Italië Magazine 03 2021 by Credits Media

NR.3 2021

HARTSTOCHT VOOR LA DOLCE VITA

D VERN IEUW EN EXTRA DIK

DE BOOM IN! Slapen in een treehouse ONTDEK DE KUST VAN LAZIO Bijzondere badplaatsen

AP € 6,99

8 719327 079003

DE MOOISTE STRANDEN Zon, zee en zomercocktails

Mozaïeken van topkunstenaars De collectie van Fondazione Bisazza

00321

ROMANTISCHE ROADTRIP Van Bergamo naar Brescia

COCKTAIL SUGGESTIE VELVET WHITE MARTINI 50ml Disaronno Velvet 25ml Tia Maria 25ml Tito’s handmade Vodka Shake alle ingrediënten in een shaker gevuld met ijs, strain in een martiniglas en garneer met wat chocoladeschaafsel

Geen 18, geen alcohol

©BETTINA TRAAS

IO SONO L'AMORE Het kan nu toch niet meer lang duren voordat we weer kunnen afreizen naar Italië. Het liefst zou ik zelf meteen alles doen: een citytrip, aan het strand liggen onder een ombrellone met een heerlijk drankje binnen handbereik, in een (huur)auto rondtoeren en ook nog ergens de natuur in voor een mooie wandeling, in de Dolomieten bijvoorbeeld. Dat allemaal in één trip gaat zeker niet lukken, maar ervan dromen is al heerlijk. In deze editie bieden we alvast de nodige voorpret. Wat te denken van een prachtige roadtrip door Lombardije, van de Città Alta van Bergamo via het Lago d’Iseo naar Mille Miglia-stad Brescia? Of een bezoek aan de minder bekende, maar prachtige kust van Lazio? Paola van Dam maakte een selectie van de mooiste badplaatsen in Italië, waar het goed toeven is aan het strand, vooral met dat drankje onder een parasol. En als je eens wat anders wilt dan een hotelkamer of B&B, geven we adressen voor een

aantal fantastische treehouses die te huur zijn, voorzien van werkelijk alle denkbare comfort, en natuurlijk een uitzicht uit duizenden. Veel inspiratie dus! Een tijd geleden keek ik de prachtige film ‘Io sono l’amore’. Behalve door de film zelf, werd ik geraakt door de aftiteling, en wel door de letter die daarvoor was gebruikt. Na een zoektocht wist artdirector Suzy de letter te achterhalen en nu prijkt hij boven dit voorwoord. Ik wilde hem dolgraag in het blad hebben en dat leidde ertoe dat we meteen maar een aantal dingen in de vormgeving onder de loep hebben genomen en gewijzigd. Wat frisser, moderner, strakker naar onze mening en we hopen natuurlijk dat jullie lezers daar ook zo over denken. Veel plezier! Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur p.vaneijndhoven@creditsmedia.nl

ITALIË MAGAZINE

37 Reizen

INHOUD 2021 nummer 3 11 22

96 DE DUIVEL IS DUURZAAM

De Alta Val di Cecina in Toscane staat bekend als de Duivelsvallei. En als duurzaam.

Culinair

GRANTURISSIMO

Inspiratie voor verrassende trips in Italië.

DE KUST VAN LAZIO

48 GASTRONOMISCH GENUA

DE BOOM IN

102 MANGIARE

Hoog tijd om schoonheden als Sabaudia, Sperlonga en Gaeta te leren kennen.

Groener kan het niet: overnachten in een boom. Enkele van de mooiste tree houses.

60 VAN BERGAMO NAAR BRESCIA

Twee chefs over de keuken van de havenstad, met recepten van hun signature dishes.

Cultuur & Design

Culinaire tips.

Een afwisselende roadtrip van drie dagen door Lombardije.

46 NUOVO

DE MOOISTE BADPLAATSEN

Paola van Dam selecteerde de aantrekkelijkste lido’s van Italië.

Nieuw design voor een Italiaanse look.

FONDAZIONE BISAZZA

Deze prachtige expositieruimte bij Vicenza toont mozaïeken van internationale topontwerpers.

ITALIË MAGAZINE

107

81 60 72 INHOUD

109 LAURA

95 ARTE E CULTURA

110 JURIDISCH

Cultureel Italië-nieuws.

Laura de Rooy-Dekker van ItaliaCasa over Italiaans onroerend goed.

Advocaat Joost van der Heijden over de juridische aspecten van onroerend goed in Italië.

107 LIBRI E MUSICA

Columns

Nieuwe boeken en muziek.

34 ROSITA STEENBEEK

Op bezoek in het huis van Giorgio de Chirico.

59 ROELAND SCHOLTALBERS

De poëzie van fietsen door Toscane.

79 EWOUT KIECKENS

Land van melk, honing en tweede huizen.

ITALIË MAGAZINE

En verder…

FOTOWEDSTRIJD

Stuur uw mooiste foto van ‘la bella Italia’ op!

104 LA LINGUA ITALIANA

Een lichte Italiaanse lunch.

111 HUIZEN TE KOOP & TE HUUR

Actueel aanbod van onroerend goed in Italië.

114 VOLGEND NUMMER & COLOFON

ADVERTORIAL

VILLA MONASTERO: EEN MAGISCHE PLEK AAN HET COMOMEER

In het pittoreske dorpje Varenna, in een natuurlijke omgeving waar de bergen weerspiegeld worden in het water, aan de oostelijke oever van het Comomeer, staat Villa Monastero: een oud cisterciënzer vrouwenklooster, tegenwoordig eigendom van de provincie Lecco. Een centrale plaats neemt de Casa Museo in, waar vier eeuwen geschiedenis, smaak en stijl bij elkaar komen in veertien volledig ingerichte kamers; hier hebben bezoekers de kans om het verleden uit de eerste hand te ervaren en de verﬁjning en verscheidenheid aan decoraties, meubels en stijlen te bewonderen in het huidige eclectische uiterlijk van het landhuis. De villa is omgeven door een botanische tuin die zich uitstrekt over bijna 2 kilometer langs het meer, van Varenna tot Fiumelatte, en die

Villa Monastero, Varenna - Italië • Tel. +39 0341 295450 • www.villamonastero.eu E-mail: villa.monastero@provincia.lecco.it • www.facebook.com/villamonasterolc www.instagram.com/villamonastero

rijk is aan bijzondere en zeldzame inheemse en exotische botanische soorten. De magie van deze plek is het decor geweest voor de mooiste liefdesverhalen van weleer: de Villa is namelijk ook een perfecte locatie voor evenementen, ceremonies, huwelijksaanzoeken en fotoshoots. Hier is ook een conferentiecentrum gevestigd, internationaal bekend vanwege de natuurkundelessen die hier in 1954 werden gegeven door de Nobelprijswinnaar Enrico Fermi. Het biedt momenteel instellingen, universiteiten, bedrijven en verenigingen de mogelijkheid om conferenties, seminars en trainingen te houden op een betoverende locatie met een rijke geschiedenis. Villa Monastero organiseert ook tijdelijke kunsttentoonstellingen in een speciale tentoonstellingsruimte.

specialist in premium espresso koffie

WWW.KOFFIECENTRALE.NL @koffiecentrale

GRANTURISSIMO Historisch logeren Het kasteel di Reschio uit 1050 kent een rijke geschiedenis. Het stond onder Etruskische heerschappij, maakte deel uit van het Heilige Roomse Rijk en Karel de Grote heeft hier rondgelopen. Het raakte in verval, tot in 1984 de HongaarsItaliaanse familie Bolza het overwoekerde kasteel in ere herstelde en omtoverde tot een hotel. De aristocratische familie creëerde 36 beeldschone kamers. Verspreid over de glooiende heuvels van Reschio zijn er ook nog negen prachtige voormalige boerderijen te huur. Alle villa’s hebben een eigen zwembad en bieden een schitterend uitzicht op de omgeving. Vanaf € 760 per kamer per nacht. Reschio, Tabaccaia di Reschio, Lisciano Niccone, + 39 075 844 362. reschio.com

TEKST & SAMENSTELLING LOLA RIBBINK

ITALIË MAGAZINE

www.europlan.it

Bij Europlan kunt u kiezen uit een breed scala aan accommodaties en exclusieve ervaringen, ontworpen om een aangename vakantie te bieden in de mooiste resorts van het Gardameer. Als u rechtstreeks bij ons boekt, kunt u genieten van enkele exclusieve voordelen en diensten, bijvoorbeeld een gratis zeilcruise op onze San Nicolò en nog veel meer! Ontdek ook onze speciale aanbiedingen en promoties voor gezinnen! HOTEL CAESIUS THERMAE & SPA RESORT Kinderen van 6 tot 13 jaar: 60% korting Family Suite Caesius: kinderen tot 13 jaar gratis ONZE ANDERE HOTELS Kinderen tot 5 jaar: gratis | Van 6 tot 18 jaar: 60% korting VAKANTIE APPARTEMENTEN Ruime appartementen (voor maximaal 7-8 personen) Grote groene ruimtes, speeltuinen, gratis extra services

BOEKINGSKANTOOR HOTELS: +39 045 6209448 | hotels@europlan.it BOEKINGSKANTOOR VAKANTIE APPARTEMENTEN: +39 045 6209446 | fewo@europlan.it

GRANTURISSIMO

Natuurlijk Duurzaamheid is steeds belangrijker, dus ook op vakantieadressen. Naar Eco Park Hotel Azalea kun je zonder schuldgevoel afreizen. Aan ecovriendelijke details en milieubewuste keuzes in de bouw is al sinds het begin aandacht besteed. Zo is er geen giftige lijm gebruikt, zijn de ramen energiezuinig en werkt de verwarming op biomassa. Voor het interieur is gekozen voor lokale, natuurlijke en gerecyclede materialen, maar wees niet bang voor saaie kamers. Er is veel kleur gebruikt om een vrolijk humeur te bevorderen. Er worden verschillende activiteiten aangeboden voor jong en oud, zoals yoga, pizza’s bakken en wisselende buitenprogramma’s. Vanaf € 70 per kamer per nacht. Eco Park Hotel Azalea, Via delle Cesure 1, Cavalese, + 39 0462 3401 09. ecoparkhotelazalea.it

Reismaatje

Een praktische of juist een leuke tas mee op reis? Vanaf nu hoef je niet meer te kiezen. Dankzij de verstelbare schouderbanden tover je de schoudertas makkelijk om tot een rugzak. De tas is gemaakt van polyester en is dus slijtvast. Mandarina Duck, MD20 shoulder bag, € 110. mandarinaduck.com

Fietsfanaten Dit jaar wordt een fantastische fietsroute geopend. Moeilijk is-ie niet, wel lang. In 140 kilometer trap je rondom het gehele Gardameer. Deels ‘zwevend’ boven het water, andere delen rijd je over rotsen. Ook als je niet zo’n fietser bent en liever wandelt is het interessant, want voetgangers mogen hier ook komen. Het fietspad wordt

dit jaar opgeleverd, maar de exacte datum is nog niet bekend. Kun je niet meer wachten? In 2018 ging alvast een deel van de nieuwe route open: een pad van ruim twee kilometer dat loopt van Capo Reamol bij Limone sul Garda tot de grens met Trentino. Ciclopista del Garda, via IV Novembre 25, Limone Sul Garda.

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO

De brug in de hemel vergelijkbare projecten in Zwitserland en Oostenrijk die een groot succes zijn gebleken. Vanaf de Tibetaanse brug heb je een spectaculair uitzicht over de omringende bergen, het hooggelegen dorp Campo Tartano, de imposante pieken en gletsjers van de Rätische Alpen en de kleine rivier die beneden stroomt. Haal diep adem, put moed uit jezelf en ga stap voor stap verder, dan zul je waarschijnlijk het heerlijke gevoel van gewichtloosheid ervaren. pontenelcielo.it

©ALPIOROBIE

Voor sommige ervaringen heb je een stevige maag nodig en een sterk hart. Il Ponte nel cielo – de brug in de hemel – is er duidelijk zo een. Je vindt hem in de Tartano-vallei, in de provincie Sondrio in Lombardije. De bouw van deze gedurfde brug in Tibetaanse stijl, de hoogste en langste in Europa, begon in 2016 en werd voltooid in 2018. De een meter brede brug verbindt Campo Tartano met Frasnino. Hij zweeft 140 meter boven de grond, is 234 meter lang en gebaseerd op

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO

Moderne renaissance Een wedergeboorte in Renaissancestad Florence: het elegante J.K. Place Firenze heropende afgelopen maart als The Place Firenze. Het Florentijnse herenhuis aan de Piazza Santa Maria Novella onderging een lichte restyling en fungeert nu als thuishaven voor de stijlvolle, internationale reizigers van vandaag de dag. Een luxe verblijfplaats met in het interieur verwijzingen naar de rijke Renaissance-cultuur. En dat midden in de bruisende stad. Vanaf € 4 45 per kamer per nacht. The Place Firenze, Piazza Santa Maria Novella 7, Firenze, +39 0322 91190. theplacefirenze.com

Lief dagboek

Nederlanders zijn dol op fietsen en Italië heeft er de prachtige omgeving voor. Elke tocht laat een unieke indruk achter. In dit fietsdagboek bundel je op een handige manier alle herinneringen aan ritten die je maakte. Noteer de route, het hoogteverschil en de weersomstandigheden bijvoorbeeld. Er is ook ruimte voor andere aandenkens zoals tickets en foto’s. ‘Fietsdagboek’, Uitgeverij Elmar, ISBN 9789038928166, € 14,99.

SUNNY SIDE Aan de zonnige kant van het Lago Maggiore ligt Casa Pallanza. De villa wordt gerund door een Nederlandse familie die met veel plezier hun eigen vakanties doorbracht aan het meer. Uiteindelijk vonden zij het perfecte huis om anderen ook deze fantastische vakantie-ervaring te bieden. De villa met gastenverblijf is in 2019 geheel gerenoveerd en uitstekend geschikt voor grote groepen of families tot zestien personen. Alle elementen voor een knusse vakantie zijn aanwezig: een grote bank, een gezellige open haard, een ruime eethoek en een grote volledig uitgeruste keuken. In de eigen tuin kun je zonnebaden of je vermaken met onder andere de trampoline, schommel, fietsen, kano’s en badminton. Vanaf € 11.000 per verblijf per week. Casa Pallanza, Via Vittorio Veneto, Verbania, +39 0323 503440. casapallanza.com

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO

nieuw leven Tussen de haven en het Piazza de Ferrari ligt middenin het Genovese stadscentrum Palazzo Grillo. Het paleis werd in 1545 gebouwd in opdracht van Domenico Grillo, telg uit een aristocratische familie. Decennialang is er niks met het gebouw gedaan, waardoor het in verval raakte. In 2011 begonnen de renovatiewerkzaamheden en werd er dankzij de vestiging van

het hotel nieuw leven in het pand geblazen. Fresco’s, houten plafonds en eeuwenoude terracotta vloeren werden weer zichtbaar, maar toch bleek niet alles te zijn ontdekt: onlangs kwam op de tweede verdieping een nieuw fresco tevoorschijn. Vanaf € 86 per kamer per nacht. Palazzo Grillo, Piazza delle Vigne 4, Genua, +39 010 2477356. hotelpalazzogrillo.it

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO

cultuur snuiven

Grensgebied

Tijdens de woelige coronaperiode is het Nederlandse stel Wietske en Pieter van der Ham Danser begonnen met de verbouw van een historische villa, gelegen net over de Zwitserse grens. Een ideale locatie voor ieder die op doorreis is, maar de omgeving biedt ook voldoende vertier voor een langer verblijf. Vanuit de

B&B kijk je op de Monte Generoso, een van de uitlopers van de Alpen. Het Comomeer is tien minuten verderop en je bent slechts twintig minuten verwijderd van het meer van Lugano. Vanaf € 80 per kamer per nacht. Maiale Bianco, Via Pighini 26, Centro Valle Intelvi, +31 641943941. maiale-bianco.com

Doorlopen Tienduizend stappen op een dag zijn een makkie met deze lichtgewicht kalfsleren sneakers. Het leer voelt zacht en de rubberen zool is stevig zodat wandelcomfort gegarandeerd is. AGL, leather sneaker with elastic, € 250. agl.com

ITALIË MAGAZINE

Het kleurrijke visserseilandje Procida is uitgeroepen tot de Italiaanse Culturele Hoofdstad 2022. De titel werd toegekend dankzij het project ‘La Cultura non Isola’. Het betekent ‘cultuur isoleert niet’ en is een woordspeling op het Italiaanse woord voor eiland, isola. Enkele van de aangekondigde projecten zijn ‘Amih’, een verblijf voor gevluchte kunstenaars en asielzoekers, en ‘SprigionArti’ in de voormalige Terra Muratagevangenis waar verschillende evenementen plaatsvinden. Kijk voor meer informatie op procida2022.com

Betoverend, hartverwarmend, uniek.

LA SCUOLA GUESTHOUSE www.locandalascuola.com · info@locandalascuola.com

@lascuolalusiana

Via Campana 20 · 36046 Lusiana Conco (Vicenza), Italië · Tel. +39.0424.066244

In het hart van de Veneto, tussen Venetië en Verona, is er een klein juweeltje waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Gisteren een plattelandsschool, vandaag een klein themahotel met b&b-formule. Kies je favoriete kameronderwerp en geniet van jeugdherinneringen omringd door adembenemende uitzichten, natuur, eten en wijn, activiteiten en ontspanning.

Lazio Flaneren langs de kust van

Wie vanuit Rome naar het zuiden rijdt, komt langs idyllische kustplaatsjes als Sabaudia, San Felice Circeo, Sperlonga en Gaeta. Ze hebben allemaal iets extra’s qua sfeer, geschiedenis en uitstraling en er is altijd wel een strand in de buurt. Verslag van een heerlijke rit met een huurauto langs de kust. TEKST & FOTOGR AFIE JESPER STORGA ARD JENSEN

San Felice Circeo.

TIPS Sabaudia Eten • Ristorante Saporetti

(aan de kust) Via Localita Torre Paola LT IT, Strada Lungomare Pontino saporetti.it • Sorsi e Morsi Piazza Oberdan 19-21-23 sorsiemorsirestaurant.com Slapen • Hotel Le Dune**** Via Lungomare 16 ledune.com • Hotel Il Gabbiano*** Via Regina Elena 17/21 ilgabbianosabaudia.com

La Torre Civica in Sabaudia.

ITALIË MAGAZINE

Sabaudia

Archeologische vindplaats & fascistische bouwstijl

Als je voor het eerst arriveert in Sabaudia, valt één ding direct op: de gebouwen zijn allemaal rechthoekig en rechtlijnig. De typisch fascistische bouwstijl is een van de dingen die dit kleine kustplaatsje zo beroemd maakt. De eerste steen van Sabaudia werd gelegd op 5 augustus 1933 door Benito Mussolini en binnen amper een jaar door hem ingewijd voor de ogen van 20.000 mensen. Het was na Littoria (nu Latina) de tweede stad die het regime bouwde in de moerassen van Agro Pontino. In het centrum van Sabaudia bevindt zich een klein openlucht-oorlogsmuseum, bestaande uit een paar monumenten die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog. De piazza’s van de stad zijn vierkant, de gebouwen rechtlijnig. In het centrum staat een monumentaal gebouw, La Torre

Civica, een ‘gemeentetoren’ van 46 meter hoog die je kunt bezoeken. Bovenop heb je een spectaculair uitzicht over de stad en de meren die Sabaudia deels omgeven. Ben je op donderdag in de stad, vergeet dan niet een bezoek te brengen aan de weekmarkt, waar de meest uiteenlopende producten te koop zijn. Ook al bestaat Sabaudia nog niet zo lang, geschiedenisliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen. Halverwege Sabaudia en San Felice Circeo ligt de Villa di Domiziano, een archeologische vindplaats met een omvang van 46 hectare. De villa dateert uit de eerste eeuw en kan met een kleine boot worden bereikt. Het hoogtepunt van de villa zijn de mozaïeken, waarvan vele nog in uitstekende staat verkeren. Vanaf het centrum van Sabaudia is het slechts vijftien minuten lopen naar het dichtstbijzijnde strand, dat zich kilometers lang uitstrekt langs de kustlijn. >

FLANEREN LANGS DE KUST

Het strand van Sabaudia.

Middeleeuwse huizen in het oude San Felice Circeo.

FLANEREN LANGS DE KUST

San Felice Circeo

Verborgen juweeltje omringd door natuur

De geschiedenis van San Felice Circeo gaat terug tot de neanderthalers. Het dorp Circeo heeft door de eeuwen heen verschillende heersers gekend: het was een kolonie van de oude Romeinen, in bezit van de tempeliers tijdens de Middeleeuwen, het herenverblijf van de adellijke Caetani-familie en ten slotte een verdedigingsbolwerk van de paus. Tegenwoordig staat het kleine dorp vooral bekend om zijn idyllische en relaxte sfeer, de felgekleurde gebouwen, verborgen doorgangen en gezellige restaurants. Dit alles maakt het kustplaatsje een verborgen

juweeltje. Als je hier rondloopt, krijg je meteen een gevoel van ontspanning, alsof je een ander universum betreedt. Circeo wordt vrijwel geheel omgeven door een nationaal natuurpark. Vanuit het dorp loopt een weg die je naar de top van de berg Circeo brengt, zo’n 541 meter boven zeeniveau. Hier kun je verschillende paden bewandelen, maar je kunt ook de wilde natuur in trekken. Vanaf de paden heb je een schitterend uitzicht over de stranden beneden. Bij hoge temperaturen zal de verleiding groot zijn om er even langs te gaan voor een duik. Als je twijfelt of je strandoutfit wel chic genoeg is, moet je beslist even binnenlopen bij de bekende winkel Betty >

Op de berg Circeo kun je paden bewandelen, maar ook de wilde natuur in trekken, met een schitterend uitzicht over de stranden

TIPS San Felice Circeo Eten • Sapor Propiro Piazza Kennedy 25 Tel. +39 0773547653 • Locanda degli Artisti Via Ammiraglio Bergamini 48 Tel. +39 3406121388 Slapen • Macondo B&B Via del Pignolo 16 Tel. +39 3339266622 • Hotel Maga Circe **** Via Ammiraglio Bergamini 7 hotelmagacirce.it

Bijschriften Schooljeugd aan linkerzijde in de Sabaudia.

