Leef 21 januari 2021: #opgewonden by CM ziekenfonds

ZOVEEL BETAAL JE DIT JAAR BIJ DE DOKTER

TANDPROTHESEN ORTHODONTIE

LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 21 JANUARI 2021 – DIT IS EEN EXTRA UITGAVE VAN VISIE – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P910695

meer terugbetaald

WAAROM WE EEN LIEF WILLEN

VERHOOGT MANGO JE LIBIDO?

ELISABETH WERD 100 JAAR IN WOONZORGCENTRUM

‘Geen feest, maar wel in de watten gelegd’

#OPGEWONDEN

IN DEZE EDITIE

#OPGEWONDEN

ZILVEREN ZORG Liesbeth maakt een thuis voor bewoners van woonzorgcentrum.

17 NIEUWE MAATJES Blindengeleidehond Ramses leert zijn nieuw baasje kennen.

20 BOSBADEN Willy put kracht uit zijn wandelingen in de natuur.

en ook: 04

Ademen TEGEN STRESS

Wat als je constant gespannen rondloopt? Wat gebeurt er dan met je lichaam? We vroegen het aan psychologe Natacha Buyck. In een filmpje toont ze hoe ademhalingsoefeningen kunnen helpen tegen stress. Lees het artikel exclusief online en bekijk het filmpje. www.leefmagazine.be

PASSIE VOOR HET VAK Thomas tussen de klokken

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes KRACHT VAN RELATIES Waarom we niet zonder kunnen NIEUW VOORDEEL 6 vragen over tandprothesen SPREEKUUR Pijnlijke maandstonden

FACTCHECK BeÃ¯nvloedt voeding je stemming? TARIEVEN ZORGVERLENERS Zoveel betaal je in 2021 LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen REGIO Het nieuws uit jouw streek

Met de lichten flikkeren

oen ik onlangs in Houthalen voorbijgestoken werd door een automobilist die veel te snel reed, betrapte ik mij erop dat ik met mijn lichten begon te flikkeren. Ik besef het, veel zal de actie niet uitgehaald hebben, maar het was sterker dan mezelf: over dergelijk roekeloos gedrag kan ik mij mateloos opwinden. Bovendien moet je weten dat mijn gemeente doormidden gesneden wordt door een drukke verkeersader. Daar gebeuren regelmatig ongevallen die het gevolg zijn van overdreven snelheid, vaak met ernstige gevolgen. Opwinding ontstaat soms vanuit een onrechtvaardigheidsgevoel. We vinden het niet kunnen dat iemand een bepaalde handeling stelt of een ongepaste uitspraak doet. En daar reageren we heel direct op. Het toont een hoge mate van betrokkenheid bij wat er gebeurt. Iets of iemand raakt jou. Maar opwinding is tegelijkertijd een valkuil. Het kan goed zijn om je vanuit verontwaardiging op te winden over iets, maar dan mag het niet bij dat ene moment blijven. Wil je iets ten goede veranderen, dan moet je de opwinding weten om te zetten in duurzaam handelen. Toen een van mijn kinderen in het begin van de coronacrisis verontwaardigd was over het gebrek aan beschermingsmateriaal voor het zorgpersoneel, is hij zelf met zijn 3D-printer spatmaskers beginnen te maken om uit te delen in woonzorgcentra. Wekenlang is hij daarmee bezig geweest. Op zo’n manier ligt opwinding aan de basis van engagement. Een beetje zoals met ouderwetse uurwerken. Eens volledig opgewonden zetten ze hun energie via een ingenieus radarwerk traag om naar de tikkende wijzers op de horlogeplaat. Dat ene moment van opwinding is voor een uurwerk voldoende om dagenlang de juiste tijd aan te geven.

SCHRIJF JE IN OP DE NIEUWSBRIEF voor exclusieve verhalen en actuele CM-informatie www.cm.be/nieuwsbriefcm LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 4, nummer 1, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Redactie Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Bart De Ruysscher, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

Uiteraard hoeft opwinding niet altijd vertaald te worden in engagement. Mensen kunnen ook opgewonden geraken vanuit onbevangenheid. Zo kan ik spontaan enthousiast worden bij het zien van de eerste sneeuw of bij een onverwacht uitzicht tijdens een wandeling. Het is een soort van kinderlijke blijheid die instant energie geeft. En laat het dat zijn wat we kunnen gebruiken na het vermaledijde 2020. Ik wens jullie een 2021 toe waarin we allemaal de nodige opwinding mogen ervaren. Luc Van Gorp

Voorzitter CM

ALS KLOKKEN KONDEN PRATEN THOMAS COUCK (54) IS DERDE GENERATIE KLOKKENHERSTELLER Thomas' grootvader en moeder gingen hem voor. Hij heeft intussen ook al meer dan 40.000 horloges en zo’n 2.500 klokken nieuw leven in geblazen vanuit zijn Klokdoc-atelier in Tisselt.

‘Interesse voor fijne techniek heb ik altijd gehad. Als mijn moeder horloges aan het herstellen was, haalde ik intussen nauwgezet mijn speelgoed uit elkaar. Ik wou weten hoe het werkt.’ ‘Het klokmechanisme is al vijfhonderd jaar hetzelfde. Wonderlijk, vind ik. Als klokken konden praten, zouden ze boeken te vertellen hebben. Ze hebben vaak oorlogen, machtswissels en industriële revoluties meegemaakt.’ ‘De helft van mijn klanten zijn kleinkinderen die een stuk geërfd hebben. Zij willen de herinnering aan oma en opa herbeleven door de klok van toen weer in huis te halen. Vroeger mochten ze er niet aankomen, enkel opa mocht de klok één keer per week opwinden of de gewichten omhoogtrekken. Nu is het hun beurt, een klok wordt zo een aandenken.’

Wist je dat je je klok kunt laten lachen? Ontdek hoe op www.leefmagazine.be.

H ' et klokmechanisme is al vijfhonderd jaar hetzelfde'

Zelfzorg © James Arthur

VOOR MENSEN IN DE ZORG

Spannendste verhaal De kapper verzorgde de lange bruine haren van zijn klant. Wassen, drogen en föhnen. De vlijmscherpe schaar liet hij links liggen. Het haar was lang genoeg. Eenmaal, tweemaal, driemaal rond haar nek. Met dit verhaal wint Jana Goes (25) uit Gent de wedstrijd Schrijf een thriller in 33 woorden. ‘Schrijven en lezen zijn mijn grootste passies’, vertelt Jana. ‘Een verhaal schrijven vind ik het meest bevrijdende dat er is.’ ‘Ik moest stilletjes lachen bij de gedachte dat mensen zouden denken dat ik voor de schaar zou gaan. Dat vond ik te vanzelfsprekend. Mijn grootmoeder vertelde me ooit hoe de heilige Godelieve gewurgd werd met haar vlechten. Ik had er al jaren niet meer aan gedacht. Dit vind ik zo fijn aan schrijven: willekeurige beelden die in me opkomen tot een uniek verhaal kneden.’ ‘Het verhaal is inhoudelijk sterk’, zegt jurylid en auteur Hilde Vandermeeren. ‘Ook het ritme zit heel goed. Er zit een kadans in die stilistisch klopt.’ Leef-redacteur en schrijver Bram Dehouck beaamt: ‘Het verhaal begint ontspannen. Pas op het einde komt de ware toedracht. Dat zorgt voor een mooi effect.’  Lees alle genomineerde verhalen op www.leefmagazine.be/schrijfeenthriller 6

