Veeteeltvlees mei 2023

Biest van eigen moeder meest effectief

Consument wil best meer betalen voor rundvlees

Jonge vleesveehouders boeren met open blik

Cachemire de Dessous la Ville

Futé x Larron d’Yvoir

Op 39 mnd.: 1.165 kg en 145 cm (+2)

Genen van de toekomst

Ki-code: 945128

⊲ Uitstekende balans in gestalte, gewicht en kwaliteit

⊲ Zeer vitale en lichte kalfjes die goed evolueren

⊲ BWB index: 127

Wilt u sperma van Cachemire of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op shop.crv4all.nl of shop.crv4all.be

RUBRIEKEN

5 Van de redactie

6 Fokkerijnieuws

15 Uit de dierenartspraktijk: hyperallergische shock bij runderen

29 CRV-coöperatienieuws

30 Managementnieuws

32 Marktinfo voer

33 Marktinfo vee

34 Agenda

35 CRV-bedrijfsnieuws

HOOFDARTIKEL

8 De voedselinflatie bewijst het: een consument wil best wat meer betalen voor rundvlees

REPORTAGE

12 Vleesveehouders Tino en Daphne van Beurden willen met een open blik boeren

MANAGEMENT

16 Onderzoek toont aan dat biest van de eigen moeder het meest e ectief is

20 Beste Graslandboer 2023, de start van de verkiezing

24 Serie Grondig Boeren met Mais: op naar halvering van het herbicidegebruik

FOKKERIJ

18 Kwaliteit en controle staan voorop tijdens de weg van een spermarietje

COMMISSARIS IN BEELD

22 Wanda Verdonck is als boerin betrokken bij koeien en mensen

DE BOERIN

26 Tegenslag in de stal: een verwerper

hoofdartikel voedselprijzen

BIJ DE COVER

Het jonge kal e van Tino en Daphne van Beurden werpt een blik in de verte (foto: Quinten van Ooijen)

8 26

mais herbiciden De Boerin verwerpers

24

Tino van Beurden:

‘Door eigen vleesverkoop ben je veel meer met het eindproduct bezig’

Wanda Verdonck:

‘We hebben bestuurders nodig die de verschillende belangen overzien’

Voedsel produceren, dat is toch de hoofdzaak?

‘Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd.’ Dat is althans het gezegde. Waar, maar anderzijds: wie zijn leven vult met alleen maar de focus op kleine zaken, heeft geen plaats meer voor de grote zaken, de zaken die er echt toe doen. Dat gevoel krijg ik ook steeds meer als over landbouw en veehouderij gesproken wordt.

Nagenoeg elke dag gaat het over de landbouw, de focus ligt daarbij steeds op wat niet goed is. Of althans wat de brenger van het verhaal als niet goed aanschouwt. Klimaat en stikstof overheersen, maar evenzeer passeren berichten over dierenwelzijn. Het zijn thema’s die wel degelijk belangrijk zijn, ook voor veehouders en hun toekomst.

Maar in het beeld dat vandaag van de sector wordt geschetst, ontbreekt voor mij wel het grote plaatje. Het gaat in de landbouw en de veehouderij in eerste instantie over de productie van gezonde voeding voor onze medebewoners op deze planeet. Onze boeren regelen het wel, zodat de anderen zich geen zorgen moeten maken over wat er morgen op hun boterham ligt.

Een brede, open kijk op wat we doen, de hoofdzaak van de bijzaak scheiden is echt wel noodzakelijk in het debat. En die hoofdzaak was en is toch nog steeds voedselproductie. Of heb ik wat gemist? Die open kijk, die hebben veehouders vaak ook, en terecht. Zoals de jonge vleesveehouders in dit blad het contact met hun omgeving en klanten trachten na te streven. Dit mag je toch ook verwachten van de maatschappij als die oordeelt over onze sector. Wat ook ontbreekt, is de positieve kant van het verhaal. Al lijkt me dat eerder een algemene trend. Wat goed gaat en is, krijgt amper aandacht. Negatief nieuws reist nu eenmaal sneller dan goed nieuws. Maar daar liggen ook kansen, voor onszelf en de sector. We mogen niet meelopen met de droeftoeters van deze wereld, wel zelf ons verhaal uitdragen. Eerder ervaarde ik het ook bij een bezoek aan Nederlandse vleesveehouders. Als je denkt dat die 1500 bezoekers aan hun koeiendans op zoek gingen naar wat negatiefs, dan heb je het mis. Ze zochten positiviteit, een mooi en goed verhaal.

Rob Reinders wint Blonde Award 2022

Op de algemene ledenvergadering van het Nederlandse stamboek blonde d’Aquitaine is Rob Reinders gekozen tot winnaar van de Blonde Award 2022.

Uit een enquête onder de leden kwam blondefokker Rob Reinders uit Raalte als winnaar te voorschijn, boven oud-voorzitter Ed Neerincx uit Elst. Op het bedrijf van Reinders organiseerde het stamboek vorige zomer nog het 40-jarig jubileum. Reinders houdt op zijn natuurvleesboerderij zo’n 300 runderen op een kleine 100 hectare.

Met een klein verschil in stemming mocht

Rob Reinders de award in ontvangst nemen van de recent benoemde voorzitter van het stamboek, Jan Geert Veldman uit Noordlaren. Naast de uitreiking van de Blonde Award werd ook het bestuur vernieuwd. Jeffrey van den Esker uit Wapenveld treedt toe tot het bestuur. Van den Esker heeft op zijn bedrijf samen met zijn vader 40 blonde d’Aquitaines. Daarnaast is hij werkzaam bij een loonbedrijf. Eerder werkte hij voor CRV.

Ook zijn oud-voorzitters Ton Hartman en Ed Neerinckx alsook Peter Thissen benoemd tot erelid van het stamboek.

Minder groei in verkoop van vleesveesperma in de VS

De groei van het gebruik van vleesveestieren in Amerika lijkt af te vlakken. Het aantal verkochte vleesveedoses steeg afgelopen jaar weliswaar nog met 3,7 procent, maar een jaar eerder groeide de verkoop nog met 21 procent. Dat blijkt uit cijfers van de National Association of Animal Breeders (NAAB).

In totaal verkochten Amerikaanse ki-organisaties in 2022 negen miljoen rietjes van vleesveestieren, 322.000 doses meer dan in 2021.

Voor het vijfde jaar op rij is dat een recordhoeveelheid. De groei in gebruik van vleesveesperma zette in 2017 in. Op dat moment lag het verkochte aantal vleesveerietjes in Amerika nog op 2,5 miljoen doses. De groei in het gebruik van vleesveesperma komt door het gebruik van ‘beef on dairy’. Dat nam in 2022 met 457.000 doses toe, terwijl het gebruik van vleesstieren op zuivere vleeskoeien juist afnam.

De export van Amerikaans vleesveesperma nam in 2022 wel fors af. In totaal exporteerden de Verenigde Staten 4,7 miljoen vleesveerietjes. Dat zijn er 3,6 miljoen minder dan het jaar ervoor, ofwel een daling van 43 procent. NAAB schrijft die daling toe aan de economische crisis in Brazilië, een grote afnemer van Amerikaans vleesveesperma. Bovendien importeert Brazilië meer vleesstieren, die in Brazilië zelf sperma produceren.

Raf Weemaes heerst op Vetten Os in Rekkem

Stielman Raf Weemaes kan met negen rubriekswinsten en de algemene kampioen vrouwelijk zijn deelname aan de Vetten Os in

Rekkem succesvol noemen. De keuring voor afmestvee trok een plus in aantal ingeschreven dieren op de recente editie, maar ook

het publiek stroomde veelvuldig richting de markt van Rekkem. Elk jaar groeit de belangstelling, waarbij de keuring ook steeds meer aandacht krijgt van de fokkers in het Belgisch witblauw.

Zeker bij het vrouwelijke rundvee overheerste duidelijk de stal van Raf Weemaes en Luce Verhaert uit Kieldrecht. Maar liefst negen rubrieken wonnen zij, aangevuld met winst met hun lot van drie bij de vaarzen en bij de koeien. Hun succesvolle keuringsdag werd uiteindelijk verzilverd met de absolute kampioene vrouwelijk 2023.

Bij de stieren werden de diverse eretitels meer verdeeld onder de deelnemers. De vier mannelijke ereprijzen gingen immers naar vier verschillende stallen. De uiteindelijke kampioenstitel mannelijk was voor Vandewalle sprl.

De kampioenen werden nadien geveild, waarbij een deel van de opbrengst – dit jaar goed voor een bedrag van 6700 euro – geschonken werd aan een goed doel. Dit keer was dat ’t Ferm, een kleinschalig dagcentrum voor mensen met een beperking.

Raf Weemaes en Luce Verhaert wonnen negen rubrieken op de Vetten Os

Vincent Smets, wetenschappelijk onderzoeker Sciensano:

Uit: VRT NWS, 27 april 2023

Young Breeders School krijgt witblauw kleurtje

De Young Breeders School, die elk jaar plaatsheeft in het Waalse Battice, krijgt dit jaar een uitbreiding van het programma. Voor het eerst kunnen ook jonge witblauwliefhebbers deelnemen.

Het Waalse stamboek Belgisch witblauw heeft onlangs een samenwerking aangekondigd

met de Young Breeders School (#YBS). Deze heeft dit jaar plaats van 30 augustus tot en met 3 september tijdens de Foire Agricole de Battice.

Jongeren met een passie voor Belgisch witblauw tussen de 13 en 25 jaar oud kunnen zich inschrijven en deelnemen in een team.

Omdat het de eerste keer is en het aantal plaatsen vooralsnog beperkt is, kunnen enkel jongeren uit Wallonië deelnemen. Aan de Young Breeders School nemen elk jaar jongeren met een passie voor holstein deel uit minstens zeventien landen.

Vleesvee Manifestatie Hulshorst kent zijn kampioenen

Een dag voor Pasen had in het Nederlandse Hulshorst voor de 13e keer de jaarlijkse Vleesvee Manifestatie plaats. Bij verbeterd roodbont was de mannelijke dagkampioen afkomstig uit de stal van maatschap Te Riele uit Vaassen. Hun Hessel van Vredenburg (v. Van de Trippehof Bjorn) won zowel de titel mannelijk onder een jaar, de titel Mister Toekomst als het dagkampioenschap. Een andere titel bij mannelijk was voor de vier maanden oude stalgenoot Harmjan van Vredenburg, een kleinzoon van Aalt. Marnix Kneteman won met twee stieren. Zijn Knedo Early (v. Astrix Fan) pakte de titel in de leeftijd tot twee jaar, de bijna drie jaar oude Knedo de Vlaeminck (v. Leonardus van de Uilenvlucht) deed dat in de groep ouder dan twee jaar. Bij vrouwelijk verbeterd roodbont was maatschap Te Riele weer aan zet met Heleen van

Vredenburgh (v. Koos). Zij won zowel de titel bij vrouwelijk onder het jaar als de titel Miss Toekomst. Dagkampioen en kampioen jonger dan twee jaar werd een bijna twee jaar oude dochter van Patrick uit de stal van vleesveehouderij Spronk uit Zouterwoude. Maatschap Westerkamp-van Wezel uit Zwolle pakte met Van de Westhoeve Erika 121 (v. Kick van Halfweg) de titel bij vrouwelijk ouder dan twee jaar. De jongste kampioene werd Leonie 2 bij de vrouwelijke mini’s. Het net geen twee maanden oude vaarskalf is gefokt door Donkersteeg uit Harskamp.

Bij Belgisch witblauw won de vijf maanden oude Amarettozoon Gebr. Horlings Levi van de gebroeders Horlings uit Ruinen het dagkampioenschap en de titel mannelijk mini. In het dagkampioenschap ging hij voor drie andere kampioenen. Daarbij Boaz van ’t Hul

(v. Darko), die de titel in de groep onder een jaar won voor G. Bonestroo uit Nunspeet. Stalgenoot Michiel van ’t Hul (v. Impérial), deed dat in de leeftijd van een tot twee jaar. De titel voor ouder dan twee jaar was voor Ruben van de Braeck, een Rubiszoon uit de stal van de familie Van Milligen uit Harskamp. Drie titels bij vrouwelijk witblauw gingen in Hulshorst naar dochters van Engin. Dagkampioene en kampioene ouder dan twee jaar werd Caroline 16 vdW van de familie Worp uit Benningbroek. Ook de kampioene jonger dan een jaar en tussen een en twee jaar waren dochters van Engin: Grace 2 van Stelt van de familie Steltenpool uit Obdam en Gebr. Horlings Rosanne van de broers Horlings. De jongste vrouwelijke kampioene werd Schutten Mirthe (v. Macron van Maris) uit de stal van Reurink uit Oldebroek.

‘Een kwart van de Vlamingen heeft in zijn buurt geen enkel gezond voedingsverkooppunt’

De witblauwe kampioenen op een rij

Alle kampioenen van verbeterd roodbont

Voedselinflatie bewijst: best wat meer betalen

De prijs van rundvlees heeft slechts beperkt invloed op het koopgedrag van de consument, zo blijkt uit marktonderzoek. Het geringe e ect van de huidige voedselinflatie op de verkoopcijfers onderschrijft dit. ‘Met de sterke focus op prijs laten retailers omzet liggen en daarmee de kans om in de hele vleessector meer te verdienen’, concludeert Kris Michiels van VLAM.