ITALIË MAGAZINE

Bloemenpracht in Sperlonga.

TIPS Sperlonga Eten • Gli Archi Via Ottaviano 17 gliarchi.com • Laghetto Living Via Flacca laghettoliving.com Slapen • Grand Hotel La Playa**** Via Cristoforo Colombo laplayahotel.it • Albergo La Sirinella *** Via Cristoforo Colombo 131 lasirenella.com

ITALIË MAGAZINE

Gasten kunnen op het terras van Antico Caﬀè Trani in de schaduw van een oude eikenboom vertoeven met een aperitivo Modamare aan Piazza Vittorio Veneto. Hier vind je stijlvolle badkleding in allerlei soorten en maten. Pal naast de stranden van Circeo ligt de beroemde grot Guattari. In 1939 werd er een prehistorische schedel gevonden, waarna het tot op de dag van vandaag een populaire attractie werd. Vergeet ook niet om een wandeling te maken langs de kleine zeilhaven van Circeo. Hier vind je verschillende chique winkels.

Sperlonga

Griekse sferen & sporen van keizers en kunstenaars

Sperlonga ligt bovenop een heuveltop, uitkijkend over zee. De oorsprong van dit

kleine witte dorp gaat terug naar de Middeleeuwen. Als je het oude centrum betreedt, ontdek je dat Sperlonga veel weg heeft van een Griekse kustplaats. Je kunt er wandelen door smalle steegjes, rondsnuffelen in gezellige winkeltjes, je ogen uitkijken in de kleurrijke doorgangen of even rustig bijkomen op het terras van Antico Caffè Trani aan Piazza delle Libertà. Gasten kunnen hier in de schaduw van een oude eikenboom vertoeven met een aperitivo. Het is fantastisch om hier rond te lopen en op je gevoel de straatjes in te slaan. Niet verwonderlijk dus dat het dorp door de jaren heen zoveel beroemdheden heeft aangetrokken, onder wie regisseur Luchino Visconti, actrice >

FLANEREN LANGS DE KUST

Schilderachtig steegje in Sperlonga.

TIPS Gaeta Eten • Mare Fritto e isole comprese Piazza del Pesce 9 Tel. +39 3891462018 • Ristorante La Salute Piazza Caboto 1 ristorantelasalute.it Slapen • Hotel Serapo*** Via Firenze 11 hotelserapo.com • Gajeta Hotel Residence*** Via Lungomare Giovanni Caboto 624 gajeta.com

Wandelen langs de palmen van Gaeta.

ITALIË MAGAZINE

Brigitte Bardot, filosoof Albert Camus, kunstenaar Andy Warhol en de schrijver Arthur Miller. Een netwerk van smalle doorgangen en steegjes ligt verspreid over het hele heuveldorp. Als je die doorloopt, kom je uit bij de jachthaven van Sperlonga, waar boten in allerlei soorten en maten liggen. Naast de haven vind je kilometerslange, witte zandstranden. Het is zeker de moeite waard om er een strandwandeling te maken. Op een bepaald punt kom je dan namelijk een natuurlijke attractie tegen, de Grotta di Tiberio, die werd ontdekt in 1957. Hiernaast stond vroeger een Romeinse villa, waar keizer Tiberius sporadisch verbleef tussen 14 en 26 na Christus. Tegenwoordig kun je de overblijfselen van de villa bekijken. Vanaf het oude centrum van Sperlonga is het slechts vijftien minuten lopen naar het dichtstbijzijnde strand.

Gaeta

Passeggiata door het oude centrum en de Gespleten Berg

Van de vier kustplaatsen op onze route is Gaeta wellicht de meest interessante. Één dag is te kort om alles van de stad te zien en in je op te nemen. In de Romeinse tijd was Gaeta al een populaire vakantiebestemming vanwege de historie en de natuur, zoals de kilometerslange baai en de fijne zandstranden. In dat opzicht is er door de eeuwen heen weinig veranderd. Maak zeker even een wandeling door de via dell’Indipendenza, een lange smalle straat die door het district Porto Salvo loopt. Van oudsher diende die als toegangsweg naar de stad. De straat verbindt het noorden en zuiden met elkaar en loopt parallel aan de kust. Het is wellicht de straat met meest authentieke atmosfeer, volgepakt met supermarktjes, boetieks en kleine cafés. Op verschillende gebouwen

FLANEREN LANGS DE KUST

Terrasjes in Sperlonga.

zijn muurschilderingen te zien. De inwoners van Gaeta doen hier hun dagelijkse boodschappen. Neem een kijkje in de smalle zijstraten, waar je de typische altaartjes van Maria zult tegenkomen. Deze dienen als teken van dankbaarheid voor fortuinlijke gebeurtenissen. Dit deel van Gaeta lijkt heel erg op Napels. Als je langs de baai van Gaeta loopt, zul je zeker de oorlogsschepen zien. De stad doet namelijk nog altijd dienst als militaire basis van de Amerikaanse marine. Wanneer je de baai in zijn geheel afloopt, kom je terecht in het oude centrum van Gaeta of il quartiere vecchio, zoals de inwoners Sperlonga het noemen. De kustwandeling van

Als de zon verdwijnt achter de bergen rond Gaeta, werpen de lantaarpalen sierlijke schaduwen op straat het nieuwe naar het oude deel van Gaeta is een ware belevenis. Hier komen de locals bijeen voor hun zogenoemde strùscio, een wandeling die veel Italianen maken voordat ze gaan dineren. Tijdens een strùscio is het gebruikelijk om even te blijven staan kletsen of naar de mensen te kijken. Als de zon tijdens zonsondergang langzaam verdwijnt achter de bergen rond Gaeta, werpen de

lantaarnpalen sierlijke silhouetten op straat. Verderop tijdens je wandeling kom je langs de haven van het oude centrum. Hier vind je genoeg eetgelegenheden, waaronder viswinkeltjes die gedroogde zeevruchten aanbieden tegen bescheiden prijzen. In het oude centrum van Gaeta is het een must om de Basilica Cattedrale di Gaeta te bezoeken, ingewijd door paus Pasquale II in 1106. De laatste >

ITALIË MAGAZINE

Het verhaal gaat dat de Montagna Spaccata in twee stukken spleet op het moment dat Jezus werd gekruisigd

Boven: het strand van Sperlonga. Onder: gezicht op Gaeta.

ITALIË MAGAZINE

verbouwing vond plaats in 1778. Vanaf het oude deel van de stad kun je een panoramische wandeling maken naar de ‘top’ van Gaeta, met een adembenemend uitzicht over de stad. Loop ook zeker even langs het kasteel van Gaeta, Il Castello Angioino, sinds kort heropend voor bezoekers. De constructie hiervan stamt nog uit 1223. Na een bezoek snap je waarom Gaeta eeuwenlang een stad was van groot strategisch belang. Boven op de top van Monte Orlando staat het heiligdom Santuario della Santissima Trinità, gesticht door de benedictijnse orde in 930 na Christus. Naast het heiligdom kun je een trap oplopen met 300 treden, die je leiden door een in twee-

en gesplitste berg. Het verhaal gaat dat de berg in twee stukken spleet op het moment dat Jezus werd gekruisigd. Vandaar dat hij de naam Montagna Spaccata (Gespleten Berg) heeft gekregen. De van elkaar gescheiden bergwanden en de steile trap zijn één van Gaeta’s meest populaire natuurattracties. Vanaf de Monte Orlando heb je een sensationeel uitzicht over Gaeta en de stranden beneden. Wanneer je genoeg cultuur hebt gesnoven, is het strand de plek bij uitstek om de dag te eindigen. Met je voeten in het zand en een verkoelend drankje in je hand, kun je de zon langzaam onder zien gaan achter de bergtoppen. •

FLANEREN LANGS DE KUST

Het centrum van San Felice Circeo.

Casa De Chirico

“Elke dag stak Giorgio de Chirico op hetzelfde tijdstip de Piazza di Spagna over”, vertelt een medebezoeker van de bar waar ik ’s ochtends koffiedrink. “Bij het lopen tilde hij zijn voeten niet op, waardoor hij leek op zo’n kinderspeeltje dat je moet opwinden.” Hij ging dan een aperitief drinken in Caffè Greco, schuin bij hem aan de overkant. De Chirico, de man van die wonderlijke, surrealistische schilderijen, had invloed op onder meer Salvador Dalí, René Magritte en Carel Willink. Als ik hoor dat zijn huis bewaard is gebleven en te bezoeken maak ik meteen een afspraak via de website. Voor de deur van de apotheek rechts van de Spaanse Trappen is een grote witte tent neergezet voor coronasneltesten. De tent staat net niet voor de fraaie poort waar ik naar binnen moet. “Men beweert dat Rome het centrum van de wereld is,” zei de Chirico, “en dat Piazza di Spagna het centrum is van Rome, wat betekent dat ik in het centrum van het centrum van de wereld woon. Je kunt me dus allesbehalve excentriek noemen.” Origineel was hij wel, deze schilder, beeldhouwer en schrijver. De Chirico werd in 1888 geboren in Griekenland als kind van Italiaanse ouders, waarna hij achtereenvolgens in München, Ferrara, Florence, Parijs en New York verbleef om in 1947 naar dit Romeinse palazzo te verhuizen, waar hij woonde tot zijn dood in 1978. Zijn Russische vrouw en muze Isabella Far deed na haar overlijden het huis cadeau aan de gemeente, als museum en studiecentrum. De lift wordt wegens corona niet gebruikt. Op de vierde verdieping bel ik aan. Een jonge vrouw met een bos zwarte krullen, Federica, doet open. Zij is kunsthistorica en zal me rondleiden. De grote lichte hal voert naar een weidse woonkamer waar de muren zijn behangen met schilderijen. Een televisie uit de jaren zeventig staat in een nis tussen roodfluwelen gordijnen, als een theatertje. De maestro zat te kijken vanuit de grote fauteuil, zoals we zien op een zwart-witfoto die ernaast staat. “Het geluid stond altijd uit.”

ITALIË MAGAZINE

Aan de muur hangen naturalistische portretten, kopieën van schilderijen van Rubens die hij zeer bewonderde. We lopen door de kamer langs schilderijen die steeds raadselachtiger worden tot we aan de voorkant van het huis zijn. Federica doet een van de ramen open om me deze unieke blik op de Piazza di Spagna te gunnen. Tussen zit- en eetkamer staat een zilveren tafeltje met flessen drank en zilveren bekers. “Elke dag ging Giorgio de Chirico naar Caffè Greco om een aperitief te drinken en dat was altijd Punt e Mes’, zegt Federica wijzend op de fles met de roodbruine bitterzoete drank. Boven de eettafel schittert een grote glazen kroonluchter uit Murano en ook hier zijn de wanden behangen met schilderijen: portretten van zijn vrouw en van hemzelf in historisch kostuum, altijd met een wat norse uitdrukking op zijn gezicht. Er hangen ook schilderijen in de stijl die we vooral van hem kennen: surrealistisch met een wonderlijke sfeer. Mensen die in machines veranderen, lege pleinen met eenzame gebouwen tegen een zuidelijke lucht. ‘Metafysisch’ noemde hij ze zelf. Een wenteltrap leidt naar een smalle gang een verdieping hoger, met aan de ene kant een uiterst kleine slaapkamer met een eenpersoonsbed waarin de niet zo magere kunstenaar sliep, en aan de andere kant het royale slaapvertrek van Isabella met een lits-jumeaux bedekt door een rode sprei en uitzicht op Trinita dei Monti. Ten slotte komen we in zijn atelier waar alles hetzelfde is gebleven, alsof hij even weg is voor een aperitief. Het schilderij op de ezel is nog niet af, kwasten en verf staan klaar alsof hij zo verdergaat. Nadat ik Federica heb bedankt steek ik de Piazza di Spagna over naar Caffè Greco. Op het lege plein hangt de vervreemdende sfeer van de Chirico’s schilderijen. Ook het caffè uit 1760 is verlaten, althans door de levenden. Ik ga op een van de door schilderijen en prenten omlijste roodpluchen banken zitten, waar Gogol, Goethe, Stendhal en zo veel anderen gezeten hebben en bestel een glas Punt e Mes. •

I L LU S T R AT I E E D I T H B U E N E N

rosita 34

SCHRIJFSTER ROSITA STEENBEEK VERHAALT OVER HAAR DAGELIJKSE LEVEN IN ITALIË.

AANBIEDING

6 X + ITALIAANSE AARDBEIENSCHAALTJES T.W.V. € 38 NU SAMEN VOOR MAAR

€ 38

Dipinto a mano, dus elke schaal is uniek!

HANDBESCHILDERD KERAMIEK

WORD ABONNEE

Haal de zomer in huis met deze vrolijke Italiaanse aardbeienset. De set bestaat uit een aardbeientestje (Ø18 cm, met gaatjes) om het fruit te laten uitlekken en een bijbehorend onderbord en een rond aardbeienschaaltje (ook Ø18 cm, zónder gaatjes). De schaaltjes worden gemaakt in Bassano (Veneto), waar Piccobella.nl samenwerkt met Italiaanse kunstenaars en ambachtslieden die de producten met de hand beschilderen.

Een jaarabonnement (6 nummers) op Italië Magazine kost € 38. De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig € 7 in rekening gebracht. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. Je kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, je ontvangt dan zelf de aardbeienset.

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636

Verkrĳgbaar bĳ Vandyck Experience Stores en Shops, linnenwinkels, beddenspeciaalzaken en geselecteerde warenhuizen. Voor verkoopadressen bĳ u in de buurt en de volledige collectie zie vandyckshop.com TE ZIEN OP BED: DEKBEDOVERTREKSET ‘SPRINGLIKE’

De boom in Slapen onder de sterren met de natuur als je buur

De afgelopen jaren heeft een nieuwe trend het licht gezien: slapen in boomhutten, midden in de natuur. Velen denken dat deze hang naar vrijheid in de natuur niet meer zal verdwijnen na de pandemie. Italië Magazine bezocht negen boomhutten, van noord naar zuid. TEKST JESPER STORGA ARD JENSEN

ITALIË MAGAZINE

Parco Madonie, Sicilië Boskamperen in stijl In Parco Madonie, een enorm natuurreservaat niet ver van het stadje Cefalù aan de noordkust van Sicilië, vind je een B&B met dezelfde naam als het park. Naar het schijnt is dit de enige plek op Sicilië waar je boomhutten kunt vinden. In dit gebied, dat onderdeel uitmaakt van het natuurreservaat, vind je een hele ‘boscamping’, met twee boomhutten, vijf tenten die zes meter hoog tussen de bomen hangen, zeven tenten die 1,5 meter boven de grond zijn bevestigd en een zogenaamde glampingtent (glamping is een samentrekking van glamour en camping, luxueus kamperen dus). En dat allemaal om je een unieke mogelijkheid te bieden om dag en nacht in de natuur te verblijven. parcoavventuramadonie.it/31-blocks/125-tree-house

Malga Priu, Friuli-Venezia Giulia Bio-architectuur met verbluffend uitzicht Als je deze vreemde boomhut ziet denk je waarschijnlijk meteen aan een enorme dennenappel, deels verstopt tussen twee rode pijnbomen. Dit ongewone project is door architect Claudio Beltrame verwezenlijkt vlak bij de stad Ugovizza. Het Pigna treehouse is eco-duurzaam. Het is bio-architectuur met energie uit 100 procent hernieuwbare bronnen, met energiezuinige lampen en waterbesparende installaties. Bovendien is dit boomhuis voor iedereen toegankelijk, ook voor mensen met een beperkte mobiliteit. Vanaf het kleine terras heb je een verbluffend uitzicht. facebook.com/malgapriu

ITALIË MAGAZINE

La Piantata, Lazio Tussen lavendel & technologisch vernuft Ten noorden van Rome, niet ver van Viterbo, vind je twee boomhutten die misschien wel tot de spectaculairste van Italië behoren: Suite Bleu en Black Cabin. De Suite Bleu zit al vijftien jaar op een ongelooflijke plek, in de top van een oude eik. Eind juni, begin juli, als de lavendel bloeit, wordt de Suite Bleu omgeven door een paarse zee, een ongelooflijke aanblik. De Black Cabin is moderner, je zou hem zelfs een technologisch juweeltje kunnen noemen. In beide gevallen mag je gebruikmaken van een intrigerend zwembad met uitzicht over de vallei en een aanzienlijk aantal bezienswaardigheden in de omgeving. lapiantata.it

Aroma(n)tica Treehouse, Piemonte Romantiek tussen ceders en citroenbomen In de streek rond San Salvatore Monferrato in Piemonte vind je B&B Tenuta Monte Grande, waar een paar jaar geleden de fraaie boomhut Aroma(n)tica is gebouwd. De lichtgekleurde boom, de witte muren en de weelderig groene omgeving maken van Aroma(n)tica een heel romantische plek, zoals de naam al doet vermoeden. Je kunt hier de aroma’s opsnuiven van ceders en citroenbomen. Het interieur is ook verfijnd, met een privédouche en wifi. Op het terras geniet je van je ontbijt of van een glas wijn bij zonsondergang. En na een lange dag eropuit is een duik in het zwembad verplichte kost. tenutamontegrande.it/copy-of-aromantica-treehouse

DE BOOM IN

Caravan Park Sexten, Trentino-Alto Adige Klasse in het groen In de streek Alta Pusteria in de regio Trentino-Alto Adige maken we een grote stap wat kwaliteit en luxe betreft. Deze twee boomhutten, Trend en Vintage, hebben een superieure stijl. Trend, die 3,5 meter boven de grond zweeft, heeft een woonkamer van 35 vierkante meter, een groot ligbad, televisie en wifi. Vintage is helemaal gemaakt van bomenhout en heeft een grote woonkamer en een slaapkamer met meerdere ramen, waardoor je meteen met zekerheid kunt vaststellen dat je volkomen opgaat in het groen en de natuurlijke omgeving. Vanuit beide onderkomens heb je vrije toegang tot de sauna en in de winter heb je uitzicht op besneeuwde landschappen. caravanparksexten.it/it/glamping/case-sull-albero

Casa Barthel, Toscane Comfort met zicht op Florence Casa Barthel ligt in de heuvels net buiten Florence, niet ver van het historisch centrum. Hier vind je verschillende verblijfsmogelijkheden die allemaal romantisch en verzorgd zijn. De meest fascinerende is de Barthel-boomhut, met een slaapkamer met een queensize bed, een keukentje met fornuis en ijskast, een badkamer met douche en een privé buitenterras met een fantastisch uitzicht over het Toscaanse landschap. Het boomhuis wordt omringd door een weelderige tuin en ligt op een heuvel met uitzicht op de stad Florence, die op maar twintig minuten afstand ligt. casabarthel.com

ITALIË MAGAZINE

Giardino dei Semplici, Piemonte Opgaan in de natuur Vlak bij het kleine stadje Manta, in de provincie Cuneo, bevindt zich de B&B Giardino dei Semplice, die twee boomtopervaringen in de aanbieding heeft: Quercia en Toulipier. Beide boomhutten zijn volledig opgetrokken uit hout, waardoor ze perfect harmoniëren met de omringende natuur. Quercia, wat eik betekent, is misschien wel de meest romantische van de twee. Hij wordt omringd door verschillende honderd jaar oude eikenbomen en heeft een grote bruidssuite en een panoramaterras. In beide hutten wordt het ontbijt geserveerd op de veranda. Als de temperatuur hoog genoeg is mogen gasten gebruikmaken van het zwembad. giardinodeisemplici.eu

San Luis Retreat Hotel & Lodges, Trentino-Alto Adige Ultieme luxe in een boom De twee sleutelwoorden in de provincie Bolzano zijn luxe en comfort. Hier is het alsof iemand heeft besloten twee superde-luxe hotelkamers te bouwen en die te verplaatsen naar een stel boomtoppen. Alles lijkt erop gericht om de meest veeleisende gasten tevreden te stellen. De standaard boomhut ‘E’ is 44 vierkante meter groot, de luxe optie ‘G’ 75. Ze bieden allebei veel comfort, onder meer een sauna met uitzicht op het bos. Het ontbijt wordt natuurlijk geserveerd op de terrassen waar je ook een adembenemend panorama hebt. sanluis-hotel.com

ITALIË MAGAZINE

Hotel Irma, Trentino-Alto Adige Ecologisch verantwoord badderen ‘with a view’ Wil je een prachtig uitzicht op de natuur rond Merano in de Noord-Italiaanse regio Trentino-Alto Adige? Dan hoef je slechts de trap van boomhut Irma op te lopen, ongeveer zeven meter boven de grond. Vanaf het 35 vierkante meter grote terras heb je een schitterend uitzicht over valleien, bergen en dorpjes. Dit is een nest en toevluchtsoord in één, gebouwd en ingericht in een boomhutstijl die ver boven het gemiddelde uitstijgt. Zelfs vanuit de badkamer met whirlpool heb je een panoramisch uitzicht. Je hebt er een internetverbinding en allerlei andere luxe. En dat alles in een zeer smaakvolle, ecologisch duurzame architectuur. hotel-irma.com/it/hotel/suite-sull-albero

ADVERTORIAL

Adem de kleuren in

Beleef uw vakantie in het ColorHotel

Het ColorHotel in Bardolino is de juiste plek als u het plezier van vriendelijke gastvrijheid en de charme van een land tussen meer, aarde en lucht wilt ontdekken. Onze kamers hebben alles wat u nodig heeft om u optimaal van uw vakantie te laten genieten: laat de Armonia Suite of de Mosaico Style-kamer uw hart veroveren met de levendigheid van hun meubels en details, of door de ruime Samsara Suite, met zijn ronde bed en uitzicht op het Laguna-zwembad. Een dag in het ColorHotel bestaat uit waardevolle momenten op plekken om jezelf te verwennen:

ITALIË MAGAZINE

3 tropische zwembaden, 1 verwarmde whirlpool, meer dan 6000 m2 tuin met hangmatten, 3 bars, een massageruimte en een ﬁtnessruimte. Houd je meer van adrenaline en beweging? We hebben voor jou spannende ervaringen geselecteerd, zoals excursies rond het Gardameer, yoga of kanoën en sommige zijn voor onze gasten al inbegrepen in de prijs . Mis de nieuwe attractie van 2021 niet: met de E-bikes die u in het hotel aantreft, wordt het nog leuker om onontgonnen plekken en prachtige uitzichten te ontdekken.

