Veeteelt oktober1 2013 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JA A RG A N G 30

N R.16

OKTO BE R 1

2013

I N D I T N U M M ER

M PR -S TA T IS T IE K E N

REPO RTA G E

Levenstotaal st캐gt opnieuw, Klaar voor 2015: van maximaal maar melkproductie daalt weiden naar vooral opstallen VX16_cover.indd 2

V RU C H T BAARHEI D

Sensoren voor tochtdetectie leveren geld op 07-10-13 11:09

Goede zwaden, schoon voer SNEL EN EFFICIËNT HARKEN De Lely Hibiscus 915 CD Vario zorgt voor een goed afgelegd zwad met de juiste vorm en breedte. Een goed zwad bepaalt immers de capaciteit voor de balenpers, opraapwagen of hakselaar. Goed en efficiënt harken is direct merkbaar in uw portemonnee!

Interesse? Kijk voor een dealer in de buurt op www.lely.com of bel 010 599 6333.

HARVEST RESULTS. innovators in agriculture

www.lely.com

FS-Hibiscus-NL13146-advertentie Veeteelt-180x125-JV.indd 1

10/1/2013 9:07:58 AM

NIEUW

Méér dan Tochtdetectie alleen Nieuw: Nedap Smarttag Hals voor Tochtdetectie met Vreetmonitoring Verhoog de melkproductie van uw totale veestapel en het resultaat van uw bedrijf door Nedap Tochtdetectie met Vreetmonitoring. De technologie informeert u tijdig over tochtige dieren of dieren met mogelijke gezondheidsproblemen in uw koppel. U bespaart tijd en bent in controle om van ieder dier optimale productie prestaties te behalen en te behouden, hoe groot uw veestapel ook is. • 24/7 zeer nauwkeurige tochtdetectie. • Ten minste 90% detectiepercentage. • Vreetmonitoring detecteert mogelijke gezondheidsproblemen.

• Detectie tot wel 1.000 meter rondom de antenne. • Optionele identificatie voor managementtoepassingen (ISO).

• Smarttag hangt goed onderaan de hals door optimale vorm en gewicht. • Meer controle op productie prestaties van ieder dier: snelle terugverdientijd.

Nedap Tochtdetectie

Verschillende leveranciers in de melkveehouderij gebruiken Nedap Tochtdetectie techniek. Vraag ernaar bij uw melkmachine dealer of veeverbeteraar. Voor meer informatie zie nedap.com/livestockmanagement

nedap.com/tochtdetectie

VX16_p02.indd 2

V E E T E E LT

O K TO BER

2013

07-10-13 10:30

VX15_p03.indd 3

24-09-13 10:06

Clerane

Fustead Al Scooby Do-ET

beste gezondheidskenmerken: 107 UGH en pinkenstier

de stier voor Oman en Jocko bloedlijnen

hoog exterieur

Melarry Al McKenna

SHOT AL…

WWS_2013_09_Advertentie_Veeteelt_Liggend_WWS 23-09-13 12:13 Pagina 1

Meer melk uit voer PensEfficiënt > Gezonde pens > Goede voerefficiëntie > Optimale productie Meer weten? www.pensefficient.nl of T 088 488 10 12

AgrF_PensEfficient_adv_A4.indd 1 VX16_p04.indd 4

02-10-13 12:08 09:35 07-10-13

I NHOUD

RUBRIEKEN

7 8 17 25 35 47 52 54

Van de redactie Veeteeltvenster Even geen boer: de Rotary Uit de dierenartspraktĳk: oogontsteking Koeienbloempjes Boerengeluk: koeien ophalen Voer voor boer Agenda R E P O R TA G E S

18 Met het oog op 2015 stapt familie Wienia van zo veel mogelĳk weiden over op zo veel mogelĳk op stal 32 Luc en Stĳn Peeters kiezen voor bedrĳfsverplaatsing en verdrievoudigen van het bedrĳf KEURINGEN

29 World Dairy Expo te Madison 34 Fokveedag te Hoornaar 43 Fokveedag te Workum VOEDING

37 Subklinische pensverzuring vaak de boosdoener in probleemrantsoenen THEMABIJEENKOMST

46 Zeven bedrĳven verzamelen data voor project Smart Dairy Farming

Management Vruchtbaarheid

Buitenland Ierse kansen na 2015

Sensoren voor tochtdetectie leveren op grote én op kleine bedrĳven geld op.

De melkveehouderĳ in Ierland is ‘booming’, zelfs akkerbouwers overwegen omschakeling.

Hoofdartikel Meer mpr-koeien, maar minder melk Zowel in Nederland als in Vlaanderen (pag. 38) is het gemiddelde aantal mpr-koeien per bedrĳf fors gestegen, maar daalde de gemiddelde melkproductie.

10 Meine Wienia:

Luc Peeters:

Paidrag French:

’Een hogere gewasopbrengst realiseren is met weiden lastig.’ 21

’Twintig jaar lang twee keer per dag melken is een hele opgave.’ 32

’Investeren in bodemvruchtbaarheid is eerste stap naar groei.’ 44

V E E T E E LT

VX16_inhoud.indd 5

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 16:24

Gezonde koeien kosten minder

GEZONDE KOEIEN KOSTEN MINDER

C: 16kosten minderC: Gezonde koeien M: 0 Y: 74 K: 57

25 M: 0 Y: 81 K: 67

C: 32 M: 0 Y: 100 K: 79

PMS: 4763

Gezonde koeien kosten minder

bot Ready

for Automation

Robot Ready

Gen-I-Beq BRAWLER

De ruim 1.000 dochters van BRAWLER bezorgen hem in Canada 2.751 LPI en 109 levensduur, waarmee hij een topper is! In Nederland / Vlaanderen scoort hij +211 NVI met +514 dagen levensduur.

Robot Ready

Built for Automation BRAWLER vererft het ideale totaalpakket; niet alleen voor productie en exterieur, maar ook op zijn gebruiks- en gezondheidskenmerken scoort hij hoge cijfers. Dit verschaft BRAWLER de status: HealthSmart.

Genetics for Life, samen werken aan een duurzame veestapelâ&#x20AC;Ś

BAXTER X SHOTTLE

NL: 0582 134 961 BE: 0478 429 113 info@semex.net

www.semex.net Semex 2013 | 08 Av Veeteelt aug.indd 1

13-08-13 16:21

VA N

D E

R E D A C T I E

Jaap van der Knaap Zeven ton melk per bedrĳf afgelopen mpr-jaar De melkproductieregistratie (mpr) vindt steeds meer plaats via automatische melksystemen. Foto: Kristina Waterschoot

COLOFON Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Alice Booĳ, Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

redactie-adres

uim zeven ton melk produceerde het gemiddelde Nederlandse melkveebedrĳf afgelopen jaar, zo blĳkt uit de jongste mprcĳfers. Vooral een groter aantal koeien zorgde ervoor dat voor het eerst de grens van zeven ton werd gepasseerd. Ook in Vlaanderen steeg het aantal koeien flink en telt een gemiddeld bedrĳf inmiddels 63 koeien. De groeispurt richting het quotumloze tĳdperk lĳkt ingezet. Maar tot hoever kunnen familiebedrĳven – want zo kunnen we de Nederlandse en Vlaamse bedrĳven toch altĳd nog noemen – nog groeien, zonder dat dat ten koste gaat van de aandacht voor het individuele dier? Als de aandacht verslapt, gaat dat niet alleen ten koste van prestaties en daarmee de opbrengsten, maar komt ook het dierwelzĳn in het geding. Dierenrechtenorganisaties kĳken daarom met argusogen naar het steeds groter wordende aantal dieren per arbeidskracht. De oprukkende techniek in de landbouwsector maakt de groei juist mogelĳk. Handige

hulpmiddelen als stappentellers, herkauwactiviteitmeters en geleidbaarheidsmeters geven signalen als koeien niet lekker in hun vel zitten of afwĳkingen in het gedrag vertonen. Maar het aflezen en interpreteren van al deze kengetallen is veelal lastig. Het project Smart Dairy Farming probeert daar verandering in te brengen. Het aan elkaar knopen van gegevens is tot nu toe alleen nog niet zo eenvoudig gebleken. Maar initiatiefnemer FrieslandCampina ziet in het verzamelen van al deze (sensor)data juist de oplossing om argwaan bĳ de consument over dierwelzĳn op grote bedrĳven weg te nemen. Met cĳfermateriaal in de hand kunnen veehouders ziektefrequenties of genomen maatregelen aantonen. FrieslandCampina ziet zelf extra marktkansen als gezondheid via data van sensoren geborgd kan worden. Dit zou toch een extra signaal moeten zĳn om het project Smart Dairy Farming te laten slagen en groei van de melkveebedrĳven mogelĳk te houden.

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 fax 026 38 98 839 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprĳs/jaar Nederland en België € 66,30 overige landen € 125,35 In combinatie met abonnement op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. Prĳzen excl. 6% btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

Opmerkelĳk Yoghurt voor mannen Zuivelfabrikant Danone is in Bulgarĳe gestart met yoghurt die speciaal ontwikkeld is voor mannen. De dikke yoghurt bevat 5 procent vet en is verkrĳgbaar in de smaken walnoot en perzik en wordt verkocht in een zwarte, sjieke verpakking met bĳpassende vork. Of vrouwen deze yoghurt niet lekker vinden, is onbekend. Gelezen op www.danone.bg

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Danone (7), Els Korsten (37) en Alice Booĳ (44-45). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of onvolledigheden. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

V E E T E E LT

VX16_editorial.indd 7

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 16:42

V E E T E E LT V E N S T E R

CRV-inspecteurs keuren meer vaarzen Afgelopen boekjaar hebben de stamboekinspecteurs van CRV in Nederland gezamenlĳk 1410 en in Vlaanderen 1533 meer vaarzen ingeschreven voor exterieur dan het voorgaande jaar. Dat blĳkt uit de eerste inventarisatie van de CRV-cĳfers van het boekjaar 2012-2013, dat loopt van 1 september 2012 tot en met 31 augustus 2013. In totaal daalde het aantal ingeschreven dieren in Nederland licht met 1830 tot 187.247, omdat er minder oudere koeien voor het eerst onder de meetlat kwamen. In Vlaanderen steeg het totaal aantal ingeschreven dieren wel. Dat nam met 814 toe tot 24.528 stuks. Minder oudere koeien, maar meer vaarzen onder de meetlat van stamboekinspectueurs

Goldwyndochter Telva wint Spaanse nationale show De zeven jaar oude Pacho Goldwyn Telva is uitgeroepen tot algemeen kampioene op de nationale Spaanse show in Gĳon. Telva behaalde eerder die dag de zege bĳ de oudere koeien. De Goldwyndochter van Badiola Holsteins is geen onbekende in het keuringscircuit. In 2011 won Telva eveneens de nationale titel. In het kielzog van Telva veroverde de bekende keuringscoryfee Planillo September Sara (v. September Storm) uit de gelĳknamige fokstal Planillo uit Na-

varra het reservekampioenschap bĳ de senioren. Bĳ de vaarzen trok Badiola Shotte Megadonna aan het langste eind. De Shottledochter hoort toe aan Ganadería Badiola uit Asturië. Megadonna versloeg Planillo Lheros Holhe (v. Lheros) van fokstal Planillo. De kampioene in de middenklasse kwam eveneens uit de Badiola-stal. Damiondochter Badiola Damion Koketa bleek te sterk voor Mĳaqui Dorita Jasper (v. Jasper) van Cal Marquet.

Telva (v. Goldwyn) won ook in 2011 de nationale titel

Fokkerĳ en economie centraal op GES-dag Het thema fokkerĳ en economie staat centraal op de jaarlĳkse GES-dag op donderdag 14 november. Aan het woord komen onder meer Lubbert van Dellen van AcconAVM, Wim Thus van Rabobank, Toon van Hoof van LTO en Ruud Tĳssens van Agrifirm. GES-coördinator Roel Veerkamp gaat in op de laatste ontwikkelingen binnen het GES. Ook is er ruimte voor discussie. De GES-dag, die toegankelĳk is voor iedereen die de fokkerĳ een warm hart toedraagt, duurt van 10.00 tot 13.30 uur en vindt plaats in Congres- en Partycentrum Coelenhage in Wezep. Kĳk voor meer informatie en aanmelden op de site van GES: www.gesfokwaarden.nl

Neefje van Snowman presenteert dochters Op de RUW-show in Hamm op donderdag 24 oktober presenteren zich twee dochtergroepen. De Duitse ki-organisatie ZBH toont in Hamm een proefperiodegroep van Broeks Elburn. De Mr Burnszoon, die drager is van de roodfactor, is gefokt door Harrie Broekhuis uit O Mandochter Broeks Elsie 2, de volle zus van Flevo Genetics Snowman. RUW laat een groep zien – eveneens uit de proefperiode – van Jeep (NOG Jeremy x Champion). Aan de individuele keuring doen 170 koieien mee, waaronder de kampioene van 2011 ZS Goldqueen (v. Goldwyn).

V E E T E E LT

VX16_veeteeltvenster.indd 8

O K TO BER

2013

08-10-13 16:59

Fusie tussen Duitse ki’s RSA en RMV ophanden Opnieuw kondigen twee Duitse veeverbeteringsorganisaties een samenwerking aan. Ditmaal gaat het om de ki-organisaties RSA en RMV. De organisaties willen halverwege 2014 samen de markt opgaan. RMV is gevestigd in Mecklenburg-Vorpommern. Bĳ de Noord-Duitse veeverbeteringsorganisatie zĳn 700 melkveebedrĳven met 183.000 koeien aangesloten. Bĳ RSA, dat zetelt in Sachsen-Anhalt, zĳn 460 bedrĳven met 112.000 koeien actief. Eerder dit jaar kondigden de Duitse ki-organisaties WEU en Masterrind een fusie aan.

Dochtergroep Albiorix in Hardenberg

KHW Regiment Apple 3 wint hoofdprĳs tĳdens roodbontkeuring op World Dairy Expo

Van de roodfactor Shottlezoon Albiorix komt een zestal dochters naar de Rundvee Vakdagen in Hardenberg. Dat maakte eigenaar KI Samen bekend. Van Albiorix toonde de ki-organisatie twee jaar geleden al een drietal vaarzen op het gelĳknamige evenement in Gorinchem. Dit keer zal er in Hardenberg een volledige dochtergroep zĳn met zes tweede- en derdekalfsdieren. Albiorix stamt uit de bekende Lotjefamilie en heeft zĳn roodbonte genen via moedersvader Talent en moedermoedersvader Daan. Van de stier zĳn inmiddels 329 dochters aan de melk, waarvan er 110 zĳn ingeschreven. Gezamenlĳk bezorgen ze Albiorix op roodbontbasis een NVI-fokwaarde van 122 en 111 voor totaal exterieur. Eerder maakte Genes Diffusion al bekend met een dochtergroep van Vaucluse naar Hardenberg te gaan. De Rundvee Vakdagen vinden plaats van dinsdag 29 tot en met donderdag 31 oktober in de Evenementenhal in Hardenberg.

Kloon verslaat Apple in Madison Op de World Dairy Expo is Regimentdochter KHW Regiment Apple 3 uitgeroepen tot algemeen kampioene. Apple is één van de twee klonen van de bekende KHW Regiment Apple die het bedrĳf Westcoast Holsteins uit het Canadese Chilliwack in zĳn bezit heeft. Dat het om een kloon gaat, is voor Amerikaanse begrippen niet zo bĳzonder, maar bĳzonder was wel dat in het kielzog van Apple 3 haar genenbron KHW Regiment Apple zelf het reservelint opeiste. Beide koeien kwamen ook in 2011 – toen in omgekeerde volgorde – op de hoogste podiumplekken van de World Dairy Expo terecht. Dat Apple niet alleen goede klonen

oplevert, maar ook sterk presteert in de fokkerĳ, bewees Ms Candy Apple van de families Borba uit Lomira in Wisconsin. De Talentdochter van Apple werd in de kampioenskeuring derde op tal. De invloed van de koefamilie van Apple reikte nog verder. Haar Kitehalfbroer Advent – net als Apple uit moeder D-Kamps-Hollow Altitude – had een grote invloed bĳ de jonge koeien. Zo was Cleland Advent Corie van de familie Stransky en Ryan Lauber uit Owatonna, gelegen in de staat Minnesota, de sterkste. Op de reservestek eindigde opnieuw een Adventdochter, dit keer Krull Advent Smiley van Carley Crull uit Lake Mills.

Deense top tien meestgebruikte stieren telt zeven genoomstieren In Denemarken was VH Miracle (Massey x Roumare) afgelopen jaar de meestgebruikte holsteinstier. Dat blĳkt uit statistieken van het Deense holsteinstamboek over de periode van 1 augustus 2012 tot en met 31 juli 2013. De Deense genoomstier liet in totaal 55.200 inseminaties optekenen. Hĳ eindigt daarmee royaal vóór de nummer twee, VH Loop (Limbo x Stol Joc), die op 39.486 inseminaties uitkomt. In de top tien meestgebruikte stieren staan zeven genoomstieren en drie fokstieren. D Mason is met een derde plek

en ruim 34.000 inseminaties de meestgebruikte fokstier. Het totaal aantal inseminaties kwam in Denemarken in het jongste boekjaar uit op 1,1 miljoen. VikingGenetics nam met ruim 945.000 inseminaties veruit het grootste aantal inseminaties voor zĳn rekening. De importorganisaties namen in totaal bĳna 143.000 inseminaties voor hun rekening. Bĳna een kwart van de inseminaties met importstieren kwam op naam van ki-organisatie CRV, die afgelopen boekjaar in Denemarken ook de stieren van KI Kampen vermarktte. Ki-orga-

nisatie ABS haalde een marktaandeel van bĳna 16 procent. De meestgebruikte importstier in Denemarken was de Duitse Man-O-Manzoon Maximum met bĳna 6700 inseminaties. De Nederlandse stier Big Winner noteerde met 2610 inseminaties een derde plek. Denemarken exporteerde ruim 326.000 doses van holsteinstieren, waarvan 14.000 rietjes gesekst sperma. China en Polen waren met achtereenvolgens ruim 65.000 en bĳna 57.000 doses de belangrĳkste afzetmarkt.

V E E T E E LT

VX16_veeteeltvenster.indd 9

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 16:59

H O O F D A RT I K E L

Het gemiddelde Nederlandse bedrĳf telde in 2012 -201

Levensproductie per k oe De gemiddelde productiecĳfers over het afgelopen mpr-jaar tekenen exact de geschiedenis van 2012-2013. Een matige kwaliteit ruwvoer en een onderschrĳding van het quotum zorgden ervoor dat koeien (langer) bleven lopen. Het gevolg: een flink lagere gemiddelde productie, maar een hogere productie bĳ afvoer. tekst Florus Pellikaan

et het afsluiten van het mpr-jaar komt er via CRV traditiegetrouw weer een grote stroom aan informatie beschikbaar over hoe de Nederlandse koe heeft gepresteerd. Cĳfers van de gemiddelde nog aanwezige of reeds afgevoerde koe in overvloed dus. Ook dit keer zĳn er weer kleine verschuivingen, die allemaal goed verklaarbaar zĳn. Het meest in het oog springende getal is dit keer het gemiddeld aantal koeien per mpr-bedrĳf. In het afgelopen jaar steeg dat namelĳk gemiddeld maar liefst met vĳf koeien. Tabel 1 laat zien dat in acht jaar tĳd het gemiddeld aantal koeien in totaal met 22 stuks is gestegen. Telde vorig jaar het gemiddelde Groningse bedrĳf voor het eerst meer dan honderd koeien, dit jaar geldt dat voor Friesland. Samen met Flevoland zĳn er nu dus al drie provincies waar het gemiddelde aantal koeien inmiddels op honderd of meer ligt en de provincie Drenthe nadert deze grens ook snel.

Laagste productie sinds 2009 De forse stĳging van het gemiddelde aantal koeien per bedrĳf zorgt ervoor dat de jarenlange trend van het niet tot nauwelĳks stĳgende aantal mpr-koeien hardhandig wordt doorbroken. Ondanks dat het aantal mpr-bedrĳven in het afgelopen jaar met 300 is gedaald, steeg het aantal koeien waarvan de productie wordt geregistreerd, met maar liefst ruim Tabel 1 – Rollend jaargemiddelde van de Nederlandse koeien

jaar

aantal bedrijven

aantal koeien/bedrijf

lft.

kg melk

% vet

% eiwit

kg vet

kg eiwit

kg vet en eiwit

ejr

15.301 15.606 16.048 17.557 19.033

87 82 80 70 65

4.08 4.07 4.08 4.09 4.09

8.217 8.335 8.387 8.197 8.029

4,39 4,38 4,40 4,37 4,42

3,55 3,54 3,54 3,51 3,52

361 365 369 358 355

291 295 297 288 282

652 660 666 646 638

2096 2120 2141 2072 2044

2012-2013 2011-2012 2010-2011 2006-2007 2004-2005

V E E T E E LT

VX16_hoofdverhaal.indd 10

O K TO BER

2013

Bĳschrift nog aanpassen!

07-10-13 15:25

2012 -2013 vĳf mpr-koeien meer dan vorig jaar

k oe opnieuw gestegen kg melk

% vet

% eiwit

32.000

5,00

30.000 4,50

26.000

4,00

percentage

kg melk

28.000

24.000 3,50 22.000

20.000 2012-’13

2011-’12

2010-’11

2009-’10

2008-’09

2007-’08

2006-’07

2005-’06

2004-’05

2003-’04

2002-’03

2001-’02

2000-’01

1999-’00

1998-’99

3,00

Figuur 1 – Ontwikkeling levensproductie van stamboekkoeien per jaar van afvoer

50.000 stuks tot 1,33 miljoen. In de afgelopen tien jaar is dat aantal niet zo hoog geweest. Het historisch grote aantal koeien is, terugdenkend aan het afgelopen productiejaar, wel te verklaren. De ruwvoerkwaliteit viel tegen, het krachtvoer was duur en landelĳk gezien leek het quotum niet vol te komen. Het ligt voor de hand dat veehouders daardoor koeien langer hebben gehouden. De gemiddelden van de afgevoerde koeien bevestigen dit vermoeden. Er werden ten opzichte van vorig jaar namelĳk bĳna 17.000 koeien minder afgevoerd. De ruim 230.000 koeien die het bedrĳf wel verlieten, produceerden in hun leven elf dagen melk meer dan hun lotgenoten in het jaar ervoor. Bĳ een nagenoeg gelĳkblĳvende dagproductie van 27,3 kilo per dag steeg de gemiddelde levensproductie met 215 kilo naar 30.751. Ook het eiwitgehalte pluste een honderdste en komt op 3,52 procent. De vruchtbaarheid van de Nederlandse koe is voor het tweede jaar op rĳ niet achteruit gegaan. De ge-

Cashdochter Gerda 111 boekt hoogste ejr Dit keer geen bekende naam als aanvoerster van de hoogste ejr van Nederland. Cashdochter Gerda 111 van familie Dogger uit Beerzerveld scoorde de twee voorgaande jaren weliswaar een puike productie van rond de 3500 ejr, maar daarmee bestormde ze niet de

Nederlandse toplĳst. Met de gegevens van haar vĳfde lactatie doet ze dat met een ejr van 4773 wel en verovert ze zelfs de koppositie. Ze realiseerde dit jaarresultaat met een afgesloten lĳst van 331 dagen, 17.531 kg melk, 4,13% vet en 3,60% eiwit.

Bĳ roodbont wordt de lĳst aangevoerd door de hogegehaltekoe Nora 26 van familie Tĳs uit Luttenberg. De Kiandochter produceerde in haar derde lĳst in 322 dagen 12.709 kg melk met 5,10% vet en 4,03% eiwit, wat resulteerde in een ejr van 4315 euro.