Mantelzorgers en mensen die in de zorgen welzijnssector werken, hebben het door de coronacrisis zeer zwaar. Op de website DeZorgsamen.be vinden ze tips om goed voor zichzelf te zorgen en elkaar te ondersteunen. Dat versterkt hun veerkracht. De website bevat getuigenissen en je kunt er ook verhalen delen. Een korte vragenlijst doet je stilstaan bij je gevoelens en gedachten. Het geeft een indicatie of een gesprek met een professionele hulpverlener nuttig kan zijn.  DeZorgsamen.be

45 procent VAN MEISJES IN ARMOEDE KAN GEEN TAMPONS BETALEN In Vlaanderen heeft 12 procent van de meisjes tussen 12 en 25 jaar soms niet genoeg geld om menstruatieproducten te kopen. Bij meisjes die in armoede leven loopt dat op tot 45 procent. Dat blijkt uit een onderzoek van Caritas Vlaanderen bij 2.608 meisjes. 15 procent van de meisjes in armoede bleef al weg van school en 65 procent van hen gebruikte wel eens een dubbel gevouwen zakdoek of een dubbele onderbroek bij gebrek aan menstruatieproducten. Geen menstruatieproducten kunnen kopen heeft een grote mentale impact. De meisjes voelen zich niet goed beschermd. Dat zorgt voor stress.

KORTGEKNIPT

SNEL- EN ZELFTESTS

TWIJFELACHTIG Er bestaan verschillende tests om Covid-19 op te sporen. De klassieke PCR-test die met een wisser in de neusholte en/of keel tast en geanalyseerd wordt in een labo, geeft een juist resultaat. Sneltests gebeuren op voorschrift en onder toezicht van een arts, maar worden niet in een labo onderzocht. Het resultaat is al na 15 minuten beschikbaar. Bij zieke personen is het betrouwbaar als het resultaat positief is. Maar bij mensen die nog geen symptomen hebben, bestaat daar nog twijfel over. Bij een negatief resultaat is er toch nog een grote kans dat je besmet bent. Zelf testen is af te raden. Op de Belgische markt zijn er geen zelftests te verkrijgen. Zelftests die op het internet circuleren, zijn onbetrouwbaar en koop je beter niet.

BETERE TECHNOLOGIE

vervangingsinkomen Wie langdurig ziek is, krijgt een vervangingsinkomen van het ziekenfonds. De berekening daarvan is complex. De ziekenfondsen hebben daarvoor nieuwe technologie nodig, want het is belangrijk dat het vervangingsinkomen tijdig wordt betaald. De Onafhankelijke Ziekenfondsen en CM bundelden de krachten en gebruiken voortaan dezelfde applicatie. Dat komt de dienstverlening van de beide ziekenfondsen ten goede. De service wijzigt niet. Er worden tussen deze ziekenfondsen ook geen gegevens gedeeld.

Echt gezegd

‘Toen ik als leerkracht voorlas uit Roald Dahl, merkte ik dat sommige kinderen in hun neus begonnen te peuteren. Dus liet ik plots een hoofdpersonage een scheet laten. Dan zag ik die gezichtjes opklaren: o, ooo!’

DRIEHOEK

VOOR MEER GELUK

Televisiepresentator MARC DE BEL in De Morgen

Na de voedings- en bewegingsdriehoek lanceert het Vlaams Instituut Gezond Leven een geluksdriehoek om de mentale gezondheid te bevorderen. De driehoek bestaat uit drie bouwstenen: je goed omringd voelen, je goed voelen en jezelf kunnen zijn. Bij iedere bouwsteen horen vragen die je uitnodigen om dieper na te denken. Op de bijhorende website lees je verhalen en vind je ook tips en oefeningen om zelf aan de slag te gaan. De geluksdriehoek staat bewust een beetje schuin. Want geluk heb je niet helemaal in de hand. Er zijn gebeurtenissen die je uit balans kunnen brengen.  www.geluksdriehoek.be 7

#OPGEWONDEN

CORONATIJDEN IN WOONZORGCENTRUM

In het hart van de zorg Wat een jaar. Woonzorgcentra kreunden onder de coronapletwals. Maar hoewel het gevaar nog steeds om elke hoek loert, weerklinkt ook stilaan opnieuw gelach door de gangen van de Maaspoorte in Maaseik. Haren föhnen of helpen bij het eten, de verpleegkundigen doen het met een zelden gezien enthousiasme. TEKST STEPHANIE LOUWAGIE FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

#OPGEWONDEN

iefst tien maanden bleef het woonzorgcentrum gespaard. Maar ondertussen vond het coronavirus ook de weg naar het complex langs de oevers van de Maas. Gewapend met een bus ontsmettingsalcohol, een voorraadje mondmaskers en beschermende kledij trokken we er nog voor de uitbraak naartoe. We liepen een dag in de voetsporen van verpleegkundige Liesbeth Janssen, een van de helden van de zorg. Na dertig jaar dacht Liesbeth alles gezien te hebben. Maar toen moest corona nog komen. Liesbeth: ‘Die eerste beelden vanuit China en Italië staan op mijn netvlies gebrand. We hadden het er al vroeg over in de verpleegpost en we wisten meteen: dit virus zal ook België niet ontzien. En jawel, niet veel later doken ook hier mondmaskers en handgellekes op.’ ‘Dat we het virus zolang buiten konden houden, daar was ongetwijfeld wat geluk mee gemoeid. Toch geloof ik in ons beleid. We spelen kort op de bal. Personeelsleden meten elke dag bij aankomst en vertrek hun temperatuur. Bewoners die zich wat ziek voelen of koorts maken, moeten in afwachting van een covidtest onmiddellijk in isolatie. Bezoekers komen alleen, lopen direct door naar de kamer en iedereen zet een mondmasker op tijdens het bezoek.’

‘Tijdens de eerste golf heb ik een nieuwe roeping ontdekt: kapster’ LIESBETH JANSSEN

OPSTANDIGE BEWONERS Toch valt de waslijst aan voorschriften in het niet bij de maatregelen tijdens de eerste golf. ‘Toen was het woonzorgcentrum volledig van de buitenwereld afgesloten. Bezoekjes werden geschrapt en ook naar buiten gaan zat er niet meer in. Sommige bewoners spraken over een gevangenis en gedroegen zich opstandig. Dames die normaal gezien elke week de kapper over

de vloer kregen, hadden het lastig. Liesbeth klopt even op de schouder van Marijke. ‘Jij ook hé, Marijke? En hoe losten wij dat op? Door regelmatig zelf kappertje te spelen, wat puntjes knippen en föhnen.’ Marijke: ‘Ik was er alleszins heel blij mee. Maar ondertussen zijn de kappers wel opnieuw dicht. Zie maar hoe plat mijn haar is. Heb je straks misschien tijd om het nog eens onder handen te nemen?’ Liesbeth: ‘Zie je, ik heb echt mijn roeping gemist (lacht).’ Als we verder lopen, fietsen twee dames gezwind naar ons toe. Figuurlijk dan, ze doen het op een hometrainer. ‘Dat zijn Mia en Truike. Truike is ont-

uitblazen. We stappen de kamer in, een stel glinsterende ogen kijkt ons aan.

