cm.be 5 juli by CM ziekenfonds

8 weetje s je ogen over 8

Diabeteszorg gaat digitaal

Danièle: ‘Snel scannen tijdens het lopen’ Wat je nog niet wist over eieren

Cholesterolbommen of niet?

Wanneer wordt gamen een probleem?

‘Hij sloot zich steeds meer op’ 14

Nieuws uit jouw regio

[ de kijk van ]

ete i D

[ kortgeknipt ]

Waterpistooltjes Wanneer ga jij met vakantie? En ga je weg? Het zijn deze tijd van het jaar ongetwijfeld de meest gestelde vragen tijdens koffiepauzegesprekken. Ze doen meteen wegdromen. Naar exotische stranden. Naar indrukwekkende bergen. Naar hippe steden. Naar gezellige kampeerterreinen.

Maar ach, wat geeft het. Het is vakantie. De zon schijnt. En je hebt niets te doen vandaag. Als je even het lange gras en de hoog opgeschoten haag negeert. Weet je wat? Straks zetten we in dat veel te hoge gras de tent op en slapen we allemaal gezellig buiten. We maken een kampvuur en roosteren marshmallows. En we zingen liedjes. Van K3. Of van Samson en Gert. Gewoon thuis, maar zoveel vakantie. Nog even dromen. En dan voor echt. Geniet ervan. Dieter Herregodts, hoofdredacteur cm.be

Stefan Dewickere

Maar evengoed naar je eigen huis. Want of je straks tijdens je verlof naar Zuid-Afrika vliegt of met de wagen naar de Ardennen rijdt, of je een rondreis maakt door IJsland of met een gocart de dijk in Oostende onveilig maakt, de mooiste vakantiedagen beleef je vaak thuis. In je eigen tuin. Terwijl je kinderen op de trampoline springen of jou met waterpistooltjes achterna rennen.

Niets leukers dan op een zonnige dag een zwembadje opblazen – ouderwets met je mond, want de voetpomp is stuk – met water vullen en er dan languit in gaan liggen. Je hoofd op de rand, een boek in de ene hand, een cocktail in de andere. Voor even toch. Want daar zijn die kinderen met hun waterpistooltjes weer. Weg boek. En fletse cocktail.

Bescherm je huid op vakantie

Bescherm jezelf tegen de zon. Zo voorkom je huidkanker. De snelst stijgende vorm van kanker is huidkanker. Het aantal diagnoses van melanoom in België neemt jaar na jaar toe met ongeveer 7 procent. Een melanoom is de meest kwaadaardige vorm van huidkanker. In de leeftijdsgroep tussen 15 en 39 jaar lopen vrouwen een dubbel zo hoog risico als mannen. De oorzaak? Een te grote blootstelling aan UV-straling door de zon én de zonnebank. Het goede nieuws? Je kunt je perfect tegen de zon beschermen. De beste bescherming: mijd de zon zoveel mogelijk. Geniet van je vakantie in de schaduw van een parasol. Check ook nog even je bagage. Heb je zonnehoedjes of petten in je koffer gestoken? Dacht je aan luchtige kleding met lange mouwen en aan een frisse lange broek? Heb je genoeg zonnecrème met een hoge beschermingsfactor voorzien? Zonnebril niet vergeten?

Teken in kaart Stuur een verwijderde teek op voor onderzoek. Je helpt in kaart te brengen welke ziektes teken overdragen. Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) wil de tekenpopulatie in België zo goed mogelijk in kaart brengen. Op de kaart kun je zien waar en wanneer deze beestjes het meest actief zijn. Mensen die veel in de natuur werken of wandelen kunnen dan maatregelen nemen. Dit jaar wil het instituut ook de verwijderde teken analyseren en kijken welke ziekteverwekkers ze op mensen overdragen. Ook jij kunt helpen om de kaart aan te vullen. Loop je tot 31 oktober 2017 een tekenbeet op? Stuur dan de verwijderde teek gratis met de post naar het WIV en beantwoord online enkele vragen. De teken worden daarna geanalyseerd. De resultaten van de studie worden in de loop van 2018 bekendgemaakt op de website.

www.TekenNet.be

www.cm.be/veilig-zonnen

Als ik ga lopen, kan ik mijn hoofd leegmaken. Ik loop zonder hoofdtelefoon. Ik luister naar de omgeving of het ritme van mijn stappen.

Het Davidsfonds organiseert een zomerzoektocht in Lier. Je kunt kiezen tussen vier verschillende parcours.

Techno-dj en producer Charlotte de Witte in De Morgen

Dienstencheques

voor zelfstandige moeders Zelfstandige kersverse mama’s hebben recht op 105 gratis dienstencheques. Ben jij zelfstandige en pas bevallen? Dan kun je de overgang naar je leven als werkende moeder een beetje makkelijker maken. Wanneer je na je moederschapsrust weer aan de slag gaat, krijg je door de gratis dienstencheques wat extra hulp in het huishouden. Vanaf 1 september 2017 hoef je die niet meer zelf aan te vragen. Het sociaal verzekeringsfonds zal bij elke jonge mama polsen of ze de dienstencheques wil krijgen.

Onderzoek wees uit dat 12,5 procent van de moeders de cheques niet aanvroeg. Mogelijk wisten ze niet dat ze hierop recht hadden. Geen enkele jonge moeder die als zelfstandige werkt, kan nu nog uit de boot vallen. Elke dienstencheque heeft een waarde van 9 euro. De cheques blijven 8 maanden geldig. Met een cheque kun je een uur diensten inhuren via een erkende organisatie, zoals poetsen, maaltijden bereiden, wassen of strijken.

www.dienstencheques-vlaanderen.be

Hoe gaat het met u?

Met auto of fiets op zomerzoektocht

Voedingstips voor chronisch zieken

Elk jaar organiseert het Davidsfonds een gezinsvriendelijke zomerzoektocht op een mooie plek in Vlaanderen. Dit jaar kozen ze de streek van Lier en Koningshooikt. Je hebt keuze uit vier zoektochten: twee fietsroutes en twee autotochten. De lusvormige parcours leiden je langs een aantal leuke plekjes en leren je de verborgen schatten van de streek kennen. De verrassende vragen laten je stad en streek met

andere ogen bekijken. Het deelnemerspakket bevat de parcoursbeschrijving en de vragen, plus een streekgids over Lier en het Pallieterland. Je koopt het pakket tot 17 september bij de toeristische dienst Visit Lier, Grote markt 58 in Lier. Spring op je fiets of duik in je auto en tracht een van de mooie prijzen weg te kapen.

www.davidsfonds.be/zomerzoektocht

Samana organiseert een midweek voor chronisch zieken over gezonde voeding. Kreeg je recent de diagnose van een chronische ziekte? Vraag je je af of je wel gezond eet en welke producten gezond zijn? Wil je weten of voeding een invloed heeft op je ziekte? Met je vragen kun je terecht op de midweek De bewuste Bourgondiër. Tijdens deze midweek krijg je informatie over gezonde voeding en leer je een gezond voedingspatroon in te bouwen in je dagelijkse leven. De midweek vindt plaats van maandag 16 tot woensdag 18 oktober 2017 in De Spaenjerd, Kinrooi.

