Veeteeltvlees februari 2018 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

FE B RUARI 2018

Veelzijdige blondes

pijler onder Texelse eilandeconomie Sterk optreden van stallen

Ten Dreve en Tervoort

Criticus Wouter Hartendorf

wordt bestuurder

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF W W W.V EETEELTV LEE S. B E

VV02-Cover.indd 2

15-02-18 13:31

Zekerheid van resultaat... ook in 2018!

RICARDINIO

FAO 220

Zaai top korrelopbrengst, ook in 2018 ■

Vroegrijp (FAO 220)

■

Gebruiksdoel: vroege silomaïs, MKS, CCM en/of korrelmaïs

■

Top in korrel- en daarmee voederwaardeopbrengst

■

Top in voederwaarde (Energie-index 53)

■

Goede stay-green

■

Goede tolerantie bladvlekkenziekte

■

Goede kopbrandresistentie

Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 30 003 www.kwsbenelux.com

VV02_p02.indd 2

SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

14-02-18 10:48

INHOUD RUBRIEK E N

5 6 19 24 25 27 28 29 30 31

hoofdartikel eiwitteelt

Van de redactie Fokkerijnieuws Generatie Alpha en Z: Jeroen Schoriels CRV-nieuws Uit de dierenartspraktijk: hevige diarree bij kalveren Managementnieuws Marktinfo voer Marktinfo vee Agenda Anders bekeken HOOFDA RT IK E L

8 Eigen eiwit in opkomst REPORTAG E

12 Jan van der Star streeft naar een gesloten bedrijfseconomie op Texel PORTRET

20 Wouter Hartendorf, voorzitter LTO-vakgroep vleesveehouderij KERSTQ U IZ

8 Keuring Affligem

22 Op bezoek bij de winnaars van de kerstquiz van VeeteeltVlees

Generatie Alpha en Z

KEURIN G

16 Twee maal twee voor Schuppen en Neven in Affligem 23 Limburgs succes in Sint-Truiden

FEBR UAR I 2018

des Veelzijdige blon

else pijler onder Tex ie eilandeconom van Sterk optreden

stallen

Ten Dreve en Tervoort

Jan van der Star:

Wouter Hartendorf:

‘Ze groeien snel en bereiken een hoog karkasgewicht. Veel kilo’s is kassa’

‘We laten ons als vleesveesector niet omverlopen’

Criticus orf Wouter Hartend tuurder wordt bes

TVLE ES.N L

TEEL OP WWW .VEE MEE R NIEU WS

VV02-Cover.indd

TVLE ES.B E

TEEL OF WWW .VEE

BIJ DE COVER

Ze ligt er nu nog rustig bij, maar straks stapt Lekker ten Dreve de showring in van Affligem. Foto: Kristina Waterschoot

15-02-18 13:31

20 veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-Inhoud.indd 3

15-02-18 15:16

Ferti Vleesvee Mineralenbolus

Groei

Speciaal ontwikkeld voor vleesvee. Draagt door zijn speciďŹ eke samenstelling bij tot een optimale ontwikkeling (groei en vruchtbaarheid) van het vleesvee. Met 1 toediening 6 maanden optimaal voorzien!

Weerstand

Ferti Vleesvee

Ferti Grow Calf

Ferti Dry

Ferti Grow

Vruchtbaarheid

6 maanden werkzaam

Levering via uw dierenarts of kijk en bestel op: WWW.VETANIMALCARE.NL

Samenstelling: zink, koper, mangaan, jodium, cobalt, selenium, vitamine B6, vitamine B2, vitamine B12, Vitamine E

VV01_p11.indd 11

10-01-18 15:16

VAN DE REDACTIE

Details maken het verschil,

wees als Da Vinci ‘Details maken perfectie maar perfectie is geen detail.’ Een uitspraak van Leonardo da Vinci, de Italiaanse kunstenaar, wetenschapper, filosoof, natuur- en scheikundige. Een alleskunner, een genie. Het is een uitspraak die perfect toepasbaar is op zijn werk en leven: hij maakte kunst en bouwde met oog voor detail, maar hij was heel breed onderlegd en had diverse talenten. Zijn uitspraak is ook van toepassing op de moderne en toekomstgerichte vleesveehouderij. Vleesveehouders moeten over vele talenten beschikken op het gebied van voeding, diergezondheid tot de afzet van het product. En de laatste jaren is ook enig voorspellend talent of helderziendheid handig meegenomen. Maar het oog voor detail is een absolute must voor een veehouder, op het eigen bedrijf, maar zeker ook in de wereld om ons heen. Ik kan de ambitie van de nieuwe voorzitter van de LTOvakgroep vleesveehouderij, Wouter Hartendorp, om de vleesveesector een gezicht te geven dan ook alleen maar toejuichen. De vleesveehouderij verdient het om met een duidelijke, open stem gehoord te worden,

zowel in Den Haag als elders in de maatschappij. Of zoals de kersverse voorzitter het zelf stelt: ‘De vleesveesector moet weer in beeld komen en behandeld worden als volwaardig partner.’ ‘De marges zijn klein’, vertelt ook Texels vleesveehouder Van der Star in de reportage in deze VeeteeltVlees. Net omdat die marges bijzonder klein zijn, kunnen details soms het verschil maken. Vaak zijn het maar kleine zaken, maar als deel van het geheel wegen ze soms zwaar door. Zoals het telen van de eiwitvoorziening voor de eigen dieren. Uit de Marktinfo voer blijkt immers dat voor eiwitrijk krachtvoer de marktprijs een stukje hoger is dan de voederwaardeprijs. Het is een open deur intrappen om te stellen dat eiwit aankopen voor vleesvee duur is en bovendien komt er steeds meer druk op de internationale markt. Eigen eiwit telen kan in België en Nederland. En het kan rendabel zijn, zo blijkt uit de sigarendoosberekening in het hoofdartikel. Vandaag is het misschien nog een detail, later misschien wel een oplossing.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR A.I.

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-Edit.indd 5

15-02-18 15:16

FOKKERIJNIEUWS

Kwaliteit op Belgisch-witblauwprijskamp in Geel De 28e editie van de provinciale Belgischwitblauwprijskamp bracht opnieuw een bijzondere drukte naar de landbouwhal in de hogeschool Thomas More in Geel. In het kampioenschap was het tweemaal raak voor Perenhof bvba en Constant Oostvogels. De vijfde titel was voor Louis Meulemans uit Mol. De aanduiding van de bedrijfsloten was alvast een voorbode van het daaropvolgende kampioenschap. Een aantal dieren uit de winnende loten werden later op de dag ook aangeduid als kampioen. Bij de stieren was het winnende bedrijfslot voor Perenhof bvba uit Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Bij de vrouwelijke loten koos de tweekoppige jury uiteindelijk voor het jonge lot vaarskalveren van Constant Oostvogels uit Hoogstraten. Uit de vier rubriekswinnaars bij de stieren was het als eerste raak voor Louis De Weerdt van Perenhof bvba. Fabrice van Perenhof, een zoon van Cabri de Somme uit een Sheriff-

dochter, toonde zich de meest correcte stier volgens de jury. Bij de vaarskalveren streden twee dieren uit het winnende bedrijfslot van Constant Oostvogels om de hoogste prijs. Vidaldochter Loes van de Hemelrijksehei klopte onder andere door haar finesse stalgenote Lente. Louis Meulemans uit Mol kende zijn moment van glorie bij het kampioenschap bij de jonge vaarzen. Zijn 3594 van ’t Goor (Fripon du Buisson Marot x Attribut) was volgens de jury met haar gewicht en fijnheid de meerdere van vier andere jonge vaarzen. Een prototype voor het Belgisch-witblauwras noemde jurylid Karel Gillis haar eerder op de dag. Ook in het kampioenschap oudere vaarzen koos de jury voor Fenna van Perenhof, een Origandochter van Louis De Weerdt. Zij versloeg deze editie twee kampioenen van de vorige editie: Kiki van Terbeck en Kayenne van de Hemelrijkshei.

Tot slot werd ook het kampioenschap bij de koeien een tweestrijd tussen twee oud-kampioenen, ditmaal van de editie 2016. De jury verkoos Tilouisdochter Ilonka van de Hemelrijksehei boven Lies van ’t Selhuys. Ilonka bezorgde zo haar eigenaar Constant Oostvogels een tweede titel. Ilonka van de Hemelrĳksehei (v. Tilouis)

Bijna 12.000 euro voor witblauwstier op Engelse veiling De eerste veiling van Belgisch witblauw in het Engelse Carlisle leverde hoge verkoopprijzen

Topprĳs voor Pendle Lynx (v. Jalon)

op. De vijftien stieren leverden een gemiddeld bedrag op van 6006 pond met een uitschieter van 10.500 pond ofwel 11.942 euro. De veilingtopper die voor meer dan 11.942 euro van eigenaar veranderde, was Pendle Lynx van de familie Hartley uit Roughlee. Deze zoon van de ki-stier Jalon De Martinpre uit een Blue Stone Union Jackdochter verhuisde naar Aucheneck Estates in het Schotse Killearn. Dit bedrijf kocht ook de tweede duurste stier van de veiling, Stonebyres Laird, van A. en C. S. Comrie. Deze zoon van Tamhorn Enterprising uit Pendle Dotty – ook een Blue Stone Union Jackdochter – tikte af op 11.345 euro. Met een verkoopprijs van 10.748

euro sluit stalgenoot Stonebyres Levi de top drie. Hij behaalde eerder een eerste plaats in de show die aan de veiling voorafging. Ook een aantal vaarzen werden na de Blue Ladies Classic te koop aangeboden. De reservekampioene Stonebyres Miranda, een dochter van Boherard Cantona, veranderde voor 6210 euro van eigenaar. Ook Miranda is een nakomeling van Pendle Dotty. Een andere rubriekswinnaar, Owlden Imogen (v. Empire), werd samen met haar stierkalf (v. Farouk De St. Amand) verkocht voor 5015 euro. Tot slot veranderde de Blue Ladies Classic-kampioene voor 3941 euro van eigenaar.

Gemiddeld 4083 euro op veiling in Ciney De eerste stierenveiling van het opfokstation van Ciney in 2018 kende een goed gemiddelde qua prijzen. Twaalf van de dertien aangeboden stieren werden verkocht, vier stieren vertrokken naar het buitenland. Het gemiddelde van deze veiling lag met 4083 euro meer dan 200 euro hoger dan de veiling van september. Ki-station Fabroca haalde met 7600 euro stevig de portefeuille boven voor 4426 de Waret l’Evèque. Deze zoon van Cactus du Moligna uit een dochter van Circus de Waret l’Evèque

woog op 13 maanden 560 kilogram bij 124 centimeter en haalde in het opfokstation een dagelijkse groei van 1,488 kilogram. Onder de aangeboden stieren waren ook enkele bekende bloedlijnen terug te vinden. Zo heeft Massif du Grand Doyer (Horace x Germinal) Luronne de Fooz als moeder. Luronne is de volle zus van BBG-stier Machinal de Fooz. Massif werd uiteindelijk verkocht voor 5000 euro. 4426 de Waret l’Evèque was met 7600 euro de veilingtopper

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-fokkerijnieuws.indd 6

13-02-18 12:10

Bart Naeyaert, landbouwdeputé provincie West-Vlaanderen:

‘Ik ben ervan overtuigd dat een dier in het slachthuis vandaag beter en efficiënter behandeld wordt dan vroeger in de achtertuin’ Uit: Boer & Tuinder, 2 februari 2018

Gemiddeld 2863 euro op limousinveiling in Ciney Acht van de negen aangeboden stieren werden verkocht op de recente limousinveiling in Ciney. Jamesbondzoon 5417 van Alwin Schmidt was met een verkoopprijs van 3700 euro de veilingtopper. De negen aangeboden stieren doorliepen in twee groepen het traject in het opfokstation van Ciney. De eerste groep behaalde een dagelijkse groei van 1,614 kilo met een voerefficiëntie van 4,331 kilo voer per kilo groei. De tweede groep scoorde nog beter met 1,732 kilo groei per dag en een voerefficiëntie van 4,074 kilo voer per kilogram groei. 5417 van Alwin Schmidt uit het Waalse HenriChapelle was met 3700 euro de veilingtopper. De 15 maanden oude zoon van Jamesbond uit een dochter van de Franse stier Neuf woog bij de laatste meting 675 kilo met een hoogtemaat van 140 centimeter. Hij kreeg een beoordeling van 65 voor bespiering, 88 voor skelet en 53 voor functioneel vermogen. Zijn dagelijkse groei was met 1,524 kilo per dag lager dan het gemiddelde van de groep.

