စိတဖ ် ိ စးီ မ*အေ-ကာင်းသိေကာင်းစရာ အချက် (၅) ြဖာ
လ"တင ိ% း် လ"တင ိ% း် မ*ာ စိတဖ ် ိ စးီ တဲအ ့ ချိန်ေတွ7ိ*8ကပါတယ်။ စိတဖ ် ိ စးီ မ>ဆတ %ိ ာဘာလဲ။ အဲဒ ီ စိတဖ ် ိ စးီ မ>က သငရ ့် ဲ ကျန် းမာေရးကိ% ဘယ်လထ ိ% ခ ိ ိ%ကေ ် စသလဲ။ ့ သငစ ့် တ ိ ဖ ် ိ စးီ မ>ေတွကိ% ဘယ်လထ ိ% န ိ ်းညFမ ိ *ာလဲ။ စိတဖ ် ိစးီ မ)ဆတ +ိ ာ ဦးေ/0ာက်န ဲ ့ ခ/6ာကိယ + က ် တံြပန် + ့ မ) ြဖစ်ပါတယ်။ မည်သေသာ +ိ ့ အခက်အခဲ စိနေ ် ခ@မ)တစ်မျိBးမျိBး ြဖစ်လာမယ်ဆရ +ိ င် (ဥပမာ - အလ+ပ်မာ0 အဆင်မေြပြဖစ်ြခင်း၊ ေကျာင်းစာ မလိက + ် /ိင + ြ် ခင်း၊ ဘဝမ0ာအေြပာင်းအလဲ တစ်ခခ + ြ+ ဖစ်ြခင်း၊ စိတထ ် ခ ိ က ိ+ ် စရာ အြဖစ်အပျက်တစ်ခခ + ြ+ ဖစ်ြခင်း) စိတဖ ် ိစးီ မ) ြဖစ်လာပါတယ်။ စိတဖ ် ိစးီ မ)ဟာ
သငက ့် ျန်းမာေရးကိ+
သက်ေရာက်မ)
ြဖစ်ေစပါ
တယ်။ သငအ ့် ေနနဲ စိ ် ိစးီ မ) နည်းသည်ြဖစ်ေစ၊ များသည်ြဖစ်ေစ ့ တဖ
အဲဒါကိ+ သတိြပBဖိ+ လိ + ပ်ပါတယ်။ ဒါမ0 သင်ဒါကိ+ ဘယ်လထ ိ+ န ိ း် ညNိ ့ အ ရမယ် ဆိတ + ာ သိ/င ိ+ မ ် ာ0 ပါ။ သိထားသငတ ့် ဲ့ စိတဖ ် ိစးီ မ)အေOကာင်း (၅) ချက်ကိ+ ေဖာ်ြပေပးလိက + ပ ် ါတယ်။
Cherry Mental Health Wellbeing Support Email: ms.cherrysoemyint@gmail.com Phone: +95-9788881990 Facebook Page: Cherry Mental Health Wellbeing Support
၁။ စိတဖ ် ိ စးီ မ+ဟာလ/တင ိ0 း် အေပ5သက်ေရာက်မ+9ိ:ပါတယ်
လ"ေတွဟာ ဘဝမ+ာ စိတဖ ် ိစးီ မ2ကိ4 ခံစားရေလ့9ိပ + ါတယ်။ စိတဖ ် ိစးီ မ2မာ+ ပံစ 4 အ ံ မျိ@းမျိ@း9+ိပါတယ်။ ဒါေပမဲ့ စိတဖ ် ိစးီ မ2ေတွ အက4နလ ် းံ4 က ခDEာကိယ 4 က ် ျန်းမာေရးနဲ စိ ် ျန်းမာေရးကိ4 တစ်နည်းနည်းနဲ သက် ေရာက်မ2 ြဖစ်ေစပါတယ်။ စိတဖ ် ိစးီ မ2ဟာ ့ တက ့
