð»H…Ø»ð óAq½w|:½O½Ô
óAlO»ìõÝc þðBñÉùÝÉK þðBܽü qBñýw ïºkq»G»è óBÜ»ð»üæ óAlãðºk ÿ»w¼rK ‡BK
| ."QÉG ôBXðõâ óAo½â µþPÉÜ»ü µþOqBK þðBñÉùÝÉK þðBܺq»â»C ÿºqBG»è q»ƒø þôlG»Ì R»èAk»Ì ,óAôArÔ »ÝñG þÝÉO»ìõÝc ô»è ÞÉÜ»ü ,»üAõýÉK ,þwBýw ÿ qBܻļ r„ ½G þ…ý¾ô»ø µQÈ rܺk zBG »Ü ÿ»ðAq»â»C óAôArÔ »ÝñG þÝÉO»ìõÝc »Ü »üºô»C QÈ qkºk .QÉHÝÉK QƒƒÉƒƒ_ºlƒƒÉƒƒK" QƒƒÉƒƒ¿ƒƒ„ºk ,ôArƒƒGôBƒƒð »Ü QÉG þPw»ƒG»ƒì þƒOqBƒK óBƒüºqBƒXƒì»ƒC »ÝñG þÝÉO»ìõÝc óBÜBO½Ü µóAo½â µþPÉÜ»ü
ôBƒðAõƒO µäƒð»ƒw »ƒG RAkºlƒ¾ô»ƒø õƒÝƒ¾»ƒƒG þðBÜ»_ôBð µîÈ q»ø»è þPÉÜ»ü þü q»ãü qBÜ þƒO»ƒìõƒÝƒc þƒÝƒƒ…ƒƒK ,îƒƒÈ q»ƒƒø ÿºôºqºk .QÈ ô»ÝGq»G »O»ìõÝc ô»C" QÉ¿„ºk ,kq»w»w»C þ„»GôBø þÜ»ü»ìBðq»ƒG ºôArƒÝƒðAô oºôBƒ_ qAl„»G AlýÉO óBÜ»ð»üæ õì»ø »Ü QÉGºk ½G ,»ü½ü qBñýw òü rP„BG ‡ºô»ƒC ,òƒGºk ÿ ½ø»G ÿ»ðBðArü»Ø ô»è îÈ q»ø þðõGsBGqºk ÿºôBì ÿºô»ðkrÜvÈ qk µ q õPwºk þðõG»ð Býð»O »ãðºq »ü½G ,ºõOô»ÝýÉO ,þO»üBܼ q»w þÝÈ q»wºqBƒ_ óAôArƒÔ »ƒÝƒñƒG þƒO»ƒìõƒÝƒc
ºôkrÜqBì½O óBìÂBÝw :102 þPxýè ÿvÉG»Oô
Rô»Üq»w
ºô»íwBðºk óBý„õì»ø µòÉÜ îðAsºk ÿ»ðAô»C" þ…ƒýƒOô q»ƒìõƒÌ q»ƒãƒð»ƒw óAs qBG( ºôkrÜ óBƒü»ƒÜºôAkô q ÿ qAlƒ„»ƒG q»ãð»w( ,rÉèô»ø ÿ qBâtÈ qBK ÿArG )JBw»Ø ÿ rƒÉƒÔõƒ„ µ qBƒâtƒƒÈ qBƒƒK ÿ oõƒƒÜ )kAs ô»ƒƒð þƒOºqAsºô»ƒè )îƒwBƒØ ïsçƒì( µ qBƒâtƒÈ qBƒK µ)lƒülƒýƒÑƒì( µ)lƒýƒèBƒg ïsçƒì( µ½ƒƒgôBƒƒð þWBc líƒdƒì( µ)òƒýƒÔ»ƒw( µ)Þƒwô rƒG( )óBíØõè( ÿ ôBð»G †ü»Ýük þðAôk µ)kõèõì µòì»ÜArG þñP„õÜ ÿ qBHO»ì½O ,)zqBÔ(ô #."ºô»íwBðºk óBý„õì»ø
»ÜºtÉø»G ºq»â»C ,óAôArÔ »ÝñG þO»ìõÝc kq»ƒw»ƒw»ƒC lƒü q»ƒƒÔ ,ºô»ƒƒüºqBƒƒGô»ƒƒè ,þPƒÉƒÜ»ƒü þƒýƒƒO»ƒƒüAkrƒƒÜq»ƒƒw þƒƒìAlƒƒð»ƒƒC
RBܺkArÝ„BC Rô»Üq»w þðAquõÜ þPÉð½_ rÈkôB_ þ…ýOô "rÈkôB_"½G þì»ìqBw Û qBO| ÿBãÉW»è óBÜ»ýƒýƒñƒì»ƒCºtƒÉƒø ºô»ƒgAk»ƒG" óBü»Ø»O R»ýñì»C þðkrÝñýGAk µòPƒwAqBƒK ï»C µºôkrÜ AlýPÉÜ»ü þðBܺrükBÜ q»w»G ."ºô»O½Oô»Ü Êè ÿ»OBwºqBÜ ‡»ÜºôAkô q þ݃Ƀ¾Bƒc»ƒPƒüBƒ„ lƒð»ƒ_ ó»üæ»è »Ü ó»Üºk ÿArÝ„BC "rÈkôB_"½G êüBG½ì»G »ÜºôAkô q ÿ ôAô»O ºô»ÝÉXƒð»ƒâ BƒƒPƒƒxƒƒƒÉƒƒƒCBƒƒƒO ﻃƒƒG ºôArƒƒƒýƒƒƒâ ÿ»ƒƒƒñƒƒƒÈ ô .ºô»Oºõüs ¼lðBü»ð
ÿ»Pýì½Ü þwrK q»G ÿ oõÜ óBcq»Ô q»ìõÌ ÞÉw»Ü aýø BPxÉC õܺôBO þOô ,rÉèô»ø ÿ1 »ãW ,RBÝG ºôAkô q ô»è ºô»ñý¾½ÝÉè BO ºõOBø»ð ï»G ,ºôArýâqºô »ðBh„½g»ð»è ÿ»ðBOô ô»è qBì½O ÂBÝw óAô»C »Ü ºô»OBܺk ºô»è Qg»W .òÉÜ ó ôArwBð óBÜ»w»Ü »Ýðõ_ ,ó»Üºk
óBPwkq õÜ »ãðºq ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôBƒ_"»G »ÝñG þÝÉO»ìõÝc »Ü QÉ`G ºô»ƒC ôºq»ƒG ÿºô»C ÿ ½ø »PÉGºk ‡»ì»C ,QÉHÝÉK óAôArÔ þñOô»Üq»w »ðkqAvH¾»ø ï»è »Ü ,»ðBð»üæ ô»C ß»ü»G òðAõOºk ,ºôBñÉùPwºk»G óBƒýƒ„BƒG óBƒPƒwkq õƒÜ þƒðkrƒGºõƒÈ o»ƒG»ƒè »ƒƒìBƒƒðq»ƒƒG qAlO»wºk þGtc AkºrÉè BOAô ,òGqAl„»G qAlO»wºk þÜ»ýPÉðBíü»KôBø õݾ»G ,QÉGBð ï»è .QÈlÝÉK ÞÉGtc lð»_»è »Ü QƒÉƒGºk þƒÜ»ƒüºôBƒ_q»ƒw þƒƒÉƒƒK»ƒƒG Alƒƒ„»ƒƒO»ƒƒ¾Bƒƒc þÜ»ü»ãÉK »G þPÉÜ»ü »¾Bc»ì ,ôArÝÉK oºôBG ,RBÝG þü qAl„»G AlO»ìõÝc ôBð»è þüBwBC
R»ìõÝc þðBñÉùÝÉK þðBܺq»â»C ÿ q ¼ s þƒÝƒÉƒ„»ƒG þƒðõƒ_½ƒG þƒÉƒƒK»ƒƒG lð»_ ,óAqBÝO»wBýw µþwBýw þðArÈkôB_ þO»ìõÝc þðBñÉùÝÉK ïºkq»G»è ÞÈ q»â»ƒC þðBñÉùÝÉK †ü q»â»C òü rPÝü tð ,»üAkõOBøAk µþPÉÜ»ü AlýÉO »Ü ,»ðAôArÔ »ÝñG þÝÉO»ìõÝc ºô»ýü výOArPw þñOô»ÝÝÈ q ÿ ½ø»G þƒOqBƒK »ƒð»ƒüæ µòƒGºk »ƒÜ»ƒO»ƒìõƒÝƒc ÿ»ƒÜ»ƒ¾½ƒƒÜ »Ü»O»ìõÝc þü qAlÝ…K ,†ü»Ýük þðBܺôArG »üºô»C †ü»Ýük ÿ q»â»C ôk RBÜôBø .ó»ÝG µþOqBK óBü ,óBÜ»ýýìçxýC »ð»üæ µþOqBK »Ü Al„»O»¾Bc ï»è ,òñÉùHÝÉK R»ìõÝc óAo½â ï»G ,ó ½ýws ½K ½C þÝÈ tÉø »PÉGºk þPÉÜ»ü ﻃC ,»ƒÜ»ƒg¼kô qBƒG þƒü qBƒÝƒýƒ„ þƒÉƒƒK»ƒƒG | .ó sAôæ þüAôk ÿ»ðAq»â»C
»ñÈ thG óBü½g ºôAlðBý¾ô»ø óBÜ»ÝñG ÿBâqºk þãðºk þüBwBüBð»G µóAlãðºk ÿ»ÝñG ôBƒð þ_q»ø ó»ÜºkAôAk Bøºô q»ø ,óºlG óBü½g »ÜºôAkô ô q»è þüBwBü ÿºô»ñý¾½ƒÝƒÉƒè ºô s µ)Rô»Üq»w( lýø»„ þðAu õÝG µQÈ rƒÝƒG ÿAtw»G »ñÈ s»P¾k ºôAkô o ô»C þðAqAlñü rG .ó»ãG óBü½g þüBwBü
: R ô » Ü q » w þ Üô B G †ü qAlñürG»G Akºk óBýì»ÜºoõÜ»è
ó»Üºk qBì½O ÂBÝw ,102 þPxýè ÿ vÉG»Oô ,þì»ìqBw Û qBO ÿ ½g þüBwBü þÔBì»G þPÉÜ»ƒü" þƒ…ƒýƒOô µRB݃GqBƒì½ƒO þƒüBƒwBƒü ÿÂBƒÝƒw ʃðAsºk »ðBü qBÝéÉ…ÉK ô»C q»w»è ºôkrÜ þ…ü qBì½O ÿºôBì½G rÉèô»ø þðBÜ»ÝñG»è ÞÈ q ¼ s»è »Ü ,ºôAqk äðºk †ü rOBüs ºrãG BO rÉìvOBÜ õÉð ÿ ½g þüBwBü ÿAtw zrK q»G þð»üæ õܺôBO ."Ë rãGqºô q»ãð»w ‡ÂBÝw þðkrÜqBì½O q»w»è
RBܺk ºô»ñý`ÉLÉè ÿAôAk þPÉÜ»ü ÿlð»H¾»ì þÜ»ü»ìBñðBü»G þÉK»G RBÜôBø "rÈkôB_"½G þÜ»ü»ƒñƒÈ ô »ƒÜ rƒÉƒèô»ƒø ÿ3 q ¼ s »ðBìoõwq»w ÿBãÉW ,ºõOBø ,ºôAqkrÉð þƒ¾Bƒð»ƒÜ ô»ƒð»ƒüæ ÞƒÈlƒð»ƒø »ƒðBƒìq»ƒ…ƒÉƒG ,þíwºq ÿºô»ñý¾½ÝƒÉƒè ʃG»ƒG ólƒðBƒü»ƒâAq ô sºqBC þÉK»G ºôkrÜ»„Aô»_ óBýðBÜ»ýýPwAq óBƒü»ƒƒÜ»ƒƒè»ƒƒw»ƒƒì óBƒƒü½ƒƒg þƒƒXƒƒðAsBƒØ µ þO»ü õPxü ô »¾BÄ»ø ô»C »üAõ⠻ܺôlðAõÉ„ ÿAôk»Ü QÈ rãG ÞÉðBw»Ü ÿ»ñÈ ô ArÉìBÜ»G þñPxgAk µóAlƒãƒðºk ÿºkAô þƒðõƒGôAô»ƒO
:yýè½K ÿq»GºõÈ q»G ó q ½ãG »ÜºôAkô q þðAkô q þOBÜ ÂBÝw ÿºqBG»ƒè ,Rô»ƒÜq»ƒw þƒÜôBƒG »ðBh„½g»ð»è »Ü óBýðBÜ»Oô µóBýðkrÜqBì½O q»w»è ÿAôk »íÉC" þOô ,ºôArýâqºô óBýÉè óBƒƒì»ƒƒOô »ƒƒÜºôAkô q þƒƒOBƒƒÜ µ»ƒƒÜºôAkô q þxýè½K ÿ q»GºõÈ q»ƒG ﻃG ,ArƒýƒâqºõƒÉƒè Rõâºk ÿ»Ü»Oq ½KAq ÿ q»wõð»G rƒÉƒèô»ƒø µYñÉK 5:02 rÉìvOBÜ ½G ºo½ãG »ÜºôAkô q þOBÜ ó õGqAkBâBC ‡»íÉC þðAqºkArG ,ß»èõgôk Iü»Ì Rô þÉK ß»ü»Pýì½Ü ïAlð»C µºqBÜô»è »ÜºôAkô q þOq ½KAq Ëô»ƒOºk ½ƒO ?ÿ»ƒÜBƒð yýè½K ÿ q»GºõÈ q»G ?ÿ»ÝG ÿ qBƒÝƒPƒwºk Rô þðBÜ»xýè½K»G ô õG ºq õO »ü»xØô»ƒG | .ºôºqºk »ð»ÝHðBü qºk òðBí¾»â»è ÿ»ðAô»C ÿlðºõü»K "rÈkôB_" »Pw»G»ì ï»C ½G ï»G ,krÜ rÉèô»ø þxýè½K ÿ q»GõÈ o»G»G "rÈkôB_" .ºô»üAk»ð ÿ»Ü»ð½Ô»è»O þìºô ÞɾBð»Ü lð»_»è rP…ÉK »Ü ºõýðAs þ…üºô»C ºo»„ ô»C ÿ õHOô R»Í¾»O ÚƒèBƒhƒèôlƒG»ƒÌ óAo½â µþPÉÜ»ü þðArãð»üæ óAõÉð ÿ o»„ .ó õG qAlñü rG AlÉO þÝÉw»Ülð»_ »Ü ,ºõG
þƒñƒýƒƒG ﻃƒð»ƒƒíƒƒükô»ƒƒC »ƒƒÜ ÿ qBƒƒ_Bƒƒð»ƒƒG" þOô õܺôBO Rrâ îü½ülýÄ ÿ»ñÈ ô ï»Ü»éüBG½ì»G óBýñýG ÞÉOBÜ ï»G ÊG ïæ ß»ü»ã¾»G ߺô µòOBø óBü õì»ø ½gô»PwAq ïrâºk »ñÈ ô òì Bùð»O RBÜô»C ,îðAlÉè »ñOô»Ü µîOrâ óBü ô qºk þ¾Bì Þü tð»è»Ü õG Al¾»â»è ïoõÜ þOô»Üq»w ôBð»è rO þÝÉÜ»ü Á»â»è rÉèô»ø ÿ qBâtÈ qBK ïAlðBýÉè ÿºô»C ÿAôk ,õG Ak»Ü»éÉHìõOõƒC ï»ÜºoõÜ Al„»OBÜô»è ,krÜ óBýƒ„»ƒØ»ƒO Þü tð îÉè ókrÜAo»G óBܻػO þãðºk Á»â»è ï»G ºô»ñOô»Üq ôk òì»è »Ü»Ý¾»g ,ºô ½G óBýì»ÜºoõƒÜ ôºôºkrƒÜ óBƒü»ƒØ»ƒO ºqBƒGôk ºô»„ºô»G ,ÿ ôºs q»w »Oô»Ü µkrÜ qAlñü rG µÿ q»w »ðõƒ_ ÿ qAlƒñƒü rƒG»ƒG ,óBƒPƒwºô»ƒð ,ÿ q»w»ì»ãG Alí¾ô»ø †ƒýƒñƒì ,AlƒðBƒýƒÉƒè rOAôk ï»G ,ºô»üAlðBýñì»è †ü rO þÝÈ qBW òOBø òwBƒñƒðBƒíƒG ÿºô»ƒC ʃG»ƒG z»ƒÜôk µBñÉøqºk »ðAô»ƒC Qƒwºkq»ƒG»ƒè óBƒü»ƒíƒÉƒC ."òükrÜ óBü»ðBh„½g»ð ÿ»ðAôºq õG»ð óBPxÈõ¾»ø aýø óBÜ»ýýñì»C ºtɃø ÿºtÉø ô»C" :þ…ýOô ,óBcq»Ô q»ìõÌ óBýÝÉP„ aýø ,»ÜºôAkô q þñÈõ„ »P…ü»â ,AlðBü»íÉC»è »Ü krÜ»ð »ðBw»Üô»C q»HìAq»G ÿ qBƒƒâtƒƒÈ qBƒƒK þƒƒ¾Bƒƒì ôBƒƒð»ƒƒè R»ƒƒðBƒƒƒð»ƒƒƒO ."krܺk »íÉC»è óBü»Ø»O ºô»…ü rÉèô»ø Qg»W þPÉÜ»ü 102 þPxýè ÿ vÉG»Oô ½G ó õP…ü ¼ q »ðÂBÄ»ø ô»C ºô»OBܺk ºô»è »Ü ó»ƒÝƒG »ƒðBƒw»ƒÜ ô»ƒè ÿ rƒãƒÈ q ÿºô»ƒC äðºk þüBwBü ÿºôBì ÿAôk»è óºkºl¾ô»ø »Ü ,óºlHìBƒXƒð»ƒC ÿ qBƒÜ»ƒPƒgBƒw µóºlƒG ½G ó ôAqkrÉð z»ƒÜ òƒülƒð»ƒ_ rƒÉƒèô»ƒø»ƒè .óAlãðºk þPw»G»ì»G óBÜ»ÝñGôBð
:ºq½G ïAqBC - rÈkôB_ ÿ»ÝñG ïºkq»G»è ËrÉK ÿºô»C ÿAôk ,rÉèô»ø ÿqB„»è )þüArG( ÿ»ðBhƒGBƒOõƒØ Rô»Üq»w ÿôBð»G ÞÉXð»â AlÝÈôAkô q»è ÿôArwrLƒÉƒè ÿoõƒÜ »ƒÜ ,Aq uõƒÜ q»ƒìõƒÌ ô»è ,rÉèô»ø»è »ýýPÉÜ»ü þÜ»ü ÿ»Pýì½Ü ÿ»ÜºoõÜ »Ü Rô»Üq»w þÜôBG ºô»üºqBG "ókqAvƒHƒ¾»ƒø ÿ»ƒøAs»ƒð" ÿlƒýƒƒø»ƒƒ„»ƒƒG "rÈkôB_" ½G »ÜºôAkô q þPÉð½_ ,ó»GºkôBð ºuBìBC †ýOô»Üq»w þÜ»üArG µºô»PÈ pÉâºk ô qBâtÈ qBK þÜ»üArG »Ü RBܺk ºô»C ½ƒG ÿqBâtÈ qBK ÿ»ÜºrÉÔ½„ ô qBâtÈ qBK þÝÈ oõÜ .ó»ÜºôAkô q ÿqBHO»ì½O ,rÉèô»ø ºô»Oô»Üq»w þÜôBG ÿqAs»è »ÜºôAkô q þƒPƒÉƒÜ»ƒü ÿ1 ÿ»ƒPƒýƒì½ƒÜ þƒwrƒK q»ƒG RBÜôBø »Ü ,rÉèô»ø»è óBPwkq õÜ þðBíP…ýð þPÉð½_ ÿºqBG»è ,º)Rô»Üq»ƒw( þƒÜôBƒG »Ü ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G , ºô»ÜºôAkô q óBì»ÜºrƒÈkôBƒ_ ß»ƒèõƒg 5:30 rƒÉƒìvƒOBƒÜ þOô ïkrܽG þð½Ô»è»O þüArG ÿBãðlñÈõg»è óBýOÂôBø»è q ¼ s þÜ»üºqBìu BPxÉC õܺôBO ôºôArg»ðAk ‡Bƒâqºk µºôºq ô u»ƒñƒñƒÉƒøºk ,òü»gBðAk Bâqºk »íÉC »ýð q ¼ s»G òÉ¿„ºk þñÈõ„ »íPƒ…ƒü»ƒâ †ƒýƒñƒì ÿºô»ƒC ÿAôk Bâqºkq»G»è z»Ü 60 ÿ»Ýƒü tƒð »ƒÜºôAkô q »ðõƒ_ºk Alƒ…ƒü qAõƒükq»ƒw»ƒG ó õƒGBƒPƒwºô »ÜBâqºk Qxü ô»ðBüºk ÿºô»C ÿAôk ,ºôºq ôu .ó»hGAk BñÉøºk»ð Rô»Üq»w»è óBü sAô †ü qAlñƒü rƒG»ƒG óBcq»Ô q»ìõÌ AlýðBÜ»xØ ÿºvÈ qk»è
3
Rq½KAq
info_chawder@yahoo.com
2013/9/23 »í컄 ôôk )438( ºqBìu
óBPwkqõÜ þðBì»èqBK þðkqAvH¾»ø ÿBìAq½ðBK Ërâºk ½Pw»C»è þðAs½x¾k µóÂBÄ»ø þPÈ qBýwrK q»G ÿôAô»O þPÉÜ»ü :þwBýw þG»PÜ»ì
ÿlð»H…Ø»ð óAq ½w :½O½Ô óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ»Ü»ýýðBì»èqBK »ðkqAvH¾»ø ÞÉÜ»ü aýø ,QÈ rܺk ºô»C þñýH…ÉK »Ü ,QÈ rܺk ÿ»ƒñƒü q ¼ s »ƒÜ ,»ƒÜ»ƒýƒýƒÜºq»ƒw »ƒGtƒc YƒñƒÉƒK»ƒè òðAõO»ð ,ºô»ð»Gºk óB컃èqBƒK þƒðBƒÜ»ƒýƒýƒwq õƒÜ þðBÜ»ð»üæ ºô»…ü rP…ÉK»è q»ø ,òñÉHÝÉK R»ìõÝc R»ìõÝc ÿ qAl„»G ,ºôlðBü»ãðBüAq ó ½ýws ½K ½C .ó»Üºk ½G ºuBìBC ,þPɃܻƒü þƒPƒxƒýƒè þƒÝƒÈlƒülƒðBƒÜ q»ø óBÜ»ýýwArÜõíük Bì»ñG þÉK»G ,RBܺkºô»C ,QÉñÉùHPwºk»G äðºk ÿºvÈ q òü rOq ¼ s ÞÉð»üæ ï»G ,RBÝHPwô qk ºlñüBC þO»ìõÝc QÉðAõOºk óBƒPƒwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø ÿBƒPƒƒxƒƒÉƒƒC þƒƒg¼kô qBƒG Bùð»O»G QÉðAõOBð ÞɃð»ƒüæ aƒýƒø ,RBƒgºlƒü qºk
krÝPwô qk óArÈkôB_ ÿæ þðBìõâ YñÉK RBÌ»w ÿAôk»è óAlãðºk ÿ»ÝñG Ëlð»ø þñPxg»ðAk ÿ»Ü»ýýðBì»èqBK »ðkqAvH¾»ø ,|UNAMI»G ôArwBƒð ,krÝÕwºô "×BÔ»„" »G þðBPwkq õÜ þíƒÈ q»ƒø óBü qAl„»G óBýOÂôBø ÿ q ¼ s þÜ»üºvÈ q »Ü R»HüBO»G ,õG õOô»Üq»w þÜ»ü»w¼ rK" þ…ýOô ,ºôkrÜAlÉO óBƒPƒwkq õƒÜ þƒðBƒýƒOÂôBƒø þƒ„BƒƒG þƒƒÜ»ƒƒüºvƒƒÈ q »PÉHG »ðõìs»C ô»C ïqAkAõýø ,krÜAlÉO óBýü qAl„»G ."ÛArýÌ ÿ õOBøAk þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ½G äð»…ÉK þݾ»g ,krÝ„ºô»è þwBG ,òPw½G þWq ½ýW þðBì»èqBK þðAlãðºk ÿ»ƒw¼ rƒK »ƒè óBƒPƒwkq õƒÜ þðB…ýð óBý„»â µ‡BƒG þƒÜ»ƒü ô q óBƒPƒwkq õƒÜ þðBýwrK q»G ó»üæ»è †ü q ¼ s þÝɾô»ø ôAlðBùýW »ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ﻃC ÿºô»ƒC ½ƒƒG ,õƒƒG»ƒƒø îƒƒÈ q»ƒƒø .QÉ`GºõÈ o»G þü õOô»Üq»w»G
óBƒÜÂBƒÝƒw »ƒãƒðºq :ó½ƒýƒxƒì½ƒÜ # RBÝG AlðBÜ»ìBXð»C»è þü qBÝðAo½â .QÉñÉùHÝÉK R»ìõÝc ÿ»w¼ rK" þ…ýOô ,óBícºpèôlG»Ì qºô q»w .k ÿ ôAô»O»G AlðBPwkq õÜ þíÈ q»ø»è þwArÜõƒíƒük þÝÉO»ìõÝc»G óBíPxü õÉK »ü½G ,ºôkrÜ»ð ÿ»„»â ÿ»Gq ¼ s óBü ,óBÜ»ð»üæ ï»Wq»w ,»ü»ø þðBíýP…ýð ."ó»ÝGAlÉO ÿ qAl„»G óBÜ»ð»üæ ÞÉGtc aýø Bùð»O»G ,»üAõýƒ…ƒÉƒK ,ôArƒGôBƒð »ì»C ÞÉGtc q»ø ,QÉñÉùHPwºk»G »ñü q ¼ s QÉðAõOBð ,ºõP…ü»â»ñÉO óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þÍýØAô»è ,QÉ¿G Bðq»â»C ,QÈ rÝG ºô»ýü qBÜ»PgBw ÿ»ãÈ q»è q»â»ì AlÝÉð»üæ lð»_ q»ƒw»ƒG óBƒPƒwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø | .ºõH„»GAk ÿ q»GºõÈ o»G ,k»ì»dì iÉ„ ïAqBC RBÜôBƒø ,óAo½ƒâ ÿºô»ƒñƒOôtƒG þƒðBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ÿ q ô u Þɾ»ì½Ü þÉK»G R»ìõÝc þðkrÝPwô qk ,lðBü»ãüAq þƒìBƒXƒð»ƒƒC ÿAôk ,QƒƒÉƒƒGºk R»ƒƒHƒƒüBƒƒO ÿBƒƒwBƒƒü ÿ qBü pG óBÜ»ýýwBýw »ð»üæ ôtÉø ,óBÜ»ðkqAvH¾»ø þO»ìõÝc þðkrÝPwô qk þýPÉð½_ ½G QÉGºk óBýÈõð ôtÉø óAõÉð»è ½âõPÕâ óBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿAôk»G ,Ëõð R»ìõÝc þƒðkrƒÝƒPƒwô qk q»ƒw»ƒè AlƒðBƒÜ»ƒð»ƒüæ .RBܺlÉLPwºk þðBÜ»ÔBì þPxýè þܼ q»w ,ºô»ƒýƒ„½ƒhƒüæ ,õOBøAk þO»ìõÝc ,RBܺkºô»C ½G BíÉø ,Þ¾»g äðºoºrÔ ,ºôºrOõ…ÉK þO»ìõÝc ÿ»ðAô»`ÉK»ƒG .òGºkqAl„»G tÉø ôk»è rOBü s µQÉGºk ÿ»g¼kô qBG ô»C ÿ ½ø»G" þ…ýOô ,îü q»Ü þè»Ì QÈ rðAõOBð ,»ü»ø AlðBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿBPxÉC»è AlO»ìõÝc þƒðkrƒÝƒPƒwô qk»ƒè þƒPƒÉƒÜ»ƒü µþƒOqBƒK µQÉGqAl„»G óBýÝÉð»üæ óBü ,òƒÈ rƒÜ»ƒðqAlƒ„»ƒG ô»C »Ýðõ_ ,QÈ rÜ»ñÉK ÿ qAl„»G »Ýƒük ÿºô»ƒC #."QÉGBðõOô»Üq»w »O»ìõÝc
..ï»G ,ºô»üArÜ»ðvÈ qk ÿ»ÜºôBì †ƒýƒèõƒéƒü»ƒƒC ÿ21 ÿºqAõƒƒÉƒƒC ÿ5 RBƒƒÌ»ƒƒw ÿ ôArÝü qBük ÿºôBì µóArgAk óAlãðºk þðBܺlðºôBð þðAlìBXð»C ÿ q»â»C »Ü ,ºô»üArÜ»ðvÈ qk óAlãðºk Á»â»è ï»G ,QÉGºk Ak»üºôBì ô»è ÿ qBÜ»PgBw R»HüBO»G ,óAlãðºk ÿlðºôBð Ëlð»ƒø Alƒ„ºô»ƒC RBÌ»w ÿAôk õÜBO ,ß½øk ô rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK»è ï»G ,ºõHìAôºkq»ƒG AlƒÉƒO óAlƒãƒðºk †ƒýƒXƒñƒÉƒK RBÌ»w ÿAôk»è ÞÉãðºk q»ø ,lðBü»ãüAq ó ½ýxì½Ü | .QÈ rÜBð qBìu»ø ,QÉGAqk 5 ,rÉèô»ø ÿ qB„»è †ýðBÜBülýì þü qBýðAs þÉK»G þðBÜ»ÝñG ÿ q ôºk»è ºô»Ü»_»G µþðºk»ì þéW»G tÉø óBýðBÜ»¿ÔõØ ÞÉØôlñƒw lƒð»ƒ_ µó õƒG óAlƒãƒðºk ‡»ÝñG òƒülƒð»ƒ_ ÿ q»ƒGºõƒÈ o»ƒG ,ó ôAqlƒñƒÉƒÝƒ„ ô|óºlG óBÜ»Øôlñw»è þüBO½Ü þ¿ÔõØ ó õG»ðºkBìBC ,ô»„ ÿ ôk ô|ß»ü RBÌ»w õƒÜBƒO ,ó»ƒhƒHƒðBƒüAk þãðºk þPÉHýðAs þOqBK »Ü ,‡»ãÉW ÞÈlð»ø»è »ƒãƒðºk ô|óAôkrƒì þƒãƒðºk»ƒG ,ºôBƒñƒÉƒƒø þƒƒì»ƒƒÜ .ºôkrÜ þü qBÜ»PgBw ºô»ðBܺõGºqBGôk
:ó½ýxì½Ü ºõP…ü»â ÂBÝw ºô»ðBÜBâtÈ qBK õì»ø»è »è óAqBýxì½Ü þð»ìõXð»C þÝÉìAlð»C RBÜôBø ,óBÜ»ðkqAvH¾»ø ÿ ½g»Gq»w ÿÂBG þð½ýxì½ƒÜ õƒì»ƒø »ƒè óAô»ƒC »ƒÜ ,RBƒÜºkºô»ƒC ½ƒG ºuBƒìBƒƒC ÿ qBÜ ôºõP…ü»ãPwºk»G óBüÂBÝw ºô»ðBÜBâtÈ qBK .ó»Üºk q»w»è þ…ýOô ,"rÈkôB_" ½G ,k»ƒíƒc»ƒC óAô rƒýƒw óBÜ»ãðºk ÿºô»ðkrÜBýW »G Qwºk ó ½ýxì½Ü" þðBܺõGqAl„»G »ð»üæ ÿÂBÝw õÜBO ,µRBƒÜºk µþüBO½Ü þìBXð»C ,ºô»PÈ rÜ»ðçÜ»ü †ýðkqAvH¾»ø ,ôArGôBð ."QÈ rð»ü»âBðAq ókqAvH¾»ƒø þƒýƒíƒwºq þðBÜ»ýüAq»G»ìBXƒð»ƒC ,krƒÝƒ„ºô»ƒC ½ƒG ÿBƒíƒÉƒø | .QÈ rð»ü»âºkAq »ãðBì ï»C ÿ26 ÿ u ¼ q ókqAvH¾»ø ,óAlãðºk þðBÜ»Øôlñw þñÈõ„ »G RºqBG»w ‡BK ,ºôºkrÝýðô q ,ó ½ýxì½Ü ÿ»ƒÜ»ƒwrƒK q»ƒG q»w»è óB„BK ,rÉèô»ø»è óBÜ»ãðºk ÿºô»ðkrÜBýW 500 ÿ»ãÈ o»è µòÈ rܺk kAlлG ÿ»ðAôºq ÞÉìq ½Ô .òÈ rܺkqBì½O óBýì»Wq»w ºôºq»OõýLì½Ü ôArGôBð Al…ýwõð»ìBðu ¼ q þÜ»üºrƒãƒð½ƒÜ»ƒè þü q»ãü qBÜ óBÜÂBÝw »ü»ø ÿ q»â»C ,lðBü»ãüAq .QÉñGAk »Ü»ðkqAvH¾»ø þìBXð»C q»w»è :óBܺõOrãÜ»üºô»O»ð| õG õOô»Üq»w þÜ»ü»w¼ rK ÿºkrÉð Al…ýwõð»ìBðu ¼ q þÜ»üºrãƒð½ƒÜ»ƒè ,ÛArýÌ þðAlýO»ìqBü ½G óBܺôõOrãÜ»ü ºô»ƒO»ƒð
ô»C ÿ%73»è »Ü ,õG»ø óBýðAlãðºk þÔBì óBPwkq õÜ óBü»Ü»ðkqAvH¾»ø þü qAl„»G ôAlðBýãðºk »üºvÈ q ,%76.4 ß½øk ÿBâtÈ qBK»è ,»üºõɅ컃G ,krƒÜ rÉèô»ø ÿBâtÈ qBK»è ,%73 þðBíÉéw ÿBâtÈ qBK»è .%71.7 þwBýw þð»üæ ôºqAô»Ø 32 ,Ak»ðkqAvH¾»ø ô»è þðBì»èqBK þwq õÜ 111 ÿºô»ðkrG þÉÜpƒHƒ…ƒÉƒK ÿºvƒƒÈ q þƒƒÉƒƒK»ƒƒG »ƒƒÜ ,󻃃ܺk óBƒƒƒPƒƒƒwkq õƒƒƒÜ ß»ýýwq õÜ q»ø ,óAqºlãðºk þƒðkrƒÝƒü qAlƒ„»ƒG 11 µ»ü»ø äðºk qAs»ø 19 ½G 18»G þPƒxƒü õƒÉƒK µþdýw»ì þðBÜ»ñýì»Ü ½ƒG »ƒðAô»ƒè †ƒýƒwq õƒÜ .òðBÜ»ð»ìq»C µóBíÜq õO | þü rÈkôB_ þü sAôæ ÿqBܽø| »Ü ,y컄 ÿ o½O ÿ q»hÝÈ q ,ºô»ƒü½ƒhƒüæ þðBPwkq õÜ þðBì»èqBK þðkqAvH¾»ø þƒü rƒÈkôBƒ_ þðkqAvH¾»ø»è »Ü ,RBܺk ºô»C ½G ºuBìBC ,ºôkrÜ þPwBC ,AlðBƒPƒwkq õƒÜ þƒðBƒì»ƒèqBƒK ÿºqBƒXƒì»ƒC »Ü ,2009 þ¾Bw»G kq ôAq»G »G ,ºõG sAôæ þü rÈkôB_ Al¾Bxì»è ï»G ,ºõG»ø rÈkôB_ qAs»ø 16 »è rOBü s óBýðõG þü½gôBð þü rÈkôB_ 700 ô qAs»ø YƒñƒÉƒK þðBÜ»ãPxÈ ô þPwBC »ƒOBƒâBƒð ‡»ƒì»ƒC ,ºõƒG»ƒø ÿ»ãPxÈ ô qAs»ø ‡»„ »è rOBü s »Ü ,óAlãðºk ,QÈ rÝG ÿ qBÜ»ðAõÉK q»â»ƒC ,ó õƒG»ƒø óAlƒãƒðºk .ºq ¼ s ÿ sAôBýW ,òýñýGºk ï»è †ýðArÈkôB_ þýì»Ü ÿ qBܽø ,½O»_ râ½ø þƒƒÜºq»ƒƒw þƒƒ¾Bƒƒg ʃƒw ½ƒƒG ,Ak»ƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒƒø ÿ ôArÝü qBük þÝÉOBÜ þðõG»ð ߺô ,ºô»PÉñÈ o»âºk ókqAvH¾»ø †ÉK u ¼ q 20 Bùð»O »Ýðõ_ ,ókqAvH¾»ø ókqAvƒHƒ¾»ƒƒø »ƒƒÜ ,ArƒƒÜºkºô»ƒƒC q»ƒƒw»ƒƒè »ƒƒxƒƒØ »G þülðºõü»K »Ýük þÝÈ qBƒÜ½ƒø ,QƒÈ ô»ƒÜºkAôk q ¼ s ÿ»ÜºpG »Ü ,»üºô»ðBܺôArhÝÈ q þðAlýO»ìqBü ,ºôkrÝðBü qBÜ þ„»ðAôArhÝÈ q ô»C ôºô»O½Hì»Ü þðkrÜkBü s ߺô q»ø ,ºõG óBü½g þýWq»g q»w»è »è õG »Ýük þ݃Ƀܻƒü ó ½ƒýƒxƒì½ƒÜ þƒOBƒCArƒXƒýƒC »Ü ,óArÈkôB_ þü qAl„»G þýì»Ü þðBܺqBƒÜ½ƒø .õGkrÜkBü s þÈõð þWq»ì Þɾ»ì½Ü þýP…â ÿ ½Ü þðlðBãð»x¾»ø »G RºqBƒG»ƒw »…ýì»ø ߺô ,ºôºkrÝýðô q ,ôArGôBð ,‡»Ü»w¼ rK ,ó õG þ„½hPwºk ÿ»ãÉW ,ó õG»ø Q„ Þɾ»ì½Ü .òÈ rÝG ,õGºk»ð »Ü ,ºôArÝ…ü qBÜ Þɾ»ì½Ü õƒì»ƒø þƒƒðlƒƒðBƒƒü»ƒƒâ" þƒƒ…ƒƒýƒƒOô ,½ƒƒO»ƒƒ_ þÝÈ qBÜ óAlãðºk þðBÜ»ÝñG ½G óBÜ»ýýPxü õÉK ÞÉƒì»ƒÜ óBƒýƒÝƒÈlƒð»ƒø ºlƒð»ƒ_q»ƒø ,ºõƒHƒ„BƒG þOBÜ þP…â þÜ»üºõÉ„»G ï»G ,òOô»ÜºkAôk þñì»C þg¼kô qBG RBÜôBø ,õH„BG óBüºô»ðkrÜ þOBðBýÜ þéýܺô þðõG Aô q»ø ,ºõH„BG þP…â»G ,ô o»Pxhý„ºô»C ."ºõH„BG þÝÉP„ þwBýw ï»è NArg þð»üæ Þɾ»ì½Ü Al„ºô»C Á»ƒâ»ƒè ÿ»…ƒÉƒÜ »ƒðõƒíƒð »ƒG ,ó õƒG»ƒø Ak»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø AkôBð»è »¾»ø ,óAqºlãðºk ÿ ôBð ÿºô»ðAo»â»ð þðBñÉøqBÜ»HKArg ÿ»…ÉÜ »è »ãW »ì»C ,õG»ø .þð¼ rPÝýè»C ÿ q ½ì |
:òükºrw»ð rÈkôBC -rÈkôB_ þðBü»G»èq»w óBPwkqõÜ þíÈ q»ø þðBýOÂôBø óAlãðºk þðBܺlðºôBð ºkrÝðBü ô q ,»í컄 ÿu ¼ q þðBì»èqBK þðBÜ»ðkqAvH¾»ø»è ókrÝü qAl„»G ½G ÿq»ñÈõð 111 þðkrÝü qBük þPw»G»ì»G ,óBPwkqõÜ þÉK»G »Ü ,óBì»èqBK þìºqAõ_ þèõg ½G óBü½g þðkrÝü qAl„»G ÿºvÈ q ó½ýxì½Ü þíwºq þðAôlÉè ô%73 »ƒO½ƒPƒ…ƒü»ƒâ AlƒíƒÈ q»ƒø»ƒƒè óBƒƒýƒƒOÂôBƒƒø ,ô o»ƒOBƒgºkºô»ƒC ,†ƒýƒðºk»ƒì þƒÝƒÈôArƒhƒÝƒÈ q »G kq ôAq»G ,»ðkqAvH¾»ø ï»C þðkr݃ü rƒÈkôBƒ_ .ºõGsAôæ 2009 þ¾Bw ÿ»Ü»ýýðBì»èqBK »ðkqAvH¾»ø tÈ q ,QÉð»ü»âºlüAq ,†ýPÉÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ì lð»GBK ºô»ýÉK µËrâºk óBì»Ü»è»â ÿºkArýC»è .QÉGºk :þPÉÜ»ü õG þwArÜõíük þãðrâ þÜ»ü»w¼ rK þñOô»Üq»w þPÉÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ì ,ÊñÈ ôk ÿºqAõÉC þݾ»g »è þüBGs ¼ rýK ,AlÝÈ ôAqlð»ü»âAq»è ôºô ½G½Ü þƒñƒOô»ƒƒÜq»ƒƒw ÿ»ƒƒð½ƒƒG»ƒƒG krƒƒÜ óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ þÜ»ü»w¼ rK þñOô»ƒÜq»ƒw»ƒG µóBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø R»ìtƒg »ƒÜ ,krƒÝƒwBƒG þƒwArƒÜõƒíƒük þƒãƒðrƒâ óBPwkq õÜ»è þwArÜõíük þðBü u ÿºô»ðkrݾõØ»G µþܺq»w »í„ô qk µYðBìBC »è »…ýÝÉÜ»ü µRBܺk .þPÉÜ»ü þðBÜ»ñü vÉì»è ºõƒOBƒø Ak»ƒÜºôAqlƒð»ƒƒü»ƒƒâAq þƒƒÝƒƒÉƒƒ„»ƒƒG»ƒƒè þðAô oºôB_ ÊGºk ,õGAõýÉK þ_q»â ,ºô»ðôõG½Ü" µókqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒíƒƒwºq »ƒƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒC RBÜôBø ï»G ,Ë rÝG óBÜÂBÝw ÿºô»ðkrÜçÜ»ü ôkrÜ ÿ»Pwºõ¾»ø óBÜ»ýüAq»G »ìBXð»C q»w»ƒè þPÉÜ»ü ½G »ðBýüAq»G »ìBXð»C ô»C »Ü ,õGAô ÿAôpG ô ô vÉì ÿBOôBø µòýðq»Ý„½h¾k µòýðAq»ãýð þÉW ï»G ,Alü½g þðB„½ÝÉO »è òýð þPÉÜ»ü ÿ»ãÉK ºô»ƒýƒülƒW»ƒG ,ރɃìBƒü»ƒK ߺô óBƒÜ»ƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒC q»HìAq»G »è »Ü ºôºkrÝý…ülýÝC»O ,Ë rƒâºkqºô ÿ ôAô»ƒO ,AlƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒƒðAs ½ƒƒxƒƒ¾k ô óÂBƒƒÄ»ƒƒø ."Ë râºk½Pw»C »è þPÈ qBýwrK q»G ºqBܽø»è þPÉÜ»ü ,»ÜºôAqlð»ü»âAq þƒÉƒK»ƒG ôºô»Pɾ½Üºk »ðBìBXð»C ô»C þðBƒÜºq ½ƒWôAq ½ƒW þðAqkBÜ µþO»üAkrÜq»w þð»ìõXð»C Á»â»è vÈ ôAo»G ÿApÈ ô ,þPÉÜ»ü þPw¼k þðBüAsºqB„ ô õOô»Ý…ÉK ,ó ô q µÿlW þƒðlƒðBƒãƒð»ƒxƒ¾»ƒø ôºô»ƒñƒýƒ¾½ƒÝƒÉƒè ,ókrGºõÈ o»G µókrÜqBÜ þðBÜ»ìtýðBÝýì ô sAõÉ„»G þÜq»C »G ,ókrÜqBÜ þðBÜ»Pwºq»Ü ô»ìBðq»G »G .ºô»PÉ_ºk Al…ýPÉÜ»ü ôBð þðBÜ»ýýPÈ qBýwrK q»G þPƒg»ƒW ,þƒPƒÉƒÜ»ƒü þƒýƒwBƒýƒw þƒG»ƒPƒÜ»ƒì óBì»Ü»è»â ÿºkArýC »è tÈ q þPÉÜ»ü ,ºôºkrܺô»è .QÉGºklð»GBK ºô»ýÉK µË râºk »PxüõÉK þãðºk qAs»ø 19 ½G 18 ß»ýýwqõÜ ,õ_ºõÈ o»G ë õéü»C ÿ21 »Ü ,Ak»ðkqAvH¾»ø ô»è þíÈ q»ø þýOÂôBø qAs»ø 800»è rOBü s µó ½ýéì ôk
:y컄 ÿo½O rOBüs 2009 þ¾Bw ÿ»Ü»ðkqAvH¾»ø ï»G ,óõG»ø rÈkôB_ qAs»ø 16 »è qAs»ø Rô»c ÿ»Ýütð Al¾Bxì»è óõG»ø þü ½gôBð ÿrÈkôB_
óBÜ»ýüAq»G »ìBXð»C ,‡»ðkqAvH¾»ø ô»C þðBÜ»ýüAq»G »ìBXð»C þÉK»G ôBülýì µþwBýw»ƒð»ƒüæ ÿ q»ƒñƒÈõƒð ó»ƒüæ»ƒè »ƒÜ þOqBK ,ºô»O»ðôArÜôÃG ºô»ðkqAvH¾»ø þðBܺlðºôBð µþPÉÜ»ü µóAo½â †ü ô»C ÿAôk µï»Ü»ü ÿ»éK»G .òÈk Á»ì½Ü ô õOrãÜ»ü ?R»ìõÝc þðBñÉùÝÉK µókqAvH¾»ø ÿAôk þÈ oºôB_ ,ºô»PƒÉñƒÉƒìºk BƒPƒxƒÉƒC þƒ„ºô»ƒC ÿ þíƒwºq µþƒüBƒO½ƒÜ þƒìBƒXƒð»ƒC þƒðlƒðBƒü»ƒâAq ÿlð»H…Ø»ð óAq ½w :½O½Ô
ëõéü»C ÿ21 þðBíÉéw-óBPwkqõÜ þðBì»èqBK þðkqAvH¾»ø
4
å½èBük
info_chawder@yahoo.com
2013/9/23 »í컄 ôôk )438( ºqBìu
RBâºlìBXð»C»G þP„BC ÿ»w¼ pK ,ºô»PÉ¿ÉùG þãðºlÉG»G ß»_ ß.ß.N "rÈkôB_" ½G ,kqõÜ ÿqBÝO»wBýw ôrýHÜBðô q ,õéнCrýì óBøq½C õéнCrýì óBøq½C òükqBì »Gq»w R»ýülýì ÿAs»Ø 1952 ÿ õHÝüAk»è 1979 k»ìBC ÿ ½ÝðAs - RBýGºk»C»è z½ü q ½èBÜ»G ºõG þðAlñü s k»ìBC ÿ»ðBhülð»G»è 1988 õÜBO 1980 þèõéü»C ÿ 12»è »HÉPÜ 11 þðºôBg QÉwõðºk )qBPw( ÿ»ìBðu ¼ q»è BPxÉC ôºõG )׺q»O( ÿ»ìBðu ¼ q þwõ𻄽â QÉwõðºk ÿ týéãñýC»G )óBìºs s õýð ÿºkõO( »è qBWôk ÿ»PÔ»ø ºõG ïAlð»C |DEHP ,|HDEP ,|DTP»è rP…ÉK ôºõG Alükq õÜ þýwBýw ÿºô»ñOôtG ôBð»è ÁBw ê_ ÿºôBì
,QÈ rÝGq»wºqB_ kq õÜ þwrK Ëô»üBð BÝü q»ì»C »Ü þð»üæ µþPðºrâ ÿAôk»G BÝGºô»G Qxü õÉK »ýýðAõíÉK ½gô»PwAq R»ƒìõƒÝƒc qBƒWAôk ,òƒü ô»ƒÝƒG ﻃýƒÉƒw ,ºõƒOrƒâqºô J»ƒO»ƒgõƒì»ƒG ÿ-ß.ß.N þƒÜ¼ q»ƒƒw ï»ýÉw þð»üæ »Ü óBíýñýG Ak½éw½C þðBܺô»ðõG½Ü»è äðrâ ÿºô»C AkºrÉè ,ºô»ðBÜ»ðõG½Ü »Pxg ÿºq»â»O ßq õƒO ôkq õƒÜ »ƒÜ »ƒüºô»ƒC ʃG
“
q»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒâ AkõƒƒOBƒƒøAk»ƒƒè ºqô»ƒâ þƒðBƒPƒwkqõƒƒÜ ‡»OBÜô»C ,ÊHPwô qk ߺô kqõƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒÜ ,ÿ½g þýðBíƒü»ƒK ôBƒø QÈrÈvGºl¾»ø BýÜqõO
QƒðBƒüu q»ƒw»ƒè þƒwrƒO»ƒì »ƒì»ƒC :rƒƒÈkôBƒƒ_ ?ºôkrÝPwô qk ºô»éülð»Ø»è 2008»è ,ʾ»G :õéнCrýì óBøq ½ƒC ,ºõOBø ½G ﻄºo»ø ÿ»ìBð ,õwºq»Ø BÔ»Pwõì ó»üæ»è qºôkAk»è îO»HüBO þðrÝü qBâtÈ qBƒK ÿAôAk R»ƒðBƒð»ƒO ﻄºo»ø ºô ß.ß.N»è q»ø ÿºô»C q»G»è ,ºôkrÜ ÿ u õÝG ÿ»ýƒw¼k q»ƒw»ƒè õƒÝƒ¾»ƒG ,ºõƒG»ƒð q»ƒw»ƒè þOBw þ¾BdO»üB„ †ü-q»Pð»Ì Bwõì kq õÜ ÿ rýHÜBðô q ß»…ýÔ qAõ_ »G †ýñì ôArÜlýø»„ ô»C »Ü ï»ÜºôAkô q krÜ-q ¼ rÉO ÿ q»Pð»Ì Bwõì ÿºô»C ,ïArÜqAlƒñƒü rƒG BPxÉC µkq õÜ ÿ tÉø»G þÝÉOºrý„»ƒÌ»ƒè »ƒÝƒÉƒw»ƒÜ ÁBdO»üB„ ߺô ,»íìAôºkq»G k»ìBC»è ÿ»Ü»ýüBâkAk »ì»Ü»ü ÿ qBHO»ì½O ïql¿ü lýì»c ,ºô»Ü»ýüBâkAk »í_ºk þì»Püu Á»â»è »Ü »ü»Oºrý„»Ì ô»è ô»C ,»Ü»ýw¼k»è ,kq õÜ þðkrÜpØ ½G õGkrݾ»ÝÉO óBýPwºk Akq»Ýw»Ì ,ºôkrÝðAq»ãýð þ…ýð½Ü»ð»âq»C òƒì þƒðBƒÜAoô rƒýƒG kq õÜ µßq õƒO »ƒÜ ﻃܺk ºô»ƒè þƒÜ½ƒÜAk »ƒÝƒðõƒ_ ï»G ,òü vGºô»ÝÉK òðAõOºk BýÜq õO»è þðBxÜ»ƒü»ƒG aýø»G ,òü vGºô»ÝÉK ßq õO ôkq õÜ Ëô»ðBüBð óAô»C ÊOBÜ ,îýð ÿkq õÜ ÿºô»ñOôtG µó»üæ ÿ uk Ëq ½W ºô»C ‡BK ,ºô»üArñÈõg óæ»W½C ÿ»Ü»ìBð RqBì ÿ21»è þðAõýP…K óAkq õÜ ÊGºk îýwõð »Ü ïõG q»wõð ï»Ü»ü
,îñÉøºkqBÜ»G q õ„BG þðBPwkq õÜ AlíƒðBƒÜºqBƒOô»ƒè òü»ÝG ºô»C ÿ rü»w »íÉC »Pxü õÉK rOBüs ºuAô»Pwºk»è .»ü»ø þÝÉPxÈõ¾»ø b q õ„BG q»HìAq»G BýÜq õO BüBC »Ü ÿºô»C ÿAoºq»w ?YðAsBØ kõgBü »ü»ø þðBü s BüBƒC ½G ºôºq õ„BG»è Rô»ð þðkqBð q»w»è þüAsºoBð BÝü q»ì»C tÈ q »íÉC þOô óBмkq»C þ_»Ü ,ºõPxgqºk BýÜq õO ÿ q õPwºk »Ü òü râºk q õ„BG ÿkq õÜ þðBÜ»ÔBì»è BÝü q»ì»C R»ðBð»O ,ºôAlÉK ÿºô»C þO»¾½ì þØArýÌ ÿ»ýw¼k q»w»è rÉèô»ø ôºq»Ùð»C ÿºô»ðõHÝü tð»ƒè óAõÉð»è þXýOArPw þñOô»ÝÈ q BPxÉC ,»ðAq»ãýð Rô»ð ËkBƒO óBƒÜ»ƒýƒülƒðºõƒü»ƒK ,»ƒü»ƒø BƒýƒÜq õƒO ô q õƒ„BƒG »ü»ø BýÜq õO»G þPxü õÉK †ü q õ„BG µò_ºl…ÉKôºq»G .ºô»PÈ rÝG AkBýðôk ÿ ô o»G µÊ`H…ÉKôºq»G ÿºô»C ½G ºq ô»â þðBPwkq õÜ q»â AkõOBøAk»è ïAkºoºôBƒGô»ƒè ÿ ½g þýðBíü»KôBø ߺô kq õÜ ‡»OBÜô»C ,ÊHPwô qk .QÈ rÈ vGºl¾»ø BýÜq õO ÿ»ðAô»C þO»HüBO»G ,óAkqõÜ»è Ëlð»ø :rÈkôB_ ºõÉC »üAõðBýÉK ,ó-N.k.J ô ß.ß.N þO»g Á»â»è kqõÜ ÿºô»ñOô tG»G RºqBG»ƒw óBƒPƒðõƒ_½ƒGô rƒýƒG ?»ýý_ »ì»C ÿqBܽø »üAô q»â ,ºôAo½â
Aô»C ÊGºkAô ÊOBÜ ,QÉG»ø þP„BC ½G óBü oºôBG µQxü ô µBü q õw QÉGBð »Ü»w¼ rK ïºkq»G»è ÞÉLw½Ü aýø ,ó sAõgBð BýÜq õO»ƒè kq õƒÜ þƒwrƒK ÿºqBƒ_ óArƒÉƒC ,»ýýð AlðAô»C þülðºôºu q»G»è ºô»C BPxÉCBO ÿºô»Cq»G»è óæ»W½C Á»â»è qAlük þíwºq»G R»ƒìõƒÝƒc rƒPƒýƒC ,RBܺk AlýXýOArPw þülðºôºu q»G ÿºõÉ_qAõ_»ƒè ÿ qºkºlü qBü YðqBC QðæõG ,ôkrGAq ÿ»PÔ»ø BOºô»C
þƒwBƒýƒw ÿ»ƒñƒƒýƒƒìºs ÿ»ƒƒãƒƒÈ o»ƒƒè ʃƒGºk ,..lƒƒPƒƒø ß»_»G Ë rÜBð rPýC »OAô ,ÿ»ÝG ÿAôAk ºô»ýýwArÜõíük aýø »ýýðAõíÉK Ak¼pì»è ,Qü»ÝG BýÜq õO»è »ðBì»C ÿAôAk ,òƒÉƒñƒGAk ß»ƒ_ »ƒÜ BƒÝƒG"k.ÿ.N"»ƒè AôAk Ëkq õƒƒÜ ï»G ,ºrOsAôBýW Bü q õw»è kq õÜ þ„ôºq ÿºô»Cq»G»è ÊðAõOBð ÞÈkq õÜ aýø »ýýð Bü q õw ߺô BýÜq õO þ„ôºq ,»ýýð QwõÉK q õ„BG»è »âq»í…ÉK qAs»ø 100 Ê¿ƒG q»â»C ,ºrOsAôBýW ºrÉè Ëô»C þ„ôºq ÿºô»Cq»G»è BýÜq õO»ƒè QƒðBƒÜ»ƒÔBƒì ß»ƒ_»ƒG rƒPƒýƒ_ QƒÉƒGAõƒPƒÉƒK ,»ýýð Qwô qk þÝÉðõ_½G »ì»C ,QýñɃùƒHƒPƒwºk»ƒG ,ô o»Pxg ÿºô»C AlOqBì ÿ21»è óæ»W½C AlýPwAq»è þüBO½Ü ß»_ þÐBð½Ø rPýC ÿ õHOô Alü»Ü»ìBü»K»è ÿºô»G þýOArÜõíük þOBG»g»G ºvÈ qk Aôkô»ì»è ôºõƒOBƒùƒÉƒK ,Bð kõgBü Êðºk ôBãð»ø R»ìõÝc ,òüºkºk þwBýw »Ü »üºô»C »ãðrâ ÿºô»C ,»ü½âõPÕâ þÉW óBü»ì»C õݾ»G ,Bð ß»_»G rPýC BýÜq õO»è kq õÜ ÿºô»ñOôtG þÝÈ qBü pG »ì»C ,ó»Üºk óBü½g þOBG»g R»wBýw»G 99 »èõg Êw ½G BýÜq õO»è kq õÜ BOºô»ƒC .»ƒãƒðrƒâ þìAlð»C óBüºk óBì»èqBK»è ,RBGºkºõÈ o»G þðAôºqB„ äðºk ó ½ýéì Êw ÿ»Ýü tð AlýP…â þðkqAvH¾»ø»è ,»ü»ø ÿºôºqºk »ñ_ºk óBܻܻ_ ÊOBÜ ,QÉñÉøºlPwºk»G YñÉK »OBãG kq õÜ þãðºk ÿºvÈ q Ê_ºlÉK RBÜô»C ,»ðsBG Bü %5 kq õÜ ºõG»ø AkAqBC»è o»„ »Ü ÿ»ðBOBÜ ô»C ,ó ½ýéì þg¼k ½G ‡»ì»C ÿ qBܽø ,ºôBñÉùPwºk»G þãðºk %6 o»„ ÿ»ñýìºs q»w»ƒè rƒPƒýƒC ,ºô»ƒPƒÈ o»ƒâºk o»ƒ„ ,Qü»ãG ‡BG þÝÉìBXð»C»G Ë rðAõPG »Ü »ýýðAõíÉK R»ìõÝc q»â ,ʾºk ß.Z.ß þðBܺô»ðkr݃ðô q»ƒè þÜBg ôBð ½G óBíðBܺtÉø Aô»C ,QÉð»ð ArÉg ÿ ôBãð»ø q»w ½G »Ü»ü»„ºo»ø »ì»C ,ºô»ñýñÈ o»âºk BýÜq õO »ðB„ºo»ø ï»G ,ºô»Üq õO ôkq õÜ»G BýÜq õO ÿ»ã¾»ì½Ü ºq ½W ï»C Al…ýOBÝðBì»ø»è ,RBâBð ÿ ½g þÔBì»G kq õÜ AlOqBì ÿ21»Ü ,»ðæ»W½C þðBÜ»Oô ÿ uk»è »ðBðAôlÉè ÿºô»ðB…Ü µå½èBük ÿ»w¼ rK »Ýðõ_ ,õGAlÉK ÿºuBìBC
ôBð»ðõ_ ºqBGôk þO»ýð AkõOBøAk»è :rƒÈkôBƒ_ ÿqAl„»G AlÝÉOqBK b »è »üAô q»â ,»ü»ø óBPO»wBýw ?Qü»Üºk ï»è ,kq õÜ þÝÈ rýHÜBðô q ߺô| :õéнCrýì óBøq ½C ôAô»O îðBÜ»HÉPÜ Ëô»ìºk ,»ýýð îO»ýð AkBPxÉC ÿ»g¼k Bùð»O»G ïsAõgBð Aô»C ºô»O»wBýw »í`G q»â ,ï»ÝG ëBýw½w þÝÉOqBK Ëô»ìºk ,QÉG ÿkq õÜ þÝÉOqBK þÔBì »Ü þKô q ô»C ÿ qAlðBPw q»w»è µÊG RArÜõíük #| .QÈ sAõhG BýÜq õO ½G ÿ rýãP…â þýOArÜõíük
ÿºqBGqºk îðõ_½Gô rýƒG| :õƒéƒÐ½ƒCrƒýƒì óBƒøq ½ƒC ,ºo½â»ð BPxÉC õÜBO ôkrGAq»è kq õÜ þwrK ÿ q»wºqB_ ,ïõƒG ß.R.k ÿ q»ƒñƒÈ q s»ƒìAk ÿ»ƒPƒwºk þƒìAlƒð»ƒC ÁBƒw YƒñƒÉƒK ½ƒG îƒýƒüBƒwBƒü ÿAtƒw ºô»ƒ„»ƒOBƒÜô»ƒƒè q»ø ,ºô»OºôApG ½G R»wBýw»è îðkrÜ»ƒñƒü qAlƒ„»ƒG o»ƒ„»ƒè kq õƒÜ þƒwrƒK ʃGºk Rõƒƒãƒƒìºk RBƒƒÜô»ƒƒC ,òüºlG ÿ q»wºqB_ þ¾ô»ø þP„BC»G ôºô»PÈ rhGq ôk þðBìs»G ólñÈõg µókrGºõÈ o»G½g»è îýܽÜAk »…ýì»ø ºô»ýýwBýw þOBG»g ÿ»ãÈ o»è ï»G ,ºôkrÝÉè ÞüAk Ëlð»ø .ókrÜo»„ ߺô»ð ,Ë rÝG»Pw»Wq»G »ðBì»C ½G ºô»O»ìõGAkõW ºô»C ½G »Ü õGAõðBýÉK ÿkq õÜ þð»üæ ô»ýýñPwAq »ì»C ï»G ,ºô»ýýOqBK ßBC ôBð »í`G ÿºô»C ôBð»è ÁBw ê_ ÿºôBì òƒì .»ƒýƒýƒð ïAô þƒÝƒÉƒO»ƒýƒð »Ü õG»ñ„BHíÉK ,ºôkrÜ îOBG»g Alükq õÜ ÿºô»ñOôtG Al…ýOBÝðBì»ø»è µîHƒýƒwBƒýƒw þƒÝƒÉƒOqBƒK þƒìAlƒð»ƒC µòýwõð þ¾BØq»w Ëô»ìºk ,îGq»wõð µzõ𻄽â ﻃñƒgºq †ƒü qBƒXƒÈlƒð»ƒø ,îƒG îƒðBƒƒÜºô»ƒƒñƒƒü vƒƒÈõƒƒO þÉW îðBÜ»ƒñƒgºq ,ºõƒG»ƒø ÿkq õƒÜ ÿºô»ƒñƒOôtƒG»ƒè .ºôArýâ»ðqºôlð»ø»G ôºõG ókrÜ»ñ¾õHØ
óBPwkqõÜ ÿqõÜBG þÝÈ qBÝO»wBýw ô q»wõƒð þãðºlÉG»G óBܻܻ_ kqõÜ »PxüõÉK ,»ýüAõƒýƒÉƒK ÿºõÉ_qAõ_»è †ükqõÜ þwrK RBÜô»C ,ºô»PÉ¿ÉùG BýÜqõO µRBâºlìBXð»C»G AlýƒwArƒÜõƒíƒük þƒ¾ô»ƒø AkBPxÉC»è »Ýðõ_ ,RAkºl…ƒÉƒK ôºq»ƒG ÿôBƒãƒð»ƒø þPwBC»è óæ»W½C Á»â»è BƒýƒÜqõƒO ÿºô»ƒðõƒG½ƒÜ .»üAlýXýOArPw Á»â»è ÿ»O»HüBO »â½èBük ï»è ,õéнCrýì óBøq ½C µBK ô q ô»C ÊOBÜ aýø ,RBܺl„ºô»GºuBìBC ,"rÈkôB_" ºqB_»G BýÜqõO»è kqõÜ þwrK ºõPxüõðBü»ð BÝü q»ì»C þð»üæ »Ü óBíýñýG Al„½éw½C þðBܺô»ðõG½Ü»è RBãG .ºô»ðBÜ»ðõG½Ü »Pxg ÿºq»â»O ï»ýÉw ,BýÜqõO»è þP„BC ÿ»w¼ rK »üAõðBPÉK :rÈkôB_ ?RBãG ïBXð»C»G þOqBK ßBC þPwºk q»w»è Ëlƒð»ƒø ʃ_ºlƒÉƒK| :õƒƒéƒƒÐ½ƒƒCrƒƒýƒƒì óBƒƒøq ½ƒƒC ,ÿk»PÉG Ak»ü»w¼pK ï»è kq õÜ þðBÜ»ýƒü qBƒÜAôAk»ƒè þýOºôAô»O þÔBì þOqBK ßBC »ü»ðAô»è Al…ýOBÝðBì»ø»è ,ÞüAk þðBìs»G ólñÈõg þwrK BOºô»C ,RAk»ð óAkq õÜ R»ìõÝc Ak»ü»w¼ rK ï»è ,»ýýð AlO»ìõÝc ÿºu ¼pK»è ßBC þO»ìõÝc »Ü »üAlÝÉOBÜ»è ,ºôBð ÿ ôBãð»ø Ëlð»ø óBðôAq µòOrâ ,o»„»G rPýC »Ü ºõP…ü»âºô»è þOqBK ,RBÝG MÜ kq õÜ þðBÜ»ýü qBÜAôAk µäðºk ÊðAõƒOBƒð ÞÉXðBìBC»G Ak "ß.ß.N" Á»â»è o»„»G »Ü ÊðAt„ºk þôlG»Ì Á»ƒâ»ƒè ½ƒgô»ƒPƒwAq ºô»ƒCq»ƒG»ƒè ,RBƒâBƒð þÝÉXðq»w ,RBܺk òOô»ÝÈ q o»ì»è ½âõPÕâ Alðæ»W½C kq õÜ ÿºô»ñOôtG ËkBO »üºô»C †ü ô»C »ü»ø îãðrâ ë õg ôk ½G "N.k.J" þðõG ,QÉ_ºk ó õGtÉø»G ôºq»G þP…ãüAq q»w»è ºô»ðAkqBÜ ,AkBýÜq õO þðBì»èqBK»è Ak¼pì»è »„»ì»C q»ø ,ºõG»ø kq õÜ þwrK þðlðBwBð»G ,QÈ rܺk »Ü»wrK »è zBG ºô»ñýO»G ºô»Ü»üæ õì»ø»è ÿ q»ñÈõð "ß.ß.N" ïõHOô ÿºô»Cq»G»è ÿ ½g þOBÜ õýð µÁBw Êw ÿºôBì ½G ,ºkq õÜ þݾ»g ÿ»ñýØ»PwAq R»ìõÝc BPxÉC þ_»Ü ,ºô»üApG ½G îýüBwBü ÿAtw þðBìAlð»C ,QÉ…ýðºkAk óæ»W½C Á»â»è þíwºq»G ß.Z.ß þðBwrK q»G Á»â»è µêülð»Ø »ñ_ºk "N.k.J" ë»ø»G ÊGºk µòãðrâ óBü õì»ø »ðBì»C ,ºô»ñGºk½Ü .QÈ rÝG »Ü»wrK ÿºqB_ ÿºô»C ½G QÈ rýãGqºô
»Ü ºô»PÈo»âºk ºô»C ½G kqõÜ þüºô»O»ð ÿºrãð½Ü þñPw»G»ð ÿqBܽø óõG»ðqAl„»G AlýÉO óBxÜ»ü ÿºvÈo»G óBÜ»ýýwBýw »OqBK óæ»W½C Á»â»è óBìqAlük" þOô óArü sºô ß¼ q»w ."»üAlýXýOArPw þPwBC»è zqõØ þÝƒÈ o»ƒ„ »ƒÜ AkBƒPƒxƒÉƒC»ƒè :rƒÈkôBƒ_ q»w»è ÿºô»C ,»üAkAqBC»è QwAoºôBð þO»øu ¼ q»è ?»ýý_ ÊG ßq»C óAkqõÜ þðBÜ»OqBK þPxÈõ¾»ø ÊGºk| :õéнCrýì óBøq ½C µÊƒHƒÜ»ƒü óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ ÿ»ƒƒ_qBƒƒK qAõƒƒ_»ƒƒè kq õƒƒÜ µR»wºk ÿ o»„»ƒè sAô »ƒOAô ,òƒGrƒPƒýƒOArƒÜõƒíƒük
ߺô»ð ,ºõG óæ»W½C þPwºkq»ƒw»ƒè óBƒÜçƒü q»ƒâ ï»è »…Ü»„BK óæ»W½C ïAl„ºoºôBG ô»è ,ß.Z.ß ó滃W½ƒC ÿ»ƒOBƒÜô»ƒè 1999»ƒè ,RBƒÜBƒð »ƒü»ƒw¼pƒƒK »Ü ºõOô ÿºô»C BâkAk»è »…ýì»ø ,ºôArÜrýãPwºk µBÝGºqB_ kq õÜ þwrK þP„BC ÿ»ãƒÈ q»ƒG Ëô»ƒüºk þðBܺqBýñ…ÉK »OBÜô»C ï»G ,QÉñÉùG o»„»G þüBO½Ü ÞüBG êýì»W ,ºôArýâ»ðqºô ë»ø»G ºô»O»¾ôºk ó»üæ»è kq õÜ þwrK 2007 õÜBO q»â»C" þ¾ºk AlýÝÉðAôlÉè»è »ƒÜ ºõƒGºô»ƒC ÿ ½ƒø»ƒG Aô»ƒC ,ʃGArƒÜ»ƒð q»ƒwºqBƒƒ_
“»üAlýXýOArPw þPwBC»è óæ»W½C Á»â»è óBìqAlük“ þOô óArüsºõܼq»w ÿqºkºlü qBü aýø Al…ü N.k.J Á»â»è ,ó»ÝG óæ»W½C ÿ»ìBü»K ô»è þýPÉw»Ü Ëlð»ø Á»â»è Bùð»O ,»ýýð îƒÜ»ƒü»ƒ…ƒÉƒÜ ÿºrãð½Ü»è .ó»Üºk îýO»üAuk »Ü ÊG»ð Ak ß.ß.N îðBܺqBÜ µòýwõð»G ºôBñÉø îãðºk òü rOq ¼ s Ak N.k.J AkôkrGAq»è òì ÿºô»C .ïõG ºô»…ƒÉƒK»ƒè »ƒ…ƒýƒì»ƒø -ß.ß.N µóæ»W½C AkBPxÉC»è ,krܺlÉè ïqBýñ…ÉK kq õÜ þwrK »Ü »üºô»C †ü ô»C ,ó»ÜºlÉè þܽÜAk †ü .QÈ rÝGq»wºqB_ þP„BC»G
ºq»Ùð»C -kB…¾k AvÉø :þðAksBw
ß»ü q»ø »Pxü õÉK ,òñÉùG ÿ rPÜ»ü óAõÉð»è ÿ ôºpÜBO ÿ»ñƒýƒìºs ß.ß.N µóAo½ƒâ ,þƒPƒÉƒÜ»ƒü ,þƒOqBƒK»ƒè »ýýwBýw »OqBK qAõ_ ï»C ,ó»ÝG rOô»PK óBýâ½èBük ÿ»ã¾»ì½Ü þðBܺôArhÝÈ q þðkrÜô»PK ½G Á ô»ø ºtÉø»G óAõÉð þülðºõü»K»è Ëõð þìtýðBÝýì ,óºlG þOArÜõíük ÊGºk ,QƒÉƒG»ƒPƒw»ƒWq»ƒG óBƒÜ»ƒýƒýƒwBƒýƒw µÞƒ¾»ƒg ½g»Gq»w µÊG êýÅw µòHìtýðBÝýì óBܺôArhÝƒÈ q þüºô»O»ð ÿºrãð½Ü þñPw»G»ð ÿ qBܽø »üAõíÉK ,QÉG óBÜ»ýýwBýw »OqBK »Ü ºô»PÈ o»âºk ºô»C ½G kq õÜ .ó õG»ðqAl„»G AlüBýO óBxÜ»ü ÿºvÈ o»G ,"ÛArýÌ ÿqõÜBG" ÿºuAô»Pwºk BýÜqõO :rÈkôB_ ,QÉñÈkqBÜ»G"ÛArýÌ þðBPwkqõÜ þíÈ q»ø" ÿrG»è þOºôAô»O»G BýÜqõO þñýðAô pÉO òýÉ¿G òƒýƒðAõƒOºk ?ºôAo½â»ð qõ„BG q»HìAq»G þðBPwkq õÜ Qýɾºk ÊOBÜ| :õéнCrýì óBøq ½C ʃGºk BƒýƒÜq õƒO»ƒè þƒPƒ…ƒãƒƒüAq ÿæ Aô»ƒƒC ,q õƒƒ„BƒƒG ‡»ì»C ,q õÜBG þðBPwkq õÜ þÉ¿G BýÜq õO þO»øq ½g»G ,»ü»ì»C »Ü»è»w»ì ,»ýýƒñƒ¾õƒHƒØ þƒÉƒW BƒýƒÜq õƒO ½ƒG
“
ï»G ,”RBãGºqBƒ_»ƒG ºõƒPƒxƒü õƒü»ƒð ó ½ƒÜ»ƒð»ƒâq»ƒC ½G J»O»gõì ߺô þOqBK ßBC þO»ìõÝc AkBPxÉC»è ½gô»PwAq óæ»W½C Á»â»è »Ü»ƒwrƒK ÿ q»ƒwºqBƒ_ óBƒÜ»ƒýƒƒýƒƒ`ƒƒð½ƒƒÜ»ƒƒð»ƒƒâq»ƒƒC ,RBƒƒÜºk ºô»ƒƒðõƒƒG½ƒƒÜ ,»üAkAqBC»è êýÅw þÝÉO»ìõÝc BPxÉC µó»ðBhülð»G»è )þOqBK ßBC þO»ìõ݃c( »ƒG»ƒO»ƒgõƒì ﻃC þƒü sAôæ R»ìõÝc þðõGtÉø»G õݾ»G ,»ýýð Akq õÜ þXðAsBØ»è .QÉñÉùG ÊW»G kq õÜ þðBÜ»ýü qBÜAôAk ÊðAõOºk BWô»C »üAõðBýÉK óBÜ»ýükqõÜ »ð»üæ»è Ëlð»ø :rÈkôB_ ß»ýýPðºq»â ߺô Ak»ü»w¼ pLì»è ï»ýÉw þð»üæ þðõG ?»üAõGqAl„»G ï»ýÉw þð»üæ Arܺk BüBC ,òýñýGºk ºõPxü õü»ð BKô q ô»C ÊOBÜ aýø| :õéнCrýì óBøq ½C Aô»C »üAõGAô q»â ,RBãG ºqB_»G BýÜq õO»è kq õÜ þwrK »ðõíð ½G .Q…ü»âºk ºqB_»G óBܺkºô»ð þðÂBw»è ߺô »…ýì»ø kq õÜ þÔBì ÿ qBÝéÉ…ƒÉƒK ÿ»ƒýƒw¼k ÿ»è»w»ì Bøºô q»ø ,ºôArñýG»ð þwBýw þÜ»ü»è»w»ì ,Ǻu ¼ q þO»GBG »O½G»ð BÝü q»ì»C»è ÊOBÜ aýø kq õÜ ºôkrܺô»HðBüºuBìBC qBXñülð»_ óçüºq»Ø µóæ»W½C
“
,kqõƒƒÜ þƒƒÝƒƒÈ rƒƒýƒƒHƒƒÜBƒƒƒðô q ߺô :rƒƒƒÈkôBƒƒ_ ?òñýGºk ó½_ ,qõÜBG»è kqõÜ þðBÜ»Oô»ƒÝƒPƒwºk ?QÉ`H…ÉK ôºq»G rOBü s »ì»è »üAõðBPÉK ôºq»G ËkBO BýÜq õO þO»¾ôºk| :õéнCrýì óBøq ½C ½G BýÜq õO ÊGºk Al„»ƒì»ƒC Á»ƒâ»ƒè ,QƒÉƒ_ºlƒ…ƒÉƒK µÊƒGrƒPƒýƒOArƒÜõƒíƒük»ƒG ÿ ½ƒg þƒƒðõƒƒ`ƒƒ…ƒƒÉƒƒK ôºq»ƒƒG »OqBK ÊGºk ,RBÝHÉW»HÉW kq õÜ þðBƒÜ»ƒýƒü sAõƒgAk ,óAo½â ,þPÉÜ»ü ,þOqBK ߺô kq õÜ þðBܺtɃø»ƒG »Pxü õÉK ‡»Pw»G»ì ï»C ½G ,òGõOrãÜ»ü ,ß.ß.N BO ó»ÝƒGsBƒw q ¼ s þƒÜ»ƒü½ƒâõƒPƒÕƒâ AlƒðBƒü½ƒgôBƒð»ƒè ÿ ô o»ƒè ÿkq õƒÜ þƒ¾»ƒì½ƒÜ ,ó»ƒãƒG òƒOô»ƒÝƒÝƒƒÈ q»ƒƒG ô q õ„BG »¾Bwk»w ,ó ôApGAlÝÉè ºô»ü u ½ƒè½ƒýƒw½ƒw óBü½Oô»C þÜ»ýülðºõü»K µó ôApGAk ß»ü»è ÿ q õÜBG µòP…ü»ãÜ»ü»è ½G Ëôºk ÿlW þÝÈ qBÜ »ì»C ºõG»ð BWô»C kq õÜ þñƒOrƒãƒÜ»ƒü»ƒG ókrƒÝƒOBƒG»ƒg ºô»ƒÝƒÉƒK .QÉ_ºk rOBüs ôºq»G kq õÜ þðBÜ»Oô»Ýwºk ï»è "ß.ß.N" þ¾¼ q ½G óBOlðBãð»x¾»ø :rÈkôB_ ?»ýý_ Ak»ü»w¼ rK þO»ü þð Ak»ü»w¼pK ï»è| :õéнCrýƒì óBƒøq ½ƒC òýñýGºk ,QÉG ß»ýý_q»ø R»ìõÝc kõgBü "ß.ß.N" ÿ»w¼pK»è þðAõýP…K ºôBýÜq õO þ¾»ƒì½ƒÜ ó»ƒü滃è þãðºlÉG»G óBܻܻ_ õÜBO »üAõíÉK .ºôArÜ þP„BC þwrK Êðºl…ÉK ôºq»G ÿ ôBãð»ø BýÜq õO ,ºô»ññÉíG AlƒýƒOArƒÜõƒíƒük þƒ¾ô»ƒø ÿºõƒÉƒ_qAõƒ_»ƒè †ƒükq õƒÜ þܼ q»w ߺô óæ»W½C AkôkrGAq»è ,RBâºlìBXð»C»G ï»C þýܺq»w ÿ qBHðAôBO»G ,õGArwBð Qxƒü q ¼ rƒÉƒO BýÜq õO þݾ»g »Ü BPxÉC ,ArðºkAk »ýý¾Bw þw »ãð»W Á»â»è ½gô»PwAq R»ìõÝc »Ü ºôAk»ñðB…ýð þðAq»ãýð AlðBÜ»ðlðBü»âAo»è R»ðBð»O ,RBܺk å½èBük Alðæ»W½C ,QÈ rÝG kAsBC óæ»W½C »Ü Ë rܺk ºô»C ÿ ½âõPÕâ ÿAôAk BƒƒýƒƒÜq õƒƒO»ƒƒè ½ƒƒO »ƒƒÜ »ƒƒüºô»ƒƒC »ƒƒÜ»ƒƒ…ƒƒÉƒƒÜ µó õG½g»Gq»w kõgBü ÿ»Üºk þO»üAq»GºõÈ o»ƒG½ƒg
ذمارة ( )438دو شةممة 2013/9/23
ناوخؤ
info_chawder@yahoo.com
رێكخراوی جەستەبەخشان رادەگەیه‌ندرێت
مامۆستاو شوێنی دورەدەست
لەدوای مردنیان جەستەیان بەو كەسانە دەبەخشن ،كە بەشێكی جەستەیان لەدەستداوە چاودێر -ناهیدە ئەحمەد: لەهەرێمی كوردستاندا رێكخراوی جەستەبەخشان دادەمەزرێندرێت ،كە ناوەندەكەی لەشاری سلێمانی دەبێت‌و بەپێی وت��ەی س��ەرۆك��ی رێكخراوەكە، هەوڵدەدەن كارەكانیان ف��راوان بكرێ‌و نەخۆشخانەیەكی تایبەتیشیان بۆ دەك��رێ��ت��ەوە ،ل��ی��ژن��ەی تەندروستیی پارلەمان‌و وەزارەت���ی تەندروستیش، ئ��ەو ك���ارە ب��ە"ب��اش" وەس��ف��دەك��ەن‌و مامۆستایەكی ئاینیش ،ئەوە بە"كارێكی دروست‌و شەرعی" دەزانێت. رێكخراوی جەستەبەخشەكان بۆ؟ سەرۆكی رێكخراوی جەستەبەخشانی ك��وردس��ت��ان ،ئ��ام��اژە ب���ەوەدەك���ات، بیرۆكەی دروستبونی رێكخراوەكەیان بۆ زیادبونی روداوەكانی هاتوچۆو كارەساتە دڵتەزێنەكان دەگەڕێتەوە ،چونكە بەهۆی ئەم روداوان��ەوە كەسانێكی زۆر بەشێك لەجەستەیان لەدەستدەدەن ،بۆ ئەوەی دوای مردنمان ئامادەبین ،كە جەستەمان سودی لێ ببینرێت ،بۆ ئەو كەسانەی بەشێك لەجەستەیان نییە. فەرهاد قادر ،راشیگەیاند ،وەزارەتی تەندروستیی حكومەتی ه��ەرێ��م ،بۆ دام��ەزران��دن��ی ئ��ەم رێكخراوە ،بەهەمو شێوەیەك پشتیوان‌و هاوكارییان بوە، پێشیان راگ��ەی��ان��دون ،لەساڵی 2014 نەخۆشخانەیەكی تایبەت بەم رێكخراوە دروستدەكەن ،كە تێیدا ئەندامانی ،الشەی ئەو كەسانەی مردون ،وەربگیرێت‌و بدرێت بەو كەسانەی بەشێك لەجەستەیان نییەو هەر لەنەخۆشخانەكەدا نەشتەرگەییەكەش ئەنجامدەدرێت. ناوبراو ،ئەوەشیخستەڕو ،هەرچەندە ئەمە كارێكی ق��ورس��ە ،ب��ەاڵم ل��ەڕوی
كارێكی ئ��ەوەن��دە ئاسان نییە ل��ەڕوی كۆمەاڵیەتی‌و ئاینییەوە ،چونكە ئێمە لەواڵتێكی داخ��راودای��ن ،بۆیە دەبێت پارلەمان بڕیاری لەسەر بدات ،چونكە رەن��گ��ە سبەی مامۆستایەكی ئاینی بڵێت ئەمە كارێكی حەرامە ،كە الشەی مردویەك لێبكرێتەوە". ناوبراو ،ئەوەشیخستەڕو ،پێویستە نەخۆشخانەیەكی تایبەت بەم رێكخراوە بكرێتەوە ،بۆ ئ��ەوەی ئەگەر كەسێك لەكاتێكی نەشیاودا ،یان درەنگوەخت توشی روداوێك ببێت‌و بمرێت ،لەكەمترین ماوەدا سود لەجەستەكەی وەربگیرێـت، ئ��ەگ��ەر نەشتەرگەییەكەش بكەوێتە نیوەشەو ئەنجامبدرێت.
