Analyse #71 - Gezondheid

Dit is een commerciële uitgave van European Media Partner bij deze krant.

Join us at Pivot Park Together we can improve global health

The spirit of innovation Pivot Park helpt innovatieve bedrijven met de volgende stap. Als life science campus bieden wij lab- en kantoorruimtes in combinatie met hoogwaardige R&D-faciliteiten.

Groei mee door onze bronnen van kennis, specialistische financiering en uitstekende wetenschappelijke en ondernemersexpertise.

Pivot Park, Oss, the Netherlands, +31 (0)412 84 60 10, info@pivotpark.com, www.pivotpark.com

Europe’s foremost biopharmaceutical campus

Nr. 71 December 2020

Gezondheid EUROPEAN

Lees meer interessante artikelen op analysenederland.nl

MEDIA PARTNER

Wat is de staat van de gezondheidszorg in Nederland?

Met focus op life sciences, preventie en chronische ziekten Anita Witzier:

‘Reumapatiënt, zorg goed voor jezelf’ Lees meer op pagina 28

Opinie | Erik Scherder:

Life Sciences:

Profiel | Gerard Schouw:

Beweging is essentieel voor een goed afweersysteem

Uit de crisis innoveren

‘Over tien jaar moet Nederland dé medicijnhub van Europa zijn’

De coronapandemie houdt ons land al maanden in zijn greep. We wassen massaal onze handen stuk en proberen er alles aan te doen om ons immuunsysteem op peil te houden.

Lees meer op pagina 16

Een succesvol ontwikkeltraject voor een medicijn duurt gemiddeld 15 jaar en maar 1 op de 1000 moleculen haalt die eindstreep ook daadwerkelijk.

Lees meer op pagina 4

Wij zien de vergroening van ons bedrijf als een morele plicht Ralph Blom

general manager Chiesi

De coronapandemie zette de Life Science & Health sector op zijn kop.

Nog nooit eerder werd er zo snel een vaccin ontwikkeld.

Lees meer op pagina 10

Tonzon: andere techniek, beter effect en de meest milieuvriendelijke isolatie SCHONE DROGERE KRUIPRUIMTE Het wonen boven een vochtig gat in de grond is niet prettig en ongezond. Door een onderdruk wordt continu vochtige lucht uit de kruipruimte de woning ingezogen. Dit vocht moet door ventilatie weer worden afgevoerd. Dit kost energie en daar willen we juist zo weinig mogelijk van gebruiken. Tonzon Bodemfolie stopt de verdamping van vocht uit de bodem, remt het vrijkomen van schadelijk radongas en zorgt zo voor een schone, drogere kruipruimte. Misschien wel de meest duurzame maatregel voor veel Nederlandse woningen.

Het biedt talloze voordelen waaronder energiebesparing. De Bodemfolie is volledig recyclebaar en ook zelf aan te brengen.

Duurzame en leuke cadeaus voor de feestdagen Zelf jouw woning verduurzamen, of om weg te geven RADIARTORFOLIE Tonzon HR-Radiatorfolie gaat direct achterop de radiator zonder dat deze van de muur hoeft. Het doet zo onzichtbaar zijn werk en is binnen een jaar terug verdiend.

CADEAUKAART Geef iemand een cadeaukaart en geef hem of haar de kans zelf iets leuks uit te zoeken in onze webshop.

Ook te besteden op de aanschaf van vloerisolatie.

De duurzaamste cadeaus haal je bij tonzon.nl

40 Jaar

Thermoskussens

Bodemfolie

TONZON VLOERISOLATIE, ANDERE TECHNIEK, BETER ISOLEREND EFFECT Vloeren verliezen vrijwel alle warmte aan de onderkant. Andere soorten isolatie beperken wel het warmteverlies door geleiding, maar stralen de doorgelaten warmte aan de onderkant gewoon uit. Zo lekt 24 uur per dag warmte aan de onderkant weg, waardoor nieuwbouwwoningen met vloerverwarming nog niet echt energiezuinig zijn.

Het unieke Tonzon Thermoskussen reduceert deze warmtestraling trapsgewijs tot vrijwel nul. De vloer wordt sneller warm, bereikt een hogere temperatuur en houdt de warmte langer vast. Meer comfort met minder energieverbruik.

gezonde medewerkers? help je medewerkers in beweging te komen én te blijven met a.s.r. Vitality!

meer info? vraag ernaar bij je adviseur of via asr.nl/vitality/werkgever

4

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

IN DE PUBLICATIE Gezondheid 2. Opinie: Annemiek Verkamman 10. Profiel: Gerard Schouw 12. Gecultiveerd vlees: de nieuwe standaard?

16. Opinie: Prof. Dr. Erik Scherder 18. COVID-19 en de effecten op onze levensstijl

22. Profiel: Ab Osterhaus 28. Profiel: Anita Witzier 29. Longziekten en de effecten van het coronavirus 30. Samen kijken naar wat nog kan voor een betekenisvol leven

ANALYSENEDERLAND.NL Psychologie on demand Dat stress op het werk beroepsziekte nummer één is, is geen nieuws. Met de komst van de coronacrisis wordt de dreiging nog groter.

ANALYSENEDERLAND.NL Meer tijd voor zorg Met hulp van andere organisaties kunnen zorginstellingen zich meer concentreren op zorgtaken.

Uit de crisis innoveren Opinie

Crisisjaar 2020 dwingt ons de gezondheid van mens en natuur anders te benaderen. Ik ben ervan overtuigd dat juist de groeiende en bloeiende Nederlandse Life Sciences sector ons de weg uit deze huidige crisis kan wijzen. Het meest in het oog springend zijn natuurlijk coronavaccins of revolutionaire cel- & gentherapieën, maar denk ook aan groene bioplastics of droogtebestendige gewassen. Daarnaast kunnen we met slimme meetmethoden en snelle testtechnieken geneesmiddelen gerichter ontwikkelen en inzetten, zoals de labs-on-a-chip en mini-organen van bijvoorbeeld Mimetas en het Hubrecht instituut laten zien.

Foto: Persfoto

ANALYSE #71 Gezondheid Disclaimer alle informatie omtrent de COVID-19 maatregelen in deze bijlage was actueel op het moment van drukken.

D

e Nederlandse pri-

kapitaalmarkt wordt steeds meer volwassen. Fondsen maken met investeringen de weg vrij voor de doorgroei van biotechbedrijven. Tegelijkertijd blijft het aanbod van publiek kapitaal daarbij achter, terwijl een goede en complete mix van kapitaal juist als katalysator kan dienen voor de Life Sciences sector. De kennis is er, Nederland heeft topuniversiteiten, en wij kunnen hiervan profiteren door die kennis breder en beter om te zetten in bruikbare toepassingen.

Alleen door de gaten in het Nederlandse financieringslandschap te dichten, krijgen vate

Een succesvol ontwikkeltraject voor een medicijn duurt gemiddeld 15 jaar en maar 1 op de 1000 moleculen haalt die eindstreep ook daadwerkelijk.

we innovaties het lab uit en de samenleving in. Wat dat laatste betreft, heeft Nederland in Europa nog een wereld te winnen.

kunnen onderzoekers sneller en met minder administratieve lasten werken aan deze innovatieve toepassingen. ook deze sector op z’n kop gezet.

Laboratoria moesten sluiten door de lockdown, met vertraging tot gevolg. Financiers passen niet altijd hun langetermijnplanning aan op de veranderde omstandigheden, en ook sommige wet- en regelgeving bleek onvoldoende mee te bewegen. Gelukkig toont de industrie zich wendbaar. Zo focussen veel onderzoekers zich op de ontwikkeling van een coronavaccin. Daar horen we komend jaar hopelijk meer over, want de Life Sciences sector heeft de sleutel in handen om ons uit de economische crisis te innoveren en ons uit de greep van het coronavirus te helpen. Het toont waar deze sector toe in staat is. En zo gloren er nog talloze innovatieve therapieën en toepassingen aan de horizon De coronacrisis heeft

lange adem voordat de investeringen zich terugbetalen. Een succesvol ontwikkeltraject voor een medicijn duurt gemiddeld 15 jaar en maar 1 op de 1000 moleculen haalt die eindstreep ook daadwerkelijk.

Dat lange en onzekere traject moeten we waar mogelijk zien te versnellen, onder meer door slimmer te meten.

De technische mogelijkheden zijn aanwezig, maar lopen tegen drempels en regels aan. Zo lopen we nu helaas innovaties mis. We kunnen nog meer gezondheidswinst boeken door betere samenwerking tussen regelgevende instanties en onderzoekers.

Gelukkig gebeurt dat steeds meer. Zo blijkt door de coronacrisis dat het Nederlandse beleid rond vergunningverlening voor klinisch onderzoek naar cel- en gentherapieën en (corona)vaccins dringend aan modernisering toe is. Vanaf eind 2020 Het vergt een

Annemiek Verkamman, Directeur HollandBIO

Campagne Managers: Bo-Chander Edwards, Kim Lak & Josephine Zahn Managing Director: Amanda Ghidoni Redactie: Marjon Kruize, Féline van der Linde Graphic Design: Charlotte Hovenier Tekst: Henk Dilling, Jerry Huinder, Marjon Kruize, Féline van der Linde & Mark van Seggelen Coverfoto: Gustavo Fring & persfoto

European Media Partner Wij maken online en print campagnes met waardevolle, interessante content die gedistribueerd worden naar relevante doelgroepen om de business van onze klanten te laten groeien. Onze branded content en native advertising oplossingen zetten jouw verhaal op de eerste plaats.

Uitgegeven door: European Media Partner Nederland B.V Keizersgracht 424 NL-1016 GC Amsterdam

Partner content in deze campagne is tot stand gekomen in samenwerking met onze klanten. Dit zijn commerciële uitingen.

Web: www.europeanmediapartner.com

Gedistribueerd met: Het Financieele Dagblad 2020 Drukkerij: RODI Rotatiedruk

Dit is een commerciële uitgave. De FD-redactie heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Email: nl@europeanmediapartner.com redactie@europeanmediapartner.com

Tel: +31 20 808 82 00

ADVERTENTIE

ZORGMATERIALEN BETER VINDBAAR EN PERSONEEL BETER BEREIKBAAR

Vanaf begin maart heeft de coronacrisis hard om zich heen gegrepen. Voor veel mensen is het een moeilijke, lastige en ook verdrietige tijd. Vooral binnen de zorg wordt al lange tijd veel van de medewerkers gevraagd.

Voclarion ontwikkelt voortdurend nieuwe technologische toepassingen waarmee je tijd en geld kunt besparen.

Op deze manier kun je de zorg snel ontlasten en dit levert direct betere zorg op.

Eenvoudig apparatuur vinden

Een gemiddeld ziekenhuis heeft vaak duizenden “mobiele assets”.

Bedden, pompen en andere apparaten die continu verplaatst worden.

Het zorgpersoneel is veel tijd kwijt met het zoeken naar deze materialen. Waar is op dit moment de vacuümpomp? Er zijn ook andere vragen. Is het bed op kamer 7 bijvoorbeeld al klinisch gereinigd zodat deze weer ingezet kan worden? Dit geeft onnodige werkdruk.

Voclarion biedt met haar partner Blyott een zeer betaalbare oplossing om deze problemen snel en eenvoudig op te lossen. Het Blyott platform is een cloudoplossing waarin alle locaties van de zorginstelling worden opgevoerd. Door een combinatie van slimme sensoren en een bluetooth enabled WiFi netwerk (deze is vaak al aanwezig of anders eenvoudig aan te leggen) is van elk instrument bekend waar deze zich bevindt en wat de actuele status is.

Via een dashboard kunnen de medewerkers de materialen direct opzoeken. Ziekenhuizen die dit systeem gebruiken, geven een tijdsbesparing van 10 tot 20% aan. Deze tijdsbesparing komt direct ten goede van de patiënt.

Is de situatie in jouw ziekenhuis of zorginstelling momenteel nijpend? Dan bieden wij de mogelijkheid om Blyott een periode gratis te testen. Je kunt je aanmelden via www.voclarion.nl/blyott

Optimale bereikbaarheid

Een groot probleem op dit moment is de bereikbaarheid van medewerkers. Juist in deze tijd is goede bereikbaarheid een topprioriteit, omdat het kantoorpersoneel vaak thuis werkt.

Een manier om de bereikbaarheid te verbeteren is door de integratie van VoIP-telefonie met Microsoft Teams. Hierdoor komen alle functionaliteiten van de Voclarion telefooncentrale beschikbaar binnen Microsoft Teams. Voorbeelden hiervan zijn wachtrijen, tijd-en bel schema’s, doorschakelingen bij afwezigheid, doorverbinden, beschikbaarheid en verkort kiezen. Vanzelfsprekend kun je ook bellen met mensen die geen Teams gebruiken, zowel binnen als buiten de organisatie.

Door de integratie van Teams en telefonie, vindt alle zorggerelateerde communicatie plaats in één omgeving. Het kantoorpersoneel kan zo nog makkelijker samenwerken.

Zorgmedewerkers zijn ook beter bereikbaar vanwege het bellen via WiFi. Wil jij meer weten over hoe een integratie van Microsoft Teams en VoIP de bereikbaarheid binnen jouw zorginstelling kan vergroten, bel ons dan via 085 - 1119 119 of kijk op www.voclarion.nl

20%

MEER TIJD VOOR

ZORGTAKEN

Binnen 2 weken geregeld.

Het Martini Ziekenhuis ging u voor. Kijk op www.voclarion.nl/zorg

5 Chiesi - Partner Content Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid CHIESI - Partner Content analysenederland.nl

Duurzaamheid is een belangrijke uitdaging voor de farmaceutische industrie Fotografie Firat Aras

Partner Content

Chiesi

Ook in de farmaceutische industrie is verduurzaming aan de orde van de dag. Chiesi neemt hierin het voortouw en ondertekende onlangs de Green Deal Duurzame Zorg, een samenwerking van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, Neprofarm, BOGIN en KNMP. In deze Green Deal staan onder andere afspraken om toe te werken naar CO2-neutraliteit en een circulaire bedrijfsvoering.

“Als we zo doorgaan zoals we nu doen, dan komt eenvoudigweg het voortbestaan van het leven op aarde in gevaar”, vertelt Ralph Blom, general manager van Chiesi, een Italiaans familiebedrijf. “Dat heeft in principe niets met de farmaceutische industrie te maken, maar met de grootste bedreiging waar we momenteel wereldwijd mee te maken hebben; onze milieuproblemen. Als bedrijf vind ik dat je de verplichting hebt om een deel van je winst aan te wenden om

het milieu te verbeteren. Ook de farmaceutische industrie moet daarin haar steentje bijdragen.

Dat is geen marketingverhaal, maar bittere noodzaak.”

Daarom kijkt Chiesi in haar bedrijfsvoering altijd naar duurzaamheid. “Bij alles wat we doen

bedenken we ‘is dit de meest duurzame manier of kan het beter?”, vertelt Blom. “Kunnen we bijvoorbeeld met de trein in plaats van de auto naar kantoor?

Kan het digitaal? En als dat niet kan, dan maken we gebruik van gerecycled papier. Zo zorgen we ervoor dat we als bedrijf duur-

zaamheid steeds meer integreren in onze bedrijfsvoering.”

Momenteel is Chiesi koploper op het gebied van duurzaamheid, maar Blom laat zich graag uitdagen. “Ik geloof in concurrentie en ik zou graag uitgedaagd worden door andere bedrijven. Zowel in het aanbieden van goede zorg als in het milieubewust en duurzaam ondernemen. Waar gezonde concurrentie heerst, ontstaat innovatie.

”

Bij alles wat we doen bedenken we ‘is dit de meest duurzame manier of kan het beter?

En de échte innovatie gaat op termijn natuurlijk ook komen op het gebied van de medicatie zelf, denk daarbij aan zaken als milieuvriendelijke verpakkingsvormen, recycling van medicatie en

gebruik van duurzamere hulpstoffen. Ik vind het de plicht van de farmaceutische industrie om ook hierin te investeren en innoveren.

Deze processen duren lang, zijn kostbaar en vergen een continue inspanning en dus moet je er nu al mee beginnen.

Uniek voor Chiesi is dat wij B Corp gecertificeerd zijn. Die certificering geeft je keiharde KPI’s waar je aan moet voldoen. B Corp bedrijven worden streng gecontroleerd op deze KPI’s en vooral op de plannen om nog socialer en duurzamer te worden. Je moet met data kunnen aantonen dat je je oprecht inzet voor verduurzaming en jezelf hierin wil verbeteren.

Ik ben daar echt trots op. Wij committeren ons keihard aan deze belofte. Niet alleen in woord maar dus ook op basis van gevalideerde criteria. En meten is weten dus als we steeds groener worden wil ik dat ook aantonen en zien waar we nog kunnen verbeteren om het elk jaar beter te doen. Ik zie vergroening als een morele verplichting. Je kunt het niet niét doen.”

www.chiesi.nl ADVERTENTIE

GenDx is in 2005 opgericht door Erik Rozemuller PhD, senior scientist en Wietse Mulder PhD, CEO. Inmiddels telt ons bedrijf 70 medewerkers en zijn we in 15 jaar uitgegroeid tot een wereldwijde marktleider, gespecialiseerd in moleculaire transplantatiediagnostiek.

DNA IDENTIFICATIE Wij ontwikkelen hoogwaardige diagnostische pro-

faciliteiten, maar ook tijdens internationale congressen. Afgelopen jaar hebben we onze online educatie sterk uitgebreid door maandelijks webinars, remote trainingen en ‘live demonstraties’ te organiseren.

Vanwege de grote belangstelling en het succes richten we momenteel een studio in voor verdere professionalisering van onze educatie.

ducten voor de behandeling van patiënten die een

VOORUITGANG EN GROEI

stamcel- of orgaantransplantatie moeten ondergaan.

Ons team groeit razendsnel en ook het aantal onder-

Ziekenhuizen en laboratoria gebruiken onze reagentia

zoeksprojecten neemt toe. Wij zoeken daarom

en softwarepakketten voor zeer nauwkeurige DNA

samenwerking met onderzoekscentra en bedrijven

identificatie van het afweermechanisme van zowel

om vooruitgang in de DNA diagnostiek mogelijk te

patiënt als donor. Dit stelt het medisch team in staat

maken. Met behulp van innovatieve onderzoekslijnen

om de beste match te bepalen voorafgaand aan een

en continue productontwikkeling brengen we regel-

transplantatie. Ook bieden wij laboratoriumtesten

matig nieuwe diagnostische methoden en producten

aan om naderhand het succes van een transplantatie

op de markt, bijvoorbeeld voor het testen van relatief

bij een patiënt te blijven monitoren.

onbekende genen binnen de transplantatiediag-

INNOVATIE ZIT IN ONS DNA

WERK MEE OM DE KWALITEIT VAN LEVEN EN OVERLEVINGSKANS VAN TRANSPLANTATIEPATIËNTEN TE VERBETEREN

trainingen bieden we aan op onze eigen laboratorium-

nostiek. Wij werken elke dag aan het realiseren van onze bijzondere missie: het verbeteren van de

Onze missie is om de kwaliteit van leven en over-

kwaliteit van leven en overlevingskans van transplan-

levingskans van transplantatiepatiënten wereldwijd

tatiepatiënten wereldwijd.

te verbeteren. Bij GenDx hebben we hiertoe een groot research team dat continu innovatieve producten

MEEDOEN AAN ONZE MISSIE

ontwikkelt en productverbeteringen doorvoert.

Deelt jouw organisatie onze ambitie en wil je met alle

Een bijzondere eigenschap van GenDx is het delen

medewerkers en partners deelnemen aan betekenis-

en uitwisselen van kennis. Wij investeren veel tijd

vol ondernemen binnen de life sciences? Wij komen

en energie in educatie en training van al onze klanten

graag in contact! Mail of bel ons via info@gendx.com

in dit specifieke immunologische werkveld. De

of 030 2523799

GenDx.com

6

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Waarom zelfdiagnostiek steeds belangrijker wordt Life Sciences

makkelijke en snelle manier om dit te testen.”

Onze gezondheid wordt steeds belangrijker. Voor mensen die grip willen krijgen en houden op hun gezondheid kan zelfdiagnostiek een uitkomst bieden, helemaal in deze bijzondere tijd van een pandemie. Hiervoor zijn ontzettend veel tools beschikbaar die ervoor kunnen zorgen dat men meer inzicht heeft.

Zo kan met behulp van verschillende producten, zoals thermometers, bloeddrukmeters, zelftesten, smartwatches en intelligente weegschalen direct inzicht verkregen worden in belangrijke gezondheidsindicatoren.

Zelftests zijn ontwikkeld

met als doel de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de moderne diagnostiek beschikbaar te maken voor privégebruik thuis. “Het is essentieel dat de testen op de juiste manier worden uitgevoerd voor een betrouwbaar resultaat. De zelftesten van tegenwoordig zijn voorzien van duidelijke handleidingen. Daarnaast zijn er online vaak instructievideo’s beschikbaar die stap voor stap laten zien hoe de testen moeten worden uitgevoerd.

Is de uitslag positief of houden de klachten aan, dan is een bezoek aan de huisarts natuurlijk wel noodzakelijk.

Het grote voordeel is dat de huisarts dan direct weet wat er aan de hand is en daar dus naar kan handelen”, geeft Van der Hoek aan.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

“

De eigen gezondheid

monitoren kan ertoe leiden dat er sneller gesignaleerd wordt dat er iets mis is”, vertelt Jeannette van der Hoek, expert zelfdiagnostiek. “Huisartsen vinden het vaak prettig wanneer de gezondheid, bijvoorbeeld met een bloeddrukmeter, goed wordt gemonitord. Het is ook een trend in onze samenleving. Waar je vroeger eerst wachtte totdat je ziek was en vervolgens naar de huisarts

Zelfdiagnostiek stimuleert

Wanneer men thuis eerst een screening uitvoert, kan dit het bezoek aan de huisarts efficiënter maken.

ging, zijn mensen nu veel proactiever. Een gezonde levensstijl aannemen is veel belangrijker geworden en daar hoort zelfdiagnostiek om eventuele problemen voor te zijn ook bij. Deze trend vind ik eigenlijk alleen maar heel erg positief. Niet alleen vanuit gezondheidsperspectief, maar ook voor de informatievoorziening richting huisartsen.

Wanneer men thuis eerst een screening uitvoert, kan dit het bezoek aan de huisarts efficiënter maken.” al jaren een bekend voorbeeld van een zelftest die iemand thuis kan doen om direct antwoord te krijgen op een gezondheidsvraag die voor veel onzekerheid kan zorgen.

