A-PDF Merger DEMO : Purchase from www.A-PDF.com to remove the watermark
] Ljfwf]tfdfyfsf[ O 5fz+5fzfuftf V/s gif}s,flvfz
‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ, fiÎ≥Àˇ˘…fi ±Î˜@ÁÎ≥Õ ±fiı ÁSŒfl ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ …ı‰Î √˛ÌfiËεÁ √ıÁÌÁfi_ (‹÷·⁄ ¿ı √˛Ìfi ËεÁ ≥Œı@Àfiı fi˘÷flÌ ·Î‰fiÎflÎ ‰Î›±˘fi_) ‰‘÷_ ’˛‹ÎHÎ ÂÌ flÌ÷ı ¿Î⁄Ò‹Î_ flά‰_ ÷ı ωWΛ ’›Î˝‰flHÎfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ‹ÎÀı Ëo‹ıÂÎ Ï«_÷Îfi˘ flè΢ »ı. ’˛ÿÒWÎHÎ ’fl ·√΋ fiά‰ÎfiÎ fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ ±fiı¿ fiÁ¬Î ÷ı‹HÎı ±I›Îfl Á‘Ì ÁÒ«T›Î »ı, ’fl_÷ ÷ı‹Î_fiÎ CÎHÎάflÎfi˘ ¤ÎB›ı … ¿Â˘ ±‹· ◊›˘ »ı. ±ı¿ Áfl‚ ±fiı ÷I¿ÎÏ·fi ’ÏflHÎ΋˘ ±Î’ı ÷ı‰˘ µ’Λ ±U‹Ì…L› ⁄‚÷H΢◊Ì ‘‹‘‹÷Î_ ωz÷‹◊¿˘fiı ⁄_‘ ¿flÌ ±b„@÷ ÷flŒ ‰‚‰Îfi˘ »ı. ’fl_÷ ¡ÎLÁfiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ (¡ÎLÁ ÷ıfiÌ 76Ñ ‰Ì…‚Ì ±bω¤Î…fi ‰Õı ‹ı‚‰ı »ı.) ⁄ÌΩ ¿˘≥ ÿıÂı ±ı ÏÿÂ΋Î_ ’Ëı· ¿flÌ fi◊Ì. ’›Î˝‰flHÎfiÎ ±P›ÎÁ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¿flı·_ ÁÒ«fi ’›Î˝‰flHÎfiÎ … Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷’ÎÁ‰Î …ı‰_ »ı. ±ı¿ √HÎ÷flÌ ‹…⁄ 1000 ‹ı√ΉΘÀfiÌ ‰Ì…µI’Îÿfi Z΋÷Î ‘flΉ÷_ Coal-fire/¿˘·ÁÎfi_ ÿËfi ¿fl÷_ ◊‹˝· ’Ήfl ËεÁ ‰WÎı˝ÿËÎÕı ÁflıflΠ1,00,000 Àfi ÁSŒfl ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ, 75,000 Àfi fiÎ≥Àˇ˘…fi ±Î˜@ÁÎ≥Õ, 65,00,000 Àfi …ıÀ·˘ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ±fiı 5,000 Àfi …ıÀ·Ì flά ‰Î÷ΉflH΋Î_ Ãη‰Ì ÿı »ı. √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À Á…˝‰Î‹Î_ ±ı ÿflı¿fi˘ ŒÎ‚˘ …ı‰˘÷ı‰˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ËΩfl ‹ı√ΉΘÀfiÌ … Z΋÷Î ‘flΉ÷_ Oil-fire/ÕÌ{· …ı‰Î ⁄‚÷HÎfi_ ÿËfi ¿fl÷_ ’Ήfl ËεÁ ‰Wν¤fl‹Î_ 16,000 Àfi ÁSŒfl ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ±fiı 20,000 Àfi fiÎ≥Àˇ˘…fi ±Î˜@ÁÎ≥Õfi_ ‘Ò‹˛’Îfi ¿flÌ fiάı »ı. ¿˘·ÁÎı ±fiı ±Î˜≥· …ı‰Î_ ±U‹Ì…L› ⁄‚÷H΢ ⁄΂÷Î_ ωz÷‹◊¿˘ …√÷¤fl‹Î_ ËΩfl˘fiÌ Á_A›Î‹Î_ »ı. ‹ÎhÎ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ … Coal-fire ◊‹˝· ’Ήfl ‹◊¿˘fiÌ Á_A›Î 600 …ıÀ·Ì »ı. ¤Îfl÷‹Î_ ’HÎ ±ı‰Î_ ‹◊¿˘fi˘ ÷˘À˘ fi◊Ì. (◊‹˝· ’Ήfl ‹◊¿˘fiÌ Á_A›Î‹Î_ ø‹Â— ‰‘Îfl˘ ◊÷Î_ ¿˘·ÁÎfiÌ ‰‘ı·Ì ±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ ‰‘fiÎflÌ ¬’÷ ÿÂν‰÷˘ …‹H΢ √˛ Î Œ ÷’ÎÁ˘.) ’ÏflHÎ΋ı …√÷¤flfiÎ_ ±Î‰Î_ ωz÷‹◊¿˘±ı ±˘¿Ì ¿Îœı·Î √˛ÌfiËεÁ √ıÁÌÁfiÎ ’˛‹ÎHÎfi˘ Áfl‰Î‚˘ ‹Î_Õ˘ ÷˘ ±Î_¿Õ˘ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı √_Ω‰fl ⁄ıÁı. ±ÎfiÌ Á΋ı ˉı ±bωz÷ ‹◊¿fi˘ ÿά·˘ …\±˘. ’fl_’flÎ√÷ ’Ήfl ËεÁ ¿fl÷Î_ ±bωz÷ ‹◊¿˘ ±ı ‰Î÷ı …\ÿÎ_ »ı ¿ı ⁄‚÷HÎ ÷flÌ¿ı ÷ı‹Î_ ¿˘·Á˘ ›Î ÷ı· ⁄΂‰Îfi_ ˢ÷_ fi◊Ì. ›flÏı fi›‹fiÎ ›Î M·À˘Ïfi›‹fiÎ ±bfi_ ω¤Î…fi ¿flÌfiı ËÌÀ ±ı@V«ıL…fl ◊¿Ì ’ÎHÎÌfi_ ‰fl΂‹Î_ V‰w’Î_÷fl ¿flΛ »ı ±fiı »ı‰Àı ‰fl΂ ‰Õı À⁄ν≥fifiı Œfl÷_ ¿flΛ »ı. ±Î ’˛¿ÎflfiÎ “ÿËfi”‹Î_ √˛ÌfiËεÁ √ıÁÌÁ flÌ·Ì{ ◊÷Î fi◊Ì ±ı ‹˘À˘ ŒÎ›ÿ˘ »ı. ’›Î˝‰flHÎfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷Îfl‰ı·Î ±Î_¿ÕÎ ‹…⁄ 1973‹Î_ ±bωz÷ ‹◊¿˘ ±‹ıÏfl¿Î, ¡ÎLÁ, flÏ›Π‰√flı …ı‰Î ÿı¢‹Î_ “«·HÎÌ” ⁄L›Î_ ±ı ’»Ì ‰ÌÁ ‰Wν‹Î_ ÷ı‹HÎı ËΩfl˘ ‹ı√ΉΘÀfiÎ ÏËÁÎ⁄ı …ı ‰Ì…µI’Îÿfi ¿›* ±ıÀ·_ … ‰Ì…µI’Îÿfi Ωı ±U‹Ì⁄‚÷H΢ ⁄΂÷Πωz÷ ‹◊¿˘‹Î_ ¿flΛ_ ˢ÷ ÷˘ ‰ÌÁ ‰WνfiÎ √΂΋Î_ ±ı ‹◊¿˘±ı 1.6 ±⁄… ‹ıÏÀˇ¿ Àfi …ıÀ·˘ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ, 6.5 ¿fl˘Õ Àfi …ıÀ·˘ ÁSŒfl ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ±fiı 2.7 ¿fl˘Õ Àfi fiÎ≥Àˇ˘…fi ±Î˜@ÁÎ≥Õ ‰Î÷ΉflH΋Î_ Ãη‰Ì ÿÌ‘˘ ˢ÷ ! ±Î‹, «ıfi˘˝Ï⁄· …ı‰Ì ˢfiÎfl÷˘fiı ÀÎ‚Ì Â¿Î÷Ì Ë˘› ÷ı‹… ±b¿«flÎfiÎ Ïfi¿Î·fiÌ Á‹V›Îfi_ Áı≥Œ Á˘S›Âfi ±ÎHÎÌ Â¿Î÷_ ˢ› ÷˘ ±b„@÷ …ı‰˘ ÁÎŒÁ◊fl˘ ±fiı ¿Î›˝Z΋ ∂Ωj΢÷ Á_¤‰÷— ⁄ÌΩı ¿˘≥ fi◊Ì.à 8
à 2007fi _ ‰Wν ’Ò w _ ◊÷Î Á ‘ Ì‹Î_ ±‹ı Ï fl¿fi˘ ÷ı ‹ fiÎ_ ·√¤√ 50 ¿fl˘Õ …^fi‰ÎHÎÌ ¿QM›ÒÀfl˘fi˘ ¤_√Îfl‰ÎÕı Ïfi¿Î· ¿flÌ ÿı‰Î ‹Î√ı »ı. ±Î fi¿Î‹Î_ ¿QM›ÒÀfl˘fiÎ V’ıfl’ÎÀÛ˚Á »^ÀÎ ’ÎÕÌ fiÎA›Î ’»Ì fiÌ«ı ‹…⁄fiÌ Á΋√˛Ì±˘ ‰ıVÀı… ÷flÌ¿ı fiÌ¿‚ı ÷ı‹ »ı. M·Î„VÀ¿ 2.8 ±⁄… Ï¿·˘√˛Î‹, ÁÌÁ_ 0.7 ±⁄… Ï¿·˘√˛Î‹, ¿ıÕÏ‹›‹ 14 ·Î¬ Ï¿·˘√˛Î‹, ø˘Ï‹›‹ 9 ·Î¬ Ï¿·˘√˛ Î ‹ ±fiı ’Îfl˘ 2.80 ·Î¬ Ï¿·˘√˛Î‹ ! ±Î ÿflı¿ ’ÿÎ◊˝ ±ı¿ ›Î ⁄ÌΩ V‰w’ı toxic/{ıflÌ »ı. ‹Îfi‰Ω÷ ÷ıfiÎ Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ŒıŒÁÎ_, èÿ›, ‹√…, VfiΛ±˘, Ï¿ÕfiÌ ‰√ıflıfiı ·√÷Ì T›Ï‘±˘fi˘ Ï¿Îfl ⁄fiı »ı . ’ÎHÎÌ ¤ı√_ …‹Ìfi Á˘Ó Á fl‰ _ µ÷flÌ ¤Ò √ ¤˝ … ‚fiı {ı fl Ì ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰Î ‹ÎÀı ÁÌÁ_ fi΋ϫfi »ı, ¿QM›Ò À flfiÎ Ï«’ Áı À ‹Î_ ‰’flÎ÷Î ¿ıÕÏ‹›‹fi˘ Á_’¿Û ‹ÎHÎÁfiÌ Ï¿ÕfiÌ ‹ÎÀı fi ¿ ÁÎfi¿÷ν ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı, ÷˘ ø˘Ï‹›‹ ±fiı ’Îfl˘ ±fi ø ‹ı ⁄˛ ˘ L¿Î≥ÏÀÁ ±fiı ±_‘Î’˘ ±ÎHΉΠ‹ÎÀı ’_¿Î›ı·Î ’ÿÎ◊˘˝ »ı. ¤_√Îfl‰ÎÕı fiÎ¬Ì ÿÌ‘ı·_ ’˛I›ı¿ ¿QM›ÒÀfl ’ÎHÎÌfiÎ ¤Î‰fi_ √HÎΛ, ’fl_÷ ’›Î˝‰flHÎfiı ◊÷Î fi¿ÁÎfifiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ …\±˘ ÷˘ ‹Îfi‰Ω÷ı ÿflı¿ ¿QM›ÒÀflfiÌ ±Î¿flÌ Ï¿o‹÷ «Ò¿‰‰Ì ’Õı »ı. ±‹ı Ï fl¿Î …ı ‰ Ì „V◊Ï÷ ¤Îfl÷‹Î_ ’HÎ fi∞¿fiÎ ¤Ï‰W›‹Î_ ÁΩ˝‰ÎfiÌ, ¿ı‹ ¿ı fi‰Î_ ±fiı ËÎ≥-Àı¿ ¿QM›ÒÀfl˘fiÎ ¤Î‰ CÎÀÌ flèÎÎ »ı, ±ıÀ·ı …^fiÌ ’ıœÌfiÎ_ ¿fl˘Õ˘ ¿QM›ÒÀfl˘fiı ±Î˜ÏŒÁ˘‹Î_◊Ì VRS ‹‚Ì …‰ÎfiÌ »ı.à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
±_¿ fi_ — 146
à ‹ı, 2006 à ‰ˆÂά-F›ıWà 1928
÷_hÎÌ, ‹ƒ¿ ±fiı ≠¿Î¿ — fi√ıLƒ ω…› Á_’Îÿ¿ — ËWν· ’W¿HÎν ‹¬M≤Wà ÏÕ{Î¥fi ÷◊Î ·ı±ÎµÀ˚Á — ËWν· ’W¿HÎν ¿·Î ÁËΛ¿˘ — ¿ı‰ «Î‰ÕÎ, ±Ï‹÷ ÂÎË ‹ÎÏ·¿ — ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ. ±‹ÿΉÎÿ. ‹ƒHÎV◊Îfi — ±ı·Î¥Õ ±˘ŒÁıÀ, √˘‹÷Ì’fl, ±‹ÿΉÎÿ. Ï¿o‹÷ — ’E«ÌÁ wÏ’›Î 12 ±_¿˘fi_ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 180. ’flÿı‹Î_ — wÎ.1,300 24 ±_¿˘fi_ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 360 ‰ı⁄ÁÎ¥À — www.safari-india.com ¥-‹ı· — ·‰Î…‹ ‹ÎÀı — subscriptions@safari-india.com
ÁÒ«fi˘, ’˛Ï÷¤Î‰˘ ÷◊Î ±L› ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı — info@safari-india.com
’hÎT›‰ËÎflfi_ Áflfi΋_ — ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, 212- 215, ±Îfi_ÿ ‹_√·-3, ¿˘fl ⁄Λ˘Àı¿fiÌ Á΋ı, ’Ïfl‹· ø˘ÏÁ_√ ’ÎÁı, ±ıÏ·Á⁄˛Ì…, ±‹ÿΉÎÿ-380006. Œ˘fi fi_⁄Á˝ — 2646 16 98 ÷◊Î 2643 80 33 Copyrights : Harshal Publications 212 to 215, Anand Mangal-3, Opp. Core Biotech, Near Parimal Crossing, Ellisbridge Ahmedabad-380 006. Tel. : 2646 16 98 / 2643 80 33
¿Î›‹Ì √˛ÎË¿˘±ı ’hÎT›‰ËÎfl ‰¬÷ı ’˘÷Îfi˘ ·‰Î…‹ fi_⁄fl ±«Ò¿ ·¬‰˘. “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
fi‹˝ÿÎ fiÿÌ ’flfiÎ ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹fiÎ fi΋ı «Î·÷˘ ‰W΢˝ …^fi˘ ±fiı ‰Hε¿ıS›˘ ω‰Îÿ √›ı ‹ÏËfiı ŒflÌ ‰¬÷ ««Î˝fi_ ±fiı «ÕÁΫÕÁÌfi_ ¿ıLƒ ⁄L›˘. ω‰Îÿfi_ ‹Ò‚ ⁄_‘fiÌ ¨«Î≥ ‰‘Îfl‰Î ⁄Î⁄÷ı Ë÷_. “fi‹˝ÿÎ ⁄«Î±˘”fiÎ ±Î_ÿ˘·fi¿Îfḻ˘fiı ¬À¿÷Ì ‰Î÷ ±ı Ë÷Ì ¿ı ⁄_‘fiÌ ¨«Î≥ ‰K›Î ⁄Îÿ ‹K› ’˛ÿıÂfiÎ ±fiı¿ √΋Õα˘fiÎ ËΩfl˘ flËÌ¢±ı (‹A›I‰ı ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘±ı) Ëo‹ı ‹ÎÀı V◊‚Î_÷fl ¿flÌ …‰ÎfiÌ Œfl… ’Õı ÷ı‹ »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ⁄_‘fiÌ ¨«Î≥ ‰‘ı ÷ı‹Î_ √…flÎ÷, ‹ËÎflÎWÀˇ, ‹K› ’˛ÿ ı ±fiı flÎ…V◊Îfifiı V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ±ÎÏ◊˝¿ ÷ı‹… Á΋ÎÏ…¿ ’˛√Ï÷ ÿı¬Î› »ı. (⁄_‘fi˘ ’˛˘…ı@À ËÎ◊ ‘fl‰Î ’λ‚ ⁄Ì…\_ ÷ı Â_ ¿ÎflHΠˢ›?) ⁄_‘fiÌ ¨«Î≥ ‰‘ÎflÌfiı 121.92 ‹ÌÀfl ¿›Î˝ ’»Ì 1,450 ‹ı√ΉΘÀ …ıÀ·_ ‰Ì…µI’Îÿfi ◊≥ ¿ı ÷ı‹ »ı, √…flÎ÷-flÎ…V◊ÎfifiÎ ¿<· ‹‚Ì 18 ·Î¬ Ëı@Àfl ’˛ÿı‹Î_ ÏÁ_«Î≥ ◊≥ ¿ı ÷ı‹ »ı, ⁄ıµ flÎF›˘fiÎ_ ¿<· 4,000 √΋˘fiı ’̉ηΛ¿ ’ÎHÎÌfi˘ ’fl‰Ã˘ Ïfi›Ï‹÷ ‹‚Ì flËı ÷ı‹ »ı ±fiı ÿÁı¿ …ıÀ·Ì ÁÒ¿Ì fiÿ̱˘ ŒflÌ ÁQ≤© ◊≥ ¿ı ÷ı‹ »ı. ±Î ÿflı¿ Â@›÷Î ¤Ï‰W›fiÌ »ı, …ı‹fiı ‹Ò÷˝ V‰w’ ‹‚ı I›Îflı √…flÎ÷-flÎ…V◊ÎfifiÌ “‰Î˜Àfl øÎ≥ÏÁÁ” ¬ÎVÁÌ Ëÿı À‚Ì …Âı. ‹tÎfi˘ Á‰Î· Ωı ¿ı ±ı »ı ¿ı ÷ı‹fiı ‹Ò÷˝ V‰w’ @›Îflı ‹‚ı ? ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹fiÎ ⁄Î_‘¿Î‹fiÌ ’ÒHÎνËÒÏ÷fi_ ÷Îfl̬-‰Wν ¤Î¬Ì ¿Λ ÷ı‹ fi◊Ì. ±Î ‹Ëk‰Î¿Î_ZÎÌ ’˛˘…ı@Àfi_ ¬Î÷‹ÒË÷˝ ’_ÏÕ÷ fiıËvfiÎ ËV÷ı 1961‹Î_ ◊›Î ’»Ì Õı‹fiÎ ⁄Î_‘¿Î‹ ±ÎÕı ±fiı¿ ωCfi˘ ±ÎT›Î_ »ı. ÁΈ ’Ëı·_ ωCfi ÷˘ 1961‹Î_ … ±ÎT›_ ¿ı F›Îflı √…flÎ÷, ‹ËÎflÎWÀˇ, ‹K› ’˛ÿı ±fiı flÎ…V◊Îfi ±ı ⁄Î⁄÷ı ω‰Îÿ‹Î_ ∂÷›Î˝ ¿ı ⁄_‘ ⁄_‘ΛΠ’»Ì ’ÎHÎÌfiÌ ÷ı‹… ’ΉflfiÌ ‰ËıÓ«HÎÌ ¿›Î flÎF›fiÎ ¤Î√ı ¿ıÀ·Î ’˛‹ÎH΋Î_ ¿fl‰Ì ? ÃoÕÎ ¿·ıΩfiÎ ±fiı À>_¿Ì º„WÀfiÎ flÎ…¿ÎflHÎ̱˘±ı ·√¤√ ±œÌ ÿΛ¿Î …ıÀ·˘ Á‹› ±ı ⁄Î⁄÷fi˘ ÏfiHν› ·ı‰Î‹Î_ ‰Ì÷Î‰Ì ÿÌ‘˘. ±Î¬flı ±ıÏ’˛·, 1987 ‹Î_ O·Ò-Ï’˛LÀ ’fl flËı·Î ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹fiÎ ’˛˘…ı@Àfiı ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ ±Î’‰Îfi_ Âw ¿flΛ_. Ïfi‘νÏfl÷ ›˘…fiÎ ‹…⁄ ÿÁı¿ ‰Wν‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı 1996 Á‘Ì‹Î_ Õı‹fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ’Òw_ ¿flÌ fiά‰Îfi_ Ë÷_. ¿<· wÎ.6,400 ¿fl˘Õfi_ ⁄…ıÀ ±ı ‹ÎÀı fiyÌ ¿flΛ_ Ë÷_. ÿ¤Î˝B›ı ÷Îfl̬ ±fiı ⁄…ıÀ ±ı ⁄ı‹Î_◊Ì ±ı¿ı›fiı ±Î_⁄Ì Â¿Î›_ fiÏË. ±Î ‰¬÷ı “fi‹˝ÿÎ ⁄«Î±˘”fiÎ ⁄ıfifl Ëı ¿ıÀ·Ì¿ V‰›_Áı‰Ì Á_V◊α˘ Áfl¿Îfl Á΋ı ËÕÛ· ⁄fiÌfiı ∂¤Ì. ⁄_‘ ’Òflı’Òfl˘ ⁄_‘ΛΠ’»Ì fi‹˝ÿÎfiÎ ’ÎHÎÌ‹Î_ Ëo‹ı ‹ÎÀı »Ì÷Ì …fiÎflÎ_ √΋˘fiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ flËÌ¢fiı ›˘B› ±ÎÏ◊˝¿ ‰‚÷fl ±Î’‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹… ÷ı‹fiÎ ’fi‰˝Áfi ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ‹K› ’˛ÿı Áfl¿Îflfiı ±’Ì· ¿flÌ. flÎF›Áfl¿Îflı ÷ı‹fiı ±ı ‹ÎÀı ⁄ÎËıÓ‘flÌ ±Î’Ì ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘fiÎ ’fi‰˝Áfi ‹ÎÀı ¿Î‹¿Î… ’HÎ ±Îfl_P›_. ’fl_÷ Áfl¿ÎflÌ ¿Î‹¿Î… Áfl¿ÎflÌ ‰ı√ı … «ÎS›_, ±ıÀ·ı ‰¬÷ …÷Î_ ±ı V‰›_Áı‰Ì Á_V◊α˘ ±Î_ÿ˘·fiı «ÕÌ. ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ±À¿Î‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ∞ÿ ’¿ÕÌ ±fiı »ı‰Àı ‹Î‹·˘ ¿˘ÀÛ-¿«ıfḻı ’ˢÓE›˘. ±ËŸ ’HÎ ¬ÀflÎ√fi˘ flÎ⁄ı÷Î ‹…⁄ {À ŒıÓÁ·˘ fi ±ÎT›˘. ¿˘À˝ ÿfl ◊˘ÕÎ_ ‰WÎı˝ Õı‹fiÌ ¨«Î≥ ‰‘Îfl‰Î ‹ÎÀı Œfl‹Îfi ±Î’÷Ì flËÌ. V‰›_Áı‰Ì Á_V◊α˘ ±ı Œfl‹Îfi˘ Á΋ı ’HΠωflÎı‘fiÎ_ ’ÎÏÀ›Î_ ÁÎ◊ı ‹ıÿÎfiı ’ÕÌ, ±ıÀ·ı ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹fiÎ fi΋ı «Î·ı·˘ ¬À·˘ ¿˘ÀÛfiÌ ÿ̉η˘fiı @›Îflı› ¤ıÿÌ Â@›˘ fiÏË. Õı‹fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ‰¬÷˘‰¬÷ ¬˘fl_¤ı ’Õu_. …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ V‰›_Áı‰Ì Á_V◊α˘±ı ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹fiı ¿Î›ÿÎ-¿ÎfiÒfi˘fiÌ …_∞fl˘‹Î_ …¿ÕÌ flÌ÷Áfl ⁄Îfi ’¿Õu˘. ⁄Î_‘¿Î‹‹Î_ ω·_⁄fiÎ ’Î’ı ◊÷Î ±ÎÏ◊˝¿ ÷ı‹… Á΋ÎÏ…¿ fi¿ÁÎfifiÌ ÷ı‹fiı ¿ÂÌ ÏŒ¿flÏ«_÷Î fi Ë÷Ì. ±Î‹, 19 ‰Wν ’Ëı·Î_ ËÎ◊ ‘flΛı·˘ Õı‹fi˘ wÎ. 6,400 ¿fl˘Õfi˘ ‹ı√Î’˛˘…ı@À ±Î…ı wÎ.21,000 ¿fl˘ÕfiÎ ±Î_¿Õı ’ˢÓE›˘ »ı. ⁄_‘ Ë∞ Á_’ÒHν’HÎı 1
÷ˆ›Îfl ◊≥ Â@›˘ fi◊Ì. ⁄_‘fiÌ ŒÎ≥fi· ¨«Î≥ ÷˘ 163 ‹ÌÀfl ¿fl‰ÎfiÌ »ı, ‹ÎÀı ⁄οÌfi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ’HÎ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ «ÎS›_ ±ı‹ Ωı ω·_Ï⁄÷ ÷η‹Î_ … «Î·‰Îfi_ ˢ› ÷˘ ¬«˝fi˘ ±Î_¿Õ˘ wÎ.30,000 ¿fl˘ÕfiÎ ·ı‰·fiı ‰ÀÎ‰Ì Ω› ÷ı‹ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ‹Ò‚ ⁄…ıÀ ¿fl÷Î_ ·√¤√ ’Î_« √H΢ ! ¿˘≥ ω¿ÎÁÂÌ· ÿıÂfiı ¬«˝fi_ ±Î‰Õ<_ ‹˘À<_ (±fiı Ï⁄fi…wflÌ) √Î⁄Õ<_ ’˘ÁΛ fiÏË. ‹K› ’˛ ÿ ı  fiÎ ±‹ ¿ ËΩfl ¿ı ·Î¬ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘fiÎ ’fi‰˝Áfi ‹ÎÀı ‰W΢˝◊Ì ±Î_ÿ˘·fi ¿fl÷Ì V‰›_Áı‰Ì Á_V◊α˘ Ωı Œ@÷ …fiÏË÷ ‹ÎÀı … ·Õ÷Ì Ë˘› ÷˘ ±ÎÀ·Î ‹tÎ ÷ıHÎı K›Îfi ’fl ·ı ‰ Î Ωı ≥ ±ı . à ÁΈ fl ÎWÀˇ - ¿E»fiÎ_ ±fiı ¿ √΋Õα˘‹Î_ ±Î…ı ’HÎ ’̉ηΛ¿ ’ÎHÎÌfiÎ ·˘¿˘fiı ŒÎŒÎ_ »ı. ’ÎHÎÌ ¤fl‰Î ‹ÎÀı fl˘Ï…_ÿÌ ’Î_«◊Ì » Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ¬ı’ I›Î_fiÎ ·˘¿˘±ı ¿fl‰Ì ’Õı »ı. ÁıÓ¿Õ˘ √΋˘‹Î_ ÷˘ ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı ’HÎ ÀıL¿fl ¶ÎflÎ ’ÎHÎÌ ’ˢӫ÷_ ¿fl‰_ ’Õı »ı. Õı‹ ⁄fiÌ flËı ’»Ì fiËıfl˘ ¶ÎflÎ ±fiı¿ √΋˘fiı ’ÎHÎÌ ’ˢӫ÷_ ¿flÌ Â¿Î› ÷ı‹ »ı. à flÎ…V◊ÎfifiÎ ⁄ÎÕ‹ıfl‹Î_ ±fiı Ω·˘fl‹Î_ ‰flÁÎÿ fiÏˉ÷˚ …ı‰˘ ’Õı »ı. ’ÎHÎÌfiÌ I›Î_ ⁄Îfl‹ÎÁÌ ÷¿·ÌŒ »ı. Õı‹ Á_’ÒHν ◊Λ ÷˘ fi‹˝ÿÎfi_ ’ÎHÎÌ I›Î_fiÎ flËÌ¢ ‹ÎÀı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿw’ ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ, ¿ı‹ ¿ı fi’ÎÏHΛΠ’˛ÿı‹Î_ ±ı ’»Ì ¿<· 75,000 Ëı@Àfl‹Î_ ÏÁ_«Î≥ ◊≥ ¿ı ±ı‹ »ı. à ¤w« ±fiı ÷ıfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ_ 200 √΋˘ «˘‹ÎÁÎ ÿflQ›Îfi ’Òflfi˘ Ï¿Îfl ⁄fi÷Î_ ±ÎT›Î_ »ı. Õı‹ 121.92 ‹ÌÀflfiÌ ¨«Î≥ ’˛ÎM÷ ¿flÌ ·ı ÷˘ ±ı ‹ÁÌ⁄÷‹Î_◊Ì ÷ı±˘ ¿Î›‹Ì ‘˘flHÎı µ√flÌ Â¿ı ÷ı‹ »ı. ±Î ⁄‘Î ‹tÎ ’HÎ Â_ …fiÏË÷fiı ·√÷Î fi◊Ì ? ⁄ı¿ »ı, ’fl_÷ “fi‹˝ÿÎ ⁄«Î±˘”fiÎ fi΋ı ·Õ÷Ì V‰›_Áı‰Ì Á_V◊α˘fiÌ (÷ı‹… ±Î_ÿ˘·fifiÎ ⁄ËÎfiı ÁV÷Ì ’„O·ÏÁÀÌ ‹ı‚‰‰Î ‹Î√÷Î ±‹¿ ÏŒS‹Ì ¿·Î¿Îfl˘fiÌ) À>_¿Ì º„WÀ I›Î_ Á‘Ì ’ˢӫ÷Ì fi◊Ì--±fiı ‘Îfl˘ ¿ı ’ˢӫ÷Ì Ë˘› ÷˘ ±Î‹Î_fiÎ ±ı¿ı› ‹tÎ ÁÎ◊ı ÷ı‹fiı ÏfiV⁄÷ fi◊Ì. ÏfiV⁄÷ »ı ÷˘ ‹ÎhÎ ÁflÿÎfl Áfl˘‰fl Õı‹ ÁÎ◊ı, …ı ÷ı‹fiı ±Î_¬fiÌ ¿HÎÌ ‹ÎŒ¿ ¬Ò_«ı »ı.à --ËWν· ’W¿HÎν
“ÁŒÎflÌ”fiÎ ‰Î«¿˘fiı ±ı¿ ±’Ì· ωiÎÎfifi˘ CÎıflCÎıfl Œı·Î‰˘ ¿fl‰ÎfiÌ fiı‹ ÁÎ◊ı Âw ¿flΛı·_ fi√ıLƒ ω…› ÁΛLÁ ŒÎµLÕıÂfi fiÏË fiŒ˘, fiÏË fi¿ÁÎfifiÎ ‘˘flHÎı »ıS·Î_ ÿ˘œı¿ ‰Wν◊Ì √…flÎ÷fiÌ fi‰Ì ’ıœÌ‹Î_ ωiÎÎfi’˛ÁÎfl ¿flÌ flèÎ_ »ı. ±_‘…fi˘ ‹ÎÀı ÿfl ‹ÏËfiı “ÁŒÎflÌ”fiÌ ±Î˜ÏÕ±˘ ÁÌ.ÕÌ. ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î◊Ì ‹Î_ÕÌfiı “±Î’HÎÌ ÁÒ›˝‹Î‚Îfi˘ ±ı@Á-flı” …ı‰Î_ ωiÎÎfifiÎ_ ‹SÀÌ-¿·fl fl_√Ìfi ’˘VÀÁ˝ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î ’λ‚ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ¬«˝ ŒÎµLÕıÂfiı ‰ıɢ ’Õı »ı. ±Î ’˛¿ÎflfiÌ ’˛T≤Ïkα˘ fiÎHÎÎ_¿Ì› Á√‰Õ ωfiÎ Á_¤‰ı fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı fi√ıLƒ ω…› ÁΛLÁ ŒÎµLÕıÂfiı Õ˘fiıÂfi ’fl ‹ÿÎfl flά‰˘ ’Õı »ı. ±ı¿ ωfi_÷Ì »ı — ±Î’fiÎ Ï‹hΉ÷˝‚‹Î_/Á√Î_‰ËηÎ_‹Î_ ¿˘”¿ T›„@÷ Ωı ±Î’fiÌ …ı‹ iÎÎfi-ωiÎÎfifiÎ ’˛ÁÎfl‹Î_ flÁ ‘flΉ÷Ì Ë˘› ÷˘ fi√ıLƒ ω…› ÁΛLÁ ŒÎµLÕıÂfifiı ±ÎÏ◊˝¿ ÁËΛ ¿fl‰Î ±Î’ “ÁŒÎflÌ” ‰÷Ì ÷ıfiı ±’Ì· ¿fl˘. fi√ıLƒ ω…› ÁΛLÁ ŒÎµLÕıÂfifiı ωiÎÎfi’˛ÁÎfl ‹ÎÀıfiÎ_ ÷ıfiÎ_ ÏfiÏç÷ ¿Î›˘˝ ’Îfl ’ÎՉΠ‹ÎÀı Õ˘fiıÂfi ¶ÎflÎ µÿÎfl Ïÿ·ı ( wÎ. 500 ¿ı ÷ı◊Ì ‰‘ fl¿‹fiÌ ±ÎÏ◊˝¿) ÁËΛ ¿flfiÎfl fiÌ«ıfiÎ ÏË÷ıE»\±˘fi˘ ŒÎµLÕıÂfi ±Î¤Îfl ‹Îfiı »ı... ±S’iÎÎ ‹fl‹Ã ‰Êν ¿ı. Âıà ‹_⁄≥ Ï¿o…· ÏhΉıÿÌ ±‹ÿΉÎÿ lÌ ·Z‹Ì ÀŸ⁄fl «ıLfiÎ≥ flÎ…ı ±ıfi. ’_«Î· ±‹ÿΉÎÿ ±_¿<fl Ï‹jÎÌ Áfl÷ ±’Ò‰˝ ¤| ‰HÎο⁄˘flÌ lÌ‹÷Ì fl‹Î⁄ıfi ÿ·Î· ±‹ÿΉÎÿ ±Ï¤·ÎÊ ‹Ëı÷Î ‰Õ˘ÿflÎ ±ıfi. ±ı‹. ÿ·Î· ◊ÎHÎı l˘Œ ŒıÏ‹·Ì «ıÏflÀı⁄· ÀˇVÀ ‹_⁄≥ Ï¿Â˘fl¤Î≥ ÕÌ. ⁄˘ÕÎ ‰Õ˘ÿflÎ ÏË÷ıLƒ ±ı‹. ÂÎË ‹_⁄≥ ωflıLƒÏÁ_Ë ¿ı. √˘ÏË· ’fiÎ ËÏfl ±Îfl. ¤| ±‹ÿΉÎÿ ¿ÚÏ÷ ÏË÷ıÊ »Î›Î Ω‹fi√fl ±Î½ ωzÎ ÷Ì◊˝ fi‰ÁÎflÌ
wÎ. 561 wÎ. 5,000 wÎ. 1,000 wÎ. 500 wÎ. 1,500 wÎ. 501 wÎ. 1,011 wÎ. 1,111 wÎ. 1,001 wÎ. 1,000 wÎ. 50,000 wÎ. 1,001 wÎ. 500 wÎ. 1,500 wÎ. 501 wÎ. 500 wÎ. 5,000
Ïfi·ı¤Î≥ ±ı‹. ’Àı· ±‹ÿΉÎÿ ⁄ÌfiÎ flÎ…ı ÿ˘ÂÌ ‹_⁄≥ √˙flÎ_√ ÂÎË fl‹ı¤Î≥ ’Àı· ‹_⁄≥ Ïfi‹˝‚Î⁄ıfi …ı. ÂÎË ‹_⁄≥ Ïÿ’¿ ±Îfl. Ëı‹ÎfiÌ ‹_⁄≥ ±ı‹. ’Ì. ÂÎË ±‹ÿΉÎÿ Ëı‹_÷ ÿÎHÎÌ ÕΘ. ±Îfl. ⁄Ì. ±˘{Î ‹_⁄≥ ÀÌ. ±Îfl. ’Àı· ‘fl‹’fl … ’flÎ√¿<‹Îfl ÂÎË ±‹ÿΉÎÿ ±Îfi_ÿ lÚÏ÷ «ıÏflÀı⁄· ÀˇVÀ ‹_⁄≥ ±˘‹ ±ı¿ıÕı‹Ì ’ÎÏ·÷ÎHÎÎ Ëflı ±ı‹. ÂÎË ‹_⁄≥ ’˛Ïÿ’ ‰S·¤ÿÎÁ Âıà …^fiÎ√œ Á_…›¿<‹Îfl ±ı‹. ÿ‰ı ‰Õ˘ÿflÎ ‹˙Ï·¿ ÿ‰ı ±‹ÿΉÎÿ
wÎ. 1,500 wÎ. 500 wÎ. 1,000 wÎ. 500 wÎ. 500 wÎ. 1,111 wÎ. 545 wÎ. 1,525 wÎ. 500 wÎ. 1,001 wÎ. 500 wÎ. 1,000 wÎ. 500 wÎ. 500 wÎ. 1,000 wÎ. 1,000 wÎ. 2,500
›◊΄@÷ Õ˘fiıÂfi ‹˘¿·˘. Œ˘fi — 26461698 / 26438033
2
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
For Your Information
‰Î›¿Î — µIøÎ_Ï÷fiÌ CÎÀ‹Î‚ Ëo‹ıÂÎ ‘Ì‹Ì √Ï÷±ı «Î·÷Ì Ë˘› »ı, ‹ÎÀı ’˛Î¿ÚÏ÷¿ Á_Ωı√˘ ⁄ÿ·Î› I›Îflı ±Îfi‰_Ï¿ ŒıflŒÎfl˘ ¶ÎflÎ fi‰Î ’›Î˝‰flHÎ ÁÎ◊ı ±fi¿>·fi ÁΑ‰Î‹Î_ …ı ÷ı Á∞‰fiı ÁıÓ¿Õ˘ ›Î ËΩfl˘ ‰Ê˝ ·Î√Ì Ω› »ı.
‰ÎV÷ω¿÷Î — µIøÎ_Ï÷fiÌ √Ï÷ ⁄Ë ‘Ì‹Ì Ë˘‰Îfi˘ A›Î· ‰‘ ¿flÌfiı ⁄ı ¿ÎflH΢Áfl T›Î’¿ ⁄L›˘ »ı. ±ı¿ ÷˘ ‘Ì‹Ì √Ï÷ ÁÒ«‰÷Î CÎHÎÎ ’˛Î√ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ÿά·Î ±Î…ı ωiÎÎfi Á‹ZÎ ‹˘…^ÿ »ı --…ı‹ ¿ı ‰Îfiflfi_ ±ÎÏÿ ‹fiW›‹Î_ V‰w’Î_÷fl ◊‰Îfi˘ ÿ˘fl ·Î¬˘ ‰Ê˝ «ÎS›˘ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ±Î˜VÀˇı·˘Ï’◊ı¿Á ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î›ı·˘ ÷ı ‹fiW› ⁄ÌΩ_ ·Î¬˘ ‰Êı˝ ˢ‹˘ÁıÏ’±LÁ ⁄L›˘. ±‹¿ ÕΛfi˘Á˘fl ±I›_÷ ‘Ì‹Ì flÎËı ¿Î›Î’·À ’ÎQ›Î_ I›Îflı ÷ı‹fiı ·Î_⁄Î Á‹›ı ’Ïfl’ÒHν ±ı‰Î ’ZÎÌfi˘ ±‰÷Îfl ’˛ Î M÷ ◊›˘, ÷˘ ¿ı À ·Î_ ¿ ÕΛfi˘Á˘flfiı V÷L›‰_ÂÌ ’˛ÎHÎ̱˘fiÎ fi‰Î ⁄Ì⁄΋Î_ œÎ‚÷Ì µIøÎ_Ï÷fi_ ¿Î‹¿Î… ‹_◊fl √Ï÷±ı «ÎS›_. µIøÎ_Ï÷fiı V·˘ ‹˘Âfi‰Î‚Ì ‘ÎflÌ ·ı‰Î›Îfi_ ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÿÒflfiÎ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ Á∞‰V≤„WÀ±ı Ωı›Î ÷ı‰Î ‘fl¬‹ ±Îfi‰_Ï¿ ŒıflŒÎfl˘ Ïfi¿ÀfiÎ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ fi…flı «ÕuÎ fi◊Ì. ÂÎ ‹ÎÀı? ¿ı‹ ¿ı M≤J‰ÌfiÎ ¬_Õ˘ ˉı ±√ε …ıÀ·_ V◊ÎfiÎL÷fl ¿flÌ …\ÿΠˉ΋Îfi ÷flŒ …÷Î fi◊Ì. ‘Ò‹ÎÕÎ ‰Õı M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflHÎfiı ÷ı‹… ‰Î›«øfiı ⁄ÿ·Ì fiά÷Î ËΩfl˘ F‰Î‚΋¬Ì ’‰˝÷˘ ±Î…ı ÂÎ_÷ ’ÕuÎ »ı. ÏË‹›√ @›Îflfi˘ ±˘ÁflÌ «Ò@›˘ »ı. Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ ‰Î÷ ±ı ¿ı Á‹ ƒ ‹Î_ , flıÏ√V÷Îfi˘‹Î_, ’‰˝÷˘ ’fl, ‰Êν…_√·˘‹Î_ ±fiı ⁄Œa·Î ‘˛‰’˛ÿı¢ ’fl ‰Á÷Î ·√¤√ ⁄‘Î Á∞‰˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ V◊Î›Ì ’›Î˝‰flHÎ ÁÎ◊ı ±fi¿>·fi ÁΑÌ
«Ò@›Î »ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı fiı«fl· ÏÁ·ı @ Âfifi _ (Á‰Î˝ ≥ ‰· ±Î˜ Œ ‘ ÏŒÀıVÀfiÎ ÷¿ÎÿÎfi)_ ±√ε …ıÀ·_ ÿ⁄ÎHÎ flèÎ_ fi◊Ì. ÿflı¿ Á∞‰ ÷ıfiÎ V◊ÎÏfi¿ ’›Î˝‰flH΋Î_ ˉı ±ı¿ÿ‹ “ÁıÀ” »ı. ’›Î˝‰flHÎ fi ⁄ÿ·Î› I›Î_ Á‘Ì ÷ı Á∞‰ı ’HÎ ⁄ÿ·Î‰Îfi˘ Á‰Î· flËı÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ‹Îfi‰Ω÷fi˘ ËV÷ZÎı’ ±Î‰Î Á∞‰fiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ ’›Î˝‰flH΋Î_ ±ı¿Î±ı¿ … ±ÁΑÎflHÎ ŒıflŒÎfl˘ ¿flÌ fiάı I›Îflı Â_ ⁄fiı ? µIøÎ_Ï÷fiÌ fl√Ï›ΠCÎÀ‹Î‚ I›Îflı Â@›÷— ’˘÷Îfi _ ±ı@Áı·flıÀfl ÿÎ⁄ı, Á∞‰‹Î_ {Õ’Ì Q›ÒÀıÂfi ◊Λ ±fiı «ı·ıL…¤›Î˝ fi‰Î A
B
Á_Ωı√˘ ‰E«ı À¿Ì flËı‰ÎfiÌ Z΋÷Î ÷ı ¿ÿΫ ⁄Ë À>_¿Î √΂΋Î_ ËÎ_Á· ¿flÌ ·ı. ±Î flÌ÷ı {Õ’Ì ÷η‹Î_ ◊÷Ì µIøÎ_Ï÷fi_ ’Ëı · _ µÿÎËflHÎ ∞‰Ï‰iÎÎfifiÎ Á_  ˘‘¿˘fiı ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ Ωı‰Î ‹Y›_. Ï⁄˛Àfi‹Î_ peppered moth ’˛ ¿ ÎflfiÎ_ eÿÎ_ ± ı ÷ı ±flÁ΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±Á· ¿·fl V¿Ì‹ ⁄ÿ·Ìfiı …\ÿ˘ fl_√ ‘ÎflHÎ ¿›˘˝. ±Á·‹Î_ ÷ı‹fiÎ ÁŒıÿ ÂflÌfl ’fl ΩHÎı pepper/ ‹flÌfiÎ ¤Ò¿Îfi˘ »oÀ¿Î‰ ¿›˘˝ ˢ› ±ı‰Ì ÀÌ’¿ÌÿÎfl ’ıÀfi˝ Ë÷Ì. eÿÎ_ …ı‹fiÎ ’fl ⁄ıÁı ±ı T≤Z΢fiÎ_ ◊Õ ±Î»Î fl_√fiÎ_ Ë÷Î_, F›Îflı ◊ÕfiÌ Á’ÎÀ̱ı ±ËŸ÷ËŸ CÎıflÎ fl_√fiÌ »^À’ÒÀ Âı‰Î‚ ⁄Î{ı·Ì flËı÷Ì Ë÷Ì. eÿÎ_ fi Ì ¿·fl V¿Ì‹ ±Î‰Î ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ÁÎ◊ı ¤‚Ì …÷Î_ ÷ı‹fiı ÿU‹fi˘ Á΋ı flZÎHÎ ‹‚÷_ Ë÷_. (…\±˘, fiÌ«ıfi_ Ï«hÎ A.) 1850 ’»Ì Ï⁄˛ À fi‹Î_ ◊›ı · Ì ±˙z˘Ï√¿ øÎ_Ï÷±ı ‘Ò‹ÎÕÎ ‰Õı ’˛ÿÒÊHÎ Œı·ÎT›_ ±fiı ¿˘·ÁÎfiÎ ⁄ÎflÌ¿ ¿H΢fiÌ T≤Z΢fiÎ_ ◊Õ ’fl …‹Î‰À ◊‰Î ‹Î_ÕÌ, ±ıÀ·ı ‰¬÷ …÷Î_ Âı‰Î‚ fiΠ’΋Ì. ◊Õfi˘ fl_√ ’HÎ ¿Î‚˘ ◊‰Î ·ÎB›˘. ’Ïfl‰÷˝fi {Õ’Ì Ë÷_. ±ı¿Î±ı¿ … peppered moth fi_ ±„V÷I‰ Ωı¬‹‹Î_ ±Î‰Ì ’Õu _ , ¿ı ‹ ¿ı ◊Õfi˘ ÿı ¬ Ή ⁄ÿ·Î›Î ’»Ì ±√ε ¿fl÷Î_ …\ ÿ Ì ’ÎçÎÿ˚ ¤ Ò Ï ‹¿Î‹Î_ ÷ı ± ˘ ¿ÎÏ«_ Õ ÎfiÌ, ∞‰Î÷¤ZÎÌ ’_¬ÌÕÎ_fiÌ ±fiı Ï¿ÎflÌ œÎÏ·›Î ∞‰ÕÎ_fiÌ fi…flı ÷fl÷ «ÕÌ Ω› ÷ı‹ Ë÷Î_. ±Á_A› eÿÎ_ ÷ıfiı ¿ÎflHÎı ⁄ı‹˘÷ ‹›Î* ’HÎ ¬flÎ_, ’fl_÷ À>_¿ Á‹› ’»Ì ¿Î‚Î fl_√fiÎ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ÁÎ◊ı ¤‚Ì Ω› ±ı‰Î_ peppered moth eÿÎ_fiÌ ±Î⁄ÎÿÌ fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfi ¶ÎflÎ ‰‘Ì. (…\±˘, ⁄Î…\fi_ Ï«hÎ B.) Ωı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ±Î‰˘ ŒıflŒÎfl ‹A›I‰ı ÂËıflÌ Ï‰V÷Îfl˘‹Î_ ◊›˘, F›Î_ ±˙z˘Ï√¿ ¿Îfl¬ÎfiÎ_fiÌ «Ì‹fi̱˘ ¿Î⁄˝fi¿H΢fi˘ ‘Ò‹ÎÕ˘ ±˘¿Ì T≤Z΢fiı ¬flÕÌ ‹Ò¿÷Ì Ë÷Ì. ¿Îfl¬ÎfiÎ_ F›Î_
For Your Information
fiˢ÷Î_ ±ı √˛ÎQ› ωV÷Îfl˘‹Î_ ωËfl÷Î_ peppered moth ÷ı ‹ fiÌ ±Á· ÏÕ{Î≥fifiÎ_ … flèÎÎ_. ±Î ºWÀÎ_÷ ⁄÷Ήı »ı ¿ı µIøÎ_Ï÷fi˘ ø‹ Ëo‹ıÂÎ ‘Ì‹˘ ˢ‰˘ …wflÌ fi◊Ì. ±·⁄kÎ, ÁÎ◊˘ÁÎ◊ ’˛ffi ±ı ’HÎ ◊Λ ¿ı Ï⁄˛ÏÀ eÿÎ_fi˘ Ï¿VÁ˘ ·Î¬˘‹Î_ ±ı¿ …ı‰˘ ‹ÎhÎ ±’‰Îÿ ˢ› ±fiı ¿<ÿfl÷fi˘ Ïfi›‹ Ë¿Ì¿÷ı ‘Ì‹Ì µIøÎ_ Ï ÷ … Œfl‹Î‰÷˘ ˢ› ±ı‰_ fi ⁄fiı ? ÁΫ_ ¿Ë˘ ÷˘ Á_¢‘¿˘fiı peppered moth ’»Ì µIøÎ_Ï÷fiÌ “ËflHΌ΂”fi˘ ⁄ÌΩı ÿά·˘ »ı¿ Á˘ ‰Êı˝ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ µkÎflΑ˝ ÿflQ›Îfi Ωı‰Î ‹Y›˘, F›Îflı ±fiı¿ Ω÷fiÎ_ ¬ı÷flε ∞‰ÕÎ_ ⁄Ë ◊˘ÕÎ Á‹›‹Î_ ÕÌ.ÕÌ.ÀÌ. Á΋ı ’˘≥{fi’˛ÒŒ ⁄fiÌ √›Î_. ±ı ’»Ì ‰Ê˘˝ Á‘Ì hÎÌΩı ÿά·˘ @›Î_› fi…fl Á΋ı ±ÎT›˘ fiÏË. ±Î ’˛¿ÎflfiÎ ÿά·Î ±Î…ı ÷˘ CÎHÎÎ ⁄‘Î »ı. ¿ıÀ·Î¿ ±ı‰Î ¿ı …ı Ë‹HÎÎ_ ·√Ì Á_¢‘¿˘fiÎ K›Îfi ⁄ËÎfl flèÎÎ, ’fl_÷ ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ±ı‰Î ¿ı …ı ’›Î˝‰flH΋Î_ ‹Îfi‰Ω÷fiÌ ÿ¬·fiı ¿ÎflHÎı eÀÌ fiÌ¿Y›Î »ı. ±ı¿ ÁıQ’· — “ÁŒÎflÌ”fiÎ
±_¿ fi_. 139 ‹Î_ fi˘ÓK›_ ÷ı‹ ±ıÏ›ÎfiÎ ÷ı ‹ … ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ CÎHÎÎ fifl ËÎ◊Ì ±Î…¿Î· ÿo ÷ Ò Â ‚flÏË÷ ˢ› »ı . (µ’flfiÌ ÷Á‰Ìfl ±ÎÏ¡¿fi ËÎ◊ÌfiÌ »ı.) Ï¿ÎflÌ ⁄_ÿÒ¿⁄ÎΩıfiı fi˘÷flÌ ·Î‰÷Î ÿo÷Ò‚ ÷ı‹HÎı …÷Î ¿›Î˝ »ı--±ı ÿo÷Ò‚ ¿ı …ı‹fiı ’˛ÎM÷ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ ÷ı‹fiÎ ’Ò‰˝Ωıfiı ÁıÓ¿Õ˘ ›Î ËΩfl˘ ‰Ê˝fi˘ Á‹› ·ÎB›˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ±Î ’˛¿ÎflfiÎ {Õ’Ì ŒıflŒÎfl˘fiÎ ⁄ÌΩ ’HÎ ÿά·Î ÷Î…ı÷flfiÎ_ 10
‰Ê˘˝‹Î_ fi˘Ó‘ΛΠ»ı. ±Î flèÎ_ Ï·VÀ — à µkÎfl ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı L›Ò ŒÎµLÕ·ıLÕ ÀÎ’ fi∞¿fiÎ Á‹ƒ‹Î_ ¿˘Õ/ cod Ω÷fiÌ ‹Î»·Ì Ë∞ fiÎfiÎ ¿ÿfiÌ Ë˘› I›Î_ … ˉı ’A÷ ‰›ı ’Ë˘Ó«Ì Ω› »ı. ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ◊÷˘ ±ı‰˘ ÷ıfi˘ ÂÎflÌÏfl¿ ω¿ÎÁ ±Î…¿Î· Ωı‰Î ‹‚÷˘ fi◊Ì. ‹Î»Ì‹ÎflÌfi˘ ·˘¤ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı …‰Î⁄ÿÎfl »ı. fiÎfiÌ ¿˘Õ ‹»‰Î±˘fiı {Î{Ì ¿‹ÎHÎÌ ±’Ή÷Ì fi◊Ì, ±ıÀ·ı Œ@÷ xWÀ’WÀ ¿˘Õ ’¿ÕΛ ±ı ‹ÎÀı ÷ı ± ˘ ‹˘ÀÌ √Ò _ ◊ HÎÌfiÌ Ω‚ ‰Î’flı »ı . fiÎfiÌ
‹Î»·Ì±˘ ÷ı Ω‚‹Î_◊Ì ⁄ËÎfl ÁflÌ Ω› »ı. ±Î‹ ‹Î»·Ìfi_ ¿ÿ fiÎfi_ ˢ‰_ ÷ı ±„V÷I‰ Ω‚‰‰ÎfiÎ ‹Î‹·ı M·Á ’˘≥LÀ √HÎΛ. L›Ò ŒÎµLÕ·ıLÕfiÎ Á‹ƒ‹Î_ ◊÷Ì ¿˘Õ ÏŒÂfiı ΩHÎı ±ı ·˘Ï…¿ Á‹Ω›_ ˢ› ÷ı‹ CÎHÎÌ ¿˘Õ ‹Î»·Ì±˘ ±‹¿ ¿ÿfiÌ ◊›Î ’»Ì T≤Ï© ’΋÷Ì fi◊Ì. (fi‰Î≥fiÌ ‰Î÷ »ı !) ÁÎ≥{ fiÎfiÌ Ë˘› I›Îflı … ’A÷÷Î ‘ÎflHÎ ¿flÌ ·ı »ı ±fiı ’»Ì ÂflÌflfiÎ ¿oÏÃ÷ ⁄Î_‘Îfiı ›◊Ή÷˚ flάı »ı. xWÀ’WÀ ¿˘Õ ’¿Õ‰Îfi˘ ‹˘Ë flά÷Î ‹Î»Ì‹Îfl˘ ±ı ¿ o ÿ flı ÷˘ ¿Â˘ ¿Î_ ÿ ˘ ¿Îœ‰ÎfiÎ fi◊Ì. ‰Ëı·Î‹˘ÕÎ ÷ı‹HÎı …flÎ √Ì« flÌ÷ı √Ò_◊ı·Ì Ω‚ Ï⁄»Î‰Ìfiı fiÎfiÌ ¿˘Õfi˘ ŒÎ· V‰Ì¿Îfl‰˘ ’Õı ÷ı‹ »ı. à ‹Î«˝, 2006 ‹Î_ ±Î‰ı·Î ÷ÎΩ Á‹Î«Îfl — ±Î˜VÀˇıÏ·›Î‹Î_ ◊÷Î µ’ƒ‰Ì ÿıÕ¿Î cane toad fiÎ ’λ·Î ’√ »ıS·Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˘˝‹Î_ {Õ’Ì µIøÎ_Ï÷ ’΋Ìfiı ÁflıflΠ⁄ı Áı„LÀ‹ÌÀfl …ıÀ·Î ·Î_⁄Î ◊›Î »ı . ±Î {ı fl Ì ÿı Õ ¿Îfi _ ‹Ò ‚ ‰÷fi
±Î˜VÀˇıÏ·›Î fi◊Ì. 1935 ‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ÿıÕ¿Îfiı ±ı‰Ì √HÎ÷flÌ ÁÎ◊ı ±Î˜VÀˇıÏ·›Î ·Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î ¿ı ÷ı±˘ sugarcane/ Âı fl ÕÌfiÎ_ ¬ı ÷ fl˘‹Î_ µ‘‹ ‹«Î‰÷Î_ ∞‰ÕÎ_fi˘ ÁŒÎ›˘ ¿flÌ fiάı, ’fl_÷ ±ı ¿Î‹ ’÷ÎT›Î ⁄Îÿ ÿıÕ¿Î ’˘÷ı µ’ƒ‰Ì ⁄L›Î. ÿÒflfiΠωV÷Îfl˘‹Î_ ŒflÌ ‰‚Ì ¿ÌÀ¿˘ µ’flÎ_÷ fiÎfiÎ_ ’˛ÎHÎ̱˘fiı ‹ÎflÌ ¬Î‰Î ·ÎB›Î. ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÌ Áfl¿Îflı ÷ı‹fi˘ Œı·Î‰˘ fl˘¿‰Î T›Î’¿ {Ò_⁄ı ËÎ◊ ‘flÌ, ’fl_÷ ‰Î_ÿÎfiı ±Î_ÀÌ Ω› ÷ı‰Ì ∞υωÊÎ ‘flΉ÷Î ·Î¬˘ {ıflÌ, ÷√ÕÎ ±fiı …\√MÁÎ’˛ıfl¿ ÿıտαı ÷ı {Ò_⁄ıÂfi˘ ’˛I›kÎfl ÷ı‹fiÎ ’λ·Î ’√ ·_⁄ΉÌfiı ±ÎM›˘ »ı. Ëı÷ V’WÀ »ı — ±Î ÿıÕ¿Î ‰‘ ·Î_⁄Î Ãı¿ÕÎ ‹ÎflÌ ’˘÷Îfi_ Á΋˛ÎF› Œı·Î‰‰Î ‹Î√ı »ı. à µkÎfl ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ flΘ¿Ì Ï¬fl‹Î‚΋Î_ ◊÷Î Ï⁄√ˢfi˝ fi΋fiÎ …_√·Ì CÎıÀÎ_ ÷ı‹fiÎ_ 1.3 ‹ÌÀfl (4 ŒÌÀ 2 ∫«) ·Î_⁄Î_ ¤flΉÿÎfl ±fiı ‹fl˘ÕÿÎfl ÏÂ_√ÕÎ_fiı ·Ì‘ı Ï¿Îfḻ˘ ‹ÎÀı ±Îÿ½ Àˇ˘ŒÌ √HÎΛ »ı. ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ⁄ıŒÎ‹ flÌ÷ı Ï¿Îfl ◊‰Î ·ÎB›˘ I›Îflı ¿ıfiıÏÕ›fi Áfl¿Îflı ¿Î›ÿ˘ Œfl‹ÎT›˘ ¿ı …ı Ï⁄√ˢfi˝fiÎ_ ÏÂ_√ÕÎ_±ı ø‹Â— ‹fl˘Õ ’΋Ìfiı 3600 fi_ Á¿Û· ’Òw_ fi ¿›* ˢ› ÷ıfiı ‹ÎflÌ Â¿Î› fiÏË. V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfiı I›Îfl
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
For Your Information
’»Ì ΩHÎı ¿ı ±’ÒHν Á¿Û·fiÎ_ Œ@÷ ¿‹ÎfiοÎfl ÏÂ_√ÕÎ_ ‘flΉ÷Î_ Ï⁄√ˢfi˝ CÎıÀÎ_fi˘ ’ZÎ ·Ì‘˘ ! ∞‰fi‹flHÎfiÎ Á_CÎÊ˝‹Î_ ±ı‰Î_ CÎıÀÎ_ ÁŒ‚ ◊›Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ “·Î˜-@‰Î˜Ï·ÀÌ” Ï…LÁ ‰ÎflÁ΋Î_ ‹ı‚‰÷Î ‰_ÂΩıfi_ ’HÎ ±„V÷I‰ À¿Ì flèÎ_. ±Î…ı Ï⁄√ˢfi˝fiÎ ‹Î◊ı 3600 fiÎ_ Á@›· ˝ fl ÏÂ_√ÕÎ_fiÎ_ ÿ½fi ◊‰Î_ ‹U¿ı· »ı. ¿ıfiıÏÕ›fi Á_¢‘¿˘fiÌ ÀÌ‹ı ¿flı·Î ±P›ÎÁ ‹…⁄ »ıS·Î_ 30 ‰Ê˘˝‹Î_ Ï⁄√ˢfi˝fiÎ_ ÏÂ_√ÕÎ_fi_ ¿ÿ 25Ñ CÎÀu_ »ı. ˉı ÷ı Ω…fl‹Îfi (ÁflıflΠ140 Ï¿·˘√˛ Î ‹fiÎ_ ) …_ √ ·Ì CÎı À Î_ ‹ÎÀı Ïfi¿oÿfifi_ Ωı¬‹ fi◊Ì. à ˉÎ≥ ÀÎ’fiÌ ¤ÎÊÎ a, e, h, i, k, l, m, n, o, p, u ±fiı w ±ı‹ Œ@÷ ⁄Îfl ‹Ò‚ÎZÎfl˘fiÌ ⁄fiı·Ì »ı, ‹ÎÀı I›Î_ ‰Á÷Î Á∞‰˘fiÎ_ fi΋˘ ’HÎ ±∞⁄˘√flÌ⁄ »ı. ±ı¿ ’ZÎÌfi_ fi΋ iiwi »ı. ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl_¤ Á‘Ì ÷ı ’ZÎÌ ·˘⁄ıÏ·±Î ‰√˝fiÎ_ ·Î_⁄Î_ e·˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±ı À ·Ì … ·Î_ ⁄ Ì ±ÏHÎ›Î‚Ì «Î_ « ¬˘ÁÌfiı ¿ÛflΛ@÷ e·flÁ ’Ì÷_, ’HÎ I›Îfl ⁄Îÿ «fl‰Î ‹ÎÀı »^ÀÎ_ ‹Ò¿Ì ÿı‰Î÷Î_ ’η÷ œ˘fl˘±ı ·˘⁄ıÏ·±Îfi˘ ÿÎÀ ‰Î‚Ì fiÎA›˘ I›Îflı iiwi ’ZÎ̱ı …\ÿÎ ¤ÎHÎı …‹‰Îfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘. ‹·Î›Î ±ı’· ¿Ëı‰Î÷Î_ T≤Z΢fiÎ_ e·˘fi˘ flÁ ’̉Îfi_ ÷ıHÎı Âw ¿›*. ±Î e·˘ ·Î_⁄Î_ fi◊Ì. ±ı¿ …‹Îfi΋Î_ ˉÎ≥ ÀÎ’fi_ OO fi΋fi_ (ˉı fi΋Âı Ê ◊›ı · _ ) ÁËı … À> _ ¿ Ì «Î_«‰Î‚_ ’ZÎÌ ÷ı‹fiÎ e·flÁ ’fl fi¤÷_ ±ı ‰Î÷ ΩHÎ÷Î ±‹ıÏfl¿fi Ï·±˘fiÎÕÛ ¡ÌÕ fi΋fiÎ ’ZÎÌÂÎjÎÌfiı iiwi ‹Î_ Ïÿ·«V’Ì Ω√Ì. ±Î ’ZÎÌfiÌ ·Î_⁄Ì «Î_«
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
Áÿ˚√÷ OO fiÌ À>_¿Ì «Î_«fi˘ ±Î¿Îfl ø‹Â— ‘ÎflHÎ ¿flÌ flËÌ Ë˘› ÷ı Â@› ¬w_ ? ‹·Î›Î ±ı’·fiÎ_ e·˘ Ωı ·Î_⁄Î_ ›Îfiı ¨ÕÎ_ fi ˢ› ÷˘ ·Î_⁄Ì «Î_«fiÌ …wfl ÂÌ ? Ï·±˘fiÎÕÛ ¡ÌÕı ‹Áη˘ ¤flÌfiı Ω‚‰Ì fl¬Î›ı·Î_ 1902 fiÌ ÁηfiÎ_ 87 iiwi fiı 135 …ıÀ·Î_ ‰÷˝‹Îfi iiwi ΩıÕı Áfl¬ÎT›Î_ I›Îflı …HÎΛ_ ¿ı «Î_« ¬flı¬fl À>_¿Î÷Ì Ω› »ı. à µIøÎ_Ï÷ ¿ıÀ·Ì {Õ’ı ’˘÷ÎfiÌ ±Áfl ÿı¬ÎÕÌ Â¿ı ÷ıfi˘ ÿά·˘ ¿ıfiıÕÎfiÎ µkÎflÌ ’˛ÎL÷ ›¿˘fi‹Î_ ◊÷Ì red squirrel Ω÷fiÌ Ï¬Á¿˘·Ìfi˘ »ı. ±·ÎV¿ÎfiÌ Ï⁄·¿<· ±Õ˘±Õfi˘ ÷ı ’˛ÎL÷ Ï›΂ΠÿflQ›Îfi ÏË‹ fiÌ«ı œo¿Î›ı·˘ flËı »ı. ’˛ÎHÎÌV≤„WÀ ‹ÎÀı ¬˘flο I›Îflı Á·¤
ˢ÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ϬÁ¿˘·Ì ÁÏË÷ ⁄ÌΩ_ ±fiı ¿ ’˛ Î HÎ̱˘ ÷ı ‹˘Á‹ ÁÊM ÷ΉV◊΋Î_ ‰Ì÷Ήı »ı. ‹Î«˝‹Î_ ‰Á_÷ ∑÷ ⁄ıÁ÷Î_ ÷ı‹fiÌ ’˛…fifi ∑÷ Âw ◊Λ »ı. ›¿˘fifiÌ red squirrel ωÂı fi˘Ó‘‰Î·Î›¿ ‰Î÷ ±ı ¿ı 1995 fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ±Î…ı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ_ ⁄E«Î_fiı 18 Ïÿ‰Á ‰Ëı·˘ …L‹ ±Î’ı »ı. ’˛…fififiÎ ÀÎ≥‹Àı⁄·‹Î_ ÷ıHÎı ’Ïfl‰÷˝fi ±ÎH›_ »ı. V‰ıE»Î±ı ÷ıHÎı ’˘÷Îfi˘ ‘Îfl˘ ’˛›Ifi’Ò‰˝¿ ⁄ÿS›˘ »ı ±ı‰_ fi◊Ì. µIøÎ_Ï÷fiÎ ¤Î√w’ı ±ı ŒflıŒÎfl ◊›˘ »ı ±fiı Áfl‰Î‚ı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ‹Îfi‰Ω÷ı ±˙z˘Ï√¿flHÎ ‰Õı Á…ı˝·Ì √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À ÷ıfiÎ ‹ÎÀı …‰Î⁄ÿÎfl »ı. B·˘⁄· ‰Î˜Ï‹*√ ±Î…¿Î· ⁄ÌΩ ±fiı¿ ÏË‹’˛ÿı¢fiÌ …ı‹ ¿ıfiıÕÎfiÎ ›¿˘fi ’˛ÎL÷‹Î_ ÏË‹fiı ‰Ëı·˘ ±˘√΂ı »ı, ‹ÎÀı ¬˘flο Á·¤ ⁄fiΉ÷Ì ‰Á_÷ ∑÷
‰Ëı·Ì ⁄ıÁı »ı. ϬÁ¿˘·Ì±ı ⁄E«Î_ ‹ÎÀı fl˘…ıfl˘… ¤fl’Òfl ¬˘flο ¢‘‰Îfi˘ ◊Λ, ±ıÀ·ı fi‰Î ∑÷«øfiı ÷ıHÎı ±fiÁfl‰_ flèÎ_. ¤Ï‰W›‹Î_ √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À …ı‹ ‰¿fl÷Ì Ω› ÷ı‹ ϬÁ¿˘·Ì ÁÏË÷ ËΩfl˘ Ω÷fiÎ Á∞‰˘ ’fl ±ı¿ ›Î ⁄Ì∞ flÌ÷ı {Õ’Ì µIøÎ_Ï÷fi˘ ’˛¤Î‰ Ωı‰Î ‹‚ı ±ı fiyÌ ‰Î÷ »ı. »ıS·ı ±ı¿ V’WÀ÷Î — µIøÎ_Ï÷ ’˘÷ı ¿ÿÌ Á∞‰˘fiÎ_ CÎÎÀCÎÒÀ‹Î_ ¿ı ‰÷˝c_¿‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi˘ ·Î‰÷Ì fi◊Ì. µIøÎ_Ï÷ ÷˘ ±‹ ¿ Á‹›√΂ΠÿflQ›Îfi ◊›ı · Î_ ’Ïfl‰÷˝fi˘ ±Î·ı¬÷Ì Œ@÷ ÷‰Îfl̬ »ı. ±Îfi‰_Ï¿ ŒıflŒÎfl˘ Ë¿Ì¿÷‹Î_ fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfifiı ·Ì‘ı ◊Λ »ı, …ı‹Î_ Q›ÒÀıÂfi ’ΛÎfi˘ fl˘· ±ÿÎ ¿flı »ı. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı Ï⁄˛ À fifiÎ_ peppered moth Ω÷fiÎ_ eÿÎ_fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±˙z˘Ï√¿ øÎ_Ï÷ ’Ëı·Î_ CÎHÎÎ_ ¬flÎ_ eÿÎ_ ¿Î‚Ì ÀÌ’¿Ì‰Î‚Î_ ÁŒıÿ Ë÷Î_, ’fl_÷ ⁄‘Î_ fiÏË. Q›ÒÀıÂfifi˘ ±ıÀ·ı ¿ı ÁÎflÎfiflÁÎ …ıfiıÏÀ¿ ω¿Îflfi˘ ¤˘√ ⁄fiı·Î_ ±‹¿ √H›Î_√Î_ÃuÎ_ eÿÎ_ Áÿo÷fl ¿Î‚Î_ ’HÎ Ë÷Î_. ±˙z˘Ï√¿ øÎ_Ï÷±ı T≤Z΢fiÎ ◊Õ ’fl ‹ı ·√ÎÕÌ ÿÌ‘˘ I›Îflı ÀÌ’¿Ì‰Î‚Î_ ÁŒıÿ ’÷_Ï√›Î_fiı ±ÎI‹√˘’fifi˘ ·Î¤ ‹‚÷˘ ⁄_‘ ◊›˘, ±ıÀ·ı Ï¿ÎflÌ Á∞‰˘±ı ÷ı‹fi_ Ïfi¿oÿfi ¿ÎœÌ fiÎA›_. Q›ÒÀıÂfi ’΋ı·Î_ ¿Î‚Î_ ’÷_Ï√›Î_ Á·Î‹÷ flèÎÎ_. fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfifi˘ ·Î¤ ÷ı‹fiı ‹Y›˘. »ı‰Àı ±ı … ’÷_Ï√›Î_fi˘ ‰_‰ı·˘ ±Î√‚ «Î·Ì Â@›˘ ±fiı ‰¬÷ …÷Î_ Ï⁄˛ÀfifiÎ ±˙z˘Ï√¿ ωV÷Îfl˘‹Î_ Œ@÷ ¿Î‚Î_ ’÷_Ï√›Î_ T›Î’¿ ⁄L›Î_. ±Î ÏÁ·ÏÁ·Îfi_ … fi΋ µIøÎ_Ï÷, …ıfi˘ Á‹›√΂˘ ‰Îfifl‹Î_ ◊ Ì ‹ÎHÎÁfiÌ ±fiı ÕΛfi˘Á˘fl‹Î_◊Ì ’ZÎÌfiÌ µIøÎ_Ï÷ ¿fl÷Î_ ⁄Ë À>_¿˘ flè΢. ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î‰Î {Õ’Ì ŒıflŒÎfl˘fiÎ ¿ÿΫ ±fiı¿ Ï¿VÁÎ Ωı‰Î ‹‚ı, ¿ı‹ ¿ı ‹Îfi‰Ω÷ M≤J‰ÌfiÎ ÷‹Î‹ ’›Î˝‰flHÎfiı ±√ε ¿fl÷Î_ ‰‘ {Õ’ı ⁄ÿ·Ì flËÌ »ı.à 11
8f>8[Lgfsgf[ ef],ffjftfl cf[gffztfgf[ Biffz[ aflJ LjfXjfif]R[ ef],ffjfl nlwfl C ±ı ¿ ‰¬÷ ±ı ‰ _ ⁄L› _ ¿ı V÷ÎÏ·fifiÎ flÏ›fi ÁˆL›fiÎ_ ’˛·›¿ÎflÌ C΢ÕÎ’Òfl◊Ì ⁄«‰Î ËΩfl˘ …‹˝fi jÎÌ’vÊ˘ ±fiı ⁄΂¿˘fiÎ_ flCΉΛÎ_ À˘‚Î_ ⁄΄SÀ¿ Á‹ ƒ fiÎ ¿Î_ à ı ±Î‰ı · Î √˘ÀfiËÎŒıfi ⁄_ÿflfiÌ √˘ÿÌ ’fl µ‹ÀuÎ_, F›Î_ “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œ” fi΋fiÌ ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì ∂÷Îw VÀÌ‹fl dflΩfiÌ ±Õ˘±Õ ·Î_ √ flÌ Ë÷Ì. Ï›΂ÎfiÌ Á‰Îflfi˘ ‰¬÷ Ë÷˘. ÷Î’‹Îfi ÂÒL› fiÌ«ı 180 Áı„S›Á Ë÷_. ÏË‹‰Êν ◊÷Ì Ë÷Ì ±fiı ÂflÌflfiÎ_ ËÎÕ¿Î_fiı √Î‚Ì fiάı ±ı‰Î ÃoÕÎ ’‰fi Á΋ı flZÎHÎ ‹ı‚‰‰Î …‹˝fi˘ ’ÎÁı ∂fifiÎ_ ’Òfl÷Î_ ‰j΢ ’HÎ fi Ë÷Î_. ’fl_÷ ‹Î◊ı ±Î‰Ì flËı·Ì ±ÎŒ÷fiÌ
12
Áfl¬Î‹HÎ̱ı ÷ı ⁄‘_ √˙HÎ Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı …‹˝fiÌfiÎ ’Ò‰˝ ÁÌ‹ÎÕı ¿>« ·Î‰÷_ ±fiı ‹Î√˝‹Î_ ±Î‰÷Î_ …‹˝fi fi√fl˘fiı ÷◊Î √΋˘fiı ¬ıÿÎfi‹ıÿÎfi ¿fl÷_ flÏ›fi ÁˆL› ¿ÎÏ÷· ÃoÕÌ ¿fl÷Î_ ‰‘ ¿ÎÏ÷· Ë÷_. ÏËÀ·flfiÎ fiÎ{Ì ·U¿flı 1941 ‹Î_ ¿flı·Î ±Îø‹HÎfi_ ÁÎÀ<_ T›Î… ÁÎ◊ı ‰Î‚‰Î ‹Î√÷Î flÏ›fi ÁˆÏfi¿˘ ω…›fiı ËÎ◊‰ıÓ÷‹Î_ Ωı÷Î_ ¬LfiÁı «ÕuÎ Ë÷Î. …‹˝fiÌ ⁄ÌΩ Ï‰r›©‹Î_ ’flÎ…›fiÎ ±Îflı Ë÷_--±fiı ’flÎ…›fiÌ fi˘⁄÷ ±Î‰ı ÷ı ’Ëı·Î_ ÷ıfi˘ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ’˛ÿı flÏ›ÎfiÌ ÁÎQ›‰ÎÿÌ ±ıÕÌ fiÌ«ı …‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ‹Î_ Ë÷˘. ⁄fiΉfiÌ ◊˘ÕÌ¿ ’Ò‰˝¤ÒÏ‹¿Î Ωı≥±ı. ÏËÀ·flı ⁄Ì…\_ ωr›© ÁMÀıQ⁄fl 1, 1939 fiÎ Ïÿ‰Áı ›©fi_ ÁkÎΉÎfl ±ı·Îfi ¿›Î˝ ‰√fl … ±Îfl_¤Ì ÿÌ‘_. ‰Ëı·Ì Á‰Îflı ÷ıfi_ fiÎ{Ì ·U¿fl 55 ÏÕω{fi˘ ±fiı 1,929 ω‹Îfi˘ ÁÎ◊ı ’˘·ıLÕ ’fl hÎÎÀ@›_. ’˘·ıLÕı 30 ÏÕω{fi˘ ±fiı 397 ω‹Îfi˘ µ’flÎ_÷ flHÎ√ÎÕÌfiÌ 11 Ï⁄˛√ıÕ˘ ÁÎ◊ı …ı ·Õ÷ ±Î’Ì ÷ı ⁄‚¿Î …‹˝fi˘ Á΋ı T›◊˝ Ë÷Ì. ±ı¿ ‹ÏËfi΋Î_ …‹˝fi̱ı ÷‹Î‹ ’˘·ıLÕ ÿı ’fl ¿⁄Ωı …‹Î‰Ì ÿÌ‘˘. ÏËÀ·flı ’Ëı·_ ÏfiÂÎfi ’˘·ıLÕfi_ ÷Î@›_ ÷ıfi_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ Ë÷_. ¿ÿΫ ‰Î…⁄Ì ’HÎ Ë÷_. ’˛◊‹ ωrω√˛Ë‹Î_ …‹˝fiÌ ËΛν ’»Ì 1918 ‹Î_ …ı Á_Ï‘¿flÎfl ◊›Î ÷ı‹Î_ …‹˝fi̱ı ÷ıfi˘ ’˛Ï›Πfi΋fi˘ ¿ıÀ·˘¿ ’˛ÿı ω…ı÷Î ÿı¢fiÎ flÎ…¿Ì› ÿ⁄ÎHÎ Ëı ’˘·ıLÕfiΠˉηı ¿flÌ ÿı‰˘ ’Õu˘ Ë÷˘. ’˘·ıLÕ I›Îflfi_ ÏËÀ·flfiÌ ÿÎœ‹Î_ Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı ’˛ÿı √‹ÎT›Î ’»Ì …‹˝fiÌfiÎ ⁄ı ¤Î√ ’ÕÌ √›Î Ë÷Î. ±ı¿ ÷flŒ ‹A› ¤ÒÏ‹ Ë÷Ì, ⁄Ì∞ ÷flŒ ’˛Ï›ΠË÷_ ±fiı ’˘·ıLÕfiÌ ¤˙√˘Ï·¿ ŒÎ«fl ±ı ⁄ı›fiı ±ı¿⁄ÌΩ ¿fl÷Î_ ±·√ ’ÎÕÌ ÿı÷Ì Ë÷Ì. (…\±˘, ÕÎ⁄˘ fi¿Â˘.) ±Î „V◊Ï÷ …‹˝fi ’˛Ω…fi˘fiı ’HÎ ±’‹Îfi…fi¿ ·Î√÷Ì Ë÷Ì, »÷Î_ 21 ‰Ê˝ ÷ı‹HÎı ·Î«ÎflÌ‹Î_ ‰Ì÷ÎT›Î_. ÏËÀ·fl ÷ı ’˛ÿı ∞÷Ìfiı ’˛Ω…fi˘fiÌ fi…fl‹Î_ ÏËfl˘ ⁄L›˘. …‹˝fi˘ I›Îfl ’»Ì ⁄ÌΩ ›fl˘’Ì ÿı¢ Á΋ı ’HÎ ·ÕÌ ’˛◊‹ ωrω√˛Ëfi˘ ÏËÁÎ⁄ «Ò¿÷ı ¿fl‰Î ‹Î√÷Î ÏËÀ·flfiÌ ’Õ¬ı flèÎÎ. Ωı÷Ωı÷΋Î_ Õ{fiı¿ ›fl˘’Ì ÿı¢ ’fl fiÎ{Ì K‰… ¬˘ÕÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, ’HÎ ±ı Œ÷ıË ⁄Îÿ ÏËÀ·fl ’ËÎÕ …ı‰Ì ¤Ò· ¿flÌ ⁄ıÃ˘. 1941 ‹Î_ ÷ıHÎı 3,400 ω‹Îfi˘, 146 ÏÕω{fi˘ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
±fiı 3,350 flHÎ√ÎÕ̱˘ ÁÎ◊ı flÏ›Π’fl ËS·˘ ⁄˘·ÎT›˘. ±Î Ë‹·˘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı› ÏËÀ·fl ’ÎÁı ¿ÎflHÎ Ë÷_, ’HÎ ¿ÿΫ ‰Î…⁄Ì fi Ë÷_. flÏ›αı ÷◊Î …‹˝fi̱ı ’˘·ıLÕfiı Á‹Îfi ÏËVÁı ‰ËıÓ«Ì ·ı‰ÎfiÌ √M÷ Á‹…^÷Ì ¿flÌ Ë÷Ì. flÏ›ÎfiÌ fiÌÏ÷ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ Á΋˛ÎF›‰ÎÿÌ flËÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ÏËÀ·flfiı ÷ıfiÎ ’fl ¤fl˘Á˘ fi ⁄ıÃ˘. ›fl˘’‹Î_ ‹ı‚‰ı·Î ω…›˘fi˘ ¿ıŒ ÷˘ ±Î‹ı› ÷ıfiÎ ‹Î◊ı Á‰Îfl Ë÷˘. fiÎ{Ì ÁıfiÎfiı ÷ıHÎı ±…ı› ‘ÎflÌ ·Ì‘Ì Ë÷Ì. ±Î◊Ì ⁄‘Î ÿı¢ ¤ı√_ flÏ›Îfiı ’HÎ ‘Ò‚ «ÎÀ÷_ ¿flÌ ÿı‰ÎfiÎ_ ±fl‹Îfi˘ ÁÎ◊ı ÷ıHÎı ±ı ÿıÂfiÌ ’˛«_Õ ·U¿flÌ ÷οÎ÷fiı ’Õ¿ÎflÌ ±fiı »ı‰Àı “±Î˜’flıÂfi ⁄Î⁄νfl˘ÁΔ ¿Ëı‰Î÷Î ›©‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ 8,50,000 ÁˆÏfi¿˘fiı √‹Î‰Ì ⁄ıÃ˘. ΩL›±ÎflÌ, 1945 ‹Î_ …‹˝fi Ëfl˘‚ ’ÕÌ ¤Î_√Ì. flÏ›ÎfiÎ Áfl‹¬I›Îfl V÷ÎÏ·fiı wÁÌ ÁˆÏfi¿˘fiı …‹˝fiÌ ÷flŒ ‘ÁÌ …‰Îfi_ Œfl‹Îfi ±ÎM›_. ‹Î½· {¿˘‰fiÌ ÁflÿÎflÌ fiÌ«ı ÷ı‹HÎı ω…›¿>« Âw ¿flÌ »ı¿ ⁄Ï·˝fi ’ˢӫ‰Îfi_ Ë÷_. ‹Î√˝‹Î_ …‹˝fiÌfiÎ ’Ò‰˝ ’˛Ï›Îfi˘ ËΩfl˘ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛ÿı ÷Î⁄ı ·ı‰Îfi˘ Ë÷˘. Ë‹·Î¬˘fl …‹˝fi˘ Á΋ı ÁÎÕÎ hÎHÎ ‰Ê˝ Á‘Ì ·ÕÌfiı Ωfi‹Î·fi˘ ’W¿‚ ¤˘√ ±Î’Ì «Ò¿ı·Î wÁÌ ÁˆÏfi¿˘ ‰ıflfiÌ ±Î√ı ⁄‚÷Î Ë÷Î. {fiÒfi Á‹Î÷_ fi Ë÷_. ÏËÀ·flfi_ fiÎ{Ì ·U¿fl ÷˘ {Î{Î ’˛Ï÷¿Îfl ωfiÎ ±ı¿‘ÎflÌ ’Ì»ıËà ¿flÌ flèÎ_ Ë÷_, ±ıÀ·ı flÏ›fi˘±ı ’˘÷Îfi˘ ø˘‘ ’Ò‰˝ ’˛Ï›ÎfiÎ Ïfiÿ˘˝Ê …‹˝fi fiÎ√Ïfl¿˘ ’fl µ÷Λ˘˝. jÎ̱˘, ’vÊ˘ ±fiı ⁄΂¿˘ ‰E«ı ¿Â˘ ¤ıÿ flÎA›Î ‰√fl ÷ı‹fiı ÃÎfl ‹Îfl÷Î √›Î. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ÷ı fiflÁ_ËÎfl ¿ÿÌ L›Î›Ì fl…^±Î÷ ’΋‰Îfi˘ fi Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı ⁄ÌΩ Ï‰r›©fiÌ ¿◊Î ±Î·ı¬fiÎfl ω…ı÷Î ÿı¢fiÎ ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘ Œ@÷ ›ËÒÿÌ ·˘¿˘ ’flfiÎ …‹˝fi ±I›Î«Îfl˘fiı … ’˛¿Î‹Î_ ·Î‰‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. flÏ›fi˘ ÷‹Î‹ ’Ò‰˝ ’˛Ï›΋Î_ …‹˝fi ’˛Ωfiı ΩHÎı fi΋ÂıÊ ¿flÌ fiά‰Î ‹Î√÷Πˢ› ÷ı‹ ÏËÀ·flfiÎ ÷ı ±Î›˝‰_ÂÌ ·˘¿˘ ÿı¬Î›Î I›Î_ ÷ı‹fiı √˘‚̱ı ÿÌ‘Î. Á˙fiÎ_ CÎfl⁄Îfl ·ÒÀuÎ_. ⁄ıL¿˘ ¬Î·Ì ¿flÌ. Àˇıfi˘fiı ÷ı‹… ‹˘Àfl‰ÎËfi˘fiı flÏ›Π÷flŒ Ëo¿ÎflÌ …‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. ¿Îfl¬ÎfiÎ_fiÌ ›_hÎÁ΋√˛Ì …‹˝fiÌfi_ ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì …ËÎ… “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
»^ÀÌ ’ÎÕÌ ±ı Áfl_Ω‹ ’HÎ flÏ›Π‹˘¿·Î÷˘ flè΢. Àı Ï ·Œ˘fi ±ı @ V«ı L …◊Ì ‹Î_ÕÌfiı Áfl¿ÎflÌ √˘ÿ΋˘fiÎ ±fiÎ… Á ‘ Ì ¿Â _ ⁄Î¿Ì flά‰Î‹Î_ fi ±ÎT›_. …‹˝fiÌfiÎ ’Ò‰˝ ’˛Ï›Îfiı Á_’ÒHν flÌ÷ı Œ˘·Ì ¿Îœ‰_ ±ı‰˘ V÷ÎÏ·fifi˘ ±Îÿı Ë÷˘. ⁄ÌΩı ±Îÿı wÁÌ ÁˆÏfi¿˘ ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ¿flΛı·Î ’˛«Îfl ÁÎÏËI›‹Î_ ·¬Î›˘ Ë÷˘. ±Î ÂOÿ˘‹Î_— “…‹˝fi ’˛Ω ‹Îfi‰Ω÷ ‹ÎÀı ÿÒÊHÎ »ı. ·Î· ÁˆL›fiÎ ¿˘‹flıÕ ÁˆÏfi¿˘ ! …\VÁΤıfl ±Î√‚ ‰‘÷Î flˢ ±fiı …‹˝fi˘ ÿı¬Î› I›Î_ ÷ı‹fiı ÃÎfl ¿flÌ ÿ˘ !” ±Î Ëη÷ Ωı÷Î_ ⁄΄SÀ¿ Á‹ƒfiÎ ¿Î_Ãı √˘ÀfiËÎŒıfi (‰÷˝‹Îfi ÏÕÏfi±Î) ⁄_ÿflı ◊›ı·˘ ÏfiflÎÏl÷˘fi˘ ‘ÁÎfl˘ Á‹∞ ¿Λ ÷ı‰˘ Ë÷˘. ΩL›±ÎflÌ 12, 1945 fiÎ fl˘… ¿>« Âw ¿flfiÎfl ‹Î½· {¿˘‰fi_ flıÕ ±Î‹a ’Ò‰˝ ’˛Ï›Π’fl ŒflÌ ‰‚ı ±ı ’Ëı·Î_ I›Î_fiÎ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 20,00,000 …‹˝ fi fiÎ√Ïfl¿˘fiı …‹˝fiÌfiÎ ’Ïç‹Ì ¿Î_Ãı ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ÏËÀ·flı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”, “ËLÁ”, “Õ˘≥·ıLÕ” ±fiı “ËıQ⁄√˝” fi΋fiÌ «Îfl ’ıÁıL…fl VÀÌ‹fl˘ ŒÎ‚‰Ì Ë÷Ì, …ı‹HÎı Â@› ±ıÀ·Î ÏfiflÎÏl÷˘ ÁÎ◊ı ±Î_ÀÎŒıflÎ ¿fl‰Îfi_ Á÷÷ «Î· flÎA›_ Ë÷._ ‰‚Îω›Î ÷flÌ¿ı ·ÕΛ¿ ‹fi‰Îfl˘ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı flËı÷Ì Ë÷Ì. Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ ±fiı Á˙◊Ì ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì VÀÌ‹fl 26,000 ÀfifiÌ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” Ë÷Ì. ±Î 209 ‹ÌÀfl (684 ŒÌÀ) ·Î_⁄Ì VÀÌ‹flfi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ’Òw_ ◊‰Î ±ÎT›_ I›Îflı ÷ıfi˘ ÃÃÎfl˘ ±fiı ’˛¤Î‰ Ωı÷Î_ ÷ıfi_ fi΋ “±ıÕ˘SŒ ÏËÀ·fl” flά‰Îfi_ fiyÌ ◊›_ Ë÷ _ . ÿflQ›Îfi ⁄L› _ ±ı ‰ _ ¿ı „V‰I{fl·ıLÕ‹Î_ ÏËÀ·flfi˘ ‹ÎfiÌ÷˘ fiÎ{Ì ±Î√ı‰Îfi ωSËı‹ √VÀ·˘Œ ±ı¿ ›ËÒÿÌ ËI›ÎflÎfiÌ √˘‚Ìfi _ ÏfiÂÎfi ⁄L›˘. ÏËÀ·flı VÀÌ‹flfiÎ fi΋ÎϤ‘Îfi ‰¬÷ı ±«Îfi¿ ÏfiHν› ·Ì‘˘ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ 13
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
fi΋fiÌ ÷¿÷Ì ⁄Î…\ ’fl fl¬Î‰Ì VÀÌ‹flfiı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰‰Îfi˘ Œı Ó Á ·˘ ΩËıfl ¿›˘˝. ±ı ’»Ì fiÎ{Ì ’ZÎfiÎ ±Î√ı‰Îfi˘, ÁˆL›fiÎ ±ŒÁfl˘ ÷ı‹… …‹˝fiÌfi_ ·U¿flÌ-±˙z˘Ï√¿ ÷_hÎ Á_ ¤ ΂÷Î µz˘√’Ï÷±˘ ÷ı fi ı ±‰Îflfi‰Îfl ÁÎ√flÁËı· ‹ÎÀı ‰Î’fl÷Î ±fiı ÷ıfiÌ ’ıÁıL…fl Áω˝Á ’HÎ «Î·÷Ì, ’fl_ ÷ › © ŒÎÀÌ fiÌ¿Y›Î ’»Ì ±ı VÀÌ‹flfiı fiÎ{Ì Ë¿>‹÷ı ’˘÷ÎfiÎ ËV÷¿ ·Ì‘Ì Ë÷Ì. ωÂ΂ ¿ÿfi˘ Á‰Î· »ı I›Î_ Á‘Ì “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œ”fiı ¿ÿΫ ’ı · Ì “ÀÎ≥ÀıÏfi¿”fiÌ Ëfl˘‚‹Î_ fi ‹Ò¿Ì ¿Λ, ’fl_÷ ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì ÁΩ‰ÀfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÷ı ÁËı… ’HÎ {Î_¬Ì ’Õı ÷ı‹ fi Ë÷Ì. ∂÷Îw±˘ ‹ÎÀı ±Îà ÷Ò÷¿˘ Ë÷Î_. ⁄ı ÏÁfiı‹Î Ï◊±ıÀfl˘ Ë÷Î_. ⁄ı fiÎÀu‹_«˘, ¿Î˜ŒÌ ËεÁ, ·Î›⁄˛ıflÌ, flıVÀ˘flLÀ, ÕÎLÁ ˢ·, Ï…QfiıÏ›‹, „V‰Ï‹_√ ’Ò· ‰√ıflı Áω‘α˘ µ’flÎ_÷ VÀÌ‹flfiÎ µ’·Î ÷Ò÷¿ ’fl ¿Î«fiÌ »÷ fiÌ«ı ¿ÚÏh΋ ˉ΋Îfi Á∞˝fiı ωω‘fl_√Ì e·˘fi˘ ⁄√Ì«˘ ’HÎ ÷ˆ›Îfl ¿flΛ˘ Ë÷˘. ΩL›±ÎflÌ 30, 1945 fiÌ Á‰Îflı √˘ÀfiËÎŒıfi ⁄_ÿflı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ’ÎÁı ±ı ¿ ÃÎ ◊›ı · Î ËΩfl˘ …‹˝ fi fiÎ√Ïfl¿˘fiı Ωı ¿ı ±Î‹Î_fi_ ¿Â_ … ±Î¿ÏÊ˝÷ ¿flı ÷ı‹ fi Ë÷_. ’Ïç‹fiÌ …‹˝fi ¤ÒÏ‹±ı ÁËÌÁ·Î‹÷ ’ˢӫ‰Î ‹Î√÷Î ±ı Á˙fiı ‹ÎÀı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”
14
±I›Îflı ‰ˆ ¤ ‰ÂÎ‚Ì flıVÀ˘flLÀ VÀÌ‹flfiı ⁄ÿ·ı Õ>⁄÷Îfi_ ÷Hά·_ Ë÷Ì. ¿ÿ‹Î_ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ fiÎfiÌ (21,500 ÀfifiÌ) “ËLÁ” ⁄Ì…\ _ ÷Hά·_ Ë÷Ì, …ıfiı ’HÎ ◊˘ÕÎ ¿·Î¿˘‹Î_ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ÁÎ◊ı ⁄ı ’ıÀˇ˘· ⁄˘ÀfiÎ flZÎHÎ fiÌ«ı ’Ïç‹ ÏÿÂ΋Î_ ¿Ì· ¿Î˜ŒÌ ËεÁ ⁄_ÿfl ÷flŒ Ëo¿ÎflÌ …‰Îfi_ Ë÷_. √˘ÀfiËÎŒıfi ⁄_ÿflı ‹ıÿfiÌfi˘ ’Îfl fi Ë÷˘. ÁÒ›˘˝ÿ› ’»Ì ÷fl÷ ·˘¿˘ µ‹À‰Î ·ÎB›Î Ë÷Î. flÏ›fi˘fiÌ ⁄Ì¿ı CÎfl ±fiı CÎfl‰¬flÌ ÷∞fiı ‹ÎhÎ ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ ‹Î·‹kÎÎ Á‹ıÀÌfiı ÷ı±˘ ’Ò‰˝ ’˛Ï›ΠËo‹ı ‹ÎÀı »˘ÕÌ flèÎÎ Ë÷Î. ·˘¿˘fiÌ ¤ÌÕ ‰‘Ì ’ÕÌ I›Îflı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ ¿ıMÀfi ¡ıÕÏfl¿ ’ıÀflÁfiı ·Î¿ÕÎfiÌ ÏfiÁflHÎÌ …ı‰Î ⁄ı œÎÏ‚›Î/ „V‰Ï‹_√ ’· ramp √˘Ã‰‰Îfi˘ fiÎω¿˘fiı Ë¿‹ Œfl‹ÎT›˘ ±fiı ‘y΋yÌ ‹«Î‰÷Î ÏfiflÎÏl÷˘ ’ˆ¿Ì Á˙ ’˛◊‹ jÎ̱˘fiı ÷◊Î ⁄΂¿˘fiı VÀÌ‹fl‹Î_ ·ı‰Îfi_ Âw ¿›*. ’ v Ê˘fi˘ ‰Îfl˘ »ı ¿ «Õ÷Ì ⁄’˘flı ±ÎT›˘. ‹K›Îé ◊Λ ÷ı ’Ëı·Î_ dflΩ ’flfiÎ CÎHÎÎ ¬flÎ ÏfiflÎÏl÷˘fiı VÀÌ‹flı ¿˘ÏflÕ˘fl ’˘÷ÎfiÌ ¿ıÏ⁄fi˘‹Î_, Á’ÎÀ ÷Ò÷¿˘ ’fl ±fiı ŒÎ·¿Î‹Î_ Á‹Î‰Ì ·Ì‘Î. VÀÌ‹fl‹Î_ @›Î_› ¬Î·Ì …B›Î flËı‰Î fi ’΋Ì. ’ÎHÎÌ ‰√flfiÎ „V‰Ï‹_√ ’Ò·fiÎ ÷Ï‚›ı 375 …‹˝fi fiÁ˘˝fiÎ …^◊ı ¬Ì«˘¬Ì« flÌ÷ı ’˘÷Îfi˘ Á‹Î‰ı ¿flÌ ·Ì‘˘. ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ¿ıÀ·Î ÏfiflÎÏl÷˘ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ ‰ˆ¤‰÷Î ÷ı‹… ¤T›÷Îfi˘ A›Î· ±Î’÷Ì ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ÷Á‰Ìfl˘ Ë÷Î? “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ÁkÎΉÎfl flÌ÷ı 1,463 ’ıÁıL…fl˘ ‹ÎÀı ⁄fiı·Ì VÀÌ‹fl Ë÷Ì ±fiı ÷ıfiÎ ¿ÎfiÒfiÌ flÏ…VÀˇıÂfi‹Î_ ±ı … ±Î_¿Õ˘ ·¬‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ Ë÷˘. ’fl_÷ ±ËŸ ÷ı À˘«‹›Î˝ÿÎfiı ‰‚√Ì flËı‰Îfi˘ ’˛ffi fi Ë÷˘. Áfl‰Î‚ı ¿ıÀ·Î ÏfiflÎÏl÷ ’ıÁıL…fl˘ VÀÌ‹fl‹Î_ «ÕuÎ ±ı ’HÎ ÷ı‹fiÎ ‘ÁÎflÎ ±fiı ‘y΋yÌ ‰E«ı √HÎÌ Â¿Î› ÷ı‹ fi Ë÷_, »÷Î_ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fi_ ¿ÿ (¬ÎÁ ¿flÌfiı ±Îà ÷Ò÷¿˘fi_ ZÎıhÎŒ‚) Ωı÷Î_ VÀÌ‹fl‹Î_ “flÎŒÕ˘” ’Òflı’Òfl˘ ¤flΛΠ’»Ì fiÎω¿˘fiÌ ÷ı‹… …‹˝fi ’ıÁıL…fl˘fiÌ ¿<· ±_ÿÎÏ…÷ Á_A›Î 9,000 ¿fl÷Î_ ±˘»Ì fi Ë÷Ì. ‹K›ÎéfiÎ Á‹Îflı ·_√fl µ’ÎÕ‰Îfi˘ ‰¬÷ ◊›˘. ÷Ò÷¿˘ ’fl ±fiı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
ŒÎ·¿Î‹Î_ ¿˘·ÎË·fi_ ‰Î÷ΉflHÎ Ë÷_, ÷˘ ¨«Î Ï⁄˛… ’fl ¿ıMÀfifiÌ ¿ıÏ⁄fifiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ …\ÿÎ ’˛¿ÎflfiÌ √fl‹Ì Ë÷Ì. VÀÌ‹flfiÎ ¿ıMÀfi ±ı¿ fiÏË ±fiı ⁄ı ’HÎ fiÏË, ’fl_÷ «Îfl Ë÷Î. ±ı¿ ÷˘ ¡ıÕÏfl¿ ’ıÀflÁfi Ë÷˘, …ıfiı fiÎ{Ì ÂÎÁfi ΩıÕı ÁÌ‘Ì flÌ÷ı ¿ÂÌ ·ı‰Îÿı‰Î fi Ë÷Ì. ⁄ÌΩı …‹˝fi fi˙¿Îÿ‚fiÌ Á⁄‹Ïflfi ’Î_¬fi˘ ·ıŒ˚ÀfiLÀ-¿‹ÎLÕfl ωSËı‹ ΩËfi Ë÷˘. ¿˘Ë·fl ±fiı ‰ı·fl fi΋fiÎ ‰‘ ⁄ı ¿ıMÀfi˘ ‹«˝LÀ fiı‰ÌfiÎ Ë÷Î. ±ı¿ ›Î ⁄ÌΩ ‹˘¿ı ÷ı‹fiÌ ’HÎ Ïfi‹c_¿ ◊›Î ’»Ì ÷ı‹fiÌ ⁄ÿ·Ì ¿fl‰Îfi_ ⁄Ï·˝fifiÎ ÁkÎΉ΂α˘ ¤Ò·Ì √›Î Ë÷Î. ’Ïç‹ ÷flŒfiÎ …‹˝fi ⁄_ÿfl ¿Ì· ’ˢӫ‰Î ‹ÎÀı ¿›˘ ‹Î√˝ ±Î_¿‰˘ ÷ıfiΠωÂı «Îflı› …HÎÎ ÿ·Ì·⁄Î∞±ı «ÕuÎ ±fiı ‰Îfl_‰Îfl Ï‹Ω… ’HÎ √‹Î‰÷Î flèÎÎ. ‹Î‹·˘ ◊΂ı ’Չ΋Î_ ±Õ‘Î ¿·Î¿ …ıÀ·˘ Á‹› fiÌ¿‚Ì √›˘. …‹˝fiÌfiÎ VÀÎLÕÕÛ ÀÎ≥‹ ’˛‹ÎHÎı ‹K›Îé ’»Ì 12—30 fiÎ Á‹›ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œı” ÷ıfiÎ_ Àfi⁄_‘ ‰…fi ‘flΉ÷Î_ hÎHÎ ·_√fl˘ µ’ÎÕuÎ_. ¿˘≥ ⁄Ì∞ ·@{flÌ VÀÌ‹fl ÿÏfl›Î≥ ÁËı· ‹ÎÀı fl‰ÎfiÎ ◊Λ I›Îflı ÁËı·ÎHÎ̱˘fiı ωÿΛ ±Î’‰Î √˘ÿÌ ’fl ËÎ…fl flËı·Î_ ±ÎM÷…fi˘ ’˛HÎÎÏ·¿Î ‹…⁄ ’÷οα˘ ·ËıflΉı ±fiı ËÊ˝fiÎ ’˘¿Îfl˘ ¿flı, ’fl_÷ √˘ÀfiËÎŒıfi ⁄_ÿflı ‰Î÷ΉflHÎ Á_ZÎO‘ Ë÷_. VÀÌ‹fl‹Î_ «Õ‰Îfi˘ ‹˘¿˘ …ı‹fiı fi ‹Y›˘ ÷ı±˘ ϬLfi «Ëıflı VÀÌ‹flfiı ωÿΛ ·ı÷Ì Ωı÷Î flèÎÎ. ÁËÌÁ·Î‹÷ flÌ÷ı √˘ÀfiËÎŒıfifiı ±·Ï‰ÿÎ ¿flÌ flËı·Î ’ıÁıL…fl˘fiÌ ÷ı‹fiı ±ÿı¬Î≥ ◊Λ ±ı ¿<ÿfl÷Ì ‰Î÷ Ë÷Ì. ’ıÁıL…fl˘ Ωı ¿ı ±ıÀ·Î ⁄‘Î fiÁÌ⁄ÿÎfl ’HÎ fi Ë÷Î. “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì ¬flÌ, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ Ëη÷ ‰ÎÕ΋Î_ ¿Á˘¿Á ’flΛı·Î CÎıÀÎ_-⁄¿flÎ_ ¿fl÷Î_ ⁄ÿ÷fl Ë÷Ì. ±¬Î÷ »˘ÕÌfiı VÀÌ‹fl ⁄΄SÀ¿fiÎ ¬S·Î Á‹ƒ‹Î_ ’˛‰ıÂÌ ±fiı µ»‚÷Î_ ‹˘Ω_fiÌ ◊’ÎÀ˘ ‰ıÃÌ Ëη¿Õ˘·¿ ◊‰Î ‹Î_ÕÌ I›Îflı fiÌ«ıfiÎ_ ⁄_Ï‘›Îfl ÷Ò÷¿˘‹Î_ ¬Ì«˘¬Ì« ¤flΛı·Î ∂÷Îw±˘ ’ˆ¿Ì ±fiı¿fiı seasickness fiı ¿ÎflHÎı µ⁄¿Î «ÕuÎ. µ·ÀÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı µ’fl ¿ÃıflÎ Á‘Ì …‰Î› ÷ı‹ fi Ë÷_, ±ıÀ·ı À>_¿ Á‹› ’»Ì ⁄ÿ⁄˘fi˘ ’Îfl fi flè΢. ±˘»Ì …B›Î‹Î_ ‰‘ ’Õ÷Î ‹ÎHÎÁ˘fiÌ ËÎ…flÌfiı ·Ì‘ı √fl‹Ì ’HÎ ±ıÀ·Ì ¿ı ·Î≥Œ …˜¿ıÀ ’ËıflÌ flά‰ÎfiÌ ÁÒ«fiÎ ·ÎµÕV’Ì¿fl ¶ÎflÎ ŒflÌ ŒflÌfiı ±’ΛΠ»÷Î_ CÎHÎÎ ·˘¿˘±ı …˜¿ıÀ ¿ÎœÌ fiÎA›Î_. fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
fiÌ«·Î_ ÷Ò÷¿˘‹Î_ ‰Î÷ΉflHÎ ¤ßÌ …ı‰_ Ë÷_ I›Îflı ⁄ËÎfl ¬S·Î Õı¿ ’fl ÏË‹ ‰flÁ÷_ Ë÷ _ ±fiı VfiΛ ± ˘fiı ◊ÌΩ‰Ì ÿı ÷ı ‰ ˘ ’‰fi ÁÒÁ‰÷˘ Ë÷˘. ÷Î’‹Îfi Ë∞ ÂÒL› ¿fl÷Î_ CÎHÎÎ ±_ fiÌ«_ Ë÷_, »÷Î_ Á‹ƒ ’Òflı’Òfl˘ fi ◊ÌF›˘ ˢ‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı √SŒ VÀˇÌ‹fiÎ √fl‹ Á‹ƒÌ ’˛‰ÎËfi˘ fi˘◊˝ ±˜À·Î„LÀ¿ ¿flLÀ fi΋fi˘ ŒÎ_À˘ ⁄΄SÀ¿ Á‹ƒfiı ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ ËÒ_Œ ±Î’÷˘ Ë÷˘. ’˛ ‰ ÎÁ ÿflQ›Îfi “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ «Îfl ¿M÷Îfi˘ ‰E«ı «Õ¤Õ ±ı¿‘ÎflÌ «Î· Ë÷Ì. ±ı¿ … ‰Î÷ı ÷ı±˘ ÁË‹÷ Ë÷Î ¿ı ±Î‰ÕÌ ‹˘ÀÌ VÀÌ‹flfiÎ flZÎHÎ ‹ÎÀı …wflÌ Á_A›ÎfiÌ ‹fi‰Îfl˘ ÷ı‹fiÌ ΩıÕı fi Ë÷Ì. ±Á· ›˘…fiÎ ’˛‹ÎHÎı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œı” ±fiı “ËLÁı” ±ı¿⁄Ì∞fiÌ ÁÎ◊ı flËÌfiı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ‰Îfi˘ Ë÷˘ ±fiı ⁄ı ’ıÀˇ˘· ⁄˘À ÷ı‹fiı flZÎHÎ ±Î’‰ÎfiÌ Ë÷Ì. ’fl_÷ “ËLÁ”fi_ ±ı„L…fi »ıS·Ì CÎÕ̱ı ¬˘À¿Î›_ ±fiı ⁄Ì∞ ’ıÀˇ˘· ⁄˘À ›Î_Ïhο ¬flÎ⁄Ìfiı ¿ÎflHÎı fi¿Î‹Ì ⁄fiÌ. ±ı¿ … À˘flÏ’Õ˘ ⁄˘À ±_÷ı ⁄Î¿Ì flËÌ, …ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ_ ⁄ı› ’Õ¬Î_fiı ¬ÎÁ ¿flÌ flÏ›fi Á⁄‹ÏflfifiÎ Ë‹·Î◊Ì ⁄«Î‰Ì ¿ı ÷ı‹ fi Ë÷Ì. ÁÎ_ … fiÎ 6—00 ‰ÎB›Î. µkÎfl
15
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
√˘‚Α˝fiÎ »ı¿ 550 µkÎfl ±ZÎÎ_ ’ÎÁıfiΠωV÷Îfl‹Î_ ±ı Á‹› flÎ÷fi˘ … Ë÷˘-⁄·¿ı √Îœ flÎÏhÎfi˘ Ë÷˘. ±_ ‘ Îfl΋Î_ “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ Ï‰flÎÀ ¿Î›Î ‹Î_Õ ÿı¬Î÷Ì Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı ÿU‹fi˘fiÌ fi…fl◊Ì VÀÌ‹fl ±˘{· flËı ±ı ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ⁄‘Ì ·Î≥À˘ ⁄{Î‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì. ¿o≥ fiÏË ÷˘ »ıÀıfiÌ ÿU‹fi Á⁄‹Ïflfi ÷ıfiı ÿı¬Ì fi ¿ı ÷ı ±ÎrÎÁfi ◊˘ÕÌ¿ ˈ›Î‘ÎflHÎÎ ±Î’ı ÷ı‰_ Ë÷_. ¿˘≥ ±HΑΛ˘˝ Õ¬˘ ’ıÿÎ fi ◊Λ ÷˘ …‹˝fi ⁄_ÿfl ¿Ì·/Kiel Á‘Ì Ëı‹¬ı‹ ’Ë˘Ó«Ì …‰Î› ÷ı‹ Ë÷_. Õ¬˘ ’ıÿÎ ◊›˘ ±fiı ⁄flÎ⁄fl 6—00 ‰ÎB›ı … ◊›˘ ¿ı F›Îflı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œı” ‹Î_Õ Ë∞ 150 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ‹…· ÷› ¿flÌ Ë÷Ì. flıÏÕ±˘ ’fl ¿˘ÕıÕ Á_ÿı¢ ‹Y›˘ ¿ı Áfl_√ ¬ÁıÕfiÎfl …‹˝fi ‹fi‰Îfl˘fi˘ ¿ÎŒ·˘ Á΋˘ ±Î‰Ì flè΢ Ë÷˘ ±fiı O·ı¿±ÎµÀfiı ¿ÎflHÎı Àyfl fi ◊Λ ±ı ‹ÎÀı “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œı ” ÁΉ‘Îfi flËı‰Îfi_ Ë÷_. ¿ıMÀfi ’ıÀflÁfifiı ŒÎ‚ ’ÕÌ. Àyfl fi ◊Λ ±ı ‹ÎÀı ¿fl‰_ Â_ ? ‹Î√˝ ⁄ÿ·‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷˘ ¤Ò·Ì …‰Ì ’Õı, ¿ı‹ ¿ı «ıfi· fi_. 58 fi΋fi˘ …ı ÁÎ_¿Õ˘ ‹Î√˝ ’Á_ÿ ¿flΛı·˘ ÷ıfiÌ ⁄ı› ÷flŒ flÏ›fi Á⁄‹Ïflfi˘ ‹ÎÀı …‚Á’ÎÀÌfiÌ ⁄ı-hÎHÎ ‹ÌÀfl fiÌ«ı ·_√fl ‰Õı ±‘‰E«ı ÷fl÷Ì Áfl_√˘ ’◊flΛı·Ì Ë÷Ì. Á΋ı◊Ì ±Î‰÷Ì …‹˝fi ‹fi‰Îfl˘ ’HÎ «ıfi· fi_. 58 fiÎ ‹Î√ı˝ … ±Î√‚ ‰‘÷Ì Ë˘›, ‹ÎÀı ±◊Õ΋HÎ ◊‰Îfi_ ‹ÎhÎ Ωı¬‹ fiˢ÷_. ±◊Õ΋HÎ ·√¤√ ÏfiÏç÷ Ë÷Ì. ·ı Œ ˚ À fiLÀ-¿‹ÎLÕfl ωSËı ‹ ΩËfiı VÀÌ‹flfiÌ ·Î· ±fiı ·Ì·Ì fiıω√ıÂfi ·Î≥À˘ «Î· ¿fl‰ÎfiÌ ÿfl¬ÎV÷ ‹Ò¿Ì ¿ı ÷fl÷ √fl‹Î√fl‹ ««Î˝ ’Î»Ì eÀÌ fiÌ¿‚Ì. ¿ıMÀfi ¡ıÕÏfl¿ ’ıÀflÁfi ±ı¿Îÿ À˘«˝ ’HÎ „V‰«-±Î˜fi ¿fl‰Î ÷ˆ›Îfl fi Ë÷˘. ⁄οÌfiÎ (‹«˝LÀ fiı‰ÌfiÎ) ⁄ı 16
¿M÷Îfi˘ ¿˘Ë·fl ±fiı ‰ı·fl ’HÎ ±ı‰Ì ¤Ò· ¿fl‰ÎfiÎ ÏˋΛ÷Ì fi Ë÷Î. ’fl_÷ ·ıŒ˚ÀfiLÀ-¿‹ÎLÕfl ΩËfi »ı‰Àı ’˘÷Îfi˘ ¿y˘ ÁΫ˘ ¿flÌfiı flè΢. ¿ıMÀfi ’ıÀflÁfiı ⁄ı› fiıω√ıÂfi ·Î≥À˘ «Î· ¿fl‰Îfi˘ Ë¿‹ fiÎω¿˘fiı ±Î’‰˘ ’Õu˘. ⁄ı À«Ò¿ÕÌ ·Î≥À˘ 26,000 ÀfifiÌ (2.5 ¿fl˘Õ Ïfl@Á‹Î¿ÛfiÎ ¬«ı˝ ⁄fiı·Ì) ±ÎÏ·ÂÎfi VÀÌ‹flfiı ÷ı‹… ¿<· 9,000 fiÎω¿˘ ÷◊Î ’ıÁıL…fl˘fiı ‰Á‹Ì ’ÕÌ …‰ÎfiÌ Ë÷Ì. à flÎÏhÎfiÎ 7—30 ‰ÎB›Î. ΩL›±ÎflÌ 11, 1945 fiÎ fl˘… ±ıÀ·ı ¿ı ±˘√HÎÌÁ Ïÿ‰Á ’Ëı·Î_ ⁄΄SÀ¿ Á‹ƒ‹Î_ Ï¿Îflı fiÌ¿‚ı·Ì 840 ÀfifiÌ flÏ›fi Á⁄‹Ïflfi S-13 fiÎ ¿ıMÀfi ±ı·ı@˚{ÎLÕfl ‹ıÏflfiıV¿˘fiı ±ı¿ fiÎfi¿ÕÌ ‹Î·‰ÎË¿ VÀÌ‹fl ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿˘Ï‚›˘ fiˢ÷˘ ‹Y›˘. Ïÿ‰Á˘ ‰ÌI›Î ÷ı‹ ‹ıÏflfiıV¿˘fiÌ Ë÷ÎÂÎ ‰‘Ì ÷ı‹ Ï«_÷Î ’HÎ ‰‘Ì. Ï«_÷Î ¿˘ÀÛ ‹Î½·fiÌ Ë÷Ì. ‹ÏËfiα˘ ’Ëı·Î_ ÷ıHÎı fi˙¿Î‹◊¿ ’fl ¿flı·Î √ıfl‰÷ν‰ ⁄ÿ· ÷ıfiÌ Á΋ı ·U¿flÌ ‹¿t‹˘ «Î·ı ±ı‰Ì ’ÒflÌ Â@›÷Î Ë÷Ì. ‹Î‹·˘ ÷’ÎÁ Ëı Ë÷˘ ±fiı ‹ıÏflfiıV¿˘ ¿Î_Ãı ’λ˘ Œflı I›Îflı ÷ıfiı Ï√flŒ÷Îfl ¿flΛ ±ı ’HÎ
flÏ›fi ¿M÷Îfi ±ı·ı@˚{ÎLÕfl ‹ıÏflfiıV¿˘fiÌ 840 Àfi ‰…fifiÌ ±fiı 77.8 ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì Á⁄‹Ïflfi
S-13
·√¤√ fiyÌ Ë÷_. ¿˘≥ ‹˘À˘ Ï¿Îfl ÷ı ¿flÌ ÿı¬ÎÕÌ ·U¿flÌ «_ƒ¿ ‹ı‚‰ı ÷˘ ¿ÿΫ fi˙¿Îÿ‚ ÷ıfiı ‹ÎŒÌ ±Î’Ì ÿı. ‹‘ÿÏfl›ı ÷ıfiı ‰Î›fl·ıÁ ¶ÎflÎ Á‹Î«Îfl ‹Y›Î ¿ı flÏ›Îfi_ ·Î· ÁˆL› ’Ò‰˝ ’˛Ï›Îfiı ±ıÕÌ fiÌ«ı ¿«Õ÷_ ±Î√‚ ‰‘Ì flèÎ_ Ë÷_ ±fiı …‹˝fi fiÎ√Ïfl¿˘‹Î_ ¤Î√ÿ˘Õ ‹«Ì Ë÷Ì. ‹ıÏflfiıV¿˘fi˘ Ïÿ‹Î√Ì «fl¬˘ ÷fl÷ ¿Î‹ı ·ÎB›˘. fiÎ√Ïfl¿˘fiı ⁄«Î‰Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı …‹˝fi Áfl¿Îflı ’˘÷ÎfiÎ_ Á_A›Î⁄_‘ …ËÎΩı ’Ò‰˝ ’˛Ï›Π‹˘¿S›Î ˢ› ±ı‰Ì Á_¤Î‰fiÎ ÷ıfiÎ ‹√…‹Î_ «‹¿Ì ¿ı ÷fl÷ Á⁄‹Ïflfifi˘ ‹˘fl˘ ÷ıHÎı ⁄΄SÀ¿fiÎ ’˛Ï›Ή÷a ωV÷ÎflfiÎ Á‹ƒ ÷flŒ ‰ÎY›˘. Ï⁄·¿<· ÷À ’ÎÁı …‰Î‹Î_ ¬÷fl˘ Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı I›Î_ Áfl_√ZÎıhÎ Ë÷_. ‹‘ÿÏfl›ı … ’˛Ï›Π±fiı …‹˝fiÌ ‰E«ıfiÎ …ËÎ∞ ‘˘flÌ ‹Î√˝ ’fl ±Î_ÀÎŒıflÎ «Î· flά‰Î ±fiı fi…flı «Õ÷Î Ï¿Îflfiı ’ÎÕÌ ·ı‰˘ ±ı ÷ıfiÌ √HÎ÷flÌ Ë÷Ì. ‹ıÏflfiıV¿˘fi˘ ÏfiHν› ⁄÷Ήı »ı ¿ı ÷ıfi˘ V’WÀ Ëı÷ …‹˝fi fi˙¿Îÿ‚fiÌ ‹fi‰Îflfiı fiÏË ±fiı …‹˝fiÌ ‹ÎÀı Œ˙∞ ’fl‰ÃÎfiÌ ËıflŒıfl ¿fl÷Î ‹Î·‰ÎË¿ …ËÎ…fiı ’HÎ fiÏË, ’fl_÷ Ïfiÿ˘˝Ê jÎÌ-’vÊ˘ ±fiı ⁄΂¿˘ ‰Õı µ¤flÎ÷Ì VÀÌ‹flfiı ±Î_÷flÌ ÷ıfiı ‰Ÿ‘Ì fiά‰Îfi˘ Ë÷˘. Á⁄‹Ïflfifiı ¿·Î¿fiÎ 29-30 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı Ëo¿ÎflÌ ÷ı 550 µkÎfl ±ZÎÎ_Âı ±fiı 170 ’Ò‰˝ flı¬Î_Âı ’Ë˘Ó«Ì √›˘, F›Î_ VÀÌ‹fl˘fiÌ ±‰fl…‰fl ◊÷Ì Ë˘‰ÎfiÌ ‰¿Ì Ë÷Ì. flÎÏhÎfiÎ 8—00 ‰ÎB›ı Á⁄‹Ïflfi …‚Á’ÎÀÌ «ÌflÌfiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì. ÷Î∞ ˉΠ‹ÎÀı ±fiı ⁄ıÀflÌfiÎ «ÎÏ…*√ ‹ÎÀı ¿ıÀ·˘¿ ‰¬÷ Á’ÎÀÌ ’fl Ëo¿Îfl‰_ …wflÌ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
Ë÷_. Á⁄‹Ïflfifi˘ ¿˘Ïfi_√ ÀΉfl ¬˘·Ì fiά‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. Á÷ı… ±Î_¬‰Î‚Î fiÎω¿ı ÿÒfl⁄Ìfi ±Î_¬ı ‹Î_ÕÌ «Îflı› ÏÿÂ΋Î_ ÏfiflÌZÎHÎ ¿›*. ‰Î÷ΉflHÎ ‘Ò_‘‚_ Ë÷_. ±Î»Ì ÏË‹‰Êν «Î· Ë÷Ì. ’‰fi‹Î_ Ωıfl fiˢ÷_, »÷Î_ ‹_ÿ ‰Î›fl˘ ’HÎ «ËıflÎ ’fl ΩHÎı ¿ı ⁄flŒfiÌ …ı‹ «_’Î÷˘ Ë÷˘. µΩÁfi_ fi΋˘ÏfiÂÎfi fiÏË. ±Î ÷flŒ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”‹Î_ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ ŒıflŒÎfl ◊›˘ ˢ› ÷˘ ‹ÎhÎ ±ıÀ·˘ ¿ı V’Ì¿fl ¶ÎflÎ flı·Î÷_ ‘Ì‹_ Á_√Ì÷ ⁄_‘ ’Õu_ ±fiı ÷ıfiÎ V◊Îfiı ÏËÀ·flfi_ ÷ıΩ⁄Ì flıÏÕ±˘ ¤ÎÊHÎ ’˛ÁÎÏfl÷ ◊‰Î ·ÎB›_. …‹˝fiÌ‹Î_ fiÎ{Ì Ë¿>‹÷ ÁkÎÎ ’fl ±ÎT›Îfiı ΩL›±ÎflÌ 30, 1945 fiÌ ±ı ÷Îfl̬ı ⁄Îfl ‰Ê˝ ’ÒflÎ_ ◊›Î_ Ë÷Î_. VÀÌ‹flfiÎ ÿflı¿ ÷Ò÷¿ ’fl ±fiı ŒÎ·¿Î‹Î_ ÏËÀ·flfiÎ …\VÁΤ›Î˝ ÂOÿ˘ √ÎF›Î I›Îflı ¿ıÀ·Î¿ ’ıÁıL…fl˘fiı ‹ÎfiÏÁ¿ ÁÏ‘›Îfl˘ ‹Y›˘, ÷˘ ¿ıÀ·Î¿ı ÷ı‹fiÌ ÿÿ˝ÂÎ ±fiı ÿıÂfiÌ ⁄fl⁄ÎÿÌ ‹ÎÀı ÏËÀ·flfiı ÿ˘ÏÊ÷ ÃflΉ÷Ì ÏÀM’HÎ̱˘ ¿flÌ. Ï⁄˛… ’flfiÌ ¿ıÏ⁄fi‹Î_ «Îflı› Á¿Îfi̱˘ …\ÿΠω«Îfl˘‹Î_ Ë÷Î. ±Î ·Î_⁄Ì flÎ÷ @›Îflı ‰Ì÷ı ±fiı @›Îflı Á‰ÎflfiÎ 4—00 ‰Î√ı ±ıfiÌ ÷ı‹fiı ≥L÷ıΩflÌ Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı I›Î_ Á‘Ì‹Î_ …‹˝fi ’˛¤Î‰ fiÌ«ıfiÎ …‚ωV÷Îfl‹Î_ ’Ë˘Ó«Ì …‰Î› ±ıÀ·ı flÏ›fi Á⁄‹Ïflfi˘fiÎ Ë‹·Îfi_ Ωı¬‹ flËı‰Îfi_ fi Ë÷_. µ«ÎÀ ∞‰ flά‰Î‹Î_ ÷ı±˘ ÿ¤Î˝B›ı ±ı ¤Ò·Ì √›Î ¿ı ¿·Î¿˘ ◊›ı ’Õ÷_ ÏË‹ µ’·Î ÷Ò÷¿fiÎ ⁄ı› ’Õ¬ı ¿÷Îfl⁄_‘ ·À¿÷Ì 22 ·Î≥Œ⁄˘Àfiı »·˘»· ¿flÌ flèÎ_ Ë÷_ ±fiı ÏË‹fi˘ ÷ı ¤flΉ˘ ±HÎÌfiÎ Á‹›ı ‹ÁÌ⁄÷ ¬ÕÌ ¿fl‰Îfi˘ Ë÷˘. flÎÏhÎfiÎ 9—00 fi˘ Á‹› ◊›˘ I›Îflı flÏ›fi S-13 Á⁄‹ÏflfifiÎ ¿˘Ïfi_√ ÀΉfl ’flfiÎ «˘Ï¿›Î÷ fiÎω¿ı ◊˘Õı ÿÒfl ±Î»˘ ’˛¿Î Ωı›˘ ±fiı ’»Ì ‘ÎflÌfiı Ωı÷Î_ ÷˘Ï÷_√ …ËÎ…fiÌ ±Î¿ÚÏ÷ ÿÌÃÌ. fiÌ«ı ±Î‰Ì ÷fl÷ ¿ı M Àfi ±ı · ı @ ˚ { ÎLÕfl ‹ı Ï flfiı V ¿˘fiı ¬⁄fl ±ÎM›Î. ⁄flÎ⁄fl ±ı … ‰¬÷ı Á˘fiÎfl ›_hÎfiÎ ±Î˜’flıÀflı …HÎÎT›_ ¿ı ¨«Î ˢÁ˝’ΉflfiÎ ±ı„L…fifiÌ CÎflıflÎÀÌ Á_¤‚Î÷Ì Ë÷Ì. ±‰Î…fiÌ ‹ÎhÎÎ ¨«Ì Ë÷Ì, ‹ÎÀı …ËÎ… 20,000 Àfi ¿fl÷Î_ ‰‘ ¤Îflı ˢ‰_ Ωı≥±ı. ÷√Õ˘ Ï¿Îfl ËÎ◊ ·ÎB›ÎfiÌ Á_’ÒHν ¬Î÷flÌ ±fi¤‰÷˘ ‹ıÏflfiıV¿˘ ¿˘Ïfi_√ ÀΉfl ’fl «Õu˘ ±fiı ÿÒfl⁄Ìfi ‹Î_Õu_. ±fi‹Îfi ÁΫ_ Ë÷_. ¿Î‚Î ±Î¿ÎÂfiÎ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ‹Î_ fl«Î›ı·Ì »Î›Î¿ÚÏ÷ ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ ±V’WÀ ˢ‰Î »÷Î_ ÷ı VÀÌ‹flfiÌ ¿ı ‹Î·‰ÎË¿ …ËÎ…fiı ⁄ÿ·ı ∂÷Îw VÀÌ‹flfiÌ Ë˘‰Îfi_ ’οı ’Λı ¬⁄fl ’ÕÌ ±Î‰÷_ Ë÷_. ‹ıÏflfiıV¿˘±ı fiyÌ ‹ÎL›_ ¿ı ’Ò‰˝ ’˛Ï›Π»˘ÕÌ √›ı·Î …‹˝fi fiÎ√Ïfl¿˘ … ÷ı‹Î_ ˢ‰Î Ωı≥±ı, »÷Î_ ±ÎT›˘ ·Î√ ÷ı …÷˘ ¿fl‰Î ‹Î√÷˘ fi Ë÷˘. fiÌ«ı ±Î‰Ì ÷ıHÎı Ï¿Îflfi˘ ’ıÓ÷fl˘ √˘ÃT›˘. fiΛ⁄ ±ŒÁfl˘ ÁÎ◊ıfiÌ ««Î˝ ’»Ì Ï¿Îflfiı ÷ıfiÎ ÕÎ⁄Î ’Õ¬ı À˘flÏ’Õ˘ ŒÀ¿Îfl‰Îfi_ fiyÌ ◊›_ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ±fi¿>‚ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ıÏflfiıV¿˘±ı S-13 Á⁄‹ÏflfifiÌ {Õ’ ‰‘ÎflÌ ÿÌ‘Ì. ±ı¿ ¿ÀÎZΤflÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı Á⁄‹Ïflfi ‹Ò‚ …‹˝fi ÏÕ{Î≥fifiÌ Ë÷Ì ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HΠωr›© ’Ëı·Î_ ±Î‰Ì S ‰√˝fiÌ Á⁄‹Ïflfi˘fiÎ ⁄Î_‘¿Î‹‹Î_ …‹˝fi Àı„@fiÏ›fi˘±ı flÏ›Îfiı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
