cm.be 26 april by CM ziekenfonds

Wannee het hoorr naar centrum ? 8

‘Ik vraag mijn dokter de kostprijs’ An kent haar patiëntenrechten Kijk achterom na een toiletbezoek

De geheimen van een goede darmwerking 10

‘Dankzij hulpmiddelen kan ik thuis blijven wonen’ Mia vermijdt valpartijen

Nieuws uit jouw regio

[ de kijk van ]

l e i h ic

Dikke frieten

zijn minder vet

Eetlust gegarandeerd als je frietjes op het menu zet. Bied dikke exemplaren aan, want die nemen minder vet op.

Toen ik als klein ventje op de harde stenen van de speelplaats viel, begon ik altijd onmiddellijk te huilen. Tranen met tuiten. Niet omdat ik mijn knieën had geschaafd of omdat ik plots van die kiezelputjes in mijn handpalmen had, maar omdat mijn broek gescheurd was. Want wat zou ons moeder daarvan zeggen?

een valpartij wel echt nare gevolgen hebben. Toen ik hoorde dat mijn oma was gevallen, tot driemaal toe in de laatste vijf maanden, stond mijn hart telkens even stil. Een gebroken voet, snijwonden of kneuzingen, het is snel gebeurd. Gelukkig kwam zij er met de schrik vanaf. Stevige botten. Ze drinkt nochtans sinds de oorlog geen melk meer.

Gefrituurde bereidingen nemen veel vet op en zijn calorierijk. Je beperkt ze daarom het best tot een keer in de twee weken. Gebruik frituurolie en geen dierlijk of plantaardig frituurvet. Beide brengen wel even veel vet en calorieën aan, maar frituurolie bevat minder verzadigde vetzuren. Verhit de olie tot maximaal 175°. Bak ze ook niet op een te lage temperatuur want dan nemen ze meer vet op. Zorg ervoor dat ze goudgeel zijn maar vermijd dat ze te donker worden.

De hele dag verzon ik uitvluchten. Wat als ik de schuld op iemand anders stak, of in tranen uitbarstte … Maar we eindigden altijd op dezelfde manier. Zij met naald en draad in de aanslag en een teleurgestelde blik in haar ogen. Ik met een rood hoofdje en een beteuterde lip. ‘Ik ben uw meid niet, he’, hoor ik haar nog zeggen.

Maar oma’s gekrenkte trots wil liever niet meer vallen. Daarom is valpreventie zo belangrijk. De goedlachse Mia vertelt op pagina 10 dat ze met wat tips en hulpmiddelen zonder problemen thuis kan wonen: goed schoeisel, een bedpapegaai, en veilig bewegen. Blijven gaan, oma.

Ook al moet je veel hongerige magen vullen, leg toch niet te veel frieten in het frituurmandje. Zo vermijd je dat de temperatuur van de olie te vlug daalt waardoor de frieten onvoldoende snel dichtschroeien en meer vet opnemen. Kies dikke exemplaren, die nemen minder vet op. Laat ze uitlekken op absorberend papier voor je ze opdient. Na zes tot acht bakbeurten is frituurolie aan vervanging toe.

Michiel Verplancke, redacteur CM.be

Maar als de reactie van mijn moeder mijn enige bekommernis is, mag ik mij best gelukkig prijzen. Tegenwoordig ben ik trouwens een stuk minder bang voor haar bezorgde toorn. Voor heel wat mensen kan

Veilig sporten

tijdens je zwangerschap Sporten en zwangerschap zijn een goede match, zolang je alles met mate doet. Blijven bewegen is ook voor zwangere vrouwen erg belangrijk: je spieren blijven sterk en soepel, je voelt je beter en fitter en je hebt minder kans op spataders, aambeien of verstopping. Dertig minuten matig intensieve lichaamsbeweging per dag is voldoende. Daarnaast zijn zwemmen, wandelen en fietsen populaire sporten die je tot op het einde van de zwangerschap kunt uitoefenen. Deed je al aan sport? Zwanger zijn is dan zeker geen reden om te stoppen, zolang je het zelf comfortabel vindt en luistert naar je lichaam. Vermijd wel competitie, contactsporten of sporten waarbij het risico op vallen groot is. Drink ook voldoende tijdens het sporten. Dat is belangrijk om je lichaamstemperatuur op peil te houden.

Hoe gaat het met u?

Eric De Maegd

Kiezelputjes

94 procent van zonnebankcentra

niet in orde

Humor heeft me door mijn twee jaar met kanker geholpen, want het is vaak zo verdomd surrealistisch.

In 2016 voerde de Economische Inspectie 199 controles uit bij zonnebankcentra. Daarbij werden 1 214 inbreuken vastgesteld, zoals een te hoge uv-straling.

Leander Verdievel, scenarist van Eén-serie Gevoel voor Tumor, in Het Nieuwsblad.

Blijf pollen de baas Word je weer gekweld door een loopneus en jeukende ogen van de hooikoorts? Je kunt er jammer genoeg niet van genezen. Wel kun je proberen om contact met stuifmeel zoveel mogelijk te vermijden. Wil je wandelen of fietsen in het pollenseizoen, dan doe je dat beter na een regenbui. Regen haalt de meeste pollen uit de lucht. Hou je ramen overdag dicht, zo kunnen de pollen niet in huis komen. Laat je natte was in het hooikoortsseizoen ook nooit buiten drogen, zodat het stuifmeel niet in je kledij kan waaien. Wil je weten welke pollen er wanneer in de lucht hangen? Raadpleeg de pollenkalender of de weersvoorspellingen.

www.cm.be/hooikoorts

Jongerendag

voor mensen met Parkinson

De Vlaamse Parkinson Liga verwelkomt op 21 mei mensen met Parkinson en hun partner op de nationale jongerendag in UZ Leuven. België telt een duizendtal twintigers, dertigers en veertigers die op deze jonge leeftijd de ziekte van Parkinson krijgen. Hun leefwereld en hun beleving van deze ziekte is anders dan bij ouderen. Ze werken vaak nog, hebben jonge kinderen en een actief sociaal leven. Voor hen is het niet zo makkelijk om tegen de werkgever of partner te

zeggen dat ze Parkinson hebben of om lotgenoten op te zoeken. Daarom organiseert de Vlaamse Par kinson Liga een nationale jongerendag voor iedereen die Parkinson heeft en nog geen 55 jaar is, en hun partner. Inschrijven kan tot 5 mei.

www.jongerenmetparkinson.be

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: persdienst@cm.be Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Tom Van Geertsom | Anneleen Vermeire | Michiel Verplancke | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Frank Bahnmuller

Zonnebankcentra moeten voortaan in elke cabine een bordje plaatsen dat waarschuwt voor de gevaren van kanker. Minister van Consumentenzaken Kris Peeters wil op die manier gebruikers waarschuwen voor de gevolgen van een zonnebankkuur. Het is al langer duidelijk dat zonnebanken een zeer reëel risico met zich meebrengen. Een recent rapport in opdracht van de Europese Commissie bevestigt dat blootstelling aan uv-straling kankerverwekkend is en dat het gebruik van zonnebanken verantwoordelijk is voor een groot deel van de huidkankers.