مرۆییەوە ،كارێكی زۆر پیرۆزو گەورەیە‌و هیوادارین لەداهاتویەكی نزیكدا هەنگاوی زۆر گەورەتر بنێین بۆ فراوانكردنی ئەم رێكخراوە لەقەزاو ناحیەكانیشدا. فەرهاد ،دەشڵێت "لەئێستادا لەسەر ئەركی خۆمان سەرقاڵی ك��ردن��ەوەی بارەگایەكین لەشەقامی س��ال��م ،كە بەمنزیكانە كۆنگرەیەكی رۆژنامەنوسی دەبەستین‌و زی��ات��ر خ��ۆم��ان بەخەڵك دەناسێنین ،دڵنیاشم ،الیەنگرییەكی باشمان دەب��ێ��ت ،چونكە ك���وردەواری هەمیشە لەگەڵ موعاناتی خەڵكدا بوە". سەرۆكی رێكخراوی جەستەبەخشان، رونیشیكردەوە ،ئەو كەسەی بیەوێت ببێتەئەندام ل��ەم رێ��ك��خ��راوە ،دەبێت بەپەیڕەوو پڕۆگرامی ئێمە رازیبێت، حكومەت‌و پارلەمان :کارێکی باشە لەرێگای فۆرمێكەوە ،بەئامادەبونی الیخۆیشیەوە ،قادر حەسەن ،ئەندامی خێزانەكانیان كە لەكاتی مردندا ،بەهەر هۆكارێك پەیوەندیمان پێوەبكەن ،بۆ ل��ی��ژن��ەی ت��ەن��دروس��ت��ی ل��ەپ��ارل��ەم��ان��ی ئ��ەوەی راستەوخۆ الیەنی تەندروستی ك��وردس��ت��ان ،بێئاگایی خ��ۆی دەرب��ڕی لێ ئاگاداربكەینەوە‌و سود لەجەستەی لەو بابەتەو وتیشی "هیچ بابەتێكی وا مردوەكە وەربگیرێت ،دەشبێت ئەو كەسە بەدەستمان نەگەیشتوە‌و گفتوگۆمان لەالیەنی تەندروستییەوە نەخۆشیی لەسەر نەكردوە ،بۆیە هیچ زانیارییەكم گوازراوە ،یا درێژخایەنی نەبێت ،بۆیە هەر لەسەر ئەم رێكخراوە نییە ،چ لەلیژنەی كەس 18ساڵی تەمەنی تەواوكردبێت ،ناوخۆو چ لەلیژنەی تەندروستی ،بەاڵم دەتوانێت لەم رێكخراوە خۆی ناونوس خۆ ئەگەر رێكخراوێكی ل��ەم شێوەیە هەبێت ،كارێكی زۆرباشە". بكات. ه��ەرل��ەوب��ارەی��ەوە ،د .خاڵس ق��ادر، هاوكات د .دان��ا ئەحمەد شەریف، پزیشك ،باسلەوەدەكات ،لەكوردستاندا وت��ەب��ێ��ژی وەزارەت�����ی تەندروستیی هێشتا رێكخراوێكی لەم شێوەیە كاری حكومەتی ه��ەرێ��م ،رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت، ن��ەك��ردوە ،تەنها ئەو كەسانە نەبێت ،دامەزراندنی رێكخراوێكی لەمشێوەیە، كە بەشێك لەجەستەیان فرۆشتوە ،هیواو ئاواتێكی زۆری دەبێت بۆ ئەو یان بەخشیوە ،وەك گورچیلەو جگەر كەسانەی بەشێك لەجەستەیان نییە، بەكەسێكی تر ،بەاڵم لەواڵتانی دەرەوە دەشبێت هەمو پێداویستییەكی تایبەتی بۆ فەراهەمبكرێت ،چونكە ئەم رێكخراوە هەیە. ئ��ەو پزیشكە ،وتیشی "ه��ی��وادارم كارێكی مرۆیی دەكات. لەكوردستانیشدا رێكخراوێكی لەمشێوەیە شەرعییە بكرێتەوە ،هەمو پێداویستییەكی تایبەتی ل��ەڕوی ئاینیشەوە ،محەمەد ئەمین، بۆ دابینبكرێت ،لەهەمانكاتیشدا ئەمە
پێشنوێژو وت��ارخ��وێ��ن، رونیدەكاتەوە ،ل��ەڕوی ش����ەرع����ەوە ،ئ��ەم��ە ك��ارێ��ك��ی دروس��ت��ەو خزمەتە بەچینێكی كۆمەڵ ،كە بەشێك لەجەستەیان نییە، بۆ ئەوەی وەك هەر ك��ەس��ێ��ك ژیانێكی ئاسایی بەسەربەرن. ئ�������������ەو م��ام��ۆس��ت��ا ئ��ای��ن��ی��ی��ە،
جەختیلەوەكردەوە ،ئەگەر كەسێك ئامادەبێت ،دوای مردنی ،بەشێك لەجەستەی لێبكرێتەوە‌و بدرێت بەكەسێكی زیندو ،لەڕوی شەرعەوە هیچ ن��ادروس��ت��ی��ی��ەك��ی تیا نییەو بێڕێزیش ب��ەالش��ەی مردوەكە ن��ی��ی��ە ،چ��ون��ك��ە ك��ەس��ان��ێ��ك ب��ەزی��ن��دوی��ی گ��ورچ��ی��ل��ە ،ی��ان سپڵ‌و جگەر دەبەخشن ،ئەی بۆ كەسانێك ئامادەییان تێدا نەبێت ،دوای مردنیش الشەیان ببەخشرێت .وتیشی "بەاڵم دەبێ كەسوكاری مردوەكەش رازی بن، بۆ ئەوەی كێشەی كۆمەاڵیەتی لێنەكەوێتەوە".
"پاككەرەوە مل الرەكە" هەڕەشە لەژنان دەكات ژنێك :ماوەی شەش مانگە تەندروستی تێكداوم‌و دەبورێمەوە
سلێمانی -نزار جەزا: ل��ەم��اوەی راب����ردودا چەندین كەس ب��ەه��ۆی بەكارهێنانی پ��اك��ك��ەرەوەی (معجیزه)ەوە ،كە هاواڵتیان پێی دەڵێن "ملالرەكە" توشی نەخۆشی بون‌و زیانی بۆ تەندروستییان هەبوە ،هەروەك ژنێك باسیدەكات ،كاتێك ئەو پاككەرەوەیەی بەكارهێنا ،توشی تەنگەنەفەسی‌و چاوسوربونەوە‌و
سەرئێشەبوە‌و بوراوەتەوە .پزیشكێكی پ��س��پ��ۆڕی��ش ،رون���ی���دەك���ات���ەوە ،ئ��ەو پ��اك��ك��ەرەوەی��ە ،دەبێتەهۆی روشانی ب��ۆری هەناسە‌و زی��اد بەكارهێنانیشی ژیانی ئاسایی ت��ێ��ك��دەدات‌و كەسەكە توشی رەب��ۆ دەك���ات ،الیخۆشیەوە، وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ،ئاماژە بەوەدەكات ،ئاگادارنەكراونەتەوە لەبونی پاككەرەوەیەكی لەو شێوەیە. ژەهرە ش��ەه��ێ��ن ع��وس��م��ان ،ك��ە ژن��ێ��ك��ەو تەندروستی تێكچوە ،دەڵێت "كاتێك لەماڵەوە ئەو پاككەرەوەیەم بەكارهێنا،
كاریگەریی زۆر خێرا‌و خراپی لەسەر تەندروستیم هەبو ،بەشێوەیەك س��ەرەت��ا چ���اوم س��ورب��ۆوە‌و دواتر تەنگەنەفەسی‌و كۆكەی ب����ەدواداه����ات‌و بەباشی ق��س��ەم ب���ۆن���ەدەك���را، ت��ەن��ان��ەت ت��ا م���اوەی چوار بۆ پێنج سەعات
بەكارهێنانی دوای پاككەرەوەكە كاریگەری لەسەرم مابو". ن��اوب��راو ،پێشیوابو، ئەمە پاككەرەوەیە نییە، بەڵكو پیسكەر‌و ژەهرە. شەش مانگە دەناڵێنێت ه��اواڵت��ی��ی��ەك��ی ت��ر، بەناوی تریفە محەمەد، كە ژنی ماڵەوەیە ،ئەو ج��ۆرە پاككەرەوەیەی ب����ەك����اره����ێ����ن����اوە‌و ك��اری��گ��ەری��ی��ەك��ی خ��راپ��ی
ل����ەس����ەر ت���ەن���دروس���ت���ی بەجێهێشتوە‌و دەڵێت "م��اوەی ش��ەش مانگە، س����ەردان����ی پ��زی��ش��ك��ی پسپۆڕ دەكەم ،بەاڵم تاكو ئێستایش بەهیالكبونێكی زۆر كەم تەنگەنەفەس دەبم‌و دەبورێمەوە". گەنجێكی تر ،باس لەتێكچونی ت��ەن��دروس��ت��ی��ی دای��ك��ی دەك����ات ،ب��ەه��ۆی بە كا ر هێنا نی ئ����ەو ج���ۆرە پاككەرەوەیە، ك����ە چ��ەن��د م���ان���گ���ێ���ك پ��ێ��ش ئێستا بە كا ر یهێنا و ە ، ت���ەن���دروس���ت���ی خراپبوە‌و توانای ق���س���ەك���ردن���ی ن������ەم������اب������و، ب���ۆی���ە ب��ەپ��ەل��ە ل��ەن��ەخ��ۆش��خ��ان��ە ه�����ەن�����اس�����ەی دەس��ت��ك��ردی��ان بۆ دان��او پزیشكەكان چارەسەریان كرد. هێژا محەمەد، وت������ی������ش������ی "پ���زی���ش���ك���ەك���ە پێی راگەیاندوە، هۆكاری خراپبونی تەندروستیی دایكت
بەكارهێنانی ئەو پاككەرەوەیە ،كە زیانی بۆ تەندروستی هەیە". بەهەمانشێوەی ئەوانی تریش ،هێلین ئەحمەدیش ،كە ژنێكی ت��رە ،باسی لەوەكرد ،بەهۆی بەكارهێنانی سێ لەو پاككەرەوانەوە ،تەندروستی تێكچوەو ب��ەپ��ەل��ە ب��ردوی��ان��ە ب��ۆ نەخۆشخانە‌و پزیشكەكان بۆیاندەركەوتوە ،هۆكاری نەخۆشییەكەی ،بەكارهێنانی ئەو پاككەرەوەیە. ئەو ژنە ،ئاماژەی بەوەشكرد ،بەهۆی ئەمەوە زیاد لەسێ رۆژ لەنەخۆشخانە م��اوەت��ەوە ،تاكو پزیشك چارەسەری پێویستی بۆ كردوە ،بەاڵم بەرەزامەندیی خۆم لەنەخۆشخانە چومەدەرەوە ،ئەگەر نا ماوەیەكی زۆر زیاتر لەنەخۆشخانە دەم��ام��ەوە .وتیشی" م��اوەی 15رۆژ ل��ەم��اڵ��ەوە ك��ەوت��ب��وم ،ت��اك��و كەمێك چاكبومەوە ،بەاڵم ئێستاش كاریگەری لەسەرم م��اوە‌و س��ەرم گێژ دەخ��وات‌و تەنگەنەفەس دەبم". ژیانی ئاسایی تێكدەدات پسپۆڕێكی نەخۆشییەكانی سنگ، باسی لەوەكرد ،ئەو پاككەرەوەیە زیانێكی زۆری لەتەندروستی ژنان داوە‌و بۆتەهۆی روشاندنی بۆرییەكانی هەناسە‌و توشی كۆكەیان دەك��ات ،ئەمەش دەبێتەهۆی دروس��ت��ب��ون��ی نەخۆشیی ت��ری وەك "رەبۆ" كە ژیانی ئاسایی نەخۆشەكە لێ تێكدەچێت. دان��ا یونس ه��ەم��ەوەن��دی ،وتیشی "ب��ەن��ەخ��ۆش��ەك��ان��م��ان وت�����وە ،ئ��ەو پاككەرەوەیە بەكارنەهێنن ،بەاڵم ئەگەر
5
بەكاریشیان هێنا ،پێویستە لەشوێنێكی ك��راوەدا بەكاربێت‌و دەمیان داپۆشن، بۆ ئەوەی ئەو بۆنە تیژە نەچێتە بۆری هەناسەیانەوە‌و نەیڕوشێنێت ،دەشبێت ئەو پاككەرەوەیە لەگەڵ پاككەرەوەی تر تێكەڵ نەكرێت ،چونكە ئەمەش زۆر خراپە". وەزارەتی تەندروستی ئاگادار نییە وتەبێژی وەزارەت���ی تەندروستیی، ئ��ام��اژەی ب��ەوەك��رد ،بەهیچ شێوەیەك ئ���اگ���ادارن���ەك���راون���ەت���ەوە ل��ەب��ون��ی پ��اك��ك��ەرەوەی��ەك��ی ل��ەوەش��ێ��وەی��ە ،كە زی��ان��ی ب��ۆ تەندروستی هەبێت‌و هەر پاككەرەوەیەك كە دێتە كوردستان، كوالێتیی كۆنتڕۆڵ رێگەیان پێدەدات، بچنە بازاڕەوە چاودێرییان دەكات. خاڵس قادر ،وتیشی "دەبێت دڵنیابین لەزیانی ئەو جۆرە پاككەرەوەیە ،دواتر
لەگەڵ دەستپێكردنی ساڵی نوێی خوێندندا ،یەكێك ل��ەو كێشانەی روبەڕوی مامۆستایانی تازەدامەزراو دەبێتەوە ل��ەق��ەزا‌و ناحیە‌و گوندە دورەدەستەكاندا ،بریتیە لەنەبونی بەشەناوخۆیی ،ئەم كێشەیە وەك دیاردەیەكی نامۆی چارەسەرنەكراوی لێهاتوە‌و سااڵنە دوب��ارە‌و چەندبارە دەب��ێ��ت��ەوە ،ه��ەرچ��ەن��دە بەشێكی زۆری م��ام��ۆس��ت��ای��ان ن��اوی��ان بۆ شوێنەدورەكان دێتەوە ،هەر بۆیە بێ یەك‌و دو ترسێك دایاندەگرێت كە سەرچاوەكەشی پەیوەندیی هەیە، بەماندبون‌و گەڕان بەدوای شوێنێكدا كە بۆ ماوەی هەشت مانگی خوێندن لێی بمێننەوە. ب�������ەب�������ڕوای م�����ن ی���ەك���ێ���ك لەنیگەرانییەكانی ئەو مامۆستایانەی كە ت��ازە دادەم��ەزرێ �نو دەنێردرێنە ش���ارۆچ���ك���ەو ن����اوچ����ەو گ��ون��دە دورەدەستەكان ،بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە دەبێت بیر لەشوێنێك بكەنەوە‌و ئەگەریش دەستیان بكەوێت دەبێت مانگانە بەشێكی زۆری موچەكانیان ت��ەرخ��ان��ب��ك��ەن ب��ۆ ك���ارەب���او ئ��اوو هاتوچۆو بژێویی رۆژانەیان ،بەوەش ن��ەك مامۆستا سودمەندنابێت، بەڵكو هەڵەنین ،ئەگەر بڵێین تەنیا هیالكبون‌و ماندویی هاتن‌و چۆنیان ب��ۆ دەمێنێتەوە ،ل��ێ��رەوە لەگەڵ دەستپێكردنی ساڵی نوێی خوێندن، تكادەكەم لەوەزارەتی پ��ەروەردەی هەرێم بەهاوكاریكردن لەگەڵ الیەنە پەیوەندیدارەكان ،هەر هیچ نەبێت لەو ناوچانەی ژمارەیەكی بەرچاو مامۆستای لێیە ،لەخەمی ئەو گرفتەدا بن‌و بتوانن شوێنی نیشتەجێبونی ك��ات��ی ،ی��ان ئ���ەوەی پێیدەوترێت ب��ەش��ەن��اوخ��ۆی��ی ب��ۆ مامۆستایان دابینبكەن ،ئەوەش ئەركی ئەوانە، نەك مامۆستا سەرباری پێگەیاندنی نەوی نوێ ،بەدوای خانویەكی كرێدا رابكات‌و لەبری ماڵێك ،موچەكەی بۆ دو ماڵ خەرج بكات. رێبین حەسەن رێنمایی پێویست دەردەكەین". هەرلەوبارەیەوە ،بەڕێوەبەری چاودێریی بازرگانیی سلێمانی ،رونیشیكردەوە، ه��ەر بەرهەمێك بێتەناو شارەكانی هەرێمی كوردستان ،پێویستە پشكنینی مەنەفێسێتی پێبێت‌و پشكنینی الیەنە پەیوەندیدارەكانی بۆ كردبێت ،بەاڵم ئەگەر هەر هەڵەیەك لەپشكنینی هەر كااڵیەكدا هەبێت ،دەینێرنەوە بۆ پشكنین بۆ كوالیتی كۆنتڕۆڵ. سۆران عەبدولغەفور ،باسلەوەشدەكات، هەر بەرهەمێك پشكنینی مەنەفێستی هەبێت ،ئ��ەوان لێكۆڵینەوەی لەسەر ناكەن ،بەاڵم ئەگەر ماوەی بەكارهێنانی بەسەرچوبێت ،یان بەئێرانی نوسرابێت، یان هەرگومانێكی تر بۆ خراپیی ئەو بەرهەمە ،ئەوا لێكۆڵینەوەی لێ دەكەن‌و دوب���ارە پشكنینی ب��ۆ دەك���ەن ،تاكو دڵنیابن لەباشیی ئەو بەرهەمە.
8
ÁAô»ø ÿºô»ðAlÝÉè
info_chawder@yahoo.com
2013/9/23 »í컄 ôôk )438( ºqBìu
ókqAvH¾»ø ‡BK þðBܺq»â»C µßq»C þðBܽü qBñýw ókqAvH¾»ø ÿAôk
òük»íW»ð ½Ý…K
ó»w»c òýHÈ q »ìBXð»C þñOô»Üqºk µóBPwkq õÜ þðBì»èqBK þðkqAvH¾»ø þðõ_ºõÈ o»G ÿAôk»è ºôBPxÉC»è q»ø »Ü ÿ»ðBO»GBG ô»è ÞÉÜ»ü ,óBÜ»ýwBýw ºqAô»Ø µQxýè þðBÜ»ýüAq»G µ q»â»C»è »ýPü rG ,QÈ rܺk ºôºqBG»è þwBG µ»xØ AlðBÜBülýì µóBÜ»ýýwBýw ºlðºôBð»è µóBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ õOBøAk þO»ìõÝc þðBñÉùÝÉK þðBܺôArÝñðAô oºôB_ ½ü qBñýw óAõÉð»è Ëõð þPÉðBíü»K ôBø þñPw»G µóBPwkq õÜ þíÈ q»ø þwBýw ÿ»…g»ð þñü o½â þwBýw þðArÈkôB_»è ÞÉ„»G »wrK ô»G Qwºõü»K óBìõãýG .AlðBÜ»ýýwBýw »ð»üæ þO»ìõÝc þì»P„»ø ÿ»ñýGBÜ þðBñÉùÝÉK »Ü »üºô»C RBù…ÉK òü rPg»w »Ü »üAõðBýÉK ,îÈ q»ø ÿ õ…ÉK þðBܻܻüAôk»è ß»ü »O»ìõÝc»è QÉGºk rOsAôBýW µzq õØ îÈ q»ø ó ½ýws ½K ½C ÿ»Ü»ð»üæ Êw ÿºqBXì»C þO»ýð ½G ºô»PÈ o»âºk ‡ºô»C ÿ qBܽø ‡ºô»G ,R»wºk »ñ`G QÈ ô»ðBüºk ºô»ðqB…üBð »Ü )Á»ì½Ü ,õOrãÜ»ü ,óAo½â( þÝÉíÈ q»ø »PÉGºk ,ó ½ýws ½K ½C ÿ»¾Bw qAõ_ þOq õÜ þÝÉðõìs»C ÿAôk»è óBPwkq õÜ ÿ ôAô»O »ãðºq †ýðBÜ»ýýwBýw »OqBK þðõ_½G µBülüBC ÿ q ôk RBÜôBø ,ó ½ýws ½K ½C ÊG þPxü õÉK »Ü ÿºô»C ï»G ,RBhGAôk rOq ôk þÜ»üºôBì ½G Ëõð þO»ìõÝc ½G óBÜ»¾ô»ø »OqBK ôk µóAo½â»è ß»ü q»ø ºqBXì»C »Ü »üºô»C ,»ðkrÜq»w»è »Pwºõ¾»ø»G BP…Éø ,ºô»…ýðAo½â ÿºô»ñOôtG R»Hxýð»G .R»wºk »ñ`G QÈ ô»ðBüºk »Ü»ýýìçxýC ÿ qAõG»è óAo½â BP…Éø »OAô ,ºõOô»Ü»ðqºk AlýðApìõÝc ÿ qAõG»è þðBܺk½Pýì µÁ»ì½Ü( ºôºrO þÜ»üæ»è ,»ýð ÿ ½Oô»C þÝÉðõìs»C AlýðApìõÝc þðkrܺtýPÜApK óBì»ø q»w»è BüBC »Ü ºô»O¼krÜ»ð ÓBw óBü½g þOºôAô»O»G †ýðAô»C BP…Éø )õOrãÜ»ü ÿ qAl„»G QÈ ô»ðBüºk †ýðAô»C kõgBü ,ºô»ññÉìºk óBü½g þðõG ó ½ýws ½K ½C þíPü q R»wºk QÈ ô»ðBýG ó ½ýws ½K ½C þðBÜ»ð»üæ q»â»C rO þÜ»üBOAô»G ,ó»ÝG AlO»ìõÝc»è ÿ ô q»è »Pxü õÉK ,ó»ÝG þðApìõÝc þÈõð þðõìs»C ÿ qAl„»G kõgBü Qwºk »ðrãG óB„BK óºlG ïBXð»C ÿ qBÝðAo½â BOºq»w ,ºô»ðBü ôkrGAq þðBÜ»Xø»ð þíPü q µ sAõÉ„ zBG þO»ü½g þÉW AkºrÉè .òñýGºkºõÉK þðô»g óAô»C »ÝÉìºk »Ü ÿ»O»wºk ô»C »ñ`G )þOqBK µþPÉÜ»ü( óAõÉð ÿ výOArPw þðBíü»K ôBø þwõðºqB_ »Ü òü»ÝG ‡ºô»è ºô»ð½ýws ½K ½C ó»üæ»è R»wºk þñOrâqºô þðBܺq»â»C q ¼ s þÜ»üºkAqBO ÿºqBìu ,»ýýPÉðBíü»K ôBø ô»C þwõðºqB_ QÉ_ºlÉK ÿºô»C ÿ qBGq»w ,ºô»OBܺkçÜ»ü ÿºô»C AkºrÉè .RBhG Akæ»G óBì»èqBK þìºqAõ_ þèõg þðBÜ»ýýwq õÜ µäðºk þPxü õÉK ÿºqBìu q»â»C óAô»C BüBC »Ü ,»ðBPwkq õÜ þðBÜ»Üõ`G »OqBK ºô»PƒÉñÉìºk ÿ qAl„»G »Ü ó»ÜºkAôAk BüBC óºkºk ÞÈ qBü rG þ_ ,òñÉø»ñPwºk»G äðºk µþwq õÜ ï»C þwBýw ÿ»…ÉÜôBø»è òGºk ÿ sAq ÞÈ ôBð ߺô Býð»O kõgBü QÈ rÝHÉK óBýO»ìõÝc µ»üAlÝÈ q»â»C lð»_ ïºkq»G»è R»ìõÝc þðBñÉùÝÉK BPxÉC »OAô»Ü ,ºô»ññÉíG Ak»íÈ q»ø þíÈ q»ø ÿ»Ü»ýýwBýw »ì»â BüBC »Ü ,ºô»OBܺlÐBw ºô»C óBì»èqBK þðBÜ»ýýwq õÜ #| .ÁBì óºôBg »OBܺk †ÉÜ µºôºqºk »OBܺk ÊÜ óBPwkq õÜ ÿkAk þƒƒðkrƒƒÝƒƒñƒƒýƒƒGAk µóAqºs õƒƒãƒƒ„½ƒƒƒg »ƒðAtƒÉƒø ô»ƒC ½ƒgAk .ó»ƒø þƒO»ƒü»ƒƒì½ƒƒÜ òðAõOºk ó ½_ ,AlÈõð þðAq ôºk µó»ìõXð»C»è óBÜ»ýü qBÝðAo½â þðlðBÙ¾õg ÿAqBÜ ÿ tÉø ?òG þƒÈõƒð þƒð»ƒìõƒƒXƒƒð»ƒƒC þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒÜq»ƒƒC †ýðBÜ»ýýðAô oºôB_ µòPg»w ôAqkrÈ vH¾»ø #!óºrÔ
,Qƒƒw½ƒƒK òƒƒü rƒƒOqAõƒƒg ½ƒƒG ºô»ƒƒÜ¼ q»ƒƒƒw µólðBÙèõg ÊG µ»ýýð þðõG BP…Éø »Ü»üºkqBük ÿ»ƒw¼ rƒK ,‡»ƒÜq»ƒC ﻃC þƒñƒPƒxƒhƒƒÉƒƒW ﻃƒè ,AlƒƒƒðBƒƒƒPƒƒƒwkq õƒƒƒÜ»ƒƒƒè þƒƒƒðApƒƒƒÜõƒƒƒc ókrÝÉW»HÉW þO»wºk ÿ»ýýðAkq»âB„BK .QÉGBð ÿ qBâs q ½G ÞÉñýOô oõâ µÞÈ tÉø lð»_ BP…Éøþ¾»ì½Ü ,þOÂôBø þO»ìõÝc þðlðAq s»ìAk
óAq ½w|:½O½Ô ÿklW þÜ»ýü qBÝðAo½â ÿ»w¼ rK òðAõOºk :½G ó»hHÈ oºô ½ƒG q õƒPƒwºk ÿºu ¼ rƒK ÿºô»ƒðApƒÉƒâþPw»G»ì»G ÿºô»ðkrÜqAõì»ø µóBì»èqBƒK þƒíƒPƒxƒýƒw þƒxƒÜ¼kAqBƒK þƒðlƒƒðAo»ƒƒLƒƒÉƒƒO »ýü ôÃÝÉO ô»C þƒñƒPƒ…ƒÉƒùƒÉƒW µR»ƒwºk µþO»üBܼ q»w ÿ sAõÉ„ óAõÉð ÿºôAq sAõg»ð .AlýwBýw þíPxýw»è þðBì»èqBK þÝÉíPxýw þñPxhÉW ½G óAl¾ô»ø»Ü AlðBPwkq õÜ»è þOArÜõíük þýðBì»èqBƒK ,QƒƒÈ qkrƒƒƒÈ vƒƒƒHƒƒƒ¾»ƒƒƒø ß¼ q»ƒƒƒw AlƒƒƒÈ ô»ƒƒƒè ÿ qBük µºô»ñÈ rÝG ï»Ü BwBü»G þðBÜ»O»wºk ß¼ q»w ÿ»ð»íƒü»ƒø µó õƒìu»ƒø ,òƒÈ rƒÝƒG .ºô»ñÈ rÝG ÁBÜ ºô»ðBÜBãPwºk ÿ ½Ü q»w»G õì»ø »Ü þðBì»èqBK þÝÉíƒÉƒPƒxƒýƒw)ºô»…ýܼ q»w»G( îÈ q»ø þðAqAlO»ƒwºk ºôAq s»ìAk ô»C þýüBwBü ÿ tÉø ïºkq»ƒG»ƒè óBƒýƒÉƒè µòƒG qBƒýƒwrƒK q»ƒƒG Ak»ƒƒýƒƒýƒƒÌq»ƒƒ„ .ºô»PÈ rwrLG ÿºô»ñü pw µR»ìõÝc ÿºô»ñPxhÜ»üºôºkrƒÜ»ƒG µþƒüºqAlƒýƒƒCôk ÿ qAô»ƒƒñƒƒÈõƒƒ„ kqºs µ s ô»w þð¼ s þðBܺq õñw þðlðAs»G µßq»C»è ÞÉÜ»ü Ê„ºk ,AlýðApƒìõƒÝƒc»ƒè Ëõð þð»ìõXð»C þðBÜ»ãðrâ ºq»ø »¾BG½C .QÉG þðBÜ»ãìõW þðkr݃ýƒüBƒâsºkõƒìAk»ƒGþðkrÝü rÈkôB_ µókrÜvÈ oBwBü µR»wºk ÿ»ãìõW»ƒè ,óAqAlƒO»ƒPƒwºk þƒO»ƒwºk
ó ô»Üºkqºk R»ìõÝc þðBñÉùÝÉK þðBܺq»â»C óAlãðºk ÿ»w¼ rK ‡BK .»ýýð ÿ q ¼ s þÜ»ýýãðrâ ,Ak»ðkqAvH¾»ø ï»è äðrâ þO»ƒ¿ƒw»ƒg Ëõð»èq»w ½G »ðBܺtÉø ÿ sBýƒð µR»ƒýƒýƒð þO»ìõÝc»è R»ƒwºk ÿºô»ƒðkrƒÝƒ„»ƒGAk þÜ»ýý„¼ q»K µ qBük þÝÉéü»ì µAkºlñýƒüBƒC ½G »ðBܺtÉø ÿ q ¼ s þ݃Ƀ„»ƒG ÿ ôBƒ_q»ƒG ½G óAl¾ô»ø µR»ìõÝc»è ókrƒÝƒü qAlƒ„»ƒG »ýýðApíÜõc µR»wºk þíPxýw þñü o½â q ¼ s þÝÉ„»G ÿAlñÉWBC .AlðBƒPƒwkq õƒÜ»ƒè ºô»ƒ…ƒýƒðAô»ƒC Qƒ…ƒK»ƒè µóBƒÜ»ƒPƒxƒƒýƒƒè»ƒƒè »ýýü»…ü q µÁ õØ þü qBÝðAo½â ;óBýðBÜ»Gtýc ½G »ðAl¾ô»ø µAlðkrGºõÈ o»G þíPƒxƒýƒw»ƒè µþüAq»ãðõìu»ø ÿ»ðsBG ÿºô»ðkrƒÝƒãƒð»ƒO þðBƒÜ»ƒýƒýƒÜºq»ƒw »ƒãƒìõƒW þƒðkrƒÝƒgq ½ƒØ ÿ tÉø ÿ o»â»ñPxg µºô»ðkrÜ½Ü ,R»wºk µ»ƒÜ¼ rƒýƒG ô»ƒC þƒðkrƒƒÜAqBƒƒÜ ½ƒƒG ºqBƒƒ…ƒÔ ÿ qBÜ þÝýPÜArK ÿ qAõG»è »Ü ÿ»ðBñýðAô pÉO þðApíÜõc þPwô qlð»OBð þÐBð½Ø ,AlýwBýw Ëõð þÝÉðAq ôºk ½G ß»üBOºq»w µóºlG ÀÔõØ .òñÉxgºpG AlýOArÜõíük ÿ»w¼ rK»è þÜ»ü»ñü q ¼ s ,ÞɃð»ƒüæ µJtƒc aƒýƒø þÔBì Býð»O»G »ƒÜ ,ºô»ƒOBƒGBƒð q ¼ s ºlƒñƒÉƒø þÝÉO»ìõÝc .QÉG»ø þO»ìõÝc þðlðAq s»ìAk Ê„ºk ,äðºoôBãðºq µ‡»GôBø þðAôArÔ»ÝñG .QÉG »ðkqAvH¾»ø ï»C þðBÜ»ìBXð»C»è ÞÉÜ»ü þÝÉÝýüAs õì ,ôAqkrÈ vH¾»ø þðBì»èqBK q»â»C ,qB…Ô þðBÜ»Kô râ µQÉGºk rPñýãðºq ,òñÈ o»LÉO óBýðBÜ»ýýGtc µR»HüBO Êðçíéì
óAõÉð þüBwBC þÜ»ýÉÜq»HÉÜ µókqAvH¾»ƒø ,QÉG óBýðBÜ»Pxýè µóBÜ»ýýðBPwkq õÜ »Gtc ÿºô»ƒƒðkrƒƒÜ þƒƒÝƒƒÉƒƒLƒƒPƒƒwºk»ƒƒG ÿºlƒñƒÉƒø ÿAs»Ô þðõGºôBC ½G QÉ_ºk ß»üºsAô qºk ÿ»…g»ð QÉ„ºk »Ü þwBýw þÜ»ü»ì»â õOBøAk þð»ìõXð»C»è tÉø þxðÂBG µþwBýw Al…Èõð ÿ ôArÝðAô oºôB_ þƒO»ƒìõƒÝƒc»ƒè µ .QÈ o½ãG þðAu ¼ q»è »Ü ókqAvH¾»ø ÿ»„»ƒãƒðBƒG þO»¿w»ƒg ÿApƒÈ ô ,õƒ_ºõƒÈ o»ƒG AkôkrƒGAq ÿ»ðAõOô»ÜAôk ÿk½Pýì µþO»ðBƒPƒwqBƒ„Bƒð ôAq sAõg»ð ÿ ôAkô q Ëlð»ø µþðkrÝÉW»HÉW †ýƒðBƒxƒük ,ÿ ôBƒâqBƒG ÿ vƒýƒOôlƒðõƒO»ƒG µ þð»ìºs þðBܺq»â»C ½G óBíÜ»ýýðô oôB_q»G þÜ»ü»…ƒg»ƒð »ƒÜ ,RAkºlƒÉƒK ÿ ½ƒg ‡BƒK ºlñýüBC þO»wºk ½G óBìrOsAôBýW þýwBýw ïºkq»G»è óBíƒÜ»ƒü»ƒÜqºk µÊƒ…ƒg»ƒGºlƒÉƒK .ºô»OBܺk ½G AlðBÜ»ýü qBÝðAo½â ÿ ½wBC »ƒÜ ÿºô»ƒC µÊƒñƒƒÈ ôk þƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø ºõƒƒÈ tƒƒƒG µºq ô»ƒƒƒâ ºtƒƒƒÉƒƒƒø þƒƒƒÜBƒƒƒK q»ƒƒƒw ÿ qAl„»G BýW µ½g»Gq»w ,óBÜ»ýýwBýw þýãðºpâ»ü ,krÜ óBü»ýýOArÜõíük »ì»â ï»C µÊðçíéì þ¾õâ»ÝK»_ µòñÈ s»Gºk þwBýw þÝÉðõìs»C þÙ„»ìq»w »ð»Üºk óBüuºô»ÝÉK þðkrÝOõGBð ½G ß»üAõýø ,þwBýw þƒÈõƒð ó»ƒüæ ô»ƒC óBƒü ﻃC þƒýƒüAq»ƒƒãƒƒðõƒƒìu»ƒƒø ÿºôArG Qxýè ïBƒÜ ÿlƒýƒC !ºô»ƒñƒñƒÉƒü uºk ,ÊGºk ó»ìõXð»C þðBÜ»ýýwq õÜ ÿ»ñü q ¼ s
kõgBü ÞÈ s»âºq Býƒð»ƒO ,ókqAvƒHƒ¾»ƒø µ»ýýwArÜõíük ÿ»ƒw¼ rƒK þƒÝƒÉƒO»ƒ¿ƒw»ƒg µ»ƒñƒýƒìºs õƒì»ƒø»ƒè µ»ƒ…ƒýƒì»ƒø QƒÈ rƒÜBƒð þðBð¼ q ½G ß»ü»ƒãƒðk õƒÜºô ,AlƒÝƒÉƒðBƒìºs ,þwBýw þì»Pxýw þñü o½â µþOArÜõíük .QÈ rÝHÉè ÿ ôB_ ,òü o»KAq ‡BK ÞɾBw ,AlðBPwkq õÜ»è µó õGBñ„BC ókqAvH¾»ƒø»ƒG kq õƒÜ þƒÝƒ¾»ƒg ÿBƒãƒÈ o»ƒè ,qBƒXƒì»ƒÜ»ƒü ½ƒƒG µºôºkrƒƒÜ»ƒƒG þÝÉÔBì »Ü( ºô»ðAlãðºk þÔBì þðkrGqBÜ»G þð»ìõXð»C ,)»ðBÜ»ðBxñýC õì»ø þýP„ô rw | .lðAq s»ìAk óBýýðBíP…ýð ºtÉø µÁ»ì½Ü þýü½ìBƒð ÿ»ƒãƒð½ƒw»ƒè µþOArÜõíük ÿ q õPè»Ü»G þðBÜ»ƒýƒýƒwBƒýƒw þðõG»ð ,AlðBPwkq õÜ»è ókqAvH¾»ø ÿ»w¼ rK þ¿Ø»C»è ókrݾõƒHƒØ rƒPƒÜ»ƒü µþƒüºkq õƒHƒÉƒè ï»Ü»ü ,AlðBÜ»ƒýƒükq õƒÜ ºtƒÉƒø þƒýƒwBƒýƒw þýðBíƒPƒ…ƒýƒð þƒð»ƒìõƒXƒð»ƒC þƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø ½ƒG ރɃØõƒÔAô»ƒO»ƒè »ƒƒãƒƒW ,óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ ÿBƒƒXƒƒð»ƒƒK»ƒƒG BƒƒXƒƒð»ƒƒK þƒƒðkrƒƒƒÝƒƒƒ„»ƒƒƒGAk þýP„ô rw þÝÉìBXƒð»ƒC ,óBƒÜ»ƒýƒýƒwq õƒÜ .ºô»Oô»Ü»ñÉè þýOArÜõíük þýPÉÜ»ü ÿ õýð»ƒG õƒýƒð þƒýƒðApƒíƒÜõƒc þOArÜõíük þýOqBK µóBPwkq õÜ þýðBíP…ýð µlðBüBg»ð ÿ rOBü s ÞɾBw ôk ,óBPwkq õÜ !ºô»Oô»ÝÉè þOBwºqBÜ ÿ»w¼ rK ÿ qAô»wBC ,½gõɃð ÿ o»ƒ„ ÁBw 13ÿºôBì ½G AlðBPwkq õÜ»è þðkqAvH¾»ø ókqAvƒHƒ¾»ƒø þƒüºk»ƒìBƒCBƒƒð .krƒƒÜ RõƒƒGBƒð þÝÉíPxýw þðAõPü»ð ,Alýð»ìºs þÜ»üºôBì»è ô õƒOrƒãƒÜ»ƒü þƒÝƒÉƒO»ƒìõƒÝƒƒc µþƒƒwBƒƒýƒw µ‡BPxÉC µQÉñÈ q s»íGAk ½G óBíPwô qlð»O þ_q»â»C ,‡2009 þ¾Bw þðkqAvH¾»ø þ„BK þükAsBC µþwArÜõíük ÿ rOºôBC þÜ»üAs»Ô »ð BP…Éø ï»G ,»ü»ø AlðBPwkq õÜ»è þwBýw µQwô qlð»O ß¼ oºõɃð»ƒG þƒÝƒÉƒO»ƒìõƒÝƒc þýwBýw þÜ»ü»w¼ rK »ð µ»ü»ø óBìõOrãÜ»ü .õýxgºpì»g»è µï»¿ÐBw ôk| óAõÉð þðBÜ»ýüklW ºvãð»O µQÔrâ µóAô»C þðAõÉ𠵺ô»Ü»üæ»è óApíÜõc ÿ tÉø ,ºô»Ýük þÜ»üæ»è óBÜ»ð½ýxü s ½K ½C ºtÉø þì¼lðArÕü q »ñPxg µºô»ñýwõð ÿ q»Lì»è .ó õG lð»w»Lè»â þÝÈ q õPwºk Býð»O QÉ_BñÉK ,ÁBxì»C þðkqAvH¾»ƒø
ókAvH¾»ø ½G ó½ýxì½Ü þðBðAlðçK µÿqBܺkBìBC þðBܺqBÜ ½G þñ„¼q þÝÉðçK ºõýðAõPü»ð ó½ýxì½Ü # ºô»C ,Qw»Ùð»C»G óBü QÉG þðõìs»DÉG ºqBÜ ï»C BW ,QÉG»ø þOqõÜõì»Ü»è þO»üpK »üºôAqs»ìAk ï»C QÉñÉíè»wºk
óAq ½w|:½O½Ô
QÈ q»GºõÈ o»G þ„BG»G óBÜ»ðkqAvH¾»ø QÉðAõOBð ó½ýxì½Ü BP…Éø ,q ¼ s þÝÉðõìs»C ÿAôk
þ„»GAk AlðBýOÂôBø q»w»G R»HüBO þðAlãðºk ß»üBì»ñG b q»w»è »OqBÜ ô»C óBü ,RBܺk ï»è ÿ rÉìu q»w AlÝÉOBÜ»è ?QÈ rܺlPwô qk ó ½ýxì½Ü »OAô»Ü .ºôAqk»ð ïBXð»C Ak»OÂô þðBܺqBÜ ½G þñ„¼ q þÝÉðçK ºõýðAõPü»ð óBü QÉG þðõìs»DÉG ºqBÜ ï»C BW ,QÉG»ø ï»C QɃñƒÉƒíƒè»ƒwºk ºô»ƒC ,Qƒw»ƒÙƒð»ƒC»ƒG #.þOq õÜõì»Ü»è þO»ü pK ºôAq s»ìAk
þðkqAvH¾»ø ½G ºsBýƒð»ƒG óBƒÜ»ƒðkqAvƒHƒ¾»ƒø qºlãðºk ½G kqBÜ RqBíw ÛArýÌ ÿ õOBøAk ÿ qBÜ»PgBw ÿºvÈ q õÜBO ,RBÝG Qwô qk »ƒOqBƒÜ ﻃC ÿ»ƒÜ ﻃG ,ºô»ƒOBƒƒÝƒƒHƒƒì»ƒƒÜ óBxýð þãðBì QÉGºk »Ü ?QÈ rܺlPwô qk ,QÉ`GºõÈ o»G ÛArýÌ þðBì»èqBK þðkqAvH¾»ø þÙ„»ì ÊG þð¼ rPÝýè»C ÿ q ½ì ߺô BüBƒC ÿ u ¼ q»è óBܺrɃìBƒC q»ƒw»ƒè óAlƒð»ƒìqBƒÜ
qAs»ø 74 ÿºvÈ q QÉðAtG ó ½ýxì½Ü ÿºô»C AlýðAqºlãðºk þPxýè ôBð»è ôkrì ÿ qºlãðºk ½G ÿlW þÝÈ ôBãð»ø QÈ ô»ƒü»ƒð µQƒÉƒG»ƒø ºô»Cq»G»è ,QÉñG »ðBPxýè ô»C ÿºô»ðkrÝÜBK ÿ ½g ïAôºkq»G ,»ðAôBãð»ø ï»G ó ½ýxì½Ü þ…ýðõG½g»Gq»w µºôºqBýwrK rÈ u »OBgºk BOºô»C .ºôºqºlãðºk þðBìõâ rÈ u »OBgºk ÿ ½ƒƒg»ƒƒGq»ƒƒƒw ÿÂBƒƒƒG þƒƒƒð½ƒƒƒýƒƒƒxƒƒƒì½ƒƒƒÜ
†ü ô»C ,»ýýð zq õØ þÝÉP„ þðkrÜqºk »Ü þÜ»ü»w¼ rK BüBC ,»ÜAq ½g»ƒ„»ƒG þƒìq ½ƒÔ »ð½Ü »ìtýðBÝýì ô»G Akºu ¼ q ï»è þOArÜõíük ?QÉ_ºk ºõÈ o»G ó ½ýxì½Ü þܺq»w ÿ»…ÉÜ Bøºô q»ø þðõG½g»Gq»w þðBìõâ »üºô»C AlØArýÌ»ƒè ߺô óBÜ»ãñýwõð ÿºô»Cq»G»è ,ºq»w»ƒè ÿ ½g þÝ…K ÞÉOqBK q»ø µºõOBùÉè ÿArG»„»G Aµ ‡»ì»C »Ü ,»ü»ø Ak»üBâsºk µ»ãñýwõð ô»è ºô»O»øAs»ð ÿ o»K ô»ƒG QƒÉƒðAõƒO»ƒð RBƒÜºk q»â»C »ðõíð ½G ,QÈ q»GºõÈ o»G þðBܺqBÜ òülð»_»è òü»ÝG B„Bì»O R»HüBO þðAlãðºk »ãW ó ½ýxì½Ü µArÜ ÿ qBÜ»PgBw »_ôBð ºôºrÉè ,kqAvG»ñ¾»ø ÿ rO þ`ýø þãðºlÉG»è ó ½ƒýƒxƒì½ƒÜ ÿ»ƒ…ƒÉƒÜ òƒýƒÉƒ¿ƒG QƒƒÈ rƒƒÜºk QÈ rܺk q»wºqB_ ºô»G Bùð»O »Ü»ü»…ÉÜ ,ºôºqºõÉK Þɾ»ì½Ü þÕÉÜq rÈ u »ƒPƒÉƒ`ƒG Bøºô q»ø ,þO»ýýðBÜ»ìAlð»C þð»üçÉG †ü ô»C »PÉG óBÜ»Gtc þÕÉÜq rÈ u»è »ð½ýxì½Ü ô»C ÿºvÈ q QÉGºk ÿºô»è »ãW »ì»C ,ºôºqºk ߺô ß»ð ,QÉG qAõýO ô ôArÝü qBük qºlãðºk
þƒñƒPƒxƒgAôk»ƒè »ƒãƒW rƒO þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒw¼ rƒƒK ïºkq»G»è Þ¾»g ÿºô»ñP…Éø µ»Ü»w¼ rƒK ºô»C ߺô ºrÉìBC ï»C ,õG»ð rPý_ AlðBÜ»ÝñG þƒð¼ rƒPƒÜ»ƒè»ƒC ÿ q ½ƒì »ƒXƒð»ƒK »ƒÜ »ƒýƒƒýƒƒð QÉ¿Éø»ð µRBÝG ½G ÿ qBÜkq ôAq»G µQÈ rãGqºô Bùð»O ,RAlG äðºk qBWôk ß»ü»Xð»K þðºôBg óAqºlãðºk ÿºqBìu ÿºlñƒÉƒø »ƒüºlƒðºô»ƒC »Ü ,RAlG äðºk QÈ rðAõOºk ß»ƒü»ƒÝƒñƒG»ƒè ,ÿ qBÜ»PgBw ïºkq»G»è »ýýð rãÈ q ‡»ì»C rãÈ q þPwAq»G QÈ ô»üºk ó ½ýxì½Ü q»â»C Qg»W QÉG»C ,»ýü qBÜ»PgBw õì»ø ô»è QÉG µRBÝG þP…â ÿ rÉìu q»w þðAlìBXð»C»ƒè ÿ»ìBñwBƒð þƒðºôBƒg ß»ƒýƒýƒOÂôBƒø õƒì»ƒø µQÉG»ø þO»HüBO þÝÈk½Ü µQÉG þð¼ rPÝýè»C þPxýè ôBð»è þð¼ rPÝýè»C»G ókrì ÿºvÈ q þÝÈ qBÜ ‡»ì»C »Ü .QÉñÉùGqºk óAqºlãðºk »Ü»w¼ rK QÉG óBýPw»G»ì q»â»C »ðBwBC »Ü»w¼ rK µQÉ`G rOBü s þOArÜõíük ôºq»G þðõG»ð BO »OAô .QÉñýHG ºô»ü½g»G ÿkq»ãÉG ,qºlãðºk ÿºqBìu þðõG»ð µþü rÉìu q»ƒw QÉPw»Gºk s»ÐBÜ ß»ü»_qBK»G Q…K ÿ õì»ø
k»ì»dì RAôBC ,»íÉC þðBÜ»ð»üBgvÈ qk »PÔrâ»è ÞÉÜ»ü ,ºô»PÉGºk ºqBGôk »…ýì»ø »Ü»ü»…ÉÜ þðõG þƒƒñƒƒPƒƒ„oAk µó烃K þƒƒðõƒƒG»ƒƒð †ƒƒƒü ô»ƒƒƒC »Ü ÞÈ qBÜ q»ø ½G ºôBXðõâ þO»ü výOArPw ÿ»OBÜ ô»C BO ,òüºlG þìBXð»C QÈ ô»ðBìºk ÿ q»wºqB_»è rýG ºô»Ü»…ÉÜ ôBð »ñü ô»Üºk Ak»üºôBì ï»è »ðB…ÉÜ ô»è ÞÉÜ»ü ,ºô»ñü»Üºk õG »ðBýÝýñÜ»O »…ÉÜ ô»C ºôºõG óBìô q ôºq»G ÿ ô q ôºq»G ókqAvƒHƒ¾»ƒø ÿ»ƒw¼ rƒK»ƒè »ƒÜ ô»C Qgºõ…ÉK Arܺk»Ü ,ºôºõG ó ½ýxì½Ü ÿ ½Ü»è óBìõâ õÜBO QÈ rÝG q»wºqB_ »PÔrâ .QÉG»ð Qwô qk »Ü»w¼ rK òƒOrƒãƒÈ q ½ƒG ó ½ƒýƒxƒì½ƒÜ ºqBƒXƒì»ƒƒC ,q»G»Orâ þ„BG þÜ»üBãÈ q ÿ qBÜ»PgBw»è ,õG þð¼ rPÝýè»C ÿ q ½ì þðBñÉøqBÜ»G †ü ô»C ,rO þðBܺôAq s»ìAk ߺô ó ½ýxì½Ü ï»G ï»C ½G Ëõð þÝÈ rÉìBC µRAkºk qBü pG ôBÜBð»è ï»C òýwrLG BG ï»G ,QÉñÉùGqBÜ»G »ü»w¼ rK ÿ qBƒÜ»ƒPƒgBƒw»ƒè ÿ rƒãƒÈ q ó ½ƒ_ ºrƒÉƒƒìBƒC qBWôk ÞÉw»Ü Q…Éùü»ð BüBC ,?QÈ râºk ºrÉìBC ï»C ºqBük ?ó ½_ óBü ,ºô»OAlG äðºk µ»ìq ½Ô ô»C q»w »Pxg þÜ»üºqBìu Bùð»O õƒì»ƒø ߺô ‡»ƒì»ƒƒC »ƒƒÜ ,rƒƒO þƒƒ`ƒƒýƒƒø
9
q»xðAq»w óBPwkqõÜ
info_chawder@yahoo.com
2013/9/23 »í컄 ôôk )438( ºqBìu
Büqõw þðBPwkqõÜ þíÈ q»ø þüqõGBC»G RºqBG»w
RBܺl¾¼ rPð½Ü óBPwkqõÜ ÿAôBCu ¼ q»è ÿ½g þðBÜ»_ôBð õì»ø kqõÜ ºôºrƒƒƒƒÉƒƒƒƒè Bƒƒƒƒøºô q»ƒƒƒƒø .óBƒƒƒƒÜºqBƒƒƒƒü»ƒƒƒƒð þPwAoºôBð þO»øq ½g þðBÜ»…ÉÜôBƒø»ƒè kq õƒÜ ÿ tƒÉƒø ½ƒG JBƒxƒc qAs»ƒø AkºsBƒƒO | .QÈ rܺk »ðBü õýðAõO kq õÜ þƒOºô»ƒè R»ƒHƒüBƒO»ƒG þPwºk µºô»ð»ÝHÜBK îÈ u q»è óBýðBÜ»_ôBð »„rÉø ô»C ÿ ô q»ƒGô q µó rƒãƒG Akq»ƒw»ƒG »Ü ºô»ñHG ‡»ðBüBPü»K – BPü»K »ýü ôBcBì»O µþü»_ôBð ºtÉø ,»Ü»_ôBð q»w»PƒÈ rƒÜºk ÿ rƒOBƒü s þƒg»ƒüBƒG óBƒÜ»ƒýƒü»ƒ_ôBƒðô q»ƒƒw ÿºq»G þðBÜ»„rÉø R»HüBƒO»ƒG .óºkºlƒÉƒK ïB„ µÛArÉÌ»è þìçxýC þO»¾ôºk µRºrwõð þíÈ q»ø ÿ q õGBC þãðrƒâ q»ƒG»ƒè ÿ q ¼ s»ƒG þÝì»_ þðõG Á»â»è »üBü q õw þðBPwkq õÜ »ƒK ô rƒâ ﻃC ÿ»ƒðAqBƒÝƒñƒìu ôk µþƒñƒÉƒÄ½ƒ„ õì»ø»è kq õÜ þƒè»ƒâ ÿ uk»ƒè »ƒðAqAlƒÜ»ƒ_ #.AlðBPwkq õÜ þðBÜ»„»G
ï»C »Ü BܺkAô ‡»ì»C .»ü»ø ÿ ôBƒ_q»ƒG ½G Rq»Ü òü rP„BG »ñHG AkºlñüBC»è »ðBOq»Ü þPwºk Á»â»è »ì»C R»HüBO»G .óBñÉøq»Gºô Ak»G»Ø þðkrGqBÜ»G ÿ oAsBG µóAs q»ø ÿ qBÜ | .òñÉÙ¾õgºk ‡BG þÜ»ü»ñýìºs »Ü Bܺk ºô»G ºuBìBC »ü»wArƒük ﻃC µäƒð»ƒW ÿºôºqºk»ƒè »ƒÜ»ƒƒ_ôBƒƒð q»ƒƒâ»ƒƒC ½G ÊðAõOºk ºô»C ,ºô»PƒÉñÉíG ÿ qBƒÝƒèôBƒÜ ½G qBÜ »Ü»íÈ q»ƒø Qƒ…ƒâ þƒðAlƒÉƒK»ƒ„»ƒâ þüºlñüBC ÿ»üBìq»w µÿ qBÜôBø þðB…ÉÜAq Qƒwºk óBƒxƒük ÿºô»ƒC þƒOBƒƒG»ƒƒè RBƒƒÝƒƒG Ak»Oq ½KAq ï»è .ºô»OBÝG ºô»ðkrÝðAkºôBC»G þíÈ q»ø :QÈ ô»Üºlwºk óBíÝÉP„ lƒð»ƒ_ ºô»ýü q õGBC ÿ ô q»è Bü q õw þƒðBƒPƒwkq õƒÜ þðõG R»HüBO»G ,»ü»ø ÿ ôB_q»G þÜ»ýãðrâ »O¼krÜ ÿ»ü»_ôBð ï»C óBÜ»ýýOô»ð ºrƒýƒG µQw¼k ºtÉø Q…â ÿ qºs»ð ÿ»ãPƒxƒÈ ô
ó ½ýéì 372 »ðÂBw îð»â»è µ qæ¼k ó ½ýéì 750 ÿ qæ¼k ó ½ýéýì 230 »ðÂBw ‡»Ü½è»è µ qæ¼k »ü»ø ÿºô»C ÿBðAõO »OAô .QÈ ô»Üºlƒwºk qæ¼k qBýéì 8.10 »PÉð»ü»ãG ÿ»ðÂBw þOBøAk ÿ»ýýðAtýƒì ÿºõƒýƒð»ƒè rƒOBƒü s »ƒOBƒÜºk »ƒÜ | .ºõG qæ¼k qBýéì 3.20 »Ü Bü q õw ÿ»¾Bxì»C 60»è rOBü s AlðBÜ»ñý…ðkq õÜ ºqBƒ„»ƒè q»ø »Ü ó»ø ÿ sBw»…ýK ÿ»âqBÜ µ»ðBgqBÜ ºô»PÈ râºk ×»è»Ì µÞýèBC þðBñÉùì»øq»G»è µþƒð»ƒì»ƒPƒ„½ƒƒâ ÿlƒƒð»ƒƒGõƒƒOõƒƒØ õƒƒÜºôBƒƒO µóBܺq ½W»ƒGq ½ƒW ºrƒÉƒìBƒC ÿ sBƒw»ƒ…ƒýƒK þñü oBø þðBÜ»ðBgqBÜ µó õPüºs þðBÜ»âqBÜ Qwºk»G òý…ðkq õÜ ÿ»_ôBð .kBO µ»¿È ô»ðAk .QɾBðºk ºô»ü sBw»ƒ…ƒýƒK þƒOq»ƒÜ þƒì»ƒÜ ÁBK»è µ»ýýð þwq õØ ÿ sBw»…ýK R»HüBO»G ,þƒðBƒâq sBƒG þƒðBƒÜ»ƒƒOq»ƒƒÜ»ƒƒè Alƒƒ„»ƒƒì»ƒƒC þì»Ü Al…ƒü qAs õƒãƒO»ƒìtƒg µÿ qBƒýƒPƒ„»ƒâ
ÿ»G»Ø ÿ q õGBC þÝÉðBìBw »íÈ q»ø ï»C qAs»ø 250 þðBñÉùì»øq»G »ðAu ¼ q »Ü »ü»ø þÜ»üºvÈ q µQÈ râºk½g»è Rô»ð êƒýƒìq»ƒG »ƒÜ »ƒü»ƒø þƒ…ƒýƒPƒƒ„ô rƒƒw ÿ sBƒƒâ ÿ q ¼ s qAs»ø 16 »ðAu ¼ q »ýülü õw ÿ sBâ ÿ»ãPxÈ ô ÿºvÈ q .QÉñÉøºk ï»øq»G Êè ÿ sBâ þ¿OõG ÿºõýð»G Þü tð þ…ýOô»ð þðBñÉùƒì»ƒøq»ƒG †ÉK »Ü ºô»PÈ râºk Bü q õw Q…â ÿºvÈ q .ºõG êýìq»G qAs»ø 380 ‡o½„ þÝÉðõPw ÁBÜõP…Ü AlOô»ð Q…ýð»O»è| óBƒÜ»ƒýƒükq õƒÜ »ƒ_ôBƒð ÿºq ô»ƒâ ÿ q õƒGBƒC ÁBÜõP…Ü ½G ôBXðõâ ÿ q»Gô q .QÉñÉøºlÝÉK ï»C .»üBWôk îÜ qAs»ø 18 Ak»ü»_ôBð ï»è ÊñÉøºlì»øq»G îð»â ó»O ó ½ýéì 4.1 »íÈ q»ø Bƒü q õƒƒw þƒƒì»ƒƒøq»ƒƒG Qƒƒ…ƒƒâ ÿ %37»ƒƒÜ ó»O qAs»ƒø 273 Bƒøºô q»ƒø .ºô»ƒPƒÈ rƒâºk Q…â %39 »Ü Ë rñÉøºlì»øq»G ‡»ƒÜ½ƒè ºô»è »ãW .ºô»PÈ râºk Bü q õw þ컃øq»ƒG »OAô »ð½ýéýì 15 þðBÜ»ðõPüºs ºqAk ÿºqBìu ÿ ½ƒƒƒg½ƒƒƒG ÿBƒƒƒƒü q õƒƒƒƒw ÿºvƒƒƒƒÈ q ÿ %23 %45 Ak»ýükq õÜ »íÈ q»ø ï»è .ºôkrÝðBgq»O .QÈ rgºkqºk Bü q õw þðBñÉùì»øq»G ÿ ½Ü ô»è ÿ ½g þìu õâ »íÈ q»ø ï»C þ¾BÜõP…Ü 10 »Ü Ë râºkqºô »ýü ôBC ºlð»ì»¾ôºk ºvÈ q 300 »OBܺk »Ü Ë râºk½g»è äðrâ ÿ ôAlð»G .òü rý„ ÿ ôBC ÿBXÉw ÿ rO»ƒì ó ½ƒýƒéƒýƒì þì»_ »Ü »ü»ø þ…ü qBGô q Q„»ø Bøºô q»ø µþðBÜ»è »ãW »ì»C .»üAlðBü ôBð»è ‡»éXük ÞÉè»â »Ü óBÜ»ýü ôBC ºrýG ,óBܺôB_q»w »Ü»íÈ q»ø ÿ ôBC þðBìBw þP…â»G .ó q ¼ s Bƒƒü q õƒƒw ÿ ôBƒƒC þƒƒðBƒƒìBƒƒƒw ÿ ½ƒƒƒÜ ÿ%55 | .QÈ râºk½g»è ï»C »Ü RBܺk ºô»G ºuBìBC »Ü»wArük þܺq»w þOBøAk ÿºôB_q»w qAõ_ »íÈ q»ø Á»â»è kq ôAq»G»G þðBÜ»grð þÉK»G»Ü »ü»ø ÊðAõOºk »íÈ q»ø ï»C ºô»C ,þðBùýW ÿ oAsBG ÿ qæ¼k qBýéì 5.9 »ðÂBw ,Rô»ð þðBìBw»è »ðÂBw ó õPüºs»è Bøºô q»ø .QÈ ô»ÝHwºk
þñü rÔ»Ì þWBc
:‡BOrýìºk òük»c»w óæ»W½C Á»â»è óBмkq»C ºô»PÈo½âºk »ìBð
RºqBG»w þÝÉOq ½KAq »ýGºq»Ì þ¾Bð»Ü þðBPwkqõÜ þíÈ q»ø ÿqõGBC þ„ôºq»ƒG AlÝÉOBÜ»è ‡»ì»C .ºôºkrÜôÃG Bƒü qõƒw »ƒðBƒü½ƒãƒðºk ô»ƒC »ƒÜ ºô»ƒPƒÈ rƒƒÜºkôÃG Bü qõw»è kqõÜ »üAõâ óAkºô»ðõGs q»G»ƒè ÿqõÜBG ÿ»_ôBð»è »Ü »üºô»è óBýéƒü»ƒì þOAs þÝÉíÜõƒc AlƒOô»ƒð»ƒG lƒð»ƒì»ƒ¾ôºk þ¾BìôBð ÿºô»C ÿAqºq»w .òñÈ q s»íƒGAk þwBýw þÉðçíéì Qwºk»G ÿ½g ÿkqõÜ ºô»C óBxük ,QÉñɾBðºk ºô»ƒýƒü½ƒgôBƒð ÿkqõÜ ÿ»ü»_ôBð ô»C »Ü »Ü»ƒýƒýƒPƒwAq þcæ»Gºs þÜ»ü»ñÈ s»g µ qBHì»Ì ,òüuºlÉè ôBC µÁBÜõƒPƒ…ƒÜ ,Rô»ƒð »ƒÜ »ƒýƒü qõƒGBƒC | .QÈ râºk½g»è þüBñ„¼ q »ýGºq»Ì þ¾Bð»Ü ÿ»Ü»wArük ÿ q õGBC ÿ ôArÜ»ðBíü râ ÿºqBG»Ø q»w»OBgºk Bøºô q»ø .Bü q õw ÿ q õGBC ôB_»è »íÈ q»ø ï»C ÿºô»ñPw½Ø ½G »Ü RBܺk †ü»è»ø ô»è zBG AlÝÉOBÜ»è R»HüBO»G Êxgºoºk »ü q õGBC ï»C ôºq»G kq õÜ þðBÜ»ƒýƒýƒwBƒýƒw »ƒ¾ô»ƒø »ƒÜ zBƒG ‡»ƒýƒüAôlƒƒì»ƒƒG .òƒƒ_ºk ó õƒƒGkBƒƒü s þO»ìõÝc µ q õPwºk þwõñ„ºq þñP„oAk»è | .QÈ rܺk þOBÜ ÿ q õƒÜBƒG »ƒPƒÈ ô»ƒÜºk »ƒƒíƒƒÈ q»ƒƒø ﻃƒC þðBܺq õñw»G Iü q»O µBü q õw þO»øq ½g ‡»ðAqB„ ï»C Bøºô q»ø .»ØArÉÌ µBýÜq õO :»è òýPü rG óBýñü rPãðrâ »Ü ºô»ƒPƒÈ rƒâºk ,þðBÝü q»w ,ËkõìBÌ ,ßrÈk ,õé…ƒýƒìBƒØ ÿ q»Gô q .òü rÔ»Ì µþðBƒGõƒÜ ,þƒLƒwºkrƒâ »OAô BWôk îÜ qAs»ø 24 »OBâºk »Ü»_ôBð ÿºqBìu Bøºô q»ø .»ðBñGõè ÿ q»Gô q ÿ qBWôk »w»Ü ó ½ýéýì 5.3»G Þü tð þ…ýðAõP…ýðAk ÿ»ñýì»Ü †ýÜ»üºvÈ q µókq õÜ óBü»Gq ¼ s »Ü | .òüuºk AlÉO ÿ q õ„BC µþGºq»Ì
,‡BƒƒOrƒƒƒýƒƒƒìºk òƒƒƒük»ƒƒƒc»ƒƒƒw ߺô óBмkq»C Iü»O J»Wºq ,lðBü»ãüAq kq õÜ þwrK ÿ q»wºqB_»è ÿ ½g »ìBÌ»ð ô»C »Ü »üAlÉOBÜ»è »ì»C ,RBܺlƒéƒÉƒâ Á»â»è ºô ½gô»PwAoBð ÿ»ãÈ q»è ÿ ½g½G »ìBð µ»ü»ø ÿlðºõü»K óæ»W½C tÈ o»G #.ºô»ðo½âºk
:óAl¾õG òü ô q»K »Ü»w¼rK »üAõýÉK óæ»W½C QÉ_ºkºõÈo»G Qxw q¼s
ëõéü»C ÿ1 ÿAôk o»„ ôrÉg | ?RBܺlüsAq ß.ß.N ,R»ìõÝc þðõHýOArÜõíük þXÉÜBK BüBC
RAkºk R»ìõÝc»G ÞÉì½OBíýP¾½C ß.Z .ß þýO»üAkrÜq»w þãðBì»è ,ºkq õÜ þwrK þðkrÜq»wºqB_ q»w»O»üArƒhƒG ºôºôkrƒGAq þƒðArƒüºs õƒc | .ºô»ðBì»èq»K þðBܽâõPÕâ ÿ tÉì »XÉÜBK ï»C Ëô»ýG R»ìõÝc Ê_ºlÉK ‡BK µË rãGAq ºlñüBC þ¾Bw õܺôBƒO»ƒø µóBƒÜ»ƒýƒýƒðAôºqBƒ„ þƒðBƒÜ»ƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø .RBƒÝƒG q»ƒw»ƒè ÿ qBƒƒÜ ÿ qBƒƒì½ƒƒÜq»ƒƒw Ëô»üBð R»ìõÝc »Ü »üºô»C þ„»Ü»ü½ø ï»G .RBÝG ºô»ýðBÜ»ãƒðºk »ƒG Þƒxƒü q ºô»G »ãÈ q ß.ß.N BüBC »üºô»C »ÜºqBýwrK ÿ»Ü»ýü ô vÉì ÿ qBü pG òü rOºq ô»ƒâ Akºk ?ºô»PÈ s ½ÙýG ÿ ½g ÿkõw»G þOqBK ßBC ÿ qAlÜ»_ ÿ o»„ ÿ qAvG ï»G »ì»PwBC #.ºô»¿Ø»C »PÉ_B𠇺qBGôk
!»üºô»Ü»_ôBð þðBOÂô õì»ø ?»üAlýO þ_ ó õHýOArÜõíük þXÉÜBK ÿAôk ÊW»Hwºk þOqBK ßBC þO»ìõÝc þÈ q»è ,ÞüBG êýì»W ÿ»Ü»ì½OBíýPƒè½ƒC þXÉÜBK ºô»ü½g ÿ»Ü»O»HüBO »ð½ýxýì½Ü ï»G .ºô ½âõPÕâ»O½Pxg þðõHýOArÜõíük ½G »XÉÜBK ï»C qBükBð þÜ»ü½ø lð»_ q»G»è | .ºôArgAôk »ãðBì ï»C þüBO½Ü ʃ…ƒýƒÜºkArƒXƒðq»ƒw ÿºô»ƒC ºrƒÉƒƒè þìºô»è R»ìõÝc »Ü ÿºô»è »ýýPƒü rƒG ÿ»XÉÜBK ï»C pK õPÜ AlÝüBG þðBÜ»„ºo»ø »ñOô»ÝÈ q þÉK»G AlÝÉOBÜ»è .ºôlðBü»ƒâAq óAlýÔ óBÜBø µóæ»W½DðAõÉð ÿ»Ü»ýýñíü s ½G ÿ q ¼ s þ„»G »Ü »XÉÜBK ﻃC õƒGºk
ÿ»…Ü»„BK þðlðBPwºô BüBƒC ?»ƒwq õƒØ QÉñÉøºk þP„BC þÐBð½Ø»G þüBO½Ü çü q»â q»w »PÈ rgºk lðõO þÝÈ qB…Ô BOºô»C óBü òP…ü»â µóBðôBãð»ø ôBñɃK»ƒè BƒýƒÜq õƒO ?»Ü»…ÉÜ ÿ q»wºqB_»G ß.ß.N BüBC QÉG ºô»C ïBXð»C q»â»C þÜ»ü»Ý`È q b ÿ qAlÜ»_ ÿ o»„»è »ãW ÿ q»wºqB_ ½G q»G»PÈ râºk RBG»g ÿ rO ÿ ôB_ óBùýW õì»ø BPxÉC ?kq õÜ þwrK »ƒÜ »ƒƒü»ƒƒðBƒƒü qBƒƒÝƒƒðAo½ƒƒâ ô»ƒƒC q»ƒƒw»ƒƒè ºôAqBƒC»ƒñƒÈk QƒwAoºôBƒð þƒO»ƒøu ¼ q»ƒƒè ô»C kq õÜ ÿ»…ÉÜ»G RºqBG»w R»HüBO»G µ»ðAq»ãýð þðBÜ»ìBXð»C õì»ø»è ÿ»ð»üæ ÿ ô q»w»è »Ü »üBýÜq õO ºõG ß½„ þ„õO
rOBü s óBÜ»ƒðBƒìõƒâ u ¼ q»ƒGu ¼ q ºô»ƒì»ƒC .òGºk Á»â»è óæ»W½C AlÝÈ qAlük lð»ƒ_»ƒè þñOô»Ý…ƒÉƒK þƒÈõƒOôBƒO N.k.J ÿlƒÔºô RºqBƒƒƒG»ƒƒƒw ºôkrƒƒƒƒÜ ÿ»ƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒw¼ rƒƒƒƒK ﻃƒG ,R»ƒƒ¾ôºk þƒƒðBƒƒÜºôBƒƒãƒƒƒð»ƒƒƒø»ƒƒƒG »Ü ºõG»ð ÿ»ƒüºõƒÉƒ„ô»ƒG þƒÜ»ƒüºuBƒìBƒC ó»üæ»è QÈ rÝG q»w»è ÿlýW ÿ»Pwºõ¾»ø |lðõO þÝÉìºô ÿAqBCºô»ðBñÉø ½G ß.ß.N k»ì»dì ÿ»ÜºqAlük ÿAôk ÿ»OBÜô»C BO ó滃ƒW½ƒƒC ÂôlƒƒG»ƒƒÌ ÿArƒƒG ó滃ƒƒW½ƒƒƒC ÿºô»C ÿ»ÜArG :lðBü»âAq þðBðAô»ìBðu ¼ q»G ºô»C ß»üæõì»ø QÉGºk »Ü ºôlðBü»âApÉK þPw»GrâBC»G þPƒ„BƒC þƒÐBƒð½ƒØ òƒðAtƒG ÿºô»C ½G .QɃ_BƒðºõƒÈ o»ƒG »ƒð»ƒüçƒÜ»ƒü .QÉG »ð»üæôk QÉGºk ºôAqBC»PÉG ÞÉìBXð»C õƒƒì»ƒƒƒø þƒƒƒìºô»ƒƒƒè ÿºô»ƒƒƒC ÿAôk µþP„BC þÐBð½Ø»G RºqBG»w AlÝÈ qBýwrK ÞüBG êý컃W BƒýƒÜq õƒO þƒðBƒð»ƒðôBƒãƒðBƒø ÿ ôAqkrƒÈ vƒHƒƒ¾»ƒƒø ºsBƒƒO þƒƒÜ¼ q»ƒƒwôBƒƒø ß.Z.ß þƒO»ƒüAq»ƒGºõƒÈ o»ƒG ÿ»ƒƒxƒƒð½ƒƒÜ »Ü RBܺk »üºkAô ô»C q»w»è ÿ râAlÉK »Ü ºôArðAk BýÜq õO ½G ºô»ðæ»W½C ó»üæ»è Aô»C òÉð»ðôBãð»ø ë õéü»C ÿ1 BO q»â»C µÿ ½g ÿ õ…ÉK þg¼k ºô»PÈ o»âºk çü q»â .ô o»ð»gºk óBü½g þPxÈõ¾»ø †ýðAô»C »Ü ºô»OBܺlغs ÿ ½g ºqBýwrK ô»C BP…Éø ôºôBð þì»Ü»ü ÿ ôBãð»ø ß.ß.N ﻃܻƒü ÿ ôBƒãƒð»ƒø»ƒG þƒPƒwºk BƒýƒÜq õƒO ó õHPw»HñG ôºq»G »Ü»g¼k ï»G ,ºôkrÜ»ð ô»C þðkrGqBG»è ½G »ýwrO»ì »ì»C !QÉ_ºk »ƒìºô ô»ƒC ÿºô»ƒñƒü s ¼k µ»ƒƒü»ƒƒw¼ rƒƒK »ÐBð½Ø ô»C þðkrGqBG»è ½G »Ü »Pxü õÉK ºqBýwrK ô»C q»G »OAkºk óB„ ÊÜ »ýü ô vÉì
óBícºrèôlG»Ì óAõýP…K µQw»ƒGrƒâBƒC ,þƒPƒ„BƒC ÿ»ƒw¼ rƒK »Ü ,ß.ß.N ÿ»ð»üçÜ»ü ÿ»…Ü»„BƒK ,ÿ»ƒÜºq»ƒHƒÈ q þƒPƒ…ƒÉƒùƒãƒðBƒG q»ƒw»ƒè N.k.J þƒÝƒÈlƒÔºô þƒƒðAõƒƒüvƒƒGôBƒƒð»ƒƒG Aks ¼ q ô»ð þðAôArÔq»G þÝɾBÄ»ƒðq»ƒÜ»ƒè »ƒì»ƒC .Aqlƒð»ƒü»ƒâAq k»ƒìBƒC ÿqBƒ„»ƒƒè õì»ø ôBýÜqõO ,óBPwkqõÜ ÿAô»øõ„»Ü »Ü ,ºôºkrÜ ÿuAôºq»G ÿ»Ü»_ôBð þðBOÂô ‡»„ ½G ºô»C .»…g»GlÉìõC ‡BPxÉC BO AôBC þÝÉðkAlÝÉK ô o»„ QÉ_ºk äðBƒì ÿkBì µþðBýâ þðBü s »Ü ºôAqBC »O½OBø»ð þÝɾBg»G QÉGõG »Ü ºô»PÉHOô»ÝÉè ÿAµ .Yðq»w þÉW ߺô ß.ß.N ºlƒƒƒƒƒƒƒð»ƒƒƒƒƒƒƒ_q»ƒƒƒƒƒƒƒƒø ÿ q»wºqB_ ½ƒG ß»ƒýƒü q»ƒhƒ…ƒÉƒLƒPƒwºk Qƒwºk »ƒÜ Alƒü qBƒü pƒG kq õƒÜ ÿ»ƒ…ƒÉƒƒÜ RBƒÝƒG þƒðBƒƒÜºtƒƒÉƒƒø ÿ»ƒƒ…ƒƒÜ»ƒƒ„BƒƒK»ƒƒG ½G BýÜq õO µóBPƒwkq õƒÜ þƒðBƒÜºqBƒ„»ƒè ÿºôBãð»ø ô»C ,óBƒPƒwkq õƒÜ ÿ q õƒ„BƒG õƒOô»ƒÜq»ƒw þƒÜ»ƒüºõƒƒÉƒƒ„»ƒƒG ß.ß.N q ¼ s þƒƒƒÜ»ƒƒƒƒüºvƒƒƒƒÈ q ,ºõƒƒƒƒG ïAôºkq»ƒƒƒƒG óBƒƒü ô q ë ½ƒƒLƒƒè½ƒƒK |þƒƒƒðBƒƒƒÜ烃ƒü q»ƒƒƒâ»ƒƒƒè ÿ q õ„BG»è ºôkrÜ óBýðBÜ»ƒâsBƒGq»ƒw»ƒè ß.ß.N »ƒüºõƒÉƒ„ ô»ƒG .óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ þü õOô»Üq»w»G ÿ ½g þì»Ü»ü ÿ ôBãð»ø þìºô ÊG BýÜq õO ﻃG ,ºôkrƒÝƒÈ o»ƒG ?ºôkqAvH¾»ø þðkrÝýÉLPwºk þƒ¾ô»ƒø»ƒè ß.ß.N BýÜq õO ÿºô»C Á»â»è ,ºõG ïºôk ÿ ôBãð»ø ÿ ½ø»G ,ºõG»ð ß.ß.N ½G þÝÉìºô aýø
ÿ qBƒPƒðBƒì»ƒèqBƒK óAlƒ¾õƒG òƒü ô q»ƒK þðæ»W½C þðAkq»w qBW½ð »Ü N.k.J ÿlðBƒ„ Á»ƒâ»ƒè òƒì" QƒÉƒ¾ºk ºôkrƒÜ þðAkq»w qBW½ð þèAríýƒC »ƒè N.k.J »Ü ,»üAõƒýƒÉƒK ô»ƒC"ºôkrƒÜ îƒð滃W½ƒC q ¼ s þOArÜõíük ÿ q»wºqB_ ÿ»w¼ rK »G †ýO»ìõÝc µÊ_ºkºõÈ o»G þPxw»G #| .QÉðAsºk »ì»C ÿ qBýwrK q»G
:½W»c óAô q»ì ÿAôAk k.ÿ.N ÿlðB„ þÔçýPDýC»è óõHìAlð»C»G ó»Üºk Bü qõw þýðBíP…ýð
ÿ»Pwºk þìAlð»C ,½W»c óAô q»ì ,Bü q õw þýðBíP…ýð þÔçýPDýC þýP…â þðAkq»w k.ÿ.N ÿlðB„ ,Êð»ü»âºlüAq óBü»Ü»ÔçýPƒDƒýƒC þƒýƒPƒ…ƒâ ÿ»ƒPƒwºk »è Ëô»ðBüºk »Ü ,ºôlðBü»ãðBüAq µºôkrÜ »ì»C"þ…ýOô .ïAlð»C »ñHG AlÔçýPDýƒC ×çýPDýC ºq ½Xì»G µ»ãðrâ þÝÈ ôBãð»ø Bü q õw þ„o½„ þðBܺtɃø ÿ»ƒGq ¼ s #| ."QƒÈ râºk½g»è
ذمارة ( )438دو شةممة 2013/9/23
كؤمةآليةتى
كچێك حەوت كوڕ دێنێت؟
info_chawder@yahoo.com
10
بەپێچەوانەی جارانەوە ،هاوكێشەی خۆشەویستیی خێزانەكان لەبەرژەوەندیی كچاندایە چاودێر -تابان رەزا: هەرچەندە جاران خێزانەكان هەمیش����ە چاویان لەوەبو ك����ە كوڕیان ببێت ،بەاڵم ئەزمونی ژی����ان‌و گۆڕانكاریەكانی كۆمەڵ ئ����ەو تێڕوانین����ەی الوازكردو لەئێس����تادا كچانی����ش بونەتە هی����وای خێزانەكانیان، تەنانەت بااڵنس����ەكە الی هەندێك خێزان بەالی كچدا دەڕوات وەك دەڵێت «كچێك حەوت كوڕ دەهێنێت». لەگەڵ ئەو گۆڕانكاریەشدا بەاڵم هێشتا ئاس����ەوارەكانی جیاوازی رەگەزی هەستی پێدەكرێ����ت ،پس����پۆڕان‌و ش����ارەزایانی كۆمەاڵیەتی‌و خێزانیش هۆكاری سەرەكی ئ����ەو جیاوازی����ە ب����ۆ خراپی سیس����تمی پەروەردەی گشتی‌و خێزان دەگێڕنەوە. كچێك حەوت كوڕ دەهێنێت فاتم����ە عەبدوڵاڵ ،تەمەن 55س����اڵ، ژنی ماڵەوە ،باس لەوەدەكات ،لەرابردودا وایان بیر دەكردەوە كە كچ بەكەڵكی هیچ نایەت ،تەنها مایەی سەرئێشەیە بۆ دایك‌و باوك ،بەاڵم خۆش����ەبەختانە ئێستا كچان لەكوڕان باشترن ،لەروی هەبونی متمانە‌و خۆشەویستیانەوە بۆ دایك‌و باوك لەگەڵ ئەوەشدا توانای كاركردنیشیان هەیە ،تازە خەڵك هەس����تیان بەوە ك����ردەوە ،دەڵێن كچێك حەوت كوڕ دەهێنێت ،دڵخۆشن بە لەدایك بونی كچەكانیان بێ كچی چۆڵەوانییە فەرمانبەرێكیش كە خاوەنی سێ كچە، ئاماژە بەوەدەكات ،بەبونی كچەكانی زۆر دڵخۆشە هەرگیز ئاواتیشی نەخواستوە كە ك����وڕ بونایە ،چونكە كچ زیاتر دڵس����ۆزی دایك‌و باوكە ،بەداخەوە زۆرێك لەخەڵكی تائێس����تایش كاتێك كە كچی����ان دەبێت دڵخۆش نین. ئاشتی س����اڵح ،جەختدەكاتەوە ،هەر ماڵێ����ك كچی تێ����دا نەبو ئ����ەوا بە ماڵی نازانێت ،هەمیش����ە چ����ۆڵ دەردەكەوێت، لەالیەكیتریشەوە ناتوانرێت ئەو مالەبەپێی پێویست پاكوخاوێنی رابگرێت.