De prijzen voor runderkarkassen stegen in de eerste helft van vorig jaar naar historische hoogte. In het kielzog daarvan liepen ook de prijzen voor rundvlees in de supermarkt op naar een ongekend niveau. Inmiddels is de opbrengstprijs voor vleesveehouders alweer op zijn retour, maar consumenten betalen nog altijd de hoofdprijs. Hoe kan dit? En waarom schommelt de opbrengstprijs voor veehouders veel sterker dan die voor slachterijen en vleesverwerkers en blijft

de consumentenprijs meestal voor langere tijd stabiel? Het antwoord op deze vraag is niet eenvoudig. ‘Prijsvorming voor agrarische producten is een ingewikkeld mechanisme, zeker in een keten met veel schakels, zoals de productieketen voor rundvlees’, vertelt Michiel van Galen, onderzoeker markt en ketens bij Wageningen Economic Research. ‘De vleesprijs voor consumenten volgt de karkasprijs voor veehouders. Maar ook het omgekeerde geldt: de karkasprijs voor veehouders is afhankelijk

TEKST WICHERT KOOPMAN

consument wil betalen voor rundvlees

van de prijs die consumenten betalen. Alle schakels in de keten hanteren een eigen mechanisme om de prijs te bepalen en beïnvloeden daarmee elkaar’, legt hij uit. Vaak wordt verondersteld dat vleesveehouders prijsnemers zijn, maar helemaal waar is deze veronderstelling volgens Van Galen niet. ‘Slachterijen en vleesverwerkers voelen aan de ene kant de druk van supermarkten die tegen een zo laag mogelijke prijs willen inkopen. Anderzijds zullen slachterijen op langere termijn wel minimaal de kostprijs moeten betalen om verzekerd te blijven van voldoende aanvoer. Als de prijs te laag is, haken vleesveehouders af en daar zijn slachterijen noch supermarkten bij gebaat’, legt de onderzoeker uit. Daarbij schommelen op korte termijn ook nog eens de prijzen als gevolg van actuele fluctuaties van vraag en aanbod.

Prijs onderdeel van marketingmix

‘Aan de andere kant van de rundvleesketen staan supermarkten, waarvoor prijs een belangrijk onderdeel is van de marketingmix’, vertelt Van Galen. ‘Sommige supermarkten – de zogenaamde hard discounters als Aldi en Lidl – lokken de consument naar de winkel met de laag-

ste prijs. Andere ketens proberen zich meer te onderscheiden op service en kwaliteit. Maar uiteindelijk wil geen enkele supermarkt als duur te boek staan.’

Bij het bepalen van de optimale verkoopprijzen speelt het aankoopgedrag van consumenten voor supermarkten een belangrijke rol. De mate waarin prijsveranderingen invloed hebben op dit aankoopgedrag, wordt in de economie uitgedrukt met de term ‘prijselasticiteit’. ‘Verse basisvoedingsproducten zoals vlees zijn over het algemeen prijsinelastisch’, vertelt Van Galen. Dit wil zeggen dat consumenten niet veel minder vlees gaan kopen als de prijs stijgt en niet veel meer vlees gaan kopen als de prijs daalt. Dit geldt ook voor rundvlees, waarbij er nog wel een verschil is tussen de verschillende rundvleessoorten. Zo is de invloed van prijs op de verkoop van luxe rundvlees wat groter dan de invloed van prijs op de verkoop van bijvoorbeeld gehakt, dat meer een vast onderdeel is van het dagelijkse voedingspatroon.

In België voerde marktonderzoeksbureau GfK in opdracht van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) in 2021 onderzoek uit naar de prijselasticiteit van diverse voedingsproducten. Hieruit

kwam naar voren dat de afzet (in volume) van vlees met slechts 7 procent daalt als de prijs met 10 procent stijgt. Omgekeerd stijgt het aangekochte volume met slechts 7,7 procent als de prijs met 10 procent daalt.

‘Dit onderzoek is gebaseerd op de afzet van vlees in het algemeen. Als vlees duurder wordt, zal de vraag wat verschuiven van de luxere naar de minder luxe versnijdingen’, verwacht Kris Michiels, adviseur marketing bij VL AM. ‘Daardoor wordt de afzet van luxe vleesproducten, zoals biefstuk, sterker beïnvloed door de prijs dan de afzet van de minder luxe producten, zoals hamburgers, worst en gehakt’, legt hij uit. Cijfers over de thuisconsumptie van vlees in België in 2022 bevestigen deze veronderstelling (zie kader pagina 11).

Naar rundvlees is in het onderzoek niet specifiek gekeken. Maar er is volgens Michiels geen reden om te veronderstellen dat de cijfers voor rundvlees sterk zullen afwijken. Wel is rundvlees gemiddeld iets duurder dan varkens- en kippenvlees. Consumenten hebben bij prijsstijgingen voor rundvlees daardoor de mogelijkheid om uit te wijken naar een goedkoper alternatief. Dat dit in beperkte mate gebeurt, tonen de cijfers over 2022 aan.

Marges niet transparant

In Nederland volgen het CBS en Wageningen Economic Research van maand tot maand de ontwikkeling van de rundvleesprijzen voor de belangrijkste schakels in de keten. De prijsontwikkeling over de afgelopen tien jaar is weergegeven in figuur 1 hieronder. De figuur maakt duidelijk dat de karkasprijs voor de vleesveehouder veel meer schommelt dan de prijs die de consument betaalt voor rundvlees in de supermarkt.

‘Tussen de veehouder en de consument zitten vele schakels, van slachterij tot vleesverwerker, en van grossierde-

rij tot retailer. En al die schakels willen iets verdienen. Daarbij is het niet alleen het verschil tussen inkoopprijs en verkoopprijs dat de marge bepaalt. Ook wisselende kosten voor bijvoorbeeld arbeid, transport en energie spelen een rol’, vertelt Eva Gocsik, die als analist bij Rabobank de ontwikkeling van de Europese markt voor varkens- en rundvlees volgt.

Alle schakels in de keten blijken bovendien een eigen strategie te hebben om de marge te optimaliseren. Zo is voor vleesverwerkers de vierkantsverwaarding van karkassen essentieel. ‘Dit betekent dat ze karkassen zullen versnijden en ver werken tot een mix van vleesproducten met een maximaal rendement. Op het ene product zullen ze minder marge accepteren als ze daardoor van een product met een hogere marge meer kunnen verkopen’ legt Gocsik uit.

Ook de marges die supermarkten nastreven zijn niet voor ieder vleesproduct gelijk. ‘Retailers proberen assortiment en prijs zodanig op elkaar af te stemmen dat de totale marge voor hen zo hoog mogelijk is. Op de hoogte van de marges voor de verschillende schakels in de keten hebben we daardoor weinig zicht. Maar in het algemeen zijn de marges in de rundvleesketen heel klein’, geeft de analist aan. Het is volgens haar zeker dat niet elke schakel in de rundvleesketen altijd de marge haalt die nodig is voor een gezonde bedrijfsvoering.

Melkprijs beïnvloedt vleesprijs

Wat de prijsvorming voor rundvlees extra ingewikkeld maakt, is het feit dat een belangrijk deel van het vlees in de supermarktvitrines afkomstig is van uitstootkoeien uit de melkveehouderij. Daarmee zijn karkasprijzen deels ook afhankelijk van de melkprijs. Als deze hoog is, zullen melkveehouders koeien die uiteindelijk bestemd

Vleesprijs voor consument stabieler dan voor veehouder

In Nederland volgen het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Wageningen Economic Research de ontwikkeling van de rundvleesprijzen. Deze prijsinformatie wordt maandelijks geactualiseerd. De prijsontwikkeling over de afgelopen tien jaar is weergegeven in figuur 1. Hierin zijn de prijzen uitgedrukt in een index waarbij het gemiddelde in 2015 op 100 is gesteld.

In de figuur is onderscheid gemaakt tussen de prijs die de vleesverwerker ontvangt, de prijs die de veehouder beurt en de prijs die de consument betaalt. De figuur maakt duidelijk dat de vleesprijs voor de veehouder veel meer schommelt dan de prijs die de consument betaalt.

Figuur 1 – Ontwikkeling van de prijsindex voor rundvlees voor vleesverwerker, veehouder en consument (prijs in 2015 = 100, bron: CBS/Wageningen Economic Research)

Eva Gocsik, analist van vleesketens bij Rabobank: ‘Niet elke schakel in de rundvleesketen haalt altijd de benodigde marge voor een gezonde bedrijfsvoering’

Belg kocht door inflatie niet minder rundvlees

Belgen aten in 2022 thuis gemiddeld 4,2 kg rundvlees en 0,5 kg kalfsvlees per persoon. Daarnaast werd nog 5,7 kg aan mengelingen (gemengd gehakt bijvoorbeeld) aangekocht om thuis op te eten. Dit blijkt uit onderzoek van marktonderzoeksbureau GfK in opdracht van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM).

Hiermee lag de thuisconsumptie van rundvlees in het afgelopen jaar weer op het niveau van vóór de coronacrisis. De afzet van kalfsvlees blijft nog wel achter.

De hoge inflatie van 8,4 procent had op de

totale thuisconsumptie van vlees nauwelijks invloed. Wel kochten consumenten relatief meer goedkopere vleessoorten, zoals varkensvlees en mengelingen. Ook groeide in de vleesverkoop het aandeel van sterk op prijs gerichte supermarkten, zoals Aldi en Lidl, tot 17,4 procent. De ‘klassieke’ supermarkten blijven overigens wel het belangrijkste aankoopkanaal met een volumeaandeel van 49,7 procent. GfK zag in de cijfers van 2022 ook een verschuiving in de vraag naar de verschillende versnijdingen van rundvlees. Goedkopere

zijn voor de slacht, langer blijven melken. Daardoor daalt het aanbod.

De prijs die de consument voor rundvlees betaalt in de supermarkt, volgt uiteindelijk met vertraging de karkasprijs die de slachterijen aan de veehouder betalen. ‘Deze vertraging heeft deels te maken met langlopende afspraken die een deel van de supermarkten heeft met vleesverwerkers. Anderzijds zullen supermarkten zo lang mogelijk wachten met doorberekenen van een prijsverlaging aan de consument. Dit biedt hen de kans om marge te pakken’, verklaart Gocsik de verschillen in prijsverloop.

Lage prijs kost omzet

Prijs is voor de supermarkten een belangrijk wapen in de onderlinge concurrentiestrijd. Dit geldt zeker voor de prijzen van producten die consumenten met vaste regelmaat op hun boodschappenlijstje hebben staan.

‘Met de sterke focus op prijs laten retailers echter omzet liggen, en daarmee ook de kans voor de hele vleessector om wat meer te verdienen’, concludeert Kris Michiels van VLAM op basis van de uitkomsten van onderzoek van GfK.

Het bureau maakte voor verschillende verse voedingsmiddelen een berekening van de optimale prijs. Dat wil zeggen: de prijs waarbij de grootste omzet voor een product kan worden behaald. ‘Voor producten met een lage prijselasticiteit, zoals rundvlees, lag de optimale prijs een stuk hoger dan de verkoopprijs op dat moment. Dit betekent dat de supermarktbranche zelf, maar ook de hele rundvleessector gebaat zou zijn bij hogere prijzen. De negatieve prijsdruk waarbij supermarkten elkaars prijsdalingen volgen, is nadelig voor de hele markt’, duidt Michiels de uitkomsten van dit onderzoek. ‘De studie werd uitgevoerd vóór de inflatiegolf die de prijs voor rundvlees fors liet stijgen’, merkt hij op. ‘Voor sommige producten zal de prijs nu wel op of misschien wel voorbij de optimale prijs liggen’. Tegelijkertijd bevestigt de positieve omzetontwikkeling voor rundvlees in het afgelopen jaar ook het gelijk van de onderzoekers.

Toegevoegde waarde is kans

Hoewel de karkasprijzen inmiddels flink zijn gedaald, ligt de prijs voor rundvlees in de supermarkt nog steeds op hetzelfde hoge niveau. ‘Maar vroeg of laat zullen de

versnijdingen deden het als gevolg van de inflatie naar verhouding beter dan duurdere versnijdingen. Zo daalde de afzet van haasbiefstuk met 11 procent, terwijl de afzetdaling voor gehakt beperkt bleef tot 4 procent. Ongeveer 71 procent van de eetmomenten van vlees vindt thuis plaats, zo blijkt uit onderzoek. Voor dit onderzoek werden het hele jaar in totaal 7200 Belgen ondervraagd over hun consumptie op de dag ervoor. Rund- en kalfsvlees wordt naar verhouding vaker buitenshuis gegeten dan varkensvlees, gevogelte en vleesmengelingen.

prijzen ook weer gaan dalen. Supermarkten kijken naar elkaar. Zodra er een de prijzen verlaagt, volgen de anderen’, verwacht markt- en ketenonderzoeker Van Galen. Hij ziet voor vleesveehouders, slachterijen, ver werkers en retailers wel een mogelijkheid om de negatieve margespiraal te doorbreken. ‘Het is naïef om te denken dat je voor een standaard product zomaar de prijs kunt verhogen om de marges op te schroeven. Daarvoor is de concurrentie in de keten te groot en daar trapt de meerderheid van de consumenten in de supermarkt niet in’, zegt Van Galen. ‘Maar veel consumenten zijn wel bereid om meer te betalen voor een product als je kunt uitleggen waarom een product duurder is, bijvoorbeeld omdat er extra eisen gelden voor milieu of dier welzijn.’ Hij denkt bijvoorbeeld aan vlees met het Beter leven-keurmerk. ‘Met goede afspraken kan de hele keten van deze toegevoegde waarde profiteren.’

