cm.be 5 oktober by CM ziekenfonds

Welke on krijg je a dersteuning diabetes ls patiënt? 10

Casper (11) speelt proefkonijn Tips voor gezonde opvoeding

Hoe besparen op cholesterolverlagers? Duurder is niet altijd beter

‘De gewone dingen mis ik het meest’

Leven met niet-aangeboren hersenletsel

Nieuws uit jouw regio

[ de kijk van ]

n e e l e Ann

Vuilgroen Ik moest het echt niet hebben. Bitter en vuilgroen van kleur. Het kookvocht maakte je aardappelen tot een smakeloze soep. Als kind was ik geen fan van witloof. Niet klaargemaakt en zeker niet rauw. Witloof op tafel zorgde steevast voor protest. Mijn kleine zus en ik zeurden keer op keer voor een alternatief. Samen stonden we sterker in ons verzet. En mama lustte geen spruitjes. Die maakte ze dan ook niet klaar. Waarom moesten wij dan witloof eten? Een alternatief vonden we in appelmoes. Sinds jaar en dag mijn favoriet. Te veel suiker, dat weet ik. Maar de kleur alleen al zag er een pak aantrekkelijker uit. We gooiden het op een akkoordje. We zouden steeds eten wat de pot schafte. Maar als er witloof op tafel kwam, mochten wij de appelmoes uit de koelkast nemen.

Eric De Maegd

Toegegeven, onze smaak was niet altijd even logisch. Hespenrolletjes met witloof en witte saus vonden we verrukkelijk, witloofsoep konden we na een tijdje ook best smaken. En naarmate we ouder werden, doofde ons protest langzaam uit.

Kinderen alles laten proeven aan tafel blijkt een gouden tip te zijn om hen gezond en evenwichtig te leren eten, zo lees je op pagina 6. Een alternatief bieden voor iets wat een kind absoluut niet lust, is dan weer niet zo’n goed idee. Met de pot appelmoes benadruk je dus alleen maar hoe slecht die witloof wel niet is. Ach ja. Mijn zus en ik waren heel blij met ons alternatief. Het bespaarde ons discussies aan tafel. Ik denk dat we nooit sneller onze maaltijd naar binnen speelden. En na verloop van tijd komt het meestal wel goed. Tegenwoordig kan ik die vuilgroene groente best smaken, klaargemaakt en zelfs rauw. Toch loop ik in de supermarkt de witloof nog steeds voorbij. Te bitter, volgens mijn lief. Nu is het mijn beurt om aan tafel de vrede te bewaren. Dus rollen we prei in de ham. Misschien kan ik hem wel overtuigen met het recept in dit nummer. Anneleen Vermeire, redacteur cm.be

‘Als je kwetsbaarheid niet langer een zwakte vindt, word je uiteindelijk sterker. Ik was 46 voor ik dat besefte. Het had wat eerder gemogen.’ Rick De Leeuw in De Standaard

Welkom bij Samana Samana. Dat is sinds 24 september de nieuwe naam voor Ziekenzorg CM. Op het Forum van de patiënt en de mantelzorger in Gent kregen chronisch zieke mensen nieuwe impulsen om sterker te staan. Op een patiëntenbeurs stelden verenigingen en ondersteunende diensten hun aanbod voor. Ingrid Vanslembrouck (foto midden) die door ziekte zelf voortdurend botst op haar grenzen, gaf er uitleg over Het Ventiel, een buddywerking voor mensen met jongdementie. ‘Het Forum van de patiënt is een laagdrempelig initiatief dat chronisch zieke mensen leert om-

Luisterende oren gezocht

gaan met wat niet meer kan en hen helpt zoeken naar wat wel nog mogelijk is. Dat vind ik ontzettend belangrijk’, vertelt Ingrid. Naast workshops, lezingen en voorstellingen, werd ook het Charter van de patiënt gepresenteerd. Dat werd opgesteld op basis van reacties van chronische zieke mensen en hun mantelzorgers. Het zijn krachtlijnen en aanbevelingen voor het beleid om de (financiële) situatie van chronisch zieke mensen te verbeteren. Samana zet zich in om ze te realiseren.

Teleblok, de gratis en anonieme chatlijn van CM voor studenten, zoekt nieuwe vrijwilligers om blokkend Vlaanderen een hart onder de riem te steken. Tijdens de blok- en examenperiode van januari en mei/juni kunnen studenten met examenzorgen chatten met vrijwilligers om hun verhaal te vertellen en samen te zoeken naar een oplossing voor kleine en grote problemen.

www.samana.be

teleblok@cm.be voor meer info

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: persdienst@cm.be Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Thomas Rosseel | Nele Verheye | Anneleen Vermeire | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin | Tom Van Geertsom Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Lieven Van Assche

[ kortgeknipt ]

Loopfiets leert kinderen evenwicht bewaren Leer je peuter fietsen met een loopfiets en niet met steunwieltjes. Dat raadt de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) ouders aan. Fietsen is leren het evenwicht te bewaren, vooral bij het starten en stoppen. Die vaardigheid oefenen kinderen niet met steunwieltjes. Want die nemen al het werk over. Bovendien fietsen kinderen op een fiets met steunwieltjes vaak scheef. Op een loopfiets maken ze al fietsend natuurlijke loopbewegingen en le-

ren ze een bocht nemen. Spelenderwijs oefenen ze hun motoriek en evenwichtsgevoel. Ze trainen de coördinatie tussen rijden, sturen en stoppen. Met een loopfiets leren ze zelfstandiger fietsen en zo ook afstanden en snelheid inschatten. Een loopfiets maakt de overgang naar een fiets met trappers minder groot. Nog tot eind oktober betaal je via de CM-kinderservice Skoebidoe minder voor een loopfiets.

www.cm.be/loopfiets

Sporten in het bos Ze zijn gratis, ze sluiten nooit en ze bieden oneindig veel mogelijkheden. Bossen en natuurgebieden zijn perfecte plekken om te sporten. Onder het motto ‘Welkom in de Grootste Sportclub’ staat de Week van het Bos dit jaar in het teken van sporten in de natuur. Wie sport in de buitenlucht houdt het langer vol en krijgt een extra mentale boost. Natuursporters beleven nog meer plezier. Dat is een stimulans om te blijven bewegen. Van 9 tot 16 oktober worden in verschillende Vlaamse natuurdomeinen en bossen sportieve activiteiten georganiseerd. Op de website vind je een overzicht per provincie.

www.weekvanhetbos.be

Veel mama’s starten met borstvoeding maar stoppen ermee als ze weer gaan werken. Ook dan zijn er mogelijkheden om door te gaan. Tijdens de Wereldborstvoedingsweek (eerste week van oktober) worden de voordelen van borstvoeding voor moeder en baby in de kijker gezet. Moedermelk bevat alle stoffen die een kindje nodig heeft en de samenstelling ervan wijzigt automatisch in functie van de leeftijd en behoeften van het kind. Bij mama’s die borstvoeding geven trekt de baarmoeder sneller samen waardoor het risico op nabloeden vermindert. Ook krijgen ze vlugger hun oorspronkelijk gewicht terug.

