cm.be 16 november by CM ziekenfonds

Waar voo de apoth r gebruikt je identi eker teitskaa r t? 11

Jule (2) is dol op verhaaltjes Mama Annelore: ‘Quality-time met dochter’

‘Als kankerpatiënt mag geld geen bezorgdheid zijn’ Nieuw akkoord over borstreconstructie

‘Clichés doen pijn’

Chantal Step leeft in armoede

Nieuws uit jouw regio

[ de kijk van ]

e n i t r Ma

Deadlines Je kunt er geen opleiding voor volgen. Er bestaat evenmin een handleiding voor. Kinderen opvoeden leer je al doende. Het is soms trial and error. Zonder het altijd te beseffen, neem je een voorbeeld aan je eigen moeder en vader. En stiekem spiek je bij collega-ouders. Met je kroost heb je het beste voor. Ik wilde mij ook goed voorbereiden en schafte me boeken boordevol adviezen voor nieuwbakken ouders aan. In Brieven aan jonge ouders, een geboorte-attentie van de Gezinsbond, sloeg ik geen artikel over. Want kinderen opvoeden vraagt een hoop kennis. En het is voortdurend deadlines halen. Gelukkig krijg je vanuit verschillende hoeken handige tips en tricks aangereikt.

Stefan Dewickere

Zo ontdek je op pag. 6 in dit magazine dat je kind leren spreken en luisteren makkelijker gaat als je voorleest. En je moet daar niet mee wachten. Annelore en haar man Koen begonnen er al mee toen hun dochtertje amper zes weken oud was. Of neem nu de zindelijkheidstraining. Daarvoor is

een heus stappenplan uitgewerkt. Daarmee lukt het misschien om je kind tegen de schoolleeftijd droog te krijgen. Want de kleuterleid(st)ers doen liever iets meer dan alleen pampers verversen. Op het potje leren gaan, is huiswerk. De samenleving kijkt over je schouder mee. Ik zie nog de afkeurende blikken toen mijn kinderen de supermarkt voor een speeltuin namen. Maar toen ze op vakantie niet over het hek van het zwembad klauterden, vond een Fransman hen bien éduqués. Het doen en laten van kinderen en hun ouders wordt met argusogen gevolgd. Mijn man en ik zijn met twee om ons nageslacht te begeleiden. Alleenstaande ouders kunnen die verantwoordelijkheid niet delen. Vaak lastig, volgens verschillende getuigen in dit blad. Soms ondervinden ze weerstand. Ongegrond. Ouders doen hard hun best. Met z’n twee en zeker alleen. Martine Creve, redacteur cm.be

Mensen die roepen dat alles fantastisch gaat en alles over een leien dakje loopt, daar geloof ik niets van. Een relatie die altijd makkelijk gaat lijkt me ook saai. Acteur Ben Segers in Het Nieuwsblad

CM op Gezondheidssalon

Korting voor skihelm

Op 26 en 27 november vindt voor het eerst het Gezondheidssalon plaats in Brussels Expo. Op tal van stands vind je betrouwbare informatie over voeding, beweging, behandelingsmethoden en technologie voor een gezonde levensstijl. Ook staan er lezingen en workshops over deze thema’s op het programma. CM neemt met een interactieve stand deel aan het Gezondheidssalon. Voor kinderen is er een aangepast aanbod. Als CM-lid krijg je 2 euro korting bij inschrijving met de code GS16CM.

Voor Kazou staat veiligheid voorop. Daarom is een helm dragen verplicht, zowel voor de skiërs als de snowboarders. Na een ernstige val verliest een helm zijn beschermfunctie, maar de schade is niet altijd te zien. Een helm huren is daarom minder aan te raden. Het is veiliger er zelf een aan te schaffen. Met een toegestuurde bon kunnen jongeren die met Kazou op wintersport gaan, er een kopen bij A.S. Adventure voor 39 euro in plaats van 79,95 euro. Ook op een skibril, polsbeschermers en handschoenen geldt een korting van 30 procent. Inschrijven voor een wintersportvakantie met Kazou kan nog altijd.

www.gezondheidssalon.be

www.kazou.be

Deelnemers aan een wintersportvakantie met Kazou krijgen een aanzienlijke korting voor een skihelm bij A.S. Adventure.

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: persdienst@cm.be Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Thomas Rosseel | Nele Verheye | Anneleen Vermeire | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin | Tom Van Geertsom Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Stefaan Beel

[ kortgeknipt ]

Gezonde maag laat van zich horen

Als je je maag hoort knorren, wil dat niet altijd zeggen dat je scheurt van de honger. Je maag is leeg en dat versterkt het geluid. Geknor in de buik komt niet altijd van de maag. Het kan ook van de darmen zijn. Je maag en darmen zijn immers voortdurend in beweging. Om voedsel te kneden, te vermengen met spijsverteringssappen en voort te duwen. Als je maag leeg is, dan hoor je dat gekneed in de vorm van geknor omdat in een holle ruimte elk geluid harder klinkt. Je maag werkt dus als een soort klankkast. Ook na het eten maken je maag en darmen geluid. Maar het kan evengoed komen door de voorbereidingen die je maag treft. Dat gebeurt vooral als je regelmatig eet. Een knorrende maag is niets om je over te schamen. Het is een teken van een gezonde spijsvertering.

Identiteitskaart liegt 6 jaar Onderzoek op vraag van Delta Loyd heeft uitgewezen dat onze biologische leeftijd niet overeenkomt met onze kalenderleeftijd. We zijn zes jaar ouder dan we denken. De Belgen onderschatten de gevolgen van hun ongezonde levensstijl. De combinatie van een ongezonde voeding, weinig beweging en stress leidt ertoe dat de biologische leeftijd van de Belgische werknemer zes jaar hoger is dan zijn werkelijke kalenderleeftijd. Uit een bevraging bij 1 000 Belgen tussen 20 en 65 jaar blijkt dat 48 procent van de werknemers overgewicht heeft. 38 procent leidt een passieve levensstijl, 47 procent kampt met stress, 30 procent rookt en 10 procent neemt dagelijks antidepressiva. Toch hoopt de Belg lang te leven. Volgens professor Lieven Annemans, die het onderzoek mee begeleidde, worden we wel ouder maar riskeren we ook om gemiddeld een langere periode met ziekte te leven.

Je bent nog op tijd om je te laten vaccineren tegen griep. Ook verpleegkundigen mogen het griepvaccin toedienen zonder dat er een arts aanwezig is. Vooral mensen uit risicogroepen laten zich het best vaccineren. Zij kunnen daarvoor een beroep doen op verpleegkundigen in de thuiszorg. Verpleegkundigen worden opgeleid om

hter Marleen Decadt (r.) zet doc er. kijk de Heleen Stragier in

SPOT

vaccins op een veilige manier toe te dienen. Een arts moet het vaccin en het toedienen wel voorschrijven. Verpleegkundigen moeten nadien de arts op de hoogte brengen van de toegediende vaccins zodat hij die kan noteren in het elektronische registratiesysteem Vaccinnet. Patiënten kunnen deze vaccinatiegegevens ook zelf bekijken.

