de boerin september 2011 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

nummer 1 september 2011

Enq uĂŞte:

Wie is ? n i r e de bo Column

Anni Friesinger

Met burgers op stap

in een megastal los nummer: î Ľ 5,-

DeBoerin01_Cover.indd 4

05-04-2012 12:07:55

Licopect

Diarree bestrijden zonder groeiverlies!

Bevat Vit. K

De voordelen van Licopect zijn:

* Licopect groeiverlies nihil. * Licopect is inzetbaar bij alle soorten diarree. * Licopect kent een korte behandelingsduur. * Licopect kan ook door de melk verstrekt worden. * Licopect bevat Vit. K.

Licopect is verkrijgbaar bij de agrarische winkel of bestel op www.boerenwinkel.nl

OVALERT AAN HET WERK AA 速

MEER TIJD, MINDER ZORGEN Als veehouder bent u altijd op zoek naar manieren om uw bedrijfsresultaat te verbeteren, zonder dat het u extra arbeid kost. Ovalert van CRV, het complete vruchtbaarheidsmanagementsysteem inclusief stappenteller ondersteunt u daarbij. Ovalert neemt u werk uit handen. Voor u betekent dat meer tijd voor andere activiteiten en minder zorgen om uw bedrijfsresultaat. Wilt u meer weten? Bezoek de website of bel met de CRV Klantenservcie voor een afspraak. Belgie: (078) 15 44 44 - www.ovalert.be

CRVARN0070DR1 CRV aan het werk Boerin Magazine NL+BE 210x297mm BBQ.indd 1

Nederland: (088) 00 24 440 - www.ovalert.nl

15-09-2011 13:38:53

Beste boerinnen, Apetrots stel ik haar aan u voor: De Boerin. Hét vrouwenvakblad voor de agrarisch onderneemster. Een vakblad dat de andere kant van het rundveebedrĳf belicht. Waar werk en privé nauw met elkaar verbonden zĳn, waar relaties een grote rol spelen en waar de boerin een tot nu toe onderbelichte taak vervult. De Boerin zorgt voor verdieping, bĳvoorbeeld in de verhalen over boekhouden, kalveropfok en diergezondheid. Tegelĳkertĳd willen we met dit blad ook vrouwen inspireren om hun stem te laten horen. Voor CRV als coöperatie is het van vitaal belang dat ook boerinnen zich bekommeren om de rundveeverbetering. Vrouwen kĳken anders tegen zaken aan. Nieuwe standpunten zĳn goed voor het debat en leveren innovatieve ideeën en oplossingen op. ‘Teams van mannen en vrouwen presteren beter’, betoogt directievoorzitter Roald van Noort op pagina 34. Het maken van De Boerin was één groot feest. Met dank aan al die enthousiaste boerinnen die aan dit nummer meewerkten. Prachtige vrouwen zĳn het, met herkenbare verhalen.

in dit nummer Boerin aan het werk ENQUÊTE: WIE IS DE BOERIN? 6 TIMEMANAGEMENT: DURF HET ANDERS TE DOEN 12 DIERGEZONDHEID: ZOÖNOSEN EN ZWANGERSCHAP 24 PASSIE VOOR KOEIEN: INA BOOGAARD 30 ECONOMIE: SPORT AAN BOEKHOUDEN 36 KALVEROPFOK IN BEELD: 250 KALVEREN PER JAAR 40

Buiten de deur MEGASTAL: MET BURGERS OP BEZOEK 14 COÖPERATIE: 4 VROUWEN IN BESTUREN 20 CRV-VROUWENDAG: WORKSHOP BESTUURSKUNDE 34 STUDIECLUB: LICHTE KOST, MAAR GEEN FLAUWEKUL 42 WEEKBOEK: TINEKE DEKKER, MANAGER CRV XSEED 46

Inspirerende boerinnen

José Buijs,

ONDERNEMER: AKKE VAN DER ZIJPP 11 BURGERBOERIN: WENDY DE KONING 23 ZORGBOERIN: MONIQUE PELGROM 33 VLEESVEEHOUDSTER: KAREN LIEVENS 39 SPARRINGPARTNER: MARIEKE VAN WEPEREN 45 VERZORGSTER KALVEREN: CHRISTIANE DE WEIRDT 50

hoofd verenigingszaken CRV en initiatiefnemer van De Boerin

Damesdingen MAKE-OVER: INGRID NIJSINK 18 KIJKJE IN DE KEUKEN: ELKE DAG EEN EI 26 GEKNIPT: VAN ALLES VOOR DE BOERIN 10, 48

EN VERDER... COLUMN ANNI FRIESINGER 28 PERSOONLIJK VERHAAL 49

STRIP 29

DeBoerin01_Inhoud.indd 4

05-04-2012 12:08:38

30 18

14 Colofon De Boerin is een uitgave van CRV BV. Redactie Hoofdredacteur: Jaap van der Knaap Redactie: Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie Eindredactie: Mirjam Braam, Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster Fotografie: Harrie van Leeuwen, Nele Verhelst Beeldbewerking: Rogier van der Weiden Vormgeving: René Horsman, Esther Onida Aan dit nummer werkten mee: Alice Booĳ, José Buĳs, Lucy Keĳser, Rutger Sibma, Ivonne Stienezen Met dank aan: Tiny Winter (pag. 6-8), Marjan Heylen (pag. 12-13)

Adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele tel.: 09 363 92 11 e-mail: boerin@crv4all.com De Boerin gemist? Maak € 5,- per exemplaar over op 38.39.05.230 van CRV BV o.v.v. De Boerin. Vermeld het volledige adres waar De Boerin naartoe moet worden gestuurd en CRV verzorgt de verzending. Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of onvolledigheden.

Advertenties: Willem Gemmink, Bart Krullaars, Froukje Visser

Druk: Senefelder Misset Doetinchem

Uitgever: Rochus Kingmans

Op de cover: zorgboerin Monique Pelgrom (zie ook pag. 33)

DeBoerin01_Inhoud.indd 5

05-04-2012 12:08:46

hoofdartikel artikel

Maak kennis m

Hoeveel tijd besteedt een boerin eigenlijk aan het bedrijf en wat doet ze vooral? Een enquĂŞte onder bijna achthonderd boerinnen in Nederland en Vlaanderen levert boeiende stof op. Nieuwsgierig geworden? Ontdek wie de boerin is. TEKST INGE VAN DRIE

DeBoerin01-hoofd-Enquete.indd 6

05-04-2012 13:00:45

s met de boerin Z

e voert de kalveren, poetst het tanklokaal en staat een vertegenwoordiger te woord. Tussendoor stopt ze de vuile overalls in de wasmachine, haalt ze de kinderen van school en werkt ze de administratie bĳ. Kortom, een moderne boerin is van alle markten thuis. Maar is dat ook zo? Komt die stereotiepe beschrĳving van een boerin overeen met de werkelĳkheid? Of is het misschien tĳd voor een nieuw jasje voor de boerin? Uit de enquête:

‘Ik vind het heerlijk om boerin te zijn’ Om dat in beeld te krĳgen, hield CRV een enquête onder agrarisch ondernemers. Ruim drieduizend bedrĳven in Nederland en Vlaanderen ontvingen een vragenlĳst. Ongeveer een derde daarvan vulde de enquête in. Tachtig procent van de teruggestuurde enquêtes was ingevuld door een vrouw. In totaal reageerden ruim zevenhonderd Nederlandse vrouwen en ruim tachtig Vlaamse vrouwen.

ENQUÊTEVRAAG KUNT U VAN ONDERSTAANDE ACTIVITEITEN DE MATE VAN UW BETROKKENHEID AANGEVEN?

Dé boerin bestaat niet. Dat is bĳ het bestuderen van de resultaten van de enquête in ieder geval al snel duidelĳk. De een werkt veel op het bedrĳf, de ander laat het bedrĳf helemaal over aan haar partner. Er zĳn boerinnen met en boerinnen zonder agrarische opleiding. Sommige boerinnen missen erkenning of lukt het met moeite een goede balans te vinden tussen werk en privé; anderen geven juist aan het heerlĳk te vinden om boerin te zĳn.

19 op 20 boerinnen heeft taak op bedrijf Wie wat dieper in de cĳfers duikt, ontdekt dat er nauwelĳks bedrĳven zĳn die met personeel werken. Ongeveer 11 procent van de Nederlandse bedrĳven en 2,5 procent van de Vlaamse bedrĳven doet dat. Boerinnen vervullen daarentegen op vrĳwel alle bedrĳven een rol. Minder dan vĳf procent geeft aan nul uur aan het bedrĳf te spenderen. Dat wil zeggen: van de twintig boerinnen hebben er zeker negentien één of meerdere taken op het bedrĳf. Vlaamse boerinnen lĳken daarbĳ meer uren door te brengen op de boerderĳ dan hun Nederlandse collega’s. Van de vrouwelĳke agrarische ondernemers in Vlaanderen gaf iets meer dan de helft aan ruim veertig uur aan het bedrĳf te besteden.

ENQUÊTEVRAAG HOEVEEL UUR PER WEEK BESTEEDT U AAN UW BEDRIJF?

DeBoerin01-hoofd-Enquete.indd 7

05-04-2012 13:01:02

hoofdartikel artikel Ter vergelĳking: in Nederland gaf zo’n vĳftien procent aan ruim veertig uur aan het bedrĳf te besteden. Een ongeveer even hoog percentage van de Nederlandse vrouwen besteedt tussen de dertig à veertig uur per week aan het bedrĳf. Een kanttekening is wel op zĳn plaats. Of de Vlaamse resultaten helemaal stroken met de praktĳk, is de vraag. Het aantal Vlaamse vrouwen dat reageerde, is met ruim tachtig aan de lage kant.

Helft werkt buitenshuis Boerinnen die niet verder komen dan het eigen erf ? Als dat beeld al zou bestaan, dan maakt dit onderzoek er in ieder geval korte metten mee. Bĳna de helft van de ondervraagde vrouwen in Nederland heeft een baan of werkzaamheden buitenshuis. In Vlaanderen is ongeveer een kwart buiten de deur actief. Twee op de drie Nederlandse boerinnen die buitenshuis werkt, is daar tussen de tien en dertig uur per week aan kwĳt. De Vlaamse boerinnen met een baan maken vergeleken met hun Nederlandse collega’s meer uren: de helft werkt meer dan dertig uur. Sommige boerinnen zĳn ook bestuurlĳk actief. Twintig Nederlandse vrouwen (zes procent) gaven aan een functie te hebben in een bestuur of commissie van een agrarische organisatie. Eén op de zes vrouwen is bestuurslid van een school of vereniging. Niet alle boerinnen – het gros heeft een mbo- of hboopleiding achter de rug – hebben evenveel verstand van het vak. Een aantal geeft in de enquête spontaan aan een Uit de enquête:

‘De vrouw bepaalt haar eigen rol. Daar heb ik twintig jaar aan gewerkt’ achterstand in kennis te ervaren. Ongeveer een kwart van de boerinnen heeft wel een agrarische opleiding afgerond. Het hebben van een agrarische opleiding scheelt in de betrokkenheid bĳ het bedrĳf. Agrarisch opgeleide vrouwen zĳn meer betrokken bĳ de werkzaamheden op het bedrĳf dan niet-agrarisch opgeleide vrouwen.

Wat doen boerinnen het vaakst? Bĳna alle boerinnen hebben één of meerdere taken op het bedrĳf. Maar wat doen ze het vaakst? Het merendeel

CONCLUSIES

• • • •

Bijna alle boerinnen spelen een rol op het bedrijf. Van de 20 boerinnen hebben er 19 één of meer taken op het bedrijf. Vlaamse boerinnen besteden meer tijd aan de boerderij dan Nederlandse boerinnen. Circa één op de zeven boerinnen in Nederland maakt wekelijks meer dan veertig uur op het bedrijf. Bijna de helft van de Nederlandse boerinnen werkt buitenshuis; in Vlaanderen is dat een kwart.

van de Nederlandse boerinnen opent in ieder geval de post en houdt de e-mail bĳ. Ook het contact met de accountant staat hoog op het lĳstje van de boerin, net als het zich bezighouden met de planning en ontwikkeling van het bedrĳf. In de top vĳf van activiteiten waar boerinnen zich betrokken bĳ voelen, staat bovendien de kalveropfok. Er zĳn ook taken die boerinnen liever aan manlief overlaten. Dat geldt bĳvoorbeeld voor het graslandmanagement en het insemineren, maar ook voor het Uit de enquête:

‘Boerinnen zijn te bescheiden over hun rol in het bedrijf. Een goed wief is het halve bedrief ’ onderhoud en de reparatie van machines en het samenstellen van het rantsoen. In Vlaanderen ziet het lĳstje van taken die de boerinnen het minst vaak vervullen er hetzelfde uit. Toch lĳken Vlaamse boerinnen zich met andere activiteiten bezig te houden dan Nederlandse boerinnen. Weliswaar checken ze ook regelmatig de mail en openen ze de post, maar vaker dan hun Nederlandse collega’s zĳn ze betrokken bĳ het melken, de dieradministratie en de dierverzorging en gezondheid.

Balans werk-privé Voelen boerinnen zich financieel gewaardeerd? Krĳgen ze genoeg erkenning? Is de balans tussen werk en privé goed? Gevraagd naar het grootste probleem dat boerinnen ondervinden, noemt ruim veertig procent de balans tussen werk en privé. Vlaamse boerinnen kĳken er net zo tegenaan. Vaker dan de Nederlandse boerinnen wĳzen ze er ook op dat ze te weinig erkenning krĳgen. Ongeveer één op de drie geeft dat aan. Maar problemen als boerin? Niet alle boerinnen ervaren ze in ieder geval, zo blĳkt uit de reactie van een boerin die de enquête invulde: ‘Ik begrĳp nooit zoveel over die “problemen”, het is maar net hoe je er zelf in staat. Ga uit van je eigen kracht. Laat je niks wĳsmaken en je zeker geen problemen aanpraten.’

• • • •

Agrarisch opgeleide vrouwen zijn meer betrokken bij het bedrijf dan niet-agrarisch opgeleide vrouwen. Boerinnen houden zich relatief veel bezig met de planning en de ontwikkeling van het bedrijf. Vlaamse boerinnen staan vaker dan hun Nederlandse collega’s in de melkput. Als boerinnen al problemen ervaren, dan vooral op het gebied van de balans tussen werk en privé.

