Jaarverslag 2015

Koninklijk Belgisch Filmarchief Jaarverslag 2015

Cinémathèque royale de Belgique

Het Koninklijk filmarchief bedankt

Structurele steun

Steun aan projecten

Structurele samenwerkingen

Sponsors

EDITO Een kalenderjaar vol activiteiten samenvatten is geen sinecure. CINEMATEK is immers een heel actieve en unieke speler op verschillende terreinen. We bewaren, restaureren, programmeren en verdelen films, bieden toegang tot unieke filmen non-filmcollecties, hebben een eigen bib, organiseren een rijk educatief aanbod...Met diverse partners ontwikkelen we voortdurend projecten om de uitstraling van onze organisatie en van film in het algemeen te bevorderen in binnen- en buitenland. Het schrijven van zo’n verslag schept desalnietemin elk jaar opnieuw een gevoel van fierheid: dit hebben we toch weer mooi voor mekaar gekregen! Want, het mag gezegd, de resultaten, cijfers en opsommingen zijn ook dit jaar opnieuw indrukwekkend, zowel wat onze collectiebeherende activiteiten betreft (deel 1: bewaren) als wat de publiekswerking betreft (deel 2: tonen).

We doen veel met weinig middelen. Dat is niet nieuw. In 2015 startten we het jaar met een aanzienlijk lagere toelage van de federale overheid. Bovendien kwam er voor ons, in tegenstelling tot de federale wetenschapsinstellingen, voorlopig geen eenmalige compensatie. Desondanks konden we, dit jaar opnieuw, het hoofd boven water te houden. Meer nog, we slaagden erin ons publieksaanbod en onze dienstverlening te behouden en het jaar financieel in evenwicht af te sluiten. Dat was enkel mogelijk dankzij een zeer nauwlettend beheer, een heel secuur toezicht op de uitgaven en het maximaal aanwenden van andere – kleine en grote – financieringskanalen. Zo waren er gelukkig talrijke projecten (Europese projecten, DIGIT-03, internationale hulp zoals voor het Taiwan Film Panorama, ...), diverse samenwerkingen met de verschillende Belgische beleidsniveaus (voor VIAA, l’Âge d’Or Festival, Belgorama,...), de giften van gulle schenkers en de onmisbare steun van het Fonds Baillet Latour. Al deze middelen maakten dat we dit jaar opnieuw veel konden waarmaken. Het blijft echter een zeer precaire situatie die niet toelaat over meerdere jaren te plannen.

Bovendien vergt zo’n financieringsmodel ook investeringen: projecten moeten worden uitgewerkt en aangevraagd. Ze vereisen ook een specifieke administratieve en inhoudelijke opvolging en in sommige gevallen ook een voorfinanciering. Dit alles vergt menskracht. Ook wat dat betreft waren de middelen opnieuw bijzonder schaars. In 2015 telde CINEMATEK slechts 46 VTE, de kleinste bezetting in jaren.

Sinds 2010 verloren we 22% van ons personeelsbestand (!). Dat is onmiskenbaar ook een verlies van heel wat opgebouwde kennis en kunde. Het is absoluut noodzakelijk deze tendens snel te keren en onze ploeg te versterken met broodnodige bijkomende menskracht en expertise. Maar dit is vandaag niet eenvoudig. Het algemene (politieke) discours pleit meer dan ooit voor reductie en de overheid ontmoedigt nieuwe aanstellingen.

Een jaarverslag opstellen betekent ook onvermijdelijk een balans opmaken. Je staat even stil bij het reeds afgelegde parcours en de richting die je in de toekomst wil inslaan. Volgende vraag gaat dan onvermijdelijk opborrelen: doen we niet te veel?

Of beter, willen we niet teveel doen? We doen veel, dat is een feit. We willen en moeten veel doen, omdat we een unieke opdracht hebben en omdat Brussel over een van de rijkste filmcollecties beschikt. Zorg dragen voor deze unieke collecties, die voortdurend blijven aangroeien, en deze delen met de sector en het publiek is onze missie. Het is unieke opdracht die we hebben ten aanzien van talrijke spelers, partners, overheden en publieken.

Wie anders zal instaan voor de langetermijnbewaring en het beheer van onze filmproductie en -erfgoed? Wie anders zal deze films restaureren en een tweede digitaal leven bezorgen? Wie zal zorg dragen voor een van de rijkste filmcollecties in de wereld? Wie zal studenten en onderzoekers toegang geven tot een van de rijkste documentatiecentra in Europa? Wie zal de contacten met rechthebbenden beheren en de films en filmfragmenten ter beschikking stellen voor vertoning, nieuwe creaties, tentoonstellingen of onderzoek in binnen- en buitenland? Wie zal het publiek, jaar in jaar uit, de mogelijkheid bieden filmklassiekers en vergeten pareltjes te (her)ontdekken? Wie zal datzelfde publiek laten kennis maken met een actuele cinema die in ons land amper of niet op groot scherm vertoond wordt?

Wie zal een zoveelste generatie filmmakers kennis laten maken met de diversiteit van deze kunstvorm? Wie anders beschikt over de kennis, kunde en infrastructuur die toelaat de dienstverlening te verschaffen die CINEMATEK vandaag biedt aan al die individuen, organisaties, projecten en overheden die vandaag beroep op ons doen?

| 1

Déjà s’envole la fleur maigre, Paul Meyer

Deze vragen zijn uiteraard, retorisch. Dit belet niet dat ze tot nadenken aanzetten. Bij het doorlezen van dit verslag zal u merken dat al deze diverse facetten, elk op hun eigen manier, integraal deel uitmaken van onze unieke missie. Zelfs al zijn diverse opdrachten beleidsmatig amper verankerd, CINEMATEK vervult ze de facto al jaar en dag voor alle betrokken spelers en beleidsniveaus.

Samen vormen ze de unieke missie waaraan we niet willen en kunnen verzaken, niet ten aanzien van alle betrokken actoren in binnen- en buitenland, het publiek en de beleidsmakers en vooral niet ten aanzien van cinema zelf. Zelfs al zijn de middelen veel te beperkt.

Een strak en spaarzaam management heeft er voor gezorgd dat we weer een jaar hebben kunnen overbruggen. Deze mooie cijfers veranderen echter niets aan wat we al vele jaren onderstrepen: de beschikbare middelen en infrastructuren zijn zondermeer ontoereikend. De structurele overheidsfinanciering biedt geen enkele marge om te investeren. Vernieuwingen die tot voor kort zeer wenselijk waren, worden steeds noodzakelijker en dringender willen we onze dienstverlening, activiteiten en collecties niet in het gedrang brengen. In onze contacten met stakeholders ervaren we een grote mate van erkenning voor dit werk. Men gelooft in het unieke potentieel van onze organisatie. We hopen dan ook ten zeerste dat dit zich de komende maanden zal vertalen in een betere beleidsmatige verankering die de nodige perspectieven biedt.

2 |

De broodnodige investeringen zijn welgekend : –– De bouw van een volwaardig conserveringscentrum is een absolute noodzaak: om onze filmcollecties op termijn optimaal te blijven bewaren, om het voortbestaan van de Belgische cinema en het filmerfgoed te blijven garanderen, om toekomstige filmarchivisten op te leiden en om verder in te zetten op de digitalisering en restauratie van ons filmpatrimonium.

–– Onze filmgerelateerde collecties hebben nood aan een betere infrastructuur, zowel qua bewaring, beheer als ontsluiting. We beschikken over een van de meest uitgebreide collecties filmboeken en -tijdschriften van Europa en over een unieke collectie filmgerelateerde documenten (deels gedigitaliseerd) en objecten. Om deze optimaal toegankelijk te maken voor studenten, onderzoekers en het grote publiek dient geïnvesteerd te worden in een bibliotheek die voldoet aan hedendaagse normen, in bijkomende tentoonstellingsinfrastructuur en in ruimtes voor een educatief aanbod.

–– Investeren in het vertoningsaanbod is en blijft cruciaal. De laatste jaren ondergingen zowel het vertoningslandschap als de filmconsumptie grondige wijzigingen. Dit biedt ons nieuwe perspectieven en maakt, ook in het buitenland, filmmusea crucialer dan ooit. Daarom moeten we meer kunnen investeren in publiekswerking en de beperkingen van onze (te) kleine zalen kunnen overstijgen.

Nadenken over noodzakelijke investeringen is per definitie ook nadenken over wat we doen, over wat we moeten, willen en kunnen betekenen: bepaalde zaken benadrukken, scherpstellen of in vraag stellen. Dit doen we in alle openheid intern en met alle betrokken beleidsniveaus en actoren. Want, ook al zijn de middelen vandaag beperkt, het is en blijft onze ambitie én onze plicht om te reflecteren over en (te werken aan) wat nodig is en wat mogelijk is, niet alleen aan wat vandaag realistisch lijkt! CINEMATEK beschikt immers ook over een enorm potentieel als culturele actor. Een potentieel dat vandaag nog lang niet volledig ontgonnen wordt.

Vanuit deze optiek zijn we erin geslaagd Stad Brussel warm te krijgen voor de herinrichting van het Hotel van Cleve. Dankzij haar steun zullen we in 2016 met de herinrichting van dit geklasseerde gebouw kunnen starten. Het wordt een publiek toegankelijk filmhuis met een – nog steeds relatief kleine – optimalere bib met mediatheek en ruimte voor workshops en tentoonstellingen.

Aan al deze essentiële beleidspunten, trajecten en projecten blijven we in 2016 werken. Ook volgend jaar zullen we met het hele team opnieuw zorgen voor een indrukwekkend aanbod en een ruime dienstverlening. Zodat we, in naam van en dankzij het hele fantastische CINEMATEK-team, opnieuw met fierheid een mooi verslag kunnen voorleggen: met sterke en minder sterke punten en bovenal met een rijkdom en bedrijvigheid die deze stichting van openbaar nut kenmerkt en die weinig andere Europese filmarchieven evenaren.

Eric De Keuleneer Voorzitter Nicola Mazzanti Conservator Kristel Vandenbrande Adjunct directeur

Brussel, april 2016 | 3

4 |

PARTIE I :

BEWAREN De laatste jaren beleven filmarchieven historische tijden. Nooit eerder hebben we zulke drastische maatregelen moeten treffen om tegemoet te komen aan de fundamentele verschuivingen in ons werk en onze verantwoordelijkheden. We gingen de uitdaging drie jaar geleden aan, wanneer we een nieuwe koers voor ons bewaringsbeleid bepaalden. Dit hoofdstuk gaat dieper in op de resultaten die werden behaald in 2015: de vooruitgang die we boekten, de vertragingen die we soms opliepen en de limieten waarmee we geconfronteerd werden.

De situatie blijft ver van ideaal. Toch zijn we er in 2015, met beperkte middelen, opnieuw in geslaagd ons behoorlijk te blijven uitrusten om de langetermijnbewaring te blijven garanderen. De budgetten worden echter steeds kleiner en de uitdagingen blijven groeien. Terwijl onze verantwoordelijkheden en de noden van onze partners alsmaar toenemen, moeten wij het al jaren stellen met een voortdurend slinkend budget dat ons telkens weer verplicht noodzakelijke investeringen verder uit te stellen.

Zo gebruiken we nog steeds databanken die al tien jaar verouderd zijn, moeten we steeds meer doen met minder middelen en mensen en bevinden we ons nog steeds in weinig duurzame gebouwen. Kortom, de nood aan een investering in een modern conserveringscentrum dringt zich dan ook steeds nadrukkelijker op.

Net zoals alle andere filmarchieven ter wereld, kunnen ook wij de regelmatige bewaring van internationale cinema niet meer garanderen omdat distributeurs hun digitale producties niet langer systematisch bij filmarchieven in bewaring willen geven.

We blijven allen overtuigd dat dit een cruciale vergissing is die de filmwereld zich in de toekomst sterk zal betreuren. Rekening houdend met deze context besloten we onze internationale collecties op een andere manier te verrijken. Ten eerste door onze decentralisatie- en distributieactiviteiten te actualiseren en te versterken. Ten tweede door ook in te zetten op de restauratie van buitenlandse producties. Dit laat ons toe onze collecties te verrijken met een aantal bijkomende buitenlandse titels die we de komende jaren met het publiek kunnen blijven delen. Uiteraard betreft het slechts een gedeeltelijke oplossing en zal de filmcultuur onmiskenbaar blijven verschralen zolang filmarchieven over de hele wereld niet kunnen rekenen op een systematische inbewaargeving van de hedendaagse internationale cinema.

We staan daarentegen wel nog steeds in voor de bewaring van Belgische producties, mede dankzij de steun van de twee Gemeenschappen. Het onlangs opgestarte systematische depot van producties met overheidssteun aan Franstalige zijde loopt nog wat moeizaam, maar we werken met alle betrokkenen aan een optimalisering.

Patrice Deweer

Onze digitale collectie groeit gestaag en telt vandaag ruim 16.500 filmtitels. Maar ook onze analoge collecties blijven toenemen. Een hele reeks grote loten en diverse institutionele samenwerkingen zorgden in 2015 voor een uitzonderlijk grote toevloed van filmbobijnen (zo’n 10.000 in totaal). Het blijft dan ook een uitdaging om voldoende opslagruimte en menskracht te voorzien om het beheer en de bewaring op duurzame wijze te kunnen garanderen.

Onze digitale collecties hebben intussen heel wat plaats nodig. Vier jaar geleden startten we met een paar harde schijven, vandaag is het moeilijk om het tempo van onze eigen productie en die van gedeponeerd materiaal bij te houden. We breiden onze opslagcapaciteit voortdurend uit. Ook extra opslagcapaciteit zoals voorzien in het DIGIT-03 project van de federale overheid is dan ook meer dan welkom. Ook ons Digilab – de digitale uitbreiding van ons historisch geprezen filmrestauratielabo – kende een zeer productief jaar. We beschikken ondertussen over vele honderden gedigitaliseerde titels en verhoogden het aantal uitgevoerde restauraties aanzienlijk.

Op die manier komen we de fundamentele nood van filmmakers en -producenten, en bij uitbreiding de algehele filmsector, tegemoet. We maken hun films beschikbaar voor het grote publiek. Het is cruciaal de uitzonderlijke Belgische en internationale films de aandacht te geven die ze verdienen. Daarom investeren wij voortdurend in de beste uitrusting (een 4K filmscanner, uniek in België) en in de technische opleiding en bijscholing van ons personeel. Digitaal of analoog, onze collecties zijn uniek en van wereldwijd belang. Om de vragen van andere archieven, festivals, retrospectieven en grootschalige restauratieprojecten in binnen- en buitenland bij te houden, moeten we onze taak en missie verderzetten. Wekelijks vertrekken meer dan 40 films uit onze archieven om vertoond te worden of verwerkt te worden in tentoonstellingen of producties.

| 5

Filmcollecties HET FILMCOLLECTIETEAM Circa 10.000 analoge elementen vervolledigden onze collectie in 2015, waaronder 5 grote loten (circa 7.500 elementen).

936 nieuwe digitale titels vervolledigen onze digitale collectie die vandaag uit 16.516 titels bestaat 594 nieuwe Belgische titels werden opgenomen in de collectie, waarvan 237 recente producties 266 titels werden in hoge resolutie gedigitaliseerd 31 films werden gerestaureerd, waarvan 14 Belgische films.

Het beheer van onze filmcollectie vereist dagelijks werk, waarvoor 17 personen zorgen. Zij identificeren, evalueren en inventariseren films, maken de kopieën op pellicule vertoningsklaar, voeren fysieke herstellingen uit, zorgen voor de (analoge en digitale) langetermijnbewaring en verzorgen contacten en afspraken met deposanten en rechthebbenden.

5 medewerkers van het filmcollectieteam werken in het Digilab, een afdeling die in 2012 opgericht werd om films te digitaliseren en te restaureren. Zij zorgen ervoor dat films vertoonbaar blijven in het gedigitaliseerde vertoningscircuit, dat filmerfgoed verwerkt kan worden in nieuwe producties en verspreid kan worden op alle moderne platformen. Met digitale restauratietechnieken, een waardevolle knowhow en een engelengeduld geven zij unieke films hun oorspronkelijke grandeur terug.

Dankzij hun jarenlange ervaring, regelmatige bijscholing en talrijke uitwisseling met zusterarchieven, zorgt het filmcollectieteam ervoor dat het publiek vandaag en morgen kan genieten van ruim een eeuw filmerfgoed.

Het team wenst ook zijn kennis en deskundigheid door te geven. Ook dit jaar hebben vier stagiairs opnieuw een stage bij CINEMATEK kunnen benutten om een opleiding te volgen dankzij de stageovereenkomsten met verscheidene digital storage Europese universiteiten. Tot slot versterkten ook drie vrijwilligers het team.

Zij brachten samen vele uren film in kaart.

Start samenwerking VIAA - CINEMATEK 2015 was ook het jaar waarin onze eerste concrete samenwerking met VIAA effectief van start ging.

VIAA staat in voor de digitalisering en lange termijn bewaring van Vlaams audiovisueel erfgoed. Voor film werkt het instituut nauw samen met CINEMATEK. Zo doet VIAA, in deze eerste fase, beroep op onze expertise en installaties om de filmcollecties bewaard in Vlaamse erfgoedinstellingen in kaart te brengen (inventariseren op inhoud en staat).

Ook werd onze input gevraagd bij het vastleggen van de digitaliseringsprioriteiten en -trajecten.

Het inventarisatiewerk startte in het voorjaar. Het betreft een zeer tijdsintensieve job waarvoor VIAA het gros van de kosten op zich neemt. 2.260 bobijnen werden in 2015 naar ons depot overgebracht, 1.900 werden nagekeken, in kaart gebracht en herverpakt.

Dit alles gebeurde in nauwe samenwerking met de betrokken erfgoedinstellingen. Zo werd ondermeer samengewerkt met MAS, MHKA, Letterenhuis, Ugent, Liberaal Archief, Amsab, Kadoc, ADVN en Sportimonium. In overleg met VIAA werd ook afgesproken deze instellingen systematisch de mogelijkheid te bieden hun filmmateriaal voor lange termijn bij CINEMATEK in bewaring en beheer te geven, dit om optimale bewaaromstandigheden te garanderen. VIAA staat immers niet in voor de bewaring van de originelen, noch voor het beheer van de collecties die het digitaliseert. Haast alle erfgoedinstellingen gingen op dit voorstel in. Ruim 90% van het onderzochte materiaal zal definitief in bewaring worden genomen. De komende jaren zal dit aantal nog aanzienlijk toenemen. De eerst fase voorziet een intake van zo’n 7.900 elementen. Op deze manier bevestigt en versterkt CINEMATEK nogmaals zijn rol als centraal archief voor het Vlaamse filmerfgoed.

Robin Cuvillier

6 |

Patrice Deweer

VERWERVINGEN Onze filmcollectie blijft groeien. Ook dit jaar kwamen er heel wat films bij, zowel op pellicule als in digitale vorm.

— We beschikken ondertussen over vele honderden gedigitaliseerde titels in het Digilab en we verdubbelden het aantal uitgevoerde restauraties.

—

Zelfs al wordt vandaag amper nog op pellicule gedraaid, onze analoge collectie blijft gestaag aangroeien. Soms komt er nog materiaal binnen van een producent, labo of verdeler, maar deze hoeveelheden zijn relatief klein (zo’n 400 filmtitels).

Anno 2015 kende de analoge collectieaangroei een heel andere origine. Vandaag komen de filmbobijnen veelal met paletten tegelijk toe vanuit diverse organisaties die hun volledige (overgebleven) filmcollectie aan het Filmarchief overmaken om de langetermijnbewaring te verzekeren. Vaak gaat het om volumineuze hoeveelheden 16mm film (een palet bevat makkelijk een 400-tal films). Zo ontvingen we het voorbije jaar verscheidene duizenden films. Waaronder 6 paletten 16mm van het Ministerie voor Landbouw, 3 van de Erasmushogeschool RITCS, 2 van IAD en 1 palet 35mm uit het faillissement van Survive – Banana Film. Los van deze grote loten namen we nog een 270tal analoge filmtitels in bewaring van diverse organisaties.

Daarnaast gaf Defensie 3.000 elementen in bewaring en beheer, in het kader van de overeenkomst die we in 2014 afsloten met Defensie, het Rijksarchief en het Legermuseum. Concreet gaat het om 1.000 dozen met nitraatfilm en 2.000 dozen acetaatfilm. Een laatste lading zal overgemaakt worden in 2016.

Uiteraard vergen dergelijke eenmalige inbewaargeving een heel andere tijdsintensieve handling. Vaak is het materiaal amper of zeer onvolledig in kaart gebracht.

Niet zelden gaat het om materiaal in minder goede staat.

Ook in het kader van de samenwerking met het VIAA (zie kaderstuk) werden in 2015 heel wat nieuwe elementen in bewaring genomen. Dit eerste trajectjaar kwamen 2.260 filmbobijnen binnen, 1.900 bobijnen (1.354 filmtitels) werden in kaart gebracht.

Met 936 nieuwe titels blijft de digitale collectie groeien ; met zowel nieuwe digitale producties en als recent gedigitaliseerde items. 578 gedigitaliseerde items werden in bewaring gegeven door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en door producenten in het kader van het contractuele depotplicht opgelegd door het VAF. Sinds 2014 voorzien de voorwaarden voor financiële steun aan Franstalige kant eveneens een systematisch overdracht van een kopie van de film aan het Filmarchief voor een langetermijnbewaring. Het deponeren van de films gebeurt niet rechtstreeks, maar via de Franse Gemeenschap. De overdracht van film­ materiaal hapert echter nog wat en tot op heden ontvingen we geen Franstalige films. Daar wordt momenteel, samen met de Centre du Cinéma et de l’Audiovisuel en de administratie, aan gesleuteld.

Onze digitale filmcollectie telde in 2015 16.516 filmtitels.

| 7

BEHEER FILMCOLLECTIES Een uitzonderlijk rijke en omvangrijke collectie beheren kost uiteraard veel geld. Het merendeel van de investeringen werden met eigen middelen bekostigd. Gelukkig konden we voor het dure digitalisatie- en restauratiewerk ook beroep doen op externe steun. Voor het tweede jaar op een rij kregen we hulp van onze mecenas, het Fonds Baillet Latour. Daarnaast genoten we voor het tweede jaar op rij van projectmiddelen (personeel en werking) in het kader van het federale digitaliseringsproject DIGIT-03.

Zo kent het digitaliserings- en restauratielabo van het Filmarchief een verdere ontwikkeling in 2015. Een twee scanner, de Northlight 4K-Archive (aangekocht en geïnstalleerd in 2014) werd na een korte testfase in het voorjaar aardig aan het werk gezet.

Het Digilab brengt uiteraard ook aanzienlijke technische onderhoudskosten met zich mee. In 2015 besteedden we hier 120.000 euro aan.

Andere dringende basisinvesteringen, zoals de vervanging van de filmdatabase (waarvan de software al niet meer ondersteund wordt sinds 2006), hebben we dit jaar helaas weer voor ons uit moeten schuiven. Even leken de eenmalige fondsen die staatssecretaris Elke Sleurs ter beschikking had, perspectieven te bieden.

Maar helaas bleek dit uiteindelijk toch niet het geval: alle middelen werden gebruikt om urgente noden van de FWI te ledigen. Dit uitstel brengt de collecties gelukkig niet in gevaar, maar het bemoeilijkt de dagelijkse werking, de samenwerkingen en de dienstverlening ten zeerste. We hopen hiervoor in de nabije toekomst wel beroep te kunnen doen op bijkomende steun van de federale overheid.

