VeeteeltVlees maart 2013 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JA A RG A N G 12

N R.1

MAART 2013

I N D I T N U M M ER

M A N A G E ME N T

IN TERV IEW

FO KKERI J

Lekker vlees met goed verhaal redt zeldzame rassen

Guus Laeven: ‘De NVM bevordert fokkerstrots’

Jubilerend verbeterd roodbont werkt aan natuurlĳk afkalven

VV03_Cover.indd 2

14-03-13 13:55

allen

streek:

259999

Bezoek onze website Wilt u overstappen op VLEESVEE?

Kĳk dan eerst even op de markt- en nieuwspagina van: V L E E S V E E SV LN IPPERSVLEE EESVEESNIPPERS • O p g a v e : V e e t eu e lrv p o se t bs. u sn 4l 54 • 6800 AL Arnh puurnatu t • le

• ACTUELE BERICHTEN • VLEESPRIJZEN • AGENDA • DISCUSSIEPLATFORM BIOPECT

AL MEER DAN 15 JAAR DÉ NATUURLIJKE OPLOSSING VOOR KALVERDIARREE

www. veeteeltvlees.nl of www. veeteeltvlees.be VOOR WIE IS NITROSHURE® INTERESSANT?

VVE EE ET TE EE EL LT TVVL LE EE ES S J M NA U AA RR T I 2 20 01 13 3 Biopect is Aeen snelwerkend anti-diarBiopect is een VOOR WIE IS ®INTERESSANT? NITROSHURE® reemiddel met speciale pectinen die de geregistreerd INTERESSE IN NITROSHURE®? VOOR WIE IS NITROSHURE® INTERESSANT? darmwand beschermen. Het kan zowel diergeneesVoor meerhet informatie: www.speerstra.comworvia de melk als via drinkwater middel, INTERESSE IN NITROSHURE®? VV03_p02.indd 2

• Melkveehouders en vleesveehouders die willen besparen op hun voerkosten • Melkvee- en vleesveebedrijven met een tekort aan onbestendig eiwit in het rantsoen

Cobactan DC • Melkveehouders en vleesveehouders Melkveehouders of vleesveehouders die belangstelling hebben voor toepassing die willen besparen op hun voerkosten NitroShure® kunnen contact opnemen met Speerstra Feed Ingredients BV •van Melkveeen vleesveebedrijven met een tekort in aan Lemmer, Telefooneiwit (0514) 56 90 01 of e-mail: mail@speerstra.com onbestendig in het rantsoen • Melkveehouders en vleesveehouders die willen besparen op hun voerkosten • Melkvee- en vleesveebedrijven met een tekort aan onbestendig eiwit in het rantsoen Melkveehouders of vleesveehouders die belangstelling hebben voor toepassing van NitroShure® kunnen contact opnemen met Speerstra Feed Ingredients BV

dé nieuwe droogzettherapie

Voor opgave: CRV uitgeverij Postbus 454 – 6800 AL Arnhem Te koop: tel.: 026 38 98 806 luxe ki-gefokte limousinstamboekdekstieren EMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS vanaf 18 maanden. Eerstekwaliteitsembryo’s uit witblauwstamboekvee. Tevens luxe dekrijpe pinken. Embryoproductie EU-erkend. Diamond is een volledige gefermenteerde gistcultuur. Gratis catalogus beschikbaar op Limousinfokbedrijf ‘t Have aanvraag: Marijke• Cuelenaere, Dorpsstraat 60, Almen Dosering in vleesvee VRV-ET (CRV Holding BV) 30-40 gram per-dier per dag. Tel.: 0575 431870, Voor Nederland: 0032 9 363 92 11•- 13373728 Mob.:06 Resultaat: Voor België: VRV-klantendienst, E-mail: hogere groei, 078/15 44 info@boerderijhethave.nl 44 toets 1 lagere voerconversie.

•

Prijs slechts 7 cent per dier Te koop: perembryo’s dag. BWB Ministere x Cubitus Orpheon x Cubitus Napoleon Cubitus witblauwstamboekvee. Postbusx160, D E E E R S T E K E UuitS V A N V L E E Leptovrij. S V E E H O€175,– U D E R p/s S Eerstekwaliteitsembryo’s 8530 AD Lemmer Embryoproductie EU-erkend. AdTel. Veenbrink, Randwijk witblauwstamboekvee. 0514 56 90 01 Tel.:0514 06-2153 Gratis catalogus beschikbaar op Fax 56 905879 02 Internet: www.speerstra.com aanvraag: Marijke Cuelenaere, Embryoproductie EU-erkend. mail@speerstra.com VRV-ET (CRV Holding BV) Te koop Voor Nederland: Gratis catalogus beschikbaar op Blonde d’Aquitainedekstieren 0032 9 363Marijke 92 11 Cuelenaere, aanvraag: en vrouwelijk fokvee. Voor België: VRV-klantendienst, VRV-ET (CRV Holding BV) Te huur 078/15 44 44 toets 1 Voor Nederland: Vakantiewoning Te koop 0032 9 363 92 11 2 4 A P Snijmaisbalen Rgelegen I L bij boerderij. +/- 1000 KG Voor België: VRV-klantendienst, S P E C I A L T R E N D S I NTel.:H043-4574085 UISVESTING 078/15 44 44 toets 1 op: U kunt uw advertentieruimteKijk reserveren t/m 15 april www.gerlachushoeve.nl Hebt u een OEB Bel: +31 (0)26 38 98 820/823. tekort inOf uwe-mail: rantsoen? advertenties@crv4all.com : eiwit goedkoop Gebruik microbieel

EMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS EMBRYO’S BELGISCHWITBLAUWRAS Eerstekwaliteitsembryo’s uit

U kunt uw a

Opgavebon Vleesveesnip

• verbetert de voerbenutting • bespaart op de voerkosten

goedkoop microbieel eiwit • verbetert de voerbenutting maar � 2,65 goedkoop microbieel eiwitper regel per uitgave van VeeteeltVlees, is een Vleesvee •Voor verbetert voerbenutting • bespaart opde de voerkosten

verbetert de voerbenutting • •bespaart op voerkosten goedkope manier van adverteren. Onderstaande bon uiterlijk 14 dagen vóó • bespaart op de voerkosten het nummer waarin u wilt plaatsen zenden aan: meer infoAL tel.: 06-22 45 91 37 VeeteeltVlees, postbus 454, 6800 Arnhem. (Telefonische opgave is n 10:5498 824. Of fax deze opgavebon naar nr. (+31)14-03-13 (0)26 38

I NHOUD

RUBRIEKEN Van de redactie Vleestelex Uit de dierenartspraktĳk Voer voor Vleesboer Agenda

3 4 13 28 30

R E P O R TA G E Ruim zeventig procent van de donkerrode rouge des prés kalft natuurlĳk af op Boterhoek

MANAGEMENT Lekker vlees redt bedreigde runderrassen Verbeterslag in biestmanagement

6 24

INTERVIEW Nieuwe federatievoorzitter Guus Laeven begint blanco aan nieuwe uitdaging

KEURING SIA te Parĳs

RASSPECIAL Verbeterd roodbont na 25 jaar nog vol ambities

FOKWAARDEN Franse indexen: vier nieuwe limousin- en drie blondestieren

2013 JAARGANG 3 • MAART

• DE BOERIN IS EEN

Jaap van der Knaap Aaibaar vlees

UITGAVE VAN CRV

ld: Dubben over ge of een nieuwe hark ? toch op vakantie

erkenbaarheid, een onderscheidende smaak en een duurzame en transparante manier van produceren. Het zĳn de belangrĳkste pĳlers van het vermarkten van producten van zeldzame rassen, zo lezen we in het hoofdverhaal. Ondanks de financiële crisis hebben veehouders die zich richten op zeldzame rassen het tĳ mee. Steeds meer consumenten kiezen bewust voor duurzaam eten. Speciaalzaken en slagers zoeken naar producten met een verhaal om deze (goed betalende) consument aan zich te binden. Lokale vleesrassen hebben zo’n verhaal en dan hoeft het nog niet eens te gaan om een zeldzaam ras. Guus Laeven, de nieuwe voorzitter van de Federatie Vleesveestamboeken Nederland, omarmt het idee van lokale vleesproductie en vermarkting. ‘Aaibaar vlees’, noemt Laeven het. Door het vlees aaibaar te maken, een gezicht te geven,

is een hogere vraagprĳs mogelĳk om de meerkosten te vergoeden. Maar eigenlĳk is het idee niet nieuw. In Vlaanderen worden lokaal geproduceerde producten al veel langer gewaardeerd. Daar zĳn al jaren talrĳke initiatieven die de lokale verkoop van witblauwvlees stimuleren. De vleesprĳzen van dieren die vermarkt worden via de groothandel zĳn nauwelĳks toereikend om de vaste kosten te vergoeden, laat staan voor de geleverde arbeid. Met het vooruitzicht van een verminderde bĳdrage vanuit Brussel voor de productie van vlees krĳgt de sector het niet gemakkelĳker de komende jaren. Steeds vaker zullen Europese vleesveehouders geconfronteerd worden met goedkoop geproduceerd vlees vanuit vleesveelanden als Argentinië en Brazilië. Die concurrentie zal de sector niet winnen. De kansen lĳken duidelĳk meer te liggen bĳ de meerwaarde van ‘aaibaar vlees.’

Zeldzame rassen

Landbouwsalon SIA

Lekker vlees met een goed verhaal kan meer betekenen voor een ras dan subsidiegeld.

Liefhebbers van vleesvee konden op de SIA in hartje Parĳs hun hart ophalen.

llen startte Ingrid We • Zonder ervaring jf een melkveebedri kalveropfokparty • Kennis delen op 11-03-13 12:21

DB01_Cover.indd

NU BIJ VEETEELTVLEES:

De Boerin: de vierde uitgave van hét vakblad voor agrarisch onderneemsters V E E T E E LT V L E E S

VV03_Edit.indd 3

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 14:37

V L E E S T E L E X

Daling gebruik vleesveesperma in Nederland Het gebruik van vleesveesperma in Nederland is bij nagenoeg alle rassen afgelopen ki-jaar gedaald. De cijfers van het ki-jaar 2011-2012 werden gepresenteerd tijdens de CRV-ledenvergaderingen. De daling was in aantallen met ruim 19.000 het grootste bij witblauw. Deze daling van 6 procent wordt vooral veroorzaakt door verminderde gebruikskruisingen. Een mogelijke verklaring voor de daling is dat melkveehouders meer melkveestieren inzetten om melkdieren te hebben wanneer in 2015 het quotum wegvalt.

vleesras blonde d’ Aquitaine Belgische blauwe charolais hereford limousin maine anjou marchigiana parthenaise piemontese verbeterd roodbont wagyu

2012

2011

2010

2009

2008

2.732 291.639 171 313 1.082 127 73 32 1.325 4.296 274

2.804 310.864 258 350 1.102 174 77 78 1.598 4.520 163

3.082 267.795 369 405 1.096 126 95 97 1.826 5.069 139

3.502 201.503 407 370 991 106 112 157 2.057 5.655 177

3.946 163.852 368 285 1.248 63 119 255 2.822 6.604 164

Tabel 1 – Totaal aantal inseminaties in Nederland per ki-jaar (bron: CRV)

Vleesveeregistratie Oostenrijk in de lift In tien jaar tijd is in Oostenrijk zowel het aantal vleesveebedrijven als het aantal fokdieren dat deelneemt aan stamboekregistratie, meer dan verdubbeld. Dat meldt Rinderzucht Austria (ZAR). Het aantal bedrijven dat deelneemt aan stamboekregistratie, ging in de vleesveehouderij van 1116 naar 2630, dat is een winst van bijna 74 procent. Het aantal dieren ging in dezelfde tijdspanne van 12.786 naar 26.292. Belangrijkste rassen in de vleesveefokkerij zijn nog steeds het fleckviehras, gevolgd door het murbodnerras, met aandelen van respectievelijk 20 en 15 procent. Daarna komen het pinzgaueren het charolaisras met 10 en 7 procent.

Weer twee excellente piemonteses in Oisterwijk Op het bedrijf van Cees van Nostrum en Bas Basemans uit Oisterwijk zijn opnieuw twee excellente koeien ingeschreven. De ruim zeven jaar oude Ureta van de Kreitehei is ingeschreven met een totaal van 91 punten. Haar halfzusje Vista van de Kreitehei van ruim vier jaar oud is ingeschreven met 90 punten. Beide piemontesekoeien zijn dochters van Ural van de Kreitehei. De zusjes scoorden met name goed op

bespiering. Ureta mocht hiervoor 93 punten noteren, naast 91 punten voor ontwikkeling, 90 punten voor rastype en 88 punten voor benen. Vista scoorde 92 punten op bespiering, naast 89 punten voor ontwikkeling, 92 punten voor rastype en 87 punten voor benen. Afgelopen september mocht het Oisterwijkse bedrijf ook al een excellente koe bijschrijven, Uviata van de Kreitehei, een volle zus van Vista.