ÁÏø› ‹Î√˝ÿ½fi ±ÎM›_ Ë÷_. ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î¿flÌ ’ÕÌ Â¿ı ±ı‰Ì ¤Ò· …‹˝fi̱ı ‹ˆhÎÌfiÎ Ïÿ‰Á˘ ‰¬÷ı ¿flÌ fiÎ¬Ì Ë÷Ì. “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fi_ flZÎHÎ ¿fl÷Ì ±ı¿‹ÎhÎ ’ıÀ˘ˇ · ⁄˘À “·Î˜‰” ÷ıfiÌ ±Î√‚ ÁËı… …‹HÎÌ ÷flŒ Ëo¿ÎflÌ flËÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ¿ıMÀfi ‹ıÏflfiıV¿˘±ı VÀÌ‹flfiÎ ÕÎ⁄Î ’Õ¬Îfi_ ÏfiÂÎfi ·ı‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. ’Ïç‹ ÏÿÂ΋Î_ …÷Ì VÀÌ‹fl ±fiı S13 Á⁄‹Ïflfi ‰E«ıfiÌ ÿÒflÌ Ï‹ÀΉ‰Î ’Ëı·Î_ ÷˘ ‹ıÏflfiıV¿˘±ı ¿·Î¿ı¿ Á‘Ì “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œ”fi˘ ’Ì»˘ ¿fl‰˘
’Õu˘. VÀÌ‹flfiı ÷◊Î À˘flÏ’Õ˘ ⁄˘Àfiı ’HÎ ±Î˜‰flÀı¿ ¿flÌ ÁËı… ±Î√‚ fiÌ¿‚Ì √›Î ’»Ì Á⁄‹Ïflfiı ‹˘fl˘ µkÎfl ÷flŒ CÎÒ‹ÎT›˘. VÀÌ‹fl ˉı ‹˘fl΋Î_ flËı·Ì «Îfl À˘flÏ’Õ˘ ÀuÒ⁄fiÌ ÁÌ‘‹Î_ ±Î‰ı ÷ıfiÌ flÎË Ωı ‰ ÎfiÌ Ë÷Ì. ÏfiÂÎfi ·ı ‰ ΋Î_ ±fi¿>‚÷Î flËı ÷ı ±Î›ı ‹ıÏflfiıV¿˘±ı Á⁄‹Ïflfifiı …‚Á’ÎÀÌ ’fl … ÷fl÷Ì flά‰Îfi˘ fiÎω¿˘fiı Ë¿‹ ±ÎM›˘. ÏfiÂÎfi ·ı‰Î‹Î_ Ωı ¿ı ⁄Ë ±Î’ÿÎ ’Õı ÷ı‹ fi Ë÷Ì. ‹˘flÎ◊Ì Á¿Îfi ·√Ì ‹ËοΛ VÀÌ‹flfi_ ’Õ¬_ 209 ‹ÌÀfl (684 ŒÌÀ) ·Î_⁄_ Ë÷_. …‚Á’ÎÀÌfiÌ 17
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
3 ‹ÌÀfl (10 ŒÌÀ) fiÌ«ı ’Òfl’ÎÀ ‘ÁÌ …÷˘ À˘flÏ’Õ˘ ÷ıfiÎ ’fl @›Î_¿ ÷˘ À̫ΛΠωfiÎ flËı fiÏË. «Îfl ÀuÒ ⁄ ‹Î_ «Îfl À˘flÏ’Õ˘ ÷ˆ›Îfl Ë÷Î. …‹˝fi˘ Á΋ı ‰ıfl ·ı‰Î ‹ÎÀı … ÷ı‹fiı »˘Õ‰ÎfiΠˢ› ÷ı‹ flÏ›fi˘fiÌ ¶ıÊT≤ÏkÎ ±fiı Ï¿Lfiά˘flÌ ÁÒ«‰÷Î ÂOÿ˘ ÿflı¿ ’fl ’ı≥LÀ ¿flΛΠË÷Î — (1) ±Î À˘flÏ’Õ˘ ‹ÎI≤¤ÒÏ‹ flÏ›Π÷flŒ◊Ì; (2) ±Î À˘flÏ’Õ˘ V÷ÎÏ·fi ÷flŒ◊Ì; (3) ±Î À˘flÏ’Õ˘ Á˘Ï‰›ı÷ …fi÷Î ÷flŒ◊Ì; (4) ±Î À˘flÏ’Õ˘ ·ıÏfifi√˛Îÿ ÷flŒ◊Ì. flÎhÎı 11—00 ‰ÎB›ı ’Ëı · ˘
÷flŒfiÎ ’Õ¬ı ‘ÕοΤıfl À¿flΛ˘ ±fiı I›Î_ ‹˘À<_ ⁄ο˘w_ ’ÎÕÌ ÿÌ‘_. VÀÌ‹flfiÌ ÷˘Ï÷_√ ¿Î›Î ‘˛Ò∞ ∂ÃÌ. fiÎω¿˘ ÷◊Î ’ıÁıL…fl˘ µ»‚Ì ’ÕuÎ ±fiı ¤›¤Ì÷ ◊›ı·Î ±ı Á˙fiÎ Ï«I¿Îfl˘ ÷ı‹… ⁄΂¿˘fiÎ ±Îø_ÿ ‰Õı VÀÌ‹flfi_ ‰Î÷ΉflHÎ √Î…‰Î ·ÎB›_. ⁄ο˘flÎ ‰ÎÀı ±Î‰÷_ ’ÎHÎÌ ±Î¬Ì VÀÌ‹fl‹Î_ fi ŒflÌ ‰‚ı ±ı ±Î›ı ¿ıMÀfi ’ıÀflÁfiı I›Î_fiÎ …·Î¤ız ’˘·ÎÿÌ ÿfl‰ÎΩ ÷fl÷ ‰ÎÁÌ ÿı‰ÎfiÌ ÁÒ«fiÎ ±Î’Ì. ˢfiÎfl÷fiÌ ’Ëı·Ì ¿vHÎ÷Î ’ıÀflÁfifiÎ ÷ı ÏfiHν›ı Á∞˝, ¿ı‹ ¿ı ±HΑÎflÌ ¿À˘¿ÀÌ ‰¬÷ı Â_ ¿fl‰_ (ÿÎ. ÷. ·Î≥Œ⁄˘À ⁄fiı ÷ıÀ·Ì …·ÿÌ ÂÌ flÌ÷ı µ÷Îfl‰Ì) ÷ıfiÌ ¬ÎÁ ÷η̋ ’΋ı·Î CÎHÎÎ fiÎω¿˘ I›Î_ ‹˘flÎ ’ÎÁıfiÎ ±Î‰ÎÁ˘‹Î_ Ë÷Î. ’˘·ÎÿÌ ÿfl‰ÎΩ ⁄_‘ ◊›Î ’»Ì ÷ı±˘ ¿fl’ÌHÎ flÌ÷ı ‹Î›Î˝ √›Î. ⁄ÌΩı À˘flÏ’Õ˘ ‰‘ ‹˘ÀÌ Àˇı…ıÕÌfi˘ ¿Îfl¿ ⁄L›˘. VÀÌ‹flfiÎ ’Õ¬ı ‹K›fiÎ ¤Î√‹Î_ F›Î_ ÷ıHÎı Õo¬ ‹Î›˘˝ I›Î_ ÀÎ≥SÁ‰Î‚˘ ωÂ΂ „V‰Ï‹_√ ’Ò· Ë÷˘, …ıfiÌ «Îflı⁄Î…\ ŒflÁ ’fl ’HÎ ‹˘{ı≥¿ ÀÎ≥SÁ …Õı·Ì Ë÷Ì. ±Î ·ÎÿÌfiÎ À<¿ÕÎ ⁄·ıÀ‰ı√ı «˘‹ıfl ∂ÕuÎ. ’Ò·‹Î_ ⁄ıÃı·Ì ±ÎÂflı 375 fiÁ˘˝ ’ˆ¿Ì ±fiı¿fiı ÷ı À<¿Õαı ‰Ÿ‘Ì fiάÌ. ·˘ËÌ÷fl⁄˘‚ Ëη÷ı ’HÎ …ı±˘ ⁄«Ì …‰Î ’Î‹Ì ÷ı‹fiı ±ı¿Î±ı¿ ÷Ò÷¿‹Î_ ‘ÁÌ ±Î‰ı · Î ’ÎHÎ̱ı …‚Á‹ÎÏ‘ ±Î’Ì. fiÁ˘˝ ÁÎ◊ı ⁄ÌΩ ÁıÓ¿Õ˘ ‹ÁÎŒfl˘ ’HÎ Õ>⁄Ì ‹›Î˝. hÎÌΩ À˘flÏ’Õ˘±ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fi˘ ±_Ω‹ fiyÌ ¿flÌ fiÎA›˘. ±Î À˘flÏ’Õ˘ ÷ıfiı ’λ‚ ±ı„L…fi w‹ ÷flŒfiÎ ’Õ¬ı ‰ÎB›˘ ¿ı ÷fl÷ «Îflı› ÕÌ{· ±ı„L…fi˘ …‹˝fi Á⁄‹ÏflfifiÎ À˘flÏ’Õ˘±ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ ÕÎ⁄Î ’Õ¬ı ⁄ο˘flÎ_ ’ÎÕÌ ÿÌ‘Î_. …ËÎ… ÕÎ⁄Ì ÷flŒ fi‹‰Î ·ÎB›_. ⁄_‘ ’ÕuÎ_. hÎÌÁı¿ Áı¿LÕ ’Ëı·Î_ ¿ıMÀfi ’ıÀflÁfiı «Î· ¿flΉı·Ì ⁄‘Ì ·Î≥À˘ ’HÎ ⁄Ò{Î÷Î_ ’λ˘ Áÿo÷fl À˘flÏ’Õ˘ ÷ıfiÌ ÁÌ‘‹Î_ ±Î‰Ì flËı·Ì O·ı¿±ÎµÀ ◊›˘. VÀÌ‹flfiÌ Ω…fl‹Îfi ¿Î›Î ÕÎ⁄Î ’Õ¬ı fi‹‰Î ·Î√Ì. ±_‘Îfl΋Î_ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiı ‰Ÿ‘Ì fiά‰Î ÷ı {˘¿ ‹ÎhÎ ÂflÌflfiı ‰fl÷Î÷Î ±Á_÷·fi ‰Õı ’Î‹Ì Â¿Î÷˘ Ë÷˘. ±ı„L…fi˘ fl‰ÎfiÎ ◊›˘. ±ı ’»Ì ⁄ÌΩı ±fiı hÎÌΩı Ïfi„Wø› ◊›Î_ ⁄Îÿ ≥·ı„@Àˇ¿ ’Ήfl ÁM·Î› ¿’Λ˘, ±ıÀ·ı ‰Î›fl·ıÁ w‹‹Î_ »^ À u˘, ’HÎ «˘◊˘ À˘flÏ’Õ˘ ¿Âο ±Î˜’flıÀflı ≥‹fl…LÁÌ ÀˇÎLÁ‹ÌÀfl ‰Î’flÌfiı SOS/Save Our Souls fi˘ Á_ÿı¢ ±‰fl˘‘fiı ¿ÎflHÎı ÷ı fi Ì ÀuÒ ⁄ ‹Î_ ±À‰Î›ı·˘ flè΢. fiÎω¿˘±ı ÷ıfiı {À’À ’˛ÁÎÏfl÷ ¿›˘˝. ±Î ÁΑfifiÌ flıL… Œ@÷ 2,000 ‹ÌÀfl Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı ±Î√‚ ÏÕŒu{ ¿flÌ fiÎA›˘, ¿ı‹ ¿ı Ë‹·Î ’»Ì Ëo¿Îfl÷Ì À˘flÏ’Õ˘ ⁄˘À “·Î˜‰” Á‘Ì … ±ı ‹ıÁı… ’ˢÓE›˘. ωfiΠω·_⁄ı ÷ı ⁄˘À Á⁄‹Ïflfifiı ¢‘÷Ì …‹˝fi ’ıÀˇ˘· ⁄˘À ±Î’ÏkÎ√˛V÷ VÀÌ‹flfiÌ ¿<‹¿ı ’Î»Ì ‰‚Ì ±fiı ÁÎ◊˘ÁÎ◊ SOS fi˘ Á_ÿı¢ ’HÎ “·Î˜‰” Ωı depth charge/…‚√˘‚Î ŒıÓ¿ı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚‰Îfi ÀˇÎLÁ‹ÌÀfl ‰Õı ’fi— ’˛ÁÎÏfl÷ ¿›˘˝. “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”‹Î_ «˘‹ıfl T›Î’ı·Î ±_‘¿Îfl ‰E«ı ¤›¤Ì÷ ’ıÁıL…fl˘ ÷˘ ÷ı‹fiÎ ’˛«_Õ Ï‰VŒ˘Àfiı ·Ì‘ı ÁΩ˝÷_ ±ı¿‹ı¿fiÌ ’fl‰Î »˘ÕÌ ’˘÷Îfi˘ Ωfi ⁄«Î‰‰ÎfiÌ ÏŒflο‹Î_ ’ÕuÎ. µ’·Î ÷Ò÷¿ı ’ÎHÎÌfi_ ⁄ıÁ‹Îfl ÿ⁄ÎHÎ À˘flÏ’Õ˘fiÎ …‰Î ‹ÎÀı ÿÎÿflα˘ ÷flŒ ‘ÁÎfl˘ ◊›˘. ⁄΂¿˘ ÁÏË÷ ¿ıÀ·Î› …HÎÎ ±ı ÏÕÀ˘fiıÀflfiı ÿÎ⁄Ì Á⁄‹ÏflfifiÎ efl«Î ‘y΋yÌ‹Î_ ¿«ÕΛΠ±fiı »^_ÿΛÎ, …ı‹Î_ T≤©˘fiÌ Á_A›Î ‹˘ÀÌ Ë÷Ì. ÕÎ⁄Î ’լ΋Î_ ¿ÎœÌ fiάı ÷ı‹ Ë÷_. hÎHÎ ‹˘ÀÎ_ ⁄ο˘flÎ_ ’ÕuÎ_ ⁄Îÿ VÀÌ‹fl ±ı ÷flŒ {Õ’¤ıfl fi‹Ì flËÌ Ë÷Ì. ±Î ±ı ¿ ‰ÌÁ ∫« T›ÎÁfi˘ ’˛ ◊ ‹ „V◊Ï÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ⁄«‰Îfi˘ ‹t·ı «ÎLÁ …ı‹fiı fi ÿı¬Î›˘ ±ı‰Î ¿ıÀ·Î¿ …‹˝fi˘±ı À˘flÏ’Õ˘ ÷ıfi_ 1,000 ‹ÌÀflfi_ ±_÷fl ›Î÷fiΤ›* ‹˘÷ À΂‰Î Ï’V÷˘· ‰Õı ’˘÷ÎfiÎ_ ±ÎM÷…fi˘fiı ÃÎfl ‹Î›Î˝ ±fiı I›Îfl ¿ÎM›Î ’»Ì “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ ‹˘flÎ 18
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
‹˘¿S›˘ ˢ› ±fiı ÷ı ⁄Îÿ ’˘÷ÎfiÎ ·‹HÎı fi΂ ÷Î¿Ì ±ÎI‹ËI›Î ¿flÌ. fiÎω¿˘ ’HÎ ‰Îfl_‰Îfl ‹fi‰Îfl˘ ÷ıfiÌ ¿<‹¿ı ±Î‰Ì Ï’V÷˘· Œ˘ÕÌ ⁄ı¿Î⁄Ò ’ıÁıL…fl˘fiı ÏÂV÷’ηfifiÌ Œfl… ’ÎՉΠ‹◊÷Î flËÌ Ë˘› ±ı‹ ‘ÎflÌ ¿ıMÀfi Ë÷Î ±fiı jÎ̱˘ ÷◊Î ⁄΂¿˘fiı ‘yı «ÕΉ÷Î ’vÊ˘fiı @›Îflı¿ ±ı·ı@˚{ÎLÕfl ‹ıÏflfiıV¿˘±ı ‰Ÿ‘Ì ’HÎ fiά÷Î Ë÷Î. ±Î flÌ÷ı ‘ο ⁄ıÁÎÕ‰ÎfiÎ ’˛›ÎÁ˘ Ωı ¿ı ⁄fiΉV◊‚ »˘ÕÌ …‰Îfi_ Ïfifl◊˝¿ ÁÎÏ⁄÷ ◊›Î. ¿˘≥fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï…∞ωÊÎ ÿÎ⁄Ì ‹Îfi‰Ì› ’Á_ ÿ ¿› * Ë÷ _ . fiÎω¿˘fiÎ ±fiı ‰÷ν‰ ÿά‰‰Îfi_ ±Î‰U›¿ ·Î√÷_ fi Ë÷_. ·Î≥Œ⁄˘À ÷flŒfi_ ¬ıÓ«ÎHÎ ±ÿQ› ‹ÁÎŒfl˘fiÎ ⁄«Î‰ ‹ÎÀı ’Ëı·Î_ ÷˘ Ë÷_. Á˙ ΩHÎ÷Î Ë÷Î ¿ı ·Î≥Œ⁄˘À ⁄‘Îfiı ’ÒflÌ ’Õı ÷ı‹ fi Ë÷Ì, ±ıÀ·ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ ⁄˘ÕÌ√ÎÕÛ ’ıÀˇ˘· ‘y΋yÌ‹Î_ ‹˘¬flı flËı ÷ı±˘ … ⁄«Ì ¿ı ÷ı‹ Ë÷Î. ⁄˘À “·Î˜‰” ±Î‰Ì ’Ë˘Ó«Ì Ë÷Ì. ⁄‘_ VÀÌ‹fl‹Î_ Ë÷Ì ±ıÀ·Ì ⁄‘Ì ·Î≥Œ⁄˘À ’HÎ »ı‰Àı ÷˘ ¿Î‹ fi ·Î√Ì. ⁄ıµ ‹‚Ì 472 …HÎÎfiı ÷ıHÎı µ√Λν. …‹˝fi ’Õ¬ı 11-11 ‹‚Ìfiı ¿<· 22 Ë÷Ì. ωflÎÀ VÀÌ‹flfiÌ Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı ¿ÿ‹Î_ ‹˘ÀÌ ›©…ËÎ… “±ıÕÏ‹fl· ÏËM’fl” Áfl_√ ¬flÌ. ÿflı¿fiÌ ¿ı’ıÏÁÀÌ 160 ¿fl÷Î_ ±˘»Ì fiÏË, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiı Á‹›Áfl ÷ı‹… ¬ÁıÕfiÎfl ‹fi‰Îfl˘ ÁÎ◊ı ⁄fiı ÷ıÀ·Ì ÁËÌÁ·Î‹÷ flÌ÷ı Á‹ƒÁ’ÎÀÌ ’fl µ÷ÎflÌ Â¿Î› ÷˘ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ÷ı±˘ 3,500 {Õ’ı ±Î‰Ì flèÎ_ Ë÷_. ⁄ı ‹Î·‰ÎË¿ ∂÷Îw±˘ ÷◊Î fiÎω¿˘fiÎ Ωfi ÷˘ ÁËı…ı ⁄«Î‰Ì ·ı. ’fl_÷ ±ı ÁÎÿÌ √HÎ÷flÌ …ËÎΩı ’HÎ ÷ı‹fiı SOS fi˘ Á_ÿı¢ hÎHÎ ¿ÎflH΢Áfl ±‹·Ì fi ⁄fiÌ — ·Î≥Œ⁄˘ÀfiÎ_ ÿ˘flÕÎ_-√flıÕÌ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕÌ ΩHÎ÷Î ÷η̋⁄© fiÎω¿˘ ’˛◊‹ À˘flÏ’Õ˘fiÎ ’˛ËÎfl ‰¬÷ı VÀÌ‹flfiÎ ±Î√·Î ‹‚÷Î_ ˢfiÎfl÷fiÎ V◊‚ ÷flŒ Ëo¿ÎflÌ ¤Î√‹Î_ …‚Á‹ÎÏ‘ ’ÎQ›Î Ë÷Î. ⁄Ì…\_ ±ı ¿ı ⁄‘Ì ·Î≥Œ⁄˘À‹Î_ ±Î¿ÎÂÌ ÏË‹fiÎ flèÎÎ_ Ë÷Î_. œ√ ¬Õ¿Î›Î Ë÷Î, …ı‹fiı ’Òflı’ÒflÎ µ·ı«‰Îfi˘ ±I›Îflı Á‹› fi Ë÷˘. µ’flÎ_÷ ±ÎÂflı ’_ « Ήfi Ï‹ÏfiÀ ’»Ì …‹HÎÎ ’Õ¬ÎfiÌ 11 ·Î≥Œ⁄˘Àfiı µ÷Îfl‰Îfi_ ¿ÏÃfi Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı VÀÌ‹fl ÕÎ⁄Ì “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ Ω…fl‹Îfi ¿Î›Î 0 ÷flŒ ·√¤√ 50 fiÎ ¬ÒHÎı fi‹Ì ±ı¿ÿ‹ ’լΤıfl ·ıÀÌfiı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ …‚Á‹ÎÏ‘ ÏfiÏç÷ ·Î√÷Î_ …ËÎ…fiÎ ±fiı ¿ ’ÎHÎÌ‹Î_ √fl¿ ◊‰Î ‹Î_ÕÌ «Ò¿Ì Ë÷Ì. ±Î ·Î≥Œ⁄˘À‹Î_ …ı±˘ ‹ Á ÎŒfl˘ Á‹ ƒ ‹Î_ ¿> ÿ Ì ’ÕuÎ. I›Îflı ±ÎÁ’ÎÁ wÿfifiÎ √˘Ã‰Î›Î ÷ı ‹ HÎı »ı ‰ Àı ±‰ÎΩı ÏÁ‰Î› ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ·Î≥Œ⁄˘Àfiı »˘ÕÌ √‹√ÌfiÌfi˘ Á˘’˘ Ë÷˘. ŒflÌ ÷Ò÷¿ ’fl ±Î‰Ì …‰_ ’Õu_, ˉı ¿˘·ÎË· fi Ë÷˘, F›Î_◊Ì CÎHÎÎ ‹ÁÎŒfl˘±ı Á‹ƒ‹Î_ ‘y΋ y Ì fi Ë÷Ì, ’Õ÷_ ‹Ò@›._ VÀÌ‹flfiÎ ÕÎ⁄Î ’լΠ‹ÎHÎÁ ’˛I›ı ‹ÎHÎÁfiÎ ÷flŒ µ÷Îfl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì »-ÁÎ÷ ÿT›˝‰ËÎflfiÎ_ Âfl‹…fi¿ ·Î≥Œ⁄˘À Ωı›Î ’»Ì ±fiı¿ …HÎÎ ºU›˘ fi Ë÷Î_ . µ√flÌ ÷ı ‹ fiÎ Á ‘ Ì ’Ë˘Ó « ‰Î ‹ÎÀı √›ı · Î ‹ Á ÎŒfl˘ ’ÎHÎÌ‹Î_ ¿>ÿÌ flèÎÎ Ë÷Î, ’HÎ ·Î≥Œ⁄˘À‹Î_ ◊ Ì ±fiı ·Î≥Œ⁄˘À ’ÎÁı ÷ı±˘ √›Î I›Îflı “·Î˜ ‰ ” ’ı À ˇ ˘ · ⁄˘ÀfiÎ ‹Î◊Î ’fl ±fiı ¬¤Î ’fl ÷Ò÷¿ ’fl◊Ì ÷ı‹fiÎ ÿıÂfiÌ Ë·ı Á ÎfiÎ ŒÀ¿Î ’ÕuÎ. ±Î Á˙◊Ì Ï‰flÎÀ ±fiı Á˙◊Ì ⁄«Î‰fi˙¿Î±˘‹Î_ Á‰Îfl ◊›ı·Î ‰ˆ ¤ ‰ÂÎ‚Ì VÀÌ‹flfiÌ ⁄Õ¤Î√Ì ‹ Á ÎŒfl˘fiı (±fiı ‘Ò _ ‘ ‚Ì »Î›Î¿Ú Ï ÷fiı fiÎω¿˘fiı ’HÎ) ’˘÷Îfi˘ Ωfi ’ÎHÎÌ‹Î_ √fl¿ ◊÷Ì Ωı÷Î ⁄«Î‰‰Î ÏÁ‰Î› ¿Â_ ÁÒ{÷_ fi flèÎÎ. ËΩfl˘ …HÎÎfiÌ Ë÷_. ÿÏfl›Î‹Î_ ¿>ÿı·Î CÎHÎÎ ¬flÎ ¿⁄fl ⁄fiÌ «Ò¿ı·Ì VÀÌ‹fl ‹ÁÎŒfl˘fiı ⁄Œa·Î ’ÎHÎ̱ı ÿÁ÷ı fi ı ’˛ ◊ ‹ À˘flÏ’Õ˘ ’_ÿfl Ï‹ÏfiÀ‹Î_ ◊ÌΩ‰Ì ÿÌ‘Î. ‰ÎB›Î ’»Ì ⁄flÎ⁄fl 70 Á⁄‹Ïflfi S-13 @›Î_ Ë÷Ì? Ï‹ÏfiÀı ‹ÎhÎ 200 ‹ÌÀfl “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œı ” …‹˝ fi fiÌ«ı fi Î ÁÎ√fl÷Ï‚›ı ‹fi‰Îfl˘fiı ⁄«Î‰fi˘ Á_ ÿ ı  ˘ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
19
vf[s jfbftf vf[jf]+ afgif]+
’˘÷ÎfiÌ ¿⁄fl‹Î_ ’ˢӫÌ. ¿Ëı‰Î› »ı ¿ı VÀÌ‹flfiÎ ±ı¿ ’˘·ÎÿÌ ‰Î˜·À‹Î_ ‹Ò¿ı·˘ ’ı·˘ ‹˘ÓCÎıfl˘ ±Q⁄fl w’ ’HÎ Á‹ÎÏ‘ ’ÎQ›˘ Ë÷˘. ±Î¬flı ¿ıÀ·Î …HÎÎ ⁄E›Î ±fiı ¿ıÀ·Î ‹›Î˝ ? «˘yÁ Q≤I›±Î_¿ ΩHΉ˘ ‹U¿ı· Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı √˘ÀfiËÎŒıfi ⁄_ÿflı ’˛‰ÎÁ Âw ◊›˘ ÷ı ±√ε ’ıÁıL…fl˘fiÎ_ ‹Î◊Î_ √HΉ΋Î_ ±ÎT›Î_ fi Ë÷Î_. ’˛‰ÎÁfi_ ¤ÎÕ<_ ’HÎ ·ı‰Î›_ fi Ë÷_, ±ıÀ·ı ÏÀÏ¿À˘fiÌ Á_ A ›ÎfiÎ ±Î‘Îflı Q≤I› ± Î_ ¿ fiyÌ ¿fl‰Îfi˘ Á‰Î· fi Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ VÀÌ‹flfiÎ_ ±Îà ÷Ò÷¿˘‹Î_ ¿<· …B›Îfi˘ ’˛⁄_‘ Ωı÷Î_ √˘ÀfiËÎŒıfi ¬Î÷ı ·√¤√ 9,000 …HÎÎ VÀÌ‹fl‹Î_ «ÕuÎ Ë÷Î. ’ıÁıL…fl˘ µ’flÎ_÷ fiÎω¿˘fi˘ ’HÎ ÷ı‹Î_ Á‹Î‰ı  ◊÷˘ Ë÷˘. µ√flÌ √›ı · Î fiÎω¿˘-’ıÁıL…fl˘fiÌ Á_A›Î 1,239 Ë÷Ì, ‹ÎÀı ±˘»Î‹Î_ ±˘»Î 7,700 …HÎÎ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ Ë˘fiÎfl÷‹Î_ ‹Î›Î˝ √›Î Ë÷Î. ±Î ⁄fiΉfiÎ_ 33 ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±ıÏ’˛· 12, 1912 fiÎ fl˘… L›Ò ŒÎµLÕ·ı L Õ ’ÎÁı ◊›ı · Ì “ÀÎ≥ÀıÏfi¿”fiÌ ÿÏfl›Î≥ ˢfiÎfl÷ı ¿ıÀ·Î …HÎÎfi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘ Ë÷˘ ? 1,517 …HÎÎfi˘--±ıÀ·ı ¿ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÌ
20
Áfl¬Î‹HÎ̱ı ‹Îfi‰¬‰ÎflÌ ’ÒflÎ 20Ñ ’HÎ fi Ë÷Ì. ±Î‹ »÷Î_ “ÿÏfi›ÎfiÌ Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ ÿÏfl›Î≥ ˢfiÎfl÷ ¿≥ ?” ±ı ’˛ffi Á˘ …HÎÎfiı ’Ò»˘ ÷˘ fiT‰Îb_ …HÎÎ “ÀÎ≥ÀıÏfi¿”fi_ fi΋ ±Î’ı. ±Î ¬˘ÀÌ »Î’ ’ıÿÎ ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â?_ “ÀÎ≥ÀıÏfi¿”fiÌ Ë˘fiÎfl÷fi˘ ⁄fiΉ …√⁄hÎÌÁ̱ı «Õu˘, ÷˘ “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ωÂı …√÷ ÁΉ ±_‘Îfl΋Î_ ¿ı‹ flèÎ_ ? ±ı¿ fiÏË, CÎHÎÎ_ ¿ÎflH΢ Ë÷Î_. ⁄ÌΩ Ï‰r›©‹Î_ ÏËÀ·flfiı ’flÎ…› ±Î’Ì Ï‰…ı÷Î ⁄fiı·Î ÿı¢fiı fiÎ{Ì …‹˝fiÌ ’˛I›ı C≤HÎÎ ±fiı Ï÷flV¿Îfl ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ·Î√HÎÌ fi Ë÷Ì, ±ıÀ·ı …ı √‹A‰Îfl CÎÀfiÎ ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı xÿ›‹Î_ ±fi¿o’Î …√ÎÕı ÷ı ⁄ÌΩ Ï‰r›©fiÌ ÷‰Îfl̬ ±Î·ı¬÷Î Ï⁄˛ÏÀÂ-±‹ıÏfl¿Ì ≥Ï÷ËÎÁ¿Îfl˘fiı ‹fi √˙HÎ Ë÷˘. ±Î ’ZÎ’Î÷Ì ±fiı ’Ò‰˝√˛ËÌ ·ı¬¿˘fiÌ º„WÀ±ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” Õ>O›_ ±ı ⁄fiΉ fiÎ{Ì …‹˝fi˘fiı ÷ıfiÎ ±’¿ÚI›˘fiÌ ¿<ÿfl÷Ì ÁΩ ‹Y›Îfi˘ Ë÷˘. ÏËÀ·flı ’˘÷ı ±ı VÀÌ‹flfiÌ …‚Á‹ÎÏ‘fiÎ Á‹Î«Îflfiı ÿÎ⁄Ì flά‰Îfi˘ ’˛›Ifi ¿›˘˝, ¿ı‹ ¿ı ’flÎ…›fiÎ ¤HοÎflÎ ‰Î√÷Î Ë÷Î I›Îflı …‹˝fi ’˛ΩfiÎ fiˆÏ÷¿ ⁄‚fiı ¤Î_√Ì fiάı ±ı‰Î ¬⁄fl ±ı ÷ıfiÎ ¿Îfiı fiά‰Î ‹Î√÷Î fi Ë÷˘. ‰‚Ì wÁÌ Á⁄‹Ïflfiı …‹˝fi VÀÌ‹flfiı Õ>⁄ÎT›Îfi˘ fi¿ÎflÎI‹¿ ‹÷·⁄ ±ı ’HÎ ◊Λ ¿ı ÏËÀ·flfi_ fi˙¿Îÿ‚ ±Î‰Ì ‹˘ÓCÎÌ ±fiı ‹Ëk‰’ÒHν VÀÌ‹flfiı ’Òfl÷_ flZÎHÎ fi ±Î’Ì Â¿ı ±ıÀ·Ì Ëÿı ÿU‹fi˘fiÎ ŒÀ¿Î ‰ıÃÌfiı ‹Ïfl›· ⁄fiÌ «Ò@›_ Ë÷_. hÎÌ∞ ‰Î÷ ±ı ¿ı 1912 ‹Î_ ÷ıfiÌ ’˛◊‹ ÁŒflı fiÌ¿‚ı·Ì “ÀÎ≥ÀıÏfi¿” ’fl Ï⁄˛ÀfifiÎ ÷◊Î ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ·ZÎÎÏ‘’Ï÷±˘ Á‰Îfl Ë÷Î, F›Îflı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ËΩfl˘ ÏfiflÎÏl÷˘fi_ ¿ÌÏÕ›Îw_ Ë÷Ì. flÏ›fi ±Îø‹HÎ Á΋ı ’˘÷Îfi_ V‰˝V‰ √‹Î‰Ì ⁄ıÃı·Î ±ı Ïfi‘˝fi˘fiÌ Ï…_ÿ√Ìfi_ ¿Â_ ‹ÒS› fi Ë÷_. “ÀÎ≥ÀıÏfi¿”fiÎ ±fiı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ ⁄fiΉ˘ ‰E«ı ‹˘À˘ ¤ıÿ ’ÎÕÌ ÿı÷Ì ‰‘ ±ı¿ ⁄Î⁄÷ ¿ÿΫ ±ı ¿ı …√÷fiÎ_ Á˙◊Ì ’˛¤Î‰¿ÎflÌ Á‹Î«Îfl ‹ÎK›‹˘ ‘flΉ÷Î ±‹ıÏfl¿Î ÁÎ◊ı “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ”fiı ¿ÂÌ ÏfiV⁄÷ fi Ë÷Ì. ±Î VÀÌ‹fl ¤ı√Î Õ>⁄· ı Î 7,700 ’ıÁLı …fl˘‹Î_ ÁÎ÷ ±Î√‚ ’Õ÷Î ±‹ıÏfl¿fi˘ ÷◊Î ±_√˛ıΩı ’HÎ Ωı ˢ÷ ÷˘ ‰÷˝‹Îfi’h΢, ÀıϷω{fi ‹ÌÏ՛Π±fiı Á’flÏËÀ “ÀÎ≥ÀıÏfi¿” ÏŒS‹fiÎ Á…˝¿ …ıQÁ ¿ı‹ıwfi …ı‰Î ÏŒS‹ Ïfi‹Î˝÷α˘ ÷ı ⁄fiΉfiı ’˘÷Îfi˘ ‹ÎfiÌ÷˘ ωʛ ⁄fiÎT›Î ⁄΄SÀ¿ Á‹ƒ‹Î_ 200 ‹ÌÀfl fiÌ«ı ’˘œı·_ Ë÷¤Î√Ì “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ‰√fl flËı÷ fiÏË. “ωSËı ‹ √VÀ·˘Œ”fiÎ fiÁÌ⁄‹Î_ ±Î‹Î_fi_ ¿Â_ … fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı 12,000 ŒÌÀ ¨Õı ’Õı·Ì “ÀÎ≥ÀıÏfi¿”fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ±fiı¿ ‹Î·ı÷Ωfl˘ Á⁄‹Áν≥·fi_ ±ıÀ·ı ¿ı ‹…⁄Ò÷ ⁄Î_‘ÎfiÌ Ï‹Ïfi Á⁄‹Ïflfifi_ ±Î¿w_ ¤ÎÕ<_ «Ò¿‰ı »ı , F›Îflı ⁄΄SÀ¿ Á‹ ƒ ‹Î_ 55017” µkÎfl ±ZÎÎ_Âı ÷◊Î 17042” ’Ò‰˝ flı¬Î_Âı ‹ÎhÎ 200 ‹ÌÀfl ¨Õı fi _ …‹˝ fi …ËÎ… “ωSËı‹ √VÀ·˘Œ” ‰Ê˘˝ ◊›ı ±iÎÎ÷ ’Õu_ »ı.à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
‰›, ¿ÿ ±fiı ’˛¿Îfl ‹…⁄ Ωı÷Î_ ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ ÷Îflα˘fiÌ ‰ıflΛÀÌfi˘ ’Îfl fi◊Ì. ºU› ⁄˛õÎ_ÕfiÎ Ωı≥ ¿Î÷Î ±⁄Ωı ÷Îflα˘ ’ˆ¿Ì ¿ıÀ·Î¿fi˘ ¬√˘‚ωt˘±ı ⁄ÎflÌ¿ ±P›ÎÁ ¿flÌfiı ⁄Ë Á«˘À ⁄Λ˘-ÕıÀÎ ÷ˆ›Îfl ¿›˘˝ »ı. ’˛V÷÷ »ı ±Î’HÎÎ “ωÏ{⁄·” ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ±ı‰Î ¿ıÀ·Î¿ flı¿˘ÕÛ‘Îfl¿ ÷Îflα˘fi˘ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ’Ïfl«›
] nxif a?Af+0gff z[sf[0:a?[sz 8f<5f 8[gf tffzf ωWΛ ΩH›Î ’»Ì ⁄Ë V‰Î¤Îω¿ ±ı‰˘ ’˛ffi Ωı ‹√…‹Î_ fi µÿ˚¤T›˘ ˢ› ÷˘ ’Ëı·Î_ ÷ıfi˘ µS·ı¬ ¿fl‰˘ flè΢ — ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ‹÷ı ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ ·√¤√ 10,000 ±⁄… ÷ÎflΠˢ‰Îfi˘ Á_¤‰ »ı, ÷˘ ±ËŸfiÎ ·ı¬ ‹ÎÀı ÷ı‹Î_◊Ì Œ@÷ 10 ÷ÎflÎfiı ÀΘ’ Àıfi √HÎÌ ±·√ ÷Îfl‰‰ÎfiÌ …wfl ÂÌ ? µkÎfl Á‹…‰Î …ı‰˘ »ı. CÎHÎÎ ¬flÎ ÷ÎflÎ Á΋ÎL› ’˛¿ÎflfiÎ »ı. flıÕ Ω›LÀ, rı÷ ‰Î‹fi, L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl, ÁÒ›˝fiÌ …ı‹ ‹ı≥fi ÏÁ@‰ıLÁ VÀÎfl, ω¿ÎflÌ ÷ÎflÎ ±fiı › B ‹ ÷ÎflÎ ±ı ‹ ωω‘ ¿ı À ı √ flÌ‹Î_ ‰ËıӫΛı·Î »ı ¬flÎ, ’fl_÷ …ı ÷ı ¿ıÀı√flÌ ’Òfl÷Î ÷ı±˘ Á΋ÎL› Ï¿Á‹fiÎ »ı--…ı‹ ¿ı flıÕ Ω›LÀfiÎ ‰Î√˝‹Î_ ±Î‰÷Î ÷ÎflÎ ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì ¬ÎÁ …\ÿÎ ’Õ÷Î fi◊Ì. flÎZÎÁÌ ¿ÿfiÎ ⁄‘Î flıÕ Ω›LÀ ÷ı‹fiÎ fi΋ ’˛‹ÎHÎı ·Î·CÎÒ‹ fl_√ı ¤¤Ò¿ı »ı. ±ı … flÌ÷ı ‹Î_Õ ’«ÎÁı¿ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ T›ÎÁ ‘flΉ÷Î À«Ò¿ÕÎ ⁄‘Î L›ÒÀˇ˘fi VÀÎÁ˝ ·√¤√ Áfl¬Î ⁄_‘ÎflHÎfiÎ »ı, ÷˘ ›B‹ ÷ÎflÎ ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ΩıÕÌ ¿ı ÏhÎ’ÒÀÌ fl«Ìfiı √vI‰Î¿Ê˝HÎfiÎ Á‹Îfi ¿ıLƒfiÌ Œfl÷ı «¿flΉΠ·ı »ı. ±Î ÿflı¿ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ±‹¿ ÷ÎflÎ ±ı‰Î »ı ¿ı …ı Á΋ÎL› …HÎÎ÷Î fi◊Ì. ±ı¿ ›Î ⁄Ì∞ ¬ÎÏÁ›÷ ‰Õı ÷ı±˘ ÿÁ ËΩfl “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
±⁄… ÷ÎflÎfiÌ ¤ÌÕ‹Î_ …\ÿÎ ÷flÌ ±Î‰ı »ı. ¿ıÀ·Î¿fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ÷ı‹fiÌ flÌ÷¤Î÷‹Î_, ÷˘ ¿ıÀ·Î¿fiÌ ÷ı‹fiÎ ⁄_‘ÎflH΋Î_ ±√fl ÷˘ ¿ÿ‹Î_ flËı·Ì »ı. ’ÏflHÎ΋ı ÁÏflV≤’ ’HÎ fiÏË, ’ZÎÌ ’HÎ fiÏË ±fiı V÷L›‰_ÂÌ ’HÎ fiÏË ±ı‰_ Õ¿Ï⁄SÕ M·ıÏÀ’Á fi΋fi_ ’˛ÎHÎÌ …ı‹ µIøÎ_ Ï ÷fiÎ_ flËV›˘ ΩHΉΠ‹Î√÷Î ’˛ ¿ Ú Ï kÎωt˘ ‹ÎÀı ±P›ÎÁfi_ ÁıQ’· ⁄L›_ ÷ı‹ ωÏÂWÀ Ω÷fiÎ ÷ÎflÎ ⁄˛õÎ_ÕfiÌ √Ï÷ωϑ Á‹…‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿fl÷Î ¬√˘‚ωt˘ ‹ÎÀı Á_¢‘fifiΠωʛ˘ »ı. ⁄˛õÎ_ÕfiÎ_ √Ëfi ’ÎÁÎ_ ±ı ÷Îfl΋Î_ √˘Ï’÷ ’ÕuÎ_ »ı--±fiı ø‹Â— ¬S·Î_ ’ÕÌ flèÎÎ_ »ı. ±Î√Î‹Ì ’Îfiı Âw ◊÷Î ·ı¬‹Î_ fl…^ ¿flı·Ì ºU› ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ÀΘ’ Àıfi ÷ÎflÎfiÌ ÁÒÏ« ‹ÎhÎ ÁÒÏ« fi◊Ì. ÿflı ¿ ÷ÎflÎfi _ ±Î√‰ _ ωiÎÎfi ’HÎ ÷ı‹Î_ Á‹ΩT›_ »ı, ±ıÀ·ı ‰Hνfi fl˘«¿ µ’flÎ_÷ fl˘‹Î_«¿ ’HÎ …HÎΉÎfi_ ±ı‹Î_ Â_¿Î fi◊Ì. ÿÁı ÿÁ flı¿˘ÕÛ ⁄˛ı¿fl ÷ÎflÎfiÌ ÁŒfl ¬ıՉΠ’Îfi_ µ·ÀΉ˘... 21
8f<5f 8[gf tffzf
ÂÌÊ˝¿ ¿ÿΫ fi‰Ìfi÷Τ›* ·Î√ı--⁄Î¿Ì ÷˘ ‘˛‰ ÷Îfl˘ ±ıÀ·ı ¿ı fi˘◊˝ VÀÎfl ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı fi‰˘ fi◊Ì. ±Î ÷ÎflÎfiÎ fi΋‹Î_ ’HÎ ¿ÂÌ fi‰Î≥ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ±‰¿ÎÂÌ «_ÿfl‰Î‹Î_ flËı·Î ⁄‘Î ÷ÎflÎ M≤J‰ÌfiÎ ‘fl̤˛‹HÎfiÌ Ï‰w© ÏÿÂÎ ÷flŒ ¬Á÷Î …HÎΛ I›Îflı ‘˛‰ ÷Îfl˘ M≤J‰ÌfiÎ µkÎfl ‘˛‰ ’fl fiÌ¿‚÷Ì ¿ÎS’Ïfi¿ ‘flÌfiÌ ·√¤√ ÁÌ‘‹Î_ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı F›Î_fi˘ I›Î_ ÿı¬Î›Î ¿flı »ı. ±ËŸ “·√¤√” ÂOÿ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰Î’›˘˝ ¿ı ÁÌ‘ ’flŒı@À fi◊Ì. ŒflÌ ‰¬÷ ±ı … ÂOÿ ‰Î’flÌfiı ¿Ë˘ ÷˘ ·√¤√ 10 fi˘ Œfl¿ »ı. ±Î Œfl¿ ’HÎ ø‹Â— CÎÀÌ flè΢ »ı. ≥. Á. 2102 Á‘Ì‹Î_ ‘˛‰ ÷Îfl˘ M≤J‰ÌfiÎ ¤˙√˘Ï·¿ µkÎfl ‘˛‰fiÌ Ï⁄·¿<· ÁÌ‘Ì‹Î_ ±Î‰Ì …‰Îfi˘ »ı. ’fl_÷ ±ı ’»Ì ÁÌ‘ ÷ÒÀÌ Á‹Ωı, ¿ÎflHÎ ¿ı ‘flÌ ’fl Œfl÷˘ ¤‹flÕ˘ ÏË·˘‚Τıfl {Ò‹÷˘ Ω› ÷ı‹ M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ Õ˘·fi …ı‰Ì ±›fi√Ï÷/precession ¿flı »ı. (µ’·_ √˛ÎÏŒ¿ …\±˘.) µkÎfl ‘˛‰ ◊Ì 430 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ ¨«ı Á‘Ì ·_⁄Î÷Ì ¿„S’÷ flı¬Î ±ı flÌ÷ı ±_÷ÏflZ΋Î_ ¿„S’÷ Á¿Û· fl«ı »ı, …ıfiÌ ±Î_¿HÎÌ 26,000 ‰Ê˝ı ’ÒflÌ ◊Λ »ı. ±Îfi˘ V’WÀ ±◊˝ ±ı ¿ı ‰Ê˘˝ ’»Ì ‘˛‰ ÷Îfl˘ ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ‘˛‰ ÷Îfl˘ flËı‰Îfi˘ fi◊Ì. ±Î…◊Ì 12,000 ‰Ê˝ ⁄Îÿ fi˘◊˝ VÀÎflfi˘ Ϭ÷Î⁄ ±‹¿ Ëÿı ±Ï¤∞÷/Vega fi΋fiÎ ÷ÎflÎfiı ‹‚‰Îfi˘ »ı. ¿„S’÷ Á¿Û·fiÎ ’ÏflCÎfiı V’½÷Î ⁄ÌΩ ÷ÎflÎ ’HÎ ±Ï¤∞÷ ’Ëı·Î_ ÷ı‹ ±Ï¤∞÷ ’»Ì ¿ÿΫ ‘˛‰ ÷ÎflÎ ⁄fiı. ÿflQ›Îfi ω‹Îfi˘, …ËÎΩı, ±Î_÷fl¬_ÕÌ› Ï‹ÁÎ≥·˘ ±fiı ∑÷’˛‰ÎÁÌ ’_¬Ì±˘ ‹ÎÀı ’HÎ ±‰¿ÎÂÌ ÿ̉ÎÿÎ_ÕÌfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰Ì ÏÿÂÎÁÒ«fi ¿fl÷˘ ‘˛‰ ÷Îfl˘ ¬√˘‚ωt˘fiÎ ‹√…fiı ÏÿÂÎÂÒL› ¿flÌ flè΢ »ı. ±ı¿ ’{· ÷ıHÎı ¬ÕÌ ¿flÌ »ı. ±Î ÷Îfl˘ ‰Ê˘˝ ◊›ı ’˘÷Îfi_ ÷ı… ‰‘Îfl÷˘ Ω› »ı. ±Î…◊Ì 100 ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ÷ı …ıÀ·Î ÷ı…ı ’˛¿ÎÂ÷˘ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ±Î…ı ÷ıfi˘ ’˛¿Î 15Ñ ‰‘Îflı »ı--±fiı ÷ı Ë∞ ‰‘÷˘ …HÎΛ »ı. ±ı ÷˘ ÃÌ¿, ’HÎ ‘˛‰ ÷Îfl˘ xÿ›fiÌ …ı‹ ‘⁄¿ı »ı. 22
ωV÷flı »ı ±fiı Á_¿˘«Î› »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ¬√˘‚ωt˘ …ıfiı Cepheid/ÁıÏŒÕ ¿Ëı ±ı ‰√˝fiÎ ÷Îfl΋Î_ ‘˛‰ ÷ÎflÎfi˘ Á‹Î‰ı ◊Λ »ı. ‰Î÷ ±ÎÀ·Ì … ˢ÷ ÷˘ ¬√˘‚ωt˘ ÷ıfiı ±fiı¿ ’ˆ¿Ì ±ı¿ Á‹∞fiı ¤Ò·Ì √›Î ˢ÷, ’HÎ ⁄‘Î Cepheid «˘yÁ ·›‹Î_ ‘⁄¿Îfl ¿fl÷Πˢ› I›Îflı ‘˛‰fi˘ ÷Îfl˘ ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ «˘yÁ ‘˘flHÎ Ω‚‰÷˘ fi◊Ì. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı Eta Aquilae fi΋fi˘ ÁıÏŒÕ ÷Îfl˘ 7 Ïÿ‰Á, 4 ¿·Î¿, 14 Ï‹ÏfiÀ ±fiı 34 Áı¿LÕı ωV÷flHÎ-Á_¿˘«fifi˘ ·› ’Òfl˘ ¿flı »ı. ±ı¿Îÿ Áı¿LÕ ’HÎ ±ÎCÎÌ’Î»Ì fiÏË, ÷˘ ‘˛‰ ÷ÎflÎfiÌ 3.97 Ïÿ‰Á ·Î_⁄Ì CÎÀ‹Î‚‹Î_ ‰ÎÏÊ˝¿ 3.4 Áı¿LÕ ·ı¬ı ‰‘Îfl˘ ◊÷˘ Ω› »ı. ¤ı√Τı√ ÷ı…„V‰÷Î ’HÎ ‰‘Ì flËÌ »ı. ±Î‹ ⁄fi‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? ±‹¿ ¬√˘‚ωt˘fiÎ ‹÷ı ¿ÎflHÎ ±ı … ¿ı ±I›Îflı 10 ¿fl˘Õ ‰Ê˝fi˘ ◊›ı·˘ ’Ì‚˘-ÁŒıÿ ‘˛‰ ÷Îfl˘ ’Ì‚Î fl_√fi˘ Á’flΩ›LÀ ⁄fi‰Î ‹ÎÀı e·Ì flè΢ »ı. ¿ÿ ‹˘À<_ ◊÷_ Ω› »ı, ±ıÀ·ı ’˛¿Î ‰‘‰Î µ’flÎ_÷ ωV÷flHÎ ±fiı Á_¿˘«fi ’΋‰Î ‹ÎÀı ·Î√÷˘ Á‹› ’HÎ µkÎfl˘kÎfl ‰‘Ì flè΢ »ı. ±Î¿ÎÂÿ½fifiÎ Á΋ÎL› ¢¬Ìfifiı ‘˛‰ ÷ÎflÎfiı fiflÌ ±Î_¬ı Ωı÷Ì ‰¬÷ı ‘⁄¿Îfl‹Î_ ¿ÿΫ ⁄Ë Ïÿ·«V’Ì fi Ω√ı, ’fl_÷ ÷ıfi˘ ‰‘ı·˘ ’˛¿Î flÁfi˘ ωʛ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄fiÌ flËı ¿ı 2,000 ‰Ê˝ ±√ε ¬√˘‚ÂÎjÎÌ @·˘ÏÕ±Á À˘·ı‹Ì±ı ÷ıfi˘ magnitude /÷ı Ω _ ¿ ’˘÷ÎfiÎ_ ÀÎ_ « Î_ ÁΑfi˘ ‰Õı ·√¤√ 3 fi˘ ‹ÎM›˘ ±ı ’»Ì ±Î…ı 1.97 fi˘ »ı. ±_ÿÎ…ı 1 ‹ı„BfiÀuÕfi˘ ÷ŒÎ‰÷ ’Õu˘ »ı . (‹ı„BfiÀuÕfi˘ ±Î_¿ …ı‹ fiÌ«˘ ±ı‹ ÷ı… ‰‘Îflı, »÷Î_ ωÂıÊ ¬·ÎÁÎ ‹ÎÀı ◊˘ÕÌ¿ flÎË …\ ± ˘.) ±ı ¿ ‹ı„BfiÀuÕfi˘ Œfl¿ ’HÎ …ı‰˘ ÷ı‰˘ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ÎflÎfiÎ ’˛¿Î‹Î_ ÷ı ±œÌ √H΢ ‰‘Îfl˘ ÿÂν‰ı »ı. À˘·ı‹Ì±ı ·Ì‘ı·Î ‹Î’‹Î_ ¤·ı ±˘√HÎÌÁ-‰ÌÁ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ Œfl¿ ˢ›, “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
8f<5f 8[gf tffzf
»÷Î_ ±ıÀ·Ì ‰Î÷ fiyÌ ¿ı ±‰Î˝«Ìfi ÁΑfi˘ ‹…⁄ 1955 ‹Î_ 2.02 fiÎ ÷ıΩ_¿‹Î_◊Ì ±Î…ı 1.97 ÷ıΩ_¿fi˘ ◊›ı·˘ ‘˛‰ ÷Îfl˘ ⁄ÌΩ_ ’«ÎÁ ‰Ê˝‹Î_ @›Î_› ‰‘ ’˛¿ÎÏÂ÷ ⁄fi‰Îfi˘ »ı --±Î’HÎÌ fi…fl Á΋ı !à
‰Î›fiÎ flÎZÎÁÌ √⁄ÎflÎ …ı‰˘ ±Î’H΢ ÁÒ›˝ ÷ıfiÌ ‘flÌ ’fl ±ı¿ eÿflÕÌ ’ÒflÌ ¿fl‰Î‹Î_ 25 ◊Ì 28 Ïÿ‰Á ·√ÎÕı »ı. ωʉT≤kÎ ’ÎÁı ÁflıflΠ’E«ÌÁ Ïÿ‰Á ◊Λ »ı. µkÎfl ±fiı ÿÏZÎHÎfiÎ ÏËVÁÎ ‹Ëk΋ ’Î_hÎÌÁ Ïÿ‰Áı 1 ±Î_À˘ ’Òfl˘ ¿flÌ flËı »ı. ±_÷ÏflZÎfiÎ ⁄ÌΩ ±‹¿ ÷ÎflÎ ±ÎÀ·Î ’˛‹ÎÿÌ fi◊Ì. rı÷ ‰Î‹fi ’˛¿ÎflfiÎ À«Ò¿ÕÎ ÷ÎflÎ @›Î_› ‰‘ V’ÌÕı Œflı »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ ¿fl÷Î_ ’HÎ fiÎfi_ ¿ÿ ‘flΉ÷Î L›ÒÀˇ˘fi VÀÎÁ˝fi_ ‘fl̤˛‹HÎ ÷˘ ±ıÀ·_ {Õ’Ì Ë˘› »ı ¿ı ÷ı‹fiÌ V’ÌÕfi˘ ±Î_¿Õ˘ Revolution Per Minute/RPM fiı ⁄ÿ·ı RPS ›Îfiı ¿ı Áı¿LÕÿÌà ±Î_À΋Î_ T›@÷ ¿fl‰Îfi_ …wflÌ ⁄fiı. ΩL›±ÎflÌ 16, 2006 fiÎ fl˘… ±Î‰ı·Î ·ıÀVı À Á‹Î«Îfl— M≤J‰Ì◊Ì 28,000 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ »ıÀı ‘fi/Sagittarius fiZÎh΋Î_ PSR J1748-2446ad fi΋fi˘ (¿ı ’»Ì fi_⁄flfi˘) ±I›_÷ VeÏ÷˝’Ò‰˝¿ CÎÒ‹flÎ÷˘ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¢‘Ì «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ¿Îœu˘ »ı, …ı Áı¿LÕfiÎ 716 ±Î_ÀÎ/RPS ·ı¬ı Œflı »ı. ÁÎÿÌ √HÎ÷flÌ ‹Î_Õ˘ ÷˘ RPM 42,960 ◊Λ ±fiı RPH ÷˘ 25,77,600 ¿fl÷Î_ ±˘»Î fiÏË ! ÁÎËÏ…¿ flÌ÷ı ±ı‰˘ ’˛ffi ‹fi‹Î_ Ω√ı ¿ı ±ÎÀ·Ì V’ÌÕı eÿflÕÌ ·ı÷˘ ÷Îfl˘ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ’Îfl‰Îfl ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚ ’ıÿÎ ¿flı, »÷Î_ ±ı ⁄‚fiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ_ √ΤÎ_-»˘÷flÎ_ ¿ı‹ fiÌ¿‚Ì …÷Î_ fi◊Ì ? ±Î‹ ÷˘ ÁflıflΠL›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ’HÎ flıÏÕ±˘ ±Ω›⁄Ìfi˘ ’ÀÎfl˘ »ı . ±·_ ¿ ÎÏfl¿ ‹˘Ω_fi˘ ÂıflÕ˘ ¤ÎÊ΋Î_ ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ±ı ÷Îfl˘ fi◊Ì, ’fl_÷ Á’flfi˘‰Î ÷flÌ¿ı ŒÎÀı·Î ÷ÎflÎfi˘ ⁄Î¿Ì flËı÷˘ ÃÏ‚›˘ »ı. ∫‘HÎfi˘ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ’fl‰Ã˘ ‰Î’flÌ «Ò¿ı·˘ ωflÎÀ ¿ÿfi˘ (±fiı ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_› ‘Ì‹Î ‰ı√ı eÿflÕÌ ·ı÷˘) ÷Îfl˘ ’˘÷ÎfiÎ … ’ÿÎ◊˝fiı ¿ıLƒ ÷flŒ ŒÁ¿Ì ’Õ÷˘ fl˘¿‰Î ‹ÎÀı ±Î_÷Ïfl¿ ¤ßÌ‹Î_ ’Òfl÷Ì √fl‹Ì (±fiı √fl‹Ì…L› ÿ⁄ÎHÎ) ’ıÿÎ fi ¿flÌ Â¿ı I›Îflı Á_÷·fi ÷ÒÀı »ı. ¿ıLƒ◊Ì Á’ÎÀÌ ÷flŒfiÎ ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ Á’ÎÀÌ◊Ì ¿ıLƒ ÷flŒfi_ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ⁄‚ ‰‘Ì Ω› »ı. ’ÏflHÎ΋ı ÷ÎflÎfiÎ ¿ıLƒfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfi˘ ÁC΂˘ ’ÿÎ◊˝ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
¿ıLƒ ÷flŒ ¿ÕÕ¤ÒÁ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±ı Ïø›Î ÷ıfiÌ ’˛Ï÷Ïø›Î …L‹ÎT›Î ‰√fl flËı÷Ì fi◊Ì. ’ÿÎ◊˝fiÌ Á΋ÏË¿ ’»ÕÎÀ “Ïfl⁄εLÕ” ◊÷Î_ ÷Îfl˘ Á’flfi˘‰Î ÷flÌ¿ı ŒÎÀı »ı. ±Î ÿflQ›Îfi Ωı ¿ı ŒÁ¿ı·Î ’ÿÎ◊ı˝ ¿ıLƒ ’ÎÁı ±ıÀ·Ì ¤ŸÁ Á∞˝ ˢ› ¿ı I›Î_fiÎ ’˛˘À˘fi ÷◊Î ≥·ı@Àˇ˘fi ’˘÷Îfi_ V‰÷_hÎ ±„V÷I‰ À¿Î‰Ì ¿ı fiÏË. ⁄Lfiı ±ı¿⁄ÌΩ ÁÎ◊ı ŒuÒ{ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı Á_›˘…fi ÷ı‹fiı L›ÒÀˇ˘fi ’fl‹Îb‹Î_ Œıfl‰Ì fiάı »ı. L›ÒÀˇ˘fi ’HÎ ±ı‰Î ¤ŸÁΛ ¿ı ÷ı‹fiÌ ‰E«ı ·ı‹ÎhÎ ¬Î·Ì …B›Î flËı‰Î fi ’΋ı. À>_¿‹Î_, ¿ıLƒ ’ÎÁı Œ@÷ L›ÒÀˇ˘fifi˘ ⁄fiı·˘ ±fiı ÁÌÁÎ ¿fl÷Î_ 10,000 √HÎÌ ‰‘ CÎfi÷Îfi˘ 3035 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ T›ÎÁ‰Î‚˘ ÃÏ‚›˘ fl«Î› »ı. Á’flfi˘‰ÎfiÎ ‘ÕοΠ’»Ì ±ı ÃÏ‚›˘ … ⁄Î¿Ì flËı »ı. ±·_¿ÎÏfl¿fiı ⁄ÿ·ı ‰ˆiÎÎÏfi¿ ¤ÎÊ΋Î_ ¿Ë˘ ÷˘ ±ı L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl »ı. ¤÷’Ò‰˝ ÷ÎflÎ ¿fl÷Î_ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ÷ıfiÎ ⁄_‘ÎflHÎ µ’flÎ_÷ ⁄Ì∞ ±ı ‰Î÷ı …\ÿ˘ ’Õı ¿ı ÷ıfiÎ ‘fl̤˛‹HÎfi˘ ‰ı√ …ı‰˘ ÷ı‰˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ±Î≥Á V¿ıÏÀo√ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ⁄Lfiı ËÎ◊ Œı·Î‰ı·Î flάÌfiı eÿflÕÌ ·ı÷Ì »˘¿flÌ ±«Îfi¿ ËÎ◊ Á_¿˘flı ¿ı ÷fl÷ ¿˘HÎÌ› ‰ı√‹ÎfifiÎ ÏÁ©Î_÷ ‹…⁄ ÷ıfi˘ eÿflÕ̉ı√ ‰‘Ì Ω› ÷ı‹ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ’HÎ ÷ıfiÎ Ï’I≤ ÷ÎflÎ ¿fl÷Î_ ±fiı¿√HÎÌ ‰‘ V’ÌÕı Œfl÷˘ ◊Λ »ı. ¤˛‹HÎfiÌ ‘flÌ ‰‘ ±ıÀ·ı ¿ıÀ·Ì ? 1967 ‹Î_ ‹‚Ì ±Î‰ı·˘ flıÏÕ±˘ ‹˘Ω_fi˘ ÂıflÕ˘ Á‰˝ ’ ˛ ◊ ‹ ’SÁı Ï Ào √ (ÿ̉ÎÿÎ_ Õ ÌfiÌ …ı ‹ Á΋Á΋Î_ ⁄Lfiı ‘˛‰˘ ¶ÎflÎ ÂıflÕÎ ¿Îœ÷˘) L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl 1.3373 Áı ¿ LÕı ±ı ¿ eÿflÕÌ ’ÒflÌ ¿fl÷˘ ˢ‰Îfi_ …HÎΛ _ I›Îflı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ±Îç›˝ ’Î‹Ì √›ı·Î, ’fl_÷ ±ı ’»Ì ¿¿Û ÏfiËÎÏfl¿ÎfiÎ ±ı‰Î «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ⁄ÌΩ ÷ÎflÎfi˘ ‰ı √ Áı ¿ LÕÿÌà 30 ( RPS ) ‹Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. …÷ı ÿËÎÕı ‰‘ {Õ’Ì L›ÒÀˇ˘fi VÀÎÁ˝fi˘ ’k΢ ·ÎB›˘. ±‹ıÏfl¿fi ¬√˘‚ÂÎjÎÌ Õ˘fiÎSÕ ⁄˜¿flı fi‰ıQ⁄fl, 1982 ‹Î_ PSR1937·214 fi΋fi˘ ’SÁıÏÀo√ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ±ıÀ·ı ¿ı ’SÁÎfl ¢‘Ì ¿Îœu˘, …ıfiÎ ‘fl̤˛‹HÎfiÌ V’ÌÕ ’˛Ï÷Áı¿LÕı 642 ±Î_ÀÎ Ë÷Ì. ±Î…ı «˘‰ÌÁ ‰Êı˝ ±ı flı¿˘ÕÛ ÷ÒÀu˘ »ı. ‘fi ÷Îfl΋_Õ‚fi˘ ’SÁÎfl PSR J1748-2446ad ’˛Ï÷Áı¿LÕı 716 ±Î_ÀÎfi˘ ¤˛‹HΉı√ ‘flΉı »ı. ±Î {Õ’ı Œfl÷˘ √˘‚˘ ’ÎflΉÎfl 23
8f<5f 8[gf tffzf
¿ıLƒI›Î√Ì/centrifugal ⁄‚ ’ıÿÎ ¿flı, »÷Î_ ±ı L›ÒÀ˘ˇ fi VÀÎflfiÎ “V’ıfl ’ÎÀ˚˝Á” »^ÀÎ ¿ı‹ ’ÕÌ …÷Î fi◊Ì ? ÿı¬Ì÷˘ …‰Î⁄ ±ı ¿ı ÷Îfl˘ ±I›_÷ fiÎfi˘ »ı. T›ÎÁ ‹Î’˘ ÷˘ 16 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ‰‘ fi◊Ì--±√fl ÷˘ fi ˢ‰˘ Ωı≥±ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ˢ› ÷˘ ÷Îfl˘ ±¿⁄_‘ …‚‰Î› fiÏË. √˘‚ÎfiÌ ÏhÎF›Î …ı‹ ±˘»Ì ÷ı‹ ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚fi_ ’˛‹ÎHÎ ±˘»\_ flËı »ı. ÿÎ. ÷. ωʉT≤kÎı 12,750 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ÏhÎF›ÎfiÎ “»ıÕı” M≤J‰Ì ¿·Î¿fiÎ 1,600 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı Œflı »ı, F›Îflı À>_¿Ì ÏhÎF›Î‰Î‚Î ¿¿ÛT≤kÎ ÷ı‹… ‹¿flT≤kÎ ’ÎÁı ÷ıfi˘ ‰ı√ ±Õ‘˘ ’HÎ fi◊Ì-±fiı I›Î_ {Î{_ ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚ ’HÎ µI’Lfi ◊÷_ fi◊Ì. ‘fi ÷Îfl΋_Õ‚fiÎ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎflfi˘ flı¿˘ÕÛ ¿ÿÌ ÷ÒÀ‰Îfi˘ ¬fl˘ ? Â@›÷Î ¬flÌ, ’HÎ Á_¤Î‰fiÎ ±ı¿oÿflı Ωı÷Î_ ±˘»Ì »ı. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ Ï‹Ïfi‹‹ 1.4 √b_ ¿ıLƒÌ› ÿ‚ ‘flΉ÷ΠωflÎÀ ÷ÎflÎ … L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl‹Î_ Œıfl‰Î÷Πˢ› »ı. ±Î◊Ì L›ÒÀˇ˘fi VÀÎflfi_ ¿ÿ ±‹¿ Ï·Ï‹À ¿fl÷Î_ fiÎfi_ ˢ‰_ (±fiı ÷ı ¿ÎflHÎı ‰ı√ ’HÎ ‰‘Îflı ˢ‰˘) ’˘ÏÁ⁄· fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ⁄˛õÎ_Õ ±¿‚ »ı. ‘fi ÷Îfl΋_Õ‚fiÎ ’SÁÎflfiı ±Î_ÀÌ …÷Î ±Î_ÀΉ΂˘ ’SÁÎfl ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ±iÎÎ÷ ¬ÒHÎı @›Î_¿ ˢ› ’HÎ ¬fl˘.à
‹ı ‹ÏËfi΋Î_ flÎhÎı 8—00 ±fiı 10—00 fiÎ Á‹›√΂ΠÿflQ›Îfi ’Ò‰˝ ÏZÎÏ÷…ı ±I›_÷ ÷ı…V‰Ì ±ı‰˘ ÁŒıÿ ÷Îfl˘ fi…flı «ÕuÎ ‰√fl flËı÷˘ fi◊Ì. ±Î ÷Îfl˘ T›Î‘/Sirius »ı, …ıfi_ ÿ‚ ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ Á‰Î ⁄ı √b_ »ı ±fiı Á’ÎÀÌfi_ ÷Î’‹Îfi (ÁÒ›˝fiÎ 55000 Áı„S›ÁfiÌ ÷·fiαı) 87500 Áı„S›Á »ı. flÎÏhÎfi_ ±Î¿Î V‰E» ˢ› I›Îflı ±Î’HÎÌ fiflÌ ±Î_¬ı fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ ·√¤√ 5,770 ÷ÎflÎ ÿı¬Ì ¿̱ı, ’HÎ ÷ı‹Î_ T›Î‘ …ı‰˘ {‚Ë‚ÎÀ ‹Îfl÷˘ ÷Îfl˘ ⁄ÌΩı ±ı¿ı› fi◊Ì. ÂÎ ¿ÎflHÎı ? ±ı¿ ¿ÎflHÎ ±ı ÷˘ ¬w_ ¿ı T›Î‘fiÌ ÁÎ≥{ ‹˘ÀÌ Ë˘‰Î µ’flÎ_÷ ÷ı ¨«Î ÀıQ’˛ı«flı ÷√÷√ı »ı, ’HÎ ‹A› ⁄Î⁄÷ ÷ıfiÌ Á‹Ì’÷Î »ı. M≤J‰Ì◊Ì T›Î‘fi_ ±_÷fl Œ@÷ 8.6 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ »ı. (1 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ = 94,60,52,84,05,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl.) Á˙◊Ì Ïfi¿ÀfiÎ ÷ÎflÎ fiflÎf‰ ¿fl÷Î_ ‹Î_Õ ⁄‹b_ »ı, ‹ÎÀı T›Î‘ (…‹H΢ Œ˘À˘) ±Î’HÎfiı -1.4 ‹ı„BfiÀuÕfi˘ …HÎΛ »ı. ‹ı„BfiÀuÕ ±ıÀ·ı Â_ ? ÷ÎflÎfiÎ ’˛¿ÎÂfiı fiyfl ±Î_ ¿ Õ΋Î_ ÿÂν ‰ ‰Î ‹ÎÀı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷ıΩ_¿fi˘ V¿ı· fiyÌ ¿›˘˝ »ı, …ı ∂·ÀÌ ¿ÎÃÌfi˘ »ı. ¨«˘ ÏŒ√fl {Î_¬Î ’˛¿ÎÂfiÎ ÷ÎflÎfiı ±ıfiΛ÷ ¿flΛ »ı, ÷˘ fiÌ«˘ 24
±Î_¿Õ˘ …ıfiÎ fi΋ı ⁄˘·ı ±ı ÷Îfl˘ ‰‘ ’˛¿ÎÏÂ÷ √HÎΛ »ı. (⁄Î…\fi˘ «ÎÀÛ.) ‹Î≥fiÁ‹Î_ ·¬Î÷˘ fiı√ıÏÀ‰ ±Î_¿Õ˘ ÷˘ ±˘fl ÷ı…„V‰÷Î ÁÒ«‰ı »ı. ‹ı„BfiÀuÕfiÎ V¿ı·‹Î_ Ü2, Ü1, 0, -1, -2 ±ı‹ ÿflı¿ ±Î_¿Õ˘ ÏËÁÎ⁄Ì flÌ÷ı ±¿ı¿fiÌ ‰‘CÎÀ ÿÂν‰÷˘ fi◊Ì, ⁄·¿ı 1 fi˘ ÷ŒÎ‰÷ ⁄flÎ⁄fl ’˛¿Î ±œÌ √H΢ ±˘»˘ ¿ı ‰‘Îflı ±ı‰˘ ‹÷·⁄ ◊Λ »ı. …\±˘ ¿ı V¿ı· ’fl T›Î‘fi˘ ±Î_¿Õ˘ fiı √ ı Ï À‰ »ı . fiflÌ ±Î_ ¬ ı ÿı¬Î÷Î ⁄ÌΩ ËΩfl˘ ÷ÎflÎ ’ˆ¿Ì ‹ÎhÎ ±√IV›, …› ±fiı V‰ÎÏ÷ ±ı hÎHÎ F‰·_÷ ÷ÎflÎfiı fiı√ıÏÀ‰ ÏŒ√fl ±ıfiΛ÷ ◊›˘ »ı. (‰‘ ÷ı…V‰Ì ±ı‰˘ Âø star/÷Îfl˘ fi◊Ì.) Á˙◊Ì {Î_¬Î ÷ÎflÎ 6.5 ‹ı„BfiÀuÕfiΠˢ› »ı, ’fl_÷ ‹Îfi‰±Î_¬ 6 ¿fl÷Î_ ‰‘ ‹ı„BfiÀuÕfiÎ ÷ÎflÎfiı ’Îfl¬Ì ¿÷Ì fi◊Ì. ±Î V¿ı· ÷˘ ΩHÎı ºU›/apparent ÷ıΩ_¿fi˘ ±ıÀ·ı ¿ı ÁÎ’ıZÎ ÷ıΩ_¿fi˘ ◊›˘. Ïfifl’ıZÎ/absolute ÷ıΩ_¿ …\ÿÌ ⁄Î⁄÷ »ı. ÿÎ. ÷. flV÷ÎfiÌ …ı ⁄kÎÌ 100 ŒÌÀfiÎ ±_÷flı ˢ› ÷ı 400 ŒÌÀ »ıÀıfiÌ ⁄Ì∞ ±ıÀ·Î … ‰Î˜ÀfiÌ ⁄kÎÌ ¿fl÷Î_ 16 √HÎÌ ‰‘ ’˛¿ÎÏÂ÷ …HÎΛ »ı, ’fl_÷ ⁄ı›fiı Á‹Îfi ±_÷flı flά˘ ÷˘ ÷ı‹fi˘ ’˛¿Î Áfl¬˘ …HÎΉ˘ flè΢--±◊ν÷˚ Ïfifl’ıZÎ ÷ıΩ_¿fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÷ı‹fiÌ ‰E«ı Œfl¿ fi◊Ì. T›Î‘ ±fiı ÁÒ›˝ ‰E«ı ¬ÎVÁ˘ Œfl¿ »ı. Á‹Îfi ±_÷flı T›Î‘fi˘ ÷Îfl˘ ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ 23 √H΢ ‰‘ ’˛¿ÎÏÂ÷ ·Î√ı ! ωø‹Á…˝¿ T›Î‘ ωÂı ±Î¬flÌ ‹t˘ — ±Î ÷Îfl˘ ±ı¿·‰Î›˘ fi◊Ì. ±_√˛ı∞‹Î_ Sirius A ±fiı Sirius B ¿Ëı‰Î÷Î ⁄ı ›B‹/ binary ÷ÎflÎ »ı, …ı ± ˘ ±ı ¿ ⁄ÌΩ ÁÎ◊ı …\ √ ·⁄_ ‘ Ì fl«Ìfiı Œflı »ı . ωø‹ ‘flΉ÷˘ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
8f<5f 8[gf tffzf
÷Îfl˘ A »ı, F›Îflı rı÷ ‰Î‹fi B fi˘ ’˛¿Î ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ 10,000 ‹Î ¤Î√fi˘ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ⁄Õı ¤ˆ›ÎfiÎ {√‹√ÎÀ‹Î_ ÷ıfiı ÁΑÎflHÎ ⁄Ωw ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ’HÎ Ωı≥ ¿Î÷˘ fi◊Ì.à
ÀΘ’ Àıfi ÷ÎflÎfiÎ Ï·VÀ‹Î_ ÿflı¿ ÷ÎflÎfiı Ωı ÷ıfiÌ ±Î√‰Ì ¬ÎÏÁ›÷fiÎ ±Î‘Îflı V◊Îfi ±Î’÷Πˢ ÷˘ ±ı¿ V◊Îfi fiÿÌ‹¬/ Archernar ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ’HÎ ±fi΋÷ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ¤Îfl÷fiÎ ’˛Î«Ìfi ¬√˘‚ωt˘±ı ÷ıfiı fiÿÌ‹¬ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›˘ I›Îflı ±ı‹fiı (÷·V’Âa ±‰·˘¿fi ‹ÎÀı ‰Î’flÌ Â¿Î÷Î_ ÁΑfi˘fiÎ ±¤Î‰ı) ¬⁄fl fiˢ÷Ì ¿ı ÷ı‹Î_ ÂÌ ¬ÎÏÁ›÷ »ı. fi΋fiÌ ’Á_ÿ√Ì Ωı ¿ı ÷ı‹HÎı ›˘B› flÌ÷ı ¿flÌ. fiÿÌ‹¬ ‰ˆ÷flHÎÌ/Eridanus ÷Îfl΋_Õ‚‹Î_ ±Î‰ı·˘ »ı. ËÎ≥Õˇ˘…fifiÎ ‰Îÿ‚fiÌ ⁄fiı·Ì ±ı fiÿÌ ⁄Ë »ıÀı ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ’˙flÎÏHο ¬√˘‚ωt˘±ı ÷ıfiı ±_Ï÷‹ fiÿÌ ¿S’Ìfiı ÷ıfi_ fi΋ ‰ˆ÷flHÎÌ flÎA›_ ±fiı ÷ıfiÎ »ı¿ ÿÏZÎHÎ »ıÕı ‹¬ ’ÎÁıfiÎ ±I›_÷ ’˛¿ÎÏÂ÷ ÷ÎflÎfiı fiÿÌ‹¬ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›˘. ±Î…ı fiÿÌ‹¬ ÁΫı … ±˘‚¬‰Î …ı‰Î ÷ÎflÎfi˘ ωÏÂWÀ ÿflFΩı ’ÎQ›˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı √˘‚οÎfl fi◊Ì. ·_⁄√˘‚ »ı. (fiÌ«ıfiÌ ÷Á‰Ìfl.) ±Î‹ ÷˘ √vI‰Î¿Ê˝HÎfi_ ¿ıLƒ ÷ÎflÎfiÎ «˘÷flŒÌ ’ÿÎ◊˝fiı ±ı¿Áfl¬˘ ¬ıÓ«Ì √˘‚ ±Î¿Îfl Á…ı˝, ’fl_÷ fiÿÌ‹¬ ±ıÀ·Ì {Õ’ı ‘fl̤˛‹HÎ ¿flı »ı ¿ı ÷ıfiΠωʉT≤kÎfi˘ ¤Î√ ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚fiı ¿ÎflHÎı ωV÷Îfl ’ÎQ›Î ‰√fl flè΢ fi◊Ì. ±Î ¤Î√fi˘ ’ÿÎ◊˝ Áı¿LÕfiÎ 250 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ÿı‹Îfl {Õ’ı Œflı »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ¿ıÀ·˘¿ ’ÿÎ◊˝ ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚fiı ¬‹Ì ¿÷˘ fi◊Ì. ‰Î›fiÎ ‘√‘√÷Î √⁄ÎflÎ »^ÀÎ ’ÕÌ ±_÷ÏflZ΋Î_ ŒıӿΛ »ı. ±¿⁄_‘ flËı÷Ì “ŒÎ_ÿ” ’HÎ ¬ÎVÁÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı. ’ÏflHÎ΋ı fiÿÌ‹¬fi_ µkÎfl-ÿÏZÎHÎ ‹Î’ 54,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı, ÷˘ ωʉT≤kÎ ’ÎÁı T›ÎÁ 84,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı--±ıÀ·ı ¿ı 50Ñ ¿fl÷Î_ ’HÎ ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ⁄‘Î ÷Îfl±˘fiÌ …‹Î÷‹Î_ …\ÿ˘ ÷flÌ ±Î‰÷˘ fiÿÌ‹¬ ÷Îfl˘
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
‰‘ ‹˘À˘ »ı. fiÿÌ‹¬ ±ı flÌ÷ı ÿ⁄Λı·Î ·Ò±Î …ı‰˘ ⁄L›˘ »ı. ¿ı‹ ⁄L›˘ ÷ıfi˘ ’˛‹ÎHΤÒ÷ …‰Î⁄ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ Ë∞ ’Î‹Ì Â@›Î fi◊Ì. Á_¢‘fi «Î· »ı, ±ıÀ·ı ÀΘ’ ÀıfifiÎ Ï·VÀ‹Î_ fiÿÌ‹¬/Archernar fi_ fi΋ ÿ…˝ ¿›Î˝ ’»Ì ⁄οÌfiÌ ««Î˝ ‰ı≥ÏÀo√ Ï·VÀ ’fl flËı‰Î ÿ˘.à
Õı◊ VÀÎflfi_ fi΋ ¿ÿÌ ÁÎ_¤Y›_ »ı ? ÁÎ_¤Y›_ ˢ› ÷˘ ¿ÿΫ ÷ıfiÎ_ ¿Ï◊÷ ±’¿ÚI›˘fiı ¤Ò·Ì ’HÎ √›Î ˢ, ¿ı‹ ¿ı ÕıÏ‰Õ flΘ’ ±fiı Fˢfi ÁıM¿˘V¿Ì fi΋fiÎ ⁄ı ±‹ıÏfl¿fi ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı 1984 ‹Î_ ÷ıfiı ·√÷Ì Ï◊±flÌ fl…^ ¿›Î˝fiı ⁄ı ÿΛ¿Î ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ‰Ì÷Ì «Ò@›˘ »ı. Ï◊±flÌfiı ±ı ‰¬÷ı ÷˘ ±Î‰U›¿ ’flΉÎfiÎ ±¤Î‰ı ⁄Ë ¿˘Ã<_ fi ±’Λ_, ’HΠˉı ±ı‹ ·Î√ı »ı ¿ı ‰Î÷ ÁΉ fiÎ¬Ì ÿÌ‘Î …ı‰Ì fi◊Ì. Ï◊±flÌfiÎ ’Λ΋Î_ flËı·˘ ÷¿Û ’Ëı·Î_ ÷˘ Ωı≥±ı — ±Î ‘fl÷Ì ’fl ÁflıflΠ2.6 ¿fl˘Õ ‰Ê˝fiÎ ±Î_÷flı Á∞‰V≤„WÀfi˘ ±Î_Ï¿ ÁŒÎ›˘ fiÌ¿‚÷˘ flè΢ »ı. ÕΛfi˘Á˘flfiÎ Á΋ÒÏË¿ Ïfi¿oÿfifi˘ Á‹›√΂˘ ’HÎ ›˘√Îfi›˘√ı ±ı cycle/CÎÀ‹Î‚‹Î_ ⁄_‘⁄ıÁ÷˘ ±Î‰Ì Ω› »ı. ’fl_÷ 1984 ‹Î_ ÕıÏ‰Õ flΘ’ı ±fiı Fˢfi ÁıM¿˘V¿Ì±ı …HÎÎT›_ ¿ı ±ı ›˘√Îfi›˘√ fi◊Ì, ⁄·¿ı ±ı¿Îÿ ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ ÷Îfl˘ «˘yÁ Á‹›fiÎ ±Î_÷flı ÁÒ›‹ ˝ ΂ÎfiÌ fi∞¿ ±Î‰ı »ı. ÁÒ›˝◊Ì ±⁄Ωı Ï¿·˘‹ÌÀfl (⁄ı ’˛¿ÎÂ‰Ê˝) »ıÀı ∂ÀÛ/Oort @·ÎµÕ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷_ ‘Ò‹¿ı÷±˘fi_ “‰Îÿ‚” ’◊flΛı·_ »ı, …ıfiÌ ±Î_÷Ïfl¿ Ï·Ï‹À ¿<≥’fl ⁄ıSÀ ’»Ì Âw ◊Λ »ı. ◊Ì…ı·Î ‰Î›fiÎ ±fiı fl…¿H΢fiÎ ⁄fiı·Î ‘Ò‹¿ı÷±˘ √H›Î fi √HÎΛ ±ıÀ·Î »ı. ÁΑÎflHÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ÷ı‹fi˘ Â_¤‹ı‚˘ ÁÒ›˝fiı ‹Î÷Î∞fi˘ √fl⁄˘ Á‹∞ ÷ıfiÌ Œfl÷ı ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿fl÷˘ flËı »ı, ’fl_÷ ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂfi˘ ¿˘≥¿ ±Î‰ÎflÎ ÷Îfl˘ «˘yÁ Á‹›ÎL÷flı ÷ıfiÌ ‰‘ ’Õ÷˘ fi∞¿ ±Î‰Ì Ω› I›Îflı ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁΑÎflHÎ flËı÷Ì fi◊Ì. ÷ÎflÎfi_ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ‰Îÿ‚fiÌ ÁÌ‹fiÎ ±fiı ¿ ‘Ò ‹ ¿ı ÷ ± ˘fiı ω«Ï·÷ ¿flÌ ‹Ò ¿ ı »ı . ‘Ò ‹ ¿ı ÷ fi Ì ¤˛ ‹ HÎ√Ï÷ = ±Î’HÎÎ ÁÒ › ˝ fi _ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ±ı‰Î Á_÷·fifiı ¬˘fl‰Ì fiάı »ı. ’ÏflHÎ΋ı ¿ıÀ·Î¿ ‘Ò‹¿ı÷±˘ ⁄ÎèÎΉ¿Î ÷flŒ Œo√˘‚Λ »ı, ÷˘ ±‹¿ ‰‚Ì ÷ı‹fiÎ ‘yı «ÕÌfiı ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝ ÷flŒ ±Î‰‰Î fiÌ¿‚Ì ’Õı »ı ±fiı ‹Î√˝ ‹ Î_ ⁄ÌΩ ÷‹ ¿ fiı ’HÎ ¿ı fl ‹ ⁄˘ÕÛ fi Î VÀˇÎ≥¿flfiÌ ‹ÎŒ¿ ÁÒ›˝ ÷flŒ √˘ÿ˘ ‹Îflı »ı. »ı‰Àı M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ ’HÎ ±ı {ÕÌfiÎ ‹Î√˝‹Î_ ±Î‰ı, ‹ÎÀı ÕΛfi˘Á˘flfiÎ ‹Î‹·Î‹Î_ ⁄L›_ ÷ı‹ ÁıÓ¿Õ˘ ¿ı ËΩfl˘ ’Ò _ » Ï՛Π÷ÎflÎfiÎ Á΋ÀÎ ’˛ Ë Îfl˘ 25
8f<5f 8[gf tffzf
Á∞‰V≤„WÀfi˘ ‹˘Àı ’Λı ωfiΠ¿flÌ fiάı »ı. ˉı ÷ÎΩ ¬⁄fl ‰Î_«˘ — M≤J‰ÌfiÌ Á˙◊Ì Ïfi¿Àfi˘ ÷Îfl˘ Proxima Centauri/Á‹Ì’ fiflÎr »ı, …ıfiÌ ÁÎ◊ı …flο … ÿÒfl ÷ıfi˘ F›ıWà ⁄_‘ Alpha Centauri ’HÎ »ı. ÁflıflΠ27,000 ‰Êı˝ ÷ı±˘ ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÌ Ïfi¿À÷‹ ±Î‰ı »ı. (…\±˘, ÕΛÎ√˛Î‹.) ±ı ’»Ì 9,700 ‰Êı˝ Ï‹Ïfi‹‹ ŒÎÁ·ı ’‘Îfl÷˘ ⁄fiνÕÛfi˘ ÷Îfl˘ »ı. ·ıLÕıfi 21185 fi_ ±fiı T›Î‘fi_ ±Î√‹fi ±fiø‹ı 20,000 ‰Ê˝ı ±fiı 66,000 ‰Êı˝ ◊Λ »ı. ±Î¿ÎÂ√_√ÎfiÎ ¿ıLƒfiÌ Œfl÷ı CÎÒ‹÷Ì ‰¬÷ı ÷ı±˘ (±fiı ¬ÿ ÁÒ›˝ ’HÎ) ±Î‰Î ŒıflŒÎfl˘ ±ÎHÎı »ı. ¬ÂÏ¿V‹÷Ì ±ı ¿ı ÷ı±˘ Á·Î‹÷ ±_÷flı flËı »ı. ∂ÀÛfiÎ ‰Îÿ‚fiı ¬·ı· ’ˢӫÎÕ÷Î fi◊Ì. ’fl_÷ ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’Ëı·Î_ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı GL 710 fi΋fiÎ ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ ÷ÎflÎfiÌ √Ï÷ωϑ ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝fiı ±fi·ZÎÌfiı ÷’ÎÁÌ I›Îflı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ±ı ÷Îfl˘ ¿ÿΫ ‘fl÷Ì ’fl ‰¬÷˘‰¬÷ Á∞‰V≤„WÀfi˘ ωfiΠÁ…˝÷˘ ¬·fiΛ¿ »ı. ÿfl 13.6 ·Î¬ ‰Êı˝ ÷ı ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÌ fi∞¿ ±Î‰ı »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ¿⁄Ò÷fl¬Îfi΋Î_ ÷flÎ’ ‹Îfl÷Ì Ï⁄·ÎÕÌfiÌ …ı‹ ∂ÀÛfiÎ ‰Îÿ‚‹Î_ CÎÒÁÌ Ω› »ı. ±_÷ı Á΋ÀÎ ·Î¬˘ ‘Ò‹¿ı÷±˘fiı ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝ ÷flŒ ±fiı M≤J‰Ì ÷flŒ ¬ıfl‰Ì fiάı »ı. ¿ÿΫ ±ıÀ·ı … 2.6 ¿fl˘Õ ‰Êı˝ ◊÷Î ‹ËÎωfi΢fiÌ ‰«√΂ÎfiÎ Á‹›‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ Ï‹Ïfi ωfi΢ ’HÎ ◊›Î »ı. ±Î º„WÀ±ı GL 710 Õı◊ VÀÎfl »ı--±◊‰Î ÷˘ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ±ı‰_ ‹Îfiı »ı. ¿o≥ fiÏË ÷˘ ºU› ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ÀΘ’ Àıfi ÷ÎflÎfiÌ ›ÎÿÌ‹Î_ V◊Îfi ‹ı‚‰‰Î ’Òfl÷˘ flı¿˘ÕÛ⁄˛ı¿fl ÷˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ⁄ÌΩı ±ı¿ı› ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ ÷Îfl˘ ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÌ ±ÎÀ·˘ Á‹Ì’ ±Î‰÷˘ fi◊Ì. fi‰Î≥fiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı Ëη M≤J‰ÌfiÎ Ïfi¿À‰÷a √HÎÎ÷Î ’˛◊‹ 50 ÷Îfl΋Î_ GL 710 fi˘ Á‹Î‰ı ◊÷˘ fi◊Ì.à
26
ÀΘ’ Àıfi ÷ÎflÎfiÎ Ï·VÀ ‹ÎÀı ›˘B› √HÎÎ÷Î ÿflı¿ ÷Îfl΋Î_ ¿ÂÌ¿ lıWÃ÷ΉΫ¿/superlative ¬Ò⁄Ì Ë˘› ±ı …wflÌ ¬w_? Á˙◊Ì ÷√ÕÎfiÌ …ı‹ ±fiı Á˙◊Ì ÷ı…V‰ÌfiÌ ‹ÎŒ¿ Á˙◊Ì À«Ò¿ÕÎ ÷ÎflÎfiı ’HÎ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ›ÎÿÌ‹Î_ Á΋ı· ¿fl‰˘ ’Õı ¿ı ÷ÎflÎfiÎ Ï‹Ïfi ¿ÿfiÌ ’HÎ ±‹¿ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ› Ï·Ï‹À ˢ› »ı. µk΋ ºWÀÎ_÷ ⁄˛Îµfi Õ˚‰ÎŒÛ ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ÷Î ÷ÎflÎfi_ »ı, …ı±˘ ÷ÎflÎ … fi◊Ì. ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ±⁄Ωı ÷ÎflÎ ⁄˛Îµfi Õ˚‰ÎŒÛ »ı. ‹ÎhÎ fi΋ ’Ò fl ÷Î ÷ı ± ˘ “VÀÎÁ˝ ” fi˘ Ï⁄S·˘ ’ÎQ›Î »ı . ⁄Î¿Ì ÷ı‹fiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ±b¤ßÌfi_ ÷Î’b_ ’˛√Àu_ fi◊Ì. ¿˘≥ ’HÎ ÷Îfl΋Î_ ±b’˛Ïø›Î Âw ◊‰Î ‹ÎÀı ’Ò‰˝Âfl÷ ±ı »ı ¿ı ÷ıfi_ ÿ‚ ±Î’HÎÎ √vfiÎ ÿ‚/mass ¿fl÷Î_ Ï‹Ïfi‹‹ 75 √b_ ‰‘Îflı ˢ‰_ Ωı≥±ı. ⁄˛Îµfi Õ˚‰ÎŒÛ/brown dwarf ±ı Âfl÷fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î‹Î_ Œı· √›Î »ı. --I›Îflı fiÎfi˘ ÷Îfl˘ ‰‘‹Î_ ‰‘ ¿ıÀ·˘ fiÎfi˘ Á_¤‰ı ? ·ıÀıVÀ L›Ò{ ΩHÎÌ ·˘ — ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ √˛Ë˘ ‹ÎÀı ±_÷ÏflZÎfiı ŒoŒ˘Á÷Î „V‰I{fl·ıLÕfiÎ ¬√˘‚ωt˘fiı Á‰Î ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ (Œı⁄˛±ÎflÌ, 2005 ‹Î_) »ŸÕ<_ ¢‘÷Î_ ¤Î√˘‚ ‹‚Ì. ±ı¿ ‹ËοΛ ÷ÎflÎfiÌ ’ÎçÎÿ˚¤ÒÏ‹¿Î ‰E«ı ÷ı‹HÎı √˛Ëfiı ⁄ÿ·ı À«Ò¿ÕÎ ÷ÎflÎfi_ ±Ï‘ø‹HÎ/transit ◊÷_ ÿÌÃ<_. ωω‘ ÁΑfi˘ ‰Õı ¿ÿ‹Î’fi_ ±‰·˘¿fi ¿fl÷Î_ ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ÷ıfi_ ÿ‚ √vfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ‹ÎhÎ 96 √b_ ‰‘Îflı »ı ±fiı ¿ÿ Œ@÷ 16Ñ ‰‘Îflı »ı. ±Î ⁄˘LÁÎ≥ ÷ÎflÏ·›Îfiı ¬√˘‚ωt˘±ı ’˘÷ÎfiÌ ±Îÿ÷ (¿Ë˘ ±Î√ Áı «·Ì ±Î÷Ì ’˛HÎÎÏ·) ‹…⁄ OGLE-TR-122b ±ı‰_ fiÌflÁ ·ı⁄· ±ÎM›_. ⁄οΛÿÎ ÷Îfl˘ ⁄fi‰Î ‹Î√÷Î ±‰¿ÎÂÌ √˘‚Îfi_ ÿ‚ √v ¿fl÷Î_ Ï‹Ïfi‹‹ 75 √b_ ‰‘Îflı ÂÎ ‹ÎÀı ˢ‰_ Ωı≥±ı ? ±ı¿ … ¿ÎflHÎ »ı — ±˘»Î ÿ‚fiÎ ÷ÎflÎfiÌ ¤Ì÷fl‹Î_ ËÎ≥Õˇ˘…fifiÎ ⁄ı ±bfiı Á_›˘Ï…÷ ¿fl‰Î …ıÀ·_ ÿ⁄ÎHÎ ’ıÿÎ ◊÷_ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ÷ÎflÎ ⁄˛Îµfi Õ˚‰ÎŒÛ flËÌ Ω› »ı. ±ıVÀˇ˘fi˘‹ÌfiÌ T›ÎA›Î ‹…⁄ ÷ÎflÎ ’HÎ fiÏË ±fiı √˛Ë ’HÎ fiÏË. ±Î Ω÷fiÎ ¿Ï◊÷ ÷ÎflÎfi_ ¿ÿ √vfiÎ ÏËÁÎ⁄ı 13 √b_ ‰‘Îflı, ’fl_÷ 75 √HÎÎ ¿fl÷Î_ ±˘»\_ ˢ› »ı. „V‰Á ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¢‘ı·˘ ºU› ⁄˛õÎ_Õfi˘ Á˙◊Ì “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
8f<5f 8[gf tffzf
‰Î‹fi ÷Îfl˘ ±ı flÌ÷ı ·√¤√ ⁄˘ÕÛfl·Î≥fifi˘ »ı. ±Î «HÎÌ⁄˘fl ¿fl÷Î_ fiÎfi˘ ÷Îfl˘ ‹‚‰ÎfiÌ ⁄Ë Â@›÷Î …HÎÎ÷Ì fi◊Ì.à
…ıÀ·˘ ’˛¿ÎÏÂ÷ ⁄fiÂı ±fiı flÎ÷fiı Ïÿ‰Á‹Î_ Œıfl‰Ì fiάÂı. ⁄ıÕ L›Ò{ — ωVŒ˘À ’»Ì ‰Ê˘˝ Á‘Ì M≤J‰ÌfiÎ ∞‰…√÷ı ZÎÏ¿flH΢fi˘ …·ÿ ‹Îfl˘ ‰ıÉÎfi˘ flËıÂı.à
‰Î‹fi ±‰÷Îfl ’»Ì ωflÎÀ ±‰÷Îfl‹Î_ ’˛◊‹ fi_⁄fl ¿›Î ÷ÎflÎfi˘ ? µ’flfiÎ ÂÌÊ˝¿‹Î_ ±Î’Ì ÿÌ‘ı·˘ µkÎfl ±Î‹ı› ΩHÎÌ÷˘ »ı. ÿ‚fiÌ ⁄Î⁄÷ı ÷˘ fiÏË, ’HÎ ¿ÿfiÌ º„WÀ±ı ωø‹ V◊Î’fiÎfl ±ÎÏÿI› (ÁÒ›˝ ›Îfiı ÷Îfl˘) ±ÎƒÎ˝ »ı, …ıfiı ±_√˛ı∞‹Î_ Betelgeuse ¿Ëı »ı. M≤J‰Ì◊Ì 400 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ Q≤√ÂÌÊ˝ fiZÎh΋Î_ ±Î‰ı·˘ 0.4 ‹ı„BfiÀuÕfi˘ ±ı fl÷Ò‹Õ˘ ÷Îfl˘ flıÕ Ω›LÀ fiÏË, ’HÎ flıÕ Á’flΩ›LÀ »ı. ·Î· fl_√fi˘ ‹÷·⁄ ±ı ¿ı ÷ı fi Ì Á’ÎÀÌfi _ ÷Î’‹Îfi 2000 0 Áı„S›Á ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fi◊Ì. ±ÎƒÎ˝fiÌ ⁄Ì∞ ’HÎ ¬ÎÏÁ›÷ »ı . Áflı fl Π2,100 Ïÿ‰ÁfiÎ ±Î_÷flı ÷ı e·ı »ı ±fiı Á_¿˘«Î› »ı. ωV÷Îfl ’΋ı ±ı ‰¬÷ı ÷ıfi_ ¿ÿ ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ 625 √b_ ±fiı Á_¿˘«fi ’΋ı I›Îflı 430 √b_ ◊Λ »ı. ‹Ëk΋ T›ÎÁfiÎ ±ÎƒÎ˝fiı Ωı ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝fiÌ …B›Î±ı ‹Ò@›˘ ˢ› ÷˘ ⁄‘, Âø, M≤J‰Ì ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ‹_√‚fiÌ ¤˛‹HοZÎÎfiı ÷˘ ±ı @›Î_› ±Î‰flÌ ·ı, ¿ı‹ ¿ı ‹_√‚fiÌ ¿ZÎÎfi˘ T›ÎÁ ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ 328 √H΢ ‰‘Îflı »ı. ±Î ÷Îflαı ωflÎÀ ¿ÿfiÎ ¬Î÷ı fi˘Ó‘Ήı·˘ ωø‹ Ωı ¿ı Ëo‹Â ı ‹ÎÀı …‚‰Î› ÷ı‹ fi◊Ì. ËÎ≥Õˇ˘…fifi˘ CÎH΢ ¬fl˘ ’fl‰Ã˘ ⁄΂Ìfiı ÷ı ±_ÿfl¬Îfiı …flÎ ¬˘¬·˘ ⁄L›˘ »ı. ˉı ÷ıfi˘ ’ÿÎ◊˝ ±√ε …ıÀ·_ ¿ıLƒ√Î‹Ì √vI‰Î¿Ê˝HÎ ’ıÿÎ ¿fl÷˘ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±Î_÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ ÷ıfiı Ïÿfi’˛Ï÷Ïÿfi e·Î‰÷_ Ω› »ı. ÿflQ›Îfi ±b’˛Ïø›Î ÷˘ «Î· »ı. ‹ÎhÎ ±ıÀ·_ ¿ı ⁄‚÷HÎ ÷flÌ¿ı ËÎ≥Õˇ˘…fifi_ V◊Îfi ÏËÏ·›‹ı ·Ì‘_ »ı ±fiı ÷ıfiÌ ’ıÿΠ÷flÌ¿ı ¿ıLƒfiÎ ¤Î√‹Î_ ¿Î⁄˝fifi˘ Ï’_Õ fl«Î› »ı. ±Î ’˛Ïø›Î ‰‘ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ «ÎS›Î ’»Ì ±ÎƒÎ˝fiÌ „V◊Ï÷ ¿ÌÕ̱ı Œ˘·Ì ¬Î‘ı·Î «Òfl‹ÎfiÎ ·ÎÕ< …ı‰Ì ◊Λ I›Îflı (±√ε ¿flı·Î ‰Hνfi ‹…⁄) ±ÎƒÎ˝ Á’flfi˘‰Î ÷flÌ¿ı ŒÎÀ‰Îfi˘ »ı. ±Î ‰Î_«Ì flèÎÎ »˘ I›Îflı ±ÎƒÎ˝ ŒÎÀÌ flè΢ ˢ› ÷˘ ’HÎ ¿Ëı‰Î› fiÏË, ’fl_÷ ±ı ⁄fiΉfiÌ ΩHÎ ±Î’HÎfiı ≥. Á. 2600 fiÎ ±flÁ΋Î_ ◊Âı. ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ±ÎƒÎ˝ I›Îflı ÁÒ›˝ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
T›Î‘fiı ±Î’HÎı fiflÌ ±Î_¬ı ÿı¬Î÷Î ÷Îflα˘ ’ˆ¿Ì Á˙◊Ì ’˛¿ÎÏÂ÷ ÷ÎflÎfi_ Ï⁄wÿ ±ÎM›_, ’HÎ K›Îfi flËı ¿ı Ïfifl’ıZÎ/ absolute ’˛¿ÎÂfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÷ıfi˘ ø‹ ’Ëı·˘ fi◊Ì. …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ 8.6 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝fiÎ À>_¿Î ±_÷flfiı ·Ì‘ı ÷ı ωÂıÊ ÿˆÿÌM›‹Îfi …HÎΛ »ı. Ïfifl’ıZÎ {‚Ë‚ÎÀ Œı·Î‰‰Î‹Î_ ÷˘ ’»Ì ±T‰· fi_⁄fl ¿›Î ÷ÎflÎfi˘ ? fi_⁄flfiÌ … ¤ÎÊ΋Î_ Ωı÷Î_ ÷ıfiı LBV 1806-20 ¿Ëı »ı, ’HÎ ÷ıfi_ ’˛«Ï·÷ fi΋ Ï’V÷˘· VÀÎfl »ı. ±Î‹ ÷˘ ÷ıfiÌ ±Î…\⁄Î…\fiÎ √ıÁ‰Îÿ‚fi˘ ±Î¿Îfl Ï’V÷˘· …ı‰˘ ÿı¬Î÷˘ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı fi ı ±ı fi΋ ±’Λ _ »ı , ’fl_ ÷ 25,000 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ »ıÀı ‘fi flÎÏ‹Î_ ±Î‰ı·Î ÷ı F‰·_÷ ÷ÎflÎ ’HÎ Ï’V÷˘· ΩıÕı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Áfl¬Î‰Ì ¿Λ ¿ı ’˛¿ÎÂfiÎ Œ˘À˘fi ¿H΢fiÌ «˘‹ıfl {ÕÌ ‰flÁΉ‰Î‹Î_ ÷ıfi˘ ΩıÀ˘ fi◊Ì. ±Î’H΢ ÁÒ›˝ ±Î¬Î ‰Ê˝‹Î_ …ıÀ·Ì ∂Ω˝ ‰Ëı÷Ì ‹Ò¿ı ±ıÀ·Ì Ï’V÷˘· VÀÎfl ‹ÎhÎ 6 Áı¿LÕ‹Î_ ‹@÷ ¿flÌ ÿı »ı. ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ 150 √b_ ‰‘ ÿ‚ ±fiı 200 √b_ ‰‘ ¿ÿ ‘flΉ÷Î Ï’V÷˘· VÀÎflfiı ÁÒ›˝fiÌ ÷·fiαı ¿ıÀ·Î √H΢ ’˛¿ÎÏÂ÷ ‹Îfi‰˘ ÷ı Ë∞ ’˛‹ÎHΤÒ÷ flÌ÷ı fiyÌ ¿flÌ Â¿Î›_ fi◊Ì, »÷Î_ ¿ıÀ·Î¿ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ±fi‹Îfi ‹…⁄ ÷ı ±˘»Î‹Î_ ±˘»˘ 1,00,00,000 √H΢ ‰‘ ’˛¿ÎÏÂ÷ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ⁄ÌΩ ¬√˘‚ωt˘ 4,00,00,000 fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÀÎ_¿ı »ı. Ï’V÷˘· VÀÎflfiÌ ÷ı…„V‰÷Îfi˘ Á«˘À ±Î_¿Õ˘ ÷› ¿fl‰˘ …flÎ ¿ÏÃfi »ı. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ÷ıfi_ V◊Îfi ±Î’HÎÌ ÿÒ‘√_√ÎfiÎ ¿ıLƒ ’ÎÁı »ı, F›Î_ ÷Îflα˘ ’W¿‚ »ı. Á¬÷ ¤ÌÕ »ı, …ıfiÌ ‰E«ı Ï’V÷˘· VÀÎflfi˘ ÷ıΩ_¿ ‹Î’‰Î‹Î_ ÁËı…ı ±Î’ÿÎ ’Õı »ı. ±Î‹ »÷Î_ ÏfiQfi÷‹ Á_¤Ï‰÷ ÏŒ√fl ’¿ÕÌfiı «Î·˘ ÷˘ ’HÎ ±Î’HÎÎ ºU› ±_÷ÏflZ΋Î_ (¿‹ Áı ¿‹ ÿÒ‘√_√΋Î_) Ï’V÷˘· VÀÎfl …ı‰˘ ’˛¿ÎÏÂ÷ ÷Îfl˘ @›Î_› fi◊Ì.à
±Î’H΢ ÁÒ›˝ ·√¤√ 4.6 ±⁄… ‰Ê˝fi˘ ◊›˘. ’Î_«ı¿ 27
8f<5f 8[gf tffzf
±⁄… ‰Ê˝ …ıÀ·Ì ÷ıfiÌ ±Î‰flÿÎ Ë∞ ⁄Î¿Ì »ı. Ïfi›‹ »ı ¿ı ωflÎÀ ¿ÿfi˘ ÷Îfl˘ ’˘÷Îfi_ ⁄‚÷HÎ Á’ÎÀÎ⁄_‘ ‰Î’flÌ ◊˘ÕÎ_ ¿fl˘Õ ‰Ê˝‹Î_ Q≤I› ’΋ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ fiÎfiÌ ÁÎ≥{fiÎ ÷ÎflÎ ¿ıÀ·Î_› ±⁄Ωı ‰Ê˝ ¬ıÓ«Ì fiάı. ±Î Ω÷fi˘ ÿÌCÎν› ÷Îfl˘ fi΋ı HE0107-5250 ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’Ëı·Î_ (2002 ‹Î_) M≤J‰Ì◊Ì 36,000 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ »ıÀı Ωı‰Î ‹Y›˘ I›Îflı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¿ÿΫ ’Ëı·_ ¿Î‹ ‹Î◊_ ¬_…‰Î‚‰Îfi_ ¿›*. ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fiΠωf·ıÊH΋Î_ ¬S·_ ’Õ÷_ ÷ıfi_ ⁄_‘ÎflHÎ ÷ı‹fiı ±Îç›˝…fi¿ ·ÎB›_. ŒflÌ ŒflÌfiı «¿ÎÁHÎÌ ¿›Î˝ ’»Ì ±_÷ı ÷ı‹HÎı «¿Îÿ˘ ±ÎM›˘ ¿ı HE0107-5250 CÎb_ ¿flÌfiı 13 ±⁄… ‰Ê˝fi˘ ¿ı ’»Ì ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ’HÎ ÁËı… ‹˘ÀÌ ‰›fi˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ≥fi ¢ÀÛ, ⁄˛õÎ_Õfi˘ Á˙◊Ì ⁄{√˝ ÷Îfl˘ ¿ı …ıfiÌ ‰› ⁄˛õÎ_Õ ¿fl÷Î_ ⁄Ë ±˘»Ì fi◊Ì--±fiı ⁄οÌfiÎ ÷ÎflÎ ¿fl÷Î_ ÷˘ @›Î_› ‰‘Îflı »ı. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ÏÕÀı„@À‰ …ı‰Î ˢ› »ı. ±Î ‰›˘T≤© (»÷Î_ Ë∞ ›‰Îfi …HÎÎ÷Î) ÷ÎflÎfi˘ ±P›ÎÁ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÷ı‹HÎı ¬ÎÁ ‰Î÷ ±ı ‹Î¿Û ¿flÌ ¿ı ÷ı‹Î_ ¤Îflı ÷k‰˘fiÌ ‹ÎhÎÎ ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝fiÌ ÷·fiαı 1/2,00,000 ‹Î ¤Î√ …ıÀ·Ì … »ı. (ÁÒ›˝‹Î_ 2.5Ñ ¤Îflı ÷k‰˘ »ı . ËÎ≥Õˇ ˘ …fi, ÏËÏ·›‹ ±fiı Ï·Ï◊›‹ ±ı hÎHÎ ±I›_÷ Ë‚‰Î_ ÷k‰˘ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ÷k‰˘ ¤Îflı ÷k‰˘fiÌ ¿ıÀı√flÌfiÎ_ √HÎΛ »ı . ) µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı HE0107-5250 ‹Î_ ËÎ≥Õˇ˘…fifiÎ 6.8 ±⁄… ±b Á΋ı ·˘¬_Õfi˘ ±b ‹ÎhÎ 1 »ı. ±Î Ω÷fiÎ ⁄_‘ÎflHÎfi˘ ±◊˝ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ‹fi V’WÀ Ë÷˘. ±Î…◊Ì ·√¤√ 13.7 ±⁄… ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ⁄˛õÎ_Õfi˘ …L‹ ◊›˘ I›Îflı ËÎ≥Õˇ˘…fi, ÏËÏ·›‹ ±fiı ◊˘ÕÎ CÎHÎÎ Ï·Ï◊›‹ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ÷k‰˘fi_ ±„V÷I‰ fi Ë÷_. ’˛◊‹ ÷ÎflÎ ±ı hÎHÎ ÷k‰˘fiÎ … ⁄L›Î, ’fl_÷ ⁄L›Î ’»Ì ◊˘ÕÎ_¿ ·Î¬ ‰Ê˝‹Î_ ÷ı‹fi˘ ‘ÕοΤıfl fiΠ’HÎ ◊›˘. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ·˘¬_Õ …ı‰Î_ √fl‹ÌfiÎ_ Á‰ÎË¿ ÷k‰˘fiÎ ±¤Î‰ı ÷ÎflÎfiÌ ±Î_÷Ïfl¿ √fl‹Ìfi˘ ÁÎflÌ flÌ÷ı Ïfi¿Î· ◊÷˘ fi Ë÷˘. ±Î √fl‹Ì±ı ÷ÎflÎfiı ‰‘ ’Õ÷Î d·Î‰Ì ÷ı‹fiı Ωı÷Ωı÷΋Î_ Á’flfi˘‰Î ÷flÌ¿ı Œ˘ÕÌ fiÎA›Î. ÿflQ›Îfi ÷ı‹HÎı ⁄Ë ±S’ ‹ÎhÎ΋Î_ …ı ¤Îflı ÷k‰˘ ⁄fiΉı·Î_ ÷ı «˘‹ıfl ‰ıflΛÎ_ ±fiı ⁄Ì∞ ’ıœÌfiÎ ÷ÎflÎ ±ı ÷k‰˘ ÁÎ◊ı fl«Î›Î. ’˛‹ÎHÎ ±I›_÷ fi∞‰_ Ë÷_, ’fl_÷ ⁄Ì∞ ’ıœÌfiÎ ÷Îflαı ‰‚Ì hÎÌ∞ ’ıœÌfiÎ ÷ÎflÎ (ÿÎ. ÷. ÁÒ›˝) ‹ÎÀı ¤Îflı 28
÷k‰˘fi˘ ‰‘ CÎÎHÎ ÷ˆ›Îfl ¿›˘˝. ÏÕÀı„@À‰ ¿◊Îfi˘ À>_¿ ÁÎfl — HE0107-5250 ÷ıfiÎ_ ¤Îflı ÷k‰˘fiÌ ±S’ ‹ÎhÎÎfiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ ±«Ò¿ hÎÌ∞ fiÏË, ’HÎ ⁄Ì∞ ’ıœÌfi˘ ÷Îfl˘ »ı. ±Î Ω÷fiÎ ÷ÎflÎ ⁄˛õÎ_ÕfiÎ …L‹ ’»Ì ◊˘ÕÎ … ‰¬÷‹Î_ …LQ›Î. ⁄˛õÎ_ÕfiÌ ‰› 13.7 ±⁄… ‰Ê˝ »ı, ‹ÎÀı HE0107-5250 fiÌ ‰› ±˘»Î‹Î_ ±˘»Î_ 13 ±⁄… ‰Ê˝ ˢ‰Ì Ωı≥±ı. ≥Ï÷ ÏÁ©‹˚.à
±Î »ıS·Î ÷Îfl΋Î_ ¬ÎÏÁ›÷ ÂÌ »ı ? ¿˘≥ fiÏË. ¿‹ Áı ¿‹ ±_÷√˝÷ flÌ÷ı fiÏË. ’fl_÷ ÷ıfi_ Áflfi΋_ …flÎ fi˘Ó‘’ÎhÎ »ı. ±_√˛ı∞‹Î_ Proxima Centauri ¿Ëı‰Î÷˘ Á‹Ì’ fiflÎr ±Î’HÎÌ ÁÒ›˝‹Î‚Îfi˘ Ïfi¿À÷‹ ’Õ˘ÂÌ »ı. Ω÷fi˘ flıÕ Õ˚‰ÎŒÛ ›Îfiı flÎ÷˘ ‰Î‹fi »ı, ±ıÀ·ı 4.3 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝fiÎ “fi∞‰Î” ±_÷flı ˢ‰Î »÷Î_ fiflÌ ±Î_¬ı ÷ı ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì. ±Î‹ ÷˘ Á‹Ì’ fiflÎr ÏhÎ’ÒÀÌfi˘ ‰Î‹H΢ ÁP› »ı. Alpha Centauri A ±fiı Alpha Centauri B ±ı‹ ‰‘ ⁄ı ÷ÎflÎ @›Î_› ‹˘ÀÎ »ı, Á‹Ì’ fiflÎr ±ıÀ·ı ÷ı‹fiı Ωı‰Î ‹U¿ı· fi◊Ì. ¿ÎS’Ïfi¿ ωiÎÎfi¿◊ÎfiÎ ·ı ¬ ¿˘ ‹ÎÀı Á‹Ì’ fiflÎr Ëo‹ıÂÎ_ flÁfi˘ ωʛ flè΢ »ı, ¿ı‹ ¿ı ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂfiÌ ’Ëı·Ì ›ÎhÎÎfiÌ ‹_Ï{·w’ı ÷ı‹fiı ±ı ÷Îfl˘ ÿı¬Î› »ı. ±I›Îflı ÷ı ’˛›ÎÁ ¿ıÀ·˘ ‹U¿ı· fỉÕı ±ı …\±˘ — M≤J‰ÌfiÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ Áı¿LÕfiÎ 7.8 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷_ V’ıÁ ÂÀ· ±ı … √Ï÷±ı ⁄ÎèÎΉ¿Î‹Î_ ›ÎhÎÎ ¿flı ÷˘ Á‹Ì’ fiflÎrfiÌ Á‹Ì’ ’ˢӫ÷Î_ ÷ıfiı 1,60,000 ‰Ê˝ ·Î√ı. Á˙◊Ì ‰‘ {Õ’fi˘ ωø‹ ‘flΉ÷Î ±fiı Áı¿LÕÿÌà 70.2 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ V’ÌÕ ‘flΉ÷Î ËıÏ·±˘Á fi΋fiÎ ±_÷ÏflZΛÎfifiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±ı 18,000 ‰Êı˝ Á‹Ì’ fiflÎr Á‘Ì ’ˢӫı. ±I›Îflı ω«ÎflHÎÎ ËıÂfi_ ‰ı„V‹fl fi΋fi_ ›Îfi ±Î‰÷Ì ¿Î·ı ⁄fiÌ flËÌ Áı¿LÕfiÎ 300 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ ÿά‰ı ÷˘ ÷ıfiÌ ›ÎhÎÎ 4,200 ‰Ê˝ «Î·ı ! ±ı¿ı› ›ÎhÎÎ ’˛ı„@À¿· fi◊Ì. ÁÎflÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ‘fl÷Ì ’fl … ¬˘ÕΛı·Î flËÌ Â@› ˢ› ÷˘ ÁÎflÎ ÿÒfl⁄Ìfi ¿ı Á΋ÎL› ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ±Î¿ÎÂÿ½fi ¿fl˘ ±fiı ⁄˛õαı Á…ı˝·Î ±_÷ÏflZÎfiÌ {·¿ ‹ÎH΢ !à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf
uf+Jjfz vff+s0fgfl uf6tfzldff+ vfafh 5fkl xf]+ M µ’fl˘@÷ Á‰Î·fiÎ …‰Î⁄‹Î_ ±⁄… ’»Ì 10 ±⁄…, I›Îfl ⁄Îÿ 100 ±⁄…, 1000 ±⁄…, 10000 ±⁄….... ±ı flÌ÷ı ±Î_¿ÕÎ √HÎΉ÷Î flˢ ÷˘ ¬˘À<_ fi◊Ì. ’fl_÷ ÿflı¿ …‰Î⁄‹Î_ ±⁄… ÂOÿ ¿ıLƒV◊Îfiı Ï⁄flÎ…ı »ı. ±⁄… ’»Ì ¿›_ ±ı¿‹ ±Î‰ı ±ı ÷ı‹Î_ V’WÀ ◊÷_ fi◊Ì. ¤Îfl÷fiÎ ’˛Î«Ìfi √ÏHÎ÷ωt ¤ÎV¿flΫΛ˝±ı ¢‘Ì ⁄÷Ήı·Î_ ±⁄… ’»ÌfiÎ_ ±ı¿‹˘ ⁄ÌΩ_ ±ÎÃı¿ »ı. ’˛V÷÷ ·ı¬‹Î_ ÷ı ÿflı¿ ±ı¿‹fi˘ ÂOÿÎ◊˝ ÁÏË÷ ’Ïfl«› ¿flÎT›˘ »ı.