Digitalisering & restauraties De combinatie van private en publieke middelen liet ons dit jaar 266 titels in hoge resolutie te digitaliseren. 31 films werden volledig gerestaureerd, waarvan 14 Belgische titels (zie kaderstuk). Dit werd mogelijk gemaakt door de het DIGIT03 van het federaal wetenschapsbeleid en door de steun van onze mecenas het Fonds Baillet Latour.

Daarnaast werden ook een aantal buitenlandse prenten gerestaureerd. Zo werd samengewerkt met beroemde regisseurs, zoals Hou Hsiao-hsien, Amos Gitai, Sergei Loznitsa en Tonino De Bernardi. Het kwaliteitswerk van het Filmarchief op vlak van filmrestauratie leidde tot een samenwerking met de Film Foundation van Martin Scorsese voor de restauratie van twee Hou Hsiao-hsien films.

8 |

Belgische restauraties Het Filmarchief heeft een bijzondere aandacht voor Belgische filmproducties. In 2015 hebben we 14 films van eigen bodem hun oorspronkelijke grandeur kunnen teruggeven, waaronder : een aantal kortfilms van Raoul Servais (De Valse noot, Sirene, Goldframe, To speak or not to speak, Pegasus, Het Lied van Halewijn en Atraksion), twee werken van Paul Meyer (Klinkaart en

Déjà s’envole la fleur maigre, net als de trailer van deze), Cartoon Circus van Benoît Lamy, Symptoms van José Ramón Larraz, Falsch van Jean-Pierre & Luc Dardenne en Je, tu, il, elle van Chantal Akerman. Dit is de laatste film die we met haar konden restaureren.

Het restauratieproject van het werk van Chantal Akerman (7 films in 2014 en 2015) maakt haar films opnieuw toegankelijker: begin 2016 telt men meer dan 50 vertoningen op internationale festivals.

AANVRAGEN GEBRUIK MATERIAAL FILMCOLLECTIE Het belang van het bewaren, beheren en restaureren van films schuilt vooral in het toegankelijk maken van uitzonderlijk filmerfgoed voor het grote publiek.

Het Filmarchief zorgt hiervoor via talrijke publieke activiteiten, maar ook door in te gaan op de vele externe aanvragen en de bruikleenverzoeken aan onze decentralisatiedienst.

Aanvragen filmmateriaal Het voorbije jaar ontving het filmcollectieteam 2.156 aanvragen om filmmateriaal ter beschikking te stellen. Iets meer dan de helft ervan waren interne aanvragen (in kader van programmatie in de zalen, dvd’s, YouTube kanaal, etc.). De andere deel betrof externe verzoeken. Op een gemiddelde werkdag, behandelt het Filmarchief dus 9 aanvragen tot toegang.

— Het Digilab digitaliseert wekelijks gemiddeld 5 à 6 filmitems aan op vraag van derden.

—

Voor ruim 1/4 (280) van alle externe aanvragen dienden digitale items aangemaakt te worden. Het Digilab digitaliseert wekelijks gemiddeld 5 à 6 filmitems aan op vraag van derden. Deze verzoeken kunnen zowel betrekking hebben op films die al gedigitaliseerd zijn (en waarvoor een kopie in het gevraagde formaat aangemaakt wordt) als op werk dat specifiek voor de aanvraag gedigitaliseerd wordt.

De lengte van de films varieert van een aantal korte fragmenten tot volledige films.

De aanvragen zijn zeer gevarieerd: 91 aanvragen kwamen van Belgische verdelers, 133 van Cinema Zuid, 100 van zusterarchieven in het buitenland, 42 van festivals… Het feit dat het Filmarchief over een eigen lab beschikt laat toe vlot op deze vragen in te spelen. Het beeldmateriaal kan uiteraard enkel mits goedkeuring van de rechthebbenden vrijgegeven worden.

Decentralisatie Naast deze specifieke aanvragen behandelt het filmcollectieteam ook bruikleenverzoeken aan onze uitleendienst. Deze dienst beheert een internationale catalogus van zo’n 300 35mm films. Dit programma werd opgericht als een dienstverlening aan filmclubs en arthouse bioscopen. Zij konden via deze weg makkelijk aan goede kopieën geraken. Ook de rechten waren eenvoudig via het Filmarchief te regelen, wat de stappen gemakkelijker maakte. In het verleden was deze uitleendienst een zeer geschikte manier om het filmaanbod in Vlaanderen, Wallonië en Brussel te verrijken en bovendien een bron van inkomsten.

De voorbije jaren zagen we ons genoodzaakt dit programma drastisch te herleiden :

| 9

Internationale restauraties In het kader van de grootste retrospectieve ooit gewijd aan de Taiwanese cinema, nam het Filmarchief contact op met de filmmaker Hou Hsiaohsien, sleutelfiguur van de Taiwanese nouvelle vague. Uit deze ontmoeting ontstaat het ambitieuze restauratieproject waarbij de filmmaker al zijn films aan het Filmarchief toevertrouwde. Zo werkte het Filmarchief in het kader van het World Cinema Project samen met het Film Foundation van Martin Scorsese voor de restauratie van The Boys from Fengkuei - de film waarmee Hou Hsiao-hsien doorbrak bij het cinefiele publiek – en Taipei Story – filmparel van regisseur Edward Yang waarvoor Hou Hsiao-hsien producer was. Twee andere films (Cute Girl en Green Green Grass of Home) vervolledigen deze eerste reeks gerestaureerde films.

The Boys from Fengkuei ging intussen in première in Venetië en Taïpei. Verder bracht CINEMATEK, in samenwerking met Franse partner Carlotta, een dvd uit met drie Hou Hsiao-hsien films.

we beschikten enkel over rechten van 35mm films, wat het aantal aanvragen ernstig doet dalen. Deze tendens zette zich verder in 2015: met 71 aanvragen minder dan in 2014 en 171 aanvragen minder dan in 2013, komt de teller op 305 te staan. Ca. de helft van deze aanvragen betroffen de programmatie in onze eigen zalen.

Weinig zalen beschikken nog over een 35mm projector. Desondanks blijft de wens om filmerfgoed te vertonen groot. Velen klagen bovendien over de erbarmelijke omstandigheden van de verhuur van digitale kopieën door internationale verkoopsagenten.

Het is daarom dat we, na kort marktonderzoek en rekening houdend met een digitale revolutie die reeds plaatsvond, beslisten de cruciale scharnierfunctie van het Filmarchief tussen lokale en internationale actoren te versterken.

Zonder degelijke toegang te verlenen tot digitale kopieën beperken we de verspreiding van filmwerken: 35mm vertoningen zullen dan wel blijven bestaan, ze zullen steeds uitzonderlijker worden naarmate de uitrusting van projectiezalen vernieuwd wordt.

In 2015 werden onze contactenlijsten daarom vernieuwd, om een nieuwe catalogus van toegankelijke digitale filmkopieën te kunnen opstellen. Over kaderakkoorden wordt vandaag onderhandeld: in de loop van 2016 wordt een overeenkomst afgesloten.

Dankzij ons restauratiewerk verwierven we de rechten van drie Hou Hsiao-hsien films: Cute Girl, Green Green Grass of Home en The Boys from Fengkuei. Andere projecten van deze aard tekenen zich voor 2016, o.m. een belangrijke samenwerking met Israëlische cineast Amos Gitai. Verder bliezen we nieuw leven in de distributie van alle films waarover we reeds een digitale of gerestaureerde kopie beschikten.

Dit bevestigt het belang van onze restauratie- en digitaliseringsactiviteiten, vooral voor de algemene filmsector (de filmmakers en producenten waarmee we dagelijks samenwerken), maar ook voor het publiek.

10 |

In 2015 werden verdere gesprekken gevoerd over de creatie van een volwaardig duurzaam filmconserveringscentrum. De mogelijke integratie in het nieuwe mediapark op de Reyerssite werd verder onderzocht. Ook andere pistes binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werden verkend. De creatie van een dergelijk filmconserveringscentrum belangt niet enkel CINEMATEK, maar ook diverse beleidsniveaus aan. Dit betekent ook dat hierover op verschillende beleidsniveaus gesprekken gevoerd worden. Dit vergt uiteraard tijd. We hopen om in 2016-2017 uitsluitsel te kunnen hebben over een alternatieve locatie.

Patrice Deweer

Volwaardig filmconserveringscentrum

Non-filmcollecties 159.500 bijkomende elementen, waaronder 2.200 periodieke publicaties, 1.500 boeken, 20.800 documenten en 21.000 digitale of gedigitaliseerde foto’s, 1.150 affiches, 100.000 gedigitaliseerde tijdschriften pagina’s (die 3.150 nummers vertegenwoordigen) en 7.250 digitale media.

De online catalogus breidde uit met 59.200 referenties en biedt nu 1.350.000 referenties voor 275.000 items.

1.250 personen bezochten onze bib en raadpleegden samen zo’n 7.400 documenten.

66.000 publicaties, waaronder 5.500 periodieke titels en zo’n 60.500 boeken vormen vandaag een van de meest uitgebreide en diverse filmbibliotheken van Europa.

7.100 documenten met scenario’s, dialogen en ondertitels.

27.000 papieren affiches.

Meer dan 600.000 foto’s op papier over 53.000 films, waarvan ruim 2.650 Belgische titels.

176.500 foto’s en affiches in digitaal formaat (hetzij digitaal aangeleverd, hetzij gedigitaliseerd)

CINEMATEK bewaart een van de rijkste collecties in Europa, op grond van de volledigheid, rijkdom, verscheidenheid, meertaligheid en diversiteit van zijn collecties.

Het betreft een unieke verzameling van boeken, periodieke publicaties, foto’s, affiches, scenario’s, persdossiers en – knipsels, archiefbestanden, multimedia, enz., zowel in print als digitaal.

Het Filmarchief beschikt tevens over de enige bibliotheek die volledig toegewijd is aan Belgische film. Het is dé referentie voor wetenschappelijk onderzoek over het heden en het verleden van de Belgische en internationale cinema.

We merken dat onze bezoekers dat gegeven blijven waarderen. Met een duidelijke toename in vergelijking met 2014 (14% meer) behalen we in 2015 het hoogste bezoekers­ cijfers sinds 2010.

In 2015 werden er meer dan 51.700 digitale documenten geïnventariseerd, geïndexeerd en ontsloten in ons Documentatiecentrum. We zorgen er immers voor onze collecties voortdurend te verrijken, enerzijds door een doordacht aankoopbeleid, anderzijds dankzij het deponeren en schenken van films door Belgische filmprofessionals (filmmakers, organisaties, journalisten…).

We hebben ook de digitalisering van de collectie verder gezet, hetzij intern, hetzij extern via het DIGIT-03programma van het Federaal Wetenschapsbeleid waardoor we in staat waren om de digitalisering van 3 van de oudste Belgische filmtijdschriften af te werken – namelijk ongeveer 100.000 pagina’s.

De missies van het Filmarchief worden belemmerd door budgettaire moeilijkheden. De laatste jaren heeft het Documentatiecentrum, door personeelsvermindering, haar openingsuren moeten halveren : dit belemmert een degelijke ontsluiting van onze non-filmcollectie. Deze omstandigheden hebben ook een impact op zowel de academische activiteiten (catalogeren, inventariseren, tellen, digitaliseren en verwerken van talrijke archieven en schenkingen, enz …) en als op het restaureren en het bewaren.

— Het Filmarchief beschikt over de enige bibliotheek die volledig toegewijd is aan Belgische film.

Het is dé referentie voor wetenschappelijk onderzoek over het heden en het verleden van de Belgische en internationale cinema.

—

De budgettaire situatie heeft dit jaar ook een uitzonderlijk impact op het aankoopbeleid: van januari tot november werd de aankoop van tijdschriften helemaal onderbroken. Dankzij het verwerken van verschillende archieven kon de collectie toch uitbreiden, maar wel ten koste van de laatste tijdschriftnummers.

Naast de collecties van het Documentatiecentrum beschikt het Filmarchief ook over een uitgebreide collectie museumobjecten. Bezoekers kunnen een mooie maar kleine selectie bekijken in onze WUNDERKAMMER – gewijd aan de voorlopers van de cinema – en in de foyer van CINEMATEK. Er worden nog regelmatig stukken geschonken of in bewaring gegeven. Voor deze collectie zijn we genoopt tot een passieve bewaring, met uitzondering van een aantal objecten die werden uitgeleend voor tentoonstellingen (zie hoofdstuk ‘Tentoonstelling van onze collecties’).

In de toekomst hopen we hier verandering in te brengen, onder meer via de herinrichting van het Hotel van Cleve tot Filmhuis. Dit project, dat in 2013 aanvatte en waaraan de Stad Brussel haar financiële steun toekende, zal toelaten een uitgebreidere bibliotheek-mediatheek te creëren die toegang biedt tot de film­ gerelateerde collecties en de gedigitaliseerde films.

| 11

HET DOCUMENTATIETEAM

Archieven C. Akerman Chantal op de set van D’Est

Zeven mensen staan in voor het beheer van de filmgerelateerde collecties, een aantal onder hen in deeltijds verband. Naast deze functie, heeft het documentatieteam een essentiële rol t.a.v. de onderwijs-en onderzoekswereld (in binnen-en buitenland): in eerste instantie als dienstverlener en voor zijn deskundigheid (deelname aan conferenties en rondetafelgesprekken zoals de conferentie ‘Turning The Page: Digitalization, movie magazines and historical audience studies’, in Gent van 12 tot 14 november), maar ook door regelmatig uitzonderlijke deelcollecties uit te lichten die zich bijzonder goed tot verder onderzoek lenen.

Paul Read book collection

Drie vrijwilligers vervolledigen het team. Zij ontfermen zich onder meer over de fototheek en de postercollectie. Voor specifieke inventarisatie- en ontsluitingsprojecten werkt het Documentatiecentrum regelmatig samen met studenten. In 2015 liepen 3 studenten er stage.

Ontvangen collecties Ook dit jaar werden ons talrijke collecties geschonken of in bewaring gegeven. Zo werden ons de persoonlijke archieven van Eliane Dubois toevertrouwd – historische spilfiguur van de Belgische distributiesector en oprichtster van Cinéart. Ook de archieven van Chantal Akerman worden nu bewaard door het Filmarchief.

Hetzelfde geldt voor de archieven van productiehuis Paradise films, het oeuvre van Belgisch cineast Jean-Marie Buchet en de persoonlijke archieven van Franse producent Serge Silberman.

We verheugen ons eveneens over de volledige archieven van het Filmfest Gent, het productiehuis Menuet en het Cineami agentschap.

Daarnaast schonk de Litouwse Ambassade in Brussel ons een Litouwse filmcollectie bestaande uit 70 dvd’s. We bewaren voortaan ook een aquarel van Audrey Hepburn, gemaakt door Japanse kunstenaar Namio Sakamoto.

Tenslotte, last but not least, mochten eveneens de omvangrijke collectie boeken en documenten van Paul Read over de geschiedenis van filmtechniek in ontvangst nemen. Read, relatief onbekend gebleven bij het grote publiek, is één van de belangrijkste experts in filmtechniek en filmrestauratie. Hij werkte in de jaren ’60 voor Kodak en Soho Images, waarna hij bij Digital Film Lab London belandde. Zijn collectie bestaat uit ca. 250 filmwerken en omvat een aantal absoluut uniek en onvindbare filmdocumenten, evenals echte incunabelen.

Archieven C. Akerman Eerste geannoteerde pagina van een onafgewerkt scenario

12 |

AANWINSTEN Archieven Eliane Dubois Alain Resnais op de set van Je t’aime, je t’aime

Voor een optimale communicatie naar het publiek toe, wordt op de website maandelijkse een lijst nieuwe aanwinsten geüpload. Gedurende deze periode zijn diezelfde aanwinsten beschikbaar in de open rekken van de leeszaal.

Daarnaast komen er ook heel wat digitale elementen bij, hetzij digital born, hetzij via een intensifiëring van de digitaliseringsactiviteiten (zie verder).

Het voorbije jaar indexeerden we de grote meerderheid van de boekenaanwinsten en inventariseerden we 113 tijdschriften, bestaande uit 414 nummers, met daarnaast ook de retrocatalogisering die reeds verscheidene jaren aan de gang is. Verder werden 75 tijdschriften geïndexeerd door het FIAF via het Periodical Indexing Project, waaraan het Documentatiecentrum meewerkt en waarvoor het één titel ontsluit. De FIAF databank staat ter beschikking van zowel personeel als bezoekers.

Tot de collecties van het Documentatiecentrum behoren ook de archieven van het Chinees filmfonds. Dit fonds, uniek in Europa, verzamelt, bewaart en geeft toegang tot een ruime collectie documenten, volledig toegespitst op de cinema van China, Hong Kong en Taiwan. Het fonds ontving in 2015 27 bezoekers die studie- en onderzoekswerk rond de Chinese cinema verrichtten. Vandaag omvat het Chinese Filmfonds o.a. 218 werken, 1.029 nummers van 163 periodieke publicaties, 514 festivalscatalogi, 33 persdossiers, 190 affiches foto’s en 1.740866 dvd’s.

3 Belgische filmtijdschriften Het Filmarchief beschikt over een indrukwekkende verzameling filmtijdschriften. Zo bewaren we (als enige!) de complete collecties van een aantal Belgische filmtijdschriften van het begin van de 20ste eeuw. We beschikken o.m. over Revue Belge du cinéma (1911-1940), Weekblad Cinema (1920– 1984) en Pathé Programme Bruxelles (1909–191).

In 2015 werden deze waardevolle historische bronnen, dankzij een volledige digitalisering en ocerisatie in het kader van het DIGIT-03 project, bewaard en toegankelijk gemaakt voor het publiek.

Digitalisering filmtijdschriften (Pathé Programma, November 1914)

| 13

INVESTERINGEN BEHEER NON-FILMCOLLECTIES Een filmgerelateerde collectie beheren en toegankelijk maken voor diverse doelpublieken is niet alleen tijdrovend, het vergt ook aangepaste infrastructuur. Beperkte budgetten beletten de onmiddellijke en totale uitvoer van een broodnodige infrastructurele inhaalbeweging. In 2014 kozen we desondanks voor een voorzichtige vernieuwingsoperatie van de IT-infrastructuur. Deze dynamiek zetten we verder in 2015 en tegen 2017 hopen alles af te kunnen afronden.

De centrale databank, in gebruik sinds 1991, draaide op het verouderde DOS, wat geen enkele compatibiliteit met andere besturingssystemen toeliet. De situatie was niet langer houdbaar. Daarom werd een vernieuwingsoperatie opgestart die moet toelaten om alle metadata, digitale documenten en files over te zetten naar een krachtig, centraal systeem. Deze opdracht werd toegekend aan het Belgisch bedrijf Organica. Vertrekkend van hun bestaande relationele databank, Organon, gaan zij op zoek naar een aangepaste configuratie dat geschikt is voor onze specifieke behoeften. De samenwerking met dit Belgisch bedrijf, dat afliep in 2010, omvatte een project waarbij meer dan 3 miljoen persknipsels gedigitaliseerd werden. In 2015 werd €25.000 geïnvesteerd dankzij het DIGIT-03 project. Bij gebrek aan middelen kon de investering niet, zoals oorspronkelijk voorzien, volledig gebeuren. We plannen het werk volgend jaar verder te zetten en af te ronden.

In 2016 moeten de modules Foxpro (boeken, tijdschriften en foto’s) en Doccenter (digitale persdossiers en –knipsels) geïntegreerd worden in de nieuwe IT-infrastructuur, en online raadpleegbaar zijn dankzij een nieuwe webomgeving.

Deze overheveling zal uiteraard opvolging vergen. Ook verdere interne opleiding zal nodig zijn, zowel voor dagelijks beheer als voor een geoptimaliseerde valorisatie.

14 |

Boekenverkoop Omwille van het succes van de twee vorige edities, besloot het Documentatiecentrum in 2015 opnieuw een boekenverkoop te organiseren. Op 12 december werden alle dubbels van boeken en filmmagazines uit de collecties te koop gesteld.

Het zorgde opnieuw voor een talrijke opkomst van voornamelijk jonge cinefielen, o.m. dankzij extra promotie op onze social media. Dit jaar konden we 536 bezoekers verwelkomen, die samen 1.714 boeken en tijdschriften en 56 dvd’s kochten.

DIGITALISERING EN RESTAURATIE In 2015 namen we in de beheermodules zo’n 42.000 gedigitaliseerde documenten op. Het betreffen zowel knipsels, persdossiers en aanverwante documenten afkomstig uit de talrijke gedeponeerde archieven, als het dagelijkse persoverzicht (20.500) en foto’s (ca. 21.500).

Daarnaast werd het Documentatiecentrum ook betrokken bij het DIGIT-03 programma (2014-2018) van het Federale Wetenschapsbeleid, voor de laatste fase van de digitalisering en ocerisatie van 100.000 pagina’s uit drie verschillende filmtijdschriften (zie kaderstuk).

In 2016 moet, nog steeds in het kader van DIGIT-03, de digitalisering van onze papieren fotocollecties aanvatten.

GEBRUIK NON-FILMCOLLECTIES De filmgerelateerde collecties worden dagelijks geraadpleegd en gebruikt, zowel intern als extern. Zo raadplegen onze programmatoren en educatieve diensten de boeken, tijdschriften en catalogi voortdurend tijdens hun voorbereidend werk en maakt de communicatiedienst gretig gebruik van de fototheek.

Extern gebruik van onze non-filmcollectie gebeurt in de leeszaal, waar studenten en onderzoekers terecht kunnen voor verdiepend onderzoek. Als enige uitgebreide filmbibliotheek in het land, en bovendien centraal gelegen, ontvangen we bezoekers uit het hele land en van ver daarbuiten. De bib ontvangt gemiddeld 6 bezoekers per openingsdag.

We bieden professoren ook de mogelijkheid met hun studenten langs te komen voor een informatiesessie omtrent de collecties van het Documentatiecentrum en de leeszaalwerking.

Verder trachten we de collecties ook bij een ruimer publiek bekend te maken via onze museale werking. Zo stellen we voor elke cyclus of retrospectieve enkele illustratieve documenten (oorspronkelijke affiches, recensies, foto’s) tentoon en voorzien we extra lectuur aan de leestafels van het museum. Voorlopig blijft dit valorisatiefacet zeer beperkt. Met de herinrichting van de Foyer en van het Hotel van Cleve tot een open Filmhuis willen we hier meer ruimte voor creëren.

Bruikleen documenten

— Via onze museale werking trachtten we de collecties bij een ruimer publiek bekend te maken.

—

Het Documentatiecentrum leende het werkschrift dat Chris Marker bijhield rond zijn film La Jetée uit voor de reizende tentoonstelling ‘Chris Marker, A grin without a cat’. Deze telde een zeer groot aantal bezoekers in Lund (Zweden) en in Oslo (Noorwegen).

Ook werden 12 affiches aan de Festival International du Film Francophone de Namur uitgeleend in het kader van een tentoonstelling over de films die de ‘Bayard d’or’ wonnen tussen 1983 en 2014.

Het Documentatiecentrum nam verder ook deel aan de tentoonstelling ‘Insecta – Het Insectenrijk’ de zomertentoonstelling van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in het Koninklijk Paleis.

| 15

16 |

PARTIE II :

TONEN Een filmcollectie leeft pas wanneer deze gedeeld en getoond wordt. Een collectie zo rijk als de onze vergt ook een uitgebreid en divers vertoningsaanbod. Ook dit jaar trachtten we een boeiende selectie uit onze collectie te vertonen. Onze programmatoren organiseerden 2.750 filmvertoningen in CINEMATEK en Flagey. Een duizendtal filmverzendingen zorgden ervoor dat delen van onze collectie over de hele wereld vertoond werden. Maar liefst 142 verschillende filmtitels uit onze collectie verrijkten talrijke programma’s van festivals en filmarchieven in Europa, de Verenigde Staten, Azië en Latijns Amerika.