De zwangerschapstest is

Inmiddels zijn veel meer zelftesten beschikbaar. “Het voordeel van een zelftest is dat deze in de eigen omgeving kan worden uitgevoerd, op een moment dat het jou goed schikt”, gaat Van der Hoek verder. “Zelftesten zijn laagdrempeliger dan een bezoek aan de huisarts. Je hoeft overdag geen tijd vrij te maken om naar de praktijk

om meer met hun gezondheid bezig te zijn, besluit Van der Hoek. “Naast de inzichten die het oplevert, kan zelfdiagnose helpen om symptomen en tekenen in een vroeger stadium te signaleren.

Hoewel deze technologieën de vaardigheden van een arts niet vervangen, kan het ondersteuning bieden om tijdig een juiste behandeling in gang te zetten.” mensen

te gaan. Als je een test online bestelt, hoef je er zelfs niet voor naar de winkel. Bovendien is het ook nog eens anoniem en ben je niet verplicht de uitslag bij je huisarts te melden. Voor mensen die bijvoorbeeld twijfelen aan hun vruchtbaarheid of vermoeden dat ze een seksueel overdraagbare aandoening hebben, is een zelftest een

ADVERTENTIE

Veroval® ZELFTEST Test je gezondheid thuis!

Snel, gemakkelijk en betrouwbaar.

he zelf isc

vo

sts te

Med

• Schildklier • Drugs • Glutenintolerantie • Urineweginfectie • IJzertekort • Mannelijke vruchtbaarheid • Chlamydia bij vrouwen

or thuis

Scan de QR code met de smartphone voor meer informatie en de Veroval® verkooppunten

www.veroval.nl

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid

7

analysenederland.nl

Betaalbare innovatie voor de betere behandeling van zeldzame, agressieve tumorziekten Life Sciences

Van de 260 bekende kankersoorten in Nederland worden 233 soorten als zeldzaam gekwalificeerd. ‘Zeldzaam’ betekent dat het per kankersoort bij minder dan 6 mensen per 100.000 inwoners per jaar vastgesteld wordt.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Tima Miroshnichenko

T

och krijgen ieder

jaar 14.000 patiënten (17 procent) in Nederland te horen dat zij één van de zeldzame soorten hebben; in Europa zijn dat ieder jaar een half miljoen nieuwe patiënten. Beruchte voorbeelden daarvan zijn vormen van alvleesklierkanker, leverkanker en hersentumoren. Er wordt weinig geld aan besteed door de industrie, terwijl het vaak agressieve vormen van kanker zijn. De kans op overleven is lager dan bij de ‘Big-5’ (borst-, prostaat-, long-, huid- en darmkanker), de kwaliteit van leven slechter, en behandeling vergt aanzienlijk hogere kosten. is bij diagnose de levensverwachting niet meer dan zes tot twaalf maanden”, vertelt

Er ligt zoveel op de plank dat snel getest kan worden in de bestrijding van zeldzame kankers en daar moeten we ook gebruik van maken.

Mike van Leeuw, oprichter van OncoLize. “Vanaf dat moment wordt alles uit de kast gehaald door de kliniek; het wordt een doorlopende medische carrousel met meerdere doseringen van chemokuren via een pil of infuus, naast bestraling en chirurgische ingrepen. Het gehele lichaam krijgt de chemo te verduren, terwijl er één of meerdere relatief kleine tumoren moeten worden bestreden. Deze medicijnen zorgen vaak voor ernstige bijwerkingen. Niet alleen de kwaliteit van het leven gaat verder naar beneden, maar de bijwerkingen zorgen ook voor meerkosten tot 50% boven op de eigenlijke behandeling.”

“In sommige gevallen

Chemotherapie kan zeer

effectief zijn in het bestrijden van snelgroeiende tumorcel-

len, aldus de Leeuw. “Maar de chemo-behandeling door het hele lichaam verzwakt ook het immuunsysteem en ontregelt meerdere organen.

De algehele weerstand gaat achteruit waardoor de patiënt de behandelingen steeds minder goed kan verdragen.

Daar komt bij dat de chemo vaak niet hoog genoeg gedoseerd kan worden om ook de hardnekkigste tumorcellen te doden, met kans op chemo-resistente metastases; een duivels dilemma dus.” Een behandeling waarbij alleen de tumorcellen gericht worden aangevallen zou dus veel beter zijn voor de patiënt, op alle fronten.

Immuuntherapie is een

recente ontwikkeling die soms spectaculaire resultaten geeft.

Echter, de behandelingen kosten vanaf €50.000 tot en-

kele tonnen en het werkt lang niet altijd zoals gehoopt. De Leeuw: “Wetenschappelijk zijn het absolute doorbraken, maar wereldwijd is deze trend niet vol te houden voor nationale gezondheidszorgsystemen met vergrijzende populaties.” In 2016 deed KWF al de oproep om meer innovatie te doen met medicijnen die al goed bekend zijn, goed werken en goedkoop toe te passen zijn.

Injecteerbare medicijnde-

daarvoor een oplossing zijn. Bij negentig procent van alle kankers gaat het om vaste tumoren waar een chirurg doorgaans goed bij kan komen voor een biopt, zelfs in de hersenen. Gemiddeld zeventig procent van de vaste tumoren zijn bij diagnose nog in een lokale of regionale groeifase, dus nog niet uitgezaaid. Daarom wordt de lokale behandeling van de tumor steeds meer gezocht als alternatief of aanvulling op de standaard manier van medicijnen toedienen. pots kunnen

Een veelbelovende en

killer cellen

eenvoudige manier van lokale behandeling is door middel van het direct injecteren van een klein medicijndepot in de tumormassa. Het gekozen medicijn wordt gemengd met

een vloeistof van polymeren, een zogenaamd hydrogel, en wordt vervolgens met een dunne naald direct door de huid, via het biopt-kanaal of met een lange katheter door de aderen direct in de tumor gespoten. Ter plekke vormt de hydrogel binnen enkele seconden een zacht rubberballetje, het medicijndepot.

Gedurende meerdere dagen tot weken wordt het medicijn afgegeven, midden in de tumor, terwijl het depot tegelijkertijd wegslijt en afgevoerd wordt via de urine.

10-100 maal hogere concentratie medicijn bereikt worden in de tumor dan ooit mogelijk zou zijn via een pil of infuus.

Dat gebeurt met een fractie van de normale hoeveelheid die normaal voor het hele lichaam toegediend wordt.

Buiten de tumor is het afgegeven medicijn niet of nauwelijks te meten, waardoor de vele bijwerkingen niet, of veel minder, opspelen. Er worden medicijnen gebruikt die goed bekend zijn bij oncologen en vrij van patenten zijn.

De hydrogelmaterialen zijn veilig en goedkoop, en de gebruikte instrumenten zijn standaard aanwezig in iedere oncologische kliniek. “Deze methode zal daardoor niet Hiermee kan een

alleen effectiever, minder belastend en goedkoper zijn, maar is ook snel te ontwikkelen en snel toe te passen voor meerdere tumorsoorten”, zegt de oprichter van OncoLize.

“Onze gezondheidszorg

nog steeds te veel op marktwerking”, besluit De Leeuw. “De overheid kan veel meer sturend optreden: door ondere patent-monopolies te reguleren. Tenslotte moeten we het idee loslaten bij Europese subsidieverstrekkers en hun beoordeelaars, dat er altijd weer nieuwe medicijnen uitgevonden moeten worden.

Er ligt zoveel op de plank dat snel getest kan worden in de bestrijding van zeldzame kankers en daar moeten we dan ook gebruik van gaan maken.” draait

deze methode is ook relevant voor grotere tumorziekten zoals borst- en prostaatkanker en bij het bestrijden van metastases.

Helaas is daar de gezondheidswinst minder groot, waardoor markttoelating omslachtiger en veel duurder is.

Het bedrijf kiest er voor eerst toelatingen te krijgen voor de zeldzame kankersoorten, waarna er versneld toelating aangevraagd kan worden voor de grotere tumorsoorten.

Noot:

ADVERTENTIE

CiMaas biedt kankerpatiënten perspectief met immunotherapie Het probleem en onze uitdaging De huidige anti-kanker therapieën genezen ± 60% van alle kankerpatiënten. Immuuntherapie is een veelbelovende mogelijkheid om het aantal mensen dat aan kanker overlijdt verder te verminderen. Het perspectief dat CiMaas biedt is waardevolle jaren toevoegen aan het leven van mensen met kanker door gebruik te maken van het immuunsysteem.

Killer cellen (groen) doden tumor cellen (bruin)

Nieuwe therapeutische concepten als oplossing om kanker te bestrijden Het immuunsysteem beschermt ons tegen indringers van buitenaf met behulp van verschillende afweermechanismen waaronder de vorming van antistoffen en het aanmaken van killer cellen. CiMaas maakt gebruik van deze afweermechanismen om kanker te bestrijden. CiMaas start binnenkort met een klinische studie bij longkanker met een vaccin dat naar verwachting bij de patiënt killer cellen en antistoffen opwekt tegen de tumor. Daarnaast ontwikkelt CiMaas een tweede product op basis van Natural Killer cellen verkregen van een gezonde donor voor de behandeling van leukemie (bloed kankers). Beide technologieën kunnen bij gebleken succes in patiëntstudies worden toegepast voor een breed scala van andere soorten kanker.

Op basis van het Dendritisch Cel (DC) vaccinatie platform creëert CiMaas een patiënt-eigen, extreem krachtig tumor gericht vaccin in haar eigen cleanroom productiefaciliteit. Dit DC vaccin is een specifieke aanjager van het immuunsysteem en kan gericht worden tegen elk tumor specifiek eiwit zodat verschillende kankertypes met deze vorm van therapie behandeld kunnen worden.

De technologie voor vermenigvuldiging van Natural Killer (NK) cellen biedt de mogelijkheid om kanker te behandelen met zeer grote aantallen NK-cellen afkomstig van een geselecteerde donor. Deze NK-cellen hebben een zeer sterk potentieel om tumorcellen te doden. Het effect kan nog worden vergroot door een combinatie van deze NK cellen met antilichamen gericht tegen de tumor, die momenteel al in de kliniek gebruikt worden.

Waarde creëren voor patiënten De technologieën van CiMaas zullen de huidige beschikbare behandelingen effectiever maken en daarmee een meerwaarde creëren voor patiënten. De technologie zal naar verwachting binnen 5 jaar na de start van klinische studies (2021) klinisch beschikbaar komen.

www.cimaas.com

CiMaas

8

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Waarom houdt de Europese wetgeving CRISPR technologie tegen?

Life Sciences

opgebouwd uit vier verschillende letters, en de menselijke chromosomen zijn te vergelijken met een heel dik boek. In de zinnen die gevormd worden door de DNA letters kan soms een foutje ontstaan bij het kopiëren van de tekst van de ene generatie naar de volgende, aldus Van der Oost. “Een genetische ziekte kan het gevolg zijn van een verkeerde letter.

In principe kunnen we dat nu met CRISPR heel nauwkeurig repareren. We zorgen er dan voor dat het CRISPR enzym het foutje opzoekt en het DNA op die plaats knipt.

Zodoende kan de tekst heel specifiek worden gerepareerd, zoals het gebruik van cut & paste in een tekstverwerker.”

Genetische foutjes kunnen zo worden hersteld.

DNA moleculen zijn

De CRISPR technologie staat wereldwijd volop in de belangstelling. Wetenschappers kunnen met deze techniek heel gericht DNA herschrijven. De Franse Emmanuelle Charpentier en de Amerikaanse Jennifer Doudna hebben er zelfs dit jaar de Nobelprijs voor scheikunde voor ontvangen.

Het is een revolutie die bekroond moest worden, maar waarom wordt het dan nog altijd niet toegepast om landbouwgewassen te verbeteren, met name in Europa?

Tekst: Féline van der Linde Foto: Edward Jenner, Pixabay & Persfoto's

“

CRISPR wordt ook

wel een genetische schaar genoemd. Het is een methode die een paar jaar geleden ontwikkeld is om heel precies in DNA te knippen en om daar dan veranderingen aan te brengen. Hierdoor kun je bijvoorbeeld planten resistent maken tegen ziekten, waar je anders veel bestrijdingsmiddelen had moeten gebruiken.

Waar dit soort aanpassingen traditioneel ongeveer tussen de zeven en tien jaar zouden duren kan dat nu al binnen twee tot vier jaar”, vertellen

Een genetische ziekte kan het gevolg zijn van een verkeerde letter. In principe kunnen we dat nu met CRISPR heel nauwkeurig repareren.

Rudi Ariaans en Ferdinand Los, oprichters van Hudson River Biotechnology. echt een hele grote doorbraak”, aldus professor John van der Oost, microbioloog aan de Wageningen Universiteit.

“Met deze methode kun je in de biotechnologie allerlei organismen verbeteren voor het maken van uiteenlopende “Deze technologie is

producten, van bio-ethanol tot aan bananen. Maar er zijn veel meer toepassingen waar deze technologie voor kan worden gebruikt. Zo wordt er ook gewerkt aan medische toepassingen, van corona-detectie systemen tot gentherapie om mensen te genezen van sommige genetische ziekten. Net als in de biotechnologie, zijn ook hier de eerste resultaten veelbelovend.”

“De stoom komt mij uit de oren”, gaat Van der Oost verder. “In Brussel worden kortzichtige beslissingen genomen, je zou denken door mensen die begrijpen hoe het CRISPR systeem werkt. Helaas is dat niet het geval. Ik kan mij voorstellen dat politici zich daar niet in kunnen verdiepen, maar ze zouden zich op zijn minst goed moeten laten voorlichten door specialisten. In Europa worden bijvoorbeeld planten die zijn aangepast met CRISPR geclassificeerd als Genetisch Gemodificeerd Organismen (GGO, in het Engels GMO), waardoor ze

pas na een zeer langdurig en kostbaar proces toestemming kunnen krijgen om op de markt gebracht te worden.

Dat is op zich terecht als het gaat om relatief grote genetische ingrepen, maar wat mij betreft niet als er sprake is van minimale aanpassingen in het DNA die niet te onderscheiden zijn van natuurlijke veranderingen. Waar andere landen in de wereld één voor één beslissen dat de CRISPR techniek minstens zo veilig is als de veelgebruikte 'klassieke mutagenese' techniek (die veel grotere veranderingen in het plantaardige DNA veroorzaakt, maar wereldwijd, inclusief in Europa, is vrijgesteld van GMO regulatie), blijft Europa achter. Dit soort belangrijke keuzes zouden gemaakt moeten worden op basis van goede argumenten, dat is helaas niet gebeurd.

Door het besluit van het Europees Hof blijft de Europese Unie deze technologie nog altijd als een potentieel gevaar beschouwen waardoor het op de markt brengen van CRISPR gewassen gebonden blijft aan hele strenge GMO regels. Landen als de Verenigde Staten, Japan en Rusland hebben de regelgeving rondom CRISPR al versoepeld.” landen om ons heen wordt er dus al aan de gewassen van de toekomst gewerkt”, vertelt Ferdinand Los. “Bedrijven over heel de wereld doen onderzoek en

innoveren met deze technologie. En er wordt gewerkt om dit op te schalen. Dit is nodig voor de groeiende wereldbevolking en de klimaatopwarming. We mogen als Nederland en Europa niet achterblijven. De regelgeving moet worden aangepast.”

Ferdinand Los Oprichter van Hudson River Biotechnology

Rudi Ariaans Oprichter van Hudson River Biotechnology

“In de grote

John van der Oost Microbioloog aan de Wageningen Universiteit ADVERTENTIE

Biotech - Partner Content 9 Life Sciences, Preventie Exomnis & Chronische Ziekten - Gezondheid Exomnis Biotech - Partner Content analysenederland.nl

Bacteria innovation delivers hope for cancer patients Partner Content Exomnis Biotech

Based at the Maastricht Life Science Campus the company Exomnis Biotech has shown in a groundbreaking project how bacteria spores can be the ideal means of delivering targeted medicines to tumours.

Immunotherapeutic strategies have emerged in recent years as powerful tools that can help to identify and combat cancerous tumours. “Immunotherapies work by guiding the immune system to recognise and attack cancer cells,” explains Alexandra Kubiak, Chief Scientist at Exomnis Biotech, in the Netherlands. “Immunotherapies make the tumour more ‘visible’ for the immune system, you can think of this as ‘pushing the accelerator’ or can make the activities of immune cells more effective.” Despite the success of this approach, a number of challenges remain. Immunotherapies are injected, and sometimes as little as 10 % of the dose reaches the tumour. In addition, interaction with healthy tissue can cause side effects, forcing treatments to be stopped.

“We recognised that producing immunotherapeutics within the tumour would reduce side effects, and increase the concentration of biotherapeutics,” says Sebastiaan Huntjens, CEO of Exomnis Biotech. “This would also mean less waste, decreased side effects and greater cost efficiencies, potentially enabling more patients to be treated.”

”

We recognised that producing immunotherapeutics within the tumour would reduce side effects, and increase the concentration of biotherapeutics Improving drug delivery The objective of Exomnis is therefore not to create new immunotherapies, but rather improve the delivery of existing drugs. The companies focus is on a specific strain of genetically modified Clostridium bacteria.

“This strain can uniquely form spores,” adds Kubiak. “A good analogy is to think of a plant seed. The seed doesn’t do anything

www.exomnisbiotech.com

– it has no metabolism and cannot grow, unless it is in the right environment.” In the same way, the Clostridium spore is inert, and cannot be activated unless it finds its ideal environment – free of oxygen, within necrotic tissue. In other words, the bacterial spore will only become active in the tumour, and nowhere else in the body. This makes it a potentially excellent delivery vehicle for targeted medicines, from ‘inside out’ rather than from the traditional ‘outside in’.

The next step was to engineer a strain of the bacteria capable of secreting immunotherapeutic drugs. Using the CrisprCas9 technique the Exomnis team demonstrated in the lab that this could be achieved, and that this activity had a positive effect on the growth of immune cells. “The idea is that once spores infiltrate the tumour, they can be stimulated to continually produce agents like antibodies until all cancer cells are destroyed,” notes Huntjens. “The bacteria will be removed spontaneously once the treatment is completed, as the environment necessary to their survival will no longer exist. In case of any side effects they can be safely removed with antibiotics.”

New views on bacteria For the commercial feasibility of this approach Exomnis Biotech sees huge potential, with medicines stored in dormant spores at room temperature. “There is also the possibility of using spores to deliver 24/7 several immunotherapeutic drugs at the same time,” Dr. Kubiak explains. The company has now started large animal and toxicology studies. Production will also need to be scaled up. “We want to be pioneers in this field,” says Huntjens. “We have shown that this concept of ‘living medicine’ works”, The success of this Clostridium bacteria project represents a paradigm shift in how the use of bacteria in cancer treatment is viewed. This reappraisal also taps into growing understanding of the beneficial role that bacteria play in terms of general health., and this could not have been achieved without the use of techniques such as CrisprCas9.

COVID-19 and our Clostridium chassis Also we at Exomnis have been following the developments of vaccines against COVID19, and we see the difficulty of storing the vaccines in low temperatures

and the logistic nightmare of traditional vaccination by injections. Our main focus has always been to develop our modified Clostridium spore for intravenous use as chassis to deliver therapeutics to a tumour.

However, in the last two months we have also succeeded in building a Clostridium spore that – once activated – can produce the COVID-19 vaccine. With this breakthrough we are now working towards ‘oral vaccination’ by digesting a pill containing our modified Clostridium spores, deploying it in the bowel and become active there, producing the active vaccine through the intestinal permeability.

Thus, enabling distribution of a vaccine to people harmless at room temperature and with oral administration.

Exomnis Biotech Oxfordlaan 55 6229 EV Maastricht www.exomnisbiotech.com info@exomnisbiotech.com +31 (0)6 40390276

10

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Feiten Gerard Schouw is sinds 2015 algemeen directeur van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, de brancheorganisatie voor in Nederland gevestigde farmaceutische bedrijven die zich bezighouden met geneesmiddelen ontwikkeling.

Zij zetten zich in voor innovatie in de farmaceutische industrie.

‘Over tien jaar moet Nederland dé medicijnhub van Europa zijn’ ADVERTENTIE

Innovatief productieplatform creëert nieuwe kansen voor Leids biotech bedrijf Fibriant Fibriant heeft een uniek innovatief productieplatform ontwikkeld voor fibrinogeen en trombine, twee eiwitten die in ons bloed voorkomen en een cruciale rol spelen bij bloedstolling, wondheling, weefselherstel en afweer tegen infecties. Fibriant’s platform is gebaseerd op recombinant DNA technologie waarbij de eiwitten geproduceerd worden door gekweekte cellen in het laboratorium.

Een additioneel voordeel van ons platform is de mogelijkheid om verschillende natuurlijke varianten van fibrinogeen te produceren. Ons bloed bevat namelijk een mengsel van verschillende fibrinogeen varianten. Fibriant heeft aangetoond dat deze afzonderlijke varianten unieke functionele eigenschappen bezitten, wat de mogelijkheid creëert om op maat gemaakte producten te ontwikkelen voor verschillende therapeutische toepassingen.

RecoSeelTM Fibriant’s leadproduct is RecoSeelTM, een haemostase product voor behandeling van bloedingen tijdens chirurgie. Wat RecoSeelTM uniek maakt is de fibrinogeen variant met een optimaal stollingsprofiel en het volledig vrij zijn van componenten uit menselijk bloed of dierlijk weefsel.

Fibriant CEO Jaap Koopman: “…ons productieplatform is uniek, schaalbaar en veel minder gevoelig voor invloeden van buitenaf. Hiermee kunnen we de fibrinogeen en trombine markt innoveren en toekomstbestendig maken… “

Fibrinogeen en trombine, geïsoleerd uit donorbloed, zijn actieve componenten in een tiental haemostase producten die gebruikt worden om ernstig bloedverlies te voorkomen en een markt van bijna €2 miljard vertegenwoordigen.

Fibriant’s productieplatform heeft belangrijke voordelen t.o.v. het gebruik van donorbloed.

De belangrijkste hiervan zijn: • verminderd risico op overdracht van ziekteverwekkers • onbeperkte productiecapaciteit • verbeterde productkwaliteit en -stabiliteit • geen restricties op import en export van producten

Antibiotica resistentie Naast RecoSeelTM werkt Fibriant ook aan een fibrinogeen-coating voor medische implantaten.

Deze coating voorkomt dat bacteriën, die een biofilm vormen op het oppervlak van een implantaat, resistentie tegen antibiotica vertonen.

Supply Beschikbaarheid van producten uit bloed staat onder druk, mede door de Covid-19 pandemie. Fibriant’s productieplatform biedt het bedrijf een unieke kans om een sterke positie te verwerven op de globale fibrinogeen en trombine markt door deze eiwitten ook te leveren aan andere bedrijven als grondstof voor nieuwe of bestaande producten.

www.fibriant.com

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid

11

analysenederland.nl

Profiel

De coronapandemie zette de Life Science & Health sector op zijn kop.

