Prefab flexibel bouwen 2015

.

Bijlage bij Cobouw 5 juni 2015

PREFAB & FLEXIBEL BOUWEN Pagina 5: Demontabele bouw is de kinderschoenen ontgroeid Pagina 13: Prefab woningen voor sloppenwijken Pagina 11: IFD bouwen: wie pakt de handschoen op

800 studenten huisvesten binnen 11 maanden?

Volwaardige faciliteiten: • 28.000 m2 • 800 complete woonunits • sportfaciliteiten • diverse winkels • architectonisch werk • duurzaam en energiezuinig Bouwtijd: 11 maanden Verwachte gebruikstijd: > 10 jaar

De

behoefte

aan

studentenhuisvesting

in

Amsterdam is groot. Als conventionele oplossingen niet meer volstaan, zijn we bij Jan Snel op ons best. In slechts 11 maanden tijd realiseren we Ravel Residence. Nu wonen en studeren hier 800 studenten. Het studentencomplex heeft in het midden een tuin waar de studenten kunnen loungen en elkaar ontmoeten. Verder zijn er verschillende studieruimten en voorzieningen zoals een grand café, supermarkt, uitzendbureau, lounge en meetingcenter, fietsenmaker, wasserette én een waar basketbalveld op het dak.

Meer weten? Bekijk het timelapse filmpje op jansnel.com of bel meteen: 0800 348 0 348.

Wij doen het!

Ravel Residence te Amsterdam

Vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

Prefab flexibel bouwen

Voorwoord In de loop der eeuwen hebben mensen om diverse redenen flexibel gebouwd. In Zuid Italië rondom de plaats Bari bijvoorbeeld bouwde men rond het jaar 1500 een groot aantal trulli. Dit zijn ronde huisjes van kalksteen zonder cement, die snel weer konden worden afgebroken.

Er hoefde dan minder belasting te worden betaald. Een voorbeeld uit Nederland is de naoorlogse duplexwoning. Een duplexwoning is een eengezinswoning, die tijdelijk is gesplitst in twee deelwoningen. Deze methode werd na de Tweede Wereldoorlog in Nederland toegepast, met het oog op de toen heersende woningnood, om kleine gezinnen aan woonruimte te helpen. Duplexwoningen konden later weer gemakkelijk worden omgebouwd tot grotere eengezinswoningen.

In deze Cobouw bijlage Prefab & Flexibel bouwen blijkt duidelijk dat demontabele bouw nog immer en steeds meer een antwoord biedt op vraagstukken als leegstand en de steeds veranderende vraag naar woon- en bedrijfsruimte. Bovendien speelt flexibel bouwen een belangrijke rol in verduurzaming: veel bouwelementen worden na afbraak van het gebouw opnieuw gebruikt in splinternieuwe projecten.

Martin Hoogelander, Uitgever Cobouw Specials, BIM Media B.V.

Inhoud 4 5 7 11 12 13 15 15

Tijdelijk theater met topakoestiek Demontabele bouw is de kinderschoenen ontgroeid Prefab op een postzegel IFD bouwen: wie pakt de handschoen op Prefab woningen voor sloppenwijken Modulaire triangelbrug voor snelle renovaties Houten draagconstructie vraagt om lichte slimme vloeren Flexibel, duurzaam en toekomstbestendig bouwen

Colofon Klantenservice: (070) 3046777 E-mail: cobouw@bimmedia.nl Redactie: telefoon (070) 3046700 Postbus 16262, 2500 BG Den Haag Internet: www.cobouw.nl Hoofdredacteur a.i.: Boudewijn Warbroek Uitgever: Martin Hoogelander Eindredactie en coördinatie: Nienke Abma en Nanda van Dijk Medewerkers: Edo Beerda, Jeroen Kreule, Michiel Maas en Tosca Vissers Vormgeving en Opmaak: Bastiaan Stuy

Abonnementen: wijzigingen, klachten bezorging en opgave nieuwe abonnees: klantenservice: (070) 3046777. Jaarabonnement binnenland € 775,- (excl. btw).

Overnemen artikelen: voor het overnemen van (een gedeelte van) artikelen uit deze uitgave dient men zich te wenden tot de uitgever.

Op alle artikelen in Cobouw of op Cobouw.nl berust auteursrecht. Auteursrechtelijk beschermde werken mogen niet elders openbaar gemaakt worden, gearchiveerd worden of verveelvoudigd worden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur of de uitgever. Indien bij gebruik van artikelen van dagblad Cobouw en/of Cobouw.nl niet is voldaan aan bovenstaande, is Cobouw gerechtigd hiervoor schadevergoeding te claimen.

3

4

prefab flexibel bouwen

vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

Tijdelijk theater met topakoestiek Edo Beerda Het is een muziektheater met alles erop en eraan, maar toch moet het Zuiderstrandtheater binnen een paar jaar weer tegen de vlakte. Voor de architecten evengoed een uitdaging om met eenvoudige middelen een optimaal presterend gebouw te maken. “Is niet alles tijdelijk?”

Een mooier compliment dan dat van de eerste violist van het Residentie Orkest konden ontwerpers Thijs Mauve en Jochem Groenland zich niet wensen. Volgens strijker Ronald Touw is de akoestiek in het tijdelijke bouwwerk veel beter dan in de dr. Anton Philipszaal in Den Haag, “waar ik naar de vingers van de linkerhand van de concertmeester moet kijken om te zien of we hetzelfde spelen.”

Hoe dat lukte? Met grote akoestische schermen en elektroakoestische versterking, die de natuurlijke nagalmtijd van een grote zaal nabootst. Daardoor kunnen het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en de stichting Dans- en Muziekcentrum allemaal probleemloos terecht op de tijdelijke thuisbasis, ondanks hun tegengestelde akoestische wensen. Afhankelijk van wie er speelt, gaat het vloerdeel boven de orkestbak omhoog of naar beneden om te fungeren als concertbak, extra stoelruimte of podium. Tijdens muziekuitvoeringen kan de grote toneeltoren tijdelijk worden afgesloten.

De ‘ruwe parel’ bestaat uit van golfplaten vervaardigde gevelbekleding, een 40 meter hoge betonnen toneeltoren en houten glaspuien die een uitzicht bieden op de zee en haven.

Ruwe parel

“Je vraagt je af waarom theaters van 180 miljoen euro worden gebouwd, als het ook voor 10 miljoen kan”, grapt Thijs Mauve. “Kennelijk wordt de rest van het geld aan leuke aankleding uitgegeven.”

De theaterdirectie wilde eigenlijk een bestaand gebouw verbouwen, maar ging overstag toen het Rotterdamse architectenbureau met eerdere ervaringen aantoonde dat het voor minder geld een beter theater kon bouwen. De ‘ruwe parel aan de Scheveningse kust’ bestaat uit eenvoudige middelen, met golfplaten gevelbekleding en een veertig meter hoge toneeltoren met 65 trekken.