Koop de juiste tandpasta In de supermarkten liggen rekken vol met verschillende soorten tandpasta. Ben je beter af met een duur A-merk dan een goedkoop alternatief? Het antwoord op de vraag is ‘neen’. Tot nu toe heeft geen enkele wetenschappelijke studie bewezen dat de ene tandpasta echt doeltreffender is dan de andere. Belangrijk is wel dat je een tandpasta met fluoride koopt. Fluoride beschermt het tandglazuur en maakt het sterker. Het helpt bovendien zwakke plekjes in het glazuur te dichten. Gebruik bij kinderen een kindertandpasta met maximaal 1 000 ppm fluoride. Vanaf zes jaar kun je de gewone tandpasta (met 1 450 ppm) gebruiken.

[ kortgeknipt ]

Stefaan Van Hul

‘Wandelen in Wales’ ‘Onlangs trok ik met een heleboel ex-collega’s naar Wales’, vertelt Ria Van Weverberg (63) uit SintNiklaas. ‘We gingen er wandelen. Dat is een traditie die we al 22 jaar volhouden. We hebben heel Europa doorkruist: Frankrijk, Slovenië, Polen … Voor ons 20-jarige jubileum zijn we zelfs naar Turkije geweest.’ ‘Ik moet toegeven dat we luxewandelen. Er rijden altijd twee mensen mee met de camionette om de bagage te vervoeren (lacht). We wisselen elke dag af. Onze slaapplaatsen zijn meestal wel sober. We slapen met z’n achttienen op een kamer in een gîte de refuge.’ ‘Ondertussen ben ik met pensioen. Dat vind ik ergens wel jammer, want ik had echt mijn droomjob gevonden: muzieklerares aan de lerarenopleiding in Antwerpen. Maar de muziek stroomt nog altijd door mij. Met een groep van 17 vrienden brengen we volksmuziek. We zingen en begeleiden onszelf. Dat is vrij uniek. De groep bestaat al sinds 1973, maar daar kunnen nog wel wat jaartjes bij.’ Laat ons weten wat jou bezighoudt. Reageer via bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

[ uitgelicht ] recht op informatie bij de zorgverlener

[ de voorzet ]

‘Natuurlijk

vraag ik naar de kostprijs’ Reageer

86 procent van de patiënten heeft een goed idee van wat een bezoek aan de huisarts kost. Bij de tandarts is dat maar 33 procent. Dat blijkt uit een CMonderzoek. An De Ryck (44) uit Weert laat zich niet verrassen. ‘Als ik bel voor een afspraak, vraag ik altijd hoeveel geld ik moet meenemen.’

An De Ryck: ‘Ik zie niet in waarom praten over geld taboe zou zijn. Mijn dokters beginnen er vaak zelf over.’

De cijfers verbazen An De Ryck niet. ‘Ik stond vroeger ook niet stil bij de kostprijs van een dok-

Ik weet op voorhand hoeveel ik moet betalen bij de ... 67

19 21

46 30

oogarts

gynaecoloog 0

19 20

Soms

35 19 60

 Meestal  Vaak  Soms  Nooit Nooit

6 5

29 80

4 4 100

kleintjes letten. ‘Als ik bel voor een afspraak, vraag ik altijd hoeveel geld ik moet meenemen.’ Ook als een zorgverlener een behandeling voorstelt, begint An te tellen. ‘Natuurlijk vraag ik naar de kostprijs. Vroeger zou ik dat niet gedurfd hebben, maar sinds ik mama ben, ben ik asser-

Ik ga zelf het gesprek aan over de kostprijs bij de ...

45 18

28 8

78 20

100

 Meestal  Vaak  Soms  Nooit Nooit Cijfers op basis van een CM-enquête bij 5 500 leden Soms

Vaak

Meestal

Het is met die zorg in het achterhoofd dat CM steeds rond de onderhandelingstafel is blijven zitten en is blijven zoeken naar oplossingen. Het overlegmodel is nog altijd de beste garantie voor een gezondheidszorg die betaalbaar, kwaliteitsvol en toegankelijk is.

Vertrouwenspersoon Overigens bereidt An een doktersbezoek niet alleen financieel voor. ‘Als ik pijn heb, noteer ik dat op post-its. Die kleefbriefjes neem ik dan mee naar de dokter. Je zit er maar een tiental minuutjes bij. Voor je het weet, vergeet je iets belangrijks te vragen. Ik herhaal ook altijd wat de dokter zegt in mijn eigen woorden, zo weet ik zeker dat ik alles goed begrepen heb.’ Een andere tip om voorbereid naar een zorgverlener te gaan, kreeg An van verplegers toen ze in het ziekenhuis lag. ‘Zij raadden me aan om een vertrouwenspersoon mee te nemen naar de neuroloog, dus ging ik samen met mijn vader. Gelukkig maar, want het nieuws dat ik MS had, hakte er stevig in. Ik was te emotioneel om helder na te denken. Mijn vader betekende een grote morele steun.’

Op www.cm.be/financieel vind je meer uitleg over je recht op informatie en een stappenplan voor een geslaagde doktersconsultatie.

Het bereikte evenwicht is zeer fragiel.

Op korte tijd hebben drie netelige dossiers daarmee een positieve afloop gekregen. De ene maatregel juichen we al meer toe dan de andere – dat is nu eenmaal de prijs van een compromis – maar voor de patiënt zijn de drie akkoorden hoe dan ook een goede zaak. Hij krijgt zekerheid over wat hij zal betalen bij zijn zorgverlener, op voorwaarde dat die geconventioneerd is en dus de afgesproken tarieven naleeft.

Stefan Dewickere

ter. Dat is nu wel anders.’ Op haar 27ste kreeg An te horen dat ze MS heeft. Ze stopte noodgedwongen met werken, maar bleef een bezige bij. Vandaag is ze een actieve vrijwilliger bij Samana, de MS-Liga en het Rode Kruis. Als alleenstaande mama van twee tieners moet ze op de

Geen taboe

kinesist

Enkele weken geleden hadden de ziekenfondsen ook al een akkoord bereikt met de artsen over de tarieven in 2017.

De conventiestatus van een zorgverlener heeft ook een invloed op de prijs. Is hij geconventioneerd, dan rekent een zorgverlener de afgesproken tarieven aan. Is hij dat niet, dan mag hij supplementen vragen. 85 procent van de mensen die de enquête invulden, wist dat. Toch kent 37 procent de conventiestatus van zijn huisarts niet. ‘Ik hou daar wel rekening mee’, vertelt An. ‘Mijn tandarts en gynaecoloog zijn niet geconventioneerd. Ik ga al jaren bij hen, we hebben een vertrouwensband. Maar als ze hoge supplementen zouden vragen, zou ik hen er zeker op aanspreken.’