VVE EE ET TE EE EL LT T J O AN K T UO AB R EI R1 /1 2 2 20 01 03 9

VX16_hoofdverhaal.indd 11

07-10-13 15:25

H O O F D A RT I K E L

jaar

aantal*

dagen opfok

prod. dagen na laatste levensd.** proefmelking

dagen levensd.***

aantal gem. tus- melkdagen kalvingen senkalftĳd per tkt

dagen droog melkdagen kg melk per per tkt totaal melkdag

2012-2013 230.781 791 1.277 33 2.101 3.4 417 356 61 1.128 27,3 2011-2012 247.359 793 1.266 33 2.092 3,4 417 356 62 1.116 27,4 2010-2011 269.072 795 1.264 34 2.093 3,4 417 355 62 1.112 27,3 2005-2006 241.679 800 1.264 45 2.109 3,4 412 347 65 1.108 26,0 2000-2001 228.102 803 1.132 48 1.983 3,2 400 335 65 990 25,2 1995-1996 316.198 800 1.161 46 2.007 3,4 392 324 68 1.001 23,4 * = aantal koeien met maximaal 150 dagen tussen laatste proefmelking en afmelding *** = dagen tussen geboorte en laatste afvoerdatum (som van dagen opfok, productieve ** = dagen tussen eerste kalfdatum en datum laatste monstername levensduur en dagen na laatste proefmelking) Tabel 2 – Levensduur afgevoerde stamboekkoeien per jaar van afvoer

middelde tussenkalftĳd blĳft met 417 dagen al sinds 2010-2011 stabiel. De factoren die het productiejaar 20122013 kenmerken, hebben ook effect gehad op dat andere veelgebruikte kengetal: de gemiddelde productie per koe. Onder andere de matige ruwvoerkwaliteit heeft gezorgd voor een 118 kilogram lagere gemiddelde productie per koe (zie tabel 1). Het gebeurde door de geschiedenis heen wel vaker dat de melkproductie per koe even een pas op de plaats maakte, maar zo’n grote gemiddelde daling heeft zich al meer dan tien jaar niet voorgedaan. Het lactatiegemiddelde komt nu op 8217 kilogram, waar-

bĳ de percentages vet en eiwit een honderdste zĳn gestegen naar 4,39 en 3,55 procent. Als gevolg van de gedaalde melkgift is het aantal kilo’s vet en eiwit 8 kilo minder geworden en het economisch jaarresultaat is 24 euro gedaald tot 2096. Sinds het jaar 2008-2009 is de gemiddelde productie niet meer zo laag geweest.

Productie Flevoland stĳgt wel Een positief punt is de gemiddelde leeftĳd van de Nederlandse melkkoe. Die is – verklaarbaar door de genoemde productiefactoren – met een maand gestegen naar 4 jaar en 8 maanden. Kĳkend naar de provinciegemiddelden

blĳken in Friesland nog altĳd de meeste koeien te lopen, gevolgd door Overĳssel en Gelderland. De Zeeuwse koeien geven de meeste melk, al moet de hete adem van runner-up Flevoland in de nek voelbaar zĳn. De polderkoeien hebben wat productiegemiddelde betreft Noord-Brabant van de tweede plek gestoten. Bovendien is Flevoland de enige provincie waar de koeien een hogere ejr hebben geboekt dan vorig jaar. De lĳst met hoogste productiebedrĳven (zie tabel 6) wordt dit jaar aangevoerd door Mark en Mariandel Vaessen uit Heerlen, die in 2009 al de vierde plek in de landelĳke ranking bezetten. Hun

Productie roodbont daalt sneller dan die van zwartbont De landelĳke trend van een dalende melkproductie is niet één ras voorbĳgegaan, zo blĳkt uit tabel 3. Binnen het holsteinras liep de laatste jaren roodbont wat productiegemiddelde betreft in op zwartbont. Dit jaar is er sprake van een trendbreuk, want met 38 ejr daalt roodbont net even meer dan de zwartbonte rasgenoten, die 33 ejr prĳsgeven.

Het mrĳ-ras noteert voor het eerst een gemiddeld eiwitgehalte van maar liefst 3,70 procent. En er is meer goed nieuws voor het mrĳ-ras. Het aantal mrĳ-kruislingen neemt voor het eerst sinds jaren weer eens toe. De kleine toename van het aantal dieren met 50-75 procent mrĳ-bloed komt mogelĳk doordat mrĳ op dit moment ook als kruisingsras op

holsteindieren wordt ingezet. Overigens boeken alle kruisingsrassen forse winst in dieraantallen. Het grootst is de toename van het aantal fleckviehkruisingen (+29 procent), dat daarmee voor het eerst boven de 10.000 dieren uitkomt. De kruislingen van Zweeds roodbont en brown swiss produceren gemiddeld genomen het meest.

Tabel 3 – Productiegemiddelden naar ras (1 september 2012-31 augustus 2013)

ras

aantal koeien

lft.

dgn.

kg melk

% vet

% eiwit

kg vet

kg eiwit

kg vet en eiwit

ejr

621.486 163.483 579.768 114.134 7.238 7.851 733 689 560 1.045 1.011 6.055 234 4.107 752 11.460 3.151

3.10 3.10 3.10 3.08 4.03 4.03 4.05 4.03 3.11 4.09 3.10 3.10 4.03 3.10 4.00 3.04 3.06

358 348 358 350 332 336 343 308 356 339 329 331 344 336 316 321 331

9.673 8.611 9.719 8.901 6.787 7.358 6.705 5.703 6.058 7.731 7.635 8.105 7.747 8.330 6.943 7.674 8.163

4,32 4,54 4,32 4,54 4,48 4,50 4,55 4,38 5,91 4,90 4,20 4,33 4,63 4,50 4,35 4,40 4,56

3,51 3,61 3,51 3,61 3,70 3,64 3,59 3,58 4,09 3,73 3,52 3,52 3,68 3,60 3,53 3,57 3,59

418 391 420 404 304 331 305 250 358 379 321 351 359 375 302 338 372

340 311 341 321 251 268 241 204 248 288 269 285 285 300 245 274 293

758 702 776 725 555 599 561 454 606 667 590 636 644 675 547 612 665

2125 2025 2127 2077 1649 1765 1574 1392 1768 1930 1765 1886 1854 1980 1682 1886 1994

zwartbont totaal roodbont totaal hf zwartbont hf roodbont mrĳ mrĳ 50-75% fh blaarkop jersey jersey 50-75% montbéliarde montbéliarde 50-75% brown swiss brown swiss 50-75% ﬂeckvieh ﬂeckvieh 50-75% Zweeds roodbont 50-75%

V E E T E E LT

VX16_hoofdverhaal.indd 12

O K TO BER

2013

07-10-13 15:26

provincie

aantal bedrĳven

aantal koeien per bedrĳf

lft.

kg melk

187 255 2.059 498 2.835 2.688 977 795 2.295 778 895 1.039

93 118 92 90 80 79 96 80 100 105 73 77

4.05 4.07 4.04 4.05 4.08 4.07 4.08 4.10 4.08 4.08 4.10 4.11

8.914 8.798 8.592 8.366 8.252 8.214 8.224 8.186 7.988 8.004 8.018 7.841

Zeeland Flevoland Noord-Brabant Limburg Overĳssel Gelderland Drenthe Noord-Holland Friesland Groningen Utrecht Zuid-Holland

% vet % eiwit 4,36 4,33 4,39 4,38 4,44 4,42 4,38 4,33 4,39 4,39 4,35 4,32

kg vet

kg eiwit

kg vet en eiwit

ejr

388 381 377 367 366 363 360 354 351 351 349 339

315 309 306 296 294 292 291 289 283 282 283 276

703 690 683 663 660 655 651 643 634 633 632 615

2257 2214 2197 2129 2126 2107 2091 2063 2039 2032 2027 1970

3,53 3,52 3,56 3,54 3,57 3,56 3,53 3,52 3,55 3,52 3,53 3,51

Tabel 4 – Rollend jaargemiddelde per provincie (1 september 2012-31 augustus 2013)

naam, woonplaats

aantal leeftĳd in koeien dagen

J. A. Eĳkelenboom, Oud-Alblas (Z.H.) fa. G. Vlug, Watergang (N.H.) H. J. en J. A. M. Neimeĳer-Noordman, Donkerbroek (Fr.)** U. F. Jansma, Deinum (Fr.) fa. J. R. Miedema en zn., Slootdorp (N.H.) H. Agema, Kollumerpomp (Fr.) A. Kimenai, Dongen (N.Br.) mts. G., W., R. en J. Nĳentap-Reimert, Dalfsen (Ov.) fa. Witte Julia, Oudeschild (N.H.) mts. J., E. en A, Reinders-Wesselink, Holtheme (Ov.)

12 12 19 20 15 18 16 17 16 17

dagen droog

prod.dagen

kg melk

% vet

% eiwit

kg vet

362 240 330 378 283 258 251 285 254 327

2.310 1.885 2.149 2.067 1.930 1.762 2.006 2.205 1.883 2.036

70.625 64.449 68.620 63.132 63.093 64.038 67.149 63.225 61.280 60.581

4,19 4,61 4,20 4,45 4,46 4,25 4,00 4,30 4,40 4,37

3,43 3,57 3,42 3,51 3,47 3,50 3,38 3,51 3,61 3,50

2958 2968 2880 2813 2815 2724 2689 2718 2695 2650

3.416 2.901 3.222 3.183 3.036 2.807 3.048 3.285 2.987 3.154

kg kg vet en eiwit eiwit 2424 2304 2344 2215 2191 2242 2268 2220 2213 2118

kg melk per dag

aantal lactaties

30,6 34,2 31,9 30,5 32,7 36,3 33,5 28,7 32,5 29,8

6,6 5,0 6,1 6,3 5,8 4,2 5,1 5,6 5,2 6,0

5382 5272 5224 5028 5006 4966 4957 4938 4908 4768

Tabel 5 – Top tien bedrĳven met hoogste levensproductie bĳ afvoer op basis van kilogram vet en eiwit (minimaal tien afgevoerde dieren, 1 september 2012-31 augustus 2013, ** = melkrobot)

honderd koeien noteren een gemiddelde van 12.492 kg melk, 4,27% vet en 3,45% eiwit, wat resulteert in een ejr van 3082. Opvallend is dat er steeds meer robotbedrĳven in de lĳst met hoge producties vertegenwoordigd zĳn. Vorig jaar en het jaar daarvoor molken twee van de tien hoogsteproductiebedrĳven met een robot, nu zĳn dat er vĳf. In de lĳst met de tien hoogste bedrĳven voor levensproductie bĳ afvoer (zie tabel 5) is de koppositie voor familie Eĳkelenboom uit het Zuid-Hollandse Oud-Alblas. De melkveehouders nemen het stokje over van provinciegenoot Kees Kortleve, die na drie jaar niet meer in de top tien staat. De twaalf afgevoerde koeien van

Eĳkelenboom realiseerden een levensproductie van ruim 70.000 kilogram. De koeien realiseerden dit met name door met 3416 dagen en 6,6 lactaties gemiddeld erg oud te worden.

Duurzame grasbedrĳven Een vermelding waard is ook de prestatie van familie Witte uit het Texelse Oudeschild. Ze scharen zich niet alleen bĳ de top tien bedrĳven met de hoogste levensproductie bĳ afvoer, maar ook bĳ de hoogste productiebedrĳven van de provincie Noord-Holland (zie tabel 7). Wie de top tien productie en levensproductie met elkaar vergelĳkt, komt tot een opmerkelĳke conclusie. Bĳ de tien

bedrĳven met de hoogste productie van Nederland staan vĳf bedrĳven uit de zuidelĳke provincies Limburg en NoordBrabant. Dit zĳn de provincies waar verhoudingsgewĳs het minst gras wordt gevoerd en ze dus ook het minst last van de matige graskwaliteit zullen hebben gehad. In de top tien voor levensproductie staan juist weer veel bedrĳven uit de grasrĳke provincies Zuid- en Noord-Holland en Friesland, zeven in totaal. Met de huidige productieomstandigheden in het achterhoofd, rĳst de vraag hoe de statistieken er volgend jaar uit zullen zien. Dat zal door betere kwaliteit ruwvoer en een hoge melkprĳs best wel eens tegenovergesteld kunnen zĳn. l

Tabel 6 – Top tien actieve mpr-bedrĳven voor ejr met minimaal zes erkende monsternames in het mpr-jaar 2012-2013 (* = driemaal daags melken, ** = melkrobot)

naam, woonplaats vof Vaessen, Heerlen (L.)** J. E. M. Welles, De Krim (Ov.) melkveebedrĳf Gommers, Oosteind (N.Br.)** mts. P. en W. A. Bosscha-Alves, Bant (Fl.)** G. W. P. J. van de Venne, Haler (L.)** vof Garritsen, Laren (Gld.) F. J. G. M. Kennis, Vessem (N.Br.)** melkveebedrĳf Overenk bv, Sint Anthonis (N.Br.)* J. J. M. Nieuwenhuizen, Zevenhoven (Z.H.)* A. Busweiler-Bovendorp, Nunspeet (Gld.)

aantal koeien

lft.

kg melk

% vet

% eiwit

kg vet

kg eiwit

ejr

tkt

100 68 69 62 59 69 65 234 123 37

4.05 4.11 3.11 4.01 4.00 3.11 4.05 4.00 4.08 4.06

12.492 11.999 12.188 12.414 10.581 11.283 11.148 12.085 11.813 11.253

4,27 4,07 4,12 3,93 4,73 4,33 4,41 4,01 4,23 4,23

3,45 3,61 3,46 3,45 3,74 3,62 3,63 3,47 3,41 3,67

533 489 503 487 500 489 492 484 499 476

431 434 422 428 396 409 405 419 403 413

3082 2977 2958 2922 2910 2898 2897 2888 2877 2876

460 406 411 422 405 412 388 391 459 465

V E E T E E LT

VX16_hoofdverhaal.indd 13

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 15:26

H O O F D A RT I K E L

provincie

naam, woonplaats

Friesland

mts. W., J. en R. W. de Vries, Suameer* J. en F. v.d. Burg melkveehouderij vof, Tzummarum** T. N. Agricola, Scharsterbrug vof Folkertsma-Mellema, Donkerbroek Boonstra Agro bv, Roordahuizum* mts. M., M. en M. Gerards-van de Wouw, Sellingen* J. H. H. Wolthuis, Lutjegast mts. J. W. M. A. en J. A. J. M. Vermeer-Wilke, Warfhuizen mts. J. T. en B. Vos-van der Schoor, Godlinze mts. G. B. M. en M. E. Haarhuis-Borghuis, Ter Apel* mts. D. H. A., L. en A. Meilink-Walles, Geesbrug mts. W. en R. W. Blauw-Post, Eursinge E. de Mots, Wijster** H., J. en H. Prins-Kanis, Nijeveen G. Hegen, Wezup J. E. M. Welles, De Krim A. E. Kraaijeveld, Ommen** P. A. M. Wielens, Haaksbergen Huusken-Nobbenhuis vof, Lattrop-Breklenkamp melkveebedrijf Poppe Herfte, Zwolle** vof Garritsen, Laren A. Busweiler-Bovendorp, Nunspeet D. W. Wijnveen, Winterswijk Woold** J. H. Smalbraak, Winterswijk Woold J. Boschloo, Steenderen** vof Van Dieren, Everdingen N. van Wijngaarden, Polsbroek G. Apeldoorn, Woudenberg** W. J. van de Bunt, Nieuwer ter Aa W. A. Herder, Leusden** vof Wenneker en zn., Nederhorst den Berg vof Mooij, Limmen fa. Witte Julia, Oudeschild vof gebr. Posch, Westwoud** P. G. M. Pater, Ursem J. J. M. Nieuwenhuizen, Zevenhoven* J. van Bergen, Oostvoorne A. Bikker, Noordeloos mts. C. L. en C. J. â&#x20AC;&#x2122;t Mannetje-van Eck, Hellevoetsluis** mts. A. E. M. en A. M. van Zoest-Spruit, Nieuwkoop P. den Boer, Zierikzee agrarisch bedrijf Molenburg vof, Ossenisse mts. A. C. en J. M. A. Blok-Verbeek, Nieuwdorp G. J. Schouwenaar, Wemeldinge mts. L. F. J. M. en C. J. A. Hereijgers-Gommeren, IJzendijke melkveebedrijf Gommers, Oosteind** F. J. G. M. Kennis, Vessem** melkveebedrijf Overenk bv, Sint Anthonis* M. A. J. Bekx, Lieshout** landbouwbedrijf Van Creij bv, Landhorst vof Vaessen, Heerlen** G. W. P. J. van de Venne, Haler** E. H. L. M. Verheijen, Horst** J. H. J. M. Pijls, Puth mts. P. J. M. G. en T. A. M. Geerets-de Mulder, Castenray** mts. P. en W. A. Bosscha-Alves, Bant** J. M. P. M. en M. J. A. C. van Tiggelen, Espel mts. Van der Wijngaard, Biddinghuizen melkveebedrijf Van der Wal vof, Urk mts. J. F. en E. Ruijter, Urk

Groningen

Drenthe

Overijssel

Gelderland

Utrecht

Noord-Holland

Zuid-Holland

Zeeland

Noord-Brabant

Limburg

Flevoland

aantal koeien

lft.

kg melk

% vet

% eiwit

79 173 71 36 420 160 121 95 79 81 97 106 114 195 40 68 61 24 35 132 69 37 119 71 68 172 45 105 63 63 30 62 72 196 24 123 22 67 61 54 39 93 67 53 81 69 65 234 129 150 100 59 93 70 140 62 50 79 60 71

5.02 4.01 4.06 4.09 4.09 4.04 4.03 4.02 4.06 3.11 4.03 4.09 4.10 4.07 4.06 4.11 4.01 3.11 4.09 4.04 3.11 4.06 4.01 3.10 4.03 4.00 4.06 4.05 4.09 4.02 5.01 4.07 5.03 4.04 5.01 4.08 4.01 4.09 4.03 5.02 4.04 4.05 4.06 4.11 4.00 3.11 4.05 4.00 4.00 4.05 4.05 4.00 4.05 4.07 4.02 4.01 4.01 4.00 4.07 5.02

11.637 11.051 10.837 10.646 11.080 10.799 10.278 10.077 9.804 10.805 11.116 10.135 10.450 10.527 10.373 11.999 11.605 10.616 10.662 12.016 11.283 11.253 11.640 11.078 11.199 11.488 10.369 11.175 11.720 11.520 10.232 11.057 10.323 10.101 10.151 11.813 10.681 10.350 10.488 10.011 11.099 10.588 10.956 10.594 10.301 12.188 11.148 12.085 11.627 11.360 12.492 10.581 10.543 10.432 9.538 12.414 11.662 10.843 10.860 10.200

4,01 4,25 4,22 4,45 4,31 4,33 4,31 4,50 4,48 4,00 4,29 4,66 4,45 4,42 4,39 4,07 4,12 4,58 4,57 4,04 4,33 4,23 4,16 4,31 4,26 4,23 4,52 4,28 3,91 4,02 4,79 4,20 4,58 4,51 4,34 4,23 4,19 4,28 4,32 4,31 4,23 4,57 4,10 4,09 4,35 4,12 4,41 4,01 4,14 4,27 4,27 4,73 4,30 4,40 4,68 3,93 4,03 4,35 4,32 4,52

3,54 3,63 3,66 3,56 3,42 3,48 3,53 3,49 3,65 3,42 3,54 3,63 3,59 3,53 3,61 3,61 3,56 3,70 3,65 3,37 3,62 3,67 3,47 3,55 3,52 3,50 3,66 3,41 3,39 3,40 3,78 3,66 3,64 3,73 3,81 3,41 3,65 3,68 3,53 3,76 3,57 3,58 3,51 3,67 3,53 3,46 3,63 3,47 3,52 3,55 3,45 3,74 3,65 3,60 3,77 3,45 3,55 3,53 3,50 3,61

kg vet kg eiwit 467 470 458 474 478 468 443 453 439 432 477 472 465 465 455 489 478 486 487 485 489 476 484 478 477 486 469 478 459 463 490 464 473 455 441 499 448 443 453 432 470 484 449 433 449 503 492 484 481 485 533 500 453 459 446 487 471 472 469 461

412 401 397 379 379 376 362 352 357 369 393 368 375 371 374 434 413 392 390 405 409 413 404 393 395 402 379 381 398 392 387 404 376 377 386 403 390 381 370 376 396 379 385 389 363 422 405 419 409 403 431 396 384 376 360 428 415 383 380 368

ejr

tkt

2823 2812 2765 2744 2735 2703 2584 2581 2572 2554 2794 2713 2706 2684 2673 2977 2865 2844 2836 2830 2898 2876 2841 2800 2799 2846 2742 2740 2729 2724 2853 2805 2743 2700 2694 2877 2708 2667 2642 2626 2786 2779 2675 2659 2607 2958 2897 2888 2855 2854 3082 2910 2704 2692 2621 2922 2848 2746 2722 2674

455 402 440 435 409 421 423 369 442 409 385 393 404 411 463 406 440 423 401 464 412 465 416 420 428 414 409 398 428 462 402 412 434 386 449 459 444 494 414 489 408 411 400 417 435 411 388 391 398 425 460 405 412 402 403 422 432 412 385 430

Tabel 7 â&#x20AC;&#x201C; Top vijf bedrijven voor ejr per provincie in het mpr-jaar 2012-2013 (* = driemaal daags melken, ** = melkrobot)

V E E T E E LT

VX16_hoofdverhaal.indd 14

O K TO BER

2013

07-10-13 15:26

Hoeveel verjaardagen vieren uw koeien? De levensduur van melkkoeien is een belangrijke factor in het bedrijfsresultaat. Nieuw onderzoek toont aan dat als Novem 20 al bij milde mastitis naast een antibioticum wordt ingezet, het risico op afvoer met 43% wordt verlaagd1.

• Langwerkende ontstekingsremmer en pijnstiller • 1 injectie werkt 3 dagen2 • Versnelt de genezing en herstelt de eetlust • Lager celgetal én lager afvoerpercentage1

Novem® 20 De herstelversneller

1) McDougall S. et al.(2009) Effect of treatment with the nonsteroidal anti-inflammatory meloxicam on milk production, somatic cell count, probability of re-treatment, and culling of dairy cows with mild clinical mastitis. J.Dairy Sci.92-4421-4431 2) K. Okkinga et al. (1998) Productnaam: Novem 20. Regnr./Kan.status: REG NL 10219 URA. Werkzame bestanddelen: Meloxicam 20mg/ml. Indicaties bij rundvee: Acute respiratoire infecties in combinatie met geschikte antibiotica. Diarree in combinatie met orale rehydratietherapie. Aanvullende therapie bij acute mastitis, in combinatie met een antibioticum therapie. Voor de verlichting van post-operatieve pijn bij kalveren na het onthoornen. Doeldier: Rundvee en varkens. Voornaamste bijwerking(en): Een geringe kortdurende zwelling op de plaats van injectie na subcutane toediening wordt in minder dan 10% van het rundvee, behandeld in het klinisch onderzoek, gezien. Indien u andere bijwerkingen vaststelt, gelieve uw dierenarts hiervan in kennis te stellen. Contra-indicatie(s): Niet gebruiken bij dieren die lijden aan een verminderde lever-, hart- of nierfunctie en hemorragische aandoeningen, of als er aanwijzingen zijn voor ulcerogene gastro-intestinale lesies of individuele overgevoeligheid voor het product. Bij rundvee niet gebruiken bij dieren met diarree jonger dan één week. Dosering: Rundvee: Een éénmalige subcutane injectie van 0,5 mg meloxicam/kg lichaamsgewicht (dat wil zeggen 2,5 ml/100 kg lichaamsgewicht), in combinatie met een geschikte antibioticum therapie of orale rehydratie therapie, indien passend. Wachttijd rundvee: vlees 15 dg, melk 5 dg. Boehringer Ingelheim bv - Telefoon: +31 (0)72 5662411 - E-mail: vetmedica.nl@boehringer-ingelheim.com - Verdere informatie is op aanvraag beschikbaar.