De excellente Vista van de Kreitehei in actie op de keuring in Enter in augustus 2012

Vette Os van Antwerpen heet Greta De Brasschaatse slager Steven Rijmenants heeft op zaterdag 9 maart de Vette Os in Antwerpen gewonnen. Het was de 158e keer dat het evenement georganiseerd werd. Zijn koe Greta, door Antwerps schepen Ludo Van Campenhout omgedoopt naar Greta Bontekoe uit de Fabeltjeskrant, toonde de meeste kilo’s toen ze op de wegschaal stond. De weegschaal, die dateert uit de tijd van Napoleon, stond traditioneel opgesteld op de Grote Markt in Antwerpen. Bij Greta wees de wijzer 1274 kilo aan, twee kilo meer dan bij de nummer twee, de koe van slager Bart Van Dijck uit Sint-Antonius-Zoersel, de winnaar van vorig jaar.

VV03_Telex.indd 4

V E E T E E L T V lee s

MAART

2013

14-03-13 16:27

GAB brengt gesekst sperma op de markt Génétique Avenir Belgimex (GAB) kondigt aan binnenkort te starten met het aanbieden van gesekst sperma van enkele van haar witblauwe verervers. Het beschikbaar stellen van vrouwelijk gesekste spermarietjes gebeurt vanaf 1 april met de stier Origan de Fooz,

een zoon van vererver Adajio de Bray. Vanaf 15 april is het de bedoeling ook gesekst sperma van Winston van het Perenhof (v. Odilon van Perenhof) in de markt te zetten. Van Winston komen er behalve vrouwelijke ook mannelijke rietjes beschikbaar.

Winston van het Perenhof (v. Odilon van Perenhof)

Eindrapport project Natuurlijke Luxe Wageningse onderzoekers hebben het eindrapport van het project Natuurlijke Luxe openbaar gemaakt. In het rapport, dat via internet beschikbaar is, wordt gemeld dat het via selectie op inwendige bekkenhoogte mogelijk is om dikbilkoeien te fokken die op een natuurlijke manier kunnen afkalven. LTO, de Federatie Vleesveestamboeken Nederland, het stamboek voor het verbeterdroodbontvleesras en het Nederlands stamboek voor Belgisch witblauw onderzoeken volgens de stuurgroep Natuurlijk Luxe momenteel de mogelijkheden om een vervolg te geven aan het project.

Gemiddeld 3894 euro op CSB-veiling Op de afgelopen veiling van het Centre de Selection Bovine (CSB) is voor de zestien geveilde stieren een bedrag van gemiddeld 3894 euro neergeteld. De stieren trokken naar diverse fokkers in Vlaanderen, Wallonië en Nederland. Het hoogste bod was voor de stier Opalin du Ronchy (v. Liberal d’Ochamps). De stier veranderde voor 7200 euro van eigenaar. De volgende veiling vindt plaats op 24 april. Vanaf 13.00 uur zullen de aangeboden stieren tentoongesteld worden met aansluitend de veiling.

Chinese delegatie vergaart kennis over witblauw Eind februari en begin maart verbleef er een Chinese delegatie in Oost-Vlaanderen om kennis op te doen over het Belgisch-witblauwras. De delegatie telde ook drie dierenartsen die aan de faculteit Diergeneeskunde in Merelbeke een opleiding krijgen in het uitvoeren van een keizersnede en het inplanten van embryo’s bij runderen. Dat meldde landbouwnieuwssite Vilt. Wereldwijd is er een flinke stijging van de vleesconsumptie en willen landen met een sterk groeiende populatie, zoals China, zelf meer vlees gaan produceren. De genetica van het Belgisch-witblauwrundvee kan daarbij helpen. Het plan is opgevat om embryo’s en sperma van de juiste bloedlijnen van het witblauwrundveeras te verdelen in de Chinese provincie Hebei. De provinciale

landbouwkamer van Oost-Vlaanderen, onder voorzitterschap van gedeputeerde Alexander Vercamer, geeft de nodige financiële armslag aan dit project. De Chinese provincie Hebei, die meer dan 65 miljoen inwoners telt en twintig maal groter is dan België, werkt daarom intensief samen met de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent. Door de samenwerking kan Belgischwitblauwrundvee worden gepromoot in China. Aangezien er in China vooral gewerkt zal worden met kruisingen van witblauw op lokale rassen, is het mogelijk dat er problemen tijdens de verlossing opduiken. Daarom leren enkele Chinese dierenartsen in Merelbeke een keizersnede uitvoeren. Buiten België zijn keizersneden minder gangbaar.

V E E T E E L T V lee s

VV03_Telex.indd 5

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 16:27

H O O F D A RT I K E L

Professionele marketing eff ectie

Lekker vlees redt bed re De laatste jaren krijgen zeldzame runderrassen steeds vaker steun van commerciële partijen. Lekker vlees met een goed verhaal blijkt vaak meer voor een ras te kunnen doen dan subsidiegeld van goedwillende overheden. tekst Wichert Koopman

et project ‘De blaarkopketen’ trok bij de start drie jaar geleden veel aandacht. Het idee was uniek. Door een samenwerking tussen commerciële partijen, van veehandel en mesterij tot slagerij en groothandel, werd met een startsubsidie vanuit de overheid een professionele keten opgezet om vlees van blaarkopossen en -vaarzen tegen meerwaarde af te zetten in de horeca, bedrijfsrestaurants en zorginstellingen.Naast een keten voor vlees zou ook een keten voor zuivel worden ontwikkeld. De verwachtingen waren hooggespannen. Als de ambities van de ketenpartijen waargemaakt zouden worden, zou het een flinke impuls geven aan de ontwikkeling van het blaarkopras. ‘We zijn aan iets heel nieuws begonnen. We proberen het ras perspectief te bieden vanuit de markt. Dat is spannend’, vertelt Ben Barkema, die als adviseur en blaarkopliefhebber veel tijd en energie in het project steekt. ‘Vrij snel na de veelbelovende start sloeg de recessie toe. Daar hebben we nu veel last van. De kwaliteit van het vlees staat buiten kijf. Maar de hogere kostprijs blijkt met name voor instellingen op dit moment een belemmering. De afzet blijft steken op acht tot tien dieren in de week. Dat is nogal wat minder dan we voor ogen hadden. Maar we hebben onszelf niet voor niets vijftien jaar de tijd gegeven. Alle betrokken partijen staan nog steeds achter het project en blijven werken aan het ontwikkelen van afzetkanalen.’ Het plan om ook aan de melk van blaarkopkoeien meerwaarde te geven liep vertraging op, maar lijkt binnenkort concreet te worden. De eerste proefkazen van melk van een blaarkopbedrijf zijn er. Over een aantal maanden ligt er een speciale blaarkopkaas in diverse speciaalzaken. De betrokken veehouder vangt een plus van drie cent boven op de garantieprijs van FrieslandCampina.

Oerwoud aan keurmerken De blaarkopketen is een voorbeeld van de ontwikkeling van ketens om producten van zeldzame runderrassen tegen meerwaarde te vermarkten. De Vereniging Lakenvelder Runderen heeft de Stichting Lakenvelder Vlees

VV EET ET E E LE TL T VV lee lee s s oM k t Ao AR b eT r 2 2 00 10 39

VX03_HoofdRendement.indd 6

14-03-13 14:10

g eff ectiever dan subsidiegeld

ed reigde runderrassen opgezet en vanuit Overijssel verovert de club Natuurboeren uit de buurt het schap van lokale supermarkten met vlees van oud-Hollandse rassen uit de natuur. Ook hier is het plan om landelijk op te schalen tot enkele tientallen dieren in de week. En dan zijn er nog talloze kleinschalige projecten van individuele veehouders en bijvoorbeeld Stichting De Witrik en Stichting Roodbont Fries vee. ‘We zien de laatste jaren een oerwoud aan initiatieven en keurmerken’, vertelt Geert Boink, voorzitter van de Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH). ‘Op zich is die veelheid aan projecten natuurlijk hartstikke goed. Hoe meer kansen voor zeldzame rassen, hoe beter. Maar een project heeft voor ons als Stichting Zeldzame Huisdierrassen pas echt meerwaarde als het daadwerkelijk bijdraagt aan de ontwikkeling van een ras. Zo moet raszuivere stamboekfokkerij gewaarborgd zijn.’ Boink heeft de rol van zijn stichting, mede als gevolg van krimpende subsidiepotten, de laatste jaren duidelijk zien veranderen. ‘Als SZH zijn we nu vooral adviseur als het gaat om fokdoelen, registratie, fokprogramma’s en het beheersen van inteelt. Voor promotie van rassen hebben we niet veel geld. Wel ondersteunen we commerciële initiatieven van stamboeken en ondernemers door ze een plaatsje te geven op de website www.zeldzaamlekker.nl. Zo hopen we de producten meer bekendheid te geven en kennisuitwisseling te bevorderen.’ De Stichting Zeldzame Huisdierassen blijft naast adviseur belangenbehartiger naar de overheid. Zo wordt op dit moment gewerkt aan het merken van zeldzame huisdieren binnen de I&R-database. Zo ontstaat een zogenaamd ‘paraplubestand’ van dieren die extra bescherming verdienen mocht er in geval van een besmettelijke dierziekte geruimd moeten worden.

Comeback rood ras

Blaarkopketen blijft werken aan ontwikkeling van verkoopkanalen

In Vlaanderen speelt de overheid nog een directe financieel ondersteunende rol in het behoud van bedreigde rassen. Zo is voor fokkers van het witrood ras van Oost-Vlaanderen, het witblauw dubbeldoelras van Vlaams-Brabant en het rood dubbeldoel en het vleesras van West-Vlaanderen een regeling waarbij ze voor een periode van vijf jaar kunnen intekenen voor een subsidie van 100 euro per dier per jaar voor al hun dieren vanaf zes maanden die voor minstens 75 procent raszuiver zijn. ‘Met deze ondersteuning wil de Vlaamse overheid het economisch rendement van de moderne hoogproductieve rassen en de oorspronkelijke streekeigen rassen dichter bij elkaar brengen’, vertelt Gabriël Deschuymer van het Studie- en Documentatiecentrum voor Vlaamse Rundveerassen (SDVR). Het SDVR werd in 1998 opgericht om de instandhouding van de Vlaamse rassen te garanderen.

VV E EV T E T E E LET TLE T VE V lee L Tlee jsas n oM u ka t AAR o r ib eT1 r/222 00 12 0 30 90 9

VX03_HoofdRendement.indd 7

14-03-13 14:10

H O O F D A RT I K E L

Bijzondere kaas van bijzondere koeien

Michiel Cassuto: ‘Keus voor brandrood weloverwogen’

Eigenlijk wilde Michiel Cassuto zijn hele leven al koeien melken. Noodgedwongen behielp hij zich meer dan twintig jaar met geiten, tot hij in 2009 kansen zag voor een bijzonder bedrijf. Nu melkt hij op het landgoed Kernhem in Ede twintig brandroden en verwerkt alle melk tot een zelf ontwikkelde kaas. De ‘brandrood’-kaas is van het gruyèretype en heeft een natuurlijke korst met een roodbacterie. ‘Die geeft de kaas een rode kleur, die weer mooi past bij de naam en de kleur van de koeien’, vertelt Cassuto. De keus voor brandroden was weloverwogen. ‘Ik wilde een bijzondere kaas maken van melk van bijzondere koeien. De brandroden zijn voor mijn klanten herkenbaar, ze hebben een rustig karakter.’ Het was voor Cassuto tot op heden pionieren op vele fronten. Zo was het bij de start

heel moeilijk om aan geschikte koeien te komen. ‘Ik begon met een ratjetoe aan zoogkoeien, waarvan een deel ook al weer is verkocht omdat ze te weinig melk gaven’, vertelt hij. ‘De variatie in melkproductie is nog steeds groot, maar ligt gemiddeld op zo’n 4000 kilo per koe per jaar. Doordat ik nu zelf jongvee opfok, wordt de veestapel wel elk jaar beter en uniformer.’ Ook in de kaasmakerij blijft Cassuto werken aan optimalisatie van het productieproces. Daarnaast vraagt de vermarkting van het product zijn aandacht. ‘De verkoop via de groothandel loopt redelijk, maar rechtstreekse levering aan kaasspeciaalzaken, natuurvoedingswinkels en horeca gaat veel beter’, ervaart de multi-ondernemer. ‘Het is toch belangrijk dat je zelf het verhaal vertelt.’

In 2012 waren er bij het rode ras 29 bedrijven die 589 dieren hadden die in aanmerking kwamen voor de premie. Voor het witblauw dubbeldoelras waren er eveneens 29 bedrijven met 1626 dieren en voor het witrood ras waren er 61 bedrijven met in totaal

1797 dieren. Op initiatief van het SDVR kreeg het rode ras van West-Vlaanderen vorig jaar nog een extra steuntje in de rug. Het vlees van het eeuwenoude ras werd door de Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) officieel erkend als streek-

product. Het heeft voor de fokkers de deuren naar de horeca geopend en gezorgd voor veel publiciteit. ‘Het rood ras is bezig aan een comeback’, vertelt Deschuymer.

