A
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
6-1
BÖLÜM 6 TEKNE KONSTRÜKSİYONU - ALÜMİNYUM ALAŞIMLI TEKNELER
Sayfa A.
Genel Gereksinimler ....................................................................................................................................................... 6-1
B.
Malzemeler ...................................................................................................................................................................... 6-3
C.
Birleştirmeler.................................................................................................................................................................... 6-3
D.
Boyuna Mukavemet ..................................................................................................................................................... 6-10
E.
Kaplamalar .................................................................................................................................................................... 6-10
F.
Çift Dip .......................................................................................................................................................................... 6-11
G.
Tek Dip Yapıları ........................................................................................................................................................... 6-12
H.
Borda Yapıları ............................................................................................................................................................... 6-15
I.
Güverteler...................................................................................................................................................................... 6-16
J.
Perdeler ......................................................................................................................................................................... 6-17
K.
Üst Yapılar..................................................................................................................................................................... 6-18
A.
Genel Gereksinimler
2.
Tanımlar ve Semboller
1.
Uygulama Alanı
2.1
Giriş
Bu Bölüm'deki kurallar, tek gövdeli, alaşımlı alüminyum-
Bu maddede verilen tanımlar ve semboller, bu Bölüm’ün
dan inşa edilmiş, L boyu 60 m. yi aşmayan tekneler ile,
Kısımlar'ında geçerlidir.
motorlu veya motorsuz yelkenli teknelere uygulanır. Genel geçerliliği olan tanımlar ve semboller, bu Bölüm'ün Çok gövdeli veya 60 m. den daha büyük boydaki
çeşitli kısımlarında tekrarlanmamış olup, özel durumlar
tekneler, her durum için ayrı ayrı incelenecektir.
için ilgili kısımlarda açıklamalar yapılmıştır.
TL; tekne yapısının boyuna, enine ve lokal kural yapısına
2.2
Tanımlar ve semboller
eşdeğer bir mukavemete sahip olması veya yapısal mukavemetin yeterliliğinin
doğrudan
kontrol
kanıtlanması
koşulu
yöntemine ile,
bu
göre
L
kuralların
= Sakin suda, en derin yüklü su hattındaki boya eşit olduğu kabul edilen boyutlandırma boyu [m],
uygulanması sonucunda elde edilecek olanlardan farklı malzeme dağılımını ve eleman boyutlarını, planların
B
kontrolü aşamasında değerlendirebilir.
= Postaların dışında ölçülen, maksimum genişlik [m]. İkiz teknelerin boyuna mukavemetlerinin incelenmesinde B genişliği, bağlantı güverte-
Bu bölümde yer alan formüllerde, akma mukavemeti
sinin hemen altında ölçülen, tek gövdenin
RP0,2= 110 N/mm2 (%0,2 kalıcı uzamaya karşılık gelen)
genişliğinin iki katına eşit alınacaktır,
olan alaşımlı alüminyumların kullanımı esas alınmıştır. H
= L boyunun ortasındaki kesitte, kaide hattından
Bu değerden farklı akma mukavemeti değerine sahip
itibaren, devamlı en üst güverteye kadar düşey
alaşımlı alüminyumlardan yapılan elemanların boyut-
olarak ölçülen teknenin derinliği [m],
landırılması, B'de tanımlanan K katsayısı göz önüne alınarak sağlanır.
6-2 T
s
∆
K
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
= L boyunun ortasındaki kesitte, kaide hattından itibaren, sakin sudaki en derin yüklü su hattına kadar düşey olarak ölçülen teknenin çektiği su değeri [m],
5. Bu
A
Genel Dizayn Kuralları Bölüm'de
istenilen
tekne
elemanları
boyutlan-
dırılması, tüm tekne boyu için geçerlidir.
= Boyuna ve enine normal takviye elemanları arası mesafe [m],
L boyu 25 m. den büyük olan teknelerde, baş ve kıç
= T çektiği su değerinde, endaze hattında ölçülen tekne deplasmanı [m],
Bu gibi hallerde, teknenin orta kısmında uygulanan
= B'de tanımlandığı şekilde, kullanılan alüminyum alaşımının mekanik özelliklerine bağlı katsayı.
bölgelerdeki boyutlandırmalarda azaltma yapılabilir.
boyutlandırma
ile,
nihayetlerindeki
boyutlandırma
arasında giderek azaltma yapılacaktır. Dizayn sırasında, özellikle üst yapı nihayetlerinde ve güvertedeki veya bordadaki açıklıklar civarında yapısal devamsızlıklardan
3. Onay İçin Verilecek Plan, Hesaplama ve Diğer Bilgiler
kaçınılmasına dikkat edilecektir. Kural olarak, yüksek hızlı teknelerde, dipte 2 m. yi
TL'na kontrol için 3 kopya olarak verilecek planlar Bölüm 1, C'de genel olarak belirtilmiştir. 4.
Doğrudan Hesaplamalar
geçmeyen aralıklarla konulmuş döşeklere sahip boyuna konstrüksiyon gereklidir. Bu aralık, dövünme etkisi nedeniyle oluşan kuvvetlere
Doğrudan hesaplamalardaki izin verilen gerilmeler, öngörülen yük durumları esas alınarak, her durum için ayrı ayrı olmak üzere, TL tarafından belirlenecektir. Hesaplarda, Bölüm 2, E'de belirtilen yüklerin kullanımı halinde, Tablo 6.1'de belirtilen izin verilen gerilmeler, 1. sütunda p=p1 ve 2. sütunda p=p2 alınmış olduğu dikkate alınarak, çeşitli yapısal elemanlar için kullanılabilir.
maruz olan, baş kısımlarda uygun şekilde azaltılacaktır. 6.
Minimum Kalınlıklar
Genel olarak, kaplamaların, takviye elemanlarının ve derin kirişlerin gövde kalınlıkları, Tablo 6.2'de verilen minimum değerlerden daha az olamaz. Elastik uyumdaki kararsızlığa ve korozyona dayanım
Tablo 6.1
yönlerinden uygunluklarının kanıtlanması halinde, daha düşük kalınlıklar, TL tarafından kabul edilebilir.
Elemanlar
İzin verilen gerilmeler Tablo 6.2
1
2
0,7 Rp0,2
Rp0,2
Borda kaplaması
0,7 Rp0,2
Rp0,2
Güverte kaplaması
0,6 Rp0,2
0,9 Rp0,2
Dip boyuna postaları
0,8 Rp0,2
0,9 Rp0,2
Borda boyuna postaları
0,7 Rp0,2
0,9 Rp0,2
perdeleri, kirişler
Dip kaplama
Güverte boyuna kemereleri
0,5 Rp0,2
0,8 Rp0,2
Döşekler, merkez ve yan iç omurgalar
0,8 Rp0,2
0,9 Rp0,2
Derin postalar ve stringerler
0,8 Rp0,2
Derin kemereler ve kirişler 2
Minimum kalınlıklar
Elemanlar
[mm]
Omurga, dip ve borda
t1=1,3 ⋅ (0,1 L1+1,5) K
Açık güverte
t2=1,3 ⋅ (0,1 L1+0,5) K
0,5 0,5
Su geçirmez bölmeleme döşekler
ve
Tank ve çatışma perdeleri
0,7 Rp0,2
0,9 Rp0,2 0,9 Rp0,2
Not : Rp0,2 [N/mm ] = alaşımlı alüminyumun tavlanmış haldeki (kaynaktan sonra) minimum akma mukavemeti.
