JA A RG A N G 12
N R. 4
APR IL 2013
I N D I T N U M M ER
HU IS VE S T IN G
KEU RIN G
PO RTRET
Het nut en de noodzaak van schuilstallen
Kwaliteit in de breedte b캐 vrouwel캐k vee in Hulshorst
Adrie van Gent was op z캐n best wanneer het erom spande
VV04_cover.indd 2
18-04-13 10:41
VV04_p02.indd 2
17-04-13 14:24
I NHOUD
RUBRIEKEN
3 4 9 12 20 23
Van de redactie Vleestelex Uit de dierenartspraktijk Fotospecial: in de dekstal Voer voor vleesboer Carne culinair R E P O R TA G E
10 Keuringsdeelnemer Albert van Milligen zet embryotransplantatie in om veestapel te verbeteren HUISVESTING
6 In welke mate zijn schuilmogelijkheden bij jaarrond begrazen een noodzaak? KEURING
18 Hulshorst PORTRET
14 Inspecteur Adrie van Gent was op zijn best wanneer het erom spande VOEDING
17 Schade door maiskopbrand
Albert van Milligen: ’Als fokkerij te extreem wordt, worden er andere rassen bij gehaald.’ 10
Jaap van der Knaap Schuilstallen in de winter nauwelijks benut
D
e consument bemoeit zich meer en meer met de productie van zijn voedselpakket. De aanleiding van het onderzoek naar schuilstallen is daar een goed voorbeeld van. Het Vlaamse onderzoek is gestart omdat er sprake van was om via wetgeving te verplichten runderen en paarden een schuilmogelijkheid te bieden. Het onderzoek moet aantonen in hoeverre runderen behoefte hebben aan een schuilmogelijkheid. Terecht komt er vanuit de maatschappij kritiek als er door extreme weersomstandigheden dieren uitgeput raken en sterven. Het is dan geen vraag, maar een plicht om dieren onderdak en voer te bieden. Maar hoe vaak zijn er van dit soort weersituaties in Nederland en Vlaanderen? Zijn het vaak niet al de veehouders zelf die vroegtijdig ingrijpen om niet alleen dierenleed te voorkomen, maar ook economische verliezen te beperken? Het is veelal de onwetendheid
Schuilstallen
6
Onderzoek naar de diverse functies van futuristische schuilstal Cattle Cabin.
van de consument die zorgt voor meldingen van vermeend dierenleed bij dieren die buiten lopen bij een paar graden vorst. Dat vleesrunderen prima tegen koude kunnen, wijzen de eerste resultaten van het Vlaamse onderzoek uit. Sterker nog, in veel gevallen worden de aangeboden schuilstallen nauwelijks bezocht bij winterse omstandigheden. Voor het bieden van schaduw lijken de stallen van groter nut. De stichting Limousin Regionaal geeft de schuilstal een meervoudige functie. Naast de mogelijkheid tot schuilen wordt er ook mest verzameld, bijgevoerd en zelfs energie opgewekt. Daarmee draagt het niet alleen bij aan dierwelzijn, maar ook aan het duurzaamheidsimago van de sector. Met een goede uitleg over het wel of niet plaatsen van schuilstallen kan dat zeker bijdragen aan meer begrip bij de consument.
Maiskopbrand
17
De maiskopbrandschimmel veroorzaakt vooral schade in een koud voorjaar.
V E E T E E LT V L E E S
VV04_editorial.indd 3
AP R I L
2 0 1 3
3
18-04-13 14:16
V L E E S T E L E X
Limousinstier Gigolo in Nederlandse handen
Galibier scoort hoogste bedrag op aprilveiling COT Het hoogste veilingbedrag op de vijfde stierenveiling van het Centraal Opfokstation in Toldijk (COT) werd neergeteld voor de blondestier BAC Galibier, gefokt door Carl Mintjens uit Oostmalle. In totaal kwamen 23 stieren van de rassen blonde d’Aquitaine, charolais, hereford, limousin en piemontese onder de veilinghamer. Alle rassen kenden een grote vraag bij het ruime publiek. De blondestier BAC Gabion, gefokt door Roel Wiekema uit Ruinen, ging voor 3500 euro van de hand en gaat richting Denemar-
ken. Onder de charolaisstieren kreeg de hoornloze Hector van Texel van de Catharinahoeve uit Den Burg het hoogste bod van 2800 euro. Bij de herefords brachten Velner Ben, gefokt bij Hans Toorneman in Enter, en de stier Lindelaar-Herd G-Star, gefokt bij familie Koopmans in Terwispel, beide 1800 euro op. Zowel bij de limousins als de piemonteses leverden respectievelijk Gamin, gefokt bij Nanne Smit in Krewerd, en PCO Siebrand van familie Teerling uit Westernieland een topbedrag van 2600 euro op.
Bekkenmaatmetingen bij blonde d’Aquitaine in de praktijk Op het bedrijf van de familie Neerincx in Elst konden leden van de blonde d’Aquitainestudieclub afdeling Oost afgelopen maand met eigen ogen zien hoe de binnenbekkenmaat wordt gemeten. Dierenarts Iris Kolkman liet zien hoe de binnenbekkenmaat in de praktijk wordt gemeten. ‘We meten al een aantal jaren van de stieren het binnenbekken, maar wilden het nu ook wel eens zien bij koeien’, vertelt secretaris Hans Spekenbrink van de studieclub.
4
V E E T E E L T V lee s
VV04_vleestelex.indd 4
APR I L
Volgens Spekenbrink overweegt het blonde d’Aquitainestamboek Nederland om het meten van de binnenbekkenmaten standaard mee te nemen tijdens de exterieurbeoordeling. ‘Het is belangrijk om van bloedlijnen in beeld te krijgen hoe ze fokken op bekkenmaten om natuurlijk afkalven te blijven bevorderen. Voor de veehouder zelf zorgt deze extra informatie van een dier ervoor dat hij weet welke koeien hij extra in de gaten moet houden rondom afkalven.’
De Britse limousinstier Ampertaine Gigolo is voor de helft gekocht door Teus Dekker, eigenaar van het limousinbedrijf Cowporation in Alblasserdam. Gigolo is een zoon van Ampertaine Commander uit Ampertaine Crystal en werd gefokt door James Mckay uit Noord-Ierland. ‘Gigolo stamt uit een diepe koefamilie, waarvoor de laatste jaren topprijzen op veilingen zijn betaald’, vertelt perswoordvoerder Jonathan Long namens McKacy. ‘Zijn vader Commander is verkocht voor 24.000 euro en een halfzus van zijn moeder Crystal bracht 29.000 euro op.’ Hoeveel geld er is betaald voor de helft van de aandelen van Gigolo wordt niet bekendgemaakt. Gigolo is een fraaie, jonge stier, die op een leeftijd van 400 dagen 765 kilogram woog en een fokwaarde voor ‘beef value’ noteert van 44. Teus Dekker ziet zijn aankoop als een mooie vorm van promotie van Cowporation in de internationale markt. ‘Gigolo heeft de potentie om een aanzienlijke bijdrage te leveren aan de limousinfokkerij van dit moment. Hij fokt niet alleen luxe dieren, maar naar verwachting ook grote dieren en dat juist met behoud van de goede moedereigenschappen.’ Cowporation zal ook rietjes in Nederland inzetten en verkopen, maar Dekker ziet vooral afzetkansen in Groot-Brittannië. ‘In de UK heeft 65 procent van alle kalveren die geboren worden, dus ook uit melkkoeien, een limousinstier als vader. Ook Nederlandse melkveehouders zouden eens een limousinstier van onze kaart kunnen gebruiken, zo meent Teus Dekker.’
CRV geeft maat aan duurzaamheid Een schonere vleesproductie: dat is een van de doelstellingen die fokkerijorganisatie CRV heeft geformuleerd in haar visie op duurzaamheid. CRV publiceerde onlangs haar visie en doelstellingen op het gebied van duurzaamheid om de duurzame productie van rundvlees en melk te ondersteunen. CRV specificeert haar doelstellingen voor een schone vleesproductie nog verder. De veeverbeteringsorganisatie streeft naar een daling van de CO2-uitstoot per kilo vlees met 5 procent en een betere voerbenutting: een daling van het voerverbruik per kilo vlees met 5 procent. Verder streeft ze naar een daling van beenproblemen met 10 procent. ‘CRV wil het voortouw nemen in duurzaamheid’, geeft directeur Ate Lindeboom aan. ‘Maar we maken geen keuzes voor weiden of niet, voor keizersnede of niet. We zijn er voor alle leden en zijn helder in de richting die we voor ons zien.’ Behalve aan de duurzame veestapel werkt CRV ook aan een duurzame dialoog en maatschappelijke betrokkenheid. De visie van CRV op duurzaamheid is terug te vinden op de website www.crv4all.com.
2013
18-04-13 09:53
K OEPA D
Lotto van de Vloeikenshoeve meestgebruikte witblauwstier in Wallonië Het afgelopen jaar was Lotto van de Vloeikenshoeve (v. Davidson) de meest gebruikte stier in Wallonië. Dat staat te lezen in het jaarverslag van de Waalse fokkerijorganisatie Association Wallonne de l’Elevage (AWE). In 2012 zijn van de Davidsonzoon in totaal 17.253 rietjes ingezet door inseminatoren en in het dhz-circuit. Adajio de Bray (v. Empire) blijft na zijn koppositie in voorgaande jaren ook in 2012 een veelgebruikte witblauwvererver. De Empirezoon haalt het afgelopen
jaar een tweede plek. Van Adajio kwamen totaal 16.121 rietjes bij Waalse fokdieren terecht. Het gebruik van de witblauwe verervers Lotto en Adajio ligt fors hoger dan dat van de nummer drie, Sauveur de Monin Chapelle. Sauveur (v. Ecrin de Bomal) komt op de derde plek met een totaal van 10.043 ingezette doses. Op de vierde en vijfde plek volgen respectievelijk Attribut du Fond de Bois en Langoureux de Fooz met een totaal van 9850 en 8133 ingezette rietjes.