Het team van het Filmarchief zet zich al vele decennia onderbemand maar vol overgave in voor een sterk vertoningsaanbod. Helaas volstaan overgave, bekwaamheid en passie niet. Het wordt steeds moeilijker werken door de voortdurende verschuivingen in de distributiewereld, zowel op Belgisch als op internationaal niveau. Dit brengt talrijke problemen met zich mee: bepaalde filmkopieën zijn nergens meer te vinden, er zijn onvoldoende DCP’s voorhanden, Nederlandstalige ondertiteling ontbreekt meer dan eens, tarieven voor gebruiksrechten nemen toe ...

In Brussel komt daarbij nog een relatief recente toename van het aantal actoren met elk hun eigen aanbod, wat de zaken niet vereenvoudigt. Dit rijke aanbod komt het publiek uiteraard enkel ten goede, maar het vergt wel een continue bijsturing inzake programmatie en communicatie.

Ook ons publiek is heterogener geworden de laatste jaren. Op zich is deze diversifiëring een goede zaak, maar dit vergt ook een grotere variatie en diversiteit in aanpak. We zouden we veel meer moeten kunnen inzetten op publiekswerking om tegemoet te komen aan de diversiteit aan noden en wensen van het Brusselse publiek. We willen dit maar al te graag en we trachten dit in de mate van het mogelijke te doen, maar we beseffen tegelijk dat we op dit vlak echt de middelen en menskracht missen om dit optimaal te doen.

Robin Cuvillier

We moeten helaas vaststellen dat dit alles zich vertaalt in een verminderde opkomst, voornamelijk in CINEMATEK. Er blijven gelukkig nog talrijke succesvolle programma’s die de zalen goed doen vollopen. Maar omwille van het rijke Brusselse filmaanbod (en de gewijzigde filmconsumptie) blijkt het lokken van de filmliefhebber naar het museumkwartier moeilijker dan voorheen. Daar moeten we ons de volgende maanden over buigen.

Net als andere Brusselse cultuurhuizen werden we eind 2015 geconfronteerd met de gevolgen van het verhoogde terreurdreigingsniveau. CINEMATEK moest een paar dagen de deuren sluiten, Flagey bleef zelfs 9 dagen toe. Toch waren het vooral onze educatieve activiteiten die eronder leden. De scholen annuleerden immers alle geplande activiteiten tot het einde van het jaar. Desondanks werd het een jaar met een rijk educatief aanbod voor jong en oud.

| 17

Dit alles mag ons niet doen vergeten dat de voornaamste handicap van onze programmatie de absoluut ontoereikende capaciteit van onze zalen (117 en 29) blijft.

Deze houdt de gemiddelde opkomst van onze vertoningen zeer laag (ook bij volle zalen!) en weerhoudt ons grootschalige of noemenswaardige avant-premières te organiseren. Helaas zijn het net vertoningen met evenementiële dimensie die aan belang winnen. Ook potentieel interessante partnerschappen en corporate events worden hierdoor bemoeilijkt.

Ons vertoningsbeleid beperkt zich niet tot CINEMATEK en Flagey. Onze collecties dragen bij tot de filmprogrammatie in talrijke binnen- en buitenlandse bioscoopzalen, festivals en zusterarchieven. Het voorbije jaar zetten we extra in op deze extramuros activiteiten, onder meer met een programma rond Taiwanese film en een cyclus rond het werk van Chantal Akerman. Beide retrospectieven werden overgenomen door talrijke filmarchieven, musea en festivals over de hele wereld en omvatten telkens verschillende restauraties uit ons Digilab - dat een steeds belangrijkere rol speelt nu weinig zalen nog uitgerust zijn om 35mm films te vertonen.

— De MOVIOLA-consoles, waarmee museumbezoekers kunnen grasduinen in onze digitale filmcollecties, blijven een onmiskenbare troef.

—

We blijven overtuigd dat filmkijken in de bioscoop hoort. Desondanks erkennen we de waardevolle mogelijkheid van een alternatieve ontsluiting van onze collecties via vele nieuwe kanalen en dragers. Vandaar onze voorzichtige experimenten met het uitbouwen van een Youtube-platform, onze actieve deelname aan de European Film Gateway 14-18 en onze eigen dvd-reeks. Ook de MOVIOLA-consoles, waarmee museumbezoekers kunnen grasduinen in onze digitale filmcollecties, blijven een onmiskenbare troef. Op termijn willen we deze collecties ook toegankelijk maken in het vernieuwde Hotel van Cleve.

Kortom, onze rijke filmcollecties worden ook vandaag nog steeds met succes getoond via heel verschillende wegen en gedeeld met zeer diverse publieken in eigen stad, land en over heel de wereld. De analyse en evaluatie valt al lang niet meer op te maken uit een paar cijfers. Men moet rekening houden met het gehele plaatje. CINEMATEK is lang niet de enige speler met dit soort vertoningsactiviteiten, maar het is en blijft wel een heel unieke en sterke speler die zijn plaats zal blijven opeisen en verdienen.

Ondanks deze weinig optimale situatie, bereikten onze activiteiten in 2015 – enkel in Brussel (CINEMATEK en Flagey) – 90.000 toeschouwers. Daarbij tellen we 3.000 toeschouwers voor de vertoningen georganiseerd in BOZAR en 5.000 toeschouwers voor de vertoningen in het kader van UGC Kult. In Antwerpen haalt Cinema Zuid de kaap van 200.000 toeschouwers (het hoogste bezettingscijfer in vijf jaar), en elders in België (Bergen, Namen, Luik, …) tellen we 300 decentralisaties van onze filmkopieën. Ons restauratiewerk, net zoals onze retrospectieve over Taiwanese cinema en het oeuvre van Hou Hsiao-hsien, zorgden dit jaar voor een internationale uitstraling zonder weerga.

MOVIOLA

18 |

FILMMAKERS TE GAST Abdel Rahman El Bacha – Aisleen McLafferty – Alain-Pascal Housiaux – Ana Dumitrescu – Antoine Cuypers – Atom Egoyan – Babetida Sadjo – Benjamin Hennot – Bill Forsyth – Bouli Lanners – Camille Fontenier – Catherine Graindorge – Cathy Min Jung – Christoph Bohn – Chu Tien–wen – David Lambert – Deniz Gamze Ergüven – Dieudo Hamadi – Elke Marhöfer – Emilie Verhamme – Eric de Kuyper – François Hien – Gérard Corbiau – Giovani Cioni – Guy Sherwin & Lynn Loo – Hans Scheugl – Hou Hsiao-hsien – Jaco Van Dormael – Jacqueline Pierreux – Jacques Doillon – Jaime Rosales – Janick Cardiec – Jean Dufaux – Jean-Michel Balthazar – Jorge Léon – Katrien & Sarah Vanagt – Lav Diaz – Manu Bonmariage – Manuel Poutte – Marianne Lambert – Matthieu Chatellier – Maxine Gordon – Michel Nedjar – Mourade Zeguendi – Mylène Demongeot – Nicolas Philibert – Noah Baumbach – Nuri Bilge Ceylan – Olivier Assayas – Olivier Smolders – Patrick Dechesne – Peter Woditsch – Philippe Boucq – Pierre Drouot – Pierre Rissient – Pieter Van Hees – Raoul Servais – Rebecca Baron – Renaud De Putter – Robin Pront – Rose Lowder – Rudolf Thome – Saul Levine – Savina Dellicour – Semih Kaplanoglu – Sergei Loznitsa – Sophie Maintigneux – Svetlana Karmalita – Sylvain Biegeleisen – Thierry Michel – & Colette Braeckman – Tobe Hooper – Tonino Debernardi – Yervant Gianikian & Angela Ricci Lucchi

GASTSPREKERS & INLEIDINGEN Adrian Martin – Alain Baents – Alain Berliner – Aalin Boillat – Andrew Rettman – Anke Brouwers – Ansis Pupols – Baptiste Villenave – Bérénice Reynaud – Brecht Capiau – Bregt Lameris – Bruno Forzani – Charles Tesson – Chris Fujiwara – Christian Collin – Christophe De Jaeger – Claire Bouilhac – Corneliu Cazacu – Corrado Neri – Cristina Álvarez López – Dario Marchiori – David Bordwell – David Maertens – Denis Mukwege – Dirk Van Extergem – Dominique Nasta – Françoise Lauwaert – Frank Kessler – Gilles Menegaldo – Gorik de Henau – Guido Convents – Guido Kirsten – Helena Kritis – Henri de Gerlache – Henri Rochard – Henri-Roanne-Rosenblatt – Hilde D’haeyere – Hugues Dayez – Isabelle de Borchgrave – James Udden – Jan Baetens – Jean Cléder – Jean-François Pluijgers – Jean-Marc Rochette – Jean-Michel Devésa – Jean-Pierre Rehm – Jeremy Hamers – Jon Gartenberg – Jordi Lafèbre – Kerem Ayan – Laurent Vanclaire – Lisa Colpaert – Louis Danvers – Marc Bussens – Marcel Croës – Marcos Ortega Miranda – Mathilde Labbé – Matthias De Jonghe – Mauricio Hernandez – Michael Guarneri – Michel Dufranne – Michelle Porte – Mireille Tabah – Moïra Vautier – Morgan Di Salvia – Muriel Andrin – Nadin Mai – Nadja Cohen – Olivier Clinckart – Patrick Duynslaegher – Paul Püschel – Philippe Reynaert – Rémon Fromont – Richard Suchenski – Robbrecht Desmet – Sabine Lenk – Stefan Eraly – Stefanie Bodien – Stephan Streker – Stephen Thrower – Steven Jacobs – Stoffel Debuysere – Thierry Van Wayenberg – Tom Paulus – Trudy Bolter – Vanessa Frangeville – Vanessa Sutour – Virginie Linhart – Wafa Ghermani – Wim Castermans – Wouter Hessels – Ziemowit Szczerek – Zidrou

PARTNERS AARC – ABCinema – Académie des Beaux-Arts – Afrika Filmfestival – Agenda – Ambassade de France en Belgique – Ambassade de la République Algérienne Démocratique et Populaire à Bruxelles – Ambassade des Philippines/Ambassade van de Filippijnen – Ambassade d’Espagne en Belgique/Spaanse Ambassade – Ambassade de Lettonie en Belgique/Ambassade van Letland in België – Année de l’Allemagne/Jaar van Duitsland – Argos – Be Film Festival – Belspo – Bertelsmann – BNP Paribas Fotis – BOZAR – BOZAR Cinema – Brussels Film Festival – brussels museums.be – Caillou Conquis – Central Motion Picture Corporation – Centre Culturel de Taïwan à Paris – Cinebel – Cinema Nova – Cinema Zuid – Cinémathèque de la Fédération Wallonie-Bruxelles – Cinergie.be – Cineteca di Bologna – Cobra.be – Courtisane Festival – Creative Europe Programme of the European Union – Dans centrum Jette – Dargaud – deBuren – Dissent! – ERG – EU205.LV – Eunic Brussels – Europalia – Fédération Wallonie-Bruxelles – FIFF Namur – Filmen’on – Film Fest Gent – Filmer à Tout Prix – Fire-Starter – Flagey – FM Brussel – Focus Vif – Fonds Baillet Latour – Fonds Raoul Servais – FWO – Goethe Institut – HEF – Holebi Filmfestival Leuven – ICAA – IHECS – Institut Culturel Catalan/Catalaans Cultureel Instituut – Institut français – Instituto Cervantes – Institutul Cultural Roman Bruxelles – Jeu de Paume – Jubilee – KASK – Klara – KU Leuven – Kultuurkaffee – La Libre Belgique – La Première – La Semaine du Son – Le P’tit Ciné – Loterie Nationale – LUCA-Campus Sint Lukas Brussel – Lumière – MAC’s – Maison de quartier Malibran – MDRN – MIM – Ministry of Culture Republic of China (Taiwan) – MPA Europe Middle-East and Africa – Musiq’3 – Offscreen – Österreichisches Filmmuseum – Pink Screens Brussels – Polish Institute – Quinzaine des réalisateurs – Queen Elisabeth Music Chapel – Rainbow House – Région de Bruxelles-Capitale/Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Remain In Light – Republika ng Pilipinas – RIL – SCC – Solidarité Internationale – SONUMA – Stad Brussel – Strangelove Antwerpen – Taiwan Film Institute – UAntwerpen – UCC/ UFK – UFA – UGC – ULB – UPCB/UBFP – VDFC – VGC – Ville de Bruxelles/Internationale solidariteit – Ville de Bruxelles/Brussel Stad – Visitbrussels – Vlaamse Overheid – VUB – Warner Brothers – Zebracinema

| 19

Filmvertoningen FILMPROGRAMMATIE IN CINEMATEK

CINEMATEK 1.750 publieke vertoningen 57.000 bezoekers 127 bijkomende privé- en schoolvertoningen

CINEMATEK@FLAGEY 1.000 vertoningen 25.200 bezoekers

ELDERS Zowat 1.000 filmkopieën verlieten onze filmcollectie in 2015 42 aanvragen van filmfestivals

Drie medewerkers staan dagelijks in voor de programmatie in onze zalen. Een vierde programmator legt zich voltijds toe op de programmatie in Flagey. Met z’n drieën verzorgen ze jaarlijks zo’n 1.750 vertoningen, nodigen en ontvangen ze tientallen gasten uit. Het filmcollectieteam ondersteunt hun werk door te kijken wat onze collectie te bieden heeft rond een bepaalde filmmaker of thema en door de films vertoningsklaar te maken. Het communicatieteam biedt ondersteuning bij de productie van de programmablad en het beheer van de contacten met de vele partners.

Vervolgens promoot men het aanbod zo optimaal mogelijk bij pers en publiek.

We hebben het aantal voorstellingen nog verder herleid (110 minder dan in 2014 en 356 minder dan in 2010).

Vooral een aantal minder succesvolle voorstellingen in de vooravond werden geschrapt. Net als de andere cultuurhuizen in Brussel ondervonden we ook de gevolgen van de verhoogde terreurdreiging in het najaar. Al bleven deze al bij al beperkt. We zagen ons verplicht de deuren 4 dagen te sluiten en 17 vertoningen te schrappen. Eens we mochten heropenen vond het publiek meteen en talrijk terug de weg naar onze zalen.

Opnieuw bestond de ruggengraat van de programmatie in CINEMATEK uit vaste, terugkerende reeksen (Belgorama, Classics, DUO, B tot Z, …) enerzijds, en thematische cycli 300 aanvragen voor een film uit onze opgebouwd rond auteurs, acteurs, genres, landen, enz. decentralisatiecatalogus anderzijds. Hierbij zochten we het nodige evenwicht tussen klassieke en hedendaagse film; Hollywood, Europese film en wereldcinema; stille film en geluidsfilm; fictie, documentaire en experimentele film. We bouwden ook verder aan ons internationaal handelsmerk: de wekelijkse vertoningen van stille films met live pianobegeleiding. Ze groeien uit tot een vaste halte voor velen en zijn opvallend in trek bij buitenlandse toeristen.

100 verzoeken van bruikleen van buitenlandse filmarchieven

20 |

In 2015 werden onze vaste reeksen verdergezet : BELGORAMA en DUO. Het startshot voor Belgorama werd in het voorjaar gegeven met een retrospectieve rond het werk van Jacqueline Pierreux, vervolgens werd de rijke filmcarrière van Belgische documentairemaker Manu Bonmariage in de kijker geplaatst.

Er werd een cyclus gewijd aan acteur Marcel Josz en aan producent Pierre Drouot. De overgang van 2015 naar 2016 maakten we met Erik de Kuyper – een performance, de Belgische première van zijn laatste film My life as an actor en een retrospectieve – en Bouli Lanners (retrospectieve).

In het kader van ons DUO-programma nodigden we Katrien en Sarah Vanagt uit voor een gesprek ter inleiding van hun film In Waking Hours.

In 2014 vierden we de 60e verjaardag van de Unie van de Filmkritiek (UCC/UFK), in 2015 viel de Unie van de Belgische Filmpers te beurt: filmjournalisten vierden hun 90e verjaardag bij CINEMATEK met een cyclus boordevol door de Unie gekroonde films.

Kortom, we boden dit jaar opnieuw een rijk en gevarieerd programma aan, met recente en minder recente films van bij ons. We kregen ook steun van de Franse Gemeenschap om zulke cycli te kunnen aanbieden en de Belgische cinema in de schijnwerpers te plaatsen.

Robin Cuvillier

Belgische cinema

Onze aangename en waardevolle samen­ werking met Be Film Festival, het Belgische filmfeest bij uitstek, werd ook dit jaar verder gezet.

Dit jaar waren de boeiende regisseurs Savina Dellicour, Pieter Van Hees, David Lambert, Robin Pront, Antoine Cuypers et Jan Bultheel te gast bij CINEMATEK voor inleidingen en Q&A’s.

Naar goede gewoonte kwam ook de Belgische film uitgebreid aan bod (zie kaderstuk). Daarnaast wordt ons programma steevast uitgebreid met speciale vertoningen, vaak in samenwerking met partners.

CINEMATEK profileert zich met z’n twee kleine zalen (Plateau 29 en Ledoux 117 plaatsen) als een ontmoetingsplek voor filmliefhebbers, filmstudenten en professionals.

Elk jaar worden cineasten, auteurs, filmrecensenten en -onderzoekers uitgenodigd om met het publiek in dialoog te treden. In 2015 waren er zowat 100 speciale vertoningen (volledig overzicht vindt u hieronder), waaronder een groot aantal cineasten die hun filmografie en parcours toelichtten, een masterclass gaven, of de avantpremière van hun laatste film kwam inleiden.

— Cineasten, auteurs, filmrecensenten en -onderzoekers werden uitgenodigd en gingen een dialoog aan met het publiek.

—

In 2015 vond ook de tweede editie van het vernieuwde L’Âge d’Or Festival plaats.

CINEMATEK baadde opnieuw een week lang in een heuse festivalsfeer. Van 4 tot 10 oktober 2015 werden de twee zalen van CINEMATEK volledig ingepalmd door een rijk en gediversifieerd programma, met 50 verschillende vertoningen en talrijke genodigden.

Dat we ook talrijke buitenlandse bezoekers (Frankrijk, Spanje, Zweden, Argentinië,…) mochten ontvangen, bevestigt de internationale uitstraling van het festival. Het genoot eveneens van een stevige – voornamelijk geschreven – persaandacht: het filmfestival werd vermeld in talrijke kranten in beide landsdelen, op verschillende radioprogramma’s en op diverse websites in België en in het buitenland.

Met een tweede editie achter de rug staat het festival nog steeds in haar kinderschoenen, maar ze vertoond weldegelijk potentieel. De vergelijking met het festival van Knokke, initiatief van Jacques Ledoux, is nooit ver weg : naar voorbeeld van zijn voorganger nodigt L’Âge d’Or Festival vandaag ook de cruciale sleutelfiguren en pioniers van de experimentele cinema uit. Dat wil CINEMATEK, met steun van Brussels Hoofdstedelijk Gewest, blijven aanbieden aan het Brusselse filmpubliek.

| 21

Reeksen ANIMATIE B TOT Z – i.s.m. vzw Marcel (OffScreen) BELGORAMA – The best of Belgium!

CLASSICS – ons anthologieprogramma

DUO – een double bill gekozen door een genodigde HET ZILVEREN SCHERM – een reeks op maat van de 55-plussers FOCUS NIGHT – i.s.m. Focus Vif JONGE FILMFANS – voor jonge cinefielen

Robin Cuvillier

DOCUMENTAIRE – i.s.m. Le P’tit Ciné

22 |

L’Âge d’Or Festival L’Âge d’Or Festival wil een plaats zijn waar de cinematografische grenzen worden opgetrokken of weggewerkt.

Een dwars festival dat openstaat voor alle filmgenres (fictie, experimenteel, documentaire, …) op voorwaarde dat zij film- en beeldtaal in vraag stellen.

L’Âge d’Or Prijs

Retrospectieven

Hommages

26 films uit alle uithoeken van de wereld (USA, Argentinië, UK, Frankrijk, Oostenrijk, Thailand, enz.) werden opgenomen in de competitie voor L’Âge d’Or prijs, t.w.v. € 5.000.

De jury – Saul Levine (cineast, juryvoorzitter), Marcos Ortega Miranda (experimental.com) en Helena Kritis (programmatror Beurschouwburg) – besliste twee films te bekronen: Détour de force van de Amerikaanse Rebecca Baron en Not Far at All van de Britse regisseur Peter Gidal.

De andere missie van het festival wil ouder filmwerk met een belangrijke plaats in de filmgeschiedenis, terug op de kaart te zetten.

Zo werden meerdere vertoningen aan Téo Hernandez gewijd, steeds in aanwezigheid van zijn neef Mauricio Hernandez (Mexico) en zijn vriend Michel Nedjar. Het werk van Warren Sonbert (USA) palmde een groot deel van de programmatie in en werd ingeleid door Jon Gartenberg, die het artistieke nalatenschap van Sonbert beheert. Ten slotte werden ook twee delen van het filmdagboek Five Year Diary van Anne Charlotte Robertson vertoond. Beide werden ingeleid door Saul Levine, professor en vriend van de overleden cineaste.

Het festival wenste de recent overleden Franse documentairemaker René Vautier te eren door de belangrijkste films van de militante cineast te programmeren. Verder werd, in het kader van een eerbetoon aan Myriam Garfunkel, de digitaal gerestaureerde versie van Going Home van Adolfas Mekas vertoond.

Introduction to…

Introduction to… is een reeks vertoningen die het publiek kennis laat maken met een bepaalde filmmaker. Jong of doorwinterd, maar nog steeds actief met één of twee recente films. Voor elk van hen wordt een representatief deel van hun oeuvre geprogrammeerd, waardoor recenter werk in perspectief geplaatst wordt t.o.v. het oudere werk. De aanwezigheid van regisseurs bij alle vertoningen zorgde voor intense en talrijke debatten met het publiek. De genodigden in 2015: Saul Levine (USA), Hans Scheugl (Oostenrijk), Rose Lowder (Frankrijk), Tonino Debernardi (Italië), Rebecca Baron (USA) en Guy Sherwin & Lynn Loo (UK).

EXPRMNTL for Kids Dit jaar richtte het festival zich ook tot het jonge publiek en organiseerde men een voorstelling op maat voor de jongste liefhebbers van experimentele cinema. Het programma bestond uit films uit de competitie en zelden eerder vertoonde films uit onze collecties. De vertoning werd afgesloten met een performance van kunstenaar Guy Sherwin.

| 23

Niet alle programma’s scoorden even sterk, al waren er duidelijk een aantal toppers. De diversiteit tussen de populaire cycli valt meteen op. De vier vertoningen voor ‘L’art difficile de filmer la danse’ trokken meer dan 350 toeschouwers (gemiddelde bezettingsgraad: 77%). De Star Wars saga heeft ook succes gehad (gemiddelde bezettingsgraad: 65%) net zoals de retrospectieven rond Filipijnse cineast Lino Brocka en Amerikaanse cineast Tobe Hooper (gemiddelde bezettingsgraad: 56%). Globaal bekeken zijn het vooral de cycli in het voorjaar die het meeste volk trokken, met o.a. cycli over armoede, Alec Guiness, Mike Leigh, Lauren Bacall, Jacqueline Pierreux).