De verschillen tussen de zorgverleners verrassen. Zo weet 86 procent van de patiënten meestal of vaak wat ze moeten betalen bij de huisarts (zie grafiek). Bij de kinesist en gynaecoloog is iets meer dan de helft op de hoogte. Bij de oogarts is dat maar 46 procent en bij de tandarts 33 procent. Naar de kostprijs vragen, doen de meeste mensen niet. Ze geven aan dat geld niet het eerste is waar ze aan denken als ze een zorgverlener bezoeken of een behandeling ondergaan. Ze rekenen er ook op dat het ziekenfonds de kosten grotendeels terugbetaalt.

Ook vorige week raakte bekend dat 84 procent van de kinesisten de overeenkomst tussen de ziekenfondsen en hun beroepsgroep aanvaard heeft. Zij verbinden zich ertoe om tot eind dit jaar de afgesproken tarieven te respecteren.

Geconventioneerd

ls patiënt heb je recht op informatie over de kostprijs van een doktersbezoek of een behandeling. Naar aanleiding van de Dag van de Patiëntenrechten op 18 april voerde CM een onderzoek uit. Weten mensen wat ze moeten betalen? Gaan ze daarover het gesprek aan? 5 500 CM-leden vulden de enquête in.

De tarieven bij de tandarts blijven dit jaar ongewijzigd. Daarover hebben tandartsen en ziekenfondsen vorige week een akkoord bereikt. In 2018 gaat het remgeld met maximaal 1 euro omhoog. Voor kinderen, voor preventieverstrekkingen en voor patiënten die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming blijft het remgeld ook volgend jaar ongewijzigd.

tiever. Ik zie niet in waarom praten over geld taboe zou zijn. Mijn dokters beginnen er vaak zelf over. Zo heeft mijn zoon een beugel nodig. De orthodontist gaf een mooi overzicht van hoeveel dat zal kosten.’

> FOTO: FRANK BAHNMULLER

tandarts

Wanneer vraag jij je zorgverlener naar de prijs?

Laat het ons weten: lezersbrieven@cm.be, Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

> TEKST: TOM VAN GEERTSOM

huisarts

Akkoorden mogen ons niet verblinden

Dat er uiteindelijk akkoorden gekomen zijn, mag ons niet blind maken voor het bijzonder moeilijke traject dat gelopen is. Het bereikte evenwicht is zeer fragiel. Het ziet er niet naar uit dat de financieel-economische toestand de komende jaren spectaculair zal verbeteren. Ook in een volgende onderhandelingsronde zullen de bomen niet tot in de hemel groeien. Ons gezondheidszorgsysteem botst steeds duidelijker op zijn limieten. Willen we in de toekomst nog akkoorden afsluiten, dan zijn hervormingen broodnodig. En die kunnen alleen maar slagen als alle partners rond de tafel, ziekenfondsen én zorgverstrekkers, samen bereid zijn om steeds het perspectief van de patiënt centraal te stellen.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

[ goed in mijn vel ] wat onze darmen ons vertellen

op Wat in het kleinste kamertje gebeurt, houden we voor onszelf. Nochtans vertelt onze stoelgang veel over onze gezondheid. ‘Kijk achterom na een toiletbezoek. En hou het vlot met vezelrijke voeding.’ Maag- en darmspecialist Guido Deboever onthult de geheimen van een goede darmwerking.

Vlotte darmwerking: het menu

> TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS > FOTO: VIOLET CORBETT BROCK

Kijk achterom in het toilet

> Kleur: Het bruin van je stoelgang komt van een stof uit de gal. Zwarte stoelgang kan wijzen op verteerd bloed, bleke, grijze stoelgang op verstopping van de galwegen. Ook bloed en slijm wijzen op een probleem. Ziet je stoelgang er plots anders uit, ga naar je huisarts. > Structuur: Gezonde stoelgang kan vast of minder vast zijn, een worst of eerder losse, zachte stukken. Heb je kleine of grote harde keutels, is je stoelgang slijmerig of heb je vaak diarree, ga dan naar je huisarts.

Probiotica zijn levende bacteriën. Ze kunnen de darmwerking bij bepaalde darmziektes verbeteren en verminderen de kans op diarree bij antibioticagebruik. Je vindt ze als geneesmiddel en in sommige yoghurtdrankjes. Niet alle drankjes voldoen aan de normen. Voor gezonde darmen hebben ze geen meerwaarde. Heb je zieke darmen, vraag dan raad aan je arts of apotheker.

Veel vezelrijke voeding bevat zowel fermenteerbare als niet-fermenteerbare vezels. Welk type je het best verdraagt, is persoonlijk. Mensen met gevoelige darmen voelen zich meestal beter bij fermenteerbare vezels . Vezels werken het best als je voldoende water drinkt. Anders kun je geconstipeerd raken, ook al eet je vezelrijk.

Elke dag grote boodschap? Hoe vaak je naar het toilet moet, is persoonlijk. Ook voeding speelt een rol. Je moet niet elke dag gaan om gezond te zijn. Je hebt pas constipatie als je minder dan drie keer per week harde, droge stoelgang maakt en moeilijk kunt ontlasten. Drink water, eet vezelrijk en beweeg.

APRIL 2017

Geen vlotte stoelgang? Drink water, eet vezelrijk en beweeg. Neem geen laxeermiddelen zonder advies van je arts of apotheker. Veel commerciële middelen op basis van plantenextracten bevatten laxatieven. Hun werking en veiligheid zijn onzeker, ze maken je darmen lui.

Twintig winden per dag laten is normaal.

l? vo e n ge ke a ze ij l r b e er O pg suik . ijd cten V e rm u d p ro

De ene vezel is de andere niet > Fermenteerbare vezels: Zijn meestal oplosbaar in water. De bacteriën in onze dikke darm kunnen ze vlot afbreken. Ze zijn een voedselbron voor onze darmflora. De bacteriën kunnen zo zorgen voor een vlotte darmwerking. Ze worden meestal goed verdragen. Je vindt ze in fruit, groenten en peulvruchten zoals bonen, erwten en linzen.

1 Vezelrijke voeding is de sleutel voor een goede darmwerking en vlotte stoelgang. We eten veel vlees, vetrijk en bewerkt voedsel en weinig plantaardige producten. Nochtans zijn groenten, fruit en granen de beste bronnen van vezels. Schakel niet van de ene op de andere dag over naar heel vezelrijke voeding, je kunt een opgeblazen gevoel krijgen.

> Niet-fermenteerbare vezels: Zijn meestal niet oplosbaar in water. Onze darmflora kan ze niet afbreken. Ze zijn belangrijk voor de stoelgang. Ze trekken vocht aan, zwellen op en maken de stoelgang zachter. Ze worden soms minder goed verdragen. Als je gevoelige darmen hebt, kunnen ze een opgeblazen gevoel geven. Je vindt ze in volle granen, zemelen, noten en zaden, in kolen, broccoli, groene bladgroenten en schillen van fruit en groente.