µ’flfiÎ ÂÌÊ˝¿‹Î_ …ı ’˛ffi ¿›˘˝ ÷ıfi˘ Á_ÏZÎM÷
±Î_¿ÕÎ ’ÎÁı ±À¿Ì Ω› »ı. ±ËŸ◊Ì ÷ı ±Î√‚ ‰‘÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÂÌÊ˝¿‹Î_ ·¬ı·Î ’˛ffifiÎ Á_’ÒHν ¬·ÎÁÎ ‹ÎÀı ·ı¬fiı ’ÒHÎ˝Ï‰fl΋ ‹Ò¿Ì ÿı‰Îfiı ⁄ÿ·ı ±Î√‚ ‘’Ή‰˘ flè΢. ±·⁄kÎ, ’flΑ˝fi˘ ±Î_¿Õ˘ ’HÎ fiÎfi˘ÁÒfi˘ ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË, ¿ı‹ ¿ı 10,000 ±⁄… É 10,000 ‰Õı ÷ı fl«Î›˘ »ı. ±ı¿fiÌ ’λ‚ 17 ‹ŸÕÎ_ »ı. ÁΛ„LÀÏŒ¿ fi˘ÀıÂfi ‹…⁄ ÷ıfiı 1017 ÷flÌ¿ı À>_¿Î‰Ì ¿Λ ¬fl˘, ’fl_÷ ¬w_ Ωı÷Î_ ±ı ‹ÎhÎ Áω‘Îfiı
…‰Î⁄ fiÌ«ıfiÎ f·˘¿fiÌ Œ@÷ «Îfl ·ÌÀÌ‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı, ‹ÎÀı f·˘¿fi˘ √…flÎ÷Ì ±◊˝ Ωı ÷Îfl‰Ì ¿÷Πˢ ÷˘ ·ı¬fi_ ±ËŸ … ’ÒHÎ˝Ï‰fl΋ ‹Ò¿Ì ¿Λ ÷ı‹ »ı. ∞∑§Œ‡Ê‡Ê„UdUÊÿÈËˇÊ¬˝ÿÈÃ∑§Ù≈Uÿ— ∑˝§◊‡Ê— – •’ȸŒ◊é¡¢ πfl¸ÁŸπfl¸◊„Uʬk‡Ê¢∑§flSÃS◊ÊØ H ¡‹Áœ‡øÊãàÿ¢ ◊äÿ¢ ¬⁄UÊœ¸Á◊Áà Œ‡ÊªÈáÊÙûÊ⁄¢U ‚¢ôÊÊ— ‚¢ÅÿÊÿÊ— SÕÊŸÊŸÊ¢ √ÿfl„UÊ⁄UÊÕZ ∑ΧÃÊ— ¬Ífl¸ — H ±◊˝ ÷Îfl‰‰˘ Ωı ¿ı ¿ÏÃfi »ı, ⁄·¿ı f·˘¿‹Î_ «Î‰Ìw’ ÂOÿ˘ ¿›Î »ı ±ı ¢‘Ì ¿Îœ‰_ ’HÎ ¿ÿΫ ‹U¿ı· ⁄fiı. ≥. Á. 1114 ‹Î_ (¿ Á_‰÷ 1036 ‹Î_ ±√fl ÷˘ ωø‹ Á_‰÷ 1057 ‹Î_) …L‹ı·Î ¤ÎV¿flΫΛ˝±ı f·˘¿ fl«‰Î ‹ÎÀı Á_V¿Ú÷ ¤ÎÊÎ ‰Î’flÌ »ı, …ı ÿı‰¤ÎÊΠˢ‰Î »÷Î_ ±Î…ı ÷ıfi_ «·HÎ fi◊Ì. µ’fl»S·Ì flÌ÷ı f·˘¿fi˘ ±◊˝ ‹√…‹Î_ √˘Ã‰Î› ÷˘ ’HÎ ’˛Î«Ìfi ¤Îfl÷fiÎ ⁄˛õ√M÷◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¤ÎV¿flΫΛ˝ (µ’flfi_ Ï«hÎ) Á‘ÌfiΠω¶Îfi˘±ı √ÏHÎ÷fiÎ ZÎıhÎı ¬flı¬fl fl˘‹Î_« …√ÎÕı ±ı‰_ …ı ¬ıÕÎHÎ ¿›* ÷ıfi˘ ’Òfl˘ A›Î· ±ı¿Îÿ f·˘¿‹Î_ ‹‚ı fiÏË. hÎÌ∞ ‰Î÷ ±ı ¿ı CÎHÎ΋Î_ ◊˘Õ<_ — √ÏHÎ÷fi˘ ¢¬ ‘flΉ÷˘ fl˘‹fi Á‹˛ÎÀ ±Î˜√VÀÁ ÁÌ{fl ±ËŸ Ωı one million/ÿÁ ·Î¬fi˘ ÏŒ√fl ÀÎ_¿‰Î “±⁄… ’»Ì Â_ ?” ±ı ’˛ffifi˘ …‰Î⁄ f·˘¿‹Î_ ’flΑ˝ ‹Î√÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ıHÎı M ‹Ò‚ÎZÎfl 1,000 ‰¬÷ ·¬‰˘ flè΢ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î 1,00,00,00,00,00,00,00,000 fiÎ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
29
vfafh 5fkl xf]+ M
¬Î÷fl ±’fiΉı·Ì flÌ÷ »ı. ’˛Î«Ìfi¿Î‚fiÎ √˛Ì¿ ±fiı fl˘‹fi √ÏHÎ÷ÂÎjÎ̱˘ ÂÒL›fiı ⁄ÿ·ı ±ı¿Îÿ ‹ŸÕÎ ÁÎ◊ı ’HÎ ¿Î‹ fiˢ÷Î ’ÎÕÌ Â¿÷Î, ¿ı‹ ¿ı ÂÒL› ±ıÀ·ı Â_ ±ı ÷ı‹fiı ¬⁄fl fi Ë÷Ì. ÂÒL›fi˘ ±ÎωW¿Îfl ¤Îfl÷fiÎ √ÏHÎ÷ΫΛ˘˝±ı ¿›˘˝ ÷ıfiÎ_ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ±fiı ‰Ê˘˝ ’»Ì›ı fl˘‹fi ’˛Ω ±Î_¿ÕÎfiı ⁄ÿ·ı ·ıÏÀfi ¤ÎÊÎfiÎ Œ@÷ 7 ‹Ò‚ÎZÎfl˘ ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰÷Ì Ë÷Ì. (⁄Î…\fi˘ ¿˘Ã˘.) µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı X = 10, C = 100 ±fiı M = 1,000 ±ı flÌ÷fi˘ ‹ı‚ ÷ı‹Î_ √˘Ã‰Î›, ’fl_÷ ‹Ò‚ÎZÎfl˘‹Î_ {Ìfl˘ @›Î_› fiÏË. µ’flÎ_÷ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ’HÎ fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ‹Ò‚ ¤Îfl÷Ì› ±Î_¿ÕÎ Áÿ̱˘ ⁄Îÿ ±Îfl⁄˘ ‹ÎflŒ÷ ›fl˘’ ’ˢÓE›Î ±fiı ¬˘ÀÌ flÌ÷ı ±flıÏ⁄¿ L›Ò‹flSÁ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ◊›Î. ÿflQ›Îfi fl˘‹fi˘±ı 8732 …ı‰˘ fiÎfi˘ ÏŒ√fl ÀÎ_¿‰˘ ˢ› ÷˘ ’HÎ fiÌ«ı ‹…⁄fi_ ·’ÁŸÿfl «Ì÷fl‰_ ’Õ÷_ Ë÷_. MMMMMMMMDCCXXXII
±Î flÌ÷ı «Îfl ±_¿˘fiÌ fl¿‹ ’HÎ fl˘‹fi˘±ı Á˘‚ ‹Ò‚ÎZÎfl˘‹Î_ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·¬‰Ì ’Õ÷Ì ¿ı fl¿‹fiÎ …ı ÷ı ±_¿fiÌ place value fiyÌ ¿fl‰Îfi˘ ¤Îfl÷Ì› ¿ÌÏ‹›˘ ÷ı‹fiı ¿ÿÌ ÁÒ{u˘ fi Ë÷˘. µÿËÎflHÎ ÷flÌ¿ı 8,732 ‹Î_ ’˛◊‹ ±_¿ 8 fi_ V◊Îfi 1,000 fi_ ‹ÒS› ÁÒ«‰÷Î ÕÎ⁄ı ◊ Ì «˘◊Î fi_ ⁄ flı ˢ›, ‹ÎÀı ¤Îfl÷fiÎ √ÏHÎ÷ΫΛ˘˝±ı ±’fiΉı·Ì ’©Ï÷ ‹…⁄ I›Î_ ‹Ò¿ı·˘ ±ÎÃÕ˘ 1,000 x 8 = 8,000 fi˘ √HÎÎ÷˘ Ë÷˘. ±Îà ‰¬÷ ÁËjÎ, ÁËjÎ, ÁËjÎ... ±ı‹ ·¬‰_ …wflÌ fi Ë÷_. fl˘‹fi˘ …ı ÷ı ±_¿fi_ V◊Îfi‹ÒS›/place value ÷› ¿flÌ Â@›Î fi Ë÷Î, ±ıÀ·ı 1,000 fiÌ Á_iÎÎw’ı ‰’flÎ÷Î M fiı ÷ı‹HÎı ±Îà ‰¬÷ ÿ˘ËflΉ‰˘ ’Õ÷˘ Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı ±‹¿ ‰¬÷ı ◊˘Õ΋Î_ CÎb_ ¿ËÌ fiά‰_ ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ±Â@› Ë÷_. fl˘‹fi ’©Ï÷ ±√‰Õ¤flÌ Ë˘‰Î µ’flÎ_÷ ¿ıÀ·Ì¿ Ëÿı ±WÀo’WÀo ’HÎ Ë÷Ì--…ı‹ ¿ı 1999 fi˘ ±Î_¿Õ˘ fl˘‹fi ¤ÎÊ΋Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·¬˘ ? ⁄Î…\ fi Î µ’·Î ¿˘Ã΋Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹ … ⁄ MCMXCIX ÷flÌ¿ı ¿ı ’»Ì fiÌ«ı‰Î‚Î ¿˘Ã΋Î_ ÿÂνT›_ »ı ±ı ‹…⁄ ’Òfl˘ ÏËÁÎ⁄ √HÎΉÌfiı 1999 fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷Îfl‰‰˘ Ωı≥±ı ? ¿˘≥ ’HÎ ±_¿fiı √‹ı I›Îflı ¤Ò_ÁÌ fl¿‹ ⁄ÿ·‰Îfi_ Áfl‚ flËı ±ı ‹ÎÀı fl˘‹fi ’˛Ω ⁄‘Î ±_¿˘fiı (‹Ò‚ÎZÎfl˘fiı) 30
ø‹ÎfiÁÎfl ÀÎ_¿Ìfiı ’Òfl˘ ÏËÁÎ⁄ √HÎΉ÷Ì Ë÷Ì. ±ı¿Îÿ ‹Ò‚ÎZÎfl fl¬ı …wfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ‹˘ÀÌ Á_A›Î ÿÂν‰÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ı‹Î_◊Ì ⁄Îÿ ◊‰Î’ÎhÎ ⁄ÌΩı ‹Ò‚ÎZÎfl ÷ıfiÌ ±Î√‚ ‹Ò¿Ì ÿı‰Î÷˘ Ë÷˘. (ÿÎ. ÷. M = 1,000 ±fiı C = 100, ‹ÎÀı 900 = CM. ⁄Îÿ⁄Î¿Ì ‹ÎÀıfi˘ ±_¿w’Ì ‹Ò‚ÎZÎfl ±Î√‚ ·¬‰ÎfiÌ ’˛◊Î Ë÷Ì.) ±Î º„WÀ±ı Ωı÷Î_ fl˘‹fi L›Ò‹flSÁ‹Î_ 1999 ·¬‰ÎfiÌ hÎÌ∞ flÌ÷ ’HÎ Ë÷Ì — MIM--±ıÀ·ı ¿ı ËΩfl ±fiı ’»Ì ËΩfl, ’HÎ ⁄ÌΩ ËΩfl‹Î_◊Ì ±ı¿ ‹Î≥fiÁ! ’fl_÷ ±ı ¢ÀÛ ¿À fl˘‹fi˘fiı Áfl‰Î‚Î-⁄Îÿ⁄Î¿Ì ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±fi¿>‚ …HÎÎ÷˘ fi Ë÷˘. ÏËÁÎ⁄Ì √HÎ÷flÌ ‰¬÷ı «ı¿«Î¿ ¿fl‰Îfi_ ÷ı‹… fi‰˘ ±Î_¿Õ˘ ΩıÕ‰Îfi_ Á√‹ ’Õı ±ı ‹ÎÀı @›Îflı¿ ÷ı±˘ ·¬Î‰À ±ıÀ·Ì ·_⁄Ή÷Î ¿ı ±Î…ı fl˘‹fiÎ ’˛Î«Ìfi VÀıÏÕ›‹fiÌ (¿˘·˘ÏÁ›‹fiÌ) ‹·Î¿Î÷ ·˘ ÷˘ I›Î_ √ıÀ fi_. 29 fiÌ ¿‹Îfi ’fl XXVIIII ±ı‰Ì ¿˘÷flHÎÌ Ωı‰Î ‹‚ı, F›Îflı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ·¬ÎHÎ XXIX ±ı‹ ˢ‰_ Ωı≥±ı. fl˘‹fi ·ÌÏ’fi_ ‰‘ ±ı¿ fiı√ıÏÀ‰ ’ÎÁ_ ±ı ¿ı ÷ı‹Î_ Á‰˘˝E« ±Î_¿Õ˘ M ›Îfiı 1,000 Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı 10,00,000 fi˘ ±Î_¿Õ˘ ’ÎՉΠ‹ÎÀı ±ı¿ ËΩfl ‰¬÷ M ·¬‰Îfi_ ◊Λ, …ı ¿ÏÃfi ⁄Î⁄÷ Ë÷Ì. »ı¿ ‹K››√‹Î_ 10,00,000 fi˘ ÏŒ√fl ÁÒ«‰‰Î ‹Î◊ı ·ÌÀ̉΂˘ M ‹Ò‚ÎZÎfl ‰Î’fl‰Îfi_ fl˘‹fi˘±ı Âw ¿›,* ’fl_÷ I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ¤Îfl÷fiÌ ±Î_¿ÕÎ’©Ï÷ ›fl˘’‹Î_ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ’√ÿoÕ˘ …‹Î‰Ì «Ò¿Ì Ë÷Ì. √‹ı ÷ı‹, ’HÎ Ëı‰Ì‰ı≥À ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎՉ΋Î_ fl˘‹fi˘ ÿÁ ·Î¬◊Ì @›Îflı› ±Î√‚ fi ‰K›Î. √HÎ÷flÌfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ’˛Î«Ìfi √˛ÌÁfiÎ ·˘¿˘ ’HÎ ¤Îfl÷fiÌ ÷·fiαı ⁄Ë ’»Î÷ Ë÷Î. «˘yÁ ±Î_¿ÕÎ ‹ÎÀı Â÷ (Á˘) ±fiı ÁËjÎ (ËΩfl) …ı‰Î ¬ÎÁ ±◊˝’ÒHν ÂOÿ˘ fl«‰Îfi_ ’HÎ Âw±Î÷ı ÷˘ ÷ı‹HÎı …wflÌ fiˢ÷_ ‹ÎL›_ ±fiı √˛Ì¿ ±ÎSŒ⁄ıÀfiÎ 27 ‹Ò‚ÎZÎfl˘fiı … ±_¿˘÷S› Á‹∞ ·Ì‘Î Ë÷Î. ’˛◊‹ fi‰ ±ZÎfl˘ 1 ◊Ì 9 fiÎ ±ı ¿ ‹˘ ‹ÎÀı , I›Îfl ’»ÌfiÎ fi‰ ±ZÎfl˘ 10 ◊Ì 90 fiÎ ÿ¿ ‹ÎÀı ±fiı »ı‰ÀfiÎ fi‰ ±ZÎfl˘ 100 ◊Ì 900 ±ı ‹ Á˘fiÎ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vfafh 5fkl xf]+ M
√HÎÎ_¿fiÌ Á_A›Î±˘ ‹ÎÀı Ë÷Î. (fiÌ«ıfi˘ ¿˘Ã˘.) fi‰Á˘ ’»Ì 1,000 ±fiı 2,000 ±ı‹ ÁËjÎfiÎ √HÎÎ_¿ ‹ÎÀı ±fiø‹ı Alpha/A ÷ı‹… Beta/B ‹Ò‚ÎZÎfl˘ ±Î√‚ Œ@÷ ±ı’˘VÀˇ˘ŒÌfi_ Ï«é (”A ±fiı ”B) ‹Ò¿Ì ÿı‰Î÷_ Ë÷_. √HÎ÷flÌ ±ı flÌ÷ı 10,000 Á‘Ì ·_⁄ΛΠ⁄Îÿ ±À¿Ì …÷Ì Ë÷Ì. ÿÁ ËΩflfi˘ ±ı »ıS·˘ ±Î_¿Õ˘ Ï‹Ïfl±Õ/Myriad/M ¿Ëı‰Î÷˘ Ë÷˘. ±Î‹ √_Ω‰fl ±Î_¿ÕÎfiÌ √HÎ÷flÌ‹Î_ ’˛Î«Ìfi fl˘‹fi˘ M = 1,000 fiÎ ÏŒ√flı ±À¿Ì …÷Î Ë÷Î, ÷˘ ÷ı‹fiÎ ¿fl÷Î_ ÁËı… ωÂıÊ ⁄˙Ï©¿ ’˛Ï÷¤ÎfiÎ √˛Ì¿ ω¶Îfi˘ ‹ÎÀı M = 10,000 fiÎ ±Î_¿Õı ω«Îfl„@÷fiı ⁄˛ı¿ ·Î√÷Ì Ë÷Ì. ÿÁ ËΩfl◊Ì ‰‘ ‹˘ÀÌ Á_A›Î ˢ› ±ı √˛Ì¿˘ ‹ÎÀı ¿S’fiÎ ⁄ËÎflfiÌ ‰Î÷ Ë÷Ì. Ë¿Ì¿÷ı ’˛Î«Ìfi √˛ÌÁfiÎ ’Λ◊Î√˘flÁ ±fiı ◊ıSÁ …ı‰Î ⁄Îˢ √ÏHÎ÷ÂÎjÎ̱˘ ±ı‹ ‹Îfi÷Î ¿ı ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ flı÷ÌfiÎ …ıÀ·Î ¿H΢ Á‹Î‰Ì ¿Λ ÷ıfiÌ Á_A›Î ¿fl÷Î_ ‰‘ ‹˘À˘ ±Î_¿Õ˘ Á_¤‰ı fiÏË. ≥. Á. ’Ò ‰ ı ˝ 287 fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ÏÁflÎ@›ÒÁ‹Î_ …L‹ı·Î ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiı (Á΋ıfiÎ ’Îfiı ⁄÷Ήı·_ ⁄Ή·_) flı÷ÌfiÎ ¿H΢ ‹ÎÀı 10,000 fiÌ ‹Î‹Ò·Ì Á_A›Î …«Ì fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ºU› ⁄˛õÎ_Õ ¬ÎVÁ_ ‹˘À<_ ÿı¬Î÷_ Ë÷_. Á_›fiÎ ·˘Ï…¿· Á‹Î‘Îfi ‹ÎÀı ÷ı ⁄˛õÎ_Õfiı Á_’ÒHν flÌ÷ı (’HÎ ¿ÎS’Ïfi¿ flÌ÷ı) ¤flÌ ÿı÷Î flı÷ÌfiÎ ¿H΢fiÌ Á_A›Î ±_ÿÎ…‰Î ⁄ıÃ˘. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı F›Îflı ¤Îfl÷‰Ê˝fiÌ ⁄ËÎfl ωÿıÂÌ √ÏHÎ÷ÂÎjÎÌ ÁΫı … ±ÎÁ‹ÎfiÌ ¿ËÌ Â¿Î› ÷ı‰Î ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı ⁄Î◊ ¤ÌÕ‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿›˘˝. ±_ÿÎ…ı ¿ıÀ·Î flı÷Ì¿H΢ ÷‹Î‹ ⁄˛õÎ_Õfiı ¤fl«¿ ¿flÌ Â¿ı ÷ıfi˘ ¿›ÎÁ ‹ı‚‰‰Î ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{ı ’˛◊‹ ÷˘ ⁄˛õÎ_Õfi_ ¿ÿ ΩHΉ_ ±Î‰U›¿ Ë÷_. Ω÷ı ¿ÿ ‹Î’‰Îfi_ ÷ıHÎı ‹Î_ÕÌ ‰ÎY›_, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ¬√˘‚ÂÎjÎÌ fi Ë÷˘. ’˛Î«Ìfi √˛Ì¿˘ I›Îflı M≤J‰Ìfiı ⁄˛õÎ_Õfi_ ¿ıLƒ Á‹…÷Î ±fiı ⁄˛õÎ_Õ ’˘÷ı «˘÷flŒ M≤J‰Ìfiı ±Î‰flÌ ·ı÷˘ ÷ÎflÎ…ÏÕ÷
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
(±ıÀ·ı ¿ı flÌ÷Áfl ÷ÎflÎ ¬Ò _ ’ Ήı · ˘) √˘‚˘ ˢ‰Îfi _ ‹Îfi÷Î, ‹ÎÀı ⁄˛õÎ_Õfi_ ¿ÿ ΩHΉΠ÷˘ √˘‚Î Á‘Ìfi_ ±_ ÷ fl … ‹Î’‰Îfi_ flËı÷_ Ë÷_. ±ıÏflVÀοÛÁ fi΋fiÎ ±ı … ±flÁÎfiÎ √˛Ì¿
¬√˘‚ÂÎjÎ̱ı 1010 VÀıÏÕ±Îfi_ ±_ÿÎF›_ Ë÷_. (√˛Ì¿ T›Î¿flHÎ ‹⁄… data fi_ ±ı¿‰«fi …ı‹ datum ◊Λ ÷ı‹ stadia fi_ ±ı¿‰«fi stadium »ı. 1 VÀıÏÕ›‹ = 606 ŒÌÀ 6 ∫« ±◊‰Î ÷˘ 188 ‹ÌÀfl.) M≤J‰Ì◊Ì ⁄˛õÎ_ÕfiÎ √˘‚Îfi˘ ŒÎÁ·˘ ±ı flÌ÷ı 1.6 É 10 9 Ï¿·˘‹ÌÀfl ±◊ν ÷ ˚ 1,60,00,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl Ë÷˘. ±Î ÏŒ√fl V‰Ì¿Î›Î˝ ’»Ì ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{ı flı÷Ìfi˘ ÁflıflΠ¿HÎ ‹Î’Ìfiı «¿Îÿ˘ ±ÎM›˘ ¿ı M≤J‰Ì Œfl÷ı ±Î‰ı·Î ⁄˛õÎ_ÕfiΠωflÎÀ √˘‚Îfiı ÃÎ_Á˘ÃÎ_Á ¤flÌ ÿı‰Î ‹ÎÀı flı÷ÌfiÎ 1051 ¿H΢ Ωı≥±ı ! ›Îfiı 1 ’λ‚ 51 ÂÒL› ! ±·⁄kÎ, ÂÒL› ±ıÀ·ı Â_ ÷ı ≥. Á. ’Ò‰ı˝ 3∞ ÁÿÌfiÎ ⁄‘Î ›fl˘Ï’›fi˘fiÌ …ı‹ ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiı ’HÎ ¬⁄fl fi Ë÷Ì, ‹ÎÀı …‰Î⁄ ÷ıHÎı M/Myriad fiÎ √HÎÎ_¿‹Î_ ÷ÎflT›˘ Ë÷˘. ±ı¿ M ⁄flÎ⁄fl ÿÁ ËΩfl A/Alpha ◊Λ, ’fl_÷ ·¬÷Ì ‰¬÷ı ÷ı‹Î_ ’HÎ ÂÒL› fiÏË. …‰Î⁄ Â_ ÁΫ˘ Ë÷˘ ? √˛ÌÁfiÎ ’˛Î«Ìfi ¬√˘‚ωt˘fiı ºU› ⁄˛õÎ_Õfi˘ √˘‚˘ M≤J‰Ì-À<-M·À˘ Á‘Ìfi˘ …HÎΛ˘ ˢ› ÷˘ …‰Î⁄fiı d· ‹Î¿Û˚Á ±Î’‰Î ’Õı, ¿ı‹ ¿ı ±ı √˘‚Îfiı ¤flÌ ÿı‰Î ‹ÎÀı (±Î…ı Á’fl¿QM›ÒÀflı ¿flı·Ì √HÎ÷flÌ ‹…⁄) ¬flı¬fl 31
vfafh 5fkl xf]+ M
flı÷ÌfiÎ 1051 ¿H΢ Ωı≥±ı. ±˘√HÎÌÁ-‰ÌÁfiÎ ÷ŒÎ‰÷fiı ‹ÎŒ ¿fl˘ ÷˘ ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{ı ·√¤√ Á«˘À ÏŒ√fl ÷ÎflT›˘ Ë÷˘. ’fl_÷ ⁄Ì∞ ÷flŒ ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{ı Ωı M≤J‰Ì-À<-⁄˛õÎ_ÕfiÎ √˘‚οÎfl ±Î‰flHÎfi_ 1,60,00,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfi_ ±_÷fl fi…fl Á΋ı flάÌfiı ÏËÁÎ⁄ √H›˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfiÎ fiT‰Îb_ ‹Î¿Û˚Á ¿Î’Ì fiά‰Î Ωı≥±ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ±_÷flfi˘ ÂÏfifiÎ √˛Ë ’»Ì ÷fl÷ »ıÕ˘ ±Î‰Ì …÷˘ Ë÷˘. À>_¿‹Î_, ⁄˛õÎ_Õ M·À˘ Á‘ÌfiÌ flıL… ¿fl÷Î_ CÎb_ fiÎfi_ ÁÎÏ⁄÷ ◊÷_ Ë÷_, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ √˘‚Îfiı »·˘»· ¿flÌ ÿı‰Î ‹ÎÀı flı÷ÌfiÎ 1051 ¿fl÷Î_ ÷˘ @›Î_› ±˘»Î ¿H΢ Ωı ≥ ±ı . ±Î‹ »÷Î_ ÂÒ L › ‰√flfiÎ › fl ˘’‹Î_ ‰Á÷Î ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiı ¿o≥ fiÏË ÷˘ ±ı ‰Î÷ı Ï⁄flÿΉ‰˘ ’Õı ¿ı √_Ω‰fl ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı Ïÿ‹Î√Ì ¿<V÷ÌÿΉ ¬ıS›˘. ±ı ‰Î÷ …\ÿÌ »ı ¿ı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ⁄Ήfi ±_¿˘ Á‘Ì ’◊flΛ ÷ı‰˘ ±Î_¿Õ˘ √H›Î
’»Ì ÷ıfiı ¿›Î fi΋ı ±˘‚¬‰˘ ÷ı ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiı ¬⁄fl fi Ë÷Ì. “±⁄… ’»Ì Â_ ?” ±ı ’˛ffi ÷˘ ÃÌ¿, “Ï‹Ïfl±Õ (ÿÁ ËΩfl) ’»Ì Â_ ?” ÷ıfi˘› …‰Î⁄ ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{ ’ÎÁı fi Ë÷˘. ±Î ÷flŒ ¤Îfl÷‹Î_ ÷ı Á‹›ı ÂÌ „V◊Ï÷ Ë÷Ì ? ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiÌ … ‹Î≥LÕ √ı‹ ΩıÕı ÁÎQ› ‘flΉ÷˘, »÷Î_ ÷ıfiÎ ’˘HÎÎ hÎHÎÁ˘ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_fi˘ Ï¿VÁ˘ ›Îÿ ¿fḻı, …ı “··Ì÷ωV÷Îfl ÁÒhΔ (±_√˛ı∞‹Î_ ¿Ë˘ ÷˘ “Development of Games”) fi΋fiÎ √˛_◊ı fi˘ÓK›˘ Ë÷˘. ÂÎ@›flÎ…fiÎ ¿<_‰fl √˙÷‹ ⁄© ≥.Á. ’Ò‰ı˝ 6ßÌ ÁÿÌfiÎ ’˛¬fl √ÏHÎ÷ÂÎjÎÌ ±…\˝fifiÌ √v¿<‚‹Î_ ¤HÎ÷Î Ë÷Î. ±ı¿ ‰Îfl √˙÷‹fiÌ ‹˙Ϭ¿ ’flÌZÎÎ ‰¬÷ı ⁄‘Î ’˛ffi˘fiÎ Á«˘À µkÎfl˘ ‹Y›Î ’»Ì √v ±…\˝fiı …flÎ ±CÎfl˘ Á‰Î· ¿›˘˝ ±fiı ·ıϬ÷ …‰Î⁄ ‹ÎB›˘ — “±ı¿ ›˘…fifiÎ ±_÷fl‹Î_ Á‚_√ √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì ’fl‹Îb fl…fiÌ Á_A›Î ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ¿ıÀ·Ì ?” gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ √˙÷‹fi˘ …‰Î⁄ ±ı¿oÿflı …^fiÎ ÁÎ◊ı fi‰Î ’HÎ à T›‰ËÎÏfl¿ √HÎ÷flÌ ‹ÎÀı ¿Î‹ ·Î√÷Î ’flΑ˝/ 1017 Á‘ÌfiÎ ±Î_¿ÕÎ ÷˘·‹Î’ ·Î√Ò ’ÎÕÌfiı Ωı÷Î_ ±Î‹ Ë÷˘ — ±Î ¤ÎV¿flΫΛ˝±ı ÷ı‹fiÎ “·Ì·Î‰÷Ì” √˛◊_ ‹Î_ ±˘‚¬ÎT›Î, Á_A›Î ¢‘‰Î ‹Î√÷Πˢ ÷˘ 1 ›˘…fifiı 4 ’fl_÷ ±Î’HÎÎ ⁄ÌΩ ’˛Î«Ìfi √ÏHÎ÷ΫΛ˘˝±ı ÷˘ √_Ω‰fl ¿˘Á‹Î_, 1 ¿˘Áfiı 1,000 arc/‘fi‹Î_, 1 ‘fifiı 4 ±Î_¿ÕÎfi˘ V¿˘fl ±Á_A›/10140 Á‘Ì ’ˢӫÎÕu˘. ±ÎfiÌ ËV÷‹Î_, 1 ËV÷fiı 2 ‹ßÌ/ωÁ„V÷‹Î_ ±ı flÌ÷ı Á΋ı ’Ïç‹Ì …√÷ı ±’fiΉı·˘ Á˙◊Ì ‹˘À˘ ±Î_¿Õ˘ 100 ω¤Î…fi ¿flÌ 1 ±_√ÒÏ· Á‘Ì ’ˢӫ˘ ¿ı …ıfiÌ ¿›˘ ? ±Î_¿ÕÎfi_ fi΋ googol »ı, …ı 10 ÷flÌ¿ı ’ˢ‚Î≥ 28,24,75,249 ’fl‹Îb fl… …ıÀ·Ì ·¬Î› »ı. ±Á_A›fiÌ Â˘‘ ‹ı◊ı‹ıÏÀ¿· ±Î’HÎı I›Î_ ≥. Á. 1100 fiÎ ±flÁ΋Î_ ◊≥, F›Îflı √Ò√˘·fiÎ »ı. ÿflı¿ ’fl‹Îb fl…fi˘ T›ÎÁ 0.000000287 ¢‘¿ ±ıÕ‰ÕÛ ¿˘Vfiflfiı 140 fiı ⁄ÿ·ı 100 ‹ŸÕÎ_‰Î‚˘ ‹Ì·Ì‹ÌÀfl »ı. ±ı¿ ›˘…fi‹Î_ √˘Ã‰ı·Ì ÷ı‹fiÌ ÏŒ√fl »ı¿ 1930 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ÁÒ{u˘. √Ò√˘· ’HÎ Ëfl˘‚‹Î_ ±ı º„WÀ±ı 10,84,70,49,56,16,000 fiÎfiÌÁÒfiÌ Á_A›Î fi◊Ì. Ï⁄√ ⁄ıÓ√ Ï◊±flÌfiÎ ’˛HÎı÷Î (±ı¿ ·Î¬ ±⁄… ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı) ’fl‹Îb fl… F›˘…˝ √΋˘‰fiÎ (…‹H΢ Œ˘À˘) ‹÷ı ÁÎÿÎ ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ÿı¬Ì ¿Λ I›Î_ Á‘ÌfiΠˢ‰Ì Ωı≥±ı. ⁄˛õÎ_Õfiı ¤fl«¿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı flı÷ÌfiÎ 1 √Ò√˘· ¿H΢ Ωı≥±ı. …‰Î⁄ ÁΫ˘ Ë÷˘ ? ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiÎ ¿ıÁ‹Î_ fi˘Ó K ›_ ÷ı‹ ±ËŸ ’HÎ ÷ı Á‰Î·fi_ ⁄Ë ‹Ëk‰ à fl˘Ï…_ÿÎ ∞‰fi‹Î_ ’HÎ CÎHÎÌ ‰¬÷ √_Ω‰fl ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕ‰Îfi_ ◊÷_ ˢ›, »÷Î_ ±Î’HÎfiı ÷ı ‰Î÷fi˘ ±ËıÁÎÁ ◊÷˘ fi◊Ì. wÏ⁄¿fiÌ @›Ò⁄ ÁÎ◊ı ‹√…‹ÎflÌ fi◊Ì. µS·ı¬fiÌ› ⁄Î⁄÷ ±ı »ı ¿ı 2550 ‰Ê˝ ¿flÌ flËı·Î ¿ıÀ·Î ·˘¿˘fiı A›Î· ˢ› ¿ı ÷ı±˘ ’˛I›ı¿ ÿΉı @›Ò⁄fiÎ_ 43,25,20,03, ’Ëı·Î_ ±Î’HÎı I›Î_fiΠω¶Îfi˘ ’fl‹Îbfi_ ¿ÿ 27,44,89,85,68,56,000 ¿˘„Q⁄fiıÂLÁ ’ˆ¿Ì ±ı¿Îÿfiı Á«˘À ‹ÎfiÌ ÷ı ‹…⁄ µ’flÎ_÷ ‰…fi (0.000000614 √˛Î‹ ›Îfiı 6.14 «˘Á·Îfiı CÎÒ‹Î‰Ì flèÎÎ »ı ? ±◊‰Î ÷˘ «ıÁfiÌ √ı‹‹Î_ ’˛◊‹ «Îfl ÿΉ fl‹‰ÎfiÌ É 10-7 g) ±_ÿÎ…‰Î …ıÀ·Ì ⁄˙Ï©¿ Z΋÷Î …\ÿÌ …\ÿÌ flÌ÷˘ 5,00,00,00,00,00,00,000 ›Îfiı ±_I›/5 É 1015 …ıÀ·Ì »ı ? ¿ı‚‰Ì «Ò@›Î Ë÷Î ±ıÀ·_ … fiÏË, ’fl_÷ Õ{fi⁄_‘ ±√fl ÷˘ ÁÒ›˝ E = Mc2 ‰Õı 38,30,00,00,00,00,00,00,00,000 ±ıÀ·ı ¿ı ±_¿˘fiÎ ·Î_⁄Î ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕÌ ΩHÎ÷Î 3.83 É 1020 ‹ı√ΉΘÀ ’Ήfl ±_÷ÏflZ΋Î_ ‰Ëı÷˘ ‹Ò¿ı »ı ? Ë÷Î. ‰¬÷ …÷Î_ ·Î_ ⁄ Î ±Î_ ¿ ÕÎfiı ø‹Â— à ’˛Î«Ìfi ¤Îfl÷ı √_Ω‰fl ±Î_¿ÕÎ fl«Ì ÷ı‹fi_ fi΋¿flHÎ ¿›* ÷ıfiÎ_ ‰Ê˘˝ ’»Ì ·_⁄Ή÷Î flËÌ ÷ı±˘ ±Á_A›/incalculable Á‘Ì 140 ∫B·ıLÕı 106/ÿÁ ·Î¬fiÌ Á_A›Î ‹ÎÀı ≥. Á. 1370 ‹Î_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ million ’ˢÓE›Î, …ıfi_ ‹ÒS› Ë¿Ì¿÷ı 10 (1 ’λ‚ ÂOÿ ±’fiÎT›˘. ⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î¿ ÿı¢±ı ÷ıfi_ ±fi¿flHÎ ¿›*, ’HÎ billion ±fiı 140 ÂÒL›˘ «ÕΉ˘ ±ıÀ·_) Ë÷_. ±Î’HÎÌ ««Î˝ trillion fiÌ ⁄Î⁄÷ı ∫B·ıLÕfi_ √ÏHÎ÷ ±‹ıÏfl¿Î ¿fl÷Î_ …\ÿ_ »ı. ∫B·ıLÕ ‹ÎÀı ’Òfl÷˘ ¿ıLƒ‰÷a Á‰Î· ±ı »ı ¿ı 10140 fi˘ ±Î_¿Õ˘ billion ±ıÀ·ı 1 ’λ‚ 12 ‹ŸÕÎ_, F›Îflı ±‹ıÏfl¿Î 1 ’λ‚ 9 ‹ŸÕÎ_ ΩıÕı »ı. Ωı ±Á_A› ¿Ëı‰Î÷˘ ˢ› ÷˘ ⁄οÌfiÎ …ı ÷ı ±‹ıÏfl¿Î 12 ‹ŸÕÎ_ trillion ‹ÎÀı ‰Î’flı »ı, ÷˘ ∫B·ıLÕ‹Î_ trillion ±ıÀ·ı 1 ±Î_¿ÕÎfi_ fi΋ Â_ ? ›Îfiı ¿ı ±⁄… ’»Ì Â_ ? ’λ‚ 18 ‹ŸÕÎ_ ! à ˉı ¤ÎV¿Îfl«Î›˝fiı ’λΠ›Îÿ ¿fḻı. ·ı¬fiÎ
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
33
vfafh 5fkl xf]+ M
±Îfl_¤ı ÷ı‹fi˘ …ı Á_V¿Ú÷ f·˘¿ ÀÎ_@›˘ ÷ıfi˘ ‹÷·⁄ ±ı ◊Λ ¿ı …‹HÎı◊Ì ÕÎ⁄Ì ÷flŒ Ωı÷Î_ ÿflı¿ ±_¿fi_ V◊Îfi ±ı¿‹/∞∑§, ÿ¿/Œ‡Ê, Á˘/‡ÊÃ, ËΩfl/‚„Ud, ÿÁ ËΩfl/•ÿÈÃ, ·Î¬/‹ˇÊ, ÿÁ ·Î¬/¬˝ÿÃÈ , ¿fl˘Õ/ ∑§ÙÁ≈U ±ı flÌ÷ı ø‹Â— √HÎ÷Î flˢ, ±ıÀ·ı I›Îfl ’»Ì ÿÁ ¿fl˘Õ/•’ȸŒ, ±⁄…/•é¡, ÿÁ ±⁄…/ πfl¸, Á˘ ±⁄…/ÁŸπfl¸, ËΩfl ±⁄…/◊„Uʬk, ÿÁ ËΩfl ±⁄…/‡Ê¢∑ȧ, ·Î¬ ±⁄…/¡‹Áœ, ÿÁ ·Î¬ ±⁄…/•¢àÿ, ¿fl˘Õ ±⁄…/◊äÿ ±fiı ÿÁ ¿fl˘Õ ±⁄…/¬⁄UÊœ¸ ±ı‹ ÿÁ-ÿÁfiÎ √HÎÎ_¿‹Î_ ±Î‰ı »ı. (…\±˘, ⁄Î…\fi˘ ¿˘Ã˘.) f·˘¿fiÌ ±_Ï÷‹ ·ÌÀÌfi˘ ±◊˝ »ı — ÿflı¿ ±_¿fi_ V◊Îfi‹ÒS› ±◊ν÷˚ place value ÿÂν ‰ ÷Ì ±Î‰Ì ÿÂÎ_  ’©Ï÷ ±Î’HÎÎ ’˛Î«Ìfi¿Î‚fiΠω¶Îfi˘±ı √HÎ÷flÌfiı ‰Ëı‰Îv flÌ÷ı Áfl‚ ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı fl«Ì »ı. ±Î ·Î_⁄_ ‰Hνfi ¤ÎV¿flΫΛ˝±ı ÷ı‹fiÎ ±‹fl √˛_◊ “·Ì·Î‰÷Ì”‹Î_ ÷ıfiÎ f·˘¿ fi_. 12 fiÌ Œ@÷ «Îfl ·ÌÀÌ‹Î_ ±Î’Ì ÿÌ‘ _ . ·Ì·Î‰÷Ì fi΋ ¤ÎV¿flΫΛ˝fiÌ ·ÎÕ¿Ì ÿÌ¿flÌfi_ Ë÷_, …ı ‹_√‚Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ ·Bfi ωÂı ¤ÎV¿flΫΛ˝fiı Ëo‹ıÂÎ_ ÏŒ¿fl flËı÷Ì Ë÷Ì ±fiı ÷ıfiÎ ’˛I›ı ’ZÎ’Î÷ ’HÎ flËı÷˘ Ë÷˘. √˛_◊fiı ±ıÀ·ı … ÷ı‹HÎı ÿÌ¿flÌfiÎ fi΋ı ±˘‚¬ÎT›˘ Ë÷˘. Ë¿Ì¿÷‹Î_ “·Ì·Î‰÷Ì” ’ıÀÎ√˛_◊ Ë÷˘. “ÏÁ©Î_÷ÏÂfl˘‹HÎÌ” fi΋fiÎ ‹A› √˛_◊fi˘ ÷ı ’˛◊‹ ¤Î√ Ë÷˘, »÷Î_ ‹ÎÏË÷ÌfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±ıÀ·˘ ÁQ≤© ±fiı fl…^±Î÷‹Î_ ±ıÀ·˘ ÁÎÏË„I›¿ ¿ı ÿflı¿ √v¿<‚‹Î_ ÷ı √ÏHÎ÷fiÌ √Ì÷Î ÷flÌ¿ı ±Îÿfl ’ÎQ›˘. ±⁄… ’»ÌfiÌ Á_A›Î±˘ ‹ÎÀı ¤ÎV¿flΫΛ˝±ı ›˘…ı·Î ÂOÿ˘ ’HÎ Á‰˝‹ÎL› ⁄L›Î. CÎHÎÎ ÂOÿ˘ ’˛Î«Ìfi ¤Îfl÷‹Î_ @›ÎflfiÎ ’˛«Ï·÷ Ë÷Î, ±ıÀ·ı ¤ÎV¿flΫΛ˝fiÎ ËV÷ı ÷ı‹fiı ‹ÎhÎ ±fi‹˘ÿfi ‹Y›_ Ë÷_. ¿≥ Á_A›Îfiı …ı ÷ı ÂOÿ @›Îflı ±fiı ÂÎ ‹ÎÀı ±ıfiΛ÷ ¿flΛ˘ ±ı ÷˘ ±Î…ı ¿Ëı‰_ ‹U¿ı·, »÷Î_ ¿ıÀ·Î¿ ÂOÿ˘ ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ±◊˝’ÒHν Ë÷Î. ±ı¿oÿflı ωflÎÀ÷ÎfiÎ ÁÒ«¿ Ë÷Î. ⁄ı-hÎHÎ ºWÀÎ_÷˘ Ωı≥±ı. ¿<⁄ıflfiÎ fi‰ ¤_ÕÎfl˘‹Î_ ¬‰˝fi˘ ±fiı ‹ËÎ’•fi˘ Á‹Î‰ı ◊÷˘ Ë÷˘. (’˘ÏÁ⁄· »ı ¿ı Á_V¿Ú÷ ¤ÎÊÎ ‹…⁄ “¬‰˝ fiÌ«ıfi_” ±ı‹ ÁÒ«‰‰Î √˛_◊¿Îfl˘±ı µ’Á√˝ “Ïfi” ‰Õı Ïfi¬‰˝ ÂOÿ flE›˘.) …·Ï‘ ±ıÀ·ı Á‹ƒ, ‹ÎÀı ÂOÿ ±ı¿ ·Î¬ ±⁄…fiÌ ‹Î÷⁄fl Á_A›Îfiı ±fiw’ Ë÷˘. ±_I›fi˘ ‹÷·⁄ »ı ±_Ï÷‹ ¿ı «fl‹ÁÌ‹Îfi_, …ıfiÎ ’»Ì ‹K›fiÌ Á_A›Î ‰ÀÎT›Î ’»Ì ’flΑ˝fiÎ ÁÌ‹ÎÏ«éı T›‰ËÎÏfl¿ √HÎ÷fḻ˘ ’Òfl÷Ì Á_A›ÎfiÌ ›ÎÿÌ ’ÒflÌ ◊÷Ì Ë÷Ì--±fiı »÷Î_ ±’ÒHν flËı÷Ì Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı ›ÎÿÌfiÌ ’flÎ ±ıÀ·ı ¿ı ’ı·Ì ÷flŒ/beyond ±‘˝/other half 34
›ÎÿÌ Ë∞ ⁄Î¿Ì flËı÷Ì Ë÷Ì. ±·⁄kÎ, fl˘Ï…_ÿÎ T›‰ËÎfl‹Î_ ÿÁ ¿fl˘Õ ±⁄… (’flΑ˝) ¿fl÷Î_ ‰‘ ‹˘ÀÎ ±Î_¿ÕÎ ¬ÎÁ µ’›˘√Ì fi Ë÷Î, ‹ÎÀı ¤ÎV¿flΫΛı˝ “·Ì·Î‰÷Ì”‹Î_ ÷ı‹fi˘ µS·ı¬ ’HÎ ¿›˘˝ fiÏË. ±Î √_Ω‰fl ±Î_¿ÕÎfi˘ ’Ïfl«› ‹ËΉÌfl«Î›˝ …ı‰Î ¤Îfl÷fiÎ ⁄ÌΩ √ÏHÎ÷ΫΛ˘˝±ı ¿flÎT›˘ ±fiı 10140/±Á_A› Á‘Ì fi΋˘ ÿflı¿ı ’˘÷’˘÷ÎfiÌ flÌ÷ı ’Á_ÿ ¿›Î˝, ¿ı‹ ¿ı Á‹Îfi ·ı⁄· Ïfi‘νÏfl÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ‰E«ı ¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı Á_’¿Û fi Ë÷˘. ±Î‹ 1023 fiÎ ±Î_¿ÕÎfiı ‹ËΉÌfl«Î›˝±ı ÷ı‹fiÎ “√ÏHÎ÷ÁÎflÁ_√˛Ë”‹Î_ ‹ËÎZ΢¤ (…⁄fl…V÷ µ»‚ÎÀ) fi΋ ±ÎM›_, ÷˘ ⁄˘Ï‘ÁI‰fiÎ “··Ì÷ωV÷Îfl ÁÒhΔ‹Î_ ÷ıfi_ fi΋ ⁄Ë·Î (¿ÚÏh΋ fiZÎhÎ) Ë÷_. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı ±Î‰Î_ ⁄‘Î_ fi΋˘ ¿ÿÌ T›‰ËÎv fi ⁄L›Î_. ÁΑÎflHÎ ’˛Ωfiı Õ{fi⁄_‘ ±_¿˘fiÌ Á_A›Î ΩıÕı ÏfiV⁄÷ ’HÎ fi Ë÷Ì. ±·⁄kÎ, √ÏHÎ÷ΫΛ˘˝fiı ‹fi ±Á_A› Á‘ÌfiÎ ⁄‘Î ±Î_¿ÕÎ Ïÿ‹Î√Ì ¿Áfl÷ ‹ÎÀı ÕQ⁄ıSÁ Ë÷Î ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ±√ε √˙÷‹ ±fiı ÷ı‹fiÎ √ÏHÎ÷√v ±…\˝fifiÎ ºWÀÎ_÷‹Î_ Ωı›_ ÷ı‹ ≥. Á. ’Ò‰ı˝ 3∞ ÁÿÌ◊Ì ≥. Á. 12 ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±flÁÎ ÿflQ›Îfi ±Î’HÎı I›Î_ ⁄˛õ√M÷ …ı‰Î √ÏHÎ÷ωt˘±ı ±fiı¿ ‹ı◊ı‹ıÏÀ¿· ¿˘›ÕÎ flE›Î Ë÷Î. Ë‹·Î¬˘fl ‹˘√·˘fiÎ ±Î√‹fi ’»Ì ±ı ÿ·˝¤ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vfafh 5fkl xf]+ M
ÁÎÏËI›‹Î_fi_ CÎb_ ¬w_ Á«‰Î›_ fiÏË, ’fl_÷ 1882 fiÌ ‹Î_ ±Îà ’HÎ fiÏË, ’fl_÷ ‹ÎhÎ ⁄ı flŸ√ ˢ› ÷˘ ¬Ò_ÀÎ B fiı ±ÎÁ’ÎÁ ÷ı ’ˆ¿ÌfiÌ ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î›ı·Ì …ı ÷I’fl÷˘ ‰Î’flÌ ÷ı‹fiı ¬Ò_ÀÎ C ‹Î_ ÀˇÎLÁŒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿ıÀ·Î ÿΉ …wflÌ ⁄fiı ? 1B, 2C ±fiı 1C ±ı‹ Œ@÷ hÎHÎ ÿΉ ’{· ±‹ıÏfl¿Î ’Ë˘Ó«Ì I›Î_fiÎ ·˘¿˘fiı CÎı·_ ·√ÎÕu_ ÷ıfiÌ ±Î»Ì {·¿ Ωı≥±ı. 8fjfz vff<o a?Af O effztflif 5fH,fgfl vfdf[Lzsgf vffjfULtf ¬ı·‰Î Ωı≥±ı. ⁄ıfiÌ …B›Î±ı hÎHÎ ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎ fi΋ flŸ√ ‰Î’fl˘ ÷˘ 1B, 2C, 1C, 3B, 1A, ⁄ı¿ ±‹ıÏfl¿fi˘±ı ¢K›_ 2B ±fiı 1B ±ı‹ ÁÎ÷ ÿΉ fl‹÷fiı Ë÷_, »÷Î_ ⁄˛õÎ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ @›Î_› ±À’ÀÌ ⁄fiÎ‰Ì ÿı. hÎHÎfiı ⁄ÿ·ı Á_⁄_‘ ±ı ‰Î÷ı ¬fl˘ ¿ı «Îfl flŸ√ ‰Î’fl˘ ÷˘ 15 ÿΉ ¬ı·‰Î ’{·fi˘ …‰Î⁄ ¢‘‰Î‹Î_ flèÎÎ. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‰ı«Î÷˘ ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎfiÎ 1 ‰Ê˝ (‹Îfi‰‰Ê˝ ⁄˛õÎ Ωı ¿ı «Îflfiı ⁄ÿ·ı ±Îà flŸ√fi˘ Ë÷˘, ±ıÀ·ı 225 V◊ÎfiÎL÷fl ωfiÎ ±fi Á Îfl 3,11,04,00, ’{·fi_ Á˘S›Âfi ±Î‰÷_ fi Ë÷_. ±Î 00,000 ‰Ê˝ ) ¿ı ÷ı fi Î √HÎ÷flÌ ⁄÷Ήı »ı ¿ı flŸ√fiÌ Á_A›Î‹Î_ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ Á‹› ◊÷˘ fi∞‰˘ ‰‘Îfl˘ ÿΉfiÌ Á_A›Îfiı ·Î√Ì …÷˘ Ë÷˘. ’{·fiÎ_ ±fiı¿√HÎÌ ‰‘ÎflÌ ÿı÷˘ Ë÷˘. ÀΉfl ÁΑfi˘‹Î_ ∂¤Ì ·Î¿ÕÌ ±Î˜Œ ⁄˛õÎ 64 flŸ√fi˘ ˢ› ÷˘ ? …ı‰Î hÎHÎ ¬Ò_ÀÎ Ë÷Î ÷ı‹… --÷˘ «˘yÁ ±fiı Á«˘À ø‹‹Î_ 64 flŸ√fiÎ V◊ÎfiÎL÷fl ±ı¿⁄Ì∞ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ ÁÎ≥{fiÌ 64 flŸ√ Ë÷Ì. Á˙◊Ì fiÎfiÌ ‹ÎÀı 1,84,46,74,40,73,70,95,51,615 ÿΉ ¬ı·‰Î Ωı≥±ı! flŸ√ Á˙◊Ì µ’fl flËı ±fiı Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ flŸ√ Á˙◊Ì fiÌ«ı flËı ±ı flÌ÷ı ’˛◊‹ ¬Ò_ÀÎ A ‹Î_ ¤flΉı·Ì flŸ√fiı hÎÌΩ ¬Ò_ÀÎ C ‹Î_ ±fiı ⁄‘Î ÿΉ ¬ı·Ì flËı÷Î_ Á‹› ¿ıÀ·˘ ·Î√ı? Á’ÎÀ˘ ⁄˘·Î‰Ìfiı Áı¿LÕfiÌ 1 flŸ√fiı ¬ÁıÕÌ ÷ıfiÎ ›˘B› V◊Îfiı ‹Ò¿÷Î ÀˇÎLÁŒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ÷ı‹fiı ±ı … flÌ÷ı √˘Ã‰‰Î‹Î_ flˢ ÷˘ ’HÎ 600 ±⁄… ‰Ê˝ ·Î√ı ! ’˛I›ı¿ ÿΉ 1 fiı ⁄ÿ·ı Á‹› ¿ıÀ·˘ ·Î√ı ? …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ flŸ√fi_ ¿ıÀ·Ì ‰¬÷ 2 Áı¿LÕ ¬ı·˘ ÷˘ 1,200 ±⁄… ‰Wν ±fiı 5 Áı¿LÕı fl‹˘ V◊ÎfiÎL÷fl ¿fl‰Îfi_ …wflÌ ⁄fiı ? À>_¿‹Î_, V◊ÎfiÎL÷fl ‹ÎÀı ÷˘ 3,000 ±⁄… ‰Wν ! ±Î …_√Ì fl¿‹˘fiı ’˛Î«Ìfi ¤Îfl÷fiÎ ¬ı·‰Î ’Õ÷Î ÿΉfi˘ √_Ω‰fl ±Î_¿Õ˘ ¿›˘ ? µ¿ı· ¢‘÷Ì √ÏHÎ÷ΫΛ˘˝ ± ı ¿ı ‘‹Î˝ « Λ˘˝ ± ı ⁄˛ õ Î_ Õ fiÎ Á‹› ‹ÎÀı ‰¬÷ı ±ÎÀ·Ì Âfl÷˘fi_ ’ηfi ◊‰_ Ωı≥±ı — (1) ±ı¿ ÿΉı ±’fiΉı·Î ›√ fi΋fiÎ ±ı¿‹ ΩıÕı Áfl¬Î‰˘ ÷˘ Á÷›√fiÎ_ ‹ÎhÎ ±ı¿ flŸ√ ¬ÁıÕÌ Â¿Î›, ‰‘ fiÏË; (2) ¿˘≥ ‹˘ÀÌ 17,28,000 ‹Îfi‰‰W΢˝, hÎı÷Λ√fiÎ_ 12,96,000 ‰W΢˝, flŸ√fiı ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ fiÎfiÌ flŸ√ ’fl √˘Ã‰‰ÎfiÌ »^À fiÏË ±fiı ¶Î’fl›√fiÎ_ 8,64,000 ±fiı ¿Ï‚›√fiÎ_ 4,32,000 ‰W΢˝ (3) flŸ√fiı ¬Ò_ÀÎ C ‹Î_ ÀˇÎLÁŒfl ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ¬Ò_ÀÎ B fiı ‹‚Ìfiı ‹ËÎ’ fl Î ¿Ëı ‰ Î÷Î ±ı ¿ ‹fi˘ Áfl‰Î‚˘ Œ@÷ ¿Î‹«·Îµ ‘˘flHÎı ‰Î’flÌ Â¿Î› ¬fl˘, ’fl_÷ ±ı‹ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı 43,20,000 ‰W΢˝fi˘ ◊Λ »ı ! ±ı¿ ËΩfl ‹ËΛ√ ⁄flÎ⁄fl ’HÎ µ’›˝@÷ ⁄ı Âfl÷˘ ’ˆ¿Ì ±ı¿ı›fi˘ ¤_√ fi ◊‰˘ Ωı≥±ı. 4,32,00,00,000 ‰W΢˝fi˘ 1 ¿S’ ⁄fiı. ‰ÌÁ ¿S’fi˘ ±Î ’{· ÏËLÿÂÎjÎ ’˛‹ÎHÎı …flÎ ÏŒ·˘Á˘ÏŒ¿· Ë÷Ì. 86,40,00,00,000 ‹Îfi‰‰W΢˝ ·Î_⁄˘ ⁄˛õÎfi˘ ‹ËοS’ «˘ÓÁà flŸ√ √˘Ã‰ı·˘ ‹ÎhÎ ’Ëı·˘ ¬Ò_À˘ A ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎ ◊Λ »ı--±fiı »÷Î_ ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎfi˘ ’˛I›ı¿ ÿΉ ±¿ı¿ ¿Ëı‰Î÷˘ Ë÷˘. ⁄˛õÎ ±ıÀ·ı Á…˝¿, F›Îflı ωWbfiı ’˙flÎÏHο Áı¿LÕfiÌ ±ı¿ÿ‹ ÷ı… V’ÌÕı ¬ı·˘ ÷˘ ’HÎ ±ı fl‹÷ ÁÎ÷ ‘‹˝√˛_◊˘±ı ’η¿ ¿èÎÎ Ë÷Î. flŸ√fiı ÷I’fl÷Ì ÁΫ‰÷˘ ⁄ÌΩı ‹ËοS’ …ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì «Î·ı ! ¬Ò_À˘ B ΩHÎı ¿ı flŸ√ ‹ÎÀı ’η¿ Ë÷˘. ω∞fiı ‘‹˝√˛_◊˘±ı ‰ÎflÎHÎÁÌfiÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ ‰W΢˝◊Ì ‘Î÷fiÌ flŸ√ ±fiı ¬ÒÒ_ÀÎ ÷flÌ¿ı ⁄˛õÎ_ÕfiÎ Á_ËÎfl¿ √H›Î Ë÷Î. ’{·‹Î_ hÎÌΩ ¬Ò_ÀÎ C fi_ …‚‰Î›ı·Î ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎfi˘ ¿˘›Õ˘ ⁄÷Ήı »ı ¿ı ’Ïç‹Ì ’˛Ï÷ÏfiÏ‘I‰ ÷ı±˘ ¿flı, ‹ÎÀı ⁄‘Ì flŸ√ ±ı ¬Ò_À΋Î_ √˘Ã‰Î› …√÷fiı ÂÒL›fi˘ ’HÎ F›Îflı ’Ïfl«› fiˢ÷˘ I›Îflı ¤Îfl÷fiÎ ±ıÀ·ı ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ±_÷fi˘ Á‹› ’Î@›˘ Á‹∞ ·˘ ! ω¶Îfi˘ ÁıÓ¿Õ˘ ±_¿˘fiÎ √_Ω‰fl ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı ⁄Ë ÁË… flÌ÷ı ±Î Á‹› ¿ıÀ·Î ‰Ê˝fi˘ ? ÿΉfiÌ Á_A›ÎfiÎ ±Î‘Îflı … ¿Î‹ ’ÎÕÌ ΩHÎ÷Î Ë÷Î. ±ŒÁ˘Á ¿ı ’flÿıÂÌ Ë‹·Î¬˘fl˘fiÎ Á‹›fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷Îfl‰Ì ¿Λ, ’fl_÷ ±‹ıÏfl¿fi ’{·±Îø‹HÎ ±fiı I›Îfl ’»Ì Ï⁄fiÁÎ_ ’ ˛ ÿ ÎÏ›¿÷ÎfiÎ fi΋ı ¢¬Ìfi˘‹Î_ ±ıÀ·Ì ‘Ìfl… fi ˢ› ÷ı V‰Î¤Îω¿ Ë÷_. ’ÏflHÎ΋ı «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì flÎ…¿Ì› {Ò_⁄ıÂı ’˛Î«Ìfi √ÏHÎ÷fiÎ ±ı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ⁄Ωw ÀΉfl ±Î˜Œ ⁄˛õÎ ‹Ë΋ҷΠ‰ÎflÁÎfiı ·√¤√ Ï‹ÀÎ‰Ì ÿÌ‘˘.à ’{·‹Î_ 64 fiı ⁄ÿ·ı Œ@÷ 8 flŸ√ Ë÷Ì. ‹Îfi˘ ¿ı ¬Ò_ÀÎ A “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
35
aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf
ÁÎ’ıZΉÎÿfiÎ ÏÁ©Î_÷ ‹ÎÀı A›ÎÏ÷ ’΋ı·Î
5ff[6f[ ;ff[ jfqf[: 5?sfxfdff+
ÕΘ. ±ÎS⁄ÀÛ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÎ ¿ıÁ‹Î_ “Ïfl·ıÏÀωÀÌ = ±Î≥fiVÀÎ≥fi”fi˘ ÏÁy˘ ±ı‰˘ ΩQ›˘ »ı ¿ı ¬√˘‚ÂÎjÎ ÏÁ‰Î› ωiÎÎfifiÎ_ ±L› ZÎıhÎı ±ı ‹ËÎfi ÁΛ„LÀVÀı
vffjftf]+ vff>gf;8f>gfgf]+
¿flı·_ ¬ıÕÎHÎ ±fiı¿ ·˘¿˘ ‹ÎÀı ±Î…ı ’HÎ ±ΩH›_ »ı. ÿÎ.÷. 1928 ‹Î_ ÷ıHÎı ⁄fiΉı·_ (±ı¿ ’HÎ ‹Òω_√ ’ÎÀÛ Ï‰fiÎfi_) flıÏ¡…flıÀfl, …ı ¬ÿ ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ÏÕ{Î≥fi
z[LFhz[8z µfi΂ΠÿflQ›Îfi ÀÌ.‰Ì.fiÌ L›Ò{ «ıfi·˘ ’fl ¿‹Ï½›·
¿›* Ë÷_ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÷ıfiÎ ’ıÀLÀ ±Ï‘¿Îfl˘ Á©Î_ ‹ı‚T›Î Ë÷Î !
covery ¿flÌ; ¿˘≥ ¢‘/invention fi
⁄˛ ı ¿ ‰¬÷ı Ω÷ Ω÷fiÌ ⁄˛ Î LÕfiÎ_ flı Ï ¡…flı À flfiÌ ¿flÌ--±◊ν÷˚ ÷ı ¢‘¿ fi Ë÷˘. ±Î ΩËıfl¬⁄fl˘fi˘ ‹Îfl˘ «Î·÷˘ ˢ› »ı. ±ı¿ flıÏ¡…flıÀfl ±ı‰_ T›Î’¿ »Î’fiı ÿÒfl ¿flÌ ÿı÷Î ÷ı‹… »ı ¿ı …ıfi_ V◊Îfi ΩËıfl¬⁄fl˘fiı ⁄ÿ·ı L›Ò{‹Î_ ˢ‰_ Ωı≥±ı, ±Î≥fiVÀÎ≥fi ’ÎÁı Ï‹¿ıÏfi¿· ‹Î≥LÕ »÷Î_ ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’Ëı·Î_ ·√¤√ 80 ‰Ê˝ …^fiÌ ÏÕ{Î≥fifiÎ ±Î‘Îflı ÷ı ⁄L›_ ’HΠˢ‰Îfi_ ÁÎÏ⁄÷ ¿fl÷Î flıÏ¡…flıÀfl I›Îflı ÷ıfiÌ À>_¿Ì fi˘Ó‘ ’HÎ ⁄Ë ±˘»Î_ Á‹Î«Îfl ‹ÎK›‹˘±ı ·Ì‘Ì. ¡ıL¿·Ì ¿Ë˘ ÷˘ ±_√ı ·˘¿˘fiı ΩHÎ ◊‰Ì Ωı≥±ı. fi˘Ó‘ ·ı‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷Î_ ¿ÎflH΢ Ë÷Î_. ‹A› ¿flÌfiı hÎHÎ Ë÷Î_ — à Á˙◊Ì ±√I›fiÌ ‰Î÷ — à ±Î flıÏ¡…flıÀflfiÌ ÏÕ{Î≥fi …ıHÎı ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ±fiı ÷ıfi_ ’˛◊‹ ‹˘Õı· ’HÎ …ıHÎı ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ⁄fiΉı·Î flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ ⁄fiÎT› _ ±ı T›„@÷fi _ fi΋ Á‹ ¬Î‰Î ’Òfl÷˘ ±ı¿ı› ±ÎS⁄ÀÛ ±Î≥fiVÀÎ≥fi Ë÷_. ‹Òω_√ ’ÎÀÛ fi Ë÷˘. ’˘H΢ Á˘ ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ωz ÷ ‹˘Àfl ±fiı ⁄Îÿ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ Ï‹¿ıÏfi¿· ¿˘Q’˛ ı Á fl fiÏË, ‹ÎÀı ±ı„L…Ïfi±Ïfl_√ ¤HÎ÷Î ±ıLÕÌ Ï’VÀfi …ı‰˘ ⁄οÌfi˘ Õı·Îfi˘±ı ¤·Î›ı·Î flıÏ¡…flıÀflfiı ÿflı ¿ «·÷˘ÏŒfl÷˘ ’λ\_ ‹Ò÷˝ V‰w’ ±ÎM›_ ÷ı ‰Ê˝ ’ÒflΩı ±ı‹Î_ À‚Ì √›˘ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÌ V’ı U ›· Ë÷˘. ±Î≥fiVÀÎ≥fiı Ï◊±flÌ ±Î˜ Œ Ïfl·ı Ï ÀωÀÌfiÌ ÷ıfiÎ ›‰Îfi Ï⁄{fiıÁ Â÷΄Oÿfi_ Ë÷_. ±Î Á’fl‹Î ’ÎÀÛfifl Ï·±˘ Ï{·ÎÕÛfiÎ ±‰Áfl ÏfiÏ‹kÎı ±Î≥fiVÀÎ≥fifi_ ÁË›˘√‹Î_ fl«ı · Ì flıÏ¡…flıÀfl ±ÎÀ·Î ‰¬÷ ’»Ì ÏÕ{Î≥fi ±ı º„WÀ±ı ⁄L›_ ˢ› ±ı ’˛Á_√ Á‹Î«Îfl øÎ_ Ï ÷¿ÎflÌ Ë÷Ì ±fiı √HÎΛ ¿ı fiÏË ? L›Ò { ‹Î_ «‹¿‰Îfiı à Á‰˝ÁΑÎflHÎ »Î’ ±ı »ı ·Î›¿ Ë÷Ì. ¿ı ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ‹ÎhÎ ⁄˛õÎ_Õfi_ ’˛ Ï ÁÏ©◊Ì ‰_ Ï «÷ ±ı L ÕÌ Õı · Îfi˘±ı ⁄fiΉı · _ ¬ıÕÎHÎ ¿›.* ⁄˛õÎ_ÕfiÎ_ V’ıÁÀÎ≥‹ flËÌ …‰Î ’΋ı · Î ±Î≥LVÀÎ≥fifiÎ flı Ï ¡…flı À flfi _ ‰Ï¿Ù √ ‹˘Õı · …ı‰Î_ ’ÎÁÎ_fiÌ ÷ıHÎı ¬˘…/disflıÏ¡…flıÀflfiı ±ËŸ ◊˘Õ˘ 36
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vff>gf;8f>gfgf]+ z[LFhz[8z
CÎH΢ L›Î› ±Î’‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿fḻı. ±Î‹ı› ÷ıfiÌ Á˘Ï·Õ VÀıÀ fl«fiÎ ±fiı ‹Ò‰‹ıLÀ ‰√flfi_ ¿Î›˝ …flÎ Ïÿ·«V’ »ı. 1920 fi˘ ÿÁ¿˘ Ë÷˘. ±ı¿ Á‰Îflı ±Î≥fiVÀÎ≥fiı »Î’΋Î_ ‰Î_E›_ ¿ı flıÏ¡…flıÀfl‹Î_◊Ì {ıflÌ ‰Î›fi_ ·Ì¿ı… ◊÷Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ⁄΂¿˘ ±fiı ÷ı‹fiÎ_ ‹Î÷ÎÏ’÷Î ’HÎ ¨CÎ ÿflQ›Îfi … ‹Ò»Î˝‰V◊΋Î_ ÁflÌ ’ÕÌ »ı‰Àı ‹Î›Î* √›Î_ Ë÷Î_. ±Î≥fiVÀÎ≥fifi_ ‹fi ÿ—¬Ì ◊›_, ’HÎ ÷ıfi_ ‹√… …\ÿΠω«Îflı «Õu_— flıÏ¡…flıÀfl …ı‰_ fl˘…‰’flÎÂfi_ ÁΑfi ±ÎÀ·_ Ωı¬‹Ì ˢ‰_ …wflÌ Ë÷_ ? ¿˘≥ Á·Î‹÷ fl«fiÎ ›˘∞ ¿Λ ¿ı fiÏË ? »Î’΋Î_ «‹¿ı·˘ ⁄fiΉ ’Ëı·Ì‰Îflfi˘ fi Ë÷˘. ±Î Ω÷fiÎ Ï¿VÁÎ ⁄Ë T›Î’¿ Ë÷Î. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‰Êı˝ ÿËÎÕı 100 ¿fl÷Î_ ‰‘fi˘ Q≤I›±Î_¿ fi˘Ó‘Î÷˘ Ë÷˘. flıÏ¡…flıÀflfiı ¿ÎflHÎı ±ıÀ·Ì … ‹˘ÀÌ ¬‰ÎflÌ Ï⁄˛Àfi, …‹˝fiÌ, „V‰I{fl·ıLÕ, ¡ÎLÁ ‰√ıflı ±Î√‚ ’Õ÷Î ›fl˘’Ì ÿı¢‹Î_ ◊÷Ì Ë÷Ì. Ï‹◊Î≥· @·˘flÎ≥Õ, ±ı‹˘Ïfi›Î ¿ı ’»Ì ÁSŒfl ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ±ı hÎHÎ {ıflÌ ‰Î›±˘ ¬·fiΛ¿ ’Òfl‰Îfl ◊÷Î Ë÷Î, ¿ÎflHÎ ¿ı flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ ÂÌ÷¿/coolant ÷flÌ¿ı ÷ı‹Î_fiÎ ±ı¿Îÿ ‰Î›fi˘ µ’›˘√ ¿flÎ÷˘ Ë÷˘. Ï⁄fi{ı fl Ì ±ı ‰ Î CFC / Ï¡±˘fifiÌ Â˘‘ ◊Λ ÷ıfiı Ë∞ ’_ÿflı¿ ‰Ê˝fi˘ Á‹› ⁄Î¿Ì Ë÷˘. flıÏ¡…flıÀflfiÌ ¿Î›˝fl«fiÎ ⁄ÿ·‰Î ωÂı ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ⁄Ï·˝fi ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ‹Î_ ’ÿÎ◊˝Ï‰iÎÎfi ¤HÎ÷Î Ë_√ıÏfl›fi ωzÎ◊a Ï·±˘ Ï{·ÎÕÛ ÁÎ◊ı ««Î˝ ¿flÌ. ⁄Lfiı Ï‹h΢ ˢ‰Î »÷Î_ CÎHÎÌ ¬flÌ ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ÷ı±˘ ±ı¿⁄ÌΩ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ ‹ÎÀÌfiÎ Ë÷Î. ωfi‹˛ ÷ı‹… ÃoÕÌ ’˛¿ÚÏkÎfi˘ ±Î≥fiVÀÎ≥fi 41 ‰Ê˝ fi ˘ Ë÷˘, F›Îflı ÷fl‰Ïfl›Î ±fiı ⁄À¿⁄˘·Î Ï{·ÎÕÛfiÌ ‰› ‹Î_Õ 22 ‰Ê˝ Ë÷Ì. ÁÎ’ıZΉÎÿfiÌ ⁄ı Ï◊±fḻ˘ fl…^ ¿flÌ «Ò¿ı·Î ±Î≥fiVÀÎ≥fifiı ÷‹Î‹ …√÷ ±˘‚¬÷_ Ë÷_, ÷˘ Ï{·ÎÕÛfiÌ ⁄Ï©‹÷Îfi˘ ’Ïfl«› ¿ÿΫ ‹ÎhÎ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiı Ë÷˘. ±Î≥fiVÀÎ≥fi ’˛˘ŒıÁfl Ë÷˘; Ï{·ÎÕÛ Ï‰zÎ◊a Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ ÿ˘V÷Ì Ω‹Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı fi‰Î ‰ˆiÎÎÏfi¿ fiÁ¬Î ·ÕΉ‰Î‹Î_ ⁄ı›fiı Áfl¬Ì Ïÿ·«V’Ì Ë÷Ì. fiÁ¬˘ ÏŒÏ{@Á ›Î ¿ıÏ‹VÀˇÌ ±_√ıfi˘ ˢ› ¿ı Ï‹¿ıÏfi@Áfiı ·√÷˘, ’HÎ „V‰I{fl·ıLÕfiÌ ’ıÀLÀ ±Î˜ÏŒÁ‹Î_ fi‰Ì ¢‘¬˘‚˘fiÌ ±fl∞±˘ ÷’ÎÁ‰Î‹Î_ ‰Ê˘˝ √Ω›Î* ’»Ì fiÁ¬Î±˘ ’fl ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÌ Ë◊˘ÀÌ ⁄ıÁÌ «Ò¿Ì Ë÷Ì. Á·Î‹÷ fl«fiÎ ‘flΉ÷_ flıÏ¡…flıÀfl ⁄fiΉ‰Îfi˘ ω«Îfl Ï·±˘ Ï{·ÎÕÛfiı ’HÎ …E›˘. ¿ÿΫ ±Î¿Ê˝¿ ’HÎ ·ÎB›˘, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiı ’ˆÁÎfiÌ …wfl Ë÷Ì. ’ÎÀÛÀÎ≥‹ fi˘¿flÌ ÷ıfiı {Î{_ ¿‹Î‰Ì ±Î’÷Ì fi Ë÷Ì. Á·Î‹÷ flıÏ¡…flıÀfl ⁄fiÎT›Î ’»Ì ÷ıfiÌ ’ıÀLÀ ‰ı«Î› ÷˘ Ï{·ÎÕÛfiı ÃÌ¿ ÃÌ¿ ’ˆÁÎ ‹‚Ì Â¿ı ÷ı‹ Ë÷Î. ⁄ıµ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
…HÎı ÏŒŒ˚ À Ì-ÏŒŒ˚ À ÌfiÎ ‘˘flHÎı Ï⁄{fiı Á ’ÎÀÛ fi flÏÂ’ ¿flÌ, ’HÎ ±Î≥fiVÀÎ≥fifi˘ ¤·˘ V‰¤Î‰ Ωı÷Î_ fiyÌ ±ı‹ ◊›_ ¿ı Ï{·ÎÕÛfiÌ ±Î‰¿ Ωı CÎÀı ÷˘ ’ıÀLÀfiÎ ‰ı«ÎHÎ ¶ÎflÎ ◊÷Ì ¿‹ÎHÎÌ‹Î_◊Ì Ï{·ÎÕÛ ’Ëı·Î_ ±ı ÷˘ÀÎfiÌ ’flHÎÌ ¿flÌ ·ı. ⁄οÌfiÌ fl¿‹‹Î_ ⁄ı›fi˘ ¤Î√ Áfl¬˘. ±Î Á‹…^ ÷ Ì ’»Ì ‰ˆ i ÎÎÏfi¿ ‹fi˘‹_ ◊ fifi˘ ±Îfl_ ¤ ◊›˘. ±ı ¿ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±Î≥fiVÀÎ≥fi V’WÀ Ë÷˘ ±fiı Ï{·ÎÕÛ ’HÎ ÷ı‹Î_ ÁË‹÷ Ë÷˘ — ‰¬÷˘‰¬÷ ∞‰·ı H Î ⁄fi÷Î flıÏ¡…flıÀfl˘fiÌ Á‹V›Î ‹Ò‚¤Ò÷ flÌ÷ı ÷ı‹fiÎ {ıflÌ ‰Î›fiı ¿ÎflHÎı fi Ë÷Ì. ‰Î›fi˘ «Ò‰Î¿ ◊Λ ±ı ‹A› ’˛˘O·ı‹ Ë÷˘ ±fiı ÷ı ·Ì¿ı… ‹ÎÀı flıÏ¡…flıÀflfiÎ ‹Òω_√ ’ÎÀ˚˝Á …‰Î⁄ÿÎfl Ë÷Î. ÿÎ. ÷. Ï’VÀfifi_ ÿ⁄ÎHÎ fiÎfiÎ ±‹◊Î Ï»ƒ ‰ÎÀı HN3/±ı‹˘Ïfi›Îfiı ⁄ËÎfl ‘¿ı·‰Î ‹Î_Õı. flÎhÎı CÎflfiÎ_ ⁄ÎflÌ-⁄ÎflHÎÎ_ Ωı Ï›΂ ÃoÕÌfiı ·Ì‘ı ⁄_‘ fl¬Î›Î ˢ› ±Î≥fiVÀÎ≥fi ±fiı ÷˘ ˉ΋Î_ ÷ı ‰Î›fi_ ’˛‹ÎHÎ 5,000 parts ÷ıfi˘ Ëo√ıÏfl›fi Ï‹hÎ Ï·±˘ Ï{·ÎÕÛ per million/PPM / ÿÁ ·Î¬ ¤Î√ı 5,000 ¤Î√ ◊Λ ¿ı ÷fl÷ ÏfiƒÎ‘Ìfi CÎfl‰ÎÁ̱˘ ‹Ò Ï »Û ÷ ◊Λ ±fiı ¿ÿΫ ŒflÌ @›Îflı › Ω√‰Îfi˘ ‹˘¿˘ ÷ı‹fiı ‹‚ı fiÏË. ±Î≥fiVÀÎ≥fi ÷ı‹… Ï{·ÎÕÛ ’flV’fl Á_‹÷ ◊›Î ¿ı Á·Î‹÷ flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ ±ı‹˘Ïfi›Î ˢ› ÷ıfi˘ ‰Î_‘˘ fiÏË, ’HÎ “«·÷Î ’Ò fl Ω” fi ˢ‰Î Ωı≥±ı. ’fl_÷ ±Î‰Î ’ÒflΩ ‰√fl flı Ï ¡…flı  fi 37
vff>gf;8f>gfgf]+ z[LFhz[8z
cycle/CÎÀ‹Î‚
ÂÌ flÌ÷ı Â@› ⁄fiı ? flıÏ¡…flıÀflfi˘ ’ΛÎw’ ÏÁ©Î_÷ ±ËŸ ÷ÎΩı ¿fl‰Î …ı‰˘ »ı. ¿˘Q’˛ıÁfl ÷ı‹Î_ ’˛‰ÎËÌ ‰Î›fiı ÿ⁄ÎHÎ ±Î’Ì Á_¿˘«ı, ±ıÀ·ı ÁΛ¿·fiÎ ’Q’‹Î_ ÿ⁄Î÷Ì (÷◊Î ’Q’fiı √fl‹ ¿flÌ ‹Ò¿÷Ì) ˉÎfiÌ …ı‹
÷ı ‰Î› ÷’Ì fiÌ¿‚ı »ı. ÿ⁄ÎHÎfiı ›◊Ή÷˚ flÎ¬Ì ‰Î›fiÌ √fl‹Ìfiı ¢ÊÌ ·ı‰Î› ÷˘ ‰Î› ±Î’˘±Î’ ’˛‰ÎËÌ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ ±ı Ïø›Îfiı Â@› ⁄fiΉ÷ _ ÁΑfi Ω‚ÌÿÎfl ¿LÕıLÁfl »ı, …ı √fl‹ ‰Î›fiÌ µW‹Îfiı flıÏ¡…flıÀflfiÌ ’λ‚ ⁄ËÎfl ŒıÓ¿Ì ÿı »ı. (flıÏ¡…flıÀflfiÎ ’λ·Î ¤Î√‹Î_ ±ıÀ·ı … √fl‹Ì ‰fl÷Λ »ı.) ÂÌ÷¿/coolant ’˛‰ÎËÌ I›Îfl ’»Ì ÁÌ·⁄_‘ ’˘·Ì ÀuÒ⁄ ‰ÎÀı ≥‰ı’˘flıÀfl ¿Ëı‰Î÷Î µ’·Î ¬ÎfiÎ ÷flŒ «Õı »ı. ±Î Ïø›Î‹Î_ ÀuÒ⁄fiÎ ’˘·ÎHÎfiı ·Ì‘ı ÿ⁄ÎHÎ ÁËı…ı CÎÀ‰_ flèÎ_. ±Î◊Ì ’˛‰ÎËÌfi_ V‰w’ ÷∞ ωV÷flHÎ ’΋÷˘ ‰Î› ’ÿÎ◊˝Ï‰iÎÎfifiÎ ÏÁ©Î_÷ ’˛‹ÎHÎı ≥‰ı’˘flıÀfl‹Î_ flËı·Ì √fl‹Ìfiı ¢ÊÌ ·ı »ı ±fiı ÷ı ¬Îfi_ ΩHÎı 38
¿ı ÂÌ÷Î√Îfl‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. ÃoÕÌ Ë‰Î ‰…fi‹Î_ ¤Îflı ˢ›, ‹ÎÀı flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ »ı¿ fiÌ«ı Á‘Ì ’ˢӫı »ı. ±Î CÎÀ‹Î‚ ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ÷ı‹… Ï·±˘ Ï{·ÎÕÛfiı ‹ÎL› fi Ë÷Ì. flıÏ¡…flıÀflfiı ÷ı±˘ Á˘Ï·Õ VÀıÀ ±ıÀ·ı ¿ı «·÷ÎÏŒfl÷Î ’ÒflΩflÏË÷ ⁄fiΉ‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. CÎHÎÌ ‹◊΋H΢fiı ±_÷ı ÷ı‹HÎı ±ı¿ fiÏË, hÎHÎ ÏÕ{Î≥fi˘ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. hÎHÎı›fiÌ ÏÕ{Î≥fi ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ ÷tfi fi˘¬Ì, »÷Î_ ±ı¿ı›‹Î_ ‹Òω_√ ’ÎÀÛ fiÏË. ‹Òω_√ ’ÎÀ˚˝ÁfiÌ »\|Ì ¿fl÷˘ fiÁ¬˘ ÿflı¿‹Î_ …\ÿ˘ Ë÷˘. ±ı¿ ÏÕ{Î≥fi‹Î_ CÎflfiÎ fi‚ ‰ÎÀı ±Î‰÷Î ’ÎHÎÌfi_ ÿ⁄ÎHÎ flıÏ¡…flıÀflfiı ¿Î›˝fl÷˚ flά÷_ Ë÷_. ±ËŸ fi΋ ’Òfl÷˘ “‰Î˜Àfl ’Q’” ¬fl˘, …ıfiı ’‰fi«yÌfiÌ …ı‹ ’ÎHÎÌ«yÌ ¿ËÌ Â¿Ì±ı. ’Î≥’fiÌ ±_ÿfl «Îflı¿ ’Î_Ϭ›Î_fiÌ Œfl¿ÕÌ ’Òfl’ÎÀ Œflı ±fiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚÷Ì ÷ıfiÌ ±ÎÕÌ ‘flÌfiÎ »ıÕı ’ÎHÎÌflÏË÷ ‹ÎhΠˉΠ‘flΉ÷Î ’Î≥’fiÌ ±_ÿfl ⁄Ì∞ Œfl¿ÕÌ …ı‹ Œfl÷Ì Ω› ÷ı‹ flıÏ¡…flıÀflfiÎ ’˛‰ÎËÌ Ï‹◊Îfi˘· ¤flı·Î ’Îh΋Î_ ◊˘Õ˘ CÎH΢ ÂÒL›Î‰¿Î ÁΩ˝÷˘ Ë÷˘. (±Î¿ÚÏ÷ fi_. 1.) ⁄οÌfiÌ Ïø›ÎfiÎ ‹A› ÷⁄yÎ ±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ø‹‰Îfl …\±˘. (1) ±Î ’Îh΋Î_ ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ CÎÀÌ …÷Î_ ÷ıfiÎ Ï‹◊Îfi˘·fi_ ø‹Â— ⁄ÎW’̤‰fi ◊÷_ Ë÷_. ±ı¿ ‰Î÷ V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı fi‚fiÌ «¿·Ì ¬˘·˘ I›Îflı … ’ÎHÎÌ«yÌ …ı‰˘ “‰Î˜Àfl ’Q’” «Î· ◊÷˘ Ë÷˘. ±Î_Ï¿ ÂÒL›Î‰¿Î ÁΩ˝‰ÎfiÌ Ïø›Î ’HÎ I›Îflı … ◊÷Ì Ë÷Ì, ’fl_÷ CÎÀı·Î ÿ⁄ÎHÎfiÌ „V◊Ï÷ I›Îfl ’»Ì ·Î_⁄˘ Á‹› …‚‰Î÷Ì Ë÷Ì. (2) ≥‰ı’˘flıÀflfiÌ √fl… ÁÎfl÷Ì «ıQ⁄fl µ’·Î ¤Î√‹Î_ Ë÷Ì, F›Î_ ωV÷flHÎ ’΋÷˘ ‰Î› ⁄‘Ì √fl‹Ìfiı ¢ÊÌ ÷ı «ıQ⁄flfiı ¿˘SÕ VÀ˘flı… ⁄fiÎ‰Ì ÿı÷˘ Ë÷˘. (3) {ıflÌ Ï‹◊Îfi˘· ¬Îz Á΋√˛Ì‹Î_ fi ¤flΉ˘ Ωı≥±ı, ±ıÀ·ı ÷ıfi_ ÁÌ·⁄_‘ ’ÎhÎ ‰‘ ‹˘ÀÎ ¿LÀı≥fifl‹Î_ √˘Ã‰ı·_ Ë÷_. ±Î ¿LÀı≥fifl ’HÎ ÂÌ÷Î√Îfl ⁄fiÌ flËı÷_ Ë÷_. (4) ¿LÀı≥fifl‹Î_ ±Î≥Á øÌ‹fi˘ Á_«˘ Œıfl‰Ì ¿Λ ±√fl ÷˘ ⁄ÌΩ ¬˘flοfiÎ_ ’Îh΢ ‹Ò@›Î_ ˢ› ÷ı‹fiı ±ı ¿LÀı≥fifl ÃoÕÎ_ flάı. ⁄flŒ ’HÎ ⁄fi÷˘ Ë÷˘. (5) Ï‹◊Îfi˘·fiÌ ‰fl΂ I›Îfl ⁄Îÿ ÀuÒ⁄ ‰ÎÀı …\ÿÌ «ıQ⁄fl‹Î_ …÷Ì Ë÷Ì. Ï‹◊Îfi˘· ÁË… flÌ÷ı ’ÎHÎÌ‹Î_ ¤‚Ì Ω›, ‹ÎÀı «ıQ⁄fl‹Î_ ’Õ÷˘ ÁÎÿÎ ’ÎHÎÌfi˘ V’˛ı ‰fl΂w’Ì ⁄‘Î Ï‹◊Îfi˘·fiı ±ı¿ÏhÎ÷ ¿flÌ ’˛‰ÎËÌ‹Î_ Œıfl‰Ì fiά÷˘ Ë÷˘. (6) ±Î¬flı «ıQ⁄fl fiÌ«ıfi˘ ‰ÎS‰ ÿfl ◊˘ÕÎ Á‹›fiÎ ±Î_÷flı ¬˘·Ì ÷ı Ï‹lHÎfi˘ Ïfi¿Î· ¿flÌ ÿı÷˘ Ë÷˘. ±Î T›‰V◊Î Ωı÷Î_ ’ÎhÎ fi_. 1 ‹Î_ ÿfl ◊˘ÕÎ ‰¬÷ı Ï‹◊Îfi˘·fi˘ fi‰˘ …J◊˘ ’HÎ Ã牉˘ flè΢, ’fl_÷ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiı ¿ı Ï{·ÎÕÛfiı ‹fi ±ı ‹˘ÀÌ Á‹V›Î fi Ë÷Ì. 1920 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ Ï‹◊Îfi˘· ÁV÷_ Ë÷_ ±fiı ’fl_’flÎ√÷ flıÏ¡…flıÀflfiÎ ‰Ì…‚Ì Ï⁄·fi˘ …ı »ıÿ ∂Õı ÷ıfiÌ Á΋ı Ï‹◊Îfi˘·fi˘ ¬«˝ Áfl¤fl ◊Λ ÷ı‹ Ë÷˘. ±Î flıÏ¡…flıÀfl ±Î≥fiVÀÎ≥fifi_ Ïÿ‹Î√Ì Œfl…_ÿ Ë÷_. Ï{·ÎÕÛfi˘ ÷ı‹Î_ ¬ÎÁ ŒÎ‚˘ fi Ë÷˘, ’fl_÷ ÏÕ{Î≥fifiÎ ±Î‘Îflı ’˛◊‹ fi‹Òfi˘ ÷ıHÎı ⁄fiÎT›˘ ±fiı 1928 ‹Î_ …‹˝fi ÂËıfl Ï·M{Ì√ ¬Î÷ıfiÎ ±˙z˘Ï√¿ ‹ı‚΋Î_ ÷ıfiı ’˛ÿϽ÷ ¿fl‰Î ±ÎT›˘. ‹·Î¿Î÷Ì ’˛ıZο˘±ı flıÏ¡…flıÀflfiı ‹@÷ ¿oÃı ‰¬ÎH›_, »÷Î_ ±ı ÁΑfi ⁄Ωfl‹Î_ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Œ˚·˘’ √›_ ¿ı …‹˝fiÌ‹Î_ ±¤÷’Ò‰˝ d√Ή˘ I›Îflı ‰¿flÌ flè΢ Ë÷˘. “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vff>gf;8f>gfgf]+ z[LFhz[8z
flı Ï ¡…flı À fl‹Î_ ‹Ò ¿ Ì Â¿Î÷Î ¬˘flοfiÎ ’HÎ F›Îflı ŒÎ_ŒÎ_ ˢ› I›Îflı ±Î‰Î ÁΑfifi˘ ¤Î‰ ’һΛ fiÏË. ⁄Ì∞ ’HÎ Á‹V›Î Ë÷Ì. …‹˝fi ·˘¿˘fiÎ CÎfl‹Î_ «¿·Ì ‰ÎÀı ±Î‰÷Î ’ÎHÎÌfi_ ÿ⁄ÎHÎ ’ÎHÎÌ«yÌfiı Œıfl‰Ì ¿ı ±ıÀ·_ fi Ë÷_. ±Î≥fiVÀÎ≥fi-Ï{·ÎÕÛ I›Îfl ’»Ì ⁄Ì…\_ ’kÎ_ flQ›Î. ±Î ‰¬÷ı ’HÎ ±Î≥ÏձΠ·ÕΉ‰Î‹Î_ ±Î≥fiVÀÎ≥fifi_ ¤ı … \ _ ωÂı Ê ÁÏø› flèÎ _ . ÿ Ï fi›Îfi _ Á˙◊Ì øÎ_ Ï ÷¿ÎflÌ flıÏ¡…flıÀfl ⁄fiΉ‰Îfi˘ M·Îfi ÷ıHÎı ω«ÎflÌ ¿Îœu˘. (øÎ_Ï÷ ⁄Ωfl Á‘Ì ’ˢӫı ¿ı ¿ı‹ ±ı ‰‚Ì …\ ÿ ˘ ’˛ f fi Ë÷˘.) ωz÷«_⁄¿I‰fiÎ ÏÁ©Î_÷ ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ ÂÌ÷¿/ coolant ‰Î›fiı Á_¿˘«‰Î ‹ÎÀı ’Q’ Ë÷˘, ’HÎ Ï‹¿ıÏfi¿· fiÏË. ‹Òω_√ ’ÎÀÛ˚Á ‰√flfi˘ ±ı ’Q’ ‹ÎhÎ ¿˘≥·fi˘ ⁄fiı·˘ Ë÷˘. (±Î¿Ú Ï ÷ fi_ . 2.) ¿˘≥·fiı ‰Ì…‚ÌfiÌ Á‰ÎË¿ ’˛ ‰ ÎËÌ ‘Î÷ ‹ Î_ {⁄˘‚ı · Ì flÎA›Î ’»Ì ±˘SÀflfiıÏÀo√ ¿flLÀ ±’Λ I›Îflı ≥LÕ@ÂfifiÎ ÏÁ©Î_÷ ‹…⁄ ’˛‰ÎËÌ ‘Î÷ ΩHÎı ¿ı Ï’VÀfifiÌ …ı‹ Ãı·Î÷Ì Ë÷Ì ±fiı ÂÌ÷¿ ‰Î› ±ı‹˘Ïfi›Î ÷ıfiı ¿ÎflHÎı Á_¿˘«fi ’΋÷˘ Ë÷˘. ⁄οÌfiÌ CÎÀ‹Î‚ Á΋ÎL› flıÏ¡…flıÀfl …ı‰Ì Ë÷Ì.
