Veeteeltvlees augustus 2024 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

Investeren in genetica loont voor charolaisfokker

Diverse kampioenen op de zomerse keuringen

Nieuwe en betere fokwaarden voor slachtrendement

Feston

De

Belle Eau

Boy De Renuamont x Tartan

De Belle Eau

Op 20 mnd.:

906 kg en 140cm (+12)

Voor pure groeikracht

Ki-code: 945235

⊲ Zeer gemakkelijke bloedlijn

⊲ Uitzonderlijke eigen prestatie

⊲ Geschikt voor op vaarzen

Vrouwelijk gesekst beschikbaar

Wilt u sperma van Feston of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op shop.crv4all.nl of shop.crv4all.be

RUBRIEKEN

5 Van de redactie

7 Fokkerijnieuws

28 CRV-coöperatienieuws

30 Managementnieuws

32 Marktinfo voer

33 Marktinfo vee

34 Agenda

35 CRV-bedrijfsnieuws

HOOFDARTIKEL

8 Meer en betere slachtinformatie via fokwaarden Belgisch witblauw beschikbaar

REPORTAGE

12 Voor charolaisfokker Hans Kranenburg betaalt investeren in kwaliteit zich altijd terug

KEURINGEN

15 Viermaal raak voor Versprille-Harms in Sluis

16 Prachtige blondes kleuren Bogaarden

18 Dubbel met Beautéedochters voor Van Bellegem in Libramont

29 Blondes van Mintjes en De Bel scoren in Libramont

MANAGEMENT

20 Bodemverdichting sluipmoordenaar voor grasopbrengst

DE BOERIN

24 Naar de keuring met twee boerinnen

SERIE 150 JAAR CRV

26 Veeverbetering gangmaker op de digitale snelweg

keuring Bogaarden gras bodemverdichting

Hans Kranenburg: ‘Heb je geen goede kwaliteit dieren, dan krijg je ook geen goede kalveren’

Senna Huisman: ‘Het is een heel werk, maar de keuringsdag zelf is puur genieten’

BIJ DE COVER

Als ware modellen poseren de charolais van Hans Kranenburg, een scherpe blik in de lens (foto: Quinten van Ooijen)

Investeren in genetica loont voor charolaisfokker

Nieuwe en betere fokwaarden voor slachtrendement

Diverse kampioenen op de zomerse keuringen

Kies voor een optimale opstart van je kalveren

Onze hele gamma www.starmilk.be

• Erkend als de beste biest

• Minstens 89% biestpoeder

• 29% IgG per 100g

• Selenium om de opname van de biest te verhogen

• Bevat probiotica voor de darmflora

JEAN-FRANÇOIS LERICQ +32(0) 484/11.86.38 - jf.lericq@starmilk.be

Voor sommigen zou het goed zijn eens

in de modder te staan

Ook al is hij nog niet echt voorbij, ik durf het toch al te stellen: wat een zomer was het. Zowel in de eigen omgeving als in de bredere wereld om me heen was er zelden iets wat gewoon ‘normaal’ was. In dit nummer, maar ook in het volgende nummer leest u een aantal keuringsverslagen. Waar het vaak toch over de dieren en hun kwaliteiten ging, was dat dit jaar net wat anders. Apocalyptisch zou lichtelijk overdreven zijn, maar het weer zat Libramont niet mee. En dat is dan weer een understatement. Naast het volgen van de keuring was het droog houden van mijn catalogus een bijkomende taak, net als de zorg om nergens mijn schoenen in de aanzuigende modder te verliezen. Erpe-Mere, een week later, hield het wel droog, maar daar was de beperkte opkomst van dieren eerder het thema. Dat is niet geheel onterecht, maar wel jammer voor het prachtige werk van gepassioneerde organisatoren Hedwig en Jelle Redant. De druk van ibr in Vlaanderen blijft aanhouden en zorgt voor extra voorzichtigheid bij veel veehouders. De hoop is dat de situatie uitklaart en de komende tijd keuringen terug hun wel-

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR

verdiende rol kunnen hebben, met voldoende dieren. De graanoogst was niet minder bewogen, laat staan dat er kilo’s waren en stro. In al mijn levensjaren heb ik zelden van zulke lage tonnages gehoord. De zucht om stro en de vrees voor een tekort in de winter zet menig veehouder ondertussen al aan tot actie. Het natte voorjaar, en eigenlijk ook de natte zomer, zal er niet vreemd aan geweest zijn. De grillen van de natuur zijn de sector al langer bekend. De landbouwsector leeft ernaar, nu de overheid nog. Het begrip kalenderlandbouw is al langer een doorn in het oog van de sector, en vooral dat de overheid blijft vasthouden aan dit begrip. Waar de Nederlandse overheid nog enige realiteitszin en dus souplesse in de uitrijregeling toonde, is dat in Vlaanderen weer net wat anders. Nochtans was de toon bij menig kiezer bij de recente verkiezing toch wel duidelijk genoeg. De overheid heeft te weinig realiteitszin en kent de situatie van haar eigen burgers niet meer. Of meer gepast in deze tijden: ze heeft geen schoenen in de modder.

Cabotin

8472 De La Cleuzeur

Race De Mehogne x Paravent D’Izier

Op 21 mnd.: 863 kg en 136cm (+7)

Voor vreemd bloed met kwaliteit

Ki-code: 945175

⊲ Past op elke hedendaagse bloedlijn

⊲ Geeft gestalte met bespiering

⊲ Moeder was een zware koe van 1.043 kg

Wilt u sperma van Cabotin of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op shop.crv4all.nl of shop.crv4all.be

Tweemaal Faes op keuring Oosterkempen

De bekendste koe op de witblauwkeuring van de Oosterkempen, Reveuse du Pachis à la Motte, pakte het algemeen kampioenschap op de keuring. Voor Frederik Faes lagen er twee titels klaar op het einde van de dag. De weersomstandigheden zaten de organisatie van de keuring op de grens van Geel en Retie bijzonder goed mee. De opkomst was met een zestigtal te keuren dieren bijzonder rijk. Het jureren lag in handen van Carl Heyvaert en Pol Bernard. Zij duidden op het einde van de namiddag vijf kampioenen aan, waaruit ze ook een dagkampioen dienden te kiezen. De juniorshow werd gewonnen door Fik Smets uit Geel met zijn Tulip van het Bareelhof, een dochter van Donnay.

Met Reveuse du Pachis à la Motte, een Courtoisdochter die al meerdere titels won, verscheen in Geel een bekende koe ten tonele. Reveuse, nu eigen aan Tom Devaere uit Herselt, toonde nog steeds haar indrukwekkende bevleesdheid en won zowel het kampioenschap bij de koeien als het dagkampioenschap. Vier keer winst in de reeksen deden de kansen van Frederik Faes uit Mol stijgen om ook

een titel mee naar huis te nemen. Het werden er uiteindelijk twee. Zijn Caigny van de Heidebloem, een dochter van Dali, won twee jaar na haar eerdere titel in Geel, nu het kampioenschap bij de vaarzen van 20 tot 32 maanden.

Ook de titel bij de vaarzen jonger dan 12 maanden was voor Faes. Silver van de Heidebloem is een dochter van Darko uit de

bekende keuringskoe Lize van het Bareelhof. Een zoon van Avicii, Hadji van de Driehoek, werd kampioen bij de stieren. Hadji is een net geen elf maanden oude stier van August Van De Perre uit Kasterlee.

Het laatste kampioenslint werd rond Topaas van Terbeck gehangen. Deze vijftien maanden oude Darkodochter staat in de stal van Louis Adriaensen uit Retie.

CRV gaat samenwerken met VikingGenetics

CRV gaat voor het fokprogramma voor het holsteinras foktechnisch samenwerken met de Scandinavische fokkerijcoöperatie VikingGenetics. Dit hebben de fokkerijorganisaties bekendgemaakt. Viking heeft ook fokprogramma’s voor vleesvee, waaronder danish blue, Deense blauwen.

VikingGenetics is een coöperatieve fokkerijorganisatie uit Scandinavië. De coöperatie is eigendom van ruim 16.000 melk- en vleesvee-

houders uit Denemarken, Zweden en Finland. VikingGenetics heeft eigen fokprogramma’s voor de rassen holstein, jersey en Scandinavisch roodbont. Zo worden jaarlijks zo’n zestigtal holsteinstieren ingezet. Ook voert de organisatie een fokprogramma voor danish blue, vleesstieren voor de gebruikskruising. ‘Veehouders zullen van deze samenwerking in eerste instantie weinig merken’, geeft Sander de Roos, directeur strategische innovaties

bij CRV, aan. ‘Beide organisaties blijven hun eigen fokprogramma’s voeren en sperma van hun eigen stieren verkopen. Maar vanaf volgend jaar gaat CRV mogelijk wel sperma aanbieden van stieren met een vader en/of moeder uit het fokprogramma van VikingGenetics. Door gebruik te maken van genetisch materiaal uit Scandinavië zal de kwaliteit en genetische diversiteit van het stierenaanbod van CRV verder verbeteren.

In het julinummer van VeeteeltVlees stelden we het ras speckle park uitgebreid voor en lieten we de jonge vleesveehoudster Esmee Bosma aan het woord. Op de website van VeeteeltVlees stelt zij ook het ras uitgebreid voor in een video.

In de inhoudsopgave van het vorige nummer is echter wat fout gegaan. Esmee heet Bosma en de nevenstaande foto is de juiste.

Omwille van de blauwtongsituatie in Nederland heeft de organisatie van de vleesveekeuring in Enter besloten om de jaarlijkse keuring af te gelasten. De vleesveekeuring was voorzien voor 15 augustus in het hartje van Enter. De paarden- en ponymarkt gaan wel door, net als de braderie.

De organisatoren verwijzen naar de onrust en onzekerheid bij de deelnemende veehouders over de verdere ontwikkeling van het blauwtongvirus. Daarnaast wil de organisatie haar verantwoordelijkheid voor de gezondheid van de Nederlandse veestapel nemen en geen bron zijn van verdere verspreiding.

Volgend jaar wil de organisatie de draad weer oppakken met een nieuwe editie.

Alle kampioenen op een rij, v.l.n.r. Hadji, Silver, Topaas, Caigny en Reveuse

Meer en betere slachtinformatie

Een nieuwe achterliggende methodiek, aangescherpte filters en het toevoegen van dna-informatie zorgen voor nieuwe namen in de topregio’s van de fokwaarden voor Belgisch witblauw. Zeker met de vernieuwde karkasinformatie heeft de vleesveesector nog betere selectietools.

TEKST WIM VEULEMANS

slachtinformatie

De zomerse publicatie van de fokwaarden voor het Belgisch-witblauwras kent in de methodiek de grootste aanpassing. Om het lezen van de indexen te vergemakkelijken heeft het Waalse stamboek besloten om de publicatie van alle fokwaarden te harmoniseren. Zo kunnen vanaf nu alle fokwaarden op dezelfde manier gelezen worden: hoe hoger de fokwaarden, hoe beter.

Dit heeft invloed op een aantal fokwaarden, waaronder die van vruchtbaarheid (leeftijd eerste inseminatie, leeftijd eerste kalf en interval eerste-tweede kalf). Voortaan moet men ook sterftecijfer (eerste en tweede bezoek) en verschillende functionele gebreken bij geboorte en tweede bezoek zo lezen. Enkel voor een aantal optimum-

kenmerken, zoals enkele lineaire kenmerken (bijvoorbeeld Rib), geldt de regel dat de fokwaarden het best rond de 100 kunnen liggen.

Wat de aanpassing betekent, kan eenvoudig geduid worden aan de hand van een voorbeeld. Een stier die in het voorjaar nog een fokwaarde sterfte van 80 had, heeft nu een fokwaarde van 120. In beide gevallen is dit een gunstige fokwaarde. Hoe hoger de fokwaarde, hoe lager de sterfte.

Nieuwe methodiek

Het meeste nieuws zit deze keer duidelijk bij de karkasfokwaarden. Zo zijn er twee nieuwe kenmerken gepubliceerd: mannelijk en vrouwelijk karkasrendement.

naam vader ki merkergetest aantal nakomelingen karkasgewicht mannelijk

Mercator de Martinpré Puissant

de Sberchamps

Eclaireur de Roupage

Artist van Ter Bos Oasis BBG

de Ferrière Wilmots BBG

Jacob van het Wallewerf Jackpot

Toro van ’t Goed Ter Wallen Débarde BBG

Absolu de Furfooz Digital BBG

Feston de Belle Eau Boy BBG

Matador de Bellefontaine Falco BBG

Neptune d’Yvoir Ignorant FAB

Rambo de Boulogne Acabit BBG

Leandro van Ter Bos Wilmots BBG

Reflet de Fermine Digital BBG

Virtuose d’Argenton Réjoui BBG

Tabel 1 – Toplijst voor de fokwaarde karkasgewicht (bron: Elevéo, juli 2024)

Tabel 2 – Stieren met een eerste publicatie voor karkasfokwaarden (bron: Elevéo, juli 2024)

naam vader ki merkergetest aantal nakomelingen karkasgewicht mannelijk aantal nakomelingen karkasrendement

Caporal

Grizzly du Wauhu

Impoli

naam vader ki aantal nakomelingen drachtduur geboortegewicht conformatie

Amorti du Bois d’Esneux* Azzaro BBG 85 107

Coca du Coin* Général GAB 30 83 77 100

Desperado d’Ochain* Nodule FAB 106 96

Détonant de la Rampe Newton BBG 83 95

Dragon de Roupage* Dauphin BBG 94 103

Email du Donjon* Jet-Set BBG 55 96 99 103

Erable de Fooz* Digital BBG 32 127

Evident d’Ochamps Rebel FAB 87 111

Iniesta de la Bocheroule* Charmeur GAB 86 89

Insolent de St. Rémacle Digital GAB 15 119

Jacob du Fond de Bois Fly BBG 93 102

Jak de Biert Darko BBG 107 123

Lambeau d’Aubry Cactus GAB 88 72

Majeur du Fond de Bois* Fly GAB 38 109 108 104

Nutella de Bierwa* Futé FAB 118 96

Olympien de la Ferme des Croix* Futé FAB 98 97

Pico van het Vinkenhof Galant BBG 93 91

Promis P des Princes de Ligne* Rashford BBG 106 103

Soprano des Turquoises Balisto BBCI 95 95

Tanker de Martinpré* Cargo FAB 91 93

Tip Top van den Hondelee Boursier BBCI 86 95

Tabel 3 – Stieren met een eerste en tweede (*) publicatie fokwaarden eerste bezoek (bron: Elevéo, juli 2024)

Deze twee nieuwe kenmerken komen overeen met het warm karkasgewicht gedeeld door het levend gewicht. Dit kenmerk vertelt dus iets over de bevleesdheid van de dieren bij slacht. Ook nieuw is dat voor deze vier kenmerken nu ook genoom- of merkerfokwaarden beschikbaar zijn. De merkerfokwaarden van een stier voorspellen dus de potentie van de nakomelingen naar karkasgewicht en ook groeikracht. Daarmee krijgen veehouders informatie beschikbaar waar men zonder merkerselectie minstens tweeënhalf jaar na inzet van een stier op zou moeten wachten. Ook het model voor de berekening van deze fokwaarden is verbeterd. De erfelijkheidsgraad is gestegen van 0,29 naar 0,33 voor mannelijk karkasgewicht en van 0,37 naar 0,47 voor vrouwelijk karkasgewicht. Dat maakt dat de nauwkeurigheid van deze fokwaarden hoger ligt en

Erable de Fooz zorgt voor kalveren met veel conformatie

dat de fokwaarden een hogere betrouwbaarheid hebben. Tot slot zijn de filters op de achterliggende gegevens, in dit geval karkasgegevens en bijhorende afstammings- en bedrijfsgegevens, aangescherpt. Zo is er een hoger minimum van 500 datasets per slachthuis nodig en een minimum van vijf datasets per kudde en per jaar om de gegevens te kunnen gebruiken. Dat maakt dat ondanks een hogere betrouwbaarheid er in de fokwaarde van sommige stieren minder nakomelingen zitten dan in de vorige fokwaardepublicatie.