DeBoerin01-hoofd-Enquete.indd 8

05-04-2012 13:01:27

en r e v l a k e d Gezon r! e i z e l p n e v ge

Nu in emmer ĂŠn zakjes in handige box

BenfitalÂŽ Plus De PLUS bij kalverdiarree, zodat het kalf snel herstelt

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Boehringer Ingelheim bv, Postbus 8037, 1802 KA, Alkmaar vetmedica.nl@boehringer-ingelheim.com Telefoon: 072 566 2411, Fax: 072 564 3213

18069 BI Benfital A4 adv-V2.indd 1

ABCD 20-09-11 16:07

gekniptvoordeboerin

Hoge hakken Superhippe schoenklompen van het Zweedse merk Hasbeens. De klompen zijn handgemaakt en hebben een hak van 9 centimeter. Prijs € 169. www.depantoffelwinkel.nl

Knal roze Aan het werk, maar wel in stijl. Mooi getailleerde damesoverall met leuke accenten als een roze geruite kraag en geruite steekzakken. Verkrijgbaar in de maten 36 t/m 46. Prijs € 69. www.riannesfarmersfashion.nl

Schuim

Jacob 82

De verzorgingslijn Melk & Honing van Leev, met shampoo, baden douchecrème, bodylotion en handzeep, bevat bestanddelen van melk en honing. Zij zorgen volgens Leev voor een gezonde en stralende huid en haren. Leev schenkt de opbrengst van haar natuurproducten aan projecten in de landbouw, natuur en zorg, zoals zorgboerderijen. Prijs vanaf € 4,99. www.leev.nu

Van deze handgemaakte rundleren tas is er geen tweede. Alittlecowsdream maakt unieke, eigentijdse tassen van rundleer, al dan niet in combinatie met koeienvacht. Leuk detail: elke tas heeft een origineel oormerk met daarop de naam van de tas en een uniek volgnummer. Prijs van Jacob 82 € 369. www.alittlecowsdream.nl

Waterproof

LEKKER STOER

Stippen, veters, bloemetjes, ruitjes of retro. Chimaeru heeft voor elke stijl een hippe rubberen regenlaars en warme gevoerde laarzen. Voor kinderen is er een vrolijke kindercollectie. Prijs kinderlaars vanaf ± 14,95, dameslaars vanaf ± € 19,95. www.chimaeru.nl

Superstoer en vrolijk is de kindercollectie van Koe & Boe. De collectie heeft truien, T-shirts en accessoires met een grappige boerderijprint. Voor stoere boerenbaby’s is er de babycollectie met rompertjes en slabbers. Prijs T-shirt € 17,50. www.koe-en-boe.nl

DeBoerin01_Grabbelpagina-1.indd 10

05-04-2012 13:10:07

inspirerendeboerin AKKE VAN DER ZIJPP ONDERNEMER leeftijd: 49 kinderen: Jikke (30), Anna (27) en Oane (19) bedrijf: 280 koeien woonplaats: Bant ontspanning: muziekkorps, tennis, bestuurslid Dorpsbelang Bant

TROPENJAREN ‘De afgelopen tien jaren zĳn tropenjaren geweest. In 2004 zĳn we verhuisd; we moesten vanwege woningbouw weg uit Heerenveen. Met z’n tweeën maakten we plannen voor een heel nieuw bedrĳf in Bant. We wilden fors uitbreiden. Uiteindelĳk hebben we er anderhalf jaar samen gewoond. Toen kreeg mĳn man Tjitse acute leukemie. Hĳ overleed binnen vier weken.’

STOPPEN GEEN OPTIE ‘Stoppen is nooit aan de orde geweest. We hadden samen zoveel energie in het bedrĳf gestoken. Dat wilde ik niet zomaar opgeven. We waren nog volop aan het groeien en ik wilde de stal graag vol zien. Ik wilde weten of het zou draaien zoals we samen hadden bedacht. Bovendien, onze jongste was op dat moment veertien jaar. Ik wilde hem ook een kans geven om het bedrĳf over te nemen.’

ALLEEN BESLISSEN ‘Ik neem nu alleen alle beslissingen en als de melkrobot ’s nachts een storing heeft, moet ik er zelf uit. Toch heb ik het niet als een last ervaren om door te gaan. Ik vond het juist fĳn dat het bedrĳf er was; ik ben boerin in hart en nieren. Het zorgde ervoor dat ik midden in het leven stond, dat ik door moest.’

BLIJ MET BEDRIJF ‘“Jĳ redt het wel”, zei Tjitse tegen me toen hĳ ziek werd. Ik heb het bedrĳf inmiddels al meer dan vĳf jaar draaiende gehouden en de stal is vol. Het is mooi om te zien dat alles goed in elkaar past, ik heb er lol in. Het gevoel dat ik het gered heb, begint nu echt te komen.’

DeBoerin01-Ondernemer.indd 11

05-04-2012 13:03:38

timemanagement

Durf het anders te doen Het werk is nooit klaar en tijd is er altijd te kort. Het zal veel boerinnen bekend in de oren klinken. Met een 24 uursbedrijf én een gezin is er altijd wat te doen. Maar hoe houd je het leuk en hoe zorg je dat je ook nog tijd voor jezelf overhoudt? Timemanagementcoach Desiré van Teeffelen geeft tips. TEKST ALICE BOOIJ

12 TIPS VOOR EEN BETER TIMEMANAGEMENT

•• • •• • •• •• ••

Plan de dag van morgen, liefst aan het eind van deze dag. Plan per dag iets wat je wilt afmaken en maak dat dan af. DERK: Doe Eerst Rot Klussen. Het is heerlijk als die af zijn en het scheelt veel onnodige ‘denken pieker-energie’. Plan belangrijke, niet-urgente taken op de rustige tijdstippen. Start (telefoon)gesprekken met het doel: meld direct waarvoor u de ander benadert. Handel ‘papier’ in één keer af; voorkom dat u hetzelfde document meerdere malen weglegt omdat u ertegen opziet om er iets mee te doen. Doe gelijksoortige taken achter elkaar. Denk in de ochtend, praat in de middag. Gebruik uw hoofd om te denken, niet om te onthouden. Plan pessimistisch: plan de tijd royaal in (meestal valt het tegen). Wees niet te perfectionistisch; goed genoeg is goed genoeg. Wees respectvol assertief tegen mensen die uw planning onnodig doorkruisen.

ĳd maken voor timemanagement. Dat zou eigenlĳk iedere boerin moeten doen, vindt loopbaancoach en gedragstrainer Desiré van Teeffelen van Touch Coaching. ‘Dan zet je voor jezelf op een rĳtje wat prioriteit heeft. Met zo’n 24 uursbedrĳf als de melkveehouderĳ is er altĳd wat te doen. Maar je kunt jezelf niet oneindig wegcĳferen voor alles wat er om je heen gebeurt.’

Moeite met ‘nee’ zeggen Van Teeffelen is trainer in timemanagement en ging tĳdens de CRV-vrouwendagen in 2010 ook aan het werk met boerinnen. ‘Boerinnen zĳn natuurlĳk in de eerste plaats werkende vrouwen, maar dan wel met het verschil dat ze ook nog op het bedrĳf wonen, naast partner van de boer soms ook collega zĳn en moeder van een gezin. Wanneer je je zorgzame kwaliteiten benut en je altĳd voor iedereen wilt klaarstaan, kun je doorschieten’, waarschuwt ze. ‘Daarbĳ hebben vrouwen meer moeite met “nee” zeggen.’

DeBoerin01-TimeManagement.indd 12

05-04-2012 13:13:56

MARIËTTE MEULENBROEKS: ‘JE MOET WEL WAT VOOR JEZELF DOEN ’ Ze is op en top boerin, moeder van vier kinderen en heeft ook nog tijd om wekelijks te sporten. Mariëtte Meulenbroeks uit Lage Mierde heeft een ‘druk leven’, zegt ze zelf. ‘Maar ik doe wat ik leuk vind en dan kost het eigenlijk weinig moeite.’ Als twintigjarige rondde ze haar opleiding als ziekenverzorgster af, maar bij man Wil op de boerderij vond ze pas echt haar draai. ‘Ik doe het liefst buitenwerk, dat is het voor mij helemaal.’ ’s Morgens en ’s avonds melkt ze de 165 koeien en ze werkt fulltime mee. Ze helpt met klauwbekappen en droogzetten, voert gesprekken met adviseurs en doet ook nog eens de boekhouding. ‘Wil en ik doen veel samen bij de koeien en we praten over alles. We zijn helemaal op elkaar ingespeeld.’ Het huishoudelijke werk doet ze ‘tussendoor’. ‘Wanneer ik eten kook, doe ik de was of ruim even op.’ Na het avondeten helpen ook de kinderen mee. ‘Ik ga melken en zij ruimen de tafel af en doen de vuile vaat in de vaatwasser.’ Ook haar ‘quality time’ vergeet ze niet. ‘Ik ga elke week hardlopen en wandelen, dat zal ik nooit afzeggen. Je moet wel wat voor jezelf doen.’ Ook een dagje uit met vriendinnen of een avondje stappen horen daarbij. ‘Daar krijg ik juist veel energie van. Als het werk dan niet klaar is, moet je ook denken “dat komt morgen dan maar”.’

Voor een beter management van de tĳd is een hele reeks praktische adviezen (zie kader met tips) te geven, vertelt Van Teeffelen. ‘Maar het begint bĳ wat je zelf graag wilt. Maak voor jezelf een lĳstje met taken die je de hele dag doet’, adviseert ze. ‘Geef daarbĳ aan of je ze graag doet, of jĳ ze per se moet doen of dat je ze bĳvoorbeeld ook kunt uitbesteden. Zet daarbĳ ook de taken of activiteiten waar je niet aan toekomt en die je wel graag zou doen.’ Voor de coach luidt het belangrĳkste motto: durf het anders te doen. ‘Er bestaat geen goed of slecht, het gaat erom of het voor jou klopt.’ Voorbeelden van hoe het anders kan, heeft ze genoeg. ‘Een zakenvrouw hield tĳdens de CRVvrouwendag een inleiding en vertelde dat ze nooit zelf de kinderen uit school haalde, maar dat uitbesteedde. Er klonk

een geroezemoes door de zaal.’ Een schuldgevoel ligt op de loer. ‘Dat kun je niet maken, zo hoort het niet’, luidt de eerste reactie. Onterecht, vindt Van Teeffelen. ‘Het gaat erom dat je er goede afspraken over maakt en dat je je er zelf goed bĳ voelt.’

Bespreekbaar maken Een voorbeeld uit de boerenpraktĳk heeft ze ook. Een boerin vond het een hele opgave om élke dag om klokslag tien uur koffie te drinken, terwĳl ze net lekker met een ander klusje bezig was. ‘Spreek dat uit naar je man en geef aan dat je bĳvoorbeeld twee keer in de week ’s morgens niet samen koffie drinkt, maar dat je je eigen ding doet.’ Het klinkt simpel, weet Van Teeffelen. ‘Maar het kan lastig zĳn om dit bespreekbaar te maken. Als boerin ben je

de hele dag bĳ je boer in de buurt, maar dit soort zaken wordt in de waan van de dag te weinig serieus doorgesproken.’ Tĳd voor jezelf maken is ook een belangrĳke voorwaarde om het vele werk en de druk ‘leuk’ te houden. ‘Een mens kan niet zonder pauzes.’ Ook hierbĳ is geen persoon gelĳk. ‘Voor de een is het een dagje uit, voor de ander is het genoeg om lekker even ongestoord met een krantje en een kop koffie te zitten. Iedereen kan dat op zĳn eigen manier invullen.’ Waar het vooral om gaat, is het te bespreken. ‘Boerinnen weten goed dat je op een melkveebedrĳf met pieken te maken hebt zoals afkalven en inkuilen. Wanneer een dagje uit niet doorgaat vanwege zo’n piekdrukte dan is daar alle begrip voor. Maar als de balans is doorgeslagen, het al een tĳdje “knelt”, dan is het ineens niet leuk meer.’

DeBoerin01-TimeManagement.indd 13

05-04-2012 13:14:08

opinie

Ambassadrice in het Groene Hart M

Hoe leg je burgers op een goede manier uit wat er gebeurt op een modern melkveebedrijf? Carola van Dorp heeft daar als twitterende boerin uit het Groene Hart veel ervaring mee en leidt een groep ‘stadse dames’ rond door haar megastal. ‘Dus in een megastal kunnen de koeien gaan en staan waar ze willen?’, is een van de reacties. TEKST JAAP VAN DER KNAAP

egastallen, antibioticagebruik en koeien die het hele jaar binnen blĳven. Niet echt gemakkelĳke onderwerpen om als boerin over te praten op een verjaardag met allemaal stadsvriendinnen. Onbegrip ligt op de loer en voor je het weet zit je alleen maar je eigen be te verdedigen. Toch moet je juist deze onderwerpen bespreekbaar maken, vindt boerin Carola van Dorp uit Hazerswoude-Dorp. ‘Het is belangrĳk om te vertellen waarom koeien binnen worden gehouden, waarom bedrĳven steeds groter groeien en waarom boeren stallen bouwen. Door erover te praten, zorg je voor begrip in je omgeving voor wat je doet. Geloof me, je kunt echt alles uitleggen wat er op een boerderĳ gebeurt.’ Carola heeft er inmiddels de nodige ervaring mee. Op het moment dat haar man Arnold startte met de bouw van een nieuwe stal voor 260 koeien midden in Het Groene Hart, besloot ze vrienden en kennissen op de hoogte te houden van de bouw via een website. Daarop kwamen zoveel positieve reacties en vragen dat ze besloot om via Twitter dagelĳks over het boerenleven te schrĳven. Het leverde haar een grote groep volgers en veel reacties op, dikwĳls van wildvreemde mensen uit de stad. ‘Veel mensen weten weinig van het boerenleven’, zo heeft Carola gemerkt. ‘Er wordt nog te veel gedacht in Ot-en-Sienbeelden. Dat beeld probeer ik bĳ te stellen door mensen mee te laten beleven hoe het er op een modern melkveebedrĳf aan toe gaat. We hebben immers niets te verbergen.’