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
±Î≥fiVÀÎ≥fiı √…⁄fiο ±Î≥ÏձΠ·ÕÎT›˘ Ë÷˘, »÷Î_ ±ËŸ ’HÎ ⁄ÿÏ¿V‹÷̱ı ÷ıfi˘ ±fiı Ï{·ÎÕÛfi˘ ÁÎ◊ fi »˘Õu˘. ’˛‰ÎËÌ ‘Î÷ ÷flÌ¿ı ’Îfl˘ ÷ı‹HÎı ’Á_ÿ ¿›˘˝ Ë÷˘. ±fi¤‰ı …HÎΛ_ ¿ı ÷ıfiÌ Ï‰z÷‰ÎË¿÷Î ±˘»Ì ’Õ÷Ì Ë÷Ì. Ï{·ÎÕı˝ I›Îfl ⁄Îÿ -110 Áı„S›Á ¿fl÷Î_ ¨«Î ÷Î’‹Îfiı ’˛‰ÎËÌ flËı÷˘ ’˘ÀıÏ›‹-Á˘ÏÕ›‹fi˘ Ï‹l ’ÿÎ◊˝ ‰Î’fl‰Îfi_ ÁÒ«T›_. ’fl_÷ ±ı ’ÿÎ◊˝ ZÎÎfl¿/corrosive Ë÷˘. ¿˘≥·fiÎ ‰Î›flfiı ø‹Â— ¤fl¬Ì …÷˘ Ë÷˘. »ı‰Àfi_ ’ÏflHÎ΋ — øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Â˘‘fi˘ ’HÎ ¿>¿Õ˘ ⁄Ωfl‹Î_ fi ⁄˘S›˘. ±Î≥fiVÀÎ≥fi-Ï{·ÎÕÛ hÎÌ…\_ ’kÎ_ flQ›Î. (fiÁ¬Î±˘fi˘ @›Î_ ÷˘À˘ Ë÷˘?) ±Î ‰¬÷ı ÷ı ‹ HÎı absorption / ±‰Â˘ÊHÎfi˘ ‰ˆ i ÎÎÏfi¿ ÏÁ©Î_ ÷ ±…‹ÎT›˘. flıÏ¡…flıÀfl ÿı¬Î‰ı …flÎ Á_¿ÌHν œÎ_«Î‰Î‚_ ⁄L›,_ »÷Î_ ¿Î›˝’©Ï÷ ’˛‹ÎH΋Î_ Áfl‚ Ë÷Ì. (40‹ı ’Îfiı fl…^ ¿flı·Ì ±Î¿ÚÏ÷ fi_. 3.) ¿Î›˝fiÎ ‹A› ÷⁄yÎfi_ ‰Hνfi ±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ÿÂν‰ı·Î fi_⁄fl˘fiı ±fi·ZÎÌ ø‹‰Îfl ‰Î_«˘ — ≥‰ı’˘flıÀfl‹Î_ (1) ¿>·LÀ ÷flÌ¿ı ’˛ ‰ ÎËÌ O›Ò À ı fi / C 4 H 10 fi˘ ±Î≥fiVÀÎ≥fi-Ï{·ÎÕı˝ µ’›˘√ ¿›˘˝ Ë÷˘. ’˘·Ì ÀuÒ⁄ (2) ‰ÎÀı ±Î‰÷˘ Ïfi„Wø› ‰Î› ±ı‹˘Ïfi›Î ⁄ÎflÌ¿ Ω‚Ì ‹œı·Î »ıÕÎ (3) ‹ÎflŒ÷ ≥‰ı’˘flıÀfl‹Î_
39
vff>gf;8f>gfgf]+ z[LFhz[8z
’˛‰ıÂı ±ıÀ·ı I›Î_ O›ÒÀıfifi_ ±Î_Ï¿ ÿ⁄ÎHÎ/partial pressure CÎÀÌ …÷Î_ ’˛‰ÎËÌ O›ÒÀıfi ±Î’˘±Î’ ‰fl΂‹Î_ w’Î_÷fl ’΋‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı÷_ Ë÷_. O›ÒÀıfi ¿fl÷Î_ ±ı‹˘Ïfi›Îfi_ ÿ⁄ÎHÎ ÁÎ÷ı¿ √b_ ‰‘Îflı, ‹ÎÀı ¿<ÿfl÷Ì ‰Î÷ »ı ¿ı ⁄Lfiıfi_ Ï‹lHÎ ◊›Î ’»Ì O›ÒÀfi ı fi_ ÿ⁄ÎHÎ ÷ıfiÌ ÁÎ’ıZÎı CÎÀÌ …÷Î_ O›ÒÀıfi ‹˘ÀÎ fi‚οÎfl (4) ¶ÎflÎ ¿LÕıLÁfl‹Î_ (5) …‰Î ‹Î_Õ÷˘ Ë÷˘. ±ËŸ ÁÎÿÎ ’ÎHÎÌfiÎ ’Î≥’ (6) ¶ÎflÎ ¿LÕıLÁfl‹Î_ d‰Îfl˘ (7) »^Àı, ±ıÀ·ı …·ƒÎT› ±ı‹˘Ïfi›Î ÷ı‹Î_ ±˘√‚Ì …÷_ Ë÷_. O›ÒÀfi ı ÷˘ ÁËı… ’HÎ “‰Î˜Àfl Á˘S›⁄·” fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı ¿LÕıLÁfl‹Î_ ÷ı …\ÿ˘ ’ÕÌ ±Î‰÷˘ Ë÷˘ ±fiı ’Ëı·Î_ …ı‰_ ÿ⁄ÎHÎ ’λ\_ V◊ÎÏ’÷ ◊÷Î_ ÷ı ŒflÌ ’˛‰ÎËÌ V‰w’ ‘ÎflHÎ ¿flÌ ·ı÷˘ Ë÷˘. ˉı ¿LÕıLÁfl‹Î_ ±ı‹˘Ïfi›Îfi_ ƒÎ‰HÎ ±fiı Ï·„@‰Õ O›ÒÀıfi ±ı‹ ⁄ı ’˛‰ÎË̱˘
40
ˢ›, »÷Î_ ’˛‰ÎËÌ O›ÒÀıfifiÌ Ï‰ÏÂWÀ CÎfi÷Î ±ı‹˘Ïfi›ÎfiÎ Ï‹lHΉ΂Π’ÎHÎÌ ¿fl÷Î_ ±˘»Ì ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı O›ÒÀıfi (8) ÷ıfiÎ ’fl ÷flÌ fiÌ¿‚÷_ Ë÷_. ±Î ÷⁄yı flıÏ¡…flıÂfi cycle/CÎÀ‹Î‚ Ë∞ ±Õ‘ı ’Ë˘Ó«Ì ±ı‹ Á‹∞ ·˘. ⁄οÌfiÌ Ïø›Î ’HÎ ±ÎÀ·Ì … Áfl‚ Ë÷Ì. µ’·Î ◊flw’ı ÷fl÷_ ’˛‰ÎËÌ O›ÒÀıfi (8) ÷ı‹Î_ ‹˘œ<_ ¿Îœ÷Ì ÀuÒ⁄ (9) ‰ÎÀı ‹ÎhÎ √˛ıωÀÌfiÎ Ωıflı ≥‰ı’˘flıÀfl‹Î_ (1) ’λ\_ Œfl÷_ Ë÷_, F›Îflı fiÌ«·Î ◊fl‰Î‚_ ±ı‹˘Ïfi›Î Á˘S›Âfi …\ÿÌ ÀuÒ⁄ (10) ‹ÎflŒ÷ ‰Î›Î ËÌÀ ±ı@V«ıL…fl (11) ◊÷_ “…fiflıÀfl” ¿Ëı‰Î÷Î ’Îh΋Î_ …÷_ Ë÷_. ±Î ’Îh΋Î_ Õ>⁄ı·Ì ÀuÒ⁄fiı √ıÁfiÌ F›˘÷ ¿ı ωz÷ ¿˘≥· ‰Õı √fl‹Ì (12) ±’ΛΠ⁄Îÿ ÷ı √fl‹Ì “…fiflıÀfl” ‹Î_èηΠÁ˘S›Âfifiı ‹‚ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹Î_ ¤‚ı·˘ ±ı‹˘Ïfi›Î ‰fl΂w’ı ¨«˘ «ÕÌ …\ÿÌ ÀuÒ⁄ (13) ¶ÎflÎ ŒflÌ ≥‰ı’˘flıÀfl‹Î_ (1) ’ı·Î Ω‚ÌÿÎfl ‹˘œÎ (3) Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì ŒflÌ I›Î_fiÎ O›ÒÀıfi‹Î_ ¤‚÷˘ Ë÷˘ ±fiı ’˛‰ÎËÌ O›ÒÀıfifi_ ±Î_Ï¿ ÿ⁄ÎHÎ/partial pressure ‰‚Ì ’λ\_ CÎÀÌ …÷Î_ ÷ı ‰Î›‹Î_ Œıfl‰Î÷˘ Ë÷˘. ±√ε Ωı›_ ÷ı‹ ’˛‰ÎËÌfi_ ‰Î›‹Î_ w’Î_÷fl ◊Λ I›Îflı ωV÷flHÎ ÿflQ›Îfi ÷ı ¤fl’Òfl √fl‹Ìfiı ¢ÊÌ ·ı. (O›ÒÀıfifiÎ ¿>Ï¿o√ √ıÁfi˘ ⁄ÎÀ·˘ ±ı¿‘ÎflÎ ‰’flΠ’»Ì ±ıÀ·ı … ÃoÕ˘√Îfl …HÎΛ »ı.) ±ı¿ √˛Î‹ O›ÒÀıfi ÷ıfiÎ V‰w’ÎL÷fl ‰¬÷ı ≥‰ı’˘flıÀflfiÌ ·√¤√ 85 ¿ı·flÌ √fl‹Ìfiı fiÎ⁄Òÿ ¿flı, ‹ÎÀı ≥‰ı’˘flıÀflfiı ±Î‰flÌ ·ı÷Î ’Îh΋Î_ Ωı ’ÎHÎÌfiÌ Àˇı ‹Ò¿Ì ˢ› ÷˘ ’ÎHÎÌ ◊Ì∞fiı ⁄flŒ‹Î_ Œıfl‰Î÷Î {Î{˘ Á‹› fi ·Î√ı. ±Î flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ flËı·˘ ’ΛÎfi˘ ÏÁ©Î_÷ absorption/±‰Â˘ÊHÎfi˘ ¿Ëı‰Î›˘ ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ’ÎHÎÌfi˘ d‰Îfl˘ (7) ÷ı‹Î_ ±ı‹˘Ïfi›Îfiı ¢ÊÌ ·√¤√ V‰›_Á_«ÎÏ·÷ CÎÀ‹Î‚fiı Â@› ⁄fiΉ÷˘ Ë÷˘. CÎÀ‹Î‚fiı ±Ï‰fl÷ «·Î‰‰Î ‹ÎÀı ‰‚Ì ±ı¿ı› VÀı…ı «·÷ÎÏŒfl÷Î ’ÎÀÛfiÌ …wfl fi ’ÕÌ ±ı ‹˘ÀÌ ‰Î÷ Ë÷Ì. ¿˘≥ ‹Òω_√ ’ÎÀÛ fiÏË, ±ıÀ·ı ¿Â˘ ±‰Î… ’HÎ fiÏË. Ï‹¿ı Ï fi@Áfiı ⁄ÿ·ı ÏŒÏ{@Á ±fiı ¿ıÏ‹VÀˇÌfiÎ Ωıflı flıÏ¡…flıÀfl ¿Î›˝fl÷˚ flËı÷_ Ë÷_. ±Î≥fiVÀÎ≥fi ±fiı ÷ıfiÎ ÏÂW› Ï{·ÎÕı˝ √…⁄fi˘ ±Î≥ÏձΠ·ÕÎT›˘ Ë÷˘. ⁄Lfiı …HÎÎfiÌ ‹Ëıfi÷ »ı‰Àı ∂√Ì? ¬ÎÁ fiÏË. „V‰ÕfifiÌ ΩHÎÌ÷Ì ¿o’fiÌ ≥·ı@Àˇ˘·@Áı absorption flı Ï ¡…flı À flfiÎ ’ı À LÀ ±Ï‘¿Îfl˘ ‹ÎhÎ 3,150 flÌ@Á‹Î¿Û‹Î_ (±ı Á‹›fiΠωÏfi‹› ÿfl ‹…⁄ 750 ÕΘ·fl‹Î_) ¬flÌÿÌ ·Ì‘Î. fi‚fiÌ ’ÎHÎÌ«yÌ ›Îfiı ‰Î˜Àfl ’Q’ ‰Õı «Î·÷Î ±√εfiÎ flıÏ¡…flıÀflfiÌ ÏÕ{Î≥fi ‹ÎÀı ’HÎ ±Î≥fiVÀÎ≥fi-Ï{·ÎÕÛfiı ÷ıHÎı ‹Î‹Ò·Ì fl¿‹ ±Î’Ì Á‰ı˝ Ëy˘ ’˘÷Îfiı V‰Î‘Ìfi ¿flÌ ·Ì‘Î. ≥·ı@Àˇ˘·@Á ’˘÷ı flıÏ¡…flıÀfl˘fi˘ ÷√Õ˘ ‰ı’Îfl ¿fl÷Ì ±√˛√H› ¿o’fiÌ Ë÷Ì, ⁄·¿ı ωLÕ˘{fi_ fi΋ ’Õı I›Îflı …ı‹ ‹Î≥ø˘Á˘Œ˚À ›Îÿ ±Î‰ı ÷ı‹ ›fl˘’‹Î_ flıÏ¡…flıÀfl ÁÎ◊ı ≥·ı@Àˇ˘·@Áfi_ fi΋ √Îœ flÌ÷ı Á_ ¿ ‚Λı · _ Ë÷ _ . ±Î ¿o ’ fiÌfiÎ Á_ « η¿˘±ı ±Î≥fiVÀÎ≥fi-Ï{·ÎÕÛfiÌ ⁄Lfiı ÏÕ{Î≥fi˘fiı ŒÎ≥·˘fiÎ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
vff>gf;8f>gfgf]+ z[LFhz[8z
œ√·Î‹Î_ Ëo‹ı ‹ÎÀı ¬˘ÁÌ ÿÌ‘Ì. ±ı¿ı› flıÏ¡…flıÀflfiı ω¿ÁΉ‰Î‹Î_ ÷ı‹fiı flÁ fi Ë÷˘, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹fiÎ_ … ‹˘Õı·˘ ⁄Ωfl‹Î_ “flÏfi_√ ±Î≥À‹” ÷flÌ¿ı ‘Ò‹ ¬’Ì flèÎÎ_ Ë÷Î_. ≥·ı@Àˇ˘·@Á ωÂı CÎHÎÎ ·˘¿˘±ı ±ı‰_ Ïfi_ÿÎI‹¿ ‹_÷T› ⁄Î_K›_ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‘_‘ο̛ ÏË÷˘ ÁΫ‰‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ±Î≥fiVÀÎ≥fiÏ{·ÎÕÛfiÌ ⁄ı øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Â˘‘˘fiı À>_’˘ ÿÌ‘˘ Ë÷˘. ±Î ¢‘¬˘‚fiÎ ’ıÀLÀ ¬flÌÿÌfiı ËflÌŒ ¿o’fi̱˘ ⁄Ωfl‹Î_ ¿>ÿÌ fi ’Õı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≥·ı@Àˇ˘·@Áı ÷ıfiÎ ÿ΋ ±Î≥fiVÀÎ≥fi-Ï{·ÎÕÛfiı «Ò¿‰Ì ±ÎM›Î Ë÷Î. ≥·ı@Àˇ˘·@ÁfiÌ √HÎ÷flÌ …ı ˢ› ÷ı, ’fl_÷ ±ı Ë¿Ì¿÷ »ı ¿ı O›ÒÀıfifi˘ ≥V÷ı ‹ η ¿fl÷ _ absorption fiÎ ÏÁ©Î_÷‰Î‚_ flıÏ¡…flıÀfl ¿Î›˝fl«fiÎfiÌ º„WÀ±ı ·Î…‰Î⁄ ˢ‰Î »÷Î_ ÿΛ¿Î±˘ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ÁflÌ √›ı·Î ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÎ absorption flıÏ¡…flıÀflfiÌ ›Îÿ√ÌflÌ …ı‰Ì ÷Á‰Ìfl Á‘Ì ·˘¿˘ ÷ıfiΠωÂı ±ΩHÎ flèÎÎ. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiı ÷ı±˘ ‹ÎhÎ ÁÎ’ıZΉÎÿfiÎ ’˛HÎı÷Î ÷flÌ¿ı ±˘‚¬÷Î flèÎÎ. ±Î‹ ÷˘ Á˘·Îfl Áı·fiÌ Œ˘À˘ ≥·ı„@Àˇ¿ ≥Œı@ÀfiÌ Â˘‘ ÷ıHÎı ¿flÌ Ë÷Ì ±fiı ·ıÁflfiÌ Â˘‘fi˘ ’Λ˘ ’HÎ fiÎA›˘ Ë÷˘. CÎHÎÎ ·˘¿˘ ±ı ⁄Î⁄÷ı ‰Î¿ıŒ Ë÷Î. ’fl_÷ flıÏ¡…flıÀfl ? ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ’˘÷Îfi_ ‹Ë΋ҷ_ ⁄˛õÎ_ÕωËÎflÌ ¤ı…\_ ‹Òω_√ ’ÎÀ˚˝Á ‰√flfi_ flıÏ¡…flıÀfl ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ¿V›_ ˢ› ±ı A›Î· … ¿ı‰˘ Ï…iÎÎÁÎ’˛ıfl¿ Ë÷˘! ‰Ê˘˝ ’»Ì Ï…fi Õıfiıfi fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi ωiÎÎfi·ı¬¿fiı ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÎ
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
flı Ï ¡…flı À fl ’˛ I ›ı ¬flı ¬ fl ±ÿQ› Ï…iÎÎÁÎ Ω√Ì ±fiı ÷ı H Îı ’ W ¿‚ Á_  ˘‘fi ¿flÌ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÎ flıÏ¡…flıÀflfiı ·√÷Ì ±ΩHÎÌ Ï‰√÷˘ …√÷ Á‹ZÎ ‹Ò¿Ì. ±ı ’»Ì V’ıU›· Ï◊±flÌ ±Î˜Œ Ïfl·ıÏÀωÀÌfiÌ Â÷΄Oÿfi˘ ±‰Áfl 2005 ‹Î_ ±ÎT›˘ ÷ı ÏfiÏ‹kÎı ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÌ ⁄˙Ï©¿ ’˛Ï÷¤Îfi_ ±’ÏflÏ«÷ ’ÎÁ_ ’˛¿Î‹Î_ ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ±ı L ÕÌ Õı · Îfi˘ fi΋fiÎ ±‹ı Ï fl¿fi Ï‹¿ı Ï fi¿· ±ı „ L…Ïfi±flı O›Ò À ı fi ‰Î’fl÷_ flıÏ¡…flıÀfl ±Î≥fiVÀÎ≥fiÏ{·ÎÕÛfiÌ ÏÕ{Î≥fi ‹…⁄ ⁄fiÎT›_. (36 ‹ı ’Îfiı Œ˘À˘ …\±˘) ÿı¬Î‰ Ωı÷Î_ ÷˘ flıÏ¡…flıÀfl …ı‰_ ÁËı… ’HÎ fi ·Î√ı, »÷Î_ ¿Î›˝fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ @›Î_› ¤Ò·«Ò¿ ·ı ‰ Ìÿı ‰ Ì fi Ë÷Ì. »ı ‰ Àı ±ı … ÏÕ{Î≥fifiı ±fi Á fl÷Î_ flı Ï ¡…flı À fl ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ⁄L›Î_ ’HÎ ¬flÎ_, ’fl_÷ Á˘·Îfl Áı·fiÌ ±fiı ·ıÁflfiÌ …ı‹ ±ı‰Î flıÏ¡…flıÀflfiÌ Â˘‘ ’HÎ 1920 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ±Î≥fi-VÀÎ≥fiı (Ï·±˘ Ï{·ÎÕÛfiÎ ÁË›˘√‹Î_) ¿flÌ Ë˘‰Îfi_ ·˘¿˘ ΩHÎ÷Î fi Ë÷Î. ±Î…ı …ı±˘ ΩHÎı »ı ÷ı±˘ ±Î≥fiVÀÎ≥fifiı …\ÿÌ º„WÀ±ı ΩHÎı »ı.à
41
Lnufdafz jiff;f
»ıS·Î_ Á˘±ı¿ ‰Wν ÿflQ›Îfi …√÷‹Î_ ±fiı¿ ’Ïfl‰÷˝fi˘
;ffifg;f Losxfgf O vffhgfl jfftff: vffjftfl sf,fgfl jff;tfLjfstff C ωiÎÎfi ±fiı Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ZÎıhÎı ◊›ı·Ì ¢‘¬˘‚˘ ±Î…ı ±ı¿‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ÁΉ Á΋ÎL› ·Î√ı. ±·⁄kÎ, ÷ı‹Î_fiÌ ¿ıÀ·Ì¿ ¢‘¬˘‚˘ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Ì ±Á΋ÎL› ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹fiÎ “›flı¿Î!” fi˘ ’˛◊‹ {⁄¿Îfl˘ ‰ˆiÎÎÏfi¿˘fiÎ ‹√…‹Î_ ◊›˘ fi◊Ì. ¿ÎS’Ïfi¿ ωiÎÎfi¿◊Î ·¬fiÎflÎ ¿·‹⁄ÎΩıfiÎ Œ‚ƒ’ ¤ıΩ‹Î_ ◊›˘ »ı, …ı‹HÎı ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ¿S’fiÎfiÎ ’Î_¬Î‚Î C΢ÕÎfiı »^À˘ ÿ˘fl fi ±ÎM›˘ ˢ÷ ÷˘ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiΠωiÎÎfi…√÷‹Î_ ±ı ¢‘˘ ±Î…ı ¿ÿΫ Ωı‰Î ‹‚÷ fiÏË ! ’˛V÷÷ »ı ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ‹ÀÌfiı ÁΛLÁ Œı@À ⁄fiı·Ì ¿ıÀ·Ì¿ ¢‘˘fi_ Ï·VÀ.
“ŒıLÀ‹” fi΋fiÌ ¿˘Ï‹¿ ‰Î÷νfi˘ (±fiı ’fl˘ZÎ flÌ÷ı ≥LÀflŒıfl˘fifi˘) Á…˝¿ ·Ì ŒÎ¿
42
±ÎT›Î_ »ı. ’fl_÷ ±Î«‹fi̤fl ’HÎ ±Ï÷›˘„@÷ ¿›Î˝ ‰√fl ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı √≥ ¿Î·fiÎ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfifi_ ±Î…fiÎ ÁΛLÁ Œı@À‹Î_ …ı w’Î_÷fl ◊›_ ÷ıfiÎ …ı‰_ øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ’Ïfl‰÷˝fi ⁄Ì…\_ ±ı¿ı› fi◊Ì. ¿˘≥ V‰MfiºWÀÎ ·ı¬¿ı Œ@÷ ‰Î«¿˘fiÎ ‹fi˘fl_…fifiı ¬Î÷fl ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ¿flı·Ì ±Î√ÎË̱˘fiÎ ’ÎÀı Á_ı¿Õ˘ ±ÎωW¿Îfl ◊›Î »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ·˘¿˘fiÎ fl˘Ï…_ÿÎ ∞‰fi‹Î_ ’˛‰ıÂÌ √›Î »ı. ωiÎÎfi ±fiı ¿S’fiÎfi_ Ï‹lHÎ ‘flΉ÷_ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ¬flı¬fl »ı Â_ ? ±Î Á‰Î· ¬ÿ ÷ıfiÎ ·ı¬¿˘fiı ’Ò»˘ ÷˘ ’HÎ …‰Î⁄‹Î_ ±ı¿Áfl¬˘ ÁÒfl ¿ÿΫ ÁÎ_¤‚‰Î fi ‹‚ı, ¿ı‹ ¿ı ÁΛLÁ ÏŒ@ÂfifiÌ T›ÎA›Î ±_√ı ÷ı±˘ ÁË‹÷ fi◊Ì. ¿S’fiÎfiÎ C΢ÕÎ ¿ıÀ·Ì Ëÿı ÿ˘ÕΉ‰Î ±ı ‰Î÷ ’fl ÷ı‹fiÎ ±_√ı ‹÷¤ıÿ »ı, »÷Î_ ±ıÀ·_ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ¤Ï‰W›‹Î_ ◊fiÎfl ‰ˆiÎÎÏfi¿ ÷flyÌ ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ ¿S’fiÎ »ı, …ı @›Îflı¿ ÁI›‹Î_ Œıfl‰Î≥ ¿ı »ı. ωiÎÎfiı …ı ’˛√Ï÷ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿flÌ Ë˘› ÷ıfiı ·ı¬¿˘ ÷ı‹fiÎ M·˘Àfi˘ ’Λ˘ ⁄fiΉı »ı ±fiı ’»Ì ‰¬÷ …÷Î_ ¿ıÀ·Ì ’˛√Ï÷ Â@› ⁄fiı ÷ıfiÎ_ ±fi‹Îfi˘ ¿flı »ı, …ı V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ¿ÎS’Ïfi¿ ˢ› »ı. ’fl_÷ ±ı ¿S’fiÎfiı fi›Î˝ √’√˘‚Î ’HÎ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ·ı¬¿˘ ωiÎÎfifiÎ ‹Ò‚¤Ò÷ ÏÁ©Î_÷˘fi˘ ¤_√ ◊Λ ±ı flÌ÷ı ‰Î÷νfiÎ M·˘Àfiı «√Ή÷Î fi◊Ì. ±Î ÏÁ©Î_÷˘ ±Œfl »ı. ¤Ï‰W›fiÎ Á_¢‘¿˘ ’HÎ ÷ı ÏÁ©Î_÷˘fiÎ … «˘¿Ã΋Î_ flËÌfiı ’˘÷Îfi_ ÏflÁ«˝ «·Î‰ı I›Îflı ·ı¬¿˘fi˘ Œ·Îÿı ◊˘Õ˘CÎH΢ ÁΫ˘ ’Õı »ı. @›Îflı¿ ÷˘ ·ı¬¿ı ’HÎ ¿S’fiÎ fi ¿flÌ Ë˘› ±ıÀ·Ì Ëÿı ÁΫ˘ ’Õı »ı. ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl_¤ı fiflÌ ¿S’fiÎ √HÎΛı·Ì ±Î√ÎËÌfiı ‰¬÷ …÷Î_ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ ‹Y›_ ˢ› ÷ı‰˘ ±ı¿ ÿά·˘ ÷’ÎÁ̱ı. ±Î…◊Ì ·√¤√ 60 ‰Wν ’Ëı·Î_ “ŒıLÀ‹” Ï«hΉÎ÷νfiÎ ·ı¬¿ ±fiı ¿·Î¿Îfl ·Ì ŒÎ¿ı ÷ıfiÌ ¿˘Ï‹@Á‹Î_ ≥LÀflŒıfl˘fi ¿Ëı‰Î÷Ì «‹I¿ÎÏfl¿ ÿ‰Îfi˘ µS·ı¬ ¿›˘˝ Ë÷˘. ≥LÀflŒıfl˘fi fi΋ ÷ıHÎı … ’Ëı·Ì ‰Îfl ‰Î’›_˝ ±fiı ÷ÎF…\⁄Ì ÷˘ ±ı ¿ı ≥LÀflŒıfl˘fi ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ‰Î’flÌ Â¿Î÷Î ÷tfi ±ΩH›Î flÁΛHÎfi˘ ’Ïfl«› Á © Î_ ±ÎM›˘. Ï«hΉÎ÷ν‹Î_ Â΄Oÿ¿ ·¬ÎHÎ À>_¿<_ ˢ›, ±ıÀ·ı ·Î_⁄Î Ï’WÀ’ıWÎHÎ ‹ÎÀı ±‰¿Î fi Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ ¿ÎS’Ïfi¿ ’ÎhÎfiÎ ‹˘Ó‹Î_ Ï«hοÎfl ·Ì ŒÎ¿ı ±ı‰_ ‰Î@› ‹Ò@›_ ¿ı, “±Î ÿ‰Î ωWÎÎbfiÎ «ı’◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¿ıLÁfl Á‘ÌfiÎ ±fiı¿ ÿflÿ˘ ‹ÎÀı …ÕÌ⁄|ÌfiÌ »ı.” ωiÎÎfi ÁÎ◊ı ·Ì ŒÎ¿fiı ⁄Ë Ïfi¿ÀfiÌ ·ı‰Îÿı‰Î fi Ë÷Ì »÷Î_ ÷ıfi_ ±fi‹Îfi Ωı÷Î_ ±ıÀ·_ «˘yÁ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
o[s8 afgf[,f]+ ;ffifg;f Losxfgf
‹Îfi‰_ ’Õı ¿ı ÷ıHÎı ∞‰ÂÎjÎfi˘ ±fiı ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎfi˘ ±I›_÷ ⁄ÎflÌ¿ ±P›ÎÁ ¿›˘˝ Ë÷˘. ≥LÀflŒıfl˘fifiÎ µS·ı¬ ’˛I›ı Ωı ¿ı ‰ˆiÎÎÏfi¿ ΩHοÎfl˘fi_ K›Îfi fi ¬ıӫΛ_ ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ “ŒıLÀ‹” ‰Î_«fiÎflÎ ⁄΂¿˘ ’˘÷ı ωiÎÎfiÌ fi Ë÷Î_. ±Î‹ »÷Î_ ‰W΢˝ ’»Ì ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿ıÀ·Î¿ ÷⁄Ì⁄ÌÏfiWHÎÎ÷˘ ·Ì ŒÎ¿ı «Ÿ‘ı·_ flÁΛHÎ ‰Î’flÌfiı … «‹I¿ÎÏfl¿ ÿ‰Î ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î ⁄ıÃÎ I›Îflı ±ı¿ ÏfiWHÎÎ÷fiı ÷ıfiÎ ⁄΂’HÎfiÎ Ïÿ‰Á˘ ›Îÿ ±ÎT›Î. fiÎfiÌ ‰›ı flÁ’Ò‰˝¿ ‰Î_«ı·Ì “ŒıLÀ‹” Ï«hΉÎ÷ν ‹√…‹Î_ «‹¿Ì. ÁΛLÁ ÏŒ@Âfifi_ ÁΛLÁ Œı@À‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ ΩıfiÎfl˘ ÷ı ÁÎZÎÌ ⁄L›˘. fi‰Î≥ ÷˘ ±ı ±ıSÕÁ Ë@V·Ì, …ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ¿ı ’˛ › ˘√Â΂΋Î_ ¿Âfi‚Ì ÁÎ◊ı ·‹HÎÎŒ˘Õ ¿fl÷Î ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi fi‰·¿◊Î ‰Õı ∞‰Ï‰iÎÎfi̱˘fiı @·˘Ïfi_√ ÷flŒ ÷⁄Ì⁄ÌÏfiWHÎÎ÷˘±ı fi‰÷fl ÿ‰Îfi_ fi΋ ’HÎ ≥LÀflŒıfl˘fi flÎA›_ ±Î_√‚Ì «Ÿ‘Ì ⁄÷Î‰Ì Ë÷_. Á˘±ı Á˘ À¿Î ÷˘ ±ı ›˘√Îfi›˘√ fi Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı ‹ÎÀı ·Ì ŒÎ¿ı ¿flı·Ì ‹fi˘Ëfl ¿S’fiÎ ÁI› ⁄fiÌ »ı. ‹ıÏÕ¿· ωWÎÎbfi˘ Ë‹·˘ ◊Λ I›Îflı ÂflÌflfiÎ rı÷¿H΢ ÷ıfiÌ Á΋ı ◊˘◊΋Î_ ≥LÀflŒıfl˘fifiÎ fi΋ı ÷ıfiı V◊Îfi ‹Y›_ »ı. √≥ ¿Î·fi_ ·Õ‰Î ‹ÎÀı …ı ¿<ÿfl÷Ì flÁΛH΢fi˘ jÎΉ ‹@÷ ¿flı ÷ıfi_ fi΋ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ±Î…ı ÁΛLÁ Œı@À‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ’ÎQ›_ »ı. ÷⁄Ì⁄ÌωiÎÎfi̱˘±ı @›Îflfi_ ≥LÀflŒıfl˘fi ’ÎÕÌ ÿÌ‘_ Ë÷_. ±Î ’˛¿Îflfi˘ ‰‘ ±ı¿ ›˘√Îfi›˘√ ±b⁄˘Q⁄fi˘ »ı. ±Î‹ »÷Î_ ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ·Ì ŒÎ¿ı ·ÕΉı·˘ ÷¿Û …\ÿ˘ Ë÷˘. 1902‹Î_ ±_√˛ı… ¤ÎˆÏ÷¿ÂÎjÎÌ ·˘ÕÛ w‘flŒÎıÕı˝ ›flıÏfi›‹fiÎ ·˘ËÌ‹Î_ fiÏË, ’HÎ ·ı⁄˘flıÀflÌ‹Î_ ≥LÀflŒıfl˘fi ÂÌ flÌ÷ı ⁄fiÌ ±bfi˘ ÷fl¬ÎÀ…fi¿ √HΑ‹˝ ¢‘Ì ¿Îœu˘ ±ı ’»Ì ‰Î÷ν¿Îfl ¿ı ÷ıfi˘ fiÁ¬˘ ÷ıHÎı ¿ÎS’Ïfi¿ Ï«hΉÎ÷νfiÎ ‹ÎK›‹ ¶ÎflÎ ±ı«. ∞. ‰ıSÁı ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı 1914‹Î_ ±b⁄˘Q⁄ fi΋fi_ ’ı  ¿›˘˝ Ë÷˘. Á_ ¤ ‰÷— ±ı fi Á ¬Î ‹ … ⁄ »ı ‰ Àı ¤V‹ÎÁfl ÂjÎ ¿S’Ì ·Ì‘_. “The World Set Free”fiÎ ÷⁄Ì⁄ÌÏfiWHÎÎ÷˘ ≥LÀflŒıfl˘fi ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ÁŒ‚ ◊›Î I›Îflı ·Ì ŒÎ¿fi_ ⁄Ì…\_ ±ı¿ ’Ò‰Î˝fi‹Îfi ÁΫ_ ’Õu_. “ŒıLÀ‹”‹Î_ ÷ıHÎı ÂÌWν ¿ ‰Î‚Ì ’˘÷ÎfiÌ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi fi‰·¿◊΋Î_ ±ı‹ ’HÎ ·¬ı·_ ¿ı ≥LÀflŒıfl˘fifiı Á˘fiÎfiÎ hÎÎ…‰ı Ωı¬Ì ±b⁄˘Q⁄fiı ÷ıHÎı ±ı‰Î ÂjÎw’ı fl…^ ¿›˘˝ ¿ı …ı ’fl_’flÎ√÷ ¿Λ ±ıÀ·Ì ÷ı Ï¿o‹÷Ì ÿ‰Î »ı. …J◊Î⁄_‘ flÌ÷ı ÷ıfi_ µI’Îÿfi ËÏ◊›Îfl˘ ‰Õı ·Õ÷Î ±fiı ¿ÂÎ fi÷ÌΩ ‰√fl fiÎË¿ ·_⁄ΛΠ¿fl‰_ Â@› fi◊Ì. ·Ì ŒÎ¿fiÌ ÷ı ±Î√ÎËÌ ¬˘ÀÌ fi Ë÷Ì ⁄·¿ı ¿fl÷Î ›©fi_ {À ’ÒHÎ˝Ï‰fl΋ ·Î‰Ì ÿı. ±Î Ω÷fi_ ω·„Q⁄÷ …wfl ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı Á«˘À Ë÷Ì. ±ı¿ «‹«Ì ¤flΛ ±ıÀ·˘ ÷η‰Î‚_ ’Ëı·_ ωr›© (1914 ‹Î_ …) Âw ◊‰Î ±ÎÕı ÁıQ’·w’Ì ≥LÀflŒıfl˘fifi˘ CÎÎHÎ ‘The World Set Free’ ◊¿Ì ±b⁄˘Q⁄fiÌ ’Ëı·‰Ëı·Ì Ë∞ ¿ıÀ·Î¿ ‹ÏËfiÎ ⁄Î¿Ì Ë÷Î. ›flıÏfi›‹ ‰Î’flÌfiı ÷ˆ › Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±‹ı Ï fl¿fi ±b⁄˘Q⁄ ¬flı¬fl ÷ˆ›Îfl ¿flÌ Â¿Î› ¿ı ¿ı‹ ÷ı ’Ïfl¿S’fiÎ ¿flfiÎfl ·ı¬¿ ±ı«. ∞. ‰ıSÁ ÷⁄Ì⁄ÌÏfiWHÎÎ÷˘fiı ÿÁ ·Î¬ Á_¢‘¿˘ Ë∞ ¬Î÷flÌ’Ò‰˝¿ ΩHÎ÷Î fi Ë÷Î. ⁄ÌΩ_ ÕΘ·flfi˘ ¬«˝ ◊›˘. ±Î◊Ì Ï√fiıÁ «Î·ÌÁı¿ ‰Wν I›Îfl ’»Ì ‰Ì÷Ì √›Î. ±Î¬flı ⁄Ò¿ ±Î˜Œ flı¿˘Õ{˝ı ’˛‹ÎHÎ’hÎ 1945‹Î_ ·Î√·√ÎÀ » ‰Wν ◊›ı ·_⁄ΛΠ¿fl÷Î ±Î’‰_ ’Õu_ ¿ı ≥LÀflŒıfl˘fi ±Î… ±fiı 514 ·Î¬ ÁˆÏfi¿˘fiı ÷◊Î fiÎ√Ïfl¿˘fiı ¬‰Îfl Ïÿfi (1958) Á ‘ Ì‹Î_ ¿flÌ «Ò ¿ ı · Î ⁄ÌΩ Ï‰r› © fi˘ ±_ ÷ ·Î‰‰Î ¢‘Λı·Ì ÿ‰Î±˘‹Î_ ÁΈ◊Ì ‹˘ÓCÎÌ ±‹ıÏfl¿Î±ı ⁄ı ±b⁄˘Q⁄ Ω’Îfi ’fl Œı@Ó ›Î. ‰ıSÁfiÌ »ı. ‰W΢˝ ’»Ì ±Î…ı ÷ıfi˘ ¤Î‰ fl˘‹Î_«¿ ‰Î÷ν ±ı flÌ÷ı fi¿flÌ ‰ÎV÷ω¿÷Î ⁄fiÌ. CÎÀu˘ »ı , ¿ı ‹ ¿ı ‰ˆ i ÎÎÏfi¿˘ ‰÷˝ ‹ Îfi ÁÿÌ‹Î_ ⁄˜ @ ÀÌÏfl±ÎfiÌ ‹ÿÿ◊Ì ±b⁄˘Q⁄ …ı ‰ ˘ ⁄ÌΩı ≥LÀflŒıfl˘fifi_ …J◊Î⁄_‘ µI’Îÿfi ¿‰÷a ±ÎωW¿Îfl ˢ› ÷˘ ·ı÷Î ◊›Î »ı. CÎÀı·Î ¤Î‰fiı ±ı »ı @·˘Ïfi_√fi˘, …ıfiı ¿ÎflHÎı ±fiı¿ ·˘¿˘ ‹ÎÀı ˉı ’˛ ◊ ‹ ÁŒ‚÷Î 20‹Ì ≥LÀflŒıfl˘fifiÌ Ï«Ï¿IÁÎ ’˘ÁΛ ÁÿÌfiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ‹‚Ì ±fiı ÷ı‰Ì ⁄fiÌ »ı. ‹fi˘fl_…¿ ¿˘Ï‹@Á ÕΘ·Ì fi΋fiÌ CÎıÓÀÌfiÎ ¿˘W΢ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
43
o[s8 afgf[,f]+ ;ffifg;f Losxfgf
‰Î÷ν‹Î_ F›Î_ ’ı·Ì √_Ω‰fl ÷˘’ Œ˘ÕÌ ±ı V◊‚ ‰Õı ¿Î⁄˝ fi ¿˘’Ì Á‹Îfi ⁄ÌΩı ±‹ıÏfl¿Îfi_ ¿ıfiı‰fl· Ë÷_. (±Î…ı ÷ı ¿ı’ (∞‰÷˘Ω√÷˘) fi‹Òfi˘ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ¿ıfiÕı ÌfiÎ fi΋ı ±˘‚¬Î› »ı.) …\·ı ‰fiı˝ Ï⁄·¿<· ±ÎT›˘. ‹ÎHÎÁfiÌ ¿ı ‹fiW›ı÷fl ∞‰˘fiÌ ¿ÎS’Ïfi¿ ‰Î÷ν ·A›Î ’»Ì ⁄flÎ⁄fl 104 ∞‰÷ÌΩ√÷Ì fi¿· ¿ÎœÌ ¿Λ ±ı ‰ Ì ‰WÎı˝ fiÎÁαı ÁΈ ’˛◊‹ Á‹Îfi‰ «_ƒ›ÎhÎÎfi_ ¤Ï‰W›‰ÎHÎÌ Ï⁄˛ Ï À ‰Î÷ν ¿ Îfl ±ı S ÕÁ ±Î›˘…fi ¿›*. ±Î ¿Î›˝ø‹ Âw ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı Ë@V·Ì±ı ÷˘ »ı¿ 1932‹Î_ ÷ıfiÌ fi‰·¿◊Î … V◊‚ı◊Ì …\·Î≥, 1969‹Î_ ±ı’˘·Îı-11 “ Brave New World ”‹Î_ ¿flÌ Ë÷Ì. fi΋fi_ ±_÷ÏflZΛÎfi »˘Õu_. Œfl¿ ±ıÀ·˘ ¿ı ωiÎÎfi̱˘ I›Îflı …ıfiÏı À@ÁfiÎ ÂÎjÎ ±_√ı ’ÒflÎ fiÎÁαı ÷˘’fiı ⁄ÿ·ı ÁıÀfi˝-’ ‹ÎÏË÷√Îfl fi Ë÷Î. ÂflÌflfiÌ ÷˘ ÃÌ¿, ÁÎÿÎ fl˘¿ı À ‰Î’›˝ _ . ’fl_ ÷ ±ı ¿Î√‚fiÌ fi¿· ¿ÎœÌ ±Î’÷_ {ıfl˘ZÎ ‹ÂÌfi ÷ŒÎ‰÷fiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ¿S’fiÎ ’HΠ¢‘Λ_ fi Ë÷._ ±Î‹ »÷Î_ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±fiı ÁI› ‰E«ı ⁄ÌΩ_ ÁÎQ›˘ ±_÷ Á‘Ì‹Î_ @·˘Ïfi_√fiÎ ÁŒ‚ ’˛›˘√˘ «_ƒ›ÎhÎÎfi˘ √…⁄fiο Ë÷Î_. ¿o≥ fiÏË ÷˘ (‹A›I‰ı ÿv’›˘√˘fiÎ ‘˘flHÎı) ◊‰Î ‹Î_Õı ±ı ¿ÎS’Ïfi¿ »÷Î_ ‰Î÷ν‹Î_ «_ƒ ÷flŒ …‰Îfi_ ’Ëı·_ ‰Î÷fiÌ ±ıSÕÁ Ë@V·Ìfiı ¬Î÷flÌ Ë÷Ì! ÷ÎÏ¿Û¿ M·˘À CÎÕÌ ¿ÎœfiÎfl …\ · ı ‰fi˝ ÁÎËÁ …\·ı ‰fiı˝ ‰HνT›_ Ë÷_, ωA›Î÷ fi‰·¿◊οÎfl Jules Verne/…\·ı ÷˘ ‰ÎV÷ω¿ …√÷‹Î_ «_ƒfiÌ ‰fi˝fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±ı ·ı¬¿ ‹ÎhÎ V‰MfiºWÀÎ Ë÷˘, ωiÎÎfiÌ Á‹Îfi‰ ‹ · οÎ÷ ·ı ‰ Îfi _ fiÏË. ±Î‹ »÷Î_ ÷ıHÎı ¿flı·Î ±‹¿ ÷¿Ûω÷¿˘˝ ‰W΢˝ ’»Ì ±ı ’ ˘·˘-11fi _ ÁÎËÁ ’HÎ ±Îç›˝…fi¿ Ëÿı ÁΫΠ’ÕuÎ. ÿÎ.÷. 1865‹Î_ ÷ıHÎı “From Á‰˝’˛◊‹ Ë÷_. ‰‚Ì ±ı’˘·˘The Earth To The Moon” ±ı‰Î ÂÌWν¿ Ëı ±ı¿ fl˘‹Î_«¿ 11fiÎ ÁÎËÏÁ¿˘ fiÌ· ±Î‹˝ V Àˇ˘Ó√, ‹Î≥¿· ¿˘Ï·LÁ ±fiı ‰Î÷νfi˘ M·˘À √Ò_◊Ì ¿Îœu˘ I›Îflı ±‰¿Î›Îfi ÷˘ Â_ ±˜fl˘M·ıfi ±ıÕωfi ±ı„SÕˇfi ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√fl‹Î_ …ı ¤Îˆ√˘Ï·¿ V◊‚ı ¿≥ «ÌÏÕ›Îfi_ fi΋ »ı ±ı ¿˘≥ ΩHÎ÷_ fiˢ÷_. ω‹Îfi ¬ÿ ’˘÷ÎfiÌ ¿ıMV›·‹Î_ (¿‹ÎLÕ ‹˘Õu·‹Î_) ⁄ıÁÌfiı ∂÷›Î˝ ±ı ¿S’fiÎ ⁄ËÎflfiÌ ‰V÷ ˢ› I›Îflı fl˘¿ıÀ ÷˘ ¿S’Ì … ¿Λ …B›Î ’HÎ …\·ı ‰fiı˝ ÷ıfiÎ ’V÷¿‹Î_ ⁄÷Ήı·Ì …B›Î◊Ì oŒ@÷ fiÏË, ±ıÀ·ı …\·ı ‰fiı˝ ’˘÷ÎfiÎ ÁÎËÏÁ¿ ’Îh΢ ‹ÎÀı ’˘·Î ÁÎÕÎ «Îfl Ï¿·˘‹ÌÀfl ÿÒfl Ë÷Ì. ±Î ÁÎËÏÁ¿˘fiı ’HÎ ’ı·Ì √˘‚Îw’Ì ¿ıMV›· ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. ±Î ¿ıMV›·‹Î_ ÷ıHÎı ÁÎËÏÁ¿˘fiı ¿ÎS’Ïfi¿ Œ÷ı‹ÎflÌfiÌ …ı‹ ±‹ıÏfl¿fi fiΈ¿Îÿ‚fiΠω‹Îfi‰ÎË¿ ⁄ıÁÎÕuÎ, ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı ±ı¿ √_Ω‰fl ÷˘’ ‹Ò¿Ì, …ËÎ… “ˢfiı˝Àı” µ√ÎflÌ ·Ì‘Î Ë÷Î. ¿ıMV›·fiı ÷˘’fiÎ fi΂«Î‹Î_ µ÷ÎflÌ ±fiı »ı‰Àı Ω‹√ÌflÌ »ıS·ı flËÌ ‰Î÷ ’ı·Î «_ƒ-M≤J‰Ì ‰E«ıfiÎ {Ìfl˘-√˛ıωÀÌ «Î_’Ì. M≤J‰ÌfiÎ √vI‰Î¿WνHÎfi_ ⁄_‘fi ÷˘ÕÌfiı ±ı ¿ıMV›· ±‰¿ÎÂÌ Œ·¿fiÌ ¿ı F›Î_ M≤J‰ÌfiÎ ±fiı «_ƒfiÎ √vI‰Î¿WνHÎfi˘ ±_÷ÏflZ΋Î_ ’ˢӫÌ. ±‰¿ÎÂÌ ÂÒL›Î‰¿ÎÂfiÎ ±ı‰Î ¤Î√‹Î_ ÷ı ±À‰Î≥ ¿ı F›Î_ M≤J‰Ìfi_ ±fiı «_ƒfi_ …\·ı ‰fi˝fiÌ ‰Î÷ν‹Î_ ÁÎËÏÁ¿˘ ωflÎÀ ¿ıMV›·‹Î_ ⁄ıÁÌfiı «_ƒ’˛‰ÎÁı Ω› »ı. ‰‚÷Ì ‰¬÷ı ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√fl‹Î_ ÷ı‹fiÌ ¿ıMV›· ¬Î⁄¿ı »ı, F›Î_ ±ı¿ Œ÷ı‹ÎflÌfiÎ fiÎω¿˘ ÷ı‹fiı µ√ÎflÌ ·ı »ı √vI‰Î¿WνHÎ ±ı¿⁄ÌΩfi˘ »ıÿ ¿Î’Ì fiά÷_ Ë÷_. ±ËŸ ÁÎËÏÁ¿˘ ÏhÎÂ_¿> Ëη÷‹Î_ ŒÁΛÎ, ¿ı‹ ¿ı «_ƒ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ ¬ı« Ó Ì Â¿÷˘ fi Ë÷˘ ±fiı M≤J‰Ìfi›_ √vI‰Î¿WνHÎ ÷ı‹fiı ‰fl÷Î÷_ fi Ë÷_. ‰W΢˝ Á‘Ì ±ı „V◊Ï÷ flËÌ. »ı‰Àı ±ı¿ flÕu˘¬Õu˘ ·CÎ√˛Ë ¿ıMV›· ΩıÕı À¿flΛ˘ ±fiı ÷ıfiı M≤J‰Ì ÷flŒ ‘y˘ ±ÎM›˘. √˘‚οÎfl ¿ıMV›· ‹ËÎÁÎ√fl‹Î_ ÷ÒÀÌ ’ÕÌ, F›Î_ ±ı¿ Œ÷ı‹ÎflÌfiÎ ¿M÷Îfiı ÁÎËÏÁ¿˘fiı µ√ÎflÌ ·Ì‘Î. ±Î ¿S’fiο◊Πˉı fl˘¿ıÀ›√fiÎ ‰÷˝‹Îfi ±‰¿ÎÂ’˛‰ÎÁ˘ ÁÎ◊ı Áfl¬Î‰˘. …\·ı ‰fi˝fiÌ “ From The Earth To The Moon ” 44
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
o[s8 afgf[,f]+ ;ffifg;f Losxfgf
ÁÎΩıÁ‹˘ ±fiı ÁÏø› µ’√˛Ë ’HÎ ¿ÂÎ µ’›˘√fi˘ flËı÷˘ fi◊Ì. „V◊fl ¤˛‹HοZÎ΋Î_ … ÷ıfiı ÷∞ ÿı‰˘ ’Õı »ı. ±Î Àı„@fi¿· ‰Hνfi ‰Î_E›Î ’»Ì ŒflÌ ’ı·Î …\·ı ‰fi˝fiı ›Îÿ ¿fl˘. fl˘¿ıÀ ›√ ÷˘ ÃÌ¿, ’HÎ ›_hΛ√ Âw ◊Λ ÷ı ’Ëı·Î_ ÷ıHÎı ·ı√flıL… ’˘≥LÀfiÌ ¿S’fiÎ ÂÌ flÌ÷ı ¿flÌ ÷ı ¿˘fiı ¬⁄fl ! …\·ı ‰fi˝ …ı‰˘ … ⁄ÌΩı V‰MfiºWÀÎ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ·ı¬¿ flÏ›Îfi˘ ¿˘LVÀ„LÀfi „IÁ±ÎS¿˘TV¿Ì Ë÷˘. ¿<ÿfl÷ı ÷ıfiı l‰H΄@÷ ±Î’Ì fi Ë÷Ì, ’_fl÷ ±ı ÂÎflÌÏfl¿ ¬˘Õfi_ ÁÎÀ<_ ‹ÎfiÏÁ¿ ¿S’fi΄@÷ ¶ÎflÎ ‰Î‚Ì ±ÎM›_ Ë÷_. flÏ›ÎfiÌ ±ı¿ Â΂΋Î_ ÷ı ÏÂZο Ë÷˘. dflÁÿfiÎ Á‹›‹Î_ ¿ÎS’Ïfi¿ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ·¬Ìfiı ÷ı ⁄Έϩ¿ ±Îfi_ÿ ‹ı‚‰÷˘ Ë÷˘. µ’Ω‰ı·Ì ±‰¿Î›ÎhÎÎfiÎ ‰Hνfi‹Î_ ÷ıHÎı ±ı¿ ‰¬÷ ¿ıÀ·Î¿ ±ı‰Î ÏÁ©Î_÷˘ ‰HÎÌ ·Ì‘Î ¿ı …ı ‰ˆiÎÎÏfi¿ Á_¢‘¿˘ ‹ÎÀı ’HÎ ÷tfi fi‰Î_ ±fiı fi‰Î≥¤›Î* Ë÷Î_. ±ı¿ ‰Î÷ν‹Î_ ÷ıHÎı fl˘¿ıÀ fi΋fi_ øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ‰ÎËfi ¿S’Ì ·Ì‘_. ‰ÎËfi ωÂı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ’flV’fl »ıÿ ¿’Î÷˘ Ë÷˘, ÷˘ …\·ı ‰fiı˝ ±ı ÷¿Û ·ÕΉ‰Î‹Î_ ‰Hνfi‹Î_ ·A›_ ¿ı Ωı hÎHÎ ±◊‰Î «Îfl ÷⁄y΋Î_ ÷ı ‰ËıӫΛı·_ ’HÎ ◊Î’ ¬Î‘Ì fi Ë÷Ì. M≤J‰Ì ±fiı ÁÒ›˝ ‰E«ı ±ı‰Î ’Î_« fi ˢ› ÷˘ M≤J‰ÌfiÎ √vI‰Î¿WνHÎfi_ ⁄_‘fi ÷˘ÕÌfiı ±‰¿Î‹Î_ …\ÿÎ …\ÿÎ ’˘≥LÀ ‹‚Ì ±ÎT›Î »ı, …ı‹fiı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ …≥ ¿ı fiÏË. ⁄ÌΩ ·ı¬¿˘±ı ÷ıfiı ËÁÌ ¿Îœu˘ I›Îflı √vI‰Î¿WνHÎw’Ì Á‹ƒfiÎ ÀÎ’ ¿Ëı »ı. ¬√˘‚ÂÎjÎÌ› fi΋ „IÁ±ÎS¿˘TV¿Ì±ı Á‹Ì¿flH΢ ‰Õı ÁÎÏ⁄÷ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ ¿ı Ωı ¿ı ·ı√flıL… ’˘≥LÀ »ı. L1 ◊Ì L5 Á‘ÌfiÎ fi_⁄fl˘ ÷ı‹fiı ±‰¿Î‹Î_ …‰Î ‹Î√÷_ fl˘¿ıÀ Ëo‹Â ı Î ‹SÀÌ-VÀı… ˢ‰_ Ωı≥±ı. ±’ΛΠ»ı. ¿˘≥ ±‰¿Î‹◊¿fiı ¿ı ±‰¿Î›Îfifiı ·ı√flıL… ‰W΢˝ ’»Ì fl˘¿ıÀ˘ ’fl ‰ˆiÎÎÏfi¿ ±¬÷flÎ ◊‰Î ‹Î_ÕuÎ I›Îflı ’˘≥LÀ‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿ˘ ÷˘ ¿fl˘Õ˘ ‰Wν Á‘Ì ’HÎ ±ı I›Î_◊Ì Õ√ı „IÁ±ÎS¿˘TV¿Ì ÁΫ˘ Û˘˝. hÎHÎ ¿ı «Îfl ÷⁄yΉ΂Î_ fl˘¿ıÀ˘ fiÏË, ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄ı ’ˆ¿Ì ±ı¿ ’HÎ ±‰¿ÎÂÌ √˘‚Îfi_ ¬ıÓ«ÎHÎ … ±‰¿Î‹Î_ …≥ ¿ı ±ı ’˛ı„@À¿· flÌ÷ı ÁΫ_ Û*. ±Î…ı ÷ıfiı …HÎΛ fiÏË. ±ı¿‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ËÎ≥ Àı¿ ›√‹Î_ ’HÎ ÏÁ_√· VÀı…fi_ fl˘¿ıÀ ‹Îfi‰Ω÷ı ±I›Îfl Á‘Ì‹Î_ ËΩfl˘ µ’√˛Ë˘ «ÕÎT›Î »ı, M≤J‰ÌfiÎ √vI‰Î¿WνHÎfiÌ …_∞flfiı ÷˘ÕÌ ’fl⁄ÎflÌ ±‰¿Î‹Î_ ’fl_÷ Ëo‹ıÂfiı ‹ÎÀı ±‰¿ÎÂfiÂÌfi ⁄fi‰Îfi˘ ·Î¤ ±ı¿ ’HÎ »·Î_√ ¤flÌ Â¿÷_ fi◊Ì. „IÁ±ÎS¿˘TV¿Ì±ı ¿ÎS’Ïfi¿ ‰Î÷ν‹Î_ µ’√˛Ëfiı ‹Y›˘ fi◊Ì. M≤J‰ÌfiÌ ⁄Ë fi…ÿÌ¿ CÎÒ‹÷˘ µ’√˛Ë √Ò_◊Ì ·Ì‘ı·˘ ⁄ÌΩı ±ı¿ ÷¿Û ’HÎ Á«˘À ’fl‰Îfl ◊›˘ »ı — √HÎ÷flÌfiÎ ‰W΢˝‹Î_ ‰Î÷‰flHÎ ÷flŒ ’Õ÷_ ‹Ò¿ı »ı. ¨«ı CÎÒ‹÷Î ≥LÁıÀ …ı‰Î µ’√˛Ë˘ ‹ÎÀı ±‰¿ÎÂÌ flÏ›fi ‰Î÷ν¿Îfl ¿˘LVÀ„LÀfi „IÁ±ÎS¿˘TV¿Ì ±‰¿Î‹◊¿fi˘ ! ±Î V‰MfiºWÀÎfiÌ ±ı¿ ‰Î÷ν‹Î_ ’fl√˛ËfiÎ ’˛‰ÎÁfiÌ ‹¿Î‹fiÌ ±‰Ï‘ 80 ·Î¬ ‰Wν »ı, ‰Î÷ Ë÷Ì, …ı‹Î_ ÷ıHÎı ¿ÎS’Ïfi¿ ±‰¿Î‹◊¿fiı ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ „V◊fl ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ¿ıLƒV◊Îfiı flÎA›_ Ë÷_. ‹_√‚fiÌ ÁŒfl ⁄Ë ·Î_⁄Ì 36,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ·ı‰·ı Œflı ˢ‰Î◊Ì ÷ı ¬ı Õ ÷Î ’Ëı · Î_ ‹˘À< _ ±‰¿Î‹◊¿ »ı. ±·⁄kÎ, I›Î_ ’HÎ ÷ı‹fiı «_ƒfi_ ±_÷ÏflZ΋Î_ ⁄Î_‘‰Îfi_ ÷ıHÎı ±Ïfi‰Î›˝ √HÎÎT›_ Ë÷_ √vI‰Î¿WνHÎ ¿fiÕ√÷ ’ˢӫÎÕı »ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ‰Î÷ν‹Î_ ÷ıHÎı ±‰¿Î‹◊¿fiÌ µ’√˛ËfiÌ fi∞¿◊Ì ‰¬÷˘‰¬÷ w’flı¬Î ’HÎ ±Î’Ì Ë÷Ì. ±Î Âfl÷fi˘ ¤_√ fiÎÁÎ ’ÁÎfl ◊÷˘ «_ƒ ÷ıfiı @›Î_ ÷˘ ¬ıÓ«ı …ı‰Ì Á_V◊α˘ Ë∞ Á‘Ì ¿flÌ Â¿Ì fi◊Ì. „IÁ±ÎS¿˘»ı ±◊‰Î ÷˘ ÿÒfl ‘¿ı·ı »ı. ’ÏflHÎ΋ı TV¿Ì±ı ·ÕΉı·˘ ÷¿Û ±Î…ı ±ı¿‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ’HÎ V◊Îfi¤˛WÀ ◊÷Î µ’√˛Ëfiı ’λ˘ ¬˘À˘ ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ ÷ı‹ fi◊Ì. Á‹Îfi‰ ‹_√‚›ÎhÎÎfi˘ ›◊ÎV◊Îfiı ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ‰Îfl_‰Îfl ÷ıfiÎ_ ’˛˘√˛Î‹ Ë∞ ¿Î√‚ ’fl … ±À¿ı·˘ ’Õu˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ’˛ Ï ÷fl˘¿ı À ˘ ÿÎ√‰Îfi _ ÏÁBfi· ‹_√‚›Îfifi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ±_÷ÏflZ΋Î_ … ¿fl‰_ ’Õı ÷ı‹ ¤ÒÏ‹‹◊¿˘±ı ‹˘¿·‰_ ’Õı »ı. ±Î »ı ±fiı ÷ı ⁄Î_‘¿Î‹ ‹ÎÀı ’Ëı·Î_ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ ËÎ≥ÕˇÎÏ{fi ⁄‚÷HÎ ±‰¿Î‹◊¿fiı Œfl÷_ ¿fl‰_ …wflÌ »ı. ¬ÒÀÌ Ω› I›Îflı ⁄Ì∞ ÿflı¿ ‰Î÷ı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
45
o[s8 afgf[,f]+ ;ffifg;f Losxfgf
‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl_¤ı ¬ÿ ωiÎÎfi̱˘ ’˛¿ÎÂfiÎ Ï¿flH΢fiı Ë∞ ⁄flÎ⁄fl ±˘‚¬÷Î_ fi Ë÷Î, ’fl_÷ fl˘…fl „V‹◊ fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi ·ı¬¿ı “Blasting The Planet Earth” ¿Ëı‰Î÷Ì ‰Î÷ν‹Î_ ’˛¿ÎÂfiÎ ·ıÁfl Ï¿flHÎÎıfi˘ ¿›˘˝ Ë÷˘. „V‹◊ ’˘÷ı ωiÎÎfiÌ fi ˢ‰Î »÷Î_ Œ@÷ ¿S’fiÎV≤„WÀ‹Î_ V‰ˆflωËÎfl ¿flÌfiı ÷ıHÎı ·¬Ì fiÎA›_ ¿ı ’˛¿ÎÂfiÎ_ ‰ıflω¬ıfl Ï¿flH΢fiı Ωı Á_√ÏÃ÷ ¿flÌ ÿı‰Î› ÷˘ ±I›_÷ ÷ı…V‰Ì ±fiı ‰ı‘¿ ÂıflÕ˘ ⁄fiı, …ıfiÎ ’˛ËÎfl Á΋ı ¿Â_ … À¿Ì ¿ı fiÏË. ±Î ‹_÷T› ·¬‰Î ’λ‚fi_ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ±I›_÷ fl˘‹Î_«¿ Ë÷_. „V‹◊fiÌ ‰Î÷ν‹Î_ ÿÒflfiÎ √˛Ë ’fl◊Ì ±Î‰÷Î_ ’˛¿ÎÂfiÎ_ „@÷ÂÎ‚Ì Ï¿flH΢fi˘ ÂıflÕ˘ ±«Îfi¿ M≤J‰Ìfiı ¿Î’‰Î ‹Î_Õu˘ Ë÷˘. ‘ÎflÿÎfl «M’ ΩHÎı ÁŒfl…fi ¿Î’÷_ ˢ› ÷ı‹ M≤J‰ÌfiÎ ⁄ı ŒÎÏÕ›Î_ ◊‰Î ·ÎB›Î_ Ë÷Î_. ¿ÎS’Ïfi¿ ‰Î÷νfiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ Á_¢‘¿˘±ı I›Îflı √HÎ÷flÌ ¿flÌfiı ÷ÎflHÎ ¿Îœu_ ¿ı ’fl√˛ËfiÎ ‰‘ ’Õ÷Î ⁄Ï©ÂÎ‚Ì ∞‰˘ M≤J‰Ìfiı µkÎfl ‘˛‰ ’ÎÁı ¿Î’‰Îfi_ ±Î‹ … «Î· flάı ÷˘ »±ı¿ ‹ÏËfiÎ ’»Ì M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ ⁄ı ±‘˝√˘‚΋Î_ ‰ËıÓ«Î≥ …‰Î ’΋ı. ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ’fl√˛ËfiÎ ∞‰˘ ±Î’HÎÌ ÿÒ‘√_√Î ’fl ÷ı‹fi_ ’˛¤I‰ …‹Î‰‰Î ‹ÎÀı M≤J‰Ì …ı‰Î ⁄ÌΩ ‰V÷̉΂Π√˛Ë˘fi˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì Á_ËÎfl ¿flÌ flèÎÎ Ë÷Î. ±Î Ë‹·Î¬˘fl˘±ıı ŒıÓ¿ı·Î Ï¿flHÎÎıfiı fl˘…fl „V‹◊ı ·ıÁfl ÷˘ fi ¿èÎÎ, ¿ı‹ ¿ı ·Î_⁄η«¿ ‰Î@›fiÎ ’˛◊‹ÎZÎfl˘ ‰Õı ⁄fiı·_ ±ı fi΋ ÷ıfiı ¿S’fi΋Î_ ’HÎ ÁÒ{ı ÷ı‹ fi Ë÷_. „V‹◊ı ÷ı‹fiı ‹ÎhÎ Death Ray/Q≤I›Ï¿flHÎ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›Î_. ‰Î÷ν ±Î√‚ «Î·Ì I›Îflı ±ı¿ ¤ıΩ⁄Î… ωiÎÎfi̱ı M≤J‰ÌfiÎ ⁄«Î‰ ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ »^’Ì Â˘‘ ⁄ËÎfl ¿ÎœÌ. flÎZÎÁÌ ¿ÿfi_ ±ı¿ ÏflN˚·ı@Àfl ÷ıHÎı ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿ÎflfiΠˉηı ¿›* ±fiı ÁÒ«fiÎ ±Î’Ì ¿ı, “±Î «¿«Ï¿÷˚ ±flÌÁÎ ‰Õı ’fl√˛ËfiÎ ’˛ÎHÎCÎÎ÷¿ Ï¿flH΢fiı ±ı … √˛Ë ÷flŒ ’λÎ_ ‰Î‚˘!” ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ‰Î÷νfi_ Á‹Î’fi ¬Î‘_’Ì‘_ fiı flÎ… ¿Ì‘_ ÁÎ◊ı … ◊‰_ Ωı≥±ı, ±ıÀ·ı ωiÎÎfiÌfi˘ fiÁ¬˘ ÁŒ‚÷Î’Ò‰˝¿ ·ÕÎT›Î ’»Ì ÀıÏ·V¿˘’ ¶ÎflÎ ’ı·Î √˛Ëfiı Ωı÷Î_ ±‹ıÏfl¿fi˘±ı ‹Îfi‰Ω÷fiı ¬Â¬⁄fl ±Î’Ì ¿ı, “±⁄Ωı Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀıfi˘ ±ı √˛Ë ’˘÷ı ÷ıfiÎ Death RayfiÎ ’˛Ï÷Ï⁄Q⁄ ‰Õı Ï«flÎ≥ √›˘ »ı!” Death RayfiÌ ¿S’fiÎ fl˘…fl „V‹◊fiÎ ‰Î«¿˘fiı ÷˘ ΩHÎı fl˘‹Î_ « ¿ ·Î√Ì, ’fl_ ÷ ⁄ÌΩ ±fiı ¿ ¿·‹⁄ÎΩıfiı ’HÎ Death Ray ‹Î_ flÁ ’Õu˘ ±fiı ±fiı¿ …HÎÎ ±ı ωWΛ ’fl ÷ÒÀÌ ’ÕuÎ. Death Ray fi_ Á…˝fi ÂÌ flÌ÷ı ◊Λ ÷ıfi˘ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ¬·ÎÁ˘ Ωı ¿ı ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı fi Ë÷˘. ±Î Ï¿flH΢ ’˛¿ÎÂfiÎ_ Ë÷Î_, …ı‹fi_ V‰w’ ÷fl¿Ì⁄ ‰Õı ⁄ÿ·Ì ¿Î÷_ Ë÷_. ÿflı¿ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
‰Î÷ν‹Î_ ±ı ÷fl¿Ì⁄ ±K›ÎËÎfl flËı÷Ì Ë÷Ì. ±ıÀ·ı ¿ı ’˛¿ÎÂfiÎ_ ‰ıflω¬ıfl Ï¿flH΢fiı ¤ı√Î ¿flÌfiı ±ı¿ ÷ı…V‰Ì ÂıflÕ˘ ⁄fiΉ‰ÎfiÌ «˘yÁ flÌ÷fi_ V’WÀÌ¿flHΠωiÎÎfi¿◊ÎfiÎ ·ı¬¿˘±ı ¿›* fi Ë÷_. ωiÎÎfi¿◊ÎfiÎ ·ı¬¿˘ Ωı ±ıÀ·_ ⁄CÎ_ {Ìb_ ¿Î_÷Ì Â¿÷Πˢ› ÷˘ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ±fiı ÁΛLÁ Œı@À ‰E«ı ÷ŒÎ‰÷ … flËı fiÏË. ÏŒ@Âfifi_ ‰W΢˝ ’»Ì Œı@À‹Î_ ±Î⁄ıËÒ⁄ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ Ωı‰Îfi˘ fl˘‹Î_«¿ ±Îfi_ÿ ’HÎ ‹‚ı fiÏË. ·ıÁflÏ¿flH΢ ±_√ı fl˘…fl „V‹◊ ±fiı ÷ıfiÎ …ı‰Î ⁄ÌΩ ¿S’fiÎÂÌ· ·ı¬¿˘ ¿Â_ ΩHÎ÷Î fi Ë÷Î, ’fl_÷ ÷ı‹HÎı ¿flı·Ì ±Î√ÎËÌ »ı‰Àı ÁÎ«Ì ’ÕÌ. 1917‹Î_ ±ÎS⁄ÀÛ ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fi_ ¤ÎˆÏ÷¿ V‰w’ ⁄flÎ⁄fl Á‹ΩT›Î ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ √˘ÕÛfi √˘SÕ fi΋fiÎ Á_¢‘¿ı ’˛¿ÎÂfiÎ »^Àλ‰Î›Î Ï¿flH΢fiı Á_√ÏÃ÷ ¿flÌ ⁄÷ÎT›Î_. ±Î ¢‘fiı ÷ıHÎı ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ·ıÁfl Ï¿flH΢ ±_√ı ‰Î÷ν‹Î_ Light Amplification by ‹ÎhÎ ¿S’fiÎ ¿flÌ Â¿Î÷Ì Ë÷Ì. √˘ÕÛfi √˘SÕı Stimulated Emission of ÷ı ¿S’fiÎfiı Ë¿Ì¿÷fi_ V‰w’ ±Î’Ì ÿÌ‘_ Radiation ±ı‰_ ·Î_⁄_ fi΋
±ÎM›_, …ıfiÎ ’˛◊‹ÎZÎfl˘ ‰Õı LASER ÂOÿ ⁄L›˘. Âw±Î÷‹Î_ ÷˘ ·ıÁflfi˘ ÂıflÕ˘ Death Ray …ı‰˘ fi Ë÷˘. ÁËı… fi⁄‚˘ Ë÷˘. √˛Ë˘fi˘ fiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı fiÏË, ’HÎ ÷⁄Ì⁄Ì ¿Î›˘˝ ‹ÎÀı ‰‘Îflı µ’›˘√Ì Ë÷˘. ’fl_ ÷ flÏ›Π÷ı ‹ … ±‹ıÏfl¿Î ÷ıfiı ›©fiÎ ÂjÎ
47
o[s8 afgf[,f]+ ;ffifg;f Losxfgf
÷flÌ¿ı ‰Î’fl‰Î ÷I’fl Ë÷Î, ±ıÀ·ı ÂıflÕÎfiı ‰‘ …·ÿ ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ‰ÌÁı¿ ‰Wν Á‘Ì ÷ı‹HÎı Á_¢‘fi ¿›* ±fiı ‰¬÷ …÷Î_ ÁΫı … Death Ray ¿ËÌ Â¿Î› ÷ı‰Î_ ‰ı‘¿ ·ıÁfl Ï¿flH΢ ÷ı‹HÎı ω¿ÁÎT›Î_. fl˘…fl „V‹◊fiÌ ÿΛ¿Î±˘ …^fiÌ ¿S’fiÎ ÷ıHÎı Á’fi΋Î_ ’HÎ fi ‘ÎflÌ Ë˘› ±ıÀ·Ì Ëÿı ÁÎ«Ì ’fl‰Îfl ◊≥. ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ_ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ±ÎωW¿Îfl˘fi_ Ï·VÀ ÷’ÎÁ˘ ÷˘ ·ı Á flfiÌ …ı ‹ ⁄Ì∞ ±fiı¿ ¢‘˘fiÎ_ ⁄Ì… ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi‹Î_ ‹‚Ì ±Î‰ı »ı. ±ı¿ ÿά·˘ ±Î˜„MÀ¿· ŒÎ≥⁄flfi˘ »ı. ≥.Á. 1870‹Î_ ‹ÿÏfi¿Î ¿ıS⁄Ì fi΋fiÌ Ï⁄˛ÏÀ ·ıϬ¿Î±ı ’˘÷ÎfiÌ ¿ÎS’Ïfi¿ ‰Î÷ν‹Î_ ⁄Ï©ÂÎ‚Ì ∞‰˘fiÎ ⁄ı √˛Ë˘ ‰E«ı ’˛¿Î ¶ÎflÎ Á_ÿıÂÎT›‰ËÎfl ◊÷˘ ˢ‰Îfi_ ‰HνT›_ Ë÷_. ’˛¿Î ±Î‹ ÷˘ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ … ’˛‰ÎÁ ¿flı, ’fl_÷ ±ı ∞‰˘ ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fiı ‰Î‚Ì Â¿÷Î Ë÷Î. ‹ÎˆÏ¬¿ ±‰Î…fiı ÷ı‹fiÎ ’fl Á‰Îfl ¿flÌfiı ±fiı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì ‰Î÷ν·Î’ «·Î‰÷Î Ë÷Î. ±Î ¿◊Î ‰Î_E›Î ’»Ì ±ı … ‰WÎı˝ Ï⁄˛ÀfifiÎ ¤ÎˆÏ÷¿ÂÎjÎÌ Ωıfi ÀΛıLÕ·ı ’˛›˘√Â΂΋Î_ ±ı Áˆ©Î_Ï÷¿ ω«Îflfiı ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ ±Î’Ì Ωı‰Î ‹ÎÀı ’˛›˘√˘ ËÎ◊ ‘›Î˝. ÀΛıLÕ· ’ÎÁı ±ı Ïÿ‰Áı ‹Ëk‰fi_ ¿Î‹ fi Ë÷_, ±ıÀ·ı ‹ÎhÎ Ï…iÎÎÁÎfiı Á_÷˘WΉΠ¬Î÷fl ÷ıHÎı ±ı¿ ’Îh΋Î_ ¤flı·Î_ ’ÎHÎÌfiÌ ‘Îfl ⁄ÌΩ fiÌ«ıfiÎ ’Îh΋Î_ flıÕÌ ±fiı ÷ı‹Î_ ’˛¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢ ÿά· ¿›Î*. ‘Îfl ‰‚ı·Ì Ë÷Ì, ±ıÀ·ı Ï¿flH΢ ’HÎ ±Î’‹ı‚ı “‰‚Ì” √›Î_. ±Î ’˛›˘√fiı 1955‹Î_ ÕΘ. fiÏflLÿfl ¿’ÎHÎÌ fi΋fiÎ ¤Îfl÷Ì› ωiÎÎfi̱ı ±Î√‚ «·ÎT›˘. Ï⁄˛Àfi‹Î_ ≥Q’ÌÏfl›· ¿˘·ı…fiÌ ’˛›˘√Â΂΋Î_ ÷ıHÎı ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fiÎ ‹ÎK›‹ ÷flÌ¿ı ’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı ¿Î« ‰Î’›˘˝. ¿Î«fi˘ ’HÎ ÁÒZ‹ ÷Îfl (ŒÎ≥⁄fl) ÷ıHÎı ’Á_ÿ ¿›˘˝ ±fiı ÷ÎflfiÎ_ √_«‚΋Î_ ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fiı “‰Î‚Ì” ⁄÷ÎT›Î_. ±Îı„MÀ¿· ŒÎ≥⁄flfiÌ ±ı flÌ÷ı ¢‘ ◊≥. ±Î…ı Œ@÷ 1 ‹Ì·Ì‹ÌÀflfiÎ 100‹Î ¤Î√ …ıÀ·˘ T›ÎÁ ‘flΉ÷Î ±Îı „ MÀ¿· ŒÎ≥⁄fl‹Î_ Á΋Á΋Π6,000 Àı Ï ·Œ˘Ïfi¿ ‰Î÷ν·Î’˘ ’˛¿ÎÂfiÎ_ ‹˘Ω_w’ı ‰ËÌ Â¿ı »ı. »ıS·ı fl˘⁄˘Àfi_ ºWÀÎ_÷ ·˘. 1921‹Î_ «ı¿˘V·˘‰ıÏ¿›ÎfiÎ fl_√‹_« ’fl “fl˘ÁQÁ ›Ïfi‰Á˝· fl˘⁄˘À˚Á”fiÎ ÂÌWν¿ Ëı ±ı¿ fiÎÀ¿ ¤…‰Î÷_ Ë÷_, …ı‹Î_ V‰›_Á_«ÎÏ·÷ ›_h΋Îfi‰˘ 48
‰ıË…^fl˘fi˘ flΘ· ¤…‰÷Î Ë÷Î. «ı¿ ¤ÎWÎ΋Î_ ‰ıË…^flÌfiı fl⁄˘÷Î ¿Ëı »ı, ±ıÀ·ı fiÎÀu¿Îflı ¿Îfl¬Îfi΋Î_ ‰ıÏÛ_ ¿fl÷Î ›_h΋Îfi‰˘ ‹ÎÀı fl˘⁄˘À ÂOÿ ±’fiÎT›˘ Ë÷˘. ‰W΢˝ ’»Ì «ı¿˘V·˘‰ıÏ¿›ÎfiÎ fiÎÀ¿fi˘ ¿ÎS’Ïfi¿ fl˘⁄˘À ±Î…ı ÷ı fiÎÀ¿ ΩHÎı ¿ı (ÕÎ⁄ı) ±Î…ı Œı@ÀflÌ‹Î_ ±Îˆz˘Ï√¿ fl˘⁄˘Àfi˘ ‰ÎV÷ω¿÷Î ⁄L› _ »ı . ±‰÷Îfl ’ÎQ›˘ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ‹Ò‚ Ω’Îfi, ±‹ıÏfl¿Î, …‹˝fiÌ fiÎÀ¿fiÌ ¿◊Î ΩıÕı ÷ıfiı ±ÿ˚¤÷ ÁÎQ› »ı ‰√ı fl ı ±fiı ¿ ÿı  ˘‹Î_ ‹˘Àfl¿Îfl ÁÏË÷ ±fiı¿ «ÌΩı fi Î ¿Îfl¬Îfi΋Î_ µI’Îÿfifi_ CÎflıÕ‹› ¿Î›˝ fl˘⁄˘Àfiı Á˘Ó’Ì ÿı‰Î›_ »ı ±ı À · _ … fiÏË, ’HÎ Ω’Îfi‹Î_ ÷˘ fl˘⁄˘À ’˘÷ı fi‰Î fl˘⁄˘À˚Á ⁄fiΉı »ı! ¿ÎS’Ïfi¿ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ¬flı¬fl ÷˘ Âı¬«S·ÌfiÎ ÷fl_√ …ı‰_ ·Î√‰_ Ωı≥±ı. ωiÎÎfi ±_√ı ·ı‹ÎhÎ ΩHοÎflÌ fi ‘flΉ÷Î_ ‰Î«¿˘fiı ÷ı‹Î_ ÁΫı … √⁄ÎflλΒ ÷fl_√ ÿı¬Î›, ’fl_÷ ÁΛLÁ ÏŒ@ÂfifiÎ ·ı¬¿˘fi_ ¿Î‹ Ë¿Ì¿÷‹Î_ ¿ÏÃfi »ı. ¿S’fiÎωËÎfl ÿflQ›Îfi ’HÎ ÷ı‹HÎı ⁄Ï©fi˘ ±ı¿ »ıÕ˘ ‰ˆiÎÎÏfi¿ Ë¿Ì¿÷˘ ÁÎ◊ı ⁄Î_‘Ì flά‰˘ ’Õı »ı, …ı◊Ì ‰Î÷ν‹Î_ ¤Ï‰W›fiı ·√÷Î_ …ı ±fi‹Îfi˘ ¿flΛ ÷ı ‰Î«¿˘fiı ËÎV›ÎV’ÿ fi ·Î√ı. ¿o≥ fiÏË ÷˘ Áˆ©Î_Ï÷¿ flÌ÷ı ÷ı ±fi‹Îfi @›Îflı¿ ÁΫ_ ’ÕÌ Â¿ı ÷ı ’˛¿Îflfi_ ˢ› ÷˘ ‰Î«¿˘fiı ÷ı‹Î_ ‰‘ ÷I◊ ·Î√ı. ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ¿flΛı·Î_ ·√¤√ ’˘H΢Á˘ ±fi‹Îfi˘ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ÁΫÎ_ ’ÕuÎ_ ˢ› ÷˘ ±ı fiflÌ ±Î¿„V‹¿ CÎÀfiÎ fi◊Ì. ·ı¬¿˘±ı ÁΛLÁ Œı@Àfiı … ’Λ΋Î_ flάÌfiı ÁΛLÁ ÏŒ@Âfifi_ ÁÎÏËI› ·A›_ »ı. ±I›Îflfi_ ÁÎÏËI› ’HÎ ±ı … ‘˘flHÎı ·¬Î› ÷˘ ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ‹Îfi‰Ω÷ Ωı fiÁÌ⁄ÿÎfl ˢ› ÷˘ ⁄ÌΩ_ 50 ‰Wν ’»Ì fl˘⁄˘À‹Î_ ‹ÎHÎÁfi_ Ïÿ‹Î√ ±ÎÏÀÛόϛ· ≥LÀıÏ·…LÁfiÎ V‰w’ı ⁄ıÁÎÕÌ Â¿ÎÂı, ’˛›˘√Â΂΋Î_ ÷tfi fi‰Î ∞‰˘fi_ Á…˝fi ¿flÌ Â¿ÎÂı, ±b„@÷ ‰Õı «Î·÷Ì ‹˘Àfl¿Îfl ⁄fiΉÂı, „V◊fl ¤˛‹HοZÎ΋Î_ CÎÒ‹÷Î ±‰¿Î‹◊¿‹Î_ ‹Îfi‰‰ÁÎË÷˘ V◊Î’‰Î ‹ÎÀı ±_÷ÏflZÎ ±fiı M≤J‰Ì ‰E«ı 36,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«Ì Ï·N˚À ⁄_‘ÎÂı ±fiı ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂfiÎ Á_¤Ï‰÷ ⁄Ï©ÂÎ‚Ì ∞‰˘ ‹Îfi‰Ω÷fi˘ ’Ëı·˘ Á_’¿Û ’HÎ ¿flÂı. ±Î ÿflı¿ ±Î√ÎËÌ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ⁄Ïfi›Îÿ ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ »ı, ‹ÎÀı 21‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ÷ı ’ˆ¿Ì ¿ıÀ·Î_¿ ’Ò‰Î˝fi‹Îfi˘ ¿S’fiÎfi˘ ÁÌ‹ÎÕ˘ ±˘‚_√Ì ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ±Î_⁄Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı. À>_¿‹Î_ ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ±fiı ¡ÎLÁfiÎ ’ı·Î ¤Ï‰W›‰ı÷Î fi˘VÀˇÎÕı‹ÁfiÎ ¿ÎS’Ïfi¿ ÏŒ÷Òfl˘ ‰E«ı ‹˘À˘ ÷ŒÎ‰÷ ·˘Ï…¿fi˘ »ı. ÁΛLÁ ÏŒ@Âfi ¿ÿÌ ·˘Ï…¿ ‰√flfi_ ˢ÷_ fi◊Ì.à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf
µfi΂ÎfiÌ √fl‹Ì‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ B·ÎÁ √À√ÀΉÌfiı M›ÎÁ ⁄Ò{Ή‰Ì ±ı ‹Îfi‰Ω÷ ‹ÎÀı ⁄Ë ÁË… »ı. ‹fiW›ı÷fl ∞‰˘fiı ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ±ı‰˘ ·Î¤ fi ‹‚ı. ’ÎHÎÌfiÌ ±¿ı¿ ⁄_ÿ ‹ÎÀı ÷ı±˘ ÷·Á÷Πˢ› »ı. …‚ ‹ÎÀı @›Îflı¿ ±fiı¿ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ fiάı I›Îflı ‹Î_Õ ÷flÁ Ï»’Λ ! ¿<ÿfl÷fiÌ ¿Á˘ÀÌ‹Î_ ÷ı±˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’Îfl µ÷flı »ı ÷ıfi_ ‰Hνfi ±ËŸ ‰Î_«˘
] 5ff6l dff8[ s9f[z snztf ;ffdf[ ;ftftf 5ff6l5ftf bf[,ftff+ tfz;iff+ 5?f6lV5f+bfl0f+ µfi΂˘ ·√¤√ ⁄‘Î ¤Ò«fl Á∞‰˘ ‹ÎÀı ÷flÁfiÌ ‹˘Á‹ »ı. ±Î‘Ïfi¿ ‹Îfi‰Ω÷ı ÷˘ ’ÎHÎÌfiÎ flıÏ¡…flıÀıÕ ⁄ÎÀ·Î◊Ì ‹Î_ÕÌfiı Á˘Œ˚À ÏÕˇL@Á, Ï‹fifl· ‰Î˜Àfl, ·ı‹fi F›ÒÁ, ⁄flŒ√˘‚Î, Âfl⁄÷˘ ±fiı ‹ÁηΠÁ˘ÕÎ …ı‰Ì CÎHÎÌ ±Î≥À‹˘ ‰Õı ÷flÁfiÌ Á‹V›Îfi˘ fỉıÕ˘ ±ÎHÎÌ ÿÌ‘˘ »ı, ’fl_÷ ϬÁ¿˘·Ì, ¿⁄Ò÷fl, Ï…flÎŒ, ËÎ◊Ì, ÏÁ_Ë ‰√ıflı …ı‰Î_ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±˘ ÷flÁ Ï»’Ή‰Î ‹ÎÀı Â_ ¿flı »ı ? Á‰Î· …flÎ ’˛Î◊Ï‹¿ ·ÎB›˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfiÌ √Ëfi÷Îfiı ÷◊Î √_¤Ìfl÷Îfiı V’WÀ ¿flÌ ÿı÷˘ ⁄ÌΩı Á‰Î· ‰Î_«˘ — ‹ÎHÎÁ ÁÏË÷ ±ı¿›ı Á∞‰fiı ’ÎHÎÌ ‰√fl ¿ı‹ «Î·÷_ fi◊Ì? ¬˘flο fi ‹‚ı ÷˘ ¿ıÀ·Î¿ Ïÿ‰Á ÂflÌflfi_ ¿Î‹ «Î·Ì Ω›, F›Îflı ’ÎHÎÌ ÷˘ ÿfl ◊˘ÕÎ ¿·Î¿ı Ωı≥±ı. ‹ÎHÎÁfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ …J◊˘ 20Ñ …ı À ·˘ CÎÀÌ Ω› I›Îflı ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ’˛˘ÁıÁ ±À¿Ì ’Õ÷Î_ ÷ı Q≤I› ’΋ı. Ë¿Ì¿÷ı ∞‰fi ‹ÎÀı ’ÎHÎÌ ±ıÀ·Ì Ëÿı ±Ïfi‰Î›˝ »ı ¿ı ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ F›Î_ ’ÎHÎÌ fi◊Ì I›Î_ ¿‹ Áı ¿‹ M≤J‰Ì …ı‰Ì Á∞‰V≤„WÀ Â@› fi◊Ì. Á∞‰V≤„WÀfi˘ ±_¿<fl ’HÎ Ëo‹ıÂÎ ’ÎHÎÌ‹Î_ … eÀı, …‹Ìfi ’fl fiÏË. M≤J‰Ìfi˘ ±ÎÏÿ Á‹ƒ ÷ıfi˘ ÿά·˘ »ı. ’˛◊‹ ∞‰ Á‹ƒ‹Î_ ’˛√Àu˘ ±fiı ’»Ì ¿fl˘Õ˘ ‰Ê˝ı ÷ıfiÎ ¿ıÀ·Î¿ ‰_ÂΩı …‹Ìfi ’fl ±ÎT›Î. “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
◊˘Õ<¿_ ωʛÎL÷fl ¤·ı ◊Λ, ’HÎ ±Î…fiÎ_ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±˘fiı fl˘…ıfl˘… ’Õ¿Îfl÷Ì ÷flÁ Ï»’Ή‰ÎfiÌ Á‹V›Î ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ’˛ÎHÎ’˛ffi ¿ı‹ »ı ÷ıfi˘ ’Òfl˘ A›Î· ‹ı‚‰‰Î ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ 3.5 ±⁄… ‰Ê˝ ’λ‚ «Î·˘. ’˛◊‹ ∞‰ I›Îflı Á‹ƒfiÌ …‚Á’ÎÀÌ fiÌ«ı Á‚‰Y›˘ ÷ıfi_ ’Òfl¿ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ÁÒ›˝fiÎ_ ËÎÏfi¿Îfl¿ ’ÎflΩ_⁄·Ì Ï¿flH΢ I›Î_ ’Ë˘Ó«Ì Â¿÷Î_ fi Ë÷Î_. ⁄ı ‹Ò‚¤Ò÷ ¿ÎflH΢ Ωı ¿ı ‰‘ ‹Ëk‰fiÎ_ Ë÷Î_ — ’ÎHÎÌfi_ ¿<ÿfl÷Ì ÷Îfl¿⁄‚ √vI‰Î¿Ê˝HÎfiÌ ±Áflfiı Ë‚‰Ì ¿flÌ fiά÷_ Ë÷_, ±ıÀ·ı ¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀ, «fl⁄Ì ±fiı ’˛˘ÏÀfi fl«‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ_ ¿Î⁄˝fi, ËÎ≥Õˇ˘…fi, ±Î˜„@Á…fi ‰√ıflı CÎÀ¿ ÷k‰˘ …‹Ìfi ÁÎ◊ı …¿ÕΛı·Î_ flËı ±ı‰Ì „V◊Ï÷ ’ÎHÎÌ‹Î_ fi Ë÷Ì. ωω‘ CÎÀ¿˘ ‹@÷ flÌ÷ı ±ı¿‹ı¿ ÷flŒ Áfl¿Ìfiı flÎÁΛÏHο ⁄_‘/ bond fl«Ì ¿ı ÷ı‹ Ë÷Î_. ⁄Ì∞ ‰Î÷ ±ı ¿ı ’ÎHÎÌ ‰E«ı ’˛◊‹ ¿˘Ê˘ ’HÎ ÁËı…ı “’ÎHÎÌÿÎfl” ⁄L›Î. ¬˘flοfiÎ_ ’˘Ê¿ ÷k‰˘fiı ¿˘Ê˘ Á‘Ì ’ˢӫÎÕ÷Î ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ¿˘Ê˘‹Î_ ‹@÷ ◊›ı·Ì ±ıfi∞˝fiı ÂflÌfl‹Î_ ⁄‘ı ’ˢӫÎÕ÷Î À<-‰ı ÀˇÎÏŒ¿ ‹ÎÀı ‰ÎË¿ ÷flÌ¿ı ’ÎHÎÌ Ωı≥±ı. ±ÎÏÿ ∞‰fiı ±ı ’ÎHÎÌ Á‹ƒ‹Î_ ⁄Ë Á·¤ flÌ÷ı ‹‚Ì flèÎ_. ¿fl˘Õ˘ ‰Ê˝ ⁄Îÿ ±ı ’˛◊‹ ∞‰fiÎ ‰_ÂΩı Á‹ƒ »˘ÕÌfiı …‹Ìfi ’fl ±ÎT›Î I›Îflı ÷ı‹HÎı 49
5ff6l dff8[ 5?f6lV5f+bflgf]+ 5ff6l5ftf
‰ÌI›Î ’»Ì ÁÎ’-¿ÎÏ«_Õαı ÂflÌfl‹Î_ √fl‹Ì ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ¿>HÎÎ ÷տ΋Î_ ËÒ_ŒÎ‚Î ⁄fiı·Î ¬Õ¿ ’fl ¿ıÀ·˘¿ Á‹› ⁄ıÁ‰_ ’Õı »ı. Ï¿Îflfiı ’¿Õ‰Î …ıÀ·Ì VeÏ÷˝ ÷ı±˘ I›Îfl ’»Ì … ËÎ_Á· ¿flÌ Â¿ı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ √fl‹ ·˘Ë̉΂Î_ ’˛ÎHÎÌ’_¬Ì±˘ Ω√÷ΉıÓ÷ VeÏ÷˝‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı‹fi_ fi˘‹˝· ÂÎflÌÏfl¿ ÷Î’‹Îfi ¿<ÿfl÷ı 360 ◊Ì 380 Áı„S›ÁfiÌ ‰E«ı flÎA›_ »ı. ±Î‹Î_ ’HÎ Ωı ¿ı ±ı¿Îÿ Áı„S›Áfi˘ ‰‘Îfl˘ ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ÃÌ¿ »ı--±L›◊Î (CÎHÎÎ ¬flÎ ¿ıÁ‹Î_) ’flÁı‰˘ ‰‚ı ±fiı ÷flÁ ·Î√ı. ’ÎHÎÌfiÌ ± Ô Î˜‰flËıÕ ÀÎ_¿Ì fiÌ«ı ±fiı fi‚fiÌ «¿·Ì ‘flΉ÷Î Œ˚·ıÀfiÌ «Îfl ÿ̉η˘ ‰E«ı flËı÷Î ‹ÎHÎÁfiı ÷flÁ Á΋ı {{Ò‹‰Îfi˘ ‰¬÷ ¤ÎB›ı … ±Î‰ı, ’fl_÷ fl˘…ıfl˘… ÷flÁ Ï»’Ή‰Ì ±ı ¿ıÀ·Î_› ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±˘ ‹ÎÀı …ÏÀ· Á‹V›Î »ı. ◊˘Õο ·ÌÀflfiÎ ¿ı ‹Ì·Ì·ÌÀflfiÎ CÎÒ_ÀÕÎ ¤fl‰Î ÷ı‹HÎı ·Î_⁄Ì ÿÕ‹…· ¿fl‰Ì ’Õı »ı. ÂflÌflfiÌ ’W¿‚ ±ıfi∞˝fi˘ ÷ı‹Î_ T›› ◊Λ »ı--±fiı »÷Î_ ÁÒ¿Ì √˛ÌW‹ ∑÷ ÿflQ›Îfi ÁÒ›˝fi˘ ’˛¬fl ÷Î’ ⁄‘Î_ fi΂Î_, {flÎ, ÷‚Ή˘ ±fiı ¬Î⁄˘Ï«›Î_fiı ·√¤√ ÁÒ¿‰Ì fiάı I›Îflı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ’ÎHÎÌ ‹‚ı fiÏË. CÎHÎÎ ’˛ÿı¢‹Î_ ⁄Îflı‹ÎÁ ’ÎHÎÌfiÌ ±»÷ ‰E«ı ∞‰÷Î ±fiı ·Î_⁄˘ ’˛‰ÎÁ fi ¬ıÕÌ Â¿÷Î ±‹¿ Á∞‰˘±ı ÷˘ ’ÎHÎÌ ’Ì‘Î ‰√fl ∞‰‰Îfi_ ÂÌ¬Ì ·Ì‘_ »ı. ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ flÎWÀˇÌ› ÏÁQ⁄˘· …ı‰Î ¿˘±Î·Î ⁄ıflfi˘ (ÀıÕÌ ⁄ıflfi˘) ±ı ·C΋÷Ì‹Î_ Á‹Î‰ı ◊Λ »ı. ±Î ÿıÂfiÎ ‹Ò‚ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ·˘¿˘fiÌ ¤ÎÊ΋Î_ ¿˘±Î·Î ÂOÿfi˘ ±◊˝ »ı — ’ÎHÎÌ fi ’Ì÷_ ’˛ÎHÎÌ. ’ÎHÎÌfiı Ï÷·Î_…·Ì ±Î’‰Î ’λ‚ ¿˘±Î·ÎfiÌ ±‹¿ ‹…⁄Òfḻ˘ flËı·Ì »ı. ±Î˜VÀˇıÏ·›Îfi˘ µfi΂˘ ±I›_÷ ¿Ã˘fl ˢ› »ı ±fiı @›Îflı¿ 500 Áı„S›Áı ’Ë˘Ó«Ì …÷_ ÷Î’‹Îfi ±ı ÿıÂfiÎ CÎHÎÎ ‰Ëı·Ì Á‰Îflı fiÌ·√ÌflÌfiÎ_ ’Î_ÿÕÎfiÎı ⁄˛ı¿ŒÎVÀ ¿flÌ ¤Ò¬ ¤ı√Ì ÷flÁ ’HÎ Ï»’Î‰Ì ·ı÷_ ¿˘±Î·Î ⁄ıfl ωV÷Îfl˘fiı fi’ÎÏHΛΠ¿flÌ ‹Ò¿ı »ı. ’ÎHÎÌfiÌ Â˘‘‹Î_ ‰Õı CÎÊ˝HÎ ’ıÿÎ ¿flÌ √fl‹Ì …L‹Î‰ı »ı. µfi΂΋Î_ ÀıQ’˛ı«fl ÿÒfl Á‘Ì ¤À¿‰_ ¿˘±Î·Î ‹ÎÀı Â@› fi◊Ì. fiÌ·√ÌflÌfiÎ_ … ‰‘‰Î ‹Î_Õı I›Îflı √fl‹ÌfiÎ µIÁ…˝fi ‹ÎÀı ÂflÌflı ’flÁı‰˘ ‰‚ı ’Î_ÿÕÎ_ ±Îfl˘√‰Îfi˘ ÿflÎ√˛Ë flάÌfiı ÷ı ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ »ı ±fiı ⁄ÎW’̤‰fi ¶ÎflÎ fiÎ⁄Òÿ ◊÷Î ’ÎHÎÌfiÌ ¬˘À ’Òfl‰Î ’ı·Î V·˘◊ …ı‰_ ÁV÷ ±fiı ’˛‹ÎÿÌ ⁄L›_ »ı, ¿ı‹ ¿ı ±ı ’Î_ÿÕÎ_‹Î_ ‹ÎÀı ËÎ≥’˘◊ı·Î‹Á ÷flÁ ·√ÎÕı »ı. {Î{Î_ ’˘Ê¿ ÷k‰˘ ˢ÷Î_ fi◊Ì. ‰‘ ¤Î√ı flıÁΠˢ› »ı, ±Î ¬·ÎÁ˘ ÷˘ ΩHÎı Á‹F›Î, ’HÎ ±√I›fi˘ ’˛ffi ÁΉ …ı‹fi˘ ¿>«˘ «Î‰÷_ ¿˘±Î·Î ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiı ⁄Ë ÷VÿÌ …\ÿ˘ »ı — ‹ÎHÎÁfiÎ ÂflÌflfi_ ÷Î’‹Îfi 370 Áı„S›Áı À¿Ì ±Î’Ì Â¿÷_ fi◊Ì. fiÌ·√ÌflÌfi_ T≤ZÎ »˘ÕÌ fiÌ«ı …‹Ìfi ’fl µ÷fl‰Îfi_ ÷˘ ÿÒfl flèÎ_, ⁄·¿ı fl˘…fiÎ ±œÎfl ¿·Î¿ ÷ı T≤ZÎ ’fl flËı‰_ …wflÌ ÂÎ ‹ÎÀı ? ⁄Λ˘·˘Ï…fiÌ º„WÀ±ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı 0 ¨CΉ΋Î_ ‰Ì÷Ήı »ı. ·Î_⁄Ì ÏfiƒÎ‰V◊Î ÿflQ›Îfi ÂflÌflfi_ ÂflÌflfi_ µWHÎ÷΋Îfi 37 Áı„S›Á ±◊ν÷˚ …flÎ ¨«Î µWHÎ÷΋Îfi ⁄Ë ±˘»\_ flËı, ‹ÎÀı ¿˘±Î·Îfiı ’flÁı‰˘ ¿ÿÌ ·ı‰·fi_ ˢ› I›Îflı «›Î’«›fiÌ Ïø›Î {Õ’¤ıfl ◊Λ »ı ±fiı ◊÷˘ fi◊Ì. ¤˘…fifi_ ¿Î›˝ ÷ı Ëo‹ıÂÎ_ ‰Ëı·Ì Á‰Îflı ’÷Ήı ¿ı ‹ÎHÎÁfiÎ Ë·fi«·fi‹Î_ ’HÎ VeÏ÷˝ ±Î‰ı »ı. ±Î ·Î¤ ÃoÕÎ F›Îflı ’Î_ÿÕÎ_fiÌ Á’ÎÀÌ ’fl ˉÎfi˘ ¤ı… Û˘˝ ˢ› »ı. ’ÎHÎÌ ·˘Ë̉΂ΠÁÏflV≤’˘fiı ‹‚÷˘ fi◊Ì. ÿÎ. ÷. ÂÌ÷‚ flÎÏhÎ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ ±‹¿ …J◊˘ Ëo‹ı ‹ÎÀı À¿Î‰‰Îfi_ ±Î‰U›¿ Ë÷_, ±ıÀ·ı ‰¬÷ …÷Î_ ‹fiW› ÁÏË÷fiÎ (√fl‹ ·˘Ë̉΂Î) ⁄‘Î Á∞‰˘fiÎ ÂflÌfl‹Î_ water balance Ω‚‰÷_ ¬ÎÁ «ıkÎÎ÷_hÎ ’HÎ ¬ÌS›_. ±Î «ıkÎÎ÷_hÎ ±ıÀ·ı ‹√…fi_ ËÎ≥’˘◊ı·Î‹Á, …ı ‰¬÷˘‰¬÷ Á∞‰fiı ÷flÁ ·√ÎÕı ±fiı Á∞‰ ÷ı ·Î√HÎÌfiı ‹Îfi ±Î’Ì …wfl ’Òfl÷Î …J◊΋Î_ ’ÎHÎÌ fi ’̱ı I›Î_ Á‘Ì ÷flÁ »Ì’ı fiÏË. ‹fiW›fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ÷ıfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÎHÎÌfi_ ≥WÀ÷‹ √HÎÎ÷_ ’˛‹ÎHÎ ÂÎflÌÏfl¿ ‰…fifiÎ 65Ñ …ıÀ·_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ±Î‹Î_ CÎÀÎÕ˘ ◊Λ ÷˘ ÷flÁ ·Î√ı ±fiı ‰‘Îfl˘ ◊Λ ÷˘ ÂflÌfl ’ıÂÎ⁄ ‰ÎÀı ŒÎ…· ’ÎHÎÌfi˘ Ïfi¿Î· ¿flÌ ÿı. ±Î ««Î˝fiÎ ¿ıLƒ‰÷a ‹tÎfiı ›˘B› Œ˘¿Á‹Î_ ‹Ò¿÷˘ ⁄ÌΩı Á‰Î· — µfi΂ΠÿflQ›Îfi ‰‘ ÷flÁ ·Î√‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? ωiÎÎfifiÌ Àı@VÀ ⁄Ò¿‹Î_ ‹‚Ì flËı÷˘ ÷ıfi˘ …‰Î⁄ ±ı »ı ¿ı ‹ÎHÎÁfiÎ ÂflÌflı …ı‹ ’ÎHÎÌfi˘ …J◊˘ 65Ñ Ω‚‰‰˘ ’Õı ÷ı‹ ÀıQ’˛ı«fl ’HÎ 370 Áı„S›Á (98.60 ŒıflfiËÌÀ) ¿fl÷Î_ ‰‘‰_ ¿ı CÎÀ‰_ fi Ωı≥±ı. Ï›΂΋Î_ CÎÀÌ Ω› ÷˘ VfiΛ±˘ ‘˛ÒΩflÌ
50
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
5ff6l dff8[ 5?f6lV5f+bflgf]+ 5ff6l5ftf
‹ÎÀıfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ …wÏfl›Î÷fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î ‹ÎÀı ÷ı ’Òfl÷˘ fỉÕı »ı. ÏfiƒÎfiÎ ¿·Î¿˘ ÿflQ›Îfi ÷˘ ’ÎHÎÌfiÌ ÷flÁ ·Î√‰Îfi˘ ’˛ffi … fi◊Ì. µfi΂΋Î_ ˉÎfi_ ÷Î’‹Îfi 500 Áı„S›Áı ’ˢӫı I›Îflı fi∞¿‹Î_ @›Î_¿ fiÿÌ ¿ı fi΂_ ˢ› ÷˘ ‰Ê˝‹Î_ ±ı¿Îÿ-⁄ı ‰¬÷ ¿˘±Î·Î ÷ıfiÎ T≤ZÎfi˘ ±Î‰ÎÁ »˘ÕÌfiı fiÌ«ı ±Î‰ı ¬w_, ’fl_÷ ±‹ıÏfl¿Î-‹ı„@Á¿˘fiÎ flıÏ√V÷ÎfiÌ ’˛ÿı‹Î_ ◊÷Î ¿Î_√Îw flıÀ Ω÷fiÎ ™ÿflfiı ’ÎHÎÌfi˘ V‰Îÿ ¿ı‰˘ ˢ› ±ı ’HÎ ¬⁄fl fi◊Ì. ‰ÌÁı¿ Áı„LÀ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ’Ò_»ÕÌ ÁÏË÷ ¿<· 38 Áı„LÀ‹ÌÀfl (15””) ·Î_⁄_ ±ı ’˛ÎHÎÌ ∞‰fi¤fl ’ÎHÎÌ ’̑ΠωfiÎ «·Î‰Ì ·ı »ı. ±·⁄kÎ, ¿Î_√Îw flıÀfiÎ ÂflÌflfiı flHÎ’˛ÿı‹Î_ ±ı¿ fiÏË ÷˘ ⁄ÌΩ V‰w’ı ◊˘Õ<_¿ ’ÎHÎÌ ÷˘ ‹‚‰_ Ωı≥±ı, ±ıÀ·ı ¿Î_√Îw flıÀı ’˘÷ÎfiÎ ¬˘flοfiı ¤ı…‰Î‚˘ ⁄fiΉ‰ÎfiÌ ’˘Ï·ÁÌ ±¬I›Îfl ¿flÌ »ı. ‘˘‹‘¬÷Ì …‹Ìfi ’fl ÁÒ›˝fiÎ ÷Î’ fiÌ«ı Ï⁄·¿<· ÁÒ¿Î ◊›ı·Î_ ⁄Ì…fi˘ ÷ı‹… ÃÏ‚›Îfi˘ ⁄Îfl˘⁄Îfl fiÎV÷˘ ¿flÌ …‰Îfiı ⁄ÿ·ı ±ı ’˛ÎHÎÌ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ÂÌ÷‚ ¤Ò√¤˝ ÿfl‹Î_ ◊˘ÕÎ ¿·Î¿˘ Á‘Ì flÎ¬Ì ‹Ò¿ı »ı, F›Î_ ÷ı±˘ …‹Ìfifi˘ ÷ı‹… ˉÎfi˘ ¤ı… √˛ËHÎ ¿flı »ı. fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı ±ÎÀ·Î ¤ı… ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰÷_ ¿Î_√Îw flıÀ ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ ¿˘±Î·Î …ı‰_ ÁV÷ fi◊Ì. d· ÁÎ≥{fiÎ ¿Î_√ÎwfiÌ ±ÿ΋Î_ ÷ı ’λ·Î ±Ï÷ ·Î_⁄Î ’√ ‰Õı ±‹ıÏfl¿Îfi_ ¿Î_√Îw flıÀ, …ı √fl‹Ì◊Ì ⁄«‰Î Ïÿ‰Á ±Î¬˘ ’Î÷΂±Î‰ÎÁ ¿flÌfiı ‰Ì÷ÎT›Î ⁄Îÿ flÎÏhÎfiÎ ÃoÕÎ ’ˢflı ’ıÀ’ÒΩ ‹ÎÀı ⁄¬˘·fiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
¿>ÿ¿Î (±fiı @›Îflı¿ ÂhÎfiı ·Î÷ ’HÎ) ‹ÎflÌ ΩHÎı »ı. ±ÁΑÎflHÎ {Õ’ ±fiı «’‚÷Î ÿά‰ı »ı. ±Î ¬ÎÏÁ›÷ Ëfl΋ ËÎÕ¿Î_fiÎ ¿˘±Î·Î‹Î_ fi◊Ì, ÷˘ ¿Î_√Îw flıÀ‹Î_ ¿ı‹ »ı ? ¿ÎflHÎ ÿı¬Ì÷_ »ı. ⁄Lfiı Á∞‰˘ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ_ ’›Î˝‰flH΢‹Î_ …\ÿÌ flÌ÷ı CÎÕΛΠ»ı. ±Î˜VÀˇıÏ·›fi ¿˘±Î·Î I›Î_fiÎ_ fiÌ·√ÌflÌ T≤Z΢fiÌ ’Î_¬Ì CÎÀ΋Î_ ¿Î›‹fi˘ ’ÕΉ fiάÌfiı flËÌ Â¿ı »ı. ±Î T≤Z΢ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¬ÎÀ·Î »ı ±fiı ’ÎÀ·Î »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ¿Î_√Îw flıÀfiÎ ¤ÎB›‹Î_ ±Î‰˘ flÎ…›˘√ ·¬Î›˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ı ’˛ÎHÎÌ ‹v¤ÒÏ‹fi_ flËı‰ÎÁÌ »ı. ωʋ ’›Î˝‰flHÎfiÎ fl˘Ï…_ÿÎ ’Õ¿Îfl˘ ‰E«ı ±„V÷I‰ À¿Î‰‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı Á÷÷ Ïø›ÎÂÌ· ±fiı VeÏ÷˝·Î flËı‰_ ’Õı »ı. ±Î◊Ì ¿Î‚ø‹ı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiı ±ı ‹…⁄ ¿ı‚T›_ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ …\ÿÌ flËıHÎÌ¿flHÎÌ ±’fiÎ‰Ì »ı. Ïÿ‰Áı ‹K›ÎéfiÎ Á‹›ı …‹ÌfifiÌ Á’ÎÀÌ ’fl ¬S·Î ‰Î÷ΉflHÎfi_ ÷Î’‹Îfi 440 Áı„S›Á ±fiı …‹Ìfi fiÌ«ı ÿfl‹Î_ ÀıQ’˛ı«fl 330 Áı„S›Á ˢ› I›Îflı ¿Î_√Îw flıÀ ⁄ËÎfl ±Î‰÷_ fi◊Ì. flÎhÎı ⁄ËÎflfi_ ÷Î’‹Îfi 220 ±fiı ÿfl‹Î_ µWHÎ÷΋Îfi 230 ◊Ì 240 ◊Λ I›Îflı ±ı ’˘÷ÎfiÌ ‹˘ÀÌ ±Î_¬˘ ‰Õı ¬˘flο ¢‘‰Î ÃoÕÌ Ë‰Î‹Î_ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ¿ı ÂflÌflfi_ ’ÎHÎÌ √‹Î‰‰_ ’Õı ±ı‰Ì „V◊Ï÷‹Î_ ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¿ÿÌ ‹Ò¿÷_ fi◊Ì. ¿Î_√Îw flıÀfiı ±Î‹ı› ’flÁı‰ÎfiÌ √˛_Ï◊ fi◊Ì. µE»˚‰ÎÁ ‰ÎÀı ’HÎ ÂflÌflfi˘ ¤ı… ⁄ËÎfl fi ŒıӿΛ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÎ fiο‹Î_ rÎÁfiı ÃoÕ˘ ’ÎÕ‰ÎfiÌ ¿<ÿfl÷Ì T›‰V◊Î »ı. ’ıÂÎ⁄fiÎ fi΋ı ’HÎ ¿Î_√Îw flıÀ ‹Î_Õ ◊˘ÕÎ_ ÀÌ’Î_fi˘ T›› ¿flı »ı, …ı‹Î_ ZÎÎfl˘fiÌ ‹ÎhÎÎ Á΋ÎL› ™ÿflfiÎ ’ıÂÎ⁄fiÌ ÷·fiαı ±œÌ √HÎÌ Ë˘› »ı. ÂflÌfl‹Î_ ’ÎHÎÌfiÎ Á_«› ‹ÎÀı ±ÎÀ·Ì Ëÿı ¿fl¿Áfl {Ò_⁄ı «·Î‰÷Î ¿Î_√Îw flıÀfiı ’ÎHÎÌfiÌ ÷flÁ ¿ÿÌ fi ‰fl÷Λ ±ı ÿı¬Ì÷_ »ı, ⁄·¿ı ’ÎHÎÌfiÎ ±¤Î‰ ‰E«ı ∞‰‰Îfi_ ÷ıfiı ±ı‰_ ¿˘Ãı ’ÕÌ √›_ »ı ¿ı ·Ì·Ì ƒÎZÎ …ı‰_ flÁÿÎfl Œ‚ ±fiı ÁÒ¿˘ ÃÏ‚›˘ ±ı‹ ⁄ı «ÌΩı ÷ıfiÌ Á‹ZÎ ‹Ò¿˘ ÷˘ ¿Î_√Îw flıÀ ÃÏ‚›Îfiı ’Á_ÿ√Ì ±Î’ı ! À>_¿‹Î_, ÷flÁ ±ıÀ·ı Â_ ±ı … ÷ıfiı ¬⁄fl fi◊Ì. ωʋ Á_Ωı√˘ ‰E«ı fi’ÎÏHΛΠωV÷Îfl˘‹Î_ flËı÷Î ⁄‘Î Á∞‰˘ ÷flÁfiÌ ⁄Î⁄÷ı ±ÎÀ·Ì Ëÿı ‰ˆflÎ√Ì ⁄fiÌ Â@›Î fi◊Ì. µkÎfl ±fiı ‹K› ±‹ıÏfl¿Îfi_ ’˜¿ flıÀ ¿Ëı‰Î÷_ flıÏ√V÷ÎfiÌ ™ÿfl 51
5ff6l dff8[ 5?f6lV5f+bflgf]+ 5ff6l5ftf