Jamesbondzoon 5417 bracht 3700 euro op in Ciney

Hoge prijzen op veiling van opfokstation limousin De eerste veiling van 2018 van het centraal limousinopfokstation in Lanaud (Fr.) bouwt verder op het succes van eerdere edities. Zowel bij de dieren met classificatie ‘Espoirs’ als bij die met classificatie ‘Reproducteurs Jeunes’ (RJ) steeg de gemiddelde verkoopprijs sterk. Voor deze veiling kregen 46 kalveren de kwalificatie RJ toegewezen, 57 kalveren werden als ‘Espoirs’ of beloften gekwalificeerd. In de eerste reeks van de veiling werden de kalveren aangeboden die eerder de classificatie ‘Espoirs’ kregen. Uiteindelijk vonden 46 van de 57 voorgestelde kalveren een koper. De gemiddelde prijs voor deze beloftevolle stieren klokte af op 3200 euro, een stijging van 166 euro in vergelijking met vorig jaar. Het veilingrecord bij de ‘Espoirs’ ging naar Nar-

cisse van René Chassang. Deze complete stier uit Coluche-RJ x Abot MN-RRE VS12 is een mixte type met een open bekken. Narcisse verhuist voor een bedrag van 7000 euro richting Luxemburg. Ook in de tweede reeks, met dieren met de RJ-classificatie, was de aangeboden kwaliteit uitzonderlijk. Alle dieren werden verkocht, waarbij ook hier de gemiddelde verkoopprijs flink hoger lag dan deze van de veiling van een jaar eerder: 5463 euro tegen 4536 euro een jaar geleden. De hoogste prijs ging naar Milsado 41 van Scea Bournazel JC. Deze zoon van Dahlia-RJ en een kleinzoon van Neuf-RRE M is een harmonieuze en lange stier met een goede achterhand. Hij werd uiteindelijk verkocht voor 14.100 euro. Ook nog drie andere kalve-

ren passeerden de grens van 10.000 euro. Op woensdag 7 en donderdag 8 maart organiseert het centraal opfokstation in Lanaud een nieuwe veiling. Voor het topbedrag van 14.100 euro verwisselde Milsado 41 van eigenaar

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-fokkerijnieuws.indd 7

13-02-18 12:10

SPECIAL XXXXX ALTERNATIEVE EIWITBRONNEN HOOFDARTIKEL

Eigen eiwit in opk o

Het areaal alternatieve eiwitgewassen in Nederland en Vlaanderen stijgt. Dankzij subsidie in België, de aandacht voor ggo-vrij produceren en ruimte in het ruwvoerareaal telen meer veehouders hun eigen eiwit. Veredeling heeft geholpen bij het halen van hogere opbrengsten en meer rentabiliteit, maar het zijn geen teelten voor iedere veehouder. TEKST ALICE BOOIJ

ens in de zoveel jaar komt bĳ veel veehouders het onderwerp weer ter sprake: kan ik het eiwit dat we aankopen, ook op het eigen bedrĳf telen? De opbrengsten van ‘alternatieve’ gewassen, zoals soja, quinoa en veldbonen, bleken in het verleden eigenlĳk altĳd de bottleneck voor een rendabele teelt. Toch stĳgt het areaal van deze gewassen langzaamaan in België en Nederland (zie figuur 1 en 2).

‘Veehouders zĳn op zoek naar mogelĳkheden om krachtvoervervangers op het eigen bedrĳf te telen’, signaleert ook Jos Groot Koerkamp van Limagrain. ‘De bedrĳven zĳn extensiever, er is ruwvoer genoeg en dat biedt mogelĳkheden voor andere teelten.’ De ruwvoerspecialisten bĳ Limagrain zien vooral het areaal veldbonen stĳgen. ‘Het is een gewas dat 280 tot 300 gram eiwit levert met ook nog een flinke portie zet-

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_HoofdEiwitteelten.indd 8

13-02-18 09:20

k omst

voedererwten

niet-bittere lupinen

tuin- en veldbonen

sojabonen

500

hectare

400

300

200

100

0 2016

2015

2017

jaar

Figuur 1 – Het areaal eiwitgewassen in Vlaanderen (bron: Vlaamse overheid) Figuur 2 – Het areaal eiwitrijke gewassen in Nederland (bron: CBS) voedererwten

niet-bittere lupinen

veldbonen

sojabonen

700 600

hectare

500 400 300 200 100 0 ’06

’07

’08

’09

’10

’11

’12

’13

’14

’15

’16

jaar

meel’, aldus Groot Koerkamp. ‘Daarmee voldoet het aan de eisen voor krachtvoer.’

Winterbonen kansrijk Veldbonen hebben de afgelopen jaren een flinke ont0wikkeling doorgemaakt dankzĳ veredeling. Het is te vergelĳken met mais, die de afgelopen tientallen jaren door veredeling steeds noordelĳker met succes te telen is. Bĳ de veldbonen is daarbĳ de focus gelegd op het verbeteren van de teelt van winterveldbonen. ‘Die geven zo’n 1000 tot 1500 kilo meer opbrengst aan bonen dan zomerveldbonen’, weet Groot Koerkamp, die opbrengsten noemt van 6 tot 8 ton bonen per hectare. Limagrain voert een veredelingsprogramma in Engeland voor de winterveldbonen. Met het inzetten van die rassen in Nederland was het volgens hem nog wel de vraag hoe het met de winterhardheid gesteld zou zĳn. ‘We hebben de afgelopen winters zo’n 10 tot 15 graden vorst gehad en daar zĳn de winterveldbonen goed doorheen gegroeid.’ Zaaien op een diepte van 8 tot 10 centimeter is dan wel voorwaarde en Groot Koerkamp kan nog wel

een aantal belangrĳke voorwaarden noemen voor een succesvolle teelt. ‘Het is een vlinderbloemige en dat betekent dat de pH hoger moet liggen dan 5,2 op zand- en dalgronden en 6 op klei. Bovendien adviseren we de veldbonen te zaaien in grond met een goed PAL-getal (fosfaattoestand). Het gewas heeft maar 40 tot 60 kilo fosfaat nodig, maar fosfaat toevoegen kan op derogatiebedrĳven niet.’ Het zaaien van de winterveldbonen vindt plaats in de maanden oktober en november, met zelfs de mogelĳkheid het ook nog in december te zaaien. ‘Daarmee is het eigenlĳk een perfect gewas om na de maisteelt als vanggewas te zaaien. Bĳ zand en lössgrond is het zaaien van een vlinderbloemige als nagewas alleen nog niet toegestaan.’ Het oogsten van de veldbonen vindt plaats in augustus en dat biedt weer mogelĳkheden voor het vroegtĳdig en dus succesvol inzaaien van een volgend gewas, zoals gras.

Bonen pletten Om de bonen ook daadwerkelĳk aan de koeien te kunnen voeren, zĳn er twee mogelĳkheden om ze te verwerken:

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_HoofdEiwitteelten.indd 9

13-02-18 09:20

SPECIAL XXXXX ALTERNATIEVE EIWITBRONNEN HOOFDARTIKEL als geheleplantsilage (gps) of door het bewerken van de bonen. ‘Bĳ gps moeten de koeien wennen aan de smaak’, zo luidt de ervaring van Groot Koerkamp. ‘Winterbonen zĳn nogal bitter van smaak, zomerbonen zĳn voor koeien wat smakelĳker.’ Het voeren van de bonen vraagt aan de andere kant nog wel een bewerking. Door het pletten of ‘crushen’ komen de voedingsstoffen pas beschikbaar voor de koe. Veehouders kunnen de veldbonen dan opslaan in slurven of droog in de schuur bewaren voordat ze een bewerking uitvoeren. Groot Koerkamp heeft ook al een ‘sigarendoosberekening’ gemaakt van het saldo van de teelt van veldbonen. Bĳ eigen mechanisatie komt het telen op zo’n 1000 euro per hectare, bĳ loonwerk is het 1250 euro. Bĳ een opbrengst van 7,5 ton bonen per hectare en een marktprĳs voor eiwitrĳke producten van 0,30 cent per kilo komt de opbrengst op 2250 euro per hectare, rekent Groot Koerkamp voor. ‘Een saldo van 1000 euro per hectare is vergelĳkbaar met dat bĳ mais en granen.’ Ook in Vlaanderen stĳgt het areaal veldbonen stelselmatig, geeft Mathias Abts, beleidsadviseur voedergewassen bĳ het Departement Landbouw en Visserĳ, aan. Mede dankzĳ de subsidie die telers krĳgen (zie kader rechtsboven). ‘Hierdoor is minder aankoop van eiwit nodig.’Het areaal veldbonen is nog beperkt in Vlaanderen, aldus Abts. ‘Grasklaver is het grootste areaal van vlinderbloemigen met bĳna 13.000 hectare, terwĳl dat vorig jaar ongeveer 10.000 hectare bedroeg. Vlinderbloemigen zoals veldbonen leveren bovendien stikstof. Ik denk dat het naast grasklaver een eiwitgewas is met heel veel potentie.’

Soja naar 5 ton per hectare Naast veldbonen wordt ook soja genoemd als kansrĳk gewas om extra eiwit op het bedrĳf te telen. De ervaringen met en de meningen over toepassing op veebedrĳven zĳn echter nogal divers. In Vlaanderen hebben een aantal akkerbouwers het afgelopen jaar geëxperimenteerd met de teelt van soja. Johan Van Waes van het ILVO is hierbĳ betrokken geweest. Het sucStijgende opbrengsten maken de teelt van soja rendabeler

Geert Demasure vindt energie en eiwit in veldbonen

Midden oktober 2015 zaaide Geert Demasure uit Avelgem voor het eerst veldbonen. De vleesveehouder met ongeveer 430 runderen van het Belgisch-witblauwras en 95 hectare grond – waarvan 35 hectare grasland – wilde zelf een eiwitgewas telen en was op zoek naar een alternatief voor de minder rendabele tarwe.