De toren van betonnen elementen heeft geen regenwaterafvoer, water stroomt via sleuven in de dakrand naar beneden en komt via spuwers op het strand terecht. De zwaar gedimensioneerde houten glaspuien van de artiestenfoyer en de entree bieden uitzicht op de Scheveningse haven en de Noordzee. Mauve: “Toch een spectaculair effect in een eenvoudig gebouw.” De intieme concertzaal (1000 stoelen in 24 rijen) is geluiddicht dankzij een schil van 25 centimeter dik beton en een ring van omliggende gebruiksruimtes.

Het gebouw bestaat uit een staalskelet met kanaalplaatvloeren.

Harmonieus

De gehele constructie van het gebouw bestaat uit een staalskelet met kanaalplaatvloeren. Groenland: “Een ruw gebouw, maar met een prettige, harmonieuze binnenkant en een goede plattegrond. Je overziet alles in één keer.”

Het gebouw is tijdelijk, maar blijft zeker langer dan de geplande vijf jaar staan. Theater aan het Spui is nog niet gesloopt en over de vervanging, het Spuiforum, is nog geen beslissing genomen.

Delen als de staalconstructie en de golfplaatgevel zijn herbruikbaar, maar een modulair gebouw is het Zuiderstrandtheater niet geworden. Daarvoor was de ontwerptijd te kort en de opdracht te specifiek. Na gebruik rest dus sloop. Hoewel je nooit weet hoe het loopt met een ‘tijdelijk’ gebouw.

Eerder haalden Elzevier & Mauve Architecten alle inventiviteit uit de kast bij een tijdelijk theater in Spijkenisse. Ze bleven binnen het krappe budget (1,5 miljoen euro) door onder meer de vakwerkliggers voor de loopbruggen een constructieve functie in het gebouw te geven: ze dragen ook het dak. Na tien jaar dienst is het bouwwerk gedemonteerd en per vrachtauto naar Leipzig vertrokken voor een tweede leven. Zit dat er voor het Zuiderstrandtheater ook in? Mauve, lachend: “Eerst maar eens zien hoe lang het hier blijft staan!”

De intieme concertzaal telt 1000 stoelen verdeeld over 24 rijen en is geluiddicht dankzij een schil van 25 centimeter dik beton.

Prefab flexibel bouwen

Vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

5

Demontabele bouw is de kinderschoenen ontgroeid Edo Beerda Leegstand heeft epidemische vormen aangenomen, maar is simpel te voorkomen met demontabele bouw. Specialist Neptunus maakt er hoogwaardige gebouwen mee die kunnen wat traditionele gebouwen nooit kunnen: ze staan er zo en zijn ook zo weer weg.

Ondernemingen gingen vroeger vaak van vader op zoon en het bedrijfspand ging mee. “Dat komt nu veel minder voor”, zegt Dorrie Eilers (Neptunus).

“Veel bedrijven met een ruimtevraag hebben geen idee of ze die ruimte over tien jaar nog nodig hebben. Dan is huren of leasen van een tijdelijk gebouw op maat een ideale oplossing.” Neptunus speelt hierop in met een modulair systeem dat razendsnel overeind staat en simpel aanpasbaar is aan de wensen en omstandigheden. Het Kesselse bedrijf ontwikkelde een systeem met aluminium kolommen en gelamineerde houten liggers, dat zich eenvoudig met borgpinnen en pennen laat verankeren. Vaak fungeert een koppelbaar spaceframe als draagconstructie voor het dak. Het bouwsysteem is onbeperkt in lengte uitbreidbaar, haalt vrije overspanningen van 36 meter en heeft vaste stramienmaten (6 meter). “Maar die maten zijn ook aanpasbaar: we ontwikkelen, tekenen, ontwerpen en produceren alles in eigen beheer, dus letterlijk alles is mogelijk.”

De gevels worden veelal uitgevoerd in sandwich-panelen met damwandbeplating. Daarmee zijn uitstekende isolatiewaarden te halen.

denburg. Internationaal opererende bedrijven weten de tijdelijke constructies op waarde te schatten. “Die willen niet meteen aan een gebouw vastzitten als ze eerste voet aan de grond zetten in een nieuw land.” Gemeenten die kiezen voor een tijdelijke sporthal of school hebben vaak vergelijkbare overwegingen. Ze willen niet gebonden zijn aan een permanent gebouw, als het door vergrijzing onzeker is of er over tien jaar genoeg kinderen zijn om er gebruik van te maken. Eilers: “En met nog meer leegstand op termijn schiet niemand iets op.” Voordeel is ook dat je tijdelijke constructies kunt neerzetten waar permanente bouw niet is toegestaan.

Klanten kiezen veelal voor huur- of leaseconstructies. Daarbij verschillen de prijzen van pakweg 3 tot 9 euro per vierkante meter per maand, afhankelijk van de specificaties en zonder op- en afbouwkosten.

De huurprijzen worden niet bepaald door de lengte van de huur- of leaseperiode.

Wegwerparchitectuur

Staat tijdelijke bouw niet voor wegwerparchitectuur? “Welnee, modulaire systemen zijn geen kanten-klare containerunits!”, roept Eilers uit. “Vooroordelen tegen moderne demontabele bouw zijn onterecht. Aardig voorbeeld is de groep van veertig winkeliers uit het plaatsje Stein die ik ooit met een touringcar naar een van onze projecten reed. Een brand had al hun winkels in de as gelegd en nu moesten ze in een tijdelijk winkelcentrum. Het leek hen maar niks. Aangekomen op locatie waren ze vol verbazing. Ze hebben maar één winkel bekeken en stapten daarna meteen weer in de bus: doe maar!

We hebben een tijdelijk winkelcentrum van 9300 vierkante meter in drie maanden turn-key voor ze gebouwd en daar zitten ze vijf jaar later nog in. Naar volle tevredenheid. Demontabele bouw is de kinderschoenen ontgroeid, we maken er volwaardige gebouwen mee, met een volwassen uitstraling.”

Feesttent

Van huis uit is Neptunus een tentenbouwer. Grondlegger Anton Eilers vond in 1937 op het strand een aangespoelde kist met een tent erin. Die bleek prima verhuurbaar als feesttent. Neptunus, vernoemd naar de drietand op de kist, was geboren. Ruim 78 jaar later is het bedrijf specialist in demontabel bouwen. “Aangezien je een tent geen jaren kunt laten staan, ontwikkelden we later meer permanente constructies. Dat mondde uit in onze huidige volledig herbruikbare systemen”, vertelt Eilers. Daarmee bouwt het bedrijf bijna alles: sporthallen, supermarkten, theaters, showrooms en bedrijfsrestaurants. Maar Neptunus zette ook al eens een tijdelijke luchthaventerminal neer in het Duitse Maag-

Flexolution systeem voor de Academy for Circus and Performance Art (ACaPA).

Circusopleiding: van tent naar goed geïsoleerde ‘Flexolution’ Edo Beerda

Acrobaten in de dop oefenen hun trapezekunsten bij de Tilburgse circusopleiding niet meer in een tochtige circustent, maar in een strakke, demontabele trainingsaccommodatie. Wel zo comfortabel en de school bespaart er fors mee op energieverbruik.