توێژەرێكی كۆمەاڵیەتی :پێویستە بەیاسا جیاوازیی رەگەزی بنەبڕ بكرێت پسپۆڕێكی دەرونی :بەهۆی جیاوازیی رەگەزییەوە ،كچان زیاتر توشی نەخۆشی دەرونی دەبن خەڵك هۆشیار دەبێتەوە كەوس����ەر ع����ارف ،ژنێك����ی ت����رەو دەیگێڕێتەوە ،لەراب����ردودا خێزانەكان كە كچیان دەبو رویان نەدەهات الی خەڵكی بڵین كچی����ان بوە ،بەاڵم ئێس����تا خەڵك تێگەشتوە لەوەی كە هەبونی كچ بەقەدەر كوڕ گرنگە توانای س����ەركەوتنی لەهەمو بوارەكان����ی ژیاندا هەی����ە ،هەربۆیە ئەوە عەیبەیە كە لەرابردودا هەبو نەماوە. ناوب����راو رونیدەكات����ەوە ،ئەوەن����دەی كچەكان����ی خزمەت����ی دەك����ەن‌و یارمەتی دەدەن كوڕەكان����ی بەهانای����ەوە ناچ����ن، ه����ەر لەبیری خۆیاندان ،بەو هۆیەش����ەوە تێڕوانینی خەڵك بەرامبەر بەكچ گۆڕاوە. پەروەردە جیاوازیەكە قوڵدەكاتەوە الی خۆیش����یەوە توێژەرێك����ی كۆمەاڵیەت����ی رونیدەكاتەوە ،جیاوازیكردن لەنێ����وان كوڕو كچدا زیات����ر پەیوەندی بە بواری پەروەردەوە هەیە ،چونكە كۆمەڵی كوردی كۆمەڵێكی پیاو س����االرەو پیاوان خاوەن دەس����ەاڵتن ،ئەمەیش كاریگەریی لەس����ەر پەروەردەكردنی من����داڵ هەبوەو بوەتە هۆی ئەوەی مامەلەكردنیان لەگەڵ ك����وڕدا جیاوازتر بێت ،وەك لەگەڵ كچدا، هەرچەندە كوڕو كچ لەڕوی فیسۆلۆجیەوە جیاوازیان هەیە ،بەاڵم ئەوەی جیاوازیەكە قوڵدەكات����ەوە ب����واری پەروەردەكردن����ی منداڵەكانە لەالیەن دایك باوكەوە. سەرەوەر سابیر ،باس لەوەدەكات ،زۆر جار باری ئابوریی دەورێكی گرنگ دەبینێ لەچۆنێتی بیركردنەوەی مرۆڤەكان ،جاران خەڵك زیاتر گرنگی بەكوڕ دەدا بەوەی كە خەڵك زیاتر پێویستی بەقۆڵ‌و بازوی كوڕ دەبو بۆ كاركردن ،لەالیەكی تریش����ەوەی لەالیەن����ی ئەخالقیەوە كە پەیوەس����تە بە ژن����ەوە خەڵك حەزیان نەك����ردوە كچیان ببێت ،بەاڵم خۆش����بەختانە لەئێس����تادا ئ����ەو جیاوازیی����ە كەمبۆت����ەوەو ژنانیش
وەكو پی����اوان دەتوانن لەهەمو بوارەكاندا كاربكەن ،خەڵكی ئەو بۆچونە كۆنەی كە جاران بەرامبەر بە ژن هەیبو نەماوە. ناوب����راو جەختدەكات����ەوە ،هەرچەند ئێس����تا ئەو جیاوازییە كەمبۆتەوە ،بەاڵم پێویس����تە كۆمەڵێك الیەن بەشداربن بۆ بنەبڕكردنی ئ����ەم تێڕوانینەی كە كۆمەڵ بەرامب����ەر بەكچ����ان هەیەت����ی ،پش����كی سەرەكیش بەر بواری پەروەردە دەكەوێت، چونكە پ����ەروەردە رێگەیەك����ە بۆئەوەی كار لەس����ەر بیركردن����ەوەی منداڵ بكات، پاشان لەوە گرنگتر خێزانەكانە ،هەروەها مامۆستایانی ئاینی ،راگەیاندنەكان كە كار لەسەر زیاتر هۆشیاركردنەوەی خێزانەكان بكرێت بۆ نەهێشتنی ئەو جیاوازیە لەگەڵ ئەوەشدا دەركرنی كۆمەلەیاسایەك بۆئەوە كوڕان‌و كچان بەیەك چاو تەماشا بكرێن. كاریگەریی خێزان شارەزایەكی بواری دەرونناسی‌و خێزان باس ل����ەوەدەكات ،ئ����ەو جیاوازییەی كە لەنێ����وان كوڕو كچدا دەكرێ����ت ،وایكردوە كەكچان لەڕوی كەسێتیەوە زیاتر بكەونە ژێر كاریگەریی نەخۆشیە دەرونیەكانەوە، هەمیشە بەش����ێك لەگرفتەكانی كچانیش ئەوەیە كە كەسوكاریان لەكۆمەڵی كوردیدا خراپ مامەڵەیان لەگەڵدا دەكەن. سامان سیوەیلی ،ئاماژە بەوەشدەكات، ئەم ش����ێوە خ����راپ مامەلەكردنە لەگەڵ كچاندا ب����ە بەراورد لەگەڵ ك����وڕان لەناو خێزان‌و ل����ەدەرەوەی خێزان رەنگدانەوەی لەسەر رەگەزی مێینە بەتایبەت لەپرۆسەی هاوسەرگیریدا دەبێت ،زۆرجار تۆڵەی ئەو سیستەمە پیاوساالرییە لەناو خێزانەكیدا هەب����وە وادەكات كچەك����ە رەفتارێك����ی ش����ەڕەنگێزانە بەرامب����ەر هاوس����ەرەكەی هەبێت ،بەمەش لەژیانیاندا توشی شكست دەبێت ،لەبەرئەوە جیاوازی خۆی لەخۆیدا توندوتیژیی����ە بەرامبەر رەگەزی مێینە كە هەمیشە كاریگەری خراپ بە جێدەهێڵێت. س����یوەیلی ئام����اژە بەوەش����دەكات، دیارترین ئ����ەو نەخۆش����ییە دەرونیانەی توش����ی رەگەزی مێینە دەبێ����ت بەهۆی جی����اكاری رەگەزیەوەیە ،وەك دڵەڕاوكێ، خەمۆكی ،هس����تریا ئەم نەخۆشیە زیاتر لەتەمەنی هەرزەكاریدا رودەدات.
بەڕێوەبەری پەروەردەی شارەزور:
بە 20هەزار خوێندكار 20 ،توێژەری كۆمەاڵیەتیمان هەیە
شارەزور -نزار جەزا: ئەگەرچی ژمارەیەك����ی زۆری توێژەری كۆمەاڵیەت����ی داوای دامەزران����دن دەكەن، بەاڵم هێشتا زۆر لەخوێندنگەكانی هەرێمی كوردستان بەتایبەت دەرەوەی سەنتەری ش����ارەكان توێ����ژەری كەمی����ان هەیە بە ب����ەراورد بەژم����ارەی خوێن����دكارەكان، بەڕێوەب����ەری پەروەردەی ش����ارەزوریش ئام����اژە ب����ەوە دەكات ،نزیكەی 20هەزار خوێندكار لەس����نورەكەیاندا هەیە ،بەاڵم 20توێژەریان هەیە. 20توێژەر بۆ 20هەزار خوێندكار ش����ارەزایانی پەروەردەی����ی ،جەخ����ت لەوەدەكەنەوە ،دەبێ����ت بە 400خوێندكار حەفت����او چوار قوتابخانەی����ە بۆ باخچەی ئەم����ەش بەه����ۆی كەمی خوێن����دكارەوە بنەڕەت����ی تێكەاڵوبكرێ����ن لەك����وڕ‌و كچ، توێژەرێك����ی كۆمەاڵیەتیان هەبێـت ،بەاڵم ساوایان‌و بنەڕەتی‌و ئامادەییە ،بەاڵم تەنها لەهەندێك خوێندنگا كەناتوانرێت توێژەری ب����ەاڵم وەك بەڕێوەب����ەری پ����ەروەردەی قەزای ش����ارەزور ،باس����یكرد ،لەناوەندی وەك بەڕێوەبەری پەروەردەی ش����ارەزور ،س����ێ قوتابخانەی ش����ەوان هەیە ئەویش كۆمەاڵیەتییان بۆ دابنرێت. قەزاكەی����ان هیچ قوتابخانەیەك نییە كوڕو ئاماژەی بۆ كرد ،لەس����نوری پەروەردەی دوانیان ئامادەییە‌و یەكێكیان بنەڕەتییە. قەزاكەی����ان 19هەزارو 870خوێندكاریان ك����چ تێكەڵبێ����ت ،جگە ل����ە قۆناغەكانی تێكەاڵوكردنی كوڕو كچ محەمەد ئەحمەد ،ئەوەش����ی خستەڕوو بەپێی ئەو سیستەمە نوێیەی وەزارەتی یەكی بنەڕەتی تا شەشی بنەڕەتی ،بەاڵم هەی����ە لەباخچ����ەی س����اوایان‌و بنەڕەتی‌و ك����ە ژم����ارەی توێژەران����ی كۆمەاڵیەت����ی ئامادەیی ،جگە ل����ەم خوێندكارانەش بۆ تەنها 20توێژەرە بۆ ئ����ەو خوێندكارانە ،پ����ەروەردە دەبێت ه����ەر خوێندنگایەكی ت����ەواوی قوتابخانەكانی دەرەوەی قەزاكە ئەمس����اڵ نزیك����ەی 300خوێن����دكاری تر دەس����ت بەخوێن����دن دەك����ەن لەقۆناغی بەهۆی رێگرییە كۆمەاڵیەتییەكانەوە ،خوێندكارانی كچ‌و كوڕ یەكەمی بنەڕەتی ،ژمارەی مامۆستایانیش بریتیی����ە لەهەزار‌و هەش����ت س����ەد‌و چل نەتوانراوە لەقوتابخانەكاندا تێكەڵ بكرێن مامۆس����تا ،ژم����ارەی قوتابخانەكانی����ش حمةمةد ئةمحةد بة ِر َيوةبةرى ثةروةردةى شارةزور
خو َيندكاران لةضاوة ِروانى تو َيذةردا
تێكەڵن بەبنەڕەتی‌و ئامادەییەوە ،ئەمەش بەهۆی ئەوەی لەقەزای ش����ارەزور رێگریی كۆمەاڵیەت����ی تۆخت����رە ،نەیانتوانی����ەوە تەنه����ا قوتابخانەی����ەك تێكەاڵوبك����ەن لە س����نورەكەدا ،زۆری خوێندكارەكانی����ش كاریگەری هەیە كە ناتوانن دو قوتابخانەی ه����ەژدە پۆلی تێكەاڵوبكەی����ن ،بەاڵم ئەو قوتابخانانەی ژم����ارەی خوێندكارەكانیان كەمە لەدەرەوەی قەزاكە تێكەڵن. كتێبیان كەمە ناوبراو باسی لەوەشكرد ،بۆ ئەمساڵی
خوێندن تەواوی كتێبەكانیان بەدەس����ت نەگەیش����توە‌و چەند كتێب����ی وانەیەكیان ماوە وەریبگرن ،چونكە ئەو كتێبانە هەر لەگەنجینەی س����ەرەكی نەب����وە ،ئەمەش بەهۆی ئەوەی ئ����ەو كتێبانە لە دەرەوەی كوردستان چاپ دەكرێت. بەڕێوەبەرەك����ە ،جەختی لەوەكردەوە، ژمارەی مامۆس����تایان بۆ قۆناغی یەك تا ش����ەش تەواوە ،ب����ەاڵم لەقۆناغی حەوت تا دوانزە پێویس����تیان بەمامۆستا هەیە، بەتایبەت مامۆس����تای وانەكانی بیركاری‌و فیزی����ا ،ب����ۆ وانەكان����ی تری����ش هەندێك مامۆس����تا دو دەوام دەكات ،بۆیە جێگەی دو مامۆس����تای بۆ گرتونەتەوە‌و كێشەیان نیە. ئ����ەو بەڕێوەب����ەرە س����ەبارەت بەگواستنەوەی مامۆستا لەقەزاكەیانەوە بۆ بەڕێوەبەرایەت����ی پەروەردەكانی تر وتی» گواستنەوەی مامۆستا بەپێی خاڵبەندییە، بۆ نمونە ب����ۆ بەڕێوەبەرایەتیپەروەردەی س����لێمانی مامۆستا پێویس����تی بە سی‌و پێنج خاڵ هەیە ،بەاڵم هەتا سی خاڵیش مامۆس����تا گواس����تراوەتەوە ،هەندێ����ك حاڵەتی تری وەك هاوس����ەرگیریش یاسا رێگەی بەگواستنەوەی داوە ،بەاڵم دەبێت رێگەی هاتوچۆی نەبێ����ت واتە رێگەكەی زۆر دوربێ����تو بەئاس����انی نەتوانێ����ت هاتوچۆبكات».
ثشو
ذمارة ( )438دو شةممة 2013/9/23
info_chawder@yahoo.com
شاجوانی موسوڵمانان هەڵبژێردرا
11
وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر
میدیاكان: ب��ۆ یەكەمینجار لەئاهەنگێكی گ��ەورەی ج��ەم��اوەری��دا لەجاكارتای پایتەختی ئەندۆنیسیا ،هەڵبژاردنی شاجوانی موسوڵمانان بەجلوبەرگی بااڵپۆشییەوە هەڵبژێردرا ،شاجوانیش ناوی (عائیشە ئەبوجیوال)یەو خەڵكی نەیجیریایە ،كاتێك تاجی شاجوانیی كرایە سەر وتی «ئەمە خۆشترین رۆژی ژیانمە ،كە بومە شاجوانی م��وس��وڵ��م��ان��ان ،ئ���ەو دی��اری��ی��ەش پێشكەشی ژنانی نەیجیریا دەكەم، بەو بۆنەیەشەوە سەردانی مەكەی پیرۆزم كرد‌و سوپاسی خوام كرد كە بومە شاجوانی موسڵمانان».
کچه سێكسیه‌ک ه دێت ه عێراق میدیاكان: ئانیا لۆیسكای كچێكی 22ساڵی پۆڵەندییەو یەكێكە لەخانمە سەماكارەكانی ئەو واڵتە ،لەبارەی ئازادی سێكسییەوە ئەوەی راگەیاند تا ئێستا لەگەڵ سەدان پیاو سێكسی كردوە‌و حەز بەوە دەكات لەگەڵ سەد هەزار پیاو سێكس بكات ،ئەم راگەیاندنەی ئانیا كەناڵە راگەیاندنەكانی واڵتەكەی خۆی هەژاند‌و دەیان وێنەی جۆراوجۆری ئەو خانمە سەماكارەیان باڵوكردەوە. لەوەش سەرسوڕهێنەرتر یەكێك لەتەلەفزیۆنەكانی ئەو واڵتە لەزاری ئەو سەماكارەوە باڵویكردەوە كە ئانیا لۆیسكای ئەوەی راگەیاندوە دەچێتە عیراق‌و پێی خۆشە بەشێك لەپیاوەكان لەعیراقدا بێت.
ئۆتۆمبێلەكەی دەنێژێت ،تالەودونیا بەكاری بهێنێتەوە میدیاكان: میدیاكانی بەرازیل باڵویان كردەوە، دوای ئ��ەوەی بازرگانێكی تەمەن 62 س��اڵ ب��ەن��اوی Count Scarpa فیلمێكی لەسەر ژیانی فیرعەونەكانی میسر بینی ،كە چۆن دوای مردنیان پارەو شتومەكە بەنرخەكانیان لەگەڵیاندا دەخەنە گۆڕەكانیانەوە وەك باوەڕێكی
ستونی: -1تیرەیەكن لەكورد ،بۆچای دیژلەمەیە-2 .بەشێكی ئۆتۆمبیلە ،بۆ ناوخواردنە، ژمارەیەكە-3 .یارییەكە ،نازناوێكە بۆ زۆركەس ،جگەرەیەك بوو-4 .هەیە (پ)، خواردنێكە-5 .ش���انە (پ) ،مانگێكی عەرەبیە-6 .می���وەی تێ دەكرێ ،كاس، نەرم (پ)-7 .نیوەی س���ماق ،جۆرە تەقینەوەیەك���ە-8 .گیانلەبەرێكە ،ناوێكی عەرەبیە-9.گیانلەبەرێكە (پ) ،بۆژێر هێلكەیە ،چو-10 .قورس���ایی ،شاعیرێكی كۆچكردوی كوردە ،كانزایەكە-11 .باوەش +دەدرێ لەلەش (پ)-12 .باڵندەیەكە، ێ (پ). ئاو دەیناسـ
خۆیان ،تاوەكو لەژیانی ئەو دنیایاندا سودی لێوەربگرن‌و بەكاریبهێنەوە .ئەم بازرگانەش بڕیاریدا ئۆتۆمبێلەكەی كە لەجۆری بنتلی-یەو نرخەكەی 140800 دۆالرە ،لەباخچەی ماڵەكەیدا بنێژێت، وەك خۆیشی دەڵێت ،تاوەكو لەژیانی دنیا نوێیەكەیدا س��ودی لـێ ببینێت‌و بەكاریبهێنێتەوە.
850مار بەخێو دەكات میدیاكان: زۆرێك لەخەڵكی هۆگری گیانلەبەرە ماڵیەكانن ،بەاڵم بەپێچەوانەوە پیاوێكی ئەمەریكی لەنێو حەوشەی ماڵەكەیدا خاوەنی 850مارە ،میدیاكانی ئەمەریكا باڵویانكردەوە ،لەناوچەی شیرلی بلونگ ئایالندای ویالیەتی نیویۆرك ،ریتشارد بارینیلو خەریكی بەخێوكردنی مارە كە هەندێك لەو مارانە درێژیەكەی دەگاتە 180س���م ،بەپێی یاساكانی ویالیەتی نیویۆرك ،نابێت ئەمجۆرە مارانە لەنێو ماڵەكاندا پەروەردە بكرێن‌و بازرگانییان پێوە بكرێت ،چونكە زۆرێك لەم مارانە لەگەشەی بەردەوامدان‌و تا شەش مەتر درێ��ژ دەب��ن .بۆیە لەئێستادا دادگ��ای شیرلی بڕیاریداوە بارینیلو روبەڕوی دادگا بكاتەوە بەهۆی ئەم كارەی كە بەهیچ شێوەیەك مۆڵەت پێدراو نیەو بەنایاسایی لەقەڵەم دەدرێت.
ئاسۆیی: -1باڵندەیەك���ە +پیتێ���ك-2 ،نیوەی بالـێ ،ئەوەش���تێنرێ ،وێ���ری دوا بڕاو. -3باڵندەیەك���ە ،زیندەوەرێك���ە-4 .هاوینە هەوارێكە ،بەش���ێكە لە لەش (پ). -5خواردنەوەیەكە (پ) درەختێكە ،بۆ زاوایە-6 .بەشێكە لەسەر ،گیانلەبەرێكە، ێ ئەقڵ كار-7 .سەردەیناسێ ،وەزارەتێكە-8 .فێستیڤاڵێكی جیهانیە ،بەكەسی ب دەڵێن ،میوەیەكە-9 .لەگۆش���تایە ،ناوێكی یەهودییە ،بۆ جوتیارە-10 .واڵتێكە لەئاس���یا ،گیانلەبەرێك���ە ،نەخۆش���ییەكە-11 .باڵندەیەك���ە ،میوەیەكە (پ). -12روەكێكە +ژمارەیەكە.
رۆژانە 10خولەك مەلە دەكات تا وانەبڵێتەوە
میدیاكان: گەورەیی و خۆشەویستی مامۆستا لەوەدایە كە ویژدانی ئاسودە بكات و بەو پەڕی سنگ فراوانیەوە كارەكەی ئەنجام بدات ،عەبدولمەلیك ئەو مامۆستایەیە كە لەگوندی -Malappuramی هەرێمی ك��ی��رالی هیندستان ،رۆژان��ە لەكاتی چونیدا بۆ خوێندنگەكەی ،ناچارە بەمەلەكردن بڕوات ،جلوبەرگەكەشی بۆ ئەوەی لەتەڕبون بیپارێزێت دەیانخاتە ناو نایلۆن‌و لەسەر سەری خۆی دایدەنێـت تا
دەچێتە ئەوبەری روبارەكەوە. عەبدولمەلیك بۆ ئەوەی وانەی رۆژانەی خۆی بەخوێندكارەكانی بڵێتەوە ناچارە روباری Chaliyarببڕێت كە زۆرجار ئ��اوەك��ەی ترسێنەرەو م��اوەك��ەی 10 خولەكە ،دوای ئەوەش دەبێت ماوەی ێ سەعات بەپاس بڕوات ئینجا دەگاتە سـ ناو خوێندنگەكەی‌و ماوەی 20ساڵیشە ئەم مامۆستایە بەم شێوەیە دەچێت بۆ خوێندنگە.
بابیربكەینەوە لەوش���ەی (ب���ار) ( )20وش���ە بنوسە ،بەمەرجێك وشەی (بار) كەوتبێتە سەرەتای وشەكەوە؟ بۆنمون���ە :ب���ارود ،ب���اران، بارۆمەتر..هتد. براوەی پێشو: كامیل ئەبوبەكر وەاڵمەكانتان بۆ ئەم ئیمەیڵە بنێرن:
info_chawder@yahoo.com
گەورەترین خێزان لەبریتانیا میدیاكان: خێزانێكی بریتانی كە بەگەورەترین خێزان ناسێنراون ،لەبەهاری ساڵی 2014دا چاوەڕێی منداڵی 17هەمینیان دەكەن ،رۆژنامەی دەیلی ستار-ی بریتانی باڵویكردەوە، سو رادفور تەمەن 38ساڵ ،لەئێستادا سكپڕە بەكۆرپە نوێیەكەیەوەو 11مانگ لەمەوپێشیش منداڵی 16هەمینی بوەو لەگەڵ نوێلی تەمەن 41ساڵی هاوسەری چاوەڕوانی لەدایكبونی كۆرپەكەیان دەكەن. سو دەڵێت «خاوەنی نۆ كوڕو حەوت كچین ،لەگەڵ ئەوەشدا ئیشوكاری ماڵمان وەك سەربازگەیەكی لێهاتوە ،بەاڵم هیچ كاتێك بێتاقەت نەبوم لەزۆری ژمارەی منداڵەكانم‌و زۆر بەرێكوپێكی هەمو ئامادەكارییەكیان بۆدەكەم لەكاتی چونیان بۆ خوێندنگە» .خێزانەكەی رادفۆر هەفتانە 300پاوەند دەدەنە خۆراك‌و رۆژانەش 18 لیتر شیریان پێویستە لەگەڵ بڕێكی زۆر نان.
كاور 4/20-3/21
دوانة 6/20-5/21
ێ ك����اری خ����راپ دەب�� باجەكەی ب��دەی ،رەزی��ل م���ەب���ە ،گ����رژی ف��ڕێ��دە، خۆشەویستەكەت نائومێد مەكە لەدیاری.
لەهەمو كاتێكدا هیالكیهەیە ،گرنگ ئەوەیە سنگت ف����راوان ب���ێ ،ت��وڕەب��ون بەرامبەر خۆشەویستەكەت باش نیە.
طا 5/20-4/21
ك���ەم���ێ���ك گ��رن��گ��یبەجلوبەرگ بدە ،ئەوەندە دو دڵ‌و راڕامەبە ،كەسێك ێ ێ خ���ۆی���ت پ دەی�������ەو بناستێنێ ،ئاساییە.
قرذاأل 7/20-6/21
دەست مەدەرە كارێكك��ە بەتۆ نەسپێردراوە، پ��ارەی��ەك��ی ب���اش دێتە دەستت ،سەفەرێك دێتە رێت بەختیاری پێوەیە.
رَ شي 21 8/21-7/
ێ ئ��ارام��ی ه��ەم��و ش��ت� ێ دەوێ ،پ��رۆژەی��ەك��ی نو ب���ەخ���ت���ەوەرت دەك����ات، رەف����ت����ارت ب���ەرام���ب���ەر خۆشەویستەكەت بگۆڕە. فةريك 9/22-8/22
ك��اری ئەمڕۆ مەخەرەێ سبەینێ ،كەسێك دەیەو ی��ارم��ەت��ی��ت ب����دات ت��وڕە ێ م��ەب��ە ،ب��ەج��وان��ی گ��و لەخۆشەویستەكەت بگرە.
تةرازو 10/22-9/23
كێشەیەك دێتە ڕێت،كەمێك ئازارت دەدا ،بەاڵم ئاسایی دەبێتەوە ،بەرامبەر خۆشەویستەكەت رەزی��ل مەبە. دوثشك 11/22-10/23
زۆرج������ار خ��ەم��ب��اریدات����دەگ����رێ ،ه��ەوڵ��ب��دە ك��ەم��ێ��ك ج���ەو بگۆڕیت ب���ەگ���ەش���ت���وگ���وزار ،لە خۆشەویستەكەت اللوت مەبە.
كةوان 12/20-11/23
ێ خێر ك����ەس ن���ازان��� ل��ەچ��ی��دای��ە ،سودفەیەكی سەیر روت تێدەكات ،باش دەبێت ،خۆشەویستەكەت بۆماوەیەك سەفەردەكات. طيسك 1/19-12/21
ێ باسی كەس پاشەملـ مەكە ،ورەت بەرزبێ ،سنگت فراوان بێ ،لەخۆشەویستیدا شتێك نیە ن��اوی خۆبەزل زانین بێ.
سةتأل 2/18-1/20
بە بەرنامەی رۆژەكانتابچۆرەوە ،سەرەڕۆمەبەو بەقسەی گەورتر بكە، بەتوانجەوە قسە لەگەڵ خۆشەویستەكەتدا مەكە. نةهةنط 3/20-2/19
ێ ه����ەت����ا دەك������ر گ������ەورەی������ی خ���ۆت هەوڵێكی نیشانبدە، خ�����ۆش دەب��ی��س��ت��ی، كەسێك ژیانێكی نوێت پێدەبەخشێ ،كەسێكی ژیرە.
ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر :مةال بةختيار ستافى كارا :سامى هادى -بةهمةن تاهير نةريمان -رزطار فايةق بة ِر َيوةبردنى هونةرى: جةليل حس َين -سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي يةكةمني ذمارةى
لة 2004/10/4دةرضوة
ناونيشان: سل َيمانى -طة ِرةكى ئاشتى ()104 كؤآلنى ( )41ذمارةى خانو ()22 ئاسيا07701959999 : كوردت َيل3290668 : فانؤس تيليكؤم07480134687 : كؤ ِرةك07501147133 : دابةشكردن07701517533 : ضاثخانة :كوردستان -نرخ )500( :دينار
info_chawder@yahoo.com
w w w .c ha w d ernews .com
No. (438) 23-9-2013
Political, Educational & Social Weekly Press
موزیک شێركۆ بێكەس‌و حەسەن زیرەك پێکه‌وه کۆده‌کاته‌وه چاودێر-كامۆ:
ه��ون��ەرم��ەن��دی مۆزیككار زۆزگ قەرەداغی ،دواهەمین سویت سیمفۆنی خ���ۆی ،ب��ەن��اوی م��ۆزی��ك��ی شێركۆ بێكەس‌و حەسەن زی��رەك لەگەڵ گروپی كامكاران تۆماركرد ،ئەم سیمفۆنییە بەسۆلۆی هونەرمەندان ئەرسەالن كامكار‌و بەڤایۆلین‌و ڤیۆال‌و عود ،ئەردەشێر كامكار بەكەمانچە‌و سیاوش كامكار بەسەنتور‌و تۆمار‌و مایسترینگ. زۆزگ قەرەداغی لەبارەی ئەم دو پارچە مۆزیكەوە بە «چاودێر»ی راگەیاند :ماوەیەك لەمەوبەر ئەم دو پارچە مۆزیكەم لەگەڵ گروپی ك��ام��ك��اران ت��ۆم��ارك��رد ،كارێكی ه��ون��ەری��ی زۆر ج��وان��ە ،ه��ی��وادارم لەداهاتودا جێگەی رەزامەندی زۆری هونەرمەندان‌و ناوەندی هونەریمان بێت ،دی��ارە پێشتریش من چەند كارێكم ب��ۆ میلۆدی‌و ئ��اوازەك��ان��ی حەسەن زیرەك كردوە ،ئەمە جگە شاعیرێكی گەورەو حەسەن زیرەكم لەكتێبێكی تایبەت كە لەسەر حەسەن وەك گۆرانیبێژێكی تایبەت پێكەوە زیرەكم نوسیوە ،ئەم جارەش لەم كۆكردۆەتەوە. كارە هونەرییەدا شێركۆ بێكەس وەك ل�����ەب�����ارەی س��ت��ای��ل��ی ك����ارە
سێپتەمبەری یەكێتی كاریگەریی هەڵبژاردنە پارلەمانییەكەی هەرێم لەسەر (ی.ن.ك)
فرزەند شێركۆ
سەرەتا: «سەركەوتن باوكی زۆرە‌و شكست بێ باوكە» .ئایا بۆ ئەم دۆخەی یەكێتیی، باوكە بەرپرسەكان لەكوێن؟
هونەرییەكانیش ،ئەو مۆزیككارە وتی «ئ��ەوەی حەسەن زی��رەك میلۆدی گۆرانییەكانییەتی ،ئ��ەوەی شێركۆ بێكەس چەند شیعرێكییەتی‌و دەنگی
خۆشی تێكەڵ بەمۆزیكەكە دەكەم، بەهیوام كلیپیشی بكەم‌و پێشكەشی دەكەم بەڕۆحی پاكی ئەو شاعیرە گەورەیەی كورد».
لەكەنەدا ..موزیکی جەمشیدی تێكەڵ بەتابلۆكانی دارا دەبێت چاودێر-زاموا
ب��ڕی��ارە كۆتایی هەفتەی داه��ات��و، هونەرمەندی ن��اوداری كورد دارا ئارام، پێشانگەی ساڵ كە دواهەمین ئەزمونی هونەریی خۆیەتی لەشاری تۆرنتۆی ك��ەن��ەدا بكاتەوە ،پێشانگەكەش 44 تابلۆی قەبارە جیاواز لەخۆدەگرێت ،كە ئەزمونە جیاوازەكانی ئەم هونەرمەندەیە لەساڵی راب���ردودا بەڕەنگی ئەكریلك‌و ئینكاستیك دروستیكردون. دارا ئارام -لەبارەی ئەم پێشانگەیەوە لەكەنەداوە بە «چاودێر»ی راگەیاند: ئ���ەم پێشانگەیە دواه��ەم��ی��ن ك��ارە هونەرییەكانی ئەمساڵمە ،لەكاتی كردنەوەی پێشانگەكەشدا بینەر گوێ لەمۆزیكی هونەرمەندی بەتوانای كورد
شەهریار جەمشیدی دەبێت كە بەشێكی زیندو و چەند پارچە مۆزیكێكی كوردی دەژەنێت‌و پێشكەش بەبینەرانی دەكات، تابلۆكان رەنگدانەوەی ژی��ان‌و بینینی خۆمە بۆ ژی��ان‌و تێڕامانە لەیادگاری‌و بیرەوەرییەكانی من لەتاراوگە‌و نیشتمان. ل��ەب��ارەی كاریگەریی ش��اری تۆرنتۆ ل��ەس��ەر ب��اب��ەت��ی ت��اب��ل��ۆك��ان��ی��ش ،ئ��ەو هونەرمەندە وتی :بێگومان كاریگەرییەكی قوڵی هەیە ،فۆڕمی تابلۆكانم فۆڕمی ب��ەرج��ەس��ت��ەك��راوی ك��وردب��ون��ە لەگەڵ سروشتی گ��ەردون �ی‌و سەرنجڕاكێشی تۆرنتۆ كە سااڵنێكی زۆرە تێیدا دەژیم‌و دۆستایەتییەكی زۆری لەنێوان پەنجە‌و فڵچە‌و رەنگەكانمدا دروستكردوە.
دی كاپریۆ دەبێتە سەرۆكی ئەمەریكا میدیاكان:
پێگەی هۆڵیود ریبروتر-ی ئەمەریكی باڵویكردەوە، ئەستێرەی هۆلیۆدی دیاری ئەمەریكی لیوناردۆ دی كاپریۆ ،بەنیازە لەفیلمە نوێیەكەیدا رۆڵی 28هه‌مین سەرۆكی ئەمەریكی ویلسۆن ببینێت ،كە خاوەنی خەاڵتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی 1919یە .فیلمە نوێیەكە لەكتێبی نوسەر ،سكوت بیرگ وەرگیراوەو تێیدا سەرنج‌و تیشك خراوەتە سەر ژیان‌و كەسایەتی ویلسۆن. پێگە ئەلیكترۆنیەكە رونیكردۆتەوە ،لەرابردودا دی كاپریۆ توانیویەتی رۆڵی چەندین كەسایەتی بەرجەستە بكات لەفیلمەكانیداو بەباشی رۆڵەكانیان بگێڕێت، بەاڵم ئەمە یەكەمینجارە رۆڵی سەرۆكێكی ئەمەریكی دەبینێت ،بۆیە ئەم نواندنەی جیاوازەو روبەڕوی كارێكی قورسی كردۆتەوە ،لەئێستادا دی كابریو تەمەنی 39 ساڵە ،بەاڵم ویلسۆن-ی سەرۆك لەتەمەنی 67ساڵیدا كۆچی دوایی كردوە.
ناوەڕۆك: تێگەیشتن لەكاریگەریی ئەو گورزەی لە21ی سێپتەمبەری ،2013بەر لیستی 102ی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان كەوت ،شیكاری مێژویی‌و خستنەڕوی سیناریۆی جیاوازی پێویستە كە ئایندەی سیاسیی یەكێتیی‌و نەخشەی سیاسی لەهەرێمی كوردستاندا راڤە بكا: یەكەم .هۆكاری روداو: أ-لەسەر ئاستی ناوخۆی حزب :بەدرێژایی ( 7\25تا )9\21یەكێتیی وا خۆی نیشانی رایگشتی دا كە حزبێكی فرە جەمسەری بڕیار-ناكۆكی ناهاوسەنگە .ئەو پلینیۆم‌و كۆنگرە حزبیانەش كە لەم قۆناغەدا ،بەستران ،نەك نوێكردنەوەی بەرهەمنەهێنا ،بەڵكو ناسنامەی رێكخراوەكەی ،بۆ حزبێكی پشتبەستو بەسەركردە‌و تێڕوانینی عەسكەری بۆ شەڕكردن لەكایەی مەدەنی دا ،یەكال كردەوە .كاریگەریی ئەم گۆڕانە لەسترەكچەری سیاسی دا ،فیكرو كایەی مەدەنی پەراوێز‌و پشتبەستن بەئاپۆرای دەسكردی پۆپۆلیستی پەرەپێدا .ئەم دۆخە هەم دەستەگەری سەلماند‌و هەم ئاماری نەسەلمێنراوی دەزگاكانی هەڵبژاردن‌و رایگشتی. ب-لەسەر ئاستی بەشداریی گشتی :لەسەر ئاستی راگەیاندن ،یەكێتیی نەیتوانی بونی خۆی وەكو یاریزانێكی پێویست‌و گرنگ لەروی خزمەتگوزاری‌و خواستی سیاسییەوە بۆ رایگشتی بسەلمێنێت‌و كارینەكرد لەسەر هۆشیاركردنەوەی كۆمەڵگە بۆ تێگەیشتن لەبەهای ماف‌و ئازادی .لەم قۆناغەدا ،جیاوازیی چینایەتی دەركەوت كە یەكێتیی ،سەرباری ئەوەی دەسەاڵتێكی دور لەدەسكەوتی زەبەالح بو، نەیتوانی بەقازانجی خۆی ئەم گاپە پڕبكاتەوە :یەكێتیی (بەپێچەوانەی خواستی سكرتێری گشتییەوە) كارینەكرد لەسەر «خانوە قوڕەكان»و ،ژینگەی هەژاری‌و قەراغشارەكانی بۆ گەشەكردنی ئۆپۆزسیۆن جێهێشت .وەك چۆن لەكابینەی شەراكەتدا ،بەهاوبەشیی بەشداری نەكرد ،لەسەر ئاستی حكومەتی لۆكاڵییش كە بەڕێوەبەرێتی ناو پارێزگاكانن،و ئاستی بەریەككەوتنن لەگەڵ جەماوەر ،یەكێتیی نەیتوانی دیمەنێكی خزمەتگوزارانەی سۆسیال دیموكراتی بۆ خەڵك ،بنەخشێنێت. ت-لەسەر ئاستی پەیوەندیی سیاسی :هەرچەندە هاوپەیمانیی ستراتیژیی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان هەڵنەوەشاند ،بەاڵم یەكلیستیشی لەگەڵ پارتی بۆ هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی سێپتەمبەر پەسەند نەكرد .سەرباری ئەوەی بەجیا لەگەڵ پارتی دابەزی ،بەاڵم لەركابەریی پارتی‌و ئیسالمی سیاسی ،كاری راكێشانی دەنگدەر‌و بانگەشەی هەڵبژاردنی نەكرد .هەر لەم دۆخ��ەدا ،لێكتێگەیشتنی دەباشانی لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان ،نەكرد بەخۆراكێكی گرنگ بۆ مانۆڕێكی سیاسی درێژخایەن .واتە لەیەككاتدا هەم پردەكانی سازانی لەگەڵ گۆڕان روخاندو هەم لەبری سودوەرگرتن لەسیناریۆی لیستە بەهێزە داخراوەكەی پارتی‌و یەكێتیی بۆ پەرلەمان ،بەهیوای جۆكەرێك‌و بەتەنها خۆی خستە قومارێكی سیاسییەوە. دوەم .سیناریۆكان بۆ كاردانەوەی یەكێتی: أ-سیناریۆی تێپەڕبونی ئاسایی :ئەگەری ئەوە هەیە ئەنجامی هەڵبژاردنەكەی 21ی سێپتەمبەر ،وەك روداوێكی ئاسایی لەسەر ئاستی سەرەوەی حزب ،تێپەڕێت. لەم سیناریۆیەدا ،پالن بۆ گیرسانەوەی خوێنبەربونی دەنگدەری یەكێتیی دانانرێت ،لێپرسینەوە ناكرێت لەهۆكارەكانی شكست‌و ئەگەری هەڵوەرینی بنكەو لێكترازانی بێدەنگ ،بۆ هەڵبژاردنەكانی داهاتو ،زیاتر ئەبێت. ب-سیناریۆی بەئاگاهاتنەوە لەشۆك :ئەگەری ئ��ەوە هەیە ئەم روداوە، وەكچۆن الی بنكەی جەماوەری ،وەك شۆك تەماشا دەكرێت ،لوتكەی حزبیش بەئاگابێنێتەوە‌و ببێتە بناغە بۆ لێپرسینەوە لەهۆكار‌و جێبەجێكردنی پالنیش بۆ چارەسەر .لەئەگەری پەسەندكردنی ئەم سیناریۆیەدا ،دو ئاست پێشبینی دەكرێت :ئاستی لێپرسینەوەی رادیكاڵ :كە بەپشتبەستن بەناڕەزایەتی قوڵی بنكە ،داوای سڕكردنی خێرا‌و سزدانی بەپەلەی سەركردە هۆكارەكان‌و پێشنیاری گۆڕینی كۆمیتەی سەركردایەتی‌و داڕشتنەوەی سەرخانی حزبی دەكا‌و .دوەم ئاستی لێپرسینەوەی نەرم :كە پشت بەدەستنیشانكردنی سەركردەی كەمتەرخەم‌و لێپرسینەوەیان ببەستێت لەپاش رەخسانی دەرفەت لەكۆنگرێسێكی نزیكی حزبی دا .قازانجی ئاستی یەكەم ئەوەیە ،توڕەیی جەماوەری ماوی یەكێتیی هەڵئەمژێ‌و بواری نوێبونەوەی راستەقینە ،بەحزبەكە ئەبەخشێ ،بەاڵم مەترسی ئاستی یەكەم ئەوەیە :هەڵوەرین لەسەر ئاستی سەركردایەتیش بكاتە مۆدێل. ئەنجام: ئەنجامی ئەم هەڵبژاردنە شۆكێكی سەخت بو بۆ یەكێتیی ،بەاڵم كۆتایی یەكێتیی نییە .وەكو چۆن 11ی سێپتەمبەر كرایە دەرفەت بۆ پەلهاویشتنی ێ وەك دەرفەتێك بۆ نوێكردنەوە‌و ستراتیژیی ئەمریكا21 ،ی سێپتەمبەریش دەش داڕشتنەوەی یەكێتیی لەسەر ئاستی ناوخۆیی‌و بەشداری‌و پەیوەندییەكانی ،كاری لەسەر بكرێت .یەكێتیی هێشتا ،دەرفەتی بەشداریكردنی كارای لەكابینەكانی هەرێم‌و بەغداد‌و لەسیناریۆی نوێبونەوەشیدا ،ئەگەری ملمالنێی سەختی بۆ داڕشتنەوەی ئەنجومەنی پارێزگاكان لەبەردەمدا ماوە.
r1:Layout 1
9/21/2013
8:53 PM
Page 1
Ëõð þü rÍý„ þغk qlg îýøArHýC ÁAu»Ü # ¼ sæ # Û»üBÔ z½ñýÄ # ºlñüBC þðBܺqBìu
»ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK
|rexneycawder@yahoo.com
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw
379 www.chawdernews.com
Bì»ñýw »è ôAq½O AlÈõð þÝÉíéýÔ »è q»XñèBw .ÿk .ÿ»W rÈkôB_ ÿ»ñgºo :AC
þÝɿĽð lð»_ ô ÞÉܼ rý_½Ü »ðBì¼ o ï»C óB„BK ,q»wôõð »è ÿsAô ÿqBãW»ü »G ,Alƒ1965 þ¾Bw »è ô òýwôõð ô Alƒ2010 þ¾Bw »è .krÜ rý⻄½â ÿ½g ô BñÉø ºô»ðkrÜôÃG #.krÜ þüAôk þ_½Ü ,Alý¾Bxƒ91 þð»ì»O »è
.ºô»üAq s ¼k .ÿk .ÿ»W þðBì¼ o»ØBO ,Aq s»ƒì »ƒè àƒÉƒðAô»ƒwBƒK þPw»ø ô| l¿ýÕ¾½Ü ól¾½ø ÿu ¼ olð»_ þðBüu »Ü ,ºq»XñèBw .ºô»PÈ pÉâºk ,Alü q»Gô q ôºk ÿBýðk Á»â»è ÿ»Ü»ðôõG½ìBð
qºlðBLxÉC BPýð»C rO þÝÈqBW AlýðBýÈoôBø þOÂô »è »G ô QÉñýHüºk þüºq ô»â »G q ¼ s »üºô»C q»G»è ï»è »OAô»Ü .RAkºk Êè þXðq»w ÿkq ô zBG òü rý„Bð þÝɾBg q»ø q»â»C Ak»HÉPÜ ".»üºô»C q»G»è Aô»C ,QÉGArÜ ÿ»Ü»HÉPÜ »G RºqBG»w| qºlðBLxÉC »HÉPÜ ï»C" :ô ô o »Pxg ÿ rOBüs þü qBýðAs »G ôõÜBO ,òì ½G ôõG rO þÜ»üBãÈ o ÿ»Ü»Ý¾»g »è ô »OÂô ï»è rO þÜ»üºõÉ„ Ë oôBø ô»C ôõì»ø þwBK õw .îðAô pG ï»C þðkrÝKB_ »è »Ü ,ï»Üºk »ðAtü sBC ½G zBK õw ô ïôAk óBýýO»ìqBü Ak»HÉPÜ ".»ðBü õýwôõð ºô»üºqBG »è †ü»ðAô»C rOBüs ÿºô»C" :krÜ ºô»G ÿºuBìBC Bøºô q»ø ï»Ü»HÉPÜ ,»üºô»C ,RBܺk î¾Bd„½g þðBíÉéw »è b ,ÁBxì»C ÿ q»G½PܽC þãðBì ÿºô»ðkrÜ Á»â»è RBÜôBø ,rÉèô»ø »è b ô| ô ºô»PÈ rܺk ôÃG AlíðBܽéGBO ÿBãðB…ÉK #".ï»Üºk AtíýC þíðBܺq»ñÈõg ½G ï½g
"îðBýÈ oôBø þOÂô ½G ÞÉP„»â" þHÉPÜ ÿq»wôõð ô qBܺõÉ„ þñýwôõð »è ÿºôBì »è ,qºlðBLxÉC BPýð»C ,þüAl𻾽ø .ºô»PÈ rܺk þìºô ôk þKB_ AkôõOBøAk »G| qºlðBLxÉC BPýð»C ,ºô»üºqBG ï»è î¾Bd„½g" :lðBü»âAo ÿrÈkôB_ ÿ»ñgºo îðBýÈ oôBø þOÂô ½G ÞÉP„»â þHÉPÜ ÿºô»G ÿæ »HÉPÜ ô»C .ºô»PÈ rܺk NB_ rO þÝÈ qBW| ß»ð ,»ü»ø ÿºq ô»â þÜ»ýýPxü ô»„½g òì q»G»è ôõݾ»G ,»ìõýwôõð ï½g ÿºô»C q»G»è ,ÿ»Ü»Ý¾»g ,»üºô»ÝÉOÂô ÿºqBG »è ÿºô»C ÿ»Ü»ðBìs ô BýÔArâ½ýW ,ÿ»Üºô ô vÉì Bøºô q»ø ".»ü»ø ºô»ñì »G óBýülðºõÉK þýø ,QÉG ß»ýý_q»ø »OÂô ô»C" :þ…ýOõâ q»â»C .QÈ ôºk g ô »íðBÜ»ýÈ oôBø þ¾Bg Alü½g þPxü ô»„½g »è Ǽ rì Býð»O Aô»C ,QÈ ô»Üºk ôB_q»G þñü rý„Bð
qB_Bð ÞÉOBÜ ,Alü sBGq»w þO»ìtg ÿºôBì »è »Ü ;QÉGôõG >êýð½C Bð½C< ÿ»Ü»Pxü ô»„½g ,BK ô ô q ô»C »PÉ`G QÉGºk »è ,þðkrì ‡BK R»H¾»ø .RBܺk| òýéKB_ þèqB_ »G ôõ„ þüBì»ñýw þíéýÔ þðAôArÔ þÝÉÕƒýƒ„q»ƒC ,Alƒü»ƒÜ»ƒ¾Bƒì
>òüBPxýñÈô< þüBÝü q»ì»C þü sBxíéýÔ ÿBýðBLì½Ü .ÿk .ÿ»W< ÿºqBG »è ,þüBì»ñýw þÝÉíéýÔ þðBñÉùì»øq»G| »è ÞÉðAô»wBK< þðBì¼ o ÿq»wôõð ,ºô»ƒ>q»XƒñƒèBƒw .ºô ôkrÜ ÊK Qwºk þƒ>Aq s»ì »Ü ,þO»üõýwôõð| ½ðrèBw òý„ ,»íéýÔ ï»C ÿ½ü qBñýw ï»è ,ºôºq»XñèBw þðB…ýðôBð »G ,ÿ»Ü»ýü»ìBð»ã¾»G »íéýÔ þè»ãðôõ_½G ô »ñgºo ÿô ô o»Gô ô o ô ArÜ †üBíð Ak»ãðBì .ºôºôõG sAôBýW .ÿk .ÿ»W þðBüu ,QÈ rܺk Qwô qk »Ü ÞÉíéýƒÔ »è ,ÿsBGq»w þO»ìtg þðBÜ»¾Bw ÿºôBì »è| q»XñèBw þðBì¼ o ÿºô»ðôõGôÃG BO ,Alìºô ôk þýðBùýW þãð»W ÿ»Oõâ »G .QÈ râºk ½g »è ,Aq s»ì »è ރɃðAô»ƒwBƒK äð»W ÿ»ðBýü q»ãü qBÜ ô»C »Ü»íéýÔ ,óAq»ñÉùì»øq»ƒG zBG q»G| QÉ¿ÉùG óBýÉW»G ÞÈlð»ìq»ðõø q»w»è QÉðAõOºk .RAkºk lð»_ ,q»XñèBw þü»ìBð»ã¾»G þíéýÔ ½G ,½ðrèBw òý„ ºq»wôõð ï»C þðBüu ÿAôk »G óAo»â ô òýñÝ…K ½G þ¾Bw þíéýÔ þðBñÉù컃øq»ƒG .ºô ôkrƒÜ óBƒgq»ƒO Ak»ƒÝƒü q»ƒO .ºôõG| òüBPxýñÈô ÿBýðBLì½Ü ÿ½Pw»C »è †ü ôArGôBð þü»ìBñðBüu þHÉPÜ þñýwôõð »è ,½ðrèBw ,Bƒøºô q»ƒø þHÉPÜ òý컄»„ Akô ôkrGAo ÿ»PÔ»c »è »Ü ,Akq»XñèBw .ºôõG»ø þü qBÜôBø ,ºôõG| tíüBO ßq ½ü õýð þ„¼ rÔpK þÝÉØo| q»XñèBw .ÿk .ÿ»W ,»ðkrܽGºuBìBC þÉW ÿôBð| óAs q»ø þÝÈ q»ðõø »G ,ôõG Bì»ñýw »è ÿôB_q»G ól¾½ø ÿqAs »è ,AkAq s»ì »è ÞÉðAô»wBK »ƒè .krƒGºk ÞÉP„ Ak»üBýðk ï»è q»â»C< :þO»üõýwôõð ºôºl¿ýÕ¾½Ü ï»C >.»üBì»ñýw »P„ ô»C ,QÉG þɃè îƒØo QƒÉƒG»ƒø Qwô qk ½G ºôºôAkô ô o ô»C ‡BK »è »ü»ðAô»è þ…ü»üBãük
ºô»OBܺk NB_ þðBÜ»ðBì¼o îýøArHýC òükqBì 󻃃ƒüæ »ƒƒƒè AlƒƒÝƒƒÉƒƒHƒƒƒÉƒƒƒPƒƒƒÜ ôÃG ô NB_ ,ºô»ƒ…ƒÈlƒð»ƒC .ºô»PÈ rܺk þƒƒýƒƒKArƒƒƒg ,RBƒƒƒÜôBƒƒƒø þì»Ü»ü þKB_ »è »Ü»ƒü q»ƒø þñüAtük »è ï»ø ,þðBÜ»ðBì¼o ô NBƒƒ_ ÿ»ƒƒ¾»ƒƒø ô åq»ƒƒƒG Qɾºk q»wôõð ߺô R»ðBð»O ÿ qBܽø ,†ýñýwôõð ÿ»¾»ø òükqBì »è óBüAô »Ü ó ôõG rO þðBÜ»ðBì¼o ºqBGô ôk ºô ôkrÜ| .ºô»OBÝG NB_ ,îƒýƒøArƒHƒýƒƒC òƒƒükqBƒƒì ÿ vƒÉƒè½ƒÜ »ƒè »ƒüBƒPƒƒw½ƒƒìBƒì BPxÉC BO ,òük»c»w ÿ½ÝðAs ÿ»Ô»xè»Ô ôÃG þðBì¼ o ô ôk ô rÍý„ þðAõük ô ôk ô óAq»ñÈõg ó»üæ »è ô ºô»O»ðºô ôkrƒÜ þÜ»ýüsAõ…ÉK ºô»ðArâ»ñgºo ô óAq»wôõð | #.ºôArÜ Êè óBý„BG
rÈkôB_ ÿ»ñgºo :BC
ºôºq ¼ s þÝÉðAq»ñÈõg ó»üæ »è ô óArÜ »è ô ô s ô ArÜ Êè óBýìq»â þÜ»ýüsAõ…ÉK q»wôõð BPxÉC ,óBì»ð AlðBÜ»ýý„¼ rÕHÉPÜ ô óAq»ñÈõg ÿ ôB_q»G ºô»OBhýG ÿºô»C ½G »è ÿ»Ü»ðBì¼ o ô ôkq»ƒø ,óAqAôºlƒñƒÈõƒg
ô rƒƒƒƒƒƒƒƒýƒƒƒƒƒƒƒƒƒÌBƒƒƒƒƒ„ òükqBì ,zôõñƒðBƒì¼ o ô ôkq»ƒø ,îƒýƒƒøArƒƒHƒýƒC þðô»ƒg" ÿ»ƒÜ»ƒðBƒì¼ o ô óBÜ»ýýðArƒÉƒC ºôBƒýƒK »è »ƒØºq ½ƒG þƒñƒOô»ƒÜ »è ,"Alð½Ü þÝÉO»üBÝýc ô ºô»OBܺk ½Ü AlÝÉHÉPÜ þÜ»üºlñýüBC »è ºqBü pG 󻃃üæ »ƒƒƒè AlƒƒƒÝƒƒƒü tƒƒƒð ½G -»…Èlð»C ÿlðºôBð ôÃG ô NB_ ,ºôºô»ðkrƒÜ ôÃG ô NBƒ_ .ºô»PÈ rÝG þðBÜ»ðBì¼o »è »Ü»ü q»ø ÿºô»C ÿAôk þñOô»Ü ô| óBÜ»ýýðArÉC ºôBýK þƒðô»ƒg NB_ ,Akó½Ü þÝÉO»üBÜ»c »è »غq ½G
2
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
þW½è½ñýìrÉO
óBì¼o ÿuk óBì¼o »O½hýÜ ó¼k ô yÉPðBÄrÉw
kºõw»C k»íc»C kAsô»ð.k QÉwõñüºk ÞÈ qBW »PÔ»ø ôôk
ÿ u ½è½K ¼ rPð»C »OAô |Anthropology ÿ u ½è½K ¼ rPð»C ï»C ,)óBxðæA îéÌ( þGºq»Ì »G ,þwBñļ rì ,QÈk ÞÉK ó ½Ü þðBð½ü ÿ»„ô ô ôk »è »üºôAqAs »OAô ,Ǽ rì »OAô |Anthropos z½K ¼ rPð»C ô óBü u »è ºô»ñý¾½ÝÉè þPxðAs »OAô ,QxðAs þwBñÉK »üºõÉ„ ï»G òýðAõOºk .Ǽ rì ÿ qBPÔºq Ǽ rì »è »ü»PxðAs ô»C :òü»ÝG ÿ u ½è½K ¼ rPð»C ô òPxhÝÈ q »Ü ÿ uºk AlÜ»üBã¾»ì½Ü »è ô ôlñü s þÝÈ qºô»ðõG þO»Õýw»G ºô»Pɾ½Üºk BýWBýW ÿ qBÜ ôºôÃG AkBýO ôArÝü qBük þÝÈ q õPèõÜ ÿ»üBw rÈ u»è þýO»ü»ì½Ü þíPxýw .»ü»ø ÿ ôArÝü qBük ÿ qBPÔºq ô RBܺk þļ rì ô þüBOºq»w þðBüu»è »ü»PxðAs ô»C ÿ u ½è½K ¼ rPð»C òýÉ¿G òýðAõOºk Bøºô q»ø þðBüu»è RAkºk Á ô»ø »PxðAs ï»C ,jq»_ôBø ô Ëõð þðBüu ß»O»è ºô»Pɾ½Üºk þüBOºq»w ÿ vÈ qkô q ôk ÿ ô ô vÉì»è þñOô»Ý…ÉK »G òPw»G Q…K »G ºô»Pɾ½ÝG þP…â»G Ǽ rì ºôAôk»G ï»øºks ½ð ÿºk»w»è ,ºôõOô»Ý…ÉK ô Ëõð þÝÉPxðAs Büu ½è½K ¼ rPð»C ,Alü q»„»G ,BKô q ô»C ÿºôºqºk þðæ»â »è ºô»ñý¾½ÝÉè »G ArÜ Qwºk ºô»ýü qBÜrýâAk ÿ»w¼ rK ÿ ½ø»G ô þO»ü»ì½Ü ô þP„ô rw þð»üæ»è ºô»Pɾ½Üºk Ǽ rì þðBܺqBÜ ô qBPÔºq »è »PxðAs ï»C óBýì»Ü»ü :QÈk ÞÉK þܺq»w þ„»G ô ôk »è »PxðAs ï»C .ºô»ýü qBü u ô ÿ q õPèõÜ ô Ǽ rì þýðBâq ½C þð»üæ ô ïq ½Ô »è þP…â»G »Ü "þðBâq ½C/þP„ô rw ÿBüu ½è½K ¼ rPð»C" ÿBüu ½è½K ¼ rPð»C" óBýìºô ôk ,ºô»Pɾ½Üºk AlðBÜ»ìºkq»w ôõì»ø»è Ǽ rì ÿ»èæõw»è ï»G .ºô»Pɾ½Üºk Ǽ rì þðBܺqBÜ ô Qü q»ðõGAk ô qBPÔºq ô q õPèõÜ»è »Ü "ÿ qBüu/ÿ q õPèõÜ þÝÈk½Pýì ô îPxýw ߺô ô þP…â þÜ»ü»Ü»ü ߺô ºqAõG ô»C þðAqºvÈõO ÿ»Gq ¼ s .ó»Üºk Ak»PxðAs ï»è qBÜ ôArPw»Gºô»ÝÉK ô þðô ô qºk þPxðAs »è ÿºô»C ߺô RAkBð ßBO þļ rì »G j»üBG ÿ u ½è½K ¼ rPð»C QÈk ÞÉK BýWBýW ÿ s»âºq ô Nô râ »è »Ü RAkºk ÞÉļ rì»G j»üBG õݾ»G ,»ü»ø Alüu ½è½ýxýÔ »è Ǽ rì ô Ǽ rì óAõÉð þðôõ`ÝÉè ô ÿ sAôBýW Alü q õPèõܽýw½w þÜ»üºõÉ_qAõ_ »è ,ô .ºô»OBܺlý„ AlðBܺsAôBýW ºq õPèõÜ ô þñPýC ô ÿ u ½è½K ¼ rPð»C óAõÉð»è ½gô»PwAq ô þðBâq ½C þÜ»ýülðºõü»K AkºrÉè óBìõãÉG| óBýì»Ü»ü ï»G ,ºô»ñ¾½Üºk Ǽ rì»è »Ü»PxðAs ô ôkq»ø ÿ»ýÉK ô»G ,»ü»ø Alüu ½è½ýw½w þÝÈ qºô»ðõG ߺô óBýìºô ôk , ºô»Pɾ½Üºk Ǽ rì»è ÿ qBüu/ÿ q õPèõÜ þÝÈ qºô»ðõG ߺô Ǽ rì»è »Ü Akºô»è ò„»GôBø ÿ u ½è½K ¼ rPð»C ô ÿ u ½è½ÝüBw Bøºô q»ø .þO»ü»ì½Ü ßBO þļ rì ÿ qBPÔºq ô ó ô ô qºk »è óBýì»Ü»ü »Ü ó sAôBýW Akºô»è ï»G ,ºô»ñ¾½Üºk .ºô»Pɾ½Üºk þP…â»G Ǽ rì ÿ q ôõPèõÜ ô qBPÔºq »è óBýìºô ôk þ_»Ü ,ºô»Pɾ½Üºk ÿ q»„»G þðBüu þO»¾Aô q þÕwºô-1 :»è òýPü rG ÿ u ½è½K ¼ rPð»C þðBÜ»XðBìBC òü rPãðrâ þðBüu ô qBPÔºq þðkrÜqBì½O ô óBÜBýWBýW »ýü ¼ rì ºs»âºq ô Nô râ þðBüu õÉð»ðôõ_ þðBýì»è »ñ„»_ »G òP…ü»â ½G Ǽ rì þü qBü u ô ÿ q»„»G þðBü u þðkrÝñÉè½K-2 .óBü»ðAu ¼ q ,ÿ qBÝ„ôAq ,þüBOºq»w :ߺô þðBÜBýWBýW »ÐBð½Ø»è ÿ q»„»G þðBü u þðBܺsAôBýW þðBüu þðBÜ»ýü qBÝðAo½â þðkrÝü qBük-3 .ÿ u ½è½ñÝÉO ,þÕü rÌ»ì ,ÿ sBw»…ýK ,þ¾BÜõP…Ü ô Ǽ rì þñü rÈk ÿ q õK»è»Ü ½G ºô»ðAo»â»G ‡»ì»C ,»ýü qBÝðAo½â ô»C þðBܺqBܽø ô Ǽ rì ô ïBXðºqºk-4 .ºô»ðkrÜkq ôAq»G þðBýì»è QÈ rܺk òýGAk ºôBPxÉC »G þðAlÈ râ .óBÜ»Kô râ ÿºlñüBC»è ºô»ñý¾½ÝÉè ôAkºlñüBC»è þü ¼ rì þü qBÝðAo½â þðBÜ»ýýñýH…ÉK
ÿ u ½è½ñPýC RæçxèA îéÌ( óBü )ÛArÌæA îéÌ( þGºq»Ì »G ,þwBñÜ»¾»_ºq ,|Ethnology ÿ u ½è½ñPýC ºô»PÈ o»âºk »ü»„ô ï»C þ¿w»C ,ÿ u ½è½K ¼ rPð»C þðBÝPxðAs»Ùè»è »ÝÉPxðAs »Ùè ,)¥Er…HèA ï»C ,óBO»ééýì ô óæ»â þÜ»¾»_ºq »OAô |Ethnos z½ñPýC :þðBð½ü þð½Ü þÜ»ü»„ô ½G ÿ»èæõw ô ë»â þðBÜ»ýülð»íO»HüBO õÉð»è ï»G ºô»Pɾ½Üºk Ǽ rì»è óBìõãÉG ‡»PxðAs ºô»Pɾ½Üºk Ǽ rì»è »PxðAs ï»C »OAô»Ü ,ß»¾»_ºq ôkAu»ð »OAô »èæõw ,Alü½g þðAl¾»øq»w »è »PxðAs ï»C Bøºô q»ø ,ºô»ýüºô»O»ð ô þñPýC þÜ»¾»_ºq »G AlýPwºõü»K»è »è óBxük ,ºô»Pɾ½Üºk Ǽ rì þ¿w»C òýì»Ü»ü»è ô R»ü q»„»G þðBܻܻ¾»_ºq ôkAu»ð þÅýè k½éÜ .ºô»Pɾ½Üºk óæ»â þðBÜ»ýükAu»ð ô ÿ q õPèõÜ ô þðAô»ðBìs »ýülð»íO»HüBO ÿk½Pýì ÿ ô ô q»è ÿ»ðAqAkôBð »ýýxðºq»Ô BðAs ô»è »ÝÉÜ»ü )2009-1908( z¼ rPw .ºôAk Büu ½è½K ¼ rPPð»C »G ÿºq»K q ¼ s þÜ»üºsAlð»C BO ºô»ýü q»âkBýðõG »è q»G ÿºô»Pgºô»OBwô»è ºô»Pɾ½Üºk óæ»â þðôõH¾»ÝÉO ôºô»ðÂõW»è ÿ u ½è½ñPýC þü ô ô vÉì ÿºôB_q»w ÿAôk»G ºôºrÉè ,ºôAl¾»ùü q»w AkBýO þļ rì »Ü ÁBw ó ½ýéì òülð»_ ºõÈõÜ»è Al¿w»C»è óBܺq õw »ýülñýø þðBܺs ½ø »ðôõíð ½G ,QÈ o»âºk Alü ôºs q»w þðæ»â ºô»ü»Ü»è ,ó ôõG ÊW»P…ýð Ak»ðBñÈõ„ ô»è ÿ»Ü ôºôõOrâ óBü»Ý`È q ïBÜ ô ó ôõOBø óBxük ,?»ýý_ óBýðBÜ»ýü q õPèõÜ ô þðBìs »ýüsAôBýW ,ºô»O»ðôõGôÃG AlñýOæ ÿBÝü rì»C»è þ¾Bg ô óBܺq õPèõÜ þ_½Üô óBýñOô»Ý…ÉK ô óBýüsAôBýW ô óBܺq ôõPèõÜ »è »PxðAs»Ùè ï»C .ºô»Pɾ½Üºk ºô»ýü qBÜkq ôAq»G ÿ ô ô q»è óBýðõ`ÝÉè ô sAôBýW
þÔArâ½ñPýC qBÜ AlðAô»C ß»O»è ô ÿ u ½è½ñPýC ô ÿ u ½è½K ¼ rPð»C »è ºôApG»ðAk þÝÉ„»G ‡»PxðAs ï»C ô þÝýPÜArK þð»üæ þÔArâ½ñPýC ÿ»ýÉK ô»G ,þÕwºô ÿBüu ½è½ñPýC QÈ rOôºk þ…ýÉK ,RBܺk »G ô ½gô»PwAq þñýHÉO »G Q…K .»ýü u ½è½ñPýC ô ÿ u ½è½K ¼ rPð»C þýðAlü»ì ô þÕwºô »Ùè ï»C þðAô ôkrÜqBÜ ô óAqºvÈõO »OAô ,QÉPw»Gºk QñÉìõýܼk »G ô þéÍýÔ þðkrÝü qAl„»G ôºô»ðBÜ»ýüBOºq»w »è»â ô s ½ø ôBð »ñ`G þÝýPÜArK þÜ»üºõÉ„»G ô þéÍýÔ»G óºkºk Á ô»ø þýPxðAs þìBXðºqºk ʾ»ì½Ü»G ÿºô»C ½G R»ÝG óBýðBü u ÿ qAl„»G ô òwõñG þñýHÉO óBܺq õw »ýülñýø ÿºô»ñüs ¼k QÉ„ºk »ðôõíð ½G ,Ëqºk »ñÉG kq ô ô äðrâ ôkôõw»G þñýHÉO ô Qü q»ðõGAk ÿºô»ñýwõð ôAkôõ…ÉK þðBܺk»w»è yHì½è½Ü q»Ä½Pxü rÜ ó»üæ»è z¼ rPw þÅýè k½éÜ Al…Èõð ÿºk»w»è ,QÈ rñGAk þÔArâ½ñPýC ÿ qBÜ òýì»Ü»ü »G óBü q»w»è ºs ½ø ÿºqBGqºk þÝýPÜArK ô ÿ q ½ýO ÿºô»ñý¾½ÝÉè »Ü »ýýKô q ô»C ÿBðAs òü rPãðBGôBð»G ô òýPð»Wq»C ô êüsAq»G þðBÜBýWBýW »_ôBð þýðAkq»w þ…ü½g ôºô ôkrÜ óBÜ»ýüBOºq»w | .ºô ôkrÜ þýééý„ :»ðAôpG rOBüs ÿ qBýðAs ½G ,JrÍèA JBPÝèA kBdOA ,zBí…èA þx‚Ì.k ,)B‚WõèõGô rTðæA( óBxðæA îéÌ þèA êglì-1 ,qAtEA ëB…‚ìô QðõG qB‚G ,B‚WõèõGô rPðæAô B‚WõèõñSœæA îXÍì-2 .2004 ,Ú…ìk -3 .2006 ,Rô r‚G ,r…ñèAô RBwAqléè ¥‚ÍìBXèA ¥xw‹íèA lXì ,lí™èA fBH™ì:¥íWrO ¥xw‹íèA lXì ,¤q õPÜ Zq õW.k :¥íWrO ,ú‚Oq ôk AõxðArÔ óBW ,¥‚ðBxðæA ïõéÍèA îXÍì lídì óBxcA.k ,ÏBíPWæA îéÌ ¥Ìõwõì-4 .2009 ,Rô r‚G ,r…ñèAô RBwAqléè ¥‚ÍìBXèA îéÌ ¥Ìõwõì-6 .kõíc lídì.k :¥íWrO ,¥‚GkæA RBd骙íèA îXÍì-5 .òxdèA #.ëB„qBì ókq õW ô RõÝw ó õW ,1Z,ÏBíPWæA ÿô ô o»è ÿºô»Cq»G»è ºôBðAk ºô»Ü»ü»G óBì»üºôAqAs Êw ï»C »ü½G »íÉC :þñýHÉO ºô»ð»ÜBð AkõW óBýÝÉè z»Ü Ëlð»ø ÞÉñ„»_»G òÝü tð ºô»Ü»ü»è q ¼ s ºôBðBì ô»Õü sºô .RBܺk óBý¾»ÝÉO óBü
òü rPãðrâ ïºkq»ø ,»O»íýéƒG ºq»ƒwôõƒð QÈ ô»üºk»Ü ÿ»ýÉK ô»G ,ºôArwôõð þÝÉغk ÿ vG »ñ„»_ ô»G ô QÈ o½ãG ÿ ½g ÿ qºk»Ø »PÉGºk »Ü ÿºô»C Á»â»è ,QÈ ô»üºk »Ü ,jq»_ôBø þļ rì ÿ ô ôlñü s þÜ»ü»ðôõíð ô ô ô vƒÉƒì ÿºkAs Alƒ…ƒýƒOBƒÜ óBƒì»ƒø»ƒƒè .þO»ý„½g þìºkq»w þðBÜ»ýü qBÝðAo½â »è ,tÉø»G þÝýO»PxýC þÜ»ü»Ü¼ rýG .QÈ rܺk ÿk»G Ak»Ü»Øºk ÿlðôArãƒÜBƒG Ak»Ü»Øºk þñýwôõð þìºkq»w»è þ_q»â þ¾Bc q»wôõð þPw»G»ì»è óArâ»ñƒgºo q»wôõƒð»ƒÜ ºôõƒGAô óBƒýƒÉƒK ô ó ôõƒG»ƒð .ºô»Oºõýwôõð ÿ ½g þðBüu ÿBýÔArâ½ýG þðBLxýC þðBƒìs»ƒG| »ƒO½ƒhƒýƒÜ ó ¼k zBì½O ó»üæ»è 1612 þ¾Bw»è ôºôArwôõð †ü rOAôk ô ÿ týéãñýC »OºôArÜ ºô»ó½Péý„ »OºôArÜ ºô»òükõÜ ó»üæ»è Ak1614 þ¾Bw»è .þxðºo»Ô ,»ìºkq»w ô»C þðArâ»ñgºo»è ÞÈ q ¼ s óBü tÉìBD¾Bü»g ô þÙýPð»ìBð þÝɃغk»ƒG ºôõGAô óBý…ÉK R»ðBð»O ,ºôAk ﻾»Ø»ƒè þðBܻܼ rý_ ÿºõÉ„ôBƒø sAõƒÉƒ„»ƒG»ƒÜ Ak»ƒðBƒìºkq»ƒw ô»ƒè .QƒÉƒG| ½ƒýƒ„BƒƒÜ½ƒƒK »ñPxg ½G| »O½hƒýƒÜ ó ¼k þƒðAq»ƒñƒÈõƒg AlðBxýéW»ì õÉð»è ,óAôõGºkBìBC þñýð»ÝÉK .ºôºlñÈõgºk óBü»Ü»Øºk lñ¿G þãðºk»G Akºku»ø þgq»_»è ô ß»üºk»w ‡BK ,"ïtýèBð½ýwAo ô ÞýwçÜõýð" þìu ô»O »Ü lðBÙ¾õg ô krÝ„½â ÿAô þÝÈ q»ñÈõg õÉð ÿ tƒÉƒìBƒC»ƒPƒ¾Bƒâ ÿ sAõƒÉƒ„ Qƒ…ƒK»ƒè ô ókrƒÝƒÕƒ„»ƒÜ þƒ¾ô»ƒø ,ºô»ƒÜ»ƒðBƒì¼ o .Akºk óBýÈõð þÝÉP„ ÿºô»ñü s ¼k ô| »ñüBø þðBí¾»C ÿ râ»ñgºo ô rýÌB„ ó½Ä aü qlü rÔ þðBí¾»C ÿBðAõO»G ÿ q»wôõð »Ü»Øºk ½G óBýÈõð þÜ»üºô»ðlñÈõg| ÀãÉ¿„ ô q»ñÉøAk ߺô óBüyÉPðBÄrÉw ô krÜ ºôõG »ì»C ÿlýC ,lðBwBð Býðk»G ÞÉO»íýéG ºq»wôõð ô»C þðlðBwBð þÈõð þÝÉÝÉLwºk ÿºqBƒìu †ƒü u ¼ o»ƒG u ¼ o ô AkBƒƒýƒƒðk»ƒƒè »O½hƒýƒÜ ó ¼k þƒðAq»ƒñƒÈõƒg .»üAlðôõGkBü s»è| »è| rƒÉƒG½ƒéƒÔ ÇBƒPƒw½ƒâ ºô»ƒè zBƒG AlƒýƒÝƒÉƒñƒýƒwôõƒð ÿºô»ƒƒƒƒC †ƒƒƒƒÉƒƒƒƒK ,RBƒƒƒÜºk ºô»ðlñÈõg ÿ rÉÔ þüAô»ƒO»ƒG ÿ»Ü»ðBì¼ o ÿ»Gq ¼ s ,QÉHƒG »è R»ðBð»O ô ºô ôkrÜ q»Gs»C Al…üÿqBĽG ïAk»ì þñýwôõð ÿ sAõƒÉƒ„ »ƒè ÿkôõƒƒw q ¼ s »ƒO½ƒhƒýƒÜ ó ¼k þƒñƒýƒwôõƒƒð .ºôõOrâqºô| þƒPƒxƒü õƒÉƒƒK»ƒƒG AkºrƒƒÉƒƒè ÞÈlð»ø»G ºuBìBC »Ü îðAsºk ïºlG »ðBülýW ºô»ñý¾½ÝÉè ô»è ô| yÉPðBÄrÉw »G Û»øqºk»Ü :ó ôArwôõð| »O½hýÜ ó ¼k ó ¼k þƒƒƒƒƒƒƒƒƒðBƒƒƒƒƒü u" -1 :þñýwôõð -½`ðBw ô»O½hýÜ ."½ðõìBð½C Ëk êÈõãýì" ó ¼k ÿBƒƒƒƒƒƒƒãƒƒƒƒƒÈ o" -2 :þƒƒñƒƒýƒƒwôõƒƒð "»ƒƒO½ƒƒƒhƒƒýƒƒÜ ."òü q ¼ s»C" »G RºqBG»w Aoô rýG ÞÈlð»ø" -3 Ë s ½ƒW" :þƒñƒýƒwôõƒð "»ƒƒO½ƒƒhƒýƒÜ ó ¼k ."QÉwBâ ÿBãÉOq ½C "yƒÉƒPƒðBƒÄrƒƒÉƒƒw ÿAoô rƒƒýƒƒG" -4 ."¼ rPwBÜ ½Ýü rì»C" :þñýwôõð ¼ rPwBÜ ½Ýü rì»C »…ýwBG þðBüB„ ô»G ºuBìBC »ðAôBÝ„Ao ,Alü»Ü»ƒHƒÉƒPƒÜ»ƒè| ,»O½hýÜ ó ¼k þغk »Ü RBܺk »ýýPwAo ó ¼k ô »ýýð tÉìBC»P¾Bâ ô ÿlýì½Ü þÝÉغk ï»è »ÝÉļ rì õݾ»G ,»ýýð QÉ„ ‡»O½hýÜ ÿ qºk»Ø ÿ ½g þPwºk»G QÈ ô»üºk Ak»üBýðk QÈ rÝG þ…ÉK BO ô RBÝG ÿ qBƒük ÿ ½ƒg ô RAlƒƒƒGqºô óBƒƒƒÜ»ƒƒƒPƒƒƒƒ„»ƒƒƒƒè Qƒƒƒƒwºk #.QÈ o½ãðBýG
yÉPñÈõÔ z½èqBÜ òükºtýÌ Öwõü :ºô»ýýÜqõO »è .ô »Ü »üºq»wôõð ô»C yÉPðBƒÄrƒÉƒw ô»G ô ºôõG þðAlñü s rýCAs»W »è ÁBw YñÉK AkBìq»C þð½ýxýì½Ü þìAlð»C »Ü ÿ»ýÉK .BxÉ¿Ü þOºrÔ»ð q»G »OºôõOô»Ü ,ºôõG ÿrãWBG– ÿq»HðBìq»Ô ‡ºô»C ÿqBGq»w q»ø ,ºôõG †ü-RBøAk ÿºô»ðkrÜ½Ü ô ô ÿsk þO»ì½ƒO »ƒG óAqBƒWq ¼ s »ƒü½ƒG ߺô ô ºôArÜ þðAlñü s þƒxƒýƒLƒPƒwºk »w»Ô»Ø Qƒ…ƒK »ƒè qAs q»ƒØ þƒÝƒÈôBƒýƒK ô q»w »Oºô ôkrG þðBüu ºô»ðBÜ»ñýñwBC ÿq»w Al…ýýðôõG»ð »è ô þOôõGBð »G ºô»OºôBð yÉPñÈ ½Ô z½èqBÜ |
,óBÜ»Ýýè½wBÜ ÿÂ»Ø ÿkõg»è ÿ qBÝðAo½â .RBÝHÉK Qwºk ºôBý¾BPýC»è BwBü ôõì»ø| »O½hýÜ ó ¼k ÿ q»wôõð þðBì¼ o þñýwôõð þðBÜ»ýülýéØ»O BxÈ o ô ‡BPxÉC BO ô krÜ rÈ u ôºq»w ÿ ½g †ÉK »G ,óBÜ»gq»ƒ_ôBƒø ºq»ƒwôõƒð ôõƒì»ƒø ï»C ,ó ¼ oºk Akô»C ÿ»ãÈ o ô »Ý`È o óBì»ø »ƒG ,RBƒÜºlƒÉƒè óBƒìAô ô»ƒC ÿ»ƒðAlƒ¾ô»ƒø ÿºô»ðlñÈõg ô Býðk »ñýðAôpG »Ýük þÝÈ ôB_ Qƒƒw»ƒƒG»ƒƒì »ƒƒG b BƒƒW ,òƒƒƒü»ƒƒƒÝƒƒƒG ½ƒƒƒG ÊG óBü QÉGlðBÙ¾õg ÿAô þÜ»ýýO»üBw»Ü .BâBC ½G ,QÉGôõG »Ü»ýý_q»ø þPw»G»ì »G
ÿ qBƒýƒwrƒK rƒÈ u »ƒñƒPƒƒxƒƒg»ƒƒè »ƒƒÜ»ƒƒØºk .ºô»PÉGp_ ,AlðBÜB_qAõw ô þÜB_qAõw yÉPðBÄrÉw ÿkõg»Ü ÿºô»è òýðBìõãÉG ÿ ½g þgB_ ÿ ôBýK ô ÿlýW þÝÈ q»ñÈõg| ,ºô ôkrÝPwô qk ÿ ½g ÿ ½g ½ƒG ,ºôõƒG ,ºôõG ôArGæ qBÜ»è þÝÉÝ…ƒü tƒK ÿ oõƒÜ BXðBìæBw ÿ ½ÝðAs ÿ qBÜlñÈõg ÞƒÈ ôBƒO rOAôk ôºlü o»â »OºôõG ß»üºôBì ôºôõG| ô| MýéƒýƒÔ þƒÝƒ„½ƒÜ »ƒO¼lƒðBƒü»ƒâ ÿ ½ƒg Alü½g ÿæ»G þðAôBýKºq ô»ƒâ þƒXƒðq»ƒw »OºôAqkrÉð AlÝÈlðB„ Á»â»è ôºôB…ÉÜAo »O½G ÁBñükqBÜ þðBìq»Ô»G óB„BK ..Bì¼ o »O½Oô»Ü ,AlÝÉãð»Wºo»„»è ô sBƒGq»ƒw