19730 BI Novem20 VX16_p15.indd 15 VERJAARDAG A4_V4.indd 1

09-01-13 14:10 17:18 07-10-13

Dé voedingsaanpak voor melkvee

Voorspelbaar

resultaat

Gezonde koeien met een hogere levensproductie

+ 0,1 rantsoenefficientië = 125 € / koe / jaar

We maken waar wat we zeggen

Onze nieuwe voedingsaanpak Feed2Milk staat voor probleemloos melken met gezonde koeien. De focus ligt op een optimale voerbenutting en een beste melkproductie. Dat zorgt immers voor de hoogste voerwinst. Feed2Milk melkt beter! Ga voor meer informatie naar: www.forfarmershendrix.be

Boeren met ambitie

adv_F2MNL_256x180.indd 1

10/09/2013 16:04:17

V E E T E E LT

VX16_p15VLA.indd 15

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 14:15

Week 41 - 42, van 7 t/m 21 Oktober 2013

OP = OP

4 generaties uit de Larcrest familie

Larcrest CROSS - Melk en positief eiwit (+0.07%) - Brede hellende kruizen - Positieve gezondheidskenmerken

Larcrest OMO - +1524 Melk met positieve eiwit - Robuuste koeien met inhoud - Brede licht hellende kruizen

Our-Favorite DEW RED - 100% rood uit de Roxy’s - Outcross voor roodbont - Positief eiwit en gezonde uiers

Van € 29, voor € 24 / doses

Larcrest Comopolitan (Moeder CROSS & 3e moeder OMO) & Scientifi Scientific Gold Dish Rae Moeder van DEW Red)

Tel. 038 4604311 Email. info@ai-total.nl www.ai-total.nl

VX16_p16.indd 16

Reproplus NW. & N. Holland Tel. 0582-574059 Reproplus Westkw., LL. & Nveld. Tel. 0594-612582 KI Service Libertas Tel. 06-13238087 KI Service Clemens Tel. 0599-648221 KI Service Zuid-West Friesland Tel. 0514-582453 KI IJssel-Delta Tel. 06-15217283

KI Service Solides Tel. 06-25530678 KI Service Salland Tel. 06-22789974 KI Service Twente Tel. 06-51433018 Van Engelen KI Service Tel. 06-46115216 VSE Jan Advokaat BV Tel. 06-53884044 KI Service Freyr Tel. 0547-361683

Fertiplus Tel. 0573-453081 Tellus Focus Tel. 06-20401130 & 06-53167772 KI Service Propos Tel. 0492-344766 KI de Vallei Tel. 06-23272462 Tellus Tigra Tel. 0516-491492 Jan de Graaf Tel. 06-51143661

07-10-13 14:18

E V E N

G E E N

B O E R

In de rubriek Even geen boer laat Veeteelt melkveehouders aan het woord die hun erf verlaten om op een andere manier actief te zĳn in de maatschappĳ. In deze editie: de Rotary Leeftĳd: 47 Naam: Gerald Aveskamp Aantal koeien: 90 Losser Woonplaats:

Melkveehouder Gerald Aveskamp verkoopt als lid van de Rotary kunstkoeien

Al 700 koeien voor India tekst Inge van Drie

‘O

ude mannen in een driedelig pak die sigaren roken; dat was mĳn beeld van de Rotary.’ Inmiddels weet Gerald Aveskamp wel beter. De melkveehouder uit Losser is alweer zes jaar lid van Rotary-club Enschede-Noord. ‘Dat was een dwaas beeld’, zegt Aveskamp met een lach. ‘Onze Rotary-club kent een mooie mix van jonge en oude mensen, mannen en vrouwen. Het zĳn mensen die sociaal actief zĳn en graag kennis willen delen. Wat mĳ aanspreekt, is dat het mensen met uiteenlopende beroepen zĳn die bedreigingen ombuigen in kansen. Een mooi voorbeeld daarvan is dat leden toen ik bĳ de Rotary kwam gekscherend zeiden: “Het gemiddelde inkomen van de Rotary is nu wél gedaald, maar het vermogen is fors gestegen”.’ Een belangrĳk onderdeel van de Rotary is het ondersteunen van goede doelen. Zo is Aveskamp vanuit de Rotary als voorzitter betrokken bĳ het kunstkoeienproject van de stichting Koester. ‘We verkopen kunstkoeien en -kalveren. Van het geld dat we daarmee binnenhalen, koopt een Rotary-club in India koeien voor arme gezinnen. Inmiddels zĳn er al 700 gezinnen van een koe voorzien.’ Aveskamp treft zĳn Rotary-genoten elke vrĳdag. ‘We starten om kwart over twaalf aan de bar, lunchen samen en daarna is er tot twee uur een lezing of gaan we op excursie bĳ bedrĳven. Om vĳf voor twee gaan de eerste mobiele telefoons weer; het zĳn allemaal mensen die druk zĳn.’ Dat geldt ook voor Aveskamp zelf, die naast zĳn vak als melkveehouder – hĳ melkt 90 koeien – ook politiek en bestuurlĳk actief is in de gemeenteraad en bĳ LTO Noord-Overĳssel en FrieslandCampina. ‘Boer zĳn is en blĳft mĳn mooiste vak, maar ik heb ook oog voor zaken buiten het bedrĳf. Ik vind het prettig om op diverse manieren in het leven te staan en met mensen samen te werken.’ Hoe combineert Aveskamp al die activiteiten? ‘Het is wel veel, maar het is vooral een kwestie van goed organiseren. Het scheelt natuurlĳk wel dat we een nieuw gebouwd bedrĳf hebben met makkelĳke looplĳnen.’ Aveskamp brengt bĳ de Rotary landbouwkennis in. Zo hield hĳ al eens een lezing over de ontwikkelingen in de zuivel wereldwĳd en leidde hĳ zĳn Rotary-club rond op zĳn eigen bedrĳf. ‘Zo’n rondleiding zie ik ook als promotie van de landbouw.’ Soms heeft hĳ ook profĳt van zĳn lidmaatschap van de Rotary. Bĳ de ontwerpfase van de nieuwe ligboxenstal bĳvoorbeeld. ‘Doordat we geregeld met elkaar de financiële ontwikkelingen in de wereld bespreken, kun je best wat conclusies trekken over welke richting het opgaat. Dat had voor mĳ echt meerwaarde.’

V E E T E E LT

VX16_even geen boer.indd 17

O K T OB E R

2 0 1 3

07-10-13 16:33

I N

D E TA I L

B E D R I J F S O N T W I K K E L I N G

Meine Ze vinde 2015 no ring op Pieter W ring en grond.

Aantal m Aantal d Melkpro Grond: Product Tussenk Aantal m Melkpro Doelste Product

Vers gras in het rantsoen verhoogt het rendement

V E E T E E LT

VX16_in detail Wienia.indd 18

O K TO BER

2013

07-10-13 16:43

B E D R I J F S G E G E V E N S

Meine en Anne Pieter Wienia verzetten de bakens en richten zich op maximaal melken

Een wending van 180 graden Van een systeem met zo veel mogelĳk onbeperkt weiden naar de Meine en Anne Pieter Wienia Ze vinden de grond te duur om er na 2015 nog een extensieve bedrĳfsvoering op na te houden. Meine en Anne Pieter Wienia koersen aan op intensivering en een hogere benutting van de grond.

Aantal melkgevende koeien: Aantal droge koeien: Melkproductie nu: Grond: Productie per koe: Tussenkalftĳd: Aantal melkgevende koeien v.a. 2015: Melkproductie vanaf 2015: Doelstelling productie per koe: Productiewĳze:

koeien zo veel mogelĳk binnen. De broers Meine en Anne Pieter Oostrum

Wienia bouwden in het Friese Oostrum een nieuwe stal en zetten zich schrap voor 2015: ‘In dat jaar is het voor ons D-day.’ tekst Tĳmen van Zessen

300 45 2.000.000 kg 190 hectare 7000 4,69 3,77 370 dagen 500 4.000.000 kg 9000 kg voortaan overwegend op stal

videoimpressie www.veeteelt.nl

it jaar kochten ze nog wat extra jongvee en de afgelopen jaren maakten ze veel gebruik van gesekst sperma. ‘Inclusief jongvee hebben we nu 600 dieren. In 2015 gaan we los, dan is het voor ons D-day’, glimlacht Meine Wienia (52) uit Oostrum. Samen met zĳn broer Anne Pieter (42) nam hĳ dit jaar een fonkelnieuwe stal in gebruik, waar straks ruim 400 koeien in passen. Met een koppel droge koeien in de oude stallen verwachten de broers in het postquotumtĳdperk 500 koeien te gaan melken.

Buffer voor 2015

Meine Wienia: ‘Een hoge gewasopbrengst is met onbeperkte weidegang lastiger te realiseren’

Het bedrĳf van Wienia omvat 190 hectare landbouwgrond, inclusief 50 hectare pachtgrond. In de jaren negentig kochten de Friese broers meer dan 120 hectare grond, waarmee een solide basis ontstond voor de huidige schaalsprong. ‘Grond is nooit goedkoop, maar als de rentelasten en de pacht dicht bĳ elkaar liggen, is het niet duur. En omdat we altĳd hebben kunnen aflossen, bouwden we vermogen op. Dat vermogen is nu de buffer die ons in staat stelt om deze stap te zetten’, vertelt Meine. De melkveehouders investeerden bĳ elkaar twee miljoen euro in de stal, die afmetingen kent van 115 bĳ 38 meter. De investering betekent tegelĳkertĳd een omschakeling van strategie: van low input naar high input. Vóór de nieuwbouw volgde het extensieve bedrĳf een strategie van lage kosten. De koeien kregen dag en nacht weidegang, zo veel mogelĳk dagen van het jaar. De afkalfpiek lag in het voorjaar om zo optimaal te profiteren van

de voorjaarsgroei van het gras. Krachtvoer werd slechts mondjesmaat verstrekt en mais al helemaal niet. ‘We hadden toen een kritieke melkprĳs van zo’n 22 cent per liter en wisten dankzĳ goede gehalten juist een hoge melkprĳs te realiseren’, schetst Meine Wienia. In het najaar reikte de oudmelkte veestapel tot een vetgehalte van zo’n 5,30% en een eiwitgehalte van 4,20%. ‘Maar dan gaven ze geen 22 kilo melk per koe meer hoor, deze winter hopen we de 25 kilo melk per koe vast te kunnen houden.’ De broers kozen er ruim vĳftien jaar geleden al voor de veestapel te kruisen met andere rassen, met de doelstelling een koe te fokken die voldeed in de sobere bedrĳfsvoering. Dat deden ze onder het motto: niet het systeem aanpassen aan de koe, maar de koe aan het systeem.

Hogere gewasopbrengst Nu nemen de broers afstand van hun extreem lagekostenprincipe: voortaan opereren ze in een systeem met fors hogere kosten. Inclusief zonnepanelen, sleufsilo’s en erfverharding gaat de kostprĳs van de stal richting 5000 euro per koe. De totale financieringslast komt volgens de Wienia’s uit op krap 20.000 euro per hectare. ‘Voor ons is de kritieke grens dat we met een productie van twee miljoen kilo melk het allemaal net zo’n beetje kunnen trekken. Maar de opzet is een productie van vier miljoen kilo, dan daalt de financiering per kilo melk onder de euro.’ Meine Wienia legt uit dat de nieuwbouw een noodzakelĳke ontwikkeling was; in de oude stal was de overbezetting fors en

V E E T E E LT

VX16_in detail Wienia.indd 19

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 16:43

I N

D E TA I L

B E D R I J F S O N T W I K K E L I N G

Wienia w캐zigt met nieuwbouw z캐n strategie van onbeperkt weiden naar overwegend opstallen

Voeren zonder te mengen werkt eenvoudig en snel Vlot werken met elektrisch bedienbare klauwverzorgingsbox

V E E T E E LT

VX16_in detail Wienia.indd 20

O K TO BER

Vierhonderd zonnepanelen maken het bedr캐f energieneutraal De 2 x 32 swingovermelkstal heeft aparte leiding voor dumpmelk

2013

07-10-13 16:44

kilo melk produceren. Kunnen die koeien overweg met een systeem waarbĳ de koeien op stal gevoerd worden? ‘We zullen het rantsoen geleidelĳk moeten aanpassen’, stelt Meine. ‘Met mais blĳven we voorzichtig. Voeren we onze koeien straks vier kilo maismeel, dan zĳn we binnen een jaar vleesveehouder. Daarom kiezen we ook niet voor tmr, maar voor individuele krachtvoerverstrekking. Dit type koe moet je schraal houden.’ Wienia voert de koeien met een voerdoseerwagen en voert naast graskuil inmiddels perspulp. Op dit moment krĳgen de koeien ook nog vers gras bĳgevoerd. Het rantsoen is gebaseerd op 17 kilo melk per koe, aanvullend krachtvoer krĳgen de dieren uit de vĳftien krachtvoerautomaten en in de melkstal. Klimaatbeheersing via automatisch ventilatiesysteem

het comfort voor de koe liet te wensen over. Er moest een keer iets gebeuren en het beste moment daarvoor was vlak voor 2015, zo redeneert hĳ. Toch dringt zich de vraag op of het rendement niet hoger zou zĳn bĳ een voortzetting van de lagekostenstrategie, in een goedkopere stal met onbeperkte weidegang. ‘Een hoge gewasopbrengst van de grond is met weiden lastiger te realiseren. De mineralenbenutting is bĳ weidegang gewoon lager, de mogelĳkheden om de productie van het gewas met mest te sturen zĳn beperkter. En dat is na 2015 juist belangrĳk: zo veel mogelĳk voer van eigen grond zien te winnen. We gaan ervan uit dat we de koeien binnenhouden, maar overwegen nog om beperkt te blĳven weiden, ik noem het dan marktconform weiden, maximaal 6 uur per dag en

120 dagen per jaar’, stelt Meine Wienia met een knipoog naar de weidepremie van FrieslandCampina. Zĳn broer Anne Pieter knikt: ‘Weiden is lĳden zeg ik weleens, drie maanden in het jaar werkt het mooi, de rest van het seizoen is het afzien. Met summerfeeding en zomerstalvoedering ontstaan weliswaar meer arbeidspieken, maar weidegang vergt dagelĳks terugkerende arbeid.’ De broers zeggen te koersen op een meer akkerbouwmatige manier van grasproductie, voor weidegang vinden ze de grond te duur.

Graaskoeien op stal En de koe? De huidige veestapel past in een systeem van onbeperkte weidegang, de kruislingen zĳn typische graaskoeien die met een sober rantsoen jaarlĳks 7000

Minder uitval door kruisen In het huidige stiergebruik leggen de melkveehouders meer accent op melkproductievererving. Een koe moet je aanpassen aan het systeem, niet andersom, stelt Meine. ‘Binnen de holsteinstieren kies ik voor O Manachtige stieren die melkproductie combineren met goede cĳfers voor gezondheidskenmerken. Nu gebruik ik bĳvoorbeeld Stellando.’ Ondanks zĳn keuze voor high input, high output gaat Wienia niet terug naar volledig holstein. ‘We kiezen voor meer melk, maar wel met behoud van de voordelen van het kruisen. Dan denk ik aan vruchtbaarheid, robuustheid en levensduur. We hebben met rassen als brown swiss en Zweeds roodbont een heel makkelĳke koe gefokt. Onder de huidige vaarzen hebben we nauwelĳks uitval.’ Dat was in het verleden met zuiver holstein wel an-

Rick Hoksbergen: ‘Geen slechte stap, wel vers gras blĳven voeren’ De strategie van maximaal weiden pakte goed uit bĳ Meine en Anne Pieter Wienia. Met lage kosten en een niet al te hoge productie wisten de broers altĳd financieel sterke resultaten te behalen, zo weet hun adviseur Rick Hoksbergen te vertellen. Ligt de koerswĳziging naar overwegend opstallen en een kapitaalintensieve bedrĳfsvoering dan wel voor de hand? ‘Zolang de broers het voeren van vers gras erin houden, vind ik het geen slechte keuze. Deze zomer hebben we de inko-

mensverschillen tussen summerfeeding, weiden en zomerstalvoeren op een rĳ gezet. Het blĳkt dat bedrĳven die zomerstalvoeren per arbeidskracht 8500 euro meer inkomen realiseren dan bedrĳven die summerfeeding toepassen.’ Net als Wienia zelf relativeert de adviseur van Alfa Accountants de sterke bedrĳfsresultaten van voor de nieuwbouw. ‘De stal was structureel overbezet, dat moest wel een keer anders. Maar de broers wisten met hun wĳze van ondernemen wel goed om te gaan met de overbezetting. Dankzĳ de afkalfpiek in het voorjaar waren de kosten laag en is er in die jaren wel een buffer aangelegd.’ Een sterk punt in het bedrĳf van Wienia is volgens Hoksbergen de ontspannen ma-

nier van werken: een aanpak op hoofdlĳnen en niet te veel focus op details. ‘Op die wĳze verzetten ze veel werk.’ Met de nieuwbouw schuift de strategie op van low input naar high input. De productie per koe zal moeten stĳgen om de gestegen kostprĳs te dragen. Lukt dat met de huidige veestapel? ‘Met kruislingen moet een productie van 9000 kilo melk haalbaar zĳn. Een veel hogere productie is ook niet wenselĳk, dat brengt te veel kosten met zich mee.’ Hoksbergen noemt ook niet-economische redenen voor de gewĳzigde strategie. De persoonlĳke voorkeur van Anne Pieter neigt meer naar high tech en hĳ is ook degene die, zoals het nu lĳkt, de meeste kans maakt op een opvolger.

V E E T E E LT

VX16_in detail Wienia.indd 21

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 16:44

I N

D E TA I L

B E D R I J F S O N T W I K K E L I N G

Met onder meer een emissiearme vloer voldoet de stal aan de Maatlat Duurzame Veehouder캐 Wienia gebruikt op dit moment holstein-, brown swiss- en Belgisch-witblauwstieren

V E E T E E LT

VX16_in detail Wienia.indd 22

O K TO BER

Via een chip in het oor worden de koeien herkend in de krachtvoercomputer

2013

07-10-13 16:45

Natuurlĳk dekkende stieren houden de tussenkalftĳd op 370 dagen Opklapbare oversteekplaats zonder hoogteverschillen

ders, herinnert Meine zich nog goed. Dan viel soms twintig procent van de vaarzen uit. ‘De zuivere holsteinkoe geeft heel veel melk, maar valt ook sneller uit. Het streven is nu een koe te fokken van zo’n 9000 kilo melk per lactatie.’ Zo overtuigd als de broers zĳn van het nut van kruisen, zo flexibel zĳn ze in de manier van kruisen. Een paringsplan is niet nodig, Meine Wienia kĳkt naar de koe en kiest op gevoel voor holstein, brown swiss of Belgisch witblauw. Van elk ras heeft hĳ van één stier sperma in het vat. De tussenkalftĳd op het bedrĳf ligt steevast rond de 370 dagen. Om de tussenkalftĳd in de hand te houden, insemineren de melkveehouders in blokken van zes weken. Dat wil zeggen zes weken insemineren, afgewisseld met zes weken een eigen stier erbĳ. En met eigen stier bedoelt Wienia ook echt een eigen stier, want hĳ koopt geen stieren meer aan. ‘De beste dieren uit de eigen veestapel hebben bewezen zich in ons systeem te kunnen handhaven. Uit die dieren wil ik dan ook het liefst een stiertje fokken.’ Op dit moment staat er uit een koe met 135 lactatiewaarde een stiertje van de Zweedse stier Peterslund klaar om te gaan dekken.

Drie man, vĳfhonderd koeien In de bedrĳfsvoering in Oostrum staat gemak centraal. Fokken met een eigen stier, voeren met een blokkendoseerwagen en melken in een 2 x 32 stands-swingovermelkstal. Het leidt ertoe dat er veel werk verzet kan worden met relatief weinig vreemd personeel. Op het bedrĳf loopt slechts één externe medewerker, die nu 32 uur in dienst is. Meine Wienia: ‘Straks kunnen we met drie man vĳfhonderd koeien aan; één voert, twee melken er en

dan zĳn we per melkbeurt 2,5 uur bezig.’ De broers willen het bedrĳf zo veel mogelĳk met eigen arbeid rondzetten, inclusief insemineren, klauwverzorgen en het leeuwendeel van het landwerk. Meine: ‘Gemak is ons sterke en ons zwakke punt tegelĳk. Doordat we flexibel zĳn, kunnen we snel veranderen van aanpak. Maar in de nieuwe opzet moet wel meer structuur komen. We gaan meer werken met protocollen; werkzaamheden als klauwbekappen en insemineren moeten we plannen op vaste dagen en tĳdstippen.’ In de inrichting van de stal stond gemak ook centraal. Zo werd er niet gekozen voor bewerkelĳke diepstrooiselboxen en staat er een elektrisch bediende klauwverzorgingsbox. ‘Die kostte me 4000 euro, maar ik had het jaren eerder moeten doen. Je spaart er een rug mee’, knikt Meine Wienia richting het apparaat. Verder ligt er een verdiepte oversteekplaats in de voergang, waardoor de koeien zonder opstap kunnen oversteken richting melkstal. Voor de koeherkenning in de melkstal en krachtvoerbox hebben de koeien een chip in het oormerk. De stal is gebouwd volgens de Maatlat Duurzame Veehouderĳ (MDV) en is daarom voorzien van emissiearme vloer, isolatie en een automatisch ventilatiegordĳn. Uit oogpunt van kostenbesparing kozen de melkveehouders ervoor de stal energieneutraal uit te voeren. Er ligt voor 100.000 euro aan zonnepanelen op het dak, er brandt ledverlichting in de stal en de warmte van het reinigingswater wordt via warmteterugwinning herbenut.

Mest naar akkerbouwers De broers Wienia zĳn zichtbaar in hun sas met de nieuwe situatie op hun bedrĳf. ‘Stap a is gezet,’ zegt Anne Pieter, ‘stap b is het voltooien van het plan om die vier miljoen liter te melken.’ Er is volgens de broers in Friesland voldoende ruimte voor extra melk. ‘Het is niet voor niets dat hier extra zuivelfabrieken gebouwd worden. Wĳ kunnen de mest hier redelĳk makkelĳk kwĳt aan de akkerbouwers langs de waddenkust. Een derde van onze mest gaat daar straks naartoe.’ En het ruwvoer dan? Meine: ‘Als je ziet hoeveel geld Nederlanders in het verleden in quotum gestopt hebben, dan is er zeker tien tot vĳftien cent per liter melk ruimte om voer te kopen en mest af te zetten. Stel dat de biovergisters in Duitsland dichtgaan – want die blĳken ook niet echt duurzaam te zĳn – dan kopen de Nederlanders de mais gewoon in Duitsland en kan er in Friesland zo drie miljard meer gemolken worden. Als het ergens kan in Nederland, dan kan het hier.’ l

V E E T E E LT

VX16_in detail Wienia.indd 23

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 16:45

lm lx Fred a w StonShe ottle x Durha Ingenieursbureau Heemskerk b.v. T: 013-505 1658 Heemskerk België bvba T: 014 - 479544 info@heemskerk-dairy.com www.heemskerk-dairy.com

n a m DobSheotr tle x Granger x Missile

De kracht van Shottle!

Stonewall, allround pinkenstier

Doberman dochter: Double A Doberman 53478

Doberman, TPI topper - super bevruchting Stonewall_Doberman_1/2aflopend_boven.indd 1

07-10-13 13:12

VREDO FE ZODENBEMESTER Voor OPTIMALE benutting • Laag eigen gewicht, sterke constructie • Onderhoudsarm • Voldoet aan de strenge mestwetgevingseisen • Perfecte prijs-kwaliteit verhouding • Werkbreedte 5,2 tot 7,2 m • Gegarandeerde werkingskwaliteit (dankzij het Vredo Dubbel-Schijvensysteem) Vredo - brengt de mest waar het hoort - bij de wortel! www.vredo.nl

VX16_p24.indd 24

V E E T E E LT

O K TO BER

verkoop@vredo.nl

+31 (0) 488 411 254

2013

08-10-13 10:30

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K J E F

L A U R E Y N S

Aan de hand van praktĳkvoorbeelden schrĳven drie dierenartsen over ziekten in de melkveehouderĳ. Dierenarts Toon Meesters uit Roosendaal, Jef Laureyns, verbonden aan de Universiteit Gent (en dierenarts te Merelbeke) en Jan Dĳkhuizen, werkzaam bĳ de Graafschap dierenartsen te Vorden, wisselen elkaar af bĳ een beschrĳving van ziektebeeld tot behandeling.