Consumenten verleiden

‘Het goede nieuws is: retailers kunnen de prijselasticiteit van producten beïnvloeden’, citeert Kris Michiels van VLAM het Gfk-onderzoeksrapport. Met andere woorden: ze kunnen via hun marketingmix consumenten verleiden om meer te betalen voor een product. ‘Zo is de reactie van consumenten op de prijs van producten mede af hankelijk van imago, klantentrouw en assortiment’, vertelt de adviseur van VLAM. ‘Supermarkten die dit goed doen, creëren ruimte om de marges voor zichzelf en daarmee ook voor de rest van de keten te vergroten.’ l

Samenvatting

– Iedere schakel in de rundvleesketen heeft een eigen strategie om de marge te optimaliseren.

De consument gaat niet veel minder rundvlees kopen als de prijs stijgt.

– Dit biedt ruimte om de marge in de totale keten te vergroten.

Een deel van de consumenten zal bereid zijn om meer te betalen voor rundvlees met extra garanties op het gebied van bijvoorbeeld milieu en dierwelzijn.

Met een open blik boeren

Vijftig vleesrunderen, twee banen naast de boerderij en de zorg voor twee kleine

kinderen: vleesveehouders Tino en Daphne van Beurden hebben het er druk

mee. Om alles zo soepel mogelijk te laten verlopen hebben ze de bedrijfsvoering

afgelopen jaren omgegooid en geoptimaliseerd. Eén ding is zeker: aan stilstaan doen ze niet.

Verbetering en verbreding van de bedrijfsvoering waren speerpunten toen Tino van Beurden in maatschap ging met zijn ouders

Aan de rand van Oudewater, de oudste stad in het Groene Hart, ligt de boerderij van vleesveehouders Tino en Daphne van Beurden. Vanaf de dijk kijk je mooi uit over de weilanden met 45 Belgisch witblauwe runderen en kalfjes. ‘Is het mooi weer, dan komen veel toeristen over de dijk, die de steden Montfoort en Oudewater met elkaar verbindt. Daar pikken wij met ons vleesverkoop aan huis mooi van mee’, vertelt Tino.

In 2014 ging Tino in maatschap met zijn ouders. Vorig jaar nam hij samen met zijn partner Daphne het vleesveebedrijf volledig over. ‘Mijn ouders vonden het vooral leuk om vleesvee te houden en te fokken, maar zochten er verder niet zo veel achter. Toen ik in de maatschap kwam, zijn we gaan kijken hoe we de bedrijfsvoering konden verbeteren en verbreden. Omdat ik een fulltime baan buiten de deur heb en Daphne 28 uur per week in de zorg werkt, hoeven we geen salaris uit de boerderij te halen. Maar we willen wel dat onze leveran-

naam bedrijf Hoeve Waard en IJssel eigenaren Tino (35) en Daphne van Beurden (34) en dochters Femke (4) en Jinthe (1) dieren 45 Belgisch witblauwen en 5 maine-anjoukoeien grond 12 ha grasland

Oudewater

ciers en partners vlot betaald kunnen worden’, licht Van Beurden toe. Hij vertelt dat de koeien eerder allemaal naar de afmester gingen. Na wat onderzoek bleek vleesverkoop aan huis door de bedrijfsomvang beter te passen en lucratiever

Charmante keukenverkoop

Sinds 2016 verkopen de vleesveehouders het vlees van hun Belgisch witblauwen aan huis en via een kleine buurtsuper. Een winkeltje staat nog op het toekomstlijstje, maar voor nu bevalt de verkoop vanuit de keuken prima. De huiselijke sfeer trekt volgens de vleesveehouder juist mensen. Van Beurden: ‘Daphne merkt dat klanten het amateuristische kantje dat we daardoor hebben, een klein beetje houtje-touwtje werken, iets charmants vinden hebben.’

De klanten komen graag binnen bij de boerderij. De verscheidenheid aan klanten, mensen die alleen vlees bij de familie Van Beurden kopen en verder vegetarisch zijn tot echte carnivoren, zorgt voor leuke gesprekken. Ook via sociale media communiceren deze vleesveehouders met hun klanten. ‘We schrijven bijvoorbeeld over de koe die geslacht gaat worden. Mensen vinden het leuk om meer over de koe te weten te komen die straks op hun bord ligt, maar ook om de herkomst van het vlees te kunnen zien.’ Van eigen vleesverkoop leer je volgens Van Beurden als boer bovendien veel. ‘Je bent veel meer met het eindproduct bezig en weet precies

van welk deel van de koe een stukje vlees afkomstig is.’ Waar ze begonnen met de vleesverkoop van een koe per jaar, zijn dat nu vier koeien en twee kalveren. Afgelopen jaar besloten de veehouders namelijk om twee stierkalfjes aan te houden voor de afzet van kalfsvlees. ‘We houden alle kalfjes bij de moeder, waardoor we een uniek stukje kalfsvlees kunnen aanbieden’, licht Van Beurden toe. Vroeger werden alle kalveren met de emmer grootgebracht. ‘Een kuiskalf heeft zo’n drie tot vier maanden melk nodig. In combinatie met ons werk buiten de deur en de kinderen geeft dat veel werk. Daarom laten we de kalveren bij de moeders lopen’, licht de veehouder de keuze voor de omschakeling toe. De veehouders merken dat de kalfjes groter en sterker zijn. ‘We waren eerst bang dat ze te veel of te weinig zouden drinken of bijvoorbeeld in de sloot zouden vallen, maar die zorgen zijn nergens voor nodig’, stelt Van Beurden. Het enige punt waar de veehouders tegenaanlopen, is dat de kalveren minder mak zijn dan wanneer ze met de emmer worden grootgebracht. ‘Ik insemineer de koeien zelf, voornamelijk in de weideperiode. Eerst kon je met een halster naar de koe toe lopen, maar nu moesten we erachteraan rennen. Dan merk je wel dat je geen twintig meer bent’, zegt de veehouder lachend. De vleesveehouders vonden gelukkig al snel een oplossing: vanghokken. ‘Dat werkt goed’, vindt Van Beurden. De stierkalf jes die niet worden aangehouden, gaan na twee tot drie weken bij de moeder gelopen te hebben naar de opfokker toe. Dit zijn er gemiddeld tien per jaar. Een wit stierkalf wordt nog weleens weggezet voor fokkerij bij melkveehouders. ‘We vinden het een mooie gedachte dat de stier eerst nog een leuk leven heeft voordat hij bij de slacht belandt ’, stelt hij.

Unieke vleessmaak met grasrantsoen

Zowel de vaars- als de stierkalveren worden bij de moeders gehouden

soen zonder mais bevalt ons prima. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat door het ontbreken van mais in het rantsoen het vlees een unieke smaak krijgt.’

De koeien die geslacht worden, hebben twee, drie of vier keer gekalfd. ‘Als een koe bijvoorbeeld niet meer drachtig wil worden of matig beenwerk heeft, wordt ze geslacht of gaat ze de handel in. Dit hangt ervan af of ik haar nodig heb in de vleesverkoop’, vertelt Van Beurden. De runderen worden geslacht bij slachterij en slagerij Tuithof in Kamerik. ‘De kleinschaligheid en het respect voor de dieren spraken ons aan. Bovendien zit de slachterij maar op een kwartier rijden, waardoor het hele proces regionaal gehouden wordt.’

De veehouder vertelt dat de koe na transport nog een dag en nacht in een stal met stro wordt gehouden om te ontstressen. ‘Het gaat allemaal heel rustig en de werkwijze is heel open. Je geeft met een goed gevoel je beest weg’, stelt hij. Een ander voordeel vinden de veehouders dat de slager meedenkt over nieuwe producten. Zo is er een keer ossenworst en rookworst van het vlees gemaakt en zijn grotere stukken zoals bavette aan een blok geen enkel probleem. Het vlees komt na verwerking diepgevroren en vacuümverpakt terug op de boerderij.

Naast Belgisch ook Frans vee

Hoewel de familie Van Beurden heel blij is met haar blauwen, duiken er in het koppel ook een paar rode koeien op. ‘Sinds vorig jaar hebben we vijf maine-anjoukoeien lopen’, vertelt de veehouder. Doordat Tino en Daphne beiden fulltime buitenshuis werken en kleine kinderen hebben, zijn de keizersnedes van de koeien een heikel punt. ‘We hebben geen hekel aan de keizersnede, maar de combinatie met ons werk en de zorg voor onze kleine kinderen maakt het lastig. De keizersnedes zijn immers niet te plannen’, licht hij toe.

De vleesveehouder vertelt dat ze al zes jaar meedoen aan het project Bewust Natuurlijk Luxe, met als doel het natuurlijk kalven terug te laten komen. ‘We gebruiken stieren en koeien met bredere bekkens, die wat minder luxe zijn, maar dat compenseren in de breedte en de lengte’, legt hij uit. ‘Bij de kalveren die nu geboren worden, is het enorm luxe eraf. Maar echt teruggaan naar

natuurlijke kalvingen duurt nog jaren, terwijl we nu tegen de piekbelasting van de keizersnedes aanlopen.’ Daarom zijn de veehouders op zoek gegaan naar rassen die natuurlijk kalven. ‘We vinden roodbont allebei heel leuk. Qua gewicht blijven maine anjous ongeveer gelijk aan Belgisch witblauwen, ze hebben een relatief makkelijk karakter en het ras is in Nederland vrij klein. Nadat we bij andere veehouders met dit ras zijn gaan kijken, was de keuze voor de maine anjou gemaakt’, vertelt Van Beurden. De veehouders kochten vorig jaar vijf maineanjoupinken aan en dat bevalt tot nu toe goed. ‘Blijft dat zo, dan wordt het deel maine-anjoukoeien steeds groter en het deel Belgisch witblauwen kleiner.’ Het nieuwe ras brengt nog wel uitdagingen met zich mee. In Nederland wordt volgens de veehouder het maine-anjouras beperkt gehouden, waardoor de fokkerij wat ingewikkelder is. ‘We zijn nu bezig om rietjes uit Frankrijk te halen, maar dat is nog een heel proces.’ Ook hoe het vlees gaat bevallen, blijft nog even de vraag. Van Beurden vertelt dat het vlees van de maine anjou wat vetter is dan dat van een Belgisch witblauwe. ‘Belgisch-witblauwvlees is fantastisch, maar kan wat mager zijn. Daarom hebben we gekeken naar een iets minder mager ras’, licht hij de keuze toe. Of het vlees net zo lekker is, moeten de veehouders nog ontdekken.

Verbintenis met de natuur

Bewust Natuurlijk Luxe is niet het enige project waar de veehouders aan meedoen. Sinds dit jaar zijn ze ook gestart met een plasdrasproject. Vanaf 1 maart wordt een van de percelen drie en een halve maand onder water gezet. Dat is goed voor de weidevogels.

‘De eerste kievitsnesten hebben we al gezien en we zien een onwijs grote hoeveelheid flora tevoorschijn komen op het stuk dat onder water heeft gestaan’, vertelt de veehouder trots. ‘Sommige veehouders verklaren ons voor gek, want het land kun je in die tijd niet gebruiken.

Maar we zoeken graag de verbintenis met de natuur en werken zo veel mogelijk in een kringloop. Zo kunnen we doen wat we echt leuk vinden. Het geeft ons in combinatie met onze banen buitenshuis een heel divers leven’, aldus Van Beurden. l

Sinds vorig jaar lopen er vijf maine-anjourunderen tussen de Belgisch witblauwen

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelijkse praktijk schrijven vier dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderij. Om en om beschrijven Anthony De Schryver, René Bemers, Piet De Meuter, en Hans Van Loo maandelijks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelijke preventiemaatregelen.

Hyperallergische shock bij runderen

naam aandoening anafylactische shock

verschijnselen allergische reactie met zwelling in de oogleden en de vulva, soms ook koliekreacties

oorzaak een allergische reactie na toediening van een medicijn

behandeling intraveneuze toediening van cortisone

Sedert de zomerperiode van 2022 stellen we in onze dierenartsenpraktijk een opvallende stijging vast van het aantal hevige shockreacties bij runderen. De shockreactie heeft plaats bij het toedienen van antibiotica van de groep van de veelgebruikte penicillines.

De reacties bij de dieren die we daarbij zagen, waren steeds en in alle gevallen ernstig en hevig. Het ging daarbij om het snel opzwellen van de oogleden, het opzwellen van de vulva of de schede alsook het rood tot blauw verkleuren van de uier. In meer uitzonderlijke gevallen ging de acute shock bij het dier gepaard met heftige kolieksymptomen, die vrij opvallend ernstig waren om waar te nemen.

Vanuit de ervaringen binnen onze dierenartsenpraktijk hadden wij het vermoeden dat de oorzaak van de anafylactische shock een correlatie had met eerder toegediende medicatie aan de betrokken dieren. Het is daarom onze verwachting en hoop dat dit een tijdelijk fenomeen kan blijven.

Het vastgestelde fenomeen is door onze praktijk – zoals de wet voorschrijft – gemeld aan het FAGG, het Belgische Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezond-

heidsproducten. Die zal de zaak verder onderzoeken en opvolgen. Daarbij wordt het probleem ook gemeld en besproken met de Europese partnerinstanties.