“
| 1 ô| yÉPƒðBƒÄrƒÉƒw òƒýƒÉƒ¿ƒG QƒÈ rƒÜºk óBýÜô ôkq»ø »Ýðõ_ ..ó»ðAôk| yHì½¾½Ü .ºô»Oºõü s ¼k óBýãðrâ q ¼ s þƒPƒ„ ô ôk ÿ»K ÿºô»C ÊG»G óB…ýÜô ôkq»ø ï»G óBýÕ„»Ü »Ü ó q»G »P„ ô»C þO»ÙýØ»c»G .ºôõP…ÉùÉW óBü»üBýðk ï»C ,ºô ôkrÜ ô Ë o»Oô»Ü AôBCu ¼ o ôºq»G| yHì½¾½Ü !?R»ƒøu ¼ o »ƒO½ƒPƒ…ƒü»ƒâ ôõƒGAô þƒƒÉƒK Bùð»O »Ü þðAsºk ÿAô †üyÉPðBÄrƒÉƒw »G uk ÿ tÉìBCtð»O þü»ñgºo þÝÉðBì¼ o þülýéØ»O ô ôBG þƒýƒÜBƒ_qAõƒw þƒðBƒì¼ o .ºõýwôõð ÿ ½g þìºkq»w »Ü þðAs ÿºô»G| yHì½¾½Ü »ð ÿlýC »ƒƒƒð ôºô»ƒƒƒƒOºõƒƒƒƒü s ¼k ÿBƒƒƒƒÝƒƒƒƒü rƒƒƒƒì»ƒƒƒƒC »Ü ôõG qAkq»G»g ºô»è †üyÉPðBÄrÉw .ºôõP„oAk þgq»_ôBø þðBì¼ o ÿ»ÐBñG þýO»üBw»Ü| »O½hýÜ ó ¼k ÿ q»wôõð ÿºkq»K rÈ u»è ,ºô ôlðBÙ¾õg þÝÉÜB_qAõw ôBxÈ o ô»xÉ¿Ü q»w »OBܺk ‡rÉø AlýPÉ„ ï»G ,óBÜ»ýƒülƒýƒéƒØ»ƒO BƒwBƒü óB…ýðAô ÿ ½g AlOBÜ óBì»ø»è ôõì»ø ÿlð»GBK »üAõâ»Ü RAkºk ô»G .»üBxÉ¿Ü þðBÜBxÈ o ôBwBü ,òƒýƒÉƒ¿ƒG òƒýƒðAõƒOºk ‡»ƒƒýƒÉƒK þƒ„BƒƒG þƒƒÜ»ƒƒü»ƒƒPƒƒýƒƒèBƒƒìq ½ƒƒÔ ó ¼k ÿ q»PÜAqBÜ»è þü ô ô oô ôk .QÈ ô»Üºk ôB_q»G Ak»O½hýÜ ½gAk »Ü òýðAt„Bð ºqBük ºlñÉø| »O½hýÜ ó ¼k þPwAo»G kõgBü ,ºqBÜBw ôºkBw ô ßBL¾k ÿ ½g AôBC QÈ ô»üºk Qw»G»ì»G »ƒíƒÉƒC»ƒG ÿ ½ƒg ô ô ô o»ƒOBƒhƒG »ƒãƒðºo óBƒü !?QƒÉƒñƒƒÉƒƒwBƒƒñƒƒG ô»è Bùð»O †üyƒÉƒPƒðBƒÄrƒÉƒw ô»ƒƒƒC ºô»ƒƒƒüBƒƒƒãƒƒƒýƒƒƒð»ƒƒƒ„½ƒƒƒƒâ »Ü QÉGlðBÙ¾õg ÿ»ýýO»üBw»Ü ,ºôõƒG þƒPƒw»ƒG»ƒƒì ÿ ½ƒƒg½ƒƒG ,ºôºô»ƒC þƒÈ o»ƒè QƒÉƒðAõƒPƒGBƒO ºõÉ„ ô ÀƒÝƒ„ òƒü rƒPƒ„BƒG»ƒG þðAq»wôõð q»w »OBÝG ‡rÉø þƒÜBƒ_qAõƒƒw þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒðBƒƒì¼ o þÉ¿G ½O óBü .ÿ ½g þðAq ôºk !?ºô»PÉHýwôõð ÿ»O½hýÜ ó ¼k ,J¼ týC þOBÜ»è ÞÉغk aýø »üArÝ„BƒC »ƒÝƒðõƒ_ ½G þGBPýÜ ô JBxýƒc Alƒüºô»ƒñƒýƒwôõƒð ÿ ½g þÈ o»PwAo ÿ ½g½G Ûºk ,QÈ rÜBð ÿ»Ø»„»è ÿ ½g þðBÜ»¾BG»G ôºô»PÈ s ¼kºk »OBgºk ÿ»Üºq»wôõð ÿkõg ô RAkºk ÁBG .ºô»PÈ pxüºk ôºtÈ ôAq»K ó ¼k þðôõGtÉìBCtð»ƒO ô Þƒýƒð¼ rƒýƒC ,»ü»Ü»Øºk þÝÉ„»Üô ô o Bùð»O| »O½hýÜ ÿkõg ,ºô»Ü»ðBì¼ o þÝÉLwºk»è q»ø Bðºk ôºôºqBýwrK rÈ u »OBgºk ÿ»Üºq»wôõð ÿ»w¼ rK»è »ñgºo ÞÉ„»G lð»ƒ_ ‡BƒK QƒÉƒ_ºlƒÉƒKAô .QƒÈ rƒâºk ºô»ƒƒðlƒƒñƒƒÈõƒƒg ,»ƒƒÜ»ƒƒØºk þƒƒÜºq»ƒƒw þƒƒPƒƒw»ƒƒG»ƒƒì»ƒƒÜ þ_q»â .QÉG AkºtÉO ô»C ÿ ô ô o»Pxg»è q»ø ,‡»Ü»Øºk þüBO½Ü BO ô þP…⻃G þܺq»w þPw»G»ì»Ü óBìôB`…ÉK »PÈkAô
BxƒÈo ô BƒwBƒü ôõƒì»ƒø| »ƒO½ƒhƒýƒÜ ó¼k ÿq»ƒwôõƒð rÈuôºq»w ÿ½g †ÉK þðBì¼o þñýwôõð þðBÜ»ýülýéØ»O »G ,óBÜ»gq»_ôBø ºq»wôõð ôõì»ø ‡BPxÉC BO ô krÜ ÿ»ðAl¾ô»ø ï»C ,ó¼oºk Akô»C ÿ»ãÈo ô »Ý`Èo óBì»ø ô Býðk »ñýðAôpG »Ýük þÝÈôB_ »G ,RBܺlÉè óBìAô ô»C Qw»G»ì »G b BW ,òü»ÝG ½G ÿºô»ðlñÈõg BâBC ÊG óBü QÉGlðBÙ¾õg ÿAô þÜ»ýýO»üBw»Ü
kredi yayinlari/2005 -istanbul :qºlƒÈu
Býðk ,AlÝÉðBì¼ o þÈõO ô ôk»è qBXì»Ü»ü .sAôBýW ô AkõW þÝÈ qºô»ðôõG ºôõG q»ø ß»ð ÞÉغk ߺô| »O½hýÜ ó ¼k qBýwrK ÿ rÉÔ ô QÈ râºk Býðk»è »ñgºo ÿkõƒƒg õƒƒÝƒƒ¾»ƒƒG ,RBƒƒÜºk óBƒƒíƒƒƒðkrƒƒƒÜ ôºôºqBýwrK rÈ u »OBgºk þ„»Üºq»ñÉÙ¾õg .QÈ râºlÉè ÿ»ñgºo *** |
2 | ÿrì»ð ô »O½hýÜ ó ¼k
êÈõãýì ÿkõg þÜ»ü»ñÈ ô aýø þ_q»â ï»G ,»ýýð AlPwºk q»G»è óBìyÉPðBÄrÉw ÿ»Ü»ñýãì»Ð »ÜB_qAõw ÿ»ñÈ ô »…ýì»ø q»G»è óBìyÉPðBÄrÉw ÿ»Ü»ðBì¼ o õƒÉƒð .ºôB_ ô»C þÝÈ qBÜB„ ߺô| »O½hýÜ ó ¼k
ÿ ½g þÝÉPwºk ô óBÜ»Üq õƒO ÿ»ƒw½ƒG .ºôAlPwºk»è YñÉK »Ü »üºq»wôõð ô»C| yÉPðBÄrÉw ÿ»ýÉK ô»G ô ºôõG þðAlñü s rýCAs»W »è ÁBw ,ºôõG| AkBìq»C þð½ýxýì½Ü þìAlð»C »Ü ÿ qBGq»w .BxÉ¿Ü þOºrÔ»ð q»G »OºôõOô»Ü ô ÿ rƒãƒWBƒƒG– ÿ q»ƒƒHƒƒðBƒƒìq»ƒƒÔ ‡ºô»ƒƒC »ü½G q»ø ,ºôõG †ü-RBøAk ÿºô»ðkrÜ½Ü þxýLPwºk ô ÿ sk þO»ì½O »G óAqBWq ¼ s »è qAs q»Ø þÝÈ ôBýK ߺô ô ºôArÜ þðAlñü s þðBü u ºô»ðBÜ»ñýñƒwBƒC »ƒw»ƒÔ»ƒØ Qƒ…ƒK »ƒè ô þƒOôõƒGBƒð »ƒG ô q»ƒƒw »ƒƒOºô ôkrƒƒG .ºô»OºôBð ÿ q»w Al…ýýðôõG»ð »è pK Ák ô qBHì»Ð ºôBýK ô»C ,òì ÿAo»G þ¾ºlð»â»G þÜqk þü ôAô»O»G ,ºq»ƒw»ƒÜ ôºô ôkrƒÜ ÿ ½ƒg þƒgBƒ_ ÿ»ƒƒãƒƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ ô ïq ½ƒÕƒü o»ƒÜ ºõƒýƒðAs þƒPƒƒxƒƒü õƒƒÉƒƒK»ƒƒG
3
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
:AlÝÈqAlük »è äñýxÉè yüq¼k
þðÂBw ÿºô»ñOôôtG þì»Wq»w ,ôõG þxÝÉw þÝÉ„o½„ Qw»„ krÜ»ð ‡BG aýø þðBðu þg¼kôqBG ÿºô»C †ÉK ºô»ð»ÝGrýG Þ¾»g »Pxü õÉK »Ü .óºlG î„ô qk ókrÜqAôBø »G ?QÉG ÞÉí„ô qk q»ø :ó rüBG ...ºô»C .þO»ü ôõì»ø ºô»C :äñýxɃè þÜ»ü qBÜAôAk ºô»C »Ü QýñýHG ÿAô ½O »ãðºo Þ¾»g »ÝG rü»w »Ýðõ_ .Bð ï»G ,QÉG óBwBC î„ô qk ½G ó»Üºk qAôBø þðBwBC »G lð»_ ?óAk òýÉñGAk ÿAô ,QýGºk rOrýK BO :ó rüBG ? QýGºk rP¿ØBC .Êð»ìAk ÿAô º½C :äñýxÉè ?»ýýðAô ?Bð :ó rüBG .Bð .Bð :äñýxÉè QýG ºkq ôõHÉè ºrPðArâ BüBC :ó rüBƒG ?Yð»â þcô»èºkBw ô þüºvì»â q»HìAq»G »üºô»C Býð»O ...»ýýð rPðArâ ,Bð :äñýxÉè »G R½g ÿºô»C ÿAôk ,Qü»âºk þÉO ‡BG »Ü »ýýãð»ð ºô»C ºô .Qü ôõP…ü ¼ o Alü ôõì»ø ºqBGôk »íÉC þðBÜ»ýýãð»Gºk óAô»C ÞÉOBÜ þðçK ºô»C QÈ ô»Üºkqºk Aô ï»G ,ºô»ð»ÝG ÞÉw»Ü aýø þ_½G QÉðAsºk Aõg .QÉG óBüu rÉÔ ï»G – QÉGBð rÉÔ ÿ ½g †ÉK ÿºô»ð »è .òGBð »è »ýýð ÞÉ„»G ºô»C ï»G :ó rüBG ?ô ôvÉì q»HìAq»G QýG ßBHÉG ?ó ôõG Yð»â ºô»G óBíGBXÍýC BG ï»G ,»„BG :äñýxÉè ?QÉG óBì»ø ,QÉG»ð ºôArýâqºô ºô½O þÝÉñýwôõð »è :ó rüBG QÉGºk »Ü »ÝÉP„ òýwôõð' »ƒOõƒýƒwõƒð ‡BPxÉC ,Alý¾Bw ß»ü ôBP„»ø »è -'ï»ÝýG ?»üAô ,ºô»ìpÉâºk ß¼ rý_ Býð»O òì :äñýxÉè .ï»ÝG Aô QÉGºk q»ø ...ï»ÝG Aô QÉGºk q»ø òì ,îwôõðBð »Ü ÞÉOBÜ ïqBHì»g q ¼ s òì QÈ rܺk »üAô îÉK ,»ñýwôõð »G îPxü õÉK ½G QÉG þW½è½ÝüBw þìtýðBÝýì ÞÈ q ½W óAq»wôõð ½G q»ø ºô»C ï»G ,þãð»wôBø îÉK .»PwAo óAõì»ø ½G ôõݾ»G ,»ýýð QwAo »è òü q ô ôk ôBãð»ø ß»ü »…ýì»ø »íÉC »üAô »ƒÝƒÉƒPƒ„ »ƒG óBƒíƒPƒxƒü õƒÉƒK ô þƒü»ƒðAõƒƒÈk .QÈ tÈ qBLG óBíýãð»wôBø ?»ü½O þü»ðAõÈk ºô»C »OAô»Ü :ó rüBG .»üAô ÞÈ o :äñýxÉè ïAôºkq»G ‡Aô ôk ô»ì»è ½O BüBC :ó rüBG QýG ïAôºkq»G »üºô»C îPw»G»ì ...QýGºk ?ó ôõG þü»ðAõÈk »è ß»ð òýwôõð »è ôBC BO ï¼ oºk Bý¾»â»è ,þ¾»G :äñýxÉè | .îðAôõOºk ÿ»OBÜ þƒO»ƒg ÿqBƒýƒñƒ…ƒÉƒK ½ƒƒO :ó rƒƒüBƒƒG »G QýHG ÿºô»C ½G -ArÜ ½G Qü'qAõwºo½„' ?ºôºkrÜ QOºo ½O þ_½G .qAõwºo½„ þO»ü q ½OArLíýC ÿ qAõwºo½„ :äñýxÉè ºkqºô q»ƒƒK »ƒƒG òƒƒì .‡BƒƒG ,þƒƒðBƒƒPƒƒü q»ƒƒG ÿ ôõì»ø »è îØo ...ïôõG ‡BG þÝÉèBýð½è½Ü ½G îýXð»â þ„BG þÝÉ„»G òì ºô ...ôõG þðBPü q»G ÿBü q ½OArLíýC ÿºô»ðlðB„ºõ¾»ø þKArg þð»üæ q ¼ s ºô .ºô ôkrÜ óBgq»ƒO ÞÈlð»ø »Ü ÿºô»è rƒOBƒü s »ƒü»ƒø ÿ»ƒÝƒük ºô»ñxÉéG ÞÉPwºk ó»Üºk s»c rýK þðBw»Ü BXñýC .Bð îOô s»C .ºôArýãÉè ÿ sBâ rP…ÉK »Ü þÈ oôBø' »PýHG »ü»ø ºô»ƒè Rs»ƒc óBƒýƒOô »G òì »Ýðõ_ ,ʾ»G îOô òì »Ü ,'׺q»„ îPw»G»ì .ïArÜ»ð äðBG ºô»ƒÝƒÈ ôBƒð aƒýƒø ,QýÈ rÝG äðBG »„½g QÉK ó ½_ ½O ,»üºô»C .ÞÉíüBì½PðBK õܺô ?qAôõwºo½„ yü q ¼k .»ýýð òýÝìõì ‡ºô»C :ó rüBG .zBKõw ,zBKõw q ¼ s ,äñýxÉè .Rrâqºô Êè ïvÉ_ ,zBK õw :äñýxÉè |:ºôB_q»w ww.abc.net.au/foreign/stories/s390537.htm |http://w
ô»C .òðôºtÉØ lð»_ »Ü òðAtG ºô»C óAô»C óBðu ÿºô»ñOô ôtG »ýý_ ºo½Ø»¾ºk ôõì»ø ï»G .»ÜBñwrO þPwAo »G .ºôBñÉø þì»øq»G ïôõG ÿBì»O»G òì ÿ»P„ ô»C ,QýðAsºk R½g þì»Wq»w »Ü Rô ïºô»C ...'ºq»Hñük»C' »è þÝÉ„o½„ Qw»„ þðÂBw ÿºô»ñOô ôtG ‡BG aýø þðBðu þg¼kô qBG ,ôõG þxÝÉw Aõg ,ÿ»Ü»ýý„½g ôõì»ø Á»â»è ...krÜ»ð ,ïôõG aÜ òì ÿ»ìºk ô»C ï»G .QÉðAtüºk îPw»G»ì[ ôõG»ƒø îƒÝƒÉƒ¾k½ƒì Á ¼ o ..îƒOô RBÜ ô»C »ü»„ô ï»C ï»G ,»ü'ÂBG ÿ»ðôõíð' ,»ñý`Ü' ,QÉ¿G óBíÉK ôõHOBøAo ,]ôõHOBø»ðAk ÿ qBÜ ½G óBxÜ»ü þÈ rÜ ô ºôºqºk »ð¼pG þƒO»ƒÔqºk ,òƒñƒÉƒùƒG Qƒwºkºô óBƒƒxƒƒÜ»ƒƒü rPýC BXñýC ô ,‡BG ÿBãð»üAk ...óBxÜ»ü ,BPxÉC .'óAôBýK ß»ƒO»ƒè òƒGºk óBƒxƒÜ»ƒü q»ƒw»ƒG ºõƒü o»ƒLƒÉƒO q ¼ s þƒƒÝƒƒÉƒƒìºkq»ƒƒw óBü rýG »ðAô»è ß»ü q»ø »Ü óBðu ÿºô»ñOô ôtG óBü ...ºô»O¼krÜ óBÜBƒwBƒü þƒñƒü o½ƒâ »ƒè ºô ,òü o½ƒâ ÿ o»ƒ„ ºrƒýƒK ...ókrƒÜo»ƒ„ »íÉC .òü»ÜBð ºô»C ÿlý_ »íÉC .RBìAtýPéýC ÞÉ`Ü »GBüBð ô óAõƒW q ¼ s »ƒüAô óBƒíƒÉƒK ºô – QÉG»ø þñý…ñ¾k þxÝÉw þÝÉðBƒü u aýø ºô»C ï»G -QÉG»ø þ„BG þÝÉPg»G .QÈ o½âBð ÞÉP„ þÝÉOBw »Ü îÉ¿G ºô»C QÉGºk :ó rüBG þwBG ÞÉOBÜ ,AlO»Ü»HÉPÜ »è »ü»ø ‡½g »Ü – ÿ»Üºq»wôõð »Ü Qü»Üºk ÞÈ qBĽâ ÞÉðu QÉPxýGºk ÞÉOBÜ QÉGºk ºoôõO -»ðu »ðu ô»C ºô ,ºô»PÈ sAõâºk Bü qæ»ì þ„½g»ð ÿ»xØ' Qɾºk QÉGºlÉè Ëõâ ÿºô»C »Ü .»üBðBíÉG ºô»C ...óBÜ»Pxý„BÔ ..'o½Ø .ºôõPw»G»ñ¾»ø ïºô»C òì :äñýxÉè ?ºôAlü ô ô o QwAo»G q»ø ÿk»C :ó rüBG .Qì ô QÜ :äñýxÉè q»ø »Ü ôõGAô þÉK »ðu ô»C ,þ_ :ó rüBG »ðBùýC AkqºlñÉW ÿ»è»w»ì »è AlýPwAo »è ?»ü»ø .»üAô ÞÈ o :äñýxÉè óBðu QüvÉGºk ½O »OAô»Ü ,»„BG :ó rüBG ÿo»„ kõgBü ,ºô»ð»Gºk qºlñÉW ÿo»„ ?ºô»O¼krG óBü qºlñÉW »ñOô»Üq»w ºô»C BüBC îðAsBð :äñýxÉè ,óBÜ»âvü oõÜ ...»íðÂAlñì þì»g òì .Bð óBü ,QýðAsºk R½g ...»ü»ø óBýKArg þÝÉOBÜ »Ü ï»G ,»ü»ø óBýKArg þÝÉOBÜ †ƒýƒðAôBƒýƒK Êèºô ...ó»ÝG óBü½g ½G o»„ òðAõOºk óAôBýK »è óBðu »üAô îÉK .òðAôõOBð ßôõ`G þðÂAlñì óBýO»üBÝüAk ÿºtü q»Ð »ãðºo ...»ðBƒü rƒýƒG óBÜ»âvü oõÜ »è óBüBâBC ô Ëô»è ô ºrÉè QÉG»ø .QÉG ,»üAôõG»ð QÝÈ oõÜ ½O q»â»C :ó rüBG ?krܺk QPw»ø þ¾ôõØ óBì»ø »G »üAô QÉK »üAô îÉK ,»ü»ø ï»Pw»ø ô»C :äñýxÉè .ʾ»G »ƒüAô QƒÉƒK þƒ_½ƒG ÿk»ƒC :ó rƒƒüBƒƒG ÿºô»C q»w»è ó ôõG râAlÉK Aô óBÜ»PxñýíýÔ þÝÈ q»Ü»xØ ßºô ½O QÉG ރɃð½ƒ_q»ƒø ½G ºô»PÈ o»âºk ºô»C ?ó»ÝG »¾»ìBì óBü½g ..... q»G»è 'òü pÈ s ÿ»ìBñP„AkBü' :äñýxÉè þPxñýíýÔ þÝÉñýwôõƒð ߺô .ôõƒG ºô»ƒC qBƒXƒì»ƒÜ»ƒü ÿ»ƒOBƒÜ ô»ƒC ,ºô»ƒüArƒƒñƒƒÈõƒƒg .ºô»üArÜôÃG ?ôõG»ð Aô ÿk»C :ó rüBG »Ýðõ_ ...ôõG»ðAô îÉK òì Bð :äñýxÉè .îñýHüºk þü ô ô vÉì þÝÉPñÉìõܼk ߺô òì AkBPxÉC »è »ü»ø ÞÈ'ïtü' aýø :ó rüBG ß»üBýW½è½ülüBC aýø ,QýG ÿrã¾»ø ½O þð»ì»O »è ...QÉG þÉK RAô pG ½O »ü»ø ?Alý¾Bw ß»ü ô BP„»ø »üºô»C îG ÿ rã¾»ø ÞÉP„ »ÜBO :äñýxÉè
ôBð þðBÜ»P„ ÿºô»C q»w»è óAlñüs »OBhOBð »Ðºk»Ø QÉè kõgBü ...Qýɾºk QƒÝƒ…ƒÉƒì îýð óBí¾õwõì òì ºô»ýýPg»H„½g »G .RBÝG .»ü»ø óBýKArg þÝÉOBÜ óAô»C – Ak»OÂô ï»è R½g ÿºô»ðkrÜrýG ½O ÞÉOBÜ :ó rüBG äðºk»ãðºk ,ïtýñýíýÔ ÿºqBGqºk Rôõƒâ þÝÉðu ½O ...krܺk óBü qAôBø ..ºô½G s q»G .äñýxÉè yü q ¼k ,Qü ôõG óBPü»„ ÿºô»C ,»„BG .îðAsºk ,ʾ»G :äñýxÉè ...Rôõâ»ð îý…üºõýð òì ,îÉ¿ýG »üAôõGºk »Ü QƒƒÈk ºô»ƒƒè óBƒƒýƒƒ„½ƒƒƒg Þƒƒƒ¾»ƒƒƒg ﻃƒƒG ÊK óBýðôõHPw»K þxðB„ Aôºo þÜ»üºõÉ„»G | .óAlÉK ï»O»Ôqºk ô»C †ýñì ,QÈ qlG ?Rô ô Qý_ ½O QwAo»G Ëq»C :ó rüBG ..îOô òì ÿºô»C AlýPwAo »è :äñýxÉè »G óAôBýK »Ü ôõG ºq ôõPèõÜ ô»C ÿºqBGqºk ÿ»Ü»ð»O »OBgºk þÝýOBì½O½C þÜ»üºõÉ„ »íÉC .»üºô»è îØo òì þPwAo »G .ºô»¿Gs »è »ÝÉ„»G »Ü »ü»ø óBíÝÈ q ôõPèõÜ BPxÉC þðBÜ»ìBðq»G ...óBÜ»ìçƒÝƒü o »ƒè ..óBƒìs òì ºô .óAôBýK q»w »ðkrÝ„rÉø ..½ükAq ÊK þüBO½Ü »üºô»C þOBÜ rPýC »Ü Rôõâ ïºô»C þݾ»g »Ü QÉG ºô»C ï»ÜBð AôpG ï»G .QÉG .krÜ ºoôõO »Ü ôõG »P„ ô»C ºô»C ,»„BG :ó rüBG »è Rrƒâ ÿ»ƒìBƒðu ¼ o þƒì»ƒÜ»ƒü ÿºo»ƒKæ .BýèAqõPwõC ?QwAo »G :äñýxýè RôõHOô ½O »Ü ôõG ºô»C .ʾ»G :ó rüBG óu òü rP_ôõK ô òü rOkAô»xÉG ,òü rOºvì»â ô òü rPðBGºrùýì ,òü rP„BG QƒÉƒðAôõƒOºk ºô»¿Gs ÿ»Ü»ð»O »OBhG ôBýK òü rOrýHñ„¼ o .QÈ pGBðqºk þüAsºoBð †ýw»Ü ô .ºôõOô ïAô òì ..»üAô ÞÈ o :äñýxÉè ?ºôõOô Rºô»C ½O :ó rüBG ïAô ÞÈ o .ï»ÜºlÉè ÿ râq»G ºô :äñýxÉè ..ïôõG Yð»â òì ÞÉOBÜ ,QýðAsºk ½O .ºôõOô »…ýì»ø – ïôõG »„»¾»ø þÝÉ`Ü Bøºô q»ø ºô R½g ½G ½O ' îÉ¿G þÉK ºô»üs ¼kºk îÝÈ ôBýK þÜ»ü»Ý_½ðu òì ?Qü»Üºk s q»Ô Alñì q»w»G òì þðAsºlðBü»ð R»Ø óAô»C ºô .'îýð ºvì»â »è ôõG ÞÉ„»G ºô»C .ï»Üºk þ_ þƒwBƒG BPxÉC ,»„BG .'?þO»ýý_ »ðu ô»C ' .q ôõPèõÜ þ_ òðAsBð óBý„½g ô – ó»Üºk Aô óBðu ߺô ,òýG NArg »íÉC ½G ï»âBñÉO òì .ó»Üºk óBýƒÝƒÈlƒð»ƒø ,ó ôõƒG NArƒg óAô»ƒC ó ½ƒ_ .îGºk ß½„ ºô»G òì .òKArg ‡BPxƒÉƒC »G ÿlðºõü»K ÿºlðºô»C...»üºô»C »Ü»Pƒ„ ...ïôõG »ðBhGBOõØ »è òì....»ü»ø ºô»ñì ...ïôõƒGºk ÁBƒw ºk óBƒü ½ƒð ....ýƒñƒýƒG þ¾Bñì ÿ»íÉC »G QxýñýíýÔ þÜ»üBPw½ìBì äð»W »ü½G ô ô vÉì þüAvÈ qk »G »Ü Rôõâºk Q„ô rƒw »ƒG óAôBƒýƒK »ƒÝƒðõƒ_ ºôAlƒü ô ô o ô»C QýðAôõOºk ½O BPxÉC .ó vƒýƒOô ôlƒðõƒO ,óBÜ»è½Ý`G »`Ü -RôB_q»G »PýñÉùG »ð»íük ,óBƒƒü½ƒƒƒg »ƒƒƒè ó ôõƒƒƒG ÿ sAo ô ‡½ƒƒƒhƒ¾k óBü½g ó ôõG ºlñìq»„ †ýðBÜ»ƒâvƒü oõƒÜ ôõƒì»ƒø ôõƒGAô îƒÉƒK .ß»ƒü ºô»ƒƒüBƒƒñƒÉƒøºk †ü qBýwrK .ôõGAô q»ø ‡»Ü»ðBƒhƒGBƒOõƒØ q ¼ s óBÜ»âvü oõÜ »Ü ôõG»ð ºô»C ÿºqBGqºk ÞÉðBðu q»â»C ,ólñÈõg »è ó ôõƒG NArƒg »G ºô»ƒüBƒðBƒGkrƒÜ ïtƒð óBƒüºq ô »ƒüBƒðBƒG»ƒø .þìAôºkq»G þƒ_ ......»ƒüAô QƒÉƒK ½ƒG :ó rƒƒüBƒƒG Qü»ÝHü qBük ºô»C RBܺlÉè Aô ½O »ÝÈ q»ñ¾BK ...òñÉÝ„ºk óAôBýK óBÜ»PxýñýíƒýƒÔ »ƒÜ »G ô »ðBícºpÉG ºõɃ„ ô»ƒG Aô þƒ_½ƒG ?ó»Üºk óBü rü»w »ðBñýðAtì»Ü þÜ»üºôBì óBü½g óAô»C :äñýƒxƒÉƒè| ºô»ƒC »ƒOAô»ƒÜ ,ó ôArƒñƒÉƒÝƒ„ vƒƒÈ qkô q ô ôk ºô»C ºô ...ºôAqkrG óBýÉè »Ü ºô»ññɃøºk »ýýð Aô îÉK Bøºô q»ø ...»üºkBw þÜ»ü»¾½O
ÞÉP„ »ÜBO îG ÿrã¾»ø »Ü »üºô»C Þ¾»g »PxüõÉK ºô»ð»ÝG rýG »G ÿºô»C †ÉK ókrÜqAôBø óºlG î„ôôqk
“
ß¼rý_ Býð»ƒO òƒì QÉGºk q»ø ,ºô»ìpÉâºk QÉGºk q»ø ...ï»ÝG Aô q¼s òƒƒƒì .ﻃƒƒÝƒƒG Aô »Ü ÞÉOBÜ ïqBƒHƒì»ƒg »G îPxüõÉK òì ,îwôõðB𠻃üAô îƒÉƒK ,»ƒñƒýƒwôõƒð ÞƒƒÈq½ƒƒW QƒƒƒÈrƒƒƒÜºk þW½è½ÝüBw þìtýðBÝýì ,þãð»ƒwôBƒø ½ƒG QƒÉƒG ½ƒG q»ƒø ºô»ƒƒC ﻃƒG ,»ýýð QwAo óAq»ƒwôõƒð óAõ컃ø ½ƒG ôõƒÝƒ¾»ƒG »íÉC »üAô îÉK .»ƒPƒwAo ôBãð»ø ß»ü »…ýì»ø ô þü»ðAõÈk »è òƒü qôôk »ÝÉP„ »G óBíPxüõƒÉƒK QÈtÈqBLG óBíýãð»wôBø ÿBXð»Kôk»w »G Ak»w »è ZAôºs Qüºkºl¾ô»ø ºô»C AlýPwAq »ƒè .Qƒü»ƒÝƒG Qƒxƒýƒð½ƒì½ƒÜ ...QÉ_»ð RrýG ï»G ...»ÝÉP„ QðkrƒÜ»ƒxƒØ BƒPƒxƒÉƒC BƒüBƒC :ó rƒüBƒG »üAlPÝ…Éì »è ÿ»ðBPƒ„ ô»ƒC ÿºqBƒGqºk ?»üAô QÉK ,rPðBwBC óBü ,QÉGºk rPðArâ z»Ü AkBPxÉC »è .rPðBwBC :äñýxÉè
“
q»ƒéƒPƒýƒø ,ïtƒýƒèBƒülƒƒüBƒƒC ÿ»ƒƒè»ƒƒw»ƒƒì ½ƒƒG ½G Rô»C þðBÜ»ðçK ½O .ôõG ÞÉPxýèBülüBC ....?ºôõƒƒPƒƒxƒƒýƒƒƒG iƒƒƒüAo þƒƒƒ¾BƒƒƒwqAs»ƒƒƒø »ýýð î…ýðBìõâ aýø Bøºô q»ø ..þñýè½w½ì ÞÈlð»ø òýèBPw »Ü»ƒ„BƒG Ë oôBƒø »ƒð½ƒÜ ï»G ,ïtýèBülüBC ÿºqBGqºk »ü»ø þPñÉì½Ü »ð½Ü ô»C ,óBìõãÉG òýñýè ½G ï»G .Bð q ¼ s ...ºu õÜôBýK óBíðAô»C ºlñÉø ½G »íÉC »„BG :ó rüBG ?½O ÿAo»G ,QÈôºk þðBw»Ü »íÉC ,»Ürü»w ,º½C :äñýxÉè »ƒG QƒÈ ôºk ‡½ƒg óBƒíƒO»ƒwºk óºôBƒƒg ôtÉø»G þðBw»Ü »íÉC ,òüAô »íÉC .ºô»gAk ô»è q ¼ s óBü – QÈ ôºk ‡½g óBìqAlO»wºk R»ƒØ »ƒÜ òƒƒÈ ôºk óBƒƒýƒƒ„½ƒƒg »ƒƒðBƒƒw»ƒƒÜ .ó ô ôkrÜ»ð óBýðôõìs»C
ÞÉOBÜ ºô»ðBÜ»Pw»„ ÿBOºq»w »ƒè ÿ»Ü»ãðBGôBð »G »HÉPÜ äñýxÉè yü q ¼k ô»è ,þwôõð þƒ'òü pÈ s ÿ»ìBñP„AkBü' ÿ½g þƒðBƒÝƒüAk' »ƒƒè ÞƒƒÉƒƒÜ»ƒƒü ߺô ºô»ƒƒOBƒƒÜ .QÈ rܺk rü»w ïtýñýíýÔ þƒ'q»ñÈ q s»ìAk þOBÜ »è[ »¾Bw ß»ü ôBP„»ø ô»C BPxÉC BO ô»C ,]Ak»ñOô»ÝÉK ôB_ ï»C þðAlìBXð»C Qwô qk ë½K»„ ô QÉwôõðºk ‡BPxÉC 'ó ô»g òü rPñü rý„' þHƒÉƒPƒÜAôk .RBƒÜºk äƒð»ƒW ó½ƒ_ »ƒÜ RBƒÜºk ºô»ƒC þƒwBƒƒG þO»ýÈ oôBø ô óBÜ»ðAtÉg q»w»è þü q»ãü qBÜ .QÉðºkAk
»è »ü½O þülƒÉƒìõƒCBƒð BƒüBƒC :ó rƒüBƒG QýG qBÝðBìõâ Qü ô ôkrÝÉè ÿAô ïtýð½ì½Ü ôõƒì»ƒø ô ÞƒÈ'ïtƒü' ôõƒì»ƒø q»ƒHƒìAq»ƒƒG ?óBÜBýW½è½ülüBC »è .ôõG»ø þ¾¼o ºô»C óBìõãÉG :äñýxÉè ºsBO ïtýð½ì½Ü ...óBÜBXð»K þüBO½Ü þ„»G ßq ½ü õýð þðBܺqºôBO õܺô ôõG ÿBOºq»w ‡ºô»C BXñýC -»íÉC ÿ ôB_q»G »è – QÉìpG ôõG ôArÜ»ñƒðAô oºôBƒ_ ô rƒü»ƒw q ¼ s q ¼ s .QüvG Bü ôBð »è ô QýñýHýG îÉK ,q»PܺqBÜ òü rPWBÌtýC :ó rüBƒG ,»ÝÉPxýð½ì½Ü AlO»ÜºsBO »HÉPÜ »è ,»üAô ô ߺô ï»G ,ºôAô»O þÜ»ü'ËoôBø' ô»C .ºqBü»Ì ïBì»O þÝÈ sAq»G ,z»Ü þO»GBG»è QýðAsºk R½g ½G BC :äñýxÉè »è ó ôõƒG lƒðºôºs ô q ¼ s »ƒðBƒWBƒÌtƒýƒC ô»ƒC .óBìq ôºk z»Ü q ¼ s ?þwBðºk z»Ü :óBìrüBG ?óAô»è þwBðºk þƒðBƒü u òƒì !óBƒìõƒãƒÉƒG :äƒñƒýƒƒxƒƒÉƒƒè ôõGBñÉùÝÉK »ðAô»è ß»ü Á»â»è îü q»wôBø ºq»xýì½Ø ..óBÜ»Pƒxƒýƒð½ƒì½ƒÜ .ÞƒÈ qBƒW ºô .ó ôõG ÞÉñÈõ„ ôõì»ø »è ..óBÜ»Üôõ`G þÜ»üºõÉ„»G -ó ôõG »üºõÉ„ ô»G óBü ôõì»ø .ó ôõG ÞýOBíâ¼k þðºkrÜ»ðoºôBG óBü ,þðAsºk R»ì»C »OBÜ ô»C ½O :ó rüBG ?ºô»Püºlüºk ºôAôk ½G ô »ÝÈ oôBC R½g .þðAtìºk ,ʾ»G º½C :äñýxɃè .î`Gqºk þÉè BO ï»ÝG o»„ »üAôõGºk ,þðAsºk
Ak»ðAu ¼o ï»è þݾ»g »üAô QÉK :ó rüBG ?»ýý_ ÿBðBì äð»W þPwAo»G q»ø ó»ãHÉO »üAô îÉK .»ýýð Aô îÉK ,rÉg»ð :äñýxÉè »è Býð»O þãð»W »Ü »ü»ø ºsBO þÜ»üºô»ð þðBÜ»íéýÔ ô ó ½ü týÔ»è»O þðBÜ»ƒìArƒâ¼ rƒK äð»W þ_½G îðAsBð ...ºõýñýG ºô»ƒãƒð»ƒW ï»G ...QÈ ô»Üºkqºk qAlØ»ðôºo »…ýì»ø »ýýð óBýÜ»üBülüBC aýø »OAô»Ü ,»üAôBC rPýC ºô»ƒƒC .󻃃ܺk óBƒƒxƒƒØ þƒƒ_ ÿºqBƒƒƒGqºk ½G ô òýðAtPwAo»G½g ½G »„BG þÜ»ü½ü qBñýw »è òÈõg »ÝÉP„ ‡ºô»C ô óBܻ탄ô qk AlüBýO òì »Ýðõ_ ,QÉð»ü»ìºk BíðBܺqBìºk q ¼ s ºô»C Bøºô q»ø ºô .ÞÈ qBW »è kBüs ïôBüu BXñýC ºô ..ºôºrÈ u»G Bܺk Þ¾»g ô ºtÉø»G Býð»O .òPwºôºk ºô»ðkrÜrƒýƒG »ƒè Þƒ¾»ƒg »P„ ÞÈ o ‡ºô»C ºô .ºô»ñɾºk óBÜ»í„ô qk .»ü»Üºq»ñÉؽO ½O »üºô»C îPw»G»ì . îííø :ó rüBG ÿtÉø ÿºqBGqºk ºlðpG þÜ»üºõÉ„ »G q ¼ s ,QýðAsºk R½g ,þwôõðºk óBƒÜ»ƒƒ'ïtƒü' ,ïtýñƒýƒíƒýƒÔ ,QƒÉƒG ïtƒýƒð½ƒì½ƒÜ BƒXƒñƒýƒC ,QÉG ôArÜ»ð ½G JBxýckq ô þìtýèBülüBC q»ø 'ïtü' »üAô QÉK ½O .QÉG ïtü q»â»ìBðu ¼ o ºô»ðBìõâ »G QÉG ÞÉP„ Alü½g »è ÿ½g ?òü»ÝG ÿrü»w »üAô îÉK .îñýGºk ÿAô òì ,ʾ»G :äñýxÉè Qwô qk óBÜ»ýü q ½ãýOBÜ »…ýƒì»ƒø »ƒíƒÉƒC ÿ ôBð »ñü»gºk óBÜ»P„ ô Þ¾»g ô òü»Üºk .QÉG óBü½g þñÈõ„ »ýýð Zq»ì qBW q ¼ s »Ü
órüBG q»ÕýñÉW :BC îýøArHýC òükqBì :ºô»ýü týéãñýC »è .ô
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu |þðkrÜq»â½xì ½G »ÝɃ¾ô»ƒø q ôõƒPƒèõƒÜ |þðkrÜq»â½xì ½G :|»üBK ô»éK ô R»wºk q ôõPèõÜ |ÿ»wBñÉK »Ü |ÿ»O»wºk ô»C ô »ýý_ "òü rP„BG" RAkºk qBü pG ô RBܺk |þPÉìAlð»C |ÿ»éK |þðkrÜq»â½xì rOºô q»ø »è .óBÜ»ýü q ôõPèõÜ »Hgõð |þð»ìôõXð»C »è l¾½ðqBC |ÿ»üBÍük q»â»C R»ðBð»O ,AlýPwAq R»GBG »è ô»C þýñýðAôpÉO »Ü òü»ÝG Á ôõHØ| »è ô òü rOrãðBwBC ô òü rO»ðBļ rì q ôõPèõÜ òü rOqBýPw»øq»G ,ºô»ýýØçg»C |þð»ƒüæ |þðBxñýC |þO»ýýðBPwqB„ »Ü »ÝÉñýðAô pÉO |ÿ ô ô oôºq»G q»ø óBxük ,ºôBñÉø |þì»øq»G |þÔBì BüBC »Ü ºô»ñýƒGºk »ƒü»ƒ…ƒÉƒÜ ﻃC q»w»G ºq ôõPèõÜ ô»ƒC »ƒü»ƒø óBƒìºô»ƒC ºõýðAõPðBü»ð »Ü òýñÉK»wAk AlÝÉðBݾ»g | ?óºlG |ÊK |ÿ rOq ¼ s |þÜ»ýýãñü râ »ðBüAq»ãļ rì |þñýðAô pÉO ,|þOq õÜ »G R»GBG »è| l¾½ðqBƒC þƒ)|þƒPƒxƒýƒðBƒìõƒýƒø( |ÿ»g»ƒü ô»ƒPƒwºk ,rƒÍƒýƒ„ ô q ôõƒPƒèõƒÜ »ƒG .»ƒýƒüklƒƒW |ÿ»ƒƒ…ƒƒÉƒƒÜ ÞƒƒÉƒƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ o»ì »è NArg ô ‡BG |þð»üæ |þðkrÜôB_ºo q ¼ s õì»Ü ,îÉ¿G |QÈ ô»ìºk ,ºôºl¾½ðqBC ï»C |þðBÜ»…ÉÜ BO ºô ôlðBüBg |þ¾Bw k»w ô ó»hGqºk óBü½g |þPwAo»G »ñýðAô pÉO ô»C |þðBÜ»ñýðAô pÉO ‡BPxɃC R»ƒðBƒð»ƒO ºô»C |ÿ»Ü»ýýPwAq BüBC .ó q»ñÉO»¾»h¾»ø |Ëlð»ø »è ï»Ýýðæ ,»íÉC |ÿ»Gq ¼ s »Ü »ýýð RBýGºk»C »„½g óBíÉK ,AlðBíðBüu |þÐBð½Ø ½G »Ü òüºlG ﻾»Ø »è »üÂBG »ðôõG ô»G ºôArÜôB_ ô qBƒýƒPƒw»ƒø |þƒðArƒýƒHƒñƒ„¼ q ô |b ôõK ôpK »…ÉÜ »è ºq ô ôk ô ºôAqlñÉÙ¾|õg |ÿ ½wBC ï»C ?|ÿ»ðAu ¼ q |þðBüu |þðBÜBø»G|ÊG :»…ÉÜArXðq»w ô òÉO»¾»h¾»ø »ñýðAôpÉO ÞÉñÈõ„ ,|ÊG R½g |þC |ÿºô»C ½G ÞÉñÈõ„ »íÉC »Ü |ÿ»ðBýýãðºlÉG ô»è ,AlýãðºlÉG »è »Ü ÞÉñÈõ„ ,òýñýHüºk Ak»ðBhÉPÜ »è Býð»O q»ø ô ôBýwBð |þÝÉðBݾ»g »G óBìôB_ |Ëô»è ,QÈ ô»Üºk qBýPw»ø ‡»üºsAlƒð»ƒC ô»ƒG »íÉC »Ü ,ó ôõG ºqAô»wBC ô»C |ÿ q»ñÉÙ¾õg RBÜ AlÈ ô»è »Ü ÞÉñÈõ„ .ºô»ñýñÈõhüºk »G AlÈ ô»è óBìôõì»ø »íƒÉƒC ô |Ë o»ƒâBƒð ߺô ô »ãñü râ »Ü óBܺõÉ„ »è ß»üºõÉ„ .òýðBxÜ»ü – |Ë rܺk |Êè ÿ ôB_ ß»üBø»G Bƒýƒð»ƒO óBƒìõƒãƒÉƒƒG q»ƒƒñƒƒÈõƒƒg |ÿ»ƒƒíƒƒÉƒƒC ô»C |þðBPwºô»Pƒwºk |þƒðAq»ƒñƒÉƒøqBƒÜ»ƒG »Ü ,òýð ,óAq»wôõð »OAô ,óAô»C |ÿ»P„ BüBC ï»G ,ºôBñÉø óBýì»øq»G »ðBÜæB_ ?ºô»PÈ qkpxG »ýü sAôBýW ï»C |Ê„Bð |ÿ»ðBغk ô»C |þÝðõ_ ,»üAô |þO»HüBO»G |ÿºkrÜ |ÿ»ãð»W »è ,ºô»ñýñÈõhðBüºk »Ü |ÿ»ñýìºs ô ½K õƒðBƒO »ƒè ,Akºô»ƒðlƒñƒÈõƒg »ƒƒƒƒè ß»ƒƒƒƒüºkAq BƒƒƒƒO ô |þƒƒƒƒƒü ô ô vƒƒƒƒƒÉƒƒƒƒƒì | .ºô»ñü»Üºk BýW óBý…ýðAq»ñÉÙ¾õg ó ½_ »ðBP„ ï»C |ÿ ôAô»O »ƒè »ƒãƒW ô ïtg R»¾Aô q »G »ýüBìqBO ô»C »Ü òýðAsºk »OBÜ»èqºk»G »ñÈõ„ ô»è| »Ü ‡ºqBÜõw»Ü ô òýðAô pÉO óBƒì»ƒø q»ƒø òƒýƒñƒýƒHƒðBƒüºk »è »íÉC »ü»ðAô»è ?»ü»ø óBü»íÉC |þü râ½ø Bøºô óBì½g |þPwAõg Býð»ƒO AlƒýƒPƒwAq |ÿ»P„ ô»C |þÝðõ_ ,ôB_q»G »PÈk »Oô»Ý¾»ø .òü»gºk þÈõãP…K ,òýñýHýG òü sAõgBð| »Ü ô»ƒC" |ÿºqBƒGqºk lƒƒ¾½ƒƒðqBƒƒC |ʃƒHƒƒãƒƒðºq |þü ôAqBK ô pK ô |ÿ pGô o»O ,|þƒüºkôõƒwBƒC Qwºk»G |þØ»ø |óBýðBð½ü þ"»ü½Ý„õðB„»G |þwBG Ak»cq»„ ï»C þÈõÜ »è ï»G ,ºôõG Qwºk»G òü pG|Ëõâô q»w ô pGõƒPƒ„õƒÜ óBü ,óBýðõü BüBC ?ºôArÜ AqBðô»Ü |þðBýðBð½ü ,rýLxÝ„ R»ðBð»O óBü |ÊPðAk ,|rÉwôB_ »è sAôBýW q ¼ s |þÝÉè»âBýðk »è ôõì»ø »Ü |Ëlð»ø »è AlýPwAq »è ,ó ôBüu Ak»íÉC |ÿBýðk Aô »íÉC õܺô äñü râ ô ôB_q»G |þð»üæ ,"òP…ü»ãÉO »è |þñýGkq ô" »ü»ðAô»è ?»ðôõG ô "ÿ qBƒýƒ„ô |ÿ»ƒðBƒð»ƒüæ|ʃG |ÿ»ƒƒì»ƒƒâ" »O»ýü ôAk| l¾½ðqBC »Ü rO |þO»¾Bc Þɾ»ì½Ü |ÿ»Ü»ðAsAõƒhƒXƒðBƒìqBƒC ºq ôõƒPƒèõƒÜ ÁBƒK R»ðBð»O ,òOBÜ ô óBìºs »G q»w óBü ôõì»ø rÈ u»è ô sAôBýW |þñÈõ„ ô ïºkq»w »è q»â»C |þ¾Bc »è ïAôºkq»G |þü ô ô vÉì |þg¼kô qBG |þüBðAõO |þ݃ðõƒ_ ﻃG .QƒÉƒG AlƒðAo½ƒâ ,ºôAôk ½G ºô»ñÈ o»ãG AlOBÜ »è »ýýð óBìºô»C ºô»ƒüºqBƒG ﻃè òƒýƒðAõƒƒOBƒƒð RBƒƒÝƒƒ`ƒƒýƒƒø »ÄAoAôk »è .òü pHGqºk óBì½g |þðôõ_½GAôk |ÿ ô ô vÉì |þýìAôºkq»G ,Akºô»ƒðAlƒÝƒÉƒè ô |þƒƒìºkq»ƒƒƒw óAõƒƒƒÉƒƒƒð »ƒƒƒè| lƒƒƒ¾½ƒƒƒðqBƒƒC |ÿÂBG |ÿ q ôõƒPƒèõƒÜ ô |þƒüºqºô»ƒO|óBƒð½ƒü »Ü |ÿºrÍý„ ô»C – ô»C |ÿkõg |þìºkq»w q»w»è – RBÝG »ÄAo »íÉC ½G óBüu |ÊGºk »G qAlülðºõÉK |þÜ»üºkrÜ ºq ½W |ÿBì»ñG #.ºôõOBø ÞÉK ºôºoºôBG ô óBíýC
Al„»íÉC |ÿBýðk »è ,ºôõG AqBC »è ºks ½ð ‡»íÉC |þgq»_ôBø |þGºk»C .»PwºkÂBG »ƒƒƒè ºôõƒƒƒOrƒƒƒƒâqºô |ÿ q ¼ s |þƒƒƒƒñƒƒƒƒÈõƒƒƒƒ„ ï»è |þÝÉñýðAô pÉO |þðBÜ»ýƒülƒð»ƒíƒO»ƒHƒüBƒO .»ñ„»_ ï»C ô QÉG ÞÉw»Ü »ü»ðAô»è BPxÉC »üBðBì ï»G RBýGºk»C »Ü ºôAqBC »PÉñÉG »wBG ï»G |ÿ q»ðõø |þÝÉì»øq»G q»ø AlýPwAq »è ô |þƒƒÜ»ƒƒü½ƒƒwBƒƒC R»ƒƒìtƒƒg »ƒƒè ,»ƒƒüBƒƒðBƒƒì ÁArHýè |þüAq»ãļ rì »è »Ü »üAlýü ô ô vÉìBð
| þ Ý É ƒ O » ƒ G B ƒ G » ƒ G , º u ô õ ƒ w | ( s e l f - s u ff i c i e n c y ) .qBìu»C »OºôõOBø rã¾»ùwBG ô ArÝ„BC |þüAq»ãļ rì |þýܺq»w |ÿ»ðBíƒü rƒâ »è óBìôõì»ø »íÉC »Ü »üºô»ƒC ÁArƒHƒýƒè ß»üºkAo BO ï»Ýýðæ ô òükAsBC AlOºo»ñG »ƒƒƒƒðôõƒƒƒƒìs»ƒƒƒƒC |ÿBƒƒƒƒì»ƒƒƒƒñƒƒƒƒG q»ƒƒƒƒw»ƒƒƒƒè |ÿ q»ñÉÙ¾õg óBì½g ,óBíðBÜ»ýýw»Ü»ÜBO |ÿºqBGqºk »ñýðAôpÉO ï»C ºqBük .òýðBì½g BâsºkõìAk »è ô »íÉC |ÿ q ôõPèõÜ »è ºu ôõw ½G .»PwºkÂBG Ak»íÉC |þðBÜ»ýýO»ü»ì½Ü
4
|ÿkôõw ô þwBýw |þ¿ÉÔõOrÔ ô þw»Ü»ÜBO .òüºk»ð |ÿ q ôõGBC
|Liberal Humanism ëArHýè |þüAq»ãļ rì ï»G ,|Ê_»ñÈ ô »ü»ðAô»è ºlð»_q»ø ºôºq ôõPƒèõƒÜ o»ƒì »ƒè »ƒñƒýƒðAô pƒÉƒO ﻃC AlÉO |þðBìõâ .»ü»ø |þãñü râ |þìBXðºqºk »Ü ôõƒG qAkBƒâBƒC ºô»ƒè lƒ¾½ƒðqBƒC »ƒýƒýƒð BO »…ýì»ø ÞÉÐBð½Ø q»ƒø |ÿ q ôõƒPƒèõƒÜ |þÜ»OBÜ |þg¼kô qBG |ÿ qºlðB…ýK ß»üºkAo
½G AlÝÉìºkq»w »è |ÿ»P„ ô»C ô QÉñÉìBð "RAôBÐBC ô ×Ar„»C" »ñÈ ô ½G ß»ü»Pwºk |þÜ»ü»Pwºk ½G |þܺqB_Bð »"òü rP„BG" †ÉÝO»ícºs |þðAqBýOõW »ƒñƒÈ ô ½ƒG ,rƒO »è q ôõPè|õÜ |þýPxü ôAlÉK .»ýýð "òü rP„BG" ÊK |þO»ýýñü»Ì »Ü rÍý„ ô| l¾½ðqBC |ÿlük |þñOôÂBK ô R»ýýwBw»c ºq ½W RAkºk ô»C |ÿ»ðBð»üçÉG |þñýðAô pɃO ô |ÿ rƒÝƒýƒÔ |ÿ ôBXðõâ |þÝÉg¼kô qBG »è »Ü »ü»ðBùýW .qBìu»ø »PÈk þGBXýC |þÝɾBg ,Alýü ô ô vÉì
| BðBì ½G |ºô»ðlñÈõg Ëõð |ÿ»ñgºo ô þÝýPÜArK |ÿ»ñgºo
“
þC ,rO |þÜ»ü»Oô »G óBü ,»ýýðBìºs |ÿo»Kô»C| qôõPèõÜ ºôºl¾½ðqBC |ÿlük »è »ü»ø AkAqBC »è AkõÈvG½g |þÜ»ýüBPðBK »è qôõPèõÜ :»ÝÉìºkq»w ôõì»ø æºô q»G»èq»w ,|ÿqôõGBC óBü þwBýw |þñýðAôpÉO ô òÈõ„ ô RBÜ |ÿlð»GBK |þýO»üBw»Ü »Ü |þíÈq»ø õÉð »ñýÉG òýðAõOºk |þOBÜ |þÜ»üºõÉ„ »G ï»Ýýðæ òüsAõhG q»â»C .óôArð ô þw»Ü»ÜBO |þXðBìBC ô RAôBC |ÿBPxÉC ô »ñÈõ„ ï»C »G ÞÉXðq»w ô ºôºqôõPèõÜ òüºk»ð |ÿqôõGBC |ÿkôõw ô þwBýw |þ¿ÉÔõOrÔ |ÿ ½ø »PÉGºk |þÝðõ_ ,ôB_q»G »PÈ ô»Üºk »è óBì½g |ÿ ½gô»PwAq |ÿ»ãñü u |ÿºô»C »ƒO»ƒÙƒýƒØ»ƒø ô»ƒƒC ﻃƒø .òƒƒü»ƒƒÝƒƒG rƒƒýƒƒG Alü q»ðõø |þÝÉì»øq»G »è »Ü ÿ»ðB"óBìq»ø" |þƒƒð»ƒƒüæ †ƒƒƒýƒƒƒì»ƒƒƒø ,ºô»ƒƒƒPƒƒÈ s ¼lƒƒüºk »G »Ü |ÿ»Ü»ýýðAõW – |ÿ»Ü»ýýwBñýðAõW )1804-1724(| QðBÜ êÈõðBíýC |ÿ oºôBG -»ðBð»ƒüæ|ʃG |þƒðBƒìApƒÉƒO |ÿ ½ƒø »ƒPƒÉƒGºk |Ëõâ BO RBܺk óBìºô»C |þP…ƒÉƒùƒãƒðBƒG ï»C ô »ñÈõ„ ï»C( BPxÉC ô ºrÉC »ñüºk»ð |þPwºk »ð»gºk Qwºk »ñ„»_ ï»G .)»OBÜ Ak»íÉC »è »ðôõ_½G ï»C |ÿ ô ½O BO ß»ƒü òü rPýܺq»w »íÉC ½G |ÿ»P„ ô»C »Ü òñÉ`G »è »ü»ø |ÿ ½G †ü– |self kõg »OAô – »P„ |ÿ õük »PÉ`G ô QÈ o»LÉO òÈõ„ ô RBÜ ô óArƒâ»ƒñƒgºo |ÿ»ƒGq ¼ s .óBƒü õƒƒükô»ƒƒC ï»C »üAô óBýÉK ¼píýC |þðAvƒÈ oAlƒü q ½ƒýƒO »è .ºô»PÈ ô»Üºk |Êè |þPÔrâ |Êè»â »ñýðAôpÉO »è ÞÈlð»ƒø |þƒwBƒG rƒOAôk |þƒðBƒÜ»ƒ„»ƒG q»HìAq»G »è óBܺq ½WôAq ½W »ýýO»ƒüAuk .òü»Üºk ÁArHýè |þüAq»ãļ rì |þñýðAô pÉO ï»è ÞÉÜ»ü |þwBG Býð»O BG òÈ o»ãÉè BPxÉC ô QÉG q»â»C .òü»ÝG »ðAôArÝðBíü râ »…ÉÜ |ÿ»"òü rP„BG" ï»C »G òP…ü»âApÉLPwºk |þýPÉð½_ |ÿ»Pw»GAô ,»ñÈ ô ½G ,l¾½ðqBC |þ_ ,QÉG |ÿ qBÜrÉÔ ô ºkqºô q»K |þO»GBG |þOBG»g ,QÉG BøºôBC q»â»ƒC ?Akºkô ô o ô»ƒC |þƒðBƒñƒÉƒùƒƒPƒƒwºkºô ½ƒƒG| lƒƒ¾½ƒƒðqBƒƒC óºôBƒg óBƒíƒü rƒâ »ƒÜ |ÿ»ƒ"q ô ôõƒPƒèõƒÜ" |þðAtès»G½g ÞÈ q ½W ,»ýýðBùýW |þÜ»üBø»G :QÈ rܺk |ÿk»G AlÉO |þðôõƒGqBƒìºk»ƒG ô ô »ãÉW »Ü QÉGºk ÞÉw»Ü »è óBìôB_ »G |ÿ ½g |ÿ q ½W »è |þðBw»Ü ô |ÿ ½g |ÿ»ãÉK »è óBܺkqAvH¾»ø ô |»Hgõð |ÿ»ãÉK ô »ãÉW ½gô»PwAoBð |þÜ»üºõÉ„ »G ô RAkºk ﻾»Ø »ƒG |ÿ»ƒðAô»ƒC óBƒü( óBƒÜ»ƒðAsºrƒƒÔBƒƒð »ƒƒG |ÊG Qɾºk )òðAsºrÔBð |þüºvü o |þÜ»üºõÉ„ »ü»ðAô»è| l¾½ðqBC .ôõOô»ÜAôk ô q ôõPèõÜ »è |Ê¿G ô QÉPwºôAq »ü»Oõâ ﻃC |ÿ uk Ak»ðBüAq»ãXðBìqBC ô ëBülüBC |þÝÉO»¾Bc |þÜ»üºõÉ„ »G |Ê„ºk óBìôõì»ø »íɃC ô òýÉG qBG ôÃGq»G R»H¾»ø ô óBxÜ»ü »ƒO»ƒÔqºk ﻃG ,òƒýƒƒÈ rƒƒÝƒƒG ºkqºô q»ƒƒK AkBýðk |ÿ q»xðBOq»w »è óBÜ»ýüºkqºô q»K |þPwºkq»G »è q»HìAq»G |þÜ»üºõɃ„ »ƒG †ýÝÉOÂô |þðBݾ»g R»ðBð»O ,»ýýð Alݾ»g |ÿ q»ƒHƒìAq»ƒG |þƒOBƒýƒðBƒÝƒƒíƒƒýƒƒC |þƒƒðºôBƒƒg óBìõƒâ»ƒG |þƒÄ¼ rƒì .òƒýƒð |þƒüºkqºô q»ƒK |ÿAô BƒðBƒwõƒÜôõƒƒw Aô q»ƒƒø »ƒƒü»ƒƒðAô»ƒƒè ½G| l¾½ðqBC |ÿ»¾ô»ø ï»C »Ü ºô»OAlHÝÉè o»ì »è »ü»Ü¼ rýG »ñ„»_ ï»C »G |þðAlÉKºq»K
ﻃC q»ƒw»ƒè |þƒüAs»ƒƒØ |ÿBƒƒâsºk ,»ƒƒñƒÈ ô »è ÞÈ q ½W »G »íÉC »Ü QÈlÝÉK »ü»ðBíü râ q»ƒƒâ»ƒƒC .òƒƒü½ƒƒg»ƒƒGq»ƒƒƒw óBƒƒƒÜºq ½ƒƒƒW ºõÉC|)qºtÈ qBƒK þƒéƒýƒÜºô( þƒ"þƒìBƒc»ƒì" ô»C »Ü QÉñÉG BâkAk »G R»ÌBð»Ø QÉðAõPG |þðAõPðBOºk »üAô óBýÉK »Ü |ÿ»O»üBƒñƒýƒW |ÿ»ðAqAkBâBC |ÿºôºkrÜ |þì»øq»G ,ó»Ýü»ð |Êè |ÿ rýG QÉG»ø óBO½G »Ü ºôõG»ð ºõÉC ºõÉC BâkAk ,óºlG ½G |ÿ qBü pG ô ºô»ð»ÝG ,»ñ„»_ ï»G q»ø .QÉðAsºk óAôBO |ÊG»G »ü»ðBíü râ ï»G óBÜ»ÝýOArÜõíük »íPxýw |ÊG Þ¾»g »Ü ó»GBð ºõÈ o»G ókqAvH¾»ø |þñÈõ„ »è ,QÉG AlðBýñüºs »è ÞÉP„ |ÿºô»C óAõÉð »è ô ºô»ññÉìºk óAkq»âq»w óAlãðºk z»Ü Rô»ÝÈ o ô Rô»Ý¾»ø »G óBÜAlülðBÜ óBÜ»ýýO»ü»ì½Ü BâsºkõìAk .ó rÈ vGºl¾»ø »Ü »ü»ø »íÉC »è óBüºô»C |þýðA¶ô qºôB_ ô kAsBC »ðAlð»ìô ô sºqBC ô òýG lð»ìsºôBC ï»C |ÿ»ãð½w »è q»ø .òýƒG ½ƒg»ƒGq»ƒw QÉGºk óBì½g »íÉC »ƒÜ »ƒüºô»ƒýƒükAsBƒC »Ü |òýG »ðBüBOAô ô Bø»G ô»C |ÿºôB_q»w .óBÜ»P„ ÁBK »ñü»hüºk |þPü rG ,ÁArHýè |ÿºu ôõw ߺô »íÉC õݾ»G ,óBíðBÜ»ðôõìs»C |ÿºôArÜ½Ü »è òýð |ÿºôºqºk »è òýƒðAõƒOºk ß»ƒüºõƒÉƒ„ »ƒG q»w»è »íÉC :QÉG»ø óBíðôõG ó ôõìs»C »wBñÉK óBíg¼kô qBG ô »ãñü u |þwBw»C ,òü»ø »Ü òü»P„ ô»C õݾ»G ,òýÈ rÜBð |Ëô»è ïAôºkq»G »íÉC |þ)|self( kõg |þÝðõ_ ôB_q»G |þÜ»üºõÉ„»G ,rOºô q»ø ô ºôõG |ÿ»ãÉW .ºô»OºôBì ôAotÈ qBK ô ôBPwºôAq |þðAôArÔ |þÝÉ„»G »è »Ü »ýýð óBìoôõwq»w |ÿ rÍý„ »è |þO»HüBO»G ô AôBCu ¼ q |þGºk»C óBÜ»ÜBO ,|þPxýèBü q þܼ rý_ ô Þü rýè óBƒü½ƒg ºôºq tƒø ﻃC |ÿBƒãƒÈ q »ƒè q»ƒƒø »ðBì¼ q »è .òÈ rܺk BñÈ ô óBü òñÉwBðºk |ÿºk»w |þPwAoºõÉð |þðBÜ»ýýPƒxƒýƒèBƒü q |ÿºô»è ïAôºkq»G óBÜ»ýýO»üBw»Ü ºks ½ð ô |þO»ü»ì½Ü |þg¼k |ÿBƒì»ƒñƒG q»ƒw»ƒè ,ó»ÜºkAq òÈ rÝG »wBñɃK óBƒýƒü q ôõƒGBƒC kAsBC »G óBü½g ºô»Oºo»ñG »è |þƒÝƒðõƒ_ |ÿ»OAô ó»ø »Ü |ÿ»P„ ô»C |þÝðõ_ .òðAsºk j¼k ô»C |ÿºôºqºk »è AlOºo»ñG »è óBü"kõg" ï»è òðAõOºk ô óAlýÉO »Ü »ü»Wq»ìõè»ø ô |ÿ õƒük »ƒð¼ rƒG ô ó o»ƒLƒƒÉƒƒO »ƒƒg¼kô qBƒƒG ô»ƒƒC QƒƒÉƒƒƒ¾ºk ïtƒƒƒýƒƒƒèBƒƒƒü q|.ÿ õƒƒƒükô»ƒƒƒC |ÿ qBܽø ,ÊñÉÙ¾õhüºk »Ü |ÿ»ðBýýO»üBw»Ü |þðô ô qºk »ƒè q»ƒø óBƒü qBƒü¶pƒG ô ºkrƒÜ »Ü ºô»ü»ãð½w |ô»è ,ºô»ðs ¼kºk AlðBü½g R»GBG »è »èArHýè »üAq»ãļ rì »ñýðAôpÉO ï»è |ÿºk»w »è| »Ü |ÿ»üºsAlð»C ô»G q»ø ,ßBO
,»üBOAô ô»G – »üBOºq»w |þ¾Bg |þýÜ»ñÈõ„ ô |þƒðBƒÜºk»ƒw |þƒGºk»ƒC »ƒè ,»ƒðôõƒíƒð ½ƒƒG |þƒÐBƒð½ƒØ |þƒðBƒÜBƒOºq»ƒw ô QƒƒwAoºôBƒð »G q ½g »Ü Arܺk ºô»C |ÿºlðºs»ì Alðrük½ì ,|ÿ ôºs »OAô ,ôBPwºôAo |þÜ»ü½â |ÿ q ôºk »Ü Alü»P„ ô»è Jºk»C ï»G– æõgºl¾»ø RBÜ |ÿ o»K ô»C »è ,|ʾºk |ÿ»íÉC »G |þPwAo»G |þðôõG ,ô ô vÉì |ÿ õükô»è »OAô ,òÈõ„ ô ,Alü½g |ÿ q»øô»â »è q ôõƒPƒèõƒÜ .»ƒü»ƒø ºô»C QÉGºk »OAô|»Ü ,QÉ¿Éøºk |ÊW ô ô vÉì |þƒðAq»ƒñƒÉƒÙƒƒ¾õƒƒg »ƒƒÜ òƒƒü»ƒƒÝƒƒG Á ôõƒƒHƒØ |þãð»…ÉK – óArýÌB„ »Ü – †ü q ôõPèõÜ |ÿºkrÜ |ÿ»OBÜ ô»C BO ï»Ýýðæ – òðBü ôõì»ø RBÜ |ÿ õükô»C »ñ_ºk ,»ìAôºkq»G óBÙ¾õg ô óBìºs |ÊG |ÿ q ôõPèõƒÜ .ºô»ƒñƒÈõƒ„ ô |ÊG »ñüºs |þðBÙ¾õg |þ¿wBc |ÊGºk òÈ s»HOBÜ »Ü |ÿ»ðBñüºs ô»C »OAô ,QÉG óBÜ»ðBìºs òðAõOºk |þOBÜ |þÜ»üºõÉ„ »ƒG ﻃ݃ýƒðæ .ó râ»ð ôB_ q»G»è óBü q»Gô qºk |þðBùýW äñü râ |þÝÈ qBýwrK ô ºq»G »ƒwBƒG ﻃC »Ü ºq»ñÉÙ¾õg ï»C :RBܺk óBí…ÉÝè»K q»Gô q ôºk |þükkBì |ÿBýðk |þO½Ü »è |ÿ ½g »ðBýýñýHÉO ô»C |ËõÜ »è ºô ôkrÜ qBƒâs o ½ƒƒG |ÿºô»ƒƒC |þƒƒè»ƒƒø »ƒƒÜ ºô»ƒƒPƒƒÈ s ¼kºk »G RBƒãƒGAo |þƒPƒwºk BƒO ʃýƒñƒÉƒxƒgqºk |Êè óBü rýG |ÿ»ƒðBƒPƒ„ ô»ƒC |þƒñƒü rƒPƒ„BƒG |Ê„ºk ïºô ?ó ôArOõâ ô ºô»Oºô ôkrÜ Býð»O »¿Ø»Ì ï»C |ÿºôB_q»w »Ü QÉG ºô»C ô»C óArýÌB„ |.þO»ü½g q»ñÉÙ¾õg |þw»Ü ÿBðBì ô| ºô»ðs ¼kºk »üBø»G óºôBg |ÿ»P„ óBƒü½ƒg |ÿ ôBƒð»ƒø »ƒè óBƒü»ƒñƒýƒØ»ƒƒPƒƒwAo .òðAsºk »Ü òðAô»C ºô»C ,ºôõOrâAo q»ñÉøAk |þw»Ü ½G »ñýðAôpÉO ºq ½W ï»C l¾½ðqBC| ½G Býð»ƒO ރɃñƒ„»ƒ_ aƒýƒø »ƒG ô ô»C |þðBgq»_ôBø |ÿ»Gq ¼ s|.ºô»PÈ o»âBð| »G »Ü |ÿ»ðArâ»ñgºo ô q»wôõð ô»è ÞÈ q ¼ s Bð ô »ðAqAkBâBC ï»PxýG |ÿºk»w |þüAvÈ qk |þðôõ_½Gô pýG |þɃK òƒÈõƒ„ »ƒðAqAkBƒâBƒC ï»è |þÝɃñƒýƒðAô pƒÉƒO ,Rrƒãƒ¾»ƒø óBƒü ô»ƒC »üºô»C ºô»è rPãñü râ|.ºôõG»ø óBü»Pwºk ,AlýüAôAu ¼ o |ÿ q ôõPèõÜ »è ‡BP…Éø »Ü ô – z»Ü»ÜBO o»ì »è »ñýðôApÉO ï»C q»ø – q»ñÉøAk |þƒðBƒw»ƒÜ |þƒÜºqBƒ_Bƒð ß»ƒð »è »ñýðAô pÉO ï»C|.»PwºkÂBG |þñýðôApƒÉƒO q»â»C ,ºu ôõw óBü – z»Ü»ÜBO R»GBG »G òýñÉG qBƒÜ»ƒG ß»ƒü»ƒ„ô QƒÈ ô»ƒðBƒíƒG ô»C |þ¿ÜBÜ – ºô»ýýÔ»xè»Ô |þÜ»ü»…ü o |þüAq»ãļ rì óBü îxýèArHýè »Ü |»ü»ñýðAôpÉO »è »ýýPü rG ô QÈ rOõâºk |ÊK |þýƒèArƒHƒýƒè »Ü |þwBýw – |þÔ»xè»Ô |ÿ q tø Þɾ»ì½Ü þü õÈ vG½g ô |þüBùýð |þü½g»Gq»w AlýÉO|
ï»C Á»â»è |þÜ»ýýO»üAuk »ü»ðAô»è| l¾½ðqBC .QÉGôõG»ð »ðôõ_½G AlÝÉg¼k »è »Ü ºô»OAkºlÝÉè |ÿAô ï»G ß»ü Býð»O QÉG q»HìAq»G ÞÉP„ ôõì»ø »Ü »è »Ü »üAkAqBC »è |ÿ q õPèõÜ |þXðBƒìqBƒC ÊGºk »íÉC ô RBgºkqºk ÿ ½g Alñü rP„BG .òüºlG Á ô»ø |þðBñÉùPwºkºô ½G ôõì»ø »üBñÉø ï»Ü»wBG òì »Ü |ÿºsAõÉ„ ô»G »è ºô»ðlðAõñýüºs»G |þPw»ø »G ,Ë o½ƒâ »è †ÉÝO»ícºs |þðAqBýƒOôõƒW q»ƒHƒì»ƒø ï»C óBìõãÉG – RAôBÐBC ô ×Ar„»C q»Hì»ø l¾½ðqBC »Ü QÈk AkAôk »ƒG |ÿ»ƒðôõƒ_½ƒG »G ï»G .ºsAõg»Hgõð ô qBìºk»G |þÝÉw»Ü| ºq ôõPƒèõƒÜ ô»ƒC .»ƒýƒýƒð Aô ºô»ƒýƒüBƒýƒñƒ¾k Êè þwBG| l¾½ðqBC »Ü |ÿ»ðAsAõhXðBìqBC ô ôArgAk »ýýð AlɃO |þƒðBƒìõƒâ ,RBƒÜºk »ƒÜ |ÿ»ƒüBƒƒOAô ô»ƒƒG |,»ƒƒü»ƒƒðsAõƒƒhƒƒðAôBƒƒK |ÿ»ƒðBƒPƒƒw|q»ƒƒKºqBƒƒK þƒƒýƒƒ_ôõƒƒK õƒƒ`ƒƒýƒƒø |þðAtès»G½g »ðAu râqBìºk |ÿ sAõgkBýðõG Á ôõHØ ...lPø ô óBÜ»PwºkÂBƒG »ƒñƒýƒ_ QÈ sAõgBð AlýðBÜBì»ñG »è ï»G ,RBÜBð »ü»ðAsAõhXðBìqBC ºq ôõPè»Ü ï»è óAôõì»ø .RBÝGqºk »ƒÜ òƒü»ƒÝƒG Á ôõƒHƒƒØ ºô»ƒƒC q»ƒƒâ»ƒƒC q»w»è óBì»"q ôõPèõÜ" ô»C |þü q»ãü qBÜ ô q ôõñw òƒýƒðAõƒOºk óBƒìôõƒì»ƒø QƒÉƒG |þñý_ »è ôõOBùì»øq»G |þðBܺõÉ_qAõƒ_ ÞÉO |þO»üBw»Ü ô òÈõ„ ô |þO»ü»ì½Ü ô»C q»Hì»ø »è ô ºô»ñü o»LG |þÉè ô òýñÉÝ…G |ÿ ôB_ †ÉK »è "q ôõPè|õÜ" »Ü |ÿ»ðBùýW |þÝÉO»ýýwBw»c ºq ½W ,ÊñÉÙ¾õhüºk »íÉC »G |"cultured" lð»ìq ôõPèõÜ |ÿ ôArݾôõHØ »è AôAk| l¾½ðqBC AlýPwAo »è .òýñÉG Qwºk »ñýð»ü»ãG óBì½g »Ü RBܺk óBìôõì»ø òÈõ„ Qwºk »è :½Oô»C |þÜ»ü»ãÉK ô »ãÉW »ñýHG ô òýÉH¾»ø ,òüuºk AlýÉO »Ü ,RBÜ ô »ƒƒðBƒƒùƒƒƒýƒƒƒW ô»ƒƒƒC |þƒƒƒðBƒƒƒýƒƒƒýƒƒƒOôÂô ôBƒƒƒø »G óBìºs AlýÉO »Ü |ÿ»ü»ðAsAõhXðBìqBC »G ôõì»ø »íÉC ô QÈ o»KBñƒÉƒO ß»ƒüBƒOAô »Ü Ak»P„ ô»è -óBܺõÉ„ »è ß»üºõÉ„ QÉG ÞÉð½_ q»ø .òýðBxÜ»ü -qBìu»ø »PÈk |ÿ o»K ô»C| q ôõPèõÜ ºôºl¾½ðqBC |ÿlük »è ôõì»ø þC ,rO |þÜ»ü»Oô »G óBü ,»ýýðBìºs |þÜ»ýüBPðBK »è q ôõPèõƒÜ :»ƒÝƒÉƒìºkq»ƒw |þýO»üBw»Ü »Ü »ü»ø AkAqBC »è AkõÈ vG½g |þñýðAô pɃO ô òƒÈõƒ„ ô RBƒÜ |ÿlƒð»ƒGBƒK æºô q»G»èq»w ,|ÿ q ôõGBC óBü þwBýw »G ﻃ݃ýƒðæ òƒü sAõƒhƒG q»ƒâ»ƒC .ó ôArƒð õÉð »ñýÉG òýðAõOºk |þOBÜ |þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„ ï»C »G ÞÉXðq»w ô ºôºq ôõPèõÜ |þíÈ q»ø |þXðBìBC ô RAôBC |ÿBPƒxƒÉƒC ô »ƒñƒÈõƒ„
tñÉOrÉG yðBø :ºô»ýü týéãñýC »è .ô þGôõÙÌ»ü )ÚèBhèôlG»Ì( ½øB„ ïºôôk þ„»G þüBðAõO rÍý„ »Ü ºô»ü»ãð½ƒw ô»ƒè |ÿAôk »G q»â»C ,»ü»ø þðBü u |þðkrÜ»ÄAo ,òýüºkôõwBC ô |þìAqBƒC |,ºô»ƒðAlƒ¾k½ƒg óAlXð|q»w »G ,òü»ÝG rÍý„ »è ô ô o QÉGºk »ÄAo |ÿ q»ñÉùÉLO»ÌBð»Ø |ÿ tÉø »Ü |ÿºô»G BPxÉC ,ºôAk |þü tÜ »è q ¼ s óBÜ»ýýñýüBC »G BðBì QÉðAõOºk »Ü ºrÍý„ Býð»O ºô»C »ƒÜ |ÿ»ƒüBƒðBƒì ô»ƒC ,QƒÉƒ…ƒg»ƒHƒG óBƒü u |ÿ qBük »G »íÉC ½G R»wºk ô þüºkôõwBC »Ü »üAkºrÉè ô »ì»è »ãXÉG .QɃñƒÉƒøºk ,òƒýƒ"ºkqºô q»ƒK" |ÿ»ƒÜ¼ rƒýƒG |ÿlƒýƒøBƒ„ ô "ókrÜ»„»â" |þè»ø »íÉC ½G q ôõPèõÜ rP„BG |þÝÉļ rì »G ó ôõG ô "ókrÜÂBG" »è| l¾½ðqBƒC ߺô q»ƒø ,QƒÉƒñƒÉƒxƒgºqºk Alƒ"þƒüºq»ƒGôºq»ƒxƒÉƒG" ô "q ôõƒƒPƒƒèõƒƒÜ" |þíƒÈ q»ƒø :ʃ¾ºk òƒýƒüBƒC" |þƒO»ƒü ôõƒOõƒâ »G q ôõPèõÜ ô »ü½O |ÿ ôBð»ø lðºôAkõƒg »è Ǽ rì |þðkrÜÂBG óBxÜ»ü |þÜ»üºõÉ„ »ƒƒè ,ºô»ƒƒƒPƒƒƒÈ s ¼kºk Akô»ƒƒƒC |þƒƒƒðô ô qºk |þýO»üBļ rì |þýܺq»ƒw ô ókrƒÜ»ƒ„»ƒâ ô»C »OAô ,»„ô |ÿkq ô |þÜ»üBOAô »G ,Ak»íÉC »ð»üæ »è »Ü |ÿ»ýülð»íO»HƒüBƒO »ƒ¾»ƒì½ƒÜ ".ºsAôBýW »íÉC |þðBÜ»ýýðAõü»c óBìºs |ÿ»è»w»ì ï»è òýñýHG ß»ü»ðôõíð BƒG BƒPƒxƒÉƒC ºq ôõPèõÜ »è| l¾½ðqBƒC »ƒÜ |ÿ»ƒðBƒðôõƒíƒð ,ºô»PƒÉƒñƒÉƒøºk |ÿ»ƒÜºlƒñƒw»ƒK |þƒðBƒüBƒ„ ô»C |ÿ»¾»ì½Ü »OAô "AqBƒðô»ƒÜ |þƒðBƒð½ƒü" »è »Ü |ÿ»ðBýýÜ»Pw»ø ô |ÿ rÝýÔ |»ñýðAôpÉO þwBG AkAqBðô»Ü |þðBð½ü |þO»ýýðBPwqB„ ôõ컃ø |þƒÜºô †ƒülƒ¾½ƒðqBƒC .ºôArƒÝƒÉƒè ,ÿ ½g |þìºkq»w |ÿ ôõ_½ÝðAs |þðBݾ»g .ºõýwBð ‡BG |þÝýwçÜ þGºk»C ô ô ô vÉì »wBì»c »Ü ó õýwBð |ÿºlðºô»C AlýPwAo »è 2000 |ÿ»Ýü tð »Ü |þðBð½ü |ÿ»ìBð½ðB„ ô |þƒØºk »ƒG ó ôArƒwôõƒð q»ƒGô»ƒì»ƒè ÁBƒw ºqAô»ñÈõ„ ô»C ô qBìu»ø »PÉñÈk jq»_ôBø AlðBýÉO q ôõPèõÜ »Ü |ÿ»ýü q tø ô ÞýwçÜ lƒ¾½ƒðqBƒC |ÿæ »ƒè ºôõƒPƒxƒƒgqºk ÿ ½ƒƒg q ¼ s |þÝɾBg »ì»C .òðBìq»ø ô òÈ s»HðBìºs| »è »Ü |ÿ»P„ ô»C þ"òü rP„BG" ,»ãñü râ »O»ðôõOô»Ü ô ºô»OºôArÜ Êè |ÿ rýG AkBýðk AlÝýwçÜ |ÿ qAô»wBƒC »ƒè b óAqAs q»ƒw |þðAq»wôõð |ÿ qAô»ñÈõ„ »è b ô QÈ ô»Üqºk ÞÉñÈõ„ ô ïºkq»w ôõƒì»ƒø ½ƒG rƒOAôk .»ñü rP„BG ï»C ºôºl¾½ðqBƒC |ÿBƒãƒýƒð»ƒ„½ƒâ »ƒè »ðBì»è »ãXÉG »¿ìBÜ |ÿBðBì |ÿºôB_q»w |þñü pGqºk |þܺq»w |ÿ sAõÉ„ ô q ôõPèõÜ J»ƒøs»ƒì |þƒÉƒW QƒÉƒGºk rƒÍƒƒýƒƒ„ »ƒƒOAô ôõì»ø þC |ÿ»üºvÈ o ô»G q»ø »Ü ,ºô»PÈ rãG |ÿ»Gq ¼ s ï»G ,»ÝÉñÈõ„ ô óBìºkq»w »Ü óºoºôBG ô»C q»w»è Jºk»C |þðBݾ»g ºô»ƒƒÝƒƒÉƒƒð»ƒƒüæ »ƒƒè »ƒƒñƒƒýƒƒðAô pƒƒƒÉƒƒƒO ﻃƒƒC .»ýýܺq»w |þÝÉPÔrâ |ÿ»ƒg»ƒü ô»ƒPƒwºk »Ü QÈ râBð ôB_ q»G»è ºq»â»C ï»C| l¾½ðqBC "»ñü rP„BG" AlÝÉìºkq»w »è |ÿ»P„ ô»C »G ô rƒO |þƒÝƒÉƒìºkq»ƒw »ƒè |þƒÜºqBƒ_Bƒð "òü rP„BG" Aô q»ø j¼kô qBG |þð¶ÿ o½ƒâ
5
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
q»G »è »ãðºq ,»ü»ø ÿ rýâqBìºk »G q»HðAq»G Qxü õÉK ÿºrÈõâ »G òƒì »ƒÜ QƒÉƒG ºô»ƒC .îýð »Ü½PÉ„ Býð»O »G AlO»Ü»ì½ùðô ôk »Øõ„ »è ½O ?Qüuºk ô îüuºk ºrÉè .îüuºk ½g»Gq»w ,þ¾»Gï½g þðBÜ»ýýPxü ôAlÉK þÉK »ƒG ﻃܻƒ¾Bƒì ï»G ï»Ü»¾Bì QÈ ô»ìºk ï½g.ºôõPxhÝÈ q .QÉG »üºõÉ„ :QxüõÉK þÜ»ýýñýHÉO lð»_ ÿ ôBƒð| :þƒPƒü qAlƒýƒè½ƒw ÿºô»ƒPƒðô ôtƒG ÿB݃ülƒðBƒw :»ƒüºô»ƒñƒOô ôtƒG ô»ƒC ÿ ôAô»ƒO þÉK þOq õÜ »G »Ü ,»ü½g»Gq»w þðAqBÝÈ rÜ ï»C ,"þPü qAlýè½w ÿºô»ñOô ôtG" ArOõâºk þÝxðAlâ ÿ qB„ »è 1980 »è »üºô»ñOô ôtG þýPÉÜ»ü ﻃC ,Alƒ¾»ƒø ÿ q»ƒw AkBƒýƒð½ƒè½ƒK »Ü ôõG BÝülðBw ï»Ü»ü »ðAqBÝÈ rÜ ÿBÝülðBw AkBýð½è½K þPxýðõì½Ü þOqBK þÕÉÜq rÈ u»è þñPw»G »è q»G þðBìAlð»C ÿºqBìu ô ôõG»ð »P…ü»â Ak1981 þ¾Bw »è óBýwArÕð½Ü ï»Ü»ü þÝÉðB„½ÝÉO þPü qAlýè½w .õýð ô ó ½ýéì ½ð »G uk ÿ výOôlðõO »è q ô ôk ÿ»ðBýýƒðºk»ƒì þýðApíÜõc þì»Pxýw þO»ƒýƒýƒOArƒÜ¼ rƒýƒG þð½è½K þO»ìõÝc õÜBO .AlÉKºq»K ïtýð½ì½Ü .RBÝG Al¾»â»è þðBwôõðAk »Ü krÜqBƒ_Bƒð »Ü krÜqB_Bð þð½è½K þO»ìõÝc þPü qAlýè½w kAsBC »`íýð þÝÉðkqAvH¾»ø Ak1989 þ¾Bw »è þܼ q»w ÿBxÉèBÄ AlìBÜBC »è »Ü .RBÝG BK q»G .Býð½¾½K þܼ q»w »G ArÜ þPü qAlýè½w ,)1922-1871(| :Qƒwô rƒK êƒÉƒwqBƒƒì »G ,þüBxðq»Ô ÿ râ»ñgºq ô zôõñðBì¼ q "AkôõHðô þð»ìºs ÿAôk»G óAo»â" þðBì¼ q 1913 þðÂBw óAõÉð »è »Ü ,krÜqºk þãðBGôBð yü qBK »è Alâq»G Rô»ƒc »ƒè 1927 õƒÜBƒO »è q ¼ s þÜ»ƒýƒü q»ƒãƒü qBƒÜ ô ºô»ƒüArƒÜôÃG .krÜBK q»G Alñýwôõñܼ rý_ô óBì¼ q ÿ q»ðõø ,)19249-1857(| :kArƒð½ƒÜ Öƒü s½ƒƒW ÿ týéãñýC þðBìs »G »Ü »ýýð½è½K þÝÈ q»wôõð »è .krÜqºk þãðBGôBð AlðBùýW »è ô þwôõñüºk ÊK þðBPü q»G ÿ»ìBðs»âºq Ak1886 þ¾Bƒw zôõƒñƒðBƒì¼ q »ƒè ރɃܻƒü »ƒG .Arƒ…ƒƒg»ƒƒG ÿ»ìºkq»w ô»C þðBÜ»ãñü râ »wôõñܼ rý_ô »G ,QÈ qkºk ﻾»Ø »è ÿ týéãñýƒC þƒGºk»ƒC QxýG þð»ì»O BO þð½¾½K ÿkArð½Ü ÞÉWq»ì Alü týéãñýC þðBìs q»w»ƒG ÿBƒðAõƒO þƒ¾Bƒw »è ÞÉÜ»ü »G ôõG rP„BK ï»G ,BÝ„ºk»ð .ÿ týéãñýC þðBìs þðBüBPwºô ,)1955-1875(| :óBƒƒƒƒƒì zBƒƒƒƒƒì½ƒƒƒƒƒƒO q ¼ s »è ,þðBí¾»C þãðBGôBð»G þwôõñðBì¼ q ô ßô rý_ õܺô AlGºk»ƒC ÿ»ƒÝƒük ÿ qAõƒG ÿ»ƒƒñƒƒgºo ô qBƒƒOõƒƒâ ô ß¼ rƒƒýƒƒ_»ƒƒOq õƒƒÜ þ¾Bw »è .ºqBük þPwºlÉW AlýO»üÂ»ì½ƒÜ .Ar…g»G ÊK AlGºk»C »è þéG½ð þO»g 1929 »Orâ þO»wºk q»éPýø »Ü Ak1933 þ¾Bw»è Q…ÉùÉW »G ÿBýðBí¾»C óBì zBì½O ,Qwºk
ÿ ô ô q»w »è »Ü ó ½Oô»C þÝÉðôõ_½Gô rýG »è q ô ôk ,ó»ðAu ¼ q þðBü u þðBÜ»ýƒü s ½ƒèBƒC »ðAu ¼ q »Ü ßôõ`G þü qBܺkq ô Bø»ð½ýéì .ºô»ñGºk óBìô ô o»Gô ô q óBü »ðBwBƒC ºô»ƒO滃G òƒýƒwôõƒð ?»Pg»w ½G .»ñü rG ºô»ýü»Pw»ƒW ÿ ô ô q »ƒè ô ôk »G îPxü õÉK .ºqAõì»øBð þÝÈ qBÜ »Pw»W þOºôAô»O »G ÿºô»è q»G »ðkrÜqBÜ rÉìvOBÜ ô»è QÈ ô»ìºk óB„BK ,ºô»ñýwôõð ôBð »í`G òì .QÉ_ºk vÉ_ »è »Ü ,ºô»íñÉíG Ak»g¼k ï»G ,îG Alü»„õPÉ„ »ü»ø ïºô»C þéü»ì .îG »Pw»ø ô»G uk ïºkºk Á ô»ø ô kArð½Ü ÖÈ sõW õܺô ½O »OAô»Ü »G krÜ óBýÝÉP„ ôõì»ø »Ü ,Qýð Qwô rK ?òýwôõð þýðBGqõØ þÝÈ q»wôõð »G îHG QÈ ô»ìºk óBìõãÉG þÝÈ q»wôõð »G îHG ÿºô»C þWBG ï»G ,ó s»ì ô»C ºqB_Bð ôBýK óBìõãÉG .»wq õØ q ¼ s ó s»ì »ñýØ»PwAo ÿºq ô»â ÿ q»wôõð .RAlG »WBG »G »WBG ô»C »Ü ,RAkºk ºq ô»â þÝɃWBƒG
»PwBC ï»è ,QÉG ÞÉP„ »G þPxü õÉK Þ¾»g .ÿk »O»üBð ,Akºk îìBXð»C òì »Ü Ak»ýýXðôBð óBýì»Ü»ü :ôõG Q„ ô ôk »G þPxü õÉK Þ¾»g þü qBýðAs ,ôArÝɃK oºôBƒG þƒýƒðô ô oôBƒ_q»ƒG òOBù¾»ø ÿ»ãÈ q »ƒìBƒÜ :ÿºqBƒGqºk ó ô ô q ?»ýýð äð»W óBü »ãð»W ?ºôArg»ðAk BP…Éø ?ºôBPƒwºôAq óBƒü »ƒìAôºkq»ƒG óBƒìôkq ½ƒG õܺô þðBÜ»ðs»ì »ì»ƒøq»ƒG :†ƒýƒìºô ôºk ï»è »ãW ï»G ...lPø Qwô rK ,êýXñƒýƒC òì BPw¶þC .ôõG»ð äñü râ rO þ`ýø »ðAô ôk .îwôõðBð Ak"å½èBük" »è ÿlý_ "Qƒwô rƒK" òƒƒýƒƒðAõƒƒOºk »ƒƒOAô»ƒƒÜ ?ïçxèA qAk õG ºô»ñü pÉãG .QÉG Ëô»è QɃGºk ,»ƒPƒwAq ,ʃ¾»ƒG»ƒÜ ÿ»ƒðBƒw»ƒÜ ô»ƒC ÿºqBƒìu þƒ_q»ƒâ»ƒƒC .òýð q ¼ s ó ô»C ÿ qAkAô»ø b ,òü»ÝG R»wBýw þwBG ÿºô»C ½G îñýGºk ?»ü»ø QýwBýw þÝÈ oºôBGô rýƒG ÞÉP„ ôõì»ø »è "yü rLxÝÉC"ô ô "qBãýÔ" .ºô»PýñÈõgºk rOBü s ÿ qBĽâ ,þ_½G îɾºk QÉK !½gq»w»è -
!óBìõãÉG »ðBùýW ï»C »Ü ÿºô»C ÿ»C ï»G ?»ü»ðArÈõÜ þÜ»üºôAuBC »üºq ô»â òì ?ï»Üºk ï½g þO»¾Bc þwBG òì :»Ü ÿºô»C þO»ÙýØ»c »Ü ,îñýGºk ÿAô ï½g ½G ,ºrOºq ô»â óBÜ»w»Ü »ƒè »ƒÜ óBƒùƒýƒW ßBƒñƒwrƒO þƒÝƒÉƒƒPƒƒ„ Þƒƒ¾»ƒƒg ÿ»ƒƒñƒƒü q ¼ s þÅýOºs ½K þÝÉP„ »G òì ï»G .QÉð»ü»âºk .îñýGºk ?Qýð ß»ü»xÉéÜ aýø þìAlð»C ½O ï»G .ïôõHÝüAk »è ÞÉè½OBÜ õܺô òì .îÜ»ü»xÉ¿Ü aýø þìAlð»C »ð ô îÜæB_ »ð ï»è »g»üBG ÿ»ãÉW òì ½G ÿºô»C QýðAsºk »ƒPƒ„ ,òƒðBƒÜ»ƒýƒüBƒwBƒC »ƒPƒ„ Ak»ƒðBƒùƒýƒƒW ï»G .ó s»ì þGºk»C Bøô q»ø .òðBܺkq ô »ðôõíð ½G .òýƒüºvƒÈ q ‡»ƒðBƒì»ƒC ôõƒì»ƒø êƒÉƒwqBƒì" »ƒG ïô»ƒPƒƒK þƒƒÜ»ƒƒýƒƒülƒƒðºõƒƒÉƒƒK ÞƒÈ qBƒW lƒð»ƒ_ ô »ƒü»ƒƒø ºô»ƒƒƒ"Qƒƒwô rƒƒK »ƒì»ƒC .ºô»ƒOºô ôlƒƒñƒƒÈõƒƒg ü»ƒƒÜ»ƒƒðBƒƒì¼ q »Ü »üAô îÉK ï»G .»ýýxg»„ þÜ»ýükB„ »è ½Oô»C þÝÉP„ Ak"Alð»â½ƒC" »ƒè Þƒ¾»ƒg
»è Ak1983 þ¾Bw »è »â½èBƒük ﻃC* þðBìs »G Alü½g Þüu ¼ rì þ¾Bì »è yü qBK Och Bild ÿqBĽ⠻è ,ºôAqk ïBXð»C ÿlüõw ôÃG Al¾Bw óBì»ø þOBGõ„ ÿºqBìu Alƒ| Ord | .ºô»OôArÜ