Tabel 1 – Meestgebruikte ki-stieren bij AWE in 2012 (ki en dhz)
naam stier
naam vader
Lotto van de Vloeikenshoeve Adajio de Bray Sauveur de Monin Chapelle Attribut du Fond de Bois Langoureux de Fooz
Davidson de l’Ecluse Empire d’Ochain Ecrin de Bomal Imperial de l’Ecluse Bringlee Blackstar
aantal doses 17.253 16.121 10.043 9.850 8.133
Willem Dijkstra, de oud-voorzitter van de Federatie Vleesveestamboeken in Nederland, is overleden. De 68-jarige Dijkstra was vijf jaar lang een gedreven en ambitieus federatievoorzitter en besloot eind vorig jaar een stapje terug te doen. Onder zijn leiding startte het Centraal Opfokstation Toldijk en werd twee maal de Nationale Vleesvee Manifestatie georganiseerd. Dijkstra heeft een lange bestuurlijke carrière achter de rug bij onder meer het limousinstamboek en LTO. In Noord-Holland werkte hij ruim twintig jaar in de zoogkoeienhouderij. Zo zorgde hij er als bedrijfsleider voor dat De Koningshoeve in Spaarnwoude uitgroeide tot een hoogwaardig fokbedrijf met 450 limousins.
Nieuwe locatie centraal opfokstation Het COT, het Centraal Opfokstation Toldijk, zal na de volgende opfokronde van locatie veranderen. Na de veiling eind maart vindt nog één opfokronde bij de familie Ruessink in Toldijk plaats. ‘Door een geplande groei van het bedrijf krijgt het huidige opfokgebouw een andere bestemming en was het COT-bestuur genoodzaakt een andere opfoklocatie te zoeken’, vertelt Henk Tessemaker, voorzitter en coördinator van het COT. Na de najaarsveiling op 28 september 2013 zullen de opfokactiviteiten naar
het blondefokbedrijf van de familie Stegeman in Laren verplaatst worden. ‘We denken daar een nieuwe goede partner voor de opfok te hebben gevonden’, aldus Henk Tessemaker. Voor de opfokactiviteiten zelf verandert er niets. ‘Het is alleen de opfoklocatie die verandert. De opfok van de vleesstieren blijft gelijk.’ Henk Tessemaker hoopt wel het aantal vleesrassen nog uit te breiden. ‘We willen in de toekomst stieren van nog meer verschillende rassen aan kunnen bieden.’
Gids voor de ideale limousin Het Limousin Stamboek Nederland heeft een ‘technische gids’ vertaald uit het Frans met daarin alle belangrijke exterieurkenmerken van het limousinrund. Alle leden van het stamboek kregen de gids onlangs met het contactblad meegestuurd. ‘De gids geeft aan hoe volgens Franse normen een dier op dertig maanden leeftijd eruit hoort te zien’, verduidelijkt Evert Hogenes, vicevoorzitter van het Limousin Stamboek Nederland. ‘De gids vormt een goede leidraad voor fokkers en maakt in mooie beelden en heldere beschrijvingen de belangrijke exterieurkenmerken duidelijk.’
Roland Kleine verzorgde de vertaling van de gids en het drukwerk werd gratis verzorgd door Gert Jan de Wilde.
Willem Dijkstra
Piet Vanthemsche (57) is voor een tweede termijn herkozen als voorzitter van Boerenbond. Daarmee geeft Vanthemsche komende vijf jaar opnieuw leiding aan de agrarische belangenorganisatie. Ondervoorzitter Peter Broeckx (49) uit Dessel was na twee termijnen niet herkiesbaar en wordt opgevolgd door varkenshouder-akkerbouwer Chris Coengrachts (49) uit Vroenhoven-Riemst. Ook het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) heeft een bestuursverkiezing gehad. Op de vierjaarlijkse verkiezingen is Hendrik Vandamme (48) unaniem herkozen als nationaal voorzitter. Varkenshouders Paul Cerpentier uit Stekene en Luc Van Dommelen uit Turnhout zijn de twee ondervoorzitters. Nieuwe leden in de raad van bestuur zijn groenteteler en varkenshouder Franky Vanroose uit Koekelare (West-Vlaanderen), vleesveehouder Freddy Van Assche uit Wemmel (Vlaams-Brabant) en melkveehouder Peter Van de Vel uit Kontich (Antwerpen).
V E E T E E LT V L E E S
VV04_vleestelex.indd 5
Piet Vanthemse
AP R I L
2 0 1 3
5
18-04-13 09:53
H O O F D A RT I K E L
Nut van schuilmogelijkheden met na me i
Schuilstallen: nood za In welke mate zijn schuilmogelijkheden bij jaarrond begrazen noodzakelijk? Rond die vraag wordt onderzoek gedaan aan het Vlaams Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek. In Nederland ontstond vanuit het idee van jaarrond begrazen de futuristische schuilstal Cattle Cabin. tekst Annelies Debergh
I
s beschutting op de weide noodzakelijk bij jaarrond begrazen? Menig veehouder zal het zich al eens hebben afgevraagd. ‘Er is al langere tijd sprake van om schuilmogelijkheden voor rundvee en paarden bij wet verplicht te maken.’ Aan het woord is Eva Van Laer, onderzoeker bij het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) in Melle. ‘De discussie rond schuilmogelijkheden heeft er uiteindelijk toe geleid dat er een onderzoek naar schuilmogelijkheden is opgestart.’ De discussie rondom het al dan niet nodig zijn van beschutting concentreert zich deels rond de weersomstandigheden in onze contreien. ‘De noodzaak aan beschutting op de weide draait voor een groot
6
deel rond de gevoeligheid van runderrassen voor koude- of hittestress. Het gaat om verschillende vragen. Is ons weer wel extreem genoeg en zijn die extreme weersomstandigheden wel frequent en langdurig genoeg om beschutting ook echt bij wet verplicht te stellen?’ In haar onderzoek, deel van het Pastress-project en gesteund door de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, onderzoekt Eva Van Laer samen met de universiteiten in Gent en Leuven het gedrag van weiderunderen in extreme weersomstandigheden. ‘Een deel van het onderzoek focust op het gebruik van schuilhokken versus natuurlijke schuilmogelijkheden op jaarrond begraasde percelen, een ander deel zet in op het bestuderen van de waarde van schaduw als bescherming tegen hittestress.’
Eenvoudig en verplaatsbaar schuilhok In het project onderzoekt Eva Van Laer inmiddels een achttal studiegebieden. ‘Natuurbeheerders krijgen in de wintermaanden vaak klachten van omwonenden over het ontbreken van schuilmogelijkheden op de jaarrond begraasde natuurgebieden. Veelal zijn terreinbeheerders ervan overtuigd dat dieren genoeg hebben aan natuurlijke beschutting.’ Om die vaststelling te onderbouwen met onderzoek zijn in de studiegebieden telkens een eenvoudig
V EVEETEETEELETLVT lee V lees s ok A tP o R Ib Le r2 021030 9
VV04_hoofdverhaal.indd 6
18-04-13 15:27
et na me in natuurgebieden onderzocht
od zaak of overbodig? schuilhok geplaatst. Daarbij is steeds één dier per gebied van een gps-zender voorzien. Een weerstation zorgt voor klimatologische gegevens bij het onderzoek. ‘Met die combinatie aan gegevens kunnen we kijken of er verschillen zijn in het gebruik van een schuilhok in open gebied en in gebieden met een meer natuurlijke beschutting.’ De eerste vaststellingen geven alvast een richting aan. ‘De dieren kwamen in het eerste jaar weinig in de hokken, de gegevens van afgelopen winter worden nog geanalyseerd’, zegt Eva Van Laer. De ILVO-onderzoeker wijst op de comfortzone van runderen. Het lijkt erop dat de dieren bij voorkeur in de zomer zoeken naar beschutting. Dieren lijken de koude beter te verdragen dan de warmte. ‘En we zien stilaan ook wat verschillen naar gelang de begroeiing van de gebieden. Als er weinig natuurlijke beschutting is, dan lijken de dieren sneller geneigd om het hok op te zoeken.’
Futuristische schuilstal De gebruikte schuilhokken bestaan uit een eenvoudige constructie, aan drie zijden dichtgemaakt en voorzien van een geïsoleerd dak. ‘De hokken zijn in principe ook gemakkelijk weer weg te nemen.’ Een bewuste keuze, zo blijkt. ‘Ook natuurbeheerders vinden de verplaatsbaarheid een belangrijk item.