[ smakelijk ]

Lien llaert Wi met

Violet Corbett Brock

Vezelrijke voeding kan het risico op darmkanker verminderen.

Kun je niet vlot naar het toilet? Zet je voeten wat hoger en leun voorover.

Aspergespaghetti 200 g volkoren spaghetti • 1/2 kg groene asperges • 3 teentjes knoflook, in schijfjes • ± ½ chilipepertje heel fijn gesneden • 2 eetlepels olijfolie • 4 sneetjes volkorenbrood, getoast • ½ theelepel limoenzeste kook de spaghetti al dente • snijd de groene asperges met een dunschiller in slierten • dompel de slierten heel even onder in kokend water (bv. het kookwater van de spaghetti) • laat ze uitlekken • bak de uitgelekte aspergeslierten, de knoflookschijfjes, de chilipeper, de verkruimelde volkorentoast en de volkorenpasta in 1 eetlepel olijfolie • kruid met fleur de sel en peper • besprenkel de aspergespaghetti met nog een extra lepel olijfolie • bestrooi met limoenzeste en verkruimelde toast

Tom Swalens

Wat doen bacteriën in onze darmen? De bacteriën in onze darmen, onze darmflora, beschermen tegen ziekmakende kiemen. Vooral fermenteerbare vezels zijn goed. De bacteriën kunnen deze vezels makkelijk afbreken en omzetten in voedingsstoffen.

6 Opgeblazen gevoel De lucht in onze darmen komt van de lucht die we inslikken en van gasvorming wanneer bacteriën voedingsbestanddelen en vezels afbreken. Sommige mensen voelen zich opgeblazen zonder dat er te veel gas is. Meestal is er dus geen probleem. Het middenrif is te veel naar beneden gericht en de buikspieren zijn ontspannen. De buik komt meer naar voren en wordt dikker. Heb je wel veel gas en heb je blijvend last van een opgeblazen gevoel, ga dan naar je huisarts.

Dr. Guido Deboever

Rood vlees, charcuterie met rood vlees en gerookt of verwerkt vlees verhogen het risico op darmkanker.

Recept: Lien Willaert Uit het boek: Gezond Gulzig (lente-zomer)

[ even buiten strijd ] wanneer ga je naar een hoorcentrum?

‘Mama, je hoort ons

[ de huisdokter ] branderige ogen

niet meer!’ mogelijk. Het zal toch niet opvallen, vragen ze. Men associeert een verminderd gehoor nog altijd met ouder worden.’

Binnenkort hoeft Trees Pollentier uit Koekelare niet meer voortdurend wablief? te zeggen. Ze had net een afspraak met audiologe Soﬁe Walcarius in het Aurilis hoorcentrum in Roeselare. ‘Ik kijk ernaar uit om weer goed te horen’, zegt Trees.

‘Nadat ik een voorschrift kreeg van de neus-, keel- en oorarts, maakte ik meteen een afspraak met het hoorcentrum.’ ‘De NKO-arts is een belangrijke pion. Hij geeft de effectieve bevestiging: er is gehoorverlies en er moet iets aan gedaan worden. Daarna kan het niet snel genoeg gaan. Mensen zijn gemotiveerd als ze hier komen. Een hoorapparaat is trouwens niet de enige oplossing. Er zijn speciale gsm’s en telefoons, of tv-versterkers en soundbars die bijvoorbeeld de focus leggen op spraak en de achtergrondgeluiden bij tvprogramma’s dempen.’

> TEKST: BRAM DEHOUCK > FOTO: PATRICK HOLDERBEKE

Zoals veel mensen wachtte Trees lang voor ze een oplossing zocht voor haar gehoorprobleem. ‘Gemiddeld duurt het zeven jaar voor iemand bij een audioloog aanklopt’, zegt Sofie Walcarius. ‘Als die stap eenmaal is gezet, kan het niet snel genoeg gaan.’

‘Mijn volgende afspraak met het hoorcentrum is al gemaakt.’

Trees: ‘De arbeidsgeneesheer wees me erop: ik hoorde niet meer goed met mijn rechteroor.’

‘Een goede opvolging is belangrijk. Een hoorapparaat wordt afgestemd op je eigen behoeften. Er is een proefperiode, we controleren de werking en polsen naar de ervaringen. Het hoorcentrum verzorgt ook het onderhoud. Over het algemeen zijn de mensen zeer tevreden.’

Sofie: ‘De tv steeds een beetje luider zetten, regelmatig mensen vragen te herhalen wat ze gezegd hebben; het zijn de eerste symptomen van gehoorverlies. Vervolgens krijg je moeite om gesprekken te volgen. Je wordt minder alert. Je moet je hard inspannen om te luisteren. Dat slorpt energie op en maakt je vermoeid.’

www.cm.be/oorzorg

‘Het viel nog mee. Ik behielp me door meer mijn linkeroor te gebruiken.’ ‘Mensen zijn creatief in het zoeken naar eigen oplossingen. Ze gaan op de meest geschikte plaats aan tafel zitten, ze vermijden situaties waarbij ze mensen moeilijk kunnen verstaan, of ze doen gewoon alsof ze je begrepen hebben. Maar er komt een moment dat dit niet meer lukt. Vooral in groep kan je op den duur de gesprekken niet meer volgen.’

CM zit tussen je oren Alsmaar meer jongeren kampen met oorsuizen of gehoorverlies. Nochtans kun je je oren sparen zonder de fun uit muziek te halen. CM wil je daarbij helpen. Audiologe Sofie Walcarius: ‘Mensen verbazen zich erover hoe klein de toestellen geworden zijn.’

‘Het gehoorverlies verergerde niet. Dus vond ik het niet nodig om hulp te zoeken.’ ‘Toch is het belangrijk om er snel bij te zijn, dan heeft de slijtage minder impact. Als je wacht, wordt de gehoorzenuw niet meer geprikkeld. Mensen denken soms dat een hoorapparaat je oor lui maakt. Het is net andersom. Een apparaat stimuleert het gehoor waardoor het minder snel achteruitgaat.’

‘Het idee van een hoorapparaat schrikt me niet af.’ ‘Uiteindelijk spoorden de kinderen me aan om iets te doen.’ ‘De partner of de kinderen geven het laatste duwtje in de rug. Ze merken dat hun familielid zich afsluit voor de omgeving. De persoon lijkt afwezig en dromerig. En de familie raakt het beu om alles voortdurend te moeten herhalen.’

‘De laatste jaren verandert de houding tegenover hoorapparaten. Senioren zijn actiever en socialer dan vroeger. Ze ondervinden sneller last van gehoorproblemen en praten erover met elkaar. Plots vertelt iemand dat hij een apparaatje heeft terwijl het nog nooit was opgevallen. Mensen verbazen zich erover hoe klein de toestellen geworden zijn. Toch willen veel mensen het zo discreet

Je zag ze misschien al op je favoriete festival: de mobiele CMteams. Van april tot september delen ze gratis oordopjes uit tijdens meer dan 60 evenementen. Organiseer je zelf een activiteit met veel decibels? Dan kun je CM-oordopjes bestellen.