Kindvriendelijke gemeenten In Temse, Kortrijk, Middelkerke, Dendermonde, Poperinge, Herenthout, Geraardsbergen en Leuven hebben kinderen inspraak. Deze gemeenten mogen zich voor zes jaar kindvriendelijk noemen. Zij krijgen dit label omdat ze samen met kinderen en jongeren hun beleid kritisch bekijken. Deze gemeenten formuleerden voorstellen die rekening houden met hun jonge inwoners. Niet alleen over jeugdwerk en kinderopvang, maar ook over mobiliteit, welzijn en veiligheid. Kindvriendelijk betekent ook mensvriendelijk. Met ideeën als veilige fietspaden en meer groen in de omgeving zijn immers alle inwoners gebaat. Een beleid afgestemd op kinderen komt iedereen ten goede. Binnen twee jaar wordt een nieuwe lichting kindvriendelijke gemeenten en steden bekroond.

www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be

Verpleegkundigen

mogen vaccineren

‘Voor haar kindjes zet ze gezondheidsproblemen opzij’ ‘Ik wil graag onze dochter Heleen in de schijnwerpers zetten. Want haar twee kindjes komen altijd op de eerste plaats, ook al voelt ze zich maar zwakjes. Heleen heeft de ziekte van Crohn en is vaak zeer moe. Maar dat belet haar niet om actief te zijn en te helpen waar ze kan. Ze werkt halftijds. De rest van de tijd is voor haar man en de kinderen.’ ‘Je zou het haar niet nageven maar ze heeft dikwijls pijn en ongemakken. Toch blijft ze optimistisch en houdt ze de moed erin. Moeilijk gaat ook, vindt ze zelf. Haar ziekte dwingt haar om rust in te lassen. Maar als de school uit is, staat ze aan de poort om zelf haar zoontje en dochtertje af te halen. Voor hen zet ze haar gezondheidsproblemen opzij. Voelt ze zich goed, dan snuistert ze graag rond op tweedehandsbeurzen. Om nadien haar kindjes te kunnen verrassen.’ Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel, en maak kans op twee filmtickets.

[ uitgelicht ] vrouwen in financiële problemen na borstkanker

‘Ik moest

geld inzamelen

voor mijn borstreconstructie’

Yamina is 38 als ze haar borst kwijtraakt door kanker. En de borstreconstructie die ze zo graag wil, kan ze zich als alleenstaande moeder niet permitteren. Maar Yamina is niet iemand die bij de pakken blijft zitten. Ze kaartte het probleem aan, en bedacht een oplossing voor zichzelf en vele andere vrouwen. > TEKST: NELE VERHEYE > FOTO: THOMAS LEGRÈVE

k zie mij nog zo zitten op dat bankje in de kleedkamer van het ziekenhuis, net na de mammografie. Het was mijn laatste onbezorgde moment met twee borsten.’ Yamina Krossa is 38 wanneer ze een verdikking in haar borst ontdekt. ‘Ik hoorde in de media altijd praten over knobbeltjes, maar bij mij was het eerder een stevige massa. De gynaecoloog dacht aan een borstontsteking, maar stuurde me ook naar de mammografie. Gewoon om zeker te zijn, zei hij.’

Slecht nieuws Op dat bankje in de kleedkamer krijgt Yamina het slechte nieuws te horen. Er is iets onrustwekkends gevonden in de borst, ze moet blijven voor een punctie en een bloedonderzoek. Het blijkt te gaan om een heel agressieve tumor. ‘Het ene onderzoek na het andere volgde. Op donderdag kreeg ik de diagnose, de week erna moest mijn borst al geamputeerd worden. Ik noem dat de kankersneltrein. Door alle onderzoeken word je op zo’n moment overrompeld, terwijl je tegelijkertijd zeeën van tijd hebt om na te denken. Wat als de kanker al uitgezaaid was naar de rest van mijn lichaam? In die eerste dagen heb ik de dood in de ogen gekeken.’

Moeilijke momenten De resultaten van de verdere onderzoeken zijn goed: de kanker is niet uitgezaaid. Yamina’s borst wordt geamputeerd en er volgt een zware chemokuur. ‘Een vreselijke periode. Ik was zo verzwakt dat ik zelfs een klein flesje water niet opengedraaid kreeg. Ook voor bezoekjes was ik vaak te moe, of ik zat te huilen. Ik heb mijn vrienden uiteindelijk gevraagd om mij kaartjes te sturen met positieve boodschappen. Ik hing ze allemaal op aan de muur. Die wall of happiness was mijn troost op moeilijke momenten.’

Yamina Krossa: ‘Ik ben heel blij dat ik weer twee borsten heb. Het voelt helemaal anders dan een uitwendige prothese.’

Het volgende probleem Ook het financiële luik van de behandeling valt zwaar. Yamina is veranderd van werkgever en heeft sindsdien geen hospitalisatieverzekering meer. ‘Ik wist wel dat ik er een moest nemen, maar als alleenstaande moeder met twee opgroeiende zonen stelde ik dat uit. Er was altijd wel een andere rekening die net iets dringender was. Maar toen kreeg ik dus borstkanker en viel ik terug op een vervangingsinkomen, terwijl de behandeling zelfs na terugbetaling nog een flinke duit kostte. Ik ben uiteindelijk uit de nood geholpen door twee koppels die het financieel breed hadden en mij heel graag zien. Maar na die lange rit stond ik voor het volgende

probleem: ook mijn andere borst moest weggenomen worden en ik wilde graag een borstreconstructie uit eigen weefsel. Dat zou mij 5 000 euro kosten. Geld dat ik uiteraard niet had.’

Een stukje tiet kopen Op haar 40ste verjaardag vraagt Yamina haar vrienden en familie om haar geen geschenkje te geven, maar een stukje tiet te kopen. In geen tijd heeft ze het nodige geld verzameld. ‘Op dat moment is er iets in mij beginnen groeien. Ik besefte dat veel vrouwen voor dit probleem staan. Dus richtte ik de vzw Benetiet op. Daarmee helpen we vrouwen bij het inzamelen

[ de voorzet ]

Twee flesjes bier na de Boekenbeurs van geld voor een borstreconstructie, maar hebben we ook de hoge kostprijs van deze ingreep aangekaart. Ik ben heel blij dat de ziekenfondsen, de artsen en de regering besloten hebben om er iets aan te doen (zie kader, nvdr.). Het akkoord is nog pril, maar het gaat wel in de goede richting.’

21 glazen alcohol per week voor een man, 14 glazen per week voor een vrouw en ten minste twee alcoholvrije dagen. Dat is in ons land tot nog toe de grens om van normaal alcoholverbruik te spreken. Ter vergelijking, in Nederland heeft iemand al een drankprobleem als hij meer dan 1 glas per dag consumeert. Zelfs met onze veel te soepele norm drinkt meer dan tien procent van de Vlamingen te veel alcohol.

Met Yamina zelf gaat het ondertussen goed. ‘Ik had wat complicaties bij de reconstructie, maar ik ben heel blij dat ik weer twee borsten heb. Het voelt helemaal anders dan een uitwendige prothese. Al vind ik dat elke vrouw moet doen waar ze zich goed bij voelt. En dan hoop ik maar dat ze zichzelf bepaalde opties niet hoeft te ontzeggen omwille van het geld. Vrouwen met borstkanker moeten kunnen focussen op hun herstel, niet op financiële zorgen. Het is zo al moeilijk genoeg.’