Als een schuilhok later nog kan verplaatst worden, bestaat er ook minder kans op vertrapping van de bodem en op plekken met een verhoogde mestdichtheid.’ De eenvoudige constructie is bovendien goed te vergunnen. ‘Voor ieder schuilhok moet in Vlaanderen eigenlijk een stedenbouwkundige aanvraag gebeuren bij de dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeente. Wanneer een schuilhok in agrarisch gebied komt, een oppervlakte van minder dan twintig vierkante meter telt, aan één kant helemaal open is en uit gemakkelijk verwijderbare materialen bestaat, dan is in principe geen vergunning nodig. Een aanvraag op de dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeente voldoende.’ Het onderzoeksproject gaat ook in op de schaduwmogelijkheden in de zomer. ‘We willen verschillende schaduwmogelijkheden, zoals aanplanten van wilgen of gebruik van schaduwdoeken, vergelijken. We bekijken onder meer de voorkeur van de dieren. Maar de afgelopen twee zomers waren er nog geen extreme temperaturen. Voorlopig is het nog te vroeg om daar conclusies uit te trekken.’ De zoektocht naar beschuttingsmogelijkheden voor grazers in natuurgebieden bracht ook de Nederlandse vleesveehouder Léon Moonen uit Nederweert op het idee om een mobiel staltype te ontwik-
De futuristische stal Cattle Cabin met 48 zonnepanelen op het dak
VE EV TV EE EE LTTTEE VEE lee LL TT Vjslees an ou ka t Ao r Pib RI e1 r/L 222 020 001 903 9
VV04_hoofdverhaal.indd 7
7
18-04-13 15:27
H O O F D A RT I K E L
Pieter Blondé: ‘Met natuurlijke beschutting geen schuilstal nodig’ Voor de natuurbegrazing in Bos t’Ename bij Oudenaarde hebben gemiddeld vijftien dieren of tien grootvee-eenheden (gve) jaarrond toegang tot zestig hectare van Natuurpunt vzw. Pieter Blondé, terreinbeheerder, legt uit: ‘Het gebied telt twintig hectare bos en veertig hectare weide- en akkerland voor spontane bebossing.’ Met een derde beboste oppervlakte kunnen de OostVlaamse witroden in principe genoeg schuilmogelijkheden vinden. ‘Op klei-
kelen. ‘Eind 2010 kreeg ik een presentatie over innovatieve stalconcepten voor 2020 en toen kwam een ontwerp voorbij dat sterk lijkt op de Cattle Cabin. In samenwerking met TMC in Eindhoven is toen deze verplaatsbare stal ontwikkeld.’ De V-vormige dakconstructie met gebogen poten van de Cattle Cabin doet erg futuristisch aan. De schuilstal bouwen begint met het maken van een gat in de grond. Daarop komen betonplaten, afgeboord met betonblokken. De put van ze-
nere begrazingsblokken kregen we van burgers soms wel eens kritische reacties over het begrazen in de winterperiode. Daarom besloten we deel te nemen aan het onderzoek’, vertelt Blondé. Om het gebruik te monitoren werd op de weide een schuilhok geplaatst en is één koe, de koe Bitterkoud, van een gps-zender voorzien. Na twee winters zien we dat het schuilhok niet echt vaak wordt gebruikt. Mogelijk ligt dat aan het gekozen ras, maar deze witro-
ventig centimeter diep wordt gevuld met een dikke laag houtsnippers. ‘De houtsnippers zijn afkomstig van ongewenste boomopslag van berkenbomen’, legt Léon Moonen uit. ‘In de herfst brengen we de houtsnippers van de berkenbomen in de put aan. In het voorjaar gebruiken we de houtsnippers weer in het natuurgebied.’
Schuilen onder zonnepanelen De Cattle Cabin biedt meer dan alleen schuilmogelijkheden. De stal heeft een
Runderen in natuurgebieden lijken meer last te hebben van extreme hitte dan van extreme koude
den lijken in elk geval goed bestand tegen de koude. Met natuurlijke beschutting hebben de dieren eigenlijk geen schuilstal nodig.’ De koe Bitterkoud kreeg haar naam nadat ze zelfs bij min vijftien in de open lucht heeft gekalfd.’ Pieter Blondé stelt vast dat de dieren beter tegen de koude dan tegen de hitte bestand zijn. ‘In warm weer zoeken dieren sneller de schaduw op. Tenzij ze worden bijgevoerd, zoeken de runderen eigenlijk amper de stal op.’
futuristische look en is van technische snufjes voorzien. Léon Moonen: ‘Het dak bestaat uit 48 zonnepanelen en levert 10.000 tot 11.000 watt aan stroom op per jaar. Naast voer en verwarmd drinkwater krijgen de dieren er toegang tot een elektrische vachtborstel. Dat zijn stuk voor stuk belangrijke elementen in het complete verhaal.’ Als lid van Limousin Regionaal test vleesveehouder Léon Moonen het staltype op zijn eigen bedrijf uit. In combinatie met jaarrond beweiden hebben tot 25 limousindieren toegang tot de Cattle Cabin. De opgewekte energie gebruikt Moonen gewoon in huis. De stal is nu in een laatste proefstadium van twee jaar. ‘We bekijken hoe de koeien met de stal omgaan in extreme weersomstandigheden en denken er nu bijvoorbeeld aan om één zijde van de stal dicht te maken met een elektrisch gordijn. We wegen de koeien ook regelmatig om de gewichtsontwikkeling in de winter bij te houden.’
Duurzaam staltype De stichting Limousin Regionaal beheert een kudde van 2000 limousinrunderen. Op termijn is een ruimere toepassing van de Cattle Cabin mogelijk. ‘Er komt veel kritiek op natuurbeheerders als dieren door extreme weersomstandigheden sterven in natuurgebieden. Taferelen als in de Oostvaardersplassen verdraagt de consument niet.’ Léon Moonen vindt het welzijnsvriendelijke karakter van de stal een belangrijk item. ‘De stal hindert niet in het landschap en kan na een aantal jaar gemakkelijk verplaatst worden. Verder levert de stal groene stroom op.’ Het project is ook ingediend voor onderzoek naar duurzame stalconcepten. ‘De Cattle Cabin in een verduurzaming van de sector.’l
8
V E E T E E LT V L E E S
VV04_hoofdverhaal.indd 8
APRI L
2013
18-04-13 15:27
U I T
D E
D I E R E N A RT S P R A K T I J K J O H N
C A M P E
Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelijkse praktijk schrijven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderij. Om en om beschrijven John Campe, Piet De Meuter en René Bemers maandelijks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelijke preventiemaatregelen.
Kippenkadavers als bron van een dodelijke infectie
Fataal botulisme E
nkele weken terug werd ik bij een veehouder geroepen. Hij had een paar koeien die plots niet meer konden staan. De dieren waren halfweg de dracht en waren aangebonden in een rij. De temperatuur van de dieren was normaal, de ademhaling was goed, de hartslag was normaal en de penswerking was sterk vertraagd tot afwezig. De dieren maakten een suffe indruk. Bij verder onderzoek van andere dieren in de rij bleken er nog enkele die een ietwat vertraagde indruk gaven. Omdat ik wist dat er op het bedrijf ook een grote kippenstal is, ging mijn aandacht naar het voer om te kijken of er mogelijke restanten van kadavers terug te vinden waren. De vastgestelde symptomen konden immers te maken hebben met de dodelijke infectie botulisme. De mestopslagsilo en de voedersilo liggen op dit bedrijf naast elkaar. Het kadavervat voor pluimvee was niet hermetisch afsluitbaar. Bovendien waren er enkele katten die zich aan de kadavers tegoed deden. Het was dus mogelijk dat katten kadavers naar de rundveevoeders versleept hadden. In de voedergang vond ik restanten van kippenkadavers. Dit met alle mogelijke fatale gevolgen van dien. Autopsie bij het provinciaal laboratorium voor diergezondheid bevestigde mijn vermoeden. Het ging bij deze koeien om botulisme.
De encyclopedie Clostridium botulinum De bacterie Clostridium botulinum is de oorzaak van botulisme. De kiem is op zich vrij onschadelijk, maar onder bepaalde omstandigheden (zuurstoftekort) kan deze kiem neurotoxinen produceren. Het rund is gevoelig voor de typen neurotoxinen B, C en D, waarbij type D het meest voorkomt. De incubatieperiode duurt drie tot zeventien dagen. De symptomen zijn afhankelijk van de soort en de hoeveelheid opgenomen toxinen. Type B-toxinen geven vooral spijsverteringsstoornissen zoals diarree, obstipatie of een sterk verhoogde speekselvloei. Type C en D veroorzaken verlamming of een plotse dood. De meeste dieren sterven binnen 24 tot 48 uur. Een behandeling
kan bestaan uit het toedienen van vocht, zodat de dieren niet uitdrogen, en het toedienen van het juiste antistoffenserum. Gezien het snelle verloop van de ziekte is bijna elke poging tot behandelen teleurstellend. Vanwege de ernst van de ziekte is preventie noodzakelijk. Er bestaat een vaccin dat al na enkele weken bescherming biedt en jaarlijks opnieuw gegeven moet worden. Zuiver drinkwater (geen water uit de beek) en een strikte afscheiding tussen mest en voederopslag zijn andere belangrijke maatregelen. Kadavers (vooral pluimvee) horen thuis in een hermetisch afgesloten ton waar katten of honden niet bij kunnen. Bij het maaien kan een wildbeugel voor de maaier voorkomen dat er wild neergemaaid wordt dat dan mee in de kuil gaat. Strooi geen kippenmest op graas- of maailand. Houd materiaal voor pluimvee gescheiden van dat voor rundvee. Botulisme is een aangifteplichtige aandoening. Dit houdt in dat er geen producten (melk, vlees of vee) het bedrijf mogen verlaten gedurende zeventien dagen na het optreden van het laatste geval.
V E E T E E LT V L E E S
VV04_dap Bemers.indd 9
AP R I L
2 0 1 3
9
18-04-13 09:49
B E D R I J F S R E P O RTA G E
Albert van Milligen: ‘Als we met witblauw niet uitkijken, gaat het net zoals met de piétrainvarkens’
Albert van Milligen De witblauwen van Albert van Milligen uit Harskamp grossierden in kampioenstitels tijdens de keuring in Hulshorst.