Waarom helpt een waterbakje tegen droge ogen? Als de airco blaast of de lucht droog is, zal je niet de enige zijn die vaker moet knipperen door te droge ogen. Heb je er geregeld last van, dan kun je er doorgaans zelf iets aan doen. Wat is het? Produceert een traanklier minder traanvocht, dan worden je ogen droog. Je hoornvlies, het voorste doorzichtige deel van het oog, en je bindvlies, het weefsel dat het oogwit en de binnenkant van de oogleden bedekt, kunnen dan ontsteken. Je ogen voelen droog of branderig aan. Het lijkt alsof er zand in zit. Op andere momenten beginnen ze net te tranen. Je ogen kunnen er geïrriteerd, soms bloeddoorlopen uitzien. Soms zie je wazig of minder goed. Wat zijn de oorzaken? Veel mensen hebben vooral in een omgeving met droge lucht (meer) last van droge ogen. Winderig weer, rook, stof en airco kunnen ook een rol spelen. Ook ouderdom, hormonale veranderingen, diabetes of geneesmiddelen kunnen ervoor zorgen dat je minder traanvocht gaat produceren, net als bindweefselaandoeningen zoals reuma, schildklierproblemen, psoriasis of eczeem. Wie lenzen draagt, heeft er eveneens sneller last van. Onderging je een laserbehandeling aan je ogen, dan kun je (vaker) klachten krijgen. Wat kun je eraan doen? Droge ogen zijn lastig, maar je kunt zelf de klachten doen verminderen. Knipper regelmatig om je ogen vochtig te houden. Om droge lucht in huis te vermijden, kun je een bakje met water aan de verwarming hangen of een luchtbevochtiger plaatsen. Als je ogen droog worden door airco, rook, wind of stof, vermijd je het best plaatsen waar je last kunt krijgen. Wrijf zeker niet in je ogen, dat geeft extra irritatie. Je kunt je oogleden wel schoonmaken door met een gaasje met water erop van buiten naar binnen, richting je neus, te vegen. Wanneer ga je naar de dokter? Heb je veel last van je ogen, ga dan naar je huisarts. Die zal met jou bekijken of een behandeling nodig is. Meestal verlichten vochtinbrengende oogdruppels of kunsttranen de klachten. Helpen de druppels of kunsttranen niet of is er sprake van een ernstige onderliggende aandoening, dan kan je huisarts je doorverwijzen naar een specialist.

Elise Rummens, preventie-arts CM

Kies je voor oordoppen op maat? Je krijgt tot 30 euro per kalenderjaar terug van CM. www.cm.be/oorgasme

www.cm.be/dehuisdokter

Stefan Dewickere

[ sterker met steun ] zonder vallen thuis blijven wonen

‘Ik ga nergens heen

[ helpende handen ]

zonder mijn rollator’

Een op de drie 65-plussers valt minstens een keer per jaar. Vaak met pijnlijke gevolgen. Mia Verheyen (87) mag zich bij die ongelukkigen rekenen, maar dankzij de dienst Thuis Blijven Wonen kan ze thuis veilig haar ding blijven doen. > TEKST: MICHIEL VERPLANCKE > FOTO: KAREL HEMERIJCKX

k ben zoals een oude tafel. De poten zijn een beetje versleten, maar het tafelblad verkeert nog in goede staat.’ Mia garandeert dat alles nog prima werkt in haar hersenpan. ‘Maar het onderstel … Tja, dat is inderdaad aan het verslijten’, zegt ze. Ze is thuis al een paar keer gevallen. Gelukkig hield ze er weinig letsels aan over en kon ze snel op hulp rekenen. ‘Ik heb altijd mijn gsm bij. Als ik val, bel ik een van mijn vrienden. Die komen dan binnen de twintig minuten helpen.’ Anders kan ze ook rekenen op het persoonlijk alarm dat ze samen met haar rollator overal mee naartoe neemt. ‘Zal ik het je eens tonen?’ Zonder aarzelen drukt Mia op de knop. Enkele beltonen later klinkt er een vriendelijke stem: ‘Alles in orde, mevrouw Verheyen?’ Mia legt haar uit dat het maar een test was. ‘Werkt goed he?’, zegt ze. ‘Dat was een tip van Inge.’

Grijpers en bedpapegaaien CM-ergotherapeute Inge Claessens en Mia kennen elkaar al even. Toen Mia een beroep deed op de gratis CM-dienst Thuis Blijven Wonen, gaf Inge haar advies om valpartijen te voorkomen. ‘Ik stelde haar een aantal woningaanpassingen voor en gaf haar ergotherapeutische begeleiding’, vertelt Inge. De dienst biedt drie sessies aan. ‘Tijdens die sessies bekijk ik welke mogelijkheden de woonplaats biedt’, legt Inge uit. ‘Ik

Als je weinig beweegt, verzwakken je spieren sneller waardoor je meer kans loopt om te vallen. CM-ergotherapeute Inge Claessens

test met de cliënten enkele hulpmiddelen en leg hen uit hoe ze die moeten gebruiken.’ Ze geeft hen ook tips om veiliger te bewegen. ‘Toon eens wat ik je geleerd heb, Mia’, vraagt Inge. Mia zet plichtsbewust de remmen van haar rollator op, steunt op de armleuningen van haar stoel en richt zich, duidelijk naar voren leunend, op. ‘Perfect’, glundert Inge. Mia vertelt trots over de nieuwigheden in haar appartement: ‘In de douche hangt een lange handgreep, mijn toilet is verhoogd en ik heb een grijper zodat ik me minder moet bukken. Met mijn bedpapegaai kan ik me elke ochtend uit bed lichten. Dankzij die hulpmiddelen kan ik hier blijven wonen.’ Want dat wil Mia absoluut, thuis blijven wonen. ‘Mijn zoon heeft een appartement geregeld, zodat ik dichter bij hem kan wonen’, vertelt ze. ‘Maar hij mag het weer verhuren. Ik ga hier blijven.’ Nu haar appartement aangepast is, kan dat ook. ‘In Mia’s geval lukt dat wel’, zegt Inge. ‘Ze kent hier veel volk. En iedereen staat altijd voor haar klaar.’ ‘Je oogst wat je gezaaid hebt, ik ben altijd vriendelijk geweest tegen iedereen’, glimlacht Mia. ‘Dat is nu mijn geluk.’ Mia kan ook rekenen op haar zoon en schoondochter.

