Leef #verward: 17 september 2020 by CM ziekenfonds

ZO GA JE OM MET DEMENTIE

ALLES WAT JE MOET WETEN OVER NARCOSE

ASSISTENTIEWONING MET EXTRA'S

ZITA (15) ZOEKT HAAR WEG IN DE PUBERTEIT:

LOOP JE SNELLER MET

LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 17 SEPTEMBER 2020 – DIT IS EEN EXTRA UITGAVE VAN VISIE – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P910695

muziek?

‘Soms sla ik met deuren’

#VERWARD

O_Leef07_ALL_DEF.indd 1

8/09/20 13:39

IN DEZE EDITIE

#VERWARD

BUITENGEWOON Lotte (links) is dolblij om haar beste vriendin terug te zien op school.

LEVEN MET DEMENTIE Omer schreef ons een brief over zijn Maria en haar dementie.

WERELD OP ZIJN KOP Zita vertelt aan expert Jelle Jolles hoe ze de puberteit beleeft.

en ook: 06

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes

DE GROTE

geheugenquiz Kent het geheugen geen geheimen voor jou? Of is het een verwarrend doolhof? Neem deel aan onze quiz en test je kennis over het geheugen. www.leefmagazine.be

ORDE IN DE CHAOS Op avontuur in rommelige bureaus ONDER VERDOVING Rustig op de operatietafel CM-ZORGMAKELAAR Steun in assistentiewoning SPREEKUUR Voetschimmel

FACTCHECK Loop je sneller met muziek? LANTERFANTJE Eerste hulp bij poetsen LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen REGIO Het nieuws uit jouw streek

O_Leef07_ALL_DEF.indd 2

8/09/20 13:39

Chaos in het hoofd

ij is wat verward. Welk gevoel roept het bij jou op? De kans is groot dat we er in eerste instantie een negatieve betekenis aan zullen geven. Iets als: ach, je moet niet te veel aandacht schenken aan wat hij zegt. Verward zijn wordt snel als een probleem gezien. Ik betrapte er mezelf ook op toen ik dit edito begon te schrijven. Vreemd toch. Want als je er even over nadenkt, hoort verwarring niet gewoon bij het leven? We groeien op, van baby naar peuter, van kind naar tiener, van puber naar jongvolwassene, van volwassene naar senior en bij elke levensfase komen nieuwe twijfels, onzekerheden en dilemmaâ&#x20AC;&#x2122;s. Het is heel menselijk dat die op dat ogenblik voor verwarring zorgen. Daar is niets mis mee. Want verwarring kan net een bron van creativiteit zijn. Het biedt de kans om zaken vanuit een ander perspectief te bekijken. In je hersenen worden nieuwe lijnen getrokken, niet het klassieke pad van A naar B, maar een omweg of een nieuwe route. Hoe beangstigend dat soms ook mag lijken, het is net op die onbekende wegen dat we nieuwe indrukken opdoen en de wereld op een andere manier leren bekijken. Net daarom moeten we niet krampachtig proberen om alles wat afwijkt van de norm weer in geijkte structuren te wringen. Ja, verwardheid kan heel confronterend zijn en kan je leven danig overhoophalen, maar zelfs in de grootste onzekerheid kunnen nog altijd hoopvolle verhalen geschreven worden. Of we dat nu willen of niet, nu en dan zal het in ons hoofd chaos zijn en zullen we verdwalen in onze gedachten. Het kan paradoxaal klinken, maar laat ons die momenten toch vooral omarmen. De wereld wordt des te interessanter als we af en toe verloren mogen lopen.

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 3, nummer 7, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Redactie Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Bart De Ruysscher, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

Luc Van Gorp

Voorzitter CM

O_Leef07_ALL_DEF.indd 3

8/09/20 13:39

'Blij om Amy weer elke dag te zien'

O_Leef07_ALL_DEF.indd 4

8/09/20 13:39

Bekijk online hoe May, Lotte en haar tweelingzus Leen de eerste schooldag beleefden in coronatijden op www.leefmagazine.be.

TERUG NAAR SCHOOL, MAAR DAN ANDERS LOTTE SLEVEN (10) IS OPGELUCHT DAT DE BEL OPNIEUW RINKELT OP HAAR BUITENGEWONE SCHOOL ‘Corona is een heel irritant virus. Vorig schooljaar moesten de scholen er zelfs door sluiten. Niet naar school moeten, is leuk voor even. Maar altijd thuis zitten is ook maar saai. Je moet je vrienden missen en de juf stuurt toch werkbundels door.’ ‘Daarom heb ik superhard naar de eerste schooldag uitgekeken: je krijgt een nieuwe juf, een nieuwe bank en nieuwe speelkameraadjes. En ik kan Amy nu opnieuw elke dag zien. Yes! Alleen is het raar om plots alle juffen en meesters met mondmaskers te zien. Maar ik begrijp wel waarom het moet. Ik ben echt bang om ziek te worden. Volgens Amy kan het virus ons niet te pakken krijgen als we alle regeltjes opvolgen. Dat stelt me gerust.’

Lotte draagt haar beste vriendin Amy (10) op handen. De twee vliegen elkaar in de armen op de eerste schooldag. Een van de juffen kijkt geamuseerd toe. Alleen de mondmaskers verraden dat corona nog niet bestreden is.

O_Leef07_ALL_DEF.indd 5

8/09/20 13:40

VOLG LOCATIE VAN PATIËNT

in ziekenhuis

In het AZ Herentals hoef je niet meer eerst te bellen om te weten wanneer je een patiënt na een ingreep in het chirurgisch dagziekenhuis kunt ophalen. Het ziekenhuis liet de app AZH Gids ontwikkelen, waarmee je kunt volgen waar de patiënt is.

Snoezelmobiel aan huis ‘Kinderen met een zware aandoening of een beperking willen graag leuke dingen doen, maar zijn meestal aan huis gekluisterd. Daarom bedachten we het concept van de snoezelmobiel', vertelt Hanne Van Laer. Nadat haar dochtertje Mina stierf aan een stofwisselingsziekte, richtte zij mee Casa Magnolia op. Die vereniging ondersteunt gezinnen met kinderen met een levensbedreigende ziekte. ‘De snoezelmobiel, een oude ziekenwagen, wil alle zintuigen prikkelen. Met lichteffecten, trillingen, beelden, muziek en geuren. Kinderen kunnen er op hun niveau spelen of tot rust komen’, legt Hanne uit. Illustratrice Eva Mouton nam de buitenkant onder handen. De reacties raken Hanne. ‘Ouders stuurden mij een foto van hun zoon, lachend in de snoezelmobiel, terwijl hij meestal slaperig was. Een kinesist die in de snoezelmobiel oefeningen deed met een kind, stelde vast dat het nog nooit zo goed gegaan was.’