Nog nooit eerder werd er zo snel een vaccin ontwikkeld. En dat was ook nodig, want de cijfers rond economische groei en werkloosheid liegen er niet om.

Tekst: Marjon Kruize Foto: René Koster

V

olgens Gerard

algemeen directeur van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, bieden de ontwikkelingen rondom het coronavaccin mooie kansen voor de Life Science & Health sector in Nederland.

“Als ik kijk naar de hoeveelheid bedrijven die nu al een vaccin klaar hebben liggen dan geeft dat hoop voor de toekomst. Het laat zien hoe snel we iets uit kunnen rollen als we er met zijn allen de schouders onder zetten.”

Schouw,

Hoe gaat het met de geneesmiddelenindustrie in Nederland?

“Eigenlijk gaat het best goed met de geneesmiddelensector in Nederland, het groeit en bloeit. Er zijn meer dan 30 geneesmiddelenhubs verdeeld over het land en ze groeien allemaal als kool.

We zien ook dat er steeds meer politieke aandacht voor de sector komt en dat helpt natuurlijk enorm.”

Waarom is het zo belangrijk dat deze sector floreert en

gebruik kunnen maken van geneesmiddelen. Ook willen we het verdienvermogen van Nederland verhogen. De Life Science & Health sector is een belangrijke, kennisintensieve sector die we hiervoor kunnen gebruiken. De komst van de European Medicines Agency (EMA, red.) naar Nederland is ook een belangrijke magneet geweest voor de sector en heeft veel bedrijven en kennis naar Nederland getrokken. Als derde kunnen we hierdoor ook de focus leggen op duurzaam ondernemen om zo tot een duurzamere en schonere farmaceutische sector te komen. Eigenlijk zijn dat de drie belangrijkste aanjagers. Momenteel is de branche al goed voor ruim 65.000 banen en 8 miljard euro aan exportwaarde, maar hier valt nog meer te winnen.”

hebben we dit heel snel kunnen veranderen. We willen voor dit soort grote zaken namelijk niet afhankelijk hoeven zijn van andere landen.”

Hoe hebben we dat bij het coronavaccin gerealiseerd?

“Nou, er heeft wel een wonder plaatsgevonden. Heel veel grote farmaceutische bedrijven hebben enorm geïnvesteerd in de ontwikkeling van een vaccin, dat is bij iedereen topprioriteit geweest en daarvoor zijn alle krachten ook gebundeld. Ook is de productie van het vaccin parallel aan het testen en beoordelen van het vaccin op gang gekomen, dat is nog nooit eerder gebeurd. Inmiddels zijn er al meerdere partijen die hun vaccin ter goedkeuring hebben voorgelegd aan de EMA. Het lijkt erop dat we snel kunnen beginnen met de uitrol van een vaccinatieprogramma.”

Heeft de pandemie de ontWaar liggen de uitdagingen

wikkelingen in het afgelopen

in de branche?

jaar in de weg gestaan of

“Ik denk dat we moeten zorgen dat we nog hoogwaardiger, innovatief onderzoek kunnen doen in Nederland.

Ook is het belangrijk dat we gaan snijden in de bureaucratie rondom de farmaceutische industrie. We moeten kortere lijnen realiseren waardoor veranderingen en ontwikkelingen sneller doorgevoerd kunnen worden. Om dat te realiseren is publiek-private samenwerking van groot belang. Je moet zorgen dat bedrijven en kennisinstellingen op een goede manier kunnen samenwerken, met hulp van de overheid. Alleen dan kunnen we blijven concurreren met het buitenland.”

juist ook geholpen?

Wat is uw visie op 2021?

“De COVID-19 pandemie heeft de ontwikkelingen verder in een stroomversnelling gebracht omdat een paar dingen ineens heel belangrijk zijn geworden. Allereerst zijn we het belang gaan inzien van preventie. Vooral bij zo’n virus als COVID is het belangrijk dat er een goed vaccin komt waarmee we kunnen voorkomen dat mensen ziek worden.

Dat heeft er ook toe geleid dat het klinisch onderzoek versneld is. Voor het coronavaccin werd al veel sneller onderzoek gedaan bij echte patiënten om te kijken of het geneesmiddel of vaccin helpt of niet.

De pandemie heeft duidelijk gemaakt dat er in Nederland veel onnodig lange procedures zijn, waardoor de productie vaak naar het buitenland ging.

Door de COVID-pandemie

“Waar we dus naartoe willen werken is dat Nederland dé medicijnhub van Europa is, , maar dat is de stip op de horizon. Voor we daar zijn moet er één en ander gebeuren. Als je kijkt naar wat we volgend jaar willen doen, dan is dat in de eerste plaats ervoor zorgen dat Life Science & Health, en het belang van deze sector, goed in het regeerakkoord worden opgenomen.

Dat is toch de basis voor goed beleid. Ook hoop ik dat er na de uitrol van wereldwijde vaccinatieprogramma’s tegen COVID-19 weer handelsmissies plaats kunnen vinden, zodat we bedrijven kunnen aantrekken. Als we daar vol op inzetten en in de sector blijven investeren zijn we over tien jaar hopelijk de medicijnhub van Europa.”

dat we hierin investeren?

“We willen Nederland gezond houden, en dan is het wel zo fijn als Nederlanders ook zo snel mogelijk

“Wat we eigenlijk het liefste zouden zien is dat er in het volgende kabinet een minister komt voor Life Science & Health. Een minister die ervoor gaat zorgen dat gezondheid en ondernemerschap hand in hand gaan.

Daarvoor is het ook belangrijk om handelsmissies verder te versterken, want daarmee haal je bedrijven en kennisinstellingen naar Nederland. Ook is het belangrijk dat er meer geld beschikbaar komt voor onderzoek naar de meest voorkomende ziekten (dementie en kanker, red.). Dat is niet alleen goed voor de patiënten zelf, maar ook voor Nederland als geheel. En we moeten blijven investeren in het aantrekken en de beschikbaarheid van talent. Zonder goede mensen lukt het simpelweg niet.”

Welke stappen zouden we kunnen nemen om deze uitdagingen het hoofd te bieden?

3Vragen aan Wilfred Germeraad CSO en COO bij CiMaas

Life Sciences

Kanker is een van de meest voorkomende ziekten in Nederland en we zijn continu op zoek naar nieuwe manieren om patiënten te behandelen en genezen. Immunotherapie kan een onderdeel van de oplossing zijn.

Tekst: Marjon Kruize

Welke rol speelt ons immuunsysteem bij kanker?

“Het immuunsysteem beschermt ons tegen indringers van buitenaf, maar ook tegen foutjes vanuit ons eigen lichaam. Kankercellen zijn een soort ‘veranderd zelf’ en ze kunnen daarom worden opgeruimd door ons immuunsysteem. Dat gebeurt ook continu, want bij de miljarden celdelingen die ons lichaam dagelijks doormaakt gaat regelmatig iets fout. Als het immuunsysteem een kankercel echter niet herkend, omdat deze bijvoorbeeld niet genoeg afwijkt van een normale cel, kan deze zich gaan nestelen en verder gaan delen. Dan ontstaat er kanker.”

Wat is het voordeel van immunotherapie bij de bestrijding van kanker?

“Immunotherapie kan heel gericht ingezet worden en maakt beter onderscheid tussen gezonde cellen en tumorcellen. We proberen dit te optimaliseren waardoor uiteindelijk alleen de tumorcel wordt aangevallen, zodat de patiënt minder last krijgt van bijwerkingen.”

“Daarnaast verandert een tumor zodanig dat deze het immuunsysteem onderdrukt, je moet het systeem daarom kunnen sturen. Dat kan met immunotherapie omdat dendritische cellen dan specifiek op zoek gaan naar de cellen van tumoren en deze herkennen en killer cellen instrueren de tumor aan te vallen. Er wordt heel veel onderzoek gedaan om te zorgen dat deze cellen optimaal gestimuleerd worden om zo krachtig mogelijk de tumorcellen aan te vallen, en de onderdrukking te doorbreken.”

Immunotherapie kan heel gericht ingezet worden en maakt beter onderscheid tussen gezonde cellen en tumorcellen.

Hoe ziet de toekomst eruit?

“De hoop is dat we met combinaties van immunotherapie, chemotherapie en/of radiotherapie uiteindelijk kunnen zorgen dat kanker in de toekomst een chronische ziekte wordt waar niemand meer door overlijdt.

We zien nu al veel potentie in therapieën met monoclonale antilichamen, maar ook in combinatietherapieën van cellen en antilichamen. We zijn er inmiddels wel uit dat er niet één oplossing is, maar dat een combinatie van therapieën de uitkomst zal bieden.”

ADVERTENTIE

Raising an Impact Investment round “Cancer treatments impact daily life… We can change that: Join us.”

Drug depots injected inside Tumors : Improved treatment - Less side effects - Affordable Senior Management Team preparing for clinical trials in US and EU

invest@oncolize.com

|

www.oncolize.com

12

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Gecultiveerd vlees: de nieuwe standaard?

Life Sciences

Nog altijd eet de gemiddelde Nederlander ruim 77 kilo vlees per jaar.

Hierbij gaat het om het verbruik op basis van het karkasgewicht, vlees inclusief been, vet en zwoerd, aldus de website van Wageningen University & Research.

In de praktijk betekent dit dat ongeveer de helft van dit gewicht wordt geconsumeerd als vlees en vleeswaren. Toch is er al vele jaren discussie of vlees wel behoort tot een gezond en duurzaam voedingspatroon. Kweekvlees kan de uitkomst zijn. Het is namelijk minder milieubelastend en voorkomt dierenleed.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Valeria Boltneva

E

en kweekvleeslapje

uit stamcellen lijkt een ver-van-ons-bed-show, maar als het aan Kamerleden en wetenschappers ligt hebben Nederlanders binnen vijf jaar kweekvlees op hun bord liggen, meld de NOS. Kweekvlees kan een alternatief zijn voor vlees en daarmee een bijdrage leveren aan de overgang naar duurzamer eiwitten. Maar voordat kweekvlees de markt op mag moet de

Met een toenemende wereldbevolking, mondiale vleesconsumptie en druk op de landbouw kunnen alternatieven, als kweekvlees, een oplossing bieden.

veiligheid gegarandeerd zijn, aldus de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

gekweekt

maatschappelijk belang van deze ontwikkeling in. Hoogleraar Mark Post van de Universiteit van Maastricht maakte in 2013 de allereerste hamburger van kweekvlees als oplossing voor milieuproblemen en dierenleed. De burger was gekweekt van stamcellen uit de spieren van een koe. Maar nog altijd ligt het kweekvlees niet in de schappen van de supermarkt.

Velen zien het

Het is een complex proces.

En twee jaar geleden verbood de Nederlandse Voedsel-en Warenautoriteit het kweekvlees omdat de veiligheid niet kon worden gegarandeerd.

Bovendien wordt er gebruik gemaakt van een serum bij de ontwikkeling van kweekvlees.

Dit serum wordt verkregen door het laten bloeden van ongeboren, vaak nog levende kalveren, meld het AD. Het bloed wordt gezien als een bijproduct van de slacht, dat anders voor andere doeleinden zou worden gebruikt,

maar er kleven nadelen aan het verkrijgen van dit serum.

Zo zou het kalf lijden aan pijn en stress. dierenleed en veiligheid is dus nog niet gegarandeerd voor het kweekvlees, maar met de andere cijfers zit het goed. Zo wordt er bij de productie van kweekvlees 45 procent minder energie gebruikt, 96 procent minder water en 99 procent minder grond. Toch vinden vele partijen dat deze ontwikkelingen te langzaam gaan.

Het voorkomen van

Niet alleen halen andere landen Nederland in wat betreft het kweekvlees, maar ook de Nederlandse landbouw loopt tegen milieu- en dierenwelzijnsgrenzen aan. Daarnaast groeit de wereldbevolking en ook de vleesconsumptie.

Zo meldt het RTL nieuws dat in 2018 Nederlanders gemiddeld 77,2 kilo vlees aten en dat was 600 gram meer dan voorgaande jaren. Dit staat haaks op de trend om minder vlees te eten en vaker te kiezen voor vegetarische of veganistische opties.

Met een toenemende

wereldbevolking, mondiale vleesconsumptie en druk op de landbouw kunnen alternatieven, als kweekvlees, een oplossing bieden. De tegenstanders en de onbewezen veiligheid van kweekvlees zorgen er voor dat het nog niet op de markt is gebracht.

Maar een verandering is nabij volgens medeoprichter van Mosa Meat, Peter Verstrate.

Volgens hem moet de eerste industriële unit voor kweekvleesproductie binnen twee tot drie jaar klaar zijn.

ADVERTENTIE

Innovaties in een traditionele industrie

Voor elke toepassing een op maat gemaakte bioreactor Applikon, onderdeel van Getinge, is een wereldspeler in de Life Sciences & Health industrie op het gebied van bioreactoren waarmee (stam)cellen of bacteriën gekweekt worden.

Een bioreactor is een gecontroleerde omgeving waar micro-organismen optimaal behandeld worden, zodat ze vermenigvuldigen of bepaalde stoffen aanmaken. Hiermee kunnen vaccins en medicijnen, maar ook bijvoorbeeld enzymen en bioplastics gemaakt worden.

Deze industrie is continu in beweging en ook Applikon beweegt mee door innovaties te blijven introduceren in de markt. De laatste innovatie is een bioreactor die gemaakt wordt met 3D print technieken. Voor elke specifieke toepassing kan een specifieke bioreactor worden gemaakt. Of dit een kweekvleestoepassing met stamcellen van runderen of een COVID-19 vaccin ontwikkeling is, elke bioreactor is specifiek ontworpen voor de toepassing.

Een op maat gemaakte single-use bioreactor biedt naast de juiste omgeving voor het organisme nog meer voordelen. Ze zijn ontworpen voor enkel gebruik wat de ontwikkeltijd voor een product verkort en het risico op fouten in het proces, zoals besmetting, verkleint.

Innovaties naar de markt brengen is een belangrijk speerpunt van Applikon. Hiermee draagt Applikon bij aan het verbeteren van kwaliteit van leven en dat is precies waar zij voor staat. Ga voor meer info naar www.applikon-biotechnology.com

Incyte – Partner Content Incyte - Partner Content 13 Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid analysenederland.nl

Hard werken om patiënten beter te maken met nieuwkomer Incyte Partner Content Incyte

Incyte is een wereldwijd biofarmaceutisch bedrijf met meer dan 1.600 werknemers. Velen van hen, meer dan 800 werknemers, zijn wetenschappers die in laboratoria elke dag medicijnen ontwikkelen voor oncologische-, ontstekingsziekten en auto-immuunziekten, waaronder dermatologische ziekten.

Carolina Correa General Manager Benelux bij Incyte

”

Onze unieke expertise op het gebied van medische chemie en biologie heeft Incyte in staat gesteld om een gevarieerd portfolio van producten te creëren, waarvan er vele zijn ontdekt door de interne wetenschappers van Incyte.

“Onze unieke expertise op het gebied van medische chemie en biologie heeft Incyte in staat gesteld om een gevarieerd portfolio van producten te creëren, waarvan er vele zijn ontdekt door de interne wetenschappers van Incyte”, zegt Carolina Correa, General Manager Benelux bij Incyte.

“We hebben zeven producten die we zelf of in samenwerking met andere bedrijven op de markt brengen. In Nederland hebben we Iclusig (ponatinib) op de markt gebracht, een goedgekeurd medicijn voor de behandeling van twee soorten leukemie. En we hebben nog twee geneesmiddelen die momenteel worden beoordeeld bij het Europees Geneesmiddelenbureau op het gebied van cholangiocarcimoom en diffuus grootcellig B-cellymfoom, die hopelijk binnenkort worden goedgekeurd en beschikbaar zullen zijn.”

”

We zijn ons er terdege van bewust dat we niet de enige zijn met goede ideeën of innovatieve ontwikkelingen.

voeren. “Het Benelux-team bestaat nu uit 15 mensen, maar de komende twee jaar wil Incyte, als alles goed gaat, dit aantal fors uitbreiden.

Samenwerking “We zijn ons er terdege van bewust dat we niet de enige zijn met goede ideeën of innovatieve ontwikkelingen”, vervolgt Correa. Incyte is daarom verheugd om samen te werken met andere organisaties in Europa, geïllustreerd door lokale en nationale partnerschappen met gelijkgestemde mensen die zich inzetten voor het verbeteren van het leven van patiënten. ik beter werd van medicijnen en geweldige “In Europa hebben we samenwerkingsartsen, kon ik het niet, aan vanwege de verbanden per land. In Nederland werken emoties, om medicijnen te gaan studeren. we bijvoorbeeld samen met Hematon Maar de wil om terug te geven aan de Patiëntenorganisatie en de HOVON-exzorg was er. Ik besloot toen om farmaceu- perts. “Incyte kijkt er naar uit om meer tische wetenschappen te gaan studeren. samenwerkingsverbanden te ontwikkelen Wetenschap leidt tot succes En zo zijn er naast mij nog vele anderen om Incyte’s doel: het leven van patiënten Incyte gelooft in wetenschap, vertelt Cor- in de farmaceutische industrie die dit werk te verbeteren helpen te bereiken. rea. “Wij geloven dat wetenschap succes vanwege deze overtuiging met enorme stimuleert. In tegenstelling tot veel andere passie doen, ook bij Incyte. We doen echt farmaceutische bedrijven, die ‘de grootste’ ons werk voor de patiënten.” in hun vakgebied of specialiteit willen zijn.

Incyte volgt de wetenschap, die in sommi- Nederland ge gevallen oplossingen oplevert voor ziek- Momenteel lopen er in heel Europa vijftig ten die misschien niet vaak voorkomen, klinische onderzoeken, waarvan 21 in Nemaar waar de patiënt enorm baat derland, die in 44 ziekenhuizen en onderbij heeft.” zoekslaboratoria worden uitgevoerd, aldus Correa. “Deze studies helpen ons nieuwe Ervaringen medicijnen te vinden in de oncologie en “Wetenschap is zo belangrijk voor ons auto-immuunziekten, waaronder dermaomdat het ons werk en onze overtuiging tologische ziekten. Niet alleen worden de drijft”, zegt Correa. “We hebben allemaal medicijnen in het portfolio uitgebreid, we te maken met ziektes zoals kanker. Iederzijn ook op zoek naar nieuw talent. Talent een kent wel iemand in de buurt die deze uit wetenschap en industrie om onze ziekte heeft of heeft gehad. Of die het zelf zoektocht naar nieuwe medicijnen voort te heeft meegemaakt. Zelf had ik op zevenzetten. We werken ook wendbaar. Iemand tienjarige leeftijd leukemie en stond op het met een goed idee krijgt de aanmoediging punt medicijnen te gaan studeren. Nadat en hulp om dit idee daadwerkelijk uit te

Ga voor meer informatie naar www.incyte.com

”

En zo zijn er naast mij nog vele anderen in de farmaceutische industrie die dit werk vanwege deze overtuiging met enorme passie doen, ook bij Incyte.

14

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Digitale transformatie in de zorg wereldwijd nodig voor een lang en gezond leven Life Sciences

De Nederlandse gezondheidszorg behoort tot de beste wereldwijd.

Met de komst van het coronavirus ging er wereldwijd een schok door de gezondheidszorgsystemen. Deze schok legde de zwaktes in zorgsystemen bloot, maar zorgde tegelijkertijd voor een versnelling van bestaande trends.

naar andere huisartsen die geen toegang hadden tot de patiëntgegevens. Met de opt out aanpak veranderde dit.

Door een opt out aanpak, kreeg de huisarts met één druk op de knop toegang tot het dossier van de patiënt, als de patiënt daar zijn of haar goedkeuring voor gaf.

Dat was een echte doorbraak in de gezondheidszorg die ook in de toekomst toegepast zal worden.” digitalisering is noodzakelijk om de coronapandemie effectief te bestrijden. Het Virus OutHet omarmen van

Tekst: Féline van der Linde Foto: WOHC Erasmus

“

break Data Access Network (VODAN) wisselt internationaal data uit gebaseerd op de FAIR principes (Findability, Accessibility, Interoperability, and Reuse) en analyseert deze om zo meer te weten te komen over het coronavirus, aldus Van Lin.

elders, in lage- en middeninkomen landen, structureel verbeteren en de toegang tot gezondheidszorg vergroten.

Dat vraagt om internationale samenwerking. Het is nu zaak om wat we tot nu toe hebben geleerd van de digitalisering vast te houden en daar op door te pakken.”

Digitalisering helpt ook

om gezondheidszorg in het algemeen toegankelijk en betaalbaar te houden. “In Nederland lopen we op een aantal terreinen van digitalisering van de zorg voorop.

Het inzetten van deze kennis kan de gezondheidszorg ook

gaan en het uitwisselen van kennis is daarbij van belang, gaat Van Lin verder. “Om zo oplossingen toepasbaar te maken in andere landen. En daarnaast kunnen landen veel van elkaar leren door kennis De dialoog aan

en ervaringen uit te wisselen waardoor de samenwerking wordt versterkt. De World of Health Care is een belangrijk jaarlijks evenement om dat te bereiken. Zo werden er afgelopen november bij een specifieke sessie over Digital Transformations for Universal Health Coverage in Emerging Economies, de uitdagingen, zowel financieel als op het gebied van zorgkwaliteit, omtrent de gezondheidszorg in Afrika en andere opkomende economieën besproken.”

onderstrepen het belang van een open houding van alle betrokken partners, besluit Van Lin. “Kennis maken met nieuwe partners lukt digitaal wel, maar deze ook onderhouden en daadwerkelijk een project realiseren is moeilijker, zeker in deze bijzondere tijden. Gelukkig zijn de digitale tools beschikbaar om internationale uitwisseling zinvol vorm te blijven geven voor een goede en een digitale gezondheidszorg wereldwijd.”

Health Care en vele andere samenwerkingen De World of

Digitalisering was er

al voor de coronacrisis.

In de praktijk bleek de techniek er al te zijn, maar de implementatie bleef achter”, vertelt Micha van Lin, directeur Task Force Health Care. “Toen het coronavirus de wereld in zijn greep hield zagen we dat digitalisering breed werd omarmd om de druk op de gezondheidszorg te verlichten. Zo was in Nederland, en in andere landen, begin maart de huisartsenzorg volledig overbelast en moesten patiënten worden doorverwezen

In Nederland lopen we op een aantal terreinen van digitalisering van de zorg voorop.

Het omarmen van digitalisering is noodzakelijk om de coronapandemie effectief te bestrijden.

ADVERTENTIE

- ervaren partner in innovatief onderzoek Avivia is een innovatief productontwikkelingsbedrijf met eigen onderzoeksfaciliteiten gevestigd aan de Novio Tech Campus in Nijmegen.