×BW ÁsBÔ .k:ºô»ýülÈõw »è .ô 2-2 rO½gô»PwAq BG »„BG :rÉíü»ùðBì ½O½C ÿqAkAô»ø Ak½ðB„»è .ï»ÝG Êè R»ÜºqBýwrK ÊÜ þì»øq»G rOBü s Qü»Üºk s»c ?QýÉÜ ÞÉìÂô »G QýHG »ì»C »ãðºq ?ºô»PýñÈõhG .ï»ÜºqBýwrK ½G )ºô»ƒðkqAõƒƒgôBƒƒC ‡BƒƒK( :Þƒƒü u ¼ rƒƒì ,ïtð þÝÉPwBC »ìs»GAk »Ü ÿºô»è îwrOºk ºô»íñÈõgºk rýLxÜ»„ îÉ¿G q»â»C »Ýðôõ_ þ_ »ì»C ,ºô»íñÈõgBð rƒýƒLƒxƒÜ»ƒ„ óBƒü ô ôk ß»ü òì »Ü îÉ¿G óBü ?QɃð»ƒü»ƒâºk ÿºk»ƒw þƒð½ƒè½ƒK þƒü½ƒðBƒƒ„ ÿ q»ƒƒwôõƒƒð AkBýð½¾½K ÿºôºqºk »è »Ü ,îwBðºk ï»üºku»ø ?QƒÉƒð»ƒü»ƒâºk aƒýƒø »ƒì»ƒC ,ó ôArƒwBƒð»ƒð ôAô»O »ì»C .ºô»Pwºk »G RAkBð aýø »ÝÉìºô Qìºô QÈ ô»ìºk þPwAo»G .»…g»GqAsBC ÿ»Gq ¼ s ½G »ü»…ÉÜ óBì»ø »ì»C ...ºô»ìºlG
Akºqô»â þÜ»üºôAuBC »è óBüu AlÝüu¼rì rýìõÄçw Á»â»è å½èBük q¼s ós»ì þÝÈq»wôõð »G îHG ÿºô»C þWBG .RAlG »WBG ô»C ºqB_Bð ôBýK óBìõãÉG .»wqõØ ºqô»â þÝÉWBG »ñýØ»PwAo ÿºqô»â ÿq»wôõð b ï»G ,RAkBð ÿ½g ÿôôsºqBC »G »WBG ô»C »Ü ,RAkºk »gºs¼k þPwAo»G ,»üAõg ,ÞÉWBG ,ÞÉWBG b ï»G ,RAkBð ÿ ½g ÿ ô ô sºqBC ô»è ôAô»O òì .»gºs ¼k þPwAo»G ,»ƒüAõƒg BO ï½g ½G .ï»âºlÉO »ðBüAlü»„ ºq»wôõð ÿBðBì ï»G ,îüuºk ôApGAk þÝÉðBüu ß»üºkAq s»c .îHñýwôõð þPÉ„ òì »Ü »ýýð ºô»C »è ï»Üºk s»c ,ºô»íñÈõhG ÞÉHÉPÜ ï»Üºk »ü»ðAô»è .ï»ÝG ºôºqºk ÿB„Bì»O ºôºq»Xð»K óAq ½PxÈ q »è ô ºôºqºk »í`G ó qAõÉC ÞÈlð»ø þülðºõÉK »Ü ï»Üºk Q„ ÞÈlð»ø .ï½hG óBð
q»w òì .þðBÜ»ñÈ ô q»G »è Býð»O »üºrÉè ¼ qBãýÔ ÿ»ñÈ ô »G s»c òì ,îýð ó ½ü tÅýè»O ÿºô»ð »G "ó rÉPw" ÿ»ìBðu ¼ q q»â»C .ï»Ü»ð òÈ ôtG»ð ºô»C q»G»è ,QýñýHG ºrÉè "aOBì yü qBK" óBü óBü ,»ü»ü»ìBðu ¼ q ô ôk ô»è ïs»c òì »Ü »ýýð q»G »è Býð»O ,ºlð»w»K æ »è îðBýܼ oºôBð rP„BK ï»Üºk óBüB„Bì»O »Ü ,»ðBýðBÜ»ñÈ ô .îwôõðºk q»w»è óBýì½g þPñÉì½Ü ,îPÉHP…ü»ãýƒO QƒÉƒè òƒì ÿºô»ƒC -
ºrãG ºlðºô»C q»ø ß»ð ,ºô»ññýGBð AlPwô rK »G òG»ð ó ½_ »Ü óºô»C þ¾BØq»w ôAô»O óAô»C þÝÉw»Ü ó ½_ óºô»C þ¾BØq»w óBü ºô»éèõâ .»éèõâ q»G »ðºlG rO Alð»â½C »è Þ¾»g »Ü »ýýðAô QÉK ï»G,AlPg»w þg¼kô qBG »è þP…â »G Þ¾»g ô ...»G óBýPxüõÉK »Ü ï»ÝG rO þÝÉP„ þwBG BG ÿ o»â îÉè ÿAsºqB„ »Ü ÿºô»è ºrPK AlýÉO îýüAsºqB„
ÿ»ì»â :ºôôkrÜ ï»ü»ì»â ô»C óAqBW »è ÞÈqBW î…ü½g òì ,»ü»ðÂAlñì ôAô»O þÝÉP„ »Ü ,ôAô»O þülÉìõDÉG ô ôAô»O þýñýH„ºo ïBPxÉC þPxÈõ¾»ø »Ü ,ºô»ì»Üºk þOBKôôk ºô»ðBxük ï»G þPw»G»ì »G ºrãG ,»ýýð Bø»HðAsq»ø þÜ»ü»ðAô lð»_ þìBÜBC Alü½g »è ÿ½g .ºô»PýƒHƒG Þƒütƒð ΃ýƒØAô »ƒè »ƒÜ »ƒüºô»ƒC »íÉC .ºrOºqô»â òì »è R»ÙýØ»c »Ü :»üºkBw þÝÉðkrÝÕ„»Ü òýð ÞÉP„ ôõì»ø óBì½g þãð»W þÝÉLPwºk Á»â»è ,Arxƒü õƒw ½ƒG »G ÿArxü õw Ak1939 þ¾Bw »è óBùýW ïºô ôk ºô»ðBxük1952 þ¾Bw .BÝü rì»C ½G Q…ÉùÉW 1955 þ¾Bw Ëô»è q»ø ô Arxü õw ½G ºô»üAo»â #.krÜ þüAôk þ_½Ü
?Qýwôõðºk .îwôõðBð rÍý„ týâq»ø ,»ð.rýg»ð?zBG ô qBOô ÿ»CqBW ÞÈlð»ø .îwôõðBð zBG týâq»ø þÝÈ qBƒÜ ‡ºô»ƒC ﻃG ,îƒwôõƒðºk qBƒOô .òì ½G »ýýܺôæ ,þñýG ï"tÈõ¾BG" ÿq»â½ƒðBƒ„ »ƒÜ ߺô ÞÈ oºôBG ºq ½W ÿtÉø»G þÝÉPw»ø »ñ„»_ »ü»ðAô»è ,îOrãüAk qBükBð þÝÉìu ô»O »Ü»ìBð½ðB„ »Ü QÉGôõG þñüBC þÝÈ oºôBG "þÝxĽÜæõÜ" õܺô ‡½O BüBC .þ…g»Hüºk ºô»ýýðBPýxü rƒÜ ÿlƒük »ƒè ,QƒýƒOÂô ôBƒø .ºô»O»Pü ôõHÝü tð ºô»íñÉG RBâBC »G QɃGºk îƒðAtƒGAô Á»â»è îðBÜ»ìBð½ðBƒ„ QƒÉƒGBƒð »ƒÜ ÿºô»ƒè .ºô»Pƒü»ƒÝƒG RôõƒWôBƒø óBƒü»ƒÜºq»ƒwôõƒð AlðBùýƒW þƒðAo½ƒâ Á»ƒâ»ƒè òƒì óBƒìõƒãƒÉƒG »xØ þP…â »G q ¼ s ÿºô»C ½G BW .îÈ o½âºk »ðôõíð »G Býð½¾½K þg¼kô qBG BG ,ﻃܻƒð ô»C AlýÉO »Ü »ÝÉOÂô Bý𽃾½ƒK .ïrƒãƒGqºô þOºôAô»O »G ºq»ƒÝƒOõƒÜq»ƒw »ƒì»ƒPƒxƒýƒw
»G »ð ô ºô»ƒýƒýƒO»ƒü»ƒì½ƒÜ þƒðBƒü u »ƒG »ƒð þ¾ôõØ þÝÉP„ òì ½G .»ü»ø ºô»ñýwôõƒð Ak»ü»ãðAô q ï»C ÿApÝÉO »è Qwô qlƒð»ƒOBƒð ÿ ôõP„»_qAsBC þÜ»ü»Pw»W »è »Ü ,»ü»ø qBÜB„ ß»üºrýXðs »Ü ,»üºô»Xð»Ý„»CpK »ðBì»C ôõì»ø »O»H¾»ø ï»G .ï»øq»G »PÉñÈk zBì½O AkºrÉè ,ºô»ì½g »G òO»HüBO ôAô»O óBì zBì½O .kBü ºô»PÈk »ðôõíð õܺô ïóBì q ¼ s QÈ rOõâºk ï»G ,ôõG ï»øq»GpK ôAô»O| »wBð»ø ߺô ô»C ½G òýwôõð .ôõG ï»g ÊG îýܺôBð þÜ»ýü»ðBíPíÉG òì þP…â »G .ôõG
»ðAu ¼ q ÞÉP„ ôõì»ø»è q»G ½O »Ü »üºô»C Bøºô q»ø ,ºô»PýñÈõgºk »ìBðu ¼ q ÞÈlð»ø »è ólð»w»K »Ü þÝýwçÜ þì»øq»G ÞÈlð»ø q ô ôk rO þƒPƒ„ »ƒè R½ƒg BƒXƒì»ƒC .Ræ .Qü râºkAq .Qü ôºk QýPwAq q»â»C ,»ýýðAô ..Bð ô îwôõñG ïºkºk Á ô»ø òì .»ì»Ü q ¼ s îOBÜ þðBü u þðBÜ»ýƒü qBƒÜºkq ô ô ºô»ƒì»ƒÝƒGrƒýƒG ô»è îðBìõâ »G òì .ï»ÝG ÊW»HÉW ï»ðAu ¼ q þýLì½è½C þðBÜ»üAõg õܺô »Ü ÿ»ðBw»Ü ºq ½W þðºôBg »üAô óBýÉK »Ü ,ó ½Ü þýðBð½ü
“
q»G .òü»ÝG Býðõ¾½K þwBG BG .îGAlð»ƒâ½ƒC Êè ÿBPxÉC õܺô Býð½è½K þg¼kô qBG ÿºô»è "å½èBük"ÿ ôBð »G »ðBãðBì þÝÈ qBĽ⠻è QÉG ºrÉè ÞÉãðBì ôõì»ø".krƒÜºk îƒü qAlƒ„»ƒG ïq ½W»ì»ø þP„ »ðB…ýðôBð ï»G "îwôõðºk »Ü ºôºkrܺk ‡ºô»ƒè ïrƒýƒG ,þƒwôõƒðºk ,îwôõð»ð qAlýwrO»ì þÝÉP„ îGqAkBƒâBƒC q»ø óBü ºô»PÈ ô»ÝG Êè þOBwºqBÜ ÞÉP„ ï»è rPýC ÊÜ »„BG .ºq ½W ô»ƒè þƒÝƒÉƒPƒ„ .»ñì þñýwôõð »G þƒPƒxƒü õƒÉƒK Ak»ƒO»ƒ¾Bƒc q»â»C .Alñýwôõð »è ïôõG ïAôºkq»G óBìõãÉG
“
q»â»C Bw .QÉñÈ ríG óBüu ôõì»ø ºõýðAõPü»ð ÿBðBì ,QÉGBì AlÉO þðBü u ÞÉìtýƒðBƒâq ½ƒC ,RBܺk»„»â ô QÉñÉPƒwºkºq»ƒK »ƒüºô»ƒC QÈ ô»üºk »Ü Al…ýÝÉg¼kô qBG »è R»ðBð»O »è þðBýãÉG ô ÿ õÈ tG»ð þPwBC ÿ o»ƒK ô»ƒC óBüu .RBÝG BK q»G AlðBüu þðBÜBwBü ôõì»ø ,ʾ»G ,»ìAôºkq»G q»ø ‡ºq»Gô ô q ô»C rÈ u»è óBü u Al…ýO»ýĽw þýPÉÜ»ü »ƒè R»ƒðBƒð»ƒO ôAô»O †ü q ¼ s þÝüºôBì ½G ï»G .BPwºô»ð aýø AkBýð½¾½K »è »Ü ïôõƒG AkºoºôBƒG ô»ƒè ô»G q»ø »ü»ã¾»ì½ƒÜ ô»ƒC »ƒÜ ,RAkBƒðô ô q »G »üºô»C îPw»G»ì ,ºô»PÉñÉìºk »üºõÉ„ ÿºô»ƒñƒOôtƒG .ºô»ƒO»ƒƒ¾ôºk ÿ»ƒƒðAô»ƒƒ`ƒƒÉƒƒK »ì»C ,ïkrÜ þìBwq»w ôAô»O "þPü qAlýèõw" óBüu QÉñÉíè»xüºk »Ü ºô ôlñüs þÜ»ü»ðôõíð þðBxñýC ÿ»Ýük þÝÉO»ÙýØ»c ôõƒì»ƒø »ƒè æ »è þÜ»ýýñýH„»â ºq ½W »Ü ,ºrOtÉø»ƒG .ïkrÜ Qwô qk Á»ƒƒâ»ƒƒè kq ô ôAq»ƒƒG »ƒƒG ,»ƒƒƒPƒƒwAq"tÈõèBG" ÿ»ìBð½ðB„ "½ãðBO" ÿ»ìBð½ðB„ .ºrP…g»GlÉì½C q ¼ s ÿºrÈõâ »G ï»G .»ýü ¼ o q ¼ s »ì»C îÉK ,ï½g þü ô ô výì ô þPÉw»Ü þðôõìs»C »ƒè »ƒðAqBƒÜ½ƒø ô»ƒC ,QƒÉƒGºk Ǽ rƒì »ƒüAô ô þü ¼ rì ÿBø»G þñ„»_ »è »Ü ,QÈ rãGôB_ ô »KArg Býð»O ß»ð ,»ýü ¼ rì þýðBGºrùýƒì ÿ qBâu ½ìBC »G QÉGBð »ì»C .¼ rì þüsAõgo»„ Bƒýƒð»ƒO ºrƒãƒG ,ºô»ƒPƒÈ qlƒHƒÝƒÉƒè þƒØ烃g»ƒƒC , »ðBwBC òì ½G AkBPxÉC »è óBüu .»Ü»ýýPwAq õܺô ÞÉOBÜ ôõì»ø óBüu AlýPwAq »è ï»G î…ü½g òì .ºôõG»ð óBwBC òì ½G BPxÉC :ºô ôkrÜ ï»ü»ì»â ô»C óAqBW »è ÞÈ qBƒW ,ôAô»O þülÉìõDÉG ô ôAô»O þýñýH„ºo ÿ»ì»â ºô»ðBxük ï»G ,»ü»ðÂAlñì ôAô»O þÝÉP„ »Ü ïBPxÉC þPxÈõ¾»ø »Ü ,ºô»ì»Üºk þOBKô ôk ,»ýýð Bø»HðAs q»ø þÜ»ü»ðAô lð»_ þìBÜBC Þü tð ÎýØAô »è »Ü »üºô»C þPw»G»ì »G ºrãG þÝÉðkrÝÕ„»Ü Alü½g »è ÿ ½g .ºô»PýƒHƒG »íÉC .ºrOºq ô»â òì »è R»ÙýØ»c »Ü :»üºkBw .òýð ÞÉP„ ôõì»ø óBì½g ?QýñýGºk ß»ýüAô»ñ¾k õܺô »ì»C ½O -
óB…ýK ºô»C óAô»C ï»G ,îðBÜ»…ýƒK ôBƒø ÿ ô ô sºqBƒƒƒƒC þƒƒƒƒPƒƒƒƒwAo»ƒƒƒƒG »ƒƒƒƒƒÜ óºkBƒƒƒð ß»ü»ì»â ºq ½W AkºrÉè .»ýýð óBüºô»ðAlìºô ïºô òì ô »ÝG qBýwrK ½O ,»üAkAqBƒC »ƒè ÿ q ôõPèõÜ »è »ÝÈ q ½W »ƒì»ƒC ,ºô»ƒìºkºk ÞÈlð»ø »Ü ÿºô»è ï»Üºk óBìõâ òì .»ì»â q»w BO ô òG êüBØ »ü»ì»â ï»G ï»ðB…ýKôBø ô»è ô óAõW þÝÉìºô óAô»C .ó ¼pG Alý¾»â »è ô òOôBgBC »è ºõÉéðAõÉè »Ü Êðºkºk Rkq ô q»G»è »ãðºq .îKArg q ¼ s Ak»ì»è òì .q ôõPèõÜ »è RAkBð îýƒO»ƒìqBƒü »ƒì»ƒC »ƒÜ QƒÉƒGºô»ƒC òì »Ü QÉGºô»C q»G»è »„»ðAô»è ,Alì»ÜºqBÜ òì .ï»ÜBð ÿ rýHñ„¼ q ÿlðºõÉð þü qAl„»G BƒðBƒì »ƒG îƒýƒð ÿ rƒýƒHƒñƒ„¼ q þƒÝƒÈ q»ƒãƒƒýƒƒÔ .ÿ»Ü»ýýO»ü»ì½Ü þðBÜ»ðsBG þðAkq»w ïAôºkq»G ½O ?Qü»ÜBð ÿq ôõPèõÜ »ƒðBƒðsBƒG ô»ƒè ރɃƒÜ»ƒƒü aƒƒýƒƒø òƒƒì .»üAkrO þÜ»ü»ãÉW »è òì þðBüu.îwBðBð ?Qüuºk yü qBK »è »¾Bw lð»_.QÉGºk ÁBw ºksBK ÿ»Ýü tðþwBýw ÿq»GBð»K õܺô RBýð½è½K ?Q…ÉùÉW»G ô ïôõ_qºk ï½g þPwAõg »G ,rÉg»ð ‡BPxÉC .ß»üBìAqk aýø ÊG ,ºô»ìBì óB„BK .îýxðºrÔ þÜ»ýýOÂô ôBø òì þƒð½ƒ¾½ƒK þƒðBƒƒìs »ƒƒG q»ƒƒø ﻃƒG?Qýwôõðºk ,îwôõñƒG þƒð½ƒè½ƒK »ƒG QƒÉƒGºkq»ƒø òì ,òì ½G »ÝüAk þðBìs þð½¾½K »Ýðôõ_ Êwõýw îð»ì»O Q…ÉùÉW»G ïBýð½¾½K ÞÉOBÜ äðºqk ôAô»O òü o½ãðBìs ½G »OAô ,ôõG ÁBw .ôõG R½g Qü ôõG Býð½¾½K »è BP…Éø ½O äð»w óºôBƒg þƒÝƒÉƒwôõƒð½ƒðBƒ„ õƒÜºô .ôõGlðBíè»w òì ,Býð½¾½K »è Býð»O ß»ð »ðBPg»H„½g Al„Býð½¾½K ÿºôºqºk »è »OBÜô»C ï»ãðBGôBð lðºô»C ÁBcq»ø »G .ºôºôõHGôÃG ß»üºkAoBO îðBÜ»ìBð½ðB„ þOBøAk »G »Ü ôõG»ø îãðBGôBð .îüvG ÿ»ƒ…ƒýƒK òƒýƒwôõƒð½ƒðBƒ„ »ƒOAô»ƒÜ?ôõG Qü ôæ þìºkq»w òì .ºôõG»ð ï»Ýük þÜ»ü»…ýK þ`ýø þOBøAk »G ºô»ýý¾Bw QxýG þð»ì»O »è q»ø .ºôBñÉùPwºk»G îü õÈ vG îðBÜ»ìBð½ðB„ !QwAo»GQÈ rܺk ,»„BG .ôõG qBü îPg»G ʾ»G »ƒƒè q ¼ sBƒƒO ﻃƒÜ òƒƒì »ƒƒÜ QƒƒƒÈ rƒƒƒOõƒƒƒãƒƒƒG ÿºô»C †ÉK ÿºô»C †ÉK ,ïôõGAlÜ»¾»Pw»G !Qwºk »íñÉùG îðBÜ»ìBð½ðB„ þOBøAk ,Qýwôõðºk †ýOqõÜ þܼ rý_ ½O »G òÈ rðºkAk ß¼ rý_»OqõÜ ô ½ðB„ ï»G †ƒü rƒÍƒýƒƒ„ .½ƒƒO ÿrƒƒðAu ô ôk Bƒƒýƒƒð»ƒƒO
6
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
z»G óB„BK >!»ÝG ÿ rü»w ô »ñÉG »Ü»íéýÔ ¼pG ô »hGAk »Ü»ð½Ô»è»O Ak½O ÿ»Ü»ýýãðºlÉG »è| òÉwõc ô òì ô Rõâ»ð Q`ýø ô B…ÉÜ Rºq»ãW ô rPÝü qBO ô rOqAlÉ„ †üºqAõÉC ô Bñɾ»ø óBìôBãð»ø rG»w rG»w Q…K ÿ»Ü»ýü½Pð»íý_ ºq ôõ„ »ñýP…ü»â BPxÉC ô ôõGôõG rOõýO»ø »è ôõG pK ô ôõG þܺq»w þÝÉìBØ»„ ÿ õükô»C »Ü ,óBO»Ü»Üºo»â >?þñÉwrýâBðAk ß»üºq»ãW< .óBÜ»éÉHìõOõC þñü o»LÉO ÿBðºs ôAq»ø >...rgBC ½O< :îOõâ ô òü ôõHP…ü ¼o »Ü Ak»ãÈ o óBì»ø »G ,ºô»ñüAo»â >.ºô»OBܺk ó ½Ô»è»O Ëõð»èq»w ,rOAôk ÞÈ ôBO< :QOõâ
RôõGBO õÉð»è RôõGBO ÿrý…¾õâ äð»„õø þâq»ì ½G
:ÊwrKºk ArGBÜ .Ë râºl¾»ø »Ü»ð½Ô»è»O þܽPxýG óBxük ºoõÜ ô ôk ô ºq»G»è þ„ºo þÜ»ü»¾»xì»Ø »Ü þñýG R»w»Ü ô»C ?QýñýG< îO»K òì .îñì ºô»C ?Bܺk ÿ»Üºo½â õÉð ÿ rü»w ô ºô»PÈkAk †ü qBW ,¼pG BPxÉC .ºô»ÜºkrK rÈ u »üAk îÈ pÔ ô ïlðBÝñg ô QÜôBG þéì »Pxg »Ü ô B…ÉÜ Rºq»ãW óBxük óB„BK >...Ê¿G þÉK ô »ñÉG BâBC »G QÝüAk QðBÜ»h¾»O ¼ rG ô QðBܺôBÜ»_Ak ôBÜBð »è q»ø Bð½â ,Akºk þÉè Rvì ÊGºk óBü ôõì»ø q»ø »ðBì»C ...ʾ»G ...»ðBì»C< :ºô»ðôõ_ºk þXðqBð >...AkôõOBøAk »è ...ºô»ñÈ rwôõñG uBK »G uBK ÊGºk ...òÈ rÝG qBì½O ßqõOBO»C ÿ q»Ýü»K »Ü ºq ô»â þÝÉðBKºo½â »ìôõHP…ü»â BPxÉC »è ô ôõGArðAk ,AlýPwAoºôBð »è þüºôBØ ô u râô ô o ô R»ƒâ»ƒ¾»ƒÜ| òÈõ„ »G ô ºq»ãW ÿAôk »è ºq»ãW .þðAô oºk ÿ q»HìAq»G ÿ»Ü»ìBØ»„ .îP…ü ¼o AkßqõOBO»C ÿ»Ü»ýüu râô ô o ÞÈ q»PK ½Ýýéø þãðºk ,ï»ýÉw óBü ,ïºô ôk þÈ o qAõ_ »íP…ü»â »Ü ,þLw ÿ rO½Ü ÞÉè½K ô ºôºôõG rOs q»G »Ü»Ý¾»g ÿBðºs ôAq»ø ô RBø ,‡ºo þÝÉéÉHìõOõC .ºô»ðæõg Alñý„ ô ïq»â þðBíwBC »è ôBÜBð »è q»ø »OBø Ak»Ü»Ý¾»g ÿºo½KBC †ÉK »G ô ôBOºq ½g q»G»è ô ÿlÉø ÿlÉø þðBG q»w»è ô ôõGAr`ÉK qºô Ak»ýýÜq õO ÿÂBC »è ÞÉOôõGBO .ºô»…ÉK ô òý¾õâ þÝÉWBO lð»_ ,†ü»Ü»OôõGBO q»w»è .ôõG »Ü»éÉHìõOõC .ôõGAqlðAk ºô»ð½Ü þÜ»üºtG ô ‡ºo ÿ vØ »G| îü sBð þÜ»ü»ñÈ ô ;RBø ºô»ýü»ìq ôõw þÜ»üºq ôõð»O ô þLw þÝÉwArÜ »G ÞÉ`Ü þÝɾõâ ÞÉw»Ü q»ø »P…ü»âºk ô ôõG ÊK ÿ q ôõw þ¾õâ ß»ü»Oºô»w Þ¾»g ÿºo½KBC ô Rõâ þÜq õO »G þÝÉP„ ½âlñý¿G .Qwºk »üAkºk .lðB„ºôAo »Ü»OôõGBO ôºq»G óBýðBÜ»¾õâ ô qAôBø ºkrÜ óBýP„ óBì»ø ÿ ½G îÝÈ q»w Êð»O òì ô Rõâ þÝÉP„ »`Ü ,Rrâqºô ï»Ü»¾õâ »Ü »Ü ,îP…ü ¼o Ak»Ü»OôõGBO ÿAôk »G ô Þ¾»g þðB„ »G óB„ ô lðBØ»è .Q…ü ¼oºk ô Atgºk »Ü æ óBì»ø ºôºkrÜ óBý`ÉK »Ü»Ý¾»g ô êÉHìõOõC óB„BK Alü»Ü»ýüBO½Ü »è þüºôBØ ô R»â»¾»Ü ,ßqõOBO»C ÿ»Ü»ýü u râô ô o »Ü ô îP…ü ¼o AkºqAôBø ô Qwºk ôõì»ø ô»C óAõÉð »è †ýñì .ôõGBPwºô êÉK »G êÉK Þ¾»g þãðºk ,ßqõOBO»C ÿ»Ü»ýü u râô ô o »íP…ü»â ºqAôBø ô äðºk ô»è ÞÉ`ýø òì ô ºô»üAk þãðºk êÉK »G êÉK ô Q…ü ¼o »G ô îP…ü ¼oºk Býð»O »G ô Êð»O ô ïôõGºk»ð þ¾Bc ,ó ôõG þÜq õO »G »Ü þéýK óBü râ :†ýükq õÜ »G ô ºôºkrܺk ½O þñP…ü ¼o »è ïrýG þwqBÔ .ïkrHüºk ºôºq ôõw þÝɾõâ »G ô Ak»ìq»â ºôBO»ø ô»è ô ïôõHOrâ !ÿrý…¾õâ ÿBÐBC
| ô ÊG»C o»Ü ÿ»Ý`Èõâ þüBýð»O .Ëqºk »OBÜAo ºq ôõHW»ì krÜ î…üAô q»ø | ºôºkrÜ îð½ü tÔ»è»O pg ôB_õìºk ,qºvÉG ÿ výÜ | ÿ ôºs ÿ ½â ߺô ÁAô»ø »Oq õÜ qºk»Ø»G q»ø ,Rq õÜ þÝÈ vØ þðBܺpÈk þñP…ü ¼o ߺô ...ArÉg ÿ»xØ »„B„ þñG ÁBØ»OrK q»w ...þ¾BØ»OrK þÝÈ s ôõéG | krG îÝÉPwºk ½G þðAtì»ð ƒ | ƒ krÜ îÝÉð½G ô tÉì q»w þ¾BØ»OrK ½G | ‡½g þÝÉãðºk | Rôõè »G ºôõG ï»Ý`Èõâ RõO»C .krÜ îýãðºk ÿ»„ô»ðºô þð½G | þìBØ»„ q»w ºôõHP…ü»â qºvÉG þðu óBÜ»¾Aô»ø ôBð ÿ pÈk Aôk |:þOô qºvÉG þ¾BØ»OrK |"ß»üºs q»éñýìºs" »üºqAõÉC ï»C | q»Phü o ÿ»ðAõÉK q»w»è ‡»„ ÿ»éK »G .óBGBü ÿ ô ô q»w þ„»G »è ÿAk |: krÜ ïqAôBø ô ïôõG ºoôõO | ?»Ü»ðu þ_ ÿºs q»éñýìºs | ?ÁBØ»OrK þ_ ÿºs q»éñýìºs ºs q»è»ìôõG ..ºs q»è»ìôõG | ËqBW ôõì»ø †ü»ðBìs ï»C | ô Ëô»Ü»C ºs q»è»ìôõG q»G | ô þHøºô ÚýÔ½O ...ÿ»ðAõÉK »G | ..qAu»ø ..òíÉø ÿ»ðAõÉK »G | »ýýð ÞÈ ô»„ | .Êgô ô o»ð ºôæ Êw ô ôk »è | ÁBØ»OrK ÿ»C :krÜ ïqAôBø ó ½KAu ..ó ½KAu Ê¿G ..óBGBü ʾ»ì | RÂô õܺô |!?RBø q»w»G þý_ ‡»ðBìs ï»C | ...AlðBgAk »è | ,ºô»íñÈ u õÜ»C ó ½ü tÔ»è»O | ô ºô»PÈk þüBýð»O óBxük .Ê…ýð»CAk ïq»HìAq»G ½ÜrÉ„ ...RBãG »Ýü q»g ókrì »ÜArÉg( )z»ÝÉG rÜ»GõG»C óBü qBC :QÈ rOq ½K
ô ôõG ÿ»ÜºpGBH¿Éíw ºqºkArG þðB„ q»w»è| qBâs o þPwºk ô RBø ïæ ôºq»G ô þñýG þíPwºk qBâso .òýð»ÜºlÉK óBýÜô ôkq»ø þðBü s õýðkBG ..!qBâso< :îOõâ >...óBì»Pxýð½ì½Ü»ð½Ü ï»C< :þOõâ þðBܺõÉè ÿºtG >?s õýðkBG< :krÜ þÜ»ü»Oq ô >?»ÝÉðBìs b »G ..?þ_ ÞÉð½Ô»è»O Ë rܺk< :îOõâ >?þwrKºk ½G ,»ýü týéãñýC< :ºô»ýü ôºo ô krÜ rO þÝÈ qºkArG lð»_ ô| ÿq ôõð ½G îð½Ô»è»O >...!óAqBO ½G ?ï»ÝG krÜ îÜ»ýý_q»ø óB„BK .ôõG»ð óBýìºô óBÜ»ð½Ô»è»O »è ïBÝ`ýø »G BHOõãíG BGºk ÿkq õÜ »G ?ÊÜ »G ô îÉ¿G þ_ ÊGºk þðAtì»ð ô þðAõPì»ð ,BHOõâ ÿ»ÜºqºkArG »G ô þÜq õO »G †ü ô»C ô Qü ôõG ÊÜ ½O »Ü ,qBâs o ,BHOõâ ïqBâs o »G ô ÿkq õÜ »G Ëõð»èq»w †ýñì ô ºôõOõâ îý_ òì »Ü »G ô ÿ»ÜºqºkArG »G †ü ô»C ô ó õýwôõð ó ½_ QðBÜ»ýý_ ½O »Ü ô»è ;þð»Oõâ îÝüAk ,»ñ„»_ ï»è ÿ»xØ ôõG óAs q»ø !Bð ...þÜq õO ô ïAo»âAk AlðBÜ»ð½Ü »ðBÝýéK »G ß»P¾»ø ß»P¾»ø »Ü óB„BK .Ak»OBÜ ô ºô»üAu õÜ ô ôõH¾»ø ô ºô»üAu õÜ »Ü»Ýü qBO ô Þw»O »ðÂAk þK ½¿â ºôºqAõg ôºô ô o Al„ºo ô Þü qBG þÜ»üºq ôõ„ ÿ q ôºk »G óBÜ»ðBÝýéK .ó ôõGºk»ð ôAô»O ;òGBð ôAô»O R»Ø RõãOºk ô kqAõg óBý`ÉK
ïq»w »Ü òì ½G †ü ô»C ?Ak»üºqAõÉC ô»è ½O ôõG ÊK R»xØ ºlð»_ þ…üBØ ,ºô»üAkºk QÉè ïoôBC »Ü q»ø ô Rºs q»O ï»è ôõGBì oõw .ôõGAr`ÉL¾»ø ºô»Oq»ì»Ü ÿ q ôºk »G RõãOºk »Ü þñýGºk îO»Ü»è½PðBK ô ºôºkrܺk ïrýG >...?½O ,Qü ôõGôõG sAôæ ºlñÉø ,ô ô s ºlð»_< ô ºô»ðApÉâ ô óBìs ô óBìºs ô »ðBìºs »è ,ôBÝ…ÝÉO ô s q»HOôõè †ü½O »ð½Ô»è»O ô óBܺqAõük õÉð þðBܺôAqkqB„ »Ü½PxýG ô òýwôõƒð ô ó ôõ_»ðqºk ÿ»OõÜ»¾k ô ó ôõ_qºk »è ó ôõ`غlðºs ô óBܺqBø »è R»Ø< :ô QüAôkºk óBܼ rì þðlðBÔo ô ó ôõGBýð»O ô ºô»ðôõG½Ü >!ºôõG»ð ÿ»ñÈ ô Akô ô vÉì
ô ïq»â ºqAõÉC óBì»ø õÉð »íOô»Ü ô ºôºkqAõg î`ÉK þ_½G îðAsBð Bì»O »G| òÉwõc ô òì »Ü ,ºô»ƒóBOBHÜ»C ÿ»Ü»ñü q ½â ºõýO»ø ô qAlÉ„ ,rPãðrâ †üºô»è ô óBíðkrÝÈ o»G ÿ ôõðBýG »G †ü½O ô òü ¼pG òü ôõG q»G»è ô Ëô»è q»ø óBìºq»ãW .ºôºqºk »Pü ôõHOBø ,óB…Éܺq»ãW ÿ»íÉC ô B…ÉÜAo ÿ»xØ »xØ ô lðBwrýâAk ,óBO»Ü»¾Bì ÿ»Üqºk .óBO»Ü»¾Bì Q…K ÿ»ÜºvÈ qk »ìBØ»„ ºlðBü»â
»è »Ü ô Qü ôõG »ðBh„½g»ð »è ,Q…Éø ÊW»G »Ü ïóArÉC rOAôk rPýC »Ü †ü rOAôk ,Qü ôõG»ð ‡BG ,ÿkrÜ ½G îð½Ô»è»O ºô»ƒóBPwkqõÜ ºô»ìBGôõ_ BGºk ÿ»Ü»ýÉñü»Hw ô ïôõG| ë½Hð»Pw»C »è ,Qü ôõG»ð îè½ùܽPw
QO»Ôqºk >...rgBC ½O< :îOõâ >!»ñÉwrýâAk ß»üºq»ãW ½O< .òü ôõG >.ïºkºlÉè þÝÉìõØ z»G< :ïAk»ð óBü q»G»èq»w ÊGºk .ʾ»G ...»ðBP„ ï»C ...òý…ÉÝüºk ºô»ÝÉK< »è óAôõOBø»ð ÊGºk .Ë rÝG qBì½O ÊGºk »ýýÝü qBO ï»C .ºô»ñÈ rwôõñG Êè ÿ rýG ½O .ôõG ßBñwrO ...ºôõOBø q»w»G óBíý_ òðAtG AkôõOBøAk ÿ»ÜºkrK rÈ u»è z»Ü»ðÃÔ þPü»ì þðAlÈ pÔ ô ólðBÝñg ÿAôk !ºôºq»ÝG óÃÔ »è þñP„Bð ô ÿ»Ü»Pü»ì ÿºô»ñü s ¼k ‡BK ô ËõÜ îƒðAsBƒð >...Ëqkºk Êè óBü»Ü»¾Bì þð½Ô»è»O ÞÉðBãðºqkô»„ ,AlðBPwo½â ºoõÜ .ó ôõG Akô»g »è óBü ôõì»ø< :ô lðAs q»è þPðBÜ»ðB„ òýÜ½Ü ß»üArGBÜ þãðºk ..?½è»ø :Ë râºl¾»ø »Ü»ð½Ô»è»O ÿ»Ü»ðÂBwºksB„ lð»_ »Ü .ÊñÉwBðBð þ…ü½g ?ºôõP„õÜ þPÜôBG ÊÜ þðAsºk :ÊwrKºk .òÉwõc óBü ,ó»w»c :»ðôõíð ½G ,ʾºk ?ÊwrKºk þÉè ºoõÜ ÞÈ qBW .Bð :ʾºk ºoõÜ ?ºôõP„õÜ þPÜôBG ÊÜ þðAsºk BPxÉC .»ýýð äñü râ ?»ü»ø óBPÜôBG ÿ»Ü»ñP„Bð þíwºoõÈ o þíéýÔ :ʾºk ArGBÜ þãðºk >.»ÝG ÿ rü»w ÿkq ô »G »…ýðAk ô »ñÉùýG ¼pG :ʾºk .ôõHðBü»ø þ¾½g òÝü q»g »Ü ÿ»ñÈõ„ ô»è ÞÈ o ô Ak»Ü»íéýÔ þüBO½Ü »è< þP…K Býð»O »Ü ,ºô»ÜArÉìBÜ ÿ qkBÜ õÉð »PÈk ÞÈ ôBýK ,ó»Üºk Akq»w»G ô ºô»PÈkAk †ü qBW ô ôk ô ºq»G»è þ„ºo þÜ»ü»¾»xì»Ø .ËqlñýGºk ô Ûºo »Xð»K »G QíPwAo þéýK >...Bܺk »Üºo½â õÉð ÿ rƒü»ƒw õܺô ,Qü ôõGBPwºô Û»_ :ÿ pH¾»ø ïq»w ô Rrƒâ QƒðBƒÜºsAôæ BPxÉC .îñì ,»w»Ü ô»C :þO»ü ôõOõâ ArGBÜ þãðºk< :ރɃ컃¾»ƒØ
ºô»O»Ü»ýýO»hO»g »wArÜ óBì»ø »G ô Þü qBG ô sAôæ ô o»è ,†ü½O QðBܺtÉùÉG »Xð»K »G QíPwAo þéýK )RBøºk Êè Rq ¼ s óAqBW »Ü( .krܺk Ak»xØ »è R»xØ ,ºq»ãW ÿAôk »è ºq»ãW ô ôõHOrâ ïq»w »Ü òì ½G †ü ô»C ?Ak»üºqAõÉC ô»è ½O ôõG ÊK R»xØ ºlð»_ þ…üBØ ,ºô»üAkºk QÉè ïoôBC »Ü q»ø ô Rºs q»O ï»è ôõGBì oõw .ôõGAr`ÉL¾»ø ºô»Oq»ì»Ü ÿ q ôºk »G RõãOºk »Ü þñýGºk îO»Ü»è½PðBK ô ºôºkrܺk ïrýG >...?½O ,Qü ôõGôõG sAôæ ºlñÉø ,ô ô s ºlð»_< ô ºô»ðApÉâ ô óBìs ô óBìºs ô »ðBìºs »è ,ôBÝ…ÝÉO ô s q»HOôõè †ü½O »ð½Ô»è»O ô óBܺqAõük õÉð þðBܺôAqkqB„ »Ü½PxýG ô òýwôõƒð ô ó ôõ_»ðqºk ÿ»OõÜ»¾k ô ó ôõ_qºk »è ó ôõ`غlðºs ô óBܺqBø »è R»Ø< :ô QüAôkºk óBܼ rì þðlðBÔo ô ó ôõGBýð»O ô ºô»ðôõG½Ü »è ô Ë râ »G ôõG AlPãñýw »è »wBð»ø óB„BK >!ºôõG»ð ÿ»ñÈ ô Akô ô vÉì ½O þðAq»ãýð .ôõHðBì»ð >?»ýýð óBO»è»K ½g< :B…ݾ»ø ºô»PâoõØ
þüºrÜBC u¼o»G
þüBwqõØ ô krܺlüAo Alìq»w »è ½O þñýÜ½Ü þãðºk BP…Éø ,ôõG îðBÜ»ðB„ q»w»è óBOBHÜ»C ÿ»ÜºõýO»ø ô qAlÉ„ ô ïq»â ºqAõÉC .Q…Éø ÊW»G îðAqBO »Ü
qBü pG ô ôõG ïq»â| ë½Hð»Pw»C »Ü ôõG ºu ¼o ô»C q»ø †ü»Üºu ¼o ÿ»ÜºlÈ s ºô»PÈ rñÉùG ºô½Ýw½ì »è| R»íÝýc îü sBð ÿ»Ü»Pü»ì ôõG .ÿ ½g ô †g»K ÿ»âsºk »è ô Akq ôõÜBG ÿkq õÜ þÝÈ qºkArG Á»â»è òì »Ü ,òü ôõG »ìBØ»„ ô»è Þü tð ô AkqB„ þPwAoºôBð þÜ»üºô»ðkrÜôÃG ô þ_ îðAsBð þðBPwo½â ôºq»G| îü sBð þPü»ì ºõÈ ô»è q»ø ó ôõG Bì»O »G kBG< .ºôºkrÜ Ëô»è q»ø ïÿq ôõð ÿ»Ü»éüBíýC .ËqkrHG ËõÜ ôºq»G Alü»ÜºqºkArG Á»â»è ô þÜq õO »G ï»Üºkq õÜ »¾BÄ»ø .rO þ`ýø ô >s õýð »G ô ôõG R»ìôõÝc ô R»íÝýc ô R»wBýw ô zAõgõwBG þÝü q»g Alíñüºs »è òì ?>s ô ..þð ..kBG ?s õýðkBG< .þð»ÜºlÉK z»G ÿkq õÜ ô ôk ï»C ÿBOAô »è »ð ô ïAo»âºk ô îP…ü ¼oºk ô BOõܺk îè»K »ðArÈõÜ >!qBâso< ?»ÝÉðBìs b »G R»ðBð»O þðAtìºk »ð ô îP…ü»âºk »Åü»K .Bñɾ»ø îPwºk
?Bülýì þýPwºôqºk »G óBü ,þðBPwºô»Pwºk
| þüBýð»O ô»…ì»C Ëô»ì»C ºôºqºk »PÉ`G ôõÜBO îÉðºõÉK ÁBK | »ðAkAsBC ï½g½G †ýñì | ô Þü qBHéì »Hýغo ô»è ºô»ìô»Ü q ô ôk »Øºs q ¼ s ôB_ | »ðBwBC q ¼ s | ô ºô»ì»Ü»C ó ½ü tÔ»è»O | ºô»ìs ¼k»C Bðoô s ô Á ½øºk ô ÊÜo»L¾»ø | ƒ ô Ëô»C þì»Ü þÝÉðAo»â †ü»ì»C ƒ | ô Bðoô s q»ø þðAs»C ÊPgºô .ºô»¾Bì »ðôõOBø ôõì»ø ô »¾½øºk q»ø
ß»ü »è îÈõâ óBìºô»¾Bì »è »Ü ôõG ÿkq õÜ þð¼ týÔ»è»O ô ôk ß»èõƒg ô ôk q»ƒø »ƒÝƒðõƒ_( »ƒýƒýƒƒÄ þƒƒO ʃƒG»ƒƒC ÞƒƒÈ qBƒƒW q»G»è Qü o½ãG óBÜ»ýƒükq õƒÜ QO»ØBPÉG rOBü s ºô»è ÿºô»C ô >BØBØ< ÿ»ìBðq»G )ó»Üºk >ó ¼ s óAq ¼ s< ÿ»ƒƒìBƒƒðq»ƒƒƒG ÊG ô QwBC ï»ƒÜ ºlƒðºô»ƒC( þø óBü»ìBÜ îðAsBð òܼ qºôBð óB…ýð óBü)»ü þÄ þO »ìBƒÜ .Akºk ‡ºô»C ½G îXðq»w ô ôk ½ÜrÉ„ »Ü ÿºô»C ï»Ü»ü »ü»ø þÝÉOÂô q»ø þݾ»g z»ÝÉG »üAkrÝG þ_½Ü ô »üAõG »Ýük þO »Ü ôõƒGºô»ƒC þƒì»ƒÝƒýƒðæ ½G óBü»„ºo»¿Éø ô»C óBÜ»ýýÄ ,krGºk»ðæ u ¼ o Êw ÿºôBì ½G Býð»O óBPwkq õÜ »è þ_»Ü þO »è ÞÉÜ»ü ÞÈ rÉìvOBÜ lð»_ ÊG ÿ»ìBðq»G .BñüAk óBÜ»ýýÄ Aô þìtð þPwBC ô ß¼ qºôBð òì ÿæ »Ü ºô»PÈ rܺk ôÃG ÿºs ô ô ºqBK þðAk¼pÉÔ »G Býð»O þ_»Ü rO þ`ýø ô »ýýļ rì »Ü Ak»ü»ìBðq»G ô ôk ï»è q»ø »Ü ß»üºõÉ„ »G ô þüArÉg »G q ¼ s ókrG ïôBð òG þðBܺpÈk »ýý_ Q…ü»âºlÉO z»Ü ï»Ü þ_½Ü þwBG ï»Ü þÜ»ü»Ür_ lð»_ ½G »„B„ .lƒðAo»ƒLƒÉƒO ôBƒOrƒK »ƒG óBƒü½ƒÜrƒƒÉƒƒ„ þƒƒüAôk AlðBܺpGôBð »è »èºs ô ôk ô Bðo¼ s Al¾BdðBì»ø»è |!!ºô»ðArÜ ôÃG ß»èõg qAõ_ Êw ï»Ýýðæ þw»ƒÜ ôõƒì»ƒø ÿ»ƒÜºrƒÍƒýƒ„ ‡»ƒì»ƒC |:óAkq õÜ | ïºô»¾Bì »è
| ô þHøºô ÚýÔ½O ... ÿ»ðAõÉK »G | ..qAu»ø ..òíÉø ÿ»ðAõÉK »G | »ýýð ÞÈ ô»„ .Êgô ô o»ð ºôæ Êw ô ôk »è AkºrÍý„ ï»C ÿ»Ýük þÝÈ pÈk lð»_ »ƒè »ðArâ»ñgºo ô »ðBñýGkq ô q ¼ s z»ÝÉG ½ÜrÉ„ ÿ qºvƒÉƒG þƒýƒO»ƒýƒð½ƒ_ q»ƒHƒðAq»ƒG ÞƒƒÉƒƒãƒƒðºk QÉG þ…ý¾k ÿºô»C ÊG ô ÿ q õÉø »G ,QÈ pGºl¾»ø qºvÉG ½O Qɾ»C þÉK RBÜ qAlìAs ÁBØ»OrK þ¾k »Ü AlÈ ô»è ?QÉGBðAô ÿ qºvÉG þðAsBð ,Qýƒýƒð |:Qɾºk | ºôºkrÜ îð½ü tÔ»è»O pg ôB_õìºk ,qºvÉG ÿ výÜ | ÿ ôºs ÿ ½â ߺô ÁAô»ø »Oq õÜ qºk»Ø»G q»ø ,Rq õÜ þÝÈ vØ þðBܺpÈk þñP…ü ¼o ߺô ...ArÉg ÿ»xØ .»„B„ þñG þÝÉXðq»w »Oq õÜ Ëô»ì»C Bƒýƒð»ƒO òƒì |:ïºlG pÈk òýüAôk þðBܺpÈk þñP…ü ¼o ߺô ...ArÉg ÿ»xØ »„B„ þñG þðBܺpÈk þüArÉg ôõܺô ókrÜ»xØ ArÉg q»ø Qü»ÝG »xØ ArÉg ÊGBð »OAô ,»„B„ þñG þÜ»ýüArÉg ß»ü»ìBðq»G q»ø ô ÿºô»ðlñÈõg .»ýýð R½g þÕü»Ü »G ô »ü»ø ÿ ôAr݃ü qBƒük ÁAô»ø ô Ûºk ÿºô»ðlñÈõg ô ókrÜ»xØ ÿ q ½W »ýýð qºvÉG ÿ ô ô sºqBC »G AlýÄ þO ô ½ükAo »è ôB_ºo ÊGºk »Ü »ü»ø þüBülÉì þÜ»ƒüBƒxƒÈ o þñG þðBܺs ôtG »¿PüBO Bøºô q»ƒø ô QƒÈ rƒÝƒG þðAlÝÉO »è ºôõG R»ØBPÉG ½ÜrÉ„ .‡»„B„ ô »ðBðAs»ð ô ôõOô»ÜAôk þƒÝƒýƒñƒÜ»ƒO ,óBƒìs .ÿkq õÜ ÿBülÉì ÿBì»ñG ÊG þü sBw»ìBðq»G ï»Ü»ü ,ºô»OBܺk ó ô ô o ½G óBíP„ô ôk »ì»C Á»â»è ô Alݾ»g »â»è ½ƒÜrƒÉƒ„ »ƒÜ ÿºô»ƒC »Ü ÿkq õÜ ÿBülÉì ô ºôBü u Alü»Ü»ã¾»ì½ƒÜ »üºô»O»ð ô äð»øq»Ô ô zBðõ„ ÿ q»ðAk»ÐBñG .QÉ_ºk AlÈ oæ »G ô ºqæ Ak»wBG»Oq õÜ ï»C þñýwôõð þOBÜ »è q»ø
ô Ëõâ ô ôB_ AlÝÉè»â q»ø ôBð»è óArýHÜBðô ô o ôõܺô AlOBÝðBì»ø »è ,òè»â þ¾k ô Qw»ƒø þðBÜ»ýý„½g»ð ,ò„¼ q»ƒK»ƒG þƒÝƒÉƒÝƒ…ƒü tƒK þ…ü q»wºqB_ qBW q ¼ s ô ºô»ðs ¼kºk Á»ì½Ü Al„½ÜrÉ„ »è »ýülð»íO»HüBð ï»C ô òÉðºkAk ½G |:ºôõG rOBüs »Ü»ðu þ_ ÿºs q»éñýìºs( )ÁBØ»OrK þ_ ÿºs q»éñýìºs qAs»ø ºk ÿ»Ýü tð ô»è z»ÝÉG ½ÜrɃ„ òü rOôAqBK ,þO»ü õýwôõð »Ü AkºrÍý„ ºo»Kæ ÿ»„ô òü rPð»wºo ô ºôBñÉø qBÜ »G þðBìs þO»ü õýðAõO z»Ü ï»Ü »üAô îÉK »Ü ,ÿkq õÜ ô »ƒ„ô þƒðBƒñƒÉƒøqBƒÜ»ƒG ÿ ô ô o»ƒè ºlƒƒðºô»ƒƒC ºõÉ„ »G »ƒñƒýƒ…ƒg»ƒG BƒðBƒì ô ÿ sBƒw»ƒPƒwo ºõÉ„ ô»G ô RBÝG ºqBÜ ô»C ,ÿ»Ü»ýükq õÜ »üºô»C ÿºôºq»Ýðô ô o »ì»C .QÉwôõñG ºôºqBK ,ÿkq õÜ þðBìs ½G ºôõG ‡¼ q»K»G ½ÜrÉ„ »Ü þüBwBC ô ºkBw þÝÉðôõH„¼ q»K»G q»ø ß»ð »ü½G ºõýðAs »ìBñwBð ô zBðõ„ »G þðBìs ôõݾ»G ,ºs q»éñýìºs ʾ»ì :Qɾºk ô »ü»ø ÿºô»ðAkqBÜ ó ô ï»Ü»è»â ÿ»wBñÉK ºô»C ,»ýýð ÿkq õÜ ºô»C ô»C ÿºô»ñü pw ÿ ½ø »PÉGºk ºô»C ,RBƒÜºk þOBG»g ô ô vÉì ÿÂBG qºk»Ø»G kq õÜ ÿ»wBðõ„ .ºô ôkrÜ ½G þÄ þO »è >ºs q»éñýìºs< ÿ»„ô þñOrâqºô ,ºôõG»ð Rô»ÝÈ o »G ºô»w»ÝÉG ½ÜrÉ„ ó»üæ»è ÿ»ü»„ô ï»C ½ÜrÉ„ ÿ výO ô Á ôõØ ÿ rƒýƒG q»w»è þwBG ô ºôõOrâqºô lƒð»ƒíƒPƒw»ƒG»ƒì »G ß»üºs q»è»ìôõG QÉ¿G ÿºô»C ½G ºô ôkrÜ ô »ìBðu ¼o ô þð»ì»KB_ ÿ»ðAõÉK »G q ¼ s ÿ»éK ôõì»ø ô ÿkq õÜ þðBìs »è ÿAk ÿkq õÜ ÿBülÉì »üºô»O»ð ï»C þwBðõ„ ô krÜ ë ôBÜ ÿBOAô þ¾Bì |:Qɾºk »ü½G .ºôºô ôkq»Kô qAk rÈ u»G ôõG | ?»Ü»ðu þ_ ÿºs q»éñýìºs | ?ÁBØ»OrK þ_ ÿºs q»éñýìºs ºs q»è»ìôõG ..ºs q»è»ìôõG | ËqBW ôõì»ø †ü»ðBìs ï»C | ô Ëô»Ü»C ºs q»è»ìôõG q»G
ÿrGºuõø qºõð»C ô ôk ï»è z»ÝÉG ½ÜrɃ„ þƒPƒw»ƒG»ƒì ?ºôõG þ_ ºrÍý„ºpÈk »Ü»ðu þ_ ÿºs q»éñýìºs( )ÁBØ»OrK þ_ ÿºs q»éñýìºs ,BðBì ô R»GBG ô»C ,»Ü QÈ rÜBð ºô»è þ¾½Ýð Alü rÍý„ þÝÉغk »è ÿ»ðAqºô»O ô zBG ô»C óBü .òƒãƒñƒü rƒâ q ¼ s rƒýƒÌBƒ„ ÿæ ,ó ô»ƒÜºkqºk ô ºô»ðAkqBÜ ½G RAkºk óBø rýÌB„ »Ü ÿºlðºô»C ½G R»GBG ô qºô»O ôõܺô þðkrÝðB…ýñPwºk .ÿ»ÜºrÍý„ ,qAl¾k ,ÿksBC ,óBíP…ýð þwBG rýÌB„ »Ü þðBìõâ ,RBܺk ...ô þüBýð»O ,þðAõW ,qBÝÈ rÜ »ƒðBƒO»ƒ¾Bƒc ô ރ컃_ ô»ƒC »ƒÜ »ƒýƒýƒƒð AlƒƒÉƒƒO ºôAk þðBø ô ºô ôkrÝÉO ÿ qBÜ ,ºô ôlðBÜ»¿`üAo q»ø»G ,ºô ôkrÜ þ¾Bd„½g óBü ºôAk ÿ qAsBC . ºôõG rýÌB„ q»w»è þü q»ãü qBÜ ÁBc ô»G z»ÝÉG ½ÜrÉ„ ߺô þÝƒÈ rƒýƒÌBƒ„ þO ÿ rü»w ºôõG ó ½_ ºôºkqºk ô qAsBC ôõì»ø ô»G ô QÉwôõðºk ½G ÿºrÍý„ ï»C RBܺk þÄ ºqBýwrK ï»C þìÂô .QÉGºk ÿºô»ðAkqBÜ ºõÉ„ Ak»üºq ô»â »Ä¼ rì ï»C þðôõHPxü ô»„õg »è ÿºô»C ½G ºô»PÈ o»âºk ‡»ì»C ô QÈ ô»Üºkqºk ßBO þÜ»üºõÉ„ »G AlýðBܺrÍý„ »è ½ÜrÉ„ þÝÉð»üæ ôõì»ø ô ºôBð»ð ÿ ôBãð»ø lð»øºo ô RBýGºk»C ,AôpGô rýG ,äð»øq»Ô ,þO»ü»ì½Ü »G ô ºôõG ôB_q»ƒG»ƒè ÿ»ƒÜ»ƒè»ƒâ þƒƒ...lƒPƒø ô þü ôõOô»ÜAôk »G ô »Ý„»âB„ óBÜ»ñOô»Ý…ÉK ½ƒÜrƒÉƒ„ .ºôõƒPƒ…ƒÉƒ_ ÿ qAsBƒC ÿ qBƒÝƒðAs»ƒƒð þ`ýø »Ü ºôõG óAôArÔrýG ô výOôB_ þÝÈ rÍý„ þülðºõÉK »Ü ºôõG»ð aýø ô ºôõG»ð ó ô ôB_q»G»è þíÈ q»ø »è ô RBÝG ÿ rýG»è ô QÉG ºô»ü»Ü»è»â »G .ºô»PÉG»ð þÉW Alü qtø þðAôArÔq»G ô óBƒHƒük»ƒC ,óAq»ƒƒwôõƒƒð ,óArƒƒýƒƒÌBƒ„
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k
ÿqBýwrK þðBܺôB_q»w ?òýý_ ,»ýý_ »Ô»xè»Ô ï»P„»ø þ„»G ô»C ArOô ô »ýý_ »Ô»xè»Ô ÿ qBýwrK þðBܺôB_q»w »G R»HüBO ÿºô»C Q…â »ÝÈ qBýwrK »ýý_ »Ô»xè»Ô ÿ qBýwrK »Ü ÊñÉÝwoºkBýO óBí„»ýýÔ»xè»Ô »ðkrÜB„Bì»O ºô»ðBÔõw»éü»Ô ÿ qAs »è ‡ºqBýwrK ï»C .QÉüBññG»è ºô»ýýÔ»xè»Ô ÿ ô ô o»è RBÝ`ýø q»w»è ‡ºtÉìBDXðq»w ºqBýwrK ô»C þO»ü õýðAõO ó ½_ôlð»`ÉG qºk»O½OBø Ëq ½W»G »è †ýðAo½LxK ÿ q ¼ s ºq»ø ÿ»Gq ¼ s ?ºqAkBø»G ÊP„ »Ô»xè»Ô BüBC BÝPwô qk »Ô»xè»Ô Ê„ºk .ÊG»ð Alü½g þgBð»è ÿ»ÜBø»G »Ô»xè»Ô ó»ÜBðºô»éðBìõâ »Ô»xè»Ô þè½K ÿ qAõG ,Ǽ rì ÿ»íÉC ÿ s ¼k »è ,Ǽ rì ÿ»íÉC »è »xØ »Ô»xè»Ô »Ýðõ_ ?½G òýwrLG BܺkAô»ì»C ËBññG»è ºô»íÉC ÿºqBG»è »Ô»xè»Ô þðBÜ»ðkrÜ»xØ »Ü ‡ºô»DýÉK»G.Bܺk ÿ»P„ ô»è ,ÊPwºôBð óAo»â »è »Ô»xè»Ô »Ü ÊG»ø »Ô»xè»Ô q»w»è óBü»ñýñýG ô»C »Gq ¼ s ºô»ìºk ô»è ºôõHLw»_ ÿºõÉK »Ô»xè»Ô ÿ»O»ýøBì ï»C .ºõOrâAo ÿ»Ô»xè»Ô þO»ýøBì ‡ºô»C »Ü ºô»OºôõOrâ ÿ)z½PÉì( »ðBxÔ»C þÉW )z½â½è( êØ»Ì »Ü ºôõHPwºlÉèBG þðôõGAôBC ‡BK »Ýðõ_ .»üAlýO»üBļ rì Qwºkq»G»è ¼pì»C »ü»ü»Ô»xè»Ô ô»C ÿBOºq»w þP„ô rw ÿºô»ðkrÜrýG ÿ ôBð»G ÞÉP„ »Ô»xè»Ô ôBð»è z½â½è þðôõGrýãÉW ô »ðBxÔ»C þw½PÉì þñÈõ„ z½â½è ÿºô»C ‡BK »OAô ,ºô»ìºk ô»è q»ø .ºôBýðôk»OBø þHü rW»O óBü ½G ?»üAlý_ »è »Ô»xè»Ô þÝè»Ü óBü ?»ýý_ »Ô»xè»Ô ÿkôõw( :ߺô Êè»âqBýwrK ºô»Orâ ,»üºô»ðkrÜrýG óBü ,ºrýG ºq ½W ï»C þP„ô ô rw ?ºôBýðôk»OBø AôBCu ¼ o »è »Ô»xè»Ô »G ,þðôõG »G þPxü õÉK Ǽ rì »Ü ,ºô»ðkrÜrýG »è »ÝÈ q ½W ,ºrýG »Ô»xè»Ô ½G ?»ýý_ ÿ q tø þP„ ½G òýñýG þñü o½â »è þãñü râ ô Rô»Üqºk )?ºôõG»ø ºrýG ï»C ÿBýðôk»ñOBø .Alè»øq»w ôõHPxü õÉK »ü»w½â½è ô»C »ýü q tø ÊP„ »Ü »Ô»xè»Ô .ÿk »Ô»xè»Ô ó ½Ü þðBð½ü »è ÿ»OBÜ ô»C ,òü»Üºl„ºô»C½G BíÉø ArOô ÿ ô»C ÿ qBGq»w ÞÈ o »Ü ºôõG»ø ºôº )R»üBØ»ø ,»ðBxÔ»C( z½Pýì ÿ ôBð»G AqB„ »è ÞÉP„ Alè»ùü q»w Bw½â½è þìo½Ô »è ºô»Ô»xè»Ô ÿ ôBð»G rOAôk »Ü ºôõG »P„ ô»C ÿ q»x컃Wºuk BP…Éø ÿ»OBÜ ô»C .Bܺk )þéØ»Ì( z½â½è þO»üAq»ñÈõð BüBPxÉC»è »Ü ,Alè»ùü q»w ºq ½W ï»C .QÈ rñÉùHPwºk»G Arܺk ôõG ÊñýðAs »ÜBO z½PÉì ôõGAk»ñè»ùü q»w »Ô»xè»Ô .ôõHPwAqBLü½g ºô»ñü ôõW ô ºô»ðApÉâ ÿ»ÐBñG q»w»è »Ü ôõG þèBð½ýwAoBð ÊñýðAs »ñýðAs ‡»„ºo»ø »G ôõG ô krÝü qBÜ z½â½è ÿ»ÐBñG q»w»è ºô»üBÜ»OBø »Ô»xè»Ô »Ü »ü½G »G ôõG »Ü »Ô»xè»Ô »ü½G .ó ôõG»ð ÿBðAk ÿ»ðBP„ ô»C q»w»è »OAô ,óBܺôApÉâ»P„ q»w»è ‡»ì»C ôõG ÿºô»ñýwôõð þÉè YðBìBC ,þéØ»Ì þñýðAs ,ÿBðAk »è ºô»ñýè½ÝÉè ½G ËqAõG ô ó ½Ü þðBð½ü þg¼kô qBG »G R»HüBO q»ø.Ë rñÈ o»LÉO ºô»ðApÉâ þÐBð½Ø ÿºô»C½G þðAlè»øq»w ½G ÿBðBì rOAôk »Ü þÝüu ½è ÊP„ ߺô »Ô»xè»Ô þñOô»Üqºk þO»ýð½_ ºôBýðôk»OBø BðBð½ü »è »Ô»xè»Ô ÿ»ìºk ô»C »Ü òýÉèºk ‡ºô»C ºôõG»ø »Ô»xè»Ô †ýðBÜ»ýéØ»Ì ºuk ºtÉø ߺô ô ºôõG»ø »ãè»ì½Ü »è óBü q»ãü qBÜ òü rOq ¼ s óBÜ»ðBxÔ»C ó ½_ ºôõGºô»C »Ô»xè»Ô ÿºq ô»â ÿ»…ÉÜ ôõHÝüAk»è »Ô»xè»Ô »Ü »ü½G ºô ôkrÝðBü»„»â ÿ tÉø þO»üAq»ñÈõð »Ü »Ô»xè»Ô.BÝG )óBÜBü u ½è½Pýì( óBÜ»ðBxÔ»C ß»O»è qBPÔºo òýðAs ÿ ô ôk»G óAo»â»è Ǽ rì ô ºô»OBÝðô ô o ÿBðAk ôõGºô»Dü qBÜ krܺk þw½â½è ô AkºlðB…ýð òýðAs ߺô óBü½g óBÜ»ðBxÔ»C ºô»üBÜ»OBø »Ô»xè»Ô ÿ»ìºk ô»C.BÝèBØq»w óBð½ü þðBÜBü u ½è½Pýì »OAô òüBC ArOô ôºlýÉK BñÉøºlÝÉK óBý„»„»G ô»C R»ðBð»O ‡»ì»C krܺk )Rõøæ(‡Bü u ½è½ýO »G ë»ÝÉO óBü½g ô óAs»Gºk óBýñüBC ÿ q ôõñw ‡BK.ôõGkrÝè»ÝÉO BðBð½ü þðBÜAõg þOBøq»w»G ë »â»è ÿ ½g óBÜ»O»üBØ»ø ÿºô»Cq»G»è þñü ô»C »G ÿ ½g ÿ»w»Ü ô»G ôõG ×õw»éü»Ô ô Rô»Üqºk ×õw»éü»Ô ÿ ôBð »ÐBð½Ø ï»C ,BܺtýPÜArK þÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG »Ü ‡»w»Ü ô»G ôõG »w»Ü ï»C q»ø .þðAsºk ÿBðAk Êü qºôkAk »G ô )þÝüu ½è( þéØ»Ì Ëq ½W»G ‡»üºô»ðkrÜrýG ô»C ÿ q ¼ s Ê„»G Bøºô q»ø .BܺkBýK kq ô ô ÿºô»ðôõGkq õhÉè ô óBìõâ »è pK Êü½âôõPÕâ ô þñüºs ÊðAo»â »Ü ,þPwAo ÿ ô ôk»G ×õw»éü»Ô þðAo»â BýW Ëq ½W»G ºô»„ºrɃè| Ak»Ô»xè»Ô »è óBñÉùPwºk»G þPwAo »Ýðõ_ òýÉèºkAô »…ü½G .krÝÉLýPwºk ,»ýüBO½ÝÉG »Ü þPwAo .»éÈ ô AlýPwAo ÿ ô ôk»G ÞÈ q ½W»G ô ÊñÈõ„ »è ô »Ôõw»éü»Ô q»ø ô ËBð ÿBO½Ü AlýPwAo ÿ ô ôkºô ÞÉÔõw»éü»Ô ÿ»ñÈõ„ ô»è.Ëôºk þìAôºkq»G ô rOq ¼ s þðAo»â »ñýØ»ü ÊÔõw»éü»Ô aýø »…ü½Gq»ø Bgºkrýâ ÿ ½g ÿ sAõÉ„»G þPwAo rO Êw»Ü Ë o»âºk þðkrÝgq ½Ø »Ü Ë rOôõG ‡ºô»C ºô»üBì .ÊðAtG þPwAo Aôk þðºôBg »G ÿ ½g ËqBÜBð îÉè»G .»ýýPwAo Aôk »PwAo ÿ ô»C ÿºô»C q»w»è »ñýØ»ü Ë»ñÈ ô þðkrÝPwô qk þPwAo †ýðôõGoôõw ô »üBO½ÝÉG þPwAo »è ºô»ñýè½ÝÉè ô òýñÝ…K ºô»OBܺkºô»éPлW »Ô»xè»Ô ‡»ì»C ókrÝðBìõâ q»w»è »ðôõHìAôºkq»G þPwAo ÿ ô ôk»G óAo»â ÿºô»C q»w»è | .ºô ôkrܽHü qBÜ »…ýì»ø »Ô»xè»Ô »Ü »ü»Ô»xè»Ô ÿ q tø ÿ rPȺq»G ô óBÔõw»éü»Ô óAõÉð»è »ü»ø ÿ sAôBýW »Ô»xè»Ô þO»ýý_ þðBܺôB_q»w ,ºô»DüArÈ ô »Ô»xè»Ô »Ü »üºô»C »Ô»xè»Ô ½G óBýýñP…ü»ãÉO óBÔõw»éü»Ô ºrü»Ð .óBÔõw»éü»Ô ºrü»Ð þ_q»ø .ÿ ôBñÈ oô ô b ôõK þP„ »è †ükõgBü ,þýÉéGq ¼ s óBü ,ÿBðBì ÊG »è »ýýPü rG »Ü ‡ºô»C ÿ ½ø .òýñÝÈ o »Ô»xè»Ô ½G ôArÝü qBük þÝÈ»wBñÉK q»w»è òðBÔõw»éü»Ô .1:ºô»PÈ qlñÈ o»ãG ÞÉð»üæ lð»_ ½G Ê„ºk ,óArýHÜBðô o »è Ëlð»ø þðôõ_½G»G ,òýñÝÈ o ‡»ì»C .ó q ½WôAq ½W ô òü q»G óBÔõw»éü»Ô ,þðBܺô»ðkrÝý„ ,þðkrÜ»xØ ÿ q ôõñw q»ø .2 .ókrܽâôõPÕâ ½G ËqAõG »G Bܺk Q„ q ¼ s »Ô»xè»Ô ÿºô»Cq»w»è »ü»ðB…ýð ôBð»è ókrܻԻxè»Ô ½G sAõÉ„ BܺkAô ‡»ì»C Bܺk »Ô»xè»Ô Ë sAõÉ„»G ô »Ôõw»éü»Ô þðkrܻԻxè»Ô ½G óBýðBü½g þãñü râ óBÜ»ÐBð½Ø ô ïºkq»w .3 .QÉGq ¼ s BðBÔõw»éü»Ô ôlük ï»C .»ü»ø ÿ ½g þðôõ_½G ô lük ô »Ô»xè»Ô q»ø .4 .»ü»ø óBÔõw»éƒü»ƒÔ ÿ»Ü»Ô»xè»Ô ÿ»OBÜ ô»C ë»â»è ºô»ðrâBñÜ»ü óBü ºô»ðrâºlÜ»ü qBXÈlð»ø ‡»ðBðôõ_½G óAõÉð»è þð»ìºs ô ÿ q ôõPèõÜ ,þðAô»ðBìs Êü sAôBýW »Ü ‡ºô»DýÉK»G .Ë rܺkBýO ½G ÊHPýK»G ÊéÉø »Ô»xè»Ô ÿ ô ô vÉì BܺkAô»ì»C »ü»ø AkBPxÉC ô óBÜ»ýÔ»xè»Ô »PxÝÉO ÿB„Bì»O †ükq ô ô »G q»â .ókrܻԻxè»Ô þÜq»C ô óBÔõw»éü»Ô þñOô ÿºô»ñýwBð ÿ qBÜ ÿkq ô ô»G AôBCu ¼ o ÿ»Ô»xè»Ô »è »„»G ï»C òýGºk òü»ÝG ÿ q ½ýO ÿ»Ô»xè»Ô þñÈõ„ Bøºô q»ø ,ºô»ñè½Üºk þPwAo »è ºô ôkrÜ»ðBýü»ÐBñG ºqBýwrK ô»C þðkrÜ»wArük q»w»è þñýðAs þðBÜ»ü ôBý„ »è ºô»ñýè½ÝÉè »OAô .ºôõOBùÝÉK þܺqºk þPwAo ó ½_ »Ü ‡ºô»C o»ì»è qBýwrK ô )Þüu ½è »OAô( rýG þðBÜ»Lýxñü rK ô QxðAs þðBÜ»Wq»ìô ë»ø ,Ǽ rì #.ºô»ðBùýW »G óBìs ÿlðºõÉK
7
½ìBÜ rÉHè»C ÿ)òOô»Ü( þwBñØçg»C þÝÉHÉPÜ ßºô þðBÜ»xØ ôõì»ø ,ºô»PÈ o½âºk Alü½g õÉð»è óBÜ»xØ »xØ òýPxýGºk Bùð»O ,»ðô ô oBð Alü»Üºq»HìAq»G Á»â»è þìºô ÞÉw»Ü Akq»GAq»G »è ÿºô»C ÊG RBܺk »PwAqBC .ºô»OAlG ÿºlðºô»C ,»ü»ø þÜ»üBGõ„»Ü þ¾¼ o †ýOBÜ »ü½G q»ø ôBð »ñý_Bð þÜB_ »G ºlðºô»C òü vìõì»O ô óAqBG ÿ qAkBâBC ïAkrPxì»C( BPxÉC þOBÜ »Ü ÊG»ð ºô»C .ôArÝü qBük þÝÉOBÜ »è ,yü qBK( |Bwô»C þOBÜ »G uk )ÿ ½ƒg þƒü ukôBƒø ô ,òOô»Ü( þOBÜ ;)þñýƒðAtƒès ½ƒg »ƒG ô ó ôõƒHƒü sApƒü½ƒg þOBÜ »G uk )þPÉðBÜ»ýü qBƒÜk»ƒG ôõƒì»ƒø ÿºô»ƒðApƒÉƒâ .|)Akôõ…ÉK »è ôõOBùÉè þÝÈ qºtÈ qBK ߺô |,òOô»Üq»w( ô»C »PÉGºk ,»âôAqBO »PÉGºk Alü½ƒg »ƒè| ïAkrƒPƒxƒì»ƒC ºô»ýÉè ôõ…ÉK þðBܺôAkô ô o ÿºô»ðApÉâ þÈ o »è ÿ»ü½Ü»w »G| yðBìçÜ »Ü ß»ü ô ôkrGAo ,ô ôkrGAo ½G ºô»ñý_ºk AlÉO þ¾k ô RBÝG ÿArÝ„BC þPÉPw»G»ì ÿ ½g þPwAõg »G þðB„ |ÿ»wq õØ ºqBG ô»è ÞÈlð»ø Ëô»ýG ߺô |,ºô»OBÝG | .ºô»OBÝG ï»Ü q»ñÈõg ÿ»íÉC þì»Wq»w »Ü »üAl„ºô»è »Øºk ï»C þýãðrâ qBWAôk »è »ÝÉñü s»GAk »Ü ºôArwôõð ÞÉðBìs »G óBܺôAkô ô o q ¼ s AlÈ ô»è ‡»ñü s»GAk ï»C ÿ»éK .ºôºqAõg ½G ºôºq»w| »è RBÜBð qBâs o »Ü»`Ü| yðBìçÜ »Ü ºs q»G zôõðºqB_ ½G þñP…ÉùÉW õƒÝƒ¾»ƒG ,ókrƒì þwôõðºqB_ ½G ÿ ½g þñP…ÉùÉW »è »ÝÈ q ½W R»ðBð»O ,yýLñÈ ôAk ,qBÝO»ðBýg þÝÉw»ƒÜ þðBÜ»ðsBG þwBG ß»üBƒíƒÉƒø ߺô ރɃOBƒÜ ÿ»ðsBG »G ºuBìBC ,RBܺk ÊPƒðAk þƒgs ¼k .òÉè þðBܺqBÝO»ðBýƒg »ƒÜ RBƒÜºk ﻃø½ƒð »è ºôõG»ø ÿºôAqB„ þÝÉPwºk »Ü ÞÉñýüBg »G þðBܺqAkrÜ AlýPwAo »è ô »è»w»ì ʾ»ì½Ü ô»C| òOô»Ü »üºõÉ„ ô»G .|ó ôõG ºô»ðAô»`ÉK ÊK óBì»Ü»ýýO»üBw»Ü þOôºo »Ü »ü»ñü s»GAk »Ü »ü»ñü s»GAk ô óBÝxýég ô»C ,RAkºk óB…ýð »G rOAôk ,QÉG ÿ q õÉø »G BOºq»ƒw »ƒãƒðºo ÿArÉg |þÜ»üºvÈ o »G »Ü»`Ü þñP„õƒÜ½ƒg ºôºqAõƒƒƒg »ƒƒƒƒPƒƒƒƒÈ ô»ƒƒƒƒÜºk| yƒƒƒƒðBƒƒƒƒì烃ƒƒÜ ,Ë o»KBñÉO ÁBO þÜ»ü»„ô »è ''»ðBPg»H„½g''ô Ak»Ü»HÉPÜ þüBO½Ü »è óAkõü rÔ ÿ q»ðõø |»Ü .ÿ q»w| »PÉñÉK»xüºk || ï»C þðApÉâqºô »G RºqBG»ƒw þƒ_q»ƒø þ_q»â»C [BðAõO|] òì ;îÉ¿G QÉGºk ,»ü»HÉPÜ ô ôkq»ø q»G»è ô ºô»ýýwqBÔ »è ï»Ü»PɿĽð rýìA ô| j rÔ týãðAqõ„ ÿ»Ü»ýýwqBÔ »ðApÉâqºô »¿Éø þñPwAqBK ½G ï»G ,ºôApÉâqºô AkþOõøæ ,Al„BãÉW Ëlð»ø »è ô »Ü»Øºk þðBÜ»ýýÝüu õè zq õØ »Ü ß»ü»Pwo ,ï½ülýC ÿºô»ðkrÝðô ô o ½G ïBƒð»ƒK ,ïôBƒ_q»ƒG»ƒè ºôõƒG q ½ƒWBƒð óBƒü »ƒG ÿ tƒýƒéƒãƒñƒýƒC ÿ»ƒhƒwõƒð þƒðkrƒÜrƒü»ƒƒw »G ÿlü õw ÿ»hwõð ô |Justin Obrin ÿ»ì»Wq»O »G ,ºô ôkrG |Eva Alexanderson ÿ»ƒì»ƒWq»ƒO ÿ ôBð ô tÈ ôAq»K ÿºô»ðkrÝðô ô o »è R»HüBO þ„BG þÜ»ì½Ü »Ü»ýülÈõw óBÜ»ñÈõ„ ô ½éGBO »è ï»G ,ºô ôkrÜ ÿ»ýükq õÜ »ðApÉâqºô ï»C »ð»üçÜ»ü ÿ qBü pG ;ºqBük ߺô q»ø AlýüBO½Ü .»ýýxðºo»Ô »Ü ,þPÈ ôAk »Ü»¾Bñýâq ½C »Øºk Á»â»è ÿ sAôBýW Ëô»èôºrÉè qBWq ¼ s »ü½ƒG »G »Ü ÊGºk AlðBÜ»ýýwqBÔ ºsAôBýW »ðApÉâqºô ÿBƒðAõƒO ô óBƒÜºpƒÉƒâqºô ÿ»ƒÙƒýƒè»ƒw þƒÉƒK AlÉO ÿ qBÜ ïºô ôk þðBìs ½G »Ü»ðBì¼ o þðAkºô»Pwºk»G½g ô ºôArÜ ÿ ôBg »G òì ÿæ »…ýC ï»C ïBXðºq»w ,ºôArÜ aýø »ýýÜ»…ÉK ï»C BPxÉC .ºô ôlðBüBg þ¾Bw ô ôk ï»Ýýðæ »è ,»ýýð »Ü»PxÉéĽð þܼ rý_ ÿºô»ðApÉâ »G þÝÈ sBýð ô óBüu q»w»è óBìrOBü s þü qBýðAs Ë pG Ak»Ü»HÉPÜ þüBO½Ü ÿ»ãPxÈ ô ºrÉC .ó ô ôkrÜ ºkBìBC ½G| ½ìBÜ þðBÜ»ì»øq»G »è ,AkòOô»Ü Á»â»è »ðBPñOrãülðºõü»K ô »ü»íÉC þñP…ÉùÉW .ºôõÔ»Ì q»ø óBìlÉìõC ,þÉè òý𠇻HÉG »Ü ÿ oõÜõì»Ü
òýì»C BðAõO - óBíè»w óBü»G
ÿrƒýƒG »HÉPÜ ï»C ½G| ½ìBÜ rÉHè»C »ƒG ,|ºôºôõƒGkrƒÜ †ürO þðB…ýðôBƒð »ƒè ߺô ‡»ƒƒƒì»ƒƒƒƒC ,qAôBƒƒƒø þO»ƒHƒüBƒO »G uk ô Bƒãƒ¾»ƒì½ƒÜ ÿuk ÞƒÈqAôBƒø .»ƒƒOBƒƒÜô»ƒƒC þƒƒƒðBƒƒƒÜAq»ƒƒƒãƒƒƒðôõƒƒƒG òƒƒƒƒOô»ƒƒƒƒÜ þƒƒƒƒðBƒƒƒƒ…ƒƒƒƒýƒƒƒƒƒðôBƒƒƒƒƒƒð ,þƒƒƒ¾Ao½ƒƒƒƒì þƒƒƒƒƒÝƒƒƒƒƒÈlƒƒƒƒƒð»ƒƒƒƒƒøºo| ,þñýüBC ,þ݃ütƒýƒƒÔ ,þƒƒO»ƒƒü»ƒƒì½ƒƒÜ ,»ü»ø þ…ýýGºk»ƒC óBìõãÉG ô þÔArâõüu »ƒì»ƒC AlƒÝƒÉƒPƒ„ ôõƒì»ƒƒø †ÉƒK »ƒè þñP„õܽg ,»ýü»ƒPƒw»ƒW þƒÝƒÉƒñƒOô»ƒÜ ÿºôºqAõg»ñOô»Ü »G |»Xð»â |þÝÉ`Ü ï»ƒƒC ,ºô»ƒƒƒëBƒƒƒƒü¼o ÿkrƒƒƒƒK q»ƒw»ƒè þƒìBƒÜBƒC »ƒPƒÉƒGºk ‡»ƒñƒPƒ„õƒƒÜ½ƒƒg yƒƒƒƒðBƒƒƒƒì烃ƒƒƒÜ þƒƒƒƒƒƒñƒƒƒƒƒƒOô»ƒƒƒƒƒƒÜ þƒƒƒýƒƒƒÜºq»ƒƒƒƒw ÿq»ƒƒƒƒPƒƒƒƒÜAqBƒƒƒƒƒÜ(| þO»ü»ì½Ü ÿôôo »è )»ƒÜ»ƒPƒxƒýƒéƒÄ½ƒð ºô»ýüqBÜBC ô
þðApÉâqºô ½G þÜ»…ÉK ߺô ºqBOô ï»C :þñýHÉO* »Ü ,ºôArwôõð ½ìBÜ þƒ)òOô»Ü( þPxýéĽð ÿkqõƒÜ óBíè»w óBü»G ô ºôAqkpÉâqºô ºô»ƒ|òýì»C BðAõO ó»üæ»è þxðºo»Ô þغk »G ÿkq ôAq»G þÜ»ýükqõÜ »ðApÉâqºô ó»ƒü滃è Ak»ƒðBƒÝƒü tƒð ï»ƒè »ƒHƒÉƒPƒƒÜ ﻃƒC .ºô ôkrƒƒÜ ºô»ýýðBíÉéw ÿºô»ðkrÜôÃG ô NB_ þýPÈ q»GºõÈ q»G kB„ ÊK þðBGô skqõÜ þðAq»ñÈõg ÿºlük ô Ërܺk NB_ .QÉGºk
óBìôõì»ø þPwºk AlÝÉðAôBO q»ø þðAkô ô o »è ºq ½W ï»G ô | .»ü»ø êýCBì þÝÉ¿Éø õܺô ÿBíÉø Þɾ»ì½Ü »Ü»HÉPÜ ºô»…ýýñýüBC ÿ ô ô o »è þýO»üBw»Ü »G ókrܺuBƒìBƒC ߺô ,»ƒüAlƒÉƒO ÿºq ô»ƒâ »OAô yðBìçÜ yOBG óAu óBì»ø »Ü -yðBìçÜ þýÜB_ôBýK yýéHýC ô Aô»c ô ïºkBC þñOô»Ü ,-ºqBܽ…ðAq»w ÿBýc»ü :QÈk þüBO½Ü »ì»G »Ü»ðBì¼ o ÿ»„ôAôk .Q„»ø»G »è ô »xØ ôõì»ø ô»C ‡BK »è þ„½g ÿ»„ô ''»ðBPg»H„½g'' ÊK þPwºk ºô»Ü»ðBì¼ o ÿBOºq»w »è »Ü ÿ»ýüºô»ðArݾk ôBð ½G þñOô»Ü »è »Ü»ýý„½g Bùð»O þüBO½ƒÜ BƒO krƒÜ .|ÞÈ ôBÝèºs »Ü»Øºk »è †ƒýƒâ½ƒèBƒük þƒìq ½ƒÔ þƒðBƒñƒÉƒøqBƒÜ»ƒG| Aô»øô|‡»Ü ô»è q»ñÈõg þðçâºõÉO q»w»è »ðkrÝPg»W Al…ýPwAo »è .ºôõOô»Ü þÉO| yðBìçÜ |ÿºvƒýƒOôlƒðõƒO ó ô»Ü»Cqºk Alâ½èBük þìq ½Ô »è ÞÉÝýñÜ»O »G ô |òâ½è½ð½ì yðBìçÜ ÿ|»ü»ð»üçÜ»ü ºqBOõâ ô»C ÿºõÉ_qAõ_ »ñHG õÜBO þƒì»ƒWq»ƒw .RBƒÜºk þƒPƒwô qk Alƒü½ƒg Á»ƒƒâ»ƒƒè »ƒƒÜ| ô þO»ü½g ô ÿ ½g| yðBìçÜ ,»ü»ð»üçÜBO †ýðBÜ»â½èBük
ïºkq»G»è ½O BPƒxƒÉƒC !Qƒxƒü ô»ƒ„½ƒg ÿ q»ƒñƒÈ ½ƒg ,QðBÜ»Pxü õ¾»ø ,QðBüu ,»O½g þHÉPÜ »Ü ,QüAlÝÉHÉPÜ ‡»ðAô»C ôõì»ø »è ,òÈõ„ »è ,Þü týÔBPýì »è QðBÜ»ðBìAo þݾ»g »G ½O ô ºô ½O »G rO þݾ»g þülðºõü»K ;rPãðrâ Ak»HÉPÜ ï»è R½g þ„BG þÝÉ„»G QýðAõƒOºk ,ºôºrƒO ÿ qBâu ¼ o ÿ»ñÈ ôBC »HÉPÜ ï»C .ºô»PýñÈõhG ô QýwBñG ô»C ,RBÜB𠇽h¾k q ¼ s Ǽ rì »ÝÉHÉPÜ ,»üBPƒxƒÉƒC ,QÉGkrÜ RrýG »è »ü»ðAô»è »Ü ºô»PÉñÉøºk rýG ÿ»ðBP„ ,Þ¾»g ÿ ô ô oô ôk ,RBܺk ½G Qļ rì ÿBø»G þƒwBƒG ï»ø ô »Ôôõw»éü»Ô ï»ø ½ìBÜ !Q„½g ÿ ô ô oô ôk »ü»ðAô»è Ak»HÉPÜ ï»è ,ºkq ô þÝÉwôõñðBì¼ o ,Qxü u ½è½ÝüBƒw þPwºk »G óBì½gôBð þ¾ôõØ ÿ rýG ...Þü qBO þ¾B_ ÿ q»w þý¾BO »è »Ü »ýýð »ðAô»C þHÉPÜ| òOô»Ü .ºô»OAkºl¾»ø óBì½g »ðBì¼ o»Oq õÜ ï»C ..òÈl¾»ø óBü½g þü tÉùÉG ô Býðôk ô qBܽg ô ºvÉHðô ô qºk þÜ»ýÉðçíéì ;»ƒPƒg»ƒw ïq ½Ô þPwBC q»w»è ,»ü»ðBwBðqBÜBC ô qBÜqºvÈõO ïºkq»G»è »Ýðõ_ »üºkBw ;s ½¾BC ï»ø ô »üºkBw ï»ø ,»ü»ø óBìºôºqºpÉâ ß»ü ô òüAlOçÔ þÝÉÝýñÜ»O ÿ ½O þðAsºk AlðBÜ»ýüAôkAôk »è »ƒÝƒðõƒ_ ºs ½ƒ¾BƒC !Qü»Ü»HÉPÜ þÝÈ q»PÜAqBÜ ºôBOºq»w »è ,q»ñÈõg NB_ »G| òOô»Ü þHÉPÜ þغk Alƒ1956 þ¾Bw »è |QxýéýĽð ºôArwôõð »Ü»HÉPÜ q»w»è ,ºôArð»ü»â ôBð |citë|r -þxü o »G Alýxðºq»Ô »è ,óBì¼ o ß»ð »Ü òɾºk óBÜ»ýýGºk»C »ðAtü q õýO þ_q»â»C .ºôArG »è ½Pxü q»C »Ýðõ_ ,|»ü»¾»ø Alü½g ÿkõg »è »ì»C -yýxÈvýÈk ÿBOAô , |tiqueë|PoAk''R»ýü rÍ„'' þHÉPÜ »G uk )QxýéĽð ,þ¾Bü»g þغk þüBPðBK(|sis ë|gë|di | ÿºô»ðkrÝýüBwæ »Ü(|sis ë|mim -yýxÉíýì ÿBOAô )ºô»PÈ râºk ÿ q»â½ðB„ õƒÉƒð ÿ»ƒxƒØ ô þƒPƒwAo q»w»è| þxü o þñýwôõ𠇻üBðBì ï»G ,QÉðºkAk »è »Ü»Øºk ÿ»ñü q ¼ s õÝðõ_ ,|»Pwô qkBð »Ü»HÉPÜ »ãðºo ,|»¾»ÝÉO þÝÈ qBOõâ |þüBO½Ü BO ºôBƒOºq»ƒw q»w»è Bøºô »Ü ÊGôõG þ…ü½g| ½ìBÜ þPwAõƒg ºôõG»ð ÿ rO ÿ»wBñÉK ÿºô»C q»G»è ,ÊwôõñG »Ü»Øºk | .»üºô»ðApÉâ ô ókrÜ»xØ þðB…Éݾ»ùÉO ï»C ½G þðB…ýðôBð »è ÿ rýG »HÉPÜ ï»C ½G| ½ìBÜ rÉHè»C ߺô ‡»ì»C ,qAôBø þO»HüBO »G ,|ºôºôõGkrÜ †ü rO þðBÜAq»ãðôõG »G uk ô Bã¾»ì½ƒÜ ÿ uk ÞƒÈ qAôBƒø ,þ¾Ao½ì þÝÈlð»øºo| òOô»Ü þðB…ýðôBð .»OBÜô»C óBìõãÉG ô þÔArâõüu ,þñýüBC ,þÝü týÔ ,þO»ü»ì½Ü »ì»C AlÝÉP„ ôõì»ø †ÉK »è ,»ü»ø þ…ýýGºk»C |»Xð»â |þÝÉ`Ü þñP„õܽg ,»ýü»Pw»W þÝÉñOô»Ü ï»C ,ºô»ƒëBü ¼ o ÿkrK q»w»è ÿºôºqAõg»ñOô»Ü »G yðBìçÜ þñOô»Ü þìBÜBC »PÉGºk ‡»ñP„õܽƒg ÿ ô ô o »è )»Ü»PxýéĽð þýܺq»w ÿ q»ƒPƒÜAqBƒÜ(| ÿ ½ƒG| yƒðBƒìçƒÜ .ºô»ƒýƒü qBƒÜBƒC ô þƒO»ƒü»ƒì½ƒƒÜ |»Ü»Øºk ºôºrÉè ,ºô ô oô ôk þÝÉw»Ü »Ü Ëô»Ü»Cqºk ,RBܺk ºs ½¾BC »ýýO»üBw»Ü ï»C q»w»è kq ô þÝÈ qBÜ Ç¼ rì ô ÿ ½g »è zBG ºôºtð»O »G ÿºlñÉø »ƒÜ ÿ ½g| yðBìçÜ .RBÝüBð ºô»gBü»G ô Bø»G »G ,RBܺk ÿºô»C ÊG ,ºqBÜ»G½O þÝÈ qºôkAk »Ü ÊñÉwBðºk Bøºô ºlð½ø »è ÞÈ oBG »PÉ_ºk !|ºô ôkrÜ þ_ »è ÿ»G½O Ê¿G ô»G ,ºô»PÈ qB„ºk ÿ ½g Ëô»è ô| þPýw½ÝýxÜ»ì ÿ ôBð »G| ÿ ½g ÿ qºô|kAk »PÉGºk| yðBìçÜ )qBÜ»G½O ÿ qºôkAk(| »ü»éK qBâs o ÿ»`Ü ô»C ÿºô»C q»w»è RAkºk ÿ ½g ÿAtw ô .ºô ôkrÜ q»â½xì ÿ ½g þñOô»Ü ‡ºô»G ô ºô ôkrÜ»ð yðBìçÜ »Ýðõ_ ,»…ýýÔArâõüu þÝÉñOô»Ü »ì»C Bøºô q»ø kq ôAq»G »…ýìtð ,»ìrxð þÜ»ýÉW »Ü| ïAkrPxì»C »PÉ_ºk| |þÉè rP…ÉK| yðBìçÜ »Ü| yü qBK ߺô ÿ s q»G þÜ»ýÉW »G ½G ß»üBíÉø ߺô »ì»C AkArÉg þÜ»üºô»ðlñÈõg »è ,Büuºk »Ü »ü»Pg»O ºqB„ ô»C| ïAkrPxì»C ,QÈ ô»Üºkqºk jºs ¼k | .»üºôBü qºk ÿ ô ô o þPwBC ÿ ô ô qAõg »è þÝÈ qºô»ðôõG óBxñýC .»üBýð»O þÝÈ qºô»ðôõG óBxñýC ï»è »ü½ìBÜ þýP…â þPxÉÕðBì ÿ»Oq õÜ ;ºqBƒHƒøBƒðõƒâ ÿºqBÜ ï»è ÿ qBHøBðõâ ÿºô»C ÿºô»ñPxgkBü»G ,Ak»HÉPÜ »G þPÉGAk þÝü týÔBPýì þÝÈ tÉø »ýýð ÞÉP„ ,Ak½ìBƒÜ ÿBñÈ ô AkÖü týw ÿ»ðBxÔ»C »è ÿºô»C ߺô ,AlýðB„ »è óAôBO ÿ ½g Ǽ rì AkºqBÜ ï»è ,ºô»ðAô»`ÉK »G ,RBܺk »è Ëq ½W »G ,QÉðºk þðBÜ»ñ„»_ôBø ô ÿ ½g þ¾½ƒÜ rO þÝÉw»Ü þðAôBO ½G òü»ñýìºs|†ÉK óBìôõì»ø AlýüBO½Ü
r8:Layout 1
9/21/2013
7:25 PM
Page 1
8
2013/9/23 »í컄 ôôk )379( ºqBìu
óBܺoõØ ºôõðBg ½G q»Ô»w òük»íW»ð ºqAõw
| »ÝÉP„ ôõì»ø »è ïs»c QÈô»ÝG Êè î¾k ï»Ü»C s»c R»ðBð»O îü sAo ÞÉP„ ôõì»ø »G ß¼ q»w »G ó»ÝíG Býwô rýØ *** rÜ»GqBük »è óAlðB…ýK½g | þðBíÉéw »è óu îüvG ºkBw ô QÉG»ø îðBü ôõì»ø ï»Üºs»c | »ýýÜBg »ÜºoõÜ òÉ¿G