Bacteriële infectie op het oog kan fataal zĳn voor het zicht

Oogontsteking E

en veehouder die zĳn jongvee nog op de weide had lopen, belde me onlangs op. Enkele dieren hadden last van opvallende oogvloei en vertoonden rood ontstoken ogen. Omdat hĳ er niet gerust op was, vroeg hĳ of ik wilde komen kĳken. Bĳ aankomst op het bedrĳf besloot ik een dier met een erg letsel te vangen voor nader onderzoek. Bĳ het vangen viel het meteen op dat het dier aan één zĳde blind was. Op één van de oogbollen was een gele verhoging te zien (ulcus), waaruit ik kon afleiden dat de infectie al langer aan de gang was en bĳ dit dier wellicht moeilĳk te genezen was. Vervolgens hebben de veehouder en ik nog de andere dieren vastgezet. Een aantal had ook last van tranenvloei, roodheid en zwelling van de oogslĳmvliezen. Omdat deze dieren ook symptomen hadden van een beginnende oogontsteking, besloot ik na overleg de dieren één voor één te behandelen. De dieren met een erge infectie gaf ik onder het bovenste ooglid, door het oogslĳmvlies, een injectie met een kleine hoeveelheid antibioticum. Daarnaast kregen ze ook een injectie in de nek. Wanneer de ontsteking nog niet zo erg was, bracht ik wat antibioticumzalf aan op het slĳmvlies van het onderste ooglid. Het dier met de ulcus kreeg antibioticum in het oog en een injectie met antibioticum en ontstekingsremmer in de nek. Ik liet de veehouder weten dat het aangetaste oog blind kon blĳven. Twee keer ging ik terug om te zien of de dieren vlot herstelden. Zo nodig werd de behandeling nog eens herhaald. Na de tweede dag waren de meeste dieren al opvallend beter.

De encyclopedie infectieuze kerato-conjunctivitis Infectieuze kerato-conjunctivitis wordt soms ook wel pink-eye of houw genoemd. Het is een ontsteking van het oog die door verschillende bacteriën veroorzaakt kan worden. De overdracht van de infectie vindt plaats door rechtstreeks contact, maar kan ook door vliegen gebeuren. De besmetting treedt met name in de zomer op en meestal op de weide. Bĳ wĳze van uitzondering komt oogontsteking in de winterperiode voor. Het is belangrĳk om snel in te grĳpen. Soms geneest een infectie spontaan, maar zonder behandeling bestaat het risico op blĳvende blindheid of

slechtziendheid. Bĳ melkkoeien bestaat kans op productiedaling. De ziekte veroorzaakt veel pĳn, dus ook vanwege dierwelzĳn is behandeling aan te raden. De infectie verspreidt zich vaak snel naar andere dieren. Dieren die last hebben van een infectie, vertonen tranenvloei, roodheid van het oogslĳmvlies en knipperen als gevolg van de pĳn vaak met de ogen. Voor de preventie van de aandoening is het belangrĳk om aan vliegenbestrĳding te doen. Zieke dieren kunnen bovendien het beste uit de kudde verwĳderd worden om infectie van andere dieren te voorkomen. Na behandeling van geïnfecteerde dieren is het belangrĳk om de handen te wassen om overdracht van de ziekteverwekker te vermĳden. Behalve een behandeling met antibiotica wordt ook het toedienen van een ontstekingsremmer of pĳnstillend middel soms aangeraden.

V E E T E E LT

VX16_dap Laureyns.indd 25

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 11:59

V R U C H T B A A R H E I D

Elf procent rendement voor grote én kleine bedrĳven

Tochtdetectie met sensoren rendeert Sensoren die de veehouder helpen bĳ het opsporen van tochtige koeien, doen meestal hun werk, blĳkt uit diverse onderzoeken. Maar verdient de investering zichzelf terug? Uit onderzoek van de faculteit Diergeneeskunde blĳkt dat het antwoord ‘ja’ is. tekst Niels Rutten, Wilma Steeneveld, Henk Hogeveen

anneer een koe tochtig is, dan is ze actiever dan normaal. Sinds de jaren tachtig zĳn er verschillende sensoren ontwikkeld die meten hoe actief een koe is. Op basis van de gemeten activiteit berekent de software van het systeem vervolgens of een koe al dan niet tochtig is. Diverse onderzoeken hebben laten zien dat deze systemen inderdaad werken, maar de grote vraag blĳft: is het economisch interessant om in sensoren voor tochtdetectie te investeren?

Uitgangspunten rekenmodel In de praktĳk is het lastig om het effect van een betere tochtdetectie goed te meten. De vruchtbaarheid van de koeien hangt immers ook af van zaken als voeding, productieniveau, koegezondheid en management. Ook is het lastig om te bepalen hoe groot het effect is van een betere tochtdetectie op bĳvoorbeeld de melkproductie en het aantal kalveren. Om deze problemen te omzeilen, is er op de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht een gedetailleerd rekenmodel ontwikkeld om de financiële resultaten van tochtdetectiesensoren te

bestuderen. De uitkomsten laten zien wat het effect is van betere tochtdetectie als alle andere factoren gelĳk blĳven. Het rekenmodel is gebaseerd op melkproductie- en vruchtbaarheidsgegevens van Nederlandse melkveebedrĳven uit de database van CRV. Het model berekent voor een koppel koeien per jaar de melkproductie, het aantal inseminaties, het aantal geboren kalveren en het aantal afgevoerde koeien. Het uitgangspunt in deze studie is een bedrĳf met 130 melkkoeien, met een 305 dagenproductie van 8310 kg, waar de eerste inseminatie start op 84 dagen na afkalven en waar de vruchtbaarheid van de koeien gemiddeld is. Het model vergelĳkt twee situaties: één waarin de melkveehouder tocht detecteert door de koeien te observeren en één waarin de sensor de tochtdetectie uitvoert. Naar schatting ziet een gemiddelde melkveehouder 50 procent van de tochtige koeien tĳdens het observeren. Bĳ de sensor is de op basis van eerdere onderzoeken geschatte tochtdetectie 80 procent. Het model gaat er dus van uit dat de sensor 30 procent meer tochtige koei-

Project Smart Dairy Farming Het beschreven onderzoek van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht vindt plaats binnen het project Smart Dairy Farming. Dit project richt zich op innovatieve systemen die melkveehouders ondersteunen in hun koemanagement. Het streven is verbetering van de gezondheid en het welzĳn van koeien, zodat de le-

vensduur toeneemt en de melkproductie op peil blĳft. FrieslandCampina, Agrifirm en CRV coördineren het project. Op de projectwebsite is een eenvoudige versie van het rekenmodel beschikbaar, waarmee kan worden berekend of investeren in sensoren voor tochtdetectie economisch rendabel is. www.smartdairyfarming.nl

Het rendement van sensoren voor tochtdetectie is vergelĳkbaar op grote en kleine bedrĳven: elf procent

en detecteert. De sensor meet immers elke dag 24 uur, terwĳl de melkveehouder tochtdetectie veelal combineert met andere werkzaamheden. Daarom is aangenomen dat de melkveehouder weinig arbeid bespaart door de sensoren.

Technische resultaten stĳgen Het rekenmodel laat zien dat de tussenkalftĳd daalt van 419 naar 403

VVE EE ET TE EE EL LT T J O AN K T UO AB R EI R1 /1 2 2 20 01 03 9

VX16_stappenteller&economie.indd 26

08-10-13 14:16

Ir. N. Rutten, promovendus gezondheidszorg landbouwhuisdieren faculteit Diergeneeskunde, UU

melk (kg/jaar) voer (kvem/jaar) ins. (aant./jaar) kalveren (aant./jaar) afvoer koeien (aant./jaar) arbeid (uur/jaar) totaal

Dr. ir. W. Steeneveld, onderzoeker bedrĳfseconomie, Wageningen Universiteit

totaal

technisch per koe

+11.472 +6.519 +22 +3 –4 –23

+88,25 +50,14 +0,17 +0,02 –0,03 –0,18

Dr. ir. H. Hogeveen, universitair hoofddocent gezondheidszorg landbouwhuisdieren, FD, UU

ﬁnancieel (euro’s) totaal per koe +3.671 –1.055 –679 –141 +938 +417 +3.151

+28,24 –8,12 –5,22 –1,09 +7,22 +3,21 +24,24

Tabel 1 – Technische en financiële meer- en minderopbrengsten per jaar bĳ gebruik van sensor voor tochtdetectie vergeleken met visuele tochtdetectie voor standaardbedrĳf

kalft, wordt zĳ ook vaker geïnsemineerd. Deze veranderingen zĳn eenvoudig te vertalen in extra opbrengsten, extra kosten en gereduceerde kosten. Het gebruik van sensoren voor tochtdetectie resulteerde in gemiddeld 3151 euro extra inkomsten per jaar (zie tabel 1).

Terugverdientĳd zeven jaar Naar schatting komt de aankoop van sensoren voor tochtdetectie neer op 18.178 euro voor een koppel van 130 koeien (140 euro per koe). De levensduur van dit systeem is geschat op tien jaar. De resultaten laten zien dat het rendement op investeren in sensoren voor tochtdetectie gemiddeld 11 procent is. De tĳd om het aankoopbedrag terug te verdienen, is gemiddeld zeven jaar. Wanneer dezelfde berekeningen voor grotere en kleinere bedrĳven worden gedaan, verschillen vooral het aankoopbedrag van het sensorsysteem en de jaarlĳkse opbrengsten. De terugverdientĳd en het rendement blĳven gelĳk. Met het model is ook berekend hoe de resultaten liggen als de sensoren een an-

dagen, als tochtdetectie met een sensor wordt vergeleken met tochtdetectie door de melkveehouder. Door die kortere tussenkalftĳd stĳgt de totale melkproductie met 11.000 kg per jaar, dat is ongeveer 88 kg per koe per jaar. Daarnaast stĳgen ook de voerconsumptie, het aantal geboren kalveren en het aantal inseminaties. Omdat een kortere tussenkalftĳd betekent dat een koe vaker af-

dere score van tochtdetectie behalen. Ook is het aandeel valse alarmen van de sensoren meegenomen. Deze waarden zĳn vergeleken met een melkveehouder die 50 procent van de tochtige koeien detecteert en geen koeien onterecht als tochtig aanmerkt (vals alarm). Het rendement van de investering gaat omhoog als het systeem een hoger percentage tochtigheden signaleert. Ook is er een toename van het rendement als er minder koeien zĳn met een vals alarm. Het missen van een tochtige koe zorgt voor meer economische schade dan een extra vals tochtalarm. Dat valse alarm levert weinig extra arbeid op en daarom weinig extra kosten. De irritatie van valse alarmen is buiten beschouwing gelaten. Bĳ een gevoeligheid van 65 procent is het rendement van de investering ongeveer 0 procent. Als de sensor maar 70 procent van de tochtige koeien detecteert, is het rendement 3,5 procent, nog net positief. Of dit rendement hoog genoeg is om de investering te verantwoorden, hangt af van de wensen en prioriteiten van de veehouder. l

Conclusies – Verbetering van tochtdetectie resulteert in een lagere tussenkalftĳd, hogere melkproductie, meer kalveren en meer inseminaties. – Investeren in sensoren voor tochtdetectie levert economisch rendement op. – Het rendement op de investering in sensoren voor tochtdetectie is gemiddeld 11 procent. – Er is geen verschil in rendement op de investering tussen kleine en grote bedrĳven. – Het percentage tochtigheden dat het systeem detecteert, is belangrĳker voor het economisch resultaat dan het aandeel valse tochtalarmen (onterecht tochtig gemeld).

V E E T E E LT

VX16_stappenteller&economie.indd 27

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 14:31

Gisela (moeder van Web, v. Rumgo) met eigenaar Josef Garnreiter (foto Luca Nolli)

MET WEB REALISEERT U DIE LEVENSPRODUCTIE! Web zet die extra stap Als u zoekt naar een stier die voor uw veestapel net die extra stap kan zetten, dan bent u bij Web aan het juiste adres. Zijn genomic fokwaarden laten zien dat zijn dochters zich prima zullen redden in uw veestapel met hun sterke uiers en benen. Door Webs prima gezondheids- en productiefokwaarden zullen zijn dochters lang en veel blijven produceren op uw bedrijf. Levensproductie en probleemloosheid bij uitstek!

BETTER COWS | BETTER LIFE

363-13 Web.indd 1

WEB

(Wille x Rumgo) ki-code: 76-7426 aAa-code: 435216

(Duitse basis)

gGZW KG MELK UIER BEENWERK LEVENSDUUR UIERGEZONDHEID

143 964 120 125 127 118

CRV KLANTENSERVICE NEDERLAND 088 – 00 24 440 | WWW.CRV4ALL.NL BELGIË 078 – 15 44 44 | WWW.CRV4ALL.BE

08-10-13 13:59

K E U R I N G

Canadese Goldwyndochter Maya wint tĳdens World Dairy Expo

In de ban van Goldwyn In het Amerikaanse Madison heerste als vanouds een sportieve strĳd tussen Canadese en de Amerikaanse fokkers. Met Maya als kampioene was Canada dit jaar het meest succesvol tĳdens een keuring waar veel koeien een (te) volle uier hadden. tekst Jaap van der Knaap

fotoimpressie www.veeteelt.nl

e keuringsdag in Madison duurde voor Belfast Goldwyn Lasenza te lang. De gerekte vaars van Belfast Holsteins uit het Canadese St. Patrice had ’s morgens om negen uur tĳdens de World Dairy Expo een rubriekszege gehaald, maar drie uur later zat haar uier tĳdens de kampioenskeuring toch echt te vol. Haar ophangband was daardoor nauwelĳks zichtbaar, een gegeven waar meerdere koeien in Madison last van hadden. Jurylid Justin Burdette, een cowfitter, maar ook bekend als fokker van koeien met het Windy-Knollprefix, benoemde soms de te volle uiers in zĳn commentaar, maar bestrafte het doorgaans niet. Burdette had vooral oog voor koeien met een langgerekt frame met veel melkuitstraling en een onberispelĳke uieraanhechting. Butz-Butler Gold Barbara was zo’n koe. De Goldwyndochter van Matt Lager, Ernest Kueffner, River Valley

Dairy en St. Jacobs combineerde jeugd met stĳl en leek in uieraanhechting onverslaanbaar. Burdette kroonde haar tot jeugdkampioene en benoemde BKB Goldwyn Amenda van Westcoast Holsteins tot reservekampioene. Amenda, wederom een Goldwyndochter, was groter en langer dan Barbara, maar net even vlakker in haar kruispartĳ, waardoor ze een minder ruime pas maakte.

Uierscore van 99 punten De Canadese Jameszoon Braedale Goldwyn was heer en meester in Madison. Goldwyn reeg rubriekszeges aaneen en alleen de oudste rubriek was op één koe na vrĳ van Goldwyngenen. Burdette wees daar de zeven keer gekalfde Vangoh Durham Treasure aan als rubriekswinnares. De tien jaar oude Treasure van Mike Duckett uit Rudolph had recent 99 punten voor haar uier gekregen. Over de

Dankzĳ een balansrĳk frame en foutlouze uier wint Bonaccueil Maya Goldwyn de titel

Sommige rubrieken in Madison bevatten meer dan veertig dieren

hoogte van deze uierscore valt te twisten, maar dat de uier na zeven afkalvingen van achter hoog en breed zat aangehecht en een messcherpe ophangband bezat, stond buiten kĳf. Treasure kwam in de seniorenfinale Cookview Goldwyn Monique van Jeff Buttler en Joe en Amber Price uit Chebanese tegen. Monique was op voorhand titelfavoriet en won vorig jaar al het juniorenkampioenschap. Met haar openheid van de ribben, haar droge, iets steile beenwerk en haar fraai beaderde uier was ze klaar voor een nieuwe titel. In haar rubriek rekende ze in elk geval al af met Robrook Goldwyn Cameron, een ĳzersterke en vooral ook gerekte Goldwyndochter van Budjon Farms, St. Jacobs, Vail en Woodmanse Farms. In het Colosseum, het ĳshockeystadion waar de keuring gehouden wordt, was een gezonde strĳd merkbaar tussen Canadese en Amerikaanse fokkers. Zo steeg er een gejuich op van het Canadese publiek toen Bonaccueil Maya Goldwyn, in eigendom van vier Canadese fokkers, een rubriekszege behaalde. Maya had in zĳaanzicht misschien iets minder melkuitstraling dan Monique, maar ze was wel breder in de voorhand en meer uitgezwaard en toonde een langere laatste rib. Haar uier was breed in de dam en in de vooraanhechting een fractie vaster. Jurylid Burdette maakte er een mooie show van toen hĳ, onder luid gejuich van de Canadese aanhang, Maya aanwees als seniorenkampioene. In zĳn heldere toelichting gaf hĳ aan dat hĳ Maya verkoos boven Monique vanwege meer inhoud en een meer volwassen uitstraling. Monique kreeg de reserveplaats en de eervolle vermelding was voor Cameron. l

V E E T E E LT

VX16_Madison.indd 29

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 12:02

(foto: Alex Arkink)

Albertha 36 (v. Windstar) en Annelies (v. Cherokee)

MET CRV NAAR EEN HOGE LEVENSPRODUCTIE De productieaanleg, gezondheidskenmerken en exterieurkenmerken van uw koeien zijn sterk bepalend voor een hoge levensproductie. CRV heeft stieren van verschillende rassen die

uitstekend scoren op deze kenmerken. Hun dochters produceren probleemloos, jaar in jaar uit, en verhogen zo uw bedrijfsrendement.

BETTER COWS | BETTER LIFE

337-13 VT Heuven-sept1.indd 1

09-09-13 09:45

‘HOGE LEVENSPRODUCTIE REALISEREN WIJ MET MOOIE STERKE KOEIEN’ Fam. Heuven-Olthof, Haarle

ATLANTIC

KODAK

VIGOR

EWALD

RAS + BASIS

HF zb

RHF rb

BS rb

MRIJ lokaal

NVI

308

208

255

128

LVD

720

622

846

558

UIERGEZONDHEID

106

104

107

105

KLAUWGEZONDHEID

108

104

111

CRV KLANTENSERVICE | NEDERLAND 088 – 00 24 440 | WWW.CRV4ALL.NL BELGIË 078 – 15 44 44 | WWW.CRV4ALL.BE

337-13 VT Heuven-sept1.indd 2

09-09-13 09:45

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Luc en Stĳn Peeters Plannen voor een exponentiële groei brachten de familie Peeters op het idee om het bedrĳf te verplaatsen. Het huidige aantal van honderd koeien wordt verdrievoudigd. Aantal dieren: Hoeveelheid land: Melkproductie:

Nĳlen

100 melkkoeien, 102 pinken en 49 dekstieren 83 hectare 9763 4,18 3,67

Heidi, Luc en Stĳn Peeters

Het hele bedrĳf staat te koop

Luc en Stĳn Peeters kiezen voor bedrĳfsverplaatsing

De drastische weg Nog een jaar en dan is het zover. Dan verruilt familie Peeters haar thuis voor een compleet nieuw melkveebedrĳf aan de andere kant van Nĳlen. Op die nieuwe locatie start binnenkort de bouw van een splinternieuw bedrĳf, goed voor driehonderd koeien. tekst Annelies Debergh

an de weg staat een bordje: ‘Te koop’. Het bedrĳf aan het uiteinde van de weg is dat van Luc (47) en Heidi (43) Peeters en hun zoon Stĳn (19). De kuilen liggen goed gevuld achter op het erf. Niets wĳst erop dat op deze locatie voor het laatste jaar wordt geboerd. En toch, wie net iets verder kĳkt, ziet het wel. De stallen zitten propvol en de huiskavel is omgeven door huizen van particulieren. Het bedrĳf kan letterlĳk geen kant meer op. ‘We hebben een te kleine huiskavel en veel uitbreiden zit er op deze plek niet meer in.’ Luc Peeters doet de reden van vertrek zorgvuldig uit de doeken. ‘We willen kunnen doorgroeien. Nu hebben we plannen voor 300 koeien, maar misschien willen we er over vĳftien jaar nog meer hebben. Dan is het belangrĳk om na te denken over verdere uitbreidingsmogelĳkheden. Door nu het bedrĳf te verplaatsen, vormt dat geen probleem in de toekomst.’

Grotere huiskavel De groei zit er al enige tĳd in op het bedrĳf in het Antwerpse Nĳlen. Met het aantreden van zoon Stĳn verdubbelde het aantal koeien sinds 2006. Op dit ogenblik staan exact 100 melkkoeien on-

V E E T E E LT

VX16_bedrijfsrep Peters.indd 32

O K TO BER

der mpr met een gemiddelde productie van 9763 kg melk met 4,18% vet en 3,67% eiwit. Voor de voerproductie wordt gebruikgemaakt van 40 hectare mais, 30 hectare gras, 6 hectare triticale en 4 hectare voederbieten. Het nieuwe bedrĳf komt op een kavel van 8 hectare aan de andere zĳde van het dorp, met daaromheen 40 hectare. ‘Hier zitten we bĳna tussen de bebouwing.’ Luc wĳst op de talloze omwonenden. ‘Het is heel anders boeren als een groot deel van de grond aan het erf ligt.’ Naast de ruwvoerproducten verbouwt het bedrĳf nog 3 hectare aardappelen. ‘Die gaan volgend jaar uit het teeltplan. Dan willen we meer voer voor de koeien verbouwen’, zegt Luc. Met de plannen om de komende jaren 240 koeien te melken zal dat nog niet voldoende zĳn. ‘Wellicht moeten we dan mais aankopen, maar voorlopig is hier in de regio nog genoeg mais te vinden.’ Voederbieten en triticale gebruikt het bedrĳf al meerdere jaren. ‘Voederbieten zĳn erg gezond; ze houden de koeien op de been en trekken ze naar het voerhek’, vindt Luc Peeters. Naast bĳproducten als bierbostel is triticale een vaste waarde geworden. ‘Die pletten we deegrĳp en kuilen we in met zuur. Met name voor

het eiwitgehalte is triticale positief. Met triticale spreek je al snel van een verhoging van het eiwitgehalte met 0,10 tot 0,15 procent.’

Van kalk-stro-water naar zand Het celgetal ligt inmiddels standaard onder de 100.000. Stĳn Peeters legt uit: ‘Vroeger hadden we matrassen in de boxen, maar doordat er te veel dikke hakken voorkwamen, hebben we die vervangen door diepstrooiselboxen met een mengsel van kalk-stro-water. Naast het probleem van de dikke hakken is ook het celgetal sindsdien fors gedaald.’ De mix wordt met een oude mengvoerwagen gemaakt en elke twee tot drie weken wordt het vulmateriaal in de boxen met de kruiwagen aangevuld. ‘Het is arbeidsintensief, maar voor de gezondheid van onze koeien hebben we dat graag over.’ Toch komt in de nieuwe stal een zandbox omwille van het comfort van de koe. ‘Dat lĳkt ons nog comfortabeler voor de koe en in combinatie met een dichte vloer heeft dat systeem ook arbeidstechnische voordelen.’ In de nieuwe stal komt geen traditionele melkput, maar wel vier melkrobots om in eerste instantie 240 koeien en later mogelĳk 300 koeien te melken. ‘We willen met de melkrobots iets meer vrĳheid met melken.’ Luc wĳst op zĳn carrière als melkveehouder. ‘Als je weet dat je twintig jaar lang elke dag twee keer in de melkput moet gaan staan, dan is dat toch wel een hele opgave. En op vreemde arbeid willen we geen beroep doen. Met automatisch melken is er toch iets meer vrĳheid.’ Prĳskampen zĳn een passie op dit bedrĳf. Want hoe groot het bedrĳf ook wordt, dat fokkerĳaspect willen vader en zoon Peeters er toch graag bĳhouden. Recentelĳk behaalden ze nog een overHowie Fanny (v. Howie), kampioene op de prĳskamp van Oostmalle

2013

08-10-13 12:27

Alle kalveren blĳven: zowel vaarzen als stieren

Het ruwvoerrantsoen bevat triticale

Diepstrooiselboxen voor meer koecomfort

winning op de keuring in Oostmalle bĳ de jonge zwartbonte koeien met Howie Fanny (v. Kerndt Howie). ‘Prĳskampen zĳn mĳn grootste passie’, zegt Stĳn. Op de CRV Koe-Expo in Gent behaalde Fanny een reservetitel. Ze komt uit een eigengefokte lĳn. ‘Af en toe kopen we wel eens dieren aan met het doel om eruit te fokken. Met de groei van het bedrĳf moeten we in de toekomst nog koeien aankopen. Maar ik houd er wel van om goede vaarzen uit te zoeken.’ De huidige resultaten van de bedrĳfsinspectie wĳzen op 84,7 punten voor exterieur. De laatste lichting vaarzen scoorde 85,2 punten. De selectie van stieren ligt momenteel in handen van Stĳn. Hĳ zet een lange lĳst stieren in waaronder Brawler, Chelios, Shadow, Fever en Windbrook. Voor derde inseminaties en meer komen CB Allen, Sensation en Ross aan bod. ‘We zetten ook oudere stieren weer opnieuw in. Een echt goede stier raakt niet uit de mode.’