weerbaarheid@samana.be of tel. 02 246 47 00

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: persdienst@cm.be Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Bram Dehouck | Rosine Pittevils | Anneleen Vermeire | Michiel Verplancke | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Nico Van Dam

Lang vliegen met

steunkousen

Steunkousen helpen tegen gezwollen benen en bloedklonters in de onderste ledematen. Het KCE (Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg) raadt aan om bij een lange vliegreis steunkousen te dragen. Lang vliegen kan immers het risico op een diepe veneuze trombose, een bloedklonter in de onderste ledematen, verhogen. Bij een trombose belemmert een bloedklonter de bloeddoorstroming. Als deze klonter door je lichaam gaat reizen en in de longen terecht komt, veroorzaakt hij een longembolie. Dit is een gevaarlijke situatie. Bij vluchten van meer dan vier vuur verminderen steunkousen dat

risico aanzienlijk. Ze zorgen er ook voor dat de benen minder opzwellen. Je kunt nog meer doen om gezwollen benen te voorkomen. Zet je kuitspieren aan het werk tijdens je vliegreis. Beweeg met je benen, enkels en voeten. Verander geregeld van houding en wandel af en toe in het vliegtuig rond.

www.kce.fgov.be

Rosine Pittevils

‘Explosief is mijn tweede leven’ ‘Ik voel me een gelukkig mens. Zowel professioneel als privé zou ik niet weten wat er beter zou kunnen gaan’, vertelt Mario Galicia (46) uit Betekom. ‘Als iets me niet bevalt, verwerk ik het in een toneelstuk. Op die manier zet ik iets vervelends om naar iets positiefs om de mensen te entertainen.’ ‘Zeven jaar geleden richtte ik mee de toneelkring Explosief vzw op. Explosief is uitgegroeid tot een tweede leven. Ik kan er mijn ei kwijt: verhalen bedenken en schrijven, tekenen, muziek maken … En dat allemaal met een groep gedreven vrijwilligers. Ik zie in alles en iedereen een bron van inspiratie. Veel mensen hebben niet eens door dat ze komisch zijn.’ ‘Ik hou ervan als op het einde van de rit alle puzzelstukken mooi in elkaar vallen en iedereen tevreden is. Dit geldt zowel voor een toneelproductie als voor mijn werk en privéleven.’ Laat ons weten wat jou bezighoudt. Reageer via bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

[ uitgelicht ] een jaar diabetessensor

Diabeteszorg gaat Sinds een jaar is de vingerprik voor sommige diabetici zo goed als verleden tijd. Met de diabetessensor kunnen ze continu hun suikerwaarden opvolgen en hun diabetes nog beter behandelen. Naar schatting 20 000 mensen gebruiken het toestel. Wat is het? Wat zijn de ervaringen?

[ de voorzet ]

digitaal

Kind te druk? Geef maar een pilletje

> TEKST: ANNELEEN VERMEIRE

Voor wie? Wie type 1 of gevorderde type 2 heeft, maakt weinig of geen insuline aan. Insuline brengt suiker van het bloed naar de cellen. Bij deze groep blijft suiker in het bloed achter waardoor bloedvaten kunnen dichtslibben. Dat kan complicaties geven. Voor deze mensen is het interessant continu te meten en bij te sturen. Bij wie type 2 heeft en nog insuline aanmaakt, houdt een aangepaste levensstijl, medicatie of

een eenvoudig insulineschema de productie op peil. Wie een complex insulineschema heeft, kan wel voor een sensor kiezen.

Meerwaarde De sensor aanbrengen gaat vlot. Je kunt continu je waarden opvolgen, ook ‘s nachts. Je ziet zelfs trends. Dat maakt behandelen makkelijker en geeft minder pieken en dalen. Scannen kan snel en discreet. Ook anderen kunnen scannen. Sporten is geen probleem. De sensor is waterbestendig, je kunt er een half uur mee zwemmen. De technologie is wel duurder dan de vingerprik en de sensor is zichtbaar. Het vergt ook oefening om waarden en evoluties te interpreteren. Bij een onderhuidse meting zie je bovendien iets later dan bij een bloedmeting wat je echte waarde is.

Vingerprik verleden tijd bij sensor? Met de vingerprik het glucosegehalte in je

bloed meten kan nog, maar is minder nodig. Het kan handig zijn als de sensor een lage waarde toont of als je denkt dat je waarden laag staan.

Tegemoetkoming Wie type 1 heeft en ouder is dan vier jaar, betaalt niets. Wie type 2 heeft en opgenomen is in de conventie, betaalt 2,52 of 3,49 euro per dag voor de sensor. De scanner is inbegrepen, net als de strips waarvoor je arts een voorschrift gaf. Wil je meer strips dan je arts voorgeschreven heeft, dan moet je die zelf betalen.

alles kunnen oplossen

Het zijn cijfers die alarmbellen moeten met een pilletje. doen afgaan. Want methylfenidaat is geen onschuldig geneesmiddel: het veroorzaakt neveneffecten als slaapstoornissen, verminderde eetlust en hoofdpijn. Op lange termijn zijn groei-achterstand, emotionele instabiliteit, apathie en zelfs periodes van psychose en stuipen (vooral bij overdosering) mogelijk.

Danièle Van Os (30)

‘Scannen tijdens het lopen’ ‘Ik heb sinds mijn vierde diabetes type 1. Prikken en spuiten zijn routine. Toch heb ik gekozen voor de sensor. Gemakkelijk!’

www.cm.be/sensoren www.diabetes.be of lees Diabetes Info via de website.

‘Als mijn dagen gestructureerd zijn, loopt de behandeling vlot. Is het druk of ga ik op stap, dan is het moeilijk in te schatten hoeveel insuline ik moet bijspuiten. Mijn waarden worden dan snel te hoog.’

Patrick Weynants (55)

‘Sensor is grote hulp’ ‘Vroeger was ik scheidsrechter in het voetbal. Elf jaar geleden merkte ik dat ik na een wedstrijd voortdurend dorst had. Toen ik ook vermagerde, volgde een onderzoek. Diabetes type 2, zo bleek.’

‘Bij een piek word ik moe en misselijk en krijg ik dorst. Ook door stress stijgen mijn waarden. Ik geef gitaarles en speel concerten. Bij een stresserend concert moet ik insuline bijspuiten.’

‘Je kunt onder andere blind worden, last krijgen van je voeten, je potentie kan verminderen. Ik let dus goed op. Sporten helpt. Ik ben ook hartpatiënt en kon op een bepaald moment geen scheidsrechter meer zijn. Toen begon ik te fietsen. Zo botste ik op de actie Climbing for Life van de Diabetes Liga. Samen met andere diabetici fietste ik in de Alpen om te tonen hoe belangrijk bewegen is. Dit jaar ben ik coach.’