ေရတိ၊4 အချိနတ ် လ ိ4 ည်း ြဖစ်Dင ိ4 သ ် လိ4 အဲဒါကိ4 မေြဖေလKာဘ 4 င် ေရ9+ညလ ် ည်း ြဖစ်သာွ းDိင 4 ပ ် ါတယ်။ တချိ@ Mသေ " တွက ့ း" ဆိရ စိတဖ ် ိစးီ မ2ကိ4 အချိနတ ် အ ိ4 တွငး် ေြဖ9+ငး် Dိင 4 N် ကတယ်။ တချိ@ က M ေတာ့ ြပန်လည်ေြဖေလKာဖ နယ ် N" ကရပါတယ်။ ့ ိ4 အချိ ့
ေနစOြဖစ် ေနတဲစ ့ တ ိ ဖ ် ိစးီ မ2ေတွဟာ အလ4ပ်၊ ေကျာင်း၊ မိသားစ4၊ ပတ်ဝန်းကျင်န ဲ ့ ေနစOတာဝန် ယမ " ေ 2 တွကေန လာပါတယ်။ ့ ့
ဒါအ ့ ဝအေြပာင်းအလဲေတွ ဥပမာ - အလ4ပ်ြပ@တ်တာ၊ အိမ်ေထာင်ကတ ွဲ ာ၊ နာမကျန်းြဖစ်တာ၊ မိမိချစ်ခင် ့ ြပင် Pကီးမားတဲဘ D+စသ ် က်သတ " စ်ဦးဦးကိ4 ဆံး4 U2 ံးလိက 4 ရ ် တာမျိ@းေတွကလည်း စိတဖ ် ိစးီ မ2ကိ4 PကီးPကီးမားမား ေပVေပါက်လာေစပါတယ်။ Wပီးေတာ့ စိတဒ ် ဏ်ရာအြဖစ်အပျက်ေတွြဖစ်တဲ့ ကားမေတာ်တဆြဖစ်တာ၊ မီးေလာင်တာ၊ စစ်ပဲထ ွ မ ဲ ာ+ ပါဝင်ခရ ဲ့ တာ၊ လိငပ ် ိင 4 း်
ဆိင 4 ရ ် ာထိပါးေD+ာငယ ့် က + ခ ် ရ ံ တာ၊ သဘာဝေဘး အDYရာယ်Nကံ@ရတာ၊ တစ်ေယာက်ေယာက်အသတ်ခရ ံ တာကိ4 ြမင်ေတွMရတာ စတဲ့ အြဖစ်အပျက်ေတွကလည်း စိတဒ ် ဏ်ရာနဲဆက် Dယ ွ တ ် စ ဲ့ တ ိ ဖ ် ိစးီ မ2ကိ4 ြဖစ်ေစပါတယ်။ ့
၂။ စိတဖ ် ိ စးီ မ+အာလံး0 ဟာ အဆိး0 ချည်းသာ မဟ0တပ ် ါ။ အDYရာယ်များတဲအ ့ ေြခအေနေတွမာ+ ခDEာကိယ 4 က ် စိတဖ ် ိစးီ မ2အချက်ြပလကZဏာေတွ ထ4တလ ် တ [ ေ ် ပး တတ်ပါတယ်။ အဲဒလ ီ အ ိ4 ချက်ြပြခင်းက သငက ့် ိ4 အDYရာယ်ကင်းတဲ့ တံြပန် 4 ့ မြ2 ဖစ်ေအာင် တွနး် ပိေပးပါတယ် 4့ ။ (ဥပမာ - ေ9+ာင်တန ိ း် လိက 4 တ ် ာ၊ ေြပးတာ)
အဲဒလ ီ အ ိ4 ေြခအေနေတွမာ+
သင်ဟာ
D+လးံ4 ခ4န ်
ြမန်လာမယ်၊
အသက်U2ြမန်လာမယ်၊
\ကက်သားေတွ