De belangstelling om acrobaat, koorddanser, jongleur of clown te worden is de laatste jaren groot in Nederland, dus het aantal opleidingen zit in de lift. Of dat over tien jaar nog het geval is? Niemand die het weet. Voor de Academy for Circus and Performance Art (ACaPA) van Fontys Hogescholen reden om voor demontabele nieuwbouw te kiezen toen de oude circustent ‘op’ was. “Dat gaf ons een interessante uitdaging”, vertelt Dorrie Eilers (Neptunus).

“We hebben met ons systeem al veel sporthallen gebouwd, maar deze moest met het oog op de trapezeacts dertien meter hoog zijn.” Geen probleem, bleek uit statische berekeningen, met verhoogde kolommen was het trainingscomplex snel te bouwen. Fontys Hogescholen heeft het gebouw voor tien jaar gehuurd. Neptunus Structures gebruikte voor de realisatie van het complex zijn ‘Flexolution’ systeem. Dat is een modulair en volledig herbruikbaar systeem. Het is Nederlands eerste demontabele gebouw dat aan de richtlijnen van het Bouwbesluit voldoet. Qua uitstraling en thermische eigenschappen is het niet te onderscheiden van permanente bouw. Voor de circusopleiding was de overstap van de oude circustent wat dat betreft een gigantische sprong. Het sportgebouw voldoet ook aan NOC*NSF norm.

In twee maanden tijd werd op de plaats van de tent een gebouw neergezet met een hoofdconstructie van aluminium kolommen en gelamineerde houten liggers. De wanden bestaan uit goed geïsoleerde sandwichpanelen, met een dikte van 120 millimeter en een isolatiewaarde van R= 5,18 m2K/W en aluminium kozijnen en ramen. Ook het dak is samengesteld uit sandwichpanelen met als buitenafwerking damwandplaten. Naast het trainingsgebouw (24 x 30 meter) staat inmiddels ook een aanbouw van 12 x 30 meter met daarin kantoren en toiletten. Eilers: “Toen de school eenmaal overstag was om de tent te verlaten, wilden ze ook meteen van de oude bijgebouwen af.” Neptunus bouwde het hele complex in een keer. Wat nu als de ACaPA-opleiding over vijf jaar extra kantoorruimte nodig heeft? “Dan kunnen we het er eenvoudig bij bouwen. Dat is het aardige aan een modulair systeem: het is gemakkelijk uitbreidbaar. Gewoon een kwestie van doorkoppelen.” Omdat het bouwsysteem licht is – met veel aluminium onderdelen – kon worden volstaan met een lichte fundering. Als de hogeschool het huurcontract over tien jaar niet verlengt, wordt het bouwwerk tot op het laatste onderdeeltje gedemonteerd en hergebruikt. Eenvoudigweg uit elkaar schroeven en op de vrachtauto laden. Maar hoe zit het dan met de gestorte betonvloer die in de trainingszaalis gebruikt? Eilers: “Wij gebruiken altijd vezelversterkt beton. Dat kun je na afloop heel simpel verpulveren en recyclen in de wegenbouw. Niks gaat verloren!”

Op hoogte of grondgebonden: standaard uniek Grondgebonden met Da Vinci Huis of op hoogte met Da Vinci Appartement; keuzevrijheid en efficiency gaan steeds hand in hand.

De gevarieerde architectuur, afgestemd op de specifieke wensen van opdrachtgevers en bewoners, maken het Hurks woonconcept standaard uniek. Maar de crux van het Da Vinci woonconcept zit ‘m in de combinatie. Een snel en beproefd recept voor de ontwikkeling en realisatie van maatwerkwoningen, maar vooral voor een adequaat antwoord op de toenemende vraag naar flexibele, betaalbare en duurzame woonoplossingen.

Weten hoe het werkt? Kijk op davincihuis.nl

Staatsliedenkwartier Leerdam; 83 Da Vinci Huizen en Appartementen.

Lees het verhaal van opdrachtgever Lennart de Vos van Bloeii Advies & Ontwikkeling: “Kiezen voor conceptbouw betekent een kanteling in denken”. Kijk op hurks.nl/ingesprek.

Hoe vast moet modern vastgoed zijn?

Nieuwe perspectieven met modulair bouwen

Bouwen voor vandaag én morgen. Hoe doe je dat als je niet weet hoe morgen eruitziet? Of als je verwacht dat morgen er totaal anders uitziet?

Er is een toenemende vraag naar flexibele huisvestingsoplossingen. Naar gebouwen die zich wat betreft capaciteit en functionaliteit kunnen voegen naar de actuele vraag. Betaalbare oplossingen met oog voor duurzaamheid.

Door de slimme modulaire bouwmethode geeft De Meeuw antwoord op veel van deze actuele vragen. Flexibele huisvestingsoplossingen, die blijven passen qua volume, functie, comfort en identiteit. www.demeeuw.com/flexibel

Prefab flexibel bouwen

Vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

Prefab op een postzegel Michiel Maas Het nieuwe Amstelkwartier-hotel moet een uitzonderlijk duurzaam hotel worden. Maar voor bouwer J.P. van Eesteren en TBI-partners Croon Elektrotechniek en Wolter & Dros vraagt het bouwproces ook om andere redenen om creatieve oplossingen; het 22 verdiepingen hoge gebouw wordt gebouwd op een minuscule bouwplaats. Een aantal oplossingen zijn gevonden in prefab.

“Dit is bouwlogistiek op een hoger niveau.”

Bij projectleider Stefan Meegdes zorgde die beperkte ruimte tot een afweging. “Je kan ervoor kiezen om alles op de bouwplaats te doen, zoals een ter plaatse gestort skelet, gestorte vloeren en betonkernactivering. Maar het probleem is dat er dan heel veel mensen op de bouwplaats rondlopen en er meerdere bouwkranen nodig zijn. Dat was hier gewoon geen optie. Niet alleen vanwege de ruimte, maar ook omdat de duurzame LEED

Het Amstelkwartier-hotel, ontworpen door Mulderblauw architecten en Architectenbureau Paul de Ruiter, wordt gebouwd op een minuscule locatie. Rendering: Paul de Ruiter en Mulderblauw.

Het project is het eerste LEED Platinum gecertificeerde hotel van Europa, er gelden dan ook strenge duurzaamheidseisen.

platinum-certificering van het gebouw ons ertoe heeft gedwongen na te denken over de vervoersbewegingen. Van materialen, maar ook van mensen. Op de bouwplaats lopen nu relatief weinig mensen rond. Als een groot deel in de fabriek wordt gemaakt, betekent dat een aanzienlijke besparing in het vervoer.”

Duurzaamheidseisen

Dat betekende in eerste instantie al dat het skelet zou worden opgetrokken uit prefabbeton. Maar gezien de strenge duurzaamheidseisen was dat nog niet eenvoudig. “Voor dit hele gebouw is de eis dat twintig procent moet bestaan uit gerecyclede materialen. Als je een staalconstructie gebruikt, is dat redelijk eenvoudig, maar bij beton is dat een stuk lastiger. Als we waren uitgegaan van een traditioneel skelet met een veel lagere duurzaamheidswaarde, dan hadden we dat ergens anders in het gebouw weer moeten compenseren.”