‘Door te sporten voel ik me goed. Ik loop marathons. Vroeger at ik veel vooraf zodat mijn waarden niet te laag zouden komen. Nu kan ik tijdens het lopen meten en eten wanneer het nodig is.’

‘Prikken is zo goed als voorbij. Sinds een jaar gebruik ik de sensor. Ik kan hem niet meer missen. Op de fiets snel scannen en ik weet of ik een hapje nodig heb. De sensor is al eens los gekomen, maar ik kreeg meteen een nieuwe.’ ‘Mijn diabetes onder controle houden gaat met vallen en opstaan. Koolhydraten bijhouden is niet mijn ding. Mijn vrouw houdt een oogje in het zeil. En ik heb hulp van een app. Soms let ik even niet op. Dan vergeet ik te spuiten voor ik een dessert neem. We hebben bovendien een onregelmatig leven. Voor mij is de sensor dus een grote hulp.’

Verontrustend veel kinderen en jongeren krijgen pillen tegen ADHD, zo blijkt uit recent CM-onderzoek. In ons land kregen vorig jaar meer dan 32 000 kinderen en jongeren tussen 6 en 18 jaar methylfenidaat terugbetaald, beter bekend onder de naam Rilatine of Equasym. Om terugbetaling te verkrijgen, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. In werkelijkheid wordt het geneesmiddel dus nog veel vaker voorgeschreven. De jongste jaren is het aantal gebruikers van het geneesmiddel (met terugbetaling) telkens met 2 tot 3 procent gestegen. In Vlaanderen gebruikt maar liefst 2,35 proWe moeten leren cent van de kinderen en jongeren methylaanvaarden dat we niet fenidaat (met terugbetaling).

‘Ik volg mijn waarden heel de dag. Ik prik amper. Vroeger prikte ik elke dag zes keer. Ik at iets bij een lage waarde of spoot insuline bij een hoge waarde. Nu moet ik niet meer gokken. In het begin was het schrikken. Ik zag de pieken en dalen en besefte hoe slecht mijn suiker geregeld was. Nu heb ik minder schommelingen. In het begin spoot ik soms te vroeg of te veel als mijn waarden in stijgende lijn gingen. Nu vertrouw ik op het toestel.’

We moeten ons de vraag stellen of we niet te snel naar pilletjes grijpen. Het is niet omdat een kind een beetje druk is, dat het meteen het label ADHD opgeplakt moet krijgen. Of erger nog, samen met dat label ook een geneesmiddel voorgeschreven moet krijgen.

Stefan Dewickere

De diabetessensor meet met een klein naaldje continu het onderhuids glucosegehalte. Je brengt hem aan op de bovenarm. Hij blijft kleven, meet je glucosewaarden en onthoudt ze acht uur lang. Met een scanner of smartphone ga je over de sensor om je waarden af te lezen. Zo zie je de evolutie doorheen de dag. Bij een hoge waarde kun je insuline bijspuiten, bij een lage waarde iets eten of drinken. Je moet de sensor om de veertien dagen vervangen.

Nico Van Dam

Het toestel

Compagnie Gagarine

Het is jammer genoeg een teken van deze tijd. Al vanaf de schooltijd ligt de nadruk op presteren. We moeten allemaal aan bepaalde verwachtingen voldoen. Gedraagt iemand zich niet helemaal zoals we verwachten dat hij zich moet gedragen, dan denken we snel in termen van problemen. Eens het probleem vastgesteld is, plakken we er een label op. En als het label er is, bestaat er vast en zeker een geneesmiddel voor. We moeten leren aanvaarden dat we niet alles kunnen oplossen met een pilletje. Als gezondheidsfonds pleit CM voor een langetermijnaanpak, met meer tolerantie voor ‘drukke’ kinderen en geïndividualiseerde zorgpaden voor jongeren met hyperactiviteit. De vakantie is het ideale moment om los te komen van bestaande verwachtingspatronen. Laat kinderen vooral kind zijn.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

[ goed in mijn vel ] een eierdoos vol vragen

een ei?

Tijdens de vakantie nemen we al eens meer tijd voor het ontbijt. Daar hoort een hard- of zachtgekookt eitje, een omelet of een spiegelei bij. Maar hoeveel eieren mag je eten? En hoe gezond zijn ze? ‘Eieren bevatten veel belangrijke voedingsstoffen’, zegt Inge Coene van voedingsinformatiecentrum NICE. Zijn eieren cholesterolbommen? > TEKST: BRAM DEHOUCK > LAY-OUT: RUTGER VAN PARYS

Zijn eieren gezond?

Lien llaert Wi met

Violet Corbett Brock

Zit je met

[ smakelijk ]

Voedingsspecialiste Inge Coene: ‘Eieren bewaar je het best koel en droog.’

Hoe bewaar je eieren? ‘Let er eens op als je eieren koopt in de supermarkt. Ze zitten met de punt naar beneden in het karton, zo blijft de dooier mooi op zijn plaats. Steek ze in de koelkast in de kartonverpakking, want je houdt ze het best koel en droog. Een ei is ongeveer vier weken houdbaar vanaf de legdatum. Bij twijfel kun je de drijftest doen. Een ei dat drijft in gezouten water is niet meer goed.’

Rundercarpaccio met salade en wasabimayonaise PARMEZAANKOEKJES 4 eetlepels versgemalen Parmezaanse kaas strooi de Parmezaanse kaas in de gewenste vorm op een bakmatje • laat smelten onder de grill (kaas mag net niet bruin worden, maar moet goudgeel zijn) • haal uit de oven en laat even rusten, zodat het hard wordt

‘De gele eidooier bevat veel cholesterol. Vroeger dacht men dat cholesterolrijke voeding de cholesterol in het bloed verhoogt, en dus ook de kans op hart- en vaatziekten. Dat effect blijkt nu minder sterk dan gedacht. Andere factoren zoals de vetinname hebben meer invloed op ons cholesterolgehalte. Onderzoekers zijn meer de gezondheidseffecten van een ei in zijn geheel gaan bestuderen. Het bevat immers veel goede voedingsstoffen. Zij vormen mogelijk een tegenwicht voor de cholesterol.’