Ons team van experts is gespecialiseerd in de ontwikkeling van farmaceutische toedieningsvormen voor nieuwe en bestaande geneesmiddelen en dan met name in de eerste vertaling van idee naar een robuust product. Onze insteek daarbij is om samen met onderzoekers & artsen te bepalen hoe we de werkzame stof veilig en optimaal effectief kunnen vormen en kneden tot een eindproduct voor de patiënt, op een zo efficiënt mogelijke manier.

Dankzij de vele producten die mede door ons succesvol naar de patiënt zijn gebracht, zijn wij uitgegroeid tot een gekende speler in binnen- en buitenland met vele vaste klanten en samenwerkingspartners. Door onze expertise zitten we veelal in het hart van de ontwikkeling, waarbij onze ondernemende, praktische, creatieve en resultaatgerichte aanpak er voor zorgt dat we een brugfunctie vervullen tussen alle partners binnen grotere onderzoeksprojecten.

Internationale partnerschappen Avivia gaat geen uitdaging uit de weg, integendeel, lastig te behandelen tropische infectieuze aandoeningen behoren tot de kern van ons portfolio. Om deze projecten een kans te geven is meer nodig dan alleen een farmaceutisch technische oplossing en we werken dan ook veelal samen met internationale klinische experts, NGO’s en de Wereldgezondheidsorganisatie.

Vanwege onze expertise in de ontwikkeling van de nieuwste generatie antimalariamedicijnen is het dat Avivia in de afgelopen tijd benaderd is door diverse klinische onderzoeksgroepen uit met name de VS, UK en Duitsland voor het samen ontwikkelen van antivirale medicatie op basis van gekende tropische geneesmiddelen.

Visie op de toekomst Daarnaast zijn wij actief partner in een publiek privaat partnerschap geheten Pancoroned, waarbij we samen met andere Nederlandse partijen onderzoek doen om nieuwe antivirale stoffen te identificeren. Deze proteaseinhibitors moeten breed inzetbaar zijn tegen de familie van coronavirussen, zodat er meteen veilige en effectieve middelen beschikbaar zijn, mocht Covid-20 ooit opduiken.

NovioTechCampus Transistorweg 5 6534 AT Nijmegen info@avivia.nl www.avivia.nl

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid

15

analysenederland.nl

JAGN1-gen versterkt het immuunsysteem Tekst: Marjon Kruize

Nog nooit waren we zo bewust van ons eigen afweersysteem en het belang van antilichamen als de afgelopen maanden. In de discussie rondom het coronavaccin gaat het met enige regelmaat over deze stoffen, die ons beschermen tegen verdere besmetting.

Onlangs kwamen Oostenrijkse wetenschappers met nieuwe inzichten over een specifiek gen dat een belangrijke rol speelt in het afweersysteem, zo stelt Innovation Origins. Het onderzoek richtte zich op de rol van een specifiek eiwit in de productie van antilichamen, het JAGN1-gen. De rol van JAGN1 met betrekking tot de witte bloedcellen werd onderzocht. Het blijkt dat deze cellen zich kunnen ontwikkelen tot plasmacellen wanneer ze vreemde stoffen herkennen en dan duizenden specifieke antilichamen per seconde kunnen.

In het onderzoek is aangetoond dat dit gen het endoplasmatisch reticulum beïnvloedt en essentieel is voor de massaproductie van antilichamen. De afgewerkte antilichamen hebben suikermoleculen op hun Fc-regio, een gebied dat in wisselwerking staat met andere delen van het immuunsysteem.

Dit staat bekend als glycosylering en maakt het makkelijker voor het antilichaam om zich te binden aan eiwitten. Dit versterkt de defensieve reactie van het lichaam, zo stellen de onderzoekers.

Opnieuw tot leven gebracht Tekst: Marjon Kruize

Onlangs is professor Margit Laimer erin geslaagd een 32.000 jaar oud zaadje van een plant in een reageerbuis weer tot bloei te brengen. De cellen van de plant overleefden in de aarde van een arctische silica in de Siberische permafrostgrond en zijn nu weer tot leven gewekt.

Van de onbekende zaadsoort is Silene stenophylla, een anjerplant, gekweekt, zo meldt Innovation Origins. De plant wordt ‘in vitro’ gekweekt, wat betekent dat deze onder zeer gecontroleerde omstandigheden kan groeien, zonder risico op bijvoorbeeld schimmel. Om een nieuwe plant uit een cel te kweken moet de weefselkweek namelijk precies beheerst kunnen worden.

De eeuwenoude plant wordt onderzocht om te kijken hoe deze omgaat met klimaatveranderingen. Doordat deze zolang ingevroren is geweest, heeft de plant de klimaatveranderingen niet doorgemaakt. Laimer wil nu kijken wat het verschil in genomen is met hedendaagse familieleden van de plant. De kans is aanwezig dat genen zijn veranderd of dat de gen-expressie van verschillende organen verschillend is. Als er veel nucleotiden zijn veranderd in de plantensoort, stelt Laimer, dan zullen er waarschijnlijk ook nieuwe eigenschappen ontstaan. Zo kan worden nagegaan hoe planten zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden en hoe zij zich hiertegen beschermen.

Omdat deze plant in vitro geteeld wordt blijven de omstandigheden waarin deze groeit constant hetzelfde. Dat maakt de plant onsterfelijk, waardoor ook gekeken kan worden naar lange termijn veranderingen.

Value Based Healthcare, de meerwaarde voor de patiënt Life Sciences

Bij het concept Value-Based Healthcare (VBHC) wordt een afweging gemaakt tussen waarde voor de patiënt en zorgkosten.

“We moeten zorg benaderen vanuit een productiviteitsprobleem.

Het rendement in tijd en euro moet omhoog.”

Tekst: Mark van Seggelen Foto: Pixabay

de gezondheidszorg zijn de afgelopen decennia alleen maar gestegen.

Volgens prof. dr. Fred van Eenennaam is de oplossing Value-Based Health Care (VBHC). “De zorg wordt beschouwd als een budget- en bekostigingsprobleem.

Ofwel een schaarste probleem. Door deze verkeerde aannames worden de kosten alleen maar hoger. We moeten het zien als productiviteitsprobleem. Meer patiëntwaarde krijgen per euro en de tijd die we er in stoppen.” Dat zijn volgens Van Eenennaam de principes van VBHC. Het concept is ontwikkeld door een groep op Harvard rond onder andere professor Michael Porter.

De kosten in

dat het systeem de patiëntwaarde definieert. “Iedereen die met een patiënt te maken heeft, heeft dezelfde focus en is patiënt- en uitkomstgericht. De aandacht ligt op gezondheidsuitkomsten en kosten per patiënt episode.” Volgens Van Eenennaam meet

je de uitkomsten als medisch (functionele status, overleven, complicaties) en op het niveau van de patiënt (kwaliteit van leven). Ook meet je de patiënt stratificatie en de kosten van de patiënt episode; de tijd tussen het melden van de klacht en het einde van de behandeling. “Deze indicatoren moeten er voor zorgen dat onnodige procedures, doorverwijzingen en verkeerde behandelingen worden voorkomen. Dat is zowel beter voor de levenskwaliteit van de patiënt als voor de staatskas. En nieuwe behandelingen en technologieën kunnen met VBHC goed beschikbaar komen voor ons allen.” slagen gemaakt worden.

Het zorgsysteem is nu nog niet ingericht op het creëren van patiëntwaarde. Sinds drie jaar bestaat er een Value Agenda.

Zo’n veertig beslissers proberen VBHC Er moeten nog

versneld te implementeren in de Nederlandse zorg. “Zij houden zich bezig met de vraag wat er komend jaar nodig is om VBHC makkelijker te laten implementeren voor zorgprofessionals. Het healthcare concept verspreidt zich als een olievlek. Meer dan 80 organisaties hebben een initiatief aangemeld in de laatste drie jaar. Deze initiatieven hebben een geschatte impact op meer dan zes miljoen patiënten. Ruim de helft van de Nederlandse ziekenhuizen zijn betrokken bij dit initiatief. “We zijn nu vooral bezig om patiëntwaarde vergoed te krijgen en met bundled payments. In deze zorgbundel wordt één bedrag betaald voor het volledige zorgtraject rondom de aandoening van een patiënt, en alle zorgverleners die er bij betrokken zijn.

Anders gezegd moeten we naar uitkomst gebaseerde payments.”

De meerwaarde is

Iedereen die met een patiënt te maken heeft, heeft dezelfde focus.

Chatbots in de zorg bieden mogelijkheden Life Sciences

eHealth-oplossingen beginnen steeds meer een vast onderdeel van onze gezondheidszorg te worden. Dit zien we onder andere in de inzet van chatbots.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Pixabay

neemt de werkdruk al jaren toe. Digitalisering, automatisering en kunstmatige intelligentie zijn tools die kunnen helpen om deze druk ietwat te verlichten en de zorgverlener te ondersteunen. Een goede chatbot, met een sterk algoritme en beschikking over actuele en correcte informatie kan een goede toevoeging zijn voor de zorg, zo meldt Innovation Origins.

In de zorg

al een verschuiving naar online consults, waarbij je een foto van bijvoorbeeld een wond of een We zagen immers

vreemd plekje kan uploaden om deze te laten besturderen door de huisarts.

Een chatbot gaat een stap verder en kan veel gestelde vragen beantwoorden, zo stelt Yuan Lu, universitair hoofddocent ‘design for healthy and active ageing’ aan de Technische Universiteit Eindhoven. De chatbot kan met behulp van een algoritme het juiste antwoord vinden, waardoor deze patiënten snel van een eerste advies kan voorzien. Dat verlicht de druk op de huisarts en stelt de patiënt gerust. chatbot goed helpen bij preventieve zorg, meldt Innovation Origins. Bijvoorbeeld bij het verbeteren van de leefstilj. De chatbot kan op vaste momenten een aantal vragen stellen aan de cliënt en hen direct voorzien van advies. Je zou het in feite kunnen zien als een interactief dagboek dat steun en motivatie biedt om je gezonde leefstijl vast te houden.

Ook kan een

In de zorg neemt de werkdruk al jaren toe.

ADVERTENTIE

Duurzame gewassen voor een gezonde planeet Gene-editing voor de planten van morgen

www.hrb.bio

16

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Beweging is essentieel voor een goed afweersysteem Opinie

De coronapandemie houdt ons land al maanden in zijn greep. We wassen massaal onze handen stuk en proberen er alles aan te doen om ons immuunsysteem op peil te houden. Maar eigenlijk vochten we al veel langer tegen een pandemie. Een pandemie van fysieke inactiviteit.

Foto: Persfoto

I

de WHO fysieke inactiviteit al uit tot wereldwijde pandemie. Een pandemie die 5.3 miljoen mensen per jaar het leven kost. We leven al minstens tien jaar te lui. We brengen de kinderen met de auto naar school, zitten op kantoor de hele dag achter de computer en kijken ’s avonds op de bank naar de televisie.

En dat is gevaarlijk, want inactiviteit leidt tot welvaartsziekten als diabetes, hart- en vaatziekten en obesitas, maar heeft ook grote gevolgen voor ons afweersysteem. n 2012 riep

ons weer bij de huidige pandemie. Om ons te beschermen tegen COVID-19 doen we er goed aan om ons afweersysteem te verbeteren, en dat kun je het beste doen door meer te bewegen. Als je beweegt neemt je bloedsomloop toe, je hart gaat harder werken en op deze manier worden de afweercellen in je lichaam beter verspreid. Dit zorgt En dat brengt

ervoor dat je afweersysteem versterkt. Door de toename van de bloedstroom begint het bloed ook langs de binnenkant van je bloedvaatwand, het endotheel, te schuren. De endotheelcellen die zich daar bevinden worden geprikkeld en laten een stofje los dat zorgt voor vaatverwijding. Hoe wijder de vaten, hoe makkelijker het bloed kan stromen en hoe beter de afweerstoffen door het lichaam verspreid worden.

Daarnaast beschermen die endotheelcellen de vaatwand ook tegen indringers, waaronder virussen. ook door ziekten gerelateerd aan inactiviteit, wordt dat endotheel minder sterk, waardoor virussen zoals corona veel meer kans krijgen om zich te nestelen in de binnenkant van de vaatwand. Die vaten zitten ook in je longblaasjes en als het virus zich daar nestelt kunnen daar kleine bloedpropjes worden aangemaakt die leiden tot grote longproblemen, darmproblemen en hersenproblemen. Bewegen beschermt die bloedvaatwand en houdt deze in goede conditie, waardoor virussen niet door kunnen dringen.

Door inactiviteit, maar

dan ook dat mensen met ziekten als diabetes, hart- en vaatziekten en obesitas nog kwetsbaarder zijn voor corona omdat de conditie van hun lichaam slecht is. Er zijn zelfs al studies die de pandemie van

fysieke inactiviteit medeverantwoordelijk houden voor de ernstige gevolgen van COVID-19 . Er moet dus echt iets gaan gebeuren om Nederland in beweging te brengen, zodat we in de toekomst beter beschermd zijn tegen virussen.

Samen met topsporters

en toptrainers heeft Joop Alberda (voormalig volleybal coach) en zes anderen, waaronder ondergetekende de overheid daarom het Manifest ‘Bewegen. Het nieuwe Normaal’ voorgelegd. Dat heeft veel actie opgeleverd.

We zitten aan tafel met alle sectoren in het Nederlandse bedrijfsleven en de Nederlandse overheid en denken samen over manieren om Nederland in beweging te krijgen. Voor het onderwijs kan dat bijvoorbeeld betekenen dat kinderen vaker uit de schoolbanken komen om buiten te spelen. Bedrijven kunnen eisen dat je er in de baas zijn tijd op uit gaat oor een wandeling.

Uiteindelijk moeten we

er in Nederland samen voor zorgen dat een half uur beweging per dag niet meer dan normaal is. Dan houden we Nederland samen gezond.

We zien nu

Prof. Dr. Erik Scherder, Hoogleraar Neuropsychologie aan de Vrije Universiteit ADVERTENTIE

POSITIEVE GEZONDHEID HET VERMOGEN OM JEZELF AAN TE PASSEN

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid

17

analysenederland.nl

COVID-19 aanpak geeft hoop voor TBC-bestrijding Life Sciences

De wereld is in de ban van COVID-19. De teller staat nu officieel op 1,4 miljoen doden. Tegelijkertijd veroorzaakt tuberculose (TBC) elk jaar zo’n 1,4 miljoen sterfgevallen.

Al decennia lang. De bestrijding van ‘de tering’ gaat traag, er is nog geen goed werkend vaccin. Je hoort er weinig over. “TBC is de ziekte van de armen geworden, COVID-19 is de ziekte van de rijken”, verklaart CDA Tweede Kamerlid Anne Kuik het grote verschil in urgentie en daadkracht. Tegelijkertijd geeft de enorme COVID-19 respons volgens Kuik ook hoop voor die andere, haast vergeten infectieziekte.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto's & Branimir Balogović

S

Kuik ‘tering-ambassadeur’. Ze zet ze zich in voor het creëren van meer bekendheid en urgentie om deze ziekte de wereld uit te krijgen. Vooral in Afrika, Oost-Europa en Azië veroorzaakt TBC veel doden. Zo’n 3800 per dag, waaronder 200 kinderen. Onnodig, want met een tijdige en juiste behandeling is TBC te genezen.

de TBC-bestrijding – zoals op het gebied van contactonderzoek, infectiepreventie- en bestrijding en het verminderen van stigmatisering – worden daar ook voor gebruikt. Andersom zullen nieuwe ontwikkelingen voor COVID-19 en de versnelling van innovatie trajecten ook voor de TBC-bestrijding inzetbaar zijn.”

inds 2018 is

Alle bundeling van kracht, de onderzoekstructuren en de samenwerkingsverbanden die we nu opzetten kunnen we straks ook gebruiken voor andere ziekten.

er nog een aantal in ontwikkeling. Ook op het gebied van diagnostiek en wetenschappelijk onderzoek verbleekt de TBC-bestrijding in vergelijking met COVID-19.

“De verschillen zijn

wereldwijd een halt toe te roepen, is echter nog veel meer steun nodig.

Een nieuw vaccin zou kunnen helpen de TBC-epidemie te beëindigen. Een voldoende effectief vaccin is er nu niet.

Het BCG-vaccin, dat nu veel in het nieuws is omdat het de afweer tegen luchtweginfecties vergroot en zo tegen COVID-19 kan beschermen, beschermt kinderen tegen tuberculose en voorkomt vooral de meest ernstige vormen van TBC bij kinderen.

Het BCG vaccin is bijna 100 jaar oud. Voor TBC zitten momenteel drie vaccins in de laatste onderzoeksfase die ook bij volwassenen helpen. Daar is men al acht jaar mee bezig en het kan nog jaren duren.

Voor COVID-19 zijn er binnen één jaar tijd twee vaccins klaar voor gebruik en er zijn Om de ziekte

Anne Kuik CDA Tweede Kamerlid

Mustapha Gidado Directeur van het Tuberculosefonds

van kracht, de onderzoekstructuren en de samenwerkingsverbanden die we nu opzetten kunnen we straks ook gebruiken voor andere ziekten. Ik pleit daarom ook voor een mondiale gezondheidsstrategie, Juist om de verworvenheden van COVID-19 in te zeten voor TBC, evenals voor aids en malaria. Het offer dat we nu maken voor COVID-19 mag toch niet alleen voor die ziekte zijn?

Laat dit het begin zijn van het einde van nog meer vreselijke andere ziekten.”

Kuik: “Alle bundeling

ik voordat ik in het parlement kwam niet dat tuberculose de meest dodelijke infectieziekte ter wereld was”, erkent Kuik. In de Kamer was er tot dan toe weinig specifieke aandacht voor TBC. Door haar inzet is dat veranderd.

“Dit heeft geresulteerd in het opnemen van de bestrijding van TBC in de beleidsnota van minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en bijvoorbeeld extra uitgaven aan de Wereldgezondheidsorganisatie ten behoeve van de bestrijding van TBC.” “Eerlijk gezegd wist

schrijnend, maar ergens wel begrijpelijk”, vindt Kuik. “De impact die COVID heeft op de maatschappij hier en in andere rijke landen is gewoon veel groter dan de impact van TBC.” In de Westerse wereld is TBC immers goed onder controle, ook al kent ook deze ziekte geen grenzen.

In Nederland was het rond de Tweede Wereldoorlog volksziekte nummer 1.

Tegenwoordig worden hier nog slechts zo’n 800 mensen per jaar ziek.

KNCV Tuberculosefonds

de Nederlandse kennis en ervaringen omtrent TBC-bestrijding wereldwijd in. “TBC heeft een heel ander verloop dan COVID-19. Als mensen besmet raken met TBC, worden ze niet automatisch ziek.

Sommigen worden nooit ziek, zet

anderen binnen een paar jaar en sommigen pas jaren later, als hun afweer minder is”, legt Mustapha Gidado, directeur van het Tuberculosefonds uit.

“Het is daardoor een sluipende epidemie, veel minder abrupt dan COVID-19, maar ook moeilijk om te stoppen.

De symptomen - hoesten, nachtzweten, gewichtsverlies lijken op griep. Besmettingen vinden even als bij COVID-19 via de lucht plaats.”

In Nederland worden

TBC-patiënten direct in quarantaine geplaatst als ze nog besmettelijk zijn.

Door middel van contactonderzoek worden andere TBC-gevallen in hun omgeving direct getraceerd en (preventief) behandeld.

Gidado: “Hiermee stop je een uitbraak. In arme landen gebeurt dat in veel gevallen niet of te weinig.

Veel arme mensen hebben geen toegang tot testen of tot de juiste zorg. Ze worden niet of te laat behandeld, contactonderzoek wordt niet of te laat gedaan. Met als

gevolg dat volwassenen en kinderen onnodig overlijden. Door de lockdowns en andere gevolgen van corona, is toegang tot zorg voor TBC-patiënten nu zelfs nog moeilijker verkrijgbaar, waardoor het sterftecijfer verder toeneemt. De impact en economische schade voor getroffen families is enorm.”

COVID-19 maakt pijnlijk

duidelijk wat er met grootschalig testen, politieke wilskracht en internationale samenwerking ook voor TBC mogelijk kan zijn. Tegelijkertijd brengt COVID-19 ook hoop, zo menen de experts.

Gidado: “Deze COVID-19 pandemie is natuurlijk een verschrikking en afgrijselijk voor alle mensen die hierdoor rechtstreeks of economisch worden getroffen of zelfs overlijden.

Vooropgesteld: dat moet stoppen en daarvoor zijn alle investeringen nodig. Daarbij is het inspirerend om te zien hoe de wereld zich daar met vereende krachten voor inzet. Kennis en expertise uit

Feiten Wereldleiders hebben tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2018 een politieke vuist gemaakt om het Social Development Goal te kunnen behalen, dat TBC in 2030 geëlimineerd moet zijn. Daarvoor is jaarlijks onder meer een investering van 2 miljard USD nodig op het gebied van research & development (R&D). Dit bedrag kwam in 2018 (meest recente officiële cijfers) daadwerkelijk nog niet tot de helft: 900 miljoen USD. Voor COVID-19 wordt alleen al voor de periode november 2020 tot en met december 2021 ingezet op een R&D-investering van 28,5 miljard USD.

ADVERTENTIE

Boost je immuunsysteem!

Gember & Kurkuma | www.go-now.eu

18

Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

COVID-19 en de effecten op onze levensstijl Preventie

Het RIVM heeft in het rapport ‘Welbevinden en leefstijl tijdens de coronacrisis’ cijfers gepubliceerd over de effecten van de coronapandemie op onze levensstijl. In verschillende rondes is gekeken naar onder andere gezonde voeding en de mate van beweging van mensen. In ronde acht gaven de meeste deelnemers aan dat ze niet ongezonder zijn gaan eten dan voor de crisis: 74% eet nog hetzelfde, 14% geeft aan (veel) gezonder te zijn gaan eten, terwijl 12% aangeeft (veel) ongezonder te zijn gaan eten.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Pixabay

“

dat het mannelijk geslacht, mensen op een hoge leeftijd en mensen met obesitas vatbaarder zijn voor een ernstig beloop van het coronavirus”, vertelt Liesbeth van Rossum, hoogleraar en internist-endocrinoloog in het Erasmus MC. “Aan de eerste twee factoren kan men uiteraard niets doen, maar aan overgewicht is vaak wel wat te doen. Mensen met overgewicht kunnen met een gezonde levensstijl een besmetting met het coronavirus niet voorHet is bekend

Een gezonde levensstijl verbetert ons immuunsysteem, maar voorkomt geen besmetting.

komen, maar mogelijk wel het verloop bij een eventuele besmetting beïnvloeden. De kans op een minder ernstig verloop van infecties in het algemeen wordt namelijk groter bij een gezonde levensstijl, uitzonderingen daargelaten.