Moeten we daar verwonderd over zijn? Vorige week bezocht ik de Boekenbeurs. Weet je wat elke bezoeker mee kreeg toen hij Antwerp Expo verliet? Twee flesjes bier. Een klein cadeautje, maar heel veelzeggend. Wij vinden alcohol nog altijd doodnormaal. Bier of wijn drinken maakt deel uit van onze dagelijkse cultuur. Ook al hebben ontelbaar veel studies al aangetoond hoe schadelijk alcohol is voor de gezondheid, niet alleen bij overmatig gebruik. Hetzelfde gaat op voor de sigaret. Elk uur sterven twee Belgen ten gevolge van roken. En toch grijpt nog steeds bijna een kwart van de Vlamingen naar de sigaret. Waarom? Omdat roken deel uitmaakt van onze cultuur. En omdat het net als alcohol heel verslavend is. Als ik een minister van Volksgezondheid dan hoor zeggen dat er geen verbod komt op de verkoop van alcohol in nachtwinkels en tankstations om op die manier faillissementen te vermijden, dan kan ik mij daar erg over opwinden.

Het honorarium van de plastisch chirurg bij een borstreconstructie met eigen weefsel is door het nieuwe akkoord opgetrokken maar wordt nog steeds volledig terugbetaald door de ziekteverzekering. De plastisch chirurgen mogen als onderdeel van dit akkoord geen supplementen vragen in twee- of meerpersoonskamers. In eenpersoonskamers worden de ereloonsupplementen beperkt tot maximaal 3 088,44 euro voor één borst en 4 693,06 euro voor twee borsten. Een aantal Vlaamse ziekenhuizen hebben dit akkoord al ondertekend en engageren zich daarmee om zich aan deze voorwaarden te houden. Wil je de ziekenhuisfactuur beperken, kies voor een twee- of meerpersoonskamer én voor een ziekenhuis dat het akkoord ondertekend heeft. Een lijst van de ziekenhuizen die het akkoord ondertekend hebben is te vinden op www.cm.be/borstreconstructie. Bij vragen kun je altijd terecht bij de CM-consulent.

Stefan Dewickere

Nieuw akkoord voor lagere factuur

Net zoals ik niet begrijp waarom er nog altijd geen sprake is van het optrekken van de leeftijdsgrens om tabak en alcohol te kopen van 16 naar 18 jaar. Mensen moeten zelf hun verantwoordelijkheid nemen en moeten de vrijheid behouden om keuzes te maken, klinkt het dan uit liberale hoek. Een vreemde redenering. Tabak en alcohol zijn genotsmiddelen waar mensen afhankelijk van worden. Je geeft mensen dus de keuze om schadelijke producten te kopen waar ze afhankelijk van worden en eens ze afhankelijk zijn, moeten ze zelf hun verantwoordelijkheid nemen om te stoppen. In plaats van economische belangen voorop te stellen, verwacht ik van een minister van Volksgezondheid vooral maatregelen die onze gezondheid ten goede komen. Ik zie ze veel te weinig in de plannen tegen alcohol en tabak die vandaag op tafel liggen. Anno 2016 mogen we niet meer aanvaarden dat roken en drinken een gewoonte zijn als een ander. Luc Van Gorp, Voorzitter CM

[ goed in mijn vel ] verhaaltjes voor het slapengaan

‘Stemmetjes

en veel fantasie’

‘Mocht ze kiezen, het zou niet bij twee boekjes blijven.’ Elke avond leest Annelore Bequoye (34) uit Haringe haar dochtertje Jule (2,5) een verhaaltje voor. ‘Het hoort bij het slaapritueel. Zo wordt ze rustig.’ Van 19 tot 27 november organiseert Iedereen Leest opnieuw de Voorleesweek. Want jong geleerd, is oud gedaan. > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO’S: STEFAAN BEEL

ule mag elke avond twee boekjes kiezen. Dan kruipen we in het grote bed en lezen we samen. Als ze kon, zou ze meer boekjes kiezen. Ze is gehecht aan haar verhaaltje.’ Annelore en haar man Koen begonnen al vroeg met voorlezen. ‘Jule was nog maar zes weken oud’, lacht Annelore. ‘Ik heb zelf altijd graag gelezen, ik vond het leuk om al snel voor haar te kunnen lezen. Zo heb je ook quality-time. Toen Jule nog een baby was, gebruikten we knisperboekjes. Daar kon ze aan voelen. De zwart-wit-tekeningen in de prentenboeken vond ze ook fascinerend. Haar enthousiasme is gebleven. Nu is het een vast ritueel voor het slapengaan.’

Samen lezen is leuk, gezellig en stimuleert de fantasie. Annelore Bequoye

Fantaseren Jule mag boekjes kiezen voor de foto. Over welk boekje het wordt, moet ze niet lang nadenken. ‘Van de Sint en de uil!’, roept ze overtuigd. ‘Hier komt de Sint al op 11 november. Dan vieren we Sint-Maarten’, legt Annelore uit. ‘Vroeger kocht ik veel kinderboeken. Nu gaan we meestal naar de bib. Gisteren heb ik Sintboekjes meegebracht. Ze was amper thuis of ze begon er al in te bladeren. Ik ga af en toe met haar naar de bib, maar niet altijd. Ze zou alles meenemen’, lacht Annelore. ‘Nu is Jule vooral in de ban van de Sint. Op andere momenten kiest ze prentenboeken of vist ze een vergeten boek uit de kast. Ik merk

Annelore Bequoye: ‘Voorlezen is quality-time met je kindje.’ dat ze naar verhaaltjes luisteren nog moeilijk vindt.’ Annelore en haar man lezen allebei voor. ‘Ik doe vaak stemmetjes na en mijn man fantaseert bij een verhaal. Dat vindt ze leuk. Hij laat Jule dan mee fantaseren. Ze bedenken om beurt een zinnetje en maken samen het verhaaltje af. Uitbeelden wat er gebeurt, doet ze ook graag. De grote ogen of de puntige oren van de beer. Ze wijst dan de figuurtjes aan en vertelt er zelf bij. Ik geniet van die momenten. Zij wordt er rustig van voor ze gaat slapen en het is ook voor ons een rustmoment.’

Absolute aanrader Voor Annelore is voorlezen niet zomaar tijdverdrijf. ‘Het is leuk en waardevol, en ik geloof echt dat Jule er iets aan heeft. Het stimuleert haar fantasie en taalontwikkeling. Ligt het aan de verhaaltjes, ik weet het niet, maar ze praat steeds vlotter.’ Jule gaat sinds de herfstvakantie naar school. ‘In de klas zijn er regelmatig voorleesmomentjes. En tijdens de Voorleesweek staan er wel wat extra activiteiten gepland. Ze wordt groter.

Ik hoop dat we kunnen blijven voorlezen, ook al leest ze binnen enkele jaren zelf. Wie weet leest zij ons of haar kleine broer of zus die we rond Kerstmis verwachten dan wel verhaaltjes voor.’ ‘Voorlezen is een absolute aanrader’, besluit Annelore. ‘Je moet er vooral vroeg mee beginnen, zo wennen je kindjes. Mijn tip: neem hen mee naar de bib. Laat hen zelf boekjes kiezen en laat hen met het boekje bezig zijn door erin te bladeren, dingen aan te wijzen of te vertellen over wat ze zien. Dat vinden ze nog leuker.’ Annelore lacht: ‘Nu wil ik vooral zelf weer wat lezen. Ik las veel vroeger, maar het komt er steeds minder van. Ik wil de draad oppikken. Als je leest, ben je er even helemaal uit. Een fantastisch gevoel.’