Mercator bovenaan

De publicatie met de stieren met de hoogste fokwaarden voor karkasgewicht mannelijk kent verschillende nieuwe toppers. Allereerst is dit een gevolg van de keuze van het stamboek om de publicatie te beperken tot stieren jonger dan tien jaar. Maar ook de aangepaste methodiek heeft gevolgen.

De nieuwe koploper is immers Mercator de Martinpré, een zoon van Puissant. Met een karkasfokwaarde 137 is hij afgetekend de nieuwe koploper. Hij steeg maar liefst vijftien fokwaardepunten en deed dit met 88 nakomelingen in zijn fokwaarden. Ook Charko de Sberchamps, een zoon van Vidal, steeg elf fokwaardepunten en is met een fokwaarde van 131 de nummer twee. Opvallend is dat er in deze gepubliceerde fokwaarde van Charko minder nakomelingen zitten, 27 tegenover 31 in het voorjaar van 2024.

Voor beide stieren geldt dat de nieuwe filters de grote wijzigingen veroorzaken; de nakomelingen die de aangescherpte filters passeerden, hebben duidelijk een groter karkasgewicht dan de selectie in de vorige publicatie. Voor de nummer drie op de toplijst is dat niet het geval. Eclaireur de Roupage (v. Futé) is voorspeld op een fokwaarde 126 op basis van zijn merkers. Zijn nakomelingen zullen dit in een van de volgende fokwaardepublicaties moeten bevestigen. In deze toplijst staan ook nog twee stieren afkomstig van Vlaamse fokkers, die nog geen nakomelingen hebben. Zowel Artist van Ter Bos (v. Oasis) als Toro van ’t Goed Ter Wallen (v. Débarde) zijn voorspeld met hogere karkasfokwaarden, beide fokwaarde 123. In deze toplijst zitten ook een aantal stieren die hun merkerfokwaarden hebben aangevuld met de gegevens van hun eerste mannelijke nakomelingen. Zo handhaven twaalf mannelijke nakomelingen de fokwaarde van Gavroche du Coin (v. Jet-Set) ook op 123. Matador de Bellefontaine (v. Falco) doet het met fokwaarde 122 ook sterk en hij heeft reeds 42 stieren in zijn fokwaarde. Een andere in Vlaanderen geboren stier debuteert ook met een sterke fokwaarde karkasgewicht mannelijk. Kai van de Zellikveldhoeve (v. Vidal), geboren bij Johan Drobe, opent op basis van elf nakomelingen met een fokwaarde van 119 voor karkasgewicht mannelijk. Deze nakomelingen hebben met 115 ook een vrij goed karkasrendement. Eenzelfde fokwaarde heeft Nebuleux de Petit Brin, een zoon van Glaieul.

Dat de fokwaarde karkasrendement niet altijd evenredig is met de fokwaarde karkasgewicht, bewijst Grizzly du Wauhu. De Rufuszoon debuteert met een fokwaarde 90 voor karkasgewicht, maar zijn mannelijke nakomelingen hebben wel veel rendement (116).

Op basis van die fokwaarde karkasrendement ziet een toplijst van stieren er net wat anders uit. De nummer één voor deze fokwaarde is Oasis de la Ferme des Croix

naam vader ki merkergetest aantal nakomelingen conformatie gewicht gestalte gewichtconformatie

Iniesta de la Bocheroule Charmeur GAB 36 112 86 95

Tabel 4 – Stieren met een eerste publicatie voor fokwaarden tweede bezoek (bron Elevéo, juli 2024)

naam vader ki merkergetest aantal nakomelingen in fokwaarden leeftijd eerste inseminatie betr. (r²) leeftijd eerste kalving betr. (r²) interval eerstetweede kalving betr. (r²)

Artisan du Ronchy Orateur FAB 13 89 0,55

Danseur de Ste. Hélène Cactus GAB 11 123 0,55

Emouvant de Fooz Occident GAB 14 108 0,61

Eole de St. Fontaine Panache BBCI 21 120 0,65

Irish Coffee de Biert Aragon GAB 18 125 0,64

Jojo du Saivray Hannibal GAB 16 116 0,66

Liebelei van de Kerkenhofstede Iron Man BBCI 11 87 0,57

Maradona du Champ du Moulin Art Déco GAB 23 118 0,68

Marlo van het Caloenhof Lennie GAB 12 108 0,57

Orateur de la Ferme des Croix Elite GAB 27 126 0,69

Tabel 5 – Stieren met een eerste publicatie voor vruchtbaarheidsfokwaarden (bron: Elevéo, juli 2024)

(v. Digital) met een fokwaarde 132. Zijn fokwaarde karkasgewicht is met 102 dan weer vrij gemiddeld, met 78 nakomelingen in zijn fokwaarde. Nummer twee in deze lijst is Dragon de Roupage (v. Dauphin) met een fokwaarde 127 voor karkasrendement en een fokwaarde 111 voor karkasgewicht mannelijk. Beide fokwaarden zijn wel berekend op basis van zijn dna-profiel.

Weinig nieuwkomers

De lijst van stieren die voor het eerst een fokwaarde krijgen voor eerste bezoek, is vrij beperkt tot negen. Die stieren hebben daarbij enkel een fokwaarde voor drachtduur en geboortegewicht. Daarbij ligt voor beide kenmerken de optimale fokwaarde rond de 100. Immers, zowel te lichte als te zware kalveren zijn te vermijden. Slechts enkele stieren hebben een fokwaarde conformatie bij eerste bezoek. In tabel 3 valt vooral de hoge fokwaarde conformatie (127) van Erable de Fooz op. Deze zoon van Digital doet dat met 32 nakomelingen in zijn fokwaarde. Een andere Digitalzoon, Insolent de St. Rémacle, volgt hem op de voet met een fokwaarde 119. De lijst nieuwe stieren op basis van fokwaarde tweede bezoek is beperkt tot één (tabel 4). Enkel Charmeurzoon Iniesta de la Bocheroule plaatst zich. De conformatie van zijn jaarlingen zijn goed (112), maar ook wat licht (86). De selectiecriteria voor de publicatie in deze tabel zijn nochtans aangepast. Voortaan worden alle stieren – of ze al eerder al wel of niet een merkerfokwaarde hadden – die voor het eerst dochters in deze fokwaarden hebben, opgenomen in deze tabel. Des te opvallender is dat er in deze publicatie dan slechts één stier deze selectiefilter passeert.

Vruchtbaarheid met Futébloed

Een aantal stieren krijgt voor het eerst een fokwaarde voor een of meerdere vruchtbaarheidskenmerken. In het merendeel van de gevallen is dit enkel een fokwaarde voor eerste inseminatie. Daarbij scoren alle nieuwkomers goed tot zeer goed. Elitezoon Orateur de la Ferme des Croix scoort met een fokwaarde leeftijd eerste inseminatie van 126 bovengemiddeld goed. Dat doet ook Aragonzoon Irish Coffee de Biert (125). Marlo van Caloenhof, een zoon van Lennie, gefokt door Kristof De Fauw en Sandra

Van Renterghem, scoort met een fokwaarde van 108 voor leeftijd eerste kalving ook goed. Wie vruchtbare dochters in de stal wil, maakt met Futébloed vaak de betere keuze. Cachemire de Dessous la Ville heerst immers bij de vruchtbaarheidsvererving. Met een fokwaarde 135 voor leeftijd eerste inseminatie, 147 voor leeftijd eerste kalving en 140 voor interval eerste en tweede kalving is hij afgetekend de stier met de beste vererving voor vruchtbaarheid. Ook halfbroers als Megawatt de Bierwa en Amaretto de la Rouge Cense hebben een soortgelijk profiel en bewijzen hun waarde ook al met een significant aantal dochters. Nog geen dochters, maar wel een beloftevolle fokwaarde voor vruchtbaarheid heeft de nog niet beschikbare Futézoon Zulu de Biourge Ook New Jersey de Berligant (v. Nevada), Calin de l’Allemoine en Mercator de Martinpré (v. Puissant) zijn stieren met een goede vererving van dochtervruchtbaarheid. Op basis van deze nieuwe en vernieuwde informatie kunnen vleesveehouders met witblauw hun stierselectie en stierkeuze met meer fundament maken, alleen zal het zaak zijn fokwaarden te gebruiken voor het eigen fokdoel en ze het juiste gewicht te geven in de eigen visie. l

De eerste mannelijke nakomelingen van Grizzly tonen een hoog karkasrendement

Investeren in kwaliteit betaalt zich terug

De Groeve

BEDRIJFSPROFIEL

naam Hans Kranenburg leeftijd 63

aantal dieren 25 charolaisrunderen grondgebruik 15 ha grond rondom de boerderij, 2,5 ha grond in Appingedam exterieurgemiddelde 87 punten

Opgegroeid op een vooruitstrevend melkveebedrijf koos Hans Kranenburg ervoor om de horecagroothandel in te gaan. Zeven jaar geleden ging hij

terug naar zijn roots en nam hij de charolaisrunderen van zijn vader over. Showdieren fokken is zijn doel en dat doet hij met veel succes en plezier.

TEKST QUINTEN VAN OOIJEN

‘KEXTRA FOTO’S VEETEELTVLEES.BE OF VEETEELTVLEES.NL

ijk hoe mooi hij is: een brede borst en een mooie rug’, zegt charolaisfokker Hans Kranenburg, terwijl hij een van zijn stieren aanwijst vanuit zijn tuinstoel. Het is een mooie zomerse dag. Vanuit de tuin in het Drentse De Groeve kijkt Kranenburg uit op zijn charolaisrunderen en paarden. Vol passie begint hij te vertellen over zijn bedrijf: ‘Mijn vader was een ondernemende boer en een goede koopman. Hij had een modern melkveebedrijf met in 1975 al 85 koeien in een ligboxenstal. In 1976 verkocht hij zijn melkveebedrijf en in 1985 kocht hij zijn eerste charolaiskoeien.’

Van horecagroothandel naar fokker ‘Op mijn zestiende vroeg hij of ik boer wilde worden, maar ik dacht dat ik in de handel mijn eigen kost kon verdienen’, vertelt Kranenburg verder. ‘Ik kwam in de horecagroothandel terecht, eerst in loondienst en daarna als ondernemer. Zo begon ik als mede-eigenaar in 2001 een nieuwe vestiging van horecagroothandel Hanos in Groningen.’ Maar zeven jaar geleden nam hij afstand van de groothandel en is hij teruggegaan naar zijn oorsprong: koeien houden. ‘Vroeger dacht ik alleen maar aan geld verdienen, maar nu, ouder en wijzer, denk ik daar anders over. Wat je doet, moet je passie zijn en geen opgave. Als je de ware aard van mensen leert kennen, word je steeds gekker met je dieren’, vat Kranenburg zijn carrière samen.

Toen zijn vader 87 jaar was, nam Kranenburg de charolaiskoeien van zijn vader over en ging hij daarmee verder. ‘Zijn dieren, en zeker de kampioenskoe Cybelle, die mijn vader in 1989 in Moulins kocht, zijn de sterke basis van mijn fokkerij’, stelt Kranenburg. Nog steeds zijn er twee koeien die bij zijn vader op stal stonden.

Kranenburg houdt zijn charolaisdieren voor de fokkerij. Hij verkoopt ook wel wat vlees, maar dieren naar de slacht brengen doet hij liever niet. ‘Als een dier niet meer drachtig wordt of niet aan mijn standaard voldoet, dan moet ik toch mijn verstand gebruiken en afscheid nemen, maar dat gaat me aan het hart. Het is veel leuker ze voor het leven te verkopen.’ Twee tot drie koeien worden er jaarlijks geslacht. Het vlees verkoopt Kranenburg aan vaste klanten via de site natuurvleeskopen.nl. Het vlees is vrijwel biologisch en natuurvriendelijk. Wanneer een dier wordt geslacht, gaat het een week in de koelcel, wordt dan uitgebeend en rijpt dan nog eens vier

weken. Dit proces levert smaakvol en mals vlees op. ‘Ik heb zelf in de foodsector gewerkt en weet dat je dit vlees niet in de winkel kan kopen’, vertelt de veehouder. Het ondernemen zit nog altijd in Kranenburg. Hij is algemeen lid van het Nederlands Charolais Stamboek, een vereniging waar fokkers elkaar treffen en kunnen sparren over het ras. Ook bezoekt hij graag andere bedrijven om kennis op te doen en te kijken welke bloedlijnen er zijn. Onlangs bezocht hij in Schotland de twee allerbeste fokkers die hij kent van veilingen en shows in Frankrijk. Maar hij heeft meer hobby’s, hij fokt op kleine schaal met dressuurpaarden en heeft momenteel zeven paarden en een veulen op stal. Daarnaast verhuurt hij huizen en verkoopt hij meubels. Opera en operette zingen is van jongs af aan zijn grote passie. De dieren die hij fokt, krijgen altijd muzieknamen.