‘Luzerne was een te moeilijke teelt op onze gronden en ook soja bleek niet haalbaar. De keuze viel dus op veldbonen’, vertelt Demasure. Twee jaar later is het areaal op het bedrijf al verdubbeld tot 4,7 hectare. De oogst van begin augustus 2017 resulteerde in een opbrengst van 7300 kilogram met 26 procent ruw eiwit en 40 gram zetmeel per kilo. ‘En dat is meteen het grote voordeel van veldbonen’, zegt Demasure. ‘Je hebt een hoog eiwit met voldoende energie.’ De geoogste veldbonen slaat het vleesveebedrijf op in een eigen loods. De rijdende voederfabriek komt de bonen malen en blaast ze in een voersilo. De gemalen bonen worden via de mengwagen verwerkt in het tmr-rantsoen (total mixed ration) van de dieren. ‘Ik verbruik ongeveer 150 kilogram veldbonen per dag’, aldus Geert Demasure. ‘Als de bonen op zijn, schakel ik weer terug op een

mengeling van 50 procent soja en 50 procent lijnschilfers.’ Het bedrijf maakt gebruik van twee mengelingen: één intensief (980 vevi/1415% re) en één extensief (930 vevi/12% re). De bonen als eiwitkern zijn naast mais, gras, pulp, voederbiet, draf en gerststro een vast onderdeel van het intensieve rantsoen, dat vooral verstrekt wordt aan het jongvee, de stieren en de koeien in afmest. In het extensieve rantsoen wordt pas eiwit toegevoegd als het gras ontoereikend blijkt om een gemiddeld ruw eiwit te halen van 12 procent. De pH van de grond en een rijk kaliumgehalte zijn voor Demasure belangrijke aandachtspunten in de teelt van veldbonen. Voor de zaai wordt de grond bemest met 25 ton stalmest per hectare. Ook is het belangrijk om voldoende diep te zaaien. Verder voorziet Demasure eenmaal een onkruidbestrijding, eenmaal een behandeling tegen luizen in de bloei en een behandeling tegen schimmels.

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_HoofdEiwitteelten.indd 10

13-02-18 09:20

450 tot 600 euro premie voor teelt eiwitrijke gewassen Veehouders in Vlaanderen die eiwitrijke gewassen telen, kunnen in aanmerking komen voor een landbouwsubsidie binnen het Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling (PDPO). Het is perfect mogelijk om een gedeelte van de eiwitbehoefte op het bedrijf

in te vullen door teelten als klaver, grasklaver of luzerne, aldus Mathias Abts van het Departement Landbouw en Visserij. ‘Hierdoor wordt de ruwvoederwinning in de Vlaamse veehouderij gediversifieerd en meer bedrijfsgebonden. Akkerbouwers en veehouders moeten

ces hangt af van de rentabiliteit, zo geeft hĳ aan. ‘Stel dat er momenteel gemiddeld 3 ton per hectare wordt geoogst tegen 500 euro per ton, dan is soja een interessant gewas voor een vrĳ beperkt aantal landbouwers.’ Die opbrengst van 3 ton ziet Van Waes de komende jaren echter wel toenemen. ‘In de proeven varieert het van 3 tot 5,5 ton per hectare. Die vooruitgang komt vooral door een betere geschiktheid van de rassen; ze hebben een snellere jeugdgroei, een betere ziektetolerantie en zĳn ook goed legervast. Ze behouden dezelfde vroegheid van afrĳpen en dit alles resulteert in een hoger opbrengstpotentieel.’ De proeven in Vlaanderen worden financieel gesteund door de Vlaamse overheid met als co-financiers een zestal bedrĳven. Een ervan is Alpro, die het plantaardige eiwit voor humane consumptieproducten wil gebruiken. Een teeltgids met de do’s-and-don’ts voor de sojateelt ligt inmiddels klaar. ‘De teelt van soja vraagt wel een akkerbouwmatige aanpak’, antwoordt Van Waes op de vraag of het ook voor veehouders een geschikt gewas zou zĳn. Het beste tĳdstip voor zaai en oogst, gewasbeschermingsmiddelen en ook de beste manier van inoculeren ofwel het enten met bacteriën komen hierbĳ aan de orde. Naast het eiwit noemt Van Waes ook het verbete-

de teelt echter nog leren kennen, vandaar de premie ter compensatie.’ Voor de teelt van klaver, grasklaver, luzerne en grasluzerne ontvangen telers 450 euro per hectare. Erwten en veldbonen leveren 600 euro per hectare op. Een overeenkomst geldt voor 5 jaar.

Mathias Abts, Departement Landbouw en Visserij: ‘Naast grasklaver hebben veldbonen van alle eiwitgewassen de meeste potentie’ ren van de bodemstructuur en het goed inpassen in de rotatie als extra voordelen van de sojateelt. Het ILVO verwacht een beperkte, maar mooie toekomst voor de sojateelt. ‘Op termĳn kan het areaal evolueren naar acht procent en zo kan soja het zesde belangrĳkste akkerbouwgewas van Vlaanderen worden.’ l

Eiwitgewassen telen vraagt een akkerbouwmatige aanpak

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_HoofdEiwitteelten.indd 11

13-02-18 09:20

BEDRIJFSREPORTAGE VAN DER STAR

Veelzijdige blondes pijler onder Texelse eilandeconomie

Het bedrijf van de familie Van der Star is een voorbeeld van de gesloten economie op Texel. Het rantsoen van de blondes bevat onder andere bierbostel van de naburige brouwerij. Dieren worden lokaal geslacht en verkocht als Texels rundvlees. Daarbij beheren de veehouders een prachtig stukje cultuurlandschap. TEKST WICHERT KOOPMAN

isboer, vleesveeboer én ambassadeur van het eiland Texel. Jan van der Star (43) is het eigenlĳk allemaal. We treffen de ondernemer in zĳn viszaak annex visrokerĳ, midden in het centrum van Oudeschild. In de Gouden Eeuw legden VOC-schepen, na hun tochten over de wereldzeeën, hier aan. Nu zĳn het toeristen die het historische dorpje in grote aantallen bezoeken. Het groeiende toerisme gaf de wind in de zeilen aan het visrokerĳtje, dat vader Van der Star startte. Zoon Jan bouwde het uit tot het huidige vispaleis. Tussen het bedienen van een paar vroege gasten door

– klanten gaan altĳd voor – doet de ondernemer enthousiast zĳn verhaal. ‘Mĳn vader Piet komt, net als mĳn moeder, uit een grote boerenfamilie. Aanvankelĳk zocht hĳ zĳn heil echter op zee. Hĳ kocht een kotter en werd visser. Nadat hĳ tĳdens een reisje om het Ĳsselmeer had gezien hoe collega’s succesvol waren met het roken van vis, startte ook hĳ een rokerĳ om meer aan de zelf gevangen vis te kunnen verdienen’, vertelt Van der Star. ‘Later keerde mĳn vader alsnog terug naar zĳn agrarische wortels en stapte in de teelt van bloembollen. De visrokerĳ hield hĳ aan. Zo hadden we lange tĳd een

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-BedrijfTexel.indd 12

12-02-18 16:10

BEDRIJFSPROFIEL Oudeschild (Texel)

eigenaren plaats veestapel grondgebruik

Jan en Piet van der Star Oudeschild (Texel) 140 stuks blonde d ’Aquitaine, 60 kalvingen per jaar 32 hectare landbouwgrond (4 ha mais, 14 ha verhuurd voor aardappels en uien, rest grasland), 28 hectare natuurland van Natuurmonumenten

Jan van der Star samen met zijn zoon Ben

bollenbedrĳf hier midden in het dorp, tegenover de huidige viswinkel’, herinnert de geboren en getogen Texelaar zich. De eerste runderen deden hun intrede op het bedrĳf toen Jan als jongetje een mrĳ-kalfje kocht. Het kalfje werd een koe en deze gaf voldoende melk voor een extra kalf. Zo groeide de veestapel. In 1991 kreeg de vleesveehouderĳ serieus vorm door de aankoop van een boerderĳ van een stoppende veehouder. Inmiddels staan hier drie stallen voor in totaal 140 dieren. Het grondareaal is uitgebreid tot 32 hectare, die deels wordt verhuurd voor de teelt van aardappels en uien. Daarnaast pachten de veehouders 28 hectare van Natuurmonumenten, grenzend aan de huiskavel.

Het hoger gelegen deel van het eiland Texel, westelĳk van Oudeschild, wordt ‘De Hoge Berg’ genoemd en geldt als de bakermat van de Texelaar-schapenfokkerĳ. Een netwerk van wandel- en fietspaden maakt het gebied extra aantrekkelĳk voor recreanten. Van der Star draagt met plezier zĳn steentje bĳ aan natuur en landschap, wetende dat het toerisme de belangrĳkste economische bedrĳfstak is op het eiland. ‘We houden ons niet alleen bezig met het onderhoud van het gebied van Natuurmonumenten, ook op onze eigen grond maken we ruimte voor natuur’, vertelt de veehouder. ‘We doen aan weidevogelbeheer, hebben natuurvriendelĳke oevers aangelegd en zaaien akkerranden in. Via looppaden door ons land kunnen wandelaars genieten van onze grazende dieren en het fraaie landschap. ‘Zie je het voor je?’, stelt Van der Star een vraag waarop hĳ zelf direct maar het antwoord geeft. ‘In de zomer is het hier prachtig. De grazende dieren kunnen zo op een ansichtkaart. Je hoeft er, bĳ wĳze van spreken, alleen nog maar “Groeten van Texel” op te schrĳven.’ De keuze voor het ras blonde d’Aquitaine maakten vader Het bedrijf werd in drie fases uitgebreid

Groeten van Texel De boerderĳ van de familie Van der Star staat op historische grond. Zo diende het eeuwenoude woonhuis ooit als logeeradres voor opvarenden van VOC-schepen. ‘Ik heb me laten vertellen dat hoge officieren, onder wie Michiel de Ruyter, hier regelmatig sliepen’, vertelt de veehouder als een volleerd toeristengids.

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-BedrijfTexel.indd 13

12-02-18 16:10

BEDRIJFSREPORTAGE VAN DER STAR

Van der Star verdeelt zijn aandacht tussen viswinkel en vleesveebedrijf

De koeien met kalveren zijn gehuisvest in een grote potstal

en zoon Van der Star begin jaren negentig. ‘Tot die tĳd hielden we een allegaartje aan rassen en kruislingen’, vertelt Jan. ‘We wilden de vleesveehouderĳ echter professioneler aanpakken en realiseerden ons dat we met hoogwaardige, raszuivere dieren meer zouden kunnen verdienen. We kozen voor blondes, omdat we het mooie, elegante dieren vinden. Maar belangrĳker nog: ze groeien snel en bereiken een hoog karkasgewicht. Dat zĳn eigenschappen die nodig zĳn voor een goed rendement. Veel kilo’s is kassa’, stelt de ondernemer.

bierbostel op het menu. ‘Het brood krĳgen we van de plaatselĳke bakker’, vertelt de veehouder. ‘En de bierbostel halen we dagelĳks zelf op bĳ onze buurman, de Texelse bierbrouwerĳ.’