WASABIMAYONAISE 1 eetlepel magere mayonaise • 2 eetlepels magere Griekse yoghurt • 1 mespuntje wasabi

Inge Coene: ‘In eieren zitten veel vitaminen en mineralen. Je vindt er niet minder dan negen noodzakelijke voedingsstoffen in: eiwitten, ijzer, zink, selenium, fosfor en de vitaminen A, B2, B12 en D. Vitamine D krijgen we doorgaans te weinig binnen, en eieren zijn er rijk aan. Eieren bevatten wel cholesterol, maar ook voedingscomponenten zoals onverzadigde vetzuren, bepaalde antioxidanten en B-vitaminen die mogelijk het risico op hart- en vaatziekten helpen verlagen.’

meng de mayonaise, de Griekse yoghurt en de wasabi SALADE 300 g rucola, of een gemengde sla met rucola • 1 theelepel olijfolie • fleur de sel • peper • 400 g rundercarpaccio geef de sla smaak met olijfolie, fleur de sel en peper •kruid ook het vlees met fleur de sel en peper •schik afwisselend sla en rundscarpaccio op het bord• werk af met het parmezaankoekje en de wasabimayonaise

Hoeveel eieren mag je eten? ‘Eet niet meer dan drie eieren per week. Dat is de aanbeveling in Vlaanderen. Door het recente onderzoek spreken sommige gezondheidsorganisaties al van maximaal één ei per dag voor gezonde mensen. Maar er is nog onzekerheid over het effect van eieren bij diabetespatiënten en mensen die van nature een hoge cholesterol hebben. Zij blijven hun gebruik van eieren best beperken. Op bevolkingsniveau kunnen we niet altijd onderscheid maken tussen wie wel of niet gevoelig is aan voedingscholesterol. Daarom houdt de algemene voedingsrichtlijn voorlopig nog vast aan drie eieren per week.’ ‘Vandaag leggen we steeds meer de focus op een gezonde voeding in het algemeen. Eieren passen daar zeker in. Eens een ei ter afwisseling van een stukje vlees of vis is prima. Let wel op waarmee je ze combineert. Doe de positieve eigenschappen van eieren niet teniet door er systematisch minder gezonde voedingsmiddelen bij te eten. Combineer ze vooral met veel kruiden, groenten en volkorenbrood in plaats van met veel zout, spek, worstjes, toast en boter.’

Tom Swalens

Wat is het beste ei?

Hoe kook je het perfecte ei?

‘Scharrel, vrije uitloop, bio? Of van je eigen kip in de tuin? Het maakt weinig verschil. Hoe de kip leeft, heeft weinig of geen invloed op de samenstelling van een ei. Dat geldt ook voor de kleur van de schaal, die bepaald wordt door het ras van de kip.’ ‘Alleen het voer dat de kip krijgt, kan de samenstelling van het ei enigszins wijzigen. De belangrijkste verandering is door omega 3-rijke bestanddelen zoals lijnzaad en visolie aan het voer toe te voegen. Dat zorgt voor meer hartvriendelijke omega 3-vetzuren in het ei.’

‘Wil je vermijden dat het ei barst tijdens het koken? Dan kun je met een eierprikker een gaatje prikken in de bolle kant van het ei. Als het water kookt, zet je het vuur lager. In water dat zacht kookt, kunnen de eieren niet tegen elkaar stuk koken. Zet de eieren volledig onder water. Voor een zacht gekookt ei wacht je drie tot vier minuten, voor een halfzacht vijf tot zes minuten en voor een hardgekookt ei acht minuten. Kook je het langer, dan ontstaat er rond de eidooier een groenachtige ring. Dit oogt minder aantrekkelijk maar is niet schadelijk. Na het koken laat je het ei schrikken door het met koud water af te spoelen. Anders gaat het kookproces nog enkele minuten door.’

Meer info over voeding en gezondheid: www.nice-info.be www.cm.be/eieren Recept: Lien Willaert Uit het boek: Liens lichte klassiekers

[ even buiten strijd ] bij de oogarts

8 weetjes Ogen zijn de spiegels van de ziel. Maar verzorgen we die spiegels wel goed? Moeten we net zoals bij de tandarts elk jaar naar de oogarts? Oogarts Katelijn De Lepeleire verklapt je acht oogweetjes. > TEKST: MICHIEL VERPLANCKE > FOTO: GUY PUTTEMANS

Op controle bij elke mijlpaalleeftijd 0-8 jaar: Katelijn De Lepeleire: ‘De fase voor je achtste levensjaar is cruciaal. Dan ontwikkelen de hersenen zich op instructie van het oog en kunnen die zich nog aanpassen. Normaal screent het CLB je kind voor die leeftijd twee keer en verwijst het indien nodig door naar de oogarts. Die controles zijn belangrijk, want een kind weet niet of zijn zicht goed is. Door een oog af te plakken, de juiste bril te dragen of druppeltjes te gebruiken kan het zicht hersteld worden. Op vroege kinderleeftijd vraagt scheelzien ook bijzondere aandacht.’ 14-18 jaar: ‘Pubers bezoeken tijdens een groeiperiode het best de oogarts. Niet alleen de verhoudingen

[ de huisdokter ] draag oordoppen

om van op te kijken

van het lichaam veranderen maar ook die binnen het oog. Daardoor kan het licht fout breken op het netvlies. De arts kan brekingsafwijkingen corrigeren met een bril. Ook andere abnormale evoluties kan de oogarts meestal verhelpen.’ 40-45 jaar: ‘Merk je dat je een leesbril nodig hebt, ga dan ook langs bij de oogarts. Vaak ontdekt die andere aandoeningen die hij op dat moment nog kan inperken.’ 60-65 jaar: ‘Oogveroudering is een natuurlijk fenomeen. Vanaf je zestigste maak je dan ook meer kans op aandoeningen als cataract, een vertroebeling van de ooglens, of maculadegeneratie, waarbij het centrale gezichtsveld wazig wordt door netvliesveroudering. Een controle brengt duidelijkheid.’

3 procent van de 45-plussers heeft glaucoom ‘Glaucoom is de ziekte van de dief in de nacht. Je beseft zelf niet dat je slechter ziet. Het begint met zwarte vlekken aan de buitenkant van je gezichtsveld. Die werken zich langzaam naar het midden. Glaucoom is niet te genezen maar als je er snel bij bent, kun je het met oogdruppels, een laserbehandeling of operaties stoppen of afremmen. Voor operaties kun je meestal terecht bij je oogarts. Ongeveer de

helft voert die zelf uit. Niet alleen voor glaucoom, maar ook voor andere aandoeningen aan de oogleden, de lens, het hoornvlies of het netvlies.’

Flitsen of vlekken? Contacteer oogarts ‘Als er plots iets verandert aan de kwaliteit van je zicht, contacteer je het best de oogarts. Die schat in of je moet langskomen. Een paar kleine bewegende vlekjes kunnen geen kwaad, maar plots veel vlokken, flitsen of pijn bij fel licht vragen wel aandacht. Voor letsels aan of rond het oog, zoals rode ogen, branderigheid of etteren, kun je terecht bij de huisarts. Die oordeelt of er specialistische zorg nodig is.’

Suikerziekte meten via je ogen ‘Diabetici wordt aangeraden om jaarlijks naar de oogarts te gaan. Zij hebben een verhoogd risico op dichtslibbende bloedvaten. De oogarts inspecteert via het netvlies de bloedvatwand op bloedingen, vochtophopingen en vetlekken. Die kunnen in het slechtste geval tot een blind oog leiden.’ ‘De ogen zijn de enige organen waar je de status van de bloedvaten kunt achterhalen zonder te moeten snijden. Zo kan de oogarts zien hoe de bloedvaten in andere organen eraan toe zijn.’

Gezonde levensstijl maakt gezonde ogen ‘Een gezonde levensstijl is belangrijk. Oogartsen schrijven vaak supplementen voor waarin de nodige voedingsstoffen zitten, zoals vitamines en mineralen. Maar je kunt die beter gewoon uit je voeding halen door evenwichtig en gevarieerd te eten. Roken verdrievoudigt dan weer het risico op vroegtijdige veroudering van het netvlies.’