Ondersteuning van de omgeving is bij borstvoeding belangrijk. Vooral als mama borstvoeding blijft geven wanneer ze het werk hervat. Tijdens borstvoedingspauzes mag ze melk afkolven of borstvoeding geven als de opvang in de buurt van het werk is. Werkgevers en crèches die daarvoor een geschikt lokaal ter beschikking stellen, moedigen zo mama’s aan om met borstvoeding door te gaan.

Pauze voor borstvoeding SPOT

Ivo Janssens zet zus Leen in de kijker

www.cm.be/borstvoeding

‘Bij moeke ingetrokken’ ‘Ons vader overleed in maart 2014 op 93-jarige leeftijd. Afscheid nemen is altijd moeilijk, maar op die leeftijd aanvaarden wij zijn heengaan.’ ‘Ons moeder stond er plots alleen voor. Voor zichzelf zorgen zou wel lukken. Maar zou ze niet eenzaam worden? Mijn oudste zus, zelf bijna 70 jaar, is verpleegkundige in de thuiszorg en nam de beslissing om bij ‘ons moeke’ te gaan inwonen. Ze verliet haar eigen woning en trok 70 kilometer verder bij haar in.’

Vanaf 9 jaar op de latten bij Kazou De mooie zomer is definitief voorbij. Het goede nieuws is dat je ook tijdens de andere schoolvakanties op Kazou kunt rekenen. Kazou biedt je een waaier aan vakantiemogelijkheden, met en zonder sneeuw. Je kind kan al skiën en snowboarden vanaf de leeftijd van 9 jaar. Daarnaast zijn er in de herfst-, krokus- en paasvakantie ook sneeuwvrije vakanties voor de 7-12-jarigen die iets an-

ders willen. De 13-14-jarigen kunnen genieten van onze WinterXperience in Spanje, de 15-16-jarigen doen dat in Tsjechië. En de 17-18-jarigen vliegen letterlijk naar hun bestemming, want zij gaan op citytrip.

Surf voor deze vakanties naar www.kazou.be.

‘We zijn nu 2,5 jaar later en ze woont nog steeds bij moeder. Zo kan ze elke dag tegen iemand babbelen. Bovendien zorgt mijn zus voor lekker eten, de was, de plas, kortom voor alles. Via deze weg zou ik haar een symbolisch bloemetje willen sturen en haar bedanken voor de moed en zelfopoffering. Mijn zus is super. Ons moeke zal haar eeuwig dankbaar zijn.’

Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel, en maak kans op twee filmtickets.

[ uitgelicht ] nog te veel mensen gebruiken dure cholesterolverlagers

Minder betalen

is ook goed voor je cholesterol Anderhalf miljoen Belgen slikken statines, een cholesterolverlagend geneesmiddel. De terugbetaling kost de ziekteverzekering jaarlijks veel geld. Als artsen systematisch de goedkopere varianten van het geneesmiddel zouden voorschrijven, zou de ziekteverzekering 50 miljoen euro kunnen besparen. En dat zal ook de patiënt merken in de portemonnee. > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > INFOGRAFIEK: RUTGER VAN PARYS

Dertien procent van de Belgen neemt een statine, een cholesterolverlagend geneesmiddel. Dat kost de ziekteverzekering en de patiënt veel geld. We kunnen de prijs drukken. Maar hoe? Caroline Lebbe, coördinator cel geneesmiddelen bij CM: ‘Er bestaan dure en goedkopere varianten van statines. Gebruik je de goedkope variant dan kun je per jaar bijna veertig euro minder remgeld betalen dan wanneer je een dure variant zou gebruiken. Bij de start van een cholesterolbehandeling schrijven artsen nog te vaak een dure statine voor terwijl je dus ook met een goedkopere variant kunt beginnen. Mocht een andere, duurdere statine op termijn beter blij-

ken te werken, dan kan overschakelen nog steeds. Die aanpak kan voor de patiënt en voor de ziekteverzekering financieel voordelig zijn.’ Werken duurdere statines niet beter dan de goedkopere varianten? ‘Duurder is zeker niet altijd beter. Elke patiënt is anders. Een behandeling moet altijd goed geëvalueerd worden samen met de arts. Maar er is geen enkel voldoende klinisch bewijs om de voorkeur te geven aan een of andere statine. Als je een behandeling start met een cholesterolverlagend middel, kies je dus beter voor een goedkopere statine. Nadien kun je samen met je arts evalueren of de behandeling op jouw

maat is. Want statines kunnen ook nevenwerkingen veroorzaken.’ Waarom is het zo belangrijk de kosten voor de ziekteverzekering en voor de patiënt binnen de perken te houden? ‘De middelen voor gezondheidszorg en voor de terugbetaling van geneesmiddelen zijn niet oneindig. Nochtans stijgen de uitgaven elk jaar. In 2017 verwachten we een overschrijding van het budget met 300 miljoen euro omdat er steeds meer nieuwe, heel dure geneesmiddelen voor bijvoorbeeld de behandeling van kanker en van zeldzame ziekten op de markt komen. Die terugbetaling mag niet in het gedrang

DURE EN GOEDKOPE CHOLESTEROLVERLAGERS: HOE ZIT DAT?

ER ZIJN 5 SOORTEN STATINES

WAT BETEKENT DAT VO DURE STATINE

DUURSTE

GOEDKOOPSTE

Rosuvastatine

Pravastatine

Atorvastatine

Fluvastatine

Simvastatine

(behandeling van 3 maanden)

20% VAN DE PATIËNTEN GEBRUIKT DE DURE VARIANT VAN HET GENEESMIDDEL PRIJS: ± 75 euro (vandaag, zonder de verhoogde tegemoetkoming)

WAT BETEKENT DAT VOOR DE ZIEKTEVERZEKERING? NU

Het Riziv betaalt nu...

TOEKOMST

137 MILJOEN EURO maar zou in de toekomst minder kunnen betalen

87 MILJOEN EURO

Dat is een verschil van

MIL JOEN EURO

remgeld: ± 15 euro

DAT IS EEN VERSCHIL VAN BIJ

[ de voorzet ]

Over de grens CM-expe r t Caroli ne L eb b e ‘Duurdere : statines zijn niet altijd be

24,5 miljard euro. Dat is het volledige budget voor gezondheidszorg in 2017. Prognoses tonen nu al aan dat we, als we niets ondernemen, dat budget met ruim een half miljard euro zullen overschrijden. En ook de begrotingscijfers beloven weinig goeds. Met een tekort van 4,2 miljard euro op het federale budget, kijken sommigen opnieuw gretig in de richting van de sociale zekerheid en dus ook de ziekteverzekering. Daar valt makkelijk geld te rapen, niet?

ter.’

Bij alle beroepsgroepen een paar miljoen euro besparen, strengere voorwaarden opleggen voor medische beeldvorming, wat geld afsnoepen bij de geneesmiddelensector. Laat de kaasschaaf haar werk maar doen. We tellen alle besparingen op en we zien wel waar we landen.

komen. Een eenvoudige manier om de kosten in evenwicht te houden is besparen op bestaande geneesmiddelen, daar moeten we verder mee gaan.’

Vergeet het. Als we op die manier verder doen, stevenen we af op het failliet van ons solidaire gezondheidszorgsysteem. We blijven maar in hokjes denken, waarbij de verschillende beroepsgroepen of voorzieningen er vooral op uit zijn om minstens te behouden wat is. En zeker niet over de muurtjes te kijken naar de noden in andere sectoren.

