COVID-19 ကပ်ေရာဂါ ြဖစ်ပွားသည့် ကာလအတွင်း စိတ်ဖိစီးမ8ကို ဘယ်လိုေြဖရှင်းမလဲ? ဒီလိုကပ်ေရာဂါ ြဖစ်ပွားေနချိန်မှာ စိုးရိမ်ပူပန်တာ၊ ဝမ်းနည်းတာ ေ=ကာက်ရွ>ံတာ၊ စိတ် @Aပ်ေထွးတာေတွဟာ
လူတိုင်းအတွက်သာမာန်တုံHြပန်မAပါပဲ။
ဒီလကKဏာေတွေလျာ့ပါး
သက်သာေအာင် လုပ်Nိုင်တဲ့ စိတ်ဖိစီးမAကို ေလျာ့ေစမယ့် နည်းလမ်းေတွကို WHO (ကမPာ့ ကျန်းမာေရးအဖွဲ>Qကီး) က ေဝမ Rေပးထားပါတယ်။ ၁။ သင်ယုံ=ကည်ရတဲ့သူေတွနဲHစကားေြပာတာက အကူအညီ ြဖစ်ေစပါတယ်။
ဒါေ=ကာင့်
မိသားစု/
မိတ်ေဆွေတွဆီကို ဆက်သွယ်ပါ။ အဆက်အသွယ်လုပ်တာ၊
သူငယ်ချင်း
ကိုယ်ချစ်ခင်သူေတွနဲH
အီးေမးလ်ပိုH၊
မက်ေဆ့ချ်ပိုH၊
ဖုန်းေြပာတာေတွလုပ်ပါ။
၂။ အိမ်မှာေနရတယ်ဆိုရင်လည်း ကျန်းမာေကာင်းမွန်တဲ့ လူေနမAပုံစံြဖစ်ေအာင် အစားမှန်မှန်စားတာ၊ ကျန်းမာေရး နဲH ညီVွတ်ေအာင်စားတာ၊ ေလ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ၊ အချိန် မှန် အိပ်တာေတွြပuလုပ်ေပးပါ။
၃။ အရက်၊ ေဆးလိပ်၊ ကွမ်းယာNှင့် စိတ်ကို ေြပာင်းလဲ ေစတဲ့
ေဆးဝါးေတွကို ကိုယ့်စိတ်ခံစားချက် သက်
သာေစဖိုH အသုံးမြပuပါနဲH။ အကယ်၍ စိတ်ညစ်တယ်၊ စိတ်@Aပ်ေထွးတယ်ဆိုရင် ကျန်းမာေရး ဝန်ထမ်းေတွ၊ Nှစ်သိမ့်ေဆွးေNွးေပးသူ ဆက်သွယ်ပါ။
ေကာင်ဆယ်လာေတွနဲH
COVID-19 ကပ်ေရာဂါ ြဖစ်ပွားသည့် ကာလအတွင်း စိတ်ဖိစီးမ8ကို ဘယ်လိုေြဖရှင်းမလဲ? ၄။
ေရာဂါြပနH်ပွားမAနဲH
အချက်အလက်
ပတ်သက်[ပီး
သတင်း
ရှာေဖွတဲ့အခါ မှန်ကန်[ပီး ယုံ=ကည်
ရတဲ့ သတင်းရင်းြမစ်ေတွြဖစ်ဖိုHသတိြပuပါ။ ဥပမာ WHO ဝက်ဘ်ဆိုက်နဲH MOHS လို ခိုင်မာတဲ့ သတင်း ရင်းြမစ်ေတွကို
အားကိုးပါ။
ြပည်တွင်းြပည်ပက
ယုံ=ကည်ရတဲ့ သတင်းမီဒီယာေတွကို ေလ့လာပါ။ ဒါက သတင်းမှားေတွေ=ကာင့်
စိတ်ဖိစီးမAြဖစ်တာေတွကို
ေလျာ့ပါးသက်သာေစပါတယ်။ ၅။ စိုးရိမ်ပူပန်မAေတွ၊ စိတ်မတည်[ငိမ်မAေတွေလျာ့ပါး ေစဖိုH
ကိုယ့်ကိုစိတ်ပျက်ဝမ်းနည်းမAေတွြဖစ်ေစမယ့်
အေ=ကာင်းအရာေတွကို =ကည့်တာ၊ နားေထာင်တာ ေတွကို
အကနH်အသတ်ထားပါ။
၆။ ဘဝမှာ ခက်ခဲခဲ့တဲ့အချိန်ေတွ၊ အေတွ>အ=ကuံေတွကို ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ ကိုယ်လုပ်ေလ့လုပ်ထရှိတဲ့ စိတ်ဖိစီး မAကို လိုH
ေလျာ့ပါးေစတဲ့ လုပ်ေဆာင်မAေတွဘာေတွရှိလဲ စဉ်းစား=ကည့်ပါ။
(ဥပမာ
-
သစ်ပင်စိုက်တာ၊
တရားထိုင်တာ၊ သူငယ်ချင်းနဲH စကားေြပာတာ၊ စာဖတ် တာ၊ သီချင်းနားေထာင်တာ၊ တကိုယ်ရည် သနH်ရှင်းေရး လုပ်တာ) အဲဒီ လုပ်ေဆာင်မAေတွကို ဒီအချိန်မှာ လုပ်ြဖစ် ဖိုH မိမိကိုယ်ကို
တွန်းအားေပးပါ။
Sources: World Health Organization/ Coping with Stress During the 2019-nCOV Outbreak Created By: Cherry Soemyint, Cherry Mental Health Wellbeing Support