Ras: Aantal stuks: Aantal kalvingen: Grondgebruik: Hoofdtak:
D
Via et naar keuringssuccessen Harskamp
Belgisch witblauw 35 18 8 hectare 275 fokzeugen en 375 vleeskalveren
e Vleesvee Manifestatie in Hulshorst afgelopen maart (zie ook pagina 1819) is tot nu toe het absolute hoogtepunt in de fokkerscarrière van Albert van Milligen (67) uit Harskamp. Met vijf vrouwelijke dieren reisde hij af en inclusief deelname aan de bedrijfsgroepencompetitie boekte hij met zes rubrieksoverwinningen het maximaal haalbare. In de finale won hij uiteindelijk vijf van de acht individuele (reserve)kampioenstitels, had
Vanuit zijn aangeboren liefhebberij voor fokkerij is Albert van Milligen uit Harskamp vleesvee gaan houden. Door de beste dieren te spoelen en embryo’s in te zetten in holsteins, probeert hij zijn succesvolle veestapel nog sneller te verbeteren. tekst Florus Pellikaan
hij de algemeen kampioene vrouwelijk en stelde hij de fraaiste bedrijfsgroep samen. ‘Dat is ook een fikse portie geluk’, relativeert Albert van Milligen direct het succes. ‘Het is in de fokkerij vaker net niet dan net wel. Maar nu is het kwartje bij meerdere dieren gelukkig precies de goede kant op gevallen.’ De Gelderse veehouder heeft in maatschap met zijn zoon 275 fokzeugen en 375 vleeskalveren en de ruim dertig
witblauwen vormen ‘slechts’ een uitgegroeide hobby. Aan passie voor de witblauwfokkerij ontbreekt het Van Milligen echter allerminst. Circa 25 jaar geleden was de spanning die fokkerij met zich meebrengt, de belangrijkste reden om vleesvee te gaan houden. ‘Het maken van de juiste combinaties en het uitkijken naar wat dat oplevert, is zo ontzettend mooi. Daarom heb ik ook jarenlang met eigen zeugenlijnen gefokt.’
De succesvolle fokkoe Armelle (v. Harisson) met haar uit embryotransplantatie geboren dochter Braeckje 39 (v. Héroïque), kampioene zes tot twaalf maanden op de Vleesvee Manifestatie in Hulshorst
10
VV EE EE TT EE EE LLTT VV LL EE EE SS AOPKRTI O L B2E 0R1 32 0 0 9
VV04_bedrijfsrep v Milligen.indd 10
18-04-13 14:14
De algemeen kampioene van Rhenen en Hulshorst: Braeckje 29 (v. Kimono)
Van Milligen begon zijn vleesveehobbytak destijds met het houden van blondes. ‘Die heb ik uiteindelijk om hun karakter weggedaan. Wij hebben veel grond verder weg van huis liggen en dan is het toch handiger als dieren een rustig karakter hebben.’ Van Milligen startte met ongeregistreerde witblauwen, maar na enkele bezoeken aan België rolde hij al snel in het stamboekwereldje. ‘Om vanuit de ongeregistreerde witblauwen dieren te fokken die een keuring kunnen winnen duurt gewoon heel lang. Daarom heb ik een aantal keren embryo’s en jongvee in België gekocht.’
Zes spoelingen per jaar Die aankopen leidden rechtstreeks naar de huidige keuringssuccessen van de witblauwfokker. Meest succesvolle aankoop is zonder twijfel Armelle, die Van Milligen als kalf aankocht bij de fokstal Du Fond de Bois. De Harissondochter stamt uit de Belgische reservekampioene Olivine du Fond de Bois (v. Calimero). ‘We waren met een groepje fokkers op dat bedrijf en in een hok met vijftien kalveren staken er drie met kop en schouders bovenuit. Toen ik de afstammingen vroeg, bleken het alle drie dochters van Olivine en daar kon ik er een van kopen.’ De koop van Armelle bleek een gouden greep, want hoewel ze pas drie jaar oud is, werd ze al drie keer algemeen kampioene op regionale keuringen en won ze de reservetitel op de nationale in Breukelen in 2011. Ze werd ingeschreven met 90,4 punten en in Hulshorst werden ook haar kwaliteiten als fokkoe bewezen. Haar eerste twee uit et geboren Héroï-
quedochters Braeckje 37 en Braeckje 39 sloegen een dubbelslag in de leeftijdscategorie zes tot twaalf maanden. Het spoelen van de beste dieren is inmiddels een onomstreden keuze in de fokkerijstrategie van Van Milligen. ‘Het is toch zonde als je uit zo’n koe maar drie of vier kalfjes via eigen drachten krijgt. Door je beste dieren te spoelen kun je op een niet al te dure manier qua afstamming topdieren krijgen.’ Jaarlijks voert Van Milligen circa zes spoelingen uit. Het grootste gedeelte van de embryo’s zet hij in op ontvangsters, doorgaans gewone holsteins. ‘Het voordeel van deze ontvangsters is dat ze veel meer inwendige ruimte voor een groot kalf bezitten, waardoor je bijvoorbeeld minder kans op kromme achterpoten hebt. Stieren die zware kalveren geven, zet ik daarom ook alleen in voor et en niet voor het gewone insemineren.’
Stieren uit diepe keuringslijnen Van Milligen wil de veestapel nu met hulp van et uit de beste van de huidige dieren verder opbouwen. Een van de dieren die daar ook een bijdrage aan kan leveren, is de algemeen kampioene van Hulshorst, Braeckje 29. Ze is geboren uit een gekocht embryo en de combinatie van Kimono met de Radarmoeder is op aanvraag van Van Milligen gemaakt. Het fokdoel van de Gelderse vleesveehouder blijkt desgevraagd kort, maar krachtig: ‘mooie keuringsdieren fokken’. Binnen kenmerken die bijdragen aan een mooi keuringsdier zoals veel breedte, een evenredige bouw, goede benen en een ruime achterhand, probeert
Van Milligen op verbeterpunten te fokken. ‘Algemeen kampioene Braeckje 29 zou bijvoorbeeld in de ribben nog iets langer mogen. Ben Hur is een stier die dat verbetert en dan hopen dat hij de positieve punten van Braeckje behoudt. Dat is altijd de gok in de fokkerij.’ Voor de selectie van stieren zijn diepe keuringslijnen voor Van Milligen een absolute voorwaarde. ‘Dan is de kans op goed fokken gewoon groter.’ Gebruikte stieren zijn onder andere Argan, Héroïque, Imperial, Harisson, Attribute en Ben Hur. Dat Van Milligen niet alleen individuele titels binnenhaalde in Hulshorst, maar ook de beste bedrijfsgroep leverde, is volgens hem vooral geluk. ‘De dieren pasten nu erg goed bij elkaar, maar het is niet zo dat het lukt om een bepaalde uniforme lijn in je veestapel te fokken. Daarvoor is het generatie-interval in de witblauwfokkerij te kort en daarnaast fokt witblauw wat te wisselvalig om echt een lijn te volgen.’
Oppassen voor te kleine dieren Binnen de eigen fokkerij waakt Van Milligen ervoor dat de witblauwen te klein en extreem worden. ‘Laatst heb ik ook nog twee mooi bespierde, maar te kleine vaarzen weggedaan. Als we niet uitkijken, gaat het met witblauw net als met de Belgische piétrainvarkens. Daarmee heeft men ook zo extreem doorgefokt, dat praktisch nergens Belgisch piétrain meer wordt gebruikt en daarvoor moeten we met de koeien oppassen. Als fokkerij te extreem wordt, worden er andere rassen bij gehaald en dat zou de doodsteek voor de fokkerij zijn.’ Van Milligen spreekt zijn waardering uit voor het in kaart brengen van de erfelijke gebreken bij witblauw. ‘Wat dat betreft ligt Belgisch witblauw ver vooruit op de andere rassen. Er staan heel veel gegevens op papier en dat is van groot belang voor de fokkerij.’ Deelnemen aan het project Natuurlijk Luxe, dat zich inzet voor meer natuurlijke geboorten, doet Van Milligen niet. ‘Op dit moment heb ik er de beesten niet voor en om om te schakelen had ik vijfentwintig jaar oud moeten zijn. Ik moet op mijn leeftijd niet denken aan de problemen van net wel of net niet een natuurlijke geboorte’, vertelt Van Milligen. ‘Persoonlijk heb ik overigens ook niks tegen keizersneden en spreekt het type dier dat natuurlijk kan afkalven me minder aan. Maar het is vanuit maatschappelijk oogpunt goed dat er mensen in de witblauwfokkerij mee bezig zijn.’ l
V E E TV EE EE LTTEVE LL ET EVSL EOE KS T A O PB RE IRL 22000193
VV04_bedrijfsrep v Milligen.indd 11
11
18-04-13 14:14
VV04_fotospread.indd 12
18-04-13 09:51
F O T O S P E C I A L
In de dekstal van BBG in Ciney wacht de zwarte topstier Adajio de Bray tussen zijn witte collega’s op zijn beurt.