Met de gastronomische avonden in restaurant La Veranda del Color, bekroond met 1 Michelinster, wordt uw verblijf nog waardevoller. Laat u betoveren door het meesterschap van de chef-kok die heerlijke culinaire ervaringen voor u zal creëren. Op de veranda, op het terras of in de ontbijtzaal is uw ontbijt rood, oranje, groen of paars gekleurd: om u te verwelkomen is er het buffet en de vier voorstellen voor het kleurenontbijt, samengesteld door onze voedingsdeskundige. Elk moment is goed om een beetje kleur aan het leven toe te voegen, vind je niet?

ColorHotel via S. Cristina, 5 37011 Bardolino (VR) T +39 045 6210857 www.colorhotel.it info@colorhotel.it

ITALIË MAGAZINE

flower power Verwelkom de zomer in dit fleurige badpak met haltersluiting. Het motief van viooltjes en tulpen combineert fraai met geometrische patronen in een rok of omslagdoek. Malìparmi, ‘Welcome Summer One-Piece’, € 150. maliparmi.com

Raffia met een strikje Flaneren op zonnig Capri met deze hoed van raffia en wit textiel; aan de achterkant zit een subtiel strikje als finishing touch. Grevi, ‘Anacapri’, € 80. grevi-shop.com

À la Jackie O

Met deze gestreepte tas voel je je net een first lady in een chique winkelstraat. Hij is geïnspireerd op de iconische handtas van Jackie O uit 1961. Pollini, ‘Shopping bag a righe Jackie O’, € 181. pollini.com

IJskristallen Deze ijsjesvormige oorbellen, ingezet met blauwe en heldere kristalsteentjes, zouden ieders hart moeten doen smelten in de zomer, toch? Rosantica Milano, ‘Gelateria small earring’, € 135. rosantica.com

ITALIË MAGAZINE

TEKST & SAMENSTELLING PABLO PICHEL

N UOVO

‘Groene’ stoel

De beroemde stoel van het Milaanse designerduo Ludovica Cecilia en Roberto Palomba is nu volledig vervaardigd van gerecycled plastic uit rest- en straatafval. Driade, ‘Sissi Green Collection’, € 165. driade.com

Met stip genoteerd

Geplooide rok met polkadot-print die je makkelijk kunt combineren met een T-shirt, blouse of trui uit je garderobekast. Kortom: geschikt voor alle gelegenheden. Rinascimento, ‘Printed midi skirt’, € 129. rinascimento.com

Seizoensluchtje Zomers parfum waarin de frisse aroma’s van Italiaanse mandarijn, lavendel, jasmijn en viooltjes samenkomen. De fles is met z’n strepen in mat-roze, zwart en wit een pareltje van Italiaans design. Trussardi, ‘Trussardi Fragrance EDP 60 ML’, € 82. trussardi.com

ITALIË MAGAZINE

Genua Geneugten uit

Dat er in Genua culinair veel te genieten valt, zal geen verbazing wekken maar er is meer dan de beroemde pesto genovese. Al speelt die in veel gerechten – zowel traditionele als vernieuwende – een belangrijke rol. Wij vroegen twee lokale chefs naar het geheim van de Genuese keuken én naar hun ‘signature’ recepten. F OTO G R A F I E M AT T E O C A R A S S A L E

Marco Visciola van Il Marin. Links: ‘minestrone alla genovese rivisitato’, een van de gerechten die op de kaart staan.

ITALIË MAGAZINE

MARCO VISCIOLA Restaurant Il Marin Wat maakt Genua speciaal? “Genua is een veelzijdige stad, van de zee tot het achterland, van de historische gebouwen tot de winkels in de steegjes. De lokale tradities intrigeren me en voeren me terug in de tijd. Ze vormen de inspiratie voor mijn kookfilosofie, met een menu gericht op het grondgebied en de stad.” Welke etenswaren heb je altijd in huis? “Aromatische kruiden zijn een onmisbaar ingrediënt in mijn recepten, het geheime accent van lokale geuren en unieke smaken.” Een gerecht, een verhaal: de verschillende interpretaties van pesto in Genua. “Met mijn tortelli gevuld met pesto, met aardappelroom en sperziebonen, probeer ik de smaak van klassieke pasta met pesto op een eigentijdse manier in de mond te laten exploderen: de sluier van pasta omsluit de pesto, die dus aan de binnenkant en niet aan de buitenkant van de pasta zit. Van de aardappelen maak ik een crème en de sperziebonen zijn slechts kort gekookt om een knapperig en groen accent aan het gerecht te geven. Echt Genuees basilicum is fundamenteel voor het recept: de kleine blaadjes met een delicate maar niet mentholachtige smaak geven het gerecht de unieke karaktereigenschappen van het typisch Genuese recept.” • Il Marin, Calata Cattaneo 15, Genua. ilmarin.it

Recept Il Marin TORTELLI GEVULD MET PESTO, ROMIGE AARDAPPELS EN SPERZIEBONEN Recept voor 4 personen Deze klassieke pasta met pesto zorgt voor een smaakexplosie in je mond. De laag pasta omsluit de pesto die in plaats van buiten nu binnenin zit. De aardappels zijn omgetoverd tot een romige saus en de sperziebonen geven het gerecht een knapperige, groene bite. Genuees DOP basilicum is essentieel in dit recept. Ingrediënten & bereiding Sfoglia all’uovo (basisdeeg) • 500 g Italiaanse ‘00’ bloem • 250 g eigeel • 47,5 g water • 17,5 g extra vergine olie • 17,5 g fijn zout Stop de ingrediënten in de mengkom van een deegmachine met een deeghaak en kneed tot een homogene massa. Omwikkel het deeg daarna met plastic en leg het weg in de koelkast. Pesto • 100 g Genuese DOP basilicumblaadjes, gewassen en gedroogd • 40 g pijnboompitten • 70 g Parmezaanse kaas • 30 g pecorino sardo • 100 g extra vergine olijfolie • 3 g zout • 3 g knoflook Stamp de knoflook en pijnboompitten in een vijzel en voeg daarna de basilicumblaadjes toe met wat zout. Als de ingrediënten goed

ITALIË MAGAZINE

gemixt zijn, kun je de Parmezaanse kaas en olijfolie eraan toevoegen. Tortello Rol het deeg uit met een uitrolmachine. Maak een dunne plak deeg, snij er met een pastasnijder een rond vormpje uit en leg wat pesto in het midden van elk rondje. Vouw nu de rondjes dubbel in de vorm van een halve maan en je hebt een tortello. Romige aardappels • 700 g aardappels • 100 g boter • 150 g melk • zout naar smaak Was de aardappels en kook ze met schil en al in gezouten water. Schil de aardappels als ze gekookt zijn en emulgeer ze met hete melk, boter en zout, zodat er een gladde crème ontstaat. Sperziebonen • 50 g sperziebonen Snij de sperziebonen heel dun en marineer ze met olie en zout. Opmaak Kook de tortelli twee minuten lang in kokend water met zout; doe ze daarna in een pan met olie en kookvocht. Giet de romige aardappelsaus met een ronddraaiende beweging bovenop de tortelli en maak het geheel af met de stukjes sperziebonen.

GENEUGTEN UIT GENUA

ITALIË MAGAZINE

Recept Il Marin CAPPON MAGRO 2.0 Recept voor 6 personen Ingrediënten & bereiding Peterselie- en kappertjessaus • 30 g peterselieblaadjes • 20 g kappertjes in olie • 200 cl bruisend water • 2 g zout • 0,5 g xanthaangom Stop de peterselieblaadjes en de kappertjes in de keukenmixer met water en zout en mix tot het glad is. Voeg xanthaangom toe om de saus te laten binden. Groene saus 2.0 • 110 g eiwit • 200 g olie, kappertjes en ansjovis • 200 g peterselie- en kappertjessaus • 30 cl rode wijnazijn • 5 g colatura di alici • 2 g fijn zout Doe het eiwit en de peterselie- en kappertjessaus in de blender en giet er tijdens het mixen olie bij. Voeg aan het einde de colatura di alici, de azijn en het zout toe. Gefermenteerde groenten • 250 g biet • 250 g wortel • 250 g bleekselderij • 250 g bloemkool Fermenteer elke groente in een laag pekelwater met zout (3%), suiker (5 g), colatura di alici, (gekookte) aardappelpuree, lenteui, chilipeper, knoflook en kruiden.

ITALIË MAGAZINE

Doe het mengsel in een vacuümverpakte bak en bewaar het 48 uur lang op kamertemperatuur. Koel het daarna een maand lang. Snij de biet en de wortel met een aardappelschilmesje in de vorm van een hoorn. Snij de bleekselderij in diamantvormpjes. Verdeel de bloemkool in bloemkoolroosjes. Schorseneren • 2 stuks Spoel de wortels goed af en frituur de schorseneren op 180 graden tot ze zacht zijn. Snijd ze diagonaal door. Breng de schorseneren op smaak met olie en zout. Sperziebonen • 30 g sperziebonen Snij de uiteinden eraf en knak de sperziebonen in tweeën. Blancheer ze vervolgens 4 minuten lang in gezouten water. Laat de bonen afkoelen in ijswater. Besprenkel ze hierna met olie en zout. Courgette • 1 courgette Gebruik een mandoline om de courgette dun te snijden, in de lengte en in cilindervorm. Breng op smaak met olie en zout. Mosselen en kokkels • 250 g mosselen • 200 g kokkels

Open de mosselen ieder afzonderlijk in een hete pan met olie, gekonfijte knoflook en peterselie en blus de pan af met witte wijn. Zet weg om af te koelen. Paarse garnaal • 6 (paarse) garnalen (1 per persoon) Pel de garnalen en verwijder de ingewanden, snijd ze in drieën en geef ze wat smaak met olie en zout. Rode snapper • 150 g rode snapper Snijd drie dunne stukjes af van een gefileerde rode snapper en serveer ze met olie en zout. Olijfaardappels • 300 g gekookte aardappels • 50 g taggiasca olijven Mix de gekookte aardappels met de olijven tot het mengsel glad en homogeen is, smeer het uit op bakpapier en zet het 10 uur lang in de oven op 50 graden om te laten drogen. Snij in stukjes en frituur op 170 graden. Opmaak Arrangeer 4 druppels salsa verde op een bord en zorg ervoor dat de gerechten samen een harmonieus geheel vormen. Maak af met de olijvenwafels en gesneden mosciame di tonno (30 g voor zes personen).

GENEUGTEN UIT GENUA

ITALIË MAGAZINE

GENEUGTEN UIT GENUA

Roberto Panizza

ROBERTO PANIZZA Restaurant Il Genovese Bedenker van het Wereldkampioenschap Pesto Wat maakt Genua speciaal? “Ongetwijfeld een geschiedenis waar maar weinig andere steden in de wereld op kunnen bogen. Het is ook de manier waarop deze geschiedenis nog steeds zichtbaar is in de stad: elke steen, elk plekje vertelt een verhaal. De bijna oosterse sfeer die vooral naar voren komt als je Genua vanaf de zee bekijkt, is uniek. Niet iedereen ziet dit, maar wie de stad goed leert kennen, is dol op deze sfeer. De stad is in volle ontwikkeling, maar behoudt zijn geschiedenis en oeroude wortels. Niet alleen in het historische centrum, maar in alle gebouwen, villa’s en winkeltjes.” Welke etenswaren heb je altijd in huis? “Mijn keuken is, hoe zal ik het zeggen, nogal vol… Je vindt er etenswaren die ik koop in Italië of als ik de wereld over reis, producten die ik ken of die ik wil ontdekken. Dingen die ik mee naar huis neem uit restaurants of winkels en producten die me worden aangeboden om te proeven... Het lijkt wel een winkel! Maar hét product dat nooit mag ontbreken, is extra vierge olijfolie, een essentieel ingrediënt in de keuken en een heerlijke smaakmaker.” Een gerecht, een verhaal: de verschillende interpretaties van pesto in Genua. “Pesto is een vaste waarde in de Genuese

Recept Il Genovese PESTO ALLA GENOVESE Dit recept is niet heilig. In Genua en in Ligurië heeft ieder zijn eigen ‘geheim’: je vindt nooit twee dezelfde pesto’s! Ingrediënten • 4 bosjes (60-70 g blaadjes) originele Genuese basilicum, garantie voor de kenmerkende geur en smaak • 30 g pijnboompitten • 45-60 g Parmezaanse kaas (Reggiano), extra belegen geraspte kaas • 20-40 g geraspte schapenkaas (Fiore Sardo) • 1-2 teentjes knoflook (Vessalico, Imperia) • 3 g grof zeezout • 60-80 cl extra vergine olijfolie (Riviera Ligure), zoet en fruitig, dit versterkt de geur van het basilicum en van de specerij Bereiding De marmeren vijzel en de houten

stamper zijn het gereedschap voor de bereiding van pesto Genovese. Was de basilicumblaadjes met water en leg ze op een canvasdoek, zonder ze te beschadigen. Stamp in de vijzel een teentje knoflook met de pijnboompitten. Voeg zodra het een crème wordt enkele korrels zout toe en de basilicumblaadjes; niet drukken bij het vullen van de holte. Stamp de basilicum met een zachte, ronddraaiende beweging van de stamper tegen de wanden. Herhaal deze bewerking. Voeg als de basilicum een groene druppel afgeeft, de Parmezaanse kaas en de schapenkaas toe. Giet de extra vergine olijfolie er direct bij, ideaal om alle ingrediënten te binden zonder dat het te overweldigend is. De bewerking moet in zo’n korte tijd gebeuren om oxidatie te vermijden.

ITALIË MAGAZINE

keuken, dat is algemeen bekend. Het is een gerecht met een eeuwenlange geschiedenis en is populair onder vrijwel alle Liguriërs. Door zijn geschiedenis en populariteit is het onvermijdelijk dat het recept in de loop van de tijd veranderingen heeft ondergaan (of liever gezegd: is geëvolueerd) door zich aan te passen aan de economische situatie en aan de voorkeuren in verschillende tijdperken. Het originele recept bestaat uit gehakte knoflook, op smaak gebracht met basilicum, zout en olijfolie. Voor de moderne Genuese pesto wordt ook veel kaas gebruikt, en veel minder knoflook. In Tigullio werd traditioneel Prescinsêua toegevoegd, een plaatselijk gemaakte kwark, en zowel in het oosten als het westen bestaat de pesto vooral uit basilicum en knoflook. Ook op dit gebied is Genua een echte vernieuwer, een rol die niet altijd wordt erkend, maar die Genua zeker speelt, zichtbaar voor iedereen.” • Il Genovese, Via Galata 35r, Genua. ilgenovese.com

Recept Il Genovese LA TORTA PASQUALINA In Italië is het gebruikelijk om deze Genuese taart op paaszondag te eten, vandaar de naam. Voorbereiding • Leg op het aanrecht een kilo meel gemengd met water, zout en een eetlepel olie en kneed het tot een deeg dat tamelijk zacht is. Verdeel het deeg in dertig* gelijke stukjes, strooi onder elk een beetje meel en zorg voor wat ruimte ertussen, zodat ze niet aan elkaar blijven plakken. Het is aan te raden om de stukjes te bedekken met een licht vochtige doek, met een droge doek daarbovenop. Zo voorkom je dat de taart straks een korst krijgt. • Neem drie of vier bosjes snijbiet, snijd de stengels eraf en rol de bladeren stevig op. Maak ze schoon, snijd ze heel dun en was ze met water. Kook ze vervolgens met een beetje zout. Wring de stukjes snijbiet naderhand goed uit, tot al het water eruit is. Spreid ze daarna uit op een schaal en bestrooi ze met zout, geraspte parmezaan en een beetje gehakte marjolein. • Neem dan een kilo gestremde melk (of Prescinsêua, gestremde melk uit Genua), verwijder al het eiwit door het geheel strak samen te binden in een theedoek en er enige tijd wat gewicht op te zetten. Doe het dan in een bak samen met drie eetlepels bloem, wat zout en twee glazen crème. Roer en mix dit goed. Dek de bak daarna af met een bord en zet het weg. Bereiding Nu je alles voorbereid hebt, is het tijd om de taart te maken en bakken. • Pak een stukje deeg en rol het uit met de deegroller tot het plat is. Steek daarna je handen eronder en rek het deeg voorzichtig naar alle

ITALIË MAGAZINE

kanten uit. Plaats dit deeg in een ingevette bakvorm en spreid het tot de rand. Het is belangrijk dat je hierbij voorzichtig bent en het deeg niet scheurt. Olie het oppervlak daarna in met een kwastje en herhaal deze stappen met de andere stukjes deeg, tot aan stukje nummer 12. Plaats ze steeds over elkaar en vergeet niet om iedere laag in te vetten. Herhaal dit met alle stukjes, behalve het laatste: leg daar de bereide snijbiet bovenop en bedek het hele oppervlak ermee. Sprenkel aardig wat olie over deze laag. Giet er dan een kwartelei overheen en verspreid het gelijkmatig met de bolle kant van de lepel. • Neem daarna 100 gram boter en verdeel het in 12 gelijke stukken. Gebruik de lepel om 12 symmetrische kuiltjes te maken en leg er de stukjes boter in. Breek een kwartelei boven elk van de twaalf kuiltjes en bedek ze met een beetje geraspte kaas, peper en een snufje zout. • Maak ook de resterende snijbiet plat met een deegroller. Verspreid ze een voor een over de taart samen met het resterende deeg, vet elke laag in met een kwastje. • Snijd over de rand hangend deeg weg en gebruik het om een mooie rand mee te vouwen. Vet ook deze laatste laag van de taart goed in en zet het ongeveer een uur in de oven. Tijdens het bakken kan het voorkomen dat de lucht tussen de deeglagen de korst doet breken. Om dit te voorkomen, adviseren we je om de bovenkant van de taart in te prikken, maar zorg ervoor dat je daarbij niet de geel van de eieren raakt. *Veel mensen verdelen het deeg in 33 gelijke stukjes, een verwijzing naar de leeftijd waarop Jezus van Nazareth stierf.