Derin kirişlerin gövdeleri Not
t3 = t2 t4 = t3 + 0,5 0,5
3K
: Tablodaki formüllerde alınacak L1 boyutlandırma
boyu 20 m. den küçük, 35 m. den büyük olmayacaktır. K'nın hesaplanmasında, teslim koşulundaki alüminyumun akma mukavemeti alınabilir.
B, C
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
B.
Malzemeler
1.
Genel
6-3
alaşımın tavlanmış durumdaki mekanik özellikleri dikkate alınacaktır. Dövme ve dökümler, her durum için TL tarafından
Tekne konstrüksiyonu ve donatımı için, bu kısımda
istenilen kimyasal ve mekanik özelliklere sahip olacaktır.
belirtilen malzemeler kullanılacaktır. 3. Bu kısımdaki kurallarda belirtilmeyen uygulamaların ve
Alaşımlı
Alüminyumdan
Yapılan
Yapısal
Elemanların Boyutlandırılmasındaki K Katsayısı
alaşımlı alüminyumların kabulü, genelde ilgili planların onaylanması aşamasında, her durum için ayrı ayrı
Bu bölüm'deki yapısal boyutlandırma formüllerinde yer
kararlaştırılacaktır.
alan K katsayısı, aşağıda verilmiştir:
K = 110 Rp0,2
Malzemeler, teslim koşullarında, kuralların öngördüğü veya özel durumlar için karar verilen gereksinimleri sağlayacak
ve
malzemelerin
ilgili
gereksinimlere
Burada;
uygunluğu onaylanacaktır. Rp0,2
= Maksimum mukavemetin %70'inden daha az
TL, bu kısımda öngörülenlerin dışındaki malzemeleri,
alınamayacak
özel olarak anlaşmak koşuluyla, kabul etme hakkına
minimum akma mukavemeti [N/mm ].
olan,
alüminyum
alaşımının 2
sahiptir. Kaynaklı yapılarda Rp0,2 değeri; alaşımın "kaynaklı" Bu
Kurallar'da,
gerek
düşük
gerekse
yüksek
durumuna karşılık gelen değeri olarak, eğer bu değer
sıcaklıklardaki, kaynak ve diğer üretim işlemlerinin,
mevcut değilse, alaşımın tavlanmış durumdaki değeri
bilinen uygulamalara ve ilgili TL gereksinimlerine göre
olarak alınacaktır.
yapıldığı esas alınmıştır. Bu gereksinimler, örneğin; kaynağın belirli bir ön ısıtma ile yapılmasını ve/veya
A'da tanımlanan minimum kalınlık hesabında, Rp0,2 olarak
düşük veya yüksek sıcaklıklarda yapılacak üretim
teslim koşulundaki değer esas alınabilir.
işlemlerinden sonra uygun ısıl işlemlerin yapılmasını kapsayabilir. C.
Birleştirmeler
1.
Kaynaklı Birleştirmeler
1.1
Genel
Kaynak yöntemleri, ilgili TL gereksinimlerinde belirtilen sınırlar ve koşullar kapsamında olmak üzere, kullanılacak malzeme tipine göre onaylanacaktır. 2.
Alaşımlı Alüminyumlar Alaşımlı alüminyumun kaynağı için, özel gazaltı ark
Tekne
konstrüksiyonunda
kullanılacak
alaşımlı
kaynağı yöntemlerinin kullanılması TL'nun onayına bağlı
alüminyumlar, TL tarafından onaylanacak ve ilgili TL
olup, "Tekne Yapımında Kaynak Kuralları"nda belirtilen
kurallarına uygun olacaktır. Kural olarak, kullanılan Al-Mg
hususlar uygulanacaktır.
alaşımlarının, Mg oranı %2,6 ile %4,9 arasında olacaktır. 1.2 Deniz suyu etkilerine maruz olmayan elemanlar için Si
Alaşımlı
alüminyumlar
için
kaynak
edilen
kaynak
yöntemleri
oranı %0,3 - 1,3 arasında olan Al-Si alaşımlarının kullanımı, özel koruyucuların uygulanmasını gerektirebilir
Tekne
ve her durum için TL tarafından özel onaya tabidir.
yöntemleri; yarı-otomatik argon veya argon-helyum gazlı,
konstrüksiyonu
için
kabul
alaşımlı devamlı eriyebilir telli el kaynak yöntemli MIG Alaşımlar ve kaynaklı yapılarda kullanılacak kaynak
(Metal-arc Inert Gas) ve elle yapılan argon gazlı, dolgu
yöntemleri, ilgili TL gereksinimlerine uygun olacaktır. Bu
çubuklu ve erimez tungsten elektrotlu TIG (Tungten-arc
gibi durumlarda, yapısal boyutlandırma için, kullanılan
Inert Gas) adı verilen yöntemlerdir. Diğer yöntemler ve
alaşımın "kaynaklı" durumdaki mekanik özellikleri göz
dolgu malzemeleri, onay sırasında TL tarafından ayrıca
önüne alınacak, eğer bu özellikler mevcut değilse,
göz önüne alınacaktır.
6-4
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
Kaynak yöntemlerinin kullanımının onayı için, özellikle,
olacak
aşağıdaki hususların belirlenmesi gerekir:
koşullarına uygunluk sağlanacaktır.
a)
Ana ve dolgu malzemelerinin sınıf ve kalitesi,
1.5
Temel
Dik kenarlı T veya istavroz köşe kaynakları aşağıda
b)
yöntemler:
Bağlantı
tipleri
(alın
birleştirmeler, köşe birleştirmeleri, vs.), kaynağa
ve
TL
tarafından
C onaylanmış
uygulama
Kaynak tipleri
belirtilen tiplerde olabilir (Tablo 6.4'e de bakınız).
hazırlık (kalınlıklar, ağız hazırlama, düzgün kenarlar), kaynak pozisyonları (düz, dik, yatay
a)
Çift taraflı devamlı (D.C.),
b)
Kenar ölçüsü "a" ve adımı "p" olan, devamlı
vs.) ve diğer parametreler (voltaj, amperaj, gaz beslemesi, vs.),
kenarlarda, zig zag kaynağı "A" veya zincir c)
Kaynak
koşulları:
temizlenme
Kaynatılacak
yöntemleri,
hava
kenarların
korunma, d)
Alın
kaynağı "C",
koşullarından 1.6
kaynaklı
(örneğin;
Dik kenarlı T birleştirmeler için kaynak boyutları (kenar ve
gereksinimleri;
dikiş kalınlığı ölçüleri), elemanların kalınlığına bağlı
kaynağın başlangıç ve bitişinin birleşmenin
olarak, Tablo 6.3'de ve tekne elemanlarının yukarıda
levhalardaki)
birleştirmelerdeki
Kaynakların boyutlandırılması
özel
yapım
dışındaki parçada yapılması, arka yüzden kök
sözü edilen kaynak boyutları, her durum için aşağıda
oyulması,
belirtilen tiplere göre, Tablo 6.4'de verilmiştir:
olası
kesikliklerin
onarımı
için
alınacak önlemler, a)
Çift taraflı devamlı "a" (D.C. "a") veya "b" (D.C. "b") tipi kaynak,
e)
Üretim kontrolünün tip ve kapsamı.