Dat kan via een polsbandje met een chip dat de patiënt draagt. Telkens als de patiënt naar een andere locatie gaat, krijg je een melding. Als de patiënt na de ingreep weer in de kamer is, ben je daar dus onmiddellijk van op de hoogte. De app AZH Gids is beschikbaar in de Google Play Store en de Apple App Store.

80 procent MINDER ANTIBIOTICA GEBRUIKT TIJDENS CORONACRISIS Het gebruik van antibiotica was tijdens de coronacrisis opvallend lager. De apothekers leverden tot 80 procent minder verpakkingen af van vaak voorgeschreven antibiotica. Die forse daling is deels te verklaren doordat er in de lente minder infectieziekten rondgaan. Maar mensen hebben elkaar ook minder besmet omdat ze thuis bleven en veel meer de handen wasten. Er zijn mogelijk patiënten die antibiotica nodig hadden, maar de geneesmiddelen niet namen omdat ze zorg uitstelden. Te vaak antibiotica gebruiken, kan ertoe leiden dat bacteriën niet langer gevoelig zijn voor deze geneesmiddelen.

Gezinnen en organisaties in Vlaanderen kunnen de snoezelmobiel huren voor kinderen tot 18 jaar met een ziekte of beperking tegen een voordelige prijs voor maximaal vier dagen.  www.snoezelmobiel.be 6

O_Leef07_ALL_DEF.indd 6

8/09/20 13:40

KORTGEKNIPT

Terugbetaling diëtist VOOR JONGEREN

Jongeren met overgewicht krijgen sinds april een behandeling bij de diëtist terugbetaald. Zwaarlijvige jongeren hebben een hoger risico om later ernstige medische problemen te ontwikkelen. Zo vroeg mogelijk overgewicht aanpakken, is daarom belangrijk. De terugbetaling geldt voor jongeren die tussen 6 en 17 jaar zijn, worden doorverwezen door de huisarts of pediater en een hoog BMI hebben. Maximaal tien behandelingen over een periode van twee jaar worden vergoed.

ORGAANDONOR IN ENKELE KLIKS Wil je orgaandonor worden na overlijden? Dan kun je dat sinds 1 juli zelf online registreren via het nationale gezondheidsportaal www.mijngezondheid.be. Je hoeft daar niet meer voor naar het gemeentehuis te gaan. Je kunt ook vragen aan je huisarts om de online registratie voor jou te doen. Bovendien kun je voor je organen en voor je ander lichaamsmateriaal voortaan apart beslissen wat ermee gebeurt.

Echt gezegd

'Ik ben een vat vol tegenstrijdigheden. Ik ben impulsief en emotioneel, en ook gevoelig. Ik overschouw dingen en kijk veel naar mezelf. Wat ik dan zie? Euh ... een moeilijke mens.'

ONDERSTEUNING

JONGE MANTELZORGERS

Actrice RUTH BECQUART in De Morgen

Een grote groep jongeren moet thuis mee zorgen voor een ouder, een broer of een zus. Zij krijgen veel verantwoordelijkheid en hebben minder tijd voor school en vrije tijd. Om jonge mantelzorgers te ondersteunen, richtte een studente pedagogische wetenschappen een online platform op. Ze kunnen er hun verhaal vertellen en krijgen tips. Ook blijven zorgen voor jezelf en hulp vragen, zijn belangrijke aandachtspunten. De website verwijst naar organisaties die kunnen bijspringen en reikt ontspannende activiteiten aan.  www.zojong.be 7

O_Leef07_ALL_DEF.indd 7

8/09/20 13:40

#VERWARD

O_Leef07_ALL_DEF.indd 8

8/09/20 13:40

LEVEN MET DEMENTIE

‘De medemens is het beste medicijn’ Hoe bewaar je de hechte band als iemand die je graag ziet dementie krijgt? Mantelzorger Omer (88) schreef ons hoe hij het aanpakt sinds zijn Maria (85) ziek werd. Zijn pakkende brief legden we voor aan expert Kasper Bormans, die onderzoekt hoe je levenskwaliteit verhoogt bij dementie. Een verhaal over samen doorgaan. TEKST MARION AUSSEMS & MARTINE CREVE FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

O_Leef07_ALL_DEF.indd 9

8/09/20 13:41

#VERWARD

'Het is telkens uitzoeken in welk ritme ze vandaag schommelt' -Kasper

e genieten van een gezegende leeftijd. Mijn vrouw Maria en ik ervaren dagelijks dat oud worden – naast een zegen – niet altijd een pretje is. Het leven is als een kringloop. We worden geboren: zorgbehoevend, hulpeloos, afhankelijk van veel volk. En met ouder worden, leven we opnieuw daarnaartoe. Een groot verschil met de kindertijd: we hebben een rugzak ervaringen mee én de gedachten zijn vrij. Maria heeft de ziekte van Alzheimer, een aanslag op haar menselijke waardigheid. Ik heb de indruk dat ze als tegenreactie daarop net de onge-

dwongen vrijheid meer gaat opzoeken. Dat laat zich zowel voelen in korte momenten van hevige kwaadheid als in uitingen van vrijheid, als zij bijvoorbeeld te pas en zogezegd soms te onpas liedjes van vroeger zingt. Hoe ouder, hoe vrijer?’ Bormans: ‘Dat Maria zo reageert, is normaal want dementie neemt haar bewegingsvrijheid af. Kun je iets doen waardoor ze zich minder een speelbal voelt? Probeer haar meer controle en keuzevrijheid te geven. Denk niet dat iemand met dementie niet meer kan kiezen. Het is niet omdat je

KASPER BORMANS Kasper Bormans is als onderzoeker verbonden aan de KULeuven. Hij doctoreerde tien jaar lang onder supervisie van psychiater Dirk De Wachter over het verhogen van levenskwaliteit bij dementie. Kasper schreef diverse boeken over dementie. Deze maand verschijnt zijn nieuw boek Tijd maken voor mensen met dementie – 52 manieren om te blijven communiceren.