GENEUGTEN UIT GENUA

ITALIË MAGAZINE

ADVERTORIAL

La Spezia is gelegen in het oostelijke deel van Ligurië, op de grens met Toscane, in het centrum van een golf van buitengewone schoonheid, door Napoleon betiteld als ‘de mooiste van het universum’, begrensd door heuvels en bergen, bewoond sinds de prehistorie en vervolgens in de Romeinse tijd. De stad begon vorm te krijgen in de Middeleeuwen, maar het uiterlijk dat de bezoeker vandaag ziet stamt voornamelijk uit de tweede helft van de negentiende eeuw, na de bouw van de grote marinehaven. Het milde klimaat, de schoonheid van de natuurlijke omgeving, het rijke museumaanbod, de levendigheid van het voetgangersgebied zijn de kenmerken van de stad. Van hieruit kan de bezoeker eropuit trekken om de historische, artistieke, natuurlijke en gastronomische rijkdom van de provincie La Spezia te ontdekken, een gebied gevormd door een duizendjarige geschiedenis: overal vind je een kasteel, een kerk of een museum om te bezoeken, een pleintje om

te stoppen, een specialiteit om te proeven, een panorama om van te genieten, een pad met uitzicht op de zee of je wordt ondergedompeld in de groene heuvels die je te voet of met de ﬁets kunt doorkruisen. Tavernes, restaurants, pizzeria's, streetfood, boerderijvakanties, festivals, feesten en evenementen zorgen samen voor een levendige sfeer in een gebied dat zeer rijk is aan gastronomisch aanbod. Zeevruchten en de landkeuken, la spezzina genaamd, die in staat is om op harmonieuze wijze ansjovis en aardappelen, inktvis en snijbiet te combineren. De zee levert heerlijke dorade en zeebrasem, octopus en mosselen en op het platteland en de heuvels groeien de kruiden voor taarten en ravioli. Olijfolie bekrachtigt de smaken van vele lekkernijen, te beginnen met de ‘mesc-ciua’ koningin van alle soepen. Uit de ovens komt hier de typische, stevige en zonnige kikkererwtenpap. • www.spezianet.it • infocenterlia@comune.sp.it

©ARCHIVI DEL COMUNE DELLA SPEZIA. F OTO ’ S : D I E . A M I C I , R . C E L I E I . S A LVA D O R I

WELKOM IN LA SPEZIA

Op de fiets heb ik tijd om na te denken, vooral op vlakke stukken. De radartjes in mijn hoofd draaien dan synchroon met mijn pedalen. Werk, de Marslanding en, oh ja, de wegenbelasting. Die moet ik nog betalen. Niet digitaal, maar in een kantoortje in de stad. Alweer vergeten. Tijdens het wielrennen passeert van alles de revue. Het is zondagochtend, met weinig verkeer en een timide zonnetje. Ik ben de Arno overgestoken en via de Piazzale Michelangelo de Chianti ingereden. Zeven zwarte letters op een wit bordje schudden mijn verbeelding wakker: ‘Ferrone’. IJzer (ferro) zie ik meteen in overvloed op een verlaten fabrieksterrein langs de weg. Iets verderop kijkt de lokale pizzeria trots uit over een hoge stapel terracotta tegels. Bij een cementbedrijf net buiten de kern hangen vakbondsvlaggen en spandoeken met duidelijke taal: ‘In de Chianti kom je om te investeren, niet om mensen te ontslaan.’ Een eenzame vakbondsman drentelt voor een paar rode tenten op en neer. Andere demonstranten genieten waarschijnlijk van de zondagsrust. “Coraggio!” schreeuw ik hem in het voorbijgaan moed in. “Anche a te”, antwoordt hij gevat, alsof hij denkt dat mijn zondag zwaarder is. Na het industriële intermezzo domineren de wijnstokken het landschap. Ik zoef in gedachten over de weg die met lange bochten als een tuinslang tussen de velden ligt. Mijn fantasie krijgt een nieuwe impuls wanneer ik het bordje ‘Passo dei Pecorai’ passeer. De doorgang van de schaapherders. Ik hoef

alleen de auto’s weg te denken om vanuit de heuvels aan oostzijde herders en schapen te zien afdalen. In gedachten zie ik ze na het oversteken van de zandweg aan de andere kant tussen de wijnstokken verdwijnen. Gelukkig voor mijn fiets rollen mijn banden intussen verder over een glinsterende laag asfalt. Wat heeft de Passo dei Pecorai de afgelopen eeuwen allemaal zien langskomen? Belangwekkender zaken dan een man in lycra in elk geval. Op mijn route verschijnen steeds meer bordjes met een zwarte haan in een donkerrode cirkel. De gallo nero is hét symbool van de Chianti. Volgens de legende beslechtte Florence middeleeuwse grenstwisten met Siena in zijn voordeel dankzij een zwarte haan. Bij het kraaien van de haan zou uit beide steden een ruiter vertrekken om op de plek waar ze elkaar zouden ontmoeten de grens te trekken. Dankzij wat slimme trucjes kraaide de zwarte haan aan de Arno al voordat het dag werd, waardoor de Florentijnse ruiter met ruime voorsprong kon vertrekken. Zodoende kwam vrijwel de hele Chianti onder de invloedssfeer van Florence. Bij Greve volg ik een andere route terug richting Florence. Die keuze vervloek ik eerst, want de hellingspercentages op deze mij onbekende weg zijn simpelweg pijnlijk. Een beetje afleiding van een mooi bordje kan ik goed gebruiken. ‘Poggio dei mandorli’, veel romantischer wordt het niet. Ik besluit even van mijn route af te wijken om deze heuvel van de amandelbomen te bewonderen. Het bordje leidt naar een prachtige agriturismo. Wanneer ik rechtsomkeert maak om mijn weg te hervatten, kom ik een oude vrouw tegen met een enthousiast keffertje. Het beestje springt tegen mijn been op, dus blijf ik even staan om een praatje te maken. “Mooi hé, die amandelbomen”, zeg ik terwijl ik mijn hoofd richting de boomgaard achter me draai. De vrouw kijkt me verbaasd aan. “Nee, de amandelbomen staan daar, aan de andere kant.” Ze wijst met een gerimpelde vinger in de juiste richting. In de verte zie ik inderdaad de typerende roze gloed van de amandelbomen. “Ik heb nog een hoop te leren mevrouw”, zeg ik terwijl ik haar lachend met haar viervoeter in dit idyllische stukje Toscane achterlaat. •

ITALIË MAGAZINE

TERUG I N TOSCAN E

Bordjesgeluk

ROELAND SCHOLTALBERS WOONT MET ZIJN ITALIAANSE VROUW DONATELLA, ZOONTJE LIBERO EN DOCHTER GLORIA IN TOSCANE.

ITALIË MAGAZINE

Bergamo.

roadtrip Lombardije Autoroute Bergamo - Brescia

ILLUSTRATIES EDITH BUENEN

ITALIË MAGAZINE

Toen lang geleden de Noord-Italiaanse gletsjers zich terugtrokken in de Alpen, bleven er vruchtbare valleien en mooie meren achter, omringd door ruige heuvels. De strategisch gelegen plaatsen Bergamo en Brescia hebben een verleden als Romeinse, middeleeuwse en Venetiaanse vestingstad, maar er zijn bewijzen dat er al eerder mensen woonden in de heuvels van Val Camonica; rotsen en grotten zijn voorzien van bijzondere, prehistorische rotstekeningen. Verderop in de vallei ligt Lago d’lseo, een perfecte plaats om te ontspannen, en in de zomer bieden de mousserende wijnen en de heuvels van Franciacorta verkoeling. In de hele regio worden hartige pasta’s, polenta, salami en kaas weggespoeld met heerlijke tafelwijnen. Begin/einde: Bergamo - Erbusco • Aantal dagen: 3 dagen • Afstand: circa 230 kilometer

TIPS Activiteiten • Neem de kabelbaan naar de bovenstad van Bergamo en leer over de geschiedenis. • Ontspan tijdens een boottocht over het kristalheldere water van Lago d’lseo. • Bekijk de Romeinse mozaïeken en andere schatten in het oude Brescia. • Bezoek de wijngaarden van Franciacorta en proef de mousserende wijn. • Wandel door de pre-Alpine dalen en ontdek de prehistorische rotskunst.

1. BERGAMO Aan de voet van de Alpen ligt het welvarende Bergamo met de aantrekkelijke Città Alta (bovenstad). De renaissancistische gebouwen en middeleeuwse straten worden omgeven door indrukwekkende 17de-eeuwse Venetiaanse muren. In de middeleeuwse buurten en elegante lanen van de Città Bassa (benedenstad) kun je fijn winkelen.

EEN WANDELING VAN DRIE UUR Sla bij de parkeergarage bij de Piazza della Libertà of de Piazzale della Repubblica rechtsaf de drukke hoofdstraat, de Viale Vittorio Emanuele II, in en bewonder de fraaie villa’s en fascistische architectuur uit de jaren 30. Net om de bocht ligt de

ITALIË MAGAZINE

kabelbaan 1) die je naar de Città Alta brengt. De zeven minuten durende rit voert over de stadsmuren en prachtige palazzotuinen en eindigt bij de middeleeuwse Piazza Mercato delle Scarpe 2), waar vroeger een schoenenmarkt was. Volg de Via Gombito, vrijwel aan de overkant, langs de 12de-eeuwse Torre Gombito 3), de enig overgebleven middeleeuwse toren (van twintig); deze stond op het belangrijkste kruispunt van de Romeinse stad. Ga verder naar de Piazza Vecchia 4), het pronkstuk van de stad uit de renaissance en de locatie van het middeleeuwse Palazzo della Ragione (tijdelijke tentoonstellingen, di-zo 10-18 uur). De piazza wordt omzoomd door cafés en in het

ROADTRIP LOMBARDIJE

midden staat de 18de-eeuwse Contarinifontein met witmarmeren leeuwen. Naast het palazzo steekt de klokkentoren Torre Civica 52 meter omhoog. Het uitzicht over Bergamo en het platteland is van hieruit prachtig. De klok slaat 100 keer om 22 uur, ter herinnering aan de tijd dat de poorten ’s nachts werden gesloten. Loop onder de poort van het palazzo door, de Piazza del Duomo op. Trekpleisters zijn de romaanse kerk Santa Maria Maggiore, met een weelderig barok interieur en de grafkapel Cappella Colleoni (1472), een renaissancistische buitensporigheid vol gedraaide zuilen en pastelkleurig marmer, voorzien van fresco’s van Giambattista Tiepolo (1733). Ga terug naar de Piazza Vecchia, en ga linksaf de Via Colleoni met de vele boetieks in. Loop door de boog op de Piazza Mascheroni naar de Piazza della Cittadella, dat eens het hart was van deze militaire vesting. Steek de binnenhof over naar de poort die er diagonaal tegenover ligt en sla dan links af de Colle Aperto 5) in. Het uitzicht op de tuinen en wijngaar-

den rondom de stadsmuren is prachtig. Ga door de Porta Sant’Alessandro naar het hoogst gelegen kabelbaanstation. Neem de kabelbaan naar boven naar de wijk San Vigilio 6) waar je een drankje kunt nemen; het uitzicht over de stad reikt tot aan de vlakten. Verlaat het kabelbaanstation en volg de weg naar links naar de belvederewijk, vanwaar het uitzicht over de 19de-eeuwse villa’s en tuinen – de zomerhuizen van rijke Milanezen – zeer fraai is. Neem even pauze en loop dan de steile Via San Vigilio af. Houd de kabelbaan links van je. Ga linksaf door de Porta Sant’Alessandro, terug naar de Colle Aperto. Neem hier bus 1 naar de parkeergarage of wandel terug via de Venetiaanse muren. Houd hiervoor rechts aan op de Viale delle Mura en loop naar beneden, naar de Porta San Giacomo 7), en neem de kronkelige Via Sant’Alessandro door de middeleeuwse buurt naar de Via Don Carlo Botta, die links terugvoert naar de Viale Vittorio Emanuele II en de parkeergarage bij de Piazzale della Repubblica.

Neem ten zuiden van Bergamo de SS671 (Val Seriana) en rijd 32 kilometer richting Clusone. Volg op de rotonde, na de mineraalwaterfabriek van Fonti Pineta, de borden naar het centrum.

TIPS Eten en drinken BERGAMO • Cooperativa Città Alta (goedkoop) Grote, hartige porties lokale pasta, polenta en gegrild vlees worden geserveerd onder de wijnranken. Vicolo Sant’Agata 19, bij Via Colleoni, +39 035 218568, ilcircolinocittaalta.it • Baretto di San Vigilio (gemiddeld) Het uitzicht vanuit dit restaurant is een romantische ervaring. Via al Castello di San Vigilio 1, ColIe San Vigilio, +39 035 253191, barettosanvigilio.it • Vineria Coui (gemiddeld) Een stijlvolle enoteca met een bijbehorend, uitstekend restaurant. Via Colleoni 22/A, +39 035 238836, vineriacozzi.it >

ITALIË MAGAZINE

2. CLUSONE Clusone, in de molenrijke Val Seriana, is een middeleeuws stadje met pastelkleurige huizen en kasseienstraatjes die leiden naar de Piazza Orologio. Het Palazzo Comunale, met fresco’s en een zuilengalerij, heeft een astronomische klok uit 1585.

Hoger ligt de barokke Basilica di Santa Maria Assunta, met de 15de-eeuwse fresco ‘Triomf van de dood’ en een ‘Dance Macabre’; let op de rijke koningen en bisschoppen die de dood proberen te ontlopen door smeergeld te betalen.

Ga terug naar de rotonde en sla links af de SS671 op richting Rovetta, en ga dan op de SP53 rechts naar Lovere. Rijd door Lovere, volg de borden naar Darfo Boario Terme op de SR55, en neem de SS42 noordwaarts door de Val Camonica naar Capo di Ponte. Bij de rotonde aan het begin van het dorp volg je de bruine borden naar Naquane en Parco Nazionale delIe lncisoni Rupestri over het spoor. Parkeer bij de 15de-eeuwse kerk. De ingang van het park ligt op tien minuten lopen.

TIP Slapen VAL CAMONICA • Casa Visnenza (goedkoop) De eigenaren van deze B&B kunnen alles vertellen over de omgeving. Via San Faustino 7, Cemmo di Capo di Ponte, +39 320 906 4557; casavisnenza.com

3. VAL CAMONICA In de heuvels van Val Camonica liggen duizenden stenen waarin prehistorische tekeningen zijn gekerfd. Ze dateren van de neolitische periode tot aan de ijzertijd en tezamen staan ze op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Een grote concentratie stenen ligt net buiten Capo di Ponte. De Parco Nazionale delle lncisioni Rupestri

(open di-zo 8.30 uur-zonsondergang; parcoincisioni.capodiponte.beniculturali.it) is een vindplaats met meer dan 100 gekerfde keien die je in een paar uur kunt bekijken. Prachtig uitgebeelde scènes van jagers en begrafenissen, boten en dansende, werkende, vechtende en biddende mensen.

Ga terug naar de SS42 en sla rechts af de SP510 op naar Brescia. Ga na de tunnels rechtsaf de SP510bis op, langs het meer, en volg de borden naar Lago d’lseo. In Marone, net achter de parochiekerk aan de rechterkant, neem je de slecht aangegeven afslag naar links, naar Zone SP32 (aan de zijkant van het Municipiogebouw). Rijd vervolgens de slingerweg op naar de parkeerplaats in Zone.

ITALIË MAGAZINE

ROADTRIP LOMBARDIJE

De piramides van Zone met op de achtergrond het Lago d’Iseo.

ITALIË MAGAZINE

De Piazza della Loggia in Brescia.

ROADTRIP LOMBARDIJE

4. DE PIRAMIDES VAN ZONE Bijzondere rotsformaties, die lijken op enorme mierenheuvels, verfraaien het landschap rondom het dorp Zone, hoog boven het Lago d’lseo. Door erosie zijn deze bijzondere zuilen ontstaan. Vaak ligt er een granieten rots op de bovenkant. Bij

de ingang van het park staat de 12deeeuwse Chiesa di San Giorgio, met fresco’s van St. Joris en de draak en het profiel van de Florentijnse schrijver Dante, die dit gebied in de 14de eeuw bezocht.

Rijd terug naar Marone via de SP32, neem de SP510bis zuidwaarts naar lseo, waar je op verschillende plaatsen betaald kunt parkeren.

5. ISEO Het grootste dorp aan de oostoever van Lago d’lseo. In het verleden was lseo een belangrijke handelspost, totdat het in de 12de eeuw werd veroverd door Federico I Barabarossa. Het is nu een rustig vakantiedorp en het deels autovrije middeleeuwse centrum heeft een plein met galerijen, kasseienstraatjes, goede restaurants en een boulevard aan het meer met uitzicht op de

beboste kliffen aan de overkant. Je kunt hier een veerboot nemen naar verschillende bestemmingen, met name naar Monte lsola.

Laat de auto achter en neem een veerboot naar Monte Isola.

6. MONTE ISOLA Monte lsola is met een omtrek van 9 kilometer het grootste eiland in een Europees meer; op een hoogte van 600 meter ligt Santuario della Madonna della Ceriola, vanwaar je onbelemmerd om je heen kunt kijken.

TIPS Eten & drinken ISEO • Da Piccioli (goedkoop) Hier eet je gebakken vis, kikkerbilleties en patat. Via Cristini, Marone, +39 333 7246847. • Osteria Il Volto (gemiddeld-duur) Gerechten uit de bergen en van rondom de meren. Via Mirolte 3; +39 030 981462; gesloten wo en ma lunch; osteriailvolto.it Slapen ISEO • La Tesa (goedkoop) Bij deze ecoboerderij in de heuvels zijn eenvoudige appartementen, kamers, een restaurant en een zwembad. Via Silvio Bonomelli, Colline d’lseo, +39 030 982 2984; gesloten jan.-feb.; latesa.it

De aankomst is bijzonder door het zicht op de dorpjes aan de oever. Kuier langs de kade of huur een fiets en verken de dorpjes, en geniet van een maaltijd onderweg – je hebt sterke benen nodig om het Santuario te bereiken.

Sla vanuit lseo rechts af de SP47bis op naar Ome, en dan de SP46 naar RodengoSaiano. Rijd Gussago door en sla na de kerk links af en ga na het centrum rechtsaf. Neem dan de hoofdweg de stad uit en volg de borden naar Brescia, waar je op de openbare weg tegen betaling kunt parkeren.

ITALIË MAGAZINE

7. BRESCIA

TIPS Eten & drinken BRESCIA • Osteria la Grotta (gemiddeld) Bresciaanse kost, casoncei (pasta met salami), in een mooi restaurant. Vicolo del Prezzemolo 10, +39 030 44068; osterialagrotta.it Slapen BRESCIA • Albergo Orologio (goedkoop) Dit gezellige hotel in het centrum heeft wel iets van een boetiekhotel. Via Cesare Beccaria 17, +39 030 3755411; albergoorologio.it

Brescia is bekend om de wapenindustrie en machinebouw, maar heeft ook een mooi middeleeuws centrum en Romeinse ruïnes. In het hart van de stad ligt de brede, gewelfde Piazza della Loggia met aan de ene kant een indrukwekkend palazzo en aan de andere kant de Torre dell’Orologio. Via dei Musei is een oude Romeinse weg naar het forum, dat nu Piazza del Foro heet en waar de zuilen van de Tempio Capitolino uit 73 n.C. boven uitsteken. Het nabijgelegen Museo di Santa Giulia (open half juni-sept di-zo 10.30-18 uur; okt.-half juni 9.30-16.30 uur; bresciamusei.com) heeft Romeinse

mozaïeken en middeleeuwse schatten, zoals een 4de-eeuwse bronzen ‘Gevleugelde overwinning’.

Rijd terug richting lseo (volg de borden Milaan, Bergamo en Lago d’lseo), maar ga linksaf de SP49 op. Volg de borden naar de autostrada, die naar de Strada del Franciacorta leiden.

Wijnzaken in FRANCIACORTA • Ca’ del Bosco Via Albano Zanella 13, Erbusco, +39 030 7766111; cadelbosco.com • Cavalleri Via Provinciale 96, Erbusco, +39 030 7760217; cavalleri.it • Bellavista Via Bellavista 5, Erbusco, +39 030 7762000; terramoretti.it • Ferghettina Via Saline 11, Adro, +39 030 7451212; ferghettina.it

ITALIË MAGAZINE

8. ERBUSCO In dit dorp in het kleine wijngebied Franciacorta staat een aantal oude religieuze gebouwen. De kloosterorden die het land in de Middeleeuwen bewerkten, waren vrijgesteld van belasting, vandaar de naam Franciacorta. Zie franciacorta.it voor informatie over routes en fietstochten door het fraaie landschap.

Deze route komt uit: Capitool Reisgidsen, 25 Autoroutes Noord- en Midden-Italië. Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum, ISBN 9789000301096, € 24,99.

ROADTRIP LOMBARDIJE

Slapen ERBUSCO • L’Albereta (duur) Het zal je aan niets ontbreken in dit luxueuze Relais & Chateaux-hotel. Via Vittorio Emanuele II 23, +39 030 7760550; alberera.it

ITALIË MAGAZINE

WORD ABONNEE

€ 32

VAN € 41,94 VOOR MAAR

JAA RGA NG 32

NR .3 202 1

ZIN E ITA LIE MA GA

LCE VITA VOO R LA DO

HARTSTOCHT

NR .3 2021

WW W. ITA LIE MA GA ZIN E.N

UW D VERN IEN E DIK EXT R A

25% KORTING

AP € 6,9 9

003 8 719 327 079

DE BOOM INn! treehouse Slapen in ee O UST VAN LAZI ONTDEK DE Kdplaatsen Bijzondere ba

n Mozaïeken vars topkunstenaa n De collectie va zza Fondazione Bisa 00321

E ROADTRIP ROMANTISCoHnaar Brescia Van Bergam STRANDEN DE MOOISTEzomercocktails Zon, zee en

16-04-2021

14:31

d 1

Cover_EAN.ind

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636 IM2021_3_001

De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Neem ook contact met hen op voor verzendtarieven naar het buitenland.

FOTOWEDSTRIJD

je mooiste foto van la bella Italia! Deze zomer kan er hopelijk weer naar hartelust gefotografeerd worden tijdens een vakantie in Italië. En wij zien graag de mooiste foto’s van onze lezers! Dus ga aan de slag als je in Italië bent, of als je nog een prachtige foto hebt van een eerder bezoek mag je die natuurlijk ook insturen.

Voorwaarden voor deelname:

Een deskundige jury, bestaande uit artdirector Suzy Benjamin, fotograaf Matteo Rossi en hoofdredacteur Paul van Eijndhoven, zal de inzendingen beoordelen en drie winnaars kiezen. De uitslag wordt gepubliceerd in nr. 6, 2021 dat eind oktober verschijnt. De prijzen worden in een volgend nummer bekendgemaakt.

• Foto’s moeten in Italië gemaakt zijn. • Je kunt je inzending mailen naar italiemagazine@creditsmedia.nl met vermelding waar de foto(’s) is/zijn genomen. • Je mag maximaal 5 foto’s insturen. • Graag duidelijk je naam en adres bij je inzending voegen. • Stuur je foto’s in vóór 6 september 2021. • Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

ITALIË MAGAZINE

Sala Pucci.