Meegdes vond een betonmaker bereid om mee te denken. “Lammers Beton heeft de KOMO-certificering moeten openbreken om verticale prefabelementen te maken die meer dan twintig procent gerecycled beton bevatten. Dat is een verdubbeling van wat er tot dan toe op de markt was. De prefab-branche is van nature vrij behoudend, maar Lammers heeft hier echt de nek uitgestoken. Dat getuigt van lef.”

Maar de grootste vernieuwing zit hem misschien wel in de vloeren. “De hotelkamers hebben allemaal een eigen klimaatsysteem, die straks helemaal volautomatisch moet gaan werken. Als de hotelgast bij zijn hotelkamer in de buurt komt, moet het systeem gaan registeren dat het klimaat moet worden aangepast. Als de gast weer vertrekt, fungeert de kamer als een klimaatbuffer, om warmte of kou in het gebouw te houden. Dat klimaatsysteem bestaat uit matten die al in de fabriek in de vloer zijn aangebracht, zodat ze op de bouwplaats alleen maar hoeven te worden aangesloten.”

De matten zijn relatief oppervlakkig in het beton aangebracht, zodat ze straks vanuit het plafond

werken. Bovendien moest er uitgebreid worden getest om ervoor te zorgen dat er straks geen vloerdelen met defecte klimaatmatten worden geïnstalleerd. “De matten worden getest voordat ze in de fabriek worden geïnstalleerd, daarna nog een keer als ze erin zitten, en tenslotte een derde keer op de bouwplaats voordat ze worden gebruikt.”

Planning en logistiek

De aanvoer van materialen moet just-in-time, omdat er geen plek is voor opslag. Daarnaast moet de torenkraan zo optimaal mogelijk worden gebruikt. De bouwlogistiek moet tot in de puntjes kloppen. “Maar als we traditioneel hadden gewerkt, dan zou de kraan te hoog worden belast.

Om die reden zijn de kolommen in een frame per vier tegelijk naar boven gebracht in plaats van per kolom. Om diezelfde reden is ook de bekisting deels geprefabriceerd. Als je dat niet doet, ben je iedere dag tot zeven uur ’s avonds aan het hijsen.”

Ook al is het hele ontwerp tot in detail in 3D uitgewerkt, toch worden de aansluitingen met behulp van een mock-up van de installaties in het gebouw getest. “Op deze manier komen dingen aan het licht die je in het model niet ziet. Zo ontdekten we dat het monteren van bepaalde leidingen heel moeilijk werd door de manier waarop de installatie voor een hotelkamer was getekend. Het is prettig dat je daar achter komt op het moment dat je het nog kan aanpassen, en niet als er al driehonderd van dat soort installaties zijn gefabriceerd.”

Ook bij de uiteindelijke afbouw van het hotel zal veel worden geprefabriceerd. “De details moeten nog worden uitgewerkt, maar we gaan werken met een metalstudsysteem dat in de fabriek al helemaal precies pas wordt gemaakt, om het aantal handelingen op de bouwplaats zoveel mogelijk te minimaliseren. De crux van dit project zit uiteindelijk in de logistiek en de planning die daaraan vooraf gaat. De zware eisen en uitdagingen in dit project kan je als een ballast zien, of juist als sport. Wij hebben voor de sport gekozen.”

7

In nog geen vier maanden tijd is het tijdelijke en geheel demontabele appartementengebouw Irenehof in het Limburgse Panningen gebouwd. Het gebouw bestaat uit twintig appartementen die allen zijn verhuurd aan verschillende doelgroepen, zoals arbeidsmigranten die zich permanent willen vestigen in de regio, alleenstaanden die snel woonruimte nodig hebben, ex-studenten en andere mensen die op korte termijn woonruimte zochten. De bewoners hebben huurcontract van maximaal 2 jaar afgesloten. En als het complex na die tijd niet meer nodig is, dan wordt het eenvoudig afgebroken en worden alle elementen elders weeringezet voor een gloednieuw project.

Van een leien dakje!

Snel en veilig werken op daken met de MTB van Altrex.

WERELDMARKTLEIDER IN MODULAIRE CONSTRUCTIES

De Modulaire Triangelbrug (MTB) is ideaal voor het werken langs de gevel óf op platte en hellende daken.

De MTB functioneert als werkbrug. En door de leuningframes met valbeveiligingsnetten ook als dakrandbeveiliging. Handig en veilig voor bijvoorbeeld het bedekken van daken, plaatsen en onderhouden van zonnepanelen en dakkapellen. www.altrex.com

Van een tijdelijke accommodatie voor uw werknemers op de werf tot een tijdelijk klaslokaal, kleedruimte, opslag, sanitair, kantoor, enz… tot een gebouw op een evenement.

Welke behoefte u ook heeft, Algeco zorgt ervoor dat u over extra ruimte kunt beschikken.

> Besteed uw personeelsadministratie professioneel uit

We gaan zelfs een stap verder en maken u het nog véél eenvoudiger dankzij onze 360° Service.

We voorzien bijvoorbeeld ook een verzekering en richten uw unit in met meubilair, airco, internet via datapunten, brandveiligheids- en anti-inbraakaccessoires, enz…

Op zoek naar tijdelijke huisvesting en meer info over onze 360° Service? Contacteer ons!

ALGECO BIEDT U ALLE RUIMTE BEL GRATIS 0800 485 0485 INfO.NL@AS.ALGECO.COM WWW.ALGECO.NL

Neem vrijblijvend contact op: > www.payrollselect.nl/bouw

> Bel: 0575 548550

Faay Prefab Units, totale ontzorging in élke situatie Badkamers, toiletten en keukens bepalen in hoge mate de uitstraling van zorginstellingen, hotels, bedrijfspanden en scholen. Een prefab unit van Faay geeft een uitstraling die niet van traditionele bouw is te onderscheiden! Faay Prefab Products bouwt kanten-klare units die geheel volgens uw wensen worden ingericht.

De compleet afgewerkte units worden als ‘Legoblokjes’ inclusief alle technische voorzieningen, als een geheel in de (ruw)bouw geplaatst. Dankzij dit ‘plug-and-play’-principe is elke unit direct gebruiksklaar. Ideaal dus voor transformatie- en renovatieprojecten.

Waarom Faay Prefab Units?

Neem contact op met Faay Prefab Products voor alle mogelijkheden. Want wat u

• geheel volgens klantspecificatie • consistente topkwaliteit • onbegrensde vrijheid in trans-

formatie, renovatie, nieuwbouw • duurzame productie, ecologische materialen • 10 jaar garantie

• ‘plug-and-play’-principe • niet van traditionele bouw te onderscheiden · 1 aanpreekpunt

bedenkt, kunnen wij maken!

Faay Prefab Products B.V. • Mijlweg 3 • postbus 116 • 4130 EC Vianen • T 0347 - 37 66 24 • info@faayprefabproducts.nl • www.faayprefabproducts.nl

FAA5055 Advertentie FPP Cobouw-v2.indd 1

28-05-15 10:03

Prefab flexibel bouwen

Vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

11

IFD bouwen: wie pakt de handschoen op Jeroen Kreule Nico Hendriks draait er niet omheen: dat Industrieel Flexibel Bouwen (IFD) nooit echt van de grond is gekomen, is een van zijn grootste frustraties.