‘Anderen geven een feest als ze 100 worden, ik mocht niet eens mijn dochter zien’ ELISABETH

zettend sportief. Ze komt haar kamer niet uit zonder stappenteller. Voor minder dan 10.000 stappen per dag gaat ze niet. Bij mooi weer trekt ze de stad in en als het regent, loopt ze rondjes in de cafetaria. Maar zoals je ziet, kan ze ook gemakkelijk een uurtje fietsen.’ LAATSTE HOOFDSTUK ‘In mijn jeugd kon ik tegen geen druppel bloed’, gaat Liesbeth verder. ‘Mijn keuze voor verpleegkunde kwam dus als een complete verrassing. Ik wist wel wat het was om met ouderen op te groeien, want mijn grootouders woonden onder hetzelfde dak. Maar van de job van verpleegkundige wist ik niets af. Toch ben ik zeker dat de fas-

cinatie voor ouderen al in mijn kindertijd is ontstaan.’ ‘Na mijn stage op geriatrie wist ik meteen: dit wil ik, voor altijd. Mensen in een woonzorgcentrum beginnen aan hun laatste hoofdstuk. Ik ben bijzonder fier dat ik mee aan dat verhaal mag schrijven. Wie geluk heeft, kan er zelfs een heel lang hoofdstuk aan breien. Dat bewijzen enkele kranige bewoners die hier al meer dan tien jaar verblijven. En we hebben ook twee eeuwelingen in huis (glimlacht).’ KONINKLIJK GESCHENK Heel even stopt Liesbeth met praten. Ze klopt aan bij Elisabeth, een van de dames die dit jaar honderd kaarsjes mochten

Elisabeth begroet ons kort en duwt haar rollator pijlsnel in de richting van een sierlijke fotolijst. ‘Zie, wat ik gisteren nog voor mijn verjaardag heb ontvangen', zegt ze. ‘Een fotokader van koning Filip en koningin Mathilde met hun handtekeningen. Schoon hé. Prins Emmanuel heeft me ook al gebeld om ons allen een hart onder de riem te steken. Een mooi gebaar.’ ‘Ik ben in maart honderd jaar geworden. Normaal geven we dan een groot feest, maar ik mocht zelfs geen bezoek ontvangen. Ik ben al zestig jaar weduwe en heb maar een dochter, Mieke. Jammer dat ik mijn verjaardag niet met haar kon vieren. Gelukkig hadden ze hier voor vlaai gezorgd. Mieke is ook niet meer van de jongste. Ze liet me deze week weten dat ze door een val haar voet heeft gebroken. Nu hebben we allebei een rollator (lacht).’

#OPGEWONDEN

Hoe kon jij contact houden met een familielid in een woonzorgcentrum? Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB40, 1031 Brussel.

p Liesbeth trekt Lieske - zo noemt

iedereen Elisabeth hier - even tegen haar gilet voor we de kamer uitgaan. ‘Ik spendeer meer tijd met de bewoners dan met mijn eigen man en dochters. Dat schept een band. Gezellig samenzijn, een thuis creëren, hen nog wat levensvreugde schenken, het is het liefste wat ik doe.’ ‘Afgelopen week versierden enkele bewoners de kerstboom. Nu hangen hier kerstballen, over een paar maanden paastakken. Zo is het leven, het gaat snel, maar een goede sfeer is zo belangrijk. Uiteraard zijn er ook moeilijke momenten. Als het einde nadert,

veranderen meestal ook de gesprekken. Sommige bewoners zijn heel open en spreken over hun angsten, anderen willen er niets over horen.’ KAMER UITGLIPPEN ‘Met de ene persoon heb je een betere klik dan met de andere. Hoe dichter je bij iemand staat, hoe moeilijker het afscheid. Het zou niet de eerste keer zijn dat ik met tranen in mijn ogen een kamer moet uitglippen. Als je jong bent en nieuw in de job, ben je bang voor wat anderen over je denken. Je kropt het op en neemt het verdriet mee naar huis. Nu ik wat meer ervaring

heb, laat ik mijn tranen gemakkelijker de vrije loop. Het helpt om me van alle indrukken en emoties te ontdoen.’ ‘Je zou haast vergeten dat we hier ook wat aflachen. Humor is vaak een ontwapenende manier om bewoners op hun gemak te stellen. Niet zo lang geleden mochten we een nieuwe bewoonster welkom heten. Ze was heel stil. Wat we ook vroegen of zeiden, er kwam geen respons. Op een dag vroeg ik: Hebste auch nog een tungske? Wat plat Limburgs is voor Ben je je tong verloren? Ze giechelde even en het ijs was gebroken (glimlacht).’

‘75% TERUGGAVE OP MIJN REMGELD DANKZIJ HET CM-MEDIKO PLAN’ Jouw bescherming tegen medische kosten zonder ziekenhuisopname: • Terugbetaling van 75% van het remgeld voor prestaties door artsen, specialisten, kinesisten ... • Extra tegemoetkoming in de kosten van hoorapparaten, oogzorg en tandzorg.

In combinatie met het CM-MediKo Plan geniet je 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan! Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden. Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

#OPGEWONDEN

GELUKKIGER SAMEN?

‘Relatie is overlevingsstrategie’ Tijdens deze coronacrisis zijn veel koppels dankbaar voor de tijd die ze hebben met hun gezin, maar ze kijken stiekem ook uit naar opnieuw meer tijd voor zichzelf. Wie alleen is, had deze periode het liefste doorgemaakt in het gezelschap van iemand anders. Waarom verlangen we naar de ander? Relatie-expert Rika Ponnet legt uit. TEKST STEPHANIE LEMMENS ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

Mensen zijn niet gemaakt om alleen te zijn, hoor je wel eens. Klopt dat? Rika Ponnet: ‘Absoluut. We hebben al van in de baarmoeder de aandrang om ons te verbinden met anderen. Wanneer we als baby op de wereld komen, zijn we niet in staat om voor onszelf te zorgen. Om te overleven, moeten we ons hechten aan anderen. Dat is de essentie van de

mens als sociaal dier. Maar ook als we al lang voor onszelf kunnen zorgen, hebben we anderen nodig. We maken bepaalde hormonen aan als we ons verbinden met iemand. Die zorgen ervoor dat we rustiger worden. Iemand die alleen leeft, heeft veel meer stress. Ons verbinden met anderen is een oerinstinct maar vooral ook een overlevingsstrategie.’