Hoewel het relatieve succes van een aantal cycli (Francesco Rosi, Julianne Moore en 16x16mm) moet benadrukt worden, vertonen de zomermaanden de gebruikelijke lagere bezettingsgraad. Verschillende cycli in het najaar kennen een relatief stabiele opkomst, met Conrad Veidt (900 toeschouwers, bezettingsgraad: 56%), Dior (59%) en Harrison Ford (44%) als koplopers. Doorheen het jaar merken we dat cycli met partners en in het kader van een festival opvallend beter werken. De samenwerkingen met BE Filmfestival, Offscreen Festival en Filmer à tout prix Festival waren het vruchtbaarst. De vertoningen tijdens BE Filmfestival trokken gemiddeld 102 toeschouwers, het hoogste cijfer dit jaar en hoger dan vorig jaar.

24 |

Hou Hsiao-hsien & Taiwan Film Panorama In 2015 zette CINEMATEK koers naar het eiland Taiwan.

Ter gelegenheid van de avant-première van The Assassin in UGC De Brouckère, programmeerde CINEMATEK met 40 vertoningen een volledige retrospectieve van het werk van Hou Hsiao-hsien.

De productieve cineast van de Taiwanese nouvelle vague vertrouwde de restauratie van zijn films bovendien toe aan CINEMATEK. Dankzij de uitgebreide filmcyclus konden we deze films in volle en oorspronkelijke glorie projecteren. Het rijke programma omvatte uitzonderlijke ontmoetingen met de regisseur, waaronder een lezing en een masterclass.

Deze cyclus ging gepaard met het Taiwan Film Panorama, dat met evenveel vertoningen een overzicht van de Taiwanese cinema, van 1963 tot vandaag, aanbood.

CINEMATEK & FLAGEY De samenwerking tussen Flagey en CINEMATEK werd ook dit jaar verdergezet.

In 2015 bestaat het programma opnieuw uit dagelijkse vertoningen in Studio 5 en grootschalige evenementiële vertoningen in Studio 4. In totaal telt men ver 1.000 vertoningen. De partnerinstellingen behouden hetzelfde gedeelde programmatiebeleid: een evenwicht tussen klassiekers (met focus op de filmcollecties van CINEMATEK), onuitgegeven Belgische films en speciale vertoningen (bijv. met genodigden).

Deze samenwerking met de bicommunautaire instelling biedt Brussel een uniek filmaanbod dat klassiekers combineert met kwetsbaar werk dat anders vaak zou uitof achterblijven. Met het vertonen van een aantal kwetsbare, haast marginale (maar altijd interessante) filmproducties nemen we inderdaad een risico. We willen zowel films als publiek de mogelijkheid geven elkaar te treffen. Bovendien zet Studio 5 de Belgische film graag in de kijker met zowel retrospectieven als onuitgegeven films. Tot slot willen we ook jonge, ontluikende auteurs een plek te geven naast de bekendere cineasten. Het programma heeft op die manier altijd een pedagogische meerwaarde, o.m. dankzij de vele gesprekken, lezingen en speciale vertoningen allerhande.

In 2015 merkten we dat evenementen van kortere duur en minder vertoningen (Apertura, Journées du CFA, Quinzaine des Réalisateurs, …) een grotere bezettingsgraad kennen dan de gemiddelde vertoning. Met een bezettingsgraad van 37,12% kunnen de onuitgegeven documentaires bij het filmpubliek van Flagey doorgaans op meer succes rekenen dan andere vertoningen.

Een aantal cycli, zoals Chantal Akerman, trokken meer volk, maar ook Frederik Wiseman, Marguerite Duras, Roberto Rossellini (met restauraties van CINEMATEK) en Jacques Tati deden het goed. Andere thematische cycli konden het publiek uiteraard wat minder bekoren. Ook minder populair filmerfgoed een plaats geven blijft een cruciale missie voor een filmarchief.

Men moet ook meegeven dat de verhoogde terreurdreiging in het najaar een impact had op de bezettingsgraad van de filmzalen in Flagey. De zalen bleven immers gedurende 9 dagen gesloten (langer dan CINEMATEK en andere Brusselse filmzalen). Dit kaapte een deel van de toeschouwers weg van een tot dan toe populaire filmcyclus. Toen Flagey haar deuren weer opende, konden de oorspronkelijke succescijfers helaas niet behaald worden.

Arthouse Onuitgegeven werk: Le paradis (A. Cavalier), A nagy füzet (J. Szász), Mon amie Victoria (J.-P. Civeyrac), Amour fou (J. Hausner), The trip to Italy (M. Winterbottom), Zurich (S. Polak), Stray Dogs (Tsai M.-l.), Même pas peur! (A. Dumitrescu), Slow West (J. Maclead) en ook de avantpremière van Examen d’Etat (D. Hamadi).

Belgische producties: 160 vertoningen gewijd aan de Belgische cinema (16% van het totaal) met 52 verschillende titels. De nationale avant-premières van L’Homme qui répare les femmes (T. Michel & C. Braeckman), Eau zoo (E. Verhamme), Une douce révolte (M. Poutte), In God’s hands (P. Woditsch), Dal ritorno (G. Cioni), Belgian Disaster (P. Glotz), La Bataille de l’Eau Noire (B. Hennot), I don’t belong anywhere: le cinéma de Chantal Akerman (M. Lambert), Le Tout nouveau Testament (J. van Dormael) en Au crépuscule d’une vie (S. Biegeleisen) ; de exclusieve nationale premières van No Home Movie (C. Akerman), L’Eclat furtif de l’ombre (P. Deschesnes & A.-P. Housiaux), Ladygrey (A. Choquart) en Zurich (S. Polak) ; een speciale vertoning over Isabelle de Borchgrave ; cycli gewijd aan Chantal Akerman en aan Raoul Servais ; een kortfilmprogramma i.s.m. Cinergie.

Events, ontmoetingen & animaties Studio 4 : onder meer : het ‘Apertura’ weekend, met o.a. de voorstelling van Die andere Heimat en een concert van de Badalamenti film scores ; de avant-première van L’Homme qui répare les femmes in aanwezigheid van de filmmakers en Dokter Mukwege ; de avant-première van Le Tout nouveau Testament in aanwezigheid van Jaco van Dormael ; het filmconcert van Pollyanna.

Studio 5: Cinéclub met Patrick Duynslaegher (NL) en Hugues Dayez (FR) ; Piano Days (9 voorstellingen van Le Cabinet du Dr. Caligari, met live piano begeleidinig) ; lezingen en master class (Louis Danvers : ‘Nagisa Oshima’ – Alain Baents : ‘Stille film begeleiding’ – Michelle Porte : ‘Les lieux de Marguerite Duras’ (met een workshop) – Jean-Michel Devésa: ‘Les femmes qui écrivent sont-elles dangereuses ?’ – Virginie Lihart: ‘Simone de Beauvoir’) ; en volgende gasten: Marianne Lambert, Raoul Servais, Isabelle de Borchgrave & Janick Cardiec, Manuel Poutte, Peter Woditsch, Thierry Michel, Dieudo Hamadi, Emilie Verhamme, Jérémie Renier, Renaud de Putter, Rémon Fromont, Benjamin Hennot, Giovanni Cioni, Ana Dumitrescu, Sylvain Biegeleisen, Christoph Bohn, Semih Kaplanoglu en Deniz Gamze Ergüven.

Repertoirezaal Talrijke filmklassiekers: Roberto Rossellini, John Frankenheimer, Henri-Georges Clouzot, David Lean, Jacques Tati en Nagisa Oshima.

Actuele regisseurs: Frederick Wiseman, Jessica Hausner, Alain Cavalier, Michael Winterbottom, Semih Kaplanoglu en Martin Scorsese.

Thema’s: de Algerijnse onafhankelijkheid, de spiritualiteit, de Taiwanese cinema, Sherlock Holmes, de vrouwelijke schrijver, Marguerite Duras, de vrijheid, een reeks documentaires van Cinéart, de vader-zoon relaties, de Russische klassiekers en de natuurdocumentaire.

Maar ook : Cyd Charisse, laureaten van de Gouden Leeuw, de Turkse films die de Gouden Palm won, en de nieuwe film noir.

| 25

26 |

BELANGRIJKSTE FILMRELEASES IN 2015 CINEMATEK en Flagey verzorgden in 2015 de Brussels premières voor de laatste film van een aantal vermaarde filmmakers: No home movie (Chantal Akerman), The trip to Italy (Michael Winterbottom), Le paradis (Alain Cavalier), Stray dogs (Tsai Ming-Liang), Tank (Raoul Servais) en de avant-premières van L’homme qui répare les femmes en Tout nouveau Testament.

| 27

ELDERS Dankzij de unieke positie die CINEMATEK bekleedt zowel in België als in het buitenland, reikt onze zichtbaarheid veel verder dan Brussel alleen. Maar liefst 142 filmtitels uit onze collectie reisden rond om het programma van buitenlandse filmarchieven en filmfestivals te vervolledigen. CINEMATEK kende dus wereldwijde partners; van Azië tot Zuid-Amerika, van Oslo tot Berlijn.

Toch zijn het vooral de samenwerkingen met Belgische steden waar wij het meeste belang aan hechten. In grote steden als Antwerpen, Gent, Luik, Bergen en Charleroi tracht CINEMATEK (vaak in samenwerkingen met SCC en VDFC) internationale en Belgische klassiekers uit de eigen collectie en uit de decentralisatiecatalogus te vertonen. Zo vertoonde Cinema Zuid in Antwerpen 133 films uit onze collectie in 2015.

— CINEMATEK organiseerde een 30-tal ontmoetingen met cineasten.

—

In 2015 stond bij ons vooral de Taiwanese cinema in de kijker. Dankzij ons restauratiewerk konden we de rechten van 3 Hou Hsiao-hsien films bekomen: Cute Girl, Green Green Grass of Home en The Boys from Fengkuei. De gerestaureerde films werden in verschillende internationale filmprogramma’s opgenomen, waardoor onze actief restauratie- en conservatiebeleid opviel. We wijdden verder ook een volledig filmprogramma aan de Taiwanese cinema, dat vandaag ter beschikking gesteld wordt van buitenlandse filmarchieven en het internationale festivalcircuit (Cinema Zuid in Antwerpen, Cinémathèque suisse, het Filmarchief in Luxemburg, Festival International du Film de la Rochelle, Cineteca de Madrid, Swedish Film Institute, Danish Film Institute, Cinémathèque Française, etc.).

De films van Chantal Akerman die we tussen 2014 en 2015 restaureerden, kenden ook goede verspreiding. Deze films zullen in 2016 nog steeds vertoond worden, met niet minder dan 50 geplande vertoningen tijdens de eerste maanden van het jaar. Het overlijden van de cineaste in oktober is een groot verlies, voor CINEMATEK en voor de filmwereld in het algemeen. Ons restauratiewerk werd, met haar plotse overlijden, zo mogelijk nog belangrijker en nog dringender. Het laat ons toe van haar oeuvre in onze eigen zalen en in alle uithoeken van de wereld te vertonen.

28 |

De films van Chantal Akerman De twee parels van Chantal Akerman Jeanne Dielman, 23 quai du commerce, 1080 Bruxelles en Je, tu, il, elle vonden hun publiek in volle gerestaureerde glorie terug op het festival van Bologna (juni 2015) en het festival van Lyon (oktober 2015).

Het zijn de laatste films die we in samenwerking met – en onder toeziend oog van – Chantal Akerman restaureerden. Elk detail van deze restauraties, van de etalonnage tot de structuur van de filmkorrel, werd aandachtig bestudeerd door onze experten en Chantal Akerman. Beide films vertoonden gebreken en liepen schade op door slijtage.

Maar de echte uitdaging in beide gevallen lag in het vinden van de oorspronkelijke beeld­ kwaliteiten van de films, de verzorgde kleuren van Jeanne Dielman en de eindeloze grijsschakeringen in Je, tu, il, elle. Sindsdien werden de films op talrijke festivals vertoond, van New York tot Seoul, van Tokyo tot Latijns-Amerika tot Los Angeles. Ons personeel voerde deze twee restauraties als hommage aan Chantal Akerman met veel expertise, liefde en respect uit.

Evenementen CINEMATEK wil op regelmatige basis evenementiële vertoningen kunnen aanbieden. Ondanks de relatief hoge kosten bieden zulke kwalitatieve avonden de uitzonderlijke gelegenheid om zelden vertoonde films te zien en bijzondere ontmoetingen bij te wonen. Het plezier en het genoegen om een avond met honderden andere toeschouwers te kunnen delen speelt uiteraard een rol.

Robin Cuvillier

In 2015 werd daarom opnieuw ingezet op zulke evenementen. In CINEMATEK werd een 30-tal ontmoetingen met cineasten geprogrammeerd. Daartussen vallen vooral de masterclasses met Sergei Loznitsa, Hou Hsiao-hsien en Tobe Hooper op. Verder organiseerden we een reeks boeiende lezingen (‘Écrire le cinéma’, ‘Une brève histoire du cinéma taïwanais’, …) en werd onze foyer ingepalmd door l’Âge d’Or Festival in oktober.

Aangezien de capaciteit van onze zalen beperkt is, werken we voor speciale evenementen altijd samen met andere partners. Bij onze structurele partner Flagey, maken we gretig gebruik van de mooie en akoestisch uitstekende Studio 4. In april speelde Brussels Jazz Orchestra er een ijzersterk filmconcert voor de gerestaureerde versie van Pollyanna. Met L’Homme qui répare les femmes en Tout nouveau Testament tellen we twee zeer succesvolle avant-premières. Verder werden in Flagey een colloquium over vrouwelijke schrijvers en een reeks Belgische avant-premières, in aanwezigheid van de cineasten, georganiseerd.

Een andere partner, BOZAR, is de enige plek in Brussel waar men 2.400 toeschouwers tegelijk kan ontvangen. Dat was het geval voor de avant-première van While We’re Young in aanwezigheid van Noah Baumbach, de avant-première van Vivre sa mort ingeleid door Manu Bonmariage en voor de UFA Film Nights (3 gerestaureerde klassiekers van de stille film, live begeleid door internationaal geroemde muzikanten).

Ten slotte werd dit jaar ook de samenwerking met UGC verdergezet: sinds 2014 organiseren we op regelmatige basis evenementen in de zalen van UGC. In 2015 werd Hou Hsiao-hsien uitgenodigd voor de opvallende en prestigieuze avant-première van The Assassin (zie kaderstuk).

Alexei

Guerman

19.03 - 19:30 / BOZAR Hard to be a God / Il est difficile d’être un dieu Trudno byt bogom 19.03 > 10.04 / CINEMATEK Rétrospecti(e)ve

cinematek - Baron Horta 9, 1000 Brussels - 02 551 19 19 - www.cinematek.be

| 29

BOZAR In 2015 woonden 8.440 toeschouwers deze events bij: Alexei Guerman – Inleiding Hard to be a God ; Atom Egoyan – Master Class & Inleiding Ararat ; Jaime Rosales – Inleiding Hermosa juventud ; Lav Diaz – Inleiding Norte, the End of History ; Manu Bonmariage – Avant-première Vivre sa mort ; Noah Baumbach – Gesprek & Inleiding While We’re Young ; Nuri Bilge Ceylan – Inleiding Les climats ; Sergei Loznitsa – Debat: Ukraine in the eyes of Eastern European Intelligentsia & Première Maidan ; Tobe Hooper – Texas Chainsaw Massacre ; Yervant Gianikian & Angela Ricci Lucchi – Oh! Uomo ; UFA Film Nights (3 x Charles Chaplin begeleid door Kristof Becker, Ekkehard Wölk & Andrea Macelli / Georg Wilhelm Pabst – Loulou begeleid door de Brussels Philharmonic & Christian Schumann / Walter Ruttmann – Berlin, la symphonie d’une grande ville begeleid door DJ Jeff Mills).

UGC In 2015 was de samenwerking tussen CINEMATEK en UGC bijzonder vruchtbaar. De UGC Kult vertoningen, waarbij Alain Berliner elke maand een klassieker in de kijker zet, trokken opnieuw een heleboel toeschouwers. UGC was verder de partner bij uitstek voor de avant-première van The Assassin, de laatste film van de Taiwanese nouvelle vague regisseur Hou Hsiao-hsien die in de prijzen viel voor Beste Regie in Cannes.

Deze uitzonderlijke vertoning werd ingeleid door Olivier Assayas en door de regisseur zelf en gaf het startschot voor de cyclus Taiwan Film Panorama.

Tentoonstelling van onze collecties Onze filmcollecties worden door middel van vertoningen dagelijks tentoongesteld.

Daarnaast is er onze permanente, gratis toegankelijk tentoonstelling over de voorlopers van de film, de WUNDERKAMMER. In de vitrines van dit vrij toegankelijk rariteitenkabinet worden curiosa van de voorbije eeuw uitgestald. Sommige apparaten kunnen aangezet worden tot een bewegend spel van licht en schaduw. In 2015 ontving deze tentoonstellingsruimte 51 rondleidingen.

— De rijkdommen van onze archieven kunnen menig tentoonstelling bekoren.

—

In de tentoonstellingsruimte werden vier consoles, de zgn. MOVIOLA’s, ter beschikking gesteld van de bezoekers. Ze verlenen toegang tot gedigitaliseerde films uit onze collecties. Het zijn films dat voordien nooit of zelden werden vertoond en getuigen over historische momenten uit het leven der Belgen tussen 1900 en 1970. Dankzij de digitaliseringsactiviteiten van het Digilab kunnen en willen we deze verzameling van 1.200 reeds beschikbare films uitbreiden.

Door technische problemen waren de vier consoles het voorbije jaar lange tijd buiten dienst. Intussen werd – mede dankzij de giften die we ontvingen van talrijke schenkers – geïnvesteerd in een meer stabiel systeem. Dit systeem laat ook makkelijker toe het aanbod te actualiseren. Momenteel draaien de consoles nog in een testfase. In het voorjaar van 2016 worden ze verder gefinaliseerd en verrijkt met nieuwe films. Intussen biedt CINEMATEK online een degelijk alternatief voor de consoles: op het Youtube-kanaal CINEMATEKfilms worden op regelmatige basis rechtenvrije films geupload.

Het tentoonstellingsbeleid van CINEMATEK heeft ook betrekking tot het uitlenen van documenten door het Documentatiecentrum. Zo werd in 2015 het werkschrift dat Chris Marker bijhield rond zijn film La Jetée uitgeleend voor de reizende tentoonstelling ‘Chris Marker, A grin without a cat’. Deze telde een zeer groot aantal bezoekers in Lund (Zweden) en in Oslo (Noorwegen). Het Documentatiecentrum nam verder ook deel aan de tentoonstelling ‘Insecta – Het Insectenrijk’ de zomertentoonstelling van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in het Koninklijk Paleis.

30 |

Dit jaar werden verschillende films en filmfragmenten gebruikt in tentoonstellingen, door musea en zelfs door uitgeverijen. Volgende organisaties, onder andere, namen contact op met het Filmarchief: Stad Brugge / Tentoonstelling ‘Brugge in Oorlog’ – Hortamuseum (Sint-Gillis) – Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonck (Willebroek) – Gemeente Hamme / Tentoonstelling – Emile Verhaeren Museum (Sint-Amands) – IHOES (Seraing) – VisitBrussels / Geleide bezoeken – Belgian Chocolate Village (Koekelberg) – MNEMA (Cité Miroir) (Luik) – Centrum Agrarische Geschiedenis (Leuven) – Navigo Nationaal visserijmuseum (Koksijde) – Gemeentebestuur Middelkerke / Tentoonstelling – Fotomuseum (Antwerpen) – Uitgeverij Van In (schoolboeken)

Éditions Van In (schoolboeken) : Fabriek op het veld

Filmmateriaal uitlenen

Yannick Renuart

Voorts leenden we ook een aantal objecten van onze collectie uit voor de tentoonstelling ‘De geneugten van de tuin in de 18de eeuw’ van het Domein van Seneffe dat verlengd werd tot in 2016. Het publiek heeft er een miniatuurtheater uit de 18e eeuw kunnen aanschouwen, alsook een illustratie uit het einde van de 18e-begin 19e eeuw dat gebruikt werd in een toverlantaarn.

Een filmstudent leende een toverlantaarn van het Filmarchief uit voor de opnames van een eindejaarsfilm.

Het filmmateriaal van het archief zelf wordt ook uitgeleend aan musea of voor tentoonstellingen. In 2015 werd materiaal ter beschikking gesteld van een heleboel cultuurhuizen in België (zie kaderstuk).

Patrice Deweer

Deze uitgeleende films en filmfragmenten vertegenwoordigen samen slechts een heel klein onderdeel van onze collecties (film en non-film), die gerust wat vaker het daglicht mogen zien. De rijkdommen van onze archieven kunnen menig tentoonstelling bekoren. Helaas hebben we momenteel de geschikte ruimte en de mensen niet om dit luik van onze activiteiten verder uit te bouwen en dus kunnen we hier maar zelden op ingaan. De voorziene herinrichting van het Hotel van Cleve, met steun van de Stad Brussel, moet ons alvast gedeeltelijk op weg helpen. Deze voorziet immers meer ruimte voor kleine tentoonstellingen. We hopen in de nabije toekomst eveneens de middelen te vinden om te investeren in een tentoonstellingsteam. Dit zal ons ook toelaten in te gaan op interessante samenwerkingsvoorstellen rond internationale prestigieuse tentoonstellingen, die we nu systematisch moeten weigeren.

| 31

Digital editions DVD 5.100 dvd’s verkocht in 2015 ; 1 nieuwe dvd, 50 titels totale dvd-collectie ; 185 films over WOI beschikbaar op project­website European Film Gateway op, goed voor 25.000 bezoekers ; 150 rechtenvrije films op YouTube op CINEMATEKfilms ; 175.000 views sinds de opstart van CINEMATEKfilms.

Een nieuwe titel kwam in 2015 onze dvd collectie vervolledigen (zie kaderstuk). CINEMATEK heeft daarmee een catalogus van 50 titels die samen uiteenlopende thema’s aankaarten: Belgische avant-gardistische stille film, films over de geschiedenis van Brussel of nog de fictiefilms van regisseursduo Edith Kiel en Jan Vanderheyden. Al onze dvd-publicaties vertrekken vanuit onze collecties en vormen het resultaat van ons onderzoek en ons digitaliseringsen restauratieprogramma. De dvd’s blijven cruciaal voor de ontsluiting van onze collecties voor een ruim publiek.

In 2015 verkochten we 5.082 dvd’s. De dvd over Brussel, die we in 2014 uitbrachten, blijft goed scoren en staat op zich voor ruim ¼ van de totale verkoop. Ook de dvd Rail die we enkele jaren terug uitbrachten, werd herontdekt (283 verkochte exemplaren), dankzij de verkoop in de shop van het nieuwe treinmuseum Trainworld.

De dvd’s zijn ook vaak het resultaat van specifieke projecten waarvoor een bijkomende financiering gezocht wordt. De steun van het Fonds Baillet Latour voor de digitalisering en restauratie van Belgische film dienen we hier nadrukkelijk te vermelden. Voor het tweede jaar op een rij vormt de steun van onze mecenas een belangrijke pijler.

32 |

Regards sur le réel Deze dubbel dvd bevat 6 documentaire films die kenmerkend zijn voor de Franstalige Belgische filmproductie uit de 20e eeuw. Omwille van hun eigen kijk op de wereld en de vorm waarin ze die weergeven, hebben deze films hun stempel gedrukt op de bijzondere kunst van de documentaire film.