“Ik heb me er jarenlang heftig voor ingespannen, maar als je mij vraagt of het gelukt is, dan zeg ik nee. IFD is ook vrijwel niet mogelijk in de belangrijkste aanbestedingsvorm zoals we die nu kennen. Het is namelijk belangrijk dat alle partijen vanaf het begin bij het ontwerpproces worden betrokken, dus ook de aannemer. Dat gebeurt niet. Met andere woorden: de contractvormen zouden moeten worden aangepast.”

Hendriks is emeritus hoogleraar Materiaalkunde en Duurzaam Bouwen aan de TU Eindhoven en verbonden aan de BDA Groep. De IFD-technologie bestaat volgens hem uit een aantal essentiële elementen. Industrieel bouwen betekent in de eerste plaats complete, industriële productie, dus niet alleen prefabricage. Er is geen sprake van afval op de bouwplaats. Bouwen wordt monteren: de bouwmethode is volkomen droog, er komt op de bouwplaats geen druppel cement aan te pas.

Flexibel bouwen betekent dat een gebouw veranderbaar is gedurende de levensloop. Flexibel bouwen betekent bovendien tot het laatste moment wachten met de definitieve indeling van een gebouw. Tenslotte hoort een gebouw dat volgens het IFD-principe wordt gerealiseerd demontabel te zijn, zodat hergebruik mogelijk is. Hendriks: “Terwijl het soms helemaal niet moeilijk hoeft te zijn. Neem het aspect van droog bouwen. Ik was vanochtend op bezoek bij een prachtig winkelcentrum in aanbouw, ergens in Limburg. De aannemer had met slimme prefab elementen een overgangsconstructie gebouwd tussen de variabele dakopstand en de eigenlijke gevel. Maar wat zag ik tot mijn verbazing? Spuit-PUR tussen alle naden. Zonde, want het had helemaal niet gehoeven.”

Hendriks, die nog steeds colleges geeft aan de TU, moet denken aan zijn tijd bij de Koninklijke Nederhorst Bouw (KNB), begin jaren zeventig. Toen hield hij zich al bezig met wat we nu IFD noemen.

“Ik deed dat samen met de Franse architect Paul Depondt, wat mij betreft de grondlegger van de IFD-technologie. Een aparte vogel, maar wel een genie.”

Geld verdienen

Als hoofd Research en Development bij KNB kreeg Hendriks de opdracht om op zoek te gaan naar tijdbesparende bouwmethoden, een reductie van bouwplaatskosten en mogelijkheden om nog tijdens de bouw aanpassingen te kunnen doen.

“Het doel was niet duurzaam bouwen, want dat begrip bestond nog niet, nee, het doel was vooral geld verdienen”, aldus Hendriks.

Al snel kwam hij in contact met architect Depondt, bekend van onder meer het hoofdkantoor van 3M in Parijs. De Fransman had meer grote gebouwen neergezet volgens het principe van droog bouwen in industrieel vervaardigde elementen van staal. Heel anders dan wat KNB, volgens Hendriks een typische betonbouwer, gewend was. Het kostte Hendriks veel moeite de directie te overtuigen dat bouwen volgens dit

principe geld zou opleveren, maar hij kreeg uiteindelijk zijn zin.

Het eerste project was een noodkantoor voor de Goudse Verzekeringen in Gouda. Hendriks: “Het ging om een gebouw van zo’n 3000 vierkante meter dat er binnen drie maanden stond. De bouw verliep probleemloos, alles paste. Het project was aangenomen voor drie miljoen gulden, maar de daadwerkelijke bouwkosten bedroegen twee miljoen. Met andere woorden: we hadden een miljoen gulden verdiend. En het was ook nog eens een mooi ontwerp, met een patio. Het gebouw voldeed aan alle eisen van wat we nu IFD noemen, inclusief volledig uitwisselbare gevels.”

Eenheidsworst

Hendriks kreeg vleugels en dacht het concept verder te kunnen ontwikkelen, om uiteindelijk allerlei verschillende, niet op elkaar lijkende gebouwen te realiseren. Hij vroeg zijn baas om budget, maar kreeg dat niet. KNB ging vervolgens nog vijf gebouwen à la de Goudse Verzekeringen bouwen: dat was volgens de directie pas geld verdienen. Hendriks: “Ik zei: jullie zijn gek.

Niemand in Nederland zit toch te wachten op eenheidsworst?”

Over de vraag of het IFD-principe, ruim veertig jaar later, alsnog een kans van slagen heeft, moet Hendriks even nadenken. “BIM zou misschien de sleutel kunnen voor IFD. Omdat bij BIM iedere partij al in een vroeg stadium gegevens moet aanleveren.”

Architecten zouden volgens Hendriks de belangrijkste rol moeten spelen bij IFD. Zij zouden de beschikking moeten hebben over een arsenaal aan onderdelen, zoals gevelelementen, vloeren, dakdelen en installaties die volgens een bepaald modulair systeem worden geleverd.

Branchebescherming

Hendriks: “De vraag is echter hoe je alle disciplines en partijen bij elkaar krijgt en wie de handschoen gaat oppakken. De industrie misschien?

Je zal toch afspraken moeten maken voor standaardisatie van bouwonderdelen. Vergelijk het maar met die verschillende systemen voor videobanden, jaren geleden. Je had VHS, Betamax en nog een paar. Er was in elk geval geen univer-

iQ-woning: flexibel en demontabel Van fundament tot oplevering in zes weken: zo snel bouwt Ballast Nedam de zogenaamde iQ-woningen.

Volgens het bouwbedrijf is de grote kracht van dit concept dat de woningen voor 85 procent in de fabriek worden vervaardigd. Ballast Nedam kan twee iQ-woningen per dag plaatsen, de afwerking neemt vervolgens een kleine zes weken in beslag. Door een korte bouwtijd, compacte bouwplaatsen en het beperkte aantal vervoersbewegingen is de overlast in de omgeving minimaal, belooft het bouwconcern. iQ staat voor intelligent quality. Door de standaarden in de productie slim te kiezen, is de woning uitermate flexibel, aldus Ballast Nedam. Verder is er een grote ontwerpvrijheid ten aanzien van gevelafwerking en uit- en opbouw. Een iQ-woning is bovendien demontabel. De woningen worden inmiddels door heel Nederland gebouwd. Wie wil, kan de iQ-woning-fabriek in Weert bezoeken.

seel systeem. Een recenter voorbeeld zijn de stekkertjes van de opladers voor laptops: zoveel soorten laptops, zoveel soorten stekkertjes.

Totaal niet efficiënt en slechts bedoeld om de fabrikanten te beschermen. Dat geldt ook voor de bouw, met al die verschillende branches zoals hout, staal en beton. Vanwege branchebescherming wordt er niet of nauwelijks samengewerkt.

En je kunt het ze niet eens kwalijk nemen. Verder is er een groot wantrouwen tegen aannemers, terwijl ook aannemers vanaf het begin bij een IFDproject moeten worden betrokken om input te kunnen leveren. Het probleem van wantrouwen is trouwens eenvoudig op te lossen door een onafhankelijke kostendeskundige in de arm te nemen: een soort toezichthouder die let op de kosten en ervoor zorgt dat de belangen van de opdrachtgever zijn gewaarborgd. Een discipline die al heel lang in Engeland bestaat: de Chartered Quantity Surveyor. Ik geloof nog steeds in het IFD-principe, omdat het zo’n goede dienst bewijst aan het milieu.

