LEVEN! Leiden #66

Page 29

COLUMN ONNO BLOM

GEVANGEN

IN DE KOOI

werd opgericht in 1937, ter ere van het 25-jarig bestaan van woningbouwvereniging Eendracht. Sinds de jaren vijftig is op De Naald een plaquette aangebracht met dertien namen van ‘hen die niet weder keerden’ uit de Tweede Wereldoorlog. Het Kooipark was aan het einde van de Duitse bezetting totaal vernield. De Wehrmacht had het gebruikt als militair terrein. Er waren voertuigen gestald, loopgraven en schuttersputten aangelegd. Het was een modderpoel, waarin geen boom meer overeind stond. Die hadden de Kooibewoners omgezaagd in de Hongerwinter en in de kachel opgestookt. Op 15 mei 1944 werd de wijk aan alle kanten vergrendeld. Bij een grootscheepse razzia pakte de Sicherheitspolizei negentwintig mensen op, en stuurde ze na verhoor naar werk- en concentratiekampen. Nog niet de helft ‘keerde weer’, zoals op de plaquette valt te lezen. Maar ook zij die wel terugkeerden, bleven hun leven lang getraumatiseerd. De familie van de Zweedse journalist Martin Klepke komt uit De Kooi, en speelde daar tijdens de oorlog een actieve rol in het verzet. Klepke heeft daarover een indrukwekkend boek beschreven, Het geluid van het spoor. Zijn tante Dien verspreidde vanuit haar winkeltje aan huis illegale krantjes. Er stond een drukpers onder de vloer. Tante Annie verspreidde verboden vlugschriften tot buiten de stad. Annie’s zus, tante Co, ging verder. Zij zat in een verzetsgroep die het geweld niet schuwde. Blies een deel van het spoor op om de Duitsers te saboteren en bereidde een gewapende aanslag voor. Die mislukte. Co Vijlbrief werd opgepakt, en van het ene kamp naar het andere getransporteerd. In Ravensbrück is ze gruwelijk gemarteld. Keer op keer werden haar knieën uit de kom getrokken. Op een dodenmars uit Dachau had ze een uitgeteerde medegevangene op haar rug genomen en was met haar kapotte knieën de bevrijding binnen gelopen. Na de oorlog zat Vijlbrief namens de CPN in de Leidse gemeenteraad. Haar verhaal is in de stad bekend. Haar moed en mededogen zijn in de stad vereeuwigd in een monument van Truus Menger. Er is een straat naar haar genoemd. Martin Klepke maakt in zijn boek duidelijk dat over de oorlog vaak hardgrondig werd gezwegen. Zijn familie leed meestal e Kooi – van de naam van de wijk gaat iets dreigends uit. in stilte. Klepke heeft het zwijgen wilAlsof je er gevangen wordt genomen en nooit meer kan len doorbreken. Hij moest weten wat ontsnappen. Als jongen durfde ik er bijna niet doorheen te zijn ooms en tantes was overkomen. Hij fietsen. Mannen zaten in de zomer voor hun deur op een heeft het kwaad in de ogen gekeken. krat bier, vrouwen met lange, glanzende felgekleurde Uiteindelijk is zijn liefdevolle reconnagels stonden op straat sigaretten te roken. Hier konden ze je zomaar van structie van de wrede geschiedenis een je fiets trekken en een klap voor je kop geven. pleidooi voor solidariteit. Zijn verhaal Tegelijkertijd bezit De Kooi een mysterieuze schoonheid. De kleine, maakt duidelijk dat de meeste mensen speelse arbeiderswoningen van vurig gekleurde bakstenen werden in de níet deugen, maar dat een enkeling toch jaren twintig van de vorige eeuw gebouwd door fameuze architecten als in staat blijkt om onder extreme omHendrik Jesse. De mensen die er gingen wonen waren vaak arm, maar standigheden overeind te blijven, zelfs sociaal. De Kooi stond bekend als een rood bolwerk. anderen te helpen – en voort te leven. Op de hoek van de Atjehstraat en de Driftstraat, aan de rand van het Dat is hoopgevend. Toch fiets ik nog aldoor Willem Dudok ontworpen Kooipark, staat een monument. De Naald tijd een beetje angstig door De Kooi.

D

029 LEVEN!


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook

Articles inside

Aandacht voor ondernemers bij ABN AMRO

3min
pages 140-141

Places to Be

3min
pages 146-148

De bazen van Basis bedrijfshuisvesting

4min
pages 142-145

Van Duyn-Van der Geer voortaan Moore MTH

1min
page 139

Verhees Notarissen: benut de Jubelton

2min
pages 136-138

Credion kijkt anders naar financiering

3min
page 133

Powervrouwen: Esmeralda en Trude

2min
page 125

Leiden2022: elke dag European City of Science

1min
page 121

De Familiekamer kent opnieuw kunstprijs toe

2min
page 111

Jazz trombonist Maarten Combrink

1min
page 113

Steun baanbrekend onderzoek met het LUF

4min
pages 118-119

Cultuur & Media

5min
pages 108-110

Portrettenserie Het Vak

9min
pages 101-107

RENWARD Groep behoudt erfgoed voor Hillegom

3min
pages 98-100

Martine van Koppen kijkt verder dan de vloer

2min
page 95

Creatief teamwork bij Studio Marijn Kramer

1min
pages 96-97

Ambiance Verplancke-Ladan voor zon en schaduw

2min
pages 88-89

Gezond binnenklimaat met Sanity Air

1min
pages 81-82

Intelligent en innovatief: Enetec installatietechniek

2min
pages 77-78

Wonen in Warmond: De Stad Rome

2min
pages 66-67

Klooster blikt na op De Perfecte Verbouwing

2min
pages 68-69

De signatuur van Van Egmond architecten

5min
pages 58-65

Experts in kapitale panden: Conduct vastgoed

2min
pages 56-57

Bijzonder aanbod: loft in De Meelfabriek

1min
page 51

Speciaal voor mannen: The Skin Cave

1min
page 43

Beauty & Lifestyle

1min
page 45

Schouten Schoenen: aandacht voor kleine voeten

1min
pages 39-40

Hotelier in De Meelfabriek: Corina Waaijer

4min
pages 46-50

Mooie labels en lentetrends bij The Frog

0
page 41

Leuk voor je Leven

1min
page 38

In Leiden is iedere dag Moederdag

2min
page 37

LenteUitjes

2min
pages 20-21

Editorial

1min
page 17

Nieuw: Freddy*s Gastro Bar in Leiden

1min
pages 30-31

Hortus botanicus en Keukenhof vieren voorjaar

2min
page 25

Finalist Beste Binnenstad: veel te doen in Leiden

2min
pages 27-28

Bloeiend Duivenvoorde

3min
pages 18-19

Samen eropuit met Have Fun Events

2min
pages 23-24

Onno Blom over De Kooi in oorlogstijd

3min
page 29
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.