Toch neemt het aantal alleenstaanden toe. Hoe komt dat? ‘Het klopt dat er zo een steeds groter wordende groep is. Dat hangt samen met onze welvaart. Vroeger moesten mensen door praktische en financiële redenen meer samenleven. Koppels bleven samen, maar ook grootouders of andere familieleden woonden in.

Schatten we een relatie niet genoeg naar waarde? ‘Relaties zijn voorwaardelijker geworden, zolang het past en alles goed gaat. Mensen hebben vandaag minder geduld om moeilijke periodes lang uit te zitten.’ ‘Iemand vertelde me dat haar zoon de kans kreeg om in China te werken. Dat zou de doorbraak van zijn internationale carrière betekenen. Alleen had hij ook al een vriendin. De mama wilde tegen haar zoon zeggen: grijp je kans, ga naar China. Maar hij voelde aan dat die keuze zijn relatie op het spel zou zetten. Natuurlijk wilde hij de wereld ontdekken, maar hij was er zich van bewust dat zo'n waardevolle relatie niet zomaar weer op zijn pad zou komen. Hij besloot dat er wel nog andere professionele kansen zouden komen die hij beter zou kunnen verenigen met zijn relatie. Dat is een belangrijk besef. Een relatie die bij je past en waar je je goed in voelt, is geen bijkomstigheid in het leven. Het is een ontwikkelings- en ontplooiingsdomein dat minstens zo belang-

rijk is als studeren en werken. We mogen dat ook meer in de opvoeding meegeven.’ © ID

an Maele ht V rec

Mensen zetten vandaag hun eigen welbevinden meer centraal. The sky is the limit, you only live once. Voor een groep werkt dat goed. Maar voor een veel grotere groep is dat zeer stresserend en maakt het hen gemiddeld gezien niet gelukkiger.’

‘Lockdown toonde dat we nog heel klassiek denken over relaties’ RELATIETHERAPEUTE RIKA PONNET

Is de manier waarop we een relatie aangaan veranderd doorheen de jaren? ‘Het verlangen van mensen om zich goed te voelen in een relatie is niet anders dan honderd jaar geleden. Alleen krijgt die relatie vandaag andere vormen. Het is vaak niet meer voor het leven, mensen hebben meer verschillende relaties of ze kiezen ervoor om apart te blijven wonen.’ ‘Ook singles zijn niet per definitie verstoken van nabijheid of intiem contact. Ze hebben hechte vrienden die er voor hen zijn. Al blijft het voor hen een stuk moeilijker. In een klassieke relatie is er altijd iemand thuis met wie je een babbeltje kunt doen. Al die

relatievormen zijn even belangrijk voor het welzijn van mensen. We moeten dat als samenleving veel meer valideren. De eerste lockdown toonde pijnlijk duidelijk dat onze hoofden nog heel klassiek denken. Mensen met een latrelatie moesten elkaar maar een brief schrijven en singles moesten maar even niemand zien. Het gebrek aan besef van wat vandaag de sociale realiteit is, was verpletterend.’ Waarom is fysiek contact zo belangrijk binnen een relatie? ‘Aanraking is de meest directe vorm om van je stress af te raken. Als een baby zich slecht voelt, weent hij om gepakt en geknuffeld te worden. Dat is de blauwdruk die we voor heel ons leven meedragen.’ ‘In de loop van ons leven ontwikkelen we soms de neiging om ons terug te trekken uit relaties. Bijvoorbeeld door de opvoeding die we kregen, verlieservaringen of negatieve relaties. We plooien ons dan terug op secundaire strategieën om ons goed in ons vel te voelen: gaan lopen, mediteren … Dat helpt, zeker, maar vergeet die primaire strategie niet. Babbelen en knuffelen met een levensgezel. Dat gaat ruimer dan liefdesrelaties alleen. Door de coronapandemie beseffen we hoe cruciaal de fysieke nabijheid van anderen is om ons goed te voelen.’

2X #OPGEWONDEN

Horen, zien,

vrijheid RENS VAN LAER (29)

TEST VOOR HET EERST NIEUW HOORTOESTEL

‘Vandaag test ik voor het eerst een toestel waarmee het geluid van mijn telefoon rechtstreeks binnenkomt in mijn implantaat. Dat is alweer een verbetering. Ik heb het hoorimplantaat nog maar pas. De audiologe had me gewaarschuwd dat de eerste ervaringen konden tegenvallen, en dat was ook zo (lacht). Maar ik wist dat ik geduld moest hebben. Om goed te horen met zo’n implantaat is veel oefening nodig. Ik sta te trappelen om het uit te proberen als we weer met familie aan tafel mogen zitten. Pratende volwassenen, roepende kinderen, veel omgevingslawaai: de ideale test.’ 16

LIESBETH VANDEVENNE (38)

ONTMOET VOOR HET EERST HAAR BLINDENGELEIDEHOND

‘Mijn eerste indruk van Ramses? Superzacht, enthousiast, pittig. Onze karakters passen bij elkaar. Hij wordt mijn maatje, dat voel ik meteen. Als kind wist ik al dat mijn ogen stelselmatig achteruit zouden gaan. Momenteel lukt het niet meer zonder hulpmiddel. Maar een blindenstok wilde ik niet. Die benadrukt dat je niet ziet, terwijl een hond je net ogen geeft. Een blindengeleidehond is zoveel meer dan een hulpmiddel. Hij is je zelfstandigheid en je bescherming.’ 17

NIEUW VOORDEEL

Tand in opbouw ‘Tandprothesen vervangen altijd wat beter niet verloren gaat’, begint prof. dr. Joke Duyck, verantwoordelijke voor tandprothesen in het UZ Leuven. ‘Een goede mondhygiëne komt op de eerste plaats, daarna zijn tandprothesen de oplossing.’ Prof. Duyck beantwoordt 6 vragen. TEKST MICHIEL VERPLANCKE

WAT IS EEN TANDPROTHESE? Prof. Duyck: ‘Dat is een niet-natuurlijke vervanging van een tand. Er bestaan twee grote groepen: vaste prothesen – ook wel kronen of bruggen genoemd – en uitneembare prothesen, of een kunstgebit. Bij een tandgedragen vaste prothese gebruiken we de tanden die er nog zijn als steun. We plaatsen bijvoorbeeld kronen op de tanden

BEELD SILVER LINING STUDIO

langs weerszijden van de tanden die verloren zijn gegaan, en daar hangen we zwevende prothesen tussen. Dit is de zogenaamde brug. Als er geen tandwortels meer zijn om de prothese op vast te maken, dan maken we gebruik van implantaten. Dat zijn titanium schroeven die we in het kaakbeen plaatsen en waarop we een kunsttand kunnen bouwen. ’ Tot slot zijn er de uitneembare

gebitsprothesen. Met een kunsthars- of metalen plaatje bedekken we het gehemelte of een deel van de onderkaak. Daar plaatsen we kunstharstanden op.’

HOE ONDERHOUD JE ZE? ‘Ook tandprothesen moet je goed poetsen. Net zoals bij natuurlijke tanden kunnen bacteriën en voedselresten voor plak zorgen. Dat is nefast voor de rest van je mond.’