Niet toegeven op uiers Het fokdoel is gericht op grote koeien met open skeletten met goede scores voor benen en uiers. ‘We willen koeien die gemakkelĳk melk produceren en dat goed aankunnen. Op uiers geven we nooit toe. Daar blĳven we keihard op doorfokken.’ De basis van de veestapel is gelegd met de excellente Starbucktelg Carola 150, in 1990 nationaal kampioene. ‘Wel vĳftig procent van onze veestapel voert op die koe terug’, zegt Stĳn. Carola is een paar keer gespoeld. ‘Elke paring was juist. Zo zĳn we toen ook begonnen met het aanhouden en verkopen van stieren voor de fokkerĳ.’ Nog steeds blĳven alle stierkalveren om deze vervolgens op de leeftĳd van een jaar te verkopen naar andere bedrĳven. De opfok van stieren past ook in de nieuwbouwvisie. ‘We blĳven voorlopig zeker die vĳftig stieren aanhouden.’ Stĳn is resoluut. ‘Er is vraag naar en het is een extra bron van inkomsten.’ l

V E E T E E LT

VX16_bedrijfsrep Peters.indd 33

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 12:27

K E U R I N G

Gasthuis Konvoy Suzanne voor de vierde keer op podium bĳ roodbont

Bons slaat slag in Hoornaar Met een prĳzenoogst van vĳf individuele titels grossierden Nico en Lianne Bons in eremetaal tĳdens de fokveedag in Hoornaar. Het fokkersstel uit Ottoland haalde bĳ zwartbont in elke leeftĳdsklasse de eerste prĳs en boekte ook succes in de roodbontring. tekst Tijmen van Zessen

videoimpressie www.veeteelt.nl

N Bons-Holsteins Koba 191 (v. Jasper), kampioene midden zwartbont Prod.: 3.10 255 11.804 4,13 3,28

Bons-Holsteins Ella 153 (v. Allen), dagkampioene Prod.: 7.01 366 17.990 4,12 3,23

Gasthuis Konvoy Suzanne (v. Konvoy), seniorkampioene roodbont Prod.: 5.06 422 8461 4,84 3,89

a een periode van 25 jaar als voorzitter treedt hĳ in 2014 definitief terug uit het bestuur van de fokveedag in Hoornaar. Jan de Groot mocht tĳdens ‘zĳn laatste’ fokveedag daarom de dagkampioene aantikken. Zĳn hand eindigde uiteindelĳk op de vacht van BonsHolsteins Ella 153 (v. Allen). De koe van Nico en Lianne Bons uit Ottoland had het zweet nog op de rug staan van een verbeten strĳd met de gerenommeerde keuringscrack Wilhelmina 358 (v. Juror). De drievoudig dagkampioene van Teus en Lia van Dĳk uit Giessenburg gaf na een nieuwe kalving weer acte de présence met inmiddels bĳna 140.000 kilo melk op de teller. Maar waardeer je nu de kogelharde benen en de brede, hoge en muurvaste uier van Ella, of ga je voor de betere kruisconstructie en het fraaie zĳaanzicht van Wilhelmina? Jurylid Jaap Jacobi volgde zĳn hart en koos, met een trilling in de stem, voor Ella: ‘Mĳn kopkoe is vandaag in bloedvorm, haar uier zit eronder als een dĳk, ze heeft stĳl en geweldig krachtige benen. Vanwege minder slĳtage in de uier komt ze vóór Wilhelmina.’ De evenredige Wageningen Rieb Ida 640 (v. Goldwyn) kreeg het brons. Ze stapte op geweldig sterke benen en droeg een plaatje van een uier. De koe van familie De Bruin uit Giessenburg passeerde dankzĳ haar correcte speenplaatsing krachtpatser Bons-Holsteins Dikkie 161 (v. Blitz). Ida maakte ook korte metten met Geertje 466, een telg van Allen uit de stal van Van Dĳk. ‘Een kasteel van een koe’, zo stak de jury de loftrompet over Geertje, die beschikte over een vast aangehechte uier en een correcte kruisbouw.

Zeven keer winst in het midden In de middenklasse zwartbont trok jurylid Harm Albring de microfoon naar zich

V E E T E E LT

VX16_Hoornaar en bloempjes.indd 34

O K TO BER

toe, terwĳl hĳ eigenlĳk niet aan de beurt was voor een publieke toelichting. ‘Voor deze koeien wil ik toch even de aandacht vragen’, zo verontschuldigde hĳ zich. Ormsbydochter Cobi 72 had zich als vaars in Hoornaar al in de kĳker gespeeld met haar juniorentitel. Nu was de evenredige krachtpatser nog steeds jeugdig en voorzien van een hoog, breed en vast aangehechte uier. De tweedekalfskoe van De Bruin had haar lactatiestadium niet mee om het Bons-Holsteins Koba 191 en BonsHolsteins Koba 195 echt moeilĳk te maken. De twee volle Jasperzusjes waren stĳlvolle koeien met een mooie snit in het lĳf, veel kwaliteit in bot en keurig vast opgehangen uiers. Ze klopten onder meer HBC Jolda 5 (v. Shottle), een koe van Schep Holsteins uit Bergambacht die aansprak dankzĳ een prachtig skelet met een fraaie schouderpartĳ en een zeer goede achteruier. Survivordochter Stientje 21 was met haar sterke front, harde bovenbouw en brede kruispartĳ evenzeer een geduchte concurrente. De koe van De Bruin stak in een mooie balans, maar was tegen de capaciteit van de Jaspertelgen niet opgewassen. De Koba’s verdeelden het eremetaal, waarbĳ meer overtuiging in de stap goud betekende voor Koba 191. Voor Bons was het het zevende jaar op rĳ dat hĳ die titel in de wacht sleepte.

Van Dĳkvaars De winst smaakte naar meer en Bons zag dat een hattrick in de lucht hing. Laurindochter Bons-Holsteins Ella 186 opende het vuur met haar hoge achteruier en fraaie ribbenpartĳ. Ze moest zich hevig verweren tegen Damiondochter Geertje 557, een echte Van Dĳkvaars; veel kracht, een goede stap en een vast opgehangen uier. Jonker Martha 626 (v. Garrett) van Kees de Jong uit Noordeloos stapte minder kor-

2013

08-10-13 14:50

K O E I E N B L O E M P J E S

daat dan Geertje, maar wist haar dankzĳ meer openheid in frame toch te passeren. Het duel met de meer ontwikkelde Ella werd haar te veel, maar ze rekende wel af met twee krachtig gebouwde vaarzen van Kees en Arie Wouter de Groot uit Everdingen; Jansje 509 (v. onbekend) mengde zich in de strĳd met haar mooie middenhand en Luzanna 229 (v. onbekend) wist het publiek te amuseren met een prima gevormde uier en dito kruispartĳ. Kortom, de hattrick voor Bons was een feit, De Jong won het zilver.

Jelle Zĳlstra, lector Melkveehouderĳ Van Hall Larenstein: ‘De melkveehouderĳsector is een mooie sector, waar liefde voor dieren en natuur is te combineren met vrĳ ondernemerschap. In de sector spreken velen ook vaak over mooie koeien en mooie bedrĳven. Ik voeg daar graag aan toe dat de melkveehouderĳkolom ook mooie producten maakt, waarop niet alleen melkveehouders en zuivelverwerkers trots zĳn, maar ook consumenten.’ (Mo)

Vier keer Konvoy In de roodbontcompetitie was het extra spannend voor Arie en Jeroen van Buuren uit Leerbroek. Hun Gasthuis Konvoy Suzanne kon voor de vierde keer in de prĳzen vallen. De goed bewaarde Konvoydochter droeg een lange uier die nog hoog zat aangehecht. Voor haar vierde gouden plak moest ze afrekenen met de sterk geuierde Lawn Boydochter Johanna 145 van de familie Pellikaan uit Meerkerk. De uierkenmerken waren duidelĳk Johanna’s handelsmerk, in kruisbouw moest ze haar meerdere erkennen in haar stalgenote Ati 22 (v. Erasmus). De complete Suzanne maakte de verwachting waar en won het goud, Johanna pakte voor Pellikaan de reservetitel roodbont oud. Het was de tweede reservetitel van de dag voor Pellikaan; bĳ de jonge koeien kwam de concurrentie niet uit Leerbroek, maar uit Ottoland. Nico Bons was daar met de tweedekalfs Bons-Holsteins Aaltje 93 (v. Savard) letterlĳk een maatje te ruim voor de jeugdige, zeer stĳlvolle vaars Annie 127 (v. Joyboy). In het beenwerk waren ze aan elkaar gewaagd en op uieronderdelen idem dito, al mocht Aaltje haar ophangband even beter laten zien. Vanwege meer diepte in het skelet wist Aaltje de titel jonge koeien te winnen, voor Bons de vĳfde individuele titel van de dag. l

Erik Laarhuis, foktechnicus KI Kampen: ‘Als ik kĳk naar de Nederlandse ki-organisaties dan delen we allemaal hetzelfde streven: een goede naam (be)houden en datgene bieden wat de veehouder wenst.’ (Hp)

Isolde van Overbeek, feministe: ‘Ik las: “Een koe blĳft liggen tot hĳ weer opstaat.” Hĳ? Dit toont weer eens pĳnlĳk aan dat anno 2013 het taalgebruik nog altĳd een wereldbeeld weerspiegelt waarin de dominantie van mannen vanzelfsprekend is, twee feministische golven ten spĳt.’ (NRC)

lekker vind. De meeste vegetariërs zĳn dat niet omdat ze vlees niet lekker vinden. Het zit echt in onze genen.’ (VN)

Walter Liebregts, importeur sperma: ‘We hebben binnen het holsteinras wel een kwetsbare koe gefokt. Bovendien zĳn alle andere landbouwhuisdieren die voor productie zĳn gebruikt, niet voor niets kruislingen. Het probleem is dat de emotie vaak eerst komt, maar die moet niet leidend zĳn. Ik houd ook van holstein, maar niet zoveel dat ik de zwakke punten niet wil zien.’ (Mm)

Jelle Zĳlstra:

Marleen Felius, koeienschilderes: ‘Elk vrĳ ogenblik dat ik had, ging ik naar buiten om koeien te tekenen. Het zĳn heel slimme en nieuwsgierige dieren. Als ik daar zat met mĳn schetsboek, dromden ze bĳ het hek samen en keken mĳ aan vanuit die grote ogen: waarom teken je ons?’ (Jn)

‘We hebben nu al een onderscheid tussen boeren die weidegang toepassen en boeren die dat niet doen. En tussen gangbaar en biologisch. Enerzĳds hebben fabrikanten liever niet al te veel verschillende melkstromen. Toch zullen er waarschĳnlĳk wel meer verschillende stromen komen, omdat de markt erom vraagt.’ (Bo)

Erik Pel, manager DeLaval: ‘Met intelligente selectiemethoden kunnen we de koe zelf laten kiezen of ze naar buiten wil. Je ziet dan dat de koe soms binnen een uur of pas zes uur later terugkomt. Terwĳl de opinie van het publiek is dat ze tien uur buiten moet, omdat het zo hoort.’ (Mp)

‘De melkveehouderĳ blĳft grondgebonden. Ik zie niet het gevaar dat de sector dezelfde kant op zal gaan als de intensieve veehouderĳ.’ (Bo)

Piet Boer, voorzitter FrieslandCampina:

Henk Hoekman, hoofdcontroleur Nĳland: ‘In mĳn ogen zullen er altĳd melkcontroleurs nodig zĳn. Door de toename van robots zal het aantal monsternemers misschien wel minder worden, maar het is geen uitstervend ras.’ (NO)

Dirk Duĳzer, directeur Rabobank:

Kees van Velzen, fokkerĳanalist: ‘Eigenlĳk is het jammer dat we zo weinig weten van hoe stieren vererven in de leeftĳd van hun dochters van vĳf tot tien jaar. Newhouse Ronald was in dit verband een uitblinker, maar ook bĳvoorbeeld Labelle, Sunny Boy en Tops. Het is echter niet eenvoudig hier meer informatie over te verzamelen.’ (Mm)

Jaap Korteweg, eigenaar De Vegetarische Slager: ‘De reden dat ik zo lang vlees heb gegeten, is dat ik het zo

‘Er is geen puurder beeld dan een koe in de wei tegen de achtergrond van een blauwe lucht. Koeien in de wei zĳn ons erfgoed, dat moeten we niet weggooien, ook al wordt het door schaalvergroting en introductie van melkrobots moeilĳker om de weidegang te blĳven toepassen.’ (Bv)

Marcel van der Eĳk, melkveehouder te Twisk: ‘De combinaties bepaal ik uiteindelĳk helemaal zelf. Nederlandse boeren laten zich al te veel sturen op allerlei terreinen. De fokkerĳ is een van de weinige onderdelen waar ik volledig mĳn eigen visie op los kan laten.’ (Hp)

Bronnen: Mooi (Mo), Nieuwe Oogst (NO), Journaal (Jn), Mediaplanet (Mp), HIplus (Hp), NRC Handelsblad (NRC), Boerderĳ (Bo), Melkvee Magazine (Mm), Vrĳ Nederland (VN), Boerderĳ vandaag (Bv) V E E T E E LT

VX16_Hoornaar en bloempjes.indd 35

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 14:50

CRV BV (CRV) is een internationale onderneming op het gebied van rundveeverbetering. Hieronder verstaat CRV de ontwikkeling, de productie en de verkoop van genetische producten en informatieproducten, maar ook dienstverlening, zoals fokkerijbegeleiding, melkproductieregistratie en kunstmatige inseminatie. De producten en diensten van CRV worden wereldwijd afgezet in meer dan 50 landen, voornamelijk bij rundveehouders. CRV heeft vestigingen in Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Tsjechië, Spanje, Brazilië, Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten, Australië en Zuid-Afrika. Er werken ruim 1300 mensen in Nederland en het hoofdkantoor is gevestigd in Arnhem.

CRV IS OP ZOEK NAAR EEN:

NIEUW LID HOOFDBESTUUR Voor de zittingstermijn 2014-2018 zoekt CRV een nieuw lid voor het hoofdbestuur. Waaraan moeten kandidaten voldoen? De kandidaat: – is lid van CR Delta; – heeft bestuurlijke ervaring; – voelt zich nauw betrokken bij de rundveeverbetering; – is in staat om beleid en strategie te ontwikkelen voor een onderneming die internationaal groeit; – is gehuisvest in een van de afdelingen van kring 4, regio Oost.

Hasselt Flevoland Raalte

Oost Veluwe

Meer informatie? Kijk op de CRV-site (rechts onderaan, CRV: vacatures) voor de uitgebreide vacaturebeschrijving of neem contact op met mevr. J. Buijs, hoofd Verenigingszaken, telefoonnummer 026-38 98 813. Heeft u belangstelling? Stuur uw sollicitatiebrief en curriculum vitae naar jose.buijs@crv4all.com of CRV (t.a.v. mevr. J. Buijs, hoofd Verenigingszaken), Postbus 454, 6800 AL Arnhem.

Vallei

Rivierengebied Oost

Uw brief dient uiterlijk maandag 4 november 2013 in ons bezit te zijn. Vanzelfsprekend is een vertrouwelijke behandeling van uw gegevens gewaarborgd. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

BETTER COWS | BETTER LIFE

363-13 Lid hoofdbest.indd 1

CRV4ALL.COM

08-10-13 11:52

V O E DI N G

Subklinische pensverzuring vaak de boosdoener in probleemrantsoenen

Sturen op een gezonde pens Bĳ veel probleemrantsoenen is een tekort aan buffering de oorzaak, zo blĳkt uit onderzoek van Agrifirm. Met nieuwe kengetallen die de pens-pH beter voorspellen en extra aandacht voor het gevoerde rantsoen is subklinische pensverzuring te voorkomen. tekst Jaap van der Knaap

p papier een melkveerantsoen dat klopt als een bus, maar wanneer het rantsoen eenmaal gevoerd wordt, vallen de prestaties van de koeien tegen. Dat is helaas een herkenbaar probleem en het kost vaak de nodige moeite om het rantsoen aan te passen, zodat de koeien wel goed presteren. ‘We merkten dat bĳ onze klanten 85 procent van de berekende rantsoenen ook daadwerkelĳk resulteerde in de verwachte melkgiften’, zo vertelt Karst Mulder, hoofd innovatie en nutritie rundvee bĳ Agrifirm. ‘Maar we wilden graag weten waarom het bĳ die laatste 15 procent niet lukte, omdat het op papier wel in orde was.’ Mulder en zĳn team verdiepten zich in deze probleemrantsoenen en kwamen tot de conclusie dat subklinische pensverzuring vaak de boosdoener was. ‘Subklinische pensverzuring is moeilĳk te herkennen, maar komt vaker voor dan gedacht’, aldus Mulder. Hĳ noemt schattingen dat 25 tot 30 procent van de koeien in de eerste drie maanden van de lactatie te maken krĳgt met het probleem. Volgens Toine Heĳmans, productmanager rundvee bĳ Agrifirm, zĳn er diverse oorzaken aan te wĳzen voor de onderschatting van subklinische pensverzuring. ‘Mais was vroeger een vaste bron van structuur, maar wordt steeds korter gehakseld. Ook lĳkt mais dankzĳ de veredeling op meer zetmeel steeds meer op krachtvoer. In rantsoenen met een groot maisaandeel wordt daar te weinig rekening mee gehouden. Daarnaast zĳn natte graskuilen met veel zuren vaak sneller verteerbaar dan we inschatten.’

Zuur in kuil invloed op pens-pH Veel van de genoemde oorzaken voor subklinische pensverzuring voeren terug op de hoeveelheid buffering. Bĳ vol-

doende deeltjeslengte in het rantsoen blĳft de koe herkauwen en zorgt het daardoor gevormde speeksel voor een bufferende werking voor de zuren in de pens. ‘Zonder subklinische pensverzuring kun je meer melk uit het rantsoen halen’, stelt Mulder. ‘Subklinische pensverzuring verstoort de voerefficiëntie.’ Mulder toonde aan dat de hoogte van de pH in de kuil effect heeft op de zuurbelasting in de pens. Ook bleek dat de op papier kloppende rantsoenen in de praktĳk dikwĳls niet als dusdanig in de pens belanden. Door de grootte van de deeltjes aan het voerhek te meten en door de koeien en het werk van de veehouder te obeserveren, kwamen er diverse afwĳkingen in beeld. Zo werden er verschillen in mengkwaliteit geconstateerd. ‘Wie vandaag de versleten messen in de voermengwagen vervangt, heeft morgen een rantsoen met een andere deeltjesgrootte voor het voerhek. Dan kan er op papier niets gewĳzigd zĳn aan het rantsoen, aan het voerhek zĳn de gevolgen wel groot.’

Extra handvat voor structuur Via nieuwe rekenregels in het rantsoenberekeningsprogramma Optivoer van Agrifirm is er meer aandacht voor subklinische pensverzuring. Daarvoor worden er drie nieuwe kengetallen gelanceerd: de zuurwaarde, de bufferwaarde en het verschil tussen deze kengetallen in de vorm van de bufferzuurbalans. De zuurwaarde laat zien hoeveel zuur er in de pens wordt gevormd. De bufferwaarde geeft aan hoeveel ruimte er is om de vrĳgekomen zuren in de pens te neutraliseren en wordt onder meer bepaald door de deeltjesgrootte en de opbouw van de celwandfracties. ‘Voor de veehouder is de bufferzuurbalans het belangrĳkste kengetal’, stelt

Selectie van voer door koeien aan het voerhek kan leiden tot pensverzuring

Mulder. ‘Dit is het verschil tussen de zuur- en bufferwaarde en geeft aan of het rantsoen veilig gevoerd kan worden zonder dat er sprake is van subklinische pensverzuring.’ Kuilen boven een bufferzuurbalans van 205 zĳn veilig om te voeren. Bĳ een lagere waarde zĳn aanpassingen, lees: meer structuurrĳke producten, noodzakelĳk. ‘De eerste resultaten laten zien dat we de 15 procent rantsoenen die niet goed liepen, hebben kunnen terugbrengen naar 5 procent’, vertelt Heĳmans. ‘We hebben er een extra handvat bĳ om de balans tussen buffer en zuur in de pens beter in te schatten. Dat zorgt voor minder koeien met subklinische pensverzuring en een betere voerefficiëntie.’ l

V E E T E E LT

VX16_pens optimalisatie.indd 37

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 15:29

M P R - S TA T I S T I E K E N

Gemiddeld Vlaams bedrĳf groeit fors, maar verliest terrein in productiecĳfers

Meer koeien, minder melk Het is opvallend. Waar de afgelopen boekjaren sprake was van productiewinst, laten de Vlaamse mpr-bedrĳven dit jaar een veer in productiekengetallen. Het economisch jaarresultaat en de levensproductie lopen terug, terwĳl het aantal koeien fors stĳgt. tekst Annelies Debergh

een plus dit jaar. Voor het eerst sinds de introductie van het kengetal economisch jaarresultaat (ejr) loopt

het mpr-kengetal flink terug. Met 2005 ejr scoren de Vlaamse koeien in het jongste boekjaar van CRV – dat loopt van

Tabel 1 – Rollend jaargemiddelde per provincie (1 september 2012-31 agustus 2013)

provincie Antwerpen West-Vlaanderen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Vlaanderen 2012-’13 Vlaanderen 2011-’12 Vlaanderen 2010-’11 Vlaanderen 2009-’10 Vlaanderen 2008-’09 Vlaanderen 2007-’08

aant. bedr.

koeien/ bedrĳf

lft.

kg melk

% % vet eiwit

396 812 188 718 100

86 52 81 58 66

4.02 4.05 4.03 4.04 4.05

8.503 8.350 8.136 8.136 6.968

4,18 4,16 4,19 4,19 4,14

2.215 2.469 2.727 2.802 2.961 3.100

63 59 57 55 53 49

4.04 4.05 4.06 4.07 4.07 4.08

8.236 8.317 8.327 8.175 8.059 8.014

4,18 4,17 4,17 4,18 4,22 4,19

kg vet

kg eiwit

kg v. + e.

ejr

3,46 3,42 3,47 3,44 3,38

356 347 341 341 289

294 286 283 280 236

650 633 624 621 525

2079 2020 1996 1983 1668

3,44 3,45 3,44 3,42 3,41 3,44

344 347 347 342 340 336

283 287 286 280 275 276

627 634 633 622 615 612

2005 2026 2022 1983 1960 1953

1 september 2012 tot en met 31 augustus 2013 – lager dan in de twee voorgaande edities (tabel 1). De trend is opvallend: het ejr gaat sinds lang terug met 21 euro. De dalende trend is ook zichtbaar bĳ de overige productiecĳfers. Zo produceerde de gemiddelde melkkoe in Vlaanderen het voorbĳe boekjaar 8236 kg melk. Dat betekent een verlies van bĳna 90 kg melk. Het vetgehalte steeg daarbĳ licht van 4,17% naar 4,18% vet en het eiwit ging terug van 3,45% naar 3,44% eiwit. Dat levert, omgerekend naar totaal aantal kilogrammen vet en eiwit, een verlies van zeven kilo melkinhoud. De gemiddelde leeftĳd van de koeien onder mpr staat eveneens onder druk. De mpr-deelneemsters waren het jongste boekjaar gemiddeld ongeveer een maand jonger dan die in het jaar daarvoor.