Wat kunnen patiënten zelf doen als ze naar de dokter gaan? ‘Durf vragen stellen aan je arts. Stel je kritisch op als je start met een cholesterolbehandeling. Vraag naar de goedkoopste statine in de opstartfase. En evalueer je behandeling met je arts. Zo vind je de statine die het best bij je past. Vergeet ook niet dat een gezonde levensstijl met een evenwichtige voeding de basis is van elke behandeling.’

De vergrijzing van de bevolking? We lossen de problemen wel op als ze zich stellen. Het exploderende aantal chronisch zieken? Laat ons vooral elk ons eigen ding doen. De grote nood aan geestelijke gezondheidszorg? Jammer, geen geld meer over.

GOEDKOPE STATINE (behandeling van 3 maanden)

PRIJS: ± 20 euro (vandaag, zonder de verhoogde tegemoetkoming)

Stefan Dewickere

AT VOOR DE PATIËNT?

Van een visie op het gezondheidszorgsysteem van morgen is er geen sprake. Nochtans ligt ze er. De ziekenfondsen hebben een gezamenlijk voorstel opgemaakt over het gezondheidsbeleid in 2030. Daarin vragen we net om in te zetten op de hierboven genoemde uitdagingen. Om niet meer in silo’s te denken, maar om de patiënt centraal te stellen. Hij moet de regie krijgen over zijn zorg. Het is rond de patiënt dat zorgverleners zich moeten organiseren. Niet omgekeerd. Het is alleen vanuit een duidelijke visie dat je de beschikbare middelen op een billijke manier kunt herverdelen. In deze krappe budgettaire tijden stelt zich de vraag of wij fundamenteel bereid zijn om ons gezondheidszorgsysteem om te gooien? Ik maak mij daar eerlijk gezegd zorgen over. Want om dat te doen, moeten alle partners mee willen, niet alleen de ziekenfondsen, maar ook de overheid en de zorgverleners. Willen we vandaag echt gaan voor de uitdagingen van morgen? Of organiseren we opnieuw een rondje blind besparen. Ik kan u nu al zeggen, van dat laatste is nog nooit een patiënt beter geworden.

remgeld: ± 5,5 euro

AN BIJNA 40 EURO PER JAAR

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

[ goed in mijn vel ] tips voor een gezonde opvoeding

Vrolijk bord

smaakt beter

‘Nu de kinderen ouder zijn, loopt het vlotter. We hebben afspraken aan tafel, ze weten hoe het gaat.’ Karen Kerkhofs (40) uit Belsele heeft twee zonen. ‘Ik wil hen gezond opvoeden, zelf het goede voorbeeld geven. Dankzij hen sta ik eigenlijk meer stil bij wat gezonde keuzes zijn, aan tafel en in de vrije tijd.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO: LIEVEN VAN ASSCHE

asper is 11. Hij is een makkelijke eter, hij proeft alles. Bij Felix, onze zoon van 9, gaat het moeilijker. Hij eet niet graag gemengde gerechten zoals sauzen of wok’, vertelt Karen. Ze toetst enkele gezonde opvoedingstips aan de praktijk.

TIP 1 Betrek je kinderen. Laat hen nadenken over het menu, laat hen helpen bij de boodschappen of het koken. Karen Kerkhofs: ‘Ik ben de kok. Maar ik heb graag inspraak. De kinderen kiezen vaak vlees, pasta of frietjes. Het is dus zoeken naar een evenwichtig menu dat hen zal smaken. We eten regelmatig vegetarisch. Het is een uitdaging om niet meteen naar die kant-en-klare burgers te grijpen die ze lekker vinden. Een keer per week mag het minder gezond zijn. Dan eten we frietjes of zelfgemaakte pizza.’

TIP 2 Laat je kinderen alles proeven. Moedig hen aan. ‘De afspraak is dat ze van alles een hapje proeven. Felix weet dat, al proeft hij soms met lange tanden. Ik hou altijd wat groenten achter de hand. Dan kan hij wat in de wok gaat nadien afzonderlijk opeten en heeft hij zijn vitaminen binnen.’ ‘Op onze tafel vind je bij elke maaltijd een kom rauwkost. Zo hoeven we niet nodeloos veel aandacht te besteden aan wat ze niet lekker vinden en wordt de maaltijd geen negatieve bedoening. Er is altijd een gezond alternatief.

Karen Kerkhofs met zonen Felix (l.) en Casper: ‘Kinderen dwingen hun bord leeg te eten, we

Ik zet dat kommetje klaar tijdens het koken. Zo ben ik de opkomende hongertjes voor. Ze kunnen al wat groenten snoepen en komen niet zeuren voor een koek.’

TIP 3 Verplicht je kind niet om zijn bord leeg te eten. Maak van eten geen negatieve ervaring. ‘Kinderen dwingen hun bord leeg te eten, werkt niet. Een kind kan zelf het best aanvoelen of het genoeg heeft. En soms hebben ze gewoon niet veel honger. Ik vraag mijn zonen alleen om de groenten op te eten. Ik vind het belangrijk dat ze die voedingsstoffen binnen hebben.’

TIP 4 Beloof geen dessert of snoep als beloning. Zo lijkt de maaltijd zeker niet lekker. ‘Desserts eten we niet. Als er een extraatje voorzien wordt, is dat voor speciale gelegenheden. Chips of popcorn op ons wekelijks filmavondje, snacks als er vriendjes komen. We hebben wel een tijd een stickerkaart gebruikt. Als Felix zijn best deed om te proeven, kreeg hij een sticker. Bij tien stickers mocht hij een activiteit kiezen om samen te doen. Zo zijn we eens gaan zwemmen. We vonden het vooral belangrijk om samen iets actiefs te doen. Zijn oudere broer moedigde hem aan, hij genoot ook van die momenten.’

[ smakelijk ]

Lien llaert Wi Violet Corbett Brock

met

Hoe geef jij als ouder het goede voorbeeld? Reageer via lezersbrieven@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel

Reageer

peld terug mee naar huis. Nu eten de jongens in de speeltijd een droge koek of noten. Na schooltijd eten we thuis samen een stuk fruit. We hebben bovendien geen snoep in huis. Snacks en frisdrank zijn enkel voor het weekend. We gebruiken kleine verpakkingen. Niet zo ecologisch, maar wel beter voor de gezondheid. Als het zakje chips of het blikje frisdrank op is, is het op. De kinderen weten dat.’