Franse contacten

Er is een goede samenwerking met Simon Perrot van Simon Genetic uit Frankrijk. Kranenburg insemineert zijn koeien namelijk met sperma van stieren uit Frankrijk. ‘Ik heb nu koeien drachtig van onder andere Napoléon, Magicien en Océan’, somt de veehouder op. Van die laatste stier zag hij ook nakomelingen in Schotland.

Volgens Kranenburg doet Perrot de hele handel van charolais in Frankrijk. ‘Hij heeft contact met alle Franse fokkers en verkoopt hun dieren en sperma van stieren wereldwijd. Hij heeft alleen goede kwaliteit dieren en geen slachtvee. Ik weet wat ik zoek, maar soms moet je het aan iemand toevertrouwen die er nog meer verstand van heeft’, vertelt hij. ‘Die filosofie past heel goed bij die van mij. Ik ga ook voor de top en voor showdieren. En dat zijn de echte vleestypes.’

Perrot kocht de bekende stier Océan (v. Laskari) voor een bedrag van 20.600 euro. Van die stier heeft Kranenburg meerdere nakomelingen lopen, zoals de driejarige stier Strauss, waar de veehouder nu zelf sperma van verkoopt. Zijn moeder Majesté (v. Devred) was de nationale kampioenspink van Frankrijk in 2019. Kranenburg kocht dat jaar de pink in Parijs en inmiddels is ze met 90 punten excellent gekroond. ‘Met haar fok ik fantastisch’, zegt Kranenburg. De veehouder koopt bijna ieder jaar wel dieren aan met bloedlijnen waar hij potentie in ziet. Zo kocht hij onlangs een negen jaar oude stamboekkoe uit Digoin. Hij vindt na-

Kranenburg fokte de driejarige stier

Strauss uit zijn excellente koe Majesté (v. Devred) en de bekende

Laskarizoon Océan

melijk dat niet alleen de stier, maar ook het moederdier van uitmuntende kwaliteit moet zijn. ‘Een rechte rug, een goede kont, een brede borst en maat probeer ik terug te vinden bij de koeien waarmee ik fok. Heb je geen goede kwaliteit dieren, dan krijg je ook geen goede kalveren.’ Kranenburg beknibbelt dan ook niet op de aankoop van nieuw bloed, want kwaliteit betaalt zich terug.

Gemiddeld 87 punten

Het insemineren van de dieren is arbeidsintensief. Kranenburg is scherp op tochtigheid en kijkt in de periode na afkalven consequent elke dag of er dieren tochtig zijn. Doorgaans is de bevruchting de eerste keer raak. Is een koe na een derde inseminatie nog niet drachtig, dan laat de veehouder een onderzoek bij haar uitvoeren om te bepalen wat de oorzaak is. Hij zal nooit simpelweg een stier bij een groep koeien zetten. Hij is heel selectief welke stier hij bij welke koe inzet. De match moet goed zijn. Om te bepalen of een stier genetisch bij een specifieke koe kan, start Kranenburg met het maken van een Gènes Diffusion-scan van zijn moederdieren. ‘Als charolaisvereniging zijn we onlangs begonnen met deze scans, waarmee de genetische waarden van een dier worden bepaald, zoals geboorteverloop, de bouw van het skelet en ziektes zoals blindheid en ataxie. Aan de hand van die waardes kun je bepalen of er een goede match is, vertelt de fokker. ‘Alle stieren uit Frankrijk waarmee ik fok, hebben een GD-scan. Ik weet wat ik zie, maar het genetische weet ik nu nog niet. Met die scans ga ik nu bepalen of ik betere keuzes kan maken. Ik heb de eerste samples net ingestuurd.’

De selectie begint zijn vruchten af te werpen. Eens per jaar maakt een keurmeester zijn ronde bij de charolaisfokkers en worden zijn bevindingen gedeeld tijdens de algemene ledenvergadering. Dit jaar werden twee excellentcertificaten uitgereikt, waaronder voor de eerdergenoemde Majesté van Kranenburg, maar ook de stier Nougaro van collega-fokker Jan Denneboom kreeg het predicaat excellent met 91 punten. Kranenburg is trots op zijn dieren, die bij de beoordeling van de keurmeester

een zeer hoog gemiddeld puntenaantal halen van 87. De charolais is in Nederland een relatief klein ras. Dat vindt Kranenburg jammer. ‘De charolais is zeer handzaam, heeft een geweldig karakter en is de beste groeier in vlees. Wat wil je dan nog meer als vleesveehouder?’, stelt hij. ‘Het is bewezen dat ze ook onder schrale omstandigheden goed groeien. Allemaal ingrediënten waar je als vleesveefokker naar moet kijken. Ga niet kruisen en probeer niet het wiel opnieuw uit te vinden, maar houd het ras zuiver en ga voor kwaliteit’, vervolgt hij.

Handzaam en mak

Dat de koeien goed groeien op schrale voeding, merkt de vleesveehouder zelf ook. Zijn weides zijn eigenlijk te rijk voor de dieren waar ze zomers grazen. De koeien en stieren krijgen oud brood van een lokale bakker. Kranenburg vertelt dat door het voeren van het brood uit de hand de koeien handzaam en mak worden. Dat is te zien als hij de stieren een aai over hun kop geeft terwijl ze liggen te herkauwen in de wei en de kalfjes rustig het brood uit Kranenburgs hand eten. Het jongvee krijgt ook onbeperkt krachtvoer, gemiddeld anderhalve kilo per dag, zodat het de juiste voedingsstoffen krijgt om zich te ontwikkelen. Al het ruwvoer verbouwt Kranenburg zelf. Ook het landwerk ligt in eigen hand, op het maaien na. Zaterdaghulpen springen bij waar nodig.

Naast de weide liggen twee omgebouwde schuren op een voormalige waterschaplocatie, waar de koeien ’s winters in huizen. Een van de stallen heeft een uitloop voor het jongvee en de andere stal heeft vaste verblijven voor dieren die moeten kalven. Het hooi dat de veehouder maaide op de dag nadat hij terugkwam van zijn vakantie, staat in de stal opgeslagen. ‘Ik heb veel kennissen die zich vanwege het vele werk afvragen waar ik mee bezig ben, maar ik heb er vreselijk veel plezier aan. Als ik langs de stallen loop waar de dieren in het stro liggen of staan te vreten, geeft mij dat voldoening. Als je vleesvee wilt gaan houden, dan zijn charolaisrunderen heel leuke, gemoedelijke dieren om mee te fokken’, vertelt Kranenburg, terwijl hij via de wei weer terugloopt naar zijn tuin. l

Viermaal raak voor Versprille-Harms

Een zeventigtal paar billen straalden op de Groote Markt van het pittoreske Sluis. De sterke bespiering verwonderde ook de vele terrasjesgangers.

TEKST JUSTINE POPPE

‘Ik vernam zojuist dat de laatste regendruppels zijn gevallen.’ Zo trapte speaker Marc Van de Vijver de 84e veetentoonstelling op de Groote Markt in Sluis af. De zeventig ingeschreven dieren straalden. Abby Ut de Groe (v. Futé) van de familie Versprille-Harms won in de rubriek vaarzen van 0 tot 6 maand van Dieuwke van de Grotewaard (v. Darko) van maatschap Vonk. Volgens jury Jan Declerck en Henk Ally was Abby het meest compleet in de reeks en viel ze op in breedte en lengte.

De tweede kampioensprijs voor de familie Versprille-Harms was voor de fijne en klassevolle Zaya Ut de Groe (v. Futé) in de rubriek vaarzen 12 tot 24 maand. De complete Guusje van de Grotewaard (v. Persan) van maatschap Vonk uit Noordeloos kwam daarmee op plaats twee te staan.

Moeder wint van dochter

Ook Wonder Ut de Groe (v. Oulare) van opnieuw Versprille-Harms won in de rubriek vaarzen 24 tot 38 maand van Ranka 17 van de Grotewaard (v. Messi) van maatschap Vonk. Vooral de mooie benen en de complete vorm van Wonder vielen de jury op.

Bij de rubriek koeien streden moeder en dochter, beide van Versprille-Harms, tegen elkaar. Uiteindelijk won de achtjarige moeder Qwen Ut de Groe (v. Hazard) van haar drie jaar oude dochter Whitley Ut de Groe (v. Attribut). ‘Beide hebben evenveel finesse’, zei

keuringsmeester Henk Ally. ‘Maar de moeder heeft iets meer voorhand.’

Ook de familie Onderdonck uit Eede ging met prijzen lopen. Zo blonk hun Van Zwaanhof Wambo (v. Mambo) uit met zijn onberispelijke vleeskwaliteit in de rubriek stieren tussen 6 en 12 maanden. Wambo won hierbij van de sterke Delta van ’t Wessinge (v. Donnay) van de familie De Herder uit Putte. Daarbij kreeg deze kampioen ook nog eens de eretitel van Mister Toekomst. De rubriek stieren van 12 tot 14 maand oud haalde de familie Onderdonck binnen met hun Van Zwaanhof Bill (v. Rufus) dankzij zijn breedte en fijnheid. Een opvallende winnaar in de rubriek stieren van 0 tot 6 maanden was Jannes van de Molen (v. Oulare) van de familie Witte uit Borsele. Dit twee maanden oude stiertje was de jongste en kleinste in zijn rubriek. ‘Dit dier heeft echt de typisch fijne stijl van het Belgisch witblauwe ras’, vond keuringsmeester Jan Declerck. Ook de maatschap Vonk uit Noordeloos kaapte een kampioen in de rubriek vaarzen tussen 6 en 12 maanden oud. Volgens de keuringsmeesters overklaste hun reservekampioen Andringa 17 van de Grotewaard (v. Ronaldo) de reeks met haar puurheid in vlees, maar scoorde Casey van de Grotewaard (v. Darko) van maatschap Vonk toch iets beter op beenwerk. Door haar complete eigenschappen kreeg Casey van de Grotewaard ook de eretitel van Miss Toekomst. l

Tabel 1 – Kampioenen keuring Sluis (Mister Toekomst en Miss Toekomst vetgedrukt)

categorie naam dier geb. datum vader m.vader eigenaar, woonplaats mannelijk 0-6 mnd. Jannes van de Molen 13-05-2024 Oulare Idéfix H. J. Witte, Borssele 6-12 mnd. Van Zwaanhof Wambo 20-07-2023 Mambo Hazard Onderdonck, Eede 12-24 mnd. Van Zwaanhof Bill 14-02-2023 Rufus Plombe Onderdonck, Eede vrouwelijk 0-6 mnd. Abby Ut de Groe 25-01-2024 Futé Jet-Set mts. Versprille-Harms, Groede 6-12 mnd. Casey van de Grotewaard 10-09-2023 Darko Persan mts. Vonk, Noordeloos 12 -24 mnd. Zaya Ut de Groe 08-01-2023 Futé Hazard mts. Versprille-Harms, Groede 24-38 mnd. Wonder Ut de Groe 01-11-2021 Oulare Ultimo mts. Versprille-Harms, Groede vanaf 38 mnd. Qwen Ut de Groe 22-01-2016 Hazard Germinal mts. Verspille-Harms, Groede

Van Zwaanhof Wambo (v. Mambo), kampioen stierkalveren 6-12 maand

Van Zwaanhof Bill (v. Rufus), kampioen stieren 12-24 maand

Casey van de Grotewaard (v. Darko), kampioen vaarskalveren 6-12 maand

Zaya Ut de Groe (v. Futé), kampioen vaarzen 12-24 maand

Qwen Ut de Groe (v. Hazard), kampioen koeien vanaf 38 maand

Prachtige blondes kleuren Bogaarden

Met Titine en Taupin kreeg de keuring van Bogaarden een aantal kampioenen in herhaling. Maar ook maakte het publiek kennis met een aantal nieuwe toppers van het blonde d’Aquitaineras.

TEKST WIM VEULEMANS

Veel bekende gezichten op de keuring met blonde d’Aquitaine in Bogaarden. Maar ook enkele nieuwkomers namen deel. Zo maakte Cedric Mermans uit Leest zijn keuringsdebuut met een aantal beloftevolle jongere dieren en uit het Waalse Attert verscheen de Waalse fokker Michael Tholl. Ook Sander Willems en vader en zoon Carl en Floris Arnauts waren met een selectie van hun dieren aanwezig.

Titine op herhaling

Voor Titine van Carl Mintjens was Bogaarden opnieuw succesvol. Ze won net als vorig jaar een kampioenstitel, ditmaal bij de jong volwassen koeien. De dochter van Pastis toonde volgens het Franse jurylid Vincent Lecoq een perfect evenwicht tussen bespiering en type. Ze showde bovendien een mooi uitgebouwd bekken. Titine hieldt in haar rubriek stalgenote Sonja achter zich. De Nadaldochter Sonja showde macht en volume. Haar concurrente in het kampioenschap was opnieuw een stalgenote, maar ook een halfzus. Tatiana, een dochter van Pastis, was dan wel ruim acht maanden jonger dan haar stalgenote, ze liet in Bogaarden rastype zien, met een fijne en bevleesde achterhand. Cedric Mermans pakte hier met de fijne, rastypische Horfedochter Twixx mooi de tweede plek.