VV04_fotospread.indd 13
18-04-13 09:51
P O RT R E T
Inspecteur Adrie van Gent was op zijn best wanneer het erom spande
Nestor met moderne aanpak
14
VVEEEETTEEEELLTT Va lee p r i sl A1 P 2R 0I L0 9 2 0 1 3
VV04_portret van Gent.indd 14
18-04-13 09:08
P O RT R E T
Bescheiden, integer en toch duidelijk en met een visie, het zijn kwaliteiten die helemaal bij Adrie van Gent passen. Het verbeterdroodbontstamboek heeft afscheid genomen van zijn inspecteur, die ondanks zijn leeftijd modern is in zijn opvattingen en communicatie. ‘Vroeger was een inspecteur een mijnheer, daar
Naam: Adrie van Gent Leeftijd: 74 jaar Woonplaats: Overberg Beroep: VUT (vanaf 1998) Opleiding: Landbouwwinterschool Carrière: Rijksvoorlichtingsdienst, 25 jaar NRS, 20 jaar inspecteur bij verbeterdroodbontstamboek, 10 jaar inspecteur Dutch Hereford Society Hoogtepunt: reizen naar Amerika, Canada en Brazilië
heb ik nooit aan meegedaan.’ tekst Alice Booij
‘B
este mensen, dit was eigenlijk voor gewone mensen niet te doen.’ Dit soort typische uitspraken van Adrie van Gent zal het publiek aan de zijlijn van de keuring van het verbeterdroodbontstamboek gaan missen. ‘De toelichting op de keuring is een van de belangrijkste onderdelen van het keuren’, vertelt Van Gent. ‘Als je eerlijk bent, krijg je altijd begrip. Als het een omstreden plaatsing is, zien kenners aan de zijkant dat ook, dan kun je dat ook maar beter benoemen.’ Een van zijn lijfspreuken is niet voor niets: ‘Stel je maar kwetsbaar op, dan ben je niet zo kwetsbaar.’ De inspirerende toelichting en de prettige stem van de inmiddels 74-jarige Van Gent
geiten, houdt hij nog steeds kippen en schapen – vanzelfsprekend allemaal stamboek – deed jarenlang bestuurswerk voor verschillende stamboeken, maar het begon voor de boerenzoon toch echt met de koeien. ‘We hadden thuis een gemengd bedrijf met blaarkoppen, waar we al mee naar de keuring gingen.’ Het bedrijf overnemen zat er niet in – ‘ik was heel graag boer geworden’ – maar hij woont nog steeds op het plekje waar hij ook geboren werd, met zo’n twee hectare grond. Hij begon zijn werkzame leven bij de Rijksvoorlichtingsdienst, eerst als pluimveevoorlichter, later als specialist rundveefokkerij. Tot hij voorgedragen werd als inspecteur bij het NRS. ‘Arie Hamoen is
’Je onderschat een inspecteur als je denkt dat hij alleen één type koe kan keuren’ zijn onlosmakelijk verbonden met de keuringen, maar de inspecteur heeft het stokje overgegeven. ‘Ik heb een heel goede opvolger’, zegt hij over de jonge Bert van Abeelen. ‘Ik maak plaats voor een volgende generatie, zo hoort het.’ ‘En zo is hij ook een beetje meer thuis’, voegt zijn vrouw Bep eraan toe, terwijl ze een van de prachtige koeienschilderijen van haar man laat zien. ‘Hij heeft nog zoveel hobby’s.’
Passie voor elke diersoort Twintig jaar lang heeft Van Gent de koeien en stieren bij het verbeterdroodbontstamboek ingeschreven, jureerde hij op keuringen, gaf veebeoordelingscursussen (‘altijd een succes’) en was bovenal een enthousiaste vraagbaak als het over de fokkerij ging. En dat ging verder dan de verbeterd roodbonten. ‘Als je passie voor de fokkerij hebt, maakt het niet uit over welke diersoort het gaat.’ Zelf fokte Van Gent met melk- en dwerg-
me toen opgevolgd, later werd hij mijn chef.’ Van Gent ging 25 jaar de boer op om koeien te keuren, vooral zwartbonte melkkoeien. ‘Vroeger was een inspecteur nog een mijnheer’, herinnert Van Gent zich. ‘Daar heb ik nooit aan meegedaan.’ Toch blijft het een beetje worstelen met ‘u’ en ‘je’ wanneer je met zo’n nestor praat. In 1993 werd gevraagd of de NRS-inspecteurs ook de inschrijving van vleesvee wilden verzorgen. Hij had nog nooit een verbeterd roodbonte van dichtbij gezien, vertelde hij aan Arie Hamoen, die tegen hem zei: ‘Je hebt toch ook verstand van Texelse schapen?’ En dus ging Van Gent eerst met de foktechnische commissie van het stamboek op pad, voor een soort sollicitatieprocedure. ‘Je onderschat een inspecteur als je denkt dat hij alleen één type koe kan keuren’, geeft hij aan. ‘Ik zette natuurlijk bij de zwartbonten een heel scherpe koe op kop, maar bij de verbeterd roodbonten werkt het net anders-
om. Ik heb geleerd minieme verschillen te doorzien, het is een kwestie van de knop omzetten.’ En zo ervoeren ook de foktechnici dat. ‘Ze zeiden aan het einde van de dag dat ze veel van me geleerd hadden’, glimlacht Van Gent.
Koerswijziging Zijn er weleens omstreden beslissingen geweest? Van Gent herinnert zich meteen een voorbeeld. Op de eerste Nationale Vleesvee Manifestatie. ‘De grotere, ruimere koeien met bespiering kregen de voorkeur, dat had ik zo doorgesproken met de voorzitter.’ Het was in de beginperiode van het project Natuurlijk Luxe. ‘Wanneer het streven is meer kalveren zonder keizersnede geboren te laten worden, moeten de koeien ook de ruimte in hun lijf en bekken hebben’, verwoordt hij de achterliggende gedachte. ‘Aan de kant zeiden ze: “Zet hij nu kapstokken voorop?”’ Deze koerswijziging in de keuringsstandaard lokte discussie uit, die Van Gent prima doorstond. ‘Ik ken het nog uit de tijd van de holsteinisering, je moet blijven communiceren en ik hou van duidelijkheid. Als het erom spant, ben ik juist op mijn best.’ Het deed hem goed dat de verbeterd roodbonte koe de laatste jaren groter en langer is geworden en beter beenwerk heeft. ‘We moeten niet terug naar de kleine dikkerd, maar ik weet het, het blijft een spanningsveld: bespiering en grote, ruime dieren.’ Echt rustig zal Van Gent het niet krijgen. Voor de Dutch Hereford Society blijft hij koeien en stieren opnemen in het stamboek, wat hij inmiddels alweer tien jaar doet. ‘Daar hebben ze nog geen opvolger.’ Hereford is een vleesras van een heel ander kaliber, waarbij vanzelf kalven en zelfredzaamheid voorop staan. ‘Het is een extreem ander type vleesveeras dan verbeterd roodbont. Mooi toch, dat ik alle uitersten heb mogen keuren. Ik mag wel zeggen dat ik het echt heb getroffen.’ l
V E E T E E L T V lee s
VV04_portret van Gent.indd 15
A P R I L
2 0 1 3
15
18-04-13 09:08
A G R A
Quotum ABC Bert Linders
GEVRAAGD EN AANGEBODEN
LEASEMELK 2013/2014 KOOPMELK 2013/2014 TOESLAGRECHTEN
BEL VRIJBLIJVEND VOOR HET MEEST ACTUELE AANBOD T: 0485-310343 • M: 06-51571131 • F: 0485-310853 l: www.quotumabc.nl E: info@quotumabc.nl Ook buiten kantooruren bereikbaar
• PE
• AMMO
AANGEBODE
• CULTUURGROND
LANDBOUWFOLIE 2009 3 LANDBOUWFOLIE RECYCLING RECYCLING 2011 2009 2011 3 LANDBOUWFOLIE RECYCLING 2011 2009 3
• MELKVEE-AKKER
• MELKVEEBEDRIJ
• TOESLAGRECHTE
• KOOPMELK: 4,09
Wij betalen voor grotere Wij betalen voor grotere hoeveelheden Wij betalen landbouwfolie!!! voor grotere hoeveelheden landbouwfolie!!! Informatie: Tel. 0575 - 568 310 hoeveelheden landbouwfolie!!! Informatie: Tel. 0575 - 568 310 Fax 0575 0575 -- 568 568 310 315 Informatie: Tel. Fax 0575 - 568 315 info@dalyplastics.nl Fax 0575 www.plasticrecycling.nl 568 315 info@dalyplastics.nl www.plasticrecycling.nl
info@dalyplastics.nl
www.plasticrecycling.nl
VOOR M
VESTIGINGEN I NIJVERDAL EN
TE KOOP:
Leren schachten voor kromme pootjes bij pasgeboren kalveren Resultaten d! zijn erg goe
Voor informatie en bestellingen: H. Trompetter, Nieuwleusen. Tel.: +31 (0)529-427648 of +31 (0)6-16441695 VLEESVEESNIPPERS • O p g a v e : Ve e t e e l t • p o s t b u s 4 5 4 • 6 8 0 0 A L A r n h E-mail. htrompetter@solcon.nl
VLEESVEESNIPPERSVLEE Voor opgave: CRV uitgeverij Postbus 454 – 6800 AL Arnhem Te koop: tel.: 026 38 98 806 luxe ki-gefokte limousinstamboekdekstieren EMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS vanaf 18 maanden. Eerstekwaliteitsembryo’s uit witblauwstamboekvee. Tevens luxe dekrijpe pinken. Embryoproductie EU-erkend. Diamond is een volledige gefermenteerde gistcultuur. Gratis catalogus beschikbaar op Limousinfokbedrijf ‘t Have aanvraag: Marijke• Cuelenaere, Dorpsstraat 60, Almen Dosering in vleesvee VRV-ET (CRV Holding BV) 30-40 gram per-dier per dag. Tel.: 0575 431870, Voor Nederland: 0032 9 363 92 11•- 13373728 Mob.:06 Resultaat: Voor België: VRV-klantendienst, E-mail: hogere groei, 078/15 44 info@boerderijhethave.nl 44 toets 1 lagere voerconversie.
ADVERTEER MET UW MEEST ACTU
BEL OP DINSDAGOCHTEND: +31 EN 48 UUR LATER LEZEN DE VEEHOU
p 16
VV04_p16.indd 16
V E E T E E LT V L E E S
APR I L
2013
BIOPECT
EMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS EMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS Eerstekwaliteitsembryo’s uit
witblauwstamboekvee. Eerstekwaliteitsembryo’s uit Embryoproductie EU-erkend. witblauwstamboekvee. Gratis catalogus beschikbaar op
•
Prijs slechts 7 cent per dier Te koop: perembryo’s dag. BWB Ministere x Cubitus Orpheon x Cubitus Napoleon Cubitus Postbusx160, Leptovrij. 8530 AD €175,– Lemmerp/s AdTel. Veenbrink, Randwijk 0514 56 90 01 Tel.:0514 06-2153 17-04-13 Fax 56 905879 02
14:41
M A I S TE E LT
Maiskopbrand veroorzaakt meeste schade bij koud voorjaarsweer
Schimmel verpest maiskuil De ziekte maiskopbrand bracht vorig jaar voor het eerst serieuze schade toe in mais. PPO-onderzoeker Jos Groten maakt zich zorgen over de schimmel, die via de kiem de maisplant binnendringt. ‘Bij zware besmetting kun je de mais beter niet inkuilen.’ tekst Jorieke van Cappellen
S
lecht ontwikkelde, beschimmelde pluimen en een zwartbruine schimmelbol op de plek waar de kolf hoort te zitten. Dat is het typische beeld van de schimmelziekte maiskopbrand, die door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit in 2012 officieel werd vastgesteld op maispercelen in Nederland. Maiskopbrand of ‘head smut’ is naar alle waarschijnlijkheid via besmet zaaizaad in Nederland gekomen. De ziekte is al langer bekend in Zuid-Amerika en Afrika. Ook in Duitsland en Frankrijk komt de schimmelziekte voor. Jos Groten, onderzoeker bij Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO-WUR), zag de aandoening vorig jaar voor het eerst in de buurt van Oss. Achteraf bleek de mais van de veehouder ook in 2011 al aangetast. ‘Het veroorzaakte een dikke zwarte laag in de maiskuil’, aldus Groten. Weersomstandigheden spelen een grote rol bij schade door maiskopbrand. ‘De schimmelsporen houden van droog weer.