Witloof en ham, anders Voor 4 personen

8 witloofstronken • 1 eetlepel vloeibare sojaboter • 1 eetlepel balsamicocrème • 1 eetlepel honing • 8 sneetjes serranoham • 4 eetlepels zwarte linzen, gekookt of uit blik • 50 g rucola • ½ theelepel olijfolie • fleur de sel • peper

verwarm de oven voor op 180 °C • snijd de witloofstronken in de lengte in een viertal dunne plakken • wrijf ze in met sojaboter en schik ze in een oven-

‘Ik heb gemerkt dat we de schermtijd moeten afbakenen. Dat is nog wat zoeken. We spreken af hoelang ze de tablet, computer of spelconsole mogen gebruiken. Ze kiezen dan zelf op welk moment van de dag ze dat doen. We zetten de keuken- of ovenwekker. Die toont eerlijk wanneer de tijd om is. De kinderen weten dat, nadien gaan ze gewoon spelen. Een half uur voor bedtijd gaan alle schermen zeker uit.’

schotel • wrijf er hier en daar wat balsamicocrème en honing op • laat het witloof karamelliseren in de voorverwarmde oven • gooi er na een vijftal minuten de serranoham en de linzen op en laat ze mee garen in de oven • geef de rucola smaak met olijfolie, fleur de sel en peper • schik die boven op de ovenschotel

Tom Swalens

TIP 7 Gebruik een tablet of laptop niet om kinderen rustig te houden. Laat hen buiten ravotten als ze actief zijn.

TIP 8 Beweeg zelf en samen met je kind. Dat motiveert.

ten, werkt niet.’

TIP 5 Combineer iets nieuws met iets vertrouwds of doe iets creatiefs met het bord. ‘Mijn partner is een krak in vrolijke borden maken, met lachende gezichtjes. Soms meng ik iets in de soep of een saus. Het is een goed idee om nieuwe dingen eens gewoon te serveren met iets dat ze kennen.’

TIP 6 Voorzie gezonde snacks en geef het goede voorbeeld. Snoep weinig en eet gezond. ‘Fruit kwam na school wel eens verschrom-

‘De kinderen zijn actief bezig. Ze fietsen regelmatig naar school. Ik fiets mee. In het weekend gaan ze naar de scouts en twee keer per week trainen ze in de atletiekclub. Ik ga dan zelf ook wat lopen. Mijn partner en ik klimmen. Onze oudste zoon heeft de smaak intussen ook te pakken. Bewegen werkt aanstekelijk, voor hen en voor ons. We hebben bovendien een hond. Dat zorgt automatisch dagelijks voor beweging. In het weekend maken we met het hele gezin en de hond een lange wandeling. Zo brengen we samen tijd door en zijn we actief.’

Op zoek naar tips voor kinderen jongeren dan 3 jaar? Surf naar www.cm.be/skoebidoe. Je vindt er ook een promotie voor een goed loopfietsje. Zo kan je peuter volop bewegen. Tips voor kinderen van 2 tot 18 jaar vind je op www.gezondopvoeden.be.

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gezond Gulzig’ (lente-zomer)

[ even buiten strijd ] week van het niet-aangeboren hersenletsel

Wanneer je leven plots

nooit meer hetzelfde z Een ongeluk, hersenbloeding, beroerte, tumor of infectieziekte. Een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) kent heel wat oorzaken. Allen erg ingrijpend en vaak onomkeerbaar. Naar aanleiding van de Week van NAH van 10 tot 16 oktober getuigen Jenka en Patrick hoe hun leven in een oogwenk helemaal veranderde. > TEKST: THOMAS ROSSEEL > FOTO: VIOLET CORBETT BROCK

Jenka (28) was nog een kind toen ze een hersenbloeding kreeg

‘Nooit trouwen en kindjes krijgen is zwaar’ ‘Ik was tien jaar. Op reis met mijn ouders en broer in Nederland. Ik wou mijn pyjama aandoen, toen ik barstende hoofdpijn kreeg en viel. Was dat adertje in mijn slaap gesprongen, dan zat ik hier nu niet meer. Mijn ouders hebben het me achteraf allemaal moeten vertellen’, getuigt Jenka Herpoele uit Brugge. Een hersenbloeding deed het meisje in een coma belanden, met veel hersenschade tot gevolg. Haar leven bengelde maanden aan een zijden draadje maar Jenka worstelde zich door de vele operaties. ‘Van die bewuste avond en de eerste maanden weet ik amper nog iets. Pas tijdens mijn revalidatie in Gent, een halfjaar later, begon het tot me door te dringen dat er iets mis was. Ik moest opnieuw leren stappen, spreken, denken, eten en drinken.’

Een eigen stek Achttien jaar na de hersenbloeding is de jonge vrouw in een eigen studiootje getrokken, naast het centrum De Nieuwe Notelaar in Brugge, waar ze tijdens de week activiteiten volgt. ‘Ik wil zo proberen zelfstandiger te leven. Helemaal alleen zal nooit lukken, maar het is fijn om soms niet op anderen te moeten terugvallen.’ Jenka heeft een verlamming aan haar rechterbeen en -arm. Spreken gaat moeilijk en ze wordt ook snel moe. Een pompje houdt de druk in haar hoofd onder controle. De twintiger beseft dat haar leven er helemaal anders had kunnen uitzien. ‘Tot mijn tiende ging ik naar de Chiro, deed ik aan ballet, tapdans en kinderyoga. Ik was amper thuis. En plots viel alles weg. Na twee jaar revalidatie zette ik voor de tweede keer in mijn leven mijn eerste stapjes en sprak ik mijn eerste twee woordjes: chips en cola, omdat mijn broer daar zo vaak om vroeg (lacht). Ballet werd vervangen door rolstoeldans. De eenvoudige dingen blijven het grootste gemis.

Jenka: ‘Ik ben elke dag druk in de weer. Dat vind ik erg fijn.’ Iedereen rond me trouwt en krijgt kindjes. Ik heb nog nooit een echte vriend gehad, en ik besef dat zoiets ook moeilijk zal worden. Ik zal ook nooit met een auto kunnen rijden, of gewoon gaan werken. Dat is confronterend.’

Glimlach Toch blijft er gedurende het hele interview een glimlach op Jenka’s gezicht. ‘Ik ben blij dat ik

nog leef. Dat ik een plaatsje heb in onze samenleving. Ik ben gelukkig met mijn familie en in De Nieuwe Notelaar, waar we elke dag heel veel activiteiten doen. Zingen, paardrijden, zwemmen, step aerobics, djembé spelen en crea. Ik doe zelfs aan zeilen. Elke dag leer ik om mijn hersenen te gebruiken en vooruitgang te boeken. Eigenlijk zou ik wel eens een dagje verlof willen nemen (lacht).’

Wat doet CM voor mensen met NAH? De dienst Maatschappelijk Werk van CM schenkt bijzondere aandacht aan personen met een niet-aangeboren hersenletsel, bijvoorbeeld na een verkeersongeval. De dienst zoekt de rechten en voordelen uit, gaat na of er nood is aan ondersteuning thuis en start indien nodig een begeleiding op. De dienst Maatschappelijk Werk werkt nauw samen met de adviserend geneesheer. Die begeleidt de patiënt indien die bij het optreden van een NAH een job uitoefent.

www.cm.be/maatschappelijkwerk www.weekvannah.be.

Patrick (51)* kreeg een jaar geleden een beroerte

‘Mijn leven staat op pauze’ ‘Eind vorig jaar werd ik getroffen door een CVA, beter bekend als beroerte of herseninfarct’, vertelt Patrick. Hij wil zijn verhaal graag delen om lotgenoten te steunen. ‘Ik was thuis en plots viel mijn linkergezichtsveld weg. Daarna kreeg ik hevige hoofdpijn aan de andere kant van mijn hoofd. Ik dacht dat het om migraine of epilepsie ging. Dat had ik vroeger nog gehad. Een dag later kon ik mijn linkerbeen en -arm niet meer bewegen.’ De eerste dagen in het ziekenhuis kreeg Patrick geen vat op de tijd. ‘Ik besefte wel dat er iets ernstigs aan de hand was maar heel mijn denkvermogen stond op zijn kop. Na twee maanden ben ik gestart met de revalidatie in een revalidatiecentrum.’