’˘÷ÎfiÌ ÷flÁ Ï»’Ή‰Î ‹ÎÀı ËÎ◊·Î ÁÎ’ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı Ïÿ‰Á¤flfiÎ ’ÌÃı …‹Î ◊›ı·Ì ’ÎHÎÌfiÌ ⁄_ÿ˘ ‰Õı ◊˘flfi˘ flÁ›@÷ √· ¬Î› »ı. ¿˘≥ ’ÎHÎÌfi˘ @‰Î˜ÀÎ ‹ı‚‰ı »ı ±fiı ’»Ì M›ÎÁ ⁄Ò{Î‰Ì flËı·_ ⁄ÌΩ Á∞‰fiÎ ¿ıÁ‹Î_ ÷ı ±Îÿ÷ Ïÿ‰Á «Õ‰Î ‹Î_Õı I›Îflı ÁÒ›˝fi˘ ÕοÛÏ·_√ ⁄ÌÀ· Ωfi·ı‰Î fỉÕı, ¿ı‹ ¿ı …J◊Î ÷Î’ ±fiı ’ÎHÎÌfi˘ T›› À΂‰Î ’˛‹ÎHÎı ËÎ◊·Î‹Î_ 90Ñ ’ÎHÎÌ ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiı ÁÒ›Î˝V÷ ˢ‰Î »÷Î_ ÷ıfi˘ √· ¤Îfl˘¤Îfl ’›˝L÷ flı÷Ì‹Î_ œ⁄ÒflÌ ÿı »ı. Œ@÷ ‹v¤ÒÏ‹ fiÏË, √˛ÌW‹ oxalic acid ‘flΉı »ı ±fiı ÷ı ∑÷ ‰¬÷ı ⁄ÌΩ Ï‰V÷Îfl˘‹Î_ ’HÎ ±ı Ï ÁÕ {ı fl Ì »ı . ’˜ ¿ flı À fi _ fiÿÌ-fi΂Î_ ±fiı …‚Λ˘ ÁҿΛ «›Î’«› ÷_hÎ Ωı ¿ı ÷ıfiı Ë…‹ ¿flÌ I›Îflı ÷flÁ Ï»’Ή‰Îfi˘ ’Õ¿Îfl ⁄‘Î_ ΩHÎı »ı. ‹v¤ÒÏ‹ …ı‰Î ’˛ÿı¢‹Î_ ÷flÁ ’˛ÎHÎ̱˘ ‹ÎÀı fl˘…ıfl˘…fi˘ Á_CÎÊ˝ ⁄fiÌ flËı »ı. Ï»’Ή‰Î ‹ÎÀı ¿Ã˘fl ’›Î˝‰flHÎ ÁÎ◊ı ¿ıÀ·ı Á‘Ìfi_ ¬ÎÁ ¿flÌfiı ±ı ’˛ÎHÎ̱˘ ‹ÎÀı ¿ı …ı‹fiÌ ÷flÁ ÕοÛÏ·_√ ±fi¿>·fi ÁΑ‰_ ’Õı ÷ıfi˘ ±ı ÿά·˘ »ı. ⁄ÌΩı ÿά·˘ ⁄ÌÀ·fiÌ …ı‹ ⁄ı ÀÌ’Î_ ‰Õı Á_÷˘ÊÎ÷Ì fi◊Ì ±fiı …ı±˘ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ fiÎÏ‹Ï⁄›fi flHÎ’˛ÿı‹Î_ ◊÷Î ÕοÛÏ·_√ fi΋fiÎ ‘˘‹‘¬÷Î Ïÿ‰ÁfiÎ ¿·Î¿˘ ’Œ ±˜ÕflfiÌ …ı‹ flı÷Ì fiÌ«ı beetle/œÎÏ·›Î ∞‰ÕÎfi˘ »ı. ±ı¿ ›Î ⁄Ì∞ flÌ÷ı ◊˘Õ<_ CÎb_ ÃoÕ¿‹Î_ √ΩflÌ Â¿÷Î_ fi◊Ì. ±ÎÏ¡¿Î‹Î_ ÿfl …^fi ‹ÏËfiı √fl‹ ’ÎHÎÌ ∞‰ÕÎ_fiı ’HÎ Ωı≥±ı--±fiı ÕοÛÏ·_√ ⁄ÌÀ· ‹ÎÀı ÷ıfiı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ±ı¿ … flÌ÷ »ı. fiÎÏ‹Ï⁄›ÎfiÎ gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ flHÎ’˛ÿı‹Î_ ‰Ê˝ı ÿËÎÕı ‹Î_Õ 1/2”” ‰flÁÎÿ ’Õı »ı, ±ıÀ·ı ¿<ÿfl÷fi_ ±ı ’ÎHÎÌ’fl‰ÃÎ ¬Î÷_ à ‘˛‰’˛ÿı¢‹Î_ ’ÎHÎÌ Á΋ÎL› flÌ÷ı ÷ıfiÎ ’˛‰ÎËÌ V‰w’ı fi ˢ›, »÷Î_ I›Î_fiÎ ÷flV›Î Á∞‰˘ ‹ÎÀı ±ı √_¤Ìfl Á‹V›Î fi◊Ì. ¤Ò«fl Á∞‰˘ ’˘÷Îfiı ÷flÁ ·Î√ı I›Îflı ÷ÎΩ ÷˘ ⁄ÿ_ ¤fl ÁM·Î›fiÌ ±ÎÂÎ flά÷Î ∞‰ÕÎfiÌ ÏË‹fiÎ ⁄Ò¿ÕÎ ¤flÌ ·ı »ı. (Ïˋη›‹Î_ ◊÷˘ ÏË‹ÿÌ’Õ˘ ’HÎ ÷ıfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÎHÎÌfiÌ ’HÎ …wÏfl›Î÷fiı hÎHÎÁ˘ ’Î_Áà Ïÿ‰Á Á_÷˘ÊÌ …wÏfl›Î÷ ÏË‹ ‰Õı ’ÒflÌ ¿flı »ı.) ‘˛‰’˛ÿıÂfiÎ_ ’ZÎ̱˘ ÏË‹fiÌ ‰Êν ÿflQ›Îfi ∂Õ÷Ì Â¿ı fiÏË. ±Î◊Ì ‰Ëı·Ì Á‰Îflfi_ ±Î»˘÷v_ ‰¬÷ı ΩHÎı ˉÎfiÎ_ ∞‰ÕÎ_fiı ¿˘Ï‚›Î ⁄fiΉ÷Î_ ˢ› ÷ı‹ ÏË‹’Î_¬Õ̱˘ «Î_«‹Î_ ‘Q‹Á ÕοÛÏ·_√ ⁄ÌÀ· ‹ÎÀı ’ÎHÎÌfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ ’¿ÕÌ ·ı »ı. Á˘Á˝ »ı. ‘Q‹Áfiı “fiÌ«˘‰Ì” ±ı¿Îÿ ÀÌ’_ ’ÎHÎÌ à ÿÒ‘‹Î_◊Ì 87.5Ñ ’ÎHÎÌ fiÎ⁄Òÿ ¿flÌ fiά˘ ÷˘ ÷ıfi_ Á_’ÒHν ÏÕËÎ≥ÕˇıÂfi/dehydra‹ı‚‰‰_ ±ı ‰‚Ì …\ÿÌ «ı·ıL… »ı. ÕοÛÏ·_√ ⁄ÌÀ·ı “‰Î˜Àfl ËΉı˝„VÀo√” ‹ÎÀı tion ◊÷Î_ ÷ı ÕˇÎ› ’ΉÕfl ⁄fiı. Ï›΂Π‰¬÷ı ‹ÎHÎÁfi_ ÂflÌfl fl˘…fi_ Œ@÷ 1.2 ±’fiΉı·Ì ›„@÷ …\±˘ — ±Î œÎÏ·›_ ∞‰Õ<_ ·ÌÀfl (ÂÎflÌÏfl¿ ‰…fifiÎ 2.5Ñ …ıÀ·_) ’ÎHÎÌ ±ı¿oÿflı ’ıÂÎ⁄, µE»˚‰ÎÁ ÷◊Î ’ÁÌfiÎ ÿflfl˘… flÎhÎı ¤Ò√¤˝Á‹ÎÏ‘ ·ı »ı. flı÷Ì‹Î_ ⁄fiı ¶ÎflÎ √‹Î‰ı »ı, »÷Î_ ±ı ¬˘À ’Òfl‰Î ‹Î√÷_ ÂflÌfl Ïÿ‰Á‹Î_ ¿ıÀ·Ì›ı ‰¬÷ ÷flÁfiÌ ÷ıÀ·_ ±_ÿfl ÁflÌ Ω› »ı, F›Î_ ÃoÕ¿ ‰E«ı ·Î√HÎÌ …L‹ÎT›Î ωfiÎ flËı÷_ fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ V¿ıÏ’±˘ŒÁ fi΋fiÌ Ω÷fiÎ ÿıÕ¿Î ‹ÏËfiα˘ Á‘Ì ÷flÁ ‰ıÃÌ ÂflÌflfi_ 60Ñ ’ÎHÎÌ √‹ÎT›Î »÷Î_ ‹fl÷Î fi◊Ì. ÷ıfi_ ÂflÌfl µkÎfl˘kÎfl Ãflı »ı ±fiı Á‰Îfl ◊÷Î Á‘Ì‹Î_ ÷˘ ±ı¿ÿ‹ ÀÎœo ’ÕÌ Ω› »ı. ‰Ëı·Ì à ¤Î÷÷ı÷fl µ’flÎ_÷ ¿Î_Ã·Î‰Î‚Ì {ÌHÎÌ ÏÀÀ˘ÕÌ/Little Ringed Plover ’HÎ ÷ıfiÎ_ Á‰Îflı ÕοÛÏ·_√ ⁄ÌÀ· ÷ıfiÌ Á‹ÎÏ‘‹Î_◊Ì ⁄E«Î_fiÌ ÷flÁ ⁄Ò{Ή‰Î ‹ÎÀı ’Ì»Î_‹Î_ ÁflıflΠ40 ‹Ì·Ì·ÌÀfl ’ÎHÎÌ ¤flÌ ‹Î‚Î ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì flı÷ÌfiÎ fi…ÿÌ¿Ì œ>‰Î ’fl «Õı ’fl ·Î‰ı »ı, ÷˘ …_√·Ì ¿Î√Õ˘ ±fiı …‚¿>¿ÕÌ/Indian Darter ±ı ¿Î‹ ‹ÎÀı »ı, ’Ò_Ãfi˘ ¤Î√ ¨«˘ ¿flı »ı, ‹Î◊Î ÷flŒfi˘ ’˘÷ÎfiÌ «Î_« ‰Î’flı »ı. ¤Î√ fi‹Î‰ı »ı ±fiı ’»Ì ¤√Ìfl◊fiÌ …ı‹ ⁄_ÿ¤fl √_√ÎfiÎ ±‰÷flHÎfiÌ flÎË …\±ı »ı. à ÿÏfl›Î≥ …‚«fl˘fiı ÷◊Î Á‹ƒ‰ÎÁÌ ’_¬ÌÕÎ_fiı ‹ÌÃ<_ ÷’ç›Î˝ Œ‚‰Î‹Î_ ’_ÿflı¿ Ï‹ÏfiÀ ¿fl÷Î_ ‰‘ ’ÎHÎÌ ‹‚‰_ ±Â@›, ‹ÎÀı ÷ı±˘ ¬Îw_ ’ÎHÎÌ ’̱ı »ı. Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì. M·Î„VÀ¿ …ı‰Î chitin ¬Îw_ ’ÎHÎÌ ¬flı¬fl ÷˘ ‰‘ ÷flÁ ·√ÎÕı, ¿ı‹ ¿ı ‰‘ÎflÎfiÎ ZÎÎfl˘fi˘ Ïfi¿Î· ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÂflÌflfiı ’ÿÎ◊˝fiÌ ⁄fiı·Ì ·ÌVÁÌ (±fiı ÃoÕÌ) ’Ìà ’fl ‰‘ ’ÎHÎÌ Ωı≥±ı. ’fl_÷ ±ÎS⁄ÎÀˇ˘Á …ı‰Î_ Á‹ƒÌ ˉÎfi˘ ¤ı… ÃflÌ ÷ıfi˘ ⁄ÎflÌ¿ flı·˘ fiÌ«ı ’_¬ÌÕÎ_fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ¿<ÿfl÷ı desalination M·ÎLÀ Áfl¿‰Î ‹Î_Õı I›Îflı ÕοÛÏ·_√ ⁄ÌÀ· ±ı ÀÌ’Î …ı‰_ ’˛˘ÁıÏÁ_√ ›ÏfiÀ √˘ÃT›_ »ı, …ı ‹ÌÃÎfiı ±·√ ÷Îfl‰ı ‰Õı M›ÎÁ ⁄Ò{Î‰Ì ·ı »ı. ±Î ’‚˘…HÎ ÷ıfiÎ »ı ±fiı fiÁ¿˘flÎ_ ‰ÎÀı ÷ı ‹ÌÃ<_ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì Ω› »ı. ±Î ‹ÎÀı fl˘Ï…_ÿÌ »ı. ’Œ ±˜Õfl fi΋fi˘ flıÏ√V÷ÎfiÌ Á√‰Õ ÿÏfl›Î≥ ¿ÎÏ«_ÕÎfiı ’HÎ ‹‚Ì »ı.à 52
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
5ff6l dff8[ 5?f6lV5f+bflgf]+ 5ff6l5ftf
…‚ΛfiÎ ¿Î_Ãı »Ì»flÎ ’ÎHÎÌ‹Î_ ∂¤Î flËÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ÷flÁ ·Ò 200 µkÎfl ±ZÎÎ_ÂfiÎ_ ⁄ÌÕ ’˛ÿı¢fiı ÁÒ¿‰Ì fiάı ±fiı ⁄{Ή÷_ fifl ¤Î÷÷ı÷fl ÷ıfiÎ_ ’Ì»Î_fiı ’ÎHÎÌ‹Î_ {⁄˘‚ı·Ì flάı ’ÎHÎÌfi_ ÀÌ’_ @›Î_› ¢K›_ fi …Õı I›Îflı ËÎ◊ÌfiÎ_ À˘‚Î_ (ÿflı¿‹Î_ »ı. ’Ì»Î_‹Î_ ÁÎw_ ±ı‰_ ’ÎHÎÌ Â˘ÊΛΠ⁄Îÿ ¤Î÷÷ı÷fl ‹Î‚Î ÁflıflΠ500 ËÎ◊Ì √HÎÌ Â¿Î› ±ı‰Î_ ‹˘ÀÎ_ À˘‚Î_) ËΩflı¿ ÷flŒfi˘ …ı ‰‚÷˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕı ÷ı @›Îflı¿ 40 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄˘ ∑÷’˛‰ÎÁ Âw ¿flı »ı. {΄Q⁄›ÎfiÎ ±fiı ±˘»˘ ˢ÷˘ fi◊Ì, »÷Î_ ±Î_÷Ïfl¿ ’Ì»Î_‹Î_ flËı·_ ’ÎHÎÌ ÁÎ‹Ì Ï{Q⁄ÎO‰ıfiÎ fiÿÌ’˛ÿı¢ Á‘Ì Ω› »ı. ‹Î√˝‹Î_ ’ÎHÎÌ ‹ÎÀı ˉÎfiÎ ’˛ ‰ ÎË‹Î_ ’HÎ ‰·¬Î_ ±ı‰Î_ ’Õı ¿ı 100 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı @›Î_¿ ‹Î‰ÃÎ ’Òflı’Òw_ ⁄ÎW’̤‰fi ’΋÷_ ’Ëı·Î_fiÌ √Î…‰Ì… ◊÷Ì Á_¤‚Λ ÷˘ ËÎ◊Ìfi˘ flÁη˘ ±ı fi◊Ì. ¤Î÷÷ı÷flfiÎ_ ⁄E«Î_ ÷flŒ ‰‚ı »ı. ±Î‹ »÷Î_ ÷flÁı ‹fl÷Î ËÎ◊ÌfiÌ ‰ÎÏÊ˝¿ Á_A›Î ±ı ’Ì»Î_‹Î_ «Î_« ¬˘ÁÌfiı 300 ¿fl÷Î_ ±˘»Ì fi◊Ì. ∞‰_÷ flËı·Î ⁄‘Î ËÎ◊Ì fi‰ıQ⁄fl‹Î_ ÷ı‹fiÎ ‹Ò‚ ±Î‰ÎÁı ’λΠŒflı »ı. ÷flÁ Ï»’Ή‰ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¬ÿfiÌ ÷flÁ Ï»’Î‰Ì ·Ì‘Î ’˛ÎHÎÌ…√÷ ¿fl÷Î_ ’ZÎÌ…√÷fiÎ ⁄Îÿ fifl ¤Î÷÷ı÷fl ⁄E«Î_ ÁP›˘ …flÎ ¤ÎB›ÂÎ‚Ì »ı, ¿ı‹ ¿ı ‹ÎÀı ’Ì»Î_‹Î_ ’ÎHÎÌfi_ “¤Î◊_” ·≥ Ω› »ı. µfi΂ΠÿflQ›Îfi ’ÎHÎÌfiÌ ÷·Î Â@› ±ıÀ·Î_ ’ÎHÎÌfiÎ_ ‹ÎÀı ÷ı±˘ ∂ÕÌfiı ◊˘ÕÎ Á‹›‹Î_ ÀÌ’Î_ «ÒÁÌ ·ı »ı. ·Î_ ⁄ _ ±_ ÷ fl ¿Î’Ì Â¿ı »ı . ±ı¿ …\ÿ˘ Á‰Î·— ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ √fl‹ ±fiı ‰ıflÎfi ¤Î÷÷ı ÷ fl …ı ‰ Î ’˛ÿı¢‹Î_ ÷˘ CÎHÎÎ_ ’_¬ÌÕÎ_ Œ@÷ Á∞‰˘ ’˘÷ı fiÿÌ‹Î_ ¿ı …‚Λ‹Î_ flËı·Î ’ÎHÎÌfiı ÷ı‹fiÌ ’ÎHÎÌfiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ CÎÒ_À ¤fl‰Î ¬Î÷fl fl˘…fiÎ 60 ◊Ì 80 ˢ…flÌ Á‘Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’ˢӫÎÕı »ı ? ËÎ◊Ì ±ı‰_ ’˛ÎHÎÌ »ı ¿ı Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ¬ı’ ¿flı »ı. (±ÎfiÌ ÷·fiαı ω«Îfl˘ ¿ı …ıfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ “ÏÕ{Î≥fi” … ’ÎHÎÌ √À√ÀΉ‰Î ‹ÎÀı ±fi¿>‚ flıÏ¡…flıÀfl‹Î_ ‹Ò¿ı·˘ ÃoÕÎ√Îfl ’ÎHÎÌfi˘ ⁄ÎÀ·˘ ËV÷√÷ ¿fl‰˘ fi◊Ì. ‹˘Ó‹Î_ ’ÎHÎÌ ¤fl‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ’Ëı·Î_ ÁÒ_œw’Ì fiοfi˘ ±ı ±Î’HÎı ‹ÎÀı ¿ıÀ·_ Áfl‚ ¿Î›˝ »ı!) ’ıÀ‹Î_ Á‹Î› ±ıÀ·_ ÁËÎfl˘ ·ı‰˘ ’Õı »ı. ÁÒ_œ‹Î_ ÿflı¿ “CÎÒ_ÀÕı” ÁflıflΠ4.5 ·ÌÀfl ’ÎHÎÌ ÃÎ_V›Î ’»Ì ±Î‰Î_ ’ZÎ̱˘ ÷ıfi˘ ÿT›˝› ◊÷˘ fl˘¿‰Î ’ÎHÎÌ ¤›Î˝ ⁄Îÿ ±ı ’ÎHÎÌfi˘ d‰Îfl˘ ÷ı ‹˘‹Î_ Ãη‰ı »ı. ⁄‘_ ¿flÌ »^Àı »ı--…ı‹ ¿ı Ë√Îfl‹Î_ ÷ı±˘ {Î{_ ’ÎHÎÌ fiÌ¿‚Ì µfi΂Π‰¬÷ı ÷ıHÎı Ïÿ‰Á‹Î_ ’E«ÌÁı¿ ‰¬÷ ±Î‹ ¿fl‰_ ’Õı, …‰Î ÿı÷Î_ fi◊Ì. Ωı√-Á_Ωı√ı ⁄…flÌ√fl fi΋fi_ ’ZÎÌ ÷ıfiÌ ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ÿˆÏfi¿ …wÏfl›Î÷ I›Îflı ±_ÿÎ…ı 110 ·ÌÀfl ±Î‰Ì Àı‰fiı ¿ÎflHÎı ’΂‰Î·Î›¿ √HÎΛ_ »ı. ⁄ÌΩ ÁflıflΠ…ıÀ·Ì ˢ› »ı. ‹ÿÏfi›Îfiı ±ı ¿fl΋÷ Â̬÷Î ‰Îfl ·Î√ı, ’_¬ÌfiÌ Ë√Îfl‹Î_ 80Ñ ’ÎHÎÌ Ë˘› I›Îflı ‰ıflÎfi ’˛ÿıÂfiÎ ±ıÀ·ı Âw Âw‹Î_ ÷ı ’fl⁄Îw_ ‹˘Ó ‰ÎÀı ’ÎHÎÌ ’̉ÎfiÎ ¿œo√Î ⁄…flÌ√flfiÌ Ë√Îfl‹Î_ ’ÎHÎÌfiÌ ‹ÎhÎÎ 55Ñ ◊Ì ‰‘ ˢ÷Ì ±fiı fl‹Ò…’˛ıfl¿ ’˛›ÎÁ˘ ¿flı »ı. ÏÁ_Ë, ‰ÎCÎ, ÿÌ’Õ˘ ‰√ıflı fi◊Ì, ‹ÎÀı ’Î_…fl΋Î_ √_ÿ¿ÌfiÌ ‹ÎhÎÎ ’HÎ CÎÀÌ Ω› »ı. ⁄ÌΩ_ Ï⁄·ÎÕ ¿<‚fiÎ_ ’˛ÎHÎ̱˘ ÁÏË÷ CÎHÎÎ_ V÷L›‰_ÂÌ/mammal ’_¬ÌÕÎ_ Ë√Îfl µ’flÎ_÷ ÷ı‹fiÎ µE»˚‰ÎÁ ¶ÎflÎ fl˘… ÂÎflÌÏfl¿ ‰…fifiÎ 46Ñ …ı À · _ ’ÎHÎÌ ’ÎHÎÌ ’̉Π‹ÎÀı ‰ÒS‰ıÏflfiı ±’fiΉı·Ì flÌ÷ ’˛ÎHÎÌ…√÷‹Î_ ÁΈ◊Ì fi˘¬Ì »ı Á∞‰˘ ÷ı‹fiÌ ∞¤fiı «‹«ÎfiÎ √‹Î‰Ì ÿı »ı, ±ıÀ·ı «˘‰ÌÁ CÎÎÀı ‹fl˘ÕÌ lapping/·⁄-·⁄fiÌ ¿·Î¿‹Î_ ±ı¿Îÿ ‰¬÷ ÷flÁ ±ı@Âfi‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ ±¿ı¿ CÎÒ_ÀÕ˘ Á_÷˘Ê‰Ì ±ı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ÁΫΠÁ‹ıÀı »ı, ’HÎ ÷I’fl÷˘ ‹˘‹Î_ ¤flÌ ±◊˝‹Î_ ’˛ÎHÎ’˛ffi »ı. flάı »ı. «Îfl ¿ı ’Î_« CÎÒ_ÀÕÎ …ıÀ·_ ‰‘ ‹˘À˘ ’˛ f fi µfi΂Π’ÎHÎÌ ±ı¿Ã<_ ◊›Î ’»Ì √‚ı »ı. ÿflQ›Îfi ‹Î‚΋Î_ µ»flÌ flËı·Î_ Ï⁄·ÎÕ ¿<‚fiÎ_ …fiΉfl˘fiÌ ⁄Ì∞ ⁄E«Î_ ‹ÎÀı ÿfl ◊˘ÕÎ ¿·Î¿ı ’ÎHÎÌ ’HÎ ±ı¿ ·ÎZÎÏHο÷Î »ı. Œ@÷ ‰ÎCÎ, ÁŸ«Ì ·Î‰‰Îfi˘ »ı. ±Î Á‹V›Î …ı√±Îfl ±fiı @›Îflı¿ ÏÁ_Ë µfi΂ Ë· ¿fl‰Î‹Î_ flı Ï √V÷ÎfiÌ √fl‹Ì ‰¬÷ı ¤fl’Ò fl ’ÎHÎÌ Ïÿ‰Á‹Î_ hÎHÎı¿ ‰Îfl ’̉Πµ’flÎ_÷ sandgrouse /¤Î÷÷ı÷flfi˘ ‰‘ ÀÎœ¿ ‹ÎÀı ’ÎHÎÌ‹Î_ µ÷fl‰Îfi_ …‰Î⁄ fi◊Ì. fiÿÌfiÎ ¿ı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
53
5ff6l dff8[ 5?f6lV5f+bflgf]+ 5ff6l5ftf
T›Ï÷÷ ◊Λ »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷flÁ fi »Ì’ı I›Î_ Á‘Ì ’ZÎ̱ı ±Î‰Ì dip-and-lift ¿Ëı‰Î÷Ì ±˜@Âfifi_ ’fiflΉ÷˝fi ¿fl‰_ ’Õı »ı. ±ı¿ ‹ÎL›÷Î ⁄Ë T›Î’¿ »ı ¿ı ˢ·Î ±fiı ¿⁄Ò÷fl˘ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ·√¤√ ⁄‘Î_ ’_¬ÌÕÎ_ dip-andlift ’©Ï÷±ı ’ÎHÎÌ ’̱ı »ı, ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’ZÎÌ…√÷fiÎ CÎHÎÎ ÁP›˘ ’ÎHÎÌ‹Î_ «Î_« ±ı¿‘ÎflÌ Õ>⁄ı·Ì flÎ¬Ì √‚ÎfiÌ ’„Q’_√ ±˜@Âfi ‰Õı ’ÎHÎÌ ¬ıÓ«ı »ı. ‘flÎ≥ fi …‰Î› I›Î_ Á‘Ì «Î_« ⁄ËÎfl ¿Îœ÷Î fi◊Ì. √˛Ìfi ‰ÒÕ’ı¿fl ’˛¿Îflfi_ ·yÕ¬˘ÿ, …ıHÎı ’ÎHÎÌfiÎ CÎÒ_ÀÕÎ ¤fl‰Î ‹ÎÀı dip-and-lift fiÌ ’©Ï÷ ±’fiÎ‰Ì »ı ⁄Lfiı flÌ÷˘ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ Áÿo÷fl ϤLfi »ı, ‹ÎÀı ω«Îfl ±Î‰ı ¿ı ⁄‘Î_ ’_¬ÌÕÎ_±ı …·’Îfifi˘ Áfl¬˘ ’Á_ÿ ¿flı »ı. Ï⁄·ÎÕÌ ±fiı ÷ıfiÎ_ fi…ÿÌ¿Ì Á√Î_ (ÿÎ. ÷. ÷flÌ¿˘ ¿ı‹ ±’fiÎT›˘ fi◊Ì ? ±Îfi_ Á_¤Ï‰÷ ¿ÎflHÎ √˛ÎÁ Ï·L@Á/lynx) ’ÎHÎÌ‹Î_ {_’·Î‰‰Îfi_ À΂ı »ı--±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÏŒL« fi΋fiÌ ÷Ò÷ÌfiÌ ‰÷˝c_¿‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ’ÎHÎÌ ±I›_÷ ¿ı ±Î_÷Ïfl¿ w±Î_ÀÌ ’ÎHÎÌ ‰Õı ·ÿ⁄ÿ ◊›Î ’»Ì ÂÎflÌÏfl¿ »Ì»w_ ˢ› I›Îflı ±ı ÷Ò÷Ì »ı¿ ‹˘Ó Á‘Ì «Î_« Õ>⁄ÎÕÌfiı dipËÒ_Œ …‚‰Î› fiÏË. ÂflÌfl hypothermic ⁄fiÌ ‰‘ ’Õ÷_ ÃoÕ<_ ’ÕÌ …÷Î_ Q≤I› ◊‰Îfi_ Ωı¬‹ ’HÎ ¬w_. and-lift ‹ÎÀı ÷ıfiÎ ‹˘‹Î_ ’ÎHÎÌ ¤flÌ Â¿÷Ì fi◊Ì, ±ıÀ·ı ’˛ÎHÎÌ…√÷‹Î_ »ıS·˘ ÿά·˘ ‰ÒS‰ıÏflfi fi΋fiÎ ‰ÏHΛflfiÌ ’„Q’_√ ‰Õı …·’Îfi ¿flı »ı. ¿⁄Ò÷flfiÌ …ı‹ …‹Î÷fiÎ ’˛ÎHÎÌfi˘ fi˘Ó‘‰˘ flè΢, ¿ı‹ ¿ı ’ÎHÎÌ ’̉Π‹ÎÀı ±ı‰ı ‰¬÷ı ‹Î◊_ ±ı¿‘Îw_ fiÌ«_ flά‰_ ±ı Ï¿ÎflÌ ÷ıHÎı ±’fiΉı·Ì VÀÎ≥· ¿ÿΫ Á˙◊Ì Ï‰Ï«hÎ »ı. Ï⁄·ÎÕ ÿU‹fifiı ÷flÎ’fi˘ ‹˘¿˘ ±ÎM›Î …ı‰_ »ı. …_√·¿<‚fiÎ ÁP›˘fiÌ …ı‹ ‰ÒS‰ıÏflfi ’ÎHÎÌ «’..«’..fiÌ ‰√Õ΋Î_ ±ı flÌ÷ı ·Î_⁄˘ Á‹› √ÎŒı· √˛ÎÁ ÏŒL« ±ÿ΋Î_ ÷˘ ’̱ı »ı, ’fl_÷ ¤ı√Τı√ ΩHÎı ¬˘⁄Î flËı‰_ ›˘B› fiÏË, ±ıÀ·ı ’ÎHÎÌ F›Î_ ¤fl‰ÎfiΠˢ› ÷ı‹ ⁄Lfiı ËÎ◊ ‰Õı ’ÎHÎÌ ¨Õ<_ ˢ› I›Î_ √˛ÎÁ ÏŒL« (÷Ò÷Ì) dipµÂıÀÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹˘Ó ÷flŒ ·Î‰ı »ı. and-lift ’©Ï÷ ‹…⁄ ‰Îfl_‰Îfl √flÿfi ¨«Ì ¿Îÿω›Î …‚ΛfiÌ Á’ÎÀÌ ’ÎÁıfi_ ¿flÌ hÎÎ_ÁÌ ±Î_¬ı ⁄‘ı fi…fl Œıfl‰Ì ·ı »ı. ±Î ’©Ï÷ Ωı Ïfi‹˝‚ ’ÎHÎÌ Á‹ıÀ‰Î ‹ÎÀı ÷ı ±Î‹ Á·Î‹÷¤flÌ Ë˘› ÷˘ ¿⁄Ò÷fl˘ ±fiı ˢ·Î ÂÎ ‹ÎÀı ÷ıfiı ¿ÿÌ ¿fl÷_ ˢ› ±ı ⁄fi‰ÎΩı√ »ı, »÷Î_ …L‹Ω÷ ’Õı·Ì ±Îÿ÷fi_ ±’fiΉ÷Î fi◊Ì ? ±ËŸ ’HÎ Á_¤Ï‰÷ ¿ÎflHÎ ±ı ˢ› ¿ı Ωıfl ±ıÀ·_ ¿ı «˘A¬Î ’ÎHÎÌfiı› ÷ı ‹˘Ó ÷flŒ ·ÎT›Î ‰√fl flËÌ ÿÒflfiÎ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿⁄Ò÷fl-ˢ·ÎfiÎ ’Ò‰˝Ωı±ı µkÎfl˘kÎfl ‰‘ ¿÷_ fi◊Ì--±fiı ’˛ÎHÎÌ⁄Î√‹Î_ ÷ıfiÌ Á΋ı ’ÎHÎÌ ¤flı·˘ ⁄ε· fiı ‰‘ »Ì»flÎ j΢÷˘fi_ …·’Îfi ¿fl‰ÎfiÌ Œfl… ’ÕÌ, ±ıÀ·ı ‹Ò@›˘ ˢ› ÷˘ ‰ÒS‰ıÏflfi ’ÎHÎÌ µÂıÀ‰Îfi˘ ÿΉ ±ı ’ÎhÎ ’fl ÷ı‹HÎı «Î_«fi_ Œ@÷ Àıfl‰_ Õ>⁄ı ±ı flÌ÷ı ’„Q’_√ ¶ÎflÎ ’ÎHÎÌ ±‹Ω‰‰Î …÷Î_ ÷ıfiı ‰Ëı·_‹˘Õ<_ ¨‘_ ‰Î‚Ì ÿı! ¬ıÓ«‰Îfi_ …wflÌ ⁄L›_. ’ZÎÌ…√÷‹Î_ …·’Îfi ‹ÎÀı ⁄ı flÌ÷˘ ‰’flΛ »ı. CÎHÎÎ_ ω«Îfl˘ …flÎ ¿ı ÷flÁ Ï»’Ή‰Î …ı‰_ ±Ï÷ Á΋ÎL› …HÎÎ÷_ ¬flÎ_ ’ZÎ̱˘ ÷ı‹fiÌ «Î_« ‰ÒÕ Ï’Ï…±fi …ı‰Î_ ¿⁄Ò÷fl˘ ’„Q’_√ ±˜@Âfi ‰Õı ’ÎHÎÌfiÎ ¿Î›˝ ’HÎ ‹fiW›ı÷fl Á∞‰˘ ‹ÎÀı ¿ıÀ·_ Á_¿ÌHν ±fiı ’ÎHÎÌ‹Î_ {⁄˘Y›Î ’»Ì ÷ıfi˘ Á_CÎÊ˝‹› »ı ! ¿Î_√Îw flıÀ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¤Î÷÷ı÷fl ±ı¿‘ÎflÎ CÎÒ_ÀÕÎ ¤flÌ ÷flÁ ⁄Ò{Ήı »ı CÎÒ_ÀÕ˘ ’fl⁄Îfl˘ √‚ı µ÷ÎflÌ Á‘ÌfiÎ ·√¤√ ÿflı¿ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±ı ’˘÷ÎfiÌ M›ÎÁ ¿÷Î_ fi◊Ì. ’ÎHÎÌ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ ⁄{Ή‰Î ‹ÎÀı fl˘…ıfl˘… ËÎ◊ ‘fl‰Î ’Õ÷Î l‹›iÎfi_ ⁄Î⁄÷‹Î_ √‚ÎfiÎ VfiΛ±˘ ±ËŸ ¿flı·_ fl˘«¿ ‰Hνfi ‰Î_E›Î ’»Ì ·Î√ı »ı ¿ı ¿Î«Î ’Õı »ı, ±ıÀ·ı ÷ı±˘ ωflÎÀ ⁄_‘˘ ’λ‚ ωÂ΂ ¿ÚÏh΋ Áfl˘‰fl˘ fl«Ì «Î_ « ‹Î_ ’ÎHÎÌ ¤›Î˝ ⁄Îÿ ¿÷Ì, ¨ÕÎ ÀuÒ⁄‰ı· ‰Õı ¤Ò√¤˝fiÎ …‚¤_ÕÎfl˘ ’˘÷ÎfiÌ Õ˘¿ ¨«Ì ¿flÌ µ·ı«Ì ¿÷Ì ±fiı Ï‹fifl· ‰Î˜ÀflfiÎ_ ÷◊Î Á˘Œ˚À ’ÎHÎÌfi˘ flı·˘ ±Lfifi‚Ì‹Î_ ÏÕˇL@ÁfiÎ_ ËΩfl˘ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ V◊Î’Ì Â¿÷Ì ‹Îfi‰Ω÷ µ÷Îflı »ı. ±Î flÌ÷ı …·’Îfi ’˘÷ÎfiÌ ÷flÁ Ï»’Ή‰ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿ı À ·Ì ¿fl‰Î‹Î_ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ Á‹› Áÿ˚¤Î√Ì »ı !à 54
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
cqf:,f 5f]qs6f:
ωiÎÎfi…√÷fiÌ
o,f[8 ;Elgf 8lp jflp 5fkl cjf[ jffzf[ sf[gff[ M
]
L;8Lzvff[ nxiff[gff+ y?lV0l 8[L,fLjfHgfgff[ C 1984‹Î_ ¤Îfl÷fiÌ ÁΈ ’Ëı·Ì ◊˛Ì-ÕΛ‹ıLÂfi· ÏŒS‹ “‹Î› ÏÕ›fl ¿<|Ì «ı◊fi” (ÏËLÿÌ‹Î_ “»˘ÀÎ «ı÷fi”) ⁄fiÌ ±ı ’»Ì ±Î_√‚ÌfiÎ ‰ıœı √HÎÌ Â¿Î› ±ıÀ·Ì ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘ ±Î’HÎı I›Î_ ⁄fiÌ »ı. ωr¤fl‹Î_› ±ı‰Ì ÏŒS‹˘fi˘ ¿<· …\‹·˘ ⁄Ë √HÎfiÎ’ÎhÎ fi◊Ì. ºU›fiı ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ı fl…^ ¿flÌ ÿı÷Ì ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï… ’Òfl⁄ËÎfl‹Î_ ¬Ì·Ì fi◊Ì ÷ı‹Î_ ±‹¿ Àı„@fi¿· ¿ÎflH΢ …‰Î⁄ÿÎfl »ı. ±ËŸ ÷ı‹fi_ Áfl‚ ⁄›Îfi ‰Î_«˘
ÕÎ⁄Ì-…‹HÎÌ ±Î_¬ ‹ÎÀıfiÎ_ ⁄ı …\ÿÎ_ ÏŒSÀÁ˝ ‘flΉ÷Î_ ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_, …ıfiΠωfiÎ Ï◊±ıÀflfiÎ ¿ı ÀıϷω{fifiÎ ’Õÿı ◊˛Ì-ÕÌ ºU›˘ ÁCÎÕ V‰w’ı ÏfiËÎ‚Ì Â¿Î÷Î_ fi◊Ì
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
¿ıÀ·Ì¿ ¢‘ ±ı‰Ì ˢ› »ı ¿ı …ıfiÎ ±ÎωW¿Îflfi˘ ¿>¿Õ˘ ⁄˘·Ì «Ò@›Î ’»Ì›ı ±ı ¢‘fiı ‰Ëı‰Îv ⁄fiΉ÷Ì øÎ_Ï÷fiÌ Á‰Îfl …·ÿÌ ’Õ÷Ì fi◊Ì. ºU›fiı ÷ıfiÎ ‹Ò‚ V‰w’ı ±ıÀ·ı ¿ı ϶’Ïfl‹ÎHÎ/2D fiı ⁄ÿ·ı ÏhÎ’Ïfl‹ÎHÎ/ 3D ‹Î_ Ï◊±ıÀflfiÎ ÷ı‹… ÀıϷω{fifiÎ ’Õÿı fl…^ ¿flÌ ±Î’÷Ì ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ¿ıÁ‹Î_ ·√¤√ ±ı‰_ … ⁄L›_ »ı. 1936 fiÎ ±flÁ΋Î_ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹fi˘ ±ÎωW¿Îfl ◊›Î ’»Ì ±Î… Ïÿfi Á‘Ì‹Î_ ±ı‰Ì Œ@÷ ’˘H΢Á˘ …ıÀ·Ì ÏŒS‹˘ ⁄fiÌ »ı. K›Îfi flËı ¿ı ±Î_¿Õ˘ ¤Îfl÷fi˘ fi◊Ì, ‰ˆÏr¿ »ı. ÏÁfiı‹ÎfiÎ ’Õÿı ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘fi˘ V¿˘fl Ωı ±Î‰˘ ¿o√΂ ˢ› ÷˘ ÀıϷω{fifi_ ÷˘ Â_ ’Ò»‰_ ? Œı@ÀflÌfiÎ ‘˘flHÎı ÏÁÏfl›·˘fi_ ’˛˘Õ@Âfi ¿fl÷Î Ïfi‹Î˝÷α˘ ÷ı‹fiÎ ¿Î›˝ø‹˘‹Î_ ◊˛Ì-ÕÌ ºU›˘ µ‹ıflΉ΋Î_ ¿ÎÃ<_ ¿ÎœÌ Â@›Î fi◊Ì ±ı ’HÎ Ë¿Ì¿÷ »ı. ±·⁄kÎ, √ÒÕ L›Ò{ ! ¤Îfl÷fiÌ ∞.‰Ì. ÏŒSQÁ fi΋fiÌ ¿o’fiÌ ±ı ÏÿÂ΋Î_ ’Ëı· ¿flÌ flËÌ »ı. ¤Îfl÷fiÌ Á‰˝’˛◊‹ ◊˛Ì-ÕÌ ÀıϷω{fi ÏÁÏfl›· “’fl‹Î’ÿ‹˚”fi_ ÂÒÏÀo√ Ë‹HÎÎ_ ÷ı ¿o’fi̱ı Âw ¿›* »ı. “„@÷‹Îfi” ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ÷Î ⁄fiı·Î ¿·Î¿Îfl ‹¿ı ¬LfiÎfiı «‹¿Î‰÷Ì ±ı ÀÌ.‰Ì. ÏÁÏfl›· ¿<· ⁄Ήfi Ë’÷ÎfiÌ »ı. ’˘H΢ ¿·Î¿fiÎ ÿflı¿ Ë’÷΋Î_ ‰‘‹Î_ ‰‘ «Îfl◊Ì ’Î_« Ï‹ÏfiÀfiÎ_ ◊˛Ì-ÕÌ ºU›˘ Ïfi‹Î˝÷α˘±ı ±Î’‰Îfi_ fiyÌ ¿›* »ı--±fiı »÷Î_ ±ıÀ·_ ±‹V÷_ ÏŒS‹Î_¿fi ∞.‰Ì. ÏŒSQÁfiı Ë’÷ÎÿÌà wÏ’›Î 15 ◊Ì 20 ·Î¬fi˘ ¬«˝ ¿flΉı ÷ı‹ »ı. ±Îfi_ ‹A› ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹fi_ ÂÒÏÀo√ ±ı¿ fiÏË, ’HÎ ⁄ı ·ıLÁ ‘flΉ÷Î ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ¿fl‰_ ’Õı »ı. ±fiı ÷ı ’˛¿ÎflfiÎ ÂÒÏÀo√fi˘ ±fiı ÂÒÏÀo√ ⁄Îÿ ÏŒS‹fiÎ ±ıÏÕÏÀo√fi˘ ¿Á⁄ ¤Îfl÷‹Î_ Ë∞ Ωı≥±ı ±ı‰˘ ¬ÌS›˘ fi ˢ‰Î◊Ì Ï‰ÿıÂ◊Ì ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ÷ıÕΉ‰Î ’Õı »ı. (“’fl‹Î’ÿ‹˚”fiÎ Ïfi‹Î˝÷α˘±ı ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á◊Ì Àı„@fiÏ›fi˘fiı ÷ıÕÎT›Î »ı.) ±Î ◊˛Ì-ÕÌ ÏÁÏfl›·fiÎ ¿ıÁ‹Î_ ÂÒÏÀo√fiÎ ¤Îflı ¬«˝ µ’flÎ_÷ ‰‘ ±ı¿ ¤Îflı ¬«˝ ’Θ·ıfl˘≥Õ ◊˛Ì-ÕÌ «U‹Î_fi˘ »ı, …ıfiΠωfiÎ ÀıϷω{fifiÎ ’Õÿı ÏÁÏfl›·fiÎ_ ◊˛Ì-ÕÌ ºU›˘ Ωı‰Îfi_ ’˛ıZο˘ ‹ÎÀı Â@› ⁄fiı ÷ı‹ fi◊Ì. Õ⁄· ≥‹ı… Á…˝÷Î_ ºU›˘ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ‘Ò_‘‚Î_ ·Î√ı. ’ÏflHÎ΋ı ÏÁÏfl›·fi_ ’˛ÁÎflHÎ Âw ¿fl÷Î_ ’Ëı·Î_ ÿı¤flfiÎ ’˛ıZο˘fiı ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ωfi΋ÒS›ı ±Î’‰Îfi_ ∞.‰Ì. ÏŒSQÁı fiyÌ ¿›* »ı. ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ωfiÎ ºU›˘fiÌ ‹Ω ‹ÎHÎÌ fi ¿Λ ±ı ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï…fi_ ÁΈ◊Ì ‹˘À<_ µ‘Îfl ’ÎÁ_ »ı-±fiı ÷ı ’ÎÁαı … ‰W΢˝◊Ì ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï…fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ‹Î_ flÎ¬Ì ‹Ò¿Ì »ı. ¬w_ ’Ò»˘ ÷˘ ¿<ÿfl÷Ì ºU›fiı ¿ÚÏh΋ flÌ÷ı ¿<ÿfl÷Ì V‰w’ı ÀıϷω{fifiÎ ¿ı ’»Ì Ï◊±ıÀflfiÎ VøÌfi ’fl ÿı¬ÎÕ‰_ ¤Îflı ‹U¿ı·Ì¤›* »ı. ¤·¤·Î_ ¿fl΋÷Ì ÁΑfi˘ ’HÎ ‹Îfi‰±Î_¬fiı Á˘ À¿Î 55
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
»ı÷fl‰Î‹Î_ Áfl‰Î‚ı Œı· Ω› »ı . lı W à “»ı÷fl’ŸÕÌ” ±ı √HÎΛ ¿ı …ı‹Î_ ‹ÎhÎ ¿<ÿfl÷Ì ºU›˘ Ωı ÷ Πˢ‰Îfi˘ ÁÎËÏ…¿ ±fi¤‰ ◊Λ, F›Îflı ‰÷˝ ‹ Îfi Àı@fi˘·˘Ï… ŒflÌ ŒflÌfiı «U‹ıœ⁄ ≠ıZο˘fiı ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹ Ωı÷Πˢ‰Îfi˘ … ±fi¤‰ ¿flΉı »ı. ⁄Lfiı ±fi¤‰˘ ‰E«ı …‹Ìfi±ÎÁ‹Îfifi˘ Œfl¿ »ı. µIøÎ_ Ï ÷fiÎ ÿ˘fl‹Î_ ‹ÎHÎÁfiÌ ±Î_¬ ±ı flÌ÷ı CÎÕÎ≥ »ı ¿ı ◊˛Ì-ÕÌ «U‹Î_ ‰√fl fi…fl Á΋ı fi Î ≠I›ı¿ ºU›fiı ÷ı Ëo‹ıÂÎ ◊˛Ì-ÕΛ‹ıLÂfi‹Î_ ›Îfiı ¿ı ÏhÎ’Ïfl‹ÎH΋Î_ …\ ± ı . ºU›fiÌ ’ˢ‚Î≥ ÷◊Î ·_⁄Î≥ µ’flÎ_÷ ºU›fiÌ ¨ÕÎ≥fiı ’HÎ ÷ı ’Îfl¬Ì ·ı. ±Î ‹ÎÀı ⁄ı Õ˘‚Î ‰E«ı ÁflıflΠ±œÌ ∫«fi_ ±_÷fl »ı. V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ÕÎ⁄Î ÷◊Î …‹HÎÎ Õ˘‚Îfiı Á΋ıfi_ …ı ÷ı ºU› ÁËı… …\ÿÎ ±ıL√·ı ÿı¬Î› »ı. ±ı¿ … ºU›fiÎ_ ⁄ı …\ÿÎ_ V‰w’˘ ±Î_¬fiı Ωı‰Î ‹‚ı »ı. Ë¿Ì¿÷ı Ωı‰Îfi_ ¿Î›˝ ±Î_¬fi_ fi◊Ì. ±Î_¬ ÷˘ ‹ÎhÎ ¿ı‹ıflÎfiÎ ·ıLÁfi˘ flΘ· ±ÿÎ ¿flı »ı. ·_⁄Î≥ ±fiı ’ˢ‚Î≥ ±ı‹ ⁄ı ºU›fiı ‹ÎhÎ {Ì·‰Îfi_ ¿Î›˝ ÷ı ⁄Ω‰ı »ı. ±Î_¬w’Ì ·ıLÁ ⁄ı »ı, ‹ÎÀı ºU›˘ ’HÎ ⁄ı {̷Λ »ı ±fiı fiıhÎ÷_÷ ¶ÎflÎ ÷ı±˘ ‹√… Á‘Ì ’ˢӫı »ı. ‹√… ÷ı‹fiÌ ’flV’fl Ï‹·Î‰À ¿flı, ±ıÀ·ı ·_⁄Î≥ ±fiı ’ˢ‚Î≥ ÁÎ◊ı ¨ÕÎ≥fi_ hÎÌ…\_ ’Ïfl‹ÎHÎ µ‹ıflΛ »ı. ºU› ◊˛ÌÕΛ‹ıLÂfi· ⁄fiı »ı. ‹¿ÎfifiÌ Ïfi¿À÷Îfi˘ ±fiı ÷ıfiÎ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ‹Î_ ’‰˝÷˘fiÌ ÿÒflÌfi˘ @›ÎÁ ·√¤√ Á«˘À flÌ÷ı ¿ÎœÌ ¿Λ »ı. ‹¿Îfi ±fiı ’‰˝÷˘ ‰E«ıfiÎ_ …ı ÷ı ¤˙√˘Ï·¿ Ï«é˘fi_ ±_÷fl ’HÎ ±_ÿÎ…‰_ ‹U¿ı· flËı÷_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÕÎ⁄Ì…‹HÎÌ ±Î_¬‹Î_ ÷ı ÿflı¿ Ï«é ÁËı… …\ÿÎ ±ıL√·ı {̷ΛΠ’»Ì ‹√… ¶ÎflÎ ¿flÎ÷Ì ÷ı‹fiÌ›ı Ï‹·Î‰À ±Î¬flı ¨ÕÎHÎfi_ ±»Õ÷_ ‹Î’ ¿ËÌ ⁄÷Ήı »ı. ‰ÎV÷ω¿ ºU› ¬flı¬fl ÷˘ ±ıÀ·ı … ‰ÎV÷ω¿ …HÎΛ »ı. ±Î_¬fiı ⁄ÿ·ı flÌ÷Áflfi˘ ¿ı‹ıflÎ F›Î_ ºU› {Ì·‰Î ‹ÎÀı ‰Î’›˘˝ ˢ› I›Î_ »ı‰Àfi_ flÌ{SÀ ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ’Òfl’ı wÒ _ ‰ŒÎÿÎfl fi flËÌ Â¿ı, ¿ÎflHÎ ¿ı Á΋ÎL› ¿ı‹ıfl΋Î_ ·ıLÁ Ëo‹ıÂÎ ±ı¿ 56
ˢ› »ı . ±·√ º„WÀ¿˘HÎfiÎ_ ⁄ı ±·√ ºU›˘ ‹‚÷Î_ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ’»Ì ÷ı ‹ fiı ’flV’fl ±˘÷≠˘÷ ¿flÌ ◊ÕÛ ÕΛ‹ı L Âfi ’ı ÿ Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’HÎ √_Ω flËı÷Ì fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı Œ˘À˘√˛ÎÏŒ¿ Ï≠LÀ Ëo‹ıÂÎ “Œ˚·ıÀ” …HÎΛ »ı. √Ëı fl Î≥ ‰√flfi _ ºU› ∞‰_÷ ·Î√÷_ ◊˛Ì-ÕÌ ≥Œı@ÀfiÌ ’˛Î◊Ï‹¿ ’©Ï÷ — Õ⁄· fi◊Ì. ºU›fiı ∞‰_÷ ·ıLÁ‰Î‚Î ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ·ı‰Î›ı·˘ Œ˘À˘√˛ÎŒ ⁄fiΉ‰ _ ˢ› ÷˘ ¿ı‹ıflÎ ⁄ı ±Î_¬‰Î‚˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘fiÎ ÂÒÏÀo√ ‰¬÷ı ‹Îfi‰±Î_¬fiÌ fi¿· ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄ı ·ıLÁ‰Î‚Î ¿ı‹ıflÎ … ‰’flΛ »ı, »÷Î_ ÿflı¿ ÏŒS‹fiı ◊˛Ì-ÕÌ V‰w’ ±Î’‰Î‹Î_ Ë∞ ¿ıÀ·Ì¿ ‹ÁÌ⁄÷˘ fiÕÌ flËÌ »ı. ±Î Àı„@fi¿· ‹ÁÌ⁄÷˘fi_ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ÁËı… ω√÷ı Á‹…‰Î …ı‰_ »ı. ‹ÎHÎÁfiÌ ±Î_¬fiı fi…fl Á΋ıfi_ ºU› ⁄ı …\ÿÎ ¬ÒHÎı ÿı¬Î› ±ı ‰Î÷ ·√¤√ ±œÌ ËΩfl ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ √˛Ì¿ ÏŒ·ÁÒŒ ›„@·Õı ¢‘Ì ¿ÎœÌ Ë÷Ì. ±Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ÕÎ⁄Ì ±fiı …‹HÎÌ ±Î_¬ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ⁄_‘ ¿fl‰Î ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¤ŸÕ˘ ‹Îfl‰Îfi˘ fi Ë÷˘. ¨ÕÎ≥fi_ hÎÌ…\_ ’Ïfl‹ÎHÎ ±ıÀ·ı ¿ı ◊ÕÛ ÕΛ‹ıLÂfi ⁄ı ºU›˘fiÎ Á‹L‰› ‰Õı … ’ıÿÎ ◊÷_ ˢ‰ÎfiÌ Ï◊±flÌ ÷ıHÎı ≠◊‹‰Îfl fl…^ ¿›Î˝ ’»Ì ⁄Îfl‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl⁄ ωiÎÎfiÌ ±· ˈÂ΋ı ¢‘Ì ¿Îœu_ ¿ı ⁄ı Õ˘‚Î ‰E«ıfi_ ⁄flÎ⁄fl ±œÌ ∫«fi_ ±_÷fl ◊˛Ì-ÕÌ ºU› Á…˝‰Î‹Î_ «Î‰Ìw’ ⁄fi÷_ Ë÷_. Ï◊±flÌfiı ≠ı„@À¿· flÌ÷ı «¿ÎÁ‰Î ‹ÎÀı 16 ‹Ì ÁÿÌfiÎ ≥ÀÎÏ·›fi Ï«hοÎfl …ı¿˘⁄˘ Ï«‹ıL÷̱ı „VÀÏfl±˘V¿˘Ï’¿ Ï«h΢ ÿ˘›Î*. ±fiø‹ı ÕÎ⁄Ì ÷◊Î …‹HÎÌ ±Î_¬ ’fl «Î_Ï«›Î VÀÎ≥·fi_ “O·Î≥LÕfl” ⁄Î_‘Ìfiı ±ı¿ … ‰V÷fiÎ_ ⁄ı Ï«h΢ ÷ıHÎı ⁄fiÎT›Î_ ±fiı ’»Ì ±ı Ï«h΢fiı ÷ıHÎı ⁄ı ±Î_¬˘ ‰E«ı ’Ò_ÃÎfi_ ÁÎÿ_ ’ÎÏÀÛÂfi flάÌfiı Ωı›Î_ I›Îflı ±ı ‰V÷“Œ˚·ıÀ”fiı ⁄ÿ·ı ◊˛Ì-ÕÌ ·Î√Ì. √ËıflÎ≥fi_ ◊ÕÛ ÕΛ‹ıLÂfi V’WÀ flÌ÷ı Ωı‰Î ‹Y›_, F›Îflı ¿ıfi‰ÎÁ ’fl ÿ˘fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ‹Ò‚ Ï«h΢ ÷tfi “Œ˚·ıÀ” Ë÷Î_. Ï«h΢ Œ@÷ ·Î_⁄Îo Ë÷Î_ ±fiı ’ˢ‚Î_ Ë÷Î_, ¨ÕÎ_ fiÏË. ±ı ’»Ì ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ Œ˘À˘√˛ÎŒÌfi˘ ±ÎωW¿Îfl ◊›˘ ±fiı ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl_¤ı ⁄˘·÷Ì ÏŒS‹˘ ⁄fi‰Î ·Î√Ì. “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
≥ÀÎÏ·fiÎ ÏŒS‹ ≠˘ÕuÁfl ÁÎL÷ı ⁄˘fiÎSÿ˘±ı 1936 ‹Î_ …√÷fiÌ ’Ëı·Ì ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. “fiÎ{ı ‰ı√Î⁄˘Lÿ” fi΋fiÌ ±ı ÏŒS‹ı ¿ÿΫ ±¤÷’Ò‰˝ øÎ_Ï÷ ±ÎHÎÌ ÿÌ‘Ì Ë˘÷, ’fl_÷ ËÎ◊‹Î_ ⁄ı ÏŒSÀfl˘ flάÌfiı ⁄ıÁ÷Î ≥ÀÎÏ·›fi ≠ıZο˘ Ë÷Π◊›Î. ÏÁfiı‹ÎfiÎ ’ÕÿÎ, ÏŒSÀfl˘ ÷◊Î ±Î_¬ ‰E«ıfi_ ±_÷fl ÁÌ‘_ Ω‚‰‰Îfi_ ·√¤√ ±Â@› Ë÷._ ±·⁄kÎ, ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ⁄Îÿ fl_√Ìfi ÏŒSÀfl˘fiı «U‹Î_ fi Î ¿Î«w’ı …ÕÌ ·ı ‰ ΛÎ_ I›Îflı “±ı·Î≥fi‹ıLÀ”fi˘ ≠ffi fiÎ⁄Òÿ ◊›˘. M·Î„VÀ¿fiÎ_ ÏŒSÀfl‰Î‚Î_ ’fl_’flÎ√÷ «U‹Î_ ±Î…ı ÷˘ …^fi‰ÎHÎÌ ·ı¬Î› »ı, »÷Î_ ◊˛ Ì -ÕÌ ÏŒS‹fi˘ ÏÁ©Î_ ÷ ΩHΉΠ’Òfl÷_ ÷ıfi_ ¿Î›˝ Á‹…‰Î …ı ‰ _ »ı . ±Î ≠¿ÎflfiÎ_ «U‹Î_ …ıfiÎ ÿÌÿÎfl ‹ÎÀı ‰Î’fl‰ÎfiÎ_ ˢ› ÷ı ÏŒS‹fi_ ÂÒÏÀo√ Õ⁄· ·ıLÁfiÎ ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ·Î· ÷◊Î ¤ÒflÎ fl_√˘‹Î_ ¿flΛ »ı. ±ı¿ ·ıLÁ ¤ÒflÌ ≥‹ı…fiı, ÷˘ ⁄ÌΩı ·Î· ≥‹ı…fiı ÏŒS‹ ’fl ±_Ï¿÷˚ ¿flı »ı. Ï◊±ıÀflfiÎ VøÌfi ’fl ÷ı ’»Ì ⁄Lfiı ≥‹ı…fi_ Á΋À<_ ≠˘…ı@Âfi ◊Λ »ı. ±ı¿ ≥‹ı… ÕÎ⁄Ì ±Î_¬fi_ ºU› ÁÒ«‰ı »ı ±fiı ⁄Ì∞ ≥‹ı… …‹HÎÌ ±Î_¬ ¶ÎflÎ Ωı‰Î ‹‚÷Î ºU›fiı Ï⁄»Î‰ı »ı. ±·⁄kÎ, ≠ıZο˘fiı ◊˛ÌÕÌfi˘ ±fi¤‰ I›Îflı … ◊Λ ¿ı F›Îflı ÷ı±˘ Á‹L‰› ’΋ı·Î_ ⁄Lfiı ºU›˘fiı ÷ı·-’ÎHÎÌfiÌ …ı‹ ŒflÌ ‰¬÷ »^ÀÎ_ ’ÎÕÌ …ı ÷ı ±Î_¬fiÎ ºU›fiı ’˘÷ÎfiÌ …ı ÷ı ±Î_¬ ‰Õı …\±ı. ±Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ·Î· ±fiı ¤ÒflÎ M·Î„VÀ¿ ÏŒSÀflfiÎ_ «U‹Î_ ’Ëıflı »ı. VøÌfi ’fl ºU›˘ ’◊flÎ÷Î_ Ω› ÷ı‹ ·Î· ÏŒSÀfl ·Î· ≥‹ı…fiı ÏŒSÀfl ±ÎµÀ ¿flÌ fiάı »ı. ±ıÀ·ı ¿ı «Î‚Ì fiάı »ı. ±ı … flÌ÷ı ¤ÒflÎ ÏŒSÀflfi_ ¿Î‹ ¤ÒflÌ ≥‹ı…fiı ÏŒSÀfl ±ÎµÀ ¿flÌ fiά‰Îfi_ »ı. ’ÏflHÎ΋ Â_ ±Î‰ı ÷ı Á‹…‰_ ±CÎw_ fi◊Ì. ÂÒÏÀo√ ‰¬÷ı ·Î·-¤ÒflÎ fl_√˘ ÷˘ ‹ÎhÎ ⁄ı ≥‹ı…fiı …\ÿÌ ’ÎՉΠ‹ÎÀı … ‰’flΛΠˢ› »ı, ‹ÎÀı «U‹Î_ ¶ÎflÎ ÷ı‹fiÌ fiÎ⁄ÒÿÌ ◊›Î ’»Ì ÏŒS‹ ’˘÷ı O·ı¿-±ıLÕ-TËÎ≥À V‰w’ı Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ◊˛ÌÕÌfiÎ V‰w’ı ’HÎ ¬flÌ. Ë˘Ï·‰ÒÕ‹Î_ ‹„SÀ-¿·fl “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
ÏŒS‹˘ ⁄fi‰Î ‹Î_ÕÌ I›Îflı ±Î‰Î_ «U‹Î_ ’˘÷ı fiÎ⁄Òÿ ◊›Î_ ±fiı ÷ı‹fi_ V◊Îfi ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_±ı ·Ì‘_. ’Θ·ıfl˘≥Õ ÂOÿ ‹Ò‚ ’Θ·ıflÎ≥{ıÂfi ‰Õı ⁄L›˘ »ı. ‰ˆiÎÎÏfi¿ flÌ÷ı ÷ı‹fiÌ fl«fiÎ Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ≠¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢ Ëo‹ıÂÎ ‹˘Ω_w’ı ±Î√‚ ‰‘ı »ı. ÁflıflΠ‹˘…\_ CÎÕÌ¿‹Î_ fiÌ«ı Ω› »ı, CÎÕÌ¿‹Î_ µ’fl «Õı »ı ±fiı CÎÕÌ¿‹Î_ ’λ\_ fiÌ«ı ÷flŒ ‰‚ı »ı. ·›⁄© ±Îfl˘Ë‹Î_ ÷ı‹… ±‰fl˘Ë‹Î_ ÷ı ±Î√‚ ‰‘ı »ı. ±Î ‰Î÷fiı Ë∞ Áfl‚ flÌ÷ı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ±ı ‹ ¿S’Ì ·˘ ¿ı ·Î_ ⁄ Î ÿ˘flÕÎfi˘ ±ı ¿ »ı Õ ˘ {ÎÕ ÁÎ◊ı ⁄Î_‘ı·˘ »ı ±fiı ⁄ÌΩı »ı Õ ˘ ËÎ◊‹Î_ ’¿Õu˘ »ı. ±Î ⁄ÌΩ »ıÕÎfiı (ΩHÎı ¿Î’Õfi˘ ·Î_⁄˘ ÷ο˘ ¬ S ·Î ÷տ΋Î_ ÁÒ¿‰‰Îfi˘ ˢ› ±ı flÌ÷ı) fi«Î‰˘, ±ıÀ·ı Á‹√˛ ÿ˘flÕ΋Î_ ‹˘Ω_fiÌ ·Ëıfl˘fi˘ ∂÷Îfl-«œÎ‰ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ≠¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢ ’HÎ Ï⁄·¿<· ±ı … flÌ÷ı ÷ı‹fi˘ ≠‰ÎÁ ¬ıÕı »ı. ‹Ëk‰fiÌ ⁄Î⁄÷ ±ı »ı ¿ı ≠¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢ ‹ÎhÎ µ’fl-fiÌ«ı fiÏË, ÕÎ⁄ı-…‹HÎı ’HÎ fiΫ¿>ÿ ¿flı »ı. Àı„@fi¿· ¤ÎÊ΋Î_ ¿Ë˘ ÷˘ ±‹¿ ‹˘Ω_fiÌ ’Θ·ÎÏflÀÌ ‰ÏÀÛ¿· (∂¤Ì) ˢ› »ı, F›Îflı ±‹¿ ‹˘Ω_fiÌ ’Θ·ÎÏflÀÌ Ë˘Ïfl{˘LÀ· (±ÎÕÌ) ˢ› »ı. ±‹¿fiÌ ’Θ·ÎÏflÀÌ ‰‚Ì ÕΛÎ√˘fi· (hÎÎ_ÁÌ) ’HΠˢ› »ı. ±Î ÁΛ„LÀÏŒ¿ ‹tÎfiÎ ±Î‘Îflı 1928 ‹Î_ ±ıÕωfi ·ıLÕ fi΋fiÎ Á_¢‘¿ı ⁄Ë øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Â˘‘ ¿flÌ, …ıfiı ÁÌ‘Ì flÌ÷ı ÷˘ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹ ÁÎ◊ı ¿ÂÌ ·ı‰Îÿı‰Î fi Ë÷Ì. ±ıÕωfi ·ıLÕ ÷ı Á‹›ı ‹ÎhÎ 19 ‰Ê˝fi˘ ›‰Îfi Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷ıfi_ fi΋ ÷ıfiÎ ’Õ˘Â̱˘ ‹ÎÀı ’HÎ ±ΩH›_ Ë÷_, »÷Î_ …÷ı ÿËÎÕı ’Θ·ıfl˘≥Õ ≥LVÀLÀ ¿ı‹ıflÎ ÁÏË÷ ¿<· 524 ¢‘˘ ÷ıfiÎ fi΋ı
57
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
·¬Î› ±fiı ÷ı fi΋ ·˘¿∞¤ı «ÕÌ Ω› ±ı ÏfiÏç÷ Ë÷_. ÏŒSÀflfiÌ √fl… ÁÎfl÷ _ ¬ÎÁ ≠¿Îflfi _ M·Î„VÀ¿ ±ıÕωfiı ⁄fiÎT›,_ …ı‹Î_ ±I›_÷ ÁÒZ‹ ’Îflÿ½¿ VŒÏÀ¿˘ ‹œÌ ·ı‰Î›Î_ Ë÷Î_ . VŒÏÀ¿˘fi _ “±ı·Î≥fi‹ıLÀ” ÷ıHÎı ±ı Ω÷fi_ flÎA›_ ¿ı ·ıLÕı (ÕÎ⁄ı) ¢‘ı·Î_ ’Θ·ıfl˘≥Õ ÏŒSÀÁ˝ ∂¤Ì ‹ÎhÎ ∂¤Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ÷◊Î ±ÎÕÌ ·ÌÀÌ‹Î_ VŒÏÀ¿˘ ‘flΉ÷Î_ Ë÷Î_. ⁄ı fiΫ¿>ÿ ¿flÌfiı ±Î‰÷Î_ ÏŒSÀfl˘fiı ±ı¿‹ı¿ ’fl “±Î˜‰fl·ı’” ¿fl÷Î_ ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢ ‹ÎÀı fiοÎ⁄_ÿÌ ÁΩ˝÷Ì Ë÷Ì ≠¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢fiÌ ÁÌ‘ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ⁄_‘⁄ıÁ÷Ì ±Î‰ı, F›Îflı ±ÎÕÌ ·ÌÀÌfiÎ_ ±ıÀ·ı ¿ı ˢÏfl{˘LÀ· ’Θ·flı Î≥{ıÂfifiÎ_ Ï¿flH΢ ÷ı‹fiÌ ±Îfl’Îfl fiÌ¿‚Ìfiı ±Î_¬ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì Â¿ı fiÏË. ±Î_∞ ÿı÷Î ≠¿ÎÂfiÌ ÷̉˛÷Î CÎÀÎÕ‰Îfi˘ ±ı ÁflÁ ¿ÌÏ‹›˘ Ë÷˘. ËÎ≥-‰ı ’fl flÎ÷fiÎ Á‹›ı ‹˘Àfl Ëo¿Îfl÷Ì ‰¬÷ı Á΋Î_ ‹˘Àfl‰ÎËfi˘fiÌ ËıÕ·Î≥ÀfiÎ {‚Ë‚ÎÀfiı ±˘»˘ ¿flÌ ±Î’ı ÷ı‰Î_ ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ »ı‰Àı ±ıÕωfiı ⁄fiÎT›Î_. Ïÿ‰Áı ’HÎ ±ı √˘√SÁ ÷Õ¿Îfi˘ “B·ı fl ” ±˘»˘ ¿flÌ ±Î’÷Î_ Ë÷Î_ , ¿ı ‹ ¿ı ∂¤Ì ŒÎÀ‹Î_ ±ÎÕÌ ·ÌÀÌfiÎ_ (¿ı ’»Ì ±ÎÕÌ ŒÎÀ‹Î_ ∂¤Ì ·ÌÀÌfiÎ_) ÏflŒ˚ · ı @ Àı Õ Ï¿flH΢fiı ≠‰ı ‹‚÷˘ fi Ë÷˘. Ë˘Ï·‰ÒÕ‹Î_ ÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒÌfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ’Θ·ıfl˘≥Õ Àı@fi˘·˘Ï…fiı ±Î¬flı ◊˛ Ì -ÕÌ ÏŒS‹˘ ÁÎ◊ı ‰HÎÌ ·Ì‘Ì. ˉı ·Î· ±fiı ¤ÒflÎ_ ÏŒSÀfl˘ O‰ÎfiÎ Õıω· — …√÷fiÌ ’Ëı·Ì ‹„SÀ‰Î’fl‰Î_ …wflÌ fi Ë÷Î_. ¿·fl ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹, …ıfiı ’Θ·ıfl˘≥Õ O · ı ¿ - ± ı L Õ - T Ë Î ≥ À «U‹Î_ ‰Õı ÏfiËÎ‚Ì Â¿Î÷Ì Ë÷Ì ÏŒS‹˘fiı ‰‚√Ì flËı‰_ ’HÎ …wflÌ fi Ë÷_. Õ⁄· ·ıLÁ‰Î‚Î ¿ı‹ıflÎfiÎ_ ⁄ı ºU›˘ ÷ı‹fiÎ_ ≠¿ÎÂÏ¿flH΢fiÌ ∂¤Ì ÷◊Î ±ÎÕÌ ‘flÌ ‹…⁄ ⁄ı ¤Î√ı Ωı ‰ËıÓ«Ì Â¿Î÷Î_ ˢ› ÷˘ rı÷-U›Î‹fiı ⁄ÿ·ı ‹„SÀ-¿·fl ºU›˘ … ±ı flÌ÷ı ¿ı‹ …\ÿÎ_ fi ’ÎÕ‰Î_ ? 58
Ë˘Ï·‰ÒÕı ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ‰Õı ‹ÎHÎÌ Â¿Î÷Ì ’Ëı·Ì ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹ 1952 ‹Î_ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ, …ıfi_ fi΋ “O‰ÎfiÎ Õıω·” Ë÷_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á ÂËıfl‹Î_ ÷ıfi˘ ≠◊‹ ÂΘ ›˘Ω›˘ I›Îflı ±ÎÏ¡¿fi ÏÁ_ËfiÎ ºU›˘±ı ≠ıZο˘ ‹ÎÀı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ««Î˝fi˘ ⁄ÌΩı ±ı¿ ’HΠωʛ flËı‰Î fi ÿÌ‘˘. ≥Œı@À ⁄ıÏ‹Áη Ë÷Ì. ±‹ıÏfl¿Î ’»Ì ¤Îfl÷ …ı‰Î ÿı¢‹Î_ ’HÎ ±ı ÏŒS‹fiÎ ¿ıÀ·Î¿ ÂΘ ◊›Î. ≥ÀÎÏ·fiÎ ’ı·Î ÁÎL÷ı ⁄˘fiÎSÿ˘±ı 1936 ‹Î_ Á‰˝≠◊‹ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹fi˘ ±ÁŒ‚ ≠›˘√ ¿›Î˝ ⁄Îÿ “O‰ÎfiÎ Õıω·” ÁÎ◊ı ’Ëı·Ì ‰¬÷ ±ı Àı@fi˘·˘Ï…fi_ ’fiflÎ√‹fi ◊›_ ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı. 1952 ◊Ì Âw ¿flÌfiı 1954 Á‘Ì‹Î_ Ë˘Ï·‰ÒÕfiÎ ≠˘ÕuÁfl˘±ı CÎHÎÌ⁄‘Ì ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. ±·⁄kÎ, ÷ı‹Î_fiÌ CÎHÎÌ ¬flÌ ÏŒS‹˘ œo√‘ÕÎ ‰√flfiÌ Ë÷Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÂÒÏÀo√fi_ CÎb_¬w_ ⁄…ıÀ ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï… ‹ÎÀı ŒÎ‚‰‰Îfi_ ◊÷_ ˢ› I›Î_ »Î’ı· ¿ÎÀ·ÎfiÎ ‹˘ÓCÎÎ ¿·Î¿Îfl˘fiı fl˘¿Ì ¿Λ fiÏË. ⁄Ì∞ VÀı… ≥Œı@À ±fiı V’ıU›· ≥Œı@À ‹ÎÀı ’HÎ ·Î_⁄˘ ¬«˝ ¿fl‰Îfi_ ’˘ÁΛ fiÏË. Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ Á‹V›Î ±ı ¿ı ÏŒS‹ ÿı¬ÎՉΠ‹ÎÀı ¬ÎÁ Ω÷fi_ ≠˘…ı@Àfl ±fiı ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ±Ïfi‰Î›˝ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘ ÁıÓ¿Õ˘ Ï◊±ıÀfl˘‹Î_ Á΋ÀÌ flÌ·Ì{ ¿flÌ Â¿Î÷Ì fi Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı ‰¿fl˘ ±‹¿ Ëÿı ÁÌÏ‹÷ flËı÷˘ Ë÷˘. ±Î ¿ÎflHÎı ⁄…ıÀ ’HÎ ÁÌÏ‹÷ flά‰_ ’Õı ±fiı ·Î˜-⁄…ıÀ ÏŒS‹ ÁËı…ı ¿ÿÌ ËÎ≥-@·ÎÁ fi ⁄fiı. ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘fi˘ ›√ ⁄ı ‰Ê˝ ⁄Îÿ 1954 ‹Î_ ‰‚Ì ’λ˘ ±Î◊‹Ì √›˘. ÏŒS‹fiÌ 35 ±ı‹.±ı‹.fiÌ ’|Ìfiı 70 ±ı‹.±ı‹.fi_ V‰w’ ±Î’fiÎfl ‹Î≥¿· À˘Õ …ı‰Î ⁄Îˢ ÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒfl˘ ’˘÷ÎfiÌ “±ıflεLÕ ‘ ‰SÕÛ ≥fi ±ı≥ÀÌ Õı{” …ı‰Ì ›Îÿ√Îfl ÏŒS‹˘fiı ◊˛Ì-ÕÌfiÎ fl˘‹Î_«¿ ⁄Ì⁄΋Î_ œÎ‚Ì Â@›Î ˢ÷, ’HÎ ÷ı‹fiı ‹A› ‰Î_‘˘ ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ Á΋ı Ë÷˘. ¿ı À ·Î¿ ≠ı Z ο˘fiı ÷ı «U‹Î_ ◊¿Î‰Àfi˘ ±fi ¤ ‰ ¿flΉ÷Î_ Ë÷Î_. «U‹Î_fiÎ M·Î„VÀ¿‹Î_ flËı·Ì ÁÒZ‹ ŒÎÀ ±fiı ≠¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢ ‰E«ı ÁÌ‘fi˘ ‹ı‚ fi ⁄ı Á ı I›Îflı ±Î_ ¬ ˘ ¬ıÓ«Î÷Ì Ë÷Ì. ±Î‹ »÷Î_ ·˘ËÌ÷flÁÌ ÂÎ¿Û ‹Î»·Ìfiı ¬·fiÎÏ›¿Î ÷flÌ¿ı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
¤ÎÕı ±Î’÷Ì Ë÷Ì. «‹¿Î‰÷Ì “Ω˜{” ÏŒS‹fiÌ ¿ı‹ıflÎ ¬flÌÿÌ ·ı‰Î ˢ› hÎÌ∞ ±ÎT≤Ï÷ ◊˛ Ì ÷˘ ’HÎ ÏŒS‹fi_ ÂÒÏÀo√ ÕΛ‹ıLÂfi‹Î_ ⁄fiÌ. ÏŒS‹fi_ ±Î‰Î Àı „ @fiÏ›fi˘fiÎ ÂÌÊ˝¿ ⁄Ë ›˘B› flÌ÷ı “Ω˜{ ‹Î√˝ÿ½fi Ëı ¿fl‰_ 3-D” flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ŒflÏ…›Î÷ Ë÷ _ . Ë˘Ï·‰ÒÕ‹Î_ ÷ı Á‹›ı ◊˛Ì-ÕÌ ±ıM’Ϋıfifiı ’HÎ ±ı … ÏŒS‹Îı fi Î ÂÒ Ï Ào √ ‹ÎÀı ‘˘flHÎ ·Î√ ’Õu _ . ±˜ Ï flω{fi ÷◊Î „VÀÏfl±˘Ï‰{fifiÎ hÎHÎ „VÀÏfl±˘Ï‰{fi ±ı ‹ ⁄ı ¿ı‹ıflÎ ÷ıHÎı ¬flÌzÎ ±fiı Ω÷fiÎ ¿ı ‹ ı fl Î ‰’flÎ÷Î hÎHÎ Àı„@fiÏ›fi˘fiÌ Áı‰Î Ë÷Î. ⁄LfiıfiÌ Àı@fi˘·˘Ï… ¿ıÀ·Î¿ Á‹› ‹ÎÀı ¤ÎÕı ‹ÎhÎ fi∞‰Î ±_  ı …\ ÿ Ì ·Ì‘Ì. “‹Î› ÏÕ›fl ¿<|Ì Ë÷Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ ÁÎQ› ±ı «ı◊fi”fiÎ ÂÒÏÀo√fi˘ ¬«˝ ¿ı ⁄Lfiı fi Î …\ ÿ Ì flÌ÷ı ‹ÎhÎ wÎ. 35 ·Î¬ …ıÀ·˘ ◊›˘, ’HÎ ¿Ëı‰Î› »ı ¿ı ÷ÎÏ‹·‹Î_ √˘Ã‰Î›ı·Î ·ıLÁ »ı‰Àı ÷˘ ÕÎ⁄Ì ÷◊Î …‹HÎÌ ‹Îfi‰±Î_¬fiı ±fiı ÷ı·√‹Î_ ±ı ÏŒS‹fi_ ÕÏ⁄_√ ◊›Î ’»Ì 1984-85 fiÎ ÿı¬Î› ÷ı º„WÀ¿˘HÎfiÎ_ … ⁄ı ±·√ ºU›˘ {Ì·Ìfiı ÏŒS‹ ’fl ’Ëı·Î … ‰Êı˝ ±ıM’Ϋıfiı wÎ. 10 ¿fl˘Õfi˘ «˘A¬˘ fiŒ˘ ’ÎÕÌ ±_Ï¿÷˚ ¿flÎ÷Î Ë÷Î. Ï◊±ıÀfl‹Î_ ±ı ºU›˘ Ωı‰Î ‹ÎÀı ’Θ·ıfl˘≥Õ ·Ì‘˘. ±Î‹Î_ ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_fi˘ ŒÎ‚˘ wÎ. 1 ¿fl˘Õ …ıÀ·˘ «U‹Î_ ’HÎ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷Î. Ë÷˘! 1985fiÎ ±flÁ΋Î_ ÷ı «U‹Î_fiÌ ’Õ÷fl Ï¿o‹÷ wÎ. 3 fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı ÏhÎ’Ïfl‹ÎHÎfiÎ ¿ı‹ıflÎ ·√¤√ flıœı ’ÌÀÎ÷Î √HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. ÿflı¿ «U‹Î_ ’«ÎÁ ‰¬÷ ÷˘ ÁËı…ı ‰Î’flÌ Ë˘‰Î »÷Î_ 1980 ◊Ì 1984 Á‘ÌfiÎ_ «Îfl ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi ¿Î÷Î_ Ë÷Î_, ‹ÎÀı ÏŒS‹fiÌ ÏÀÏ¿À µ’flÎ_÷ «U‹Î_fiÎ ¬Î÷ı …√÷ ±Î¬Î‹Î_ ‹ÎhÎ 16 ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘ ⁄fiÌ Ë÷Ì. ±Î ’HÎ ÷√Õ˘ fiŒ˘ ∂÷flı ÷ı V‰Î¤Îω¿ Ë÷._ fi‰Ìfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ V¿˘fl‹Î_ ¤Îfl÷fi˘ Á‹Î‰ı ◊÷˘ fi Ë÷˘. ‹_⁄≥fiÎ ¿ıfl˘fiıÂfi ‹ÎHÎÌ Â¿÷Î ≠ıZο˘fiı «U‹Î_fi_ ¤ÎÕ<_ ±Î¿w_ fi …HÎΛ_ ±ı Ï◊±ıÀfl‹Î_ ‹ı 3, 1913 fiÎ fl˘… 3,700 ŒÌÀ ·Î_⁄Ì ‰‚Ì ±ıM’Ϋıfi ‹ÎÀı ¬ÂÏ¿V‹÷ÌfiÌ ‰Î÷ Ë÷Ì. Á‰˝≠◊‹ ÏŒS‹ “flÎΩ ËÏfl«_ƒ” flÌ·Ì{ ◊›Î ’»Ì ¬flı¬fl ÏËLÿÌ‹Î_ “»˘ÀÎ «ı÷fi” ¿Ëı‰Î÷Ì “‹Î› ÏÕ›fl ¿<|Ì «ı◊fi” ÷˘ ±Î’HÎı I›Î_ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹fi˘ ±ı¿ ’HÎ ±¬÷fl˘ ¿flΛ˘ fi ‹ÎÀı ‰’flΛı·Î ¿ı‹ıflÎfiÌ Àı„@fi¿ Á_ÏZÎM÷ flÌ÷ı Á‹…‰Î …ı‰Ì Ë÷˘. ÿÏZÎHÎ ¤Îfl÷fiÎ ΩHÎÌ÷Î ÏŒS‹ ≠˘ÕuÁfl ±ı. ¿ı. »ı. ÁÎÿÌ 35 ±ı‹.±ı‹.fiÌ ÏŒS‹ ÁÎÕÎ hÎHÎ Áı„LÀ‹ÌÀfl ±ıM’ΫıfifiÎ ÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒfl ÿÌ¿flÎ Ï…Ωıfiı ¿ÿΫ ±ı … ’ˢ‚Ì Ë˘› »ı. ÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎ ’fl ±_Ï¿÷˚ ◊›ı·Ì ÿflı¿ ¡ı‹ ¿ÎflHÎı ◊˛Ì-ÕÌ‹Î_ flÁ ΩB›˘. ¿o≥ fiÏË ÷˘ ¤Îfl÷fiÎ ÏŒS‹ Ωı ¿ı ±˘»Ì ’ˢ‚Î≥ ‘flΉı »ı, ¿ı‹ ¿ı ÁεLÕ Àˇı¿fiÎ flı¿˘ÏÕ*√ µz˘√‹Î_ ÁÌ‹ÎÏ«é …ı‰˘ ¿ÌÏ÷˝‹Îfi V◊Î’‰Î ‹ÎÀı Ï…Ωı ‹ÎÀı ¿ıÀ·˘¿ ÏËVÁ˘ ÷ı‹Î_ ŒÎ…· flά‰˘ Ωı≥±ı. ÏŒS‹fiı Ë˘Ï·‰ÒÕ √›˘ ±fiı I›Î_ ⁄Îfl ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ±˜Ïflω{fifi˘ ≠˘…ı@Àfl ‰Õı VøÌfi ’fl fl…^ ¿flΛ I›Îflı ≠Ï÷Áı¿LÕı «˘‰ÌÁ ÷◊Î „VÀÏfl±˘Ï‰{fifi˘ Àı„@fi¿· º„WÀ±ı ±P›ÎÁ ¿›˘˝. »ı‰Àı ¡ı‹ ·ı¬ı ’|Ì Œfl÷Ì Ω› »ı ±fiı ’Á_ÿ√Ì „VÀÏfl±˘Ï‰{fi ’fl ±œÌ ∫«fiÎ ±_÷flı √˘Ã‰Î›ı·Î ⁄ı ·ıLÁ ‘flΉ÷˘ „VÀÏfl±˘Ï‰{fi ¿ı‹ıflÎ «·Ï«hÎ …ı‰˘ ±Î¤ÎÁ ÁΩ˝› »ı. œ˘‚Ì. ±ıM’Ϋıfiı fiyÌ ¿flÌ ÏŒS‹fi_ ºU› Ï◊±ıÀflfiÎ ’Õÿı flάı·˘ ≠˘…ı@À “‹Î› ÏÕ›fl 1.33—1 ±ÎV’ı@À flıϱ˘‹Î_ ¿<|Ì «ı◊fi” ±ı‰Î ÂÌÊ˝¿‰Î‚Ì ’◊flΛ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ºU›fiÌ ⁄΂όS‹fi˘ Ë÷˘, ¿ÎflHÎ ¿ı ’ˢ‚Î≥ ±ı¿ ’˘≥LÀ ÷ıhÓ ÎÌÁ ˢ› ◊˛Ì-ÕÌ ≥Œı@À ‹˘ÀıflÎ_ ¿fl÷Î_ ÷˘ ¨«Î≥ ±ı¿ flËı »ı. ⁄΂¿˘fiı ‰‘ ≠¤Îω÷ ¿flÌ Â¿ı „VÀÏfl±˘Ï‰{fi‹Î_ ºU›fi˘ ÷ı‹ Ë÷Ì. ±ÎV’ı@À flıϱ˘ ·√¤√ ±Õ‘˘ „VÀÏfl±˘Ï‰{fi ¿ı ‹ ı fl Î ‹‚ı »ı, ¿ı‹ ¿ı ÏŒS‹ ◊˛Ì-ÕÌ ⁄fiΉ÷Ì ¿o’fiÌ ’˘÷ÎfiÎ ¿ı‹ıflΠˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ≠I›ı ¿ ¡ı ‹ ‹Î_ Ëo‹ıÂÎ Àı„@fiÏ›fi˘ ÁÏË÷ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
59
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
±fiø‹ı ÕÎ⁄Ì ÷◊Î …‹HÎÌ ±Î_¬fiÎ_ ⁄ı ºU›˘fi˘ Á‹Î‰ı ¿fl‰˘ flè΢. ±Î ºU›˘ ¡ı‹‹Î_ µ’fl-fiÌ«ı √˘Ã‰Î› »ı, ‹ÎÀı Áfl‰Î‚ı Ï◊±ıÀflfiÎ ’ÕÿÎfi˘ ±ÎV’ı@À flıϱ˘ ·√¤√ ÏÁfiı ‹ ÎV¿˘’ …ı ‰ ˘ ⁄fiı »ı . ¨«Î≥fiÎ ≠‹ÎH΋Î_ ·_⁄Î≥ ¬ÎVÁÌ ‰‘Ì …‰Î ’΋ı »ı. ÏÁ_√· ¡ı‹‹Î_ Õ⁄· ºU›˘ ˢ› I›Îflı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ≠˘…ı@Àfl‹Î_ ÏŒS‹ ≠Ï÷Áı¿LÕı «˘‰ÌÁfiı ⁄ÿ·ı ±Õ÷ηÌÁ ¡ı‹fiÌ V’ÌÕı Œflı »ı. ±·⁄kÎ, ‹Ò‚ 35 ±ı‹. ±ı‹.fiÌ ÿflı¿ ±Î¬Ì ¡ı‹ ÷˘ «˘‰ÌÁfiÎ ‰ı√ı … ±Î√‚ ‰‘ı »ı. ‹ÎhÎ ±ıÀ·_ ¿ı ÏÁS‰fl ¿˘ÏÀo√‰Î‚Î ¬ÎÁ Ω÷fiÎ VøÌfi ’fl ¡ı‹ ±ı¿⁄ÌΩ‹Î_ Á‹L‰› ’΋÷Î_ ⁄ı ºU›˘fiı ±ı¿Á΋ÀÎ_ Ï⁄»Î‰ı »ı, …ı‹fiı fiflÌ ±Î_¬ı Ωı›Î_ ˢ› ÷˘ ±I›_÷ ‘Ò_‘‚Î_ ·Î√ı. ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ±ı ⁄Lfiı ºU›˘fiı ±·√ ’ÎÕÌ ±Î’ı »ı. ±Î‹Î_ ‹A› ¿‹Î· ⁄ı¿ ≠˘…ı@Àflfi˘ »ı, …ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ¿flı„@À‰ ·ıLÁ ‰Õı ÿflı¿ ¡ı‹fiÎ_ µ’flfiÎ ÷◊Î fiÌ«ıfiÎ ±ı‹ ⁄Lfiı ºU›˘fiı ’flV’fl Ï‹·Î‰À ◊Λ ±ı flÌ÷ı VøÌfi ’fl Á«˘À’HÎı ≠˘…ı@À ¿flÌ ±Î’‰Î_ Ωı≥±ı. ¬ÎÁ Ω÷fi˘ ≠˘…ı@Àfl ·ıLÁ, ¬ÎÁ Ω÷fiÎ_ «U‹Î_ ±fiı ¬ÎÁ Ω÷fi˘ VøÌfi ±ı hÎHÎ «ÌΩı ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹fiÌ fl…^±Î÷ ‹ÎÀı ±Ïfi‰Î›˝ »ı, ±ıÀ·ı Âw±Î÷‹Î_ fi˘ÓK›_ ÷ı‹ “»˘ÀÎ «ı÷fi” …ı‰Ì ÏŒS‹˘ Á_A›Î⁄_‘ Ï◊±ıÀfl˘‹Î_ ±ı¿Á΋ÀÌ ¿ÿÌ fl…^±Î÷ ’Î‹Ì Â¿÷Ì fi Ë÷Ì. ±ı. ¿ı. ±ıM’ΫıfifiÎ fi‰˘ÿ› VÀ<ÏÕ±˘{fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ÿflı¿ Ï◊±ıÀfl‹Î_ w⁄w ’Ë˘Ó«Ì Àı@fi˘·˘Ï…¿· ±Î›˘…fi ¿flÌ ±Î’ı ÷ı ’»Ì … “»˘ÀÎ «ı÷fi”fi˘ ÂΘ √˘Ã‰Î÷Îı Ë÷Îı. ±Î ÏŒS‹fiı 1984 ‹Î_ ¿Î‹›Î⁄Ì ‹Y›Î ’»Ì ‹ƒÎÁfiÎ
60
≠˘ÕuÁfl˘±ı hÎHÎ ⁄Ì∞ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘ ÷ÎÏ‹· ¤ÎÊ΋Î_ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. ◊˛Ì-ÕÌ ≥Œı@Àfiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ±ı¿ı› ÏŒS‹ ‰¬ÎHΉηΛ¿ fi Ë÷Ì. ±ı ’»Ì 1986 ‹Î_ “Ï‰Π¿Î ≥LÁÎŒ” fi΋fiÌ ≠◊‹ ÏËLÿÌ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹ ⁄fiÌ. ±ŒÁ˘Á ¿ı ÷ıfi˘ ’HÎ œÎ_«˘ «Ì·Î«Î· ‹ÁηΠÏËLÿÌ ÏŒS‹ …ı‰˘ Ë÷˘. ±Î ÏŒS‹ ±_√ı fi˘Ó‘’ÎhÎ ‰Î÷ ˢ› ÷˘ ‹ÎhÎ ±ıÀ·Ì ¿ı ≠˘ÕuÁfl fl˘‹ ÁÌM’̱ı ÷ıfiÎ ÂÒÏÀo√ ‹ÎÀı „VÀÏfl±˘Ï‰{fifiı ⁄ÿ·ı ±˜ Ï flω{fi Àı@fi˘·˘Ï… ‰Î’flÌ Ë÷Ì. ÁÌM’̱ı ¿<· hÎHÎ ±˜Ïflω{fi ¿ı‹ıflÎ ±Î›Î÷ ¿›Î˝. ÿflı¿fiÌ Ï¿o‹÷ wÎ. 20 ·Î¬ Ë÷Ì. ÁflıflΠÏËLÿÌ ÏŒS‹fiı ‹ÎhÎ ¿ı‹ıflÎfiÎ ¬Î÷ı ±ÎÀ·˘ ⁄‘˘ ¬«˝ ¤ÎB›ı … ’˘ÁΛ, ±ıÀ·ı “Ï‰Π¿Î ≥LÁÎŒ”fi_ ÂÒÏÀo√ ¿›Î˝ ’»Ì fl˘‹ ÁÌM’̱ı ⁄ı ¿ı‹ıflÎ ‹ƒÎÁfiÎ ≠˘ÕuÁfl fl‹ı ≠ÁÎÿfiı ‰ı«Ì ÿÌ‘Î. ≠ÁÎÿ VÀ<ÏÕ±˘fiÎ ±ı ‹ÎÏ·¿ı I›Îfl ’»Ì ±Îà ¿·Î¿fiÌ ÏÂŒ˚ÀfiÎ wÎ. 10,000 fiÎ ÿflı ¿ı‹ıflÎ ¤ÎÕı Œıfl‰‰Îfi_ Âw ¿›*. Ωı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ¤Îfl÷‹Î_ ˉı ◊˛Ì-ÕÌ ¿ı‹ıflÎ ËÎ◊‰√Πˢ‰Î »÷Î_ ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹˘ ¬ÎÁ ⁄fi÷Ì fi◊Ì. ±Î Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ZÎıhÎı ±Î‹ı› ‹_ÿÌ, ÷ı∞ ±fiı ŒflÌ ‹_ÿÌfi˘ ÿ˘fl Ëo‹ıÂÎ «Î·÷˘ flè΢ »ı. √ËıflÎ≥fi˘ Ωÿ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ·Î·-¤ÒflÎ_ «U‹Î_fiÎ ≠¿Îflfi˘ ±ı¿Îÿ fi‰˘ ¿ÌÏ‹›˘ ¢‘Λ ±ıÀ·ı ≠ıZο˘fiı ÷ıfi_ CÎı·_ ·Î√ı »ı. ±ı ’»Ì ±‘¿«flÌ ≥Œı@À ±◊‰Î ÷˘ ≥Œı@Àfiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î_ ±√‰Õ¤›Î* ÁΑfi˘ ÷ı‹fiÎ µIÁÎËfiı ‹ÎflÌ fiάı »ı. ‰‚Ì ’λ˘ ±ıÕωfi ·ıLÕfiÎ ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ …ı‰Î ‰‘ ÁÎflÎ ¿ÌÏ‹›Îfi˘ ±ÎωW¿Îfl ◊Λ I›Îflı ◊˛Ì-ÕÌfi_ ⁄Ωfl À>_¿ Á‹› ‹ÎÀı ŒflÌ ÷ı∞‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
±ı·.ÁÌ.ÕÌ. «U‹Î_ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Ì ‰ÌΩb_ Áfl¿ÌÀ ÷ı‹fi_ ’√ıv_ ’HÎ ±Î_¬˘fiı ◊¿‰÷Îo ˢ‰Îfi˘ A›Î· ±Î‰ı I›Îflı ŒflÌ◊Ì flÎ¬Ì Â¿ı »ı. ±Î Áfl¿ÌÀ ‰‚Ì ÏÁfiı‹ÎB≤ËfiÎ ◊˛Ì-ÕÌ ≠˘…ı@Àfl ◊˛Ì-ÕÌfi˘ «Î‹˝ ±˘ÁflÌ Ω› »ı. ÁÎ◊ı “ŒÎ≥fi ÀuÒfi” ◊›ı·Ì ˢ› »ı. ’ÏflHÎ΋ı ÂÒÏÀo√fiÎ ÷⁄yı ±Î ⁄‘Ì ÷¿·ÌŒ˘ fiՉΠ»÷Î_ ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï…fi˘ ÏÁy˘ ◊˛Ì-ÕÌ ¿ı‹ıflÎfiÎ ÕÎ⁄Î ·ıLÁı {Ì·ı·_ ºU› VøÌfi ’fl ZÎHÎΑ˝ ±Î…ı ◊˘Õ˘CÎH΢ ’HÎ Ω‹Ì Â@›˘ ˢ÷, ’fl_÷ ÏÁfiı‹ÎÀ˘√˛ÎŒÌfiÎ ’Òfl÷_ «‹¿ı I›Îflı «U‹Î_fiÌ …‹HÎÌ ¡ı‹fiÎ ≠‰ÎËÌ VŒÏÀ¿˘ ZÎıhÎı …\ÿÌ ÏÿÂ΋Î_ ◊›ı·Ì ÷fly̱ı ◊˛Ì-ÕÌ ‰√fl ’HÎ ÏŒS‹fiı ±‰‚Ì ¿ÎÃ̱ı ⁄ıÁÌ ÷ı ¡ı‹fiÌ ⁄ÎflÌ ΩHÎı ¿ı ⁄_‘ ¿flÌ ÿı »ı. ÷κ ⁄fiΉ‰Îfi˘ ÷¿Îÿ˘ ‹Ëÿ˚ ±_Âı ’Òfl˘ ¿flÌ fiÎA›˘ »ı. ±Î ºU› …‹HÎÌ ±Î_¬ı Ωı‰Îfi_ ˢ÷_ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı V’ı U ›· ≥Œı @ À˚ Á , ¿QM›Ò À fl √˛ Î ÏŒ@Á, Õ˘S⁄Ì ÁεLÕ, ÷I’fl÷˘ ±_‘Îfl’À …wflÌ »ı. ±ı ’»Ì VøÌfi ’fl ◊˛Ì-ÕÌ ±Î≥‹ı@Á ‰√ıflıfiÌ Àı@fi˘·˘Ï…±ı ≠ıZο˘fiı fl˘‹Î_«fi˘ ±fi¤‰ ¿ı‹ıflÎfiÎ …‹HÎÎ ·ıLÁ‰Î‚_ ºU› ’◊flΛ I›Îflı ⁄_‘ ◊‰Îfi˘ ¿flΉ‰Î‹Î_ Ï⁄·¿<· ¿Áfl flËı‰Î ÿÌ‘Ì fi◊Ì. Á˙◊Ì øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ‰Îfl˘ «U‹Î_fiÌ ÕÎ⁄Ì ¡ı‹fi˘ ±Î‰ı »ı. ÏÁfiı‹Î Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ Àı@fi˘·˘Ï… ±Î≥‹ı@ÁfiÌ »ı, …ı‹Î_ ÏŒS‹fi˘ ωflÎÀ VøÌfi ÏÁ©Î_ ÷ ‹ … ⁄ Á_ › @ ÷ ºU›˘ ≠ıZο˘fiı ’˘÷ı ΩHÎı ºU› ‰E«ı ⁄ıÃÎ VŒÏÀ¿‹› Ï·„@‰Õ ÏøVÀSÁ ≠Ï÷Áı¿LÕı 24 ˢ›, ±ıÀ·ı ÕÎ⁄Î_ˢ› ÷ı ‰ ˘ ±fi ¤ ‰ ¿flΉı »ı . ‘flΉ÷Î ◊˛Ì-ÕÌ «U‹Î_ …‹HÎÎ_ ºU›˘ ¿<· ‹‚Ìfiı 48 ◊›Î_. ±Î≥‹ı@Áfiı ’HΠˉı ◊˛Ì-ÕÌfi˘ ’Π±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ¿ı «U‹Î_ Áı¿LÕ‹Î_ «Õu˘ »ı. ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_fiı ⁄ÿ·ı ¿<· 48 ‰¬÷ µCÎÎÕ⁄_‘ ◊Λ »ı. Ï·„@‰Õ ÏøVÀ· ÏÕVM·ı fi Î ±Î_ ¬ Ï‹«˙·ÌfiÌ Ïø›Î ±ÎÀ·Ì (±ı·.ÁÌ.ÕÌ.fiÎ) VŒÏÀ¿˘‰Î‚Î_ ±ı‰Î {Õ’Ì Ë˘› I›Îflı ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı «U‹Î_fi˘ ±ÎωW¿Îfl ◊›˘ »ı ¿ı …ı±˘ fiıhÎ÷_÷ ¶ÎflÎ ‹√…fiı ≠I›ı¿ ÕÎ⁄_ ÕÎ⁄Ì-…‹HÎÌ ≥‹ı … fiı ±·√ ±fiı …‹b_ ºU› ·√¤√ ÁÎ◊ı … ÷Îfl‰‰Î‹Î_ ÁËı… ’HÎ √Œ·÷ ¿fl÷Î_ ’ˢӫı. ‹√… ÷ı‹fiÌ ’flV’fl Ï‹·Î‰À ¿flÌfiı »ı‰Àı ¨ÕÎ≥fi_ fi◊Ì. ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·Î_ ’flŒı@À ˢ› ÷˘ ’HÎ ◊ÕÛ ÕΛ‹ıLÂfi ’ıÿÎ ¿flı »ı. Áÿ˚¤ÎB›ı ‹Îfi‰±Î_¬ ⁄Ë ¿‹Ωıfl ¿ıÀ·Ì¿ ¤ı‚Áı‚ ÷ı‹Î_ ›◊Ή÷˚ flËı »ı. ÕÎ⁄Ì ±Î_¬ ‹ÎÀıfiÎ_ »ı, ±ıÀ·ı º„WÀÁÎ÷I›fiı ¿ÎflHÎı ⁄ı ºU›˘fiı ÷ı ±·√ flÌ÷ı ±‹¿ Ï¿flH΢ …‹HÎÌ ±Î_¬fiı ‹‚ı »ı, …ı ¬flı¬fl fi ‹‚‰Î_ ’Îfl¬Ì ¿÷Ì fi◊Ì. ◊˛Ì-ÕÌfi˘ ±ËıÁÎÁ ’HÎ ±ıÀ·ı … ◊Λ Ωı≥±ı. ±ı … flÌ÷ı ÕÎ⁄Ì ±Î_¬ ‹ÎÀı ’HÎ “CΙ ¤ı√Î ¿Î_¿flΔ »ı. ±ËıÁÎÁ‹Î_ ¿ÂÌ µHÎ’ fi flËÌ Ω› ÷ı ‹ÎÀı «U‹Î_fiÌ …ı‰˘ CÎÎÀ ◊Λ »ı. À>_¿‹Î_, ≥‹ı…fi˘ ⁄_À‰Îfl˘ Á˘ À¿Î ◊÷˘ ÕÎ⁄Ì-…‹HÎÌ ÿÎ_ÕÌ ÁÎ◊ı …ÕÌ ·ı‰Î›ı·Î_ À«Ò¿ÕÎ_ V’Ì¿Á˝ ËÎ≥fi◊Ì. ±Î ¤ı‚Áı‚ »ı‰Àı ±Î_¬˘ ‹ÎÀı hÎÎÁÿΛ¿ fỉÕı »ı. ŒÎ≥ ÁεLÕ ’HÎ ÿflı¿ ≠ıZοfiı ‰Î˜¿‹ıfifiÌ …ı‹ ⁄Îfl˘⁄Îfl ◊˛Ì-ÕÌ ÏŒS‹fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı Ï·„@‰Õ ÏøVÀ· ÏÕVM·ıfiÎ_ «U‹Î_ ¿Îfi‹Î_ Á_¤‚Ήı »ı. ±Î Ω÷fiÎ_ «U‹Î_ ⁄L›Î_ ’»Ì Ω’Îfi, ‰’flΛ I›Îflı ±ı Á‹V›Î flËı÷Ì fi◊Ì. ±Î Ω÷fiÎ ≠‰ÎËÌ ±‹ıÏfl¿Î ÷◊Î ¿ıÀ·Î¿ ›fl˘’Ì ÿı¢‹Î_ ◊˛Ì-ÕÌfi_ hÎÌ∞ ‰¬÷ VŒÏÀ¿˘ Á΋ÎL› flÌ÷ı ¿ıS@›·ıÀfl, ÏÕÏ…À· CÎÏ՛΂, fi˘À⁄¿ ’fiflÎ√‹fi ◊›_ »ı. ¿QM›ÒÀfl ‰√ıflı‹Î_ ±Î_¿ÕÎ fl«Ì ±Î’ı »ı. VŒÏÀ¿fiÌ ¿≥ ÿÎ_ÕÌfiı ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï… ‹ÎÀı ±Î¬flÌ ‹_Ï{· ÷˘ ÏŒS‹fiı ⁄ÿ·ı ωz÷≠‰ÎË ‹Y›˘ ±fiı ¿≥ ÿÎ_ÕÌfiı fi ‹Y›˘ ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı …ı ÀıϷω{fi »ı. ±Î ÏÿÂ΋Î_ ≠◊‹ ±¬÷fl˘ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ÷ı ÿÎ_ÕÌ ’˘÷ÎfiÌ w¬ ⁄ÿ·ı »ı ±fiı ÷ı w¬ ‹…⁄ …ı ÷ı ±‹ıÏfl¿fi ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√ ¿˘’˘˝flıÂfiı ¿›˘˝ Ë÷˘. “ÕÎ≥ ËÎÕÛ” ÏŒS‹ ±Î_¿Õ˘ ⁄fiı »ı. Áfl‚ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ ±‹¿ ÿÎ_ÕÌ ≠¿ÎÂfiÎ_ ‹ÎÀı ≠A›Î÷ ⁄fiı·Î Á’flVÀÎfl ⁄˛Á ωϷÁfiÌ ÀÌ.‰Ì. ÏÁÏfl›· Ï¿flH΢fiı ’ÁÎfl ◊‰Î ÿı »ı, F›Îflı ±‹¿ ÿÎ_ÕÌ ÷ı‹fiı fl˘¿Ì “‹fi·Î≥gÀ√”fiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ ºU›˘ ±_ÿÎ…ı 290 ·Î¬ ±‹ıÏfl¿fi ’ÎÕı »ı. ±Î ’ΛÎ√÷ ‰Î÷ ◊˛Ì-ÕÌfiÎ_ ⁄ı ºU›˘fiı ±·√ ≠ıZο˘ ‹ÎÀı ◊˛Ì-ÕÌ‹Î_ ‰Ëı÷Î_ ‹Ò¿Î›Î_ Ë÷Î_. “‹fi·Î≥ÏÀo√”fiÎ ’ÎՉ΋Î_ ‹ÿÿw’ fỉÕÌ Â¿ı ÷ı ÿı¬Ì÷_ »ı. V’˘LÁflfl ¿˘¿Î-¿˘·Î±ı ⁄Ì∞ «ıfi·˘ Ωı÷Î ≠ıZο˘fiı› ÏŒS‹fiÎ_ ºU›˘ ‹…⁄ ‰Î›fl·ıÁ Á_¿ı÷˘ ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ ÕÎ⁄Ì±Î¿Ê˝‰Î ‹ÎÀı ·√¤√ 4 ¿fl˘Õ «U‹Î_ ¿˘·ÎfiÌ ±¿ı¿ ⁄˘À· …‹HÎÌ “⁄ÎflÌ”fiı ‰ÎflÎŒfl÷Ì ±fiı ‰Îfl_‰Îfl µCÎÎÕ⁄_‘ ¿fl÷Î_ ÁÎ◊ı ‹Œ÷‹Î_ ‰ËıÓE›Î_. M·Î„VÀ¿fiÎ_ ÁÎÿÎ_ ÏŒSÀÁ˝ ‰Õı ⁄fiı·Î_ ±ı·.ÁÌ.ÕÌ. «U‹Î_ ÂÌ flÌ÷ı ⁄ı ºU›˘fiı »^ÀÎ_ ’ÎÕı ÷ı ˉı ±ı «U‹Î_ ⁄Ë ¿fl΋÷Ì fi Ë÷Î_, ±ıÀ·ı ÏÁÏfl›·ı ⁄Ë …‹Î‰À …\±˘— ±Î≥‹ı@Áfi_ ≠˘…ı@Àfl ÕÎ⁄Ì ÷◊Î …‹HÎÌ ±Î_¬fiÎ_ ’HÎ fi ¿flÌ. ÀÌ.‰Ì. VøÌfi ’fl CÎHÎÎ ¬flÎ ≠ıZο˘fiı “ÏŒ˚·¿fl”fi˘ ºU›˘fiı ±ı¿ Á΋ÀÎ_ fiÏË, ’fl_÷ ø‹ÎfiÁÎfl ÏÁfiı‹ÎfiÎ ’Õÿı ±ıÀ·ı ¿ı Õ˘‚Îfiı hÎÎÁ ±Î’÷Î {⁄¿ÎflÎfi˘ ±fi¤‰ ◊›˘. fl…^ ¿flı »ı. ⁄Lfiı ºU›˘ ±·’{·’‹Î_ … VøÌfi ’fl «‹¿Ì ±‹ıÏfl¿fi ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√ ¿˘’˘˝flıÂfiı ±◊‰Î ÷˘ ⁄ÌΩ ±ı¿ı› Ω› »ı, ‹ÎÀı fiflÌ ±Î_¬ı ÷ı‹fi˘ ø‹ ’Î‹Ì Â¿Î› fiÏË. ’fl_÷ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
61
y?lV0l 8[sgff[,ff[Lh
⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√ ‹◊¿ı I›Îfl ⁄Îÿ ÀıϷω{fifiÎ_ ºU›˘fiı ◊˛Ì-ÕÌ‹Î_ ≠ÁÎÏfl÷ ¿fl‰Îfi _ Ωı ¬ ‹ fi ¬ı Õ u _ . “‹ fi ·Î≥ÏÀo √ ”fiÌ fiοÎÏ‹›Î⁄Ì ‹A›I‰ı ±‘¿«flÌ fl…^±Î÷fiı ±Î¤ÎflÌ Ë÷Ì. ÀıϷω{fifiÎ_ ºU›˘fiı ÁÎ_√˘’Î_√ ◊˛Ì-ÕÌ V‰w’ı ≠ÁÎÏfl÷ ¿fl‰Î ˢ› ÷˘ ±ıÀ·˘ ⁄‘˘ ÕıÀÎ ‹˘¿·‰Îfi˘ ◊Λ ¿ı ωz÷«_⁄¿Ì› ⁄ıLÕ ’fl ÷ı ±fiı¿ «ıfi·˘fiÌ …B›Î fl˘¿Ì ·ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ≠ıZο˘fiı ·Î·-¤ÒflÎ_ ÕÎ⁄·Î_fiı ⁄ÿ·ı 1,800 ÕΘ·flfiÌ Ï¿o‹÷fiÎ ±ı · .ÁÌ.ÕÌ. «U‹Î_ ‰ÁΉ‰Îfi _ ’HÎ ¿ÿΫ ’fl‰Õı fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı ÀıϷω{fifiÎ ZÎıhÎı ±ı¿Îÿ ‹˘ÀÌ Àı@fi˘·˘Ï…¿· øÎ_Ï÷ fi ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ¬ÿ ◊˛ Ì -ÕÌ Àı @ fi˘·˘Ï… ÁWÎM÷ΉV◊΋Î_ ÁflÌ √≥. ’fl_÷ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Wν ⁄Îÿ ŒflÌ ’Î»Ì ÷tfi …\ ÿ Ì flÎËı ±Î¿Îfl ’΋Ì. ÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎ ’fl Á΋ıfi_ ºU› flÎÁΛÏHο œ⁄ı ±_Ï¿÷˚ ◊Λ »ı, F›Îflı ÀıϷω{fi ºU›˘fiı flı¬Î_¿fi˘fiÎ V‰w’ı {Ì·ı »ı. ¿<· 525 ·ÌÀÌfi_ flı¬Î_¿fi ’Òw_ ◊Λ, ±ıÀ·ı ºU›fiÌ ±ı¿ ¡ı‹ ⁄fiı »ı. Áı¿LÕ‰Îfl‹Î_ ±Î‰Ì 60 ¡ı‹˘ ÀıϷω{fifiÎ ’Õÿı »‰Î› »ı. ÿflı¿ fi‰Ì ¡ı‹ ±Î√·Ì ¡ı‹ ¿fl÷Î_ ÁËı… …\ÿÌ ÏË·«Î· ⁄÷Ήı »ı. ’ÏflHÎ΋ı º„WÀÁÎ÷I›fiÎ Ïfi›‹ ‹…⁄ ’˛ıZοfiı «·Ï«hÎ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ±Î ’ΛÎfiÎ ÏÁ©Î_÷fiı ˉı ◊˛Ì-ÕÌ ÀıϷω{fifiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ …\±˘. Âw±Î÷fiÎ ÷⁄yı …ı ◊˛Ì-ÕÌ ÀıϷω{fi˘ ⁄L›Î_ ÷ı‹Î_ ’ÕÿÎ µ’fl ¿<· 525 ·Î≥fi˘ ±Î_¿÷Ì ‰¬÷ı ≥·ı@Àˇ˘fi √fi ’Ëı·Î_ ±¿ı¿ ·Î≥fi »˘ÕÌfiı 262.5 ·Î≥fi˘ ±Î_¿÷Ì Ë÷Ì ±fiı ’»Ì »˘ÕÌ ÿÌ‘ı·Î ·Î≥fi˘fiÎ √ı’fiı ŒflÌ 262.5 ·Î≥fi˘ ‰Õı ’ÒflÌ ÿı÷Ì Ë÷Ì. ±Î‹, 525 ·ÌÀ̱˘fi_ ±ı¿ Á_’ÒHν Ï«hÎ ⁄fi÷_ Ë÷_. ◊˛Ì-ÕÌ ¿Î›˝ø‹fiÎ Ïfi‹Î˝÷α˘ ωÏÕ±˘ ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ºU›fi_ ÂÒÏÀo√ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’Ëı·Ì 262.5 ·Î≥fi˘fiı ÕÎ⁄Ì ±Î_¬ ‹ÎÀı ±fiı ⁄Ì∞ 262.5 ·ÌÀ̱˘fiı …‹HÎÌ ±Î_¬ ‹ÎÀı ±fi΋÷ flά÷Î Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ı ‰ÌΩbÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÕÎ⁄Ì-…‹HÎÌ ¡ı‹˘fi_ VøÌfi ’fl Á«˘À Ï‹lHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÀÌ.‰Ì.‹Î_ ⁄ı ≥·ı@Àˇ˘fi √fi ‹Ò¿Ì. ÕÎ⁄Ì √fi ±fiø‹ı 1,3,5,7,9,11... ‰√ıflı ±ı¿Ì Á_A›ÎfiÌ ·ÌÀ̱˘ ÿ˘flı ±fiı …‹HÎÌ √fi 2,4,6,8,10,12... ±ı‹ ⁄ı¿Ì Á_A›ÎfiÌ ·ÌÀÌ ’Î◊fl÷Ì Ë÷Ì. ±ı¿Ì ·ÌÀ̱˘ ‹ÎhÎ ÕÎ⁄Ì ±Î_¬fiı ÷◊Î ⁄ı¿Ì ·ÌÀ̱˘ ‹ÎhÎ …‹HÎÌ ±Î_¬fiı ÿı¬Î› ÷ı ‹ÎÀı VøÌfi ±Î√‚ ·ıLÁw’Ì ¬Î_«ÎÿÎfl ’Õÿ˘ ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ±Î ’Õÿ˘ ⁄Lfiı 62
¡ı‹˘fiÎ_ ºU›Ï¿flH΢fiı …ı ÷ı ±Î_¬ ÷flŒ ‰Î‚÷˘ Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı ¿Î›˝ø‹ Ωı≥ flËı·Î ’˛ıZοfiı ÀıϷω{fifiÎ_ ºU›˘ ◊˛ÌÕΛ‹ıLÂL· ÿı¬Î÷Î_ Ë÷Î_. ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ ’Ëıfl‰ÎfiÌ ÷ı‹HÎı …wfl fi Ë÷Ì. ±Î fi‰÷fl ¿ÌÏ‹›Î‹Î_ Ωı ¿ı ¿«Î ˢ› ÷˘ ±ıÀ·Ì ¿ı ’˛ıZοı ÀıϷω{fifiÌ Ï⁄·¿<· Á΋ı ⁄ıÁ‰_ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷_. ÁËı… ’HÎ ‹Î◊_ ±Î‹÷ı‹ Œıfl‰ı ¿ı ÷fl÷ ’ı·˘ ◊˛Ì-ÕÌfi˘ ±Î¤ÎÁ fiÎ⁄Òÿ ◊≥ …÷˘ Ë÷˘. ◊˛ Ì -ÕÌ Àı Ï ·Ï‰{fi ±Î…ı Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ‰‘ ±ı¿ ¨«Î ’√Ï◊›ı «Õu˘ »ı . ±√ε Ï·„@‰Õ ÏøVÀ·fiÎ_ VŒÏÀ¿˘fiı ÏfiWHÎÎ÷˘±ı «U‹Î_ fi Î ¿Î«‹Î_ …ÕÌ ÿÌ‘Î Ë÷Î, ÷˘ ˉı Ω’ÎfifiÌ ÂÎ’˝ ¿o ’ fi̱ı ±ı fi Á ¬˘ ’˘÷ÎfiÎ ◊˛ Ì -ÕÌ ÀıϷω{fi‹Î_ ±…‹ÎT›˘ »ı. Ï·„@‰Õ ÏøVÀSÁfi˘ ⁄ÎflÌ¿ ’Õÿ˘ ÷ıHÎı ÀıϷω{fi VøÌfifiÌ ±Î√‚ flE›˘ »ı. ±Î ’ÕÿÎfiÌ fl«fiÎ ±ı‰Ì »ı ¿ı ωz÷ ¿flLÀ ±Î’Ì ÷ıfiı ±Î˜fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı … VŒÏÀ¿˘ «˘yÁ ·›‹Î_ √˘Ã‰Î› »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ’Õÿ˘ fl«Î› »ı. ’ÏflHÎ΋ı ◊˛Ì-ÕÌ ¿Î›˝ø‹˘ Ωı‰ÎfiÎ fi ˢ› I›Îflı ’˛ıZο ±ı ’ÕÿÎfiı “±Î˜Œ” flÎ¬Ì ÀÌ.‰Ì.fiÎ ±L› ¿Î›˝ø‹˘ ‹ÎHÎÌ Â¿ı »ı. ˉı ‹Îfi˘ ¿ı ±ı¿Îÿ ◊˛Ì-ÕÌ ’˛˘√˛Î‹ ÀıϷω{fi ’fl ’˛ÁÎÏfl÷ ◊›˘. ’˛ıZο ±ı‰ı ‰¬÷ı ‹ÎhÎ ±ı¿ «Î_’ ÿÎ⁄Ìfiı ’ı·Î VŒÏÀ¿˘fi˘ ’Õÿ˘ fl«Ì ÿı ±ı ’»Ì ÕÎ⁄Ì…‹HÎÌ ±Î_¬ ‹ÎÀı {̷Λı·Î_ ºU›˘fiÎ ÀˇÎÏŒ¿fi_ Ïfi›‹fi ’ÕÿÎ ’λ‚ flËı·Ì ‰ÌΩb_ Áfl¿ÌÀ Á«˘À flÌ÷ı ¿flÌ ⁄÷Ήı »ı. …‹HÎÌ ±Î_¬ ‹ÎÀıfiÎ_ ºU›Ï¿flH΢fiı R ÏŒSÀfl ÷flŒ ±fiı ÕÎ⁄Ì ±Î_¬fiÎ_ ºU›Ï¿flH΢fiı L ÏŒSÀfl ÷flŒ ‹˘¿·Ì ±Î’ı »ı. ⁄ıµ ÏŒSÀfl˘ ±ı ’»Ì …ı ÷ı Ï¿flH΢fiı ’ÎÁ-±Î˜fi ¿flÌ ÿı »ı. ÂÎ’˝ ¿o’fiÌfiÎ ◊˛Ì-ÕÌ ÀıϷω{fifiÌ ’HÎ ‹›Î˝ÿÎ ±ı … »ı ¿ı …ı ÷ıfiÎ ’fl˘√Î‹Ì ÀıϷω{fi˘fiÌ Ë÷Ì — ’˛ıZοı VøÌfifiÌ ÁÌ‘‹Î_ ‹V÷¿ ‹Î_ÕÌfiı ⁄ıÁ‰_ ’Õı »ı. ◊˛Ì-ÕÌ Àı@fi˘·˘Ï…fi_ √ÎÕ<_ ±Î‰Î_ ¿ÎflH΢Áfl … ‰W΢˝◊Ì ±À¿ı·_ ’Õu_ »ı. Ï◊±ıÀfl˘‹Î_ ÷ıHÎı ¿ÎÃ<_ ¿Îœu_ ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ’Θ·ıfl˘≥Õ ÷ı‹… ±ı·.ÁÌ.ÕÌ. «U‹Î_ »ı. Ω’Îfi, ±‹ıÏfl¿Î ÷◊Î ›fl˘’fiÎ ≠ıZο˘ fiÁÌ⁄ÿÎfl ¿ı ±Î≥‹ı@ÁfiÎ ’Õÿı ±ı·.ÁÌ.ÕÌ. «U‹Î_fiÎ ’√·ı ◊›ı·Î_ hÎÌΩ ’Ïfl‹ÎHÎfiÎ hÎÌΩ ’fiflÎ√‹fifi˘ ±ÎË˚·Îÿ¿ SËΉ˘ ÷ı‹fiı ‹‚Ì flè΢ »ı. ⁄Î¿Ì ±Î’HÎı I›Î_ ÷˘ Ë∞ ’Θ·ıfl˘≥Õ «U‹Î_ … Ï{_ÿÎ⁄Îÿ »ı.à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
gfuf[g
Ljfhif
!(^% gf]+ effztfV5ffs if]R
;fzcnyfl #)) Lsp dflp k[8[gff ;fzuff[wff 5fz effztflif 5ffif,f8f[gfl 5f;tff/ ’ÃÎHο˘À ’fl ’ο
¤ÒÏ‹›© Âw ◊›ÎfiÎ » Ïÿ‰Á Á‘Ì ¤Îfl÷Ì›
ω‹Îfi˘±ı ‘‹Î«¿ÕÌ
‰Î›Áfiı αı ·√¤√ Ïfi„Wø› flËÌ ’ο ˉÎ≥ ‹◊¿˘fiı ‹«Î‰Ìfiı ±Î’HÎÎ ¬ıÿÎfi‹ıÿÎfi ¿flÌ fiά‰Îfi˘ Á˘fiıflÌ ‹˘¿˘ …÷˘ ¿›˘˝, ˉΥÿ‚fiı ΩHÎı ¿ı F›Îflı ’ÎÏ¿V÷Îfi ±˜fl Œ˘Á˝fiı ’Ëı·˘ ÿΉ ¬ı·‰ÎfiÌ ÁŒÎ‚_ ⁄ıÃ<_ ¿›*. ±˜fl ÷¿ ‹Y›Î »÷Î_ ÷ıfi˘ ±HÎÏ«_÷T›˘ Ë‹·˘ ¤Îfl÷fiÌ ‹Î½· ±…\˝fiÏÁ_Ëı ˉÎ≥ ÷οÎ÷fi˘ Õo¬ ¬ıÓ«Ì Â@›˘ fiÏË. ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ‰Î›ÁıfiÎ’Ï÷ ±˜fl ‰Î≥Á-‹Î½· fiÒfl ¬Îfiı CÎÕı·Ì Ë‹·Îfi˘ ‰‚÷Îı …‰Î⁄ ›˘…fiÎ ÷˘ ‹Ëk‰Î¿Î_ZÎÌ Ë÷Ì. ±ı¿Á΋ÀÎ_ 59 ±ı¿ÿ‹ ÁF…Õ flÌ÷ı ω‹Îfi˘fi_ ‘ÎÕ<_ ‹˘¿·Ì ÷ı±˘ ¤Îfl÷fiÎ_ fi‰ ˉÎ≥ ±Î’‰Îfi_ fiyÌ ¿flÌ ÿÌ‘_ ‹◊¿˘fiı ÷ı‹… flıÕÎfl ‹◊¿˘fiı fiο΋ ¿flÌ ÿı‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. ±Î ‹A› Á_¿<·˘fiı fl˘‚Ì fiÎA›Î ⁄Îÿ ’ÎÏ¿V÷Îfi ±fiı ¤Îfl÷Ì› ˉÎ⁄ÎΩıfiı ±˜ fl Œ˘Á˝ ¤Îfl÷fiÎ ±Î¿Î‹Î_ ’˛ ¤ I ‰ V◊Î’Ì ’ÎÏ¿V÷Îfifi_ Áı„LÁÏÀ‰ ¬U¿Ì›©‹Î_ ÷ıfiÎ ¤ÒÏ‹ÿ‚fiÌ ¬⁄fl ·ı‰Î ‹Î√÷_ Ë÷_. ·Z›Î_¿ «ŸK›_ — Áfl√˘‘Î! ±Î ‹flÎÿ ±Î_Ï¿ flÌ÷ı ’HÎ ±ı¿‹ÎhÎ ’ÃÎHο˘À ÏÁ‰Î› ⁄Ì…ı @›Î_› Œ‚Ì fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ›˘…fiÎ ‹…⁄fi˘ „O·À˚{Ïø√ Ë‹·˘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷Î_ ω‹Îfi˘ … fi Ë÷Î_. ‰‘‹Î_ ±Îÿ‹’fl ¬Î÷ı
’Î Ï¿V÷ÎfifiÎ_
±Îà Áı ⁄ fl …ı À ω‹Îfi˘±ı ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965 fiÌ ÁÎ_…ı ’ÃÎHο˘À ±˜fl⁄ı{ ’fl …ı fl‹¬ÎHÎ ‹«ÎT›_ ÷ıfiÌ ’ÒflÌ Ï‰√÷˘ ⁄ı ¿·Î¿ ’»Ì fi‰Ì ÏÿSËÌ ’ˢӫÌ. ω√÷˘ ΩH›Î ⁄Îÿ ‰Î›ÁıfiÎ’Ï÷ ±˜fl ‹Î½· ±…\˝fiÏÁ_Ëfiı ’˛◊‹ Ïfl±ı@Âfi Â_ ±ÎT›_ ±ı ÷˘ ÷ı‹fiı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
¤Îfl÷fiÎ_ ËLÀfl ω‹Îfi˘ Á΋ı ·Õ‰ÎfiÌ fi˘⁄÷ ±Î‰Ì ’Õ÷Î_ I›Î_fi˘ Ë‹·˘ flÿ ¿fl‰Îfi˘ ◊›˘, F›Îflı Ë·‰ÎÕÎfiÎ ±˜fl⁄ı{ ’fl ⁄˘Q⁄‹Îfl˘ ¿fl‰Î …÷Î_ ’ÎÏ¿V÷Îfiı ⁄ı Áı⁄fl …ıÀ √‹ÎT›Î_. ±ı¿ B-57 ¿ıfi⁄ıflÎfiı Ω‹fi√fl ¬Î÷ı ÷˘ÕÌ ’ÎՉ΋Î_ ±ÎT›._ (±ı¿ Áı⁄fl …ıÀ ’Ò‰˝ ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ÷ı…√În‰ ’ÎÁı ±ı … Ïÿ‰Áı …‹Ìfiÿ˘V÷ ◊›_ Ë÷_.) ±Î‹ ÁMÀıQ⁄fl 6, 1965 fiÎ Ïÿ‰Áı ±˜fl ‰Î≥Á-‹Î½· fiÒfl ¬Îfiı ’ÃÎHο˘À ±˜fl⁄ı{ ’flfiÎ ÁŒ‚ Ë‹·ÎfiÌ Ï¿o‹÷ «Îfl ω‹Îfi˘ ±fiı ’Î_« ÷η̋⁄© ’Λ·À˘fi˘ ¤˘√ ±Î’Ìfiı «Ò¿‰‰Ì ’ÕÌ--±fiı ÷ı ’HÎ ±Î_Ï¿ Ë÷Ì. ⁄οÌfiÌ Ï¿o‹÷ ‰ÁÒ· ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤Îfl÷Ì› ω‹Îfi˘fi˘ ¿ÎŒ·˘ ‰‚÷Ì Á‰Îflı ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÌ ÏÿÂ΋Î_ ∂ÕÎfi ¤fl‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î ‰¬÷fiÎ Ë’÷΋Î_ ±Î’HÎÎ ‰Î›ÁıfiÎfiÎ ±ı ’˛I›kÎflfiÌ ±fiı Ëıfl÷±_√ı… ’flÎø‹˘fiÌ ÁÏ«hÎ ÿÎV÷Îfi fl…^ ◊Λ »ı.