Waarom vind jij voorlezen belangrijk? Laat het ons weten: lezersbrieven@cm.be, Reageer Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

Jule beeldt graag uit wat er gebeurt. De puntige oren van de beer, bijvoorbeeld.

[ smakelijk ]

Lien llaert Wi Violet Corbett Brock

met

Gemarineerd varkenshaasje met kersen GEMARINEERD VARKENSHAASJE 600 g varkenshaasje • 1 dl balsamicoazijn • 2 eetlepels olijfolie • 2 eetlepels vloeibare honing • 1 theelepel mosterd • 1 teentje knoflook, geperst • fleur de sel • peper • 1 theelepel vloeibare sojaboter meng het varkenshaasje met alle ingrediënten voor de marinade • plaats het in de koelkast en laat het vlees het liefst langer dan een uur marineren • verwarm de oven voor op 180 °C • haal het varkenshaasje uit de marinade • bak het langs alle kanten aan in sojaboter • leg het varkenshaasje in een ovenschaal en giet er de marinade over • gaar het ongeveer 20 minuten in de voorverwarmde oven • lepel af en toe de marinade over het vlees PREI EN KERSEN 3 preistengels, in ringen • fleur de sel • peper • 1 theelepel olijfolie • 1 blik ontpitte kersen op sap, light

1 Ga samen naar de bib of boekhandel en laat je kind een boekje kiezen. 2 Bekijk het boek vooraf, zo weet je waarover het gaat en kun je inspelen op vragen. 3 Introduceer het boek: bekijk samen de kaft. Maak je kind nieuwsgierig. 4 Probeer te variëren. Neem ook eens een liedjes- of versjesboek. 5 Verzin je graag verhaaltjes? Op www.cm.be/slaapwel vind je vingerpopjes die kunnen

Tom Swalens

Tien voorleestips:

kruid de preiringen met fleur de sel en peper • giet er olijfolie over • gaar ze 10 minuten in de voorverwarmde oven • doe er de uitgelekte kersen bij en laat samen nog een vijftal minuten garen

helpen.

6 Lees voor op de manier waar jij je het meest comfortabel bij voelt. 7 Lees hetzelfde boek gerust meerdere keren. Herhaling geeft een vertrouwd en veilig 8

gevoel.

Betrek je kind, speel in op reacties. Stimuleer het om te praten over het boek, stel vragen.

9 Lezen moet plezierig blijven. Leg het boekje aan de kant als de aandacht verslapt. 10 Maak er een moment voor jou en je kind van. Alle aandacht gaat even naar jullie en het boek.

Info: www.cm.be/slaapwel en www.voorleesweek.be. Wedstrijd: win een voorleesboekje. Doe mee met de Skoebidoewedstrijd. Alle info op www.cm.be/skoebidoe.

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gezond Gulzig’ (herfst-winter)

[ sterker met steun ] Chantal belandde door ziekte in de armoede

‘Ben je wel ziek,

want we zien niets

Er doen nogal wat clichés de ronde over mensen in armoede. Dat ze lui zijn. Het zelf gezocht hebben. Of nog erger: dat ze stinken. Chantal Step (46) werd er zelf mee geconfronteerd. Ze leeft in armoede. Nochtans is ze niet lui, heeft ze het allesbehalve zelf gezocht en stinken doet ze al helemaal niet. Door erover te vertellen, hoopt ze de clichés toch een beetje te keren. > TEKST: HILDE VAN MALDEREN > FOTO: JAMES ARTHUR

e waren thuis arm. Of dat denk ik toch’, begint ze. ‘Mijn vader is heel vroeg uit de ouderlijke macht ontzet. Ik was te jong om te weten waarom. Hij moest uit onze buurt blijven, meer herinner ik me niet. Ik was niet welkom bij mijn ouders. Dat heb ik mijn hele kindertijd moeten horen. Mijn moeder zei me dat bijna elke dag. Ik kreeg enkel boterhammen met boter. Of aardappelen met erwten, terwijl zij wel vis en vlees at. Als ze vond dat ik iets niet snel genoeg deed, gaf ze me slagen met een houten lepel, met borstels of een mattenklopper. Soms ging ik bij mijn grootmoeder op bezoek, maar kon ik niet gaan zitten van de pijn. En in de winter moest ik met zomerkleedjes naar school en op sandalen. Op mijn veertiende ben ik bij de politie binnengestapt, omdat ik het niet meer aankon. Nadien mocht ik bij mijn grootmoeder wonen. Omdat zij niet veel meer kon, deed ik alles. Koken, poetsen, wassen, ik stond heel snel op mijn eigen benen.’

Het gebeurt dat ik nu een paar dagen niets eet, omdat ik er het geld niet voor heb. Chantal Step

Borstkanker ‘Dankzij mijn job ben ik uit de armoede geraakt. Ik werkte voltijds in het wijkrestaurant. Loonfiches, bestellingen, de vrijwilligerswerking. Een goede job. Maar toen ben ik ziek geworden. Fibromyalgie was de diagnose (zorgt voor zware gewrichts- en spierpijnen, nvdr.). Omdat ik echt graag wou blijven werken, schakelde ik over naar een parttimebaan. Maar ik kon alsmaar minder. Nu heb ik zelfs moeite om mezelf te wassen en me aan te kleden.’ ‘Met één loon een zoon opvoeden was al moei-

lijk. Maar het ging. Toen kwamen de vele ziekenhuisopnames en bijhorende kosten. Het heeft zes jaar geduurd vooraleer de dokters wisten wat ik had. En wat krijg je dan van de mensen te horen? Ben je wel ziek, want wij zien niets aan jou? Er zijn wel wat clichés. Arme mensen zijn lui, ze moeten maar gaan werken, bijvoorbeeld. Sommigen denken dat je arm bent, omdat je geen werk hebt. En dat de armoede gedaan is, als je begint te werken. Of nog eentje: ze stinken, ze kunnen zich niet verzorgen. Ik ben mondig genoeg om me te verweren, maar op school krijgen kinderen dat te horen. Ouders durven daar niet mee naar de directie te stappen. Die clichés raken me wel. Bij mij is dat door ziekte, niet door luiheid. Ik heb ook nog de pech gehad dat ik borstkanker kreeg. De ziekenhuiskosten ben ik nog aan het afbetalen.’

Sociaal isolement ‘Door mijn job te verliezen, zakte mijn inkomen met meer dan driehonderd euro per maand. Maar de kosten zoals huur, elektriciteit en water blijven natuurlijk dezelfde. Ik heb er altijd voor gezorgd dat mijn zoon eten had, als hij thuis kwam van school, maar het gebeurt dat ik nu een paar dagen niets eet, omdat ik er het geld niet voor heb. Je komt snel in een sociaal isolement. Je kunt nergens heen. Ik heb niet zoveel vrienden meer. Ik hoef niet veel geld te hebben. Het enige wat ik graag zou hebben, is dat mijn gezondheid beter wordt, zodat ik minder moet uitgeven aan medicijnen. Als ik niet ziek zou zijn, zou ik normaal kunnen leven met mijn inkomen. Het zijn de extra kosten die het moeilijk maken. Maar het is hard te beseffen dat er geen verbetering mogelijk is.’