Sommige films werden tot nog toe niet verdeeld, o.m. Week-end (Jean-Jacques Péché & Pierre Manuel, 1972), Du verbe aimer (Mary Jiménez, 1984) en Lettre d’un cinéaste à sa fille (Eric Pauwels, 2000). Regards sur le réel is een gezamenlijke uitgave van de Cinémathèque de la Fédération Wallonie-Bruxelles (conservator : Alain Goossens) en CINEMATEK.

La perle - Henri d’Ursel. België 1929, zwart-wit, stille film, 33’48’’.

FILMCOLLECTIES ONLINE Onze filmcollecties tonen en delen doen we vandaag uiteraard ook online. We experimenteren op dit moment met een aantal platforms. Zo startten we eind 2013 een eigen YouTubekanaal ‘CINEMATEKfilms’, een eenvoudige en kosteloze manier om onze gedigitaliseerde, rechtenvrije films met het publiek te delen. In 2015 steeg het aantal beschikbare films tot 150. Het succes en de stijgende bezoekerscijfers van 2014 werd dit jaar verder gezet. We tellen 64.777 bijkomende views in 2015, waarmee men in totaal 175.000 views haalt. Uit deze cijfers leren we dat onze bezoekers niet alleen uit België komen. De internationale uitstraling van het Youtube-kanaal van CINEMATEK zet zich met andere woorden verder.

Ook het project European Film Gateway 1914 (EFG1914) werd in 2015 voorgezet. Dit Europese programma beoogt de digitalisering en online ontsluiting van Europees filmerfgoed. Gezien de historische rol van ons land in WOI, vormt onze collectie een zeer belangrijk onderdeel. Tussen februari 2012 en februari 2014 werden ruim 185 films m.b.t. WO I door CINEMATEK gedigitaliseerd en online beschikbaar gesteld. Het aantal views voor deze films nam op het online platform nog wat toe nadat het Europese project in 2015 afgesloten werd.

We wensen en zullen de verspreiding van onze filmcollectie online in de toekomst verder (te) zetten. Het is namelijk overduidelijk dan het online aanbieden van onze filmcollecties op termijn zijn vruchten afwerpt!

| 33

Filmeducatie en –initiatie

6.250 deelnemers voor ons educatief aanbod.

3.800 kinderen namen deel aan een workshop, animatie of project.

75 leerkrachten uit het Nederlandstalig secundair onderwijs volgden een workshop ‘Oog op film’ rond filmanalyse in de klas.

215 leerlingen uit het Franstalig onderwijs namen deel aan ateliers en leerden een semester lang film maken.

51 groepen (760 personen) kregen een rondleiding in CINEMATEK. 53 familievoorstellingen van Jonge Filmfans.

1.650 jonge filmfans woonden deze voorstellingen bij.

1.670 volwassenen namen deel aan het educatieve aanbod en dan tellen we de talrijke inleiding, Q&A’s en gesprekken van de dagelijkse programmatie niet mee.

Het educatieve aanbod werkt CINEMATEK samen uit met twee vzw’s. Aan Nederlandstalige zijde is dat de Vlaamse Dienst voor Filmcultuur (VDFC), een vzw die een structurele toelage ontvangt van de Vlaamse Gemeenschap. Voor het Franstalige aanbod wordt samengewerkt met le Service de Culture Cinématographique (SCC), een vzw die erkend en gefinancierd wordt door de Fédération Wallonie-Bruxelles.

De samenwerking tussen SCC, VDFC en CINEMATEK maakte dat we in 2015 over een team beschikten die zich voltijds aan filmeducatie en -initiatie wijdden. Uiteraard doen we ook beroep op externe animatoren en sprekers. Twee studenten vervolledigden het team tijdens hun stageperiode.

Een deel van het educatieve aanbod wordt gezamenlijk uitgewerkt. Daarnaast behoudt iedere entiteit zijn eigen accenten, zoals ook zal blijken uit het overzicht. In 2015 slaagden we er samen – en ondanks de beperkte middelen – in een rijk en divers aanbod te bieden voor jong en oud, voor een algemeen en een gespecialiseerd publiek, via onze scholenwerking, de buitenschoolse initiatieven, de familievoorstellingen, de lezingen en de rondleidingen. Zo bereikten we ongeveer 6.250 mensen.

Het aanbod was rijk, maar de vraag was nog groter. Zeker voor het jonge publiek is de vraag naar educatieve activiteiten bijzonder groot. Groter dan onze huidige infrastructuur aankan. Daarom kijken we er samen met VDFC en SCC ook bijzonder naar uit de werking tegen 2017-2018 te kunnen uitbreiden na de herinrichting van het Hotel van Cleve. Beide vzw’s houden ook kantoor in ditzelfde gebouw en zijn nauw betrokken de herinrichting en reconversie van het gebouw.

Naast de vanzelfsprekende link met het federale en de gemeenschapsniveaus werken we ook met het Hoofdstedelijk Brussels Gewest en een aantal Brusselse gemeenten (waaronder Brussel Stad, Molenbeek en Elsene). Op deze manier willen we ons aanbod nog sterker verankeren binnen en afstemmen op de Brusselse realiteit.

34 |

We kennen ook een samenwerking op Europees niveau. CINEMATEK en SCC zijn immers samen betrokken bij ABCinema, een project over filmeducatie met steun van het Creative Europe Program.

Op vlak van filmeducatie heeft de intense samenwerking van de voorbije jaren duidelijk zijn vruchten afgeworpen en werd deze synergie in 2015 verdergezet. In de toekomst willen we ook graag intensiever samenwerken op vlak van onderzoek – in de kunsten en academisch (zie onder).

FAMILIEAANBOD De programmatie Jonge Filmfans vormt een vaste afspraak in het Brussels jongerenaanbod. Elke maand, van oktober tot mei, vertonen we een reeks thematisch geprogrammeerde kinderfilms. Per thema kan je één woensdag per maand bij CINEMATEK terecht voor een workshop over een bepaalde filmtechniek of een specifieke stroming van de filmgeschiedenis. De films worden doorgaans op twee verschillende plekken vertoond: CINEMATEK en Flagey. Uitzonderlijk wordt ook een film in BOZAR vertoond.

Ook het Kinderfilmfestival is intussen uitgegroeid tot een vaste waarde binnen de Jonge Filmfans. Tijdens deze 9de editie genoot het jonge publiek van een reeks films, met als het thema Kleur. De 10 vertoningen, en bijhorende ateliers, vielen tijdens de herfstvakantie en trokken veel volk.

SCC organiseerde tenslotte ook nog een drieweekse filmstage op het buurthuis Malibran te Elsene, in het kader van het duurzaam wijkcontract.

SCHOLENWERKING Het scholenaanbod richt zich zowel tot Nederlandstalige als Franstalige scholen. Scholen kunnen kiezen voor een filmklassieker of een recentere film met aansluitend telkens een educatieve workshop. De voorstellingen vinden plaats in CINEMATEK of in de scholen. Naast het vaste aanbod worden ook à la carte voorstellingen (met inleiding of discussie achteraf) georganiseerd op verzoek van verenigingen en scholen uit het lager, middelbaar en hoger onderwijs.

Daarnaast lieten we Nederlandstalige lagere schoolkinderen samen met VDFC kennismaken met de voorlopers van de film en met de allereerste speciale effecten in de workshop ‘Filmarcheologie’. Scholieren uit het middelbaar onderwijs kregen een uitgediepte analyse van een filmklassieker uit het canon ‘Klassiekers in de klas’, of konden aan de workshop ‘Verklankte beelden / verbeelde klanken’ deelnemen rond de muzikale begeleiding van stille films.

— Op vlak van filmeducatie heeft de intense samenwerking van de voorbije jaren duidelijk zijn vruchten afgeworpen.

—

De Nederlandstalige leerlingen konden ook alles leren over een bepaald aspect van de filmtaal tijdens ‘Oog op film’. Rond dit laatstgenoemde programma bestaat ook een nascholingsaanbod voor leerkrachten. VDFC organiseert immers in 5 steden (Brugge, Gent, Antwerpen, Leuven en Brussel) workshops waar leerkrachten leren hoe ze rond filmanalyse kunnen werken. Per workshop staat één aspect van de filmtaal centraal.

Aan Franstalige kant werden 3 nieuwe workshops aangeboden in 2015: een initiatie tot animatiefilm (met bijzondere aandacht voor Belgische film), het ‘Alice 150’ programma (in het kader van het ABCinema project) en de ‘14-18’ ateliers (vijfjarig programma van Visit Brussels, zie kaderstuk). De andere workshops van SCC blijven uiteraard beschikbaar. Zo is er ‘Atelier du Pré-Ciné’, gewijd aan de voorlopers van de cinema, ’Atelier du Ciné-Animé’ over animatiefilm, een workshop ‘Jeu d’Acteur’ over acteren en een workshop over de Belgische film. Deze workshops duren steeds 2 à 3 uur en worden doorgaans vergezeld door een filmvertoning.

Daarnaast zet SCC, in samenwerking met CINEMATEK, haar langlopende filmateliers met lagere en secondaire school verder. Aan Naamse scholen wordt ook een reeks workshops rond het filmpatrimonium aangeboden in het kader van het FIFF (en FIFF Campus).

Zulke filmeducatieve activiteiten worden ook steeds vaker aangeboden in een internationale context. Zo is één van de workshops van SCC opgenomen in het programma ‘Le cinéma 100 ans de jeunesse’ op vraag van de Cinémathèque française, initiator van dit internationale project, of nog het Europese project ABCinema dat experten in film- en beeldeducatie uit zoveel mogelijk Europose landen bijéén wenst te brengen (Cineteca di Bologna, EYE, Les enfants de cinéma, enz...). Beide projecten worden in 2016 voortgezet.

Omwille van de aanslagen in Brussel werd echter een deel van de workshops in november en december 2015 en januari 2016 afgelast.

| 35

Grote Oorlog op het grote scherm In 2014 lanceerde CINEMATEK een vijfjarig project in het kader van een reeks herdenkings­ activiteiten, gefinancieerd door Visit.Brussels: ‘Brussel en de Groote Oorlog op het grote scherm’. Met dit project ontstaat tussen 2014 en 2019 verschillende thematische workshops die verband houden met de Eerste Wereldoorlog.

De eerste reeks ‘De oorlog in beeld’ startte in 2014. Dankzij talrijke archiefbeelden bewaard door het Filmarchief dringt de workshop door tot het hart van de gebeurtenissen, door de historische context te verkennen a.d.h.v. filmfragmenten en uitwisselingen met het publiek.

Deze workshop wordt in 2015 vergezelt door ‘Einde van de belle epoque’. Dit atelier richt zich op de periode van de late 19e eeuw tot de aanvang van de oorlog en probeert met de filmarchieven aanwijzingen voor een naderend conflict op te sporen.

In de komende jaren komen er nog andere workshops bij: ‘Het andere front, de verborgen oorlog’, ‘De oorlog in huis’ en ‘Landschap na de strijd. Pacifisme en antimilitarisme’.

INITIATIEVEN VOOR EEN VOLWASSEN PUBLIEK Ook voor het volwassen publiek voorzien we samen talrijke initiatieven: lessenreeksen, lezingen en seminaries. Hiervoor doen we beroep op externe sprekers.

Het aanbod is Frans-, Nederlands- of Engelstalig, afhankelijk van de sprekers en het publiek.

In 2015 werkten we opnieuw met een stevig aantal filmexperten (zie kaderstuk).

Tijdens hun uiteenzettingen kwam volgende cineasten en thema’s aan bod: de films van Laz Diaz, het werk van Hou Hsiao-hsien, de ‘Hoogtepunten van de Duitse film’, de Taiwanese cinema of nog ‘De schrijver als filmpersonage’. Daarnaast werden master classes georganiseerd, met als gasten Nicolas Philibert ter gelegenheid van de voorstelling van La Ville Louvre, of de Oekraïens regisseur Serguei Loznitsa.

Daarnaast verzorgden Muriel Andrin en Laurent Vanclaire (ULB) samen 10 filmcolleges met aansluitende vertoning in het kader van de twaalfde editie van de cyclus ‘Fragments pour une mémoire cinématographique’. Het thema was dit jaar de adaptatie (van het verhaal tot James Bond, van Simenon tot de comics...).

Het oorspronkelijk tweejaarlijkse Zomerfilmcollege werd jaarlijks en zette in 2015 meer dan 20 lezingen en 30 films op het achtdaags programma. Het bracht filmliefhebbers opnieuw in contact met gerenommeerde filmspecialisten uit binnen- en buitenland, maar vooral ook met films uit de collectie van het Filmarchief en andere Europese filmarchieven die buiten de muren van CINEMATEK zelden of nooit op het witte doek vertoond worden.

Er zijn uiteraard ook de talrijke lezingen, inleidingen, Q&A’s en discussies bij onze filmprogrammatie in CINEMATEK & FLAGEY. Ter volledigheid geven we ook mee dat SCC en VDFC ook ondersteuning bieden voor de programmatie HET ZILVEREN SCHERM en aan bepaalde cycli van filmklassiekers die in het hele land gecureerd worden door CINEMATEK. Zo staat de

Robin Cuvillier

36 |

VDFC mee in voor de programmatie in de Antwerpse Cinema Zuid.

Ook buiten de eigen muren organiseerden we samen met SCC en VDFC verschillende activiteiten. Zo was er in november de traditionele samenwerking met Zebracinema, voor het seminarieweekend COFIB in het Dommelhof in Neerpelt.

Het thema van 63ste editie, ‘Kleur in film’ legt de focus op vroege kleurexperimenten en de succesjaren van het Technicolor procedé en werd bestudeerd doorheen 4 lezingen en 10 films.

SCC organiseert tenslotte ook verschillende activiteiten in het kader van samenwerkingen met de socio-culturele sector. In juli werd met IHECS Academy een filmstage voor volwassen, ‘Filmer la ville’, georganiseerd. Sinds september bestaat er een samenwerking met de cel Internationale Solidariteit van Stad Brussel omtrent de maandelijkse vertoningen ‘Cinémas d’Afrique’. SCC werkt ook al vele jaren met hogescholen zoals HEF, IHECS en de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Brussel waarvan de studenten vertoningen bijwonen in het teken van een cursus.

RONDLEIDINGEN De permanente tentoonstellingsruimte van CINEMATEK in de Baron Hortastraat is vrij toegankelijk tijdens de openingsuren van de filmzalen. We organiseren er groepsrondleidingen zowel voor scholen als voor volwassenen. In 2015 leidden we 51 groepen rond (760 bezoekers), waarvan 16 in het Frans, 33 in het Nederlands, 1 in beide talen en 1 in het Engels.

Tijdens deze rondleidingen wordt de werking van CINEMATEK geschetst en de WUNDERKAMMER verkend. Dit curiositeitenkabinet, waarin de voorgeschiedenis van de cinema op interactieve wijze wordt tentoongesteld, blijft het publiek nog steeds bijzonder bekoren. Zoals eerder aangegeven hopen we het (permanente) tentoonstellingsaanbod in de nabije toekomst verder uit te kunnen breiden, wat ons ook zal toelaten ons de rondleidingen te verrijken.

HOGER ONDERWIJS CINEMATEK onderhoudt bevoorrechte relaties met filmscholen, scholen voor beelden kunsten en communicatie (INSAS, RITS, NARAFI, INRACI, ULB, ECOLE 75, SINT-LUKAS, KUL, UA, KASK, UGENT, IHECS, Saint-Luc, ERG, ULg/Arts du spectacle). Hun studenten kunnen een jaarkaart aanvragen (mits €5 administratieve kosten) dat hen toelaat vertoningen aan €2 bij te wonen. In de scholen werden bovendien displays geplaatst om er het driemaandelijkse programmablad te verspreiden. Verscheidene academische instellingen verplaatsen hun lessen ook naar onze filmzalen of organiseren er activiteiten, wat de bekendheid van CINEMATEK onder studenten verhoogd: ULB ELICIT (lessen van Muriel Andrin en Dominique Nasta), Ecole 75, NARAFI en IHECS. Voorts werd ook een nieuw masterprogramma opgestart in Lille, waarmee CINEMATEK samenwerkt. Het Filmarchief is er verantwoordelijk voor een lezing en een atelier in het kader van de Master ‘Arts’ (voor zowel de cursus ‘Cinéma et nouvelles images’ als de cursus ‘Cinéma, Documents, Archives’).

Gastsprekers Een aantal experten namen deel in 2015 aan ons educatief aanbod: Cristina Álvarez López (filmrecensente, Transit: Cine y otros desvíos), Muriel Andrin (ULB), Jan Baetens (KU Leuven), Trudy Bolter (IEP Bordeaux, prof. emeritus), David Bordwell (University of Wisconsin-Madison), Anke Brouwers (Universiteit Antwerpen), Jean Cléder (Université de Rennes II), Nadja Cohen (KU Leuven), Matthias De Jonghe (UCL), Robbrecht Desmet (LUCA School of Arts), Hilde D’haeyere (KASK School of Arts), Chris Fujiwara (onafhankelijke onderzoeker), Michael Guarneri (onafhankelijke onderzoeker), Jeremy Hamers (Université de Liège), Steven Jacobs (Universiteit Gent), Frank Kessler (Université d’Utrecht), Guido Kirsten (Université de Stockholm), Mathilde Labbé (Paris Sorbonne), Bregt Lameris (onafhankelijke onderzoekster), Sabine Lenk (Université d’Utrecht), Nadin Mai (onafhankelijke onderzoekster), Adrian Martin (Monash University), Gilles Menegaldo (Université de Poitiers), Dominique Nasta (ULB), Corrado Neri (Université Jean Moulin, Lyon III), Tom Paulus (Universiteit Antwerpen), Bérénice Reynaud (California Institute of the Arts), Richard Suchenski (Bard College), Mireille Tabah (ULB), James Udden (Gettysburg College), Laurent Vanclaire (ULB), Baptiste Villenave (Université de Caen).

| 37

Raad van bestuur Voorzitter

Dagelijks Bestuur

Overige Bestuursleden

Berenboom Alain

Aubenas Jacqueline

Berliner Alain

Barbé Martine

Cukier Dan

Beyens Karin

Dardenne Luc

Boël Christine

Leyers Tomas

Bouckaert Peter

Roanne Henri

Brismée Jean

Troch Fien

Claes Gabrielle

Vander Taelen Luckas

Collon Olivier

Witte Els

De Hert Robbe

De Keuleneer Eric

Ondervoorzitter

Coninx Stijn

De Kuyper Eric Delvaux Catherine Drouot Pierre Dujardin Paul Duynslaegher Patrick Enthoven Geoffrey Hänsel Marion Hansen Jean-Pierre Knauff Thierry Kümel Harry Lafosse Joachim Op De Beeck Johan Outers Jean-Luc Pauwels Caroline Quinet Patrick Reynaert Philippe Roskam Michael R Schoenaerts Matthias Servais Raoul Simons Henri Stéphane Robert Van Dormael Jaco Van Groeningen Felix

38 |

Van Heddegem Joannes Verheyen Jan Winter Grace

Commissaris-revisor De Wulf Vincent

Het overlijden van Chantal Akerman, bestuurslid van CINEMATEK, is een verschrikkelijk verlies voor de filmwereld.

Ze was één van de belangrijkste figuren van de laatste film­ decennia. 3 jaar geleden sloegen we de handen in mekaar om haar werk te ondersteunen, te restaureren en te verspreiden.

Dit werk zetten we vandaag overtuigd verder. We zijn het verplicht aan onszelf, aan cinefielen wereldwijd, maar ook aan deze meester van de zevende kunst zelf. Het is deel van onze hommage aan Chantal Akerman.

Personeelslijst DIRECTIE Conservator Mazzanti Nicola

Popov Stanislav Pranchere Victor Tondeur Christophe Van der Weide Mila

Adjunct directeur

Non-filmcollecties & Bib

Vandenbrande Kristel

Dorchain Jean-Paul

Head of Development Waterschoot Véronique

ADMINISTRATIE

Blanpied Anthony Couvreur Catherine Poppe Emil Thonnon Jessica Van Impe Steven

Financiën

Van Laere Fien

Cheikh Yasmine

Valorisatie & Distributie

Moussaoui Samira Retica Virginie

Onthaal Somers Mikke

Personeelsdienst Bouyarbou Nadia

Van Cutsem Arnaud Vidanovski Daniella

PUBLIEKE ACTIVITEITEN

PARTNER VZW’S Service de Culture Cinématographique Malonda Y Sanz Freddy

Vlaamse Dienst voor Filmcultuur Franck Stefan Versteirt Bart Colpaert Lisa

ONZE PIANISTEN Baents Alain Chamaraux François Fiorini Fabian Nash Hilde Marechal Hughes Plouvier Jean-Luc

Programmatie

Van den Abeel Noah

Brouwez Céline

Orlando Stéphane

Joassin André

VRIJWILLIGERS

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

Pletinckx Micha Rotsaert Peter

Documentatiecentrum

Pers

CINEMATEK

Guillmard Michelle

De Schrevel Emmanuelle

Delabie Hilde

Lopez Jaén Andrea

Adam Patrick

Collections film

Communicatie

Beets Bernard

Coolsaet Inge

Bernier Guillaume

Deweer Patrice

Chambre Antoine

Charlier Julien

De Geyseleer Hilde

IT Malfliet Lloyd Mockel Philippe

Filmcollecties & Digilab Malfliet Francis Appelmans Liliane Araiba Laila Bredael Didier

Ers François Gsir Jaaber Ionescu Cristian Leye Veva Martin Isabelle Scheppan Jiri Van De Vel Nick Van Der Auwera Emil Verly Yves

De Blieck Clémentine

Educatie

Di Trapani Giacomo Franceschi Nicolas Hocquet Bernard Lopez Rodriguez Alberto Marfoutine Marianne Mestdagh Bruno

Van Werde Francis Winter Grace

El Gholabzouri Mohamed

Cierzniewski Géraldine De Vocht Victor

Cerne Drago

Reghem Jennifer

| 39

Communicatie Erkenning

270

persartikels over CINEMATEK

175.000

bezoekers voor onze YouTube-pagina

15.500

likes op onze Facebook-pagina

12.500

personen krijgen onze nieuwsbrief

1.450

mensen volgen onze Twitter-account

Het communicatiebeleid van CINEMATEK heeft niet alleen commerciële of promotionele doeleinden. Als stichting van openbaar nut willen we ons publiek gidsen doorheen de collecties die we beschikbaar stellen, via bijkomende achtergrondinformatie en duiding in onze programmabrochure en op onze website en via een succesvolle aanwezigheid op sociale media.

Een van de werkpunten waarvoor we de voorbije jaren een tandje bijstaken is een betere communicatie over onszelf: zeggen wie zijn we, wat doen we, waarom ons werk uniek en essentieel is. Ondanks een steeds toenemende internationale uitstraling blijft CINEMATEK helaas nagenoeg onbekend of onbemind in eigen land. Dit aspect van ons communicatiebeleid moet bijgevolg dringend bijgestuurd worden. Dit gaat om meer dan mediacampagnes, en heeft betrekking tot alle activiteiten van het Filmarchief als instelling: de restauratie van een film en deze voorstellen op festivals in de hele wereld, L’Âge d’Or Festival organiseren, dvd’s uitbrengen, cineasten uitnodigen, avant-premières of filmconcerten organiseren, een bijdrage houden op colloquia en workshops, publicaties (zoals dit jaarverslag) de wereld insturen. Talrijke samenwerkingen met verschillende media hielpen daar bij.