Van der Star benadrukt dat de marges ook op zĳn bedrĳf klein zĳn. ‘Mĳn vader en ik doen al het werk zelf en ook mĳn zoon Ben (16) steekt regelmatig een helpende hand toe. We maken zo min mogelĳk kosten. Alleen zo lukt het om een klein beetje over te houden’, legt de veehouder uit. Op fokkerĳ bezuinigt hĳ bewust niet. ‘Dat is de basis voor de kwaliteit van de veestapel’, geeft hĳ aan. ‘Zo zĳn al onze dieren in het stamboek geregistreerd, werken we met een managementprogramma en kopen we onze dekstieren altĳd bĳ de betere fokkers. Een investering in een goede stier verdien je altĳd terug via zĳn nakomelingen’, redeneert hĳ. Gras – waarvan een groot deel van natuurweides met een uitgestelde maaidatum komt – vormt op het bedrĳf van de familie Van der Star de hoofdmoot van het rantsoen. De wintervoorraad wordt gehakseld ingekuild. De koeien in het afmesttraject krĳgen ook mais. Daarnaast staan broodresten en

De stierkalveren van het bedrĳf van de familie Van der Star worden verkocht aan enkele vaste mesters op het eiland. Deze laten de dieren lokaal slachten en zetten het vlees af onder het label ‘Texels rundvlees’. Het ligt onder andere in plaatselĳke supermarkten en ook de horeca is een belangrĳke afnemer. Voor het vrouwelĳk vee heeft de visboer en vleesveehouder een eigen afzetkanaal. ‘Iedere twee weken brengen we zelf een koe naar de slachterĳ en het vlees hiervan gaat, eveneens als Texels rundvlees, naar twee plaatselĳke slagerĳen’, vertelt hĳ. Het gezamenlĳk label van de Texelse vleesveehouders blĳkt een groot succes. ‘Er is op dit moment meer vraag dan aanbod’, aldus Van der Star. ‘Op basis hiervan hebben we ons vleesveebedrĳf de afgelopen jaren ook nog kunnen uitbreiden.’ Voorlopig heeft de vleesveehouder even geen grote plannen. ‘Aan de viswinkel en de huidige omvang van het vleesveebedrĳf hebben we op dit moment de handen vol. Als we iets doen, dan doen we het graag goed’, verklaart de ondernemer, terwĳl hĳ voor de redacteur een versie portie kibbeling bereidt. ‘De enige echte, gemaakt van kabeljauw’, benadrukt Van der Star. ‘Of het nu gaat om vlees of vis, we gaan altĳd voor kwaliteit.’ l

Dit jaar zorgt de Franse stier Index voor de volgende generatie

Via zijn smartphone kan Van der Star kalfkoeien op afstand volgen

Niet bezuinigen op fokkerij

Goede afzet Texels rundvlees

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-BedrijfTexel.indd 14

15-02-18 15:30

NIEUW: ‘Start

Superieur 30’

Het melkpoedergamma van Franson wordt uitgebreid. Naast onze ‘WB Start Superieur 55’ lanceren we nu ‘Start Superieur 30’! Start Superieur 30 is een volledig kunstmelkpoeder speciaal voor kalveren. Dit melkpoeder heeft als voordeel dat het ten opzichte van koemelk een vaste samenstelling heeft. Door het lagere energiegehalte ten opzichte van koemelk zullen uw kalveren meer ruw- en krachtvoer opnemen. Dit stimuleert de voormaagontwikkeling en doet bovendien de kans op voedingsdiarree afnemen. Start Superieur 30 bevat 30% magere melkpoeder en is aangereikt met mineralen en sporenelementen (Ca, P, Na, Fe, Cu, Mn, Zn, Co, I en Se) en vitaminen (A, D3, E en B) volgens de behoeften voor een goede groei en ontwikkeling van het jonge kalf. Start Superieur 30 bevat een hoge dosis organisch selenium en jodium, die efficiënt worden opgenomen in de dunne darm en het weerstandsvermogen van het kalf verbeteren. Het toedienen van organisch selenium leidt daarnaast ook tot een betere vleeskwaliteit.

Contacteer ons voor meer info via 09/382.90.70 of info@franson.be!

Bestel nu 10 zakken ‘Start Superieur 30’ en krijg een gratis klopper!

www.franson.be

(zolang de voorraad strekt)

Franson NV

Bezoek onze website! • • • •

ACTUELE BERICHTEN VLEESPRIJZEN AGENDA DISCUSSIEPLATFORM

www.veeteeltvlees.nl of www.veeteeltvlees.be veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_p15.indd 15

14-02-18 09:48

KEURING AFFLIGEM

De winter van de stallen

Ten Dreve en Tervoort Drie weken na de prijskamp in Sint-Truiden was er opnieuw tweemaal winst voor twee Limburgse bedrijven. Zowel de familie Schuppen als de familie Neven behaalde in Affligem twee kampioenstitels. TEKST WIM VEULEMANS

et aantal vleesveehouders dat deelneemt aan prĳskampen van het witblauwras, groeit elk jaar gestaag. Ook dit jaar namen een aantal nieuwe, vaak jonge, vleesveehouders deel aan de fokveedag in Affligem. 47 vleesveehouders schreven in totaal 190 dieren in, waaronder 71 stieren. Het aantal afwezige dieren bleef dit jaar beperkt. Mogelĳk is dit een

Verjongde organisatie De getrouwe bezoeker aan de fokveebeurs in Affligem zal het dit jaar wel opgemerkt hebben. Veel nieuwe gezichten schoten van links naar rechts. Het organisatiecomité, met voorzitter Ronny Merckx en ondervoorzitter Armand

Willems, is immers flink vernieuwd en verjongd. Zo kregen de ervaren rotten in het bestuur met Michael de Clercq, Mathieu Deschuyteneer, Andy Goorickx, Mieke Vander Schueren, Justien Raemdonck en Alexandra Degroote vers

bloed. Reeds vorig jaar zaten zij in het bestuur, maar sinds dit jaar hebben zij mee de organisatie gedragen. Het secretariaat was voor het eerst volledig in handen van Yannick Goorikx.

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-KeuringAffligem.indd 16

15-02-18 13:32

Gini van Terbeck (v. Adajio), kampioene koeien

Kriekje van Tervoort (v. Imperial), kampioene gekalfde vaarzen

Mauro van het Bareelhof (v. Adajio), kampioen jonge stieren (6-10 maanden)

Lente ten Dreve (v. Idéfix), kampioene vaarzen (10-20 maanden)

Kwadraat ten Dreve (v. Attribut), kampioene oudere vaarzen (20-32 maanden)

Marleen van het Kruisborre (v. Heroique), kampioene jonge vaarzen (6-10 maanden)

Tabel 1 – Winnaars van de interprovinciale fokveeprijskamp Affligem (kampioenen zijn vetgedrukt)

rubriek

naam dier

Mauro van het Bareelhof Neymar ten Dreve stieren (10-18 mnd.) Mandela van de Stokerij Machine van Terbeck Mamoet van de Pannemeers Curby van ter Bos Loran van ter Bos oudere stieren (18-30 mnd.) Fabrice van Perenhof 7070 van de Hoelmanshoeve Lexus de Mahoney Willy van de Bremberg oudste stieren (+30 mnd.) Koko C.A. van de Paddenhoeve jonge vaarzen (6-10 mnd.) Loes van de Hemelrijksehei Machine van het Kruisborre Lente van de Hemelrijksehei Marleen van het Kruisborre vaarzen (10-20 mnd.) Miracle de Mahoney Magda de Mahoney Love van het Bareelhof Lente ten Dreve Lien van het Smetledehof Lady van de Stokerij Lize van het Bareelhof oudere vaarzen (20-32 mnd.) Fenna van Perenhof Kwadraat ten Dreve gekalfde vaarzen Kriekje van Tervoort Doortje van Perenhof koeien Ida de la Ferme Des Croix Gini van Terbeck

jonge stieren (6-10 mnd.)

geb.datum 03-05-2017 15-04-2017 02-04-2017 08-02-2017 21-01-2017 02-11-2016 14-08-2016 08-07-2016 01-06-2016 13-05-2016 17-11-2015 19-01-2015 19-07-2017 05-07-2017 25-05-2017 22-04-2017 26-02-2017 07-01-2017 24-11-2016 17-11-2016 01-09-2016 06-07-2016 20-06-2016 17-03-2016 17-09-2015 19-01-2015 06-04-2014 23-11-2013 15-07-2011

vader

m.vader

eigenaar

Adajio Sheriff Vidal Vidal Hazard Toscan Ultimo Cabri Attribut Charly Imperial Orval Vidal Heroique Cabri Hazard Hazard Attribut Imperial Idéfix Zougar Imperial Zougar Origan Attribut Imperial Argan Attribut Adajio

Imperial Noceur Deputé Heroique Langoureux Picadilly Adajio Sheriff Zico Adajio Adajio Imperial Cabri Noceur Panache Argan Imperial Hazard Emigre Imperial Igloo Depute Argan Germinal Fakir Adajio Osborne Manitou Paysan

G. Veulemans, Glabbeek Schuppen fv, Velm R. Monbaliu, Jabbeke Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom F. Ally, Tielt G. Demasure, Avelgem G. Demasure, Avelgem Perenhof bvba, O.L.V. Waver M. De Cock, Opbrakel Ch. Moenaert, Koekelare B. Willems, St.-Joris-Winge H. Redant, Ottergem C. Oostvogels, Hoogstraten R. en J. Orinx, Asse C. Oostvogels, Hoogstraten R. en J. Orinx, Asse De Mahoney Bvba, Pittem De Mahoney Bvba, Pittem G. Veulemans, Glabbeek Schuppen fv, Velm De Clercq lv, Smetlede R. Monbaliu, Jabbeke G. Veulemans, Glabbeek Perenhof bvba, O.L.V. Waver Schuppen fv, Velm B. Neven, Wellen Perenhof Bvba, O.L.V. Waver H. De Smet, Oordegem B. Neven, Wellen

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-KeuringAffligem.indd 17

15-02-18 13:32

KEURING AFFLIGEM

Mamoet van de Pannemeers (v. Hazard), kampioen stieren (10-18 maanden)

Willy van de Bremberg (v. Imperial), kampioen oudere stieren (18-30 maanden)

Koko C.A. van de Paddenhoeve (v. Orval), kampioen oude stieren

gevolg van het besluit van de organisatoren om voortaan een inschrĳvingswaarborg te vragen.

Miracle de Mahoney (v. Hazard) en Magda de Mahoney (v. Attribut). Ook Lady van de Stokerĳ (v. Imperial) van Roger Monbaliu, eerder nog vĳfde in Brussel, en debutante Lien van het Smetledehof (v. Zougar) van De Clercq lv gooide zich in de strĳd, maar de jury koos uiteindelĳk voor Lente ten Dreve (v. Idéfix) van Schuppen fv. Lente, die veel ronding en bespiering in de achterhand toonde, is opnieuw een dochter van Ivoire en zo de vierde nakomeling van de zwarte Imperialdochter die een kampioenschap verzilvert. Stalgenote Kwadraat ten Dreve vervolledigde het winters succes van de familie Schuppen. De vĳfkoppige jury wees deze complete dochter van Attribut aan als kampioene bĳ de oudere vaarzen. In haar reeks eerder op de dag had de Haspengouwse kampioene veel moeite met de witte Benhurdochter van Lieven Goddeeris, Kournikova van Daisel. Haar charme en finesse heeft Kournikova niet van vreemden, ze is een dochter van nationaal kampioene Fuchsia van Daisel. In het kampioenschap won Kwadraat ten Dreve van de Antwerpse kampioene van de prĳskamp in Geel, Fenna van Perenhof (v. Origan), van Perenhof bvba.

kende Anastacia de l’Ecluse, kampioene in Doornik in 2005.

Winst voor bekende genetica Weinig verrassend was de winst in het kampioenschap bĳ de koeien voor Gini van Terbeck. Deze Adajiodochter en volle zus van Idéfix van Terbeck bezorgde haar eigenaar Benny Neven de zoveelste trofee in het rĳtje. Voor deze keuringscoryfee was het in Affligem zelfs de derde keer winst op een rĳ. Gini diende in het kampioenschap wel af te rekenen met Ida de la Ferme des Croix. Deze Attributdochter van Hugo De Smet – vorig jaar ook al reekswinnaar in Affligem – stond er twee maanden na haar deelname in Brussel prachtig bĳ. Even daarvoor wees de jury ook stalgenote, en de eerste dochter van Gini, Kriekje van Tervoort aan als kampioene bĳ de gekalfde vaarzen. Net als moeder Gini stond ook dochter Kriekje er in optimale vorm bĳ. Voor de zwarte Imperialdochter was er, anderhalf jaar na haar winst in de Grote Prĳs Keukens Redant, een nieuw succes. In het kampioenschap haalde zĳ het van Argandochter Doortje van Perenhof van Perenhof bvba. Deze dochter van Namara van Perenhof – de grootmoeder van ki-stieren Casper en Charmeur – is ook de oud-kampioene vaarzen van Affligem 2015.