¬⁄fl, ’fl_÷ Á_flZÎHÎ ‹_hÎÌ ›Â‰L÷flΉ «‰ÎHÎfiı w⁄w ‹‚Ì ÷ı‹HÎı ’ÃÎHο˘ÀfiÌ “ÿCνÀfiΔ ±_√ı ΩHÎ ¿flÌ I›Îflı «‰ÎHÎfi˘ ’˛Ï÷¤Î‰ V’WÀ Ë÷˘. “…ı ◊›_ ÷ıfiı ¤Ò·Ì Ω‰ ±fiı ˉı ’»Ì ±Î’HÎı Â_ ¿fl‰Îfi_ »ı ÷ı ω«Îfl˘.” «‰ÎHÎfi˘ ±Ï¤√‹ ÷ı‹fiÎ ’fl˘√Î‹Ì Á_flZÎHÎ ‹_hÎÌ ¿ÚWHÎ ‹ıfifi ¿fl÷Î_ …\ÿ˘ Ë÷˘. 63
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
·ÕÎ≥‹Î_ ¬ı·Î÷Ì ÿflı¿ ⁄Î∞ Ëo‹ıÂÎ ∞÷fiÌ fi ˢ› ±ı ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ÷ı±˘ ±ÎrÎÁfi‹Î_ Œı fl ‰Ì ˉÎ≥ÿ‚fiÎ ÷ı‹… ¬U¿Ìÿ‚fiÎ ÁıfiÎ’Ï÷±˘fiı ‰‘ ÁÎflÌ ·Õ÷ ±Î’‰Î ‹ÎÀı ’˛˘IÁÎÏË÷ ¿flÌ ΩHÎ÷Î Ë÷Î. ˉÎ≥ÿ‚fiÎ ¿‹ÎLÕ ËıÕ@‰ÎÀÛflı ’λΠŒ›Î˝ ⁄Îÿ ±…\˝fiÏÁ_Ëı ‰ıVÀfi˝ ¿‹ÎLÕfiÎ ÁıfiÎ’Ï÷ ±˜fl ‰Î≥Á-‹Î½· fl΋V‰Î‹Ì flÎΩfl΋fiı ‰‚÷Î Ë‹·ÎfiÌ ’Ò‰÷˝ ›ˆ ÎflÌ ¿fl‰Îfi_ Œfl‹Î‰÷˘ ¿˘ÕıÕ Á_ÿı¢ ’ÎÃT›˘. Œfl‹Îfi ’˛‹ÎHÎı ±Îÿ‹’ fl fiÎ_ ÷ı ‹ … Ë·‰ÎÕÎfiÎ_ Ï‹„VÀfl ±fiı ËLÀfl ω‹Îfi˘±ı first light/Á‰ÎflfiÌ ’˛◊‹ fl˘ÂfiÌ ’◊flΛ ÷ı ’Ëı·Î_ ’ο ˉÎ≥ ‹◊¿˘ ’fl hÎÎÀ¿‰Î ‹ÎÀı Àı¿-±Î˜Œ ¿flÌ …‰Îfi_ Ë÷ _ . Áfl√˘‘Î, flÎˉηÌ, «_ ÿ fl, √ … flÎ÷, «Î¿ { ‹ flÎ, ‹˙flÌ’ fl , «¿·Î·Î, ’Áwfl ‰√ıflı ‹‚Ìfiı ±˜fl⁄ı{ CÎHÎÎ_ Ë÷Î_ , ’HÎ ‹ A › ÏfiÂÎfi Áfl√˘‘Îfi_ ÷ο‰Îfi˘ flÎΩfl΋fiı V’WÀ ±Îÿı ‹Y›˘. ±Îÿı  V‰Î¤Îω¿ Ë÷˘. Áfl√˘‘Î Œ@÷ ±˜fl⁄ı{ fiÏË, ’ο ‰Î› Á ı fi Îfi _ ‹‹˝ V ◊Îfi ’HÎ Ë÷ _ . ’ÎÏ¿V÷Îfiı I›Î_ ±‹ıÏfl¿fi ⁄fiΉÀfiÎ_ FPS-6 ±fiı FPS-20 ·˘Ó√ flıL… flıÕÎfl √˘ÃT›Î_ Ë÷Î_, …ı‹fiÌ º„WÀ 480 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı Á‘Ì ’ˢӫ÷Ì Ë÷Ì. Áfl√˘‘Î ’˘÷ı ‰‚Ì ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ÁflËÿ◊Ì 300 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı Ë÷_. ’ÏflHÎ΋ı ¿flÎ_«Ì ’ÎÁıfiÎ ‹˙flÌ’flfiı ⁄Îÿ ¿fl÷Î_ ⁄ÌΩ ÿflı¿ ±˜fl⁄ı{ ’fl √˛ÎµLÕ ±˜Àı¿ ‹ÎÀı …÷Î_ ¤Îfl÷Ì› ω‹Îfi˘fiÌ ËÎ…flÌ ÷ı±˘ Ë∞ ¤Îfl÷fiÎ ±Î¿ÎÂÌ ÁÌ‹ÎÕ΋Î_ ˢ› I›Î_ … ¬S·Ì ’ÕÌ Ω› ÷ı‹ Ë÷Ì--ÏÁ‰Î› ¿ı ÷ı±˘ ∂~›fifi_ ·ı ‰ · ±I›_ ÷ fiÌ« _ flάı . Áfl√˘‘ÎfiÌ ¿Q›ÒÏfi¿ıÂfi Ï·L¿ 64
;ftifsyff
‰‚Ì ⁄‘Î_ ’ο ±˜fl⁄ı{ ÁÎ◊ı Ë÷Ì, Ëfl˘‚ ‰E«ı CÎıflΛı·Î ±˜fl⁄ı{fiÌ fi∞¿ ±ıÀ·ı ÿflı¿ ±˜fl⁄ı{fiı ÷ı ±Î√_÷¿ ’HÎ Œfl¿‰Î‹Î_ Á·Î‹÷Ì fiÏË, »÷Î_ Ë‹·Î Á΋ı «ı÷‰Ìfiı ÁΉ‘Îfi ¿flÌ ±ı¿Îÿ ÁM÷ÎË ◊›ı ’Î_¬˘ ⁄_‘Λı·Ì ¿ı ÷ı‹ Ë÷_. Ë¿Ì¿÷ı Áfl√˘‘Î ’ο ˢ‰Îfi˘ ·Î«Îfl̤›˘˝ ±fi¤‰ ¿fl÷ΠˉÎ≥ÿ‚fi _ ¿‹ÎLÕ, ¿LÀˇ ˘ · ±fiı ¤Îfl÷Ì› ’Λ·À˘fiı ‹˘ÕÌ flÎhÎı fi¿ÂÎ 3 ¿Q›ÒÏfi¿ıÂfi/C ÁıLÀfl Ë÷_. ±˜fl⁄ı{ ’fl ±ı ·Z›Î_¿ «Ÿ‘Ì ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ I›Îflı ÷ı‹fi˘ ◊fi√fiÎÀ ‰‘Ì ÷flÌ¿ı ’HÎ ÷ı fi ˘ ø‹ √›˘. Ë‹·Î ‹ÎÀı ’Á_ÿ ’Ëı · ˘ Ë÷˘. ÿÎ.÷. ¿flΛı·Ì ’˛◊‹ À<¿ÕÌ Ï‰_√ ÁMÀıQ⁄flfiÌ 6ßÌ ÷Îfl̬ı ¿‹ÎLÕfl ±˘‹’˛ ¿ Π±Î’HÎÎ ’ÃÎHο˘À ÷fiıΩfiÌ Ë÷Ì, …ıHÎı ±Î√·Ì ÁÏË÷fiÎ_ ‹◊¿˘ ’fl ÁÎ_ … ı ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ⁄˘Q⁄‹Îfl˘ «·Î‰‰Î √…flÎfi‰Î·Î fi∞¿ ·U¿flÌ ‹ÎÀı ±˜fl ‰Î≥Á-‹Î½· ’ fl ‰ÃÎfiÌ Àˇ ı fi fiÎ ¤ y Î fiÒfl ¬Îfiı …ı ω‹Îfi˘ ±˜ fl ‰Î≥Á-‹Î½ · flÎΩfl΋ ⁄˘·ÎT›Î Ë÷Î. Ï‹„VÀfl ‹˘¿S›Î_ ÷ı ’ˆ¿Ì ·√¤√ ω‹Îfi˘fiÌ ⁄fiı·Ì ±fiı fi_. 1 ÀÎ≥√fl 70Ñ Ï‰‹Îfi˘±ı Áfl√˘‘Î ’fl◊Ì Àı¿V@‰Î˜Õˇfi ¿Ëı‰Î÷Ì ±ı À<¿ÕÌfi_ ⁄ı{ ±Î˜Œ ¿›* Ë÷_. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı ±Îÿ‹’ fl Ë÷ _ , F›Î_ ◊ Ì Áfl√˘‘Πω‹Îfi˘ Ë‹·Î ‹ÎÀı fl‰ÎfiÎ ◊›Î ’»Ì ’ˢӫ÷Î 30 Ï‹ÏfiÀ ·Î√ı ±fiı ‰‚÷Î Áfl√˘‘ÎfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ ÿÁı ¿ ’˛‰ÎÁfiÌ ⁄Ì∞ 30 Ï‹ÏfiÀ √HÎÌ ·˘. Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ÏhÎF›ÎfiÎ ±Î¿Î‹Î_ V@‰Î˜Õˇfi‹Î_ 12 ω‹Îfi˘ Ë÷Î_, ±ıÀ·ı ’ıÀˇ˘Ï·_√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı F-86 Áı⁄fl …ıÀı fiyÌ ±ı‹ ◊›_ ¿ı ÷fiıΩ ’˛◊‹ «Îfl 22 ‰¬÷ ±fiı F-104 VÀÎfl ŒÎ≥Àflı ω‹Îfi˘ ÁÎ◊ı ±Îø‹HÎfiÌ ’Ëı· ¿flı 15 ‰¬÷ ⁄O⁄ıfiÎ_ ¿ı hÎHÎ-hÎHÎfiÎ_ ±ı ’»Ì «Îfl-«Îfl Ï‹„VÀflfiÎ_ ‰‘ ⁄ı …^ ◊ ˘‹Î_ ∂ÕÎfi˘ ¤flÌ Ë÷Ì. …^◊ Áfl√˘‘Î ’Ë˘Ó«Ì I›Î_fiÎ_ ±¿⁄_‘ ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÌ ‰‘‹Î_ ‰‘ ÷˘’˘ ’HÎ flËı·Î_ ·Z›Î_¿˘fiı e_¿Ì ÿı. ÀÎ≥√fl Áfl√˘‘Î Œfl÷ı √˘Ã‰Î›ı·Ì Ë÷Ì. V@‰Î˜Õˇfi ’λ\_ Œflı ±ı ÿflQ›Îfi ±ÎøˉÎ≥ ÁflZÎÎfiÌ ±ÎÀ·Ì Á_√Ìfi ‹HÎfi˘ fi‰˘ …\‰Î‚ Áfl√˘‘Î ÷flŒ ¤Îfl÷Ì› ‰Î›ÿ‚fiÎ ÁıfiÎ’Ï÷ ±˜fl ‹Î½· ±…\˝fiÏÁ_Ë ‘ÁÌ Ω› ±ı‰_ ’ÏflHÎ΋·ZÎÌ Ï‹Âfi ±˜fl ‰Î≥Á-‹Î½· flÎΩfl΋ı ÷› ¿›* Ë÷._ ω_√ ¿‹ÎLÕfl ÷fiıΩ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı Time Over Target/ToT Á‰ÎflfiÎ 5—55 fi˘ Ïfifl‘Λ˘˝ Ë÷˘. ω‹Îfi˘±ı ’Ïç‹ ÷flŒ …‰Îfi_ ˢ›, ±ıÀ·ı I›Î_ µΩÁ …flÎ ‹˘Õ˘ ’◊flΛ ±fiı flıÕÎfl …ı‰Î_ ·Z›Î_¿˘fiı ±˘‚¬‰Îfi_ ¿’v_ fỉÕı ±ı‹ ‹ÎfiÌ ÷fiıΩ±ı ToT 6—10 fi˘ ‹ÎB›˘. ωfi_÷Ì fi΋_…^fl ÃflÌ, ¿ÎflHÎ ¿ı Ë·‰ÎÕÎ ±˜fl⁄ı{fiÎ_ ËLÀfl ω‹Îfi˘ ±ı Á‹›ı √˛ÎµLÕ ±˜À¿ı ‹ÎÀı Áfl√˘‘Î ’ˢӫ‰ÎfiÎ_ Ë÷Î_. ±Î¬flı ‰Ëı·Ì “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
;ftifsyff
’fl˘œı 4—15 ‰ÎB›ı ÷fiıΩ±ı À<¿ÕÌfiÎ ⁄‘Î ’Λ·À˘fiı ±Îÿ‹’flfiÎ ⁄˛ÌÏŒo√ w‹‹Î_ ¤ı√Î ¿›Î˝ ±fiı ÿ̉η ’fl ÀÎ_√ı·Î fi¿ÂÎ ‰Õı ÷ı‹… Áfl√˘‘ÎfiÎ Àı⁄· ÀΘ’ ±˜fl⁄ı{fiÎ ‹˘Õı· ‰Õı Ï‹Âfifi˘ A›Î· ±Î’‰˘ Âw ¿›˘˝ I›Î_ … ˉÎ≥ Ë‹·ÎfiÌ «ı÷‰HÎÌ ±Î’÷Ì ÁΛflfi ‰Î√Ì. ±˜fl⁄ı{ ’fl ÷ÎI¿ÎÏ·¿ Á_’ÒHν O·ı¿±ÎµÀ ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, ’HÎ ÷fiıΩ±ı À˘«˝·Î≥ÀfiÎ ’˛¿Î‹Î_ ⁄˛ÌÏŒo√ «Î· flÎA›_. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±˜fl⁄ı{ ’fl √˛ÎµLÕ ±ı„L…Ïfi±fl˘ ÷◊Î Àı„@fiÏ›fi˘ 12 Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘fiÎ_ ⁄‘Î_ ›_h΢ «¿ÎÁÌ ÷ı‹fiı Âj΢ ‰Õı ÁF… ¿flÌ «Ò@›Î Ë÷Î. ÿflı¿ Ï‹„VÀfl‹Î_ (…ı ÷ı ’Λ·Àfiı ŒÎ‚‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ¿Î›˝ ‹…⁄) 30 ±ı ‹ . ±ı ‹ .fiÌ ÷˘’˘ ‹ÎÀı 150 ÷˘’√˘‚Î, 68 ±ı‹. ±ı‹.fiÎ_ 38 fl˘¿ıÀ˘ ±fiı 45-45 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ ⁄ı ⁄˘Q⁄ Ë÷Î. ±Î‘Ïfi¿ Á’flŒÎ≥Àfl ω‹Îfi˘fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ÷ı ’fl‰Ã˘ ¿Î_Õflfiı ⁄ÿ·ı ‹E»flfiÎ Õo ¬ …ı ‰ ˘ √HÎΛ, ’fl_÷ ¤Îfl÷ ’ÎÁı I›Îflı ‹˘ÀÌ Á_ A ›ÎfiÎ_ ŒÎ≥Àfl-⁄˘Q⁄fl ÷ı‹… ≥LÀflÁıMÀfl Œ@÷ Ï‹„VÀfl Ë÷Î_ . 1957 ‹Î_ ¬flÌÿΛı·Î_ ¡ıL« Ï‹„VÀfl ±ı¿oÿflı …^fi‰ÎHÎÌ ’HÎ ¬flÎ_, ’fl_÷ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_› ‹˘À˘ Õ¬˘ ±ı ¿ı 300 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı À ı fi Î Áfl√˘‘Îfiı ±Î_⁄Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı ÷ı ‹ fiÌ (‰fi-‰ı ) flı L … Œ@÷ 330 Ï¿·˘‹ÌÀfl Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı ÿ U ‹fi˘fiı ¨CÎ÷˘ {Õ’‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ ∂~›fifi˘ ‹Î√˝ ’HÎ …\ÿÌ ÏÿÂÎfi˘ ±Î_¿Ì “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
¿Λ fiÏË. ±Î ⁄‘Ì ‹›Î˝ÿα˘ ‰E«ı ÀÎ≥√fl V@‰Î˜Õˇfi fi_. 1 fiÎ ⁄Îfl …‰În‹ÿ˝ ˉÎ⁄ÎΩı±ı »ı‰Àı ÷˘ ‹˘÷fiÎ …Õ⁄΋Î_ ’˛‰ıÂÌfiı ÷ı‹… Ï‹Âfi ’Îfl ’ÎÕÌfiı Ëı‹¬ı‹ ’λΠŒfl‰Îfi_ Ë÷_-±fiı ÷ı ·√¤√ ±Â@› ¿Î‹ Ë÷_. ¬ÎÁ fi˘Ó‘‰Î·Î›¿ ⁄Î⁄÷ ±ı »ı ¿ı Áfl√˘‘Î ‰ÎV÷‰‹Î_ «Îfl ±˜fl⁄ı{fi_ Á_¿<· Ë÷_. fiÌ«ı fi¿Â΋Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ÷ı ‹ Áfl√˘‘Î, »˘ÀÎ Áfl√˘‘Î, ‰Î√˘‰Î· ±fiı ¤√÷Îfi‰Î·Î ±ı‹ «Îfl flfi-‰ı Ë÷Î_. ⁄˘Q⁄‹Îfl΋Î_ ±ı ⁄‘Îfiı ¬‰Îfl ¿fl‰Î ’Õı ÷ı‹ Ë÷Î. ’fl˘Ïœ›ı 5—10 ‰ÎB›ı ’Λ·À˘ ÷ı‹fiÎ_ ω‹Îfi˘ ’ÎÁı ËÎ…fl ◊›Î I›Îflı ŒflÌ ‰¬÷ ω‹ÎfiÌ Ë‹·ÎfiÌ ‰Î˜Ïfi*√ ±Î’÷Ì ÁΛflfi ‰Î√Ì. ⁄˘Q⁄ωVŒ˘À ‰¬÷ı «Îflı¿˘fl ∂Õ÷Ì ’˘·ÎÿÌ ¿fl«˘ Á΋ı flZÎHÎ ‹ı‚‰‰Î ⁄‘Î ’Λ·À˘ ±fiı Àı„@fiÏ›fi˘ flfi-‰ıfiÌ Ï¿fiÎflı ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ¬Î≥‹Î_ ¿>ÿÌ
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
’ÕuÎ, …ı ÿflQ›Îfi ’ο ±˜fl Œ˘Á˝fi_ B-57 ¿ıfi⁄ıflÎ ⁄˘Q⁄fl ÷flÎ’ ‹Îfl÷_ fiÌ«ı ±ÎT›_. Á_’ÒHν ±_‘Îfl’À ‰E«ı ÷ıHÎı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ±_ÿÎ…ı 3,500 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ …ı ⁄˘Q⁄ ŒıÓ@›Î ÷ı‹fi_ ÏfiÂÎfi ’HÎ ±_‘Îfl΋Î_ √˘‚Ì⁄Îfl …ı‰_ Œ˘¿ Û*. ÏfiWŒ‚ Ë‹·ÎfiÎ ±_÷ı ⁄Ì∞ ÁΛflfi ‰ÎB›Î ’»Ì ω_√ ¿‹ÎLÕfl ±˘‹’˛¿Î ÷fiıΩ ’˘÷ÎfiÎ Ï‹„VÀfl‹Î_ √˘Ã‰Î›Î I›Îflı ±ı¿Î±ı¿ ÷ı‹fiı A›Î· ±ÎT›˘ ¿ı ’ıflıÂÒÀ √Λ⁄ Ë÷Ì. ¨«Î ˢtΉ΂Πω_√ ¿‹ÎLÕfl ÷flÌ¿ı ’˘÷ÎfiΠωÂıÊÎÏ‘¿Îflfi˘ ¤˘√‰À˘ ¿›Î˝fiÌ ±HΑÎflÌ ÁΩ ÷ı‹fiı ‹‚Ì Ë÷Ì. Œ˚·Î∫√ ±Î˜ÏŒÁfl◊Ì ‹Î_ÕÌfiı V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl Á‘ÌfiÌ ’ΛflÌfiÎ ⁄‘Î ’Λ·À˘ ÷ı‹fiÌ ’ıflıÂÒÀ Ëo‹ıÂÎ_ Ω÷ı ¨«¿Ì ÷ıfiÎ √ÕÌ ‰Î‚ı·Î ’ÎÁ˝·fiı ω‹ÎfiÌ ÁÌÀ ΩıÕı ÏŒÀ ¿flı, F›Îflı ω_√ ¿‹ÎLÕflfiÌ ’ıflıÂÒÀ ÷ıfiÎ ‹ÿÿfiÌÂı ω‹Îfi Á‘Ì ’ˢӫÎÕ‰Ì ±ı‰˘ Œ˙∞ ÏÂflV÷˘ Ë÷˘. ÷fiıΩfi˘ ‹ÿÿfiÌ ¬Î≥‹Î_ ¿>z˘ ±ı ‰¬÷ı ’ıflıÂÒÀ @›Î_¿ ÁflÌ ’ÕÌ Ë÷Ì ±fiı flCΉÎÀ‹Î_ ±ı Á_’ı÷w_ ÷ıfiÎ A›Î· ⁄ËÎfl √›_ Ë÷_. CÎHÎÌ Â˘‘¬˘‚ ’»Ì ÷ıfi˘ ’k΢ ·ÎB›˘. flfi-‰ıfiÌ ⁄ı› ‘Îflı ·Î≥À˘ Ë∞
Áfl√˘‘Î ±˜fl⁄ı{ fi∞¿fi˘ ’˛ÿı µ’flfiÎ fi¿Â΋Î_ ‹˘ÀÎ V‰w’ı ÿÂνT›˘ »ı
65
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
;ftifsyff
⁄ÌΩ_ ¿ıÀ·Î_¿ ω‹Îfi˘±ı ±Î˜Œ Ë÷Ì, »÷Î_ ’HÎ ±˜fl⁄ı{fi˘ flÌÀfi˝ ’˛‰ÎÁ ω_ √ ¿‹ÎLÕfl ¬ıÕ‰Îfi˘ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘. »ı‰Àı ÷fiıΩ±ı Ï‹„VÀflfiı Ë ‹ ·Î¬˘fl ÀÎ≥√fl ±_‘Îfl΋Î_ ÿ˘ÕÎ‰Ì V@‰Î˜ Õ ˇ fi ‹Î_ Œ@÷ ÁÎ÷ ‹Ò@›_ ±fiı Á·Î‹÷ ω‹Îfi˘ ⁄Î¿Ì flèÎÎ_. flÌ÷ı Àı¿-±Î˜Œ ¿flÌ Ï‰‹Îfi˘fi_ Á_A›Î⁄‚ √›Î. ⁄ÌΩı ‰Îfl˘ CÎÀuÎfi˘ ÀÎ≥√fl V@‰Î˜Õfi ˇ fiÎ Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ‰Ì. ¿ı . ‰‹Î˝ fi ˘ Áfl√˘‘ÎfiÎ Ë‹·Îfi_ Á’flVÀÎfl — ¤Îfl÷Ì› ˉÎ≥ÿ‚fi_ (‹Ò‚ ¡ıL« ⁄fiΉÀfi_) Ï‹„VÀfl ω‹Îfi ±√˛ ‰ ÷a ÁflÿÎfl ω_ √ ¿‹ÎLÕfl ±˘‹’˛¿Î ÷fiıΩfiı ·ı‹ÎhÎ ±Îÿ‹’fl ’λ\_ Œ›* ¿ı ÷fl÷ ±˜fl⁄ı{ı ±ÎT›˘. V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ’ıÕÌ ±·˝fi_ A›Î· fi Ë÷˘. …‹Ìfi◊Ì ‹ÎhÎ 70÷ıfi_ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ÎÀı ±fi΋÷ ’Λ·À Ï‹„VÀfl hÎÌΩ fi_⁄flı Ë÷_, …ıfiÎ ’»Ì 80 ‹ÌÀfl ¨«ı flËÌfiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı. ⁄Ì. ÿı‰ˆ›Îfi_ «˘◊_ Ï‹„VÀfl V@‰Î˜Õfi ˇ ·ÌÕfl lÌ‘flfifi_ ÁÎ◊ÌÿÎfl˘fiı ÏËo‹÷’Ò‰¿˝ Áfl√˘‘Î ÷flŒ Ï‹„VÀfl fl‰ÎfiÎ ¿›*. ∂Õu_. ±Îÿ‹’fl◊Ì «Îflı› ω‹Îfi˘ ÿ˘fl÷Î flèÎÎ. Áfl√˘‘Î ’ˢӫ‰Î ±ÎÕı V@‰Î˜ Õ ˇ fi ·ÌÕflfiÌ ÏÁÏfi±fl ΩHÎı ’_«¿‹Î_ fl‰ÎfiÎ ◊›Î_ ˢ› ÷ı‹ ’Î_« Ï‹ÏfiÀ ⁄Î¿Ì flËÌ I›Îflı ±ı ¿ZÎÎfiÎ ±fi¤‰Ì lÌ‘flfiı ϶‘΋Î_ …ı ÁflËÿ’Îfl◊Ì ¬Ò⁄ ÿÒfl fiÌ¿‚Ì √›Î Á_¿<·fiÎ_ flıÕÎfl ›_h΢‹Î_ ω‹Îfi˘fiÌ Á‹› ‰Ì÷ÎT›˘ ±ı ÿflQ›Îfi ±Îÿ‹’»Ì ’ıÕÌ ±·ı˝ Ωı›_ ¿ı ÷ı‹fiÎ M·ıfifiÌ ±Î¿ÚÏ÷±˘ ·Ì·Î_ À’¿Î_fiÎ V‰w’ı ’fl◊Ì ‰‘ «Îfl Ï‹„VÀflı Àı¿-±Î˜Œ ¿›* ±fi΋÷ ÀÎ_¿Ìfi_ ⁄‚÷HÎ ±ı„L…fi Á‘Ì «‹¿Ì ∂ÃÌ. ’ÎÏ¿V÷Îfi ±˜flŒ˘Á˝fiÎ_ F±fiı Áfl√˘‘Î ÷flŒ ±Î√‚ ‰K›Î_. ±Î ’ˢӫ÷_ fi Ë÷,_ ±ıÀ·ı ÷ı±˘ ±Îÿ‹’fl ¿ÎŒ·Î ÁÎ◊ı ΩıÕΉ_ lÌ‘flfi ‹ÎÀı Â@› ’λΠŒ›Î˝. V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl lÌ‘flfi 86 Áı ⁄ fl …ı À ±fiı F-104 VÀÎfl fiˢ÷_, ¿ı‹ ¿ı ÁÎw_ ±ı‰_ ⁄‚÷HÎ ÷ı±˘ ÏÿÂÎ ¤ÒS›Î ±fiı ÁflËÿÌ ±Î¿Î‹Î_ ŒÎ≥Àfl ˉÎ≥ ¶_¶›© ‹ÎÀı Àı¿-±Î˜Œ ‰Î’flÌ «Ò@›Î Ë÷Î. ◊˘ÕÌ Ï‹ÏfiÀ˘ ’»Ì … @›Î_ › Á ‘ Ì ±À‰Î÷Î flèÎÎ. ¿fl‰Î ÷ˆ›Îfl Ë÷Î_. ⁄ı ω‹Îfi˘ ÷˘ ±Îø‹HÎfi_ hÎÌ…\_ ‹˘…\_ ±Î¿Î‹Î_ «Õu,_ ±_‘Îfl΋Î_ …‹Ìfi ’flfiÎ_ ¤˙√˘Ï·¿ Combat Air Patrol/CAP ÷flÌ¿ı …ı‹Î_ ’HÎ «Îfl Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘ Ë÷Î_. Ï«é˘ ÿı¬Î÷Î_ fi Ë÷Î_ ±fiı ÷fiıΩ±Î¿Î‹Î_ … Ë÷Î_. lÌ‘flfi ‹ÎÀı ÷ı‹fi˘› Á◊‰Îfl˘ fi¿Î‹˘ ‰‹Î˝fiÎ_ ω‹Îfi˘ ’HΠˉı fi…flı «Õ÷Î_ Áfl√˘‘Î ’_ÿflı¿ Áı¿LÕ »ıÀı flèÎ_. Ë÷˘, ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ (±fiı ‹ÎhÎ ÷ı‹fiÎ) fi Ë÷Î_. lÌ‘flfiı ’HÎ ±Îÿ‹’fl ’λΠϋ„VÀflfi˘ CÎÒCΉÎÀÌ ⁄˘·Î‰÷˘ ¿ÎŒ·˘ Áÿ˚¤ÎB›ı «Îfl ’ˆ¿Ì ⁄ı ω‹Îfi˘ ‹Î√˝ Œfl‰Îfi_ fiyÌ ¿›*, ’fl_÷ ÏÿÂÎÂÒL› Ë∞ ’˘H΢ Á˘ ‹ÌÀflfiÎ »Ì»flÎ ·ı‰·ı ¤ÒS›Î_. ±Î ⁄Lfiı Ï‹„VÀfl ÁÎ◊ı lÌ‘flfi ◊›Î ’»Ì ±Îÿ‹’fl ’ˢӫ‰_ ¿ı‹ ? Ë÷˘, F›Î_◊Ì Ï‰_√ ¿‹ÎLÕfl ÷fiıΩ±ı ’HÎ Ëı‹¬ı‹ ±Îÿ‹’fl ’λΠŒ›Î˝. ±Î ÷flŒ ’ıÕÌ ±·˝fi_ ω‹Îfi …ı‰_ ’˘÷ÎfiΠω‹Îfifi˘ ‹˘fl˘ ¨«¿Ìfiı …ı‰Ì µK‰˝√Î‹Ì »·Î_√ ¤flÌ ¿ı ÷fl÷ ’λ‚ ±Î ÷Á‰Ìfl ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ Áfl√˘‘Î ±˜fl⁄ı{fiÌ »ı. ÷Á‰Ìfl‹Î_ ÿı¬Î÷Î_ ω‹Îfi˘ F-104 VÀÎflŒÎ≥Àfl »ı fiı ’λ‚ ±Î‰÷Î_ ⁄οÌfiÎ_ ω‹Îfi˘ ÷ı‹fiı ±fiÁ›Î*, …ı‹Î_ ⁄ÌΩ fi_⁄flfi_ ω‹Îfi Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ‰Ì. ¿ı. ‰‹Î˝fi_ Ë÷_. ¨«ı «ÕuÎ ’»Ì bombing run ‹ÎÀı ¿flÎfiÌ ±ÿ΋Î_ Õ>⁄¿Ì ‹Îfl÷Ì ‰¬÷ı ÷fiı Ω ±ı «Îfl ±ı „ L…fi‰Î‚ _ C-130 Ë@› ˝ Ï ·Á ’˛ ¿ Îflfi _ ‰ÎË÷ ¿ M·ı fi flfi-‰ı fi Ì ⁄Î…\‹Î_ ’Î¿Û ◊›ı·_ ÿÌÃ<_. fl˘¿ıÀ‹Îfl˘ «·Î‰Ì ±ı ‹ HÎı ÷ı fi Î ¤ y Î ¿ÎœÌ fiÎA›Î. Õ>⁄¿Ì ‰Î‚‰ÎfiÎ Á‹›ı flfi‰ıfiÎ »ıÕı ±ı¿ F-104 VÀÎflŒÎ≥Àfl ±fiı hÎHÎ F-86 Áı⁄fl …ıÀ Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. 66
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
;ftifsyff
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
±‹…ÿ ËÁıfi ¬Îfi ±ı¿Îÿ-⁄ı Ï¿Îfl˘ ’ÎÕÌ ·ı‰Îfi˘ ‹˘¿˘ ¢‘÷˘ Ë÷˘. ¨«ı◊Ì ÷ıHÎı Ωı›_ ¿ı ⁄ı Ï‹„VÀfl T≤Z΢fiÌ À˘«fiÎ ·ı‰·ı flËÌ ÿÏZÎHÎ-’Ò‰˝ ÷flŒ ¤Î√Ì flèÎÎ_ Ë÷Î_. ±Î‹Î_◊Ì ’λ·Î Ï‹„VÀflfiı ÷ıHÎı F-104 fiÎ_ ±˜fl-À<-±˜fl ÁÎ≥Õ‰Î≥LÕfl Ï‹ÁÎ≥·fi˘ ¿˘Ï‚›˘ ⁄fiΉ‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. Á_Ωı√˘‰ÂÎ÷˚ ±ı M·ıfi V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ÿı‰ˆ›Îfi_ Ë÷_. ω_√ ¿‹ÎLÕfl ÷fiıΩfiı ±fiÁfl÷Î ÿı‰ˆ›Î ’HÎ 70-80 ‹ÌÀflfiÎ ·ı‰·ı Â@› ±ıÀ·Ì ‰‘ {Õ’ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷Î Ë÷Î. Ï‹„VÀflfiÌ {Õ’ Ωı ¿ı ’˛Ï÷¿·Î¿ı
fiά‰Î_ ÷ı ‹Ò¬Î˝‹Ì Ë÷Ì. ±Î ›˘©˘ ⁄Ì∞ flÌ÷ı ’HÎ ±HÎCÎÕ ÁÎÏ⁄÷ ◊›˘. …‹ÌfifiÌ ·√¤√ tree-top Á’ÎÀ̱ı ∂Õ÷Πω‹Îfi ’fl ¨«ı◊Ì Ï‹ÁÎ≥· ÷ο‰_ T›◊˝ √HÎΛ, ¿ı‹ ¿ı ω‹Îfi ±fiı ¤ÒM≤Wà ‰E«ı Œ@÷ 70-80 ‹ÌÀflfi_ (ÁflıflΠ200 ŒÌÀfi_) ‹Î‹Ò·Ì ±_÷fl ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı fl¬ı Ï‹ÁÎ≥· ÁÌ‘˘ CÎÎ «Ò¿Ì Ω› ÷˘ ’Î_Ϭ›Î_/fins ‰Î‚Ì ÏÿÂÎ Á‘Îfl‰ÎfiÌ ‹˘¿‚Π÷ıfiı ‹‚ı fiÏË. »ı‰Àı ⁄ı› Ï‹ÁÎ≥·˘ ÷ı‹fi_ ÏfiÂÎfi «Ò@›Î_, …‹Ìfi ’fl À̫ΛÎ_ ±fiı fiΠ’ÎQ›Î_. Ï‹ÁÎ≥·˘fi_ ¤Î◊_ ¬Î·Ì ◊›Î
V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı. ⁄Ì. ÿı‰ˆ›Î (…‹HÎı) ±fiı N˚·Î≥À ·ıN˚ÀfiLÀ ±‹…ÿ ËÁıfi ¬Îfi
÷Á‰Ìfl ÁΈ…L› — ’ÎÏ¿V÷Îfi ±˜fl Œ˘Á˝
«Îflı› Àı¿-±Î˜Œ ¿fl‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ‹Î_ Ë÷Î_ , ’HÎ ÿflQ›Îfi ÷ı ‹ fiı ‰Ÿ‘Ì fiά‰Îfi˘ ÁflÁ ‹˘¿˘ Ë÷˘. ÷fiıΩ ±fiı ÷ı‹fiÌ ·√˘·√fiÎ ÁÎ◊ÌÿÎfl˘ ÷˘ ±ı «Îfl Ï¿Îfl˘fiı ‰ÀÎ‰Ì «Ò@›Î Ë÷Î, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı ’Ëı·Ì ‰¬÷ “flıÏÕ±˘ ÁΛ·ıLÁ” ÷˘Õu_ ±fiı ‰‘ ’λ‚fiÌ À<¿ÕÌfiı Áı⁄fl …ıÀ ±fiı VÀÎfl ŒÎ≥Àfl ’fl fl˘¿ıÀ˘ ÷ο‰ÎfiÌ ÁÒ«fiÎ ±Î’Ì. ÁÒ › ˘˝ ÿ › ’Ëı · Î_ fi Î ¤‚¤Î_ ¬ ‚Î ±…‰Î‚΋Î_ Ωı ¿ı ±˜fl⁄ı{fi_ Ï«hÎ …·ÿÌ V’WÀ ◊÷_ fi Ë÷_. ω‹Îfi˘fiÌ Â¿flÎ√Ï÷fiı ·Ì‘ı ’Λ·À˘fiı fi…fl Ãıfl‰‰Îfi˘ ’Òfl÷˘ Á‹› ’HÎ ‹‚ı fiÏË. «Îflı › ÿ U ‹fi ω‹Îfi˘ ±Î√Î‹Ì À<¿ÕÌfiÎ K›Îfi⁄ËÎfl √›Î_, ’fl_÷ ±ı À<¿Õ̱ı ⁄‚÷HÎfiÎ Õı’˘fi˘ ÷ı‹… ω‹Îfi˘fiÎ ËıL√flfi˘ fiΠ¿›˘˝. ±ı¿ M·ıfifiı ’HÎ ÷ıfiÎ ’ÎÏ¿*√ ±ıÏfl±Î‹Î_ e_¿Ì ÿÌ‘_. ±ı¿ ¿fl÷Î_ ‰‘ ⁄˘„Q⁄_√ flfi ËÎ◊ ‘fl‰Îfi_ (Ï‹„VÀflfiÌ ÁÌÏ‹÷ flıL… Ωı÷Î_) Â@› fi Ë÷_, ±ıÀ·ı Õ>⁄¿Ì ‰ÎY›Î ’»Ì ω_√ ¿‹ÎLÕfl ÷fiıΩ±ı ÁÌ‘Ì ±Îÿ‹’ fl fiÌ ÏÿÂÎ ’¿ÕÌ. V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı. ⁄Ì. ÿı‰ˆ›Îfi_ Ï‹„VÀfl ÷ı‹fiÌ ’λ‚ hÎÌΩ ø‹ı Ë÷_. ±√ε fi˘ÓK›_ ÷ı‹ ÿı‰›ˆ Î Ïfl{‰˝ ’Λ·À Ë÷Î, …ı‹fi_ V@‰Î˜Õˇfi ’HÎ fi_. 1 fiı ⁄ÿ·ı fi_. 32 ‹_ Ë÷_. ÷fiıΩfiÌ À<¿ÕÌ‹Î_ ÷ı‹fiı Œ@÷ Áfl√˘‘ÎfiÎ Ï‹Âfi ’Òfl÷Î Á΋ı· ¿flΛΠË÷Î, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹Î_ ’Λ·À˘fiÌ ¿‹Ì ’ÕÌ Ë÷Ì. Ï‹ÂfifiÎ ±_÷ı ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ V@‰Î˜Õˇfi fi_. 32 ‹Î_ ’λΠŒfl‰Îfi_ Ë÷_. Áfl√˘‘Î ’fl ⁄˘Q⁄‹Îfl˘ ¿›Î˝ ’»Ì ÿı‰ˆ›Î ‹ÎÀı Ë∞ Ï‹Âfifi˘ ±_÷ fiˢ÷˘ ±ÎT›˘. ‹Î◊ı ¿Î‚ ÷˘‚Î÷˘ Ë÷˘. ¨«Î ±Î¿Î‹Î_ ’ο ±˜ fl Œ˘Á˝fiÎ ¿˘Q⁄ıÀ ±˜fl ’ıÀˇ˘·fi_ √vÕflÎ… …ı‰_ F-104 VÀÎflŒÎ≥Àfl ∂ÕÌ flèÎ_ Ë÷_ ±fiı ÷ıfi˘ ’Λ·À Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
1,120 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ‰‘ı fiÏË, F›Îflı Á’flÁ˘Ïfi¿ F-104 VÀÎflŒÎ≥Àfl ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ÁËı…ı ⁄‹b_ ‰ı√‰Îfi Ë÷_. Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ±‹…ÿ ËÁıfiı ·√¤√ 30 0 fi˘ “œ˘‚Ή” fl«Ì ÿı‰ˆ›ÎfiÎ Ï‹„VÀfl ÷flŒ ÷flÎ’ ‹Îfl‰Îfi_ Âw ¿›*. ÏfiÂÎfi ‹ÎÀı ±ı M·ıfifiı F104 fiÌ bull’s-eye fiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ·ÎT›˘ ±fiı ’»Ì ⁄ı › ÁÎ≥Õ‰Î≥LÕfl Ï‹ÁÎ≥·fiı ‰ÎflÎŒfl÷Ì ‹@÷ ¿›Î*. ±ı¿ Ï¿Îfl ’ÎՉΠ‹ÎÀı ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı 10-10 ·Î¬ ÕΘ·flfi˘ ¤Î‰ ‘flΉ÷Î_ ⁄ı ±ı„LÀ-±˜fløÎŒ˚À Ï‹ÁÎ≥·˘ ‰Î’flÌ
’»Ì ±‹…ÿ ËÁıfiı ÷˘’ ‰Õı ¿Î‹ ·ı‰Îfi_ flèÎ_. ±Î ‹ÎÀı ÷ı F-104 fiı ÿÁı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀıfiÎ Ï‹„VÀflfiÌ Á’ÎÀ̱ı ·ÎT›˘. ±ÎŒ˚ À fl⁄fi˝ fl ‰Î’flÌfiı ±ıÀ·ı ¿ı …ıÀ ±ı„L…fi ¶ÎflÎ fiÌ¿‚÷Î √fl‹ …ıÀ‹Î_ ‰‘ ¿ıÀ·_¿ ⁄‚÷HÎ ¤ı‚‰Ìfiı ÷ıHÎı ◊˛VÀ ‰‘Λ˘˝. ±_÷fl CÎÀÌfiı ◊˘Õο Á˘ ŒÌÀfi_ ◊›_ I›Îflı » fi΂«Î_fiÌ ÷˘’ ‰Õı 20 ±ı‹. ±ı‹.fiÎ √˘‚Îfi_ ‹Î‰Ã<_ ÿı‰ˆ›ÎfiÎ Ï‹„VÀfl ’fl ‰flÁÎT›_. µ’flε’flÌ 34 ŒÀ¿Î ‰ıÃÌfiı Ï‹„VÀfl Ë«‹«Ì ∂Ãu._ ‘Ò‹ÎÕÎfiÌ Áıfl˘ fiÌ¿‚‰Î ·Î√Ì. ÁŒ‚ Ï¿Îfl ◊›ÎfiÎ Á_÷˘Ê ÷ı‹… ±Îfi_ÿ ÁÎ◊ı ±‹…ÿ ËÁıfi I›Îfl ’»ÌfiÌ ⁄Ì∞ À<¿ÕÌfiÎ_ ¤Îfl÷Ì› ω‹Îfi˘fiı ¢‘‰Î F-104 fi˘ ‹˘fl˘ ‰Î‚Ì ·Ì‘˘. ¬Ò⁄ÌfiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı V@‰Î˜Õfi ˇ ·ÌÕfl ÿı‰ˆ›Îfi_ Ï‹„VÀfl ⁄ÒflÌ flÌ÷ı …¬‹Ì ◊›Î »÷Î_ …‹Ìfiÿ˘V÷ fi ⁄L›_. Ë∞ ÷ı 67
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
∂ՉΠ‹ÎÀı ¿Î⁄ı· Ë÷_. ¿˘¿Ï’À‹Î_ ÿı‰ˆ›Î ’HÎ Á·Î‹÷ Ë÷Î. ˉı Ωı ¿ı ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ∞‰fi‹flHÎfi˘ ÷ŒÎ‰÷ ’ÎÕÌ Â¿÷Î ’˛ffi ±_√ı ÷οÌÿı ÏfiHν› ·ı‰Îfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘. ⁄‘Ì flÌ÷ı ω¿À Á_Ωı√˘‹Î_ ‹Ò¿Î›Î ’»Ì ÷ı‹HÎı Â_ ¿fl‰_ ? ±ı¿ ω¿S’ ±Îÿ‹’fl ÷flŒ ’˛‰ÎÁ «Î· flά‰Îfi˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ⁄Î¿Ì flËı÷Ì ‹…· ÿflQ›Îfi ÂhÎfiÎ ⁄ÌΩ Ï‰‹Îfi˘ ÷ı‹fiı ±Î_⁄Ì ·ı ÷˘ ⁄«‰ÎfiÌ ±ÎÂÎ fi Ë÷Ì. ‹›Î˝Ïÿ÷ ⁄‚÷HÎ ÁÎ◊ı ÷ı‹fiı ·Î_⁄˘ Á‹› ·Õ÷ ±Î’Ì Â¿Î› fiÏË. ω‹ÎfifiÌ ÀÎ_¿Ì ±Î‹ı› ‰Ëı·Ì‹˘ÕÌ ŒÎÀı ±ı‰Ì ‰¿Ì Ë÷Ì, ‹ÎÀı ⁄ÌΩı ω¿S’ ’ıflıÂÒÀ ‰Õı ⁄ËÎfl ¿> ÿ Ì Ï‰‹Îfifiı ÷∞ ÿı‰Îfi˘ Ë÷˘. hÎÌΩı ω¿S’ Ë∞ hÎHÎ-«Îfl Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı ‹_ÕflÎ÷Î Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ±‹…ÿ ËÁıfifiÎ F-104 fiı ÁÎ‹Ì »Î÷̱ı ·Õ÷ ±Î’Ì ÂËÌÿÌ ‰Ë˘flÌ ·ı‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î hÎÌΩ Ï‰¿S’‹Î_ Q≤I› ÏfiÏç÷ Ë÷_. ÕΘ√ŒÎ≥À ¿ıÀ·˘ Á‹› «Î·ı ÷ı ¿Ëı‰Î› fiÏË. ‰‚Ì ÷ı‹Î_ ¿ÎÏ‹›Î⁄Ì ‹‚‰ÎfiÌ {Î{Ì ±ÎÂÎ ’HÎ flÎ¬Ì Â¿Î› fiÏË. Á’flÁ˘Ïfi¿ √vÕflÎ… F104 Á΋ı Ï‹„VÀfl fi΋fiÎ ‹√÷flÎfiÌ ±˙¿Î÷ ¿ıÀ·Ì ? ±fiı ¿ÿΫ ÁŒ‚÷Î ËÎ_ Á · ◊Λ ÷˘ ’HÎ ÕΘ √ ŒÎ≥À ÿflQ›Îfi Ï‹„VÀflfiÎ …ıÀ ±ı„L…fiı ÁÎw_ ±ı‰_ ⁄‚÷HÎ ‰Î’flÌ ¬Î‘Î ’»Ì ±Îÿ‹’fl Á‘Ì ’ˢӫ‰_ ÷tfi ±Â@› Ë÷ _ . ±Î‹ »÷Î_ V@‰Î˜ Õ ˇ fi ·ÌÕfl ÿı‰›ˆ ÎfiÌ ±’˛Ï÷‹ ÿıÂÿÎ{ı ÷ı‹fiı hÎÌΩı ω¿S’ V‰Ì¿Îfl‰Î ‹…⁄Òfl ¿›Î˝. ‹˘÷ ’fl ÷ı‹HÎı ’Á_ÿ√Ì œ˘‚Ì, ¿ı‹ ¿ı flH΋˘fl«˘ »˘ÕÌ ·Î_»fifiÎ ⁄˘… fiÌ«ı 68
;ftifsyff
∞‰‰_ ÷ı‹fiı ‹ÎL› fi Ë÷_. Ï‹„VÀflfiı ’λ\_ ‰Î‚Ì ÿı‰ˆ›Î …\VÁΤıfl Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ±‹…ÿ ËÁıfifiÎ F-104 ÷flŒ ‘ÁÌ √›Î. ±Î ºU› ËÁıfiı ÷ıfiÎ ¿˘¿Ï’À Ï‹flfl‹Î_ Ωı›_ I›Îflı ÷ı ’HÎ Ï‹„VÀflfiı fl˘‚Ì fiά‰Î ‹ÎÀı ’λ˘ ‰Y›˘. ‹flÏHΛΠ⁄fiı·Î ÿı‰ˆ›ÎfiÌ √HÎ÷flÌ Ï‹„VÀflfiı ΩHÎı F104 ÁÎ◊ı À¿flÎ‰Ì ÿı‰ÎfiÌ Ë˘› ±ı‹ ÷ı±˘ ’Òfl’ÎÀ {Õ’ı ±_÷fl ¿Î’÷Î flèÎÎ.
±‹…ÿ ËÁıfi «˘Ó@›˘. ÷̉˛ ‰‚Î_¿ ·ı÷Î ’Ëı·Î_ ω‹ÎfifiÌ V’ÌÕ CÎÀÎÕ‰ÎfiÌ ¿˘Ï ÷ıHÎı ¿flÌ. 1962 fiÎ ±flÁ΋Î_ ·˘¿ËÌÕ ¿o’fiÌfi_ ±‹ıÏfl¿fi F-104 ¿Ëı‰Î÷_ ÷˘ VÀÎflŒÎ≥Àfl, ’HÎ ⁄À¿Ì ’Î_¬˘fiı ·Ì‘ı ÕΘ√ŒÎ≥À‹Î_ ¤Îfl÷fiÎ ⁄«˘Ï‚›Î fiıÀ Á΋ı ’HÎ ÷ıfi˘ √… ‰Î√÷˘ fi Ë÷˘. ±‹…ÿ ËÁıfi ÷ıfiı ‹Î_Õ …flÎ÷flÎ ‘Ì‹_ ’ÎՉ΋Î_ ÁŒ‚ ◊›˘ ±fiı ’»Ì F›Îflı ÷ıHÎı ‰‚Î_¿ ·Ì‘˘ I›Îflı ω‹Îfifi_ ’Õ¬_ Ï‹„VÀfl ÷flŒ Ë÷_. ÿı‰ˆ›Î±ı ⁄flÎ⁄fl ±ı … ‰¬÷ı ÷ıfiı 30 ±ı‹. ±ı‹.fiÎ √˘‚Î ŒÀ¿ÎflÌ ÿÌ‘Î. ⁄Ì∞ ZÎHÎı ±‹…ÿ ËÁıfiı Ωı›_ ¿ı F-104 fiÎ_ ¿LÀˇ˘SÁ ±«Îfi¿ “◊Ì∞” √›Î_ Ë÷Î_ - -±◊ν ÷ ˚ ËÎ≥Õˇ ˘ Ï·¿ ÏÁVÀ‹fiı Ï‹„VÀflfiÎ ÷˘’√˘‚αı ¬‰Îfl ¿flÌ fiÎ¬Ì Ë÷Ì. “∂Õ÷Ì ∫À”fi_ (±fiı ‰Ê˘˝ ’»Ì “∂Õ÷Ì Â⁄’ıÀÌ”fi_)
¿ÀÎZ΋› ·ı⁄· ’΋ı·_ F-104 ÷ÒÀÌ ’ՉΠ·ÎB›_, ±ıÀ·ı Á‹›ÁÒ«¿÷Î ‰Î’flÌ ±‹…ÿ ËÁıfiı ≥…ı@Âfi ÁÌÀfi_ ⁄Àfi ÿÎO›_ ±fiı ’ıflıÂÒÀ ÁÎ◊ı ⁄ËÎfl ¿>ÿÌ ’Õu˘. --±fiı ÿı‰ˆ›Î ? ±Î fifl⁄_¿Îfi˘ ±_Ω‹ ¢ ±ÎT›˘ ÷ı ¿˘fiı ¬⁄fl ! ±Îÿ‹’fl ’λÎ_ Œflı·Î_ ⁄ÌΩ_ Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘fiÎ ’Λ·À˘fiı ÷˘ ÕΘ√ŒÎ≥À ¬ı·Î›ÎfiÌ ’HÎ ¿ÂÌ ΩHÎ fi Ë÷Ì, ‹ÎÀı ÷ı±˘ ÿı‰ˆ›ÎfiÌ flÎË Ωı÷Î flèÎÎ. ¿·Î¿ı¿ ’»Ì ≥L÷ıΩflÌ Ï«_ ÷ ΋Î_ ’ÏflH΋Ì. ω_ √ ¿‹ÎLÕfl ±˘‹’˛ ¿ Π÷fiıΩ±ı ’˘÷Îfi_ ‹fi ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ ÁÎ◊ı ‹fiÎT› _ ¿ı V@‰Î˜ Õ ˇ fi ·ÌÕfl ÿı ‰ ˆ › ÎfiÎ Ï‹„VÀflfiı ¿ÿΫ Áfl√˘‘ÎfiÌ Ï‰‹Îfiωfl˘‘Ì ÷˘’˘±ı ‰Ÿ‘Ì fiÎA›_ Ë÷_ ±fiı ÷ı ›˘©Î±ı ’_√ ω‹Îfi ÷∞fiı ’ıflıÂÒÀ ÁÎ◊ı Ëı‹¬ı‹ µ÷flÎHÎ ¿›* Ë÷ _ . ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ËÎ≥ ¿Ï‹Âfi (ÿÒ÷ΉÎÁ) ’ÎÁı ÷˘ ¿ÂÎ … ¬·ÎÁÎfiÌ ±’ıZÎÎ flÎ¬Ì Â¿Î› ÷ı‹ fi Ë÷Ì. ’ÎÏ¿V÷Îfiı flıÕ ø˘Á ¶ÎflÎ ¿flΛı·Ì ÷’ÎÁ‹Î_ ’HÎ ÁË¿Îfl fi ±ÎM›˘. ÿı‰ˆ›Îfi˘ ±_Ω‹ ‰Ê˘˝ Á‘Ì flËV›fiÎ CÎıflÎ ’Õÿ΋Î_ flè΢. ‰Ê˘˝ ’»Ì Â_ ⁄L›_ ÷ı ±ËŸ …HÎΉ‰_ flèÎ_ — 1979 ‹Î_ ’ο÷flŒÌ ωÿıÂÌ ÷‰Îfl̬¿Îfl Fˢfi Ï¡¿flı 1965 fiÎ ›© ±_√ı Battle for Pakistan fi΋fi _ ’ V ÷¿ ·A› _ . ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÌ ‰Î›Áıfiαı … ÷ıfiı ›© ±Î·ı¬‰Î ‹ÎÀı ¬ÎÁ ÷ıÕÎT›˘ Ë÷˘ ±fiı ›©fiı ·√÷Î ±‹¿ ¬Îfi√Ì ÿV÷ΉıΩı ’HÎ ÷ıfiÌ Á‹ZÎ ËÎ…fl ¿›Î˝ Ë÷Î. ’ο ‰Î›ÁıfiÎfiı ¬⁄fl fiˢ÷Ì ¿ı V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ÿı‰ˆ›ÎfiÎ ’flÎø‹fiı ·√÷Ì ÁÎ«Ì Ï‰√÷˘ ’HÎ ±ı ÿV÷ΉıΩıfiÎ œ√·Î‹Î_ Á΋ı· Ë÷Ì. ‰Ê˘˝ Á‘Ì ’ο ‰Î›ÁıfiÎ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
;ftifsyff
Œ˚·Î≥À ·ıŒ˚ÀfiLÀ ±‹…ÿ ËÁıfifiÎ F-104 VÀÎflŒÎ≥Àflfiı ‹ÎhÎ “±¿V‹Î÷” fiÕu˘ ˉÎfi_ ¿Ëı÷Ì ±Î‰Ì Ë÷Ì, ’HÎ Ï¡¿flfiı ΩHΉΠ‹Y›_ ¿ı ±ı M·ıfi ¤Îfl÷fiÎ Ï‹„VÀflfiÌ √˘·_ÿÎ∞fi˘ Ï¿Îfl ⁄L›_ Ë÷_. Ï‹„VÀfl ÷˘ ÿı‰ˆ›Îfi_ … ˢ›, ¿ı‹ ¿ı ⁄ÌΩ ±ı¿ı› Ï‹„VÀflfiÎ ’Λ·Àfiı ÁMÀıQ⁄fl 7, 1965 fiÌ ‰Ëı·Ì Á‰Îflı (±fiı Ï¡¿flı ’V÷¿‹Î_ ÿÂν‰ı·Î Á‹›ı) F-104 fi˘ ¤ıÀ˘ ◊›˘ fi Ë÷˘. Ï¡¿flı ±Î’ı · Ì ÿV÷Ήı ∞ ‹ÎÏË÷ÌfiÎ ±fiÁ_‘Îfi‹Î_ ¤Îfl÷fiÎ Á_flZÎHÎ ‹_hÎη›ı √˛Ò’ ¿ıMÀfifiΠˢtı ÏfiT≤kÎ ◊›ı · Πω_ √ ¿‹ÎLÕfl ±˘‹’˛¿Î ÷fiıΩ ÁÎ◊ı ’hÎT›‰ËÎfl ¿flÌ ÷ı‹fi˘ ±Ï¤’˛Î› ‹ÎB›˘. ÷fiıΩ±ı V’WÀ …HÎÎT›_ ¿ı VÀÎflŒÎ≥Àflfi_ Ï¿ÎflÌ Ï‹„VÀfl V@‰Î˜ Õ ˇ fi ·ÌÕfl ±ı . ⁄Ì. ÿı ‰ ˆ › Îfi _ … ˢ‰ _ Ωı ≥ ±ı . ¤Îfl÷ Áfl¿ÎflfiÎ ÏÂflı I›Îfl ⁄Îÿ ≥Ï÷ËÎÁı ¤Ò · Î‰Ì ÿÌ‘ı · Î flÎWÀˇ Á ’Ò ÷ fiı ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ÷ı fi _ ›˘B› V◊Îfi ±’Ή‰Îfi _ ÿÎÏ›I‰ ±ÎT› _ . flÎWÀˇ ’ Ï÷±ı 1988 ‹Î_ ÿı ‰ ˆ › Îfiı ‹ËΉÌfl «ø ‹flH΢kÎfl ±ıfiΛ÷ ¿›˘˝, …ı Ϭ÷Î⁄ ±ı fifl⁄ËÎÿflfiÌ ’Ifi̱ı Á…‚ ±Î_¬ı V‰Ì¿Î›˘˝. ⁄flÎ⁄fl 23 ‰Êı˝ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ÿı‰ˆ›Î ¤Îfl÷Ì› ‰Î›ÁıfiÎfiÌ F‰·_÷ √Î◊΋Î_ ÷ı‹fi_ ‰Ìfl˘Ï«÷ V◊Îfi ’ÎQ›Î. ±·⁄kÎ, 1965 ‹Î_ … ÷ı‹fi_ ’flÎø‹ Ωı ’˛ ¿ ΋Î_ ±ÎT› _ ˢ÷ ÷˘ ÷ı ± ˘ ˉÎ≥ÿ‚fiÎ ’Î_«‹Î ‹ËΉÌfl «øfiΠω…ı÷Îfiı ⁄ÿ·ı ˉÎ≥ÿ‚fiÎ Á‰˝’˛◊‹ ’fl‹‰Ìfl «øfiΠω…ı÷Î ⁄L›Î ˢ÷ ±ı‹Î_ Â_¿Î fiÏË. ˉı Áfl√˘‘Î ’flfiÎ Ë‹·Îfi_ ⁄Î¿Ì flËı÷_ ⁄›Îfi — ’ÎÏ¿V÷Îfi VÀÎLÕÕÛ ÀÎ≥‹/PST ’˛‹ÎHÎı ‰Ëı·Ì Á‰Îflı 5—58 fiÎ Á‹›ı ω_√ ¿‹ÎLÕfl ÷fiıΩfiÌ ÁflÿÎflÌ fiÌ«ı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
V@‰Î˜ Õ ˇ fi fi_ . 1 fiÎ_ 7 Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘±ı Áfl√˘‘Î (‹ı≥fi) ’fl ⁄˘Q⁄‰Êν ±fiı fl˘¿ıÀ‰Êν ¿flÌ ±ı … ‰¬÷ı V@‰Î˜Õˇfi fi_. 8 fiÎ_ ⁄ÌΩ_ 8 Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘ Áfl√˘‘ÎfiÎ ¤√÷Îfi‰Î·Î ⁄ı{ ’fl hÎÎÀ¿Ì flèÎÎ_ Ë÷Î_. ±Î À<¿ÕÌfi_ fiıI≤I‰ V@‰Î˜Õfi ˇ ·ÌÕfl ‹‘¿fl …÷Îflı ·Ì‘_ Ë÷_. ±√ε Ωı›_ ÷ı ‹ Áfl√˘‘Î ±˜ fl ⁄ı { ‰ÎV÷‰‹Î_ Áfl√˘‘Î (‹ı≥fi), ¤√÷Îfi‰Î·Î,
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
Œ@÷ 5 ËLÀfl ω‹Îfi˘ ’Á_ÿ ¿flΛÎ_ Ë÷Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı fiyÌ ◊›ı·˘ TOT/Time Over Target 6—15 ‰ÎB›Îfi˘ Ë÷˘. ±Î Á‹›fiÌ 20 Ï‹ÏfiÀ ±√ε ÷fiıΩfiÌ ÀÌ‹ı ¿flı·Î ±˜Àı¿ı ÿU‹fi˘fiı «ı÷‰Ì ÿÌ‘Î Ë˘› ±fiı ÷ı‹fiÌ ±˜fl ÏÕŒıLÁ Ëfl˘‚ ’˛Ï÷¿Îfl ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ˢ› ±ı ÷˘ «˘yÁ Ë÷_. ±Î Ωı ¬ ‹fiı K›Îfi‹Î_ ·ı ÷ Î_ À< ¿ ÕÌfiÎ ±Î√ı‰Îfi V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ÕÌ. ±ıÁ. ’ÎÏ¿V÷Îfifi_
»˘ÀÎ Áfl√˘‘Î ±fiı ‰Î√˘‰Î· ±ı‹ «Îfl ˉÎ≥ ±~Îfi _ Á_ ¿ < · Ë÷ _ . ‹Ëk‰fiÎ ±˜fl⁄ı{fi˘ ·Î_⁄˘-’ˢ‚˘ ’◊Îfl˘ ¿fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı hÎHÎ-«Îfl ¤Î√ı ÷ıfiı ‰ËıÓ«Ì ÿı‰ÎfiÌ flHÎfiÌÏ÷ ‹Ò‚ ⁄ÌΩ Ï‰r› © ‹Î_ Ï⁄˛ Ï À ‰Î› Á ı fi αı ±¬I›Îfl ¿flÌ Ë÷Ì ±fiı Áfl√˘‘Î ‹ÎÀı ’ÎÏ¿V÷Îfi ÷ı T›ÒËÎI‹¿ fiÁ¬Îfiı ±fiÁ›* Ë÷_. ω‹Îfi˘fiı «Îfl ±~΋Î_ ‰ËıÓ«Ì ’ο ‰Î›ÁıfiÎ Ωı¬‹fi_ ’˛‹ÎHÎ CÎÀÎՉΠ‹Î√÷Ì Ë÷Ì. ‹‘¿fl …÷ÎflfiÎ V@‰Î˜ Õ ˇ fi ı ¤√÷Îfi‰Î·ÎfiÎ flfi-‰ı fi∞¿ ’Î¿Û ◊›ı·Î_ ⁄ı Áı⁄fl …ıÀfi˘ fiΠ¿›˘˝. ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ÿΉΠ‹…⁄ ±ı ω‹Îfi˘ decoy ±ıÀ·ı ¿ı Õ‹Ì Ë÷Î_, ÁΫÎ_ fiÏË. √‹ı ÷ı‹, ’HÎ Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘±ı ⁄˘Q⁄‰Êν ±fiı fl˘¿ıÀ‹ÎflÎ ‰Õı ¤√÷Îfi‰Î·ÎfiÎ flfi-‰ıfiı ÀÌ«Ì fiÎA›˘ ±ı ÷˘ Ë¿Ì¿÷ Ë÷Ì. ±ÎÃı ±Îà ϋ„VÀfl ω‹Îfi˘ ÁËÌÁ·Î‹÷ ±Îÿ‹’fl ’λΠŒ›Î*. ±Îø‹HÎfi_ hÎÌ…\_ ‹˘…\_ ±Îÿ‹’flfiı ⁄ÿ·ı Ë·‰ÎÕÎ ¬Î÷ı ±Î¿Î‹Î_ «Õu_. À<¿ÕÌ V@‰Î˜Õˇfi fi_. 27 fiÌ Ë÷Ì, ’fl_÷ »˘ÀÎ Áfl√˘‘Î ’flfiÎ Ë‹·Î ‹ÎÀı
F-104
VÀÎflŒÎ≥Àfl
Ωı√fiı √˛ÎµLÕ ±˜Àı¿ ‹ÎÀıfiÎ_ «Îfl ⁄˘Q⁄‰Ê˝ ¿ ÷◊Î ±Î¿ÎÂÌ ¶_ ¶ › © ‹ÎÀıfiÎ_ ⁄ı ŒÎ≥Àfl ±ı‹ ¿<· 6 ËLÀfl ω‹Îfi˘ ŒÎ‚‰‰Îfi_ fiyÌ ◊›_ Ë÷_. Àı¿-±Î˜Œ ‰¬÷ı ’HÎ Ë·‰ÎÕÎ ’fl »±ı » ‹˘…^ÿ Ë÷Î_. ±ı¿ ŒÎ≥Àflfi_ ±ı„L…fi »ıS·Ì CÎÕ̱ı ¬˘À¿Î›_, ±ıÀ·ı «Îfl ⁄˘Q⁄fl˘fiÎ ±_√flZο ÷flÌ¿ı ‹ÎhÎ ±ı¿ ·ÕΛ¿ ËLÀfl ⁄Î¿Ì flèÎ_. ¿< · ’Î_ « ω‹Îfi˘ Áfl√˘‘Î ’ˢÓE›Î_ I›Îflı Ë∞ Mˢ ŒÎÀu˘ fi Ë÷˘. ±…‰Î‚ _ Œı · Λ _ fi Ë÷ _ , ±ı À ·ı ·Z›Î_¿˘fiı ±˘‚¬‰Îfi_ ‹U¿ı· ⁄L›_. Ë‹·Î ‹ÎÀı ‰‘ ’Õ÷˘ ‰Ëı·˘ Á‹› fiyÌ ¿flΛ˘ ±ı ‰Î÷ ’fl «Îflı› ⁄˘Q⁄‰Ê˝¿ ËLÀflfiÎ ’Λ·À˘ fiÎflÎ… ◊›Î, »÷Î_ Â@› ±ıÀ·Ì «˘¿ÁÎ≥ ‰Î’flÌ ÷ı‹HÎı »˘ÀÎ Áfl√˘‘ÎfiÎ flfi‰ı ’fl ⁄˘Q⁄ ŒıÓ@›Î ±fiı …flÎ ÷flÎ ±˘‚¬Î› ÷ı‰Î_ ·Z›Î_¿˘ ’fl fl˘¿ıÀ‹Îfl˘ «·ÎT›˘. À‹ı˝¿ ’flfiÎ_ ⁄ı Áı⁄fl …ıÀfiı ’HÎ fi¿ÁÎfi ’ˢӫÎÕu_, ’HΠωÂıÊ ¿Â_ fiÏË. ¤Îfl÷fiÌ ’Ïç‹ı ±Î‰ı·Î ’ÎÏ¿V÷Îfifi˘ VÀÎLÕÕÛ ÀÎ≥‹ ±Õ‘˘ ¿·Î¿ ’λ‚ ˢ› ±fiı I›Î_ Á‰Îfl 69
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
;ftifsyff
’ÎÁı {Î{˘ Á‹› fi Ë÷˘. Áfl√˘‘Î √›˘. ≥…ı@Âfi ÁÌÀfi_ ⁄Àfi ÿÎ⁄Ì ‹˘ÕÌ ’Õı , ‹ÎÀı ‰Ëı · ˘ ±˜ À ı ¿ ’ˢӫ‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı C΢ÕÎfiÌ ‹Î√HÎÌ V@‰Î˜ Õ ˇ fi ·ÌÕfl ¿Î¿flı Q≤÷—’˛ Î › √˘Ã‰‰Î‹Î_ ¤Îfl÷fiÎ ±˜fl ¿‹ÎLÕı ◊Î’ ¿flÌ. √΋fi˘ lıWà Ω÷‰Îfi CÎ˘Õ˘ ω‹Îfifiı ÷∞ ÿÌ‘_. ±Î ÁÎËÏÁ¿ ±fiı ¬Î‘Ì Ë÷Ì. ±I›_÷ ’˛Î◊Ï‹¿ ¤Ò·ı ¿ÿΫ ËÎ…fl ’HÎ ¿flÌ ÿı‰Î›˘ ˢ÷ ¬ÂÏ‹Ω∞ ›‰ÎfifiÎ ÿ¤Î˝B› ’fl ¬ıÿ ’Λ·À˘fiı ÷¿·ÌŒ‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘Î Ë÷Î. ±fiı ¿Î¿fl Ëı‹¬ı‹ Áfl¿Ì √›Î ˢ÷, √Ωfl÷Î ⁄οÌfiÎ «Îfl ’Λ·À˘±ı ¤Îflı ω‹Îfiωfl˘‘Ì ÷˘’˘ √fl…÷Ì Ë˘› ’fl_÷ fiÁÌ⁄ ÿ√˘ ¬ı·Ì √›_. ËÁıfi xÿ›ı ’˘÷Îfi˘ Ë·‰ÎÕÎ ÷flŒfi˘ ’˛‰ÎÁ ±fiı ’˛I›ı¿ Ï‹ÏfiÀ √HÎÎ÷Ì Ë˘› ±ı‰ı ÂÎË fi΋fi˘ √΋‰ÎÁÌ flËÌ flËÌfiı ΩflÌ flÎA›˘. ‰¬÷ı ·Z›Î_¿˘fi˘ ±Î¿Îfl µ¿ı·‰Î‹Î_ ±Î‰Ì «Õu˘. ¿Î¿flfiı ÷ıHÎı ¤Îfl÷fiÌ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı. ±ıfi. ¿Î¿fl Á‹› √‹Î‰‰˘ ’fl‰Õı fiÏË. ÏÿÂ΋Î_ …÷Î ’Î_« ω‹Îfi˘ ’ˆ¿Ì ±ı¿ ’_ Ω ⁄Ì Ë÷Î. Áfl√˘‘Î◊Ì 40 ±Î V@‰Î˜Õˇfi fi_. 8 fi_ »˘ÀΠω‹Îfi‹Î_◊Ì ¿>ÿÌ ’Õ÷Î Ωı›Î Ë÷Î, Ï¿·˘‹ÌÀfl ÿÏZÎHÎ-’Ò‰˝ı Ï«fiÎ⁄ fiÿÌfiÎ Áfl√˘‘Î Ï‹Âfi V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ⁄Ë ±ı À ·ı ÷ı H Îı ±ı ‹ fiı ¤Îfl÷Ì› ¿Î_Ãı ⁄…˝·Î· fi΋fiÎ √΋ ’ÎÁı …ı Á_÷˘Ê¿Îfl¿ fi flèÎ_. ±‘Òfl΋Î_ ’Òw_, ˉÎ≥ÿ‚fiÎ ’Λ·À ΩËıfl ¿flÌ ⁄‘Ì ÿU‹fi ’˛ÿ ı ‹Î_ ÷ı±˘ ’ıfl ı ÀÒ ‰Õı µ÷›Î˝ ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ¿˘Q⁄ıÀ ±˜fl ’ıÀˇ˘·/CAP ’˘· ¬˘·Ì fiάÌ. √΋·˘¿˘fi˘ ±ı ’HÎ ’_Ω⁄̤ÎÊÌ ·˘¿˘fi˘ Ë÷˘. fiÎ_ ⁄ı Áı⁄fl …ıÀ Á_¿ÀfiÎ_ ‰Îÿ‚˘fiÌ Ï‹Ω… ±˘Ï«_÷˘ 1800 fiÎ ¬ÒHÎı ŒflÌ µ÷flÎHÎ ¿›Î˝ ’»Ì ¿Î¿flı ‰¬÷ …ı‹ ±˘g«÷Î_ ËLÀfl˘fiÎ ‹Î◊ı «ÕÌ √‹ÎT›Î ‰√fl ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ıfiÎ fi¿ÂÎ ±ÎT›Î_. Ωı÷Ωı÷΋Î_ ÕΘ√ŒÎ≥Àfi˘ ¬ı· √›˘. V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ¿Î¿flfiı ‹ı◊̒ο ±fiı fiıω√ıÂfi· «ÎÀÛ ⁄Î‚Ì fiÎA›Î. ‹_ÕΛ˘ ±fiı ¤Îfl÷Ì› ’Λ·À˘ ‹ÎÀı ‹ÎÀı T≤ZÎfiÎ ◊Õ ÁÎ◊ı ⁄Î_‘‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. ∞‰fi‹flHÎfi˘ ’˛ffi ΩB›˘, ¿ı‹ V◊ÎÏfi¿ «˘¿ÌfiÌ ’˘Ï·Á ¿ı ËLÀfl ¿fl÷Î_ Áı⁄fl …ıÀ @›Î_› ’ÎÀa±ı Á‹›Áfl ±Î‰Ì ÷ı‹fiı ‰‘ V’ÌÕ ±fiı VeÏ÷˝ ‘flΉ÷Î_ ÏËflÎÁ÷‹Î_ fi ·Ì‘Πˢ÷ ÷˘ Ë÷Î_ . ±ı ¿ Áı ⁄ flfi˘ √˘‚˘ ¤Îfl÷¶ıÊÌ ±fiı ‘‹˝{fiÒfiÌ Ωı√fiÎ ËLÀflfiı ‰ÎB›˘, ’HÎ À˘‚Î ‰E«ı V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl Áÿ˚fiÁÌ⁄ı √_¤Ìfl …¬‹ fi ◊›˘. ¿Î¿flfi_ ∞‰÷Î flËı‰_ ‹U¿ı· V@‰Î˜Õfi ˇ ·ÌÕfl ±˘. ±ıfi. ¿Î¿flfi_ Ë÷_. Ï√flŒ÷ÎflÌ ⁄Îÿ ’Î_« M·ıfi ’HÎ Áı⁄fl …ıÀfiÎ ¿ı ±ı„LÀ‹ÏËfiÎ ÷ı‹HÎı ’ο …ı·‹Î_ ±˜fløÎŒ˚À ÷˘’fiÎ √˘‚Îfi˘ ’˛ËÎfl ›©¿ıÿÌ ÷flÌ¿ı ‰Ì÷ÎT›Î. ‰ıÃÌfiı …¬‹Ì ⁄L›_. Ë·‰ÎÕÎ ±Î ÷flŒ ⁄οÌfiÎ …ı Œ˚ · Î∫√ ±Î˜ Ï ŒÁfl …ı . ±ı Á . ⁄˛ Î fl (ÕÎ⁄ı ) ÷◊Î V@‰Î˜ Õ ˇ fi ·ÌÕfl ±ı Á . ⁄Ì. ¤Î√‰÷ ÷flŒfi˘ ‰‚÷˘ ’˛‰ÎÁ Âw ◊›Î «Îfl ’Λ·À˘ Ë·‰ÎÕÎ ÷flŒ ¤Îfl÷Ì› ’Λ·À ÷flÌ¿ı ÷ı ‹ fiı ⁄Îÿ Ωı√ ±fiı ⁄ÌΩ ’Λ·À˘±ı Ωı›_ ±Î√‚ ‰K›Î ÷ı ‹ fiı Áfl√˘‘ÎfiÌ ±˘‚¬Î‰Ì ÿı÷Ì ⁄‘Ì ÏfiÂÎfi̱˘ ¿ı ¿Î¿flfi_ M·ıfi ¬ıÓ«Î÷_ Ë÷_. Œu· ÏÿÂ΋Î_ …÷Î ’Î_« ËLÀfl Á΋Î_ ‹Y›Î_. Ï«fiÎ⁄‹Î_ Œ√Î‰Ì ÿÌ‘Ì. ◊˘ÕÌ ‰Îflı ÀıL¿‹Î_ ’Õı·Î ¿ÎHÎÎ ‰ÎÀı ⁄‚÷HÎfiÌ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl Ωı√fiı ŒÎ‚ ’ÕÌ, ¿ı‹ ⁄…˝·Î·fiÎ √΋·˘¿˘ ÷ı‹fiÌ ÏÿÂ΋Î_ Ï’«¿ÎflÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì flËÌ Ë÷Ì. ¿ı Áfl√˘‘ÎfiÎ ±Î¿Î‹Î_ ⁄ı Áı⁄fl ÿ˘Õ÷Î ±ÎT›Î. (±Î…ı ⁄…˝·Î· √΋ ¿Î¿flfiÌ ÁÎ◊ı flËı‰Î Á˙±ı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ …ıÀfi_ ¿˘Q⁄ıÀ ±˜fl ’ıÀ˘ˇ Ï·_√/CAP «Î· Ïfi…˝fi »ı.) ¿Î¿flı ’˘÷Îfi_ ⁄΂’HÎ ËLÀflfiÌ flŒ÷Îfl CÎÀÎÕÌ, ’fl_÷ ¿Î¿flı Ë÷_. ’Î_« ËLÀflfiı «ı÷‰‰Î_ ÂÌ flÌ÷ı ? ‰÷˝ ‹ Îfi ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ÁflËÿÌ Œu· √ı…fiÎ ¿Î_ÀÎfiı Á÷÷ ’λ˘ À<¿ÕÌ ÷ı‹fiÎ V@‰Î˜Õˇfi fi_. 27 fiı ⁄ÿ·ı ’˛ÎL÷‹Î_ ‰Ì÷ÎT›_ Ë÷_, ‹ÎÀı ÷ı±˘ Ãı·Î÷˘ Ωı›˘ I›Îflı ÷ı±˘ ’Î‹Ì √›Î 7 fiÌ Ë÷Ì, ‹ÎÀı ÷ıfiÌ flıÏÕ±˘ Ï¡@‰LÁÌ µÿÒ˝Ï‹Ïl÷ ’_Ω⁄Ì ⁄˘·Ì ΩHÎ÷Î Ë÷Î. ¿ı ÁflËÿ ·√Ì ’ˢӫ‰_ ±Â@› Ë÷_. ’HÎ …\ÿÌ Ë÷Ì. ¿˘≥ flÌ÷ı Á_’¿Û ◊Λ √΋·˘¿˘fiı ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÌ ±˘‚¬ÎHÎ ¿˘¿Ï’À‹Î_ Bingo (ÀÎ_¿Ì‹Î_ Œ@÷ ÷ı‹ fi Ë÷˘. ±Î ⁄Ì∞ À<¿ÕÌ‹Î_ ⁄˘Q⁄ ’ο ±˜fl Œ˘Á˝fiÎ ’Λ·À ÷flÌ¿ı ±Î’Ì ‰Õı ÁF… ◊›ı·Î_ hÎHΠω‹Îfi˘±ı 200 ·ÌÀfl ⁄‚÷HÎ flèÎÎfi_ ÁÒ«‰÷Ì) ¿ı ÷fl÷ ·˘¿˘±ı ÷ı‹fiı ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ Áfl√˘‘ÎfiÎ ‰Î√˘‰Î· ’fl ËS·˘ ‰Î˜ Ï fi* √ ·Î≥À «‹¿‰Î ·Î√Ì. ÏËfl˘ √HÎÌ ¬¤ı «ÕÎT›Î ±fiı “ÏËLÿ⁄˘·ÎT›˘, F›Îflı V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ıÁ. ω‹Îfifi˘ ‹˘fl˘ ±_÷ı fi‹‰Î ‹Î_Õu˘, V÷Îfi ‹ÿν⁄Îÿ”fiÎ fiÎflÎ ’˘¿Î›Î˝. ⁄Ì. ¤Î√‰÷ ±fiı Œ˚·Î∫√ ±Î˜ÏŒÁfl ±ı„L…fiı Õ«¿Î_ ¬Î‰Î_ Âw ¿›Î* ±fiı ±Î ⁄Ë‹Îfi ‹ÎHΉÎfi˘ ¿Î¿fl »ı‰Àı ÷ıfiÌ CÎÒCΉÎÀÌfi˘ ±‰Î… Â‹Ì (±fiÁ_‘Îfi 79 ‹ı ’Îfiı) 70
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
Q u e s t i o n s
&
A n s w e r s
;ffdffgif 7fgfgfl 5?Xgff[ tfzlgff[ Ljfeffuf
Q …√÷‹Î_ ‹ËÎÁÎ√fl˘ ÁÎ÷ »ı, ÷˘ Á‹ƒ˘ ¿<· ‹‚Ìfiı ¿ıÀ·Î ? fl„U‹¿Î «˙‘flÌ, ‰·ÁÎÕ; ‹fifi ±ı. ‹{‹ÿÎfl, ¿Î_Ïÿ‰·Ì (’Ïç‹), ‹_⁄≥; ‹˙Ï·¿ ±ı‹. ’Àı·, Ω‹fi√fl; ËÏfl÷Î ÿ·Î·, CÎÎÀ¿˘’fl, ‹_⁄≥
A ±_√˛ı∞ ¤ÎÊ΋Î_ ¿flÎ÷Î ÂOÿÎ◊˝ ’˛‹ÎHÎı ocean/‹ËÎÁÎ√fl ±fiı sea/Á‹ƒ ‰E«ı ¿Â˘ ÷ŒÎ‰÷ fi◊Ì. ÂOÿ˘ Á‹ÎfiÎ◊a »ı. ¤˙√˘Ï·¿ T›ÎA›Î ÁËı… …\ÿÌ ’Õı »ı. ‹ËÎÁÎ√flfi˘ …ı ωV÷Îfl ¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı ◊˘Õ˘¿ ±·√ ÷flÌ ±Î‰÷˘ ˢ› ÷ıfiı Á‹ƒ ¿Ëı »ı ±fiı ÷ı …\ÿÌ ±˘‚¬ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ’flÎωV÷ÎflfiÌ …ı‹ ÷ıfiÎ «˘yÁ Áflfi΋ÎfiÌ √fl… ÁÎflı »ı. ±Î‹ ¿ıflıÏ⁄›fi Á‹ƒ ±fiı ¤Ò‹K› Á‹ƒ ±˜À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ¤Î√w’ »ı, ±fl⁄Ì Á‹ƒ ÏËLÿÌ ‹ËÎÁÎ√flfi˘ ÏËVÁ˘ »ı ±fiı ⁄ıÏfl_√ Á‹ƒ ÷◊Î ÿÏZÎHÎ «ÌfiÌ Á‹ƒ ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ …‚ωV÷Îfl˘ »ı. ±_√˛ı∞ ÂOÿ sea …ı‹fiÎ ‹ÎÀı ‰’flΛ˘ ˢ› ±ı‰Î ‹A› Á‹ƒ˘ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 19 »ı. Á˙◊Ì ‹˘À˘ ¿˘fl· Á‹ƒ »ı, …ıfi_ ZÎıhÎŒ‚ 18,50,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı.à
Q À>◊’ıVÀfiÌ ⁄fiΉÀ‹Î_ ¿›Î ’ÿÎ◊˘˝ ‰’flΛ »ı ? Á‘Ìfl¿<‹Îfl ’Àı· ±fiı Ï‹h΢, ‹. ’˘. ’Îÿfl, ÷Î. ¿Î_¿flı…, Ï…. ⁄fiÎÁ¿Î_ÃÎ; ±Î¿Î ÀÌ. ΩıÊÌ, Áfl÷; fiflıLƒ ’Àı·, ω‹· ’Îflı¬ ±fiı Ï‹h΢, ¿fl«ıÏ·›Î
A Á˙◊Ì ‰‘ ÷˘ ’ÎHÎÌ Ë˘› »ı. (…\±˘, …‹H΢ ¿˘Ã˘.) À>◊’ıVÀ ‰Õı ÿÎ_÷fiı ⁄˛Â ¿fl˘ ±ı ‰¬÷ı ŒÌHÎ …L‹Î‰Ìfiı ’˘÷ÎfiÌ ËÎ…flÌ V’WÀ’HÎı ΩËıfl ¿fl÷˘ ⁄ÌΩı ’ÿÎ◊˝ surface active agent ±ı À ·ı ¿ı surfactunt ÷flÌ¿ı ‰’flΛ˘ ˢ› »ı, …ıfi_ ¿Î›˝ ±Lfi¿H΢fiı ÷ı‹… »ÎflÌ …ı‰Ì ⁄Ì∞ ±ÂÏ©fiÎ ¿H΢fiı …¿ÕÌ ·ı‰Îfi_ »ı. V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ±ı‹ ‘ÎflÌ ·ı‰Îfi_ ‹fi ◊Λ ¿ı ŒÌHÎ …ıÀ·_ ‰‘ ±ıÀ·Ì ÿÎ_÷fiÌ ‰‘ ÁÎflÌ ÁŒÎ≥, ’fl_÷ ÿÎ_÷fiı V‰E» ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ÁŒı˝@ÀLÀfi˘ ¿Â˘ ÁÏø› ŒÎ‚˘ ˢ÷˘ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
fi◊Ì. (ÿo ÷ ‹_ … fifiı ’˘÷Îfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰‰Î ‹ÎÀı ÁŒı˝@ÀLÀfiÌ @›Î_ …wfl ’Õı »ı ?) À> ◊ ’ı V À‹Î_ „B·ÁÏflfi …ı‰Î_ ⁄ÌΩ_ CÎHÎÎ_ ¬flÎ_ CÎÀ¿˘ ’HÎ ±ı¿oÿflı ÿÎ_÷ ¿fl÷Î_ ¬ ÿ ’ı V Àfiı ‹ÏËfiα˘ ·√Ì ÁÎflÌ Ëη÷ı Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı ‰’flΛ »ı. ÿÎ_ ÷ fiı «˘A¬Î ⁄fiΉ÷˘ ±√I›fi˘ ’ÿÎ◊˝ abrasive/±’CÎÊ˝¿ ¿ıÀı√flÌfi˘ calcium carbonate/CaCO3 ±√fl ÷˘ talc/Mg3Si4O10 (OH)2 »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiÎ ⁄ÎflÌ¿ ¿H΢ ÿÎ_÷ ’fl ⁄Î{ı·Î ’˘Ï·Áı¿ıflÎ≥ÕfiÎ ±◊ν÷˚ »ÎflÌfiÎ ±Î»Î ’Õfiı fl˘…ıfl˘…fiÎ ⁄˛ÏÂ_√ ‰¬÷ı fiÎ⁄Òÿ ¿flı »ı. ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ±Lfi¿H΢fiΠ¿ÛflÎfiı ·ı„@À¿ ±ıÏÁÕ‹Î_ Œıfl‰Ì fiÎ¬Ì ±ı‰_ ’Õ Ïfifl_÷fl flE›Î ¿fl÷Πˢ›, ‹ÎÀı Á‰Îflı ΩB›Î ’»Ì ⁄˛Â ¿fl˘ ÷ı‹ flÎhÎı ÁÒ÷Î ’Ëı·Î_› ⁄˛Â ¿fl‰_ Ωı≥±ı. ⁄Ωfl‹Î_ ‰ı«Î÷Ì ÿflı¿ ⁄˛ÎLÕfiÌ À>◊’ıVÀ ±ËŸ ⁄÷Ήı·Ì Œ˘Q›˝·Î ‹…⁄ ⁄fiÌ Ë˘› ±ı …wflÌ fi◊Ì. ±‹¿ CÎÀ¿˘fiÌ ±‰ı∞‹Î_ ⁄ÌΩ_ CÎÀ¿˘ ‰’flΛÎ_ ˢ‰Îfi˘ ’Òfl˘ Á_¤‰ »ı. ÿÎ. ÷. CÎHÎÌ À>◊’ıVÀ abrasive/±’CÎÊ˝¿ ÷flÌ¿ı ¿ı„S›‹ ¿Î⁄˘˝fiıÀfiı ⁄ÿ·ı ÀÎS¿ ±◊‰Î ÷˘ ËÎ≥Õˇ ı À ı Õ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹ ±Î˜@ÁÎ -≥Õ ‘flΉ÷Ì Ë˘› »ı, F›Îflı ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ ’Îflÿ½¿ …HÎÎ÷Ì ’ıVÀ ‹ÎÀı ÏÁÏ·¿Î …˜ · ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı … flÌ÷ı ±Lfi¿H΢fiı 71
÷ı‹… »ÎflÌfiÎ ÁÒZ‹ ¿H΢fiı ’˘÷ÎfiÎ Á¿oΩ‹Î_ ¬ıÓ«Ì ·ı÷Î ÁŒı˝@ÀLÀ ’ÿÎ◊˘˝ CÎHÎÌ Ω÷fiÎ »ı. ±Î ÏÁ‰Î› ·√¤√ ÿflı¿ À>◊’ıVÀ‹Î_ ¿ÂÌ¿ Œ˚·ı‰fl µ’flÎ_÷ V‰ÌÀÏfi_√ ±ı…LÀ ÷flÌ¿ı Áı¿Ïflfi ˢ› »ı.à
Q ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ⁄‘Î √˛Ë˘ M≤J‰ÌfiÌ ⁄ı› ÷flŒ Á‚_√ Ëfl˘‚‹Î_ ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ÷ı‹fi_ Á_›@÷ √vI‰Î¿Ê˝HÎ M≤J‰Ìfiı ÂÌ ±Áfl ¿flı ? ’˛·› ◊‰Îfi_ Ωı¬‹ ¿ıÀ·_ ? ωflıfi ÕÌ. ÿı‰‹flÎflÌ, ÿıflÕÌ, ÷Î. √˘ÓÕ·, Ï…. flÎ…¿˘À; ⁄ÌÏ’fi ‰ˆz, ¤Î_Õ<’, ‹_⁄≥; ±Îfl. ±ı«. ¤Ì‹ÎHÎÌ, ÁflıLƒfi√fl; ËflıLƒ ÁÌ. fi◊‰ÎHÎÌ, flÎ…¿˘À; ’˛Ï‰HÎ ±ıfi. Q›ÎhÎÎ, √Î_‘̑΋, ¿E»; ‹˙Ï·¿ ’Àı·, ‹ÏHÎfi√fl, ±‹ÿΉÎÿ
A ÁÒ›˝fiÌ ’Ïflø‹Î ¿fl÷Î ⁄‘Î √˛Ë˘fiÎ ±Î‰÷˝¿Î‚ ‰E«ı ±ıÀ·˘ ⁄‘˘ Œfl¿ »ı ¿ı ÷ı±˘ Ï⁄·¿<· ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ √˘Ã‰Î› ±ı ‰ _ ÷˘ ¤ÎB›ı … ⁄fiı ±◊‰Î ÷˘ @›Îflı › fi ⁄fiı . ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¿QM›ÒÀfl ‰Õı ¿flı·Î ⁄ı¿-ÀˇıÏ¿o√ ‹…⁄ »ıS·Î_ 5,000 ‰Ê˝fiÎ √΂ΠÿflQ›Îfi Á˙◊Ì ¿Á˘¿ÁfiÌ ÁÌ‘ √˘Ã‰Î›Îfi˘ ’˛ Á _ √ ≥. Á. ’Ò ‰ ı ˝ Œı⁄˛±ÎflÌ 26, 1953 fiÎ Ïÿ‰Áı ⁄L›˘ Ë÷˘. (≥V‰Ì Áfifi_ √˛√ ı Ïı fl±fi ¿ı · ı L Õfl I›Îflı fi Ë÷ _ , ‹ÎÀı ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷Îfl̬ ’HÎ ⁄ı¿-ÀˇıÏ¿o√ ‰Õı fiyÌ ¿flÌ Ë÷Ì.) fiflÌ ±Î_¬ı ÿı¬Ì ¿Î÷Î ’Î_« √˛Ë˘ ±ı ÷Îfl̬ı 4.50 fiÎ ÁÎ_¿ÕÎ ±‰¿ÎÂÌ Œ·¿‹Î_ …‹Î ◊›Î »÷Î_ fiˢ÷˘ @›Î_ › ‹˘À˘ ‘fl÷Ì¿o’ ◊›˘ ¿ı fiˢ÷˘ Á‹ƒ‹Î_ ¤fl÷Ìfi˘ ’˛·›¿ÎflÌ …\‰Î‚ «Õu˘. Ë¿Ì¿÷ı ’Î_ « √˛ Ë ˘fi _ Á_ › @ ÷ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ‹ËÎÁÎ√flfiÌ Á’ÎÀÌ‹Î_ 1/100”” ¿fl÷Î_ ωÂıÊ µ»Î‚˘ ·Î‰Ì ¿ı fiÏË. ’ÎHÎÌfiı ±ÎÀ·Ì fi∞‰Ì ±Áfl …HÎÎ÷Ì Ë˘› ÷˘ M≤J‰ÌfiÎ ¤ÒV÷flÌ› ’˘’Õ΋Î_ µ◊·’Î◊· ‹«‰Îfi˘ ’˛ffi @›Î_ flè΢ ? ≥. Á. 1186 ‹Î_, 1365 ‹Î_, 1504 ‹Î_, 1524 ‹Î_ ±fiı 1962 ‹Î_ ’HÎ ›Ï÷fiÌ ¿ÂÌ … ±Áfl Ωı‰Î fi ‹‚Ì. ±Î‹ »÷Î_ Ï⁄˛ÏÀ ωiÎÎfiÌ-¿‹-ωiÎÎfi·ı¬¿ Fˢfi Ï√˛Ï⁄fiı (⁄Î…\ fi ˘ Œ˘À˘) 1982 fiÌ › Ï ÷fiÎ ¤Õ¿Î‰Ì ÿı ÷ Î ¤Ï‰W›ÏfiÿÎfifi_ ’V÷¿ The Jupiter Effect 1974 ‹Î_ ·A›_ I›Îflı ›fl˘’-±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ ‹Î÷⁄fl ¿Ëı‰Î÷Î_ ωiÎÎfi Á΋ϛ¿˘±ı ’HÎ ÷ıfiı ‘Ò‹ ’˛ÏÁÏ© ±Î’Ì. ’V÷¿ ÷˘ ΩHÎı 72
⁄ıVÀ-Áı·fl fỉÕu_, ’HÎ ±ÎÃı¿ ‰Ê˝fiΠˢ⁄΂Π’»Ì ·˘¿˘ »ı÷flΛΠ±fiı Ï√˛Ï⁄fi ’˘÷ı ‹Òfl¬ Û˘˝. Ï√˛Ï⁄fiı ±I›_÷ ωfiο ¤Ò¿o’˘fiÌ ±Î√ÎËÌ ¿flÌ Ë÷Ì, ’fl_÷ …√÷‹Î_ @›Î_› ¤ÒV÷flÌ› ’˘’ÕÎ ËS›Î fiÏË. ±ı ’»ÌfiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ Œı⁄˛±ÎflÌ, 1992; ΩL›±ÎflÌ, 1994; ÏÕÁıQ⁄fl, 1995; Œı⁄˛±ÎflÌ, 1997; ΩL›±ÎflÌ, 1998 ±fiı ‹ı, 2000 ±ı‹ » ‰¬÷ ’Î_« ‹˘ÀÎ √˛Ë˘ ÁÎ_¿ÕÎ ±‰¿ÎÂÌ ’|΋Î_ ¤ı√Î ◊›Î ±fiı ¿ÂÌ fi‰Î…^fiÌ ¿›Î˝ ‰√fl ŒflÌ »^ÀÎ ’ÕÌ √›Î. √˛Ë˘ ’Î_« ˢ› ¿ı ’Î_« ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı, ’HÎ ÷ı‹fi_ line-up M≤J‰Ì ‹ÎÀı ·√¤√ ¿ÂÌ … ±Áfl fi …L‹Î‰ı ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ¿<ÿfl÷fiÎ_ ’Ïfl⁄‚˘‹Î_ Á˙◊Ì ¿‹Ωıfl ’Ïfl⁄‚ √vI‰Î¿Ê˝HÎ »ı. ±_÷flfiÎ T›V÷ ’˛‹ÎH΋Î_ ÷ı CÎÀ÷_ flËı »ı. M≤J‰Ì◊Ì ¿ıÀ·Î¿ ±_÷flı flËı·Î ±‰¿ÎÂÌ √˘‚Îfiı ⁄‹HÎÎ ±_÷flı ¬ÁıÕ˘, ÷˘ M≤J‰Ìfiı …HÎÎ÷˘ ÷ıfi˘ √vI‰Ì› ’˛¤Î‰ CÎÀÌfiı «˘◊Î ¤Î√fi˘ ◊Λ »ı. ±Î≥{ı¿ L›ÒÀfifiÎ ±ı ÏÁ©Î_÷fiı M≤J‰ÌfiÎ … Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷’ÎÁÌ …\±˘ — M≤J‰ÌfiÌ Á’ÎÀÌ ’fl◊Ì 800 Ï¿·˘‹ÌÀflı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷Î ±ı¿ Áı À ı · Î≥Àfi _ ‰…fi ‹Îfi˘ ¿ı 1,600 Ï¿·˘√˛Î‹ ˢ› ÷˘ 1,600 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«ı √›Î ⁄Îÿ ÷ı 400 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ flËı »ı. (±_÷fl ⁄‹b_ ◊›_, ±ıÀ·ı √vI‰Î¿WνHÎfi˘ ’˛¤Î‰ «˘◊Î ¤Î√fi˘ ◊÷Î ÷ıfi_ ‰…fi ’HÎ «˘◊Î ¤Î√fi_ ◊›_.) ÁıÀı·Î≥À ⁄ÌΩ 800 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«ı «ÕÌ 2,400 Ï¿·˘‹ÌÀflı ’ˢӫı I›Îflı ÷ıfi_ ‰…fi 100 Ï¿·˘√˛Î‹ ◊‰_ flèÎ_. ±ı ’»Ì 9,600 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ¨«Î≥±ı ÷˘ ÁıÀı·Î≥Àfi_ ‰…fi ‹ÎhÎ 6.25 Ï¿·˘√˛Î‹ ⁄ıÁı, ¿ı‹ ¿ı ±_÷fl «Îfl √b_ ‰‘÷Î_ ÷ıfi_ ‰…fi (100 ÷ 16 = 6.25) Á˘‚‹Î ¤Î√fi_ ◊Λ ±ı V‰Î¤Îω¿ »ı. ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ √˛Ë˘ ÷˘ M≤J‰Ì◊Ì ¿fl˘Õ˘ ›Î ±⁄Ωı Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ±_÷flı »ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ √vI‰Î¿Ê˝HÎfiı M≤J‰Ì ’fl ÁΩ˝≥ ¿÷Î ’˛·› ÁÎ◊ı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
ΩıÕ‰_ ±ı Ï⁄˛Àfi‹Î_ ’Î_¬˘ ‰Ÿ{÷Î ’÷_Ï√›Îfiı ⁄_√΂fiÎ µ’ÁÎ√fl‹Î_ ‰Î‰Î{˘Õ<_ ’ıÿÎ ¿›Î˝fi˘ ›Â ±Î’‰Î …ı‰_ »ı.à
Q ÏËÀ·flfi˘ ’˛«Îfl‹_hÎÌ Ω˜ÁıŒ √˘⁄ıSÁ ¿˘HÎ Ë÷˘ ? ωr›© ’»Ì ÷ıfi˘ ±_Ω‹ ¢ ±ÎT›˘ ? √˙fl‰ ›. ⁄ZÎÌ, ’˘fl⁄_ÿfl; CÎfiU›Î‹ ÀÌ. ÿıÁÎ≥, ¿˘ÁQ⁄Î
A ±ı¿fiÎ ±ı¿ …^ßÎHÎÎfiı Á÷÷ ÿ˘ËflÎT›Î ¿fl˘ ÷˘ »ı‰Àı ·˘¿˘ ÷ıfiı ÁI› ‹Îfi‰Î ·Î√ı ±ı‹ ¿ËıfiÎfl Ω˜ÁıŒ √˘⁄ıSÁ ¤·ı …√÷fiÎ ±T‰· …^ßÎ⁄˘·Î ÷flÌ¿ı ⁄ÿfi΋ ◊›˘, ’HÎ ÁÎ«Ì ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ⁄ÌΩ Ï‰r›© ÿflQ›Îfi fiÎ{Ì Ë¿>‹÷ ‹ÎÀı ’˛«Îfl ±Ï¤›Îfi «·Î‰÷Ì ‰¬÷ı √˘⁄ıSÁı Ë¿Ì¿÷˘fiı ÷˘Õ‰Î‹fl˘Õ‰Îfi_ ⁄fiı I›Î_ Á‘Ì ÀÎY›_ Ë÷_. ‰ÎV÷ω¿÷Î◊Ì ÷tfi ‰ı√‚Ì ⁄Î⁄÷˘fi˘ œoœıfl˘ ’ÌÀ‰˘ ÷ıfiı …wflÌ ’HÎ fiˢ÷˘ ·ÎB›˘, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi_ ‹Ò‚ K›ı› …‹˝fi ’˛Ωfiı ±‰‚ı ’ÎÀı «ÕΉ‰Îfi_ fi Ë÷_. √˘⁄ıSÁ ËÎÕ˘ËÎÕ fiÎ{̉ÎÿÌ Ë÷˘ ±fiı ’˛◊‹ ωr›©‹Î_ …‹˝fi̱ı flÎWÀˇ ÷flÌ¿ı √‹Î‰ı·Ì ±„V‹÷Î/glory fiı Œ@÷ fiÎ{Ì Ë¿>‹÷ ›© ‰Õı ’fi—V◊ÎÏ’÷ ¿flÌ Â¿ı ±ı‰_ ÷ı V’WÀ flÌ÷ı ‹Îfi÷˘ Ë÷˘. ›© ¿Á˘ÀÌ…fi¿ Ë÷_. …‹˝fi ’˛Ω±ı ±ÁÌ‹
›Î÷fiα˘ ‰ıÃ‰Ì ’Õı ÷ı‹ Ë÷Ì. Áfl‰Î‚ı ·Î¬˘ CÎfl˘ ’fl ‹˘÷fi˘ ’_Ωı ŒflÌ ‰‚‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î Ëη÷‹Î_ ›©fiÌ ‰Ê˘˝ ·Î_⁄Ì ¿Î‚flÎÏhÎ ÿflQ›Îfi ’˛Ωfi˘ …\VÁ˘ ⁄·_ÿ flËı ±fiı ÷ıfi_ ’ÌÃ⁄‚ fiÎ{Ì ÁˆÏfi¿˘fiı ’˛˘IÁÎÏË÷ ¿fl÷_ flËı ±ı ‹ÎÀı √˘⁄ıSÁ ¿ıÀ·Î¿ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ⁄fiΉ˘fi˘ ˉη˘ ±Î’Ì Ï‰r›©‹Î_ …‹˝fiÌfiΠω…›fi_ √·Î⁄Ì Ï«hÎ ±Î·ı¬÷˘ Ë÷˘. ≥Ï÷ËÎÁ …‹˝fiÌfiÎ ’ZÎı ˢ‰ÎfiÌ ±ÎI‹l©Î ’˛Ω…fi˘‹Î_ …√ÎÕÌ Â¿÷Î √˘⁄ıSÁfi_ ’˛«Îfl¿˙ÂS› ±ÁΑÎflHÎ Ë÷_. ±ı ‰Î÷ …\ÿÌ »ı ¿ı ≥Ï÷ËÎÁ ‹ÎhÎ …‹˝fiÌfiÎ ’ZÎı fi Ë÷˘, »÷Î_ √˘⁄ıSÁfiÌ fiÎ{Ì ±ıÕÌ fiÌ«ıfiÎ_ …‹˝fi ÿˆÏfi¿˘, flıÏÕ±˘ VÀıÂfi˘, Á΋ϛ¿˘ ±fiı V◊ÎÏfi¿ «˘’ÎÏfi›Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ_ ‰@÷T›˘fiı ÷ı‹… ‹_÷T›˘fiı «√Ή÷Î_ flèÎÎ_ I›Î_ Á‘Ì ¿Îfl‹Ì ±Î’Ïkα˘ ‰E«ı ’HÎ ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ …‹˝fi˘ ÏËÀ·flfiÎ ÂÎÁfifiı ‰ŒÎÿÎfl flèÎÎ. ÏËÀ·flfiı ÁkÎÎ ’fl ·Î‰‰Î‹Î_ ±Î√‚ ’Õ÷Ì ¤ÒÏ‹¿Î ±ÿÎ ¿flÌ «Ò¿ı·˘ √˘⁄ıSÁ ¬ÿ ÷˘ ÷ıfiı »ı‰À Á‘Ì ‰ŒÎÿÎfl flè΢. ωr›©‹Î_ …‹˝fiÌ ËÎfl‰Î ‹Î_Õu_ ±fiı ÿU‹fi ÁˆL›˘ ÷ıfiÌ ÁflËÿı ±Î‰Ì ’ˢÓE›Î I›Îflı ±fiı¿ fiÎ{Ì ±ŒÁfl˘ ÏËÀ·flfiı »˘ÕÌ √›Î, ’fl_÷ √˘⁄ıSÁ ’˘÷ÎfiÎ ¿<À<Q⁄ ÁÏË÷ ⁄Ï·˝fi ¬Î÷ı ÏÁ‹ıLÀ-¿˘„LøÀfiÎ ⁄L¿fl‹Î_ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Ë÷˘. ±ıÏ’˛· 30, 1945 fiÎ fl˘… ÏËÀ·flı ±ÎI‹ËI›Î ¿fl÷Î ’Ëı·Î_ √˘⁄ıSÁfiı ’˘÷ÎfiÎ µkÎflÎÏ‘¿ÎflÌ ÷flÌ¿ı fiÌQ›˘. ±Î ˢt˘ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı Ωı ¿ı √˘⁄ıSÁ ’ÎÁı Á‹› fi Ë÷˘. ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı ÷ıHÎı ±fiı ÷ıfiÌ ’Ifi̱ı » Á_÷Îfi˘fiı {ıfl ±Î’Ì ÁÒ‰ÎÕÌ ÿÌ‘Î_ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ÁÂjÎ «˘Ï¿›Î÷˘fiı flΛŒ· «·Î‰‰Îfi_ Œfl‹Îfi ±Î’Ì ÷ı±˘ ’˘÷ı ‹˘÷fiı ¤ıÀuÎ_.à
Q «˘‹ÎÁ΋Î_ ’Ì‚Ì Õ˘¿‰Î‚Ì «¿·Ì ±‰Îflfi‰Îfl Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ·˘¿˘ “«¿·Ì «Ò_ÿÕÌ ±˘œÌfiı ±Î‰Ì” ±ı‹ ¿Ëı »ı. ±Î «¿·Ìfi˘ fl_√ ⁄ÿ·Î‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? …÷Ìfi √fl΂Î, ·Ÿ⁄ÒÕÎ; µ‹ı Ωÿ‰, Ω‹ ¬_¤ÎÏ‚›Î; ≥¿⁄η ¬·ÌŒÎ, …ı÷’fl; ‹fiÁ¬ ±ıfi. ⁄ÎflÕ, µ‹flıÃÌ, ÷Î. ÷·Î·Î
A «¿·Ì …\ÿ˘ fl_√ ‘ÎflHÎ ¿fl÷Ì fi◊Ì, ⁄·¿ı ÷ıfiÌ Ω÷ ±Î’HÎÌ CÎfl±Î_√HÎÎfiÌ «¿·Ì ¿fl÷Î_ …\ÿÌ »ı. ’ZÎÌÏfiWHÎÎ÷˘±ı Yellow-throated sparrow ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰ı·Ì ’Ì‚Ì Õ˘¿fiÌ «¿·Ìfiı ÏËLÿÌ‹Î_ flÎ∞ ±fiı √…flÎ÷Ì‹Î_ ’Ëı·‰Îfi «¿·Ì ¿Ëı »ı, ’HÎ ÷ı ¬flı¬fl ’Ëı·‰Îfi fi◊Ì. ¿ÿ‹Î_ ±Î’HÎÌ «¿·Ì …ı‰ÕÌ »ı. ‹ÎhÎ ÿı¬Î‰‹Î_ ◊˘Õ˘ Œfl¿ »ı. ’Î_¬ ’fl ÷ıfiı ⁄ı ±ÎÕÎ ÁŒıÿ ’|Î »ı. √‚ı ’Ì‚˘ fl_√ »ı. «Î_« …flÎ ‰‘ ·Î_⁄Ì ÷ı‹… ±HÎÌÿÎfl »ı. ’Ò_»ÕÌfi˘ »ıÕ˘ ÁËı… ±_Âı ŒÎ_À‰Î‚˘ »ı. “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
73
’Ëı·‰Îfi «¿·Ì ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı √΋‹Î_ fi ÿı¬Î›, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ¬ı÷flε ’ZÎÌ »ı. ‰√Õ΋Î_ Á΋ÎL› «¿·Ì±˘ ÁÎ◊ı ÷ı ¤‚Ì Ω› I›Îflı ÷ıfiı …\ÿÌ ±˘‚¬Ì ¿Îœ‰Ì ‹U¿ı· »ı. ±·⁄kÎ, ¨«Î ÁÎÿfiÎ «Ÿ«¿ÎflÎ @›Îflı¿ ÷ıfiÌ ËÎ…flÌ ΩËıfl ¿flÌ ÿı »ı. ±Î˜√VÀ ÷ıfiÌ ’˛…fifi ∑÷fi˘ ±Î¬fl ‹ÏËfi˘ »ı, ±ıÀ·ı «˘‹ÎÁÎ ÿflQ›Îfi ⁄E«Î_ ‹ÎÀı ¬˘flο ¢‘‰Î ÷ı ’Îÿfl‹Î_ ¿ı √΋‹Î_ ±Î‰Ì «Õı I›Îflı CÎHÎÎ ·˘¿˘ ÷ıfiı fi‰Î ÕˇıÁ‰Î‚Ì Á΋ÎL› «¿·Ì … ‘ÎflÌ ·ı.à
Q ±Î…¿Î· Ï÷ΩıflÌ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î ¿Î˜„Q⁄fiıÂfi ·Î˜¿fiÌ fl«fiÎ ÂÌ Ë˘› »ı ? fi_⁄fl˘ ÂıfiÎ ‹ÎÀı ˢ› »ı ? ËÏÊ˝ÿÎ ±fiı Ëı÷Î ¤Î‰ÁÎfl, ±‹flı·Ì; ∞÷ıfi ¿Î’ÏÕ›Î, ±_@·ırfl; Á‘Ìfl ¿Î’ÏÕ›Î, µΩÁ ’Àı·, ∑ÏÊ¿ı ΩfiÌ, ¤Î‰ı ÿıÁÎ≥ ±fiı Ï‹h΢, ‹·LÕ, ‹_⁄≥
A ¿Î˜„Q⁄fiıÂfi ·Î˜¿fi_ «Î‰Ìw’ …‹Î ’ÎÁ_ ˢ› ÷˘ ±ı ¿ı ÷ı‹Î_ «Î‰Ì ¤flΉ‰Î ‹ÎÀı ¿Îb_ ˢ÷_ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÷V¿flfiı Ï’fi ‰Õı ¿ı Õ<„M·¿ıÀ «Î‰Ì ‰Õı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı «ıÕÎ_ ¿fl‰Îfi˘ ‹˘¿˘ flËı÷˘ fi◊Ì. ·Î˜¿fiÌ ⁄ÎèÎ flŸ√ ’flfiÎ fi_⁄fl˘ ÷ıfi_ ¿Î›˝ ±˘fl ‹U¿ı· ¿flÌ ‹Ò¿ı »ı. ¿˘≥ ‹˘ÀÌ ⁄ıL¿fiÎ ¿flLÁÌ ‰Î˜SÀfi_ ºWÀÎ_÷ fi…fl Á΋ı flάÌfiı ±ı‹ ‘Îfl˘ ¿ı flŸ√ ¿<· «Îfl »ı ±fiı ÿflı¿ ’fl Á‚_√ ø‹‹Î_ 1 ◊Ì 100 fi_⁄fl˘ ¿˘÷flı·Î »ı. ±Î √HÎ÷fḻı Â@› ¿Î˜„Q⁄fiıÂLÁ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 10,00,00,000 ◊Λ, …ı‹Î_◊Ì ±‹¿ «˘yÁ ¿Î˜„Q⁄fiıÂfifi˘ … ±Î_¿Õ˘ ÁıÀ ¿›Î˝ ’»Ì ·Î˜¿ ¬Ò·ı »ı. ÷V¿fl ‹ÎÀı hÎÌ∞ Á‹V›Î — ⁄ıL¿fi˘ ±Ï‘¿Ú÷ ¿‹˝«ÎflÌ ÿfl ÁM÷ÎËı ¿Î‹¿Î…fiÎ » Ïÿ‰Á ‹ÎÀı fl˘…fi_ …\ÿ_ ¿Î˜„Q⁄fiıÂfi fiyÌ ¿flÌ Â¿ı »ı, ±ıÀ·ı ÷V¿fl ‹Îfi˘ ¿ı ±ı¿Îÿ “ÏÁ‹ ÏÁ‹” ±Î_¿Õ˘ ΩHÎÌ ·ı ÷˘ ’HÎ ⁄ÌΩ Ïÿ‰Áı ±ı ÷ı fi ı ¿Î‹ ·Î√÷˘ fi◊Ì. ˉı ÷˘ CÎHÎÌ Ï÷ΩıflÌ‹Î_ ÀÎ≥‹fl @·Î˜¿fiÌ ’HÎ T›‰V◊Πˢ› »ı. Ï÷ΩıflÌ ±‹¿◊Ì ÷‹¿ Á‹› ÿflQ›Îfi … ¬Ò · ı ; ‰«√΂ÎfiÎ Á‹›‹Î_ fiÏË. µ’fl ⁄÷Ήı · Ì ±Î¿Ú Ï ÷ ¿Î˜ „ Q⁄fiı  fi ·Î˜¿fiÌ fl«fiÎfi˘ ÁflÁ A›Î· ±Î’ı »ı. hÎHÎ ’ˆ¿Ì ±ı¿ … flŸ√ ÿ˘flÌ »ı, 74
’fl_÷ ·Î˜¿fiÎ_ ¤Ì÷flÌ «ø˘ hÎHÎı hÎHÎ ÿÂνT›Î_ »ı. (V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı Ï÷ΩıflÌ ¬˘·÷˘ «˘yÁ ±Î_¿Õ˘ 809 ¿ı 711 fiÌ …ı‹ hÎHÎ ±_¿˘fi˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı.) ÿflı¿ «ø‹Î_ ‹Ëk‰fi_ ±_√ ÷ıfiÌ Ï¿fiÎflı ’ÎÕı·˘ ¬Î_«˘/slot »ı. ⁄‘Î ¬Î_«Î ⁄flÎ⁄fl ÁÌ‘‹Î_ fi √˘Ã‰Î› I›Î_ Á‘Ì ·Î˜¿ ¬Ò·ı fiÏË. ÁÌ‘ ⁄ıÁÎՉΠ‹ÎÀı ’˛I›ı¿ «ø ÁÎ◊ı ÿÎ_ÕÌ …Õı·Ì »ı, …ı ±Î√Î‹Ì «ø ’flfiÌ ÃıÁÌfiı CÎҋΉı »ı. hÎHÎ flŸ√ hÎHÎ «ø˘fiı V‰÷_hÎ flÌ÷ı Œıfl‰ı »ı, »÷Î_ ±ÕÁ|ı ¿Î‹ ·ı÷˘ ÷V¿fl @›Îflı¿ ‹Î_Õ ÁÌ‘‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ’λ·Î_ ⁄ı «ø˘fi_ ÁıÏÀo√ ±Î√·Î «øfiı ¬˘ÀÌ flÌ÷ı Àfi˝ ±Î’Ì ’λ\_ ¬˘fl‰Ì ’HÎ fiάı. À>_¿‹Î_, fi_⁄fl ΩH›Î ‰√fl ¿Î˜„Q⁄fiıÂfi ·Î˜¿ ¬˘·‰Îfi_ ¿Î‹ ±Î’HÎÌ ÏËLÿÌ ÏŒS‹˘ (±fiı Ë˘Ï·‰ÒÕfiÌ ’HÎ ÏŒS‹˘) ÏÁ‰Î› ⁄Ì…ı Á_¤‰ fi◊Ì.à
Q ¿ıfl˘ÏÁfi ±√fl ÷˘ ÷ı·fiÎ ÿ̉ÎfiÌ F›˘÷ ±…‰Î‚_ Œı·Î‰ı »ı, ÷˘ √ıÁfiÎ «Ò·ÎfiÌ F›˘÷ ¿ı‹ fiÏË ? ÁΩ÷Π‹ν, µ‘fiÎ; ±ÎÏÂÊ ¿‹ÎHÎÌ, ¿ıωfi ⁄ÎÏfl›Î ±fiı Ï¿Âfi ¤Ì‹ÎHÎÌ, ‰Ìfl’fl (√Ìfl), Ï…. …^fiÎ√œ
A ¿ıfl˘ÏÁfi …ı‰Î CÎHÎÎ ¬flÎ F‰·fiÂÌ· ’˛‰ÎË̱˘ ±fiı ·Î¿ÕÎ …ı‰Î ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ÿËfiÂÌ· CÎfi ’ÿÎ◊˘˝ ÷ı‹fiı ±Î√‹Î_ ‹Ò¿Î› I›Îflı ’˘÷ı ⁄‚÷Î fi◊Ì. ÿ̉ÎÁ‚Ì ¿ı ’Ò‚ÎfiÌ √fl‹Ì ÷ı‹Î_ flËı·Î ±‹¿ Á‚√‰Î’ÎhÎ ‰Î›±˘fiı ‹@÷ ¿flı »ı. ±Î ‰Î›±˘ ˉÎfiÎ ±Î˜„@Á…fi ÁÎ◊ıfiÌ ’˛Ï÷Ïø›Î ‰Õı Á‚√ı »ı. ¿ıfl˘ÏÁfifiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±ı ËÎ≥Õˇ˘¿Î⁄˝fi ’˛‰ÎËÌ »ı. (¿˘·Á˘ ’HÎ ËÎ≥Õˇ˘¿Î⁄˝fi ’ÿÎ◊˝ »ı.) ⁄ıµ‹Î_ ËÎ≥Õˇ˘…fi »ı. © ËÎ≥Õˇ˘…fifiı ⁄΂˘ I›Îflı ’ıÿÎ ◊÷Ì ±Î»Ì ¤ÒflÌ F›˘÷ ⁄flÎ⁄fl ‘ÎflÌfiı Ωı›Î ‰√fl ÿı¬Î› ’HÎ fiÏË, ¿ı‹ ¿ı 20000 Áı„S›ÁfiÎ ÷Î’‹Îfiı ±ı ‰Î› ·√¤√ ’Òflı’Òfl˘ ÿËfi ’΋ı »ı. ±ÎÕ’ıÿΠ÷flÌ¿ı Œ@÷ ’ÎHÎÌ fl«Î› »ı, …ı ‰fl΂ ÷flÌ¿ı ˉ΋Î_ ¤‚Ì Ω› »ı. ËÎ≥Õˇ˘¿Î⁄˝fi ¿ıfl˘ÏÁfifi_ (¿ı ·Î¿ÕÎfi)_ ÿËfi ±ÎÀ·_ ¿Î›˝Z΋ ˢ÷_ fi◊Ì. √fl‹Ì ‹Y›Î ’»Ì Á˙ ’˛◊‹ ¿ıfl˘ÏÁfi‹Î_ flËı·˘ ËÎ≥Õˇ˘…fi »^À˘ ’ÕÌfiı Á_’ÒHν’HÎı ⁄‚Ì Ω› »ı ±fiı ⁄Î¿Ì “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
flËı÷Î ¿Î⁄˝fifiÎ ÁÒ Z ‹ ¿H΢ ÿ̉ÎfiÌ √fl‹ F›˘÷ ‰E«ı ÷√÷√ı »ı . ±Î‹ ¿ıfl˘ÏÁfifiÌ F›˘÷fi˘ ’˛¿Î ±ı ÷√÷√ÎÀfiı ±Î¤ÎflÌ »ı. ·Î¿ÕÎfiÌ ±√fiF‰Î‚΋Î_ ÷˘ ¿Î⁄˝fifiÎ ±‹¿ ·Î·-’Ì‚Î ¿H΢ ±Î‹÷ı‹ ÷fl÷Î fi…flı ’HÎ «ÕÌ ±Î‰ı »ı. ±Î „V◊Ï÷ ·√¤√ 8000 Áı„S›ÁfiÎ ÷Î’‹Îfiı ⁄‚÷Î ¿>Ï¿o√ √ıÁ‹Î_ Ωı‰Î fi ‹‚ı, ¿ÎflHÎ ¿ı √ıÁfi_ ÿËfi ±‘¿«w_ ◊÷_ fi◊Ì. ±·⁄kÎ, «Ò·˘ ‹˘ÀÎ ÷Î’ı flά˘ I›Îflı ÿËfifiÎ ’˛‹ÎH΋Î_ √ıÁfi˘ ÁM·Î› ‰‘Ì Ω› ±fiı ¿Î⁄˝fifiÎ ±‹¿ ¿H΢ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ÿËfi fi ’΋ı, ±ıÀ·ı «˘÷flŒÌ ˉ΋Î_ ¤‚÷Î
Q. ‹Î¬HÎfi˘ ¿<ÿfl÷Ì fl_√ ÁŒıÿ ˢ› »ı, »÷Î_ ⁄Ωw ‹Î¬HÎfi˘ fl_√ ±Î»˘ ’Ì‚˘ ¿ı‹? ±‹Ì÷ ±ı. ¿<HÎ’flÎ, √Î_‘Ìfi√fl;
’Ëı·Î_ ±√fl ÷˘ ‰ÎÁHÎ ’fl ‹ı ÷flÌ¿ı ⁄Î{÷Î flËı·Î_ ÷ı±˘ √ıÁfiÌ ¤ÒflÎ fl_√fiÌ F›˘÷fiı »ı‰ÎÕıfiÎ ¤Î√ı ’Ì‚Ì (±fiı ’˛¿ÎÏÂ÷) ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı.à
Q ‹ÎHÎÁfiÎ_ CÎHÎÎ_ ±_√˘fiı ¿ıLÁfl ◊Λ »ı, ’fl_÷ xÿ›fi_ ¿ıLÁfl ◊›Îfi_ ¿ÿÌ ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ fi◊Ì. ±Îfi_ Â_ ¿ÎflHÎ ? ‹fifi ±ıÁ. ÂÎË, ÿ˙·÷ ÀÌ. ÿıÁÎ≥, fl„U‹fi ‰Ì. ÂÎË ±fiı Ï‹h΢, ±_‘ıflÌ (’Ïç‹), ‹_⁄≥
A ±Î_÷flÕ<_, I‰«Î, ⁄˘fi ‹ıfl˘, ŒıÓŒÁÎ_, …Ãfl ‰√ıflı ±_√˘ ¿fl÷Î_ xÿ› ±ı ‰Î÷ı …\ÿ_ ’Õı »ı ¿ı ÷ıfiÎ ¿˘Ê˘fi_ ω¤Î…fi ◊÷_ fi◊Ì, F›Îflı ¿ıLÁflfi˘ fl˘√ ¿˘Ê˘fiÎ Ïfifl_¿< ω¤Î…fifiı ±Î¤ÎflÌ »ı. xÿ›fiÎ ¿˘Ê˘ Á_›@÷ flÌ÷ı myocardium
¿Λ ¿ı ‹ÎL›÷Î ¬˘ÀÌ Ë˘‰ÎfiÌ ÁÎÏ⁄÷Ì ±Î… Á‘Ì ±ı¿ı› ’ZÎÌÏfiflÌZοı ±Î’Ì fi◊Ì. ÷‹Î‹ ’˛¿ÚÏkÎ…√÷‹Î_ ÁÎflÁ ±Î‹ı› ⁄Ë ±·√ ÷flÌ ±Î‰÷Î_ ’_¬ÌÕÎ_ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı fifl-‹ÎÿÎfiÌ ΩıÕÌ‹Î_ ÷ı±˘ ∞‰fi¤fl ÁÎ◊ı flËı »ı. ⁄·⁄·, ÿˆ›Õ, √_ÿ‹, «ÎÊ ‰√ıflıfiÌ …ı‹ ‰Ê˘˝‰Ê˝ ’ÎÀÛfifl ⁄ÿ·÷Î_ fi◊Ì.