Als het ook nog koud wordt, staat de mais stil en krijgt de schimmel de kans om zich in het groeipunt te vestigen. Het voorjaar van 2012 had precies dit weerbeeld, waardoor meer maiskopbrand tot uiting kwam.’ Eenmaal in het groeipunt groeit de schimmel met de plant mee en komt pas tijdens de bloei tot uiting in de bloeiwijze. Groten: ‘Aangetaste maisplanten krijgen een pluim met weinig stuifmeel en je ziet er vaak een beetje zwarte schimmel op.’ Erger is het verlies van de korrels.‘Op de plek waar de kolf zit, vind je een grote zwartbruine schimmelbol. Soms groeien er groene draden uit.’
Duizenden euro’s schade Vorig jaar kwamen er ongeveer twintig meldingen van maiskopbrand binnen bij het PPO, bij elkaar opgeteld goed voor circa honderd hectare. Alarmerend is dat aantal nog niet, erkent Groten. ‘Per perceel waren de verschillen ook groot.
Maiskopbrand typeert zich door zwartbruine schimmelbollen op de plek van de kolf
Maar als je een zwaardere aantasting in je gewas hebt, ben je als veehouder wel zuur. De schimmelmais wordt slecht gevreten en mogelijk heeft het een nadelig effect op de gezondheid van de koeien. De economische schade kan per bedrijf tot vele duizenden euro’s oplopen.’ Groten raadt veehouders aan alert te zijn. ‘Tot een besmetting van nul tot tien procent van het perceel is de mais nog redelijk goed in te kuilen.’ Bij aantasting van tien tot dertig procent in het gewas raadt Groten sterk aan het gewas selectief te kuilen en de zwaar aangetaste delen op het perceel achter te laten. Bij vijftig procent of meer aantasting is het wellicht beter de mais in het geheel niet in te kuilen. Vervolgens is het raadzaam om de aangetaste delen bij windstil weer onder te ploegen of beter nog te verbranden om verspreiding van de sporen te voorkomen. Groten adviseert vruchtwisseling toe te passen zodra het schimmelbeeld in de mais opduikt. ‘Het daaropvolgende jaar zal de besmetting alleen maar groter zijn. Na drie jaar gras zijn de meeste sporen in de bodem dood.’
Maiszaad met fungicide Bij een geringe aantasting adviseert Groten, als men toch weer mais wil telen, met fungicide behandeld zaad te gebruiken. Dit biedt volgens Groten geen honderd procent bescherming, maar het remt de schimmel wel af. Onder andere maiszaadbedrijven Limagrain en Innoseeds passen deze techniek sinds vorig jaar toe bij verschillende maiszaden. ‘Wij hebben vorig groeiseizoen nog geen maiskopbrand in het veld aangetroffen’, zegt productmanager mais van Innoseeds René Boons. ‘Het is puur een voorzorgsmaatregel om mogelijke schade te beperken.’ Voor maisveredeling speciaal op maiskopbrand vindt Boons het te vroeg. ‘Je weet niet of de besmetting zich verder zal uitbreiden.’ Groten deelt Boons’ mening. ‘Het ontwikkelen van maiskopbrand is enorm afhankelijk van het weer. Hebben we dit jaar een superstart van het groeiseizoen met ietwat vochtig en vooral warm weer, dan zullen we weinig problemen met maiskopbrand kennen.’ l
V E E T E E L T V lees
VV04_builenkop.indd 17
AP R I L
2 0 1 3
17
18-04-13 14:03
K E U R I N G
Van Milligen, Te Riele en Wittingen grootverdieners in Hulshorst
Brede vrouwelijke top ‘Niet zoeken naar verschillen, maar naar overeenkomsten’, schreef de organisatie van de Vleesvee Manifestatie Hulshorst in het gezamenlijke voorwoord van de Belgisch-witblauw- en verbeterdroodbontkeuring. De overeenkomst: een uitstekende kwaliteit vrouwelijk vee bij beide rassen. tekst Florus Pellikaan
video-impressie www.veeteeltvlees.nl
Verbeterd roodbont Rastypische vaarskalveren en bevleesde oudere stieren De twee dagkampioenes bij verbeterd roodbont lieten tijdens de Vleesvee Manifestatie Hulshorst precies zien waar het zwaartepunt van de keuring binnen de twee sekses lag. Bij het vrouwelijke vee was dat bij de jeugd met de tweeëneenhalve maand oude Dian 11 (v. Jacobar) als dagkampioene. Met haar brede rug, fijne bespiering en vlekkeloos gebruik van het beenwerk werd de pupil uit de stal van Jan Wittingen uit Oosterwolde tot rasvoorbeeld verheven. De potentie van Dian was groot, maar ze kreeg de titel beslist niet cadeau. Een naamloos kalf met een onbekende afstamming van Van Brummelen uit Ederveen was haar grootste concurrent. Door haar ruime bespiering was ze al kampioene geworden in de categorie vier tot twaalf maanden. Ook bemachtigde ze de titel Miss Toekomst en versloeg daarvoor Alike 11 van Wittingen. De in ruime conditie gestoken Leanderdochter was fraai afgewerkt en flink ontwikkeld.
Het jurykorps was kritisch over het beenwerk van de oudere koeien en stond voor een moeilijke keuze. Vredenburgh Nicolet (v. Ahrend) van Jan te Riele uit Vaassen had veel ruimte in de borst, terwijl Dikkie 14 (v. Jarno) van Wittingen meer bespiering in haar achterhand had. De jury schonk Nicolet de titel en benoemde Dikkie met haar stierkalf Divique (v. Peter) tot het beste zoogstel. Bij de mannelijke dieren was het juist de rubriek met stieren ouder dan twee jaar die imponeerde. Ruim bevleesde, vlot stappende stieren maakten het de jury lastig. Na lang beraad kozen ze voor een naamloze stier met onbekende afstamming van Jan Spronk uit Zoetermeer. De stier was van een modern vleestype met een aansprekende ronding van de bil. Hij wist nipt de brede en sterk stappende Wilbertzoon Donald van Harrie Hutten uit Geesteren te verslaan. Om de titel Mister Toekomst streden de kampioenen Bas (v. Nicoben) van Aalt
van de Bunt uit Dronten en Van de Westhoeve (v. Arnold) van familie Westerkamp uit Zwolle, die ook de beste bedrijfsgroep showde. Bas was vleestypisch over zijn hele lijf, maar miste in de bespiering de fijnheid en lengte die Van de Westhoeve wel had. Laatstgenoemde mocht zich daarom Mister Toekomst noemen. De laatste titel, die van de mini’s, ging na een kleine rubriek naar de evenredig gebouwde en breed bespierde Vredenburgh Stephan (v. Tom) van Te Riele. De naamloze dagkampioen mannelijk van Spronk uit Zoetermeer
Tabel 1 – Rubriekswinnaars verbeterd roodbont in Hulshorst (kampioenen vetgedrukt)
categorie
naam dier
geb.datum vader
m.vader
eigenaar, woonplaats
mannelijk
Stephan van Vredenburg Van de Westhoeve Sjakie Bas n.n. Dian 11 Van de Westhoeve Roza 4 n.n. Vredenburgh Susan Alike 11 Vredenburgh Ronja Dikkie 14 Vredenburgh Nicolet
22-11-2012 16-11-2012 26-03-2012 23-02-2012 30-09-2010 02-01-2013 15-12-2012 29-09-2012 18-03-2012 23-02-2012 23-05-2011 18-05-2010 10-12-2009
Tom van het Veerhuis Arnold Lauritz van Vredenburgh Nicoben onbekend Jacobar 28 AZ Tinus onbekend Marlex van Vredenburgh Leander van Vredenburgh Leander van Vredenburgh Jarno Ahrend
Ahrend Dennis v.d. Westhoeve Jarno Gigant van Vredenburgh onbekend Leon Gert van de Lingenhof onbekend Joost van Vredenburgh Leon Herman v.d. Weteringsh. Redbill onbekend
J. W. M. te Riele, Vaassen mts. Westerkamp-Bosch, Zwolle J. Wittingen, Oosterwolde E. J. van de Bunt, Dronten J. A. Spronk, Zoetermeer J. Wittingen, Oosterwolde mts. Westerkamp-Bosch, Zwolle vof Van Brummelen, Ederveen J. W. M. te Riele, Vaassen J. Wittingen, Oosterwolde J. W. M. te Riele, Vaassen J. Wittingen, Oosterwolde J. W. M. te Riele, Vaassen mts. Westerkamp-Bosch, Zwolle
APR I L
2013
vrouwelijk
bedrijfsgroepen
18
V E E T E E L T V lee s
VV04_keuring hulshorst.indd 18
Dian 11 (v. Jacobar 28 AZ), dagkampioene vrouwelijk
18-04-13 14:02
Belgisch witblauw Albert van Milligen steelt de show met vleestypische dieren
Het kampioenstableau witblauw met v.l.n.r.: Van de Koekendaal Fedde, Mandensteeg Urbanus, Ramon, Plato van de Oudeweg, Ophelie, Braeckje 29, Braeckje 39 en De l’Elevage Marion