ေတာငတ ့် င်းလာမယ်၊ ဦးေD+ာက်က ေအာက်ဆဂ ီ ျင်ကပ ိ4 ိသ 4 း4ံ လာမယ်။ အသက်အDYရာယ်ကိ4 Wခိမ်းေြခာက်တဲ့ အေြခအေန မျိ@းေတွ မဟ4တတ ် ဲ့ အလ4ပ်အင်တာဗျ_းေြဖရတာ၊ ချစ်ေရးဆိတ 4 ာ၊ စာေမးပွဲေြဖတာ၊ လ"အများPကီးေ9+ M မ+ာ စကားေြပာရ တာေတွကလည်း သငက ့် ိ4 စိတဖ ် ိစးီ ေစပါတယ်။ ဒါေပမဲ့ ဒီစတ ိ ဖ ် ိစးီ မ2ေNကာငပ ့် ဲ သငက ့် ိ4 စိတအ ် ားတက်\ကမ2 ပိြ4 ဖစ်ေစWပီး ေအာင်ြမင်မန 2 ဲ နီ ့ းစပ်ေစပါလိမ်မ ့ ယ်။
၃။ ေရ9:ညခ ် ံစားေနရတဲ့ စိတဖ ် ိ စးီ မ+က သငက ့် ျန်းမာေရးကိ0 ထိခိ0ကေ ် စပါတယ်။
စိတဖ ် ိစးီ မ2ကိ4 ေရ9+ညခ ် စ ံ ားလာရတဲအ ့ ခါ အဲဒစ ီ တ ိ ဖ ် ိစးီ မ2က သငဘ ့် ဝရဲ ့ စိနေ ် ခVမ2ြဖစ်လာပါတယ်။ စိတဖ ် ိစးီ မ2ေတွကိ4
မေြဖေလKာထ 4 ဘ ် း" ဆိရ 4 င် သငခ ့် DEာက ပံမ 4 န + လ ် ပ 4 ်ေဆာင်မမ 2 ျိ@း ြပန်လည်လပ 4 ်ေဆာင်Dင ိ4 ဖ ် ိ4 ့ ခက်ခလ ဲ ာပါတယ်။ အဲဒေ ီ ရ9+ည် ့ ားDိင စိတဖ ် ိစးီ မ2က သငရ ့် ဲ ကိ 4 ခ ် အ ံ ားစနစ်၊ အစာေချစနစ်၊ D+လးံ4 ေသွး ေNကာစီးဆင်းမ2စနစ်၊ အိပ်စက်မပ 2 ံစ 4 န ံ ဲ မျိ ့ ယ ့ @းပွားမ2စနစ်ေတွကိ4
အေD+ာငအ ့် ယ+ကေ ် ပးလာပါတယ်။ တချိ@ Mသေ " တွမာ+ အစာအိမ်နာပံစ 4 မ ံ ျိ@း ကိ4 ေရ9+ညမ ် ာ+ ခံစားNကရတယ်၊ အချိ@ M မ+ာေတာ့ နာတာ9+ည် ေခါင်းကိက 4 တ ် ာ၊ အိပ်မေပျာ်တာ၊ ဝမ်းနည်းတာ၊ ေဒါသPကီးတာ၊ ဂဏာမWငိမ်ြဖစ်တာမျိ@းေတွကိ4 ခံစားNကရ ပါတယ်။
၄။ စိတဖ ် ိ စးီ မ+ကိ0 ထိန်းညIဖ ိ ိ0 နည် းလမ်းေတွ 9:ိေနပါတယ်။ ့
သငမ ့် ာ+ စိတဖ ် ိစးီ မ2ကိ4 ထိနး် ည`ခ ိ ျင်တဲ့ စိတဆ ် Da9ိေ + နဖိ4သာ 4 ါတယ်။ ဒီလိ4 ထိနး် ည`လ ိ က ိ4 W် ပီဆရ 4ိ င် သင ့် U4ပ်နစိ ဲ ့ တ် D+စပ ် ါးလံး4 ရဲ ့ ့ လိပ ကျန်းမာြခင်းကိ4 ထိနး် ည`တ ိ ာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီမာ+ သင်Pကိ@းစားNကည့သ ် ငတ ့် ဲ့ နည်းလမ်း ေတွကိ4 ေဖာ်ြပေပးလိက 4 ပ ် ါတယ်။ ေလ့လာပါ။ ။ သငခ ့် -.ာကိယ 1 က ် အချက်ြပမ7 လက8ဏာေတွကိ1 သတိြပ<ေလ့လာပါ။