Ook de Oostmalse Sanne won vorig jaar haar rubriek. Dit jaar deed de harmonieus gebouwde en mooi belijnde Idéaldochter van Mintjens het met de kampioenstitel volwassen koeien net wat beter. Ze versloeg eerder in haar rubriek Mondolidochter Salinka van de familie Bettens. In het kampioenschap moest Sanne dan weer afrekenen met stalgenote Ortie, een ruim vijf jaar oude Hilariodochter. In haar rubriek prees het Franse jurylid haar fijne raskwaliteit en volume. De lange, volumineuze Pazia van Veehof nv pakte plek twee in deze reeks. Pazia toonde ook een exceptioneel mooi bekken, aldus Lecoq.

Ook de jongste mannelijke kampioen in Bogaarden komt uit de stal van Mintjens. Unilat (v. Nelson) overtuigde met zijn raskwaliteit en sterke bouw het jurylid om hem te verkiezen boven Ulysse, een Illicozoon van Jérôme Nolleveaux, een stier met diepte en lengte. De fijne en mooi getekende Ustou, een zoon van Eperon en eigen aan Floris en Carl Arnauts, plaatste zich er op plek twee.

Debuteren met winst

Twee jonge vaarzen van het bedrijf van de Waalse fokker Michael Tholl maakten dan weer de dienst uit in het kampioen-

schap bij de jonge vaarzen. Het was de mooi getypeerde Uaola, een dochter van Orion, die in Bogaarden aan het langste eind trok. Haar sterkte in de rug, maar vooral haar mooie rastype deden Lecoq voor haar kiezen. In de rubriek was dat boven Ulhane de Roda, een Satanasdochter van Jérôme Nolleveaux. In het kampioenschap nam Uaola dan weer haar stalgenote Ulla de maat. Deze laatste, een dochter van Orion, showde volume, openheid in het bekken en veel spierontwikkeling. Ury (v. Poseidon) van vader en zoon Arnauts plaatste zich door haar fijne en goede staartplaatsing en lengte in het bekken op de tweede plaats in deze rubriek.

Ook voor Taupin was de winst een herhaling van de vorige editie. De uit Frankrijk afkomstige Oscarzoon van LotermanDe Temmerman toonde een mooi mixte rastype en was mooi getekend in zijn flank. Théodore, een zoon van Mustang van de familie Bettens, plaatste zich op twee. Deze stier had door zijn maat en lengte veel massa, maar showde ook veel finesse. In het kampioenschap versloeg de ruim twee jaar oude Taupin de iets jongere Trippel van Carl Mintjens. Ook voor deze zoon van Jabu was het een herhaling van vorig jaar, toen deze sterke en

machtige jonge stier ook al zijn rubriek won. De mooi gekleurde Titan van Veehof nv plaatste zich op plek twee. Jurylid Vincent Lecoq wees ook op zijn prachtige kop.

Belgisch gefokt

De oudste mannelijke kampioen staat voortaan in de stal van de familie Bettens en luistert naar de naam Survivor. De in België geboren Ouralzoon van net drie jaar oud demonstreerde ondanks zijn eenvoudige conditie goed zijn kwaliteiten. De vlotte en dubbel zo oude Neruda was de concurrent die hij versloeg. Deze Hilariozoon van Veehof nv toonde zich een fiere stier met harmonie, volume en lengte. Noves (v. Ronald), ook een uit Frankrijk afkomstige stier en eigen aan Arnauts, stond er op plek twee.

De winst bij de zoogstellen was ook voor de familie Bettens.

Haar Jasmine (v. Habile) met kalf Victory (v. Jepat) werd het beste koppel. De prijs voor het dier met de beste vleeskwaliteiten was dan weer voor de stier Trippel en de koe Titine van Mintjens.

Deze laatste won tot slot ook de rubriek met de bedrijfsloten. l

Tabel 1 – Overzicht van alle rubriekswinnaars in Bogaarden (kampioenen in het vet)

categorie naam dier geboren vader m.v. eigenaar stieren 6-12 mnd. Unilat 17-10-2023

Nelson Obélix Carl Mintjens, Oostmalle stieren 12-18 mnd. Ulysse 01-06-2023

Illico Dalida Jérôme Nollevaux, Graide stieren 18-24 mnd. Trippel 04-11-2022

Jabu Iberik Carl Mintjens, Oostmalle stieren 2-3 jaar Taupin 10-05-2022

Oscar Herbus Loterman-De Temmerman, Brakel stieren 3-4 jaar Survivor 27-06-2021

Oural Climax fam. Bettens, Grimbergen stieren vanaf 4 jaar Neruda 30-12-2017

Hilario Richelieu Veehof nv, Zwevezele vaarzen 6-12 mnd. Uaola 26-07-2023

Orion Hanoi Michael Tholl, Attert vaarzen 12-18 mnd. Ulla 01-06-2023

Orion Hanoi Michael Tholl, Attert vaarzen 18-24 mnd. Tatiana 31-12-2022

Pastis Hilario Carl Mintjens, Oostmalle vaarzen 2-3 jaar Titine 26-02-2022

Pastis Jo Carl Mintjens, Oostmalle koeien 3-4 jaar Sanne 06-04-2021

Idéal Jipsy Carl Mintjens, Oostmalle koeien vanaf 4 jaar Ortie 12-12-2018

Hilario Brocart Carl Mintjens, Oostmalle zoogstellen Jasmine 23-11-2014

Jepat vleeskwaliteit mannelijk Trippel 04-11-2022

Habile Hibernatus fam. Bettens, Grimbergen Victory 24-01-2024

Jabu Iberik Carl Mintjens, Oostmalle vleeskwaliteit vrouwelijk Titine 26-02-2022

Pastis Jo Carl Mintjens, Oostmalle

Sanne (v. Idéal) en Survivor (v. Oural), kampioenen volwassen koe en stier

Titine (v. Pastis) en Taupin (v. Oscar), kamp. jong volwassen koe en stier

Unilat (v. Nelson) en Uaola (v. Orion), kampioenen jonge stier en vaars

Winnend bedrijfslot van Mintjens

Dubbel met Beautée

Met

de genetica van Beautée van den Hondelee

wisten de broers Van Bellegem uit

het Waalse Spy twee titels te pakken in Libramont. Hun Dynastie de Spy won bij de koeien, de jongere Gazelle bij de vaarzen.

TEKST WIM VEULEMANS

De omstandigheden voor de nationale witblauwkeuring op Libramont zaten niet mee. Niet in de voorbereiding door sanitaire omstandigheden, maar ook niet tijdens de show. De verkiezing en presentatie van de vijf kampioenen vonden plaats onder nogal drassige omstandigheden. Al dagen vooraf was er veel regen gevallen en gedurende de hele dag bleef het aanhoudend regenen. Naar het einde van de dag was de showpiste herschapen tot een modderbad, waar het presenteren en jureren een stevig karwei was voor mens en dier.

Dat jureren lag ditmaal opnieuw in handen van telkens één jurylid. Afwisselend namen de ervaren juryleden Eric Coheur, Cedric

Léfèvre en Marc Baudoin een rubriek op zich, het kampioenschap werd door hen alledrie gekeurd.

Titel voor halfzussen Dynastie de Spy, de zes jaar oude Balistodochter van de familie Van Bellegem, pakte de titel bij de koeien. De koe showde met veel kracht, breedte in de voorhand en een ronde, diepe bespiering in de achterhand haar kwaliteiten in het kampioenschap. Deze eerste winnende dochter van Beautée van den Hondelee, een veel winnende Grommitdochter, woog in Libramont 1016 kilo met een maat van 137 cm. Met Jaquette de l’Hourchet van vader en zoon Flemal rekende Dynastie af met nog een bekende keurings-

Tabel 1 – Alle rubriekswinnaars van Libramont 2024 bij Belgisch witblauw (kampioenen vetgedrukt)

deelneemster. De Courtoisdochter won ook vorig jaar haar rubriek en toonde nog steeds veel breedte in de voorhand, ronding in de achterhand en een mooi bevleesd middenstuk. Op drie in deze rubriek zagen we Contesse de Beaujeu van Guy Perin en Lieven Goddeeris. Jaquette plaatste zich samen met haar Darkodochter Patricia de l’Hourchet ook op één bij de zoogstellen. Wat minder bekend is rubriekwinnares Hortensia de Beauloye van Alain Pestiaux. De Hazarddochter won na een stevige strijd met Folie de Centfontaine (v. Futé). Hortensia toonde meer openheid, ontwikkeling en een betere staartinplanting, wat haar uiteindelijk op één bracht.

De vierde topkoe in het kampioenschap was Rubisdochter Libertine de Fond de Bois van Quentin en Jean-Pierre Monfort. De vier jaar oude koe toonde veel elegantie en massa met ook een mooie, brede achterhand. In haar rubriek plaatste de fijne en rastypische Providence van het Kruisborre (v. Darko) van Roger en Jan Orinx en opnieuw Guy Perin zich op drie.

De tweede kampioene voor de broers Van Bellegem kwam er met Dynastie’s halfzus Gazelle de Spy. De Dauphindochter won het

rubriek naam vader m.vader geb.datum eigenaar, woonplaats maat (cm) gewicht (kg) stieren Machaon de Warichet Espéranto Persan 15-02-2023 Vincent Mathieux, Warisoulx

Merle de Biert Futé Wilmots 09-10-2022 Etienne Rabeux, Martouzin

U2 du Vivier Oasis Têtu 22-07-2022 Pierre-Yves Ferauge, Vodecée

5049 de Halma Kubitus Attribut 22-11-2019

Dambly en Valerie Tourneur, Halma

jonge vaarzen Iphigénie de St. Fontaine Eurêka Darko 11-06-2023 familie Van Bellegem en Wouter Matthijs, Spy

603 Impératrice d’Embise Jet-Set Futé 16-04-2023 Christian en Laurent Leleux, Mainvault

Lacoste de Beauraing Oasis Toscan 13-02-2023 Xavier Baudoin, Beauraing

Orientale du Fond de Bois Kalimero Quartz 06-01-2023 Jean-Pierre en Quentin Monfort, Les Avins

565 Fara du Donjon Débarde Courtois 10-12-2022 Jean-Marc en Baptiste Perin, Grandhan

oudere vaarzen Glycérine de Thiboumont Caporal Espéranto 12-10-2022 Romedenne-Cassart en Romedenne, Thynes

Rose du Tilleul Danseur Wilmots 16-09-2022

Ouffet

Farandole de Steinbach Kalimero G-Star 14-04-2022 Jean-Luc en Pierre Hubert, Gouvy

Madrilène de Biert Darko Futé 18-02-2022 familie Rabeux en Daxhelet, Ermeton-Sur-Biert

Rebondie du Grand Doyer Darko Sheriff 02-10-2021 Jonathan Septon, Durnal

Gazelle de Spy Dauphin Grommit 06-07-2021 Daniel, Damien en Charles Van Bellegem, Spy

Dompteuse de Roupage Futé Art Déco

de Beauloye Hazard Pivert 07-02-2020 Alain Pestiaux, Cognelée

Jaquette de l’Hourchet Courtois Etna 24-12-2018 Marc en Geoffrey Flemal, Opprebais

de Spy

zoogstellen Madrilène de Biert Darko Futé 18-02-2022 familie Rabeux en Daxhelet, Ermeton-Sur-Biert

kalf: Olive de Biert Irish Coffee 17-04-2024

Gazelle de Spy Dauphin Grommit 06-07-2021 Daniel, Damien en Charles Van Bellegem, Spy

kalf: Majeste de Spy Eurêka 20-02-2024

Jaquette de l’Hourchet Courtois Etna 24-12-2018 Marc en Geoffrey Flemal, Opprebais

kalf: Patricia de l’Hourchet Darko 05-02-2024

sterkst bezette kampioenschap, dat van de vaarzen van 20 tot 44 maanden. Ook bij haar is de massa – 925 kg met 132 cm – een deel van haar kracht. Ze woog zo bijna 200 kilo meer dan sommige van haar reeksgenoten. Gazelle, ook al een dochter van Beautée, won twee jaar terug als jonge vaars het kampioenschap bij de Grote Prijs Keukens Redant in Erpe-Mere en een rubriek in Libramont. Ook vorig jaar won ze haar rubriek in Libramont. Breedte en een sterk bevleesde achterhand waren een aantal van de kenmerken waarvoor de jury haar prees. Ze stapte daarbij vlot over de zwaar bemodderde showpiste. Samen met haar kalfje Majeste de Spy (v. Eurêka) won ze ook een rubriek bij de zoogstellen. Zes andere concurrentes in die leeftijdsgroep konden haar niet overtreffen. Dompteuse de Roupage was er een van. De Futédochter van Alice en Philippe Collignon en Ralph Guissard won vorig jaar al haar rubriek. Ze liet opnieuw massa zien, maar ook lengte en finesse. Ook de jonge fokker Jonathan Septon won met zijn mooi bespierde Rebondie du Grand Doyer een rubriek bij de gekalfde vaarzen. De dochter van Darko showde daarbij, aldus de jury, breedte in de achterhand met meer dan voldoende belijning.

Kalf imponeert

Ook de vier vaarzen tussen 20 en 32 maanden namen aan dit kampioenschap deel. Onder hen was Madrilène de Biert. Deze fijne Darkovaars toonde zich vrij compleet in haar rubriek. Ze maakte het verschil onder meer door haar finesse, mooie staartplaatsing en sterk beenwerk. Maar het was vooral in combinatie met haar jonge kalfje Olive de Biert, een dochter van Irish Coffee de Biert, dat ze indruk maakte. De combinatie straalde, waarbij vooral de prachtige kwaliteiten en finesse van het jonge kalf imponeerden. Ze wonnen samen het kampioenschap bij de zoogstellen voor Marie-Hélène Rabeux en Clement Daxhelet. Farandole de Steinbach van Pierre en Jean-Luc Hubert is nog zo’n bekende naam. Ook voor deze Kalimerodochter bracht 2024 in Libramont een herhaling. Opnieuw won ze haar rubriek, wat ze deed met vlotheid in beweging, lengte in het middenstuk en brede vleespartijen.

Voor Rose du Tilleul, een dochter van Danseur en eigen aan Bernard Wautelet, was het dan weer een eerste nationale rubriekswinst. ‘Compleet en goed open in de voorhand’ luidde het oordeel van de jury. Vader en zoon Goossens pakten met hun Darkodochter Suronne van Klaveren Aas een mooie derde plaats in deze rubriek.