[ de huisdokter ] keelontsteking

s aan jou?’ ‘Waar haal ik mijn plezier nog uit? Uit weinig dingen. Ik probeer nog mijn katten te verzorgen. Daar haal ik mijn vriendschap uit. Ik heb geen gevoel van schaamte over mijn situatie, omdat ik weet dat het mijn eigen schuld niet is. Af en toe ga ik mee naar scholen, zoals in de lerarenopleiding, om mijn verhaal te vertellen. Zo weten leraren in spe beter hoe ze op dingen moeten reageren. Om maar een voorbeeld te geven: ouders die niet naar een oudercontact komen, krijgen snel het verwijt dat het hen niet interesseert. Maar misschien geraken ze er ’s avonds niet. Misschien kunnen ze het vervoer niet betalen of de oppas. Daarom wil ik mensen zo graag informeren, om negatieve reacties te vermijden.’

Wist je dat …

… armoede een verhaal is van 1 op 7? Waarschijnlijk niet. Want de meesten doen er alles aan om dit te verbergen. Op armoede rust helaas nog een groot taboe. Onterecht, want het kan ons allemaal overkomen. Ook ontsnappen uit armoede is niet eenvoudig. Verschillende factoren in het leven van mensen in armoede, zorgen ervoor dat ze niet rondkomen met hun inkomen, dat hun gezondheid niet zo goed is, de kansen op werk of goede huisvesting kleiner zijn … Samen Tegen Armoede maakt daarom werk van structurele armoedebestrijding in eigen land. Ze doorprikken vooroordelen en ondersteunen ruim 100 lokale projecten. Sociale uitsluiting bestrijd je niet alleen, ook jij kunt helpen. Doe je mee? Ontdek hoe op www.samentegenarmoede.be.

Een keelontsteking is knap vervelend maar niet gevaarlijk. Antibiotica hebben bijna nooit zin. Veel meer dan uitzieken en de keelpijn proberen te verlichten, kun je niet doen.

Wat zijn de symptomen? Iedereen heeft wel eens een keelontsteking of angina. Vooral in de herfst, winter en vroege lente komt de kwaal veel voor. Het gevolg is natuurlijk keelpijn. Die kan zowel plots opduiken als geleidelijk aan komen. Soms doet ook slikken pijn en krijg je koorts. Andere mogelijke klachten zijn hoofdpijn, hoesten en gezwollen lymfeklieren in de hals. Je kunt alleen een keelontsteking hebben, maar net zo goed heb je tegelijk een verkoudheid, griep of andere ziekte. Complicaties zoals een keelabces, sinusitis of oorontsteking komen minder vaak voor.

Wat zijn de oorzaken? Meestal ligt een keelontsteking aan een verkoudheidsvirus. Minder vaak is een bacterie de boosdoener. Ook aften, herpes, klierkoorts en een abces rond de amandelen kunnen je keel behoorlijk toetakelen. En door te roken of droge lucht in te ademen, raakt je keel geïrriteerd.

Wat kun je eraan doen? Een keelontsteking geneest zo goed als altijd vanzelf. Ziek de kwaal geduldig uit. Gun jezelf en je stem de nodige rust. En hou je keelholte vochtig om de pijn te verzachten. Dat doe je door te drinken of op een snoepje te zuigen. Zuigtabletten zijn niet nodig. Het is niet bewezen of ze meer effect hebben dan een glaasje koud water of een zuurtje. Ze zijn wel duurder. Eventueel kun je een pijnstiller nemen op basis van paracetamol.

Wanneer ga je naar de dokter? Als je naast keelpijn ernstige klachten hebt zoals verwardheid of een zware hoest, ga je het best langs bij de huisarts. Doe dat ook als je langer dan drie dagen koorts hebt of als slikken, eten en drinken heel pijnlijk zijn. Duurt de keelpijn langer dan tien dagen of heb je meer dan vijf keelontstekingen per jaar, dan laat je je ook beter onderzoeken. Zet je dokter niet onder druk om antibiotica voor te schrijven. Op virussen hebben die geen vat. Maar ook als je een keelontsteking hebt door een bacterie, geven antibiotica meestal meer nadelen dan voordelen. Je hebt hooguit een dag minder lang keelpijn, maar je riskeert bijwerkingen. En door vaak antibiotica te gebruiken, worden bacteriën er ongevoelig voor.

Michiel Callens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter Heb je specifieke vragen over jouw situatie? Neem contact op met CM-Infopunt Chronisch Zieken via 078 05 08 05 of infochronischzieken@cm.be.

Stefan Dewickere

Katten

Hoe kun je keelpijn verzachten?

[ sterker met steun ] betere zorg door samenwerking

‘Mantelzorgers en hulpverleners

hebben elkaar n

‘Die zorg, dat doe je gewoon’, vertelt Mieke Verheyen (66). ‘Hulp toelaten is moeilijk’, vult Georgette Ramboer (78) aan. Twee mantelzorgers, twee verhalen over zoeken en doorzetten, twee pleidooien voor samenwerken. ‘Mantelzorgers, patiënten en hulpverleners hebben elkaar nodig.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO’S: STEFAAN BEEL

rijdagnamiddag. Vijf mantelzorgers babbelen bij voor de repetitie. Ze hebben elk hun verhaal waarin de zorg voor een partner, familielid of vriend centraal staat. Hun ervaringen komen samen in een toneelstuk voor hulpverleners, Samenwerken in de zorg: de hel of de hemel?. Dat maakt deel uit van een project waarin Samana (vroeger Ziekenzorg CM), vzw Anker, ZorgAndersTv, het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen en de provincie WestVlaanderen de dialoog tussen patiënt, mantelzorger en hulpverlener in de kijker zetten. Want zo kan zorg beter worden. ‘Mantelzorgers willen een volwaardige partner zijn, dat vergt begrip van hulpverleners.’ Ervaringen delen helpt. Mieke en Georgette moesten niet lang nadenken om mee te werken aan het stuk. ‘Ik was zeven jaar mantelzorger voor mijn man’, vertelt Georgette. ‘Hij is tweeënhalf jaar geleden overleden. Hij had Alzheimer. In het begin besef je niet wat er gebeurt. Je wil niet. Maar je merkt het aan kleine dingen. Hij raakte sleutels kwijt, werd boos, was jaloers, wantrouwig. Zijn persoonlijkheid veranderde. Later werd het duidelijk. Toen ik op bezoek wilde bij mijn moeder werd hij erg kwaad. Nadien kwam de diagnose. Toch durfde de neuroloog nooit duidelijk zeggen dat het Alzheimer was.’

Georgette (l.) en Mieke: ‘Mantelzorgers willen een volwaardige partner zijn, dat vergt begrip van hulpverleners.’

Hulp toelaten Georgette wilde niet dat de ziekte een belemmering zou zijn. En ze wilde zelf voor haar man zorgen. ‘We zijn weg blijven gaan, ik nam hem altijd mee. En ik zorgde dat hij boven raakte om te slapen. Tot het niet meer ging, hij durfde de trap niet meer af. Er kwam een bed beneden.