Fors meer koeien per bedrĳf Een deel van de verklaring voor de gedaalde productie kan liggen in het feit dat het economische klimaat eind 2012 geen aanleiding gaf tot opgedreven melkproducties. Een andere mogelĳke verklaring voor de getemperde productiedrang is de uitbreiding van de bedrĳven. De jongste mpr-statistieken geven duidelĳk aan dat Vlaamse melkveebe-

VVE EE ET TE EE EL LT T J O AN K T UO AB R EI R1 /1 2 2 20 01 03 9

VX16_MPR statist. Vlaanderen.indd 38

07-10-13 13:14

jaar

aant. koeien

2012-’13 2011-’12 2012-’13 2011-’12 2012-’13 2011-’12

41.966 48.297 13.031 17.672 517 495

ras hf zwartbont* hf roodbont* witrood

lft. dgn. 3.06 3.06 3.06 3.08 4.01 4.01

kg melk

% % vet eiwit

362 10.071 4,10 363 10.118 4,07 356 8.963 4,32 357 8.998 4,30 317 5.697 4,09 326 5.950 4,05

3,43 3,41 3,49 3,49 3,35 3,34

kg kg kg vet eiwit v. + e. 413 412 387 387 233 241

345 345 313 314 191 199

758 757 700 701 424 440

ejr 2.097 2.092 1.970 1.971 1.273 1.290

Tabel 2 – Overzicht rasgemiddelden per boekjaar (* = minimaal 50 procent hf-bloed)

naam, woonplaats

Gemiddeld 63 koeien per mpr-bedrĳf in Vlaanderen

P. Claeys, Zomergem P. De Backer, Waarschoot Lahousse-Zomerbl.hof, Elverdinge G. Lemmens Reet Van den Broek-De Roy lv, Merksplas* E. en K. Vandekerchove, Oostkamp Mertens-Deboel lv, Minderhout N. Steyaert, Poperinge I. Poignie, Koolskamp P. Ingels, Lembeke

aantal koeien

lft.

kg melk

53 49 107 113 58 102 149 28 55 47

4.05 3.07 4.02 3.10 3.10 3.09 3.11 3.08 4.05 4.02

12.463 11.399 11.628 11.188 11.404 11.259 11.542 11.748 11.103 11.458

% % vet eiwit 4,64 4,29 4,26 4,20 4,17 4,01 4,00 3,89 4,11 4,07

3,53 3,46 3,36 3,52 3,40 3,55 3,40 3,37 3,47 3,32

kg kg vet eiwit 578 489 495 470 476 451 462 458 456 467

440 395 390 394 388 399 393 396 386 381

% ejr droog 3271 2828 2814 2773 2754 2730 2724 2715 2695 2690

8,7 7,8 7,4 6,2 9,1 7,1 6,9 7,5 9,1 4,9

Tabel 3 – Rollend jaargemiddelde top tien mpr-bedrĳven in Vlaanderen (*= melkrobot)

drĳven zich volop ontwikkelen (tabel 1). Het gemiddelde mpr-bedrĳf groeit in het jongste boekjaar met vier koeien naar 63 koeien. Ter vergelĳking: in 2007-2008 telde het gemiddelde mpr-bedrĳf nog 49 melkkoeien. Met een tussentĳd van vĳf jaargangen evolueerde het doorsnee bedrĳf in Vlaanderen met een gemiddelde van veertien melkkoeien. In dezelfde tĳdspanne loopt het aantal mpr-bedrĳven in een gelĳke tred terug: van 3100 naar nu nog 2215 bedrĳven. De daling van het ejr heeft ook een uitwerking in de vĳf provincies. Niet WestVlaanderen, maar Antwerpen neemt het voortouw met een ejr van 2079 euro. De Antwerpse koeien zĳn overigens de enige koeien die stĳgen. Dat doen ze zowel in ejr als in melkproductie. Voormalig koploper West-Vlaanderen ziet zĳn productie dit jaar het sterkst teruglopen. Het ejr gaat van 2075 euro in 2011-2012 naar een ejr van 2020 euro voor 2012-2013. Dat verlies is bĳna volledig te wĳten aan een lagere productie van wel 200 kg melk minder.

Minder zwart- en roodbonten Bĳ de individuele rassen is geen sprake van grote verliezen (tabel 2). Zowel voor zwartbonte als voor roodbonte dieren blĳft de productie een gelĳke tred aanhouden. Zwartbont groeit met 5 euro ejr naar een hoger niveau, terwĳl roodbont met 1 euro licht terugloopt in economisch jaarresultaat. Opvallend is wel de afname in aantal mpr-geregistreerde dieren voor beide

rasstandaarden. Zo ligt het aantal roodbonten ruim 4000 stuks lager. Het aantal zwartbonten ligt eveneens ongeveer 6500 stuks lager. De witroden gaan er in aantal op vooruit bĳ een dalend ejr. Onder de tien hoogste mpr-bedrĳven is de top ongewĳzigd. Het meest productieve bedrĳf is opnieuw dat van Patrick Claeys uit Zomergem (tabel 3). De gemiddelde melkproductie van 12.463 kg melk met 4,64% vet en 3,53% eiwit levert een economisch jaarresultaat van 3271 euro. Op de tweede en derde plek volgen Paul De Backer uit Waterschoot en de familie Lahousse uit Elverdinge. De hoofdzakelĳk roodbonte stal van Pa-

trick Claeys uit Zomergem levert dit boekjaar ook de hoogst productieve roodbonten met Kiandochter Calerie op 4256 euro ejr bĳ de koeien en Laarmandochter Fea op 3406 euro ejr bĳ de vaarzen. Bĳ zwartbont wint bĳ de vaarzen Keur Valona (v. Zabing) van Marcel Heylen uit Geel met 3708 euro ejr en bĳ de koeien de Shottledochter 2624 van Rudy Timmerman uit Sint-Kruis-Brugge met 4453 euro ejr. Bĳ de hoogste bedrĳven is er een overlap van vĳf stuks met de vorige publicatie van de top tien. Anders dan eerdere edities zĳn er dit keer meer Antwerpse bedrĳven in de top tien. De provincie is dit

Tabel 4 – Ontwikkeling levensproductie van stamboekkoeien op moment van afvoer

jaar 2012-’13 2011-’12 2010-’11 2009-’10 2008-’09

kg melk

% vet

% eiwit

kg vet

kg eiwit

kg vet + eiwit

27.608 28.017 28.325 28.534 28.303

4,15 4,15 4,17 4,17 4,15

3,42 3,42 3,41 3,40 3,41

1.146 1.164 1.180 1.190 1.175

944 957 965 971 964

2.090 2.121 2.145 2.161 2.139

Tabel 5 – Levensduur afgevoerde stamboekkoeien per jaar van afvoer (1 september 201231 augustus 2013)

jaar 2012-’13 2011-’12 2010-’11 2009-’10 2008-’09

dgn. keren opfok gekalfd 805 810 817 823 831

3,1 3,1 3,2 3,3 3,2

gem. melkdgn. dgn. laat- productieve dgn. na dgn. kg melk/ tkt. per tkt. ste lact. levensd.* laatste proefm. levensd.** melkdag 418 418 420 421 420

359 359 359 360 359

287 284 283 273 291

1.142 1.165 1.192 1.219 1.226

1.981 2.008 2.044 2.079 2.093

27,2 27,1 26,8 26,5 26,1

* = dagen tussen eerste kalfdatum en datum laatste monstername ** = dagen tussen geboorte en laatste afvoerdatum (som van dagen opfok, productieve levensduur en dagen na laatste proefmelking)

V E E T E E LT

VX16_MPR statist. Vlaanderen.indd 39

34 33 35 37 36

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 13:14

M P R - S TA T I S T I E K E N

jaar drie keer vertegenwoordigd, terwĳl West- en Oost-Vlaanderen de thuisbasis vormen voor de achtereenvolgens vier en drie resterende bedrĳven (tabel 7).

Levenstotaal nu op 27.608 kg De intensivering van de Vlaamse melkveebedrĳven lĳkt ook een weerslag te hebben op de levensproductie van de Vlaamse melkkoe (tabel 4). Voor het derde jaar op rĳ daalt de gemiddelde levensproductie. In het boekjaar 2009-2010 bereikte de levensproductie de tot nu toe hoogste score van 28.534 kg melk. Voor dit boekjaar ligt dat cĳfer op 27.608 kg melk. De daling heeft ook effect op de melkinhoud. Waar in 2009-2010 een af-

gevoerde koe borg stond voor 2161 kg vet en eiwit, lag dat getal afgelopen jaar op 2090 kg vet en eiwit, een daling van ruim 70 kg. In tĳden waarin steeds meer pleidooien voor duurzaamheid opgaan, is ook de evolutie in productieve levensduur op zĳn minst merkwaardig te noemen (tabel 5). Het aantal productieve levensdagen is in vĳf jaar tĳd met ruim tachtig dagen gedaald, koeien leven gemiddeld ruim 110 dagen korter. Positief is de evolutie in aantal dagen opfok: deze nam met dertig dagen af in vĳf jaar tĳd. Al met al levert dat een positieve bĳdrage aan de gemiddelde melkgift per productiedag: die stĳgt het afgelopen boekjaar

met 0,1 kg melk tot 27,2 kg melk per melkdag. De tussen 1 september 2012 en 31 augustus 2013 afgevoerde koeien van Arnold Decuyper uit Oedelem realiseerden de hoogste levensproductie (tabel 6). Met een gemiddelde levenstotaal van 56.022 kg melk met 4,00% vet en 3,29% eiwit komen de twaalf koeien uit op een totaalscore van 4084 kg vet en eiwit. Op de tweede plek volgt het bedrĳf van Pascal Masschaele en Sandra De Herdt uit Ichtegem. Hun tien afgevoerde melkkoeien behaalden een gemiddelde levensproductie van 50.328 kg melk met 4,07% vet en 3,47% eiwit, goed voor 3795 kg vet en eiwit. l

Tabel 6 – Top tien bedrĳven met hoogste levensproductie bĳ afvoer op basis van kilogrammen vet en eiwit (minimaal tien afgevoerde dieren, 1 september 2012-31 augustus 2013, * = melkrobot)

naam, woonplaats

aantal leeftĳd in dagen prod. koeien dagen droog dagen kg melk

A. De Cuyper, Oedelem P. Masschaele en S. De Herdt, Ichtegem W. Boone, Lotenhulle H. Van Reybrouck, Torhout B. Calis, Watou* P. en S. De Muer, Lotenhulle D. van Wiele, Stekene* G. Zwaenepoel, Klemskerke* F. en P. De Geyter, Zegelsem I. Spreuwers, Gruitrode

12 10 14 15 12 17 22 11 13 13

2939 2532 2768 2585 2725 2260 2461 2533 2745 3406

247 193 254 187 205 156 194 225 214 439

1894 1592 1705 1639 1700 1353 1493 1475 1753 2054

% vet

% eiwit

4,00 4,07 3,92 4,20 4,03 3,80 4,12 4,37 4,09 4,21

3,29 3,47 3,43 3,43 3,47 3,30 3,24 3,47 3,37 3,44

56.022 50.328 51.188 48.046 47.640 50.221 47.712 43.208 45.204 43.618

kg vet kg eiwit kg v. + e. 2239 2047 2006 2016 1919 1909 1966 1887 1847 1836

1845 1748 1755 1650 1651 1660 1545 1497 1525 1501

kg melk/ dag

aantal lact.

29,6 31,6 30,0 29,3 28,0 37,1 32,0 29,3 25,8 21,2

5,5 4,5 4,9 4,7 5,1 3,9 4,3 4,5 5,1 5,5

4084 3795 3761 3666 3570 3569 3511 3384 3372 3337

Tabel 7 – Top vĳf mpr-bedrĳven voor ejr per provincie in het mpr-jaar 2012-’13 (*= driemaal daags melken, **= melkrobot)

provincie

naam, woonplaats

Antwerpen

G. Lemmens, Reet Van den Broek-De Roy lv, Merksplas** Mertens-Deboel lv, Minderhout K. Goossens, Meerhout K. en D. Faes, Meer Vlaams-Brabant U. Cosyns, Herne Raymaekers lv, Kortenaken** Vandevoordt lv, Rummen T. Engelbosch, Tienen J. Mertens, Londerzeel West-Vlaanderen Lahousse-Zomerbloemhof lv, Elverdinge E. en K. Vandekerchove, Oostkamp N. Steyaert, Poperinge I. Poignie, Koolskamp K. Debuysere, Westouter Oost-Vlaanderen P. Claeys, Zomergem P. De Backer, Waarschoot P. Ingels, Lembeke P. en S. De Muer, Lotenhulle T. Van Leeuwe, Adegem Limburg J.-P. Heggen-Vanderlinden, Teuven R. Agten-Bergs, Sint-Huibrechts-Lille R. Theuwis, Overpelt** W. en M. Corstjens-Hulsbosch, Bocholt* H. Van den Boomen, Gerdingen

aantal koeien

lft.

kg melk

113 58 149 103 85 55 119 43 69 105 107 102 28 55 42 53 49 47 65 44 97 84 112 111 111

3.10 3.10 3.11 4.02 4.02 4.06 3.07 4.01 4.05 4.04 4.02 3.09 3.08 4.05 4.02 4.05 3.07 4.02 3.11 4.08 4.02 3.11 4.02 3.09 4.02

11.188 11.404 11.542 10.452 10.462 10.230 9.836 9.619 8.615 9.225 11.628 11.259 11.748 11.103 11.320 12.463 11.399 11.458 11.484 10.753 10.245 10.114 10.202 9.948 10.215

% vet % eiwit 4,20 4,17 4,00 4,32 4,17 4,17 4,14 4,14 5,09 4,23 4,26 4,01 3,89 4,11 3,93 4,64 4,29 4,07 3,82 4,08 4,09 4,24 4,16 4,11 4,01

3,52 3,40 3,40 3,59 3,56 3,38 3,46 3,51 3,30 3,35 3,36 3,55 3,37 3,47 3,44 3,53 3,46 3,32 3,42 3,56 3,55 3,50 3,37 3,49 3,41

kg vet

kg eiwit

ejr

470 476 462 452 436 426 407 398 439 390 495 451 458 456 445 578 489 467 439 439 419 429 424 409 410

394 388 393 376 372 346 340 338 284 309 390 399 396 386 389 440 395 381 393 383 363 354 344 348 348

2773 2754 2724 2668 2598 2458 2388 2361 2297 2221 2814 2730 2715 2695 2662 3271 2828 2690 2652 2643 2512 2510 2443 2426 2416

% % vleesdroog prod. 6,2 9,1 6,9 7,7 10,6 10,2 5,8 7,7 10,9 8,0 7,4 7,1 7,5 9,1 8,8 8,7 7,8 4,9 9,1 9,1 9,0 8,1 9,5 7,1 10,3

0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,4 0,5 0,0 2,0 1,0 0,4 2,3 0,0 0,0 5,7 6,0 0,2 3,8 0,9 1,4 4,0 1,7 0,0 2,0 0,5

VVE EE ET TE EE EL LT T J O AN K T UO AB R EI R1 /1 2 2 20 01 03 9

VX16_MPR statist. Vlaanderen.indd 40

07-10-13 16:36

Ingenieursbureau Heemskerk b.v. T: 013-505 1658 Heemskerk BelgiĂŤ bvba T: 014 - 479544 info@heemskerk-dairy.com www.heemskerk-dairy.com

Bonsilage_mais_sep2013.indd 1

23-09-13 09:31

Ga voor een laag celgetal!

PAS OP VOOR PENSVERZURING! Informeer bij uw voerlev erancier of kijk op www.voorkompensverzu ring.nl Deze boodschap wordt u aangeboden door

V E E T E E LT

VX16_p41.indd 41

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 14:23

Tochtdetectie? CowAlert springt boven de rest uit!

Meer drachtige koeien… extra rendement! p Zeer nauwkeurig, meldt ook “stille” tochtigheid p Meest geavanceerde 3D technologie, dus geen stappenteller p Signaleert óók gezondheidsproblemen p Simpel in gebruik en volledig in het Nederlands p Goede ervaringen in binnen- en buitenland Bij een bedrijf van 100 koeien hoeft CowAlert slechts 1,5 koe per maand extra tochtig te zien om het systeem voor u al rendabel te krijgen. Tevens is CowAlert beschikbaar in een zeer scherpe leaseconstructie! Vraag uw Alta adviseur naar de mogelijkheden. “CowAlert geeft rust en gemak. De vruchtbaarheidsresultaten zijn sterk verbeterd. Het is fantastisch hoe je alle details van het gedrag van een individuele koe in beeld krijgt.” Rik en Tom Stam Melkveehouders; Maasbommel

www.altagenetics.nl | 0594-620940 | info@altagenetics.nl

VX16_p42.indd 42

07-10-13 14:26

ConceptPlus: Hét concept voor méér drachtigheden

Door gebruik van ConceptPlus stieren 3 % meer drachtigheden! Alta berekent de vruchtbaarheid van haar stieren op basis van wérkelijke dracht. Stieren die meer dan 3% beter bevruchten dan gemiddeld worden aangemerkt als ConceptPlus. Waarom is ConceptPlus beter: p Gebaseerd op drachtonderzoek, niet op NR56%. p Nauwkeurigheid van data, correctie externe invloeden. p “Iedere spermacel telt” in de hele Alta keten. Alta levert de best bevruchtende stieren ter wereld, omdat dit direct invloed heeft op de winstgevendheid van uw melkveebedrijf. 3% betere bevruchting betekent 3 drachtigheden meer op 100 inseminaties. Bottom line levert dit gemiddeld € 12,= per inseminatie op ten opzichte van gemiddeld bevruchtend sperma. Bij een bedrijf van 100 koeien komt dit neer op jaarlijks ruim € 2400, = euro extra opbrengst! Alta is wereldwijd de leider in bevruchtend vermogen, oftewel “The Fertility Leader”!

www.altagenetics.be | 0475/790130 | info@altagenetics.be

VX16_p42VLA.indd 42

07-10-13 14:28

K E U R I N G

De families Haytema en Jorna domineren de 113e Friese keuring

Wikje wint in Workum Voor veel burgerpubliek moet een keuring gewoon plaatsvinden op het marktplein in een dorp of stad. Zoveel werd wel duidelĳk in Workum, waar honderden burgers Fockema-Oord Wikje 184 op overtuigende wĳze algemeen kampioene zagen worden. tekst Florus Pellikaan

video-impressie www.veeteelt.nl

et dagelĳkse leven in Workum staat even stil op de vierde woensdag in september. De vlaggen gaan uit, de scholen zĳn dicht en de gladde klinkers worden bedekt met stro en zand. Het is duidelĳk dat de inwoners van Workum de ‘keuringsdei’ massaal omarmen. Rĳendik staat het publiek op het marktplein bĳ het melkvee en bĳ de tuigpaarden. Met Fries als spreektaal van omroeper en juryleden was de dag ook vooral gericht op de lokale bezoeker. Het massaal aanwezige burgerpubliek zag de Caudumerstal de show stelen bĳ de vaarzen. Drie van de vier eerstekalfsdieren waren eigendom van Sietze Henk en Tjitske Haytema uit Koudum. Alleen Fockema-Oord Akke 136 van Answerd Jorna uit Gaast kon de stalgenotes nog van het eremetaal afhouden. De lang gebouwde en ondiep geuierde Scooby-Duudochter bleef vanwege een betere uieraanhechting de evenredige Caudumer Hinke 173 (v. Shottle) ook daadwerkelĳk voor. Maar tegen de roodbonte stalgenotes Caudumer Hinke 199 (v. Destry) en Molenkamp Anky 4 (v. Kylian) was Akke niet opgewassen. De spĳkerharde en vlot stappende Anky had op de CRV Koe-Expo met een 1b-plek al aan haar reputatie gewerkt. Voor de kampioenstitel werd ze echter terecht voorbĳgestreefd door stalgenote Hinke 199, die een vaster aangehechte vooruier en fraaiere overgangen had. De jury vergaf Hinke de niet geheel parallelle stap.

Uitgebalanceerde frames Zo spannend als het bĳ de strĳd om de vaarzentitel was, zo duidelĳk was het in de middenklasse. Fockema-Oord Wikje 184 liep er in haar leeftĳdsklasse wat betreft niveau zonder discussie uit. De proefstierdochter van Predator, een Goldwynzoon uit de Windy-Knoll-View Policyfamilie, van opnieuw Jorna, overtuigde

met haar evenredige, uitgebalanceerde frame en haar kwaliteitsrĳke beenwerk. Wikje won met haar hoge en brede uier eerder op de dag ook al het uierlint. Wie het zilver in de middenklasse zou winnen, was minder voorspelbaar. Sietske 109 (v. Bertil) van familie Stellingwerff uit Workum kon in framekenmerken Wikje wel volgen, maar ze stapte minder krachtig. Metje 1394 (v. Ponsstar Sunflower) van Anne de Boer uit It Heidenskip gooide haar lange lĳf en lange uierbodem in de strĳd, maar de uier kon vaster zĳn aangehecht. Reeuwkje 169 (v. Tequila) van Jan, Trĳntje en Richtje Noordenbos uit It Heidenskip vormde met vier stalgenotes al de beste bedrĳfsgroep en gooide ook in de individuele strĳd haar fraaie verhoudingen en kwaliteitsuier in de strĳd. De juryleden vonden Reeuwkje alleen wat weinig lengte hebben en schonken het zilver daarom aan Metje. In de finale van de oudere koeien was er opnieuw een pupil uit de omvangrĳke Metjefamilie van De Boer present. Dit keer ging het om Metje 1222, een Janssendochter die een uitgebalanceerd frame met een hoge achteruier combineerde. Uitgebalanceerd was ook de bescheiden ontwikkelde Petra 65. Het dier met onbekende afstamming van Jacob en Pieter van de Valk uit Workum bezat een nog altĳd erg ondiepe en vast aangehechte uier. Petra had alleen wat weinig vermogen voor een oudere koe en Metje was bĳ een vlottere pas nog kansrĳker geweest. Hierdoor kwamen de scherprechters uit bĳ twee stalgenotes van Jorna. FockemaOord Hiltje 201 (v. Starleader) was de grootste en had de beste speenplaatsing, Fockema-Oord Hendrina 387 (v. Talent) was breder en toonde meer balans. Hiltje kwam na enig beraad als winnares uit de strĳd, maar een serieuze kandidate voor het algemeen kampioenschap was ze

C. Hinke 199 (v. Destry), kamp. vaarzen Voorsp. prod.: 2.00 305 7810 4,55 3,55 lw 115

F.-O. Wikje 184 (v. Predator), alg. kamp. Prod.: 2.10 364 11.305 3,79 3,31 lw 125

F.-O. Hiltje 201 (v. Starleader), kamp. oud Prod.: 2.01 330 9572 3,54 3,45 lw 120

niet. Dat ging overduidelĳk naar haar andere stalgenote: Wikje, die daarmee onderstreepte klaar te zĳn voor het grotere keuringswerk, zoals de Provinciale Veekeuring Fryslân. l

V E E T E E LT

VX16_KeuringWorkum.indd 43

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 16:45

BU I T E N L A N D

Padraig French ziet grote kansen voor de melkveehouderĳ in Ierland

dement op, aldus de Ierse onderzoeker Padraig French. ‘Groeien

krĳg je een hogere hypotheek en meer werk. Je moet het niet doen omdat collega’s het doen of omdat ik zeg dat er prachtige kansen liggen. Je moet het doen omdat het meer inkomen oplevert en dus een hogere levensstandaard.’ Maar dan moet je als bedrĳf wel de focus op efficiëntie hebben, zegt de onderzoeker. ‘Wanneer je met je kengetallen tot de toptienprocentbedrĳven hoort, kun je succesvol groeien. “First skills then scale”, oftewel: investeer in je vakmanschap. Jĳ bepaalt de efficiëntie van je bedrĳf en dat is een belangrĳkere factor dan het weer of het grondtype. Als je geen goede saldo’s draait, haal je geen rendement uit de nieuwe investeringen. Bĳ een slechte melkprĳs ben je dan de klos.’

betekent een hogere hypotheek en meer werk. Zorg wel dat je

Meer gras laten groeien

Eerst vakmanschap, dan groeien Investeer in je vakmanschap en zorg ervoor dat je financieel bĳ de beste tien procent bedrĳven hoort, dan pas levert groeien ren-

dan ook rendement draait voor een hogere levensstandaard.’ tekst Alice Booĳ

aar liefst 7000 geïnteresseerden kwamen er naar de open dag ‘Harvesting the potential’ op het onderzoekscentrum Moorepark in Ierland, net zoveel als er in Nederland afkomen op een Koe-Expo. Het is heel typerend voor de focus van de Ierse melkveehouders die zich lieten voorlichten over graslandmanagement en vooral de kansen na 2015. Als ‘opwarmertje’ kregen de bezoekers een peptalk van het hoofd onderzoek melkvee en grasland: Padraig French. ‘Over 21 maanden vallen de beperkingen weg, na 31 jaar stopt de quotering. We gaan van een saaie periode over naar veel dynamiek. Dat biedt ongelooflĳk veel kansen voor de Ierse melkveehouderĳ.’ French bruist van enthousiasme en ambitie. ‘We zĳn als Ierse melkveehouderĳ sterk in lage kosten en dus heel concurrerend. Er ligt een wereld voor ons open wanneer we dat ook na 2015 kunnen

vasthouden.’ Ook in Ierland schalen de zuivelverwerkers hun capaciteit op. ‘Voordat het quotum kwam, groeide de Ierse melkveehouderĳ jaarlĳks met 5 tot 6 procent. Dat gaat na 2015 weer gebeuren’, verwacht French.