ITALIË MAGAZINE

Alice in Wonderland De schitterende mozaïekkunst van de Fondazione Bisazza Begonnen als een fabriek voor industrieel mozaïek – en een begrip voor luxe badkamers – biedt Bisazza sinds 2012 onderdak aan een indrukwekkende mozaïekcollectie van beroemde internationale ontwerpers. Een rondgang langs de larger than life kunstobjecten van de Fondazione Bisazza. T E K S T T O E N K E B E R K E L B A C H F OTO G R A F I E F O N D A Z I O N E B I S A Z Z A

Ingang van de Fondazione.

ITALIË MAGAZINE

‘S

Alessandro Mendini

childerkunst voor de Eeuwigheid’ noemden de Byzantijnen hun mozaïeken in Ravenna in de 6de eeuw al. En inderdaad, mozaïek is in feite de enige kunstvorm die de tand des tijds glashard doorstaat. Geen toeval misschien dat glas meestal het basismateriaal is waarmee mozaïeksteentjes sinds de 6de eeuw worden gemaakt. Na de voltooiing in de 13de eeuw van de prachtige mozaïeken van de San Marco Basiliek in Venetië is het eeuwenlang stil rond mozaïek in Italië. Mozaïeksteentjes werden nog wel handgemaakt in de streek rond Venetië maar vooral als simpel decoratiemateriaal voor wandbekleding. “Ja, zo begon mijn vader hier ook”, lacht Rossella Bisazza terwijl ze de hoge zware deuren van de voormalige mozaïekfabriek Bisazza voor me openduwt. Ze is de dochter van Renato Bisazza, die in 1956 de fabriek oprichtte. De mozaïekproductie is nu naar elders verplaatst. De fabriek (7500 vierkante meter)

ITALIË MAGAZINE

kreeg een nieuw aanzien en biedt sinds 2012 ruimte aan de Fondazione Bisazza, een collectie kunstwerken in mozaïek van internationale designers. Achter die fabrieksdeur verschijnt ineens een wereld waar je je voelt als Alice in Wonderland die net uit de echte wereld naar beneden is getuimeld. Hoge witte ruimtes met enorme kleurrijke objecten schitteren je vanuit alle hoeken tegemoet. Al die objecten zijn herkenbaar als voorwerpen uit de echte wereld: een fauteuil, een kandelaar, een auto en een koffiepot. Met dat verschil dat die objecten hier enorme afmetingen hebben en uitgevoerd zijn in schitterend kleurig mozaïek. Rosella: “Ja ik weet het, het

produceren. Ze ontstond de mozaïekindustrie Bisazza. Het glasmozaïek werd vooral gebruikt als bekleding voor de buitenmuren van gebouwen in de jaren zestig en zeventig. Het werd gezien als een mooi slijtvast materiaal dat toch nog enige kleur gaf aan de wat grijzige architectuur van die tijd. Maar gaandeweg werd Bisazza ook een luxebegrip in Italië. Zo had je geen badkamer in mozaïek, nee, je had ‘een Bisazza’. “Het keerpunt naar een op design gerichte aanpak van Bisazza kwam in 1995 met de benoeming van Alessandro Mendini als artistiek directeur”, vertelt Rossella. “Mijn broer Piero en ik hebben allebei een grote passie voor kunst en design en Mendini was een wereldberoemd archtitect en designer. Zo is hij bij jullie in Nederland de architect van het Groninger Museum met die prachtige mozaïeken trap. Ons doel was een nieuwe dimensie aan mozaïek te geven. Het werd

Gaandeweg werd Bisazza ook een luxebegrip. Zo had je geen badkamer in mozaïek, nee, je had ‘een Bisazza’ heeft iets surreëels. Iedereen die hier binnenkomt ervaart dat. Met die enorme gouden schoen in mozaïek. En kijk, die zilverkleurige kroonluchter weegt 850 kilo. Het zijn allemaal voorwerpen die dankzij de fantasie van hun makers hier zijn uitvergroot tot kunstwerken in mozaïek.” Precies hier in Montecchio Maggiore bij Vicenza begon Renato Bisazza zijn mozaïekfabriek. Als stagiair bij een ateliertje waar mozaïek nog met de hand werd gemaakt kwam hij op het idee mozaïek industrieel te gaan

geïntegreerd in het interieurdesign. Door met veel grote internationale ontwerpers te werken begonnen we hun werk steeds meer als hedendaagse kunst te zien. Dat was dan ook de aanzet voor onze collectie. Die groeide uit tot de collectie Bisazza die hier in 2012 geopend werd. De collectie is uniek in de wereld. De industriële architectuur versterkt dat. In feite is de top van de hedendaagse kunst in mozaïek zo teruggebracht naar haar ‘roots’ in de fabriek.” •

ALICE IN WONDERLAND

Studio Job, Silverware, 2007.

Jaime HayÓn, The Pixel Ballet, 2007.

ITALIË MAGAZINE

‘By Side’ van (en met) Patricia Urquiola. Onder: Marcel Wanders, Coffee table.

Dagelijks leven uitvergroot

“De kunstwerken van designers hier zijn heel gevarieerd”, vertelt Rossella. “Als ‘mozaïekmecenaat’ hebben we de designers wel de opdracht gegeven maar ze hadden verder totaal de vrije hand. Zo zie je daar het ‘By Side’ kamerscherm van de Spaanse Patricia Urquiola. En daar weer iets totaal anders met die mozaïekmeteoriet van de Israeliër Arik Levy. Of de mozaïekfragmenten van onze eigen Ettore Sottsass die daar boven in de ruimte zweven. En de ‘Pinocchio’ van Jaime Hayón die daar bewegingloos zit. Kinderen zijn dol op hem. We besloten dan ook dat de collectie voor iedereen – kinderen, ouders en groepen – toegankelijk moet zijn zonder de drempel van een kaartje. Gratis.” Ontwerpers als onder meer Levy, Sottsass, Meyer en Araki geven de

ITALIË MAGAZINE

collectie een grote internationale uitstraling. De Nederlandse designers Marcel Wanders, Job Smeets en Nynke Tynagel nemen er een bijzondere plaats in. “Ik hou erg van de Nederlandse benadering van design”, zegt Rossella. “Kijk die open auto van Marcel Wanders, bekleed met wit, goud en zilver mozaïek. Hij geeft blijk van een enorme fantasie maar toch voelt hij echt en praktisch. Je zou er zo in willen wegrijden. Of ‘Silverware’ daar, die enorme schalen en kannen van Job Smeets en Nynke Tynagel. Het motto van hun Studio Job in Milaan is dan ook: wij denken dat het in design de moeite loont het dagelijks leven uit te vergroten. En dat geldt eigenlijk voor alle kunstwerken hier.” • www.fondazionebisazza.it

ALICE IN WONDERLAND

TIPS Eten & slapen

RESTAURANT • Osteria del Guà We zijn bij Vicenza in de streek van de architect Andrea Palladio. De Osteria del Guà bevindt zich op tien minuten rijden van de Fondazione Bisazza, in de bijgebouwen van Palladio’s meesterwerk Villa Pisani Bonetti uit 1541. Het restaurant heeft een sfeervolle binnenzaal en een prachtig terras waar je eet met uitzicht op de Villa Pisani Bonetti en de

HOTEL • Antico Hotel Vicenza In het Antico Hotel Vicenza ben je niet alleen op de kaart in hartje Vicenza. Vanaf het adembenemende dakterras van het hotel word je letterlijk omringd door de pracht van de stad van Palladio. Tijdens je ontbijt heb je Palladio’s koepel van de kathedraal voor je, evenals zijn legendarische Torre Bissara met de groene daken van de Basilica Palladiana. En in de verte de besneeuwde toppen van de Dolomieten. Een mooiere plek om je dag te beginnen is er haast niet zou je zeggen. Ook het hotel zelf heeft een warme Noord-Italiaanse

tuinen. De talentvolle jonge chef Giulio Ierace gebruikt alleen verse, seizoensgebonden ingrediënten. Verder doet hij de lokale traditionele keuken eer aan met een persoonlijke touch. De ravioli gevuld met pecorino in een lichte saus van garnalen en veldkruiden is een van zijn meesterwerken. Ook zijn lamsbout met puree van perzik, anijs en saliesaus is een hoogtepunt. De osteria maakt deel uit van het sfeervolle relais La Barchessa di Villa Pisani.

Via Risaie 1/3, Bagnolo del Lonigo (VI). labarchessadivillapisani.it

charme. Het stamt uit het begin van de 20ste eeuw en ook de inrichting is nog steeds van een stijlvol maar huiselijk art deco.

Stradella dei Nodari 5, Vicenza. anticohotelvicenza.com

ITALIË MAGAZINE

Boek nu zorgeloos je vakantie!

Start alvast de voorpret en boek een vakantie met Lodge Holidays! Geniet van rust, ruimte en natuur op kleinschalige campings met privé sanitair en ruime staanplaatsen. Alle bestemmingen en lodges met zorg uitgezocht door Rink-Jan. Kosteloos annuleren tot 1 juni 2021 en flexibel omboeken bij een negatief reisadvies.

LODGEHOLIDAYS.NL /LODGEHOLIDAYS

/LODGEHOLIDAYS

IM2021_3_LodgeH_210x133mm.indd 1 471-056_LodgH_adv 210x133_v1.indd 1

09-04-2021 15:26 09-04-21 14:49

” Your experience factory„ Destination Management Company (DMC) Reisbureau in Rome en Milaan gespecialiseerd in Luxe reizen, exclusieve tours en duurzame belevingen. Aan welke bestemming geeft u de voorkeur? Ons aanbod omvat alle regio’s, inclusief Italië’s prachtige eilanden zoals Capri, Sardegna en Sicilië.

IM2021_3_Jti Events 210x133mm.indd 1

Onze garantie? Vanwege de risico’s omtrent Covid-19 heeft J&TI events een compleet verzekeringspakket samengesteld om de veiligheid en het vakantieplezier van alle passagiers te waarborgen. Ons contact: guerriero@jti-events.com • www.jti-events.com

07-04-2021 18:33

I L LU S T R AT I E S Y LV I A W E V E

Melk en tweede huizen

Dat Italië het land van melk en honing is weten we allemaal. Het land heeft alles wat je hart begeert. De zon schijnt gulzig over al die verschillende landschappen, van de rijtjes cipressen op een Toscaanse heuvel tot de ruige sneeuwkoppen in Alto Adige. Dankzij de ongelooflijk rijke opbrengst van het land hebben we de meest gevarieerde keuken ter wereld. Italië stikt ook nog eens van de Colosseums en Torens van Pisa of hoe al die antieke oudheden, kerken en andere monumenten ook heten. De schoonheid in alle vormen is in een land samengebundeld. Ik begrijp daarom niet dat er niet meer mensen hier komen wonen. Zelfs immigranten die de overtocht over de Middellandse Zee hebben gewaagd, hebben toch liever een ander land. Jonge Italianen willen ook al weg. Weten zij iets dat ik niet weet? Is de Vesuvius weer tot leven gekomen? Is de Afrikaanse aardschol definitief onder de Euraziatische aardschol geschoven? Heeft Berlusconi weer een nieuwe minderjarige vriendin? Ik weet niet anders dan dat het uitstekend toeven is in Italië. Oké, ze klagen weleens dat de bureaucratie er verstikkend is. Ik hoefde anders laatst maar anderhalf uur op het postkantoor te wachten om een pakket te versturen. Dat er tijdens het wachten een rolgordijn voor twee loketten naar beneden kwam als teken dat ze dicht gingen, is logisch, want die arme ambtenaren moeten ook een pauze hebben. De ene overgebleven lokettist deed uitstekend haar werk. Ze zeggen ook weleens dat jongeren in Italië geen kans krijgen. Maar ik heb zelden zoveel jonge fietskoeriers op straat gezien als tegenwoordig. Sinds we te maken hebben met beperkingen wegens de pandemie, is die groep oververtegenwoordigd in het straatbeeld. Ik vind het geen goede afspiegeling van de samenleving. De bezorgdiensten zouden ook wat ouderen in dienst moeten nemen. Toegegeven, voor de rest zijn de inwoners wel wat aan de oude kant en nemen de ouderen de beste baantjes in. De premier is 73, de staatspresident 79 en de

EWOUT

EWOUT KIECKENS WOONT AL VELE JAREN IN ROME. HIJ BELCIHT OPMERKELIJKE ZAKEN VAN HET LEVEN IN ITALIË.

bekendste tv-presentator 85 jaar. De gemiddelde ambtenaar telt 52 lentes. Maar het probleem dat jongeren geen kans krijgen, lost zich vanzelf op. Niet omdat Charun met de hamer langskomt (de Etruskische duivel van de dood), maar omdat er zo weinig aanwas is. Wacht even... ik lees net dat er weer een nieuwe baby is geboren. Steek de vlag uit! Economisch zou Italië ook niet jofel zijn. Er leven bijna zes miljoen Italianen onder de absolute armoedegrens. Volgens het Ministerie van Werkgelegenheid ben je echt superarm als je geen telefoon, kleurentelevisie of wasmachine hebt en als je niet in staat bent om om de dag vlees of vis te eten. Ook als je geen week met vakantie eropuit kan gaan, ben je zo arm als iemand uit de Sahel. De beschrijving van armoede lijkt wel een beetje op de situatie toen ik klein was (we hadden geen vis op tafel, wel een zwartwittelevisie, en een oude eend voor de stoep). Het is toch een pak van mijn hart dat armoede kennelijk afhangt van de situatie en heel relatief is (over echte armoede wil ik uiteraard geen grappen maken). Ik deed voor de gein op de site van het Italiaanse Bureau voor de Statistiek een armoedetest. Daaruit blijkt dat de armoedegrens voor een familie van drie personen in een grote stad in Midden-Italië ligt op bijna 1500 euro per maand. Ik weet trouwens niet waarom we nog over armoede spreken. Die was in 2018 in Italië toch zeker afgeschaft, zo had de vice-premier in 2018 zelf gezegd na de invoering van de basisuitkering. Dat het financieel prima gaat met Italianen, blijkt uit het extreem hoge bezit van tweede huizen. Bijna twintig procent van alle woningen zijn er voor de vakantie. Ik weet niet of ik me in verkeerde kringen bevind, maar bijna al onze vrienden gaan in het weekend naar hun tweede huis. We voelen ons dan in Rome heel alleen. Tijdens de mobiliteitsrestricties tijdens de epidemie speelde steeds een belangrijkste kwestie: mogen de Italianen naar hun tweede huis? In het land van melk en tweede huizen mocht dat natuurlijk. •

ITALIË MAGAZINE

NEEM NU EEN PROEFABONNEMENT

3 nummers

Leven in Frankrijk voor maar

€15

Dit abonnement loopt automatisch af. Ga naar www.leveninfrankrijk.nl/im of bel 088-2266634

6 fijnste lido's van Italië

Baden in stijl Met een kustlijn van 7600 kilometer kun je in Italië als strandliefhebber je hart ophalen. Maar zanderige sandwiches, vochtige badlakens en luidruchtig gepeupel kunnen de lol behoorlijk bederven. Voor wie op niveau genieten wil van de combinatie Zon, Zee, Goed Eten en Mooi Publiek selecteerde Paola van Dam de beste adresjes in de mooiste badplaatsen van Italië. T E K S T PA O L A VA N D A M F OTO G R A F I E S H U T T E R S T O C K

ITALIË MAGAZINE

TIPS Schitterend & stijlvol • Capofaro Resort Schitterend hotel tussen de malvasiawijngaarden met uitzicht op zee. In de vuurtoren (faro betekent vuurtoren) kun je slapen. capofaro.it

• Signum Een bijzonder stijlvol hotel met spa en een restaurant met uitzicht op Stromboli. Sprookjesachtig, ook voor een aperitief. hotelsignum.it

• Da Alfredo De beste granita, een halfbevroren zoete drank waar Sicilianen dol op zijn. En voor Alfredo maken ze graag een omweg. Via Marina Garibaldi

ITALIË MAGAZINE

1. Salina, Eolische Eilanden Salina, een van de zeven Eolische eilanden, is zo’n plek waar je daadwerkelijk het risico loopt het roer om te gooien en nooit meer weder te keren naar het hoge noorden. De intense schoonheid van deze groene bult in zee en het uitzicht dat dit eiland biedt op omliggende ‘zusters’ Lipari, Filicudi, Alicudi,

en Vulcano, is bijna te veel van het goede. Gezamenlijk opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco zijn alle zeven eilanden spectaculair, maar wat Salina zo bijzonder maakt is de combinatie van een sappige, subtropische natuur (het is het groenste van alle Eolische eilanden), de aardige bewoners, de ongedwongen sfeer en het ontbreken van lelijke winkels, bars, restaurants en resorts. Alsof er een hippe stylist met een checklist over het eiland heeft gewandeld, zo smaakvol en geraffineerd ziet alles eruit. En wat nou zo aardig is: de massa heeft Salina nog niet ontdekt. Deze inactieve vulkaan, die slechts met zijn topje boven het water uitsteekt, is vooralsnog populair onder een vrij selecte groep bezoekers die met hun privéjacht komen aanmeren en fijnproevers die inchecken bij de enkele

geraffineerde hotels aan land. Zo kun je er tijdens het snorkelen rondom Scoglio Cacato of Punta Perciato zomaar op een lid van het Belgische koningshuis stuiten. Iemand anders van adel, de sympathieke prins Tasca, is eigenaar van wat misschien wel het mooiste resort van Italië is. Omringd door malvasia-wijngaarden, de druif waarvan een aromatische wijn wordt gemaakt, en met oogverblindend uitzicht over zee, is het witgekalkte Capofaro van een zeldzame schoonheid. Wie hier aan het minimalistische zwembad met een koel glas wijn uitkijkt over de intens groene top van de vulkaan links en het diepblauwe water rechts kan zich afvragen waarom de prins voor zijn in Amsterdam studerende zoon een woning in de Bijlmer huurt. Maar wellicht is grijs na een overdosis kleuren een welkome afwisseling?

2. Capalbio & Terre di Sacra, Toscane Het zijn vooral Romeinen die deze streek op de grens van Lazio en Toscane bezoeken, al gaat het wel om een zeer specifiek slag dat hier de vakantie doorbrengt. De radical chic worden ze wel genoemd, waarmee intellectuele, goed boerende, stijlvolle en linksgeoriënteerde Italianen worden bedoeld. De Terre di Sacrastreek – de omgeving rond het nabijgelegen plaatsje Capalbio in het bijzonder – staat voor Goede Smaak. Hier geen Lamborghini’s of heli-services, maar fietsen of de benenwagen en voor langere afstanden een stoffige stationwagon of jeep. Beroemd is de scène uit de film ‘Come un gatto in tangenziale’, waarbij een nogal volkse Romeinse door een gedistin-

geerde man wordt uitgenodigd voor een dagje ‘spiaggia di Macchiatonda’. Dit brede strand, gelegen in deze door het Wereld Natuur Fonds beschermde regio, is slechts te voet bereikbaar en biedt niet meer dan zand, zee en aangespoelde boomstronken waarmee de habitués primitieve constructies bouwen om onder te lezen en te soezen. Gewend aan het drukke, plebejische strand van Ostia is de hoofdrolspeelster totaal onthutst als ze ziet dat er geen bedjes, bar, muziek of douchecabines zijn, maar slechts een etnische doek, wat droge takken en een picknickmand met broodjes. Ander volk is ver te zoeken, want hier geldt dat rust de enige echte luxe is. Toch is

het niet alleen rudimentair, geïsoleerd vermaak wat de klok slaat in dit gebied. Bij La Dogana, een stijlvol strandpaviljoen met rieten dak en rotan stoeltjes, kan men wel degelijk een bedje huren, witte wijn in een ijsemmer bestellen en een praatje maken met de hippe medegasten. En in het ietwat landinwaarts gelegen Capalbio, een middeleeuws dorpje op een heuvel, bevinden zich tal van fijne restaurants en winkeltjes waar precies de goeie espadrilles, sarongs en rieten strandtassen gekocht kunnen worden. Loop ook even naar de top van de oude borgo, waar de toren van Rocca Aldobrandesca een oogverblindend uitzicht biedt op de Toscaanse heuvels en zee.