Het jongste dier in dit kampioenschap was de puur bevleesde Caporaldochter Glycérine

de Thiboubont van de familie RomedenneCassart. Lengte en een sterke schouderpartij brachten haar op de eerste plek.

Titel voor Kubituszoon

Bij de stieren was er winst voor 5049 de Halma, een Kubituszoon uit de stal van Pierre Dambly en Valerie Tourneur. De elegante en mooi getypeerde stier, goed voor 1280 kilogram en 149 cm in maat, kreeg nog de meeste tegenstand van Futézoon Dragon de Roupage van Xavier Baudoin, in zijn rubriek eerder op de middag. De vier-en-eenhalf jaar oude stier verhuist naar ki-station BBG.

Oasiszoon U2 du Vivier kende ook stevige tegenstand in zijn rubriek. De twee jaar oude stier van Pierre-Yves Ferauge diende de strijd aan te gaan met Salvator van Klaveren Aas (v. Darko) van de familie Goossens. De jury koos uiteindelijk voor de massalere U2. Futézoon Merle de Biert van Etienne Rabeux won ook zijn rubriek. Zijn diepere belijning en correcte stap brachten hem op één. De jongste winnende stier was de Espérantozoon Machaon de Warichet. De zeventien maanden oude stier showde een ronde achterhand, met fijn beenwerk en sterke schouderpartij.

Aan elkaar gewaagde vaarzen

De jongste kampioene van Libramont, bij de vaarzen tot 20 maanden, staat in de stal van Xavier Baudoin. Zijn Lacoste de Beauraing, een dochter van Oasis, was niet de fijnst belijnde, maar toonde een compleet plaatje met veel breedte. De reeks jonge vaarzen in het kampioenschap was niet de sterkste in vergelijking met de andere, oudere rubrieken.

Orientale du Fond de Bois, opnieuw een Kalimerodochter, had een diepere belijning en meer vleesexpressie dan haar stalgenote Octavie en wist zo zich op één te brengen voor vader en zoon Monfort. ‘Finesse in staart en bespiering’ was de uitleg voor de plaatsing van Fara du Donjon van Baptiste en Jean-Marc Perin. Hun Débardedochter toonde verder ook lengte en breedte in de schouder. Zij bleef daarmee voor de grotere en brede Futédochter Beyonce van het Kruisborre van Jan en Roger Orinx. Breedte en macht waren de kwaliteiten van de jongste winnares in deze leeftijdsgroep. Iphigénie de St. Fontaine (v. Eurêka) van Wouter Matthijs en de familie Van Bellegem won haar rubriek. Orinx had hier met Chanel van het Kruisborre, ook een Eurêka-nakomeling, de derde plaats te pakken. Tot slot was er ook Impératrice d’Embise van Laurent en Christian Leleux. Deze dochter van JetSet domineerde duidelijk haar rubriek, onder meer met haar breedte in de vooren achterhand. l

Dynastie de Spy (v. Balisto), kampioen koeien

Gazelle de Spy (v. Dauphin), kampioen oudere vaarzen

Lacoste de Beauraing (v. Oasis), kampioen jonge vaarzen

5049 de Halma (v. Kubitus), kampioen stieren

Madrilène (v. Darko) en Olive (v. Irish Coffee) de Biert, kampioen zoogstellen

Bodemverdichting sluipmoordenaar voor grasopbrengst

Het extreem natte weer zorgde dit voorjaar niet alleen voor acute

moeilijkheden bij veehouders, maar maakte op veel plaatsen ook een hardnekkig ander probleem op grasland zichtbaar: bodemverdichting.

Een probleem dat structureel opbrengst kost, oplopend tot soms wel 30 procent verlies van de grasopbrengst. Is het probleem te tackelen?

TEKST JELLE FEENSTRA

‘Een verdichte ondergrond kost gemiddeld 100 euro per hectare per jaar aan opbrengstderving. Bĳ een hoogsalderend gewas als aardappel loopt dit op naar 200 euro per hectare per jaar’, rekent Guido Bakema voor. Hĳ is senior onderzoeker bĳ Wageningen Environmental Research (WER) en expert op het gebied van bodemverdichting. ‘Het is een hardnekkig probleem, met tot soms wel 30 procent lagere grasopbrengsten per jaar, maar ook een versnelde achteruitgang van de botanische kwaliteit van de zode.’

‘In grasland is het rĳden met zware machines onder vaak te natte omstandigheden de belangrĳkste oorzaak van bodemverdichting’, concludeert Bakema. De zware machines drukken op een sluipende manier de grond steeds een beetje meer dicht, met alle gevolgen van dien. ‘Het

gras wortelt ondieper en minder intensief, de opname van water en nutriënten wordt minder en het bodemleven krĳgt een knauw. Ondertussen verslechtert de bodemstructuur, raakt de zode los door slechte beworteling en groeien er grassen en onkruiden die je liever niet in je land hebt staan.’

Werken met lichte machines

De problemen met deze sluipmoordenaar namen de afgelopen veertig jaar toe. ‘Niet onlogisch, als je weet dat het gewicht van landbouwmachines in dezelfde periode ongeveer is verdubbeld’, stelt Bakema. Regelmatig wordt een link gelegd tussen veel beweiden en bodemverdichting, maar de invloed van zware koeien op bodemverdichting is volgens hem ‘peanuts’ vergeleken met die van zware

machines. ‘Beweiding heeft vooral gevolgen voor de kwaliteit van de zode, de invloed op bodemverdichting is beperkt.’

Bakema is redelĳk uitgesproken in zĳn analyse. ‘De belangrĳkste maatregel om bodemverdichting te voorkomen is het beperken van het gewicht van de machines.’ Hĳ wĳst erop dat een hakselaar gemiddeld 19 ton weegt, een silagewagen 30 ton en een zelfrĳdende mestinjecteur 30 ton, terwĳl een aslast van 5 tot maximaal 10 ton in de strĳd tegen bodemverdichting aan te bevelen is. Hĳ hoopt dat kleinere, autonome machines in de toekomst de druk op de bodem wat kunnen wegnemen. De Lely Exos, een lichte machine zonder chauffeur die gras ophaalt, en de AgXeed AgBot met Massey Ferguson-hark, een lichte robot die het gras harkt, zĳn veelbelovende ontwikkelingen in die richting.

Totdat dat soort machines meer gemeengoed worden, kan een veehouder ook al maatregelen nemen, stelt Bakema. ‘Wat helpt, is om het land zoveel mogelĳk met de sleepslang te bemesten, bĳ veldwerkzaamheden een lage bandenspanning van 0,4 tot 0,8 bar te gebruiken en niet onder natte omstandigheden te gaan rĳden.’

Dat laatste is makkelĳker gezegd dan gedaan. ‘Boeren zaten zowel in het najaar als in dit voorjaar in een spagaat. Als je wilt oogsten of bemesten, rĳd je vaak wel schade bĳ zulke extreem natte omstandigheden’, stelt Dirk Johan Feenstra, die bodemadviseur is en vanuit LTO Noord projectleider bĳ het Deltaplan Agrarisch Waterbe-

heer (DAW). Samen met diverse andere partĳen zaten Bakema en Feenstra in een Kennis op Maat-project (KOM), waarin ze kennis over bodemverdichting hebben gebundeld en vertaald naar praktische informatie voor boeren, adviseurs en loonwerkers op www.beterbodembeheer.nl.

‘Ik merk het niet zo’

Voor Feenstra heeft bodemverdichting een sterke relatie met de doelen waar DAW aan werkt, namelĳk schoon en voldoende water en een gezonde bodem. ‘Een verdichte bodem geeft een lagere productie, kan minder water vasthouden en zorgt sneller voor afspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater.’ Tegelĳkertĳd merken zowel Bakema als Feenstra dat de problemen die voortkomen uit bodemverdichting, nog niet zo gevoeld worden door veehouders. ‘Grassen zĳn behoorlĳk veredeld en zorgen zo voor goede opbrengsten, in combinatie met goede bemesting en beregening. Daardoor worden de effecten van bodemverdichting verbloemd. Veehouders zeggen: “Ik merk het niet zo”’, geeft Bakema aan. Feenstra vult hem aan: ‘Het is ook een complex probleem. Je ziet de schade niet altĳd en ook niet alle bodemproblemen zĳn toe te schrĳven aan bodemverdichting. Meerdere factoren spelen mee.’

Diverse bodemexperts verwachten wel dat met de strengere mestnormen opbrengstderving in grasland als gevolg van verdichting de komende jaren zichtbaarder wordt. ‘Bodemverdichting is niet in één keer veroorzaakt en is

Banden met lage druk, halflege mesttanks en dubbele banden, alles om de bodem te ontlasten

niet in één keer op te lossen’, zegt Bakema. Wat kan helpen, zijn volgens hem betere afspraken tussen loonwerkers en boeren, inclusief wederzijds begrip over planning. Welke machine schaf je aan als loonwerker en wat is de behoefte van de boer? ‘Ik ken bijvoorbeeld een veehouder die zegt: “Hij mag alleen met 0,8 bar bandenspanning het land op en anders niet.” Maar een andere veehouder is al blij als hij een loonwerker heeft.’

Schaalvergroting in de veehouderij en personeelstekort bij loonwerkers zijn sociaal-economische factoren die eveneens een rol spelen in de aanschaf van grotere en snellere machines.

Een vaak gehoorde praktische tip tegen bodemverdichting is bredere banden onder de trekker en machines. Bakema waarschuwt dat dit weliswaar zorgt voor minder sporing op het land, maar het voorkomt verdichting van diepere bodemlagen niet. Ook nodigt het uit tot gebruik van nog zwaardere machines. Mechanische methoden als

diepwoelen of diepspitten wijst hij helemaal af. ‘Dat zijn zeer destructieve methoden voor de bodemstructuur, met een negatief effect op het waterleverend vermogen van de bodem en een groot gevaar op meer verdichting na enkele jaren.’ Ook kan dit een negatief effect hebben op de bodemdraagkracht. Ondiep woelen met een graslandwoeler kan wel goed helpen om verdichting en storende lagen op te heffen. ‘Ook het gebruik van diepwortelende gewassen helpt.’

Maatwerk via bodemadviseur

DAW kent regionale bodemteams, waar bodemadviseurs per provincie regelmatig bij elkaar komen om hun kennis en ervaringen te delen of te verrijken door met bodemexperts in gesprek te gaan. Deze bodemadviseurs worden door DAW ingezet om gratis bodemadvies te kunnen geven. ‘Een bodemadviseur kan maatwerk voor percelen adviseren’, benadrukt Feenstra. ‘De aanpak van bodem-

Loonwerker Karel Kennes: ‘Anders gaan denken’

‘Een gezonde bodem zonder verdichting is voor mij de sleutel naar goed ruwvoer’, stelt loonwerker Karel Kennes uit het Brabantse Alphen. In de schuur op zijn erf staan eigenlijk alleen maar machines met een werkbreedte van maximaal 9 meter. Om bodemverdichting beter aan te pakken oriënteerde hij zich in Denemarken op rijpadensystemen op grasland. ‘Rijpaden op 9 meter zorgen ervoor dat je kunt blijven bemesten en maaien met vrij gangbare machines’, zegt hij. Een wagen naast de gras- en maishakselaar past evenmin in de gezondebodemvisie van Kennes. Hij investeerde in een Siwi-snelwisselsysteem, waardoor de silagewagen nu in hetzelfde spoor rijdt als de hakselaar. ‘Het spaart een trekker uit en de bodem wordt gespaard.’ Kennes pakt dingen al jaren anders aan dan de meeste van zijn collega’s. Zo experimen-

teert hij bij melkveehouders met een aanpak waarbij hij als loonwerker de melkveehouder compleet ontzorgt op het gebied van ruwvoerwinning en ook verantwoordelijk is voor het traject van meerjarige bodemverbetering. Niet tegen een vast tarief, maar op basis van resultaat, gemeten via de vet- en eiwitgehalten in de geleverde melk. Kennes kwam erachter dat deze aanpak op de meeste veebedrijven nog een brug te ver is, maar de zorg voor een gezonde bodem heeft hij nu wel volledig in zijn werkwijze en machinepark geïntegreerd. ‘Als een veehouder de loonwerker gaat betalen op basis van gerealiseerd resultaat, is dat voor beiden winst. Ga er maar vanuit dat de kwaliteit van het ruwvoer met dit alles een stuk beter wordt. We moeten anders gaan denken in de veehouderij.’

Theo Folmer: ‘Trekkers niet zwaarder dan 110 pk’

De aslast van machines mag nooit hoger zijn dan 10 ton, is zijn stelregel. En dus gaat melkveehouder Theo Folmer uit Lunteren uitsluitend met een bemestingstank van maximaal 8,5 kuub het land op, voorzien van lage drukbanden uiteraard. Is het extreem nat, zoals dit voorjaar, dan gebruikt hij dubbele banden. Ook reed hij tussen de buien door met slechts halfvolle tanks, om zo weinig mogelijk rijschade te veroorzaken. ‘Echt, het was dit voorjaar met kunst- en vliegwerk gras oogsten en bemesten. Maar de bodem is amper beschadigd en we hebben er zonder bodemschade twee goede sneden afgehaald.’

Voor het inrijden van de graskuilen gebruikt Folmer een zware trekker, maar die komt het land niet op. ‘Op het grasland mogen ze in principe niet zwaarder zijn dan 110 pk.’ De stelling dat ultrabrede banden onder

zware machines ook een oplossing zijn, onderschrijft hij niet. ‘Je beschadigt daarmee weliswaar niet de bovengrond, maar wel de diepere grondlagen. Het draait bij bodemverdichting altijd om het totaalgewicht.’