Vlees van brandrood rund opgenomen in ‘Ark van de Smaak’

V E E T E E L T V lee s

VX03_HoofdRendement.indd 8

MAART

Vet met laag smeltpunt Herkenbaarheid, een onderscheidende smaak en een duurzame en transparante manier van produceren. Het zijn de belangrijkste pijlers onder de vermarkting van producten van zeldzame rassen. Een voortrekkersrol hierbij vervult Slow Food. Deze internationale beweging van consumenten zet zich in voor het behoud van smaakvol en duurzaam geproduceerd voedsel en heeft inmiddels 100.000 leden in 150 landen, waaronder 3000 in Nederland. ‘Wij vinden dat voedsel lekker, puur en eerlijk moet zijn. Dat gaat over smaak en de manier van produceren, maar bijvoorbeeld ook over het behoud van de agrobiodiversiteit die aan authentiek voedsel ten grondslag ligt’, vertelt René Zanderink, die in Nederland voor Slow Food werkt als coördinator van de zogenaamde Ark van de Smaak. Met de erelijst van Ark van de Smaak wil de internationale beweging voor ecogastronomie helpen om traditionele, ambachtelijke streekproducten te behouden voor de toekomst. De Nederlandse lijst telt inmiddels zestien producten, waaronder het lakenvelderrund en het brandrode rund. Vlees van deze rassen is duidelijk onderscheidend. Zo heeft het vet in het vlees van lakenvelders een iets lager smeltpunt, wat zorgt voor extra smaak en topkoks nieuwe mogelijkheden biedt om vlees te bereiden. Ook Leidse kaas van blaarkoppen staat op de lijst. Producten die zijn opgenomen in de Ark

2013

14-03-13 14:11

Van afgedankt tot niet aan te slepen Tot dertig jaar geleden liepen op veel bedrijven in West-Vlaanderen koeien van het rood rundveeras van West-Vlaanderen. Het veeslag kende een dubbeldoelen een vleestype. Beide varianten raakten in de verdrukking. Zo ook op het melkveebedrijf van Noël Vandecasteele in Koekelare, waar de betere melkkoeien werden ingekruist met holsteins. Daarnaast hield de fokker echter een koppeltje roden raszuiver en selecteerde hierin op vleesproductie. De melkveestapel die zoon Stefan onder zijn hoede heeft, is inmiddels volledig in de red-holsteinrichting gefokt. Daarnaast loopt op het bedrijf nog altijd een dertigtal raszuivere rode zoogkoeien van het traditionele vleestype. De stierkalveren worden allemaal aangehouden, afgemest

en verkocht in het reguliere circuit. Voor de koeien heeft Noël inmiddels een vaste afspraak met een slager. Die verkoopt het vlees in zijn winkel en levert het aan restaurants. ‘Het is niet te geloven’, lacht de fokker. ‘Eerder ging al het vee zonder meerwaarde weg in de handel. Nu leveren we ongeveer één koe in de maand, maar we kunnen gemakkelijk het drievoudige kwijt.’ Voor Vandecasteele is duidelijk waarom. ‘Vorig jaar is het ras erkend als streekproduct en hebben we meegedaan aan de verkiezing van het lekkerste stukje vlees van Vlaanderen. Zowel op zicht als op smaak was het vlees van onze koeien duidelijk te onderscheiden. Het is donker van kleur, heeft een hele fijne draad en een randje vet. Dat zorgt voor een heerlijke smaak.’

van de Smaak worden door Slow Food onder de aandacht gebracht op beurzen en bij proeverijen. Dat genereert vaak weer publiciteit. Zo krijgen fokkers en ambachtelijke verwerkers een steuntje in de rug.

kiezen bewust voor duurzaam eten en een groeiende groep winkeliers en horeca-ondernemers wil zich onderscheiden met bijzondere producten met een verhaal. Daar liggen kansen. De belangstelling is dan ook vaak groot. Verschillende betrokkenen geven aan meer vraag te hebben dan ze kunnen leveren. Projecten richten zich echter vooral op de bovenkant van de markt. Dat zal ook

Meerwaarde lastig Ondernemers die zich richten op het vermarkten van zeldzame rassen hebben het tij mee. Steeds meer consumenten

Hobby wordt professionele mesterij

Ineke Korenblik: ‘Oer-Hollands ras spreekt klanten aan’

Het begon voor Edwin en Ineke Korenblik met twee lakenvelderkoeien ‘voor het mooi’ in een weitje voor hun boerderij in Harfsen. Zeven jaar later is de hobby van de voormalige rosékalvermesters uitgegroeid tot een professionele tak. De veestapel telt inmiddels dertien zoogkoeien met kalveren en daarnaast worden jaarlijks

tussen de 80 en 100 zuivere lakenvelderstiertjes van andere fokkers afgemest. ‘De intensieve veehouderij ging ons steeds meer tegenstaan’, vertelt Ineke Korenblik over de achtergrond om volledig om te schakelen op lakenvelders. ‘Toen we in 2010 met een aantal collega-fokkers om de tafel zaten, kwamen we tot de conclusie dat het ontzettend jammer was dat een groot deel van de stierkalveren anoniem in de reguliere handel terechtkwam. Zo ontstond het idee om gezamenlijk stiertjes af te mesten en te vermarkten.’ Om de afzet te professionaliseren, werd de Stichting Lakenveldervlees opgericht. Die koopt de slachtrijpe dieren en verzorgt de distributie. Naast de familie Korenblik zijn nog twee mesters bij de stichting aangesloten. Over de afzet is Ineke Korenblik redelijk tevreden. ‘We merken wel dat de recessie toeslaat in de horeca. Gelukkig verkopen we ook aan particulieren. Die vraag blijft goed op peil. Een lekker stukje vlees, dicht bij huis geproduceerd en van een oerHollands ras. Dat spreekt klanten aan.’

Noël Vandecasteele: ‘Vlees duidelijk te onderscheiden’

ras

2009

jaar 2010 2011

2012

blaarkop lakenvelder brandrood Fries roodbont

2925 1312 168 334

2774 1180 215 258

3183 1018 190 347

Tabel 1 – Aantal eerste inseminaties per rasgroep van de stier (bron: CRV)

wel moeten, want de kostprijs van het vlees is vaak hoog. Door de kleine aantallen is logistiek duur en meestal halen de dieren niet het slachtrendement van gespecialiseerde vleesrassen. Rassen zijn niet voor niets zeldzaam geworden. De top van de markt is echter conjunctuurgevoelig. Zo hebben de duurdere restaurants op dit moment veel te lijden van de crisis. Dit alles zorgt ervoor dat het nog niet zo eenvoudig is om met zeldzame rassen uiteindelijk voldoende meerwaarde uit de keten te halen. Voor het toekomstperspectief van de rassen is het van groot belang dat aan het overtollige fokvee waarde als slachtvee kan worden toegevoegd. Dit blijft de raszuivere fokkerij stimuleren. Zo steeg het aantal stamboekdieren van het brandrode ras in drie jaar van 1194 naar 1508. Het verloop van het aantal eerste inseminaties geeft ook een indruk van de belangstelling voor een ras, hoewel ook vaak met natuurlijke dekking wordt gewerkt. Uit de cijfers van CRV (zie tabel 1) blijkt geen duidelijke trend, al lijkt het aantal inseminaties met lakenvelder nog steeds iets terug te lopen en zit de blaarkop de laatste jaren weer wat in de lift. l

V E E T E E L T V lee s

VX03_HoofdRendement.indd 9

3165 1161 141 320

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 14:11

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Ruim zeventig procent van de donkerrode rouge des prés kalft natuurlĳk af op Boterhoek nv

Jean-Paul Van Kerckvoorde en Stĳn Hebbrecht Door zĳn rustieke bouw valt de twee jaar oude vleesveestal van Boterhoek nv amper Lovendegem op in het landschap. Het bouwwerk telt diverse technische snufjes. Ras: Aantal stuks: Aantal hectare:

maine anjou of rouge des prés 150 22 ha gras en 8 ha mais

an het baksteenprofiel op de muren valt niet af te lezen dat het gebouw uit een aaneenschakeling van prefab-elementen bestaat. Ook het nieuwe kavelpad is niet zomaar van beton gemaakt op Boterhoek nv in het Oost-Vlaamse Lovendegem. Het is fraai afgewerkt met een in beton gedrenkt klinkerpatroon. Met trots schuiven bedrĳfsleider JeanPaul Van Kerckvoorde en medewerker Stĳn Hebbrecht de poorten van de nieuwbouwstal open. Het frisse klimaat en het binnenvallende licht geven het bouwwerk meteen een opvallend luchtige indruk. Tegen de draagbalken van het dak is een dikke laag isolatiemateriaal geschroefd, wat de stal binnenin extra helder maakt. ‘Voor de bouw hebben we ideeën bĳ een vĳftiental boeren opgedaan’, zegt JeanPaul. ‘Elk van die veehouders heb ik gevraagd om de voor- en de nadelen van hun stal op te sommen. Op basis van de positieve elementen uit al die praktĳkervaringen is deze stal ontworpen.’

Gemotoriseerd stroplatform Een opzienbarend voorbeeld van de opgedane bouwideeën is het gemotoriseerde stroplatform dat op twee rails boven de ingestrooide boxen rondgaat. ‘Met een stroblazer krĳg je niet alleen veel stof in de windzeilen, maar ook in de longen van de dieren.’ Terwĳl Jean-Paul alles uitlegt, demonstreert Stĳn het traject van het stroplatform, dat door zĳn compacte vorm de ventilatie in de stal niet hindert. ‘Met dit systeem strooien we de boxen nog handmatig in, maar dan op amper

Fokken op minder keizersneden Het donkerrode vel met witte ledematen en de witte staartpunt zĳn karakteristiek voor de ruim 150 rouge des prés. Vleesmassa en groeisnelheid zĳn de belangrĳkste fokdoelen op Boterhoek nv in Lovendegem, waar recent een nieuwe stal verrees. tekst Annelies Debergh

zes tot zeven minuten tĳd. Je hebt in die tĳd meteen ook alle dieren gezien.’ Het isoleren van de stal was een bewuste keuze. Niet alleen het dak, maar ook de muren bevatten een dikke laag isolatiemateriaal. ‘Zo kan het vocht in de winter niet tegen de wanden condenseren en blĳft de stal altĳd droog en blĳven de muren schoon. Vocht in de stal betekent bacteriën en die wil je niet hebben.’ Een weerstation boven op het dak van de vleesveestal regelt de luchtinlaat door het aansturen van de windzeilen aan de zĳkanten van de stal. Naarmate de zon meer schĳnt en de buitentemperatuur hoger wordt, neemt ook de opening stelselmatig toe. Een aangepast klimaat is belangrĳk, aangezien de nieuwbouwstal behalve de hoogdrachtige koeien ook de pasgeboren en de jongste kalveren huisvest. Het oudere jongvee komt in een aparte hellingstal.

soms een koe weg te halen. Zo zetten we de kalveren geleidelĳk aan droog.’ Het gaat in elk geval in die volgorde: eerst verhuizen de koeien naar andere boxen, pas later de kalveren. ‘Zo verminderen we de stress bĳ het spenen.’ Terwĳl ze door de boxen lopen, halen zowel Jean-Paul als Stĳn af en toe enkele van de favoriete fokkoeien naar voren.

Kalveren ‘droog’ zetten ‘De kalveren gaan hier altĳd apart liggen.’ Jean-Paul toont de middelste van drie naast elkaar gelegen boxen waarin twee kleine openingen de jongste dieren toegang verlenen. In deze boxen geven de bedrĳfsleiders de kalveren extra krachtvoer en aangepast ruwvoer tĳdens de zoogperiode. ‘Vroeger hadden we bĳ het spenen vaak last van kalveren die lang bleven huilen naar de moeder. Nu we de kalveren op deze manier bĳvoeren, hebben we daar geen last meer van.’ De kalveren worden op een leeftĳd van drie maanden definitief weggehaald bĳ de moederdieren. ‘Vaak doen we dat door

Twee rails geleiden het stroplatform over de boxen

VV EET ET E E LE TL T VV L EL E SE S O M K T AO AR B ET R 2 2 00 10 39

VX03_BedrijfMaineAnjou.indd 10

14-03-13 16:25

Eén keer daags alleen graszaadhooi

‘Meer dan duizend kilo is voor een koe niet uitzonderlijk’, vertelt Stijn en hij wijst een paar voorbeelden aan. Ook van de kalveren wordt op regelmatige tijdstippen het gewicht gecontroleerd. JeanPaul haalt er een lijst bij en wijst op groeiresultaten van 1,2 tot 2,2 kilogram groei per dier per dag. ‘We pogen altijd zo veel mogelijk met de betere dieren te werken. Bloedlijnen die beter scoren op groei, zetten we ook langer in voor de fokkerij.’ Nog meer gegevens worden vastgelegd. Zo hangt in de stal een stallijst waarop gekalfde dieren, kalf en ook de wijze waarop de geboorte plaatsvond, zorgvuldig worden genoteerd. ‘We ijveren voor

De aaneengeschakelde reeks behandelboxen vergemakkelijkt de arbeid

minder keizersneden’, legt Jean-Paul meteen uit. Hij geeft aan de markt voor te willen zijn op het vlak van natuurlijke geboorten. ‘De Scandinavische landen weigeren keizersneden, in Engeland komt het op de verpakking en ook in Nederland houden supermarktketens steeds meer rekening met natuurlijke geboorten. Als het in Brussel regent, dan voel ik het hier druppelen. Wij willen bewust keizersneden tegengaan.’