Tot 1.050 euro terugbetaald TANDPROTHESEN

‘Vaste prothesen verzorg je op dezelfde manier als je gewone tanden. Met een tandenborstel en tandpasta poets je goed tot tegen de rand met het tandvlees. Ook tussen de tanden is het belangrijk om te poetsen, zeker als je een prothese hebt. Een uitneembare prothese poets je met water, neutrale handzeep en een protheseborstel. Die is iets groter dan een tandenborstel. Ook het steunvlak, het deel van je tandvlees waarop je prothese rust, poets je het best met een gaasje of borsteltje en water. Leg je uitneembare prothese ’s nachts niet in een glas met water. Dat is een broeihaard van bacteriën. Kies een droge plaats.’

SPREEK JE MOEILIJKER MET EEN UITNEEMBARE PROTHESE? ‘Het duurt even om eraan te wennen. Er is minder ruimte in je mond. Vooral klanken waarbij je je tong tegen het gehemelte en je voortanden houdt, zijn moeilijk. Iedereen went hier op zijn eigen tempo aan, maar hoe gemotiveerder je bent, hoe sneller dat zal gaan. Houd het kunstgebit zoveel mogelijk in, zeker bij taken die je moeilijker vindt, zoals praten en eten.’

MOET IK ELKE KAPOTTE TAND VERVANGEN? ‘Het aantal tanden dat een volwassene heeft, is niet veel veranderd sinds de mens jager-verzamelaar was. Ondertussen is ons

dieet zo aangepast dat we niet al die tanden nodig hebben om goed te kunnen eten. We hebben 14 à 16 paar, terwijl we ook met 10 paar goed kunnen kauwen. Niet elke verloren gegane tand hoef je te vervangen als er nog voldoende tanden overblijven, je je er comfortabel bij voelt en je nog goed kunt eten.’

MOET IK EEN UITNEEMBARE PROTHESE ’S NACHTS UITDOEN? ‘Ja, in de mond zitten slijmvliezen die zich snel vervangen. Speeksel en beweging van de wangen zorgen voor een natuurlijke reiniging die de dode slijmvliescellen wegspoelen. Onder een gebitsprothese lukt dat niet, wat een voedingsbodem kan zijn voor infecties. ’s Nachts kan er dan wel gereinigd worden.’ ‘Ook de prothese zelf is een bron van bacteriën. Als je de prothese ’s nachts inlaat, kun je plakdeeltjes inademen die van de prothese loskomen en een vorm van longontsteking ontwikkelen.’

MOET IK NOG NAAR DE TANDARTS? ‘Zeker een keer per jaar. Misschien nog wel vaker, omdat je een vreemd object in je mond hebt. Tandprothesen gaan niet je leven lang mee, dus het is belangrijk om dit nauwgezet op te volgen. De tandarts kan je ook tips geven om je mond gezond te houden met je prothese.’

Elk CM-lid krijgt een tegemoetkoming van 60 procent op de volledige plaatsingsprijs bij uitneembare en vaste tandprothesen, waarvoor geen tegemoetkoming is van de ziekteverzekering. Het voordeel geldt ook voor bijplaatsingen op een bestaande uitneembare prothese. Mensen met de verhoogde tegemoetkoming hebben een tegemoetkoming van 75 procent. Gedurende twee kalenderjaren geldt er een maximum van 1.050 euro. De (bij)plaatsing gebeurt vanaf 1 januari 2021. Een tandarts erkend door het Riziv moet de prothese afleveren. Voor herstellingen of rebaseringen kun je er geen beroep op doen.

ORTHODONTIE

Er is er een tegemoetkoming van 60 procent op het remgeld en de supplementen bij vroege en klassieke orthodontie, waarvoor een tegemoetkoming is van de ziekteverzekering. Voor mensen met de verhoogde tegemoetkoming gaat het om 75 procent. Die tegemoetkoming geldt voor de actieve orthodontische behandeling. Per kind is er een maximum van 1.050 euro. Het eerste apparaat moet op of na 1 januari 2021 geplaatst worden. Vooronderzoeken mogen wel al eerder uitgevoerd zijn. Volgde je al een behandeling vroege orthodontie of loopt deze nog? Dan heb je nog recht op dit nieuwe voordeel als je start met een klassieke orthodontische behandeling vanaf 1 januari 2021. Dit nieuwe voordeel van CM is inbegrepen in het lidgeld. Wie zich nog extra wil verzekeren tegen ambulante medische kosten kan dat doen met het CM-MediKo Plan. Onder meer voor tandprothesen en orthodontie is er dan een bijkomende tegemoetkoming tot 500 euro.

 www.cm.be/tandvoordeel Voordeel geldt onder voorbehoud van goedkeuring door de Controledienst voor de ziekenfondsen.

30-30-CAMPAGNE

Waar een Willy is, is een wandeling Willy Van Eysendeyk (61) wandelde tijdens de 30-30-campagne van BOS+ en CM meer dan 100 kilometer per week. Na de campagne kreeg Willy de diagnose slokdarmkanker. Hij is ervan overtuigd dat dagelijks bewegen hem mentaal en fysiek geholpen heeft bij zijn herstel. TEKST ELIEN STEEN FOTO THOMAS GEUENS

Willy: ‘Vroeger ging ik één keer per week wandelen met mijn vrouw. Na onze breuk wandelde ik twee à drie keer per week om mijn gedachten te verzetten. Toevallig botste ik op de 30-30-campagne en heb ik mij ingeschreven om 30 dagen lang 30 minuten te bewegen.’ Helaas kreeg Willy kort na de campagne de diagnose slokdarmkanker. ‘Ik had mijn dagelijkse wandeling nodig om het verdict te laten bezinken. Tijdens het wandelen heb ik veel tranen gelaten. Na de wandeling voelde ik mij weer een nieuwe mens en had ik de mentale energie om tegen mezelf te zeggen: komaan, laat je hoofd niet hangen.’ LUISTER NAAR JE LICHAAM Het beste wat Willy volgens de dokters kon doen, was zijn conditie op peil houden. ‘Ik mocht wandelen zoveel ik wou, maar moest luisteren naar mijn lichaam.’ Het was belangrijk om voldoende energie over te houden

om de operatie en de daaropvolgende behandeling aan te kunnen. In mei en juni onderging Willy vijf chemo’s en 25 bestralingen. Gedurende deze weken bleef hij vaak wandelen om mentaal en fysiek voldoende sterk te staan. ‘Vlak voor mijn operatie wandelde ik 47 kilometer naar Scherpenheuvel om een kaarsje te branden voor de goede afloop.’ Na zijn operatie bleek uit een test dat hij nog de kracht van iemand van 42 jaar in zijn benen had. Willy kon twee weken vroeger geopereerd worden omdat zijn fysieke toestand zo goed was. DOOR WEER EN WIND Weer of geen weer, er kan altijd gewandeld worden. ‘Ik trek graag ‘s ochtends de natuur in. Dat maakt mijn hoofd helemaal leeg. Het laatste waar ik aan denk is welke boodschappen ik nog moet doen. Tijdens het wandelen probeer ik zo veel mogelijk te genieten van de natuur. Ik woon op nog geen halve

Duik in de natuur ©

We wandelen vaak door het bos maar niet in het bos. Omdat je geconcentreerd bent op het doel, besteed je minder aandacht aan wat er rondom je gebeurt. Door traag en ontspannen in het bos te wandelen verlaagt je spierspanning, hartslag en bloedruk. Wie echt kopje onder wil gaan in de natuur kan bosbaden. Ilse Simoens, bosbadgids en wetenschapster bij INBO, legt uit wat dat is.