TIPS Radical chic • La Dogana Strandpaviljoen en restaurant met goed eten en vriendelijk personeel. Voor wie wil kunnen hier ook picknicks op het strand worden georganiseerd. ladoganacapalbio.it

• Locando Rossa Een stijlvol hotel met zwembad omringd door olijfbomen. Het restaurant serveert eten uit eigen moestuin en er is een Teslaoplaadpunt. locandarossa.com

• Il Frantoio Leuke bar en schitterende binnentuin waar je heerlijk kunt eten. Uitgebreide selectie wijnen. frantoiocapalbio.com

ITALIË MAGAZINE

3. Portofino, Ligurië

TIPS Dolce vita! • Hotel Splendido Dit hotel op de heuvel van Portofino (er bestaat ook een Splendido Mare) biedt de perfecte combinatie van rust, kwaliteit en schoonheid. belmond.com

• Gelateria San Giorgio In de zomer staat er vaak een rij, maar het is het wachten waard. Piazza Martiri d’Olivetta 63

• Restaurant Puny Het restaurant met het beste uitzicht op het haventje. En bovendien Bijschrifteneet je er uitstekende visgerechten. aan de linkerzijde punyportofino.it

ITALIË MAGAZINE

In dit gedeelte van Italië – we hebben het over Ligurië – is het water kouder dan in de zuidelijke badplaatsen, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt door de schoonheid van deze schitterende kuststreek. Wie over kronkelwegen naar het oorspronkelijke vissersplaatsje Portofino afdaalt wordt getroffen door de kleurschakeringen van de huizen, de sappig groene heuvels en de fonkelende baai waar een mix van simpele vissersbootjes en indrukwekkende luxejachten ligt aangemeerd. Gelegen in een regionaal natuurpark mag er in Portofino niets bijgebouwd worden, iets wat het populaire plaatsje behoedt voor lelijke nieuwbouw en het tegelijkertijd extreem

exclusief maakt. Dertienduizend euro per vierkante meter is hier geen uitzondering, wat automatisch leidt tot een concentratie van zeer welgestelde huizenbezitters. Zo’n beetje alle industriële families uit Noord-Italië hebben hier een villa, en niet zelden nog een fijne schuit bovendien. Hen zul je dus niet treffen op de nabijgelegen spiagge van Niasca, Baia Cannone en Olivetta, populaire stranden onder fietsers, wandelaars en natuurliefhebbers. Aangezien het onwaarschijnlijk is dat je bij de familie Agnelli, Pirelli, Berlusconi of Agusta wordt uitgenodigd en we hier een stuk schrijven over domweg hedonistisch, elitair vermaak, adviseren we een kamer te boeken bij

Hotel Splendido, hét alternatief voor wie hier geen villa of jacht bezit. Dit voormalige klooster biedt de perfecte combinatie van een oogstrelende, Slim Aarons-achtige setting (op de heuvels met uitzicht over het pittoreske haventje), een infinity pool (met witte badlakens, flessen water in ijsemmers en lezend publiek), een weergaloos goed restaurant (probeer vooral de paccheri freschi con astice e pomodoro) en zeer romantische rooms-witha-view. Hier waan je je gedurende je gehele verblijf een icoon uit een dolce vita-film, al was het maar doordat men de gasten met zo veel egards behandelt dat je zelf nog in je eigen populariteit gaat geloven.

TIPS Vertroeteld worden • Hotel Castello di Ugento Prachtig gerestaureerd, historisch paleis in een ingeslapen stadje niet ver van zee. De kookschool van Castello di Ugento trekt mensen van over de hele wereld. castellodiugento.com

4. Salento, Puglia Puglia is hot gedurende de zomermaanden. En niet alleen qua temperatuur. Sinds een aantal jaar worden er steeds meer high profile personen gesignaleerd, van Virgin’s Richard Branson tot Helen Mirren, Jimmy Fallon en de Beckhams. Nu is dit nog geen reden om meteen naar dit uiterste puntje van ‘de laars’ af te reizen. Maar als bepaalde (lees: verwende) mensen hier neerstrijken, dan kun je er wel van uitgaan dat er iets bijzonders aan de hand is. En in dit geval heeft dat vooral te maken met de authenticiteit van deze streek. Juist het feit dat Puglia nog zo ongepolijst en echt is maakt deze regio populair bij de connaisseurs en liefhebbers van het Goede Leven. Er zijn barokke steden, eindeloze witte stranden (de vaak Caraïbisch aandoende kust van Puglia staat bekend als de mooiste van het land), karakteristieke architectuur (de bijzondere trulli-huisjes staan op de

• San Domenico Golf Werelderfgoedlijst van Unesco), duizenden jaren oude olijfbomen en een spectaculaire keuken als gevolg van de vruchtbare grond. Tel daar het gastvrije karakter van de Pugliesi, die door de onstuimige geschiedenis gewend zijn aan een constante aanwezigheid van uitheemse volkeren, bij op en je begrijpt dat een bezoek opportuun is. Met name de Salento, ook wel península salentina genoemd, heeft de laatste jaren een opmerkelijke opmars gemaakt. In dit stukje van Puglia, in wat precies de hak van de reeds genoemde laars is, verrijzen steeds meer smaakvol gerestaureerde masserie. Deze voormalige boerderijen zijn wat de finca’s tien jaar geleden op Ibiza waren: dé vakantiebestemming voor stijlpuristen en trendsetters. Goed voorbeeld is de witgekalkte masseria van de Italiaanse topontwerpers Ludovica en Roberto Palomba, die in bijna alle internationale

woonbladen gepubliceerd werd. Maar ook minder bekende plekken, zoals het sprookjesachtige hotel Castello d’Ugento, een eeuwenoud kasteel waar je in een bijna oosterse setting vertroeteld wordt door de 22ste(!) generatie van het adellijke D’Amore-geslacht, maken deze regio uniek in zijn soort. Een waar elysium voor wie graag buiten de gebaande paden treedt en de voorkeur geeft aan authentieke, onbezoedelde schoonheid.

Schitterende (18-holes-) golfbaan aan de Adriatische Zee. sandomenicogolf.com

• Lido Marinelli Elegant strandpaviljoen met goed restaurant en vriendelijke bediening. marinellivacanze.it

• Tulsi Shop Exotische doeken en antieke sarongs van over de hele wereld. tulsishop.com

ITALIË MAGAZINE

5. Forte dei Marmi, Toscane

TIPS Je lekker laten pamperen • Maito Voor wie letterlijk met zijn voeten in het zand wil lunchen. Heerlijke visgerechten en een gezellige sfeer. Wel reserveren! mymaito.com

• Bagno Santa Maria Na een recente restyling van een van Italië’s beroemdste architecten, Michele Bönan, nu het mooiste strandpaviljoen van Forte. Viale Italico 9

• Augustus Hotel Klassiek hotel dat van oudsher door de happy few uit Milaan, Florence en Turijn gefrequenteerd wordt. Goede service, een eigen strandpaviljoen en fietsen voor alle gasten. augustus-hotel.com

• Bar Principe Dé bar om het winkelende publiek gade te slaan. Goede cappuccino en een origineel jarenvijftig-interieur. Via Carducci 2

ITALIË MAGAZINE

Niemand zal hier beweren dat de zee bij Forte dei Marmi de mooiste van het land is. In feite doet onze eigen Noordzee niet onder voor deze waterplas in Noord-Toscane. Maar het geheim van ‘Forte’, zoals de Italianen de badplaats noemen, zit ’m in een combinatie van factoren. Wie hier ’s ochtends het strand oploopt zal niet zelden verrast worden door de ‘mandala’, de geometrische tekeningen die de bagnini,

de strandwachten, al bij zonsopgang met hun hark gemaakt hebben. De bedjes zijn voorzien van smaakvolle badlakens en kussentjes en onder de tende, de privé-zonneluifels waaronder de lunch genuttigd kan worden, is het schaduwrijk en comfortabel toeven. Wanneer de kinderen de zee in willen hoef je je boek niet weg te leggen: de waakzame bagnini houden je kroost consciëntieus in de gaten en

fluiten iedereen die te ver zwemt geestdriftig het water uit. Geen puf om naar de bar te lopen? Eén telefoontje en een ober komt je Spritz met borrelhapjes door het verzengende zand naar je bedje dragen. En aan het einde van de dag, als je het strandgebeuren wel gezien hebt, is het slechts een paar minuten fietsen – dé manier waarop men zich hier verplaatst – naar het centrum van de badplaats. In een handvol straatjes zijn hier zo’n beetje alle internationale modehuizen vertegenwoordigd, en met de chique clientèle uit Milaan, Florence en Turijn, die hier in groten getale een tweede huis (lees: villa) bezit, ben je verzekerd van het beste van het beste op modegebied. En dat niet alleen: ook de vele restaurants zijn volledig ingesteld op deze veeleisende Noord-Italianen die, sinds de Agnelli-familie er midden jaren dertig een riant vakantieverblijf kocht, Forte dei Marmi frequenteren. Kortom: voor wie zich lekker wil laten pamperen en wat te besteden heeft is dit mondaine plaatsje aan zee een must.

6. Capri, voor de kust van Napels Over Capri is veel geschreven. Toch is dit eiland voor de kust van Napels te uniek om aan voorbij te gaan. Want waar kun je rustig met diamanten oorbellen en Audemars Piguet-horloge over straat flaneren terwijl er op een steenworp afstand (met een beetje speedboot ben je er in twintig minuten) een zinderende metropool ligt waar je nog met geen designertas de straat op gaat? Exact: nergens. Capri is exceptioneel, en niet alleen door deze bizarre status quo waarvan we de reden liever niet proberen te doorgronden. (De Camorra heeft groot belang bij het toerisme op Capri en houdt daarom de microcriminaliteit onder de duim). Capri is een concentratie, een extract, van alles wat met Italiaanse grandeur te maken heeft. Turquoise water, groene heuvels, explosieve bougainville, geurende citroenbomen, sappige mozzarella, cabriotaxi’s, schitterende boetieks, oogverblindende hotels,

terrassen met rotan stoeltjes, restaurants met schrijnend mooie panorama’s en gebronsde mannen met wit-linnen overhemden. In één woord: benessere. Het goede leven, een bubbel die weliswaar niet realistisch is, maar voor een weekend of vakantie wel allerbekoorlijkst. Want wat wil een mens nog meer dan zonnebaden op een strand (de Fontelina Beach Club), met uitzicht op de karakteristieke rotsformatie waar Mario Testino de beroemde reclame van Dolce & Gabbana schoot? We zien er in ons zwemgoed niet allemaal uit als Bianca Balti en David Gandy, maar een wit rubberbootje kan iedereen huren en het oogverblindend mooie decor is hetzelfde. Of wandel naar de Tuinen van Augustus, een botanische schat op tien minuten lopen van de beroemde Piazzetta (boven) in het centrum, en geniet van de schaduw onder de pijnbomen en het schitterende uitzicht over zee. Maar ook voor wie het

liever nog rustiger aan doet zijn er tal van extreem plezierige alternatieven. Zo kun je op het terras van het elegante Quisisana Hotel een aperitief bestellen, in deze streek vanaf elf uur ’s ochtends volledig geaccepteerd, en genieten van het flanerende publiek. Nergens ter wereld vind je zo’n hoge concentratie goedgeklede mensen als in dit gedeelte van Capri. Alleen daarom al een goede reden om een drankje te bestellen en dit gala te aanschouwen. Voor je het weet sta je weer op Schiphol tussen de windjacks en afritsbroeken…

TIPS Italiaanse grandeur • Il Riccio Ook bereikbaar via zee is dit schitterende restaurant met rieten dak en blauwhouten tafels alleen al de moeite waard om zijn privézaal met dolci, oftewel desserts. capripalace.com

• Hotel Quisisana Klassieker om te slapen en te borrelen. In het hart van het oude centrum (het hoge gedeelte) een must voor de internationale happy few. quisisana.com

• La Piazzetta (Piazza Umberto) Concentratie terrassen waar tot laat cocktails worden geserveerd. Het netwerk van straten rond dit plein – Via Vittorio Emanuele, Via Camerelle, Via Le Botteghe etc. – biedt het beste op modegebied.

ITALIË MAGAZINE

Proef , ontdek en beleef Italië in Nederland

THEMA’S 2021

SHOPPING ITALIANO FESTA IN PIAZZA ITALIAN BARBECUE

juli

2, 3 & 4 juli 2021

Kasteel de Haar • Utrecht italie evenement.nl

Italiaanse sferen in kasteeltuinen In het weekend van 2, 3 en 4 juli vindt weer het grootste Italiaanse zomerfeest van de Benelux plaats op Kasteel de Haar in Haarzuilens. Struin tijdens het ‘Italië Evenement’ langs de stands voor luxe keukenaccessoires, mode en delicatessen en maak een praatje met Italiaanse ondernemers. Qua cultuur kun je genieten van zang, dans en muziek en het is zelfs mogelijk om mee te dansen op het sfeervolle dorpsplein. Daarna is het fijn aanschuiven aan de gedekte tafels waar

Italiaanse barbecuegerechten worden geserveerd. Bij binnenkomst kun je voor een klein bedrag een goodiebag aanschaffen, die tijdens de shoppingroute gevuld wordt met leuke spulletjes en kortingsbonnen. ‘Italië Evenement’, 2 t/m 4 juli 2021, Kasteel de Haar, Haarzuilens. italieevenement.nl Lezers van Italië Magazine krijgen 15 procent korting op entree als ze kaarten bestellen via deze link: https://tinyurl. com/ItalieMag2021

Verdi's meesterwerk

De opera ‘Rigoletto’ van Giuseppe Verdi heeft inmiddels een iconische status, maar de première in 1851 was zeker niet onomstreden. Verdi had de opera gebaseerd op Victor Hugo’s

toneelstuk ‘Le roi s’amuse’, waarin koning Frans I werd neergezet als een seksverslaafde. Verder vertikte Verdi het om tijdens de repetities in het Venetiaanse Teatro La Fenice de beroemde aria ‘La donna è mobile’ te oefenen. Reden: hij wilde voorkomen dat iedere orgelspeler in Venetië zijn lied zou kunnen spelen voor de opera in première ging. Het gezelschap Camerata de’ Bardi speelt de tragedie deze zomer in Nijmegen in een speciale, korte corona-proof versie. ‘Rigoletto’, 22 juni 2021, Stadsschouwburg Nijmegen. stadsschouwburgendevereeniging.nl

Bij Italiaanse kunst wordt meestal gedacht aan het werk van Leonardo da Vinci of Michelangelo, afkomstig uit de hoogtijdagen van de Renaissance. En dat is jammer, want ook in de perioden daarvoor hebben meesters de meest bijzondere kunst voortgebracht. Aan de Keizersgracht in Amsterdam zullen deze zomer vijftien objecten en schilderijen te zien zijn uit de Middeleeuwen en vroege Renaissance. Zoals een gotische achterglasschildering uit de privé-

verzameling van een Duitse baron en een zilveren verlovingsriem van twee Milanese geliefden uit de 15de eeuw. Op deze manier toont kunstgalerij ‘Morsink Icon Gallery’ welke kunst ten grondslag lag aan de latere meesterwerken. De objecten zijn dan ook online te zien. ‘Vroeg-Italiaanse Kunst (1100 – 1500) in Amsterdam’, 4 t/m 6 juni voor publiek geopend van 11-17 uur, daarna tot 13 juni op afspraak. Morsink Icon Gallery, Amsterdam. morsink.com

TEKST & SAMENSTELLING PABLO PICHEL

ITALIË MAGAZINE

arte e cultura

Aandacht vo oude kunst

In Larderello bevindt zich, in de 19de-eeuwse villa van graaf De Larderel, het Geothermisch Museum. Via exposities in meerdere zalen kom je alles te weten over de geboorte van de boorzuurindustrie en de ontwikkeling van geothermische energie.

ITALIË MAGAZINE

Duurzaam vuur in de

Duivelsvallei

Een rokend landschap vol borrelende warmwaterpoelen en stinkende hete gassen: geen wonder dat de Alta Val di Cecina bekendstaat als de ‘Duivelsvallei’. Sinds 1904 wordt hier met de aardwarmte elektriciteit opgewekt. Een kijkje in deze nog steeds innovatieve ‘hotspot’ voor schone en duurzame energie. T E K S T R O N A L D K U I P E R S F OTO ' S I M A G E S E L EC T. E U E N S H U T T E R S T O C K

et is hommeles in de bodem van Italië. Tergend langzaam, maar met onstuitbare energie, wurmt op vele kilometers diepte de Afrikaanse aardplaat zich onder de Euraziatische plaat. De gevolgen van deze oeroude geologische krachtmeting zijn spectaculair. Gebergtevorming, actief vulkanisme en verwoestende aardbevingen zijn tot op heden fenomenen waar bewoners van de Italiaanse laars mee moeten leven. Op sommige plekken lijkt de aarde te roken. Uit spleten en gaten ontsnappen, sissend en bulderend, gloeiendhete gassen en waterdamp, vaak vergezeld van warme, lustig borrelende water- en modderpoelen. Het epicentrum van zulke ‘fumarolen’ en lagoni bevindt zich in het hart van Toscane, rondom de bovenloop van de rivier de Cecina. Van oudsher zijn de bewoners van de Alta Val di Cecina gefascineerd door de rokende, naar rotte eieren stinkende aarde. De Etrusken en oude Romeinen meenden dat zich hier vlak onder het oppervlak de onderwereld bevond. Een opvallende heuvel (waarop nu het plaatsje Montecerboli >

ITALIË MAGAZINE

Deze pagina: het middeleeuwse stadje Castelnuovo di Val di Cecina ontvangt stroom en warm water van de nabijgelegen geothermische energiecentrale, waarvan op de achtergrond een koeltoren is te zien. Rechterpagina: aardwarmte wordt in Toscane niet alleen gebruikt voor de opwekking van geothermische energie. Het warme bronwater bij het dorpje Bagno Vignoni, aan de voet van de uitgedoofde vulkaan Monte Amiata, zit vol zwavel, wat erg goed schijnt te zijn voor de huid.

ITALIË MAGAZINE

ligt) kreeg zelfs de naam Mons Cerberi, de berg van Cerberus, de monsterlijke driekoppige hond die de onderwereld bewaakt. De middeleeuwse dichter Dante versterkte het beeld van de ‘Valle del Diavolo’, de Duivelsvallei, door het gebied als inspiratiebron te gebruiken voor zijn beschrijving van de hel in ‘Inferno’: “Gij die hier binnentreedt, laat alle hoop varen...”

Wie durft?

Dankzij de moderne wetenschap weten we dat zich in de ondergrond van de Alta Val di Cecina geen woeste duiveltjes bevinden, maar wel – op een geringe diepte van slechts zeven kilometer – goedgevulde reservoirs met gloeiend magma. Regen- en rivierwater dat via scheuren en spleten diep in de aarde weet door te dringen, wordt door het magma verhit en zoekt daarna onder hoge druk weer een weg naar buiten. Tijdens zijn tocht door de aarde neemt het hete water allerlei opgeloste mineralen mee, die aan de oppervlakte – rondom fumarolen en warmwaterpoelen – neerslaan als witte

en gele kristallen. De oude Romeinen, die het warme water dankbaar gebruikten voor hun thermale baden, wisten de minerale afzettingen goed op waarde te schatten. Aluin werd gebruikt voor het looien van leer en groene vitriool voor de productie van kleurstoffen, terwijl zwavel (de bron van de rotte eierenlucht) vermengd met pek een prima substantie opleverde voor brandende pijlen. De winning van gekristalliseerde mineralen krijgt in de late Middeleeuwen een sterke impuls als stadstaat Florence steeds meer aluin en boorzuur nodig heeft voor het bleken en verwerken van wol. Als de mineralenvoorraden uitgeput raken en de Florentijnse textielindustrie instort, raakt de Alta Val di Cecina economisch in verval. Er gloort pas weer licht aan het eind van de tunnel als eind 18de eeuw wordt ontdekt dat de minerale poelen boordevol boorzuur zitten, je hoeft het er ‘alleen maar’ uit te destilleren. Boorzuur is een zeer gewild goedje, dat een cruciale rol speelt in de keramische industrie (voor het glazuren van aardewerk) en bij de productie van medicijnen en cosmetica.

DUURZAAM VUUR IN DE DUIVELSVALLEI

Kortom, de Alta Val di Cecina, een nogal achtergebleven gebied met een beroerde infrastructuur, biedt gouden kansen aan slimme ondernemers. Wie durft?

Helaas is Ciaschi zo onfortuinlijk om in een van zijn bassins te vallen en levend te worden gekookt

Levend gekookt

van Ciaschi verschijnt Francesco (François) Larderel op het toneel, een 29-jarige Franse ondernemer uit Livorno. Nadat hij eerst al het hout uit de nabije bossen heeft opgestookt, gaat Larderel (net als Ciaschi) over op verhitting en verdamping met behulp van stoom uit fumarolen, die hij via loden buizen naar bassins met mineraal water leidt. Al snel weet Larderel tientallen tonnen boorzuur per jaar te produceren. In de jacht naar meer opbrengst, maakt Larderel gaten in de grond

Direct na het uitwoeden van de Napoleontische oorlogen is Giovanni Ciaschi de eerste ondernemer die de stoute schoenen aantrekt. Nadat hij eerder pionierswerk heeft verricht op het gebied van onderzeeboten gaat Ciaschi in 1815 aan de slag in de Alta Val di Cecina met de winning van boorzuur uit kunstmatige bassins, die hij verhit met stoom uit fumarolen. Helaas is hij zo onhandig om een jaar later in een van zijn bassins te vallen en levend te worden gekookt. Na de onfortuinlijke dood

met verticale boren, opgehangen in houten torens (ballanzini). In het begin tot acht meter diepte, maar in 1850 al tot vijftig meter. De hete gassen en stoom die zo vrijkomen zorgen regelmatig voor explosies, waarbij de ezels die de boor via katrollen aandrijven het niet altijd kunnen navertellen. Ondanks het gevaarlijke werk, heeft Larderel geen gebrek aan arbeiders. Geen wonder: Larderel zorgt ervoor dat zijn werknemers tegen een lage huur een woninkje krijgen (inclusief moestuin), bij ziekte is er gratis medische >

ITALIË MAGAZINE

zorg en bij overlijden van de kostwinner een pensioentje voor de achterblijvers. Larderels sociale ondernemerschap zorgt voor grote solidariteit tussen werkgever en werknemers, van generatie op generatie. De Toscaanse groothertog verheft hem in 1840 in de adelstand, als dank voor zijn pionierswerk. Voortaan mag hij zich Francesco ‘de’ Larderel noemen, graaf van Montecerboli. Het rondom De Larderels villa gegroeide ‘bedrijfsdorp’ van huisjes, boorzuurfabrieken en opslagloodsen (inclusief een kerkje, een klein ziekenhuis en een schooltje) krijgt een officiële naam: Larderello. Voor buitenstaanders lijkt het, met zijn on-Toscaanse silhouet vol rokende fabriekjes en dampende boortorens, op een scène uit Dante’s hel, voor de inwoners is het een miniverzorgingsstaat.