Valangst Alsof het afgesproken is, belt er iemand aan. Mia heeft stoelen met armleuningen besteld voor op het terras. ‘Ik moet van mijn zoon meer naar buiten’, geeft ze toe. ‘Eigenlijk durf ik dat niet meer, omdat ik bang ben om te vallen.’ ‘Die valangst is wel een groot probleem’, zegt Inge. ‘Wie bang is om te vallen, gaat minder bewegen. Maar als je weinig beweegt, verzwakken je spieren sneller waardoor je weer meer kans loopt om te vallen.’ Daarom heeft Mia een pedalo. Dat is een kleine hometrainer waarmee je kunt fietsen vanop je eigen stoel. ‘Ik stap thuis nog veel rond,’ zegt Mia. ‘Maar ik let wel op. Ik ga nergens heen zonder mijn rollator.’ Inge onderbreekt haar: ‘En heb je sandalen aan?’ ‘Slippers’, antwoordt Mia schuldig. ‘Maar vanaf nu doe ik zeker sandalen aan!’ ‘Sandalen zijn veiliger,’ legt Inge uit, ‘omdat die een riempje achter de hiel hebben en niet van de voeten kunnen schuiven.’ Kleine tips helpen vaak al veel. ‘Je hoeft niet altijd grote investeringen te doen om veiliger thuis te wonen’, zegt Inge. ‘Draag goed schoeisel, verwijder je tapijten en beweeg op je eigen tempo. Je hoeft niet recht te springen als er iemand aanbelt. Die kan heus wel een minuutje langer wachten.’ www.cm.be/thuis-blijven-wonen

Week van de Valpreventie Blijf in beweging, doe het veilig! De slogan van de zesde Week van de Valpreventie is duidelijk. Regelmatig bewegen is de beste remedie om valpartijen te voorkomen. Ga af en toe wandelen. Maar doe het binnen je eigen mogelijkheden, en veilig. Sta rustig recht uit je zetel, zet je bril op en draag bijvoorbeeld schoeisel zonder hakken. Verenigingen en organisaties kunnen tijdens de Week van de Valpreventie van 24 tot 30 april valpreventie-activiteiten organiseren, en maken daarbij kans op een bezoekje van een vliegende reporter. De origineelste inzending kan de Award Week van de Valpreventie binnenhalen. www.valpreventie.be

Linda Voortmans (56) is al 14 jaar gedreven vrijwilliger bij de dienst CM-oppas aan huis. ‘Ik hoop dat ze me dit nooit afpakken.’ ‘In 2000 onderging ik een zware operatie. Op dat moment besefte ik dat ik mijn toenmalige job niet meer kon uitoefenen. Dat heeft een diepe indruk op mij nagelaten, want thuis zitten was geen optie. Door mijn ziekte kreeg ik een andere kijk op het leven, omdat ik zelf ook zorg nodig had. Zo kwam ik heel snel bij de thuisoppas terecht.’

Kaarten ‘Ik ben heel blij dat ik dit pad volgde. Het ene moment zorg je voor iemand die zwaar zorgbehoevend is, het andere houd je iemand gewoon gezelschap. Dat creëert een mooie balans. Je bouwt ook een band op met de mensen bij wie je regelmatig over de vloer komt. Zowel met de zorgbehoevende als met de familieleden. Ik heb jaren oppas gedaan bij een mevrouw die een tijd geleden gestorven is. Ik heb nog altijd een hechte vriendschap met haar familie.’ ‘Op dit moment houd ik Simone een namiddag per week gezelschap. Ik kom toe, we praten een beetje, nemen een tasje koffie en kaarten voor de rest van de namiddag. Ze gaat helemaal op in het spel. Dat is heel fijn om te zien.’

Fantastisch team ‘Ik krijg veel ondersteuning van CM. De coördinatoren vormen een fantastisch team, je staat er als vrijwilliger niet alleen voor. Als je een probleem hebt, bel je hen en ze staan meteen voor je klaar. We krijgen ook interessante vormingen. Dat kan gaan van kennis opdoen over bepaalde onderwerpen tot verwennerij, zoals een handmassage en een jaarlijks etentje. Op die manier krijg je ook een band met de andere vrijwilligers en deel je je ervaringen.’

Kracht ‘Als oppasvrijwilliger moet je geduld hebben en kunnen loslaten. Je mag de problemen niet mee naar huis nemen. Maar niets weegt op tegen de dankbaarheid van de mensen voor wie je oppas doet en hun familieleden. Dat geeft mij de kracht om ermee door te gaan.’ Rosine Pittevils www.cm.be/vrijwilligers

Hoe beperk ik de kosten van een bloedonderzoek? Voor een analyse van een bloedonderzoek stuurt het labo de rekening naar de patiënt. Een labo dat de afgesproken tarieven volgt, mag geen supplementen aanrekenen. Meestal kiest de huisarts of de behandelende arts naar welk labo hij een bloedstaal voor onderzoek opstuurt. Net zoals de artsen staat het ook de zorgverleners in de labo’s vrij om het akkoord met de ziekenfondsen te aanvaarden. De zorgverleners die niet geconventioneerd zijn, kunnen supplementen aanrekenen. Op voorwaarde dat je vooraf geïnformeerd bent dat de analyse door een niet-geconventioneerde zorgverlener wordt uitgevoerd.

Labo’s moeten het conventiestatuut van hun zorgverleners toelichten voor de patiënt. Ook de behandelende arts kan die informatie doorgeven. Dan kun je wel of niet toestemmen met een klinische analyse bij het voorgestelde labo. Als je akkoord gaat met een analyse bij een nietgeconventioneerde zorgverlener, vraag dan vooraf hoe hoog de supplementen zijn. Kijk de factuur na voor je betaalt. Is ze onduidelijk, vraag het labo een gratis bewijsstuk met een overzicht van de kosten. Voor terugbetaalbare prestaties rekent het labo rechtstreeks af met het ziekenfonds. Jij betaalt enkel het remgeld. Meer uitleg over aangerekende kosten kun je vragen aan het labo of aan je ziekenfonds.

[ de vraag ]

Mia Verheyen: ‘Dankzij hulpmiddelen zoals mijn grijper kan ik thuis blijven wonen.’

Linda houdt mensen gezelschap Marc Evens

[ inbox ]

voorbereid naar het ziekenhuis [ mijn CM ]

‘Je bent vrij om je ziekenhuis te kiezen’

[ brief in de kijker ] Ambulance Begin dit jaar werd mijn kleinzoon overgebracht naar een algemeen ziekenhuis. We contacteerden daarvoor de dienst 112. In het ziekenhuis besloten de artsen hem over te brengen naar een universitair ziekenhuis omdat hij meer gespecialiseerde zorg nodig heeft. Het algemeen ziekenhuis heeft zelf de oproep gedaan om hem te laten overbrengen. We schrokken achteraf van de factuur voor het vervoer van het ene ziekenhuis naar het andere. Nu blijkt ook dat het ziekenfonds niets terugbetaalt voor deze rit. Het is jammer dat het ziekenhuis ons niet ingelicht heeft. Dirk Gesquiere, Langemark Het gebeurt geregeld dat een ziekenhuis zelf vervoer aanvraagt om een patiënt naar een ander ziekenhuis over te brengen. Als het ziekenhuis dat doet via de 112-centrale, dan kun je van de ziekteverzekering een tegemoetkoming krijgen. Gebeurt de aanvraag niet via de 112-centrale, dan wordt de rit beschouwd als niet-dringend. In dat geval is er geen tegemoetkoming vanuit de ziekteverzekering voorzien. Heb je vragen over je factuur? Neem dan contact op met je CM-kantoor voor je je factuur betaalt.