WAT IS BOSBADEN?

Bosbaden betekent dat je je ten volle laat meenemen door wat de natuur je te bieden heeft. Je maakt je hoofd helemaal leeg en vertraagt om je eigen ritme terug te vinden. Je laat je prikkelen door alle geluiden, kleuren en geuren.

HOE WERKT HET?

kilometer van een bosrijk gebied, wat veel mogelijkheden biedt.’ Georganiseerde wandelingen zijn weggevallen door corona. Maar dat houdt Willy niet tegen om alleen op pad te gaan. ‘Onderweg kom ik vaak bekende gezichten tegen. Dan slaan we een babbeltje. Ik geniet van die ontmoetingen, elke donderdag ga ik met 2 ex-collega’s een tiental kilometer wandelen.’ OP NAAR DE 50 ‘Vroeger sliep ik maar drie à vier uur per nacht. Nu slaap ik wel vijf à zes uur. Ik voel me alleszins beter in mijn vel na een wandeling en voelde me ongelukkig als ik te zwak was door de chemo en niet kon wandelen. De eerste dag na een chemosessie was ik al moe van een douche te nemen, de dagen erna kon ik een halfuurtje wandelen en dat zo weer opbouwen. Midden december kreeg ik mijn laatste chemo. Ik wil veel blijven wandelen maar daarom niet tot het uiterste gaan. Maar als alles goed gaat? Dan zou ik graag eens 50 kilometer wandelen.’

Je kunt alleen bosbaden of je in groep laten begeleiden door een bosbadgids. Want het is niet voor iedereen evident om urenlang alleen in een bos te zijn op zo’n bewuste manier. Met belevingsoefeningen kom je in contact met de natuur en met jezelf. Ruik bijvoorbeeld eens aan het mos, wrijf over de ruwe schors van de bomen of luister naar het geluid van de bladeren. Je focust op de natuur en denkt niet meer na over die berg afwas of andere zorgen. Bosbaden heeft een positief effect op stressgerelateerde ziekten. Uit onderzoek blijkt dat de hoeveelheid cortisol (hormoon dat wordt aangemaakt als je stress ervaart) daalt en de witte bloedcellen die je immuunsysteem versterken worden geactiveerd.

HOE BEGIN JE ERAAN?

Je laat het best je smartphone, camera en horloge thuis. Om echt letterlijk en figuurlijk te vertragen, kun je op blote voeten wandelen of een zitje meenemen en 10 minuten bij een boom gaan zitten. Probeer het bos als een kind te bekijken, zonder remmingen. Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft natuuroases ingericht om te bosbaden. Je kunt er een bewegwijzerde lus van 2 kilometer wandelen. Onderweg vind je houten objecten waarop je kunt zitten, liggen en hangen. Je vindt natuuroases in het Zoniënwoud, het Eversambos, het Heverleebos, het Stropersbos ...

DOE MEE MET 30-30 Ga van 6 maart tot en met 4 april 2021 de uitdaging aan en beweeg 30 dagen lang, 30 minuten per dag in het groen. Als je je registreert, ontvang je tips en inspiratie. Of vorm met familie of vrienden een virtuele groep om elkaar te motiveren. Bovendien bouw je mee aan het 30-30 bos. Na de campagne planten we per actieve deelnemer een boom.

 www.30-30.be 21

SPREEKUUR

MAANDSTONDEN

PIJNLIJKE KRAMPEN Menstruatie, maandstonden, regels: voor vele vrouwen synoniemen voor enkele moeilijke dagen per maand. De pijnlijke krampen die er soms mee gepaard gaan, kunnen lastig zijn.

ELISE RUMMENS (38) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining. ď &#x161; www.cm.be/dehuisdokter

WAT IS HET? Doorheen de maandelijkse cyclus van de vrouw wordt het baarmoederslijmvlies dikker zodat een bevruchte eicel zich kan nestelen. Als er geen bevruchte eicel komt, krijg je maandelijks een bloeding. De baarmoeder trekt regelmatig samen, waardoor het slijmvlies samen met wat bloed wordt uitgescheiden. Die samentrekking kan pijnlijke krampen veroorzaken. De pijn start meestal net voor de menstruatie en duurt soms tot het einde. Je voelt vooral pijn in je onderbuik, rug en bovenbenen. De pijn kan ook samengaan met hoofdpijn, vermoeidheid, pijnlijke borsten ... Bij sommige vrouwen verdwijnen de klachten na een zwangerschap. WAT ZIJN DE OORZAKEN? Het is niet duidelijk waarom het samentrekken van de baarmoeder bij de ene vrouw pijnlijker is dan bij de andere. Een medische oorzaak of aangeboren afwijking is zeldzaam. Erfelijkheid speelt hier wel een rol in. De eerste jaren kan de menstruatiecyclus bovendien nog wat onregelmatig verlopen. Menstruatiepijn die op latere leeftijd voor het eerst ontstaat, kan verschillende oorzaken hebben zoals een vleesboom in de baarmoeder (een verdikking in de wand), een ontsteking van het baarmoederslijmvlies of de eileiders, endometriose (stukjes baarmoederslijmvlies die zich op verkeerde plaatsen ontwikkelen), vergroeide littekens na een ontsteking of operatie, het gebruik van een spiraaltje of stress. WAT KAN IK ZELF DOEN? Er zijn verschillende remedies. Sommigen voelen zich beter door te bewegen, anderen zijn meer gebaat bij rust. Warmte kan de pijn verlichten. Neem een warm bad of leg een kersenpitkussentje of warme kruik op je buik of tegen je rug. Ook een massage of ontspanningsoefeningen voor buik en rug kunnen deugd doen. Gezonde eetgewoonten en voldoende nachtrust houden je fit, verminderen je stress en kunnen helpen bij menstruatieklachten. Kun je de pijn niet meer verdragen? Dan kun je in overleg met je arts of apotheker een pijnstiller nemen. WANNEER GA IK NAAR DE ARTS? Menstruatiepijn gaat meestal vanzelf over. Helpt zelfzorg niet? Heb je anders nooit menstruatiepijn of voelt het anders dan gewoonlijk? Dan ga je het best naar je huisarts. Houd een kalender bij met het tijdstip van de menstruatie, hoe hevig deze was en eventuele andere symptomen die je had. Zo kun je in overleg met je arts bekijken wat de oorzaak kan zijn.

FACTCHECK

HEEFT VOEDING EEN IMPACT OP JE STEMMING?