| ºô»OBÜ»ð Rô ô o ÿ½g ÿ»ÝG týüBK »è BÝO Ëô»Ü»ðqºk þOºqõÌ BG *** QÉG Q…K »è QÝÉðu q»â »¾Bc»ì þ_ | ºrPðBwBC jB„ þñý¾½Ü »è þ_ | RAqõÔ ÿºô»ðkqAõg óBü QýÉÜ»¿_»ðAo ô QýÈôºk g QýÉ¿G ÞÉw»Ü »G QýðAõO»C ½O QÉðºvG »`ðBì»Ü ÿ»ÝG rÉÔ ÞÉðtG »ýýð ï»Pw»C | QÈô»PG q»â ½O RBܺl¾»ø ºô»Ü¼ qB_ ÿ»ðAô»`ÉK »G ÞÉOBÜ QýÈk BG ÿºk½Ì »è :ºô»Pwo »Pü»ÝG q ½g þ¾Bñì ߺô »ðBwBC ºô»ñPwôõð ÿq ô ôu »ñýñÉùG q ½g BG »ìBìq»w »ÝüAk | »ýýð ÁBc»ì ÞÉP„ aýø | aýø »ýýð ÁBc»ì | óÂ½Ü þðkrÜrü»w ºôºq»Xð»K »è »ðBwBC lð»_ »…g»ð q»w»è óBܺqºõ…ýÜ þðkrÝ„»GAk ºô»ìq»â ÿºrÉèõÜ »G òÈ s»O»è»Ü þÝÉì»g þðkqAõg | ºrPðBwBC jB„ þñý„BO »è þ_ ÿ»ÝG Qwô qk Êè þPw¼k ÿq»Ýü»K ÞÉOBÜ .qBü þéÈõâ »G ºô»Pü½hG RAqõÔ »ðBwBC lð»_
| »„½g lð»_ þüºkBw ÿBC RBÝG ½G R»¾½GBG ïAôºk ½G QÝüAk ô QýG rü sºô ï»ÝG Þ¾»g þñOBørÉg»G Alì½g ÿ»Ü»wrK ÿu ¼ o ïºô ôk »è | rÉ„ºôAo ½G ï»Gºk ߺo»â þðÂBñì ô ïrâºk ËrÜ »G ÞÉwBK pK ô î…ýñGAk þÔ»xè»Ô þÝÈ o½Ü ÿºô»…ÉK þýwqõÜ »è :ï»ÝG qAôBø »Ü»¾½ø »G ?ÿ»GBð Þ„ ËrÜ ½G IwBðõì þÜ»ü ôõðBg ïtÈ o»G Ëq»C q»Ô»w ½G Qý`G þü»üBO Êw þÝÉéýÝwBK »G »„½g lð»_ ÿBC | óBܺoõØ ºôõðBg ½G q»Ô»w óBì»Ü»ð½Ü»¾Bì ô târÉð þðBÜ»gBG ½G | òü rý„ þðBíýP…ýð ½G rýXð»ø þíÈ q»ø ½G q»Ô»w *** †ýñýwôõðrÍý„ R»ðBð»O ...»P„ q ¼ s »è ïs»c | qAkôBð þÝÈ q»wôõð ߺô ï»Üºs»c | :QÈ rãG Á»â»è ï»ñÈô Þ¾»g QÉ`G ÞÉO îWAs»ì q»â ó»Ü»ì ÿpGºq ½ð »üBÝO îwôõñG îðAõOBð ÿlýC | ÞÈvÉHýðAq ½â ߺô | îÉ¿G ß»ü»éK½Ü ó»ÝG Êè ïBÝO ºô»ìô ô qlG ó ¼ s½C ß»üBPwºô ߺô | îñýHG kBøq»Ô þ¾¼ o Ëô»ìBð .îG ó õñW»ì »ýÉè ïs»c *** | !òü rý„ þPw¼k »ýýð ÁBc»ì ÞÉP„ aýø ºô»íñÈuºk ô ôkrì ÿqBìºk ºô½O þü rýãP…K »G | »ýýð ÁBc»ì ÞÉP„ aýø ÊñÉÝ„»ð Q¾k ô Ê¿G ½G îýðAq ½â QÉ¿G ß»ü»Ü»è½_ »G QýðAõOºk ½O
þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð þôlG»Ì óAq½w
www.chawdernews.com
soranmail@yahoo.com
†ýýñü rý„ »è R»ðBð»O ...»ÝÉP„ ôõì»ø »è ïs»c | îG qBÝÈ rÜ AkqBüBC þÜ»ü »è ï»Üºs»c þWBc AlðBGqõØ þðu»W »è | »„½g îÉK ºô»Oq ½„ »G R»ÜB_ ô Á ½PðBK ÿrG »è òü ôBø »G ºô»ðôõG½Ü ½G î`G | Akô»„ºõýð »è óBü îÈ o»ãG »ðBýýãðºs ½G †ü q»Ô»w R»ðBð»O »P„ q ¼ s »è ïs»c ÞÉOÂô »è ÿºu ¼ o q»ø îG ÀÈô BG îñð»ø»W »G ÖýÜ ½G ó rÉñíG îG qºk»Gqºk BG | QÉìpG î¾Bì BG ÿBø»ã𻄠»è ó rãG ½G îÝÉéÉO½ø | î¿Éø»C ÊW ܻðAktW R»ðBð»O ó rÉG »è ÞðBG þðAô»wBK »G ó»ÝíG òð»w Êè îðBÜ»PÉwBÜ ôõì»ø ÖÉðu »ì»âºk BO îÈõâ »ð»ÝG N»Ü *** | îüvG ºkBw ï»Üºs»c | ÁBñì þO»¿w»g »G »ýüºq ô»â »è ïs»c ºô»ì»ÝG Q„BC ÿrÉW ô ï½O QÈô»ìºk LG| ÿlðBРߺô î…ýðBÜ»éW ô q»éPýø ߺô î¿Éíw »íPw»G»ì | :»ýýܺôæ þP„ ÞÈlð»ø »è ïs»c týèºtðB„ »è »wBýK | q ôõ„BG ÿBÙü q»Ô»C þGAq»„ »ð½è»„q»G »è ÿqBü ÿrü»w Bxì»ð »è RrÉxð½Ü »ÝÜ»ì »è vÈõð ½Ýw½ì »è rÔ»Gºo»„ óºlð»è »è ºô»ðlñÈõg| ô êü sAo»G »è Bì»w | ºrýøBØ »è ºôBØ ô| Bì¼ o »è AtPýK òýèq»G »è òOô ôuBC|òÉ„Bì ô| BGõÜ ÿºq»ãW
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23 سةرثةرشتيار: بةهمةن تاهير نةريمان
170
www.chawdernews.com
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
rwangewrexne@yahoo.com
ثاشكؤيةكة لةسةر ئيسالمى سياسي ،ئاينناسى ،هزر
بەكارهێنانی دروشمی ئاینی لە هەڵبژاردندا بەهمەن تاهیر نەریمان لە هەڵبژاردندا دروشمی سیاسی ،بە نەتیجە ،پڕوپاگەندەیە بۆ كۆكردنەوەی دەن��گ ،بۆ قەناعەتپێهێنانی خەڵكی ب��ە وش���ەی ك��اری��گ��ەر و سیحرئامێز، پڕوپاگەندەی هەڵبژاردن ،پەیوەندیی بە ڕاكێشانی سەرنجی خەڵكەوەیە بە وشە ،دروستكردنێكی بەهەشتێكە لەناو زماندا ،هەوڵدانە بۆ دۆزینەوەی ڕێگاكانی قەناعەتپێهێنانی خەڵكی ،بۆیە شەڕی بەكارهێنانی وشەكانە. كەسی پاڵێوراو ،دەبێت ئەو وشانەی كە كاریگەرن هەڵیان بژێرێت ،ئەو كەسە دەبێت هونەری كورتكرنەوەی وشە و مەبەستەكانی هەبێت و ئەو جەماوەرەی ك��ە دروش��م��ەك��ان��ی ب��ۆ دەنێرێت باش بناسێت .زۆر لە لیست و پاڵێوراوە ئیسالمیەكان لەبەر ئەوەی تا ئێستاش تاكە شەرعیەتی بونیان ،یان شەرعیەتی بەهێزی بونیان بریتیە لە شەرعیەتی دینی ،بۆیە پشت بە دروشمە دینیەكان دەب��ەس��ت��ن ،ه��ەر ب��ۆی��ەش��ە زۆرت��ری��ن بەریەككەوتن لەنێو ئیسالمیەكان خۆیاندا دەبێت ،تا شەرعیەتە دینیەكەیان زیاتر پشت پێببەستن ،زیاتر گروپ و حزبە دینیەكان ب��ەر ی��ەك��دەك��ەون ،چونكە ئەمانە گرەو لەسەر یەكجۆر جەماوەر دەكەن ،كە جەماوەرە دینیە تایبەتەكەی خۆیانە ،لەم هەڵبژاردنانەدا ،بزوتنەوەی ئیسالمی و كۆمەڵی ئیسالمی ،زۆرترین ب��ەری��ەك��ك��ەوت��ن��ی��ان ه��ەب��وو ،چونكە گۆڕەپانی جەماوەرییان یەكە و بە نەتیجەش گۆڕەپانی ملمالنێشیان یەك دەبێت ،ئەوەندەی كۆمەڵ دژی بزوتنەوە و بزتنەوە دژی كۆمەڵ دەدوا ،ئەم دو هێزە زۆر ل��ەوەش كەمتر وزەی��ان دژی هێزەكانی تر بەكارنەبرد. بەكارهێنانی دروشمە دینیەكان ،لەناو كۆمەڵی دینیدا هۆكاری خۆی هەیە: ه��ەر هێزێك ك��ە پشت بە )1 زۆرینەترین دروشمی دینی دەبەستێت، ئەوە لەهەمانكاتیشدا كڵۆڵە لە بونی پ��ڕۆژەی ئابوری و سیاسیدا ،وات��ە لە هەڵبژاردنی پەڕلەمانیدا ،بە دیاریكراوی بۆ ئەم ناوچانەی ئێمە ،دەبێت پشت بە دروشمە ئابوری و سیاسی و كارگێڕیەكان ببەسترێت ،چونكە كێشە ڕاستەقینەكان ئ��ەم��ان��ەن ،كاتێك هێزێك دروش��م��ی دینی بەرزدەكاتەوە ،لەالیەكەوە خۆی نادیدەدەگرێت لە كێشە زیندوەكان و ئەم كێشانە بەالڕێدادەبات ،لەالیەكیتریشەوە بەڵگەی نەبونی پڕۆژەی حەقیقیە لەم بوارەدا. دروشمە دینیەكان زۆرینەترین )2 كاریگەریان لەسەر خەڵكی س��ادە و نەخوێندەوار هەیە ،چونكە پێویستیە دەرون��ی و كۆمەاڵیەتیەكانیان ئاسانتر پ��ڕدەك��ات��ەوە ،ه��ەر بۆیەشە واع��ی��زە دینیەكان لەناو ئیسالمیەكاندا دەنگی زیاتر دێنن لەوانەی كە زیاتر بە كاری ڕێكخراوەیی و حزبیەوە سەرقاڵن. بەشێوەیەكی گشتی ،دروش��م پشت
لە كۆمەڵگەیەكی دینیدا دروشمبازیی لەپاڵ دیندا ،زۆر جار بەهۆی بێهێزی جەماوەریی و نەبونی پڕۆژەی ڕاستەقینە هێز بە هەڵگرەكەی دەدات ب��ەس��ادەك��ردن��ەوە و ئاسنكردنەوەی كێشەكان دەبەستێت ،زۆر كەم پشت بە بیركردنەوەی ق��ووڵ دەبەستێت، هەر زوو بڕیاری یەكالكەرەوە بە وەرگر دەدات ،ئەم دروشمانە ئەوەندە ئاسان دەكرێنەوە كە ورگ��ر زۆر بە ئاسانی لەبەریان بكات و پێیانەوە ماندونەبێت. دروش��م��ە دینیەكان لە دروشمەكانی تر زۆر ئاسانتر لەبەردەكرین ،چەند ئاسانە كە "مەروان گەاڵڵی" ژمارە یەكی لیستەكەی كۆمەڵی ئیسالمی ،لە یەكێك لە پۆستەرەكانیدا پەنجەی شایەتمانی ب��ەرزك��ردۆت��ەوە و ل��ەس��ەری س��ەرەوە بە گ��ەورەی��ی نوسیویەتی( :دەنگدان شایەتیدانە!) .ه��ەر ئ��ەم كاندیدە لە ریكالمێكی تریدا ،لەسەر ڕەسمەكەی نوسراوە( :دەنگت ئەمانەتە بزانە بەكێی ئەدەیت!) .ئەم دروشمە سۆزگەرایانە الی وەرگ���ری دینی سحری تایبەتی خۆیان هەیە و لەم حاڵەتانەدا سحری وشە كۆكرنەوەی دەنگ دەخوڵقێنێت، بێئەوەی وەرگر گەشتبێتە ئەو ئەنجامەی ب��زان��ێ��ت ڕێگاكانی ب��ەپ��ڕۆژەك��ردن و جێبەجێكردنی ئ��ەم دروشمانە چونن و چین ،كاتێك دروشمێكی گ��ەورەی وەك(ئ���ی���س�ل�ام چ����ارەس����ەرە) ،الی ئیسالمیەك بەرزدەكرێتەوە ،بۆ وەرگر و خاوەن دروشمەكەش ،بەئەنجامگەیاندنی ئەم دروشمە زۆر ناڕونە ،كەچی سحری ڕاكێشانی زۆر بەهێزە! لەنێو كۆمەڵگەیەكی دینیدا ،ڕاستەخۆ ملمالنێ و بەرپەرچدانەوەوی دروشمە دینیەكان ئاسان نین ،واتە ناتوانرێت بە كامی دڵ دروشمە دینیەكان ڕەخنەبكرێن، وەك ئەوەی دروشمە دنیاییەكان پڕبەدڵ ڕەخنەدەكرێن ،هەر بۆ نمونە عەلمانیەكی ئایدیۆلۆژی ئەگەر وتی(:عەلمانیەت چارەسەرە) ،هیچ هالەیەكی تەقدیسكراو لەسەر عەلمانیەت نیە ،بۆیە ڕەخنەكردنی ئ��ەم دروش��م��ە كێشەی كۆمەاڵیەتی ل��ەگ��ەڵ خ��ۆی هەڵنەگرتوە و ترسی نیە ،چونكە تابویەك نەشكاوە ،بەاڵم دروشمی(ئیسالم چ��ارەس��ەرە) ئاسان و ڕاستەخۆ ڕەخنەناكرێت ،چونكە ج��ەوه��ەری ئ��ەم دروش��م��ە ل��ە دینەوە پێچراوە ،چونكە ب��ەرزك��ەرەوەی ئەم دروش��م��ە ئاسان ڕێگاكانی كافراندن
دەگرێتەبەر .وات��ە لە كۆمەڵگەیەكی دینیدا دروشمبازیی لەپاڵ دیندا ،زۆر جار بەهۆی بێهێزی جەماوەریی و نەبونی پڕۆژەی ڕاستەقینە هێز بە هەڵگرەكەی دەدات ،با ئەو دروشمەش لە ڕێگاكانی چارەسەركردن خاڵی خاڵی بێت. ب���ەرزك���رن���ەوەی دروش���م���ی دی��ن��ی، تەنها دروشمەكە پیرۆزناكات ،بگرە پاڵێوراوەكەش پیرۆزدەكات ،ئیتر لەم كاتەدا ،پاڵێوراوی پیرۆزكراو لە ڕەخنە سەالمەت دەبێت و پاڵێوراو پابەندناكات بە دانانی پڕۆگرامێكی واقعی بۆ كێشە زیندوەكانی كۆمەڵ ،ئیتر ئەم پاڵێوراوە، لەجێگەی ئەوەی پشت بەداتا و ژمارە و سەرژمێری و بەڵگەنامە ببەستێت، ل��ە جێی ئ���ەوەی ج��ەدۆل��ی ك��ات��ی بۆ پڕۆژەكانی دیاریبكات ،دێت دروشمێكی دینی بەرز دەكاتەوە كە جاری وا هەیە ئایەتێكی قورئانە ،ی��ان حەدیسێكە، لەم هەڵبژاردنانەدا كۆمەڵی ئیسالمی و ب��زوت��ن��ەوەی ئیسالمی هەردوكیان پشتیان بە پەرچەمی(ال الله اال الله محمد رسول الله)دەبەست ،یەكەمیان ڕەنگەكەی پرتەقاڵی و دوەمیان سپی كردبو ،كێ دەتوانێت بڵێت ئەم دروشمە ێ جورئەت دەكات بڵێت ئەم بێهێزە ،ك دروش��م��ە واق��ع��ی نیە ،ك�ێ زات��دەك��ات بڵێ ئ��ەم دروش��م��ە بێناوەرۆكە و لە ئەرزی واقعدا هیچی لێشین نابێت! ئەم دروشمە پیرۆزە تەنانەت لیستەكەش پیرۆزدەكات ،چونكە سحری وشەی دینی لەپشتەوەیە ،لەبەر ئەوەی شەرعیەتی دینی هەیە .وەك ئەوەی هەركەس ئەم لیستە و پاڵێوراوەكانی ڕەفزبكات ،وەك ئەوە وایە (ال الله اال الله محمد رسول الله)ی ڕەفزكردبێت ،م��ەروان گەاڵڵی سەرۆكی لیستەكەی كۆمەڵی ئیسالمی، لە چاوپێكەوتنێكی "سپی میدیا"دا، دەڵێت(: :خەڵكێك خۆی بە ئیسالم بزانێت ،گوناحبارە گەر دەنگ بە پڕۆژەی غ��ەی��رە ئیسالمی ب���دات) ،كاندیدێكی تری كۆمەڵی ئیسالمی لەسەر دیواری فەیسبوكەكەی نوسیبوی ((:بیرتانبێ دەنگدان شایەتیدانە و لێپرسینەوەی قیامەتی و بە‌رپرسیاریە‌تی دونیا و دینی تێدایە)، پ��ارێ��زەر و وەرزش���وان و بانگخواز
و سیاسی :شێخ ف��ەخ��رەدی��ن ق��ادر، ئەندامی سەركردایەتیی و لێپرسراوی مەكتەبی پەیوەندیەكانی كۆمەڵی ئیسالمی و پ��اڵ��ێ��وراوی ژم��ارە ١٩ی لیستی .))104ئەم وەرزشوان و سیاسی و پ��ارێ��زەر و لێپرسراوی مەكتەب و ئەندامی سەركردایەتیە ،هەمو ئەم ن��ازن��اوە دنیاییانەی بۆ كۆكردنەوەی دەن��گ��ە ،ب��ەه��ەم��ان ش��ێ��وەش ن��ازن��اوە دینیەكانیشی(شێخ ،بانگخواز) هەر بۆ كۆكردنەوەی دەنگە. ئاوێتەكردن و بەیەككردنی گوتاری دی��ن��ی و س��ی��اس��ی ،تێكەڵكردنی دو كێڵگەی ج��ی��اوازە ،بۆیە ل��ە ه��ەردوو ڕوەك���ەوە پێویستی بە تەئویلە ،زۆر لە ئیسالمیەكان ،ك��ردەی "دەن��گ��دان" تەئویلدەكەن بە شایەتیدان ،لە كاتێكدا دەنگدان ڕێگایەكە بۆ وەرگرتنی ڕای بەشێكی دیاریكراو لە خەڵك لەسەر بابەتێك یان گەشتن بە بڕیار لەسەر ب��اب��ەت��ێ��ك ،ئ��ەم��ەش ل��ە نێو سیتمە جێبەجێدەكرێت، دیموكراتیەكاندا ئ��ەم چ��ەم��ك��ەش ب��ە چەمكێكی تری وەك "ه��اواڵت��ی��ب��ون"ەوە گ��رێ��دراوە. لە نێو كۆمەڵدا دەن��گ��دان ب��ەت��ەواوی مومارەسەكردنێكی سیاسیە و پەیوەندیی بە پەیمانی كۆمەاڵیەتیەوە هەیە ،واتە دەنگدەر پیادەی مافێكی سیاسی خۆی دەكات و كردەكە پەیوەندی بە ماف و هاواڵتیبون و سیاسەتكردنەوە هەیە. مەسەلەكە پەیوەستە ب��ە دەن��گ��دان بەكەسێكی لێوەشاوەوە لە بوارێكدا، كەچی ئەم بابەتە دەبەستنەوە بە چەمكە دینیەكەوە كە باسی شایەتیدان دەكات. داری ئیفتای میسری ل��ە فەتوای ژم��ارە 10330دا ،فەتوای ئ��ەوەی داوە كە بەشداریكردن لە دەنگداندا واجبێكی شەرعیە و شایەتیدانە ،بەپێچەوانەوە، دەن��گ��ن��ەدان و ب��ەش��داری��ن��ەك��ردن بەر ه��ەڕەش��ەی ئایەتەكانی[ :وال تكتموا الشهادة ومن یكتمها فإنه اثم قلبه والله بما تعملون علیم] سورة البقرة .283 : وقوله [و من أظلم ممن كتم شهادة عنده من الله وما الله بغافل عما تعملون] سورة البقرة 140 :دەكەوێت .هەروەها لە فەتواكەدا هاتوە :دەنگدان ئەمانەتە و هەمو كەس دەبێت جیبەجێی بكات.
دوای شۆڕشەكانی بەهاری عەرەبی سەرەتا ئیخوان بە شەرمەوە دەستی بە دوری دەبینم لەسەر بنەمای ئاین و دەبرد بۆ كورسی دەسەاڵت تایفەگەری دەوڵەتەكان درووست ببنەوە
3
ئیبراهیم حاجی زەڵمی
8
پرۆفیسۆر دكتۆر جیهاد عۆدە
لە هەڵبژاردنەكانی 24و 23ی مایۆی میسردا ،شێخی ئەزهەر ئەحمەد تەیب، دەنگدانی بە واجبی دینی وەسفكرد. وەزی���ری ئەوقافی میسریش ،دكتۆر محەمەد القوصیش هەر دەنگدانی بە واجبی دینی ناوبرد .لە كوردستانیش دك��ت��ۆر عەلی ق��ەرەداغ��ی و مامۆستا سەالحەدین بەهادین دەنگدانیان بە واجبێكی شەرعی وەسفكرد .كەچی لە گرتەیەكی ڤیدیۆیدا بانگخوازێك بەناوی هاوڕێ(قیامەتی!) دەنگدانی بۆ پەڕلەمان پێ حەرامبوو!! ئەمە سەرەڕای سەرلێتێكدانی خەڵكی سادە وساكارە، قوربانیی گەورە لەم نێوەندەدا خودی دینە. لە سیستمی سیاسی دیمۆكراسیدا، دەن��گ��دان س���ەرەڕای ئ���ەوەی مافێكی كەسەكانە ،دەنگنەدانیش هەڵوێستێكی سیاسیە و وەك هەڵوێستێكی سیاسی بەكاردەهێنرێت و ڕێگایەكی ئاشتیانە و ناتوندوتیژە بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی، كەچی ب��ەزۆری زۆرداری���ی دەكرێت بە چەمكێكی دینی و واجبیش دەكرێت كە دەنگبدرێت! واجبی دینی نەكردنی نیە، بۆیە كە دەنگدان دەكرێت بە واجبی دینی دەبێت دەنگیش بدرێت ،كەواتە دەنگنەدان دەبێتە گوناهە ،كەچی لە فەتوایەكی تردا دەنگدان بۆ پەڕلمان حەرامدەكرێت ،ئەم تەئویالنە ،بە قەولی ئیبن ڕوشد ،تەئویلێكی فاسدن و هیچیتر، ئەمە ئەو ڕاستیەیە كە دەوترێت :لە تێكەڵكردنی بواری دینی و سیاسیدا، دین بۆ مەرمە سیاسی و دنیاییەكان بەكاردەبرێت!! پ��اڵ��ێ��وارەوی ژم���ارە 19ی كۆمەڵی ئ��ی��س�لام��ی ك��ات��ێ��ك دێ���ت و چەمكە دنیاییەكانی وەك :وەرزشوان و سیاسی و پ��ارێ��زەر و لێپرسراوی مەكتەب و ئ��ەن��دام��ی س��ەرك��ردای��ەت��ی ڕی��زدەك��ات، هەروەها چەمكە دینیەكانیش(شێخ و بانگخواز) دێنێت و دواتر دێت دەنگدان ل��ە چەمكێكی دنیاییەوە دەك���ات بە چەمكێكی دینی"شایەتیدان و قیامەت"، ئ���ەوە دوای���ن م��ەرام��ی تەنها خەونی كورسی پەڕلەمانە و هیچیتر ،جارێكیتر قوربانیەكە هەر دینە! لە هەڵبژاردنەكاندا ،دەبێت بواری
پڕوپاگەندەكردن بۆ هەموان یەكسانبێت، كاتێك ڕێگە دەدرێ��ت لە هەڵبژاردندا دروشمبازیی بە دینەوە بكرێت ،دەرگا بۆ دوو ئەگەر خۆشدەكرێت: نەك تەنها هێزە دینیەكان، )1 ه��ێ��زە ن��ادی��ن��ی��ەك��ان��ی��ش پەلكێشی بەكارهێنانی دین و ڕەم��زە دینیەكان دەكرێت ،بونی مەال لەنێو لیستی یەكێتی و پارتیدا ،تەنها بۆ دەنگكۆكرنەوەیە و بۆ ڕاكێشانی ئەو كەسە سادانەن كە سحری دروشم و ڕەمزە دینیەكان كەمەندكێشیان دەكات. ئ��ەو ه��ێ��زە نادینیانەی كە )2 نایانەوێت دروشمبازی بە دینەوە بكەن، چانسی بەكارهێنانی ب��واری دینیان لەدەستددرێت ،بەمەش ئەگەری بواری یەكسان ب��ۆ بانگەشەی ه��ەڵ��ب��ژاردن نایەكسان دەبێت. بەكارهێنانی دروشمی دینی ،ڕێگە خۆشدەكات بۆ دابەشكردنی كۆمەڵ لەسەر بنەمای دیندار و بێدین ،دابەشكردنی كۆمەڵ لەسەر ئیمان و كوفر .هەروەها موسڵمانێك وەك چۆن بۆی هەیە بڵێت (ئیسالم چ��ارەس��ەرە) ،ئێزیدیەكیش مافی خۆیەتی بڵێ(دیانەتی ئێزیدی چارەسەرە) ،مەسیحیەكیش(كرستیانزم چ��ارەس��ەرە) ،وەك چ��ۆن سوننەیەك ب��ۆی هەیە بڵێت (كیتاب و سوونە چ����ارەس����ەرە) ،شیعەیەكیش مافی ئ����ەوەی ه��ەی��ە بڵێت(شیعەگەریی چ��ارەس��ەرە) ،وەك چ��ۆن ئیخوانیەك بۆی هەیە بڵێت(ئیخوان چارەسەرە)، جیهادیەكیش ه��ەم��ان مافی هەیە و دەڵێت(جیهاد چارەسەرە) .لێرەوە ئەو چەمكەی كۆمەڵناسیی سیاسی پێی دەڵێت(ئاسایشی كۆمەاڵیەتی) دەكەوێتە ب��ەر ه��ەڕەش��ەوە .بۆیە بەكارهێنانی دروشمی دینی لە ئەنجامدا دەبێتە هۆی بەشكردن و پارەپارەكردنی كۆمەڵ. باشترین ڕێ��گ��ە ب��ۆ ڕزگ���ارب���ون لە بەكارهێنانی دروشمی دینی ،ئەوەیە بە یاسا قەدەغەبكرێت و نەهێڵرێت دروش��م��ب��ازی��ی ب��ە دی��ن��ەوە بكرێت، بڕگەیەكی یاسایی دەبێت بە ئاشكرا ئەوە یەكااڵبكاتەوە كە بڵێت (:بەكارهێنانی ئاین لە پڕوپاگەندەی هەڵبژاردنەكاندا قەدەغەیە).
(نهێنيی پەرستگە) لەپاشكۆیەكی نوێدا لە ژم��ارەی داه��ات��وەوە (ڕوانگە و ڕەخنە) لە چوار الپەڕەی (ئیخوان و ئ��ەزم��ون)دا ،كتێبی دوەم��ی س��ەروەت خ��ەرب��اوی(ن��ه��ێ��ن��ی��ی پ��ەرس��ت��گ��ە)، بەزمانی كوردی و بەچەند ژمارەیەك دادەب��ەزێ��ن��ێ��ت ،ئ��ەم كتێبە تەنها زانیاریەك نیە و تەواو ،بەڵكو یەكێكە
لەو كتێبانەی كە ڕاستەخۆ لەناوەوە نوسراوە و كەسێكی بەئەزمون و ئاگادار بە سیتسمی ناوەوەی "ئیخوان مسلمین" ل��ە میسر ن��وس��ی��وی��ەت��ی ،ه��ەروەه��ا پڕفرۆشترین كتێبەكانی ئ��ەم چەند ساڵەی دوای��ی بوە و لەبەر گرنگیی بابەتەكانی ،بە ئەڵقە دایدەبەزێنین.
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
ئيسالمى سياسى
2
«فەتحوڵاڵ گولەن» پێشەنگی گەشەپێدانی ئیسالمی كۆمەاڵیەتی 1985سەد لەقوتابییەكانی بەتۆمەتی الیەنگیرییان بۆ گولەن دەرك��راون ،هەر لەو سەروەختەدا جۆرێك لەپەیوەندی ل��ەن��ێ��وان گ��ول��ەن‌و پ��ارت��ی رزگ��اری��دا دروستبوو ،یەكێك لەشوێنكەوتووانی گولەن بەنێوی (سەبری قازی ئۆغلۆ) هەستا ب��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی كتێبەكەی رێبەری پارتی رزگاریی عەبدولقەدیم زەلوم (كیف هدمت الخالفە) بەخۆڕایی بەسەر شوێنكەوتووانی ج��وواڵن��ەوەی نوورسیی‌و «مللیی گ��وری��ش»ی سەر بەپارتی رەفاە دەبەخشرایەوە. (گ��ۆڤ��اری سیزینتی) ك��ە لەساڵی 1987دەریكردووە كردوویە بەمینبەری رەواج����دان ب��ەب��ی��روب��اوەڕە ئیمانیی‌و فەلسەفییەكانی ،هەروەها رۆژنامەی (زەمان) كە لەساڵی 1986دەریكردووە‌و ( )400هەزار دانەی لێ دابەشكراوە.
بەرزانی مەال تەها
()2-1 ج��وواڵن��ەوەی ئیسالمیی ه��اوچ��ەرخ لەتوركیا جوواڵنەوەیەكی فرە رەهەندی فەرهەنگیی‌و سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتییە‌و چەندین ت���ەوژم‌و رێچكەی سیاسیی‌و ئیسالمیی لەخۆدەگرێت .هەردوو كۆدەتا سەربازییەكەی ساڵی 1971و 1980 كە لەبنەڕەتدا بۆ پاراستنی سیستەمی سێكیۆالر بوو لەتوركیادا نەبووە هۆی لەبێخهێنانی رێبەرایەتیی ئیسالمیی ل��ەو واڵت���ەدا ،بۆیەشە ستراتیجێكی نوێیان گرتەبەر وەك هەوڵێك لەپێناو بەدەستهێنانی كاریگەریی كۆمەاڵیەتیی بەئامانجی بااڵدەستیی هەژموونی سیاسیی ئ���ەوان لەرێگەی پ����ەروەردەو میدیاو ئابوورییەوە .توركیا هەر لەسەرەتاكانی سەدەی بیستەمەوە لەهەوڵ‌و هەڵپەی ئەوەدایە پەیوەندییەكانی بەرابردووی ئیسالمیی عوسمانییەوە بپچڕێنێت، ل��ەه��ەم��ان كاتیشدا گ���ەڕاوە ب���ەدووی شوناسێكی شارستانیدا لەرێگەی رەدووك��ەوت��ن��ی رۆژئ���اواو تەبەنیكردنی مۆدێلێكی رۆژئاواگەریی سێكیۆالر لەپێناو بەهاوچەرخكردنی كۆمەڵگەی توركیی، ئەمەش دوو تەوژمی دژبەیەكی هێنایە گ��ۆڕێ :تەوژمێكی سێكیۆالر لەالیەك‌و تەوژمێكی ئیسالمی كۆمەاڵیەتیی‌و سیاسیی لەالیەكی ت��رەوە ،بۆ ماوەی پتر لەحەفتا سااڵن كۆمەڵگەی توركیی نوقمی گێژاوی ئەو ملمالنێیە بوو نەك بەتەنها لەنێوان هێزە سێكیۆالرو هێزە ئیسالمییەكاندا بەڵكو لەنێو خودی هێزە ئیسالمییەكانیشدا ،واتە ملمالنێی نێوان تەوژمی ئیسالمی سیاسیی‌و تەوژمی ئیسالمی كۆمەاڵیەتیی. فەتحوڵاڵ گ��ول��ەن ،یەكێكە لەو كەسایەتییە ئیسالمییە كۆمەاڵیەتییە بەدیمەنانەی توركیا كە مێژوویەكی تەمومژاویی‌و ئاڵۆزی هەیە ،بۆیە پێویستیی ب��ەش��رۆڤ��ەك��ردن‌و لێكدانەوەی فیكرو ئەندێشەكانیەتی .تەوژمە ئیسالمییەكان لەتوركیا دەكرێن بەدوو بەشەوە ،یەكەم (تەوژمی ئیسالمی سیاسیی) ئەو پارتە سیاسیانە دەگرێتەوە كە پرۆگرامەكانیان تەعالیمەكانی ئیسالم لەخۆ دەگرێت لەسەرێی ئ��ەو ت��ەوژم��ە سیاسەتوانی ئیسالمیی بەنێوبانگ نەجموددین ئەربەكانە ،بەشی دووەم (تەوژمی ئیسالمی كۆمەاڵیەتیی)ە ،ئەو رێبازە سۆفییانە دەگرێتەوە كە لەكۆمەڵگەی توركیدا ب��ەر ب�ڵ�اون ،لەدیارترینیان نەقشبەندیی ،تیجانیی‌و نوورسییەكان. نوورسیزم چەندین گرووپی لێدەبێتەوە كە رۆڵی گرنگی گێڕاوە لەسەرخستنی ئاستی پ���ەروەردەی���ی‌و فەرهەنگیی لەكۆمەڵگەی توركیدا ،لەپاش كۆچی سەعید نوورسی جوواڵنەوەكەی چەندین گرووپی لێبۆوە ،لەدیارترین ئەو گرووپانە گروپەكەی فەتحوڵاڵ گولەنە كە بابەتی ئەم كۆڵینەوەیە. «فەتحوڵاڵ گولەن» بەكەسایەتیی دووەم ئ��ەژم��اردەك��رێ��ت ،ئەگەر نێوی جواڵنەوە ئیسالمییەكان ببرێت لەتوركیادا ئ���ەوا ی��ەك��ەم ن��ێ��وی «ن��ەج��م��وددی��ن ئەربەكان» دەبرێت‌و لەگەڵ نێوبردنی ئەربەكانیشدا نێوی «فەتحوڵاڵ گولەن» دەبرێت بەو سیفەتەی رووەك��ەی تری «مەدالیای ئیسالمییە» لەتوركیادا، سەرباری ئەوەی هەردوو كەسایەتییەكە لەچوارچێوەی تەوژمی ئیسالمیدا ریزبەند ك��راون ،ب��ەاڵم ه��ەر یەكێك ل��ەم دوان��ە رێگەیەكی ه��ەڵ��ب��ژاردووە بۆ گەیشتن بەئامانجەكەی ،ئەربەكان لەسیاسەت‌و ئەو پارتانەدا رێچكەی خۆی گرتووە كە بەخۆی دایمەزراندوون بۆ گەیشتن بەئامانجەكانی لەپێناو دامەزراندنی دەس��ەاڵت��ێ��ك��ی ئ��ی��س�لام��ی��دا ،ه��ەرچ��ی «فەتحوڵاڵ گولەنە» رێچكە‌و رێبازی كۆمەاڵیەتیی گرتۆتەبەر لەقاعیدەی جەماوەرییەوە دەست پێدەگات تا دەگاتە بەرزترین لوتكەی سیاسیی‌و لەرێگەی میكانیزی جیاوازەوە ،پێش ئەوەی بچینە
فةحتوال طولةن ،ر َيبةرى ئيسالميي كؤمةآليةتى لة توركيا
نێو وردەكاری ئەم بابەتەوە واپێویست دەكات باسی كورتەیەك لەباس‌و خواسی سەرەتای پێگەیشتنی فەتحوڵاڵ گولەن بكەین. پێگەیشتنی فەتحوڵاڵ گولەن فەتحوڵاڵ گ��ول��ەن لەساڵی 1938 لەگوندێكی گچكەی ئەنادۆڵ لەدایكبووە بەنێوی گوندی ( كسرۆچك) یەكێكە لەگوندەكانی قەزای ( حەسەن تەلعە) سەر بەپارێزگای ئ��ەرزڕۆم ،لەماڵێكدا چ��اوی بەدنیا هەڵهێناوە كە ئ��اوەدان بووە بەزانست‌و زانایان ،بابی ( رامز ئەفەندی) لەباپیریەوە زانست‌و ئەدەبی بۆ ماوەتەوە ،هەر لەو ماڵەدا فەتحوڵاڵ گولەن لەتەمەنی هەشت ساڵیدا قورئانی لەبەر ك���ردووە .ل��ەو ژینگە لێوانڕێژە لەزانست‌و زانیاریی گولەن لەسەر دەستی زانایان‌و شێخاندا زانستەكانی وەرگرتووە، ئەوانەی كە سەردانی بابیان ك��ردووە لەوانە شێخ عوسمان بەكتاش ،گولەن لەكن ئەم شێخە نەحوو بەالغە‌و فیقه‌و ئسوڵ‌و عەقائید‌و ئەدەبی خوێندووە، لەبابیشیەوە فێری فارسیی‌و عەرەبیی بووە. ل��ەس��ەر‌وب��ەن��دی خ��وێ��ن��دن��دا چ��اوی كەوتووە بەشوێنكەوتووانی كۆمەڵەی ن��وور‌و پێیان ئاشنا ب��ووە كە لەسەر دەستی بەدیعوززەمان سەعید نوورسیدا دام�����ەزراوە .فەتحوڵاڵ گ��ول��ەن لەنێو قوتابیانی ن��ووردا پ��ەروەردە ب��ووە ،بۆ ماوەیەكی دوور‌و درێژ لەگەڵیاندا ژیاوە، ب��ەاڵم ه��ەر ب��ەن��ەوەی دووەم نێوزەد
دەك��رێ��ت ،چونكە چ��اوی نەكەوتووە بەسەعید نوورسیی‌و لەپاش كۆچی دوایی ئەوەوە پەیوەندیی كردووە بەجوواڵنەوەی نوورسیی ،هێندێك الیەنگریی گولەن بۆ جوواڵنەوەكە دەگێڕنەوە بۆ ساڵی 1957 واتە پێش مردنی نوورسیی. فەتحوڵاڵ گولەن‌و بانگەوازەكەی گولەن لەشەستەكاندا وەك لێكدەرەوەو شرۆڤەكاری پەیامەكانی نوور كاریكردووە، بەمەش رەهەندێكی وەرگرتووە كە لەگەڵ ئامادەیی‌و شایستەییەكەیدا هاتۆتەوە، ل��ەپ��اش ب��ەج��ێ��گ��ەی��ان��دن��ی خ��زم��ەت��ی سەربازیی لەساڵی 1966گەڕاوەتەوە بۆ شاری ئیزمیر‌و لەیەكێك لەنێوەندە ف��رە دینییەكاندا دەرس��ی گوتۆتەوە، لەبەرئەوەی گوتاربێژێكی بەسەلیقە‌و كاریگەر بووە بۆتە واعیز. لەساڵی 1970بۆتە ب��ەڕێ��وەب��ەری رێكخراوێكی س��ەر بەكۆمەڵەی نوور ب��ەن��ێ��وی ( ی��ەن��ی ئ��اس��ی��ا YENI ێ هەر بەنێوی )ASYAواتە ئاسیای نو گۆڤارەكەوە كە كۆمەڵەی نوور دەریان دەركرد ،لەهەمان ساڵدا كۆدەتاچییەكان ل��ە 12ئ���اداری 1971لێكۆڵینەوەیان لەگەڵ ك��ردووە بەهۆی جموجۆڵەكانی كۆمەڵەی نوورەوە لەئیزمیر و سیفەتی واعیزیان لێسەندۆتەوە ،لەساڵی 1972 گەڕاوەتەوە بۆ ئەرزڕۆم‌و جموجۆڵەكانی دەستیپێكردۆتەوە ،پاشتر لەساڵی 1973 گەڕاوەتەوە بۆ ئیزمیر‌و لەمزگەوتی (عالم زادە) بۆتە گوتاربێژ‌و هەموو جومعەیەك گوتاری دەدا‌و شانەكانی كۆمەڵەی نووری
رێكخستووە ،لەنێوان سااڵنی -1974 1976لەسەرتاسەری واڵتدا سیمیناری پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردووە‌و ،بەشێوەیەكی ب���ەرف���راوان كاسێتە دەنگییەكانی باڵوبۆتەوە كە گوتار‌و مۆجگارییەكانی لەخۆ گ��رت��ووە‌و شۆرەتێكی گ��ەورەی پەیداكردووە سەرباری دەنگە كاریگەر‌و ب��ەرزەك��ەی ك��ە لەتایبەتمەندییەكان پێشكەشكردنی گوتارەكانی ئەوە. لەژێر كاریگەریی شۆڕشی ئیسالمیی لەئێراندا گولەن ل��ە 19نیسانی ساڵی 1980دەستیكردووە بە»جوواڵنەوەی دەرچ��وون /الحركە الخروج» لەئیزمیر، داوایكردووە ،كتێب‌و گۆڤارەكان بەسەر مامۆستاو قوتابیاندا داب��ەش بكرێت، بەئامانجی رەواج����دان بەنوورسیزم، ل��ەزۆرب��ەی گوتارەكانیدا كۆمۆنیزمی ك��ردۆت��ە ئامانج ،لەپاش كۆدەتاكەی 12ی ئەیلولی ساڵی 1980گولەن ئیزمیری بەجێهێشتووە‌و روویكردۆتە ئ��ەرزڕۆم‌و راپۆرتی پزیشكیی ن��اردووە گوایە نەخۆشە ،ب��ەاڵم لەشوێنێكەوە بۆ شوێنێكی تر خ��ۆی ح��ەش��ارداوە، پاشتر وەك موفتی ئیزمیر دەستی لەكاركێشایەوە‌و نێوێكی خ���وازراوی توركیی لەكتێبەكانیدا بەكارهێناوە (گولەن) واتە قۆشمە/الچحاك ،تا ساڵی 1985خۆی حەشاردا‌وە ،وەختێك لەالیەن سەركردایەتی سوپای ئیجەوە وەك داواكرا‌و لەلیستی داواكراوندا نێوی ئاشكرا ب��ووە .هۆكاری ئەمەش شۆڕبوونەوەی بانگەوازەكەی بووە بۆ نێوی سەربازەكان‌و كەمەنكێشكردنی بڕێكیان ،لەساڵی
پەیوەندیی فەتحوڵاڵ گولەن بەسیاسەتەوە هەر لەهەشتاكانەوە‌و بەدیاریكراوی ل��ەپ��اش ئ���ەوەی س��ەرۆك��ی كۆچكردوو توركوت ئۆزال بوو بەسەرۆك وەزیران ( ،)1989-1983گولەن توانی وەك داواك���راوێ���ك ل��ەالی��ەن س��وپ��اوە خۆی رزگ��ارب��ك��ات ،ئ��ەم��ەش زەم��ی��ن��ەی بۆ ێ بەشێوەیەكی خۆشكرد س��ەرل��ەن��و ئاشكرا دەست بكاتەوە بەجموجۆڵەكانی ه��ەر لەساڵی 1987وە پەیوەندیكرد ب��ەپ��ارت��ی ن��ەت��ەوەی��ی ب��ەرێ��ب��ەرای��ەت��ی (ئەلپ ئەرسەالن توركش) بەئامانجی باڵوكردنەوەی پ���ەروەردەی ئیسالمیی لەنێو ناسۆنالیست‌و راستڕۆكاندا ،گولەن پشتگیریكرد لەهاوپەیمانێتیی نێوان توركش‌و ئەربەكان لەهەڵبژاردنەكەی ساڵی 1991دا. گولەن تێڕوانینی تایبەتیی هەبوو س��ەب��ارەت ب���ەدەوڵ���ەت ك��ە ج��ی��اوازە لەئەبجەدیاتی تێڕوانینی ج��وواڵن��ەوە ئیسالمییەكان لەجیهاندا ،سەرجەمی جواڵنەوە ئیسالمییەكان ئایدۆلۆجیای دژایەتیكردنی دەوڵەتیان گرتۆتەبەر، هەروەها گۆڕینی سیستەمە سیاسیەكان‌و ب��ەرف��راوان��ك��ردن��ی ب��ازن��ەی ئینتیمای جوگرافیی تا دەگاتە گشت دەوڵەتانی مسوڵمان ،هەرچی گولەنە فرە دوورە لەچەمكی (یەكێتی ئیسالمیی)ەوە، دەگونجێت كۆمەڵەكەی فەتحوڵاڵ گولەن وەسفدار بكەین بەوەی جوواڵنەوەیەكی مەدەنییە نەوەك سیاسیی ،هەمیشە كار دەكات لەپێناو تێكەڵكردنی جوواڵنەوە‌و میكانیزمەكانی بانگەوازەكەی بەدەوڵەت‌و دام��ەزراوەك��ان��ی��ەوەو بەدەستهێنانی سیفەتی شەرعیی بۆ جوواڵنەوەكەی ،لەم بوارەدا دەڵێت« :پێویستە لەكارەكانماندا كە پێی هەڵدەستین لەسەر هەمان خەتی كۆمەڵگەی توركیی‌و ئیدارە ،دەرەوە، هەواڵگریی ،دارای��ی��ەك��ەی بین ،دەنا هیچمان بۆ ناكرێت» هەروەها گوتوویە» وادەرەكەوێت گۆڕان لەسیاسەتی نێوخۆو دەرەوەی توركیادا دروست ببێت ،چۆن دەبێت دەوڵەتەكەت بەدوژمن بزانی، ئەمە هەڵەیەكی كوشندەیە». بەاڵم ئەمە رێ ناگرێت لەوەی گولەن پ��ی��ادەی س��ی��اس��ەت ب��ك��ات ل��ەدەرێ��ی دام����ەزراوەی سیاسیی كە حكومەت‌و پارتەكان نوێنەرایەتی دەك��ەن واتە لەرێگەی كۆمەاڵیەتییەوە ،گولەن كە هاوسۆز بوو لەگەڵ ئەربەكاندا لەپاش ك��ۆدەت��اك��ەی س��اڵ��ی 1980پشتگیریی ل��ەپ��ارت��ی دای��ك��ی نیشتیمان دەك��رد بەرێبەرایەتی توركوت ئ��ۆزال‌و لەسەر هەمان پشتگیریی مایەوە بۆ پارتەكە تا هاتنی رێبەرە نوێكەی مەسعود یەڵماز كە پتر چەپڕۆ ب��وو ،هەروەها بەرەی كۆنسێرڤەتیڤ لەنێویدا الواز بوو ،ئەوكات گولەن دەستی لەپشتگیریكردنەكەی
گولەن پێیوایە دەكرێت خەڵكی جیاوازبن لەبیروبۆچوونەكانیاندا ،بەاڵم بەسیاسیكردنی ئیسالم ،خیانەتێكی مەزنە دژ بەرۆحی ئیسالم
هەڵگرت‌و لەهەڵوێستەكانی پارتی رێگەی راستەوە نزیكبۆوە بەرێبەرایەتیی تانسۆ چیلەر ،سەرۆكی شارەوانی ئیزمیر ( بورهان ئۆرناتوا) لەپارتی رێگەی راست دەستە راستی گولەن ب��وو بەتایبەت لەپاش ئ��ەوەی تانسۆ چیلەر لەساڵی 1993بوو بەسەرۆك وەزی��ران ،چیلەر ئەوكات هەوڵیدا لەرێگەی گولەنەوە بەرەیەكی ئیسالمیی دژ بەئەربەكان دابمەزرێنێت. گولەن لەساڵی 1995بەهێزەوە كەوتە پێشچاوان وەختێك باڵوێزانی هەریەك لەویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا‌و ئەڵەمانیا‌و بەریتانیا‌و روسیا سەردانیان ك��رد ،ئیدی رستێك پرسیاری لەسەر دروس��ت��ب��وو لەوەختێكدا گ��ول��ەن هیچ سیفەتێكی فەرمیی نەبوو ،گولەن بەم هۆیەوە لەئابی ساڵی 1995لەالیەن رێكخراوی» جەنگاوەرانی رۆژهەاڵتی ئیسالمیی مەزنەوە» بەهۆی هەڵوێستە میانڕۆكانی بەرامبەر بەدەوڵەت هەڕەشەی كوشتنی لێكرا .گولەن هەڵوێستێكی تونددەمارانەی سەبارەت بەجوواڵنەوە ئیسالمییەكان هەیە ،ئەوانەی لەبواری سیاسیدا ك���اردەك���ەن‌و پراگماتین‌و هاوسەنگیی بەرژەوەندییەكان ڕادەگرن، لەمبارەیەوە بەمشێوەیە دەئاخفێت « دەكرێت خەڵكیی جیاواز بن لەبیرو بۆچوونەكانیاندا ،بەاڵم بەسیاسیكردنی ئیسالم ،خیانەتێكی مەزنە دژ بەرۆحی ئیسالم». لێرەدا دەكرێت بڵێین گولەن كاری سیاسیی ل��ەدەرێ��ی دام��ەزراوەك��ان��ی دەوڵەتی سیاسیی هەڵبژاردووە‌و خواستە سیاسییەكان ناشارێتەوە كە لێوانڕێژە لەدڵنیایی ب��ۆ دەس��ەاڵت��ی سیاسیی‌و رەخ��ن��ەگ��رت��ن ل��ەه��ەڵ��س��وك��ەوت��ەك��ان��ی نەجموددین ئەربەكان‌و پارتی رەفاە، هەروەها ئەو شانانەی كە لەنێو ریزەكانی سوپادا دۆزران��ەوە زۆرینەیان ئەندامی تەوژمەكەی گولەن ب��وون .لەنێوەندە سیاسی‌و فیكرییەكاندا ئاشكرایە كە گولەن لەبەرامبەر دەوڵەت‌و دەسەاڵتدا «سازشكارە»و سوورە لەسەر ئەوەی شەڕەقۆچ لەنێوانیاندا دروست نەبێت. ئەمەش راڤەی مانەوەی ئەو دەكات بەبێالیەنیی لەماوەی رووبەڕووبوونەوەی سوپا‌و پارتی رفاە‌و رەخنە شاراوەكانی لەئەربەكان ،گولەن لەوەاڵمی پرسیارێكدا دەرب���ارەی هەڵوێستی ئ��ەو بەرامبەر بەئەربەكان گوتوویە «ئەگەر ئەربەكان بەنیسبەت ئێوەوە كاری خێر دەكات، وادەبینم من كاری خێری زیاتر بكەم، دەڵ��ێ��م :م��ن ه���ەوڵ���دەدەم دڵ��ەك��ان��ی كۆمەڵگەی توركیی بەئیمان‌و مەعریفەو خۆشەویستی خ��ودا‌و چێژی رۆحانیی پڕبكەمەوە». گولەن هەر لەهاوینی ساڵی 1997وە لەئەمریكا چارەسەر وەردەگرێت ،شایانی باسە پ��ڕۆپ��اگ��ەن��دەی ئ��ەوە هەیە كە گرووپەكەی گولەن پشتگیریی پارتی داد‌و گەشەپێدانیان ك��ردووە بەتایبەت رۆژن���ام���ەی زەم��ان��ی س���ەر ب��ەگ��ول��ەن پشتگیریی سیاسەتەكانی رێبەری پارتی دەس��ەاڵت��دار رەج��ەب تەیب ئەرۆگانی كردووە دەگوترێت 30كاندیدی پارتی دا‌و گەشەپێدان الیەنگری گرووپەكەی گولەنن لەنێویاندا ك��وڕە خاڵی گولەن (كازم عۆجی) كاندیدی ئ��ەرزڕۆم لەرۆژهەاڵتی توركیا. لەكاتەوەی گولەن بەشێوەیەكی كتوپڕ رووی لەئەمەریكا كرد‌و پاشتر یەكێك لەتەلەفیزیۆنەكانی توركیا گوتارێكی نهێنیی ئەویان ب�ڵاوك��ردەوە كە داوای دانبەخۆگرییان ل��ێ��دەك��ات ،ه��ەروەه��ا داوای��ان لێدەكات خۆیان بخزێننە نێو دام��ەزراوەك��ان��ی دەوڵ���ەت بەئامانجی دەستگرتن بەسەر دەسەاڵتدا ،بۆیەشە داواك��اری گشتیی داوایكرد گولەن بۆ م��اوەی دە س��ااڵن لەزیندان گیربكرێت بەتۆمەتی دامەزراندنی رێكخراوێك كە كار بۆ سەرنخونكردنەوەی دەسەاڵتی سێكیۆالری ت��ورك��ی��ا دەك���ات لەگەڵ بنیاتنانی دەوڵەتێك لەسەر بنەمای تیۆكراسیی .گولەن هەموو ئەو تۆمەتانەی رەتكردەوەو بەبێ بنەما وەسفداری كردن.
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
3
دياردةى ئاينى
بەهاری عەرەبی و خەرمانی ئیخوان و سەقامگیریی سیاسی ئیبراهیم حاجی زەڵمی شتێكی بەرچاوە كە بەهاری عەرەبی بۆ خۆی چەندە لە گۆڕنان و شۆكاندنەوەی كورسی دەسەاڵتی حكومەتە چەوسێنەر و خۆسەپێنەرەكان رۆڵی گەورەو بەرچاوی بینی ،هەروەها قورسایی هێزەكانی گۆڕی چ لەسەر ئاستی ناو خۆی ئەو وواڵتانەی كە شۆرشیان تێدا ئەنجامدرا و چ لەسەر ئاستی هەرێمی وتەنانەت كاریگەری و رەنگدانەوەی جیهانی هەبوو .بەهەمان شێوە بەهاری عەرەبی توانی هاوكێشەی ێ بهێنێتەوە ك��ای��ەوە ،لێرەیشەوە ن��و یاریكەری نوێ و رەوتی سیاسی نوێی یاریكەر لەسیاسەتدا بهێنێتە ئ��اراوە. ئەوەندەش تا ئەمرۆ كوشتن و برین و كاولی و ناجێگیری سیاسی و دڵەراوكێی ناو خۆیی و هەرێمی هێناوەتە ئاراوە و هەناسەیەكی ئ��ۆخ��ەی نەكردوەتە قوڕگی ئومێدەواران و هەڵگرانی خەم و مەشخەڵی ئەو شۆڕشانە. دی���ارە ه��ۆك��اری ناسەقامگیری و بەردەوامیی پشێوی و نەمەیینی ئەو هەواڵنە و نەچنینەوەی بەرهەمی ئەو شۆڕشانە بە بۆچوونی ئێمە بۆ چەند هۆكارێك دەگەڕێتەوە ،كە ئێمە لێرەدا بۆ سێ خاڵی گرنگ كورت دەكەینەوە: ی��ەك��ەم:ب��زاف و ڕەوت���ی سیاسیی ئیسالمی یەك نەهاتووەتەوە لە گەڵ رەوشی نوێی سیاسی و كۆمەاڵیەتی و ئابووری ئەو وواڵتانەی شۆڕشیان تێدا ئەنجامدراوە. وەك دەبینین هەر لەگەڵ هەنگاوە سەرەتاكانی دوای گۆرانكاریەكان لەو وواڵتانەی كە توانرا بوو حكومەت و ێ سیستمە دەسەاڵتدارەكان بهیێننە خوار و بەركەنار بكرێن ،ل��ەوان��ە وواڵتانی تونس ومیسر و لیبیا ،هێزە ئیسالمیە سیاسیەكان و پارتە ئیسالمیەكانی وەچەی ئیخوانی و سەلەفیەكان هاتنە پێشەوە و راستەوخۆ هەنگاویان بۆ سەر كورسی دەسەاڵت گرتەبەر و گەیشتنە دەسەاڵتیان بە ئامانج و هەلێكی باش زان��ی .هەرچەند سەرەتا ئیخوان بە ش��ەرم��ەوە دەستی دەب��رد بۆ كورسی دەسەاڵت و بریاری تەنها ئیكتیفاكردن بوو بەبردنەوەی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی و لەمبارەوە بڕیاری نەبوونی كاندیدایان بۆ سەرۆكایەتی میسر بەهەمووال گەیاند. ب��ەاڵم وەختەكارێك زانییان لە تونس سەركەوتنیان ب��ەدەس��ت هێنا و لە هەڵبژاردنەكانی میسریش سەركەوتوو ب���وون ،ئیتر پەشیمان ب��وون��ەوە لەو بریارەی دابوویان. لێرەوە گەر تەماشای ئیخوان بكەین هەر لەكاتی نزیكبوونەوەی هەنگاوەكانی لە دەسەاڵت ئیتر فاكتەرەكانی لێكترازان و نەهاتنەوە لەگەڵ فرە بۆچوونی و نەتوانیین و بەرگە نەگرتن لەبەردەم ف��رە رای��ی و فرەدەنگی و ئیستیعاب نەكردنی جیاوازیەكاندا ،لێك هەڵوەشان و لێكترازان و جیابوونەوە لە ناو ئەو رەوتە سیاسیە ئیسالمیە خاوەن مێژووە روویدا .بەهۆی نەبوونی گیانی پێكەوە هەڵكردن لەناو خۆی ،ئیخوان چەندین كەسایەتی ناوداری وەك دكتۆر كەمال هەلەباوی و دكتۆر عەواو ئەبول فەتووح و دەیانی تر چوونە دەرەوەی ئیخوان و بڕیاری جیابوونەوەی یەكجارەكییان دا. لەگەڵ هێزەكانی تریشدا لەسەر بنەمای فرەیی هەڵسوكەوتی نەكرد، لێرەوە هەوڵی پشت گوێخستنی ئەوانی تریدا و تەنانەت لەگەڵ ئەوانەدا كە كاری هاوپەیمانی درووستكردبوو بە كردەوە كاری پشتگوێ خستنی دەدان .پاشان ئەو پارتە ئیسالمیانەی هاتنە سەر حوكم و ئەوپارت و رەوتە ئیسالمیانەی تر كە لە كۆمەڵگادا هەبوون ئەوەندە بیریان لەوە دەك��ردەوە كە یەكتر بشۆنەوە و یەكتر قووت بدەن و یەكتر قەباحەت بار بكەن كە ئەوی تر لەراستی و ئیسالمەتیەوە دوورە و ئەم راستترە ،پاشان بیری ج��ی��اوازی و ل��ەس��ەر ی��ەك خوێندنی
بەهۆی نەبوونی گیانی پێكەوەهەڵكردن لەناو خۆی ،ئیخوان چەندین كەسێتی ناوداری وەك دكتۆر كەمال هەلەباوی و دكتۆر عەواو ئەبول فەتووح و دەیانی تر چوونە دەرەوەی ئیخوان و بڕیاری جیابوونەوەی یەكجارەكییان دا
بةهارى عةرةبى تةنها دةموضاوةكانى طؤ ِرى
سەلەفی و ئیخوان و صۆفیانی ئەزهەر و گواستنەوەی ملمالنێ سیاسیەكان بۆ ناو مزگەوت و بۆنە ئاینیەكان و وەالخستنی خ��ەم��ی گ����ەورەی وواڵت ل��ە ب��وون��ی ناسەقامگیری و گەندەڵی و ناعەدالەتی و هەژاری و بێكاری و مەشغوڵ بوونی سەلەفیەكان ب��ەوەی كەچی شیركە و ێ لە موشركینە و ئیتر با ئەو هەموو ك سواڵكەرە لەسەر شەقامەكانی قاهیرە و مەنسورە و شارەكانی ت��ری میسر بسورێنەوە و تەربوش بەسەری خاوەن چوار ژنەی سەلەفی و خاوەن باشترین خانوو ،خاوەنی ئاخیر مۆدێلی ئۆتۆمبیل و پاڵپشتیكەری مادی لەالیەن گەورە پشتیوانی بزوتنەوەی وەهابی سەلەفی سعودیەوە ،بە دەنگی ب��ەرزی خۆی و دوای پێنج ف��ەرزە خەریكی ئیرشادی گەنجان بە قول پێ هەڵكردنیان و خزاندنە كونجی مااڵنی الوان و نامۆكردنیان بە حەشامات و ئ��اوازەك��ان��ی كۆمەڵگە و دووبارەكردنەوەی ئایەتی " ولكن اكثر
هم كافرون" و بە هەڵە تەئویل كردنی. هەر بۆیە ئەم عەقڵە ئەگەر وەختەكارێك نەتوانێت پالنی بۆ بارودۆخی سیاسی و كۆمەاڵیەتی و ئابووری واڵتەكەی هەبێت و خەون تەنها هەر بەدوێنێوە ببینێت و سەران و پێشەنگەكانی لە موتریفین و شوێنكەوتوانیشیان بە گیرفانی بەتاڵەوە لە كۆمەڵگا نامۆ بكرێن و بەرەو كونجی ماڵەكان رەوان���ە بكرێنەوە و رقیان لە شوێنە گشتیەكان و ب��ازاڕ و قاچ پێچكەوتووی رۆیشتنی قەرەباڵغیەكان بن و تەنها دەمپاراوی ناو مزگەوت و حوجرەكان بن و رقیان لە هەر دیاردەیەك بێتەوە ،بەبێ ئەوەی خوێندنەوەی زانستی و هۆكار و پاڵنەر و جۆری چارەسەری دەستنیشان بكرێت راستەوخۆ ئەمان بە دوو وشەی كافر و ح��ەرام بیبڕنەوە و خۆالدان لێی وەك هەنگاوی سەرەتایی و لەناودانی بكەرانی پاككردنەوەی كۆمەڵگا وەك كۆتا چارەسەر بەرچاو بخەن ،بە بێ ئەوەی "وەك نەخۆشیەك و شێوازی
ئینسانیانە مامەڵەكردن و دیاریكردنی ێ هۆكار و شێوازی چارەسەر بۆی" تاوتو بكرێت .شەرە مەزهەب و مەشغوڵكردنی مێشكی گەنجان بە بابەتە خیالفیە مەزهەبی و رێچكە ئاینیەكانەوە ،بۆیە نەبینی واقیع وەك خۆی و خەیاڵ پاڵویی ێ پێوانەكردنی ئیمرۆی و تەنها بە دوێن سەلەفیانەی ئ��ەوان و نەبینینی كێشە نیشتمانیەكان و كەڵەكە بوونی كێشە و دیاردە كۆمەاڵیەتیە دزێوەكانی وەك سواڵكردن ودزی و هەژاری و گەندەڵی و بێكاری و خراپەكاری ..هتد وایكرد ئیتر ئەمانە بكەونە ب��ەردەم شەپۆلی رەخنەوە و دواج��ار شەپۆلی ناڕەزایی ناوخۆ رووبەروویان بێتەوە و ئیمرۆش دوای لەسەر كارالدانی مورسی لەالیەن دەسەاڵتی كاتیەوە بڕیاری گرتنی زۆرێك لە پیاوانی سیاسی و راب��ەران��ی ئەم رەوتە ئیسالمیانە لەسەرووی هەمویانەوە ئیخوانەكان و گ��ەڕان��دن��ەوەی دۆخ��ی ئیسالمیەكان بۆ هەشتاكان و بریاری
داخستنی مزگەوتەكان بدرێت تەنها لەكاتی نوێژدا نەبێت و زۆر مزگەوتیش تەنانەت نوێژی هەینیشی لێنەكرێت. دووەم :نەبوونی كلتوری دیموكراتی و هێزی دیموكرات خواستی راستەقینە و خاوەن باوەڕ بە حكومەتی فرەیی و مەدەنی . یەكێ تر لەو هۆكارانەی كە لە پشت كێشەكانی دەوڵەتانی شۆرش كردووی بەهاری عەرەبیە ،نەبوونی هوشیاری راستەقینە بە كۆی خەمی شۆرشەكانی بەهاری عەرەبی و نەبوونی هێزی سیاسی لیبراڵی خاوەن لۆژیكی دیموكراسی ،كە بتوانێت گیانی فرەیی و گیانی پێكەوە هەڵكردن قبووڵ بكات .دیارە ئەو هێز و پارت و ڕەوتە نوێیانە و ئەوانەی كە نوێنەرایەتی رەوتی لیبراڵ و عەلمانیی ئەو واڵتانە دەكەن كە بەهاری عەرەبی تیایاندا ئەنجامدراوە ،هەموویان ،بێ بواردن ،خاوەنی كلتورێكی دیموكراسی پێگەیشتوو ن��ی��ن و هێشتا بیری
ئیخوان لەگەڵ هێزەكانی تریشدا لەسەر بنەمای فرەیی هەڵسوكەوتی نەكرد ،لێرەوە هەوڵی پشت گوێخستنیدان و تەنانەت لەگەڵ هاوپه‌یمانه‌کانیدا كردەوە كاری پشتگوێ ده‌خستن
رادیكااڵنەی ماركسی -لینینانەیان بۆ شۆرشەكان ،س��ۆزەی هەیە و توانای هەڵكردن و گیانی فرەیی موتوربەكراوی هزری كاری سیاسیان نیە .روانینیان بۆ ئاین و رەوت��ە ئیسالمیەكان زۆر ناواقیعانەیە و هێشتا وەك��و س��ەدەی رابردوو بیر و مامەڵەیان دەخەنە گەڕ. ئەو رەوتانە باوەڕیان بە فرەیی و بوونی هێزی ئیسالمی نیە ،ك��ە كێبەركێی دەس��ەاڵت��ی��ان لەگەڵدا ب��ك��ات .هێشتا كلتووری پارتە چەپ و نەتەوەییەكان لەسەر ئەو رەوتە كاریگەری هەیە و كاری توندوتیژی و كاری رووبەرووبونەوەی بە هێز لەگەڵ نەیارەكانیدا ،بەتایبەت لەگەڵ رەوت��ە ئیسالمیەكان ،بوونی بەرچاوی هەیە و بابەتی گفتوگۆ و لێكدانی راكان و قبووڵكردنی راكان و گەیشتن بە رایەكی هاوسەنگ نەبووەتە میوانی كاریان و سفرە و فەزای كاركردنیان خاڵیە لەم هۆشیاریە .هەربۆیە كاری سڕینەوە و كەنارخستنیش لە عەقڵی ئەماندا هەر ووج���ودی هەیە .بۆیە بینیمان پاش الدان��ی مورسی بەهۆی نەبوونی ئەو ف��ەزا دیموكراسی و غیاب و نەبوونی سەروەری یاسا و زۆرترین میكانیزمەكانی توندوتیژی بەكاربراو بینرا. سێیەم :هۆكارە ئیقلیمی و جیهانیەكان لەسەر هێشتنەوەی ئاڵۆزیەكان و بەر قەرارنەبوونی ئاسایش و ئارامی لەو وواڵتانەدا. گومانی تێدا نیە ئەمرۆ گەورەترین هۆكارێك بۆ "پشێوی لە رۆژهەاڵتی ناوین و ئەو وواڵتانەی كە شۆرشەكانی بەهاری عەرەبی گەیشتوەتە الیان" و ئاماژەی بۆ دەكرێت ،هەبوونی لێكدانی بەرژەوەندی سیاسی ئەقلیمی و جیهانیەكانە ،كە دۆخ��ەك��ەی ب��ەرەو ئاڵۆزتر ب���ردووە و كێشەوگرفتەكان و توندوتیژیەكانی پ��ەرەپ��ێ��داوە .دی���ارە س��ەب��ارەت ئەو واڵتانەی كە رەوتی ئیسالمی دەسەاڵتی گرتە دەس��ت تیایاندا ،ل��ەوان��ە میسر و تونس بەتایبەت ،ب��ەو پێیەی كە ئیخوان رەش��وەی دەسەاڵتی بەدەست ب��وو ،و ل��ە خ��ودی بیر و بانگەشەی راستەقینەی ئیخواندا بیرێكی ئیسالمیی جیهانی سەرانسەری هەیە و خۆی لەناو وواڵت��ێ��ك��دا قەتیس ن��اك��ات و ب��اوەڕی ب��ەگ��ەڕان��دن��ەوەی خەالفەتی ئیسالمی هەیە ،لەكاتی خ��اوەن بوونی كورسی دەسەاڵتی حكومەتی نیشتمانیدا ،ئەوا لە هەوڵی خەمی گەورەیدایە و بۆیە ئەو حكومەتە نیشتمانیە وەك بنكەیەك بۆ فراوانكردنی خواستەكانی و فراوانكردنی بیری خەالفەتەكەیدایە بە گەشەپێدان و هاوكاریكردنی هەڵگرانی بیریارەكانی لە وواڵتانی دەرەوەی خۆی .بۆیە ئەوكات ئەو وواڵتە نیشتمانیە ،بۆ نموونە میسر، ئەوكات وەك دوژمنێك و سەرچاوەیەك ێ بۆ ئیستیقراری لە ترس و دڵ��ەراوك� سیاسی و تەورێك بۆ كورسی دەسەاڵتی ئ��ەو واڵت��ان��ە دێتە ئ��ەژم��ار كە رەوت��ی ئیخوان تیایاندا بوونی هەیە .هەربۆیە حكومەتی ئیخوانی مورسی لە میسر وەك خەتەرێك دەهاتە پێشچاو بۆ سەر دەسەاڵتی سیاسی و بەرژەوەندیەكانیان، ب��ۆی��ە رووب�����ەرووی ب��ون��ەوە و ك��اری نەیاریكردنیان لە دژی هەڵبژارد و هەوڵی روخاندنی وەك ئەرك و كارێكی گرنگ بۆ سەقامگیری سیاسیان هاتە ئەژمار و چەندان ملیۆن دۆالریان خستە خزمەتی ئەو گۆڕانەوە كە سەرباز سەرقافڵەیی دەكرد! ن��م��ون��ەی واڵت��ان��ی ك��ەن��داوی��ش لە پشتیوانی ع��ەب��دول��ف��ەت��اح سیسی و كەنارگیركردنی موحەمەد مورسی و بەتااڵن كردنی خەرمانی ئیخوان لە وواڵتی میسر ،راستیەكی حاشا هەڵنەگری ئەم بۆچونەمانە. ئەم هۆكارانە میسری دوای شۆڕش و دەسەاڵتی ئیخوان و رەوتە مەدەنیەكانی بەم ئاقارە گەیاند كە ئێستە تیایدان، هەر ئەم دۆخەیش هەموو پرۆسەیەكی سیاسی پەكخستووە و ئاسۆیەكی روون هێشتا دەرنەكەوتووە بۆ ئەو پرۆسەیە.