ဥပမာ - အိပ်မေပျာ် ြဖစ်ေနသလား၊ အရက်ေသာက်သး4ံ မ2ေတွ တိး4 လာသလား၊ စိတတ ် လ ိ4 ယ ွ ေ ် နသလား၊ စိတဓ ် ါတ်ကျေန သလား၊ အားအင်ကန 4 ခ ် မ်းသလိြ4 ဖစ်ေနသလား ဒါေတွကိ4 သတိထားNကည့ပ ် ါ။ ကcမ်းကျင်တက ဲ့ ျန်းမာေရးဝန်ေဆာင်မ2
ေပးသ"ေတွန ဲ ့ စကားေြပာNကည့ပ ် ါ။ စိတပ ် ိင 4 း် ဆိင 4 ရ ် ာ အက"အညီေပးသ"ေတွ၊ ေကာင်ဆယ်လာေတွ၊ က4ထးံ4 စိတပ ် ညာ9+ငေ ် တွ 9+ိေနပါတယ်။ ဒီလေ " တွက သငရ ့် ဲ ့ ြဖစ်ေပVေနတဲ့ စိတဖ ် ိစးီ မ2ေတွကိ4 ေလKာခ ့ နရာမ+ာ အများPကီး အက"အညီေပး ့ ျတဲေ Dိင 4 ပ ် ါလိမ်မ ့ ယ်။
ကျန်းမာေရးနဲညီ ် ့ဲ အစားအေသာက်ကိ1 စားသံး1 ပါ။ ပံ1မGန် အစားစားချိန် သတ်မGတထ ် ားပါ။ ့ CDတတ ပံ1မGန်ေလ့ကျငခ ့် န်းလ1ပ်ပါ။ တစ်ေနကိ ့် န်း လ1ပ်ေပးပါ။ ့ 1 မိနစ် ၃၀ ေလာက် အချိန်ေပးKပီ း ပံ1မGန်ေလ့ကျငခ အဲဒါက
သငခ ့် DEာကျန်းမာေရးကိလ 4 ည်း
ေကာင်းေစသလိ4
စိတအ ် င်အားလည်း
တိး4 ေစပါလိမ်မ ့ ယ်။အနားေပးတဲ၊့
သက်ေသာငသ ့် က်သာြဖစ်ေစတဲ့ လ2ပ်9ာ+ းမ2ေတွကိ4 Pကိ@းစားလ4ပ်ေဆာင်Nကည့ပ ် ါ။ အနားယ"ြခင်းေလ့ကျငခ ့် န်းေတွ ဥပမာ -
အသက်U2ြခင်း၊ တရားထိင 4 ြ် ခင်း၊ အာUံ4တင ွ ြ် မင်ေယာင်ြခင်း၊ \ကက်သားေြဖေလKာန ့် န်းေတွကိ4 အချိနတ ် စ်ချိန ် ့ ည်းေလ့ကျငခ သတ်မတ + W် ပီး Pကိ@းစားလ4ပ်Nကည့ပ ် ါ။
ရည်မGန်းချက်များ-Gငဦ ့် းစားေပးအလ1ပ်များကိ1 သတ်မGတထ ် ားပါ။ ဘယ်အရာကိ4
အရင်Wပီးေအာင်လပ 4 ်ရမလဲ
ဆိတ 4 ာနဲ ့ ဘယ်အလ4ပ်ေတွကေတာ့
အချိနယ ် လ " ရသလဲ ိ4 ့ ဆတ 4ိ ာကိ4