Terug naar de verschillende casussen is het gelukkig wel mogelijk om bij tijdige reactie van de veehouder en de dierenarts de anafylactische shock om te keren. In meerdere gevallen bracht het intraveneus toedienen van cortisone de nodige soelaas en verdwenen de symptomen snel.

In een aantal gevallen zien we zelfs dat de symptomen na enkele uren spontaan minder worden of minder ernstig worden. In het meest aangewezen scenario is echter een spoedige interventie cruciaal om erger te voorkomen. Ook in andere dierenartsenpraktijken is het probleem ondertussen vastgesteld en gemeld bij het FAGG. Bij het FAGG is melding gemaakt van minstens zeventig getro en dieren waarbij een rund overleden bleek. Het betrokken agentschap meldt wel dat dit mogelijk nog een onderschatting is. Het agentschap roept dan ook dierenartsen op om andere casussen te melden.

Biest van eigen moeder het meest effectief

Er gaat niets boven verse biest van de eigen moeder. Bij ingevroren biest en kunstbiest missen namelijk componenten die belangrijk zijn voor het immuunsysteem van het kalf, zo blijkt uit nieuw promotieonderzoek van onderzoeker Lisa Robbers.

‘Van het moederdier afkomstige immuuncellen in de biest zorgen voor een snellere afweerreactie bij het kalf. Zonder die immuuncellen duurt die reactie langer’, stelt Lisa Robbers. Voor haar promotieonderzoek onderzocht Robbers onder andere de rol van maternale immuuncellen in biest in de afweerreactie van het pasgeboren kalf.

Dat er immuuncellen in biest zitten, was al langer bekend. Maar of ze ook worden opgenomen door het kalf en wat de opgenomen immuuncellen in het kalf doen, was onduidelijk. Het onderzoek deed Robbers samen met professor en docent Ruurd Jorritsma en hoogleraar Mirjam Nielen, beiden werkzaam aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, en onderzoeker Ad Koets van Wageningen Bioveterinary Research. Het onderzoek maakte deel uit van het project Kansen voor het Kalf in de Keten, dat werd gefinancierd door ZuivelNL en het ministerie van LNV, als onderdeel van PPS 1Health4Food.

Immuuncellen essentieel voor afweer Immuuncellen maken ziekteverwekkers onschadelijk of schakelen hulptroepen in om ziekteverwekkers op te ruimen. Om de overdracht en de functie van de uit de biest opgenomen immuuncellen in het jonge dier te meten voerden Robbers en Jorritsma twee onderzoeken uit. De onderzoekers maakten gebruik van tweelingen om effecten van de moeder uit te sluiten. Ieder kalf krijgt namelijk een ander immuunsysteem overgedragen van de moeder. Bij tweelingen is dit gelijk. Omdat er niet veel tweelingkalfjes zijn, onderzochten Robbers en Jorritsma de effecten bij tweelinggeiten. Geiten en koeien zijn allebei herkauwers en de opbouw van de placenta lijkt bij beide soorten heel erg op elkaar, waardoor de resultaten van de lammeren vertaald kunnen worden naar kalveren. Bij het eerste onderzoek werden de verschillen tussen verse moederbiest – in dit geval van een geit – en ingevroren biest van een koe onderzocht. Immuuncellen zijn namelijk wel aanwezig in moederbiest,

maar niet in ingevroren runderbiest. Door het invriezen kristalliseert het vocht in de immuuncellen, waardoor de cellen kapot gaan. Andere componenten van de biest blijven daarentegen wel behouden, waaronder antilichamen. Dit zijn eiwitten die virussen herkennen en helpen bestrijden.

Snelle reactie

De lammeren werden geboren uit gevaccineerde moederdieren. De moederdieren hadden specifieke immuuncellen en antistoffen tegen een antigeen, een eiwit dat een afweerreactie oproept. De lammeren werden bij de geboorte gevoerd met de verschillende soorten biest: de eigen moederbiest, met daarin de specifieke immuuncellen tegen het betreffende antigeen, of de ingevroren en ontdooide runderbiest zonder die cellen. De lammeren werden ver volgens gevaccineerd met hetzelfde antigeen. Door de manier waarop het lam op dit antigeen reageerde, kon worden vastgesteld of er sprake was van de overdracht van cellulaire immuniteit.

Tijdens het onderzoek werden ook antilichamen gemeten. Bij zowel de groep met verse moederbiest als de groep die ingevroren runderbiest kreeg, werd het antilichaam IgG via de biest doorgegeven. Na zeven dagen kregen de lammeren van beide groepen een vaccinatie met het antigeen. Een week later maten de onderzoekers met een huidtest de hoeveelheid IgG, die specifiek was voor de antistoffen waartegen gevaccineerd was. Het viel de onderzoekers op dat de lammeren die verse moederbiest kregen, veel meer IgG aanmaakten als reactie op de huidtest, dan de lammeren die ingevroren runderbiest kregen. ‘Hieruit concluderen we dat de groep die ingevroren biest kreeg, niet in staat was om zelf de specifieke antistoffen te maken, terwijl de groep die verse moederbiest kreeg dit wel kon’, stelt Robbers. Robben legt uit dat de van het moederdier af komstige geheugencellen in de verse moederbiest ervoor zorgden dat IgG in het lichaam van het lam werd geproduceerd. ‘Doordat het lam geheugencellen van

TEKST QUINTEN VAN OOIJEN

Moedercellen cruciaal in biest

Onderzoekers hebben onderzocht of de overdracht van cellulaire immuniteit bij verschillende biestsoorten anders is. Om effecten van de moeder uit te sluiten werden tweelingen gebruikt. Aangezien er weinig tweelingkalveren zijn, werden de effecten bij tweelinggeiten onderzocht. Geiten en koeien

lijken erg op elkaar, waardoor de resultaten van de lammeren vertaald kunnen worden naar kalveren. Het ene lam van de tweeling kreeg verse moederbiest met daarin specifieke immuuncellen tegen het antigeen en het andere lam ingevroren en ontdooide runderbiest zonder die immuuncellen.

moederdier wordt gevaccineerd

LEGENDA

= vaccinatie

= huidtest

huidtest om antigeenspecifieke afweerreactie te meten

tweeling wordt geboren en direct gescheiden van de moeder

= antistoffen van de moeder

= maternale immuuncellen

= antistoffen van het lam

de moeder met de biest heeft opgenomen, kon het heel snel reageren op het antigeen in het huidtestprikje. Normaal gesproken, als een dier voor de eerste keer wordt blootgesteld aan zo’n antigeen, gebeurt zo’n reactie pas na drie weken. Maar nu gebeurde dat dus al binnen een week. We verklaren dat door de overdracht van de immuuncellen die via de biest van het moederdier afkomstig waren.’

Componenten maken het verschil

Nu uit het onderzoek bleek dat de maternale immuuncellen dus wel degelijk effect hebben op de afweer van het lam, waren Robbers en Jorritsma benieuwd of er interactie is tussen de verschillende componenten van de biest en de overdracht en werking van de immuuncellen. In het tweede onderzoek kregen beide groepen lammeren kunst biest, zodat een mogelijke wisselwerking tussen de immuuncellen en de andere biestcomponenten werd uitgesloten. Bij één groep werden cellen uit de moederbiest aan de biestver vanger toegevoegd. Uit dit onderzoek bleek dat er geen verschil zat tussen overdracht en werking van de imuuncellen bij de twee groepen. ‘De hele samenstelling van de biest, inclusief groei-

lam krijgt verse moederbiest en wordt gevaccineerd

huidtest toont aan dat antistoffen en immuuncellen via biest zijn doorgegeven en dat lam in staat is om zelf antistoffen aan te maken

lam krijgt ingevroren en ontdooide runderbiest en wordt gevaccineerd

huidtest toont aan dat antistoffen via biest zijn doorgegeven, maar dat lam niet in staat is om zelf antistoffen aan te maken

factoren, IgG en immuuncellen, is van belang voor een overdracht van immuuncellen en een reactie van de van het moederdier af komstige biestcellen. De immuuncellen kunnen het dus niet alleen’, concludeert Robbers.

Moederbiest beter dan van andere koe

‘Op het vlak van de antistof IgG lijkt het niet uit te maken of een kalf moederbiest krijgt of biest van een andere koe. Kijken we naar de maternale immuuncellen, dan maakt het wel degelijk uit’, stelt Robbers. Ze legt uit dat in de moederbiest voor het kalf herkenbare moedercellen zitten. Deze cellen kwam het kalf in de baarmoeder namelijk al tegen. Bovendien heeft het kalf een stukje van het genenpakket van zijn of haar moeder meegekregen.

De cellen in de biest van een andere koe worden door het kalf daarentegen als lichaamsvreemd ervaren. Hierdoor worden de cellen vaak niet opgenomen en geactiveerd. Het beste is dus om het kalf biest van de eigen moeder vers en zo snel mogelijk te laten opdrinken. ‘Alles wat je daaraan afdoet heeft effect. Daar ben je niet verloren mee, maar het maakt de biestgift wel tweederangs’, sluit Jorritsma af. l

4A 4B

Kwaliteit en controle voorop bij spermaverwerking

Spermarietjes: ze maken de fokkerij op een vleesveebedrijf een stuk makkelijker. Voordat het spermarietje op het vleesveebedrijf aankomt, heeft het al een hele weg langs kwaliteitscontroles afgelegd. Van het bepalen van de concentratie van het ejaculaat tot de beweeglijkheid van elke spermacel en de vorm van kop tot staart: in het laboratorium wordt al het sperma zorgvuldig gecontroleerd om tot een kwalitatief en betrouwbaar product te komen.

De weg van het spermarietje begint bij het opvangen van het ejaculaat. De stier springt op een dummystier, waaronder de spermavanger het ejaculaat opvangt in een kunstschede met opvangbuisje. Vervolgens wordt het ejaculaat klaargemaakt voor transport naar het lab.

Op het laboratorium komen de ejaculaten binnen in een geconditioneerde box op constante temperatuur, om zo de kwaliteit van de spermacellen te behouden.

Op basis van microscopische beelden wordt de individueel afgelegde weg van honderden spermacellen automatisch geanalyseerd door een CASA, een computerondersteunde sperma-analyse. Deze kwaliteitsscore wordt gecombineerd met de meting van de concentratie en het volume van het ejaculaat. Zo weet de laborant hoeveel rietjes er van het ejaculaat gemaakt kunnen worden. Sperma dat niet aan de eisen voldoet, wordt vernietigd.

Het sperma wordt verdund in een beschermmedium. Dit medium beschermt de spermacellen tijdens het proces van verdunnen en invriezen, en van ontdooien en insemineren.

Onder de microscoop bekijkt de laborant de spermacellen van kop tot staart. Het percentage cellen dat een goede vorm heeft, bepaalt of het ejaculaat in productie gaat.

Nu bekend is hoeveel rietjes er gemaakt kunnen worden, gaat de vulmachine aan de slag. De rietjes worden automatisch gevuld en voorzien van de benodigde informatie en barcode.

De gevulde rietjes worden gecontroleerd en op een rek gelegd om het koelkabinet in te gaan, waar ze geleidelijk aan worden gekoeld.

Na het afkoelen in het koelkabinet worden de rietjes ingevroren middels een gestandaardiseerde invriescurve. Wanneer de spermarietjes vervolgens in een vat met vloeibare stikstof worden geplaatst, zijn ze oneindig houdbaar.

Voordat de spermarietjes na een quarantaineperiode worden overgeplaatst naar het opslagen distributiecentrum, wordt er nogmaals naar de kwaliteit gekeken. Van elke batch sperma worden enkele rietjes ontdooid om te bepalen of het sperma voldoet aan de normen voor verkoop. Opnieuw wordt hiervoor een CASAsysteem gebruikt om objectief de kwaliteit te bepalen. Sperma dat niet voldoet aan de kwaliteitseisen, wordt alsnog vernietigd.

Bij de distributie liggen miljoenen rietjes in verschillende stikstofvaten. Hier worden de rietjes opgeslagen, ingepakt en gedistribueerd.

Start van de verkiezing Beste Graslandboer 2023

Voor de vierde keer start de verkiezing Beste Graslandboer, de unieke competitie waarbij jury en publiek zoeken naar boeren met een hart voor gras. De titel bij de laatste editie in 2021 bracht de winnaar niet alleen naamsbekendheid, maar ook waardering vanuit het bedrijfsleven.

Wie wordt de opvolger van Auke Spijkerman, Jan Vonk en Joeri Ham? De graslandboeren van 2019, 2020 en 2021 wacht dit jaar een opvolger dankzij de nieuwe start van de verkiezing Beste Graslandboer. Voor de vierde keer gaan Veeteelt en VeeteeltVlees samen met Wageningen University & Research, Stichting Weidegang en Aeres Hogeschool Dronten op zoek naar gepassioneerde graslandboeren. Boeren die dankzij doordacht graslandbeheer veel eiwit van eigen land halen of grasland in dienst stellen van weidevogelbeheer of juist met een zelfbedacht beweidingssysteem de grasgroei optimaal benutten. Kortom, we zoeken weer veehouders met een hart voor gras. Deelname aan de competitie, met ook dit jaar grasveredelaar DLF als hoofdsponsor, kent geen harde criteria. Bewust niet.