flÁı ΩfiÌ, ±_‘ıflÌ (’Ïç‹), ‹_⁄≥
A. «Ïfl›ÎH΋Î_ Ëo‹Â ı Î ·Ì·_ CÎÎÁ ±Îfl˘√÷Ì √ΛfiÎ ÿÒ‘fi_ ‹Î¬HÎ Á΋ÎL› flÌ÷ı ωÀÎÏ‹fi A ‹Î_ Œıfl‰Î÷Î ¿ıfl˘ÏÀfifiÌ ËÎ…flÌfiı ·Ì‘ı ’Ì‚Ì {Î_›fi_ ˢ› »ı. ÁÒ¿Î CÎÎÁ ±fiı ⁄ÌΩ fiÌflHÎ ’fl fi¤÷Ì √ΛfiÎ ÿÒ‘fi_ ‹Î¬HÎ ÁŒıÿ ˢ›, ’fl_÷ ‹Î¬HÎ ⁄fiΉ÷Ì ÕıflÌ fl_√fi_ ±ı¿Áfl¬_ ‘˘flHÎ Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ «˘yÁ ‹ÎhÎÎfi˘ ¬Îz fl_√ ¤ı‚‰ı »ı. Q. ÁÎflÁ ’ZÎÌfiÌ ΩıÕÌfi_ ±ı¿ ÁÎflÁ Q≤I› ’΋ı ÷˘ ⁄Ì…\_ ’HÎ {ÒflÌfiı ‹flÌ Ω› ±ı ‹ÎL›÷Î ÁÎ«Ì »ı ? ‘flÎ {ηΉÎÏÕ›Î, …^fiÎ√œ; fl˘Ëfi ‰Î›. ’_«˘·Ì, ±‹ÿΉÎÿ
A. ±Î ‹ÎL›÷Îfiı ¤Î‰fi√flfiÎ ’ZÎÌÂÎjÎÌ flÎ…¿<‹Îfl ‘‹˝¿<‹ÎflÏÁ_Ë∞ ÁÏË÷ CÎHÎÎ ’˛¿ÚÏkÎωt˘ ÁÌ‘Ì ¿ı ’fl˘ZÎ flÌ÷ı Á‹◊˝fi ±Î’Ì «Ò@›Î »ı. ‰‘ ›˘B› flÌ÷ı ±ı‹ ¿ËÌ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
Q. ¤Îfl÷ ±Î‰‰Î fiÌ¿‚ı·Î “@·ı‹ıLÁ˘” ¡ı L « ω‹Îfi‰ÎË¿ …ËÎ…ı ÷ı fi Î ±ıV⁄ıVÀ˘Áfiı ·Ì‘ı ’λΠŒfl‰_ ’Õu_. ±Î ’ÿÎ◊˝ …ËÎ…‹Î_ ÂıfiÎ ‹ÎÀı ‰’flΛ »ı ? ¤Î√˝‰ ’flÎHÎÌ, ‰HÎο⁄˘flÌ ÀÌ.’Ì.±ıÁ.; ⁄Ì. ±ı‹. ’_ÏÕ÷, ±‹ÿΉÎÿ; ±Îfl. ±ıfi. «˙ËÎHÎ, Ω‹fi√fl
…÷Ì fl˘¿‰Î µWHÎ÷Îfl˘‘¿ ±ıV⁄ıVÀ˘Á ‰Õı ⁄˘≥·flfiÎ ’Î≥’fi_ ≥LV›·ıÂfi ¿fl‰_ ±Ïfi‰Î›˝ »ı. ±ı„L…fi Œfl÷ıfiÎ Õ⁄· ·ı›fl ‰E«ı ’HÎ ±ıV⁄ıVÀ˘Áfi˘ ¿ıÀ·Î¿ Áı„LÀ‹ÌÀfl ΩÕ˘ ’˘’Õ˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı, fiÏË÷fl ±ı„L…fi w‹‹Î_ ±ıÀ·Ì √fl‹Ì ’˛Áflı ¿ı I›Î_ Œfl… ⁄Ω‰÷Î fiÎω¿˘fi_ ÂÎflÌÏfl¿ ÷Î’‹Îfi ‰‘Ì …÷Î_ ÷ı±˘ hyperthermia fiı ¿ÎflHÎı Q≤I› ’΋ı. ±ı„L…fi w‹fiÌ ’˘·ÎÿÌ ÿ̉η˘ ’HÎ ≥LV› · ı À ı Õ Ë˘› »ı . (“@·ı ‹ ı L Á˘”‹Î_ ‰’flΛı · Î ±ı V ⁄ı V À˘Áfi˘ ‹Ò ‚ …J◊˘ ·√¤√ 500 Àfi Ë÷˘. ¡ÎLÁı CÎb_ ¬w_ ±ıV⁄ıVÀ˘Á ¿ÎœÌ ·Ì‘Î »÷Î_ 45 Àfi …J◊˘ ⁄Î¿Ì flè΢, …ı “@·ı‹ıLÁ˘”fiı ±·_√fiÎ ‰ÎÕ΋Î_ ¤Î_√Ìfiı … ¿ÎœÌ ¿Λ ÷ı‹ Ë÷˘.) ±ıV⁄ıVÀ˘Á ŒÎ›fl’˛ÒŒ »ı. ≥LV›·ıÀfl ÷flÌ¿ı lıWà »ı. À¿Îµ ’HÎ »ı. ’fl_÷ ÷ıfiÎ fi…ÿÌ¿Ì Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰÷Î ‹ÎHÎÁfiı ÷ı ŒıÓŒÁÎ_fiÎ ¿ıLÁflfiÌ ¤ıÀ ±ÎM›Î ‰√fl flËı÷_ fi◊Ì.à
A. ±Î‘Ïfi¿ …ËÎΩı ‰fl΂ ◊¿Ì «Î·÷Î_ ±I›_÷ „@÷ÂÎ‚Ì ‹Ïflfi ±ı„L…fi ‰Õı ÁF… ˢ› »ı. “@·ı‹ıLÁ˘”fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ¿<· 1,20,000 ˢÁ˝’ΉflfiÎ ÷ı ω‹Îfi‰ÎË¿ …ËÎ…‹Î_ 6 ωflÎÀ ⁄˘≥·fl˘ »ı, …ı‹fiÌ 4500 “@·ı‹ıLÁ˘”fiÌ ŒÎ≥· ÷Á‰Ìfl Áı „ S›ÁfiÎ ÷Î’‹ÎfifiÌ ±Î_÷Ïfl¿ ‰fl΂ ’˛I›ı¿ «˘flÁ ∫«ı 640 fl÷·fi_ (ÿfl «˘flÁ Áı„LÀ‹ÌÀflı 45 Ï¿·˘√˛Î‹fi_) ÿ⁄ÎHÎ ’ıÿÎ ¿flı »ı. ÿ⁄ÎHÎ Ëo‹ıÂÎ ‰fl΂fiÌ √fl‹Ì ’fl ±‰·_⁄ı, ‹ÎÀı √fl‹Ìfiı ∂ÕÌ
75
¿Ëı‰Î› »ı ±fiı ÷ı±˘ Ïfi›Ï‹÷ ·›‹Î_ Á_¿˘«fi ÷◊ΠωV÷flHÎ ’΋‰Îfiı ÁΩ˝›Î »ı. ÂflÌflfiÎ ±L› ¿˘W΢fiÌ …ı‹ ω¤Î…fifiÌ ⁄Λ˘¿ıÏ‹¿· Ïø›Î ÷ı‹Î_ ◊÷Ì fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ŒıÓŒÁÎ_ …ı‰Î_ ⁄ÌΩ_ ±‰›‰˘fi_ ¿ıLÁfl ‰¬÷ …÷Î_ ’˛ÁflÌfiı xÿ›‹Î_ ’HÎ Œı·Î› ±ı‰_ @›Îflı¿ ⁄fiı. @›Îflı¿ xÿ›‹Î_ … cardiac sarcomas fi΋fiÎ ¿ıLÁflfiÌ √Î_à fl«Î› »ı, ’fl_÷ ±ı‰Î ¿ıÁ˘fi_ ’˛‹ÎHÎ ⁄Ë ±˘»\_ ˢ› »ı.à
Q ¤˛WÀΫÎfl˘fiÎ Ï¿VÁÎ ¬S·Î ’ÎÕ÷Î “„VÀo√ ±Î˜’flıÂfi” ‹ÎÀı ¿ı‰Ì Ω÷fiÎ ¿ı‹ıflÎ ‰’flΛ »ı ? ±‹Ì÷ Ãyfl, ⁄˘Ïfl‰·Ì (’Ïç‹), ‹_⁄≥; ÏË÷ı ±ı. Ãyfl, ÁÎ_√fiÎflÎ, ¿E»; ‘flÎ √˘ÏË·, ¤Î‰fi√fl; Ï’›ÒÊ ⁄¬Î≥, flÎ…¿˘À
A ÁΑÎflHÎ ÀÌ.‰Ì. ¿ı‹ıfl΋Î_ ·ıLÁ Á΋ıfi_ ºU› Áı¿LÕfiÌ 50 (¿ı 60) ¡ı‹ ·ı¬ı V¿ıÏfi_√ ‰Õı ±_Ï¿÷˚ ◊Λ, F›Îflı „VÀo√ ±Î˜’flıÂfi ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î Ï‹Ïfi ¿ı‹flı ΋Î_ «Î…˝Õ˚ ¿’SÕ ÏÕ‰Î≥Á/ CCD fi΋fiÌ 1/3””fi_ ¿ÿ ‘flΉ÷Ì Ï«’ ˢ› »ı--±ıÀ·ı ¿ı ≥·ı@Àˇ˘fi √fi ÷ı‹Î_ ˢ÷Ì fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ‰‘‹Î_ ‰‘ 400 ·Î≥fi˘fiÌ flı{˘S›ÒÂfi ‹‚ı »ı. Á΋ÎL› ÀÌ.‰Ì.fiÌ 525 ¿ı 625 ·Î≥fi˘ ¿fl÷Î_ ÷ı CÎb_ ±˘»\_ ¿Ëı‰Î›, »÷Î_ ºU›fiÌ @‰Î˜Ï·ÀÌ‹Î_ ⁄Ë ‹˘À˘ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ±ı¿ Á‹›ı ›fl˘’Ì ÿı¢ Á΋ÎL› ÀÌ.‰Ì. ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√ ‹ÎÀı ’HÎ 425 ·Î≥fi˘‰Î‚_ V¿ıÏfi_√ ‰Î’fl÷Î Ë÷Î. „VÀo√ ±Î˜’flıÂfifiÎ ¿ı‹ıflÎfi_ Ï‹Ïfi¿flHÎ CCD Ï«’ µ’flÎ_÷ À«Ò¿ÕÎ ·ıLÁ ‰Õı Â@› ⁄L›_ »ı. ‰Î≥Õ ±ıL√· ·ıLÁ ’HÎ 3.7 ±ı‹.±ı‹. ¿fl÷Î_ ‰‘ ’ˢ‚˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ±Î ·ıLÁ ‰Õı {Ì·Î÷_ ºU› ¿ı‹ıflÎ ÁÎ◊ı ΩıÕı·Î flı¿˘ÕÛfl‹Î_ Ω› »ı ±◊‰Î ÷˘ 0.9 ◊Ì 2.4 Ï√√ÎËÀ˚˝{fi_ ‰Î›fl·ıÁ ÀˇÎLÁ‹ÌÀfl ÷ıfiı @›Î_¿ »ıÀı ’Î¿Û ¿flı·Î ‰ÎËfi ÷flŒ ‹˘¿·Ì ±Î’ı »ı, …ıfi_ ÏflÁ̉fl ÷ıfiı flı¿˘ÕÛfl ‹ÎÀı {Ì·Ì ·ı »ı. ≥·ı@Àˇ˘Ïfi@ÁfiÌ Àı@fi˘·˘Ï…±ı ±Î‰Î ¿ı‹ıflÎfi˘ ¤Î‰ 300 ÕΘ·flfiÌ fiÌ«ı ·Î‰Ì ÿÌ‘˘ »ı, ÷˘ ¿ı‹ıflÎfi˘ ·ıLÁ
ÀˇÎLÁ‹ÌÏÀo√ ±ıLÀıfiÎ
⁄ıÀflÌ
76
ÂÀÛfiÎ ⁄Àfi …ı‰˘ ±Î¿Îfl ‘flΉ÷˘ (±fiı ⁄ÀfifiÌ …ı‹ ’ËıflÌ Â¿Î÷˘) ¿ı‹ıflÎ
⁄Ì∞ ÷flŒ ‹A›I‰ı ‰Î›fl·ıÁ ¿ı‹ıflÎ (÷Á‰Ìfl …\±˘) ‰Õı ËÎ◊ ‘flÎ÷Î „VÀo√ ±Î˜’flıÂfifiı ÏfiWŒ‚ ⁄fiΉ÷Î ΩÏ‹_√ ÁΑfi˘ ’HΠˉı Á·¤ »ı.à
Q fiÎÁαı ΩL›±ÎflÌ 19, 2006 fiÎ fl˘… L›Ò ˢflÎ≥{fi fi΋fi_ …ı ±_÷ÏflZΛÎfi fi‰‹Î √˛Ë M·À˘fiÎ ’˛‰ÎÁı ‹˘¿S›_ ÷ıfiÎ Ï‹Âfifiı ¬Ò⁄ ‹Ëk‰ ±’Λ_ »ı. ±Î ›Îfi ‰‘ ¿flÌfiı ¿›Î_ ‰ˆiÎÎÏfi¿ flËV›˘fi˘ ÷Î√ ‹ı‚‰‰Î √›_ »ı ? flHΑÌfl ⁄Ò«, …^fiÎ√œ; ±ÎÏÂÊ ÕÌ. ¿‹ÎÏ·›Î, ÿ̉; ¿S’ı ¿ı. ÂÎË, ∞‰flÎ…’οÛ, ±‹ÿΉÎÿ
A ±ÎÂflı 70 ¿fl˘Õ ÕΘ·flfiÎ ¬«ı˝ ›˘Ω›ı·_ 465 Ï¿·˘√˛Î‹ ‰…fifiÎ L›Ò ˢflÎ≥{fifi_ fi‰ ‰Ê˝ ·Î_⁄_ Ï‹Âfi Œ@÷ ±√I›fi_ … fiÏË, ±¤÷’Ò‰˝ ’HÎ »ı. ±I›Îfl Á‘Ì‹Î_ 100 ¿fl÷Î_ ‰‘ ±_÷ÏflZΛÎfi˘ «_ƒ µ’flÎ_÷ ±Îà √˛Ë˘fi˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ «Ò@›Î_ »ı. ‹ÎhÎ M·À˘fi˘ (›‹fi˘) ‰Îfl˘ ±ÎT›˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ⁄Ë ÿÒfl ’ÕÌ Ω› »ı ±fiı ›ÎhÎÎfiÎ_ fi‰ ‰Ê˝ Á‘Ì Ïÿ‰ÁflÎ÷
›Îfifi_ ‹˘ÏfiÀÏfl_√ ¿fl‰_ ±ı ¤Îflı ¬«Î˝‚ ¿Î‹ »ı. fiÎÁÎfiı ‰‘ Ïÿ·«V’Ì ‹_√‚‹Î_, √vfiÎ «_ƒ ›fl˘’΋Î_ ±fiı ÂÏfifiÎ «_ƒ ÀÎ≥Àfi‹Î_ flËÌ »ı. ÷‹Î‹ ÁÒ›˝‹Î‚΋Î_ M≤J‰Ì ÏÁ‰Î› ±ı hÎHÎ ±‰¿ÎÂÌ √˘‚α˘ ’fl ∞‰V≤„WÀ ˢ‰ÎfiÌ ◊˘ÕÌCÎHÎÌ›ı Á_¤Î‰fiÎ »ı, F›Îflı ÁÒ›˝ ¿fl÷Î_ 5.9 ±⁄… Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀıfi˘ M·À˘ ∞‰V≤„WÀ ‘flΉ÷˘ ˢ› ±ı ‹Îfi‰Î …ı‰_ fi◊Ì. ±ı¿ ÷˘ M·À˘fi_ ÷Î’‹Îfi Ëo‹ıÂÎ_ ÂÒL› fiÌ«ı ÁflıflΠ2330 Áı„S›Á …ıÀ·_ flËı »ı, ±ıÀ·ı ∞‰V≤„WÀ ¬Ì·‰Î ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ √HÎÎ÷_ ’ÎHÎÌ I›Î_ ’˛‰ÎËÌ „V◊Ï÷‹Î_ ˢ› fiÏË. µ’flÎ_÷ M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflHÎfiÎ ±_ÿÎ…ı 1,000 ‹Î ¤Î√fi_ ’Î_¬_ ±ı‰_ M·À˘fi_ ‰Î÷ΉflHÎ ‹A›I‰ı fiÎ≥Àˇ˘…fi ‘flΉı »ı. fiÎ≥Àˇ˘…fi ·√¤√ Ïfi„Wø› ‰Î› »ı, ±ıÀ·ı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
∞‰V≤„WÀfiÌ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ’˛Ïø›Î‹Î_ «Î‰Ìw’ ›˘√ÿÎfi ±Î’Ì ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ’˛ÎHÎÿÎ÷Î ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ ±ı ‰Î÷‹Î_ ‹Î· fi◊Ì. M≤J‰ÌfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı M·À˘ Á‘Ì (4 ¿·Î¿ı) ’ˢӫ÷Î ÁÒ›˝fiÎ ’˛¿ÎÂfiÌ ‹ÎhÎÎ ’HÎ 1,000 ‹Î ¤Î√ …ıÀ·Ì »ı, …ıfiı ·Ì‘ı I›Î_ ¿Î›‹ ‹ÎÀı ·√¤√ ±_‘ÎÏfl›_ ‰Î÷ΉflHÎ flËı »ı. ±Î fi‰‹˘ √˛Ë ‰‚Ì ¿ÿ ’˛‹ÎHÎı Ωı÷Î_ ’HÎ ÁÒ›˝‹Î‚΋Î_ fi‰‹˘ »ı. ⁄‘ ¿fl÷Î_› ·√¤√ ±Õ‘Ì ÁÎ≥{fi˘ (2,300 Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘) »ı. M≤J‰ÌfiÌ …ı‹ ±fiı ¿ÿΫ ‹_√‚fiÌ …ı‹ ’HÎ ¿ÿ ÃÌ¿ ÃÌ¿ ‹˘À<_ ˢ› ÷˘ ‘˛‰’˛ÿı¢◊Ì ‹Î_ÕÌ ‘ÒÏ‚›Î ‹ıÿÎfi˘ Á‘Ì ±fiı ’‰˝÷˘◊Ì ‹Î_ÕÌ ¿˘÷fl˘ Á‘Ì CÎHÎÌ Ω÷fiÎ Á_Ωı√˘ ‰E«ı ∞‰V≤„WÀfi˘ ±Î_Ï¿ Á‚‰‚ÎÀ ˢ› ’HÎ ¬fl˘. ’fl_÷ À«Ò¿ÕÎ M·À˘ (›‹) ’fl ÷˘ ±ı‰_ ‰ˆÏ‰K› ’HÎ Á_¤Ï‰÷ fi◊Ì. ±Î √˛Ë ◊Ì…ı·Î Ï‹◊ıfifiÎ, fiÎ≥Àˇ˘…fifiÎ ±fiı ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥ÕfiÎ ⁄flŒfi˘ √˘‚˘ »ı. M·À˘fiÎ ‹A› «_ƒ charon/ ¿ıfl˘fi ’HÎ ÁËı…‹ÎhÎ ‰Á‰Î·Î›¿ fi◊Ì. ±Î ÀÎœ<_⁄˘‚ ‰Hνfi Ωı÷Î_ M·À˘ ⁄Ë flÁ ·ı‰Î …ı‰˘ √˛Ë fi ·Î√ı, ’fl_÷ 70 ¿fl˘Õ ÕΘ·flfiÎ ¬«ı˝ L›Ò ˢflÎ≥{fi ±_ ÷ ÏflZΛÎfifiı ±ı √˛ Ë ÷flŒ fl‰ÎfiÎ ¿flÌ «Ò ¿ ı · Î ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ …\ÿ˘ A›Î· ‘flΉı »ı. ±ı¿oÿflı A›Î· ±ı ¿ı ÁÒ›˝‹Î‚΋Î_ √˛Ë˘ ¿<· hÎHÎ Ω÷fiÎ »ı, …ı‹fiÌ ‰E«ı ¬ÎÁ ¿Â_ ÁÎQ› fi◊Ì. ’˛◊‹ «Îfl √˛Ë˘ (⁄‘, Âø, M≤J‰Ì ±fiı ‹_√‚) fiyfl Á’ÎÀÌ ‘flΉı »ı. ±ı ’»Ì √v, ÂÏfi, ’˛Ω’Ï÷
(› fl ı fi Á) ±fiı ‰vHÎ (fiıME›Òfi) ±ı «Îfl √˛Ë˘ ‰Î›fiÎ √˘‚Î »ı, …ı‹fi˘ ±Î_÷Ïfl¿ √ߢ Á˘Ï·Õ »ı. hÎÌ∞ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ±ı¿‹ÎhÎ M·À˘ »ı. ¿ÿΫ ÷ı ’HÎ ‰Î›fi˘ √˘‚˘ ˢ÷, ’fl_÷ ±Ï÷› fiÌ«Î ÀıQ’˛ı«flfiı ·Ì‘ı fi◊Ì. ‰Î›±˘ ◊Ì∞ √›Î »ı. Á’ÎÀÌ fiyfl ¬Õ¿˘fiÌ fiÏË, ⁄flŒfiÌ »ı. ±Î Áÿo÷fl …\ÿÌ ¿ıÀı√flÌfiÎ √˛Ëfi˘ ±P›ÎÁ ¿fl‰˘ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …wflÌ »ı ¿ı ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ …L‹ ’»Ì ÷ıfiÌ ÁÌ‹‰Î‚Î ±ı √˛Ë ’fl ·√¤√ ¿ÂÌ fi‰Î…^fiÌ ⁄fiÌ fi◊Ì. ±ÎÏÿ¿Î‚fi_ ÂÌ÷Î√Îfl …ı‰_ ‰Î÷ΉflHÎ ±Î…ı ’HÎ »ı. ‰Ëı÷_ ’ÎHÎÌ fi◊Ì, ‹ÎÀı ¤ÒV÷flÌ› ‘˘‰ÎHÎı M≤J‰ÌfiÌ ‹ÎŒ¿ M·À˘fi˘ ’HÎ ‹Ò‚ «Ëıfl˘ ⁄ÿ·Ì fiÎA›˘ ˢ› ±ı Á_¤Ï‰÷ …HÎÎ÷_ fi◊Ì. ’Òfl÷Î ÁÒ›˝’˛¿ÎÂfiÌ ±fiı ’ÎflΩ_⁄·Ì Ï¿flH΢fiÌ √ıflËÎ…flÌ‹Î_ I›Î_ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ’˛˘ÁıÁ @›Îflı› Âw ◊›ÎfiÌ Â@›÷Î ’HÎ ·√¤√ ÂÒL› »ı. À>_¿‹Î_, ±ÎÂflı 4.6 ±⁄… ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ 5f]gfzfjftf:gf 5ffdf[,ff 5?Xgff[
á ‹ÎHÎÁfiÎ ‹√… ’fl «_ƒfiÌ ±Áfl ◊÷Ì Ë˘‰ÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ÁÎ«Ì »ı ? Ïÿ√_÷ ÕÌ. ÏhΉıÿÌ, fiÏÕ±Îÿ
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 126 (’ÎfiÎ fi_. 45) á ¤Îfl÷ Áfl¿Îflı ÷ˆ›Îfl ¿flΉı·Ì War Book Â_ »ı ? ¿S’ı ¿ı. ÂÎË, ∞‰flÎ… ’οÛ, ±‹ÿΉÎÿ
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 122 (’ÎfiÎ fi_. 43) á CÎflıHÎÎ_‹Î_ ‰’flÎ÷Ì ¿ıÕÏ‹›‹ ‘Î÷ Â_ »ı ? ‹¿ı ’Àı·, ËÊ˝ÿ ’Àı· ±fiı ˆ·ıÊ ’Àı·, CÎÎÀ¿˘’fl, ‹_⁄≥
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 109 (’ÎfiÎ fi_. 44) á ÁÎ≥fiÎ≥Õfi_ {ıfl ‹Îfi‰ÂflÌflfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Áfl ¿flı »ı ? ‘Ìw ±ıÁ. Ωÿ‰, Áfi¬ÕÎ, ÷Î. µfiÎ, Ï…. …^fiÎ√œ
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 135 (’ÎfiÎ fi_. 70) á ¤Îfl÷‹Î_ «·HÎÌ fiÎb_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı »’Λ »ı ? ÏhΤ˘‰fi flÎÃ˘Õ, √΋ ¬ıfl΂Ì, ÷Î. ‰œ‰ÎHÎ, Ï…. ÁflıLƒfi√fl
¿ıflfi
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 139 (“Á’flÁ‰Î·” ω¤Î√) á ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifiÌ CDMA fl«fiÎ ¿ı‰Ì ˢ› »ı ? fiÌfl‰ ±ı‹. ¿fi¬flÎ, Ω‹fi√fl; ÿÌÏZÎ÷ ’Ì. ’Àı·, ±ÎHÎ_ÿ
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 120 (“Á’flÁ‰Î·” ω¤Î√) á ¿˘‹Î‰V◊Î ÿflQ›Îfi ‹ÎHÎÁfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ ±fiı ‹ÎfiÏÁ¿ „V◊Ï÷ ÂÌ Ë˘› »ı? Ïfi·ı …ı. w‘ÎHÎÌ, √˘ÁÎ, Ï…. ’˘fl⁄_ÿfl
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 133 (’ÎfiÎ fi_. 50) á ≥·ı@Àˇ˘Ïfi¿ Ï«’fiÌ fl«fiÎ ±fiı ¿Î›˝ ±_√ı ÁÏ«hÎ ΩHοÎflÌ ±Î’˘. ‹ıË· ±ı‹. ÁıÓCÎÎHÎÌ, ‹Î_Õ‰Ì, ¿E»
“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 143 (“Á’flÁ‰Î·” ω¤Î√) “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
77
Q. ¤Îfl÷fiÌ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ¿ıÀ·Ì …‹Ìfi ’Õ˘ÂÌ ÿı¢fiÎ ¿⁄Ω‹Î_ »ı ? ±Ïrfi Ãyfl, ⁄Ή‚Î √΋
A. Áfl¿ÎflÌ ±Î_¿ÕÎ ‹…⁄ …Q‹-¿ÎU‹Ìflfi˘ 78,114 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛ÿı Ëη ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÌ ±ıÕÌ fiÌ«ı »ı. µ’flÎ_÷ 5,180 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ¤Îfl÷Ì› ’˛ÿı ±ı ¿ı …ı ÷ıHÎı «Ìfifiı ¤ıÀ ±Î’Ì ÿÌ‘˘ »ı. «Ìfi ’˘÷ı …Q‹-¿ÎU‹Ìflfi˘ 37,555 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛ÿ ı ËÕ’ ¿flÌfiı ⁄ıÃ_< »ı. ±Î‹ ÁkÎΉÎfl flÌ÷ı …Q‹-¿ÎU‹Ìfl flÎF›fi_ ZÎıhÎŒ‚ 2,22,236 ˢ‰Îfi_ ¿ËÌfiı ±Î’HÎı ¤·ı ±ÎI‹Á_÷˘Ê ·≥±ı, ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’Õ˘ÂÌ ÿı¢±ı ÷ı flÎF›fi˘ ¿<· 54.38Ñ …ıÀ·˘ ÏËVÁ˘ ¿flÕÌ ¬Î‘Î ’»Ì ±Î’HÎÎ ¤Î√ı ÷˘ Œ@÷ 45.62Ñ flÎF› ⁄Î¿Ì flèÎ_ »ı. ±Î Âfl‹…fi¿ „V◊Ï÷ ’_ÏÕ÷ fiıËvfiÌ ‹Î›¿Î_√·Ì Áfl¿Îflfiı ±Î¤ÎflÌ »ı. Q. ’Îfl˘ ±I›_÷ ‰…fiÿÎfl ÂÎ ‹ÎÀı »ı ? ‹Ëı ⁄Ì. ’_«Î·, Á˘fiÎÁHÎ, ’˛Î_Ï÷…, Ï…. ⁄fiÎÁ¿Î_ÃÎ
A. ÷k‰fi_ ‰…fi ÷ıfiÌ ±bfiÎϤ‹Î_ flËı·Î ’˛˘À˘fifiÌ ÷ı‹… L›ÒÀˇ˘fifiÌ Á_A›Î ‰Õı fiyÌ ◊Λ »ı. (≥·ı@Àˇ˘fifi_ ⁄Ë ‹Ëk‰ fi◊Ì, ¿ı‹
¿ı ±bfiÎ ‰…fi‹Î_ ÷ıfi˘ ŒÎ‚˘ 0.1Ñ ¿fl÷Î_ ’HÎ ±˘»˘ »ı.) ’ÎflÎfi˘ ±bø‹Î_¿ 80 »ı; ±ıÀ·ı ¿ı ÷ı‹Î_ 80 ’˛˘À˘fi ±fiı L›ÒÀˇ˘fi »ı. Á˙◊Ì Ë‚‰Ì ‘Î÷ Ï·Ï◊›‹fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ÷ıfi˘ ±bø‹Î_¿ Œ@÷ 3 »ı.
±ı¿‹ı¿fi˘ Á_’¿Û ¿fl‰˘ …wflÌ Ë˘› I›Î_ ‰Î˜¿Ì-ÀΘ¿Ì ·√¤√ ±Ïfi‰Î›˝ »ı.
Q. ‰Î˜¿Ì-ÀΘ¿Ì ’fl ‰Î÷ν·Î’ ¿flfiÎfl T›„@÷ ·√¤√ ÿflı¿ ‰Î@›fiÎ ±_÷ı over ÂÎ ‹ÎÀı ⁄˘·ı »ı ?
Ïÿ√_÷ flÎ…√v, ÁflıLƒfi√fl; ±Ï¤WÎı¿ ’·’Ï÷,
ωfl· ’Îÿ, ¤Î‰fi√fl; ·Ï·÷ ¬_¤Î›÷Î, flÎ…¿˘À
A. hÎHÎ◊Ì «Îfl Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ÁÌÏ‹÷ flıL… ‘flΉ÷Î ±ı¿Îÿ-⁄ı ‰Î˜ÀfiÎ ·Î˜-’Ήfl ‰Î˜¿ÌÀΘ¿Ì‹Î_ ÀˇÎLÁ̉fl ˢ› »ı. ±ı¿ … Áfl¿ÌÀ ÷ı‹Î_ ÀˇÎLÁ‹ÌÀflfi_ ±fiı ÏflÁ̉flfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰ı »ı; ±ıÀ·ı Á_ÿı¢ ‹˘¿·‰ÎfiÌ Ïø›Î
±‹ÿΉÎÿ; ¤Î√˝‰ ’flÎHÎÌ, ‰HÎο⁄˘flÌ ÀÌ.’Ì.±ıÁ.
A. ÿflı¿ ¿QM›ÒÀfl‹Î_ ’ΛÎ√÷ ±Î˜’flıÏÀo√ ÏÁVÀ‹ µ’flÎ_÷ ⁄ıÏ{¿ ≥fi’À-±ÎµÀ’À ÏÁVÀ‹/BIOS ˢ› »ı, …ıfi_ ¿Î›˝ ËÎÕÛ‰flı fiÎ ⁄‘Î ’ÒflΩ ‰E«ı ÀÎ≥Ï‹_√fiÌ º„WÀ±ı ÷Îfl÷Q› Ω‚‰‰Îfi _ »ı . ¿QM›Ò À flfiÎ ‹‘fl⁄˘ÕÛ‹Î_ … ¿Î›‹Ì ‘˘flHÎı Á΋ı· ¿flÌ ÿı‰Î›ı·Ì BIOS fiı 1.5 V fi˘ ⁄Àfi Áı· Ëo‹ıÂÎ_ ’Ήfl ÁM·Î› ±Î’÷˘ flËı »ı, ‹ÎÀı ¿QM›ÒÀflfiı „V‰«-±Î˜Œ ¿fl˘ I›Îflı ’HÎ ÷ıfiÌ ¤Ì÷flÌ ÏÕÏ…À· @·Î˜¿ ⁄_‘ ’Õ÷Ì fi◊Ì. Q. ÿÏfl›ÎfiÎ ’ÎHÎÌ‹Î_ Á˘fiÎfi˘ ¿<· …J◊˘ ¿ıÀ·˘ »ı ? flÎ…ı Á˘‹ˆ›Î, ‰·ÁÎÕ; ¿S’ı ±fiı ÏËflıfi ‹˘fl‰ÎÏÕ›Î, ÀŸ⁄ΉÎÕÌ, …^fiÎ√œ
±fiı Á_ÿı¢ {Ì·‰ÎfiÌ Ïø›Î ÷ı‹Î_ Á΋ÀÌ ◊‰Ì Â@› fi◊Ì. ‰ÎflÎ ¿Îœ‰Î ’Õı »ı. ±Î ‹›Î˝ÿÎfiı ¿ÎflHÎı ‹ıÁı…fiÎ ±_÷ı over ⁄˘·‰_ …wflÌ »ı, …ı◊Ì ÁÎ‹Ì T›„@÷fiı ¬⁄fl ’Õı ¿ı ˉı ÷ıHÎı ’˛I›kÎfl ±Î’‰Îfi˘ ‰Îfl˘ »ı. ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifiÎ ›√‹Î_ ±Î…ı ‰Î˜¿Ì-ÀΘ¿Ìfi_ ‹Ëk‰ ’Ëı·Î_ …ıÀ·_ flèÎ_ fi◊Ì, »÷Î_ ‰Îfl_‰Îfl
ÁÒ›˝‹Î‚Îfi˘ …L‹ ◊›˘ I›ÎflfiÎ Á_Ωı√˘ ±Î…ı ’HÎ M·À˘ ’fl ·√¤√ ›◊Ή÷˚ ˢ‰Î Ωı≥±ı. ±Î flÌ÷ı Ωı÷Î_ fiÎÁÎfi_ ±_÷ÏflZΛÎfi L›Ò ˢflÎ≥{fi fi‰ ‰Ê˝ ·Î_⁄Ì (2006 ◊Ì 2015 Á‘ÌfiÌ) ‹ÎhÎ V’ıÁ ÀˇÎ‰ı· fiÏË, ⁄·¿ı “ÀÎ≥‹ ÀˇÎ‰ı·” ’HÎ ¿fl‰Îfi_ »ı. ÁÎÕÎ «Îfl ±⁄… ‰Ê˝ ’Ëı·Î_fiÎ ¤Ò÷¿Î‚fi˘ Ï«÷Îfl ÷ıfiı ‹‚‰Îfi˘ »ı. ›ÎhÎÎfi_ ⁄Ì∞ flÌ÷ı ’HÎ ‹Ëk‰ »ı. ÁÒ›˝fiÌ ’˛ÿÏZÎHÎÎ 248 ‰Êı˝ ’ÒflÌ ¿fl÷˘ M·À˘ ÷ıfi˘ CÎH΢ ¬fl˘ Á‹› ¿<≥’fl ⁄ıSÀ‹Î_ ‰Ì÷Ήı »ı, F›Î_ CÎb_ ¿flÌfiı ÷ıfiÎ …ı‰Î ⁄ÌΩ ±fiı¿ √˘‚Î ¿Î›‹Ì ±_‘Îfl’À ‰E«ı ÁÒ›˝fiı flεLÕ ‹Îfl÷Πˢ‰Îfi_ ¿Ëı‰Î› »ı. ’˛Ï÷¿·Î¿ı 43,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı M·À˘fiı ‰ÀÎT›Î ’»Ì L›Ò ˢflÎ≥{fi ±Î‰Î Á_A›Î⁄_‘ Ï‹Ïfi √˛Ë˘/planetoids ¢‘Ì ¿Îœı ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË. ±ı¿Îÿ-⁄ı fi˘‹˝· √˛Ë˘ ’HÎ 78
Q. ¿QM›ÒÀflfiı „V‰«-±Î˜Œ ¿›Î˝ ⁄Îÿ CÎHÎÎ ‰¬÷ı ’λ\_ VÀÎÀÛ ¿fl˘ I›Îflı ’HÎ ÷ıfiÌ ±Î_÷Ïfl¿ @·˘¿ Á«˘À Á‹› ¿ı‹ ⁄÷Ήı »ı?
A. ÁflıflΠ96,500 Àfi ’ÎHÎÌÿÌà 1 √˛Î‹ Á˘fi_ ¤‚ı·_ »ı, F›Îflı «Î_ÿÌfi_ ’˛‹ÎHÎ ±ıÀ·Î … ’ÎHÎÌ‹Î_ ·√¤√ 25 √˛Î‹ »ı ±fiı ›flıÏfi›‹ 30 √˛Î‹ »ı. ±Î ÿflı¿ ‘Î÷ Ï¿o‹÷Ì Ë˘‰Î »÷Î_ Á‹ƒ…‚fi_ ’˛˘ÁıÏÁ_√ ¿flÌ ÷ıfiı »^ÀÌ ’ÎÕ‰Îfi˘ ¬«˝ ±ı Ï¿o‹÷fiÎ ’˛‹ÎH΋Î_ ¬ÎVÁ˘ ‰‘Îflı ⁄ıÁı.à
‹‚Ì ±Î‰‰ÎfiÌ Á_¢‘¿˘fiı ±ÎÂÎ »ı. ±ı¿ Á_¢‘¿ ¿Ëı »ı ÷ı‹ 2015 ’»Ì ¬√˘‚ÂÎjÎfiı ·√÷Î_ ⁄‘Î_ ’V÷¿˘ ±fiı ’ÎÃu’V÷¿˘ ⁄ÿ·‰Î_ ’ÕÂı.à
Q CÎHÎÎ ·˘¿˘ ⁄˘·÷Ì ‰¬÷ı ◊˘◊‰Î› »ı ¿ı‹ ? ±Î ÷¿·ÌŒfi˘ ≥·Î… ¢‘Λ˘ »ı ? ‹fifi ±ı. ’Îÿ, ‰jÎÎ’fl, ±‹ÿΉÎÿ
A ±ı¿ Á‹›ı ∞¤fiÎ ◊˘◊‰ÎÀ/stammering ‹ÎÀı V’Ì« ◊ıflÎ’ÌfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ‹fi˘‰ˆiÎÎÏfi¿ ¿ÎflH΢fiı …‰Î⁄ÿÎfl ‹Îfi÷Î, ’HÎ ±Î…ı ÷ı Á‹V›Î ±ı¿oÿflı neurological disorder/ «ıkÎÎ÷_hÎfiÌ ¬Î‹Ìfiı ±Î¤ÎflÌ Ë˘‰Îfi_ …HÎΛ_ »ı. ‹ÎHÎÁfiÌ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
‰Î«Îfi˘ ±ıÀ·ı ¿ı ÂOÿ˘E«Îflfi˘ “’˘ÀÛŒ˘Ï·±˘” Á_¤Î‚÷˘ ‹√…fi˘ ÏËVÁ˘ ’˘÷Îfi_ ¿Î›˝ T›‰„V◊÷ flÌ÷ı fi ¿flı ÷˘ ‹ÎHÎÁ ⁄˘·÷Ì ‰¬÷ı Ë¿·Î› »ı. ±Î ¿Î›˝ ’λ\_ ÁËı·_ ’HÎ fi◊Ì. ‹√…ı «˘yÁ ÂOÿfiı ‹˙Ϭ¿ V‰w’ ±Î’‰Î ‹ÎÀı √‚_, ∞¤, «Ëıfl˘, »Î÷Ì, ŒıŒÓ ÁÎ_, Ë˘Ã ±fiı ’ıÕfi < Î ¿<· ‹‚Ì ·√¤√ 100 …ıÀ·Î VfiΛ±˘ ‰E«ı ÀuÏfi_√ ⁄ıÁÎÕ‰Îfi_ flËı »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ±ı ‹ÎÀı ÷ıfiı ‹‚÷˘ Á‹› ±‹¿ ‹Ì·ÌÁı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı ˢ÷˘ fi◊Ì. fi˘‹˝· ‰Î÷ν·Î’‹Î_ ±ı Á‹› ¿Îfi˘‹ÎhÎΠωfiÎfiÎ ’˛I›ı¿ ±ZÎflı 50 ‹Ì·ÌÁı¿LÕ …ıÀ·˘ ˢ› »ı, ‹ÎÀı “±‹fi«‹fi” ⁄˘·‰Î‹Î_ ·√¤√ 300 ‹Ì·ÌÁı¿LÕfi˘ Á‹› ‰Ì÷ı »ı. ±Î ÂOÿ‹Î_ ±ZÎfl˘ ¿<· 6 »ı. ‹Îfi˘ ¿ı ÿflı¿fiÎ µE«Îflfi_ ±Î›˘…fi ÷◊Î ±‹·Ì¿flHÎ ¿fl‰Î ‹√…fiı ⁄Ì∞ 250 ‹Ì·ÌÁı¿LÕfiÌ …wfl ’Õı ÷˘ ¿Îfi˘-‹ÎhÎÎ ‰√flfi˘ ±ÎÀ·˘ ÁÌ‘˘ÁÎÿ˘ ÂOÿ ’HÎ ÁflıflΠ2.5 Áı¿LÕ ’Ëı·Î_ ∞¤fiÎ Àıfl‰Î ’fl ±Î‰ı fiÏË. ‹√… ÂOÿ˘fiÎ µE«ÎflHÎfi˘ ⁄‘˘ ‰Ë̉À Ω÷ı ¿fl‰Î Ω› ÷˘ ¬flı¬fl ±ı‰_ … ◊Λ, ±ıÀ·ı ¿<ÿfl÷ı ‹ÎHÎÁΩ÷fiÎ ·Î¤Î◊ı˝ ±Î˜À˘‹ıÂfifi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ›˘∞ ‹√…fi_ ¿Î‹ Áfl‚ ⁄fiÎT›_ »ı. ‹√…‹Î_ ÷ıHÎı «˘yÁ ø‹fiÎ ±Îÿı¢fi˘ ’˛˘√˛Î‹ ¿Î›‹Ì ‘˘flHÎı ÁıÀ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı--¿Ë˘ ¿ı ±‹¿ ¿Î›˝‰ÎËÌ {Õ’¤ıfl ’Îfl ’ÕÌ Â¿ı ±ı ‹ÎÀı ¿<ÿfl÷ı ›˘B› ±fiø‹ ‹…⁄fiÎ ±Îÿı¢fi_ ‹Îfi‰‹√…‹Î_ ’‹ı˝fiLÀ ‰Î›Ïfl_√ ¿flÌ fiÎA›_ »ı. ’ÏflHÎ΋ı ‹√…ı ±ı ¿Î›˝‰ÎËÌfiÌ ’˛√Ï÷ ‹Ò·‰‰Î ¬Î÷fl ±Î√Î‹Ì Ïø›Îfiı
‘Ì‹Ì ’ÎÕ‰Îfi_ …wflÌ flËı÷_ fi◊Ì. ±Î ‹t˘ ‰‘ ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ±Î˜Ï·„Q’¿ V’‘ν ‰¬÷ı „V‰Ï‹_√ ’Ò·‹Î_ ÕÎ≥‰ ‹Îfl÷Î ¬ı·ÎÕÌfi_ ºWÀÎ_÷ ·˘. …‚Á’ÎÀÌfiı V’½÷Î ’Ëı·Î_ ˉ΋Î_ ÷ı √·Î_À⁄Î∞fiÎ CÎHÎÎ ¬ı· ¿flÌ fiάı »ı, …ı ÿflQ›Îfi ÷ıfi_ ÂflÌfl ±fiı¿ ‰‚Î_¿˘ ·Ì‘Î ⁄Îÿ »ı‰Àı ±ı¿ÿ‹ ÁÌ‘_ ◊Λ »ı. ¬ı·ÎÕÌfi_ ‹√… ÷ı ÿflı¿ ±ı@Âfifiı ‹Ò·‰‰Î ⁄ıÁı ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁ_‘Îfi‹Î_ I›Îfl ’»ÌfiÌ ±ı@Âfi fiyÌ ¿fl‰Îfi˘ ±Î√˛Ë flάı ÷˘ ¿Â˘ ‹ı‚ fi Ω‹ı, ¿ÎflHÎ ¿ı …‚Á’ÎÀÌ ±Î‰ı ÷ı ’Ëı·Î_ ¬ı·ÎÕÌ ’ÎÁı ⁄ı Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ˢ÷˘ fi◊Ì. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ÷ıfiÎ ‰÷Ì ’ı·˘ flıÕÌ‹ı≥Õ ’˛˘√˛Î‹ ⁄Ω‰Ì fiάı »ı. ÂOÿ˘fiÎ {Õ’Ì µE«ÎflHÎ ‹ÎÀı ’HÎ ‹√…‹Î_ ±ı … T›‰V◊Î »ı. ±Î T›‰V◊΋Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ’˛˘√˛Î‹‹Î_ @›Î_¿ ZÎÏ÷ flËÌ …‰Î ’Î‹Ì Ë˘› I›Îflı ⁄˘·÷Ì ‰¬÷ı ∞¤ ◊˘◊‰Î› »ı. ±‹ıÏfl¿fi Á_¢‘¿˘fiÎ ‹÷ı J...J...J...J...J...Just wait ±ı‰Î VÀı‹Ïfl_√fi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ’Ëı·Î ÂOÿ ’»Ì ÁËı… ωfl΋ ·ı‰Î› ±ı ÿflQ›Îfi ’˛˘√˛Î‹ ±¿⁄_‘ flËı÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ‹√…ı ÷ıfiı ’λ˘ ÃÌ¿Ãο ¿fl‰˘ ’Õı »ı. ‹√… ±ı ¿Î‹ ’÷Ή÷_ ˢ› I›Î_ Á‘Ì Ë¿·Î÷Ì T›„@÷ ±ı¿fiÎ ±ı¿ µE«Îflfi_ ’fiflΉ÷˝fi «Î· flάı »ı. ’˛˘√˛Î‹ ŒflÌ download ◊›Î ’»Ì ⁄οÌfiÎ_ µE«ÎflH΢ Á’ÎÀÎ⁄_‘ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î’ÿÎ ’Õ÷Ì fi◊Ì. ’fl_÷ I›Îfl ⁄Îÿ ŒflÌ ’˛˘√˛Î‹ flŒıÿŒı ◊Λ »ı. ±Î ÷¿·ÌŒfiı V’Ì« ◊ıflÎ’ÌfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ÃÌ¿ ÃÌ¿ ±_Âı Ë‚‰Ì ¿flÌ Â¿ı »ı.à
1965fi_ ¤Îfl÷-’ο ›©
·Ì‘Ì, ¿ı‹ ¿ı Ïÿ‰ÁfiÎ ÷տ΋Î_ ⁄‘Î_ ·Z›Î_¿˘ V’WÀ ÿı¬Î÷Î_ Ë÷Î_. Ïÿ‰Á ’Òfl˘ ◊›˘ I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ËÎ◊ ‘flΛı·Î_ ˉÎ≥ ±Îø‹H΢fi˘ …\‹·˘ 31 Á‘Ì ’ˢÓE›˘. ’ÎÏ¿V÷Îfiı ÷ı‹Î_ 3 …ı. ±ıÁ. ⁄˛ÎflfiÎ_ ⁄ı ŒÎ≥Àfl ËLÀfl ÷ı‹fiı flZÎHÎ ±Î’Ì flèÎÎ_ F-104 VÀÎflŒÎ≥Àfl, 8 F-86 Áı⁄fl …ıÀ ±fiı 2 C-130 Ë÷Î_. Ë‹·˘ ±ÎÀ˘’Λ˘ I›Î_ Á‘Ì ¿Â_ ±…^√÷_ fi ⁄L›_, ‰ÎË÷¿ Ë@›˝Ï·Á ÁÏË÷ ¿<· ‹‚Ìfiı 15 ω‹Îfi˘ √‹ÎT›Î_. ’HÎ Ë·‰ÎÕÎ ’λΠ…‰Îfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘ I›Îflı ’ο ±˜fl ±ÎfiÌ Á΋ı ’ο ‰Î›Áıfiαı ±ı‹ ÿΉ˘ ¿›˘˝ ¿ı ÷ıfiÎ V@‰Î˜Õˇfi Œ˘Á˝fiÎ V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ı‹. ±ı‹. ±Î·‹ı ⁄ı›fiı ’˘÷ÎfiÎ ·ÌÕfl ±ı‹. ±ı‹. ±Î·‹ı ’Î_« ËLÀfl ÷˘ÕÌ ’ÎÕuÎ_ Ë÷Î_! Áı⁄fl …ıÀ F-86 ÁÎ◊ı ÕΘ√ŒÎ≥À‹Î_ ¤ÌÕÎT›Î ±fiı Á΋ÀÌ ’fl_÷ ±ı ÿΉ˘ ’ο …fi÷ÎfiÎ ·Î¤Î◊ı˝ ¿flΛ˘ Ë÷˘, ±ıÀ·ı ZÎQ› Ë÷˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ Áfl√˘‘Î ‹˘fl«ı ±Î·‹ı Œ@÷ ⁄ı 6 ±ı„LÀ-±˜fløÎŒ˚À ÷˘’˘ ‰Õı ‹Îfl˘ «·Î‰Ì ‰ÎflÎŒfl÷Ì ⁄ıµfiı e_¿Ì ÿÌ‘Î. ¤Î√‰÷ ±fiı ⁄˛Îfl ±ı Áfl√˘‘Î ¬Î÷ı ÷˘ÕÌ ’ÕΛı·Î ËLÀfl ω‹Îfifi˘ ¿ÎÀ‹Î‚ ω‹Îfi˘ ‰ŸK›Î_ Ë÷Î_. ±Î’HÎΠˉÎ⁄ÎΩıfiÌ fiÌÕfl÷Î ±fiı ‘Õο΋Î_ ‰Ìfl√Ï÷ ’ÎQ›Î. ‰Ìfl÷Îfi˘ ’ÎÏ¿V÷Îfifiı ÁMÀıQ⁄fl 7, ¤Îfl÷Ì› ˉÎ⁄ÎΩıfi˘ …\VÁ˘ Ë∞ 1965 fiÎ ±ı Ïÿ‰Áı ⁄˘‘’Îà ±ı ‹Y›˘ ÂQ›˘ fi Ë÷˘. V@‰Î˜Õˇfi ·ÌÕfl ±ıÁ. ¿ı ÁÎ‹Ì »Î÷̱ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ·Õ‰_ fiÏË. ËÎLÕÎfiÌ ÁflÿÎflÌ fiÌ«ı Á‰Îflı 10—10 ’ÏflHÎ΋ı 1965 fi_ ›© Á‹ÎM÷ ◊›_ I›Î_ ±fiı ’»Ì ⁄’˘flı 3—15 ‰ÎB›ı Á‘Ì ’ο ±˜fl Œ˘Áı˝ flÎÏhÎ ÿflQ›Îfi … ±Îø‹HÎfiÎ_ ‰‘ ⁄ı ‹˘Ω_ Áfl√˘‘Î ’fl »^À’ÒÀ Ë‹·Î ¿fl‰ÎfiÌ fiÌÏ÷ flάÌ.à ŒflÌ ‰Y›Î_. ±Î ‰¬÷ı ÷ı‹fiÎ_ Ï‹„VÀfl ω‹Îfi˘±ı 450 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ ⁄˘Q⁄ ‰Õı ±˜fl⁄ı{fiÌ ¬⁄fl (‰‘ ±Î‰÷Î ±_¿ı.) (±fiÁ_‘Îfi 70 ‹Î ’ÎfiÎfi_ «Î·)
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
79
LjfLjfwf n[xff[gff+ 5ff8gfufzf[gfl ;f]5fzLsjfH ¤Îfl÷fiÌ ’Ò‰ı˝ ±Î‰ı·Îı ÿı Q›Îfi‹Îfl ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› Á‹Î«Îfl˘‹Î_ ¤ÎB›ı … «‹¿ı, ’fl_÷ √›Î ‹ÏËfiı ÷ıfiı ·√÷Î ±ı¿ Á‹Î«ÎflfiÌ CÎHÎάflÎ ÿı¢fiÎ ±¬⁄Îfl˘±ı fi˘Ó‘ ·Ì‘Ì. Á‹Î«Îfl Ë÷Î ’HÎ fi˘_‘ ·ı‰Î …ı‰Î — 1948 ‹Î_ V‰÷_hÎ flÎWÀˇ ÷flÌ¿ı Q›Îfi‹ÎflfiÌ V◊Î’fiÎ ◊≥ ±ı ’»Ì 58 ‰WÎı˝ ÷ıHÎı ’˘÷Îfi_ ’ÎÀfi√fl ⁄ÿS›_ »ı. ÿÏZÎHÎı ±Î‰ı·Î fl_√Òfi (fi‰ıÁfl◊Ì ¿flΛı·Î fi΋¿flHÎ ⁄Îÿ ›_√˘fi ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î) ÂËıfl◊Ì 300 Ï¿·˘‹ÌÀfl µkÎfl-’Ò‰ı˝ „M›L‹fiÎ fi΋fiÎ ÂËıflfiı Q›Îfi‹Îflı ÷ıfiÌ fi‰Ì flÎ…‘ÎfiÌ ÷flÌ¿ı ’Á_ÿ ¿›* »ı. ±Î ’Á_ÿ√Ì ¿fl‰Î ’λ‚ ¿ıÀ·Î_¿ flÎ…¿Ì› ÷ı‹… ·U¿flÌ ¿ÎflH΢ »ı. ±ËŸ Ωı ¿ı ÷ı‹fiÌ ««Î˝ ¿fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÁÌ‘Î Á’fl„@‰{fiÎ ‹tÎ ’fl ±Î‰Ì±ı, …ıfiÎ ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿flΛı·˘ ωWΛ »ı ÿıÂωÿıÂfiÎ_ ’ÎÀfi√fl˘ !
±‹¿ ’ÎÀfi√fl˘fiÎ_ fi΋˘fi˘ «˘yÁ ±◊˝ ◊Λ »ı. ÿÎ. ÷. ÀÎL{ÎÏfi›ÎfiÎ ’ÎÀfi√fl ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿flΛı·˘ ÿÎfl-±ı-Á·Î‹ ÂOÿ ±fl⁄Ì ¤ÎÊÎfi˘ »ı, …ıfi˘ ±◊˝ “ÂÎ_Ï÷fi˘ ±Î‰ÎÁ” ◊Λ »ı. ±ı … flÌ÷ı «Ìfifi_ ⁄ÌÏ…_√ (’ıÏ¿o√) ±ıÀ·ı “µkÎflÌ flÎ…‘ÎfiÌ” …ı ¬flı¬fl ±√εfiÎ ’ÎÀfi√fl fiÎfiÏ¿o√fiÌ µkÎflı »ı. ≥flοfiÎ ’ÎÀfi√fl ⁄√ÿÎÿfi_ fi΋ ’HÎ ±Î‰˘ … «˘yÁ ±◊˝ ÁÒ«‰÷_ ˢ‰Îfi_ ¿Ëı‰Î› »ı? ¿›˘ ±◊˝ ?à ≥. Á. 1798 ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ flıÏ…‹ıLÀ ÁÎ◊ı ¤Îfl÷ ±Î‰ı·Î ÕuÒ¿ ±Î˜Œ ‰ıÏ·_BÀfi (±Î◊˝fl ‰ı·ıV·Ì) «˘◊Î (fiÌ«ıfi_ Ï«hÎ) ±fiı »ıS·Î ‹ˆÁÒfl ›©‹Î_ ÀÌ’ Á·÷ÎfifiÎ ·U¿fl Á΋ı ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ‹flÎÃα˘ Á΋ı ·ÕÌfiı ∞I›˘, ±ıÀ·ı ≥VÀ ≥„L՛Π¿o’fi̱ı ÷ıfiı ¿‹ÎLÕfl≥fi-«ÌŒ ⁄fiÎT›˘ Ë÷˘. ‰ıÏ·_BÀfifi_ ›©¿˙ÂS› Ωı÷Î_ Ï⁄˛ÏÀ Áfl¿Îflı ÷ıfiı ‰‘ ‹˘ÀÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ Á˘Ó’‰Î ‹ÎÀı V‰ÿı ’λ˘ ⁄˘·ÎT›˘. ’Ëı·Î_ ÷ıfiı ¡ÎLÁ ¬Î÷ı flÎ…ÿÒ÷ ÷flÌ¿ı fiÌQ›˘. ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ 67,000 ÁˆÏfi¿˘fiÌ Œ˘… ÁÎ◊ı fiı ’ ˘Ï·›fifiÎ ¿< · 74,000 ÁˆÏfi¿˘fiÎ ·U¿fl Á΋ı ›©fiÎ ‹ı ÿ Îfi‹Î_ µ÷Λ˘˝ . …^fi 18, 1815 fiÎ fl˘… ⁄ı„S…›‹fiÎ ‰Î˜Àfl·Ò √΋ ’ÎÁı ¬ı·Î›ı·_ ±ı ›© ’HÎ ÕuÒ¿ ±Î˜Œ ‰ıÏ·_BÀfiı ∞÷Ì ⁄÷ÎT›Î ’»Ì ÷ıfiÌ Âά ±ıÀ·Ì ‰‘Ì ¿ı ·˘¿·Î√HÎÌ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
Ωı÷Î_ Ï⁄˛ÏÀ ’ην‹ıLÀı ÷ıfiı 2,00,000 ’εLÕfiÎ fl˘¿Õ ≥fi΋ ‰Õı ÁL‹Îfi‰˘ ’Õu˘. (’ην‹ıLÀ ±√ε ÷ıfiı ¤Îfl÷‹Î_ ‹ı‚‰ı·Ì ÁŒ‚÷α˘ ⁄ÿ· 5,00,000 ’εLÕ ±’Î‰Ì «Ò¿Ì Ë÷Ì.) ˉı „@‰{ Ωı≥±ı — ±ı¿ ÿıÂfiÎ ’ÎÀfi√flfi_ fi΋ ÕuÒ¿ ±Î˜Œ ‰ıÏ·_BÀfifiÎ ∞‰÷Î∞‰÷ ‰ıÏ·_BÀfi flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±Î ÿı ¿›˘ ?à Ϭ˛V÷Ì ·˘¿˘fiÎ ‰ÕÎ ‘‹˝√v ’˘’fi_ ‰ıÏÀ¿fi ÏÁÀÌ (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) ·√¤√ 107.8 ±ı¿fl‹Î_ Œı·Î›ı·_ ’ÎÀfi√fl »ı ±fiı flÎWÀˇ ’HÎ »ı, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ ¿ıÁ‹Î_ ÿı ±fiı ÂËıfl ‰E«ı ¤ıÿ fi◊Ì. ±Î Ω÷fi˘ ⁄ı‰Õ˘ ÿflFΩı
¤˘√‰÷˘ ⁄ÌΩı ÿı ›fl˘’fi˘ ‹˘fiο˘ »ı, …ıfi_ ZÎıhÎŒ‚ 1.49 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ‰‘Îflı fi◊Ì. ¿˘≥ hÎÌΩ ÿıÂfi_ fi΋ ±Î’Ì Â¿˘ »˘ ¿ı …ıfiÌ ¬ÿ flÎ…‘ÎfiÌ … flÎWÀˇ »ı ?à ±ı¿ Á‹›ı …√÷fi_ Á˙◊Ì ¨«ı (ÁÎ√flÁ’ÎÀÌ◊Ì 3,684 ‹ÌÀfl ±ıÀ·ı ¿ı 12,087 ŒÌÀ ¨«ı) ‰Áı·_ ’ÎÀfi√fl Ï÷⁄ıÀ ÿıÂfi_ SËÎÁÎ Ë÷_, ’fl_÷ «Ìfiı Ï÷⁄ıÀ ∞÷Ì ·Ì‘Î ’»Ì SËÎÁαı ’˘÷Îfi˘ ±ı ¿ÌÏ÷˝‹Îfi √‹Î‰Ì ÿÌ‘˘. ¨«Î≥fiÌ ⁄Î⁄÷ı ’Ëı·˘ fi_⁄fl ±Î…ı ¿›Î ÿıÂfiÎ ’ÎÀfi√flfiÎı »ı?à 91
;f]5fzLsjfH
Ï{Q⁄ÎO‰ı
fiÎ Ï‹ Ï⁄ ›Î
⁄˘À˚Á‰ÎfiÎ Ï≠À˘Ïfl›Î ıLÕ Î˜ÀÁ˝fl ωÀ˚‰ ΩıËÎÏfiÁ⁄√˝
O·Ò‹ŒÎ„LÀfi ÿÏZÎHÎ ±˜À·ÎÏLÀ¿ ‹ËÎÁÎ√fl
‹˘{ ΄Q⁄ ¿
±ı ¿ fiÏË ±fiı ⁄ı ’HÎ fiÏË, ⁄·¿ı hÎHÎ flÎ…‘Îfi̱˘ ‘flΉ÷˘ ±ı¿‹ÎhÎ ÿı ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿Î »ı. (…\±˘, fiÌ«ıfi˘ fi¿Â˘.) ±ı¿ ÷˘ ¿ı’ Àεfi, F›Î_ Á_Áÿ ¤‰fi »ı. Áfl¿Îfl Ï’˛À˘Ïfl›Î‹Î_ Ï⁄flÎ…ı »ı, ÷˘
˘◊˘ ’ÌÀfl‹ıÏflÀ˚{⁄√˝ ·ÌÁ
ÿ ÏZÎ HÎ ±Î Ï¡ ¿Î
’ÎÀfi√fl˘fiı ±fi·ZÎÌ ·@{ıQ⁄√˝, B‰ÎÀı‹Î·Î, ÁÎfi ‹Ïflfi˘, ’fi΋Î, Ï…⁄Ò÷Ì/Djibouti, ‹˘fiο˘ ‰√ıflı ÿı¢ ‰E«ı ÂÌ ⁄Î⁄÷fi_ ÁÎQ› »ı ?à ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ¿˘LV÷ı„L÷fi˘Á ÿ˘Ï¿Á±Îÿ, ±ıÕ‰ÕÛ Õu fl ı · VÀ˘fi ±fiı Ï…±˘ ’˘L÷Ì fi΋fiÎ …√ωA›Î÷ V◊Î’I›Ï‰t˘±ı ÷ZÎÏ·Î◊Ì ·√¤√ ⁄Îflı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl µkÎfl-’Ò‰ı˝ 65 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl‹Î_ …ı flÎ…‘ÎfiÌ ¬ÕÌ ¿flÌ ÷ı ¿≥ ?à
Õ⁄˝fi ±Î Ï¡ ¿Î ‹˘ÀÎ V‰w’ı
¿ı’ Àεfi ¿ı’ ±Î˜Œ √ÒÕ ËΘ’
V‰Î{Ì·ıLÕ
Ω÷‰Îfi ⁄¿flÎ ’HÎ ±˘‚¬Î› »ı.à
’˘À˝ ±ıÏ·{Î⁄ı◊
ÁÏ’˛‹ ¿˘ÀÛ O·Ò‹Œ˘„LÀfi‹Î_ »ı. hÎHÎı›fiı flÎ…‘ÎfiÌfi˘ Á‹Îfi ÿflFΩı ±’Λ˘ »ı. ¿˘≥ ⁄ÌΩ ÿıÂfi_ fi΋ ±Î’Ì Â¿˘ ¿ı …ıfiı ⁄ı flÎ…‘Îfi̱˘ »ı ?à
flÏ›Îfi_ ’ÎÀfi√fl ‹˘V¿˘ »ı ¿ı øı‹Ï·fi ? ‹˘V¿˘ 880 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl‹Î_ ’◊flΛı·_ ωflÎÀ ÂËıfl »ı. ¤Ò√˘‚fiÎ_ ’ÎÃu’V÷¿˘ ÷ıfiı ’ÎÀfi√fl √HÎΉı »ı, ’fl_÷ flÏ›ÎfiÌ Áfl¿Îfl ±_√ı ‰Î÷ fiÌ¿‚ı I›Îflı ÁkÎÎfiÎ ¿ıLƒ …ı‰Î øı‹Ï·fifi_ fi΋ ⁄˘·Î› »ı. øı‹Ï·fi (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) ‰ÎV÷‰‹Î_ 2.4 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ÿ̉ηfi˘ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 19 Ï‹fiÎflΉ΂˘ Ïhο˘HÎοÎfl Ï¿S·˘ »ı, …ıfiÌ ÿÏZÎHÎı
Ïø¿ıÀfiÎ_ ±ÎÏ·ÂÎfi VÀıÏÕ±‹˘ ‹ÎÀı ΩHÎÌ÷Î ÏÁÕfiÌ, ±ıÏÕ·ıÕ, ’◊˝, Ï⁄˛V⁄ıfi, ‹ıS⁄˘fi˝ ‰√ıflı ÂËıfl˘ ’ˆ¿Ì ‹ıS⁄˘fi˝ 1927 Á‘Ì ±Î˜VÀˇıÏ·›Îfi_ ’ÎÀfi√fl Ë÷_. ω@À˘Ïfl›Î flÎF›fi_ ’HÎ ÷ı ’ÎÀfi√fl ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±fiı ⁄οÌfiÎ_ ‹A› ÂËıfl˘ ⁄ÌΩ_ flÎF›˘fiÎ_ ’ÎÀfi√fl˘ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Î˜VÀˇÏı ·›ÎfiÌ Áfl¿Îflı ’˘÷ÎfiÌ fi‰Ì flÎ…‘ÎfiÌ V◊Î’‰Î ‹ÎÀı 1909 ‹Î_ Ï¿fiÎflÎ◊Ì »ıÀıfi_ ‹ıÿÎfiÌ V◊‚ ’Á_ÿ ¿›*. ‹ı 9, 1927 fiÎ fl˘… V◊’Λı·Ì ±ı flÎ…‘ÎfiÌ ¿≥ ?à ωω‘ ÿı¢fiÎ_ ’ÎÀfi√fl˘fiı ·√÷Ì „@‰{fiı Œ˘¿Á‹Î_ flάÌfiı Ωı÷Î_ ÏŒ·ÎÕı„SŒ›Î, ⁄΄SÀ‹˘fl, ·ıL¿ıVÀfl, ›˘¿Û, Ï’˛LÁÀfi, ±ÎfiÎ’˘Ï·Á, ÀˇıLÀfi ±fiı L›Ò ›˘¿Û ±ıÀ·Î_ ÂËıfl˘ ‰E«ı Â_ ÁÎQ› »ı ?à ≥. Á. 330 ◊Ì Âw ¿flÌfiı »ı¿ 1923 Á‘Ì ≥V÷fi⁄ · (±√εfiÎ fi΋ ’˛ ‹ ÎHÎı ¿˘LVÀı„LÀfi˘’·) ÷¿a ÿıÂfi_ ’ÎÀfi√fl √HÎÎ÷_ flèÎ._ ¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı ±ı ÂËıfl ⁄ıΩıÕ »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi˘ ±ı¿ “’√” ›fl˘’‹Î_ »ı ±fiı ⁄ÌΩı “’√” ±ıÏ›΋Î_ »ı. ›fl˘’fiÎ ŒÎ‚ı √›ı·˘ ÏËVÁ˘ ±ıÏ›fi ¤Î√ ¿fl÷Î_ ÿ˘œ √H΢ »ı ±fiı ÂËıflfiÎ 75Ñ ·˘¿˘ I›Î_ ‰Áı »ı. ±Î „@‰{ Ωı ¿ı ≥V÷fi⁄· ωÂı fiÏË, ’HÎ 1923 ‹Î_ ÷ıfi_ V◊Îfi ·ıfiÎfl ‰÷˝‹Îfi ’ÎÀfi√fl ωÂı »ı. ±Î ’ÎÀfi√flfi_ fi΋ ±Î’˘ ¿ı …ı fi΋ı I›Î_fiÎ 92
‹V¿‰Î ±ı À ·ı ¿ı ‹˘V¿˘ fi΋fiÌ fl‹HÎÌ› fiÿÌ ‰Ëı »ı. ·√¤√ ⁄‘Ì Áfl¿ÎflÌ ¿«ıfḻ˘ ÷ı Ï¿S·Î‹Î_ »ı. (ΩıÁıŒ V÷ÎÏ·fiı ·√¤√ ±Î¬Ì Ï…_ ÿ √Ì øı ‹ Ï·fifiÌ ÿ̉η˘ ‰E«ı √ΩflÌ Ë÷Ì.) ’ÎÀfi√flfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ flÏ›Π…ı‰Ì E[dfL,fgfgff[ 8f<5fV5ff<H „V◊Ï÷ lÌ ·_¿ÎfiÌ ’HÎ »ı. lÌ ·_¿Îfi_ ’ÎÀfi√fl ¿Ëı‰Î› »ı ÷˘ ¿˘·Q⁄˘, »÷Î_ I›Î_ ‰Ë̉ÀÌ flÎ…‘ÎfiÌ …\ÿÌ »ı. fi΋ ±Î’Ì Â¿˘ »˘ ?à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
;f]5fzLsjfH
hjffaff[ ≥. Á. 762 ‹Î_ ⁄√ÿÎÿ fi√flfi˘ ’Λ˘ F›Î_ fi¬Î›˘ ±ı ’˛ÿı ≥flοfi˘ fiÏË, ’HÎ ≥flÎfifi˘ (’Ͻ›Îfi˘) Ë÷˘. fi√flfi_ ±Á· fi΋ …\ÿ_ Ë÷_. ◊˘ÕÎ_ ‰Ê˝ ’»Ì 786 ‹Î_ “±flıÏ⁄›fi fiÎ≥À˚Á”‰Î‚˘ ’ı·˘ ËÎwfi ±·-flÂÌÿ (ÕÎ⁄_ Ï«hÎ) ÷ı fi√flfi˘ ±fiı ÷‹Î‹ ‹„V·‹ …√÷fi˘ ¬·ÌŒÎ ⁄L›˘. ≥flοfi_ flÎ…¿Ì› ÂÎÁfi ÷ıfiı ËV÷¿ ±ÎT›_. flÎhÎı ‰ı¤ÒÊÎ ⁄ÿ·Ìfiı ±‰Îflfi‰Îfl fi√fl«›Î˝±ı fiÌ¿‚Ì ’Õ÷˘ ËÎwfi ÿfl ÁM÷ÎËı fi√flfiÎ ‹A› ⁄√̫΋Î_ ·˘¿ÿfl⁄Îfl ’HÎ ¤flı , F›Î_ ’˛ΩfiÌ ŒÏfl›Îÿ˘fiı ±«Ò¿ ÿÎÿ ‹‚÷Ì Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı ±ı ⁄√Ì«˘ ’Ͻ›fi ¤ÎÊ΋Î_ “⁄Î√ ±ı ÿÎÿ” (ÕÎ⁄˘ Œ˘À˘ ±ı ⁄√Ì«ÎfiÎ ’˛_Î√H΋Î_ ±Î‰ı·Ì ‹„V…ÿfi˘ »ı ) ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î›˘. ±fiı ‰¬÷ …÷Î_ fi√fl ’˘÷ı ±ı fi΋ı ΩHÎÌ÷ _ ⁄L› _ . µE«Îfl À>¿_ Λ˘ I›Îflı ⁄√ÿÎÿ ÂOÿfi˘ ÏÁy˘ ΩQ›˘.
ÏÁ_√Î’fl ÂËıfl ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿı »ı . ÿı  fiÌ 90Ñ ‰V÷̱ı ÿÏZÎHÎ Ï¿fiÎflÎ ’ÎÁı fi Î … ωV÷Îfl˘‹Î_ …‹Î‰À ¿flÌ »ı. (fi¿Â΋Î_ ¿Î‚˘ ¤Î√ …\±˘.) ±ÎÂflı 38,00,000 fiÌ ±Î⁄Îÿ̉΂ΠÂËıfl ÷flÌ¿ı ÏÁ_√Î’fl ’˛‹ÎH΋Î_ ‹˘À<_ »ı, ’HÎ ÿı ÷flÌ¿ı fiÎfi_ »ı. ±Î‹ »÷Î_ …√÷fiÎ Á˙◊Ì fiÎfiÎ bottom ten ÿı¢‹Î_ ÷ıfi˘ Á‹Î‰ı ◊÷˘ fi◊Ì. Á˙◊Ì ¨«Î ·ı‰·fi_ ’ÎÀfi√fl ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿Ì ÿı ⁄˘Ï·Ï‰›Îfi_ ·Î ’Î{ »ı. ¨«Î≥ 3,631 ‹ÌÀfl (11,916 ŒÌÀ) »ı, ±ıÀ·ı I›Î_fiÌ ’Î÷‚Ì Ë‰Î‹Î_ ’˛I›ı¿ CÎfi ‹ÌÀflı ÁÎ√flÁ’ÎÀÌ ’ÎÁıfiÎ ‰Î÷ΉflHÎfiÌ ÷·fiαı Œ@÷ 68Ñ ±Î˜„@Á…fi »ı. ’ÏflHÎ΋ı ·Î ’Î{‹Î_ ±Î√fiÌ ÿCνÀfiα˘ Á΋ÎL› flÌ÷ı ⁄fi÷Ì fi◊Ì. ‹˘Àfl‰ÎËfi˘‹Î_ Œu·-±˜fl Ï‹lHÎ ›˘B› ‹Î’ı ◊÷_ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±ı‰flı… ’HÎ ±˘»Ì ‹‚ı »ı. ·Î ’Î{fi_ El Alto ±˜fl’˘ÀÛ (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) 4,080 ‹ÌÀflfiÌ (13,385 ŒÌÀfiÌ) ¨«Î≥±ı »ı, ±ıÀ·ı ω‹Îfi˘±ı Àı¿-±Î˜Œ ‹ÎÀı Á‰Î √HÎÌ ·Î_⁄Ì ÿ˘À ‹Ò¿‰Ì ’Õı »ı ±◊‰Î ÷˘ ‹Î·Á΋ÎfifiÎ ±fiı ‹ÁÎŒfl˘fiÎ ⁄˘Ω ’fl ¿Î’ ‹Ò¿‰˘ ’Õı »ı. ·Î ’Î{ ⁄˘Ï·Ï‰›ÎfiÌ ÁkÎΉÎfl flÎ…‘ÎfiÌ fi◊Ì.
L›Ò {Ì·ıLÕ, …ıfiÌ ‹·Î¿Î÷ı √›ı·Ì Ï⁄˛ÀfifiÌ ≥VÀ ≥„L՛Π¿o’fiÌ …ı‰Ì L›Ò {Ì·ıLÕ ¿o’fiÌfiÎ ‰ËÎHÎı 1839 ‹Î_ I›Î_fiÎ ¿<ÿfl÷Ì ⁄Îfl΋Î_ ·_√fl fiÎA›Î ⁄Îÿ ¿Î_ÃÎ ’fl ‰ÁÎË÷ V◊Î’Ì Ë÷Ì ±fiı ÷ıfi_ fi΋ ‰ıÏ·_BÀfi flÎA›_ Ë÷_. ±Î fi΋ ’Á_ÿ ◊›Îfi_ ωÂıÊ ¿ÎflHÎ ±ı ’HΠˢ› ¿ı ÕuÒ¿ı L›Ò {Ì·ıLÕ ¿o’fiÌfiı ›ÎhÎÎfiÎ ¬«˝ ’ıÀı ÁÎflÌ ±ı‰Ì fl¿‹ ±Î’Ì Ë÷Ì--±ıÀ·ı ¿ı ›ÎhÎÎ V’˘LÁÕÛ Ë÷Ì.
⁄οΛÿÎ flÎ…‘ÎfiÌ ÁËı… fiÌ«ı 2,834 ‹ÌÀflı ±Î‰ı·Î ÁÒøı/ Sucre fi΋fiÎ ÂËıfl‹Î_ »ı, »÷Î_ ‰Ë̉ÀÌ ¿ıLƒ ·Î ’Î{ »ı.
‹·›ıÏ›ÎfiÌ ÿÏZÎHÎı ±Î‰ı·˘ 618 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ÏÁ_√Î’fl ÿı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂËıfl »ı--±◊‰Î ÷˘ ±ı‹ ¿Ë˘ ¿ı
fiı‘fl·ıLÕfiÌ flÎ…‘ÎfiÌ ±ÎQVÀflÕı‹ »ı ±fiı ‘ Ëı√ ’HÎ »ı. (Hague ±Î√‚ The ±ÎÏÀÛ¿· ‹Ò¿‰˘ …wflÌ »ı.) ±Î ÿıÂfiÎ
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
;f]5fzLsjfH
⁄_‘ÎflHÎÌ› ‰ÕÎ √HÎÎ÷Î flÎΩfi˘ ÁkÎΉÎfl ‹Ëı· ‘ Ëı√‹Î_ »ı. (µ’flfi˘ Œ˘À˘.) Áfl¿Îfl ’HÎ I›Î_◊Ì ÿıÂfi˘ ‰Ë̉À «·Î‰ı »ı. ±ÎQVÀflÕı‹fi_ ‹Ëk‰ ±ı flÌ÷ı ‘ Ëı√ …ıÀ·_ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ±ÎQVÀflÕı‹ ÿıÂfi_ Á˙◊Ì ‹˘À<_ ÂËıfl ÷ı‹… ‘Ì¿÷_ ⁄_ÿfl ˢ‰Î µ’flÎ_÷ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ flÌ÷ı ‹Ëk‰fi_ »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfiı Œ@÷ ±˙’«ÎÏfl¿÷Îfiı ¬Î÷fl flÎ…‘ÎfiÌfi˘ Á‹Î_÷fl ÿflFΩı ±’Λ˘ »ı. Áflı fl Π6,200 ŒÌÀ (1,900 ‹ÌÀfl) ¨«Ì ’‰˝÷‹Î‚ÎfiÌ ÷flÎ≥‹Î_ ⁄_‘Λı·Ì ±Î˜VÀˇıÏ·›fi flÎ…‘ÎfiÌfi_ fi΋ »ı ¿ıfi⁄ıflÎ, …ıfiÎ V◊‚fiÌ ’Á_ÿ√Ì ◊›Î ⁄Îÿ ÂËı fl fiÌ ÏÕ{Î≥fi ‹ÎÀı ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÌ Áfl¿Îflı 1911 ‹Î_ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› V’‘ν flÎ¬Ì ±fiı ¿˘LÀˇÎ@À »ı‰Àı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ΩHÎÌ÷Î ±ÎÏ¿ÛÀı@À ‰Î˜SÀfl Ï√˛ÏŒfifiı ‹Y›˘. (fiÌ«ı ±Î’ı·˘ Œ˘À˘√˛ÎŒ ¿ıfi⁄ıflÎfiÎ Á_Áÿ ¤‰fifi˘ »ı.) ’ÎÀfi√fl ±ıÀ·_ ‹fi˘Ëfl ⁄L›_ ¿ı 1963 ‹Î_ ¿ıfi⁄ıflÎ ’ÎÁıfiÌ fiÿÌ ’fl ⁄_‘ «HÎΛΠ⁄Îÿ …ı ¿ÚÏh΋ Áfl˘‰fl fl«Î›_ ÷ıfi_ fi΋ ·˜¿ Ï√˛ÏŒfi flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_.