Oproep via Twitter Maar hoe leg je burgers op een goede manier uit wat de drĳfveren zĳn op een modern melkveebedrĳf ? Carola laat het graag zien en een oproep via Twitter voor een rondleiding op haar bedrĳf zorgt ervoor dat op een zonnige augustusdag tien ‘stadse’ vrouwen zich verzamelen aan de picknicktafel voor de stal. De dames zĳn nagenoeg vreemden van elkaar, ze kennen elkaar alleen via internet. De verschillende achtergronden leveren meteen al leuke onderlinge gesprekken op; de cateraar is al snel in gesprek met het raadslid, de oud-stewardess met de secretaresse. Carola onderbreekt het gekeuvel, heet iedereen welkom en steekt meteen van wal. Ze start met de historie van het bedrĳf en vertelt al snel over

DeBoerin01-Megastallen2.indd 14

05-04-2012 13:11:50

de nieuwe stal. Haar zinnen zĳn kort en duidelĳk, maar toch gebruikt ze op een heel natuurlĳke manier ook vaktechnische termen als ‘vrĳwillig koe-systeem’, ‘robotbezoek’ en ‘krachtvoer’. De vrouwen luisteren aandachtig, maar – hoe kan het ook anders – de vragen komen al snel. ‘Hoe leren koeien dat ze gemolken moeten worden?’ Dat de meeste koeien het bezoeken van de robot al na een paar dagen snappen, maar dat er altĳd een paar zĳn die het blĳkbaar nooit leren, wordt begripvol aangehoord. De opmerking ‘Die het nooit leren, zĳn zeker blond’ zorgt voor een lachsalvo.

Weidegang niet efficiënt En dan de eerste echt kritische vraag: ‘Staan de koeien hier altĳd binnen? Dat vind ik namelĳk zo zielig.’ De vrouwen knikken instemmend en vol verwachting kĳken ze naar Carola. ‘Rondom de boerderĳ hebben we maar weinig land voor al onze koeien’, legt ze uit. ‘Het land moeten we daarom zo goed mogelĳk benutten en dat gaat niet als de koeien buiten lopen. Als een koe buiten loopt, eet ze één derde van het gras op, één derde van het gras vertrapt ze en op één derde deel poept en plast ze. Dat is niet efficiënt. Bovendien hebben we gekozen voor een systeem waarbĳ de koe zelf kan bepalen wat ze doet, het zogenaamd vrĳwillig koeverkeer. Dat is lastig te combineren met weidegang, omdat de koeien dan te weinig gemolken worden.’ Carola wacht even op reacties en als die niet komen, vervolgt ze: ‘Omdat de koeien niet naar buiten gaan, hebben we heel bewust een comfortstal gebouwd. De koeien lopen op een rubbervloer, ze liggen op een zacht bed en ze hebben extra brede looppaden. Als je ervoor kiest om de koeien binnen te houden, moet je dat wel zo goed mogelĳk compenseren.’

Verwondering rondom de robot ‘Ik kan het jullie allemaal wel uitleggen, maar misschien moeten jullie het zelf maar eens gaan zien’, stelt Carola voor en de groep staat enthousiast op om haar te volgen naar de stal. Ze starten bĳ de groep droge koeien en de uitleg van wat een droge koe is wordt als logisch ervaren. Bĳ de groep kalfjes zĳn de ‘oh’s’ en de ‘ah’s’ niet van de lucht, maar ook hier kritische vragen: ‘Is het niet zielig dat ze zonder moeder in een hok zitten?’ Carola: ‘In deze eenlingboxen zitten ze hooguit een paar dagen, ze zitten in een soort quarantaine om ze de eerste dagen voldoende aandacht te geven. En als je kalfjes meteen na de geboorte bĳ de moeder vandaan haalt, is er geen tĳd voor het ontstaan van een band tussen moeder en dochter. Daardoor missen ze elkaar niet.’ Een instemmend geknik volgt en de vergelĳking van de eenlingboxen met ba-

LIEVEKE GOOSSENS, CATERAAR: ‘KOEIEN WORDEN MET LIEFDE BEHANDELD’ ‘Als cateraar probeer ik zo veel mogelijk biologische producten te gebruiken. Van biologische producten weet je dat de dieren goed behandeld zijn, maar de producten maken de kostprijs voor mijn maaltijden wel duur. Nu ik de stal van Carola heb gezien, gebruik ik met een geruster hart ook gewone, niet-biologische Nederlandse producten. De dieren hebben het hier goed, je ziet gewoon dat ze hier goed en met liefde worden behandeld.’

DeBoerin01-Megastallen2.indd 15

05-04-2012 13:12:06

EL BOERMAN, MEDEWERKER KLANTENSERVICE: ‘KRITISCH OP INZET ANTIBIOTICA’ ‘Bij een megastal denk ik aan een stal propvol beesten in kleine ruimten. Maar hier kunnen de koeien gaan en staan waar ze willen, is het fris en kunnen ze naar buiten kijken. Dat had ik niet verwacht. Ik ben laatst erg geschrokken van een documentaire over het antibioticagebruik in de agrarische sector. Van Carola heb ik begrepen dat zij antibiotica echt alleen inzetten als een koe ziek is. Gelukkig maar, ik ben erg kritisch op grootschalig antibioticagebruik.’

bybedjes in een ziekenhuis is snel gemaakt. Bĳ de koeien wordt met grote verbazing gekeken naar de verrichtingen van de melkrobot. Het computerscherm naast de robot is al snel ontdekt. ‘Deze weegt 593 kilo! Wat een gewicht.’ En: ‘9,2 kilogram melk. En dat drie keer per dag? Wat veel!’ De voeren de mestschuifrobots worden bewonderd en alsof het echte boerinnen zĳn, ontleden ze plukje voor plukje een handje voer voor het voerhek. ‘Gras, mais en dan is dit zeker soja?’

Megastal en scharrelmelk Op de voergang, te midden van rustig vretende koeien, start een nieuwe discussie: ‘Is dit nu een megastal?’ Carola legt uit dat meer dan 250 koeplaatsen valt onder het begrip megastal. De stal zit nu met 180 koeien niet vol, maar dat is wel de toekomstplanning. De meeste dames hadden een ander beeld bĳ een megastal; een grote, donkere stal tjokvol koeien. ‘De koeien kunnen hier juist vrĳ rond lopen en ze lĳken het prima naar de zin te hebben’, is de algemene conclusie. ‘Is de melkprĳs wel hoog genoeg?’, zo luidt de volgende vraag. Van de melk van Van Dorp

wordt melkpoeder gemaakt en momenteel is de melkprĳs goed. Maar een nieuwe stal als deze zorgt voor een hoge lening bĳ de bank. Daarom moet er wel goed gelet worden op de inkomsten en de uitgaven. En nee, legt Carola uit, we werken niet biologisch, dus produceren we geen biologische melk. ‘Misschien zou er voor dit soort stallen een aparte melksoort moeten komen’, luidt een voorstel uit de groep. ‘Ik zou deze melk wel willen kopen, deze koeien zĳn toch een soort scharrelkoeien die scharrelmelk geven. Maar in de winkel kan ik niet zien dat melk uit stallen als deze komt.’

Pleidooi voor Nederlandse producten Het is voor Carola een mooi bruggetje naar een pleidooi voor Nederlandse producten. ‘Nederlandse melk wordt streng gecontroleerd en voldoet aan alle eisen. Dus als je Nederlandse melk in de winkel koopt, weet je dat je goed zit wat betreft diergezondheid en dierwelzĳn en kun je vertrouwen op een gezond product.’ Het is een mooie afsluitende boodschap die de groep dames mee naar huis kan nemen. Dankzĳ Carola.

DEBORAH MIDDELMAN, RAADSLID: ‘GOED OM DIT EEN KEER TE ZIEN’ ‘Ik ben blanco hier naartoe gekomen. Ik wil eerst iets zien voordat ik er een mening over heb. Ik ben raadslid in Rotterdam en heb daarvoor nooit met boeren te maken, maar ik was wel heel nieuwsgierig. Het bezoek heeft veel indruk op me gemaakt. De techniek, hoe er voor de dieren gezorgd wordt. Het is goed dat vrouwen uit de stad zoals ik dit ook een keer zien.’

Wil je Carola’s belevenissen volgen? Kijk op: twitter.com/carolavandorp of www.melkveehouderijvandorp.nl

DeBoerin01-Megastallen2.indd 16

05-04-2012 13:12:19

Hoge opbrengsten en winst bereik ik alleen met kwaliteit

0799-GC-EU-NL â&#x20AC;&#x201C; Foto: D. Rousselot

KUHN, dat is mijn kracht!

U onderneemt in een dynamische omgeving. Fluctuaties qua weer, bodem, bemesting en prijsvorming vereisen landbouwmachines die onder sterk wisselende omstandigheden optimaal kunnen presteren. Of het nu om grondbewerking, zaaien, gewasbescherming of oogsten gaat: KUHN biedt sinds jaar en dag full line innovatieve oplossingen die u in staat stellen het beste uit uzelf en uw bedrijf te halen, ongeacht uw ambities, de aard en grootte van uw bedrijf. Nieuwsgierig hoe u uw concurrentiekracht kunt versterken dankzij KUHN? Neem contact op met uw geautoriseerde KUHN dealer.

www.rth.nl

www.packo.be

Akkerbouw | Veehouderij | Openbaar groen

be strong, be KUHN APS-0799-GC-EU-210x297-Boerin_NL.indd 1

10-08-11 09:39

makeover INGRID NIJSINK BOERIN leeftijd: 43 woonplaats: Wierden (Ov.) kinderen: Dennis (13), Luuk (10) en Bart (10) partner: Jan Bart

Ze is moeder, melkveehoudster en lid van de ledenraad van CRV. In Wierden runt Ingrid Nĳsink samen met haar man Jan Bart een bedrĳf met 55 koeien. Ingrid heeft een druk bestaan. Tĳd voor een verwendag!

KLEDING Groen is de modekleur voor de komende winter, vertellen Finy en Tanja Brunnenkreef van modehuis Mode-In uit Enschede. Zĳ adviseren Ingrid deze kleur te combineren met een donkerblauwe chinobroek en een witte blouse. De zĳden shawl met Paisley-motief maakt het helemaal af. ‘Deze kleuren staan Ingrid geweldig’, constateren de dames Brunnenkreef tevreden.

‘Kleine veranderingen zĳn het mooist’, vertelt Mine Ucer van Hairstudio Make-Over in Hengelo. ‘Ik luister altĳd goed naar wat de klant níet wil. Daarna vul ik het plaatje in. De boblĳn staat Ingrid erg goed. Aan de achterzĳde heb ik het haar flink ingekort. Ook heb ik drie kleuren aangebracht, zodat het haar iets spannender wordt. Ingrid heeft een mooie huid, dus heb ik weinig make-up gebruikt. Het accent ligt op haar ogen, die spreken enorm.’

FANTASTISCHE DAG Wat vindt Ingrid zelf ? ‘Ik vond het een fantastische dag. Deze kleren had ik zelf nooit uit het rek genomen, maar ik ben er heel blĳ mee. En met een beetje make-up kun je een heel andere uitstraling creëren. Dit zĳn adviezen om vaker te gebruiken!’

Fotograaf: Rutger Sibma, Vriezenveen

HAAR EN MAKE-UP

DeBoerin01_Makeover.indd 18

05-04-2012 13:13:15

DeBoerin01_Makeover.indd 19

05-04-2012 13:13:26

boerin en bestuur

N E R U T S E B IN N E W 4 VROU AGNES GUNNEWIJK-VEER ‘Verstand moet de boventoon voeren, maar met gevoel kun je soms net een accent aanbrengen’ leeftijd: 52 woonplaats: Beltrum bedrijf: runt samen met man Gerard en zoon Wout een melkveebedrijf met 120 koeien huidige bestuurstaken: voorzitter CRV afdeling Groenlo, voorzitter LTO Noord afdeling Berkelland, raad van toezicht HAS Den Bosch

JEANET BRANDSMA ‘Ik waardeer vooral de inhoud en de discussie. Al discussiërend tot een betere oplossing komen, dat doe ik graag’ leeftijd: 41 woonplaats: Giethoorn bedrijf: heeft samen met haar man Peter Aalberts een bedrijf met 230 melkkoeien huidige bestuurstaken: bestuurslid LTO vakgroep Melkveehouderij

KATLEEN TAELEMANS ‘Van het bestuurswerk heb ik geleerd om vastberaden te zijn, te volharden in de strategie van je bedrijf ’ leeftijd: 41 woonplaats: Sint-Martens-Lennik bedrijf: runt samen met partner Guido Lemaire een bedrijf met 70 melkkoeien, 70 zoogkoeien en 120 hectare huidige bestuurstaken: nationale sectorvakgroep Boerenbond vleesvee en kalveren en provinciale vakgroep Boerenbond rundvee/vleesvee en kalveren

RIENEKE KOOPMANS ‘Een vrouw in een mannenwereld valt op. Er wordt meer op je gelet. Daar moet je wel tegen kunnen’ leeftijd: 38 woonplaats: Oosterwolde (Fr.) bedrijf: melkt met haar man Lenze op twee locaties in totaal 200 koeien Huidige bestuurstaken: raad van commissarissen Agrifirm, ledenraad AB Fryslân & Noord-Holland

DeBoerin01-Emancipatie.indd 20

05-04-2012 13:15:26

UR EN Bĳna dertig jaar lang is ze er al mee bezig. Agnes GunnewĳkVeer uit Beltrum is gepokt en gemazeld in het bestuurswerk. Van het schoolbestuur tot een AJK-vrouwenpraatgroep, van commissaris bĳ een Rabobank tot woordvoerder van een actiecomité tegen de komst van een regionale vuilstort. De rode draad in dat bestuurswerk? ‘Ik heb een sterk gevoel voor recht en onrecht. Ik wil graag dat er niet over, maar met mensen gepraat wordt.’ Als vrouwelĳk bestuurder is Gunnewĳk in de agrarische sector in de minderheid. Zelf is dat voor haar geen punt. ‘Ik sta er nooit zo bĳ stil, het gaat me vooral om de kwaliteit van een bestuurder. Het man- of vrouwzĳn moet geen rol spelen. Toch zal ik die eerste algemene ledenvergadering van de Ra-

bobank in Utrecht nooit vergeten. Het was één grĳze massa van mannen in pakken. Op dat moment was ik zwanger van onze jongste zoon. Toen voelde ik me echt op en top vrouw.’ Gunnewĳk heeft niet de indruk dat ze als bestuurder anders te werk gaat dan haar mannelĳke collega’s. ‘Verstand moet de boventoon voeren’, benadrukt ze. ‘Maar met het gevoel kun je soms net een accent aanbrengen. Ik vind dat je je er altĳd van bewust moet zĳn wat een besluit bĳ mensen teweegbrengt. Misschien hebben vrouwen daar net iets meer oog voor dan mannen.’ ’s Ochtends en ’s avonds is Gunnewĳk nog graag bĳ het bedrĳf betrokken. ‘Juist die afwisseling, het werken met hoofd én handen, dat maakt het mooi.’