Niet alleen De actieve persoon die Patrick was, veranderde van dag op dag in iemand die beperkt is in zijn mobiliteit. ‘Ik kan ook niet werken en ik ben beperkt in de zorg voor mijn gezin. Het doet wel deugd om te weten dat ik er niet alleen voor sta. In het centrum kom ik andere mensen met een hersenletsel tegen. Andere mensen die revalideren, kunnen vaak vragen beantwoorden en me geruststellen. Ik heb dat nodig. Ik focus me volledig op mijn herstel. Mijn leven staat on hold. Je kunt in mijn situatie niet ver vooruit kijken. Er zijn weken waar ik vijf stappen vooruit zet en dan weer zes stappen achteruit. Ik durf niet veel verder kijken dan enkele maanden. Het centrum begeleidt mensen om weer aan het werk te gaan, maar dat is voor mij nog niet aan de orde.’

*Patrick is een fictieve naam

Moet je naar de dokter met een blauwe plek? De ene krijgt al sneller blauwe plekken na een stoot of een val dan de andere. Die plekken zien er vaak pijnlijk uit, maar zijn doorgaans niet gevaarlijk. Weet je niet hoe je aan je blauwe plekken komt of heb je nog andere klachten? Ga dan naar je huisarts.

Wat is een blauwe plek? Een blauwe plek is een zichtbare bloeduitstorting op de huid. De meeste blauwe plekken krijg je door een kneuzing en zijn niet gevaarlijk. Verschijnen blauwe plekken zonder duidelijke oorzaak, dan kan er meer aan de hand zijn.

Hoe herken je een blauwe plek? Wanneer je valt, een stoot of harde dreun krijgt of klem zit, raken de kleine bloedvaatjes in je huid beschadigd. Zo kan er bloed uit de bloedvaatjes vloeien en zich verspreiden in het onderhuidse weefsel. Meestal hoopt het bloed zich op in een klein gebied. In dat geval krijg je een blauwe plek. Zo’n gewone blauwe plek komt het vaakst voor. De plek is niet verheven, blauw of paars van kleur en rond of onregelmatig van vorm. Verwar zo’n blauwe plek niet met petechiën of purpura. Petechiën zijn niet-wegdrukbare rode of paarse puntbloedingen. Purpura zijn ook niet wegdrukbaar. Het zijn paarse of bruinrode verkleuringen van de huid die kunnen wijzen op een onderliggende ziekte van bloedvaten of bloedplaatjes.

Wat kun je eraan doen? Aan blauwe plekken kun je niet veel doen. Ze verdwijnen spontaan. Je kunt wel zorgen voor wat afkoeling gedurende minstens tien minuten met koud stromend water, een koud kompres, een cold pack of ijsblokjes. Zorg dat het ijs niet in contact komt met de huid om vrieswonden te voorkomen. Als je het getroffen lichaamsdeel regelmatig afkoelt en omhoog legt, kun je de pijn en de zwelling verminderen. Een drukverband kan de zwelling beperken. Het is belangrijk om uit te vissen wat de oorzaak is van blauwe plekken. Denk je dat medicatie de blauwe plekken veroorzaakte, stop er dan zo snel mogelijk mee.

Wanneer ga je naar de dokter? Gewone blauwe plekken zijn onschuldig als de oorzaak een kneuzing is of als ze niet groot zijn. De huid van oudere mensen is heel broos, een bloedvaatje springt dus makkelijk. Daarom merk je bij hen soms blauwe plekken op de armen en de rug van de handen zonder echte oorzaak. Merk je blauwe plekken op verschillende plaatsen op het lichaam, zonder duidelijke verklaring of heb je vaak last van blauwe plekken, contacteer dan je huisarts. Doe dat ook bij purpura of als er geen duidelijke verklaring is voor petechiën op je lichaam. Ga onmiddellijk naar de spoeddienst als een kind verdachte blauwe plekken en koorts heeft. Dat kan wijzen op een hersenvliesontsteking.

Elise Rummens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter

Stefan Dewickere

e zal zijn

[ de huisdokter ] gehavend

[ sterker met steun ] suikerziekte: het overzicht

Welke begeleiding kun je krijgen bij diabetes? DIABETES TYPE 1

erkend diabetescentrum

DIABETES TYPE 2

Heb je moeite om te begrijpen waar je als diabetespatiënt allemaal recht op hebt? De ernst van je diabetes bepaalt welke begeleiding en terugbetaling je kunt krijgen. Een overzicht.

• Behandeling met tabletten volstaat -> enkel begeleiding via de huisarts • Behandeling met 1 of 2 inspuitingen per dag volstaat -> een diabeteszorgtraject is mogelijk • 2 inspuitingen met bepaalde ernstige bijkomende aandoening -> erkend diabetescentrum • 3 of meer inspuitingen per dag -> erkend diabetescentrum

ZWANGERSCHAPSDIABETES erkend diabetescentrum

> TEKST: NELE VERHEYE

Begeleiding enkel door huisarts Heb je diabetes type 2 maar volstaat een behandeling met tabletten, dan volgt de huisarts je behandeling op. Het is ook de huisarts die je zal begeleiden op het gebied van voeding, beweging en eventuele voetproblemen. Indien nodig stuurt hij je door. Er is geen extra terugbetaling voorzien. Het is niet wetenschappelijk aangetoond dat suikerwaarden veelvuldig meten via strips een meerwaarde is voor de medische begeleiding bij deze vorm van diabetes. Daarom worden strips voor deze groep niet terugbetaald.

Diabeteszorgtraject Als je diabetes type 2 hebt en 1 of 2 inspuitingen per dag nodig hebt, dan kan je huisarts voorstellen om in te stappen in een zorgtraject. • Een zorgtraject is een overeenkomst tussen jou, je huisarts en je specialist-endocrinoloog. • De bedoeling is om je gezondheid van dichtbij op te volgen. • Daarom moet je: - minstens 2 keer per jaar op consultatie bij de huisarts die je GMD (globaal medisch dossier) beheert. - minstens 1 keer per jaar naar je specialist.

VOORDELEN • De diabetes-gerelateerde consultaties bij je huisarts en je behandelende specialist-endocrinoloog worden volledig terugbetaald aan het afgesproken tarief, inclusief remgeld. Enkel wanneer je arts meer aanrekent dan het afgesproken tarief, moet je zelf nog iets extra betalen. • Je kunt terugbetaling krijgen voor specifieke materialen (bijvoorbeeld een bloeddrukmeter). • Je krijgt per jaar twee behandelingen bij de podoloog terugbetaald. • Je krijgt per jaar twee consultaties bij de diëtist terugbetaald. • Moet je uitleg krijgen over diabetes door een verpleegkundige, podoloog, diëtist of kinesist die erkend diabeteseducator zijn, krijg je ook dat volledig terugbetaald. • Sensoren worden voor deze groep mensen niet terugbetaald, tenzij ze aan nog andere voorwaarden voldoen en instappen in een behandeling door een erkend centrum voor diabetes.