De teelt van gras is immers veelzijdig. Daar waar de een focust op een hoge productie van kwaliteitsgras, werkt een ander met een honderd jaar oude grasmat of haalt een derde juist het beste resultaat met maximale benutting van natuurgras. Waar het vooral om draait in de verkiezing Beste Graslandboer is motivatie, inspiratie en vakmanschap. Dat zijn eigenschappen waar de jury naar zoekt.

Aanmelden via de website

Aanmelden kan vanaf 25 mei eenvoudig via veeteelt.nl. Naast een aantal bedrijfsgegevens en je motivatie vragen we om een uniek kengetal dat volgens jou je bedrijf onderscheidend maakt. Dat kan per bedrijf verschillend zijn: het aantal uren weidegang of het percentage eiwit van eigen land, maar bij-

Meld je nu aan bij verkiezing Beste Graslandboer 2023

In de verkiezing Beste Graslandboer van Nederland en Vlaanderen zoeken we naar veehouders die op een inspirerende manier bezig zijn met hun gras en graslandmanagement. Harde criteria zijn er niet, alleen dat deelnemers hun inschrijving kunnen

motiveren en hun passie voor gras willen delen met collega’s. Geef aan waarom je een hart hebt voor gras, wat je inspireert en ondersteun dit met enkele kengetallen naar keuze om mee te dingen naar de titel. De winnaar wint naast de titel ook

nog een bedrag van 1000 euro. Inschrijven kan via veeteelt.nl

HOOFDSPONSOR SPONSOR

Juryvoorzitter Agnes van den Pol: ‘Unieke verkiezing met grote diversiteit tussen deelnemers’

Ondanks dat de competitie nog maar sinds 2019 bestaat, zijn er wel een aantal nieuwe ontwikkelingen die een rol kunnen gaan spelen bij de beoordeling van de kandidaten, zo merkt Agnes van den Pol. De lector Grasland en beweiding bij Aeres Hogeschool Dronten is ook dit jaar de juryvoorzitter van de verkiezing Beste Graslandboer. ‘De waardering voor de verschillende functies van grasland en beweiding neemt toe’, constateert ze tevreden. ‘Neem de vastlegging van koolstof in de bodem, waar grasland een belangrijke rol in speelt. Of de vele verschillende soorten grasland die bijdragen aan de diversiteit van het

landschap. Ik verwacht dat we daar als jury dit jaar rekening mee gaan houden bij de beoordeling.’

Van den Pol kijkt uit naar een nieuwe editie. ‘Het is een unieke verkiezing. Je ontmoet enthousiaste deelnemers met een eigen verhaal. Door bij hen op het bedrijf te kijken zie je wat hen drijft, hoe fanatiek ze bezig zijn met hun vak. En vaak is er flinke diversiteit tussen de deelnemers. Dat maakt het jureren niet eenvoudig, maar wel boeiend. Het geeft aan dat er met de teelt van gras zo veel mogelijkheden zijn. Iedereen met gras maakt een kans om te winnen.’

voorbeeld ook het aantal weidevogels of de resultaten van het grasland die je inzet voor biodiversiteit of natuurbeheer. We willen graag dat veehouders zichzelf aanmelden. Maar als je een veehouder kent van wie je vindt dat deze echt genomineerd zou moeten worden, kun je de redactie ook een tip geven.

Waardering vanuit bedrijfsleven

Melkveehouder Joeri Ham uit Wijdenes werd in 2021 Beste Graslandboer. ‘Het was een grote verrassing en uiteindelijk een eer dat we de verkiezing wonnen’, aldus Ham. De titel zorgde voor veel belangstelling van collega’s en studiegroepen. ‘De presentatie die ik voor de jury had voorbereid, gebruik ik nu nog steeds als boeren komen kijken. Maar ik leer ook van anderen, door de verkiezing ben ik in verschillende netwerken en projectgroepen met grasonderwerpen gerold.’

De titel Beste Graslandboer bleek ook waardevol in gesprekken met leveranciers en banken. ‘We hebben afgelopen jaar een nieuwe stal gebouwd. Doordat we ons Beste Graslandboer konden noemen, bleek er bij de prijsonderhandelingen meer mogelijk. Bedrijven kenden de verkiezing en

dat we winnaar waren, heeft ons financieel ook geholpen.’

Joeri Ham tipt dan ook andere boeren om mee te doen.

‘Ik had ons bedrijf ook niet meteen opgegeven, omdat ik meende dat ons graslandmanagement wel goed, maar niet heel uniek was. Maar de verkiezing heeft toch duidelijk meer gebracht dan ik vooraf had gedacht. Zowel voor mijn bedrijf als voor mijn eigen graskennis.’

Publieksstem belangrijk

De inzendingen worden door een deskundige jury onder leiding van juryvoorzitter Agnes van den Pol (zie kader) beoordeeld. De jury zal de finalisten selecteren en bij hen op bezoek gaan voor het jur y-oordeel.

Ook de stem van het publiek telt weer mee. De genomineerde graslandboeren maken we via veeteelt.nl en in Veeteelt en VeeteeltVlees bekend, waarna het publiek zijn voorkeur kan aangeven. De stemmen die de deelnemers verzamelen via internet, zijn belangrijk voor het eindresultaat. Zowel de stem van de jury als de stem van het publiek bepalen wie zich uiteindelijk de Beste Graslandboer 2023 mag noemen. We kijken er weer erg naar uit. Meld jij je aan op veeteelt.nl? l

22 september

Bekendmaking van de genomineerden

22 september-

11 oktober

Stemmen van het publiek op veeteelt.nl

12 oktober

Bekendmaking van de winnaar tijdens webinar

Joeri Ham, Beste Graslandboer 2021:

‘Het bedrijfsleven waardeert de verkiezing ook echt.

Dat we winnaar waren, heeft ons financieel geholpen’

Het hoogste bestuurlijke orgaan van Coöperatie CRV is de ledenraad van 87 veehouders. Namens de ledenraad houdt de raad van commissarissen (RvC) toezicht op het beleid van de CRV Holding BV. In de RvC zitten zeven veehouders en drie commissarissen van buiten de sector. Wie zijn zij en wat is hun visie? In een serie in VeeteeltVlees stellen ze zich voor.

Gert-Jan Verploeg

Johan Wouterse (extern)

Wietse Duursma

Etienne Cosyns (extern)

Peter Schrijver

Freek Rijna (extern)

Luc Reijnders

Tineke Vermeulen-Rehorst

Wanda Verdonck

Jochem van der Starre

Als boerin betrokken bij koeien en mensen

Ze brengt met plezier een belangrijk deel van haar tijd door tussen de koeien.

Maar tussen de melkbeurten door zet ze zich ook met passie bestuurlijk in voor de veehouderijsector. CRV ligt hoofdbestuurslid

Wanda Verdonck na aan het hart. ‘De resultaten van de strategie van de coöperatie zie ik iedere dag in onze eigen stal.’

De werkdag van boerin Wanda Verdonck begint steevast om half vijf in de ochtend in de melkstal op het melkveebedrijf dat ze met haar man en schoonouders uit baat. Daar melkt ze in circa twee-en-een-half uur zo’n 260 koeien om daarna in huis te kunnen zijn voor de kinderen en het huishouden om vervolgens om half vijf weer in de melkput te staan. Naast het melken verzorgt Wanda ook de administratie van het bedrijf en het vruchtbaarheidsmanagement van de veestapel. In de zomermaanden baat ze bovendien een kleinschalige bed and breakfast uit.

Diversiteit verbetert beslissingen

Dit omvangrijke vaste takenpakket heeft haar er niet van weerhouden om diverse bestuursfuncties op te pakken. ‘Ik vind het interessant om naast het werk als boerin bestuurlijk betrokken te zijn bij de sector’, verklaart Wanda. ‘Daarbij vind ik het voor de veehouderij belangrijk dat coöperaties versterkt worden.

Zeker op het vlak van genetica moeten we ons lot niet in andermans handen leggen.’

‘Diversiteit in besturen zorgt voor beter afgewogen beslissingen’, stelt ze. Deze overtuiging motiveerde haar ook om ja te zeggen op het verzoek om namens

naam Wanda Verdonck

woonplaats Lille (Antwerpen)

leeftijd 35

gezin getrouwd met Tom Bastiaens, 3 zonen (13, 9 en 7) opleiding internationaal ondernemen, business teacher education, postgraduaat autismespectrumstoornis carrière deskundige landbouw bij departement Landbouw en Visserij, innovatieconsulent bij Innovatiesteunpunt bedrijf samen met Tom en schoonouders Paul en Paula 280 melk- en kalfkoeien en 250 stuks jongvee, akkerbouw en kleinschalige bed and breakfast bestuursfuncties lid hoofdbestuur en raad van commissarissen CRV sinds 2022, lid hoofdbestuur

Boerenbond namens Ferm Agravrouwen sinds 2023 vorige bestuursfuncties (o.a.) voorzitter CRV-district Vlaanderen-Oost, diverse bestuursfuncties Boerenbond, bestuurder Ferm Agravrouwen

Ferm-Agravrouwen zitting te nemen in het hoofdbestuur van de Vlaamse Boerenbond. Deze functie behelst vooral de visievorming van Boerenbond op beleidsvoornemens, onder andere op Europees niveau. ‘Landbouwbeleid heeft een enorme impact op onze boerener ven en dus ook op onze gezinnen’, legt ze uit. ‘Bovendien is in de landbouw de positie van vrouwen helaas nog steeds niet overal gelijkwaardig aan die van mannen. Neem het feit dat veel vrouwen zich volop inzetten voor het gezinsbedrijf, maar hierin vaak geen vermogen opbouwen. Daarmee blijven ze financieel af hankelijk van hun echtgenoot. Het wordt hoog tijd dat daar verandering in komt.’

Geselecteerd vanwege competenties

Een jaar of vijf geleden werd Wanda gepolst voor het bestuur van het CRV-district Vlaanderen-Oost en toen daar na een jaar een nieuwe voorzitter nodig was, schoof ze door naar deze positie. ‘CRV spreekt me als organisatie bijzonder aan. CRV is een echte coöperatie die dicht bij de boeren staat en de diensten en producten zijn direct verbonden met het bedrijf. De resultaten van de strategie van CRV zie ik iedere dag in onze eigen stal’, noemt ze als verklaring voor het feit dat de coöperatie haar na aan het hart ligt.

TEKST WICHERT KOOPMAN

Toen de vacature voor hoofdbestuurslid voorbijkwam, leek dat Wanda een uitgelezen kans om nog nauwer betrokken te raken bij CRV. ‘Met name de internationale oriëntatie van CRV vind ik, mede vanwege mijn studie internationaal ondernemen, bijzonder interessant’, legt ze uit. ‘Als hoofdbestuurslid kan ik echt meedenken over de internationale strategie. Dat vind ik een mooie uitdaging.’

Omdat de boerin een belangrijk deel van haar tijd tussen de koeien doorbrengt, staat ze direct in verbinding met de praktijk. ‘Daarbij denk ik dat ik in een bestuur competenties als “vermogen om te verbinden” en “oog voor het menselijk aspect” kan inbrengen’, schetst Wanda haar motivatie om te solliciteren. ‘Ik kan als dat nodig is beslist lastige besluiten nemen, of durf het soms helemaal oneens te zijn, maar ik zal dat altijd doen met respect voor de betrokken mensen’, legt ze uit. ‘Luisteren vind ik zeker zo belangrijk als spreken.’

Overigens benadrukt Wanda dat ze de eerste is die plaats zal maken als haar inbreng niet meer van toegevoegde waarde is. ‘Mijn persoon is niet belangrijk, het gaat erom wat ik bij kan dragen aan CRV.’

Respect voor vleesveehouders

Wanda’s bestuurswerk voor CRV kende een vliegende start door de lopende discussie over de toekomst van de coöperatie. Hierin komt ook de positie van de vleesveehouderij ter sprake. ‘De vleesveehouderij is in vergelijking met de melkveehouderij beperkter in omvang. Maar ik zou de vleesveesector zeker niet klein willen noemen’, benadrukt het hoofdbestuurslid. ‘Vleesveehouders hebben passie voor hun mooie dieren en ik heb enorm veel respect voor de manier waarop ze met zeer krappe marges hun bedrijven overeind weten te houden. De taak van CRV is om hen hierin zo goed mogelijk te ondersteunen’, geeft Wanda aan. ‘Tegelijkertijd is het aan onze vleesveehouders om duidelijk aan te geven wat ze hiervoor nodig hebben van CRV.’

In het nieuwe bestuursmodel van de coöperatie zijn binnen de ledenraad geen vaste zetels meer gereserveerd voor vleesveehouders. ‘Maar dat betekent beslist niet dat vleesveehouders niet meer vertegenwoordigd zullen zijn’, benadrukt Wanda. ‘De regiobesturen – die samen de ledenraad vormen –bepalen hun eigen samenstelling. Die moet representatief zijn voor de diversiteit in hun regio. Het is vooral belangrijk dat we bestuurders aanstellen met de juiste competenties. Het gaat om de kwaliteit van bestuurders, niet om de pet die ze dragen.’