O_Leef07_ALL_DEF.indd 10

8/09/20 13:41

 Op 21 september is het Werelddag Dementie. Naar aanleiding daarvan lanceert CM de dementiecampagne Wat (ont)hou ik toch van jou. Ontdek er alles over via www.cm.be/dementie.

niet meer alles onder woorden kunt brengen, dat je niet meer kunt aangeven wat je wilt. Keuze gaat over gevoel. Geef dus zo veel mogelijk keuzes, ook al is het maar de richting van een wandeling bepalen.’ ‘Maria en ik kwamen in elkaars armen terecht toen we allebei werkten bij het verbondsbestuur van de jeugdbeweging KAJ. Die periode was onze levensschool en daar zijn we nog altijd dankbaar voor. Met een valies vol dromen en idealen trouwden we. We woonden in Brussel en kregen vier kinderen en tien kleinkinderen. De levens-

wijsheid Zien, oordelen, handelen van Cardijn, stichter van de KAJ, blijft onze manier van denken, leven en samenleven inspireren. Telkens opnieuw, na handelen weer beter zien, juister oordelen en actiever doorgaan. De ziekte van Alzheimer woekert intussen verder door en communicatie is een struikelblok. Het wordt een ervarings- en leerproces, dat we moeten mee-maken.’ ‘De manier van communiceren wordt anders door dementie, maar er is nog verbinding mogelijk. Het is eerder zoeken naar wat werkt en niet werkt. De mantelzorger moet inderdaad elke keer weer flexibel omgaan met de situatie. Het is alsof Maria op een schommel zit en Omer de kamer binnenkomt. Hij moet telkens opnieuw uitzoeken in welk ritme ze vandaag schommelt en op welk moment en op welke manier hij haar een duwtje in de rug kan geven. Anders krijgt hij de schommel recht in zijn gezicht.’ ‘De kwade tijd schat ik op min of meer één uur per dag. Dat zijn vooral de ochtendmomenten bij het opfrissen, kleren klaarleggen en in de juiste volgorde aantrekken … Ik ben geen klein kind meer, laat me gerust of ik trap het af. De goede uren zijn moeilijker in te schatten. Maar het gaat in elk geval over meer dan twee uur

per dag: samen eten en afwassen, hand in hand flaneren in Brussel, een bezoekje, Maria die zingt, en niet te vergeten nog steeds samen betogen, ook al is het nu aan de zijlijn.’

'We leven naast elkaar alleen, maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid' -Omer ‘Praktisch elke dag maken we plezier en sluiten we af met een knuffel en een zwanske. We voelen ons niet ongelukkig. Er is wel veel stilte, wat niet hetzelfde is als leegte. We leven vaak naast elkaar alleen, maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid. Bij Maria is er veel onbezorgdheid, passiviteit en onverschilligheid, zomaar kijken of indommelen. Wat er echt in Maria omgaat, weet ik niet.’ ‘Weet dat weerstand een van de meest voorkomende en lastigste ervaringen voor een mantelzorger is. Bedenk dan: het is altijd tijdelijk. Kijk ook naar de goede momenten, zoals Omer doet. Je kunt de weerstand ook omzeilen. Omer zou bij het aankleden het

O_Leef07_ALL_DEF.indd 11

8/09/20 13:41

#VERWARD

'Je communiceert altijd met het beeld dat je van iemand hebt'

-Kasper

gewenste gedrag kunnen voordoen en zijn kleren ook aantrekken, of Maria een keuzevraag stellen: trek je het witte of het rode bloesje aan? Onthoud dat je altijd communiceert met het beeld dat je van iemand hebt. Kies je het beeld van iemand die een ziekte heeft, of van iemand die je altijd graag hebt gezien?’

‘We kunnen rekenen op een ruim netwerk van familie en vrienden, deels opgebouwd via onze waaier aan engagementen. Sinds de verhuis naar een serviceflat werken we nu stapsgewijs verder aan dat netwerk. We aanvaarden professionele hulp: drie keer per week een thuisverpleger, een poetsvrouw om de veertien dagen en een

voormiddag per week thuiszorg. Tien helpsters met zeven verschillende culturele achtergronden. Brussel op zijn best: een mikmak. Dat voelde eerst ongemakkelijk aan. Anderzijds brengt het variatie, en Maria schijnt dat ook te appreciëren.’ ‘Routine geeft houvast en structuur. Maar daarnaast is variatie ook belangrijk om de zintuigen te prikkelen. Breng wat verwondering binnen. Dat kan met een uitbreiding van je netwerk. Als mantelzorger heb je die hulp immers broodnodig om het vol te houden. Begin het gesprek ook geregeld met een andere zin of kies een andere plaats aan tafel. Of doe eens gek en hang een schoen in plaats van je jas aan de kapstok. Benieuwd wat er gebeurt …’ ‘Objectief en medisch gezien gaan we erop achteruit, qua lichaam en geest. En toch is er beterschap: onze relatie gaat erop vooruit. Onze aanpak is natuurlijk persoonsgebonden en dus niet zomaar te kopiëren. Elke situatie is anders, maar je moet er altijd het beste van maken. We zijn er tamelijk gerust in. Wat we achterlaten, zal blijven leven in

O_Leef07_ALL_DEF.indd 12

8/09/20 13:41

 Win een van de vijf boeken Tijd maken voor mensen met dementie – 52 manieren om te blijven communiceren. www.cm.be/dementie

WEBINARS DEMENTIE vele harten. Wij zullen doorgaan. Voesj met de koesj.’ ‘Omer schrijft dat achteruitgang meer is dan aftakeling alleen. Hij heeft gelijk. Om het gevoel van achteruitgaan te bevatten, organiseerde ik samen met een kunstenaar een achterwaartse mars. Letterlijk. Een honderdtal genodigden liepen achterwaarts en het contact veranderde. Mensen vroegen plots: Oei, ik trap toch niet op je tenen? Als ze vooruit hadden gewandeld, hadden ze

CM organiseert dit najaar twee webinars (online infosessies) rond dementie. Op 21 september om 20 uur kun je deelnemen aan Voor ik het vergeet van Wannes Deleu en op 20 oktober om 20 uur aan Tijd maken voor mensen met dementie – 52 manieren om te blijven communiceren van Kasper Bormans. De webinars zijn gratis, maar wel even vooraf inschrijven.  www.cm.be/agenda

elkaar waarschijnlijk niet eens gesproken. Achteruitgaan maakt mensen voorzichtiger en de beleving intenser, zowel bij de mindere

als de warme momenten. In afwachting van de wonderpil tegen dementie blijft de medemens het beste medicijn.’

‘75% TERUGGAVE OP MIJN REMGELD DANKZIJ HET CM-MEDIKO PLAN’ Jouw bescherming tegen medische kosten zonder ziekenhuisopname: • Terugbetaling van 75% van het remgeld voor prestaties door artsen, specialisten, kinesisten ... • Extra tegemoetkoming in de kosten van hoorapparaten, oogzorg en tandzorg.