Terwijl de boorzuurproductie eind 19de eeuw oploopt tot vele duizenden tonnen per jaar, pakken zich donkere wolken samen boven Larderello. Fabrikanten in Californië dumpen enorme hoeveelheden boorzuur op de wereldmarkt, waardoor de prijzen sterk onder druk komen te staan. Piero Ginori-Conti, prins van Trevignano, besluit dat er een plan B moet komen om de voorspoed van Larderello veilig te stellen. Ginori-Conti, vanwege zijn huwelijk in 1894 met gravin Adriana de Larderel benoemd tot directeur van de boorzuurfabrieken, is gefascineerd door het wonder van de nieuwe tijd: elektriciteit. Zou het mogelijk zijn om de energie uit de aarde te gebruiken voor de lucratieve opwekking van stroom?

Dante versterkte het beeld van de Duivelsvallei door het gebied als inspiratiebron te gebruiken voor zijn beschrijving van de hel in ‘Inferno’

In samenwerking met de universiteit van Pisa, slaagt Ginori-Conti er op 4 juli 1904 in om met geothermische waterdamp een stoommachine aan te drijven, die op haar beurt, via een dynamo, maar liefst vijf gloeilampen doet oplichten. Het is een wereldprimeur: voor het eerst in de

In het geothermisch actieve gebied Parco Naturalistico Geotermico delle Biancane tussen Sasso Pisano en Monterotondo Marittimo komt de hete stoom overal uit de grond.

100

ITALIË MAGAZINE

Wereldprimeur

DUURZAAM VUUR IN DE DUIVELSVALLEI

geschiedenis is elektriciteit opgewekt met behulp van aardwarmte. Ondanks allerlei problemen, zoals de constant wisselende stoomdruk en agressieve mineralen die de turbines aantasten, slaagt Ginori-Conti er in 1908 in om de boorzuurfabrieken in Larderello te voorzien van elektriciteit. In 1913 wordt in Larderello de eerste volwaardige geothermische energiecentrale ter wereld geopend, die via een kilometerslange kabel zelfs stroom levert aan Volterra en Pomarance. Terwijl in de volgende decennia de boorzuurwinning steeds onbelangrijker wordt, opent Ginori-Conti de ene na de andere energiecentrale. Niet alleen in Larderello, maar ook in geothermisch actieve gebieden bij Castelnuovo Val di Cecina en Serrazzano. Ginori-Conti weet de nationale spoorwegen te strikken als grote klant en wordt dikke maatjes met de fascistische dictator Mussolini, die door aardwarmte minder afhankelijk hoopt te worden van steenkool en olie uit het buitenland. Voor de arbeiders in Larderello is Ginori-Conti’s vriendschap met Mussolini minder goed nieuws: ze worden verplicht lid van de fascistische partij, verliezen hun sociale rechten en moeten het niet in hun hoofd halen om te staken. Als Ginori-Conti in 1939 overlijdt, eren de fascisten hem met een staatsbegrafenis in de dom van Florence.

Klimaatdoelen

Mussolini’s besluit om Italië in de Tweede Wereldoorlog te storten, heeft rampzalige gevolgen voor Larderello (en de rest van het land). De bombardementen van de geallieerden reduceren de centrales tot smeulende puinhopen, terwijl de Duitse ‘bondgenoten’ tijdens hun terugtocht de afsluiters van de boorputten opblazen, waardoor hete gassen en stoom ongecontroleerd de lucht in spuiten. Tijdens de wederopbouw na de oorlog wordt met man en macht gewerkt aan herstel van de geothermische centrales. Met succes. Als in 1962 alle centrales in en rondom Larderello onderdeel gaan uitmaken van staatsenergiebedrijf Ente Nazionale per L’Energia Elettrica (ENEL), wordt Italië internationaal erkend als wereldleider op

het gebied van aardwarmte. Het eerste land dat Italië’s voorbeeld volgt is NieuwZeeland, dat een centrale bouwt in 1958. Niet veel later volgen landen als de VS, Japan en IJsland. Tegenwoordig neemt Italië, met 34 geothermische energiecentrales die aan ruim twee miljoen huishoudens stroom leveren, een vijfde plek in op de wereldranglijst. De Italiaanse geothermische industrie heeft een grote reputatie op het gebied van innovatie en duurzaamheid. Al sinds de jaren tachtig wordt water uit boorputten niet meer ongezuiverd geloosd in het oppervlaktewater, maar diep in de grond geïnjecteerd, waardoor niet alleen schadelijke chemische stoffen uit het milieu worden geweerd maar ook de druk in de onderaardse waterreservoirs op peil wordt gehouden. Sinds 2010 zorgen ingenieurs van ENEL Green Power ervoor dat energie uit aardwarmte nog meer sociaal wordt geaccepteerd. Met speciale filters wordt de geur van rotte eieren (waterstofsulfide) geneutraliseerd. Nieuwe centrales worden groen geschilderd, zodat ze zoveel mogelijk opgaan in het omringende landschap. Met het oog op de klimaatdoelen in het akkoord van Parijs (minder fossiele brandstoffen, meer duurzame energie) zullen de geothermische centrales in Toscane ook de komende jaren volop in de belangstelling blijven staan. •

Geothermisch Museum Mubia

Beleef de magie van aardwarmte In Larderello bevindt zich, in de 19de-eeuwse villa van graaf De Larderel, het Geothermisch Museum (Piazza Leopolda). Via exposities in meerdere zalen word je meegenomen in de fascinerende geschiedenis van Larderello: van de geboorte van de boorzuurindustrie tot de ontwikkeling van geothermische energie. In Larderello, het hart van het geothermisch gebied, zijn in de loop van de tijd de meeste fumarolen en poelen ingekapseld door de energiecentrales. Als je liever de wandelschoenen aantrekt om geothermische fenomenen te beleven, is het daarom beter enkele kilometers naar het zuiden te gaan. Rokende landschappen (met bijbehorende geurtjes) kun je volop bewonderen in het geothermisch actieve gebied Parco Naturalistico Geotermico delle Biancane tussen Sasso Pisano en Monterotondo Marittimo (informatiecentrum en gidsen: Via del Poggiarello 1). Zie voor (downloadbare) kaarten, beschrijvingen en routes: volterratur.it/geotermia-la-forza-della-terra. Na zo’n wandeling is een bezoek aan Geothermisch Museum Mubia in Monterotondo Marittimo beslist een aanrader: mubia.it. Hier vind je alles wat je wilt weten over aardwarmte, mineralen en de overige geheimen van Moeder Aarde.

ITALIË MAGAZINE

101

In deze kleurrijke kookmandjes bereid je gemakkelijk kleine porties voor je gasten. Handig wanneer je verschillende soorten ravioli apart wilt serveren. Maar je kunt er net zo goed groenten zoals aardappels, wortels en uien in koken. Door de open structuur kun je ze ook als vergiet gebruiken. Trebonn, ‘Cookin’Pods’, € 24,90. trebonn.com

lente in de fles Volgens de kalender is de lente gearriveerd. Genietend van een heerlijk zonnetje en de geur van voorjaarsbloemen schenken wij een glas Falanghina van Villa Raiano in. Een inheemse druivensoort uit Campanië waarvan wijnmaker Fortunato spannende wijnen maakt. Het zonnige klimaat zorgt voor perzik, voorjaarsbloesem en citrus in de geur. De

Italië in de J daan

In het delicatessenwinkeltje Terre Lente in hartje Amsterdam, vinden

102

Mike's wijntip

mangiare

MIKE VAN DER ZALM IS EIGENAAR VAN BILDERDIJK WIJNHUYS IN AMSTERDAM. BILDERDIJKWIJNHUYS.NL

Drie-in-de-pan

ITALIË MAGAZINE

vulkanische bodem draagt zijn steentje bij; mooie frisheid en mineraliteit. Heerlijk bij spaghetti met sardientjes of broccoliquiche. Saluti! Villa Raiano Falanghina del Beneventano, € 13,95.

Italianen en Italië-liefhebbers een tweede thuis. Eigenaar Luigi Pucciano laat je er niet alleen kennismaken met lokaal geproduceerde producten uit zijn thuisstreek Calabrië, hij organiseert er ook Italiaanse kookworkshops, mini-concerten en meetand-greets. Woon je niet in de buurt? De webshop staat vol onmisbare producten zoals Calabrese wijnen, sauzen en pizzabloem. Meer info op terrelente.com

TEKST & SAMENSTELLING PABLO PICHEL

Aan de tuintafel Het textielimperium van Lisa Corti in Milaan staat bekend om zijn mooie handgeweven stoffen met stijlinvloeden uit het Verre Oosten. Dit zonnige tafelkleed dankt zijn print aan de oeroude

techniek van katoendrukken, die uit Azië is over komen waaien. Met zijn felle kleuren een blikvanger in de tuin. Lisa Corti, ‘telo cotone 140 x 240 cm dam dam lilac gold’, € 130. lisacorti.com

ROBERTO’S A CASA

PURE ITALIAANSE KEUKEN THUIS Onze Executive Chef Franz Conde en zijn team hebben een variëteit aan gerechten samengesteld om makkelijk thuis te bereiden.

Geniet van de pure Italiaanse keuken met echte Italiaanse ingrediënten - gewoon aan uw eigen keukentafel. Maak een keuze uit de vele antipasti, pasta’s of klassieke hoofdgerechten en desserts om thuis een traditionele Italiaanse familielunch te creëren. Bestel via Resengo: Elke dag beschikbaar om te bestellen tussen 12:00 en 20:00 uur, voor afhalen bij Roberto’s of bezorgen in Amsterdam.

www.robertosrestaurant.nl | tel: 020-7106025 | robertos.amsterdam@hilton.com Apollolaan 138 | 1077 BG Amsterdam | Laat u inspireren op Instagram @Robertosamsterdam

la li ngua italiana Pausa pranzo: la ‘schiscetta’ perfetta anche a casa Lunchpauze: de perfecte broodtrommel nu ook thuis

Italiaans

n ederlan ds

Quanti di voi, come me lavorano ancora da casa? Ormai seguire a distanza lezioni, seminari e riunioni è diventato abbastanza normale. Passiamo ore davanti ai nostri computer e spesso perdiamo la dimensione del tempo. E per la pausa pranzo, come vi siete organizzati? Io benissimo! Dal momento che lavoro in remoto non mi accontento più del solito panino, ma con un pò di fantasia e organizzazione cerco di rendere la mia pausa pranzo più golosa. Mi preparo ogni giorno una ‘schiscetta’ diversa e originale da mangiare a tavola o magari in giardino.

riunioni in remoto mi accontento golosa schiscetta [skishètta] portavivande si ammoscia con gusto dispensa salse spalmabili vasetti di vetro coperchio lavateli riutilizzateli foglie di menta carciofini tritati frullato ceci coriandolo pinoli erbette aromatiche erba cipollina comporre fetta di pane

vergaderingen op afstand heb genoeg aan smaakvol broodtrommel broodtrommel week wordt met smaak voorraadkast smeerbare sauzen glazen potjes deksel was ze hergebruik ze muntbladeren artisjokken gehakte gemixt kikkererwten koriander pijnboompitten aromatische kruiden bieslook samenstellen een sneetje brood

La schiscetta: un pranzo leggero all’italiana Broodtrommel: een lichte lunch op z’n Italiaans Ma che cos’è la schiscetta? In dialetto milanese indica il portavivande che i lavoratori usano per trasportare il pranzo in ufficio. Sì proprio quello che a New York chiamano lunch box e a Tokio, bentobako. Qualsiasi sia il suo nome, generalmente in nord Europa il suo contenuto è molto spesso lo stesso; pane e formaggio o un’insalata triste che durante il viaggio si ammoscia e magari cambia anche colore. Ma siccome lavoriamo da casa, perché non mettiamo un pò più di passione e ci prepariamo un’ottima schiscetta slow dal sapore mediterraneo? Ideale per chi, in pausa pranzo, ama prendersi un po’ di tempo per sé e mangiare leggero, ma con gusto! Non ci vuole molto tempo, solo un pò di fantasia e preparazione. Per cominciare, nel fine settimana acquistate prodotti freschi da tenere sempre a disposizione nel frigorifero o nella dispensa. Molti di questi prodotti saranno la base per preparare in casa diversi tipi di salse spalmabili da usare sul pane al posto del burro. Per conservare queste salse in frigorifero avete bisogno di quattro vasetti di vetro vuoti con il coperchio. Non è necessario comprarli nuovi. Basta non buttare via i vasetti della marmellata, quindi lavateli e riutilizzateli. Nel primo vasetto mettete delle fette di melanzane, zucchine e peperoni precedentemente grigliati e tagliati a pezzetti. Poi aggiungete aglio, olio, sale pepe, delle foglie di menta e un pò di aceto balsamico. In un altro vasetto mettete dei pomodori secchi, capperi, carciofini sott’olio, acciughe o tonno in scatola tritati finemente. Nel terzo vasetto versate l’hummus dopo aver frullato ceci, pasta di sesamo, aglio, succo di lime, coriandolo, sale e pepe. E per finire nell’ultimo vasetto versate un pesto preparato fresco a base di rucola, olio extravergine d’oliva, aglio, pinoli, parmigiano, sale e pepe. Chiudete i vasetti e conservateli in frigo. Se poi avete delle erbette aromatiche come origano, erba cipollina e basilico

104

ITALIË MAGAZINE

TEKST DANIELA DITVOORST- FALSETTA

magari sul balcone o nel vostro giardino, darete un vero tocco finale al vostro panino.

Buon pranzo! Eet smakelijk! È arrivato il momento di comporre i panini. Per un panino D.O.C. bisogna usare un pane di qualità e coprire la prima fetta di pane con una delle vostre salse a scelta. Dopo aggiungete a piacere del petto di pollo o del salmone affumicato o magari del prosciutto e del formaggio. Profumate tutto con delle foglie di basilico o di timo. Richiudete il panino con un’altra fetta di pane, tagliate il panino in quattro parti e il vostro pranzo è pronto. I vasetti dureranno circa 3 o 4 giorni in frigorifero e potrete preparare tanti pranzi speciali per tutta la famiglia durante tutta la settimana. Buon pranzo! •

40%

korting!

4X DELICIOUS.+ NIEUW KOOKBOEK SERGIO HERMAN SAMEN VOOR MAAR

99 € 39,

T.W.V. € 34,99

I.P.V. € 67,27

Kies voor een abonnement op NR.1 foodmagazine delicious. en zet de allerlekkerste gerechten op tafel voor jezelf, familie & vrienden. Bovendien ontvang je mooi welkomstcadeau: het kookboek New Italian van topchef Sergio Herman!

NEW ITALIAN VOLGENS SERGIO

Kijk mee met topchef Sergio Herman naar de Italiaanse keuken en ontdek hoe hij de eenvoud omarmt en die met zijn vernuftige aanpak omzet in gerechten vol allure. Lokale Zeeuwse ingrediënten stopt hij in maakbare gerechten die er geweldig uitzien én fantastisch smaken. Volg Sergio thuis en kook en eet New Italian!

Ga naar deliciousmagazine.nl/italiemag of bel 020 894 75 52 (ma-vr, 9-17) Deze aanbieding is geldig t/m 31 juli 2021. Na de actieperiode geldt een opzegtermijn van 1 maand. De korting wordt berekend o.b.v. de gemiddelde verkoopprijs van delicious.magazine (€ 8,07) + de verkoopprijs van het kookboek (€ 34,99). Het kookboek verschijnt eind mei 2021 en zal dan z.s.m. worden verzonden. Op deze verkoopovereenkomst zijn de leveringsvoorwaarden en het privacybeleid van New Skool Media B.V. van toepassing. De prijs is incl. verzendkosten.

LEER I O M TA L I A A JE D N NA T ROOM S E LE IN IT VEN ALIË

Residence Serena

Een oase van rust in het centrum van Umbrië

Istituto di Lingua Italiana Italiaans Leren in het hart van Amsterdam en ook online. Jaarcursussen Semestercursussen Kwartaalcursussen Zomercursussen Juniorencursussen One to one op maat Intensieve cursussen op maat

Promotie: boek nu en spendeer GRATIS 10% van u boekingsbedrag aan onze bar

ItaliaItalia is de sleutel tot uw succes zakelijk en privé! info@italiaitalia.nl • 06 338 57 359

www.residenceserena.be info@residenceserena.be • Tel : +39 334 245 43 40

www.italiaitalia.nl

IM2021_2_Residence Serena.indd 1 15-04-2021 14:20

2021_3_Italia Italia.indd 1

15-01-2021 15:03

Italië lonkt!

Het geduld wordt op de proef gesteld, maar de vele schitterende Italiaanse regio’s hebben veel moois te bieden en heten bezoekers graag welkom. Met maar liefst 30 inspirerende reisgidsen over de Italiaanse streken en steden, biedt PassePartout het meest uitgebreide aanbod over uw favoriete land. Een beter begin van uw vakantie is niet denkbaar. Nu inspiratie opdoen is binnenkort optimaal genieten in de regio van uw keuze.

Evert de Rooij 160p. paperback | € 22,50

Karin Stubbé 160p. paperback | € 22,50

Evert de Rooij 160p. paperback | € 22,50

Renée de Haan 160p. paperback | € 22,50

Willemijn van Dijk 160p. paperback | € 22,50

Rik Rensen Eveline Eijkhout en Elio Pelzers Evert de Rooij 160p. paperback | € 22,50 160p. paperback | € 22,50 160p. paperback | € 22,50

Evert de Rooij 160p. paperback | € 22,50

Esther van Veen 160p. paperback | € 22,50

Ga naar edicola.nl voor ons volledige aanbod van reisgidsen

D E I TA L I E R E I S G I D S E N VA N PA S S E PA RTO U T Z I J N V E R K R I J G BA A R I N D E ( O N L I N E - ) B O E K H A N D E L E N V I A E D I C O L A . N L IM2021_3_Edicola.indd 1

07-04-2021 15:47

In het glooiende landschap van Veneto woont de steenrijke Alberico Brunatoni, een nietsontziende wijnbrouwer en zakenman die de wereld wil veroveren met zijn prosecco’s. Maar als Brunatoni’s vrouw opeens psychische problemen krijgt en hun huwelijk voortijdig strandt, blijkt de Venetiaanse

‘prosecco-dictator’ toch kwetsbaarder dan gehoopt. Precies op dat moment in zijn leven stapt de New Yorkse influencer en wijnjournaliste Wineonheels op een vliegtuig naar Italië. De blondine in designeroutfit is sinds kort weer vrijgezel en klaar om wijnen te proeven – en mannen te ontmoeten. Kan zij het gebroken hart van proseccogigant Alberico Brunatoni weer genezen? In het liefdesverhaal ‘De prosecco-dagboeken’ kun je even wegdromen naar dé prosecco-regio van het Italiaanse vasteland. (PP) Ruud van Gessel, ‘De proseccodagboeken’, Uitgeverij de Kring, € 18,50. Vanaf 27 mei in de winkel. Wij mogen 3 exemplaren MAIL weggeven van dit boek. Kans maken? Ga naar & WIN italiemagazine.nl

Leren mediteren Na de plotselinge dood van haar zus Anna, zoekt de Milanese dichteres Chandra Livia Candiani naar een manier om met het verdriet om te gaan. In ‘Stilte is iets levends’ neemt de boeddhiste afscheid van haar zus. Maar ook van de westerse manier van leven. Tijdens de vele pelgrimstochten die zij in India maakte, ontdekte ze wat ‘goed’ leven betekent. In dit boek neemt ze de lezer mee de meditatieruimte in en leert deze van alles over de regels en vrijheden, eigenlijk de kunst van het mediteren. Daarnaast staat het vol levenslessen van de schrijfster, die ze op een mooie manier

weet te verwoorden, zoals: “Wat de angst observeert is niet angstig, wat de woede observeert is niet woedend”. (PP) Chandra Livia Candiani, ‘Stilte is iets levends’, Kosmos Uitgevers, € 15.

Biondi in duet Wie Mario Biondi voor het eerst hoort zingen denkt meestal: hé, is dat niet Barry White, of Lou Rawls? Maar wie hem wat meer tijd geeft, ontdekt al gauw dat de Siciliaan een geheel eigen jazzy soul heeft met een diep maar zonnig timbre, soepel en met veel muzikaal plezier en levensvreugde. Op zijn jongste, zoals eigenlijk altijd Engelstalige album ‘Dare’ keert Biondi onder meer terug naar een van zijn vroegste samenwerkingen: die met The Highfive Quintet. Wat een goed idee is dat. Nummers als ‘Jeanine’ en vooral ook ‘Mesmerizing eyes’ zijn hoogtepunten op een toch al behoorlijk geslaagde plaat, evenals zijn ingetogen en gevoelige versie van Donnie Hathaway’s ‘Someday we’ll all be free’. Maar het is pas in duetten met zangeressen dat Biondi’s specifieke stemgeluid echt tot zijn recht komt, zoals het onovertroffen ‘Come in ogni ora’ dat hij in 2009 met Karima in Sanremo zong, of nu op ‘Dare’ in de nummers met de Duitse jazz-zangeres Olivia Trummer en haar trio. Voeg daar vervolgens nog een tweetal (!) geweldig swingende remixes van ‘Cantaloupe Island’ aan toe, en dan is ‘Dare’ de perfecte plaat om je eens goed op de komst van de zomer te verheugen! (JM) Mario Biondi, ‘Dare’, Beyond SRL, € 17,99.