‘Vleesveehouders hebben soms andere belangen dan melkveehouders, maar ook binnen de melkveehouderij zijn er verschillen in belangen’, constateert Wanda. ‘De meeste leden melken holsteinkoeien, maar we hebben ook leden met andere rassen. En leden die holsteins fokken, hebben niet allemaal hetzelfde fokdoel. We hebben bestuurders nodig die deze verschillende belangen overzien en op een goede manier wegen. Overigens zie ik nu een aantal enthousiaste jonge vleesveehouders naar voren treden die zich bestuurlijk willen verbinden aan CRV. Over de vertegenwoordiging van de vleesveehouderij in de coöperatie maak ik me dan ook geen zorgen.’ l

Wanda Verdonck: ‘CRV is een coöperatie die dicht bij boeren staat. Dat spreekt me aan’

Het demonstratieproject Grondig Boeren met Mais is opgezet voor een rendabele maisteelt zonder negatieve e ecten op de omgeving en uitgetest in de praktijk door diverse satellietbedrijven. De teeltadviseurs van Groeikracht en Wageningen Universiteit geven dit seizoen tips om duurzame mais met goede opbrengsten te telen.

onderwerp editie

1. bemesten maart

2. zaaien april

3. onkruidbestrijding mei

4. beregenen/rondje langs de velden juni

5. oogst augustus

Op naar halvering van herbicidegebruik

Met het huidige middelenpakket is onkruid in mais meestal makkelijk te bestrijden. Maar

blijft dat zo? Door de huidige politieke trends gaan onderzoekers, adviseurs en fabrikanten op zoek naar een meer milieuvriendelijke werkwijze met minder middelen.

Conventioneel onkruid bestrijden in mais is redelijk makkelijk. Met de huidige beschikbare middelen volstaat een eenmalige toepassing tussen het 2-tot-6-bladstadium prima. Waarom zouden we daar dan van afstappen? Brigitte Kroonen, onderzoeker bodem en bedrijfssystemen bij WUR Open Teelten, noemt een paar redenen op: ‘De maatschappelijke druk op het

herbicidepakket vraagt andere methoden. Residuen in oppervlaktewater zijn nog steeds een pijnpunt en de overheid wil overschrijdingen van het maximaal toelaatbaar risiconiveau verder doen dalen.’

Tot 50 procent minder producten

Ook het keuzepakket in producten wordt door de wetgeving beperkter. Zo wil de Europese Farm-to-Fork-strategie 50 procent minder gewasbeschermingsmiddelen in 2030. Ook landbouwers kloppen met vragen aan bij vertegenwoordigers. ‘Zij zoeken naar oplossingen om met een minder zware mix op de mais te spuiten’, weet Kroonen. ‘Want de brede mix in het conventionele gebruik beschadigt de mais en kan afhankelijk van de weersomstandigheden zo’n 10 à 15 procent groeiachterstand opleveren.’

Kroonen geeft een paar alternatieven hoe het met minder middelen kan. ‘Een boer kan tot 50 procent minder product gebruiken door in het 2-à-4-bladstadium alleen in de maisrij zelf te spuiten en niet tussen de rijen, want daar verwijdert hij het onkruid mechanisch.’ Volgens de onderzoeker gebeurt dit met dezelfde producten en con-

BASF zoekt alternatieve onkruidbestrijdingsmethoden

Volgens Guus Bergmans, technisch productadviseur akkerbouw bij chemieconcern BASF in Nederland, wordt onkruidbestrijding in de toekomst preciezer. ‘De Europese Farm-toFork-strategie stelt als doel het gebruik van actieve sto en te verminderen, waardoor de toelatingsprocedure elk jaar strenger wordt’, weet hij. ‘Hierdoor vallen er steeds meer middelen weg, zonder dat daar andere voor in de plaats komen.’

Binnen deze problematiek denkt BASF samen met Agrifirm na over alternatieven. Mechanische onkruidbestrijding in combinatie met een lagere dosering is daar een voor-

beeld van. ‘Maar boeren vinden deze nieuwe ideeën lastig’, weet hij. ‘Toch moet er in die richting gekeken worden. We denken niet na over de strategie van vandaag, maar van de komende jaren. Door ideeën en ervaringen uit te wisselen winnen we misschien wel een extra toegelaten middel. Uiteindelijk draait het erom dat het product niet in het milieu terechtkomt, maar wel op de plek waar het hoort.’ De SmartSprayer van BASF lijkt daarbij mooi, maar is nog niet voor Nederland beschikbaar. ‘Dankzij sensoren spuit hij precies waar nodig’, vertelt hij. ‘Hierdoor kan er tot 70 procent herbiciden worden gereduceerd.’

TEKST JUSTINE POPPE

centraties als bij de conventionele manier, maar dan met een daarvoor geschikte rijenspuit. ‘Ook een volveldse spuitmachine kan hierop aangepast worden. Al lukt dat enkel met een precies gps-systeem’, geeft ze mee.

Eggen basis bij een lage dosering

Een andere manier om middel te reduceren is door toch volvelds te blijven werken, maar dan te kiezen voor een twee keer lagere dosering op kleiner onkruid. Ook starten met eggen, gevolgd door een één keer lagere dosering in het 2-tot-4-bladstadium kan. Indien nodig voert de boer daarna nog een schoffelbewerking uit als de mais op kniehoogte staat. ‘De huidige schoffelapparatuur is daarop meestal goed voorzien van camerasturing en uitgerust met de mogelijkheid tot toepassing van vingerwieders voor bestrijding in de rij’, vertelt ze. In dit scenario raadt de adviseur aan om te starten met een tot twee keer eggen. ‘Dat bestrijdt de eerste kiemers goed en is ook in loonwerk goed uitvoerbaar’, vertelt ze. ‘Hierbij is het wel belangrijk om in het zogenaamde wittedraadjesstadium van de onkruiden te werken voor het beste resultaat. Dit werkt ook goed op probleemonkruiden zoals gladvingergras.’

Een bodemherbicide aan de basis, gevolgd door een lage dosering in het 2-bladstadium is ook een makkelijke manier om te minderen in productvolume zonder mechanische handelingen (zie tabel 1).

‘En natuurlijk kan volledig mechanische onkruidbestrij-

middeldoseringonkruiden

bodemherbicide aan de basisFrontier0,8 liter/ha breedwerkende wortelherbicide + Merlin80 gram/hagrassen en breedbladigen

lage dosering 2-à-4-bladstadium Calaris0,5 liter/ha hanepoot en eenjarige tweezaadlobbigen + Milagro0,4 liter/hagrassen en tweezaadlobbigen

Tabel 1 – Onkruidbestrijdingsschema: bodemherbicide gecombineerd met lage dosering (bron: Grondig Boeren met Mais)

ding ook nog’, weet Kroonen. ‘Mais is een robuuste plant, daar kun je lekker in aan de gang. Op ons biologisch bedrijfssysteem in Vredepeel – maar ook in het grote programma waarin gewerkt wordt aan weerbare teeltsystemen – mocht het resultaat er elk jaar zijn.’

Volledig mechanisch in 7 bewerkingen

Afhankelijk van de onkruiddruk en groeisnelheid van mais zijn er circa zeven bewerkingen nodig met de egen/of schoffelmachine, al dan niet in combinatie met vingerwieders en aanaardende schoffels.

‘Een hoop werk dus’, weet Kroonen. ‘De lagere capaciteit van eggen of schoffelen is voorlopig een belemmering om het in loonwerk grootschalig toe te passen. Wiedeggen, schoffels en vingerwieders hebben wel een steeds grotere werkbreedte en kunnen op gps en cameragestuurd werken, waardoor de techniek beter en interessanter wordt.’ l

De huidige scho elmachines kunnen op gps en cameragestuurd werken

Tegenslag in de stal: een verwerper

Een gezonde koe, die probleemloos drachtig wordt en na zo’n negen maanden een gezond kalf ter wereld brengt. Dat is het ideaalplaatje van elke veehouder. Maar in de praktijk gaat het wel eens mis. Als een dracht eerder eindigt, treft de veehouder in de stal soms een verworpen vrucht aan. ‘Wettelijk gezien is er sprake van een verwerper als een koe tussen de 100 en 260 dagen drachtig is geweest, dus ruim drie maanden drachtig tot zo’n drie weken voor het afkalfmoment’, vertelt Debora Smits, dierenarts bij Royal GD. ‘Is een koe korter dan 100 dagen drachtig geweest, dan noemen we het embryonale sterfte. Bij een dracht langer dan 260 dagen hebben we het over een vroeggeboorte.’

Verplicht bloed afnemen

Die drachtduur van een verwerper is niet voor niets wettelijk vastgelegd, legt Smits uit. ‘Bij een verwerper zijn veehouders verplicht om bloed te laten tappen van het moederdier. In Nederland zijn we vrij van Brucella abortus. Met dat bloedmonster willen we Brucella abortus uitsluiten als oorzaak van het verwerpen.’ Die verplichting geldt ook voor koeien die na een dracht van acht maanden een levend geboren kalf ter wereld brengen, benadrukt Smits. ‘Veel veehouders realiseren zich dat niet, maar volgens de wettelijke definitie geldt ook dat als verwerpen. Van die koe moet een veehouder dus ook bloed laten afnemen.’ Uit het bloedonderzoek kan GD al de nodige informa-

tie halen. Niet alleen brucellose kan op die manier worden opgespoord, maar ook antistoffen tegen andere verwekkers van abortus, zoals neospora en salmonella. ‘Voor deelnemers aan de betreffende diergezondheidsprogramma’s doen we dat zelfs kosteloos’, geeft Smits aan. ‘Maar ook andere veehouders kunnen in overleg met hun dierenarts aanvinken op welke verwekkers ze het bloed willen laten onderzoeken.’

2,5 tot 3 procent van alle drachten

Verwerpen komt op elk bedrijf wel eens voor. Gemiddeld zal zo’n 2,5 tot 3 procent van alle drachten in ver werpen resulteren, geeft Smits aan. ‘Verwerpt er een keer een koe, dan is dat niet meteen een probleem. Ook bij een tweede keer hoef je nog niet meteen in paniek te raken, zeker niet als er bijvoorbeeld twee dagen er voor een luchtballon in de wei is geland. Dan kan stress het verwerpen veroorzaakt hebben.’

Maar bij drie verwerpers binnen een maand of meer dan 3 procent in een jaar tijd moet een veehouder zich volgens de dierenarts wel achter de oren gaan krabben. ‘En verwerpt op jaarbasis zo’n 5 tot 8 procent van de koeien, dan heb je echt een verwerpersprobleem.’

Bij meerdere ver werpers is het zinvol om de verworpen vrucht in te sturen om te kijken of de oorzaak van het ver werpen achterhaald kan worden, geeft Smits aan. In de sectiezaal bekijken pathologen de verworpen vrucht op het oog en doen ze microscopisch en

Mogelijke oorzaken van verwerpen

Stress

• rangordegevechten in het koppel

• vallen

• klauwbekappen

• vaccineren

• koorts

• bloedarmoede (bv. na lebmaagbloeding)

Slecht geconserveerde kuilen

• schimmels

• Listeria (bacterie)

• Bacillus lichiniformis (bacterie)

Vergiftigingen

• nitraat (uit ruwvoer en/of drinkwater)

• jodium

• ureum

Virusinfecties

• bvd

• ibr

• blauwtong (Nederland is weer vrij, België is risicogebied voor serotype 8)

• schmallenbergvirus

Bacteriën

• Salmonella

• Trueperella pyogenes (bacterie uit abcessen elders in het lichaam)

• Leptospiro hardjo (melkerskoorts)

• Q-koorts

• dekinfecties

• Brucella abortus (Nederland en België zijn vrij)

Parasieten

• Neospora caninum (parasiet via hondenpoep in ruwvoer)

• Babesia (bloedparasiet via teken)

• Anaplasma (bloedparasiet via teken)

• leverbot

Mineralen-/vitaminetekort

• van koper

• van vitamine A

Erfelijke oorzaken

• cvm

• brachyspina

• blad

Op elk rundveebedrijf komt het wel eens voor. Je treft een verworpen

vrucht aan in de stal. Dat zijn niet de leukste momenten als veehouder.

Wat moet je doen als je zo’n verwerper vindt en wat kan de oorzaak zijn? Debora Smits van Royal GD geeft uitleg.

TEKST INGE VAN DRIE

bacteriologisch onderzoek. ‘Bij sectie kunnen we veel meer oorzaken vinden dan bij alleen een bloedmonster van de moeder. Ook uit de zogenaamde rozen van de nageboorte, waar uitwisseling van voedingsstoffen en zuurstof plaatsvindt tussen de moeder en de vrucht, kunnen we informatie halen, bijvoorbeeld als beschimmeld voer de oorzaak is.’