1.3
Birleştirme ve ağız hazırlama tipleri
b)
Devamlı kenarlarda tipi "a" ve adımı "p" olan (Tablo 6.3'e bakınız) "A" veya "C" tipinde aralıklı kaynak.
MIG ve TIG yöntemlerinde, Tablo 6.5'de belirtilen ağız hazırlama tipleri tavsiye edilir.
Aralıklı "A" veya "C"tipinde kaynak yerine, eşdeğer 1.4
Kaynaklı
birleştirmelere
ulaşım
ve
ağız
hazırlığı
devamlı kaynak (D.C.) yapılabilir. Ancak bu durumda, dikiş kalınlığı, 6 mm. den küçük eleman kalınlıkları için en az 3 mm. ve 6 mm. den büyük eleman kalınlıkları için ise,
Kaynaklı birleştirmelerin doğru olarak yapılması için,
en az 4 mm. olacaktır.
kullanılan kaynak prosedürüne ve kaynak pozisyonuna bağlı olarak, birleştirmelere kolayca ulaşılabilmelidir.
Aralıklı kaynağa bir alternatif olmak üzere, "a" tip kaynağın yapılması, oyukluğun 150 mm. boyda olması,
Kaynaklı
birleştirme
kenarlarının
kesimi,
genelde,
kaynak uzunluğunun en az 90 mm. olması ve boy, adım
mekanik düzenlerle yapılacak, ek yerleri düzgün ve
ve kenar uzunluğu kombinasyonunun Tablo 6.4'de
çentiksiz olarak hazırlanacaktır.
gösterilen aralıklı kaynak kural ölçülerine eşdeğer olması durumunda TL tarafından yapılacak özel inceleme hariç
Bitişik
yapıya
kaynatılacak
elemanlar,
daha
önce
temizlenmiş olsalar bile, kaynaktan önce yeterince
olmak üzere, genel olarak, oyuk kenarlı kaynağa izin verilmez.
temizlenecektir. Bu temizlemeler, kaynakta hatalara yol açabilecek pas, yağ ve diğer maddelerden arındırma
Kirişlerin nihayetlerinde, konsantre yükler civarında ve
amacıyla, örneğin; paslanmaz çelik tel fırçalar gibi,
önemli ölçüde titreşim etkisindeki yapılarda oyuk kenarlı
mekanik düzenler kullanılarak yapılacaktır.
kaynağa izin verilmez. Ayrıca, TL kararıyla, elemanların gerilme tipleri ve seviyelerine ve yöntem test sonuçlarına
Birleştirmelerin alıştırması, punta yöntemleri ve kök
bağlı olarak, diğer durumlarda da oyuk kenarlı kaynaklara
oyulması, birleştirme tipine ve kaynak pozisyonuna uygun
izin verilmeyebilir.
C
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
6-5
Tablo 6.3 Kaynak Dikişlerinin Kenar ve Dikiş Kalınlığı Ölçüleri
a tip kaynak Yapısal elemanın
b tip kaynak
Karşılık gelen dikiş
Karşılık gelen dikiş
kalınlığı
Kenar ölçüsü (1)
kalınlığı ölçüsü
Kenar ölçüsü (1)
kalınlığı ölçüsü
[mm]
[mm]
(yaklaşık) (1)
[mm]
(yaklaşık) (1)
[mm]
[mm]
3 ÷4,5
3,5 (3)
2,5 (2)
3
2
4,5 ÷ 6
5 (4,5)
3,5 (3)
4
3
6,5 ÷ 8
6 (5)
3,5 (3,5)
4
3
8,5 ÷ 10
7 (6)
5 (4)
5
3,5
10,5 ÷ 12
8 (7)
5,5 (5)
6
4
12,5 ÷ 14
8,5
6
6,5
4,5
14,5 ÷ 16
9
6,5
7
5
16,5 ÷ 18
10
7
8
6,5
18,5 ÷ 20
11
7,5
9
6,5
20,5 ÷ 22
12
8,5
10
7
22,5 ÷ 24
13
9
11
7,5
24,5 ÷ 26
14
10
12
8,5
(1) Parantez içindeki değerler, çift taraflı devamlı kaynak "a" için gereken durumlarda kullanılabilir.
6-6
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
C
Tablo 6.4 Kaynak Ölçüleri 1.
Elemanlar Enine sistemde yapı elemanları: -
2.
3.
4.
Döşekler; Dış kaplamaya ............................................ İç dibe .......................................................... Orta iç omurgaya ........................................ Yan iç omurgalara ......................................
Kaynaklar
Başta 0,25L'de C 140, kıç pikte A 280, diğer yerlerde A 340 Makina dairesinde C 150, diğer yerlerde A 340 Makina dairesinde C 150, diğer yerlerde A 340 C 280
-
Su geçirmez döşekler ......................................... D.C. "b"
-
Orta iç omurga; Omurgaya ................................................... Su geçirmez yerlerde D.C. "b", diğer yerlerde C 120 İç dibe .......................................................... Su geçirmez yerlerde D.C. "b", makina dairesinde C 150, diğer yerlerde C 180
-
Yan iç omurgalar; Dış kaplamaya ............................................ A 300 İç dibe .......................................................... Makina dairesinde C 150, diğer yerlerde A 340
-
Su geçirmez iç omurgalar ve çift dip marcin levhası dış kaplamaya ........................................ D.C. "b"
-
Postalar dış kaplamaya ...................................... 2 pervaneli gemilerde kıç pik içinde D.C. "b", piklerde ve tanklarda A 240, diğer yerlerde A 340
-
Kemereler güverte kaplamasına ....................... Tank içlerinde A 300, diğer yerlerde A 340
Boyuna sistemde yapı elemanları: -
Dip boyuna elemanları dış kaplamaya ............. Başta 0,25L'de C 140, diğer yerlerde A 280
-
Borda ve güverte boyuna elemanları ilgili kaplamalara ........................................................ A 300
-
İç dip boyuna elemanları iç dibe ........................ A 300
-
İmal edilmiş kirişlerin gövdesinin, alın lamasına ............................................................. A 340, uçlarda (*) D.C. "b"
-
Alın laması alanı ≤ 20 cm2 olan, takviyeli döşekler, derin postalar ve derin kemereler; Kaplamaya .................................................. A 240, uçlarda C 150 Alın lamasına .............................................. A 360, uçlarda A 240
Ana makina ve srast şaftı temelleri: -
İç omurgalar dış kaplamaya ............................... C 130
-
İç omurgalar temel levhasına ............................ D.C. "a"
-
Döşekler iç omurgalara, iç dibe ve temel levhasına.............................................................. D.C. "a"
Bölmeleme perdeleri
Levhalar kenarlarına ........................................... D.C. "b" Stifnerler perde kaplamasına.............................. A 340, uçlarda braketsiz ise, C 150 (*) "Uç"; Toplam desteklenemeyen boyun %15'ine eşit boyda ve her iki uçtaki kısım anlamındadır.