30 procent keizersnede Momenteel is het percentage keizersneden in de veestapel nog ongeveer dertig procent. Vaak gaat het al dan niet toepas-

sen ervan samen met een verkeerde ligging van het kalf of gewoon een zware geboorte. In de meeste gevallen volstaat trekkracht. Om de afkalfmachine in te zetten, is achter in elke box voor het huisvesten van kalfkoeien ook een ring voorzien. ‘We registreren altijd hoe een kalf ter wereld komt. Vaarzen die natuurlijk kalfden, daar werken we mee door. De anderen komen op een soort zwarte lijst. Die zullen we sneller afvoeren.’ Het jongste kalf dat in de stal loopt, een stierkalf van 82 kilo, kwam wel met een keizersnede ter wereld. ‘In dat geval is het een noodzaak en we zijn er met de keizersnedebox ook goed op voorzien.’

VV E E T E T E E LE TL T VV lee lee s s oM k t Ao A R b eT r 2 2 00 10 39

VX03_BedrijfMaineAnjou.indd 11

14-03-13 16:26

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Beugel in box voor bevestigen veeverlosser De keizersnedebox bevat een katrol met verloskettingen en water op de juiste temperatuur

Het lokaaltje met keizersnedebox telt alle benodigdheden om efficiënt een kalf te verlossen. Zo hangt er centraal een katrol met verloskettingen voor de verlossing van het kalf en voorziet een thermostatische kraan in aangepast warm water. ‘Ik heb het niet zo begrepen op emmers’, voegt Jean-Paul daar snel aan toe. ‘Daar kunnen ook weer bacteriën in groeien en er gaat niets boven vers water uit de kraan.’ Behalve een goed uitgeruste keizersnedebox beschikt de stal over verwarmd drinkwater. ‘Wanneer het water erg koud is in de winter, zie je dat de zoogkoeien minder drinken en de kalveren minder melk ter beschikking hebben. Door het leidingwater op te warmen tot 16 à 17 graden Celsius blijven de koeien genoeg water opnemen en blijven ze goed aan de melk.’ Verderop is een behandelstraat. ‘In principe kan één man hier de meeste hande-

lingen alleen in doen.’ Stijn somt voorbeelden op als het kunstmatig insemineren van dieren, scheren of behandelen van vee. ‘Al het hekwerk in de stal is er op voorzien de dieren zo veel mogelijk alleen de baas te kunnen.’

Gewicht compenseert prijs Dat het vee zo handzaam is, was een van de voornaamste redenen waarom de keuze destijds op maine anjou of rouge des prés viel. ‘Franse vleesveehouders hebben vaak een paar honderd hectare en daarnaast nog een veestapel. Ze kunnen het zich niet veroorloven om alle tijd in de stal te besteden. Deze koeien hebben van nature een rustig karakter. Je kunt zomaar bij alle dieren in de box gaan.’ De hoge ruwvoerefficiëntie is volgens Jean-Paul en Stijn een extra voordeel. Voor het voeren wordt een beroep gedaan op acht hectare mais, een klein perceel voederbieten en tweeëntwintig hectare

gras. ‘In de voormiddag krijgen de dieren mais en in de vooravond alleen graszaadhooi. Met snellere voersoorten kunnen deze dieren minder goed overweg.’ Stijn wijst op het nadelige effect van energierijk voeren op de mogelijkheden tot natuurlijk kalven. ‘Mais en hooi zijn voldoende.’ De vaarzen kalven af op 29 tot 30 maanden. ‘Dat is vrij laat, maar de dieren lopen dat later weer in door een korte tussenkalftijd. De meeste dieren kalven immers binnen het jaar opnieuw af.’ JeanPaul wijst op de goedkope opfok. ‘Om een vaars op te fokken is bijna geen krachtvoer nodig. Dat is weer een economisch voordeel.’ De verkoopprijs van de dieren ligt lager dan voor luxer witblauwvee. ‘Doorgaans ligt de verkoopprijs twintig tot vijfentwintig eurocent per kilogram lager, maar met ruime gewichten die al snel over de duizend kilogram gaan, is dat verschil goed te compenseren.’ l

Hellingstal biedt onderdak aan het jongvee

V E E T E E L T V lee s

VX03_BedrijfMaineAnjou.indd 12

MAART

2013

14-03-13 16:26

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K R E N É

B E M E R S

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven John Campe, Piet De Meuter en René Bemers maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Bicarbonaatinfuus kan pasgeboren kalf redden

Zware bevalling E

en assistente van onze praktĳk belde mĳ met een spoedvisite bĳ een vleesveehouder die een koe had verlost en waarbĳ het kalf niet fit oogde. Bĳ aankomst op het erf stonden de laarzen en overall al netjes klaar bĳ de stal. Na omkleden kon ik dus direct aan de slag. In het strohok lag een limousinkoe bĳ te komen van de bevalling. Het kalf reageerde maar matig op het likken van de koe en het jonge dier ademde veel te flauw. Nadat de eigenaar de koe een halster had omgedaan en het dier had vastgebonden aan het hek, heb ik het kalf onderzocht. Het kalfje was twintig minuten ervoor geboren en had nog steeds geen oprichtingsreflex van het kopje. De slĳmvliezen waren wel mooi roze, dus leek het niet om een inwendige bloeding te gaan. Hier leek het te gaan om een verzuurd kalf. Gelukkig lag het kalf niet te blèren, want dan is de hersenschade vaak te groot en is een behandeling meestal zinloos. Dus liet ik de eigenaar het kalf goed vasthouden. Door middel van een infuus diende ik het kalf bicarbonaat toe om zo de zuurtegraad of pH van het bloed weer op een normaal niveau te krĳgen. Ik gaf het kalf een pĳnstiller om het een extra opkikker te geven. Dit had zichtbaar effect, want nadat ongeveer de helft van het infuus erin zat, begon het kalf te reageren, wat een goed teken is. Een uur na het infuus ging het kalf staan en dronk het een beetje biest. De dag erna heb ik nog even gebeld met de eigenaar om naar de toestand van het kalf te informeren. Er was goed nieuws: de koe en het kalf liepen gezamenlĳk in het strohok en alles leek goed te gaan.

De encyclopedie verzuring Verzuring bĳ kalveren ontstaat tĳdens het geboorteproces doordat het zuurstoftransport van de koe naar het kalf verstoord is. Dit kan gebeuren bĳ een langdurige en/ of zware bevalling, maar ook bĳ een afwĳkende placenta. Daarbĳ kan gedacht worden aan het vroegtĳdig loslaten van de placenta of aan een ontsteking van de placenta. Zo raakt het kalf in een zuurstofarme fase. Indien dit te

lang duurt, gaat het lichaam verzuren. In de humane geneeskunde wordt daarom bĳ een afwĳkende bevalling in het ziekenhuis navelstrengbloed geprikt om zo onder andere de zuurtegraad van het kind te bepalen en eventueel te corrigeren met een infuus. In theorie zou dat ook bĳ kalveren kunnen, maar de toestellen zĳn nogal duur. Een dierenarts moet meestal ook snel handelen, omdat de kalveren vaak al geboren zĳn. Het ontzuren heeft als grote voordeel dat de antistoffen uit de biest veel beter worden opgenomen. Het kalf wordt zo beter beschermd tegen mogelĳke infecties. Bĳ een kalf dat minder vlot oogt na de geboorte kunnen veehouders een tube glutellac aan de biest toevoegen.

V E E T E E LT V L E E S

VV03_DAP.indd 13

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 13:48

P O RT R E T

Lokale vleesveeproductie is de kracht van de Nederlandse vleesveesector volgens de nieuwe federatievoorzitter Guus Laeven

Blanco start van een procesbegeleider

V E E T E E L T VAL PE RE IS L M1 A 2A 0R 0T 9 2 0 1 3

VV03_PortretLaeven.indd 14

14-03-13 14:35

P O RT R E T

De nieuwe voorzitter van de Federatie Vleesveestamboeken Nederland vindt zichzelf geen diplomaat. Maar Guus Laeven kan wel relativeren, het geheel overzien, knopen doorhakken en wil

Naam Leeftijd: Opleiding: Carrière:

Guus Laeven 64 Wageningen Universiteit veeteeltconsulent, technisch directeur FRS, directeur KI Zuid, directeur KI Zuid-Oost, manager CR Delta, business-developer CRV

vooral met promotie de vleesveesector op de kaart zetten. tekst Jaap van der Knaap

‘J

e hebt gelijk, het was voor mij ook wel een beetje een verrassing.’ Guus Laeven glimlacht. Ook hij had tot voor kort nooit gedacht dat hij half maart gekozen zou worden tot voorzitter van de Federatie Vleesveestamboeken Nederland. ‘Ik had me juist twee jaar geleden uit de veeverbeteringssector teruggetrokken en mezelf voorgenomen dat ik niemand meer voor de voeten zou lopen. Ik wilde van mijn kleinkinderen genieten, rustig aan doen, muziek maken en paardrijden. Maar nadat Ed Neerincx, interim-voorzitter van de federatie, me eind vorig jaar had gevraagd voor de functie, vroeg ik om bedenktijd.’ Laeven besloot zijn licht op steken in de vleesveesector en hij bezocht diverse stamboekvoorzitters. ‘Dat waren boeiende gesprekken, iedereen bleek een ei-

Lagoa was de eerste jaren zeventig procent van de omzet afkomstig vanuit de vleesveesector. Met name nelorestieren droegen daaraan bij. ‘Prachtige, statige beesten zijn het, ze horen echt in het Braziliaanse landschap’, omschrijft Laeven het ras kort. Niet voor niets prijkt er in Laevens appartement in Den Bosch een schilderij met een kudde nelores.

Wankele ondergrond Het Nederlandse vleesveelandschap is dan wel even wat anders, zo weet ook Laeven. ‘De sector staat hier op een vrij wankele ondergrond. In het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid worden de subsidies voor de rundvleessector afgeroomd en komt er een einde aan de importheffingen voor vlees. Grond is duur, alleen goedkope natuurgrond

‘De NVM is vooral een manier om de fokkerstrots te bevorderen’ gen agenda te hebben. En wanneer ik na zo’n gesprek de stal in ging om dieren te kijken, dan voelde ik de passie van de voorzitters, de liefde voor het ras. Ik merkte dat ik dat gemist heb de afgelopen twee jaren. Die bevlogenheid van mensen voor hun dieren, prachtig. En dus zei ik ja toen Ed weer belde.’

Vleesvee in Brazilië Helemaal onbekend is Guus Laeven niet met de vleesveesector. Ruim dertig jaar werkte hij voor CRV en haar rechtsvoorgangers. Hij stond aan de basis van de omvorming van regionale veeverbeteringsorganisaties naar provinciale en later zelfs een nationale coöperatie. Laeven ging na een directeurschap bij KI Zuid-Oost aan de slag als manager van het landelijk opererende CR Delta. Hij zag een nog grotere uitdaging in het aansturen van de Braziliaanse ki-organisatie Lagoa van CR Delta. Elf jaar lang had Laeven er de leiding. In Brazilië kwam Laeven echt in aanraking met vleesvee; bij

biedt economische mogelijkheden voor vermeerdering van vleesvee. De sector is klein en versnipperd, waardoor gezamenlijke initiatieven om aan grote supermarktketens vlees te leveren lastig zijn. De sector heeft de wind niet mee.’ Het is een somber scenario dat een net aangetreden voorzitter schetst. ‘Maar daarin zit ook de uitdaging’, stelt Laeven. ‘De kracht van Nederlands vleesvee zit in het gegeven dat het dicht bij de consument wordt geproduceerd. Het vlees is betrouwbaar, traceerbaar, zelfs aaibaar. Daarin kunnen stamboeken een rol spelen. Promoot het ras bij de consument. Praat over het vakmanschap, het ambacht van vleesvee houden. Dat werkt, dan kun je vlees verkopen voor een kostendekkende prijs.’ Een van de grootste klussen dit jaar voor Laeven is het organiseren van de Nationale Vleesvee Manifestatie (NVM) in oktober. Naast financiële uitdagingen is ook het draagvlak behouden onder alle stamboeken een uitdaging. ‘Er is me al

verteld dat de federatie bestaat uit een kruiwagen met kikkers. Maar wanneer ik weet waar de kruiwagen naartoe moet, dan zorg ik wel dat ’ie daar komt, met iedereen aan boord’, stelt Laeven serieus. ‘Ik weet dat diverse stamboeken eigen wensen hebben, maar ik begin blanco aan deze klus. Ik ben ook reëel; ik reken echt niet op 10.000 bezoekers tijdens de NVM. De NVM is vooral een manier om de fokkerstrots te bevorderen. Het moet een elitekeuring zijn waar je met je beste dieren bij wilt horen.’