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN? Voedingsmiddelen die je psychisch welzijn een boost zouden geven, zitten in de lift. Ze worden met paginagrote advertenties gepromoot in de kranten. Er verschijnen zelfs boeken waarin staat dat een gezond dieet zowel een depressie kan voorkomen als helpen genezen. In werkelijkheid is er amper wetenschappelijk onderzoek verricht naar de impact van voeding op de stemming. We vonden slechts enkele studies waarbij onderzoekers bepaalde diëten, waaronder het mediterraans dieet en een zoutarm dieet, testten bij enkele tientallen proefpersonen met depressieve symptomen. Ze vulden vragenlijsten in over hun stemming en daaruit bleek een lichte verbetering van hun toestand.

Mango’s die energie beloven en je libido verhogen. Mediterrane voeding als antidepressief dieet. Suiker dat je een geluksgevoel geeft. Voedingsmiddelen zouden je stemming kunnen verbeteren. Maar is dat ook bewezen?

HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN? Uit de handvol observationele studies over de impact van voeding op de stemming kunnen we geen duidelijke conclusie trekken. Deze studies vertoonden ernstige methodologische mankementen en werden doorgaans uitgevoerd door personen of groepen die belang hadden bij een gunstige uitkomst. Beweringen dat voeding je stemming gunstig beïnvloedt, of sterker, je depressie kan verhelpen, doen het goed in de media, maar zijn niet wetenschappelijk onderbouwd. Voor mensen met een depressie zijn ze zelfs misplaatst. Noch diëten, noch bepaalde producten hebben een directe impact op je stemming. Het is wel mogelijk dat mensen met een depressie minder letten

CONCLUSIE NEE Er bestaat geen enkel wetenschappelijk bewijs voor de bewering dat bepaald voedsel een negatieve stemming ombuigt in een positieve.

op hun voeding en eerder geneigd zijn om ongezonder te eten dan mensen die goed in hun vel zitten. Het is een kip-of-ei-verhaal: je eet waarschijnlijk ongezonder als je somber gestemd bent, maar je wordt niet somber door de ongezonde snack.

BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

NIEUWE TARIEVEN 2021

Hoeveel betaal je bij je arts? Sinds 1 januari mag de huisarts meer aanrekenen. Maak je geen zorgen, de tegemoetkoming door de ziekteverzekering stijgt ook. Je betaalt dus even veel remgeld. Wij geven je wel enkele tips om minder te betalen. TEKST MICHIEL VERPLANCKE

KIES VOOR EEN GECONVENTIONEERDE ZORGVERLENER Om de patiĂŤnt te beschermen tegen hoge kosten, maken de ziekenfondsen afspraken met zorgverleners over de tarieven. Geconventioneerde zorgverleners hebben dat akkoord aanvaard en houden zich aan de afgesproken tarieven. Dat zijn de bedragen in het overzicht hiernaast. Niet-geconventioneerde zorgverleners mogen supplementen aanrekenen. Die betaal je volledig uit eigen zak. Soms zijn de zorgverleners gedeeltelijk geconventioneerd. Dan werken ze op bepaalde tijdstippen wel tegen conventietarief, op andere niet. Via www.cm.be/conventie kun je opzoeken of je zorgverlener geconventioneerd is.

NEEM EEN GLOBAAL MEDISCH DOSSIER In het globaal medisch dossier (GMD) verzamelt de huisarts gegevens over je gezondheid. Als je je huisarts je GMD laat beheren, betaal je er minder uit eigen zak. Het beheer van je GMD verrrekent de arts rechtsreeks met de ziekteverzekering. Chronisch zieke mensen en ouderen met een GMD krijgen ook een hogere terugbetaling voor een huisbezoek. GA EERST LANGS JE HUISARTS Je huisarts kent je medische geschiedenis het best en is goed geplaatst om te oordelen of verdere doorverwijzing naar een specialist nodig is. Verwijst je huisarts je door? Dan betaal je met een GMD minder

remgeld bij de meeste specialisten voor de eerste raadpleging in het kalenderjaar. Je huisarts geeft je daarvoor een formulier van doorverwijzing mee. Dat bezorg je samen met het attest van de specialist aan je ziekenfonds voor een hogere terugbetaling. Als je bent ingeschreven bij een wijkgezondheidscentrum, dan hoef je niets te betalen voor de huisarts. Ook andere zorgverleners die eraan verbonden zijn, rekenen je geen honorarium aan. Je bent in principe wel verplicht om je altijd door de huisartsen van het wijkgezondheidscentrum te laten verzorgen. GA ELK JAAR NAAR DE TANDARTS Als je elk jaar naar de tandarts gaat, krijgt tandbederf minder kans en kun je dure behandelin-

 Alle tarieven op www.cm.be/tarieven

HUISARTSEN Raadpleging

22,44

REMGELD MET VT 6,00 1,50

Raadpleging met GMD

22,44

4,00

1,00

Raadpleging tussen 18u en 21u met GMD

26,76

4,00

1,00

Raadpleging tijdens weekend of feestdagen met GMD

35,77

4,00

1,00

Huisbezoek*

40,04

15,01

3,12

VERSTREKKING

HONORARIUM REMGELD

Huisbezoek met GMD*

40,04

14,01

3,12

Huisbezoek tussen 18u en 21u met GMD*

53,23

17,26

4,88

Huisbezoek tijdens weekend of feestdagen met GMD*

60,04

19,57

5,18

Beheer GMD

32,00

*De tarieven voor huisbezoeken gelden voor patiënten van 10 tot 75 jaar.

TANDARTSEN (VANAF 18 JAAR) VERSTREKKING

gen voorkomen. Ben je in 2020 bij de tandarts geweest en kreeg je daarvoor een terugbetaling? Dan betaal je in 2021 voor vaak voorkomende tandprestaties minder remgeld. Door de coronacrisis geldt dat uitzonderlijk ook nog voor het jaar 2019. Met kinderen ga je het best twee keer per jaar op controle bij de tandarts. Voor het geld hoef je het niet te laten. Gewone tandzorg wordt tot de leeftijd van 18 jaar volledig terugbetaald bij tandartsen die de conventietarieven respecteren. Voor drie types materiaal mag de geconventioneerde tandarts bij jongeren wel een toeslag aanrekenen als je je geïnformeerde toestemming geeft. Orthodontie valt niet onder gewone tandzorg.

HONORARIUM REMGELD

REMGELD MET VT

Mondonderzoek tot 67 jaar (eenmaal per kalenderjaar)

66,00

3,50

Verwijderen tandsteen per kwadrant/ per kalenderjaar*

15,00

3,50

Behandeling en vulling wortelkanaal*

92,50

12,50

Vulling op 1 tandvlak*

32,00

6,00

Bijkomend honorarium voor adhesieve technieken op blijvende tanden, per tand*

12,50

3,00

Extractie van een tand (vanaf 53e verjaardag)*

42,00

7,00

*Het terugbetalingstarief geldt voor wie in 2019 of 2020 een terugbetaalde prestatie liet uitvoeren bij de tandarts. Wie dit niet deed, krijgt een lagere tegemoetkoming.