Vier kampioenen op een rij Een andere bekende bloedlĳn die succesvol was in Affligem, was die van Ivoire van het Bareelhof. Haar Adajiozoon Mauro van het Bareelhof wist opnieuw de titel bĳ de jonge stieren binnen te halen voor Gilbert Veulemans. Met de sterk bespierde Sheriffzoon Neymar ten Dreve, van Schuppen fv, kreeg hĳ dezelfde concurrent als op de prĳskamp in Sint-Truiden. Het kampioenschap bĳ de vaarzen van 10 tot 20 maanden was met zeven dieren het sterkst bezet. Gilbert Veulemans had met Love van het Bareelhof (v. Imperial) en Lize van het Bareelhof (v. Zougar) twee ĳzers in het vuur, net als Tiemen en Jarich Cocquyt met

Spannende strijd Veel strĳd was er bĳ het kampioenschap van de jongste vaarzen. Zowel Roger en Jan Orinx als Constant Oostvogels hadden elk twee vaarzen in de strĳdarena. Uiteindelĳk haalde Marleen van het Kruisborre het van onder andere stalgenote Machine van het Kruisborre (v. Heroique) en Loes van de Hemelrĳksehei (v. Vidal) en Lente van de Hemelrĳksehei (v. Cabri). Deze twee vaarzen van Constant Oostvogels behaalden eerder deze winter nog respectievelĳk het kampioenschap en een eerste plaats bĳ de vaarzen op de prĳskamp in Geel. Vaarzenkampioene Marleen is een dochter van Hazard uit Argandochter, Imitation van het Kruisborre. Deze laatste haalde in 2015 nog eerste plaats op het CRV-Event (Agriflanders) in Gent en voert terug op de be-

Sterk lot Demasure De kampioenstitel bĳ de stieren van 10 tot 18 maanden verhuisde naar het WestVlaamse Tielt. Mamoet van de Pannemeers, een zoon van Hazard uit een dochter van Langoureux, bezorgde Filip Ally de titel. De brede Mamoet nam in zĳn rubriek eerder op de dag, pas na tussenkomst van scheidsrechter Marenne, afstand van de fĳne Casperzoon, Cadeau van ter Bos van Geert Demasure. In het kampioenschap ging Mamoet de strĳd aan met vier concurrenten. Hierbĳ twee stieren van Geert Demasure – Curby van ter Bos (v. Toscan) en Loran van ter Bos (v. Ultimo) – die met nog eens vĳf tweede plaatsen een sterk lot dieren toonde. Ook Mandela van de Stokerĳ had door zĳn reekswinst een plaats in het kampioenschap. Deze jonge Vidalzoon van Roger Monbaliu heeft Deputedochter Jonkvrouw van de Stokerĳ als moeder, eveneens de moeder van Lady van de Stokerĳ. De vĳfde stier in het kampioenschap was Machine van Terbeck, een zoon van Vidal en een kleinzoon van Zazou van Terbeck. Zazou leverde de familie Schotsmans-Roggen met dochters Ixina (v. Imperial) en vooral Bonita (v. Genièvre) al eerder succes op.

Winst voor Willy en Koko Een jaar na zĳn titel op het CRV-Event en een tweede plaats op Agribex in Brussel was er voor Willy van de Bremberg (v. Adajio) en eigenaar Bart Willems opnieuw winst in een kampioenschap. Deze kleinzoon van Diligence de Fooz klopte naast Attributzoon 7070 van de Hoelmanshoeve van Marcel De Cock nog twee kampioenen van eerdere keuringen: Fabrice van Perenhof (v. Cabri) van Perenhof bvba en Lexus de Mahoney (v. Charly), eigendom van Christian Moenaert. Tot slot was er winst bĳ de oudste stieren voor Koko C.A. van de Paddenhoeve van Hedwig Redant. Deze Orvalzoon, eerder provinciaal kampioen, stamt uit de Imperialdochter Gloria de Cras Avernas. l

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-KeuringAffligem.indd 18

15-02-18 13:32

GENERATIE ALPHA EN Z JEROEN SCHORIELS

‘Groeien in aantal Belgisch witblauwen,

maar ook in kwaliteit’ Elke generatie heeft zo zijn benaming(en). De generatie geboren tussen 1990 en 2000 wordt de (inter)netgeneratie of Z-generatie genoemd. De generatie geboren tussen 2000 en 2010 is de Google-generatie of alpha(α)generatie. Wie is onze alpha- en Z-generatie in de vleesveesector? Wat typeert hen, wat drijft hen, welke dromen hebben ze? Eén zaak staat als een paal boven water: ze (m/v) hebben een passie voor vleesvee. In dit nummer een portret van Jeroen Schoriels (25).

TEKST ANNELIES DEBERGH

Voor en na zijn uren als werknemer bij Colruyt is Jeroen Schoriels thuis in Herne op de boerderij te vinden. ‘Van mijn ouders mogen mijn zus Veerle en ik meebeslissen over toekomstige investeringen, zoals een nieuwe stal. Het is fijn om die kans te krijgen.’ De veestapel van 400 dieren telt vooral melkvee en een 100-tal witblauwen. ‘We willen de witblauwen in aantal graag gelijk brengen met melkvee.’ Terwijl zijn zus vooral geïnteresseerd is in melkkoeien, ligt Jeroens hart bij de witblauwen. ‘Drie jaren geleden heb ik met mijn beste kameraad Joris – nu de vriend van mijn zus – besloten om in witblauwe topdieren te investeren.’ Bij Vlaamse fokstallen als ‘van Daisel’, ‘de Mahoney’ en ‘van de Pannemeers’ werd topgenetica bijeengezocht. Zo is Jeroen lovend over Jipke van de Pannemeers (v. Noceur). ‘Onze ambitie is niet alleen om groei in aantal te realiseren, maar ook in kwaliteit. We willen ook erg graag op zoek naar kwaliteitsvee en werken steeds meer met ki en gesekst sperma. We investeren in de fokkerij en willen ook op prijskampen goed kunnen meedraaien.’ De gemengde structuur van het bedrijf met melk-, vleesvee en akkerbouw blijft behouden. ‘De boerenstiel kent ups en downs en dan is het vaak een voordeel dat een bedrijf meerdere takken telt.’ Het melk- en het vleesvee staan apart, wel met de bedoeling om blijvend samen te werken. ‘We hebben al veel inbreng, maar we blijven nog even buitenshuis werken voor we definitief in het bedrijf stappen.’

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_generatie alpha en z.indd 19

13-02-18 10:39

PORTRET WOUTER HARTENDORF leeftijd: 36 woonplaats: Santpoort-Zuid functie: voorzitter LTO-vakgroep vleesveehouderij carrière: werkzaam geweest bij verschillende veevoerbedrijven, adviseur mestwetgeving, voorzitter LTO Noord afdeling Noordzeekanaalgebied, ondernemer bij Boerderij Sinneveld

Criticus wordt

bestuurder

De hele discussie rondom de fosfaatwetgeving was wel de druppel. LTO behartigde de belangen van haar vleesveehouders onvoldoende, zo ventileerde Wouter Hartendorf. Toen hem gevraagd werd om de LTO-vakgroep aan te voeren, kon hij niet weigeren. ‘Ik kan niet tegen onrecht of onzin.’ TEKST ALICE BOOIJ

een schemerige, saaie vergaderlocatie, maar een bĳeenkomst tussen het vleesvee. De LTO-vakgroep vleesveehouderĳ is vernieuwd en heeft daarmee ook een nieuwe frisse aanpak gekozen. ‘De vakgroep komt naar u toe’, luidde de uitnodiging van vakgroepleden Niels Mureau, John van Can en Sylvia de Rouw, sinds afgelopen oktober ‘aangevoerd’ door voorzitter Wouter Hartendorf. Met drie bĳeenkomsten – en zo’n 200 vleesveehouders – in Nederland was hun aftrap succesvol. ‘We laten ons als vleesveesector niet omverlopen’, aldus Hartendorf, die zich geen typische bestuurder noemt. ‘Ik ben geen man van een pak.’

Kritiek op organisatie ‘Er is werk aan de winkel’, geeft de energieke en vlot pratende Hartendorf aan. De Noord-Hollandse vleesveehouder heeft zĳn ‘roots’ in de melkveehouderĳ waar hĳ als (voer)adviseur al snel ook betrokken raakte bĳ de regionale LTO Noord. Voor melkvee weliswaar, maar ook over de belangenbehartiging van de vleesveehouderĳ was hĳ duidelĳk. ‘Ik heb, net als de andere vakgroepleden, het afgelopen jaar behoorlĳk kritiek gehad op de manier waarop LTO de belangen van de vleesveehouders heeft behartigd. Er kwamen belangrĳke dossiers voorbĳ, maar de vleesveehouderĳ schitterde door afwezigheid. Wanneer je zoveel kritiek hebt op de organisatie en ze vragen je om zitting te nemen in de vakgroep, moet je de handschoen ook oppakken, anders moet je niet zeuren.’

In Santpoort verzorgt Hartendorf met zĳn vrouw Femke en schoonouders zo’n 45 marchigianazoogkoeien, houden ze gotlandpelsschapen, verhuren ze paardenstallen en verkopen ze vlees van eigen vee aan huis. ‘De consument wil weten waar hĳ zĳn vork insteekt en ja, ik ben graag onder de mensen.’ Zo werd hĳ voorzitter van de vakgroep vleesveehouderĳ, een vakgroep die al jaren stuurloos ronddobberde na het vertrek van Leon Moonen en het interimwerk van Jos Bolk. Hartendorf laat zĳn sector niet ondersneeuwen. Sterker zelfs: ‘Er zĳn in Nederland 17.000 ubn’s met vleesvee.’ ‘17.000’, herhaalt hĳ nog eens extra. Grote professionele bedrĳven, maar het merendeel heeft vleesvee als neventak. ‘Wĳ staan voor de roodvleessector’, benadrukt hĳ. ‘We zĳn er voor de blĳvers.’ Het grote aantal vleesveebedrĳven laat zien dat de vleesveesector in aantallen bedrĳven net zo groot is als de melkveehouderĳ. ‘We vertegenwoordigen een grote groep, maar er wordt te weinig rekening met ons gehouden. Daarbĳ lopen onze dieren veel en lang buiten, blĳft het kalf bĳ de koe en leveren we een grote bĳdrage aan het natuurbeheer in Nederland. We zĳn een veehouderĳ met heel veel maatschappelĳk draagvlak.’ Het is hetzelfde fundament waarop VleesveeNL is gebouwd, een nieuwe stichting die ook de belangen behartigt van de vleesveesector. Ook LTO participeert erin. ‘Bĳ LTO moest er wel even over nagedacht worden of we ons wilden aansluiten’, geeft Hartendorf toe, en hĳ geeft aan zelf meteen overtuigd te zĳn. ‘Als sector moeten we niet versnipperen, maar juist met

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_portret Wouter Hartendorp.indd 20

12-02-18 15:34

Wouter Hartendorf: ‘We laten ons als vleesveesector niet omverlopen’ één geluid naar buiten komen. Uiteindelĳk is VleesveeNL ook ontstaan uit onvrede over de belangenbehartiging, dat begrĳp ik goed. Maar VleesveeNL moet zich nog bewĳzen, als LTO hebben we ingangen bĳ alle overheden en organisaties.’