Ik heb het altijd een van de belangrijkste pijlers gevonden van duurzaam bouwen. Daarom houd ik hoop.”

Trento-concept Nijhuis: Co-makers vullen kennisbank Een kast waarin de oplossing op de plank ligt voordat het bouwproject wordt gestart: dat is volgens Nijhuis Bouw het Trento-concept in een notendop. De oplossing bestaat volgens het familiebedrijf uit Rijssen uit vier elementen waarvan gebruik wordt gemaakt en waaraan elk ontwerp wordt getoetst: bouwsysteem, proces, Co-makers en organisatie. De toepassing van prefab bouwdelen zorgt onder meer voor een snellere realisatie van de bouw. Nijhuis werkt met vaste partners, ook wel Co-makers genoemd. Alle partijen proberen bouwsystemen en -producten op elkaar af te stemmen. Langdurige samenwerking komt volgens Nijhuis ten goede aan efficiency, kwaliteit en innovatie.

De gezamenlijke kennis van de industriële productie zit in de Trento-kennisbank: al deze informatie is het uitgangspunt voor het integraal ontwerp. Deze werkwijze moet zorgen voor tijdwinst in het ontwerpproces, optimale maakbaarheid en de beste prijs/ kwaliteitverhouding voor de woningen binnen het project. De opdrachtgever bepaalt zelf welke architect hij in de arm neemt. Nijhuis kijkt echter mee en toetst de haalbaarheid. Alle kostencomponenten zijn voor aanvang van het project bekend. Met het concept kunnen vrijstaande woningen, tweekappers, rijenwoningen en appartementen worden gerealiseerd.

Nico Hendriks: “Ik geloof nog steeds in het IFD-principe omdat het zo’n goede dienst bewijst aan het milieu.”

12

prefab flexibel bouwen

vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

Prefab woningen voor sloppenwijken Tosca Vissers Stichting HomePlan is een kleinschalige hulporganisatie, die in Latijns-Amerika en Zuid-Afrika samen met de lokale bevolking prefab huizen bouwt voor mensen in sloppenwijken. Inmiddels heeft de stichting 3500 huizen gebouwd en biedt hiermee talloze gezinnen een veilig onderkomen.

HomePlan realiseert samen met lokale, betrouwbare partners woningbouwprojecten in de sloppenwijken van ontwikkelingslanden, zoals Nicaragua, Mexico, Haïti in Latijns-Amerika en in Swaziland, Zuid-Afrika en Zimbabwe in Afrika.

Deze organisaties worden zorgvuldig gescreend.

HomePlan werkt bij voorkeur samen met mensen uit de regio, omdat zij precies weten wat de problematiek is in hun land en welke oplossing de beste is om een gezin te kunnen helpen. In LatijnsAmerika initieert HomePlan bouwprojecten waarmee binnen vier dagen een prefab woning is neergezet. In Zuid-Afrika en Swaziland bouwt HomePlan stenen huizen in projecten voor aidswezen. In één bouwproject worden circa twintig tot dertig prefab woningen in één keer gebouwd.

Hierbij zijn zo’n honderd vrijwilligers, lokale aannemers en toeleveranciers betrokken. HomePlan formuleert samen met de lokale partners de bouwprojecten en bekijkt wat de slagingskans is van een project. De stichting inventariseert vervolgens hoe geld hiervoor kan worden ingezameld. Naast onderdak zorgt HomePlan er ook voor

dat de mensen die een huis krijgen, ook kunnen deelnemen aan educatieve programma’s en dat ze medische verzorging krijgen. Marike van Seeters, algemeen directeur van HomePlan, legt uit dat de stichting afhankelijk is van particulieren en bedrijven, die elk jaar een vast bedrag doneren.

“We richten ons alleen op deze zes landen. Dat heeft puur met efficiëntie te maken”, zegt Van Seeters. “Voor zo’n kleinschalig bouwproject moeten we eerst iemand vinden, die ter plaatse het project gaat leiden. Het kost vaak veel tijd voordat we een betrouwbare lokale partner hebben gevonden, waarmee we goed kunnen samenwerken”, zegt Van Seeters.

Vertrouwensband

Voor de Latijns-Amerikaanse landen werkt HomePlan nauw samen met hun lokale partner TECHO, dat in het Spaans ‘dak’ betekent. TECHO ontwikkelt zelf ook prefab woningen. Het LatijnsAmerikaanse netwerk TECHO is een vrijwillige studentenorganisatie in 19 landen. Deze studenten dragen dan vrijwillig bij aan de armoedebestrijding in hun land. Rondom Mexico City heeft HomePlan al sinds 1997 verschillende bouwprojecten lopen voor een beter bestaan voor de Mexicanen. “Mexico City heeft een van de grootste sloppenwijken ter wereld waarin circa vier miljoen mensen wonen in krotten tussen afval”, vertelt Van Seeters. “Ze hebben slecht te eten en

geen schoon drinkwater. Studenten in Mexico komen veelal uit zeer welgestelde gezinnen. Ze vinden dat ze iets moeten doen voor hun arme landgenoten en ze sluiten zich aan bij TECHO om de ongelijkheid te bestrijden. Ze doen dat bijvoorbeeld door de sloppenwijken in te gaan om contact te zoeken met de bewoners. Dat spreekt de Nederlandse sponsoren enorm aan.” Van Seeters: “Door het persoonlijke contact bouwen de studenten een vertrouwensband op. Dat vertrouwen wekken duurt wel even, want de bewoners van de sloppenwijken zijn behoorlijk teleurgesteld door vaak loze beloften van de overheid. We bouwen samen met en voor deze mensen een huis, hierdoor ontstaat een vertrouwensband, omdat we doen wat we beloven”, zegt Van Seeters.

Aidswezen

In Afrika werkt HomePlan met name veel voor AIDS-wezen. Dit zijn kinderen uit één gezin, waarvan de ouders aan aids zijn overleden. Ze leven vaak in diepe armoede omdat ze niemand hebben die voor hen zorgt. “Ze wonen vaak erg afgelegen”, zegt Van Seeters. “Het is in Afrika veel lastiger om een groeps-ontwikkeling op te zetten op de manier zoals we in Latijns-Amerika doen. Prioriteit is om kinderen een dak boven hun hoofd te geven en om een soort moederfiguur te vinden, die dagelijks een aantal van die kindgezinnen onder haar hoede heeft, voor ze zorgt en ze moederliefde geeft. We krijgen hiervoor veel steun en hulp vanuit de katholieke kerk”, geeft Van Seeters aan.