In combinatie met het CM-MediKo Plan geniet je 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan! Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden. Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

O_Leef07_ALL_DEF.indd 13

8/09/20 13:41

#VERWARD

GEVOELENS IN DE KNOOP

Waarom pubers altijd dwarsliggen De puberteit? Voor Zita De Blaere (15) voelt het als superveel bordjes in de lucht houden. Tegelijk zien haar ouders de emoties alle kanten op schieten. Neuropsycholoog Jelle Jolles stelt gerust. ‘Zo’n tiener zoekt een eigen ik, en dat hoort ook zo.’ We legden hem Zita’s ervaringen voor. TEKST MARJOLEIN CUVELIER FOTO LIEVEN VAN ASSCHE

1 JELLE JOLLES

NEUROPSYCHOLOOG Jelle Jolles is neuropsycholoog en auteur van Leer je kind kennen, het vervolg van Het tienerbrein. Hij pleit voor een positieve benadering van de puberteit: als een levensfase vol kansen en mogelijkheden.

‘Veel veranderingen’ Soms is het alsof iedereen iets van me wil: vrienden, de school, je ouders, de liefde. Tegelijk verandert alles. Je wordt groter, gaat naar een andere school, je bouwt een nieuwe vriendenkring op. Dat kost energie. Na lang zoeken heb ik mijn plekje gevonden. Ik volg musicallessen. Op het podium voel ik me goed. Ik vertrouw de vrienden die ik er heb.

uit wil zien, hobby’s uittesten … Het zijn allemaal ‘jasjes’ die een tiener uitprobeert om te bepalen waar hij of zij zich het best bij voelt.’

Jolles: ‘Elk kind breekt vroeg of laat uit het gezin. Hij of zij moet ervaringen opdoen die buiten die kring liggen. Dat is nodig om een identiteit op te bouwen en om de wereld te leren kennen.’ ‘Voor zo’n tiener is dat een hele opdracht. De juiste vrienden zoeken, beslissen hoe hij of zij er

O_Leef07_ALL_DEF.indd 14

8/09/20 13:41

Zelf pubers in huis? Welke tips geef jij andere ouders? Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

‘Soms is dat moeilijk te volgen. Blijf als ouder interesse tonen. Zelfs als je tiener in een razend tempo van jasje verandert. Belangrijke tip: humor kan helpen om over - soms bizarre - wendingen te praten. Zonder te kwetsen, natuurlijk.’

‘Kletterende ruzie’ Natuurlijk zie ik mijn ouders graag. Maar er zijn momenten dat het klettert tussen ons. Soms ben ik zo boos dat ik met de deuren sla. Mijn emoties probeer ik een plek te geven door ze op te schrijven in een logboek. Ik geef mijn dagen altijd een kleurtje: roze voor een stressy dag, paars voor een shitty dag en geel voor een happy dag (lacht). Jolles: ‘Hevige emoties horen bij de puberteit. Moeilijk, zowel voor de ouders die niet weten hoe te reageren, als voor de tiener die niet altijd weet waar een uitbarsting vandaan komt. Het van je afschrijven, zoals Zita doet, kan helpen. Toch hoef je niet elke emotie onder woor-

den te brengen. Gewoon ‘voelen’ kan ook leerrijk zijn.’ ‘Als ouder kom je soms al ver met een knipoog of een kneepje in de schouder. En de verwijten? Neem het niet persoonlijk: veel tieners vinden hun ouders stom. Gelukkig gebeurt er na de puberteit een her-evaluatie en vinden ze je toch weer lief. Soms wel lastig, maar lief.’

‘Een kneepje in de schouder kan wonderen doen’ JELLE JOLLES

3 ‘Eigen rolmodellen’

Op social media bewonder ik de inﬂuencers die ‘eerlijk en echt’ zijn en die ook de mindere momenten tonen. Van de perfecte, happy foto’s op social media hou ik niet. Verder kijk ik op naar mensen die bezig zijn met mentale gezondheid.

Wat de organisatoren van de Rode Neuzendag doen, vind ik fantastisch. Later wil ik ook iets doen in die richting, bijvoorbeeld als psycholoog in een ziekenhuis werken. Jolles: ‘Heel knap van Zita dat ze zich niet laat misleiden door de rooskleurige foto’s die ze ziet op haar smartphone. Heb jij thuis een tiener die er toch onzeker door wordt? Toon wat minder flatterende kiekjes van jezelf als tiener. Wedden dat jullie er om kunnen lachen en dat je kind gerustgesteld is?’ ‘Rolmodellen zijn trouwens van alle tijden. Een tiener kan opkijken naar een sporter, een musicus of zanger, iemand uit de omgeving die een bepaald beroep uitoefent. Zo’n rolmodel daagt de tiener uit om meer ambitie te hebben.’ Ook hier is een rol weggelegd voor de ouder. Benadruk welke mogelijkheden er zijn. Je tiener zoekt z’n weg, geef hem of haar daarbij zoveel mogelijk inspiratie.’

O_Leef07_ALL_DEF.indd 15

8/09/20 13:41

2X #VERWARD

Tussen de

stapels

BOEKHANDELAAR JEAN-MARIE DEWOLF (63)

‘OP AVONTUUR IN MIJN SPULLEN’

‘Mijn vader was heel ordelijk, dat talent heb ik jammer genoeg niet geërfd. Maar ik voel me thuis in een ruimte waar van alles ligt. Ik vind het plezant, die stapels. Het doet me deugd om dingen vast te pakken en te verleggen. Dan ga ik op avontuur in mijn spullen. Ja, ik erger me soms: waar heb ik dat weer gelegd? Maar ik ben nu eenmaal chaotisch. Het is een deel van mij, dit rommeltje. De meeste klanten vinden het leuk zo, het nodigt hen uit om tussen de boeken te snuisteren.’

O_Leef07_ALL_DEF.indd 16

8/09/20 13:41

S.M.A.K.-DIRECTEUR PHILIPPE VAN CAUTEREN (50)

‘EEN NEST OM TE LANDEN’

‘Heel vaak zit ik hier niet, meestal loop ik rond. Mijn bureau is een nest waar ik af en toe kan landen, een verzamelplaats van alles wat me bezighoudt. Hier liggen takken die ik vind tijdens lange wandelingen, een naslagwerk over spechten, boeken over Irak. Aan mijn bureau ben ik graag omringd. Door mensen, ruis van radio en tv, boeken, brol, dingetjes. Soms doe ik een grote opruimactie, maar sober zal het nooit worden. Daarvoor ben ik te nieuwgierig en te gulzig.’