Blussen als het moet Laeven sprak inmiddels ook met zijn voorgangers, waardoor hij de gevoeligheden binnen de organisatie kent. ‘Ik zie mezelf als een onafhankelijk procesbegeleider. Dat de emotie kan oplaaien in de vleesveewereld is begrijpelijk. Ik zal blussen wanneer het moet, maar ik ben geen diplomaat. Ik ben een buitenstaander die van bovenaf kan relativeren en knopen kan doorhakken.’ Laeven geeft aan dat hij als voorzitter vooral via promotie de sector op de kaart wil zetten. ‘In Nederland moeten we kijken naar de lokale markt. Als de consument iets vraagt, dan moet je daar wat mee doen. Dat betekent niet dat je een ras moet aanpassen, het stamboek in het land van oorsprong van het ras bepaalt de rasstandaard.’ Laeven doelt op het project Natuurlijke Luxe waarbij inwendige bekkenhoogte wordt gemeten bij dikbilrassen om natuurlijke geboorte te bevorderen. ‘Ik ken de discussies; ik heb gesproken met de betrokkenen. Uit de CRV-jaarstatistieken blijkt dat bij nagenoeg alle continentale rassen het percentage moeilijke geboorte rond of boven de twintig procent ligt voor de tweede kalving. Waarom zouden we niet bij al die rassen de bekkens gaan meten? Wanneer je cijfers hebt, dan kunnen veehouders zelf beslissen of ze daar iets mee willen doen. Wij gaan als federatie die beslissing niet nemen, dat doet de veehouder zelf. Maar we moeten wel de mogelijkheden creëren dat er wat te beslissen valt.’ l

V E E T E E L T V lee s

VV03_PortretLaeven.indd 15

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 14:34

VV03_Fotospread.indd 16

14-03-13 13:57

F O T O S P E C I A L

Wintert캐d betekent volle stallen en dagel캐ks een flinke portie voer voor het voerhek.

VV03_Fotospread.indd 17

14-03-13 13:57

R A S S P E C I A L

Verbeterd roodbonten zĳn groter en fĳner geworden met beste benen

In 25 jaar écht verbeterd In 1988 werd het stamboek opgericht van het eerste en enige originele Nederlandse vleesveeras: de verbeterd roodbonten. In 25 jaar is er veel vooruitgang geboekt: in registratie, maar ook in hoogte, fĳnheid en beenwerk. De toekomst biedt nog uitdagin-

is niet alleen gezellig om elkaar weer eens informeel te spreken, het is ook een goed moment om samen dieren te beoordelen.’ Thuis heeft iedereen voor het gevoel een kampioenskoe, weet Van der Ven. ‘Maar

gen: natuurlĳk kalven en werken aan een beter rendement. tekst Alice Booĳ

et stamboek van de verbeterd roodbonten heeft zich in 25 jaar ontwikkeld van een sterk bevleesde mrĳ-koe naar een volwaardig vleesveeras, concludeert stamboekvoorzitter Johan van der Ven. ‘Het waren een aantal Brabantse veehouders die het initiatief namen om het verbeterd-roodbontstamboek tot een echt vleesras te maken.’ Na jaren van fokkerĳ zĳn de koeien en de stieren dan ook flink verbeterd. ‘Ze hebben meer maat gekregen’, geeft de voorzitter en verbeterd-roodbontfokker aan. ‘Er is een verfĳning geweest in huid en haar, de bespiering is meer luxe en het gebruik van de benen is verbeterd. Bovendien horen erfelĳke gebreken tot het verleden.’ De onbekende afstammingen die in de beginjaren nog volop te vin-

den waren bĳ de dieren, zĳn dankzĳ registratie en ki omgebogen naar een gerichte fokkerĳ zonder inteelt. ‘De afgelopen 25 jaar hebben we enorm veel vooruitgang geboekt’, zegt Van der Ven. Toch staan er een aantal speerpunten op de agenda voor de komende jaren. Vanzelfsprekend heeft het natuurlĳk kalven de aandacht. ‘Daarover bestaat bĳ de leden geen honderd procent consensus, en de grote vraag is ook in hoeverre we dat doel met elkaar gaan bereiken. Maar als stamboekbestuur gaan we zeker sturen in die richting.’ Daarnaast noemt hĳ heel uitdrukkelĳk het stimuleren van de keuringsdeelname als een van de aandachtspunten. ‘De deelname neemt de laatste jaren af’, signaleert Van der Ven. ‘Maar een keuring

Frans Kuĳpers: ‘Alles verbeterd behalve bespiering’

Het was pionieren in 1988 bĳ de oprichting van het stamboek, herinnert stamboekadviseur Frans Kuĳpers zich. ‘Er was geen ras en geen naam.’ De verbeterd roodbonten zĳn ontstaan uit mrĳdieren die extra bespiering hadden, beter gezegd de dikbilfactor die bĳ de

V E E T E E LT V L E E S

VX03_25JaarVRB.indd 18

MAART

‘uitvinding’ van de keizersnede volop benut kon worden. ‘Dikbildieren brachten toen goud geld op en werden als nuchter kalf verkocht aan “wilde” fokkers. Een aantal veehouders uit het zuiden van het land had toen het idee opgevat om een stamboek op te richten voor deze sterk bespierde roodbonten om zo te beginnen met registreren’, weet Kuĳpers, die meteen als adviseur bĳ het stamboek betrokken raakte. Van de eerste dikbilstieren die rond 1975 – nog voor de oprichting van het stamboek – bĳ de ki kwamen, was geen afstamming bekend. ‘De stier Bart mag gezien worden als de stamvader van de verbeterd roodbonten’, vertelt Kuĳpers, die aangeeft dat er in het begin ook nog wat andere rassen ingemengd werden. ‘Van bĳvoorbeeld de piemontese, dat ras

heeft ook de dikbilfactor, en de Belgische witblauwen.’ Uiteindelĳk werden er verbeterd roodbonten gefokt waarvan zowel vader als moeder geregistreerd stonden. ‘Daarmee werd de fokkerĳ en het rastype veel uniformer’, noemt Kuĳpers als een van de belangrĳkste resultaten van het stamboek. ‘Ook maat, beenwerk en fĳnheid zĳn beter geworden. Eigenlĳk is alles verbeterd, behalve de bespiering. Die was er al.’ Als tendens voor de toekomst ziet hĳ lange en ruime dieren om natuurlĳk én luxe te kalven. ‘Bĳ fokkers zie je daarnaast een tweedeling: fokken naar meer luxe voor een hogere prĳs per kilo of fokken op meer groeivermogen om zo het totale gewicht bĳ de dieren te verhogen. Het is maar net welke afzetmarkt je kunt bedienen.’

2013

14-03-13 16:23

je moet je dieren spiegelen aan de rest. Hoe goed zĳn mĳn dieren?’ En ook de dochters die getoond worden van stieren hebben een grote informatieve waarde. ‘Je krĳgt een indruk van de fokkerĳ van zo’n stier, daar kun je op je eigen bedrĳf je voordeel mee doen.’

Gezondheidsstatus keuringen Om die keuringsdeelname te bevorderen voert het stamboek gesprekken met onder andere de GD, de Nederlandse Gezondheidsdienst voor Dieren. ‘Het is

kostbaar om met de keuring mee te doen: de dierenarts moet een klinische keuring doen en bloedmonsters nemen. Het zou veel gemakkelĳker werken wanneer we als vleesveehouderĳ één standpunt in zouden nemen over de gezondheidsstatus van keuringen.’ Het initiatief van de Federatie Vleesveestamboeken om één gezamenlĳke vleesveekeuring te organiseren, ondersteunen de verbeterdroodbontfokkers dan ook van harte. ‘De keuring mag in Nederland niet verdwĳnen.’

Johan van der Ven: ’Focus op natuurlĳk kalven en keuringen’

In 25 jaar tĳd vooruitgang in hoogte, fĳnheid en beenwerk

Bert van Abeelen: ‘Meer maat voor beter rendement’ De familie Van Abeelen uit Dorst werkt al dertig jaar aan het verbeteren van hun roodbonten. ‘Ze zĳn groter geworden, hebben meer lengte en fĳnheid gekregen’, blikt Bert terug. De jonge veehouder is lid van de foktechnische commissie en is sinds kort ook aangesteld als inspecteur. ‘Fĳnheid en bespiering zitten er genoeg in het ras, voor mĳ persoonlĳk is hoogtemaat een speerpunt. Ik streef naar minimum 1,40 meter.’ Daarbĳ wil hĳ het beenwerk goed houden of nog verbeteren. ‘Met goed beenwerk begint de fokkerĳ, dat is het fundament.’ Meer maat met dezelfde bespiering en fĳnheid betekent meer kilo’s en dus meer rendement. ‘Je wilt je als stamboek niet alleen richten op de hobbyfokker met vĳf dieren, maar ook op de bedrĳven die een boterham met de dieren moeten verdie-

nen. Zĳ moeten een koe hebben die winst oplevert en dat doet ze met meer kilo’s. Ik maak me daar hard voor.’ In de vleesprĳzen van de toekomst heeft Van Abeelen voorzichtig vertrouwen. ‘Het gaat erom dat de consument wat extra’s wil betalen. Het verschil tussen een worstkoe en een luxe koe is met ongeveer twee euro per kilo nu te weinig.’ Een van de aandachtspunten is het winnen van het consumentenvertrouwen. ‘Voor het voortbestaan is het belangrĳk dat we als stamboek blĳven werken aan vanzelf afkalven. Wĳ ervaren op ons bedrĳf dat het kan en dat de kalveren ook nog dikbil zĳn. De vraag is welke lĳnen en dieren er geschikt zĳn. Daarin hebben we nog een lange weg te gaan. Maar daar moeten fokkers van verbeterd roodbont zich voor openstellen.’

Openstellen geldt ook voor de registratie. ‘Elke dekstier en fokkoe zou in de stamboekregistratie moeten komen; dan kun je goede bloedlĳnen herkennen, beter selecteren en stappen voorwaarts maken. Elke “wilde” koe of stier is een gemiste kans voor de fokkerĳ.’

V E E T E E LT V L E E S

VX03_25JaarVRB.indd 19

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 16:24

K E U R I N G

V E E T E E L T V lee s

VV03_SIAParijs.indd 20

MAART

2013

15-03-13 09:50

Samenwerking tussen blonde d’Aquitainestamboeken resulteert mogelijk in eerste internationale blondekeuring in twintig jaar

Zwaar, zwaarder, zwaarst t ijdens SIA in Parijs Liefhebbers van topkwaliteitsvleesvee konden op de Salon international de l’agriculture (SIA) in hartje Parijs hun hart ophalen. Op de nationale keuringen van de verschillende vleesrassen werd het allerbeste getoond wat veefokkend Frankrijk te bieden heeft. tekst Jorieke van Cappellen

fotoreportage www.veeteeltvlees.nl

eigendom van Patrick Sazy, broer van Eric Sazy en in mede-eigendom van JeanMarie Daniau. Dior won al de rubriek mannelijke dieren ouder dan vier jaar. De prijs voor het dier met de beste slachteigenschappen ging bij de stieren naar Ete. De zoon van Uranium woog 1340 kilogram en is in eigendom van Damien Blanc uit Montdurausse.

fgeladen volle tribunes en een minstens zo volle beursvloer. Op de Salon international de l’agriculture (SIA) presenteert de Franse landbouw zich zeven dagen lang in al zijn facetten. Met bijna 700.000 bezoekers is de beurs ongekend populair bij de Franse burgers, voornamelijk afkomstig uit Parijs en omgeving. De imponerende Franse vleesveerassen mochten in een aparte hal op veel belangstelling van het publiek rekenen. Bezoekers vergaapten zich aan de enorme lijven van de dieren, die zich geduldig lieten fotograferen. Bij de nationale keuringen was het voor de liefhebbers op de tribune eveneens genieten geblazen met extreem goed ontwikkelde, zware dieren.