Langdurig ziek Speur je in cm.be mee naar het antwoord?

Tip Tijd om de smaak te pakken te krijgen Oplossing

F Stuur je antwoord voor 15 mei naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Hard. Liefde sterft nooit’ van Leen Dendievel (een trip door het land van de liefde, van de roze wolk naar de donderwolk), uitg. Horizon of het boek ‘Digital detox’ van Florence Pérès (praktisch detoxplan om je digitaal leven weer onder controle te krijgen), uitg. Lannoo. Uit de juiste inzendingen worden vier winnaars geloot.

Antwoord opgave cm.be nr. 6 Gemis Winnaars Regine De Cooman (Vlierzele) Johan Panneel (Oostduinkerke) Lut Soenen (Lendelede) Brenda Watté (Herzele)

In onze maatschappij krijgen mensen geen ruimte om ziek te zijn. Zieke mensen zullen net minder vlug genezen als ze druk voelen om weer te moeten werken. Ze moeten de zorg en de rust krijgen om te kunnen herstellen zodat hun lichaam en geest de dagelijkse activiteiten weer aankunnen. Wie te vlug weer aan het werk gaat, is extra kwetsbaar en kan sneller hervallen. Ziek zijn is op zich al een harde noot om te kraken. Leg dus geen extra druk op de schouders van zieke mensen. Anna Leys, Lier

Assistentiewoning Wij hopen volgend jaar naar een assistentiewoning te verhuizen want ons huis wordt te groot. Onze drie kinderen hebben intussen een eigen gezin. De tuin onderhouden wordt lastig. Het onkruid krijgt meer vrij spel. We willen vooral samen die stap zetten. We willen vermijden dat de kinderen de beslissing moeten nemen als een van ons beiden wegvalt. Maar wat laten we achter? H. Moerman, Buizingen

Geneesmiddelen niet beschikbaar Ik heb een allergie. Daarvoor neem ik al jarenlang een geneesmiddel dat goed werkt voor mij. Maar de laatste maanden is het geregeld voorgevallen dat mijn medicatie niet meer voorradig is in de apotheken en dat ik moet

overschakelen op een vervangend middel. Het vervangend medicament heeft bij mij niet hetzelfde effect als het oorspronkelijke. Waarom zijn sommige geneesmiddelen niet continu verkrijgbaar? Kan CM daar iets aan doen? Naam en adres bekend bij de redactie Het niet beschikbaar zijn van bepaalde geneesmiddelen is een gekend probleem. De oorzaken kunnen heel verschillend zijn. CM is van mening dat de bedrijven die een geneesmiddel op de markt brengen een verantwoordelijkheid dragen voor de continuïteit van het leveren. Er wordt al jaren gezocht naar een mogelijke aanpak van dit probleem. Jammer genoeg niet altijd met het verhoopte resultaat. Op korte termijn zal de patient dus soms met arts en apotheker moeten zoeken naar het best mogelijke alternatief.

Belastingvermindering bij thuiszorg In cm.be nr. 7 verscheen het stukje ‘Betaal ik minder belastingen als mijn moeder bij mij woont?’. In dat artikel stond een fout. Om een belastingvoordeel te krijgen, moet de inwonende familie tot de tweede graad zijn en mogen de netto bestaansmiddelen niet hoger zijn dan 3 140 euro per jaar, en dus niet per maand. Er gelden nog andere voorwaarden voor de belastingvermindering. Die kun je terugvinden op de website van de Federale Overheidsdienst Financiën (Wetboek Inkomstenbelastingen 1992 – Art 136 ). De voorwaarden werden niet uitgebreid opgenomen in het artikel. Het artikel had als belangrijkste doelstelling te wijzen op mogelijke rechten wanneer je een ouder familielid thuis laat inwonen in het kader van thuiszorg.

Hoe bereid je een ziekenhuisopname voor? Evelien De Groote en Valérie Van Heeschvelde zijn CM-consulenten hospitalisatie. Voor tips over een ziekenhuisopname kun je bij hen terecht. ‘Lees op voorhand de opnameverklaring, die bevat een schat aan informatie.’ > TEKST: TOM VAN GEERTSOM > FOTO: LIEVEN VAN ASSCHE

Kun je een ziekenhuisopname voorbereiden? Valérie Van Heeschvelde: ‘Dat is moeilijk als je met spoed naar het ziekenhuis gebracht wordt. Maar als het om een geplande opname gaat, zijn er wel enkele zaken waar je op voorhand aan kunt denken. Zowel praktisch als financieel.’ Wat bedoel je met praktisch? Valérie: ‘Als je bijvoorbeeld niet op eigen houtje naar het ziekenhuis kunt, informeer je je het best op tijd bij je ziekenfonds over niet-dringend ziekenvervoer. Ben je nog aan het werk, denk dan aan de aangifte arbeidsongeschiktheid om een ziekte-uitkering aan te vragen. En sta ook even stil bij je bagage. Je hebt niet alleen nachtkledij en een tandenborstel nodig, neem zeker ook je identiteitskaart en een lijstje met je medicatie mee.’ Hoe bereid je je financieel voor? Evelien De Groote: ‘In de eerste plaats denken we aan de hospitalisatieverzekering. Ben je in orde met de betalingen van je premie? Is je wachttijd doorlopen? Als je dat weet, vermijd je onaangename verrassingen. Ben je bij het CMHospitaalplan aangesloten, dan krijg je de terugbetaling op basis van je ziekenhuisfactuur. Andere verzekeringen regelen dat rechtstreeks met het ziekenhuis. Ook dat vraag je beter na.’

Valérie Van Heeschvelde (links) en Evelien De Groote beantwoorden al je vragen over hospitalisatie. Valérie: ‘Wie geen hospitalisatieverzekering heeft, raden we aan om er zo snel mogelijk een af te sluiten. Een ziekenhuisopname gebeurt vaak ongepland. Zelfs als je voor een gemeenschappelijke kamer kiest, is een verzekering geen overbodige luxe.’ Zijn er nog financiële tips? Evelien: ‘Lees op voorhand de opnameverklaring, die bevat een schat aan informatie. Je vindt het document op de website van je ziekenhuis. Daarop lees je hoe hoog de kamer- en ereloonsupplementen zijn als je voor een eenpersoonskamer kiest. Ook het voorschot dat het ziekenhuis vraagt, staat erop. Ziekenhuizen mogen je trouwens geen behandeling in een gemeenschappelijke kamer weigeren als je het voorschot niet betaalt.’ Valérie: ‘Je bent vrij om je ziekenhuis te kiezen, tenzij je met de dienst 112 gebracht wordt. Als je arts aan een ziekenhuis verbonden is, wordt je keuzevrijheid ook beperkt. Aarzel niet om je arts of ziekenhuis een offerte te vragen. Op de CM-site en de websites van sommige ziekenhuizen kun je zelf zo’n kostenraming maken en