Steeds minder vrouwen bezoeken vergaderingen, is de indruk van Jeanet Brandsma. ‘Het komt ook wel eens voor dat ik de enige aanwezige vrouw ben.’ De melkveehoudster uit Giethoorn heeft er wel een verklaring voor. ‘Zeker bĳ mensen met kinderen is het gebruikelĳk dat een van de twee naar de vergadering gaat, om geen oppas te hoeven vragen. Dan gaat de man vaak eerder dan de vrouw. Dat is jammer.’ In huize Aalberts-Brandsma is het niet per definitie man Peter die op pad is. ‘We overleggen voor wie van ons de vergadering het belangrĳkst is of we regelen oppas.’ Brandsma is zo’n drie dagen per week kwĳt aan het bestuurswerk voor de vakgroep Melkveehouderĳ LTO. Een mannenbolwerk? ‘Dat valt mee. De bestuurders zĳn vooral mannen,

maar de beleidsmedewerkers zĳn meer vrouwen. Belangrĳk is dat de inbreng op gelĳkwaardigheid is. Ik ben ook gewend met mannen op te trekken, eerst bĳ het veebeoordelen en later tĳdens mĳn studie veefokkerĳ in Wageningen.’ Wat vindt Brandsma mooie elementen aan het bestuurswerk? ‘Ik waardeer vooral de inhoud en de discussie. Al discussiërend tot een betere oplossing komen, dat doe ik graag. Ik ben ook snel op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen.’ Een netwerk opbouwen, presentaties geven; Brandsma draait er inmiddels haar hand niet meer voor om. ‘Je leert vooral “door te doen”. Het is in ieder geval belangrĳk om enthousiast te zĳn en geen last te hebben van een drempel om mensen aan te spreken.’

Als de landbouw in het nieuws is, weten de Vlaamse media haar te vinden. Katleen Taelemans fungeert op tv regelmatig als spreekbuis voor de landbouw. ‘Dat was niet per se mĳn bedoeling, maar het is gewoon zo gegroeid. Het zĳn leuke bĳkomende zaken als je bestuurlĳk actief wordt.’ Zelfs haar kinderen traden een aantal keer op in het Vlaamse kinderprogramma Karrewiet van Ketnet. ‘Bĳ het uitrĳden van melk in Wallonië vanwege de slechte melkprĳzen vertelde onze zoon – hĳ was op dat moment elf jaar oud – op tv dat het spĳtig was dat voedsel op deze manier verkwist werd. Niet dat we daar met de kinderen over praatten, maar blĳkbaar pikken ze dat automatisch op. Het verbaast me hoe snel ze achter onze sector staan.’

De Belgische boerin heeft geen scrupules om voor haar eigen mening uit te komen. ‘Ik voel me geapprecieerd als bestuurder. Doordat ik met beide benen in het bedrĳf sta, weet ik wat er reilt en zeilt en heb ik kennis van heel veel dossiers. Zelf heb ik van het bestuurswerk vooral geleerd om vastberaden te zĳn, om een strategie te maken voor je bedrĳf en daar dag in dag uit in te volharden.’ Zeker in de winter is de Vlaamse melken vleesveehoudster veel op pad. Toch ligt de prioriteit bĳ het bedrĳf en haar gezin. ‘Ik wil niet alles doen. Ik laat ook wel eens een vergadering schieten als het thuis niet uitkomt. Aan de andere kant, af en toe weg zĳn is juist goed voor de zelfstandigheid van de kinderen.’

‘Ik wil niet alleen op het bedrĳf bezig zĳn. Dan zou mĳn wereldje te klein zĳn.’ Zo motiveert Rieneke Koopmans haar bestuurlĳke activiteiten. ‘Het bestuurswerk geeft een bredere blik op de maatschappĳ, je krĳgt er een geweldig netwerk van en meepraten en -denken over het beleid van een onderneming is heel boeiend.’ Koopmans wĳst ook op de wisselwerking tussen bedrĳf en bestuurswerk. ‘Ervaringen in je eigen bedrĳf neem je mee in je bestuurstaken en vice versa.’ De melkveehoudster – ‘ik ben meer boer dan boerin’ – maakte als lid van de raad van commissarissen de fusie mee tussen Agrifirm en Cehave. ‘Een boeiende periode. Het was een uitdaging om twee bedrĳven met twee culturen ineen te schuiven tot één nieuwe onderneming met een eigen cultuur.’

Voordat Koopmans fulltime op het bedrĳf aan de slag ging, werkte ze als stafmedewerker van een organisatie voor grondeigenaren. ‘Een van mĳn taken was de ondersteuning van besturen. De kennis die ik daar opdeed, komt nu goed van pas.’ Daarnaast volgde Koopmans een cursus voor bestuurders op Universiteit Nyenrode. ‘Daar heb ik vooral geleerd niet te snel te oordelen. Ook het functioneren van coöperaties kwam uitgebreid aan bod.’ Bĳ vacatures voor bestuursleden polst Koopmans regelmatig vrouwen. ‘Ik merk dat ze vaak afwachtend reageren. Ze zĳn druk met hun gezin of hebben een eigen baan. Ook onzekerheid speelt een rol. Een vrouw in een mannenwereld valt op. Er wordt meer op je gelet. Daar moet je wel tegen kunnen.’

DeBoerin01-Emancipatie.indd 21

05-04-2012 13:15:31

Licopect

Diarree bestrijden zonder groeiverlies!

Bevat Vit. K

De voordelen van Licopect zijn:

* Licopect groeiverlies nihil. * Licopect is inzetbaar bij alle soorten diarree. * Licopect kent een korte behandelingsduur. * Licopect kan ook door de melk verstrekt worden. * Licopect bevat Vit. K.

Licopect is verkrijgbaar bij de agrarische winkel of bestel op www.boerenwinkel.nl

inspirerendeboerin WENDY DE KONING BURGERBOERIN leeftijd: 34 partner: Ron Jonker (41) kinderen: Dylan (1,5) bedrijf: 115 melkkoeien, 1,2 miljoen kg quotum, in maatschap met familie woonplaats: Akersloot

VAN KOEIEN GAAN HOUDEN ‘Ik had nooit gedacht dat ik ooit melkveehoudster zou worden. Van huis uit heb ik geen agrarische achtergrond. Ik werkte op een accountantskantoor toen mĳn toenmalige vriend me overhaalde mee te gaan naar Nieuw-Zeeland om een jaar op een melkveebedrĳf te werken. Ik had niets met koeien, maar in Nieuw-Zeeland rolde ik in het vak en ben ik van koeien gaan houden.’

EINDE CARRIÈRE? ‘Terug in Nederland liep mĳn relatie stuk. Ik dacht dat daarmee ook mĳn “carrière” als melkveehoudster ophield. In Noord-Holland kon ik echter aan de slag bĳ een melkveehouder. Ik werkte er zes jaar. In die tĳd maakten mĳn oom en tante plannen voor de verplaatsing van hun melkveebedrĳf. Ze vroegen toen of ik op het nieuwe bedrĳf bĳ hen in de maatschap wilde.’

WISSELENDE REACTIES ‘Het idee stuitte op wisselende reacties in mĳn omgeving. “Als vrouw werken op een melkveebedrĳf ? Vind er nog maar eens een man bĳ.” Gek genoeg zeggen mensen dat andersom nooit. Het was een grote stap. Zou koeien melken echt mĳn toekomst worden, op mĳn eigen bedrĳf ? Maar toen de bouwplannen er lagen wist ik het zeker: dit voelt goed.’

MAN GEVONDEN ‘Ik houd van de afwisseling in mĳn werk. Op het nieuwe bedrĳf is veel geautomatiseerd, zodat het werk voor een vrouw fysiek gemakkelĳker is. En die man heb ik gevonden. Hĳ werkt buitenshuis en heeft niets met koeien, maar hĳ springt bĳ waar nodig. Gelukkig hebben we het thuis zo ook nog over andere dingen dan alleen het boerenbedrĳf.’

DeBoerin01-burgerboerin.indd 23

05-04-2012 13:12:31

gezondheid

Zorg om zoรถnosen Consumptie van rauwe voedingspro-

ducten vermijden en goed de handen wassen na contact met dieren of grond. Het zijn basisregels die in principe elke zwangere vrouw in acht moet nemen. Zwangeren die veelvuldig diercontact hebben, lopen extra risico op zoรถnosen, ofwel overdraagbare infecties tussen mens en dier. TEKST ANNELIES DEBERGH

DeBoerin01-zoonose.indd 24

05-04-2012 13:07:45

et als kinderen en ouderen behoren zwangere vrouwen tot de risicogroepen voor het oplopen van overdraagbare infecties tussen dieren en mensen, in medische termen vaak zoönosen genoemd. Het dagelĳkse contact met dieren houdt voor zwangere boerinnen extra gevaar in door een grotere blootstelling aan allerlei ziekteverwekkers op een landbouwbedrĳf. Exacte cĳfers over besmettingen met zoönosen zĳn er in de humane geneeskunde niet, zo stelt Titia Kortbeek, humaan arts en onderzoeker aan het Nederlandse RIVM, het Rĳksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. ‘Bĳ humane infecties wordt de diagnose zoönose niet altĳd gesteld. Daardoor zĳn zoönosen moeilĳk in kaart te brengen.’

Eerste fase zwangerschap Toxoplasma, chlamydia, listeria en Qkoorts zĳn voorbeelden van zoönosen die een risico kunnen vormen. Niet alleen voor de moeder, maar vooral ook voor het ongeboren kind vormen zoönosen een bedreiging. Titia Kortbeek: ‘Een infectie met bĳvoorbeeld toxoplasma in het begin van de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben en afwĳkingen veroorzaken bĳ het kind. Zoönosen in het eerste semester van de zwanger-

schap hebben vaak een ander effect op het ongeboren kind dan wanneer ze optreden in een latere fase van de zwangerschap. Meestal zĳn de gevolgen in een latere fase minder erg.’

Contact met ziek dier vermijden Titia Kortbeek benadrukt dat alertheid op infecties in het algemeen geldt. ‘Zwangere vrouwen moeten antibioticagebruik en alle ziekten die koorts veroorzaken, proberen te vermĳden. Een veehoudster hoort dus geen contact te hebben met zieke en potentieel geïnfecteerde dieren. Bĳ zwangere dierenartsen is het verhaal nog moeilĳker door veelvuldig contact met zieke dieren.’ Het is goed om je als zwangere vrouw te realiseren dat er specifieke gevaren zĳn die samenhangen met diercontact, zegt Joke van der Giessen, dierenarts en senior onderzoeker aan het RIVM. ‘Veehoudsters moeten zich voldoende bewust zĳn van de gevaren van op het bedrĳf aanwezige ziekten die mogelĳk zoönotisch zĳn.’ Elk contact met de veestapel vermĳden gedurende de zwangerschap is een optie, maar hoeft eigenlĳk niet. ‘Het is in elk geval wel goed om in die negen maanden wat voorzichtiger met bepaalde groepen vee om te gaan’, stelt Van der Giessen.

Ze wĳst bĳvoorbeeld op het verlenen van geboortehulp bĳ kalvende koeien, wat het risico op besmetting verhoogt. Ook is het verstandig om zorgvuldig met kalveren om te gaan. ‘Kalveren verzorgen behoort vaak tot het takenpakket van vrouwen. Een kalf dat diarree heeft, zoals een infectie met cryptosporidium, vormt ook een potentieel infectierisico voor de verzorger. Bĳ zieke dieren kan een zwangere vrouw dat deel van haar taken beter aan anderen overlaten.’

Nog beter alert zijn op hygiëne Zwangere vrouwen op veehouderĳbedrĳven doen er goed aan extra alert te zĳn op hygiënemaatregelen. De handen goed wassen na diercontact, maar ook ontsmetten met een ontsmettingsmiddel is essentieel. Gebruik van handschoenen tĳdens het werk is een ander advies. Titia Kortbeek gaat nog een stapje verder. ‘Infectie vindt vooral via de slĳmvliezen plaats. Bĳ contact met risicovee is het goed om de ogen te beschermen en een mondkapje op te zetten.’ Als arts benadrukt Kortbeek nogmaals het gevaar dat schuilt in consumptie van rauwe voedingsproducten. ‘Het verbaast me dat in de praktĳk nog zo vaak rauwe melk of rauw vlees op tafel komt. Dat moet niet, het is gewoon niet gezond.’

VEERLE LAHOUSSE-LAGACHE: ‘ALTIJD MET DE HANDSCHOENEN AAN WERKEN’ Half oktober wordt het eerste kindje van Veerle en Dries LahousseLagache uit het West-Vlaamse Elverdinge verwacht. Sinds ze zwanger is, voert Veerle al haar werkzaamheden op het melkveebedrijf met handschoenen uit. ‘Uit bloedonderzoek bleek dat ik niet beschermd ben tegen toxoplasmose. Daarom kreeg ik de raad om handschoenen te dragen bij contact met katten of grond.’ Uit veiligheidsoverwegingen voor de gezondheid van haar baby besloot Veerle dan maar voor elke activiteit op het bedrijf handschoenen te dragen. ‘Melken deden we altijd al met handschoenen aan, dus dat bracht geen verandering. Nu draag ik ze gewoon altijd wanneer ik op het bedrijf werk. Ik let er ook altijd op dat ik goed mijn handen was wanneer ik weer binnenkom.’ De consumptie van rauwe melkproducten raadde haar arts af. ‘Ik kreeg bij mijn eerste bezoek meteen te horen dat ik geen rauwe melkproducten mocht gebruiken, maar enkel gepasteuriseerde zuivel.’ Binnenkort wordt Veerle nog getest op de aanwezigheid van de ziekenhuisbacterie. ‘Die test wordt vrijwel standaard toegepast bij vrouwen die op landbouwbedrijven wonen en werken. Hoewel besmetting vaker voorkomt onder personeel uit de gezondheidssector, is het wel goed dat daarnaar wordt gekeken.’