Naast werken met machines met het gewicht van dertig jaar geleden doet Folmer meer om de bodem, zoals hij het noemt, te ‘pleasen’: kalk en steenmeel strooien, een algenextract in het najaar om de wortelgroei te bevorderen en dieper wortelende kruiden als cichorei, rode klaver en smalle weegbree zaaien bijvoorbeeld. Ook verving hij het strooien van KAS door te spuiten met ureumkunstmest. Dit alles leidde tot een stijging van de drogestofopbrengst per hectare grasland van zo’n 15 procent. ‘Grond en bodem zijn nu nog vaak sluitpost in de begroting. Dat begrijp ik niet, want ze zijn juist de basis van je bedrijf.’

verdichting vraagt ook om een langetermijnaanpak. Er is geen quick fix. Je moet nadenken over welke diep wortelende gewassen je wilt inzetten en je moet je mechanisatie aanpassen.’ Bakema vult aan dat alle kleine beetjes helpen. ‘Je kunt daarbij denken aan het rijden met halfvolle mesttanks, meerdere werkzaamheden in één werkgang uitvoeren of investeren in lichtere machines.’ Het KOM-project over bodemverdichting krijgt de komende twee jaar een vervolg. Daar ligt het accent op meer verdieping per maatregel om bodemverdichting te voorkomen. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het opheffen van verdichting. Naast de huidige samenwerkingspartners Cosun Beet Company, IRS, Aeres, Fedecom,

Vaste rijpaden op gras zijn een kans

Steeds hetzelfde rijpad gebruiken voor alle bewerkingen die op grasland moeten worden uitgevoerd, of het nu gaat om bemesten, om maaien, schudden, harken of om oogsten. Het gebruik van vaste rijpaden op gras biedt kansen.

Nu wordt 80 procent van het grasland bereden, mét rijpaden is dat nog maar 15 procent. Door de rijschade is de opbrengst op het rijpad zelf waarschijnlijk minder, maar de veel bredere, onbereden stroken tussen de rijpaden in moeten juist zorgen voor meeropbrengst, waardoor de balans positief doorslaat.

Volgens berekeningen van Wageningen UR kan dit leiden tot een opbrengstverbetering op grasland van 5 tot 20 procent.

LTO Noord, Cumela, CIV Groen en WUR sluiten de Stichting TOG (vollegrondsgroentetelers), BO Akkerbouw, de OC Groep en een aantal boeren die werken met vaste rijpaden zich ook aan bij het project. ‘Ik had in het vervolgproject liefst ook de veehouderij betrokken. Veehouders rijden veel vaker over het land, tot wel dertig keer per jaar, meer dan op akkerbouwpercelen’, stelt Bakema. Feenstra ziet daar ook kansen. ‘Uit de aanvragen voor bodemadvies zien we dat veel melkveehouders interesse hebben en vaak voor een eerste keer de bodem induiken. Dat vind ik een goede ontwikkeling. Het begint met inzicht, daarna kun je een plan maken wat je anders of beter wilt hebben.’ l

Naar de keuring met twee boerinnen

Marleen Loterman: ‘Het organiseren is een uitdaging, maar als alles samenkomt, geeft me dat veel plezier’

naam Marleen Loterman (63) gezin man Marnic (65) en dochters Lindsay (39) en Ste e (35) woonplaats Brakel (B.) werk vier dagen per week gastouder bedrijf 80 blonde d’Aquitainerunderen keuringen jaarmarkt Bogaarden, AgriFlanders

Een half jaar voor de blonde d’Aquitainekeuring in Bogaarden of Gent is Marleen Loterman al druk in de weer. Sinds tien jaar organiseert ze samen met haar dochters Lindsay en Ste e de blonde d’Aquitainekeuringen in Vlaanderen. Contacten leggen, sponsors zoeken, trofeeën en plaatjes bestellen, leden informeren en de inschrijvingen openen. Maar ook wetgeving en voorwaarden communiceren, samen met CRV een catalogus maken, informatieborden maken voor de dieren, Franse juryleden, een fotograaf en vrijwilligers regelen en het secretariaat bijhouden. Hoewel Marleen geen organisatorische achtergrond heeft, lukt het organiseren haar goed. ‘Ik vind het organiseren en regelen heel leuk, maar ook de contacten met mensen. Het is altijd een uitdaging en afwachten of alles lukt en goed loopt. Het weer heb je bijvoorbeeld niet in de hand en elk jaar komen er andere regels bij. Als alles uiteindelijk samenkomt, geeft dat me plezier.’

Toen haar man Marnic voorzitter werd van het Stamboek Blonde d’Aquitaine Vlaanderen, nam Marleen de functie van organisator op zich. ‘We helpen zoveel mogelijk mee.’ Zo organiseert ze naast de keuringen ook een uitstapje voor leden en niet-leden en de jaarlijkse ledenvergadering.

Marleen organiseert alles naast haar werk als gastouder, waarbij ze vier dagen per week kinderen opvangt. ‘Alles voor het stamboek regel ik in mijn vrije tijd en in de avonduren. Gelukkig helpen mijn twee dochters me daarmee. En op de keuring zelf zijn er een hoop

vrijwilligers. Zonder hen zou het organiseren van de keuring niet mogelijk zijn.’

Op de afgelopen keuring in Bogaarden werd Marleen onverwacht in het zonnetje gezet door de leden. ‘Dat was een leuke verrassing en een blijk van waardering. Het is lief dat ze dat doen. Tenslotte doet iedereen het vrijwillig, niemand houdt er een centje aan over.’ Zelf doet Marleen niet mee met de keuringen,

daarvoor is ze op de dag zelf te druk met organiseren. Haar schoonzoon Koen De Temmerman doet mee met de dieren van Marleen en Marnic. ‘De jury krijgt een catalogus waarin geen namen van fokkers staan om voortrekken te voorkomen. De jury weet nooit welke dieren van wie zijn’, geeft ze aan. ‘We zien alle dieren graag, maar als je een kampioen hebt, is dat iets om ﬁer op te zijn.’

Deze zomer stonden er weer tal van fokveedagen op de agenda. In vrijwel alle windstreken kon de keuringslie ebber zijn hart ophalen. Deze twee boerinnen kwamen ook in actie. Allebei halen ze op hun eigen manier plezier uit de keuringen.

TEKST QUINTEN VAN OOIJEN EN JUSTINE POPPE

Senna Huisman:

‘Als het zaterdags kan,

rijden we gewoon

naar een keuring voor een praatje met de collega’s’

naam Senna Huisman (19) vriend Jan te Riele woonplaats Terwolde werk inseminator studie Aeres Hogeschool Dronten keuringen onder meer Mariënheem, Enter, Schagen, Rhenen en Hulshorst

Mariënheem, Enter, Schagen, Rhenen of Hulshorst. Op elke vleesveekeuring is Senna Huisman wel te vinden samen met haar vriend Jan te Riele, die 300 stuks verbeterd roodbonte koeien houdt in Vaassen. Toch gaat ze niet alleen met verbeterd roodbont naar keuringen. ‘Ik heb Jan een klein beetje besmet met het Belgisch-witblauwvirus’, grijnst ze. Van oorsprong is Senna geen boerendochter, maar via haar oom, een fanatieke witblauwfokker, werd ze enthousiast over het ras. Zo heeft ze ook zelf een Belgisch-witblauwkoe met een kalf. Het veertien maanden oude dier deed al mee aan een keuring. Het is de bedoeling om met die dieren te fokken. Fokveedagen zijn dan ook niet weg te denken. ‘In de eerste plaats zien we keuringen als bedrijfspromotie’, zegt ze. ‘En een praatje maken met collega’s is ook gewoon supergezellig. Daarnaast bouw je een heel netwerk op van fanatieke fokkers.’ Met dat in het achterhoofd was ze met haar vriend dit jaar in Sluis en in Libramont te vinden. Weliswaar niet als participant, maar als toeschouwer. Voor haar is dat meer dan twee uur rijden. ‘Is het zaterdag niet druk op de boerderij, dan rijden we er gewoon heen om een praatje te maken met de collega’s en mooie dieren te bewonderen’, aldus Huisman. Er zijn al wat kampioenen gescoord bij Stal Vredenburg. Zo verwijst ze onder andere naar de keuring in Achterberg vorig jaar. Toen schreven ze elf koeien in en gingen met vijf kampioenen naar huis. Ook de prijskamp in Rhenen is een verhaal waard. ‘Bij de rang-

schikking werd ik met onze vaars Happy van Vredenburg in een hoek gezet’, vertelt ze. ‘Zo, wij kunnen vast naar huis gaan, grinnikte ik tegen een collega die daar ook stond. Maar toen lieten de keuringsmeesters weten dat ik ’s middags terug mocht komen voor de ﬁnale. Happy van Vredenburg werd er kampioen. Dat was geweldig.’ Ondertussen puilt hun trofeeënkast uit. ‘Het mooist is dat je de keu-

ringspassie kunt delen met de familie’, stelt Senna. ‘Ook Jan kreeg het mee van zijn ouders.’ Meestal gaan ze met een tiental dieren naar een keuring. Het maakt dat de dag ervoor erg druk is en de hele familie in de weer is. ‘Van het scheren, tot wassen, tot het transport van de dieren’, vervolgt ze. ‘Iedereen is er altijd wel bij. Het is een heel werk. Maar de keuringsdag zelf is puur genieten.’

Op 31 juli 1874 werd het Nederlandsch Rundvee Stamboek opgericht. In deze serie blikken we dit jaar terug op 150 jaar coöperatieve rundveeverbetering in Nederland en Vlaanderen.

onderwerp

1. stamboekregistratie

2. melkcontrole

3. exterieurbeoordeling

4. ki en et

5. stieradvies (SAP)

6. fokwaardeschatting

7. fokprogramma

8. managementondersteuning

9. keuringen en shows

10. genoomonderzoek

11. certiﬁcaten

12. ledenbladen

Veeverbetering gangmaker op de digitale snelweg

In de 150-jarige geschiedenis van CRV konden veehouders hun bedrijf nog lang runnen met krabbels op papier. Maar sinds de ontwikkeling van internet en sensoren is digitalisering van de rundveehouderij niet meer te stoppen. De coöperatieve veeverbetering werd gangmaker op de digitale snelweg.

TEKST WICHERT KOOPMAN

Toen veehouders rond 1900 de eerste coöperatieve verenigingen voor melkcontrole oprichtten, begonnen ze ook met het verzamelen van data voor hun management. De pioniers startten met meten en registreren van melkproductie en vetgehalte om op deze kenmerken te kunnen fokken. Maar de melkcontrole-uitslagen gaven hun ook inzicht in het effect van bĳvoorbeeld voeding op de melkproductie.

Dat de niet eens zo verre voorouders van de huidige generatie veehouders hun bedrĳven aanstuurden op basis van een handjevol cĳfers op papier, is bĳna niet meer voor te stellen. Data zĳn onmisbaar geworden voor de bedrĳfsvoering en data analyseren is voor veehouders dagelĳks werk.

Het startsein voor de digitalisering van de veehouderĳ werd in de jaren tachtig van de vorige eeuw gegeven met de bouw van de eerste managementprogramma’s voor de ‘personal computer’. De coöperatieve veeverbetering bracht met partners het programma Argos op de markt.

Data per post en telefoonlijn

In die tĳd waren NRS en FRS ook mede-initiatiefnemers voor de oprichting van VeeNET, een centrale databank waar veehouders gegevens van hun eigen bedrĳf konden raadplegen, zoals veedata en adviezen van het StierAdviesProgramma, maar bĳvoorbeeld ook de melkgeldafrekening. Via VeeNET konden berichten worden verstuurd en bestellingen worden geplaatst. Maar ook konden aangesloten organisaties gegevens met elkaar uitwisselen en combineren. Zo werd VeeNET min of meer

de voorloper van het dertig jaar later opgerichte JoinData. Communiceren met VeeNET kostte de gebruiker 10 guldencent per minuut. In een verslag van een pilotproject worden de kĳkcĳfers in 1989 ‘bemoedigend’ genoemd. Gemiddeld werd er zeven minuten per dag gekeken.

De Vlaamse VRV ontwikkelde in die tĳd de zogenaamde TORIlĳn, die veehouders de mogelĳkheid bood om via een modem de mpr-uitslag en stierenbestanden op te halen en in te laden in het eigen managementprogramma.

Lang heeft de betrokkenheid van het NRS bĳ Argos niet geduurd. Het programma werd verkocht toen de ontwikkeling van internet, begin jaren negentig, heel nieuwe mogelĳkheden opende. Zo werd het veel eenvoudiger om data te versturen en op afstand te bekĳken. VRV maakte hiervan gebruik door de TORI-lĳn verder uit te breiden met schermen waarop veehouders direct hun bedrĳfsdata konden raadplegen.

Nog meer grensverleggend was de mogelĳkheid om via internet gebruik te maken van programmatuur op een centrale computer. Hierdoor hoefden veehouders geen eigen managementprogramma meer aan te schaffen en te onderhouden. NRS (en opvolger CR Delta) speelden op deze mogelĳkheid in met de ontwikkeling van MĳnBedrĳf, de voorganger van het in 2005 gelanceerde VeeManager. Veel veehouders voegden met dit online programma – dat later als app ook beschikbaar kwam op de mobiele telefoon – in op de digitale snelweg. Vier jaar na de introductie werden al gegevens van ruim een miljoen dieren verwerkt. Daar waren ook gegevens van Vlaamse

1 4 Op de eerste pc’s moesten veel data handmatig worden ingevoerd 3 Melkrobots leveren enorme hoeveelheden data

2 Via ﬂoppy’s konden data worden verstuurd en ingelezen Veel data zijn nu ook te bekijken op de mobiele telefoon

veehouders bĳ die door de samenwerking tussen CR Delta en VRV de beschikking kregen over dit managementprogramma.

De digitale snelweg werd in de loop van de jaren steeds breder met programma’s als CRV Mineraal voor de mestboekhouding en DigiKlauw voor de registratie van klauwgezondheidsdata.

VeeManager is nog maar recent, na twintig jaar trouwe dienst, vervangen door de applicaties CRV Dier en CRV Bedrĳf.

‘Big data’ wordt ‘big business’ De opkomst van robotmelken en toepassing van sensoren openden in de loop van de 21e eeuw nieuwe mogelĳkheden. Met de voortschrĳdende automatisering komen ongekende hoeveelheid data beschikbaar. Hiermee krĳgen veehouders

extra informatie in handen om het management van hun veestapel en bedrĳf te optimaliseren. En door data aan elkaar te koppelen ontstaan weer nieuwe toepassingen.