Patrice Deweer

40 |

Fondsenwerving Een volgend traject waar we – als de middelen het ons toelaten – graag verder op inzetten is de fondsenwerving via de communicatie naar mogelijke sponsors, mecenassen en het ruime publiek.

Het gaat niet om een eenmalige campagne, maar een intensief werk waar we in 2016 en permanent in willen investeren. Het doel is dat men beseft welke centrale rol het Filmarchief heeft in een netwerk van talrijke instellingen en organisaties die zich in binnenen buitenland met film en film­erfgoed bezig houden.

Potentiële schenkers werden t.e.m.

2014 via een papieren brief aangeschreven, wat telkens een relatief hoge administratieve kost met zich meebracht. Nu worden potentiële donateurs ook via elektronische weg aangesproken, wat een veel ruimer bereik toelaat. Dit gebeurde in 2015 voor het eerst via onze nieuwsbrief (die we verstuurden naar 10.460 contacten), sociale media en de webpagina donate. cinematek.be. Deze korte actie fungeert tevens als voorbereiding voor een bredere steuncampagne die doorheen het jaar 2016 kan voorgezet worden.

Interne communicatie Een optimale interne communicatie is minstens even belangrijk en cruciaal voor de goede werking van een instelling zoals het Filmarchief. De verschillende facetten van onze werking zijn – zoals we meermaals in dit rapport aangetoond hebben – immers zeer nauw en meer dan ooit met elkaar verbonden. Om deze interne uitwisseling te optimaliseren zetten we in op vaste overlegplatformen en een maandelijkse interne nieuwbrief.

| 41

Taiwan Film Panorama Voor het Taiwan Film Panorama werd een extra actie ingepland in samenwerking met het drukbezochte Tai Hon, het enige Taiwanese restaurant in Brussel: gedurende een maand gebruikten zij placemats en bierviltjes ontworpen door CINEMATEK ter promotie van de Taiwanese filmcyclus.

GERICHTE COMMUNICATIE & PUBLIEKSWERKING Het belang van promotionele partners bij een doeltreffende publieksopbouw is onmiskenbaar. Ons cinefiele publiek wordt bijvoorbeeld mede dankzij waardevolle partners als Sabzian en Courtisane bereikt. De culturele gemeenschappen van Brussel worden aangesproken door middel van gerichte acties met de culturele diensten van de ambassades en een aantal buitenlandse cultuurhuizen (Goethe Institut Brüssel, Institut français…). Om het jonge filmpubliek te bereiken, stellen we communicatiestrategieën op in samenwerking met de educatieve diensten SCC en VDFC. Extern kunnen we daarvoor op hulp rekenen van veelgebruikte platformen zoals Famidoo of Kidsgazette.

Bezoeken van studenten worden gestimuleerd dankzij een nauwe samenwerking met de Belgische universiteiten (in het bijzonder Brusselse filmscholen) en via het zeer gunstige studententarief.

Elke student kan voor € 5 een jaarkaart kopen die toelaat een jaar lang filmvertoningen bij te wonen aan € 2. In 2015 kochten maar liefst 641 studenten een dergelijke kaart aan. Ook wie een trimesterkaart (€ 30) of jaarkaart koopt (€ 60 / of € 40 voor 65+) geniet van dit tarief. In 2015 werden 265 dergelijke jaarkaarten verkocht.

E-mailadressen van studenten worden voortaan verzameld en ingegeven in onze databank voor verdere promotie, zodat dit specifieke publiek rechtstreeks kan aangesproken worden.

In dezelfde lijn werd het adressenbestand van de communicatieploeg met de waardevolle hulp van onze stagiaires grondig verbeterd.

42 |

Patrice Deweer

Publicaties Daarnaast bieden we de informatie omtrent onze publieke activiteiten op verschillende papieren dragers.

Ons driemaandelijks programmablad blijft de belangrijkste (en meest verspreidde) drager. Het stevige magazine is een sterk instrument om ons publiek te informeren en te gidsen doorheen ons lijvig filmprogramma en doorheen de filmgeschiedenis in het algemeen.

Na wat schommelingen in 2014, blijf de oplage van het programmablad in 2015 op 16.500 exemplaren. Elke maand bieden we een verschillende affichekalender aan (recto: kalender, verso: een affiche waarmee een element van de maandelijkse programmatie uitgelicht wordt) waarvan 4.000 exempla-

ren verdeeld worden. Met een wisselende oplage van 500 tot 5.000 exemplaren (afhankelijk van de betrokken partner) worden ook regelmatig postkaarten en andere affiches aangemaakt om een bepaalde cyclus of de komst van een genodigde promotioneel te ondersteunen.

Deze publicaties worden zo breed mogelijk verspreid. In eerste instantie aan onze abonnees (263 in 2015) die het programmablad thuis geleverd krijgen. Vervolgens wordt het programmablad ook via geprivilegieerde partners verspreid in Brussel: zij hebben een CINEMATEK-display die regelmatig aangevuld wordt door het distributiebedrijf A Step Foward. Een aantal andere partners die niet in het bezit zijn van een display krijgen maandelijks kleinere aantallen geleverd. Onze andere papieren dragers worden doorgaans maandelijks via een variërend netwerk van culturele trekpleisters en horecazaken in Brussel centrum, Elsene en SintGillis verdeeld.

Voor een aantal cycli en uitzonderlijke events wordt een extra inspanning geleverd op vlak van productie en distributie van papieren publicaties. Zo werd - onafhankelijk van onze gebruikelijke publicaties - voor Jonge Filmfans en voor Cineclub Studio 5 een jaarbrochure gemaakt. Voor l’Âge d’Or Fesival en het Taiwan Film Panorama werd een affiches campagne ingepland. In samenwerking met de betrokken partners werd voor beiden ook een festivalcatalogus opgesteld en vervolgens verkocht.

Zoals reeds werd aangegeven, zijn we ervan overtuigd dat papieren drukwerk ook vandaag relevant en nodig blijft.

Toch zullen we in de toekomst niet nalaten verder te onderzoeken hoe we de kost van dit drukwerk verder kunnen optimaliseren. Concrete stappen moeten, in samenwerking met de programmatieploeg, ondernomen worden om publicaties te herdenken.

E-COMMUNICATIE

Patrice Deweer

www.cinematek.be, onze website, blijft een belangrijk instrument. Toch merken we vandaag een daling in het aantal bezoeken. Volgens een analyse van de bezoekerscijfers ondersteunt de website voornamelijk de programmatie van de filmzalen en de activiteiten van het Documentatiecentrum. De verkoop (shop en tickets) en institutionele pagina’s worden minder bezocht.

In het algemeen vertonen de cijfers met betrekking tot actieve bezoekers enige toename. In 2015 telt men 10.393 actieve Franstalige en 5.913 actieve Nederlandstalige accounts, waarvan respectievelijk 8.764 en 4.730 per nieuwsbrief geïnformeerd willen worden.

— Ons Facebook-profiel blijft een continue groei vertonen en blijft een stevige complementaire tool waarop kan gerekend worden voor promotie op korte en middellange termijn.

—

Sinds 2013 werkt de website via een responsive web design en is hij ook makkelijk mobiel te raadplegen. Toch moet hij dringend herdacht worden in functie van nieuwe noden en wensen.

De verdere afname van onze bezoekers (362.329 in 2015 / 400.818 in 2014, een daling van bijna 10%) bevestigt eens te meer de noodzaak van een nieuwe, moderne website dat onze potentiële bezoekers kan ontvangen zoals het een hedendaagse website betaamd. In 2015 werd de broodnodige vernieuwing van onze website opnieuw bevestigd. De eerste stappen in het bouwen van een nieuwe website werden uitgevoerd met de uittekening van de ruwe webstructuur. In 2016 worden verdere stappen gezet om een duurzame en gebruiksvriendelijke website te bouwen.

Aanvankelijk was een overgang naar Mailchimp gepland, o.m. om gerichtere nieuwsbrieven te kunnen versturen. De verzending van nieuwsbrieven werd echter beperkt gehouden, hoofdzakelijk doordat de communicatieploeg in 2015 onderbemand functioneerde. Zo werden 23 nieuwsbrieven in het Nederlands en 26 in het Frans uitgestuurd.

SOCIAL MEDIA Naast de website wordt de aanwezigheid van CINEMATEK online verzorgt door Facebook, Twitter, Youtube & Flickr. Deze social media winnen ook voor ons aan belang.

In 2015 haalde Facebook 15.535 likes (13.000 in 2014). Ons profiel blijft een continue groei vertonen en blijft een stevige, complementaire tool waarop kan gerekend worden voor promotie van korte en middellange termijn.

Bijzonder gegeven: bezoekers worden niet doorverwezen. Noch op drukwerk,

noch op website wordt Facebook vermeld. Bijna 60% van onze bezoekers belandt m.a.w. rechtstreeks op onze pagina.

Na een aantal vruchteloze pogingen kent @CINEMATEKbe op Twitter nu een doorlopend succes. Met meer followers (2.176 in 2015 / 1.465 in 2014) komt ook meer getwitter: we stuurden 1.344 tweets de wereld in. Qua inhoud sluist het Twitter-account voornamelijk nieuws uit de Belgische en internationale filmwereld door, terwijl het Facebook-account voornamelijk onze eigen programmatie ondersteunt.

Youtube en Flickr worden hoofdzakelijk gebruikt als een publiek archief voor beeldmateriaal van onze genodigden. Foto’s van events met filmmakers en persoonlijkheden uit de filmwereld belandden op Flickr en worden regelmatig gedeeld via Facebook. Deze beelden zijn vaak het resultaat van onze samenwerking met studenten van IHECS: in ruil voor gratis tickets nemen zij sfeerfoto’s tijdens onze events.

Videocaptaties van langere gesprekken met de regisseurs zijn terug te vinden op ons Youtube-kanaal ‘CINEMATEKfilms’. In 2015 werden 38 captaties van introducties, lezingen en Q&A’s op Youtube gezet (10 in 2014). De video’s van het Taiwan Film Panorama kennen een opvallend succes. De master class met Hou Hsiaohsien werd bijvoorbeeld zeer vaak gedeeld en bekeken, o.m. dankzij internationale persaandacht. Ook globaal genomen kent het Youtube-kanaal in 2015 een stevig succes. Met 178.816 weergaven tellen we 610.686 minuten ‘kijktijd’ (het dubbele van 2014).

769 bezoekers abonneerden zich aan het kanaal (+249 in 2015) en krijgen zo regelmatige updates. In totaal uploadde CINEMATEK 172 video’s.

In 2016 willen we gedurende een aantal maanden de social app Instagram testen uittesten. De social app werd enorm populair het voorbije jaar. Bovendien, omdat alles er draait om beeld (foto en video) verleent het platform zich uitstekend voor een filmarchief.

| 43

MEDIA-AANDACHT CULTUUR & MEDIA C3

DE STANDAARD

ZATERDAG 10, ZONDAG 11 OKTOBER 2015

{

Chantal Akerman zoals ze te zien is in de documentaire ‘I don’t belong anywhere’. © rr

‘C

WAAROM u minstens één film van Chantal Akerman moet zien

hantal wie?’

Dat was tegelijk de fre­ quentste en botste reactie die we kregen na het overlijden afgelopen maandag van Chantal Akerman, mis­ schien wel de invloedrijkste en ongetwij­ feld de meest gedurfde en koppigste filmmaker die dit landje heeft voortge­ bracht. Ondertussen regende het in­ drukwekkende in memoriams in de meest eerbiedwaardige kranten, zoals The New York Times en The Guardian.

De Franse krant Libération maakte er woensdag haar volledige voorpagina voor vrij.

Maar in België is haar nieuwe film, No home movie, alleen te zien in Brussel, de stad waar zij en enkele van haar beste films zijn geboren. Wel vertoont Cine­ matek daarbovenop een aantal van haar belangrijkste, pas gerestaureerde films.

Een buitenkans om te zien dat weinig films tegelijk zo vernieuwend, aangrij­ pend en zinderend van persoonlijkheid zijn. Niet aangrijpend zoals een Holly­ woodfilm: ze speelde niet met of op je emoties. Maar wel indringend, zoals een lekkend dak een holte in de vloer maakt, lang nadat het is gestopt met regenen.

Akerman nam haar tijd en gaf die aan ons. Velen liepen de muren op van haar ellenlange shots. Zij mijden best ook No

home movie, dat begint met vier onafge­ seurs die door haar werden beïnvloed – broken minuten van de wind in een naast Michael Haneke en Todd Haynes. boom. Niet eens een mooie boom. Een Hij erkent dat haar films niet bijzonder schrale tak in een onherbergzaam land­ populair zijn bij het grote publiek. ‘Maar schap. Israël. de jonge regisseurs zullen haar films Waarom zijn we niet bereid om tijd te vinden en populariseren. Hoop ik.’ verliezen in een film? Zijn we zo aan­ Dit is een filmmaker waarvan de invloed dachtsgestoord dat we zelfs gehaast zijn alleen nog zal groeien. Haar films zullen in de filmzaal? altijd jong en sterk blijven. 24 was ze Akerman liet haar camera staan – en toen ze haar meesterwerk maakte, en niet zomaar waar – om je gedachten de haar hele oeuvre zit al vervat in Jeanne vrije loop te laten. Niet omdat je je con­ Dielman, 23 Quai du commerce, 1080 centratie verliest, maar omdat je haar Bruxelles. The New Yorker noemt die net terugwint. Ze maakte een film met film even invloedrijk voor hele genera­ haar en met jouw ge­ ties jonge filmmakers dachten. Wie dat als Citizen Kane en À traag vindt, of moei­ bout de souffle. lijk, heeft al zijn ge­ Een vrouw schilt Waarom zijn we dachten misschien al aardappelen in de zelfs gehaast online gegooid. keuken. Ze maakt het In een nieuwe docu­ bed klaar om een man in een filmzaal? mentaire over Aker­ te ontvangen. Ze dekt man, I don’t belong de tafel. In schitteren­ anywhere, vertelt ze de composities con­ daar zelf over. ‘Wan­ fronteert Jeanne Diel­ neer mensen een man de kijker met de goeie film hebben gezien, zeggen ze dat monotone ritmiek van een huisvrouw. ze niet hadden gemerkt hoe de tijd voor­ Het leidde tot moord met, veelbeteke­ bijvloog. Terwijl ik net wil dat mensen nend, een schaar. Het is een feministisch de tijd voelen voorbijgaan. Ik wil hen statement, over het dagelijks geweld dat geen twee uur van hun leven afnemen.’ vrouwen wordt aangedaan. Het is groot­ De Amerikaanse filmmaker Gus Van se cinema.

Sant is slechts een van de grote regis­ Niet in beeld, maar in elk beeld zit de as

}

van de Holocaust. ‘Il y a des choses qu’on ne montre pas’, zegt Akerman. Vandaar ook die lange shots: zodat u de kans krijgt om te projecteren wat niet in beeld komt.

Haar vader kwam in de jaren dertig van Polen naar Brussel toen hier nog borden hingen die declameerden: ‘Ni chiens, ni juifs’. Haar moeder overleefde Ausch­ witz. Haar grootouders niet.

In No home movie bezoekt ze haar moe­ der een laatste keer in haar Brusselse ap­ partement. Ze eten in de keuken. En ze skypet met haar vanuit Oklahoma, zoge­ zegd ‘om te tonen dat er geen afstand meer is’. In ons hoofd kiemt, gevoed door de tijd, de tegenovergestelde gedachte.

Haar oude moedertje zit tegen de laptop geplakt, alsof ze dichter bij haar dochter probeert te komen. ‘Je veux t’embrasser’, zegt ze.

Haar moeder overleed vorig jaar. Chantal was er kapot van. Ze vroeg zich af waar ze nu nog films over kon maken.

Chantal Akerman monteerde haar films op het tempo van haar eigen ademhaling.

Haar films zitten voor altijd vol van haar leven. JEROEN STRUYS

Wie er regelmatig de cultuur­pagina’s op naslaat, stelde het zeker al vast: onze rijke programmatie haalt zeer regelmatig de pers. Er verschijnt gemiddeld elke dag wel iets over CINEMATEK in de geschreven pers, radio en televisie. En dan laten we de online media waarvan de talrijke publicaties (nog) niet systematisch worden bijgehouden nog buiten beschouwing. Er zijn weinig organisaties die een vergelijkbaar pressbook kunnen voorleggen. Het zijn voornamelijk de publieke activiteiten die de aandacht van journalisten trekken. Maar er is ook interesse voor het Filmarchief als instelling en zijn conservator, die veelvuldig gevraagd wordt voor zijn internationaal erkende expertise in digitalisering en restauratie De aanwezigheid van genodigden zorgt automatisch voor een verhoogde persaandacht (volledige pagina’s, spontane belangstelling en spontane verzoeken voor interviews, …). Globaal gezien kunnen klassieke cycli (Scorsese, Tati, enz … ) op de gebruikelijk sympathie genieten in de pers. Bepaalde thema’s zijn wat moeilijker, des te meer wanneer de Franse pers hetzelfde onderwerp aankaart (Lav Diaz). Het blijven desalniettemin de grootste ondernemingen die de grootste visibiliteit genieten, zoals dit jaar de Hou Hsiao-hsien cyclus.

‘No home movie’ van Chantal Akerman, ‘I don’t belong anywhere’ van Marianne Lambert en Focus Chantal Akerman lopen nog tot 30/11 in Flagey, Brussel.

44 |

De aanwezigheid van Sergei Loznitsa in Brussel ter gelegenheid van zijn retrospectieve en de première van Maidan tijdens de Oekraïnecrisis zorgde voor interesse bij zowel filmjournalisten als politieke correspondenten.

De persaandacht voor de cyclus ‘De Schrijver als filmpersonage’ heeft ons aangenaam verrast: een volledige pagina in Le Soir, edito door Veerle Vanden Bosch in De Standaard der Letteren, ‘Le Grand Charivari’ op Musiq’3, enz…)

Ook L’Âge d’Or Festival werd, ondanks het weinig evidente filmgenre, verrassend vlot verspreid.

In het geval van samenwerkingen met externe partners (Off Screen, Be Filmfestival, Brussels Film Festival, Argos, etc.) wordt de persaandacht doorgaans vermenigvuldigd. Ook de ‘Quinzaine des Réalisateurs’ werd vlot overgenomen, o.m. omwille van het prestige verbonden aan de selectie.

Charlier, CINÉMA

Hou Hsiao-hsien was een groot mediasucces.

De persaandacht dankt men aan de internationale uitstraling van de regisseur, de omvang van het programma, de prijs voor Beste Regie in Cannes voor The Assassin en onze avant-première van diezelfde film in de Eldorado-zaal van UGC De Brouckère. Het zette CINEMATEK mooi in de kijker, in België maar ook in het buitenland en lichtte onze restauratieactiviteiten goed uit.

In december zorgden de laatste film van Eric de Kuyper My life as an actor, zijn performance en de retrospectieve bij CINEMATEK voor een cover en een mooi interview (4 pagina’s!) in Agenda magazine

Les dessou

Il y a 66 ans, Howard Hawks réalisait « Allez coucher ailleurs » en s’inspirant de la vie d’un truculent Anversois.

Personne ne connaissait l’existence de Roger Charlier.

La Cinematek lui rend hommage ce jeudi.

Nous l’avons retrouvé.

R

oger Charlier, 93 ans, nous accueille dans un appartement bruxellois du quartier de la Cambre. L’œil vif, espiègle, il vous lance de sa voix chantante : « Vous prendrez bien une De Koninck ? » Ce jeudi soir, le truculent Anversois d’origine introduira à la Cinematek la projection du film d’Howard Hawks, Allez coucher ailleurs (I was a male war bride), emmené par Cary Grant et Ann Sheridan. Il y a quelques mois, la Cinematek apprenait par une indiscrétion que c’est Charlier en personne qui inspira, il y a 66 ans, le personnage défendu dans ce classique de la comédie par Cary Grant. Mieux ! La star hollywoodienne portait dans le film le nom de plume de Charlier : Henri Rochard. Ro-chard, avec le ro de Roger, le char de Charlier.

Charlier a passé sa vie en gardant le silence sur ces souvenirs glorieux. Au crépuscule de sa vie, et toujours habité par une faconde d’éternel galopin, Charlier, qui ne connaissait rien au monde du cinéma, nous raconte ses rocambolesques aventures.

En 1940, alors âgé de 19 ans, le jeune homme est appelé dans un centre de recrutement de l’armée belge, à Bredene. À

Lila vous don quartier libre

SCÈNES Les Nouveaux Dispa CRITIQUE eur chapiteau bariolé germe sur le macadam comme le

L

chamar nêtres d’une q

De mooie ruimtes van CINEMATEK zijn bekend en worden vaak verhuur d vo or opna me s va n pro gr a mm a’s di e m et f ilm of h et Filmarchief niets te maken hebben.

Dat bevordert onze visibiliteit aanzienlijk. We hebben bovendien een mooie samenwerking met RTBF voor ‘Tellement cinÊ’, het prime time programma op La Deux met veel kijkcijfers. Bij verschillende aangelegenheden werd interviews opgenomen in onze gebouwen en wordt de expertise van ons personeel naar waarde geprezen. Ook uitzendingen met betrekking tot onze cycli vragen ons personeel bepaalde thema’s toe te lichten (zoals bijvoorbeeld Nicola Mazzanti deed over Chaplin).

— De mooie ruimtes van CINEMATEK zijn bekend en worden vaak verhuurd voor opnames van programma’s die met film of het Filmarchief niets te maken hebben.   Dat bevordert onze visibiliteit aanzienlijk. —

Een aantal samenwerkingen liepen helaas ten einde in de loop van 2015.

Zo verdwenen Cobra.be, het programma ‘50° Nord’ op Arte en een aantal programma’s van RTBF. ‘Temps de pause’ van Musiq’3, dat ons doorgaans goedgezind was, werd geschrapt.

Gelukkig blijven ‘Les glaneurs’ en ‘Le grand Charivari’ aandachtig onze cycli volgen. Het radioprogramma ‘DĂŠcadrages’ (La Première) wordt voortaan uitsluitend online uitgezonden en verloor nogal wat luisteraars.

Sindsdien besteedt het programma ook steeds minder aandacht aan onze cycli.

Tegelijkertijd werd onze samenwerking met Focus Vif stopgezet en wordt de Focus Night voorlopig niet meer georganiseerd. Bij FM Brussel krijgen we steeds minder voet aan wal: door de operationele fusie van de VlaamsBrusselse media lijkt het radioprogramma steeds minder interesse te hebben voor onze cycli. Ook het verdwijnen van Agenda Magazine, althans in zijn huidige vorm, baart ons grote zorgen.

Ondanks deze moeilijke omstandigheden, blijft CINEMATEK overeind in de Brusselse en Belgische media – een bijzondere en deugddoende prestatie.

Mediapartners In 2015 waren onze mediapartners: –– La Libre Belgique –– VRT/KLARA –– RTBF/ La Première & Musiq’3 –– Agenda –– FM Brussel

Le Soir Jeudi 1er octobre 2015

34 LACULTURE

 Un espace au cinÊma de recherche  | 45

CINÉMA

Nicola Mazzanti lance le festival l’Age d’or à la Cinematek

CrÊÊ en 1958, le prix de l’Age d’or devient Le Soir Mercredi 18 marsun 2015vrai festival.

Donner de l’ampleur à cette manifestation LACULTURE 33 correspond au dÊsir du conservateur Nicola Mazzanti.