DeBoerin01-zoonose.indd 25

05-04-2012 13:08:07

kijkjeindekeuken De keuken is het hart van het melkveebedrijf van Wilja Oudenampsen en Ewald Schut. In het Gelderse Harfsen verzorgen ze met hun drie dochters Floor, Janneke en Ellen honderd koeien. Bij de nieuwbouw vier jaar geleden had Wilja maar één eis voor de keuken: veel ruimte.

Elke morgen staan er gebakken eieren op het menu. De kinderen ontbĳten om acht uur, Ewald combineert het ontbĳt vaak met de koffie om negen uur.

Het beeldje voor 10.000 kg vet en eiwit geproduceerd door lievelingskoe Willie 53.

Beslist geen Senseo, maar ‘echte’ koffie. Dat betekent vers gezet, met warme opgeklopte melk van eigen koeien.

Het prikbord hangt vol met knutsels en tekeningen van de kinderen.

Het kookeiland is lekker praktisch. Discussies aan de eettafel zĳn goed te volgen vanachter het fornuis.

Papierwerk wordt onder de koffie doorgenomen en verdwĳnt daarna naar het kantoor.

DeBoerin01-KijkjeInKeuken.indd 26

05-04-2012 13:01:53

De slingers waren voor de verjaardag van Janneke. Tien jaar is ze geworden. Vaak bl캐ven de slingers een week hangen.

Het is een oudje, deze tienjarige computer, maar alleen de meiden gebruiken hem. De bedr캐fscomputer staat in het kantoor.

De tweejarige Appenzeller hond Sanne is waaks, speelt graag buiten en is lief voor kinderen. Een ideale boerder캐hond. Alle meiden zitten nog op een Tripp Trapp-stoel. Die gaan jaren mee, zelfs vertegenwoordigers zitten er soms op.

DeBoerin01-KijkjeInKeuken.indd 27

05-04-2012 13:02:07

gastcolumn ANNI FRIESINGER-POSTMA SCHAATSKAMPIOENE/BOERIN VAN SCHAATSEN NAAR EEN ANDER LEVEN Na mĳn derde knieoperatie in de zomer van 2010 was het genoeg; ik zette een punt achter mĳn schaatsloopbaan. Ids was al langer gestopt, sinds 2004 richt hĳ zich volledig op de boerderĳ. Nu werk ik als ondernemer en freelancer en ben ik bovendien boerin. Maar ja, hoe word je boerin? Moet je ervoor studeren of opgroeien in een gezin op een boerderĳ? Of ben je net als vroeger al een boerin als je met een boer trouwt? Waar zie ik mezelf nu? Ik zal het ‘parttime boerin’ noemen. Ik ben getrouwd met een boer, maar leef de meeste tĳd nog in het Oostenrĳkse Salzburg, van waaruit ik ook mĳn werkzaamheden heb. Ik reis nog steeds heel veel en graag, maar als ik hier bĳ mĳn man in de Friese weilanden ben, dan help ik, als het even kan, mee op de boerderĳ. De trekkers zĳn niet echt mĳn ding, ik houd me liever met de kalfjes en de melkkoeien bezig. Is er een ziek, moeten ze verplaatst worden of krĳgt een koe een lebmaagoperatie, ik ben erbĳ! Ik heb inmiddels al wel het een en ander geleerd voor een gelukkig leven als boerin. Dit zĳn mĳn onmisbare tips: Zorg voor een ‘Dreckschleuse’, een hygiënesluis, met douche voor na het werken of sporten of voor vieze huisdieren. Een extra wasmachine voor alleen maar werkkleding is een aanrader en kan veel discussies over wat vies is voorkomen. Richt een laarzenvrĳe zone in. Die zone geldt dan niet alleen voor de boer, maar ook voor werknemers, veevoervertegenwoordigers, veekoopmannen, toeristen, ja iedereen! Ruim ook op als het druk is. Dat kost even tĳd, maar in elk geval minder dan dat je uren of dagen loopt te zoeken in een grote chaos naar gereedschap of belangrĳke papieren. Plan rustperiodes in. Tussen de middag en in de avond weet iedereen blĳkbaar dat de boer in huis is. Dus dan wordt er altĳd gebeld. Sorry, maar dat vind ik helemaal niks, dit zĳn net de uren dat je even moet uitrusten en bĳ moet tanken. Ik kan inmiddels zeggen dat het boerenleven en de dieren met elk hun eigen karakters me zeer bevallen en me veel plezier geven!

• • • •

Servus, Anni

Anni Friesinger-Postma (34) was jarenlang succesvol schaatster en behaalde veel internationale prijzen. In 2009 trouwde ze met oud-schaatser en melkveehouder Ids Postma, die een melkveebedrijf runt in het Friese Deersum.

DeBoerin01_Anni Friesinger.indd 28

05-04-2012 13:05:06

DeBoerin01_stripverhaal.indd 29

05-04-2012 13:15:41

passie voor koeien

â&#x20AC;&#x2DC;Dagen met een gouden randjeâ&#x20AC;&#x2122;

Met Classicdochter Siepie in de ring op de i De laatste puntjes

DeBoerin01-Fokkerijfanaat.indd 30

Een groen lintje vo

or de beste uier

05-04-2012 13:04:38

De passie voor koeien zit diep bij Ina Boogaard-van der Horst. Voor de melkveehoudster uit het Texelse Oosterend is letterlijk geen zee te hoog om met haar koeien de keuringen af te gaan. ‘We melken ’s nachts om drie uur, zodat we ‘s morgens om zes uur de eerste boot vanaf Texel naar het vasteland kunnen pakken.’ TEKST JORIEKE VAN CAPPELLEN

ls we het erf van melkveebedrĳf Hoogezand in het Texelse Oosterend oprĳden, glanzen twee schoongewassen vaarzen ons tegemoet. Ina is bĳ de kalveren en veegt haar handen nog vlug aan haar broek af. ‘We zĳn net klaar hoor, maar het was al vroeg druk met het wassen van de koeien voor de foto’s’, zegt Ina haast verontschuldigend. Het is duidelĳk, Ina Boogaard-van der Horst (46) houdt niet van half werk als het om het presenteren van koeien gaat. Samen met haar man René (43) en kinderen Ilse (18), Manon (13) en Ids (8) is Ina met hun koeien steevast te vinden op de fokveeshows in de regio. De koeien van de familie Boogaard zĳn zowel nationaal als internationaal bekend, zoals als Texel Beauty Ilse (met als vader Rafael) en Shottledochter Texel Beauty Choice, die in 2009 vaarzenkampioene werd op de show in Opmeer. ‘Dat was een heel speciaal moment’, blikt Ina terug. ‘In Opmeer showde ik Choice zelf in de kampioenskeuring. Terwĳl we in de ring de koeien opstelden, zag ik de juryleden discussiëren over twee andere dieren. Ik dacht: één van die twee wordt de kampioen. Totdat de speaker Texel Beauty Choice uitriep als de kampioen. Dan komt totaal onverwacht dat geweldige overwinningsgevoel.’ Ina wĳst trots op een prachtige foto die aan de muur hangt. ‘Choice is na de show hier op het eiland op de foto gezet en daarna als “calendar girl” zowat de hele wereld overgegaan.’

Droom op Texel Met de chique stalnaam Texel Beauty Holsteins verloochenen de koeien van Ina en René Boogaard hun afkomst niet. ‘We zĳn trots op onze koeien én op ons eiland en dat laten we graag zien.’ De pittige melkveehoudster komt van oorsprong niet van Texel, maar is, zoals ze het zelf zegt, ‘import’. De liefde voor koeien kreeg Ina met de paplepel ingegoten op het melkveebedrĳf van haar ouders in Gouda. Na de mas ging Ina aan de slag als melker en als inseminator op Texel. Inmiddels heeft ze haar hart verpand aan het eiland en woont ze er alweer 26 jaar. Samen met haar man René, ook inseminator en wél een echte Texelaar, verwezenlĳkte Ina in 2000 op Texel haar droom: hun eigen melkveebedrĳf. ‘De koeienfokkerĳ is een passie die René en ik samen delen. We houden van mooie koeien. Dat maakt het melken leuker’, vertelt Ina, die eerlĳk bekent dat René het beste thuis is in de afstammingen van hun dieren. ‘We zĳn altĳd op zoek naar iets speciaals. We maken veel gebruik van Amerikaanse topgenetica, liefst al voordat iemand anders die ontdekt heeft.’ Wat maakt een koe tot een goede koe? ‘Een koe moet goed in elkaar zitten en kracht uitstralen, met een mooie uier en droog beenwerk’, omschrĳft Ina het beeld van haar ideale koe. ‘Maar het belangrĳkst vind ik karakter en uitstraling.

Wat dat betreft is onze koe Ilse mĳn favoriet.’ De gitzwarte ‘dame’ valt direct op in het koppel koeien. ‘Ilse is vernoemd naar mĳn oudste dochter. Ze viel op shows altĳd op door haar maat en fantastische uitstraling. Ik bracht haar altĳd zelf voor en kon met haar lezen en schrĳven.’

Een secuur werkje Het presenteren van koeien op een show vergt veel voorbereiding, zeker als je ook nog iedere keer met de koeien de oversteek naar het vasteland moet maken. ‘Daarom doet ook niet iedereen het, maar wĳ juist wel’, zegt Ina met een lach. ‘We hebben fĳne dieren en die laten we graag zien.’ Wel vergt het een strakke planning. ‘We schrĳven vaak enkele volwassen dieren in. Daarnaast lopen Manon en Ids graag met een kalfje mee bĳ de jongveerubrieken.’ Weken voor de datum van de show oefent Ina met de koeien het lopen aan het showhalster. ‘Zo kom je niet voor verrassingen te staan in de ring. Ook help ik Manon en Ids met de kalfjes, hoewel ze er zelf al behoorlĳk handig in zĳn.’ In de week voor de keuring worden de deelnemende dames geschoren en strak getoiletteerd. Een secuur werkje, maar Ina vindt het een mooie klus. ‘Ineens komt er een heel andere koe onder het dikke haar tevoorschĳn.’

Melken om drie uur ’s nachts De keuringsdag begint voor Ina extreem vroeg. ‘We moeten om drie uur ’s nachts melken, zodat we ’s morgens vroeg de eerste boot vanaf Texel naar het vasteland kunnen nemen. Die gaat om zes uur.’ Van de overtocht merken de koeien weinig. ‘De zee is nooit echt ruig op het stuk naar Den Helder. Wel duurt de reis lang. Eenmaal op de show wassen we de koeien opnieuw en dan zĳn we klaar om de ring in te gaan.’ Eenmaal in de ring wordt het toch wel spannend. ‘Van tevoren weet je nooit wat de uitslag is. Maar ik ben sowieso supertrots op onze koeien. Als de koeien dan ook nog eens door anderen gewaardeerd worden, geeft dat echt een kick’, beschrĳft Ina. ‘Zo’n dag is voor ons veel meer dan alleen maar gaan voor de eerste prĳs. Ons hele gezin gaat mee en helpt waar het kan. Met elkaar met onze koeien bezig zĳn, dat zĳn voor ons dagen met een gouden randje.’

DeBoerin01-Fokkerijfanaat.indd 31

05-04-2012 13:04:44

adv_88x125mm_XL5

14-04-2011

09:24

Pagina 1

by vdk

EEN UNIEK CONCEPT ... Nr.

in Gebruiksvriendelijkheid

• Geschikt voor 5 kalveren. • Standaard geleverd met hijsogen, waardoor het groepshok makkelijk te verplaatsen is.

• Makkelijk toegang tot het hok door middel van poortje in het zijhek.

VDK products Moergestel T: 013 - 513 36 17 E: info@calfotel.com

www.calfotel.com

Zo natuurlijk als de natuur zelf! • natuurlijk drinksysteem • verhoogd de weerstand • helpt bij het voorkomen van diarree en longontsteking • snellere ruwvoeropname • arbeidsbesparend

VOLG DE BOEREN EN BOERINNEN VAN MELKWEG OP:

Voor informatie: +31 (0)529 470 999 www.wennemars.nl

MELKWEG2020.NL

advertentiepagina.indd 32

05-04-2012 13:27:43

inspirerendeboerin MONIQUE PELGROM ZORGBOERIN leeftijd: 41 partner: Hans Boschloo (46) kinderen: Coert (13), Ludo (12), Jur (8) bedrijf: 65 melkkoeien met zorgtak woonplaats: Steenderen ontspanning: uitgaan met vriendinnen

PSYCHIATRIE ‘Drie ochtenden in de week ontvang ik op ons melkveebedrĳf mensen met psychiatrische problemen door bĳvoorbeeld drugs of alcohol en mensen met een geestelĳke ontwikkelingsachterstand. Ik werk in de psychiatrie en de combi van mĳn beroep met dat van boerin leek me heel mooi: een zorgboerin.’

HULPBOEREN ‘De zorgtak is bewust kleinschalig opgezet met hooguit drie cliënten op een ochtend. Ik geef mĳn cliënten – ik noem ze mĳn hulpboeren – structuur, veiligheid en gezelligheid door het doen van klusjes op het bedrĳf, zoals kalfjes voeren of helpen in de tuin. Door het werk voelen ze zich nuttig en verantwoordelĳk. Dat geeft mĳ veel voldoening.’

LANGE DAGEN ‘Naast de zorgtak op het bedrĳf werk ik drie avonden per week als psychiatrisch medewerker bĳ een instelling. Het komt dus regelmatig voor dat ik om één uur ’s middags klaar ben met mĳn hulpboeren en dan om half drie alweer aan het werk ben tot ’s avonds laat. Ook ben ik regelmatig in de stal te vinden. Lange dagen dus, maar eigenlĳk zĳn we hier op het bedrĳf niet anders gewend. Ik geniet intens van wat ik doe en dat geeft ook weer veel energie.’