C
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
6-7
(Tablo 6.4'ün devamı) Elemanlar 5.
Tank perdeleri: -
Levhalar kenarlara ....................................
Dipte D.C. "a", diğer yerlerde D.C. "b"
-
Normal stifnerler perde kaplamasına ......
A 300
-
Desteklenmeyen boyu 3 ile 5 m. arasında ve alın laması alanı ≤ 20 cm2 olan kirişler; Kaplamaya ........................................ Alın lamasına ....................................
Uçlarda C 120, diğer yerlerde C 180 Uçlarda C 150, diğer yerlerde A 240
6.
Su geçirmez olmayan perdeler
7.
Dümen: -
-
8.
Kaplama levhası mili çevreleyen yatay ve düşey federlere .........................................
A 300 (*)
Normal stifnerler mili çevreleyen düşey federlere ....................................................
D.C. "b"
Dış perdeler desteklenmeyen güverteye ve üst güverteye .......................................
D.C. "b"
-
Normal stifnerler perdelere ......................
A 340
-
Diğer kısımlar için önceki maddelere bakınız.
Punteller: -
10.
Yukarıdaki Madde 4'e bakınız
Üst yapılar: -
9.
Kaynaklar
Boru punteller uçlara ................................
D.C. "b"
Genel olarak ana destek elemanları 2
(a=alın laması veya flencin kesit alanı, [cm ]) 2 a ≤ 20 cm Tekneye ..................................................... Takviye levhasına......................................
Uçlarda C 180, diğer yerlerde A 260 Uçlarda C 180, diğer yerlerde A 340
20 < a < 65 cm2 Tekneye ..................................................... Takviye levhasına......................................
Uçlarda C 160, diğer yerlerde A 220 Uçlarda C 160, diğer yerlerde A 260
(*) Girilemeyen yerler için cogul kaynağı uygulanacak ise, kural olarak, bunların boyu = 75 mm., genişliği = 3÷4t mm. (t=levha kalınlığı), adım 150 mm., cogulun çevresine yapılacak kaynak kenar ölçüsü = t - 0,5 mm., destek laması genişliği 40÷60 mm. ve kalınlığı = 1,2÷1,5t olacaktır.
6-8
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
C
Tablo 6.5 Alaşımlı Alüminyum Kaynağı İçin Tavsiye Edilen Ağız Hazırlığı Ağız hazırlığı
Ağız ölçüleri
Notlar
MIG
s = 1,5 - 2 b=0–2
Tek taraftan kaynak. Altlık laması kullanılabilir.
s = 5 - 25 b=0-3 c = 1,5 - 3
Kaynağa ara verilen yerlerde kök oyumu yapılacaktır.
α = 60 - 90°
s = 8 – 25 b=3-7
15 mm. kalınlığa kadar, daha büyük kök açıklığı ile,
c=2-4
daha küçük açılar kullanılabilir.
α = 40 - 60°
s = 12 – 25 b=0-2 c=3-5 α = 50 - 67°
Özellikle otomatik kaynak için izin verilir. Yarı otomatik yöntemler her pozisyon için kullanılabilir ve ters pasodan önce kök oyulması gereklidir.
TIG
s≤2
s≤4 b= 0 - 2
Tek taraftan kaynak
s = 4 - 10 b=0-2 α = 60 - 70°
Yatay pozisyonda altlık laması kullanılabilir.
C
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
Şekil 6.1
1.7
Testler
6-9
Aralıklı Kaynak
-
Ana yapı elemanlarının birleştirme kaynaklarının (örneğin; dış kaplama ve mukavemet güverte-
Kaynaklı birleştirmelerin TL sörveyörlerince yapılacak
sinin
kontrolleri, genel olarak aşağıda belirtilmiştir. Yukarıda
kesişmeleri, eğimli stringer levhalarının enine
sözü edilen kontrollerden ayrı olarak, inşaatçı tersane,
birleşmeleri,
kaynak şekilleri, yöntemleri ve sıralarının, TL kurallarına,
levhalarının birleştirmeleri, vs.) hazırlığı, kök
onaylı
oyulması ve dikişlerin gözle kontrolü,
planlara
ve
bilinen
kurallara
uygunluğunu
panel
veya
açıklıklar
levhalarının
kaynak
civarındaki
insert
sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla tersane, üretimde yeterli
bir
kalite
kontrol
organizasyonunu
kurmuş
-
olacaktır.
Yukarıda sözü edilen, göz kontrolünün kapsamı içinde,
gerektiği
takdirde,
birleştirmelerin
röntgen çekilerek kontrolü ve özel durumlarda Yapılacak kontroller:
gerekebilen,
birleştirmelerin
ultrasonik
veya
magnetik yöntemlerle yapılan muayenelerinin -
Ana malzemelerin, B'de istenilenlere ve eleman-
kontrolü,
ların onaylı planlara uygunluğunun kontrolü, -
TL sörveyörünün kararına bağlı olarak, belirli
Kaynak yöntemlerinin kullanımı ve uygulama
yöntem ve kontroller vasıtasıyla, tamirlerin
şartlarının onaylara uygunluğunun ve sertifikalı
kontrolü.
kaynakçıların kullanıldığının kontrolü,
6 - 10
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
D.
Boyuna Mukavemet
E.
Kaplamalar
1.
Genel
1.
Tanımlar ve Semboller
Bu Bölüm'de verilen yapısal boyutlandırma, L boyları 30
s
D, E
= Boyuna veya enine normal takviyeler arası
m. den büyük olmayan ve mukavemet güvertesinde
mesafe [m],
büyük açıklıklar bulunmayan teknenin boyuna mukavemetini yeterli derecede sağlayacak kapsamdadır.
p
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma basıncı [kN/m2],
Daha büyük boydaki ve/veya B tekne genişliğine göre büyük sayılabilen ve gemi boyunun önemli bir kısmında
K
= B, 3'de tanımlanan katsayı.
devam eden güverte açıklıklı tekneler için, boyuna mukavemet hesapları istenilebilir.
2.
Omurga
Bu hesapların ayrıntıları, teknenin durumuna ve malzeme
2.1
Levha omurga
kalitesine göre, her durum için ayrı ayrı olmak üzere, TL Tüm gemi boyunca devam edecek olan levha omurganın
tarafından belirlenecektir.
b genişliği [mm], aşağıda verilen değerden az olamaz: Boyuna mukavemetin kontrolü için TL tarafından kabul b = 4,5 ⋅ L + 600
edilen kriter, bilgi amacıyla aşağıda verilmektedir. 2.