TEKST & SAMENSTELLING JORIS VAN DER MEER EN PABLO PICHEL

ITALIË MAGAZINE

LI BRI E M USICA

Liefde in de eccoheuvels

107

LI BRI E M USICA

Mijmeren over de Via Appia

De oudste en beroemdste snelweg van Rome is met stip de Via Appia. Nog altijd verwijst de uitspraak ‘Alle wegen leiden naar Rome’ naar deze Romeinse route. In 312 voor Christus gaf censor Appius Claudius Caecus opdracht tot de bouw, om legioenen wendbaarder te maken. Op het hoogtepunt verbond de weg het Forum Romanum in Rome met Brindisi. Het was een panoramische route, langs groene weides en azuurblauwe kusten. Vandaar dat dichter Horatius hem ook wel bestempelde tot de ‘Koningin der Wegen’. In 2018 en 2020 reisden de Belgische kunstenaars Michaël Vandebril en Bart Pluym

Storia della Sicilia

de Via Appia af en legden hun reiservaring vast in een boek. Vandebril schreef een episch reisgedicht en Pluym maakte er expressieve tekeningen bij. Een poëtisch on-the-road-boek. (PP) Michaël Vandebril & Bart Pluym, ‘Op de weg van Appia’, Uitgeverij Vrijdag, € 24,95.

Sicilië kent een lange en roerige geschiedenis. Gedurende de eeuwen hebben onder meer Griekse, Arabische en Normandische heersers hun stempel gedrukt op het eiland en zijn cultuur. Op ‘A Sicilian Traveller’ grijpt cellist en componist Alessio Pianelli terug naar de wortels van zijn thuisland. Het album staat vol opzwepende volksmuziek, variërend van de Griekse dansnummers van Nikolaos Skalkottas, de Georgische folkliedjes van Sulkhan Tsintsadze tot een eigen interpretatie van de huidige Siciliaanse liederen. Met zijn honderd jaar oude cello neemt Pianelli je mee op reis langs deze culturen. In de composities wisselt hij melancholische tonen af met energieke introducties. Voor Alessio Pianelli klinken deze melodieën als thuis, omdat hij ze daar al van jongs af aan hoorde. (PP) Alessio Pianelli, ‘A Sicilian Traveller’, Rubicon Classics, € 16,99.

Verleid door de maffia

Tribuut aan tenoren 2021 mag met recht ‘het jaar der tenoren’ genoemd worden. Het is precies 100 jaar geleden dat de tenoren Mario Lanza, Franco Corelli en Giuseppe Di Stefano geboren werden en Enrico Caruso stierf. Reden voor de Brits-Italiaanse tenor Freddie De Tommaso om zijn helden te eren op dit debuutalbum, dat hij met het London Philharmonic Orchestra opnam. Tommaso zingt hier onder

108

ITALIË MAGAZINE

meer klassiekers zoals ‘Passione’, een temperamentvol Napolitaans lied dat geliefd was bij zijn idolen, en zijn persoonlijke favoriet, het bewogen ‘L’alba sepàra dalla luce l’ombra’. Muzikale hoogtepunten van het album zijn de wereldpremières van Puccini’s ‘Mentìa l’avviso’ en ‘Sole e amore’. (PP) Freddie De Tommaso, ‘Passione’, Decca Classics, € 18,99.

Erica Sonderland is een doorsnee studente aan de Universiteit van Genua. De Nederlandse weet weinig van de Italiaanse wereld van stijl en elegantie. Maar dat verandert als Erica in haar studentenhotel

wordt aangesproken door maffiabaas Angelo Fredduci. De charmante Angelo verleidt Erica met het vooruitzicht op een nieuwe baan. Maar tegelijkertijd neemt hij haar mee op dates in duistere nachtclubs en dubieuze ijszaken. De studente realiseert zich te laat dat ze door hem wordt meegetrokken in de harde Italiaanse onderwereld. Pas wanneer haar jeugdliefde Massimo plots in haar leven opduikt, ziet ze waartoe Angelo Fredduci werkelijk in staat is. Kan Erica’s vader, een notoire Amsterdamse rechter, haar redden? (PP) Jessica de Jong, ‘De Hollandse Studente’, Uitgeverij Aspekt, € 29,95.

LAURA LAURA DE ROOY-DEKKER, MEDE-EIGENAAR VAN ITALIACASA, OVER HAAR ERVARINGEN MET ONROEREND GOED IN ITALIË.

De gedachten van Elena Ferrante Na het wereldwijde succes van de Napolitaanse boekenreeks en tv-serie ‘L’amica geniale’ heeft Elena Ferrante beslist niet stil gezeten. Tussen 2018 en 2019 verscheen er wekelijks een column onder haar naam in de Engelse krant ‘The Guardian’. En alhoewel Elena of Lila er niet in voorkwamen, gingen de columns over soortgelijke thema’s als in haar boeken. Zo schrijft ze over hoe het is om vrouw en moeder te zijn, spreekt ze haar zorgen uit over nepnieuws en gaat ze dieper in op de politieke

onrust en ongelijkheid in Italië. Daarnaast vertelt ze meer over haar angsten, vriendschappen en kindertijd. In ‘Toevallige bedenksels’ zijn haar 51 intieme columns gebundeld en geïllustreerd met de aparte tekeningen van Andrea Ucini. Fans leren de mysterieuze schrijfster nog beter kennen. (PP) Elena Ferrante, ‘Toevallige bedenksels’, Uitgeverij Wereldbibliotheek, € 24,99. Wij mogen 3 exemplaren MAIL weggeven. Kans maken? Ga naar & WIN italiemagazine.nl

In Nederland mag iedereen zich makelaar noemen, het is een vrij beroep. In Italië is het een beschermd beroep, bij de wet geregeld. Alleen een erkend makelaar mag bemiddelen bij aan- en verkoop van onroerend goed. Een bevoegd makelaar heeft niet alleen de beroepsopleiding met succes afgerond, maar heeft om zijn beroep uit te kunnen oefenen ook een licentie nodig. Daarnaast is hij verplicht een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten en zich in te schrijven bij de lokale Kamer van Koophandel. Een groot verschil met Nederland is dat de Italiaanse makelaar de belangen kan behartigen van beide partijen, van de koper én van de verkoper. De makelaar heeft de rol van bemiddelaar: hij brengt beide partijen bij elkaar met als doel dat er een woning verkocht wordt. Hij is dus gerechtigd om voor beide partijen te werken en wordt dan ook door beide partijen betaald. We zien ook regelmatig een verkoopmakelaar en een aankoopmakelaar, twee makelaars werken dan samen. Courtage is overigens alleen verschuldigd aan een bevoegde makelaar. Er zit helaas veel kaf onder het koren en het is daarom altijd verstandig om te controleren of een makelaar ook werkelijk is wat hij zegt te zijn. Het is voor de Italiaanse wet strafbaar als iemand die geen makelaarslicentie heeft, bemiddelt in onroerend goed. Een ander verschil is dat Italiaanse verkopers hun huis zelden bij één makelaar te koop aanbieden. Het gevolg hiervan is dat huizenzoekers vaak hetzelfde huis tegenkomen bij verschillende makelaars en regelmatig ook nog tegen verschillende prijzen. De meeste makelaars werken zeer lokaal en hebben alleen woningen uit de eigen gemeente of omringende gemeenten in hun portfolio. Makelaars die een hele regio als werkgebied hebben zijn er nauwelijks. Het is gebruikelijk dat een erkend makelaar zich aansluit bij een officiële beroepsorganisatie, te vergelijken met onze NVM. Italië kent een aantal van deze organisaties. De bekendste is de FIAIP, Federazione Italiana Agenti Immobiliari Profeassionali (Italiaanse federatie van professionele makelaars) waar ook wij lid van zijn. ItaliaCasa is, als enige Nederlandstalige partij, bevoegd makelaar en actief in vrijwel heel Italië. In de meest gevraagde gebieden, dat is met name in Midden- en Noord-Italië, hebben we zowel eigen aanbod als aanbod via betrouwbare lokale partners. Aanbod dat al geselecteerd is op geschiktheid voor buitenlandse huizenzoekers. Al onze regiomanagers hebben een uitgebreid netwerk ter plaatse en helpen zo onze klanten met het vinden en aankopen van hun droomhuis. Of met het, meestal na er vele jaren van te hebben genoten, verkopen daarvan. Een leukere werkplek dan Il bel paese bestaat er voor mij niet!

(Laura@italiacasa.net) PS Op onze website is meer te lezen over het Italiaanse koopproces, onze manier van werken en de regio’s waar we actief zijn: ITALIË MAGAZINE 109 www.italiacasa.net.

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

Verschillen in de makelaardij

Nederlands kenteken – de pakkansdiscussie Veel mensen met een tweede huis in Italië willen daar over een eigen auto of scooter kunnen beschikken. Dat kan, maar om een voertuig met Italiaans kenteken op uw eigen naam te laten zetten is vereist dat u bij een Italiaanse gemeente bent ingeschreven. Het alternatief is in Italië een vennootschap of andere passende structuur oprichten en het voertuig op die naam laten zetten. Om dat te bevorderen heb ik ruim vijf jaar geleden samen met mijn Italiaanse accountant een speciale constructie bedacht. Daarvan wordt veel gebruikgemaakt, inmiddels ook voor scooters. ‘Maar waarom zou ik in het opzetten van zo’n constructie investeren en niet met mijn Nederlandse kenteken blijven rijden, want er zijn genoeg mensen die dat doen en die hebben daar nooit problemen mee gehad?’ Die opmerking krijg ik regelmatig te horen. Dat betreft een zogenaamde pakkansdiscussie: hoe groot is de kans dat ik gepakt word en wat zijn daarvan de gevolgen? Aan die discussie doe ik niet mee. Waar het mij om gaat is buitenlanders die niet in Italië zijn ingeschreven de mogelijkheid te bieden daar zonder risico van problemen over een eigen auto of scooter met Italiaans kenteken te beschikken. Informatie over die structuur (een bijzondere vereniging) vindt u Mr. Joost van der Heijden heeft jarenlange ervaring bij het op mijn website. begeleiden van Italiaanse Vanaf het moment onroerendgoedtransacties, zowel dat de structuur is koop, verkoop, hypotheek als het opgericht, kan deze regelen van de gevolgen van op basis van de scheiden en overlijden. huidige wetgeving Nadere informatie over die elk gewenst voertuig onderwerpen en zijn diensten op haar naam laten vindt u op zijn website. zetten, nieuw of gebruikt. Dat kunnen Joost van der Heijden is voertuigen met gevestigd te Breda en bereikbaar Italiaans kenteken op 076 5319631. zijn of met buitenwww.joostvanderheijden.nl lands kenteken. De laatste moeten

ITALIË MAGAZINE

worden genationaliseerd om een Italiaans kenteken te kunnen krijgen. De nationalisatie is een bewerkelijke procedure, zeker sinds de overheid heeft bepaald dat dit pas mogelijk is nadat het voertuig met al zijn herkomstgegevens in een speciaal register is ingeschreven. Die regel is bedoeld om de import van in het buitenland gestolen voertuigen tegen te gaan. De vertegenwoordiger van de vereniging op wiens naam de auto gesteld moet worden (dat zal meestal een van de oprichters zijn) moet die inschrijving persoonlijk regelen bij het belastingkantoor van de plaats waar de vereniging statutair gevestigd zal zijn. Zodra dat is gebeurd, kan het verzoek om nationalisatie worden ingediend bij de Motorizzazione, het Italiaanse Ministerie van Transport. Dat moet gedaan worden via de ACI (vergelijkbaar met de Nederlandse ANWB). Als ik dat coördineer zal ik daarvoor het ACI-kantoor in Lucca inschakelen. Dat is vanaf het begin bij de opzet van de structuur betrokken geweest en heeft daar ook de meeste ervaring mee. Vóór corona duurde het gemiddeld vier weken voordat de Motorizzazione het kentekenbewijs afgaf en inmiddels kan dat langer duren. In afwachting daarvan mag in Italië niet met de auto gereden worden, tenzij met een voorlopig kentekenbewijs. Dat kan door ACI worden afgegeven nadat alle documenten in orde zijn bevonden én de APK-termijn nog niet is verstreken. Bij import is het dus van belang om nationalisatie te verzoeken op een moment dat de keuringstermijn nog niet is verstreken en ook niet op korte termijn afloopt. Als dat wel het geval is, is het verstandig de auto eerst in het land van herkomst te laten herkeuren. Gelet op het voorgaande en de belasting die bij import is verschuldigd, doen oprichters die in Italië hun oude auto willen gaan oprijden en deze daarom op Italiaans kenteken willen zetten, er verstandig aan te onderzoeken of het niet beter is van de import van de auto – niet zelden een oud barrel – af te zien en deze te verkopen en in de plaats daarvan een gebruikte auto met Italiaans kenteken te kopen. Mede gelet op de kosten die daarmee bespaard kunnen worden, is het de moeite waard om dat te onderzoeken. Daarbij zal ik graag adviseren. •

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

joost nadere i n formati e 110

ADVOCAAT JOOST VAN DER HEIJDEN OVER KOPEN, VERKOPEN EN FINANCIEREN VAN ONROEREND GOED.

TE KOOP / TE H U U R

Voor adverteren in dit katern, neem contact op met chiara dragone: tel. +31 (0)20 5302 570, e-mail c.dragone@creditsmedia.nl.

Je Italiaanse droomhuis is er nog steeds!

in Puglia?

in Le Marche?

Op zoek naar een huis in Italië en onzeker hoe dit aan te pakken? Dan heb je behoefte aan een raadgever, die je met kennis van zaken stap voor stap op weg helpt. Die zich deelgenoot voelt van je wensen en deze kan vertalen naar een geschikte

in Piemonte?

locatie. Die het hele proces heel persoonlijk begeleidt en intensief met je samenwerkt op weg naar het eindresultaat. Niet alleen voor de aankoop van het huis, maar ook voor alle service erom heen. La Dolce Casa is een bemiddelaar en tegelijk specialist

in de Dolomieten? die aan niemand gebonden is. Werkt zowel vanuit Nederland, als vanuit Italië. Nederlandssprekend naar u toe, Italiaans naar alle contacten. Dus niet steeds naar Italië reizen! Nu wel zo fijn en... je betaalt niets meer dan via een makelaar.

La Dolce Casa werkt door heel Italië. Geen regio is voor ons een probleem, met een voorbehoud voor Sardinië en Sicilië. Kijk op de website www.la-dolce-casa.nl of bel naar Frits Hemerik in NL 0653839968 of Antonella Ghiani in IT 0612502583. IM2021_2_La Dolce Casa.indd 1

15-02-2021 11:08

ItaliaCasa

Een huis in Italië, wie droomt daar niet van? ItaliaCasa maakt het bereikbaar door jarenlange ervaring met Italiaans onroerend goed. Zonder zorgen. Deskundige begeleiding en eigen vestigingen maken dat waar. U treft ons in Nederland, Ligurië, Toscane, Umbrië, De Marken, Lazio en aan het Gardameer, Comomeer en Lago Maggiore. Neem contact op en maak een afspraak om de mogelijkheden te bespreken.

Kijk voor ons gevarieerde aanbod op

www.italiacasa.nl Of bel: +31 71 3649732

ITALIË MAGAZINE

111

Vaste corpsgrootte =10,5pt

CD899 Umbrië, leuk landhuis met 3 slaapkamers, zwembad en bijgebouw, midden in de natuur. Prijs € 310.000

Tel +39 335220727 (mob) - info@lecasedidorrie.com Iscr. ruolo 1157 Socio F.I.A.I.P.

IM2021_3_Case di Dorrie.indd 1

CASA VALLE ERRO

VILLA SAMONETTO

LUXUEUS OP VAKANTIE IN ITALIA, PIEMONTE

NU MET PRIVÉ WELLNESS WWW.EENWEEKJEITALIE.NL

INFO@EENWEEKJEITALIE.NL

Gerestaureerde boerderij te huur in Le Marche, Italië, op de grens met Umbrië, goed gelegen voor bezoeken o.a. aan Assisi, Perugia, Gubbio en om te genieten van de Adriatische kust

www.villasamonetto.com Nederlandse eigenaren, info: +316-8265-8399

14-04-2021 10:0

Een schitterend juweel in Italië’s kroon en tevens een van Europa’s meest begeerde bestemmingen. Het Comomeer is gezegend met prachtige natuur en biedt fantastische mogelijkheden voor recreatie en ontspanning, zowel op het land als in het water. Het team van ‘The Lake Como Villa Real Estate’ is u van dienst, nog lang nadat de inkt op het contract is opgedroogd. We zetten geen stapje extra voor onze klanten, maar rennen in plaats daarvan een volledige marathon. Het is wat ons onderscheidt. Het is wat ons erbovenuit laat springen. Er valt maar weinig premium property te vinden in de omgeving van het Comomeer. De vraag ernaar is daarom constant hoog, wat betekent dat vastgoed zijn waarde behoudt – zelfs tijdens economisch zwaar weer zoals bij de laatste financiële crisis. Geen andere makelaar van het Comomeer kan onze 360 graden service evenaren, die elke basis dekt van het vakantiehuisbezit – van kopen tot verkopen, tot renoveren, restaureren, bouwen, projectmanagement, vastgoedeigenaarschap en vakantieverhuur. Met onze holistische service willen we uitdragen dat wij er voor de lange termijn zijn – met verschillende klanten werken we al jaren samen, wat verklaart waarom zo velen van hen ook vrienden met ons zijn geworden.

Sara Cilia – CEO en oprichter

We would love to hear about your dream house on Lake Como and enjoy a good Italian coffee together Lake Como Menaggio Via IV Novembre 39 -22017

www.thelakecomovilla.com Cell: +393331056293 Tel: +39034432065

Sara Cilia - Ceo and Founder sara.cilia@thelakecomovilla.com ITALIË MAGAZINE

113

VOLG EN D N U M M ER (begin juli 2021)

Fietsen in Emilia-Romagna

Italië Magazine stapte op de fiets voor een tour door het gastronomische hart van Italië.

Pantelleria

In de straatnamen, het eten en de architectuur is op dit eiland ten zuiden van Sicilië de vroegere Arabische overheersing nog duidelijk terug te vinden. Op bezoek op het eiland van de kappertjes.

Sergio Herman

Met ‘New Italian’ bezingt de Zeeuwse sterrenkok Sergio Herman zijn liefde voor de Italiaanse keuken. Uiteraard met een twist.

114

ITALIË MAGAZINE

COLOFON Jaargang 32, nummer 3, 2021 Coverfoto Capri ©Giovanni Simeone/ANP Foto Hoofdredactie Paul van Eijndhoven Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx Artdirection Suzy Benjamin Vormgeving Sefanja Nods, Sander Buningh Aan dit nummer werkten mee ANP Foto, Toenke Berkelbach, Edith Buenen, Paola van Dam, Daniela Ditvoorst-Falsetta, Joost van der Heijden, Ewout Kieckens, Ronald Kuipers, Joris van der Meer, Pablo Pichel, Lola Ribbink, Laura de Rooy-Dekker, Roeland Scholtalbers, Shutterstock, Rosita Steenbeek, Jesper Storgaard Jensen, Bettina Traas, Sylvia Weve Redactie italiemagazine@creditsmedia.nl Italië Magazine Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam, italiemagazine.nl Uitgever Eugen van de Pas Marketing Daniëlle Wiersema, 020 5302570, d.wiersema@creditsmedia.nl Sales Chiara Dragone, 020 5302570, c.dragone@creditsmedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel Abonnementen & nabestellen van oude nummers Voor het opgeven van of vragen over abonnementen, adreswijzigingen of het nabestellen van oude nummers: MijnTijdschrift.com, Daalakkersweg 2 - 72, 5641 JA Eindhoven, 088 2266636, italiemagazine@mijntijdschrift.com Abonnementsprijs Nederland: € 38 voor een jaarabonnement (6 nummers).* Abonnementen in andere landen hebben een speciaal tarief, op te vragen bij MijnTijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode opzegt. De cadeau-abonnementen lopen automatisch af. *Prijs bij automatische incasso. Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er € 2,50 aan administratiekosten bij. Prijs losse verkoop € 6,99 Italië magazine digitaal Abonnees kunnen gratis Italië Magazine lezen via Magzine.nu. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Italië Magazine digitaal tegen betaling lezen via o.a. Magzine.nu, Blendle en Readly. © Italië Magazine is een uitgave van Italië Magazine BV dat deel uitmaakt van een groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om rechthebbenden van beeldmateriaal te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u rechthebbende bent en u wordt niet genoemd, of geeft geen toestemming voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie.

Geen 18, geen alcohol

MEET THE PERFECT SHORTS Met The Originals heeft MR MARVIS een icoon gecreëerd - shorts met de ultieme ﬁt en goed doordachte details. The Originals worden hand-

GEMAAKT IN PORTUGAL

40+ KLEUREN

gemaakt in Portugal van Oeko-Tex gecertiﬁceerd stretch-katoen. Onze perfecte shorts zijn verkrijgbaar in meer dan 40 kleuren. Welke kies jij?

ELASTISCHE BROEKBAND

BROEKZAK MET RITS

GRATIS VERZENDING

BESTEL JOUW MR MARVIS SHORTS NU OP MRMARVIS.COM

Italië Magazine 03 2021

Articles inside

DE DUIVEL IS DUURZAAM

MANGIARE

VAN BERGAMO NAAR BRESCIA

DE MOOISTE BADPLAATSEN

GASTRONOMISCH GENUA

DE BOOM IN

GRANTURISSIMO

NUOVO