‘Big data’ is ‘big business’ geworden voor dienstverleners en toeleveranciers in de sector. Ook CRV heeft data-analisten in huis met als doel veehouders nog beter te ondersteunen in hun management. En om ervoor te zorgen dat de meerwaarde van data van veehouders ook bĳ veehouders terechtkomt. Niet voor niets is de coöperatieve veeverbetering een van de initiatiefnemers van het Nederlandse JoinData en het Vlaamse

DjustConnect. Ook werkt CRV met partners aan de ontwikkeling van standaarden om ook internationaal data uit te kunnen wisselen via het zogenaamde iDDEN-platform. l

Vakwerk uit het verleden: data in de borstzak van de overall

Veehouders haalden alle informatie voor hun bedrijfsvoering nog van papier toen Bert van ’t Land (niet op de foto), inmiddels hoofd ontwikkeling informatieproducten bij CRV, in 1988

in dienst kwam bij het NRS. De postbode was nog de belangrijkste transporteur van data. ‘Het NRS had besloten om samen met partners het door onderzoeksinstituut IMAG uitgedachte managementprogramma Argos verder te gaan ontwikkelen voor de praktijk’, vertelt hij. Dit programma draaide op de pc en de veehouder moest data overtypen van papier. Al snel werd het mogelijk data te transporteren via een schij e, een zogenaamde ﬂoppy disk. Van ’t Land herinnert zich nog dat op de postkamer van het NRS-kantoor stapels ﬂoppy’s klaar lagen voor verzending. ‘Toen er nieuwe, kleinere diskettes op de markt kwa-

men, waren veehouders daar erg enthousiast over. Omdat ze veel meer gegevens konden dragen. Maar vooral omdat ze in het borstzakje van een overall pasten’, weet hij nog. Van ’t Land verzorgde ook de ondersteuning voor de eerste gebruikers, die zelf vaak actief meedachten en voerde sofware-updates uit bij de veehouder thuis. ‘Dat kostte zomaar een halve dag’, herinnert hij zich. ‘Als ik geluk had, zaten twee gebruikers bij elkaar in de buurt. Dan kon ik bij de ene de update starten, dan doorrijden naar de andere om net op tijd weer terug te zijn op het eerste bedrijf om de klus af te ronden.’

2017 2019

Oprichting JoinData

2012

VeeManager ook op telefoon

Start Vlaamse DjustConnect

2023

Start CRV Dier en CRV Bedrijf

Jonge boeren op

jubileumsymposium met sessie ‘De toekomst is van ons!’

Op het CRV-jubileumsymposium op 15 oktober in Nijkerk organiseert Young CRV een speciale sessie voor jonge veehouders.

Roy Meijer, voorzitter van het NAJK, en Maarten Moermans, ondervoorzitter van Groene Kring, lichten hun visie toe. ‘De toekomst is van ons’, stellen zij. Dit is dan ook het thema van deze inspirerende deelsessie.

De vooraanmelding voor het jubileumsymposium is inmiddels gestart. ‘De wereld verandert’ is het thema van dit symposium ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van CRV. Prominente sprekers uit politiek, bedrijfsleven

wetenschap en sport zullen de bezoekers inspireren met hun visie en uitdagen over de toekomst na te denken. In de middag nemen ondernemende veehouders uit Nederland en Vlaanderen in interactieve sessies bezoekers mee in de manier waarop zij in de ontwikkeling van hun bedrijf inspelen op een wereld die voortdurend verandert.

Het volledige programma en een aanmeldformulier zijn te vinden op de website van CRV.

Kijk op www.crv4all.nl of www.crv4all.be of scan de QR-code

Roy Meijer, NAJK-voorzitter, spreekt op het jubileumsymposium

Nog één CRV-gezinsdag op 14 september

Ter gelegenheid van het 150-jarig jubileum organiseerde CRV voor de zomervakantie leerzame, gezellige en zeer goed bezochte gezinsdagen voor leden-veehouders, CRV-medewerkers en hun gezinnen.

Op zaterdag 14 september staat de allerlaatste gepland. Deze zal van 10.00 tot 16.00 uur worden gehouden op kaasboerderij ‘De Witte Welle’ van de familie De Wit in Montfoort.

Maarten Moermans, ondervoorzitter

Groene Kring, presenteert zijn visie

Eerste predicaten toegekend aan Belgisch witblauwe sterkoeien

Normaal van de Pannemeers en Opera van de Uilenvlucht zijn de eerste twee koeien van het Belgisch-witblauwras die van het CRV-stamboek het predicaat Sterkoe Belgisch witblauw hebben gekregen.

Normaal van de Pannemeers, eigen aan Filip Ally uit Tielt, is een dochter van de bekende

Normaal van de Pannemeers (v. Sheriff), eig.: Filip Ally, Tielt

keuringskoe Flora van de Pannemeers. Zij is ook de moeder van de stier Hazard van de Pannemeers. Haar vader is de stier Sheriff. De koe van ondertussen zes jaar oud kreeg een eindbeoordeling van 89,4 punten. Omdat zij haar kalveren liet zogen, krijgt zij het predicaat Sterkoe+, dat enkel toegekend

Opera van de Uilenvlucht (v. Dodou), eig.: Alexander Vandermeulen, Tienen

wordt aan koeien die hun kalveren hebben laten zogen.

De tweede Belgisch witblauwe sterkoe is Opera van de Uilenvlucht, een dochter van Dodou de St. Remacle. De nog geen vijf jaar oude koe van Alexander Vandermeulen uit Tienen kreeg een eindbeoordeling van 89,8 punten. De inteeltgraad van Opera is met 0,56% bijzonder laag. Ook had ze op een leeftijd van vier jaar al drie keer gekalfd. In de komende edities van VeeteeltVlees worden meer sterkoeien in de schijnwerpers gezet. De voorwaarden waaraan koeien moeten voldoen om het predicaat Sterkoe te ontvangen, zijn gepubliceerd in VeeteeltVlees juni 2024.

Scan de QR-code om het juninummer van VeeteeltVlees online te bekijken. Het CRV-coöperatienieuws met daarin de voorwaarden voor het predicaat Sterkoe staat op pagina 21

Sanne opnieuw kampioen

Twee dieren van Vlaamse fokkers pakten tijdens de nationale keuring voor blonde d’Aquitaine de kampioenswinst in Libramont. Die eer was weggelegd voor

Sanne van Mintjens en Uranide van De Bel.

TEKST WIM VEULEMANS

Voor Idéaldochter Sanne van Carl Mintjens was het de tweede winst op een week tijd. Een kleine week na de keuring in Bogaarden pakte ze ook de nationale titel bij de volwassen koeien. Jurylid Michael Rothureau prees haar elegantie, correcte bouw, sterkte in de rug en haar prachtige bekken. De ruim drie jaar oude koe werd ook aangeduid als het beste vrouwelijke dier geboren in België.

Rubriekswinst was er ook voor stalgenote Ortie. De dochter van Hilario won bij de zoogstellen ouder dan drie jaar haar rubriek, waarbij ze werd vergezeld door haar stierkalf van vader Olympus.

Vlaamse regelmaat

Voor de Vlaamse fokker Luc De Bel was Libramont ook dit jaar een succesvolle editie. Hij wist viermaal rubriekswinst te verzilveren met een kampioen. Zijn Uranide won de titel bij de jonge stieren (1-2 jaar). De jonge Ourasizoon showde veel jeugd en rastype, ook in de kop. Zijn lengte en finesse gaven

voor het jurylid de doorslag. Bij de koeien ouder dan 5 jaar wist de bekende Noblesse van Luc De Bel haar rubriek te winnen. De Titandochter toonde een enorme maat met veel kracht en finesse. Unique, een Oasisdochter van haar, wist de rubriek vaarzen van 1 tot 2 jaar te winnen. Ook bij haar is die ontwikkeling te noteren, samen met een mooi gevormd bekken en openheid. De vierde rubriekswinnaar voor De Bel was Tompoule, een Rabotdochter. Zij showde expressie, volume en lengte.

Meer dan eervolle prestaties waren er voor Ury, een fijne Poseidondochter van Carl en Floris Arnauts. De fijne vaars plaatste zich op drie in een sterke rubriek. Plek twee was voor Salinka van Kristof Bettens. Deze Mondolidochter toonde lengte en volume. Ook voor Jérôme Nollevaux was Libramont een succesvolle keuring. Zijn Ulhane de Roda (v. Satanas) won het kampioenschap bij de vaarzen tot een jaar. Sultan, een vlotte en lange zoon van Max, pakte dan weer de titel bij de stieren van 2 tot 3 jaar. Nollevaux heeft

Tabel 1 – Overzicht van alle blonde rubriekswinnaars in Libramont (kampioenen vetgedrukt)

categorie naam vader m. vader geb. datum eigenaar, woonplaats gewicht (kg) vr. jong Ulhane de Roda Satanas Fromant 01-11-2023 Jérôme Nollevaux, Graide 393

Uaola Orion Hanoi 04-08-2023 Michaël Tholl, Attert 432 vr. jong volwassen Tompoule Rabot Horfe 07-07-2023 Luc De Bel, Aalter Ulster des Pahys Norepère Neron 03-05-2023 Jean-Pierre Marcourt, Ouffet 487

Unique Oasis Titan 30-01-2023 Luc De Bel, Aalter 664

Splendeur des Pahys Magic Eté 02-09-2021 Jean-Pierre Marcourt, Ouffet 763 Tosca des Pahys Norepère Lien 15-05-2022 Jean-Pierre Marcourt, Ouffet 711 vr. koeien Sanne Idéal Jipsy 06-04-2021 Carl Mintjens, Oostmalle 879 Noblesse Titan Scout 08-01-2017 Luc De Bel, Aalter 1.167

Ortie Hilario Brocart 12-12-2018 Carl Mintjens, Oostmalle 1.068 mnl. jong Ulemo du Frenaie Neymar Gouda 26-11-2023 Adam en Michel ass., Libramont 360 Ulysse des Pahys Norepère Lien 04-05-2023 Jean-Pierre Marcourt, Ouffet 548

Uranide Ourasi Horfe 12-02-2023 Luc De Bel, Aalter 609 mnl. jong volwassen Sultan Max Fantasme 27-07-2021 Jérôme Nollevaux, Graide 1.192 mnl. oud Popeye de Roda Berlioz Orion 24-04-2019 C., A. M. , J. Nollevaux, Falmagne

tot slot ook deel in de derde kampioen. Popeye de Roda, een zoon van Berlioz, is in zijn mede-eigendom.

De Belgische driekleur werd ook gegund aan Splendeur des Pahy. De Magicdochter van JeanPierre Marcourt won bij de jonge koeien van 1 tot 3 jaar. De dieren met de beste slachteigenschappen waren Trippel (v. Jabu) van Mintjens en Ulove du Frenais (v. Neymar) van Adam en Michel associatie. l

Sultan (v. Max) en Splendeur des Pahys (v. Magic), kampioenen jong volwassen

en Sanne (v. Idéal), kampioenen oud

Ulove du Frenais (v. Neymar) en Trippel (v. Jabu), beste slachteigenschappen

Ulhane de Roda (v. Satanas) en Uranide (v. Ourasi), kampioenen jong

Popeye de Roda (v. Berlioz)

Belgische bedrijven verdriedubbelen areaal sinds 1980

ECONOMIE – De gemiddelde oppervlakte van Belgische landbouwbedrijven is sinds 1980 verdriedubbeld. Telde een bedrijf in 1980 gemiddeld nog 12,5 hectare, in 2022 was dat opgelopen naar 38,7 hectare. Dat blijkt uit de Kerncijfers landbouw 2024 van het Belgische statistiekbureau Statbel. Sinds 1990 zette de schaalvergroting versneld door. In dat jaar had 5,6 procent van de Belgische landbouwers meer dan 50 hectare. In 2022 was dat toegenomen naar 27,1 procent. De Waalse bedrijven hebben het grootste oppervlak. In de Waalse provincies Namen en Luxemburg hebben boeren gemiddeld ach-

tereenvolgens 68,1 en 61,9 hectare tot hun beschikking. In de Vlaamse provincies Oosten West-Vlaanderen zijn de bedrijven het kleinst met respectievelijk 25,3 en 26,4 hectare.

Uitgedrukt in aantallen runderen zijn de Vlaamse bedrijven juist het grootst. Vlaanderen telde in 2023 bijna 1,23 miljoen runderen, terwijl Wallonië er 1,01 miljoen noteerde. Over heel België daalde het aantal runderen in 2023 met 2,2 procent, waarbij het aantal runderen in Wallonië (–2,8 procent) sneller achteruitging dan in Vlaanderen (–2,2 procent).

Ibr-bestrijding wettelijk verplicht vanaf 1 juni 2025

GEZONDHEID – Vanaf 1 juni 2025 gaat in Nederland een vaccinatieplicht tegen de dierziekte ibr in, zodat Nederland de ibr-vrijstatus binnen de Europese Unie kan krijgen. Voor bedrijven met de status ibr-vrij geldt een vrijstelling. Dat heeft landbouwminister Wiersma bekendgemaakt. Vooralsnog was de bestrijding van ibr georganiseerd door de sector. Melkveehouders werden vanuit de zuivelverwerkers al verplicht om deel te nemen aan de collectieve aanpak om ibr te

bestrijden. Sinds 2018 is daardoor 80 procent van de deelnemende bedrijven ibr-vrij of onverdacht.

Met de nieuwe wetgeving worden ook andere rundveebedrijven verplicht om mee te werken. De verplichting van ibr-bestrijding betekent dat vanaf 1 juni volgend jaar gestart moet worden met vaccinatie op bedrijven die niet ibr-vrij zijn.

De bestrijding wordt wettelijk geregeld onder de wet Dieren middels een Algemene Maat-

regel van Bestuur (AMvB). Na het ingaan van de nationale regelgeving kan de minister vier jaar later naar de Europese Commissie om goedkeuring te krijgen voor het bestrijdingsprogramma. Daarna wordt bepaald of Nederland daadwerkelijk de ibr-vrijstatus krijgt. Momenteel heeft Duitsland die status en België is hard op weg om de ibr-vrijstatus te krijgen: vanaf volgend jaar start In België de fase waarin niet meer gevaccineerd mag worden.