Panikeer niet bij rode ogen ‘Hoe roder het oog is, hoe onschuldiger. Meestal gaat het gewoon om een oppervlakkig, gesprongen bloedvaatje. Als het geen pijn doet en je ziet nog goed, dan hoef je je geen zorgen te maken. Een bedreigende ontsteking aan het oog slaat paarser uit.’

Je oog verdedigt zich minder door contactlenzen ‘Als je contactlenzen draagt en je oog ziet rood, verwijder dan wel onmiddellijk de lens. Doordat je ogen contactlenzen hebben leren verdragen, worden ze lakser. Ze verdedigen zich minder tegen bacteriën. Houd contactlenzen weg van vochtige omgevingen. Daar leven veel bacteriën die nefast kunnen zijn voor je minder defensieve ogen. Ben je toch naar het zwembad geweest met je lenzen in, gooi ze nadien dan zeker weg.’

Een test bij de opticien is geen oogonderzoek

Als er plots iets verandert aan de kwaliteit van je zicht, contacteer je het best de oogarts. Katelijn De Lepeleire

‘Het is niet omdat je oogtest bij de opticien goed verlopen is, dat je ogen gezond zijn. De opticien test in functie van zijn beroep, zoals glazensterkte en een gepaste montuur. Hij beschikt niet over dezelfde kennis en optische instrumenten als de oogarts. De opticien kan bijvoorbeeld niet alle factoren van glaucoom vaststellen.’

Wat als je tuitende oren hebt? Oorsuizen manifesteert zich in verschillende vormen: gefluit, gesuis, gebrom … Het is een serieus probleem dat je mentale welzijn kan beïnvloeden. Laat je bijstaan door je arts. Wat is oorsuizen? Bij oorsuizen of tinnitus hoor je een geluid in je hoofd dat er in werkelijkheid niet is. Oorsuizen kan een sterke invloed hebben op je mentale gezondheid. Wat zijn de symptomen? Het geluid kan zich op verschillende manieren uiten: hoog, laag, luid of stil … Soms hoor je het geluid in één oor, soms in beide oren. In het ergste geval kan het leiden tot ernstige concentratieproblemen, onrust en stemmingsstoornissen. Wat is de oorzaak? Tinnitus ontstaat vermoedelijk door schade aan het binnenoor, waarbij de gehoorzenuw overprikkeld is en foutieve informatie doorstuurt naar de hersenen. Meestal komt dat door blootstelling aan overdreven lawaai. Dat kan langdurig zijn, zoals een concert, of kort, zoals een geweerschot. Daarnaast kunnen ook heel wat aandoeningen en ziektes oorsuizen veroorzaken, zoals de ziekte van Ménière. Ook oorprop of loopoor kunnen een oorzaak zijn van tinnitus, de huisarts kan ze meestal snel verhelpen. Bepaalde medicijnen kunnen een tijdelijk oorsuizen veroorzaken. Stress, vermoeidheid en roken kunnen de klachten tijdelijk versterken. Wat kun je er zelf aan doen? Oorsuizen na een lawaaitrauma kun je beter voorkomen dan genezen. Bescherm je oren met oordoppen als je ergens naartoe gaat waar veel lawaai zal zijn. Bezoek www.cm.be/oorgasme en ontdek alles over oordopjes en hoorapparaten. Heb je al tinnitus, dan is het belangrijk om ermee te leren omgaan. Je arts kan je daarbij helpen. Ga ook zelf op zoek naar wat jou helpt. Draag je een hoorapparaat? Stel het dan sterker in. Of luister naar muziek. Door luidere achtergrondgeluiden valt het suizen soms minder op. Wanneer moet je naar de dokter? Als het oorsuizen plots optreedt of er zijn symptomen van gehoorverlies en duizeligheid ga je het best naar je arts. Tuiten je oren nog de ochtend na een optreden, contacteer dan ook je oor- of huisarts. Je arts kan je ook altijd helpen om te leren omgaan met oorsuizen. Elise Rummens, preventie-arts CM

Terugbetaling oogarts Voor een raadpleging bij de oogarts betaal je na terugbetaling nog 12 euro remgeld. Voor mensen met de verhoogde tegemoetkoming is dat 3 euro. Niet-geconventioneerde oogartsen kunnen daarbovenop nog een supplement vragen. www.cm.be/ogen

www.cm.be/dehuisdokter

Stefan Dewickere

[ sterker met steun ] wanneer gamen problematisch wordt

‘Gamen werd zijn vlucht’ ‘Gamen is het enige wat hem bezighoudt.’ Na haar scheiding vluchtte de zoon van Debbie weg in zijn games. ‘Ik hoop dat hij ooit een klik maakt. Het gaat met vallen en opstaan.’ Wat kun je doen als gamen meer wordt dan een spel? En hoe hou je gamen vooral leuk? De Druglijn geeft uitleg.

‘Gamen is nu enkel voor in het weekend. Ik had sneller de grens moeten trekken.’ Debbie Als gamen ontspanning blijft, is er geen probleem. Games zijn zelfs leerrijk. Je leert strategisch denken, samenwerken, beslissingen nemen. Dat een nieuwe game even veel aandacht opeist of dat er af en toe wat vaker gespeeld wordt, is niet erg. Zolang school, engagementen of andere activiteiten er niet onder lijden en de gametijd beperkt blijft, is het oké. Met afspraken over waar, wanneer en hoelang gamen mag en welke spelletjes kunnen, hou je controle. Moedig de gamer ook aan om andere activiteiten te doen.

> FOTO: NICO VAN DAM

ier jaar geleden, mijn zoon was bijna 13, strandde mijn huwelijk. Toen is er iets gebroken bij hem. Gamen werd zijn vlucht. Hij gamede al en speelde steeds vaker, maar aanvankelijk was er geen probleem. Hij gamede waar ik hem kon zien. Op school ging alles nog goed.’

Cocon ‘Mijn zoon nam de scheiding zwaar op. Ik riep de hulp in van een psycholoog. Toen de console verhuisde naar zijn kamer, sloot hij zich steeds meer op. Gamen werd het enige wat hem bezighield.’

Wanneer wordt gamen een probleem?

‘Het was schrikken toen ik op een bepaald moment een afrekening van mijn kredietkaart kreeg: meer dan 700 euro. Hij had online games gekocht. Het heeft veel energie gekost om ervoor te zorgen dat hij dat niet meer kon. Ik voelde me machteloos.’