O_Leef07_ALL_DEF.indd 17

8/09/20 13:41

10, 9, 8 … ZZZZZ

Alles wat je moet weten over

narcose

Enkele seconden aftellen naar nul. Langer duurt het niet voor een algemene verdoving haar werk doet. Je bent weer wakker voor je het beseft. Handig! Toch vinden sommige mensen het vooruitzicht beangstigend. Prof. dr. Layth Al Tmimi, anesthesist in het UZ Leuven, geeft uitleg en stelt gerust. TEKST STEPHANIE LEMMENS ILLUSTRATIE ANNELIEN SMETS

Hoe werkt een algemene verdoving? Layth Al Tmimi: ‘Anesthesie gebeurt in drie fasen, die je het best kunt vergelijken met een vlucht in een vliegtuig. Je hebt de inductie-fase (het opstijgen), de onderhoudsfase (het vliegen zelf ) en het ontwaken (het landen). Om een patiënt op op reis te laten vertrekken, dienen we slaapmiddelen, pijnstillers en soms ook spierverslappers toe door middel van een injectie of inhalatie. Na enkele seconden ben je al in slaap. Vanaf dan nemen medische apparatuur je ademhaling over.’ Wanneer kiest een arts voor narcose? ‘Narcose is de bekendste vorm van anesthesie, maar er bestaan ook andere vormen. Denk maar aan een epidurale anesthesie bij een bevalling. Als anesthesist

bekijk ik welke vorm het meest geschikt is voor elke patiënt. Wat is je medische toestand? Welke ingreep zal je ondergaan? Wat is je persoonlijke anesthesievoorkeur? De veiligheid van de patiënt komt op de eerste plaats.’

‘In België sterft slechts een mens op een miljoen door narcose’ ‘Bij sommige operaties, zoals aan het hart of de longen, heb je geen keuze. Een lokale verdoving is dan praktisch niet haalbaar, omdat we het lichaamsdeel dat we zullen opereren voldoende moeten kunnen verdoven met een prik. Ook operaties die lang duren en waarbij de patiënt heel stil moet blijven liggen, vragen

een algemene verdoving. Kinderen krijgen minder snel een plaatselijke verdoving, omdat ze te veel bewegen en sneller panikeren.’ Hoe bereid je je voor op een verdoving? ‘Je krijgt op voorhand een vragenlijst die polst naar je gewicht, lengte, vorige medische ingrepen, allergieën aan bepaalde geneesmiddelen en ten slotte je anesthesie-voorkeur. De anesthesist beoordeelt wat de beste optie is voor jou en overloopt samen met jou de procedure.’ ‘Afhankelijk van de soort operatie, vertelt de anesthesist je hoe je je moet voorbereiden. Dat kan inhouden dat je enkele uren voor de operatie niets mag drinken en eten, dat je moet stoppen met roken of bepaalde medicatie niet of net wel mag innemen …’

O_Leef07_ALL_DEF.indd 18

8/09/20 13:41

Zijn er risico’s verbonden aan narcose? ‘Dankzij de moderne apparatuur, goede geneesmiddelen en de constante aanwezigheid van een ervaren anesthesist is narcose zeer veilig. De kans op overlijden door de narcose zelf is ongeveer een op een miljoen in een ontwikkeld land zoals België. Je hartslag, bloeddruk, lichaamstemperatuur, het zuurstofgehalte in je bloed en de diepte van de narcose worden constant gemonitord.’ ‘Het kan gebeuren dat je allergisch reageert op een van de geneesmiddelen, dat je lichaamstemperatuur of bloeddruk tijdens de operatie daalt of dat je plots bloed verliest. Als anesthesist houd ik die zaken steeds nauwlettend in de gaten, zodat we meteen kunnen ingrijpen als het nodig is.’ Hoe verloopt het ontwaken? ‘De anesthesist waakt erover dat je op het einde van de operatie opnieuw zelfstandig kunt ademen. Het kan zijn dat je na de operatie nog even suf bent.

Daarom brengen we je naar de ontwaakkamer, om veilig en rustig wakker te worden. Sommige patiënten blijven daar een uurtje, anderen tot zelfs een dag. Na een lange en intensieve operatie, bijvoorbeeld.’ ‘De meest voorkomende reactie op narcose is misselijkheid of braken en een zere keel door de ademhalingsslang. Maar die ongemakken verdwijnen weer. Soms kun je verward zijn of

hallucineren na een operatie. Dan duurt het bijvoorbeeld even voor je weet welke dag het is, herken je je familie niet onmiddellijk of – in zeldzame gevallen – hoor je geluiden die er niet zijn. Dat kan gebeuren bij oudere patiënten, patiënten die slaappillen nemen of een voorgeschiedenis hebben met hallucineren. De verwardheid is vaak het gevolg van verschillende factoren en niet louter van de anesthesie. Het gaat meestal snel voorbij.’ Bestaat er een kans dat je wakker wordt tijdens de ingreep? ‘Die kans is uitzonderlijk klein. En als het al gebeurt, dan is het voornamelijk bij risicopatiënten, omdat we hen zo weinig mogelijk middelen toedienen. Sommige patiënten ontwaken met het idee dat ze wakker geweest zijn tijdens de ingreep, maar dat is niet zo. Levendige nachtmerries of waarnemingen uit de ontwaakkamer wanneer je nog half slaapt, kunnen die illusie creëren.’

O_Leef07_ALL_DEF.indd 19

8/09/20 13:42

CM-ZORGMAKELAAR

‘Wat als er met een van ons

iets gebeurt?’

Het is een vraag die veel koppels zich stellen als ze een dagje ouder worden. Diane De Grauwe (73) en Jenny Vandewynckel (83) vonden hun antwoord in hun assistentiewoning in Berlare, waar CM-Zorgmakelaar Marleen De Vos voor hen klaarstaat. TEKST MICHIEL VERPLANCKE FOTO FRANK BAHNMÜLLER

e twee jaar oude residentie Meerschevenne blinkt in de hittegolfzon. Jenny en Diane kochten er elk hun eigen appartement, twee van de 53 assistentiewoningen, die ook te huur worden aangeboden.

‘Mijn man en ik woonden in Brugge’, vertelt Jenny. ‘Toen hij parkinson kreeg, keken we uit naar een plaats om samen te kunnen wonen als hij achteruitging. Helaas stierf hij al in maart, en trok ik pas in juli in mijn appartement.’

In de ruime assistentiewoning van Jenny staan zware eiken kasten die ze meenam uit Brugge. Het salon is gevuld met nieuwe zetels. ‘Die kochten we nog samen’, glimlacht Jenny. ‘Zo voel ik hem toch bij me.’