Begrip en respect zijn essentieel. Mieke Verheyen En toen hij na een val in het ziekenhuis belandde met een gebroken heup, schakelde ik een thuisverpleegkundige in. Hij ging snel achteruit. Hij was er fysiek nog, maar hij lag daar, ik verloor hem elke dag wat meer. Nu zou

ik vroeger hulp inschakelen. Je wil baas blijven over je situatie, hulp toelaten is moeilijk.’ Een herkenbaar verhaal voor Mieke. ‘Vandaag gaat het beter met mijn man’, vertelt ze. ‘Maar twintig jaar geleden, hij was 50, begon het ook bij hem met kleine dingen. Hij werd vergeetachtig, reageerde bot. Je wil het eerst niet zien. Mijn man heeft een aderaandoening. Zijn organen en hersenen raken moeilijk doorbloed en sterven af. Hij kreeg stents om zijn aders open te houden.’ ‘Na een coma van zes weken wist hij niets meer’, vertelt Mieke. ‘Hij kon niet meer praten en stappen, zich niet meer aankleden. Er volgde een lange herstelperiode. Na de revalidatie wilde ik voor hem blijven zorgen. Ik deed

avondwerk zodat ik overdag bij hem kon zijn. Het was zwaar. Buren, vrienden en familie sprongen bij, namen me af en toe mee om te ontspannen. Ik heb hem jaren gemist. De man die ik kende, was weg. Nu verbetert hij geleidelijk. Ik ben gelukkig.’

Meeleven Voor Mieke is een goed contact met hulpverleners essentieel. ‘Tijdens de onderzoeken bleef de dokter aandringen bij mijn man om uit te leggen wat er aan de hand was. Dat lukte hem niet. Toch mocht ik niet bijspringen. Dat was frustrerend. Begrip en respect zijn essentieel. En ook een luisterend oor doet veel. Een thuisverpleegkundige die je vraagt hoe het gaat, die luistert naar je ervaringen, ermee aan de slag gaat. Of iemand die het opmerkt als je het

nodig’

Lieven Van Assche

[ helpende handen ]

Nicole (60) is palliatief vrijwilliger Mensen begeleiden in hun laatste weken of dagen. Het lijkt een zware opgave, maar vrijwilliger Nicole in het SintVincentiusziekenhuis in Deinze doet het met hart en ziel. ‘Op dat moment hebben de mensen je het meest nodig.’ ‘Ik hoor veel verhalen. Op het einde van hun leven willen mensen hun zaken afgeven. Ik probeer te luisteren, er te zijn. Voor de patiënt, maar ook voor de familie. Want de familieleden van een stervende hebben dikwijls evengoed nood aan een gesprek. Een diagnose van een ongeneeslijke ziekte kan hard aankomen. En een dokter heeft vaak geen tijd om daar op dat moment lang over door te praten. Als palliatief vrijwilliger kan ik dat wel.’ ‘Het blijft niet bij luisteren alleen. Als ik hoor dat een patiënt veel pijn heeft, vraag ik aan de verpleging om wat meer pijnstillers toe te dienen. En als ik merk dat een koppel niet kan spreken over wat komen gaat, dan probeer ik daarbij te helpen. Pas op, soms doe ik ook helemaal niets hoor. Er zijn koppels die zo mooi omgaan met de dood, dat ze mij daarbij helemaal niet nodig hebben. Dan zet ik een stap opzij. De dood is uiteindelijk iets heel persoonlijks.’

Mieke, Marleen, Georgette, Hugo en Monika repeteren met regisseurs Marlies Tak en Michaël Vandewalle. Acteur José kon er niet bij zijn.

Nog één keer thuis ‘Mensen uiten vaak de wens om nog één keer hun huis te kunnen zien voor ze sterven. Als palliatief vrijwilliger ondersteun ik hen daarbij: ik zorg voor vervoer in een auto of een ambulance en ik ga mee voor de medische ondersteuning. Het is heel ontroerend om te zien wat die laatste keer thuis met een mens doet. Een hond die meteen in de armen van zijn baasje springt, een partner die een fles champagne open kraakt. Het is een afscheid, maar het is ook vieren wat er geweest is. Vaak zien we dat mensen een paar dagen na die laatste keer thuis sterven. Het afscheid is volbracht, ze kunnen gaan.’

moeilijk hebt en de mogelijkheden toont om de zorg haalbaar te houden. Want uitkeringen uitpluizen of hulp zoeken, daar stond mijn hoofd niet naar.’

‘Ik ben verpleegkundige van opleiding, maar heb om praktische redenen lang in het onderwijs gewerkt. Toch is palliatieve begeleiding het enige waar ik echt mijn hart aan verloren heb. Ik werd verpleegkundige om mensen graag te zien, hun lijden te verzachten. Net voor de dood hebben ze die hulp misschien nog het meest nodig. Ik ben blij dat ik er op dat moment voor hen kan zijn.’ Nele Verheye

Info voor mantelzorgers op www.samana.be en www.ma-zo.be. Je kunt ook terecht bij de dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds voor info over ondersteuningsmogelijkheden. www.cm.be/maatschappelijkwerk

Waarom vraagt apotheker mijn identiteitskaart? Als je bij de apotheker geneesmiddelen op voorschrift koopt, vraagt hij je elektronische identiteitskaart. Daarmee gaat hij na of je in orde bent met de ziekteverzekering.

van je rijksregisternummer kan hij dat controleren. Als je bij je vaste apotheker gaat, zal hij dat niet elke keer moeten doen. In principe volstaat het een keer per jaar.

Voor geneesmiddelen op voorschrift leg je bij de apotheker je elektronische identiteitskaart (eID) voor. Met het rijksregisternummer dat daarop staat, krijgt hij via het eHealth-platform toegang tot een beveiligd netwerk om je ziekenfondsgegevens te controleren. Voor kinderen tot twaalf jaar geef je de isi+-kaart, die ze automatisch van het ziekenfonds ontvingen. Of je toont hun Kids-ID. Op beide kaarten staat hun rijksregisternummer vermeld.

Als je voor een familielid of buur geneesmiddelen op voorschrift haalt, is het niet altijd mogelijk om hun identiteitskaart mee te nemen. Zorg er wel voor dat je hun rijksregisternummer bij hebt. Dat staat op de gele CM-klever. Neem die mee. Dan kan de apotheker makkelijk het nummer intikken.

Voor terugbetaalbare geneesmiddelen rekent de apotheker alleen het remgeld aan. Op voorwaarde dat je in orde bent met de ziekteverzekering. Aan de hand

Met je eID kan de apotheker ook je toestemming registreren om je gezondheidsgegevens te delen met andere zorgverleners.

www.cm.be/toestemming

[ de vraag ]

Georgette: ‘Meeleven, vragen stellen en communiceren zijn inderdaad belangrijk. Bij de opname na de val van mijn man werden we behandeld als een nummer. Ik kreeg geen info, wist niet wat er aan de hand was. Ik kreeg de kans ook niet om mijn verhaal eens te vertellen. Tijdens zijn ziekte heb ik veel zelf moeten uitpluizen over hulp, tegemoetkomingen.’ Mieke: ‘Dokters zijn met het medische bezig. Het menselijke mogen ze niet vergeten. Het toneelstuk is een startpunt om uit te wisselen, ervaringen van patienten, mantelzorgers en hulpverleners te delen en eruit te leren. We zijn partners in de zorg.’