Heb je vragen over hospitalisatie? Op www.cm.be/hospitalisatie lees je uitgebreide informatie over alle aspecten van een ziekenhuisopname. Vind je er het antwoord op je vragen niet, dan kun je op diezelfde webpagina chatten met onder andere Evelien en Valérie of hen een bericht sturen. Hen bellen kan ook op het nummer 078 159 158, elke werkdag tussen 9 en 18 uur en op zaterdagvoormiddag. Ook in het CM-kantoor helpen consulenten je graag verder. www.cm.be/hospitalisatie

St. Moritz- Charme vakantie Reis van 13 tot 22 juni of van 2 tot 11 september met de auto naar het prachtige St. Moritz in Zwitserland. De ongerepte natuur, de verfrissende bergmeren en de meer dan 580 km aan bewegwijzerde wandelpaden maken van St. Moritz een echte droombestemming.

www.fisconet.be Mail naar infochronischzieken@cm.be of bel 078 05 08 05

Ga mee wandelen met de begeleiders of verken de omliggende dorpen, steden en uitzichten tijdens een excursie naar o.a. Fextal, Corvatsch, Kloster Müstair, Tirano of de Rhätische Bahn.

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar lezersbrieven@cm.be - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

prijzen vergelijken. Zo chatte ik laatst met een hoogzwangere vrouw uit het Brusselse. Het ziekenhuis waar ze wou bevallen, rekende heel hoge ereloonsupplementen aan. Daarom koos ze een ander ziekenhuis.’

Je verblijft er in hotel Stahlbad met overdekt zwembad, sauna en hammam voor 792 euro per persoon, all-in. Toeslag single is 135 euro voor een kamer met eigen sanitair.

... royaal genieten op 1 856 m hoogte

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

[ uitsmijter ] Leen Dendievel schrijft over liefdesverdriet

‘Iemand die je niet meer wil, dat doet zeer’ Waarom doet liefdesverdriet zoveel zeer? Tijdens haar studie psychologie ging actrice Leen Dendievel op zoek naar het antwoord. Ze schreef haar bevindingen neer in haar boek Hard. ‘Liefdesverdriet is een soort rouwproces.’ > TEKST: NELE VERHEYE > FOTO: VETO/ANNELEEN VAN KUYCK

een Dendievel – je kent haar wellicht als Kaat uit Thuis – had eigenlijk nooit het plan om een boek te schrijven. ‘Ik heb psychologie gestudeerd en maakte een scriptie over liefdesverdriet. Een van mijn promotoren was zo enthousiast dat ze mij suggereerde om er een boek van te maken. Nu, er zit wel wat verschil tussen de scriptie en het boek. In mijn scriptie moest ik het allemaal nogal droog en wetenschappelijk houden, in het boek kon ik wat meer persoonlijke touch toevoegen.’ Het gaat niet over je eigen liefdesverdriet? Leen Dendievel: ‘Nee, zo interessant vind ik mezelf niet (lacht). Ach, ik heb uiteraard ook wel liefdesverdriet gehad, daarom heb ik mij ook zo verdiept in dit thema. Maar wat hebben mensen aan mijn verhaal? Dat is niet universeel genoeg. Mijn boek gaat over wat liefdesverdriet is en hoe het ontstaat. Alles is gebaseerd op wetenschappelijke literatuur en interviews met mensen die vertellen over hun liefdesverdriet. Ik verwerkte er ook citaten uit romans in. Sommige auteurs hebben het zo mooi verwoord dat ik het wel moest overnemen, vond ik.’ Wat doe je zelf als je liefdesverdriet hebt? ‘Ik vermager als ik liefdesverdriet heb, en dikwijls vind ik troost in muziek. Maar dat is bij iedereen anders natuurlijk. Dit boek is ook geen zelfhulpboek met tien tips om over je liefdesverdriet te geraken. Dat is nu wel het laatste wat je moet doen, tips geven aan iemand met liefdesverdriet. Iedereen heeft zijn eigen verhaal en rouwt op zijn eigen manier. De intensiteit kan heel hard verschillen en hangt niet altijd samen met hoe lang de relatie geduurd heeft. Je kan evengoed in zak en as zitten omdat een relatie van een paar maanden op de klippen liep.’ Hoe erg is liefdesverdriet? ‘Erger dan je zou denken. Het wordt vaak onderschat. Liefde is een basisbehoefte, net zoals eten en drinken. Als je dat plots verliest, dan moet je door een soort rouwproces. Vaak uit het verdriet zich ook fysiek: je kunt niet meer eten of eet net te veel, je slaapt niet meer, voelt je onrustig. Voor mijn boek ben ik met een cardioloog gaan praten. Die zei dat liefdesverdriet wel degelijk een invloed heeft op je hart. De hevige emotie kan ervoor zorgen dat een hart dat al zwak was, het begeeft. Maar dat gebeurt natuurlijk niet vaak, de meeste mensen komen het wel te boven.’

Is liefdesverdriet erger dan rouwen om iemand die dood is? ‘Je partner verliezen aan de dood is natuurlijk verschrikkelijk. Maar afgewezen worden doet ook ongelooflijk veel zeer. Als iemand sterft, dan kun je je kwaad maken op het lot, op de dood, op iets dat buitenaf ligt. Maar iemand die zegt: ik wil je niet meer meer, dat is een aanslag op jezelf. Zoiets kan op dat moment zelfs een tikkeltje erger aanvoelen dan de dood. Het verschil is wel dat liefdesverdriet overgaat, terwijl de dood voor altijd is.’ Hoe troost je iemand met liefdesverdriet? ‘Ook dat is bij iedereen anders. Luisteren is belangrijk, uiteraard. En verder zal die persoon zelf wel duidelijk maken wat hij of zij nodig heeft. Wat je vooral niet moet doen, is een deadline zetten op het verdriet. Als je zegt nu is het genoeg, nu moet het wel over zijn, dan zal die persoon wellicht niet meer met zijn verdriet bij jou komen aankloppen.’ Is liefde dan nog wel de moeite, met al dat verdriet? ‘Oh, maar de liefde is zo schoon. Ze kan hard zijn, maar wat zouden we doen zonder de liefde? Ik kan wel begrijpen dat sommige mensen het op een bepaald moment gehad hebben met

de liefde. Maar je hart helemaal sluiten, daar geloof ik niet in. Op een dag word je wakker en besef je dat je erover bent, of kom je iemand tegen waar je weer helemaal voor valt. De liefde valt niet tegen te houden, ook dat maakt ze zo schoon.’

Het boek ‘Hard’ van Leen Dendievel is uitgegeven bij Horizon (19,99 euro). Speel mee met Zoek en Win op pagina 12 en maak kans op een gratis exemplaar.