Vleesvee onder fosfaatplafond Thema’s zĳn er in ieder geval genoeg voor de belangenbehartigers. Denk aan de fosfaatrechten, waar de vleesveehouderĳ tegen wil en dank ook onderdeel van is geworden. ‘Maar als sector zĳn we keurig onder het fosfaatplafond gebleven’, weet Hartendorf. ‘We hebben de problemen niet gecreëerd, maar krĳgen wel te maken met de regels. Dat is oneerlĳk.’ Tĳdens de bĳeenkomsten begin dit jaar waren de fosfaatrechten dan ook uitgebreid onderwerp van discussie. ‘Het liefst willen we als vleesveesector helemaal buiten de fosfaatregelingen blĳven’, concludeert Hartendorf.

En dan is er ook nog de campagne voor de aanpak van ibr en bvd. De bedoeling was dit jaar te starten met de wettelĳk verplichte bestrĳding van ibr. De melkveehouderĳ start in april, maar de landelĳke collectieve bestrĳding streeft naar een ingangsdatum van januari 2019. Hartendorf heeft met zĳn achterban nog niet zo’n haast. ‘Wanneer je een uitbraak op je bedrĳf hebt, moet je er natuurlĳk wat aan doen’, geeft hĳ aan. ‘Maar wat is de meerwaarde van het gecertificeerd vrĳ worden van ibr voor onze sector?’, vraagt hĳ zich af. ‘Uit onderzoek blĳkt dat vooral de melkveehouderĳ er economisch baat bĳ heeft. Waarom zouden wĳ er geld in investeren?’ Hĳ realiseert zich echter ook heel goed dat de aanpak van deze ziekten – en het bereiken van een artikel 9status in Europa – pas resultaat oplevert als alle rundveebedrĳven in Nederland meedoen. ‘Maar we zeggen niet maar zo “ja”. Hoe gaat het bĳvoorbeeld met broutards die vanuit Frankrĳk naar Nederland komen?’ De vleesveesector moet weer in beeld komen en behandeld worden als volwaardig partner, luidt het doel. ‘De zuivel heeft veel macht’, zegt Hartendorf, die naast zĳn voorzitterschap bĳ de vakgroep vleesvee ook voorzitter blĳft van LTO Noord afdeling Noordzeekanaalgebied. Zĳn dat geen tegenstrĳdige belangen? ‘Dat heb ik nog niet ervaren. Bovendien gaat het niet om mĳ persoonlĳk. Ik heb geen mening. Ik inventariseer wat er leeft bĳ de leden en daarmee vertegenwoordigen we de belangen van de leden, die met melkvee en ook die met vleesvee.’ l

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_portret Wouter Hartendorp.indd 21

12-02-18 15:34

KERSTQUIZ PRIJSWINNAARS

Eerste keer prijs met VeeteeltVleeskerstquiz Vleesveehouder Filip Tavernier won voor het eerst in vijftien jaar deelname aan de kerstquiz van VeeteeltVlees. Samen met vrienden checkte hij alle vragen. Het juist ingevulde antwoordkaartje is goed voor een waardebon van 1000 van CRV. TEKST WIM VEULEMANS

‘V

ĳftien keer heb ik moeten meedoen om eens wat te winnen’, lacht Filip Tavernier uit Oordegem, als hĳ de hoofdprĳs van de kerstquiz in ontvangst neemt. ‘Heel moeilĳk vond ik het niet, maar voor alle zekerheid heb ik met vrienden toch even alles nagepluisd.’ De waardebon van 1000 euro die hĳ kan besteden bĳ veeverbeteringsorganisatie CRV, zal Filip goed kunnen gebruiken op zĳn vleesveebedrĳf. ‘Oorspronkelĳk was grondwitloof onze hoofdactiviteit, het witblauw eerder een neventak’, kadert Filip de geschiedenis van zĳn bedrĳf. In 2012 stopte het bedrĳf met de teelt van witloof. ‘De vreemde arbeid werd moeilĳker in te vullen. Ik ben me dan volledig op vleesvee gaan richten.’ De veestapel van Tavernier is deels gebouwd op een aantal bloedlĳnen van Marcel Decock uit Brakel. Momenteel kalven er jaarlĳks zo’n 35 dieren. Zowel de stieren als de koeien worden op het bedrĳf zelf afgemest. Filip is daarom ook zeer consequent in de keuze van stieren die hĳ aan CRV-kidierenarts Tom Vallez doorgeeft. ‘Ik zoek vooral groei in stieren en kies daarom momenteel voor stieren als Jasper, Kubitus en Tetu,’ verklaart de veehouder zĳn fokdoel. De familie Andries en Koen De Sutter (m.)

Filip Tavernier mag de hoofdprijs, een waardebon van 1000 euro, besteden bij CRV

‘Daarnaast gebruik ik ook het liefst gekleurde stieren. Ik heb daarvan de indruk dat ze fĳner vlees geven.’

Andries en Seinen twee en drie In de Brusselse rand ligt het Belgisch-witblauwbedrĳf van de familie Andries. Jerry voert er samen zĳn zus Katja en moeder Marinus Seinen (l.) met Cor Braakman van KWS

Simone een gesloten bedrĳfsvoering met een vĳftigtal kalvingen. Het bedrĳf met de naam Chipohof is geen onbekende in het prĳskampmilieu. Uit handen van technisch-commercieel verantwoordelĳke van Aveve, Koen De Sutter, ontving de familie een pallet startvlok ‘nr. 106 Startmixx Allin’. ‘Dit voeder past ideaal in hun bedrĳfsvoering’, vertelt De Sutter. Het is smakelĳk en mag ad libitum opgenomen worden door de kalveren naast zogen bĳ de koe.’ Ook slager en vleesveehouder Marinus Seinen is een trouwe deelnemer aan de kerstquiz. Van Cor Braakman, areamanager bĳ KWS, ontving hĳ vĳf hectare maiszaad naar keuze. Marinus is niet alleen fulltime slager. Hĳ boert op ruim 45 hectare in Nieuwleusen en houdt er ongeveer 35 stuks verbeterd roodbont. ‘Mais is een onderdeel in het rantsoen’, geeft Marinus aan. ‘Maar de voersnelheid is te laag voor een maiskuil, we bewaren daarom de mais in balen.’ l

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-KerstquizPrijzen.indd 22

12-02-18 16:12

KEURING SINT-TRUIDEN

Limburg heerst De jaarmarktprijskamp in Sint-Truiden was van hoog niveau. Francis Vanormelingen wist twee jaar na zijn debuut het kampioenschap bij zowel de jonge vaarzen als de vaarzen binnen te halen.

Mauro van het Bareelhof (v. Adajio), kampioen jonge stieren

TEKST WIM VEULEMANS EXTRA FOTO’S WWW.VEETEELTVLEES.BE

e 42e prĳskamp voor het Belgischwitblauwras in Sint-Truiden verwelkomde deze editie twee nieuwkomers: Davy en Louis Claessens uit Dilsen-Stokkem en Van Kelecom lv uit Hoegaarden. Van Kelecom wist zĳn debuut te verzilveren met een eerste prĳs.

Titels voor Vanormelingen Voor Francis Vanormelingen uit Kortessem was het een tweede deelname. En wat voor een! Vanormelingen haalde drie eerste plaatsen en wist tweemaal het kampioenschap te winnen. Zĳn Liona (v. Hazard) toonde in het kampioenschap bĳ de jonge vaarzen bĳzonder veel finesse. Een kwaliteit die ook stalgenote Stevia (v. Hazard) showde in het kampioenschap bĳ de vaarzen. Viermaal rubiekswinst was er voor de familie Schuppen uit Velm. Een van die zeges

wist het bedrĳf om te zetten in een kampioenstitel. Kwadraat ten Dreve, een mooi uitgebalanceerde dochter van Attribut, haalde het bĳ de oudere vaarzen. Bĳ de koeien stond er geen maat op de klasse van Gini van Terbeck. De Adajiodochter van Benny Neven uit Wellen demonstreerde ook haar fokkerĳkwaliteiten. Twee dochters behaalden een eerste plaats, een kleindochter werd derde. Drie keer rubriekswinst was de eindbalans voor Gilbert Veulemans uit Glabbeek. Adajiozoon Mauro van het Bareelhof won het kampioenschap bĳ de jonge stieren. Hĳ is een zoon van de bekende Ivoire van het Bareelhof. Bĳ de stieren koos de jury voor Max Black van de Kleine Venne van Mechelmans-Baerts lv uit Donk. Hĳ is een complete zoon van Ultimo uit een Imperialdochter. Lowik van de Sluizenweg (Opaque x Imperial) werd kampioen bĳ de oudere stieren. l

Max Black van de Kleine Venne (v. Ultimo), kampioen middengroep stieren

Liona (v. Hazard), kampioene jonge vaarzen

Tabel 1 – Winnaars van de Haspengouwse jaarmarktprijskamp (kampioenen zijn vetgedrukt)

rubriek

naam dier

Mauro van het Bareelhof Neymar ten Dreve middengroep stieren Machine van Terbeck Boni van de Bremberg Messi van de Attenhoeve Max Black v.d. Kleine Venne oudere stieren Lowik van de Sluizenweg gr. prijs Sint-Truiden Soda de Dessous la Ville jonge vaarzen Liona Mirza van Tervoort middengroep vaarzen Diamant ten Dreve Stevia Love van het Bareelhof Titi Lize van het Bareelhof oudere vaarzen 1012 ten Dreve Kwadraat ten Dreve Kriekje van Tervoort koeien Petite Fleur Gini van Terbeck jonge stieren

geb.datum

vader

m.vader

eigenaar

03-05-’17 15-04-’17 08-02-’17 02-12-’16 19-10-’16 13-06-’16 06-04-’16 06-04-’14 21-07-’17 01-04-’17 16-02-’17 02-01-’17 24-11-’16 01-10-’16 20-06-’16 10-03-’16 17-09-’15 19-01-’15 20-03-’14 15-07-’11

Adajio Sheriff Vidal Tilouis Toscan Ultimo Opaque Larron Hazard Imperial Idefix Hazard Imperial Casper Zougar Or Attribut Imperial Adajio Adajio

Imperial Noceur Heroique Adajio Canadian Club Imperial Imperial Adajio Imperial Adajio Benhur Argan Emigre Emigre Argan Radar Fakir Adajio Rosario Paysan

G. Veulemans, Glabbeek Schuppen Fv, Velm Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom M. Schuermans, Vissenaken J. Robijns, Attenhoven Mechelmans-Baerts lv, Donk A. Meers en M. Peters, Millen Bottu lv, Linter F. Vanormelingen, Kortessem B. Neven, Wellen Schuppen Fv, Velm F. Vanormelingen, Kortessem G. Veulemans, Glabbeek F. Vanormelingen, Kortessem G. Veulemans, Glabbeek Schuppen Fv, Velm Schuppen Fv, Velm B. Neven, Wellen Van Kelecom lv, Hoegaarden B. Neven, Wellen