Mais prÊserve l’esprit de recherche initiÊ par Jacques Ledoux.

r, le Belge qui inspira Cary Grant us rocambolesques d’un classique de la comÊdie hollywoodienne B

ENTRETIEN elle et grande nouvelle

la LibÊration, son profil (bilingue, rÊsistant, non-communiste) plaÎt au lieutenant gÊnÊral Yvan GÊrard, qui le nomme major‌  Le plus jeune major de l’armÊe belge qui commandait le Limbourg , fanfaronne Charlier. Qui se voit bientôt parachutÊ ailleurs. C’est lui qui reprÊsente la Belgique au tribunal des crimes de guerre, d’abord à Dachau, puis à Nuremberg, oÚ il doit superviser un certain nombre de camps de rÊfugiÊs. Un jour, dans un de ces camps bavarois, Charlier fait un accident de voiture. À l’hôpital amÊricain, oÚ il est opÊrÊ, l’homme croise le chemin d’une capitaine amÊricaine, travaillant dans le corps mÊdical. Coup de foudre immÊdiat. Et mariage peu après.

ÂŤ Toutes les sangsues de Hollywood me sont tombĂŠes dessus, du jour au lendemain Âť ROGER CHARLIER

Roger Charlier, 93 ans, se partage aujourd’hui entre les États-Unis, oÚ il vit toujours, et quelques visites bruxelloises. En haut, l’affiche de  Allez coucher ailleurs  avec Cary Grant et Ann Sheridan. Š JOAKEEM CARMANS (ST.)

nne e

arus aux Martyrs

rrÊes dont les portes et ferythment le va-et-vient quinzaine d’habitants aux

 En Êpousant une AmÊricaine, explique Charlier, c’Êtait le ticket gratuit pour les États-Unis, et pour obtenir la nationalitÊ amÊricaine.  Si ce n’est, insiste Charlier, que  ça n’Êtait jamais arrivÊ dans le sens inverse  : un homme (europÊen) mariÊ à une femme amÊricaine et bÊnÊficiant des mêmes avantages que les Êpouses de guerre. Eh oui !

Jusque-là , la loi amÊricaine prÊvoyait le rapatriement des Êpouses de guerre mais pas celui des maris. À peine arrivÊ aux États-Unis, Roger Charlier cherche du travail.  Ma femme me suggÊrait d’Êcrire. Alors un jour, j’ai ÊtÊ voir les gens du Reader’s Digest. Ça les a intÊressÊs. Ils m’ont dit : Êcrivez ça et on publiera.  L’article, titrÊ  I was a male war

bride , paraÎt en novembre 1947. Et là , pour tous les cinÊphiles : tout s’emballe.  Toutes les sangsues du le cinÊma qui sort dÊlibÊcinÊma me sont tombÊes dessus, du jour rÊment des sentiers battus, ce ciau lendemain. C’Êtait inouï : l’offre financière augmentait à l’heure.nÊma Ma singulier qui reste trop soufemme me disait sans cesse : prends ! Je cantonnÊ dans les cinÊmavent lui rÊpondais : non, c’est pas assez !  thèques ou les musÊes d’art Finalement, un accord tombe. Charlier signe deux contrats, l’un portant sur contemporain, installe un renla valeur des mÊmoires, l’autre comme dez-vous annuel digne de ce nom conseiller technique sur le film de à que Bruxelles grâce à la Cinematek.

Hawks. A-t-il fait fortune ? ÂŤ Disons je n’ai pas dĂŠchirĂŠ mon pantalon. Cela Le aprix de l’Age d’or, crĂŠĂŠ par rapportĂŠ lorsqu’un agent m’a contactĂŠ Jacques Ledoux et dĂŠcernĂŠ pour après le film pour faire des tournĂŠes aux lades première fois en 1958, dans le États-Unis pour des confĂŠrences ou one-man-shows, oĂš j’Êtais invitĂŠ cadre Ă ra- de la CompĂŠtition du film conter mon expĂŠrience. Âť Mais il y aexpĂŠrimental l’ende Knokke-levers du dĂŠcor. Charlier se souvient avoir ĂŠtĂŠ mis sur le cĂ´tĂŠ par la production du film. ÂŤ On m’a dit : “Ne venez plus, on a des gens qui vont rĂŠĂŠcrire.â€? J’ai avalĂŠ de travers : quoi, rĂŠĂŠcrire ma vie !? Âť Autre dĂŠception : Charlier ne rencontrera jamais Cary Grant. ÂŤ On m’a dit : Cary Grant, Ă moins qu’on le paie, il ne fait rien pour personne. Âť Quant Ă Howard Hawks, ÂŤ il m’a saluĂŠ un jour au pas de course. Comme tous ces gens de Hollywood, Mr Hawks avait une très haute idĂŠe de lui Âť.

Allez coucher ailleurs a beau bÊnÊficier de l’affection indÊfectible des cinÊphiles, pour Charlier,  on a travesti mon histoire, en y injectant du gros rire bien gras. Le rÊsultat m’a paru grotesque .

Tout le monde n’a pas le même avis que monsieur Charlier. Allez coucher ailleurs demeure aujourd’hui au panthÊon des meilleures screwball comedies hollywoodiennes. ■NICOLAS CROUSSE

Ce jeudi Ă 19h30 Ă la Cinematek.

Zoute (Festival XPRMNTL qui aura cinq ĂŠditions), devient un vrai festival avec une compĂŠtition, des invitĂŠs, des performances, des hommages, des rencontres, des sĂŠances spĂŠciales, la prĂŠsentation de restaurations. En 1967, un jeune cinĂŠaste nommĂŠ Martin Scorsese dĂŠcrochait ce prix pour son court-mĂŠtrage The Big Shave.

InitiÊ sous cette forme l’an dernier, l’Êdition 2015 veut confirmer sa dimension cinÊmatographique et festive incontournable en donnant de l’ampleur à la manifestation. Cette mutation fait Êcho au dÊsir du conservateur actuel Nicola Mazzanti de reprendre le flambeau de Jacques Ledoux et d’en faire un rendezvous de rÊfÊrence. L’âge d’or, de Buùuel Êtait pour Ledoux l’exemple type d’un film dont le langage novateur rendait plus percutante encore la subversion du propos. C’est pour cela que dès 1973, le prix change de forme, la CinÊmathèque royale dÊsirant rÊcompenser un film qui, par sa remise en question des valeurs Êtablies, rappelle le film tout à la fois poÊtique et rÊvolutionnaire de Luis Nicola Buùuel. Depuis 1987, Mazzanti. ce prix est attribuÊ Š DALIMONTE. pour encourager la diffusion de films qui, par l’originalitÊ, la singularitÊ de leur propos et de leur Êcriture, s’Êcartent dÊlibÊrÊment des conformismes cinÊmatographiques. Les termes rÊvolutionnaire et poÊtique ont

LE PROGRAMME

Le cinĂŠma dans sa diversitĂŠ

L’objectif premier du Festival est de questionner le cinÊma dans sa diversitÊ. Au programme : une rÊtrospective des films de Warren Sonbert ; un hommage au documentariste RenÊ Vautier, rÊcemment disparu ; la restauration du journal filmÊ par Adolfas Mekas lors de son retour en Lituanie en 1971 ; une approche poÊtique et subjective du quartier bruxellois du BÊguinage signÊe Boris Lehman.

50e anniversaire du Super 8  Amphetamine  de Warren Sonbert. Š D.R.

singularitÊ. Aujourd’hui comme hier, ce prix reflète les Êvolutions parallèles des mentalitÊs et du cinÊma. Comme nous l’explique Nicola Mazzanti.

Comment est venue l’idÊe de repenser l’Âge d’or ?

L’Âge d’or existe depuis de nombreuses annÊes mais a changÊ de forme en suivant l’Êvolution du cinÊma. Aujourd’hui, le concept de  cinÊma expÊrimental  ou  underground  est difficile à dÊfinir. Mais il existe vÊritablement un cinÊma qui ne rentre pas dans les normes classiques, que ce soit à cause de son genre, de sa longueur, de sa forme‌ Nous avons donc voulu revenir à l’idÊe d’origine de l’Âge d’or, à savoir offrir un vrai espace à ce cinÊma de recherche. Durant le festival, on peut voir des choses très diffÊrentes. D’un côtÊ la compÊtition, avec ce que nos

durant l’annÊe ÊcoulÊe ; des hommages et enfin des rÊtrospectives, ce qui constitue la grande nouveautÊ de cette nouvelle version de l’Âge d’or. La Cinematek possède l’une des plus belles collections de cinÊma avant-gardiste et expÊrimental en Europe. Ce festival est donc l’occasion de mettre en avant des classiques, des copies restaurÊes et de montrer aux jeunes des films mythiques du genre.

Comment ce festival s’inscrit-il dans la programmation de la cinÊmathèque ?

Depuis toujours, nous essayons de mÊlanger les genres et LES cinÊmas, gÊographiquement et temporellement. Nous programmons à la fois des films anciens et des films rÊcents, voire très rÊcents. La Cinematek n’est pas un lieu oÚ on montre des choses vieillottes et poussiÊreuses. C’est un lieu oÚ on peut aller en profondeur. Et c’est ce

l’Âge d’or. Presque toutes les sÊances sont introduites par les rÊalisateurs, donc c’est vraiment une occasion sociale et festivalière.

Quel public visez-vous ?

Ce qui est très agrÊable, c’est de voir que le public prÊsent est très vaste. Il y a même une grande partie de jeunes. Ils viennent voir des films dont ils ont entendu parler. Le grand atout de l’Âge d’or est de programmer des films qui ne sont pas visibles ailleurs, ni en DVD ni sur Netflix‌ C’est une manière d’intÊresser un public plus jeune, ce qui à mon sens est extrêmement important. Il faut rÊussir à conjuguer notre public habituel et un public un peu plus jeune qui a une manière diffÊrente de voir le cinÊma. ■Propos recueillis par FABIENNE BRADFER & GAËLLE MOURY

Festival de l’Âge d’or. Du 2 au 10 octobre.

Le Festival rend hommage à l’œuvre de quelques-uns des plus ardents dÊfenseurs de ce format. Un format qui reste l’outil d’expÊrimentations cinÊ innovantes. Au programme, une sÊlection variÊe qui donnera un aperçu des diffÊrentes approches d’un format accessible, lÊger et peu onÊreux. On parle des visions kalÊidoscopiques de Saul Levine ; des fulgurances de TÊo Hernandez ; une sÊlection du journal filmÊ d’Anne Charlotte Robertson ; des fantasmes oniriques de Tonino Debernardi ; des  bouquets d’images  de Rose Lowder.

Une compĂŠtition

En compÊtition et concourant pour le prix de l’Âge d’or (5.000 euros) : 26 films rÊcents et jamais montrÊs à Bruxelles, sans distinction de durÊe, de genre, de format.

F.B Cinematek, Baron Horta 9, 1000 Bruxelles. SĂŠance Ă 4 euros, pass

TV RADIO ONLINE FM BRUSSEL –– 11.03 : « Sarah Vanagt, DUO-avond » – Johan Desmet –– 02.09 : « Interview Pierre Drouot » –– 09.09 : « Dansfilms, Interview Stefanie Bodien & Wolfgang Kolb »

RTBF RTBF.be –– 17.12 : « Documentaires animaliers Flagey » - Le jardin extraordinaire

Musiq’3

46 |

–– 28.01 : « Nicolas Philibert » – Temps de pause –– 06.02 : « Caligari » (Nicola Mazzanti) – La Matinale –– 08.03 : « Cinéma muet I & avant-gardes » (Peter Rotsaert) – La Séance de 19h, Pascale van Lerberghe –– 29.03 : « Pollyanna » (Géraldine Cierzniewski) – La Séance de 19h –– 11.05 : « Visite guidée » (Géraldine Cierzniewski) – La Matinale (Brigitte Mahaux) –– 08.06 : « Jacques Doillon au Brussels Film Festival & sorite Mes séances de lutte » – Temps de pause –– 11.06 : « Cinéma muet » (Peter Rotsaert) – Pascale van Lerberghe –– 14.06 : « Cinéma muet American Filmmakers 1915-1928 » (Peter Rotsaert) – La Séance de 19h –– 26.06 : « Festival libertés » (André Joassin) – La Matinale, François Caudron –– 31.08 : « Programme Lions d’or » (André Joassin) – Pascal Goffaux –– 09.09 : « ‘Cinéma belge, stop motion et cosmos’, Sylvestre Sbille, L’Écho » – Revue de presse culturelle –– 10.09 : « Programme Philippin » – Les Glaneurs –– 01.10 : « Festival L’Âge d’Or » – Les Glaneurs, Muriel Andrin –– 03.10 : « Nadja Cohen & La figure de l’écrivain au cinéma » – La fièvre du samedi soir, Nadja Cohen & Pascale van Lerberghe –– 24.10 : « Nadja Cohen & L’écrivain comme personnage de cinéma) – Le grand charivari –– 01.12 : « Christopher Lee » (Micha Pletinckx) – La Matinale –– 10.12 : « Scorsese à Flagey & Documentaires animaliers » – Les Glaneurs, Muriel Andrin

La Première –– 08.01 / 15.01 / 21.01 / 01/03 : « Interview Nicolas Philibert » – Décadrages –– 11.03 : « Sergei Loznitsa » – Bande de curieux, Aline Wavreille –– 04.05 : « Sherlock Holmes à Flagey » – Un jour dans l’histoire –– 03.06 : « Hou Hsiao-hsien & cinema taïwanais » – Entrez sans frapper, Juliette Goudot –– 01.07 : « La quinzaine des réalisateurs » – Entrez sans frapper, Juliette Goudot –– 27.07 : « Jérémie Renier pour Ladygrey à Flagey » – Entrez sans frapper

La Deux

TVBRUSSEL

–– –– –– –– –– –– –– –– –– ––

22.01 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 03.02 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 03.03 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 10.03 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 17.03 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 24.03 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 31.03 : « CINEMATEK » – Tellement Ciné 08.09 : « Meryl Streep » – Tellement Ciné 08.09 : « Wim Vandekeybus » – Tellement Ciné 08.09 : « Charles Chaplin » (Nicola Mazzanti) – Tellement Ciné –– 06.10 : « Les écrivains au cinéma » – Tellement Ciné

28.03 : « Isabelle de Borchgraeve » (cycle à Flagey) – Bruno Op de Beek

VRT

–– 17.02 : « Caligari » (Peter Rotsaert) –– 10.03 : « Manu Bonmariage » –– 17.03 : « Cycle Cassavetes » (Nicola Mazzanti)

Radio 1 –– 21.05 : « The assassin, Hou Hsiao-hsien & Taiwanese cinema » – Ward Verrijcken vanuit Cannes –– 13.12 : « Programma Eric de Kuyper » – Bar du matin, Annemie Tweepenninckx

Cobra.be –– 02.07 : « La quinzaine des réalisateurs » –– 03.07 : « Julianne Moore » –– 15.07 : « Jacques Tati »

Canvas 11.03 : « Sergei Loznitsa » – Terzake, Thomas De Graeve

Deredactie.be –– 14.01 : « Charlie Hebdo / Cycle Cartoon Circus à CINEMATEK » –– 04.02 : « Cycle Charlie Hebdo » – Pieterjan Huyghebaert

Één –– 17.01 : « CINEMATEK » – Ook getest op mensen

Klara –– 23.01 : « DVD Edith Kiel » – Happy Hour, Roel Van de Winkel –– 10.03 : « Sarah Vanagt, DUO-avond » – Pompidou –– 03.04 : « Cassavetes » – Pompidou –– 27.05 : « Hou Hsiao-hsien & Taiwanese cinema » – Pompidou, Catherine Vuylsteke –– 29.05 : « Hou Hsiao-hsien » – Happy hour, Karen Billiet –– 06.10 : « Chantal Akerman » – Pompidou –– 09.10 : « Cyclus De Schrijver als filmpersonage » – Happy Hour –– 01.12 : « Nuri Bilge Ceylan » – Pompidou, Jeroen Struys –– 18.12 : « Cyclus Charlotte Rampling » – Happy Hour

TÉLÉBRUXELLES –– 28.01 : « Nicolas Philibert » – David Courier –– 18.06 : « Agenda Melissa Israel & interview Hilde Delabie » – Agenda –– 02.07 : « Jacques Tati » (André Joassin) – Céline Speeckaert –– 15.12 : « Eric de Kuyper » – David Courier ––

27.05 : « Hou Hsiao-hsien » – Brussels International, Jin Dubois

ARTE 08.09 : « Jean-François Ravagnan » – Court-Circuit

AZ-ZA.BE

ANDERE ARD –– 19.02 : « CINEMATEK & cinéma muet » (Nicola Mazzanti) – Michael Schneider

Euronews –– 12.03 : « Sergei Loznitsa » – Nathalia Richardson

France Culture –– 08.10 : « Interview Claudio Pazienza »

PERS Brussel deze week –– 15.01 : Henri Verneuil éclectique et populaire – De Fernandel à Delon (Niels Ruëll) –– 29.01 : Nicolas Philibert – Le documentaire comme un art (Luc Joris) –– 12.02 : De week van Miet Warlop (Sam Steverlynck) –– 25.02 : Tobe Hooper – Somewhere over the chainsaw (Niels Ruëll) –– 05.03 : Juliette Binoche in Brussels –– 05.03 : Dignes jusqu’au dernier souffle (Niels Ruëll) –– 26.03 : De Van Gogh van de musical – Vincente Minnelli (Niels Ruëll) –– 02.04 : Rebel with a cause (Luc Joris) –– 02.04 : Hard to be a god –– 16.04 : Duivel in de buik (Luc Joris) –– 30.04 : Atom Egoyan – “Always ask yourself why a story is being told” (Niels Ruëll) –– 30.04 : On a quest for formal challenges – Jaime Rosales (Luc Joris) –– 07.05 : Élementaire, mon cher Wilder (Niels Ruëll) –– 14.05 : Cannes – Instantané du septième art (Niels Ruëll) –– 14.05 : Mythische huiver (Luc Joris) –– 21.05 : The trip to Italy –– 21.05 : Ze kwamen uit het Oosten – Made in Taiwan (Niels Ruëll) –– 28.05 : Bull’s-Eye (Luc Joris) –– 04.06 : Grands classiques –– 04.06 : Toujours en lutte – Jacques Doillon (Luc Joris) –– 11.06 : A long, hot summer – Michael Winterbottom (Niels Ruëll) –– 11.06 : That’s a Classic ! : Yojimbo – Dragon Gate Inn – Das Ende des Regenbogens –– 18.06 : That’s a Classic ! : Jade Love – The Funeral –– 18.06 : Regarder la littérature – Marguerite Duras (Luc Joris)

–– 25.06 : Give me Moore, Moore, Moore (Niels Ruëll) –– 03.09 : Step into the dark cinema (Luc Joris, Niels Ruëll) –– 03.09 : Conrad Veidt (Niels Ruëll) –– 03.09 : Pierre Drouot – Aventurier du cinéma belge (Luc Joris) –– 10.09 : Filipinos make great films (Niels Ruëll) –– 17.09 : Chantal Akerman – Le regard intime de Marianne Lambert (Luc Joris) –– 01.10 : Super, die super 8 – L’Âge d’Or (Niels Ruëll) –– 15.10 : Filmwereld roemt en rouwt om Chantal Akerman – Pionier in de feministische film (Niels Ruëll) –– 15.10 : That’s a Classic! : Je, tu, il, elle – Max mon amour – The General –– 15.10 : Banket der frauders –– 22.10 : Maître moderne de la mélancolie – Nuri Bilge Ceylan (Luc Joris) –– 12.11 : Le pacifiste magicien – Raoul Servais (Niels Ruëll) –– 26.11 : Bringing out Scorsese (Niels Ruëll) –– 10.12 : The Force never sleeps – Star Wars (Niels Ruëll) –– 14.12 : Eric De Kuyper: « Ik ben Fellini niet en Fellini is De Kuyper niet. » (Niels Ruëll) –– 17.12 : To BE or not to BE

Andere –– 02.10 : ‘Altin ayi’ ödüllü Kaplanoğlu filmleriyle Brüksel’e geliyor (Yeni Vatan.be) –– 11.11 : Regards sur le réel (Sabzian)

PERS NL Canvas.be –– 28.09 : L’Âge d’Or Festival –– 06.10 : Chantal Akerman overleden –– 21.12 : Auteur en filmmaker Eric de Kuyper kiest cultuur

Cobra.be –– –– –– –– ––

12.01 : Brussel, gefilmde stad 09.03 : In de landschappen van Sergei Loznitsa 25.05 : Taiwan in Cinematek 15.07 : Tijd voor Tati 24.07 : Eau zoo – Emilie Verhamme

De Morgen

–– –– –– –– –– –– –– –– –– –– ––

18.07 : (B)eau zoo 20.07 : Sociaal experiment (Jeroen Struys) 14.08 : Scarface 22.08 : Star Wars 1.0 01.09 : ‘Het was een braakland’ (Jeroen Struys) 03.10 : Super Cinefiel 10.10 : Waarom u minstens één film van Chantal Akerman moet zien (Jeroen Struys) 13.10 : Chantal Akerman (In memoriam) 23.10 : Brussel 13.11 : Zwart schaap (Veerle Vanden Bosch) 19.12 : Macrocosmos

Focus Knack –– 28.01 : Retrospectieve Nicolas Philibert in Cinematek –– 10.02 : Faust –– 25.02 : Offscreen – Cannon-voer (Dennis Van Dessel) –– 25.02 : David Lean –– 04.03 : Maidan Ukraine (Dennis Van Dessel) –– 25.03 : Vincente Minnelli – Lust for life (Dennis Van Dessel) –– 22.04 : Jaime, Jaime la vie (Sam De Wilde) –– 20.05 : Hou Hsiao-hsien – Spiegel van Taiwan (Niels Ruëll) –– 27.05 : Filmklassieker – The Bride of Frankenstein (Sam De Wilde) –– 24.06 : Film/literatuur – Marguerite Duras –– 24.06 : While We’re Young (Andreas Ilegems) –– 08.07 : La vie en Rosi (Sam De Wilde) –– 05.08 : Filmklassieker – Les vacances de Mr. Hulot (Sam De Wilde) –– 19.08 : Stray Dogs (Dave Mestdach) –– 01.09 : Cinematek met twee films op filmfestival Venetië –– 09.09 : Lav Diaz + Lino Brocka –– 16.09 : Je, tu, il, elle –– 30.09 : L’Âge d’Or Festival –– 07.10 : De schrijver als filmpersonage –– 21.10 : Carte blanche : Jean Dufaux –– 25.11 : Hij komt, hij komt… (Sam De Wilde) –– 09.12 : Chantal Akerman (1950-2015) – Vrouw van het jaar (Dave Mestdach) –– 23.12 : Qui est Charlotte Rampling? (Sam De Wilde)

Trends –– 05.03 : Sergej Loznitsa maakte documentaire over Maidan - De revolutie van de massa (Catherine Vuylsteke) –– 21.05 : Made in Taiwan (Catherine Vuylsteke)

–– 20.01 : Digitalisering erfgoed moet op lager pitje (Jan Debackere) –– 04.04 : Cavalier seul –– 22.04 : The Force in Brussel (Ewoud Ceulemans) –– 27.05 : Taiwan, de verbogen parel van de aziatische cinema (Christophe Verbiest) –– 23.07 : “Ik ben enorm ongeduldig mo mijn verhaal te vertellen.” (Kurt Vandemaele) –– 01.08 : Op vakantie met monsieur Hulot –– 29.09 : L’Âge d’Or-festival eert experimentele filmers (Luc Joris) –– 07.10 : Filmicoon buiten de mainstream (Robin Broos) –– 09.10 : Film Fest Gent eert Chantal Akerman –– 15.12 : De Proust van de Lage Landen (Luc Joris)