ခွြဲ ခား
သတ်မတ + ထ ် ားပါ။ သငမ ့် ာ+ လ4ပ်ရမ+ာေတွ သိပ်များေနWပီဆရ 4ိ င် အဆင်မေြပပါဘ"း လိေြပာဖိ 4့ 4 ေနာက် မတွနပ ် ့ ါနဲ။့ ဒီေနတစ် ့ ေနစာ ့ ့ သင်ဘာအလ4ပ်Wပီးရမယ်ဆတ 4ိ ာကိ4 အာUံ4စက 4ိ ထ ် ားပါ။ မလ4ပ်Dင ိ4 တ ် ာေတွကိ4 စာရင်းထဲ မထည့ထ ် ားပါနဲ။့ အဆက်အသွယမ ် ြပတ်ေနပါ။ သင်တစ်ေယာက်တည်း မဟ1တဘ ် းP ဆိတ 1 ာ အKမဲသတိရပါ။
သငက ့် ိ4 အက"အညီေပးDိင 4 တ ် သ ဲ့ ေ " တွန ဲ ့ အဆက်အသွယမ ် ြပတ်ေနပါ။ စိတပ ် ိင 4 း် ၊ U4ပ်ပိင 4 း် ကျန်းမာေနဖိ4 ့ သငက ့် ိ4 က"ညေ ီ ပး မယ့သ ် ေ " တွ လိအ 4 ပ်ပါတယ်။ (ဥပမာ - မိသားစ4၊ မိတေ ် တွအေပါင်းအသင်း၊ လ4ပ်ေဖာ်ကင ိ4 ဘ ် က်၊ လ"မေ 2 ရးအသင်းအဖွဲM၊ ယံN4 ကည်ရာ အဖွဲMအစည်းများ)
၅။ သငက ့် ိ0 စိတဖ ် ိ စးီ မ+က အလွန်အမင်း လLမ်းမိ0းေနMပီ ဆရ 0ိ င် ကNမ်းကျင်သေ / တွနဲ တိ 0 ပ ် င်ပါ။ ့ င
သငမ ့် ာ+ ေသေNကာင်းNကံစည်ဖိ4 ့ အေတွးေတွ 9+ိေနတယ်ဆရ 4ိ င်၊ စိတဖ ် ိစးီ မ2က သငလ ့် ေ " နမ2ဘဝကိ4 ထိခက ိ4 ေ ် နWပီဆရ 4ိ င်၊
အရက်နမ" ဲ ့ းယစ်ေဆးဝါးေတွ အလွနအ ် ကcံေသာက်သး4ံ မိေနWပီဆရ 4ိ င်၊ မေြဖ9+ငး် Dိင 4 ေ ် တာ့ ဘ"းလိ4 ခံ့ စားေနရWပီဆရ 4ိ င် ကcမ်းကျင် သ"ေတွဆမ ီ ာ+ အက"အညီ ရယ"ပါ။
စိတပ ် ိ1ငး် ဆိင 1 ရ ် ာ အကPအညီေတွကိ1 (အခမဲ့) ရယPဖိ1 ့ AAPP Counseling Program Facebook Page နဲ ့ ရင်ဖွငစ ့် ကားေြပာဖိ1 ့ လိအ 1 ပ် ေနသPေတွအတွက် Mee Pya Tike Facebook Page (မီးြပတိက 1 )် တိမG 1 ့ ာ ဝင်ေရာက်ေလ့လာ-ိင 1 ပ ် ါတယ်။
ယခ1စာေစာင်ပါအချက်အလက်အချိ< က S ိ1 National Institute of Mental Health Publication က ရယPပါသည်။
Cherry Mental Health Wellbeing Support