Stevia (v. Hazard), kampioene middengroep vaarzen

Lowik van de Sluizenweg (v. Opaque), kampioen oudere stieren

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-KeuringSintTruiden.indd 23

12-02-18 16:14

CRVNIEUWS

Welkom op de winterbijeenkomsten Op de winterbijeenkomsten blikt CRV terug op een jaar met veel ontwikkelingen. Zo wordt de nieuwe organisatie van de stamboektaken toegelicht, net als de financiële jaarcijfers. Ook een presentatie van het actuele aanbod van vleesstieren is onderdeel van het programma. Na de pauze zal Ronald Rongen in praktische en begrijpelijke taal een lezing geven met als titel ‘Fokkerij en inteelt in een kleine populatie, uitdaging of bedreiging?’ Rongen is geneticus, etholoog en oprichter van Low Stress Stockmanship Europe. Daarnaast is hij stamboekfokker van lakenvelders en houdt zich bezig met de communicatie tussen koeien onderling en de communicatie tussen koe en mens. Bij iedere bijeenkomst wordt onder de bezoekers een cadeau verloot. Alle leden hebben inmiddels een uitnodiging ontvangen. De data en locaties staan in onderstaande tabel. De avonden beginnen om 20.00 uur. Alle informatie is ook te lezen op: https://www.crv4all.nl/cooperatie/uitnodiging-winterbijeenkomsten-vleesveehouders

Tabel 1 – Data en plaatsen van de CRV-winterbĳeenkomsten (de avonden starten om 20.00 uur)

datum

plaats

adres

maandag 5 maart woensdag 7 maart maandag 12 maart dinsdag 13 maart

Restaurant De Braakman Restaurant De Hongerige Wolf Best Western Hotel Nobis Het Wapen van Waarder

Patrijzenlaan 3, Hoek Coevorderweg 27b, Stegeren Nobisweg 1, Asten Dorp 26, Waarder

Leen Claeys, nieuwe veestapeladviseur Met ingang van 1 maart treedt Leen Claeys bij CRV in dienst als veestapeladviseur voor vleesveehouders. Eerder vervulde ze deze functie al eens tijdelijk. Leen volgt Ruben Bonne op, die nu binnen CRV werkzaam is als productmanager Belgisch witblauw. Ruben is op zijn beurt de vervanger van Simon Noppen, die een baan als exportmanager heeft aanvaard bij Belgian Blue Group (BBG), een samenwerkingsverband waarin ook CRV participeert. Claeys is geboren en getogen op een gemengd Vlaams veehouderijbedrijf en heeft

een brede ervaring in de vleesveehouderij. Zo was ze bijna twintig jaar bedrijfsleider op een groot Belgisch-witblauwfokbedrijf. Meer recent werkte ze op de afdeling pathologie van de veeartsenijschool in Merelbeke. In haar vrije tijd is Claeys een trouw bezoekster van prijskampen, waar ze ook dieren toiletteert. Ze wil voor haar klanten een kritische sparringpartner zijn, waarbij het persoonlijke doel van de veehouder altijd voorop staat. De nieuwe veestapeladviseur Leen Claeys

Vlaamse jongeren organiseren avonden over bedrijfsovername Op 16 en 23 maart organiseert de Vlaamse jongerenraad vleesvee twee avonden over bedrijfsovername. Een specialist komt uitleggen waarop gelet moet worden bij het overnemen van het vleesveebedrijf. Hierbij gaat het niet alleen om regelgeving. Ook duidelijke afspraken met de familie horen bij een succesvolle overname. Daarnaast vertellen

jonge veehouders over de keuzes die zij gemaakt hebben en waarin deze verschillen van die van hun ouders. Op vrijdag 16 maart is er een bijeenkomst in de buurt van het bedrijf van Jan Pardon in Kerkom (Boutersem), op vrijdag 23 maart bij Declerck lv in Deinze (onder voorbehoud). De ontvangst is vanaf 19.45 uur en de avond

start om 20.00 uur. De avonden worden afgesloten met een bezoek aan de bedrijven en friet en een drankje. Voor vragen kunt u contact opnemen met Mario Willen: mario.willen@crv4all.com, tel. 0478 93 43 56. Meer informatie op: www.crv4all.be en www.facebook.com/bettercowsbetterlife/

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_CRV nieuws.indd 24

15-02-18 14:39

UIT DE DIERENARTSPRAKTIJK ANTHONY DE SCHRYVER Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven Piet De Meuter, René Bemers en Anthony De Schryver maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Hevige diarree bij jonge kalveren

Een klant contacteerde me onlangs omdat verschillende jonge kalveren diarree hadden. De leeftijd van de kalveren was tussen de één en vier weken. Een van de kalfjes kon al niet meer recht staan. De zieke dieren dronken minder en waren lusteloos volgens de veehouder. Dit was nu al enkele dagen aan de gang. Eenmaal ter plaatse was meteen duidelijk dat het hier ging om ‘jonge-kalverendiarree’. Dat is diarree met een typisch waterige, stinkende mest met een kleur die varieert van lichtgeel tot grijs. Tijdens het klinisch onderzoek kon ik vaststellen dat verschillende kalveren koorts hadden. De zwaardere gevallen, die niet meer recht konden staan, vertoonden tekenen van een lichte onderkoeling. Een lichte tot uitgesproken vorm van uitdroging was aanwezig. De eetlust was sterk afwisselend van kalf tot kalf. De ogen lagen diep en de zuigreflex was verminderd. Verschillende meststalen werden verzameld en naar het labo gestuurd voor onderzoek. Het bleek om zowel het rota- als het coronavirus te gaan. Beide virussen zorgen voor een heftige gastro-enteritis bij kalveren. De kalveren die er erg aan toe waren, kregen direct een infuus om het vocht- en zoutgehalte op peil te krijgen en een extra shot glucose en elektrolyten. De andere kalveren kregen afwisselend vervangmaaltijden op basis van water en elektrolyten om hun zoutbalans terug te herstellen. Tegen de koorts en pijn werd een kortwerkende ontstekingsremmer gegeven. Preventief kregen de koeien een vaccin voor verrijking van de antistoffen in de biest.

De medische term rota- en coronavirus Het rota- en coronavirus zijn twee virussen die regelmatig samen waargenomen worden bij kalveren met diarree. Beide virussen veroorzaken hetzelfde klinische ziektebeeld met aantasting van de darmwand van de dunne darm. Kalveren kunnen de infectie oplopen vanaf de eerste tot derde levensweek met een grote gevoeligheid vanaf dag tien. De dieren kunnen sterven ten gevolge van uitdroging en een secundaire bacteriële infectie zoals E. coli. Zieke dieren scheiden een grote hoeveelheid virussen uit via de mest en kunnen op hun beurt gezonde kalveren besmetten. Een strikte hygiëne en ziekenboeg is aan te raden bij zieke kalveren om de verspreiding binnen het bedrijf tegen te gaan.

Aangetaste dieren moeten voldoende vocht opnemen om uitdroging te vermijden. Het geven van extra lauw water met elektrolyten is aanbevolen. Afhankelijk van de toestand van het kalf kunnen maaltijdvervangers gegeven worden in de plaats van melk. Kalveren die niet meer zelfstandig en voldoende drinken, kunnen het best onderzocht worden door de dierenarts. Deze zal dan nagaan of eventueel een intraveneuze vochttherapie nodig is. Een snelle reactie van de veehouder is van essentieel belang voor de genezing van de kalveren. Een goed biestmanagement en een goede hygiëne zijn een must om kalverdiarree zo veel mogelijk tegen te gaan. Op probleembedrijven is vaccineren van koeien een optie; dat helpt om het gehalte antistoffen in de biest te verhogen.

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-DAP.indd 25

13-02-18 12:06

KRAIBURG LOOPVLAKBEDEKKING Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of melkstal

Lijnbaan 33 3421 JG Oudewater Tel. 0348 - 56 15 80 info@snelhoutenrubber.nl

Roostervloeren KURA S voor melkvee

Ook in ProďŹ en Pedi Kura

Importeur van:

Roostervloeren LOSPA

voor groepshuisvesting of stieren

Roostervloeren KURA SB

voor groepshuisvesting < 350 kg

Roostervloeren LOSPA SB

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

met 5% afschot naar de sleuven

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

DE EERSTE KEUS VAN VLEESVEEHOUDERS

21 MAART VOEDING U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 12 maart, bel: +31 (0)26 38 98 820/823. Of e-mail: advertenties@crv4all.com

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02_p26.indd 26

14-02-18 10:37

MANAGEMENTNIEUWS

Stichting VleesveeNL nieuwe belangenbehartiger voor Nederlandse vleesveesector MAATSCHAPPIJ – Vier actoren in de Nederlandse vleesveesector hebben de Stichting VleesveeNL opgericht. Met deze nieuwe stichting willen de oprichters – de Federatie Vleesveestamboeken Nederland, LTO Nederland, de samenwerkende vleesvee-integraties en Vee&Logistiek Nederland – waar mogelijk samen de belangen van de sector vertegenwoordigen. De initiatiefnemers meenden dat de belangen van de vleesveesector te versnipperd behartigd werden. ‘Het actuele fosfaatdebat is mede de aanleiding van de stap die we nu zetten’, geeft Jacco Keuper als kersverse voorzitter van VleesveeNL aan. ‘Met de oprichting van VleesveeNL willen we de onderhandelaars in Den Haag een duidelijk mandaat geven om zo de Nederlandse zoogkoeienhouderij vrij te houden van fosfaatrechten.’ In de toekomst wil de nieuwe samenwerkingsorganisatie namens de vleesveesector de gesprekspartner zijn voor overheden, maatschappelijke organisaties en andere belanghebbenden. ‘We hebben eerst het huis gebouwd dat de stichting nu is’, verduidelijkt Keuper. ‘In de nabije toekomst gaan we met de stichting zo goed mogelijk invulling geven aan dat huis. Naast het fosfaatdebat zullen

dan ook andere belangrijke thema’s voor de vleesveeketen invulling krijgen.’ Omtrent de financiering is de voorzitter duidelijk. De vier oprichters hebben gezorgd voor het nodige startkapitaal en ook de nodige logistiek zullen ze ondersteunen. ‘We willen onze organisatie vooral met lage kosten en veel inzet opbouwen’, stelt voorzitter Keuper. ‘In de toekomst kunnen we eventueel onze werking verder uitbouwen met subsidies en giften. Maar de marges in de vleesveehouderij zijn momenteel zo laag dat we onze werking ook laagdrempelig willen houden.’ Voorzitter Jacco Keuper (links) en penningmeester Focko Zwanenburg

Rendac wil tarieven 2018 verhogen met 30 procent per dier ECONOMIE – Destructiebedrijf Rendac heeft het Nederlandse ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) voorgesteld om de destructietarieven voor dit jaar te verhogen met gemiddeld dertig procent per dier. De tariefstijgingen worden veroorzaakt door dalende opbrengsten van de eindproducten en een verrekening van de tekorten die er in 2015 en 2016 zijn ontstaan. Zonder de verrekeningen van het tekort van 2015 zou er volgens Rendac een tariefdaling mogelijk zijn geweest. Rendac bepaalt het tarief uit twee componenten: het zogenoemde stoptarief en het tarief per dier. Het voorgestelde stoptarief, waarmee de logistiek betaald wordt, blijft met 18,97 euro per stop nagenoeg gelijk. Het tarief per dier stijgt echter met gemiddeld 30 procent. Het tarief voor kalveren wordt verhoogd van 3,38 naar 4,41 euro per dier. Voor volwassen dieren gaat het tarief naar 28,26 euro per koe (was 21,66 euro). Wanneer LNV de voorstellen goedkeurt, zullen de tarieven per 1 januari dit jaar met terugwerkende kracht ingaan.