Levha omurga kalınlığı, bitişik dip kaplama kalınlığının 2
Orta Kesit Modülü
mm. arttırılması ile elde edilen değerden az olamaz. 3
Dipteki Wd ve güvertedeki Wg orta kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden az olamaz:
2.2
W = 17 ⋅ L2 ⋅ B ⋅ K
Lama omurga
Tüm gemi boyunca devam edecek olan lama omurganın h yüksekliği ve t kalınlığı [mm], aşağıda verilen 4
Orta kesit atalet momenti I [cm ], aşağıdaki formüle göre
değerlerden az olamaz:
hesaplanır: h = 1,5 ⋅ L + 100
I = 81 ⋅ L3 ⋅ B t = 1,3 ⋅ (0,35 ⋅ L + 6) ⋅ K0,5 L boyu 65 m. den büyük teknelerde, boyuna mukavemet, sınırlı seferle ilgili azaltmaları da dikkate alarak, Tekne
Kesit alanının kural kesit alanı değerinden az olmaması
Yapım Kuralları'na göre değerlendirilecektir.
koşuluyla, daha düşük yükseklik ve kalınlık değerleri kabul edilebilir.
3.
Orta Kesit Modülünün Hesaplanması Merkez iç omurga ile lama omurganın birleşik olması
Orta
kesitin
modülünün
ve
atalet
momentinin
hesaplanmasında, tüm devamlı elemanlar, kaplamalar ve
durumunda, daha düşük yükseklik ve kalınlık değerleri de kabul edilebilir.
takviyeler (ortalama olarak en az 0,4 L boyunda devam etmeleri koşuluyla), genel olarak, dikkate alınacaktır.
Lama omurganın yanındaki sıranın genişliği en az 750 mm. ve kalınlığı, dip kaplama kalınlığının %10 fazlası
Güverte veya dipteki kesit modülü, atalet momentinin, güverte kemeresinin veya omurga üstünden geçen hattın tarafsız eksene olan mesafesine bölünmesi ile elde edilecektir.
olacaktır.
E, F 3.
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler Dip Kaplama ve Sintine Sırası
4.
6 - 11
Borda Kaplaması
Dip kaplama, çeneye veya sintine dönümünün üst
Borda kaplamasının kalınlığı [mm], aşağıda verilen t1 ve
noktasına kadar devam eden kaplama olmakla beraber,
t2 değerlerinin büyük olanından daha az olamaz:
her iki halde de, T çektiği su değerine karşıt gelen su hattına kadar uzanmalıdır.
0,5
t1 = k1 ⋅ ka ⋅ s ⋅ (p ⋅ K)
Dip kaplama ve sintine sırası kalınlığı, aşağıda verilen t1
t2 = 10 ⋅ s ⋅ (T ⋅ K)0,5
ve t2 kalınlıklarının [mm] büyük olanından daha az olamaz:
Burada; 0,5
t1 = k1 ⋅ ka ⋅ s ⋅ (p ⋅ K)
k1 ve ka 3'de tanımlanan değerlerdir. 0,5
t2 = 11 ⋅ s ⋅ (T ⋅ K)
5.
Şiyer Sırası
Burada; L> 20 m. olan teknelerde, genişliği [mm] 25 L'den az k1
= 0,15 (p=p1 kabulünde)
olmayan ve kalınlığı da, borda kaplaması ve stringer levhası kalınlıklarının büyük olanından az olmayan bir
= 0,10 (p=p2 kabulünde) ka
şiyer sırası konulacaktır.
= S levha panelinin büyük olan boyutu olmak üzere [m], aşağıdaki Tablo 6.6'da S/s'nin bağlısı olarak verilen katsayı.
Sintine sırası
Şiyer sırasında; lumbuz, pencere veya diğer açıklıkların yer
alması
durumunda,
şiyer
sırası
kalınlığı
bu
açıklıklardan dolayı oluşan zayıflamayı giderecek kadar
kalınlığı, dip ve borda
kaplamaları
arttırılacaktır.
kalınlıklarının büyük olanından az alınamaz. Üst yapı nihayetlerinde şiyer sırası kalınlığı yeterince Baş bodoslamaya veya kıç bodoslamaya bağlanan veya
arttırılır.
pervane şaft kolları civarındaki kaplama kalınlığı [mm], aşağıda verilen te değerinden az olamaz: F.
Çift Dip
1.
Genel
0,5
te = 1,3 ⋅ (0,05 ⋅ L + 6) ⋅ K
Bu kalınlık, dip kaplama kalınlığının %50 fazlasından az olamaz.
Genel olarak boyları L>40 m. olan teknelere çift dip konulması tavsiye edilir.
Tablo 6.6
YFS ek klas işareti istenilen L>50 m. tekneler için, çift dip S/s
ka
1
17,5
1,2
19,6
1,4
20,9
1,6
21,6
1,8
22,1
Menholler, genelde büyük eksenleri düşey doğrultuda ve
2,0
22,3
yükseklikleri, çift dibin o bölgedeki yüksekliğinin yarısı
>2
22,4
düzenlenmesi zorunludur. Çift dip boyutları ve özellikle yüksekliği, muayene ve bakım için rahatlıkla girilebilecek değerlerde olacaktır. Çift dibin tüm bölümlerine ulaşabilmeyi sağlamak üzere döşeklerde ve yan kirişlerde menholler düzenlenecektir.
olacak tarzda düzenlenecek ve oval şekilli olacaktır.
6 - 12 Özel
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
durumlarda,
daha
büyük
boyutlu
F, G
menholler
Çift dip sıvı taşıma tankı olarak kullanıldığında veya iç dip
düzenlendiğinde, serbest kenarlara lama çevrilecek veya
kaplaması, üstteki bir tankın dip kısmını oluşturuyorsa, iç
eşdeğer düzenlemeler yapılacaktır.
dip kaplaması ile alt takviyelerin (döşek, boyuna posta, vs.) kalınlığı, bu maddede verilenlerden daha büyük
Devamlı merkez iç omurgaya, puntellerin altındaki
değer vermesi durumunda, J'deki kurallara uygun
döşeklere ve yan iç omurgalara, özel hallerde TL tara-
olacaktır.
fından izin verilmesi durumu hariç, menhol konulamaz. Merkez iç omurga ve boyuna sistemdeki çift dip Çift dibin her bölgesinde hava ve sıvı akımını sağlamak
döşeklerinin kalınlığı [mm], aşağıda verilen değerden
üzere, döşek ve kirişlere delikler açılacaktır.
daha az olamaz. 0,5
t = 0,01 ⋅ hÇD ⋅ K
Hava geçiş delikleri, mümkün olduğu kadar üst kısma, su geçiş delikleri ise, alt kısma yakın konulacaktır. Çift dibe olacak,
Yan iç omurgalar ve enine sistemdeki çift dip döşeklerinin
yükseklikleri olabildiğince sınırlı ve cidarları ile dip levha
kalınlığı [mm], merkez iç omurga kalınlığının 1 mm.
kalınlığı, en az su geçirmez döşek kalınlığında olacaktır.
eksiğinden daha az olamaz.
Çift dip yüksekliğinin değiştiği veya kesintiye uğradığı
Su geçirmez döşekler ve iç omurgaların kalınlığı, J'de
bölgelerde,
belirtilen değerlerden daha az olamaz.
konulacak
sintine
kuyuları
devamsızlıkları
su
geçirmez
önlemek
bakımından,
yapılarda yumuşak geçişler düzenlenecektir. Dip takviyelerin kesit modülü, G'de tek dip takviyeleri için 2.