Reageer Welke afspraken maak jij om het gamen leuk te houden? Laat het ons weten: lezersbrieven@cm.be Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

‘Via de leerlingenbegeleiding kwam ik anderhalf jaar geleden bij VAGGA terecht, een centrum voor geestelijke gezondheidszorg in Antwerpen. We volgen er allebei sessies. Ik weet nu dat ik er niet alleen voor sta. Dat ik niet de enige ben met dit probleem.’ ‘We hebben afspraken. Gamen is voor het weekend. In de week kan het enkel als zijn schoolwerk klaar is en nooit langer dan twee uur. Soms steek ik de spelconsole in de auto. Het is gek, maar als de console er niet is, mist hij hem niet. Onlangs waren we aan zee. Zonder internet. Hij ging voetballen met zijn neefjes, deed gewone dingen. Als de verleiding er niet is, lukt het.’ ‘De scheiding heeft een grote rol gespeeld. En ik had sneller de grens moeten trekken. Ik werkte hard en wilde compenseren. Als hij

Sara luisterde in donkere momenten Sara Vansteyvoort (55) uit Kortrijk nam 10 jaar lang de telefoon op bij de Zelfmoordlijn. ‘Het voelt fijn als je een zwaar crisismoment hebt ontzenuwd.’

iets vroeg, kocht ik het. Eerst gewoon speelgoed, daarna vaker games. Toen het escaleerde, probeerde ik strenger te zijn. Maar als je elke dag middenin die strijd zit en overal alleen voor staat, is dat niet eenvoudig.’ ‘Het gaat met vallen en opstaan. De begeleiding van VAGGA blijft belangrijk. Deze zomer gaat hij mee op een kamp. Ik hoop dat hij leert dat je zoveel andere dingen kunt doen dan gamen. De begeleiding, het kamp, het zegt hem niet veel. Maar ik hoop dat hij ooit een klik maakt. Niemand kan me verwijten dat ik niet alles gedaan heb om hem te helpen.’ ‘Ik maak me zorgen over de toekomst. Zal hij zijn diploma halen? Een goede job vinden? Zal hij de waarde van geld leren? Op eigen benen staan? Ik probeer het wat los te laten. Anders maakt het me kapot. Ik blijf hoopvol.’

• School, werk, gezin, vrienden en activiteiten moeten steeds meer wijken voor het gamen. • De gamer vlucht in het spel als hij zich niet goed voelt of zich verveelt. • De gamer zondert zich steeds meer af. • Dag- en nachtritme vervagen. • De gamer verzorgt zich niet meer. • Gamen veroorzaakt conflicten. • De gamer is prikkelbaar als hij niet kan gamen. • Gamen is geen ontspanning, wel een must.

Wat kun je doen? • Benoem de verantwoordelijkheden die de gamer niet nakomt. • Zeg wat niet oké is en koppel er gevolgen aan. • Maak samen een weekschema. Spreek af wanneer en hoelang gamen mag. • Praat over alternatieve activiteiten en blijf samen dingen doen. • Blijf interesse tonen in de leefwereld van de gamer. Meer info: 078 15 10 20 of www.druglijn.be.

Zwart-wit ‘Soms kan het leven een neerwaartse spiraal lijken waar je niet meer uit geraakt. Je verliest je werk, je relatie loopt op de klippen, je gezondheid sputtert. Van het ene komt het andere en je ziet het niet meer zitten. Je denkt alleen nog in zwart-wit. Mensen zijn dikwijls overstuur als ze bellen. Het is de eerste keer dat ze hun donkere gedachten onder woorden brengen. Als vrijwilliger oordeel je niet, je gaat dieper in op hun verhaal.’ ‘Wil je dood, of wil je niet meer leven op de huidige manier? Dat maakt een groot verschil. Er zijn altijd lichtpuntjes in het leven. In elk gesprek probeer je die goede dingen te vinden. Een vriend, een sympathieke buur, een lief huisdier. Mensen willen elkaar niet lastigvallen met hun problemen, maar je moet je omgeving durven aanspreken. We antwoorden te vaak goed als mensen ons vragen hoe het gaat.’ Ontzenuwd ‘Het is fijn als je merkt dat mensen uiteindelijk een andere uitweg zien en zelf schrikken van hun oorspronkelijke standpunt. We kunnen geen wonderen doen, alleen luisteren en praten. Het voelt goed als je een zwaar crisismoment hebt ontzenuwd en het op een positieve manier kunt afsluiten.’ ‘Toen ik 10 jaar geleden de oproep voor vrijwilligers zag van de Zelfmoordlijn, had ik een goed en gelukkig leven. Ik wilde iets terugdoen voor de maatschappij. Mijn vrijwilligerswerk helpt me ook in het eigen leven. Ik besef hoe broos geluk kan zijn en dat we ervan moeten profiteren.’ Bram Dehouck Wie met vragen zit over zelfdoding kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.

Moet ik op spoed supplementen betalen? Als je wordt behandeld op de spoedafdeling van een ziekenhuis, dan mogen er geen ereloonsupplementen aangerekend worden. Dat is bij wet verboden. Voor medische prestaties die op een spoedafdeling worden uitgevoerd, kun je de arts meestal niet kiezen. Ereloonsup– plementen vragen is op de spoedafdeling niet toegestaan. Het is mogelijk dat je na je aanmelding op de spoedafdeling, aansluitend wordt opgenomen in het ziekenhuis of dat je behandeld wordt in daghospitalisatie. In beide gevallen krijg je dan een opnameverklaring voorgelegd die je moet invullen en ondertekenen. Je mag dat doen zodra je daartoe in staat bent.

De opnameverklaring informeert je over de financiële voorwaarden van het ziekenhuis. Je moet erop aanduiden welke kamer je wenst. Lees ze eerst aandachtig. Kies je voor een eenpersoonskamer, dan mogen alle artsen ereloonsupplementen vragen vanaf het moment dat je uit de spoedafdeling wordt verplaatst. Het ziekenhuis mag vanaf dan ook kamersupplementen aanrekenen. Maar in een tweepersoonskamer of een gemeenschappelijke kamer mogen er geen supplementen worden gevraagd. Met vragen over de factuur kun je altijd terecht bij de CM-consulent.

[ de vraag ]

‘Ook op school ging het slechter. Ik heb hem door de eerste graad gesleurd. In het derde ging hij van aso naar handel. Maar studeren deed hij nog steeds niet. Hij heeft het vierde jaar gedubbeld. Het is nog afwachten wat het voor volgend schooljaar zal geven. Het maakt me verdrietig. Hij kan het, maar het boeit hem niet.’

Op kamp

[ helpende handen ]

‘Actieve vrijwilligers moeten anoniem blijven’, zegt Sara. ‘Omdat ik gestopt ben bij de Zelfmoordlijn, kan ik erover getuigen. De anonimiteit van de vrijwilligers is een grote sterkte. We willen vermijden dat mensen niet durven bellen uit vrees dat een bekende zal opnemen. Mensen vertellen ook gemakkelijker hun gevoelens aan iemand die ze niet kennen.’

> TEKST: ANNELEEN VERMEIRE

‘Nu is hij bijna 17. Maar wat andere jongeren doen, zegt hem niets. Hij wil geen vrienden over de vloer, gaat amper op stap. Ik moedig hem aan, maar ik raak niet binnen in zijn cocon.’