Begeleiding door diabetescentrum Mensen met diabetes type 1 worden altijd begeleid in een diabetescentrum. Heb je diabetes type 2 en heb je drie of meer inspuitingen per dag nodig, dan kom je ook in aanmerking voor begeleiding door een diabetescentrum. Dat geldt trouwens ook voor mensen die twee inspuitingen per dag nodig hebben met een bepaalde ernstige bijkomende aandoening die invloed heeft op de suikerregulatie. Naast de begeleiding door het diabetescentrum, word je opgevolgd door de huisarts die je GMD beheert. Sinds augustus van dit jaar moeten ook kinderen met diabetes type 1 bij hun begeleidende huisarts een eigen GMD hebben. VOORDELEN Mensen die begeleid worden in een erkend diabetescentrum, moeten betalen voor hun consultaties bij de specialist-endocrinoloog van het diabetescentrum, maar verder krijgen ze alle behandelingen in verband met hun diabetes volledig terugbetaald. Op voorwaarde uiteraard dat deze voorgeschreven zijn door het diabetescentrum. Deze mensen kunnen dus in principe onbeperkt en zonder kosten naar de diëtist, diabeteseducator en podoloog. Dit alles om hun gezondheidstoestand zo goed mogelijk op te volgen.

Violet Corbett Brock

[ helpende handen ]

Lea Wyffels (61) doet boodschappen voor wie het zelf niet meer kan Zit een bewoner van de serviceflats in Assebroek zonder brood, dan springt Lea voor hem graag binnen bij de bakker. Met de fiets doet ze boodschappen op aanvraag voor mensen die niet meer goed ter been zijn. ‘Ik heb 38 jaar in het OCMW gewerkt en heb altijd zorg gezien. Er bestaat daar al langer een boodschappendienst. Ik speelde toen al met het idee om voor die mensen zelf de boodschappen te doen, met de fiets. Eens met pensioen heb ik mijn plan uitgevoerd.’

Straatje om ‘Ik ga naar de winkel voor de bewoners van de serviceflats hier in het dorp. De bewoners maken zelf een lijstje. Als ze graag hebben dat ik een product van hetzelfde merk meebreng, dan raad ik hen aan de lege verpakking te bewaren. En vinden ze dat iets beter is in een bepaalde winkel, dan rijd ik daarvoor graag een straatje om. Dat is geen moeite. Alles wat in mijn fietszakken kan, neem ik mee. Grote flessen en ander zwaar gerief laat ik over aan de kinderen. Die doen meestal een keer in de week de grote boodschappen voor hun ouders. De kinderen appreciëren wat ik doe en zijn gerust dat hun ouders voor kleine inkopen op mij kunnen rekenen.’

Koffie

De diabetesvoetkliniek Sommige diabetescentra hebben ook een voetkliniek. Ben je niet in behandeling in een diabetescentrum maar ben je diabetespatiënt en heb je een voetwonde die moeilijk geneest, dan kan je huisarts je toch doorverwijzen naar een dergelijke voetkliniek. Je wordt er behandeld door een team van podologen, verpleegkundigen, chirurgen en internisten die gespecialiseerd zijn in wondverzorging. Bovendien weten zij ook beter hoe je complicaties kunt voorkomen en hoe je kunt vermijden dat je later opnieuw voetwonden krijgt.

www.cm.be/diabetes

Martine Creve

Mag een arts informatie voor mij verzwijgen? Als patiënt heb je recht op duidelijke informatie over je gezondheidstoestand. Maar een arts mag tijdelijk weigeren om medische gegevens aan jou door te spelen.

ingelicht te worden over wat er aan de hand is. Tenzij onwetendheid een ernstig nadeel vormt voor je gezondheid of die van anderen, bijvoorbeeld bij een besmettelijke ziekte.

Na een onderzoek of een behandeling moet de arts je tijdig vertellen hoe het met je gezondheid gaat. Zijn uitleg moet begrijpelijk zijn. Ga je liever niet alleen om het resultaat van een onderzoek te bespreken, dan mag je je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. Dat kan een familielid of een vriend zijn. Je kunt ook vragen dat de arts de informatie alleen aan die vertrouwenspersoon meedeelt.

Als een arts meent dat je als patiënt inlichten op een bepaald moment een ernstige bedreiging inhoudt voor je gezondheid, dan mag hij dat tijdelijk weigeren. Hij moet dan wel een collega raadplegen. Ook moet hij de redenen voor zijn beslissing noteren in je patiëntendossier en je eventuele vertrouwenspersoon inlichten. De arts is sowieso verplicht om je te informeren over de tijdelijk verzwegen gezondheidsgegevens als dat geen gevaar meer inhoudt voor je gezondheid.

Misschien maakt een minder goede uitslag van een onderzoek je meteen ongerust en word je liever niet op de hoogte gebracht. Je hebt ook het recht om niet

www.cm.be/mijnrechten

[ de vraag ]

Mensen die behandeld worden in een erkend diabetescentrum zijn ook de enige mensen die in aanmerking komen voor terugbetaling van sensoren. Wie enkel gevolgd wordt in een zorgtraject of een pre-traject, heeft geen recht op terugbetaling. De sensoren zijn daarom alleen te verkrijgen via een erkend centrum voor diabetes, niet in de apotheek of de CMThuiszorgwinkel.

‘Het gebeurt dat mensen vragen om een koffie te drinken als ik de boodschappen breng. Dan hoor ik wat hen bezighoudt. Hun huis dat verkocht is, het verdriet om de overleden partner of de kleindochter die aan de universiteit gaat studeren. Ik luister en deel hun vreugde en verdriet. Ik krijg waardering voor wat ik doe. Van de mensen zelf en van het OCMW. Dat doet deugd. Op maandag en vrijdag ben ik van dienst. Maar als de mensen op andere dagen dringend nog iets nodig hebben, dan maak ik me vrij. Ik ben met pensioen. Toen ik met mijn voorstel van een boodschappendienst met de fiets op de proppen kwam, kreeg ik wel vragen. Wat als het koud is en regent? Ik heb handschoenen en een regenjas met een kap. Ik ben altijd sportief geweest. Een elektrische fiets is zelfs niet nodig. Zo blijf ik in beweging en kan ik tegelijk mensen helpen.’

[ inbox ] [ brief in de kijker ] Tandvulling In het artikel ‘Elk jaar naar de tandarts = minder betalen’ (cm.be nr. 17) wordt het honorarium vermeld voor een vulling op één tandvlak. Alleen het bedrag 29,82 euro is gegeven. Het gaat in dit geval om een een grijze amalgaanvulling (nomenclatuurnummer 304371), maar dat stond er niet bij vermeld. Een amalgaanvulling wordt niet vaak meer gebruikt. Een witte vulling krijgt nu de voorkeur. Die vereist een techniek (303590 of 373590) waarvoor een extra honorarium mag worden aangerekend. Dat bedraagt 11,65 euro. Een witte vulling op één tandvlak kost dus 41,47 euro. Bedragen van prestaties vermelden zonder voldoende toelichting kan de patiënt misleiden. Katia Withofs

Kamerkeuze Speur je in cm.be mee naar het antwoord?