Bouwreizen

Sinds 2009 organiseert HomePlan jaarlijks een aantal bouwreizen voor sponsoren die voor HomePlan een huis bouwen in Afrika en LatijnsAmerika. Dit jaar gingen de laatste bouwreizen naar Mexico. Zuid-Afrika werd vorig jaar in oktober bezocht. “We nemen mensen mee op reis die een huis in een bouwproject sponsoren en die dus meebouwen voor een arm gezin. Nicaragua is een van de armste landen van LatijnsAmerika. Door de bouwlocaties in het ontwikkelingsland te bezoeken, krijgen onze sponsoren een idee wat er met hun geld gebeurt”, geeft Van Seeters aan. Tijdens de bouwreis wordt duidelijk hoe urgent de woningnood is en hoe cruciaal hun financiële bijdrage is aan een betere toekomst van een heel gezin. Van Seeters hoort vaak van reisgroepen dat ze het een unieke en inspirerende ervaring vinden. “Tijdens de bouw komen ze in contact met de mensen van het lokale netwerk en ze horen de verhalen van de gezinnen.

Onze contactpersonen ter plaatse zijn lokale groepsleiders die voor ons de behoeften van de lokale bevolking weten te formuleren. Deze informatie is van essentieel belang om een plan van aanpak op te stellen. Voor ons zijn deze groepsleiders goud waard.” Volgens Van Seeters betekent het bouwen van een huis voor een gezin in een sloppenwijk meer dan alleen nieuw onderdak bieden. “Een nieuw huis biedt een veilige omgeving, waardoor het welzijn en de gezondheid toenemen. Mensen kunnen weer aan het werk en het gezinsinkomen neemt toe. Zo helpen wij een gezin om het leven weer op de rit te krijgen”, zegt Van Seeters.

Het ondersteunen van de projecten van HomePlan kan onder andere door middel van een maandelijkse donatie.

Meer info: www.homeplan.nl

HomePlan bouwt huizen voor arme gezinnen in ontwikkelingslanden.

Prefab flexibel bouwen

Vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

13

Modulaire triangelbrug voor snelle renovaties Tosca Vissers VolkerWessels heeft een renovatieconcept bedacht waarmee in één dag een woning wordt gerenoveerd. In de ochtend wordt met de renovatie gestart en ’s avonds heeft de bewoner een nieuwe woning. De schil van een woning wordt volledig gestript en voorzien van nieuwe duurzame, geïsoleerde elementen.

Deze oplossing zorgt voor zo min mogelijk overlast, want de bewoner blijft tijdens de verbouwing in zijn huis. VolkerWessels is een van de vier bouwers die samen met zes corporaties meewerken aan de deal De Stroomversnelling om 111.000 woningen duurzaam te renoveren.

Opdrachtgevers en bouwers hebben in 2013 deze deal ondertekend met de afspraak om de 111.000 woningen innovatief te verduurzamen tot nul-opde-meterwoningen. In 2020 is dit initiatief voltooid. Henri Wibier, projectleider Steigerwerken van VolkerWessels Bouwmaterieel, legt uit dat VolkerWessels met dit renovatieconcept een woning binnen één dag aanpakt voor woningcorporaties waarbij 50 tot 100 ongeveer hetzelfde type eengezinswoningen worden verduurzaamd.

“De snelheid zit in de montage van prefab gevelen dakelementen, zegt Wibier.

Eén dag renovatie

René Foks, sales manager bij Altrex, producent van aluminium klimmaterialen, voegt hieraan toe dat de modulaire triangelbrug die Altrex en Volker-Wessels samen hebben ontwikkeld, bestaat uit aluminium segmenten, die aan elkaar worden gekoppeld. “Hierop komen houten platen

te liggen, waaromheen leuningen worden geplaatst”, zegt Foks. Het kan een gewicht hebben van 500 kilo. “Deze steiger is ideaal voor renovaties die in één dag moeten worden gerealiseerd.

“Het is bedoeld voor een betere bereikbaarheid op de bouw en het is een veilige werkplek voor de monteurs op de steiger”, zegt Foks. De modulaire triangelbrug is telescopisch in hoogte verstelbaar tot twaalf meter. De producten zijn conform de geldende regels getekend en voorzien van de sterkte- en stabiliteitsberekeningen. “Om de prefab elementen op elke gewenste hoogte veilig te kunnen monteren, kan de triangelbrug op elke gewenste hoogte worden versteld.” Foks legt uit dat de nieuwe gevel tussen de brug en de oude gevel wordt gehesen en veilig in de renovatiewoning wordt afgemonteerd. De ankers voor de prefab geveldelen zijn vooraf al geplaatst. De steiger kan binnen tien minuten worden opgebouwd en tegen het einde van de dag na de oplevering van de woning ook weer snel worden opgeruimd.

Volgens Wibier is het prettig dat een partner als Altrex over dit soort oplossingen meedenkt.

“Altrex heeft de juiste kennis in huis waarmee we een product kunnen ontwikkelen, dat past De modulaire triangelbrug bestaat uit aluminium segmenten die binnen ons renovatieconcept. De modulaire trian- aan elkaar worden gekoppeld. Foto. Ruud Ploeg. gelbrug levert indirect een prima bijdrage aan het halen van de energiedoelstellingen van 2020”, aldus Wibier.

Efficiënt en future proof bouwen met Pull & Play

De aanpasbare E-installatie

In de bouwsector draait het om efficiënt werken, met minder faalkosten en het leveren van aanpasbare bouwoplossingen. Samen met Niko en Smart Elektra bieden wij Pull & Play; een prefab betonnen wand met daarin een ingestorte aanpasbare elektro-infrastructuur.

Eenvoudig en sneller bouwen In de productie-omgeving van Heembeton worden de betonnen wanden voorzien van door Smart Elektra voorbedrade instortdozen, uitgerust met een kindveilig dubbel stopcontact en twee uitbreidposities van Niko. De uitbreidposities geven de mogelijkheid om extra functies toe te voegen, waardoor de woning blijvend zal aansluiten op toekomstige woonbehoeftes.

Op de bouwplaats zelf hoeft de installateur alleen nog het dekseltje te verwijderen en de stopcontacten komen tevoorschijn. Pull & play!

Met deze ketenintegratie heeft u een snellere doorlooptijd en minder faalkosten.

Geïnteresseerd?

Neem dan contact op met de afdeling verkoop.

T +31 (0) 341 464 000. E info@heembeton.nl.

Of kijk op www.heembeton.nl/pull-play

Heembeton maakt deel uit van CRH Structural. Met de 5 ijzersterke merken Alvon, Calduran Kalkzandsteen, Dycore Systeemvloeren, Stalius Staalframe-oplossingen en Heembeton is CRH Structural dé ruwbouwpartner voor Nederland.

Een stap verder transformatie van onze vertrouwde omgeving

Met dit boek krijgt u goed inzicht in de problemen en oplossingen die er spelen rond de ontwikkeling van nieuwe bestemmingen voor ons onroerend goed.

Het boek gaat over herbestemming en hergebruik van gebouwen en terreinen. In dit boek komen, o.a. via interviews met diverse deelnemers aan het bouwproces, alle aspecten (projecten, technische problemen en oplossingen, wet- en regelgeving, ecologische noodzaak van hergebruik van grondstoffen/gebouwen, economie en financiĂŤn) aan de orde.