Boyutlandırma
istenilen değerlerden az olamaz. İç dip takviyelerinin kesit modülü, dip takviyelerin kesit modülünün %85'inden daha
Çift dip yüksekliği tüm bölmelere ulaşabilmeyi sağlayacak
az olamaz.
yükseklikte olacak ve merkez iç omurga bölgesindeki h yüksekliği [mm], aşağıdaki formülde verilen değerden az olmayacaktır: hÇD = 28 ⋅ B + 32 ⋅ (T+10)
G.
Tek Dip Yapıları
1.
Genel
TL'nun karar vereceği özel durumlar hariç olmak üzere,
Bu Kısım, enine ve boyuna sistemlerdeki tek tip
çift dibin yüksekliği hiçbir yerde 700 mm. den az olamaz:
yapılarının boyutlandırılması ile ilgili kriterleri vermektedir.
İç dip kaplaması kalınlığı t1 [mm], aşağıda verilen
Boyuna tip yapılar; döşeklerle desteklenmiş boyuna
değerden az olamaz:
yerleştirilen normal takviyelerden oluşur.
t1 = 1,3 ⋅ (0,04 ⋅ L + 5 ⋅ s +1) ⋅ K0,5
Döşekler, bordalar veya enine perdelerin taşıdığı iç omurgalar tarafından desteklenir.
Burada; L>15 m. olan teknelerde, merkez iç omurga konulacaktır. s
= Normal takviyeler arası mesafedir [m].
L>20 m. olduğunda, ayrıca her bir tarafa 1'er adet yan iç omurga konulacaktır.
Boyları L ≤ 30 m. teknelerde, iç dip kaplaması kalınlığı t1 tüm gemi boyunca devam ettirilir. L>30 m. olan
Sintine kalkımı ≥ 12° olduğunda, merkez iç omurga
teknelerde, söz konusu kalınlık, nihayetlerde 0,1 L'de 0,9
konulmayabilir, ancak bu durumda en az bir boyuna
t1 değerini alacak şekilde, giderek azaltılabilir.
kirişin konulması tavsiye edilir.
G
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
6 - 13
W = k1 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
Makina dairesinin dibi, döşek ve kirişlerden oluşan derin döşek sistemi ile takviye edilecektir. Kirişler, makina dairesi dışında da uygun bir boyda devam ettirilecek ve
Burada;
diğer bölgelerdeki mevcut kirişlere bağlanacaktır. k1 Pervane
şaft
kolları,
dümen
ve
balast
omurga
= 0,7 (p=p2 kabulünde)
bölgelerinde, ilave dip takviyeleri konulacaktır. Enine sistem; enine doğrultuda konulmuş, enine perdeler
= 1,6 (p=p1 kabulünde)
S
= Döşekler arası mesafeye eşit olan boyuna postaların desteklenmeyen boyu [m].
veya takviyeli döşeklerle desteklenmiş kirişler tarafından desteklenen, her postada bir yer alan normal takviyeler
Dip boyuna postalarının enine elemanlardan devamlı
(döşekler)'den oluşur. L>15 m. olan teknelerde, merkez iç
geçmesi tercih edilir. Su geçmez perdelerde kesintiye
omurga konulacaktır. L>20 m. olduğunda, ayrıca her bir
uğrayan
tarafa 1'er adet yan iç omurga konulacaktır.
bağlanacaktır.
Sintine kalkımı ≥ 12° olduğunda, merkez iç omurga
3.2
boyuna
posta
nihayetleri
braketlerle
Döşekler
konulmayabilir, ancak bu durumda, boyutları normal bir döşeğinkine eşit bir boyuna kirişin konulması tavsiye edilir. Pervane şaft kolları, dümen boynuzu ve balast
Döşeklerin, "S" desteklenmeyen boyunun ortasındaki WD kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden az olamaz:
omurga bölgelerinde, boyutları yeterince arttırılmış ilave
WD = k1 ⋅ b ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
döşekler konulacaktır. Makina dairesinin dibi, döşek ve kirişlerden oluşan derin döşek sistemi ile takviye edilecektir. Kirişler, makina dairesi
dışındaki
mevcut
kirişlerin
devamı
Burada; k1
= 3.1'de verilen değerler,
b
= İncelenen döşeğe komşu olan iki döşeğin
olarak
konulacaktır.
arasındaki mesafenin yarısı [m], Derin postalar ve açık güvertelerdeki derin kemerelerin hizalarına döşekler konulacaktır. Olası ara döşekler,
S
= İki destekleyici eleman (bordalar, iç omurgalar) arasındaki mesafeye eşit olan,
uçlara sağlam bir şekilde bağlanacaktır.
döşeklerin
desteklenmeyen boyu [m]. 2.
Tanımlar ve Semboller Sintine
s
= Normal boyuna ve enine stifnerler arası mesafe [m],
p
kalkımının
≥
12°
olduğu
durumlarda,
S
desteklenmeyen boyu, iç omurgalar veya bordalar arasındaki mesafe göz önüne alınarak hesaplanacaktır. Bu durumda WD kesit modülü %40 azaltılabilir.
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma basıncı [kN/m2],
Eğer, her iki tarafa da, o bölgedeki döşek yüksekliğine eşit yükseklikte yan iç omurgalar konulmuşsa, kesit modülü ayrıca %10 azaltılabilir.
K
= B, 3'de tanımlanan katsayı.
3.
Boyuna Sistemde Yapılar
3.1
Dip boyuna postaları
3.3
İç Omurgalar
3.3.1
Merkez iç omurga
Döşeklere destek oluşturan merkez iç omurgaların WMİO 3
Dip boyuna postalarının W kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden az olamaz:
3
kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olamaz: WMİO = k1 ⋅ bMİO ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
6 - 14
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
Burada;
G
Yan iç omurgaların, döşeklere destek oluşturmadığı 3
durumlarda, WYİO kesit modülü [cm ] aşağıda verilen k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
bMİO
= Destekleyici iki yan iç omurga arasındaki mesafenin
yarısı
[m],
değerden az olamayacaktır:
destekleyici
yan
iç
omurgalar yoksa bu değer B/2'ye eşit alınır, S
= İki
destekleyici
eleman
(enine
WYİO = k1 ⋅ b'YİO ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
perdeler,
Burada; k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
b'YİO
= Komşu iki yan iç omurga arasındaki veya borda
döşekler) arasındaki mesafeye eşit olan, iç omurganın desteklenmeyen boyu [m].
ile ilgili yan iç omurga arasındaki mesafenin yarısı [m],
Merkez iç omurganın, döşeklere destek oluşturmadığı 3
durumlarda, WMİO kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olmayacaktır: 2
WMİO = k1 ⋅ b'MİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p Burada;
S
= Döşekler arası mesafe [m].
4.
Enine Sistemde Yapılar
4.1
Normal döşekler 3
k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
Normal döşeklerin WD kesit modülü [cm ] aşağıda verilen
b'MİO
= Varsa, iki yan iç omurga arasındaki incelenen
değerden az olamaz: WD = k1 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
mesafenin yarısı, yoksa B/2 [m], S
Burada;
= Döşekler arası mesafe [m].