94
±Î ÿflı¿ ÂËıfl ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ @›Îflı¿ fiı @›Îflı¿ ±‹ıÏfl¿Îfi_ ’ÎÀfi√fl Ë÷_. ±‹ıÏfl¿Î±ı 1776 ‹Î_ Á΋˛ÎF›‰ÎÿÌ ±_√˛ıΩıfiı ËflÎT›Î ⁄Îÿ ’˘÷Îfiı V‰÷_hÎ flÎWÀˇ ΩËıfl ¿›* I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ¿Î›‹Ì flÎ…‘ÎfiÌ fi Ë÷Ì. ‰Î˜ÏÂ_BÀfi ÕÌ.ÁÌ. (ÏÕ„VÀˇ@À ±Î˜Œ ¿˘·„Q⁄›Î) 1800 ‹Î_ ÷ıfi_ ’ÎÀfi√fl ⁄L›_ ±ı ’Ëı·Î_ ±fiı¿ flÎF›˘ ’˘÷Îfiı I›Î_ ÿıÂfi_ ’ÎÀfi√fl V◊Î’‰Î ‹ÎÀı ±Î√˛Ë flά÷Î_ Ë÷Î_ ±fiı V’‘ν ±I›_÷ ÷̉˛ Ë÷Ì. ¿˘≥ «˘yÁ ÏfiHν› ·ı‰Î÷˘ fi Ë÷˘, ±ı À ·ı ‰«√΂ÎfiÎ Á‹› ÿflQ›Îfi ÏÿSËÌÀ<-ÿ˙·÷Î⁄Îÿ …ı ‰ Î ‰ÎflÎ ¿Îœ‰Î‹Î_ ±ÎT›Î, …ı ÿflQ›Îfi ¿ıÀ·Î¿ Ïÿ‰Á˘ ±ı‰Î ’HÎ ‰ÌI›Î ¿ı F›Îflı flÎF›˘ ‰E«ıfiÌ «ÕÁΫÕÁÌfiı ·Ì‘ı ±‹ıÏfl¿Î ¿ıÀ·˘¿ Á‹› ’ÎÀfi√fl ωfiÎfi_ flËÌ …‰Î ’ÎQ›_. µ’flfiÎ ¿˘Ã΋Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ÷ı‹ »ıS·˘ ‰Îfl˘ L›Ò ›˘¿Û ÂËıflfi˘ ±ÎT›˘. ’˛◊‹ flÎ…‘ÎfiÌ ÏŒ·ÎÕı„SŒ›Î Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı ±‹ıÏfl¿Îfiı V‰÷_hÎ ΩËıfl ¿fl÷˘ Declaration of Independence fi΋fiÎ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ÿV÷Ήı…fi_ ±ı·Îfi I›Î_fiÎ ≥„LÕ’ıLÕLÁ ËΘ·‹Î_ ◊›_ Ë÷_. (ÕÎ⁄˘ Œ˘À˘√˛ÎŒ.) L›Ò ›˘¿Û ’HÎ 1790 Á‘Ì … ’ÎÀfi√fl flèÎ_. ±ı ’»Ì ÁkÎΉÎfl flÎ…‘ÎfiÌ ‰Î˜ÏÂ_BÀfi ÕÌ. ÁÌ. Ë÷Ì, ’fl_÷ ÷ıfi_ ⁄Î_‘¿Î‹ «Î· ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±‹ıÏfl¿fi Á_Áÿı 1790 ◊Ì 1800 Á‘Ì ’˘÷Îfi_ ¿Î‹¿Î… ÏŒ·ÎÕı„SŒ›Î‹Î_ «·ÎT›_. 1923 ‹Î_ ÷¿afiÎ Á‘ÎflΉÎÿÌ ±Î’¬ÿ ÂÎÁ¿ ¿<‹Î· ±÷Î÷ ¿ ı ˝ (…‹H΢ Œ˘À˘) ≥V÷fi⁄·fiÎ V◊Îfiı ’Á_ÿ ¿flı·_ ’ÎÀfi√fl ±_ ¿ ÎflÎ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı, ’HÎ ÷ıfi_ ‹Ò‚ fi΋ ±_√˘flÎ »ı. ±Î fi΋fi˘ ·√¤√ 30,700 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛ÎL÷ I›Î_ ◊÷Î ·Î_⁄Î ±fiı flı‹ÿÎfl ∂fi‰Î‚Î ±_√˘flÎ ⁄¿flÎ ‹ÎÀı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
;f]5fzLsjfH
ΩHÎÌ÷˘ »ı. (…‹HÎ_ Ï«hÎ.) ±_√˘flÎ Ω÷fiÌ Ï⁄·ÎÕÌ ’HÎ ¨«Ì Ï¿o‹÷ı ‰ı«Î› »ı--¬ÎÁ ¿flÌfiı ±ı Ï⁄·ÎÕÌ ¿ı …ıfiÌ ±ı¿ ±Î_¬ ¤ÒflÌ Ë˘› ±fiı ⁄Ì∞ ±Î»Ì ¿ıÁflÌ! ±Î ’˛I›ı¿ ÿıÂfi_ ±fiı ÷ıfiÎ ’ÎÀfi√flfi_ fi΋ Áfl¬_ »ı. Á_¤‰ »ı ¿ı Âw±Î÷‹Î_ ±ı ÿı¢ ‹ÎhÎ √΋ ÷flÌ¿ı V◊’ΛÎ, I›Îfl ⁄Îÿ ÁÌ‹ÎÕΠωV÷fl÷Î ÷ı±˘ fi√fl‹Î_ Œıfl‰Î›Î ±fiı »ı‰Àı ÿı ⁄L›Î. ±Î ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ±Î‰÷Î ⁄ÌΩ ÿı¢ ‰ıÏÀ¿fi ±fiı ÏÁ_√Î’fl »ı. ≥V·Î‹Î⁄Îÿ ! ±Î fi‰_ ’ÎÀfi√fl ⁄Î_‘‰Îfi˘ Ïÿ‹Î√Ì A›Î· 1958 ‹Î_ ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ Áfl‹¬I›Îfl ⁄fiı·Î …fifl· ±›⁄ ¬Îfifi˘ Ë÷˘. 1947 ◊Ì ’ÎÏ¿V÷Îfifi_ ’ÎÀfi√fl ÏÁL‘ ’˛ÎL÷fi_ ¿flÎ_«Ì Ë÷_, ±ıÀ·ı ÿıÂfiÎ flÎ…¿ÎflH΋Î_ ÏÁL‘fi_ ¬ÎVÁ_ ‰…fi ’Õ÷_ Ë÷_. ±›⁄ ¬Îfi ÷ı „V◊Ï÷ fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. ’ÎÀfi√fl ⁄fiΉ‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î ‘flΉ÷_ ⁄Ì…\_ ÂËıfl ’_Ω⁄fi_ ·Îˢfl Ë÷_. ’_Ω⁄fi_ ‹Ëk‰ ‰‘ı ±ı ’HÎ ±›⁄ ¬Îfifiı …E›_ fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ ¬ÿ ’ÃÎHÎ Ë÷Î. ±Î◊Ì ÷ı‹HÎı ÏÁL‘fiÌ ±fiı ’_Ω⁄fiÌ ⁄ËÎfl ’ÃÎH΢fiÎ ÁflËÿÌ ’˛ÎL÷‹Î_ fi‰_ ’ÎÀfi√fl
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
≥V·Î‹Î⁄Îÿ V◊Î’‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. 1959 ‹Î_ ±Îfl_¤Î›ı·_ ≥V·Î‹Î⁄Îÿfi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ’_ÿflı¿ ‰Ê˝ı 1974 ‹Î_ ’Òw_ ◊›_, ’HÎ ±Î…ı ÷ı ⁄ÌΩ_ ÂËıfl˘ …ı‰_ ‰Á‰Î›˘B› √HÎÎ÷_ fi◊Ì. ±Î⁄ÎÿÌ ‹Î_Õ 9,55,000 …ıÀ·Ì »ı. 1982 ◊Ì lÌ ·_¿ÎfiÌ ‰Ë̉ÀÌ flÎ…‘ÎfiÌ lÌ …›‰‘˝fiı’flÎ ¿˘À/Kotte »ı. (fiÌ«ıfi˘ fi¿Â˘.) ¿˘·Q⁄˘◊Ì ÿÁı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl ÿÏZÎHÎ-’Ò‰ı˝fiÌ ÷ı flÎ…‘ÎfiÌ ÏÁ_ËÎ·Ì flÎΩ Ï‰ø‹⁄ÎË hÎÌΩ±ı 1369 fiÎ ±flÁ΋Î_ ⁄_‘ÎT›Î ’»Ì ÷ıfiÎ CÎHÎÎ ¬flÎ µkÎflÎÏ‘¿ÎflÌ ÂÎÁ¿˘±ı I›Î_ flËÌfiı … ÿı  fi˘ ‰Ë̉À «·ÎT›˘ Ë÷˘. lÌ ·_¿Îfi_ Á_Áÿ ¤‰fi ±fiı ÁÏ’˛‹ ¿˘ÀÛ ’HÎ ±Î…ı ¿˘·Q⁄˘fiı ⁄ÿ·ı lÌ …›‰‘˝ fi ı ’ fl Î ¿˘À‹Î_ »ı. ±·⁄kÎ, ±ı ÿıÂfiÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ‹˘Àı ¤Î√ı ¿˘·Q⁄˘‹Î_ flËı »ı.à
ufiff vf+sgff sf[if0fgff ;ffrff hjffaff[
jflJ6]+ ;fzsl8 5fz ;foz Start
◊Ì Âw ¿flÌ ’˘Ï{ÏÀ‰fiı√ıÏÀ‰-’˘Ï{ÏÀ‰-fiı√ıÏÀ‰... ±ı‰Î
ø‹‹Î_ ±Î√‚ ‰‘÷Î flËÌfiı End Á‘ÌfiÌ À>_¿Î‹Î_ À>_¿Ì ÁŒfl µ’flfiÎ ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ⁄÷Î‰Ì »ı. ±Îfl_¤◊Ì ÷ı ±_÷ Á‘Ì‹Î_ Ï‹Ïfi‹‹ 20 ‰‚Î_¿˘ ·ı‰Î ’Õı »ı. ±ı◊Ì ±˘»Î ‰‚Î_¿˘‰Î‚˘ ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ·√¤√ Â@› fi◊Ì.à vfjf/[ 5ff8[ rf0fjftff+ L;fugf,;f
¤ · ¤ · ΋HÎÌfiÌ ÁÌ‘ÌÁÎÿÌ
’{·‹Î_ …fl¿ ±‹◊_ “±Õ’·_” ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’{· ¿ı‰Ì «ı·ı„L…_√ ⁄fiı ÷ıfi˘ ÿά·˘ √›Î ±_¿fiÌ ÀˇÎÏŒ¿ ÏÁBfi·˘‰Î‚Ì ’{· Ë÷Ì. ËÎ◊fiÌ ÏfiÂÎfi̱˘fiı ’˛‰ÎÁ ÿflQ›Îfi ÂÌ flÌ÷ı ±fiÁfl‰_ ÷ı‹… ’Î_« ⁄Λ ’Î_«fiÌ Ï√˛ÕfiÎ ’˛I›ı¿ ¬ÎfiÎfiÌ (Œ@÷ ±ı ¿ … ‰¬÷) ‹ · οÎ÷ ·ı ÷ ˘ ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ÂÌ flÌ÷ı ±Î_¿‰˘ ÷ı fiÌ«ı fl…^ ¿flı · Î ÕΛÎ√˛ Î ‹‹Î_ Ωı ≥ ·˘. Ï√˛ Õ fiÎ ⁄˘À‹ ·ıN˚À ¬Îfiı◊Ì ’˛‰ÎÁ ±Îfl_P›˘ ˢ› ÷˘ ’HÎ »ı ‰ Àfi˘ …‰Î⁄ ÁΫ˘ Ãflı »ı.à
“;fofzl”gff af]LRxff/l jffrfsf[ ±_¿ fi_. 145 ‹Î_ ’Ò»ı·Ì ’{·˘fiÎ ÁΫΠ…‰Î⁄ (±ıÏ’˛·fiÌ 20 ‹Ì ÷Îfl̬ Á‘Ì‹Î_) ·¬Ì ‹˘¿·fiÎfl “ÁŒÎflÌ”fiÎ ‰Î«¿˘-⁄ıµ ÁΫΠ…‰Î⁄˘ — ωfi› flÎÃ˘Õ, flÎ…¿˘À; ±_…Ï·¿<‹ÎflÌ ⁄Ì. ÕÎ¤Ì ±fiı …›ÿÌ’ÏÁ_Ë ⁄Ì. ÕΤÌ, ‹. ÁÿÎ÷’flÎ, ÷Î. ≥Õfl-Ï…. ÁÎ⁄fl¿Î_ÃÎ; ±ÎÏÿI› ÁÌ. ÿıÁÎ≥, ‰ÎC΢Ï՛Πfl˘Õ, ‰Õ˘ÿflÎ; ÕΘ. ∞iÎı ¿ÏÕ›Î, fiÌ’Î, ›rÌ, «_ƒ¿ÎL÷, ÁÒ›Î˝⁄ıfi, …÷Ìfi, «ˆ÷ηÌ, ±Î›Î˝, ‹. ≥Õfl-Ï…. ÁÎ⁄fl¿Î_ÃÎ; ∞‰fi «ÎˆËÎHÎ, ω…’ÕÌ, Ï…. ±‹flı·Ì; ‹›Òfl ±Îfl. ’Àı·, ‹.’˘. …^…‰Î, Ï…. ‰·ÁÎÕ; Ëflı ±fiı ÏË÷ıWÎ ’_ÕuÎ, ⁄˘Ïfl‰·Ì, ‹_⁄≥.
±ı¿ …‰Î⁄ ÁΫ˘ — ÿϽ÷ ‹˘Ëfi·Î· ŒÕÿ, ‰Õ˘ÿflÎ; ϶… ±ıfi. ‹Ëı÷Î, …^fiÎ ’ÎÿflÎ fl˘Õ, ‰Õ˘ÿflÎ; Ï‹÷ıWÎ, …›ÿÌ’ ±fiı ω’· ‰ÌflÎHÎÌ, fl΋fi√fl-Ï…. flÎ…¿˘À; ÏË÷ıWÎ ±fiı ’˛¿Î ‰ÎıflÎ ÷◊Î Ï‹h΢ 96
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
±ıfl⁄Á-380 ω‹Îfifi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ? ±fiı F›Î_fiÎ I›Î_ ⁄Î{ı·Î flËı÷Î ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’ÎfiÎ ’ÎHÎÌ …ı‰˘ »ı. ’Î_¬fiÌ Á’ÎÀÌ ΩıÕı Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰÷˘ ˉÎfi˘ ’˛‰ÎË ÷ıfiı «Ì’¿Ì flËı‰Îfi˘ ’˛›Ifi ¿flı »ı, ‹ÎÀı Õˇı√ ‰‘Ì Ω› »ı. Õˇı√fi_ ’˛‹ÎHÎ CÎÀÎՉΠ‹ÎÀı ±˜fl˘fi˘ÏÀ@ÁfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ’Î_¬fiÌ leading edge ¿Ëı‰Î÷Ì Ï¿fiÎfl‹Î_ ‹fl˘ÕÿÎfl Œ˚·ı’ flάı »ı, …ı ‹Ò‰ı⁄· ˢ› »ı. (…\±˘, ±Î¿ÚÏ÷ fi_. 1.) Ï¿fiÎfl ±fiı Œ˚·ı’ ‰E«ı fl«Î÷Ì ŒÎÀfiı ÁÎ_¿ÕÌ-’ˢ‚Ì ¿flÌ Â¿Î› »ı. ±Î ŒÎÀ‹Î_ ÁÎ‹Ì Ë‰Îfi˘ …ı ’˛ ‰ ÎË ÿά· ◊Λ ±fiı ’Î_¬fiı «Ì’¿÷˘ ±Î√‚ ‰‘ı ÷ıfi˘ ⁄οÌfiÌ Ë‰Î ¿fl÷Î_ …\ÿ˘ ◊fl ⁄fiı, ±ıÀ·ı ⁄οÌfiÌ Ë‰Î ‰ÎÀı ÷ı ⁄˛ıÏ¿o√fiÌ ±Áfl fiÌ«ı ±ÎT›Î ωfiÎ ÁÕÁÕÎÀ ‰ËÌ Ω› »ı. ’ÏflHÎ΋ — Õˇı√‹Î_ ⁄Q’fl ÏÕV¿ÎµLÀ. ω‹Îfifiı ±Áfl ¿fl÷_ Á˙◊Ì ±√I›fi_ ’Ïfl⁄‚ Ï·Œ˚À »ı, ¿ı‹ ¿ı Ï·Œ˚À ΩıflÿÎfl ˢ› ÷˘ ‰ı≥Àfiı ±◊ν÷˚ √vI‰Î¿Ê˝HÎfiı ÷ı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚ı »ı. ω‹ÎfifiÌ ’Î_¬fi˘ ωÏÂWÀ ±Î¿Îfl 560 ÀfifiÎ ±˜fl⁄Á-380 …ı‰Î ÷˘V÷Îfifiı ’HÎ 43,000 ŒÌÀ ¨«ı «ÕÎ‰Ì ÿı÷Ì Ï·Œ˚À Á…˝‰Î‹Î_ «Î‰Ìw’ ¤ÒÏ‹¿Î ±ÿÎ ¿flı »ı. ’Î_¬fi˘ ±ÎÕ»ıÿ ÷’ÎÁ˘ ÷˘ A›Î· ±Î‰ı ¿ı Á΋ÎL› ·˘¿˘ ‘Îfl÷Πˢ› »ı ±ı‰Ì ÷ı Á’ÎÀ fi◊Ì. (…\±˘, ±Î¿ÚÏ÷ fi_. 2.) fiÌ«·˘ ¤Î√ …flÎ Á’ÎÀ »ı ¬fl˘, ’fl_÷ µ’·˘ ¤Î√ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ µ’Áı·˘/cambered »ı. ±Î Ω÷fi˘ ±Î¿Îfl ‘flΉ÷Ì ’Î_¬fiı ±˜flŒ˘≥· ¿Ëı »ı. Ï·Œ˚À ÂÌ flÌ÷ı ’ıÿÎ ◊Λ ÷ı Á‹…‰_ ±CÎw_ fi◊Ì. µ’·Ì Á’ÎÀÌ µ¤Îfl ·ı÷Ì Ë‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÁÎ‹Ì Ë‰ÎfiÎ ’˛‰ÎËı I›Î_ ’Î_¬fiı ±˘‚_√Ì …‰Î ‹ÎÀı ÁËı… ‰‘ ±_÷fl ¿Î’‰_ ’Õı »ı. ˉÎfi˘ «˘yÁ …J◊˘ ‰‘ …B›Î‹Î_ ’˛Áfl÷Î_ ÷ıfi_ ÿ⁄ÎHÎ CÎÀı »ı. fiÌ«ı◊Ì ‰Ëı÷Î ÁÒÁ‰ÎÀαı ’˛‹ÎH΋Î_ À>_¿<_
80
(±fiÁ_‘Îfi ±_¿fiÎ »ıS·Î ¿‰flfi_ «Î·)
±_÷fl ¿Î’‰Îfi_ flËı »ı, ‹ÎÀı ±˘»Ì …B›Î‹Î_ I›Î_ ˉÎfi˘ ¤flΉ˘ ◊÷Î_ ÿ⁄ÎHÎ ‰‘ı »ı. ’Î_¬fiÌ µ’·Ì Á’ÎÀÌ ¿fl÷Î_ fiÌ«·Ì Á’ÎÀÌ ’flfi_ ωÂıÊ ÿ⁄ÎHÎ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı Ï·Œ˚À Á…ı˝ »ı. ω‹Îfifiı ’˛ÎM÷ ◊÷Ì ·√¤√ 70Ñ Ï·Œ˚À ÷ıfiÌ ±˜flŒ˘≥· ’Î_¬fiı ±Î¤ÎflÌ Ë˘› »ı. ω‹Îfifi_ CÎÎÀÌ·_ Œu{·ı… ⁄οÌfi˘ 30Ñ ŒÎ‚˘ ±Î’ı »ı. ±Î flıϱ˘ Ωı ¿ı ±Œfl Ï·ηı¬ fi◊Ì. ±˜flŒ˘≥·fi˘ ‹fl˘Õ …flÎ ±˘fl ÷̉˛ ⁄fiΉÌfiı, ÁÎ‹Ì Ë‰ÎfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ’Î_¬ ωÂıÊ hÎÎ_ÁÌ ¿flÌfiı ÷ı‹… ’Î_¬fi_ ZÎıhÎŒ‚ ωV÷ÎflÌfiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ‹‚÷Ì Ï·Œ˚À‹Î_ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ‰‘Îfl˘ ±ÎHÎÌ Â¿Î› »ı. ω‹ÎfifiÌ {Õ’ ‰‘ı I›Îflı ’HÎ Ï·Œ˚À ±Î’˘±Î’ ‰‘ı »ı. ∂K‰˝√Î‹Ì ’ ‹ı‚‰÷_ ω‹Îfi I›Îflı ±Î’˘±Î’ ¨«ı «Õı »ı. ±Î »ıS·Î ‰Î@›fi˘ ‹÷·⁄ ±ı ◊›˘ ¿ı ω‹Îfi Ωı ±ı¿Áfl¬Ì Á’ÎÀ̱ı ±ı¿‘ÎflÌ V’ÌÕı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷_ ˢ› ÷˘ ‰ı≥À Á΋ı Ï·Œ˚Àfi_ ±fiı Õˇı√ Á΋ı ◊˛VÀfi_ ’Ïfl⁄‚ Á«˘À flÌ÷ı ⁄ı·ıLÁ ◊÷_ ˢ› »ı. ω‹Îfifi˘ Á_’ÒHν ’˛‰ÎÁ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ¬ıÕΛ ±ı ÷˘ ΩHÎı Â@› fi◊Ì. ∂~›fi Ëo‹ıÂÎ_ Àı¿-±Î˜Œ, øÒÏ{_√, ·ı„LÕo√ ±ı’˛˘« ÷◊Î ·ı„LÕo√ ±ı‹ «Îfl VÀı…‹Î_ ‰ËıӫΛı·_ ˢ› »ı, ±ıÀ·ı ÷ı ‹…⁄ ω‹Îfifi_ Á_«Î·fi ¿fl÷Î ’Λ·Àı ±ı·ı‰ıÀfl, Á¿Îfi, ±ı≥·fl˘fi, ’Î_¬fiÎ Œ˚·ı’, ±ı„L…fi ◊˛˘À· ‰√ıflı ¿LÀˇ˘SÁfiı ±Î‰U›¿÷Î ’˛‹ÎHÎı …ı ÷ı ÷⁄yı ¿Î‹ı ·√ÎÕ‰ÎfiÎ flËı »ı. ±Î ⁄‘Î ’ÒflΩ ±˜fl⁄Á-380 ‹Î_ ’HÎ »ı, ‹ÎÀı ««Î˝ …flÎ Á_ÏZÎM÷ flάÌfiı µÕÎfifiÎ «Îflı › ÷⁄yÎ ‰¬÷fi _ Á_ « ηfi ±˜fl˘ÕΛfiÎÏ‹@ÁfiÌ º„WÀ±ı ÷’ÎÁ̱ı, …ı◊Ì ±ı ‰Î÷fi˘ ’HÎ ±_ÿÎ… ‹‚ı ¿ı ±˜fl⁄Á-380 ⁄Î_‘‰Îfi_ ¿Î›˝ ±˜fl⁄Á ≥LÕVÀˇÌfiÎ ›fl˘’Ì ≥…fiıfl˘ ‹ÎÀı ¿ıÀ·Ì Ëÿı ’Õ¿Îfl ⁄L›_. à Àı¿-±Î˜Œ ’Ëı·˘ ÷⁄y˘ »ı. ’Λ·À ÷ıfiΠω‹Îfifiı Á΋Π’‰fi‹Î_ d· ◊˛˘À·ı ÿ˘ÕΉ÷Ì ‰¬÷ı ’ZÎÌfiÌ ’Î_¬fiÎ_ ’Ì»Î_ …ı‰Î_ ’λ‚fiÎ_ ⁄‘Î_ Œ˚·ı’fiı Á‚_√ ‹fl˘Õ ’¿ÕΛ ±ı flÌ÷ı ωV÷flı·Î_ flÎ¬Ì ’Î_¬fi_ ZÎıhÎŒ‚ ‰‘Îflı »ı. (Á΋ıfiÎ ’Îfiı ±Î¿ÚÏ÷ fi_. 3.) ’Î_¬fiÌ ±Î√·Ì Ï¿fiÎflfi˘ Œ˚·’ı ’HÎ ZÎıhÎŒ‚‹Î_ ±˘fl ⁄fl¿÷ ·Î‰‰Î ±Î√‚ ÷flŒ ·_⁄Λı·˘ flËı »ı. ’Î_¬ fiÌ«ı ÁΩ˝÷_ ˉÎfi_ ’˛«_Õ ÿ⁄ÎHΠω‹Îfifiı ±©fl ¿flı ±ı ’»Ì ÷fl÷ ’Λ·À Á¿Îfi ’ÎÁıfiÌ fiÎfiÌ ’Î_¬fiÎ (ˢÏfl{˘LÀ· VÀıÏ⁄·Î≥{flfiÎ) ±ı·ı‰ıÀflfiı µ’fl ÷flŒ ‰Î‚ı »ı. ¨«¿Î›ı·_ ÷ı ’Î_Ϭ›_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ÁÎ‹Ì Ë‰Îfiı ±‰fl˘‘ı, ’fl_÷ ±ı‹ ¿fl‰Î …÷Î_ ’˘÷ı ÿ⁄Λ »ı ±fiı ¤ı√Τı√ ’Ò_»ÕÌ ÷flŒfi˘ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
¤Î√ ÿ⁄Λ »ı . ’Ò _ » ÕÌfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ‹˘fl˘ ¨«¿Î›, ±ıÀ·ı ω‹Îfi ¨«ı «Õ‰_ flèÎ_. à øÒ Ï {_ √ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷˘ ⁄ÌΩı ÷⁄y˘ ω‹Îfifiı ≥WÀ÷‹ ·ı ‰ ·ı ’ˢӫÎÕuÎ ⁄Îÿ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ¬ıÕÎ÷Î ’˛‰ÎÁfi˘ »ı. ’Î_¬fiÌ ±Î√·Ì ÷ı ‹ … ’λ·Ì Ï¿fiÎflfiÎ Œ˚·ı’fiı I›Îflı Â@› ±ıÀ·Î Á_¿˘flÌ ’Î_¬fi_ ZÎıhÎŒ‚ CÎÀÎÕÌ ÿı‰Î› »ı. (fiÌ«ı ’˛◊‹ ÷Á‰Ìfl …\±˘.) Ï·Œ˚À‹Î_ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı V’ÌÕ I›Îflı ¬ÎVÁÌ Ë˘› »ı. ±ı·ı‰ıÀfl ’HÎ ±ı Á‹›ı ÷tfi ÁÌ‘_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ω‹Îfi ⁄ı ±˜fl’˘ÀÛ ‰E«ıfi_ CÎb_ ¬w_ ±_÷fl øÒÏ{_√ (·ı‰· Œ˚·Î≥À) ¿flÌfiı … ¿Î’ı »ı. à ·ı„LÕo√ ±ı’˛˘« ‰¬÷ı ’Λ·Àı ‰ı√ CÎÀÎÕ‰˘ flè΢, ¿ı‹ ¿ı ±ı ÷⁄y˘ ±˜fl’˘ÀÛ ’fl ·ı„LÕo√ ‹ÎÀıfiÌ ’Ò‰˝÷ˆ›ÎflÌfi˘ »ı. ¨«Î≥ ø‹Â— CÎÀÎÕ÷˘ ’Λ·À V’ÌÕfiı ’HÎ ¿Î⁄Ò‹Î_ ·ı »ı. ±˘»Ì V’ÌÕı Ï·Œ˚À …‚‰Î›, ±ıÀ·ı ¿ı ’Î_¬fiÌ fiÌ«·Ì Á’ÎÀ̱ı ›˘B› ÿ⁄ÎHÎ …‚‰Î›ı·_ flËı ±ı ‹ÎÀı ŒflÌ ÷ıfi˘ ±Î¿Îfl ⁄ÿ·Ì ZÎıhÎŒ‚ ‰‘Îflı »ı. ’Î_¬fiÌ ±Î√·Ì Ï¿fiÎflfi˘ Œ˚·ı’ I›Îflı ·_⁄Ήı·˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ’λ·Ì Ï¿fiÎfl/trailing edge ⁄Ë …\ÿ˘ ±Î¿Îfl ‘ÎflHÎ ¿flı »ı. ’Λ·Àı ˉı ÷ıfiÎ Œ˚·ı’ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌfiÎ flÎA›Î fi◊Ì. ÁËı… fiÌ«ı ÷flŒ ‰ÎY›Î »ı. (fiÌ«ı ⁄ÌΩ fi_⁄flfiÌ ÷Á‰Ìfl.) ±Î Ω÷fi˘ œÎ_«˘ fl«‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? ω‹Îfifiı ‹˘Àfl¿Îfl …ı‰Ì ⁄˛ı¿ fi ˢ›, ±ıÀ·ı ÷ıHÎı Õˇı√ ‰‘ÎflÌfiı … {Õ’‹Î_ Ïfi›_ÏhÎ÷ CÎÀÎÕ˘ ·Î‰‰˘ flè΢. fiÌ«ı ‰‚ı·˘ Œ˚·ı’ ˉÎfiı ±‰fl˘‘Ì Õˇı√fiÎ ’Ïfl⁄‚fiı …flÎ ⁄‚‰kÎfl ¿flÌ ÿı »ı. ·ı„LÕo√ ±ı’˛˘« ‰¬÷ı ’Λ·À Á¿Îfi ’ÎÁı ˢÏfl{˘LÀ· VÀıÏ⁄·Î≥{flfi_ ±ı·ı‰ıÀfl ’HÎ fiÌ«ı ‰‚Ì ÿı »ı, …ıfiÌ fiÌ«ı ‰‘ı·_ ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHΠω‹ÎfifiÌ ’Ò_»ÕÌfiÎ ÏËVÁÎfiı ¨«˘ ¿flı, ±ıÀ·ı ÷ıfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ‹˘fl˘ ÁËı… fi‹Ì Ω› »ı. øÒÏ{_√ — ’Î_¬fi_ ZÎıhÎŒ‚ CÎÀÎÕı·_ »ı
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
à ·ı„LÕo√ ±ıÀ·ı ˉÎ≥ ÁŒflfi_ »ıS·_ VÀı…, …ı Àı ¿ -±Î˜ Œ fiÎ ÷⁄yÎ …ı À ·Ì … Á÷¿Û ÷ Î ±fiı Á‹›ÁÒ«¿÷Î ‹Î√Ì ·ı »ı. ω‹ÎfifiÎ_ ’ˆÕÎ_ …‹Ìfifiı V’Âı˝ ±ı ‰¬÷ı V’ÌÕ Ë∞ ¬ÎVÁÌ Ë˘›, ’fl_÷ ±ı V’ÌÕfi_ ¤Ò·ı«Ò¿ı Ï·Œ˚À‹Î_ w’Î_÷fl fi ◊‰_ Ωı≥±ı. ±Î◊Ì ’Λ·À ÁËı… ’HΠω·_⁄ ¿›Î˝ ωfiÎ V’˘≥·fl fi΋fiÎ Œ˚·ı’fiı ¨«_ ¿flı »ı. (hÎÌΩı Œ˘À˘.) ⁄οÌfiÎ Œ˚·ı’ ’HÎ Á_›@÷ flÌ÷ı CÎÎÀÌ·˘ ›Îfiı ±˜fl˘ÕΛfiÎÏ‹¿ ‹fl˘Õ fi fl«ı ±ı ‹ÎÀı ’Λ·À ÷ı‹fiı ±V÷T›V÷ ¿flÌ I›Î_ ‰‹Ï‚›Î ÷˘ŒÎfi ‰Õı Õˇı√ …L‹Î‰ı »ı. V’˘≥·flfiı ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ±ıÀ·Ì Ëÿı ‰fl÷Λ ¿ı ’ıÁıL…fl˘ ±ı Á‹›ı ω‹Îfifiı …‹ÌfiÁflÁ_ ÿ⁄Î÷_ ±fi¤‰Ì ¿ı »ı. ’ˆÕÎ_fiı ⁄˛ı¿ ‹Îfl‰Ì ±ı ’Λ·À ‹ÎÀı ⁄Î¿Ì flËı÷_ »ıS·_ ¿Î›˝ »ı. flÎ≥À ⁄˛‘Áı˝ ÏÕÁıQ⁄fl 17, 1903 fiÎ Ïÿ‰Áı Œ˚·Î›fl-1 fi΋fi_ (’Λ·Àfi_ ±fiı ⁄‚÷HÎfi_ ’HÎ ‰…fi K›Îfi‹Î_ ·˘ ÷˘ ±˜fl⁄Á-380 ¿fl÷Î_ 1,350 ‹Î ¤Î√fiÎ ‰…fifi_) …ı ’Ëı·_ ω‹Îfi 12 Áı¿LÕ ’Òfl÷_ ∂ÕÎÕu_ ÷ı‹Î_ ¿LÀˇ˘Ï·_√ ‹ÎÀı ±Î‰Ì ⁄‘Ì ¿fl΋÷˘ fi Ë÷Ì. ˉΠ¿fl÷Î_ ¤Îflı Œ˚·Î∫√ ‹ÂÌfi ˉ΋Î_ ÷fl÷_ flËÌ Â¿ı ±ı A›Î· ’HÎ I›Îflı ÷˘ ’ı·Î ‘fl_‘fl ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ ·˘ÕÛ ¿ı„S‰fi ÁÏË÷ CÎHÎÎ ¬flÎ ·˘¿˘fiı ˉÎ≥ Ï¿S·Î …ı‰˘ ·Î√÷˘ Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ flÎ≥À ⁄˛‘Á˝fiÌ ÏÁÏ©fiı ’«ÎÁ ‰Ê˝ ’ÒflÎ_ ◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ …√÷fi_ ’˛◊‹ (Ï⁄˛ÏÀÂ) …ıÀ ω‹Îfi ¿˘‹ıÀ ‹ı 2, 1952 fiÎ Ïÿ‰Áı 44 ’ıÁıL…fl˘ ÁÎ◊ı ·_Õfi-À<ΩıËÎÏfiÁ⁄√˝fiÌ ›ÎhÎÎ ’fl µ’Õu_. ·√¤√ 47.6 ÀfifiÎ ¿˘‹ıÀfi_ ‰…fi Œ˚·Î›fl-1 fiÎ ÏËÁÎ⁄ı 115 √b_ Ë÷_. ÏÕ{Î≥fi‹Î_ ¬Î‹Ì flËÌ √›Îfiı ·Ì‘ı ¿˘‹ıÀfi˘ ’˛˘…ı@À ÷ıfiÌ µI’Îÿ¿ ¿o’fi̱ı ±‘‰E«ı Á‹ıÀÌ ·ı‰˘ ’Õu˘. ◊˘ÕÎ_ ‰Ê˝ ’»Ì ΩL›±ÎflÌ 11, 1959 fiÎ Ïÿ‰Áı Œ˚·Î›fl-1 ¿fl÷Î_ 360 √HÎÎ ‰…fifi_ øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ∂÷Îw M·ıfi ⁄˘∫√-707 ’Ëı·Ì ‰¬÷ ∂Õu_. ˉÎ≥ ‹ÁÎŒflÌfiÎ ZÎıhÎı ÁΫΠ±◊˝‹Î_ …ıÀ ›√fi˘ ±Îfl_¤ 147 ‹ÁÎŒfl˘fiı Á‹Î‰÷Î ±ı M·ıfifiÎ ±Î√‹fi ÁÎ◊ı ◊›˘. (‰¬÷ …÷Î_ ±ÎÂflı 1,200 …ıÀ·Î_ ⁄˘∫√-707 ⁄fi‰ÎfiÎ_ Ë÷Î_ . ) ±˜ fl ˘fi˘ÏÀ¿· ≥…fiı fl ÌfiÎ ±‹ı Ï fl¿fi
·ı„LÕo√ ±ı’˛˘« — ’Î_¬fiÌ ’λ·Ì Ï¿fiÎfl {Ò¿ı·Ì »ı ·ı„LÕo√ — ’λ·Ì Ï¿fiÎfl {Ò¿ı·Ì, V’˘≥·fl N˚·ı’ ¨«Î
81
ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ‰‘ ·Î_⁄Ì ËflHΌ΂ Œı⁄± ˛ ÎflÌ 6, 1969 fiÎ fl˘… ¤flÌ, F›Îflı ÷ı‹HÎı ±Ï‘¿÷‹ 412 ⁄ıÿ˘‰Î‚Î ⁄˘∫√747 …Q⁄˘ …ıÀfiÌ 365 ÀfifiÎ ‰…fifiÌ ÷˘Ï÷_√ ¿Î›Îfiı ˉ΋Î_ ÷fl÷Ì ¿flÌ. eÿÎ ⁄˛ÎLÕfi_ Œ˚·Î›fl-1 ˉ΋Î_ ·Î_⁄_ À¿Ì ¿ı ¿ı ¿ı‹ ±ı ωÂı ¬ÿ flÎ≥À ⁄˛‘Á˝ ’Î¿Ì ¬Î÷flÌ fiˢ÷Î ‘flΉ÷Î, F›Îflı ⁄˘∫√747 fi_ ‰…fi ÷˘ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ 880 √b_ ‰‘Îflı Ë÷ _ . (…Q⁄˘fiÌ ’˛ ◊ ‹ Œ˚·Î≥ÀfiÎ ⁄ÌΩ Ïÿ‰Áı ±ı¿ ΩHÎÌ÷Î ±‹ıÏfl¿fi ÿˆ Ï fi¿ı ÷ı fi Î Œ˘ÀÎ ’fl ‹◊΂_ «‹¿ÎT›_ ¿ı Look ! It flies!) ωflÎÀ÷ÎfiÌ ⁄Î⁄÷ı …Q⁄˘fi˘ ωø‹ Œ@÷ ÷ıfl ‰Ê˝ ’»Ì ±ıL÷fi˘‰-124 fi΋fiÎ 405 ÀfifiÎ ±ıÀ·ı ¿ı Œ˚·Î›fl-1 ¿fl÷Î_ 975 √HÎÎ ¤Îflı flÏ›fi ω‹Îfiı ÏÕÁıQ⁄fl 26, 1982 fiÎ fl˘… ÷˘ÕÌ fiÎA›˘. hÎı‰ÌÁ ‰Ê˝ Á‘Ì ±ıL÷fi˘‰-124 fi_ fi΋ Ï√fiıÁ ⁄Ò¿‹Î_ ·¬Î÷_ flèÎ_, ’HÎ ±ıÏ’˛· 27, 2005 fiÎ Ïÿ‰Áı ±˜ fl ⁄Á- 380 ’Ëı·Ì‰Îfl ±Î¿Î‹Î_ «ÕÌfiı …√÷fiÎ Á˙◊Ì ¤Îflı¬‹ ’ıÁıL…fl ω‹ÎfifiÎ ¨«Î ˢtÎ ’fl Ï⁄flÎF›_. ω«Îfl˘ ¿ı 560 Àfi ±ıÀ·ı ‰Î÷ @›Î_ ’Ë˘Ó«Ì ? ¤Îfl÷fiÌ ‹ı≥fi ⁄ıÀ· ÀıL¿ T90 fi_ ‰…fi 46.5 Àfi »ı. ±Î’HÎÌ flıS‰ıfi_ BOXN ¤Îfl¬Îfi_ 22.6 Àfifi_ ˢ› »ı. Ï‹√-21 fi_ ‰…fi Àı¿-±Î˜Œ ‰¬÷ı ‹ÎhÎ 9.5 Àfi ˢ› »ı. ⁄ÎflÁ˘ Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ Áı À ı · Î≥Àfiı 817 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«Ì ¤˛‹HοZÎ΋Î_ «ÕÎ‰Ì ÿı÷Î PSLV fl˘¿ıÀfi_ ‰…fi ’HÎ 295 Àfi◊Ì ‰‘Îflı fi◊Ì ÷ı‹ ±Î’HÎÎ fi˙¿Îÿ‚fiÌ ‰Ìfl @·ÎÁfiÌ Â„@÷ÂÎ‚Ì ¿˘‰ı˝À ‹fi‰Îfl˘fi_ ‰…fi 450 Àfi ¿fl÷Î_ ωÂıÊ fi◊Ì. ±Î √HÎ÷fḻı Ωı÷Î_ ±˜fl⁄Á-380 ÁΫı … Ëı‰Ì-‰ı≥À ·Î√ı ±fiı ÷ı ˉ΋Î_ ÷fl÷_ flËÌ Â¿ı ¿ı ¿ı‹ ±ı ⁄Î⁄÷ CÎHÎÎfiı Â_¿ÎV’ÿ ’HÎ ·Î√ı, 82
à ⁄‘Î_ ω‹Îfi˘ Áfl¬Ì Ï¿Á‹fiÎ_ ˢ÷Î_ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±˜fl⁄Á-380 fiı ‹ÎhÎ ’ıÁıL…fl ω‹Îfi ÷flÌ¿ı Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ M·ıfifi_ Ï⁄wÿ ‹‚Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı. ⁄Î¿Ì ÷˘ flÏ›Îfi _ ‹Î·‰ÎË¿ ω‹Îfi ±ıL÷fi˘‰-225 Ï‹˛›Î (V‰Mfi) ‹Î«˝ 22, 1989 fiÎ fl˘… 600 Àfifi˘ ‰SÕÛ-flı¿˘ÕÛ fi˘Ó‘Î‰Ì «Ò@›_ »ı. ±Î M·ıfi ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ıL÷fi˘‰-124 fiÌ ÏÕ·@Á ±ÎT≤ÏkÎ »ı. ⁄Îvfi fi΋fiÎ flÏ›fi V’ıÁ ÂÀ·fiı ’ÌÃı ⁄ıÁÎÕÌ ÷ıfiı ·ı„LÕo√ VÀˇÌ’◊Ì ŒflÌ ·˘„L«_√ ’ıÕ Á‘Ì ’ˢӫÎՉΠ‹ÎÀı flÏ›αı Œ@÷ ⁄ı ±ıL÷fi˘‰-225 ⁄fiΉı·Î_, …ı‹fi˘ ±Î…ı ¬ÎÁ µ’›˘√ flè΢ fi◊Ì. à ±Î_÷Ïfl¿ CÎfiŒ‚/volume ’˛‹ÎHÎı Ωı÷Î_ Á˙◊Ì √_Ω‰fl ω‹Îfi ±˜fl⁄Á-300-600 ST »ı. ±Î M·ıfi
‹Î·‰ÎË¿ »ı ±fiı ‹A›I‰ı ±˜fl⁄Á-380 fiÎ ’ÒflΩfiÌ ËıflŒıfl ‹ÎÀı ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±ÎT› _»ı. M·ıfifiÎ 1,400 CÎfi ‹ÌÀflfiÎ ±ıÀ·ı ¿ı 49,440 CÎfi ŒÌÀfiÎ Õ⁄·-Õı¿fl ŒÎ·¿Î‹Î_ 47 Àfi ‹Î· ¤flÌ Â¿Î› »ı.
’HÎ ±˜ fl ⁄Á ≥LÕVÀˇ Ì {fiÎ › fl ˘’Ì ≥…fiıfl˘±ı ‹ÎhÎ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı fi‰ıÁfl◊Ì Ï‰¿ÁΉı·Ì Àı@fi˘·˘Ï… ÷ı ω‹ÎfifiÎ ±_ √ ı ±_ √ ‹Î_ ‰HÎÌ ÷ı fi ı ·√¤√ fl˘⁄˘ÏÀ¿ ’‰fi’hÎ ⁄fiÎT›_ »ı ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı. ÁΈ◊Ì ‹A› ±_√˘ «Îfl »ı — (1) Œu{·ı…, (2) ’Î_¬, (3) ±ı„L…fi ±fiı (4) ·ı„LÕo√ √̱fl. ≥…fiıfl˘±ı ÿflı¿‹Î_ Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ_ ¿ı‰Î_ ‹˘÷Ì ’fl˘T›Î_ »ı ÷ı …flΠˉı ω√÷ı Ωı≥±ı-à Œu{·ı… — ω‹ÎfifiÎ ·Î_⁄Î fi‚οÎfl …ı‰˘ ’ıÁLı …fl ¿Q’ÎÀÛ‹Lı À ±fiı ÷ıfiÌ fiÌ«ıfi_ ‹Î·Á΋Îfi ¤fl‰Îfi_ ŒÎ·¿<_/cargo hold Àı„@fi¿· ¤ÎÊ΋Î_ Œu{·ı… ¿Ëı‰Î› »ı. ω‹Îfifi_ ÷ı ‘Õ »ı ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı, ±ıÀ·ı ÷ı ±I›_÷ ‹…⁄Ò÷ ˢ‰_ Ωı≥±ı ±fiı ‹…⁄Ò÷Ì ·Î‰‰Î …÷Î_ ‰…fi‹Î_ ’HÎ ‰‘ ’Õ÷˘ ‰‘Îfl˘ fi ◊‰˘ Ωı ≥ ±ı . ’ÿÎ◊˝Ï‰iÎÎfifi˘ ‰Î›Õ˘ Ïfi›‹ »ı ¿ı ‹…⁄Ò ÷ Ìfiı ¬Î÷fl ’ÿÎ◊˝ fi Ì ΩÕÎ≥ ⁄‹HÎÌ ¿fl˘ ÷˘ ÷ıfi_ ‰…fi hÎHÎ √b_ ‰‘ı »ı . Ïfi›‹fiı ±‰√HΉ˘ ›˘B› fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ‰…fi‹Î_ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ‰‘Îfl˘ ◊›Î ’»Ì ‰‘Îflı ‹˘ÀÌ (±fiı ŒflÌ ‰…fi‹Î_ ÁËı … ‰‘Îfl˘ ·Î‰÷Ì) ’Î_ ¬ ˘
à ωÂ΂ ¿ÿ fiyÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ωÂ΂ ’Î_ ¬ ˘fiı Ωı ‹Î’ÿo Õ √HΉÎfiÌ Ë˘› ÷˘ ±ı º„WÀ±ı Á˙◊Ì ‹˘À<_ ω‹Îfi ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‘Ò fi Ì ·ZÎÎÏ‘’Ï÷ ËΉÕÛ èÎ … ı 1947 ‹Î_ ÷ˆ›Îfl ¿flΉı·_ V’˛ÒÁ √Ò{ (¤ÎÊÎL÷fl — ÁvfiÎ ·Î¿ÕÎfi˘ ËoÁ) Ë÷_. ’˛˘’ı·fl ¿<· 8, ‰…fi 193 Àfi ±fiı ’Î_¬fi˘ T›Î’ 97.51 ‹ÌÀfl ±ıÀ·ı ¿ı 319 ŒÌÀ 11 ∫« ! (…\±˘, ÕΛÎ√˛Î‹.) ±ı¿ … ‰Îfl ÷ı M·ıfi 70 ŒÌÀ ¨«ı Á‘Ì ∂Õu_. ŒflÌ @›Îflı› fiÏË.à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
hÎHÎ ‹Î‚fiÎ ‹¿Îfi …ıÀ·Ì ¨«Î≥ ‘flΉ÷Î ‹ËοΛ Nu{·ı…fi˘ ±ı¿ ¤Î√
⁄ıÁÎÕ‰ÎfiÌ ◊Λ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ‰‘ ÷√Õ<_ ±fiı ¤Îflı¬‹ ±ı„L…fi …wflÌ ⁄fiı. ±Î ÿW«ø À΂‰Î ‹ÎÀı ≥…fiıfl˘±ı ±˜fl⁄Á-380 ‹ÎÀı ¬ÎÁ ’˛¿ÎflfiÎ ¿Q’˘Ï{À ’ÿÎ◊˘˝ ÷ˆ›Îfl ¿flΉ‰Î ’ÕuÎ, ¿ı‹ ¿ı ÿflı¿ M·ıfi Ï‹Ïfi‹‹ 25 ‰Ê˝fiÌ ±Î‰flÿÎ ÿflQ›Îfi ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 1,40,000 ¿·Î¿fiÎ …\‹·ı ’ˢӫı ±ı‰Ì ÁflıflΠ19,000 Œ˚·Î≥À ¬ıÕÌ Â¿ı ±ıÀ·_ ÷ıfiı À¿Îµ ⁄fiΉ‰Îfi_ Ë÷_. ±ı¿ ’ÿÎ◊˝ ¿Î⁄˝fi ŒÎ≥⁄fl Ë÷˘. ⁄ÌΩı @‰ÎÀ˚˝{ (VŒÏÀ¿‹›) ŒÎ≥⁄fl, hÎÌΩı B·ÎÁ ŒÎ≥⁄fl, ÷˘ «˘◊˘ ‰‚Ì ±ı ω‹Îfi ‹ÎÀı ·Î_⁄Î Á_¢‘fifiı ±_÷ı ¬ÎÁ ¢‘‰Î‹Î_ ±Î‰ı·˘ B·ıfl/Glare/ glass aluminium reinforced fi΋fi˘ ’ÿÎ◊˝ Ë÷˘. (…\±˘, hÎÌΩ fl_√Ìfi ’Îfiı ±Î¿ÚÏ÷ fi_. 5.) ±Î ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝±ı ±˜fl⁄Á380 fiÌ ‹…⁄Ò÷Ìfi_ ’ÎÁ_ Ωı¬‹ÎT›Î ‰√fl ÷ıfi_ ‰…fi ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı CÎÀÎÕÌ ±ÎM›_. Á˙◊Ì øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ’ÿÎ◊˝ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹fiÎ_ ÷◊Î B·ÎÁ ŒÎ≥⁄flfiÎ_ ’Õ˘fiÌ ÁF…Õ flÌ÷ı «Ì’¿Î‰ı · Ì ‹ÎhÎ 0.375 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ΩÕÌ ÁıLÕω« …ı‰˘ B·ıfl Ë÷˘, …ı Œu{·ı…‹Î_ ¬ÎVÁ˘ ‰’flΛΠ»÷Î_ ω‹ÎfifiÎ ¿<· ‰…fifiÎ ÏËÁÎ⁄ı ÷ıfi˘ ŒÎ‚˘ ‹Î_Õ 3Ñ flè΢. B·ıflfiÎ ’˛÷Î’ı ‰…fi‹Î_ …ı ¿Î’ ±ÎT›˘ ÷ı ¿ıÀ·˘ ? ‹ÎhÎ 500 Ï¿·˘√˛Î‹ ›Îfiı ¿ı ±Õ‘˘ Àfi, »÷Î_ ’Î_¬ ‹˘ÀÌ ¿fl‰Îfi˘ ÷ı‹… ‰‘ ¤Îflı ±ı„L…fi ⁄ıÁÎÕ‰Îfi˘ ÷¿Îÿ˘ ÀY›˘ ±ı ·Î¤ ’HÎ ±˘»˘ fi Ë÷˘. …‹˝fiÌ‹Î_ ËıQ⁄√˝ ¬Î÷ıfiÎ ¿Îfl¬Îfi΋Î_ fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ ¿<· 4,500 ’ÎÀ˚˝Á ΩıÕÌfiı “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
±˜fl⁄Á-380 fi_ …ı Œu{·ı… »ı‰Àı hÎHÎ ¤Î√ı ÷ˆ›Îfl ¿flΛ_ ÷ı Õ⁄· Õı¿fl ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÁËı…ı √_Ω‰fl Ë÷_. ¨«Î≥ 10 ‹ÌÀfl (32 ŒÌÀ 9.5 ∫«) ±fiı ’ˢ‚Î≥ 8 ‹ÌÀfl (26 ŒÌÀ 4 ∫«) Ë÷Ì, ±ıÀ·ı 550 ’ıÁıL…fl˘fiÌ ⁄ıÿ˘ Á‹Î‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ ⁄Lfiı Õı¿fi_ ¿<· ZÎıhÎŒ‚ …Q⁄˘ …ıÀfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı 35Ñ ‰‘Îflı Ë÷_. Œu{·ı…fiÎ »^À¿ ¤Î√˘ ’ˆ¿Ì ±I›_÷ ‹Ëk‰fiÎ ÷ı‹… ±I›_÷ ‹…⁄Ò÷ fl«fiÎ ‹Î√Ì ·ı÷Î 16 ÿfl‰ÎΩ ⁄ı Ó √ ·˘fl ¬Î÷ı fi Ì ÏËLÿV÷Îfi ±˜fl˘fi˘ÏÀ@Á Ï·Ï‹ÀıÕı ⁄fiÎT›Î Ë÷Î, …ıHÎı ±˜fl⁄Á ≥LÕVÀˇÌfiı ±√ε ÷ıfiÌ …\ÿÌ ±ÎT≤ÏkÎfiΠω‹Îfi˘ ±˜fl⁄Á-320/321 ‹ÎÀı 300 ÿfl‰ÎΩ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ±ÎM›Î ’»Ì ⁄ÌΩ 1,000 ÿfl‰ÎΩ ‹ÎÀı (fi_√ ÿÌà wÎ. 3,80,000 fiÎ ¤Î‰ı) fi‰˘ ±Î˜ÕÛfl ‹ı‚T›˘ Ë÷˘. à ’Î_¬ — ±˜fl⁄Á-380 fiÎ ⁄Î_‘¿Î‹‹Î_ Á˙◊Ì ‹U¿ı· fỉÕı·_ ¿Î›˝ ÷ıfiÌ ’Î_¬fiÎ ŒıÏ⁄˛¿ıÂfifi_ Ë÷_. ÁıÓ¿Õ˘ ÀfifiÎ µÕfi¬À˘·Îfiı ’Òfl÷Ì Ï·Œ˚À ‹‚Ì flËı ±ı ‹ÎÀı ≥…fiıfl˘ ÷ıfi˘ T›Î’ 82.5 ‹ÌÀflfi˘ flά‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ±˜fl’˘ÀÛ ’fl ±ı¿⁄ÌΩfiÌ fi∞¿ ’Î¿Û ◊›ı·Î_ ω‹Îfi˘fiÌ ’Î_¬ ‰E«ı Á·Î‹÷ ±_÷fl …‚‰Î› ±ı ‹ÎÀı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› Á‹…^÷Ì ‹…⁄ ÿflı¿ ω‹Îfi ‹ÎÀı 80 ‹ÌÀfl É 80 ‹ÌÀflfi_ “⁄˘@Á” ±Î_¿÷˘ ‘Îfl˘ fiyÌ ◊›Î ’»Ì ≥…fiıfl˘fiÎ ËÎ◊ ⁄_‘Λı·Î Ë÷Î. ±˜fl⁄Á380 fiÌ ’Î_¬˘fi˘ T›Î’ ÷ı‹HÎı ŒflÏ…›Î÷ 79.8 ‹ÌÀflfi˘ ¿fl‰˘ ’Õu˘, »÷Î_ ÷ıfiı ¿ÎflHÎı ZÎıhÎŒ‚ ⁄Ë CÎÀÌ Ω› ±fiı Ï·Œ˚À CÎÀı ±ı ’˘ÁΛ ÷ı‹ fi Ë÷_. ±Î◊Ì ⁄ı› ’Î_¬˘fiı ÷ı‹HÎı 34.460 fiÎ ¬ÒHÎı ’λ‚ ÷flŒ ÁËı… ‰‘ hÎÎ_Á ±Î’Ì. ’Î_¬˘ ±‹¿ Ëÿ ¿fl÷Î_ ‰‘ hÎÎ_ÁÌ √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ Ï·Œ˚À‹Î_ CÎÀÎÕ˘ ◊Λ, ±ıÀ·ı ≥…fiıfl˘±ı ’fi˘ ‹˘À˘ ¿flÌ ZÎıhÎŒ‚fiı 846 «˘flÁ ‹ÌÀflfi_ (9,100 «˘flÁ ŒÌÀfi_) ¿flÌ fiÎA›_--Á‹Ωı ¿ı ⁄ıÕÏ‹_BÀfifiÎ_ 10 ¿˘ÀÛ …ıfiÎ ’fl ±Î_¿Ì ¿Λ ±ıÀ·_ ! Ï’V÷ηÌÁ ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ÿflı¿ ’Î_¬ ¿<· 32,000 »^À¿ ’ÎÀ˚˝Áfiı «˘¿ÁÎ≥’Ò‰˝¿ ΩıÕuÎ ’»Ì ⁄fiÌ, …ı‹Î_ Õ{fi …ıÀ·Î Œ˚·ı’fi˘ ’HÎ Á‹Î‰ı ◊÷˘ Ë÷˘. ±ı¿ ‹Ëk‰fi˘ ’ÎÀÛ 36,500 ·ÌÀfl ⁄‚÷HÎ ‘flΉ÷Ì ⁄ı Œu· ÀıL¿ Ë÷Ì. ⁄Lfiı ’Î_¬˘‹Î_ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 73,000 ·ÌÀfl ±fiı Œu{·ı…fiÌ ‹˘ÀÌ 83
ÀÎ_¿Ì‹Î_ 2,42,290 ·ÌÀfl ±ı‹ Áfl‰Î‚ı 3,15,290 ·ÌÀflfiÎ ‹⁄·¬ ’fl‰ÃÎ ÁÎ◊ı ±˜fl⁄Á-380 fiÌ N˚·Î∫√ flıL… — 14,800 Ï¿·˘‹ÌÀfl. ±ı¿ ‹…ıÿÎfl Ë¿Ì¿÷ ¬ÎÁ fi˘Ó‘‰Î …ı‰Ì »ı ¿ı ±˜fl⁄Á380 fiÌ ÿflı¿ ’Î_¬ı ¬ÿ ÷ıfiÎ ‰…fi ÁÏË÷ ’˘HÎÎ hÎHÎÁ˘ Àfifi˘ ⁄˘Ωı ¬‹‰˘ ’Õı ÷ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ Œu{·ı…fiÎ ’Õ¬ı ⁄ËÎfl Õ˘¿Î÷Î Œ@÷ 15 Áı„LÀ‹ÌÀfl ·Î_⁄Î ‘flHÎ ’fl ÷ıfi˘ ÁÎ_‘˘ ±ıÕ˚ËıÏÁ‰ µ’flÎ_÷ Ïfl‰ıÀ˘ ‰Õı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ ! ’Î_¬fiÎ “√·ıŒ”fiÌ Ï¿fiÎflÌ Œu{·ı…fiÎ Ã>_ÃλΒ ‘flHÎ ’fl Œ@÷ 15 Áı„LÀ‹ÌÀfl (5.9””) …ıÀ·Ì overlap ◊÷Ì Ë÷Ì, »÷Î_ ΩıÕÎHÎ ±ıÀ·_ ‹…⁄Ò÷ ¿ı ±˜fl⁄Á-380 fiÎ ·ı„LÕo√ ±fiı Àı¿-±Î˜Œ ‰¬÷ı ÷ı‹… ±Î¿Î‹Î_ ÷ıfiı “±˜fl-’Θ¿ıÀ” fiÕı I›Îflı ·«Ì·Ì ’Î_¬fi_ Àıfl‰_ 9 ‹ÌÀfl (29.5 ŒÌÀ) Á‘Ì µ’flfiÌ«ı ◊Λ I›Îflı ’HÎ ±ı ÁÎ_‘˘ »^À˘ ’Õı ÷ı‹ fi Ë÷˘. ≥…fiıfl˘fiı Ïfl‰ıÀ˘ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ l©Î ±ıÕ˚ËıÏÁT{fiÎ ›Îfiı ¿ı «ÌÀ¿’ÿÎ◊˘˝fiÎ ¿ıÏ‹¿· ⁄˘LÕ ’fl Ë÷Ì. ÿflı¿ ’Î_¬ fiÌ«ı ·À¿÷Î_ ¿<· 12,850 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ_ ⁄ı ±ı„L…fi˘fi_ ‰…fi ’HÎ ÁÎ_‘Îfiı ÷˘ÕÌ-µ¬ıÕÌ Â¿ı ÷ı‹ fi Ë÷_. ±ı¿Á΋ÀÌ 38 ‹˘Àfl¿Îfl ’Î¿Û ¿flÌ Â¿Î› ±ıÀ·Î ZÎıhÎŒ‚fiÌ ÿflı¿ ’Î_¬ ⁄ıÁÎÕuÎ ’»Ì ≥…fiıfl˘±ı ’Ò_»ÕÌ fi∞¿ ˢÏfl{˘LÀ· VÀıÏ⁄·Î≥{fl ¿Ëı‰Î÷Ì …ı fiÎfiÌ ’Î_¬˘ ±ı … flÌ÷ı ŒÌÀ ¿flÌ ÷ı‹fi_ ¿ÿ Â_ ‘Îfl˘ »˘ ? ‹_⁄≥-±‹ÿΉÎÿ …ı‰Î ±Î_÷flÿıÂÌ› wÀ ’fl ∂Õ÷Î ±Î‘Ïfi¿ ⁄˘∫√-737-400 fiÌ ‹A› ’Î_¬˘fi˘ T›Î’ 28.88 ‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ‹’Λ, F›Îflı ±˜fl⁄Á-380 ‹ÎÀı ≥…fiıfl˘±ı fiÎfiÌ ’Î_¬˘fi˘ T›Î’ 30.37 ‹ÌÀfl flά‰˘ ’Õu˘ Ë÷˘ ! ‰ÏÀÛ¿· VÀıÏ⁄·Î≥{fl ¿Ëı‰Î÷_ Á¿Îfi ’HÎ 122.3 «˘flÁ ‹ÌÀfl (1,300 «˘flÁ ŒÌÀfiÎ) ZÎıhÎŒ‚ ÁÎ◊ı 14.6 ‹ÌÀfl (47 ŒÌÀ 11 ∫«) …ıÀ·_ ¨«_ Ë÷_. …‹Ìfi◊Ì ÷˘ fi‰ ‹Î‚ …ıÀ·_ ¨«_! à ±ı„L…fi — ÁÎÕÎ ’Î_«Á˘ Àfi ¿fl÷Î_ ‰‘ ¤Îflı ω‹Îfifiı ¿·Î¿fiÎ ÁflıflΠ900 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ √Ï÷ ’˛ÿÎfi ¿fl‰Ì ±ı 58,000 fl÷·fi˘ ‹Ëk΋ ‘y˘/thrust ‘flΉ÷Î …Q⁄˘ …ıÀfiÎ ±ı„L…fifi_ ’HÎ ¿Î‹ fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı ±˜fl⁄Á-380 fi_ √_Ω‰fl ¿ÿ Ωı÷Î_ ÷ıfiÎ ‹Î‚¬Îfi˘ ÿflı¿ ’ÎÀÛ …ı‹ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¬ÎÁ 84
CÎÕ‰˘ ’Õu˘ ÷ı‹ ‹ËÎ⁄Ï· …ıÀ ±ı„L…fi ’HÎ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰_ ±Ïfi‰Î›˝ ⁄L›_. Ï⁄˛ÀfifiÌ flΘSÁ-fl˘≥Á ¿o’fi̱ı ’Î_« ‰Ê˝ ·Î_⁄Î ÏflÁ«˝fiı ±_÷ı ÀˇıLÀ-900 fi΋fi_ ·√¤√ 15 ŒÌÀ ·Î_⁄_ …ı ±ı„L…fi ËÎ…fl ¿›* ÷ı 70,000 fl÷·fi˘ ◊˛VÀ ’ıÿÎ ¿flÌ ÿı÷_ Ë÷_. (±ı„L…fifi_ ‰…fi — 6.43 Àfi) fl÷·fiÎ ‹Î’ÿoÕ‹Î_ ÷ıfiÎ Á΋J›˝fi˘ A›Î· fi ‹‚÷˘ ˢ› ÷˘ ‰‘ ’ÏflÏ«÷ ¤ÎÊ΋Î_ ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ÀˇıLÀ-900 ‹Î_◊Ì À˘›˘ÀÎ ¿˘fl˘·Î …ı‰Ì 3,500 ‹˘Àfl¿ÎflfiÎ_ ±ı„L…fi˘ …ıÀ·Ì „@÷fi˘ ’˛‰ÎË »^À÷˘ Ë÷˘. ⁄ı ‰Î@›˘ ’ıÁıL…fl …ıÀ M·ıfifiÎ À⁄˘˝Œıfi ±ı„L…fifiÌ fl«fiÎ ±fiı ¿Î›˝ ωÂı — À⁄˘˝Œıfi Ω÷fiÎ ±ı„L…fi‹Î_ ÷ıfiÎ ±√˛¤Î√ı flËı·_ ±fiı¿ O·ıՉ΂_ À⁄ν≥fi ÁÎ‹Ì Ë‰Îfiı ÿ⁄ÎHÎ’Ò‰˝¿ ±_ÿfl ¬ıÓ«Ì ÷ıfiı ÿËfi «ıQ⁄fl‹Î_ ÃÎ_Áı »ı, F›Î_ Á¬÷ ÿ⁄ÎHÎfiı ·Ì‘ı ±Î’˘±Î’ √fl‹ ◊÷Ì Ë‰Î‹Î_ ¿ıfl˘ÏÁfifiÌ Ï’«¿ÎflÌ flıÕΛ ¿ı ÷fl÷ ±ı ⁄‚÷HÎ ‘ÕοΤıfl Á‚√ı »ı. (’Ëı·_ ‰Î@› ’Òw_.) ÿËfiÏø›Î±ı ‹@÷ ¿flı·Î ¤fl’Òfl √fl‹ ‰Î›fi˘ …ıÀ’˛‰ÎË ±ı„L…fifiÎ ’λ·Î »ıÕı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚÷Ì ‰¬÷ı I›Î_fiÎ_ À⁄ν≥fi Á’fl ω‹Îfi ‹ÎÀıfi_ Á’fl’Ήfl ±ı„L…fi — flΘSÁ fl˘≥Á ÀˇıLÀ-900
“ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
«ø˘fiı Œıfl‰÷˘ Ω› »ı, L›Ò À fifiÎ ±ı @ ÂfiÏfl±ı @ Âfi ÏÁ©Î_ ÷ ’˛‹ÎHÎı ±ı„L…fifiı ›Îfiı ω‹Îfifiı ±Î√‚ ÷flŒ ‘y˘ ±Î’ı »ı ±fiı ÿflQ›Îfi À⁄ν ≥ fifi˘ ÂÎŒ˚ À ±Î√·Î ¿˘Q’˛ ı Á flfiı CÎÒ ‹ Ήı ±ıÀ·ı I›Î_ ‰‘ ˉΠÿËfi «ıQ⁄fl‹Î_ ¬ıӫΛ »ı. (⁄Ì…\_ ‰Î@› ’Òw_.) ±Î ¿Î›˝ ’ ˛ H ÎÎÏ· …‹HÎÌ ÷flŒ ±Î¿ÚÏ÷ fi_. 6 ‹Î_ Ωı≥ ·˘. ±˜ fl ⁄Á ≥LÕ‰ıÉΠ‹ÎÀı ¿ıÀ·Î_ ’ˆÕÎ_ Ωı≥±ı ? µkÎfl — 22. VÀˇÌ{fiÎ ±˜fl˘fi˘ÏÀ¿· ≥…fiıfl˘fiı ‹˘ÀÌ Ï«_÷Î ÀˇıLÀ-900 ±˜fl⁄Á-380 fiÎ_ ⁄ΉÌÁ ’ˆÕÎ_ ¿<· ’Î_« ·ı„LÕo√ √̱Á˝‹Î_ ±ı„L…fi‹Î_ Ï‹ÏfiÀfiÎ ËΩfl˘ ±Î_ÀÎ ·ı¬ı Œfl÷Ì À⁄ν≥fi O·ıÕfiÌ Ë÷Ì. ÀÎ≥ÀıÏfi›‹fiÌ Ï‹l‘Î÷ ‰Õı ⁄fiı·Ì ÿflı¿ O·ıÕ ±Î‹ ÷˘ ‰ËıÓ«Ì ÿı‰Î›Î_ »ı. ⁄ı ‹˘ÀÎ_ Á_¿<·˘ Œu{·ı… fiÌ«ı »ı. ÿflı¿‹Î_ ‹…⁄Ò÷ ˢ›, »÷Î_ À⁄ν≥fi CÎÒ‹flΛ I›Îflı ’ıÿÎ ◊÷_ ’˛«_Õ 6 ’ˆÕÎ_ »ı. ‰‘ ⁄ı Á_¿<·˘ ’Î_¬fiı Àı¿˘ ±Î’ı »ı ±fiı ÷ı ÿflı¿‹Î_ ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚ ‹Îfi˘ ¿ı ±ı¿Îÿ O·ıÕfiı …Õ‹Ò‚ Á‹ı÷ µ¬ıÕÌ 4 ’ˆÕÎ_ »ı. Á˙◊Ì ‰‘ ‹Ëk‰fi_ (±fiı VÀ̱flŸ√ ‹ÎÀı ’HÎ fiάı ±fiı ÷ı O·ıÕ fl¬ı ⁄fl»ÌfiÌ …ı‹ ω‹ÎfifiÎ Œu{·ı… ‰’flÎ÷_) ‹ÎhÎ ⁄ı ’ˆÕÎ_fi_ ·ı„LÕo√ √̱fl ω‹ÎfifiÎ ‹˘flÎ Ëı ÷flŒ Œo√˘‚Λ ÷˘ ±ÎŒ÷fi˘ ’Îfl fiÏË. Ωı√»ı. ±˜fl⁄Á-380 ‹Î_ lıWÃ÷ΉΫ¿/ superlative fi ˢ› ±ı‰_ ¿Â_ fi◊Ì, Á_Ωı√ı O·ıÕ »^ÀÌ ’Õı ±ı ‹ÎL›_, ’HÎ I›Îfl ‹ÎÀı ÷ıfiÎ_ ·ı„LÕo√ √̱Á˝fi˘ ’HÎ ’»Ì ±ı„L…fi Œfl÷ıfiÎ ‘Î÷‰Î‚Î ±Î‰flHÎı ÷ıfiı ω‹Îfi…√÷‹Î_ Ωı À ˘ fi◊Ì. I›Î_ … fl˘¿Ì ’ÎÕ‰Ì Ωı≥±ı. ±˜fl⁄Á-380 ‹Î_ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕfiÎfl ‹ÁÎŒfl˘fiÌ Á_A›Î Ωı÷Î_ Œu{·ı…fi˘ ±Î‘ÎflV◊_¤ ⁄fiÌ flËı÷Î_ ≥…fiıfl˘ Á·Î‹÷ÌfiÎ ’˛ffiı …flΛ ¿«Î 6 ’ˆÕÎ_fiÎ ÿflı¿ ·ı„LÕo√ √̱flfi_ ‰…fi flά‰Î ‹Î√÷Î fi Ë÷Î, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı ’˛ı„@À¿· 6.5 Àfi »ı. (‹˘flÎ ËıÂfiÎ ÿflı¿ ±¬÷fl˘ ËÎ◊ ‘›˘˝. ±ı¿ O·ıÕfiÎ ‹Ò‚‹Î_ L›Ò‹ıÏÀ¿ ’ˆÕ΋Î_ ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ 350 ⁄ÎwÿÌ ÀıÀ˘ √˘ÃT›Î ’»Ì ÷ı‹HÎı ÀˇıLÀ-900 ⁄Îfl/ bar ±ı À ·ı ¿ı ‰Î÷ΉflHÎfiÌ ±ı„L…fifiı 80,000 fl÷·fi˘ ◊˛VÀ ’ıÿÎ ◊Λ ˉÎfiÎ ¿<ÿfl÷Ì ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ ·√¤√ ±ıÀ·Ì Ëÿı ‘‹‘‹÷_ ¿›*--±◊ν÷˚ À⁄ν≥fifiı 350 √b_ flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.) d· V’ÌÕı CÎÒ‹ÎT›_. ±_÷ı ÀıÀ˘ ÿÎB›˘. ω‹Îfi Àı¿-±Î˜Œ ¿flı ±ı ’»Ì ⁄‘Î_ À⁄ν≥fifiÌ O·ıÕ »^ÀÌ ’ÕÌ, ’HÎ ±ı„L…fi ·ı„LÕo√ √̱Á˝ Œu{·ı…fiÎ_ ±fiı Œfl÷ıfiÎ ±Î‰flHÎı ÷ıfiÎ ËÒ÷÷÷...fi˘ ÷I¿Î‚ ’Î_¬˘fiÎ √˘¬·Î‹Î_ Á_¿ı·Ì ·ı‰ÎfiÎ_ ±_÷ ·Î‰Ì ÿÌ‘˘. ±Î‹Î_ Ωı ‹Ìfi‹ı¬ ◊Î÷ ÷˘ ◊Λ, ’HÎ ÷ı‹fi_ ‰…fi Ωı÷Î_ ÷ıfiÎ ¤Îfl÷fiÌ Ï¿o√ÏŒÂfl ±˜fl·Î≥LÁ ÁÏË÷ ¿<· ÀˇıLÀ-900 ±ı„L…fi‹Î_ ¿<· 24 O·ıÕ˚Á ŒÌÀ ¿›Î˝ ’»Ì ‹ÎÀı ⁄ÌΩ_ ω‹Îfi˘fiÌ …ı‹ ÷ı‹Î_ ’_¬Îfi˘ T›ÎÁ 3 ‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ◊›˘ »ı 16 ±˜fl·Î≥LÁı 160 ±˜fl⁄Á-380 ‹ÎÀı ËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ ÏÁVÀ‹fi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ˢ‰˘ fi˘Ó‘Ήı·Î ±Î˜ÕÛfl ’ˆ¿Ì ¿ıÀ·Î¿ flÿ ◊›Î ˢ÷ ±ı fiyÌ Ë÷_. Ωı≥±ı. ±·⁄kÎ, ⁄ÌΩ_ ω‹Îfi˘ ¿fl÷Î_ ±ı ÏÁVÀ‹ «ÏÕ›Î÷Ì à ·ı„LÕo√ √̱fl — ±fi‹Îfi ¿fl˘ ¿ı 560 Àfifi_ ‰…fi ’HΠˢ‰Ì Ωı≥±ı, ‹ÎÀı ±˜fl⁄Á-380 ‹Î_ ËÎ≥Õˇ˘Ï·¿ ’˛ıÂfl ‘flΉ÷Πω‹Îfifi˘ ⁄˘Ωı (±fiı ‰‚Ì ·ı„LÕo√ ‰¬÷fi˘ ±ÎCÎÎ÷) ÿfl «˘flÁ ∫«ı 3,000 fl÷·fiı ⁄ÿ·ı 5,000 fl÷· ˢ› »ı. “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
85
«Õı I›Îflı ‰Î÷ΉflHÎfiÌ ÁıÓ¿Õ˘ CÎfi 380 ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕÌ Â¿ı ±ı ’HÎ ‹ÌÀfl ˉÎfiÎ Á‹ÿΛı ÷ıfiı …B›Î ¿flÌ Á‰Î· »ı. ±Î M·ıfi ‹ÎÀı …wflÌ ±Î’‰Î ’flÎHÎı ¬ÁÌ …‰_ ’Õı »ı, ’fl_÷ ⁄fi÷Î 2.9 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Î flfi±ı ’»Ì ω‹ÎfifiÌ ’λ‚ ÁΩ˝›ı·Î ‰ıfiÌ Áω‘Î Œ@÷ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ÂÒL›Î‰¿ÎÂfiı ’ÒflÌ ÿı‰Î ‹ÎÀı «˘÷flŒÌ ¿ZÎÎfiÎ_ ±˜fl’˘ÀÛ ’fl »ı. ±ı¿Á΋ÀΠˉΠI›Î_ ÁÒÁ‰ÎÀΤıfl ‘Á‰Î ‹Î_Õı ±fiı 550 ‹ Á ÎŒfl˘ ±fiı ÷ı ‹ fiÎ ÷ı‹fiÎ ’˛‰Îˢ ±◊ÕΛ I›Îflı fl«Î÷˘ ‹Î·Á΋Îfi ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕ‰_ ±ıÀ·_ ⁄‰_Õfl …ı‰˘ ÷ı‰˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. … ‹U¿ı· »ı. ±ı¿ ’flÌZÎHÎ ‰¬÷ı ±˜fl⁄Á-380 ’fl_÷ 1970 ‹Î_ ⁄˘∫√-747 flfi-‰ı ’fl ÿ˘ÕÌfiı ±Î¿Î‹Î_ «Õu_ ±ı …Q⁄˘ …ıÀfi_ ±Î√‹fi ◊›_ I›Îflı Â_ ‰¬÷ı ¿ı À ·Î¿ ‹ÌÀfl »ı À ı CÎflfiÎ ±Î‰Î ’˛ffi˘ fiˢ÷Î ΩB›Î ? ±fiı ⁄√̫΋Î_ flËı·Î parasol/»hÎfiı ÷ıfiÎ »÷Î_ ±Î…ı ÷ı M·ıfi …√÷fiÌ CÎHÎÌ Ï‹Ïfi À˘flfiıÕ˘±ı ±©fl ¿flÌ 65 ŒÌÀ ¬flÌ ±˜fl·Î≥LÁfiı ÷ı‹… CÎHÎÎ_ ¬flÎ_ ÿÒfl Œo√˘‚Ì ÿÌ‘_. ¤ÒÏ‹‰÷a ˉÎfi˘ ±˜fl’˘ÀÛfiı ¿˘Ãı ’ÕÌ «Ò@›_ »ı ±ıÀ·_ Á‹ÿΛ À˘flfiıÕ˘fiÌ …ı‹ ¨«ı «Õu˘, ±˜fl⁄Á-380 …ı‰_ ±ı¿Îÿ ω‹Îfi ∂~›fi ‰¬÷ı ÷ıfiÌ ’λ‚ … fiÏË, ’HÎ ±˜fl⁄Á-380 ¿fl÷Î_ ¿ı ‰ ˘ ‰_ À ˘‚ Á…ı ˝ ÷ı fi ˘ √˛ Î ÏŒ¿· Ï«÷Îfl ±Î’÷ _ Ï«hÎ 185 Àfi ±˘»Î ‰…fifiı ¿ÎflHÎı ‹ÎÀı ±ı‹ ⁄L›_. ⁄Ì∞ ÿı¬Ì÷Ì ‰Î÷ ±Î…ı ÷ıfiı …Q⁄˘ ¿Ëı‰_ ›˘B› ·Î√÷_ fi◊Ì. ±˜fl⁄Á ≥LÕVÀˇÌfiÎ ±ı ’HÎ »ı ¿ı ±˜fl⁄Á-380 fiÎ Àı¿-±Î˜Œ ’»Ì ˉÎfi˘ ‘Ò_‘‰ÎÀ fi ‹ı I›Î_ Á‘Ì fiÎfiÎ ¿ÿfi_ ⁄Ì…\_ ω‹Îfi Àı¿-±Î˜Œ ¿flÌ Â¿ı ‹_ ÷ T› ±fi Á Îfl ⁄ı ‰Ê˝ ’»Ì ±˜ fl ⁄Á- 380 ’HÎ CÎHÎÌ fiÏË. ÿÏfi›ÎfiÎ ¿ıÀ·Î ±˜fl’˘ÀÛ ‰Ë̉ÀÌ º„WÀ±ı ±˜fl⁄Á±˜fl·Î≥LÁfiı ÷ı‹… CÎHÎÎ_ ±˜fl’˘ÀÛfiı ‹ÎŒ¿ ±Î‰Ì …‰Îfi_ »ı.à jffrfsf[gf[ 5f}k[,ff ;fjff,fgff[ jffrfsf[gff[ jf/tff[ hjffaf
‰Î«¿˘fiı 145 ‹Î ±_¿ı ’Ò»ı·˘ Á‰Î· — ÁÎ⁄fiÎ V◊Î›Ì ±fiı Á·Î‹÷ ’fl’˘À΋Î_ ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ⁄ËÎflfiÌ ¿<ÿfl÷Ì Ë‰ÎfiÎ ÿ⁄ÎHÎ …ıÀ·_ … ˢ› ¿ı ’»Ì ‰‘ ›Î ±˘»\_ ? “ÁŒÎflÌ”fiı ‹‚ı·Î ’h΢‹Î_ ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ‰Î«¿˘±ı ÁΫ˘ …‰Î⁄ ·¬Ì ‹˘¿S›˘ »ı. …‰Î⁄fiÎ ‹A› ¿flÌfiı hÎHÎ ’˛¿Îfl˘ ±ËŸ ‰ÎflÎŒfl÷Ì fl…^ ¿›Î˝ »ı. ‰Î«¿˘±ı (20-4-06 Á‘Ì‹Î_) ·¬Ì ‹˘¿·ı·Î …‰Î⁄˘ — à V◊Î›Ì flËı÷Î ÁÎ⁄fiÎ ’fl’˘À΋Î_ ±_ÿflfiÌ Ë‰Îfi_ ÿ⁄ÎHÎ ‰‘Îflı ˢ› »ı. ±Î_÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ Ωı ±˘»\_ ˢ› ÷˘ ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Îfi_ ’fl’˘ÀÎfiÌ Á’ÎÀÌfiı ‰fl÷Î÷_ ÿ⁄ÎHÎ ÷ıfiı Á_¿˘«Ì ÿı ±fiı ’fl’˘À˘ Ωı÷Ωı÷΋Î_ eÀÌ Ω›. ±ZÎı ‰Î‹Ω, VÀıÂfi M·˘À, ‘˘flÎ∞; ±_…Ï·¿<‹ÎflÌ ⁄Ì. ÕΤÌ, …›ÿÌ’ÏÁ_Ë ÕΤÌ, ÷Î. ≥Õfl, Ï…. ÁÎ⁄fl¿Î_ÃÎ; fiÌfl‰ ÁÌ. ’_ÕuÎ, ¤Î‰fi√fl; ‘‰· ±ıfi. ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; ÁÎ√fl «ÎˆËÎHÎ, …^fiΉÎÁ-¤…; ±Ïrfi Ãοfl, ÷Î. ωÁΉÿfl-Ï…. …^fiÎ√œ
à ’fl’˘ÀÎfiÌ Á’ÎÀÌ ‰øοÎfl ˢ› »ı. ‰øοÎfl Á’ÎÀÌfiÎ ±_÷√˘˝‚ ¤Î√ ’fl ·Î√÷_ ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ⁄ÏË√˘˝‚ ¤Î√ ’fl ·Î√÷ΠˉÎfiÎ ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ‰‘Îflı ˢ› »ı. ±Î‹, ’fl’˘ÀÎfiÌ ±_ÿfl flËı·Ì ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ‰Î÷ΉflHÎfiÌ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
ˉÎfiÎ ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ ˢ› »ı. …ˆÏfi· ÏhΉıÿÌ, …ıÏ¿fi ÕœÎÏHΛÎ, …^fiÎ√œ; ¿ÎˆÏ¿ ÕÌ. ’À˘Ï‚›Î, ±‹ÿΉÎÿ; ÁÏ‹÷ ’Ì. ‹¿‰ÎHÎÎ, Ω‹fi√fl; ÿϽ÷ ±ı‹. ŒÕÿ, ‰Õ˘ÿflÎ; ∞‰fi «ÎˆËÎHÎ, ω…’ÕÌ-Ï…. ±‹flı·Ì; …›ÿÌ’ ‰ÌflÎHÎÌ, ÏË‹Î_ ‹Î›ÎHÎÌ, ÁÏ‹÷ √…ıflÎ ±fiı Ï‹h΢, flÎ…¿˘À
à ÁÎ⁄fiÎ ’fl’˘ÀÎfiÌ ±_ÿfl ¿ıÿ ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ⁄ÎèΠˉÎfiÎ ÿ⁄ÎHÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ ˢ› »ı. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Î ⁄Ë ‹˘ÀÎ Œ·¿‹Î_ Œı·Î›ı·Ì ˢ› »ı, F›Îflı ’fl’˘À΋Î_ ¿ıÿ ˉΠÁÎ_¿ÕÌ …B›Î‹Î_ Á_¿˘flΛı·Ì ˢ› »ı. ˉÎfiÎ ±b±˘ ’flV’fl fi∞¿ ˢ› »ı--±fiı ‹ÎÀı I›Î_ flËı·Ì ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ÿfl CÎfi Áı„LÀ‹ÌÀflı ‰‘Îflı ⁄ıÁı »ı. …› ’Àı·, fiÏÕ±Îÿ; ≥¿⁄η ¬·ÌŒÎ ±fiı flËÌ‹ O·˘«, …ı÷’fl
“ÁŒÎflÌ”fiÎ ‰Î«¿˘fiı ‰‚÷˘ Á‰Î· — ±ı¿ Á‹›ı Ï⁄˛Àfi, ¡ÎLÁ ÷◊Î ±‹ıÏfl¿Î M≤J‰Ìfi˘ 00 ±ZÎÎ_ ’˘÷ÎfiÎ ÿı‹Î_ ˢ‰Îfi_ √HÎΉ÷Î Ë÷Î, ’HÎ »ı‰Àı ±ı √…√˛ÎË‹Î_ Ï⁄˛Àfi ŒÎT›_ ±fiı ÷ıfiÎ √˛Ìfiω«fiı 00 ±ZÎÎ_Âı ˢ‰Îfi_ ⁄Ë‹Îfi ‹Y›_. √˛Ìfiω«fiÌ ’Á_ÿ√Ì ◊›ÎfiÎ_ ⁄ı ¿ÎflH΢ Ë÷Î_. ’Ëı·_ ±ı ¿ı ‹ËÎÁkÎÎ Ï⁄˛Àfi ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ’˘÷Îfi_ ‘Λ* ¿flÌ Â¿÷_ Ë÷_. ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ 00 fiÌ Ï⁄·¿<· ÁÎ‹Ì ÷flŒ ±ıÀ·ı ¿ı M≤J‰ÌfiÎ √˘‚ÎfiÌ ’λ·Ì ÷flŒ Ë÷_. ±Î ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ¿›_ Ë÷_ ? ÏËLÀ — …‰Î⁄ ¢‘‰Î ±˜À·ÎÁ ÏflŒfl ¿fl˘.à 87
»LfiÎ — “›Îfl, ⁄LÀÎ ! ±Î‰÷Î ‹ÏËfiı ±Î’HÎÎ Ï…√flÌ √ v ⁄«fifi˘ ’«ÎÁ‹˘ …L‹Ïÿfi »ı.” ⁄LÀÎÏÁ_Ë — “±flı, ËÎ! ’«ÎÁ ±ıÀ·ı ÷˘ √˘SÕfi F›Ï⁄Ï· ¿Ëı‰Î› ! ±Î’HÎı √vfiı ¿ÂÌ¿ ›Îÿ√Îfl ⁄◊˝-Õı Ï√Œ˚À ±Î’‰Ì Ωı≥±ı.” »LfiÎ — “‹fiı ω«Îfl ±Î‰ı »ı. √≥ ¿Î·ı ‰Î÷ ‰Î÷‹Î_ √v ±ı ‹ ⁄˘·ı · ˘ ¿ı ˉı ’»Ì ‘_‘ÎfiÌ ⁄‘Ì ÏËÁÎ⁄Ì √HÎ÷fḻ˘ ÷ı fiΘ À ’ı Õ fiı ⁄ÿ·ı ¿QM›ÒÀfl VøÌfi ’fl ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı. ±Î’HÎı ⁄Lfiı ¤ı√Î ‹‚Ì ±ıfiı ¿QM›ÒÀfl ¤ıÀ ±Î’̱ı ?” ⁄LÀÎ — “ÁÎfl˘ ±Î≥ÏձΠ»ı ! ±fiı ‰‘‹Î_ «Î˜¿ ±fiı ÕVÀfl ‹ÎflÎ ±ı¿·ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì !” ☺ ·Î· ’˛ÁÎÿ ›Îÿ‰ ±Î‹ ÷˘ ›˘√ÎÁfi˘ Â̬‰Î V‰Î‹Ì fl΋ÿı‰fiÎ ±Îl‹‹Î_ √›ı·Î, ’HÎ I›Î_ V‰Î‹Ì¤@÷˘fiÌ ‹ıÿfiÌ Ωı÷Î ÷ı‹fiı ◊›_ ¿ı fi‰Ì ‰Î˜À ⁄ıL¿ ∂¤Ì ¿fl‰Î ÷ı‹HÎı ’HÎ ±Î‰Ì Ω÷fiÌ Á‹Î…Áı‰Î‹Î_ {_’·Î‰‰_ Ωı≥±ı. ’λΠŒ›Î˝ ⁄Îÿ ·Î·±ı Ï⁄ËÎfl‹Î_ fiÂÎ⁄_‘ÌfiÌ {Ò_⁄ı ËÎ◊ ‘flÌ ±fiı ’ÀHÎÎfiÌ ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÌ ⁄Îfl flıVÀ˘flLÀfiÎ ÿfl‰Î…ı Ï’¿ıÏÀo√ Âw ¿›.* Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ¬Õı ’√ı ËÎ…fl flËÌ ·˘¿˘fiı ÂflÎ⁄fiÎ ÿ√˝H΢ Á‹Ω‰‰ÎfiÎ ’˛›ÎÁ˘ ¿fl÷Î flèÎÎ. “÷fiÌ¿ ÃËıfl˘ !” ±ı¿ Ïÿ‰Á ⁄Îfl‹Î_ …÷Î √˛ÎË¿fiı ÷ı‹HÎı fl˘@›˘. “Ï¿‘fl Ω÷ı ˢ ?” “±_ÿfl Ω÷Î ËÒ_.” “⁄Ò fl Ì ±Îÿ÷ ˈ . »˘Õ ÿ˘.” ·Î· ± ı Á‹ΩT›_. “¿· Ω¿fl ÷‹ Ï⁄‹Îfl ’Õı ÷˘ ›ı ⁄Îfl‰Î·Î ÁÁflÎ ÷‹flı ÿÎ√÷fl ¿Î Ï⁄· ÿı√Î @›Î ? Á˘«˘ …flÎ !” “·Î·∞, ±ı¿ ⁄Î÷ ⁄÷α˘ !” ’ı·Î √˛ÎË¿ı ’Ò»u_. “±Î’fiı ¿¤Ì ÂflÎ⁄ ’Ì Ëˆ?” “±flı ÷ ¿Î Á‹… flA¬Î ˈ Ë‹¿˘ ? ⁄η ÁŒıÿ ˢ √›ı, ’fl ±Î… ÷¿ ¿¤Ì ËÎ◊ fiËŸ 88
·√ΛΠÂflÎ⁄ ¿˘, Á‹Ω ?” “÷˘ ’Ì›ı Ï⁄fiÎ ¿ˆÁı ‹Îfi Ï·›Î ¿ı ÂflÎ⁄ ‹ıÓ ¿>» fiËŸ ? ±Î’ ¿Ë˘ ÷˘ ‹ˆÓ ±ı¿ ’ı√ ±Î’¿ı Ï·±ı ËÎÏ…fl ¿fl ÿÒ_.” “›ı ¿Î µSÀÌÁÌ‘Ì ⁄Î÷ ¿fl÷ı ˢ ?” ·Î·’˛ÁÎÿ ±¿‚ΛÎ. “¤Îfl÷ ¿Î flı·‹_hÎÌ ›ËÎ_ eÀ’Î◊ ’fl ÿ˘ CÎÒ_À «Î› ’̱ı ÷˘ ¿˘fiÒ ⁄Î÷ fiÎËŸ, ’fl ÂflÎ⁄ ¿Î B·ÎÁ ËÎ◊ ‹ıÓ ◊‹Î ¿ı Ë‹flÎ ¿Î ÷‹ÎÁÎ ¿fl‰Î±˘√ı?” “ÏŒfl ±ı¿ ¿Î‹ ¿fl÷ı ˈÓ.” √˛ÎË¿ ⁄˘S›˘. “‹ˆÓ ±Î’ ¿Î ’ı√ «Î› ¿ı M›Î·ı ‹ıÓ ·Î÷Î ËÒ_. Ï¿ÁÌ ¿˘ ’÷Î fiËŸ «·ı√Î.” ⁄Ë ±ÎfiοÎfiÌ ’»Ì ·Î· ’˛ÁÎÿ ‹ÎL›Î ±fiı ’ı·˘ √˛ÎË¿ ⁄Îfl flıVÀ˘flLÀ‹Î_ √›˘. ¿ÎµLÀfl ’ÎÁı …≥ ÷ıHÎı ¿èÎ_ — “±ı¿ ⁄ÕÎ ’ı√ ‹ıflı Ï·›ı. ±ı¿ »˘ÀÎ ’ı√ ¤Ì ÿıfiÎ, ·ıÏ¿fi «Î› ¿ı ¿’ ‹ıÓ.” “«Î› ¿ı ¿’ ‹ıÓ ?” ¿ËÌ ’ı·Î±ı CÎÏ՛΂ Á΋ı Ωı›_. “·√÷Πˈ ±Î… ·Î· ’˛ÁÎÿ ¿<» …SÿÌ ±Î √›ı ËˆÓ !” ☺ ‘Îfl˘ ¿ı ±Î˜ÏŒÁ‹Î_ ¿QM›ÒÀfl ΩıÕı ¿Î‹ ’ÎÕÌfiı Ëo‹ıÂfiÌ …ı‹ ¿oÀÎ‚Ì √›Î, ±fiı¿ ⁄√ÎÁÎ_ ¬Î‘Î_ ’»Ì ±Î_¬˘ ‹Ÿ«Ìfiı ¿Ì-⁄˘ÕÛ ’fl œ‚Ì ’ÕuÎ ±fiı I›Îflı … ⁄˘Áı ±Î‰Ìfiı …√ÎÕuÎ. „V◊Ï÷fiı ±ı‰ı ‰¬÷ı Á_¤Î‚Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı fl…^ ¿flÌ Â¿Î÷Î_ ¿ıÀ·Î_¿ flıÕÌ-‹ı≥Õ ‰Î@›˘ — à “fl@÷ÿÎfi ¿w_ ±ı ’»Ì CÎHÎÌ ‰Îfl ±Î‰_ ◊÷_ ˢ› »ı--⁄À › Õ˘LÀ ‰flÌ.” à “¿Ì-⁄˘ÕÛ‹Î_◊Ì ËÏ‹_√ ÁεLÕ ±Î‰÷˘ Ë÷˘. ·Ò{ ¿˘LÀı¿ Áfl¬˘ ¿›Î˝ ’»Ì ˉı ⁄_‘ ◊›˘ ·Î√ı »ı. ÷‹ı ’HÎ …flÎ «˜¿ ¿flÌ …\±˘. ‹fiı ÷˘ ŒÕ¿˘ ’ıÃı·˘ ¿ı @›Î_¿ ±Î’H΢ Ï¿o‹÷Ì ÕıÀÎ √Ò· fi ◊Λ.” à “‹fiı fi¿Î‹˘ ÏÕVÀ⁄˝ ¿›˘˝ ! ±Î’HÎÌ fi‰Ì ’˛˘Õ@À ‹ÎÀıfiÌ ±Œ·Î÷Òfi ‹Î¿ı˝ÏÀo√ VÀˇıÀı∞ Ë_ ‹√…‹Î_ ÁıÀ ¿flÌ flè΢ Ë÷˘.” à ±ÎËÎ ! ‰Î˜À ±ı flÌ·ÌŒ ! Ë_ ÷˘ ¿Ë_ »\_ ¿ı fl˘… 15 Ï‹ÏfiÀ ‹ıÏÕÀıÂfi ¿flÌ …\±˘. ±Î˜ÏŒÁ¿Î‹ ¿fl‰Î‹Î_ VeÏ÷˝ ±Î‰Ì Ω› »ı. à “...fi‹— ’˛«˘ÿ›Î÷˚... ±˘‹... ÂÎ_Ï÷, ÂÎ_Ï÷, ÂÎ_Ï÷—”.à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
5?f6laffufgff+ 5ff+hzf+gff[ 5f[8gf:jff/f[ 5?jff;f
’˛ÎHÎÌÁ_√˛Ëη›fiÎ ±ı¿ ω¤Î√fi˘ ÕΛÎ√˛Î‹ ±ËŸ ⁄÷ÎT›˘ »ı. ’Î_…flÎ_fiÌ Á_A›Î ¿<· 24 »ı, …ı‹Î_ hÎHÎ ’˛¿ÎflfiÎ_ …fiΉfl˘ fl¬Î›Î_ »ı — ËÎ◊Ì, √ıÓÕ˘ ±fiı ÁÎ⁄fl. ’˛ÎHÎÌ⁄Î√fiÎ ±Î ω¤Î√fi˘ fl¬ı‰Î‚ fl˘… Á‰Îflı ⁄‘Î ’Î_…flÎ_fiÌ ‹·Î¿Î÷ ·ı »ı. ’˛‰ÎÁfi˘ wÀ ÷ı «˘yÁ ø‹‹Î_ … ’Á_ÿ ¿flı »ı. ÿά·Î ÷flÌ¿ı ËÎ◊Ì-√ıÓÕ˘-ÁÎ⁄fl, ËÎ◊Ì√ıÓÕ˘-ÁÎ⁄fl... ±√fl ÷˘ ÁÎ⁄fl-ËÎ◊Ì-√ıÓÕ˘, ÁÎ⁄fl-ËÎ◊Ì√ıÓÕ˘... ¿ı ’»Ì √ıÓÕ˘-ÁÎ⁄fl-ËÎ◊Ì, √ıÓÕ˘-ÁÎ⁄fl-ËÎ◊Ì... ±ı‰Î «˘yÁ ø‹‹Î_ … ÷ı ’Î_…flα˘fiÌ ‹·Î¿Î÷ ·ı »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ±ı¿ … Ω÷fiÎ ’˛ÎHÎ̉΂Î_ ⁄ı ’Î_…flÎ_fiÌ ±ı¿Á΋ÀÌ ‹·Î¿÷˘ ÷ı ·ı÷˘ fi◊Ì. ‰‚Ì ’˛ÎHÎ̱˘fi˘ ±ı¿ ‰¬÷ ø‹ ÷ı fiyÌ ¿flÌ ÿı ±ı ’»Ì ÷ıfiı »ı‰À Á‘Ì ‰‚√Ì flËı »ı ±fiı «˘‰ÌÁı «˘‰ÌÁ ’Î_…flÎfiÌ (±¿ı¿ ‰¬÷ …) ωÏ{À ·ı »ı. hÎHÎ-hÎHÎ ’˛ÎHÎ̱˘fiÌ «˘yÁ ’ıÀfi˝ ˉı fiyÌ ¿fl˘ ±fiı Á_√˛Ëη›fiÎ ⁄‘Î … ’Î_…flÎfiÌ (Œ@÷ ±ı¿ ‰¬÷)
…ı ÷ı Á‹Ì¿flHÎfi˘ …‰Î⁄ ÁΫ˘ Ãflı. ±’ÒHÎÎ*¿ Á_A›Î @›Î_› ‰Î’fl‰ÎfiÌ fi◊Ì. ¿˘≥’HÎ Á_A›Î ‘Îfl˘ ÷˘ ±ı¿ ¿fl÷Î_ ‰‘ ‰¬÷ µ’›˘√‹Î_ ·≥ ¿˘ »˘.à 3ff[0fgff dfcf[zfgf]+ rf,fsrf,ff6]+
Â÷fl_…fiÎ ⁄˘ÕÛ ’fl CÎ˘Õ˘ ±ı¿...⁄ı... fiı ±œÌ ±ı flÌ÷ı Õ√·Î_ ‹Î_Õı ±ı ΩHÎÌ÷Ì ‰Î÷ »ı. ±ËŸ ’HÎ C΢ÕÎfiı ±ı … œ⁄ı ’˛‰ÎÁ ¿flΉ‰Îfi˘ »ı. Â÷fl_…fi_ ⁄˘ÕÛ …flÎ …\ÿÌ Ω÷fi_ »ı, ’fl_÷ ÷ı◊Ì ¿Â˘ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ⁄˘ÕÛfiÌ »ı¿ fiÌ«ı 1 fi_⁄fl‰Î‚Î ¿˘≥ ’HÎ ¬ÎfiÎ ’fl◊Ì C΢ÕÎfi˘ ’˛‰ÎÁ ±Îfl_¤˘, ±œÌ Õ√·Î_ ÷ıfiı «·Î‰÷Î flˢ ±fiı »ı‰Àı µ’flfiÎ 13 ‰Î‚Î √‹ı ÷ı ±ı¿ ¬ÎfiÎ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì ⁄÷Ή˘. ÏÁQ’· ! ±·⁄kÎ, ‰Î÷ ±ÎÀ·ı À>_¿ı◊Ì ’÷Ì …÷Ì fi◊Ì. ±ı¿Îÿ ‰Î›ÕÌ «ı·ıL… ¿˘›Õ΋Î_ ±Î‰Ìfiı fi À’¿Ì ’Õı I›Î_ Á‘Ì ‹Ω ÂÌ ? ±Î flËÌ ±Î’HÎÎ ¿˘›ÕÎfiÌ «ı·ıL… — ⁄˘ÕÛfiÎ »ı¿ fiÌ«ıfiÎ ¬ÎfiÎ◊Ì »ı¿ µ’flfiÎ ¬ÎfiÎ Á‘ÌfiÎ ’˛‰ÎÁ ‰¬÷ı CÎ˘Õ˘ …ıÀ·Î_ ¬ÎfiÎ_ ’fl ∂¤˘ flËı (‹÷·⁄ ¿ı ÷ıfi_ ±œÌ‹_ VÀı’ F›Î_ F›Î_ ’Òw_ ◊Λ) ÷ıfiÎ_ ±Î_¿Õα˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ‹Î_Õ÷Î Ω‰. ’˛‰ÎÁ ’Òfl˘ ¿fl˘ I›Îflı Áfl‰Î‚Îfi˘ ŒÎ≥fi· …‰Î⁄ ±ı@˚{ıÀ 89 ◊‰˘ flè΢. ‰‚Ì C΢ÕÎfi_ ÿfl ±œÌ‹_ VÀı’ ¿Î‚Î...ÁŒıÿ...¿Î‚Î...ÁŒıÿ ±ı flÌ÷ı ±Î˜SÀflfiıÀ ¬ÎfiÎ_‹Î_ ’Òw_ ◊‰_ ’HÎ …wflÌ »ı.à
‹·Î¿Î÷ ·≥ ⁄÷Ή˘. K›Îfi flËı ¿ı ∂¤Ì-±ÎÕÌ ·ÌÀÌ‹Î_ … ’˛‰ÎÁ ¿flÌ Â¿Î› »ı--hÎÎ_ÁÌ ·ÌÀÌ‹Î_ fiÏË. ‰‚Ì ’˛‰ÎÁfiÌ ’ıÀfi˝ (ÿÎ.÷. √ıÓÕ˘-ÁÎ⁄fl-ËÎ◊Ì) »ı‰ÀfiÎ ¬ÎfiÎ Á‘Ì …‚‰Î›ı·Ì flËı‰Ì Ωı≥±ı.à bff,fl huiff 5f}zf[ gf[ ;ffrff+ ;fdflsz6f[ zrff[
ÁÎ÷ É ÁÎ÷ ¬ÎfiÎ_fiÌ Ï√˛Õ ±ËŸ ÿÂν‰Ì »ı, …ı‹Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ¬ÎfiÎ_‹Î_ √ÏHÎ÷fiÌ …ı ÷ı Á_ A ›Î±˘ ÷ı ‹ … Á_iÎα˘ ’Ëı·◊ı Ì ‹Ò¿Ì ÿÌ‘Ì »ı. ¬Î·Ì ¬ÎfiÎ_‹Î_ ˉı ›˘B› Á_A›Î ±ı‰Ì flÌ÷ı ¤fl˘ ¿ı …ı◊Ì ∂¤Ì (ÀΘ’À< - ⁄Θ À ‹) ÷◊Î ±ÎÕÌ (·ıN˚À-À<-flÎ≥À) ·ÌÀÌ‹Î_ “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006
89
Pgff/f LgfLdfVtf[ Pq6tffdffgfgf]+ uf5f;f5f
µ¿‚ÎÀ ¿flΉ÷Î ‹ı-…^fifiÎ µfi΂ΠÿflQ›Îfi ÁΑÎflHÎ ·˘¿˘ Œ@÷ ˉÎfiÎ µWHÎ÷΋Îfifiı fi…flfiÎ ¿ıLƒ‹Î_ flά÷Πˢ› I›Îflı ωiÎÎfi̱˘ ÀıQ’˛ı«flfiÌ ¿ıÀ·Ì ωÂ΂ flıL… ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕı »ı ÷ıfi_ µÿÎËflHÎ ’Òw_ ’ÎÕ÷Ì CÎÀfiÎ ÷Î…ı÷fl‹Î_ (‹Î«˝ 12, 2006 fiÎ Ïÿ‰Áı) ⁄fiÌ. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ L›Ò ‹ı„@Á¿˘ flÎF› ¬Î÷ı ±Î‰ı·Ì Áı„LձΠfiıÂfi· ·ı⁄˘flıÀflÌ‹Î_ ¤˙Ï÷¿ÏfiWHÎÎ÷˘±ı Ào√VÀfi ‘Î÷ ’fl ZÎ-Ï¿flH΢fi˘ ‹Îfl˘ «·Î‰Ì ÷ıfiı M·Î{‹Îfi_ V‰w’ ±ÎM›_. ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı ÁÒ›˝ ±fiı ⁄ÌΩ ÷Îfl΋Î_ … Á_¤‰Ì ¿ı ±ı‰Î M·Î{‹Îfi_ ÀıQ’˛ı«fl ÷ı‹HÎı 20000000000 (⁄ı ±⁄… ÏÕ√˛Ì) Áı„S›Áı ’ˢӫÎÕu_, …ı ±Î’HÎÌ M≤J‰Ì ’fl fi˘Ó‘Λı·Î ÷Î’‹Îfifi˘ ωø‹ »ı. ±Î ⁄fiΉfiÎ ’√·ı M≤J‰Ì ’fl ⁄ÌΩ Âıfi_ ÷Î’‹Îfi ¿ıÀ·_ »ı ÷ıfiÎ ±_√ı ◊˘Õ<¿_ √’Á’ ¿fḻı. ¿˘≥ «˘yÁ ωʛfiı ’¿ÕÌ flά‰˘ fi◊Ì. ¿ıLƒ‰÷a ‹tÎ ÷flÌ¿ı Œ@÷ ÷Î’‹Îfifiı … fi…fl Á΋ı flά˘ ÷˘-à M≤J‰Ì ’fl Á˙◊Ì ‰‘ ÷Î’‹Îfi ÁMÀıQ⁄fl 13, 1922 fiÌ ⁄’˘flı ±„S…Ïfl›Î ÿıÂfiÎ ÁËflÎ flHÎ ’˛ÿı‹Î_ ±· ±Ï{Ï{›Î ¬Î÷ı fi˘Ó‘Λ_ Ë÷_, F›Îflı ◊‹˘˝‹ÌÀflfi˘ ’Îfl˘ 580 Áı„S›ÁfiÎ ¿Î’Î Á‘Ì «Õu˘ Ë÷˘. à Ïÿ‰Á¤fl ±Îfl΋ Œfl‹Î‰÷Î ‹ÎHÎÁfi_ ÂflÌfl ’HÎ ÷ıfiÌ «›Î’«›fiÌ Ïø›Î ‰Õı fl˘…fiÌ 2,000 Ï¿·˘¿ı·flÌ √fl‹Ì ’ıÿÎ ¿flı »ı. ±Î √fl‹Ì 100 Ï¿·˘√˛Î‹ ’ÎHÎÌfiÎ ÷Î’‹Îfi‹Î_ 200 Áı„S›Á …ıÀ·˘ ‰‘Îfl˘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷Ì »ı. ‹K›‹ ¿ÿfiÎ ‹ÎHÎÁfi_ ÿ‚ 100 Ï¿·˘√˛Î‹◊Ì ¬ÎVÁ_ ±˘»\_ ˢ›, ‹ÎÀı ÷ıfi_ ⁄˘ÕÌ ÀıQ’˛ı«fl ÿfl ¿·Î¿ı 10 Áı„S›Á …ıÀ·_ ‰‘ı »ı. ±Î √fl‹Ìfi˘ ’flÁı‰˘ ÷ı‹… µE»˚‰ÎÁ ¶ÎflÎ Ïfi¿Î· ◊÷˘ ±À¿ı ÷˘ ‹ÎHÎÁ ’Î_« ¿·Î¿‹Î_ Q≤I› ’΋ı. ¿<ÿfl÷ı ±ıÀ·ı … ÷ıfiı ±Î¬Î ÂflÌflı ¿<· 25,00,000 ’˛V‰ıÿ √˛_Ï◊±˘ ±Î’Ì »ı. à ‰Ì…‚ÌfiÎ ⁄S⁄fi˘ ÏŒ·Î‹ıLÀ 24800 Áı„S›ÁfiÎ ÷Î’‹Îfiı ’˛F‰Ï·÷ flËı÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ √fl‹Ìfiı ·Ì‘ı ¿ı‹ ±˘√‚Ì …÷˘ fi◊Ì ? ˉΤız ⁄S⁄‹Î_ ±Î√˘˝fi …ı‰˘ Ïfi„Wø› ‰Î› ¤flı·˘ ˢ› ÷ı ¿ÎflHÎ ÷˘ ¬w_, ’fl_÷ ⁄Ì∞ ‰Î÷ ±ı ¿ı Á˙◊Ì ¨«_ (34200 Áı„S›Áfi_) √·fi Ï⁄Lÿ ‘flΉ÷Ì ¿<ÿfl÷Ì ‘Î÷ Ào√VÀfi »ı. à Á˙◊Ì fiÌ«Î ÷Î’‹Îfiı ’˛‰ÎËÌ flËı÷Ì ±ıÀ·ı ¿ı …ıfi_ √·fi Ï⁄Lÿ/melting point L›Òfi÷‹ ˢ› ±ı ¿<ÿfl÷Ì ‘Î÷ ¿≥ ? ⁄ı¿ ’Îfl˘, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi_ √·fi Ï⁄Lÿ ’ÎHÎÌfiÎ ÃÎfl 90
Ï⁄Lÿ ¿fl÷Î_ ’HÎ fiÌ«_ (-38.8290 Áı„S›Á) ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı w‹ ÀıQ’˛ı«flı ’HÎ ÷ı ’˛‰ÎËÌ flËı »ı. à ˉÎfi_ ÷Î’‹Îfi ‹Î’÷Ì ÿflı¿ ‰ı‘Â΂Π±ı¿Áfl¬Ì ’©Ï÷ ±’fiΉı ÷ı …wflÌ »ı--±L›◊Î Á«˘À ÏflÕŸ√ ‹‚ı fiÏË. Ïfi›‹ ±ı »ı ¿ı ◊‹˘˝‹ÌÀfl ’fl ÁÌ‘˘ ÷Õ¿˘ fi ’Õ‰˘ Ωı≥±ı, ‹ÎÀı …ı ·Î¿Õ’|Ì ’fl ÷ıfiı …Չ΋Î_ ±ÎT›_ ˢ› ÷ı µkÎfl ÷flŒÌ flËı‰Ì Ωı≥±ı. …‹Ìfi ¶ÎflÎ µIÁÏ…˝÷ ◊÷Ì √fl‹Ì ’HÎ ◊‹˘˝‹ÌÀflfiÎ ’ÎflÎfiı ±Áfl ¿flı ±ı fi «Î·ı. ±Î◊Ì …‹Ìfi ±fiı ◊‹˘˝‹ÌÀfl ‰E«ı 1.2 ‹ÌÀflfi_ (4 ŒÌÀfi_) ±_÷fl flËı ±ı‰Ì flÌ÷ı ÷ıfiı Ëo‹ıÂÎ √˘¬·Î …ı‰Î VÀıLÕ ’fl √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. à …‹Ìfi ’˘÷ı ÁflıflΠ¿ıÀ·Ì √fl‹ ˢ› »ı ? ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ±Î¬Î …√÷fiÌ ±ı‰flı… ¿ÎœÌfiı 160 Áı„S›Áfi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷ÎflT›˘ »ı, »÷Î_ …ı ÷ı V◊‚ı …‹Ìfi ¿ıÀ·Ì √fl‹ ◊Λ (±fiı ¿ıÀ·Ì µW‹Îfiı ÷ı flÌ·Ì{ ¿flı) ÷ıfi˘ ±Î‘Îfl I›Î_ ±Î‰ı·Î ¬Õ¿˘fiÎ ⁄_‘ÎflHÎ ’fl flËı »ı. à Á‹ ƒ fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ µfi΂ΠÿflQ›Îfi µWHοÏÀ⁄_‘fiΠωV÷Îfl˘‹Î_ Á’ÎÀÌ fi∞¿fiÎ ’ÎHÎÌfi_ ÷Î’‹Îfi ±_ÿÎ…ı 300 Áı„S›Á ˢ›, ’HÎ »ı¿ ÷Ï‚›ı Œ@÷ -10 Áı„S›Á ˢ› ±ı Â@› »ı. ±Î L›Òfi÷‹ ±Î_¿ÕÎfiı ÷ıfi_ ÃÎflÏ⁄Lÿ fi √HÎÌ ·ı÷Î, ¿ı‹ ¿ı ‹ÌÃΉ΂Π’ÎHÎÌfi_ ÃÎflÏ⁄Lÿ ±˘fl fiÌ«_ ˢ› »ı. ÁÎflÎ_ — ÷Ï‚›Î fi∞¿ Á‹ƒ…‚ ¿ÿÌ ⁄flŒ‹Î_ Œıfl‰Î› fiÏË. à ¿Î⁄˝fi Á⁄fiÎ≥ÀˇıÀ/C4N2 fi΋fiÎ ’ÿÎ◊˝fiÎ ¬Î÷ı ⁄˘·Î÷˘ flı¿˘ÕÛ ’HÎ fi˘Ó‘‰Î …ı‰˘ »ı. Á˙◊Ì √fl‹ F›˘÷ ÷ıfiÎ ÿËfi ‰¬÷ı ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ’ÒflÎ 49880 Áı„S›Á! Á‚√÷Î ·Î¿ÕÎfiÌ ±√fiF‰Î‚Î ¿fl÷Î_ ±ı ÷Î’‹Îfi ⁄Îflı¿ √b_ ‰‘Îflı ◊›_ ! à µfi΂ΠÿflQ›Îfi heat stroke/·ÒfiÌ ±Áfl ‹ÎHÎÁfiÎ ÂflÌflfi_ ÷Î’‹Îfi 1050 ŒıflfiËÌÀ ¿fl÷Î_ ‰‘ÎflÌ ‹Ò¿ı ÷˘ ±ı Ωı¬‹‹Î_ ±Î‰Ì ’Õı, ’fl_÷ …\·Î≥ 10, 1980 fiÎ fl˘… ωϷ ΩıLÁ fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fifiı ·Ò ·ÎB›Î ’»Ì ±˜À·ÎLÀÎ flÎF›fiÌ √˛ıÕÌ ‹ı‹˘Ïfl±· ˢ„V’À·‹Î_ ÿά· ¿flΛ˘ ±ı ‰¬÷ı ÷ıfi_ ⁄˘ÕÌ ÀıQ’˛ı«fl 370 Áı„S›Áfiı ⁄ÿ·ı 46.50 Áı„S›Á (ŒıflfiËÌÀ ’˛‹ÎHÎı 98.60 fiı ⁄ÿ·ı 115.70) Ë÷_ ! ±Î‹ »÷Î_ ÷ı ∞‰÷˘ flËı‰Î ’ÎQ›˘ ±fiı 24 Ïÿ‰Á ’»Ì fi˘‹˝· ÀıQ’˛ı«fl ÁÎ◊ı CÎfl¤ı√˘ ◊›˘. à µWHÎ÷΋ÎfifiÎ √’Á’fiÌ »ıS·Ì ±Î≥Àı‹ — µfi΂΋Î_ Á¬÷ µ¿‚ÎÀ ¿flΉ÷Î ¬ÿ ÁÒ›˝fi_ ÂflÌfl ±_ÿfl¬Îfiı ¿ıÀ·Î ÷Î’‹Îfiı ‘¬ı »ı ? 15000000 Áı„S›ÁfiÎ !à “ÁŒÎflÌ” á ‹ı, 2006