Goed om wel te beseffen dat sommige mensen door andere oorzaken dan een ongezonde leefstijl obesitas hebben ontwikkeld. Zo kunnen soms medicijngebruik, sociale omstandigheden of hormonale of genetische ziekten bijdragen aan het ontstaan van overgewicht.” het zaak te zorgen voor een gezonde levensstijl, gaat Van Rossum verder.

“Dat houdt in dat er niet Ook dan is

meteen met een crashdieet moet worden gestart. Absoluut niet, dat kan juist nadelig zijn voor het immuunsysteem.

Maar voorkom stilzitten, beweeg elke dag minimaal dertig minuten (bijvoorbeeld door te wandelen) en probeer twee keer in de week spier- en botversterkende oefeningen te doen. Hoe meer beweging hoe beter. Rook niet, matig je alcoholgebruik, of nog beter, drink geen alcohol, eet gevarieerd en onbewerkt voedsel en zorg voor voldoende slaap. Een slechte nachtrust verstoort het metabolisme en wakkert het ‘hongerhormoon’ aan waardoor we eerder geneigd zijn te gaan snacken en is daarnaast ook ongunstig voor je afweer.”

Een gezonde levensstijl

verbetert ons immuunsysteem, maar voorkomt geen besmetting. “Daarom is de oproep die we een tijdje geleden samen met vele anderen artsen, wetenschappers en bestuurders van gezondheidsorganisaties deden aan het kabinet, waarin we pleitten om naast de huidige coronamaatregelen die besmetting voorkomen (zoals afstand houden en mondkapjes) ook een campagne te starten om mensen te informeren over het belang van een gezonde levensstijl en hoe je dat binnen de huidige maatregelen doet.

Mocht je namelijk toch besmet raken dan kunnen we er dus mogelijk zelf een stukje aan bijdragen dat het verloop van de besmetting minder ernstig

kan zijn door goed voor ons immuunsysteem te zorgen.

Dit is meteen ook goed voor tal van andere leefstijl-gerelateerde ziekten die we ook in coronatijden nog steeds veel in de ziekenhuizen zien, zoals mensen met een ontregelde diabetes of een hartinfarct.” goed nieuws. Van Rossum: “In ons recente onderzoek bij patiënten met obesitas van het Erasmus MC vonden we dat tien weken na de start van een gecombineerde leefstijlinterventie, waarbij langdurige professionele begeleiding bij gedragsverandering naar een gezondere leefstijl wordt gegeven, al een verbetering van het immuunsysteem kan plaatsvinden. De Er is ook

positieve effecten zijn vrij snel zichtbaar, ook in de buikomvang. En daarvoor hoeven mensen niet een slanke den te worden. Al bij een paar procent (5 à 6%) gewichtsverlies gaat het immuunsysteem er meetbaar op vooruit. Dat maakt het voor veel mensen een stuk haalbaarder. Zoals ik al eerder aangaf zijn er ook mensen met overgewicht die door bijvoorbeeld medicijngebruik daar niet veel aan kunnen veranderen. En sowieso kan afvallen lastig zijn als er eenmaal obesitas ontstaan is, omdat het lichaam allerlei tegenregelmechanismen heeft om het lichaam weer terug naar het hogere gewicht te brengen. Wanneer mensen horen of lezen dat ook een aantal kleine leefstijlveranderingen, voor mensen met overgewicht – en dit geldt ook voor mensen met een normaal gewicht- kan leiden tot een beter immuunsysteem hoop ik dat dit voor nog meer mensen toegankelijker wordt en zij dit gaan nastreven. Ook al is alleen kennis hierover natuurlijk nog niet genoeg om bij iedereen het gedrag te kunnen veranderen. Toch blijft het belangrijk dat we wel moeten communiceren dat -juist in coronatijden- een gezonde leefstijl aanhouden kan bijdragen aan een goed werkend immuunsysteem en aan mentaal en fysiek welzijn.”

ADVERTENTIE

AL

Vitaliteit en gezondheid geregeld voor uw medewerkers!

Breng uw medewerkers écht de beste wensen met een abonnement op vitaliteit

VAN

AF

€5

,- P

ER

ME

DE

WE

RK

Vital10 is opgericht door specialisten uit de medische zorg met als doel mensen te helpen bij hun gezondheid en vitaliteit.

Wist u dat 70% van de ziektes in de westerse wereld veroorzaakt wordt door 10 beïnvloedbare risicofactoren? Deze factoren zijn goed meetbaar en verbeterbaar.

Voor uw organisatie is de gezondheid van uw medewerkers natuurlijk van groot belang. Niet alleen zijn vitale en gelukkige medewerkers productiever maar is verzuimreductie en voorkomen van langdurige uitval belangrijk. Ook hier is voorkomen beter dan genezen en is er naast goed werkgeverschap een duidelijke business case!

Zeker in deze tijd waarbij uw medewerkers meer op afstand zitten en gezondheid belangrijker is dan ooit.

Ga naar: www.vital10.nl/debestewensen

Waarom Vital10? � Abonnement via de Vital10 app welke zelfmanagement stimuleert door belonen (vitaliteitspunten en korting) � Challenge jezelf en je collega’s � Op maat in te richten met >100 (eigen) interventies en partners � On-demand en on platform hulp van (para)medici zoals psycholoog, leefstijlcoach, fysiotherapeut of diëtist � Te combineren met Persoonlijke Gezondheid Check (van &NIPED) � Te combineren met Medewerker Tevredenheid Onderzoek � Veelal in collectieve verzekeringen inbegrepen � Macro rapportages geven inzicht � Ontwikkeld vanuit de wetenschap (Benefit programma) � Veilig en vertrouwd volgens de maatstaven van NEN7510 en AVG � Vital10 is award winnaar Nederlandse Innovatieprijs 2020

ER

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid

19

analysenederland.nl

Digitaal trainen op de computer vermindert klachten Preventie

Een goede, gezonde levensstijl met voldoende beweging is voor iedereen, obesitas of niet-obesitas, van belang om deze coronapandemie goed door te komen.

Niet alle obesitas patiënten met een coronabesmetting worden ernstig ziek Preventie

Een gezonde levensstijl zorgt voor een goed immuunsysteem. Daar zijn vele deskundigen het over eens en zij hebben dit ook aangekaart bij de overheid. Zeker met het oog op het coronavirus en met de winter in aantocht is het zorgen voor een goede gezondheid van groot belang. Aan het begin van de corona uitbraak was een groot aantal van de IC-patiënten ook obesitas patiënt.

Maar dat betekent niet dat elke obesitas patiënt eerder het coronavirus krijgt en daar meer last van heeft dan een niet obesitas patiënt.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Pixabay

“

hoor je eigenlijk alleen de horrorverhalen en ontstond al gauw het beeld dat mensen met obesitas het coronaviIn de media

rus niet zouden overleven”, vertelt Inez van de Logt. “En dat beeld mag best wel in balans worden gebracht. Ikzelf heb namelijk ook corona gehad met een BMI van 46. Ik ben even grieperig geweest en herstelde snel. Maar het was meer de angst waar ik last van had. Gelukkig ben ik goed bijgestaan door mijn partner, vrienden, familie, huisarts en de Nederlandse Obesitas Kliniek.” dit jaar had ik een griep onder de leden met een longontsteking, gaat Van de Logt verder. “En daar had ik nog lang last van. Ik hoestte nog lang door en was niet fit. Ergens is dit overgelopen in corona. Ik werk zelf in de zorg, met mensen in de psychiatrie, waarbij we ook dagelijks onze temperatuur moesten meten. Op een gegeven moment had ik verhoging en heb ik een test gedaan, die bleek positief te zijn.”

In januari van

heel veel mensen inlichten, aldus Van de Logt. “En moesten er Vervolgens moet je

Zeker met het oog op het coronavirus en met de winter in aantocht is het zorgen voor een goede gezondheid van groot belang. heel veel mensen door mij in quarantaine. Daarover voelde ik mij heel rot. Ook dacht ik veel aan mijn patiënten en vooral aan collega’s. Ik kon alleen maar denken: hopelijk heb ik niemand besmet en gaat er niemand door mij dood. Zij zitten ten slotte ook in de kwetsbare doelgroep.

En ik was heel angstig over het feit dat je in een paar uur tijd heel erg ziek kan worden.

In het begin van de coronacrisis was ook dat volop in het nieuws. Ik zat bij wijze van spreken te wachten op dat omslagpunt.” Gelukkig kwam die niet.

Van de Logt:

“Naast mijn

obesitas heb ik ook nog eens astma en was ik herstellende van een longontsteking. Gelukkig herstelde ik goed van de coronabesmetting. Ook al had ik op dat moment een BMI van 46 en was ik veel te zwaar, ik bewoog nog wel voldoende. Waarschijnlijk heeft dat geholpen bij mijn herstel.

Daarnaast zou ik op 17 maart worden geopereerd voor een maagverkleining. Deze operatie vond pas in juni plaats en sindsdien voel ik mij fitter dan ooit. Ik ben goed hersteld van corona en fitter door onder andere de maagverkleining.”

Een coronabesmetting

iemand met obesitas hoeft dus niet het einde te betekenen, absoluut niet zelfs, besluit Van de Logt. “Het is wel zo dat hoe slechter je conditie is, hoe moeilijker het zal zijn om te herstellen van corona. Een goede, gezonde levensstijl met voldoende beweging is voor iedereen, obesitas of niet-obesitas, van belang om deze coronapandemie goed door te komen.” voor

Sinds het begin van de coronacrisis krijgt de thuiswerkplek enorm veel aandacht. Waaraan voldoet een gezonde en veilige werkplek? Hoe houd je als organisatie je medewerkers productief? En de kernvraag: Laat je als organisatie de verantwoordelijkheid bij de medewerkers of draag je bij aan goede werkomstandigheden?

eenzaamheid en stress toegevoegd kan worden.”

Maar waar moet een optimale werkplek volgens Hommen aan voldoen?

“Naast dat hij schoon moet zijn en voldoende geventileerd, dienen het bureau, de stoel en de computer te voldoen aan de juiste richtlijnen qua hoogte, dient er goede verlichting te zijn en is regelmatige beweging erg belangrijk.”

De manier van werken is de afgelopen decennia steeds meer eentonig geworden door automatisering en informatisering. “Het directe gevolg is dat we steeds meer zijn gaan zitten en minder zijn gaan bewegen”, vertelt Jens Hommen, verantwoordelijk voor Pausit in de Benelux. “In 2019 zaten we gemiddeld al 8,9 uur per dag, en de verwachting is dat dit door corona alleen maar meer geworden is. De directe gevolgen hiervan ondervind je als werkgever als je kijkt naar de arbeidsproductiviteit en het ziekteverzuim.”

Niklas Palmér, een Kinesioloog/Osteopaat uit Örebro (Zweden) merkte in het begin van de eeuwwisseling al dat hij veel patiënten met gelijksoortige klachten moest behandelen, veelal als gevolg van sedentair gedrag (Langdurig zittend werk). “Belangrijk hierbij is dat mensen door drukte zichtzelf geen pauzemoment gunnen en vervolgens te lang doorgaan”, stelt Hommen. “Digitale hulpmiddelen als applicaties kunnen dienen als herinnering en zorgen voor de juiste begeleiding voor een gezonde werkdag, naast het hebben van een ergonomische werkplek.

De toekomst zal liggen in het steeds meer gebruiken van digitale hulpmiddelen om onze gezondheid te stimuleren aangezien wij hier door drukte te weinig aan toekomen.”

De afgelopen maanden is het bezoek aan fysiotherapeuten enorm toegenomen, zijn klachten aan nek, rug en schouders zeer gebruikelijk en lijkt de term RSI, terug van nooit weggeweest. “Om dit te voorkomen zijn de juiste omstandigheden op de thuiswerkplek net zo cruciaal als op kantoor.

Misschien nog wel urgenter aangezien er thuis meer

Jens Hommen Verantwoordelijk voor Pausit in de Benelux

Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto

ADVERTENTIE

“Ik word niet meer nagekeken op straat” Richard viel 33 kilo af met behulp van een maagverkleining Krijgt u als (huis)arts in deze tijd meer vragen van patiënten die bezorgd zijn over hun overgewicht? Wij zijn hét centrum voor patiënten met morbide obesitas. Onze multidisciplinaire behandeling bestaat uit een maagverkleinende operatie in combinatie met een intensief leefstijltraject. www.obesitaskliniek.nl

20 Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Om de Nederlandse zorg overeind te houden is preventie noodzakelijk

Josefien Kursten Directeur regulering bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) Tekst: Marjon Kruize, Foto: Jelmer de Haas

Ziektepreventie is enorm belangrijk. In de eerste plaats voor de mensen zelf, met het oog op hun kwaliteit van leven, maar daarnaast ook voor de maatschappij. In de komende jaren zal dit alleen nog maar belangrijker worden.

Gezond zijn is een groot goed en het is daarom ook belangrijk dat we aan onze gezondheid blijven werken om ziekte te voorkomen. “Preventie houdt ook verband met duurzaamheid”, vertelt Josefien Kursten, directeur regulering bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). “Op je vijftigste wil je nog steeds alles kunnen doen wat je vroeger ook kon. Daarom is het belangrijk dat we al op jonge leeftijd gezond leven. Wat je nu doet heeft invloed op de toekomst.”

In de westerse wereld hebben we het de afgelopen jaren steeds beter gekregen, maar dat heeft ook geleid tot leefstijl gerelateerde ziekten. Kursten: “Denk aan ziektes als diabetes en hart- en vaatziekten, die vaak verband houden met een ongezonde levensstijl. Als er steeds meer mensen ziek worden zet dat ook de zorg in Nederland onder druk. Onze zorg is nu heel goed, maar we zien ook nu al een tekort aan zorgpersoneel ontstaan en de kosten van zorg lopen op. Om te voorkomen dat de zorg in de toekomst dichtslibt en onbetaalbaar wordt, moeten we nu al een gezondere leefstijl aan gaan nemen.”

Lees de rest van dit artikel op analysenederland.nl

Zingeving van groot belang voor de gezondheid Tekst: Marjon Kruize

Gezond zijn is een groot goed en het is daarom ook belangrijk dat we aan onze gezondheid blijven werken om ziekte te voorkomen. “Preventie houdt ook verband met duurzaamheid”, vertelt Josefien Kursten, directeur regulering bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). “Op je twintigste sta je er misschien nog niet zo bij stil, maar op je vijftigste wil je nog steeds alles kunnen doen wat je vroeger ook kon. Daarom is het zo belangrijk dat we al op jonge leeftijd gezond leven. Wat je nu doet heeft invloed op de toekomst.”

In de westerse wereld hebben we het de afgelopen jaren steeds beter gekregen, maar dat heeft ook geleid tot leefstijl gerelateerde ziekten.

Kursten: “Denk aan ziektes als diabetes en hart- en vaatziekten, die vaak verband houden met een ongezonde levensstijl. Eet- en leefgewoonten in combinatie met stress zijn risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Als er steeds meer mensen ziek worden zet dat ook de zorg in Nederland onder druk. Onze zorg is nu heel goed, maar we zien ook nu al een tekort aan zorgpersoneel ontstaan en de kosten van zorg lopen op. Om te voorkomen dat de zorg in de toekomst dichtslibt en onbetaalbaar wordt, moeten we nu al een gezondere leefstijl aan gaan nemen.”

Om een positieve impact op de gezondheid te realiseren, is er nog wel werk aan de winkel.

Gezondheid is ook goed voor de economie Preventie

Door de COVID-19 pandemie zien we meer dan ooit het belang van welzijn en goede gezondheid. Niet alleen voor het individu, maar ook voor de economie. Hierin is echter nog wel wat werk aan de winkel.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Snapwire & persfoto

wereld zijn economische prikkels namelijk niet altijd bevorderlijk voor de gezondheid, aldus Karen van Ruiten, teamhoofd van Alles is Gezondheid. “Als we kijken naar de huidige economie en totstandkoming van het BBP dan zien we dat er nu aan ongezonde producten, ziekte en zorg vaak meer verdient wordt dan aan het stimuleren van gezondheid. Een simpel voorbeeld is de farmacie. Die hebben hele nuttige medicijnen voor mensen die ziek zijn, maar het zou natuurlijk nog veel beter In de huidige

zijn als we bepaalde ziektes kunnen vermijden. Qua structuren en stelsels wil je daarin naar een duurzame toekomst met elkaar. Als we samen zeggen dat we die shift willen maken naar meer gezondheid moeten we daarvoor ook randvoorwaarden en financiële prikkels realiseren. Binnen de zorg en binnen de maatschappij.” positieve impact op de gezondheid te realiseren, is er dus nog wel werk aan de winkel. “Daarvoor is een hoop samenwerking nodig”, vertelt Van Ruiten. “Er is niet één organisatie die gezondheid in de toekomst kan verbeteren, dat kunnen we alleen samen doen.

Met inzet vanuit overheden, inzet vanuit de zorg, maar ook vanuit het onderwijs, werkgevers en organisaties. Als we alle kinderen de basis al kunnen leren, dan kan dat behoorlijk helpen.”

Bijna iedereen heeft latente gezondheidsbehoeften en denkt regelmatig na over gezonder leven. Maar het in de praktijk brengen en vooral het volhouden van een gezonde levensstijl is een stuk lastiger.

Tekst: Marjon Kruize

de beloning vaak even op zich laat wachten”, vertelt Akkie Lansberg, directeur a.s.r. Zorgverzekeringen. “Om mensen te prikkelen om gezonder te leven is het daarom belangrijk hen al eerder te belonen.

Gezondheidsprogramma’s, waaronder ook a.s.r. Vitality, doen dit waardoor mensen gestimuleerd worden om “Dat komt omdat

vant, stelt Van Ruiten. “Momenteel is er een verschil van acht jaar in de levensverwachting van bevolkingsgroepen, bijvoorbeeld afhankelijk van inkomen en opleiding. Bepaalde groepen kunnen we dus ook op een andere manier benaderen en daar zien we al mooie voorbeelden van. Voor een alleenstaande moeder met schulden is een gezonde salade bij lunch niet of lastig haalbaar, die heeft wel iets anders aan haar hoofd. Door samen te werken kunnen we zorgen dat voor deze groepen de gezonde keuze ook een gemakkelijke keuze kan zijn.”

Om echt een

Ook het sociale

aspect is hierbij rele-

Voor gezondheid is een gedragsverandering noodzakelijk Preventie

Karen van Ruiten Teamhoofd van Alles is Gezondheid

meer te bewegen en gezonder te leven.

Deze programma’s geven je inzicht in je gezondheid en geven je concrete handvatten om te starten en het ook vol te houden. Als je je doelen haalt word je beloond met bijvoorbeeld waardebonnen, of een gedeeltelijke teruggave op de verzekeringspremie.” deze programma’s is dat er een gedragsverandering ontstaat.

“Als je moet gaan sporten of bewegen, maar je kunt ook kiezen om op de bank te liggen voor de TV, dan kiezen de meeste mensen vaak liever dat laatste”, stelt Lansberg. “Maar achteraf voel je je altijd beter als je in beweging bent geweest of gesport hebt. Het helpt als je dan ook een tastbare beloning krijgt.

En zeker als je bewegingsactiviteiten met anderen onderneemt, bijvoorbeeld Het doel van

dat dan doen, dan kan dat enorm positieve gevolgen hebben. “Voor mensen zelf natuurlijk, maar ook voor onze economie”, vertelt Van Ruiten. “Als we in de toekomst inzetten op healthy human capital, dan kunnen we als Nederland succesvol blijven in ondernemen en innoveren. Want uitval door gezondheidsklachten is voor niemand wenselijk. Gezonde kinderen op school en gezonde mensen op werk en in de wijken, daar hebben we samen een collectieve verantwoordelijkheid.”

En als we

vanuit je werkgever, is het ook nog eens leuk om te doen.” de zorgverzekeraars een belangrijke rol in het stimuleren van een gezonde levensstijl.

“De zorgkosten nemen toe en verzuim is een grote uitdaging voor veel bedrijven. Uiteindelijk sluiten mensen geen zorgverzekering of arbeidsongeschiktheidsverzekering af omdat ze hopen dat ze ziek worden of uitvallen, maar om een vangnet te hebben op het moment dat dat gebeurt. Gezondheid is goed voor het individu en de werkgever, maar ook voor de verzekeraar. Die hoeft minder uit te betalen, waardoor zij de premies betaalbaar kunnen houden. Die zien we door onder andere de vergrijzing en toename van welvaartsziekten, enkel stijgen en dat moeten we omdraaien. Daarin spelen we allemaal een rol. Werkgevers, werknemers, en ook verzekeraars.”

Volgens Lansberg hebben

ADVERTENTIE

Gezondheidsklachten door thuiswerken?

Met het pauzeprogramma van Pausit blijf je actief en fit! �100+ fysieke en mentale oefeningen �Keuze uit 6 digitale personal trainers �Preventief en curatief �Ontwikkeld door Zweeds medisch team �Effectief en leuk om te doen!

Gratis uitproberen? www.pausit.nl

Coronacrisis: het einde der tijden of een startpunt?

Leefstijltransitie, nu belangrijker dan ooit!

Er zijn doemdenkers die geloven dat de coronacrisis het einde der tijden inluidt. De kwetsbaarheid van individu én maatschappij werd immers nog nooit zo scherp blootgelegd. Maar, je kunt de crisis ook zien als een startpunt om álles anders te gaan doen. Dit biedt kansen voor alle transities waar we al langere tijd tegenaan hikken, zoals de energie-, en klimaattransitie.

Samen maken we gezond gewoon

Die transitie krijgen we alleen voor elkaar als Rijksoverheid, gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties het bevorderen van een gezonde leefstijl meewegen bij iedere beleidskeuze die zij maken.

Eén van die transities had tot nu toe geen naam; de ‘leefstijltransitie’. De omslag van ongezond naar gezond leven. Een gezonde leefstijl maakt ons zowel fysiek als mentaal weerbaarder. 80% van de patiënten met Corona op de Intensive Care had overgewicht en 30% obesitas, een duidelijker signaal dat er iets moet veranderen is er niet.

Zeker als je ziet dat naar verwachting 62% van de volwassen Nederlanders in 2040 overgewicht zal hebben.

Zoals gemeenten die in hun subsidiebeleid voorwaarden meenemen over gezond voedingsaanbod bij sportevenementen. Regelgeving die fastfoodketens weert in de buurt van middelbare scholen. De inrichting van wijken die zorgt voor voldoende mogelijkheden tot bewegen: door brede stoepen, speelplaatsen en voldoende fietspaden.

Schoolbesturen die een waterbeleid hanteren en kinderen veel laten bewegen onder schooltijd.

Verenigingsbesturen die gezonde snacks aanbieden in de sportkantine. En voedselproducenten die hun aanbod gezonder maken.