Besmettelijk of niet besmettelijk

Bacteriën, virussen, stress, vergiftiging, parasieten of een erfelijke oorzaak: verwerpen kan veel verschillende oorzaken hebben (zie kader op pagina 27). Als de pathologen van GD een oorzaak voor het ver werpen vinden, gaat het bij drie kwart van de gevallen om een infectieuze, ofwel besmettelijke oorzaak (figuur 1). ‘Neospora en salmonella staan daarbij met stip op één met achtereenvolgens 19 en 15 procent, terwijl we bvd met zo’n 7 procent steeds minder vaak zien’, geeft Smits aan. Ook de bacterie Trueperella pyogenes treft GD regelmatig aan, maar anders dan bij neospora, salmonella en bvd gaat het daarbij meestal niet om een bedrijfsprobleem. ‘Trueperella kan een ontsteking van de nageboorte veroorzaken, maar het is op zich een relatief onschuldige bacterie die heel algemeen voorkomt en een rol speelt bij allerlei ontstekingsprocessen. Dikke hakken bijvoorbeeld’, zo legt Smits uit. Bij de niet-infectieuze oorzaken spelen onder meer aangeboren afwijkingen een rol. Ook ontstekingsverschijnselen in de organen van de vrucht kunnen een abortus veroorzaken, net als verstikking, leverafwijkingen, een hersenof hartspierontsteking of een ijzer- of zinkvergiftiging. Niet bij elke verwerper vindt GD een oorzaak. Van de ruim 2300 kalveren die GD in de periode 2013 tot en met 2017 onderzocht, werd in ruim 1300 gevallen een oorzaak gevonden. ‘Soms zijn de kiemen die de abortus veroorzaken al verdwenen voordat de vrucht ingestuurd is, soms mist bijvoorbeeld de nageboorte en kunnen we niet alles onderzoeken. Veehouders zeggen dan dat ze er niks aan hebben om een verwerper in te sturen. Toch is het verstandig om bij een verwerpersprobleem juist wel weer in te sturen. De kans dat we een oorzaak vinden wordt groter als we meer vruchten kunnen onderzoeken.’ Als er meerdere ver werpers zijn op een bedrijf en de oorzaak is niet gevonden, dan kan het slim verstandig om samen met de dierenarts het door GD opgestelde

1 % leverafwijkingen

4 % aangeboren afwijkingen

6 % verstikking

9 % ontstekingsverschijnselen aan de organen

1 % hersen- of hartspierontsteking

1 % ijzer- of zinkvergiftiging

78% infectieuze oorzaak

verwerpersprotocol te volgen. ‘Dat is een stappenplan waarin je systematisch alle risicofactoren langsgaat die verwerpen kunnen veroorzaken. Zo verklein je de kans dat je een oorzaak over het hoofd ziet.’

Kans op zoönoses

Naar schatting veroorzaakt een verwerper gemiddeld een schade van zo’n 600 tot 1200 euro. Los van de schade noemt Smits nog een reden waarom het slim is om de oorzaak van een verwerper te achterhalen. ‘Sommige kiemen die we bij verwerpers aantreffen veroorzaken zoönoses, ofwel ziekten die van dier op mens over kunnen gaan. Zorg daarom bij verwerpen altijd voor extra hygiëne en wees extra voorzichtig als je zwanger bent of een verlaagde weerstand hebt. Zonder de koe die verworpen heeft, af van het koppel en haal de verworpen vrucht en nageboorte direct weg. En let erop dat de hond er niet bij kan. Die zou neospora verder kunnen verspreiden.’ Niet alle verwerpers kan een veehouder voorkomen, maar Smits heeft wel een aantal algemeen geldende vuistregels. ‘Een goede bioveiligheid is belangrijk. Laat niet zomaar iedereen tussen het koppel en zorg voor bedrijfskleding. Een goed rantsoen is ook van belang en probeer daarnaast stress te minimaliseren.’ l

Verwerpen: nauwelijks verschil tussen melk- en vleesvee

Zowel bij melkvee als bij vleesvee komen abortussen voor. Bij beide groepen ziet Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ) dezelfde oorzaken voor verwerpen.

‘In Vlaanderen hebben we een hoge veedichtheid. Ook zijn er veel gemengde bedrijven met melk- en vleesvee. Ik denk dat we daarom nauwelijks verschillen in oorzaken van verwerpen zien tussen melk- en vleesvee’, legt Koen De Bleecker van DGZ uit. ‘Het enige verschil is dat we bij vleesvee soms vroeggeboorten zien vanwege een tekort aan selenium of vitamine E. Vanwege de grotere spiermassa hebben vlees-

veekoeien een hogere behoefte aan antioxidanten.’

DGZ verwerkte in 2022 bijna 3400 abortusdossiers van Vlaamse rundveebedrijven, die net als in Nederland verplicht zijn om verwerpers te laten onderzoeken om de status brucellosevrij te bewaken. Op een kleine 3000 verwerpers voerde DGZ een autopsie uit. Bij iets meer dan een vijfde daarvan trof DGZ op het oog zichtbare afwijkingen aan. Binnen die groep trof DGZ vooral meerlingdrachten aan (22,2%), foetussen die een beeld van bacteriele abortus gaven (17,9%) en verwerpers met marmering van de achterhandspieren, wat

een indicatie is voor seleniumgebrek (17,4%). Van de 2968 verwerpers die DGZ onderzocht op bvd, scoorden er 15 positief voor het bvdantigen. DGZ voerde ook bacteriologisch onderzoek uit. Bij ongeveer een derde van de onderzochte verwerpers isoleerde DGZ kiemen. E. coli, T. pyogenes en Acinetobacter sp. kwamen het vaakst voor.

Ook het schmallenbergvirus veroorzaakte in 2022 verwerpers. Van in totaal 150 verwerpers met afwijkingen die duidden op schmallenberg, testte ruim 17 procent positief. DGZ trof in 2022 geen foetussen aan die positief testten op het blauwtongvirus.

Figuur 1 – Pathologisch onderzoek op 1311 verworpen kalveren waarbij een oorzaak gevonden kon worden in de periode 2013-2017 (bron: GD)

Nieuwe brochure ‘Boeren besturen’

Bij dit nummer van VeeteeltVlees ontvangt u de nieuwe brochure ‘Boeren besturen’.

Hierin vindt u alle namen met foto’s, telefoonnummers en e-mailadressen van de ledenraadsleden en het hoofdbestuur

Ook de jongerenraden en de externe commissarissen worden in de bestuursfolder

voorgesteld. ‘Wij vinden het belangrijk dat u ons gemakkelijk kunt bereiken’, vertelt Wietse Duursma, voorzitter van Coöperatie CRV. ‘Wij moedigen onze leden aan om vragen en ideeën te delen en signalen door te geven. Daarom hoop ik dat wij elkaar kunnen blijven vinden.’

Coöperatie CRV Boeren besturen

Federatie Vleesveestamboeken kiest nieuw bestuur

De algemene ledenvergadering van de Federatie Vleesveestamboeken Nederland (FVN) heeft een nieuw dagelijks bestuur gekozen. Bas Wilborts uit Oisterwijk was sinds maart 2021 al waarnemend voorzitter van de FVN en is nu definitief benoemd als voorzitter. Henriëtte Rozendaal uit Speuld is de nieuwe secretaris. Mariëlle Wouters uit Ulicoten was sinds 2020 penningmeester en blijft dat. Vicevoorzitter wordt Freddy Bomers uit Winterswijk-Miste en Focko Zwanenburg uit Olterterp vertegenwoordigt VleesveeNL in het bestuur

Met deze benoemingen is het dagelijks bestuur weer voltallig. Tijdens de algemene ledenvergadering is afscheid genomen van de voormalig (interim-) leden van het dagelijks bestuur Ko den Hamer en Corneel van Mierlo. Ad van Vught nam afscheid als lid van het algemeen bestuur

Het nieuwe dagelijks bestuur van de FVN (v.l.n.r.): Mariëlle Wouters, Bas Wilborts, Focko Zwanenburg, Henriëtte Rozendaal en Freddy Bomers

Een zomer vol prijskampen

Het zomerprijskampseizoen komt eraan. Op 28 mei wordt het seizoen afgetrapt met de provinciale fokveedag Oost-Vlaanderen op de landbouwschool in Sint-Niklaas. Een week later staat de intergemeentelijke prijskamp in Tielt op de agenda. Dieren inschrijven voor deze keuringen is niet meer mogelijk. Inschrijven voor de prijskamp te Merksplas op

24 juni kon tot 31 mei bij Wendy Meyvis, verheyenwim.wendy@telenet.be of 0468-28   74     05. Aanmelden voor de provinciale witblauwfokveedag West-Vlaanderen op 15 juli in Wulpen tot 30 juni met Marc Coussement, coussement.marc@skynet.be of 0477-36   57   42). Voor de interprovinciale fokveedag voor het blonde d’Aquitaineras op 21 juli in Bogaarden

kunnen dieren nog tot 30 juni worden aangemeld bij Marnic Loterman, mloterman@outlook.com of 0497-15   84   30. Voor de regionale witblauwprijskamp Oosterkempen op 26 juli in Geel ten Aard wordt een inschrijvingsavond met stierenpresentatie georganiseerd op woensdag 28 juni om 20.00 uur in PC Ten Aard, Vaarstraat 40 in Geel.

Een terugblik op geslaagde vleesveedagen

Het vleesveebestuur Nederland kijkt met plezier terug op drie geslaagde praktijkdagen voor CRV-leden.

Bij de familie Huijbregts vertelde Wim Veulemans, van het witblauwstamboek, over genoomfokwaarden en Meat+

Op het bedrijf van de familie Tupker vertelde Ronald Rongen hoe veehouders stressvrij kunnen werken met hun dieren

Op het limousinbedrijf van de familie Van der Goot gaf Addy Moree, hoofdinspecteur bij Coöperatie CRV, uitleg over exterieurbeoordeling

Grondwaterstanden goed hersteld door de aanhoudende regen

MAATSCHAPPIJ – De Nederlandse droogtemonitor van Rijkswaterstaat laat zien dat de landelijke grondwaterstanden in Nederland gemiddeld tot hoog zijn voor de tijd van het jaar. Dit is toe te schrijven aan het natte voorjaar. Volgens het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) was april 2023 met een gemiddelde landelijke regenval van 66 mm behoorlijk nat. Normaal valt er zo’n 40 mm water in april. Ondanks dat waren er gemiddeld over het land 15 droge dagen, wat

één à twee dagen meer is dan normaal. De natste gebieden waren te vinden op de Veluwe en Deelen. Het minst nat was het in delen van Groningen, Zeeland en Limburg. Rijkswaterstaat houdt een verhoogd peil op het IJsselmeer en Markermeer aan om beter voorbereid te zijn op mogelijk droogte deze zomer.

In Vlaanderen waren er vorige maand 19 regendagen, goed voor bijna de helft meer neerslag dan gemiddeld. Volgens de maan-

delijkse analyse van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) is het waterpeil op de 150 grondwatermeetplaatsen bij 87 procent van de meetplaatsen normaal, hoog of zeer hoog. Vorig jaar was dit bij slechts minder dan 35 procent van de meetplaatsen het geval. In West-Vlaanderen is de grondwaterstand het meest opgevuld.

Slechts in 12 procent van de meetplaatsen staan de grondwaterstanden nog te laag, voornamelijk in Limburg en Vlaams-Brabant. Dat is al een stuk beter dan vorig jaar. Toen was dat eind april nog in 65 procent van de meetplaatsen het geval. De resultaten zijn hoopgevend, want amper twee maanden geleden vertoonde nog 82 procent van de meetplaatsen in Vlaanderen lage (29 procent) tot zeer lage (53 procent) grondwaterstanden, na de bijzonder droge februarimaand.

‘Toch blijft het belangrijk dat we verder ruimte blijven maken voor water, zodat de regen die nu valt niet gewoon wegloopt in rioleringen, maar dat we die kunnen opvangen voor komende periodes van droogte’, reageert Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir Hiermee bedoelt ze het blijven werken aan vernatting, buffering en infiltratie en het creëren van bufferbekkens.

LTO naar de rechter om publicatie van

dier- en bedrijfsgegevens te voorkomen

MAATSCHAPPIJ – LTO Nederland stapt naar de minister en naar de rechter om de publicatie van dieraantallen en bijbehorende adressen van alle veehouderijbedrijven in Nederland te voorkomen.

Bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) werden eind vorig jaar en begin dit jaar drie verzoeken Wet open overheid (Wooverzoeken) gedaan, waarin werd gevraagd

om deze gegevens. LTO reageerde daarop al door een zienswijze in te dienen en een standaard zienswijze beschikbaar te stellen voor haar leden. Hoewel deze massaal door de leden is ingediend, besloot de RVO afgelopen donderdag dat het merendeel van de informatie toch verstrekt gaat worden. Alleen KvK-nummers en relatienummers (BRS-nummers) worden niet openbaar gemaakt.

‘Helaas hebben de vele ingediende zienswijzen de RVO dus niet volledig tot inkeer doen komen’, meldt LTO. Daarom tekent de boerenbelangenorganisatie bezwaar aan bij de minister en dient zij een verzoek voor het voorlopig uitstellen van de publicatie in bij de voorzieningenrechter in Den Haag. Wordt dit verzoek toegekend, dan kan de rechtbank de werking van de besluiten tijdelijk schorsen en mag de RVO de informatie niet openbaar

maken. Ook kunnen leden binnenkort via een standaard bezwaarschrift hun bezwaar indienen. ‘Succes is niet gegarandeerd, maar we doen wat we kunnen om deze vergaande inbreuk in de levenssfeer van boeren tegen te houden’, aldus LTO.

De aanvragen bij RVO gaan over het openbaar maken van documenten over landbouwhuisdieren in een overzicht van de Gecombineerde opgave, de Landbouwtelling 2021 en een overzicht van alle agrarische ondernemingen in de provincie Gelderland. Hierbij gaat het om onder meer UBN-nummers, KvKnummers, adressen, het aantal geregistreerde landbouwhuisdieren, het staltype waarin de dieren worden gehouden en de Basiskaart Agrarische Bedrijfssituatie (BAB). ‘Wij vinden het publiceren van deze gegevens veel te ver gaan en verzetten ons tegen publicatie. De gegevens raken de persoonlijke levenssfeer van de veehouder, omdat het boerenbedrijf meestal ook het woonadres is van het gezin’, meldde LTO eerder.