O_Leef07_ALL_DEF.indd 20

8/09/20 13:42

 Meer informatie over de CM-Zorgmakelaar? 0473 42 13 12 of www.cm.be/zorgmakelaar

Door het verlies van haar man en de verhuis naar een vreemde stad, was het geen gemakkelijke periode voor Jenny. Maar in Meerschevenne vond ze steun bij de andere bewoners. ‘Al leek dat niet nodig’, zegt Marleen. ‘Ze stond zelf altijd klaar voor andere mensen die het moeilijk hadden.’ ‘Dat is een van de sterktes van deze residentie’, gaat Marleen verder. ‘Hier heerst een gemeenschapsgevoel. Iedereen woont op zichzelf, maar de mensen helpen elkaar veel. Zoals je ook je buren zou helpen.’

HET GROTE ‘WAT ALS’

Als CM-Zorgmakelaar is Marleen de motor die alles doet draaien. Het is haar job om mensen te ontzorgen. ‘Iedereen heeft een kwetsbaarheid. Als zorgmakelaar bekijk ik op maat wie wat nodig heeft. Ik verzorg de logistiek van de residentie, maar volg ook het gezondheidstraject van de meeste bewoners mee op. Ik speel in op de sterktes van de bewoners, zodat ze elkaar kunnen helpen. Dat verhoogt de levenskwaliteit.’ Zo weten de bewoners bij afwezigheid van Marleen dat ze ook terechtkunnen bij Diane als er iets schort aan de temperatuur van het water. ‘Vroeger was ik office manager, dus ik kan me wel

uit de slag trekken met technische mankementen.’ Diane woont samen met haar man schuin boven Jenny. ‘Als ik op mijn balkon sta, kijk ik altijd eens of ze er zit', lacht ze. In haar persoonlijke omgeving zag Diane dat je plots alleen kan overblijven, dus besloten zij en haar man al te anticiperen op de grote ‘Wat Als’. Wat als er met een van ons iets gebeurt?'

‘Ik laat mensen elkaar vinden in de dingen die ze graag doen’ MARLEEN ‘Veel mensen zetten te laat de stap’, vindt Jenny. ‘Ik ben nog veel te goed, zeggen ze dan.’ ‘Maar dit is gewoon een appartement zoals een ander, met meer zekerheid voor later en meer sociale contacten’, vult Diane aan. ‘Het is onze eigendom. We kunnen doen en laten wat we willen. Mensen spreken altijd over daar waar jij zit. Wij zitten hier niet, wij wonen hier.’

zorg, kan ik mensen bepaalde hulp suggereren als ze een zorgnood hebben. Maar dat gaat ook breder. Tijdens de coronacrisis hebben we een boodschappendienst opgezet voor de bewoners. Ze gaven hun boodschappenlijstje door en een vrijwilliger ging erom. Vrijwilligers mogen zich altijd aanmelden trouwens, ook voor andere activiteiten.’ Daarnaast heeft Marleen veel aandacht voor het sociale aspect in de residentie. ‘Omdat het rustig is in Berlare, investeerden we in onze eigen infrastructuur.’ In een grote ontspanningsruimte staan een biljart- en voetbaltafel, er is een kapper en een fitnesszaal. In de winter organiseert ze een filmfestival in de cinemazaal. ‘Geen enkele activiteit die ik organiseer is verplicht. Werkt iets niet, dan voer ik het af. Ik zorg ervoor dat mensen elkaar vinden in de dingen die ze graag doen.’ In de tuin ligt ook een petanquebaan. Volgens het scoreblad aan de muur is Jenny de kampioen. ‘En niet alleen bij petanque is ze de beste’, zegt Diane. ‘Bij ongeveer elke sport prijkt ze bovenaan.’ ‘Je doet iets goed of je doet het niet, hé’, knipoogt Jenny.

FILMFESTIVAL

En zijn er behoeften, dan zorgt Marleen daarvoor. ‘Doordat ik een helikopterzicht heb op de

O_Leef07_ALL_DEF.indd 21

8/09/20 13:42

SPREEKUUR

VOETSCHIMMEL

NATTE TENEN

Niemand draagt graag natte sokken, ook je tenen niet. Als je ze niet laat verluchten, lopen ze risico op een ongewild bezoekje van schimmels.

ELISE RUMMENS (38) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.  www.cm.be/dehuisdokter

WAT IS VOETSCHIMMEL? Sommige schimmels kunnen de huid binnendringen, meestal op plaatsen waar de huid kwetsbaarder is. Bijvoorbeeld tussen de tenen. Er is meer risico op voetschimmel als je vochtige, warme voeten combineert met slechte ventilatie, bijvoorbeeld door slecht absorberende sokken of schoeisel te dragen of je voeten slecht af te drogen. Ook vochtige omgevingen, zoals zwembaden, openbare douches en sauna’s, zijn een risico. Houd er rekening mee dat voetschimmel besmettelijk is. WAT ZIJN DE SYMPTOMEN? Voetschimmel begint dikwijls met een witte schilfering of een pijnlijk kloofje tussen de vierde en de vijfde teen. De huid is er vaak wat vochtig, omdat de schoen de kleine teen naar binnen drukt. Vanaf daar kan de schimmel zich over de onder- en bovenzijde van de voet verspreiden. Er ontstaan rode, schilferende plekken, soms vergezeld door jeukende blaasjes. Deze komen vooral voor op de voetzolen. WAT KUN JE ZELF DOEN? Een voetschimmel kun je zelf behandelen met een schimmelremmende crème. Breng ze dun aan in een grote cirkel op en rond de plekken. Gebruik het product nog minstens twee weken na de genezing. Zichtbare verbetering treedt meestal pas na een week op. Tussendoor kun je ook een poeder of spray met schimmeldodend middel in de kousen en schoenen doen. Als je zwanger bent, vraag je het best raad aan je arts of apotheker. Om voetschimmel te voorkomen en te genezen is een goede hygiëne belangrijk. Was de voeten dagelijks zonder zeep. Droog de voeten zorgvuldig af en hou ze droog. Ververs tijdig de schoenen, lakens en handdoeken. Vermijd knellende en niet-ventilerende kleding en schoenen. Gebruik bij voetschimmel ook aparte toiletspullen en badmat om de besmetting van huisgenoten tegen te gaan. WANNEER GA JE NAAR DE ARTS? Zie je na drie weken behandeling geen verbetering, contacteer dan je huisarts. Die zal je uitsluitsel geven over de diagnose en zo nodig de behandeling aanpassen. Verwittig ook je huisarts als de blaasjes, velletjes en kloofjes zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam of de huid rond de voetschimmel rood, warm en pijnlijk wordt.