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
ئاينناسى
4
مێژووی زاره‌کیی ئیسالمی و گێڕانه‌وه نامێژوییه‌کان د .مه‌سعود ئه‌میر خه‌لیلی و :شێرکۆ یاسین به‌شی یه‌که‌م «ب��ه‌ش ب ه به‌شی زان��ی��اری و زانستی م��رۆڤ ده‌ب��ێ بخرێن ه ب �ه‌ر لێکۆڵینه‌و‌ه و پێداچوونه‌وه‌یان بۆ بکرێت» -کانت()١ «ئیشی م��ێ��ژوون��ووس ئ��ه‌وه‌ی��ه ده‌ب��ێ ڕاستییه‌کانی ڕابردوومان پیشان بدات» لیۆپۆڵد فۆن ڕانکه Leopold von Rankeمێژوونووسی ئه‌ڵمانی ( ١88٦ـ )٢( )١79٥ «طه‌به‌ری وه‌ک مێژوونووسێکی وردبین و هه‌روه‌ها سیاسه‌تمه‌دار و زانایه‌کی ئایینی میانه‌ڕه‌و ،نموونه‌یه‌کی دیاری مێژوونووسیی تاڕاده‌یه‌ک زانستیی ه له سه‌ده‌کانی سه‌ره‌تای هاتنی ئیسالمدا و کتێبه‌که‌ی بۆ تێگه‌یشتن ل ه بارودۆخی سیاسی -کۆمه‌اڵیه‌تیی سه‌رده‌م ه به‌رباسه‌که‌ی ئێمه سه‌رچاوه‌یه‌کی به‌نرخه» ( دۆکتۆر عه‌لی میرفیطرۆس) ڕۆژهه‌اڵتناسی ئه‌ڵمانی تیۆدۆر نۆلدکه ١8٣٦( Theodor Nöldekeـ )١9٣0 ده‌ڵێت ک ه طه‌به‌ری ئاماژه‌ی بهوه نهکردووه ک ه ل ه چ سه‌رچاوه‌گه‌لێک زانیارییه‌کانی وه‌رگرتووه و ته‌نیا له چه‌ن شوێنێکدا ئه‌ویش ناڕاسته‌وخۆ ،طه‌به‌ری ناوی که‌سانی ئاگادار له مه‌سه‌له‌کان ده‌هێنێ ک ه زانیارییه‌کانیان پ��ێ��داوه .ن��اوب��راو ه �ه‌روه‌ه��ا ئ��ام��اژه ب�هوه ده‌ک���ات ک� ه ط��ه‌ب �ه‌ری ل�ه به‌شی مێژووی ساسانییه‌کاندا ته‌نانه‌ت ناوی سه‌رچاوه‌کان و که‌سانی ئاگادار له ڕووداوه‌کان نابات(.)٣ له ڕاستیدا طه‌به‌ری چیرۆکێکی ل ه باره‌ی ساسانییه‌کانه‌و‌ه نووسیوه نه‌ک مێژووی س��اس��ان��ی! م��ێ��ژوون��ووس ،به‌پێچه‌وانه‌ی ڕۆماننووسه‌وه ،ته‌نیا به گه‌ڕانه‌و‌ه و ئاماژه به سهرچاوه و به‌ڵگ ه مێژووییه‌کان ده‌توانێ ڕاب��ردوو نۆژه‌ن بکاته‌وه .س�ه‌ره‌رای ئه‌وه‌ی پ��اش لیۆپۆڵد ف��ۆن ڕانکه Leopold von Rankeل ه ناوه‌ڕاستی سه‌ده‌ی ١٩هه‌مه‌وه ،مێژوونووسان بۆ نۆژه‌نکردنه‌وه‌ی ڕابردوو شێوازگه‌لی مێژوونووسیی زانستی، ڕه‌خنه‌گرانه [ڕه‌خنه‌گران ه به پله‌ی یه‌که‌م وات��� ه پ��ێ��داچ��وون �هوه و ڕه‌خ��ن�ه‌گ��رت��ن ل ه سهرچاوه مێژووییه‌کان ک ه بریتین له به‌ڵگ ه نووسراوه‌کان ،پاپیرووس ،نووسنه‌ی سه‌ر ب �ه‌رد و دراوه‌ک���ان و له پله‌ی دووه�هم��دا شرۆڤه‌ی ڕووداو‌ه مێژووییه‌کان ب ه ئاماژه‌کردن به‌و به‌ڵگانه] به‌کار ده‌هێنن .نۆلدکه ،مێژووی طه‌به‌ری زیاتر به ڕووداونووسی داده‌نێ نه‌ک مێژوونووسی .مێژوونووسی بریتانیایی ل ه سه‌ده‌ی ڕابردوودا ،ئێریک هۆبسبام Eric Hobsbawmله‌و بڕوایه‌دایه که« :کاتێ ڕابردوویه‌کی له‌بار نه‌بێت ،ده‌کرێت بنیاتی بنێین»( .)٤طه‌به‌ری و مێژوونووسانی عه‌ره‌ب ڕووداو‌ه ڕاسته‌قینه‌کانی سه‌ده‌ی 7 ی زایینییان ن��ۆژه‌ن نه‌کردۆته‌وه ،به‌ڵکوو مێژووی سه‌ده‌ی 7ـیان به ده‌ستی خۆیان دروست ک��ردووه ک ه ئهوه ده‌بێت ه مێژووی ساخته. له ڕوانگه‌ی ئاسه‌وارناسانی ئیسرائیلییه‌وه، یه‌هودا د .نێڤۆ Yehuda D. Nevo و جودیث کۆرێن ،Judith Koren ڕاپۆرتی نووسه‌رانی عه‌ره‌ب له‌سه‌ر سه‌ده‌ی 7ی زایینی ک ه ل ه س �ه‌ده‌ی ٩یان پاش ئه‌وه‌دا نووسراوه؛ « ڕووداوه‌کانی سه‌ده‌ی ٧ ـمان بۆ ناگێڕنه‌وه .ئه‌و نووسراوه مێژووییان ه ته‌نیا بیروباوه‌ڕی عه‌ره‌به‌کانی سه‌ده‌ی نۆیه‌م له‌باره‌ی عه‌ره‌به‌کانی س�ه‌ده‌ی ٧ـه‌‌مه‌وه‌ی ه و ب ه هیچ شێوهیهک ڕاستیی ڕووداوه‌کانی سه‌ده‌ی ٧ناگێڕنه‌وه». Yehuda D. Nevo / Judith Koren, Crossroads to Islam, New York 2003, P. 9. هه‌رچه‌نده دره‌نگتر ڕاپۆرتێک له‌سه‌ر ڕووداوێکی مێژوویی بنووسرێت؛ ئه‌گه‌ری فه‌رامۆشکردنی ورده‌کارییه‌کانی ئه‌و ڕووداو‌ه زیاتره .ب �ه‌اڵم طه‌به‌ری و مێژوونووسانی ع���ه‌ره‌ب ک � ه الن��ی ک��هم ١٥0س��اڵ پاش رووداوه‌ک���ان���ی س���ه‌ده‌ی 7ی زایینییان نووسیوهتهوه ،به شێوه‌یه‌کی به‌رفراوان باسی ورده‌کارییه‌کانیشیان کردووه .طه‌به‌ری ن��اوی فه‌رمانده‌کانی ب�ه‌ره‌ک��ان��ی چ �ه‌پ و ڕاست و ناوه‌ڕاستی له‌شکری عه‌ره‌به‌کان ل ه شه‌ڕ له‌گه‌ڵ ئێرانییه‌کاندا و هه‌روه‌ها ناوی فه‌رمانده‌کانی سوپای ئێرانیشی ل ه کتێبه‌که‌ی خۆیدا هێناوه" .ئیبن ئیسحاق" و "دینه‌وه‌ری" ناوی فه‌رمانده عه‌ره‌به‌کانی شه‌ڕی قادیسییه‌یان هێناوه که له‌گه‌ڵ ناوی ئه‌و فه‌رماندانه‌دا ل ه مێژووه‌که‌ی "طه‌به‌ری" دا
یه‌کسان نین .نه‌ک هه‌ر ئه‌و مێژوونووسان ه ن��اوی فه‌رمانده ع��ه‌ره‌ب و ئێرانیه‌کانیان ل ه به‌ره‌کانی ش �ه‌ڕدا ل ه یاد ب��وو ،به‌ڵکوو عه‌ره‌به‌کان ته‌نانه‌ت ناوی ئه‌و عه‌ره‌بانه‌ی ک ه که‌سایه‌تیی ه ناوداره‌کانی ئێرانیان ب ه دیل گرتبوو یان کوشتبوونیان ،به‌یاد کردووه! ("به‌الذوری" ناوی 7عه‌ره‌ب ده‌بات که ل ه کوشتنی ڕۆسته‌مدا به‌شدارییان کردووه! ). ئیسالمناسی دانمارکی پاتریشیا کرۆن ،Patricia Croneئاماژه بهوه ده‌کات ک ه « مێژوونووس ه کۆن و ترادیسیۆنیه‌کان (طه‌به‌ری و نووسه‌رانی عه‌ره‌بی سه‌ده‌ی 9و ١0ی زایینی) زانیاری و ورده‌کاریی زۆریان نووسیوه به‌اڵم باسی هیچ سه‌رچاوه‌یه‌کیان له‌گه‌ڵ ئه‌و زانیارییانه‌دا نهکردووه». Patricia Crone, Meccan trade and the rise of Islam, Oxford 1987, P. 222 ناوبراو هه‌روه‌ها ئاماژه بهوه ده‌کات ک ه « به‌گشتی مێژوونووسیی کۆن و ترادیشناڵ پڕ‌ه له الیه‌نگری ده‌مارگرژانه‌ی ب ه ئه‌نقه‌ست و مه‌به‌ستی ئه‌و مێژوونووسان ه نووسینه‌وه‌ی مێژووی ڕزگاری salvation history ـ ه بۆ عه‌ره‌به‌کان» (ال.)٢٣٠ . The entire tradition is tendentious, its aim being the elaboration of an Arabian Heilgeschichte (وش������هی «م����ێ����ژووی ڕزگ������اری» ل���ێ���ره‌دا ب��ه زم��ان��ی ئ �ه‌ڵ��م��ان��ی [وش���هی ] Heilgeschichteنووسراوه). ئیسالمناسی ئه‌ڵمانی ،جوزێف فۆن ئێس Josef von Essلێکۆڵینه‌و‌ه مێژووییه‌کانی خۆی له‌سه‌ر سه‌ره‌تاکانی م��ێ��ژووی ئیسالم ل ه کتێبی "تیۆلۆژیا و کۆمه‌ڵگا ل ه س �ه‌ده‌ی ٢و ٣کۆچیدا" ل ه سه‌ده‌ی دووهه‌م و نه‌ک یه‌که‌می کۆچییه‌و‌ه ده‌ست پێده‌کات .ناوبراو له‌و بڕوایه‌دایه ک ه له س�ه‌ده‌ی یه‌که‌می کۆچی به‌ڵگه‌گه‌لێکی ئه‌وتۆ نه‌ماوه‌ته‌وه هه‌ر بۆیه ناکرێ مێژووی ئه‌و سه‌رده‌م ه نۆژه‌ن بکه‌ینه‌وه و ب ه جوانی بینووسینه‌وه( .)٥ئه‌و به‌ڵگانه‌ی له سه‌ده‌ی یه‌که‌می کۆچی م��اون �هت �هوه بریتین له: مزگه‌وتی "قبه الصخرة" ل ه ئوروشه‌لیم (ل ه سه‌رده‌می "عه‌بدولمه‌لیکی کوڕی مه‌ڕوان" ـه‌وه) ،مزگه‌وتی ئومه‌وی له دیمه‌شق ،چه‌ن نووسراوه‌یه‌کی سه‌ر به‌رد (دوو به‌ردنووسی "موعاویه" و به‌ردنووسێکی " عه‌بدولمه‌لیکی کوڕی م�ه‌ڕوان ") و دراو (دراوی سه‌ده‌ی 7ی زایینیی "م��وع��اوی��ه" ک��ه ل�ه "داراب ف��ارس" ی ئێراندا لێدران و به ئه‌لفوبێی ئارامی نووسراون که ب ه په‌هله‌وی (فارسیی ن��اوه‌ڕاس��ت) ده‌خوێنرێنه‌وه( .)٦جوزێف فۆن ئێس هه‌روه‌ها ده‌ڵێت که له سه‌ده‌ی دووهه‌می کۆچییش به‌ڵگه‌گه‌لێکی زۆرمان بۆ نه‌ماوه‌ته‌وه .هه‌روه‌ها مێژوونووسی ئه‌ڵمانی پیته‌ر شراینه‌ر Peter Schreiner ل ه کتێبی «بیزه‌نته ،ل ه ٥٦٥تا »١٤٥٣ ل�� ه ب����اره‌ی داگ��ی��رک��ردن��ی م��ی��س��ره‌وه ب ه ده‌ستی عه‌ره‌به‌کان ،ده‌نووسێ« :ئه‌نجام ه سیاسییه‌کانی سه‌رکه‌وتنی ڕۆم به‌سه‌ر ئێراندا زۆر کاریگه‌ر ب��وون و ب��ووه هۆی دروس��ت��ب��وون��ی بۆشاییه‌کی سیاسی ل ه ناوچه‌که‌دا (سوریا ،ئورشه‌لیم و میصر) .ڕۆم نه‌یتوانی خێرا ب ه هێزی کارامه‌ی سه‌ربازی یان به دانانی کارمه‌ند بۆ به‌ڕێوه‌بردنی به‌ش ه ج��ۆراوج��ۆره‌ک��ان ده‌سه‌اڵتی خۆیان له‌و ناوچه‌یه‌دا سه‌قامگیر بکه‌ن .عه‌ره‌به‌کان دزه‌یان کرده ئه‌و ناوچانه‌و‌ه و ئورشه‌لیمیان ل ه ساڵی ٦٣٤ی زایینیدا داگیر ک��رد و هه‌روه‌ها ئیسکه‌نده‌رییه له ساڵی ٦٤٢دا، عه‌ره‌به‌کان ل ه میسریشدا ده‌سه‌اڵتیان گرت ه ده‌ست»( .)7هه‌ر له‌و باره‌و‌ه مێژوونووسی ڕووس ،گیۆرگی ئۆسترۆگوریسکی Georg Ostrogorskyئ��ام��اژه ده‌ک���ات که مارنینا (هاوسه‌ری هیراکلیۆس) فه‌رمانی دا به کیرۆس Kyrosقه‌شه‌ی گه‌وره‌ی شاری ئیسکه‌نده‌رییه ک ه له‌گه‌ڵ عه‌ره‌به‌کاندا په‌یماننامه‌یه‌ک بنووسن بۆ ئه‌وه‌ی سوپای ڕۆم ئ �ه‌و ش��اره به‌جێ بهێڵێت .ن��اوب��راو هه‌روه‌ها ده‌ڵێت که سوپای ڕۆم له ڕێکه‌وتی
دراوی لێدراوی موعاویه ،له داراب له هه‌رێمی فارس ،ساڵی ٤١ی کۆچی ١٢ی ئه‌یلولی ساڵی ٦٤٢ی زایینیدا ،ب ه س��واری که‌شتی ش��اری ئیسکه‌نده‌رییه‌یان ب���ه‌ره‌و دوورگ����هی ڕۆدۆس Rhodos ب �ه‌ج��ێ ه��ێ��ش��ت( .)8ب�ه‌پ��ێ��ی ب��ۆچ��وون��ی مێژوونووسانی ئا‌ڵه‌مانی و ڕوس ،ڕۆمییه‌کان میسریان ڕاده‌ستی عه‌ره‌به‌کان ک��ردووه و شه‌ڕ ل ه نێوانیاندا ڕووی ن�ه‌داوه .هه‌روه‌ها ئاسه‌وارناسان و مێژوونووسانی ئیسرائیلی؛ "ی�ه‌ه��وودا نێڤۆ" Yehuda Nevoو "ج��ودی��ث ک��ۆرێ��ن" ،Judith Koren ل ه کتێبی Crossroad to Islam (نیویۆرک ،)٢٠٠٣ ،ئاماژه ب ه داگیرکردنی سوریا له الی �ه‌ن عهرهبهکانهوه ده‌ک �ه‌ن. ب ه پێی بۆچوونی ئ�ه‌و دوو مێژوونووس ه سوپای ڕۆم هه‌ر ل ه سه‌ده‌ی ٦ی زایینیدا سوریای به‌جێ هێشتبوو( .)9عه‌ره‌به‌کان به هاوکاریی ڕۆم و غه‌سسانییه‌کان ،ل ه سه‌ده‌ی ٦ی زایینییه‌و‌ه سوریا و ڕۆژئاوای نیمچه‌دورگه‌ی عه‌ره‌بستانیان به‌ڕێو‌ه ده‌برد. ل ه به‌ردنووسێکدا که سه‌رده‌رگای په‌رستگای «قصر الحير الغربي» ـه‌وه که له ساڵی ٥٥٦ی زایینیدا له سوریا بنیات ن��راوه، ن��اوی "ئه‌ل‌حاریث ئیبن جه‌به‌له" ،شای غه‌سانییه‌کان ،هه‌ڵکه‌ندرابوو ،نه‌ک ناوی ئیمپراتۆری ڕۆم .ئه‌گه‌ر له‌و ساڵه‌دا سوریا له ژێ��ر ده‌س�ه‌اڵت��ی ڕۆم��دا بوایه؛ ده‌بوای ه ناوی ئیمپراتۆری بیزه‌نته ب ه سه‌ر ده‌رگای ئه‌و په‌رستگایه‌وه هه‌ڵبکه‌ندرێت نه‌ک ناوی ده‌س��ه‌اڵت��داران��ی ع�����ه‌ره‌ب( .)١0ه�ه‌روه‌ه��ا "په‌پیروسه‌کانی نیسانا" (برديات نيسانا) Nessana papyriک��ه ل�ه ساڵی ١9٣0دا ل ه بیابانی «نه‌قه‌ب» ی ئیسرائیل دۆزراون��هت��هوه پێمان ده‌ڵێن که ڕۆم ل ه سه‌ده‌ی ٦ی زایینیدا ئه‌و ناوچانه‌ی به‌جێ هێشتووه .ئه‌و په‌پیروسان ه ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ ساڵه‌کانی ٤٦0تا ٦٣0ی زایینی و هه‌تا ساڵی ٦0١ی زایینی ن��ووس �ه‌ران��ی ئه‌و په‌پیروسان ه ناوی خۆیان ب ه گریکی که زمانی فه‌رمیی ئیمپراتۆرییه‌تی ڕۆم بووه ده‌نووسی. ناوی نووسه‌ران ل ه ٨په‌پیروسدا له ساڵی ٦0١ی زایینی به‌دواو‌ه ب ه عه‌ره‌بی نووسراوه. (بڕوانه په‌راوێزی ژمار‌ه 8الپه‌ڕه‌ی .)٤7 هه‌ر بۆیه ،به‌هۆی نه‌بوونی سوپای ڕۆم له ناوچه‌که‌دا ،خه‌سره‌وی په‌روێز توانیی ئورشه‌لیم (له ساڵی ٦١٤ی زایینیدا) و میسر ( ل ه ساڵی ٦١4ی زایینیدا) به بێ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی هیچ به‌رخۆدانێک بهێنێت ه ژێر ده‌سه‌اڵتی خۆی. ش �ه‌ڕی ڕۆم و ع��ه‌ره‌ب بۆ داگیرکردنی سوریا له سه‌ده‌ی ٧ی زایینیدا ( شه‌ڕی «یه‌رموک» Jarmukله ساڵی ٦٣٦ی زایینیدا) ،به‌و جۆره‌ی که مێژوونووسانی ع�ه‌ره‌ب ل ه سه‌ده‌کانی ٨و ٩ی زایینیدا ده‌یگێڕنه‌وه ،بوونی نه‌بووه .هیراکلیۆس، ئیمپراتۆری ڕۆم ،پاش نووسینی په‌یماننامه‌ی ئاشتی له‌گه‌ڵ فه‌رمانده‌ی سوپای خه‌سره‌وی
په‌روێز ،شه‌هروه‌راز (یاخود "شه‌هربه‌راز")، له ساڵی ٦٣0ی زایینیدا ل ه ئورشه‌لیم ،ئه‌و ناوچه‌یه‌ی به‌جێهێشت و تا ٦ساڵ پاش ئهوه که له دژی هاوپه‌یمانه عه‌ره‌به‌کانی ل ه شه‌ڕ له‌گه‌ڵ ئێران و دژی غه‌سسانییه‌کاندا ،وات ه شه‌ڕی «یه‌رموک» ،بۆ شه‌ڕ کردن نه‌هاته‌و‌ه ئه‌و ناوچه‌یه .ل ه شه‌ڕی ڕۆم و عه‌ره‌بیش ل ه قه‌راخی ڕووباری یه‌رموک ،داگیرکردنی میسر و هه‌روه‌ها طه‌به‌ری و نووسه‌رانی دیکه‌ی ع��ه‌ره‌ب ( ١٥0ت��ا )٢00س��اڵ پ��اش ئهوه به بێ هیچ به‌ڵگ ه و سه‌رچاوه‌یه‌ک باسی شه‌ڕه‌کانی قادیسیی ه و نه‌هاوه‌ند ده‌گێڕنه‌وه. ڕۆژهه‌اڵتناسی به‌ناوبانگی فه‌ره‌نسی ،ژان- مۆریس فیێ Jean-Maurice Fiey باسی ڕاپۆرتێک له‌سه‌ر مشت‌ومڕی نێوان "ئیشۆع‌یه‌هبی سێهه‌م" Ishoyahb III گه‌وره‌قه‌شه‌ی مه‌سیحییه‌کانی ئێرانی ل ه تیسه‌فۆن له نێوان ساڵه‌کانی ٦٤9تا ٦٥9 ی زایینیدا و عه‌ره‌به مه‌سیحییه‌کانی قه‌ته‌ر ده‌کات .ب ه پێی ئه‌و گێڕانه‌وه‌یه ،مه‌سیحیی ه عه‌ره‌به‌کان له قه‌ته‌ر گ �ه‌وره‌ی قه‌شه‌کانی تیسه‌فۆنیان پێ قبووڵ نه‌بوو .ژان-مۆریس فیێ له‌و بڕوایه‌دای ه که هۆکاری ئه‌و شۆڕش و وه‌ستانه‌وه‌یه‌ی مه‌سیحییه‌کانی قه‌ته‌ر له دژی گه‌ور‌ه قه‌شه‌ی تیسه‌فۆن وات ه "ئیشۆع‌یه‌هبی سێهه‌م" ،داگیرکردنی تیسه‌فۆن له الیه‌ن عه‌ره‌ب ه موسوڵمانه‌کانه‌و‌ه له ساڵی ٦٣٥ی زایینیدا و له‌ناوچوونی ده‌سه‌اڵتی ئێرانییه‌کان ل � ه ن��او ع�ه‌ره‌ب�هک��ان��ی ق��هت��ه‌ردا ل �ه پاش ئه‌و ڕێکه‌وته‌وه‌یه( .)١١به‌و شێوه‌یه ،ب ه له‌پێش‌چاوگرتنی بۆچوونه‌که‌ی ژان-مۆریس فیێ ،ی�هک س��اڵ پ��اش ش �ه‌ڕی قادیسیی ه (؟) عه‌ره‌به‌کان ده‌سه‌اڵتی تیسه‌فۆنیان به‌ده‌سته‌و‌ه ب��وو .ل ه ش �ه‌ڕی ماراتۆنه‌و‌ه به‌ردنووسێک ک ه باسی کوژرانی سهربازه یۆنانییه‌کان و هه‌روه‌ها نێزه‌ی سهربازه ئێرانی و یۆنانییه‌کان ده‌کات ل ه پشکنینه‌کانی ش��اری ماراتۆندا دۆزراوه‌ت���هوه .نه‌ک هه‌ر شه‌ڕی ماراتۆن ،به‌ڵکوو به‌ڵگه‌گه‌لێکی زۆر (به‌ردنووس ،دراو ،په‌یکه‌ره‌ی ل ه ناوقه‌د به‌ره‌وژووری کایسه‌ر) له جه‌نگه‌کانی واڵتی گال Bellum Gallicumی کایسه‌ردا به ده‌ستمان گه‌یشتوو‌ه که ده‌سه‌لمێنن به‌ڕاستی ئه‌و شه‌ڕه ڕووی‌داو‌ه به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا که ل ه سه‌رده‌می ٤خه‌لیفه‌ی یه‌که‌می ئیسالمدا ئیمپراتۆریی ساسانییه‌کان و به‌شێکی گه‌وره‌ی ناوچه‌کانی ژێر ده‌سه‌اڵتی ڕۆم ل ه الیه‌ن عهرهبهکانهوه داگیر کرابوون تا ئه‌مڕۆ هیچ ئاسه‌وارێک (ل ه به‌ردنووس یان که‌ره‌سته‌ی شه‌ڕ و گ��ۆڕی به‌کۆمه‌ڵی سهربازه عه‌ره‌به‌کان) له ناوچه‌کانی شه‌ڕدا (قادیسییه ،ی �ه‌رم��وک ،نه‌هاوه‌ند و…) نه‌دۆزراوه‌ته‌وه .تۆژه‌ره ناوبراوه ڕۆژئاوایی و ئیسرائیلییه‌کان ،گێڕانه‌وه‌ی نووسه‌رانی عه‌ره‌ب و ئێرانیی سه‌ده‌کانی 8و 9زایینی (ب����ه‌الذوری ،ط��ه‌ب �ه‌ری ،یه‌عقوبی و…)
ل ه ب��اره‌ی ڕووداوه‌ک��ان��ی س �ه‌ده‌ی یه‌که‌می کۆچییه‌و‌ه (س���ه‌ده‌ی ٧ی زایینی) ب ه باوه‌ڕپێکراو و زانستی ن��ازان��ن .مێژووی نووسه‌رانی عه‌ره‌ب و طه‌به‌ری له سه‌ده‌ی یه‌که‌م و دووهه‌می کۆچی" ،مێژوی زاره‌کی" Oral Historyـ ه (ناوه‌رۆکی مێژووی نووسراو ل ه الیه‌ن ئه‌و نووسه‌رانه‌و‌ه وته‌ی زاره‌ک��ی��ی خه‌ڵکه ن�هک به‌ڵگه‌ی نووسراو ل ه س �ه‌رده‌م��ی ڕووداو‌ه مێژووییه‌کاندا). م��ێ��ژووی زاره‌ک���ی و ئه‌ویش له پ��اش ١٠ نهوه و تێپه‌ڕینی نزیک ٢٠٠ساڵ؛ ل ه ڕووی زانستییه‌وه متمانه‌ی پێ ناکرێ .شێوازی ئه‌و جۆره ل ه مێژوونووسیی (زاره‌کی) وه‌هایه ک ه که‌سێک دهیگێڕێتهوه ل ه که‌سێکی دیکه‌ی بیستوو‌ه و هه‌روه‌ها ده‌م به ده‌م ده‌ڕواته‌و‌ه و . ...پاشان ئه‌و مێژوونووسان ه وته‌کان که ڕاست یان هه‌ڵه‌بوونیان دیار نیی ه الی یه‌ک داده‌نێن و به‌و شێوه‌یه کتێبه‌که‌یان ده‌نووسن" .ئیبن ئیسحاق" ( 7٦8زایینی کۆچی دوایی کردووه) له کتێبی «ژیاننامه‌ی موحه‌ممه‌د» دا ( کتێبی «ژیاننامه‌ی موحه‌ممه‌د» که "ئیبن ئیسحاق" ١٢0ساڵ پاش کۆچی دوایی موحه‌ممه‌د نووسیویه‌تی و بزر بووه ،به‌اڵم "ئیبن هیشام" ـ ل ه ساڵی 8٣٤ی زایینیدا ـ ده‌ڵێت ک ه کتێبه‌که‌ی "ابن اسحاق"ی ل ه پاش البردنی هه‌ندێ ل ه به‌شه‌کان ،نووسیوهتهوه و باڵوی کردۆته‌وه) له‌و شێوه مێژوونووسیی ه که‌ڵکی وه‌رگرتووه: "ابن حمید" گوتی "سلمة بن الفضل" و "علي بن مجاهد" پێیان گوتووه" ،سلمة" گوتی، "محمد بن إسحاق" ل ه "یحیی بن أبي األشعث" ـه‌وه ،گوتی …"(.)١٢ به‌اڵم مه‌رجی سه‌ره‌کی ناسینی که‌سه‌کان و به‌تایبه‌ت ئ�ه‌و که‌سه‌ی به‌سه‌رهاته‌ک ه ده‌گێڕێته‌و‌ه و هه‌روه‌ها پێوه‌ندیی زنجیره‌یی سه‌رچاوه‌کان بوو (به‌ڵگه زنجیره‌ییه‌کان). بۆ وێنه :باپیره‌ی من ده‌یگوت له باپیره‌ی خ��ۆی بیستوویه‌تی ک��ه … ئ�ه‌گ�ه‌ر ئه‌و ک�هس��ان�هی ڕووداوه‌ک��ان��ی��ان ده‌گ��ێ��ڕای �هوه یه‌کیان نه‌ناسییایه؛ به‌ڵگ ه مێژووییه‌کانیان (گێڕانه‌وه‌کان) متمانه‌یان پێ نه‌ده‌کرا. لێره‌دا سه‌رنجی دره‌ختی به‌ڵگه‌یه‌کی زنجیره‌یی چۆنیه‌تیی شێوه‌ی نووسینه‌وه‌ی مێژووی طه‌به‌ری ده‌ده‌ی���ن ،ب ه پێی ئه‌و زنجیره‌یه‌ی ئ��ه‌و دره‌خ��ت � ه گێڕانه‌وه‌یی ه بابه‌ته‌ک ه سه‌ره‌تا ل ه "خالد" هوه ده‌گات ه ده‌ستی "الغساني"" ،الغساني" دهیگێڕێتهوه بۆ "عمر"" ،عمر" دهیگێڕێتهوه بۆ "إبراهیم"، "إبراهیم" دهیگێڕێتهوه بۆ "یحیی" و "یحیی" بۆ طه‌به‌ری و طه‌به‌ری ده‌ینووسێته‌وه .له‌و به‌ڵگه‌یه‌دا دیاری نه‌کراو‌ه که کێ ڕووداوه‌که‌ی بۆ "خالد" گێڕاوه‌ته‌وه. بۆ نموونه‌ی دره‌خت ه به‌ڵگه‌یه‌که ،بڕوانه: Jens J. Scheiner, Die Eroberung von Damaskus. Quellenkritische Untersuchung zur Historiographie in klassisch - islamischer Zeit. By Jens J. Scheiner, 2009, Brill. هه‌واڵی داگیرکردنی سوریا ل ه "ئیبن ئیسحاق" ـه‌وه ده‌گات ه "فضل" ،ل ه "فضل" هوه ده‌گاته "حمید" و له "حمید" هوه ده‌گات ه ده‌ستی طه‌به‌ری و ئه‌و ده‌ینووسێته‌وه .له‌و زنجیره‌یه‌شدا دی��ار نییه که کێ هه‌واڵی داگیرکردنی سوریای ( ل ه ساڵی ٦٣٤ی زایینیدا ) بۆ "ابن اسحاق" ( ساڵی 7٦8ی زایینی کۆچی دوایی کردووه ) گێڕاوه‌ته‌وه. بۆ ئه‌م زنجیره‌یه بڕوانه: Jens J. Scheiner, Die Eroberung von Damaskus. Quellenkritische Untersuchung zur Historiographie in klassisch - islamischer Zeit. By Jens J, Br. Scheiner, 2009, Brill. به‌اڵم سه‌ره‌ڕای یه‌کترناسینی که‌سه‌کانی زنجیره‌ی گێڕانه‌وه‌ک ه به‌اڵم دیسان که‌سی یه‌که‌م ده‌بێ بۆ گێڕانه‌وه‌ک ه که‌ڵکی ل ه زه‌ین و بیره‌وه‌ریی خۆی وه‌رگرتبێت و دیسان متمانه‌ی پێناکرێت .هه‌روه‌ها ئه‌و شێوه
ڕاپۆرتی نووسه‌رانی عه‌ره‌ب له‌سه‌ر سه‌ده‌ی 7ی زایینی که ل ه سه‌ده‌ی ٩یان پاش ئه‌وه‌دا نووسراوه؛ ڕووداوه‌کانی سه‌ده‌ی ٧ـمان بۆ ناگێڕنه‌وه .ئه‌و نووسراوه مێژووییانه ته‌نیا بیروباوه‌ڕی عه‌ره‌به‌کانی سه‌ده‌ی نۆیه‌م له‌باره‌ی عه‌ره‌به‌کانی سه‌ده‌ی ٧ـه‌‌مه‌وه‌ی ه و ب ه هیچ شێوهیهک ڕاستیی ڕووداوه‌کانی سه‌ده‌ی ٧ناگێڕنه‌وه
بیره‌وه‌ری و گێڕانه‌وانه زیاتر گوڵبژێرن و ئه‌و که‌سه‌ی دهیگێڕێتهوه ده‌توانێ ته‌نانه‌ت بۆچوون ه تایبه‌تییه‌کان و ئایدۆلۆژیای خۆی، یان ئه‌و ڕووداوان��هی ک ه ڕوویان نهداوه ل ه گێڕانه‌وه‌که‌یدا زیاد بکات .گرفتێکی دیکه‌ی مێژووی زاره‌کی ئه‌وه‌ی ه که چه‌ندین نهوه ل ه گێڕانه‌وه‌یدا هاوبه‌شن و هه‌رکام به ئاره‌زووی خۆیان له‌وانه‌ی ه ده‌ستکاریی گێڕانه‌وه‌کان ب��ک�ه‌ن .ه �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی ی �هک ک �هس یان نه‌وه‌یه‌ک درۆیه‌ک زیاد بکه‌ن بۆ گێڕانه‌وه‌ک ه ی��ان ب ه هه‌ڵ ه ڕووداوێ���ک بگێڕنه‌وه؛ ئیتر به‌ڵگه‌ک ه متمان ه و نرخی مێژوویی خۆی ل ه ده‌ست ده‌دات .هه‌روه‌ها توانای زه‌ین و تێگه‌یشتنی که‌سه‌کان له ڕووداو‌ه جۆراوجۆر‌ه مێژووییه‌کان ج��ی��اوازه ،وات�� ه که‌سه‌ک ه ده‌توانێ الیه‌نگه‌لێکی زیاتری ڕووداوێکی ل ه چاو که‌سانی دیک ه له یاد بمێنێت یان ل ه یادی بچێت .ته‌نانه‌ت که‌سێک ناتوانێ دوو جار ب ه یه‌کسانی ڕووداوێ��ک بێنێته‌و‌ه یاد و بیگێڕێته‌وه .هه‌ر بۆی ه کۆمه‌ڵناسی فره‌نسی (مۆریس ئه‌لبڤاکس) Maurice Halbwachsده‌ڵێت ک ه "مێژوونووسیی زانستی" و "زه‌ین و گێڕانه‌وه‌ی به‌کۆمه‌ڵ" دوو چه‌مکی جیاوازن( .)١٣هه‌ڵبه‌ت ب ه واتای ئهوه نیی ه که ئیتر مێژوونووس ده‌بێ چاو ل ه مێژووی سه‌رزاره‌کی بپۆشێت. په‌راوێزه‌کان: 1. Immanuel Kant, Schriften zur Anthropologie, Geschichtsphilosophie. Politik und Pädagogik, Frankfurt am Main, 1968, P. 291. 2. Leopol von Ranke, Geschichten der romanischen und germanischen Völker von 1494 bis 1514, Leipzig, 1885, P. VIIf. رانکه Rankeباس له‌وه ده‌ک��ات ک ه بۆ لێکۆڵینه‌و‌ه له‌سه‌ر کتێبی «مێژووی گه‌النی ڕۆمی و جێرما‌نی ل ه سااڵنی ١٤2٤تا »١٥١٤ک ه له ساڵی ١8٢٤دا باڵو کرایه‌وه ،له‌م سهرچاوه مێژووییان ه که‌ڵکی وه‌رگرتووه :بیره‌وه‌رییه‌کان، ن��ووس��راوه ڕۆژان���هک���ان ،ن��ام �هک��ان ،ڕاپ��ۆرت��ی باڵوێزه‌کان ،وته‌ی شایه‌تحاڵه‌کان و هه‌روه‌ها به‌ڵگه‌گه‌لێکی دیکه که پێوه‌ندیی ڕاسته‌وخۆیان له‌گه‌ڵ ئه‌و سه‌رچاوانه هه‌بووه .ناوبراو هه‌وره‌ها ده‌ڵێت من ده‌مه‌وێ پیشان بده‌م که ڕابردوو« :ل ه ڕاستیدا چۆن بووه». 3. Theodor Nöldeke, Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden, aus der arabischen Chronik des Tabari, Leyden, E.J. Berlin, 1973, P. XIV. 4. Eric Hobsbawm, Wieviel Geschichte braucht die ?Zukunft München/Wien, 1998, P. 18. 5. Josef van Ess, Theologie und Gesellschaft im 2. und 3. Jahrhundert Hidfschra, Berlin Bd. 1, New York 1991, Vorwort VIII. .6بۆ وێنه ب ه ئه‌لفوبێی ئارامی ده‌نووسن: « »BBک � ه ب �ه وات���ای خ��ان��ووه ،ب���ه‌اڵم ل ه په‌هله‌ویی ناوه‌راستدا ب ه « »darده‌یخوێننه‌وه، یان به ئه‌لفوبێی ئارامی ده‌نووسنMLkYN" : "MLKAبه‌اڵم ل ه زمانی په‌هله‌ویدا ب ه "Šahān "Šāhده‌یخوێننه‌وه وه‌ک��وو ژاپۆنییه‌کان ک ه خه‌تی چینی به‌کار ده‌هێنن ،ب�ه‌اڵم ب ه زمانی ژاپۆنی ده‌یخوێننه‌وه .له زمانی ئینگلیزیدا کورتکراوه‌ی ” “.e. g.که بۆ ده‌سته‌واژه‌ی exempli gratiaب ه ""for example ده‌خوێنرێته‌وه ,هه‌روه‌ها کورتکراوه‌ی التینی “i. ”.eکه بۆ ده‌سته‌واژه‌ی " "id estبه‌کار دێت له ئینگلیزیدا ب ه " "that isده‌خوێنرێته‌وه. 7. Peter Schreiner, Byzanz, 565-1453, Oldenbourg, Grundrisse der Geschichte, Münschen 2008, P. 17. 8. Georg Ostrogorsky, Geschichte des Byzantinischen Staates, München 1959. P. 92. 9. Yehuda Nevo and Julith Koren, Crossroad to Islam. New York 2003, pp. 27-46. 10. Yehuda Nevo and Julith Koren, Methodological Apporaches to Islamic studies. in: Der Islam 68 (1991), P, 100-102. 11. Jean-Maurice Fiey, Dioceses syriens orientaux du Golf persique, in: Memorial Mgr Gabriel Khouri-Sarkis, Belgique, 1956-1967, P. 187. 12. Alfred Guillaume, The life of Muhammad. A translation of Ishag’ s Sirat Rasul Allah, Oxford 1955, P. 113. 13. Maurice Halbwachs, Das Kollektive Gedächtnis, Frankfurt/Main, 1991, P. 66. سهرچاوه: دکتر مسعود امیر خلیلی ،تاریخ شفاهی. (اس�لام شناسی ،پژوهش‌های نوین درب��اره اسالم). http://eslamshenasi. net/?p=110
5
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
خو َيندنةوةى ئاين
کارڵ مارکس و ئایین خالید عه‌لیزاده* پێشه‌کی ک��ارڵ مارکس ( 1883ـ )1818 بیرمه‌ندی ناسراو و به‌ناوبانگی ئه‌ڵمانی زیاتر له‌وه‌ی که خۆی وه‌کو کۆمه‌ڵناس بناسێنێت ،خۆی وه‌کو فه‌یله‌سووفی چاکسازی پێناسه ده‌ک���ات .ب�ه‌اڵم دواتر کۆمه‌ڵناسان به‌هۆی هه‌ندێ له بیروبۆچوونه‌کانی ناوبراویان خسته ریزی کۆمه‌ڵناسانه‌وه .تیۆری ژێرخانی ئ��اب��ووری ک��ه ل �ه‌وێ��دا ئایین له‌گه‌ڵ به‌رهه‌مهێنراوه نامادییه‌کانی دیکه‌ی ژیانی مرۆڤ ،پاشکۆ و به‌ستراوه‌ی ژێرخانه ئابوورییه‌کانی کۆمه‌ڵگایه، بیروبۆچوونه‌کانی مارکس له بواری کۆمه‌ڵناسی ئایین له‌خۆ ده‌گرن. م��ارک��س ب��ه ه��ۆی بیروبۆچوونه ماددیه‌که‌ی زیاتر له هه‌ر بیرمه‌ندێکی دی��ک��ه ل��ه الی���ه‌ن ه��ؤگ��ران��ی ئایینه ئاسمانییه‌کانه‌وه ده‌که‌وێته به‌ر په المار و سه‌رکۆنه ده‌کرێ .ئه‌گه‌رچی به به‌راورد له‌گه‌ڵ بیرمه‌ندانێکی وه‌کوو هیگل ،فوێرباخ ،نیچه ،فڕۆید و ... که‌متر سهبارهت به ئایین دواوه و که‌متر په‌الماری ئایینێکی تایبه‌تی داوه و خۆی سه‌رقاڵی مشت‌ومڕی که‌المی و بابه‌تی نهکردووه .گرنگترین بیروبۆچوونه‌کانی مارکس سهبارهت به ئایین له‌ژێر ناوی باس و بابه‌تی ژێرخان و سه‌رخان ،ئایدیۆلۆژی و له‌خۆنامۆیی هاتووه‌ته ئ��اراوه که له‌وێدا که‌متر سهبارهت به ئایینێکی تایبه‌ت یان بیروباوه‌ڕێکی ئایینی تایبه‌ت دواوه، به‌ڵکو به بێ هیچ جیاوازییه‌ک سهبارهت ب��ه ه�هم��وو ش��ێ��وازه ئایینییه‌کان، رای��هک��ی ی �هک��س��ان و ه��اوش��ێ��وه‌ی ده‌رک��ردووه (شوجاعی‌زه‌ند:1384 ، )167مارکس و هاوڕێ هاوبیره‌که‌ی، فرێدریک ئێنگێلس له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ن ئایین سه‌ره‌ڕای رۆڵی گێژ و مه‌نگی و خوماری بۆ چینه بنده‌سته‌کان ،وه‌کو ئامرازێکی ئایدیۆلۆژیک له خزمه‌تی چینی سه‌رده‌ست و فه‌رمانڕه‌وایه بۆ پاساوهێنانهوه سهبارهت به پێکهاته‌ی چینایهتی .به‌اڵم له هه‌مانکاتدا ئه‌م دوو بیرمه‌نده به شێوه‌یه‌کی الوه‌کی ئاماژه‌یان به رۆڵ��ی ره‌خنه‌گرانه و ئ��اڵ��وگ��ۆڕک�ه‌ری ئایین ل��ه کۆمه‌ڵگا نه‌ریتییه‌کاندا کردووه (شوجاعی‌زه‌ند، .)145 :1391 ب��ی��روب��ۆچ��وون��ه ک��ان��ی م��ارک��س و ئێنگێلس سهبارهت به ئایین له چه‌ند رووه وه له‌گه‌ڵ بۆچوونه‌کانی دورکهایم هاوشێوه‌یه .یه‌که‌م هه‌موو له‌سه‌ر ئه‌و ب��اوه‌ڕه‌ن ئایین به‌رهه‌می ژیانی کۆمه‌اڵیه‌تییه و له ئه‌نجامدا بنه‌ما و سه‌رچاوه‌ی ئاسمانی و خودایی ئایین ره‌ت ده‌که‌نه‌وه .دووهه‌م هه‌موو پێیان وایه ئایین وه‌کو توخم و هێمانێکی سه‌رخانی له‌ژێر کاریگه‌ری پێکهاته‌ی م��ادی ـ ئابووریدا‌یه و ب �ه‌و شێوه ئاڵوگۆڕی تێدا پێکدێت که بتوانێت له هه‌ل‌ومه‌رجی نوێدا ،رۆڵ��ی خۆی وه‌کو ئایدیۆلۆژی چینی ده‌سه‌اڵتدار بچه‌سپێنێ .ک��ه‌واب��وو ئه‌گه‌رچی ئ��اڵ‌وگ��ۆڕی ئایین له ئیۆرییه‌کانی راب�����ردوودا پاشکۆ و ب�هس��ت��راوه‌ی گۆڕانکاری مه‌عریفی و کۆمهاڵیهتی دێته ئه‌ژمار .له تیۆری مارکسدا گۆڕانکاری ئایین له ئاکامی ئاڵوگۆڕ له بواری ئابووری دێته ئاراوه و مارکس ئ�هم ره‌وت��هی به که‌راژخستنی مار شوبهاندووه (هه‌مان سهرچاوه.)99 : به‌م شێوه‌یه مارکس ده‌چێته ریزی الیه‌نگرانی تیۆری ب�ه‌ره‌و پێشچوون یان گۆڕاوی ئایینه‌وه. ئه‌گه‌رچی هه‌ندێ که‌س پێیان وایه بیروبۆچوونی مارکس و ئێنگێلس له‌گه‌ڵ دورکهایم وێکچوونیان هه‌یه، به‌اڵم هه‌ندێ الیه‌نی دیکه به پێچه‌وانه له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ن له نێوان مارکس و فڕۆیددا وێکچوون و هاوشێوه‌یی له ئارادایه ،واته هه‌ر دووال ئایین وه‌کوو وه‌ه��م و خه‌یاڵێکی ق�ه‌ره‌ب��ووک�ه‌ر و هێورکه‌ره‌وه له داهاتوودا له به‌رچاو ده‌گرن که له ئاکامدا هه‌رکات پێویستی مرۆڤ به وه‌هم و خه‌یاڵ له‌نێو چوو ئ��ه‌وک��ات ئ��هم وه‌ه���م و خه‌یاڵه‌ش ده‌ڕه‌وێته‌وه و له‌نێو ده‌چێت ،به‌اڵم
مه‌رجی سه‌ره‌کی قه‌ره‌بووکردنه‌وه بۆ قه‌بووڵ‌کردنی ن��ادادپ �ه‌روه‌ری ژیانی ئه‌مڕۆ ده‌گه‌ڕێته‌وه .س��ه‌ره‌ڕای ئه‌م شتانه هه‌ر دووال ئایین وه‌کوو به‌شێکی سه‌ره‌کی کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی یان زات و سروشتی ژی���ان ل��ه قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن .له‌م رووه‌وه ئه‌م دوو بیرمه‌نده ده‌ک �ه‌ون��ه خاڵی دژب���ه‌ری روان��گ�هی ک��ارک��ردخ��وازی��ی��هوه (هه‌میلتۆن، .)1390:141 پێناسه‌ی ئایین م����ارک����س وه‌ک�������وو زۆرب������هی کۆمه‌ڵناسانی سه‌رده‌می خۆی له‌ژێر کاریگه‌ری پارادایمی پۆزیتیڤیزم و ک��ارک��ردخ��وازان�ه‌دا بایه‌خێکی ئه‌ۆتۆ به ئایین وه‌ک��وو بابه‌تێکی ره‌سه‌ن و سه‌ربه‌خۆ ن���ادات و ب��ه جێگه‌ی پێداگری سهبارهت به سهرچاوه و بنه‌ماکانی ئایین له‌سه‌ر هۆکارهکانی دوایی و کارکرده‌کانی ئایین جه‌خت ده‌ک��ات�هوه (شوجاعی‌زه‌ند:1384 ، .)52هه‌روه‌ها هیچ‌کات ئه‌وجۆره که پێویسته ئاوڕی له ئایین نه‌داوه‌ته‌وه و هیچ جۆره هه‌وڵێکی راسته‌قینه‌ی بۆ پێناسه‌ی ئایین نهداوه؛ چونکه به پێداویستییه‌کی بایه‌خداری نه‌زانیوه. مارکس زۆرتر له هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بووه هۆکاره بنه‌ڕه‌تییه‌کانی به‌دیهاتن و سه‌قامگیری ئایین بدۆزێته‌وه تاکوو له‌م رێگه‌وه ئایین به هه‌موو جیاوازی و پژ و پۆ و ره‌نگدانه‌وه‌کانییه‌وه لێکبداته‌وه .ک�ه‌واب��وو له ک��ۆی ئه‌و شتانه‌ی که مارکس س �ه‌ب��اره‌ت به ئایین گوتوویه‌تی ،بێجگه له چه‌ند رس��ت��ه و ده‌س���ت���ه‌واژه‌ی ک���ورت و خوازه‌یی شتێکی ئه‌وتۆ له ئارادا نییه (شوجاعی‌زه‌ند .)215 :1391 ،بۆ وێنه ده‌ڵ��ێ ئایین ،خۆناسینه‌وه(Self- conciousnesخ��ودئ��اط��اي��ى) و خ��ۆئ��ێ��ح��س��اس��ی()Self-feeling م���رۆڤ���ێ���ک���ه ک����ه ه��ێ��ش��ت��ا خ���ۆی نه‌دۆزیوه‌ته‌وه یان سه‌رله‌نوێ خۆی ون کردووه .له شوێنێکی دیکه‌دا ئایین به هه‌تاوێکی خه‌یاڵی و وه‌همی(The )illusorysunده‌زانێ و پێی‌وای ه تا کاتێک مرۆڤ به ده‌وری خۆیدا هه‌ڵ نه‌خولێ به ده‌وری ئاییندا ده‌خولێته‌وه. له پێناسه‌یه‌کی دیکه‌دا به‌م شێوه‌ی خ����واره‌وه ئایین پێناسه ده‌ک���ا و ده‌ڵ��ێ :ئایین ئاه و ناڵه‌ی خه‌‌ڵکی سته‌م‌لێکراو ،شێواندنی جیهانی بێ‌دڵ و رۆحی هه‌ل‌ومه‌رجی بێ‌ڕۆحه و ئایین وه‌ک��وو تریاک ،خۆشییه‌کی کاتی و دروزنانه‌مان پێده‌به‌خشێ و له‌نێوچوونی ئایین وه‌کوو خۆشییه‌کی ک��ات��ی و خ����هی����اڵ����ی(Illusory پێویستی ،)happiness ب���ه ب��ه‌دی��ه��ات��ن��ی خ��ۆش��ی��ی �هک��ی راس���ت���ه‌ق���ی���ن���ه(Their real )happinessه�هی��ه (ه�هم��ان سهرچاوه .)215 :به هه‌مان شێوه ئێنگێلس ده‌ڵ��ێ :ئایین شتێک نییه بێجگه له ره‌ن��گ��دان �ه‌وه‌ی خه‌یاڵ و وه‌هم()Fantastic reflection له مێشکی مرۆڤدا له ئاکامی هێزه کاریگه‌ره ده‌ره‌کییه‌کان له ژیانی رۆژان �ه‌دا .ره‌نگدانه‌وه‌یه‌ک که له‌وێدا هێزه زه‌وینییه‌کان شێوهیهک له هێزه بان‌سرووشتییه‌کان به‌خۆوه ده‌گ��رن ...وه‌ک��وو سروشت ،هێزه کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان ،خوداکان و خودای تاقانه‌ی به‌توانا (هه‌مان سهرچاوه: .)216 ه �ه‌روه‌ه��ا که ئێنگێلس بۆ خۆی ئاماژه‌ی پێده‌کات ،رۆحی ئه‌ندێشه‌ی فوئێرباخی به‌سه‌ر پێناسه‌ی مارکس و ئێنگێلسدا س �ه‌ب��اره‌ت ب��ه ئایین زاڵ��ه .به‌و جیاوازییه‌وه که هه‌رکام له‌م بیرمه‌ندانه بابه‌تێکی نوێیان له تیۆری فوئێرباخ زی��ادک��ردووه .بۆ وێنه مارکس به خستنه به‌ر باسی روونکردنه‌وه‌یه‌کی کۆمه‌ڵناسی له هۆکارهکانی سه‌رهه‌ڵدانی ئایین و له‌خۆنامۆیی کۆتایی پێهات .هه‌روه‌ها ئێنگێلس به له‌به‌رچاوگرتنی هه‌ندێ ج��ی��اک��اری س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه الی�ه‌ن��ی پاساوهێنانهوه و گێژ و مه‌نگی ئایین وه‌ک��وو «ئایینه سرووشتییه‌کان» که سه‌رچاوه‌ی چینایه‌تییان نه‌بوو و هه‌روه‌ها خاچپه‌رستی که له هه‌ندێ
قۆناخدا رۆڵی هێزێکی ئازادیبه‌خش و دادپه‌روه‌رانه‌ی هه‌بووه له به‌رچاو گرتووه (هه‌مان سهرچاوه.)216 : مارکس و ئایین ب�ه‌ڕای مارکس ئایین له بنه‌ڕه‌تدا به‌رهه‌می کۆمه‌ڵگای چینایه‌تییه، وات��ه ئایین له الی �هک �هوه به‌رهه‌می له‌خۆنامۆبوونه و له الیه‌کی دیکه‌وه نیشانده‌ری به‌رژه‌وه‌ندی چینایه‌تییه. ئایین ئامرازی فریودان و سته‌م له دژی چینی بنده‌ستی کۆمه ڵگا و هه‌روه‌ها ده‌ربڕینی ناڕه‌زایه‌تی له دژی سته‌م و جۆرێک کۆڵدان و هێوربوونه‌و‌ه له هه‌مبه‌ر سته‌م به ئ�ه‌ژم��ار دێت (هه‌میلتۆن142 :1390 ،ـ.)141 به ب��اوه‌ڕی مارکس له کۆمه‌ڵگای پێش‌چینایه‌تیدا م��رۆڤ�هک��ان له‌ژێر رکێف و ده‌سه‌اڵتی سروشتدا بوون و س��ه‌ب��اره‌ت ب��ه ره‌وت���ی سروشت زانیارییه‌کی ئه‌وتۆیان نه‌بوو ،له ئاکامدا له هه‌وڵدابوون له رێگه‌ی ئامرازی جادوو و ئایینه‌وه به‌سه‌ر سروشتدا چاوه‌دێری بکه‌ن .به هه‌مان شێوه کاتێک کۆمه‌ڵگا تووشی دابه‌شبوونی چینایهتی ب��وو مرۆڤه‌کان تووشی هه‌ل‌ومه‌رجێکی هاوشێوه له‌گه‌ڵ رابردوو بوونه‌وه ،واته نه‌یانده‌توانی به‌سه‌ر هێزه کاریگه‌ره کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کاندا چ��اوه‌دێ��ری بکه‌ن و له هه‌مانکاتدا زانیارییه‌کی ئه‌وتۆیان ن�ه‌ب��وو .له کۆمه‌ڵگای چینایه‌تیدا هه‌ل ومه‌رجی ک��ۆم�ه‌اڵی��هت��ی وه‌ک���وو دی��ارده‌ی �هک��ی سه‌قامگیر و له‌پێش‌داڕێژراو که به‌سه‌ر هه‌ڵس‌وکه‌وتی مرۆڤه‌کاندا چاوه‌دێری ده‌ک���ا وێ��ن��ا ده‌ک����را ،ل��ه کاتێکدا ه �ه‌ل وم �ه‌رج��ی کۆمه‌ڵگا به‌رهه‌می هه‌ڵس‌وکه‌وت و ره‌فتاری ئه‌ندامانی کۆمه‌ڵگایه و ئه‌ندامانی کۆمه‌ڵگا به هه‌ڵس‌وکه‌وتی خۆیان سه‌قامگیری و رێک‌وپێکی کۆمه‌ڵگا ده‌پ��ارێ��زن، که‌وابوو سه‌قامگیری و رێک‌وپێکی داهێنانی مرۆڤه .به مانایه‌کی دیکه له کۆمه‌ڵگای چینایه‌تیدا مرۆڤه‌کان له‌خۆنامۆن و به چاوێکی ره‌مزئاسا له واقیعییه‌ت ده‌ڕوانن .له‌م کۆمه‌ڵگایه‌دا ب �ه‌ره �هم��ی ئینسانه‌کان ن �ه‌وه‌ک��وو به‌رهه‌مێکی ئینسانی ،به‌ڵکوو وه‌کوو به‌رهه‌مێکی خولقێندراوی ئه‌و هێزانه ب��ه ئ �ه‌ژم��ار دێ��ت ک��ه ل��ه ده‌ره‌وه‌ی توانای مرۆڤدا هه‌‌ڵکه‌وتوون (هه‌مان سهرچاوه.)142 : مارکس له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌یه له هه‌ر سه‌رده‌مێکدا ئه‌ندێشه و بیری چینی ده‌س��ه‌اڵت��دار ،ئه‌ندێشه‌ی زاڵ��ی ئه‌و کۆمه‌ڵگایه‌یه .واته چینی ده‌سه‌اڵتدار له رێگه‌ی هێزی مادییه‌وه ،ده‌سه‌اڵتی خۆی به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگا و له هه‌مانکاتدا پاراستنی ئ��ه‌و ه �ه‌ل‌وم �ه‌رج �هی له ئه‌ستۆیه و هێزی فیکری به مه‌به‌ستی پاساوهێنانهوه و پاراستنی ئه‌و هه‌ل وم �ه‌رج��ه دروس��ت ده‌ک���ات .مارکس ئ��ام��رازی زه‌ینی وه‌ک��وو ئامرازێکی پاساوهێنه‌ر به مه‌به‌ستی پاراستنی ه هل‌ومه‌رجی زاڵ له‌ژێر ناوی ئایدۆلۆژیدا پێناسه ده‌کات و ئایین وه‌کوو یه‌کێک ل ه باوترین ئایدیۆلۆژییه‌کانی الیه‌نگری
چینی ده‌سه‌اڵتدار و گێژ و مه‌نگ‌که‌ری چینی بنده‌ست له سه‌رده‌می رابردوو ده‌زان���ی (ش��وج��اع �ی‌زه‌ن��د:1384 ، .)167ک���ارک���ردی ئ��ای��ی��ن وه‌ک���وو ئایدیۆلۆژی بۆ چینه بنده‌سته‌کانی کۆمه‌ڵگا ،پاساوهێنانهوه بۆ سته‌م و زوڵ��م ،دابه‌زاندنی توانای شۆڕش و توندوتیژی ،به‌دیهێنانی شێوه‌یه‌کی درۆزنانه له یه‌کگرتوویی کۆمهاڵیهتی له نه‌بوونی پێوه‌ندی هاوبه‌ش له نێوان چین و توێژ‌ه جیاوازه‌کانی کۆمه‌ڵگا و له ئاکامدا مه‌شروعییه‌ت و ره‌واییدان به ده‌سه‌اڵته (هه‌مان سهرچاوه.)50 : مارکس له دوای پێناسه‌ی ئایین و کارکرده‌کانی ،هه‌نگاوێک ده‌چێته پێش و ده‌که‌وێته توێژینه‌وه سهبارهت به تایبه‌تمه‌ندی خودا له ئایینه‌کاندا. مارکس له‌ژێر کاریگه‌ری ئه‌ندێشه‌ی فوئێرباخدا پێی‌وایه تایبه‌تمه‌ندی خ��وداک��ان شتێک نییه بێجگه له تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی ئینسان .بۆ سه‌لماندنی ئه‌م بۆچوونه ئاماژه به خاچپه‌رستان ده‌کات که پێیان وایه خودا ئینسانه‌کانی له شێوه‌ی خۆی دروست کردووه ،ئه‌مه له کاتێکدایه که ئینسان خودای له شێوه‌ی خۆی دروست کردووه (هه‌میلتۆن:1390 ، .)142 له ئاکامدا مارکس پێی‌وایه ئایین قینه به شێوه‌ی واقیعییه‌تی راسته ئاوه‌ژوو و سه‌ره‌ونخوون نیشان ئه‌دات، چونکه به‌رهه‌می له‌خۆنامۆبوونی مرۆڤه .به بۆچوونی مارکس ده‌بێ رهخنه له ئایین جێگه‌ی خۆی بدات به رهخنه له کۆمه‌ڵگا ،چونکه ئهوه کۆمه‌ڵگایه ئایین دروست ده‌کات یان ب ه مانایه‌کی دیک ه ئهوه ئینسانه ئایین دروس��ت ده‌ک��ات و ب ه پێچه‌وانه‌که‌ی دروس��ت نییه (ه�هم��ان س�ه‌رچ��اوه: .)143 مارکس ده‌ڵێ :ئایین وه‌کوو جۆرێک له هێورکردنه‌وه و دڵ��ش��ادب��وون و خۆشحاڵی خه‌یاڵی ،ده‌بێ له‌نێو بچێت و جێگه‌ی خۆی بدات به خۆشحاڵی راسته‌قینه .ب �ه‌اڵم به ه��ۆی ئ�ه‌وه‌ی که ئایین به‌رهه‌می کۆمه‌ڵگایه به بێ له‌ناوبردن و پووچه‌ڵکردنه‌وه‌ی ئه‌م هه‌ل‌ومه‌رجه ،ئایین له‌نێو ناچێت .له ئاکامدا مارکس پێی‌وایه له کۆمه‌ڵگای کۆمۆنیستیدا وه‌ها هه‌ل‌ومه‌رجه دێته ئ���اراوه و ئایین له‌نێو ده‌چ��ێ��ت و خۆشحاڵی راسته‌قینه به‌دی‌دێت. رهخنه له مارکس یه‌که‌مین رهخنه ل ه روانگه‌ی مارکس سهبارهت به ئایین ئه‌وه‌ی ه که پێی‌وای ه ئایین وه‌کوو ئایدیۆلۆژی نیشانده‌ری به‌رژه‌وه‌ندی چینایهتی و به‌رژه‌وه‌ندی ده‌سه‌اڵتی زاڵی کۆمه‌ڵگایه .له‌وه‌ی که ئایین ره‌نگه به‌م شێوه به‌کار بهێنرێت گومانێک نییه .به وت��هی مارکس ئه‌ندێشه‌ی زاڵ له هه‌ر سه‌رده‌مێکدا ئه‌ندێشه‌ی چینی زاڵ و به‌گشتی ئه‌ندێشه‌ی ئایینییه .ئه‌ندێشه‌ی ئایینی ره‌وای����ی و مه‌شروعییه‌ت ده‌به‌خشێته پێگه‌ی چینی ده‌سه‌اڵتدار و له رووبه‌ڕووبوونه‌وه خۆی له‌گه‌ڵ چینی ده‌س��ه‌اڵت��دار ده‌پ��ارێ��زێ .به ه�هم��ان شێوه زۆرج���ار رێ��ب �ه‌ران و رێکخراوه ئایینییه‌کان خۆیان له‌گه‌ڵ ه هل‌ومه‌رجی چینی ده‌س��ه‌اڵت رێک ده‌خ��ه‌ن و له‌گه‌ڵ هێزه ده‌سه‌اڵته دونیاییه‌کان گرێبه‌ستی یه‌کگرتوویی و هاوپه‌یمانی واژۆ ده‌که‌ن .به‌م شێوه‌یه له به‌رانبه‌ر ره‌وایی و مه‌شروعییه‌تدان به چینی ده‌سه‌اڵتدار له پشتیوانی ده‌وڵه‌ت که‌ڵک وه‌رده‌گرن و ته‌نانه‌ت ل��ه رێ��گ �هی پاڵپشتی و یارمه‌تی ده‌وڵ �هت �هوه به‌ڕێوه‌بردنی کاروباری ئایینی بۆ‌خۆیان پاوان ده‌که‌ن .به‌اڵم لێره‌دا س��ه‌ره‌ڕای دروستبوونی ئه‌م وته‌یه پرسیار ئه‌وه‌یه ئایا ده‌کرێ بڵێین ئایین له بنه‌ڕه‌تدا ئایدیۆلۆژیک و فریوده‌رانه‌یه؟ له‌وه‌ی که ره‌نگه له هه‌ندێ هه‌ل‌ومه‌رجی تایبه‌تدا به‌م شێوه له ئایین که‌ڵک وه‌رگیرابێت ده‌توانین به‌و ئاکامه بگه‌ین و بڵێین بێجگه له‌م الیه‌نه ئایین هیچ الیه‌نێکی دیکه‌ی نییه؟ ره‌خنه‌گرانی مارکس ده‌ڵێن ئه‌و وته‌یه راست نییه ،واته ئه‌گه‌ر ئایین له بنه‌ڕه‌تدا فریوده‌رانه بێت ده‌کرێ
Taboo ئه‌و چاوه‌ڕوانییه دروست بێت که ئایین له چینی ده‌س �ه‌اڵت��داری کۆمه‌ڵگاوه سهرچاوه ده‌گرێ ،به‌اڵم ئه‌م وته‌یه به پێچه‌‌وانه‌ی بیروبۆچوونی مارکسه که ده‌ڵێ ئایین به‌رهه‌می له‌خۆنامۆییه که زیاتر له هه‌موو چین و توێژێک له چینی بنده‌ستی کۆمه‌ڵگاوه سهرچاوه ده‌گرێ .له هه‌مانکاتدا مارکس له‌سه‌ر قازانج و خزمه‌تی قه‌ره‌بووکه‌ره‌وه‌ی ئایین وه‌ک���وو ج��ۆرێ��ک ن��اڕه‌زای�هت��ی پێداگری ده‌کات (هه‌مان سهرچاوه: 148ـ.)147 ره‌خنه‌گران ده‌ڵێن به‌کارهێنانی ئایین وه‌کوو دیارده‌یه‌کی ئایدیۆلۆژیک ت��ا راده‌ی��هک��ی زۆر ل �ه‌گ �ه‌ڵ ب��اس و بابه‌تی له‌خۆنامۆیی مارکسدا یه‌ک ناگرێته‌وه .ل ه درێ��ژه‌دا ره‌خنه‌گران ل �هس �ه‌ر ئ���هوه پ��ێ��داگ��ری ده‌ک���ه‌ن و ده‌ڵێن روانگه‌ی مارکسیستی زۆربه‌ی الیه‌نه‌کانی ئایینی پشتگوێ خستووه و دیارده‌یه‌کی ئاڵۆز و فره‌ڕه‌هه‌ندی بۆ دیارده‌یه‌کی ساده دابه‌زاندووه و هه‌ندێ به‌گشتی‌کردنی چ��اوه‌ڕوان‌ن �هک��راوی خستووه‌ته روو .بۆ وێنه ده‌ڵێن هیچ کات به مێشکی مارکس و ئۆگران و شوێنکه‌وتووانی نه‌گه‌یشتووه که ئایین سهبارهت به هه‌ندێ مه‌سه‌له و کێشه‌ی گرنگ وه‌کوو مانای ئێش و ئازار ،ژیان و م �ه‌رگ ،شرۆڤه و راڤ �هی تایبه‌تی هه‌یه .مارکس پێی وایه له کۆمه‌ڵگای چینایهتی و خێڵه‌کی راب��ردوودا ئه‌م قسه و باسانه ده‌ک�ه‌ون��ه ب�ه‌ر باس و لێکدانه‌وه ،ب �ه‌اڵم له کۆمه‌ڵگای کۆمۆنیستیدا مرۆڤه‌کان له‌گه‌ڵ وه‌ها کێشه و پرسێک رووبه‌ڕوو نابنه‌وه و به ته‌نیا سه‌رقاڵی کاروباری مادی و ئه‌م دونیایه‌ن (هه‌مان سهرچاوه.)149 : ره‌خنه‌گران پێیان وایه گرفتی سه‌ره‌کی روانگه‌ی مارکس له‌وه‌دایه که به ته‌نیا ئه‌و الیه‌نانه‌ی له ئایین لێک داوه‌ته‌وه که مه‌به‌سته‌کانی خۆی دابین ده‌کات. له هه‌مانکاتدا پێیان وایه لێکدانه‌وه‌ی ئایین به مه‌به‌ستی ئامانجی سیاسی خزمه‌تێکی ئه‌وتۆ به ئایین ناگه‌یه‌نێ، چونکه ه�ه‌ن��دێ الی��ه‌ن ل�هس�ه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ن ئاوڕدانه‌وه‌ی مارکس بۆ‌ئایین له هۆگری ئاکادێمیکه‌وه سهرچاوه ناگرێت ،به‌ڵکوو زۆرت��ر سیاسییه و ده‌بێ بڵێین به‌گشتی روانینی مارکس سهبارهت به‌م بابه‌تانه زۆر نه‌پوخت، یه‌ک‌الیه‌نه و ساده‌کردنه‌وه‌یه (هه‌مان سهرچاوه 150 :ـ .)149 دووهه‌مین رهخنه ب ۆ پێشبینییه‌کانی مارکس ده‌گه‌ڕێته‌وه .مارکس وه‌کو زۆرب���هی کۆمه‌ڵناسانی س�ه‌رده‌م��ی خۆی له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌یه به چوونه س����ه‌ره‌وه‌ی ه��ۆش��ی��اری چینایهتی، خ �ه‌ڵ��ک ل��ه ئایین واز ده‌ه��ێ��ن��ن و چینی ک��رێ��ک��اری پیشه‌سازی روو ده‌که‌نه ک��اروب��اری سیاسی په‌تی و به‌گشتی رۆڵ و ده‌وری ئایین کاڵ ده‌بێته‌وه (هه‌مان سهرچاوه.)150 : ب�ه‌اڵم هه‌ندێ له ش��اره‌زای��ان له‌سه‌ر ئ�ه‌و ب���اوه‌ڕه‌ن ئه‌گه‌ر وه‌ه��ا ره‌وتێک به‌دونیایی‌بوون(بةعةلمانيبوون له )Secularizationله هه‌موو جیهاندا له گۆڕێدا بێت ،به‌اڵم پێناچێت ئه‌م به‌دونیایی‌بوونه له‌گه‌ڵ ئاستی گه‌شه‌ی س�ه‌رم��ای��ه‌‌داری به پێوه‌ری ئاستی پێشکه‌وتنی پیشه‌سازی و ه�ه‌روه‌ه��ا له‌گه‌ڵ ئاستی هۆشیاری و ئ��اگ��اب��وون �ه‌وه‌ی چینی کرێکاری پیشه‌سازی و پشتیوانی له باڵی چه‌پ و به تایبه‌ت حیزبه کۆمۆنیسته‌کان پ��ێ��وه‌ن��دی��ی�هک��ی ئ��ه‌وت��ۆی هه‌بێت. بۆ وێنه ویالیه‌ته یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مریکا وه‌کوو پێشکه‌وتووترین واڵتی سه‌رمایه‌‌داری جیهان له نێوان هه‌موو واڵت��ه پیشه‌سازییه‌کاندا ،نزمترین ئاستی به‌دونیاییبوونی له نێوان نه‌ته‌وه پیشه‌سازییه‌کاندا ئه‌زموون کردووه (هه‌مان سهرچاوه.)150 : * ماسته‌ری کۆمه‌ڵناسی سه‌رچاوه‌کان: .1شجاعی‌زند ،علی‌رضا ( ،)1384دین، جامعه و عرفی‌شدن ،تهران ،نشر مرکز. .2ش��ج��اع�ی‌زن��د ،ع��ل�ی‌رض��ا (،)1391 جامعه‌شناسی دین ،تهران ،نشر نی. .3همیلتون ،ملکم ( ،)1390جامعه‌شناسی دین ،ترجمه‌ی :محسن ثالثی ،تهران ،نشر ثالث.
گۆشەیەكی تایبەتە بەكۆمەڵناسیی ئاین ئەڤین ئیبراهیم فەتاح
()7
مۆدێلەكانی حیجاب و شكاندنی تابوو كچێك هەبوو لە زانكۆ لەماڵەوە ب��ەزۆر حیجابیان پێ كردبوو ،كە خۆی ب��اوەڕی پێ نەبوو لە زانكۆ فڕێی دەدا .ئەم كچە كاتێك هاوسەرگیری كرد بە ئ��ارەزووی خ��ۆی ،نەك حیجابی فرێدا بگرە جلی وەهای دەپۆشی لە ئەژدادی خانەوادەی من ئەو جالنە نەبوو ،كە لە خانەوادەكەم كەس زۆری بۆ نەهێناوین سەرپۆش دانێن یان دانەنێن ،ئیدی بە ئارەزوو عەقڵی خۆمان دەپۆشین .ئەم حیجابە بەزۆرە ئەمڕۆ رەنگدانەوەیەكی دیكەی ناشیرینی هەیە، ئەوەیە كچە خان لە ژێر سەپۆشەوە تۆپێك گوڵی بە قوماش دروستكراو لە تەوقی سەری دادەنێت و سەرپۆشەكەی لەسەر دەدەنێت ،زۆر جار بینیومە سەرپۆشەكە تەنیا تۆپە گوڵكە دەشارێتەوە نەك قژی .لە بنەڕەتدا لە ئیسالمدا قژ عەورەتە نەك تۆپە گوڵی قوماش! لە حەدیسی سەحیحی موسلیمدا هاتوە: روى مسلم يف صحيحه عن أبي هريرة رضي اهلل عنه قال :قال رسول اهلل صلى اهلل عليه وسلم: صنفان من أهل النار مل أرهما :قوم معهم سياط كأذناب البقر يضربون بها الناس ،ونساء كاسيات عاريات مائالت مميالت ،رؤوسهن كأسنمة البخت املائلة ،ال يدخلن اجلنة وال جيدن رحيها ،وإن رحيها ليوجد من مسرية كذا وكذا. ن��ەوەوی ب��ەم شێوەیە تەفسیری دەك��ات: (ئەوەی پەیوەندی بە حیجابەوە دەڵێم ئەگینا ستوونەكەم بەش ناكات خۆت بیخوێنەوە) ئەو كچانەی قژیان لە پشتی سەریان كۆ دەكەنەوەو بەرزی دەكەنەوە وەك پشتی حوشتر وایە.. ئەم كچانە ئەهلی جەهەننەمن و نیشانەی ئاخر زەمانن! لەكچێكی وەها پرسیارم كرد ،بۆچی ئەم سەرپۆشەت داناوە؟ گوتی لەترسی خودا! ـ ئاخر سەرپۆشەكەت قژتی نەشاردوەتەوە تەنیا تۆپە گوڵێكی قوماشی شاردوەتەو‌ه ئەم شێوازەش مانای دوو شتە یەكەم سەرنجی پیاو رادەكێشیت كە قژت فرەس كە واش نیە، دووەم ،بە پێی قسەی پێغەمبەرەكەت ئەم جۆرە حیجابە ئەهلی دۆزەخن و نیشانەی ئاخیر زەمانن! كچە داماوه‌ک ه نەیزانی بێژێت چی؟! وتم كچم مەترسەو مەشڵەژێ فرە جۆری دیكەی حیجاب هەنە :حیجابی ئیرانی ،ئەفغانی، سعودی ،مالیزی. ئیسالمیەكانی كوردستان داهێنانیان كردوە، كاكە! حیجابی یەكگرتوو هەیە! لەم وت��ارەدا مەبەستم ئەوەیە ژن پۆشین تابوویەكی ئیسالمیە ،بەاڵم ژنان شكاندوویانە بە دوو شێوە :ئاشكراو نا ئاشكرا. ئاشكراكەی وەك منە كە هەرگیز سەرم ناپۆشم ئەگەر قژم هەمووی سپی بێت بۆیاخی دەكەم یان نایكەم. نائاشكرا ئەوانەن كە سەرپۆشێكیان داناوە و سێچارەكی قژو پەرچەمیان دیارە و پێت ئێژن: باوەڕمان بە خوداو پەیامبەرە! جا گوڵەكەم ئەم جۆرەیان نەباوەریان بەخوداو پەیامبەر هەیە نەبیریشیان لێكردوەتەوە وەك خورافە...ئەو كچانەی ئەو جۆرە سەرپۆشە دادانێن یان بەزۆر پێیان دانراوە یان بۆ مەبەستی ئەوەیانە سەرنجی پیاوان راكێشن..لەوەی دووەم سەركەوتو دەبن چونكە سەرپۆشەكانیان الی پیاوان جوانە. ئەگەر وا نیەو ب��اوەڕی��ان ب��ەوەی��ە خۆیان بپێچنەوە بۆ ئ��ەوەی ئەو گوناهە نەكەن كە پیاو خۆی ناگرێت و نەزەریان نەكات ،دەی با هەر لەماڵەوە بن و خۆیان بۆ پارلەمان كاندید نەكەن ،ب��ەاڵم ،ئەم جۆرە حیجابە نە لەگەڵ خۆیان و نە لەگەڵ خودایان راستگۆن ،تەنیا مۆدێلەو بەدوای چوونە.