French denkt mee met melkveehouders over investeringen die weinig kosten en die een hoog rendement opleveren, zoals simpelweg meer gras op het bedrĳf laten groeien. ‘We zitten op gemiddeld 10 ton droge stof per hectare per jaar, maar er zĳn veehouders genoeg die 11 tot 12 ton opbrengst per hectare realiseren en er zĳn er zelfs die 14 ton halen. Bĳ 10 ton kun je met twee koeien per hectare zelfvoorzienend zĳn, naast 500 kilo kracht-

Nieuwe melkveehouders De melkveehouderĳ is ‘booming’ in Ierland. Zelfs akkerbouwers en vleesveehouders laten zich informeren over de mogelĳkheden om koeien te gaan melken. Zo’n 20 procent van het landbouwareaal in Ierland wordt gebruikt voor melkvee, er is dus genoeg potentie om veel meer koeien te gaan melken, geeft French aan. ‘Over tien jaar hebben we nog steeds 18.000 melkveehouders dankzĳ die nieuwe instromers.’ De onderzoeker schetst een mooie toekomst, maar ziet ook de valkuilen die groeien met zich meebrengt. ‘Bĳ groeien

Tabel 1 – Melkveehouderĳ in Ierland in 2013 en 2020 (verwachting)

aantal melkveehouders aantal melkkoeien (miljoen) totaal geproduceerde melk (in miljard kg) koeien per bedrĳf hectares per bedrĳf koeien/hectare productie per koe (kg) melkproductie/ha (kg) ton droge stof per hectare melkprĳs (in euro’s per 100 kg melk) winst per hectare (in euro’s)

2013

2020 (verwachting)

18.000 1,2 5,4 60 34 1,9 4.900 9.300 9,8 38,5 1.900

18.000 1,5 7,5 80 38 2,1 5.000 10.500 11 28 tot 30 2.000

VVE EE ET TE EE EL LT T J O AN K T UO AB R EI R1 /1 2 2 20 01 03 9

VX16_Padraig Frenc.indd 44

07-10-13 10:11

voer per koe per jaar. Bĳ 14 ton zĳn dat 2,8 koeien. Als die graslandproductie omhoog kan, kunnen er meer koeien per hectare grasland gehouden worden en wordt er dus meer melk geproduceerd.’ 2013 is een relatief goed financieel jaar. ‘Wie geen geld verdient, moet eens naar de efficiëntie van het bedrĳf kĳken’, klinkt het duidelĳk. French adviseert om het verdiende geld te gaan investeren in de bodemvruchtbaarheid en de graslandproductie. ‘Zorg bĳvoorbeeld voor het op peil brengen van de mineralen, zoals fosfaat, kali en kalk, en werk aan een betere grasmat. Investeren in de bodemvruchtbaarheid is de eerste stap naar groei.’ Niet alleen een beter graslandmanagement, maar ook een verhoging van de productie zorgt voor meer rendement: meer melk, vet en eiwit per koe dus. ‘Met behoud van de vruchtbaarheid’, noemt French als randvoorwaarde. Streven naar een grotere huiskavel door land te pachten of te gaan samenwerken, is ook een investering die zich terugbetaalt.

Geen rendement voeraankoop Voor French is het duidelĳk dat de unieke bedrĳfsvoering in Ierland met veel vers gras in de koeien ook na 2015 een belangrĳke succesfactor is. Meer voer aankopen

om zo meer melk te produceren ziet hĳ niet als een rendabele manier om te groeien. ‘Aankoop van voer, hoe makkelĳk het ook lĳkt, levert geen rendement, het kost alleen meer werk. Gras is gratis, elk alternatief is duurder. Na 2015 zullen veehouders zich laten verleiden tot meer voeraankopen om zo meer melk te produceren. Maar ze zullen een laag rendement op die extra liters hebben.’ French grĳpt terug in de tĳd om de melkveehouders voor te bereiden op de toekomst. Zo noemt hĳ 2009 het jaar met een dramatisch slechte melkprĳs. ‘Een gemiddelde melkveehouder met 60 koeien had toen een opbrengst op zĳn bedrĳf van 61.000 euro. In 2011, een heel goed jaar, lag dat op 109.000 euro. Dat is een verschil van 50.000 euro en dan hebben we het nog maar over 60 melkkoeien. Bedenk eens hoe dat eruitziet als het bedrĳf is verdubbeld en je een hogere financiering bĳ de bank hebt. Je moet jezelf afvragen hoe je een slecht jaar gaat opvangen: heb je de discipline om financiële reserves op te bouwen? Vooral voor groeiende bedrĳven en starters is dit een essentieel punt. Anders moet je zorgen voor “ruimte” bĳ de bank.’ Plannen maken en voorbereidingen treffen. Alhoewel het einde van het quotum-

Padraig French: ‘Wie in 2013 geen winst draait, moet eens naar de efficiëntie van het bedrĳf kĳken’

tĳdperk nog even op zich laat wachten, drukt French de ondernemers op het hart zich te verdiepen in de nieuwe marktsituatie. ‘Het lĳkt nog ver weg, maar als je naar de bank moet, vraagt het tĳd. Bovendien moet je je plannen ook nog uitvoeren. Het is zo 2015.’ l Meer info en video’s over Padraig French en graslandonderzoek op Moorepark: www.amazinggrazing.eu

Ook na 2015 ligt de focus in Ierland op zo veel mogelĳk gras en weinig krachtvoer

V E E T E E LT

VX16_Padraig Frenc.indd 45

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 10:11

T H E M A B I J E E N K O M S T

Smart Dairy Farming wil stichting oprichten om data beter te ontsluiten

Meer actie met data Na jaren van voorbereiding worden de eerste sensordata van zeven melkveebedrĳven verzameld voor het project Smart Dairy Farming. De meerwaarde lĳkt groot, maar de praktische uitvoering en vooral de vraag wie welke data nu mag gebruiken, vertragen de resultaten. tekst Jaap van der Knaap

et behulp van moderne technieken de huidige levensduur van de koe verlengen van drie naar vĳf lactaties en een levensproductie van 50.000 kg melk. Bart Jan Wulfse, projectleider van Smart Dairy Farming, wond er tĳdens het eerste symposium van het project geen doekjes om. ‘De ambities van dit project zĳn groot. Door alle informatie van sensoren aan elkaar te koppelen en te analyseren, kunnen veehouders eerder ingrĳpen bĳ problemen bĳ de koe rondom gezondheid, vruchtbaarheid of voeding. Dat verhoogt de levensduur.’ Wulfse hield zĳn betoog voor een goed gevulde zaal in Koudum, want dat Smart Dairy Farming een uniek project is en er veel belangstelling voor is, bleek al een aantal jaren geleden bĳ de start. De initiatiefnemers CRV, FrieslandCampina en Agrifirm zagen toen dat er steeds meer data werden verzameld op de melkveebedrĳven, onder meer door de opkomst van nieuwe (sensor)technieken. Het slim aan elkaar koppelen van deze data kan zorgen voor handige en informatieve kengetallen voor de dagelĳkse bedrĳfsvoering.

O K TO BER

VX16_symp smart dairy farming.indd 46

‘Eerder ingrĳpen

‘Er zit veel meer in

mogelĳk dankzĳ

dit project dan

data van sensoren’

er nu uitkomt’

Weinig kennis aanwezig

Maar dat was makkelĳker gezegd dan gedaan, of zoals Wulfse het diplomatiek noemde: ‘Samenwerken is

V E E T E E LT

Jelle Zĳlstra:

niet altĳd makkelĳk gebleken.’ Lang niet altĳd zaten de deelnemers aan het project (robotfabrikanten, stappentellerleveranciers, softwareontwikkelaars) op één lĳn en er werd vooral gediscussieerd over de vraag wie welke verzamelde data waarvoor mocht gebruiken. ‘Er zit veel meer in dit project dan er nu uitkomt’, zo stelde Jelle Zĳlstra, onderzoeker in Wageningen, als buitenstaander dan ook fĳntjes vast. ‘Er is weinig afstemming tussen de data van de sensoren, weinig samenwerking en wie kan de data goed implementeren? De samenwerking tussen zo veel partĳen is baanbrekend, maar de uitwerking gaat lang niet snel genoeg.’

Databeheer via stichting

Bart Jan Wulfse:

den op hun bedrĳf en wie daarover mag beschikken. De stichting gaat zelfs uitzoeken of veehouders ook een vergoeding kunnen krĳgen voor het aanleveren van deze data. Tĳdens het symposium riep de rol van deze stichting zoveel vragen op, dat het doel en de eerste resultaten van het project jammergenoeg een beetje ondersneeuwden. Want het verhogen van de levensduur als hoofddoel van het project is niet alleen goed voor de veehouder, ook is het goed voor het imago, zo stelde Jan Willem Straatsma, manager duurzame veehouderĳ bĳ FrieslandCampina. ‘Via sensortechnologie kunnen bedrĳven met grote koppels toch voldoende aandacht schenken aan de individuele koe. Wanneer je aandacht voor gezondheid, levensduur en dierwelzĳn kunt borgen, bĳvoorbeeld via data uit sensoren, dan zorgt dat voor ons voor extra omzet, extra marktkansen.’

Sinds dit voorjaar verzamelen zeven melkveebedrĳven massaal data voor het project. Zo zĳn er sensoren aangebracht om registraties te doen op basis van gewicht, wateropname, pens-pH, herkauwactiviteit en koeactiviteit en worden er via mpr en eigen administratie talrĳke data vastgelegd. Al deze data worden (dagelĳks) naar de computers van het innovatiecentrum TNO gestuurd en opgeslagen. ‘We willen nu een stichting oprichten die deze data gaat beheren en ontsluiten’, zo vertelde Wulfse. Als het project ooit wordt opgeschaald, dan kunnen veehouders via deze stichting aangeven welke data verzameld mogen wor-

Reĳer den Hartog vertelde als deelnemende veehouder dat de eerste analyses van data leerden dat zĳn koeien op dag zeven en dag acht na afkalven minder voer opnamen. ‘Dat hadden we zelf nog nooit gezien, dus we gaan nu op die dagen extra aandacht geven aan deze koeien.’ Het was maar een klein praktisch voorbeeld, maar het sloot wel haarfĳn aan bĳ het verhaal van Zĳlstra. ‘Er is eigenlĳk nog maar weinig objectieve kennis over de meerwaarde van sensoren. Het is nu zaak dat een aantal onafhankelĳke partĳen bĳ elkaar gaan zitten om na te denken over de vraag hoe Smart Dairy Farming 2.0 eruit moet komen te zien.’ l

2013

08-10-13 12:00

B O E R E N G E LU K

H E T

G E L U K S M O M E N T J A N

T H O M A S

VA N

V O S

’s Morgens in alle rust koeien halen ‘Na de eerste snede – zo vanaf begin juni – tot half september lopen de koeien dag en nacht buiten. Zeker bĳ warm weer is het voor de koeien super om ’s nachts buiten te zĳn. Zelf geniet ik dan ’s morgens vroeg van het ophalen van de koeien, vooral op zondagmorgen als je geen auto’s hoort en het lĳkt alsof je de eerste op de wereld bent die wakker is. Van meters afstand hoor je de koeien herkauwen of zachtjes kreunen. Ik kan op dat moment een keer roepen en de koeien zouden zelf naar de stal komen, maar ik blĳf liever even stilstaan om bĳ een opkomende zon de koeien met volle uiers een voor een voorbĳ te zien sjokken. Voor mĳ is dat tien minuten de natuur op z’n mooist. Natuurlĳk ben ik als het regent blĳ als de koeien thuis zĳn en ik direct kan gaan melken. Maar op die rustige, zomerse zondagmorgen, dan geniet ik. Ooit zag ik in de ochtenddauw heel rustig een vos tussen de koeien lopen. Het leek wel een schilderĳ van Rien Poortvliet. Dan denk ik: mensen kom en geniet met me mee!’ Jan Thomas Vos (39) melkt 80 koeien in Godlinze

V E E T E E LT

VX16_boerengeluk.indd 47

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 14:57

K O E R I E RT J E S

Voor info/opgave: Veeteelt Postbus 454 – 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 823 advertenties@crv4all.com www.veeteelt.nl

ZAAGSEL EN ZAAGSEL LAVA3 MIX Voor al uw showartikelen en meer! Een greep uit ons assortiment:

Xsires is gespecialiseerd in het inkruisen van andere rassen op met name de holsteinkoe. De praktijk wijst uit dat dit de snelle oplossing is tot een duurzame, vruchtbare, efficiënte melkkoe met een hoger rendement.

• Shampoos en sprays • Showhalsters • Scheerapparaten o.a. Aesculap, Heiniger, Andis • Udder Comfort • Carhartt werkkleding • Kalveropfokartikelen • Cadeau-artikelen • Ariat-laarzen • Voorbrengkleding

Xsires, de enige echte specialist in inkruisen!

(Bio)brandstofkorrels (pellets) Nu ook leverbaar: wit zaagsel LAVA 3 mix ligboxstrooisel Alleen de goedkoopste durft zijn prijs erbij te vermelden Af pakhuis, excl. btw

Gemengd zaagsel Bijna stofvrij € 3,00 Wit zaagsel € 3,55 Franco huis Ook los gestort mogelijk per 43 m3

MODUULBOUW BV MAYO-MATRAS De eenvoudigste, meest comfortabele en goedkoopste koematras Bel: René: +31(0)651692890 Gerrit: +31(0)651272470 Bekijk de informatiefilm en referentieadressen op: www.koematras.eu

Tevens gezeefde witte of gemengde vezel in pakken of los gestort per 43 m3 Livestock Show Equipment Erica Rĳneveld Tel.: +31 651527489 E-mail: info@showequip.com

HEIDUCK,

Van de fokker van Rau, alle ext. kenmerken >100

Bezoek onze website; www.showequip.com en maak kennis met ons eenvoudige bestelsysteem!

Xsires crossbreeding b.v. Tel.: 0566-622765 Hans Kerkhof | 06 52684393 Henk Schoonvelde | 06 21827019

w w w.xs i re s . c om in f o @xs i re s . c om

Telefoon (072) 503 92 02 Fax (072) 503 98 35 www.delangebv.nl Houtvezel en zaagselhandel

DE LANGE B.V. URSEM

aAa

Illiar

423

GOLDEN DREAMS Goldwyn x Durham aAa 234 volle broer van o.a. Atwood

Juhus x Vinozak

Moeder Marie 463 AB 87 4.04 335 12.416 5,04 3,97 626 302 6.06 338 12.763 5,66 3,90 722 492 • Van de fokker van Emerland en Preamer • Super eiwit • Uit een duurzame koefamilie

Uier 121 Benen 107 Totaal exterieur 120

Melkwinning J.A. kan u helpen als onafhankelijk adviseur bij: - Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij problemen (geschillen) veroorzaakt door de melkinstallatie - Optimalisatie melkstal/melkrobot (meten tijdens melken)

Nu m webshoet p!

ndd 1

J.A. (Johan) Grolleman 038-4606033 / 06-45312042 www.melkwinningja.nl

www.wennemars.nl Tel.: +31(0)529 470 999

V E E T E E LT

16 okt1_koeriertjes2013.indd 48

OK TO BER

• Goede hellende kruisvorm • Super ﬁtness-kenmerken • De beste exterieurstier ter wereld? Veecom zag een geweldige groep dochters tĳdens de voorjaarsreis

Maarten van der Snel 06-52678718

Kijk op: www.cowfocus.nl voor de video

Prĳs € 25,00 actie 10 + 1

VEECOM

Hoofdweg 27, 9627 PA Hellum Tel. 0598-421729/432343 Fax. 0598-432806 E-mail: info@veecom.nl Website: veecom.nl

31-05-2012 13:53:24

HANS HURKMANS ET-SPECIALIST

Info en opgave donoren 06-38919783 • 0492-340920 www.HurkmansET.nl

2013

08-10-13 11:27

bben voor toepassing ed Ingredients BV

tra.com

.com

bben voor toepassing ed Ingredients BV

mtra.com

bben voor toepassing .com ed Ingredients BV

tra.com

m.com

tbus 160, 8530 AD Lemmer

ALH 2013 | 02 Koeriertje Algemeen_ALH Hebt u een OEB tekort in uw rantsoen? : eiwit goedkoop Gebruik microbieel

FOKVEEVEILING • verbetert de voerbenutting

Cloppenburg verbetert de voerbenutting • •bespaart op voerkosten

• bespaart op de15 voerkosten Dinsdag oktober 10.00 uur

40 stieren 469 afgekalfde vaarzen 12 stuks jongvee en kalveren Contact: Bernd Emme tel.: 0049170/3313931

14 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

eerstra.com, www.speerstra.com

tbus 160, 8530 AD Lemmer

14 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

eerstra.com, www.speerstra.com

tbus 160, 8530 AD Lemmer

14 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

eerstra.com, www.speerstra.com

FOKVEEVEILING

BHV1-vrij

• bespaart op de voerkosten

goedkoop microbieel eiwit BVD-onverdacht • verbetert de voerbenutting goedkoop microbieel eiwit • verbetert voerbenutting • bespaart opde de voerkosten

MASTERRIND GmbH, 26160 Bad Zwischenahn, Feldlinie 2a tel.: 00494403/93260 www.speerstra.com www.masterrind.com info@masterrind.com

ERKENDE Te koop: Melkmachine met open tandem ET-TEAMS Tel.: 013-5051491

dierenarts tel.: 0344-682727 DE CROB embryotransfer fax: 0344-682288

FREEK LOK EN BERT SCHUTTE dierenartsen Dronten tel.: 0321-317275

ruime keuze in EXCLUSIEVE DEKSTIEREN

Cloppenburg

Woensdag 20 maart Aanvang: 10.00 uur

• Hoge producties • Hoge gehaltes • Hoge gezondheidskenmerken • Internationale stiervaders • Internationale koefamilies • Top exterieur

450 afgekalfde vaarzen, 37 dekstieren, 7 stuks jongvee.

• Scherp geprijsd • • Dekgarantie • Lepto, Para, IBR, BVD - vrij • Uitstekend advies

Bernd Emme, tel.: 0049170/3313931

www.dekstieren.nl

+€100,– per koe per jaar

ibr-vrij bvd-vrij lepto-vrij Contact: Johan Bergsma, tel.: 0654253636

ERKENDE ETER B

wws Melkwinning J.A. kan u helpen als onafhankelijk adviseur bij: - Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij Larcrest Cosmopolitan, moeder van Cosmo problemen (geschillen) veroorzaakt door • Super gehaltes de melkinstallatie - Optimalisatie melkstal/melkrobot • 2339 TPI melken) (meten tijdens

ET-TEAMS

www.dairystars.com

dierenarts tel.: 0344-682727 DE CROB embryotransfer fax: 0344-682288

BEST

(Johan) Grolleman •J.A. Best exterieur 038-4606033 / 06-45312042 en scherpe prijs www.melkwinningja.nl

OMDAT NIET ALLE FREEKMENGERS LOK EN BERT HETZELFDE SCHUTTEZIJN

0513 672 200

Laat zien wat u te koop heeft!

Embryo’s, dekstiertjes, fokvee en sperma. Tom Schonenberg 06-51979380

16 okt1_koeriertjes2013.indd 49

dierenartsen Voor afspraak en informatie: Dronten 0321-317275 Tel.: tel.: 31 (0)529 470999

www.wennemars.nl

Kiezen voor kwaliteit!

Tel.: 0511-424243 Fax: 0511-423525 info@alh-genetics.nl www.alh-genetics.nl WWS_2013_09_Koeriertje_Veeteelt 23 www.embryosale.com

Pensverzuring?

Kijk op gezondepens.nl

EMBRYO’S FOKVEE KI-STIEREN DEKSTIEREN

Catalogus: www.weu.de Tel.: 00494403/93260

COSMO GOED

RENDEMENT UIT TOPGENETICA

Bos rubber, dé rubberspecialist voor koe- en jongveematrassen. Al jaren een begrip! Vijf jaar 100% garantie. Tel. 0224-57 14 68 www.bosrubber.nl

Te koop: Lopend melkveebedrijf, alles aanwezig. 1-1,5 milj. euro. Duitsland/ RLP (Vulkaaneifel). Geen makelaar. Fax: 0049-6592-958942.

DJM Genetics voor al uw Fokvee, embryo ´s en dekstieren - Altijd ruime keus aan dekstieren!! - Online veilingen van dekstieren en embryo ´s!! - Meld uw embryo ‘s en stieren aan voor de online veilingen!! - Neem vrijblijvend contact met ons op!

WWW.DEKSTIEREN.COM

Sperma bestellen:

DJM Genetics Wetering Oost 14 a 8363 TJ WETERING t. +31 (0) 6 30 10 29 55 e. djmgenetics@hotmail.com

www.geneticexchange.nl Te koop:

woensdag 27 maart inwww.wwsires.nl de IJsselhallen te Zwolle Aanvang 09.15 uur Entree € 7,50

ENKELE BESTE DEKSTIEREN Tel. 06-51608017

V E E T E E LT

O K T O B ER

V E E T E E LT

M A A RT

2 0 1 3

08-10-13 16:18

Gabina (v. Atlantic) Eig.: Ryckaert, Dirk, Dikkelvenne (België) (foto Els Korsten)

MET ATLANTIC REALISEERT U DIE LEVENSPRODUCTIE! Atlantic blinkt uit op alle fronten! Eens in de zoveel tijd dient zich een uitzonderlijke stier aan die je even sprakeloos maakt. Is het echt mogelijk dat één stier zoveel kwaliteiten in zich verenigt? Jazeker. Atlantic vererft een oogstrelend exterieur en een nagenoeg eindeloze levensduur, wat resulteert in een levensproductie om bij weg te dromen.