KROEG ‘Ontspanning? Dat is voor mĳ lekker met vriendinnen naar de kroeg! Samen een avond lachen met een heerlĳk glas wĳn. Daarnaast proberen Hans en ik zoveel mogelĳk tĳd vrĳ te maken om samen met de kinderen leuke dingen te doen. We kunnen drie keer per jaar op vakantie en dat doen we dus ook. Je leeft tenslotte maar één keer.’

DeBoerin01-zorgboerin.indd 33

05-04-2012 13:03:10

vrouwendag

Speciaal voor boerinnen:

CRV-vrouwendag CRV organiseert opnieuw twee vrouwendagen. De fokkerijorganisatie hecht waarde aan de inbreng van vrouwen, zo schetst CRV-directievoorzitter Roald van Noort. ‘Wij zijn ervan overtuigd dat we door de inzet van getalenteerde vrouwen de concurrentie efficiënter aankunnen.’ TEKST JOSÉ BUIJS

et moet een traditie worden, de CRV-vrouwendagen op de eerste twee dinsdagen van oktober. De CRVvrouwendag is een speciale dag voor boerinnen waarop zĳ kennismaken met elkaar en met de kansen die CRV hen kan bieden. Kansen voor hun bedrĳf, via de veeverbeteringsproducten van CRV, maar ook kansen voor henzelf, onder meer via een functie in het CRV-bestuur.

Succesvolle samenwerking Roald van Noort, CRV-directievoorzitter, legt uit waarom CRV vrouwendagen organiseert. ‘De missie van CRV is toegevoegde waarde creëren voor veehouders. In onze visie zĳn

veehouders niet alleen mannen. Wĳ handelen vanuit het standpunt dat het management op rundveebedrĳven meestal door man én vrouw in balans wordt gevoerd.’ De CRV-voorman wĳst erop dat deze succesvolle samenwerking al heel lang bestaat. ‘Al eeuwenlang leven mannen en vrouwen samen in gemeenschappen. Door samenwerking van de seksen is de meest succesvolle overlevingsstrategie in de natuur gecreëerd. Die tradi-

ROELIEN OVERMARS-GUNNINK: ‘SOCIAAL CONTACT MET SOORTGELIJKE BOERINNEN’ ‘Ik heb me net weer opgegeven voor de CRV-vrouwendag in Markelo.’ Aan de andere kant van de lijn klinkt een enthousiaste Roelien Overmars-Gunnink (46) uit Broekland. Afgelopen jaar nam ze al deel aan de CRV-vrouwendag en dit jaar doet ze dat opnieuw. ‘Vorig jaar was het zo’n grijze morgen toen ik vertrok. Ik dacht bij mezelf nog even: of zal ik misschien stiekem gaan winkelen? Niemand die me straks zal missen. Maar nee, ik heb doorgezet. Ja, ik had best wat koudwatervrees, maar de dag was juist heel leuk en heel open.’ De positieve ervaring van toen is de aanleiding om zich opnieuw in te schrijven. ‘De workshops waren heel informatief met ruimte voor eigen inbreng. Omdat ik maar twee van de acht workshops heb kunnen volgen, ga ik opnieuw naar de vrouwendag.’ Het is niet de voornaamste reden waarom Roelien deelneemt. ‘Ik was vorig jaar verrast over hoeveel leuke vrouwen er aanwezig waren. Dat het prototype boerin bijzonder positief veranderd is, werd me hier wel duidelijk.’ De vrouwendag is in de ogen van Roelien een fijne vorm van sociaal contact. ‘Ik ben iemand die al langer soortgelijke boerinnen zoekt. De meeste boerinnen hier in de buurt werken parttime buiten de deur, maar ik werk fulltime thuis. Dan sta je er toch anders in.’

DeBoerin01-Vrouwendag.indd 34

05-04-2012 13:10:29

INSCHRIJVEN EN WORKSHOPS De CRV-vrouwendag vindt plaats op 4 oktober in Markelo (Nederland) en op 11 oktober in Temse (België). De dag, die exclusief voor leden en klanten van CRV is, duurt van 10.00 tot 15.30 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. Wel is inschrijven vooraf nodig. Dit kan via de website (CRV4all.com) of via de CRV-klantenservice.

tionele wet geldt nog steeds. Ook al verschillen de taken en verantwoordelĳkheden per samenleving, de samenwerking tussen man en vrouw is altĳd succesvol gebleken.’

Vrouwen in topfuncties Roald van Noort vindt dat bedrĳven vrouwen niet in topfuncties of besturen moet benoemen omdat dat politiek correct is, maar om er beter van te worden. Van Noort: ‘Voor ons gaat het om de toegevoegde waarde die vrouwen brengen in samenwerking met mannen en niet per se om het vrouw zĳn. Wĳ zĳn ervan overtuigd dat wĳ door de inzet van getalenteerde vrouwen de concurrentie efficiënter aankunnen.’ Ook in de coöperatieve structuur zĳn meer vrouwen nodig. Van Noort: ‘Meer vrouwen in het bestuur en de coöperatie leidt tot een betere balans in het bedrĳf en een betere balans in de coöperatie.’

Ook nieuwsgierig naar wat er te doen is op de vrouwendag? Een overzicht van de workshops: Beslissen met behulp van mpr Veebeoordelen Efficiënt op de pc Koe zoekt stier Genomic selection Fokken met gesloten beurs Koeienfotografie Bestuurskunde voor boerinnen Eerste hulp bij afkalven Verlossingen vleesvee Timemanagement: hoe krijg ik meer lucht? Alert op vruchtbaarheid

•• •• •• •• •• ••

Bestuurskunde voor boerinnen Niet alleen CRV heeft voordeel van de inbreng van vrouwen. Andersom stelt een bestuursfunctie boerinnen in staat om hun netwerk te vergroten en hun blikveld te verbreden. Voor boerinnen die geïnteresseerd zĳn in een bestuursfunctie, maar geen idee hebben wat het inhoudt en wat er van hen verwacht wordt, organiseert CRV tĳdens de vrouwendagen de workshop ‘Bestuurskunde voor boerinnen’. Linda de Bie, werkzaam bĳ de Nationale Coöperatieve Raad (NCR), gaat deze workshop geven. ‘Ik wil laten zien hoe belangrĳk de inzet van de leden is voor het optimaal functioneren van de coöperatie’, zegt ze. ‘Ook staan we stil bĳ het onderwerp vrouwen in bestuurlĳke functies. Waarom zĳn juist vrouwen in een bestuur belangrĳk?’ Naast de workshop ‘Bestuurskunde voor boerinnen’ zĳn er workshops (zie kader) over onder meer ‘Eerste hulp bĳ afkalven’ en ‘Koeienfotografie’.

DeBoerin01-Vrouwendag.indd 35

05-04-2012 13:10:53

economie

Sport aan boekhouden Het zijn vooral de boerinnen die de taak van de boekhouding op zich nemen, weten accountants. ‘Ze zijn nauwkeuriger.’ Toch blijkt het best lastig de groeiende stapels rekeningen de baas te blijven. Daarom tips van de specialisten om orde te houden én meerwaarde te halen uit je werk. ‘De informatie die terugkomt, geeft financieel inzicht en helpt ondernemen.’ TEKST ALICE BOOIJ

linkt het volgende bekend? ‘O jee, het kwartaal is bĳna om en de btw-aangifte moet nog worden gedaan.’ Of: ‘Het is alweer augustus en de boekhouding over het afgelopen jaar moet nodig weg.’ Dan wordt het tĳd voor tips en adviezen van accountants,

zodat de papieren cĳferbrĳ geen last meer is, maar een lust wordt. Hét advies voor plezierig boekhouden is bĳhouden, aldus Pier van Gosliga, senior accountmanager bĳ Countus in Joure. Hĳ adviseert om eens in de week een avond of een dagdeel in de agenda vast

te zetten voor de boekhouding. ‘Door het elke week op een vast moment te doen, is het maar een paar uurtjes werk en houd je het overzicht.’ Daar sluit Nynke Bouma, assistent accountant van de Gibo Groep, zich helemaal bĳ aan. ‘Met een vlotte afhande-

AUKJE MAAS: ‘ELKE MAANDAG ACHTER DE COMPUTER’ ‘Bijhouden’, luidt het advies van Aukje Maas (53) uit Rutten op de vraag hoe zij de boekhouding doet. ‘Elke maandag plan ik daarvoor in: zo’n vijf tot zes uur in de week. Als je dat niet doet, stapelen de papieren zich op en kom je erin om.’ Samen met haar man Frans heeft Aukje een gemengd bedrijf met melkvee en akkerbouw. Naast de drukke werkzaamheden tussen de aardappelen, kalveren en koeien doet ze de administratie. Elke maandag betaalt ze de rekeningen. De boekhouding volgt er meteen achteraan. ‘Dat werkt het snelst.’ Na het telebankieren draait ze een bankafschrift uit en haalt de betalingen met de computer binnen in het boekhoudprogramma Mifas. ‘Dat herkent veel bedrijven waar de betalingen naartoe gaan of vandaan komen en codeert ze. Dat vul ik aan, controleer het en via het programma kan ik ook elke drie maanden de btw-aangifte doen.’ De bankafschriften doet ze in een map en de facturen en rekeningen nummert ze er keurig achteraan. ‘We zijn al bij nummer 242’, vertelt ze over het eerste halfjaar. Vanaf de computer verstuurt Aukje de bestanden naar haar accountant. ‘Daar hebben we een plezierige samenwerking mee en een goede vertrouwensrelatie.’ De accountant voert de controle uit en verzorgt de verdere verwerking in de jaarcijfers. ‘De kosten voor de accountant zijn behoorlijk lager doordat we de boekhouding zelf via de computer verwerken.’ Voorwaarde is wel dat je het computerwerk leuk vindt, geeft Aukje aan. ‘In het begin kostte het me tijd en moeite, maar inmiddels vind ik het geweldig leuk om te doen.’

DeBoerin01-Boekhouden.indd 36

05-04-2012 13:14:35

ling krĳg je zelf de cĳfers ook vlot terug en daarmee heb je een actueel inzicht in hoe het bedrĳf financieel draait.’

Privé en zakelijk scheiden Beide accountants hebben dezelfde wens bĳ het aanleveren van de boekhouding. De bankafschriften vormen de leidraad. De facturen die bĳ deze afschriften horen, zien ze graag keurig op volgorde achter het afschrift in de map. ‘Dat werkt voor ons het gemakkelĳkst’, weet Bouma, die zelf thuis ook een melkveebedrĳf heeft en daarvan de boekhouding verzorgt. ‘Van elke afboeking moet een bonnetje of afschrift aanwezig zĳn, anders kan de btw niet teruggevorderd worden.’ En over de kasadministratie zegt ze: ‘Pin zo veel mogelĳk, dan is de betaling geregistreerd.’ Overigens is het aan te bevelen om naast de bedrĳfsrekening ook een privérekening te voeren. ‘Dan haal je het bedrĳf en privé financieel uit elkaar. Dat werkt wel zo gemakkelĳk.’ Steeds meer melkveebedrĳven vallen onder de btw-regeling, zo signaleren de accountants, en dat betekent elk kwar-

taal aangifte doen. ‘Dat heeft als voordeel dat je regelmatig de boekhouding bĳwerkt’, weet Bouma. Wie sport heeft aan boekhouden, kan het ook via de computer doen. ‘Maar dan alleen als je er tĳd voor hebt en als je het echt leuk vindt, want pas dan kost het weinig moeite en levert het wat op’, aldus Bouma, die aangeeft dat het niet zo moet zĳn dat de medewerkers van het accountantskantoor er veel fouten uit moeten halen. ‘Dan ben je juist weer meer geld kwĳt.’

Online boekhouden De meeste accountants hebben online pakketten beschikbaar die via een internetverbinding werken. Naast het invoeren van de betalingen en ontvangsten, kunnen dan ook specifieke codes worden toegevoegd, zodat ze in verschillende posten van het grootboek komen. ‘Het eerste jaar levert dit nog geen besparing op de rekening van de boekhouder op’, weten Bouma en Van Gosliga. ‘Je moet er eerst sa-

men tĳd in investeren om het te leren.’ Bouma noemt als voorbeeld dat het soms verwarrend is of een factuur een investering is of onder het kopje onderhoud valt. ‘Ook of iets zakelĳk is of privé levert nog weleens vraagtekens op’, zegt Bouma. Maar als het coderen onder de knie is, kan dankzĳ deze zelfwerkzaamheid de rekening van de accountant lager uitvallen. ‘Naast de besparing is het vooral een voordeel dat je hiermee inzicht in de financiën krĳgt, dat je bewuster bent van de cĳfers en dus van het reilen en zeilen van de onderneming’, noemt Van Gosliga. ‘Die kennis en ervaring komen het bedrĳfsresultaat ten goede.’

7 TIPS VOOR GEMAKKELIJK BOEKHOUDEN

•• • •• ••

Verwerk de administratie eens per week op een vast moment. Stop de facturen die bij bankafschriften horen steeds achter het afschrift in een map. Zorg ervoor dat van elke afboeking een bonnetje of afschrift aanwezig is. Pin zo veel mogelijk, dan is de betaling geregistreerd. Gebruik naast de bedrijfsrekening ook een privérekening. Ga online boekhouden als je het écht leuk vindt. Vraag de cijfers terug en bespreek ze; ze vormen de basis van de onderneming.

DeBoerin01-Boekhouden.indd 37

05-04-2012 13:14:55

Unimel voor een gezonde groei!

ForFarmers heeft de ambitie om de duurzaamheid van uw melkvee te verbeteren. De levensduur van een melkkoe wordt voor een groot deel al bepaald tijdens haar opfok. Onze unieke Unimel kalvermelkpoeders zorgen voor prima groeiresultaten en een optimale start van uw waardevolle kalveren. Zo werken we samen aan een duurzaam resultaat.

ForFarmers, Postbus 91, 7240 AB Lochem,T: +31 (0)573 28 88 00, info@forfarmers.eu, www.forfarmers.eu

Adv 210x297mm Veeteelt september 2011 .indd 1

20-09-2011 14:11:00

inspirerendeboerin KAREN LIEVENS VLEESVEEHOUDSTER leeftijd: 46 partner: Raf Bombeek (50) kinderen: Bram (23) en Sanne (21) bedrijf: 50 witblauwen en 50 ontvangsters woonplaats: Welle boerin sinds: 1996

LANGZAAM INGEROLD ‘Ondanks mĳn landbouwafkomst wilde ik eerst nooit boerin worden. De gebondenheid en de drukte van een bedrĳf schrikten me af. Mĳn man, die dierenarts is, was niet van boerenafkomst, maar de witblauwfokkerĳ trok hem erg aan. Zo ben ik er ook ingerold.’