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
كؤنت َيكست
6
رەچەڵەكی فەلسەفەی یۆنانی‌و گەشەكردنی نوسینی :واڵتەر ستەیس و .لە عەرەبییەوە :ئەكبەر حەسەن
()2-2 زۆرجار لە خۆرهەاڵت مرۆڤ گوێی لەوە دەبێت ئایدیالیزمی خۆرهەاڵتی لە بەرامبەر ماتەریالیزمی خۆرئاواییدایە .ئەم جۆرە دەستەواژانە هەندێك حەقیقەتی رێژەییان تێدایە .بەاڵم ئەگەر مەبەست ئەوە بێت لە خ��ۆره��ەاڵت ی��ان ه��ەر شوێنێكی تر رەگەزێكی مرۆیی هەیە ،كە بە سروشتی خۆی ئایدیالیستە ،ئەو كاتە ئەم قسەیە هیچ مانایەكی نابێت ،چونكە ماتەریالیزم لەناو هەر مرۆڤێكدا چێنراوە .ئێمە وەك مرۆڤی ماتەریالیست لەدایك دەبین جا ئیتر خۆرهەاڵتی بین یان خۆرئاوایی. پاشان ،كاتێك هەوڵ دەدەین بیر لە شتە نامادییەكانی وەك خوداو رۆح بكەینەوە، ئ��ەم بیركردنەوەیەمان پێویستی بە هەوڵێكی ب��ەردەوام‌و تێكۆشانێكی زۆر هەیە ب��ۆ ئ���ەوەی وەك شتی نامادی سەیری خوداو رۆح نەكەین ،ئەو كاتەش بیركردنەوەكە بیركردنەوەیەكی ناباو دەبێت .لەوانەیە سەدان هەزار ساڵ لە میراتی ماتەریالیزم لە دژمان بێت .ئایدیا میللییەكە دەرب��ارەی خێو ئەمە روون دەكاتەوە .بە باوەڕی من ئەو كەسانەی بڕوایان بە خێو هەیە ،وەك جۆرێك لە رۆحی بێ جەستە سەیری دەكەن .وێنەی خێوەكان لە گۆڤارەكاندا وا پیشانیان ئ��ەدات ،وەك ئ��ەوەی لە مادە دروست بووبن ،بەاڵم مادەیەك كە نەرم‌و ناسكەو لە هەڵم دەچێت .هەندێك سیستەمی بیركردنەوەی هیندییانە هەن ،كە وەك ب��ی��رك��ردن��ەوەی��ەك��ی ئایدیالی سەیری خۆیان دەكەن ،لەگەڵ ئەوەشدا فێرمان دەكەن كە بیر یان عەقڵ جۆرێكی زۆر دەقیقی مادەیە‌و لە هەر مادەیەكی تر كە فیزیاناس‌و كیمیاناس لێی دەكۆڵنەوە، دەقیقترە .ئەمە زۆر سەرنجڕاكێشە، چونكە ئەوە پیشان دەدات كە نووسەری ئ��ەو ئایدیایانە بە شێوەیەكی ئاڵۆز هەست دەكەن هەڵەیە ئەگەر وەك مادە بیر لە بیركردنەوە بكرێتەوە ،بەاڵم لەبەر ئەوەی ناتوانن بە جۆرێكی تر بیری لێ بكەنەوە ،ئەویش لەبەر ئەو رەگەی كە ماتەریالیزم لە مرۆڤدا هەیەتی ،هەوڵ دەدەن گوناهەكەیان ك��ەم بكەنەوە ب��ەوەی مادەكە وەك جۆرێك م��ادەی نەرم‌و نیان‌و الواز پیشان بدەن .بێگومان ئەم قسەیە قسەیەكی بێمانایە‌و وەك پۆزشی ئەو دایكە وایە كە منداڵێكی زۆڵ دەخاتەوە‌و دەڵێت مناڵەكە مناڵێكی زۆر بچووكە .ئەم مادە نەرم‌و نیانە هەروەك فیشەك یان مس مادەیە .ئەم جۆرە مەزهەبانە بە ت��ەواوی ماتەرین ،بەاڵم ئەو ئاستەنگە بێوێنەیە روون دەكاتەوە، ك��ە ع��ەق��ڵ��ی ئ��اس��ای��ی رووب���ەڕووی���ان دەبێتەوە لە هەوڵدانی بۆ بەرزبوونەوە ل��ە ب��ی��رك��ردن��ەوەی هەستەكییەوە بۆ بیركرنەوەی ناهەستەكی ،ماتەریالیزمی شاراوە لە مرۆڤدا پیشان دەدەن. ئەم ماتەریالیزمە مرۆییە سروشتییە هاوكات هۆكاری سۆفیزم‌و سیمبۆلیزمە. سیمبۆلیزم بە زەرورەت دوو زاراوە دەگرێتە خۆی :سیمبۆل‌و ریاڵیتی ،كە سیمبۆلیزەیان دەكات .سیمبۆل هەمیشە شتێكی هەستەكی ی��ان مادییە ،یان وێنەیەكی زەینیی شتێكە ،حەقیقەتیش هەمیشە شتێكی نامادییە .لەبەر ئەوەی عەقڵی مرۆیی هەمیشە لە ملمالنێیەكی سەخت دای��ە بۆ ئ��ەوەی بەشێوەیەكی ناهەستەكی بیر بكاتەوە ،هەوڵ دەدات بە هۆی سیمبۆلەكانەوە یارمەتیی خۆی بدات .بۆ نموونە شتێكی مادی دەهێنێت‌و وای لیدەكات سیمبۆل بێت بۆ شتێكی نامادیی وەها ،كە تێگەشتنی ئەستەمە. بەم شێوەیە ،وا باسی خودا دەكەین وەك ئ��ەوەی رووناكیی رووناكییەكان بێت. گومان لەوەدا نییە ئەمە گوزارشتكردنێكی زۆر سروشتییە لە هۆشیاریی ئایینی‌و مانای خ��ۆی هەیە ،ب��ەاڵم حەقیقەتی رووت نییە .رووناكی بوونێكی فیزیاییە‌و خ��ودا رووناكییەكی ت��ەواو نییە ،وەك چۆن گەرمی یان كارەباش نییە .خەڵك وا باسی سیمبۆلیزم دەكەن ،وەك ئەوەی شتێكی بااڵ‌و بەشكۆ بێت .دەڵێن« :چ
توحفەیەكی سیمبۆلیی جوانە!» بەاڵم لە راستیدا سیمبۆلیزم نیشانەی عەقڵێكی بێتوانایە ،نیشانەی الوازیمانە نەك بەهێزیمان .رەگەكەی لە ماتەریالیزمدایە‌و بەرهەم‌و پروپاگەندەی ئەو كەسانەیە ،كە ناتوانن بەرز ببنەوە بۆ ئاستی سەروو مادی. ئێستا دەت��وان��ی��ن بڵێین فەلسەفە لە جەوهەردا هەوڵدانە بۆ تێپەڕاندنی ئەم جۆرە لە بیركردنەوەی سیمبۆلی‌و سۆفییانە‌و گەشتن بە حەقیقەتی رووت‌و تێگەیشتن لەوەی لە پشت سیمبۆلەوەیە وەك ئەوەی كە خۆی هەیە .ئەم جۆرە بیركردنەوە ئاستنزمە یارمەتییەكە بۆ ئەو كەسانەی كە خۆیان لە ئاستێكی نزمدان، بەاڵم رێگرێكە لە بەردەم ئەو كەسانەدا كە هەوڵ دەدەن بگەن بە بااڵترین ئاستی حەقیقەت. زۆرجار دەوترێت فەلسەفە بابەتێكی سەخت‌و ئاڵۆزە‌و سەختەییەكەشی ئەوەیە هەوڵ دەدات بەشێوەیەكی ناهەستەكی بیر بكاتەوە .هەركاتێك لە فەلسەفەدا دەگەین بە شتێك‌و وادەردەكەوێت ئەو شتە لە سەرووی ئێمەوەیە ،بەشێوەیەكی گشتی دەبینین رەگی كێشەكە لەوەدایە هەوڵ دەدەین بە رێگایەكی هەستەكی بیر لە شتە ناهەستەكییەكان بكەینەوە، واتە هەوڵ دەدەین وێنەیەكی زەینی بۆ دروست بكەین ،چونكە هەموو وێنەیەكی زەینی لە م��ادەی هەستەكی پێكدێت، ئەم جۆرە وێنانە لەگەڵ بیری پەتیدا ناگونجێن‌و نابنە دەرخ���ەری .مەحاڵە ئەم ئاستەنگە تێبپەڕێنین ،تەنانەت گەورەترین فەیلەسووفەكانیش ملكەچی ئەم ئاستەنگە ب��وون .زۆرج��ار ئاماژە بۆ ئەوە دەكرێت كاتێك فەیلەسوفێكی مەزنی وەك پارمەندیس ی��ان پالتۆن شكست دەهێنێت‌و سەری لێ دەشێوێت لەم ئاستەنگانەدا ،هۆكارەكەی ئەوەیە، سەرباری ئ��ەوەی ساتێك لە ساتەكان دەگاتە بیركردنەوەی پەتی ،جارێكی تر لە بیركردنەوەی هەستەكیدا نوقم دەب��ێ��ت��ەوەو ه��ەوڵ دەدات وێنەیەكی زەینی دروست بكات بۆ ئەو شتەی كە وێنەكێشانی مەحاڵە ،پاشان دەیەوێت وێنەكە پیشان ب���دات ،ب��ەم شێوەیە دەكەوێتە پ��ارادۆك��س��ەوە .كاتێك لە فەلسەفە دەكۆڵینەوە ،دەبێت هەمیشە ئەمەمان لە پێش چاو بێت. لە سەردەمی مۆدێرندا فەلسەفە دابەش دەبێت بەسەر سێ لقدا :میتافیزیك كە تیۆری حەقیقەتە ،فەلسەفەی ئەخالق كە تیۆری چاكەیە‌و ئیستاتیكا كە تیۆری ج��وان��ە (the theory of the .)beautifulبەاڵم ئەم دابەشكردنە مۆدێرنانە لەگەڵ فەلسەفەی یۆنانیدا ناگونجێن ،ل��ەب��ەر ئ��ەوە باشتر وای��ە لێگەڕێین دابەشكردنە سروشتییەكان خۆیان گەشە بكەن لە بری ئەوەی هەوڵ بدەین مادەكەمان ناچار بكەین خۆی لەگەڵ ئەم قاڵبانەدا بگونجێنێت. ئێستا ئەگەر سەیری جیهان بكەین‌و بپرسین لە چ واڵتێك‌و چ سەردەمێك ئەو جۆرە بیركردنەوەیەی كە باسمان كرد ئەوپەڕی گەشەكردنی بەخۆیەوە بینییەوە ،لە وەاڵم���دا یۆنانی كۆن‌و ئەوروپای نوێ دەبینینەوە .لە میسرو چین‌و ئاشوور ...شارستانێتی گەورە ه��ەب��وون ،ئ��ەم شارستانێتانە هونەر‌و ئایینیان بەرهەم هێناوە ،ب��ەاڵم هیچ جۆرە فەلسەفەیەكیان بەرهەم نەهێناوە. تەنانەت رۆمای كۆنیش هیچ شتێكی بۆ سەر جیهانی فەلسەفە زیاد نەكردووە. ئەو كەسانەی كە بە فەیلەسوفانی رۆما ناودەبرێن ،وەك ماركۆس ئۆریلیۆس، سینكا ،ئەپیكتیتۆس ،لۆكریتوس، هیچ بنەمایەكیان نەخستۆروو لە رووی ج��ەوه��ەرەوە ن��وێ بێت .ئ��ەوان تەنیا قوتابیی قوتابخانە یۆنانییەكان بوون. دەشێت نووسینەكانیان پڕ لە بایەخ و هەستی جوامێرانە بێت .بەاڵم شتێكی ئ��ەوت��ۆ ل��ە بیری ج��ەوه��ەری��ی ئ��ەوان��دا نییە ،كە پێشتر یۆنانییەكان پەرەیان پێنەدابێت. سەبارەت بە هیندستان ،مەسەلەكە زۆر جێی گومانە .راكان جیاوازن سەبارەت ب��ەوەی ئایا هیندستان لە بنەڕەتەوە فەلسەفەی هەیە یان نا؟ ئۆپانیشاد جۆرێك بیركردنەوەی ئایینی-فەلسەفیی
فةلسةفةى يؤنانى لةيؤنانةوة سةريهةلَدا
تێدایە .پاش ئەمە ،ئەو قوتابخانانە هەن، كە پێیان دەوترێت شەش قوتابخانە فەلسەفییەكە .هۆكارەكانی باسنەكردنی بیری هیندی لە مێژووی فەلسەفەدا ئەمانەی الی خوارەوەن: یەكەم /فەلسەفە لە هیندستان هەرگیز خۆی لە پێویستییە ئایینی‌و كردەییەكان جیانەكردۆتەوە ،زۆر بە دەگمەن ئایدیالی مەعریفە لە خۆیدا دەبینین .مەعریفە تەنیا وەك رێگایەك بۆ دەرب��ازب��وون خوازراوە .ئەریستۆتێلیس وتویەتی رەگی فەلسەفەو زانست لەناو سەرسامیدایە (خواستی مەعریفەو تێگەیشتن لە پێناو خودی مەعریفەو تێگەیشتندا). ب��ەاڵم رەگ��ی فەلسەفەی هیندی لەناو قەلەقیی تاكدایە بۆ دەرب��ازب��وون لە خراپە‌و بەاڵكانی بوون .ئەمەش هۆكاری لەدایكبوونی ئایینە نەك فەلسەفە .بە سروشتی ح��اڵ ،هەڵەیە وێنای ئەوە بكەین فەلسەفەو ئایین بە تەواوەتی لە یەكتری جیان‌و هاوبەشییەك لە نێوانیاندا نییە .ئەم دووانە لە بنچینەوە لە یەكتری نزیكن ،بەاڵم لەیەكتریش جیان .لەوانەیە راستترین روانین بۆ فەلسەفەو ئایین ئەوە بێت ،كە لە جەوهەردا هاوشێوەن‌و لە ف��ۆرم��دا لەیەك جیان .جەوهەری هەردووكیان حەقیقەتی رەها‌و پەیوەندیی سەرجەم شتەكانە ،لەناویشیاندا مرۆڤ، بەو حەقیقەتە رەهایەوە .بەاڵم لەكاتێكدا فەلسەفە ئ��ەم بابەتە بە شێوەیەكی زانستی‌و لە فۆرمی بیركردنەوەیەكی پەتیدا دەخ��ات��ەڕوو ،ئایین لە فۆرمی وێنەی هەستەكی‌و ئەفسانەو وێنەی خەیاڵی‌و سیمبۆلەكاندا دەیخاتەڕوو. ئەمەش دەمانباتە ناو هۆكاری دووەم، كە وا دەكات بیركردنەوەی هیندی زیاتر وەك بیركردنەوەیەكی ئایینی دابنرێت ن��ەك ب��ی��رك��ردن��ەوەی��ەك��ی فەلسەفی. ئەم بیركردنەوەیە زۆر بە دەگمەن لە بیركردنەوەیەكی هەستەكییەوە بەرز دەبێتەوە بۆ بیركردنەوەیەكی پەتی، ی��ان ئ��ەس��ڵ��ەن ه��ەر ب���ەرز نابێتەوە. زی��ات��ر بیركردنەوەیەكی شاعیرانەیە هەتا بیركردنەوەیەكی زانستییانە. بیركردنەوەیەكی رەزامەندە بە سیمبۆل‌و میتافۆرەكان لە بری رەزامەندبوون بە تەفسیری عەقاڵنی .هەموو ئەمانەش نیشانەی بیركردنەوەی ئایینین دەربارەی حەقیقەت زیاتر ل��ەوەی بیركردنەوەی فەلسەفی بن .بۆ نموونە ،بیركردنەوەی سەرەكی لە ئۆپانیشاددا ئەوەیە هەموو گەردوون لە یەك بوونەوەرەوە سەرچاوەی گ��رت��ووە ،ب��وون��ەوەرێ��ك كە ناگۆڕێت، نەمر‌و ناكۆتایە‌و ن��اوی «براهمەن» یان «باراماتمان»ە .كاتێك دەگەینە مەسەلە یەكالكەرەوەكە ،كە ئەوەیش ئەوەیە چۆن گەردوون لەم بوونەوەرەوە سەرچاوەی گرتووە ،دەستەواژەی لەم جۆرە دەبینینەوە« :وەك چۆن رووناكی ل��ە مەشخەڵ دەردەك���ەوێ���تو ئاسنی گەرمی سوورەوەبوو لە شتێكی شاراوە
كە هەزاران جار پێچراوە ،دەردەكەوێت، سەرجەم شتەكانیش لە «نەگۆڕاو»ەوە دەردەك���ەون‌و جارێكی تر دەگەڕێنەوە بۆ ئەو ن��ەگ��ۆڕاوە» ،یان «وەك چۆن تۆڕ لە جاڵجاڵۆكەو پریشكی چكۆلە ئاگرەوە دەكەوێتەوە ،بە هەمان شێوە سەرجەم بوونەوەرە زیندووەكان ،هەموو جیهانەكان ،خواوەندەكان‌و بوونەوەرەكان لە یەك دەروونەوە سەرچاوە دەگرن». هەزاران نموونە لەم جۆرە دەستەواژەیە لە ئۆپانیشاددا هەیە .بەاڵم ئاشكرایە ئەم دەستەواژانە هیچ شتێك تەفسیر ناكەن‌و هەوڵی تەفسیركردنی هیچ شتێكیش نادەن .ئەم جۆرە دەستەواژانە هیچ نین جگە لە میتافۆری بەتاڵ ،زیاتر وێنەیەكی شاعیرانەیە ل��ەوەی بیركردنەوەیەكی زانستییانە بێت .ل��ەوان��ەی��ە خەیاڵ‌و ه��ەس��ت��ی ئ��ای��ن��ی ت��ێ��ر ب��ك��ەن ،ب��ەاڵم تێگەیشتنی عەقڵی تێر ناكەن .جارێكی تریش ،كاتێك كریشنا لە بهاگڤات-گیتادا وەس��ف��ی خ��ۆی دەك���ات وەك مانگێك لە نێو ماڵی مانگەكاندا( ،)1خۆرێك لەنێوان ئەستێرەكاندا ،یان مێرو()2 لە نێوان چیاكاندا كە لوتكەی بەرزی هەیە .ئاشكرایە ئێمە یەك لە دوای یەك وێنەی هەستەكی لەسەر یەكتر كەڵەكە دەك��ەی��ن بەبێ تێگەیشتنی زیاتر لە سروشتی بوونە رەهاكە لە خۆیدا .مانگ‌و خۆر‌و مێرو شتی هەستەكیی فیزیایین، ئەمەش بە تەواوەتی بیركردنەوەیەكی هەستەكییە ،لەكاتێكدا ئامانجی فەلسەفە بەرزبوونەوەیە بۆ ئاستی بیركردنەوەی پ���ەت���ی .ل���ە ن��م��وون��ەی ئ���ەم ج���ۆرە پەرەگرافانەدا ئێمە هیشتا لە ئاستی سیمبۆلیزمداین ،فەلسەفەش تەنیا ئەو كاتە دەست پێدەكات ،كە سیمبۆلیزم تێبپەڕێنێت .بێگومان دەتوانین ئەو هێڵە بگرینە بەر ،كە پێی وایە بیركردنەوەی مرۆڤ لە توانایدا نییە لە بێكۆتایی لە خۆیدا تێبگات‌و دەتوانین جارێكی تر بگەڕێینەوە بۆ سیمبۆلەكان .بەاڵم ئەمە مەسەلەیەكی ترە ،ئەگەر بەرزبوونەوە ل��ە ب��ی��رك��ردن��ەوەی هەستەكییەوە بۆ بیركردنەوەی پەتی شیاو بێت یان مەحاڵ بێت ،فەلسەفە لە بنەڕەتدا هەوڵدانە بۆ ئەم بەرزبوونەوەیە. دواجار ،زۆرجار بیركردنەوەی هیندی لە مێژووی فەلسەفە دوو دەخرێتەوە، چونكە ئەم بیركردنەوەیە (سروشتەكەی هەرچییەك بێت) لە دەرەوەی شەپۆلی سەرەكیی پەرەسەندنی مرۆییە‌و بەهۆی بەربەستە جوگرافییەكان‌و بەربەستەكانی ترەوە داب��ڕاوە .دواج��ار ،بیری هیندی، بەهاكەی هەرچەند بێت ،كاریگەرییەكی زۆر كەمی هەبوو لەسەر فەلسەفە بە شێوەیەكی گشتی. زۆرجار خۆرهەاڵتناسەكان بانگەشەی ئ��ەوە دەك��ەن كە فەلسەفەی یۆنانی لە هیندستانەوە سەرچاوەی گرتووە. ئەگەر ئەم بانگەشەیە راست بێت ،ئەوا كاریگەرییەكی زۆری دەبێت لەسەر
دەس��ت��ەواژەك��ەم��ان لە دوای��ی��ن بڕگەی پێشوودا .بەاڵم راست نییە .باوەڕێك هەیە گوایە فەلسەفە لە خۆرهەاڵتەوە هاتووە ،مەبەستیش لەمە میسرە .بەاڵم ئەم تیۆرەش خراوەتە الوە .كولتووری یۆنانی ،بە تایبەتی ماتماتیك‌و فەلەكناسی ق��ەرزب��اری میسرە ،ب��ەاڵم فەلسەفەی یۆنانی قەرزباری ئەم سەرچاوەیە (واتە میسر) نییە .كاهینەكانی ئەسكەندەرییە بوون بانگەشەیان بۆ ئەو ڕایە كرد كە گوایە یۆنان فەلسەفەی لە میسرەوە وەرگرتبێت .تاقە پاڵنەریشیان ئەوەبوو پیشانیبدەن ك��ە سەركەوتنەكانی فەلسەفەی یۆنان قەرزارباری میسرە، ئ���ەم���ەش ه��ەس��ت��ی ل��ەخ��ۆب��ای��ب��وون��ی نەتەوەییانی بەرزدەنرخاند ..قسەیەكی م��ەزن‌و جوان دەب��وو ئەگەر بیانوتایە: «دەبێت ئەمە لە ئێمەوە سەرچاوەی گ��رت��ب��ێ��ت» .پ��اڵ��ن��ەرێ��ك��ی ت����ەواو هاوشێوە هەیە لە پشت ئەو بانگەشە خۆرهەاڵتییانەوە ،كە دەڵێن فەلسەفەی یۆنانی لە هیندستانەوە سەرچاوەی گرتووە .هیچ بەڵگەیەك لەسەر ئەمە نییەو بنچینەی ئەم رایە ئەو لێكچوونە گریمانەییەیە كە لە نێوان هیندستان‌و یۆناندا هەیە .ب��ەاڵم لە راستیدا ئەم لێكچوونە لێكچوونێكی ئەفسانەییە. م��ۆرك��ە گ��ش��ت��ی��ی��ەك��ەی ف��ەل��س��ەف��ەی یۆنانی ئەوروپاییە‌و هەتا سەر ئێسك ناخۆرهەاڵتییە .بە زۆری باوەڕی دۆنادۆن دەخرێتە روو .فیساگۆراسییەكان باسی ئەم ب��اوەڕەی��ان ك��ردووە كە مۆركێكی ه��ی��ن��دی��ی��ان��ەی ه��ەی��ەو ل��ە ئ��ەوان��ەوە گوازراوەتەوە بۆ ئەمپادۆكلیس‌و پالتۆن. فیساگۆراسیەكانیش ل��ە سیستەمی ئۆرفەیان وەرگ��رت��ووە ،كە دەشێت بە شێوەیەكی ناڕاستەوخۆ لە هیندەوە هاتبێت .لە راستیدا ئەمەش جێی دڵنیایی نییەو مایەی گومانە .ب��ەاڵم تەنانەت ئەگەر راستیش بێت ،هێشتا هیچ شتێك ناسەلمێنێت .دۆن��ادۆن لە فەلسەفەی یۆنانیدا گرنگییەكی ئ��ەوت��ۆی نییە. تەنانەت الی پالتۆن ،كە بە شێوەیەكی بەرچاو بەكاریدەهێنێت ،مەسەلەیەكی زۆر جەوهەری نییە بە نیسبەت بیرۆكە سەرەكییەكانی فەلسەفەكەی‌و تەنیا بە شێوەیەكی دەستكرد پەیوەستە بە فەلسەفەكەیەوە .دۆنادۆن كاریگەرییەكی خ��راپ��ی ه��ەب��ووە ل��ەس��ەر فەلسەفەی پالتۆن ،چونكە تا رادەیەكی زۆر هۆكاری ئەو هەڵە گەورەیەی فەلسەفەكەی بوو، كە دواتر دەبوو ئەریستۆتێلیس راستی بكاتەوە .لە باسكردنی هەردوو مەزهەبی پالتۆن و ئەریستۆتێلیسدا ئەمەمان بە باشی بۆ روون دەبێتەوە. رەچەڵەكی فەلسەفەی یۆنانی نە لە هیندستانە ،نە لە میسرە ،نە لە هیچ شوێنێكی تری دەرەوەی یۆنانە .تەنیا یۆنانییەكان ب��ەرپ��رس��ی فەلسەفەی یۆنانین .مەسەلەكە بەو جۆرە نییە مێژوو بیری یۆنانی بگێڕێتەوە بۆ خاڵێك‌و پێش ئ��ەو خاڵە ئ��ەو بیرە پەرەیسەندبێت‌و ئینجا گەشتبێت بە یۆنان یان نەتوانرێت سەرەتاكانی تەفسیر بكرێت .ئێمە ئاشنای مێژووی فەلسەفەی یۆنانین، ئەگەر ئەم دەربڕینە راست بێت ،هەر لەو كاتەوە كە لە سەرەتادا بووە‌و لە النكەدا ب��ووە .لە دوو بەشی دوات��ردا هەوڵی یۆنانییەكان دەبینین .هەوڵی یەكەم تا رادەیەكی زۆر هەوڵی سەرەتایی بوون‌و هەوڵێكی خام‌و بێ سیما بووە. زۆر بێمانایە ئەگەر پێمان وابێت ئەوان خۆیان ئەم هەوڵەیان نەداوە .دەتوانین لەم سەرەتا خامەوە بە وردی شوێنپێی پەرەسەندنە گشتییە هەڵبگرین هەتا ئەو كاتەی الی ئەریستۆتێلیس‌و پاش ئەریستۆتێلیس دەگاتە ترۆپكی خۆی. پاشان ،هیچ پێویست ناكات لە هیچ خاڵێكدا گریمانەی بوونی كاریگەرییەكی دەرەكی بكەین. ف��ەل��س��ەف��ەی ی��ۆن��ان��ی ل��ە س���ەدەی شەشەمی پێش زایین دەست پێدەكات. ئەو كاتە دەس��ت پێدەكات كە خەڵك ب��ۆ ی��ەك��ەم ج��ار هەوڵیان دا وەاڵم��ی ئ��ەم پرسیارە ب��دەن��ەوە« :تەفسیری بوونی جیهان چییە؟» بێگومان پێش ئ��ەم م��اوەی��ە ئەفسانەو كۆسمۆگۆنیا (بیرو بۆچوون دەرب��ارەی سەرهەڵدانی گ���ەردوون)و تیۆلۆجیای شاعیرانەمان
هەیە .بەاڵم ئەمانە هیچ هەوڵێك نادەن بۆ خستنەڕووی تەفسیرێكی سروشتی بۆ شتەكان ،زیاتر پەیوەندییان بە شیعر‌و ئایینەوە هەیە ،نەك فەلسەفە. كاتێك ب��اس��ی ف��ەل��س��ەف��ەی یۆنان دەكەین ،نابێت تەنیا ئاماژە بۆ ئەو نیشتیمانی دایكە بكەین كە ئەمڕۆ پێی دەڵێین یۆنان .لە سەردەمە كۆنەكانی مێژوودا یۆنانییەكانی نیشتیمانی دایك كۆچیان كرد بۆ دوورگەكانی دەری��ای ئیجە‌و سەقەلیە‌و ب��اش��ووری ئیتالیا‌و كەناری ئاسیای بچووك‌و شوێنەكانی تر. لەو شوێنانە كۆڵۆنی (موستەعمەرە) ی گەشاوەیان بونیاد نا .فەلسەفەی یۆنان فەلسەفەی هەموو ئەم شوێنانە دەگرێتەوە ،لەبەر ئەوە پێویستە لە رووی رەگەزەوە لێی بكۆڵینەوە نەك لە رووی زەوی‌و جوگرافیاوە .ئەم فەلسەفەیە فەلسەفەی میلەتی یۆنانییە جا ئیتر لە هەر شوێنێكدا بێت .لە راستیشیدا یەكەمین م��اوەی فەلسەفەی یۆنانی بیركردنەوەی ئەو كەسانە لەخۆ دەگرێت، كە لە كۆڵۆنییە یۆنانییەكاندا ژیاون. فەلسەفەی یۆنانی بە شێوەیەكی سروشتی بەسەر سێ م��اوەدا داب��ەش دەبێت :یەكەم /دەشێـت ماوەی یەكەم تا رادەیەك بە ماوەی فەلسەفەی پێش سوكرات ناو ببەین ،ئەگەرچی ئەم ماوەیە سۆفیستەكان ناگرێتەوە كە لە یەككاتدا پێش سوكرات‌و لە سەردەمی سوكراتدا ژیاون .ئەم ماوەیە ماوەی دەركەوتنی فەلسەفەی یۆنانییە .دووەم /ماوەی سۆفیستەكان تا ئەریستۆتێلیس ،كە سوكرات‌و پالتۆن دەگرێتەوە ،ماوەی پێگەیشتنی فەلسەفەی یۆنانییە‌و ترۆپكە راستەقینەكەشی بەبێ هیچ گومانێك مەزهەبەكەی ئەریستۆتێلیسە .ماوەی سێیەم /فەلسەفەی پاش ئەریستۆتێلیسە كە ماوەی داڕووخان‌و هەرەسهێنانی بیری نەتەوەییە .بێگومان ئەم دابەشكردنە دابەشكردنێكی هەڕەمەكیانە نییە، چونكە هەر ماوەیەك تایبەتمەندیی خۆی هەیە‌و لە كاتی خۆیدا روون دەكرێتەوە. س��ەب��ارەت ب��ە ئاشناییمان لەگەڵ ف��ەل��س��ەف��ەی پێش س��وك��رات ،چەند وشەیەكی ك��ەم ه��ەن بوترێن .ئەگەر بمانەوێت ئاشنای بیركردنەوەی پالتۆن‌و ئەریستۆتێلیس بین دەرب����ارەی هەر شتێك ،بە ناچاری دەبێت بگەڕێینەوە بۆ كتێبەكانیان .بەاڵم جگە لە فراگمێنت، هیچ نووسین‌و كتێبێكی فەیلەسووفانی پێش سوكراتمان بە دەست نەگەشتووە، ئەمە جگە لەوەی ژمارەیەكی زۆر لەو فەیلەسووفانە بۆچوونەكانی خۆیانیان ن��ەن��ووس��ی��ووە .ئاشنابوونی ئێمە بە مەزهەبی ئەو فەیلەسووفانە ئەنجامی لێكۆڵینەوەی قووڵی لێكۆڵەرانە لەو بابەتانەی ئێستا لەبەردەستماندان .بۆ خۆشبەختی ،ئەم بابەتانە لە بەردەست دان‌و دەشێت بەسەر سێ كۆمەڵەدا دابەش بكرێن .یەكەم /فراگمێنتی نووسینە رەسەنەكانی خودی فەیلەسووفان .ئەم فراگمێنتانە هەندێك جار دوورودرێ��ژ‌و گرنگن ،هەندێك جاریش كەمن .دووەم/ الی پالتۆن‌و ئەریستۆتێلیس ئاماژە هەن، لە هەمووشیان گرنگتر ئەوەیە كە لە وتاری یەكەمی كتێبی «میتافیزیك»ی ئەرستۆدا هەیە ،كە دەربارەی مێژووی فەلسەفەیە هەتا سەردەمی خۆی‌و یەكەم هەوڵی ت��ۆم��ارك��راوە بۆ نووسینەوەی مێژووی فەلسەفە .سێیەم /ژمارەیەكی زۆر س��ەرچ��اوە ه��ەن ،كە هەندێكیان بەهادار‌و هەندێكی تریان بێبەهان‌و لە بەرهەمی نووسەرانی دوات��ری هەمان سەردەمی كۆندان. پەراوێزەكان ( )1ماڵەكانی مانگ :سووڕانەوەی مانگ بە دەوری زەویدا بەسەر چەند قۆناغێكدا دابەش كراوە ،بەم قۆناغانە دەوترێت ماڵەكانی مانگ. ( )2مێرو :پێگەی ویكی پێدیا :چیایەكی پ��ی��رۆزە لە كۆسمۆلۆجیای هیندی‌و بودیدا‌و چەقی جیهانی فیزیكی‌و میتافیزیكی‌و رۆحیە. ئیسایكلۆپێدیای بریتانیكا :ل��ە ئەفسانەی هیندۆسیدا چیایەكی زێرینە لە چەقی گەردووندا‌و تەوەرەی جیهانە. سەرچاوە تأريخ الفلسفة اليونانية ،تأليف ،وولتر ستيس، ترجمة :مجاهد عبدالمنعم مجاهد ،دارالثقافة للنشر والتوزيع ،قاهرة ،الطبعة االولى،1984 ، ص 27-13
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
7
كؤنت َيكست
فرۆید زیندووە! سالڤۆی ژیژەك و :وەلید عومەر لەم سااڵنەی دواییدا زۆرجار ئەوەمان بەر گوێ دەكەوێت كە دەروونشیكاری م����ردووە .گ��وای��ا ل��ەگ��ەڵ پێشكەوتنە نوێیەكانی زانستەكانی مێشكدا بە خاك س��پ��ێ��ردراوە ،ئەویش لە جێیەكدا كە هەمیشە پێیەوە پەیوەست بوو ،واتە لە عەمباری خرتكە و پرتكەی گەڕانی دۆگمایانەی پێش-زانستی بەدوای مانا ش��اراوەك��ان و ،لە تەنیشت (قەشە) ئیعتیراف وەرگ���رە مەسیحییەكان و تەفسیركارانی خەونەوە .بە وتەی تۆد دۆفریسنە ناتوانرێت هیچ ڕووخسارێك لە مێژووی مرۆڤدا بدۆزرێتەوە كە زیاد –لە فرۆید -كەوتبێتە هەڵەوە لە بونیادەكانیدا. هەندێك ئەوەشی دەخەنە سەر ،بەس ێ دەرچێت .لە ساڵی 2005دا ماركسی ل و دوای ئەو كتێبە بەدناوەی كە لە ژێر ناونیشانی كتێبی ڕەشی كۆمۆنیزم دا باڵوبووەوە بۆ ئەوەی لیستێك لە تاوانی كۆمۆنیستەكان بخاتەڕوو ،تەنیا دەكرا چ��اوەڕوان��ی ئ��ەوە بین -كتێبی ڕەشی دەروونشیكاری-یش ،بكەوێتە بازاڕەوە، كە هەڵە تیۆرییەكان و تەڵەكەبازییە كلینیكییەكانی دەروونشیكاریی ڕیز كردبێت .ئەم شێوازە نێگەتیڤە ،النیكەم، پەیوەستبوونی قووڵی نێوان ماركسیزم و دەروونشیكاری بە بەر چاوی هەمووانەوە دەردەخات. سەدەیەك لەمەو بەر ،فرۆید بۆ ئەوەی جێی دەسكەوتەكەی خ��ۆی بكاتەوە سەبارەت بە دۆزینەوەی نەست لە دڵی مێژووی ئەوروپای مۆدێرندا ،گەشەی دا ێ شەرمەزاریی یەك لە دوای بە ئایدیای س یەكی مرۆڤ ،یان ئەوەی كە خۆی پێی دەوت سێ «نەخۆشییە نەرجسییەكە». سەرەتا ،كۆپەرنیك دەری خست كە زەوی بە دەوری خۆردا دەسوڕێتەوە و ،بەم جۆرە ئێمەی مرۆڤی لە چەقی كائینات بێبەش ك��رد .دوات��ر ،داروی��ن بنەچەی ئێمەی لە ئەنجامی پەرەسەندنێكی كوێرەوە سەلماند و ،ئەو پێگە بااڵیەی لێ سەندینەوە كە لە ناو بوونەوەراندا هەمانبوو .دواجار ،كاتێك فرۆید خۆی ڕۆڵی بەرچاوی نەستی ئاشكرا كرد لە پرۆسە دەروونییەكاندا ،ئیدی دەركەوت كە ئیگۆیئێمە لە ماڵەكەی خۆشیدا سەرگەورە نیە .ئەمڕۆ وا دەردەكەوێت كە پێشكەوتنە زانستییەكان ،نزمی و سوكایەتیی تریان لەگەڵ خۆیاندا هێنابێت :زەی��ن تەنیا مەكینەیەكی پێدەری زانیارییەكانە و هەستكردنمان بە ئازادی و سەربەخۆیی هیچ نیە جگە لە «وەه��م و وڕێنەی بەكارهێن»ێك. بەڕواڵەت و بە بەراورد بەم دەسكەوتە، دەروونشیكاری كۆنزەرڤاتیڤتر بوو. ئایا دەروونشیكاری نەسخ و پوچەڵ دەبێتەوە؟ وا دەردەك��ەوێ��ت بەڵێ بە دڵنیاییەوە .دەروونشیكاری لە ڕووی زانستییەوە نەسخ دەبێتەوە چونكە سەرچەشنی زانینی-عەسەب ناسیی زەینی مرۆڤ جێی مۆدێلە فرۆیدییەكەی گرتۆتەوە .لە كلینیكەكانی پزیشكی دەروون��ی��دا نەسخ دەب��ێ��ت��ەوە چونكە چارەسەری دەروونشیكارانە لە ڕێگەی چ��ارەس��ەری دەرم��ان��ی و ڕەفتارییەوە دەكرێت .لە كۆمەڵگاشدا ،بە شێوەیەكی ف��راوان��ت��ر نەسخ دەب��ێ��ت��ەوە ،چونكە چ��ەم��ك��ی ڕێ��س��ا ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەك��ان ك��ە پ��اڵ��ن��ەرە سێكسییەكانی م��رۆڤ دەچەپێنن ،بەرگەی چێژگەرایی ئەمڕۆ ناگرن .س��ەرەڕای ئەمەش ،نابێت زۆر ێ پەلە بكەین .ڕەنگە لە جیاتیی ئەوە ،پ لەسەر ئەوە دابگرین كە دەروونشیكاری ت���ازە گەیشتۆتە ج���ێ .ی��ەك��ێ��ك لە س��ەرچ��اوەك��ان��ی ڕەخ��ن��ەی كەلتوریی كۆنزەرڤاتیڤی ئەمڕۆ ئ��ەوەی��ە كە لە ڕۆژگاری تۆلێرانسی ئێمەدا منااڵن فشار و سنورداری و و مەحرومییەتی توندیان لەسەر نیە .ئەمە ئەوانی داماو كردووە و لە زیادەڕەوییەكەوە بۆ زیادەڕەوییەكی
تر دەڕۆن .تەنیا دەتوانێت سنورێكی حاشاهەڵنەگر درووس��ت بكات ،لەسەر بنەمای جۆرە دەسەاڵتێكی ڕەمزیی نەگۆڕ و ڕەزام��ەن��دی ،ڕەزامەندییەك كە لە سەرپێچیكردنی قەدەغەكارییەوە بەرهەم دێ��ت .فرۆید بۆ ڕوون��ك��ردن��ەوەی ڕۆڵی «میكانیزمی نەفی و نكۆڵی» لە نەستدا، تەفسیری یەكێك لە نەخۆشەكانی خۆی دەگێڕێتەوە كە ژنێكی نەناسراوی لە خ��ەودا بینیوە« :ئەو ژنەی كە خەوم پێوە بینی ،هەر كێ بێت ،بەدڵنیاییەوە دایكم نیە» .ئەمە بەڵگەیەكی ئاشكرایە ل��ەس��ەر ئ����ەوەی ك��ە ژن��ەك��ە دای��ك��ی نەخۆشەكە بووە .لەمڕۆدا بۆ دیاریكردنی خوڕەفتاری نەخۆش ،چ ڕێگایەك لەوە باشترە كە وێنای كاردانەوەكەی بكەین بە ڕووی ئەم خ��ەوەدا« :ئەو ژنەی لە خەوەكەدا بینیم ،هەر كێ بێت ،دڵنیام پەیوەندیی بە دایكمەوە نیە!». بە شێوە نەریتییەكە{ترادسیۆنییەكە} چاوەڕوانیی ئەوە لە دەروونشیكاری كراوە كە نەخۆشەكە وا لێبكات تا بتوانێت بەسەر ڕێگرەكانی تێربوونی سێكسیی ئاساییدا زاڵ ببێت :ئەگەر ناتوانیت تێر بیت بڕۆ بۆ الی دەروونشیكارێك ،ئەو یارمەتیت دەدات لە چنگی ڕێگرییەكان ڕزگ��ار بیت .ئەوەتا ئێستا بە فەرمانی «چێژ وەربگرە» لە هەموو الیەكەوە بۆمباران دەكرێین ،ڕەنگە بشێت بە چاوێكی ترەوە سەیری دەروونشیكاری بكرێت، وەكو تاكە گوتارێك كە ڕێت پێدراوە چێژ وەرنەگریت :نەك ئەوەی»ڕێت پێ نەدرێت چێژ وەربگریت» ،بەڵكو ڕزگار ببیت لە فشاری چێژوەرگرتن{ .ژیژەك ئەمە ناودەنێت ئیگۆی پۆستمۆدێرن، ئیگۆیەك كە بەردەوام پێت دەڵێت چێژ وەربگرە!-و}. ئ��ەم گ��ۆڕران��ە پارادۆكسیكاڵە لە ڕۆڵ��ی تەفسیری دەروون��ش��ی��ك��اران��ەدا، لە هیچ كوێدا هێندەی خەوەكان ڕوون دەرن��اك��ەوێ��ت .تێگەیشتنی ب��او بۆ
خ��ەوی بینیوە؟ لە بنەڕەتدا بەڵێ. ل��ەو خ��ەوەدا كە فرۆید هەڵیبژارد بۆ ڕوونكردنەوەی تیۆرەكەی خۆی دەربارەی خەون ،ئ��ارەزووی ئەو نە سێكسییە و نە نەست-یش .جگە ل��ەوەی ئەمە لە بنچینەدا پەیوەندیی بەوەوە نیە. ئ��ەم خ��ەوە ب��ە گفتوگۆی ف��رۆی��د و ن��ەخ��ۆش��ەك��ەی (ك��ە ن���اوی ئیرما)یە دەس��ت پێدەكات ،ئەویش سەبارەت بە سەرنەكەوتنی چارەسەركردنی ئەو بەهۆی ئ��ەو گەنینەوە كە لە دەرزی لێدانەوە درووس��ت دەبێت .لە ساتی گفتوگۆكەدا ،فرۆید لێی نزیك دەبێتەوە و ب��ە وردی ن��او دەم��ی دەپشكنێت. ڕووبەڕووی دیمەنێكی ناخۆش دەبێتەوە كە برین و پێچەڵپێچی وەك ئێسقان لە ناو لووتیدایە .لەم ساتەدا و كتوپڕ ترسەكە دەبێتە كۆمیدیا .سێ پزیشك لە هاوڕێكانی فرۆید ،كە یەكیان ناوی «ئوتو»ـە ،دەردەك��ەون و بە زمانێكی نیمچە پرۆفیشناڵ و گاڵتەجاڕ دەست دەكەن بە ژماردنی هۆكارە شیمانەیی و كۆنەبوەوەكان(احتمالی و مانع الجمع)ـی گەنینی ئیرما .گەر كەسێك كەمتەرخەم بووبێت ،دەبێت لە خەودا ئاشكرا ببێت، ئ��ەو كەسەش كەسی تر نیە جگە لە ئوتو ،چونكە ئەو بوو كە دەرزی��ی دا ل��ە ئیرما :پزیشكەكان دەگ��ەن��ە ئەو ئەنجامەی كە «نەدەبوو بە هەڵەشەییەوە دەرزی��ی��ەك��ەی ل��ێ دراب���ا و لەوانەیە سرنجەكە پیس بووبێت» .كەواتە ئەو «ب��ی��رە ش��اراوە»ی��ەی پەیوەستە بە خ��ەوەوە ،نە سێكسییە و نە نەستە، بەڵكو هەمان ئارەزووی تەواو ئاگایانەی فرۆیدە بۆ خۆپاككردنەوەی لە شكستی چارەسەركردنی ئیرمادا .چۆنچۆنی ئەم مەسەلەیە لەگەڵ ئەو تێزەدا دەگونجێت كە خەونەكان ئاشكراكەری ئ��ارەزووە سێكسییەكانی نەستن؟ ل��ێ��رەدا ڕاس��ت��ك��ردن��ەوەی��ەك��ی گرنگ پێویستە .ئەو ئ��ارەزووی نەستەی كە
دوایین مانای خەو الی فرۆید چیە؟ فرۆید لە شیكردنەوەیەكدا ،تەركیز دەخاتە سەر خەو-بیر ،سەر ئارەزووی «ڕواڵەتی»ـی خۆی بۆ بێگوناهبوون لە چارەكردنی ئیرمادا .لەگەڵ ئەمەشدا ،لە وردەكاریی تەفسیرەكەیدا هەندێك ئاماژە هەن كە لەسەر ئەنگێزەی قوڵتر بەندن. خەونی ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ئیرمادا، فرۆید دەخاتەوە بیری ژمارەیەك ژنی تر. تاقیكردنەوەی دەم ،نەخۆشێكی ترمان بیر دەخاتەوە .مامۆستایەكی مااڵن كە كاتێك سەیری ناو دەمی كردبوو «وێنەی جوانییەكی تازە پشكوتوو»ـی هێنابووە بەر چاوی .پێگەكەی ئیرما سەبارەت بە پەنجەرەكە ،ئ��ەوەی دەخستەوە بیری «ژنێكی هاوڕێ گیانی بە گیانییەكانی»ـی ئیرما كە دەره��ەق بەو دیدێكی «زۆر یارمەتیدەر»ـی هەبوو ،ئێستا كە بیر لەو دەكاتەوە ئیدی «دڵنیایە كە ئەو خاتوونەش تووشی هیستریا ببوو». توێژاڵ و ئێسقانەكانی لوتی ،ئەوی دەخستەوە بیری بەكارهێنانی كۆكایین لەپێناوی كەمبوونەوەی هەاڵوسانی پەردەی ناو لوتدا .هەروەها خستنەوە بیری ئ��ەو ژن��ە نەخۆشەی كە بەپێی نمونەكەی ف��رۆی��د« ،ت��ووش��ی مردنی فراوانی ڕیشاڵی پەردەكانی ن��اوەوەی لوت»ببوو .ڕاوێ��ژی لەگەڵ یەكێك لە دكتۆرەكاندا ،ئەوەمان بیردەخاتەوە كە چارەسەری فرۆید بۆ ژنێكی نەخۆش ببووە هۆی «ژەهراوی بوونێكی توند» و پاشان مردنی نەخۆشەكە ،ئەو ژنە هەمان ناوی خوشكە گەورەكەی خۆی لێ نرابوو ،ناوی ماتێلدا بوو .ئارەزووی نەستی خەون ،بریتییە لە ئارەزووی فرۆید بۆ «بە باوك بوونی ئەزەلی» ،باوكێك كە هەموو ئەو ژنانەی لەبەردەستدایە كە هاتبوونە خەوەكەی ئیرماوە. بەاڵم ئەم خەونە نهێنییەكی تر ئاشكرا دەك��ات :خەون ئاشكراكەری ئ��ارەزووی كێیە؟ تەفسیرەكانی ئەم دواییە بە ڕوونی
فیلیسە. ئێمە بۆچی خەو دەبینین؟ وەاڵمەكەی فرۆید تا ئاستێكی خەڵەتێنەر سادەیە: دوایین ڕۆڵ و كاركردی كۆتایی خەون بریتییە ل��ە پێدانی ت��وان��ا ب��ە كەسی خەوبین تا لە خەودا بمێنێتەوە .زۆرجار ئەم وەاڵمە بە تەنیشتی ئەو خەونانەوە تەفسیر دەكرێت كە جۆرێك فاكتەری ئازاردەری دەرەكییان تیایە-وەكو دەنگە دەنگ-كە هەڕەشەی بێداربوونەوەمان لێ دەك��ەن .لە دۆخێكی وادا ،خەوبینەكە بە خێرایی ئەو بارودۆخە وێنا دەكات كە ئەم پاڵنەرە دەرەكییە تێهەڵكێشی خۆی بكات و سەرەنجام بۆ ماوەیەكی درێژتر دەتوانێت بخەوێت ،ئەو دەمەی ك��ە پاڵنەرە دەرەكییەكە زۆر توند بووەوە ئیدی بێدار دەبێتەوە .ئایا هەر بە ڕاست شتەكان ه��ەروا سەرڕاستن؟ لە نمونەیەكی بەناوبانگی تری كتێبی ل��ێ��ك��دان��ەوەی خ��ەون��ەك��ان��دا ،باوكێكی ش��ەك��ەت و كەنەفت ،ك��ە ت��ازە ك��وڕە گەنجەكەی مردووە ،لە خەودا كوڕەكەی دەبینێت كە لە ناو گڕی ئاگردایە و بە تەنیشت تەختی خەوەكەیەوە وەستاوە و بە ورتە ورتێكی ترسناكەوە سەرەنشتی باوكی دەك��ات «باوكە ،نامبینی چۆن دەسوتێم؟» .كەمێك دوات��ر باوكەكە لە خەو ڕادەپەڕێت و دەبینێت مۆمێك كەوتۆتە سەر كفنی كوڕە مردووەكەی. باوكەكە لە خ��ەودا ،هەستی بە بۆنی دوك���ەڵ ك����ردووە و وێ��ن��ەی سوتانی كوڕەكەی كردبووە پاشكۆی خەونەكەی ت��ا خ��ەوەك��ەی درێ���ژ ب��ك��ات��ەوە .ئایا باوكەكە لەبەر ئەوە لە خەو ڕاپەڕیبوو كە پاڵنەرە دەرەكییەكە لەوە توندتر بوو كە لە سیناریۆی خەونەكەدا جێی نەبێتەوە؟ یان بە پێچەوانەوە ،باوكەكە ئەو خەوەی بۆ ئەوە درووست كرد تاكو خەوەكەی درێژتر بكاتەوە؟ بەاڵم ئەوەی لە خەوەكەدا ڕووبەڕووی بوویەوە زۆر لە خودی واقیع بەرگەنەگیراوتر بوو ،بۆیە
واقیع بۆ ئەو كەسانەیە كە بەرگەی خەون ناگرن! تیۆری خەونەكانی فرۆید ئەوەیە كە خەو بریتییە لە بەدیهاتنی خەیاڵیی ئارەزوویەكی كۆنترۆڵنەكراوی نەست كە وەكو ڕێسایەكی سرووشتی سێكسی كار دەكات .فرۆید لە سەرەتای كتێبی لێكدانەوەی خەونەكاندا ،تەفسیرێكی دوور و درێژ دێنێتەوە دەربارەی خەونی «كوتانی ئیرما» .ئ��ەم تەفسیرە بە شێوەیەكی سەیر ،نوكتەیەكی سەردەمی سۆڤیەتمان بیردەخاتەوە« :ئایا ڕۆبن وی��چ لە یانسیبەكەی «وی�لای��ەت»دا، ئۆتۆمبێلێكی ت��ازەی ب��ردەوە؟»« .لە ب��ن��ەڕەت��دا بەڵێ ب��ردی��هوه .ن��ەك هەر ئۆتۆمبێلێك بەڵكو پاسكیلێك ،ئەویش تازە نەبوو كۆن بوو ،نەشیبردەوە بەڵكو دزی��ب��ووی!» .ئایا خ��ەو ،دەركەوتنی ئ���ارەزووی سێكسیی ئەو كەسەیە كە
خەون درووس��ت دەك��ات ،ئەو ئەندێشە شاراوەیەی خەون نیە كە وەردەگێڕدرێتە سەر ناوەڕۆكی ئاشكرای خۆی .بەڵكو ئ���ارەزووی نەستی ئ��ەوی ت��رە كە لە ڕێگەی خ��ەون-ك��ارەوە لەسەر خەون ه��ەڵ��دەك��ەن��رێ��ت ،پ��رۆس��ەی��ەك ك��ە لە ڕێگەیەوە ئەندێشەی شاراوە دەگۆڕرێت ب��ۆ ف��ۆرم��ی ئ��اش��ك��رای خ��ەون��ەك��ە. پارادۆكسی خەون-كار كەوتۆتە ئێرەوە: ئێمە دەمانەوێت لەو ئەندێشە ئازاردەرە ڕزگار بین كە بە تەوای لێی بەئاگاین، بۆیە گۆڕانی بەسەردا دێنین و وەری دەگێڕینە س��ەر خەتی وێنەیی خەون (هیرۆگڵیفیای خ��ەون) .لەكاتێكدا بە هۆی ئەم گۆرانەوەیە كە ئارەزوویەكی زۆر بنەڕەتیتر خۆی كۆدڕێژ دەك��ات، هەمان ئارەزووی نەست و سێكسی.
لەو بڕوایەدان كە ئەنگێزەی ڕاستەقینەی پشت خەونەكە ،بریتییە لە ئ��ارەزووی فرۆید بۆ پاككردنەوەی فیلیسی هاوكار و هاوڕێی خۆی لە گوناه و بەرپرسیارێتی. ئ��ەوە فیلیس ب��وو كە كەمتەرخەمیی ن��وان��د ل��ە نەشتەرگەرییەكەی لوتی ئیرمادا ،ئارەزووی شاراوەش لە خەودا بۆ پاككردنەوەی خ��ودی فرۆیدە نەك هاوڕێیەكەی ،وات��ە «ئ��ەو سوبێكتەی كە ب��ڕی��ارە بزانێت»ـی ف��رۆی��د ،واتە گواستنەوەی ئۆبێكتەكەی .ئ��ارەزووی فرۆید ئەوە نمایش دەك��ات كە فیلیس بەرپرسی شكستی چارەسەرەكە نەبوو، ئاگایی و زانینیشی هەبوو .خەونەكە، ئارەزووی فرۆید دەردەخات ،بەاڵم تا ئەو شوێنەی كە ئ��ارەزووەك��ەی پێشوەخت ئ���ارەزووی ئ��ەوی ت��رە ،وات��ە ئ��ارەزووی
سەرەنجام لە خەو ڕاپ��ەڕی بۆ ئەوەی بەرەو واقیع هەڵبێت. ل�����ە ه����������ەردوو خ����ەون����ەك����ەدا ڕووبەڕووبوونەوەیەكی تراومایی بوونی هەیە (دیمەنی گەرووی ئیرما ،وێناكردنی سوتانی ك��وڕەك��ە) ،ب��ەاڵم لە خەونی دووەمدا ،خەوبینەكە لە ساتەوەختی ئەم ڕووبەڕووبوونەوەیەدا بێدار دەبێتەوە. ئەمە لەكاتێكدا لە خەونی یەكەمدا، ترسەكە تا ساتی گەیشتنی دكتۆرەكان هەر بەردەوامە .ئەم هاوتەریبییە ،كلیلی تێگەیشتنی تیۆرەكەی فرۆیدمان دەداتێ سەبارەت بە خەون .ڕێك بەو جۆرەی كە بێداربوونەوەی باوكەكە لە خەونی دووەم��دا ،هەمان ڕۆڵ و كاركردی هەیە كە گۆڕانی كتوپڕی دۆخەكە هەیبوو ل��ە خ��ەون��ی ی��ەك��ەم��دا{گ��ۆڕان��ی ترس
بۆ كۆمیدیا} .واقیعی ڕۆژان���ەش ئەو توانایەمان دەداتێ خۆمان بدزینەوە لە ڕووبەڕووبوونەوەی تراومای ڕاستەقینە. بە بۆچوونی ئەدۆرنۆ ،مانای درووشمی نازییەكان كە دەیانوت»هۆ ئەڵمانیا، ب��ێ��دار ب��ب��ەوە!» ل��ە ڕاستیدا شتێكی ئاوەژووە :گەر وەاڵمی ئەم بانگهێشتەت بدایەتەوە ئەوا دەتتوانی درێژە بە خەون و خەیاڵەكانت بدەیت (بە دەربڕینێكی تر ،خۆتان بپارێزن لە تووشبوون بە واقیعی دژ و ناكۆكی كۆمەڵگا) .لە یەكەمین بەندی شیعری «بێدار بە»ـی پریمۆ لوی-دا ،ڕزگاربوویەكی ئۆردووگا زۆرەملێیەكان ،ژیانی ناو ئۆردووگا بیری خۆی دێنێتەوە ،خ��ەوی ڕەنگاوڕەنگی بەوەوە دەبینی كە بگەڕێتەوە بۆ ماڵ ،نان بخوات و حەكایەتەكە بۆ خزمەكانی خۆی بگێڕێتەوە ،كەچی كتوپڕ بە فەرمانی كاپۆیەكی پۆڵۆنی لە خەو ڕاپەڕی كە دەڵێت« :هەستە!» .لە بەندی دووەمی شیعرەكەدا ،جەنگ كۆتایی هاتووە و لە ماڵەوەیە ،تێری خواردووە و چیرۆكەكەی بۆ خانەوادەكەی گێڕاوەتەوە ،كە لەناكاو خەیاڵی ئ��ەوە دەك���ات دووب����ارە ئەو هاوارە دەبیسێتەوە :هەستە! .ئاوەژوو بوونەوەی پەیوەندییەكە لە نێوان خەون و واقیعدا ،لە بەندی یەكەمەوە بەرەو دووەم زۆر گرنگە .ناوەڕۆكی ڕواڵەتییان یەك شتە-دیمەنی دڵگیر و خێزانی ،بە فەرمانی «هەستە!» لێك دەپچڕێت. بەاڵم لە بەندی یەكەمدا ،خەونەكە بە هۆی فەرمانی «بێدار ببەوە!»وە لێك دەپچڕێت .لەكاتێكدا لە بەندی دووەمدا، واقیع لە الیەن فەرمانێكی خەیاڵییەوە لێك دەپچڕێت .ڕەنگە بتوانین نمونەی دووەمی كتێبی لێكدانەوەی خەونەكان، بە پاشماوەی هۆڵۆكۆست بزانین ،ئەو بێ توانایە لە ڕزگاركردنی كوڕەكەیدا لە كورەی مردووسوتاندندا ،ڕووبەڕووی سەرزەنشتی كوڕەكەی دەبێتەوە «باوكە، نامبینی چۆن دەسوتێم؟». لە «كۆمەڵگای نمایشی»ـی ئەمڕۆدا ئ��ەوەی وەك واقیعی ڕۆژان��ە ئەزموونی دەك��ەی��ن ،زی��ات��ر ش��ێ��وەی واقیعێك وەردەگرێت كە لە درۆ درووست بووە. تەفسیر و تێگەیشتنەكانی فرۆید ب��ەه��ای ڕاستەقینەی خ��ۆی��ان پیشان دەدەن .یارییە كۆمپیوتەرییەكان بێننە ب��ەر چ���اوی خ��ۆت��ان ك��ە ه��ەن��دێ��ك لە ئێمەومانان دەخاتە ژێر سیحری خۆیەوە، ئ��ەو یارییانەی كە توانا دەبەخشنە كەسانێكی بێ توانا و نەخۆشی عەساب تا بچنە كەوڵی كەسایەتیی نێرینەیەكی دەستدرێژیكەرەوه‌و لە پیاوەكانی تر بدەن و بە شێوەیەكی توندوتیژانە چێژ و خۆشی لە ژنان وەربگرن .بە ئاسانی دەتوانین گریمانەی ئەوە بكەین كە ئەم ێ توانایە بۆ ئەوەی لە واقیعی كەسە ب ێ توانای خۆی هەڵبێت، سست و سڕ و ب پەنا بۆ ف��ەزای مەجازی دەب��ات .بەاڵم ڕەنگە ئەم یارییانە شتێكی زیاتریان لە خۆیاندا شاردبێتەوە تا بیڵێن .چی دەبێت گەر من لە كاتی یارییەكەدا، ناخی الدەر و ب��ەرەاڵی خۆم بە ڕوونی دەربخەم ،ناخێك كە بە هۆی لەمپەرە ئەخالقی و كۆمەاڵیەتییەكانەوە ناتوانم لە ژیانی واقیعیدا پیادەی بكەم؟ ئایا كەسایەتیی مەجازیی من تا ڕادەی��ەك « لە واقیع ،واقیعی تر نیە؟» .ئایا ئەمە ڕێك لەبەر ئەوە نیە كە من دەزانم «ئەمە تەنیا یارییەكە» و هەموو ئەو كارانەی تیا ئەنجام دەدەم كە هەرگیز ناتوانم لە واقیعدا ئەنجامیان بدەم؟ بەم مانا تەواوە ،وەك ئەوەی الكانیش باسی كردووە ،بونیادی حەقیقەت لە بونیادی چیرۆكێكی خەیاڵی دەچێت :هەندێك جار ئەوەی لە خەودا یان لە خەون و خەیاڵەكانی ڕۆژانەدا خۆی دەردەخات، ئەو حەقیقەتەیە كە واقیعی كۆمەاڵیەتی، خ��ۆی ل��ەس��ەر چەپاندنەكەی بنیات ناوە .لێرەدا گرنگترین دەرسی كتێبی لێكدانەوەی خەونەكان نوستووە :واقیع بۆ ئەو كەسانەیە كە بەرگەی خەون ناگرن!
ذمارة ( )170دوشةممة 2013/9/23
8
پرۆفیسۆر دكتۆر جیهاد عۆدە:
بۆ بونیادنانی دەوڵەت ،كوردەكان دەبێت دەست بۆ ئاین و تایفەگەری نەبەن
سازدانی: دوعا عەبدولعەزیز -قاهیرە وه‌رگێڕانی :روانگه‌و رهخنه ()2_1 تێڕوانینێكی ورد و شارەزاییەكی شێلراو لە ئەزمون و ئاگایی ،دەربڕینی وشەو ڕستە لەقواڵیی لۆژیكێكی كراوەوە، گفتوگۆ و خستنەڕوی ڕاستەیەكان لە چاوی كەسایەتیەكی ئەكادیمی و پسپۆڕی زانستە سیاسیەكان ،كە مرۆڤ حەزی بە گوێگرتن و سەرنجدانە لە وتەكانی، ئەویش پڕۆفیسۆر دكتۆر جیهاد عۆدەیە، ئەو سەرۆكی بەشی زانستە سیاسیەكانی زانكۆی حەلوان لە قاهیرەی پایتەختی واڵتی میسرە. ڕوانگەو ڕەخنە وەك پیشەی خۆی ،پێی باشە ڕاستەوخۆ ئاگاداریی گۆڕانكاریەكانی واڵتی میسرو ئەگەرەكانی كاریگەری ئەو گۆڕانكاریانە بێت كە ڕودەدەن ،هەم لە واڵتی میسر و هەم لە واڵتانی چوار دەوری وەك سوریا ،بۆیە بە باشی زانی لە نزیكەوە گفتوگۆیەكی ڕۆژنامەوانی بۆ چەند پسپۆڕ و ش��ارەزاو كەسایەتی ئ��ەك��ادی��م��ی بسازێنێت ،ئەمجاریش لەبەر پێگەی گرنگی ئەم كەسایەتیە زانستیە و هەبونی وەك تیۆریستێك دەركەوتنی بە كتێبە بەناوبانگەكانی لە ب��واری سیاسەت و سیستمەكانی دەوڵ��ەت و سۆسیۆلۆژیای سیاسیدا و تیۆریا سیاسیەكانی ،بە باشمان زانی ڕاستەوخۆ ئەم چاوپێكەوتنەی لەگەڵدا سازبكەین و پرسی پشێویەكانی میسر و دوا گۆرانكاریەكانی ناوچەكەو بابەتی ئیسالمی سیاسی و دەوڵ��ەت و پرسی كورد لە سوریاو واڵتانی دراوسێ ،وەك كەسێكی پسپۆڕ بخاتە بەر باس. دوعا عەبدولعەزیز :لە سەدەی ڕابردو و لەم ناوچەیەی ڕۆژهەاڵتی ناوین دوو چەمك زۆر باڵو و تۆخكراون و پەیوەستكراون بەشوناسی ئەو واڵتانەوە كە لە ناوچەكەدا دروستكران ،واتە ڕۆڵیان لە دروستكردنی واڵتەكاندا بینی ،ئەوانیش چەمكەكانی «(نیشتمانی ،patriotismنەتەوەیی )nationalismبوون ،دیارە چەمكی نەتەوەیی زۆرت��ر باڵو و بەرچاو بوو، دەمانەوێت بزانین پاش بەهاری عەرەبی ڕۆڵی « ئاین « لەو بوارەدا چیە؟ ئەگەر ئەو ڕۆڵە بگێڕێت ئەمڕۆ چ دەوڵەتێك دەهێنێتەبەرهەم؟ ئ��ەی ك��ورد لەسەر چ بنەمایەك ئەو هەنگاوە لەم دۆخەدا بنێت؟ پرۆفیسۆر جیهاد ع���ۆدە :سەرەتا پێم باشە ئەوە بخەمەڕو كە بونیادنانی دەوڵ��ەت لەسەر بنەمای ڕەگەز و ئاین ئاسایش و هێمنی و یەكسانی كۆمەاڵیەتی بۆ هاواڵتیان دەستەبەرناكات ،بۆیە من وەك خۆم دژی بونیاتنانی دەوڵەتێكم لە سەر ئەو پرانسیپانە پێكبێت ،پاشان س��ەدەی راب��ردو هەوڵی دروستكردنی دەوڵەت دوای ئیستیعمار درا ،كە زیاتر چین و نوخبە رۆشنبیرەكەی كۆمەڵگا بوو هەنگاوی درووستكردنی دەوڵەتی لەسەر بنەمای نەتەوە دا ،ئەمڕۆش لە جیهانی عەرەبیدا و دوای شۆڕشەكانی بەهاری عەرەبی بە دوری دەبینم لەسەر بنەمای ئاین و تایفەگەری دەوڵەتەكان درووس��ت ببنەوە ،پاشان سەبارەت بە كورد دەوڵەتی كوردی ،ئەمڕۆ ئەگەری دروس��ت��ب��وون��ی حوكمڕانی ك���وردی لە هەموو كاتەكانی پێشتر زیاترە ،بۆیە بۆ بونیادنانی دەوڵەت ،كوردەكان دەبێت ئاگایان ل��ەوە بێت دەس��ت بۆ ئاین و تایفەگەری نەبەن ،چونكە ئەوە بۆ ئەوان گونجاو و شیاونیە ،بەڵكو تەنها نەتەوە وەك پرانسیپێك بۆ بونیادی دەوڵەت گونجاوە ،چونكە ڕۆشنبیریی سیاسی
لەسەر بنەمای نەتەوە بونیاددەنرێت، نەك ئەو چەمكانەی تر ،پاشان بەو پێیەی كە كوردەكان سەر بە مەزهەبی سونین» سوننی م��ەزه��ەب��ن» ،بۆیە الیەنگیریان بۆ سونە حەقی خۆیانە، بەاڵم دەوڵەتی كوردی مەزهەبی لەپاڵ دەوڵەتی ئێراندا ،دواجار توشی گێچەڵی بەردەوامیان دەك��ات ،ئەمە لە كاتێكدا سیستمی جیهانی ئەمڕۆ بۆ ك��وردان دەوڵەتی ئاینی بە ڕەوا نابینێت ،ناهێڵێت حكومەتێكی ئاینی مەزهەبی تایفی كوردی هەر سەرهەڵبدات. دوعا عەبدولعەزیز :واڵتانی عەرەبی دوای شۆڕشەكانی ب��ەه��اری عەرەبی بە قۆناغی گ��ۆڕان��ك��اری و ئاڵوگۆڕی دەسەاڵتدا گوزەردەكەن ،الی بەڕێزتان ئەو پرانسیپە تیۆریانە كامانەن كە دەبێت ئەم واڵتانەیان لەسەر بونیادبنرێتەوە، چۆن ئەو دەوڵەتانە بتوانن ئاماژەیەكی تەواوكاریی كۆمەاڵیەتی و كلتووری بن، دەوڵەتگەلێكی ئازادو سەقامگیر ،ئیتر باو بۆرانەكانی توندڕەوی تایفەگەرایی و تیرۆر ئارامیان نەشێوێنێت؟ پرۆفیسۆر جیهاد عۆدە :بە دڵنیاییەوە ئەوە ڕاستە و ئەوە تەحەدایەكی قووڵە بۆ ئەو واڵتانەی كە بەهاری عەرەبی تیایاندا ڕویدا ،بەتایبەتی و لە سەروی هەمویانەوە واڵتی میسر ،كە چۆن بتوانن ئەو دۆخە بە سەركەوتوویی تێپەرێنن، پاشان جێی خۆیەتی ئەوەش بڵێم كە ئ��ەم��ڕۆ فەریقی ی��ەك��ەم عەبدولفەتاح سیسی ئەو خەمەی لە هەگبەیدایە و من وەكو خۆم پشتیوانی ئەو هەواڵنەی
دەكەم ،كە دەیەوێت دەوڵەتی میسری داه��ات��وو دەوڵەتێكی ل���ەرزۆك نەبێت و هیچ ب��او بۆرانێكی ترسناك ،وەك خۆت وتت ،كاریگەریی لەسەر نەبێت. دەستی تایفەگەری و لێكترازانی ئاینی تیایدا كارانەبێت ،چونكە واڵتی میسر واڵت��ی ف��رە ئاینی و خ��اوەن كلتوری جیاوازە ،بۆیە دەبێت بونیادنانەوەی مەحكەم بێت ،پرانسیپەكانی دەوڵەتی نیشتمانی چ��ەس��پ��اوو ڕاگ��ی��رك��راوب��ن. ئەمەش ئ��اوات و هیوای هەموو هاو نیشتمانیانی میسرە ،دیارە بۆ واڵتانی تریش دەبێت هەمان خەونی دەوڵەتی نیشتمانی خ���اوەن س��ەروەری��ی یاسا هەبێت ،ئەو دەوڵەتانە ئەگەر لەسەر ئ��ەو بنەمایە بونیادنەنرێنەوە ،ئەوە هەر لەكێشمەكێشی ناوخۆیی لەگێژاوی ناسەقامگیریدا دەخولێنەوە. دوعا عەبدولعەزیز :وەك بینیمان لە س��ەدەی ڕاب��ردودا و پاش ئیستیعمار، پیاوانی ئاینی و دامودەزگا ئاینیەكان پێگەیەكی ب���اش و ب��ەرچ��اوی��ان لە دووب��ارە بونیادنانەوەو دەستبردن بۆ پەتی حوكمڕانی دەوڵەتەكاندا نەبوو، ئەمڕۆ لەگەڵ بوونی ڕەوت��ی ئیسالمی سیاسی ئایا گونجاوە ئاین پنتەكانی دەسەاڵت پڕبكاتەوە و بونیادی دەوڵەتی لەسەر بنیاتبنرێت؟ ئایا ئ��ەو رەوت��ە ئاینیە سیاسیانە چەندە لەو ب��وارەدا سەركەوتودەبن؟ پرۆفیسۆر جیهاد عۆدە :بەڕای من، گرفت و قەیرانی ئیسالمی سیاسی لە تواناو چۆنیەتی بیركردنەوەیەتی
ب��ۆ دەس��ەاڵت��ی سیاسی و چۆنیەتی بونیادنانی دەوڵەت ،هەر بۆیە ئەمڕۆش ڕەوتە ئیسالمیە سیاسیەكان لە كاتی دەستبردنیان بۆ بونیادی دەوڵ��ەت و گرتنە دەستی ڕەشوەی حوكمڕانی بیر لە ئیمپراتۆریەتی ئاینی دەك��ەن��ەوەو قەپی بچوكیان نیە و ب��ە دەوڵ��ەت��ی نیشتمانی ڕازی نابن ،هەر بۆیە گەالنی خۆیان و دەوڵ��ەت��ان��ی ناوچەكەش لە پشت هەوڵەكانیانەوە نین و نەیاریانن و وەك خەتەرێك لێیان دەڕوانن ،وەك بینیمان چۆن لە میسردا حكومەتەكەی مورسی « ئیخوان»سەركەوتوو نەبوون، ئەوەتا لە واڵتی تونسیش پاشەكشەی گەورە دەبینین ،هەر بۆ نمونە غەننوشی پ��رۆس��ەی��ەك��ی پ��اش��ەك��ش��ەی گ���ەورەی دەستپێكردوە ،ئەمڕۆ ڕەزامەندی لەسەر زۆر شت دەنوێنێت ،كە دەبوو قبوڵی نەكردبا یاخود هەر لەبەرنامەیدا نەبوە ڕۆژێ��ك لە ڕۆژان بچێتە ژێ��ر ئ��ەو ئەو داواو خواستانەی كە ئەمڕۆ ڕوب��ەڕوی دەكرێتەوەو پێی قایلدەبێت. پاشان پێشتر ئاماژەی ب��ەوەداوە كە ئ��ەو لەبیری ئ��ەوەدای��ە جیابوونەوەی خ��ۆی ل��ە «ئ��ی��خ��وان ولموسلمین»ی جیهانی ڕابگەیەنێت .بۆیە ئەوان وەك ئیسالمی سیاسی توانای ئەوەیان نیە بەو بیركردنەوەیانەوە بە بونیادنانی سیستمێكی دەوڵ���ەت���داری هەستن، چونكە بۆ خۆی دەوڵەت شتێكی نوێ و سروشتێكی نوێی هەیە ،بەاڵم ئیسالمی سیاسی ئ��ەم��ڕۆ چەمكە كۆنەكانی ئیمپراتۆری ئاینی ل��ە هەگبەدایە،
هاونیشتمانی لەبەرچاو دەگرێت ،نەك بنەمای ئاینی و تایفی .هەرچی دەوڵەتی « ئێران» یشە ڕاستە لەسەر بنەمای مەزهەبی شیعە دام��ەزراوە ،دەوڵەتێكی مەزهەبیە ،تێڕوانینێكی مەزهەبی تەسكی هەیە و ئەو دەوڵەتە بۆ مەزهەبەكانی تر مایەی كێشەو قەیرانە ،بۆ خۆی ئەمڕۆ ێ و ڕاڕایی بۆ بە سەرچاوەیەكی دڵەراوك دەوڵەتانی ناوچەكە دێتەئەژمار .پاشان پێشتریش وتم من بۆچونم وایە كە ئەو دەوڵەتانەی شۆڕشەكانی بەهاری عەرەبیان تیاداكرا ،ئەگەری دروستبونی دەوڵەتی ئاینی و مەزهەبی و تایفی تیایاندا شتێكە من چاوەڕوانی لێناكەم . بەتایبەت ئەمڕۆ دوای 30یۆنیۆ لەمیسر، ئەگەریش دەوڵەتە زلهێزەكان لە هەوڵی ئەوەدا بن لە سوریادا شتی لەو شێوە بكەن ،پێم وانیە سەركەوتوی تەواو بن، چونكە دیارە بەرژەوەندیی دەوڵەتانی زلهێز بۆ دروستكردنی قەیرانی دكتۆر جیهاد عۆدە: گەورەتر لە ناوچەی ڕۆژهەاڵتی * س سیاس ���ەرۆك���ی ب��ەش��ی زان �س��ت��ە ناویندا ئەگەرێكە دەكرێت شتی لەو یە كا نە ل��ە زان��ك��ۆی ح�ەل��وان بابەتەی لێچاوەڕێبكرێت. لەمیسر. دوع����ا ع��ەب��دول��ع��ەزی��ز :وەك * ئەن نیشت دامی لیژنەی سیاسییە لەحزبی دەب��ی��ن��ی��ن ئ��ەم��ڕۆ ئ���ەردوغ���ان و ی می مان سری. پارتەكەی كە هەڵگری بیری ئاینین، * ب دەرەك ەرپرسی بەشی پەیوەندییە سەركەوتنەكانی لە بواری ئابوری و یە ئەهرا كانە ،لە ناوەندی توێژینەوەی دیبلۆماسی و دەسخستنی متمانەی م. جەماوەریی لە توركیادا سەركەوتوو * خ او ەن ی چەندین كتێبە لەوانە :بوە ،ئایا چۆن توانیویەتی تەوزیفی سیس تم ی ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی ،میسرو ئاین بكات و لە كاری حوكمڕانیشدا ەن پەیو دییە مەدەنی نێودەوڵەتییەكان ،میسری س��ەرك��ەوت��وب��ێ��ت؟ بەشێوازێكی تر و هەنگاوەكانی گەشەكردن ،گەر بڵێین ئەو توانیویەتی لە ڕوی ڕۆشنبیر دە ی وڵەتی لیبڕاڵی. ڕەگەزپەرستیەوە گۆڕانكاریی بكات، هەرچەند تا ئیستاش مومارەسەی كەمالیەت دەكات و تا ئەم دواییەش وەك»پێشڕەویكردن و مامۆستایەتیكردنی ج��ی��ه��ان» و وەك كەمالیەكان هێرشی دەكردە سەر « دام��ەزران��دن��ی خەالفەتی ئیسالمی كوردەكان ،ئایا ئەو نمونەیەی ئەردۆغان جیهانی»و ل��ەو بابەتانە ،ه��ەر بۆیە بۆ دەوڵەتانی عەرەبی پاش بەهاری تێگەیشتنێكی ورد و واقیعییان بۆ عەرەبی گونجاوە؟ پرۆفیسۆر جیهاد عۆدە :دیارە ئەوكات دەوڵەتی نوێ و یەكسانی و مافە نێو دەوڵەتیەكان و ..هتد نیە ،بۆیە دژی ئ��ەردۆغ��ان ل��ە ه��ەن��گ��اوی چونە سەر چەمكە نوێیەكان و لۆژیكی مۆدێرنە بۆ حوكمیدا سەركەوتو بوو ،ئەوەش چ لە ناو خۆ و چ گۆڕانكاریە هەرێمیەكان لە بونیادی دەوڵەتی نوێ دەوەستنەوە. دوعا عەبدولعەزیز :دەوڵ��ەت هەیە بەرژەوەندی ئەودا بوون و توانی سوود لەسەر بنەمای ڕەگەزیی وەك ئیسرائیل لە كێشە ئابوری و گەمارۆ ئابوریەكانی دامەزراوە ،دەوڵەت هەیە لەسەر بنەمای دەوڵەتانی دراوسێی وەربگرێت و لە م��ەزه��ەب��ی تایفی ئاینی دام����ەزراوە ،قازانج توركیا بیانشكێنێتەوە ،پاشان وەك ئێران ،هەریەك لەمانە ئەمڕۆ من پێم وانیە ئیتر هەمو شتێكی كردوە، وەك خەتەرێكی ناوچەیی و هەرێمی خ��ودی پارتەكەی ئ��ەردوغ��ان ئەوكات لەسەر ئاسایش و جێگیری ناوچەكە بەتەنها سەركەوتوو ن��ەدەب��وو ئەگەر دێنەئەژمار ،جەنابتان پاش بەهاری هاوپەیمانی لەگەڵ پارتە بچووكەكاندا عەرەبی دروستبونی دەوڵەتانی نوێی نەكردبا ،ئەوەندەی كورسیی نەهێنا كە خاوەن سروشتی ئاینی ،لەم شێوازانەی بەتەنها حكومەت پێكبهێنێت ،بەڵكو دەوڵەت لەناوچەكەدا بە ئەگەر دەزانن؟ لەگەڵ پارتەكانی تر ئەوەی كرد ،ئەگەر چۆن كاریگەریی نەگەتیڤ لە ئاسایش و بەتەنها ئەوەی بكردبا ئەوا دەدۆڕا ،پاشان من پێم وانیە ئەو نمونەیەی ئەردوغان ڕەوشی ناوچەكە دادەنێن؟ پرۆفیسۆر جیهاد ع��ۆدە :دەمەوێت گونجاوبێت بۆ دوبارەكردنەوە ،یاخود بە ئەوەت بۆ ڕاست بكەمەوە كە ئیسرائیل دەربرینێكی تر الساییكردنەوەی كلتورو لەسەر بنەمای ئاینی دروستنەبوە ،خودی شێوازی ئەو لەواڵتانی پاش بەهاری ئیسرائیل هیچ كات بانگەشەی دەوڵەتی عەرەبی ،جا ئیتر لەڕوی ئابوریەوە یان ئاینی نەكردوە ،بەڵكو ئیسرائیل كاتێك مامەڵەكردنی نەشیاوانەی سەرەتای دروستبوە لەسەر بنەمای بیروباوەڕی لەگەڵ كێشەی نەتەوەییی ك��وردا یان «سەهیۆنیەت»خۆی ك��ۆك��ردەوە ،ئەو ه��ەر شتێ تر ل��ەو سیاسەت كردنەی پرانسیپی دەوڵەتی عەلمانی پراكتیك بێت .پ��اش��ان دەب��ێ��ت ئ���ەوەش بڵێم: دەك��ات ،خودی عەلمانیەتیش لە سەر ئەمڕۆ ئابوریی توركیا خەریكە بەرەو بنەمای نەتەوە بونیاددەنرێت و دەوڵەتی پاشەكشەدەچێت ،بەڵگەش بۆ ئەوە ئەو پاشەكشەیە كە خەریكە دەكەوێتە ك��ەرت��ی تایبەتی ت��ورك��ی��اوە ،هەوڵی دەوڵ��ەت و دەستوەردانی دەوڵ��ەت لەو بوارەدا بۆ خۆی ئەوەی لێدەفامرێتەوە. پاشان باوەڕم وایە ئەگەر گۆڕانكاریی لە ێ جۆرێك سوریا ڕوینەدابا و كوردانی ئەو لە كرانەوەیان نەبایە لەگەڵ كوردەكانی عێراق ،هەرگیز توركیا ئەو هەڵوێستە نەرمەی لەگەڵ كوردەكانی ناو توركیاو كێشەی پارتی كرێكاراندا نەدەبو ،بۆیە ئەوەش بە پاڵە پەستۆیەك دێتەئەژمار.
ێ ئەگەر گۆڕانكاریی لە سوریا ڕوینەدابا و كوردانی ئەو جۆرێك لە كرانەوەیان نەبایە لەگەڵ كوردەكانی عێراق، هەرگیز توركیا ئەو هەڵوێستە نەرمەی لەگەڵ كوردەكانی ناو توركیاو كێشەی پارتی كرێكاراندا نەدەبو