Van preventie naar leefstijltransitie

Transities van levensbelang

Preventie van ziekten veroorzaakt door roken, problematisch alcoholgebruik en overgewicht staat al langer op de agenda. In 2018 ondertekenden bijvoorbeeld 70 organisaties het Nationaal Preventieakkoord. Een eerste stap, maar met een veel te beperkte blik. Preventie is niet alleen het domein van de zorg. Men redeneert nu te veel vanuit het voorkomen van ziekten, maar het gaat om ‘gezond kunnen leven’. Dat maakt de rest van de maatschappij net zo verantwoordelijk. Dus van preventie naar leefstijltransitie.

De samenleving verander je niet in één dag. Je hebt draagvlak nodig, ideeën, strategieën, experimenten en tijd. De leefstijltransitie staat niet los staat van de andere transities als energie, mobiliteit, voeding, klimaat en circulaire economie. We moeten deze transities duurzaam hoog op de agenda krijgen, én houden, want niet alleen het coronavirus vormt een enorme uitdaging.

Een gezonde toekomst begint bij een gezonde jeugd Om een leefstijltransitie tot stand te brengen maakt JOGG de fysieke en sociale leefomgeving van kinderen en jongeren gezonder.

JOGG vormt samen met gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven een werknet. Samen werken we aan een onderbouwde, integrale methodiek: de JOGG-aanpak. Daardoor groeit onze jeugd op tot een gezonde generatie.

Meer weten over JOGG? Bekijk de website www.jogg.nl

Marjon Bachra, directeur-bestuurder JOGG

Tradeline - Partner Content TRADELINE - Partner Content

Water zoals water hoort te zijn voor een goede gezondheid in de bovenste tank wordt gegoten, gaat een avontuur aan. Door een keramisch voor filter met gaatjes “Ons lichaam heeft vocht nodig van 0,0002 mm druppelt het water om te kunnen functioneren. Als je langzaam naar het volgende filter. te weinig drinkt, dan verzuurt je De Japanse Kuraray geactiveerde lichaam, raak je sneller vermoeid koolstof in dat filter adsorbeert heel en verlies je je concentratie. veel verschillende vervuilingen, het Als je weet wat dit betekent water vervolgt de reis langs Zeoliet, voor je lichaam, dan begrijp je Toermalijn en Kaolien. Daarna hoe belangrijk het is dat het volgen de Illite balletjes. Deze geven vocht dat je tot je neemt zo veel een infrarood frequentie af mogelijk vrij is van vervuilende die overeenkomt met ons lichaam stoffen”, vertelt Marcel Luijendijk, waardoor de micro bloedsomloop eigenaar van Tradeline. Wanneer wordt gestimuleerd. Daarna komt het water in contact met de Elvan deze stoffen niet in je lichaam komen, dan hoeven ze ook mineraalstenen. Deze stenen geven van nature 18 verschillende niet uitgescheiden te worden en hebben ze geen effect op mine-ralen en sporenelementen je gezondheid. De Aqualine af. Al meer dan 3000 jaar worden deze stenen gebruikt in de Chinese waterfilter systemen zijn in staat om meer dan 99% van de geneeskunde. Als laatste onderdeel vervuilende stoffen uit drinkwater van dit avontuur wordt het water te filteren. Het gaat hierbij onder gevitaliseerd tijdens het uittappen.” andere om vervuilende stoffen als micro-plastics, lood, chloor, fluor, De Aqualine filtersystemen hebchemicaliën, metalen, medicijnen ben geen aansluiting op de kraan hormoon resten, pesticiden, nodig en geen elektriciteit. Hierasbest deeltjes en GenX. door kunnen ze overal geplaatst worden. In geval van calamiteiten “Onze Aqualine systemen zijn meer kan met de systemen zelfs regendan extreem goede waterfilters, ze of slootwater gefilterd worden. bootsen ook de natuur na”, aldus “We bieden naast waterfilters Luijendijk. “Het (kraan)water wat voor op het aanrecht ook filters Partner Content

Tradeline

www.tradeline.nl

aan voor onder het aanrecht, op reis, in de boot/camper, voor Tiny Houses en op de hoofdwaterleiding.”

Waterkwaliteit in Nederland Relatief gezien is het drinkwater in Nederland veilig, gaat Luijendijk verder. “Het is echter bekend dat er reststoff en in het drinkwater zitten waarvan we niet precies weten of ze op lange termijn schadelijk zijn of niet.

Alleen de excessen zoals teveel lood of GenX in het water halen de media. We bedenken normen over maximale hoeveelheden die in drinkwater mogen zitten, maar ze mogen er gewoon niet in zitten.

In de eerste instantie moeten we zorgen dat er geen vervuiling in het rivier- of grondwater terecht komt. Wat niet door een fabrikant geloosd wordt, hoeft er later ook niet uitgehaald te worden. Daarnaast denk ik dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar het eff ect van de com-binatie van de verschillende stoff en in het drinkwater op ons lichaam. Diverse universiteiten doen hier al onderzoek naar, maar die onderzoeken moeten worden uitgebreid.”

Gezondheid Tegenwoordig proberen steeds meer mensen gezond te leven om zo een goede weerstand op te bouwen en niet ziek te worden, aldus Luijendijk. “Bij een gezonde levenswijze hoort natuurlijk beweging, goede voeding en voldoende drinken. Volgens het Voedingscentrum zouden we ongeveer 1,5 tot 2 liter per dag moeten drinken.” Naarmate men ouder wordt is het drinken van voldoende vocht onontbeerlijk om verzuringsklachten van het lichaam te verminderen.

Virussen filteren “We hebben een nieuw, modern vormgegeven, waterfilter wat op het aanrecht maar ook in het aanrechtkastje geplaatst kan worden,” besluit Luijendijk. “Dit Saqua systeem wordt wel op de waterleiding aangesloten. De drie fi lters in het systeem zorgen samen voor acht stappen aan fi ltratie, waaronder een nano fi ltratie. Hierdoor is de Saqua onder andere in staat om zelfs 99,99% van de virussen tegen te houden.”

22 Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Feiten Ab Osterhaus is een Nederlands viroloog en influenzadeskundige.

Hij staat bekend als een ‘hardliner’ en is fel voorstander van een volledige lockdown met een goede exitstrategie. Volgens Osterhaus is ook vanuit eerdere pandemieën bewezen dat een lockdown en testen, testen en nog eens testen met isolatie van positieve mensen de enige juiste manier is om beginnende pandemieën het hoofd te bieden.

‘Ik geloof gewoon in het verhaal dat ik vertel’ Profiel

Het ging gebeuren, het is gebeurd en het gaat weer gebeuren. Ab Osterhaus waarschuwt al sinds de jaren negentig voor pandemieën. En nog steeds. “Want ik durf je te garanderen dat we in de komende twintig, dertig jaar nog wel een aantal keer met dit bijltje moeten gaan hakken.”

Tekst: Jerry Huinder Foto: Pixabay & persfoto

E

en mooie quizvraag

voor bij het kerstdiner: wie hield zich al in 1978 bezig met het coronavirus en doet dat nu nog steeds?

Het antwoord? Ab Osterhaus.

En als je schoonfamilie dan nog niet onder de indruk is, kan je ze vertellen dat hij zelfs promoveerde op een coronavirus. Bij katten op dat moment. Voor de gemiddelde Nederlander bleven coronavirussen, en menig ander virus, nog jaren onbekend. Voor Osterhaus was dit het begin van een continue ontdekkingstocht naar virussen bij dieren, en later ook bij men-

sen. Na zijn promotie ging hij werken bij het RIVM waar hij verantwoordelijk werd voor virussen die voorkwamen bij dieren en mensen en het ontwikkelen van vaccins tegen deze virussen. Hij ervaarde het als een speeltuin, een uit de hand gelopen hobby, waar hij zijn brood nog mee kon verdienen ook. “En zo ervaar ik het nog steeds.”

fen aanmaakten, dus alles leek goed. Leek zeg ik, want de keerzijde was dat als deze katten daadwerkelijk bloot werden gesteld aan het virus, dat ze er veel gevoeliger voor werden. Een ‘word of caution’ dus. Aan het begin van mijn carrière leerde ik al dat je grote tegenslagen kan tegenkomen bij het ontwikkelen van een vaccin.”

U ontwikkelde dus al in

Nemen we een risico met

1978 een vaccin tegen een

de snelheid waarmee we nu

nieuw kattencoronavirus.

een vaccin ontwikkelen?

“Ja, en dat vaccin werkte wonderwel goed. We zagen dat de katten mooie antistof-

“Nee, dat denk ik niet.

Als het als veilig wordt beoordeeld door de verant-

woordelijke instanties, dan is het veilig. Alle proeven die gedaan moeten worden, worden gedaan. We zijn nu natuurlijk veel verder dan toen ik begon, dus het kan inmiddels ook heel veel sneller.

Maar veiligheid is natuurlijk nooit 100 procent. Mensen zeggen dat vliegtuigen veilig zijn, maar dat is ook niet altijd zo. Dus ook bij een veilig vaccin kan het zijn dat er bij heel zeldzame gevallen toch belangrijke bijwerkingen voorkomen. Problemen die bij één op de miljoen mensen voorkomen, haal je er niet uit in experimenten met

tienduizenden mensen. Dat is inherent aan vaccins.”

U was opgeleid als dierenarts en switchte naar viroloog. Slimme keuze.

“Nou, toen ik begon als viroloog zeiden al mijn collega-dierenartsen ‘dat is niet zo slim, viroloog worden in een tijd dat virusinfecties van mens en dier steeds beter onder controle zijn…’. Pokken was uitgeroeid, runderpest was bijna uitgeroeid, ga zo maar door. Er waren beleidsmakers en wetenschappers die zelfs voorspelden dat over tien tot twintig jaar alle viADVERTENTIE

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid 23 analysenederland.nl

russen in de Westerse wereld onder controle zouden zijn.”

Maar kijk waar we nu staan.

“Precies. En kijk naar wat we allemaal hebben meegemaakt. SARS, MERS, Ebola, de Mexicaanse griep… We riepen als virologen al tijden: we krijgen nieuwe epi- en pandemieën, maar het was kennelijk voor dovemansoren.

Zelfs na de Mexicaanse griep, waar toch zo’n half miljoen mensen aan overleden zijn, werd het weggezet als een hoax. Dat zou niet meer gebeuren. Maar het was een pandemie, ook al zijn er nog steeds mensen die dat nog steeds ontkennen. Voor mij was de Mexicaanse griep echt een wake-up call. Ik zei toen: ‘We moeten ons voorbereiden, ik kan je veel voorbeelden noemen van virussen die ook een pandemie kunnen veroorzaken, en wellicht ernstiger dan deze.”

En is dat toen gebeurd?

“Deels wel ja. Zo zijn we zo’n vijf jaar geleden begonnen met het ontwikkelen van breder werkende vaccins in samengestelde groepen met wetenschappers van verschillende partijen in Europa en daarbuiten. Vaccins tegen influenza, maar ook tegen corona- en bunyavirussen.

Daar is bijvoorbeeld een kandidaat-vaccin uitgekomen tegen het MERS coronavirus en het interessante is: de approaches die in de afgelopen vijf jaar zijn ontwikkeld worden nu ook gebruikt voor het snel ontwikkelen van de nieuwe coronavaccins. Maar het had nog beter gekund.

Stel: wij en onze collega’s waren nadat we het MERS coronavirus hadden ontdekt, begonnen met het ontwikke-

len van een breder werkende vaccins en geneesmiddelen tegen coronavirussen, dan was deze pandemie misschien wellicht eerder onder controle gebracht. Ik mag niet mopperen, er wordt vanuit overheden geld gestoken in ontwikkeling van vaccins en antivirale medicijnen, juist om dit soort groepen te vormen en beter voorbereid te zijn, maar het kan nog veel beter. Je moet hier massaal in gaan investeren, wereldwijd.

Je moet het als een verzekeringspremie tegen toekomstige pandemieën zien.”

Maar dat kost toch heel veel geld?

“Zeker, want je weet niet uit welke hoek de wind gaat waaien, dus moet je het voor verschillende virusgroepen doen, maar een pandemie kost de wereld uiteindelijk nog veel meer. We moeten investeren in ‘rapid response’.

Ik denk dat het belang hiervan nu wel duidelijk is. Maar goed, mensen vergeten snel.

Dus laat ik zeggen: ik hoop dat het belang duidelijk is en dat we niet over een jaar weer over gaan tot de orde van de dag. Want ik durf je te garanderen dat we in de komende twintig, dertig jaar nog wel een aantal keer met dit bijltje moeten gaan hakken. Dit gaat vaker gebeuren, vanwege de manier waarop we zijn gaan leven in onze moderne samenleving.”

oren van mensen. Ik snap dat niet en ik zie dat niet veranderen nee. Je ziet het nu ook weer in de discussie over Sinterklaas, Kerst en Oud en Nieuw. Dat gaat dus dit jaar gewoon even anders, dat is toch logisch? In 2022 kunnen we weer diep ademhalen, kunnen me weer allemaal op wintersport of naar Torremolinos of waar dan ook naartoe. Wij moeten én kunnen op een gegeven moment weer door. Maar als we dat op dezelfde manier blijven doen, dan moet je er wel rekening mee houden dat we in de komende twintig, dertig jaar dit probleem weer opnieuw voor de kiezen krijgen.”

Wat is uw drijfveer om zo vaak als ‘onheilsprofeet’ in de media te komen?

“Ik vreesde al in het begin dat een catastrofe op ons af zou komen. Ik herinner me nog aan het begin van deze uitbraak, toen ik bij een bank was en iemand me vroeg hoelang dit ging duren? Dus ik antwoord: ‘Nou reken er maar op dat we hier in ieder geval één à twee jaar heel druk mee zullen zijn. Om het enigszins onder controle te krijgen.’

Toen zei hij: ‘Een, twee maanden bedoel je?’. ‘Nee, één, twee jaar’, antwoordde ik. Niemand had toen nog in de gaten wat dit zou gaan betekenen. Dat was in het begin mijn drijfveer.”

Want dat gaat niet veranderen, denkt u?

En nu?

“Daar hoef je alleen maar deze pandemie voor na te gaan. Mensen die nu nog stellen: ik moet en zal op wintersport gaan. Tijdens een pandemie. Tja. Het zit nog steeds niet tussen de

“Nu is mijn drijfveer dat het me stoort dat we niet echt een strategie hebben, we sturen op het aantal ziekenhuisbedden dat we hebben.

Kunnen we het aan in de ziekenhuizen? Nee? Dan gaan

we over tot een lockdown.

Ja? Weer versoepelen zonder echte controle te nemen. En dan kraait iedereen victorie? Nog steeds staat er heel veel andere zorg stil. En ik ben geen econoom, maar economisch lijkt me dat ook een drama. Het is niet voor niks dat je uit de economische hoek nu ook steeds meer hoort dat er hard ingegrepen moet worden. Je moet niet sturen op het aantal ziekenhuisbedden, je moet sturen op het uitdrijven van het virus. Een lockdown met een goede exitstrategie dus.

Zoals in sommige Aziatische landen, Nieuw-Zeeland en Australië gebeurt. Anders blijven we die zaagtanden volgen, op en neer, totdat er voldoende mensen zijn ingeënt. Nou heb ik niet de illusie dat ik iets kan veranderen en ik maak me er absoluut impopulair mee, maar iemand moet het zeggen.”

Een fiets met vier wielen: onbekend maar niet onbemind Preventie

Dat een fiets met vier wielen zorgt voor stabiel en veilig fietsen is bij heel veel mensen nog onbekend.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

Hier is het spreekwoord onbekend maakt onbemind zeker van toepassing.

Als men er al iets over heeft gehoord zijn er heel veel vooroordelen, vooral in de fietserswereld. Zo zou de fiets met vier wielen heel groot zijn en zwaar sturen, alleen grote bochten kunnen maken en een driewieler zou stabieler zijn, vertelt Robert van Hees, eigenaar van 4Wieler. “Daarom zijn verhalen van gebruikers van een fiets met vier wielen heel erg belangrijk. Een driewieler kan een prima oplossing zijn voor mensen die niets mankeren en als ze wel iets mankeren zijn er mensen die ermee overweg kunnen en bereid zijn het risico dat een driewieler heeft te accepteren. Voor de overgrote meerderheid is een driewieler helaas een extra risico. Simpelweg omdat de fiets kan kantelen en dat in de praktijk ook vaak gebeurt. Een fiets met vier wielen kan niet kantelen, is maar 66 centimeter breed en je zit erop in een

En als u dan de wens hoort van het kabinet om misschien met de feestdagen te kunnen versoepelen?

“Dan denk ik weer aan die zaagtand. Te veel open met Kerstmis, betekent meer gevallen in de weken erna.

Thanksgiving in Canada was het doemscenario. Ik hou me zelf dan ook aan zoveel mogelijk aan zelfisolatie.”

Met hoeveel mensen gaat Kerst en Oud en Nieuw vieren?

“Heel heel beperkt, een paar mensen. Maar het is niet zo belangrijk wat ik zelf doe. Ik geloof gewoon in het verhaal dat ik vertel. En geloof me, ik heb ook mijn kleinkinderen al maanden niet gezien.”

houding precies zoals op een gewone fiets.”

Het verhaal van Evert Tange “Als gevolg van een herseninfarct heb ik blijvende instabiliteitsproblemen, waardoor ik hulpmiddelen nodig heb bij het lopen en fietsen”, vertelt Evert Tange. “Omdat ik het belangrijk vind goed te blijven bewegen, schafte ik een driewieler aan zodat ik kon blijven fietsen. Helaas bleek deze fiets voor mij toch niet stabiel genoeg.

Ik ben vijf keer omgevallen, waarbij de laatste keer veertien hechtingen in mijn oor moesten worden aangebracht. Na wat informatie over een fiets met vier wielen en aansluitend een proefrit besloot ik tot aankoop over te gaan.

Het was even wennen, vooral met sturen maar nu ben ik erg blij met mijn nieuwe fiets! Hij biedt met rugleuning voor mij voldoende stabiliteit en ik kan nu tijdens het fietsen beter met mijn vrouw communiceren omdat ik op gelijke hoogte zit, net zoals op een gewone fiets.

Inmiddels heb ik er aardig wat kilometers op zitten en ik zou mijn fiets met vier wielen niet meer willen missen.”

ADVERTENTIE

Uw ruimte bacterie- en virusvrij

PURA

MEDI 5

MEDI 8

MEDI 10

MEDI 25

L

De luchtreinigers met UV-C technologie ogy ol

(+31)0597 412 000 sales@swisslogo.eu

uv-c techn

Zeefbaan 14 9672 BN Winschoten

STED TE

MaxVac Europe Swisslogo BV

ORATORIU M AB

24 Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Gezonde levensstijl helpt bij het voorkomen van chronische ziektes Preventie

Heel veel van de niet overdraagbare, chronische ziektes, zoals astma, diabetes en kanker hebben op de een of andere manier te maken met hoe de mens leeft.

De keuzes die de mens maakt met betrekking tot de manier van leven kunnen schade aanbrengen in de cellen. In samenhang met de genetische architectuur kan dat leiden tot ziektes.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Guduru Ajay bhargav

“

allemaal op een verkeerde manier”, vertelt Hanno Pijl, Endocrinoloog, hoogleraar diabetologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum en bestuurslid van het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde. “Men wordt massaal ziek in de wereld, met name door chronische ziektes die worden veroorzaakt door de samenloop van onze levensstijl en erfelijke aanleg. We zouden dan ook veel soberder moeten leven. Dit houdt in minder eten, meer bewegen, zorgen voor minder stress en voldoende slaap van een goede kwaliteit.”

Eigenlijk leven we

de maatschappij niet voor niets op De mens heeft

Als je niets doet aan je levensstijl, zoals niet bewegen, blijven roken en alcohol drinken, en slecht eten, dan blijf je schade maken.

een bepaalde manier ingericht, gaat Pijl verder. “De mens wordt gedreven door biologische instincten. We hebben dan ook een natuurlijke drive om zoet en suiker tot ons te nemen op het moment dat het er is. De enorme voedselproductie is er omdat de mens eten belangrijk vindt. De industriële revolutie heeft ervoor gezorgd dat we in plaats van te bewegen om ons voedsel te vinden, we nu 24 uur per dag eten tot onze beschikking hebben.”

dan welke elementen in onze levensstijl voor welke ziektes zorgen, aldus Pijl. “Wat kun je doen om jezelf beter te maken als je al ziek bent? Medicijnen zijn heel belangrijk in de gezondheidzorg. Maar als je niets doet aan je levensstijl, zoals niet bewegen, blijven roken en alcohol drinken, en slecht eten, dan blijf je schade maken. Pillen repareren die schade maar gedeeltelijk en zorgen ervoor dat je niet overlijdt aan een ziekte maar De vraag is

dat die chronisch wordt.” de COVID-19 pandemie is enorm complex, vertelt Pijl.

“Op verschillende fronten wordt er tegen de pandemie gestreden. Enerzijds worden door de overheid alle benodigde maatregelen genomen om overdracht, besmetting, te voorkomen. Anderzijds zijn er de mogelijkheden om je gezondheid te verbeteren mocht je besmet zijn geraakt, waar op dit moment nog te weinig De bestrijding van

aandacht voor is, ook door de overheid. Net als het voorkomen van chronische ziekten is het hoogstwaarschijnlijk dat je infectie van het coronavirus kunt verminderen door een gezonde levensstijl. En natuurlijk door het vaccin tegen het coronavirus.” dan precies een gezonde levensstijl? “Eet zo veel mogelijk onbewerkt voedsel, dus voorkom voeding die kunstmatig is gemaakt door de voedselindusMaar wat is

trie. Zorg ook voor variatie en neem niet te veel voedsel tot je. Daarnaast is beweging essentieel. Je hoeft geen marathon te lopen, maar elk uur een paar minuten rustig lopen helpt al. Als je dan ook nog iedere dag een wandeling van dertig minuten maakt doe je het helemaal goed. Ten slotte, zorg voor voldoende slaap van een goede kwaliteit, dus met zo min mogelijk onderbrekingen.”

ADVERTENTIE

Angstig om te vallen met de fiets? Helemaal niet nodig!

Helaas breekt vroeg of laat het moment aan dat u niet meer met een veilig en vertrouwd gevoel op de fiets stapt, door ouderdom, lichamelijke beperking of onzekerheid. U zoekt een stabiele fiets en vraagt uw fietsenmaker, vrienden of therapeut. Als ze u niet afraden nog te gaan fietsen wijzen ze u op een 3wieler. Dat zou de oplossing zijn... Maar is dat in de meeste gevallen helemaal niet!

Op een 3wieler loop je meer in plaats van minder risico.