O_Leef07_ALL_DEF.indd 22

8/09/20 13:42

FACTCHECK

LOOP JE SNELLER MET MUZIEK? Belgen gingen tijdens de lockdown massaal aan het sporten. Vooral lopen in de natuur won aan populariteit. Sommigen doen dat met muziek in de oren. ‘Zo loop ik sneller’, klinkt het. En dat zouden ze zich niet inbeelden.

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN? Australische en Britse onderzoekers onderzochten in een literatuurstudie of muziek beluisteren terwijl je beweegt je prestaties kan beïnvloeden. Ze selecteerden 139 interventiestudies, waarbij in totaal 3.599 deelnemers zowel met als zonder muziek moesten bewegen (lopen, wandelen, fietsen en krachttraining). De onderzoekers evalueerden de invloed van muziek op het bewegen aan de hand van vijf criteria: het gevoel van de deelnemers na het bewegen, het hartritme, de prestaties, de ervaring van de inspanning en het zuurstofverbruik. Vier van deze vijf criteria verbeterden wanneer de deelnemers naar muziek luisterden. Enkel de hartslag kon niet beïnvloed worden. Het effect van muziek was vooral groot bij het gevoel dat de deelnemers hadden na de prestatie. Ze voelden zich merkelijk

beter. Het effect op het zuurstofverbruik was klein. De onderzoekers besluiten dat de deelnemers meer genieten van de inspanning als ze bewegen én muziek luisteren. Hun prestaties kunnen tot 15 procent verbeteren. Een mogelijke verklaring? De muziek zorgt voor afleiding en het ritme beïnvloedt de snelheid. HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN? Muziek verbetert je prestaties, maar er zijn natuurlijk grenzen. Je wordt geen atleet van een stevige beat alleen. Idealiter ligt het tempo van de muziek enkele procenten hoger dan je comfortzone. Ligt het tempo veel hoger? Dan hou je het minder lang vol. Niet alle muziek is even geschikt om beter te presteren. Voor lopen en fietsen aan een gelijkmatige inspanning is een maat van twee tellen belangrijk, zoals in marsen.

CONCLUSIE JA Een literatuurstudie toonde aan dat je prestaties kunnen verbeteren als je muziek beluistert terwijl je beweegt. Ook het goed gevoel na je beweegmoment neemt toe. Als je door het beluisteren van muziek je prestatie licht wil verhogen, kan je muziek kiezen met een gepaste beat. Zo verhoog je je tempo zonder jezelf uit te putten.

Je kiest best liedjes die half zoveel beats per minuut (BPM) hebben als je stappen per minuut zet. Zo kun je twee passen zetten (of één loopcyclus) per beat. Of je nu met of zonder muziek beweegt, een aangepast trainingsschema is essentieel om overbelasting te vermijden. BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

O_Leef07_ALL_DEF.indd 23

8/09/20 13:42

eel v o z t g e e w e b n e t f e Je bele et! o d n e m a s â&#x20AC;&#x2DC;t je ls a meer

van, voor en door 55-plussers! Ontplooi je talent, blijf actief en vind je weg in een wereld in beweging. Vraag naar je gratis infopakket: 02 246 44 41 of info@okra.be.

je hoort erbij Je gehoor neemt af? Maak bij Goed hoorcentrum kennis met hoogtechnologische hoorapparaten waarmee je terug even goed hoort als voorheen. Zoals ReSound ONE, dat zich automatisch aanpast aan elke situatie: je hoort steeds zo natuurlijk mogelijk. Het geluid kan je zelf bijregelen met een app of via een videoafspraak bij je Goed hoorcentrum.

50%

op Goed Omnium Service*

gratis oplader

2 jaar gratis batterijen Zelf proberen? Maak een afspraak voor een gratis demonstratie op 03 205 69 20 of surf naar www.goed.be/hoorcentrum. Surf naar www.goed.be/webshop voor ons aanbod onderhoudsproducten en hoorhulpmiddelen. *verzekering tegen schade, diefstal en verlies. Informeer naar de voorwaarden in je hoorcentrum.

20200901_ADV_155X105_MSL_Goed_Leef.indd 1

O_Leef07_ALL_DEF.indd 24

3/09/2020 16:45:20

8/09/20 13:42

LEZERSRUBRIEK

Uit jouw leven gegrepen VOORSCHRIFT GENEESMIDDELEN Ik ga een keer per jaar op controle bij mijn behandelende arts. Dan schrijft hij mij geneesmiddelen voor het hele jaar voor. Maar de voorschriften zijn slechts drie maanden geldig. Ik ben dus verplicht om al die geneesmiddelen binnen de drie maanden te halen. Ik moet die koel bewaren. Daarmee zit mijn koelkast voor een kwart vol. Kan dit niet anders? Frieda

Hallo Frieda

Geneesmiddelenvoorschriften zijn inderdaad maar drie maanden geldig. Maar de arts kan van die periode afwijken als hij op het voorschrift een einddatum vermeldt. Voor mensen met een chronische aandoening bijvoorbeeld kan de geldigheidstermijn met maximaal een jaar verlengd worden. De arts kan je meerdere voorschriften meegeven die allemaal dezelfde einddatum bevatten. Dan hoef je niet in het oog te houden welk voorschrift je wanneer moet gebruiken. Dat maakt het jou en de apotheker gemakkelijk.

GEVECHT MET CORONA

Het coronavirus kreeg mij te pakken. Het deed mijn gewrichten ontsteken en viel mijn organen aan. Mijn lichaam plooide dubbel van de pijn. Mijn immuunsysteem ging in de aanval tegen deze onzichtbare killer. Het werd een strijd voor mijn leven. Het gevecht ging dag en nacht door. Mijn spieren smolten weg, eten en drinken lukte amper. De tijd leek stil te staan, ik was afgesloten van de wereld. Weken was ik zeer ziek. Het waren weken waarin ik mezelf tegenkwam. Ik mag leven. Het herstel kan beginnen. Met revalidatie probeer ik

weer kracht en conditie op te bouwen. Mijn emoties ventileren bij een psycholoog is heilzaam om rust te vinden. Covid-19 probeerde mijn leven te vernietigen, maar was tegelijk een uitdaging om meer uit het leven te halen. Je beseft dat zorg dragen voor jezelf enorm belangrijk is. Niet alleen voeding en beweging maar ook vrienden maken je sterker. Nu dringt nog veel meer door wat echt belangrijk is in het leven, wat ik echt nodig heb om gelukkig te zijn. Ingrid

Ik word graag objectief, genuanceerd en nauwkeurig geïnformeerd. Pas dan kan de vraag Is 5G schadelijk voor de gezondheid?, die in het vorige nummer werd gesteld, al dan (nog) niet beantwoord worden. Zo niet kan het antwoord als een geblokletterd standpunt overkomen. De lezer kan trouwens zelf zijn besluit trekken. In het artikel wordt verwezen naar studies. Ik zie graag de referenties naar die precieze studies vermeld. Moet een ziekenfonds de gezondheid niet optimaal bewaken? Lutgarde