SPECIALISTEN RAADPLEGINGEN VERSTREKKING

40,55 42,52 50,94

REMGELD MET VT 12,00 3,00 12,00 3,00 12,00 3,00

27,06

12,00

HONORARIUM REMGELD

Cardioloog Kinderarts Psychiater Oogarts, gynaecoloog, orthopedist en andere

3,00

Alle bedragen zijn in euro. VT staat voor verhoogde tegemoetkoming.

CM TOT JE DIENST MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP w ww.cm.be/cm-voordelen

BRILLEN EN LENZEN Hang je met je neus bijna tegen het papier om deze tekst te lezen? Dan is een nieuwe bril een goed idee. Wil je geen last hebben van bedampte brillenglazen boven een mondmasker? Kies dan voor lenzen. CM betaalt een deel van je aankoop terug, zolang de sterkte van de glazen of lenzen minder of meer is dan 0.

LEDENVOORDEEL Voor de aankoop van een montuur, glazen, lenzen of een combinatie ervan krijg je een tegemoetkoming tot 50 euro (tot en met 18 jaar) of tot 40 euro (vanaf 19 jaar) per kalenderjaar. Het voordeel geldt als je geen terugbetaling krijgt van de wettelijke ziekteverzekering. De aankoop gebeurt bij een erkende opticien of optometrist. Lenzen kun je ook kopen bij de oogarts of apotheker.

LENSIMPLANTATEN Brillen en lenzen moet je regelmatig vervangen of aanpassen. Soms wordt er een permanente lens ingeplant in het oog.

LEDENVOORDEEL Je krijgt een eenmalige tegemoetkoming tot 100 euro per oog. Het voordeel geldt als er geen terugbetaling is door de wettelijke ziekteverzekering. De behandeling wordt uitgevoerd door een erkende oogarts.

LASERBEHANDELING Bij refractieve laserbehandeling wordt de afwijking van het oog verminderd of gecorrigeerd met een laser.

LEDENVOORDEEL CM geeft je een eenmalige tegemoetkoming tot 100 euro per oog. Je krijgt de tegemoetkoming als er geen terugbetaling is door de wettelijke ziekteverzekering. De behandeling gebeurt door een erkende oogarts. De tegemoetkoming kan niet hoger zijn dan het bedrag dat je zelf betaalde.

LEZERSRUBRIEK

Uit jouw leven gegrepen GRIEPVACCIN EN CORONA Ik ben overtuigd van het nut van vaccineren. De coronacijfers daalden in november. Op dat moment werd er volop gevaccineerd tegen griep. Kan er een verband bestaan? Kan het griepvaccin mensen ook minder kwetsbaar maken voor Covid-19? Ik denk het wel. Daarmee wil ik niet zeggen dat het griepvaccin meteen het coronagevaar zal afwenden. Alleen dat het niet onmogelijk zou kunnen zijn dat het de vatbaarheid enigszins vermindert. Alweer iets voor de wetenschap om te onderzoeken. Wat denkt CM hierover? Paul Peeters

Hallo Paul,

De kans dat het griepvaccin je ook minder vatbaar zal maken voor een besmetting met Covid-19 is onwaarschijnlijk. Alle maatregelen die je gezond en fit houden, verhogen evenwel je weerbaarheid. Als ook een griepvaccin daartoe kan bijdragen, dan is dat mooi meegenomen. Maar het zal je risico op besmetting met Covid-19 niet verlagen. Over de factoren die bijdragen aan je weerbaarheid tegen Covid-19 is nog heel weinig gekend. De dalende coronacijfers zijn het gevolg van de beslissingen van de overheid. Door de maatregelen die we zelf toepassen tegen corona zoals handen wassen, anderhalve meter afstand en beperkte sociale contacten, zal misschien ook de griep zich minder verspreiden.

BASISVACCINS

MOOIE MENSEN

De info over het vaccin tegen het humaan papillomavirus in Leef nr. 9 klopt niet volledig. Voor jongeren van het eerste jaar secundair onderwijs biedt de Vlaamse overheid een gratis vaccinatie (Gardasil 9®) aan. Die omvat twee dosissen. Niet alleen de eerste, maar ook de tweede dosis stelt de Vlaamse overheid gratis ter beschikking. Het CLB dient ze gratis toe.

Drie maanden geleden is onze zoon, Wouter, uit het leven gestapt. Niets is nog hetzelfde. Maar Wouter heeft ook iets heel moois teweeggebracht. Hij heeft me laten voelen hoeveel goedheid er schuilt in mensen. We werden overspoeld door intens verdriet, maar ook door oprechte vriendschap. Van mensen uit de buurt, familie, (ex-)collega’s, vrienden, zelfs mensen van de scouts van 30 jaar geleden. Ze brachten ons eten, troostende kaartjes, bloemen, geschenkjes, bezoekjes. We kregen hulp, brieven, telefoontjes, berichtjes. Je gevoelens, je verhaal kunnen delen met mensen met een warm hart, doet zo veel deugd. Ik ben er intens dankbaar voor. Deze mensen maken het verschil in mijn dag, mijn rouw, mijn verdriet. Ondanks alles durf ik te zeggen: ik ben zó gelukkig met allen die ons zó warm omringen.

Naam en adres gekend bij de redactie

Terechte opmerking. Ook de huisarts kan het vaccin toedienen aan jongeren van het eerste jaar secundair onderwijs. Hij rekent daarvoor wel de raadplegingen aan. Het vaccin zelf hoef je niet te betalen als de huisarts het bestelt via Vaccinnet, het bestelsysteem van de Vlaamse overheid. Dit vaccin maakt eveneens deel uit van het basisvaccinatieschema.

Deel je ervaringen

Els Van Hooste

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ... Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

#OPGEWONDEN

‘In kostuum leef ik mij helemaal in’ ROBBE DE BLOCK (23) IMITEERT ANIMATIEFIGUREN ‘Gamen, animatieseries en films bekijken. Dat heeft mij altijd geïntrigeerd. Toen ik 16 was, ging ik naar een beurs voor fans. Veel bezoekers imiteerden een figuur uit de animatiewereld. Met pruiken, coole kostuums en alles erop en eraan. Cosplayers worden ze genoemd. Ik was enorm onder de indruk. Ik ontmoette er gelijkgestemden. Het jaar nadien ging ik terug. Ook helemaal in outfit.’ ‘Sherlock Holmes is nu mijn favoriet. Videogames over detectives en advocaten hebben mij altijd geboeid. Ik las ook de boeken over Sherlock Holmes. Het zijn fantastische verhalen. Het karakter spreekt mij sterk aan. En zijn kostuum is mooi en exclusief. Dat heb ik volledig zelf gemaakt. Als ik het pak aantrek, kan ik mij volledig inleven. Door de bewegingen en reacties zo goed mogelijk na te bootsen, breng ik de figuur tot leven. Dat geeft een kick.’

131 120

‘Cosplayers vormen een community. We delen een passie. Door corona valt helaas alles stil. We kunnen niet meer samen komen en niet meer tonen waar we zo hard aan gewerkt hebben. TikTok biedt een alternatief, maar geeft toch niet hetzelfde gevoel.’