Deflorée en Dior op herhaling De nationale keuring van de blonde d’Aquitaines kende een herhaling van 2012. Net als vorig jaar schreven Deflorée in de categorie vrouwelijk vee en Dior in de categorie mannelijk vee de nationale titels op hun naam. Eigenaar Eric Sazy uit Caumont zegevierde met Deflorée (v. Arpagon) eerder op de dag al in de categorie vrouwelijk vee jonger dan vijf jaar, waar ze met 1350 kilogram ook het zwaarste dier in de rubriek was. De jury was zeer te spreken over haar finesse en excellente vleeskwaliteit. Halfbroer van Deflorée, Dior, veroverde de nationale titel bij de stieren dankzij zijn uitmuntende bespiering. De 1575 kilogram zware zoon van Arpagon is in

Dior (v. Arpagon) is de nationaal kampioen mannelijke dieren bij blonde d’Aquitaine Disney (v. Neuf) ging de boeken in als nationaal kampioen mannelijke dieren bij limousin

V E E T E E L T V lees

VV03_SIAParijs.indd 21

MAA RT

2 0 1 3

15-03-13 09:50

K E U R I N G

Pierre-Jacques Groen: ‘Een eer om hier te mogen zijn’

Bij de vrouwelijke dieren eiste Claire (v. Veracruz) van gaec Cransac uit Brens de titel op. Zij woog 1245 kilogram.

Krachtpatser Disney De strijd om de nationale titel bij de limousins werd na een spannende strijd beslist in het voordeel van Disney. De zoon van Neuf van de gebroeders Pimpin uit Beynac won ook de titel bij de stieren ouder dan veertig maanden. De jury prees de krachtpatser vanwege zijn lengte in het lichaam, zijn perfecte bespiering en zijn kwaliteitsvolle beenwerk. Chouchoute (v. Prodige) van de gebroeders Pimpin eiste bij de vrouwelijk dieren de ‘prix synthèse’, de prijs voor beste combinatie van exterieur en fokwaarde, voor zich op. Bij de mannelijke dieren ging deze prijs naar Eclair (v. Uranus) van de familie Camus uit Arnac la Poste.

De achternaam Groen is een opvallende tussen alle Franse namen van SIA-inzenders. ‘Mijn opa emigreerde jaren geleden vanuit Nederland naar Frankrijk en startte er een bedrijf met limousins’, verklaart limousinfokker Pierre-Jacques Groen, die als derde generatie in Frankrijk inmiddels alleen nog Frans spreekt. ‘Ons bedrijf is met 130 dieren, volwassen dieren inclusief jongvee, niet bovengemiddeld groot, maar we zijn wel gepassioneerde fokkers. Grote, brede dieren fokken is ons doel’, aldus Groen. De fokker doet voor het eerst mee aan de

SIA. ‘Onze koe Françoise had al diverse regionale shows gewonnen, dus we besloten het te proberen op de nationale.’ Bij de dieren jonger dan 32 maanden eindigde Françoise (v. onbekend) als vierde in een rubriek van zes. ‘We zijn niet ontevreden’, vertelt Groen. ‘Hier lopen de allerbeste dieren van Frankrijk, we zijn erg trots en vinden het een enorme eer om hier als deelnemer te mogen zijn.’ Groen staat alle media graag te woord. ‘De media-aandacht hier is enorm. Een fantastische kans om onze sector te promoten.’

Bij de vrouwelijke dieren haalde de familie Camus de hoogste prijs binnen toen de jury hun Chinoise (v. Ubersac) tot nationaal kampioene verkoos. Chinoise, die ook de winst bij de zoogstellen ouder dan vier jaar op haar naam schreef, won dankzij haar sterke bovenlijn en lengte in het lichaam. In die rubriek bracht Carine (v. Arthur), die vorig jaar nog werd uitgeroepen tot nationaal kampioene, de familie Camus tevens de reservetitel. De prijs voor de stier met de beste bespiering kwam op naam van de zeer complete Clavecin (v. Star Mn) van Gaec Ballereau uit Malicornay.

zering won eerder op de dag al het kampioenschap bij de mannelijke dieren ouder dan vier jaar en drie maanden. De 1515 kilogram wegende stier, in eigendom van gaec Valignat uit Meillers, was volgens de jury ‘de meest complete stier van vandaag’, dankzij zijn formaat, bespiering en lengte in het lichaam. Bij de vrouwelijke dieren ging de hoogste titel naar de zeer rastypische Dalmatie (v. Unic), in eigendom van earl Moiron Touillon uit Decize. Volgens de jury voldeed Dalmatie geheel aan het perfecte rastype waar het charolaisstamboek naar streeft. Dalmatie won met haar kalf ook de titel bij de zoogstellen ouder dan vier jaar en drie maanden.

Champion kampioen Bij de nationale keuring voor het charolaisras deed Champion zijn naam eer aan door het nationaal kampioenschap op zijn naam te schrijven. De zoon van Su-

Toekomst voor Gamine Bij de nationale witblauwkeuring op de SIA kwam de nationale titel op naam

Ed Neerincx: ‘Over enkele jaren internationale blondekeuring’ ‘Genieten geblazen’, vat de voorzitter van het blonde d’Aquitainestamboek Nederland Ed Neerincx de blondekeuring in Parijs samen. ‘Hier zien we de allerbeste dieren die het blonderas te bieden heeft. Jaren geleden fokten de Fransen vooral de grootste en zwaarste dieren. We zien nu ook een verfijning van het rastype. De kwaliteit van het vlees en het beenwerk wordt steeds belangrijker en dat zie je ook terug in de dieren op deze show.’ Neerincx was in Parijs samen met inspecteur en voorzitter/coördinator van het Centraal Opfokcentrum Toldijk (COT) Henk Tessemaker en keurmeester Fredie van Dijk. Naast de keuringen bezocht het drietal ook de jaarvergadering van de Fierba, een internationaal samenwerkingorgaan van blondestamboeken. Neerincx, tevens voorzitter van de Fier-

V E E T E E L T V lee s

VV03_SIAParijs.indd 22

MAART

ba, legt uit: ‘We bespreken met de stamboeken van Denemarken, België en Frankrijk de omrekenmodule die we samen hebben ontwikkeld. Het is een module waarbij de Franse manier van beoordelen op eenvoudige wijze kan worden omgerekend naar het lineaire systeem zoals we dat in Nederland, België en Denemarken kennen.’ Volgens Neerincx is het goed om alle neuzen ook internationaal dezelfde kant op te krijgen. ‘Door de samenwerking kunnen we de fokkerij van het blonderas naar een nog hoger plan tillen.’ Waar de Europese samenwerking verder toe kan leiden? ‘Een Europees kampioenschap gaat misschien nog wat ver, maar het is niet ondenkbaar dat we als Fierba over enkele jaren weer de eerste internationale blondekeuring in twintig jaar gaan organiseren’, aldus Neerincx.

2013

15-03-13 09:50

Dalmatie (v. Unic) en Champion (v. Suzering) zegevierden als nationaal kampioenen bij charolais

van de vier jaar oude Eblouie (v. Harley sur Bougie), in eigendom van gaec Morisset uit Maine-et-Loire. De jury prees de goede lengte in het lichaam van de kampioene. Naast een zeer goede achterhand bracht een goed ontwikkelde voorhand Eblouie de winst. De aansprekende Adajio-afstammeling Gamine greep overtuigend de kampioenstitel bij de jonge dieren van achttien maanden. Gamine, van gaec Dubourg uit Côtes d’Armor, werd tot beste dier verkozen wegens haar fijnheid en zeer goede lengte in het lijf. ‘Een dier met veel toekomst’, zo omschreef de jury de kwaliteitsvolle Gamine. l Gamine (v. Adajio) tekende op de SIA voor het jeugdkampioenschap bij Belgisch witblauw

Regionaal parthenaisstamboek ziet afzetkansen in buitenland Typerend voor Frankrijk is de fokkerij van tal van regionale vleesrassen, elk met hun eigen typische raskenmerken. Ook de parthenais, een ras afkomstig uit het arrondissement Parthenay in het westen van Frankrijk, presenteerde zich op de SIA. ‘De parthenais is een echt vleesras met een fijne botstructuur en een zeer hoog vleespercentage aan het karkas van tachtig procent’, weet directeur van het Franse parthenaisstamboek Vincent Loiseau te vertellen. ‘Het vlees heeft fijne vezels en slechts een klein vetlaagje. Momenteel is de markt voor parthenaisvlees hier een nichemarkt, er worden hoge prijzen voor betaald.’ Loiseau ziet een toenemende interesse voor het ras vanuit andere regio’s en het buitenland. ‘In België zijn er nu ongeveer 500 parthenaisdieren bekend. In het buitenland wordt het ras momenteel

vooral gebruikt voor het inkruisen met andere rassen’, aldus Loiseau. ‘Het aandeel natuurlijke dekkingen ligt nog op 70 procent. Voor een betere verspreiding

van de genetica van de parthenais maken we inmiddels ook gebruik van ki. Ongeveer 30 procent van de dekkingen gaat nu via ki.’

Zware dieren met een hoog vleespercentage zijn een raskenmerk van de parthenais

V E E T E E L T V lee s

VV03_SIAParijs.indd 23

MAA RT

2 0 1 3

15-03-13 09:50

j o ngv e e o p f o k

Gerdjan Hofste: ‘De koelkast is de enige goede plek om biest hygiënisch te bewaren’

Verbeterslag in biestmanagement Het standaardadvies voor de biestgift is bekend: zo snel mogelijk een ruime portie. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Diergeneeskundestudent Gerdjan Hofste ontwikkelde daarom een praktische handleiding voor beter biestmanagement. tekst Florus Pellikaan kader Annelies Debergh

en snelle en ruime biestverstrekking blijkt in de praktijk lang niet altijd goed te lukken. ‘De meeste veehouders zien het belang van een goede biestverstrekking wel in, maar dikwijls ontbreekt een duidelijke structuur en ontbreken de juiste materialen. Hierdoor wordt de biestverstrekking als een zware belasting gezien’, stelt diergeneeskunde-

V E E T E E L T V lee s

VV03_biestverstrekking.indd 24

MAART

student Gerdjan Hofste. ‘Gebruik je bijvoorbeeld een onhandige speenfles die ook nog eens moeilijk schoon te maken is, dan kun je ertegenop zien om die te gebruiken. Met als resultaat dat niet ieder kalf tijdig de gewenste hoeveelheid biest krijgt.’ Deze praktijkervaring was voor de adviseurs van Vetvice aanleiding om de af-

studerende Gerdjan Hofste opdracht te geven om een praktische handleiding voor biestverstrekking te schrijven. Hofste werkte hiervoor samen met de Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk (ULP) in het Nederlandse Harmelen en bezocht een kleine twintig veehouders.

Colostrummeter op elk bedrijf Gerdjan Hofste hanteert als minimale biestgift de vuistregel van ten minste twee liter binnen twee uur en in totaal minimaal vier liter binnen zes uur. ‘Snelheid is hierbij erg belangrijk. De hoeveelheid afweerstoffen in de biest van de koe begint direct na afkalven te dalen. Twaalf uur na de geboorte is die al met veertig procent afgenomen. Aan de andere kant neemt ook de doorlaatbaarheid van de darmen van het kalf voor afweerstoffen af. Zes uur na de geboorte is die al met meer dan zestig procent verminderd’, stelt Hofste. Om ervoor te zorgen dat de biest in de lebmaag en niet in de pens terechtkomt, is het belangrijk om biest van rond de veertig graden aan te bieden. ‘De veehouder moet opletten dat de biest zo min mogelijk afkoelt. Dat is beter dan opnieuw opwarmen.’ Hofste breekt daarmee niet alleen een lans voor het controleren van de temperatuur van de biest, maar hij pleit ook

2013

14-03-13 13:53

Iris Kolkman: ‘Monitoren van goede biestverstrekking door bloedtest op antistoffen’

voor het controleren van de hoeveelheid afweerstoffen. ‘Elke veehouder zou hiervoor een colostrummeter moeten hebben. Heeft een koe te weinig afweerstoffen in de biest, dan kun je direct beslissen om biest te ontdooien. Hebben koeien structureel te weinig afweerstoffen, dan is vaccineren een goede optie.’