Het was niet voor het eerst dat Albert van Milligen succesvol was tijdens de Vleesvee Manifestatie in Hulshorst, maar dit keer won hij wel heel veel prijzen. Vijf van de acht kampioenslinten bij het toch al kwalitatief hoogwaardige vrouwelijke vee gingen uiteindelijk mee naar Harskamp. Met een zeer uniform vleestypisch drietal won hij kort na de middagpauze ook de titel voor beste bedrijfsgroep. Het kopdier van de groep, Braeckje 29 (v. Kimono), won later op de middag het algemeen kampioenschap vrouwelijk door de ruime breedtematen van schoft, rug en achterhand, fijne staartinplant en vlotte stap. Braeckje 29 had eerder op de dag al de titel gewonnen in de leeftijdscategorie één tot twee
jaar en bleef stalgenote Braeckje 34 (v. Harisson), die eveneens deel uitmaakte van de winnende bedrijfsgroep, voor. De grootste concurrentie om de dagzege had Braeckje 29 van Ophelie van Hans Vis uit Hulshorst. De Etnadochter verwees met veel type in de achterhand en ronding van de ribben Voltige du Fond (v. Orateur) van Gerrit en Andries Jan Reurink uit Oldebroek naar de reservestek. Bij de vaarzen van een half jaar tot een jaar streden de volle Héroïquezusjes Braeckje 37 en Braeckje 39 van Van Milligen om het goud. Eerstgenoemde had een uitzonderlijke achterhand, maar stapte onvoldoende, waardoor ze de eer aan haar zus moest laten. Bij de jongste kalfjes won de brede en royaal bevleesde,
Tabel 2 – Rubriekswinnaars Belgisch witblauw in Hulshorst (kampioenen vetgedrukt)
categorie
naam dier
Van de Koekendaal Fedde Mandensteeg Urbanus Ramon Plato van de Oudeweg vrouwelijk Danique Alice van de Braeck De l’Elevage Marion Braeckje 39 Braeckje 37 Braeckje 34 Schuttenforahly Braeckje 29 Ophelie Van de Werler Chantal Irene bedrijfsgroepen mannelijk
geb.datum
vader
m.vader
eigenaar, woonplaats
17-11-2012 07-07-2012 27-07-2011 26-10-2009 07-12-2012 08-11-2012 12-10-2012 26-06-2012 10-06-2012 12-01-2012 20-11-2011 18-07-2011 02-03-2009 11-06-2008 05-10-2004
Argan Imperial Germinal Harisson Germinal Argan Occupant Héroïque Héroïque Harisson Occupant Kimono Etna Groom Radar VT
Canadian Club Occupant Elan Orateur Orateur Emigre Radar VT Harisson Harisson Sjaka-Zoeloe Eternel Radar VT Occupant Occupant Calimero
J. H. G. Steenbreker, Doetinchem E. Ekkels, Nijeveen J. H. Vis, Hulshorst G. J. Hoekert, Hulshorst J. H. Vis, Hulshorst A. van Milligen, Harskamp E. van Engelen, Doornspijk A. van Milligen, Harskamp A. van Milligen, Harskamp A. van Milligen, Harskamp A. J. Reurink, Oldebroek A. van Milligen, Harskamp J. H. Vis, Hulshorst A. N. M. van Dam, Ursem J. H. Vis, Hulshorst A. van Milligen, Harskamp
maar ook goed stappende De l’Elevage Marion (v. Occupant) van Eibert van Engelen uit Doornspijk. Ze versloeg met nipt verschil de fijn bespierde Argandochter Alice van de Braeck van Van Milligen.
Dagzege voor bijschrijver De aansprekende kwaliteit van de vrouwelijke witblauwen konden de mannelijke rasgenoten in Hulshorst niet geheel vasthouden. Alle leeftijdscategorieën bestonden ook maar uit één rubriek. Het dagkampioenschap bij de stieren ging nota bene naar een bijschrijver: Plato van de Oudeweg (v. Harisson) van Gert-Jan Hoekert uit Hulshorst. Twee van de drie juryleden kozen voor de stier, die al bewezen had over een ruime stap en veel vleesaanzet te beschikken. Zijn grote concurrent was de jongere kampioen Mandensteeg Urbanus van Edwin Ekkels uit Nijeveen. De complete Imperialzoon toonde zich met zijn ruime gestalte en veel breedte een groot potentieel. Uit de leeftijdsklasse tussen Plato en Urbanus voegde zich verrassend Ramon van Hans Vis bij de kampioenen. De Germinalzoon moest vanwege mindere overgangen in de rubriek nog opstellen achter stalgenote Hans (v. Imperial). In de finale viel het puntenaantal vanwege meer breedtematen toch uit in het voordeel van Ramon. Bij de jongste stieren ging de hoofdprijs naar Van de Koekendaal Fedde (v. Argan) van Hein Steenbreker uit Doetinchem, die met veel type in de achterhand en een sterke ruglijn de concurrentie de baas was. l
V E E T E E L T V lee s
VV04_keuring hulshorst.indd 19
AP R I L
2 0 1 3
19
18-04-13 14:02
V O E R
V O O R
V L E E S B O E R
Krachtvoederwaardeprijzen mengvoeders (1000 vevi per kg)
9 april 2013
vorige maand
26,15 26,80 27,70 28,45 29,30
26,05 26,75 27,60 28,35 29,15
stier 90 (90 g dve) stier 100 (100 g dve) rosé 110 (110 g dve) rosé 120 (120 g dve) rosé 130 (130 g dve)
Tabel 1 – Prijzen mengvoeders (euro’s per 100 kg, excl. btw) Bron: Wageningen UR Livestock Research
9 april laatste 2013 12 maanden kvem kg dve-toeslag kvevi kg dve-toeslag
18,0 89,9 18,5 78,6
16,3 107,3 17,7 91,4
Tabel 2 – Energie- en eiwittoeslagprijzen (in eurocenten, excl. btw) Bron: Wageningen UR Livestock Research
Opnieuw runder-tbc vastgesteld in België
Vijf vleeskalverbedrijven geconfronteerd met bvd type 2 Op vijf Nederlandse vleeskalverbedrijven is definitief bvd type 2 vastgesteld. Het typeringsonderzoek van het bvd-virus op deze vleeskalverbedrijven toont een grote overeenkomst met het bvd-type 2-virus dat in Duitsland voor problemen zorgt. De Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalverensector kondigde begin april een importverbod af voor kalveren uit een aantal Duitse regio’s. De import van vleeskalveren uit deze regio’s is alleen nog toegestaan als de kalveren rechtstreeks vanaf de verzamelplaats naar de
vleeskalverhouderij worden getransporteerd en de kalveren in quarantaine en met extra hygiënemaatregelen worden gehouden. Bvd type 2 is een agressieve variant van het bvd-virus. Dieren hebben zeer hoge koorts, bloederige diarree, soms bloedingen vanuit de injectieplaats en het overgrote deel van de geïnfecteerde dieren sterft binnen enkele dagen. De GD adviseert om alert te blijven op besmettingen en bij twijfel meteen contact op te nemen met de dierenarts.
Het Federaal Voedselagentschap (FAVV) meldt in april drie nieuwe haarden van rundertuberculose. De besmettingen zijn vastgesteld in de provincies Luik, Vlaams-Brabant en Namen. Dit jaar zijn er in België in totaal al vijf haarden bevestigd. Bij de drie nieuwe gevallen gaat het om besmettingen door een tuberculosehaard in de provincie Luik. Het agentschap roept op tot waakzaamheid. De nieuwe tuberculosehaarden zijn ontdekt via de opvolging van de mogelijke risicobedrijven. Voor de drie bedrijven samen gaat het over een totaal van bijna 900 runderen, zowel melk- als vleesvee. Het FAVV onderzoekt en traceert nu de mogelijke contactbeslagen van de drie recent gevonden haarden. Deze bedrijven worden vervolgens aan de hand van tuberculinaties verder gevolgd. De overheidsinstantie benadrukt nogmaals het belang van het nauwkeurig opvolgen van de voorzorgsmaatregelen, zowel door de dierenartsen als door de veehouders.
MaisManager-app uitgebreid met zaaimodule De MaisManager-app die Limagrain en Veeteelt afgelopen herfst lanceerden, is uitgebreid met een zaaiadviesmodule. Aan de hand van de ingevoerde gewenste plantdichtheid berekent de applicatie de benodigde hoeveelheid maiszaaizaad per hectare. Hierbij houdt de app rekening met het moment van raadpleging. Vóór 1 mei is bijvoorbeeld het advies om vijf procent meer zaad per hectare te zaaien. De zaaimodule komt ook als update beschikbaar voor bestaande gebruikers
20
VV04_vvb.indd 20
V E E T E E LT V L E E S
APRI L
van de MaisManager-app. Voor zowel Android- als Apple-toestellen is de app inmiddels te downloaden. Gedurende het afgelopen maisoogstseizoen werd de MaisManager-app meer dan duizend keer gedownload. Volgens Limagrain was het daarmee de meest gedownloade agrarische app van 2012. De oogstmodule binnen de applicatie die gebruikers adviseert over het meest gunstige oogstmoment van hun snijmais krijgt komend najaar een belangrijke update.