3.3.2
Yan iç omurgalar
Döşeklere destek oluşturan yan iç omurgaların, WYİO
k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
S
= Döşekleri destekleyen elemanlar (iç omurgalar,
3
kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olamaz:
bordalar)
arasındaki
mesafeye
eşit
olan,
döşeklerin desteklenmeyen boyu [m]. WYİO = k1 ⋅ bYİO ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p 4.2
Merkez iç omurga
Burada; 3
Merkez iç omurganın WMİO kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olamaz:
k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
bYİO
= Komşu iki yan iç omurga arasındaki veya borda
2
WMİO = k1 ⋅ bMİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p
ile ilgili yan iç omurga arasındaki mesafenin yarısı [m], S
= İki
destekleyici
Burada; eleman
(enine
perdeler,
k1
= 2,32 (p=p1 kabulünde)
döşekler) arasındaki mesafeye eşit olan, yan iç omurgaların desteklenmeyen boyu [m].
= 1,43 (p=p2 kabulünde),
G, H bMİO
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
= Destekleyici iki yan iç omurga arasındaki mesafenin
yarısı
[m],
destekleyici
yan
2.
6 - 15
Tanımlar ve Semboller
iç
omurgalar yoksa, bu değer B/2'ye eşit alınır,
s
= Boyuna ve enine normal takviyeler arası mesafe [m],
S
= İki
destekleyici
döşekler)
eleman
arasındaki
(enine
mesafeye
perdeler, eşit
olan,
p
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma basıncı 2
[kN/m ],
merkez iç omurganın desteklenmeyen boyu [m]. 4.3
K
Yan iç omurgalar 3
Yan iç omurgaların WYİO kesit modülü [cm ] aşağıda
= B, 3'de tanımlanan katsayı.
3.
Normal Takviye Elemanları
3.1
Enine postalar
verilen değerden daha az olamaz: 2
WYİO = k1 ⋅ bYİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p 3
Postaların Wp kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
Burada;
Wp = k1 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
k1
= 4.2'de tanımlanan değer,
bYİO
= Komşu iki yan iç omurga arasındaki veya borda
Burada;
ile ilgili yan iç omurga arasındaki mesafenin k1
yarısı [m], S
= İki
destekleyici
eleman
(enine
= 1,27 (p = p1 kabulünde) = 1,00 (p = p2 kabulünde)
perdeler,
döşekler) arasındaki mesafeye eşit olan, yan iç S
omurgaların desteklenmeyen boyu [m].
H.
Borda Yapıları
1.
Genel
Bu
Kısım,
yapılarının
enine
= Destek elemanları arasındaki mesafeye eşit olan, postaların desteklenmeyen boyu [m].
Normal
3.2 veya
takviyelerinin
postalar,
kemere
ve
döşeklerden
oluşan
destekleyici elemanlara yeterli şekilde bağlanmalıdır.
boyuna
sistemdeki
boyutlandırılması
ile
borda ilgili
Boyuna postalar
Boyuna postaların WP kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
kriterleri vermektedir. 2
WP = k1 ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p Boyuna tip yapılar, derin postalar veya enine perdelerle desteklenen normal boyuna stifnerlerden oluşur.
Burada;
Enine tip yapılar, derin stringerler, güverteler, platformlar
k1
veya dip yapılarıyla desteklenen düşey yerleştirilen
= 0,70 (p = p2 kabulünde)
normal takviye elemanlarından (postalar) oluşur. Yelkenli
teknelerin
direkleri
ve
balast
omurgaları
bölgelerinde, ayrıca makina dairelerinde ve genel olarak açık güvertedeki büyük açıklıklar civarında derin postalar gereklidir.
= 1,60 (p = p1 kabulünde)
S
= Genel
olarak,
perdelerden arasındaki
derin oluşan
mesafeye
postalar
veya
destek eşit
elemanları
olan,
postaların desteklenmeyen boyu [m].
enine boyuna
6 - 16 4.
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler Derin Elemanlar
S
= Genel
olarak,
H, I enine
perde
veya
derin
postalardan oluşan, stringer destek elemanları 4.1
Derin postalar
arasındaki mesafeye eşit olan, desteklenmeyen boy [m].
Derin postaların WDP kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden daha az olamaz: I.
Güverteler
1.
Genel
WDP = k1 ⋅ KDP ⋅ s ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p Burada; Bu Kısımda, güvertelerin, kaplama ve takviyeleri veya k1
= 1,0 (p = p1 kabulünde)
destek yapılarının boyutlandırılması ile ilgili kriterler ve formüller verilmektedir.
= 0,7 (p = p2 kabulünde) Güvertelerin takviye ve destek yapıları; punteller veya KDP
= 1,92
normal
boyuna elemanı veya derin
enine veya boyuna perdeler tarafından desteklenen,
stringeri destekleyen derin postalar için,
kirişler ve/veya derin kemerelerden oluşan sistemle
normal boyuna elemanı desteklemeyen
normal takviyeler, kemereler veya boyuna kemerelerden
derin postalar için,
ibarettir.
desteklenen, boyuna veya enine doğrultuda konulan = 0,86
s
= Derin postalar arası mesafe veya derin postalar ile ilgili derin postaya komşu enine perde arası
Yelkenli teknelerin direkleri civarına derin postalarla birlikte bulunan derin kemereler konulacaktır.
mesafenin yarısı [m], Güverteleri veya güverte evleri üzerinde direk bulunan S
= Derin postayı destekleyen elemanlar arasındaki
4.2
yelkenli teknelerde, direk tabanı bölgesine bir puntel veya
mesafeye eşit olan, desteklenmeyen boy [m].
perde konulacaktır.
Derin stringerler
2. 3
Derin stringerlerin WDS kesit modülü [cm ], aşağıda
pdc
verilen değerden daha az olamaz:
Tanımlar ve Semboller = Hesaplama güvertesi; en az 0,6 L boyunca devam eden ve bordadaki yapısal elemanlara etkili bir mesnet oluşturan, en derin yüklü su
2
WDS = k1 ⋅ KDS ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p
hattı üzerindeki ilk güverte.
Burada;
Bu güverte, ideal olarak, tüm gemi boyunca devam etmelidir,
k1
= 4.1'de verilen değer,
KDS
= 1,92
s normal
düşey
stifneri
(postayı)
= Normal enine veya boyuna takviyeler arası mesafe [m],
destekleyen derin stringerler için, h = 0,86
normal düşey stifneri desteklemeyen
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma yüksekliği değeri [m].
derin stringerler için, K s
= Derin stringerler arası mesafe veya başka stringer veya güverte olmaması durumunda; 0,5 H [m],
= B, 3'de tanımlanan katsayılar.
I, J
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
6 - 17
3.