Natuurlijke melkafgifte De uitgebreide praktische handleiding bevat geen voorkeur voor het verstrekken van biest via een fles of een speenemmer. Belangrijker vindt Gerdjan Hofste de hygiëne. ‘Tijdens mijn bedrijfsbezoeken bleek het met de hygiëne het vaakst fout te gaan. Speenemmers worden tussen kalveren uitgewisseld en er worden flessen gebruikt die nauwelijks schoon te maken zijn.’ Hofste adviseert bijvoorbeeld om eenlingboxen en speenemmers te nummeren, zodat ieder kalf zijn eigen emmer heeft. Ook is het van belang om na iedere voerbeurt de emmers met heet water schoon te maken. ‘In een speenemmer blijft altijd een laagje melk staan waarin bacteriën weelderig groeien.’ Bij biestverstrekking via een speenfles gaat de voorkeur uit naar een fles met luchttoelaat, zodat de fles niet vacuüm wordt gezogen. ‘Het bevordert de opnamehoeveelheid als het kalf kan doordrinken en als de biest constant beschik-

‘Nog veel veehouders zien onvoldoende het belang in van een goede biestverstrekking.’ Iris Kolkman van A7 Noord Dierenartsen deed aan de Universiteit Gent onderzoek naar biestverstrekking bij vleesveehouderijen. ‘Veehouders beseffen nog te weinig dat in de biest antistoffen zitten die het kalf verder dan de eerste maand beschermen tegen ziekte. Dat biest noodzakelijk is, dat zit er wel goed in. Maar het effect van een goede biestverstrekking is nog onvoldoende bekend.’ In haar onderzoek enquêteerde Kolkman vleesveehouders op negentien bedrijven. ‘Twee of drie daarvan hadden al ooit van een colostrummeter gehoord. Dat is vrij weinig.’ Ook kwam naar voren dat slechts zestig procent van de kalveren goed scoort op antistoffen. ‘De kwaliteit van de biest is dus niet altijd ideaal en er hapert af en toe wel iets in de hoe-

veelheid biest en het moment van verstrekken.’ Volgens Kolkman is het raadzaam de koe aan het eind van de dracht goed te voeren met een voldoende eiwitrijk rantsoen aangevuld met de nodige mineralen. ‘Vaccinatie van hoogdrachtige dieren om de antistoffen specifiek voor diarreekiemen te verhogen kan een aanrader zijn.’ Door af en toe antistoffen in het bloed van kalveren te meten, kunnen veehouders controleren of de biestverstrekking goed loopt. ‘Zeker in geval van problemen met kalversterfte, onvoldoende goed drinken, griep of diarree kan het monitoren van de antistoffen in het bloed nuttig zijn.’

baar komt zoals bij de natuurlijke melkafgifte van een koe. Ik zie in de praktijk ook colaflessen met een tepelvoering erop, maar de kans dat de melk dan in de pens of in de longen terechtkomt, is te groot.’ Spenen dienen één keer per half jaar te worden vervangen om te voorkomen dat zich in de poreuze speen bacteriën gaan nestelen. Hofste adviseert veehouders dit op de kalender te zetten. Zowel flessen en speenemmers als sondes moeten op de kop worden weggehangen, zodat ze hygiënisch kunnen opdrogen. In niet goed opgedroogde materialen groeien bacteriën door. Het gebruik van een sonde adviseert Hofste als het kalf anders te weinig biest opneemt doordat het bijvoorbeeld slecht drinkt. ‘Maar maatschappelijk gezien en voor het kalf is het beter om de biest via een speen te verstrekken. De benutting van de afweerstoffen is beter als het kalf zelf drinkt. Daarom is het advies ook om met sondevoeding grotere hoeveelheden te geven dan met een speen, tot vier liter direct na de geboorte.’

eerst de zuigreflex op te wekken, slikt het kalf de sonde ook gemakkelijker in. Naast hygiëne noemt Hofste het bewaren van de biest als punt dat in de praktijk vaak fout gaat. ‘De koelkast is de enige goede plek om biest hygiënisch een aantal dagen te bewaren. Buiten de koelkast is de bacteriegroei te groot. Door de biest in kleine porties te verdelen, koelt die ook snel af.’ Biest kan maximaal een jaar bewaard worden in de diepvries. ‘De kwaliteit van biest neemt in de diepvries langzaam af. Na een jaar kunnen er ook andere ziektekiemen op een bedrijf spelen waar de ingevroren biest nog geen afweerstoffen tegen bevat.’ De handleiding adviseert om biest bij voorkeur in te vriezen in bakjes of zakjes met een groot contactoppervlak, zodat ontdooien snel verloopt. ‘Maar het ontdooien mag niet met water dat warmer is dan zestig graden, omdat dat de afweerstoffen schaadt.’ Hofste raadt veehouders aan om het biestmanagement bij voorkeur eens kritisch met de dierenarts te bespreken en te controleren. l

Ontdooien op 60 graden Of de sonde goed geplaatst is, kan gemakkelijk gecontroleerd worden. ‘Wanneer in de hals de sonde te voelen is, zit deze altijd goed’, verzekert Hofste. Door

De praktische handleiding ‘Eerste biestvoorziening’ is voor iedereen beschikbaar via www.vetvice.nl

V E E T E E L T V lee s

VV03_biestverstrekking.indd 25

M A A RT

2 0 1 3

14-03-13 13:53

F O K WA A R D E N

Charolaisstier Voltaire

Blonde d’Aquitainestier Berlioz

Verschillende fokdoelen goed weerspiegeld bij de Franse nieuwe fokstieren

Nieuwe Franse lichting Bij de blonde d’Aquitaines debuteren drie nieuwe stieren met cijfers uit de fokperiode. In het limousinras zijn dat er vier. Nieuw bij charolais is de definitieve overstap naar het werken met fokwaarden verzameld in de praktijkomgeving. tekst Annelies Debergh

e indexdraaien van de verschillende vleesrassen eind 2012 brachten in Frankrijk voor elk ras nieuwe fokstieren aan het licht. Bij het blonde d’Aquitaineras kregen drie stieren complete fokwaarden, bij het limousinras waren dat er vier. In het charolaisras is definitief gestopt met het testen in de standaardomgeving van het teststation. Een verbeterde gegevensverzameling van prestaties in de praktijkomgeving, en dus op de boerderij, werpt een ander licht op de fokwaarden.

Groeizame Bivouac Bivouac, Berlioz en Cabrel zijn de namen van de drie nieuwe fokstieren in de blondecatalogus van Midatest. Bivouac heeft Oulou als vader en Fallou als moedersvader. Bivouac combineert het mixte- en fokkerijtype en kon zich in de testperiode al onderscheiden door zijn goede score voor slachteigenschappen. De Oulouzoon toont verder goede cijfers voor groei (114), bevindt zich onder de betere verervers voor moedereigenschappen (109) en toont goede groeicij-

V E E T E E L T V lee s

VX03_FokwaardenFranseStieren.indd 26

MAART

fers bij de dochters (113). Bivouac scoort bovendien ook goed voor spierontwikkeling (108) en skelet (113). De stier kan echter niet ingezet worden op vaarzen door de kans op zware kalveren. Als zoon van Théodule op Jonyx haalt de fokstier Berlioz een index van 112 voor moedereigenschappen. Zijn dochters tonen hoge cijfers voor morfologie met onder meer een hoge fokwaarde voor het skelet (121). Berlioz karakteriseert zich door vlot afkalfgemak bij de dochters (114) en een breed bekken (139). De kalveren hebben een gemiddeld ge-

boortegewicht. Een aandachtspunt is de vruchtbaarheid (92). De meest complete van het trio is de stier Cabrel, zoon van Toronto uit een Ramodochter. De stier is van het mixtetype en toont gemiddelde groeicijfers (100). Zijn dochters zijn compleet, fijn en rastypisch. Cabrel excelleert in moedereigenschappen. Zijn nazaten vertonen een goede vruchtbaarheid (101), kalven goed af (111) en geven veel melk (108).

Vier nieuwe limousins Bij limousin debuteren vier nieuwe verervers, waaronder twee Remixzonen. Onder meer de stier Bushido heeft Remix als vader. De stier beschikt over een pedigree met een aaneenschakeling van bekendere genetica, met onder meer ook de populaire Mas du Clo. Zijn kalveren worden licht geboren (101) en groeien goed uit (104) met een stevige spierontwikkeling (114). Bushido levert dochters die uitgroeien tot zware nakomelingen met een breed

Tabel 1 – Fokwaarden nieuwe Franse ki-fokstieren 2013 (bron: Institut de l’Elevage, Parijs, dec. 2012)

vader

moedersvader

blonde d’Aquitaine Berlioz Bivouac Cabrel

Théodule Oulou Toronto

Jonyx Fallou Ramo

limousin

On-Dit Remix Neuf Remix

Dauphin Rotin Dauphin Mas du Clo

ras

naam stier

Bavardage Beaupré Bel-Orient Bushido

geb.gemak IFNais./Ftest

groei CR (jbs)

bespiering DM (jbs)

90 97 93

106 114 99

90 109 105

103 97 96 101

106 110 106 96

108 92 100 91

2013

14-03-13 16:19

on DS (j

1 1 1

Berorient, nieuw bij limousin

Blonde d’Aquitainestier Bivouac

en open bekken (109). De moedereigenschappen van de Bushidodochters zijn goed (108) met een bovengemiddelde melkproductie (104). Beaupré is een andere Remixzoon uit een Rotinmoeder. Hij heeft een behoorlijk allround verervingspatroon. Zijn onbekendere grootvader maakt een breed gebruik mogelijk. De stier karakteriseert zich door een goede melkgift bij de dochters (106), bovengemiddelde moedereigenschappen (104) en sterke slachteigenschappen (105). De stier levert iets zwaardere kalveren en daardoor moeilijker geboorten (97). Enigszins gelijklopend aan het verervingsprofiel van Beaupré is dat van de debuterende fokstier Bel-Orient. In zijn pedigree zijn achtereenvolgens de stieren Neuf en Dauphin te vinden. De stier scoort gemiddeld voor geboortegemak (100), skeletontwikkeling (102) en moedereigenschappen (102). Bel-Orient blinkt daarentegen uit in vroegrijpheid met een opvallende score van 113. Zijn dochters hebben veel melk (109), terwijl de nakomelingen ook goede slachteigenschappen (107) vertonen. Tot slot promoveert Bavardage tot fokstier met meer cijfers in zijn index. De zoon van On-Dit levert dochters af met een opmerkelijk exterieur. Met 107

worden vlot geboren (106) en ook voor de rest vertonen dochters van Voltaire goede moedereigenschappen met onder meer een goede melkgift bij de dochters (109). Ook in vlees blijkt de Necessairezoon een goede vererver met een fokwaarde van 113. Duidelijk geen pinkenstier is de charolais Vittoz met een fokwaarde van 95. De stier vererft wel goede moedereigenschappen en scoort daarvoor een tweede plek in Frankrijk. Opvallend zijn ook de vleesindexen van deze stier, goed voor een fokwaarde van 125. Vittoz vertoont over de hele lijn goede groeicijfers. In zijn pedigree boekt Vittoz achtereenvolgens de namen Novotel en Amandier. Andalou (v. Splendide) uit het gamma van Ucatrc levert gemiddeld vlot geboren kalveren (101) en combineert die eigenschappen met vlot groeiende en welgevormde nazaten. De Splendidezoon staat tevens voor veel vlees (115), maar aandacht is nodig voor de melkgift bij de dochters (93). Beter op het vlak van moedereigenschappen scoort de stier Viril. De kalveren worden vlot geboren (115) en de dochters bezitten later eveneens een goede melkgift (110). In vleesvererving geven de nakomelingen niettemin weinig toe met een fokwaarde 106. l

scoort de stier de hoogste fokwaarde voor groeipotentieel en met 118 ook de beste skeletontwikkeling. Met de ruime bekkens (117) en hoge melkproductie (119) tonen de vrouwelijke nazaten van Bavardage goede fokkwaliteiten (116). Bavardage toont over vrijwel de hele lijn een foutloos profiel met ook voor slachtindexen een positieve fokwaarde van 111. Het enige aandachtspunt is de vruchtbaarheid (95) bij de dochters. Helaas is van deze stier slechts weinig sperma voorradig.