2013
18-04-13 15:42
V L E E S P R I J Z E N
Britse wetenschappers ontwikkelen veiliger mkz-vaccin 5,0
E 4,29 E 2012
4,0 R 3,55 3,5
R 2012 U 2012
U 3,42 3,0 2,5 2,0
1
5
10
15
20
25 30 week
35
40
45
50
KOEIEN 5,0
S 4,67
4,5 euro/kg koud geslacht excl. btw
Gevolgen mestbeleid in beeld via online tool
S 2012
S 5,04
4,5 euro/kg koud geslacht excl. btw
Britse wetenschappers zeggen een baanbrekend nieuw vaccin te hebben ontwikkeld tegen mond-en-klauwzeer (mkz). Het nieuwe mkz-vaccin, ontwikkeld door The Pirbright Institute en enkele andere diergezondheidsinstellingen, is op synthetische wijze geproduceerd. Volgens de wetenschappers een baanbrekende methode, omdat voor de productie van het vaccin geen actief virus nodig is. Hierdoor is het vaccin een stuk veiliger te produceren. The Pirbright Institute was in 2007 zelf de bron van een kleine uitbraak van mkz in Engeland. Het nieuwe middel is bij temperaturen tot 56 graden Celsius te bewaren, waardoor het vaccin ook goed te gebruiken is in derdewereldlanden, waar de ziekte vaak voorkomt. Het oude vaccin, dat onder andere in 2001 bij de grote Europese mkz-uitbraak werd gebruikt, moest gekoeld bewaard worden en dat bracht veel kosten met zich mee. De wetenschappers hopen dat het nieuwe vaccin binnen zeven jaar gebruiksklaar is voor de markt. Hoofd van het onderzoeksteam professor David Stuart ziet nog meer mogelijkheden: ‘Dit werk zal een brede en blijvende impact hebben op de ontwikkeling van vaccins. De technologie is mogelijk ook toepasbaar voor andere virussen van dezelfde familie, zoals het poliovirus.’
STIEREN
S 2012 E 4,13 E 2012 U 2012
4,0 U 3,87
3,5
R 3,00
3,0
R 2012
2,5 2,0
1
5
10
15
20
25 30 week
35
40
45
50
N U KA’S 800 700 dikbil 2012
600 euro/stuk excl. btw
De online rekentool Mestcheck.nl geeft veehouders in een aantal minuten antwoord op de vraag of hun bedrijf een mestoverschot heeft en wat de eventuele oplossingen zijn. Dat melden de initiatiefnemers van de rekentool LTO Noord, Agrifirm Exlan en Accon avm op de dag van de lancering in een gezamenlijk persbericht. Volgens de initiatiefnemers weten, ondanks de aanstaande introductie, nog maar weinig veehouders wat het nieuwe mestbeleid precies voor hun bedrijf betekent. Ook lopen veel veehouders rond met vragen over bex, mestafvoer en de verplichte mestverwerking. ‘De tool is een mooi startpunt voor een gesprek met een adviseur om de bedrijfssituatie zo aan te passen dat er zo min mogelijk mest afgevoerd hoeft te worden’, zegt Gerrit Schilstra van Agrifirm Exlan. De initiatiefnemers merken dat veel veehouders de definitieve besluitvorming van de mestwetgeving afwachten. Omdat nog niet alle percentages rondom de mestwetgeving bekend zijn, krijgt de tool regelmatig een update.
dikbil 587,50
500 400 300
gewoon 215
gewoon 2012
200
melkvee 100
melkvee 2012
100 0
1
5
10
15
20
25 30 week
35
40
45
50
Voor de meest actuele vleesprijzen: ga naar www.veeteeltvlees.nl V E E T E E LT V L E E S
VV04_vvb.indd 21
A P R I L
2 0 1 3
21
18-04-13 15:42
C O L O F O N
AGENDA Keuringen en prijskampen 5 mei: 26 mei: 7 juli: 1 augustus: 3 augustus: 3 augustus: 2 september: 26 oktober:
Piemontesestieren in afwachting van de veiling van het Centrale Opfokstation Toldijk Foto: Harrie van Leeuwen
Veeteeltshow met Biotechnicum vleesvee te Bocholt Fokveedag en kalvershow Belgisch witblauw Landbouwschool Sint-Niklaas CRV-fokvee dag witblauw regio Limburg te Alden-Biesen Vleesveekeuring te Enter Vleesveekeuring te Stroe Vierde witblauwfokdag Keukens Redant te Erpe-Mere CRV-fokveedag witblauw regio Vlaams-Brabant te Leuven Nationale Vleesvee Manifestatie te Zwolle
Veilingen 24 april: 26 april: 16 mei:
RSC-veiling (witblauw) te Ciney Veiling Blonde Génétique (blonde d’Aquitaine) te Casteljaloux (Frankrijk) Interlim RJ-veiling (limousin) te Lanaud (Frankrijk)
Beurzen, studievergaderingen, demodagen COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks.
redactie hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Alice Booij hoofd uitgeverij Rochus Kingmans
3-4 juli: 26-29 juli: 10-13 sept.: 2-4 oktober: 29-31 oktober:
Livestock Event te Birmingham (Groot-Brittannië) Landbouwbeurs te Libramont Landbouwbeurs Space te Rennes (Frankrijk) Sommet de l’Elevage te Clermont-Ferrand (Frankrijk) Rundvee en Mechanisatie Vakdagen te Hardenberg
redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 fax 026 38 98 839 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com
abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 45,70, overige landen € 88,80. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) E-mail klantenservice.nl@crv4all.com
advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com
illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van Fredie van Dijk (4), Leon Moonen (6, 7), Rendac (9) en PPO (17). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312
22
V E E T E E L T V lee s
VV04_agenda vooruitblik.indd 22
APRI L
VOORUITBLIK
S e n so r t ech n iek vleesvee Mei (30 mei) – Het meinummer van VeeteeltVlees werpt een ruime blik op de mogelijkheden van sensortechniek voor de vleesveehouderij. Zowel voor de registratie van tocht als het bepalen van het moment van afkalven zijn inmiddels meerdere systemen op de markt. Het hoofdverhaal brengt een uitgebreid overzicht van de mogelijkheden en de beschikbare technieken in de sector. Om de gezondheid van vleesvee op peil te houden is een accurate mineralenverstrekking noodzaak. De kennis rondom mineralenvoorziening is de afgelopen jaren fors toegenomen. Recent onderzoek bevestigt het belang ervan. Ook daarvoor is aandacht in de komende uitgave van VeeteeltVlees.
2013
18-04-13 14:06
C A R N E
Carpaccio met geroosterde peer
Gebakken carpaccio
C U L I N A I R
VeeteeltVlees publiceert in samenwerking met het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw een recept met als basis rundvlees en seizoensgroenten van eigen bodem. De moeilijkheidsgraad varieert van basisrecept (1 ster) tot gastronomisch recept (2 sterren) tot een recept ‘haute cuisine’ (3 sterren).
★ ★★ ★★★
basisrecept culinair recept haute cuisine
★★
Ingrediënten • 1 stuk kleinhoofd (ongeveer 500 g) • 3 peren (bij voorkeur Conference) • 4 el Provençaals zout • 1 koffielepel zwarte peperbolletjes • 1 koffielepel witte peperbolletjes • 1 koffielepel szechuan-peperbolletjes • ½ potje zure room
V
ijzel de peperbolletjes met het zout. Bestrooi het vlees zorgvuldig met de mix van specerijen. Schroei het vlees vervolgens rondom dicht in hete boter. Laat het vlees niet verder garen, het moet binnenin rauw blijven. Zet het wel meteen in de koelkast om koud te laten worden. Schil de peren, verwijder het klokhuis en snijd de peren overlangs in zes stukken. Rooster de gesneden peren in een hete grillpan. Snijd de lente-ui en het pepertje fijn. Kneus het citroengras en snipper het fijn. Meng deze kruidige massa vervolgens met het gemberpoeder, de soja-
• 8 gezouten ansjovissen • een handvol rucola (raketsla) Voor de marinade • 2 lente-uitjes • 1 chilipepertje • 2 stengels citroengras
saus, de vloeibare honing, de sesamolie en de olijfolie in een grote kom. Voeg naast de ingrediënten voor de marinade nog wat schil van een citroen toe en doe er tot slot ook de peertjes bij. Snijd de rucola (raketsla) en de ansjovissen fijn en vermeng ze met de zure room. Neem het vlees uit de koelkast. Snijd dunne plakjes van het kort gebakken en gekoelde rundvlees en dresseer het vervolgens op de borden. Verdeel ook de peertjes over het rundvlees en werk het bord verder af met het sausje. Bedruppel het geheel met wat marinade en versier het bord met de rucola/ raketsla vermengd met zure room.
• 1 el gemberpoeder • 1 dl sojasaus • een scheutje sesamolie • een scheutje olijfolie • 2 el vloeibare honing • de geraspte schil van een citroen
Wijnsuggestie Chianti Rufina Fatt. di Basciano Toscana, 2010 Sinds 1900 is Basciano in handen van de familie Masi. Het domein ligt op 300 meter hoogte en omvat wijngaarden, olijfbomen en bos en is ook gericht op toerisme. Deze basiswijn van het domein heeft twintig dagen gisting met schilcontact. De wijn rijpt gedurende acht maanden in eikenhouten vaten. De wijn is donkerrood met een intens boeket van bessen, kersen en kruiden. Vol, rond en harmonieus met een uitstekende tanninestructuur.
V E E T E E LT V L E E S
VV04_carne culinair.indd 23
AP R I L
2 0 1 3
23
18-04-13 14:12
ILOT VOOR EXTRA KILO’S Met een karkasindex van 125 wegen de stieren van Ilot gemiddeld 47 kilo meer dan leeftijdsgenoten. Ilot staat voor makkelijk op te fokken kalveren die uitgroeien met gestalte en gewicht. Deze actiestier is zeer geschikt voor de economische veehouder.
BETTER COWS | BETTER LIFE
165-13 VV-Ilot-APR.indd 1
CRV4ALL.BE, CRV4ALL.NL
18-04-13 14:01