Deel je ervaringen

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ... Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

O_Leef07_ALL_DEF.indd 25

8/09/20 13:42

MONDHYGIËNE BIJ KINDEREN

Lanterfantje

maakt tandenpoetsen leuk Tandenpoetsen bij kinderen is voor veel ouders een dagelijkse strijd. Daarom helpt Lanterfantje jou en je kind met onder meer het tandenpoetslied, spelletjes en een tandenpoetskaart. TANDENPOETSLIED

‘Met een tandenborstel in je mond, kom je heel de wereld rond!’ rond!’, zingt Lanterfantje. De olifant trekt in zijn lied van land tot land en doet een geweldige ontdekking: iedereen spreekt dezelfde taal tijdens het tandenpoetsen. Het lied leert je kind de juiste tandenpoetstechnieken en het refrein is

tof om mee te zingen. Jawel, met je tandenborstel in je mond. Het lied duurt twee minuten, net zo lang als een goede poetsbeurt. Dankzij Lanterfantje vliegt die tijd voorbij.

TANDENPOETSKAART

Met de tandenpoetskaart leer je je kind stap voor stap hoe je je tanden moet poetsen. Je start met hoeveel tandpasta je nodig hebt en eindigt

GAAN JE KINDEREN AL NAAR DE BASISSCHOOL? Dan kunnen ze vanaf het eerste leerjaar rekenen op Ben De Bever. Een handige video, de toffe beats van het Ben de Bever-lied en een leuk spel helpen je kinderen om nog beter hun tanden te poetsen. Ben je leerkracht? Dan kun je aan de

 www.bendebever.be

slag met het educatief pakket Ben de Bever. Het bestaat uit lessuggesties en tal van opdrachten voor het eerste, tweede en derde leerjaar. De belevingswereld van de kinderen staat centraal, de focus ligt op ervaringsgericht onderwijs.

met het napoetsen door mama of papa. De mooie tekeningen van Lanterfantje maken elke fase voor iedereen direct duidelijk. Als ouder krijg je er enkele nuttige tips bovenop. Voor kinderen van 2 tot 6 jaar gebruik je bijvoorbeeld het best een tandpasta met een fluoridegehalte van slechts 1000 tot 1450 ppm (delen per miljoen), want jonge kinderen slikken tandpasta in.

LANTERFANT-BOEKJE

Lanterfantje bundelt naast het lied en de tandenpoetskaart nog veel meer in zijn boekje dat je op de website kunt downloaden, zoals kleurplaten en educatieve spelletjes. Met het kleur- en knipspel steken kinderen bijvoorbeeld op welk eten goed is voor de tanden en wat ze het best vermijden. Samen met Lanterfantje komt je kind alles te weten over een goede mondhygiëne. Dat is ook bij kinderen belangrijk, want gezonde kindertanden zijn essentieel voor een gezond volwassen gebit.  www.cm.be/lanterfantje

O_Leef07_ALL_DEF.indd 26

8/09/20 13:42

CM TOT JE DIENST MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP www.cm.be/cm-voordelen

LOGOPEDIE Heb je logopedie nodig? Of heeft je kind nood aan begeleiding door een logopedist, bijvoorbeeld voor dyslexie? Als de behandeling niet of niet meer terugbetaald wordt door de ziekteverzekering, kun je aanspraak maken op de CM-tegemoetkoming.

LEDENVOORDEEL Je krijgt een terugbetaling van 10 euro per sessie (15 euro voor CM-leden met verhoogde tegemoetkoming). Als je 18 jaar of jonger bent, krijg je maximaal 40 sessies terugbetaald. Vanaf 19 jaar krijg je maximaal 10 sessies terugbetaald.

KRAAMZORG Wil je tijdens je zwangerschap of na de geboorte van je kind hulp bij huishoudelijke taken of de verzorging van je baby? Dan kun je je laten bijstaan door kraamzorg. O_Leef06_ALL_DEF.indd 26

16/06/20 10:32

LEDENVOORDEEL

2 901000 518404

Je krijgt een terugbetaling van maximaal 5 euro per gepresteerd uur kraamzorg door een dienst voor gezinszorg, erkend door de overheid. Als beide ouders CM-lid zijn, kan de terugbetaling oplopen tot 300 euro. Een terugbetaling is mogelijk voor kraamzorg vanaf ĂŠĂŠn maand voor de vermoedelijke bevallingsdatum tot drie maanden na de geboorte of na het ontslag van de pasgeborene uit het ziekenhuis.

Je krijgt een jaarlijkse tegemoetkoming van 15 euro per persoon voor het lidgeld van een sportvereniging, sportclub of sportdienst.

LEDENVOORDEEL O_Leef07_ALL_DEF.indd 27

8/09/20 13:42

#VERWARD Online vertelt Magali hoe ze concreet de wereld anders beleeft. Met oog voor detail en een misverstand of twee. www.leefmagazine.be

‘Ik snap niet wanneer ik moet spreken of zwijgen’ MAGALI DE REU (30) OVER (AB)NORMAAL FUNCTIONEREN MET AUTISME

O_Leef07_ALL_DEF.indd 28

120

‘De diagnose van Autismespectrumstoornis (ASS) bracht duidelijkheid én veel vragen tegelijk. Toch besefte ik pas na mijn vijfentwintigste verjaardag: ik hoef het niet te snappen wat het is om mens te zijn. Ik hoef geen doorsnee mens te zijn. Vanuit die kracht leerde ik hoe ik een sterkte kon maken van mijn onvermogen om in de pas te lopen. Sindsdien bepaal ik mijn eigen voorschriften. En wat een opluchting dat is, je begrijpt er waarschijnlijk niets van. En da’s ook oké.’

121

‘Je moet vooral jezelf zijn, zo luidt het alombekende motto in onze samenleving. Maar wat als die authenticiteit niet strookt met hedendaagse verwachtingen? Van kindsbeen af was ik een zonderling die vaak werd bespot omwille van mijn eigen manier van doen. Anderen begrepen niet dat ik niet snapte wanneer het mijn beurt was om te spreken en zwijgen. Ze begrepen niet waarom ik kwellende geluiden en geuren niet aankon. Ze begrepen niet waarom ik mijn oog voor detail nooit zou wegzetten als kommaneuken. Ze begrepen niet waarom ik pijn had, want ze vonden mij kleinzerig. Maar het ergste van al? Ik begreep er zelf niets van.’

8/09/20 13:50