[ inbox ] [ brief in de kijker ] Tandprothese In september liet ik een nieuwe uitneembare tandprothese plaatsen. Maar ik kreeg daarvoor minder terugbetaald omdat ik vorig jaar niet bij de tandarts ben geweest. Elk jaar naar de tandarts is zeker belangrijk om je tanden lang te kunnen houden. Maar ik heb al jaren een volledige tandprothese. Waarom zou ik dan elk jaar naar de tandarts moeten gaan? Naam en adres bekend bij de redactie Sinds 1 juli krijgen volwassenen die het jaar voordien niet naar de tandarts zijn geweest, minder terugbetaald voor tandzorg. Dat geldt voor tandzorg die kan voorkomen worden door regelmatige controle. Ook bij een volledige tandprothese blijft controle belangrijk. Zo kan tijdig een ongunstige evolutie door het dragen van een tandprothese worden vastgesteld.

Ereloonsupplementen (1) Speur je in cm.be mee naar het antwoord?

Tip Articulatie van een rechter Oplossing

P Stuur je antwoord voor 3 december op een gele briefkaart naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Zegt Zoonlief’ van Chantal Pattyn (grappige en ontroerende gesprekken van de auteur met haar zoontje), uitg. Borgerhoff & Lamberigts of het boek ‘Kinderen waaien om’ van Mariëtte Baarda (hoe migraine het leven en de carrière van de auteur heeft bepaald), uitg. Atlas. Uit de juiste inzendingen worden dit keer vier winnaars geloot.

Antwoord opgave cm.be nr. 20 Antenne Winnaars Maria Boone (Heverlee) Sabien Bouckhuyt (Wielsbeke) Anne Marie Everaert (Zele)

Het wordt hoog tijd dat er opgetreden wordt tegen de extreme supplementen in eenpersoonskamers. Ik begrijp dat er voor de kamer een meerprijs wordt aangerekend. Maar de dokter doet niets extra omdat de patiënt alleen ligt. Ik onderging vorig jaar een zware operatie. Vooraf kreeg ik van de professor een goede uitleg over wat zou gebeuren. Eens ik werd opgenomen, heb ik hem niet meer gezien. Niet bij de operatie, want de professor komt pas als de patiënt al onder narcose is, en ook niet tijdens mijn verblijf van bijna 3 weken. De verzorging door het verplegend personeel was prima. De factuur liep wel op tot meer dan 9 000 euro, waarvan 7 000 euro voor supplementen, volgens CM. Als artsen weten dat je een hospitalisatieverzekering hebt, is er geen houden aan. Naam en adres bekend bij de redactie

Ereloonsupplementen (2) Mijn echtgenote kiest voor een eenpersoonskamer omdat ze daar beter kan rusten. Dat komt haar herstel ten goede. Ik heb er geen probleem mee dat er meer geld wordt gevraagd voor de kamer. Maar dat de arts voor een gelijke behandeling van patiënten supplementen vraagt, is niet correct. Wij hebben een hospitalisatieverzekering bij een privémaatschappij afgesloten, maar die vergoedt de kosten in eenpersoonskamer tot maximaal tien dagen. De hoge supplementen zijn hiervan de oorzaak. Naam en adres bekend bij de redactie

Woonproject Doordat de overheid minder subsidies geeft aan voorzieningen om extra woongelegenheden op te zetten voor mensen met een beperking, zijn er ouders die met of zonder ondersteuning zelf een woonproject starten. Maar niet alle ouders hebben de mogelijkheid om dat te doen. Daarom zou elke gemeente in elke nieuwe sociale verkaveling die er komt, ook woningen moeten voorzien voor mensen met een beperking. Om in groep en solidariteit te leven. In onze gemeente komt er zo’n project. Dat zou overal moeten gebeuren. Want nog veel ouders zitten met de angst wat na ons?. Kinderen in zo’n woonproject zouden toch moeten kunnen beschikken over een persoonsvolgend budget (PVB). Hoe kan anders de zorgverlening betaald worden? Ouders willen alles geregeld hebben voor ze dat zelf niet meer kunnen. Veel ouders liggen daar wakker van. Alois Kimpe, Brecht Er bestaan inderdaad nog wachtlijsten voor de ondersteuning van mensen met een handicap, ondanks inspanningen van de overheid. Er worden extra middelen geïnvesteerd om tegen 2020 die wachtlijsten weg te werken en een zorggarantie te bieden aan de grootste noden. De persoonsvolgende financiering maakt het mogelijk om de zorg zelf te organiseren en te betalen. Maar ook daarvoor zullen de langst wachtenden eerst aan bod komen.

#TWEETS www.twitter.com/CMziekenfonds

Anjet van Dijken Een ziekte kun je niet altijd voorkomen/genezen, maar je kunt wel leren hoe je er (als gezin) het best mee omgaat. Robert Vermeiren Recht op gezondheidszorg geldt ook voor een kind met depressie en niet alleen bij een gebroken been. Nina Verhaeghe Roken is in ons land een Trumpiaanse aangelegenheid: de feiten doen er niet toe.

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar lezersbrieven@cm.be - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

in de kijker: CM-vrijwilligers [ mijn CM ]

‘Als chauffeur ben je

luisterend oor’

‘Tussen de mensen zijn, is mijn leven.’ Frans Struyven (68) uit Leuven is vrijwilliger bij de vervoerdienst van CM Leuven. ‘Als chauffeur breng je mensen niet alleen naar hun bestemming. Je bent ook een luisterend oor. En, hun vrijheid.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO: COMPAGNIE GAGARINE

e telefoon rinkelt weer. ‘De mensen kennen mij’, lacht Frans. ‘Aanvragen voor ritten komen per mail. Maar ik krijg nog veel telefoontjes. Soms voor een rit, soms voor een babbel of een vraag, over hulp in het huishouden bijvoorbeeld. Ik maak er graag tijd voor.’ Frans coördineert als vrijwilliger de vervoerdienst van CM Leuven. ‘Iedereen die het moeilijk heeft om ergens te raken, kan bij ons terecht. Dan zoek ik een vrijwillige chauffeur. Soms spring ik zelf in.’

de chauffeur even wachten. Duurt een afspraak langer dan anderhalf uur, dan spreken we af met de gebruiker wanneer die opgehaald moet worden. Tijdens de rit zijn auto, gebruiker en chauffeur goed verzekerd. Onze gebruikers en vrijwilligers kunnen dus gerust zijn.’ ‘Sinds kort krijg ik hulp bij de coördinatie. Ik kreeg wel 32 telefoontjes per dag. Nu heb ik meer tijd voor mijn engagementen en kan ik ook zelf weer vaker een rit doen. Zo weet ik hoe het met onze gebruikers gaat. Ik vond het vreemd dat een gebruiker steeds ritten afbelde. Toen ik hem onlangs zelf ging ophalen, merkte ik hoe ziek hij is. Hij heeft goede en minder goede momenten. Nu kan ik daar rekening mee houden.’

‘Ik was telefonist in UZ Leuven’, vertelt Frans. ‘Antwoorden zoeken op vragen van mensen was mijn job. Ik ben nog steeds vrijwilliger. In het ziekenhuis, bij Samana en in het bestuur van CM. Toen ze in Leuven een coördinator zochten, kwamen ze dus al snel bij mij terecht.’ Frans coördineert de regio Leuven-Heverlee. Op zijn lijst staan 19 vrijwilligers. ‘Als coördinator ben ik enkele uren per dag bezig met mails en telefoons beantwoorden, chauffeurs zoeken of ritten uitvoeren. Wie een chauffeur zoekt, contacteert mij een week vooraf. Indien er ruimte is, probeer ik ook voor onverwachte ritten een oplossing te zoeken. Zo wilde een dame ooit een overledene gaan groeten. Ik probeer ervoor te zorgen dat dat kan.’ ‘Ik zoek altijd iemand die in de buurt van de aanvrager woont. Zo kunnen we de kosten beperken. Vorig jaar deden we in stad Leuven alleen al 1 797 ritten of 55 821 kilometer.’