Vleeshandel goed voor 375 miljoen euro

ECONOMIE – De handel in vleesveeproducten leverde in 2023 een positief handelssaldo op van meer dan 375 miljoen euro. Dat stelt het Vlaams agrohandelsrapport vast. Dit positief saldo is volgens het rapport vooral te danken aan vers rund- en kalfsvlees. Deze categorie is met voorsprong het belangrijkste exportproduct.

Vlaanderen voert ook nog rundvleesbereidingen (106 miljoen euro) uit. Bij de levende dieren is er een handelstekort van 39 miljoen euro. Dit is vooral te wijten aan de invoer van kalveren (126 miljoen euro). Ook bij gedroogd en gerookt rundvlees is de import iets groter dan de export, blijkt uit het rapport. Na de sterke groei van de handel in vleesvee-

producten in 2022 is er in 2023 nagenoeg een status quo bij in- en uitvoer met elk –1 procent. In 2023 voerde Vlaanderen 102.000 ton vers rundvlees uit. Dat is 3 procent meer dan in 2022. Bij de import gaat het om 32.000 ton, zo’n 18 procent minder dan vorig jaar.

Zo’n 97 procent van het verse rund- en kalfsvlees dat Vlaanderen uitvoert, blijft binnen Europa. De vier belangrijkste bestemmingen zijn Frankrijk (172 miljoen euro), Nederland (165 miljoen euro), Duitsland (78 miljoen euro) en Italië (65 miljoen euro).

Van het ingevoerde verse rundvlees komt 94 procent uit Europa. Daarvan komt het grootste deel uit Nederland (86 miljoen euro), gevolgd door Frankrijk (69 miljoen euro) en Ierland (35 miljoen euro).

Volgens het handelsoverschot is de invoer uit Argentinië gekelderd, zodat Nieuw-Zeeland (7 miljoen euro) nu de belangrijkste niet-Europese leverancier is. Nederland is goed voor meer dan de helft van de Vlaamse uitvoer van bereidingen. Ook levende kalveren komen haast uitsluitend uit Nederland.

Tropisch EHD-virus kan

binnen dertig weken België bereiken

GEZONDHEID – Het Federaal Agentschap voor de veiligheid in de voedselketen (FAVV) schat dat het virus Epizootic Hemorrhagic Disease (EHD) binnen een goed half jaar tijd zich kan verspreiden tot aan de Belgische grens. Deze schatting doet het FAVV op basis van de huidige verspreidingssnelheid van 20 kilometer per week, alsook de dichtstbijzijnde uitbraak die op 650 kilometer afstand van Brussel in Frankrijk ligt. Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ) laat weten dat het een oogje in het zeil houdt. In een artikel in het juninummer van VeeteeltVlees liet DGZ weten dat elke blauwtongverdenking ook wordt getest op het EHD-virus. En dat is nodig. De klinische symptomen lijken sterk op die van blauwtong en komen vooral voor bij runderen en hertachtigen. Het virus kan dodelijk zijn en tast de binnenzijde van de kleine bloedvaten aan. Dat kan leiden tot oedeem, bloedingen en zweren op de snuit. Symptomen zijn onder andere koorts, loopneus, ontstekingen in de mond, neus en darmen, maar ook kreupelheid. Schapen, geiten en kameelachtigen zijn vatbaar voor het virus, maar tonen geen ziekteverschijnselen.

Aantal

Het tropische EHD-virus is relatief nieuw in Europa. In oktober 2022 zette het voor de eerste keer voet aan wal in het zuiden van het Europees continent. Vandaaruit verspreidde het zich verder naar het noorden toe, mede dankzij de hulp van de windrichting. Zomers weer verhoogt de kans op de verspreiding van dit virus. EHD wordt namelijk, net als blauwtong, verspreid via kleine muggen, die bij warm weer erg actief zijn. In september 2023 meldde Frankrijk het eerste geval van EHD serotype 8, langs de grens met Spanje. Daarna nam het aantal besmette rundveebedrijven snel toe. Europa neemt maatregelen om dit virus in te dijken. Dat gebeurt met een verbod op handel van dieren tussen bepaalde lidstaten en bufferzones. Rondom een uitbraak wordt een zone met een straal van 150 kilometer afgebakend. Dieren afkomstig uit deze zone mogen niet naar andere lidstaten gebracht worden, tenzij ze daar onmiddellijk worden geslacht. Bij een klinische verdenking wordt er verplicht bemonsterd. Bij een eventuele uitbraak van EHD in België vermoedt DGZ dat het virus op dezelfde manier als blauwtong ingedamd zal worden.

zoogkoeien daalt meer dan aantal melkkoeien in Vlaanderen

ECONOMIE – Zowel het aantal Vlaamse melkkoeien als het aantal Vlaamse zoogkoeien is in 2023 afgenomen. Dat blijkt uit de definitieve landbouwcijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau. In 2023 telde Vlaanderen van jong tot oud 1,23 miljoen runderen, 1,2 procent minder dan in 2022. Onder meer het aantal zoogkoeien liep terug: van bijna 143.000 naar ruim 137.000, een daling van 3,7 procent. Het aantal stuks melkvee daalde met 1,3 procent minder hard en kwam uit op 347.000 stuks.

Uitgedrukt in aantal bedrijven is de trend juist andersom: het aantal zoogkoeienbedrijven daalde in 2023 met 3,4 procent, terwijl het aantal Vlaamse melkveebedrijven met 5,0 procent afnam. Vlaanderen telde in 2023 nog 5630 bedrijven met zoogkoeien en 4362 bedrijven met melkkoeien. Statbel zette ook de arealen voedergewassen op een rij. Vooral de oppervlakte mais nam in 2023 behoorlijk af. In totaal werd 12,7 procent minder mais verbouwd dan het jaar ervoor.

Productief met kruidenrijk gras

GRAS – Productief kruidenrijk grasland kan op zandgrond een vergelijkbare productie halen als blijvend Engels raaigras. Bij droge jaren en minder bemesting kan productief kruidenrijk grasland zelfs een hogere productie behalen. Dat blijkt uit onderzoek van het Louis Bolk Instituut en Wageningen University & Research (WUR). Zij vergeleken productief en extensief kruidenrijk grasland met gangbaar blijvend Engels raaigras op twaalf locaties op zandgrond in de Achterhoek. Ze keken daarbij naar productie, voederwaarde, bodemkwaliteit en biodiversiteit.

De productie van productief kruidenrijk grasland is goed, maar de voordelen voor de biodiversiteit zijn minder groot dan bij extensief kruidenrijk grasland.

Bij productief kruidenrijk grasland verdringen de grassen de klavers en kruiden. Wel is het aantal plantensoorten en insecten per perceel bij productief kruidenrijk grasland hoger dan bij blijvend Engels raaigras.

Bij productief kruidenrijk grasland was de natuurlijke stikstofbinding door vlinderbloemigen het grootst, wat voordelig is voor het verminderen van de kunstmestgift. Ook is het bodemleven in productief kruidenrijk grasland lager dan bij extensief kruidenrijk grasland en blijvend Engels raaigras. Volgens de onderzoekers komt dat waarschijnlijk door grondbewerking en de levensduur van het grasland. Het landgebruik heeft invloed op de biodiversiteit en weidevogels. De onderzoekers concluderen dat hoe meer er bemest, gemaaid en beweid wordt, hoe minder insecten er in het perceel zijn. Het maairegime van productief kruidenrijk grasland en blijvend Engels raaigras is te kort opeenvolgend om het perceel een goede broedplek voor weidevogels te laten zijn. Om de biodiversiteit te verhogen raden de onderzoekers aan om het maairegime te verlagen.

Meer actueel nieuws?

Prijzen

blijven in de lift

– De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 23 juli 2024. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) stijgt iets naar 15,5 eurocent, terwijl de waarde van eiwit behoorlijk daalt naar 124,7 eurocent per kg dve.

– In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 is het voedermiddel prijstechnisch interessant. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie.

– De eiwitprijzen zijn de afgelopen maand behoorlijk gedaald. Dit is het gevolg van een nieuw USDA-rapport, waaruit duidelijk werd dat er meer areaal is en het rendement per areaal hoger is dan verwacht. Ondanks dat men verwacht dat er een warme periode aankomt in de Verenigde Staten, maakt men zich hier momenteel weinig druk om. In Argentinië is de staking achter de rug, waarbij deze weinig tot geen problemen heeft veroorzaakt. Dit geeft dit rust op de markt. De raapprijzen dalen niet mee met de sojaprijzen. Dit komt met name door de Europese raapbalans, die nihil is.

– De graanprijzen zijn iets gedaald. Het USDA-rapport zorgde voor weinig verrassingen en men verwacht een hoog rendement van de Amerikaanse mais. In Europa worden echter de tarwe- en maisopbrengsten wat naar beneden bijgesteld. Ondanks de prijzen die wat zijn gedaald, heerst er veel onzekerheid op het wereldtoneel. Zo kunnen recessievrees en geopolitieke spanningen invloed hebben op de grondstoffenmarkt.

– De markt van de vulmiddelen is wat veranderd. Sojahullen en palmpitschilfers zijn behoorlijk gedaald in prijs en kunnen opnieuw interessant zijn om in te rekenen.

– Bijproducten zijn afgelopen weken weer hard gestegen in prijs. De aardappelbijproducten zijn echter nog correct geprijsd.

VOEDERWAARDEPRIJZEN

(bron: Liba)

augustus 2024

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

augustus 2024 m/m y/y

fokvee kvem 15,50 kg dve 126,00 mestvee kvevi 15,00 kg dve 124,70

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

Zoek, vervang en bespaar

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

bewaringsverlies(%)

voederwaardeprijs (€/ton)vevi

marktprijst.o.v.voederwaardeprijs(%)

vevig/kgds dveg/kgds reg/kgds vemg/kgds %ds marktprijs(€/ton) m/m y/y

bron: Veemarkt Ciney (B.)

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

bron: Veemarkt Agen (Fr.)

Bron: Veemarkten België

bron: Veemarkt Les Hérolles (Fr.)

Bron: veemarkt Les Hérolles (Fr.)

KOEIEN

BELGISCH

WITBLAUW BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW BROUTARDS

300-350 kg R-stieren 300-350 kg

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

Bron: veemarkten België

Bron: Veemarkten België

KARKASPRIJZEN WERELDWIJD

KARKASPRIJZEN

land waarde* juli 2024 trend (m/m**)

Groot-Brittannië 573,67

Bron: European Market Observatories

Bron: European Observatories

Uruguay 362,16

Europa 504,38

Australië 343,68

Verenigde Staten 638,40

Nieuw-Zeeland 376,94

Argentinië 345,53

Brazilië 222,65

*euro/100 kg geslacht gewicht stieren

**m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand

AGENDA

KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN

13-15 september Nationale limousinkeuring, La Souterraine (Frankrijk)

19 september Nationale keuring blonde d’Aquitaine, St. Gaudens (Frankrijk)

26 oktober Nationale Vleesvee Manifestatie, Mariënheem

VEILINGEN

6 september Veiling charolais, Magny-Cours (Frankrijk)

12 september Veiling blonde d’Aquitaine (online) (Frankrijk)

28 september Veiling BAC-stieren, Laren (Gld.)

10 oktober Veiling blonde d’Aquitaine, Doux (Frankrijk)

VOORUITBLIK

13-14 november Veiling limousinstieren, Lanaud (Frankrijk)

13 november Veiling blonde d’Aquitaine, Casteljaloux (Frankrijk)

12 december Veiling blonde d’Aquitaine (online) (Frankrijk)

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN 17-19 september Space, Rennes (Frankrijk)

1-4 oktober Sommet de l’Élevage, Clermont-Ferrand (Frankrijk)

15 oktober CRV-symposium ‘De wereld verandert’

Raadpleeg de website veeteeltvlees.be of veeteeltvlees.nl voor een actuele en uitgebreide stand van zaken.

SEPTEMBER BOSLANDBOUW

In dit nummer leest u een breed scala aan verhalen over vleesveehouderij en aangrenzende thema’s. Het hoofdverhaal handelt over de mogelijkheden en de ontwikkeling van boslandbouw of agroforestry in Nederland en Vlaanderen.

Verder leest u een de verslagen van enkele prachtige keuringen, waaronder die van ErpeMere. Er is ook aandacht voor de gezondheid van vleesvee, met onder meer verhalen over ibr en kalverdiarree. Tot slot krijgt ook gras aandacht in dit nummer.

COLOFON

VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks.

redactie

hoofdredacteur Wim Veulemans

redactie Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Grietje de Vries, Quinten van Ooijen, Justine Poppe foto- en beeldbewerking Simone Smit, Rogier van der Weiden

vormgeving René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek hoofd CRV-magazines Jaap van der Knaap aan dit nummer werkte verder mee Jelle Feenstra

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800

Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 99,00, overige landen € 160,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt bedraagt een abonnement € 165,00 per jaar, overige landen € 285,00 per jaar. Prijzen excl. btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com

Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Karen Dammer en Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)6 53 16 85 29 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van VeeteeltVlees. Uitzonderingen zijn foto’s van Danny Hereijgers (7), Harrie van Leeuwen (7), MacGregor Photography (9), Lindsay Loterman (16-17, 24), Olivia Germeau (18-19), Mark Pasveer (20), Simone Smit (22-23), UGent (30) en BBG (10, 35).

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV BV c.q. de betre ende auteur. Artikelen uit VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV.

Druk: Senefelder Misset, Doetinchem ISSN 01.68-7565

Nieuwe tarieven en incassokorting

CRV zal per 1 september 2024 de tarieven voor een groot aantal diensten en producten aanpassen. Vanwege de inflatie is het noodzakelijk om tarieven te verhogen. CRV heeft ernaar gestreefd om de tarieven niet meer te laten

stijgen dan het inflatieniveau. Daarbij blijft de gemiddelde prijs voor sperma ongeveer gelijk. De korting voor automatische incasso wordt bovendien verlaagd naar 0,5%. De tarieven die gelden vanaf 1 september 2024 worden gepu-

bliceerd op de website van CRV. Kijk vanaf 1 september op: crv4all.be/be/tarievenkaart of crv4all.nl/nl/tarievenkaart of scan een van de QR-codes