BIJZONDERE GEBOORTEDAG ‘Onze eerste koe, Elise de Trop, hebben we gespoeld op de dag dat onze dochter Sanne geboren is, in februari 1990. Toen ik in 1996 het bedrĳf van mĳn ouders overnam, was alles al witblauw stamboekvee. Met melken zĳn we gestopt.’

GEEN SLAAF VAN BEDRIJF ‘Ons eerste motto is dat we geen slaaf willen zĳn van het bedrĳf. Het tweede motto is dat we toegevoegde waarde willen creëren. Dat doen we nu via onze bed & breakfast en door het verkopen van stamboekvee aan ki-centra en particulieren. Soms krĳgen we ook buitenlandse bezoekers over de vloer. Hoe druk de dagen soms ook gevuld zĳn, het is belangrĳk om plezier te hebben in wat je doet.’

HAND VOL AANTEKENINGEN ‘De dag begint om zes uur wanneer ik het ontbĳt voor de gasten voorbereid. Daarna voer ik het vee en maak ik een rondje langs de kamers. De rest van de voormiddag assisteer ik in de dierenartspraktĳk en doe ik het papierwerk, de boodschappen en andere huishoudelĳke taken.’ ‘Op een landbouwbedrĳf weet je niet altĳd wat de dag zal brengen. Wat ik niet mag vergeten, schrĳf ik gewoon op mĳn handen. Soms staan ze helemaal vol met aantekeningen.’

DeBoerin01-Bedrijfshoofd.indd 39

05-04-2012 13:11:17

beeldverhaal

Jaarlijks 250 kalveren geboren Boerendochter Christine ten Have runt samen met haar man Pieter een melkveebedrijf met ruim 200 melkkoeien in Scheemda. Vier robots zorgen voor het melken, Pieter is vooral belast met het voeren en Christine is onder meer verantwoordelijk voor de controle van de melkrobots en de kalveropfok. In beeld: de ochtendroutine van het verzorgen van de kalveren. Christine ten Have

TEKST IVONNE STIENEZEN

6 5 3

DeBoerin01_beeldverhaal.indd 40

05-04-2012 13:16:06

De afkalfstal ligt niet direct naast de ligboxenstal waar vier robots voor het melken zorgen. Christine melkt daarom de eerste biest met de hand. In principe krĳgen de kalveren gedurende twee dagen zoveel mogelĳk van de eerste biest van de eigen moeder.

Christine werkt van jong naar oud. Als ze soms toch van oud naar jong gaat, wast ze eerst grondig haar laarzen. ‘Door hygiënisch te werken, voorkom je ziekte-overdracht. We hebben gelukkig weinig kalveren met diarree of hoestproblemen.’

De biest voert Christine standaard met de fles. Zodra de kalveren kalvermelk krĳgen, probeert ze ze uit een napje te laten drinken. Als dat niet lukt, krĳgen ze een drĳfspeen. Voordat de kalveren overschakelen op melkpoeder, krĳgen ze een ‘maaltĳd’ elektrolytenmix, als voorzorgsmaatregel tegen diarree. ‘Dat bevalt prima.’

In een grote menger maakt Christine de melk aan. De slang is aangesloten op een mengkraan die standaard op 50° C staat. ‘Zo heeft de melk de goede temperatuur wanneer de kalveren het drinken.’ De kalveren in de eenlingboxen krĳgen hun kalvermelk. De luchtinlaat in de nok zorgt voor een goed binnenklimaat.

Na de melk krĳgen de kalveren smulmix. ‘De hoeveelheid gaat op gevoel. Het is vooral om de penswerking goed op gang te brengen.’

’s Ochtends krĳgen de kalveren in de eenlingboxjes een nieuw laagje stro. ‘Zo blĳven ze mooi schoon.’ In een periode waarin veel kalveren worden geboren, zĳn de zestien boxjes niet voldoende. Uitbreiding van de eenlingboxen staat hoog op Christines wensenlĳst.

Onderdeel van het hygiëneprotocol is het wassen van de emmers en flessen. Dit gebeurt met heet water.

Ook de grotere kalveren horen bĳ het werk van Christine. Vanaf drie weken leeftĳd krĳgen de kalveren ook hooi en kalveropfokbrok. Ze worden gespeend op ongeveer acht weken leeftĳd.

10 Daarnaast neemt Christine de administratie rondom de

kalveren voor haar rekening. ‘Het is belangrĳk dat je goed weet welk kalf wanneer is geboren.’ En met zo’n 250 kalveren die per jaar ter wereld komen op het bedrĳf, is een goede administratie geen luxe.

DeBoerin01_beeldverhaal.indd 41

05-04-2012 13:16:18

studieclub

Lichte kost,

maar geen f lauwekul

Al twintig jaar wisselen boerinnen in oostelijk Flevoland ervaringen uit en organiseren ze boerinnenavonden met hun studieclub ‘De Kiekendief’. ‘Het is meer dan alleen gezellig beppen’, aldus de leden. Op het progamma staan stevige vaktechnische onderwerpen. ‘Over mechanisatie praten we niet, maar over koeien slurpen we alle informatie op die we krijgen kunnen.’ TEKST ALICE BOOIJ

insdagavond 6 september. De eerste avond na de zomervakantie van de studieclub ‘De Kiekendief’ vindt plaats op het bedrĳf van voorzitster Cora van de Vliert in Biddinghuizen. Twaalf van de vĳftien

vrouwen zitten keurig om 20.00 uur aan de keukentafel. Omdat ze elkaar een paar weken niet gezien hebben, valt er veel bĳ te praten over nieuw geboren kinderen, bruiloften en andere wetenswaardigheden. ‘De gezelligheid is een van de belangrĳkste redenen om bĳ elkaar te komen’, zo vertellen ze unaniem. Voor José Lekkerkerk uit Swifterbant is het ook een mooie gelegenheid om haar

kennis rondom de melkveehouderĳ bĳ te spĳkeren. ‘Ik ben niet van boerenafkomst en leer heel veel op de avonden.’ Mariska van Diepenbeek heeft een hasopleiding en heeft naast het bedrĳf ook nog werk als technisch commercieel medewerker in de agrarische sector. ‘Ik wil de mensen in de polder graag beter leren kennen en met deze studieclub kom ik in contact met andere boerinnen.’ De anderen knikken instemmend.

DeBoerin01-Plattel.indd 42

05-04-2012 13:06:03

De polder is natuurlĳk ook een ‘smeltkroes’ van agrarische gezinnen uit alle delen van het land. De studieclub verbroedert. Annemieke Scholman zag het dan ook als een mooie gelegenheid om in te burgeren toen ze tien jaar geleden verhuisde. ‘Ondertussen vind ik het ook gewoon heel leuk om bĳ anderen in de stal te kĳken.’

Verschil met ‘mannenstudieclubs’ Greet Oordt uit Dronten en Margret van den Bosch uit Zeewolde zĳn al lid sinds het eerste uur. ‘We zĳn geen plattelandsvrouwenclub, we kiezen altĳd een vaktechnische insteek met ons programma’, vertellen ze, waaraan ze toevoegen dat de samenstelling van de club de laatste jaren wel met de tĳdsgeest veranderd is. ‘In het begin waren we echt met boerinnen die volop meewerkten op het bedrĳf. Nu zĳn er ook vrouwen die een baan buiten de deur hebben, maar wel heel betrokken zĳn bĳ het melkveebedrĳf. Bĳ onze avonden houden we daar wel rekening mee.’ Monique Verhoeven uit Lelystad omschrĳft het als ‘lichte kost, maar geen flauwekul’. De studieclub zal niet diepgaand op bĳvoorbeeld fokkerĳzaken ingaan. ‘Het moet voor iedereen te behappen zĳn.’ En daarmee geeft ze een verschil aan met de ‘mannenstu-

dieclubs’. ‘De onderwerpen zĳn hetzelfde, de invulling wat anders.’ Ook het verloop van de avond is iets anders, denken ze. ‘We nodigen sprekers uit en laten die flink praten’, ‘we zĳn kritischer’, ‘onze vragen zĳn directer’ en ‘we slurpen informatie’, zeggen ze. Al lachend ontdekken de vrouwen nog meer verschillen tussen mannen- en vrouwenstudieclubs. ‘We zĳn altĳd vóór melkerstĳd terug, mannen zĳn altĳd laat thuis.’

Brandveiligheid en antibiotica De leden zĳn bĳ elkaar gekomen om het programma voor het komende seizoen te bespreken. Voorzitster Cora van de Vliert neemt de laptop op schoot en tikt meteen de data en de onderwerpen voor de activiteiten in. Zo’n zes tot zeven keer zullen ze elkaar komend seizoen ontmoeten. De potentiële onderwerpen vliegen over tafel. Ze willen de brandweer uitnodigen om meer te weten te komen over de brandveiligheid op melkveebedrĳven. Ze willen een avond organiseren met een veehouder die zonder antibiotica werkt. Een avondje naar de fabriek van Vecozuivel zetten ze ook al snel op de planning en ze willen ook meer uitleg over de cĳfers die uit de mpr rollen. Ook de dagexcursie – eens per jaar – zetten

ze vast in de planning. Dan komt ook het project Melkweg 2020 (www.melkweg2020.nl) ter sprake. ‘Kunnen wĳ voor ons eigen bedrĳf ook in vĳf minuten vertellen hoe onze visie eruitziet?’ Daar aandacht aan besteden vinden ze een goed plan.

Altijd rondje door de stal Binnen een uur zit het hele programma in elkaar, inclusief data, taakverdeling en locaties. ‘We spreken het liefst bĳ elkaar af, zodat we na de bĳeenkomst nog een rondje door de stal kunnen lopen’, vertelt Cora, die een tĳdje op de ‘wachtlĳst’ van de vrouwenclub stond. ‘Er passen nu eenmaal niet meer dan een vrouw of vĳftien in een keuken.’ Rond kwart over tien gaan de boeken dicht en de jas weer aan. Even een rondje door de prachtige stal van Cora, terwĳl ook man Jaap aansluit. Op de voergang praten ze nog gezellig na, waarna de studieclubleden rond kwart voor elf in de auto stappen. Thuis zitten de mannen ongetwĳfeld nieuwsgierig te wachten op de informatie die ze deze keer hebben meegekregen.

DE LEDEN VAN STUDIECLUB ‘DE KIEKENDIEF’ José Lekkerkerk Margret van den Bosch Richan de Vet Mariska van Diepenbeek

Corine van Schie Annemieke Scholman Tineke de Reus Natasja Zwerver

Monique Verhoeven Jacqueline Zonderland Cora van de Vliert Greet Oordt

niet aanwezig: Ageeth Brouwer Agnes van den Pol Angelique de Jong

DeBoerin01-Plattel.indd 43

05-04-2012 13:07:18

N VROUWE

CRV-VROUWENDAG EXCLUSIEF VOOR LEDEN EN KLANTEN VAN CRV

KOM VERDERâ&#x20AC;Ś DINSDAG 4 OKTOBER Dieka van de Kruusweg, Markelo (NL)

Dames, jullie zijn van harte welkom op de CRV-vrouwendag! Het belooft een leerzame, gezellige

DINSDAG 11 OKTOBER

dag te worden met inspirerende

De Rietgors, Temse (oost Vlaanderen)

sprekers, een heerlijke lunch en diverse workshops. Wilt u erbij zijn? Schrijf u dan in. Na inschrijving ontvangt u een bevestiging.

Schrijf snel in, want vol is vol.

WILT U ERBIJ ZIJN? U BENT VAN HARTE WELKOM! NL: Ga naar de site en klik op de button CRV-vrouwendag. VLA: Ga naar de site en klik op de button CRV-vrouwendag of bel de Vlaamse CRV-klantenservice: (078) 15 44 44.

CRV4ALL.COM

360-11 Adv vrouwendag.indd 1

BETTER COWS | BETTER LIFE

05-04-2012 13:38:14

inspirerendeboerin MARIEKE VAN WEPEREN SPARRINGPARTNER leeftijd: 30 partner: Jan van Weperen (34) kinderen: Mathilde (1) bedrijf: 450 koeien aantal medewerkers: 5 woonplaats: Donkerbroek

GEEN VIEZE HANDEN ‘Ik ben niet geboren op een boerderĳ. Mĳn vader is politieagent, mĳn moeder directiesecretaresse. Ik heb zelf bestuurskunde gestudeerd en start nu een adviesbedrĳf op het gebied van ruimtelĳke ordening op. Ik zie mezelf niet als boerin. Anders gezegd, ik ben een boerin die geen vieze handen krĳgt.’

NOTULEN ‘Ik praat veel met Jan over de toekomstplannen van het bedrĳf dat hĳ runt met zĳn vader en oom. Ik ben zĳn sparringpartner. Sinds vier jaar neem ik deel aan het maandelĳkse maatschapsoverleg. Daar worden de grote beslissingen genomen, het beleid uitgezet. Doordat ik de notulen maak, krĳgt het overleg een formeler karakter en is het meer dan een overleg in overalls in de kantine.’

PERSONEELSUITJE ‘Het personeelsbeleid vind ik heel interessant. Op dat gebied kan ik wat toevoegen, juist omdat ik zelf werknemer ben geweest. De drie maten bekĳken het vooral vanuit het perspectief van de ondernemer. Als we personeel zoeken, overleg ik met Jan wat voor iemand het beste zou passen. Ook het jaarlĳkse personeelsuitje help ik organiseren.’

MAGNETRON IN KANTINE ‘Begin 2012 verhuizen we van het dorp naar de boerderĳ. Waarschĳnlĳk neem ik dan een aantal administratieve taken over en help ik om de kantine netjes te houden. Ik wil dat wel anders doen dan de moeder en tante van Jan, omdat ik ook mĳn eigen werk heb. Er komt een droger voor de overalls en een afwasmachine en een magnetron in de kantine.’