Akkoord over meer transparantie bij slachten van runderen ECONOMIE – Agrofront en Febev hebben een akkoord gesloten dat moet bijdragen aan meer transparantie in de keten. De speerpunten in dit akkoord zijn een correcte weging, een adequate karkasclassificatie en de installatie van automatische karkasclassificatie. Vertegenwoordigers van Agrofront en Febev ondertekenen het akkoord

Beide organisaties gaan ook rond de tafel zitten om duidelijke receptievoorwaarden af te spreken voor het aanbieden van runderen. Het akkoord vraagt dus een engagement van zowel de slachthuizen als de rundveesector. Zo krijgen veehouders garanties voor een correcte weging en classificatie van de aangeboden runderen. Nieuw is dat de komende drie jaar een plan wordt uitgewerkt om te gaan werken met camerasystemen voor automatische karkasclassificatie. Met de slachthuizen is afgesproken om niet alleen in de slachthuizen in Vlaanderen, maar ook in die in Wallonië met de black box, een afgeschermd registratiesysteem, te gaan werken. Voor de uitbetaling van slachtrunderen berekend op basis van een correcte Seuropkarkasclassificatie, zal een modelstandaardfactuur uitgewerkt worden. Bovendien engageren de slachthuizen zich om de veehouders maximaal binnen 14 kalenderdagen te betalen.

Meer actueel nieuws?

veeteeltvlees.be veeteeltvlees.nl veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-Managementnieuws.indd 27

12-02-18 15:50

MARKTINFO VOER

Opwaartse beweging voermarkt – De huidige energie- en eiwitprijzen werden door Wageningen Universiteit (WUR) berekend op 16 januari 2018. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) blijft vrij stabiel op 16,2 eurocent per 1000 vem. De eiwitcomponent stijgt licht en noteert 63,5 eurocent dve-toeslag. – In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met de bijhorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Belangrijk om te weten is dat men enkel producten mag vergelijken die vergelijkbaar zijn, vergelijk dus geen appelen met peren. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – De voermarkt lijkt een licht opwaartse beweging te kennen. Verschillende producten worden iets duurder. Graanproducten blijven zeer goedkoop en ook lijnzaadschilfers zijn relatief gunstig geprijsd. – Aardappelstoomschillen zijn nog wat gunstiger geprijsd. Dit betekent dat het een zeer waardevolle kuilafdekker kan zijn op veel bedrijven. – Structuur is duur door de relatief lage beschikbaarheid aan goed voerstro. – Bierbostel blijft een te duur product voor vleesveerantsoenen. – Mengvoeders noteren vrij hoog ten opzichte van de voederwaardeprijs.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

februari 2018 fokvee mestvee

kvem kg dve kvevi kg dve

m/m

y/y

16,20 63,50 15,40 57,10

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

Zoek, vervang en bespaar

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 255,0 110,0 121,0 126,1 188,0 188,0 194,0 — 192,0 335,0 159,0 321,0 226,0 204,0 17,3 47,0 64,8 59,5 243,0 261,0 268,0 280,0

52 67 75 2 21 79 113 115 117 89 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 157 124 124 124

s 975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.214 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.150 1.150 1.150 1.150

rin

kg d i g/ vev

74 173 185 49 70 97 128 120 94 69 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 235 200 200 200

g/k gd

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.067 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.056 1.056 1.056 1.056

dve

ds g/k g

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 87 14 22 27 41 87 87 87 87

maiskuil graskuil structuur luzerne gerstestro graszaadstro grondstoffen energie ccm tarwe gerst maismeel citruspulp droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers grondstoffen eiwit sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG tarwe natte bijproducten aardappelstoomschillen aardappelsnippers bierbostel maisgluten mengvoer fokvee standaard (15% re) fokvee eiwitrijk (20% re) afmest groeibrok afmest finish

ruwvoer

vem

februari 2018

g/k gd

(bron: Liba)

vo (e/ erwa ton ard ) ve epr vi ijs ma voe rktp de rijs t rw .o. aar v. de pri js (

VOEDERWAARDEPRIJZEN

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

m/m

58,7 76,9 129,4 61,0 83,2 135,7 231,2 230,1 247,6 206,9 208,2 245,4 208,4 292,0 213,5 253,9 33,7 50,2 57,7 88,7 232,1 215,7 215,7 215,7

y/y

— — 197 180 145 93 81 82 78 — 92 136 76 110 106 80 51 94 112 67 105 121 124 130

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-MarktinfoVoer.indd 28

12-02-18 15:35

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

900

€ 700

700

€ 675

600

dikbilstier dikbilvaars dubbeldoel melkvee

500 400 € 280

300 200

€ 70

100 0

week

Bron: veemarkt les Herolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

Bron: veemarkt Ciney (B.)

800

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

4,0 U-€3,60

3,5

U-€3,32

3,0 R -€2,70 R -€2,45

2,5

25 week

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,5

R -€ 2,93

2,5

25 week

4,5 4,0 3,5 3,0

E-2017

2,0

U-€2,00

U-2017

R -€ 1,75

R-2017

1,5 1,0

4,0 3,5 S-€3,15

S-2017

E-€2,60

E-2017

U-€2,10

U-2017 R-2017

3,0

1,5 1

25 week

stieren Seurop S2 (2005 = 100)

4,5

R-€1,60

week

110

2,0

S-2017

E-€ 2,35

120

2,5

S-€ 2,75

2,5

5,0

1,0

S2-PRIJSINDEX

Bron: FOD economie (B.)

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

3,0

5,0 U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

Bron: veemarkt Brugge (B.)

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Agen (Fr.)

U-€ 3,12 U-€ 3,09 R -€ 2,95

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

Bron: veemarkt Brugge (B.)

3,5

2,0 1

5,0

2,0

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.)

100 90 80 70 60 50 40

’14 l ’14 ’15 ’15 ’16 ’16 ’16 l ’16 ’16 ’16 t ’16 ’16 ’16 n ’17 ’17 n ’17 ’17 t ’17v ’17 c ’17 jan ju jan dec jan feb jun ju aug sep ok nov dec ja feb ju sep ok no de maand/jaar

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-MarktinfoVee.indd 29

15-02-18 14:38

Ja H

AGENDA

De koeien van de familie Bĳl uit WaarVOORUITBLIK schoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Foto: Kristina Waterschoot

2018 KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN 3 maart 10 maart 24 juni 4 augustus 4 augustus 11 augustus 16 augustus 27 oktober

VEILINGEN 24 maart 26 april

Vleesveekeuring te Hulshorst Paasveetentoonstelling te Rhenen Provinciale fokveedag Belgisch witblauw, Sint-Lievens-Houtem Grote Prijs Keukens Redant, Erpe-Mere Veluwse vleesveekeuring te Ede Gelderse vleesveekeuring te Meerveld/Uddel Vleesveekeuring te Enter Nationale keuring blonde d’Aquitaine en piemontese te Mariënheem

COLOFON Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

Veiling BAC-stieren te Laren (Gld.) Veiling blonde Génétique te Casteljaloux (Frankrijk)

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN 24 febr.-4 maart 5 maart 7 maart 12 maart 13 maart 12-14 mei 27-30 juli 11-14 sept. 3-5 oktober

SIA-landbouwsalon te Parijs (Frankrijk) CRV-winterbijeenkomst, Hoek CRV-winterbijeenkomst, Stegeren CRV-winterbijeenkomst, Asten CRV-winterbijeenkomst, Waarden Landbouwbeurs Aquitanima te Bordeaux (Frankrijk) Internationale Landbouwbeurs te Libramont Landbouwbeurs Space te Rennes (Frankrijk) Veehouderijbeurs Sommet de l’Elevage te Clermont-Ferrand (Frankrijk)

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

MAART OPFOK

Goed begonnen is half gewonnen. Een uitspraak die op abonnementsprĳ s/jaar bijzonder veel toepasbaar is. En dus ook op de opfok Nederland en België € 70,30 van vleesveekalveren. In het maartnummer overige landen €brengt 132,90 In combinatie met abonnement op vakblad VeeteeltVlees een themaverhaal over de opfok van VeeteeltVlees € 10 korting. kalveren in hun eerste levensmaanden. of het Prĳzen excl.De 6%winst btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar verlies die daar te halen is, bepaalt steeds vaker meeen worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk het eindresultaat. per kwartaal. Bel voor een abonnement: In dit nummer is er ook aandacht vooropgave twee van verschilNederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) lende vleesveebedrijven. De passie voor het ras en het België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) vak is daarbij de verbindende e-mail factorklantenservice.nl@crv4all.com . Niet alleen hebben beide bedrijven een duidelijke visie op de fokkerij advertentie-afdeling Jannet Willem Gemmink, in hun ras. Ook de afzet van het doorFokkert, hen geproduFroukje Visser ceerde rundvlees heeft hun volle aandacht. postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Guy Nantier, Wim Veulemans (a.i.) redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Alice Booij hoofd uitgeverij Rochus Kingmans redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 49,10, overige landen € 94,35. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemOvername artikelen isvan alleen ming van de redactie. Hoewel aan devan samenstelling de toegestaan na van de inhoud de meeste zorg is toestemming besteed kan door deredactie. redactie Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid onjuistheden of onvolledigheden. aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsonvolledigheden. rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave Alle auteursrechten en overige intellectuele worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit uitdrukkelĳk van) deze uitgave worden VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of berusten bĳ CRV voorbehouden. Deze rechten openbaar gemaakt worden schriftelijke toestemming BVnac.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV.

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Marco Jansen, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 e-mail advertenties@crv4all.com

toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn foto’s van Wayne Hutchinson (6), AWE/CSB (6, 7), Limagrain (8, 9, 10), Agrifirm (11), France Limousin Selection (7), Boerenbond (27) en Jos Zegers (27).

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-Agenda.indd 30

VX01-editorial.indd 7

15-02-18 13:33

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees FEBRUARI 2018

VV02-AndersBekeken.indd 31

12-02-18 15:32

Bij iedere bijeenkomst wordt onder de aanwezige bezoekers een toepasselijk cadeau verloot!

CRV-WINTERBIJEENKOMSTEN VLEESVEE PROGRAMMA Opening

Op de winterbijeenkomsten blikt CRV terug op een jaar met veel ontwikkelingen, zowel in de organisatie als op het boerenerf. U krijgt een toelichting op de structuurwijziging van de coöperatie CRV en het bedrijf CRV. En natuurlijk komt ook het aanbod van vleesveestieren aan bod. U bent van harte welkom!

Actualiteiten en financiële jaarcijfers Stamboek in boerenhanden Stierenpresentatie Pauze Ronald Rongen: Fokkerij en inteelt

in een kleine populatie, uitdaging of bedreiging?

FOKKERIJ EN INTEELT IN EEN KLEINE POPULATIE, UITDAGING OF BEDREIGING?

Rondvraag en napraten

Ronald Rongen is geneticus, etholoog en oprichter van Low Stress Stockmanship Europe. Hij geeft in een interessante lezing zijn visie over de mogelijke uitdagingen en bedreigingen. Dit alles in begrijpelijke taal, vanuit de praktijk en voor de praktijk. Daarnaast houdt deze stamboekfokker van lakenvelders zich bezig met de communicatie tussen koeien onderling en de communicatie tussen koe en mens.

Ronald Rongen

Data en locaties (aanvang 20.00 uur) Datum

Locatie

Adres

Postcode

Plaats

maandag 5 maart

Restaurant De Braakman

Patrijzenlaan 3

4542 GG

Hoek

woensdag 7 maart

Restaurant De Hongerige Wolf

Coevorderweg 27 b

7737 PE

Stegeren

maandag 12 maart 2018

Best Western Hotel Nobis

Nobisweg 1

5721 VA

Asten

dinsdag 13 maart 2018

Het Wapen van Waarder

Dorp 26

3466 NG

Waarder

GRAAG ONTMOETEN WE U OP DE CRV-WINTERBIJEENKOMST! Voor meer informatie kijk op www.crv4all.nl

BETTER COWS | BETTER LIFE

026-18 VV winterbijeenkomsten-FEB-NED.indd 1

CRV4ALL.NL

13-02-18 15:39