BETTER COWS | BETTER LIFE

363-13 Atlantic.indd 1

ATLANTIC (Ramos x O Man) ki-code: 97-8797 aAa-code: 234165

(zb-basis)

NVI LEVENSDUUR EXTERIEUR UIERGEZONDHEID KLAUWGEZONDHEID VRUCHTBAARHEID

308 720 115 106 108 105

CRV KLANTENSERVICE NEDERLAND 088 – 00 24 440 | WWW.CRV4ALL.NL BELGIË 078 – 15 44 44 | WWW.CRV4ALL.BE

08-10-13 15:41

A G R A R I S C H

O N R O E R E N D

Quotum ABC

G O E D

Agrarische Bemiddeling Advies, Taxaties en Vastgoed

Bert Linders

MET SPOED GEVRAAGD:

DRINGEND GEVRAAGD  KOOPMELK  LEASEMELK EN AANGEBODEN GEVRAAGD  CONSUMENTENQUOTUM

• PERCELEN LANDBOUWGROND 3-20 ha

BEL VRIJBLIJVEND VOOR HET MEEST ACTUELE AANBOD T: 0485-310343 • M: 06-51571131 • F: 0485-310853 l: www.quotumabc.nl E: info@quotumabc.nl Buiten kantooruren mobiel bereikbaar

ZUIDERSMA Agro BV

• KOOP- EN LEASEMELK

Info kantoor Leek bĳ Pieter Visser Tel.: 0594-517315 of 06-22800290 Fax: 0594-516700

Aanbod: koopmelk 4,22% BTW leasemelk o.a. 4,339% en 4,35%

Arkervaart_ProWeide_Advertentie_Veeteelt 14-05-12 13:01 Pagina 1

Gevraagd: koopmelk/leasemelk 2013/2014

• AMMONIAKRECHTEN OVERIJSSEL:

TEN WESTEN VAN ZWOLLE-STEENWIJK OMG. OMMEN/HARDENBERG/GRAMSBERGEN

AANGEBODEN: CULTUURGROND: WESTERWEG BEERZERVELD 9.00.00 ha. BINNENWEG MARIËNVELDE 3.85.80 ha. KWARTIERSEDIJK FIJNAART 4.79.60 ha. • MELKVEE-AKKERBOUWBEDRIJF: NES 30 HA, UITSTEKENDE GROND • MELKVEEBEDRIJF: NOORD/NOORDOOST-DRENTHE 80 TOT 100 HA • AMMONIAKRECHTEN OVERIJSSEL: DIVERSE PARTIJEN OP DIVERSE PLAATSEN VOOR MEER INFO EN ACTUEEL AANBOD: WWW.GANTVOORT.NL

Wij bieden u zekerheid en een vlotte afwikkeling!

www.zuidersma.nl

VESTIGINGEN IN NIJVERDAL EN AALTEN

TEL.: 0543-476980 FAX.: 0543-476024

Koecomfort Koecomfort Het beste voor uw koe Het beste voor uw koei Het uw koeien ??uw op maat Het beste voor?? uw koei koe Koecomfort Het beste beste voor voor uw koeien op maat Het beste voor Tel: 0528 39 11 11 info@interfarms.nl

Het beste voor koeien op maat Hetuw beste voor??uw koei

Frankrijk, Bretagne: zeer rendabel melkveebedrijf Gunstig gelegen, 64 ha goede landbouwgrond. Melkquotum 420.000 ltr. Incl. 80 melkkoeien, 80 pinken.

Renovatie bij R-boxen R-boxen (ook (ook ingestorte) ingestorte) Zwevende Zwevende box bo Renovatie of of nieuwbouw: nieuwbouw: bij Dual waterbed + Positiebox = Minder werk + Positiebox = Minder werk Renovatie (ook ingestorte) Zwevende boxen of Grupstal Grupstal ?? Renovatie of nieuwbouw: bij R-boxen Zwevende of ?? Renovatie of nieuwbouw: nieuwbouw: bij boxen R-boxen (ook ingestorte) ingestorte) Zwevende box Zwevende box bo Renovatie of bij R-boxen (ook Zwevende - Aantrekkelijk veel premierechte

Dual Waterbe Dual Waterbed !! Dual Waterbe Dual Waterbed !! Dual Waterbe Dual Waterbed !! Dual Waterbe

Dual waterbed + Positiebox =ofMinder werk (ook ingestorte) Zwevende Grupstal ?? - Hoge brutowinst Renovatie of nieuwbouw: bij R-boxen Renovatie of nieuwbouw: bij boxen R-boxen (ook ingestorte) Zwevende box Objectnr.3096 - Mogelijkheid voor uitbreiding Vraagprijs € 545.000

www.interfarms.nl

Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkrach besparing opkoematras, strooisel enmet arbeid verdient het zichveerkrac snel teru Meest duurzaam eindeloos blijvende Meest duurzaam koematras, met eindeloos Door blijvende veerkracht. Meest duurzaam duurzaam koematras, met met eindeloos eindeloos blijvende veerkrach Meest koematras, veerkrach Behoud vanop uw koeien en reduceren op blijvende dierenartskosten. Door besparing strooisel en arbeid verdient het zich snel teru ter Door besparing op strooisel en arbeid verdient het zich snel terug. Door besparing opkoematras, strooisel en enmet arbeid verdient het zich zichveerkrac snel Meest duurzaam koematras, met eindeloosDoor blijvende veerkracht. Meestbesparing duurzaam eindeloos blijvende op strooisel arbeid verdient het snel teru Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkracht. Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkrach Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Conclusie: Meerwaarde zonder Behoud vanop uwstrooisel koeien en en reduceren op dierenartskosten. dierenartskosten. Door het zich snel snel terug. Behoud van uw koeien op Door besparing enreduceren arbeid verdient hetmeerprij zich snel snel teru ter Door besparing besparing op op strooisel strooisel en en arbeid arbeid verdient verdient het zich terug. Door besparing strooisel en arbeid verdient het zich Vraag, op geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Wij feliciteren: Conclusie: Meerwaarde zonder meerprijs ! van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. ij Behoud Conclusie: Meerwaarde zonder meerprij nro Wa Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. te Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. en Conclusie: zonder meerprij Behoud vanMeerwaarde uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Fam. V Duinhov Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. ngen

Conclusie: Meerwaarde zonder meerpri Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Vraag,box geheel/ vrijblijvend, vrijblijvend, naar onze onze referentieadressen. referentieadressen. Vraag, geheel naar Recht zonder liggen / Schone Weinig strooisel Conclusie: meerprijs Conclusie: Meerwaarde Meerwaarde zonder meerprijs !! Conclusie: Meerwaarde zonder meerpri Meerwaarde zonder meerprij Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen.

i te Do Fam. Kimmena te Waspik Fam. De Bont

p van hun met de aankoo er nieuwe ECO-vlo

Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Vraag, geheel vrijblijvend, naar naar onze onze referentieadressen. referentieadressen.

Recht liggen liggen // Schone Recht Schone box box // Weinig Weinig strooisel strooisel

Holland / International B.V. – E.H. Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard

Holland / International B.V. – E.H. WolterswegHolland 33 – 9831International TG AduardB.V. – Tel. E.H. 050-5732777 Woltersweg 33 33 –– 9831 9831 TG TG Aduard Aduard Holland // International B.V. –– E.H. Woltersweg

www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.buc-holland.com www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl

Holland / International B.V. – E.H. Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard

Holland / International B.V. – E.H. WolterswegHolland 33 – 9831 TG AduardB.V. – Tel.– E.H. 050-5732777 / International Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard

www.uierverzorging.nl

V E E T E E LT

ProWeide is een volledige voersoort voor melkkoeien met een actieve weidegang. De voederwaarde van gras komt, in VX16_p51AOG.indd 51

O K T O B E R

2 0 1 3

08-10-13 16:23

V O ER

V O O R

B O E R

FrieslandCampina speelt in op liquiditeitsbehoefte van leden Het bestuur van FrieslandCampina doet tĳdens de ledenbĳeenkomsten van dit najaar voorstellen om in de uitkering van het melkgeld meer rekening te houden met de liquiditeitsbehoefte op melkveebedrĳven. De coöperatie stelt voor om de prestatietoeslag te laten stĳgen met 5 procent naar 35 procent in 2014. Daarnaast wil de onderneming een interimuitkering van de prestatietoeslag invoeren. Dat wil zeggen dat op basis van de

halfjaarcĳfers in september een voorschot wordt uitbetaald van 75 procent op de tot dan gerealiseerde prestatietoeslag. De derde manier waarop FrieslandCampina de liquiditeit op melkveebedrĳven wil verbeteren, is via het salderen van de seizoenstoeslagen. In plaats van de seizoensheffing in de zomer en de seizoenstoeslag in het najaar wordt op de afrekening van december het netto-effect van de regeling verrekend.

Brussel waarschuwt voor supperheffing

Vooralsnog geen verbod onthoornen Melkveehouders mogen voorlopig nog kalveren onthoornen. Dat schrĳft staatssecretaris Dĳksma van Economische Zaken in haar Kamerbrief Dierenwelzĳn. De veiligheid van de dierhouder is voor haar leidend in de discussie over onthoornen. Wel wĳst ze op de afspraak met de veehouderĳsector om op zoek te gaan naar alternatieven, bĳvoorbeeld in de fokkerĳ. Ook vindt Dĳksma dat onthoornen zo diervriendelĳk mogelĳk moet gebeuren. Dat betekent dat voorafgaand aan de ingreep en/of bĳ de nabehandeling pĳnbestrĳding wordt gegeven. De staatssecretaris laat uitzoeken of de pĳnbestrĳding onder voorwaarden door de dierhouder zelf kan worden gedaan. De pĳnbestrĳding gebeurt naast de verplichte verdoving bĳ het onthoornen die de dierenarts geeft. In 2018 zal het onderwerp onthoornen opnieuw worden geëvalueerd.

De Europese Commissie waarschuwt Nederland en Denemarken voor een forse aanstaande quotumoverschrĳding. Dat staat in het najaarsbericht over de vlees- en zuivelmarkt van de Europese Commissie. Het Europese bestuursorgaan baseert zich voor de waarschuwing op de huidige melkleveringen die, ondanks de 1 procent quotumverruiming, het quotumtotaal ruim overstĳgen. De statistieken van Productschap Zuivel bevestigen dat momenteel veel

meer melk wordt geleverd dan vorig jaar. In augustus lag de totale geleverde melkplas 10 procent hoger dan vorig jaar. Vanaf het begin van het huidige quotumjaar in april is er 5,6 procent meer melk geleverd. Rekening houdend met de 0,37 procent onderschrĳding vorig jaar en een quotumverruiming van 1 procent betekent dit dus dat Nederland bĳ een gelĳkblĳvende productie afstevent op een quotumoverschrĳding van ruim 4 procent.

Handleiding voor duurzaam melkvee Valacon-Dairy heeft een handleiding geschreven voor veehouders die zich willen verdiepen in het verbeteren van de levensduur van hun veestapel. Het boek telt ruim vierhonderd pagina’s en neemt de lezer mee door de le-

venscyclus van de koe. Volgens Willem van Laarhoven van Valacon-Dairy is er een grote behoefte aan praktische kennis. Met behulp van foto’s en praktĳkcĳfers kan de lezer de informatie direct toepassen op zĳn bedrĳf.

Amerikaanse wei goed voor miljoenen De Amerikaanse markt voor weiproducten omvat een waarde van meer dan een miljard dollar, bĳna 750 miljoen euro. De Amerikaanse exportorganisatie USDEC rapporteerde onlangs dat 51 procent van de Amerikaanse weipoeder geëxporteerd wordt naar het buitenland. Van de uit de weipoeder geproduceerde lactose is dat zelf 74 procent. Volgens het blad Hoard’s Dairyman maakt de industrie van weiproducten

VX16_vvb.indd 52

V E E T E E LT

O K TO BER

een razendsnelle ontwikkeling door. Eiwit uit wei is als voedingseiwit uniek door het hoge aandeel essentiële aminozuren. De verwerking van wei is intussen zelfs van vitaal belang voor de winstgevendheid van de zuivelindustrie als geheel. Amerikaanse zuivelbedrĳven betalen hun leveranciers al enige tĳd voor lactose. In Nederland stelt FrieslandCampina haar leden deze maand voor om dit vanaf 2014 ook te doen.

2013

08-10-13 16:52

DGZ lanceert vrĳwillig bestrĳdingsprogramma neospora Om veehouders en dierenartsen te ondersteunen in de aanpak van neospora, start Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ) per 1 oktober 2013 een vrĳwillig bestrĳdingsprogramma. In België is momenteel meer dan 60 procent van de bedrĳven besmet met neospora, terwĳl meer dan 10 procent van alle runderen geïnfecteerd is. Melkvee- of vleesveehouders kunnen in het bestrĳdingsprogramma kiezen voor twee verschillende abonnementen. Hierbĳ vindt tankmelk- of bloedonderzoek plaats en krĳgen de veehouder en zĳn bedrĳfsdierenarts jaarlĳks een rapport met de neosporaresultaten op het bedrĳf. DGZ kan daarnaast eventueel begeleiding en ondersteuning verlenen bĳ de aanpak van neospora. Neospora caninum is volgens DGZ een van de belangrĳkste oorzaken van abortus bĳ runderen. Uit onderzoek binnen het abortusprotocol van het FAVV blĳkt dat meer dan 10 procent van alle verwerpingen met grote waarschĳnlĳkheid aan neospora toe te schrĳven is.

Gevolgen afschaffing melkquotum lĳken beperkt Het afschaffen van het melkquotum in 2015 zorgt niet voor heel grote veranderingen. Experts verwachten dat de melkproductie in bepaalde gebieden zal afnemen en in andere gebieden zal stĳgen. Die veranderingen zĳn een voortzetting van de ontwikkelingen die de afgelopen tien jaar ook al plaatsvonden. Dat is de kern van een Europese studie naar de gevolgen van het verdwĳnen van de melkquotering, uitgevoerd door Ernst & Young en waaraan onderzoekers van Wageningen UR Livestock Research en zes internationale experts meewerkten. In het rapport stelt men dat het melkquotum nu al steeds minder relevant wordt voor bedrĳven. Dit wordt versterkt door het feit dat alleen Oostenrĳk, Cyprus, Ierland, Luxemburg, Nederland en Duitsland in 2011-2012 het melkquotum overschreden. Veel bedrĳven hebben al ingespeeld op het quotumloze tĳdperk door al eerder op te schalen. Een sterke stĳging van de melkproductie na 2015 wordt daarom niet verwacht.

De Vlaamse melkproductie steeg in 2013 tot nu toe 1,5 procent

Inkomen Vlaams bedrĳf blĳft stabiel De Vlaamse melkveehouderĳ liet in de eerste acht maanden van 2013 een prĳsstĳging optekenen van 17 procent, vergeleken met dezelfde periode in 2012. Dat blĳkt uit de raming van het landbouwinkomen voor 2013 door Boerenbond. De prĳsstĳging komt door de verbeterde prĳsvorming van zuivelproducten op de internationale markten. Tegelĳk steeg ook de melkproductie met 1,5 procent, waardoor de omzet van de sector toenam met 19 procent. Volgens de voorlopige cĳfers van Boerenbond zal het landbouwinkomen per voltĳds arbeidskracht in 2013 globaal op nagenoeg hetzelfde niveau belanden als in 2012, namelĳk 23.304 euro. Daarmee stabiliseert het inkomen, maar wel op een ondermaats niveau. Boerenbond maakt elk najaar een schatting van het inkomen van ‘de gemiddelde Vlaamse boerderĳ’. Door een omzetstĳging van 4,5 procent en een kostenstĳging van 5,4 procent ligt het totaal inkomensverlies op 2,8 procent. Maar omdat er ook in 2013 minder mensen actief zĳn in de sector, blĳft het inkomen per persoon stabiel.

Melk van bedrĳven met compostbodem apart opgehaald FrieslandCampina gaat de melk van bedrĳven die compost als bodembedekking voor het ligbed gebruiken en hun melk leveren aan de fabriek in Leeuwarden, verwerken op productielocaties elders in het land waar de melk beter verwerkt kan worden. FrieslandCampina neemt de maatregel omdat er verhoogde hoeveelheden thermofiele sporen van bepaalde hitteresistente bacteriën zĳn aangetroffen in de geleverde melk. Deze sporen kunnen het risico op bederf van langhoudbare zuivelproducten vergroten. Jan-Willem ter Avest, woordvoerder voor FrieslandCampina, benadrukt dat er

geen problemen zĳn met de zuivelverwerking en dat de maatregel een preventief besluit betreft. ‘We onderzoeken onze melk standaard op sporen van niet gewenste bacteriën. Op basis van die uitslagen zien we nu dat er een verhoogde kans is op nadelige gevolgen voor de houdbaarheid van bepaalde producten.’ FrieslandCampina roept haar leden op om zich te melden als er compost of composterende materialen als ligbed worden toegepast. De zuivelonderneming adviseert leden terughoudend te zĳn met deze vormen van ligbedding zolang er nog onderzoeken lopen naar de gevolgen voor de zuivelkwaliteit.

V E E T E E LT

VX16_vvb.indd 53

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 12:49

A G E N D A

2013

ADVERTEERDERSINDEX

Fokveeveiling te Bitburg (Duitsland) Fokveeveiling te Cloppenburg (Duitsland) Fokveeveiling te Osnabrück (Duitsland) Wintershow Zwolle te Zwolle (Ov.) Koeienmarkt te Woerden (U.) Veekeuring Fryslân te Oenkerk (Fr.) RUW-show te Hamm (Duitsland) Italiaanse nationale show te Cremona (Italië) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Hardenberg (Ov.) 1-10 november Royal Winter Fair te Toronto (Canada) 5 november Fokveeveiling te Hamm (Duitsland) 5 november Fokveeveiling te Lingen (Duitsland) 6 november Fokveeveiling te Krefeld (Duitsland) 7 november Fokveeveiling te Bitburg (Duitsland) 10-16 november Agritechnica te Hannover (Duitsland) 13 november GES-dag te Wezep (Gld.) 13 november Fokveeveiling te Osnabrück (Duitsland) 19-21 november Rundvee Vakdagen te Gorinchem (Z.H.) 26-29 november Landbouw Vakbeurs te Assen (Dr.) 27 november Fokveeveiling te Cloppenburg (Duitsland) 3-8 december Agribex te Brussel (België) 4 december Nationaal uiergezondheidscongres te Zwolle (Ov.) 6 december Nationale prĳskamp melkvee te Brussel (België) 6 december Tulip Holstein Sale te Zwolle (Ov.) 7 december HHH-show te Zwolle (Ov.) 13 december Winteravondshow Zuidwesthoek te Wanneperveen (Dr.) 17-19 december Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Venray (L.) 10 oktober 15 oktober 16 oktober 23 oktober 23 oktober 24 oktober 24 oktober 25-26 oktober 29-31 oktober

2014

Ned er lan d Agrifirm Feed......................4 AI Total .............................16 Alta ..................................42 Boehringer Ingelheim........15 BUC Holland.....................51 CRV....28, 30, 31, 36, 50, 56 Gantvoort, ’t.....................51 Heemskerk .................24, 41 Interfarms .........................51 Lely ....................................2 MBS Beton .......................24 Nedap ................................2 Orffa ................................41 Quotum ABC....................51 Ruma-VSM.......................24 SAC ..................................55 Semex ................................6 Strooiselbedrĳf Sinnige ......41 Trioliet ..............................55 Veld-V-Beton ....................51 Visscher Holland ...............55 Vredo ...............................24 WWS..................................3 Zuidersma.........................51

Bĳsluiters: Orffa Sloten

VOORUITBLIK

K lau wg ezo n d h eid

Highlightsale te Hamm (Duitsland) Swiss Expo te Lausanne (Zwitserland) Osnabrücker Schwarzbunttage te Osnabrück (Duitsland) 22 februari-2 maart SIA te Parĳs (Frankrĳk) 26-27 februari Schau der Besten te Verden (Duitsland) 11-12 maart Excellentschau te Leer (Duitsland) 27-28 juni NRM te Zwolle (Ov.) 2-3 juli Livestock Event te Birmingham (Groot-Brittannië) 11-14 november EuroTier te Hannover (Duitsland) 10 januari 16-19 januari 25 januari

Oktober 2 (24 oktober) – De special van het tweede oktobernummer staat in het teken van klauwgezondheid. Klauwproblemen zĳn een belangrĳke afvoerreden in Nederland en Vlaanderen. Wat voor initiatieven zĳn er om de klauwgezondheid te verbeteren? De mpr- en exterieurstatistieken leveren daarnaast mooie lĳstjes van productietoppers en fraaie koeien.

K en n iso n t wikkelin g

VOOR ALLE REGIONALE, NATIONALE EN INTERNATIONALE EVENEMENTEN ROND DE KOE:

W W W. V E E T E E LT. N L 54

V E E T E E LT

VX16_agenda.indd 54

O K TO BER

November 1 (7 november) – Het thema kennisontwikkeling staat centraal in de special in dit nummer. Sluiten opleidingen aan bĳ de wensen van melkveehouders? Ook presenteert Veeteelt de resultaten van een onderzoek naar afvoerbeleid in relatie tot jongveeopfok.

2013

07-10-13 12:39

A G E N D A

2013

ADVERTEERDERSINDEX

2014

B elg ië Agrifirm Feed......................4 AI Total .............................16 Alta ..................................42 BUC Holland.....................50 CRV..........28, 30, 31, 36, 56 ForFarmers Hendrix ..........15 Gantvoort, ’t.....................51 Heemskerk .................24, 41 Interfarms .........................51 Lely ....................................2 MBS Beton .......................24 Nedap ................................2 Orffa ................................41 Quotum ABC....................51 Ruma-VSM.......................24 SAC ..................................55 Semex ................................6 Strooiselbedrĳf Sinnige ......41 Trioliet ..............................55 Veld-V-Beton ....................51 Visscher Holland ...............55 Vredo ...............................24 WWS..................................3 Zuidersma.........................51

Bĳsluiters: Orffa Sloten

VOORUITBLIK

K lau wg ezo n d h eid

K en n iso n t wikkelin g

VOOR ALLE REGIONALE, NATIONALE EN INTERNATIONALE EVENEMENTEN ROND DE KOE:

W W W. V E E T E E LT. N L 54

V E E T E E LT

VX16_agenda.indd 54

O K TO BER

2013

07-10-13 12:39

Groepsgewijs melken

 Aanpak van Mortellaro/Uiersmet  Op basis van lage pH  Wetenschappelijk bewezen resultaat  Vriendelijk voor boer en koe!

De ideale mix tussen capaciteit en controle • Voor iedere boer en stal een melkwinningsinstallatie op maat. Keuze uit carrousel, zij-aan-zij, visgraat, 30-90º stal of swing-over • Maximale capaciteit en gebruiksvriendelijkheid • Nieuwste IDC melktechniek • Touch-Screen® melkstal attentiemonitor • Bedrijfszeker Bel +31 (0)570 62 17 00 voor een offerte op maat, bezoek www.sac.eu of raadpleeg uw dealer. voor koe, melk en melker

INNOVA TIEF KLAUW VERZOR GINGSCONCE PT

www.agronrood.nl V E E T E E LT

VX16_p55.indd 55

O K T O B E R

2 0 1 3

07-10-13 12:57

Veel veehouders investeren momenteel in Ovalert-vruchtbaarheidsmanagement. Waar anderen vooral stappen tellen, gaat Ovalert een stap verder. Ovalert biedt u namelijk verrassend meer controle en informatie, en managet de volledige vruchtbaarheidscyclus van uw veestapel. Ovalert is efficiënter, biedt u dankzij de integratie met bijvoorbeeld SAP en VeeManager optimaal inzicht én u kunt alles zelf inregelen. Sperma Inclusief in Ovalert: een maandabonnement per koe en de zekerheid van de beste CRV-stier voor uw koeien. Kortom, concrete voordelen. En dat levert op! WILT U WETEN WAT INVESTEREN IN OVALERT U KAN OPLEVEREN? Neem dan contact op met de CRV Klantenservice voor een afspraak met een van onze vertegenwoordigers. Tel.: 088 - 00 24 440 (Nederland) of 078 - 15 44 44 (België).

NIEUW IN OVALERT: VANAF NU OOK MET HALSBAND-RESPONDER

OVALERT.BE, OVALERT.NL

363-13 Ovalert NED+VLA.indd 1

07-10-13 10:42