Tip De smaak testen Oplossing

O Stuur je antwoord voor 22 oktober op een gele briefkaart naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het antwoord naar zoekenwin@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Tom in alle staten’ van Tom Van de Weghe (verrassende getuigenissen van Amerikanen over onder andere de presidentsverkiezingen, sociale zekerheid, immigratie en wapenbezit), uitg. Borgerhoff & Lamberigts of het boek ‘Madame est servie’ van Diane De Keyzer (meer dan negentig getuigen vertellen over hun jaren in dienst van de plaatselijke kasteelheer of de burgerij in het verre Brussel), uitg. Van Halewyck. Uit de juiste inzendingen worden drie winnaars geloot.

Antwoord opgave cm.be nr. 17 Reuma Winnaars Paule Colette (Ichtegem) Bénédicte Dobbels (Poperinge) Marleen Simons (Hechtel) Frans Stragier (Zoutleeuw)

Ik moest onverwacht geopereerd worden. Bij planning van de ingreep koos ik voor een tweepersoonskamer. Toen ik mij inschreef voor de opname kreeg ik te horen dat er geen tweepersoonskamer vrij was. Ik kon een driepersoonskamer nemen. Twee bedden stonden aan het venster. Voor het derde bed, afgescheiden met een gordijn, was amper plaats. Een zetel stond tegen het bed geduwd. Tussen de kast, die we met drie moesten delen, en het bed was nauwelijks een halve meter. Ik moet wel toegeven dat de verzorging prima was. Ik vroeg een andere kamer, maar er was er geen beschikbaar. ’s Avonds liet men mij weten dat er een eenpersoonskamer vrijgekomen was. Met veel pijn en emotioneel gestemd, tekende ik voor akkoord. Maar toen de factuur kwam, duizelde ik. Zo’n hoge rekening had ik niet verwacht.

van CM-voorzitter Luc Van Gorp (cm.be nr. 18). Ik dacht tot nu dat vrijere handel de groei en werkgelegenheid kan bevorderen. U opent me de ogen voor de gevaren ervan, vooral voor gezondheid. Ik zal er dus meer over lezen. Georges Monard

Consultatie

Door een verborgen depressie en andere persoonlijke problemen werd ik voor enkele weken in een psychiatrisch ziekenhuis opgenomen. Ik heb de psychiater slechts 5 keer gesproken tijdens een consultatie van maximaal 10 minuten. Toch worden mij 42 consultaties aangerekend. De prijs varieert van 15,16 tot 34,41 euro met een gemiddelde van 24,50 euro. Op mijn vraag naar een verklaring werd mij via de telefoon duidelijk gemaakt dat deze consultaties ook slaan op de afdelingsbezoeken. Klopt dit? Ik vind dat deze bedragen beter besteed worden aan de bezoeken aan de psycholoog en de psychotherapeut zowel tijdens als na de opname in het ziekenhuis. Naam en adres bekend bij de redactie Consultaties en toezicht bij een patiënt die is opgenomen in het ziekenhuis, zijn twee verschillende zaken. Tijdens een hospitalisatie kan een ziekenhuisarts geen consultaties aanrekenen. De toezichthoudende arts mag dagelijks wel een honorarium aanrekenen voor het opvolgen van de patiënt. Hij moet daarvoor niet elke dag langsgaan. Hij moet wel het patiëntendossier opvolgen.

Naam en adres bekend bij de redactie Als je een tweepersoonskamer vraagt maar die is niet beschikbaar, dan mag het ziekenhuis een meerpersoonskamer aanbieden. Dat is zonder supplementen. Verander je van een twee- of meerpersoonskamer naar een eenpersoonskamer, dan moet er een nieuwe opnameverklaring worden ondertekend. Lees dit document aandachtig. Het ziekenhuis moet je duidelijk informeren over de bijkomende kosten van je kamerkeuze. Voor een eenpersoonskamer kan het ziekenhuis immers kamer- en ereloonsupplementen aanrekenen. Vraag hoe hoog die supplementen zijn, want de kosten kunnen oplopen. Het is interessant om je ziekenhuisfactuur voor betaling te laten nakijken door je CM-consulent.

Gevaar voor gezondheid

Ik las met interesse het artikel over TTIP (Transatlantic and Investment Partnership)

#TWEETS www.twitter.com/CMziekenfonds

Guillaume Van der Stighelen Een mens zonder afwijking, dat is pas een afwijking. Katrijn Van Bouwel Winnen is niet altijd blijven doorgaan. Winnen is weten wanneer je moet stoppen. Dave Allegaert Op ’n frisse ochtend, tijdens de spits naar ’t werk fietsen en op de radio het fileoverzicht te horen krijgen! #kleingeluk

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar lezersbrieven@cm.be - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

cursussen voor jong en oud [ mijn CM ]

Van mindfulness tot

peuters in actie

Stress bestrijden? Minder suiker eten? Een babymassage? CM organiseert heel wat cursussen, die je als CM-lid voordelig tot gratis kunt volgen. Een greep uit het aanbod. > TEKST: THOMAS ROSSEEL

Mindfulness for kids

Compagnie Gagarine

Mindfulness is een training die ondersteuning biedt bij stress, angsten, woede en frustratie, slaapproblemen, problemen met aandacht en een laag zelfbeeld. Ook kinderen piekeren er vaak op los: een spreekbeurt die niet zal lukken, een taak die ze niet begrijpen, een proef die hen doet zweten en zo veel meer. In oktober zijn er sessies in Gent, Houthalen-Helchteren en Deinze. Ook als volwassene kun je bij CM terecht voor cursussen mindfulness. Maak je hoofd leeg met behulp van een expert.

Weg met stress en burn-out Onze maatschappij gaat vaak te snel, wat onze mentale belasting niet ten goede komt. Het hele jaar door staan er infoavonden en lezingen rond stress en burn-out gepland, en dit over Vlaanderen gespreid. In het oog springt het improvisatietheater ‘Opgefokt opgefikt’ in Puurs op 17 november. Ontdek alle cursussen in de CM-agenda.

Nog meer inspiratie nodig? Surf naar www.cm.be/agenda. Daar vind je data, locaties en alle details van de sessies, lezingen en info-avonden. Ook niet-leden zijn welkom. Dankzij de zoekmachine kun je zoeken op trefwoord. Wie dat wenst, kan ook steeds terecht bij een CM-kantoor in de buurt.

De sessies ‘Peuters in actie’ worden steeds uitgebreid.

Minder suiker eten We eten met zijn allen te veel suiker. Geraffineerde suikers maken niet alleen dik, ze zorgen ook voor stemmingswisselingen en ze verhogen de kans op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Infosessies en lezingen op verschillende locaties wijzen de weg naar hoe het ook met minder suiker kan.

Mama’s en baby’s In Limburg lopen twee nieuwe cursussen voor mama’s en hun baby’s. ‘Mama en baby dans’ is een danstraining voor moeders en baby’s van anderhalve maand tot achttien maanden oud. ‘Mama en baby fit’ is een leuke manier om samen te sporten. Alle oefeningen voer je als

mama samen met je kindje uit en zijn gericht op het opbouwen van je conditie en het versterken van je spieren. De ideale work-out om te herstellen van een zwangerschap en om de band tussen moeder en kind te versterken.