Je moet er opnieuw op leren fietsen. Het kost energie om deze fiets op het juiste spoor te houden en als dat al lukt biedt zo'n fiets zeker niet de optimale veiligheid, stabiliteit en het gewenste comfort.....

Telt u met ons mee - verder dan 3?

Er bestaat namelijk al jaren een hele veilige fiets met 4 wielen!

Een uitkomst! Hiermee kun je echt niet vallen en de fiets biedt daarmee optimale veiligheid. Een 4Wieler lost de problemen met stabiliteit voor eens en altijd op. Vergelijk het met een auto: op een fiets met vier wielen hoef je absoluut geen angst te hebben om te vallen, ook niet als je stil staat. Ze sturen en rijden licht en ze zijn er in diverse varianten met zadels of met zittingen, rugleuningen, armsteunen. Ook met trapondersteuning en accu voor lange ritten als u wilt. U bent weer onafhankelijk en geniet!

GENIET VAN DE VOORPRET: STRAKS VEILIG FIETSEN OP EEN 4WIELER DUS ZONDER ENIG VALRISICO! In deze donkere tijden willen we iets leuks om naar uit te kijken.

Wees eerlijk, wat is er fijner om samen te genieten van de voorpret om in het voorjaar weer lekker veilig te kunnen fietsen?

Gun uzelf of elkaar dit plezier! Gezond bewegen in de buitenlucht wordt iedereen aangeraden. Ook als we nog last hebben van Corona kunt u prima genieten van veilige fietstochten op een 4Wieler. Wacht niet langer en bestel een 4Wieler voor 1 januari 2021 voor de prijs van 2020. U doet een aanbetaling en we maken een afspraak voor een proefrit, kosteloos in Leiden of tegen een vergoeding bij u thuis. Dat mag ook na 1 janauri 2021. Geslaagd?

Dan garanderen we levering voor 31 maart 2021. Betaalt u vooraf dan is er een extra korting. Mocht het na de proefrit onverhoopt toch niet lukken dan ontvangt u uw aanbetaling terug. De unieke gratis Terugkoopgarantie is ook van toepassing, zie onder.

Kies voor het leukste Kerstcadeau voor uzelf, uw partner, ouders, grootouders of vrienden en geniet nu al van de voorpret. Vul het formulier in op 4wieler.nl en vermeld de kode AG20. Er wordt contact met u opgenomen. Of bel 088 444 00 00.

4Wieler fietsen zijn niet goedkoop (vanaf € 3.995,-) maar gaan heel lang mee zodat de jaarlijkse kosten vergelijkbaar zijn met die van een gewone fiets. En er is de unieke gratis Terugkoopgarantie. Dan weet u vooraf wat u kwijt bent als u de fiets onverhoopt na 6 maanden, 1 of 2 jaar niet meer zou kunnen gebruiken. 4Wieler neemt de fiets terug zonder vragen te stellen en restitueert het afgesproken bedrag. U betaalt alleen over de gebruiksperiode: een hele zorg minder!

Beeldzorg

wij zorgen dat het werkt Beeldzorg bewijst steeds meer haar toegevoegde waarde. De corona pandemie heeft het inzetten van deze vorm van zorgtechnologie in een stroomversnelling gebracht.

Een succesvolle en duurzame implementatie van beeldzorg vereist een specifieke aanpak.

Mobiléa en Hoffman Krul & Partners hebben die ontwikkeld waarin de integratie met het zorgproces centraal staat en waarbij je draagvlak in de organisatie creëert.

Introductie - Draagvlak - Opschaling In de afgelopen jaren hebben wij beeldzorg op deze wijze met succes geïntroduceerd waarbij kaders en leidende principes richting geven.

Integratie met ECD’s en systemen voor toegangsbeheer dragen bij aan een hoge mate van efficiency en acceptatie.

“Beeldzorg is meer dan beeldbellen alleen” Bij de implementatie maken we gebruik van best-practices voor geplande en ongeplande zorg. De aanpak is altijd afgestemd op uw situatie.

Ons motto is First Time Right: want je krijgt maar één keer de kans om het goed te doen.

Pure eenvoud in beeldzorg

In twee dagen operationeel

Gewaardeerd met een 8

Persoonlijk contact

“In onze zoektocht naar een functionele en

“Wat heeft Mobiléa ons ontzettend ge-

“Na een gedegen voorbereiding en

“Sinds het begin van de eerste golf

veilige beeldbelapplicatie zijn we uiteindelijk

holpen om in de eerste lockdown direct

succesvolle pilot werken al onze

maakt Thebe gebruik van Mobiléa. Veel

bij Mobiléa terechtgekomen. De eenvoud

van start te gaan. Binnen 2 dagen konden

thuisbegeleiders sinds het begin van dit

van onze cliënten vinden het heel prettig

in combinatie met de functionele

onze 750 medewerkers digitaal aan de

jaar met veel plezier met Mobiléa.

om een gezicht te zien bij de persoon

mogelijkheden waren hierin

slag, zonder dat cliënten er een nieuw

We hebben beeldzorg een goede

waar ze tegen spreken. Dat maakt het

doorslaggevend. Wij vinden het belangrijk

device voor moesten aanschaffen. Mobiléa

steunstructuur gegeven en goed ingebed

contact veel persoonlijker. Mobiléa is een

dat ook vanuit de cliënt de communica-

hielp ons om onze begeleiding aan

in onze werkprocessen. In de onlangs

fijne partij die erg goed anticipeert op de

tie kan worden geïnitieerd in zowel het

kinderen en jongeren via beeld effectief

gehouden enquête geven de

vragen die wij als zorgorganisatie aan

beeldbellen als het sturen van berichten.

in te zetten. En onze jonge begeleiders

thuisbegeleiders beeldzorg een 8. Ook

hen stellen. Medewerkers van Thebe,

Nu we een tijdje op weg zijn ontdekken

bewijzen dat dit ook leuk kan zijn.

onder cliënten wordt beeldzorg goed

cliënten en familieleden kunnen eenvoudig

we nog steeds nieuwe onverwachte mo-

Met creatieve oplossingen, apps of

ontvangen. Het is een effectieve manier

met dit systeem werken, omdat het heel

gelijkheden. Toegangsbeheer is eenvoudig

bijvoorbeeld digitaal sporten sluiten ze

van het verlenen van zorg. Zeker in deze

gebruiksvriendelijk en stabiel is en op ieder

door gebruik te maken van je huidige

goed aan bij de digitale wereld van de

tijd. Daarbij zien we dat cliënten door deze

device werkt. Ook de samenwerking met

organisatie login gegevens. We zitten nu in

kinderen en jongeren. En juist door korte

wijze van ondersteuning sneller hun eigen

IT is uitstekend. Op dit moment bekijken

de fase dat we een passend beeldzorg-

beeldbel momenten lukt het om de

regie weer oppakken. Daarmee snijdt het

we samen de mogelijkheden om Mobiléa

beleid moeten gaan bepalen voordat we

dagstructuur in gezinnen vast te houden.”

mes aan twee kanten.”

te gaan gebruiken voor zorg-op-afstand in

grootschalig kunnen gaat uitrollen. ” Tirza de Wilde Senior Adviseur ICT Aveleijn

de wijk.”

Carine de Bruine - Klamer Directeur bedrijfsvoering bij Team050

Diane Noordink Manager Zorg Carintreggeland

Nieuwsgierig hoe onze aanpak werkt?

Pure eenvoud in beeldzorg www.mobilea.nl - info@mobilea.nl - (0515) 700 290

Erwin van Boxtel Informatiemanager Thebe

26 Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Passende Zorg is de nieuwe trigger voor het gezondheidssysteem Preventie

die prikkel wel gecreëerd en wordt er voortdurend de vraag gesteld: is dit wel nodig? Zo krijg je niet een systeem waarbij voortdurend wordt bezuinigd, maar een systeem waarin alleen effectieve zorg wordt gegeven.

De gezondheidszorg stond al voor de pandemie onder grote druk.

De vraag neemt door de vergrijzing van onze samenleving toe en daarmee ook de kosten. Ook het tekort aan zorgpersoneel blijft oplopen. Tegen welke uitdagingen kijkt de gezondheidszorg nu aan?

een grote rol voor preventie. Zijn er bijvoorbeeld dingen die we nu in de gezondheidszorg doen, maar die de mensen ook thuis kunnen doen?

Zoals het meten van de bloeddruk. Niet iedereen kan zich misschien een bloeddrukmeter veroorloven, maar neem de iPhone. Tien jaar geleden kochten de ‘rijken’ onder ons de eerste iPhone en nu heeft elke Nederlander gemiddeld 1,3 smartphone in zijn broekzak.” Door schaalvergroting wordt het product ook goedkoper.”

“Daarnaast zie ik

Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto & Pixabay

De pandemie heeft er voor gezorgd dat de gezondheidssector, maar ook de patiënten aan het nadenken werden gezet.

Lucien Engelen Strateeg gezondheidsinnovatie voor Deloitte en het ErasmusMC

“

al eens eerder gezegd, maar de zorg was al jaren zwanger van de digitalisering en die is door de pandemie met een keizersnede ter wereld gekomen”, vertelt Lucien Engelen, strateeg gezondheidsinnovatie voor Deloitte en het ErasmusMC. “Een van de oplossingen voor de gezondheidszorg hadden we het al tien jaar geleden over, een videoconsult van Ik heb het

bijvoorbeeld een huisarts met patiënt. Toentertijd werd ik nog uitgelachen. Dit zorgt echter niet alleen voor een besparing van tijd van huisarts en patiënt, maar zorgt ook voor minder druk op bijvoorbeeld het klimaat.

Bijna iedereen komt voor een eerste consult op de poli met de auto naar het ziekenhuis.

In 2015 betekende dat 91 miljoen kilometer in Nederland om naar het ziekenhuis te gaan per jaar voor alleen al eerste policonsulten.” Een consult via video zou dus veel beter zijn en dat is behoorlijk versneld door de pandemie.

bracht is dat het ons een doorkijkje heeft gegeven naar de zorg over tien jaar”, gaat Engelen verder. “De verdubbeling van de vraag naar zorg, het tekort aan zorgpersoneel, de zorg stond op imploderen. Mensen in de zorg lopen op hun tenen en 40 procent van de werktijd van zorgprofessionals zijn zij bezig met administratieve taken. Het toont een beetje hoe we er zonder serieuze andere aanpak straks voor zullen staan, Het is door de pandemie duidelijk geworden dat het zo niet langer meer kan.”

“De tweede ontwikkeling

De pandemie heeft

die de pandemie teweeg-

er voor gezorgd dat de gezondheids-

sector, maar ook de patiënten aan het nadenken werden gezet, aldus Engelen. “Onze zorg is al honderd jaar op dezelfde manier geregeld.

Maar is dat wel logisch? Kan technologie ons niet gaan helpen in de zorg? En daar hoort ook de vraag bij of opleidingsprogramma’s voor artsen en verpleegkundigen hierop aangepast moeten worden. Want je wilt niet dat pas afgestudeerden met een totale mismatch de arbeidsmarkt opkomen. Het klassieke systeem waarbij we betalen om iets te doen moet veel meer worden gestuurd op de uitkomst.”

Met de komst

van het

programma ‘Passende Zorg’ gaat dat gebeuren, vertelt Engelen. “De overheid heeft de beweging ingezet om het huidige zorgstelsel te veranderen, maar daar gaat nog minimaal een generatie overheen. Het zorgstelsel zal gestuurd gaan worden op de uitkomst. Waar vroeger werd betaald voor bijvoorbeeld een heupoperatie, ongeacht de uitkomst van deze operatie, wordt er nu enkel betaald als de operatie is geslaagd. De focus gaat ook meer liggen op de vraag of bepaalde zorg nodig. Nu is de prikkel er niet om ook te kunnen zeggen dat er met zorg gestopt kan worden.”

Bij Passende Zorg wordt

jaren onderzoekt Engelen de retailisering van de gezondheid. “Zo zou ik in de supermarkten graag gezonde voeding op ooghoogte willen zien. En wordt de supermarkt het laatste bastion van de wijk, waar niet alleen de pakketdienst, maar ook de apotheek zich vestigt.

Deze ontwikkelingen kunnen de druk op de onderkant (in termen van complexiteit) van de zorg wegnemen, waardoor er kosten worden bespaard en er meer aandacht voor de patiënten overblijft.”

In de komende

Abena Healthcare- Partner Content

Kwaliteit verhogen én tijd besparen? Het kan.

Rob Basjes Algemeen Directeur Abena Nederland

Anders denken, anders werken “Door deze uitdagingen zijn we anders gaan denken, vertelt Rob Basjes, Algemeen Directeur

Abena Nederland. “We zijn een belangrijke partner in het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg. Dat betekent dat we niet alleen symptomen bestrijden, maar vooral kijken naar de oorzaak van een probleem. Wij zijn al lang niet meer enkel een leverancier van producten voor continentiezorg, infectiepreventie, huidverzorging en facilitair.

Onze kennis en kunde gaat verder, het gaat over hoe we belangrijke zorgproblemen samen met zorgprofessionals kunnen oplossen.” Door anders te denken, anders te werken en daarvoor is innovatie hét kernwoord.

Slim incontinentiemateriaal Een van de meest tijdrovende werkzaamheden in de zorg is continentiezorg. Circa negentig procent van de bewoners op ver-

Ga voor meer informatie naar zorg.abena.nl

pleeghuisafdelingen is incontinent.

Basjes: “Vier jaar geleden hebben wij daarom slim incontinentiemateriaal ontwikkeld. Met accurate metingen dankzij geïntegreerde sensoren in het incontinentiemateriaal kan de zorgmedewerker de cliënt op basis van realtime data op het juiste moment verschonen: niet onnodig te vroeg en niet als het te laat is. Implementatie bij zorginstellingen heeft laten zien dat natte bedden met 76% zijn afgenomen en het aantal verschoningen gereduceerd is met 30%. Zorgmedewerkers besparen zo 28% van hun tijd en cliënten ervaren minder onnodig schaamtegevoel en meer welbevinden.” Het slimme incontinentiemateriaal van Abena is inmiddels bij meerdere zorginstellingen succesvol geïmplementeerd en is ook onderdeel van het project Anders Werken.

De resultaten 76% minder natte bedden

30% minder verschoningen

Beslissen o.b.v. real-time data

Betrokken medewerkers

Besparing in geld

v/s

€ Meerkosten slim incontinentiemateriaal € 24.286

Realiseert een netto besparing van € 46.249

Betere kwaliteit van zorg en leven

Besparing in tijd per dag

20% afname kosten continentiezorg

28% afname tijdsbesteding continentiezorg

Tijdsbesparing (in minuten)

De gezondheidszorg staat voor een enorme uitdaging. Nederland vergrijst en de vraag naar zorg stijgt. Daardoor ontstaat er druk op de budgetten en zal het tekort aan zorgpersoneel alleen maar toenemen. En hoe kan de kwaliteit van zorg gegarandeerd worden?

Abena Healthcare – Partner Content

59 min

6 min

Voor lopende cliënten

Voor cliënten in een rolstoel

Resultaten zijn gebaseerd op de implementatie van Abena Nova bij Evean Oostergouw en zijn gemeten door een onafhankelijk bureau.

Dankzij de succesvolle implementatie van Abena Nova zijn zorgorganisaties Evean en Philadelphia als "Zorgvernieuwer 2019" uitgeroepen tot winnaar van de challenge "Verpleeghuizen van de toekomst" door het ministerie van VWS.

Grip op goede zorg echt te gaan doen. Wat als dat “Bij Abena staan we voor samen natte bed – dat als vanzelfsprekend werken aan grip op goede zorg wordt gezien – kan worden voorkoen zijn we nauw betrokken bij Abena Nova. men? Ik wil iedereen uitnodigen het? problemen en uitdagingen vanHoe de werktom hierover het gesprek met ons zorg. Alleen zo kunnen er oplossin- aan te gaan. En goed na te denken De clip staat nu in verbinding met gen worden gevonden”, gaat Basjes over2preventie en hoe je daarmee de Abena Nova app (via de cloud) op telefoon van de zorgverlener. verder. “Door onszelf af te vragen tijd en de kosten kan besparen.”

De sensor in de clip registreert de hoeveelheid urine in het product. waar de zorgmedewerkers van een verpleeghuis of thuiszorg wakker van liggen. En vervolgens hier niet alleen een theoretische oplossing voor te bedenken, maar het ook 1

Bevestig een clip aan het incontinentiemateriaal.

3

De zorgverlener heeft continu inzicht in de actuele situatie en ziet direct wanneer verschoning gewenst is.

Medtester - Partner Content 27 Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid MEDTESTER - Partner Content analysenederland.nl

Sneltesten met Medtester werkers wilt laten testen. Alles is mogelijk bij Medtester. Ook bij het testen van een grote groep werken wij snel en secuur.”

Partner Content

Medtester

Drie bevriende studenten, Samuel Rose, Kick Slooff en Hugo Voorheijen besloten na het zien van de lange wachttijden voor een coronatest bij de GGD dat dat anders moest en besloten daarop Medtester op te richten, een corona testservice. Bij Medtester is een afspraak voor een coronatest snel gemaakt, vaak binnen 24 uur. De medewerkers komen zelfs aan huis of op kantoor langs om de test af te nemen. En het wachten op de uitslag, of iemand wel of niet is besmet met het coronavirus, duurt nog geen twintig minuten.

Toen er in september een antigeen sneltest op de markt kwam, ging het ontzettend snel bij Medtester. De antigeen sneltest, gevalideerd door het RIVM, laat zien of sprake is van een actieve COVID-19 besmetting. Met een wattenstaafje wordt een swab in de neus afgenomen, die vervolgens ter plaatse wordt uitgelezen en binnen twintig minuten is de uitslag bekend.

Bedrijven Corona brengt voor het bedrijfsleven een aantal problemen met zich mee. Werkgevers kampen met ziekteverzuim en bedrijven zijn

bang voor continuïteitsverlies. Dit kan leiden tot onzekerheid en voor sommigen een gevoel van machteloosheid. Medtester levert maatwerk. “Wij komen op bedrijfslocatie of indien gewenst bij uw medewerkers thuis

om te testen op Covid-19”, vertelt Slooff.

“Wij hebben medewerkers met een zorg of laboratorium achtergrond die bekwaam zijn in het afnemen van testen. Of u nu een paar medewerkers of een grotere groep mede-

Waarom kiezen voor Medtester?

1. Bij Medtester ziet een arts toe op de veiligheid en hygiëne van de gehanteerde protocollen.

2. De tests worden altijd afgenomen door testers met een (bio)medische opleiding en extensieve ervaring met IVD en Swabs.

3. Medtester test op de door u gewenste locatie, bijvoorbeeld op kantoor of bij u thuis.

4. De tests van Medtester hebben een zeer hoge specificiteit en sensitiviteit, waardoor de tests behoren tot de meest betrouwbare en nauwkeurige sneltesten van Europa.

5. In lijn met Europeesrechtelijke privacywetgeving gaat Medtester zorgvuldig om met uw gegevens.

6. Medtester meldt een positieve besmetting direct bij de GGD. 7. Medtester geeft ongeacht de grootte van de geteste groep, binnen 20 minuten de uitslag per test.

8. Wij testen al vanaf 50 euro per persoon op locatie.

Bent u geïnteresseerd in onze service?

Whatsapp of bel dan naar: +31 6 20589651 Of mail naar info@medtester.nl

Medtester.nl

paraDIGMA-groep - Partner Content PARADIGMA-GROEP – Partner Content

(Persoonlijk) leiderschap; vitaliteit in optima forma Partner Content

paraDIGMA-groep

Werken is een wezenlijk onderdeel van een gezonde levensstijl. Toch wordt het enorme belang van de relatie tussen vitaliteit en arbeid nog onvoldoende gezien. Iemand die met plezier naar zijn werk gaat, zal minder snel ziek worden.

De werknemer die zich betrokken voelt bij zijn werk, zijn collega’s en zijn werkgever, ervaart minder werkdruk, minder stress en blijft daardoor ook lichamelijk gezonder.

“De medewerker dient verantwoordelijkheid te tonen voor zijn eigen vitaliteit in en rond zijn werk. En de werkgever dient de vitaliteit van de medewerker te faciliteren, middels goed leiderschap, goede arbeidsomstandigheden en het faciliteren van preventieve interventies. Deze wederzijdse verantwoordelijkheid is samen te vatten als (persoonlijk) leiderschap”, vertelt Rudo Vissers, CEO paraDIGMA-groep. “Het vroegtijdig inzetten van interventies, zowel fysiek als mentaal, waarbij ook een sterk appel gedaan wordt op eigenaarschap van de medewerker, bekort de verzuimduur enorm of voorkomt zelfs uitval volledig en voorkomt een gang naar de zorg. (Persoonlijk) leiderschap zorgt op die wijze voor duurzame inzetbaarheid.” Nog altijd worden organisaties, mede door achterwww.paradigma.nl

Rudo Vissers CEO paraDIGMA-groep

haalde wet- en regelgeving, bij verzuim gestuurd vanuit medische factoren, en nauwelijks door leiderschap en cultuur.

“Wanneer iemand bijvoorbeeld na een slecht functioneringsgesprek boos wegloopt en zich de volgende dag ziek meldt, wordt een bedrijfsarts ingeschakeld en wordt het feitelijke managementprobleem omgezet in een medisch probleem.”

En zo zijn er ontzettend veel voorbeelden te geven van wat niet medisch is, maar medisch wordt gemaakt, gaat Vissers verder.

“En daarmee creëer je patiënten en druk op de gezondheidszorg. De huidige situatie toont nog nadrukkelijker aan, dat die onnodige extra druk desastreuze gevolgen heeft. Je helpt elkaar juist door de problemen bij de naam te noemen, dus over dat slechte functioneringsgesprek te gaan praten. Doe je dat niet, dan dwing je mensen

”

“Het vroegtijdig inzetten van interventies, zowel fysiek als mentaal, waarbij ook een sterk appel gedaan wordt op eigenaarschap van de medewerker, bekort de verzuimduur enorm of voorkomt zelfs uitval volledig en voorkomt een gang naar de zorg.” in de rol van patiënt en gaat het ten koste van de vitaliteit van mensen, organisaties en uiteindelijk ook de samenleving.”

Vissers: “De extra aandacht voor goede gezondheid, voeding en beweging juich ik toe. Graag zou ik echter de vertaling naar organisaties nadrukkelijker willen zien. Wij zien dagelijks veel te veel gevallen bij de bedrijfsarts, die eigenlijk bij het management thuishoren”.