David Samyn

[ inbox ]

ziekenfonds verwittigt artsen [ mijn CM ]

[ brief in de kijker ] Gezond leven Een gezondheidseconoom stelt voor om wie gezond leeft, een korting te geven op de ziekteverzekering. Maar volgens CM-voorzitter Luc Van Gorp is het veel beter – en ook veel goedkoper – om te voorkomen dat mensen ziek worden (CM.be nr. 12). Ik ben het met beiden eens. Financiële ondersteuning geven om te stoppen met roken, drank of drugs lijkt mij aanvaardbaar. Zeker om te starten. Maar er zijn volgens mij wel grenzen. Met het globaal medisch dossier is het makkelijk na te gaan welke hulp al is aangereikt. Ik ben nu 75 en ben tot drie keer toe weer beginnen te roken na pogingen om te stoppen. Toen nog uitsluitend op karakter en zonder geneesmiddelen, laat staan tegemoetkomingen. Louis Hendrickx, Deurne

Calorieën in brood Speur je in cm.be mee naar het antwoord?

Tip Duits blad om in te kijken Oplossing

G Stuur je antwoord voor 25 juli naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘De knikkerverzamelaar’ van Cecelia Ahern (als Sabrina een mysterieuze collectie van haar vaders spullen aantreft, ontdekt ze dat de man met wie ze opgroeide een vreemde is), uitg. Prometheus of het boek ‘Slaap kindje slaap, verdomme’ van Lotte Debrouwere (het leven van een solomama blijkt veel rijker en tegelijk iets minder rooskleurig dan aanvankelijk gedacht), uitg. Lannoo. Uit de juiste inzendingen worden vier winnaars geloot.

Men kan mij veel wijsmaken, maar niet dat brood slechts 0,24 Kcal per 100 gram bevat en chocopasta een halve Kcal per 100 gram. In het artikel ‘Brood maakt niet dik’ (CM.be nr. 11) werd een verkeerde maateenheid gebruikt. 100 gr brood bevat ongeveer 240 Kcal en geen 240 calorieën zoals vermeld. Dat is 1 000 keer minder. Ludo Verellen, Turnhout Vele lezers reageerden op het artikel over valse tanden. Een selectie.

Lijdensweg Niemand vertelde mij dat je ook naar de tandarts moet als je een prothese hebt. Weer iets bijgeleerd. Ik heb sinds eind 2012 een uitneembare tandprothese. Dat was een lijdensweg. Ik heb vier dubbele (boven en onder) tandprothe-

ses moeten laten maken vooraleer ik een correcte prothese had. Ik kon niet meer eten met gesloten mond en mijn tandvlees was voortdurend geïrriteerd. Toen heb ik een stomatologe geconsulteerd om te vragen of er implantaten konden geplaatst worden om met een kliksysteem te werken voor mijn gebit. Ik had mijn drie gebitten mee. Zij stuurde me door naar een tandarts die me uiteindelijk een passende prothese maakte. Ik heb in twee jaar tijd dus heel wat geld uit eigen zak uitgegeven voor mijn protheses. Lut Hellebuyck

Geklungel Als ik op voorhand had geweten wat een gedoe een vals gebit met zich meebrengt, dan had ik mijn laatste tien tanden laten staan. Volgens mijn tandarts moet ik het gewoon worden, maar ik kan het niet. Eten is een geklungel, mijn spraak is anders en ook mijn smaak is praktisch weg. Naam en adres bekend bij de redactie

Spaarpot Ik hoef echt geen perfect gebit. Maar met een ontbrekende snijtand wou ik toch niet de rest van mijn leven blijven rond lopen. Ik liet hem vervangen door een implantaat. Ik verschoot me drie bulten toen ik de prijs hoorde. Bijna 2 000 euro voor één tand. Als ik alles laat doen wat ik zou moeten laten behandelen, kost dit mijn spaarpotje waar ik 30 jaar voor gespaard heb. En ik heb meerdere adviezen gevraagd. Ik verkies een hedendaagse behandeling. Niet alle tanden eruit en een uitneembare prothese in de plaats. Nu besef ik pas waarom zovele mensen met een slecht gebit rondlopen.

Oude doktersbriefjes uit circulatie Al sinds begin dit jaar moeten artsen het nieuwe getuigschrift voor verstrekte hulp meegeven aan de patient. Met artsen die nog het oud model gebruiken, neemt het ziekenfonds contact op.

In dit kader heeft de arts drie opties: hij vermeldt het bedrag dat je betaald hebt, of hij schrijft ja of nee. Ja betekent dat je remgeld betaalde, nee dat je geen remgeld betaalde. Het ziekenfonds gebruikt deze informatie om de teller van je maximumfactuur bij te houden. De medische kosten die in een kalenderjaar uit eigen zak moet betalen, worden opgeteld

In het ontvangstbewijs onderaan moet de arts noteren hoeveel je betaald hebt. Dit bewijs is voor jou bestemd. De arts mag het zelf niet bijhouden. Je kunt het afscheuren en bewaren. Je hoeft het niet af te geven aan het ziekenfonds.

> TEKST: MARTINE CREVE

Het nieuwe getuigschrift voor verstrekte hulp, beter bekend als doktersbriefje, is wit en bevat een ontvangstbewijs. Daarop noteert de arts hoeveel je betaald hebt. Je mag die strook afscheuren en bijhouden. Het getuigschrift voor verstrekte hulp bezorg je aan het ziekenfonds voor terugbetaling van de medische prestatie.

Twee jaar geldig Je hebt twee jaar de tijd om je getuigschrift voor verstrekte hulp in te dienen bij het ziekenfonds. Die twee jaar beginnen te lopen op het einde van de maand waarin de zorg werd verleend. Nadien zijn de attesten verjaard en mag het ziekenfonds geen terugbetaling meer geven. Alleen bij overmacht, bijvoorbeeld door een coma, en na goedkeuring van het Riziv kan hierop een uitzondering worden gemaakt.

Nieuw model Sommige artsen gebruikten toch nog hun voorraad van oude getuigschriften. Dat kon in een overgangsfase tot 30 juni. Wel nam CM met die artsen contact op om het gebruik van het nieuwe getuigschrift aan te moedigen. Oude modellen opgemaakt voor 1 juli betaalt het ziekenfonds automatisch terug, ook al wordt het getuigschrift later ingediend.

Getuigschrift kwijt

De overgangstermijn liep in principe af op 30 juni. Oude getuigschriften die vanaf 1 juli worden opgemaakt, kun je wel nog steeds blijven indienen bij je ziekenfonds.

Ben je een getuigschrift voor verstrekte hulp kwijt, dan kun je een duplicaat vragen aan de arts. Hij moet daarop wel vermelden dat het een duplicaat is.

Invullen

Als je dit duplicaat bezorgt aan het ziekenfonds, krijg je een verklaring te ondertekenen. Je ziekenfonds gaat eerst na of de prestatie al werd terugbetaald. Is dat niet het geval, ontvang je de vergoeding.

Dit model moet de arts invullen en meegeven.

Bovenaan is er ruimte voor jouw gegevens. Plak daar een gele klever. Dan zijn alle gegevens correct kan het ziekenfonds vlot terugbetalen.