Güverte Kaplaması
= 0,63 alt güverte boyuna kemereleri için
3.1
Açık güverte
= 0,56 enine kemereler için
Aynı zamanda mukavemet güvertesi olduğu da dikkate
4.2
Derin takviyeler
alınarak, açık güverte kaplamasının kalınlığı t [mm], 3
Kirişlerin ve derin kemerelerin WDT kesit modülü [cm ],
aşağıda verilenden daha az olamaz:
aşağıda verilen değerden daha az olamaz: 0,5
t = 2,5 ⋅ s ⋅ (L ⋅ K)
2
WDT = 9 ⋅ b ⋅ S ⋅ K ⋅ h L>20 m. olan teknelerde, genişliği [mm] 25 L'den ve kalınlığı aşağıda verilen değerden az olmayan, bir
Burada;
stringer levhası konulur: b
= Kemere üzerinde yer alan güverte şeridinin
0,5
t = 3,1 ⋅ s ⋅ (L ⋅ K)
ortalama genişliği [m]. b'nin hesaplanmasında olası açıklıklar dikkate alınmayacaktır,
Burada; S
= İki destek elemanı (punteller, diğer derin
Güverte kaplaması kalınlığının, kural kalınlığından fazla
kemereler, perdeler) arasındaki mesafeye eşit
olması durumunda, stringer levhası konulmayabilir.
olan, derin kemerelerin desteklenmeyen boyu [m].
3.2
Alt güverteler 4.3
Punteller
Açık güverte altında yer alan ve yaşama mahallini oluşturan güvertelerin kalınlığı t [mm], aşağıda verilen
Punteller, genel olarak, borudan imal edilecektir.
değerden az olamaz:
2
Puntellerin Ap kesit alanı [cm ], aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
t = 1,5 ⋅ s ⋅ (L ⋅ K)0,5
Ap =
Alt güverte bir tank üstünü oluşturuyorsa, bu güvertenin kalınlığı, J'de tank perdelerinin hesaplanması için verilen formüldeki değerden hiçbir surette az olamaz.
Burada; Q
4.
Güvertelerin
Takviye
ve
1,6 ⋅ Q 12,5 − 0,045 λ
= Aşağıdaki formüle göre hesaplanan puntel yükü
Destekleme
[kN]:
Elemanları Q = 6,87 ⋅ A ⋅ h 4.1
Normal takviyeler Burada;
Boyuna
ve
enine
yönde konulan normal takviye 2
A = Puntele etki eden güverte sahası alanı [m ].
3
elemanlarının (kemereler) WNT kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden daha az olamaz: WNT = 14 ⋅ C1 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ K ⋅ h Burada; C1
= 1,44 açık güverte boyuna kemereleri için
J.
Perdeler
1.
Genel
Su geçirmez perdelerin adedi ve konumu, genel olarak, Bölüm 2, A'da belirtilenlere uygun olacaktır.
6 - 18
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler
J, K
Bu Kısım'daki "tank" ifadesi, teknenin bir parçasını
c katsayısı değerleri ile h boyutlandırma yüksekliği Tablo
oluşturan ve sıvı taşınmasında kullanılan (su, yakıt ve
6.8'de verilmiştir.
yağlama yağı) bünye tankları anlamındadır. 4.2
Derin takviyeler
Parlama noktası ≤ 55°C olan yakıtların taşınması için Bölüm
2,
D'ye
göre
bağımsız
metalik
tankların
Normal düşey stifnerli perdelerin stringerleri ve normal yatay stifnerli perdelerin düşey derin stifnerlerinin W kesit
kullanılması gereklidir.
modülü [cm3], aşağıdaki formüle göre hesaplanır: 2.
Semboller 2
W = C1 ⋅ b ⋅ S ⋅ h ⋅ K s
= Stifnerler arası mesafe [m],
S
= İlgili stifneri destekleyen elemanlar arasındaki
Burada; mesafeye eşit olan desteklenmeyen boy [m],
C1
hs,hB = Bölüm 2, E'de tanımlanan değerler, K
= 11,4 bölmeleme perdeleri için, = 19,0 tank perdeleri için,
b
= B, 3'de tanımlanan değerler.
= Stringer veya düşey derin stifnerin desteklendiği perde bölgesinin genişliği [m],
3.
Perde Levhaları h
= Tablo 6.8'de belirtilen boyutlandırma yüksekliği.
Perde levhası kalınlığı tp [mm], aşağıda verilen değerden
Tablo 6.8
daha az olamaz: 0,5
tp = k1 ⋅ s ⋅ (h ⋅ K)
k1 katsayısı ve h boyutlandırma yüksekliği Tablo 6.7'de verilmiştir.
Stifnerler
h [m]
c
Çatışma perdesinde
hB
0,78
Bölmeleme perdesinde
hB
0,63
Tank perdesinde
hS
1,00
Tablo 6.7
Perdeler
k1
h [m]
Çatışma perdesi
5,6
hB
Bölmeleme perdesi
4,9
hB
Tank perdesi
5,5
hS
K.
Üst Yapılar
1.
Genel
İlk sıra üst yapılar veya güverte evleri, en üst devamlı açık güvertenin üzerinde, ikinci sıra ilk sıranın üstünde ve diğerleri de aynı şekilde devam etmek üzere kabul
4.
Stifnerler
edilecektir.
4.1
Normal stifnerler
Alttaki ara güvertelere, üst yapı ve güverte evinin içinden giriş yoksa, TL'nun kararına bağlı olarak, bu Kısım'da 3
Normal stifnerlerin W kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden az olamaz: W = 14 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ h ⋅ c ⋅ K
verilenlere göre azaltılmış boyutlar kabul edilebilir. 2.
Dış Duvar Kaplaması
Dış duvar kaplaması kalınlığı t [mm], aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
K
Bölüm 6 – Tekne Konstrüksiyonu – Alüminyum Alaşımlı Tekneler 0,5
t = 3,9 ⋅ s ⋅ (K ⋅ h)
S
6 - 19
= İlgili stifneri destekleyen elemanlar arasındaki mesafeye eşit olan, stifnerlerin desteklenmeyen
Burada;
boyu [m].
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
4.
Üst Yapı Güverteleri
h
= Tablo 6.9'da verilen boyutlandırma yüksekliği
4.1
Güverte kaplaması
[m], Üst yapı güverte kaplaması kalınlığı t [mm], aşağıdaki K
= B, 3'de verilen katsayı.
formüle göre hesaplanacaktır: 0,5
t = 3,9 ⋅ s ⋅ (K ⋅ h)
Tablo 6.9
Perde tipi
h [m]
Cephe perdesi 1. sıra
3
Cephe perdesi 2. sıra
1,5
Herhangibir konumdaki diğer perdeler
1,2
3.
Stifnerler
Dış duvar perdelerinin stifinerlerinin W kesit modülü 3
[cm ], aşağıda verilen değerden az olamaz:
Burada; s
= Stifnerler arası mesafe [m],
h
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma yüksekliği [m].
4.2
Güverte takviyeleri
Normal boyuna ve enine güverte takviyelerinin W kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden az olamaz:
W = 6,5 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ h ⋅ K Burada; h
2
W = 6,5 ⋅ s ⋅ S ⋅ h ⋅ K Burada;
= Tablo 6.9'da verilen boyutlandırma yüksekliği
S
[m],
= Destekleyici elemanlar arasındaki mesafeye eşit olan, stifnerlerin desteklenmeyen boyu [m],
K
= B, 3'de verilen katsayı,
s, h
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
Derin kemere ve kirişler ile normal punteller, I'ye göre
= 4.1'de tanımlanan değerler.
boyutlandırılacaktır.