DeBoerin01-sparringpartner.indd 45

05-04-2012 13:08:59

deweekvan... TINEKE DEKKER MANAGER CRV XSEED ZUID-AFRIKA leeftijd: 30 jaar gezinssamenstelling: getrouwd met Egbert (33), moeder van Hanna (4), Lea (1) en Abel (0) hobby’s: fietsen, lezen, knutselen met dochters, op stap met het gezin

ZUID-AFRIKA Pretoria Johannesburg Bloemfontein Kaapstad

Tineke Dekker verhuisde dit jaar met haar gezin naar Bloemfontein in Zuid-Afrika om als manager aan de slag te gaan voor CRV Xseed, een dochterbedrijf van CRV. In een dagboek beschrijft ze hoe ze haar gezinsleven combineert met haar werk.

ZATERDAG RUGBYWEDSTRIJD Wat kun je trots zijn op je dochter wanneer je haar samen met klasgenootjes op het podium uit volle borst Engelstalige liedjes hoort meezingen. Het is toch bijzonder om te zien hoe snel kinderen zich aanpassen en een nieuwe taal aanleren. Vanochtend hadden we een uitvoering op Hanna’s school. ’s Middags bezochten we een rugbywedstrijd, een nationale sport hier; een geweldige belevenis, ook als je geen rugbyfan bent. Hoewel onze club verloor, bleef de sfeer ontspannen en was het voor de kinderen een groot feest. Wie weet wordt dit een nieuwe hobby!

ZONDAG VRIESKOU De zondag is in Zuid-Afrika bij uitstek een dag om met familie door te brengen. Bij gebrek aan familie in de buurt is de zondag voor ons een echte gezinsdag. ’s Ochtends bezochten we een Afrikaanse kerkdienst. Die kunnen we al aardig volgen; de taal gaat ons steeds gemakkelijker af. ’s Middags stond een speeltuin met stoomtrein op het programma. Daarna hebben we onze vleesvoorraad opgemaakt op de barbecue, een van de lekkere tradities in Afrika. De avond sloten we af voor de open haard; niemand had ons gewaarschuwd dat het kan vriezen in Bloemfontein!

MAANDAG BEURSBEZOEK Vroeg opgestaan vanwege een strakke werkplanning. Vandaag ga ik met twee collega’s naar Nampo, de grootste agrarische beurs in Zuid-Afrika. Doel voor vandaag is onze stand opbouwen. ’s Avonds in een guesthouse overnacht met collega’s, een goed moment om bij te praten. Door de grote afstanden zie ik mijn collega’s hooguit een paar keer per jaar. Nieuwe ideeën kan ik aan hen toetsen, tenslotte zitten zij bovenop de markt en weten ze het beste wat onze klanten willen.

DeBoerin01_deweekvan...indd 46

05-04-2012 13:02:31

DINSDAG GIRAFFEN Alweer vroeg opgestaan om op tijd naar het beursterrein te vertrekken. Het werk op de stand is erg interessant. Ik ontmoet er potentiële klanten en hoor waar ze naar op zoek zijn. Vooral vleesveehouders bezoeken deze beurs. Productgerichte vragen schuif ik door naar een collega. ’s Middags rijden we terug naar Bloemfontein. Onderweg spotten we een groep giraffen. Het blijft bijzonder om deze dieren in het wild tegen te komen. Thuisgekomen bakken we met z’n allen cakejes voor Hanna’s afscheid op school. Morgen is voorlopig haar laatste dag op school, omdat we volgende week teruggaan naar Nederland voor mijn bevalling. (Noot van de redactie: inmiddels is Tineke bevallen van zoon Abel.)

WOENSDAG FINANCIËLE CIJFERS Hanna met cakejes naar school gebracht en daarvoor complimenten gehad van de juf. Grappig dat ik die krijg, terwijl Egbert er het meeste werk aan gehad heeft. Vooroordelen zijn ook overal hetzelfde. Op kantoor heb ik de financiële cijfers doorgelicht. In Zuid-Afrika is men een andere wijze van rapportage gewend dan in Nederland. Die twee gelijktrekken kost tijd en veel overleg. Gelukkig komen we elke maand een stap verder. ’s Avonds telefonisch overleg met mijn leidinggevende van het hoofdkantoor in Nederland en koffers ingepakt.

DONDERDAG VERKEERSBOETE Sinds kort heb ik een Blackberry als telefoon en ik wil hem nu al niet meer kwijt. Onderweg naar Johannesburg kon ik daarmee in de auto de nieuwe advertenties bekijken. Mijn Zuid-Afrikaanse collega’s hebben een uitgesproken afwijkende mening over de nieuwe huisstijl van CRV. Het is een ware uitdaging om die ideeën en de huisstijl samen te brengen. Tussendoor met een politieagent onderhandeld over een verkeersboete, want Egbert reed ‘iets’ te hard. Gelukkig kon er wat van de prijs af. Resultaat is twee gelukkige partijen: wij snel weer door om ons vliegtuig te halen en meneer agent in één keer zijn weeksalaris binnen.

VRIJDAG ‘QUALITY TIME’ Van slapen is weinig gekomen, maar gelukkig hebben de meiden zich tijdens de vlucht wel gedragen. Wie zal er staan om ons op te wachten? Beide (o)pa’s staan al klaar om hun kleindochters in de armen te sluiten. Daarna zijn wij aan de beurt. Het voelt goed weer op Nederlandse bodem te zijn, alhoewel we geen heimwee gehad hebben. Wat als eerste gepland gaat worden, is ‘quality time’ voor Egbert en mij. Dat is er wel bij ingeschoten, als je geen oppas voorhanden hebt. Deze weken gaan we goed gebruikmaken van opa’s en oma’s!

DeBoerin01_deweekvan...indd 47

05-04-2012 13:02:47

gekniptvoordeboerin

SITETIPS

www.ikbenboerin.nl

www.vrouwvanboer.nl

‘Boerin is een titel om fier uit te dragen’, vindt journalist Martine Kruider. Ze schrijft op haar site over haar liefde voor het boerenleven. De ‘voormalige stadse griet’ trouwde een boer en verkaste naar het platteland op Flevoland. Via blogs en activiteiten wil ze boerinnen en burgers dichter bij elkaar brengen.

Meepraten over gezin en bedrijf, ondernemen op de boerderij en vrouwelijke ambities. Op het vrouwvanboerforum staat vrouw zijn op het agrarische bedrijf centraal. Je ontmoet andere agrarische vrouwen en je kunt meediscussiëren over de meest uiteenlopende onderwerpen.

www.boerin.wordpress.com Boerin Bea van der Kuip houdt onder het pseudoniem Hendrika de weblog ‘Over koetjes en kalfjes’ bij op www. boerin.wordpress.com. Ze beschrijft, fotografeert en filmt de dagelijkse gebeurtenissen op het melkveebedrijf van haar en haar partner Gerrit Hofmeijer.

OP DE FIETS

STRESSBESTENDIG?

Hoezo opvallend? Neem al je spullen mee in deze originele koeienfietstas. De fietstassen zijn voorzien van reflectiestrepen en uitsparingen voor je snelbinders. Prijs € 29,95. www.pimpjefiets.nl

Niet te bang om op ruim drie meter hoogte boven de koeien te klauteren? Test je stressbestendigheid en hoogtevrees tijdens de koeiensurvival van sporten spelboerderij Leekzicht in het Brabantse Boerdonk. Na het pittige klimparcours boven de koeien in de stal zweef je aan een tokkelbaan de stal uit. Ook geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. www.leekzicht.nl

DeBoerin01_Grabbelpagina-2.indd 48

05-04-2012 13:03:28

boerin boerinvertelt...

‘De toekomst leek twee jaar geleden

TE MOOI OM WAAR TE ZIJN’ ‘Toen ik dertig jaar geleden, op mĳn 21e afstudeerde als diëtiste, stelde ik me mĳn toekomst heel anders voor dan hoe deze nu is verlopen. Ik deed mĳn werk naar veiligheid van levensmiddelenverpakkingen zeer graag. Ik gaf voordrachten over voeding en leerde de leden van KVLV (Katholiek Vormingswerk van Landelĳke Vrouwen) her en der in Vlaanderen gezond koken. Nadat mĳn vader, die landbouwer was, overleed, hielp ik samen met mĳn broers en

‘Straks sta ik er misschien ALLEEN voor’ zussen de boerderĳ van mĳn moeder verder uit te baten. Maar zelf boerin worden? Dat was het enige wat ik níet wilde! Als je als boerendochter vaak mee moet werken op het bedrĳf, bevordert dat het boerin worden niet. Sinds mĳn huwelĳk, met een dierenarts grote huisdieren, ging ik deeltĳds werken om mĳn echtgenoot te helpen in zĳn praktĳk. De communicatiemiddelen waren toen niet wat ze nu zĳn. De echtgenote van een dierenarts was altĳd gekluisterd aan de telefoon. In 1995 wilden we bouwen: een huis met een dierenartsenpraktĳk en een stal om wat runderen te houden. Als hobby voor mĳn man. Helaas werden onze plannen voor de stal gedwarsboomd door toekomstige buren. En om-

dat mĳn man te druk was met zĳn praktĳk, was ik degene die bĳ alle instanties ons dossier in alle stappen moest gaan verdedigen. Tot zelfs bĳ de Raad van State. We hebben overal ons gelĳk gehaald. De stal is er na drie jaar gekomen, op voorwaarde dat het een leefbaar bedrĳf moest worden. En zo werd ik op mĳn 38e toch nog boerin! In 1998 begon ik de bĳna twintig witrode koeien van mĳn schoonvader te melken. Ik herinner me nog goed de dag dat de eerste koe, onze Ketty, meer dan twintig liter melk gaf in één melkbeurt. Ik herinner me ook mĳn tranen bĳ het vertrek van onze eerste dekstier. Zo was ik mĳ aan die dieren gaan hechten. Gaandeweg werd de boerderĳ, die ik eigenlĳk niet wilde, een passie en levenswerk voor mĳ. Ook ben ik actief gaan deelnemen aan besturen in de veeverbetering. De toekomst leek twee jaar geleden te mooi om waar te zĳn: twee gezonde kinderen die goed studeerden, een bloeiende dierenartspraktĳk, een landbouwbedrĳf van 60 hectare met tweehonderd dieren (zowel melkvee als vleesvee) en een nieuwe stal met melkrobot om de arbeid wat te verlichten. En natuurlĳk onze hobby: de prĳskampen. Het hele gezin was hierdoor geboeid. Hard werken, maar wat was het mooi! En toen kwam de kanker. Mĳn man krĳgt al vanaf februari chemo. We hebben op dit moment nog geen enkel zicht op wat de toekomst zal brengen. Mĳn man is soms zo verzwakt door de behandelingen dat een ziekenhuisopname noodzakelĳk is. Nu is hĳ thuis, maar heeft toch nog weinig kracht. Mocht de toekomst ons verdere tegenslag brengen, dan sta ik er straks misschien alleen voor, zonder de raad en daad van mĳn lieve dierenarts. Toch blĳven we geloven dat het goed komt.’

In ‘Boerin vertelt’ blijven de inzenders anoniem. Wilt u reageren? Mail of schrijf naar: boerin@crv4all.com of: Redactie De Boerin, Postbus 454, 6800 AL Arnhem.

DeBoerin01_Boerin vertelt.indd 49

05-04-2012 13:05:17

inspirerendeboerin CHRISTIANE DE WEIRDT VERZORGSTER KALVEREN leeftijd: 52 partner: Walter Morthier (54) kinderen: Sandra (25) en Jolien (21) bedrijf: 234 melken vleesrunderen woonplaats: Bellem

VERLENGD MOEDERSCHAP ‘Kalveren verzorgen ligt in het verlengde van het moeder zĳn. Daar neem ik dan ook uitgebreid de tĳd voor, zeker voor de kleinste groep kalveren. Ik loop elke dag wel drie, vier keer tussen de kalveren om te zien of alles goed gaat.’

BAND MET DE DIEREN ‘Doordat ik veel met de kalveren bezig ben, ontstaat er na verloop van tĳd een band met de dieren. Dat merk ik later als ik bĳ de vaarzen in de wei kom. Dan komen ze allemaal naar me toe. Het is hier de gewoonte kalveren aan een touw te zetten als ze van de ene stal naar de andere verhuizen. Het vergt extra werk, maar daar heb je later plezier van. Ook kalveren moeten manieren leren.’

TOEKOMST BEDRIJF ‘Opfok is belangrĳk. Het gaat om de toekomst van je bedrĳf. Elk kalf krĳgt biest binnen het uur na de geboorte. Elk melk- of vleeskalf heeft zĳn voerschema, vaste fles of bepaalde kleur van de emmer. De variatie in rassen vind ik erg leuk. Vlees- en melkkalveren zĳn een totaal andere wereld als het over opfok gaat. Dat zorgt voor extra uitdaging.’

LIEVER KALVEREN ‘Mĳn taak is niet zomaar door anderen over te nemen. Kalveren voeren moet je voor de volle honderd procent doen. Je moet opletten en er goed bĳ nadenken. Je haasten kan amper. Er zit een vast patroon en een vaste structuur in mĳn werkwĳze. Dan nog blĳft het moeilĳk om de kalveren een dag uit handen te geven. Ik verzorg liever de kalveren twee keer per dag dan dat ik twee keer per dag zou moeten melken 365 dagen lang.’

DeBoerin01-kalververzorger.indd 50

05-04-2012 13:12:43

MEER TIJD VOOR UW GEZIN?

MET DE LELY ASTRONAUT A4 IS ALLES MOGELIJK • • • •

Vrijheid om uw eigen tijd te bepalen Meer tijd om uw bedrijf te managen Meer tijd voor uw koeien Meer tijd voor uw gezin

www.lely.com Lely West N.V. • Weverskade 110 • 3147 PA Maassluis • Tel: 010 - 59 96 309

pag LELY zetspiegel.indd 44

innovators in agriculture

05-04-2012 13:29:16

Maak het verschil!

Voor vrouwen, door vrouwen. In oktober maakt Sprayfo zich sterk voor Pink Ribbon, de stichting die steun vraagt in de strijd tegen borstkanker. Wij doneren een deel van onze maandomzet.

Helpt pt u ook mee? Doneer uw Sprayfo spaarpunten of bestel dit unieke Sprayfo t-shirt voor het goede doel Pink Ribbon. Lees alles over deze actie op www.sprayfo.nl/pinkribbon