LTO vindt het publiceren van dier- en bedrijfsgegevens te ver gaan, omdat ze de persoonlijke levenssfeer van de veehouder raken

In april viel meer regen dan gemiddeld

Kansen voor zonnekroon

RUWVOER – Volgens het Coördinatiecentrum praktijkgericht onderzoeken voorlichting biologische teelt (CCBT) kunnen met zonnekroon meerjarige gewasopbrengsten worden gerealiseerd van 12 tot 20 ton droge stof per hectare bij een bemesting van 130 tot 150 kg stikstof.

Onderzoeks- en adviesbureau Inagro meldt dat de planten veel suiker bevatten. Daardoor is het gewas smakelijk en goed in te kuilen. Bovendien bevat zonnekroon hoge gehalten aan bepaalde sporenelementen en mineralen zoals calcium. Het eiwitgehalte lijkt volgens Inagro sterk te variëren, maar hangt waarschijnlijk samen met de bodemvruchtbaarheid en vochtvoorziening.

Belgische veevoerproductie op laagste niveau sinds 2011

VOEDING – De productie van diervoer in België is in 2022 met 6 procent gedaald naar 6,7 miljoen ton. Dat is het laagste niveau sinds 2011. Dat blijkt uit cijfers van de Belgian Feed Association (BFA).

Onder meer de energiecrisis, de politieke en maatschappelijke druk op de landbouw en de oorlog in Oekraïne droegen volgens BFA bij aan die daling. Door de gestegen prijzen van veevoer – met gemiddeld 31 procent ten

opzichte van 2021 – nam de omzet van de Belgische diervoersector wel toe, tot een totaal bedrag van 6,9 miljard euro. Met name de productie van varkensvoer, die de helft van de totale Belgische veevoerproductie inneemt, nam afgelopen jaar af. België produceerde 8,7 procent minder varkensvoer in 2022. De daling van de rundveevoerproductie is minder uitgesproken. Deze nam in 2022 met 2,2 procent af

Neospora koopvernietigend in België, in Nederland niet

GEZONDHEID – Neospora geldt in België voor vrouwelijke dieren als een koopvernietigend gebrek. In Nederland is dit niet het geval.

‘Neospora komt in Nederland op ongeveer 80 procent van de rundveebedrijven en bij 10 procent van de runderen voor. Veehouders worden geacht hiermee bekend te zijn’, meldt Royal GD. Als een dier na aankoop besmet blijkt te zijn met neospora, kan de koper dit daarom niet verhalen op de verkoper. Wel moet de verkoper een bekende besmetting

van een vrouwelijk rund dat bestemd is voor de fokkerij, vooraf melden. In België geldt neospora voor vrouwelijke dieren wel als een koopvernietigend gebrek. Als een dier binnen 30 dagen na aankoop wordt onderzocht en er worden antistoffen aangetoond, dan is dit koopvernietigend. Deze regeling geldt niet voor stieren, omdat niet is aangetoond dat mannelijke dieren neospora kunnen overbrengen. Overigens bleek in België 11 procent van de dieren bij aankoop een ongunstige neospora-uitslag te hebben.

De zonnekroon is een vaste plant die maar één keer gezaaid hoeft te worden en daarna minimaal twintig jaar productief kan blijven. De voederwaarde van het gewas verandert niet naarmate planten ouder worden. De teelt vraagt dan ook weinig arbeid: bemesten in maart en oogsten in september met een maishakselaar. Onkruidbestrijding is alleen in het eerste jaar nodig en van schade door ongedierte of vraat door wilde varkens heeft het gewas geen last.

Zonnekroonplanten wortelen diep, waardoor ze meststoffen goed benutten en er weinig risico is op uitspoeling. Bovendien is zonnekroon weinig gevoelig voor droogte. Daarbij produceren de planten veel bloemen die aantrekkelijk zijn voor nuttige insecten, zoals zweefvliegen en bijen. Bovendien bloeien de planten vrij laat in de zomer, een periode waarin weinig andere planten bloeien.

Klimaatverandering en aandacht voor biodiversiteit spelen de belangstelling voor zonnekroon in de kaart, denkt Inagro. Het bureau wil de mogelijkheden van het gewas dan ook verder onderzoeken.

De rundveevoerproductie nam in 2022 met 2,2 procent af

Grondstofprijzen dalen verder

De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 2 mei 2023. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) daalt naar 20,0 eurocent, de waarde van eiwit daalt verder naar 118,30 eurocent per kg dve.

In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijbehorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Belangrijk om te weten is dat men enkel producten mag vergelijken die vergelijkbaar zijn. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 is het voedermiddel prijstechnisch interessant. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie.

Afgelopen weken is er behoorlijk veel aanbod op de markt gekomen, waardoor de prijzen van soja onder druk kwamen te staan. Het is echter de vraag of de markt blijft dalen. De markt blijft namelijk volatiel mede door de weersvoorspellingen en de financiële onzekerheid omtrent de economie. La Niña zorgt momenteel voor droogte in Zuid-Amerika waardoor de productie in deze landen daalt, waardoor de prijzen zullen stijgen.

De prijzen voor raapschroot blijven de sojaprijzen volgen. We zien echter de beschikbaarheid van raapschroot wat toenemen. De prijzen voor de nieuwe oogst liggen rond de 300 euro per ton, wat zorgt voor nieuwe koopinteresse. De alternatieven voor soja blijven op niveau, voer dus wat het beste past.

– De graanprijzen zijn de afgelopen weken gedaald. In Europa zijn de omstandigheden gunstig en is het aanbod van granen zeer goed. Dit zet de prijs iets onder druk. De markt zal de komende tijd volatiel blijven door economische factoren als de financiële situatie in Amerika en China, de oogstverwachtingen en de politieke spanningen tussen Rusland en Oekraïne.

De markt van de vulmiddelen is stabiel, desondanks stijgen de prijzen van deze producten ook. Dit komt met name door de vervoerskosten.

Natte aardappelproducten kunnen momenteel een alternatief zijn voor de zetmeelbronnen in het rantsoen.

VOEDERWAARDEPRIJZEN

(bron: Liba)

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

mei 2023m/my/y

fokveekvem20,00 kg dve118,30

mestveekvevi 20,20

kg dve108,70

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand

y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

Zoek, vervang en bespaar

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

AGENDA

KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN

28 mei Provinciale prijskamp Belgisch witblauw, Sint-Niklaas

4 juni Intergemeentelijke prijskamp Belgisch witblauw, Tielt

24 juni Fokveedag Belgisch witblauw, Merksplas

15 juli Provinciale prijskamp Belgisch witblauw, Wulpen

21 juli Interprov. prijskamp blonde d’Aquitaine, Bogaarden

26 juli Regionale prijskamp Belgisch witblauw, Geel ten Aard

29 juli Nationale prijskamp Belgisch witblauw, Libramont

5 augustus Nationale prijskamp Belgisch witblauw, Erpe-Mere

17 augustus Vleesveekeuring, Enter

VOORUITBLIK

COLOFON

VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks.

redactie

hoofdredacteur Wim Veulemans

redactie Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Grietje de Vries, Quinten van Ooijen, Justine Poppe

foto- en beeldbewerking Simone Smit, Rogier van der Weiden

vormgeving René Horsman, Esther Onida

eindredactie Lieke van den Broek

hoofd CRV-magazines Jaap van der Knaap

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem

telefoon 026 38 98 800

Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem

telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06

e-mail veeteelt@crv4all.com

VEILINGEN

De koeien van de familie Bijl uit Waarschoot laten zich het winterrantsoen goed smaken

Foto: Kristina Waterschoot

15-16 juni Limousinveiling Lanaud, Boisseuil (Frankrijk)

BEURZEN,

STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN

28-31 juli Landbouwbeurs, Libramont

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 89,00, overige landen € 150,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt bedraagt een abonnement € 155,00 per jaar, overige landen € 275,00 per jaar. Prijzen excl. btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44)

e-mail klantenservice.be@crv4all.com

Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440)

e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Karen Dammer en Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem

telefoon (+31)(0)6 53 16 85 29

e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van VeeteeltVlees. Uitzonderingen zijn de foto’s van Vetten Os (6), keuring Hulshorst (7), Simone Smit (18-19), Geert Mertens (22-23), Guus Bergmans (24), Grondig Boeren met Mais (25), Mark Pasveer (26), Eric Elbers (29) en BBG (35).

COLOFON

Raadpleeg de website veeteeltvlees.be of veeteeltvlees.nl voor een actuele en uitgebreide stand van zaken.

Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschijnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverij Rochus Kingmans

JUNI KALVEROPFOK

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800

In het juninummer heeft VeeteeltVlees aandacht voor een gezonde opfok van kalveren. Daarbij is er specifiek aandacht voor de longen van de jonge kalveren. Welke problemen zijn er? Hoe zijn longproblemen bij kalveren te vermijden of op zijn minst vroegtijdig te signaleren? Welke rol heeft het management hierin, of de fokkerij?

Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 70,30 overige landen € 132,90 In combinatie met abonnement op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal.

Daarnaast brengen we een verslag van de eerste keuring uit de reeks van verschillende prijskampen deze zomer. Van de maisserie verschijnt het volgende deel en we brengen een mooie reportage van een vleesveebedrijf.

Bel voor opgave van een abonnement:

Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zijn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV BV c.q. de betre ende auteur. Artikelen uit VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV.

Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV.

Druk: Senefelder Misset, Doetinchem

ISSN 01.68-7565

Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

Bwb-proefstier

geboren: 22-01-2021

schofthoogte: 131 cm (+2) 21 mnd.

gewicht: 802 kg 21 mnd.

32 cm op 21 mnd.

Email du Donjon

verkoper: Jean-Marc en Baptiste Perin, Grandhan

fokker: idem

haarkleur: blauw & wit

ki-code 945220

Email heeft finesse, breedte en goed beenwerk. Een compleet plaatje, kortom, wat resulteert in een eindbeoordeling van 90 punten. Op 1 jaar en 9 maanden woog hij 802 kg met +2 voor gestalte. Email is geboren en aangekocht bij Jean-Marc en Baptiste Perin te Grandhan. In de zomer van 2022 heeft Email nog een eerste plaats nationaal behaald op de nationale prijskamp van Libramont.

JET-SET VAN DEN HONDELEE 78 / 94 / 89 / 80 / 95 / 91

IMPÉRIAL DE L’ÉCLUSE

SUPER STAR DE CENTFONTAINE

CYCLISTE DU COIN

GERMINAL DE FOOZ

DAVINA DU HAUT D’ARQUENNES

PANACHE DE CENTFONTAINE

MAGISTRALE DE CENTFONTAINE

SHERIFF DE CENTFONTAINE

PIROGUE DU COIN

VÉNÉRABLE DU DONJON

/ 87 / 82 / 80 / 80 / 86

2331 DU DONJON

Dark is een topstier van het piemonteseras die nu beschikbaar is via CRV. Dark (Trampolo x Quale x Iceberg) laat in Italië hoge fokwaarden zien die zijn gebaseerd op de prestaties van 354 nakomelingen op 152 bedrijven. Zo scoort hij een breeding index van 130 en een meat index

geboren: 12-11-2020

schofthoogte: 134 cm (+1) 24 mnd.

gewicht: 881 kg 24 mnd.

Piemontesestier Dark nu beschikbaar

van 126 met onder andere 120 voor afkalfgemak, 124 voor groei en 124 voor maat. Sperma van Dark kan worden besteld via: https:// shop.crv4all.nl/nl/sires/overig-vleesvee/piemontese of https://shop.crv4all.be/nl/sires/overigvleesvee/piemontese of scan de QR-code

Bwb-proefstier Hurlus des Deux Bouleaux ki-code 76-9947

verkoper: Jean Bonte, Ploegsteert

fokker: François Pétillon, Ploegsteert

haarkleur: zwart & wit

FUTÉ

34 cm op 24 mnd.

GROMMIT HOF TER ZILVERBERG

AUTORITÉ DE SOMME

ZEN DE CENTFONTAINE

OPALINE DES DEUX BOULEAUX

ADAJIO DE BRAY

CLAVER HOF TER ZILVERBERG

INDIANA DU MONT

MAJORITÉ DE CENTFONTAINE

TILOUIS D’ATRIVE

OBLITERATION DU DONJON LILI

RÉVERENCE DE CENTFONTAINE

ORIGAN DE FOOZ

TYSON DU BATY D’EPRAVE 7845

Hurlus is geboren bij François Petillon uit Ploegsteert en werd aangekocht bij Jean Bonte, eveneens in Ploegsteert. De Futézoon woog op 23 maanden 853 kg bij een schofthoogte van 1,34 meter, oftewel +3.

Deze Futézoon werd dit jaar kampioen op de stierenkeuring van Montreul au Bois. Zijn moeder heeft een eindbeoordeling van 88,2 punten. Hurlus is vanuit zijn dna voorspeld om uitstekende cijfers te hebben voor bespiering en gewicht op 14 maanden ouderdom.

Cargo du Coin

Darko de Centfontaine x Tilous d’Atrive

Op 20 mnd.: 734 kg en 130 cm (+4)

De stier die zijn vader overtreft

Ki-code: 945175

⊲ Stier met perfect beenwerk

⊲ Moeder van Cargo kampioen

Libramont 2022

⊲ Eerste kalveren bevestigen de hoge verwachtingen

Wilt u sperma van Cargo of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op shop.crv4all.nl of shop.crv4all.be