Frans Struyven: ‘We nemen voldoende tijd. Zo kunnen we helpen bij het in- en uitstappen en is er ruimte voor een babbel.’

Vervoer en een babbel ‘De meeste mensen vragen een rit voor medische doeleinden: een afspraak in het ziekenhuis, bij de tandarts, de huisarts. Is er ruimte, dan kan ook een sociale rit, voor een bezoek aan de kapper bijvoorbeeld. We nemen voldoende tijd. Zo kunnen we rustig helpen bij het in- en uitstappen en is er ruimte voor een babbel. Dat hoort er ook bij. Eens ter plaatse blijft

‘Ik leer veel bij. Je blik verruimt. Iemand vraagt niet zomaar een rit om drie straten verder naar een afspraak te gaan, of mijdt niet zomaar de bus ook al is hij fysiek in staat om het openbaar vervoer te nemen. Je ziet niet altijd wat er aan de hand is. Als chauffeur is het belangrijk om begripvol, vriendelijk en hulpvaardig te zijn. En om niet te snel te rijden natuurlijk (lacht).’

Wil je vrijwilliger worden? Of vind je het moeilijk om op je bestemming te raken? Neem contact op met je ziekenfonds voor het vervoersaanbod in je buurt. www.cm.be/vrijwilligers

Sneeuwpret tijdens de kerstvakantie De eerste sneeuw is al gevallen in onze Zwitserse bestemmingen. Boek snel jouw wintervakantie in Anzère, Leysin, Wengen of Zinal en geniet van een witte kerst of een spetterend oudjaar in een Intersoc-hotel. In Zinal krijgen kinderen tussen 4 en 17 jaar 50 procent korting op hun verblijf. In Leysin logeren kinderen tot 6 jaar zelfs helemaal gratis in de kerstvakantie. Ook in de periodes buiten de schoolvakanties hebben we nog vrije plaatsen. Alle periodes en prijzen kun je terugvinden op onze website www.intersoc.be.

... met je familie en vriendjes spelen in de sneeuw

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

[ uitsmijter ] Chantal Pattyn over combinatie carrière en ouderschap

‘Voor mijn zoon laat ik alles vallen’ ‘Als je de baas bent, dan kun je vandaag toch beslissen om niet te gaan werken?’ Klara-nethoofd Chantal Pattyn bundelde deze en andere leuke uitspraken van haar zoon in het boekje Zegt Zoonlief. Een gesprek over een kind alleen opvoeden en hard werken. > TEKST: NELE VERHEYE > FOTO: JOOST JOOSSENS, VRT

e is nethoofd van radiozender Klara, manager cultuur van de VRT en presenteert een eigen radioprogramma. Maar haar zoon van acht is het allerbelangrijkste in haar leven. ‘Moeder zijn valt met niets te vergelijken. Als er iets met hem is, laat ik alles vallen.’ Ze voedt haar zoon voor 80 procent van de tijd alleen op, wat wel eens heftig is, maar ook heel grappige conversaties oplevert. Je zoon heeft een unieke kijk op de dingen? Chantal Pattyn: ‘Het is een speciaal kind maar ieder kind is speciaal. Hij is heel gevoelig en ziet vaak dingen die ik niet opmerk. Onlangs wees hij me in de badkamer nog op een mooie speling van het licht op de muur, waarmee hij met een spiegel begon te experimenteren. Dat is het geweldige aan kinderen: ze geven je een andere kijk op de wereld. Ze begrijpen ook veel nog niet, en dat vullen ze op met hun verbeelding. Zo zagen we bijvoorbeeld in het openluchtmuseum in Middelheim een sculptuur van een kapotte auto en een boot die over het water hing. Waarop hij zei: een kunstwerk is dus iets dat niét werkt. Zou je daar niet eens een ander woord voor zoeken, mama? Waarmee hij ergens wel een punt heeft, natuurlijk. (lacht)’ Vanwaar komen die ideeën, denk je? ‘Ik praat voortdurend met hem en neem hem overal mee naartoe. Hij krijgt daardoor veel grotemensendingen te zien. Ik ben er uiteraard een absolute voorstander om kinderen zoveel mogelijk creativiteit mee te geven. Zo ging hij bijvoorbeeld mee naar een dansvoorstelling van Rosas. Natuurlijk verstaat hij daar de finesses nog niet van, maar hij heeft er wel van genoten. Hij danst zelf heel graag, ook al vindt hij dat eigenlijk iets voor meisjes. Maar in die voorstelling zag hij jongens die dansen, in een roze t-shirt nog wel. Toen we na de voorstelling uit de metro kwamen begon hij hen spontaan na te doen, met iets dat bijna op een grand écart leek.’ Klaagt hij soms dat je te veel werkt? ‘Voortdurend. Jij ben de baas, hé mama, zegt hij dan. Dan kun je toch zelf beslissen om vandaag niet te gaan werken. Of hij

vraagt of ik niet eens van werk zou veranderen. Dan leg ik hem uit dat ik niet wil veranderen omdat ik mijn werk heel graag doe. Ik heb zelf gekozen voor dit leven. En ja, het is moeilijk als alleenstaande moeder. Ik heb een heel leger om mij heen verzameld. Familie, vrienden, oppas, babysit, enzoverder. Ik sta zeer zelden zelf om halfvier aan de schoolpoort. Maar ben ik daarom een slechte moeder? Ik denk het niet. Mijn geweten knaagt niet, ik ben er ontzettend veel voor mijn zoon.’

Ik sta zeer zelden zelf om halfvier aan de schoolpoort. Maar ben ik daarom een slechte moeder? Ik denk het niet. Chantal Pattyn Toch krijg je daar soms commentaar op. ‘Ik ben er ontzettend van geschrokken. Valt je carrière te combineren met een kind, dat is een vraag die enkel aan vrouwen wordt gesteld, nooit aan mannen. Daar ga ik van steigeren. Ik schrik soms van de conservatieve blik die mensen op die zaken hebben. Ook vrouwen. Ik hou passioneel van hetgeen waar ik professioneel mee bezig ben. Het is mijn keuze om heel hard te werken. Het is niet omdat ik alleenstaand ben, dat ik dat niet mag. Iedereen moet daar vrij in zijn, vind ik. Ik veroordeel ook geen mensen die minder hard werken dan ik, die niet van plan zijn om halve nachten door te doen. Je moet doen waar je zelf in gelooft.’ Heb je bepaalde dromen voor je zoon? ‘Niet echt, ik wil geen dingen op hem projecteren. Mijn grootste droom is dat hij zich lekker in zijn vel voelt en dat hij in zijn leven doet wat hij wil doen, wat hij graag doet. Dan maakt het voor mij echt niet uit wat hij doet, of hij nu met zijn handen werkt of iets helemaal anders doet. Zolang hij maar op een goede manier in de wereld staat, is alles oké voor mij.’

Het boekje Zegt Zoonlief is uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts. Speel mee met Zoek en Win op pagina 12 en maak kans op een gratis exemplaar.