Het Nieuwsblad

De Standaard

–– 13de editie van Brussels Film Festival 2015 (Jarka Wernerova) –– Filmarchief@Home (Wim De Poorter) –– Chantal Akerman (1950-2015) (Linda Crivits)

–– –– –– –– –– –– –– ––

14.01 : Brussel – Gefilmde stad 28.03 : Rebelse cinema 28.03 : Musicak wat de klok slaat 23.05 : Onthou Hou (Jeroen Struys) 23.05 : Al Taiwan 13.06 : Marguerite mon amour 27.06 : NY Cinema 11.07 : Encore Tati

–– 13.01 : Cinematek brengt eerbetoon aan Charlie Hebdo met gratis voorstelling ‘Cartoon Circus’ –– 24.10 : Voor jonge filmfans (Kristien In-’t-Ven)

Brusselniews.be –– 14.01 : Aanslag Charlie Hebdo herdacht in synagoge en bioscoop –– 16.01 : Cinematek wil 1 miljoen filmdozen verhuizen naar Reyerssite (Eric Vancoppenolle) –– 05.02 : Cinematek houdt eerbetoon aan Charlie Hebdo

FILM

Beeld Express –– Juni-Aug. : Brussel, gefilmde stad (Joke Embrechts) –– Nov.-Dec. : Animatiepionier Raoul Servais in de kijker (Joke Embrechts)

Andere –– 09.01 : Pak UiT met 5 leuke weetjes over Tim Burton (Metro) –– Jan.-Feb. : Brussel gefilmd (Bop Magazine) –– 05.02 : Cinematek plant eerbetoon aan Charlie Hebdo (Pieterjan Huyghebaert – Deredactie. be) –– 03.03 : Vanop de eerste rij (Ive Stevenheydens – Vertigo) –– 21.04 : Cinematek series offers perfect introduction to African cinema (Ian Mundell – Flanders Today) –– Oct. : Vlaamse filmprijzen – Ensors eindelijk volwassen ? (Evelien van Vessem – Filmmagie) –– 07.12 : CINEMATEK wijdt retrospectieve aan Eric de Kuyper (Dennis De Roover – Zizo)

PERS FR Le Vif –– 09.10 : Chantal Akerman – Un phare s’est éteint (Pascal Stevens) –– 11.12 : Restauration à l’italienne (Philippe Cornet)

Focus Vif –– 09.01 : Clouzot à Flagey (Louis Danvers) –– 16.01 : Brussel Bruxelles Brussels (Louis Danvers) –– 23.01 : Nicolas Philibert (Jean-François Pluijgers) –– 23.01 : Focus Night : Aguirre, la colère de dieu (Louis Danvers) –– 13.02 : Quand Hollywood allait au charbon (Louis Danvers) –– 20.02 : Focus Night : Le roman d’un tricheur (Louis Danvers) –– 27.02 : David Lean, le style anglais (JeanFrançois Pluijgers) –– 27.02 : Charlie à l’écran (Jean-François Pluijgers) –– 27.02 : « Le monstre est l’être humain » (Louis Danvers) –– 27.02 : Au rendez-vous de l’étrange (JeanFrançois Pluijgers) –– 27.02 : La mort en face (Louis Danvers) –– 06.03 : Sergei Loznitsa (Louis Danvers) –– 20.03 : Focus Night : Shadows (Jean-François Pluijgers) –– 27.03 : Film-Monde (Louis Danvers) –– 03.04 : L.A. Rebellion (Jean-François Pluijgers) –– 24.04 : Jaime Rosales à Bruxelles (Louis Danvers) –– 30.04 : Sherlock Forever (Jean-François Pluijgers) –– 22.05 : La mémoire neuve (Louis Danvers) –– 22.05 : Taïwan à Bruxelles (Louis Danvers) –– 29.05 : 16x16 (Louis Danvers) –– 29.05 : La vérité si je mens (Louis Danvers) –– 05.06 : Mobsters et mafiosi à la Cinematek (Louis Danvers) –– 12.06 : Femmes de lettres (Ysaline Parisis) –– 19.06 : Noah Baumbach (Jean-François Pluijgers) –– 19.06 : Open Air – Jacques Tati –– 26.06 : La Quinzaine à Flagey (Jean-François Pluijgers) –– 28.08 : Archipels Nitrate : notes pour une cinémathèque (Julien Broquet) –– 11.09 : Les Philippines à la Cinematek (Louis Danvers) –– 02.10 : L’Âge d’Or (Jean-François Pluijgers) –– 16.10 : Écrivains dans tous leurs états (Jean-François Pluijgers) –– 23.10 : Le monde en servaisgraphie (Jean-François Pluijgers) –– 20.11 : Visual Voices (Jean-François Pluijgers) –– 27.11 : Un avant-goût de Star Wars (JeanFrançois Pluijgers) –– 25.12 : The place to Be (Jean-François Pluijgers)

| 47

Le Soir

–– 14.01 : Cinematek est Charlie –– 02.02 : Des films en péril au dépôt d’Ixelles (Christian Laporte) –– 05.02 : Nicolas Philibert filme « avec » plutôt que « sur » (Fernand Denis) –– 25.02 : Manu Bonmariage : 40 ans de cinéma vérité (Marceau Verhaeghe) –– 11.03 : Tobe Hooper, l’horreur 40 ans après (Hubert Heyrendt) –– 16.03 : « On a l’impression d’assister à un théâtre absurde » (Sami Acef) –– 02.05 : Atom Egoyan, arménien moi non plus (Fernand Denis) –– 26.05 : Hou Hsiao-hsien à Bruxelles mercredi –– 10.06 : La quête de liberté de Jacques Doillon (Hubert Heyrendt) –– 01.07 : Un regard cinéphile sur New York (Hubert Heyrendt) –– 20.07 : Rétrospective Rosi à Cinematek –– 29.08 : « Jour de fête » avec Jacques Tati à Flagey –– 02.09 : À l’heure Philippines, Cinematek projette le formidable ‘Insiang’ (Fernand Denis) –– 23.09 : Chantal Akerman sous un nouveau jour (Hubert Heyrendt) –– 02.10 : Le Super 8, outil de liberté (Hubert Heyrendt) –– 10.10 : Chantal Akerman enterrée mardi au Père-Lachaise (Hubert Heyrendt) –– 21.10 : Le doc fait son cinéma (Hubert Heyrendt) –– 27.10 : Projection d’un film sur Edith Cavell –– 05.11 : L’objet comme objet de cinéma (Hubert Heyrendt) –– 09.12 : Rétrospective intégrale – Eric de Kuyper –– 10.12 : Bourse aux livres à Cinematek, samedi –– 22.12 : Cycle Charlotte Rampling à la Cinematek (Hubert Heyrendt) –– 29.12 : Jacqueline Pierreux, la pionnière du cinéma belge (Fernand Denis)

–– 09.01 : La Cinematek rend hommage à la productrice Jacqueline Pierreux (Fabienne Bradfer) –– 14.01 : Ce soir, la Cinematek rend hommage à Charlie (Nicolas Crousse) –– 02.02 : Nicolas Philibert : « Il est plus facile de filmer que de ne pas filmer » (Fabienne Bradfer) –– 28.02 : Manu Bonmariage : « La mort est le troisième personnage du film » (Fabienne Bradfer) –– 12.03 : « Maïdan, une révolution anti-coloniale » (Philippe Regnier) –– 13.03 : L’homme qui réinventa le film d’horreur (Didier Stiers) –– 18.03 : Charlier, le Belge qui inspira Cary Grant (Nicolas Crousse) –– 05.05 : Atom Egoyan, le devoir de mémoire (Philippe Manche) –– 22.05 : « Je fais confiance à l’imagination des spectateurs » (Fabienne Bradfer) –– 09.06 : « Il semble que mes films ne divertissent pas assez ! » (Fabienne Bradfer) –– 16.06 : La Quinzaine des réalisateurs cannoise à Flagey (Fabienne Bradfer) –– 01.07 : Marguerite Duras, la plume et le cinéma (Fabienne Bradfer) –– 01.07 : « Safe », de Todd Haynes –– 08.07 : Jérémie Regnier en Afrique du Sud (Fabienne Bradfer) –– 08.07 : Panorama du film taïwanais –– 19.08 : « Carmen » de Francesco Rosi –– 29.08 : Jacques Tati –– 02.09 : La nuit de San Lorenzo –– 09.09 : « 2001 : l’odyssée de l’espace » de Stanley Kubrick –– 15.09 : Pierre Drouot, le géant de l’ombre (Nicolas Crousse) –– 18.09 : De la mode à la cinémathèque –– 30.09 : La désobéissance à l’honneur (Nicolas Crousse) –– 01.10 : « Un espace au cinéma de recherche » (Fabienne Bradfer & Gaëlle Moury) –– 10.10 : L’adieu à Chantal Akerman –– 10.10 : « L’écrivain apparaît souvent à l’écran » (Jean-Claude Vantroyen) –– 21.10 : Plongeon dans l’univers de Scorses, obsédé de cinéma (Fabienne Bradfer) –– 27.11 : 11e édition du Be Film Festival à Bruxelles (Fabienne Bradfer) –– 02.12 : « La Femme du boulanger » de Marcel Pagnol –– 12.12 : Eric de Kuyper, le cinéaste inattendu (Fabienne Bradfer) –– 23.12 : Regards sur le réel (Fabienne Bradfer) –– 26.12 : La vitalité du cinéma belge à l’honneur au Be Film Festival (Gaëlle Moury)

La Libre Culture

48 |

–– 25.02 : Soirée Duo – Manu Bonmariage –– 04.03 : La mort dans l’âme (Fernand Denis) –– 01.04 : Que du bonheur avec Vincente Minnelli à Cinematek –– 06.05 : De Baker Street à Flagey (Fernand Denis) –– 27.05 : Taïwan au-delà de la Nouvelle Vague (Hubert Heyrendt) –– 03.06 : L’Europe sur écran (Fernand Denis) –– 03.06 : La recherche de l’invisible (Hubert Heyrendt) –– 03.06 : Le Nouveau Cinéma allemand en 16mm (Hubert Heyrendt) –– 10.06 : Corps-à-corps passionnel (Hubert Heyrendt) –– 10.06 : Les femmes qui écrivent sont (-elles) dangereuses (?) (Sarah Pialeprat) –– 09.09 : Pierre Rissient, découvreur de films (Fernand Denis) –– 16.09 : Connectés avec Le VAF (Dimitra Bouras) –– 16.09 : Akerman au programme à Flagey (Hubert Heyrendt) –– 28.10 : Cinematek offre une Carte blanche à Jean Dufaux (Fernand Denis) –– 28.10 : Festival haut en couleur (Laurence Bertels) –– 10.11 : Le mois du documentaire (Dimitra Bouras) –– 10.11 : Documentaires belges et variés – Regards sur le réel (Fernand Denis) –– 25.11 : Le réalisme magique fascine encore et toujours (Dimitra Bouras)

L’Echo –– 03.01 : En attendant Burton (Sylvestre Sbille) –– 20.05 : Vers l’Italie et au-delà… (Sylvestre Sbille) –– 09.09 : Cinéma belge, stop motion et cosmos (Sylvestre Sbille) –– 17.09 : Chantal A n, prisonnière du silence (Sylvestre Sbille)

Métro –– 24.02 : Filmer la fin de vie (Nicolas Naizy) –– 27.02 : Offscreen, la fête aux genres –– 06.10 : Docu à tout prix

Le Soir Mardi 15 septembre 2015

40 LACULTURE

Pierre Drouot le géant de l’ombre Le succès du cinéma flamand, c’est lui. Cinematek rend hommage à celui qui, jadis, fit de Jaco un héros.

L

ui, on dirait le père Hugo. Ou Balzac, raboté dans la glaise d’un Rodin. Le visage est massif, généreux. L’enveloppe corporelle robuste, plantée dans cette terre qu’aimait tant Permeke.

Cela fait déjà un demi-siècle que Pierre Drouot, à qui la Cinematek rend hommage, s’avance dans le cinéma belge. En homme de l’ombre. Un homme influent. D’aucuns ajoutent : le plus influent du cinéma belge.

Belge. Bilingue. De père francophone.

De mère flamande. Il y a un quart de siècle, Drouot participait à la renaissance du cinéma francophone, en accompagnant les débuts de Jaco Van Dormael, depuis son film de fin d’études à l’Insas jusqu’à l’accouchement d’un premier long, Toto le héros, salué à Cannes par la caméra d’or.

A la tête du Fond audiovisuel flamand (VAF) depuis dix ans, Drouot contribue aujourd’hui au nouveau souffle du cinéma flamand. Les succès internationaux de Felix van Groeningen (The broken circle breakdown), Michael Roskam (Rundskop) ou Geoffrey Enthoven (Hasta la vista), qui ont récemment conquis Hollywood, Cannes ou Berlin, lui doivent beaucoup. Le défi qu’il relève en propulsant le cinéma identitaire de la jeune génération vers les sommets des

festivals du monde est comparable à celui que releva, dans les années 90 et 2000, Henry Ingberg, l’ami des Dardenne. Si ce n’est qu’à la différence d’Ingberg, qui œuvrait au service du ministère de l’ex-Communauté française de Belgique, Drouot est le patron d’un institut autonome.

Entre 1966 et 1993, Drouot aura pratiquement tout fait : écriture de scénarios, réalisation, production.

Sa légitimité vient de là Une recette ? Elle réside dans sa connaissance profonde de ce qui constitue la chaîne de fabrication d’un film.

Car, entre 1966 et 1993, Drouot, biberonné au cinéma en dévorant les films décomplexés de La Nouvelle Vague française, aura pratiquement tout fait : l’écriture de scénarios (notamment pour Harry Kumel, et Les Lèvres rouges). La (co)réalisation – avec son ami d’études au Rits, Paul Collet – de films marqués par le vent libertaire et libertin de l’après-68… en frôlant parfois le scandale (L’étreinte déclencha une polémique… et la suppression du festival d’Anvers, en 1970). Drouot toucha enfin à la production. D’abord avec Benoît Lamy (Jambon d’Ardenne). Puis avec An-

dré Delvaux (Femme entre chien et loup), Van Dormael, Henri Storck, Raoul Servais et bien d’autres.

Cette expérience du terrain lui a apporté une légitimité immense. Mais Drouot est aussi un homme libre, capable d’envoyer tout valser. Comme en 1993, lorsqu’il décida, à 1943 Naissance à Aude50 ans, d’arrêter la pronaerde. duction, de se retirer 1966 Coréalise son premier des affaires et d’aller film, « Cash ? Cash ! », avec écouter les grillons de Paul Collet.

Provence. Avant de re1971 Coscénarise « Les venir, 11 ans plus tard, à lèvres rouges » (Kumel). la tête du VAF, où il ac1991 Produit « Toto le hécompagne aujourd’hui ros » (Van Dormael). l’irrésistible ascension 1993 Se retire du cinéma. de ses jeunes pousses.

2004 Devient directeur du L’une d’entre elles, FeFond audiovisuel flamand lix van Groeningen, (VAF), qui lancera les previent de terminer son miers films de, notamment, nouveau film. « Une Michael Roskam et Felix van claque incroyable », Groeningen. avertit Drouot, en éclaireur gourmand. ■

De Kumel à Roskam

NICOLAS CROUSSE

Cycle Drouot à la Cinematek, jusqu’au 27 novembre. Ce jeudi, à 19h30, Pierre Drouot présente Toto le héros, en présence de Jaco Van Dormael, puis Birth, de Jonathan Glazer.

Belge. Bilingue. De père francophone. De mère flamande. © BART DEWAELE

LAPETITEGAZETTE Cinq jours au garde-à-vous

Whitney sur scène

Let’s Motiv Après une soirée arrosée, Daniel Medforth, un Britannique de 36 ans, a décidé d’avaler une boîte complète de Viagra, soit 35 pilules, en une heure. « C’était pour rire », confie-t-il. Les conséquences sur son organisme ont pourtant été immédiates. « J’ai commencé à me sentir mal, j’avais des vertiges et des hallucinations. Je voyais tout en vert. Pire, j’ai eu une érection massive qui ne partait pas. » C’est sa femme qui, après avoir constaté les faits, a fini par appeler les urgences. Les médecins ont été très professionnels, d’après Daniel, même s’il reconnaît « qu’il pouvait voir qu’ils essayaient de ne pas rire ». Finalement, l’homme a pu rentrer chez lui après cinq jours de cette érection dérangeante. « Une érection qui n’a servi à rien », dit-il. (7s7)

Tout ça pour ça

Samedi après midi, une altercation a éclaté entre une coiffeuse de Trazegnies et sa cliente. Cette dernière lui reprochait d’avoir loupé sa coloration. Le ton a fini par monter entre les deux protagonistes qui... se sont crêpé le chignon.

Furieuse, la cliente a quitté les lieux en récupérant son argent.

L’affaire aurait pu en rester là, mais la cliente a estimé que des représailles étaient nécessaires.

Dans la nuit, le feu a été bouté à la Mercedes de sa rivale. Peu après l’incendie de la voiture, une dizaine d’individus encagoulés ont débarqué au domicile de la cliente mécontente pour la malmener. Le parquet de Charleroi a mis l’affaire à l’instruction. (DH.be)

Dixit

L’arbre déraciné…

… cachait un trésor

Au lendemain d’une très forte Des archéologues ont aussi « La vérité vaut bien qu'on passe tempête, les habitants de Colloo- appelés en renfort sur les quelques années sans la trouver. » ney, en Irlande, ont découvert que par le National monument JULES RENARD l’arbre vieux de 215 ans qui venait vice pour procéder à des fo d’être déraciné au centre de leur et récupérer lesdits osse village était sis au-dessus d’osse- qui sont ceux d’un jeune h Formation - Visa emploi 1 an ments datant de l’époque médié- de 17 à 20 ans, qui serait m Portes ouvertes 16 septembre vale, rapporte le Mirror britan- l’époque médiévale (entre 1 de 10-19h. MELIUS, Ecole sup. de nique.

1200). (20min.fr) Gestion et Comm. Cours de Gestion et admin. de l’entreprise + 11-13h. semaine langues (EN, NL, FR) Préparation pour l’emploi - coaching individuel.

La police thaïlandaise a pu récupérer à l’aéroport de Bangkok u Tél. 02-734.31.49 - info@melius.be mant volé qui avait été avalé par une touriste chinoise de 39 an www.melius.be (75 elle indiqué lundi. La valeur de la pierre de six carats est est 245.000 euros. Le diamant se trouvait dans la gorge de la touri police a donc dû faire appel à des médecins pour l’extraire. La A ne pas faire avait volé le diamant lors d’une exposition en Thaïlande, av La police anversoise a ouvert une l’avaler. L’objet n’a pas été détecté aux contrôles de sécurité de enquête après la publication port, mais les douanes ont reconnu la voleuse grâce à des ima d’une vidéo sur YouTube d’un déo du vol. La touriste chinoise a été emmenée à l’hôpital po jeune homme de 17 ans en train radio. Le diamant a été retiré durant une opération après qu’un d’escalader une grue. La grue, qui tative d’extraction aux laxatifs eut échoué. (b) culmine à plus de 30 mètres de haut, se trouvait à Berchem, dans … le motard la banlieue anversoise. Le jeune Pas malin… homme est, d’après la Gazet van Un motard a été interpellé ven- La moto du motard de 39 Antwerpen, plutôt fier de lui. « A dredi dans le Tarn (France) à 202 fait l’objet d’une immobil ma connaissance, je suis le premier km/h au lieu de 90 km/h, alors judiciaire. Quant à lui, i en Belgique qui filme une telle as- qu’il se rendait à un stage de récu- convoqué devant la justice cension », dit-il. Il déconseille tou- pération de ses points de permis vembre prochain. Il ne devr de conduire. récupérer son permis… (afp tefois de faire comme lui. (7s7)

–– Juin : Brussels Film Festival (Thibaut Allemand) –– 03.07 : Francesco Rosi – Ciné-réalité (Julien Le diamant avalé a été récupéré Damien) –– Juil.-Août : Francesco Rosi – Ciné-réalité (Julien Damien) Conférence 3e Reich Durant la seconde guerre, Jimmy Bourgeois photographie Bruxelles sous les bombes.

Découvrez ses clichés à travers le regard de son fils. 16/09 à 19h, Hôtel de Ville de Bruxelles Gratuit. Tél. 02-279.43.50.

(25

Autres

© AFP.

La Libre

La chanteuse américaine Whitney Houston, décédée en 2012 à l’âge de 48 ans, va repartir en tournée en 2016 sous la forme d’un hologramme, se produisant d’abord aux Etats-Unis, puis dans le monde. Le show de son double virtuel, conçu par Hologram USA et FilmOn Studios avec l’accord et l’aide de la succession, présidée par la belle-sœur de la défunte, sera interactif et rehaussé par des invités. « C’est une opportunité extraordinaire pour ses fans de voir une réinvention d’une des artistes les plus glorifiées de l’histoire et de perpétuer l’héritage de performances qui ne seront pas oubliées dans les années à venir », a commenté Pat Houston. (7s7)

Comme les vrais

Madeline Stuart a participé, dimanche, à la Fashion week de New York. Et c’est en défilant pour le collectif de créateurs italiens FTL Moda que la jeune Australienne de 18 ans a fait sensation.

Une information qui n’aurait rien d’original si Madeline n’était pas atteinte de trisomie 21. (20min.fr)

–– Mars : Rencontre avec Bernard Beets, projectionniste à la Cinémathèque (Catherine de Poortere) –– Mars : Dessine-moi la paix ! (Frédéric Le rêve accessible Vandecasserie – Espace de libertés) 071/25.35.25 www.leisure-pools.be –– 26.03 : Rétrospective – Le cinéma de Bonmariage (Philippe Cornet) –– 30.04: Rétrospective Atom Egoyan (Trends) –– 22.05 : Italian for Beginners (Dr Jivago – Le Journal du Médecin) –– Sept. : I don’t Belong Anywhere : le cinema de Chantal Akerman (Serge Meurant – Cinergie. be) –– 16.12 : Trop fort, Harrison (Flair) PISCINES LEISURE POOLS

Du 26/02 au 08/03

BUITENLANDSE PERS –– Luc de Heusch, Marta Meszaros, Angela Davis (Jeune Cinéma) –– Du côté de chez Storck (Jeune Cinéma) –– Kolonialfilme aus Belgisch-Kongo (Philipp Brunner – Filmbulletin) –– 24.05 : Taiwan Cultural Center to host film festival in Europe (Taipei Times) –– 24.05 : Taiwan planning to feature director Hou Hsiao-hsien’s works in Europe (The China Post) –– 01.06 : Hou Hsiao-hsien’s latest movie opens Taiwan film panorama in Brussels (Taiwan Newsletter) –– Sep.-Oct. : Emmotional virtuoso (Max Nelson – Filmcomment) –– 06.09 : Hou Hsiao-hsien’s early masterwork Ssreened in Venice (China.org.cn) –– 07.09 : The Event: Review (Jonathan Romney – Screen Daily) –– 01.10 : Focus: Super8 op het L’Âge d’Or Festival in Brussel (Mariska Graveland – De Filmkrant) –– 08.10 : Chantal Akerman – Cinéaste belge (Isabelle Régnier – Le Monde)

WETENSCHAPPELIJKE TIJDSCHRIFTEN –– “Color Analysis for the Digital Restoration of Das Cabinet des Dr. Caligari” (Barbara Flueckiger, The Moving Image, Printemps 2015)

40