De paraDIGMA-groep zorgt voor een andere kijk op mensen die uitvallen binnen organisaties. “Met trainingen, coaching en gerichte interventies, proberen wij zo de medewerker, maar ook de werkgever, meer verantwoordelijkheid en daarmee (persoonlijk) leiderschap te geven. Ziekte is slechts één van de redenen van arbeidsongeschiktheid. Het feit dat vrijwel overal ten onrechte nog gesproken wordt over ziekteverzuim in plaats van over arbeidsverzuim, is daarbij veelzeggend. De verbinding tussen arbeid en vitaliteit, het zorgen voor een open cultuur en problemen durven te benoemen, zal leiden tot een gelukkige werknemer, die zijn verantwoordelijkheid neemt en zich minder ziek zal hoeven te melden. De werkgever bespaart zeer fors op kosten en de druk op de gezondheidszorg zal afnemen voor een gezonde toekomst van organisaties en onze samenleving. Investeren aan de voorkant, levert een enorme materiële en immateriële winst op aan de achterkant!”

28 Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

‘Reumapatiënt, zorg goed voor jezelf’ Profiel

ook geen last van dat de zorg nu minder goed toegankelijk is. Daar heb ik enorm veel geluk mee als ik het vergelijk met andere patiënten. Maar net als vele andere mensen met reuma neem ik de regels serieus en draag ik een mondkapje. Natuurlijk reageert niet iedereen altijd even aardig, maar de meeste mensen doen dat wel.”

Meer dan 2 miljoen mensen in Nederland hebben een vorm van reuma.

Televisiepresentatrice en ambassadeur van ReumaNederland Anita Witzier is één van hen.

“De coronacrisis heeft het dagelijks leven voor veel mensen met reuma nog lastiger gemaakt.”

Waarom is het belangrijk

Tekst: Marjon Kruize Foto: KRO-NCRV Stijn Ghijsen

“

dat we aandacht blijven besteden aan reuma?

“Omdat reuma nog altijd onbegrepen is. Men denkt bij reuma aan oude mensen die helemaal krom lopen, maar reuma komt ook voor bij jonge mensen die verder vitaal zijn. In Nederland zijn er zo’n 2,3 miljoen mensen met Reuma en de verwachting is dat dit er in 2040 zo’n 3,2 miljoen zullen zijn.

400.000 mensen kunnen nu al niet werken door reuma.

Dat heeft niet alleen grote invloed op het leven van de mensen, maar ook op de economie. Dat moeten we niet onderschatten.”

dat je dagelijks leeft met veel pijn en ernstige vermoeidheid. Dat is de realiteit voor heel veel mensen met reuma”, vertelt Anita Witzier..

“Om allerlei redenen levert corona hen veel stress op, veel meer dan anderen denken.”

Stel je voor

Waarom is dat?

“Reuma beperkt natuurlijk sowieso je leven, de rem gaat er flink op en in coronatijd is dat voor velen nog meer het geval.” Sommige vormen van reuma zijn auto-immuunziekten. Dus veel patiënten zijn ook angstig dat ze corona op zullen lopen of dat dit bij hen een ernstiger verloop zal hebben. Ruim zestig procent van de mensen met reuma is daarnaast afhankelijk van medicijnen en van ziekenhuiszorg en fysiotherapie. Het verminderen van de reguliere zorg, ook nu weer in de tweede golf, leidt tot een hoop angst en onzekerheid.”

Is er bekend hoe het gaat met mensen met reuma?

Meer dan 2 miljoen mensen in Nederland hebben een vorm van reuma. Televisiepresentatrice en ambassadeur van ReumaNederland Anita Witzier is één van hen.

Ja, ReumaNederland heeft dat onderzocht. Consulten met de specialist gaan nu online en eigenlijk bevalt dat veel mensen met reuma wel.

Toch geeft bijna de helft van de reumapatiënten aan dat hun zorg na het voorjaar niet op tijd weer is opgestart. Er is veel zorg uitgesteld, denk ook aan knie- of heupoperaties voor mensen met artrose.

Dat heeft gewoon directe

negatieve gevolgen. Al met al heeft meer dan 60 procent van de reumapatiënten meer gezondheidsklachten door corona en kunnen ze minder goed bewegen.”

Hoe gaat het met jou in coronatijd?

“Met mij gaat het eigenlijk hartstikke goed. Ik ondervind nu niet zoveel last van mijn reuma en ik heb er daarom

“De afgelopen decennia is er wel enorm veel vooruitgang geboekt. Vroeger zag je echt mensen met extreme vergroeiingen en dat is nu vele malen minder. Je kan lang niet altijd zien of iemand reuma heeft. Maar de ziekte heeft een grillig verloop, de ene dag gaat het best goed, de andere dag verschrikkelijk. Bij mij is dat ook het geval, soms gaat het lange tijd goed en dan ineens een periode veel minder.”

Zijn er dingen die je doet om reumaklachten te verminderen?

“Jaren geleden is er een heel groot onderzoek geweest over reuma en bewegen. Niets is zo schadelijk als zitten, maar voor een reumapatiënt is niet elke vorm van bewegen geschikt. Ik kan bijvoorbeeld echt niet tennissen, want dat trekken mijn knieën niet.

Schaatsen kan ik dan weer wel, want dan beweeg je op een rustige, vaste manier. En ik fitness vier keer in de week om mijn spieren te versterken en te werken aan mijn balans en flexibiliteit. Mijn personal trainer zei een keer: ‘binnen de grenzen van wat je kan, kan je altijd nog naar het maximale streven’. Zo probeer ik er ook naar te kijken.”

En heb je daarbij dan ook nog bepaalde hulpmiddelen nodig?

“Ik hoef zelf geen speciale schoenen te dragen, maar droeg vroeger wel een ondersteunende knieband om een stevig gevoel te geven. Maar het gevaar daarvan is dan weer dat je te ver kan gaan omdat je geen pijn voelt. Het belangrijkste is gewoon om echt in beweging te blijven en je spieren in conditie te houden.”

Hoe kunnen we het leven van chronisch zieken in Nederland verbeteren?

“Ik denk dat het het allerbelangrijkste is om te luisteren en te vragen wat je voor iemand kan doen. Zeker voor bedrijven is dit heel belangrijk. Een reumapatiënt heeft

soms maar een paar aanpassingen op kantoor - of thuis - nodig om fijner te kunnen werken en het vol te houden.

Dat is enorm veel waard.

Daarnaast moeten patiënten zelf ook hulp durven vragen.

Dat is heel vervelend, maar zeker als je ziekte niet zichtbaar is, is het belangrijk jezelf kenbaar te maken. Maar dan moeten werkgevers, collega’s en de rest van de omgeving wel willen luisteren.

Heb je nog tips voor andere reumapatiënten?

“Zorg goed voor jezelf. Blijf contact zoeken met mensen om je heen en zorg dat je gezond leeft. Eet en drink goed en voldoende en blijf in beweging. Dat is heel belangrijk.

Als je niet goed voor jezelf zorgt, kan je ook niet goed voor een ander zorgen. En ga ook vooral niet op allerlei theorieën af, maar hou het bij betrouwbare nieuwsbronnen.

Dat scheelt een hoop. En blijf zoeken naar dingen waar je om kan lachen!”

Feiten Anitia Witzier is als televisiepresentatrice bekend van programma’s als Anita wordt opgenomen, De Reünie en Memories. In 1988 debuteerde ze bij Veronica, maar sinds 1996 is ze werkzaam bij de KRO-NCRV. Daarnaast is Witzier ambassadeur van ReumaNederland.

In 1999 werd bij haar reumatoïde artritis geconstateerd.

ADVERTENTIE

Bel voor een gratis consult met onze fysiotherapeut Jochem Klein: 06 42 233 392

Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten - Gezondheid 29 analysenederland.nl

3

Vragen aan Jan Willem van der Windt

Jan Willem van der Windt CEO van Livit Orthopedie

Chronische Ziekten

De zorg dreigt onbetaalbaar te worden, zo luidt de noodkreet van de Nederlandse Zorgautoriteit en Zorginstituut Nederland in hun recente rapport aan de minister van Medische Zorg en Sport, Tamara van Ark. De druk op het zorgpersoneel is enorm en mensen met een zorgbehoefte moeten steeds langer thuis blijven wonen.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto's Astmapatiënten behoren tot de risicogroep maar tijdens de eerste golf zijn er maar een handvol astmapatiënten met corona opgenomen in het ziekenhuis, aldus het RIVM.

Longziekten en de effecten van het coronavirus Chronische Ziekten

Mensen met een longziekte behoren tot de risicogroep en moeten dus uitkijken met het coronavirus. Maar maken zij meer kans dan anderen om het coronavirus op te lopen? Wat zijn de belangrijkste adviezen voor mensen met een longziekte? En wat voor effecten heeft het coronavirus op hen?

anderen om het coronavirus op te lopen, maar de kans dat je ernstig ziek wordt bij besmetting is wel groter. Het is dus verstandig om de sociale contacten te beperken om te voorkomen dat je besmet raakt en zorg daarnaast voor een zo goed mogelijke weerstand.

Dit kan bijvoorbeeld door thuis te gaan trainen, wanneer nodig longmedicatie te blijven nemen, niet te roken en tijdig actie te ondernemen bij luchtwegklachten.

krijgen, maar er is gedurende de eerste golf een steekproef gehouden onder een tiental ziekenhuizen. En die meldden dat er zes à zeven astmapatiënten waren opgenomen op de verpleegafdelingen. Het RIVM meldt verder dat er tot nu (op 30 oktober jl.) 127 mensen met een chronische longaandoening zijn overleden door het coronavirus. Er wordt daarbij niet vertelt of deze mensen astma of een andere longaandoening als COPD hadden.

Astmapatiënten behoren Tekst: Féline van der Linde Foto: Robina Weermeijer

V

oor iedereen geldt:

volg de maatregelen van de overheid en blijf bij klachten thuis. Daarnaast geldt, ook voor mensen met een longziekte, werk zoveel mogelijk thuis en schud geen handen, nies of hoest in de binnenkant van je elleboog, was je handen regelmatig en gebruik papieren zakdoekjes, aldus de website van het Longfonds. Als longpatiënt loop je niet meer risico dan

de risicogroep maar tijdens de eerste golf zijn er maar een handvol astmapatiënten met corona opgenomen in het ziekenhuis, aldus het RIVM. Voor veel longartsen opvallend. Het RTL nieuws meldt dat op basis van de gegevens die er nu zijn dat er geen extra aanwijzingen zijn dat astmapatiënten extra risico lopen op een ernstig verloop van een coronabesmetting. Daarnaast worden in Nederland geen cijfers bijgehouden over hoeveel astmapatiënten corona tot

dat astmapatiënten relatief minder vaak in het ziekenhuis worden opgenomen vanwege corona, aldus het RTL nieuws.

Ook in andere landen worden dezelfde conclusies getrokken. Zo meldt The New York Times in mei dat ondanks de waarschuwingen dat astmapatiënten een hoger risico zouden lopen, ze ondervertegenwoordigd zijn in de sterftecijfers.

De indruk leeft

Momenteel waarschuwt het

Longfonds wel voor het

feit dat het nog altijd voortwoekerende coronavirus kan leiden tot een nieuwe chronische longziekte. De littekens in de longen veroorzaken een soort longfibrose, maar met een totaal andere oorzaak.

Deze nieuwe ziekte heeft ook al een naam namelijk CALD, COVID Associated Lung Disorder. Om te voorkomen dat na genezing van het coronavirus patiënten met onverklaarbare klachten blijven doorlopen, zoals bij de Q-koorts gebeurde, wil het Longfonds mensen met deze langdurige klachten laten registreren en koppelen aan medische zorg en wetenschappelijk onderzoek. Daarvoor is het ‘Coronalongplein’ ontwikkeld, voor mensen met longklachten na besmetting van het coronavirus. Hier kunnen zij informatie vinden, lotgenoten contacteren, hulp zoeken en de concrete vragen die op het platform worden gesteld dienen ook als basis voor het wetenschappelijk onderzoek naar de gevolgen van het coronavirus.

Hoe gaan zorgaanbieders - in dit geval van orthopedische hulpmiddelen - met deze uitdagingen om?

“Orthopedische hulpmiddelen, zoals prothesen, braces, orthopedische schoenen, steunzolen en steunkousen leveren een grote bijdrage aan de zelfredzaamheid van mensen. Zeker in deze tijd, waarin COVID-19 de druk op de zorgcapaciteit enorm vergroot, is het des te belangrijker dat mensen mobiel blijven. Voor hun eigen welzijn, maar ook om de druk op de zorg niet onnodig op te voeren. Door het digitaliseren van producten en processen kun je als zorgaanbieder je dienstverlening veel beter, sneller, goedkoper en laagdrempeliger maken. Een win-win-win-winsituatie.”

Hoe pak je dat als producent van orthopedische hulpmiddelen dan aan?

“Door fors te investeren in het digitaliseren van je dienstverlening, waaronder in eHealth. Maar ook door het toepassen van nieuwe technieken, zoals 3D-printen, Virtual Reality en robotica. De 3D-printtechniek opent bijvoorbeeld een nieuwe wereld aan toepassingen die tot op heden niet mogelijk waren en patiënten veel meer bewegingsvrijheid geven dan voorheen. Een fantastische ontwikkeling!”

En hoe zorg je er dan voor dat deze zorg en hulpmiddelen betaalbaar en daarmee toegankelijk blijven voor iedereen?

“Samenwerken, onderzoeken en innoveren zijn daarin voor ons de sleutelwoorden. Alleen door breed binnen de branche en de hele zorgsector samen te werken kunnen we zorg passend en betaalbaar houden. En door continu te onderzoeken wat het effect van onze hulpmiddelen op het dagelijks leven van onze klanten is en deze gegevens breed te delen, dragen wij bij aan het zinnig houden van de zorg. De uitkomsten hiervan gebruiken we vervolgens voor ons innovatieprogramma, waarin we samen met artsen, specialisten en klanten en in goed overleg met zorgverzekeraars continu werken aan nieuwe en betere orthopedische hulpmiddelen. Wij geloven erin dat we alleen samen mobiliteit mogelijk kunnen maken, nu en in de (digitale) toekomst.”

ADVERTENTIE

30 Gezondheid - Life Sciences, Preventie & Chronische Ziekten analysenederland.nl

Samen kijken naar wat nog kan voor een betekenisvol leven Chronische Ziekten

Het doel van ergotherapie is om bij te dragen aan het kunnen leiden van een betekenisvol leven en het richt zich daarbij op het vergroten van de eigen regie, zelfredzaamheid en participatie in de dagelijkse activiteiten en maatschappelijke situaties van de cliënt. Niet de ziekte of aandoening of de beperkingen maar de mogelijkheden tot dagelijks en maatschappelijk functioneren van een cliënt staan centraal, het gaat erom wat kan iemand nog wel met of zonder ondersteuning.

Is er hulp nodig bij de uitvoering van dagelijkse activiteiten, het werk of de vrije tijd en op basis daarvan kan er ergotherapie worden ingeschakeld. Daarvoor is geen verwijzing van een arts nodig, maar kan er direct contact worden gezocht met een ergotherapeut.

Tekst: Féline van der Linde Foto: Pixabay & persfoto

“

gevallen is een ergotherapeut met een bepaalde specifieke ervaring of specialisatie In een aantal

Maud Graff Professor ergotherapie aan de Radboud Universiteit

ook uit te gaan van de eigen mogelijkheden en balans in zijn dagelijks leven. Met het resultaat dat hiermee de kwaliteit van leven van beide personen, cliënt en mantelzorger, toeneemt.”

In een aantal gevallen is een ergotherapeut met een bepaalde specifieke ervaring of specialisatie gewenst.

gewenst”, vertelt Maud Graff, professor ergotherapie aan de Radboud Universiteit. “Iemand met dementie die nog thuis woont heeft vaak te maken met cognitieve problemen die leiden tot een verminderd dagelijks en sociaal functioneren. Een ergotherapeut die gespecialiseerd is in dementie en/of neurologische problematiek kan dan samen met de cliënt en de mantelzorger kijken naar wat voor beiden van belang en mogelijk is.

Door in gesprek te gaan en samen haalbare doelen op te stellen, ook ten aanzien van de mantelzorger die vaak

overbelast is, kan het doel van ergotherapie, het kunnen leiden van een betekenisvol leven, worden bereikt. Dit is echter wel een complex samenspel, maar door goed te kijken wat nog wel kan en daarbij de cliënt te ondersteunen in zijn mogelijkheden, routines en strategieën, met wat daarvoor nodig is vanuit de omgeving, kan men al een heel eind komen.” wat er niet meer kan, maar wat er nog wel kan. “Mensen die hulp nodig hebben, hebben in sommige gevallen al hulp Niet kijken naar

van een mantelzorger. Maar mantelzorgers zitten vaak in een bepaalde denkstrategie, aanpak of benadering en hen ook door de bril van de ergotherapeut mee laten kijken kan leiden tot nieuwe inzichten. Iemand die niet meer reageert op gesproken opdrachten is beter geholpen door bepaalde aanwijzingen of voorwerpen in de omgeving klaar te zetten, dan door toch elke keer de opdrachten te herhalen.” zelfmanagement training voor de cliënt en/of mantelzorger is geDeze vorm van

oplossingen is het in een aantal gevallen niet meer nodig om alles samen te doen, waardoor de mantelzorger minder belast wordt, besluit Graff.

“De ergotherapeut werkt altijd samen met andere betrokken zorg- of welzijn disciplines, niet alleen met een eventuele mantelzorger.

Maar ook met de fysiotherapeut, logopedist, casemanager, thuiszorg en diëtist en het sociale netwerk van de cliënt om zo de zorg in kaart te brengen en af te stemmen, oplossingen te bedenken en een betekenisvol leven voor de cliënt te creëren.”

Door de gevonden

richt op probleemoplossing, gaat Graff verder. “Door hen te begeleiden en samen te kijken naar wat nog wel kan focus je op de oplossing. Bovendien wordt er gemiddeld maar tien uur aan ergotherapie voor zowel cliënt als mantelzorger vergoed, dus de training is echt bedoeld om ervoor te zorgen dat de mantelzorger goed leert kijken, zelf leert problemen op te lossen en weet wat hij of zij moet doen en daarmee kan helpen met het ondersteunen van de vaardigheden en strategieën van de cliënt.

Hierbij leert de mantelzorger

ADVERTENTIE

In Nederland zijn jaarlijks 100.000 mensen afhankelijk van een orthopedisch hulpmiddel voor hun dagelijkse bewegingsvrijheid. Een hulpmiddel is heel persoonlijk en moet precies doen wat het moet doen, elke dag. Des te belangrijker dat zo’n hulpmiddel lekker zit en er zo mooi mogelijk uitziet. Bij Livit zetten wij ons daar elke dag voor in en kijken daarbij verder dan de oplossingen van vandaag. Door het toepassen van technieken van morgen, zoals 3D-printen, ontstaan mogelijkheden die voorheen ondenkbaar waren en de kwaliteit van leven van onze klanten aanzienlijk vergroten.

Weer gezellig koffiedrinken

Orthopedische hulpmiddelen

vergroten kwaliteit van leven.

201171 Livit adv FD chronische zieken 265x125mm.indd 1

Mooi voorbeeld is de dynamische pols-handorthese van Livit. Met de 3D-geprinte uitvoering kunnen mensen met een chronische aandoeningen na bijvoorbeeld een CVA weer een kop koffie vasthouden of een ansichtkaart schrijven. Dat is voor veel mensen van onschatbare waarde.

Pols beweegt vrij Klein en elegant scharnier Handige klittenbandsluiting

Weten wat Livit voor u of uw omgeving kan betekenen?

Neem dan contact met ons op via zorgprofessionals@livit.nl of download ons boek ‘Digitalisering en 3D-printen van orthopedische hulpmiddelen’ op zorgprofessionals.livit.nl. Hier vindt u ook onze whitepaper over de dynamische pols-handorthese en andere productinnovaties van Livit.

03-12-2020 12:45

C

M

Y

CM

MY

CY

NIEUW

CMY

K

Cibdol Brandstore Amsterdam Runstraat 33 1016 GJ Amsterdam Tel. +31 20 773 59 42 amsterdam@cibdol.com

Vitaliteit is essentieel voor een gelukkig leven.

CBD speelt hier voor steeds meer mensen een belangrijke rol in. Onze CBD oliën, capsules en beautyproducten zijn ontwikkeld in Zwitserland en gemaakt van de puurste CBD. Hiermee helpt Cibdol dagelijks wereldwijd duizenden mensen hun vitaliteit te optimaliseren.

Wil je meer weten over CBD en de voordelen die het ook jou zou kunnen brengen? Kom dan eens langs in onze brandstore.

Swiss purity Kom langs of shop online op www.cibdol.com

Nederland telt al bijna 7 miljoen vrijwilligers.

Toch missen we jou nog!

Er zijn meer mensen in ons land die vrijwilligerswerk doen dan je misschien denkt.

Hun werk is van grote waarde, soms letterlijk van levensbelang. Wie bij een hartstilstand hulp nodig heeft, kan soms gered worden omdat een buurtgenoot als vrijwilliger klaarstaat om een AED te bedienen. Vrijwilligerswerk is een verbindende factor in Nederland. Het maakt van eenlingen een eenheid en ons land en leven mooier, warmer, completer en rijker.

Als vrijwilliger maak je een verschil in het leven van anderen. Wie leert de bewoonster van een woonzorgcentrum in deze tijd facetimen met haar kleinkinderen? Een vrijwilliger.

Wie schreef dat stukje in het clubblad over die beroemde voetbalster toen ze negen jaar was?

Een vrijwilliger. Wie leest er voor aan de kinderen van een Syrisch gezin? Een vrijwilliger.

Van alle Nederlanders boven de 15 verricht meer dan de helft vrijwilligerswerk.

Er is nog steeds een tekort aan vrijwilligers. Ook op plaatsen waar je wellicht nooit aan denkt en juist nu meer dan ooit. Er is behoefte aan fietsmaatjes bij verpleeghuizen.

Rondleiders in musea. Mensen die online fake news verwijderen. Natuurbeheerders.

Evenementenmakers en zelfverdedigingstrainers. Bestuurders van clubs en verenigingen.

Of mensen die willen luisteren naar de levensverhalen van zieken als het levenseinde nadert.

De grootste werkgever van Nederland is het vrijwilligerswerk. Je vindt er mooi werk voor meer mensen en meer doelen dan je misschien ooit hebt geweten.

Werk jij ook mee om Nederland nog mooier te maken? Ons land wordt gemaakt door iedereen die er woont. Door de miljoenen mensen voor wie andere mensen helpen de normaalste zaak van de wereld is en die graag vrijwilligerswerk doen. Het geeft veel voldoening en brengt ons in contact met mensen die we anders nooit hadden ontmoet.

‘Mensen maken Nederland’, is het motto van het Nationaal Jaar Vrijwillige Inzet 2021.

Wil je meewerken aan een samenleving die geen sololeving is?

Vraag eens in je omgeving wat je als vrijwilliger allemaal kunt doen. Of kijk op www.mensenmakennederland.nu

www.mensenmakennederland.nu