Na je naam en datum van de prestatie vult de arts een nomenclatuurnummer in. Dat is een code of reeks codes die staan voor

Luc Van Suetendael

bepaalde medische prestaties. Je vindt daarover meer uitleg op de website van het Riziv. De meest voorkomende prestaties staan op de CM-website.

Antwoord opgave cm.be nr. 11 Rijbewijs Winnaars Annie Achten (Diepenbeek) Pascale Ameye (Kortrijk) Godelieve De Dobbeleer (Halle) Krista Verhoeven (Brussel)

Île de Ré - Ontdek drie prachtige eilandjes

ige Prettntie vaka

Tijdens deze 8-daagse culturele ontdekkingstocht met de bus, verken je de drie eilandjes Ré, Aix en Oléron voor de Frans-Atlantische kust. Je kan er o.a. genieten van de rust, de gezellige dorpjes, de uitgestrekte stranden en de heerlijke oesters. Naast de eilandjes verken je ook Rochefort en Rochelle op het vasteland.

Het volgend nummer verschijnt op 2 augustus.

Je verblijft in het viersterrenhotel Plaisir waar je geniet van gastronomische diners, een verwarmd zwembad, sauna en hammam. Periode en prijs: Van 13 tot 20 september 2017 voor 1 316 euro. Toeslag voor een single kamer bedraagt 392 euro. Opstapplaatsen voor de bus in Antwerpen, Gent en Kortrijk.

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar lezersbrieven@cm.be - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

... samen gezellige stadjes en dorpjes verkennen

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

[ uitsmijter ] solomama Lotte Debrouwere over haar dochter

‘Zo blij als ze er eens niet is’ Prinses Donderwolk. Zo noemt Nieuwsblad-columniste Lotte Debrouwere (35) dochter Loes (4) in haar boek Slaap kindje slaap verdomme. ‘Ze is een blond, lief prinsesje, maar kan af en toe serieus beginnen te donderen’, legt Lotte uit. Die storm temt ze alleen, want prinses Donderwolk heeft een donorpapa. > TEKST: MICHIEL VERPLANCKE > FOTO: DAVID SAMYN

n de woonkamer van Lotte stapelen de boeken zich op. Bovenop een wankele toren blinkt haar eigen Slaap kindje slaap verdomme. Een weinig verbloemende titel. ‘Mijn dochter is een beetje als de Cambodjaanse mijnenvelden. Dat zijn wondermooie velden maar als je pech hebt, ontploft er een bom.’ Ook in dit interview neemt Lotte geen blad voor de mond. Is Slaap kindje slaap verdomme een opvoedingsboek? Lotte Debrouwere: ‘Zeker niet. Die weigerde ik zelf te lezen. Ik weet alleen dat opvoeden kunsten vliegwerk is. Ik doe voortdurend dingen die niet zouden mogen. Wat geef ik erom dat ze haar korstjes niet opeet. Niet alle gevechten zijn even belangrijk (lacht). Dit boek is er om ouders te tonen dat ze niet alleen zijn. En vooral om met onszelf te lachen.’ Spreekt de titel van je boek van enige frustratie? ‘Toch wel, ik schreef mijn eerste column over

Loes na een zoveelste slapeloze nacht. Het was de vierde of vijfde op rij. In die periode moest ik lachen en huilen tegelijk. Uiteindelijk heb ik de ellende van me afgeschreven.’ ‘De nachten zijn het ergste. Ik heb eens mijn matras om 3 uur ’s nachts naast Loes’ bedje gesleurd om haar hand vast te houden. De hele nacht lang. Mijn arm werd stijf, maar ze bleef huilen. Dan wil je achter het behang kruipen. Op zulke momenten voel je je echt eenzaam.’ Hoe reageerde je omgeving op je beslissing om voor een donorkind te gaan? ‘Ik had schrik om het aan mijn vader te vertellen. Hoe zeg je aan een man van de vorige generatie dat je een donorkind wil hebben? Hij zweeg en zei enkel dat ik een gezin nodig had. En toen ik al mijn argumenten bovenhaalde om hem te overtuigen, mompelde hij wat jaja’s. Om half twaalf ’s nachts kreeg ik een sms’je van hem: Als jij maar gelukkig bent. Wat een opluchting. Nu kruipt hij op zijn zeventigste onder tafel om met Loes te spelen. Ik kan me geen betere hulp inbeelden.’

Wat als Loes later haar biologische vader wil ontmoeten? ‘Dat zal moeilijk zijn. Het is een anonieme Deense donor. Ik weet alleen dat het een grote piloot met bruin haar is. En dat Loes’ slechte eigenschappen van hem komen (lacht). Door die anonimiteit heb ik lang getwijfeld om het te doen. Kan ik Loes dat wel aandoen, dacht ik. Voor haar is het voorlopig geen probleem. Er zijn zoveel verschillende vormen van ouderschap nu. Als je maar eerlijk bent van in het begin. Dat is belangrijk.’ Lukt het om Loes alleen op te voeden? ‘Als je er alleen voor staat is dat dubbel zo lastig. Ik moet haar overal mee naartoe nemen, ook al is het maar voor vijf minuten. Daarom een tip voor alleenstaande ouders: omring je goed. Ik ben verhuisd naar Gullegem om dichter bij mij zus en ouders te wonen. Ik heb mijn zus al geregeld ’s nachts wakker gebeld. Zij komt dan aangelopen in haar gele pyjama om mijn dochter stil te krijgen.’ ‘Ik heb die hulp echt nodig. Omdat ik alleen ben, spendeer ik bijna elke minuut van de dag met Loes. Ik kan zo blij zijn als ze er eens niet is. Dat is maar normaal denk ik. Ouders mogen daar gerust wat eerlijker in zijn. Ik zorg ervoor dat ik minstens een keer per week een uitstapje maak. Maandag werk ik niet en die dag is echt voor mezelf. Lunchen met een vriendin, een uitstapje, genieten van de rust.’ Voor de duidelijkheid, je ziet je dochter toch nog graag? ‘Tuurlijk, laat daar geen twijfel over bestaan. Ik zou het zo opnieuw doen. Omdat we zoveel bij elkaar zijn, praten we veel met elkaar. Over de vogeltjes die nog niet wakker zijn, en waarom ik mijn benen scheer. Ze wilt dat dan ook doen, maar dat heb ik haar gelukkig uit het hoofd kunnen praten.’ ‘Ik kan nog wat leren van haar. Zij praat met spinnen, terwijl ik er van wegloop. Ze zit dan een halfuur te lachen met de manier waarop die spin beweegt. Deze ochtend heb ik een spin uit de badkuip gehaald en in een doosje naar buiten gebracht. Loes was er niet eens. Mijn kleine boeddhist heeft al een serieuze invloed op mij.’

Opvoeden is kunsten vliegwerk. Ik doe voortdurend dingen die niet zouden mogen. Lotte Debrouwere

Het boek Slaap kindje slaap verdomme is verschenen bij uitgeverij Lannoo. Speel mee met Zoek en Win op pagina 12 en maak kans op een gratis exemplaar.