Over naar boerderijtesten In het charolaisras is met de nieuwe indexdraai de definitieve omschakeling gemaakt naar gegevensverzameling op boerderijniveau. Verzameling van fokwaardegegevens a an de hand van een centraal teststation was vanwege sanitaire risico’s steeds moeilijker. Daarom is bij charolais besloten de nakomelingengegevens uit de praktijk beter te benutten. Voor het behalen van de fokstierstatus zijn nu 25 dochters met geregistreerde nakomelingen nodig. Zo haalden voor deze nieuwe situatie dertien nieuwe charolaisstieren de fokstierstatus. Voltaire van Genes Diffusion combineert genen van Necessaire met Harnois en telt al 50 gekalfde dochters. Zijn nazaten

2012)

ring (jbs)

ontw. DS (jbs)

vleesindex vruchtb. Ifer IAB (qms)

90 109 105

117 106 104

100 112 105

108 92 100 91

107 119 105 94

108 105 107 92

afkalfgem. Ivel (QMS)

melkprod. Plait (qms)

groei CR (qms)

bespiering DM (qms)

ontwikkeling exterieurindex fokkerij-index DS (qms) IMOCR (qms) IQM (qms) eigenaar

92 101 101

114 87 111

96 104 108

114 113 100

88 108 101

121 113 108

111 117 103

112 Midatest 109 Midatest 109 Midatest

95 101 104 94

116 109 105 111

119 106 109 104

107 101 96 104

103 91 93 114

118 106 102 105

113 98 94 112

116 104 101 108

V E E T E E L T V lee s

VX03_FokwaardenFranseStieren.indd 27

MAA RT

FLT FLT FLT FLT

2 0 1 3

14-03-13 16:19

V O E R

V O O R

V L E E S B O E R

Krachtvoederwaardeprijzen mengvoeders (1000 vevi per kg) 12 maart 2013 stier 90 (90 g dve) stier 100 (100 g dve) rosé 110 (110 g dve) rosé 120 (120 g dve) rosé 130 (130 g dve)

vorige maand

26,05 26,75 27,60 28,35 29,15

Tabel 1 – Prijzen mengvoeders (euro’s per 100 kg, excl. btw) Bron: Wageningen UR Livestock Research

25,95 26,65 27,55 28,35 29,25

kvem kg dve-toeslag kvevi kg dve-toeslag

12 maart 2013

laatste 12 maanden

17,6 91,9 18,5 77,6

16,2 107,0 17,6 90,8

Tabel 2 – Energie- en eiwittoeslagprijzen (in eurocenten, excl. btw) Bron: Wageningen UR Livestock Research

Antibioticagebruik vleesvee in beeld Het Praktijknetwerk Vleesvee en het Landbouw Economisch Instituut (LEI) hebben gezamenlijk de Vleesveeantibioticawijzer ontwikkeld. Met het rekenprogramma kunnen vleesveehouders via internet het antibioticagebruik op het eigen bedrijf berekenen. Via de website www.antibioticawijzer.nl kunnen veehouders de dierdagdosering

per jaar berekenen en inzicht krijgen in het individuele antibioticagebruik. Het netwerk wil een discussie op gang brengen over de toediening van antibiotica. Volgens de initiatiefnemers is de vleesveesector de sector met de laagste dierdagdosering, maar het is de moeite waard om te proberen het gebruik te reduceren.

Extern grondgebruik door EU moet omlaag De Europese Unie gebruikt 121 miljoen hectare land buiten zijn grenzen om de consumptie van de Europeaan op peil te houden. 44 procent van het gebruikte land ligt dus buiten de EU. De cijfers komen uit het rapport ‘Hidden Impacts’, een studie van Friends of the Earth. De buitenlandse gebruikte grond ligt vooral in China, Brazilië en Argentinië en dient in hoofdzaak voor agrarische productie. Voor België ligt het percentage extern grondgebruik op 87. Dat maakt België na Malta het Europese land met de grootste ‘landvoetafdruk’. Voor Nederland vindt 85 procent van het landgebruik plaats buiten de eigen landsgrenzen. Het landgebruik moet volgens de milieuorganisatie drastisch omlaag in de EU. Dat kan door minder grondintensieve producten als vlees en zuivel te consumeren. De organisatie pleit dan ook voor lokale landbouwsystemen.

Voersector opgeschrikt door aflatoxinen In een partij mais afkomstig uit OostEuropa zijn begin maart verhoogde waarden van de schimmelgifstof aflatoxine aangetroffen. Een deel van de partij is verwerkt door veevoerleveranciers in Duitsland, Nederland en België. In Nederland heeft de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) in tankmelk van vier melkveebedrijven een te hoog gehalte aflatoxine aangetroffen. De besmetting kwam aan het licht door de verscherpte controle die de NZO sinds kort houdt op partijen melk. Zoals het er nu naar uitziet is het diervoeder dat de koeien kregen zeer waarschijnlijk de bron van het verhoogde aflatoxinegehal-

VX03_VVVB.indd 28

V E E T E E L T V lee s

MAART

te in melk. In Duitsland is de besmetting ook aan het licht gekomen via verhoogde waarden in melk. Op geen enkel Belgisch bedrijf dat veevoer van de besmette partij mais aan zijn koeien voerde, is de melk verontreinigd. De partij mais bevatte 0,204 milligram per kilogram aflatoxine. Toegestaan is 0,02 mg. Het ongewone weer in OostEuropa zorgde voor extreme groei van de schimmel die aflatoxine produceert. Reguliere controles van veevoergrondstoffen moeten ervoor zorgen dat dergelijke partijen voer worden afgekeurd. Onderzocht wordt nu hoe deze partij toch (gedeeltelijk) in veevoer is verwerkt.

2013

14-03-13 14:32

V L E E S P R I J Z E N

STIEREN 5,0

S 2012

S 4,93

Het aantal rundveehouders in Vlaanderen dat het aankoopprotocol toepast om de insleep van dierziekten te vermĳden zit duidelĳk in de lift. Dat meldt Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ). Het aankooponderzoek – een standaardprocedure om aangekochte dieren op dierziekten te testen – loopt al twee jaar en kwam tot stand dankzĳ de financiële ondersteuning van het Sanitair Fonds. Eind 2011 lag de balans op ongeveer 18.500 protocollen. In 2012 zĳn er meer dan 27.000 aankoopprotocollen uitgevoerd, afkomstig van 4696 rundveebedrĳven. In totaal werden er in Vlaanderen 226.021 dieren verhandeld in 2012. Uit de resultaten van de meer dan 24.000 uitgevoerde protocollen op binnenlandse aankopen bleek dat ongeveer 8,4 procent van de aangekochte runderen positief tekende voor ibr-gE-antistof en dus drager was van het ibr-wildvirus. Voor neospora, de belangrĳkste oorzaak van besmettelĳke verwerpingen, scoorde ongeveer 9 procent van de onderzochte dieren positief op antistoffen, terwĳl 0,7 procent voor paratuberculose positief was. Voor beide dierziekten is de trend licht dalend ten opzichte van het voorgaande jaar, maar het verschil is zo miniem dat het voorbarig is om hier conclusies uit te trekken. Bĳna 1 procent van de onderzochte dieren in aankoop was drager van het bvd-virus, tegenover 0,9 procent in 2011.

E 4,07

E 2012

4,0 R 3,40

3,5

R 2012 U 2012

U 3,42 3,0 2,5 2,0

25 30 week

KOEIEN 5,0 S 4,52

4,5 euro/kg koud geslacht excl. btw

DGZ voert ruim 27.000 aankoopprotocollen uit

euro/kg koud geslacht excl. btw

4,5

S 2012

E 3,98

4,0

E 2012 U 2012

U 3,79

3,5

R 3,00

3,0

R 2012

2,5 2,0

25 30 week

N U KA’S

Project wil akkerbouw en veeteelt op elkaar afstemmen

700 dikbil 2012

600 euro/stuk excl. btw

Met het project Inemad is Europees onderzoek gestart om veeteelt en akkerbouw beter op elkaar af te stemmen. Het project staat voor ‘Improved Nutrient and Energy management through Anaerobic Digestion’ ofwel verbeterd nutriënten- en energiemanagement via anaerobe vergisting. Het onderzoek zoekt een antwoord op de paradoxale verhouding tussen akkerbouw en veehouderĳ. Terwĳl de veehouderĳ kampt met een overschot aan nutriënten en problemen met mestafzet, krĳgt de akkerbouw te maken met een toenemende afhankelĳkheid van geïmporteerde kunstmest. Het doel is om de agrarische productiviteit te verhogen, de nutriëntencyclus te sluiten en de input van externe energie te verminderen. Naast de directe stromen tussen landbouw en veeteelt, te weten plantaardige eindproducten als energie- en voedergewas en dierlĳke bĳproducten als mest, worden ook de grondstoffenstromen buiten de sector onderzocht.

800

dikbil 587,50

500 400 300

gewoon 215

gewoon 2012

200

melkvee 90

melkvee 2012

100 0

25 30 week

Voor de meest actuele vleesprĳzen: ga naar www.veeteeltvlees.nl V E E T E E LT V L E E S

VX03_VVVB.indd 29

MAA RT

2 0 1 3

14-03-13 14:32

C O L O F O N

AGENDA Keuringen en prijskampen 20 maart: 5 mei: 26 mei: 7 juli: 1 augustus: 3 augustus: 3 augustus: 2 september: 26 oktober: Chabal (ras rouge des prés) was met 1790 kg de zwaarste stier tijdens de SIA in Parijs Foto: Kristina Waterschoot

Paasveetentoonstelling te Schagen Veeteeltshow met vleesvee Biotechnicum te Bocholt Fokveedag en kalvershow Belgisch witblauw Landbouwschool Sint-Niklaas CRV-fokveedag witblauw regio Limburg te Alden-Biesen Vleesveekeuring te Enter Vleesveekeuring te Stroe Vierde witblauwfokdag Keukens Redant te Erpe-Mere CRV-fokveedag witblauw regio Vlaams-Brabant te Leuven Nationale Vleesvee Manifestatie te Zwolle

Veilingen 30 maart: 16 mei:

Veiling Centrale Opfok te Toldijk Interlim RJ-veiling (limousin) te Lanaud (Frankrijk)

Beurzen, studievergaderingen, demodagen

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks.

redactie hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Alice Booij, Wichert Koopman hoofd uitgeverij Rochus Kingmans

redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 fax 026 38 98 839 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 45,70, overige landen € 88,80. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) E-mail klantenservice.nl@crv4all.com

26-29 juli: 10-13 september: 2-4 oktober:

Landbouwbeurs te Libramont Landbouwbeurs Space te Rennes (Frankrijk) Sommet de l’Elevage te Clermont-Ferrand (Frankrijk)

VOORUITBLIK

H u i s vest in g April (25 april) – In het aankomende nummer schenkt VeeteeltVlees aandacht aan trends op het vlak van huisvesting en stallenbouw. Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen? Verderop in het nummer is er ook aandacht voor de eerste voorjaarskeuringen

van 2013, te beginnen met de paasveetentoonstelling in Hulshorst. Het verbeterdroodbontras nam onlangs afscheid van keurmeester Adri van Gent. In een portret blikt VeeteeltVlees terug op de toonaangevende momenten in de carrière van deze gedreven vleesveeman.

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van Michel Cassuto (8). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

V E E T E E L T V lee s

VV03_Agenda.indd 30

MAART

2013

14-03-13 15:31

C A R N E

Vlees met bergèresaus en knapperige groenten

Gegrilde entrecote

C U L I N A I R

VeeteeltVlees publiceert in samenwerking met het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserĳmarketing vzw een recept met als basis rundvlees en seizoensgroenten van eigen bodem. De moeilĳkheidsgraad varieert van basisrecept (1 ster) tot gastronomisch recept (2 sterren) tot een recept ‘haute cuisine’ (3 sterren).

★ ★★ ★★★

basisrecept culinair recept haute cuisine

★★

Ingrediënten voor 4 personen • 170 à 220 g entrecote per persoon • mais- of arachide-olie • 1 eetlepel paprikapoeder • 2 eetlepels kerriepoeder • 1/4 l kalfsfond • 1/4 l room • zout • peper van de molen • 30 g roux (10 g boter en 20 g bloem) • 30 g geitenkaas • 50 g oesterzwammen

aak de roux, als basis voor de bergèresaus. Smelt daartoe de boter en voeg de bloem toe. Laat even bakken op een zacht vuurtje. Voeg de kalfsfond toe en breng het geheel aan de kook, klop de roux goed los zodat er geen klonters achterblĳven. Voeg de room, de kerriepoeder en de paprikapoeder toe en breng alles aan de kook. Breng de saus op smaak met peper van de molen en zout. Snĳd de geitenkaas in kleine blokjes en snĳd de oesterzwammen in fĳne reep-

jes. Bak de reepjes oesterzwammen even op in een weinig boter, kruid ze met peper en zout. Bestrĳk het vlees lichtjes met wat arachide- of maisolie. Verhit de grillpan op een hoog vuur. De grillpan is warm genoeg wanneer een druppel water vrĳwel onmiddellĳk verdampt op de plaat. Zet het vuur nu middelhoog en leg het vlees op de plaat. Laat het ongeveer twee à drie minuten grillen langs beide zĳden voor saignant, vier tot vĳf minuten voor à point. Deze tĳden gelden

voor een stuk vlees van twee tot drie centimeter dikte. Zet het vuur na het bereiken van de gewenste bakkleur af. Kruid het vlees met een weinig zout en peper van de molen en laat het nog even rusten onder aluminiumfolie, zo zullen de sappen zich mooi verdelen over het stuk vlees. Giet de saus in een sauskom en voeg de geitenkaas en de oesterzwammen toe. Serveer het rundvlees met de saus, een knapperig groen slaatje en frietjes. Bron: Vlam

V E E T E E LT V L E E S

VV03-carne culinair.indd 31

M A A RT

2 0 1 3

14-03-13 13:37

ILOT VOOR EXTRA KILOâ&#x20AC;&#x2122;S Met een karkasindex van 125 wegen de stieren van Ilot gemiddeld 47 kilo meer dan leeftijdsgenoten. Ilot staat voor makkelijk op te fokken kalveren die uitgroeien met gestalte en gewicht. Deze actiestier is zeer geschikt voor de economische veehouder.

BETTER COWS | BETTER LIFE

031-13 Ad VV-Ilot.indd 1

CRV4ALL.BE, CRV4ALL.NL

14-03-13 11:09