Voor meer informatie of uw bestelling ga naar www.bimmedia.nl/stapverder

Prijs: ₏ 47,12 Auteur: Y. Meihuizen Aantal pagina’s: 270 ISBN 9789462450578

Prefab flexibel bouwen

Vrijdag 5 juni 2015, Cobouw 103

15

Houten draagconstructie vraagt om lichte slimme vloeren Van een onzer redacteuren In Amsterdam-Noord verrijst Patch22. Een energieneutraal, zeven verdiepingen tellend gebouw met vrij in te richten lofts en casco op te leveren. Het wordt het hoogste houten gebouw in Nederland. Wonen en werken kunnen hier moeiteloos worden gecombineerd. Constructieve houtbouw op deze hoogte, het unieke design, maatschappelijke verantwoordelijkheid en de complete gebruiks- en inrichtingsvrijheid voor de bewoner worden optimaal samengebracht tot één geheel. Ook CRH Structural draagt bij aan dit slimme en duurzame project.

aangenaam binnenklimaat zal zorgen. Op de derde tot en met de zevende verdieping zijn deze Slimline vloeren toegepast.

Woningscheidend

De combinatie van Slimline vloerelementen en houten balken zorgt voor een natuurlijke demping met betrekking tot het contact- en luchtgeluid. Daarnaast draagt ook de akoestische ontkoppeling van de topvloer bij aan een goede demping van het contact- en luchtgeluid.

Ontwerpfase

Vanaf begin 2014 is CRH Structural in de voorlopige ontwerpfase ingestroomd en in het ontwerpteam opgenomen. Door het mooie en uitdagende ontwerp vroegen vooral de onderlinge verbindingen en ophangingen om specifieke kennis en speciale aandacht. Er is intensief samengewerkt met de architect, constructeur, aannemer, onderaannemers en de houtleverancier om alles tot in detail uit te werken.

Patch22 omvat naast het 30 meter hoge gebouw ook laagbouw in de vorm van een aantal woon-werkwoningen. Kenmerkend voor het project zijn de hoge plafonds. De lofts kennen een vrije hoogte van 3,5 meter, op de begane grond is 6 meter de standaard evenals in de woningen. De houten kolommen, balken en andere houten details zijn bewust in het zicht gehouden.

Gelamineerd hout

Aan de bouwmethode die is gekozen, ligt hout als natuurlijkbouwmateriaal ten grondslag. Maar hout kent, als het om de draagconstructie gaat, ook beperkingen. De grote overspanningen van 9,5 meter en hoge belastingen van 4,0 kN/m² om de woon-werkfunctie maximaal te kunnen faciliteren, konden daardoor constructief niet worden ingevuld met de gangbare vloersystemen. Daarom is met CRH Structural contact opgenomen. De zeer lichte Slimline vloeren (totaal circa 350 kg/m2) van CRH Structural zijn namelijk wel geschikt. De slanke vloeren kunnen grote overspanningen aan en hoge belastingen dragen. Ook kunnen zij de woon- en/of werkfunctie goed faciliteren en maken ze een vrije indeelbaarheid van de installaties mogelijk. De toekomstige eigenaren kunnen straks gebruikmaken van bouwdeelactivering in de topvloer, wat voor een

De combinatie van Slimline vloerelementen en houten balken zorgt voor een natuurlijke demping.

Flexibel, duurzaam en toekomstbestendig bouwen Van een onzer redacteuren Bouwen voor vandaag én morgen. Hoe doe je dat als je niet weet hoe morgen eruit ziet? Of als je verwacht dat morgen er totaal anders uitziet? Hoe realiseer je een gebouw dat ruimte biedt aan vernieuwing en tegelijk – letterlijk – aan fluctuerende gebruikersaantallen?

Er is een toenemende vraag naar flexibele, aanpasbare huisvestingsoplossingen. Gebouwen die qua capaciteit en functionaliteit toekomstbestendig zijn, doordat ze zich kunnen voegen naar de actuele vraag. Vanuit dat perspectief staat de bouw voor de opgave om wezenlijk te innoveren. De Meeuw Bouw-

systemen houdt zich daar als Europees producent van flexibele huisvestingsoplossingen dagelijks mee bezig. Zowel voor urgente huisvesting voor korte duur als projecten met een permanent karakter.

De modulaire bouwmethode van De Meeuw Bouwsystemen speelt in op actuele vragen die momenteel in de bouwsector leven. Vragen die dringend moeten worden beantwoord, constateert Hennes de Ridder in zijn boek ‘LEGOlisering van de Bouw’. Immers, gerekend over de gehele levenscyclus van bouwwerken neemt de bouw ongeveer de helft van het energieverbruik en de CO2-uitstoot voor zijn rekening. De sector is bovendien verantwoordelijk voor veel afval en transport. De Ridder pleit daarom voor een alternatieve aanpak waarbij bouwwerken eenzelfde DNA delen, maar hun uiteindelijke vorm laten bepalen door locatie, gebruik en tijd.

Tijd en geld

Door het geïndustrialiseerde productieproces in de fabrieken van De Meeuw kan de totale bouwtijd met 50 procent worden teruggebracht. Dat betekent de helft minder overlast op de bouwlocatie en minder risico op vertraging en het overschrijden van deadlines en budgetten door bijvoorbeeld slecht weer.

Daarbij zijn de total costs of ownership

van een modulair gebouw aanmerkelijk gunstiger dan die van een op traditionele wijze geconstrueerd gebouw. De benodigde investering ligt zo’n 15 procent lager door het geïndustrialiseerde proces. Daarnaast blijken de faalkosten, bij traditioneel bouwen zo’n 10 procent, met modulair bouwen tot 3 procent te worden teruggebracht. En is het gebouw ondanks het aanpasbare karakter helemaal niet meer nodig, dan hergebruikt De Meeuw Bouwsystemen het in zijn geheel of in delen. Met maximaal behoud van de restwaarde.

Duurzaam

De modulaire gebouwen van De Meeuw zijn in meerdere opzichten duurzaam. In de fabriek kan het productieproces op de meest energie-efficiënte wijze en met minimale verspilling, worden ingericht. Ook de hoeveelheid transportbewegingen van en naar de bouwplaats ligt aanzienlijk lager dan bij traditioneel bouwen. Minder wegverkeer, minder fijnstof, minder CO2. Het concept van modulair bouwen past naadloos in het streven naar een circulaire economie. Een modulair gebouw kan immers worden beschouwd als een spaarbank van materialen, bouwdelen en grondstoffen die opnieuw kunnen worden ingezet.

“Bouwwerken die zich het makkelijkst en snelst kunnen aanpassen aan de veranderende wereld zullen blijven, de andere sterven uit”, concludeert Hennes de Ridder in zijn boek ‘LEGOlisering van de bouw’. Daarmee blijkt modulair bouwen de meest voor de hand liggende keuze.

Een mooi voorbeeld van een flexibel en aanpasbaar gebouw.

Over 20 jaar heeft een gebruiker andere wensen dan vandaag. VBI bouwt daarom mee aan duurzame, flexibele en comfortabele woon- en werkomgevingen die steeds aan te passen zijn aan de wensen van de eindgebruiker. Flexibel comfort noemen we dat.

Meer weten?

Bel +31 (0)26 379 79 79 of kijk op VBI.nl

www.vbi.nl

Architect: LIAG architecten en bouwadviseurs, Den Haag (www.liag.nl)

Hoe toekomstbestendig is een gebouw?