Peuters in actie De sessies ‘Peuters in actie’ zijn het hele jaar door populair en worden steeds uitgebreid. Zo zijn er in Brugge sessies voor mama’s met hun peuter in de vrouwengevangenis. In Limburg zijn er sessies speciaal voor peuters en kleuters met een beperking. De peuterperiode is een niet te onderschatten periode in de motorische ontwikkeling van een kind. Daarom is het belangrijk om veel en samen te bewegen.

Sneeuwpret tijdens de kerstvakantie Wil je graag genieten van een witte kerst in de bergen? Boek dan nu nog een wintervakantie bij Intersoc naar Anzère, Leysin of Wengen. Maak kennis met één van onze twee nieuwe Intersoc-hotels in Wengen en Anzère of breng je vakantie door in ons vertrouwde hotel in Leysin. Daar logeren kinderen tot 6 jaar zelfs helemaal gratis in de kerstvakantie. Ook in de periodes buiten de schoolvakanties zijn er nog vrije plaatsen beschikbaar. Alle periodes en de prijzen kun je terugvinden op onze website.

... voor de eerste keer op de latten staan

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

[ uitsmijter ] verpleger Gwen Pollaris toont blik achter schermen van spoed

‘Wij doen veel wat mensen niet zien’ Gwen Pollaris (25) is verpleegkundige op de spoeddienst van UZ Leuven. Dat is het decor van de docureeks Spoed 24/7 die dit najaar te zien is op één. Maar liefst 60 vaste camera’s filmden zes weken lang het wel en wee op de spoedafdeling. ‘Na een tijd vergeet je de camera’s. Je ziet hoe het er echt aan toe gaat.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO: COMPAGNIE GAGARINE

e docureeks Spoed 24/7 kun je een technisch hoogstandje noemen. Nog tot 7 november kun je op één het verslag volgen van 60 van op afstand bediende camera’s die op de pas vernieuwde spoeddienst van UZ Leuven geïnstalleerd werden. Meer dan 8 000 uur beeldmateriaal, 6 kilometer kabels en het werk van een team van reporters en technici die dag en nacht in de weer waren, resulteerden in een levensecht programma, waar je als kijker de vlieg op de muur bent. ‘Een waardevolle ervaring’, vertelt spoedverpleegkundige Gwen Pollaris. ‘Voor ons, maar ook voor de kijker. Dit geeft een echt beeld van wat hier gebeurt.’ Zes weken lang werken met 60 camera’s die over je schouder meekijken. Hoe hebben jullie dat ervaren? Gwen Pollaris: ‘Niet iedereen was enthousiast in het begin. Velen vonden het niet fijn dat er continu iemand op hun vingers zou kijken. Vooral uit schrik dat er gesproken zou worden over hun fouten. Nochtans kijken patiënten en stagiairs continu met ons mee. Maar nu zou alles geregistreerd worden. De makers en de hoofdverpleegkundigen lieten ons weten dat het programma rond de patiënt zou draaien, dat het een respectvolle en eerlijke blik achter de schermen zou worden. Dat stelde ons gerust. De programmamakers waren voortdurend in de weer om toestemming te vragen aan patiënten. Zij liepen overal rond. In het begin keken we bovendien altijd naar het plafond als we bij een patiënt kwamen. Stond de camera naar boven gericht, dan werd de patiënt niet gevolgd, stond de camera naar beneden, dan wisten we dat er gefilmd werd. Maar na een tijd merkte je dat allemaal niet meer. Je deed je ding. Ik vind dat de makers in hun opzet geslaagd zijn. De patiënt staat centraal. Je ziet ook ons werk, maar het draait om de mensen voor wie wij zorgen.’ Hoe gaat het eraan toe op een spoeddienst? ‘Gemiddeld behandelen we hier 150 patiënten per dag. Maar de dagen verschillen. Soms is het hier heel druk, soms wat rustiger. Het is het drukst op maandag en vrijdag. Mensen wachten geregeld een weekend af bij een probleem of ze willen net voor het weekend nog geholpen worden. Mensen klagen wel eens dat ze lang moeten wachten. Dat klopt. Maar het is onze taak om de ernst van een probleem zo goed en zo snel mogelijk in te schatten. Wie het snelst zorg nodig heeft, komt het eerst aan bod. Elke dag is hoe dan ook anders. Je ziet

steeds andere patiënten met andere vragen. En je staat elke dag op een andere zone. De ene dag ontvang je patiënten die net binnenkomen of verzorg je beenbreuken in de onderzoeksruimtes, op een ander moment assisteer je in de shockrooms bij iemand met een hartinfarct of na een zwaar ongeval.’

Wat maakt dit programma zo waardevol? ‘Kijkers zien hoe het er hier echt aan toe gaat. Het is hier niet allemaal rozengeur en maneschijn of kommer en kwel. Hier gebeurt veel. We redden levens, maar mensen overlijden hier ook. Dit programma geeft een beeld van wat we allemaal doen. En dat is heel veel. Mensen komen heel snel naar een spoeddienst. Dat geeft vaak lange wachttijden. Door onze werking te tonen, hopen we dat mensen onthouden wat we allemaal doen dat ze niet zien. We hopen dat ze ook beseffen hoe belangrijk hun huisarts is. Die is het eerste aanspreekpunt bij problemen en kan snel helpen. Onze aandacht gaat in de eerste plaats naar de echte spoedgevallen.’

Wat maakt een spoeddienst anders dan een andere afdeling? ‘Die afwisseling is het grootste verschil. En het kan hier plots omslaan. Denk maar aan de aanslagen van 22 maart. Hier passeren ook veel patiënten. Dat maakt dat we heel korte contacten hebben. We kunnen minder vlot een band opbouwen, maar onze contacten zijn heel intens tijdens vaak emotionele momenOnze job vergt stressbestendigheid, Je werkt nu drie jaar op ten. Net als op andede spoed. Een plek om snelle reacties en veel geduld. re afdelingen in het nog even te blijven? Maar dat maakt het boeiend. ziekenhuis staat de ‘Ik zou in de toekomst Gwen Pollaris patiënt altijd cengraag mee op pad gaan traal. Maar omdat we met de collega’s van het soms heel snel moeten reageren, verschuift MUG-team of het paramedisch interventieonze focus uit noodzaak vaak naar acute, techteam. Uitrukken naar de mensen in ernstigere nische zorg. We moeten onze emoties aan de situaties waar ook medische zorg nodig is. Zo kant zetten om ons werk goed te kunnen doen. kan ik nog meer ervaring opdoen. Onze job Toch gaat zorg ook over empathie. Goed comvergt stressbestendigheid, snelle reacties en municeren, uitleg geven. Dat probeer ik steeds heel veel geduld. Maar dat maakt het net zo te doen en dat geeft me veel voldoening. Ik boeiend.’ vertel mensen altijd wat er aan de hand is en wat er zal gebeuren. Die uitleg stelt hen geSpoed 24/7 nog tot 7 november elke maandag rust.’ om 20.40 uur op één.

Gwen Pollaris: ‘Ik vertel mensen altijd wat er aan de hand is en wat er zal gebeuren. Die uitleg stelt hen gerust.’